\id JHN - 22/5/85 Larsen Orokaiva (Ehija dialect); changed backslash codes 3-Mar-2003 E.bibilo \h John \toc1 JOHN OTOHO TA DURU JAVOTOHO \toc2 John \toc3 John \mt1 JOHN OTOHO TA DURU JAVOTOHO \c 1 \s1 Ke na visi ena. \p \v 1 Enda irae kihi be kihi ta amo Ke ra eto Ke amo God ga mihahija. Eto Ke amo God ra. \v 2 Eto Ke amina God ga daroho mihahija. \v 3 Eto Ke amina God na donda tapa ena. Eto donda tapa amo oenga irerembae rate ke amina enu irerembena. \v 4 Eto Ke amita degi vasiri daroho mihahija eto vasiri amina enu embo ta degi usasa puvuna \v 5 eto usasa amina mume ta pangena te mume amina usasa dembari inono aera. \p \v 6-7 Eto embo vahai javo John amo usasa ta ke avo harikau embomeni ingito ke be ara God na ikenu puvuna. \v 8 Eto embo John amo usasa mane rate usasa avo embo ta degi harikaja ikenu puvuna. \v 9 Eto ke amo usasa be embo usasa ta irora enda ta puvuna. \v 10 Eto enda ta puvuna amita ingeni na hajire ikari aita puvuna te embo na kito kiaesira ea. \v 11 Eto tohota da be amina kogombena ai ta puvuna te amita embomeni na kito peketo umbae ea. \v 12 Rate embo nei nei amuna kito peketo ke be ijio amita degi sovera ari ikenu humbuto God ta meniundi be ea. \v 13 Amo enda ta meniundi mane visi ta uje ta meniundi mane eto embo ta ve ikari ta meniundi mane rate amo God ta meniundi be amina umo oenga iharira. \v 14 Eto ke amina puvuto besi humbuto dagote mihahei amita usasa avo kia, Mamo ta Meni avoeto amita usasa amo ke be te hondate ari te na enetarira. \v 15 Eto John na amita ke avo einge hande ena, “Embo nau ambota puvuresuja, ainge eagona amo nau aja na na ingae iji te kihi ta mihouva avoeto embo amo peni ra eto na isapara. Eto embo amo puvija erevira,” ainge John na ena. \v 16 Eto Iesu Keriso amo hondate ari embo avoeto hondate ari hamota hamota eto humbagora \v 17 eto ke pepeni Moses ta eto puvurari rate ke be te hondate ari te amo Iesu Keriso ta degi eto humbagora. \p \v 18 Embo na God mane kiora te God ta Meni avo vahai God ga inono amina eoi God kiora. \s1 John na Iesu harikena \r (Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; Luke 3:1-18) \p \v 19 Eto Judea ta embo okokose da Jerusalem ta mihia amina priests te ke pepeni kiari embopo te ainge eto ikeo John ta degi pambuto, “Umo embo amunure?” ainge eo \v 20 John na ke mine ojikae hariketo einge ena, “Ungo Keriso simba ere ovova na avo manera,” ainge enu \v 21 ehako “Umo Elijah rete?” ainge eo “Na avo manera” ainge enu, “Umo peroveta simba ereovora aravorete?” “Na avo manera.” ainge enu \v 22 “Eto dago ikehere puvera embopo ta degi pambuto ke do aro? Eto umo amunure eto embo umo ke do eoe?” ainge eo. \v 23 Eto peroveta Isaiah na ke mahu kajena avo John na humbuto einge ena, “Embo ojagatambu ta mihie jage eto ke einge aisuja, ‘Bada ta puvurari degi evu tambu ai’ ainge ena embo amo namora,” ainge enu \v 24 Pharisee embomeni nei nei Jerusalem eto puvua amina John ganoka eto \v 25 einge ea, “Umo Keriso mane, eto Elijah mane eto Peroveta simba ereovora avo manera te do eto embomeni bapataito ere oe?” ainge eo, \v 26 John na ke mine einge ena, “Na umo na bapataito ere ona te embo vahai amo ungota orohuta heteto mihia amita duru avo ungo mahu ingae ra te \v 27 nau ambota puvuto ere hua amita utu goru nanena aruseto houkari inono aera.” ainge ena. \v 28 Eto John na umo Jordan ta oiho da Bethany ta embomeni bapataito unu ari erevi ea. \s1 God ta O ‘sheep’ Meni \p \v 29 Eto iji nei Iesu na John ta degi puvutohunu kito ke einge ena, “Kivu. God ta O ‘sheep’ Meni embo ta ari sasapura ombuto humbasi puvuto ere hua. \v 30 Na embo erevi avoeto ke einge ijiena. ‘Eto embo nau ambota puvuresuja amo na irae iji te mihahija avoeto na isapa eto embo amo penira’ ainge ijiena \v 31 eto namote tapa embo amo mahu na kiae rate Israel embomeni ta degi harikasi puvuto umo na bapataito ereona.” ainge eto. \p \v 32 Ke nei einge harikena, “Ahihi Otohu di dipo ainge uhu i ta eto amita degi puvei kehena, \v 33 eto embo amo mane kiaehena te na embo bapataito ana ikari Embo emina nau degi ta kihi ke einge ijija. ‘Eto embo amuta degi Ahihi Otohu veto iresuja embo amina embomeni Ahihi Otohu na bapataito aisuja.’ ainge ehei ingito \v 34 ari avo kito embo erevi God ta Meni be avoeto ungota degi ere harikihena.” ainge John na ena. \s1 Iesu na amita ambotani siriketo umbuna. \p \v 35 Eto evito iji nei John te ambotani heriso te aingeto degi ai ta heteto mihio \v 36 Iesu puvuto pahunu John na kon eto kito ke einge ena, “Kivu, God ta o ‘Sheep’ Meni ra,” ainge enu \v 37 John ta ambotani heriso amina ingito Iesu ambo ambo ue pahuo, \v 38 Iesu na overeketo kito ke einge ena, “Ungo amunami uje ere ove,” ainge enu enana na, “Ahe poekari embo, umo dainge iragoe?” ainge eo \v 39 Iesu na “Huma kivujo.” ke ainge enu enana hure 4:00 o'clock ainge amiga pambuto amita irari degi kito amiga mihio hure vena. \p \v 40 Enana heriso John ta ke ingito Iesu ambo ambo ea vahai amo Simon Peter ta eambo Andrew ra. \v 41 Eto iho vujenu Andrew na amita namei hambuto ke einge ena. “Israel embo ta hondate ari embo Keriso avo hambera.” ainge eto \v 42 Simon humbuto Iesu ta degi pambuo Iesu na Simon kon kon eto kito ke einge ena, “Umo John ta meni Simon rate nanena no javo ere ikihena amo ‘Cephas’ ra. (‘Cephas’ ta be amo Koro ra.)” ainge Iesu na ena. \s1 Iesu na embo Philip te Nathanael te humbunu ambo ambo ea \p \v 43 Eto iji nei Iesu na enda Galilee ta pambasi ue embo Philip hambuto, “Na ambo ambo ejo.” ainge ena. \v 44 Eto Philip amo Andrew te Peter te amita da vahai Bethsaida avo embora. \v 45 Eto Philip na embo Nathanael hambuto ke einge ena, “Eto Moses te peroveta te aingeto enana ta ke kajihe embo vahai puvuresuja ainge ijie kajea avo hambera amo da Nazareth embo Joseph amita meni Iesu avo hambera,” ainge enu, \v 46 Nathanael na, “Da Nazareth amo sapura rate do eto ari javotoho amo puvurou?” ainge enu Philip na, “Huma, ki.” ainge enu Iesu ta degi pahuo. \v 47 Iesu na Nathanael puvuto ere hua avo kito ke einge ena, “Embo puvuto ere hua amo Israel embo be ra eto amita ke sokova irae.” ainge enu, \v 48 Nathanael na ingito, “Ahe poekari embo umo dainge eto na kiarire?” ainge enu Iesu na einge ena, “Eto Philip na umo jage ae kihi ta umo ji junga susu uhumota mihe kehena,” ainge enu, \v 49 Nathanael na ke einge ena, “Ahe Poekari Embo, umo God ta Meni be Israel embo ta King ra.” ainge enu, \v 50 Iesu na, “Nanena umo ji junga susu uhumota mihe kehena avo ehene ingea avoeto na ke be ijie amomo erete? Eto avo pere mane rate ari sovera neite neite kesoa,” ainge, \v 51 eto ke nei enana ta degi einge ena, “Na ungota degi ke be na erena, uhu pe hirikau God ta Anera na Embo ta Meni ta degi vearako viharako, ainge ue pahurou kesova.” ainge ena. \c 2 \s1 Da Capernaum ta jimbari pondo ea \p \v 1 Eto iji three amita ambota da Cana enda Galilee amita jo ta jimbari ta pondo asi uo Iesu ta e na pondo ta pambuna. \v 2 Eto Iesu te amita ambotani te avo oru eo pambuto mihio, \v 3 pondo ta ‘Wine’ avo embomeni na indio irae enu Iesu ta e na meni ta degi puvuto, “Wine irae ehija.” ainge enu, \v 4 Iesu na, “Pamone, umo do eto nau degi ta ke ere? Nau pure ari iji puvuraera,” ainge enu, \v 5 amita e na pondo simba ari embopo ta degi ke einge ena, “Ungo amita ke tapa do aisuja avo agi evu,” ainge ena. \v 6 Eto Judea ta utu te ingeni te egerekari ovu pepeni tapa 7 koro na ari amo heka 100 litres vahai vahai ainge mihinu, \v 7 Iesu na kito pondo simba ari embopo ta degi ke einge ena, “Ovu pepeni ei ta umo overekevu pevihore,” ainge enu umo timbuto ovu jo ta overekeo pe inono enu, \v 8 Iesu na, “Umo avo timbuto humbuto pambuto pondo mamo ta ikevu,” ainge enu, \v 9 umo avo timbuto pambuto pondo mamo ta ikeo umo amo ‘Wine’ enu humbuto indina. Eto ‘Wine’ amo dainge eto puvuna amo pure embopo na kia te pondo mamo na kiae avoeto pambuto jimbari singa ta degi ke einge ena, \v 10 “Pondo iji te amo ‘Wine’ javotoho avo kihi indiore inono eoi ambota ‘Wine’ sapura amo indagora te inena ‘Wine’ javotoho ambota ikehe ere indera erevira.” ainge ena. \v 11 Eto ari emo Iesu ta vasiri te sovera te amo ihikari ta da Cana enda Galilee jo ta ena. Eto ari aravo Iesu na harikenu amita ambotani na Iesu ta sovera do aingere avo kito ke be ea. \p \v 12 Eto amita ambota Iesu na amita e te namei kamei te ga da Capernaum ta pambuto iji heriso mihia. \s1 Iesu na Temple jo ta embo ohimbena. \r (Matthew 21:12-13; Mark 11:15-17; Luke 19:45-46) \p \v 13 Eto Judea ta jarukari pondo auvihinu Iesu na da Jerusalem ta pambuto \v 14 temple jo ta horeto embo na o ‘Cow’ te o ‘Sheep’ te di dipo te aingeto pure ari gaga ta tetembeto koro na mine omba ue mihio puvuto kito, \v 15 esi era erari amina ena amina humbuto ohimbenu o ‘Cow’ te o ‘Sheep’ te tapa joru temple toto pahuo koro ombari embopo ta koro avo teto osirikenu enda ta venu gaga jigito haperekenu, \v 16 di dipo ombari embopo ta degi ke einge ena, “Donda erevi tapa umbavu pambai. Nau Mama ta bande erevi ungo na mine ombuto humbari bande mane aisova.” Ainge enu, \v 17 Iesu ta ambotani na ke mahu kajari avo hotembea, ke amo erevira, “Na no bande osa asona amina jo nau enetasuja.” \v 18 eto Judea embomeni na haekasi ke einge ea, “Umo embo amuta sovera na ke agi ue embo ere ohimbihe, avo amita hajire ejo kiore.” Ainge eo, \v 19 Iesu na ke mine einge ena, “Aravorate erevi aisona, temple erevi aimbavo nanena iji 3 ehako jigono erasuja.” ainge enu, \v 20 Judea embomeni na ke einge ea, “Temple erevi gerikihiore jua tapa 46 irae ere ova te inena iji 3 amita jo ta gerikaote?” \v 21 ainge ea te Iesu na amita hamo avo temple ke ena. \v 22 Eto Iesu na peheto vasiri te erasuja amita ke te tapa ena avo ambotani na hotembeto God ta ke kajari amite tapa ke be ea. \s1 Iesu na embo ta jo ta hotembari avo kina \p \v 23 Eto Iesu na jarukari pondo iji te da Jerusalem ta mihie ari neite neite unu embo isapamane na kito Iesu ta javo ke be ea. \v 24 Rate Iesu na embo ta jo mahu kina avoeto humota be ae. \v 25 Eto Iesu na embo ta jo ta hotembari do aingere amo embo nei ta degi eto ingaera amita be amo umo mahu ere kogua avoeto. \c 3 \s1 Iesu na embo Nicodemus ga ke mine ara ea. \p \v 1 Eto Pharisee ari embo vahai Judea ta embo okose javo Nicodemus \v 2 amina mumete puvuto Iesu ta degi ke einge ena, “Ahe Poekari Embo, umo ari neite neite ere oa amo embo na oenga mane ahera te God na hondate uei eagoa avo eto umo ahe poekari embo God na ikenu puvura.” ainge enu, \v 3 Iesu na ke einge ena, “Na no degi ta ke be erena, embo God na au e na eha ingarako aisuja, te ainge ae amo God ta tihi jigari degi amo mane kesuja.” ainge enu, \v 4 Nicodemus na ke mine einge ena, “Embo peni amo amita e na daingeto ingau? Amo e ta hini ta ehako horau ingaute?” ainge enu, \v 5 Iesu na einge ena, “Eto embo na umo te Ahihi te na e ta hini ta eha vearako aisuja te ainge ae amo God ta tihi jigari degi ai ta mane horasuja. \v 6 Eto visi na ingesora amo visi aisuja eto ahihi na ingesora amo ahihi aisuja. \v 7 Avoeto ke erena avo umo God na au meni isapa sira ao eha ingarako asora avo umo ingito jeneki honeki mane asoa. Ari amo einge ra. \v 8 Pisara amo dainge puvuto ere hoi eto dainge ere pambuhoi amo umo kiae rate asavi avo ere ingihea ainge dombo eto embo ahihi na ingasuja amo ainge aisuja,” ainge enu, \v 9 Nicodemus na, “Ari emo daingeto ari re?” enu \v 10 Iesu na ke einge ena, “Umo Israel ta ahe poekari embo rate ari emo ereona emo umo kiae rete? \v 11 Na no degi ta ke be erena, dagota kiari avo ungota degi ere harikihera eto dagota tihi na do kiora avo ungota degi ere harikihera te ungo na dagota ke ingari uje ae ra. \v 12 Eto na enda ta ari ke erena amo ungo ingae avoeto uhu ta ari ijirono ungo mane ingesova. \v 13 Eto embo nei amuna uhu i ta pambae rate Embo ta Meni uhu i ta iraguja amina enda ta puvija \v 14 eto Moses na ojaga tambu ta mihie o koso o ji atahu ta teto jiginu vihinu embomeni na kito ke be ea ainge dombo Embo ta Meni jigoro vihou embomeni na kito \v 15 ke be eto vasiri daroho humbasuja. \v 16 Eto God na enda osa peni vahai eto amita Meni avo vahai ikenu enda ta puvuna, avo embo amuna ke be aisuja amo mane pehasuja te vasiri te daroho iresuja. \v 17 Eto God na amita Meni enda ta ari sasapura avoeto tau irae aja ikae rate amina enda orekaja ikena. \v 18 Eto embo amuna God ta Meni ke be aisuja embo amo God na au amita ari sapura ta mine hajire mane ikau kesuja. Eto embo amuna God ta Meni ta javo ke be ae aisuja amo God na amita ari sapura ta hajire mahu ikau kesuja. \v 19 Eto God na hajire ikau kesuja amita ke be amo erevira. God ta usasa mahu enda ta puvuto mihia avo embo na uje ae ue enana ta ari sasapura avoeto mume ta iresi uje ere ora. \v 20 Eto ke erena emo embo amuna ari sapura ue usasa joru ue tiumbeto pambasuja amita be amo amita ari sapura avo usasa na harikaguja eto \v 21 embo amuna ke be ijie iraguja amo God ta hondateari na ari tapa eaguja avo embo ta tihina kiora usasa ta pambaguja.” \s1 Eto iji tutumota John na Iesu harikena. \p \v 22 Eto amita ambota Iesu na ambotani ga enda Judea jo ta isa ue embomeni bapataito unu \v 23 John na da Aenon da Salim engihi umo isapamane ai ta embomeni bapataito ena \v 24 amo John tipura ta ikae kihi ta ena. \v 25 Eto John ta ambotani te Judea embo vahai te aingeto donda egari eto hamo te ingeni te egagora amita otohu ari ta ke avo kaseo irae enu, \v 26 pambuto John ta degi ke einge ea, “Ahe Poekari Embo, embo vahai umo Jordan oiho ta umo te mihei harikehe kogora amina embomeni bapataito oi embo isapamane amita degi ere pahora.” ainge eo \v 27 John na ke einge ena, “Embo ta uje na mane humbuto eagora te God na uhu ta ikeoi humbuto eagora. \v 28 Eto ungo ke mahu ijione ingagova amo na Judea ta hondate ari embo Keriso manera te na amita embere kahari embora. \v 29 Kakara amo singa amita jimbari be ra eto amita namei na jimbari embo ta ke ingito tunga javotoho eaguja ainge dombo na ke avo ingito tunga javotoho be ere ona. \v 30 Eto embo amina peni aisuja eto na isapa aisona. \s1 Uhu i ta eto puvurari Embo amo peni bera \p \v 31 Eto embo uhu ta eto puvurari amo embo tapa dembari ra. Eto embo enda ta ingari amo enda ta ari eto enda ta ke avo eaguja. \v 32 Eto embo uhu ta eto puvurari amita ke te ari te do ingari eto do kiari avo hande eaguja te embo isapamane na mane ingiora. \v 33 Rate embo amuna amita ke ingaguja amo God ta ari avo ke be eaguja \v 34 eto God na Embo amita ikari puvurari amita degi Ahihi Otohu ikeoi jo eneteoi God ta ke be avo hande eaguja. \v 35 Eto God Mamo na amita Meni osa eaguja avoeto ari tapa Meni ta ingeni ta iketo toaguja. \v 36 Eto embo amuna Meni ke be aisuja amo vasiri daroho humbuto iresuja te embo amuna Meni ke be ae aisuja amo vasiri daroho mane humbasuja te God ta tumo avo amita hamo ta daroho iresuja.” \c 4 \s1 Iesu na enda Samaria evohu ga ke ena \p \v 1 Eto embo isapamane Iesu ambo ambo uo bapataito eo John ta ambotani dembena avo Pharisee embomeni na ingia \v 2 (rate Iesu na bapataito ae rate ambotani na bapataito ea.) Eto Pharisee embomeni na Iesu ta ambotani isapamane ea amita duru avo ingia avo Iesu na kito \v 3 enda Judea toto enda Galilee ta pambuna. \v 4 Eto enda Galilee ta pambasi pambuto enda Samaria orohuta pambuto \v 5 da Sychar Jacob na meni Joseph ta enda ikena amita engihi \v 6 Jacob ta umo timbari hoto ai puvuna, eto iji 12 o'clock unu degi koso avoeto jangu indesi umo timbari hoto engihita arumbeto mihinu \v 7-8 amita ambotani indari humbasi da jo ta pahuo enda Samaria evohu vahai amo umo timbasi puvunu Iesu na kito evohu ta degi, “Na umo timbuto ike indone,” ainge enu, \v 9 evohu amina ke mine einge ena, “Ke umo do ere. Judea embomeni na dago Samaria embomeni mane umoro eagora te inena nane umo timbuto ikana ke ere?” ainge enu, \v 10 Iesu na ke einge ena, “Eto inena God ta hande te eto embo amuna no degi ta umo indesi penunu eria avo kiaehea amo inena daroho irari umo avo penunu eto umbaehea,” ainge enu, \v 11 evohu amina ke mine einge ena, “Embo, no umo timbari ovu irae eto hoto emo hu be ta avoeto daingeto inena daroho umo timbuto nau ikao? \v 12 Dagota mama Jacob te amita meniundi te o te aingeto indito umo hoto emo dagota ikarira te umo dagota mama Jacob dembari rete?” ainge enu \v 13 Iesu na ke einge ena, “Eto embo amuna umo erevi indesuja amo ehako umo ujeje aisuja, \v 14 rate umo nanena ikasona amo indou ambota ehako umo ujeje mane aisuja te amita jo ta kuru vivihe vasiri te daroho iresuja.” ainge enu \v 15 evohu amina, “Embo, umo erea avo ikao indono umo ujeje mane ai, eto na umo ujeje ururou ehako ei umo timbasi mane puvuresona.” ainge enu, \v 16 Iesu na, “Pambuto no ivu jage ejo puvuroi,” ainge enu \v 17-18 evohu amina, “Ivu nau irae,” ainge enu Iesu na, “Ke be erea no ipone mahu tapa 5 rate vahai eha umoga mihia amo ivu no manera avoeto ivu no irae ke erea amo ke be ra.” Ainge enu \v 19 evohu amina, “Embo, nane umo ere kogona amo perovetara, \v 20 te dagota mamahamane na tiri ei ta God jakeka ere ijiahera te ungo na da Jerusalem ai ta God jakeka ara ke eagova.” Ainge enu, \v 21 Iesu na ke einge ena, “Evohu, umo ke nau avo ke be ejo. Iji puvuto ere hua emo tiri ei eto da Jerusalem ai ta God Mamo avo mane jakeka aisora te amo eingera. \v 22 Ungo Samaria embomeni amo God kiae rate teho jakeka eagova te dago Judea embomeni na God kogue jakeka eagora eto God na Judea enda ta eto embo tapa orekasuja \v 23 eto iji mahu puvuto mihia emikote embomeni na jo te ahihi te ke be te na Mamo God jakeka aisora amo God na jakeka be aravo ingito osa aisuja. \v 24 Eto God amo Ahihi avoeto embo na ke be te ahihi te na jakeka ara uje ere ua.” Ainge enu, \v 25 evohu amina ke einge ena, “Na kogona amo Keriso, ungotenau hondate ari embo amo puvuto ke tapa au ingesora,” ainge enu, \v 26 Iesu na, “Embo puvuresuja ke erea embo amo umo te ke eria, embo amo namora,” ainge ena. \p \v 27 Eto ke ainge ijinu Iesu ta ambotani na egerembeto puvuto Iesu evohu amiga ke ijie mihinu kito ti kakambukea te do uje eto evohu amiga ke ere ijina avo eto ingae toa. \v 28 Eto evohu amina amita umo timbari ovu tonu venu da ta huheveto pambuto amita embomeni ta degi ke einge ena, \v 29 “Embo vahai puvuto mihia emina ari nau tapa do eagona avo harikehei ingena avo Keriso rete pambuto kivu.” Ainge enu, \v 30 embomeni na da ta eto kesi pahuo, \v 31 ambotani na Iesu indoja uje eto ke einge ea, “Ahe Poekari Embo, umo indari erevi humbuto inda,” ainge eo \v 32 Iesu na einge ena, “Indari nau degi ta mihia amo ungo kiaera,” ainge enu, \v 33 ambotani na ke ungo oenga mine ara eto einge ea, “Embo amuna indari ikehere indei?” Ainge eo, \v 34 Iesu na ke einge ena, “Indari nau amo na ikari embo amita pure ana uje eto ikena avo ano irae aisuja. \v 35 Eto ungo ke eagova amo ‘Hariga 4 irae au donda be gasa aisuja avo kahumbeto be humbasora’ ainge eagova te ungota degi erena, ungo pure poeto kivu, mahu gasa eto giroro eto kahumbari inono ehija. \v 36 Eto be humbari embo na amita mine mahu humbuhe harau ta ikihe vasiri te daroho iresuja. Avoeto ve urari embo te eto humbari embo te ainge eto tunga javotoho ere ora. \v 37 Eto timu hatirari ke erena amo ke be ra, embo nei ve uraguja eto embo nei amo be kahumbaguja, \v 38 eto na ungo embo nei ta pure ta ikehene be ere kahumbihova. Amo embo nei na pure ngahia ena te ungo na pure ta mine avo ere uhova.” \v 39 eto enda Samaria da ai ta mihahera amina evohu amita ari tapa avo Iesu na harikenu evohu amina ingina avo enu embomeni na ingito Iesu ke be \v 40 eto puvuto Iesu avo embomeni amiga iroja uje eto penunu eo iji heriso Iesu na da ai mihie ke ijinu \v 41 embomeni isapamane na Iesu ke be ea. \v 42 Eto embomeni na evohu amita degi ke einge ea, “Dago ke no ehe ingera avo pere mane rate amita pe ta ke ei ingito amo enda ta orekari embo be ra ainge ijie ke be erera.” \s1 Eto Iesu na embo okose ta meni enu kojena \p \v 43 Eto Iesu na iji heriso irae enu enda Galilee ta pambuna. \v 44 Eto Iesu na ke erevi mahu ena, “Da vahai embo na God ta peroveta asuja amo da vahai embomeni amita na mane osa aisora.” ainge ena, \v 45 rate Galilee ta puvunu Jerusalem pondo ta ari neite neite enu avo embomeni na kito puvuto mihio Iesu puvunu kito pekea. \p \v 46 Eto Iesu na da Cana enda Galilee ai ta umo enu ‘Wine’ ena da ai ta ehako puvuto mihinu \v 47 koto humbari embo okose na amita meni avo da Capernaum ta mihie ambure sapura be humbuto pehari ahumpa be unu puvuto (Iesu da ta puvurari ke ingito puvuto) Iesu ta degi meni kojaja penunu enu \v 48 Iesu na ke einge ena, “Umo teho na ke be mane asoa te vasiri te ari neite neite avo kihi kesi uje ere oete?” ainge enu, \v 49 embo okose amina, “Embo, nau meni pehasi ere ua avoeto sausau ungote pambasira,” ainge enu, \v 50 Iesu na, “Umo oenga pambu, no meni mahu erehija,” ainge enu, \v 51 embo amina Iesu ta ke avo humota ue degi ta pahunu amita bande ta pure embo vahai na puvuto degi ta hambuto, “No meni mahu erehija,” ainge enu \v 52 ingito ke einge ena, “Iji deina erehei.” ainge enu, “Iji mahu amita hure 1 o’ clock amina hamo vevere jamo ehija,” ainge enu \v 53 embo amina Iesu na amita meni eraja ke ena amo iji 1 o’ clock unu ke ena avo hotembeto embo amite eto amita bande vahai embomeni te aingeto Iesu ke be ea. \v 54 Eto Iesu na enda Judea ta eto pambuto Galilee eto orohuta hajire nei ena eto nei erevi ena. \c 5 \s1 Iesu na Umo ireremba javo Bethzatha ai ta embo vahai enu kojena. \p \v 1 Eto amita ambota Judea ta pondo iji nei Iesu na da Jerusalem ta aumihe pambuna. \v 2 Eto da Jerusalem ai ta o ‘sheep’ ta horari huga pe amita engihi ta embo ta umo ireremba amo Judea ta ke na Bethzatha ke eagora amo arara tapa 5 amina umo amo joekari \v 3 eto popora embo tihi vahaikari eto utu ihirari eto ingeni meni pehari amina arara ai ta mihie umo simba ere uahera. \v 4 Avo God ta Anera na veto umo enu vasiri unu popora embo vahai amina kihi umo ai ta sorueto veto kuheto kojena \v 5 eto embo vahai ai hereketo mihina amita ambure umbuna amita jua tapa 38 \v 6 avo Iesu na amita ambure iji koso mihahija avo kito, “Umo kojasi uje ere oete?” Ainge enu, embo amina ke mine einge ena, \v 7 “Embo, na humbuto umo ta ikari embo irae avoeto umo ta pahuore embo nei na na seriketo umo ta veaguja,” ainge enu, \v 8 Iesu na einge ena, “Umo ereto no evari besi humbuto pambu.” ainge enu \v 9 embo amina kojeto amita evari besi humbuto pambuna. Rate jangu indari iji te ari erevi ena, \v 10 avoeto Judea embomeni na embo kojena amita degi ke einge ea, “Umo jangu indari iji te no evari besi humbuto ere pahoa amo ke pepeni ere poekihea,” ainge eo, \v 11 embo amina ke mine einge ena, “Ke be rate na ehei kojehena embo amina ehei evari besi humbuto ere pambuhona,” ainge enu, \v 12 enana na, “Embo amuna ehei humbuto ere pambuhoe?” ainge ijio, \v 13 Iesu na embo isapamane ta orohuta pahunu popora embo kojena amo kiae ena. \v 14 Eto ambota Iesu na popora embo kojena avo temple jo ta kito ke einge ena, “Umo kojehea te no ari sapura tapa avo tojo. Eto no ari sasapura tapa toae amo hajire ngahia be no degi ta puvuresuja,” ainge enu, \v 15 embo amina egerembeto pambuto Judea embomeni ta degi, “Na Iesu na ehei kojehena,” ainge ena. \p \v 16 Eto Iesu na jangu indari iji te ari neite neite ena avo eto Judea embomeni na Iesu ta degi pambuto ke ngahia eo, \v 17 Iesu na ke mine einge ena, “Nau Mama na iji tapa pure eaguja avoeto na ainge ereona.” ainge enu, \v 18 Judea embomeni na jangu indari iji te ke pepeni poekena avo pere mane rate Iesu na God amo amita Mamo eto Mamo ga inono ke ena avoeto daingeto taro pehasuja avo degi jombure ea. \s1 Iesu amo God ta Meni bera \p \v 19 Eto Iesu na enana ta pehumba ta ke mine avo einge ena, “Na ungota degi ke be erena, Meni na oenga mane eaguja te Mamo na do eaguja avo Meni na kito eaguja avoeto Mamo na do eaguja amo Meni te tapa eaguja. \v 20 Eto Mamo na Meni osa ue amita ari tapa amo eoi kiaguja. Eto au Meni na vasiri sovera te aisuja amo ari eha ere ona eingeko mane avo ungo na kito haha puha aisova. \v 21 Amita be amo embo pepehekari Mama na au vasiri te erasora ainge dombo meni na amita uje na siriketo au vasiri te erasora \v 22 eto Mamo na embo ta ari sasapura siriketo hajire mane ikaguja te embomeni na God Mamo amo Otohu ke eagora ainge dombo God ta Meni Otohu ke ara God na eoi Meni na ari sasapura ta hajire siriketo ikaguja. \v 23 Rate embo amina Meni otohu ae eagora ainge dombo Meni ikari Mamo avo otohu ae eagora. \p \v 24 Eto na ungota degi ke be erena. Embo amuna nau ke ingito na ikari embo avo ke be ijie humota ere ua amo irari daroho mahu humbuto iresuja amo pehari ta eto ereto amita ari sasapura ta hajire mane kesuja te tiumbehei vasiri te daroho mihia. \p \v 25 Eto ungota degi ke be erena, iji puvija amo mahu puvija amo embo pepehekari na God Meni ta ke avo ingito be ingesora amo vasiri te erasora \v 26 amita be amo Mamo amo vasiri ta susu avoeto Meni amo ehei vasiri ta susu ere ua. \v 27 Eto amo Embo ta Meni avoeto ehei ari sirikari ta embo peni ehija. \v 28 Eto ungo ke erevi ingihe jopapa mane aisova te embo pehari na Embo amita ke ingihe use toto ereto \v 29 ari jajavotoho embomeni na vasiri te daroho iresora te ari sasapura embo avo hajire ikau kesora. \s1 Iesu ta ari harika ari Embora \p \v 30 Rate na oenga ari inono aera te ari erevi daingeto sirikasona avo eoi ingito eagona te nau uje na mane eagona te na ikari embo ta uje avo pere eagona avoeto embo ta ari sirikasona amo ke be na pere aisona. \p \v 31 Eto ari nau deire avo na oenga harikasona amo ke be mane ra. \v 32 Te ari nau harika ari Embo nei mihia amina harikasuja eto na kogona amo Embo amita harikari amo ke be ra. \v 33 Eto ungo na John ta ke ingora ikeheve pambuto amita ke avo be pere ingihera. \v 34 Rate embo na na orekari ta ke avo ae rate ungo God na orekasuja amita ke avo erena. \v 35 Eto John amo ungota kerivo ijimbeto usasa ikari embo avoeto ungo usasa iji isapa kito tunga javotoho eagova \v 36 te ke nau amo peni John ta ke amo isapa ra. Nau Mama na nane pure ana ikena avo ururono embomeni na kesora avoeto na ikari Embo amo nau Mama avo embo na be kesora. \v 37 Eto nei amo nau Mama, na ikari Embo, amina na amunure avo ungota degi eoi mane ingagova eto amita ke avo ungo ingagova te amita hamo avo do aingere amo ungo kiae ra. \v 38 Eto God na amita Meni ikehei puvija avo ungo ke be ae avoeto amita ke avo ungota jo ta irari uje aera. \p \v 39 Eto ungo God ta ke kajari avo iji tapa eheketo kogue vasiri daroho ai ta humbasi eagova te God ta ke kajari amina na amunure avo harikaguja, \v 40 rate ungo vasiri daroho humbasi nau degi ta puvurae eagova. \v 41 Na embo peni ke ijie ungo na na osa ana ke aera \v 42 eto na ungota jo amo na kogona ungo God osa ae embopora. \v 43 Eto na nau Mama ta javota puvena te ungo na na pekaera eto embo nei na tohota javo ta puvuraehija amo ungo na pekaeheva. \p \v 44 Eto God vahai amina ungo javotoho retemo sapura re avo ere kogua te amo ungo be hotembae ue embo nei na ungo jakeka ara uje isapamane eagova avoeto ungo daingeto God ke be avo. \v 45 Ungo nane God Mamo ta tombu ta pehumba eagona mane hotembasova te ungota embo vahai Moses avo ungo humota eagova embo amina ungo Mamo ta tihi ta pehumba aisuja. \v 46 Eto Moses na ke kajena amo namo avoembo kajena te ungo Moses humota ue namo te tapa humota aheva \v 47 rate ungo Moses ta ke kajari avo ke be ae eagova avoeto ke nau ungo daingeto ke be avo?” ke ainge Iesu na oje kahena. \c 6 \s1 Iesu na embo 5,000 unduna \r (Matthew 14:13-21; Mark 6:20-44; Luke 9:10-17) \p \v 1 Eto emita ambota Iesu na umo javo Galilee (amita javo nei Tiberias) avo embuto oiho ta pambuto mihie ari neite neite ue embo kokojekena \v 2 avo kesi embomeni isapamane na ambo ambo ue puvuo \v 3 Iesu na heti i ta amita ambotani ga vihito arumbena. \v 4 Eto Iesu na ari erevi ena amo Judea ta jarukari pondo ari iji puvuto auvihinu ena. \v 5 Eto Iesu na arerembeto embo isapamane puvutohuo kito Philip ta degi ke einge ena, “Ungote indari dainge koro na ombuto humbuto embo isapamane emo unduroro?” ke ainge ena \v 6 amo Iesu na do aisuja amo mahu kina te teho Philip ta degi au Philip na ke do au ingesi avo eto ingina \v 7 eto Philip na ke mine einge ena, “Ungote koro peni vahai na bread humbahera amo embo vahai vahai na pereto indoro inono mane aisuja.” Ainge enu. \v 8 Ambotani nei Simon Peter ta namei Andrew na einge ena, \v 9 “Meni isapa emina bread 5 umo o heriso, ainge humbuto puvuto mihia te inono manera,” ainge enu \v 10 Iesu na einge ena, “Aravora te evu embomeni tapa arumbare.” ainge enu embo tapa 5,000 te evohu te meni isasaraho te tapa enena ta arumbeo \v 11 Iesu na bread tapa 5 humbuto God ta degi peketo embo arumbea amita degi ikena. Eto umo o heriso amite tapa ikenu embomeni tapa indio inono enu \v 12 amita ambotani ta degi einge ena, “Indari indera amita ihehe avo aija mane asova te tapa siriketo umbuvujo.” ainge enu, \v 13 ihehe siriketo umbua bread amo tapa 5 rate handija tapa 12 amo ihehe na pevihina. \v 14 Eto Iesu na ari erevi enu embomeni na kito ke einge ea, “Peroveta enda ta puvuresuja ainge ijiore simba ere ovora amore erevira,” ainge ea. \v 15 Eto embomeni na Iesu ta degi ke vasiri na eto aro enana ta king aja ke asora avo Iesu na kito umo oenga veto tiri ta pambuna. \s1 Iesu na umo hamo ta isa ena. \r (Matthew 14:22-33; Mark 6:45-52) \p \v 16 Eto hure vovunu ambotani na da Capernaum umo oiho ai ta pambasi umo hora ta veto \v 17 e nga ta vihia eto Iesu tiri ta pambuna amo puvurae enu mume sihukihinu \v 18 e nga ta pahuo pisara peni vahai be puvuto umo piri unu \v 19 e nga tavihe 6 o 7 kilometre ainge pahuo Iesu na umo hamo ta haito puvutuhunu kito joru uo \v 20 Iesu na kito ke einge ena, “Namora, ungo joru avojo.” ainge enu \v 21 Iesu e nga ta vihoja uje ea te degi pambasi uje ea avo mahu puvua. \s1 Da Capernaum ta ke kasari bande ai ta Iesu ga ke mine ara ea. \p \v 22 Eto embomeni asa umo oiho ta toa amina iho vujenu e nga vahai be avo mihina ai ta ambotani na pere vihito pahuo Iesu avo e nga ta vihae \v 23 kito bread india degi amita engihi ta da javo Tiberias ai ta e nga nenei puvua avo Iesu te ambotani te puverete avo kesi pambua \v 24 rate kiae eto e nga nei ai vihito Iesu jombure asi da Capernaum ta pambua. \s1 Iesu amo uhu ita indarira \p \v 25 Eto pambuto Iesu hambuto ke einge ea, “Ahe poekari embo, umo dainge eto puve?” ainge eo \v 26 Iesu na ke mine einge ena, “Na ungota degi ke be erena, ungo God ta ari neite neite keheva avo ae rate indari peni vahai be indeva avo eto na jombure ere ova. \v 27 Te indari amo sari aisuja avo eto ungo indari ta pure avojo, indari nei vasiri te daroho iraguja amita pure avo evujo. Eto indari avo Embo ta Meni na hande ikasi ere ua, eto God Mamo na Embo ta Meni javotoho ke eria,” ainge Iesu na enu \v 28 embomeni na ke einge ea, “Eto God na dago pure do ara uje ere oi?” ainge eo \v 29 Iesu na ke mine einge ena, “God ta pure amo erevira: God na Embo ikehei puvija avo ke be ijie humota evujo,” ainge enu, \v 30-31 mine einge ea, “God ta ke mahu kajari ai ta ke einge mihia. ‘Amina bread uhu i ta ikenu embomeni na india,’ ke ainge kajari mihia amo dagota mamahamane na ojagatambu ta mihie uhu i ta bread avo india te inena pure do ao no hajire avo kito ke be aro?” ainge eo, \v 32 Iesu na ke einge ena, “Na ungota degi ke be erena, uhu i ta bread avo Moses na ikae rate nau Mama na uhu i ta bread be avo ikaguja \v 33 eto God ta bread be avo uhu ta eto veto embo tapa ta degi vasiri ikaguja,” ainge enu \v 34 “Embo, bread avo dagota degi mahainge ikejo indore,” ainge eo, \v 35 Iesu na ke einge ena, “Vasiri te irari bread amo namora. Eto embo amuna nau degi ta huresuja amo veaguja mane kesuja. Eto na humota aisuja embo na mane umo ujeje kesuja \v 36 eto na ungota degi mahu ijiena te ungona na tihi na ere kogova te na humota ae ere ova. \v 37 Te God na embo nau degi ta ikasuja amo nau degi ta hururoro na mane toasona te umbasona \v 38 eto na uhu ta eto puvena amo uje nau avo aisi puvuraera te na ikehei puvena Embo amita uje avo pere aisona. \v 39 Eto embo na ikehei puvena amita uje amo embo tapa nau ikehija amo nei vahai mane veto pambasuja te iji kombu te ano tapa erasora. \v 40 Erena amo nau Mama ta uje amo embo amuna God ta Meni kito humota eto vasiri daroho humbasuja amo iji kombu te ano vasiri te erasuja,” ke ainge Iesu na ijinu \v 41 Judea embomeni na ‘Na bread uhu ta veari ra’ ke ainge Iesu na ena avo ingito isoro ke ungo oenga ijie \v 42 einge ea, “Embo emita mamo Joseph ra eto amita e mamo amo ungotena kiarira te doeto uhu ta eto veari ke erei?” ainge eo \v 43 Iesu na ingito, “Ungo isoro ke ungo oenga ereva avo tovu. \p \v 44 Eto embo na oenga nau degi ta mane huresuja te God na jigito gorukau huresuja embo amo na iji kombu te ano erasuja. \v 45 Eto peroveta na ke einge kajea, ‘Embo tapa avo God na ahe poekasuja’ ke ainge kajari mihia avoeto embo amuna God ta ke ingito kiari humbuhe nau degi ta puvaguja. \v 46 Rate embo na God ta tombu kiaera te embo God ta degi eto puvurari amina God kiarira \v 47 te na ke be erena embo amuna ke be ijie humota aisuja amo vasiri daroho humbasuja. \v 48 Eto na vasiri daroho ta bread ra, \v 49 te ungota mamahamane na ojagatambu ta mihie bread uhu ta eto veari avo india te irae pepehekea \v 50 te bread uhu ta eto veari erena emo indito mane pehasora, \v 51 te bread vasiri te uhu ta eto puvija ke erena amo namora eto embo amuna indesuja amo vasiri te daroho iresuja. Eto bread ikasona amo nau visi avo enda ta embomeni vasiri te irora ikasona,” ke ainge Iesu na enu, \v 52 Judea embomeni na tumo ue ke ungo oenga eto einge ea, “Do eto embo emita visi ikau ungotenane indoro?” ainge eo, \v 53 Iesu na ke mine einge ena, “Eto ungo ta degi ke be erena. Embo ta Meni ta visi te orosa te indae aisova amo ungota degi vasiri mane iresuja, \v 54 te embo amuna nau visi te orosa te indesuja amo embo amita degi vasiri te daroho iresuja avoeto iji kombu ta jigono erasuja. \v 55 Amo nau visi te nau orosa te amo indari be avoeto, \v 56 embo amuna nau visi te orosa te indesuja amo na embo amita jo ta iresona eto embo amo jo nau ta iresuja \v 57 ke amo erevira, nau Mama vasiri te na na ikehei puvuto amita degi vasiri ere humbuhona ainge dombo embo amuna na indito nau degi ta vasiri humbasuja. \v 58 Eto bread uhu ta eto veari erena amo ungotenau mamahamane na indito pepehekea ainge mane rate bread erevi indesuja amo vasiri te daroho iresuja.” \v 59 ke ainge da Capernaum kasari bande ta enu. \s1 Doroho irari ta ke amo Iesu ta degi mihia \p \v 60 ingito amita ambotani nei uhoho na einge ea, “Ke emo sapura be avo ere ingihera avoeto embo na daingeto ke erevi ambo ambo aro?” ainge \v 61 tumo te tapa ea avo Iesu na kito ke einge ena, “Eto ungo ke erena avo ingito hini kambari ere ovete? \v 62 Embo ta Meni na veari degi ta vivihirou ungo kito do hotembavo? \v 63 Eto visi na nei do mane ikaguja te Ahihi na vasiri ikaguja avoeto na ke erena amo ahihi te vasiri te amita ke avo erena. \v 64 Rate ungo nei uhoho na ke be ae eagova.” Ainge Iesu na ena amita be amo Iesu ke be ae embopo eto embo nei Iesu ta jenge indesuja embo amo Iesu na mahu ihikari ta kina. \v 65 Eto ke nei einge ena. “Avoeto ungota degi ke mahu ijiena amo embo na mane nau degi ta huresuja te God na au huresuja ainge ijiena.” \v 66 eto ke ainge ena amikote ambotani nei uhoho na Iesu ambo ambo ae toto ungota uje ta pambua. \v 67 Eto Iesu na ambotani 12 ta degi ke einge eto ingina, “Eto ungote tapa pambasi uje ere ovete?” ainge enu \v 68 Simon Peter na einge ena, “Bada dago umo toto amuta degi pambaro? Vasiri daroho irari ta ke avo inena hande oe \v 69 ke be erera eto umo God ta Embo Otohu be avo dago ere kogora,” ainge enu \v 70 Iesu na ke einge ena, “Nanena ungo 12 avo siriketo humbuhana te ungo vahai avo Satan ta tohora.” Ainge ena \v 71 amo embo Simon Iscariot ta meni Judas amo ambotani 12 ra te Judas amina isoro embo ta harikasuja avo eto ena. \c 7 \s1 Iesu na da Jerusalem pondo ta pambuto embo ahe poekena \p \v 1 Eto iji amita ambota enda Judea embomeni na Iesu taro pehaja ke eo Iesu na kito enda Galilee ta isa ena. \v 2 Eto Judea ta pondo javo Horoma Pondo auvihinu \v 3 Iesu ta ambo jimbi na Iesu ta degi ke einge ea, “Inena degi erevi toto Judea enda ta pambuto no ari neite neite avo ao no ambotani na kiorote? \v 4 Eto embo amuna dombo aisi uje aisuja amo mane ojikari na aehija avoeto embo tapa ta tihi ta ari no avo ao sigeto peni vahai ururou tihi na koguroro embo peni aisoa,” ainge ea \v 5 amo Iesu ta ambo jimbi na Iesu humota ae avoeto ke emo eo, \v 6 Iesu na ke mine einge ena, “Iji nau amo puvuraera te ungota iji amo inono be ra. \v 7 Eto enda embomeni na ungota degi tumo ae rate nanena enana ta ari sasapura harikagona avoeto nau degi ta tumo eagora. \v 8 Avoeto ungo pondo ta pambuvujo, eto nau iji puvurae avoeto na eha pondo ta mane pambasona.” ainge enu. \s1 Iesu na pondo ta pambuna \p \v 9-10 namei kamei pahuo enda Galilee ta mihimihe embo na kiora ojiketo titiha ta kiae pondo ta pambuna. \v 11 Eto pondo ue Judea embomeni na Iesu puveite puvuraere avo kesi jombure ea. \v 12 Eto embomeni na oenga oenga horuketo embo nei na kumumu ke na, “Embo amo javotohora,” ke ijio embo nei na, “Embo amina embo sio humbei ere pahora” ainge ea \v 13 amo Judea ta embo okokose joru ue ke araha ta ae ojikari na ea. \p \v 14 Eto Iesu na pondo orohuta puvuto temple jo ta horeto embomeni oje kahihinu \v 15 Judea embomeni na kito haha puha ijie ke einge ea, “Embo emo school kiae rate daingeto book ere ehekihei,” ainge eo \v 16 Iesu na kito ke mine einge ena, “Ahe Poekari nau emo na ikenu puvua Embo amita ahe poekari ra te nau hotembari na aera, \v 17 te embo amuna God ta uje avo aisuja embo amina ahe poekari nau amo God ta degi eto puvurari rete nau degi ta eto puvurari re avo be kesuja. \v 18 Eto embo amuna amita hotembari na embomeni ahe poekasuja amo embomeni na kito embo peni ke ijie jakeka ara aisuja rate embo amuna ikari embo avo embomeni na jakeka ara ke hande aisuja amo ke sokova na mane hande aisuja te ke be na pere aisuja. \v 19 Eto Moses na ke pepeni ikenute ikae re? Eto ikena te ungo tapa na poekagova te do eto na tavo pehana uje ere ove?” ainge enu \v 20 embomeni na, “Umo ahihi sapura na jo ta horari ra. Embo amuna umo taisi erere?” ainge eo \v 21 Iesu na ke einge ena, “Na ari vahai jangu indari iji te ehena avo ungona kito ke isapamane ereva te erevi hotembevujo \v 22 eto Moses na hamo kakamba ava ena (ari amo amina ihikae rate ungota ohihi mamahu na ihikari ra) Eto ari amo ungo na jangu indari iji te eagova. \v 23 Eto na ke erena amo ungona Moses ta ke pepeni agi ue jangu indari iji te embo ta hamo kakamba eagova ainge dombo na jangu indari iji te embo ta hamo javotoho uena avoeto ungo do eto nau degi ta tumo ere ove? \v 24 Eto ungo embo ta ari javotoho rete sapura re avo tihi na kogue pe pekihi emina ke re eagova te jo na aera,” ainge Iesu na ena. \s1 Embo emo Keriso be rete avo ke kasea \p \v 25 Eto iji amikote da Jerusalem embomeni na ke mine ara eto einge ea. “Eto embo tasi uje ere ora emo erevi rete o erevi manere? \v 26 Eto embo emina ke eria te haekae eto nei do ae rate embo okokose na embo erevi Keriso be ere hotembiherete? \v 27 Eto embo emita puvurari degi amo ungotena kiarira te Keriso be simba ere ovora avo puvuraehija amo ungotena amita puvurari degi avo mane kiaehera.” Ke ainge embomeni na ea. \p \v 28 Eto Iesu na temple jo ta embomeni ta degi ahe poekihe ke vasiri na eto einge ena, “Eto ungo na kiarira eto na daingeto puvena amo ungo kiarira eto na uje nau oenga na puvurae rate Embo vahai na ikehei puvena amo ke be rate Embo amo ungo kiaera te \v 29 Embo amina na ikehei puvena avoeto Embo amo na kiarira,” ainge enu, \v 30 embomeni na ingito andito humbasi ea te amita iji puvurae avoeto God na haekenu toa. \v 31 Te embomeni nei uhoho ai ta mihia amina Iesu ke be ijie ke einge ea, “Eto Keriso na puvuto ari neite neite aisuja ke eagora amo Keriso erevira.” Ainge ijio. \s1 Temple ta police na Iesu humbasi pambua \p \v 32 ke peni vahai be enu Pharisee embomeni na ingito temple ta police na Iesu humbuto tipura ta ikara eo pambua. \p \v 33 Eto Iesu na ke einge ena, “Na ungote iji isapa mihima na ikena Embo ta degi ehako egerembeto pambasona \v 34 eto ungo na jombure eto hambae asova amo na pambasona degi amo ungo mane pambasova.” Ainge enu, \v 35 Judea embomeni na ingito ke mine ara ijie einge ea, “Embo emina pambuto mihirou mane hambara ke eria degi mo davorami erei? Eto Judea embomeni Greek enda nei nei ta pambuto iragora ai pambuto ahe poekasi ereite? \v 36 Eto ‘Na pambasona amo ungo na jombure eto mane hambasova eto na pambasona degi amo ungo mane pambasova’ ainge eria amita ke be mo deirami erei?” ainge ea. \s1 Eto Iesu na daroho umo ikasi ke ena. \p \v 37 Eto pondo iji tutumota pondo iji peni puvunu Iesu na ereto heteto ke vasiri na eto einge ena, “Eto embo amuna umo ujeje ururou kito evujo nau degi ta huroi. \v 38 Eto embo amuna na humota ere oi avo evujo hurou umo ikano indoi. Eto God ta ke kajari ta einge mihia. ‘Amita jo ta umo kuru na viharako eto vasiri te daroho iresuja.’” ke ainge ena \v 39 amita ke be amo Iesu na pambuto Mamo ta usasa ta horeto Ahihi Otohu ikau puvuto Iesu ke be ea embomeni amita jo ta horasuja amita ke avo ena. \s1 Eto embomeni na Keriso amunure avo ke taimbea \p \v 40 Eto embomeni nei uhoho na ke avo ingito einge ea, “Eto embo emo peroveta simba ere ovora vahai avora.” ainge ijio \v 41 embo nei na, “Embo emo Kerisora.” ainge ijio embo nei na, “Keriso simba ere ovora amo Galilee embo na mane aisuja \v 42 te David ta ahije vahai David ta da Bethlehem embo na Keriso aisuja ainge God ta ke kajari ta mihia” ainge ea \v 43 amo embomeni tapa amita hotembari vahai na ae rate hotembari tunga oenga oenga na ea \v 44 eto embo nei uhoho na Iesu humbuto tipura ta ikasi uje ea te enana ta ingeni amo Iesu ta hamo ta ingeni jujurukae. \s1 Judea ta embo okokose na Iesu ke be ae ea \p \v 45 Eto temple ta police na egerembeto priests pepeni te Pharisee embopo ta degi pambuo ke einge eto ingia, “Ungo do eto Iesu humbuto puvurae eheve?” ainge eo \v 46 police na ke mine einge ea, “Eto embo amina ke ainge ae ingae pekota ke javotoho eria.” ainge eo, \v 47 Pharisee embo na ingito ke einge ea, “Eto ungote tapa embo amita ke ingihe ere pahove? \v 48 Eto ungo kogova amo kiari embo pepeni te Pharisee embo te na embo avo ke be aera. \v 49 Eto tumo sosou embopo amina embo amita ke ingihe mihera amina Moses ta ke pepeni avo kiae ue ere pahora amo God na hana kiari ikasuja.” ainge eo, \v 50 embo vahai Nicodemus Iesu ta degi kihi pambuna amina ke einge ena. \v 51 “Eto embo ta sapura deire avo ganoka eto ingae teho sio humbasora amo ungotenau ke pepeni Moses na kajena amo ainge rete?” ainge enu, \v 52 Pharisee embomeni na ke mine einge ea, “Umo te tapa Galilee embo rete? Umo oenga eheketo ki. God ta peroveta tapa amo da Galilee ta eto mane puvagora,” ke ainge \v 53 eto embomeni sisiketo pambua. \c 8 \s1 Viro evohu jigito puvua \p \v 1 Eto Iesu na tiri javo Olives ta pambuto evinu \v 2 iho vujenu egerembeto temple ta pambunu embomeni amita degi puvuo arumbeto ahe poekihinu \v 3 enana ke pepeni kiari embopo te Pharisee embomeni te aingeto evohu vahai avo tiha unu kito humbuto embo tapa ta tihi ta embo tapa kiora ikeo hetenu \v 4 Iesu ta degi ke einge ea, “Ahe Poekari Embo, evohu erevi tiha oi kito haekehera \v 5 eto Moses ta ke pepeni ta amo koro na tiha evohu taro pehaja ena te hotembari no avo ejo ingore.” ainge ea \v 6 amita be amo Iesu ta degi popoja ke asi humbuto puvua. Rate Iesu na aruse eto veto ingeni na enda ta ahari ue mihinu \v 7 embomeni na eto ingari ke kaiketo ijio Iesu na hange ambu eto ke einge ena, “Ungo embo puveva amo embo vahai amuna ari sapura irae embo amina karu humbuto kihi taisuja.” \v 8 ke ainge eto tihi hu ta eto enda ta ahari unu. \v 9 Embomeni na ingito sisiketo embo evovo amina oenga pahunu eto embo nei nei amo vahai pamba uo evohu oenga Iesu ga heteto mihinu \v 10 Iesu na hange ambu eto evohu amita degi ke einge ena, “Pamone, embo daingere, eto embo vahai amuna umo pehumba aerete? \v 11 Aravora, te nane umo mane pehumba asona te umo pambuto no ari sapura toto irari javotoho na irijo,” ainge Iesu na ena. \s1 Iesu amo enda ta usasa ra \p \v 12 Eto Iesu na embomeni ta degi ihiketo ke einge ena, “Na enda ta usasara. Eto embo amuna na ambo ambo aisuja embo amo mume ta isa mane aisuja te vasiri daroho ta usasa amo amita degi iresuja.” ainge enu \v 13 Pharisee embomeni na ingito ke mine einge ea, “No harika ari embo irae umo oenga erea amo ke be mane asora.” Ainge eo \v 14 Iesu na ke einge ena, “Ari nau avo na oenga harikihena amo ke be ra. Na puvurari degi eto na pambari degi amo na kiarira te na puvurari degi eto pambari degi amo ungo kiaera. \v 15 Eto ari javotoho davore sapura davore amo ungota enda ta ari avo ungo embo na eagova nanena embo kogue embo emo sapurara eto embo emo javotohora ainge mane eagona \v 16 te ke aisona amo ke be na pere aisona amita be amo na ikari embo amo namote mihia amina ijioi eagona. \v 17 Eto ungota ke pepeni ta kajari mihia amo eto embo heriso na jo vahai eto ke vahai aisora amo ke be ra. \v 18 Avoeto ke nau erena amo na ikari Embo Mama nau amiga ke emo erena avoeto dago heriso na ke emo harikihera.” Iesu na ainge enu, \v 19 Pharisee embomeni na, “Mamo no davore?” ainge ena, “Ungona na kiae ere ova ainge Mama nau ungo kiae ere ova te ungona na kiaeheva ainge Mama nau amo ungo kiaeheva.” Ke ainge ena amo \v 20 temple jo ta God ta hande ikari degi ai ta ke emo ena. Amo Iesu ta iji puvurae avoeto andito umbae toa. \s1 Judea embomeni na Iesu ke be ae ea embopo amita degi Iesu na ke ena. \p \v 21 Eto Iesu na ke nei einge ena, “Eto na pambasona amo ungona na jombure ue ungota ari sasapura avoeto ungo pehasova. Eto na pambasona ai ta ungo pambari inono ae aisova.” Ainge enu \v 22 Judea embomeni na ke mine ara eto einge ea, “Na pambasona ai ta ungo mane pambasova ainge eria amo umo oenga teto pehasi ereite?” ainge eo, \v 23 Iesu na einge ena, “Ungo enda embopora eto na uhu embo ra. Eto ungo enda erevi tohora te na enda emita toho manera. \v 24 Eto na ungota degi ke mahu ehene ingeva amo ungota ari sasapura avoeto pehasova. Eto kivu, na amunure avo ke erena amo ungo ingito ke be ae ere ova amo ungota ari sasapura avoeto pehasova” ainge Iesu na enu, \v 25 “Umo amunure?” ke ainge eo Iesu na ke mine einge ena, “mahu kihi ungota degi ijiena amo namora. \v 26 Eto na ungo embo ke isapamane ahena eto ungota ari sasapura isapamane harikaehena te na ikari Embo amita ke amo ke be perera avoeto amita ke avo nau degi ta enu ingia avo enda embo ta degi hande ere ona.” ainge ena amo \v 27 Iesu na amita Mamo God avo ke ena te embomeni na ingae uo, \v 28 Iesu na ke einge ena, “Eto kiari amo nau mane rate nau Mama ta kiari nau degi ta ikena avo ungota degi hande eagona avo eto Embo ta Meni i ta tavo mihirou ungona na amunure ke eagona avo kito ke be aisova. \v 29 Eto na iji tapa na ikari Embo ta uje tapa avo eagona avoeto na egikae namote tapa mihia.” Ke ainge \v 30 ijinu embo isapamane na Iesu ta ke avo ingito ke be ea. \s1 Judea embomeni ta Ohihi Abraham \p \v 31 Eto Judea embomeni Iesu ke be ea amita degi Iesu na ke einge ena, “Eto ungo ke nau avo be jigesova amo ambotani nau be ururovo \v 32 nau ke be avo ano ingihirovo ke be amina ungo ari sasapura na andirari avo vujekasuja” Ainge enu \v 33 ingito ke mine einge ea, “Dago ta Ohihi Abraham ta degi eto puvurari eto embo nei na dago pundurae mihovora erevira te umo do eto dago vujekasi ke ere?” ainge eo, \v 34 Iesu na ke einge ena, “Na ungota degi ke be erena, Embo amuna ari sapura aisuja amo ari sapura na pundurari avoeto ari sapura ta pure ari embora. \v 35 Eto pure ari embo na bande ta daroho mane iresuja te meni be amina bande ta iresuja. \v 36 Eto ungo ari sasapura na pundurari avoeto God ta Meni na ungo vujekaehija amo ungo na jeneambueto daroho iraeheva. \v 37 Eto ungo Abraham ta meniundi amo na kiari rate ungota ohihi Abraham hotembae ue ke tapa do erena avo ungota jo ta horae avoeto na taisi ere ova. \v 38 Rate namo avo nau Mama ta degi do kiagona avo ke hande ere ona te ungo avo kogue ambo ambo ere ova.” ainge Iesu na enu, \v 39 embomeni na, “Dago ta Mama Abraham ra.” ainge eo, Iesu na, “Ungo Abraham ta meniundi kito amo Abraham na ena ainge dombo aheva. \v 40 Amo na God ta ke be avo ingihe ungota degi erena te ungona na taisi ere ova te Abraham na ari ainge amo ae ra. \v 41 Rate ungo eagova amo ungota mama na eaguja vahai avo eagova.” ainge Iesu na enu embomeni na ingito ke mine einge ea, “Dago suhita ari na ingae rate dagota mama amo God eto dago amita meniundi ra.” ainge eo. \v 42 Iesu na ke einge ena, “Eto God amo ungota Mamo kito amo na osa aheva amo na God ta degi puvuto mihena amo uje nau na puvurae rate na amina ikenu puvua, \v 43 te ke erena emo ungo ingito mana mana ue ingari inono ae avoeto ere ova. \v 44 Te ungota mamo amo Satan avoeto amita pure avo asi uje ere ova amo iji kihi ta amo embo tari embo eto embo amita ke be irae ke sokova avo pere iraguja. Avoeto embo amo ke sokova ta mamora eto embo amo ke ijie amo amita jo ta hotembari ke sokova avo puvaguja. \v 45 Rate nanena ke be eagona avoeto ungona na ke be ae eagova. \v 46 Te ungo embo vahai na nau ari sapura vahai do eagone kiagove avo harikevu ingone. Eto na iji tapa ke be pere eagona te ungo do eto na ke be ae eagove? \v 47 Eto God ta Meni na God ta ke ingaguja te ungo God ta ke ingae eagova amo ungo God ta meniundi mane avoeto.” Ainge Iesu na enu. \s1 Iesu te Abraham te amita ke \p \v 48 Judea embomeni na ke mine einge ea, “Dago kogora amo umo enda Samaria embo ahihi sapura na jo ta horari avoeto erea.” ainge eo \v 49 Iesu na ke einge ena, “Na ahihi sapura na horae rate na nau Mama Otohu eagona te ungona na otohu ae ere ova. \v 50 Amo nanena ae rate embo ta ari siriketo hajire ikari Embo amina javo nau otohu ara uje ere ua avoeto hajire amina ikasuja. \v 51 Eto ungota degi ke be erena, embo amuna ke nau ingito agi aisuja embo amina mane pehasuja.” ainge enu, \v 52 Judea embomeni na ingito ke einge ea, “Eto umo ahihi sapura na horari ke erera amo ke be perera. \v 53 Eto Abraham pehena eto peroveta tapa pepehekea te inena ‘embo amuna ke nau agi aisuja amo mane pehasuja,’ ke ainge erea amo dagota mama Abraham te peroveta tapa pepehekea amo inena dembari rete? Eto umo embo amunurami ke ere?” ainge eo \v 54 Iesu na ke mine einge ena, “Eto na oenga peni asi ahena amo ke be mane aehija te Mama nau ungo na ‘Dagota God ra’ ainge eagova amina au embo peni aisona. \v 55 Te, ungo amo God kiae ere ova te nanena God kiagona. Eto nanena God kiae ke ahena amo ungo ainge ke sokova embo ahena te na God kogue ke amita tapa avo ingihe agi eagona. \v 56 Eto ungota mamo Abraham na na puvuresona avo hotembu hotembu ue tunga javotoho ena.” ainge Iesu na enu, \v 57 Judea embomeni na ke einge ea, “Eto no humbari jua amo 50 mane rate Abraham inena kiari ke erea,” ainge eo \v 58 Iesu na, “Na ungota degi ke be erena, eto Abraham e na ingae pekota amo nanena mihahena,” ainge ena. \v 59 Eto Judea embomeni na ingito Iesu tasi koro siriketo humbuho Iesu na kito kiae ojikari na temple toto pambuna. \c 9 \s1 Embo e na tihi tahimbari ingena avo Iesu na enu kojena \p \v 1 Eto Iesu isa pahue embo e na tihi tahimbari ingena avo kogunu \v 2 amita ambotani na ke einge ea, “Ahe Poekari Embo, embo emo e ta mamo ta ari sapura na enutemo amita ari sapura na e ta hini ta eto tihi tahimbenu avo dago be kesi uje ere ora.” ainge eo, \v 3 Iesu na einge ena, “Amo e ta mamo ta ari sapura mane eto amita sapura mane rate God ta sovera avo embo tapa na kiora enu e ta hini ta eto tihi tahimbena. \v 4 Eto iji veae mihirou na ikari Embo ta pure aisona te mume sihukari ahumpa ere ua emo embo na pure ari inono aera. \v 5 Eto na enda ta iragona amo na enda ta usasa avo eagona eto aisona.” ainge eto, \v 6 enda ta isuva eto tavenu pegara enu humbuto tihi tahimbari embo emita tihi ta kuheto, \v 7 ke einge ena, “Umo pambuto umo ireremba javo Siloam (Javo amita be amo ‘Ikari pambari’) ai ta no tihi egejo.” ainge enu tihi tahimbari embo amo pambuto umo ai ta tihi egenu javotoho enu pambuna. \p \v 8 Eto amita da vahai embomeni te eto embo nenei te aingeto koro penunu ijioi ere koguahera amina embo avo kito ke einge ea, “Eto embo arumbeto mihie koro penunu eaguja embo amo erevirete?” ainge ijio, \v 9 embo nei na, “En, embo aravora,” ainge ijio embo nei na, “Embo nei, rate tombu hajire vahaira,” ainge ijio, embo kojena amina, “Na embo aravora,” ainge enu, \v 10 embomeni na, “Aravorate no tihi daingeto javotoho ehei?” ainge eo, \v 11 embo amina, “Embo javo Iesu na enda ta isuva eto tavehei pegara ehei humbuto tihi ta kuheto ke einge ehija, ‘Umo pambuto umo Siloam ta kuhe’ ainge ehei pambuto umo kuhehene tihi javotoho ehija.” ainge enu, \v 12 “Embo amo daingere,” ainge eo. “Embo amo na kiaera,” ainge enu. \s1 Tihi tahimbari embo daingeto kojena avo Pharisee embopo na jombure ea \p \v 13 Embomeni na tihi tahimbari embo kojena avo humbuto Pharisee embomeni ta degi pambuo \v 14-15 Pharisee embomeni na embo amita tihi daingeto javotoho enu ere koguna avo eto ingio tihi tahimbari embo kojena amina ke einge ena, “Embo Iesu na pegara humbuto nau tihi ta ikehei kuhehene javotoho ehei ere kogona,” ainge enu Iesu na jangu indari iji te pegara humbuto embo ta tihi ta kuhenu javotoho ena, \v 16 avoeto Pharisee embomeni nei uhoho na ke einge ea, “Embo emo jangu indari iji ta ke pepeni ambo ambo ae ere ua embo emo God ta degi puvuraera,” ainge eo Pharisee embo nei nei amina, “Embo ari sasapura embo na ari javotoho einge amo mane aehija,” ainge ijio, \v 17 Pharisee embo nei uhoho na ereto isoro ke eto kuru embo kojena amita degi ke ehako einge eto ingia, “Aravorate embo amina no tihi ehei javotoho ehija te no hotembari avo deire ejo ingore.” Ainge eo embo amina, “Embo amo Peroveta ra,” ainge ena. \v 18 Eto Judea embomeni na embo tihi tahimbari javotoho ena avo ke be ae ue ke be eto ingesi amita e te mamo te avo eo puvuo \v 19 ke einge ea, “Embo emo no meni rete avo hini ta eto tihi vahaikari puvunute avo daingeto tihi javotoho ehei ere kogoi?” ainge eo, \v 20 amita e te mamo te na ke mine einge ea, “Ke be, amo dagota meni hini ta eto tihi tahimbari puvuna te \v 21 embo amuna ehei tihi javotoho ehei ere kogua amo dago kiaerate dago ta meni amo embo peni ra amita degi eto ingavu,” ke ainge ea \v 22 amita be amo Judea embomeni na embo amina Iesu amo Keriso be ra ainge aisuja amo kaheketo oenga iresora ke ainge mahu ari ingari avo hotembeto joru eto \v 23 ungo oenga meni ta degi eto ingora ke ea. \v 24 Avoeto Judea embomeni na embo avo eo puvunu ke einge ea, “God vahai avo jakeka ejo, eto dago na Iesu avo sapura embo ke eagora.” ainge eo, \v 25 embo amina ke mine einge ena, “Embo amo sapura embo rete avo na kiaera te nau tihi sapura ari avo ehei ere kogona,” ainge enu \v 26 Judea embomeni na ke einge ea, “Eto embo amina no degi ta do ehei eto no tihi javotoho ehei?” ainge eo, \v 27 ke mine einge ena, “Na ke mahu ehena amo ungo ingae eto ehako ano ingito amita ambotani aisi uje ere ovete?” ainge enu, \v 28 Judea embomeni na tumo eto embo avo ke einge ijie isembea, “Eto umo avo amita ambotani ejo. Dago avo Moses ta ambotani ra. \v 29 Eto God na Moses ta degi ke ena avo dago kiari rate embo avo daingeto puvuna avo dago kiaera.” ainge eo, \v 30 embo amina ke mine einge ena, “Eto ke ungo na ereva amo na manamana ere ona te embo amina nau tihi hirikehija avo ungona daingeto puvurari ke ereva, \v 31 te ungotena ere kogora amo God na sapura embo ta ke amo mane ingaguja te embo javotoho God ta pure ari embo amita ke avo ingaguja. \v 32 Eto iji mahu ta eto puvuto eha emite amo embo na e na ingari iji te tihi tahimbari amo embo nei na ae javotoho aera. \v 33 Eto embo erevi God ta degi puvurae amo ari emo mane aehija,” ainge enu, \v 34 enana tumo ue ke einge ea, “Umo ari sapura ue ingari amina dago ahe poekasi erete?” ainge ijie ohimbeo ke kasari bande toto pambuna. \s1 Pharisee embopo na ke kiae ea \p \v 35 Avo Iesu na ingito jombure pambuto embo avo hambuto ke einge ena, “Umo Embo ta Meni avo ke be ijie ere oete?” ainge enu \v 36 embo amina ke mine einge ena. “Embo, Embo ta Meni mo amunure avo ejo na kito ke be ane.” ainge enu, \v 37 Iesu na ke mine einge ena, “Inena embo avo kogoe embo amina umote ke eria, embo re aravora,” ainge enu, \v 38 embo amina, “Bada, na umo ke be erena,” ainge eto Iesu jakeka ena. \p \v 39 Eto Iesu na ke einge ena, “Na embo ta ari sirikihe embo tihi tahimbari embomeni avo ano tihi javotoho ururou eto embo nenei tihi na kito kiaesira eagora avo ano tihi tahimbasuja avoeto enda ta puvena.” ke ainge enu, \v 40 Pharisee embomeni ai ta mihia amina ingito ke einge ea, “Eto dago mo tihi tahimbari ke ere?” ainge eo, \v 41 Iesu na ke mine einge ena, “Ungo tihi tahimbari embopo amo na mane pehumba ahena te ungo na ‘Dago kiarira’ ainge ereva avoeto ungona ari sapura ta hajire kesova.” ainge Iesu na ena. \c 10 \s1 O ‘sheep’ simba ari embo javotoho amita ke. \p \v 1 Eto Iesu na ke einge ena, “Na ungota degi ke be erena, pegene embo na amo o ‘sheep’ ta huga peta mane horeuja te huga jaruketo jo ta veaguja \v 2 te o ‘sheep’ simba ari mamo na amo huga pe ta horasi uei \v 3 huga pe simba ari embo na o ta mamo kito pe hirikeoi horeto amita o ‘sheep’ vahai vahai javo ijie jage ijioi o amita pere na mamo ta ke hajire ingihe mamo ambo ambo ue arahata pambagora. \v 4 Eto arahata puvuto o mamo kihi pambuhoi ambota oroviketo ke hajire ingihe pambagora. \v 5 Te embo nei ta ke hajire ingihe amo mane ambo ambo eagora te joru toto pambagora.” \v 6 eto ke ainge Iesu na timu hatirari ke na ena te embomeni na ke be hotembae eo. \s1 O ‘sheep’ Simba Ari Embo be amo Iesu ra \p \v 7 Iesu na ke ehako einge ena, “Na ungota degi ke be erena, na o ‘sheep’ ta huga pe ra. \v 8 Eto embo nei nei mahu kihi puvua amo pegene embopora avoeto o ‘sheep’ na ke hajire ingae ue toa. \v 9 Te huga pe amo namo avoeto embo na nau degi ta horeto osaga mane kesuja te puvuto pambuto ue samara eto enena javotoho kito indesuja. \v 10 Eto pegene embo amo pegene eto tau pehara puvaguja te na puvena amo embo ta vasiri ikano humbuto ve isapamane eto irora puvena. \v 11 Na o ‘sheep’ simba ari embo javotoho ra te o ‘sheep’ simba ari embo amo o ‘sheep’ orekasi amita hamo na ombuto taro sari aisuja. \v 12 Rate ‘sheep’ simba ari embo eto ‘sheep’ ta mamo mane avoeto isoro o ‘wolf’ na o ‘sheep’ kambasi puvutuhurou kito embo amo o ‘sheep’ toto joru pahurou o ‘sheep’ amo joru sepuriri eto pambasora. \v 13 Amita be amo koro pure ari embo na o ‘sheep’ hotembae eaguja te \v 14 Namo avo o ‘sheep’ simba ari embo javotohora te nanena nau jekahoka kiagona eto ungona na kiora. \v 15 Ainge dombo nau Mama na na kiaguja eto nanena nau Mama kiagona. Eto nau o ‘sheep’ irora namo avo vasiri te pehasora. \v 16 Eto nau o ‘sheep’ nenei mihera amo huga jo ei ta irae rate amite tapa nanena tatapeketo humbuto vahai ta ikasona. Eto enana te tapa nau ke hajire ingihe tatapeketo iriroro na enana ta simba ari embo ainge aisona. \v 17 Eto nau vasiri toasona eto ehako umbasona avo nau Mama na na osa ere ua. \v 18 Eto uje nau na nau vasiri toasona amo embo nei na mane egimbeto humbasuja. Eto na sovera humbuto pehasora eto sovera amina au nau vasiri ehako umbasona ari avo ainge ana nau Mama na nau degi ta ke ena,” ke ainge Iesu na enu, \v 19 Judea embomeni na tumo ue ke sio sao ijie ke einge ea, \v 20 embo nei nei na, “Embo emo ahihi sasapura na jo ta horari amita uha sapura oi eria avoeto ungotena amita ke mane ingesora,” ainge ijio \v 21 embo nei uhoho na ke einge ea, “Embo ahihi sapura na jo ta horari amo embo tihi tahimbari mane kojaehija te embo emo ke be ra,” ainge ea. \s1 Iesu amunure avo ena \p \v 22 Eto huvira iji te da Jerusalem ta otohu ari pondo ta \v 23 Iesu na temple jo ta degi javo Solomon ta arara ai ta horeto heto unu \v 24 Judea embomeni na kito puvuto Iesu joeketo ke einge ea, “Umo Keriso rete mo amunure? Avo ke be na pere ejo. Dago iji koso mana mana ue mihera.” ainge eo. \v 25 “Na ke amo mahu eagone ingagova te ungona na ke be ae eagova. Eto nanena nau Mama ta javo ta ari neite neite eagone amina harikaguja aravora te \v 26 ungona na ke be ae eagova. Amita be amo ungo o ‘Sheep’ nau manera. \v 27 Eto o ‘Sheep’ nau be amina ke nau ingihe na ambo ambo uore nanena enana kiagona. \v 28 Eto nau o ‘Sheep’ amo vaine mane pambagora eto embo nei na mane puvuto ingeni nauta egimbeto humbagora te nanena enana ta degi vasiri daroho ikagona. \v 29 Eto o ‘Sheep’ amo nau Mama na nau ikarira eto nau Mama amo embo tapa dembari avoeto embo nei na nau Mama ta ingeni ta egimbeto humbari inono aera. \v 30 Nau Mama te namo te amo vahaira.” Ainge enu. \v 31 Judea embomeni na ingito Iesu tasi koro siriketo humbuho \v 32 Iesu na ke einge ena, “Nau Mama na ari neite neite jajavotoho amo nau degi ta eoi eagone kiagova te ari emita vahai mo deire ehene kito na taisi ere ove?” Ainge enu, \v 33 Judea embomeni na ke mine einge ea, “Dago no ari neite neite jajavotoho ere oa avoeto umo taisi ae rate inena umo embo rate God ke erea amo sapura be avo erea amita hamota umo taisi ere ora.” ainge eo, \v 34 Iesu na ke einge ena, “Eto ungota ke pepeni ta ke kajari amo einge mihia, ‘Ungo amo ke kaiha ari embomeni dombo be ra’ ke ainge amo God na ke humbari embomeni ta degi ena avo ungo eheketo kiaere? \v 35 Eto God ta ke amo eho mane irae aisuja eto aita amo enana embo ke kaiha ari embomeni dombo be avoeto \v 36 namo avo God Mamo na enda ta ikenu puvua avoeto nanena, ‘Na God ta Meni ra,’ ainge ene ingito ungona nanena God urumbari ke ereva. \v 37 Eto nanena nau Mama ta pure avo ahena amo ungona ke be mane aheva te \v 38 nanena pure avo ururono ungo na kogue na ke be mane aisova te pure avo kogue ke be ijie na Mama ta jo ta mihena eto Mama jo nau ta mihia avo kogue hotembevujo.” ainge enu. \v 39 Judea embomeni na andito humbasi eo Iesu na tiumbeto pambuto \v 40 umo Jordan oiho John na embomeni bapataito ena degi ai pambuto mihinu \v 41 embomeni na kito puvuto ke einge ea, “John na ari neite neite einge ae rate embo eremita ke avo ere ijiahija tapa amo ke be ra.” \v 42 ke ainge ijie embo isapamane na Iesu ke be ea. \c 11 \s1 Embo Lazarus avo Iesu na enu vasiri te erena \p \v 1 Eto embo javo Lazarus amo da Bethany ai ta amita du kakara heriso Mary te Martha te amiga mihahija avo ambure umbuna \v 2 (eto kakara vahai oil mune te amina Iesu ta utu ta kuheto amita siro hu na tuhenoija amo Lazarus ta du ta javo Mary ra.) \v 3 eto Lazarus ta du emone heriso amina Iesu ta degi ke einge ikeo pambuna, “Bada, no tunga humbari namei avo ambure ue mihia,” ainge ijie ke ikeo pambunu \v 4 Iesu na ingito ke einge ena. “Eto ambure humbuto mane sari aisuja te embomeni na Mama God ta usasa kito eto Meni ta usasa kiora ere ua.” ainge Iesu na ena. \v 5 Eto Iesu na Martha te amita jao Mary te du Lazarus te avo osa ena \v 6 te Lazarus ambure ari ke ingina te sausau pambae iji heriso mihimihe \v 7 amita ambotani ta degi, “Ungote enda Judea ta pambasora,” ainge enu, \v 8 ambotani na ke einge ea, “Ahe Poekari Embo, umo Judea embomeni na koro na tasi ehere puvea te porere ae ehako egerembao?” ainge eo, \v 9 Iesu na ke mine einge ena, “Eto iji vihiuja amo amita jo ta amo 12 hours amina usasa eaguja amo embo na teto kokain eto mane veagora amita be amo iji usasa mihia avoeto, \v 10 rate mume te amo teto kokain eto veagora amita be amo usasa irae”, avoeto ke ainge, \v 11 eto ke nei einge ena, “Aravorate ungote pambuto ungotenau namei Lazarus ere evia avo ujaro eraja na.” ainge enu, \v 12 ingito einge ea, “Bada, amo jangu indie ere evia avoeto kojasuja,” ainge ijie \v 13 teho evo ari ke hotembea te Iesu na mahu pehena aravo evo ari ke ena \v 14-15 avo Iesu na kito ke hariketo einge ena, “Lazarus pehehija te ungona na ke be ava mihena avoeto na tunga javotoho ere ona te ungote Lazarus kesi pambasira,” ainge enu, \v 16 ambotani vahai Thomas eto amita javo nei Didymus na ambotani nei uhoho ta degi ke einge ena, “Aravora te ungote Iesu ga tapa pambuto sari aisora,” ainge ena. \s1 Vasiri te erari eto daroho irari amo Iesu ta degi mihia \p \v 17 Eto pambuto Lazarus pehenu use ta ikea amo iji tapa 4 irae enu Iesu puvuna. \v 18 Eto Lazarus ta da Bethany amo da Jerusalem engihi ta 3 kilometres ainge pambagora \v 19 avoeto Judea embomeni na Lazarus ta du kakara Martha te Mary te aingeto Lazarus pehena avo bijapuri asi pambuto mihio \v 20 Iesu puvurari duru ingito Mary da ta mihinu Martha na Iesu hambasi degi ta pambuto Iesu hambuto \v 21 Iesu ta degi ke einge ena, “Bada, umo ei ta iraehea amo nau du mane pehaehija \v 22 te umo do uje eto penunu aisoa amo God na ikasuja avo na ere kogona.” Ke ainge Martha na enu, \v 23 Iesu na einge ena, “No du amo vasiri te erasuja,” ainge enu \v 24 Martha na Iesu ta degi einge ena, “Na kogona amo iji kombu te erasuja,” ainge enu, \v 25 Iesu na einge ena, “Eto vasiri te erari amo namora. Eto embo amuna na ke be aisuja embo amina pehau irae mane aisuja te ehako vasiri te erasuja. \v 26 Eto embo amuna vasiri te mihie na ke be ijie mane pehasuja te vasiri te daroho iresuja. Ke ainge erena amo umo kogoete?” Ainge enu, \v 27 Martha na, “Bada, umo God ta Meni Keriso avo simba ere ovora avo enda ta puvea erevira,” ke ainge. \s1 Iesu na si ena \p \v 28 eto pambuto amita jao Mary jage eto, “Ahe Poekari Embo puvuto umo kesi eria,” ainge enu \v 29-30 Mary na ingito sau ereto pambuto Iesu da jo ta horae da sahu ta Martha hambuna degi ai mihinu Mary pahunu \v 31 Judea embomeni Mary ga bande jo ta bijapuri ijie mihia amina Mary sau ereto Lazarus ta use ta si asi pambari ke hotembeto embomeni na Mary ta ambota pahuo, \v 32 Mary na Iesu ta degi puvuto Iesu kito utu ta veto gombuto ke einge ena, “Bada, umo mahu puvuraehea amo nau du mane pehaehija,” ke ainge si te tapa ijinu \v 33 Iesu na Mary ta tihi sisivu te eto Judea embomeni ta si te avo kito Iesu osaga peni vahai be enu \v 34 ke einge ena, “Koveheva use daingetare?” ainge enu embomeni na, “Bada, orovira, pambuto ki,” ainge eto pahuo \v 35 Iesu si ijinu \v 36 Judea embomeni na kito, “Kivu, osa peni vahai eaguja avoeto pehehei si eria,” ainge ijio \v 37 embo nei uhoho na ke einge ea, “Embo emina tihi tahimbari ehei javotoho ehija te embo emita pehari emo haekari inono ae avoeto pehehei?” ainge embomeni na ijio. \s1 Iesu na enu embo Lazarus vasiri te erena \p \v 38 Iesu osaga peni vahai kogue use ta puvuto koro peni amina use pe ahurekea avo kito \v 39 “Koro evi umbavu pambai,” ainge enu embo pehena amita du Martha na ke einge ena, “Bada, pehehei kovehere iji 4 irae ehei sari ue kimu masa ere ua.” ainge enu, \v 40 Iesu na ke einge ena, “Na no degi ta umo God ke be ijie God ta usasa no degi ta ikau kesoa, ke ainge ehenete?” ke ainge enu, \v 41 koro umbuo pahunu Iesu na tihi i ta eto “Mama umo ke nau ingagoa eto ere ingihea avoeto umo osa ere ona. \v 42 Eto namo avoembo ae rate embomeni ei mihera avo inena na ikae puvua avo ano kito ke be ara erena,” ainge eto \v 43 hori gagaha eto einge ena, “Lazarus umo hambuto puvura,” ainge enu, \v 44 pehari embo bo oseseto utu te ingeni te pupundukea eto tombu togea amite tapa hambuto puvuto hetenu Iesu na embomeni ta degi ke einge ena, “Bo togari avo bujeketo tovu pambai,” ainge ena. \s1 Judea ta embo okokose na Iesu tasi ke kasea \r (Matthew 26:1-5; Mark 14:1-2; Luke 22:1-2) \p \v 45 Eto Judea embomeni nenei Mary ga puvua amina Iesu na Lazarus pehenu kovea avo enu vasiri te erena avo kito Iesu ke be ijie humota ea. \v 46 Eto Judea embomeni nenei na pambuto Pharisee embomeni ta degi Iesu na ari do ena avo eo, \v 47 ingito priests pepeni te Pharisee embomeni te aingeto vahaita horuketo ke kaseto einge ea, “Embo emina ari sovera neite neite ere ua emo ungote embo emo do aro? \v 48 Eto toasora amo embomeni tapa embo avo ke be ijiroro Rome embo na puvuto isoro ue embo torue temple otohu taro irae aisuja.” ainge ijio \v 49 jua amita priest peni javo Caiaphas amina ke einge ena, “Ari emo puvija te ungo be kiae ere ova. \v 50 Rate ungo embo tapa pehasova amo sapurara te ungo embo tapa amita javota embo vahai pehasuja avo javotohora,” Ke ainge Caiaphas na ena. \v 51 Amo amita hotembari na ae rate Judea ta priest peni ue Iesu na Judea embomeni tapa avoeto pehasuja avo harikena \v 52 te amo Judea embo avo pere mane rate God ta meniundi enda tapa ta mihera avo namei kamei vahai ara pehasuja. \p \v 53 Eto ke ainge ea iji amikote Iesu daingeto humbuto taro pehasuja avo degi jombure ea. \v 54 Avoeto Iesu na Judea embomeni ga umoro ae toto amita ambotani ga degi ojagatambu amita engihita da javo Ephraim ai pambuto mihahera. \p \v 55-56 Eto Judea ta Jarukari Pondo ari iji auvihinu Judea da isasaraho embomeni na Jerusalem ta pambuto enana ta ari ainge avoeto hamo egaro otohu au pondo asi horuketo temple jo ta isa ue ke einge ea, “Ungo do ere hotembeheve? Iesu eha pondo ta puvuroute mane puvurou?” ainge ea. \v 57 Eto priests pepeni te Pharisee embomeni te aingeto ke mahainge ea, “Embo amuna Iesu kito avo puvuto dago ta evujo dago na embo avo andito umbare,” ainge ea. \c 12 \s1 Iesu ta hamo ta Mary na oil mune te amina kuhena \r (Matthew 26:6-13; Mark 14:3-9) \p \v 1 Eto Jarukari pondo ari ta iji 6 irae ae mihinu Iesu na da Bethany ta puvuto embo Lazarus pehenu enu vasiri te erena \v 2 amita bande ta indari indesi pambuo Martha na indari ikenu Iesu te Lazarus te eto umoro embo nenei te aingeto gaga ta arumbeto indie mihio \v 3 Mary na oil javo ‘Nard’ higi isapa amita mine amo pajire bera te amina humbuto Iesu ta utu ta overeketo kuheto amita siro hu na tuhenu bande jo amo mune na ohugara unu \v 4 ambotani tapa 12 rate ambotani vahai javo Judas Iscariot Iesu jenge indesuja embo amina ke einge ena, \v 5 “Oil mune te emo koro pajire be ombuto koro humbuto donda ambu embopo ta ikahera avo teho aijaja ere ua,” \v 6 ke ainge ena amo donda ambu embopo amo be hotembae rate ambotani ta koro tapa avo amina simba aja ke eo koro goru simba ue iji hekeri ta pegene humbaguja avoeto ena. \v 7 Iesu na embo amita degi ke einge ena, “Aravorate to, na pehano kovasora amo oil mune te emina hamo nau jigesuja avoeto simba ere ua, \v 8 te donda ambu embopo amo iji koso ungote iresora te na ungote iji koso mane iresona,” ke ainge Iesu na ena. \s1 Priests Pepeni na Lazarus tasi sirikea \p \v 9 Eto Judea embomeni isapamane Iesu ta duru ingito kesi pambua amo Iesu pere mane rate embo Lazarus pehenu Iesu na enu vasiri te erena amite tapa kesi pambuto \v 10-11 Lazarus kito Judea ta ari avo toto Iesu ke be ijio priests pepeni na ke avo ingito Lazarus te tapa taro pehaja ke ea. \s1 Eto Keriso na da Jerusalem ta pambuna \r (Matthew 21:1-11; Mark 11:1-11; Luke 19:28-40) \p \v 12 Eto iho nei embomeni pondo ta puvua amina Iesu Jerusalem ta puvutuhunu duru ingito \v 13 koropa iki kahumbeto humbuto Iesu hambasi degi ta pahue ke jajage eto einge ea, “Hosanna, Israel embo ta ‘King’ Bada ta javota puvuto ere hua. Javotoho ari amita degi iroi.” ainge ijie puvutohuo \v 14 Iesu na o ‘Donkey’ meni hambuto humbuto o hamo ta arumbeto pambuna amita ke avo God ta ke mahu kajari ai ta einge mihia, \v 15 “Israel embomeni ungo joru avojo ungo ta ‘King’ o ‘Donkey’ meni ta hamo ta arumbeto puvuto ere hua.” Ke ainge mihia \v 16 amo iji amikote Iesu ta ambotani na hotembae rate Iesu vasiri te ereto uhu usasa ta pahunu amita ambotani na God ta ke mahu kajari amite Israel embomeni na pekea amite avo hotembeto ke be ea. \v 17 Ainge eto degi ta pahue Lazarus Iesu na jage enu use ta eto erenu kia embomeni amina embo tapa ta degi ke hande eo ingihe degi ta pambua. \v 18 Eto hajire avo Iesu na enu embo isapamane na duru ingito Iesu kesi degi ta puvua \v 19 eto Pharisee embomeni na kogue ke einge ea, “Kivu, ari emo haekari inono aera te enda embomeni tapa na embo emita ambota ere orovikihera.” \s1 Enda Greek embopo na Iesu jombure ea \p \v 20 Eto God jakeka ari embo nenei pondo ta pambua amo enda Greek embopo \v 21 amina pambuto embo Philip amo enda Galilee amita da Bethsaida embo amita degi ke einge ea, “Dago Iesu kesi uje ere ora,” ainge eo \v 22 Philip na pambuto Andrew eto amiga pambuto Iesu ta degi eo ingito \v 23 Iesu na ke mine einge ena, “Embo ta Meni na amita Usasa ta horasuja iji puvija erevira, \v 24 na ungota degi ke be erena. Eto ‘wheat’ ve vahai enda ta veto mane pehasuja amo ve vahai aisuja te enda ta veto pehasuja amo be isapamane aisuja. \v 25 Eto embo amuna enda ta ari amita uje ue iresuja amita vasiri amo veto pambau irae aisuja eto embo nei amuna enda ta ari avo uje ae aisuja amo amita vasiri amo daroho iresuja. \v 26 Eto embo amuna ke nau agi ue amo na ambo ambo aisuja. Eto na dainge iragona ai ta nau agi ari embo te tapa iresuja. Eto embo amuna ke nau agi aisuja embo amo nau Mama na otohu aisuja. \s1 Iesu amburesuja avo ke ena \p \v 27 Rate eha oroho nau jo ta osaga ere kogona te na ke do ano? ‘Mama, nau iji puvija erevi peiketo na hondate e’ ainge anote, ke ainge mane aisona te ari erevi asi puvua avoeto ari emita iji puvija erevira avoeto \v 28 Mama, javo no avo ejo peni ai.” ainge ijinu uhu i ta ke einge puvuna, “Javo nau avo ijione peni ereouva avo ehako ano peni aisuja.” ke ainge puvutuhunu, \v 29 embomeni areto mihia amina ingito ke einge ea, “Uhu ta tururu eria” ainge ijio embo nei na, “Uhu ta Anera na ke eria,” ainge eo \v 30 Iesu na ke einge ena, “Ke puvuto ere hua amo namo avoembo ae rate ungo avoembo eria. \v 31 Eto enda ta ari tapa do aingere amo God na mahu siriketo hajire ikasi ere ua eto enda ta tihi jigari embo amo God na ohimbau pambasuja. \v 32 Eto namo avo jigoro vivihe embo tapa amo nau degi ta puvuresora,” \v 33 ke ainge Iesu na ena amo ahe ivo do eto taisora avo harikena. Eto ke ainge Iesu na enu \v 34 embomeni ai ta mihia amina ingito ke einge ea, “Dago Moses na ke kajena avo eheketo kiora amo Keriso puvuresuja amo nangote daroho iresuja ke avo eheketo kiora te inena Embo ta Meni jigoro vihito pehasuja ainge erea amo Embo ta Meni mo davore?” ainge eo, \v 35 Iesu na ke mine einge ena, “Usasa amo ungote iji isapa mihima irae aisuja \v 36 te usasa mihia emikote ungo isa evujo eto isa ari embo na mume sihukasuja amo sio pambasuja avoeto usasa ungota degi irirou usasa ke be ijie usasa ta meniundi evujo,” ke ainge Iesu na eto embomeni kiae toto pambuto ojikena. \s1 Embomeni na Iesu ke be ae ea \p \v 37 Eto Iesu na ari neite neite ena amo Judea embomeni na kia te ke be ae ea \v 38 amita ke avo Peroveta Isaiah na mahu einge kajena, “Bada, dagota ke mo embo amuna ingito ke be erei? Eto God ta sovera neite neite mo embo amuna kito ke be erei?” Ke ainge amo mahu kajari mihia. \v 39 Eto embomeni na ke avo ingito ke be ari haite mane avo God na enu Isaiah na ke einge kajena, \v 40 “Eto embomeni nau degi ta puvuore eagone kojagora avo tihi ano tahimbau mane kesora eto embo ta jo ano ngahia au mane hotembasora,” ke ainge kajena \v 41 amo Isaiah na Iesu ta usasa kogue Iesu avoembo kajena. \v 42 Eto Judea ta embo pepeni nenei amo Iesu ke be ea amo Pharisee embomeni na kahekeore oenga iragona joru ue ojikari na Iesu ke be ea. \v 43 Amo God na embomeni avo osa aisuja amo hotembae ue embomeni na kito osa ara uje ea. \s1 Iesu ta ke na iji kombu te embo pehumba aisuja \p \v 44 Eto Iesu na embomeni tapa ingora ke peni vahai be eto einge ena, “Eto embo amuna na ke be eaguja amo na pere mane rate na ikari Embo amite tapa ke be eaguja, \v 45 eto embo amuna na kiaguja amo na ikari Embo amite tapa kiaguja \v 46 eto na usasa avo puvuto enda ta mihirono embo amuna na ke be ijie mume ta mane iresuja \v 47 eto na enda ta pehumba asi puvurae rate enda oreketo humbasi puvena avoeto embo amuna ke nau agi ae aisuja amo nanena mane pehumba aisona te \v 48 na uje ae ue ke nau agi ae ere ora embopo amita pehumba ari embo mihia amo ke nau tapa erevona amina iji kombu te pehumba aisuja \v 49 eto ke amita be amo erevira. Ke nau amo nau degi ta puvurae rate nau Mama na ikari Embo amina ana ijioi eagona \v 50 eto na kogona amo amita ke ikari ai ta amo vasiri daroho mihia avoeto nau Mama na ke do nau degi ta eaguja avo pere eagona,” ainge Iesu na ena. \c 13 \s1 Iesu na amita ambotani ta utu egena \p \v 1 Eto Iesu na enda toto Mamo ta degi pambasuja amita iji puvuna amo jarukari pondo asora amita mume amina Iesu na kina. Eto Iesu na enda ta mihie amita embomeni osa ena amo doaingere avo au kiora ari einge ena. \v 2 Eto Iesu na amita ambotani ga indari indie mihinu Satan na Simon ta meni Judas Iscariot ta degi Iesu harikau umbara enu ingina. \v 3 Eto God na amita pure tapa Iesu ta ingeni ta iketo tona amite eto Iesu God ta degi eto puvuna avoeto ehako egerembeto pambasuja amite tapa Iesu na kina. \v 4 Eto indio irae enu Iesu na ereto heteto amita bo hamo ta avo houketo hamo tuhari soi humbuto uhu ta tigito \v 5 umo heva ta timbuto overeketo ambotani vahai vahai ta utu egeto soi uhu ta tigina amina tuhihe \v 6 puvuto Simon Peter ta degi puvunu Iesu ta degi ke einge ena, “Bada, umo utu nau egasi ere oe?” ainge enu, \v 7 Iesu na ke mine einge ena, “Na do ere ona ungo eha emo kiae ereova te ambota kesova,” ainge enu, \v 8 Peter na, “Uhu nau avo mane egasoa,” ainge enu Iesu na ke mine einge ena, “Eto na utu na egae amo namo te vahaita mane aisoa,” ainge enu, \v 9 Peter na, “Bada aravora, te nau utu pere mane egasoa te ingeni te siro te tapa egasoa,” ainge enu, \v 10 Iesu na einge ena, “Eto embo na umo kuhasuja amo tongopa irae avoeto ehako hamo mane egasuja. Eto umo tongopa ambu rate embo nei ei ta amo ainge manera,” \v 11 ke ainge ena amita be amo jenge indesuja embo amita jo avo Iesu na kogue ke “Embo nei ei ta amo ainge manera,” ainge ena. \v 12 Eto Iesu na ambotani ta utu egenu irae enu amita bo asuketo pambuto gaga ta arumbeto \v 13 ke einge ena, “Eto na ungota degi ahe kihira ehena emo ungo ere kogovete? Amita be amo erevira, ungona na ungota bada ke eagova eto ungota ahepoekari embo ke eagova amo ke be ra te \v 14 na ungota bada eto ahepoekari embo na ungota utu egehena ainge dombo ungo oenga utu mine ega evujo. \v 15 Eto ungona kito ainge ava ahe kihira ehena. \v 16 Na ungota degi ke be erena, pure ikari embo amo embo penira eto pure ari embo amo isapara eto nei amo ke ari embo amo embo peni ra eto ke hande ari embo amo embo isapa ra \v 17 eto ari erena avo hotembeto agi ue tunga javotoho te iresova. \v 18 Eto na ungo siriketo humbena amita jo amo na ere kogona avoeto ke erena emo ungo tapa ta degi aera. Te God ta ke mahu kajari einge mihia, ‘Embo vahai namo te arumbeto ere india amo nau degi ta kitoho ereua,’ kajari ainge mihia avo au inono aisuja, \v 19 eto ari emo puvurae peko ta ene ere ingiheva amita be amo puvurou kito ungona na ke be aisova. \v 20 Na ungota degi ke be erena, eto embo amuna nane ikano pambasuja embo avo pekasuja amo namote tapa pekasuja. Eto na pekasuja amo na ikari Embo te tapa pekasuja.” \s1 Eto Judas na Iesu harikasuja avo ke ena \r (Matthew 26:20-25; Mark 14:17-21; Luke 22:21-23) \p \v 21 Eto Iesu na ke ainge eto jo ta osaga peni vahai be kito ke einge ena, “Na ungota degi ke be erena, ungo vahai na kitoho embo ta degi harikavo na humbasora,” ainge enu, \v 22 ambotani na mine kia ue ke eria amita be mo deire ainge ijio \v 23 ambotani vahai Iesu na osa ena embo amo Iesu ta engihi ta hereketo mihina amita degi \v 24 Simon Peter na ingeni na ahe ahe ue amunurami erei eto inga ainge ijinu \v 25 Iesu ta jenge ta siro na tembeto, “Bada, amunure,” ainge enu \v 26 Iesu na ke einge ena, “Na bread humbuto su heva jo ta kaimbeto ikano indesuja embo re aravora,” ainge eto bread humbuto kaimbeto Simon Iscariot ta meni Judas ta ikenu \v 27 humbunu Satan na amita jo ta horenu Iesu na Judas ta degi ke einge ena, “Umo do uje ere oe avo sausau pambuto ejo.” ainge enu \v 28 ambotani nei uhoho na ke be ingae \v 29 avoeto einge hotembea, Judas amo ambotani ta koro simba ari embo avoeto pambuto pondo asora amita indari umbaja ereite mo donda ambu embopo ta hande ikaja ereite avo hotembiho, \v 30 Judas na bread humbuto ereto araha mume ta pambuna. \s1 Osa mine ara ari ta ke \p \v 31 Eto pahunu Iesu na ke einge ena, “Eto iji nau puvija eto God ta usasa na Embo ta Meni joekau embo na God ta usasa kesora \v 32 eto God na nau usasa ikau usasa ta horasona amita iji ahumpa ehija \v 33 te ajao nau meniundi, na ungote iji koso mane iresona te ke mahu Judea embomeni ta ehene ingera avo ungota degi erena ungo na jombure eto amo na pambasona degi ai ungo mane pambasova. \v 34 Eto na ungota degi ke peni be avo eha ere ikihena amo osa mine ara evujo. Eto na ungo osa eagona ainge dombo ungo osa mine ara evujo. \v 35 Eto ungo na osa mine ara ururovo embo tapa na kito amo Iesu ta ambotanira asora,” ainge enu. \s1 Peter na Iesu kiae ke aisuja avo Iesu na harikena \r (Matthew 26:31-35; Mark 14:27-31; Luke 22:31-34) \p \v 36 Simon Peter na ke einge ena, “Bada, umo dainge pambao?” ainge enu Iesu na einge ena, “Umo na eha pahurono mane pambasoa te ambota pambasoa,” ainge enu \v 37 Peter na ke einge ena, “Na do eto umo pambasoa degi ai ta mane pambana ere? Na umo embo sari asi hotembihena.” ainge enu, \v 38 Iesu na ke mine einge ena, “Umo na embo sari asi ke ere? Na no degi ta ke be erena, umo iji 3 na kiae ke ijiro ohora javone aisuja,” ainge Iesu na ena. \c 14 \s1 Iesu na ambotani ta degi oje kahari ke ena \p \v 1 Eto Iesu na ambotani ta degi ke einge eto ena, “Ungo osaga kiovojo, eto ungo God humota evujo, eto na humota evujo \v 2 eto nau Mama ta bande ta jo kaneke kaneke ari isapamane be mihia te bande jo neite neite ainge irae amo ungota degi ke mahu ano ingaeheva. Avoeto na pambuto ungota irari besi siriketo, \v 3 nununga eto ehako egerembeto puvuto ungo humbuto ungote tapa na iragona degi ai pambuto iresora. \v 4 Eto na pambagona degi amo ungo kiarira.” ainge Iesu na enu, \v 5 Thomas na ke mine einge ena, “Bada umo pambasoa degi amo dago kiaera te no pambari degi amo dago na kiari ke erea,” ainge enu, \v 6 Iesu na ke einge ena, “Eto na amo pambari degi te ke be te vasiri te avoeto embo na na tiumbeto Mama ta degi mane pambagora, \v 7 eto ungo na na ere kogova amo nau Mama te tapa ere kogova. Eto ungo na iji tapa kiagova eto eha oroho emo ere kogova,” ke ainge enu, \v 8 Philip na ke einge ena, “Bada, ejo dago Mama kito inono are,” ainge enu, \v 9 Iesu na ke mine einge ena, “Philip, na ungote iji koso mihovona te inena na kiae ke erea. Eto ungo na ere kogova amo Mama ainge dombo ere kogova rate inena Mama ano be kesi ke ere? \v 10 Eto na Mama ta jo ta mihena eto Mama jo nau ta mihia te umo ke be ae ue erete? Eto na ke tapa erena amo na oenga aera te nau Mama jo nau ta mihia amina pure amita avo eaguja. \v 11 Eto na Mama ta jo ta Mamo jo nau ta avo kogue ke be evujo. Eto avo ke be ae ue kito sinderi neite neite uore kiagova aita na ke be evujo. \v 12 Eto na ungota degi ke be erena, eto embo amuna na ke be aisuja amo nanena eagona ainge dombo ari neite neite aisuja. Eto na Mama ta degi pahurono embo amuna na ke be eaguja embo amina ari na eagona amo dembeto aisuja. \v 13 Eto nanena ano Mama ta javo peni aja ungo na javo nau ta penunu aisova amo ikasona. \v 14 Eto ungo javo nau ta do uje eto penunu aisova amo ikasona. \v 15 Eto ungona na osa ue kito amo ke nau tapa avo agi evujo. \s1 Iesu na Ahihi Otohu ikasi onde ena \p \v 16 Eto na Mama ta degi ano ungota hondate ari embo ikau puvuto ungote daroho iresuja \v 17 amo ke be ari ta Ahihi avo enda embomeni teho kiae na mane humbasora te ungo ta degi puvuto jo ungota ta iresuja avoeto ungo na kesova. \p \v 18 Eto ungo hojo meni toarako mane aisona te na ehako puvuresona. \v 19 Amo iji isapa eto enda embomeni na na mane kesora te ungo na na kesova. Eto na vasiri te mihena ainge dombo ungona vasiri te iresova, \v 20 eto na Mama ta jo ta eto ungo jo nau ta eto na ungota jo ta avoeto iji puvuresuja amo ungona ari avo kito ke be aisova. \v 21 Eto embo amuna ke nau ingito agi aisuja embo amina na osa aisuja. Eto na osa aisuja embo amo nau Mama na osa ururou nanena embo avo kito osa ue ano na be kesuja,” ainge Iesu na enu, \v 22 embo Judas Iscariot mane rate Judas nei amina ke einge ena, “Bada, ke erea amita be mo deire? Eto enda embo tapa mane kiora dago pere ao kiora erete?” eto ke ainge enu \v 23 Iesu na ke mine einge ena, “Eto embo amuna na osa ue ke nau agi aisuja amo nau Mama na embo avo osa ururou dago na puvuto amita jo ta iresora. \v 24 Eto embo amuna na osa ae eaguja amina ke nau agi mane eaguja. Eto ke amo nau mane rate na ikari Embo ta ke ra. \p \v 25 Eto na ungote mihie ke erevi ungota degi erena \v 26 te ungota hondate ari embo Ahihi Otohu avo nau Mama na nau javo ta ikau puvuto ke tapa do erena amo harikau ungo na ehako hotembasova. \v 27 Eto ungota degi hande ere ikihena amo nau peka avo ungota degi iketo pambasona. Eto peka amo enda embo na mane ikahera te nanena ungota degi hande ere ikihena avoeto ungo joru ue osaga neite neite avojo. \p \v 28 Eto na pambuto egerembasi ke ehene ingeva amo Mama nau amo na aingeko mane embo peni be amita degi ere pambuhona, avoeto ungo na na osa ue amo tunga javotoho evujo \v 29 eto ari erevi puvurae kihi ta puvurou kito ungo na ke be ava erena. \v 30 Rate na ungota degi ke koso mane aisona te enda ta tihi jigari embo sapura puvuto ere hua amita ivo na na dembari inono aera, \v 31 te na Mama osa ere ona amo enda embo tapa kiora Mama ta uje tapa avo pere inono ta ere ona, te have ungote pambare,” ainge Iesu na ena. \c 15 \s1 Iesu amo esi uhu be ra \p \v 1 Eto Iesu na ke einge ena, “Namo esi uhu be ra eto nau Mama amo Pure Mamora \v 2 eto esi hatu vahai be ae aisuja amo sapura avoeto gisiketo gosukau iraesuja eto hatu nei be eaguja avo kito kombu poekau be isapamane aisuja \v 3 eto ungo nau ke eagone ingagova avoeto hatu ta kombu poekari avoeto nau jo ta iresova eto na ungota jo ta iresona. \v 4 Eto hatu na be oenga mane eaguja te uhu mihia avoeto hatu ta be eaguja, ainge dombo ungo namote irae amo ungota be mane aisuja \v 5 eto namo esi uhu ra eto ungo esi hatu ra eto ungo namote iresova eto na ungote iresona amo be isapamane aisuja rate tiukasora amo be mane aisuja \v 6 eto embo amuna na toto pambasuja amo hatu tiukeore jaise eaguja ainge au humbuto ji ta ikaro evekasuja. \v 7 Eto umo namote mihiro nau ke avo no jo ta irirou umo do uje eto penunu aisoa amo ikano humbasoa. \v 8 Eto ungo na be isapamane ururovo amo embomeni na nau Mama ta usasa javotoho koguroro ungo nau ambotani be aisova. \v 9 Eto nau Mama na na osa eaguja ainge dombo nanena ungo osa ere ona avoeto ungo nau osa ari ta irivujo \v 10 eto nau Mama ta ke agi ue nau Mama ta osa ari ta iragona ainge dombo ungo ke nau tapa agi aisi uje eto kito osa ari nau ta irivujo. \v 11 Eto osa ari nau na ungota jo enetau tunga javotoho be ava ehene ere ingiheva. \v 12 Avo ari vahai erevi ava erena, eto na ungo osa ere ona ainge dombo ungo na osa mine ara evujo. \v 13 Eto embo na amita namei kamei osa ue oreketo pehasuja amo osa eagora amo dembasuja. \v 14 Eto ungo ke nau tapa avo agi ue amo namei kamei nau be aisova \v 15 eto na ungo pure embopo ke ijiena te avo toto ungo nau namei kamei ke aisona amita be amo pure embo na pure mamo ta ari tapa avo mane kiaguja rate na Mama ta ari tapa amo kiagona avoeto ungota degi eagone ingagova avoeto ungo nau namei kamei ra. \v 16 Eto ungona na uje ae rate nanena ungo uje eto siriketo humbuhana amo ungo be ava ikehene pahava eto be amo mane sari aisuja te daroho iresuja. Eto ungo na nau javo ta do uje eto penunu aisova amo nau Mama na ikau humbasova. \v 17 Eto na ungota degi ke peni be amo ari vahai erevi ava erena. Ungona osa mine ara evujo. \s1 Enda embomeni ta tumo ari \p \v 18 Eto enda embo na ungo uje ae ururoro kito amo ke erevi hotembevujo, ari amita kihi ta amo na uje ae ere uahera \v 19 eto ungo enda embo ta toho aheva amo enda embo na ungo osa ahera te ungo nanena enda ta eto umbua avoeto ungo enda embo mane avoeto enda embo na ungo osa ae eagora. \v 20 Eto ke mahu nanena ea avo hotembevujo, eto pure embo amo isapa eto pure mamo amo peni ra. Avoeto nau degi ta memenga ikasora ainge dombo ungota degi ta memenga ikaro keisova. Eto ke nau agi aisora amo ungota ke te tapa agi aisora. \v 21 Amo na ikari embo avo kiae na vahai kiora avoeto aisora. \v 22 Eto na puvuto enana ta degi ke avo ae toaehena amo na enana ta degi pehumba mane ahena te na puvuto ke mahu ijiena avoeto enana ta ari tapa amo teto haito ari inono aera. \v 23 Eto embo amuna na tumo eaguja amo nau Mama te tapa tumo eaguja \v 24 eto embo nei na puvuto ari neite neite ae kiae rate nanena puvuto ari neite neite ehene kehera. Eto ainge ae kiae amo enana ta degi pehumba mane ahena te enana ari tapa ehene kera te namote nau mama te avo uje ae ere ora. \v 25 Amita ke avo God ta ke kajari ta einge kajari mihia, ‘Enana ke amita susu irae rate teho sio tumo sosou nau degi ta ere uahera.’ ke ainge kajari mihia avo eto ehera. \v 26 Eto na Mama ta degi pambuto ungota hondate ari embo ikano puvuresuja amo ke be ari ta Ahihi Mama ta degi puvaguja avo puvuto nau harika embo aisuja. \v 27 Eto ungo te tapa ihikari ta namo te tapa mihovova avoeto ungote tapa harika ari embopo nau aisova.” \c 16 \p \v 1 “Eto ungo na humota ae eagova avoeto haekihe erena \v 2 eto Judea embomeni na ungo kahekaro oenga iresova, avo pere mane rate iji puvuto ere hua amo embo na God ta pure otohu asi ke ijie ungo taro pehasova \v 3 amo enana na Mama te namo te avo be kiae avoeto ari ainge aisora \v 4 amo na ungote mihovona avoeto ke erevi mahu ungota degi ae ingae rate iji puvurou hotembava eha erena.” \s1 Ahihi Otohu ta pure ari ta ke. \p \v 5 “Eto na ikari puvurari embo ta degi pambasi ere ona te ungo embo vahai na, ‘Umo degi dainge pambasi ere,’ ke ainge amo nau degi ta eto ingae ra \v 6 te ke erena avo ungo ingihe tunga osaga ere kogova \v 7 te ungota degi ke be pere aisona amo ungota irari javotoho avoembo na ere pambuhona. Eto na pambae amo ungota hondate ari embo Ahihi Otohu na mane puvuresuja te nanena pambuto ikano ungota degi puvuresuja \v 8 eto puvuto enda embomeni ta ari sasapura do aingere avo harikau be kesora. Eto ke be ari embo javotoho te eto embo ta ari siriketo hajire ikari be amo do aingere avo Ahihi Otohu na ke pejau be kesora. \v 9 Eto embomeni amo na kito ke be ae avoeto embomeni amo ari sasapura embopora. \v 10 Eto na ungo toto Mama ta degi pambuto ungo kiae iresona amo Ahihi Otohu na au kito embo emo ke be embora ainge embomeni na aisora. \v 11 Eto enda ta tihi jigari embo sapura amita pehumba mahu ingito haekasona avo eto Ahihi Otohu na au kito embo emo ari sirikari embo be ra ainge aisora. \p \v 12 Eto na ke neite neite eha aisona te ke ngahia be ungo ingari haiteko mane \v 13 avoeto toano ke be ari ta Ahihi na puvuto ke te ari tapa te avo au ungo na kesova eto amita hotembari ke avo mane au ingesova te God na amita degi ke do enu ingina avo au ingesova amo iji ambota do puvuresuja amita ke te tapa au ingesova \v 14 eto ke au ingesova amo kiari nau avo au ingihirovo javo nau avo peni aisuja. \v 15 Eto kiari nau au ingesova erena amo nau Mama ta kiari te donda tapa te amo nau iketo tona avoeto erena.” \s1 Tunga osaga ari te tunga javotoho ari te amita ke \p \v 16 “Eto iji isapa na ungona mane Kesova eto iji nei isapa ungo na na kesova” ke ainge Iesu na enu \v 17 ambotani nei uhoho na ke mine ara eto einge ea, “Eto iji isapa na mane kesova eto iji nei isapa na kesova eto na Mama ta degi pambasona ainge eria amita be mo deire? \v 18 Eto ke nei iji tuhaupa ke ena amita be amo deire?” ainge ijio \v 19 Iesu na eto ingari ke ere ijia avo Iesu na kito ke einge ena, “Eto ‘Ungo iji isapa na mane kesova eto iji nei isapa na kesova’, ke ainge ehena avoeto ungo ke ungo oenga mine ara ijie ereve? \v 20 Na ungota degi ke be erena. Enda embomeni na tunga javotoho te ururoro ungona sisivu kuhihe sisisasi te ururovo ungota jo aherekau tunga javotoho aisova \v 21 eto evohu na meni humbari iji puvuoi memenga koguoi eto meni singa enda ta puvuoi kito tunga javotoho ue memenga jenambueaguja \v 22 ainge dombo ungo osaga ere kogova te na ungo ehako kogurono ungo tunga javotoho be ururou embo nei na ungota tunga javotoho avo mane peikasuja. \v 23 Eto iji amite ungo na nau degi ta do mane eto ingesova te na ungota degi ke be erena, ungo na do uje eto nau javota penunu aisova amo Mama na ikau humbasova \v 24 rate ungona ihikari ta eto puvuto eha emikote amo nau javo ta ungona penunu ae avoeto penunu eto umbuvujo ungo tunga javotoho be ai. \s1 Iesu amo ari sasapura nembari embora \p \v 25 Eto ke erena amo timu hatirari ke na erena te iji puvuresuja amikote amo timu hatirari ke na mane aisona te ke be na pere Mama ta ari mo do aingere avo ano ingesova. \v 26 Eto iji amikote amo ungo na nau javota penunu aisova te nanena ungo embo Mama ta degi ta penunu aisi ke mane aisona \v 27 amita be amo ungona na Mama ta degi puvurari ke ijie na osa ere ovova avoeto Mama na ungo osa ere ua. \v 28 Na Mama ta degi eto enda ta puvena avoeto ehako enda toto Mama ta degi egerembasi ere ona,” ainge Iesu na enu, \v 29 amita ambotani na ke einge ea, “Jove, na sesena, eto ke umo erea amo timu hatirari ke na ae rate ke be na pere erea. \v 30 Eto ari tapa umo kioa avoeto embo ta jo ta hotembari deire amo umo ere kogoa avoeto ke tapa erea te dago oroho be ere kogora amo umo God ta degi puvurari avoeto dago ke be erera,” ainge eo. \v 31 Iesu na ke mine einge ena, “Ungo eha iji tutumota na ke be ereva amo ke ungotara. \v 32 Te kivu, iji puvija amo mahu puvija te ungona na egiketo pusi hanana eto vahai pamba ururovo na oenga mane iresona te nau Mama ga iresona \v 33 te ungo nau degi ta peka umbava ke erevi ungota degi erena. Nanena enda ta ari avo isoro eto dembehena avoeto ungo enda ta osaga neite neite kogue joru avojo,” ke ainge Iesu na ena. \c 17 \s1 Iesu na pari ena \p \v 1 Eto Iesu na tihi i ta eto pari einge ena, “Mama, nau iji puvija avoeto sovera no avo nau degi ta ikejo usasa ururou embomeni na kiore. Eto, Mama, nanena ano usasa no avo peni ururou embomeni kito javo no avo aro peni ai. \v 2 Eto Mama, inena embomeni tapa avo no Meni ta ingeni ta ika avoeto inena embomeni nau toho ikari amita degi ejo vasiri daroho irari ikane \v 3 eto embo na umo oenga God ra ainge ijie inena Iesu Keriso enda ta ikae puvuna ainge ijie vasiri te daroho iresuja. \v 4 Eto inena pure nane ana ika avo ehene irae ehei no javo enda ta peni ehija. \v 5 Eto Mama, na no usasa ta horari iji puvija amo enda ae kihi ta no usasa ta ungote mihahena avo eto inena javo nau ejo peni ai. \v 6 Eto enda embo inena siriketo humbuto nau ikae nanena ehene umo ere kogora. Eto embomeni no nau ika amina ke no agi ere ovora \v 7 eto eha oroho emite amo nau ke te ari te amo no degi ta eto puvurari avo be ere kogora \v 8 eto amita be amo inena ahe poekari no nau degi ta ikari avo enana ta degi hande one ingihe inena na ikae puvua avo enana na ke be erera. \v 9 Eto na embo tapa avoeto pari ae rate embo no nau ika amo embo no avoeto pari ereona. \v 10 Eto tapa nau amo toho nora eto tapa no amo toho naura. Eto enana na ore javo nau peni ere ua, \v 11 eto na enda ta mane iresona te na no degi ta pahurono enana na enda ta iresora avoeto, Mama Otohu, no javo sinderi te amina enana simba ejo. Eto dago vahai ainge dombo enana vahai are. \v 12 Eto na enana ga mihie sovera no nau degi ta ikari amina enana simba one javotoho mihera te no ke mahu kajari ta mihia avoeto jenge indari embo na umo toto pambija avoeto hana kesuja. \v 13 Eto na no degi ta pambasona avoeto enda erei mihie enana nau tunga javotoho ari avo umbara no degi ta ke erevi erena \v 14 eto enana amo enda ta toho mane, na iteko, avoeto ke no avo ene ingihera avoeto enda embomeni na tumo ere ora. \v 15 Amo na enana enda ta eto umbae penunu aerate engekari embo avo peikihe enana simba ae erena \v 16 te na enda ta toho mane ainge dombo enana amo enda ta toho manera, \v 17 te no ke amo ke be avoeto no ke be ari na enana ejo otohu are. \v 18 Eto na inena enda ta ika ainge dombo nanena enana enda ta ere ikihena \v 19 eto enana ke be ijie otohu ara nanena enana avoembo otohu aisona. \v 20 Eto na enana avoembo pari ae rate enda embomeni na enana ta ke ingihe na ke be aisora avoeto pari ere ona. \v 21 Eto enana ejo tunga vahai eto jo vahai are. Eto Mama, na jo no ta mihena eto umo jo nau ta mihea ainge dombo enana ejo ungotenau jo ta irore. Eto ari avo enda embomeni na kito na inena ikari avo hotembihe ke be aisora. \v 22 Eto ungotena vahai ainge dombo enana vahai ara inena no usasa nau degi ta ika avo nanena enana ta degi ikehena. \v 23 Amo na enana ta jo ta eto umo jo nau ta ra. Eto inena ejo enana ta jo vahai ari inono au enda embomeni na kogue na inena ikari avo ke be aisora eto inena na osa eagoa ainge dombo enana osa eagoa avo hotembasora. \v 24 Mama, embomeni inena nau ikari avo na pambuto iresona degi ai ta pambuto irora uje ere ona. Eto mihie enda irae kihi ta inena na osa ue usasa nau degi ta ika avo kiora uje ere ona. \v 25 Mama, umo ari javotoho ari embo, avo enda embomeni na umo kiae rate nanena umo kiagona eto embomeni nau emina na inena ikae puvua avo ere kogora. \v 26 Nanena javo no avo enana ta degi harikehene ingera eto ehako kaiketo ano ingihiroro inena na osa ere oa eto osari avo enana ta jo enetihirou na enana ta jo ta iresona,” ainge Iesu na pari ena. \c 18 \s1 Iesu andito umbua \r (Matthew 26:47-56; Mark 14:43-50; Luke 22:47-53) \p \v 1 Eto Iesu na pari enu irae enu ambotani humbuto umo Kidron embuto pambuto degi dagogotambu ai ta horea. \v 2 Eto degi amo Iesu na ambotani ga iji nei nei ainge aroro uoi Judas, Iesu jenge indari embo, amina ere koguahija \v 3 avoeto pambuto priests pepeni te Pharisee embomeni te amita isoro ari embopo te eto embo okokose nenei te avo kihi humbuto kerivo ijimbeto ki emi jigito degi ai ta pahuo \v 4 Iesu ta degi do ere puvutuhuna amo mahu kito Iesu na pambuto isoro embo ta tihi ta heteto ke einge ena, “Ungo embo amunurami jombure ere ove?” ainge enu, \v 5 ke mine einge ea, “Dago Iesu, Nazareth embo avo jombure ere ora,” ainge eo, “Namora,” ainge ena. (Eto embo Judas amo Iesu harikasi embo ta orohuta heteto mihina.) \v 6 eto Iesu na, “Namora,” ainge ijinu, Isoro embomeni na ingito ku na ahuna pambuto enda ta vea. \v 7 Eto Iesu na ke ehako, “Ungo amunurami jombure ere ove?” ainge enu enana na ehako, “Dago Iesu Nazareth embo avo jombure ere ora,” ainge eo, \v 8 Iesu na ke einge ena, “Ke mahu ehene ingeva amo namora te embomeni namoga mihera erevi evu tapa pambare,” \v 9 Ke ainge ena amo Iesu na pari ta ke mahu einge ena, “Inena embo nau ika avo vahai veto mane pambasuja,” ainge pari ta ena avoeto embo tapa pambara ena. \v 10 Eto Simon Peter amo amita asivo mihina avo kororoeto humbuto priest peni amita pure embo javo Malchus ta oje jeto havekenu \v 11 Iesu na Peter ta degi ke einge ena, “No asivo goru ta juruke. Na Mama na aguhu erevi indona siriketo ikena amo mane indonote?” ke ainge Iesu na ena. \s1 Iesu Annas ta jo ta hetena \p \v 12 Eto isoro embopo te eto tihi jigari embopo te embo okokose te na Iesu jigito ingeni punduto \v 13 humbuto pambuto embo javo Annas ta jo ta ikeo hetena. Eto iji amikote embo Caiaphas amo priest okose ena eto embo Annas amo Caiaphas ta imi avoeto Annas ta degi kihi pambuto ikeo hetena \v 14 eto Caiaphas na Judea embomeni ta degi ke mahu einge ena, “Embo tapa mane pehasora te embo tapa avoeto embo vahai pehasuja,” ke ainge Caiaphas na ena. \s1 Peter na Iesu kiae ke ena \r (Matthew 26:69-70; Mark 14:66-68; Luke 22:55-57) \p \v 15 Eto Simon Peter te ambotani nei vahai amite aingeto Iesu humbuto pahuo ambota pambuto ambotani vahai amo priest peni na mahu kiari avoeto Iesu ga priest peni amita bande jo ta horenu Peter avo bande bokiri pe araha ta heteto mihinu \v 16 ambotani nei vahai priest peni mahu kiari avoeto jo ta horena amina bokiri simba ari evohu amita degi enu puvuto Peter enu jo ta horenu \v 17 bokiri simba ari kakara nei amina einge ena, “Embo emita ambotani nei amo umorete?” ainge enu Peter na, “Na avo manera,” ainge ena. \v 18 Eto jajemo unu bande pure embopo te bande simba ari embopo te aingeto ji buju evikihina ai ta heteto erihe mihio Peter pambuto enana ga heteto ji erihinu. \s1 Priest Peni na Iesu ganoka ena \r (Matthew 26:59-66; Mark 14:55-64; Luke 22:66-71) \p \v 19 eto priest peni na Iesu na ke do ahe poekihinu ingihe ambo ambo ea avo enu \v 20 Iesu na ke mine einge ena, “Eto ahe poekari nau amo ojikari na ae rate araha arahata eagone embo tapa na ingiora amo ke kasari bande ta eto temple jo ta eto Judea embomeni horukagora amita degi eagone ingiora amo ke nei do ojikae \v 21 avoeto umo nau degi ta eto mane ingesoa te na ke do tapa eagone ingiora amita degi eto ingijo,” ke ainge Iesu na enu, \v 22 isoro embo vahai Iesu ta engihi ta heteto mihina amina, “Umo do eto priest okose ta degi ke sapura ere?” ainge ijie Iesu ta tombu ta tenu \v 23 Iesu na ke mine einge ena, “Na ke sapura do ehene ingea avo ejo ingone. Eto na ke sapura ae rate na sio tehea,” ainge enu, \v 24 Annas na Iesu ta ingeni pundua amite tapa ikenu priest okose javo Caiaphas amita degi pambuna. \s1 Peter na Iesu kiae ke ehako ena \r (Matthew 26:71-75; Mark 14:69-72; Luke 22:58-62) \p \v 25 Eto Simon Peter ji erihe mihinu embomeni na, “Umo te tapa amita ambotani rete?” ainge eo, Peter na, “Na avo manera,” ainge enu, \v 26 Priest peni ta pure embo vahai amo Peter na embo oje jeto havekena amita javo vahai amina Peter ta degi ke einge ena, “Na umo te tapa embo amiga dagogo tambu ta kehenete?” ainge enu. \v 27 Peter pero ue, “Na avo manera,” ainge ijinu ohora javone ena. \s1 Iesu na Pilate ta titi ta hetena \r (Matthew 27:1-2,11-14; Mark 15:1-5; Luke 23:1-5) \p \v 28 Eto ihote Caiaphas ta bande toto Iesu humbuto Rome embo ta koto ari oro ta pambua. Eto jarukari pondo indari iji puvuna avoeto ungo hahara ue ungo Rome ta oro ta horae pambae toa \v 29 eto Pilate na araha ta puvuto heteto ke einge ena, “Embo emita sapura deire, avo evujo ingone,” ainge enu, \v 30 embomeni na, “Embo emina ari sapura ae amo mane no ingeni ta ikahera,” ainge eo \v 31 Pilate na ke mine einge ena, “Ungota ke pepeni na embo evi ganoka eto ingivu,” ainge enu, Judea embomeni na ke einge ea, “Embo tari pehari amo dagota degi ta haekarira,” ainge ea. \v 32 (eto Iesu daingeto taro pehasuja amita ke Iesu na mahu harikena. Eto embere einge emina enu Iesu ta ke ga inono ena.) \v 33 eto Pilate na koto oro ta horeto Iesu jage enu puvunu, “Umo Judea embo ta king rete?” ainge enu. \v 34 Iesu na ke mine einge ena, “Ke umo erea amomo embo nei na ehere ingito erete mo no hotembari na erete?” ainge enu, \v 35 Pilate na ke mine einge ena, “Na Judea embo manera te priests pepeni no eto embomeni no amina umo humbuto nau ingeni ta ikehera, amo ari sapura no mo deire?” ainge enu, \v 36 Iesu na ke mine einge ena, “Na embo tihi jigesona te enda ta ari avo mane aisona. Eto na enda ta ‘King’ ahena amo embomeni nau na ereto isoro eto Judea embomeni ta ari emo haekaehera te na ‘King’ ainge manera,” ainge enu, \v 37 Pilate na, “Aravorate umo king rete,” ainge enu, Iesu na ke einge ena, “En, ke umo erea amo ke be. Na king ra te na avo ana nau aja na ingena. Eto na enda ta puvena amo ke be ano embomeni ingora puvena amo embo ke be ingari haite amina ke nau ingesuja,” ainge enu. \v 38 Pilate na, “Ke be mo deire,” ainge ijie araha arahata pambuto Judea embomeni ta degi ke einge ena, “Eto na embo emita sapura hambae ehena. \s1 Iesu taro amburoja ke ea \r (Matthew 27:15-31; Mark 15:6-20; Luke 23:13-25) \p \v 39 avoeto ungo Judea embo ta jarukari pondo iji te amo tipura embo eagone arahata pambagora avoeto ungo Judea embo ta king erevi ano arahata pambaute?” ainge enu, \v 40 embo tapa na gagaha eto ke einge ea, “Embo avo mane arahata pambasuja te embo Barabbas avo ejo arahata pambai,” ainge ea te Barabbas amo pegene embora. \c 19 \p \v 1 Eto Pilate na enu Iesu humbuto pambuto esi gamba na ejembeto teo irae enu \v 2 Rome ta isoro embopo na esi pepe te avo humbuto horoveto siro ta asuketo bo pangari ikeo uhu ta evinu \v 3 puvuto amita degi ke einge ijie urumbea, “Oro, Judea embo ta king,” ainge ijie tombu ta tea. \v 4 Eto Pilate na arahata puvuto Judea embomeni ta degi ke einge ena, “Kivu, na embo erevi pehumba ehena te amita sapura do hambae avoeto ungo na kiagova humbuto hambuto puvena,” ainge enu \v 5 Iesu na bo pangari te siro kope pepete asukena amite tapa araha ta puvuto hetenu Pilate na ke einge ena, “Embore erevira, kivu,” ainge ijinu \v 6 Judea ta priests pepeni te embo pepeni te na kito, “Cross ta te, Cross ta te,” ainge gagaha eto eo Pilate na, “Na pehumba ehena te amita sapura hambae ehena avoeto ungo oenga humbuto cross ta tevu,” ainge enu, \v 7 Judea embomeni na, “Dagota ke pepeni mihia amo eingera, ‘Na God ta Meni ra,’ ainge eagora amo dago na teore pehagora avoeto taro pehasuja,” ainge eo, \v 8 Pilate na ingito joru peni vahai be ue, \v 9 koto ari oro ta horeto Iesu ta degi ke einge ena, “Umo dainge eto puvurari re?” ainge enu Iesu na ke mine ae enu \v 10 Pilate na ke ehako einge ena, “Umo nau degi ta ke mine mane aote? Eto ari nau amo eingera, umo ano cross ta tasora eto ano arahata pambasoa amo na inonora te umo kiaerate?” ainge enu, \v 11 Iesu na ke mine einge ena, “Eto God na no degi ta sovera ikae amo nau degi ta ari neite neite mane aehea, te embo na humbuto ingeni no ta ikehija embo amita ari sapura amo no ainge mane rate pajire be ra,” ainge Iesu na ena. \p \v 12 Eto Pilate na Iesu ta ke avo ingito au hambuto pambaja uje ena te Judea embomeni na hori gagaha ijie ke einge ea, “Embo emina king ke ijie Caesar ere urumbihia avoeto inena embo erevi ao hambuto pambasuja amo umo Caesar ta toho manera,” ainge eo, \v 13 Pilate na ingito Iesu humbuto embo okose arumbeto pehumba ari degi amita javo, ‘Koro veukari’ ai Iesu enu arumbena (Judea embomeni ta ke na ‘Gabbatha’ eagora) \v 14 eto jarukari pondo evito asora avoeto nununga ari iji 12 o'clock unu ari ainge amo ea. Eto Pilate na Judea embomeni ta degi, “Ungota king re erevira,” ainge enu, \v 15 mine einge ea, “Umbuto pambu! Umbuto pambu! Cross ta te pehai!” ainge eo Pilate na, “Na ungota king avo cross ta tana erevete?” ainge enu priests pepeni na einge ea, “Dago ta king nei irae Caesar vahaira,” ainge ijie ngahia uo \v 16 Pilate na cross ta tara enana ta ingeni ta iketo tona. \s1 Iesu humbuto cross ta tea \r (Matthew 27:32-44; Mark 15:21-32; Luke 23:26-43) \p \v 17 Eto isoro embopo na Iesu umbuto Cross ikeo humbuto da ta eto pambuto degi javo, ‘Uha Vehu’ amo Judea embo ta ke na ‘Golgotha’ ke eagora ai pambuto \v 18 Iesu orohuta teto embo nei ingeni anga ta teto embo nei ingeni be ta aingeto cross oenga oenga ta tea \v 19 eto Pilate na ke einge kaeto cross ta tena amo, “Judea embo ta king emo da Nazareth embo Iesu ra.” \v 20 eto Pilate na ke kajena amo Judea ke na eto Rome ta ke na eto Greek ke na kajena amo da hoita mane avoeto Judea embomeni isapamane na eheketo kito \v 21 Judea embo ta priests pepeni na Pilate ta degi pambuto ke einge ea, “Inena ‘Judea embo ta king’ kaehea avo toto ‘Amina na Judea embo ta king ra ainge ena’ avo kajae ehea,” ainge eo, \v 22 Pilate na ke einge ena, “Nanena kaehena avo iresuja,” ainge ena. \p \v 23 Eto Iesu cross ta teo irae enu isoro embo tapa 4 amina Iesu ta bo asukari avo kaheketo vahai vahai umbua eto bo nei vahai jo ta asukari tunga ta eto veto utu ta ari amo ihirae rate jorereto kajari avo ungo oenga ke mine ara eto einge ea. \v 24 “Ungote mane osesekasora te ituha koso te tuho te jigoro embo amuna ituha koso avo humbasuja amo embo amina bo avo humbasuja,” ke ainge amo mahu kajari mihia amo einge ra, “Embo amuna bo nau amo kaheketo ituha koso te tuho te jigito goruketo humbasuja embo amina humbasuja,” ainge mahu kajari mihia, avoeto inono ta isoro embo na ea. \v 25 Eto Iesu cross ta teo cross engihi ta amita e te amita e ta jao javo Mary amo embo Clopas ta ae amite da magdala evohu Mary te aingeto heteto mihio \v 26 Iesu na amita e kito amita tunga humbari ambotani vahai amiga mihinu kito e ta degi ke einge ena, “Evohu, no meni erevira, \v 27 eto embo no aja erevira,” ainge enu ambotani vahai amina ingito Iesu ta e avo humbuto amita bande ta pambuto simba ere uahija. \s1 Iesu pehena \r (Matthew 27:45-56; Mark 15:33-41; Luke 23:44-49) \p \v 28 Eto ari tapa do puvuresuja amo irae ere ua erevira ainge Iesu na kito God ta ke mahu kajari ta mihia avo au inono aja ke einge ena, “Na umo ujeje ere ua,” ainge enu, \v 29 enana na ingito wine tigegerite te ovu jo ta pevihari mihina avo ukaru koru ainge javo ‘Hyssop’ amina wine ta hatito Iesu ta pe ta jigio \v 30 indito ke einge ena, “Aravora, irae ehija,” ainge ijie amita siro joreinge unu hoenge irae enu pehena. \s1 Iesu ta patita ta ki na kajena \p \v 31 Eto evito amo Judea embomeni ta jarukari pondo indesora iji amo jangu indari iji dombo avoeto embo 3 amita hamo cross ta toaro iresora avo aravora ae eto Judea embomeni na Pilate ta degi, “Embo utu teto popojeketo humbuto pambarote,” ainge eo, \v 32 Pilate na amita isoro embomeni ikenu pambuto embo heriso Iesu ga cross ta tea avo teto utu poeketo pambuto embo nei teto utu poeketo pambuto \v 33 Iesu kia amo mahu pehenu kito utu poekae rate \v 34 isoro embo vahai na pahiha ta ki na kajenu orosa te umo te vena. \v 35 Eto na tihi nau na kia embo amina erena avoeto ke nau amo ke be perera eto ungo tapa na kito ke be ava erena \v 36 ari emo God ta ke mahu kajari ta mihia avoeto inono ta ehija. “Eto amita vehu tapa amo nei mane taro poekasuja” ainge kajari mihia \v 37 eto nei amo “Embo pahiha ta kajea avo embomeni na kogue iresora.” ke ainge mahu kajari mihia. \s1 Iesu kovea \r (Matthew 27:57-61; Mark 15:42-47; Luke 23:50-56) \p \v 38 Eto embo Joseph da Arimathea embo amo Iesu ta ambotani rate Judea embo joru ue ojikari na Iesu ambo ambo ena, embo amina pambuto Pilate ta degi Iesu ta hamo humbasi penunu enu Pilate na aravora ainge enu humbuto pambuna \v 39 eto embo Nicodemus amo mahu mumete Iesu ta degi puvuna amite tapa jeune mune te (javo ‘myrrh’ te ‘aloes’ te) avo humbuto Iesu ta hamo jigesi puvuna amita bouka ta heka amo 50 kilos ainge avo humbuto puvuna. \v 40 Eto Iesu ta hamo humbuto jeune mune te amiga tapa bo koso vahai ai ta iketo togea amo Judea embomeni ta ari ainge eagora avoeto ea \v 41 eto Iesu cross ta teo pehena amita degi engihi amo ji vuji jajavotoho irari degi amita jo ta panga ho eha kovea amo embo kovae kihi ta Iesu ikeo herekena \v 42 eto evito amo Judea embomeni ta pondo indesora sirika burika ari iji te Iesu humbuto hoi ta pambari inono ae avoeto asa ta kovea. \c 20 \s1 Iesu ta hamo use jo ta iraera \r (Matthew 28:1-8; Mark 16:1-8; Luke 24:1-12) \p \v 1 Eto jangu indari iji irae enu iho ungate da Magdala evohu javo Mary na Iesu ta panga use ta pambuto koro na pe ahurekea avo hiriketo pambari kito \v 2 huheveto pambuto Simon Peter te eto ambotani nei Iesu na osa ena amita degi ke einge ena, “Bada ta hamo amo use ta iraera te humbuto pambuto dainge ikehere avo dago kiaera,” ke ainge enu, \v 3 Peter te ambotani nei amite aingeto use kesi \v 4 huheveto pahue ambotani nei amina Peter seriketo huheveto use ta kihi pambuto \v 5 panga jo ta anembeto bo ‘Linen’ na ari amina hamo togea avo enda ta veto mihinu kina te jo ta horaera, \v 6 te Simon Peter na ambota puvuto use panga jo ta horeto bo enda ta veto mihina avo kina \v 7 eto bo nei Iesu ta siro togea amo oenga egoveketo degi nei ta ikeo mihina avo kina. \v 8 Eto ambotani nei kihi use ta pambuna amite tapa horeto kito ke be ena. \v 9 (rate Iesu vasiri te erasuja amita ke God ta ke ta kajari avo amikote amo hotembae ea.) \v 10 eto ambotani heriso amo egeremebeto bande ta pambua. \s1 Iesu na da Magdala evohu Mary ta degi puvunu kina \r (Matthew 28:9-10; Mark 16:9-11) \p \v 11 Eto Mary na use pe araha ta heteto si ijie mihimihe use ta anembeto \v 12 Anera heriso bo parara asukari amo Iesu ikeo herekena ai ta embo nei siro hena ta arumbena eto embo nei utu hena ta arumbena aingeto mihio kogunu \v 13 Anera heriso amina evohu amita degi ke einge ea, “Pamone umo do eto si ere?” ainge eo evohu amina, “Nau Bada humbuto dainge ikehere avo na kiae ra,” ke ainge ijie \v 14 ahereketo Iesu heteto mihinu kina amo Iesu rate be ijuketo kiae unu \v 15 Iesu na amita degi ke einge ena, “Evohu, umo si ijie amunurami jombure ere oe?” ke ainge enu Mary na embo avo ji vuji simba ari embo ke ijie ke einge ena, “Embo, inena Iesu ta hamo amo humbuto pambuto dainge iketo kito avo ejo umbane,” ainge enu, \v 16 Iesu na, “Mary,” ke ainge enu Mary na ahereketo kon eto kito, “Rabboni,” amo Hebrew ta ke na, “Ahe Poekari embo,” avo eto enu, \v 17 Iesu na, “Na Mama ta degi pambae avoeto na mane jigesoa, te pambuto nau namei kamei ta degi Mama nau eto enana ta Mama eto God nau eto enana ta God amita degi egerembeto pambasi ere ona avo ejo ingore,” ainge enu, \v 18 Mary na egerembeto pambuto Bada kina eto amina ke tapa do enu ingina avo ambotani ta degi enu ingia. \s1 Iesu na amita ambotani ta degi puvunu kia \r (Matthew 28:16-20; Mark 16:14-18; Luke 24:36-49) \p \v 19 Eto Sunday hure mume unu Iesu ta ambotani na Judea embo okokose joru ue bande bokiri iketo jo ta mihio Iesu na enana ta orohuta irerembeto puvuto, “Peka ungota degi iresuja,” ke ainge eto \v 20 amita ingeni te pahiha te avo enu kito enana ta Bada avo kito tunga javotoho ue osa pajire be ea. \v 21 Eto Iesu na, “Peka ungota degi iresuja, eto na Mama na ikehei puvena ainge dombo nanena ungo ikano enda tapa ta pambasova,” ainge ijie \v 22 enana ta hamo ta pe hoenge hukihe ke einge ena, “Ungota jo ta Ahihi Otohu umbuvujo \v 23 eto ungona embo ta ari sasapura hotembeto toasova amo God na ainge hotembeto toasuja, te ungo na embo ta sasapura hotembeto toae asova amo ainge God na mane hotembeto toasuja.” \s1 Thomas na Iesu kito ke be ena \p \v 24 Eto Iesu ta ambotani 12 rate vahai javo Thomas amita javo nei Didimus amo Iesu puvuna amikote amo enana ga irae avo eto \v 25 ambotani na, “Dago Bada kehera,” ainge eo Thomas na, “Na amita ingeni ta ikoko na tehera amita pupuho avo tihi na kogue ingeni nau na hame eto pahiha ta amo hame aisona, te ainge ae amo na ke be mane aisona,” ainge enu \v 26 hura vahai irae enu Thomas ambotani nei uhoho ga bande jo ta bokiri iketo mihio Iesu enana ta jo ta irerembeto heteto, “Peka ungota degi iresuja,” ainge eto, \v 27 Thomas ta degi ke einge ena, “Nau ingeni pupuho kogue hame eto no ingeni jujuruketo nau pahiha hame eto umo ke be ae ere oa avo toto na ke be ejo,” ainge enu, \v 28 Thomas na, “Umo nau Bada eto nau God ra,” ainge enu, \v 29 Iesu na ke einge ena, “Umo na kogue ke be erea te embo na na tihi na kiae rate na ke be aisuja embo amina tunga javotoho aisuja.” \s1 John na do eto ke kajena amita ke \p \v 30 Eto Iesu na God ta sovera avo humbuto ari neite neite enu ambotani na kia amo book emita jo ta amo kajaera, \v 31 te ke erevi ere kajihera amo ungotenau orekari embo God ta Meni be Keriso amo embo nei mane rate Iesu avo ungo kito ke be ava ere kajihera amo ungo Iesu kito ke be ijie vasiri be humbasova. \c 21 \s1 Umo ireremba javo Tiberias amita hora ta \s2 Iesu na ambotani ta degi puvunu kia \p \v 1 Eto amita ambota Iesu na umo ireremba javo Tiberias amita hora ta Iesu puvuna ambotani na kia amo eingera, \v 2 eto Simon Peter te Thomas amita javo nei Didimus amite Galilee enda ta da Cana embo javo Nathanael te Zebedee ta meni heriso amite eto ambotani nei heriso amite aingeto vahaita mihio \v 3 Simon Peter na, “Na umo o timbasi pambasona,” ainge enu ambotani amiga mihia amina, “Dago umote pambasora,” ainge eto mumete pambua te o umbae uo \v 4 iho vujihinu Iesu na puvuto umo hora ta hetena te embo nei ke ijie uo, \v 5 Iesu na jage eto, “Nau namei kamei ungo o umbevete?” ainge enu, “Dago o umbae ra,” \v 6 ainge eo Iesu na, “Ungota bonga avo e nga be hena ta ikevujo veau o umbuvujo,” ainge enu ikeo venu o isapamane ombunu jigia te vihari inono ae enu, \v 7 ambotani vahai Iesu na osa ena amina, “Embo emo Bada ra,” ainge Simon Peter ta degi enu, Peter bo ujuketo mihina avo bo humbuto asuketo umo ta eheruva eto vovunu, \v 8 ambotani nei uhoho amo e nga tavihe bonga o na pevihina avoeto jigito goruketo humbuto hora ta pambua amo degi koso mane ‘100 meters’ ainge ai ta pambua. \p \v 9 Eto enana hora ta vihito bread te o ingari amo ji ingohu evikihina amita hamo ta mihinu koguo \v 10 Iesu na ke einge ena, “Ungo umo o umbeva avo heriso humbuto have,” ainge enu, \v 11 Simon Peter na e nga ta vihito bonga gorukenu hora ta vihinu o pepeni papeni tapa 153 umbua avo kina eto o isapamane rate bonga perarae ena. \v 12 Eto Iesu na, “Ungo huma iho donda indavu,” ainge ena. Eto ambotani na Iesu amo mahu kia te ehako umo amunure ainge eto ingesi uje ea te me enu toa. \v 13 Eto Iesu na ji amisa ai ta imihe o ingari te bread te humbuto ambotani ta ikenu india. \v 14 Eto Iesu na peheto vasiri te ereto ambotani ta degi puvunu kia eto ehako puvunu kia eto ehako puvuna emina nei heriso nei vahai ena. \s1 Iesu na Peter ta degi ke ena \p \v 15 Eto enana indio irae enu Iesu na Peter ta degi ke einge eto ingina, “Enanana na osa isapa ere ora te inena na osa peni vahai ere oete,” ainge enu, Peter na, “Bada, na umo osa ere ona amo umo kiarira,” ainge enu Iesu na, “Aravora te umo nau o ‘Sheep’ meni avo simba ejo,” ke ainge eto ehako eto ingina \v 16 “John ta meni Simon, umo na osa ere oe?” ainge enu, Peter na, “Bada na umo osa ere ona amo umo kiari ra,” ainge enu Iesu na, “Umo nau o ‘Sheep’ simba ejo,” ainge eto \v 17 ehako, “John ta meni Simon umo na osa ere oe?” ainge enu ke vahai avo nei heriso nei vahai ainge ena avo Peter na ingito tumo ue ke einge ena, “Bada, ari te ke te tapa amo umo kiari avoeto na umo osa ere ona amo umo kiarira,” ainge enu Iesu na amita degi ke einge ena, “Aravora, umo nau o ‘Sheep’ undujo. \v 18 Eto na no degi ta ke be erena. Umo meni isapa ta amo uhu ta pupuri umo oenga tigito uje no ue ere pambuhahea te evovo ue no ingeni jujurukihiro amo embo nei na no pupuri uhu ta tigito umo pambari uje ae asoa degi ai ta umo jigito humbuto pambasora,” \v 19 (ke amita be amo Peter na daingeto pehihirou God ta degi usasa pambasuja avo Iesu na harikena.) ke ainge eto Iesu na, “Umo na ambo ambo e,” ainge ena. \s1 Ambotani nei amita degi ari do puvuresuja \p \v 20 Eto Iesu te Peter te pambuhumihe Peter na overeketo ambotani vahai ambota puvutuhunu kina amo Iesu na osa ena embo amina pondo tutumota indie mihio Iesu ta bindi ta siro tembeto, “Bada umo embo amuna harikau isoro embo na umbaro.” \v 21 ainge ena embo avo Peter na kito, “Bada embo emita degi do puvurou?” ainge enu, \v 22 Iesu na ke mine einge ena, “Embo amo teho mihirou na pambuto ehako egerembasona te amo osaga no manera te umo na ambo ambo ejo,” ke ainge ena \v 23 amo sigeto pambunu ambotani tapa ingito, “Ambotani vahai amo mane sari aisuja,” ainge hotembea te Iesu na Peter ta degi, “Ambotani amo mane sari aisuja,” ke ainge ae ra te, “Teho mihirou puvuresona,” ke ainge ena. \v 24 Ambotani embo amina ke tapa erevi hande ere umihe book eremita jo ta kajena. Eto dago kogora ke amo ke be pere ra. \s1 Ke tutumo \p \v 25 Eto Iesu na ari neite neite tapa ere uahija avo siriketo tapa kajahera amo books amina enda tapa eneta aheite aehija.