\id 1CO - Orokaiva (Etija dialect) NT [okv] -Papua New Guinea 1988 (DBL 2014) \h 1 Corinthians \toc1 1 Corinthians \toc2 1 Corinthians \toc3 1Co \mt1 1 CORINTHIANS \c 1 \s1 Paul na da Corinth embomeni ta degi ahari kiti kajena \p \v 1 Na Paul God ta apostel ana God na engerekena amo namote ungotenau namei Sosthenes te \v 2 aingeto Iesu Keriso ta embo ototohu God ta ekalesia da Corinth ta miteva amita degi ungo pekitie ahari erevi ere kaitera. Eto ungote namote eto enda tapa embomeni te amuna Bada Iesu Keriso ta javota pari eora avo ingeni jageni kogumbeto otohu ara God na jage eria. \v 3 Eto ungotenau Mamo God te Bada Iesu Keriso te na ungota degi peka te hondate ari te ikasora. \s1 Ahihi Otohu ta sovera ari \p \v 4 Eto ungona Iesu Keriso ta degi hondate ari isapamane be umbeva avoeto na God ta degi osa matuainge eona, \v 5 Amo ungota degi God ta ke kiari te onde katari javotoho te tapa inono eova avoeto osa ere ona \v 6 Eto Keriso ta ke hande ore tapa uhava \v 7 Avoeto ungo Bada Iesu Keriso puvuresuja avo simba ue nei do toae Ahihi Otohu ta sovera ari tapa inono ta hande eto ere uhova. \v 8 Eto amina jigou sovera eto mitirovo Bada Iesu Keriso ta iji puvuresuja amo ungota degi mane pehumba aisora \v 9 te God na ungo amita Meni Iesu Keriso ungotenau Bada amiga vahaita ava umbuna avoeto amina ungo mane toasuja te simba ue iresuja. \s1 Ekalesia na kateketo boru mine jumba ea \p \v 10 Eto nau namei kamei, nanena Bada Iesu Keriso ta javota erena, ungo kateke kateke eto boru mane jumbasova te jo vahai hotembari vahai eto irivujo. \v 11 Eto embo Chloe ta bande ta iriora embomeni na puvuto nau namei kamei ungo na boru juhe irari ke etere ingena \v 12 amo ‘Na Paul ta ke ambo ambo eona,’ eto embo nei na, ‘Na Apollos ta ke ambo ambo eona,’ eto embo nei na, ‘Na Cephas ta ke ambo ambo eona,’ eto embo nei na, ‘Na Keriso ta ke ambo ambo eona,’ ke ainge ijie miteve puvuto etere ingena \v 13 te Keriso kateke kateke eto hande arote? Eto na Paul ungo embo na tetere sari uenete? Eto na Paul javo nau ta bapataito uevete? Ari aingeko avo irae bera \v 14 Eto na ungo bapataito ae rate embo Crispus te Gaius te avo ingeni nau na bapataito uena avoeto na tunga javotoho ere ona \v 15 te ungona javo nau ta bapataito ari ke avo mane aisova \v 16 te embo Stephanas ta hatira ga tapa bapataito uena te nei uenete aere amo na kiaera. \v 17 Eto Keriso na na pambuto embo bapataito ana ke ae rate amita duru javotoho avo embo ta degi hande ana ikena. Eto enda embo ta kiari na ke avo hande aetena amo Keriso ta i oreka amo sovera irae aetija. \s1 God ta kiari te sovera te amo Keriso ta degi kiora \p \v 18 Eto Keriso na i oreka ta ambuna amita ke avo ambuvujekari degi ta ere pahora amo sokova ke ijie urumbeora te ungotena God na umbuna embomeni amita degi amo God ta sovera ari ai ta umbuora. \v 19 Amita ke amo einge kajari mitia, “Eto na God nanena enda embo ta kiari amo taeketo umbuto gosukano irae aisuja,” ke ainge ena. \v 20 Amo enda ta kiari embo davore? Eto enda ta ke embo davore? \v 21 Eto enana ta ke tapa amo God na etei ke be ambu ere ua. Amita be amo embomeni na God kesi ere uaetera te God kiari inono ae eo God na amita kiari na Iesu i oreka ta ambuna amita ke avo hande eo embomeni nei uhoho na sokova ke ere nei uhoho na ingito God ke be ere, oreketo ere uhua. \v 22 Eto Judea embomeni sovera neite neite avo kiti kito ke be asi uje ere ora te enda nei embomeni na embo pepeni ta ke avo kiti ingito ke ta gamo avo kesi uje eora \v 23 te ke hande ere ora amo Keriso i oreka ta teo ambuna amita ke avo ijiore Judea embomeni na ingihe sokova ke eora eto enda nei embomeni na ingihe haha puha, eto urumbeora \v 24 Rate God na siriketo ere uhua embomeni Judea embomeni te enda nei embomeni na God ta sovera te kiari te amo Keriso ta degi kiora \v 25 amo Keriso na embo oreketo i oreka ta ambuna amo embo na sokova ke eora te God ta kiari te sovera te amo embo ta kiari te sovera te aingeko mane rate pajire be ra. \p \v 26 Eto nau namei kamei, ungo God na siriketo umbuna iji te amo ungota irari mo do aingere avo be hotembevujo. Eto ungo embo heriso amo kiari embopo eto donda embopo eto embo pepeni ta meniundi eto ungo isapamane manera. \v 27 te God na enda ta kiari embopo te sovera embopo te avo me kiora kiae embopo ivo ambu embopo te avo siriketo ere uhua. \v 28 Amo enda ta donda, enda embomeni na kogue sapura ke eora avo God na umbuto jigama asi uje ere ua, amo enda ta embo pepeni na be ambu ara ari ainge amo ere ua. \v 29 Avoeto enda embo tapa na God ta titi ta heteto, “Na, na” ijie dago embo pepenira ke ainge avo ari irae be ra. \v 30 te God na ungo umbuto Iesu Keriso ta jo ta iketei miteve ungota kiari te javotoho ari te otohu ari te ari sapura ombari te amo amina ere ua. \v 31 Avoeto ke einge kajari mitia, “Eto ungo jakeka asi eto kito amo Bada vahai avo jakeka evujo.” \c 2 \s1 Iesu Keriso i oreka ta teo ambuna amita ke \p \v 1 Eto nau namei kamei, eto na pambuto God ta ke ungota degi hande uena amo embo ta hotembari ke avo ae eto embo emo ke embo na eria ainge ara na ke ae \v 2 Rate na ungote mitie amo Iesu Keriso i oreka ta teo ambuna amita ke avo pere etene ingihava. \v 3 Amo na ivo embo ke ijie ke amo ae rate na embo teho avoeto oju te tapa ke amo etene ingihava \v 4 Eto ke hande ue onde katitana amo ungo na ingihe embo ta hotembari javotohora ainge ijie sago kiova ae rate Ahihi Otohu ta sovera na ke amo ene kogava. \v 5 Amo embo ta hotembari avo tumota ava ae rate God ta sovera avo ano kito tumota ava ijiena. \s1 God ta Ahihi Otohu ta kiari \p \v 6 Eto na God ta pure ari embo ototohu pepeni amita degi ke hande eona amo kiari ke peni be avo eona amo enda ta embo pepeni ta kiari amo enda ta irae aisuja avoeto amina \v 7 ae rate God ta ke peni ondikari avo enana ta degi hande eona eto God na enda ae kiti ta amo ungotenanena ke avo ingiho God ta usasa ta torara God na sirikena. \v 8 Eto ke avo enda ta titi jigirikari embopo na ingito ingaesira ea te ke avo ingaetera amo Bada usasa te amo mane i oreka ta taetera \v 9 Ke ainge amo einge kajari mitia, “Eto God na God osari embomeni ta degi ari do asi sirikena amo titi na kiae eto onde na ingae eto embo ta siro na hotembeto tambae,” \v 10 Ke ainge avo mitia te eha oroho emo God ta Ahihi Otohu na eha oroho harikitoi ere kogora. Eto Ahihi Otohu amina jombure ue amo God ta ke hotembari peni ondikari amo ere kogua \v 11 Eto ari amo erevira, embo ta hotembari jo ta amo embo nei na kiae rate ahihi amita eonga na tohota hotembari jo ta amo ere kogua ainge nombo embo na kiae rate God ta Ahihi na God ta hotembari jo ta amo ere kogua \v 12 Eto embo ta ahihi avo ikae rate God ta Ahihi avo ungotenau jo ta iketei toreto mitie God na ungotenau hande ikena amo amina harikeoi kiora. \v 13 Avoeto ke hande eora amo enda embo ta kiari manera te God ta Ahihi Otohu na Utu ta ke avo embo ta jo ta ijioi ingihe embo ta degi ke hande eora. \v 14 Eto God ta Ahihi embo ta jo ta irae embo amina God ta ke avo ingito sokova ke ijie ganini euja amo Utu i ta ari avoeto embo amo ingari inono ae ra. \v 15 Eto embo Ahihi Otohu umbari embo amina ari tapa amo ingihe inono ta sirikeuja te embo Ahihi Otohu umbae embo amina embo nei ta ke ingeuja amo ari haiteko mane avoeto tuha eto iriuja \v 16 amita ke amo einge kajari mitia, “Eto embo amuna Bada ta siro ta hotembari avo kiae avoeto Bada mane ate poekaetija,” ke ainge kajari mitia rate ungotenamo amo Keriso ta hotembari amo ungotenau jo ta mitia. \c 3 \s1 God ta pure ari embomeni \p \v 1 Eto nau namei kamei, na ungota degi pahana amo ungo God ta Ahihi umbari embopo ta degi God ta ke ngangahia avo aetena te ungo God ta kiari na pajirae rate Keriso ta degi meni isasaraho na arako ove kito toa. \v 2 Eto ungo indari be avo indari inono ae kito emi mu pere ikeo indava te eha oroho emo ainge nombo indari be avo indari inono ae \v 3 enda ta ujeje ta ere pahova amo ungota degi boru jumbari isapamane be mitia avoeto erena. \v 4 Eto ungo na ‘Na Paul ta ambotani,’ eto ‘Na Apollos ta ambotani,’ ke ainge ereva amo enda embo ta ari avo ere ova. \v 5 Eto Apollos amunure? Eto Paul Amunure? Embo amo teho Bada ta pure embo amita ke avo kaiha ururoro ungo na ingova siriketo ikena \v 6 Eto na Paul na i be urari embo eto Apollos amo i urea aita umo overekena te God na eoi i amo pajiuja \v 7 Eto i be urari embo amo tehora eto umo overekari embo amo tehora te God na vahai au i amo pajiresuja. \v 8 Eto be urari embo te umo overekari embo te amo hotembari vahai na pure ere uma pure ta mine amo God na ikau umbasora \v 9 Eto dago God ga tapa hevuketo pure amita avo ere ora avoeto ungo amo dagota pure mane rate God ta pure ra. Eto ungo amo God ta bande avoeto God na ere gerikitia. \v 10 Eto God na nau degi ta kiari javotoho ikena avoeto bande ta tutuvi hurukeo embo nei nei na tutuvi aita bande gerikitera avo be kogue gerikara uje ereona. \v 11 Amita be amo God na tutuvi ikena amo tutuvi nei irae rate Iesu Keriso vahai na heteto mitia. \v 12 Avoeto embo amuna tutuvi ai ta bande gerikasi uje aisuja amo ‘gold’ retemo ‘silver’ rete atara rete, i rete, sasaha rete, ‘rice’ popo rete donda deina gerikasuja \v 13 amo Bada ta iji puvuresuja amo sapura rete javotoho re amo iji amikote kesuja amo sapura retemo javotohore amo i bevere na au kesuja, \v 14 amo evekae iresuja embo amina amita pure ta mine amo umbasuja \v 15 te embo bande sapura gerikasuja amo evekau irae au teho iresuja, eto embo amo i peri na joeketo evikitirou God na orekasuja te embo amo ando pupuho te iresuja. \p \v 16 Eto God ta bande Otohu amo ungora te God ta Ahihi Otohu amo ungota degi ta iriuja te ungo kiaerete? \v 17 Eto embo na God ta bande Otohu avo teto aimbasuja embo amo God na tau irae aisuja. Eto God ta bande amo Otohu ra eto ungo amo bande Otohu ra. \v 18 Eto umo eonga jandireketo no degi ta ke sokova aojo. Eto umo kiari embo ke erea te kiae embo sira eto God ta degi kiari umbaetea. \v 19 Amita be amo God na enda embo tapa amita kiari avo kogue enana ta ke avo huti ke eria amita ke amo einge kajari mitia, “God na eoi enda ta kiari embopo ta ke amo bage ta tarako euja.” ainge \v 20 eto ke nei amo, “God na enda embopo ta kiari avo kogue kiari be mane ke euja,” \v 21 avoeto ungo embo ambo ambo ari embopo na kogue na na avojo \v 22 Eto amita be amo Paul rete Apollos rete Cephas rete enda donda rete vasiri te amburari te ari matu rete eha puvuroute tapa amo ungota pure ari donda ra \v 23 Eto ungo amo Keriso ta toho eto Keriso amo God ta tohora. \c 4 \s1 Iesu Keriso ta Apostero \p \v 1 Eto embona dago apostel ke asora amo Keriso ta pure ari embopo ke asora te God ta ke matu ondikari avo simba ue hande are ikena. \v 2 Eto peni be amo dago ke simba ari embopo na Bada ta ke agi ue pure asora te \v 3 Ungo rete eto pehumba embopo rete amite aingeto ari nau avo kogue na ganoka aisova amo na ke be mane asona eto ari amite namote tapa ari nau avo kogue ganoka mane eona. \v 4 Rate nau jo na na eonga pehumba mane eona te na pehumba embo rete pehumba embo mane re amo Bada na eonga pehumba euja. \v 5 Avoeto pure embo javotoho rete sapura re avo ungo na mane evivi javivi aisova te Bada na puvuto aisuja avo simba evujo. Eto Bada na ke tapa mume ta ondikari avo harikitie embo ta hotembari jo ta avo au araha ta kesora amo iji amikote embo ta ari avo God na kito jakeka aisuja. \p \v 6 Eto nau namei kamei, namote Apollos te ta javota ke ereva avoembo ere kaitena te ungona “na na” ijie Bada ta ke ta hamota ungota hotembari ke ga kajue ere ova amo sapura be avoeto ungo na be kiova ke erevi ere kaitena, amo ungona embo nei peni embo nei isapa ke ereva avoeto taekitie ere kaitena \v 7 te ungo amuna embo pepeni avo ke etei? Eto ungota degi ta do mitia amo ungo eonga etevete? ainge ae rate God ta ari avo eto ungota degi iketija avoeto ungo eonga, “Na, na” ijie avojo. \v 8 Eto ungona kiari umbeve inono etei dago toto Utu ta toreto ‘kings’ ere ovete? Eto ungo ke be aeteva amo nangote tapa ‘kings’ aetera avo nau jo tapa na uje ere ona, \v 9 te na ere kogona amo God na etei embomeni kiti pahore dago apostel avo embomeni sasari asora embopo amiga ambota ere pahora. Eto dago pahore Utu te enda te ta iriora embomeni te tapa amina dago kogue mitera. \v 10 Eto ungo na Keriso ta kiari tapa amo umbeve irae etei dago avo kiae embopo ke erevete? Eto ungo embo pepeni sovera umbari embopo ke ijie dago sovera umbae embopo ke erevete? \v 11 Eto ungo be kivujo, dago apostels na umo beuje te indari beuje te bo perarari asuketo embo ta degi memenga te osaga te umbuto hari tumbuto mitovora \v 12 Eto dago ingeni dagota na pure ngahia ere ora te embo na urumbitore mine avo javotoho ari embo ta degi ere ikitera amo memenga osaga ikitore jamo eto kogue mitera. \v 13 Eto embo na dagota javo uore sapura uoi amo osa ari ta ke avo mine eora, eto ari ainge amo eora te itikarita eto puvuto eha emo embota sirivo kandue sasapura amo dagora. \v 14 Eto nau osa ari meniundi, na ke erevi ere kaitena amo ungo na me kiova kajae rate kivujo \v 15 Keriso ta ke ate poekari embopo amo 1,000 ainge ungota degi mitera te Keriso ta duru ungota degi hande uena te ungota mamamane nei irae na vahai amo ungota mama ra. \v 16 Avoeto nau ate kitira avo ungo ambo ambo evujo \v 17 Eto ungo be kiova na osa ari meni Timothy amo Bada tumota ari meni avo ikano ungota degi pambuto na Iesu Keriso ta jo ta mitie irari nau do ainge ere ona avo pambuto au ingivujo, eto ke vahai aravo enda tapa ekalesia ta degi hande eona. \v 18 Eto na ungota degi pambae iji koso mitene ungo embo nei nei na embo pepeni ke ijie, “Na, na” ereva \v 19 te Bada na uje au kito ungota degi sausau pambuto ungo siro embopo ta ke sokova avo ingito avo ungota degi sovera miteite iraere avo be kesona \v 20 Eto God ta titi jigari aita amo ke pere mane rate sovera te tapa mitia, \v 21 Avoeto ungo eonga ungota jo sirikevujo, na ituha jigito pambuto ungota degi hana kiari ikanote mo teho osa ari te tunga jamo ari te na pambano? \c 5 \s1 Eto Da Corinth ekalesia ta degi ari sapura vahai mitiaetija \p \v 1 Eto embo na ijiore ingiona amo ungota degi ta ari sapura vahai mitia amo God kiae embomeni na ari sapura ainge amo mane aetera te ungo na ere ova amo embo vahai na mamo ta ae jimbuto mitia. \v 2 Eto ungo ari ainge avo kito osaga kiaeteva te ungona dago javotohora ke ainge ijie miteva te ungo do eto embo amo kurumbavo pambaja ae totove mitei? \v 3 Eto hamo nau amo hoi ta mitia te ahihi nau avo ungote mitia avoeto pehumba eto embo amo kurumbetene matu pambija. \v 4 Avoeto ungo Bada ta javota torukitirovo ahihi nau amo ungota degi iresuja avoeto Bada Iesu ta sovera na embo avo kurumbavo \v 5 Satan ta ingeni ta pambau amita hamo ta ujeje tapa avo tau irae au amita ahihi avo irirou God na Bada ta iji te oreketo umbasuja. \p \v 6 Eto ari sapura erevi ungota degi mitia te ungona dago javotohora ijie taekae miteva amo sapura bera eto ‘bread’ pajirari sivo isapa ikeore pajito peni vahai euja aingeko ari sapura emina pajito peni vahai be aisuja \v 7 Avoeto Judea embona jarukari pondo ta ‘bread’ ta pajirari sivo ikae teho indiora ainge nombo ungona ari sapura erevi be tovujo irae ai. Eto ungotenau jarukari ta pondo indesora amita o ‘lamb’ amo Keriso avo matu tetere ambija. \v 8 Avoeto ungotena pondo indesora te ‘bread’ matu pajirari sivo ikeora avo ari sasapura te tumote toto ‘bread’ sivo ikae avo tunga javotoho na jo jamo jamo ari te ke be te na indie iresora \p \v 9 Eto na ahari matu kajea aita, amo ungona tiha paiha embomeni ga umoro kamoro eova avo kajea. \v 10 Rate God kiae embomeni na tiha paiha ue hamo ta ujeje sasapura ue pegene ue god ingeni na ove eto tumotepain ari embopo avo ungo na toava ke ae ra te ungote enanate enda vahaita miteva avoeto ungona enana toto pambari inono ae ra \v 11 te ke kajea amo embo amuna, “Na Keriso ta toho,” ke ainge aisuja te embo amina tiha paiha rete uje sasapura rete god ingeni na ari avo tumotepain eoite embo ta javo ari sapura rete umo indito titivi ari rete pegene ari rete embo aingeko avo be tovujo irae ai, eto embo aingeko amiga mane arumbeto indari indesova. \v 12-13 Eto ekalesia ae embomeni araha ta mitera amita ari amo na mane sirikeona te God na vahai sirikeuja te ungotena ekalesia embomeni tapa vahaita mitera amo ungotena oenga ari ungotenau avo sirikara einge kajari mitia, amo, “Ungota torukari ta embo sapura mitirou kito avo kurumbevu joru pambai,” ke ainge mitia avoeto evujo. \c 6 \s1 Ganoka mine ara ari \p \v 1 Eto ungo tapa amo Keriso ta embomeni rate ungota namei vahai amita degi pehumba ere ova te ungo na God kiae embomeni na koto ta sirikara ere harikiteva te do avoembo ungota ekalesia embomeni na ganoka ara enana ta degi pambuto ae re? \v 2 Eto ungo enda embomeni tapa ta ari avo sirikari ijite amo ungotena Keriso ta toho amina God kiae embomeni ta ari avo siriketo pehumba aisora amo ungo kiae ue ere ovete? Eto enda tapa ta ari amo ungona sirikasova te ungota jota ari, hotembari, puvuja amo ungo eonga mane sirikavote? \v 3 Eto anera te tapa amo ungotenanena sirikasora avoeto enda ta ari amo ungotena oenga sirikasora amo tehora \v 4 Eto ke erena emo ungota degi ari do puvurou kito amo pambuto embo teho ungote mitia amita degi avo, amina sirikaetija amo tehora. \v 5 Eto ke erena amo ungona me kiova erena, eto ungo Iesu ta embomeni amita degi osaga puvurou kito amo ungota kiari embo vahai amina sirikau tunga javotoho aisova, embo amo iraerete? \v 6 Eto ungo embo vahai na namei ta degi pehumba ere ova amo God kiae embomeni ta titi ta ere ova. \v 7 te ungota namei na ke sokova ijie ungota degi sapura ururou amo kito hotembeto toaeteva te ungona namei ta degi pehumba ue koto ta umbuto ere pahova \v 8 Avo pere mane rate ungote tapa sapura ue namei ta degi ke sokova na ereva. \p \v 9 Eto ungo ke emo matu ingari eto kiarira amo ari sasapura embomeni na God ta usasa ta toreto hotari mane umbasora amo embo ga oine sasapura ari te tiha pahia neite neite ari embomeni te god ingeni na ove eto tumotepain ari embomeni te \v 10 pegene embomeni te donda umbasi ujeje peni vahai be embomeni te jai indito dipipi embomeni te embo nei ta javo ari sapura ari embomeni te ke sokova ijie donda umbari embomeni te eto ari aingeko embomeni amina God ta usasa ta mane be mane toreto hotari umbasora. \v 11 Eto ari aingeko amo ungona ere uaeteva te Bada Iesu Keriso ta javo ta God ta Ahihi Otohu na egenu embo jajavotoho eto Otohu ere ova. \s1 Ungota hamo te bisi te na God otohu evujo \p \v 12 Eto ungona, “Dago ari tapa neite neite aisora amo God na taekaera,” ke ainge ereveija amo ke be rate ari neite neite aisova te nei nei amita he ta nei do javotoho mane puvuresuja. Eto ke be amo na ari tapa avo aisona te nau hamo na na titi jigesuja avo na uje aera. \v 13 Eto indari amo oti avoembo ikarira te iji puvuresuja iji te amo donda heriso amo God na au iraesuja. Eto ungotenau hamo amo tiha paiha ara ikae rate Bada ta toho aja ikena amo ungotenau jo aita iresi uje ere ua. \v 14 Eto God na Bada Iesu jiginu vasiri te erena ainge nombo ungotena amita sovera na jigou vasiri te erasora. \v 15 Eto hamo ungotenau amo Iesu ta hamo vahaira te ungo kiae ue ere ovete? Eto Iesu ta hamo avo embo na tiha pamone ga kaju aisuja amo tehorete? Teho manera, \v 16 te embo amuna tiha pamone ga kaju aisuja amo amite tapa vahai aisuja amita ke amo einge kajari mitia, “Eto enana heriso rate bisi vahai aisora,” \v 17 te embo amuna Bada ga kaju aisuja amo amiga ahihi vahai aisuja. \v 18 Avoeto oine sasapura te tiha te avo kito oju toto pambuvujo. Eto ari sasapura neite neite amo embo ta hamo araha ta rate nei oine sasapura te tiha te amo hamo te bisi te na eoi sapura eora. \v 19 Eto God na no degi ta Ahihi Otohu hande ikena amo no hamo jota iriuja amo amita bande otohura te ungo kiae rete? Eto ungota hamo amo ungota toho mane \v 20 rate God na ombuto umbuna avoeto God ta toho avoeto ungota hamona God otohu evujo. \c 7 \s1 Jimbari ta ke \p \v 1 Eto ungona ahari ta kaeto eto ingari ke eteva amita ke be amo erevira, eto embo na pamone jimbae iresuja amo javotoho \v 2 rate enda ta tiha paiha isapamane be mitia avoeto embo vahai na pamone jimbasuja eto pamone na embo jimbasuja amo javotoho be ra. \v 3 Eto ivuna amita hamo ae ta degi ikasuja eto ae na amita hamo ivu ta degi ikasuja \v 4 Eto ae na amita hamo avo amita toho ke ijie mane orasuja eto ivu na hamo amita avo amita ke ijie mane orasuja te ae ta degi ikasuja \v 5 Eto pari asi uje eto amo ungo heriso jo vahai eto iji isapa ajirekasora amo javotohora te Satan na ungota jo suruha kito engekasuja avoeto ungo egerembeto jo vahai evujo. \v 6 Eto ke emo ungona ava ae rate ainge aetevete avoeto erena. \v 7 Eto embo tapa na ari nanena eona ainge ara uje ereona te embo nei nei na amo God ta degi hande oenga ara umbuora. \v 8 Eto singa te kakara te jijimbukae amite pamone dodoru amita degi ke erevi erena eto na aingeko jimbae iresora amo tehora \v 9 Eto jimbari ta uje peni vahai eto kito jimbasora amo tehora eto ke amita be amo jimbari ta hotembari amo jo ta kuru kuru eto avuei avo eto mane toasora te jimbasora. \v 10 Eto jimbuto mitera amita ke asona amo ke nau mane rate Bada ta ke avo asona ingivujo. Eto pamone na ivu mane toasuja \v 11 te toasuja amo embo eha mane jimbasuja te javotoho be amo ehako egerembeto ivu ga jo vahai eto peka umbuto iresuja. Eto nei amo ivu na ae mane toau pambasuja. \p \v 12 Eto ke nei amo Bada ta ke mane rate ke nau avo asona ingivujo. Eto ungota namei ekalesia embo vahai amita ae amo God tumota ae rate ivuga iresi uje aisuja amo ivuna mane toau pambasuja. \v 13 Eto ainge nombo ekalesia pamone vahai amita ivu amo God tumota ae rate aega iresi uje aisuja amo aena mane toau pambasuja \v 14 te ae na God tumota ere ua avoeto God na ae te ivu te tapa otohu ke aisuja eto ivuna God tumota ere ua avoeto ae amo God tumota ae rate God na ivu pere mane rate ivu te ae te tapa otohu ere ua. Eto ari ainge ae amo ungota meniundi amo tongopa te mane irae aetera, te enana te tapa otohu ra. \v 15 Eto embo pamone God kiae amina ivu rete ae na God tumota eora avoeto toto pambasi uje aisuja amo God ta ke pepeni amina enana pundurae avoeto toto pambasora amita be amo embomeni na jo ta osa ue peka ta irora God na jage eto umbuna. \v 16 Eto ivuna ae orekaute, ae na ivu orekaute avo sausau mane toasova te God ta uje avo be kivujo. \s1 Ungota irari ta hajire \p \v 17 Eto Bada na ungota irari ta hajire avo hande eto umbuto irova ikena avo umbuto ambo ambo ue irivujo, eto ke erena emo ekalesia tapa ta degi hande eona \v 18 Eto God na jage eto umbuna iji te embomeni hamo kakamba ari embomeni amina mane ondikasora te teho iresora eto embo hamo kakamba ae hamo amo mane hamo kakamba aisora \v 19 amita be amo hamo kakamba ari amo tehorate God ta ke pepeni agi aisora avo peni bera \v 20 Eto ungo God na jage eto umbuna iji te amo ungota ari aita irivujo. \p \v 21 Eto umo embo nei ta pure embo kito mane osaga umbasoa te no titi jigari na aravora au ingito araha ta pambujo \v 22 Eto embo ta pure ari embo amo Bada na jage au puvurosuja amo Bada ta titi ta pundurari embo mane aisuja, eto embo nei ta titi jigari embo amo embo ta titi ta embo dombo rate Bada na jage au puvuto Bada ta pure ari embo aisuja \v 23 Eto ungo tapa amo Bada na ombuto umbuna avoeto ungo embo nei ta toho ke avojo. \v 24 Eto nau namei kamei, ungotena God na jage eto umbari iji te amo ari amo do aingere aita iresora. \s1 Singa te kakara te ta ke \p \v 25 Eto kakara na do asora amo Bada na na ae ingae rate Bada ta jo ari na na hondate euja avo nau hotembari avo ano ingesova. \v 26 Eto iji ungotenau te emo iji ngahia be puvija avoeto ungo jimbae iresova amo tehora \v 27 te umo matu jimbari kito amo mane toasoa eto jimbae amo mane jimbasi jombure asoa. \v 28 Rate ungo kivujo, ungo singa rete kakara rete ungo jimbasova amita sapura do irae rate jimbuto mitie osaga neite neite kesova avoeto erena. \p \v 29 Eto nau namei kamei, na ke erena amo osaga kiari iji ngahia be puvuto ere hua avoeto ungo akate rate sove sove eto irivujo. \v 30 Eto ungo si ereva avo toto osaga ambu sira eto irivujo. Eto ungo tunga javotoho te miteva avo tunga osaga iji avo hotembitie irivujo. Eto ungo donda ombuto umbari embopo avo donda ambu embo jindeto irivujo. \v 31 Eto ungo enda embomeni ga pure ereova avo enana ta ari avo kito ando avojo. Eto ke erena amo enda ta ari irae ere ua avoeto erena. \v 32 Eto ungo hotembari neite neite hotembeova uje ae ere ona. Eto embo akate ae amo Bada ta uje avo pere ere ua \v 33 te embo ae te amo enda ta ari ae ta uje te Bada ta uje te avo ere ua. \v 34 Amo hotembari heriso avo pere ere ua. Eto kakara amo hamo te ahihi te tapa na Bada ta pure avo pere ere ua te pamone ivu te amo enda ta ari naingeto au ivu tunga javotoho aisuja avo pere euja. \v 35 Eto ke erena emo ungota degi bouka ikasi ue ke ae rate ari javotoho puvuroja erena, amo ari neite neite na ungo mane peika tika euja Bada ta uje pere avo ue ihari kambari irova erena. \p \v 36 Eto ke nei amo singa ta kerari kakara iji koso mitima hamo te bisi te amita uje amo jimbari uje aisuja amo jimbasuja amo ari sapura iraera \v 37 te singa amita hamo ta ujeje toari inono kito amo hotembeto toto mane jimbasuja te teho iresuja ari ainge amo javotoho be ere ua. \v 38 Avoeto ke erena emo jimbasuja amo javotoho eto jimbae teho iresuja amo javotoho bera. \p \v 39 Eto ivu vasirite irirou amita ae amo ke peni na pundurari avoeto ivu mane toasuja te ivu amburou embo eha jimbasi uje aisuja amo tehorate embo God kiae embo amiga mane jimbasuja te embo God tumota ari embo amiga jimbasuja \v 40 te hotembari nau amo God ta Ahihi Otohu na eoi ingiona amo pamone amina jimbae teho doru eto iresuja amo tunga javotoho te iresuja. \c 8 \s1 God sokova ingeni na ari amita degi pene ikeora amita ke \p \v 1 Eto god sokova amita degi indari ikeora amo ungotenanena indorote mane indoro amita ke amo aisona te ungo ke erevi kivujo, eto embo ta degi kiari te osa arite iresuja amo javotoho rate osa ari irae kiari pere amo ‘Na, na,’ aisuja. \v 2 Eto embo amina, “Na kiari embo ra,” ainge aisuja te ari tapa amo kiaera, \v 3 eto God osa aisuja embo amo God na ere kogua. \v 4 Ke avo hotembitie indari god sokova amita degi ikeora amo indorote mane indoro avo ano ingivujo, eto embo na god ingeni na ove eto god ke eora amo be ambura te God vahai avo mitia \v 5 Eto enda tapa embomeni enda ta god sokova javo neite neite avo ‘Bada’ ke ijie jakeka eora, rate god aingeko Ututa eto enda ta iraetera \v 6 Amo God vahai donda tapa amita Mamo avo ungotena ne ke be aetera, eto donda tapa amita degi puvuna amo amita degi iriora. Eto ungotenau Bada Iesu Keriso vahai avo mitia eto donda tapa amo amita degi puvuna avoeto ungotena amita degi vasiri umbuora. \v 7 Eto ke erena emo embo neite neite na kiaera te enana na God sokova avo matu hamo ari avoeto ekalesia ta torari mitera amina indari god sokova amita hande ikari avo indie enana ta jo ta jopapa ue oju eora. \v 8 Eto indari amina au mane God ta degi huresora, avoeto indari avo indesora eto toasora amo sapura rete javotoho amo mane puvuresuja. \v 9 Eto ungo God ta ke erevi umbuto sovera ari embopo indari sio indie mitirovo ungo ke be ingito kogo ae avoeto sovera irae embopo amina kito jopapa te tapa indie sapura ta beasora avo ungo be kivujo. \v 10 Eto ke erena emo ungo Keriso ta ke ingari embopo avoeto indari sio indiova avoeto ungota embo vahai na god sokova ta bande ta toreto namei kamei ga indari indirou embo eha jo suruha embo amo ari no avo kito “namote tapa indesona,” ainge eto indesuja amo sapura ta beasuja amo ari no amina au beasuja avoeto be kivujo. \v 11 Eto Keriso na umote no namei te tapa umbau amita toho aja ambuna \v 12 rate no kiari amina ete no namei sapura ere ua amo no namei pere mane rate Keriso ta degi ari sapura ere oa. \v 13 Avoeto nau namei na kito sapura ta beuja amina do ajirekari avo mane indesona te ajireketo mitima sari aisona. \c 9 \s1 Paul na amita pure ta ke ena \p \v 1 Na embo amuna peikaera. Na Keriso ta apostel ra eto na titi nau na ungotenau Bada Iesu kia, eto na Bada ta pure eona amita be amo ungona ere ova. \v 2 Eto embo nei na na kiora amo apostel mane ke eora te ungo miteva amo nau pure ta hajire ere kogova avoeto ungona na ere kogova amo apostel be ra. \v 3 Avoeto na pehumba ere ora embopo ta degi ke mine erena amo ungo avo kiora erena. \v 4 Eto na Bada ta pure ue indari mane indesona ke ainge ererete? \v 5 Eto Bada ta eambopo te Peter te enana ta airi umbuto pahue pure ere ora amo nango na ari ainge amo mane ara ke ererete? \v 6 Eto Barnabas te namote tapa apostel be eto pure eora te dagota ingeni vasiri eto pure ta mine umbarote? \v 7 Eto ke erena amo erevira, enda ta isoro embo ta koro pure nei irae rate gavana na ikeoi umbuora. Eto pure kovari embo na amita pure ta be avo umbuja eto o ‘cow’ simba ari embona ‘cow’ ta emi mu avo indiuja. \v 8 Eto ke erena amo embo ta ke mane rate God ta ke pepeni kajari aita mitia amita ke avo erena \v 9 amo Moses na einge kajari mitia, “Eto o ‘cow’ na ‘wheat’ be haito jasitirou amo ‘cow’ ta pe mane tigosova te tovujo indie pure ai.” Eto ke be amo God na o ‘cow’ rete embo re avo hotembitie enu? \v 10 Ke amo ungotena pure embopo avoembo ena, amo pure enda kovari embo te be jukari embo te na enana ta pure amo indari pure amo eora. \v 11 Eto ainge nombo dagona ahihi ta pure ue ungota degi donda be urarako eora te dagota pure ta mine ombari asari amo mane umbarote? \v 12 Eto embo nei nei na ungota degi pure ue mine ere uhora amo ungo ke nei do ae rate dago pure matu itikari embopo amo mine umbarote mane umbaro? Rate Keriso ta duru javotoho avo deina mane taekasuja avoeto mine umbari ta ke avo hotembeto ae toto beuje te tapa mitiaetera. \v 13 Eto temple ta pure ari embopo na temple jo ai ta pure ue indari umbuto indiora eto indari umbuto pene gaga ta iketo kateketo umbuto indiora amo ungo kiovete? \v 14 Eto God ta ke hande ari embopo na pure aita ue donda umbara Bada na ke ena. \p \v 15 Eto namote tapa nau pure ta mine umbaetena avo toto mitovona amo ungota jo haperekau avo mane erena te embona nau degi ta donda nei do ikae asora amo na tunga javotoho te mitima ambuto mine God ta degi umbasona. \v 16 Eto na God ta pure eona amo uje nau na ae rate God ta uje avo enu pure ereovona avoeto, “Na, na,” mane aisona. Eto Bada na nau degi ta hajire ikeuja avoeto na pure mane toasona. \v 17 Eto na uje nau na pure erevi aetena amo mine umbaetena te nanena pure erevi ana ena \v 18 Avoeto nau pure ta mine amo deire avo ano ingesova, amo erevira. Eto na Keriso ta duru javotoho ungota degi hande eona amo na mine mane umbuona te ungona hande mine vahai umbava eona avoeto tunga javotoho ari nau degi ta puvuja. \s1 Paul amo embo tapa ta pure embora \p \v 19 Eto na embo amuta pure ari embo mane rate ke hande ururono ingihe ambo ambo ara embo tapa ta pure embo eona. \v 20 Eto Judea embomeni na ke ingihe ambo ambo ara namote tapa Judea embo eto mitena te na enana ta ke pepeni na pundurae rate enana pundurari embomeni na ke be ingora namote tapa pundurari iriona. \v 21 Eto enda nei embomeni Moses ta ke pepeni kiae embopo amina Keriso ta duru javotoho ingihe ambo ambo ara namote tapa Moses ta ke pepeni ingae na enana ga irarako eona, eto God ta ke pepeni amo na ingae na irarako mane eona eto Keriso ta ke agi ue iriona. \v 22 Eto God tumota ue sovera umbae embomeni amiga na mitie sovera umbae uena amo embo nei uhoho na sovera umbara uena, eto embo ta ari tapa neite neite ngangahia tapa avo umbuto nei do hotembae enana ga mitie God ta ke hande uena. \v 23 Eto ari ainge eona amita be amo embomeni na kito Keriso ta duru javotoho avo uhuroro nanena ari jajavotoho neite neite umbasi eona. \p \v 24 Eto embo isapamane tutuvasora te embo vahai amina nembeto siro kope umbasuja ainge nombo ungote tapa siro kope umbasi hotembeto inono ta tutuvevujo \v 25 Eto embo na oine asi ue teho mane pambuora te kiti tutuveto sovera umbuto ngahia eoi ando eto oine be ta pambuora. Eto enda ta siro kope sapura aisuja avo umbasi ue tutuveora te ungotena daroho irari ta siro kope avo umbasi ue pure eora \v 26 Eto nanena teho ate kitira ue ae rate siro kope umbasi ue pure ngahia be na eona. \v 27 Eto na embo nei ta ke hande ari embo rate tutuvari ta simba ari embo ungotenau Bada na na kito sovera inono ae avoeto toaute mane toau avoeto andota sovera ari umbasi tutuvari ngahia be na eona. \c 10 \s1 Israel ta ohihi na sapura ea aingeko avojo \p \v 1 Eto Israel embomeni ta ohihi na Moses ambo ambo ue degi ojagatambuta pahuo oje na ahurekenu pambuto eva ta puvuo eva eveketo kahetika eto degi enu pambua. \v 2 Eto enana ainge ea amo Moses ta ambotani ara oje te eva te na bapataito ena. \v 3 Eto enana amo utu i ta indari te umo te avo indie ere pahuaetera. \v 4 Eto enana pahuo utu ita atara peni amina ambo ambo ue pahunu atara aita umo puvuto bovunu kito india, eto atara peni amo Keriso ra. \v 5 Eto enana ari avo kito kiaesira uo God na kito tumo eto enana ta hamo avo teto enda ojagatambuta ihajara ena \v 6 Eto enana ari sasapura ta ere pahuaetera avoeto ari ainge amo ena avoeto ungotena ne na ari avo kito mane ara ena. \v 7 Eto god sokova ingeni na eto jakeka ere ijiaetera ainge nombo ungona avojo, ke amo einge kajari mitia, “Enana arumbeto indari indito ereto god sokova avo jakeka ijie ire ere tivitiaetera,” \v 8 Eto tiha paiha ue oine sasapura avojo. Eto enana ainge uo God na embo tapa 23,000 ainge tenu ambuvujekea. \v 9 Eto ungona Bada God mane undupa aisova te enanana God ta degi undupa eo God na o koso o ikenu beto embo kakambukenu ambuvujekea. \v 10 Eto nei amo ungo evivi javivi avojo enana na evivi javivi uo God na embo tari anera ikenu beto embo tenu ambuvujekea. \v 11 Eto ari ainge enana ta degi puvuna amo ungotena iji tutumota irari embomeni na kito ari aingeko mane ara kakajekea. \v 12 Embo amuna, “Na mane beasona te heteto iresona,” ainge aisuja te embo amina beona umo eonga simba aisuja. Avoeto ungo kogue irivujo. \v 13 Eto ari sapura ta engekari do puvuresuja amo nei mane rate embo tapa na kiora vahai aravora te God na umo mane jeneambuaisuja te no sovera kito teka eto mane au sapura ta gamo na no sovera nembasuja rate God na sapura toto pambari degi siriketo au kesoa. \s1 God sokova ta pondo eora amita ke \p \v 14 Aravorate nau namei kamei, god sokova tapa avo be pe te tovujo. \v 15 Eto ungo kiari embopo hotembari embopo amo na ere kogona te ke erevi erena ungo eonga be hotembeto kivujo \v 16 Eto javotoho ari ta atungu umbuto God ta degi peketo indiora amo ungotena Iesu Keriso ta sasaga amina vahai eora, eto ‘bread’ umbuto periketo indiora amo Keriso ta hamo avo indie vahai eora. \v 17 Eto ungotena embo isapamane rate ‘bread’ vahai avo indie ungotena hamo vahai eora. \v 18 Eto enana Israel embomeni ta ari avo be kivujo. Eto enana na pene gaga ta indari iketo ehako umbuto indie pene gaga ta God amiga vahai ere ora. \v 19 Eto ke erena amo ingeni na ove eto god ke eora amite eto indari god sokova amita degi ikeora amite tapa amo ke be manera \v 20 te God kiae embomeni na indari amita degi ikeora amo God be amita degi hande ikae rate ahihi sasapura amita degi ikeora avoeto na ungo ahihi sasapura amiga vahaita eova ere taekitona. \v 21 Amo ungona Bada ta atungu ta indie ehako ahihi sasapura ta atungu ta mane indesova eto Bada ta pene gaga ta indie ehako ahihi sasapura ta gaga ta mane indesova. \v 22 Eto ungo na Bada ta sovera avo nembari ke ijie Bada undupa ereova ke ijie amo Bada ta atungu ta indiue Satan ta atungu ta indiue ainge ere ova amo undupa ta ari ra. \s1 Eto embo na amita uje pere mane hotembasuja \p \v 23 Eto embo na ke einge eora amo, “na ke pepeni na pundurae avoeto ari tapa asona amo tehora” eto ke ainge amo ke be rate ari nei nei amita degi amo ari javotoho mane puvuresuja. \v 24 Eto embo amina amita ari avo pere mane hotembasuja te namei ta ari amite tapa hotembasuja. \v 25 Eto ari nei amo einge evujo, ungo ‘market’ ta o umbasi pambuto kito amo mane eto ingari ke asova te teho umbuvujo amita be amo god sokova ta hande matu ikari re te ungo segigi aisova. \v 26 Eto enda te enda ta donda tapa amo ungotenanena jigama ara Bada na ikena. \v 27 Eto embo nei God kiae na amita bande ta indova oru au pambuto amo ke nei do mane hotembasova te teho indivujo \v 28 Eto embo nei na kito segigi ue, “o amo matu god sokova ta hande ikari ra,” ainge au ingito amo harikasuja embo amita jo avo orekitie mane indesova. \v 29 Eto ungona indesova amo ungota jo ta osaga mane kesova te embo amita jo avo orekitie mane indesova \v 30 Rate ungona ke einge hotembitevete ova “na ke pepeni na pundurae embo rate doeto na embo nei ta jo kito orekitie mane indono? Eto na indari heva nau ta umbuto God peketo indionate do avoembo embo na na pehumba aro?” ke ainge avo toto \v 31 indie gagihe embo nei na ungo kogue God osa ue jakeka ara evujo \v 32 Eto Judea embo rete Greek emborete God ta ekalesia embo vahai amina ari no avo kito sapura ta beasuja avoeto ungona simba evujo. \v 33 Eto na ari nau amo meni isapa sira eto ururono embo nei na ari nau avo kito God ke be ijiroro God na kito oreketo umbaja eona. \c 11 \p \v 1 Eto Keriso amo nau ate kitira avoeto ambo ambo eona ainge nombo na ungota ate kitira avoeto na ambo ambo evujo. \s1 Eto ekalesia pamone na siro pohuketo Bada ta bande ta torasora \p \v 2 Eto na ungo ate poekitone kogava avo inono ta ambo ambo eova avoeto na ungo osa ere ona te \v 3 na ke erevi amo ungo be ingova uje ere ona amo Keriso amo embo ta siro avoeto amita kiti umbari embo ra. Eto pamone ta siro amo embo, eto Keriso ta siro amo God. \v 4 Eto embo na God ta degi pari asi rete God ta ke hande asi ue amo siro pohuketo aisuja amo amita siro embo Keriso avo Otohu ae ue aisuja. \v 5 Eto pamone na pari asi rete God ta ke hande asi ue amo siro pohukae teho aisuja amo amita siro embo avo otohu ae ue aisuja amo siro otiketo pomaki eoi arako ereua \v 6 Eto pamone na siro pohukari uje ae au kito amo evujo siro otikau pomaki ai. Eto pamone amo ari ainge eto me kiari uje ae au kito amo ejo amita siro avo pohukai. \v 7 Eto embo amo God ta kiari vahai eto God ta sago kiari vahai aravora avoeto embo ta siro amo mane pohukasuja te pamone amo embota tombu vahai eto sago kiari vahai aravora. \v 8 Eto ke be amo God na embo pamone ta tembure na ae rate pamone avo embo ta tembure na ena. \v 9 Eto God na embo amo pamone avoembo ae rate pamone amo embo avoembo ena. \v 10 Avoeto ke erena amo embo amo pamone ta titi jigari embo avoeto God ta anera na ari avo kiora pamone na siro pohukasuja. \v 11 Eto Bada ta titi ta embo eonga pamone eonga ara God na ikae rate embote pamone te hondate mine ara, ara God na ikena, \v 12 Eto pamone amo embota jota puvuna te pamone ta jota embo puvuora. Eto embote pamone te amo God ta degi ta eto puvuora. \v 13 Eto ungo eonga siriketo kivujo, pamone na siro pohukari irae God ta degi pari aisuja amo tehorete? \v 14-15 Eto ungotena ere kogora amo God na pamone ta siro tu koso ikena amo pamone ta siro pohukaja ikena avoeto ungotenanena pamone ta siro koso vahai avo kogue osa eora te embo ta siro tu koso vahai kiora amo me euja, avoeto ungo be hotembevujo. \v 16 Eto ungo embomeni nei nei na ke erevi eteketo kito uje ae asova te dago te eto God ta ekalesia te na dagota ari erevi amo uje eora. \s1 Bada ta pondo \r (Matthew 26:26-29, Mark 14:22-25, Luke 22:14-20) \p \v 17 Eto ke nei ano ingivujo, ungota ari nei vahai avo na kogue osa mane asona. \v 18 Eto ungo ekalesia ta torukari ta amo ari javotoho mane puvuja eto na ijiore ingiona amo ungo ekalesia ta torukari ta amo kateketo eonga ira ue boru jumbuova ke avo etere ingena amo na ere hotembitena amo ke be ra. \v 19 Eto ungota embo nei uhoho amo degi javotoho ta pahora amo God na kito osa ere ua amo ungo embo ere katikitova amina kiova ere ora. \v 20-21 Eto ke erena amo Bada ta Pondo torukari ta amo embo nei na indari egimbeto umbuto indiuja eto embo nei amo indari indae beuje na ambuja eto embo nei amo umo indito titivi euja ari ainge amo Bada ta Pondo manera \v 22 Eto ungo beuje ururou indari te umo te indesova ungota bande amo iraerete? Eto ungona God ta ekalesia amo otohu manera ainge ijie donda ambu embopo na kiora ari amo ere ovete? Eto ungota ari avo nanena kito jakeka ana ere ovete? Na ainge mane aisona te \v 23 na Bada ta degi umbuto ungota degi ate poekitana ke amo erevira. Embo Judas na Bada Iesu isoro embo na umbara harikena amita mume amina \v 24 Bada Iesu na ‘bread’ umbuto God peketo ingeketo ambotani ta ikitie ke einge ena, “Hamo nau erevi umbuto indavu, amo ungoembo ere ikitena, ungo erevi ue na hotembu hotembu evujo,” ainge enu indio irae enu \v 25 Iesu na atungu umbuto enana ta degi ikitie ke einge ena, “Atungu emo ke ikari eha ta orosa erevi umbuto indie na hotembu hotembu evujo,” ke ainge amo Bada na ena \v 26 Avoeto eha oroho eto pambuto Bada ehako puvuresuja iji amita jota amo ‘bread’ te atungu te avo indie ungona Bada ta amburari avo hotembu hotembu ue ke be ereva. \v 27 Eto embo amuna amita jo sirikae rate Bada ta ‘bread’ te atungu te sio indesuja amo Bada ta hamo te orosa te amita degi urumbarako ere ua. \v 28 Eto embo amuna ‘bread’ te atungu te avo indesi ue amo amita jo avo siriketo indesuja te \v 29 Embo amuna Bada ta hamo te orosa te avo hotembae ue sio umbuto indesuja amo God ta pehumba embo amita hamo ta puvuresuja. \v 30 Avoeto ungota degi embo ta ambure neite neite eto sovera ambu embopo eto embo nei ambuvujekeora. \v 31 Eto ungotenau ari sirikaetera amo God ta hana kiari ungotenanena mane kiaetera. \v 32 Eto Bada na ungotenau ari sapura ta hajire osaga iji isapa ikeoi kiora amo enda embomeni na hana kiari peni vahai kesora avoeto tiumbeto pambara hana kiari isapa ikeoi kiora. \p \v 33 Avoeto nau namei kamei ungo Bada ta pondo indesi vahaita eto ungo eonga ohare mamare evujo. \v 34 Eto God na pehumba aisuja avo hotembeto embo amuna beuje ururou kito amo amita bande ta indesuja. Eto ke nei nei amo na ungota degi pambuto ano ingesova. \c 12 \s1 Ahihi Otohu na sovera ari hande ikeuja \p \v 1 Eto nau namei kamei, eto hande neite neite Ahihi Otohu na ikeuja amita ke be avo ungo na be kiova uje ere ona. \v 2 Eto ungo God kiae irari iji te amo ungona god sokova ingeni na ove ari avo ke be ijie amita ambota ere pahuaeteva \v 3 Avoeto ungo kogova amo embo amuna Iesu ta javo urumbasuja amo God ta Ahihi ta ke ingae embora eto embo na, “Iesu amo Bada God,” ke teho mane aisuja te God ta Ahihi Otohu na ijirou ingihe aisuja. \v 4 Eto God ta Ahihi Otohu amo vahai amina sovera ari neite neite hande ikerekeuja \v 5 Eto Bada ta ke agi ue pure neite neite eora te Bada amo vahai \v 6 rate God vahai amina embomeni ta jo ta pure uoi hajire eonga eonga kiora. \v 7 Eto Ahihi Otohu na embo vahai vahai amita jota pure euja amo embo vahai vahai avoembo ae rate embo tapa avoembo euja \v 8 Amita ari amo erevira, Ahihi Otohu na embo vahai ta sovera ari ikeoi umbuto God ta ke harikeoi kiora eto embo nei amita degi sovera ari ikeoi embomeni ate poekeuja \v 9 eto embo nei amita sovera ari ikeoi God tumota euja eto embo nei ta sovera ari ikeoi umbuto embo kondeuja \v 10 eto embo nei ta sovera ari ikeoi umbuto ari tikambari neite neite uoi embomeni na kogue kore eora eto nei amo onde kateuja eto nei amina sovera ari ikeoi umbuto ahihi berete sokova re amo harikeoi embomeni na kiora eto embo nei amo enda nei embomeni ta ke na ke hande eoi ingiora eto embo nei na enda nei embomeni ta ke ingito jandireketo hande eoi ingiora. \v 11 Eto sovera ari tapa erena erevi amo Ahihi Otohu vahai amina siriketo embo vahai vahai amita degi amita uje na hande ikeuja. \s1 Ando ta timu hatirari ke \p \v 12 Eto ungotena embo ta ando amo hatu singi neite neite amina ari rate ando amo vahaira. Eto ainge nombo ungotena embo isapamane amo Keriso ta ando vahai amo erevira. \v 13 Ungotena Judea rete enda nei rete ke agi ari embo rete ke ikari embo rete tapa amo Ahihi vahai amina bapataito etei Keriso ta jo ta toreto Ahihi Otohu vahai umbuto ando vahai ere ora. \v 14 Eto ando ta hatu singi vahai avo peni ke mane aisora amo erevira \v 15 Eto utu na ke einge mane euja, “Na ingeni mane avoeto na ando ta hatu singi manera,” eto ke ainge ijie ando toto eonga mane pambasuja \v 16 eto onde na, “Na titi mane avoeto na ando ta hatu singi manera,” ainge aisuja te eonga irari inono aera. \v 17 Eto no ando amo titi vahai iresuja amina naingeto asavi ingo? Eto no ando amo onde vahai iresuja avoeto naingeto donda ta mune, mune hembao? \v 18 Eto ando ta hatu singi amo God na enana ta degi ta ikerekena avoeto pure ungota avo euja. \v 19 Eto ingeni isapamane na ando aetija amo embo ta ando be mane aetija \v 20 te ando vahai amo hatu singi hajire neite neite amina ando vahai ari \v 21 Avoeto titi na ingeni ta degi, “Na inono avoeto umo toto pambu,” ke ainge mane aisuja eto siro na utu ta degi, “Na inono avoeto umo toto pambu,” ke ainge mane aisuja \v 22 Eto nei amo ando ta donda ivo ambupu amina ando ta pure peni be euja \v 23-24 Eto ando ta me kiari donda amo otohu ke ijie bo na ahurekeora eto ari ainge amina donda nei aingeko mane avoeto simba javotoho eora. Eto God na ando ta hatu singi vahaita siriketo iketo hatu singi nei nei pepeni mane avo simba javotoho ara ena. \v 25 Eto ando ta hatu singi na jujune ke mane aisora te tapa inono inono ke ijie hondate mine ara ue iresora. \v 26 Eto donda vahai amina memenga kesuja amo hatu singi tapa amiga memenga kesora eto donda vahai avo osa ue peni ke ijiroro amo donda nei nei amina kito osa aisora. \v 27 Eto ungo amo Keriso ta ando eto ungo embo vahai vahai amo ando ta hatu singi neite neite aingeko \v 28 amina ekalesia ta pure neite neite ere ovova. Kiti amo God na apostero siriketo umbuna eto amita engitita amo peroveta ikena eto amita engitita amo ate poekari embopo umbuna eto nei amo ari tikambari ta ari neite neite aisora amita pure ikena eto nei amo embo kondara pure ikena eto nei amo embo hondate ari ta pure ikena eto nei amo embo titi jigora pure ikena eto nei amita degi ke neite neite amita kiari ikena. \v 29 Avoeto embo tapa amo apostero mane, peroveta mane, eto ate poekari embopo manera. Eto enana tapa na ari tikambari rete o kore ari ta ari neite neite mane eora \v 30 Ambure embo mane kondeora enda nei ta ke na ke mane eora eto ke mane jandirekeora. \s1 Osa ari ta ke \p \v 31 Rate Ahihi Otohu ta sovera ari dombo be avo umbasi uje jo tapa na ikitie evujo. Eto ari vahai nombo be erevi ano ingivujo. \c 13 \p \v 1 Eto na ke ake embo be eto enda ta ke neite neite amite anera ta ke te na ke hande ue embomeni osa ae etena amo punu teora eto i kevi ta teora eto asavi pere euja aingeko aetena. \v 2 Eto na onde katari ta sovera Ahihi Otohu ta degi umbaetena amo ke araha tambuta eto ma ta ondikari te tapa embota degi onde kataetena eto God tumota peni vahai ue tiri ta degi ke amo degi nei ta kikiseto pambaetija te nau degita embo osa ari irae amo ari tapa ainge amo be ambu huti pere aetena. \v 3 Eto nau donda tapa umbuto vahai vahai donda ambu embo ta degi hande ikitie nau hamo te tapa i ta ikano evekaja ikaetena te nau degita osa ari embota degi ae amo nau degita ari javotoho nei do mane puvuraetija. \v 4 Eto osa ari embo be amita ari amo eingera, iji koso embo simba euja, embo kito jo euja, embo nei ta donda kogue tumo mane euja, “Na, na,” ijie sarika mane euja, biso oronga mane euja. \v 5 Namei otohu ae ke samuna mane euja, umo eonga mane hotembeuja, tumo sisire sausau mane euja, embo nei ta ari sasapura mane hotembeuja, \v 6 Embo nei ta ari sapura kito tunga javotoho mane euja te ari javotoho be mo davore kito osa euja. \v 7 Eto osa ari embo na embo orikitie tumota ue ari javotoho ambota puvuresuja ke ainge ijie mane touja te ngahia eto iriuja. \v 8 Eto osa ari amo eho mane irae aisuja te daroho iresuja. Eto embo ta onde katari ke amo mitia rate irae aisi ere ua, eto ke neite neite kiari amo irae aisi ere ua, eto embo ta kiari isapamane amite tapa irae aisi ere ua. \v 9 Amita be amo ungotenau kiari te onde katari te Ahihi Otohu ta degi umbuora te amo aemana umbae rate ambota \v 10 iji be avo inono ta puvuresuja kito amo ungotenane ke avo aemana kesora amo eingera. \v 11 Eto na meni isapa irari ijite nau ke te tunga te hotembari te amo meni isapa ta ari avo uena te na pajito embo etena amo meni isapa ta ari amo matu egikarira \v 12 Eto ambota do puvuresuja amo umo jo ta aririvo kiarako ere ora te ambota iji be puvuresuja amo ungote tombu mine kia aisora. Eto na eha emo ke aemana kiae ra te ambota iji be puvuresuja amo God na nau jo ta do tapa ere kogua ainge nombo kiari nau amo inono au tapa aemana kiae ra te ambota iji be puvuresuja amo God na nau jo ta do tapa ere kogua ainge nombo kiari nau amo inono au tapa aemana kesona. \p \v 13 Eto ari tapa nei heriso nei vahai amo eho mane irae aisora te iresora, amo tumota ari te ambota ari javotoho do puvuroja simba ari te osa ari te amo eho mane irae aisora. Eto donda nei heriso nei vahai rate nombo be amo osa arira. \c 14 \s1 Ahihi Otohu na hande ikeuja amita ke \p \v 1 Eto donda tapa amita hamo ta amo embo osa ari avo aisi uje ue Ahihi Otohu ta sovera ari neite neite hande ikeuja avo umbasi uje evujo. Eto nombo be amo sovera ari umbuto God ta ke na embomeni onde katasi uje evujo. \v 2 Eto ivivi ta ke hajire Ahihi Otohu na embo ta degi hande ikeuja avo embo na umbuto ke aisuja te ke ainge amo embo ta degi ae rate God ta degi aisuja, amita be amo embo amuna ingae rate God na vahai ingiuja. Eto ke ainge amo Ahihi Otohu ta sovera na ahihi ta ke ondikari avo eora. \v 3 Rate embo na God ta ke na embo onde katasuja amo embo na arahata ingito sovera ari umbuto tunga javotoho ue iresuja. \v 4 Eto embo na Ahihi Otohu ta hondate ari na ivivi nei na ke euja amo umo eonga sovera ari umbuja, eto onde katasuja embo amina ekalesia tapa ta degi sovera ari ikeuja. \v 5 Eto ungo tapa ivivi ta ke hajire nei Ahihi Otohu ta degi umbava uje ere ona te nombo be amo embo onde katevujo. Eto ivivi nei na asoa amo isapa rate onde katari ke asoa amo peni be avoeto ke ai ta amo ekalesia na sovera umbari haitera. Eto ivivi nei na ke aisuja embo amina ke avo jandireketo au embomeni ingito sovera ari umbasora. \v 6 Eto nau namei kamei ungo ke erevi be hotembevujo. Eto na Ahihi Otohu ta degi ivivi ta ke nei umbari embo avoeto ungota degi pambuto kiari eha ae ingae eto ate poekae eto onde katae avoeto ivivi ta ke nei na asona amo ungo ke be mane ingosova avoeto ungota degi ari javotoho mane puvuresuja. \v 7 Amo erevira, eto embo na isaumpuri kahue tunga neite neite eora te tunga vahai kambasora amo ingari sapurara. \v 8 Eto embona huin javotoho hukae aisuja amo embona ingito isoro arote toaro avoeto mana mana aisora. \v 9 Eto ainge nombo ungota ke embo tapa na ingari haiteko mane avo aisova amo pisara ainge embo ta ku ta pambasuja. \v 10 Eto enda embomeni ta ke neite neite mitia amo enana tapa amita ke amo be ambu iraera \v 11 Eto na enda nei amita ke ingae aisona amita be amo na enda nei amo enda nei avoeto \v 12 Eto aingeko amo ungo na ere ovova avoeto ungo Ahihi Otohu ta degi sovera ari hande eto umbasi eto kito ari deina ekalesia embomeni tapa hondate aisuja avo uje eto umbuvujo. \p \v 13 Eto ari erena avoembo ivivi nei na ke aisuja embo amina ke avo jandireketo au ingora kiari umbasi pari aisuja. \v 14 Eto na pari ijie ivivi ta ke hajire nei na eona amo nau ahihi na pari euja te hotembari nau amo be ambu eto iriuja. \v 15 Avoeto na do ano? Javotoho amo na ahihi na pari ue hotembari te tapa na pari aisona. Eto haveni aisona amo Ahihi na pere ae rate hotembari te tapa na aisona. \v 16 Eto nei amo ungo Ahihi na God jakeka ijirovo embo nei ungota ari kiae embo amina puvuto ungota osa ari avo ingito ari avo matu kiae avoeto ke be mane aisuja. \v 17 Eto ke be amo ungo na God osa ue ereva te embo nei na ingito javotoho mane kesuja. \v 18 Eto Ahihi Otohu na nau degi ta ivivi ta ke hande ikena amo ungo na aeteva aingeko mane, kaiketo jigama eona avoeto God osa ere ona te \v 19 na ekalesia embomeni ta degi ke ivivi nei na ke isapamane aisona amo enana na mane ingito kogo aisora te ke heriso avo ke be na pere aisona amo ingari javotoho puvuresuja. \p \v 20 Eto nau namei kamei, ungo meni isasaraho ta hotembari avo avojo te ari jajavotoho na embo ta ari evujo. Rate meni isasaraho ta ari nei javotoho eora ainge avo umbaeteva amo enana na ari sasapura isapamane kiora. \v 21 Eto God ta ke matu kajari aita amo einge mitia, “‘Eto na enda nei embomeni ta ke avo ivivi hajire nei na nau enda embomeni emita degi ke hande aisona amo ingito ingarako aisora,’ ke ainge Bada God na eria,” ke ainge kajari mitia. \v 22 Avoeto ungo kogova amo ivivi hajire ingari nei amo God na God ke be ari embopo avoembo ikae rate God ke be ae embopo avo be kiora ikena te onde katari ke be amo God ke be ari embopo na sovera ari umbara ikena \v 23 Avoeto ari avo kiae embopo eto God ke be ae embopo amina ungo vahaita torukeova degi ai ta toreto ungo tapa ivivi hajire neite neite na ke ijirovo ingito ungo kava ue ereva ke ainge aisuja \v 24 Te ungona ke be na onde katitie mitirovo amo embo amina ungota ke ingihe ari amita amo do aingekore avo eto God ta embomeni ta ke ingito \v 25 amita hotembari jo ta ondikari avo be ingito me kogue beto gombuto God jakeka ijie God amo ungota degi mitia ke ainge aisuja. \s1 Ekalesia toruketo simba ari amita ke \p \v 26 Avoeto nau namei kamei, ungote ke tutumota mo do aro? Eto ungo vahaita toruketo amo ke deina embo tapa hondate eto avo ingoro avo ungo ke siriketo nununga evujo eto haveni rete ate poekari ke rete onde katari ke God na ikari umbari rete ivivi nei na ke hande eto ehako jandireketo ari ingari amite avo tapa nununga evujo. \v 27 Eto embo isapamane na ivivi ta ke amo mane aisora te embo heriso nei vahai amina ereto eue arumbitiroro ke jandirekari embo na ereto aro ingesora. \v 28 Eto ke amita jandirekari embo irae kito amo embo tapa ta degi ke amo mane aisuja te God ta degi aisuja. \v 29 Eto onde katasora embopo tapa nei heriso rete nei heriso nei vahai ainge amina ke hande eue arumbitiroro embomeni na ingito kogo ara erena. \v 30 Eto ke hande ururou embo vahai amo arumbeto mitie ke ingihirou God ta degi hotembari amita degi puvurou ingihirou embo heteto ke eria avo toto arumbau embo amina ereto ke au ingesora. \v 31 Amita be amo onde katari embopo tapa rate embo vahai vahai na ke hande ururoro embo tapa na ke eha avo ingihe sovera ari umbasora. \v 32 Eto onde katari embo na ke sio mane euja te ahihi amita avo simba ue ke euja \v 33 Eto God amo ke sio sao ijie o a ari ta God mane rate peka ta eto ari inono ta ari amita God ra. Eto God ta ekalesia embo ototohu amita torukari aita \v 34 amo pamone na ke mane aisora te jamopo eto iresora. Eto pamone ta ke ari aravora ae avoeto God ta ke kajari ta amo enana na do ara kajari mitia avo ara erena \v 35 Eto enana ta eto ingari ke puvurou kito amo ungota bande ai ta ipone na ke be amo harikaro kesora. Eto erena amo ekalesia toruketo mitiroro pamone na ereto ke aisora amo aravora ae ra. \p \v 36 Eto God ta ke amo ungo Corinth embomeni ta degi ta eto puvurari ke mane hotembasova eto nei God ta ke amo ungo eonga umbae \v 37 Avoeto embo amuna na God ta hande umbari embo avoeto onde katari embora ainge aisuja embo amina ke ere kaitena amo God na ungo ambo ambo ava ikitoi ere kaitena avo eto kesuja \v 38 Avoeto ke erevi ke be ae aisuja embo ta ke avo ingovojo. \v 39 Avoeto nau namei kamei, sovera ari God ta degi hande eto umbuto embo onde katasi uje evujo rate embomeni na ivivi ta ke hajire nei Ahihi Otohu ta degi hande eto umbuora avo mane taekasova te \v 40 Ari tapa amo inono ta evujo. \c 15 \s1 Keriso vasiri te erari amita ke \p \v 1 Eto nau namei kamei, na duru javotoho ungota degi hande uena avo ungona hotembava ere kaitona, avo ungo na umbuto jigito miteva \v 2 Eto duru javotoho ungota degi hande uena avo ungona ke be ijie mitirovo amina ungo orekasuja te ke avo ungona ke be ae aisova amo amina ungo mane orekasuja. \v 3 Eto na ungota degi ke hande uena amita jota ke peni amo ungotenau ari sasapura avoembo Keriso ambuna amo God ta ke kajari avo enu inono ena \v 4 Eto ambunu koveo iji heriso nei vahai irae enu God na jiginu vasiri te erena amo God ta ke kajari amiga inono ena \v 5 Eto vasiri te ereto Peter ta degi kiti puvunu kina eto ambota amo apostel tapa ta degi puvunu kia \v 6 Eto amita ambota amo ekalesia tapa 500 amita degi puvunu kia rate embomeni amo eha oroho emo mitera te nei uhoho amo ambuvujeketera. \v 7 Eto amita ambota amo James ta degi puvunu kina eto ambota amo apostel tapa na ehako kia \v 8 Eto ambo be ta amo nau degi ta puvunu kia, amo nau aja na na iji nei te ingarako ena avo na ere kogona \v 9 Avoeto apostel tapa amita ambo be ta amo namora avoeto na embo peni manera. Eto na God ta ekalesia ta degi osaga memenga ere ikitiaetena avoeto eha emo na apostel ere ona te me kogue mitena. \v 10 Rate na God ta hondate ari na pure erevi ere ona amo na ere kogona eto God ta hondate ari nau degita ikeuja amita be isapamane puvuto ere hua te apostel isapamane avo nane nembeto pure peni vahai ere ona rate amo sovera nau na ae rate God ta hondate ari na ere ona. \v 11 Eto nombo be amo namorete apostel nei nei rete amina God ta duru javotoho ungota degi hande etere ingito ke be ereva. \s1 Ungotena peheto vasiri te erasora \p \v 12 Eto dagona Keriso avo pehari ta eto eretija amita ke avo hande ere ora te do eto ungo nei uhoho na embo pehari amo mane vasiri te ehako ereora ke ereve? \v 13 Eto embo pehari vasiri te mane ereora avo ke be kito Keriso te tapa vasiri te mane eraetija \v 14 Eto Keriso na vasiri te erae toaetija kito ke tapa hande ere ora erevi amo ke be mane eto ari do tumota eora amo tapa be ambu aetija. \v 15 Eto God na embo pehari mane jigou eraetija amo dagona Keriso vasiri te erari ke hande ue God ta ke avo sokova na aetera. \v 16 Eto erena emo ungo kogova amo embo pehari vasiri te erae aetera kito Keriso ta tapa vasiri te mane eraetija. \v 17 Eto Keriso vasiri te mane eraetija amo ungota tumota tapa eova aita hondate mane umbaeteva eto ainge nombo ungota sasapura ga tapa iraeteva. \v 18 Eto ainge dombo embo mamatu Keriso ta javota pepehekea amo pepeheketo pambuo irae ena. \v 19 Eto ungotenanena Keriso pere tumota ere umakara peheto irae asora kito enda embomeni tapa ta titita ungotena amo mu indoro aemo ta beasuja embomeni ra. \v 20 Aravorate ke be amo Keriso jiginu vasiri te erena amo ungotena vasiri te erasora avo amina kiti ate kitira ena. \v 21 Eto embo vahai amita degi ta eto amburari avo embo tapa ta degi puvuna eto embo nei amita degi puvuna eto embo nei amita degi ta eto vasiri te erari avo embo tapa ta degi puvuto iriuja. \v 22 Amo Adam avo amburari ta puvuna te Keriso na ena avoembo embomeni vasiri te erasora. \v 23 Amo iji hekeri ta erasora, kiti amo Keriso na erena amita ambota amo Keriso puvuresuja eto ungotena Keriso ta teka hoka amina iji amikote erasora. \v 24 Eto amita ambota iji ke katari puvurou Keriso na enda ta titi jigirikari embo pepeni te sovera neite neite tapa avo tau vovurou jeka hoka tapa amita avo umbuto God Mamo ta ingeni ta ikau umbuto amina tapa titi jigesuja \v 25 Rate Keriso amo embo dombo ue amita kitoho tapa tau karaun eto beto amita utu singi ta iresora \v 26 Eto amita tutumo be ta amo pehari te tapa tau irae aisora. \v 27 Amita ke kajari amo, “Amina donda tapa amita utu tu ta ikau iriroro titi jigesuja,” ke ainge avo kajari mitia te God vahai avo mane utu tuta iresuja te \v 28 God na donda tapa umbuto Keriso ta tu ta ikau iriroro Keriso na uje amita na God ta tuta irirou God vahai amina tapa be tapa amita hamota heteto irirou donda tapa amo amita jota iresuja. \v 29 Eto nei amo eto embomeni matu ambuvujekari na vasiri te mane erasora kito do embo enana na hondate eto enana ta javota bapataito amo eore? \p \v 30 Eto dago vasiri te erae asora kito do embo Keriso ambo ambo ue hamo ta memesi kamesi kaiketo kiore? \v 31 Eto ungo nau ekalesia vahai embomeni na na kiova amo ungotenau Bada Iesu Keriso ta pure eona amo amburari nau amo tombukari be iriuja. \v 32 Eto na embo nei nei ainge da Ephesus eita mitie isoro o ga isoro ere uaetena te na peheto vasiri te erae asona kito amita he ta ari javotoho nei do mane huresuja te na evito peheto vasiri te ehako erae aetena kito eha emo pondo kando ue indie gagihe ere uma pehaetena. \v 33 Rate ungo ke aravo be hotembavojo. Eto ungo umoro kamoro sasapura ta aisova kito amina ungo titi teto umbau sasapura ta beasova. \v 34 Avoeto ungota siro avo embo ta siro ainge jigama ue ari sasapura tovujo. Eto emore ungo me kiova erena ungo nei uhoho amo God be kiae eova. \s1 Ungotenau hamo eha amita ke \p \v 35 Eto embo nei na einge aisora, “Naingeto embo pehari na vasiri te eraro? Eto hamo do ite na egerembeto puvuroro?” \v 36 Eto ungo kiae kiae ue ke emo eovete? Eto ve kovasoa amo iji vahai amina mane erau kesoa te kiti peheto ambota erasuja. \v 37 Eto ve koveora vahai avo mane kahumbeora te ‘rice’ retemo ve nei amina eketo pajioi kahumbeora. \v 38 Eto ve amita hamo ta hajire do aingere amo God na uje amita na hajire ikeuja eto ve eonga eonga amita hamo eonga eonga ra. \v 39 Eto o bisi amo hajire eonga eongara embo ta bisi eonga o ta bisi eonga eto di bisi umo o bisi te tapa amo hajire eonga eongara. \v 40 Eto nei amo ando nei Utu ita mitera eto ando nei enda ta mitera, eto ando Utu ita iriuja amita sago kiari nei, eto enda ta ando amo sago kiari nei ra. \v 41 Eto iji ta sago kiari nei hariga ta sago kiari nei eto tarama amo nei ra. Eto kuro tarama nei nei amita sago kiari amo eonga eonga ra. \v 42 Eto ke erena amo ungotena peheto vasiri te erasora amo aingeko nombo aisuja amo ungotenau hamo amo kovaro sari au hamo eha sari ari haite mane amina vasirite erasuja. \v 43 Eto hamo koveora amo kimu masa aisuja te eha erasuja amo sago kiari donda ra. Eto koveora amo ivo irae rate hamo sovera te amo erasuja. Eto koveora amo enda donda rate vasiri te erasuja amo Utu i ta donda aisuja. \v 44 Eto enda ta hamo mitia avoeto amita aririvo amo Utu ta hamo amite tapa mitia \v 45 Eto amita ke amo einge kajari mitia, “Eto embo kiti javo Adam amo vasiri te mitiatija,” ke ainge mitia te Adam nei puvuna amo Keriso ra eto amo Utu ta vasiri eha umbuto puvuto ahihi ta vasiri ikari embora \v 46 Rate Utu ta irari ahihi amo kiti mane rate enda ta irari amo kiti eto Utu ta irari amo ambotara. \v 47 Eto embo kiti puvuna amo enda embo rate ambota puvuna amo Utu i ta eto puvuna. \v 48 Eto enda ta iriora embomeni amo embo kiti Adam ta hajire vahai rate Utu i ta iresora embomeni amo Utu embo Keriso amita kiari hajire vahai aravora. \v 49 Eto ungote embo enda na ari amita tombu hajire vahai ue mitovora te ungote Utu i ta eto puvuna Embo amita kiari vahai ainge eto iresora. \p \v 50 Eto nau namei kamei, na ke erena amo ungotenau hamo bisi te sasaga te amina God ta titi jigari degi Utu ita torari haite mane ra amo sari ari donda avoeto daroho irari degi ta mane iresuja. \v 51 Avoeto na ke vahai oroho te mane ondikari avo ano ingivujo amo ungotena tapa mane pehasora te ungotena tapa saiveto sariketo hamo eha umbasora. \v 52 Amo iji ke katari puvurou huin savari hukitirou ungotenau sari ari hamo amo sariketo hamo nei daroho irari ta hamo aisuja, eto embomeni peheto mitera tapa amina vasiri te ereto daroho iresora. \v 53 Eto erena amo ungotenau hamo ta sari ari donda avo hoharo irae au daroho irari donda avo asukasora amo ehako mane pehasuja. \v 54 Eto ungotenau ambuto sari ari hamo amo irae au daroho irari hamo avo irirou God ta ke einge kajari amita be puvurou kesora amo, “Embo ta pehari amita degi isoro eto nembetei irae etija. \v 55 Avoeto pehari ta ivo ari amo davore? Amo embo ehako tari inono aera,” ke ainge kajari mitia. \v 56 Eto ari sasapura amina eoi embomeni ta ahihi ambuora amo God ta ke pepeni Moses ta degi ikena aita ivo ari umbuto embo ta ahihi teoi ambuvujekeora. \v 57 Eto ungotenau Bada Iesu Keriso ambuto vasiri te eritie amburari ta degi isoro eto nembena avoeto God na Iesu ta ari amina ungotena amburari toto nembari embomeni ere ora avoeto ungote God osa ue jakeka are. \p \v 58 Avoeto nau namei kamei, Bada ta pure erevi mane toasova te tuneketo heteto turieto pure erevi ue irivujo. Eto ungo kogova amo Bada ta pure aisova amo be ambu mane aisuja te ari javotoho ungota degi puvuresuja. \c 16 \s1 Ekalesia ta hande ikasora amita ke \p \v 1 Eto ungota koro siriketo umbuto God ta embomeni ta degi hande ikasova amita ke aisona. Eto enda Galatia ta ekalesia na do ara ijiena ainge nombo ungona evujo, amo \v 2 ungo ekalesia vahai vahai na ungo koro doinge hande ikari haite avo giu ari iji hekeri ta kateketo eonga ikavo irirou na pambuto avo umbasona te iji amikote avo ungona mane sirikitirovo iresona. \v 3 Eto na ungota degi pambuto ungota embopo nei uhoho amo ungona siriketo umbasova amita embo amunure avo ahari ta harikasi kaeto ikitie koro ikano umbuto da Jerusalem ta pambuto ekalesia ai ta mitera amita degi hande ikasora. \v 4 Eto amo javotoho eto na pambasona kito namoga da Jerusalem ta pambasora. \s1 Paul na do asi sirikena \p \v 5 Eto na enda Macedonia ta pure mane aisona te pesina ungota degi pambuto \v 6 ungota degi iji isapa porere mitie umoro aisora amo aita jajemo iji anote aisona amo na ungo toto degi dainge pambasona amo ungona embere avo pambasi uje ere ona. \v 7 Eto ungo kogova amo Bada na uje aisuja kito na ungota degi iji tuhaupa mane rate iji isapa porereko mitie umoro aisi uje ere ona, \v 8 te na da Ephesus ta mitimakara Pentecost iji puvuresuja. \v 9 Amo God na pe hiriketei ai ta pure aisona te aita amo kitoho embopo isapamane mitera te aravora, sove sove eto pure aisona. \p \v 10 Eto embo Timothy na ungota degi puvurou kito amina mane oju neite neite aisuja avo kito kogo evujo, amina na ere ona ainge dombo Bada ta pure ere ua. \v 11 Avoeto embomeni na amita degi tini kambari eora simba evujo. Eto amita pure au irae au ikevu tunga javotoho te tapa nau degi ta egerembai. Eto namote namei kamei nei uhoho te tapa na Timothy ei puvuroja simba ue mitera. \v 12 Eto ungotenau namei Apollos ungota degi namei kamei nei uhoho ga pambaja penunu ijiena te amina eha mane pambasi ke ngahia na ijija te iji nei javotoho puvurou pambasuja. \s1 Ke tutumo \p \v 13 Eto ungo God tumota ue ate ivote heteto turieto sinderite irivujo. \v 14 Eto ari tapa osa ari na evujo. \p \v 15 Eto ungo ari nei ava uje ere ona amo embo Stephanas te amita teka hoka kivujo, amina enda Achaia aita kiti Iesu ambo ambo ea eto amina God ta embomeni ototohu kaiketo hondate ere ovora \v 16 Avoeto ungona enana te embomeni nei aingeko amite avo hondate ava uje ere ona amo enana te enana ta pure hondate ari embomeni te tapa amita ke ambo ambo ava erena. \v 17 Eto embo Stephanas te Fortunatas te Achaicus na aingeto ei ta puvera avoeto tunga javotoho be ere ona amo ungota hondate amo enana na ereora avoeto tunga javotoho ereona. \v 18 Eto na osaga kogana te enanana osaga nau etere irae etei osaga ungota te tapa irae etija avoeto embo aingeko amo osa vesa aeteva. \p \v 19 Eto ekalesia tapa enda Asia ta mitera amina ungo ere pekitora, eto embo Aquila te amita ae Prisca te ekalesia amita bande ta torukeora amite tapa na jo tapa na Bada ta javota ungo ere pekitora. \v 20 Eto namei kamei ei mitera amina ungo ere pekitora. Eto ungo ari otohu na mune tavo mine ara ue pekari mine ara evujo. \p \v 21 Eto na Paul nanena ungo pekitie ingeni nau na javo nau ere kaitena - PAUL. \v 22 Eto embo vahai na Bada osa ae aisuja kito kurumbevu pe te pambai. MARANATHA Bada puvujo! \v 23 Eto Bada Iesu Keriso ta hondate ari ungota degi iroi. \v 24 Eto ungotena Iesu Keriso ta toho avoeto na ungo osa ere ona, Amen.