\id PHP - South Tairora (Omwunra Toqura) NT -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Piripai \toc1 Poruva Piripaiqinaahuani qara vara kyora \toc2 Piripai \toc3 Prp \mt1 PIRIPAI \mt2 Poruva Piripaiqinaahuani qara vara kyora \ip Iesusira qati vara sivuma kyovaro nyaamwuni uro varuvaro 30 ihive nritarovaro Poruva Iesusira qua timwa nyiqiro nrohura kyaara karavuqi kyovaro variqaro qara mwaa ntumwa tora. Iesusira nraakye qora Piripaiqi varuhua Porura kyaahaqa hirerata munima vara kyovaro Poruva mwi munimanra varero mwihuara kyuqeve tiqaro mwaa qarara ntumwa nyatora. Poruva mwihua kepukyaqama kyero timwa nyiqanro kuaaqi variqi viqata Karaisira qua nraahu riemwaqi viqata hia unra vaisi qua mwaanra riemwaqi quate tiro, mwaa qarara ntumwa nyatora. \c 1 \p \v 1 Nte Poruvama. Tiretana Timotikya Iesusi Karaisira kyaiqa vaisitanavanto variqata nkye Kotira nraakye qora Piripaiqi variahuaravata, vaisi nronranramwu nkyiqa ntaqikyi variahuaravata, mpo hiahua nkyiqi kyaiqa vare variahuaravata, tiretana nkyiara nkye Karaisiravata kuaaqi variahuanive timwa kyetama qara mwaa ntumwa teta. \p \v 2 Kotiva tiri tiqovavata, tiri vunyaa vaisivanto Iesusi Karaisivavata, mwitanahua nkyi kyuqema nyataivaro nkyi mwutukyaqitairo qihaakya hi varirata variata. \s1 Poruva Kotirara kyuqeve tu quara \p \v 3 Nkyiara ni pu naatoqi nti entara nte Kotirara aakyara nteqana kyuqeve timwaqina vurave. \p \v 4 Kotiva nkyi kyaahaqama nyataarive tina, nte mwianra airi nani aakyara nteqana ni mutukyaqitairo kyuqe ihana Kotirara qamwateqana aakyara nte varura. \v 5 Nkye haaru Karaisira qua rioraqaatai Karaisira kyaiqa nivatama kye kuaa kyaiqa mwia varaqi vi, mate mwaa iheraraqaa nrintaarara tina, nte nkyiara rieqana Kotirara qamwate varura. \p \v 6 Nte mwaa quara ntapihura. Kotiva nkyiara kyuqe nraakye qora variate tiro, mwiva nkyi mwutukyaqi kyaiqa tohara taira. Kotiva nkyi mwutukyaqi kyaiqa kyuqera tohara taivara tiro, mwiva nkyiqi variqaro mwi kyaiqara varaqiro viviro uro Iesusiva tumuani entaraqaa taiqa kyairata nkye mwi entaraqaa kyuqe nraakye qorama varivara. \p \v 7 Nte nkyiara riemwaqi viqananra tina, nte qioma nkyiara mwi quara mwitaa qianinra. Nte mate karavuqi varu entarave, nte qatinani variqa Karaisira qua timwa nyiqana hia qumina quave kepukya quave timwa nyu entarave, nkye mwi entara mwi entara nivata variqi vi variavaro Kotiva nkyivata nivata nronraqama kyero kyuqema timwa te varihata tire mwia kyaiqa vare varunanra. \p \v 8 Karaisira mwutukyavanto nkyiara mpoqiavata vahintema kyero ni mutukyavanto nkyiara mpoqiavata vaihana nte nkyi uro taqaataa ihanama varina. Kotivavata ni quara qutaavema qiananro. \p \v 9 Nte mwitaama kye nkyiara rieqana nte Kotirara aakyara nte varurama. Nte Kotirara aakyara nteqana nte nkyiara mwataama tina, Kotio, e mwihua kyaahaqa hirata mwihua mpohuara mwutukya vahirata variqi vivaro mwihua su nyaatovanto ntapihirata mpo kyaiqa mpo kyaiqa okyara ntapihita mwi kyaiqara qio mwataara ihua variqata \v 10 uaqia hi kyaiqara qaqira kyeta kyuqe kyaiqa nraahu tuteqata mwi kyaiqara nraahu varaqi viqata nraakiara mwihua Karaisiva tumuani entaraqaa kyuqema kye varivaro hia mwihuaqaa qua vahiarive, tina. \p \v 11 Kotiva mwitaama kyeqaro nkyi kyaahaqamaqiro virata nkye Iesusi Karaisiravata variqi vivaro nkyi kyaiqavanto kyuqema nraahu vahirata nraakye qoravanto nkyi kyaiqara rieqata Kotirara kepukyavantove timwa kyeqata mwia nrutu tuaaheraqi vivara. \s1 Poruva nai karavuqi varurara tura \p \v 12 Ni kata pakyaa tuaavo, nte mwaaqi varurara nkyi timwa nyinrenrama. Ni karavuqi kyaavana varuva, mwiva hia Karaisira quavatavauma aanra titatero. Karaisira qua qiariva aanra nronraqama kyeroma qatua viro vahiro. Haaru nte qatinani variava entara nte Karaisira qua mwaa vaisihua timwa nyianriva hia vahura. Mate karavuqi variqana qioma mwaa vaisihua Karaisira qua timwa nyianinra. \p \v 13 Ni rupa kye Sisaara karavu nraamwu mwaaqi kyaavana varuqata ntaqua vaisihua nraamwu mwaaqi ntaqikyiahuavata, ekyaa mpo vaisinramwuvata, nte Iesusi Karaisira kyaiqa vaisi varura kyaara ni rupa kyaavana varura mwia ntapihi kyaara. \p \v 14 Ni rupa kyaavana mwaaqi varuqata mwiaqaatai Karaisira nraakye qora airivanto mwianra rieqata kepukya vareta hia aatu hiraitita, mwutukya qihaakyama kyeta Karaisira qua nraakye qora timwa nyiqi vi variara. \p \v 15 Qutaa vaisi mponramwuvanto nianra ua vu nraato vateta ni naatara kyaare tita, Karaisira qua nkyi timwa nyi variara. Mwihua mwitaa hiavata vaisi mponramwuvanto hia mwitaa hiraitita, mwihua kyuqema kyeta Karaisira qua nkyi timwa nyi variara. \p \v 16 Mwi vaisihua nianra mwutukya vaihata variqata taqaavana nte Karaisira quaqaa ntaqikyiqana mpohua mwi quarara qumina quave tivo tina timwaqi vuqata mwia kyaara ni rupa taavana mwaaqi varura. \p \v 17 Hini hia vaisihua nte vaakya tu vaisihua, mwihua hia Karaisirara riaraitita, mwihua nkyiariara nraahu rieqata Karaisira qua nraakye qora timwa nyiqi vi variara. Mwihua tiqata, Kyai mwi quara timwa nyianranro Poruraqaa qua mpoqiavata vahiarive, timwa kyeqata Karaisira qua timwa nyi variara. \p \v 18 Mwihua mwitaa ti variavana nte qamwateqana hiama mwianra nronraqama kye riena. Vaisivanto nai nrutuara rieqaro Karaisira qua timwa nyinratave, Karaisirara rieqaro mwia qua timwa nyinrata, nraakye qoravanto Karaisira ntapihira, nte mwianra rieqana qamwateqana varianinra. \p \v 19 Nte qamwateqana nraahu variqina virerave. Nkye nianra rieqata Kotirara aakyara nte variavaro Iesusi Karaisira mwanraquravantovata ni kyaahaqama mate varihananra tina, nte tiqana, Qutaa mwihua ni mwaaqitai huvantu kyaivaqe nte qatinani quaninrave, tura. \p \v 20 Ni mutukyavanto mpoqama kyero mwataama vaihana varura. Nte hia mpo inraikya kyaara kyauriraitina, nte matevata ekyaa entavata Karaisira kyaiqa kepukyaqama kyena varaqi viqana nte qati variqi quankyerave, nte qutu quankyerave, nraakye qora ni kyaiqara rieqata Karaisira nrutu nraahu tuaaherevara. \p \v 21 Nte ntena mwatani qati variqi quaninranra mwataama tina, Nte ekyaa inraikya qaqira kyena Karaisirara nraahu riemwaqi viqana mwatani variqi virerave, tuqo. Nte qutu quankyera, nte qioma Karaisiravata varianinranra mpoqama kye qamwataaninrave. \p \v 22 Qio nte nkyi kyaahaqa hiariva qio vahirera, nte mwaini mwamwantavatama kye qati variqina quaninra. Qikye, ni mutukyavanto nanra inraikyarave vahiro? Nte mwatani qati variqana mwaini varianinranrave, nte qutu vina nyaamwuni quaninranrave? \p \v 23 Nte mwianra taara vu nraato tiqanama varina. Nte mwaini kyena uro Karaisiravata varianinranrama nronraqama kyero ni mutukya vahiro. Nte mwianra kyuqe hiravema tuqo. \p \v 24 Nte mwitaa tiqanavata qio nte nkyi kyaahaqa hiariva qati vaihananra tina, nte qaqira kyena nkyiara rieqana mwatani qati variqi virerave, tuqo. \p \v 25 Nte nkyi kyaahaqa hiariva qati vaihananra tina, hia nte qamwanrama qutuaninranra ntapihi kyena. Nkye kyuqema kye variqi viqata mwutukyaqitai kyuqe hi varirata qamwateqata Karaisirara riemwaqi quate tina, nte nkyi kyapata qati variqi virerave. \v 26 Nraakiara nte nkyivata qaiqaa uro variarita nkye nianra mpoqama kye qamwateqatama Iesusi Karaisira nrutu tuaaherevara. \p \v 27 Nkye Karaisira qua riaahuara tita, nkye Karaisira nraakye qora variqata avuqavuma kyeqata nraahu nrohiata. Nkye mwitaamaqi vi varivaqe nte nkyi uro taqaankyera, hia uro nkyi taqaankyera, nte qioma nkyiara tiqana, Mwihua kuaa su nyaato vateta kuaaqi variqata kuaara nraaqiara votima kye variqata Karaisira qua tuteta variqi viqata kepukyaqama kye mwi quara timwa nyiqata \v 28 hia mwihua nkyiari nramwunaahua nyaatu aatu hiraitita variqita vi variarave, qianinra. \p Nkye mwitaama kye variqi vivatama nkyi nramwunaahua su nyaato ntapihirata rieta Kotiva mwihua nkyiari taiqa kyairata raupiri hirara ntapihivara. Nkye mwitaama kye variqi viqata taqaivaro Kotiva, mwivama nkyi kyaahaqa hiariva varirata nkye qioma nkyeta nramwutaahua nraatara kyevara. \p \v 29 Karaisirara qutaa mwivave qiate tiro, Kotiva nkyi nyaanrama taihata nkye Karaisirara riemwaqi vi variara. Kotiva nkyi nyaanrama tero nkyiara, Mwihua Karaisirara rieqata nriqavi inraikyara varaqi quate, tihata nkye mwiaqaatai nriqavi inraikyara varaqi vi variara. \p \v 30 Nkye mwitaamaqi vi variarara tita, nkye qioma ni votima kyeta nramwutaahua kyapata ntaquqi viqata mwihua nraatara kyevara. Nkye taqovana nte haaru variqana nramwutaahua ni naatara kyevorave timwa kyeqana, mwukyaari mwataqina vi variavara. Nkye ntapihi kyaavana nte mwaa entaravata mwukyaari mwataqina viqana variqina vi varura. \c 2 \s1 Kuaana variqata mwaateraqama kye qua timwaqita quate tura \p \v 1 Nte mwaa quara nkyi kyapara hirera. Nkye Karaisiravata variqi viqata nkye qutaaqama kye kepukyaqama kyetave variqi vita? Karaisiva nkyiara mwutukya vaiharo qutaave Karaisiva nkyi mwutukya qihaakyama nyate varihata varita? Qutaave Kotira mwanraquravanto nkyi mwutukyaqi variqaro nkyi kyaahaqa hiro? Qutaave nkye nanrianra nanrianra po kye tiqata kyuqema nyateqata varita? \p \v 2 Nte mwi quara mwi quara nkyi kyaparama nyataurara nkye qio eo timwa kyeta mwaa mpo qua qianinravata riemwaqita vivera, ni mutukyaqitai mpoqama kye kyuqe hi variraqe qamwateqana varianinrave. Mwaa quara riaata: Nte nkyi timwa nyianrita nkyi quavanto kuaana vahirata mwaateraqama kye qua timwaqita quata. Kuaaqi variqata nanrianra nanrianra mwutukya vahirata variata. Nkyi su nyaato mwutukya kuaa vahirata aanra kuaaqaa nrohihua variata. Nkye mwitaamaqi vivaqe nte nronraqama kyena qamwateqanama varianinra. \p \v 3 Nkye mpo kyaiqa mpo kyaiqa vararera hita hia nkye nkyeta nyutuara nronraqama kye riaraitita, hia nkyeta mwahuta tirara rieqata mwi kyaiqara varaqi quata. Nkye mwitaamaqi viqata nkyeta nyutu vara mwataniqa hita mpohua nyutu vara viriniqamaqita quata. \v 4 Hia nkyeta kyaiqa vareqata nkyeta hi inraikyaraqa ntaqikyirara nraahu riemwaqita quata. Mpohua kyaiqa vareqata mwihua kyaahaqa hiraravata riaata. \p \v 5 Iesusi Karaisiva vu nraato tintema kye nkyevata vu nraato tuqita quata. \q1 \v 6 Iesusi Karaisira vu nraatovantovata \q1 Kotira vu nraatovantovata kuaa qarama vahuvaro \q1 mwiaqaatairo mwiva Kotikyantiri kuaaqaa \q1 varianinranra hia nronraqama kye riaraitiro, \q1 \v 7 nai nrutu nronra mwia qati vatero \q1 kyaiqa vaisi nraantantero \q1 Kotira kyaiqa vararero vaisi tuero vaisi varura. \q1 \v 8 Mwiva vaisi tuero variqaro nai nrutu vara \q1 mwataniqama kyero Kotira qua nraahu \q1 riemwaqiro viro uro qutu vura. \q1 Mwihua uaqia hu vaisihua ru kyontema kyeta \q1 mwia kyatariqaa ru tovaro qutu vura. \q1 \v 9 Mwiva nai nrutu qati vatero \q1 Kotira qua nraahu riemwaqiro viro \q1 uro qutu vurara tiro, \q1 Kotiva mwia qaiqaa qati vara sivuma kyero \q1 mwia tuaahera kyero vara virito vatero \q1 ekyaa mpohua nyutu vara mwataniqama kyero \q1 mwia nrutu nronra mwihanro Iesusira nrutuvanto \q1 nraahu nronraqama viro virito vahira. \q1 \v 10 Mwia nrutu nronra vahirara tiro, nraakiara Iesusira \q1 nrutu ntamwa tairata ekyaa nyaamwuni varihuave, \q1 mwatani varihuave, mwata mwemwani varihuave, \q1 mwihua mwia nrutu rieqata tori kyaata \q1 ntaqantaaqita \v 11 Iesusi Karaisirara mwivama \q1 tiriqaa ntaqikyi varirave tivara. \q1 Mwihua mwitaa tiqata \q1 Kotira tiri tiqora nrutu tuaaherevara. \s1 Omwa votima kye variqata kyuqema kye Kotira kyaiqa varaate, tura \p \v 12 Ni nramwunaa tuaavo, mwi quara rieqatama Karaisirara timwa nyu quara riemwaqita quata. Nte nkyivata varu entara nkye mwi quara riemwaqita quarama. Nte mwaa entara mwaini nyianrani varuqata nkye nkyetaraa variqata nkye mpoqiavata mwi quara riemwaqita quata. Nkye Kotiva nkyi nyaamwuni sita varero quaninranra rieta aatu hita kyuqu kyauqu ntirata Kotira kyaiqa nraahu varaqi vivaro nkyi sitaari. \p \v 13 Kotiva nkyiara mwihua ntena varaani kyaiqara varaate tiro, mwiva nkyi mwutukyaqi variqaro nkyi kyaahaqa hi varihata nkye mwia kyaiqa vare variarama. \v 14 Nkye mpo kyaiqa mpo kyaiqa varaqi viqata hia \it nrutu nraunru/nrunru nraanru\it* tiraqitaive, inronra hiraqitaive, mwi kyaiqara varaqi quata. \p \v 15 Nkye mwitaama kye variqi vi varivaro hia quavanto nkyiqa vahirata nkye kyuqe nraakye qora varivara. Nkye kyuqe nraakye qora varivaro nkyi mwutukyaqi hia mpo nramwanaamwavata vahirata nkye Kotira nraakye qora mwaa mwataraqaa variqi viqata api nraakye qora hia avuqavuma kyeqa nrohi vari nraakye qorahua utaqi variqi vivara. Enta hiraqi qovoravanto itaintema kye nkye mwi nraakye qorahua utaqi variqata itamwaqi viqata \v 16 qati variqi vi quara mwihua timwa nyiqi vivara. Nkye mwitaamaqi vivera, ekyaara enta Karaisiva qovara hianinraqa nte nkyi qamwata nyateqana nte nkyi nyaamwuteqana timwa nyu kyaiqava hiama qumina viho qianinra. \p \v 17 Nkye kyuqema kye Karaisirara riemwaqita quate tina, nkyi kyaahaqa hianinranra ni nraanre rauriraqe qutu quankyera, nte nkyiara rieqana qamwateqanama qutu quaninra. \p \v 18 Nte nkyi kyaahaqa hiqana qutu quankyera, nkye nte qutu quaninranra hia mwutukya uaqia hirata variraitita, nkye nte hiarintema kye qamwateqata variata. \s1 Poruva Timotira titaani quara tura \p \v 19 Tiri vunyaa vaisivanto Iesusiva qiove tirera, nte Timotira titaariro nkye hinani quananrove. Mwiva mwini uro variqaro nkyi mwakyaakya riero mwaini nrumu ni timwa mpiraro ni mutukyaqitairo kyuqe hiraqe varianinra. \p \v 20 Hia Timotira nraantantaiva mpovanto nivata variho. Mwiva nivata kuaana variqaro nkyiara nronraqama kyero rie vari vaisivave. \v 21 Ekyaa hini vaisi mwihua nkyiari kyaiqara nraahu rieqata hia Iesusi Karaisira kyaiqaravata riaara. \p \v 22 Nkyevata taqaavaro Timotira kyaiqavanto kyuqema kyeroma vahiro. Vaisivanto nai qokyantiri kyuqema kyero kyaiqa varaintema kyero mwiva nivatama kyero kyaiqa vareqaro Karaisira qua timwa nyiqiro vi varirave. \p \v 23 Nte mwaini variqi quani okyarara ntapihi kyena mwiaqaatai aanra qio vahiraqe nte Timotira titaariro nkye hinani quananro. \p \v 24 Qutaa tiri vunyaa vaisi Iesusi Karaisiva nini aanra ututairaqe nte uro nkyivata varianinra mwianra ni mutukyaqitairo qihaakya ihanama varina. \s1 Poruva Epaporotaitaasira titaani quara tura \p \v 25 Nte tiri tiqata vakyaa Epaporotaitaasirara mwitaama tina. Mwiva nkye hinani nrumu ntante quarive turave. Nkye haaru mwiva ni airuqa hiarive tita, titovaro nruva mwaini variqaro ni airuqa hiro ni vatama kyero kuaa kyaiqama varaqiro viro. \p \v 26 Mwiva mwaini variqaro nkyiara po nkyi qaiqaa taqaataaravema ti variro. Mwiva nriqa viharo varirara nkyevata riaarara mwia mwutukyavanto uaqia iharo variro. \p \v 27 Qutaa haaru mwiva nriqa vuvaro qutiro ntuhiqauruvaro Kotiva mwianra po tiro mwia qati vara sivuma kyora. Mwiva qutu vutiri, nte nronra muaanrama varautiri. Kotiva nianra po tihana nte hia mwi muaanranra varaurarave. \p \v 28 Mwiva quari aanravavata qio vahiraqe nte qamwanrama mwia titaariro mwiva nkye hinani virata nkye mwia taqeta qamwata mwataate. Mwiva viraro ni muaanravantovata qihaakya hiraro nina mamanta vahiari. \p \v 29-30 Nkye hia mwaini nriaqanra huvaro mwiva nkyi kyaahaqa hirero mwaini nruva nrumu Karaisira kyaiqara rieqaro qutu viro ntuhiqaururara tita, nkye mwianra rieqata mwitaa hi vaisihua mwihua kyuqe vaisive timwa kyeta qamwata nyataata. \c 3 \s1 Mpo hi vaisihua nkyi uaqia hi aanranra nyaamwutevorave tura \p \v 1 Ni kata pakyaa tuaavo, mwaa quara taiqa kyarera hina nkyiara mwataama tina. Nkye Karaisiravata variqatara tita, nkyi mwutukyaqitai kyuqe hi varirata qamwateqata variqi quata. Hia nte qoriri hiraitinama qaiqaa mwaa quara nkyini qara ntina. Mwi quava nkyi kyaahaqama nyatairata nkye qio variata. \p \v 2 Uaqia hi kyaiqara uti variahua, mwihua qaakyau vairi votima kye variqata vaisi mwamwanta toqa nrupepaama kyarera uti variahua variavata nkye mwi vaisihuara rauriqata variata. \p \v 3 Mwihua nkyiari mwamwanta toqa kyaahua variavata tire hia mwihua votima kyeta varunanra. Kotiva tiri mwutukyaqitairo uaqia hi kyaiqara toqa kyaihata tire mwiva qutaa toqa kyaihuama varuro. Kotira mwanraquravanto tiri kyaahaqa hi varihata tire Kotira nrutu tuaahere varuro. Tire Iesusi Karaisiravata variananranra nronraqama kye rieta hia qumina vaisivanto nkyiari mwamwanta toqe okyarara nronraqama kye rieta. \p \v 4 Vaisi mwamwanta toqe okyarava qio ni kyaahaqa hiraqevauma, nte mwi inraikyava kyuqema ni kyaahaqa iho qianinra. Mwi vaisihuaqitairo mpovanto tiqaro, Mwi okyarava ni kyaahaqama mataihana varuqo, tirera, nte haaru ekyaa mwi okyarara riemwaqina vi varurara tina, nte mwi vaisira nraatarama kyaaninra. \p \v 5 Ni mwata kyoraqaataina nte Isarerivantoma varuqo. Nte ntena okyarara tirera nte Mpenisamininra okyarama varuqo. Ni ntohua kohua Hivuruve Iutaave variavana ntevata Hivuruvantoma varuqo. Ni mwata tovaro 8 enta nritarovaro ni mamanta toqa kyora. Nte Mosesira qua mwaanra riemwaqi vina Parisi vaisi variqana kepukyaqama kyena mwi quara riemwaqina vi variavara. \p \v 6 Nte mwi quarara nronraqama kye riemwaqi viqananra tina, nte Iesusira nraakye qora ruqina viqana uaqiamaqina quavara. Nte Mosesira qua mwaanra avuqavuma kyena riemwaqi vi variavaro hia mpovanto e nianra mwi quara mpo nteqa kyaaro qiariva varuvana nte ekyaa mwi quara riemwaqina vi variavara. \p \v 7 Mwi entara nte tiqana, Mwi inraikyava mwi inraikyava ni kyaahaqa hi varihana nte nronra vaisima varuqo, qiavara. Mwaa entara Karaisirara rieqana nte mwi inraikyarara qumina inraikya hia ni kyaahaqa hiani inraikyarave ti varura. \p \v 8-9 Hia nte Iutaa mwaanra okyara mwianra nraahu ti varuqo. Nte Karaisirara rieqana ekyaa mpo inraikya mpo inraikya mwianra qumina inraikyavema tuqo. Nte ntapihi kyauqaro Iesusi Karaisiva ni nronravanto variqaro niqaa ntaqikyi varivama variro. Mwiva mwitaa hirara tina, nte mwianra nraahu nronraqama kye riemwaqi viqana ekyaa mpo inraikya mpo inraikya qaqira kyena qumina inraikyave ti varura. Nte Karaisira nraahu varena mwikyantiri kuaaqi varirerave timwa kyena, ekyaa mwi inraikyarara qumina inraikya kukomwave ti varurave. \p Tauraa nte tiqana, Kyai nte Iutaa mwaanra okyara riemwaqina quariro Kotiva ni avuqavuma mataarive, timwa kyena taqauqaro Kotiva mwianra rieqaro ni avuqavuma mataariva hia vahuvana mwiaqaatai nte qaqira kyena Karaisirara qutaa mwivave tuqaro Kotiva nte Karaisirara tu quara riero ni qora inraikya nruka matero ni avuqavuma mataihana varura. \p \v 10 Nte Karaisirara nraahu riemwaqina virera. Karaisiva qutu vuraqitairo kepukyaqama kyero qati siviro variqi vintema kyena, ntevata kepukyaqama kyena variqi virera. Karaisiva nriqavi inraikyara varaqiro vintema kyena, ntevata mwikyantiri kuaaqi variqana nriqavi inraikyara varaqi virera. Mwiva qutu vintema kyena, ntevata variqi vina uro qutu virerave. \p \v 11 Kotiva Karaisira qati vara sivuma kyaintema kyero nivata qati vara sivuma kyaarive tina, nte mwitaamaqina virerave. \s1 Poruva mwatama tairaqaara hiantero quaninranra tura \p \v 12 Mwaa entara hiama nte ntenanra ekyaara kepukya vaisima varuqo qianinra. Karaisiva nianra e mwitaama varira vaisivama varinanrave timwa kyero ni pitairara tina, nte mwitaa hu vaisiva varirerave timwa kyena kyuqema kye variqina virera. \p \v 13 Ni kata pakyaa tuaavo, Mwaa entara hia nte mwi vaisira votima kyena varuqo. Nte mwi vaisira votima kye variankye tina, kyuqema kyena variqi virera. Nte haaru nrohurara hia riaraitina, qaqira kyena qaraakya inraikya nraakiara qovara hiani inraikyarara rieqana varaariva variqi virera. \p \v 14 Vaisivanto nai nraatara kye nai nraatara kye hiante quantema kye, nte hiante avuqavu hi aanranraqaa viqana Kotiva ni mpirera hi inraikyara vararera utiqana variqi virerave. Kotiva Iesusi Karaisira kyaiqara rieqaro nianra nyaamwuni variqiro quarive tiro, ni naanrama taira. \p \v 15 Tire Kotira kyaiqa okyara riaurahua tire ekyaa mwihua mwi quara nraahu riemwaqi quara. Nkye mpo ihua mpo qua riemwaqita virera hivera, Kotiva nkyi qua avuqavuma nyatairata nkyi su nyaato ntapihirata riemwaqi vivara. \v 16 Varaivaqe tire kyuqema kye nrohuna aanranra mwiaqaa nraahu tuqarakye nrohiara. \p \v 17 Ni kata pakyaa tuaavo, nte nrohiarintema kyeta nkyevata mwi aanranraqaa nraahu nrohiata. Tire nyaamwutaurata nrohiahua, nkye mwihua nraahu sataqita quata. \p \v 18 Airi enta nkyi timwa nyi varu quara nte qaiqaavata ntateqana nkyi timwa nyinrenra. Nraakye qora airivanto tiqata, Kotira vataqi viqata mwia aanraqaa qioma vuro, timwa kyeqata qora aanraqaa nraahu vi variavo. Mwihua api aanra nrohi varita unra tiqata, Kotira aanraqaama vi varuro, qiarara tita, mwihua Kotira nramwutaahuama variavo. Mwihua mwitaamaqi viqata Karaisira ruto kyatarira nramwutaaqa hi variavo. \p \v 19 Mwihua mwitaamaqi vi variarara tita, mwihua uro raupirimama vivara. Mwihua Kotirara nraahu riemwaqi quataara vaihata mwihua nkyiari mwamwanta kyakya hirara nraahu riemwaqi vi variara. Mwihua nkyiari kyaiqara rieqata kyauruataara vaihata mwihua nkyiari mwahuta ti variara. Mwihua mwata mwaaqa vahi inraikyarara nraahu nronraqama kyeta rie variara. Mwihua mwitaamaqi vi variarara tita, uro raupirima vivara. \p \v 20 Tire hiama mwihua nraantantamwa kye varita. Tire nyaamwunianra tiri mwaakyota mwata vaiho timwa kyeqata variqi vunanra. Mwata mwaaqaatairo tumu tiri tivitaariva nyaamwusairo tumuananro. Tire mwia vekya variqata mwianra nronraqama kye rie varunanra. \p \v 21 Mwi entara mwiva ekyaa inraikyaqaa ntaqikyirero kepukyaqama kyero variqaro tiri mwamwanta uqenrenro qutuani mwamwantara kyuqu kyairaro nai mwamwanta takyuquani mwamwantara votima kyeroma vahiananro. \c 4 \p \v 1 Ni kata pakyaa tuaavo, mwianra rieqatama nkye tiri vunyaa vaisi Karaisiravata kuaaqi variqata kepukyaqama kye variqi quata. Nte nkyiara ua ihana varuqo. Ni mutukyavanto nkyivata variataa ihana varura. Nkye variavaro ni mutukyavanto kyuqe ihana varuqo. Ni kyaiqavanto nkyiqi kepukyaqa ihata nkye ni nronra nrutu kyuqera votima kyetama variavo. \s1 Ekyaara qua tura \p \v 2 Nte nraakyetana Iuotiaravata Sintikiravata qua timwa nyinrenrave. Nte nkyitananra po tiqana nkyetana Karaisiravata kuaaqi variqata hia haaru tunte mpo qua mpo qua tiraitita, kuaa qua nraahu timwaqi quate, tuqo. \p \v 3 Qio Kyaahaqao, ena nrutuara rieqarama e nraakye mwitanahua kyaahaqa hiante. Haaru nte Karaisira qua timwa nyi variavata nraakye mwitanahua ni kyaahaqa hiqata kuaa kyaiqa mwia vare varura. Mwi entara Keremenivavata, ni kuaa kyaiqa vare varuhuavata, mwi nraakyetanahua kyapata kyaiqa vare varura. Kotiva mwinramwuhua nai kyaama tero mwihua nyutu nai mpukuqi qara ntumwa taihatara tita, mwihua ekyaa enta qati variqi vihuama varita. \p \v 4 Nkye tiri vunyaa vaisi Karaisiravata variqatara tita, qamwateqata variate. Nte qaiqaa nkyiara tirera: Qamwateqata variate, tuqo. \v 5 Nkye ekyaa nraakye qorara qihaakyamaqita vivata nkyi kyuqe okyara taqaata. Tiri vunyaa vaisivanto tumuanriva qaumaqama hiro. \p \v 6 Hia mpo inraikya mpo inraikyara nronraqama kye riaata. Nkye hia mpo inraikya vataivera, Kotira kyapara hiata. Nkye Kotirara kyuqeve tiraqitai mwia kyaparamaqita quata. \v 7 Nkye mwitaamaqi vivaro Kotiva mwutukya qihaakya hiani inraikyara nkyi nyiananro. Tire qati qumina vaisi varurahuara tita, hiama qio Kotiva mwutukya qihaakyama nyate vari okyarara ntapihi kye taqaananra. Nkye Iesusi Karaisiravata variqi vivaro Kotiva nkyi mwutukya qihaakyama nyate vari okyarava mwiva nkyi su nyaato mwutukyaqi ntaqikyiqiro quananro. \p \v 8 Nte mwaa quara taiqa kyarera hina nkyiara mwitaama tina. Mpo okyara mpo okyara kyuqema kyero vahianinra, mwianra nraahu riemwaqita quata. Qutaaqama kye vahiani okyararave, kyuqema kyero vahiani okyararave, ntapihi kyero vahiani okyararave, hia mpo nramwanaamwavata mwiaqaa vahiani okyararave, kyotataqama kye vahiani okyararave, nrutu kyuqema kyero vahiani okyararave, ekyaa mwi okyarara nraahu riemwaqita quata. \p \v 9 Nte nkyi timwa nyu quara nkye riaarave, nte kyaiqa vare varuqata nkye ni taqaarave, mwianra rieqatama nkye sivita mwi kyaiqara mwi kyaiqara varaqi quata. Nkye mwitaamaqi vivaro Kotiva nkyi mwutukya qihaakyama nyate variva nkyivata variratama nkye variqi vivara. \s1 Piripaiqinaahua Porura kyaahaqa hurara qamwateqaro tura \p \v 10 Airi enta vivihata nkye qaiqaa ni kyaahaqa hiarara tina, nte Karaisiravata variqana nronraqama kyena qamwateqana varuqo. Qutaaqama nkye haaruvata ni kyaahaqa hirera uti varuvaro hia ni kyaahaqa hi aanrava vahuvata hia qio ni kyaahaqa hurave. \p \v 11 Hia nte munimave mpo inraikya hia vahuvana variavara mwianra tuqo. Qaqao, mpo inraikya mpo inraikya vahirove hia vahirove hira, nte hia mwianra nronraqama kyena riemwaqina vurave. \p \v 12 Nte mwitaa mwitaama variani okyarara ntapihi kyaura. Nte vehiqama vina vehi vaisi variqi quani okyarara ntapihi kyaurave. Nte airi inraikya vataani okyarara ntapihi kyaurave. Ni pu naatovanto ntapihi vihana nte uqeta tai quara mpo ntapihi kyaura. Nte mwi quara rieqanama kyara vahi entarave hia vahi entarave, tuavaaqa vahi entarave hia vahi entarave, nte hia mwianra nronraqama kye riemwaqi viraitina, nte qioma varuqo ti varura. \p \v 13 Mwinra rieqana nte taqaariro Karaisiva ni kepukyaqama kyairaqena nte ekyaa inraikya qioma varaqina quaninra. \p \v 14 Nte mwitaa tiqanavata nkye ni kyaahaqama matorara qamwateqanama varuqo. Ni uaqiama matovana variavata nkye ni kyuqema kye kyaahaqama matora. \p \v 15 Nkye Piripaiqinaahua nkye ntapihiarave. Nkye Karaisira qua vuni rieta varu entara nte Masentoniaa kyaavata mwi entara hia Iesusira nraakye qora hinivanto ni kyaahaqa ihuavata varuvata nkye nraahu munima ni mpuvana variavarave. \p \v 16 Nte mpo mwatukya Tesaronaikaaqivata uro variavata nkye airi nani ni kyaahaqama matorave. \p \v 17 Nkye ni mpia inraikyara mwianra hiama nte nronraqama kyena riauqo. Nte nkyitarama nronraqama kyena riauqo. Nkye ni kyaahaqa hiqata mwi inraikyara ni mpiarara tiro, Kotiva mwianra rieqaro mwia hiniqama nkyita nyianinra, mwianra nte nronraqama kyena riauqo. \p \v 18 Mate nte ekyaa mwi inraikyara airiqama kyena vatauqo. Epaporotaitaasira titovaro mwiva nkye nini vato inraikyara varaqiro nrumu mpihana ekyaa inraikya qio vatauqo. Nkye ni mpia inraikyava kyuqe mwuntavi vari inraikyara, Kotira mwia inraikyara votima kyeroma vahiro. Nkye ni mwi inraikyara mpiavaro Kotiva nkyi qamwata nyate varira. \p \v 19 Tire Karaisiravata varunanranra tiro, Kotiva ni mwanriqavanto variqaro mwiva ekyaa kyuqe inraikya vataiva ekyaa inraikya nkyi nyinrata nkye kyuqema kye mwia kyaiqa varaqi quata. \p \v 20 Nrivaqe Kotira tiri tiqora mwia nrutu ekyaa enta tuaaheraqi quararo mwia peqa okyaravanto takyuquqiro quarive. Nte qutaama tuqo. \s1 Qua mwanteqaro tura \p \v 21 Ekyaa Kotira nraakye qora Karaisiravata variahua nte nkyi qua mwantauqo. Tiri tiqata vakyaa mponramwuvanto nivata variahua, mwihuavata nkyiara rieqata nkyi qua mwantaavo. \p \v 22 Ekyaa Kotira nraakye qora mwaini variahuavata nkyi qua mwanteta. Mwaini Kotira nraakye qora vunyaa vaisi Sisaara nraamwuqi kyaiqa vare variahua, mwihua nkyiara nronraqama kye rieqata mpoqiavatama nkyi qua mwanteta. \p \v 23 Tiri vunyaa vaisi Iesusi Karaisiva nkyi kyuqema nyatairaro nkyi mwutukyaqitairo kyuqe hi varirata variate, tuqo.