\id COL - South Tairora (Omwunra Toqura) NT -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Korosi \toc1 Poruva Korosiqinaahuani qara vara kyora \toc2 Korosi \toc3 Kor \mt1 KOROSI \mt2 Poruva Korosiqinaahuani qara vara kyora \ip Iesusira sivuma kyovaro nyaamwuni uro varuvaro 30 ihive nritarovaro Poruva karavuqi variqaro mwaa quara qara ntumwa tora. Korosiqinaahua mponramwuvanto Karaisira quara qutaave timwa kyeta varuvata vaisi mponramwuvanto uronte mwihua unra qua mwaanra timwa nyi varuvaro mwia kyaara Poruva qara mwaaqi Karaisira peqa okyara mwihua ntapihi kyero timwa nyunra. \c 1 \p \v 1-2 Nte Poruvama. Kotiva nai kyakya hiraqa ni nronraqama kyaihana nte nronraqamavi variqana Iesusi Karaisira qua nraakye qora timwa nyiqi vi varuvama varina. \p Tire Timotikya nkye Kotira nraakye qora Korosiqi variahuanima mwaa quara qara ntumwa teta. Nkye Karaisiravata variqata mwianra nraahu riemwaqi vi variahuara tita, nkye tiri tiqata vakyaama varita. \p Kotiva tiri tiqova nkyi kyuqema nyatairaro nkyi mwutukya qihaakya hi varirata variate. \s1 Poruva mwihuara rieqaro Kotirara kyuqeve tura \p \v 3-4 Nkye Iesusi Karaisirara kepukyaqama kye riemwaqi quavaro nkyi mwutukyavantovata ekyaa Kotira nraakye qorara vahira mwia tire riemwa ntapihi kyaunanrave. Nkye mwitaa hiara mwianra rieqatama tire teta nronra vaisi Iesusi Karaisira qora Kotirara aakyara nteqata kyuqeve timwaqi vunanra. \p \v 5 Haaru qutaa mwakyaakya Karaisira qua nkyi timwa nyuvata nkye mwi quara riovaro mwutukyaqitai kyuqe huvata tiqata, Mwi quara rieta hia raupiri hiraitita, nraakiara qioma nyaamwuni qati variqi quananrave, tura. Nkye mwitaa timwa kye nraakiara nkye nyaamwuni uro kyuqema kye varira, mwi entara vekya variqatara tita, nkye Karaisirara kepukyaqama kye riemwaqi viqata nanrianra nanrianra mwutukya vaihata variara. \p \v 6 Haaru nkye Karaisira qua kyuqe qua riovaro nkyi su nyaatovanto ntapihuvata nkye Kotiva nkyi kyuqema nyataaninranra anoma kye rieta, mwiaqaatai nkye kyatarivanto tamwa kyuqe hira riaintema kyeta nkye kyuqe kyaiqa varaqi vi variara. Mpo mwatanaa mpo mwatanaahua variavaro Karaisira quavanto viro nrinro ihata mwihuavata mwi quara rieta mwiaqaatai mwihua nkyi nraantanteta kyuqe kyaiqa nraahu varaqi vi variara. \p \v 7 Vaisi mpo Epaparaasiva Karaisira qua okyara nkyi timwa nyuvata nkye kyuqema kye mwi quara riora. Mwi vaisiva tiritana henava kuaa kyaiqa mwia varaiva variqaro mwiva tiri kyaahaqa hiqaro nraakye qora timwa nyi varira. \p \v 8 Kotira mwanraquravanto nkyi kyaahaqa huvata nkye nanrianra nanrianra mwutukya vahuvata variqi vi varu quara Epaparaasiva nrumu tiri timwa timwuvata riaavananra. \p \v 9 Nkyiara tiri timwa timwuvata mwi entaraqaatai hia mpo enta nkyiara taunru kyaraitita, mpo enta mpo enta nkyiara rieqa Kotirara aakyara ntamwaqi vi varunanra. Kotiva nkyi su nyaato kyuqema kyairata nkye Kotira kyaiqa okyara qio riemwaqi viqata Kotira nai mwia kyakya hira nkye ntapihi kye taqeqata qio vari nraakye qorahua variate tita, tire Kotirara aakyara nte varunanra. \p \v 10 Kotiva mwitaama kyero nkyi kyaahaqa hirata nkye mwiaqaatai qioma mwia kyaiqa nraahu kyuqema kye varaqi vivara. Mwitaamaqi viqata nkye mpo kyaiqa mpo kyaiqa kyuqe kyaiqa vare varivaro Kotiva nkyiara qamwateqaro variananro. Mwitaamaqi viqata nkye kyatarivanto tamwa kyuqera riemwa taintema kyeta kyuqe kyaiqa, mpo kyaiqa mpo kyaiqa vareqata Kotira okyarara riemwaqi viqata uro kyaata nraahu mpoqiavata rievara. \p \v 11 Kotiva anoma kepukyavanto varirara tita, tire mwianra aakyara nteqata nkyiara mwihua kepukyaqama nyataante tita. Kotiva nkyi kepukyaqama nyatairaro nkyi hia qamwanrama kyero pupohairata kepukyaqama kye variqi vivaro nkyi mwutukyaqitai kyuqe hi varirata variqi vivara. \p \v 12 Kotiva ntuvaahaaninraqaa variqaro ntaqikyi variani mwatukyara Kotiva nai nraakye qorara rieqaro mwi mwatukyara mwihua kyaama tero. Mwiva nkyivata qioqama kyairara tita, nkyevata nraakiara qioma Kotira nraakye qora mpo ihua kyapata mwi mwatukyaraqi variqi vivara. Nkye mwianra rieqata tiri tiqora Kotirara kyuqeve timwaqita quata. \p \v 13 Haaru tire variavararo enta hu inraikyava tiri ntumwaqu kyovata tire enta huraqi variavararo Kotiva mwiqitairo tiri huvantu kyero tivitaqiro uro nai mwaaqu mwianra mwutukya nti vaisiva ntaqikyi varinani kyaira. \v 14 Mwia mwaaquvanto Kotirani kyaiqa utu toraqaatai tire qatinani huvantu vita varuraro Kotiva tire uaqia hi kyaiqara varauna quara taiqa kyero nruka timwa taira. \s1 Karaisiravata mwia peqa okyararavata tura \q1 \v 15 Tire hia qio taqaarava mwanriqa Kotivavata, \q1 tire qio taqaarava Karaisivavata, \q1 mwitanahua kuaa qarama kyeta variara. \q1 Karaisiva Kotira mwaaqu vunyaava variharo \q1 ekyaa utu tai inraikyava mwia mwemwanima vahiro. \q1 \v 16 Kotiva Karaisira nronraqama kyovaro \q1 mwiva nyaamwuvata mwatavata \q1 ekyaa inraikya utu kyero vatora. \q1 Vaisivanto hia qio taqaani inraikyarave, \q1 qio taqaani inraikyarave, mwatani qoqaa variqatave \q1 uqeta kye variqata ntaqikyiahuave, \q1 nyaamwuni ntaqikyiahuave, \q1 mwiva mwihua mwihua utu kyero vatero. \q1 Ekyaa inraikyavanto Karaisirani nraahu vahiarive tiro, \q1 Kotiva Karaisira nronraqama kyovaro \q1 mwiva ekyaa inraikya utu kyero vatora. \q1 \v 17 Vuni ekyaa inraikyavanto hia vahu entara \q1 Karaisiva qati variqiro vura. \q1 Mwaa entara Karaisiva variharora tiro, \q1 ekyaa inraikyavanto naitarama kyero \q1 qio vahiqiro vi varira. \q1 \v 18 Karaisiva vuni variqaro qiata votima kyero varihata \q1 tire mwia nraakye qoravanto mwia nraakiarani \q1 mwia mwamwanta votima kyeta varunanra. \q1 Mwiva vuni qati variqiro vihatara tita, \q1 tire mwia nraakye qoravanto \q1 qio qati variqi vi varunanra. \q1 Karaisiva nraahu ekyaa inraikya nraatara kyero \q1 uro vuni variarive tiro, \q1 Kotiva mwia nraante qutu vuraqitairo \q1 qati vara sivuma kyora. \q1 \v 19 Kotiva naivanto tiqaro, \q1 Kyai nte Karaisiraqi variqi viqana \q1 ekyaa ntena kepukyavatama kye mwiaqi variqi \q1 virerave, tuvaro Kotira kepukya okyaravanto \q1 ekyaa Karaisiraqi vahura. \q1 \v 20 Kotiva nyaamwunive mwatanive vahi inraikyara \q1 nte mwi inraikyara kyapata mwaateraqama variqana \q1 kuaaqi varirerave timwa kyero nai mwaaqu titovaro \q1 mwiva kyatariqaa nraanre rauru kyero qutu vuvaro \q1 mwia nraanrevanto ekyaa mwatanaa \q1 vara mwaateraqama kyaihata \q1 mwihua Kotiravata kuaaqi variqi vi variara. \p \v 21 Nkye haaru Kotiraqaatai nyianrasata variqata nkye uaqia hi kyaiqara utiva nraahu nkyi su nyaatoqi vahuvata nkye uaqia hi kyaiqara mwia nraahu utuqi viqata nkye mwia kyaara Kotira nramwutaahua varura. \p \v 22 Nkye Kotira nramwutaahua varuvaro Karaisiva vaisi mwamwanta varero nkyiara rieqaro qutu vura. Mwitaa huraqaatairo Kotiva nkyivata mwaateraqama varirara tita, nkye qioma uro Kotira vuqaa varivaro mwiva nkyiara ni nraakye qora kyuqe hiahuave, uaqia hi kyaiqava hia nkyiqi vaihata variahuave, hia nkyiqaa qua vaihata variahuave, qiananro. \p \v 23 Haaru Karaisira qua nkyi timwa nyuvata nkye mwi quara rieta tiqata, Tire Karaisira nraaqiaraqama vita variqi vita nraakiara kyuqema kye nyaamwuni uro variananrave, tura. Nkye hia mwi quara qaqira kyeta mpo qua riaraitita, Karaisira qua nraahu kepukyaqama kye riemwaqi viqata hia pupohairata variqi vivera, nkye qioma tiqata, Kotiva tirivata taaqau viro kuaaqi variho, tivara. Nte Poruva Karaisira qua kyuqe qua nraakye qora timwa nyinrenra nronraqama vuvama varina. Tire ekyaa mwaa mwataraqaa varia nraakye qorahua mwi quara timwa nyiqita vi varunanra. \s1 Poruva Kotira nraakye qoraqi kyaiqa varorara tura \p \v 24 Nte nkyiara rieqana nriqa vi inraikyara varaqi vura nte mwianra qamwateqana varuqo. Karaisiva Kotira nraakye qorara mwihua ni mamanta votima kyetama variavo timwa kyero mwihuara rieqaro nriqa vu inraikyara varaqiro vura. Mwihuara rieqaro nriqa quani inraikyara varaqiro quariva hini qati vaihananra tina, nte Karaisira nraakye qorara rieqana nte Karaisira kyaahaqama kye nriqa vi inraikyara ntena mwamwantaqaavata varaqi quariro qioqama viro taiqa quari. \p \v 25 Nkyi Kotira nraakye qoraqi kyaiqa varaarive tiro, Kotiva ni nronraqama kyaihana nte Karaisira qua okyaravata, tavaaravata, mwutuvata, ekyaa mwi quara nkyi timwa nyi varura. \p \v 26 Haaru mpo vakya mpo vakya varu nraakye qorahua hia mwi quara riovaro mwi quava uqeta viro vahura. Mwaa entara Kotira nraakye qoravanto nraahu mwi quara riaate tiro, mwi quara qovarama kyaira. \p \v 27 Mpo mwatanaa mpo mwatanaa mwia peqa okyara kyuqe okyara taqaate tiro, Kotiva nai uqeta tai quara nai nraakye qorara rieqaro qovarama nyataira. Kotiva uqeta tai quara mwia okyara mwataamama vahiro: Karaisiva nkyi mwutukyaqi variqiro vi varivama variro. Mwiva nkyi mwutukyaqi variqiro vi varirara tita, nkye nraakiara Kotiravata variqata mwia votima kye kepukya nraakye qorama variqi vivara. \p \v 28 Kotiva uqeta tai quava mwitaama vahirara tita, tire Karaisira qua mpo mwatanaa mpo mwatanaahua timwa nyiqi vi varunanra. Mwihua mwaa quarara nronraqama kye riaate tita, tire mwihua Kotira okyara qua, mpo qua mpo qua timwa nyiqi vi varunanra. Mwihua Karaisiravata kuaaqi variqata hia nraaqiara taaqa votima kye variraitita, mwihua kuaiqia kuaiqiavanto kepukya nraakye qora variqata Kotira vuqaa qio uro variate tita, tire Karaisira qua mwihua timwa nyiqi vunanra. \p \v 29 Nraakye qoravanto mwitaama variate tina, Karaisiva kepukya ni mpira mwiaqotai nte kepukyaqama kye mwi kyaiqara vare varura. \c 2 \s1 Karaisira qua nraahu riemwaqi viqata unra qua hia riaate tura \p \v 1 Nte nkyi timwa nyinrenra. Nkyivata, Reotisiaaqi variahuavata, mpo hiahua hia ni piri taqaahuavata, nte toqaamwu tu kyena kyaahaqamaqina vi varura. \p \v 2 Nkyi mwutukyaqitairo qihaakya hirata nanrianra nanrianra mwutukya vahirata kuaaqi variqi quate tina, nte nkyi kyaahaqamaqina vura. Nte nkyi kyaahaqamaqina quarita nkye Kotira qua ntapihi kye rieqata mwi quara qutaa quama vaiho tiqata Kotiva uqeta tai quara, Karaisirara timwa tai quara, anoma kye riemwaqi quata. \p \v 3 Kotiva nai kyuqe okyara, mpo okyara mpo okyara Karaisiraqi uqeta taiharo ekyaa mwi inraikyara Karaisiva qovarama kyaihata tire Karaisiraqitaima Kotira okyara, mpo okyara mpo okyara qio taqe varita. \v 4 Vaisi mpovanto unra qua nkyi timwa nyinrenro kyuqe kyuqe timwaqiro nrianinra mwia qua hia riaate tinama, nte mwi quara nkyi timwa nyina. \p \v 5 Mate nte nyianrani variqana hiama nte nkyivata varina. Qio nte nyianrani variqanavata nte nkyivata varuva votima kyena variqana nte nkyi kyaiqara rieqana qamwateqanama varina. Nkye kuaa qua nraahu timwaqi viqata Karaisirara kepukyaqama kye riemwaqi vi variarara tina, nte mwianra rieqanama mwutukyaqitai kyuqe ihana nkyiara qamwateqanama varina. \s1 Karaisira qua rieqata mwiavata kuaaqi taaqauvi variqi quata \p \v 6 Nkye Iesusi Karaisirara mwiva tiri vunyaa vaisivantove qia quarara rieqata nkye Karaisiravata kuaaqi taaqauvi variqi quata. \p \v 7 Kyatarivanto mwata kyuqeraqi tuqa tuta kyero kyuqema kyero qupiqaintema kyeta nkyevata nronra tuemwaqi viqata Karaisiravata kuaaqi variqi quata. Karaisirara timwa nyu quara, mwi quara nkye riemwaqi viqata kepukyaqamaqita quata. Mwitaamaqi viqata Kotirara kyuqeve timwaqi quata. \p \v 8 Mpovanto mwatanyaa qua okyara timwa nyiqanro mwi quaraqo nkyi ntumwaqu kyaankyo tita, nkye rauriqata variata. Mwi quava qumina unra quama vahiro. Qumina vaisivanto mwatanyaa okyarara nraahu rieqaro nai timwa mwi nai timwa mwi hia quava nraahuma mwi quava vahiro. Hia mwi quava Karaisiraqaatairo qovara hira. \p \v 9 Karaisiva vaisi mwamwanta vataava variharo mwanriqavanto Kotiva qati variqi vi okyarava, ekyaa mwi okyarava Karaisiraqi vahirara tita, \v 10 nkye Karaisiravata kuaaqi variqi viqata nkye qio varia nraakye qorahuama variqi vita. Nyaamwunivata mwatanivata variqata mpo inraikya mpo inraikyaqaa ntaqikyi variahua variavaro Karaisiva mwihua nraatara kyero vuni varivama variro. \p \v 11 Nkye taaqau vita Karaisiravata kuaaqi variavaro mwiva nkyiqitairo qora kyaiqa teqa kyero kyaira. Mwiva hia Iutaa vaisivanto nai mwaanra qua rieqaro qoraisi nraaqiara mwamwanta toqa kyaintema kyero nkyi mwamwanta toqa kyaira. Mwiva nkyiara hia api vu nraato tiqata uaqia hi kyaiqara utuate tiro, nkyi mwutukyaqitairo uaqia hi kyaiqara toqa kyaira. \p \v 12 Nkye haaru nramanri vareqa Karaisiravata varuvaro mwi entara nkyi Karaisiravatama kyeta quntamwa tora. Nkyi quntamwa tovata nkye Kotiva Karaisira qutu vuraqitairo qati vara sivuma kyorara kepukyaqama kye riemwaqi quavarora tiro, mwiva Karaisira vatama kyero nkyivata quntamwa toraqitai qati vara sivuma kyora. \p \v 13 Haaru nkye qora kyaiqa nraahu utuqi vurara tita, nkye qutu vuhua votima kyeta varura. Mwi entara nkyi mwutukyaqitairo hia nkyi qora kyaiqa toqa nyatovatara tita, nkye hia qioqama kye varura. Qio mwaa entara Karaisira vatama kyero Kotiva tiri qati vara sivuma kyero ekyaa tiri qora kyaiqa mwi quara nruka timwa taira. \p \v 14 Tire Kotira qua, mpo qua mpo qua nteqa kye variavararo mwia kyaara tiriqaa qua nronra vahuvaro Kotiva mwi quara vara kyero Karaisira ruto kyatariraqaa mwi quaravata rutovaro Karaisiva tiriara rieqaro qutu viro tiriqaa qua vahura taiqa kyora. \p \v 15 Karaisira kyatariqaa hiritovaro mwiva mwiaqaa variqaro tiriqaa qua vahura taiqa timwa torara tiro, Saataanivavata, mwia henahua vaana vunyaahuavata, tiriqaa qua vateva hia vahura. Hia vahuvaro Karaisira kyatariqaa hiritovaro variqaro nraakye qora suqaa mwihua kepukya nteqa kyero mwihua nraatara kyora. \p \v 16 Karaisiva mwitaa hurara tiro, haunri mpovanto nkyi ntavaaqaviqaro nkyiara haaruaa mwaanra qua rieqata nkye mwi kyararave mwi nramanrinrave nrevorave, mwi entara mwi entara nronra entaqaa mwitaa mwitaa hiate, qaraakya tora nri ntaaninraqaa mwitaa mwitaa hiate, Iutaa mwaanra entaqaa nkye mwitaa mwitaa hiate, qiankyorave. Mpovanto qovarama viro mwitaa mwitaa hiate tiqaro nkyi ntavaaqavu kyaarivaarave. \p \v 17 Ekyaa mwi okyarava quaahaqa vahi okyaravama vahiro. Karaisiva qovarama viro ekyaa mwi okyarara taiqa kyairama. Ekyaa mwi okyarava mamanaanru votima kyero vaiharo Karaisiva qutaa inraikya mwivama variro. \p \v 18 Mpo ihua nkyiara tiqata, Nrivaqe teta nrutu vara mwataniqamaqi viqata nyaamwunyaahua nyutu tuaaheraqi quare, ti variara. Nkye mwi vaisihua qua riemwaqi viqata apiqama vivora. Mwi vaisihua tire ruvaata taqaurahuave tiqata qumina mwatanyaa okyara riemwaqita mwihua nkyiari nyutu nraahu tuaaheraqi vi variara. \v 19 Mwi vaisihua Karaisira qaqira kyeta hia mwiavata kuaaqi variara. Karaisiva tiri qiata votima kyero varihata tire mwia mwamwanta votima kyeta varunanrave. Mwamwantave, kyuqu kyauquve, nrunrunruve, ekyaa mwi inraikyava qiatavata taaqau viro vahiraro qioma vaisivanto kepukyaqa hiro nronra tuemwa quananro. Mwia votima kyeta tire Karaisiravata taaqauvi kuaaqi variarera, tire mwia mwamwanta variqata qioma nronra tuaananra. Tiriara mwihua mwitaamaqi viqata nronra tuemwa quate tiro, Kotira mwutukya vahira. \p \v 20 Nkye Karaisivavata qutu vurara tiro, mwatanyaa okyara mpo okyara mpo okyaravanto hia nkyiqa ntaqikyihata nkye qatinani huvantu vita variara. Nkye qatinani huvantu vi variahuara tita, nkye nanraqamave mwatanyaa okyarara nronraqama kye riemwaqi vi varita? \p \v 21 Mpo hiahua nkyiari riemwa kye tiqata, Hia mwi inraikyara tu varaante. Hia mwi kyarara nraante. Hia mwi inraikyara tu vareqara taqaante, ti variara. Mwihua mwitaa qiavata nkye nanraqamave mwihua qua riaavo? \p \v 22 Mwihua mwitaa ti varia inraikyava, mwi inraikyava pataqia vahi inraikyava vaiharo vaisivanto mwi inraikyara vara kyaiharo taiqa vi inraikyava nraahuma vahiro. Qumina vaisivanto nkyiari riemwa kyeta mpohua timwa nyiqata tiri qua vataqi quate ti varia quava nraahuma vahiro. \p \v 23 Airi nraakye qoravanto qao timwa tai quara rieqata kyuqe quave qiavarovata mwi quava hia kyuqe quama vahiro. Vaisivanto mwi quara riemwaqiro viqaro nai nrutu vara mwataniqamaqiro viro kyara aurero nai mwamwanta ntuqutuqiro viro mwitaamaqiro quari okyarava hiama qio mwia kyaahaqa hiananro. Mwi quara riemwaqiro quariva qati nraahuma uaqia hi kyaiqara utuqiro quananro. \c 3 \s1 Kotiva Karaisiravatama kyero tiri qati vara sivuma kyaira \p \v 1 Kotiva Karaisiravatama kyero nkyi qati vara sivuma kyaihata variarara tita, nkye nyaamwuni vahi inraikyarara nronraqama kye riemwaqita quata. Nyaamwuni Karaisiva kepukyavanto Kotira kyauqu kyaatutani mwatakyaa viro varira. \p \v 2 Nkye nyaamwuni vahi inraikyarara nronraqama kye riemwaqi viqata hia mwatani vahi inraikyarara riemwaqi quata. \p \v 3 Nkye Karaisiravata qutu quarara tita, nkye Karaisiraqi variqatama nkye Kotiravata kuaaqi varita. \p \v 4 Karaisiva qati variqiro vi varirara tita, nkyevata qati variqi vivara. Mwiva nraakiara qovara hirata nkye mwi entara mwiavata qoqaa variqata mwiva kepukyaqama kyero kyuqema kyero variqi vintema kyeta nkyevata kyuqema kye variqi vivara. \p \v 5 Mwi quara rieqatama nkyi su nyaato mwutukyaqitairo mwata mwaaqaanaa kyaiqa api kyaiqa varera ru taiqa kyaivaro ekyaara taiqa quari. Nraakye qora api qaraqita nrohi okyararave, nraakye qoravanto nkyiari mwamwantaqa hia kyuqema ntumwaqi okyararave, mpohua nraata vaatiqama kye uaqiama kye vu taqe okyararave, qora kyaiqa vararera uti varirave, mpo inraikya mpo inraikya vara ntuvaantua hirarave, mpo inraikya mpo inraikya vara ntuvaantua ihua, mwihua unra mwanriqa nrutu tuaahere variahua votima kye variqata Kotira qaqira kye variara. \p \v 6 Nraakye qoravanto ekyaa mwi kyaiqara uti varivaro Kotira mpoqama kyero raraqa tairaro mwihuaqaa nronraqama kyeroma qua vataananro. \v 7 Nkyevata haaru variqata mwi aanranraqaa nraahu variqi vi varurave. \p \v 8 Mate mwaa entara nkye ekyaa api okyara mwitaa hiani okyarara qaqira kyeta nrohiata. Raraqa taani okyararave, inronra hiqata ntaqirera uti okyararave, mpohua nramwutaaqa hi okyararave, ekyaa mwi okyarara qaqira kyeta nrohiata. Uaqia hi quavave, quaaru tivave, nkyi nyoqitairo nriankyora. \p \v 9 Haaru nkyi su nyaato mwutukyavanto uaqiama kyero vahuvata nkye api aanraqaa nraahu nrohura. Mwiaqaatai nkye api nrohu aanranra qaqira kyeta variarara tita, hia nanrianra nanrianra unra qua qiata. \p \v 10 Mwaa entara Kotiva nkyi su nyaato mwutukya vara kyero qaraakya utu tairara tita, nkye kyuqema kye variqi vivaro Kotiva nkyi vara kye qaraakya utuqiro virata nkye Kotira nraantantamwa kye variqata Kotira okyara kyuqema kye taqaata. \p \v 11 Kotiva nkyi qaraakya utu kyero vataivara tiro, mwiva hiama nkyiara tiqaro, E mpo mwatanaave, e Iutaave; e mwamwanta toqa kyai vaisivave, e hia mwamwanta toqa kyai vaisivave; e nronra mwatanaave, e pata mwatanaave; e rupa taihara variara vaisivave, qati variara vaisivave; qiananro. Kotiva hia nkyi tukyama kyero mwitaa tiraitiro, nkyiara nkye Karaisiravata kuaaqi variahuavema qiananro. Karaisiva ekyaa Kotira nraakye qoravata kuaaqi variqiro vi varira. \p \v 12 Kotira mwutukyavanto nkyiara vaiharo nkyiara mwihua ni nraakye qora variqata mwihua ni kyaiqa nraahu varaqi quate tiro, Kotiva nkyi nai kyaama taihata nkye variara. Nkye mwitaa hi variarara tita, nkye nanrianra nanrianra po kye tiqata kyuqemaqita quata. Hia nkyeta nyutu tuaaheraqi viraitita, mpohuara qihaakyamaqi vivaro hia pupohairata variata. \p \v 13 Nkye hia inronra hiraitita, nai kyaahaqa hi nai kyaahaqa hiqata variqi quata. Nkyiqitairo mpovanto nai qata vakyaara mpo qua timwa kyairera, mwi vaisirara qamwanrama kyera ena qata vakyaara qiove i qua qaqira kyauqo hia qua vaiho qiante qiata. Nkye mwitaa timwaqita quata. Tiri nronravanto Karaisiva nkyi qua qaqira kyero nruka nyataintema kyeta nkyevata mpohua qua qaqira kyeta taunru kyaata. \p \v 14 Nkye ekyaa kyuqe kyaiqa mwia varaqi viqata nanrianra nanrianra mwutukya vahirata variata. Nkye mwitaama variqi vivera, nkye kuaara nraatima variqi vivara. \p \v 15 Karaisiva nkyi mwutukya qihaakyama nyataihata nkye variarara tita, nkyi mwutukyaqitai qihaakya hi varirata variata. Mwitaama variqata kuaara nraati Karaisira mwamwanta votima kyeta variqita quate tiro, Kotiva nkyi nyaanrama taira. Mwianra rieqata Kotirara kyuqeve timwaqi quata. \p \v 16 Kyaivaro Karaisira quavanto anoma kyero nkyi kyaahaqa hiari quava nkyi su nyaato mwutukyaqi vahirata nkye mwi quarara nraahu riemwaqi viqata nrohiata. Kyuqe vu nraato tu kyeta Kotira qua okyara nai timwa mwi nai timwa mwi hiqata kyuqe aanra nai nraamwute nai nraamwute hiqata variata. Kotirara qamwateqata ihi qiata. Kotira qua ihiqama kye timwaqi quata. Kotira nrutu tuaahereqa mpoqiavata ihi timwaqi quata. \p \v 17 Nkye mpo kyaiqa mpo kyaiqa varaqi viqatave, nkye mpo qua mpo qua timwaqi viqatave, Karaisira nrutuara riemwaqi viqatama mwitaa hiata. Karaisira nrutu nteqatama Kotirara kyuqeve qiata. \s1 Nkye Kotirara rieqata mwataama kye qua riemwaqi viqata variqi quata \p \v 18 Nte nkyi nraakye vaati vataahuara qiarita riaata. Nkye nkyeta saatimwanra qua riemwaqita quata. Nkye Karaisira nraaqiara variahuara tita, nkye mwitaamaqita quata. \p \v 19 Nte nkyi mwihua saatiara qiarita riaata. Hia nkyeta nyaatamwanra uaqiama nyataraitita, mwihuara mwutukya vahirata variqita quata. \p \v 20 Nte nkyi nraaqiarara qiarita riaata. Nkye mpo enta mpo enta nkyeta nyohua sohua qua rieqata variqi quata. Nkye mwitaamaqi vivaro Kotiva nkyiara qamwateqaro variananro. \p \v 21 Nte nkyi nraaqiara sohuara qiarita riaata. Nkyi nraaqiaravanto hia qaiqaavata kyuqe kyaiqa varaananrave tivo tita, hia mwihua inronramaqita quate. \p \v 22 Nte nkyi kyaiqa vaisiara qiarita riaata. Nkye nkyitaqaa ntaqikyi vaisihua qua rieqata kyaiqa varaata. Hia vaisivanto qamwata nyataate tita, mwihua suqaa nraahu variqata kyaiqa varaata. Nkye tiri vunyaa vaisi Karaisirara nronraqama kye riemwaqi viqata mwihua kyaiqa ntapihi kye varaataa hirata varaata. \p \v 23 Nkye vaisi mponi mpo kyaiqa vareqata nkye Karaisira kyaiqama varauro timwa kyeqata kyuqema kyeta varaata. \p \v 24 Mwaa quara riaata. Nkye vaisi mponi kyuqema kye kyaiqa vare varivaro nraakiara tiri vunyaa vaisivanto nkyi kyaiqara rieqaro mwia qiata nkyita kyoqaa nyinrata nkye mwiva nai nraakye qorara rieqaro nkyiari kyaama taani inraikyara varevara. Nkye Karaisira kyaiqa vaisi variarara tiro, Karaisiva nkyi kyaiqara rieqaro mwia qiata kyoqaa nkyita nyiananro. \p \v 25 Mwaa entara vaisivanto uaqia hi kyaiqara utuqiro quaninra nraakiara Kotiva mwianra rieqaro nai kyoqaa ntapihi kyeroma nai mwiananro. Kotiva hia mwi vaisira nrutuara rieqaro qamwata mwataraitiro, ntapihi kyeroma mwia qua tukya hiananro. \c 4 \p \v 1 Nte nkyi kyaiqa vaisiqaa ntaqikyi variahuara qiarita riaata. Nkye ntapihi kyeqata nkyeta kyaiqa vaisiqaa ntaqikyiqi quata. Nkyitaqaavata nyaamwuni variva ntaqikyi varirara tita, nkyeta kyaiqa vaisiqaa kyuqema kye ntaqikyiqi quata. \s1 Mwaa quaravata riemwaqita quate tura \p \v 2 Hia qoriri hiraitita, mpo enta mpo enta Kotirara aakyara ntamwaqita quata. Hia vaite variqata Kotirara aakyara tiraitita, su nyaato tu kyeta aakyara nteqata Kotirara kyuqeve timwaqita quata. \p \v 3 Nkye Kotirara aakyara nteqata tiriara mwihua kyaahaqa hirata Karaisira qua timwa nyiqi viva aanra vahiarive qiata. Nte Karaisirara uqeta tai quara nraakye qora timwa nyiqina vuvama varina. Mwi quara nraakye qora timwa nyunra kyaara ni rupa kyaavanama mwaaqi varina. \p \v 4 Qio nianra rieqata Kotirara aakyara ntaivaqena nte ntapihi kye Karaisira qua nraakye qora timwa nyianrita ntapihi kye riaata. Haunri nte api qua timwa nyiankyora. \p \v 5 Karaisira qua hia rie nraakye qorahua varivata nkye mwihua suqaa ntapihi kye nrohiata. Hia nkye mwihuavata qumina variraitita, nkye taqaivaro Karaisira qua timwa nyi aanrava vahirata nkye Karaisira qua mwihua timwa nyiata. \p \v 6 Nkye mwihuavata qua tiqata hia mwihua qoriri hiani quara tiraitita, mwihua kyakya hiani quara tivata mwiaqaatai mwihua mpo quara nkyi kyapara hivata nkye qio nkyiari timwa nyintema kyeta variata. \s1 Qua mwanteqaro ekyaara qua tura \p \v 7 Tikikaasiva ni mwakyaakya nkyi timwama nyiananro. Tikikaasiva tiri tiqata vakyaa kyuqeva variqaro ntapihi kyeqaro tirivata kuaa kyaiqa Karaisira kyaiqa vare varira. \v 8 Nte mwia titaariro mwiva nkye varinani uro tiri mwakyaakya nkyi timwa nyinrata nkyi mwutukyavanto kyuqe hirata qamwateqata variata. \p \v 9 Nte mwiavata Onisimaasiravata titaarita vivara. Onisimaasiva tiri tiqata vakyaa kyuqevama. Mwiva qutaaqama kyero ekyaa kyaiqa vare varivama variro. Mwiva nkyiqinaavama variro. Mwitanahua vihua uro mwaini vahi mwakyaakyara nkyi timwa nyivara. \p \v 10 Arisitakaasiva mwiva nivatama kyero rupa taava, mwiva nkyi qua mwantero. Vanavaasira qata Maakivavata nkyi qua mwantero. Nte vaakya nkyiara tiqana, Maakiva nkye hinani virera nkye mwia qamwata mwateta mwia vitaate, tura. \p \v 11 Iosuaava mwia mpo nrutu Iasitaasivave qia vaisiva, mwivavata nkyi qua mwantero. Kotira nraaqiara Iutaaqitai qio taarampo mwinramwuhua nraahu nivata variqata Kotiva ntaqikyiani quarara nronraqama kye rieqata ni kyuqema kye kyaahaqa hi variara. \p \v 12 Epaparaasivavata nkyi qua mwantero. Mwivavata nkyiqinaava Iesusi Karaisira kyaiqa vaisima variro. Mwiva nkyiara rieqaro kepukyaqama kyero Kotirara aakyara nte varira. Mwiva nkyiara Kotirara aakyara ntero tiqaro, Kotio, e mwihua kyaahaqa hirata mwihua hia pupohairata kepukyaqama kye variqata hia nraaqiara taaqa variraitita, kepukya nraakye qora variqata i qua kyuqema kye riemwaqita quate, tira. \p \v 13 Nte taqauqaro mwi vaisiva kepukyaqama kyero kyaiqa vareqaro nkyivata Reotisiaani variahuavata, Hiraporisini variahuavata, kyaahaqa hi variro. \p \v 14 Rukuva tiri totaa kyuqevavata, Ntimaasivavata, nkyi qua mwanteta. \p \v 15 Tiri tiqata vakya Reotisiani variahuavata mwihuara rieqana mwihua qua mwantaura timwa nyiata. Nraakye mpo Nimpaaravata mwia nraamwuqi ntuvaantua hiahua, mwihuaravata nte rieqana qua mwantaura timwa nyiata. \p \v 16 Nkye qara mwaa kyaara ntumwa kyeta Kotira nraakye qora Reotisiaqinaahuavata nyivata mwihuavata kyaara ntuata. Mwiaqaataita nte qara mpo, Reotisiaqinaahuani vara kyaura, mwia nkyevata vara kyeta kyaara ntuata. \p \v 17 Nkye Akipaasira mwitaama kye timwa mwiata. Tiri nronra Karaisiva i kyaiqa mwinra qutaaqama kyera varaqira vira uro taiqa kyaante, qiata. \p \v 18 NTE PORUVAMA, ntena kyauquqo qara ntiqanama nkyi qua mwante varuqo. Ni rupa taavana mwaaqi varuraravata hia taunru kyaata. \p Kotiva nkyi kyuqema nyataarive tuqo.