\id JAS - South Tairora (Omwunra Toqura) NT -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) 
\h Iemisi 
\toc1 Iemisiva qara vara kyora 
\toc2 Iemisi 
\toc3 Iem 
\mt1 IEMISI  
\mt2 Iemisiva qara vara kyora  
\ip Iesusira ru kyovaro qati siviro nyaamwuni uro varuvaro 10 ihive 15 ihive nritarovaro Iemisiva mwaa quara qara ntumwa tora. Iemisiva Iesusira qatavanto variqaro Iesusira qua rie varu nraakye qorahua Ierusaremini varuhuaqaa ntaqikyi varura. (Kyaiqa Varora 12:17, 15:13)  
\ip Ierusaremisaita mpo nani mpo nani kyatita uro varu nraakye qorahua aanra kyuqeraqaa kepukyaqama kye variqita quate tiro, Iemisiva mwaa quara qara ntumwa tora.  
\ip Iesusiva sita vato vaisihua 12 nramwuqitairo mpo vaisivanto mwia nrutu Iemisiva mwia qamwava varura. Nkye mwi vaisirara kuaa vaisi mwivave tivora.  
\c 1  
\p
\v 1 Nte Iemisiva. Kotivavata, tiri vunyaa vaisi Iesusi Karaisivavata, variavana nte mwitanahua kyaiqa vaisima varina. Isarerivanto 12 okyara kuaa naaquntaqaanaahuaqitaita Kotira nraaqiaraqama vita nkye mpo nani mpo nani uro variahua nte nkyi qua mwantauqo.   
\p
\v 2-3 Ni kata pakyaa tuaavo, nkyiara uaqia hi aanranraqa quate tiro, mpo kyaiqa mpo kyaiqavanto nkyi mwataara hirera, hia nkyi mwutukyavanto uaqia hirata variate. Nkye mwi entara tire qamwateqata nraahu varirerave qiata. Nkye Iesusira qua riemwaqita viqatama uaqia hi kyaiqara nraatara kyeta tire kepukya vaisive, kepukya nrahesive, qiata.   
\p
\v 4 Nkye mwitaamaqi viqata mpo enta mpo enta nkyi mwataara hiani inraikyara nraataraqi viqata mwiaqaataita nkye kepukyaqama vita hia Kotira okyara, mpo okyara mpo okyarara aara ntaraitita, nkye qioqama vita varivara.   
\p
\v 5 Kotiva hia kepukyaqama kyeqaro tute variva, mwiva nraakye qorara po kye timwa nyateqaro mwiva qihaakyama kyeqaro nyi varirara tiro, nkyiqitairo vaisi mpovanto kyuqe vu nraato hia vahiraro mwiva kyuqe vu nraatora aara ntairera, mwi vaisiva Kotirara aakyara ntairaro Kotiva qioma mwia kyuqe vu nraato mwiananro.   
\p
\v 6 Haunri nkye Kotirara aakyara nteqata mwiva tiri kyaahaqa hiananrove, hiave tiri kyaahaqa hiananrove, tivora. Kotiva qutaaqama kyero tiri kyaahaqa hiananrove tiqatama Kotirara aakyara ntaata. Kotirara taara vu nraato ti variva, mwi vaisiva nanra inraikya votima kyerove variro? Mwi vaisiva nramanriqaa kurupupora/nramanri taara toqavanto tiqaro ventaqiro viro nrinro hintema kyero varira.   
\p
\v 7 Haunri mwitaa hiari vaisiva tiqaro, Kotirara mwiva ni kyaahaqa hiananrove, qiankyora.   
\p
\v 8 Mwi vaisiva mwi aanranraqaa quataara vaiharo mwiva mpo aanraqaa viqa taqero qaqira kyero qaiqaa mpo aanraqaa viqa taqero mwiavata qaqira kye vari vaisivama variro.   
\s1 Vehi vaisiaravata airi inraikya vatai vaisiraravata tura  
\p
\v 9 Tiri tiqata vakyaa mpovanto vehi vaisi variraro Kotiva mwia nronraqama kyairera, mwiva qamwataari.  
\v 10 Tiri tiqata vakyaa mpovanto airi inraikya vataariva mwia vu nraato ntapihiraro mwiva tiqaro, Nte vatau inraikyava qumina inraikyave. Nte vehi vaisi nraahuma varuqo, tirera, qamwataari.  
\p Airi inraikya vatehua maunra pairavanto tapupu hiro taiqa vintema kye taiqa vivarave.   
\p
\v 11 Maunra paira kyuqema kyero riemwa taiharo huari nronra iteqaro aaharama kyaiharo tapupu hiro tumu ntiharo mwiaqaatairo haa hiro mpoqaraa hiva mwivavata taiqa vira. Mwia votima kyero airi inraikya vataari vaisiva nai kyaiqara nraahu riemwaqiro quaninra mwiqitairo qamwanramama qutu quananro.   
\s1 Uaqia hi kyaiqava vaisi mwataara hianinranra tura  
\p
\v 12 Vaisivanto Kotira aanraqaa viqaro taqairaro mwataara hiari inraikyava nrinranro hia pupohairaro kepukyaqama kyero nraatara kyero variqi virera, Kotiva mwia kyuqema mwataananro. Kotiva mwianra tiqaro, E mwia kyoqaa vararera ekyaa enta qati variqira vinanrave, qiananro. Kotiva nai kyauqu nriqiqaa vatero tiqaro, Nianra mwutukya vahiari nraakye qorahua ekyaa enta qati variqita vivarave, tiro, tura.   
\p
\v 13 Uaqia hi kyaiqava vaisi mpo mwataara hirera, haunri mwi vaisiva tiqaro, Kotiva ni mwataara iho, qiariva. Uaqia hi kyaiqava hiama qio Kotira mwataara hiraro Kotivavata hiama qio vaisi mpora uaqia hi kyaiqara utuarive tiro, mwia mwataara hiananro.   
\p
\v 14 Mwataama kyero vaisivanto apiqama kyeqaro uaqia hi kyaiqara uti varira. Vaisivanto nai vu nraato tiraqitairo uaqia hi kyaiqara utuaninranra riemwa kyero mwi kyaiqarara nraahu riemwaqiro viharo mwi quava mwia tuqara kye tutero  
\v 15 mwi kyaiqara utuante tiharo vaisivanto uaqia hi kyaiqara uti varira. Mwiva uaqia hi kyaiqara utuqiro viro mwia kyaara uro qutu quani inraikyara varero qutu vira.   
\p
\v 16-17 Ni kata pakyaa tuaavo, Kotiva hiama vaisiara uaqia hi kyaiqara utuarive tiro, mwia mwataara hiananro. Mpovanto Kotiva mwitaama kyero mwataara hiananrove tirata nkye mwia unra quara qutaa quave tivora. Qati nyi varia inraikyavave, ekyaa kyuqe inraikyavantove, Kotiva hinasairo nraahu tumi varira. Kotiva ekyaa nyaamwuni itero ntuvaahe vari inraikyara utu taiva, mwiva kyuqe inraikya tiri timwi varivama variro. Mwiva kuaa kyaiqa nraahu varaqiro vi varivama variro. Nyaamwuni itamwaqiro vi vari inraikyava itero qiperomaqiro vi variharo Kotiva nraahuma qati itamwaqiro vi varivama variro.   
\p
\v 18 Kotiva nai kyakya hiraqa nai qutaa quaqo tiri utu kyero vataihata varunanra. Mwitaa ihata ekyaa mwiva utu kye vatai inraikyaraqitai tire vuniqama kye varurahuama varita.   
\s1 Nkye Kotira qua qumina riemwaqita viqata mwia kyaiqavata hia varevorave tura  
\p
\v 19 Po, ni kata pakyaa tuaavo, nkye mwaa quara riaata. Nkye qamwanrama kyeta mpora qua rieta qakyoma kyeta mwia qua hiniqa hiata. Mpora qua riaivaro hia qamwanrama kyero raraqa tairata inronra hiata.   
\p
\v 20 Vaisivanto raraqa taaninraqaatairo hiama Kotira kyaiqa kyuqe okyaravanto qovara hiananro.  
\v 21 Mwi quara rieqatama nkye api nrohi okyararave, ekyaa qora kyaiqave, qaqira kyaata. Nkye Kotira qua riarerata uti variqata nkyeta nyutu vara mwatumwi mwataniqama kyeta Kotiva nkyi su nyaatoqi vataani quara riemwaqita vivaro Kotiva nkyi huvantu nyataari.   
\p
\v 22 Nkye hia Kotira qua quminaqama kye riemwaqita quata. Nkye mwitaa hiqata nkyeta unrama utita. Nkye mwi quara rieqata mwi quava tintema kye nrohi variqata kyaiqa varaata.  
\v 23 Vaisivanto Kotira qua riero hia mwia kyaiqa vararaitiro qumina variva, mwi vaisiva vaisi mpovanto nai viri kyinumiqi taqai vaisira votima kyeroma variro.  
\v 24 Mwi vaisiva kyinumiqi nai viri taqero nte mwataama varuvave timwa kyero vututo viro uro nai viri taqairara taunru kyairave.   
\p
\v 25 Kotiva kepukya qua vataiva, mwi quava tiri huvantu kye varira. Vaisivanto mwi quara ntapihi kyero riemwaqiro viqaro hia qaqira kyaraitiro, mwi quarara nraahu riemwaqiro quariva, mwi vaisiva mwitaamaqiro viraro Kotiva mwia qamwata mwataananro.   
\p
\v 26 Vaisi mpovanto nte Kotira qua riemwaqina vi varu vaisivama varuqo timwa kyeqarovata hia nai nroqa kyuqema ntaqikyi variva, mwiva nte Kotira qua rie varuva varuqo ti quava, qumina qua nraahu vaiharo mwi vaisiva naima unra utu mwate variro.   
\p
\v 27 Mwataama kyero vaisivanto Kotira tiri tiqora mwia aanraqaa nrohiqaro ntapihi kyero mwia nrutu tuaaheraananro. Mwi vaisiva uro nrainranra nraaqiaravata, tetoqa nraakye muaanra vare varihuavata, uro kyaahaqa hiari vaisivama variananro. Mwiva mwitaamaqiro viqaro nte Kotira qua nteqa kyena qora kyaiqa varaankyorave tiqaro ntapihi kyero nrohi variari vaisivama variananro. Mwitaa hiani vaisirara Kotiva tiqaro, Qutaaqama kyero mwi vaisiva ni aanraqaa nrohi vari vaisivama variho, qiananro.   
\c 2  
\s1 Ekyaahua kuaa qarama nyataate tura  
\p
\v 1 Ni kata pakyaa tuaavo, Iesusi Karaisira mpo mwatanaa mpo mwatanaahua vara kyeta puhaqama taa vaisiva varihata nkye mwia qua riemwaqita viqata nkye mpo vaisi nrutuara rieqata mwi vaisira nraahu qamwata mwateta mpo vaisi hia qamwata mwatevorave.   
\p
\v 2 Nkye taqaivaro nkye ntuvaantua hiraqi mpovanto nai kyauquqi vataani inraikyara nronra munima kyero vara taaninra utu tero kyuqe tuavaaqa utu taariva nrinranro mpovanto vehi vaisivanto mwia tuavaaqa uaqia hiro nrahitu quaninravata nrinrata  
\v 3 nkye kyuqe tuavaaqa ututaaninranra nraahu tiqata, Tainta kyuqera mwaaqaa mwatakyaa quante, mwianra mwitaa timwa kyeta vehi vaisiara, Mwini qati sivira variante. Mwini qati mwatasata mwatakyaa vira variante, tivora.   
\p
\v 4 Nkye mwitaa hivera, nkye apiqama kyeta nai tukya hi nai tukya hi varivara. Nkye ko rie vari vaisira votima kyeta mwi vaisirara uaqia hi vaisivave, mwi vaisirara kyuqe hi vaisivave, tita. Mwitaa hiqata nkye uaqia hi okyarara nraahu rieqatama mwitaa hivara.   
\p
\v 5 Ni kata pakyaa tuaavo, nte qianinra riaata. Hia mpo inraikyavata vataa nraakye qorahua variavata mwatani variahua mwihuara nkye vehi nraakye qorave ti varia nraakye qorahua, mwihuara Kotiva qamwateqaro nyaanrama kyero site varira. Mwihua Iesusirara kepukyaqama kyeta riemwaqita vivaro Kotiva mwihua nronraqama kyairata mwihua Kotira mwatukya taqevara. Kotiva nai kyauqu nriqiqaa vatero tiqaro, Nianra mwutukya vahiari nraakye qorahua ni mwatukya varevarave, tura.   
\p
\v 6 Vehi nraakye qora mwitaa hiahua variavata nkye mwihua nyutu vara mwataniqa hi variavo. Tahuave nkyi airi muaanra nyita nkyi ntanrau vareqata ko riaahua suqaa vi variavo? Mwia airi inraikya vataahua, mwihuave.   
\p
\v 7 Nkye Iesusira nraaqiara variavata airi inraikya vataahua variqata mwihuama Iesusira nrutuara uaqia hi nruturave ti varita.   
\p
\v 8 Kotiva vunyaava mwaa quara vataiva mwitaama tiro:  
\q1 Inanra i mwutukya vahintema kyero  
\q1 mporaravata i mwutukya vahiarive, tura. (Wkp 2:8)  
\p Nkye mwitaamaqita vivera, nkye ntapihi kye vahi kyaiqarama varevara.  
\v 9 Nkye hini vaisiara nraahu kyuqe vaisive tita, hini vaisiara uaqia hia vaisihuave tivera, nkye qua raaquta kyeta uaqia hivaro Kotiva nkyiara nkye ni qua nteqa kyaavoma qiananro.   
\p
\v 10 Vaisivanto Kotira qua ekyaa hini qua riemwaqiro viqarovata kuaiqia nteqa kyairera, Kotiva mwi vaisirara tiqaro, E ni qua ekyaa mwi quarama nteqa kyaaroma, qiananro.   
\p
\v 11 Kotiva tiqaro, Hia mpora nraata vaatiara nrohiante, tira. Mwi quara tiva, kuaa mwiva nraahu mpo quavata tiqaro, Hia mpora ru kyaante, tira. Nkye hia mpora nraatave, mpora vaativata nrohiraitita uro vaisi ru kyaivera, nkye Kotira qua nteqama kyevara.   
\p
\v 12 Iesusiva nkyi huvantu kyaihata nkye Iesusira qua riaahua variara. Nkye mwia qua nraahu rieqatama kyuqe kyaiqa nraahu vare varivaro Kotiva hia nkyiqaa qua vataari.   
\p
\v 13 Nkye mwaa entara hia mporara po tita kyuqema mwataivera, nraakiara Kotiva ko tiqaroma hiama nkyitaravata po timwa nyataananro. Nkye mpohuara po tita kyuqema nyataivera, nkye qioma ko nraatara kyevara.   
\s1 Iesusira qua riauvave timwa kyera haunri hia mwi quara vataqira viravaarave tura  
\p
\v 14 Ni kata pakyaa tuaavo, nkye taqaivaro vaisi mpovanto tiqaro, Nte Iesusirara kepukyaqama kyena riemwaqina vuvave, tiqarovata hia kyuqe kyaiqa varaqiro virera, mwia quavanto qumina qua nraahuma vahiraro Kotiva hiama mwi vaisira huvantu kyaananro.   
\p
\v 15 Nkye taqaivaro nkyiqitairo nkyi qata vakyaave, nrunra nrakyaa mpovanto hia tuavaaqa vaterove nraataa hirarove varirera,  
\v 16 nkye mwia hia kyaahaqaraitita, nkye mwianra qumina tiqata, Uro kyara nrenra tuavaaqa utu tera kyuqema variante, tiva, mwi quava nataama kyerove mwia kyaahaqa hiananro? Hiama mwi quava mwia kyaahaqa hiananro.   
\p
\v 17 Mwia votima kyeta nkye hia mpohua kyaahaqa hivera, nkyi kyaiqavanto hia kyuqe kyaiqa vahirata nkye Iesusirara qutaa mwivave ti quava qumina unra qua nraahuma vahiananro.   
\p
\v 18 Mpovanto ni qua nraatara kyarero uti variqaro mwitaama qiananro. Qioma vaisi mpovanto Iesusirara kepukyaqama kyero riemwaqiro viraro qioma vaisi mpovanto kyuqe kyaiqa nraahu varaqiro quananrove, tirera, nte nai mwi vaisira mwataama kyenama timwa mwianinra. E nataama kyerave hia mpora kyaahaqaraitira, Iesusirara nraahu kepukyaqama kyera riemwaqira vinanrave? Nte mpohua kyaahaqamaqima viqana Iesusirara kepukyaqama kyena riemwaqina quariro ni quavanto qutaa qua vahirara evata qioma taqenanrave, qianinra.   
\p
\v 19 E tiqara, Qutaama mwanriqa Kotiva kuaikuvanto variho, qiananra. Mwia kyuqemama mwitaa tira. Tove vaanavantovata qutaama mwanriqa Kotiva kuaikuvanto nraahu variho ti variara. Mwihua mwitaa timwa kyeqata variavaro mpoqama kyero kyuqu kyauqu ntihata aatu hi variara.  
\v 20 I vu nraato apiqama vihara variarao. I vu nraatovanto qatua viro ntapihirara e riaante. E hia mpohua kyaahaqa hiraitira variraro e Iesusirara qutaa mwivave tirava qumina unra qua nraahuma vahiananro.   
\p
\v 21 Tiri haivaqava Evarahaamuva Kotiva tu quara riero nai mwaaqu Aisaakira vita kyero Kotirani qia quara mwatarero uti varuvaro Kotiva mwia kyaiqa taqero tiqaro, Nte iara avuqavuma kyera nrohi variara vaisivave tuqo, tura. Kotiva Evarahaamunra kyaiqara rieqaro mwitaa tura.   
\p
\v 22 E hiave taqera? Evarahaamuva Kotira quara qutaa quave timwa kyero mwiaqaatairo mwiva tuntema kyero Kotira kyaiqa varaqiro vura. Evarahaamuva Kotira quara qutaave tu quavavata, mwiva Kotira kyaiqa varovavata, mwitanahua nai kyaahaqa hi nai kyaahaqa hi varuvaro qio varura. Mwiva Kotira kyaiqa varova kyaahaqa hi varuvaro mwiva Kotirara qutaave tu quava qio vahura.   
\p
\v 23 Evarahaamuva mwitaamaqiro vurara tiro, Kotira mpukuqi qara ntumwa to quava mwivau vahura. Mwitaama tiro:  
\q1 Evarahaamuva Kotira quara qutaave tuvaro  
\q1 Kotiva mwianra tiqaro,  
\q1 E ni quara qutaa quave qiaranama nte e qiana quara  
\q1 rieqanama iara ntapihi kyera nrohi variara vaisivave  
\q1 tuqo, tura. (Okyara 15:6)  
\p Mwianra rieqaro Kotiva Evarahaamunranra e ni vaisima variaro tura.  
\v 24 Nkye mwi quara rieqatama mwaa quara okyara anoma kyeta ntapihiata. Vaisivanto hia Kotira kyaiqa vararaitiro tiqaro, Nte mwia qua nraahu riauqo qiani vaisirara, Kotiva mwi vaisirara hia ntapihi kyera nrohi variara vaisivavema, qiananro. Vaisivanto Kotira qua riero mwiaqaatairo mwia kyaiqavata varaani vaisirara, Kotiva mwi vaisirara ntapihi kyero nrohi vari vaisiravema qiananro.   
\p
\v 25 Haaru nraakye mpo Rehepiva mwiva api qaraqiro nrohi varu nraakyeva mwivavata Evarahaamuva hunte hura. Iosuaava nai ntaqu vaisitanahua nramwutaahua varunani uqeta kyero titovata mwitanahua uro ntovaro Rehepiva mwitanahua nai nraamwuqi uqeta tero ni nramwunaahua mwitana ntavaaqavu kyevorave tiro, mwitanahua kyaahaqa hura. Kyaahaqa huvata qio mwitanahua uqeta kyeta mpo aanraqaamateta vurara tiro, Kotiva Rehepira kyaiqara rieqaro mwi nraakyerara tiqaro, E ntapihi kyera nrohi variara nraakyevave, tura. (Jos 2)   
\p
\v 26 Vaisivanto hia nai mwanraqura vatama kyero varirera, mwi vaisiva qutu quari vaisiva variananro. Mwia votima kyero vaisivanto Iesusirara qutaa mwivave qiari quava nraahu vahiraro mwi vaisiva Iesusira kyaiqa varaqiro quariva hia vahirera, mwiva Iesusirara qutaave tivavata qumina inraikyaqama hiananro.   
\c 3  
\s1 Nkyeta mwaaqinriqaa kyuqema kyeta ntaqikyiqita quate tura  
\p
\v 1 Ni kata pakyaa tuaavo, nkyiqitaita airi vaisivanto tiqata, Tire mwaanra okyara nraakye qora timwa nyinrenrave, tivora. Tirenramwu mwaanra okyara timwa nyi variara vaisihua variararo Kotiva tiri kyaiqa mpoqiavata tukya hiro mpohua kyaiqa viraaqamama tukya hiananro.   
\p
\v 2 Airi enta ekyaa tire variqata ntapihi kyeqata kyaiqa varaare tunanra tire apiqama kyeqata vare varunanra. Vaisivanto hia api qua tiraitiro, ntapihi kyero nraahu ti variari vaisiva varirera, mwi vaisiva hia uqenraanri vaisiva variraitiro, mwiva kepukya vaisima variananro. Mwiva ekyaa nai mwamwantaqaa kyuqema kyero ntaqikyi variari vaisivama variananro.   
\p
\v 3 Tire qosiqaa nrohiqata teta virera hiananrani qosivanto quarive tita, tire qaini pataqia mwia nroqi vateta kyaantaqa tu varauraro qosi nronra mwiva tire virera tuna aanranra mwiaqaa nraahu vi varira.   
\p
\v 4 Nkye sipiaravata riaata. Sipi nronravanto vaiharo toqavanto nronraqama kyero ti variharo vaisivanto mwi aanranraqaa quankye timwa kyero mwia nriqi ti varira pataqiaqotairo sipi mwia tuqasaa kyaiharo sipivanto mwiva virera ti aanranraqaa vi varira.   
\p
\v 5 Mwia votima kyero vaisi mwaaqinrivanto pataru vahiqarovata mwiva nronra kyaiqa vare varira. Qio taqaata. Qia pataqiavanto itamwaqiro viro uro antave, mwukyauve, qioma itamwa kyaananro.   
\p
\v 6 Vaisi mwaaqinrivanto qora qua tiqaro qia auru votima kyero iteqaro mpo inraikya mpo inraikya qoraqama kye varira. Mpo qua mpo qua uaqia hi quavave, uaqia hi kyaiqavave, mwaaqinriqaatairo qovara hiro. Vaisi mwaaqinrivanto ekyaa vaisi mwamwanta uaqiama kye varira. Saataaninra mwatukyaqitairo qiavanto nri ntero vaisi mwaaqinriqaatairo iteqaro qora kyaiqa mpo kyaiqa mpo kyaiqa vare varira.   
\p
\v 7 Vaisivanto ekyaa vahi aasauve, qarurave, tavukyave, ekyaa qaakyau vahi aasau vara tumusa kyeqaro vataariva qioma vahiro.   
\p
\v 8 Mwi inraikyara mwi inraikyara qio tumusa kyaariva vaiharo vaisivanto nai mwaaqinri nraahu tumusa kyaariva hiama qio vahiro. Mwaaqinrivanto qoraqa hi inraikyava nai kyakya hira nraahu vataqiro vivarivama vahiro. Vaisi ru kye varia tuhira, haaqa quaakyara voti hi inraikyava mwaaqinriqaa piqaroma vahiro.  
\v 9 Tire mwaaqinriqotaita Kotiva tiriqaa ntaqikyi varira teta tiqorara qamwateqata variana quara timwa kyeta qoqaraara mwiaqotaita tire vaisi mpo Kotiva nai votima kyero utu tai vaisirara uaqia hi quaarura ti varunanra.   
\p
\v 10 Qikye, kuaa nro mwiqitairo qamwate varina quava nri ntaiharo qora quavanto mpora timwa mwate varina quavavata nrinte varira. Ni kata pakyaa tuaavo, tiri nroqitairo hia mwitaa qiarive.   
\p
\v 11 Rumwu kuaa mwiqitairo hiama kyuqe hiani nramanrivavata uka quani nramanrivavata nriananro.  
\v 12 Kyaimwuvanto hia vatekya tamwa riairave. Tauveravanto hia kyaimwu riairave. Puaataqitaira hiama kyuqe hiani nramanrinra kyaqenanrave.   
\s1 Kyuqe quaravata kyuqe vu nraatoravata tura  
\p
\v 13 Nkyiqitairo kyuqe qua rie vari vaisiva, kyuqe vu nraato vataava varirove? Mwi vaisiva hia nai nrutuara riaraitiro, kyuqe qua nraahu riemwa kyeqaro kyuqe kyaiqa nraahu vare varirata nraakye qora mwia kyaiqa taqeqata mwianra kyuqe vaisive qiata.   
\p
\v 14 Vaisi mpo kyuqema mwataaninra kyaara nkye mwia kyaru ntumwa mwate variqata nkye nkyetara nraahu rieqatama tire nronra vaisi varirerave tiqata nkye nai nraatara kye nai nraatara kyemaqita vivera, nkye mwianra rieqata hia nkyeta mwahuta tiqata, Tire kyuqe nraakye qora varuro, tivara. Nkye nkyeta uaqia hi kyaiqara utirara unra qua tivora.   
\p
\v 15 Hia nyaamwusairo Kotiva kyaahaqa iharo mwi vaisiva mwitaama kyero uaqia hi kyaiqara utirave. Mwi kyaiqara utuari okyarava mwatasairo qovarama vi variho. Saataaniva kyaahaqa hi variharo vaisivanto mwi kyaiqara uti varira.  
\v 16 Nraakye qoravanto vaisi mpo kyuqema mwataaninra kyaara mwia kyaru ntumwa mwate variqata mwihua nkyiariara nraahu rieqatama tire nronra vaisi varirerave tiqatama nai nraatara kye nai nraatara kye hi variraqi inronra hi quavave, uaqia hi kyaiqavave, mwiva nraahuma vahiananro.   
\p
\v 17 Mwatasairo qua okyaravanto mwitaama vaiharo nyaamwusairo Kotira vu nraatovanto vahirero mpo qaramama vahiro. Vaisivanto Kotira vu nraato vahirara rieqaro mwiva vunyaa inraikya mwia, mwiva kyuqema kyero nraahu variqiro quananro. Kotira vu nraato vahirara riaari vaisiva hia antua qua tiraitiro, qihaakyamaqiro quananro. Mwi vaisiva hia nai qua nraahu riaraitiro, mpora quavatama riemwaqiro quananro. Mwiva mpohuara po timwaqiro viqaro mwiva mwihuara kyuqemaqiro quananro. Mwiva mwianravata mporaravata kuaa qua nraahuma timwaqiro quananro. Mwiva hia unraqama kyeqaro Kotira kyaiqa varaananro.   
\p
\v 18 Tire mpohuara qihaakyamaqita viqata kuaara nraati variananraqaatairo qioma ntapihi kye nrohi variana okyarava qovara hiananro.   
\c 4  
\s1 Mwata mwaaqaanaa inraikyara nraahu mwutukya ntiraro variari vaisiva Kotira nramwutaama variananrove tura  
\p
\v 1 Nkye variavaro taisairove inronra hia quavave, ntaqua quava nrinro? Kyai nte nkyi timwa nyianri. Nkyi su nyaatoqitairovata nkyi mwutukyaqitairovata qora kyaiqa, mpo kyaiqa mpo kyaiqa vareva nri ntero nkyiqa ntaqikyirero uti variqaroma nkyivata ntaqi variro.   
\p
\v 2 Nkye mpo inraikya mpo inraikya varaataa ihata hia mwi inraikyara vararaitita, mwiaqaataita nkye tiqata, Kyai tire vaisi ru kyeta mwi inraikyara varaare, ti variara. Nkyi mwutukyavanto mpo inraikyara vaihata nkye mwi inraikyara varaare qiara hia vararaitita, mwiaqaataita nkye inronra qua tiqatama ntaqi variara.  
\p Nkyi mwutukyavanto vahi inraikyara nkye hia vare variara. Nkye mwi inraikyarara Kotirara aakyara tiqata kyapara hiataara vaihata nkye hia mwitaa hiara.   
\p
\v 3 Nkye Kotirara aakyara qia entara nkye apiqama kyeqata nkyeta kyakya hiraqa vara kye api tuto kyarera aakyara nte variavarora tiro, Kotiva hia mwi inraikyara nkyi nyi varira.   
\p
\v 4 Nai vaati qaqira kyero mpo vaisintiri api nrohi vari nraakyera votima kyeta nkye variara. Nkye hiave ntapihita? Nkye mwatani vahi inraikyara totiqa hiqata mwia nkye Kotira nramwutaaqama hita. Tavave mwata mwaaqaanaa inraikyara nraahu riemwaqi viro mwi inraikyara totiqa hiariva, mwiva Kotira nramwutaama variro.  
\v 5 Mwi quara Kotira mpukuqi qara ntumwa torara nkye qumina quave tivora. Mwitaama tiro:  
\q1 Tiriara nkyi mwutukyavanto nianra nraahu vahiarive tiro,  
\q1 Kotiva nai mwanraqura tiri timwinrave, tura.   
\q1
\v 6 Kotiva po timwa timwateqaro tiriara uaqia hi kyaiqara  
\q1 nraatara kyaate tiro, Kotiva tiri kyaahaqa hi varira.  
\q1 Kotira mpukuqi mwitaama tiro:  
\q1 Nai nrutu nraahu tuaaheraani vaisira  
\q1 Kotiva raaquta kyaananrove.  
\q1 Hia nai nrutu tuaaheraani vaisira Kotiva po timwa  
\q1 mwatero mwia kyuqema mwataananrove, tura. (Snd 3:34)   
\p
\v 7 Kotiva nkyiqa ntaqikyiarive tita, nkyeta nyutu vara mwataniqama kyeta mwia mwemwani variate. Nkye Saataaninravatama kyeta kepukyaqama kyeta ntaquqita vita mwia nraatara kyaivaro mwiva aatu quarive.   
\p
\v 8 Nkye Kotira nraaqani uro varivaro Kotiva nkyi nraaqani variari. Vaisivanto qainaama kyauquqaa vahiankyorave tiro nai kyauqu hiqama kyaintema kyeta, nkye uaqia hi kyaiqara uti varihua nkyeta mwutukya hiqama kyaivaro uaqia hi kyaiqava hia vahiari. Nkye Kotira vataqi vuro timwa kyeqata kumwaanri hi variahua nkyeta mwutukya hiqama kyaata.   
\p
\v 9 Nkye nkyeta uaqia hi kyaiqara uti varirara hia raihita qamwateqata variata. Mwi inraikyarara riaivaro nkyi mwutukyavanto uaqia hirata variqata ntataata.  
\v 10 Nkye Kotira vuqaa nkyeta vara mwataniqa hivaro Kotiva nkyi tuaahera kyaari.   
\s1 Hia mpohua mwaanra qiate tura  
\p
\v 11 Ni kata pakyaa tuaavo, nkye hia mpohua nyaanra tiqata uaqia hi quara qiata. Nai qatave nai vakyaarave pupitaapitama kyero e mwitaa mwataama variaravave qiariva, mwiva ko riaa vaisihua votima kyero variqaro Kotiva vatai quara hini hi quara mwinanra kyuqe quave tiro mpo hi quara uaqiahi quarave ti varira.  
\p (Nkyiqitairo mpovanto mwitaa tirera, nte mwianra mwitaa qianinra.) E mwitaamaqira viqarama Kotira qua hia tutera hiama vataqira vira hiaro. E ko iaa vaisihua votima kyera variqarama Kotira qua mwataara hiqarama ntainra kyera hiaro.   
\p
\v 12 Kotiva mwiva nai nraahu nai qua vata tairave. Mwiva nraahuma nraakye qorara kyuqe vaisive qora vaisive qiananrove. Mwiva nraahuma ko tiqaro vaisi ru kyerove vaisi sitaananrove. E ta vaisiva variqarave e ena hena nraakye qora tukya hiaro? qianinra.   
\s1 Haunri nkye qakyo vare inraikyarara nronraqama kye riemwaqita vivorave tura  
\p
\v 13 Nkye mpo hiahua tiqata, Kyai tire mateve hurave mwi mwatukyara nronra mwatukyaqi uro variqata munima airi ntanrau kyeta varaana kyaiqara kuaa ihiara varaqi viqata munima airi varaare, qiahua, nkye rie varivaqena nte nkyi qua timwa nyianri.   
\p
\v 14 Nkye hura qovara hiani inraikyarara mate hiama ntapihita. Nkye variqita viva nanra inraikya votima kyerove vahiro? Kyai nte nkyi timwa nyianri. Toqaqinaa tonamwuvanto rupa qutero pataqia vahiro ntupepaama viro hia qaiqaavata vahintema kyeroma, nkye variqi viva vahiro.   
\p
\v 15 Mwianra rieqatama nkye hia nte mwitaa mwitaa hirerave qiata. Nkye mwataama qiata, Nai Kotira kyakya hirave. Mwiva nianra qiove tirera, nte mwitaa mwitaa hianinrave, qiata.   
\p
\v 16 Mate nkye nkyeta nyutu nraahu tuaaheraqi viqata nkye nkyeta mwahuta nraahu ti variavo. Mwitaa ti varia quava uaqia hi quava nraahuma vahiro.  
\v 17 Vaisivanto tiqaro, Mwi kyaiqara kyuqe kyaiqa varaataara vaihanavata nte qaqira mwia kyena hia vararerave, qiariva, mwi vaisiva Kotira qua nteqa kye variananro.   
\c 5  
\s1 Airi inraikya vataahuara tura  
\p
\v 1 Nkye airi inraikya vatehua ni qua riaata. Qikye, nkye nraakiara anoma kyero uaqia hiani entarara rieqatama mwaa entara ntataqi viqatama po kye timwaqita quata.   
\p
\v 2 Nkyi kyau kyoqaavanto ntenra quarivama vahiro. Tovesivanto nkyi tuavaaqa nramwa kyaarivama vahiro.   
\p
\v 3 Nkyi kori munimavantovata, ori munimavantovata, puaataqa taarivama vahiro. Nraakiara puaataqa taaninra taqeqaroma nkye qora kyaiqa varera ntapihi kyero taqaananro. Qia auruvanto itaintema kyero puaataqa taariva, nkyi mwamwanta itamwaqiro viro uro taiqa kyaananro. Nkye mwaa ekyaara enta variqata nkye mwaa mwatara taiqa kyaani entarara hia riaraitita, nkye mwitaa inraikya ntuvaantua hirara nraahu riemwaqita vi variara.   
\p
\v 4 Taqaata. Nkyi kyaiqa vaisivanto nkyi aakyoqi kyaiqa varaahua kyoqaa nyiqata nkye ntape rape hi variarave. Nkye mwitaa hiavata nkyi kyaiqa vaisivanto mwia kyaara inronra hi variavaro Kotiva nyaamwuni ntaqi varia vaisihuaqaa ntaqikyi variva, mwiva mwihua qua mwia rie varira.   
\p
\v 5 Nkye mwatani variqata nkye kyuqe inraikya, mpo inraikya mpo inraikya vateqata nkye nkyetara nraahu rieqata nkyeta qamwaterara nraahu rieqata variavo. Nkye airi kyara nramwaqita quavaro nkyi mwamwantavanto nrakyote varihata nkyetavanto nkyita ru kyaani iherara tera hi variavo.   
\p
\v 6 Hia uaqia hi kyaiqara uti varia vaisihua variavata nkye mwihuaqaa qua vateta mwihua ru kyaara. Mwihua hia nkyi hiniqama kyeta uaqiama nyataavata nkye mwihua ru kyaara.   
\s1 Mwutukya qihaakya hirata Kotirara aakyara nteqata Iesusira vekya variate tura  
\p
\v 7 Ni kata pakyaa tuaavo, nkye tiri vunyaa vaisivanto qaiqaa tumuaninranra rieqatama mwia vekya variqata mwutukya qihaakyama kyeta varivaro tumuanri. Nkye kyara vara ti vari vaisirara nraato tiqata variata. Mwi vaisiva kyara vara tutero hia vaakya vara kyero nranraitiro, mwiva qakyoma kyero variqaro huarivata vativata vekya variharo mwitanava kyaiqa utiharo kyaravanto qupiqero peqaqama viharo mwiva uro vantuqiro nrumu nrainrave.   
\p
\v 8 Nkyevata mwiva hintema kyeta Iesusira vekya variqatama mwutukya qihaakyama kyeqata variata. Tiri vunyaa vaisivanto tumuanriva qaumato vahihatara tita, nkye kepukyaqama kye variqita quata.   
\p
\v 9 Ni kata pakyaa tuaavo, Kotiva nkyiqa qua vataankyo tita, nkye hia nanrianra nanrianra uaqua tiqata e hia ni mwitaa mwataa hiaro tiqata airi quanti qiata. Ko rie variva nronravanto Kotiva nrumu qesana variqaro vera ntareroma uti variro.   
\p
\v 10 Ni kata pakyaa tuaavo, haaru poropeti vaisivanto Kotira nrutuara rieqata hia aatu hiraitita, Kotira qua timwa nyiqi vuhua, nkye mwi vaisihuara riemwaqita viqata variata. Mwihua nriqa vu inraikya varaqita viqata mwutukya qihaakyama kyeqata nraahu varurara rieqata nkyevata mwitaa hiata.   
\p
\v 11 Haaru uaqiama nyatovata poropeti vaisivanto hia Kotira kyaiqa qaqira kyaraitita, Kotira kyaiqa kepukyaqama kyeta vare varura. Mwihua mwitaa hurara tita, tire mwihuara tiqata, Mwihua qamwateqata varu vaisihuave, tunanra.  
\p Iopuva tiri haivaqava mwivavata mwutukya qihaakyama kyero vahu vaisiva varura. Nkye mwi vaisira ntapihi kyaara. Iopuva haaru nronra vaisivanto varuva, mwiva anoma kyero uaqiama variqiro viro mwiva mwi entara hia Kotira qaqira kyaraitiro, Kotirara rieqaro mwutukya qihaakyama kyero varuvaro mwiaqaatairo nronravanto Kotiva mwia kyuqema mwatero mwia qaiqaa nronraqama kyora. Nronravanto Kotiva, mwiva tiriara po kye tiro kyuqema timwa te varivama variro.   
\s1 Kyauqu nriqiqaa vaterara tura  
\p
\v 12 Ni kata pakyaa tuaavo, kyai nte Kotiva nronraqama kyero qao timwa tai quara nkyi timwa nyianri. Nkye kyauqu hia nriqiqaa vateqata nyaamwunyaa nrutuve, mwatanyaa nrutuve, mpo inraikya nrutuve, nteqata qutaama turo qiata. Nkye qua tiqatama qati eo nraahu tita hiave nraahu qiata. Nkye mwitaa tivaro Kotiva hiama nkyiqa qua vataananro.   
\s1 Ntapihi kyeqaro nrohi vari vaisiva Kotirara aakyara ntai quava kepukya vaiho tura  
\p
\v 13 Nkyiqitairo vaisi mpovanto variraro mwi inraikyara mwi inraikyara kyaara mwia mwamwantavanto muaanra ntairaro varirera, mwi vaisiva Kotirara aakyara ntaari. Mpovanto mwutukyaqitairo qamwateqaro varirera, mwi vaisiva Kotirara ihi tiqaro Kotira nrutu tuaaheraari.   
\p
\v 14 Nkyiqitairo vaisivantove nraakyevantove nriqa virera, mwiva Iesusira nraaqiara nronranramwu nyaanrainrata mwihua nrumu tiri vunyaa vaisi nrutu nteqatama vahamwenra mwia qiataqaa qu mwateta Kotirara aakyara nteqatama mwia kyuqema kyaante qiata.   
\p
\v 15 Nkye mwitaama kyeta Kotirara aakyara nteqatama Kotiva qutaama mwia kyuqema kyaananrove tivaro Kotiva mwia kyuqema kyaari. Nronravanto mwia nriqa quaninra vara kyero mwiva uaqia hi kyaiqara utuani quaravata nruka mwataananro.   
\p
\v 16 Nkye mwi quara rieqatama hia nkyeta uaqia hi kyaiqara utira uqeta taraitita, mwi quara qovarama kyeta nai timwa mwi nai timwa mwi hiata. Nkye mwitaamaqita viqata nanrianra nanrianra rieqatama Kotirara aakyara ntaivaroma mwiva nriqa quaninra taiqa kyaari. Avuqavuma kyeqaro nrohi vari vaisiva Kotirara aakyara nteqaro ti vari quava, kepukya qua vaiharo Kotiva mwi quara rie varira.   
\p
\v 17 Tiri haivaqava Iraisaava mwivavata tiri nraantantova vaisivanto varura. Mwiva hia vati ntuarive tiro, Kotirara kepukyaqama kyero aakyara ntovaro Kotiva mwia qua riovaro vativanto taarampo ihi vara kyero mpo ihi mwia hinivata vara kyero hia vati ntura.   
\p
\v 18 Hia vati ntuvaro Iraisaava variqiro viro mwiaqaatairo vati ntuarive tiro, Kotirara aakyara ntovaro nyaamwusairo nronraqama kyero vati ntuvaro mwiaqaatairo kyaravanto kyuqema kyero qupiqora.   
\s1 Vaisivanto kyuqe aanra qaqira kyero quaninra uro qaiqaa viteta nrinranra tura  
\p
\v 19 Ni kata pakyaa tuaavo, nkyiqitairo mpovanto qutaa qua qaqira kyero uaqia hi aanranraqaa viraro mwiaqaatairo mpovanto mwia vitero kyuqe aanraqaa nrumu kyaani vaisirara tirera.   
\p
\v 20 Mwia kyaahaqa hiraro uaqia hi aanranra qaqira kyero uro ntantero nriani vaisiva hiama ekyaara qutu quananro. Kotiva mwi vaisiva uaqia hi kyaiqara utuani quara, mpo qua mpo qua nrukama mwataananro.