\id HEB - Orokaiva (Etija dialect) NT [okv] -Papua New Guinea 1988 (DBL 2014) \h Hebrews \toc1 Hebrews \toc2 Hebrews \toc3 Heb \mt1 HEBREWS \c 1 \s1 God ta ke amo Meni ta eto puvuna \p \v 1 Matu be matu amina God na ungotenau ohihi ta degi ke au ingora peroveta ta degi ke ikenu hande ue ere pahovora \v 2 Tutumota ke iketija amo amita Meni avo iketija. Eto amita Meni na donda tapa utu ta enda ta ikenu irerembena avoeto donda tapa amo Meni na hoteto umbaja ena. \v 3 Eto Meni amo God ta usasa eto God ta hajire vahai iriuja. Eto donda tapa amo amina amita ke sovera te na vasiri ikitie simba euja. Eto God ta Meni na ari sasapura egenu irae enu utu ta bitito titi jigari embo okose amita ingeni be ta arumbeto. \s1 God ta Meni amo peni bera \p \v 4 Anera ainge mane embo peni ena ainge nombo amita javo amo God ta Meni avoeto peni be eto anera ta javo ainge manera. \v 5 Eto ke be amo God na anera ta degi ae rate amita Meni ta degi ke einge ena. “Eto umo nau Meni eto na no Mama ra.” Eto ke nei amo, “Na amita mamo asona eto amo nau Meni aisuja,” ainge ena. \v 6 Eto God na amita Meni ikenu enda ta pahunu anera ta degi, “Ungo nau Meni jakeka evu” ke ainge ena. \v 7 Eto anera amo do aingere amita ke kajari amo einge mitia, “God na amita ke agi ari anera ta degi ke eoi sariketo pisara te i peri te eora.” ke ainge anera ta degi euja \v 8 te Meni ta degi amo ke einge euja, “Umo God avoeto ei ta arumbeto titi jigihe daroho iresoa. Eto no titi jigari ta hajire amo ari jajavotoho ta kani avo jigito iresoa. \v 9 Eto umo ari jajavotoho osa ue ari sasapura uje ae ere ova avoeto, no God nanena umo tunga javotoho ari ta seha na umo vurito no namei kamei ta siro ta iketene hetetea.” \v 10 Eto ke nei amo einge ena, “Bada, itikari ta amo inena enda ove a, eto utu amo no ingeni ta hajire ra. \v 11 Eto Umo avo daroho iresoa te utu ta enda te avo irae asora. Eto bo iji koso jigama uore sorerekeuja aingeko au \v 12 Inena bo matu avo egoveketo eha hondate ikarako aisoa, rate inena irari datoho ta iresoa no iji tutumo irae.” \v 13 Eto God na amita anera vahai ta degi ke einge ae ra, “Umo huma nau ingeni be ta arumbao nanena ano kitoho embo ta hamo ta no utu tembasoa.” \v 14 Eto anera ta pure be amo God na embomeni amita avo oreketo umbasuja amita simba ari embopo ra. \c 2 \s1 Ungote onde jevito ke ingesora \p \v 1 Eto ke matu ingihara avo toto pambuora ungote onde jivito ehako be ingesi erena. \v 2 Eto anera na Moses ta degi ke enu kajena amo embo na ke vahai au sapura aisuja amo God na amita sapura ta mine ikau kesuja amo mane toasuja avoeto God na embo amita toho oreketo ere uhua. \v 3 Rate embo amuna God ta orekari avo ke be ae aisuja amo ari sapura ta memenga amo tiumbeto pambari inono aera. Eto God na ari sasapura orekitie embomeni umbasuja amo Bada na kiti embo ta degi harikenu ingia avo nangota degi eo ingia. \v 4 Eto God na ungotena kito ke be ara hajire neite neite ari sinderi neite neite ikenu kia. Eto Ahihi Otohu ta sovera ari amo ujena ikenu ungotena vahai vahai na umbuto pure eora. \s1 Iesu amo namei kamei ga ungo vahaira aravora \p \v 5 Eto enda ambota puvuresuja amita ke erera amo anera na enda avo mane titi jigesora \v 6 rate embo amuna titi jigesuja amita ke amo embo vahai na einge kajari mitia, “Eto umo God rate do eto embo hotembitie, eto embomeni simba ere oe? \v 7 Eto iji isapa anera amo peni eto embomeni amo isapa ainge amo inena ari rate inena jige bitito siro ta otohu pasari usasa te na kogombete koreora, amo donda tapa avo embomeni na titi jigora ika.” ke ainge kajari mitia \v 8 amita be amo God na au donda tapa enda ta eto utu ta amo embo na titi jigesora amo eha oroho emo titi na kiae \v 9 Rate Iesu avo ungote ere kogora amo iji isapa God ta anera ainge mane meni isapa sira ena amita be amo God na embo tapa hondate aisi ue Iesu ikenu memenga kogue embo tapa avoembo ambuna. Avo eto God na enu siro ta otohu pasari usasa te avo asuketo otohu ue embo peni eto mitia. \v 10 Eto God amo donda tapa ari embo avoeto donda tapa amo amita jo ta iriuja amina meniundi isapamane na usasa amita ta hururoro embo oreketo umbasi kiti Umbari Embo Iesu avo ikenu osaga memenga kina amina ari tapa inono ena. Eto ari erevi God na javotoho be ena. \v 11 Eto Embo Otohu Ari Embo te embo ototohu te tapa amo javo vahai avoembo Iesu na namei kamei ke ijie meki meki mane euja. \v 12 Amina ke einge God ta degi eria, “Nanena no javo avo nau namei kamei ta degi harikitie embo tapa ta titi ta haveni ta umo jakeka asona.” \v 13 Eto “na embo eto umo tumota aisona” ainge eto, “Na nau meniundi God na iketija amiga mitena.” ainge ena. \v 14 Eto amita meniundi amo bisi te sasaga te avoeto amina bisi umbuto embo eto amburari ta ivo simba ari embo Satan amita sovera ari avo purisa tirisa etei \v 15 embomeni amburari joru ue joru ta ke agi ue mitovora avo etei joru toto teho mitera. \v 16 Eto ke be amo anera hondate asi ae rate Abraham ta meniundi avo hondate ere ua \v 17 amo embo ta priest peni eto iji tapa God ta degi ungotena jo uoi embo ta ari sasapura tapa avo ajato ijioi ingito Iesu ta sasaga matu enda ta bena avoeto hotembeto touja eto Iesu na amita namei kamei ta bisi te sasaga te umbae toaetija amo ari ainge mane aetija. \v 18 Eto amita degi engekari puvunu osaga memenga kina amo matu kina avoeto ungotenau engekari puvuresuja amo amina kito jo ururou hondate aisuja. \c 3 \s1 Iesu amo Moses ainge mane Embo Peni ra \p \v 1 Avoeto nau namei kamei ototohu ungo utu ta pondo ta oru umbari embopo ungo na ungotenau priest peni God ta ke hande ari embo Iesu ke be eora avo be hotembevujo. \v 2 Eto God ta javo vahai embomeni eto Moses na God tumota ena ainge nombo Iesu na Ikari Embo tumota ena. \v 3 Eto bande amo peni rate bande gerikari embo amo peni be ra ainge nombo Moses amo peni rate Iesu amo peni be ra. \v 4 Eto bande tapa amo gerikari embo eonga eonga rate donda tapa amo God na ena. \v 5 Eto God ta javo vahai embomeni eto embo vahai Moses na God tumota ue amita ke ingina avo inono ta hande enu ingia eto amita ambota God na ke nei ikenu puvuna amite tapa ungotena ere ingihera. \v 6 Rate God ta javo vahai embomeni rate Keriso vahai avo God ta Meni be ra. Te ungotenamo te tapa ando ta sovera ari umbuto Keriso tumota ue ke be ijie sovera ari iji kombu simba ue amo ungotena God ta hatira ere ora. \s1 God ta embomeni ta jangu indari iji \p \v 7 Avoeto Ahihi Otohu na ke einge eria amo, “Ungo na ke nau ingihe kito amo ungota jo ngahia mane aisova. \v 8 Eto ungota mamamane na degi sapura be ojagatambu ta jua 40 amita jo ta nau degi ta tumo ue. \v 9-10 Na undupa ue engekitie ari nau avo kogue osaga ere koguatera. Eto enana ta ari avo nanena kito tumo ue ke einge ea, ‘Enana na ari nau avo kiae ue jo ta hotembari na degi nei ta sio ere pahora \v 11 avoeto enana nau jangu indari degi ta mane torasora,’ ke ainge tumo te tapa ngahia na ea.” Eto ke ainge amo Ahihi Otohu na eria, \p \v 12 Avoeto nau namei kamei ungo ari sapura asi jo ta hotembari na God ke be ae ue God vasiri te avo toto pambuova avo kito kogoevujo \v 13 Eto ari sasapura ta hotembari sokova amina eoi jo ngahia euja avo taekitie Iesu egerembeto puvurae eha emikote ungo eonga ke javotoho na hondate mine ara ue sovera ari uhue irivujo. \v 14 Eto ungotena kiti Keriso tumota ea ainge pere tumota ere uma Keriso kito amiga javo vahai embomeni aisora avoeto ere ora. \v 15 Avoeto ke einge Ahihi Otohu na eria avo ungota degi ehako erena, “Eto ungo na ke nau ingihe kito ungota mamamane na degi sapura ojagatambu ta mitie jo ngahia ere uaetera aingeko mane aisova.” \v 16 Eto embo God ta ke ingihe jo ngahia ere uaetera amo amunure? Amo Moses na Egypt enda ta eto titi jigena embomeni amina ea. \v 17 Eto God na jua tapa 40 amita jo ta embo amita degi ta tumo ere uatei? Amo embo ari sasapura ue ojagatambu ta sasari ere uaetera amita degi ta ena. \v 18 Eto God na embo amuta degi, “Ungo nau jangu indari degi ta mane torasova.” ke ainge hariketo ena. Amo embo God ta ke agi ae embomeni ta degi ena \v 19 Avoeto God ke be ae embopo amina God ta jangu indari degi ta torae, avo ere kogora. \c 4 \p \v 1 Eto God na amita jangu indari degi ai ta embo na torara ke ena amo irae ae mitia avoeto ungo na “na degi ai ta torari haite manera” ke ainge mane aisova \v 2 te God ta duru javotoho amo enana embo mamatu ta degi ta, eto ungotenau degi ta ikari avoeto enana God ta duru avo ingito ingarako ue tumota ae avoeto enana ta jangu indari irae \v 3 rate ungotena God ke be ijie tumota eora avoeto amita jangu indari ta toreora te enana ta degi God na ke ngahia na eto einge ena, “Enana nau jangu indari degi ta mane torasora.” ainge ena. Eto God na utu te enda te enu irae enu \v 4 jangu indina amita ke amo einge kajari mitia, “Eto iji 7 rate iji 6 pure eto 7 amo jangu indina.” ke ainge kajena \v 5 te “Enana nau jangu indari ta mane torasora.” ke ainge amo enana avoembo kajena. \p \v 6 Eto enana God ta duru javotoho amo matu enu ingia te ke agi ae avoeto jangu indari ta torae rate embo nei na torasora. \v 7 Avoeto God na iji nei ikena amita javo amo ‘iji eha’ avo King David ta degi enu ingito ke einge kajena. “Eto ungo iji eha emikote God ta ke ingito jo ngahia avojo.” Ke ainge David na kajari matu ta kajena. \v 8 Eto embo Joshua na enana ta degi jangu indari iji ikaetija amo God na jangu indari iji nei puvuresuja amita ke amo mane aetija. \v 9 Avoeto God ta embomeni ta jangu indari iji amo irae ae rate mitia \v 10 amita be amo God na pure enu irae enu jangu indina ainge nombo ungotena hoga memenga ta pure avo toto God ta degi jangu indesora \v 11 Avoeto embo mamatu ta ate kitira sapura ke agi ae avo toto jo tapa na God ta jangu indari ta eto kito torasora. \v 12 Eto God ta ke amo vasiri te sovera te mitia amita ti amo o hevari asivo aingeko mane pe heriso amina embo ta ahihi te hotembari te amita jo ta jeto haunketo beto jo ta hotembari sasapura te hotembari jajavotoho te avo siriketo sapura eonga ikitie javotoho eonga ikeuja \v 13 Eto donda tapa amo God na ena avoeto donda nei God kiae titihata iraera te ari te hotembari te tapa amo araha ta pere mitia avo eto God na pehumba ururou amo ke mine aro ingesuja. \s1 Iesu amo ungotenau Priest Peni Dombo be ra \p \v 14 Eto ungotenau Priest Peni Dombo be God ta Meni Iesu na utu ta pambuto mitia avo ke be eora avoeto tumota be are. \v 15 Eto ungotenau Priest Peni Dombo be amo ungotena Satan na engekeuja ainge nombo avo engekena rate amina ari sapura aera te ungotena ivo ambu embopo amo amina kiuja amo jo euja. \v 16 Avoeto avo arumba peni ai ta arumbeto mitia amo osaga iji te amo meki mane kesora te amita jo ta auvaro kito jo ururou porere mane aisuja te sau sau hondate aisuja. \c 5 \p \v 1 Eto priest peni ta pure amo einge euja, embo vahai umbuto ikeore amina embo ta ari sasapura na kitohosira eora avoeto God ta degi peka umbasi pene gaga ta hande ikeuja. \v 2 Eto embo amite tapa amo embo avoeto ivo ambu embo amo kiari avoeto embo amuna ari sapura ta pahuroro kito ke seima kekeha eto oreto umbasuja. \v 3 Eto embo tapa ta ari sasapura pere mane rate embo amite tapa amita ari sasapura avoeto peneha ikeuja. \v 4 Eto embo na priest peni umo eonga mane hetasuja te God na ijukau hetasuja amo priest peni Aaron na ena ainge nombo. \p \v 5 Eto Keriso na umo eonga priest peni ae rate God na sago kiora amita degi usasa ikenu umbuto hetenu amita degi ke einge ena. “Umo Meni nau eto na no Mama ra.” \v 6 Eto ke nei amo, “Umo embo Melchizedek na ena ainge nombo inena Priest eto daroho iresoa.” ke ainge God na ena. \v 7 Eto Iesu na enda ta mitie hori gaga ijie si te titi sisivu te tapa God na amburari ta oreketo umbaja pari ena amo meni isapasira ue God otohu ue pari ena amo God na amita pari ingina. \v 8 Eto umo God ta Meni rate naingeto God ta ke agiari Meni aisuja avoeto osaga memenga ere koguaetija amina kiari umbunu inono ena. \v 9 Eto umbuto amita pure avo enu irae enu embo amuna amita ke agi eto amita degi vasiri daroho umbuto iresuja. \v 10 Eto embo Melchizedek na ena ainge nombo ungotenau priest peni dombo Keriso amo God na ikena. \s1 Ungo God ta ke toto pambavojo \p \v 11 Eto amita ke neite neite nanena avo ingaeteva te ungo na ke ehaha ingari uje ae ue ingito ingarako ere ova avoeto naingeto ke ehaha emo aro ingovo. \v 12 Eto ungo na ke ate poekari embopo aeteva te God ta ke ngangahia mane, avo ungo na ingesova amo ehako ingesova ehako ingesova ainge ue indari ngahia indae meni isapa emi kajarako uore ere ovova. \v 13 Eto embo amuna God ta ke javotoho Keriso ta degi umbera amo umbuto ando ae avoeto emi mu pere indiora amo meni isasarahora. \v 14 te embo na indari ngahia indiuja embo amo God ta ke ingito ando eto sapura davore javotoho davore amo kiari avoeto meni isapa mane rate embo be ra. \c 6 \p \v 1 Avoeto ungote Keriso ta ke ikari araha ta avo pere mane rate ke ngangahia amite tapa ingihe embo be are. Eto ke pepeni araha ta amo matu etere ingihava avo ehako mane aro ingesova, ke amo erevira, embo na ari sapura aisuja amo ahihi amita amo amburesuja eto embo na God tumota ue vasiri te iresuja \v 2 Amite bapataito ari te ingeni hamo ta tembari te eto ambuto ehako vasiri te erari amita ke te eto God na ari sirikari amita ke ta avo etere ingihave \v 3 ke avo toto God ta hondate ari na ke ngangahia avo aro ingesova. \p \v 4 Eto embo amuna God ta degi vasiri eha umbuto usasa kogurou Ahihi Otohu jo ta torau \v 5 God ta ke ta hondate ari eto iji ambota puvuresuja amita sovera ari avo ere koguate \v 6 Avo toto pambasuja amo egerembeto aja to ari inono ae ra te vasiri eha ehako umbasi aisuja amo embo tapa ta titi ta Iesu i oreka (cross) ta tarako ue Iesu ere urumbitia. \v 7 Eto ga kaikari bouvoi enda na indie be javotoho enda mamo ta ikitie mine javotoho God ta degi umbuja \v 8 rate enda na bive pepe te avo ikasuja amo enda sapura avoeto God na au aro evekasuja, eto God egikeora amore ainge nombora. \p \v 9 Eto ungo nau tunga humbari embomeni, na kogona amo ungota vasiri amo ke erena ainge mane avoeto ungo God na orekari embomeni avoeto ungota irari javotoho aita be javotoho God ta degi puvuja. \v 10 Eto God na ungota pure ngahia amo mane jenambuaisuja amo ungo na God osa ue amita meniundi ere unditovova. \v 11 Avoeto dago ta uje amo ungona pure vahai avo tunga iketo ururovo iji tutumota puvurou ungotena simba ere ovora avo kesora. \v 12 Eto ungo mane kupi pegogo asova te God tumota ari embomeni na simba ue hotari umbuora embomeni avo kogue ari ainge nombo avo umbasova. \s1 God ta ke amo kogue sovera ari umbuvujo \p \v 13 Eto God amo peni be eto embo nei na God ta javo nembaera avoeto Abraham ta degi do aisuja avo ijie javo amita avo umbuto ke einge ena, \v 14 “Eto na no degi ta hondate ari isapamane ikitie ano umo te no ahihije te na be ikitirovo embo isapamane aisuja.” ke ainge God na ena. \v 15 Avoeto Abraham na tumota ue simba ue mitinu ke amita be avo God na ikenu kina, \v 16 Eto embo na embo teho amita javo umbae rate ke mine ara ijiore peni eoi amo embo peni God amita javo umbuto eore ke irae euja. \v 17 Eto ainge nombo amita ke avo be pere avo hoteto umbasora embomeni na be kiora javo amita avo umbuto ena avoeto ke amita avo egikari inono aera. \v 18 Eto God na ungotenau degi ta ke ena amo amita javo umbuto ena avoeto ke sokova ae rate God amo ke be pere euja, avo kesora vahai avora. Eto ungotena tutuveto God ta degi pambuto hondate ari tambera avoeto tunga jamo ari uhue ungotenau degi ta do ikasi ena avo sovera ue amita ke avo be jigesora. \v 19 Avoeto ungotena do puvurou kesi simba ere ora amo ke be pere avoeto amo ungotenau ahihi ta orekari rate ungotena God titi na kiae rate ahihi ta orekari amo indiri ainge amina peikari bo avo pauketo tutumo God ta degi Otohu be Otohu ai ta eto tutumo nei embo ta degi ainge eto kajuarira. \v 20 Eto indiri ai ta Iesu na kiti embuto Priest matu javo Melchizedek amita javo ta ungotenamo avoembo Priest peni dombo eto ungotenau daroho embo ra. \c 7 \s1 Priest Javo Melchizedek ta ari ra \p \v 1 Eto ungo hotembiteva amo embo Melchizedek amo enda Salem ta king eto God i be ta amita priest ra eto Abraham na king nei nei ga isoro eto nembeto puvutuhunu Melchizedek na pambuto tambuto Abraham ta degi javotoho ari ikenu, \v 2 Abraham na amita donda isoro ta umbuna avo kateketo tapa ten ainge iketo vahai avo Melchizedek ta ikena. Eto ‘Melchizedek’ ta be amo ‘ari javotoho ta king’ eto ‘Salem ta king’ emita be amo ‘Peka ta king’ ra. \v 3 Eto embo amita ohihi te e te mamo te amita javo amo kajae avoeto amita ohihi te e te mamo te avo amunure avo embo amuna kiae avoeto amita vasiri itikari ta eto puvuto tutumota avo iraekora. Eto embo amo God ta Meni aingeko avoeto irari daroho ta priest ra. \p \v 4 Eto ungo tapa hotembevu. Eto ungo Judea ta ohihi vahai Abraham na donda isoro ta umbari avo kateketo 10 ainge iketo vahai avo embo Melchizedek ta ikena avoeto embo Melchizedek amo peni be ra. \v 5 Eto embo Levi (Judea ta priests ta kiti umbari embora) ta ahihije nei uhoho na priest eto Judea ta ke pepeni agi ue donda tapa 10 ainge kateketo vahai embomeni ta degi umbuora. Amo Judea embomeni ta ohihi amo Abraham avoeto namei kamei ta degi hande umbuora. \v 6 Eto Abraham ta be isapamane kahaja God na onde ue javotoho ari ikena avoeto Abraham amo embo peni rate embo Melchizedek amo Judea embo mane rate Abraham na hande ikitinu Abraham ta javotoho ari ikena. \v 7 Eto ke be amo embo isapa na peni ta javotoho ari mane ikeuja te embo peni na embo isapa ta degi javotoho ari ikeuja. \v 8 Eto ingeni nei ta amo javo Levi ta priests amo sasari eora embopo amina embomeni ta donda tapa 10 rate vahai avo umbuora rate ingeni nei ta amo Melchizedek vasiri te irari ke eora amina hande avo umbuna. \v 9-10 Eto ke nei amo einge aetera. Eto Abraham na Melchizedek tambuto hande ikena iji te amo Abraham ta ahije Levi hande umbari embopo ta ohihi amina puvurae Abraham ta poru ta irari iji te Melchizedek ta degi hande ikena amo Levi te tapa ikena ke ainge aetera. \p \v 11 Eto ke nei amo Levi ta javo vahai embomeni na priests eora amita degi ta eto embo tapa na God ta ke pepeni avo umbua te embomeni amina ke pepeni avo agi ue amo God ta titi ta amo javotoho manera avoeto God na ungotenau priest nei ikenu puvuna amo Levi ta ahije Aaron amita javo ta puvurae rate Melchizedek ta javo ta puvuna. \v 12 Eto priest nei eha puvuna amita ke pepeni te tapa amo neira. \p \v 13 Eto ke erena amo ungotenau Bada avoembo kajari ra eto amo Levi ta javo ta puvurae rate amo javo nei avoeto amita javo vahai embomeni na pene gaga ta God ta pure ae ra. \v 14 Eto ungotena kiarira Judah amo Iesu ta ohihi avoeto Moses na priest na pure do asora avo ikitie amo Judah na ara ae rate Levi na ara ena. \s1 Iesu amo ungotenau Priest Peni dombo be ra \p \v 15 Avoeto ungotena ere kogora amo ungotenau priest nei puvija amo Melchizedek aingeko amina puvija \v 16 Amo embo na ke pepeni ambo ambo ara amita priest manera te daroho irari ta priest ra. \v 17 Eto amita ke amo God ta ke ta einge kajari mitia, “Eto umo Melchizedek ta javo ta priest ue daroho iresoa.” ke ainge kajena. \v 18 Eto ke pepeni mamatu amo sovera ambu eto ari javotoho ari haite mane avoeto toari ra. \v 19 Te ke be amo Moses ta ke pepeni amo embo na aro javotoho aisuja inono ae rate ari eha javotoho puvija emina eoi God ta degi ta puvuto auveora. \v 20-21 Eto God na amita javo umbuto priest mamatu amo ikae rate God na amita javo umbuto ungotenau priest peni dombo Iesu ikena. Eto God na Iesu priest ikasi ue ke einge ena, “Eto na Bada God nanena javo nau uhue umo priest iketena amo mane toasona te daroho iresoa.” ke ainge ena. \v 22 Eto priests mamatu ainge mane rate God na Iesu amo nomai kajeora ainge nombo enu peni be ena. \p \v 23 Eto nei amo eingera. Levi ta priests amina ambuvujikitie pure toa amita veta veta pure ere uaetera, \v 24 te Iesu amo daroho ta priest avoeto Iesu ta pure hondate ari avo irae ra, \v 25 te embomeni hondate ue God ta degi penunu ijie kekaha te mitioi embo amuna God ta degi pambasi Iesu ta degi puvuja amo eha eto daroho irari embo avo hondate euja. \p \v 26 Avoeto ungotena hondate ari haite Priest Iesu amita arimo do aingere? Amo otohu embo, ari sasapura ta tongopa irae eto ari sasapura embo na engekari inono ae utu i be ta irari embo ra. \v 27 Eto priests tapa amina embo ta sasapura te amita sapura te tapa avoeto iji vahai vahai pene gaga ta pene ikeora, rate ungotenau priest vahai Iesu na iji tapa pene ikae rate iji vahai amita hamo na pene iketo ungotenau sasapura tapa avo ombuto umbuna. \v 28 Eto Moses ta ke pepeni God na ikena amita priests amo ivo ambupu avoeto ari sasapura embopo ra te amita ambota God na amita javo ta ungotenau Priest ikenu puvuna amo ari sapura irae daroho irari ta Priest ikena amo amita Meni be avo ikena. \c 8 \s1 Ungotenau Priest Peni Dombo amo Iesu ra \p \v 1 Eto ke erera amita be amo erevira. Ungotenau priest peni dombo amo Keriso ra eto amita ari amo ke erena vahai aravora. Eto amina utu i ta avo arumba Bada God ta ingeni be hena ta arumbeto mitie \v 2 Utu i degi otohu ai ta Bada God ta tombuta God ta ke agi ue pure ere ua eto degi otohu amo embo na ae rate God na ena. \v 3 Eto priests pepeni na o teto heveto amite donda nei nei amite tapa God ta vivi itiora te ungotenau priest peni amita hande ikeuja amo mitia. \v 4 Eto enda ta priest na Moses ta ke pepeni simba ue vivi itiora avoeto Iesu na enda ta iraetija amo priest mane aetija \v 5 Amita be amo enda ta priests na pure do eora amo utu ta do mitia amita aririvo avo ate kitira eora eto Moses na amo ainge dombo pene ikasi oro gerikitinu God na Moses ta degi ke einge ena, “Eto umo tiri hamo ta do kea ainge dombo inono ta ejo.” ke ainge God na ena. \v 6 Eto ke be amo Iesu na priest eto pure aja ikena amo peni be rate enana ta pure amo isapa ra, eto God na embo ta degi ke ijie nomai eha kajena ai ta eto be javotoho puvuroja ena amo nomai matu kajena ainge manera. \v 7 Eto nomai kiti embo ta degi kajena amo ivo irae kito amo nomai eha mane ikaetija \v 8 Rate God na amita embomeni ta sapura harikitie ke einge ena, “Eto na Bada God na ne erena, amo iji puvuto ere hua avoeto Israel embomeni ta eto Judah embomeni ta nomai eha kajasona \v 9 amo nomai matu enana ta ohihi ta ingeni ta umbuto Egypt enda toto pahue kajea aingeko mane aisuja. Eto nau nomai matu kajea amita ke amo enana agi ae avo kito toa te na Bada God nanena erena. \v 10 Amo Israel embomeni ta nomai eha amo ambota kaitie ke einge aisona amo ke pepeni nau avo enana ta siro ta ikitie jo ta kikiva aisona eto na enana ta God ano enana amo embomeni nau aisora. \v 11 Eto embo peni te isapa te tapa na ari nau mo do aingere avo kiae ke ko mane aisora avoeto da vahai embomeni na namei ta degi ate poekitie ke einge, ‘God avo be kijo.’ ke aingeko avo mane aetera. \v 12 Eto enana ta ari sasapura avo hotembeto toasona amo ehako daroho irari ta mane hotembasona.” ke ainge Bada God na ena. \v 13 Eto God na nomai eha kajari avo ke ijie nomai matu kajari avo toau jaise eto saivasuja. \c 9 \s1 Nomai matu te eha te amina mo naingeto God jakeka eora \p \v 1 Eto nomai kiti kajari amo embo na bande iketo bande jo ai ta God osa ue jakeka ijie ari do asora amita ke pepeni neite neite avo God na ikitinu agi ere uaetera. \v 2 Amo embo na horoma peni vahai iketo horoma jo kaneketo amo Otohu Degi enu horivo te gaga te God ta hande ikari bread amite aingeto jo otohu ai ta mitiaetija \v 3 Eto horoma ai ta bo petutu koso vahai amina bokiri ikari amo degi javo Otohu be Otohu. \v 4 Ai ta amo God ta pene ikari gaga amo ‘gold’ na ari ai ta mune donda avo ikeo evekitie iposi mune te bitina eto ai ta amo nomai kajari amita goru otohu avo ‘gold’ na togari amita jo ta amo ovu ‘gold’ na ari amita jo ta amo indari javo ‘Mana’ ojaga tambu ta God na utu ta eto ikenu benu indie mitiaetera amo ovu jo ai juruketo goru ta juruketo Aaron ta hetu osiri eto tivine ena amite God ta ke 10 atara heriso amita hamo ta kajari amite aingeto goru jo ai ta jurukari mitiaetija. \v 5 Eto goru amita i hena ai ta amo o heriso gati te sago kiari amina God iriuja degi ai ta ate kitira ue gati na kakareketo God na embo ta ari sasapura hotembeto toari degi ai ta horoma arako ea. Eto donda vahai vahai ei ta mitia amita ke amo ei ta mane aisona. \v 6 Te amita irari degi ta siriketo ikeo inono enu priests na horoma jo araha hena ta pure ue toritiaetera te \v 7 horoma jo kanekari javo Otohu be Otohu ai ta amo priest peni amina jo ai ta jua vahai vahai amita jo ta iji vahai vahai torena amo sasaga umbae amo mane toraetija te embomeni na sasapura eto jenambu ea te God na mane jenambu asuja amite eto priest ta sasapura amite avo eto o ta sasaga umbuto God ta degi ikasi torena \v 8 Avoeto Ahihi Otohu na ke araha ta eria amo erevira, horoma jo kanekari ai ta ari do tapa ai ta irirou kito amo embo na God ta degi Otohu ai ta amo torari haite manera. \v 9 Eto ari emo iji eha amita ate kitira amo embo na o teto heveto o te donda nei nei amite God ta degi hande ikasuja te hande amina au ikari embo ta jo javotoho mane aisuja. \v 10 Eto ari amo indari te umo te amo hamo naingeto simba ururou tongopa ambu iresuja amita ke pepeni ra. Eto embomeni na ari ainge ere uatera Iesu puvuna iji te amo God na ari mamatu avo toto enu ari ehaha pere ena. \v 11 Eto ari eha puvuto mitia amita jo ta amo Keriso na ungotenau Priest peni dombo eto mitie horoma eha ta pure ere ua amo enda God na ena amina mane eto embo ta ingeni na ae eto horoma matu ainge mane horoma eha peni be eto ari javotoho be ai ta mitie pure ere ua. \v 12 Eto Keriso na amita horoma eha utu i ta Otohu be Otohu ai ta toritie amo o ‘cow’ sianda ta sasaga te o ‘goat’ ta sasaga te avo umbuto torae rate amita sasaga avo umbuto toreto ungotena orekitie daroho irora ombuto umbuna. \v 13 Eto Priest na o ‘goat’ te o ‘cow’ sianda amita sasaga te o ‘cow’ meni borari amita amisa te aingeto umbuto embo ta hamo ta ihaja eo kuteo embomeni ta ari sasapura irae ena. \v 14 Eto ari ainge amo o ta sasaga na ere uaetera te Keriso na Ahihi Otohu daroho irari amita sovera umbuto amita hamo tongopa ambu na God ta degi hande javotoho be ikena avoeto amita sasaga na ungotenau hotembari ari sasapura amburari ta kiti umbarua avo egau javotoho ururou God vasiri te amita ke agi ue iresora. \p \v 15 Avoeto Keriso na nomai kajari amita ke avo eha siriketo ere ua eto nomai eha kajari amita ke amo eingera, embo amunure avo God na jage asi ena avo ai ta daroho mitie God na irari javotoho ikasi ena avo ikau umbasora. Eto nomai matu kajari ai ta embomeni na ari sasapura isapamane ea rate Keriso na ambuto embomeni ta ari sasapura oreketo umbuna. \p \v 16 Eto embo na amburesi ue amita donda avo meniundi ta hekeri eto ikari \v 17 rate amburae mitioi amo mane umbuora te amburesuja amo donda tapa amo hekeri eto umbuora. \v 18 Eto ainge nombo nomai kiti kajari ai ta embomeni na o teo ambuto sasaga bovunu enana ta ari sasapura hotembeto toari amo ai ta umbua. Eto ari amo einge ea, \v 19 Eto Moses na God ta ke pepeni tapa avo embomeni ta hande enu irae enu o ‘goat’ te o ‘cow’ sianda amita sasaga te umo te aingeto konereketo o ‘sheep’ ta tu ove pangari amite, aingeto javo ‘hyssop’ amina timbuto umbuto God ta ke kajari aita eto embo ta hamo ta teterenu bovunu, \v 20 ke einge ena, “Eto ungo ke agi ava God na etija amo sasaga emina etei inono etija,” ke ainge eto \v 21 horoma te pene ikari degi amite donda tapa amite aingeto Moses na sasaga amina tetere enu bena. \v 22 Eto ke be amo Moses ta ke pepeni mamatu amita ari amo sasaga amina ere egitiaetera. Eto sasaga overeketo beae amo ari sasapura mane hotembeto toaetija. \s1 Keriso ta hamo ikena amo daraho irari ta hande ikena \p \v 23 Eto God ta pene ikari donda amo utu i ta iriuja amita ate kitira avo o sasaga na ere egitiaetera eto pene ikari donda be utu i ta mitia amo o sasaga na mane egeora te donda peni be amina egeora. \v 24 Rate ke be amo Keriso na embo ta ingeni na ae degi utu i otohu be otohu degi ai ta toreto God ta titi ta ungotenamo avoembo pure ue mitia. \v 25 Eto Judea embo ta priest pepeni na o sasaga umbuto degi Otohu be Otohu ai ta jua vahai vahai amita jo ta iji vahai vahai toreto God ta degi pene ere ikitiaetera \v 26 Rate Keriso na iji tapa hamo amita avo pene ikae rate iji vahai pene ikena. Rate God na enda te utu te ena eto puvuto eha emikote amo Keriso na hamo amita avo kaikari pene ikitie amo memenga iji neite neite kiaetija \v 27 te embo tapa na amburoro God na enana ta ari sirikasi ena \v 28 Avoeto Keriso na iji vahai amita hamo na pene ikitie ambuto embo isapamane ta ari sasapura ombuto umbunu irae ena, avoeto embomeni na Keriso ehako puvuresuja ijie simba ere ovora avo Keriso na puvuto ari sapura ta pene ehako mane ikasuja te embomeni avo orekitie toreketo umbuto utu ita pambasuja. \c 10 \p \v 1 Eto Moses ta ke pepeni agi ue Judea embomeni na iji tapa God ta degi pene gaga ta ere ikitiaetera te ke pepeni amina embo javotoho ari inono aera, amita be amo Moses ta ke pepeni amo ari be mane rate ari be puvuresuja amita ate kitira. \v 2 Eto embo na o teto pene ikari amina embo jajavotoho ari inono kito embo na amita ari sasapura matu umbari irae ari avo kito amo pene ehako mane ikaetija \v 3 rate enana jua vahai vahai amita jo ta enana ta ari sasapura avo hotembitie pene kaiketo ere ikitiaetera \v 4 amo o ‘cow’ sianda te o ‘goat’ te eto o tapa amita sasaga na embo ta ari sasapura amo egari irae ari inono ae ra. \v 5 avoeto Keriso na enda ta puvuresi ue God ta degi ke einge ena, “Eto embomeni na Umo jakeka ijie o teto heveto pene neite neite ue ikeora avo inena kogue jenge hoae ere ua avoeto hamo nau avo siriketo ikasi ere oa. \v 6 Eto nei amo embo ta ari sasapura irae aja o teto heveto pene gaga ta ikeore evekeuja avo inena kogue jenge hoae ere ua. \v 7 Avoeto, God nau, ke erena amo no uje ana ke matu kajari mitia avo ano inono inono aja asi uje ue puvena.” ke ainge Keriso na ena. \v 8 Eto ungo ke ingeva amo Keriso na ke kiti ta einge ena, “Eto Moses ta ke pepeni agi ue ari sasapura avoeto o teto heveto ikeore i ta evekitioi pene neite neite eora te ari ainge avo inena kogue jenge hoae ere ua.” ke ainge ena. \v 9 Te ke nei tutumota amo einge ena, “Na uje no avo asi puvena,” ainge ena amo ari matu avo toau irae ururou ari eha itiketo asi ue ena. \v 10 Eto God ta uje ena amo hamo amita avo pene gaga ta ikena amo iji vahai ikena rate amo daroho irari ta pene avoeto amina ungotena otohu ere ora. \v 11 Eto ari matu amo eingera, eto Judea ta priests na iji tapa o teto heveto pene gaga ta hande vahai aravo iji tapa kaikari ikeaora te hande amina ari sasapura irae ari inono aera. \v 12 te ungotenau priest vahai eha puvija amina ari sasapura ta hande iji vahai ikenu inono enu bitito God ta ingeni be ta arumbeto mitie \v 13 amita kitoho embomeni taro beau amita utu avo embomeni ta hamo ta haito iresuja iji avo simba ue mitia. \v 14 Eto God ta embomeni tongopa ambu ue au otohu ara God na siriketo umbuna avo pene vahai amina enu enana ta ari sasapura irae enu embo jajavotoho eora. \p \v 15 Eto Ahihi Otohu na ungotenau degi ta ke aravo araha ta hariketo eria amo einge kajari mitia, \v 16 “Eto Bada God na ke einge eria ‘Na nomai eha kajari ta ke asona amo einge asona, nau ke pepeni tapa amo embo ta jo ta eto hotembari ta kajasona.’” \v 17 Eto ke nei ena amo erevira, “Na enana ta ari sasapura te ke pepeni poekari te avo ehako mane hotembasona,” ke ainge ena. \v 18 Amo ari sasapura matu hotembeto toari avoeto ehako mine mane aisora. \s1 Ungotena God ta degi tombekasora \p \v 19 Avoeto namei kamei, ungotena kogora amo Iesu ta sasaga amina ungotena degi Otohu be Otohu amita jo ta torari haite \v 20 Amo degi peikari be matu avo toto bo eha vasiri te amo Iesu ta hamo ai ta torasora. \v 21 Eto God ta bande Otohu ai ta amo ungotenau Priest Peni Dombo be amina mitia \v 22 Avoeto ungotenau jo ari sasapura na tongopa avoeto hotembu hotembu eora avo sasaga na umbuto jahevau javotoho au umo javotoho na umbuto hamo ta tongopa egau javotoho au jo tapa na God tumota ue God ta degi puvuresora. \v 23 Eto ke Ikari Embo avo tumota ari haite avoeto amita degi do umbasi uje ere ora amo ihikitoki mane asora te titi tambueto ere pahuma umbasora \v 24 Eto ungotena naingeto osa mine ara ue ari jajavotoho asora amita ke avo onde katari mine ara aisora \v 25 Eto embo nei nei amo vahai ta torukari peive ere ora te ungotena vahai ta torukari avo mane toasora. Eto Bada ta puvurari iji avo puvuto ere hua avo kito sovera ari ta ke javotoho mine ara evujo. \p \v 26 Rate embo amuna God ta ke be avo ingito ari sasapura toae kaikari aisuja amo amita ari sasapura ta pene Keriso na ikena avo iraera \v 27 te embo amina ari sapura ta hajire God ta degi umbasuja eto God na amita kitoho embo i bevere pajire be ta ikau evikitirou ari avo amita degi puvuresuja amo umo kiari avoeto joru ue iresuja. \v 28 Eto ari matu amo eingera, eto embo vahai na Moses ta ke pepeni avo amita uje na sapura unu embo nei heriso nei vahai na kito harikeo embo amo ihase ae teo ambuna. \v 29 Ainge nombo God ta Meni ta sasaga ari eha ta overekari amina embo egari javotoho ari haite rate embo amina God ta Meni ta sasaga be mane ke ijie Ahihi Otohu ta degi urumbitie God ta Meni haito jaevekasuja amo amita ari sapura avo eto hajire peni vahai ngahia na ikau kesuja. \v 30 Eto God na ke einge ena amo ungotena kiari amo, “Enana ta ari sapura ta mine amo nanena ikasona,” ainge ena eto ke nei amo, “Bada na amita embomeni ta ari tapa avo siriketo amita hajire ikasi ke ena.” \v 31 Avoeto embo na God vasiri te amita ingeni ta beaute avoeto joru pajire be ue osaga kesora. \v 32 Eto ungo God ta usasa kiti uhava avo hotembevu. Eto iji amikote amo ungo na embo nei ta degi osaga memenga uhava te toae sovera eto mitiaeteva. \v 33 Eto iji nei nei amo ungona embo tapa ta titi ta urumbari te memenga te kogava eto iji nei amo ari ainge nombo namei kamei nei ta degi eo osaga koguo ungo na jo unu hondate ava. \v 34 Eto ungota namei kamei tipura ta ikeo mitio ungo na jo enu hondate ava. Eto ungota haja vajae egimbeto umbua te ungota daroho irari ta donda nununga ari avo hotembitie mine do ae toava. \v 35 Eto ungota ando ta sovera ari amina ungota hotari peni be avo umbasova avoeto ando ta sovera ari avo gosukavojo \v 36 Eto ungo God na hotari umbava ke ena avo sovera eto God na ungo do ava uje ere ua avo ere uma hotari avo umbasova. \v 37 Amita ke amo einge kajari mitia, “Eto iji isapa eto Embo puvuresuja amo porere mane aisuja te puvuresuja. \v 38 Eto embo nau javotoho amina Na tumota ue iresuja te Na toasuja amo Na amita degi tumo aisona.” ke ainge kajari mitia. \v 39 Rate ungotena God egikari embo mane avoeto God na au daroho irari ta osaga memenga mane kesora te ungotena God tumota ururoro amo God na oreketo umbari embopo ra. \c 11 \s1 God tumota ari be amo erevira \p \v 1 Eto ari do puvuresuja amo kiae rate ke be ijie eora. Eto nei amo titi na kiae rate ke be eora eto ke ainge amo tumota ue eora. \v 2 Eto tumota ari ainge avo embo mamatu na uo God na kito javotoho ke ena \v 3 Eto ungotena titi na kiae donda avo God na amita ke na enu enda te utu te irerembena avo ungotena kogue tumota eora. \v 4 Eto matu be ta embo Abel na God tumota ue God ta hande javotoho ikena amo Cain ta hande ainge manera te Abel na God tumota ena avoeto God na Abel ta hande kito osa ue embo javotoho ke ena. Eto Abel sari ena te Abel ta tumota ari amina ungotenau degi ta ate kitira ue ke euja. \v 5 Eto embo Enoch na God tumota ere uaetija avo God na kito tunga javotoho eto Enoch amburae vasiri te utu ta umbuto pambunu embomeni na jombure ea rate tambae ea. \v 6 Eto embo na God ta degi sio mane huresuja rate God mitia avo ke be ijie God jo tapa na jombure euja embo avo God na hondate aja ke be ijie huresuja, te God tumota ae embo amina au God tunga javotoho mane aisuja. \v 7 Eto Noah na God tumota ena amo ari do puvuresuja avo God na harikenu ingito God otohu avo eto joru ue e nga pajire be geriketo amita ae te meni undi te orekena eto ari ainge amo embo vahai amo javotoho, eto embo tapa amo sasapura avoeto God na enu embo tapa sasari eo Noah avo God tumota ena avoeto God na Noah embo javotoho ke ena. \v 8 Eto Abraham na God tumota unu kito God na enda nei amita ikasuja enda ai ta pambaja enu ingito da matu avo toto degi nainge pambasuja amo kiae rate teho pambuto \v 9 Enda ai ta God tumota ue hari tumbuto tembarako ue horoma eto mitiaetija amo amita meni Isaac te Jacob te aingeto enda amo God na ikau enana ta enda toho aisuja ai mitiaetera \v 10 Rate God na amita da be avo hotembeto kogombeto ikau daroho iresuja avo Abraham na simba ere uaetija. \v 11 Eto Abraham amo kerembo eto amita ae Sarah amo meni umbae mitiaetija rate God na Abraham ta degi onde ena avo Abraham na God ke be ijie tumota ena, avoeto be ikenu Sarah na meni umbuna. \v 12 Amo ainge nombo kerembo ena ijite amita degi be isapamane tarama ainge eto hora ainge etekari inono ae avo titimbeto degi enetena. \v 13 Eto embo tapa eremina God tumota ere uatera sasari ea. Eto enana God na do umbara onde ena amo umbuto titi na kiae rate hoi ta avo titi na kogue tunga javotoho ue dago enda erevi embo manera te ijo hujo ari embomeni enda nei ambota puvuresuja avo embopora ainge ijie mitiaetera. \v 14-15 Eto enana ta enda matu toto pambua avo kaiketo hotembae avoeto ke ainge ae amo egerembeto enana ta enda matu ta puvuraeterate enana ta enda be avo puvuresuja avoeto simba ue ke ainge ea. \v 16 Eto enana ta enda be eto da be amo God na nununga eto simba ue mitia eto enana God tumota ea avoeto God ke asora amo God na meki meki mane kesuja. \v 17-19 Eto God na Abraham ta degi onde ue no ahihije isapamane na no meni Isaac ta eto puvuresuja ainge onde ena rate Abraham na God tumota be aute avo God na kesi Abraham na God embo amburari au vasiri te erari haite embo Abraham amina God tumota ue meni tasi unu God na taekena te ungotena timu hatirari ke na Isaac vasiri te erenu Abraham ehako umbuna ainge aetera \v 20 Eto nei amo Isaac na God tumota ue iji ambota do puvuresuja avo eto meni Jacob te Esau te amita degi onde katari javotoho ikena. \v 21 Eto Jacob na God tumota ena avoeto kerembo eto amburesi ue hetu umbuto kaeto heteto God jakeka ijie amita meni Joseph ta meniundi ta degi onde katari ikena \v 22 Eto Joseph God tumota ere uaetija amita amburari iji auvenu Israel embomeni na Egypt enda toto pambasi ue amita popo ga umbuto pambara ke ena \v 23 Eto Moses ta e te mamo te na God tumota ere uaetera avoeto meni Moses ingena amo meni nei ainge mane meni javotoho kito king na meni singa isasaraho uhore toruaetija amo enana oju ae hariga 3 amita jo ta ondikeo mitiaetija. \v 24 Eto Moses na God tumota ere uaetija avo embomeni na Moses te King Pharoah ta iae ta meni ke eora uje ae ena \v 25 Eto ari sasapura ta gamo iji tuho avoeto toto God ta embomeni ga tapa osaga memenga kina. \v 26 Amo Moses na ambota hotari pajire be umbasuja avo hotembitie Egypt enda ta hajae vajae tapa toto Keriso puvuresuja amo koguate amita embomeni ga tapa osaga kina. \v 27 Eto Embo titi na mane kiora avo tumota ue sovera umbuto king ta tumo joru ae ue Egypt enda toto titi tambueto pambuna. \v 28 Eto Moses na God tumota ue o ta sasaga umbuto bokiri pe i ta kutara enu kuteo anera na beto o ta sasaga kito Israel embo ta meni bugo tae toto jaruketo pambuna. \v 29 Eto Israel embomeni na God tumota ea avoeto umo eva pangari avo orohuta tiuketo ombo enu embomeni embuto ovitiho ta pahuo Egypt embomeni ambota puvuto pahuo umo na ajekenu indito sasari ea. \v 30 Eto Israel embomeni na God tumota ue da Jericho ta atara na huga tigarako eto joekari avo bambute bambute jorereto pahuo iji 7 irae enu atara karau eto benu da jo ta toreto isoro eto da Jericho amo umbua. \v 31 Eto Israel embopo na pambuto isoro embo doingere avo tapa poeto kito egerembasi uo viro pamone vahai javo Rahab amo God tumota ari pamone amina embo hondate eto ondikenu isoro puvuto God ke be ae embopo tapa tea te pamone amo tae toa. \v 32 Eto ke nei do ano? Iji inono mitirou kito amo embo Gideon te Barak te Samson te Jephthah te David te Samuel te peroveta tapa amita hihi avo kajaetena \v 33 Enana amo kitoho embopo ta degi isoro eto nembeto God ke be ae embopo ta degi hajire iketo God na enana ta enda toho avo onde ena avo umbua. Eto enana amo o ‘lion’ ta pe vahaikea \v 34 i peri eo jamo ena isoro asivo ta ti tiumbeto pambua eto enana ivo ambupu amo God na enu ivo ue isoro eto enana ta kitoho embopo amo nembea. \v 35 Eto embo ambuvujekari avo vasiri te ereo pamone na umbuto tunga javotoho ea. Eto embo nei amo kitoho embo na torore memenga ere kogora te ambuto vasiri te ereto javotoho kesora avoeto toto pambari uje ae ea \v 36 Eto nei amo kitoho embo na urumbitie ere ejimbitiaetera eto nei amo chain na punduto tipura ta gosukitiaetera. \v 37 Eto nei amo atara na tea nei amo ‘saw’ na jeto jirekitiaetera nei amo asivo na kajeo ambuvujekea. Eto nei amo ombari asari irae ‘sheep’ ta ando eto o ‘goat’ ta ando asuketo pahuaore kito hoivo embopo ke ijie urumbitie memenga ere ikitiaetera. \v 38 Amo enda ta mume avoeto enana embomeni ototohu amina kuho sindeto ojaga tambu ta eto tiri ta eto panga to ta eto enda to ta pambuto mitiaetera. \p \v 39 Eto enana tapa God ke be ijie tumota ere uatera avo God na kito amo javotohora ainge ena te God na do umbara onde ena amo umbae ra \v 40 te ungotenamote tapa umbuto tunga javotoho ue daroho iresora avo God na sirikena avoeto aisuja. \c 12 \s1 Eto God na amita meniundi ta degi onde katari memenga te ikeuja \p \v 1 Avoeto God tumota ari embo mamatu isapamane na ungotenau ate kitira ea amo ungotena enana na joeketo kogue mitere vasiri tutumota tutuveto nembari embopo na arako ere pahora amo ari sasapura rete nei deina andirari avo tojikaro karaun eto beau ando ta sovera ari umbuto \v 2 Iesu titi na kon eto kogue tutuvasora. Eto ungotena God naingeto tumota eora amita ate kitira amo Iesu na matu kiti pambuna amo ungotenau kiti umbari embora. Eto Iesu na i atahu ta taro me kioja tea te iji ambota tunga javotoho ari God na ikasuja avo hotembitie me kiae teho ambuto vasiri te ereto pambuto God ta avo arumba peni ai ta ingeni be ta arumbeto mitia. \v 3 Eto Keriso na sasapura embopo ta ingeni ta memenga osaga kina te toae sovera ena avo ungo na hotembitie jopapa ue pegogo mane aisova te sovera eto irivujo. \p \v 4 Eto ungo enda ta ujeje sasapura ta degi isoro ere ovova te isoro amita jo ta amo ungota sasaga enda ta beaera \v 5 Eto ungo Bada God ta meniundi ke ijie ungote ando ta sovera ari umbava kajari avo jenambu ue mitovova amo eingera. “Nau meni, Bada God ta onde katari ke avo ingito ganini ke aojo eto amita isembari avo oju aojo” \v 6 eto amita be amo God na embo osa ere ua avoeto onde katari ke aisuja eto amita meni be au umbasi ue amita degi memenga ikeoi kiuja \v 7 Eto mamone na meniundi onde katitiore kiari umbuora avoeto ungo ari memenga te kogue kito dago God ta meniundi be avoeto onde ere katitia ainge ijie sovera umbuvujo. \v 8 Eto God ta onde katari ke avo ingae aisova amo ungo amita meniundi mane rate tiha meni ra eto God amo ungota Mama manera. \v 9 Eto ke nei amo ungotenau enda ta mamamane mitera amina onde katitiore ingito otohu ue agi eora ainge nombo ungotenau Ahihi ta Mama amita ke agi ue vasiri te iresora. \v 10 Eto ungotenau enda ta mama na amita hotembari na onde kateuja te God amo otohu avoeto ungotena ainge otohu ue javotoho be ara onde katitie memenga ikeoi kiora. \v 11 Eto memenga kogue amo osaga kiora te memenga amita be puvurou amo memenga kiuja embo amina God ta titi ta embo javotoho ue tunga javotoho ue peka ta iresuja. \s1 God egikeora amita onde katari ke \p \v 12 Avoeto ungota ingeni te utu paunge te buvure irae avo evu sovera ai \v 13 Eto ungota utu ta pambari degi avo evu bisi bisi au degi ai ta popora ari embo pahurou utu mane pouvasuja te pahue utu gorasora. \p \v 14 Eto ungo pure tunga iketo embo tapa peka umbuto ari otohu jigama ue irivujo eto ari otohu umbae embo amina Bada ta tombu mane kesuja. \v 15 Eto ungo ari erevi be kogue irivujo, eto embo na God ta hondate ari avo umbasi uje euja te eoi tarasembeoi touja amite eto embo ta hotembari sokova na ungota jo ta ereto ese saruka na embo ta jo ta saruka euja amite tapa simba evujo. \v 16 Eto embomeni tiha paiha eora avo simba evujo, eto nei embomeni na God hotembae eora eto embo matu Esau ainge God hotembae ue eambo ta degi hotari ombuto indari indinu irae enu \v 17 Ambota hotembeto hotari ehako umbasi si te kekaha te ena te mamona jo ahereketo ehako ikari inono ae ena avoeto simba evujo. \v 18 Eto ungo eha miteva amina ae rate ungota ohihi na tiri amo ingeni na tame ari haite ai ta i perimbeto evikitie usasa unu mume kambujoro te ga te pisara te utu tururu te unu embomeni kito oju ea. \v 19-20 Eto huin ta asavi te ke peni vahai be eto embo rete o rete na tiri erevi tame aisuja amo atara na tevujo amburoi ainge ijinu ingito oju ue ke avo ingari uje ae ue penunu ea. \v 21 Eto Moses te tapa kiari nei kito oju ue tatatata ena. \p \v 22 Eto ungo tiri nei javo ‘Zion’ amo God vasiri te iriuja amita da Jerusalem utu i ta mitia ai ta puveva. Eto ai ta amo anera isapamane be etekari haiteko mane amina vahaita toruketo tunga javotoho ue mitera. \v 23 Eto God ta meniundi be javo utu i ta kakajekari avoeto hotari ikau umbasora amita ekalesia ta degi puveva. Eto embo ta ari siriketo hajire ikari Embo, God, amina embomeni enu embo jajavotoho eto amita ahihi ta irari degi ta puveva. \v 24 Eto ungotena naingeto God ta degi pambasora amita kiti umbari embo Iesu amo ai ta mitia. Eto Abel ta sasaga overekena avo isapa rate Iesu na sasaga overekena amo ke be avoeto ungotena God Otohu ue jakeka eora. \p \v 25 Avoeto Embo ungota degi ke eria avo ingito ingarako avojo. Eto enana enda ta mitie Embo amita ke ingari uje ae ue ari amita memenga avo tiumbeto pambari inono ae ere uaetera eto eha Embo utu i ta mitie ke eria avo ungo ingae asova amo naingeto God ta tumo te memenga te mo tiumbeto pambavo. \v 26 Eto iji matu kiti ta amo God na ke ijinu enda tiro tiro ena eto God na ke einge eria, “Na ke ehako ijirono amo Utu te enda te tiro tiro aisora.” ke ainge ena. \v 27 Amo God ta ingeni na ari avo tiro tiro eto irae aisuja te donda nei tiro tiro ari inono ae donda amina pere hetasuja. \v 28 Avoeto ingivujo, God ta irari degi amo tiro tiro ari inono ae ai ta ungotena simba ururou daroho iresora. Avoeto ungote God osa ue otohu ue jakeka asora. \v 29 God amo i ainge be donda tapa eveketo irae ari God aravora. \c 13 \s1 Ari do ururoro God na kito osa aisuja \p \v 1 Eto iji tapa namei kamei ari na osa mine ara evujo. \v 2 Eto umo kiae embo avo puvurou kito amo osa ari na jumbuhe pagihe evujo, amita be amo iji nei nei ainge anera avo embo tambu ke ijie unduora. \v 3 Eto enana tipura ta mitera avo hotembevujo. Eto ungona tipurata mitie tunga ta do hotembaeteva avo ungo na kogue enana hotembitie teki evujo. Eto enana embo nei ta ingeni ta mitie osaga memenga ere kogora avoeto ungo na ainge osaga memenga kiaeteva avoeto enana hotembevujo. \p \v 4 Eto embo ta jimbari amo otohura ainge evujo eto tiha pahia te oine sasapura eora amo God na kito memenga ikasuja. \p \v 5 Eto ungota donda mitia avo kito tunga javotoho ue koro ta tunga mane ikasora te God na ke einge eria avo hotembevujo. “Na umo mane toto pambasona te ungote iresona,” ke ainge eria. \v 6 Avo hotembitie sove sove eto pahue ke einge evujo, “Bada amo nau hondate ari Embo avoeto embo na nau degi ta do aisuja avo joru mane aisona,” ainge evujo. \p \v 7 Eto ungota titi jigari embopo amo God ta ke ungota degi hande ea amo enana ta ari avo ungota degi ate kitira ea amo God tumota ue ea avo ungo kogue ainge God tumota evujo. \v 8 Eto Iesu Keriso na iji eha eto iji ambota eto iji mahainge irari ta hajire nei mane aisuja te hajire vahai avo iresuja. \p \v 9 Eto ungotena God ta degi indari hande ikari amina indito ahihi ta sovera ari mane umbuora te God ta hondate ari amina ahihi ta sovera ari amo umbuora avoeto embo ta ate poekari sapura neite neite avo be hotembavojo \v 10-11 Eto Judea ta ari matu ai ta ari sasapura ta o teto pene ikari amo priests na ikeore priest peni amina sasaga umbuto degi otohu be otohu ai ta toreto embo ta ari sasapura avoeto ikeauja te o be avo indae umbuto pambuto da sahu ta undukeaore evekitiaetija. \v 12 Eto Iesu na da sahu ta pambuto memenga kogunu sasaga amita na embomeni tohota avo otohu ea. \v 13 Avoeto Iesu na da sahuta pambuto osaga te memenga te urumbari te kina avoeto da sahu ta amita degi huma kesora. \v 14 Eto enda ei ta ungotenau da be iraera te ambota puvuresuja avo kesi simba ere ovora. \v 15 Eto ungotenau pe na Iesu ta javo ke be ijie ke hande eora amo ungotenau pene God ta degi ikitie jakeka eora. \v 16 Eto embo ta degi ari javotoho ue hande ikari avo jenambu avojo ainge amo God ta degi pene ikarako ere ova avoeto God na osa euja. \p \v 17 Eto ungota titi jigirikari embopo na ungo simba ere ora amo enana ta embo okose ta aro ingesuja avoeto ungo simba javotoho be ere ora eto ungona enana ta ke peive aisova amo memenga kogue ungota degi ari javotoho mane aisora avoeto enana ta ke agi ururovo enana tunga javotoho ue pure javotoho aisora. \v 18 Eto dago ei mitera avoembo pari evujo. Dago iji tapa ari jajavotoho pere ue iresi ere ora avoeto dagota jo ta ari sapura ta memenga iraera \v 19 Eto na ungota degi pambasi uje ere ona amo peni be avoeto ari vahai avo irae aja pari evujo na pambane. \s1 Pari \p \v 20 Eto peka umbari embo God na o ‘sheep’ simba ari embo javotoho Bada Iesu avo enu vasiri te erenu amita sasaga na ari eha ta daroho irora ena. \v 21 Eto God na ke amita avo agi ara ari jajavotoho ikau umbuto amita ujeje avo pere aisora. Eto ungotenau jo ta Iesu Keriso ta javota pure ere uma kito osa aisuja eto amita degi usasa iresuja, Amen. \s1 Ke tutumo \p \v 22 Nau namei kamei nau onde katari ke erevi ingova erena amo ke koso mane ere kaitona \v 23 Eto ungotenau namei Timothy avo tipura ta mitia avo etere tambuta puvija avo ingivujo, eto nau degi ta sausau puvurou kito amo amiga ungo kesi pambasona \v 24 Eto ekalesia ta titi jigirikari embomeni te ungo God ta embomeni te tapa ere pekitora. Eto enana Italy enda ta mitera amite tapa ungo ere pekitora. \v 25 God ta hondate ari ungota degi iroi.