\id MAT - Obo Manobo Version / edited MRB 24-MAR-11 \rem Reflects changes post follow up input of Vera 3/2/10, and consultant check March, 2010. Reflects edits made concording with Mark Synoptic portions (ch 1; 8:1-9:1; 11:27-12:44) 9/21-29/10. Reflects edits of Final Read Thru Feb. 23, 2011. \h MATEO \toc1 Dos Moppiyon Dinoggan no id Sulat ni MATEO \toc2 Mateo \toc3 Mateo \mt2 Dos Moppiyon Dinoggan no id Sulat ni \mt1 MATEO \is1 Unna nod Bosan \ip Inin libru, id sulat ni Mateo no id ngoranan mandad ki Levi no sokkad no tohodsukut to buhis. Id tonanan din kos pinuungan din amoy od duma ki Disas Krays. Sokkad sikandin taddot sopuu-oruwon tinodduwan no id aam ni Disas amoy'd ponudtuu to Moppiyon Dinoggan (9:9-13). Ka-ay'n libru, id paabbotlabbot ni Mateo no ukit ki Disas, notuman iddos id sulat ni Moises woy taddot mgo propeta. (1:22-23; 2:5-6, 15-18, 23; 3:3; 4:14-16; 8:17; 12:17-21; 13:35; 21:4-5, 16; 26:31; 27:9-10). Diyot id sulat dan, duwon tandu to Monama no id popiyod din ka-ay to ampow't ingod iddos Mesiyas amoy'd hari to mgo Judio woy od tavang kandan. De-en nouhoy ron no timpu id aangat kos mgo Judio to kod-inguma to Mesiyas no lubbad ni Harin David. \ip Id sulat ni Mateo ini, su amoy od posivonnaa riyot mgo Judio no si Disas en kos Mesiyas woy lubbad ni Harin David. Ka-ay'n libru, komo-uraa id ngoranan si Disas no lubbad ni Harin David (1:1; 9:27; 12:23; 15:22; 20:30-31; 21:9, 15; 22:41-45). \ip Ka-ay'n libru, duwon limmon nonaw ni Disas no id paabbotlabbot ni Mateo. Unna, dos nonaw riyot lovuntud moka-atag to ko-ubpa, pinuungan woy kopiyannan taddot od lonug to kodharit Monama (kopitulu 5-7). Iko-oruwa, dos nonaw riyot mgo tinodduwan iddot timpu no id po-ipanow sikandan ni Disas amoy'd ponudtuu to kahit Monama (kopitulu 10). Iko-otollu, dos mgo nonaw moka-atag to kodharit Monama (kopitulu 13). Iko-oppat, dos nonaw moka-atag to kodbovotasan woy pinuungan to mgo tinodduwan (kopitulu 18). Iko-limma, dos nonaw moka-atag to kotompusan to ingod woy dos kodharit Monama (kopitulu 24-25). \is1 Dos mgo Nokota-aw: \io1 Dos kodtobbow ni Disas woy dos tigkonayan to kandin no pinuungan (1:1 taman to 4:25) \io1 Dos nonaw ni Disas diyot buvungan (5:1 taman to 7:29) \io1 Dos mokososoobbun pinuungan ni Disas no id posivonnaa no motuus en sikandin (8:1 taman to 9:38) \io1 Dos nonaw ni Disas to mgo tinodduwan din to waa rin pa sikandan id po-ipanow amoy'd ponudtuu to kahit Monama (10:1-42) \io1 Dos mgo nonaw ni Disas diyot Galilea (11:1 taman to 12:50) \io1 Dos mgo ponunggelengan moka-atag to kodharit Monama (13:1-52) \io1 Dos pinuungan ni Disas diyon to Galilea (13:53 taman to 17:27) \io1 Dos nonaw ni Disas moka-atag to ollog no kodbovotasan (18:1-35) \io1 Dos kod-usok ni Disas diyot Jerusalem, woy dos mgo intud to mgo Pariseo woy Saduseo (19:1 taman to 23:39) \io1 Dos nonaw ni Disas moka-atag to kotompusan no mgo allow (24:1 taman to 25:46) \io1 Dos kopotayan ni Disas diyon to krus woy dos kodbadnow kandin (26:1 taman to 28:20) \c 1 \s1 Dos Kovuyyahan ni Disas Krays \r (Lucas 3:23-38) \p \v 1 Na, ini en kos mgo ngaran to kovuyyahan ni Disas Krays no lubbad ni David woy Abraham. \q1 \v 2 Si Abraham kos amoy ni Isaac woy \q2 si Isaac kos amoy ni Jacob, woy \q2 si Jacob kos amoy ni Juda woy to mgo suwod din. \q1 \v 3 Si Juda kos amoy ni Fares woy Zara, (si Tamar kos inoy ran). \q2 Na si Fares kos amoy ni Esrom, woy \q2 si Esrom kos amoy ni Aram. \q1 \v 4 Si Aram kos amoy ni Aminadab, woy \q2 si Aminadab kos amoy ni Naason, woy \q2 si Naason kos amoy ni Salmon. \q1 \v 5 Na si Salmon, noko-osawa ki Rahab woy dos anak dan, si Boas. \q2 Ini mandad si Boas, noko-osawa ki Ruth woy dos anak dan, si Obed. \q1 Si Obed, amoy ni Isai,\f * \fr 1:5 \ft Ini si Isai, od ngoranan mandad ki Jesse.\f* \q1 \v 6 woy si Isai kos amoy ni Harin David. \q2 Ini si David, amoy ni Solomon woy dos inoy rin, sawa ni Urias dangan. \q1 \v 7 Na si Solomon kos amoy ni Roboam, woy \q2 si Roboam kos amoy ni Abias, woy \q2 si Abias mandad kos amoy ni Asa. \q1 \v 8 Si Asa kos amoy ni Josafat, woy \q2 si Josafat kos amoy ni Joram, woy \q2 si Joram mandad kos amoy ni Uzias. \q1 \v 9 Si Uzias kos amoy ni Jotam, woy \q2 si Jotam kos amoy ni Acaz, woy \q2 si Acaz kos amoy ni Esequias. \q1 \v 10 Si Esequias kos amoy ni Manases, woy \q2 si Manases kos amoy ni Amos, woy \q2 si Amos kos amoy ni Josias. \q1 \v 11 Na si Josias kos amoy ni Jeconias woy to mgo suwod din. Idda en no timpu, id dakop kos mgo toho Israel woy id piyod diyon to Babilonia. \q1 \v 12 Nopongnga idda, id tobbow si Salatiel no iddos amoy rin, si Jeconias. \q2 Na ini mandad si Salatiel, amoy ni Sorobabel. \q1 \v 13 Si Sorobabel kos amoy ni Abiud, woy \q2 si Abiud kos amoy ni Eliaquim, woy \q2 si Eliaquim kos amoy ni Azor. \q1 \v 14 Na si Azor kos amoy ni Sadoc, woy \q2 si Sadoc kos amoy ni Aquim, woy \q2 si Aquim kos amoy ni Eliud. \q1 \v 15 Si Eliud kos amoy ni Eleazar, woy \q2 si Eleazar kos amoy ni Matan, woy \q2 si Matan kos amoy ni Jacob. \q1 \v 16 Si Jacob kos amoy ni Jose\f * \fr 1:16 \ft Ossa ini no Jacob woy Jose taddot diyon to Genesis.\f* no sawa ni Maria. \q2 Na, si Maria kos inoy ni Disas no id ngoranan to Mesiyas.\f * \fr 1:16 \ft Otik diyot Griego no kinohiyan, dos kohulugan to kahi no \fk Mesiyas,\ft iddos id aam to Monama amoy'd harit langun.\f* \p \v 17 De-en duwon sopuu-oppat no linubbaran pomon ki Abraham taman ki David, woy sopuu-oppat mandad no linubbaran pomon ki David taman to koddakop to mgo toho Israel nid piyod diyot Babilonia. Duwon mandad sopuu-oppat no linubbaran pomon to koddakop taman to kodtobbow taddot Mesiyas. \s1 Dos Kodtobbow ni Disas \r (Lucas 2:1-7) \p \v 18 Na, iling ka-ay kos kodtobbow ni Disas Krays. Iddos inoy rin no si Maria, od osowan ni Jose. To waa pa sikandan id po-ogkottoy, movoddos don sikandin ukit to kotuusan to Uhis no Ispiritu. \v 19 Si Jose nod osawa kandin, morumoruma to mgo suhu to Monama, piru dii sikandin od kopiyan nod ko-ilawan si Maria. De-en nokopuhawang sikandin nod suwayan din si Maria no waa duma nod pokosaddoo. \p \v 20 Na, to id puhawang din pa idda, id pokita kandin kos ponolihan to Monama ukit to tohenoppon. Mid ikahi iddos ponolihan to, “Jose no koubbaran ni David, yo kod aang-aang nod osawa ki Maria, su iyon unayan no movoddos sikandin, ukit to kotuusan to Uhis no Ispiritu. \v 21 Od anak sikandin to mama, woy ngoraniyu sikandin ki Disas,\f * \fr 1:21 \ft Dos kohulugan to ngaran no Disas, \fk Tohodtobbus.\f* oyya su sikandin kos od tobbus to mgo minuvu rin pomon diyot saa ran.” \p \v 22 Na notomanan inis langun, su amoy od kotuman iddos id po-ikahi dangan to Monama ukit to propeta no mid ungketen to, \q1 \v 23 “Dos sokkad no mongovay, od movoddos woy od anak sikandin to mama. Iddon anak, od ngoranan to Emmanuel,”\f * \fr 1:23 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 7:14.\f* \m no iddos kohulugan, dos Monama duma keta. \p \v 24 De-en to nokohimata si Jose, id puungan din iddos id suhu to ponolihan, woy id osawa rin si Maria. \v 25 Piru waa rin loyuki si Maria to waa pa tobbawi. Na, to id tobbawan don sikandin, id ngoranan ni Jose iddos anak ki Disas. \c 2 \s1 Dos Kod-inguma to mgo Minuvu no id Pomon tid Tollak \p \v 1 Na, to id tobbow si Disas diyot bonuwa to Betlehem no sakup to Judea iddot timpu no si Herodes kos hari, duwon mgo minuvu no id pomon tid tollak nid inguma riyot Jerusalem. Sikandan, od kotuig nod ontong to kohulugan to mgo bitu-on. \v 2 Na mid intud sikandan, kahi ran to, “Ingkon man iddos id tobbow no hari to mgo Judio? Su nokita roy iddos bitu-on nid loppow riyon lomig tid tollak no patow to kodtobbow rin, de-en mid undini koy amoy'd simba kandin.” \p \v 3 To norinog idda ni Harin Herodes, dii ron sikandin od pokodto-ii, woy ungketen dad en mandad iddos langun nid oubpa riyot Jerusalem. \v 4 De-en id po-umow rin iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises. Na id inturan din sikandan, kahi rin to, “Ingkon man od tobbow iddos Mesiyas?” \p \v 5 Mid tavak sikandan to, “Diyot Betlehem no sakup to Judea, su ini en kos id sulat to propeta no mid ungketen to, \q1 \v 6 ‘Sikkow, Betlehem no riyot prubinsya to Judea, \q2 ahad disok ka no bonuwa, od kovantug ka taddot dumon mgo bonuwa no sakup to Judea. \q2 Oyyos od pomon duwot kikow iddos sokkad no ponguu \q2 nod hari to koddin mgo minuvu no idda en so koubbaran ni Israel.’ ”\f * \fr 2:6 \ft Od kovasa ini riyot Miqueas 5:2.\f* \p \v 7 To norinog idda ni Herodes, id po-umow rin iddon mgo minuvu no siksikandan da. Woy id inturan din ko kannu id loppow dos bitu-on. \v 8 Na id po-undiyon din sikandan to Betlehem, kahi rin to, “Undiyon kow woy ooyyari row tod nangkap iddos anak. Woy otid kokita rowd, livod kow vo ka-ay woy ponudtuli a, su od undiyon a mandad amoy'd simba kandin.” \p \v 9-10 Nopongnga idda, id logkiyat don iddon mgo minuvu. To kod-ipanow ran, nokita ran mandon iddos bitu-on no nokita ran to riyon pa sikandan to lomig tid tollak, woy dakkoo en kos kahaan dan. Id ikuu ran idda taman to id soro riyot pantok to baoy no rutun en iddos anak. \v 11 Na id usok dan taddon baoy, woy nokita ran don iddos anak woy dos inoy rin no si Maria. Mid lingko-od sikandan amoy'd simba taddot anak. Id ukaa ran iddos mahaa no mgo piniyoddan dan, woy id boggoy ran taddot anak iddos buawan, mammut no insenso woy dos pomammut no mira.\f * \fr 2:11 \ft Dos buawan, korotuwan to hari. Dos mammut no insenso, id gamit to mgo tohodbuwis diyot kodsimba, patow to mgo dosalon no id poratas diyot Monama, woy idda mandad so mira, pomammut atag to lawa to minatoy timpu to kodlobbong.\f* \p \v 12 To kod-uli ran, id baya sikandan to osson daan, su id pomonduwan sikandan to Monama ukit to tohenoppon no dii ran don od livod diyot ki Herodes. \s1 Dos Kodpaahuy Po-undiyon to Ehipto \p \v 13 Na, to noko-ipanow ron iddos mgo minuvu no id pomon tid tollak, id pokita ki Jose iddos ponolihan to Monama ukit to tohenoppon, woy kahi rin to, “Onnow ka. Piyoddow kos anak woy inoy, woy paahuy kow po-undiyon to Ehipto. Oubpa kow pa tahad dutun taman tod oseng a koniyu no od pokolivod kowd, oyyos konnod kouhoy, id po-inangkap ni Herodes kos anak amoy'd imotayan.” \p \v 14 De-en id onnow si Jose woy id piyod din iddos anak duma taddot inoy, woy id ipanow ran to idda ra en no bulli po-undiyon to Ehipto. \v 15 Na riyon en sikandan id oubpa taman tid patoy si Herodes. Notomanan ini amoy'd kotuman iddos id ikahi to Monama nod Longaggon ukit to propeta no mid ungketen to, “Id umow ku kos koddin anak nod leggua pomon diyot Ehipto.”\f * \fr 2:15 \ft Od kovasa ini riyot Oseas 11:1.\f* \s1 Dos Kod-imatoy to mgo Anak \p \v 16 To nosorollan ni Herodes no iddos mgo minuvu nid pomon lomig tid tollak, waa id tuman taddot tandu ran nod livod diyot kandin, nolinglingasa sikandin. De-en id suhu rin kos mgo sundau rin nod imotayan kos langun no anak no mama pomon diyot lammid tobbow taman to oruwon lahun kos idad no id oubpa riyot Betlehem woy riyot mgo bonuwa no morani rutun. Iyon din id ikuu, iddos timpu no id ponudtuu taddot mgo minuvu no id pomon tid tollak iddot id inturan din sikandan ko kannu id loppow iddos bitu-on. \p \v 17 De-en notuman iddos id ikahi to propeta no si Jeremias no mid ungketen to, \q1 \v 18 “Od korinog kos kodpondaawit diyon to Rama. \q2 Id sinoggow si Raquel\f * \fr 2:18 \ft Si Jacob no id pomonnan to mgo Judio, id lobbong din iddos sawa rin no si Raquel diyot morani to Betlehem. Id ponunggelengan sikandin to mgo inoy rutun no id ponsinoggow pomon to id pon-imotayan kos mgo anak dan.\f* atag to mgo anak din, woy \q2 dii ron od ko-uus kos ginawa rin, \q2 oyyos id patoy ron man dos mgo anak din.”\f * \fr 2:18 \ft Od kovasa ini riyot Jeremias 31:15.\f* \s1 Dos Kodleggua Pomon diyon to Ehipto \p \v 19 Na, to id patoy ron si Herodes, duwon ponolihan to Monama nod Longaggon no id pokita ki Jose riyot Ehipto ukit to tohenoppon. Kahi taddot ponolihan to, \v 20 “Onnow ka. Piyoddow kos anak woy inoy, woy livod kow riyot ingod to Israel, oyya su id patoy ron iddos od kopiyan nod imatoy ruwot anak.” \v 21 De-en id onnow si Jose woy id piyod din iddos anak woy dos inoy, woy id uli sikandan diyot ingod to Israel. \p \v 22 Piru to norinog ni Jose no si Arquelao no anak ni Herodes kos id suvaa nid hari riyot Judea, novaakkan sikandin nod undiyon. Na, id pomonduwan don mandon sikandin to Monama ukit to tohenoppon, de-en id undiyon sikandan to prubinsya to Galilea. \v 23 Na, diyon don en sikandan mid oubpa to bonuwa to Nazaret.\f * \fr 2:23 \ft Dos kahi no Nazaret, konna od kovasa riyot Tapoy'n Tandu. Diyot timpu ni Disas, disok idda no bonuwa woy od lomottan to minuvu (Juan 1:46). De-en iddos kohulugan ni Mateo, duwon mo-uraan propeta nid posaddoo no od lomottan si Disas to mgo minuvu.\f* De-en notuman don iddos id ikahi to mgo propeta no mid ungketen to, “Od ngoranan sikandin no toho Nazaret.” \c 3 \s1 Dos Nonaw ni Juan no Tohodboutismu \r (Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-18; Juan 1:19-28) \p \v 1 Na, to id lihad kos pilon mgo lahun, mid undiyon si Juan no Tohodboutismu to noka-awoy-awoy'n lugaa to Judea. Id ponudtuu rin kos kahit Monama riyot mgo minuvu no mid undiyon to kandin. Kahi rin to, \v 2 “Sondit kow woy tanan kowd to mgo saa row, su asow ron kos kodharit Monama.” \v 3 Si Juan en iddos od tommanon ni propeta Isaias no, \q1 “Duwon monokkaan bawos diyot noka-awoy-awoy'n lugaa no mid ungketen to, \q1 ‘Ponaya row kos pusung dow atag tod Longaggon, \q2 woy tulidda row kos od ukitan din.’ ”\f * \fr 3:3 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 40:3.\f* \p \v 4 Na iddos umpak ni Juan, binovallan pomot bowvuu to kamelyo woy dos ollon din, binovallan pomot kindaa to oyama.\f * \fr 3:4 \ft Dos umpak ni Juan no Tohodboutismu, iling to umpak ni propeta Elias. Od kovasa ini riyot 2 Hari 1:8. Nokod-iling mandad iddos id poponudtuu to Monama ki Juan taddot ki Elias, oyya su id ponudtuu ran diyot mgo minuvu iddos moka-atag to kodsilut to Monama, woy dos moka-atag to kodsondit woy kodtanan to mgo saa.\f* Iyon ko-uyahan din, mgo apang woy tonnob. \v 5 Mid undiyon to kandin iddos mgo minuvu no id pomon diyot Jerusalem, pomon diyon to intirut prubinsya to Judea woy pomon diyot mgo lugaa no moranit Oweg to Jordan. \v 6 Id ponudtuu ran no id sondit woy id tanan don sikandan to mgo saa ran, woy id poboutismu sikandan ki Juan diyot Oweg to Jordan. \p \v 7 Na, duwon mandad mgo ponguu to pomokayon to Judio nod ngoranan no Pariseo woy Saduseo no id undiyon amoy'd poboutismu. Piru to nokita rin sikandan, id ikohiyan din to, “Sikiyu, iling kow to mgo uwod nod laas! Kunan dow ayu kod pokolegguang kowd taddot od ingumon kodsilut to Monama otid koboutismuwan kowd. \v 8 Otik bonnaa en no id sondit woy id tanan kowd to mgo saa row, posivonnali row ini ukit to koniyun pinuungan. \v 9 Yo kowd pososalig no dii kow od silutan pomon to koubbaran kow ni Abraham. Od ikohiyan ku sikiyu, no ahad inis mgo batu, od kovovallan to Monama no koubbaran ni Abraham. \v 10 Pomotawi row! Dos kodsilut to Monama koniyu, noko-iling to porokuu no nopanoy ron nid tampod to kayu. Na, iddos ipat kayu no diid bovunga to moppiya, od tompoddon woy id lumbag diyot apuy. \p \v 11 “Od boutismuwan ku sikiyu to oweg, patow no id sondit woy id tanan kowd to mgo saa row. Piru konnod kouhoy, duwon od tundug koddi no lampas pa no motuus, su konna a ollog ahad kodbitbit da to sandalyas din. Uhis no Ispiritu woy apuy kos id boutismu rin koniyu. \v 12 Od pod-ossan din iddos mgo minuvu no moppiya woy morat iling to minuvu nod oottap to trigu. Dos moppiyon trigu, id ta-aw rin diyot budiga, piru iddos mgo ottap, od tirukkan din diyot apuy no konnod ko-ovukkan.” \s1 Dos Kodboutismu ki Disas \r (Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22) \p \v 13 Na riyot timpu to kodboutismu ni Juan, mid undiyon si Disas to Oweg to Jordan pomon diyot prubinsya to Galilea amoy'd poboutismu kandin. \v 14 Piru dii nanoy od boutismu si Juan kandin. Kahi rin to, “Siyak kos ollog nod boutismuwan du, konna siyak kos od boutismu kikow.” \p \v 15 Piru mid tavak si Disas to, “Boutismu-i a en, su ollog en nod kotuman ta iddos langun no id kopi-it Monama.” De-en id boutismuwan ni Juan si Disas. \fig Id poboutismu si Disas ki Juan Mateo 3:13-17|src=" CNT5171.tif " size="span" ref="Mateo 3:15" \fig* \p \v 16 To noboutismuwan don si Disas, id go-un sikandin diyot oweg. Woy idda ron en, nopokes kos langit, woy nokita rin no id lonna iddos Uhis no Ispiritu riyot kandin iling to soopati. \v 17 Na, duwon bawos pomon diyot datas to langit no mid ungketen to, “Ini en kos Anak ku no id dokollan ku to ginawa woy oraroy ku nid kahaa-i.” \c 4 \s1 Dos Kodgeddam ni Moivuyan ki Disas \r (Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13) \p \v 1 Na, id piyod si Disas to Uhis no Ispiritu riyot noka-awoy-awoy'n lugaa amoy od geddaman ni Moivuyan kod kopiyod sikandin nod puung to saa. \v 2 Id puasa si Disas daom to oppat-no-puun allow woy bulli, woy nopongnga, oraroy sikandin id gutasan. \v 3 Na id porani si Moivuyan kandin woy mid kahi to, “Otik mooggot ka en no Anak to Monama, suhuwow inis batu nod kovovallan no paan.” \p \v 4 Piru mid tavak si Disas to, “No-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 ‘Konna ra koka-an kos od poko-uyag to minuvu, ko konna, iddos ipat kahi to Monama.’ ”\f * \fr 4:4 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 8:3.\f* \p \v 5 Nopongnga idda, id piyod sikandin ni Moivuyan diyot Jerusalem woy id poohinat din diyot oray'n motikang no sakup to templo. \v 6 Na id ikohiyan din si Disas to, “Otik sikkow en kos Anak to Monama, timballu ka riyot dosiyung, su no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 ‘Od suhuwon to Monama iddos mgo ponolihan din to kodtavang kikow amoy dii ka od komonnu. \q2 Od saakon ka nikandan amoy ahad ikos pa-a ru, diid kohisgisan.’ ”\f * \fr 4:6 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 91:11-12.\f* \p \v 7 Piru mid tavak si Disas to, “No-ikahi mandad diyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 ‘Yo ru geddami kos Monama nod Longaggon du.’ ”\f * \fr 4:7 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 6:16.\f* \p \v 8 Nopongnga idda, id piyod sikandin ni Moivuyan diyot oray'n mowwet no buvungan. Woy id pokita rin iddos langun no kohoriyan ka-ay to ampow't ingod woy dos mgo korotuwan dutun. \v 9 Kahin Moivuyan to, “Id boggoy ku kikow inis langun otid lingko-od ka woy od simba koddi.” \p \v 10 Mid tavak si Disas to, “Awa ka, Moivuyan! No-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, ‘Iyon du ra simba-ana iddos Monama nod Longaggon du woy sikandin da kos duurumanniyu.’ ”\f * \fr 4:10 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 6:13.\f* \p \v 11 Na mid awa ron si Moivuyan, woy id inguma iddos mgo ponolihan amoy'd tuhanuu ki Disas. \s1 Dos Kodtigkanoy to Pinuungan ni Disas diyot Galilea \r (Marcos 1:14-15; Lucas 4:14-15) \p \v 12 Na, to norinog ni Disas no noprisu si Juan, id livod sikandin diyot Galilea. \v 13 Mid tanan sikandin diyot Nazaret, woy id undiyon to Capernaum amoy'd oubpa rutun. Inin bonuwa, diyon lomig to ibpit to Lanow't Galilea no sakup to livuta to koubbaran ni Zabulon woy Neptali. \v 14 Notomanan ini, su amoy od kotuman iddos id po-ikahi to Monama ki propeta Isaias no mid ungketen to, \q1 \v 15 “dos mgo ingod to Zabulon woy Neftali, noko-ibpit to lanow woy nokoripaa to Oweg to Jordan. \q2 Inin mgo lugaa, sakup to prubinsya to Galilea nid oubpan to konna mgo Judio. \q1 \v 16 Iddos mgo minuvu rutun, noko-iling tid oubpa riyot mosukirom. Iling to id patoy ron sikandan, oyyos waa ran id kilaa to Monama. \q2 Piru init od ingumon allow, od kokita ran don kos ma-awang no se-aa nod taddow kandan.”\f * \fr 4:16 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 9:1-2.\f* \p \v 17 Na pomon taddon timpu, mid tigkanoy si Disas to kodponudtuu to kahit Monama. Kahi rin to, “Sondit kow woy tanan kowd to mgo saa row, su asow ron kos kodharit Monama.” \s1 Dos Kod-aam ni Disas to Oppat no Tohodngongaap \r (Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11) \p \v 18 Sokkad no allow, laggun tid ipanow si Disas diyot ibpit to Lanow't Galilea, nokita rin iddos oruwon toosuwod no si Simon no id ngoranan mandad ki Pedro woy dos ari rin no si Andres. Id ooppan dan to pukut su mgo tohodngongaap me-en sikandan. \v 19 Kahin Disas kandan to, “Duma kow koddi. Konnad ngaap kos od ingutollon dow, ko konna, od nonawwan ku sikiyu nod ingutoo to mgo minuvu.” \v 20 Idda ron en, id tonanan dan iddos mgo pukut dan woy mid duma ran kandin. \p \v 21 Na ponayun mid ipanow si Disas diyot ibpit to lanow, woy nokita rin iddos oruwa mandad no toosuwod no si Santiago woy si Juan no mgo anak ni Sebedeo. Id ounsad sikandan diyot bollangay duma to amoy ran no id oupiya to mgo pukut. Na, id umow sikandan ni Disas amoy'd duma kandin. \v 22 Idda ron en, id tonanan dan iddos amoy ran woy dos bollangay woy mid duma ran ki Disas. \s1 Dos Kodnonaw woy Kodbawi ni Disas \r (Lucas 6:17-19) \p \v 23 Na, id lingkus ni Disas iddos intirut prubinsya to Galilea. Id nonaw sikandin diyot mgo simba-an to Judio woy id ponudtuu to Moppiyon Dinoggan moka-atag to kodharit Monama, woy id bowiyan din kos nokod-osso-osson bohok. \v 24 De-en novantug sikandin diyon to intirut lugaa to Siria. Pomon tadda, id piyod to mgo minuvu iddos langun nod kovohokan diyot kandin, dos id geddam to oray'n mosakit, dos id ponlosuran to busow, dos od pombovuyon woy dos mgo minuvu nid patoy kos lawa. Na langun dan, no-uliyan. \v 25 Purisu ahad ingkon sikandin od isau, oray'n mo-uraa kos mgo minuvu nod dumoruma kandin pomon diyot Galilea, diyot Decapolis,\f * \fr 4:25 \ft Dos kohulugan to Decapolis, \fk sopuun bonuwa.\f* diyot Jerusalem woy riyon to dipaat Oweg to Jordan. \c 5 \s1 Dos mgo Minuvu no Moppiya kod Kotomanan \r (Lucas 6:20-23) \p \v 1 To nokita ni Disas iddos mo-uraan minuvu, id tikoddog sikandin diyot lovuntud woy mid ounsad dutun.\f * \fr 5:1 \ft Dos mgo tohodnonaw dangan, od ounsad otik od nonaw ron sikandan.\f* Woy id lolivuung diyot kandin iddos mgo tinodduwan din. \v 2 Na mid tigkanoy sikandin id nonaw, kahi rin to, \p \v 3 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvu no nokosaddoo no waa en kogahan dan otik waa tavang to Monama, oyyos sikandan kos od pokolonug to kodhari rin. \p \v 4 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvu nid lanu pomon to saa, oyyos od uuson to Monama kos ginawa ran. \p \v 5 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvu nod poobbava, oyyos sikandan en kos od pokokomunoy to lammin ingod init morin allow. \p \v 6 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvun dakkoo kos ingowollon nod puung to id kopi-it Monama, oyyos od tovangan din en sikandan nod puung tadda. \p \v 7 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvun eeruwon, oyya su iddos Monama od pokita to eru kandan. \p \v 8 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvun molinis kos pusung, oyyos od kokita ran kos Monama. \p \v 9 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvu nod pod-uli to koroniyan, oyyos sikandan en kos od ngoranan no mgo anak to Monama. \p \v 10 “Moppiya kod kotomanan taddot minuvu nid posupittan pomon to kodtuman to id kopi-it Monama, oyyos sikandan en kos no-iraom to kodhari rin. \p \v 11 “Moppiya kod kotomanan dow otik duwon od sumpalit, od posuppit woy'd doddora-at koniyu pomon to koddumoruma row koddi. \v 12 Ungketen dad en mandad kos id puungan dan taddot mgo propeta dangan. De-en kahaa kow, oyya su dakkoo kos ganti no id panoy koniyu riyot datas to langit.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Assin woy Suu \r (Marcos 9:50; Lucas 14:34-35) \p \v 13 Na ponayun mid nonaw si Disas, kahi rin to, “Sikiyu no mgo tinodduwan ku, noko-iling kow to assin ka-ay to ampow't ingod. Piru otid motabbang don ini, dii ron en id pokopolivod kos nanam. Worad mandad koru-anon ka-ay, de-en id sowela ron woy'd geeheddan to mgo minuvu. \p \v 14 “Noko-iling kow mandad to suu nod pokoma-awang to poomdom to mgo minuvu ka-ay to ampow't ingod. Iddos bonuwa no riyot buvungan, oraroy en idda nod kokita. \v 15 Waa minuvu nod loottom to suu woy kopongnga, od poongkobban din to lobban, ko konna, id ta-aw rin idda riyot od sopatan amoy'd kotorawwan kos langun diyot baoy. \v 16 De-en iling dad mandad tadda, pooglogga row kos koniyun suu riyot isowwan to mgo minuvu amoy'd kokita ran kos moppiyon pinuungan dow, woy od doongon dan kos Amoy row riyot datas to langit. \fig Pooglogga row kos koniyun suu Mateo 5:16|src=" HK017E.tif " size="col" ref="Mateo 5:16" \fig* \s1 Dos Nonaw ni Disas Moka-atag to mgo Suhu ni Moises \p \v 17 “Yo row poomdomma no mid undini a to ampow't ingod amoy od worannon kos mgo Suhu ni Moises woy dos id sulat to mgo propeta. Mid undini a amoy'd tumanon ku idda. \v 18 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no laggun to duwon pa kos langit woy livuta, waa en ahad songo-litra o songo-tulduk nod kowora riyot mgo Suhu to Monama, oyyos ponayun en idda taman tod kotuman don kos langun. \v 19 De-en iddos ahad ondoy nod lempang to ahad sokkad no Suhu to Monama, woy id nonaw rin mandad diyot duma nod puung to ungketen, sikandin kos moobbava to langun diyon to kodharit Monama. Piru iddos od tuman woy'd nonaw mandad to duma nod tuman tadda, sikandin kos mowwet diyon to kodharit Monama. \v 20 Purisu od ikohiyan ku sikiyu, no ko-ilangan no iddos kodtuman dow to id kopi-it Monama, od lampas taddot kodtuman dow to mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy taddot mgo Pariseo, su otik konna, dii kow en od kolonug to kodharit Monama.” \s1 Dos Moka-atag to Kodlangot \p \v 21 Na ponayun mid nonaw si Disas, kahi rin to, “Norinog dowd iddos suhu to keton kovuyyahan no mid ungketen to, ‘Yo kow'd imatoy. Su iddos ahad ondoy nod imatoy, ko-ilangan nod piyoddon sikandin diyot tohodhukum amoy'd silutan.’ \v 22 Piru siyak, ini kos od ikohiyon ku koniyu, no iddos ahad ondoy no duwon langot diyot duma, od silutan en. Woy dos od po-ilow to duma nod ikahi no, ‘Waa utok du,’ od piyoddon diyot mowwet no tohodhukum. Woy idda mandad so od ikahi no, ‘Bangog ka en,’ iyon din od ingumannon, iddos linow't apuy. \p \v 23 “De-en ahad diyon kad to daom to templo amoy od boggoy't buwis, piru nosompottan du no duwon minuvun nomorat kikow su nokopuung ka to konna ollog diyot kandin, \v 24 na tuwos du pa riyot isowwan to buwisanan kos buwis du. Unna-aw pa upiyanni kos koroniyan du taddon minuvu, idda pa livod ka amoy od boggoy to kikow'n buwis diyot Monama. \p \v 25 “Otik duwon minuvu nod uug kikow no nokopuung ka to saa, noonokkaliyu nod pokod-usoy kow go-os, to dii pa od inguma riyot hukumanan. Su otid poko-uma kow'd dutun, saddook id boggoy ka to tohodhukum diyon to pulis woy id poprisu ka. \v 26 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku kikow, no dii ka en od pokolegguang otik dii ru od kovorayan kos langun no multa ru. \p \v 27 “Norinog dowd mandad iddos suhu no mid ungketen to, ‘Yo kow'd loivug.’ \v 28 Piru siyak, ini kos od ikohiyon ku koniyu, no iddos ahad ondoy nod tongtong to ba-ay no molibmit kos kandin no poomdom, nokoloivug don sikandin diyot ginawa rin. \v 29 De-en otik mata ru kos unayan nod pokosaa ka, kootowd baling ika woy lumbag du. Su moppiya pa nod koworan ka to sokkad no sakup to lawa, kuntra to intirut lawa ru kos id lumbag diyon to linow't apuy. \v 30 Woy otik kowanan no bollad du kos unayan nod pokosaa ka, tompoddowd baling ika woy id lumbag du. Oyya su moppiya pa nod koworan ka to sokkad no sakup to lawa, kuntra to intirut lawa ru kos id lumbag diyon to linow't apuy.” \s1 Dos Moka-atag to Kodposuwayoy \p \v 31 “Na duwon mandad suhu no mid ungketen to, ‘Iddos ahad ondoy no mama nod suwoy to sawa rin, ko-ilangan nod boggoy to kosulatan diyot sawa rin no od posivonnaa to kodposuwayoy ran.’ \v 32 Piru siyak, ini kos od ikohiyon ku koniyu, no iddos ahad ondoy'n mama nod suwoy to sawa rin no waa nopuungan no morat, iling to id usung din kos sawa rin diyot kodloivug otid osawa mandon. Woy idda mandad so mama nod osawa kandin, nokoloivug mandad.” \s1 Dos Moka-atag to Kodpongulivot \p \v 33 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Norinog dow mandad iddos suhu riyot keton kovuyyahan no mid ungketen to, ‘Otid pongulivot kow, ko-ilangan en nod tumanon dow kos tandu row riyot isowwan tod Longaggon.’ \v 34 Piru siyak, ini kos od ikohiyon ku koniyu, no otik od totandu kow, yo kow'd pongulivot diyon to langit, su idda en kos trunu to Monama. \v 35 Yo kow mandad od pongulivot ka-ay to livuta, oyyos ka-ay en kos sikuwayan to pa-a rin. Woy yo kow'd pongulivot to Jerusalem su idda en kos bonuwa to novantug no Hari. \v 36 Yo kow od pongulivot nod ikahi to, ‘Od bottu pok uu ku ko id ouhus a,’ oyyos konna man sikiyu kos id bovaa to koniyun lawa. Ahad songo-silag to bowvuu row, dii kow man od pokopomoputi o od pokopometom. \v 37 Iyon dow ra osenga no, ‘Oyya’ o ‘Konna’, su otid pongulivot kow pa, id pomon don idda ki Moivuyan.” \s1 Dos Moka-atag to Kodpuung to Moppiya riyot od Momorat Keta \r (Lucas 6:29-30) \p \v 38 “Norinog dow mandad iddos suhu no mid ungketen to, ‘Dos minuvu nod pokovutud to mata to duma, od ungketennon en mandad kos mata rin, woy dos od pokopengow to ngipon to duma, od pengawan mandad.’\f * \fr 5:38 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 21:24; Levitico 24:20; Deuteronomio 19:21.\f* \v 39 Piru siyak, ini kos od ikohiyon ku koniyu, no yo kow'd puung to morat diyot minuvu no id puung to morat koniyu. Iyon dow puungi, otid tobpiyon kos kowanan no bonnong dow, potabpi row mandad kos divauy. \v 40 Na otik duwon od kasu koniyu woy od ahaw to umpak dow, boggoy row mandad ahad iddos lapid no umpak dow. \v 41 Otik duwon od pohos koniyu nod povava to piniyoddan din taman to sokkad no kilometro, bova-aw idda ahad taman to oruwon kilometro. \v 42 Otik duwon od bovuyu koniyu, boggayi row sikandin, woy otik duwon od samboy, posombaya row.” \s1 Dos Moka-atag to Kodginawa to mgo Kuntra \p \v 43 “Norinog dow iddos suhu dangan no mid ungketen to, ‘Ginowanni row kos mgo oukuy row, woy kolingasa-i row iddos od pongkuntra koniyu.’ \v 44 Piru od ikohiyan ku sikiyu, no ginowanni row iddos od pongkuntra koniyu, woy dasaa kow atag taddot mgo minuvu nod posuppit koniyu. \v 45 Su otid puungan dow ini, iddos botasanon dow, od poko-iling to botasanon to Amoy row riyot datas to langit. Oyyos waa od podmusingon din, su id pose-alan din to allow iddos moppiyon mgo minuvu woy idda mandad so morat. Id popiyoddan din to uran iddos mgo motallong woy idda mandad so konna motallong. \v 46 Su otik iyon dow ra od ginowannon iddos id ginawa koniyu, duwon bo ganti nod kotanggap dow riyot Monama? Waa en! Oyya su ahad iddos mgo tohodsukut to buhis nod loimbung, od ginawa man mandad taddot id ginawa kandan. \v 47 Woy otik iyon dow ra od olit-oliton iddos mgo oukuy row, duwon bo nopuungan dow no moppiya pa taddot duma? Waa en! Su ahad iddos mgo minuvu no waa id kilaa to Monama, od puung man to ungketen. \v 48 De-en pokita row kos waa kulang no kopiyannoy riyot duma, iling taddot Amoy row riyot datas to langit no waa en kulang to kopiyannoy rin.” \c 6 \s1 Dos Moka-atag to Moppiyon Pinuungan \p \v 1 Na ponayun mid nonaw si Disas, kahi rin to, “Ayyad-ayyad kow no konna kow od puung to moppiya amoy'd pokitakita to mgo minuvu. Su otik ungketen, waa od kotanggap dow no ganti pomon diyot Amoy row no riyot datas to langit. \p \v 2 “De-en otid boggoy kow riyot mgo worowora, yo row idda id pokitakita iling to id puungan taddot duma riyot daom to simba-an to mgo Judio woy riyon to doraanon. Id puungan dan idda, su amoy od doongon sikandan to mgo minuvu. Piru bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no worad od kotanggap dan no ganti pomon diyot Monama, oyyos nokotanggap don man sikandan to koddoong to mgo minuvu. \v 3 Piru sikiyu, otid boggoy kow riyot worowora, yo yo row idda ponudtuu ahad diyot oraroy row no oukuy, \v 4 su amoy waa en od pokosaddoo. Na, iddos Amoy row riyot datas to langit no iyon nokokita taddot ollos nid puungan dow, sikandin kos od kotuig koniyu.” \s1 Dos Moka-atag to Koddasaa \r (Lucas 11:2-4) \p \v 5 “Na otid dasaa kow, yo kow od iling to mgo minuvu nod po-uvag-uvag no mopompomakoy. Oyya su id kotoosi ran nod dasaa riyot simba-an to mgo Judio woy riyot doraanon amoy'd kokita to mgo minuvu. Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no pomon to notanggap dan don iddos koddoong to minuvu, worad od kotanggap dan no ganti pomon diyot Monama. \v 6 Piru sikiyu, otid dasaa kow, usok kow riyot kwartu row woy lookkob kow. Na rutun, dasaa kow riyot Monamon Amoy row no konnod kokita. Woy dos Amoy row no nokokita to langun no pinuungan dow, sikandin don kos od kotuig koniyu. \p \v 7 “Na riyot koddasaa row, yo row mo-uralla kos osengan dow no waa mgo koru-anon iling taddot id puungan to mgo minuvu no waa Monama. Su kunan dan kod pominoggon to Monama kos dosalon dan otik mowwet. \v 8 Yo kow od iling kandan, oyya su iddos Monamon Amoy row, nokosaddoo ron tapoy taddot ko-ilonganon dow, ahad waa kow pa id buyu kandin. \p \v 9 “Diyot koniyun koddasaa, ungketenna row to, \q1 ‘Amoy roy riyot datas to langit, muopa nod posivontuhon kos ngaran du. \q1 \v 10 Muopa no iddos kikow'n kodhari, od inguma rinit ampow't ingod \q2 amoy iddos kikow'n id kopi-i, od kotuman dinit ingod iling taddot diyot datas to langit. \q1 \v 11 Boggayi koy to koka-an nod ko-ilonganon doy inin allow. \q1 \v 12 Posinsiya-i koy to mgo saa roy, iling to kodposinsya roy taddot nokosaa konami. \q1 \v 13 Tovangi koy no dii koy'd kopiyod to kodpuung to saa, \q2 woy id polegguanga koy riyot kororattan.’ \m \v 14 Na otid posinsyan dow iddos nokosaa koniyu, od posinsyan kow mandad to Amoy row riyot datas to langit. \v 15 Piru otik dii row sikandan od posinsyan, na dii kow mandad od posinsyan to Amoy row riyot datas to langit.” \s1 Dos Moka-atag to Kodpuasa \p \v 16 Na ponayun mid nonaw si Disas, kahi rin to, “Otid puasa kow, yo row idda pokita riyot bonnong dow iling tod puungan to mgo minuvu no od po-uvag-uvag no mopompomakoy. Oyyos od livonglivong dan no diid pondappug woy diid ponuwat amoy od kokita to duma no id puasa sikandan. Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no pomon to nokotanggap don man sikandan to koddoong to mgo minuvu, worad od kotanggap dan no ganti pomon diyot Monama. \v 17 Piru sikiyu, otid puasa kow, iyon moppiya, pondappug woy ponuwat kow, \v 18 su amoy waa od pokosaddoo no id puasa kow. Iyon da nokosaddoo tadda, idda ra en so Amoy row no konnod kokita woy nokokita to langun no pinuungan dow, woy sikandin don kos od kotuig koniyu.” \s1 Dos Kodloimud to Korotuwan diyot Datas to Langit \r (Lucas 12:32-36) \p \v 19 “Yo kow od loimud to mgo korotuwan ka-ay to ampow't ingod, oyyos od kotkotton da en ini to anoy woy tangis, woy od usokkon ini to mgo tokawon diyot baoy row. \v 20 Iyon moppiya, no loimud kow to mgo korotuwan diyot datas to langit, oyya su rutun, waa en anoy woy tangis nod kotkot woy waa mandad od poko-usok nod takow tadda. \v 21 Su otik ingkon nokota-aw kos koniyun korotuwan, diyon en mandad kos koniyun ginawa.” \p \v 22 “Na inis mata, noko-iling to suu to lawa. De-en otik ma-awang kos kod-ontong du, ma-awang mandad kos tivuk no lawa ru. \v 23 Piru otik mosukirom kos kod-ontong du, mosukirom mandad kos tivuk no lawa ru. De-en otid ikahi ka no ma-awang kos lawa ru, piru iyon bonnaa, mosukirom bos, na oray'n mosukirom kos tivuk no lawa ru!”\f * \fr 6:23 \ft Diyot mgo Judio, dos mata kos timbang suu to lawa no od pokita ko ondan kos diyot ginawa to sokkad no minuvu. Otik moppiya kos mata rin, dos kohulugan, morumoruma sikandin to Monama. Piru otik morat kos mata rin, dos kohulugan, noponnut kororattan kos ginawa rin.\f* \v 24 “Waa minuvu nod po-uripon to oruwon amu, oyyos od dokollan din to ginawa kos sokkad woy dos sokkad, id kolingasa-i rin. Od dumoruma sikandin taddot sokkad woy dos sokkad, id podtohon din. Na iling mandad tadda, otid po-uripon kow to soopi, dii kow en od pokopo-uripon to Monama. \s1 Dos Moka-atag to Kodtuhanuu to Monama taddot Nolonug to Kodhari Rin \r (Lucas 16:13; 12:22-31) \p \v 25 “De-en od ikohiyan ku sikiyu, no yo kow od kaaggow to mgo ko-ilonganon dow to kod-oubpa, iling to koka-an, inommon woy'd umpakon dow. Su iddos koniyun umuu, lampas pa kos koru-anon taddot koka-an, woy dos lawa row, lampas pa kos koru-anon taddot umpak. \v 26 Ontongngi row man kos mgo manuk nod layanglayang. Waa ran id pomuwa, waa id kottu woy waa mandad budiga ran, piru id boggayan man sikandan to koka-an to Amoy ta no riyot datas to langit. Na, iyon kow pobbo no lampas pa kos koru-anon taddot mgo manuk. \v 27 Woy sokkad pa, ondoy man koniyu kos od pokopoowwet to umuu row ahad sokkad da no uras ukit to laggow? Waa en! \p \v 28 “Woy mambot od kaaggow kow tod umpakon dow? Poomdomma row man iddos mgo bulak no id pontuvu. Waa ran id puung woy waa id ponobbii tod umpakon dan. \v 29 Piru od ikohiyan ku sikiyu, no ahad si Harin Solomon no novantug to korotuwan din dangan,\f * \fr 6:29 \ft Od kovasa ini riyot 1 Hari 10:4-7.\f* waa noko-umpak iling to kogolingoy to ahad sokkad ka-ay'n mgo bulak. \v 30 Na, otik id pomogoling man to Monama kos mgo sabbot nod ko-uyag da ko-ungkay, piru simag od tirukkan don, konna vo lampas kow pa nod umpakan din? Ooy koniyu! Oray'n disok kos kopomakoy row! \p \v 31 “De-en yo kow od kaaggow woy'd ikahi to, ‘Momonnu kid man moho ini! Ondan don kos od kannon woy'd inommon ta? Ondan don kos od umpakon ta?’ \v 32 Oyya su iddos inaayun od kaaggow tadda, idda en so mgo minuvu no waa id kilaa to Monama. Piru sikiyu, yo kow'd kaaggow, su iddos Amoy row no riyot datas to langit, nokosaddoo no od ko-ilonganon dow en idda. \v 33 Piru iyon dow unna-a tod nangkap iddos kodharit Monama woy dos kod-ikuu to kandin nid kopi-i, woy id potommu rin kos langun no ko-ilonganon dow. \v 34 De-en yo kowd od kaaggow taddot simag. Su ollog don iddos kosupittan no id inguma inin allow. Konna tad od timulan kos kosupittan ukit to laggow ta taddot simag.” \c 7 \s1 Dos Moka-atag to Kodhukum to Duma \r (Lucas 6:37-42) \p \v 1 Na ponayun mid nonaw si Disas, kahi rin to, “Yo kow'd hukum to duma amoy dii kow mandad od hukuman to Monama. \v 2 Su iddos kodhukum dow to duma, ungketen dad en mandad kos kodhukum koniyu to Monama. \p \v 3 “Mambot oraroy kow od kita to disok no possok diyot mata to duma, piru id podtohon dow kos batang duwot mata row? \v 4 Momonnu kow man od poko-oseng diyot duma no, ‘Od ongayon ku kos possok to mata ru,’ no duwon man batang duwot mata row? \v 5 Od po-uvag-uvag kow no motallong. Unna-a row pa ongaya kos batang duwot mata row amoy oraroy row od kokita tod angoy kos possok to duma. \p \v 6 “Yo kow'd avoy od nonaw to kahit Monama riyot mgo minuvu no konnod kopiyan nod pominog, su noko-iling sikandan to mgo tuyyang woy bavuy. Oyya su ahad od boggayan dow pe-en to mahaa kos tuyyang, od kahaton kow rad en. Woy ahad od lumbahan dow to perlas kos mgo bavuy, od geeheddan dan da en idda.” \s1 Dos Moka-atag to Kodbuyu riyot Monama \r (Lucas 11:9-13) \p \v 7 “Bovuyu kow riyot Monama woy od kovoggayan kow, nangkap kow woy'd pokokita kow, ponoktok kow woy od kolukatan kow. \v 8 Su iddos ahad ondoy nod bovuyu, od pokotanggap en, woy dos od nangkap, od pokokita en, woy idda mandad so od ponoktok, od lukatan en. \v 9 Sikiyu no mgo amoy, otid bovuyu kos anak dow to paan, od boggayan dow vo sikandin to batu? \v 10 Woy otid bovuyu sikandin to ngaap, od boggayan dow vo sikandin to uwod? Dii en! \v 11 Na otik sikiyu no mgo mosaasaa, od kotuig nod boggoy to moppiya riyot mgo anak dow, iyon pobbo iddos Amoy row no riyot datas to langit, od boggoy en to mgo moppiya riyot od bovuyu kandin. \v 12 De-en puungi row riyot duma iddos id kopi-i row nod puungan dan koniyu. Oyya su ini en kos kohulugan taddot mgo Suhu ni Moises woy taddot id sulat to mgo propeta.” \s1 Dos Moliggot no Sobbangan \r (Lucas 13:24) \p \v 13 “Usok kow riyot moliggot no sobbangan. Su mowwag kos sobbangan nod undiyon to linow't apuy, woy dos daan tadda, moomok nod ikulon, de-en mo-uraa kos od usok dutun. \v 14 Piru iddos sobbangan no iyon od ingumannon iddos umuun waad tomanon, moliggot woy mosuppit, woy simbokkad da kos od pokotuntuu tadda.” \s1 Dos Pinuungan to Minuvu, od Poko-iling to Bunga to Kayu \r (Lucas 6:43-45) \p \v 15 “Bantoy kow, su saddook od kopiyod kow to konna bonnaan mgo propeta nod unduwon to koniyu. Otid ontongngan sikandan, moppiya kos botasan dan. \v 16 Od kokilaa row sikandan ukit to pinuungan dan, iling to kayu nod kokilaa ukit to kandin no bunga. Ponunggeleng, iddos kayun duhiyon, diid bovunga to ubas, woy dos baahon, dii en od bovunga to igera. \v 17 Dos moppiyon kayu, od bovunga to moppiya, piru iddos morat no kayu, od bovunga en mandad to morat. \v 18 Su iddos moppiyon kayu, konna en od bovunga to morat, woy dos morat no kayu, konnod bovunga to moppiya. \v 19 Dos ipat kayu no konnod bovunga to moppiya, od tompoddon woy id lumbag diyot apuy. \v 20 De-en iling mandad tadda, od kokilaa row iddos konna bonnaan mgo propeta ukit to pinuungan dan.” \s1 Dos od Pokolonug to Kodharit Monama \r (Lucas 13:25-27) \p \v 21 “Konna langun taddot od ikahi koddi no, ‘Longaggon, Longaggon,’ od pokolonug diyon to kodharit Monama, ko konna, idda ra en so od puung to id kopi-it Amoy ku no riyot datas to langit. \v 22 Na otid inguma ron kos allow to kodhukum, mo-uraa kos od ikahi koddi to, ‘Longaggon, po-usokka koy su ukit to ngaran du, id ponudtuu roy iddos id poposaddoo to Monama konami, woy id poleggua roy dos mgo busow woy id puung koy to mo-uraan mokososoobbu.’ \v 23 Piru od tovakon ku en sikandan to, ‘Waa a mid kilaa koniyu. Poriyu kow koddi, sikiyu langun nod puung to morat!’ ” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Oruwon Tohodbovaoy \r (Lucas 6:47-49) \p \v 24 “Na, iddos ahad ondoy nod pominog to koddin mgo osengan woy'd puung tadda, noko-iling sikandin to minuvu no moraom kos koovottan no id poohinat to baoy riyot batu. \v 25 Ahad id dunnas kos monokkaan uran woy id lanog, woy nosuhat to monokkaan kaamag iddon baoy, waa en nopiloy, oyya su iddos po-unsaran tadda, idda en so batu. \v 26 Na, idda mandad so minuvu no id pominog to koddin osengan, piru waa rin puungi, noko-iling sikandin to minuvu no id poohinat to baoy riyot paok. \v 27 To id dunnas kos monokkaan uran woy id lanog, nosuhat to monokkaan kaamag iddos baoy, nopiloy idda woy nohobbahobba en.” \p \v 28 Na, to nopongnga osenga ni Disas idda, nosoobbuwan iddos mgo minuvu, \v 29 su iddos nonaw rin, duwon en kotuusan, konna iling taddot mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises. \c 8 \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Minuvu no duwon Bohok no Et-et \r (Marcos 1:40-45; Lucas 5:12-16) \p \v 1 Na, to id potupang si Disas pomon diyot lovuntud, mo-uraan minuvu kos id tintinundug kandin. \v 2 Duwon sokkad no minuvu no duwon bohok no et-et no id porani ki Disas, woy mid lingko-od diyot isowwan din woy mid ikahi to, “Longaggon, nokosaddoo a nod poko-uli ka ka-ay't molibmit no bohok ku otik id kopi-i ru.” \p \v 3 Na, id somaddan ni Disas iddos minuvu woy id ikohiyan din to, “Oyya, id kopi-i ku en. Na od ko-uliyan kad.” Idda ron en, worad iddos et-et din. \v 4 Kahin Disas kandin to, “Yo ru vo id ponudtuu ini riyot ahad ondoy, ko konna, undiyon ka to tohodbuwis amoy'd po-ontong to lawa ru. Woy boggoy ka to buwis no id suhu ni Moises amoy'd posivonnaa riyot mgo minuvu no no-uliyan kad.”\f * \fr 8:4 \ft Od kovasa ini riyot Levitico 14:1-8.\f* \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Sudsuhuwon to Kopitan to mgo Sundau \r (Lucas 7:1-10) \p \v 5 Na, to id inguma si Disas diyot Capernaum, duwon sokkad no kopitan to mgo sundau to Roma no mid porani amoy'd nganoy kandin. Kahi rin to, \v 6 “Longaggon, duwon sudsuhuwon ku no diid pokowaong woy lampas no mosakit kos od geddamon din.” \p \v 7 Kahin Disas kandin to, “Oyya, kuo kid me-en sud bowiyan ku sikandin.” \p \v 8 Piru mid tavak iddos kopitan to, “Longaggon, motuus ka koddi, de-en konna a ollog nod po-usok kikow riyot baoy ku. Osengow robbo woy od ko-uliyan en iddos sudsuhuwon ku. \v 9 Nokosaddoo a ka-ay, oyyos ahad siyak, no-iraom a to kotungud taddot mowwet pa koddi, woy duwon mandad mgo sundau no no-iraom to koddin kotungud. Otid ikahi a riyot sokkad no, ‘Ipanow kad,’ na od ipanow en sikandin. Woy otid ikahi a riyot sokkad no, ‘Undini ka,’ na od undini en sikandin. Woy otid ikohiyan ku iddos koddin uripon no, ‘Puungiyu ini,’ na od puungan din en.” \p \v 10 To norinog idda ni Disas, nosoobbuwan sikandin woy id osengan din iddos mgo minuvu nid tintinundug kandin, kahi rin to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no waa poron nokita ku no minuvu no duwon dakkoon kodsalig no iling ka-ay, ahad dini to Israel. \v 11 Pomotawi row! Init morin allow, mo-uraa kos od kolonug diyon to kodharit Monama no id pomon diyon tid tollak woy pomon diyon tid saop, woy od unsad sikandan amoy'd ka-an duma ongki Abraham, ki Isaac woy ki Jacob. \v 12 Piru iddos koubbaran ni Israel no sikandan en nanoy kos od kolonug diyon to kodharit Monama, id lumbag diyot mosuksukirom. Na rutun, mopet dobbo kos sinoggawon dan woy'd pogkihot sikandan to ngipon pomon to mosakit nod geddamon dan.” \p \v 13 Na mid ikahi si Disas diyot kopitan to, “Uli kad bo, su notuman don iddos id pomokayan du.” Idda ron en, no-uliyan don iddos sudsuhuwon to kopitan. \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Mo-uraan Novohokan \r (Marcos 1:29-34; Lucas 4:38-41) \p \v 14 Na, mid undiyon si Disas to baoy ni Pedro. To kod-inguma rin dutun, nokita rin iddos ba-ay no onuhang ni Pedro no id oilogga su id momonit. \v 15 Id somaddan ni Disas kos bollad din woy idda ron en, no-uliyan sikandin. Na, mid onnow sikandin woy id sondad to koka-an atag ki Disas. \p \v 16 To od kosagkup don, id piyod to mgo minuvu riyot ki Disas iddos mo-uraan id losuran to busow woy dos nongovohokan. To kodsuhu rin da en, mid leggua iddos mgo busow woy no-uliyan dos langun no novohokan. \v 17 Notomanan ini, su amoy od kotuman iddos id po-ikahi to Monama ki propeta Isaias no mid ungketen to, \q1 “Sikandin en kos id awa to od ponggeddamon to lawa ta, woy sikandin kos id awa to mgo bohok ta.”\f * \fr 8:17 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 53:4.\f* \s1 Dos Kodti-is to Kosupittan Pomon to Koddumoruma ki Disas \r (Lucas 9:57-62) \p \v 18 Na, to nokita ni Disas iddos mo-uraan minuvu no id lolivuung diyot kandin, mid ikahi sikandin diyot mgo tinodduwan din to, “Od undiyon ki to dipaat lanow.” \v 19 Piru to waa pa sikandan noko-ipanow, duwon sokkad no tohodnonaw to mgo Suhu ni Moises no id porani ki Disas woy mid ikahi to, \p “Tohodnonaw, od duma a kikow ahad ingkon ka od undiyon.” \p \v 20 Mid tavak si Disas to, “Moppiya pa kos mgo lokivot su duwon od ko-ubpan, woy dos mgo manuk su duwon saag. Piru siyak no Anak to Minuvu, waa en noto-oo nod ko-imooyyan ku.” \p \v 21 Na, duwon mandad sokkad taddot od pondumoruma kandin no mid ikahi to, “Longaggon, od uli a pa, woy otik nolobbong don iddos amoy ku, od duma a kikow.” \p \v 22 Piru kahin Disas kandin to, “Podtohonowd iddos minatoy no od lobbong\f * \fr 8:22 \ft Diyot botasanon to mgo Judio, od temosson dan iddos tullan taddot id patoy to sokkad don no lahun sasang to ugkas din, idda pa id dollondollon dan don id lobbong.\f* taddot mgo minuvu no waa umuun waad tomanon. Piru sikkow, duma ka koddi.” \s1 Dos Kodposoro ni Disas to Kaamag woy Baud \r (Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25) \p \v 23 Na, id sakoy si Disas to bollangay woy mid duma kandin iddos mgo tinodduwan din. \v 24 Tigkow id doppot kos monokkaan kaamag, woy id lapow ron kos mgo baud diyot bollangay, de-en asow ran don od koonnod. Piru si Disas, nokotintinuhon. \v 25 Na, id porani iddos mgo tinodduwan din woy id sukaa ran sikandin, kahi ran to, “Longaggon, tovangi koy! Od koonnod kid man moho ini!” \fig Id sugga ni Disas iddos kaamag woy mgo baud amoy'd soro Mateo 8:23-26|src=" CN01707B.tif " size="span" ref="Mateo 8:25" \fig* \p \v 26 Mid tavak si Disas to, “Mambot od kovaakkan kow? Oray'n disok kos kopomakoy row!” Na, id lohinat sikandin woy id sugga rin iddos kaamag woy mgo baud amoy'd soro, woy idda ron en, id tivonok kos langun. \p \v 27 Oray'n nosoobbuwan iddos mgo tinodduwan din woy id po-ikohiyoy ran to, “Ondoy moho inin minuvu no ahad iddos kaamag woy mgo baud, id dumoruma kandin?” \s1 Dos Kodpoleggua ni Disas to mgo Busow riyot Oruwon Minuvu \r (Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39) \p \v 28 Na, id ponayun onsi Disas taman to id inguma ran diyot dipaa to lanow no riyot lugaa to mgo toho Gadara. To kodponog din, mid sinuggung kandin iddos oruwon minuvu no id losuran to mgo busow. Id pomon sikandan diyot langub nod lovongngan woy oraroy ran no movuut, de-en waa od poko-ukit taddon lugaa. \v 29 Tigkow sikandan id pomehes, kahi ran to, “Sikkow no Anak to Monama, ondan man kos lavut du konami? Od silutan koy vo nikkow ahad konna pa ini kos ollog no timpu?” \p \v 30 Na konna oray'n moriyu rutun, duwon mo-uraan bavuy nid ponuwaa. \v 31 De-en id po-eru-eru ki Disas iddos mgo busow, kahi ran to, “Otid po-owan koy nikkow, po-olina koy nod lasud duwot mgo bavuy.” \p \v 32 Na kahin Disas to, “Diyon kowd!” De-en id ponleggua iddos mgo busow woy id losuran dan iddos mgo bavuy. Idda ron en, id pouharus diyot daama iddos mgo bavuy woy nongo-uug diyot lanow woy nongoonnod. \p \v 33 To nokita idda taddot mgo tohodtamong to mgo bavuy, id lungkossu ran po-undiyot bonuwa, woy id ponudtuu ran iddos langun no notomanan taddot oruwon minuvu nid losuran to mgo busow. \v 34 Purisu iddos langun no minuvu nid oubpa taddon bonuwa, id undiyot ki Disas, woy id po-eru-eru ran nod awa sikandin diyot lugaa ran. \c 9 \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Minuvu no id Patoy kos Lawa \r (Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26) \p \v 1 Na, id sakoy onsi Disas to bollangay woy id livod diyot dipaa to lanow amoy od uli riyot kandin no bonuwa.\f * \fr 9:1 \ft Dos bonuwa nid uliyan ni Disas, idda en so Capernaum.\f* \v 2 To riyon don sikandin, duwon mgo minuvu nid undiyon to kandin no id sayung to minuvu nid patoy kos lawa no id oilogga riyot ikam. To nokita ni Disas no dakkoo kos kodsalig dan, id ikohiyan din iddos novohokan to, “Suwod, yo kod kaanu, su id posinsyan don kos mgo saa ru.” \p \v 3 Na rutun, duwon mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises, kohingginawa ran to, “Te, id sosumpalit ikon minuvu, su imman moho to sikandin kos Monama.” \p \v 4 Piru nosorollan ni Disas kos diyot poomdom dan, woy id ikohiyan din sikandan to, “Mambot ungketen kos poomdom dow? \v 5 Ingkon man musing kos moomok nod osengon? Idda vo so od ikahi no, ‘Id posinsyan don kos mgo saa ru,’ o iddos od ikahi no, ‘Lohinat woy ipanow ka’? \v 6 Piru id pokita ku koniyu no siyak no Anak to Minuvu, duwon kotungud ku ka-ay to ampow't ingod nod posinsya to mgo saa.” \p Na, id osengan din iddos minuvu no id patoy kos lawa, kahi rin to, “Lohinat ka, piyoddow kos ikam du woy uli kad bo.” \v 7 Idda ron en, id lohinat sikandin woy id uli. \v 8 To nokita idda to mgo minuvu, nosoobbuwan sikandan woy novaakkan, woy id doong dan kos Monama no id boggoy to kotungud no iling tadda riyon to minuvu. \s1 Dos Kod-umow ni Disas ki Mateo \r (Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32) \p \v 9 Na ponayun mid ipanow si Disas pomon dutun, woy nokita rin iddos tohodsukut to buhis no id ngoranan ki Mateo nid ounsad diyot od boovoyaran to buhis. Kahin Disas to, “Duma ka koddi.” De-en id lohinat si Mateo woy id duma kandin. \p \v 10 Nopongnga idda, id ka-an onsi Disas diyot baoy ni Mateo, woy duwon id inguma no mo-uraan tohodsukut to buhis woy duma pon mosaasaa no id lommung nid ka-an duma ki Disas woy taddot mgo tinodduwan din. \v 11 To nokita idda to mgo Pariseo, id ikohiyan dan iddos mgo tinodduwan ni Disas to, “Mambo moho to ikos tohodnonaw row, id lommung nid ka-an duwot mgo tohodsukut to buhis woy dumon mosaasaa?” \p \v 12 To norinog idda ni Disas, id tavak din sikandan ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Iddos mgo minuvu no waa bohok, konnod ko-ilangan to doktor, ko konna, idda ra en so duwon bohok. \v 13 Ooyyari row tod labbot iddos kohulugan taddot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 ‘Waa en koru-anon diyot koddi iddos mgo buwis dow. Iyon ku id kopi-i no od ko-eruwan kow to duma.’ ”\f * \fr 9:13 \ft Od kovasa ini riyot Hosea 6:6.\f* \m Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Waa a mid undini amoy'd nangkap taddot mgo motallong, ko konna, idda en so mgo mosaasaa.” \s1 Dos Intud Moka-atag to Kodpuasa \r (Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39) \p \v 14 Na, duwon mgo tinodduwan ni Juan no Tohodboutismu no id porani ki Disas woy mid intud, kahi ran to, “Sikami woy dos mgo Pariseo, od puasa koy. Piru mambot ikos mgo tinodduwan du, dii man od puasa?” \p \v 15 Mid tavak si Disas to, “Otik duwon kosaa, od kaanu vo iddos mgo oukuy no moranit ginawa taddot lammid osawa laggun to duma ran pa sikandin? Dii en! Piru od inguma kos timpu nod puasa ran otid ongayon don pomon diyot kandan iddos id osawa.” \s1 Dos Moka-atag to Tapoy woy Lammin Nonaw \r (Marcos 2:21-22; Lucas 5:36-39) \p \v 16 Na duwon mandon ponunggelengan ni Disas, kahi rin to, “Waa minuvu nod tapong to lammin ogget diyot tapoy'n umpak. Oyya su otid pippiyan don idda, od kipos dos ogget nid tapong, woy od lowwag pe-en kos bendas. \v 17 Iling mandad tadda, waa minuvu nod ta-aw to lammin binu nod bovuwak poron diyot tapoy'n tootawwan no binovallan pomot kindaa to oyama, oyyos od bottu en moho idda. Na, od korattan da en iddos tootawwan woy od ko-uwakkan dos binu. Purisu ko-ilangan no iddos lammin binu, diyon en mandad id ta-aw to lammin tootawwan amoy waa od ko-uwakkan.” \s1 Id Badnow ni Disas dos Anak woy id Bowiyan Din iddos Ba-ay \r (Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56) \p \v 18 Laggun tid ooseng pa si Disas, duwon id inguma no sokkad no ponguu to simba-an to mgo Judio. Id lingko-od sikandin diyot isowwan ni Disas woy mid ikahi to, “Iddos ba-ay'n anak ku, id patoy gena, piru ahad ungketen, undiyon ka pa woy somaddiyu sikandin amoy'd ko-uyag.” \v 19 De-en id lohinat si Disas woy mid duma kandin. Id duma mandad iddos mgo tinodduwan din. \p \v 20 Na laggun tid ipanow ran, duwon sokkad no ba-ay no noosayan to bohok din, su id longossan sikandin no diid soro daom don to sopuu-oruwon lahun. Id porani sikandin diyot inoyyuhan ni Disas amoy'd somaddan din kos ubpu to umpak ni Disas. \v 21 Su kohingginawa rin no, “Ahad od pokosomad a ra to umpak din, od ko-uliyan ad en.” \p \v 22 To id loingoy si Disas, nokita rin iddos ba-ay woy kahi rin to, “Uri, yo kod kaanu. No-uliyan kad pomon to kopomakoy ru.” Idda ron en, no-uliyan sikandin. \p \v 23 To id inguma ron si Disas diyot baoy taddot ponguu, nokita rin iddos id lolaantuy atag to kodlobbong woy dos mo-uraan minuvu no id pondaawit. \v 24 Id ikohiyan din sikandan to, “Leggua kow pa. Waa id patoy inis anak, ko konna, id tinuhon da.” Piru id kosu-atan dan da en sikandin. \v 25 To id ponleggua ron iddos mgo minuvu, mid usok si Disas woy id somaddan din iddos bollad taddot anak, woy id onnow sikandin. \v 26 Na, iddos dinoggan moka-atag ka-ay'n notomanan, nokoso-ob diyot intiru taddon ingod. \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Oruwon Butud \p \v 27 Na, to id ipanow si Disas pomon dutun, duwon oruwon mama no butud nid tinundug kandin woy id pomehes sikandan no mid ungketen to, “Lubbad ni David, ko-eruwan ka konami.” \p \v 28 To kod-inguma ni Disas diyot baoy nod undiyonnan din, id porani kandin iddos oruwon butud. Na mid intud si Disas kandan, kahi rin to, “Od pomakoy kow vo nod poko-uli a koniyu?” \p Mid tavak sikandan to, “Oyya, od Longaggon.” \p \v 29 Na, id somaddan ni Disas kos mata ran woy kahi rin to, “Od kopuungan en ini rinit koniyu pomon to kopomakoy row.” \v 30 Idda ron en, nokokita ron sikandan. Kahin Disas kandan to, “Od loglohottan ku sikiyu, no yo row ponudtuu riyot ahad ondoy inis id puungan ku koniyu.” \v 31 Piru id ipanow sikandan, woy id so-ob dan da en tid ponudtuu riyot langun dutun no lugaa iddos moka-atag ki Disas. \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Ommow \p \v 32 To mid awa ron iddos oruwa, duwon mandon id inguma riyot ki Disas woy id piyod dan kos minuvun no-ommow su id losuran to busow. \v 33 Na nopongnga id poleggua ni Disas dos busow, od poko-ooseng don iddos minuvu. Oray'n nosoobbuwan kos mgo minuvu, kahi ran to, “Kuu! Waa poron kotomanan no iling ka-ay rini to intirut ingod to Israel!” \p \v 34 Piru duwon mgo Pariseo no mid ikahi to, “Od pokopoleggua sikandin to mgo busow, oyyos id boggayan man sikandin to kotuusan ni Moivuyan no ponguu ran.” \s1 Dos Eru ni Disas to mgo Minuvu \p \v 35 Na, id lingkus ni Disas iddos langun no bonuwa woy bariyu taddon lugaa. Id nonaw sikandin diyot mgo simba-an to Judio, woy id ponudtuu rin iddos Moppiyon Dinoggan moka-atag to kodharit Monama, woy id bowiyan din kos nokod-osso-osson bohok. \v 36 To nokita rin iddos mo-uraan minuvu, no-eruwan sikandin su id posupittan sikandan woy notompoddan to puhawang iling to mgo karnero no waa tohodtamong. \v 37 De-en kahi rin diyot mgo tinodduwan din to, “Iddos mgo minuvu, od poko-iling to ommoy no ollog don nod kottuwon. Oray'n dakkoo kos od kottuwon, piru disok da kos mgo tohodkottu. \v 38 Purisu buyuwa row riyot Monama no komunoy taddot ommayon amoy'd popiyod sikandin to mgo tohodkottu.” \c 10 \s1 Dos Kodsuhu ni Disas to Sopuu-oruwon Apostoles \r (Marcos 3:13-19; Lucas 6:12-16; 9:1-6) \p \v 1 Na id umow ni Disas iddos sopuu-oruwon tinodduwan din, woy id boggayan din sikandan to kotungud to kodpoleggua to mgo busow woy kotungud nod poko-uli to nokod-osso-osson bohok. \v 2 Na, ini en kos mgo ngaran taddot sopuu-oruwon apostoles. Si Simon no id ngoranan mandad ki Pedro woy dos suwod din no si Andres, dos toosuwod no si Santiago woy si Juan no mgo anak ni Sebedeo, \v 3 si Felipe, si Bartolome, si Tomas, si Mateo no tohodsukut to buhis, si Santiago no anak ni Alfeo, si Tadeo, \v 4 si Simon no mohingginawa to ingod din, woy si Judas Iscariote nod boligya ki Disas. \p \v 5 Id suhu ni Disas iddos sopuu-oruwon apostoles din, woy id pomonduwan din sikandan, kahi rin to, “Yo kow'd undiyon to mgo lugaa to konna mgo Judio woy riyot mgo bonuwa to toho Samaria. \v 6 Iyon dow undiyonni, iddos mgo duma ta no koubbaran ni Israel, su noko-iling sikandan to notarin no mgo karnero. \v 7 Diyot iponawon dow, ponudtuu row no asow ron iddos kodharit Monama. \v 8 Bowi-i row iddos od pongkovohokan, bodnawa row iddos id poomatoy, bowi-i row kos duwon bohok no et-et woy poleggua-a row kos mgo busow. Waa bayad dow ka-ay't kotungud no id boggoy ku koniyu, de-en yo kow mandad od povayad diyon to kodtavang dow. \v 9 Yo kow'd piyod to soopi, ahad sinsilyu ra. \v 10 Yo kow mandad od piyod to kavii, ilisan no umpak, sandalyas woy tukod. Oyya su iddos minuvu nod puung, ollog nod boggayan to langun no ko-ilonganon din. \p \v 11 “Na otid inguma kow riyot sokkad no bonuwa o bariyu, nangkap kow to moppiyon minuvu nod tanggap koniyu. Diyon kow vo tahad oubpa to baoy rin taman tod awa kowd taddon bonuwa. \v 12 Diyot kod-usok dow to sokkad no baoy, oseng kow to, ‘Muopa nod pokotanggap kow to kopiyannoy to Monama.’ \v 13 Otik moppiya kos kodtanggap koniyu taddot id ubpa tadda, na id pokita en to Monama kos kopiyannoy rin kandan. Piru otik dii ran od tanggap koniyu, konna en mandad idda od puungan to Monama riyot kandan. \v 14 Otik duwon ubpan o bonuwa no diid tanggap o diid pominog koniyu, na tanan kow rutun. Diyot kod-awa row, podpara row kos boubbuk to livuta riyot pa-a row, patow no waa id pokosondit dan koniyu. \v 15 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no riyot allow to kodhukum, movoggat pa kos silut taddot id oubpa taddon bonuwa kuntra taddot mgo toho Sodoma woy mgo toho Gomora.”\f * \fr 10:15 \ft Od kovasa ini riyot Genesis 19:24-28.\f* \s1 Dos Kod-inguma to mgo Kodposuppit \r (Marcos 13:9-13; Lucas 21:12-17) \p \v 16 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Pomotawi row! Id popiyod ku sikiyu riyot morat no mgo minuvu. Od poko-iling kow to mgo karnero nod isau riyot movuut no mgo tuyyang. De-en ko-ilangan no mopandoy kow, piru ko-ilangan mandad no waa id pokosawoy koniyu.\f * \fr 10:16 \ft Otik diyot Griego no kinohiyan, \fk mopandoy iling to uwod woy iling to soopati no waa id pokosawoy\ft .\f* \v 17 Bantoy kow, oyyos duwon mgo minuvu nod ammot koniyu. Id boggoy kow nikandan diyot bollad to mgo tohodhukum, woy od ponlompossan kow riyot mgo simba-an to Judio.\f * \fr 10:17 \ft Diyot mgo simba-an to Judio, od hukuman iddos mgo minuvu no duwon id popenek no saa.\f* \v 18 Pomon to kopomakoy row koddi, id po-isau kow riyot mgo gubernador woy mgo hari. Na rutun, id pokoponudtuu row kos Moppiyon Dinoggan diyot kandan woy riyon to konna mgo Judio. \v 19 Otid intud-inturan kow nikandan, yo kow'd kaaggow ko ondan kos id tavak dow, su idda ra en no uras, od tuntulan kow to ollog nod osengon dow. \v 20 Oyya su iddos osengan dow, konnad koniyu, ko konna, pomon en to Ispiritu to Monamon Amoy ta. \p \v 21 “Na iddon timpu, duwon mgo toosuwod nod unoy od boggoy to suwod dan diyot bollad to dumon minuvu amoy'd imotayan. Ungketen dad en mandad iddos mgo amoy, id boggoy ran kos mgo anak dan amoy'd po-imotayan. Idda mandad so mgo anak, od atu to amoy woy inoy ran woy'd po-imotayan dan. \v 22 Id kolingasa-i kow to langun no minuvu pomon to kopomakoy row koddi. Piru iddos ahad ondoy nod ti-is to kosupittan taman to kotompusan, od kotobbus en. \v 23 Otid posupittan kow riyot sokkad no bonuwa, lukut kow poriyu riyon to osson bonuwa. Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no to dii row pa od kopongnga kos id popuungan ku koniyu riyot langun no bonuwa to Israel, siyak no Anak to Minuvu, od livod don. \p \v 24 “Waa tinodduwan no lampas pa taddot kandin no tohodnonaw, woy waa uripon no lampas pa taddot kandin no amu. \v 25 De-en iddos tinodduwan, od posolamat sikandin ko nokoloppa sikandin taddot tohodnonaw rin. Woy dos uripon, od posolamat sikandin ko nokoloppa sikandin taddot amu rin. Otik siyak no ponguu row, od ngoranan a nikandan no ponguu to mgo busow,\f * \fr 10:25 \ft Otik diyot Griego no kinohiyan, dos osson ngaran ni Moivuyan, \fk Belsebul\ft .\f* iyon kow pobbo no mgo sakup ku, lampas pe-en no morat kos id ngaran dan koniyu. \s1 Dos Monama kos Ollog nid Kovaakki \r (Lucas 12:2-7) \p \v 26 “De-en yo kow'd kovaakki kandan, oyyos waa id tombunan no konnod kokita woy waa id ollos no konnod kosorollan. \v 27 Iddos id ponudtuu ku koniyu riyot mosukirom, ko-ilangan no id ponudtuu row riyot ko-owangan. Woy dos id nona-as ku koniyu, ko-ilangan no id pomehes dow amoy'd korinog to mo-uraan minuvu. \v 28 Yo row id kovaakki kos mgo minuvu nod pokopatoy ra to lawa, piru diid pokopatoy to gimukud. Iyon ollog no id kovaakki row, iddos Monama, oyyos sikandin kos duwon kotuusan nod lumbag diyon to linow't apuy, konna ra iddos lawa, ko konna, idda mandad so gimukud. \v 29 Poomdomma row iddos kodtuhanuu to Monama koniyu. Su ahad iddos oruwon maya no od kovolli ra to oray'n disok no kontidad, waa en sokkad kandan nod patoy otik dii id kopi-it Monama. \v 30 Na iyon kow pobbo, su ahad iddos bowvuut uu row, nosorollan din kos ko-uralloy. \v 31 De-en yo kow'd kovaakki, oyyos lampas pe-en kos koru-anon dow taddot mo-uraan maya. \p \v 32 “Iddos ahad ondoy nod tanggap koddi riyot isowwan to mgo minuvu, od tonggapon ku mandad sikandin diyot isowwan to Amoy ku riyot datas to langit. \v 33 Piru iddos ahad ondoy nod elle koddi riyot isowwan to mgo minuvu, od elleyan ku mandad sikandin diyot isowwan to Amoy ku riyot datas langit.” \s1 Od Kova-ad kos mgo Minuvu pomon ki Disas \r (Lucas 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 “Yo row poomdomma no mid undini a amoy duwon kosunayan ka-ay to ampow't ingod! Su iyon bonnaa, od kova-ad iddos mgo minuvu pomon koddi. \v 35 Ponunggeleng, iddos mgo anak no mama, od pokodsupak taddot amoy ran. Idda mandad so mgo anak no ba-ay, od pokodsupak taddot inoy ran, woy dos mgo moka-amung no ba-ay, od pokodsupak taddot onuhang dan no ba-ay. \v 36 Iddos od pongkuntra to minuvu, od pomon da en diyot sakup to kandin no pomilya. \p \v 37 “Dos ahad ondoy nod ginawa to amoy woy inoy rin no lampas pa taddot kodginawa rin koddi, konna ollog no tinodduwan ku. Woy dos id ginawa to mgo anak din no lampas pa taddot kodginawa rin koddi, konna mandad ollog no tinodduwan ku. \v 38 Iddos ahad ondoy no diid tiyang to kandin no krus,\f * \fr 10:38 \ft Dos kohulugan to kahi no, \fk od tiyang to krus,\ft idda en so kodtuman to suhu ni Disas ahad ondan pa kos od kotomanan.\f* konna ollog no tinodduwan ku. \v 39 Oyya su iddos minuvu nod konuhunan to umuu rin, od koworan da en baling tadda. Piru iddos od dumoruma koddi ahad od undag idda to kopotayan din, duwon umuun waad tomanon.” \s1 Dos Minuvu nod Pokotanggap to Ganti pomon diyot Monama \r (Marcos 9:41) \p \v 40 “Na iddos ahad ondoy nod tanggap koniyu, id tanggap a mandad nikandin, woy dos od tanggap koddi, od tanggap mandad taddot id popiyod koddi. \v 41 Dos ahad ondoy nod tanggap to propeta pomon to timbang bivig sikandin to Monama, duwon en ganti nod kotanggap din iling taddot od kotanggap to propeta. Woy iddos ahad ondoy nod tanggap to motallong no minuvu pomon to motallong sikandin, duwon en ganti nod kotanggap din iling taddot od kotanggap to motallong no minuvu. \v 42 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no iddos ahad ondoy nod boggoy to ahad songo-pokawan no mohonnow'n oweg diyot minuvu nid poobbava pomon to kopomakoy rin koddi, duwon en ganti nod kotanggap din pomon diyon to Monama.” \c 11 \s1 Id Suhu ni Juan no Tohodboutismu iddos mgo Tinodduwan Din nod undiyon to ki Disas \r (Lucas 7:18-23) \p \v 1 Nopongnga id nonaw ni Disas iddos langun tadda riyot sopuu-oruwon tinodduwan din, id ipanow sikandin woy id undiyon to mgo bonuwa no morani rutun amoy'd nonaw woy od ponudtuu to kahit Monama. \p \v 2 Na si Juan no Tohodboutismu, diyon poron sikandin to prisuwan. To norinog din iddos id puungan ni Disas Krays, id po-undiyon din kos mgo tinodduwan din. \v 3 To kod-inguma ran dutun, id inturan dan si Disas, kahi ran to, “Sikkow ron be-en iddos id oongatan doy o od angat koy pa to ossa?” \p \v 4 Mid tavak si Disas to, “Livod kow riyot ki Juan woy ponudtuli row sikandin to langun no nokita woy norinog dow. \v 5 Oyya su iddos mgo butud nokokita ron, dos mgo pungku od poko-ipanow ron, dos duwon bohok no et-et no-uliyan don, dos diid dinog od pokorinog don, dos id poomatoy nongovadnow, woy noponudtulan don mandad to Moppiyon Dinoggan iddos mgo worowora. \v 6 Ponudtuu row mandad kandin no moppiya kod kotomanan taddot minuvu no waa kodduworuwa koddi.” \s1 Dos Osengan ni Disas Moka-atag ki Juan no Tohodboutismu \r (Lucas 7:24-35) \p \v 7 Na, to id ipanow ron iddos mgo minuvu nid suhu ni Juan, mid ikahi si Disas moka-atag ki Juan diyot mo-uraan minuvu, kahi rin to, “To kod-undiyon dow to ki Juan to riyon pa sikandin to noka-awoy-awoy'n lugaa, ondan man kos id imman dow nod kokita? Idda vo so minuvu no od kopalinpalin kos poomdom iling to aggi nod kopiyodpiyod to kaamag? \v 8 Ondan man kos id kopi-i row nod kokita rutun? Idda vo so minuvu no id oumpak to mahaa? Konna en, su iddos od oumpak to ungketen, diyon da id oubpa to polasyu. \v 9 Ondan kos id kopi-i row nod kokita rutun? Idda vo so propeta? Oyya en, woy od ikohiyan ku sikiyu, no iddos nokita row, lampas pa sikandin to dumon mgo propeta. \v 10 Oyyos sikandin en iddos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 ‘Id popiyod ku iddos koddin tohodponudtuu no od unna kikow amoy'd panoy to kod-inguma ru.’\f * \fr 11:10 \ft Od kovasa ini riyot Malaquias 3:1.\f* ” \m \v 11 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no waa poron minuvu nid tobbow ka-ay to ampow't ingod no lampas pa ki Juan no Tohodboutismu. Piru iddos minuvu no moobbava to langun no no-iraom to kodharit Monama, lampas pa sikandin ki Juan. \p \v 12 “Pomon poron to timpu to kodtigkanoy ni Juan no Tohodboutismu taman ko-ungkay, id udsuu pe-en iddos kodso-ob to kodharit Monama, woy duwon mandad od pomohos nod kolonug sikandan diyon to kodhari rin. \v 13 Iddos langun no propeta woy dos diyot mgo Suhu ni Moises, id posaddoo en taddot id poponudtuu to Monama kandan moka-atag to kodhari rin, taman to mid inguma si Juan amoy'd tuman taddon ponudtulon. \v 14 Woy otid tonggapon dow iddos id ponudtuu ran, od koovottan dow no ini si Juan, sikandin en si Elias no od livod.\f * \fr 11:14 \ft Od kovasa ini riyot Malaquias 4:5.\f* \v 15 Na sikiyu, su duwon man tolinga row, pa-ayyad kow pominog.” \p \v 16 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Ondan man kos od koponunggelengan ku to mgo minuvu to inin timpu? Noko-iling sikandan to mgo anak nod ponggaaw riyot plasa. Od po-ikohiyoy ran diyot mgo duma ran to, \v 17 ‘Id totogunggu koy atag koniyu, piru waa kow man id sayow. Id pondaawit koy, piru waa kow man id sinoggow.’ \v 18 Dos mgo minuvu to inin timpu, od poko-iling en mandad taddon mgo anak, oyyos iddot kod-undini ni Juan no Tohodboutismu, no inaayun id puasa woy waa id inom tod pokohubug, od ikohiyon dan moho no id losuran sikandin to busow. \v 19 Woy siyak no Anak to Minuvu, diyot kod-undini ku, nokita ran no mid ka-an woy id inom a. De-en od ikohiyon dan moho no sopeton a woy polohubug, woy oukuy a kun to mgo tohodsukut to buhis woy dumon mosaasaa. Piru ahad ungketen kos id ikahi ran, ukit taddot pinuungan to Monama, od koposivonnalan no moraom kos koovottan din.” \s1 Dos mgo Bonuwa no Waa id Sondit woy'd Tanan to mgo Saa Ran \r (Lucas 10:13-15) \p \v 20 Nopongnga tadda, id sawoy ni Disas iddos id pon-oubpa riyot mgo bonuwa nid puungan din to mo-uraan mokososoobbu, oyyos waa ran id sondit woy'd tanan to mgo saa ran. \v 21 Kahi rin to, “Moka-arat-arat kod kotomanan dow no mgo toho Corazin woy sikiyu mandad no toho Betsaida! Su mo-uraa kos id puungan ku no mokososoobbu ruwot koniyu, piru waa kow en id sondit woy'd tanan to mgo saa row. Otik diyon ku pa idda puungi to Tiro woy Sidon, nouhoy ran don nanoy id oumpak to saku woy mid ounsad diyot ibmukon, patow to kodsondit to mgo saa ran. \v 22 De-en od ikohiyan ku sikiyu, no riyot allow to kodhukum, otik movoggat man kos silut taddot mgo toho Tiro woy Sidon, iyon kow pobbo no toho Corazin woy toho Betsaida. \v 23 Woy sikiyu mandad no toho Capernaum, kunan dow ayu kod inguma kow taman to langit. Piru id subbuk kow ra vos en baling diyon to linow't apuy. Otik diyon ku pa puungi to Sodoma iddos mgo mokososoobbu nid puungan ku riyot koniyu, tadda poron nanoy kos Sodoma taman ko-ungkay. \v 24 De-en od ikohiyan ku sikiyu, no riyot allow to kodhukum, otik movoggat man kos silut atag taddot mgo toho Sodoma, iyon kow pobbo no toho Capernaum.” \s1 Duwon Ko-imooyyan diyot ki Disas \r (Lucas 10:21-22) \p \v 25 Na iddon timpu, id dasaa si Disas, kahi rin to, “Amoy ku, sikkow en kos Monama no komunoy to langit woy livuta. Od doongon ku sikkow, su iddos kovonnaan no waa ru id posaddoo riyot mgo minuvu nod ikahi no mopandoy woy moraom kos koovottan, diyon du id posaddoo to mgo minuvu no movavow kos koovottan iling to mgo anak. \v 26 Oyya en, Amoy ku, od doongon ku sikkow su ini me-en kos kikow'n id kopi-i.” \p \v 27 Nopongnga idda, mid ikahi si Disas diyot mgo minuvu to, “Id sanna koddi to Amoy ku iddos langun. Oyyos waa osson nokokilaa koddi, idda ra en so Amoy ku, su anak a man nikandin. Woy waa mandad osson nokokilaa to Amoy ku, siyak da en woy dos mgo minuvu no id kopi-i ku nod pokokilaa kandin. \p \v 28 “Porani kow koddi, sikiyu langun no novoggatan woy novolloy su od po-imaayyon ku sikiyu. \v 29 Dumoruma kow to koddin mgo suhu\f * \fr 11:29 \ft Otik diyot Griego no kinohiyan, \fk id takos dow kos yugu ku.\ft Dos kohulugan tadda, idda en so kodtanggap to nonaw ni Disas woy dos koddumoruma to suhu rin.\f* woy pohinonaw kow koddi amoy duwon ko-imooyyan dow, su mosunay a woy mopoobbava. \v 30 Oyya su iddos koddin mgo suhu, moomok da nod tumanon woy mahan nod puungan.” \c 12 \s1 Dos Nonaw Moka-atag to Allow't Kod-imolloy \r (Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5) \p \v 1 Sokkad no timpu to Allow't Kod-imolloy, nokovaya onsi Disas diyot kamot no duwon pinomuwon trigu. Pomon to id gutasan iddos mgo tinodduwan din, id pomadti ran iddos mgo trigu, woy id kusukusu ran idda woy id sungit. \v 2 To nokita idda to mgo Pariseo, id ikohiyan dan si Disas to, “Mambot id puungan to mgo tinodduwan du iddos id diiyan diyon to Allow't Kod-imolloy?”\f * \fr 12:2 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 20:8-10.\f* \p \v 3 Mid tavak si Disas to, “Waa kow vo nokovasa taddot id puungan ni Harin David woy taddot mgo duma rin iddot id gutasan sikandan? \v 4 Id usok sikandin diyon to baoy't Monama, woy id ka-an din iddos paan no id buwis diyot Monama. Iddon paan, id diiyan nod kannon to ahad ondoy, woy idda ra en so mgo tohodbuwis kos od pokoka-an tadda.\f * \fr 12:4 \ft Od kovasa ini riyot 1 Samuel 21:1-6; Levitico 24:9.\f* \v 5 Yo row mandad osenga no waa kow nokovasa taddot nosulat diyon to mgo Suhu ni Moises, no iddos mgo tohodbuwis, od puung diyot undae to ipat Allow't Kod-imolloy, ahad id diiyan kos kodpuung taddon allow. Piru waa ran man nokosaa. \v 6 Od ikohiyan ku sikiyu, no duwon dini ko-ungkay no iddos kotungud din, lampas pa taddot templo. \v 7 Duwon id posulat to Monama no mid ungketen to, \q1 ‘Waa en koru-anon diyot koddi iddos mgo buwis dow. Iyon ku id kopi-i no eeruwon kow riyot duma.’\f * \fr 12:7 \ft Od kovasa ini riyot Oseas 6:6.\f* \m Otik noovottan dow nanoy kos kohulugan ka-ay, dii row od hukuman iddos minuvu no waa saa. \v 8 Oyyos siyak no Anak to Minuvu, duwon kotungud ku ko ondan kos od puungan ahad diyon to Allow't Kod-imolloy.” \s1 Id Bowiyan ni Disas diyon to Allow't Kod-imolloy iddos Minuvu no id Patoy kos Bollad \r (Marcos 3:1-6; Lucas 6:6-11) \p \v 9 Na mid tanan si Disas dutun, woy id undiyon sikandin to simba-an to mgo Judio. \v 10 Dutun, duwon minuvu no id patoy kos divauy'n bollad. Duwon mandad mgo Pariseo rutun no od nangkap to po-unayan nod ko-uug dan si Disas no nokopuung to saa. De-en id inturan dan sikandin, kahi ran to, “Ondan, noko-ikuu vo riyot mgo Suhu ni Moises iddos kodbawi riyon to Allow't Kod-imolloy?” \p \v 11 Mid tavak si Disas to, “Ponunggeleng, duwon sokkad no karnero row woy no-uug idda riyot moraom no bobbo sasang to Allow't Kod-imolloy. Ondan, dii row vo idda od botunon? \v 12 Otik dakkoo man kos koru-anon taddot karnero, iyon pobbo iddos minuvu. De-en id ikuu en diyot mgo Suhu ni Moises iddos keton kodtavang to duma ahad diyon to Allow't Kod-imolloy.” \fig Ini en kos karnero Mateo 12:11|src=" HK005B.tif " size="col" ref="Mateo 12:12" \fig* \p \v 13 Na id ikohiyan ni Disas iddos minuvu to, “Kotongngow kos bollad du.” Na id kottong din kos bollad din, woy idda ron en, no-uliyan idda no noko-iling don taddot divauy'n bollad din. \v 14 Idda mandad so mgo Pariseo, id leggua woy id pomuhawang ko momonnu ran od ko-imotayan si Disas. \s1 Dos Sinuhuwan no id Aam to Monama \p \v 15 Nosorollan ni Disas iddos puhawang dan, de-en id awa sikandin dutun. Mo-uraa kos minuvu nid tinundug kandin, woy id bowiyan din iddos langun nod kovohokan. \v 16 Piru id ikohiyan din sikandan no konna ran id ponudtuu riyot duma iddos moka-atag kandin. \v 17 Pomon ka-ay, notuman iddos id poposaddoo to Monama ukit ki propeta Isaias no mid ungketen to, \q1 \v 18 “Ini en kos sinuhuwan no id aam ku. Id dokollan ku sikandin to ginawa woy oraroy ku nid kahaa-i. \q2 Id po-iroomman ku sikandin to koddin Ispiritu, woy \q2 id posaddoo rin diyot konna mgo Judio ko momonnu ran od komotallong diyot kod-ontong to Monama. \q1 \v 19 Dii sikandin od pokid-apuu o od pomehes, woy \q2 dii mandad sikandin od ooseng to monokkaa riyot doraanon. \q1 \v 20 Od tovangan din nod mosalig iddos moomet diyot kopomakoy woy \q2 dos notompoddan to puhawang. \q2 Konna sikandin od soro taman tod kotuman iddos motallong no dontulon to Monama. \q1 \v 21 Woy sikandin kos od immanon to langun no minuvu.”\f * \fr 12:21 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 42:1-4.\f* \s1 Dos Kotuusan ni Disas to Kodpoleggua to mgo Busow \r (Marcos 3:20-30; Lucas 11:14-23) \p \v 22 Na, duwon minuvun novutud woy no-ommow, su id losuran sikandin to busow, woy id piyod sikandin diyot ki Disas. Id poleggua rin iddos busow, woy noko-ooseng don iddos minuvu woy nokokita ron. \v 23 De-en nosoobbuwan iddos nongolivuung dutun, kahi ran to, “Sikandin ayu iddos lubbad ni David no id oongatan ta nod hari keta.” \p \v 24 Piru to norinog idda to mgo Pariseo, mid ikahi sikandan to, “Te! Od pokopoleggua sikandin to mgo busow su iyon id boggoy kandin to kotuusan, si Belsebul\f * \fr 12:24 \ft Inis Belsebul, osson ngaran ni Moivuyan.\f* no ponguu to mgo busow.” \p \v 25 Na nosorollan ni Disas kos diyot poomdom dan, de-en mid ikahi sikandin to, “Iddos ahad ondoy no hari to sokkad no kohoriyan nod po-unayoy od povunuwoy taddot mgo sakup din, konnod kouhoy, od kohobba en kos kohoriyan din. Woy dos mgo sakup to sokkad no bonuwa o pomilya, otid po-unayoy nod po-imotayoy, od pokodsuwoysuwoy en sikandan. \v 26 De-en otid unayon ni Moivuyan to kodpa-awa iddos mgo sakup din, iyon kohulugan tadda no id unoy rin kos ko-ugolingun din, woy od kohobba iddos kandin da en no kohoriyan. \v 27 Na, od tommanon dow no nokopoleggua a to busow pomon to kotuusan ni Belsebul. Otik bonnaa idda, dos mgo tinodduwan dow, ukit bo mandad to kotuusan ni Belsebul iddos kodpoleggua ran to mgo busow? Ahad sikandan, od pokoposivonnaa en no soyup kos id oseng dow. \v 28 Piru pomon to id poleggua ku man kos mgo busow ukit to kotuusan to Ispiritu to Monama, posivonnaa ini no iddos kodharit Monama, ka-ay ron to koniyu. \p \v 29 “Notalu kud si Moivuyan, oyya su id poleggua kud iddos mgo busow no mgo sakup din. Oyyos waa minuvu nod poko-usok diyot baoy to monokkaan minuvu amoy'd ahaw to korotuwan din, otik konna pa unna od bokuwon iddos monokkaan minuvu, idda pa od ka-ahaw rin idda.” \p \v 30 Na mid ikahi mandon si Disas to, “Iddos ahad ondoy no diid poomig koddi, id supak en koddi. Woy dos diid tavang koddi nod limud to mgo minuvu to Monama, od podsuwoy kandan. \v 31 De-en od ikohiyan ku sikiyu, no od koposinsyan to Monama dos ahad ondan no saa to minuvu, ahad pa iddos kodsumpalit kandin. Piru iddos kodsumpalit to Uhis no Ispiritu, konnad en od koposinsyan. \v 32 Dos ahad ondoy nod ooseng to morat moka-atag koddi no Anak to Minuvu, od koposinsyan pa. Piru iddos od sumpalit to Uhis no Ispiritu, konna en od koposinsyan to inin timpu ahad init od inguma pa.” \s1 Od Kokilaa kos Kodbovotasan to Minuvu ukit to Kod-ooseng Din \r (Lucas 6:43-45) \p \v 33 Na ponayun mid nonaw si Disas ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Iddos moppiyon kayu, moppiya mandad kos bunga. Iling mandad tadda, dos morat no kayu, morat mandad kos bunga. Oyyos od kokilaa iddos kayu ukit to bunga tadda. \v 34 Sikiyu, iling kow to mgo uwod nod laas! Waa moppiya nod ko-oseng dow su morat kos diyot ginawa row. Ko ondan kos diyot ginawa to minuvu, idda en mandad kos od leggua to bivig din. \v 35 Dos moppiyon minuvu, od ooseng to moppiya, oyya su moppiya kos diyot ginawa rin. Piru iddos morat no minuvu, od ooseng to morat, oyyos morat me-en kos diyot ginawa rin. \v 36 Od ikohiyan ku sikiyu, no riyot allow to kodhukum, dos ipat sokkad, ko-ilangan nod tavak to langun no waa koru-an no no-oseng dan. \v 37 Su ukit taddot mgo no-oseng dow, idda en kos od gomiton to Monama to kodhukum koniyu kod silutan kow o dii.” \s1 Id Kopi-i to mgo Minuvu no od Pokita si Disas to Mokososoobbu \r (Marcos 8:11-12; Lucas 11:29-32) \p \v 38 Na, duwon mgo Pariseo woy mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises no mid ikahi to, “Tohodnonaw, pokitanna koy to mokososoobbu nod posivonnaa no id popiyod ka en to Monama.” \p \v 39 Piru mid tavak sikandin to, “Sikiyu no mgo minuvu to inin timpu, oraroy kow no morat, woy id inoyyuhan dow kos Monama. Id kopi-i row nod pokokita to mokososoobbu, piru waa id pokita ku koniyu, ko konna, idda ra en so notomanan ni Jonas no propeta. \v 40 Oyyos si Jonas, diyon sikandin to gottok to dakkoon ngaap daom to otollun allow woy bulli.\f * \fr 12:40 \ft Od kovasa ini riyot Jonas 1:17.\f* Iling mandad tadda, siyak no Anak to Minuvu, diyon a to lovongngan ku daom to otollun allow woy bulli. \v 41 Diyot allow to kodhukum, od lohinat iddos mgo toho Ninive woy od oseng no iddos mgo minuvu to inin timpu, ollog en nod silutan. Oyya su dangan to norinog dan iddos kodponudtuu ni Jonas,\f * \fr 12:41 \ft Od kovasa ini riyot Jonas 3:5.\f* id sondit sikandan woy id tanan to mgo saa ran. Piru ko-ungkay, dini ron kos lampas pa ki Jonas, piru waa kow man id sondit woy id tanan to mgo saa row. \v 42 Na, ungketen dad en mandad iddos Rayna to Siba. Diyot allow to kodhukum, od lohinat sikandin woy od ooseng no iddos mgo minuvu to inin timpu, ollog en nod silutan. Su ahad oray'n moriyu iddos id ubpan din, piru mid undiyon sikandin to ki Harin Solomon amoy'd pominog da en taddot osengan to hari no moraom kos koovottan. Piru ko-ungkay, dini ron kos lampas pa ki Solomon no moraom kos koovottan, piru waa kow man id pominog to nonaw rin.” \s1 Dos Kodlivod to Busow riyot id Losuran Din \r (Lucas 11:24-26) \p \v 43 Na ponayun mid nonaw si Disas ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Otid leggua kos busow riyot minuvu, od lo-uklo-uk idda riyot noka-awoy-awoy'n lugaa lugaa su od nonangkap tod ko-imooyyan din, piru waad kokita rin. \v 44 De-en od ikahi sikandin to, ‘Od livod a ron baling diyot id ubpan ku.’ Na riyot kod-inguma rin, nokita rin no waa id ubpa rutun, id lemasan idda woy noto-oo ron. \v 45 Od ipanow sikandin woy'd pongakat to pittun mgo busow no lampas pa kos komorattoy. Od losuran dan iddos minuvu woy od ubpan dan don. Na iddos od kotomanan taddon minuvu, od lampas pe-en no morat taddot unna. Ungketen en mandad kos od kotomanan to morat no mgo minuvu to inin timpu.” \s1 Dos Inoy woy mgo Suwod ni Disas \r (Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21) \p \v 46 Laggun to id ooseng pa si Disas diyot mgo minuvu, mid inguma iddos inoy woy mgo suwod din. Id aangat sikandan diyot lama woy id po-umow ran sikandin, su duwon od osengon dan. \v 47 De-en duwon mid ikahi kandin to, “Sir, iddos inoy ru woy mgo suwod du, id aangat diyot leggua su duwon kun od osengon dan kikow.” \p \v 48 Mid tavak si Disas to, “Oyya, piru id pokita ku koniyu ko ondoy kos inoy ku woy mgo suwod ku.” \v 49 Na, id toddu rin iddos mgo tinodduwan din woy kahi rin to, “Sikandan en kos inoy ku woy mgo suwod ku. \v 50 Su iddos ahad ondoy nod tuman to id kopi-it Amoy ku no riyot datas to langit, sikandan en kos inoy ku, mgo tobboy woy mgo suwod ku.” \c 13 \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Livuta no id Sovuran to Bonni \r (Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8) \p \v 1 Na iddon allow, id leggua si Disas to baoy woy id undiyon to ibpit to lanow, woy mid unsad sikandin dutun. \v 2 Pomon to oray'n mo-uraa kos minuvu no id lolivuung diyot kandin, id penek sikandin diyot bollangay woy mid unsad amoy'd nonaw. Dos mgo minuvu nid loohinat diyot ibpit to lanow, id pominog kandin. \v 3 Na, mo-uraa kos id nonaw rin kandan ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Duwon sokkad no minuvu no id undiyon to kamot amoy'd savud to bonni. \v 4 Na riyot kodsavud din, duwon mgo bonni no nongo-uug diyot daan, woy id ponuktuk idda to mgo manuk nod layanglayang. \v 5 Dos duma, nongo-uug diyot botuwon. Na pomon to movavow ra kos livuta, go-os da idda id lottob. \v 6 Piru to moko-untud don kos allow, naanos idda, woy pomon to waa goli nokodoralig, nahangu ron. \v 7 Dos duma, nongo-uug diyot mgo sopiniton. To id tuvu iddos sopinit, id poomatoy dos lammid tuvu su nokubmutan to mgo sopinit. \v 8 Piru iddos duma, nongo-uug diyot moppiyon livuta. Na, moppiya kos tuvu tadda woy id bovunga. Dos duma, ollog-ollog da kos bunga, dos duma mandad, dakkoo woy dos duma pa, oray'n dakkoo.” \v 9 Na kahin Disas to, “Sikiyu, su duwon man tolinga row, pa-ayyad kow pominog.” \s1 Dos Dontulon to mgo Ponunggelengan \r (Marcos 4:10-12; Lucas 8:9, 10) \p \v 10 Na, id porani ki Disas iddos mgo tinodduwan woy mid intud, kahi ran to, “Mambot id po-ukit du to ponunggelengan otid nonaw ka to mgo minuvu?” \p \v 11 Mid tavak sikandin to, “Sikiyu, id boggayan kowd to Monama to koovottan taddot waa rin id posaddoo dangan moka-atag to kodhari rin. Piru riyot dumon minuvu, waa rin ini id posaddoo. \v 12 Su iddos minuvu nod pomakoy taddot norinog din koddi, od duhangan pe-en kos koovottan din. Piru iddos minuvu no diid pomakoy, od ongayon pe-en diyot kandin, ahad iddos disok no koovottan din. \v 13 Ini en kos unayan no id nonaw a kandan ukit to mgo ponunggelengan, su amoy ahad od totongtong dan, dii ran od pokokita woy ahad od pominog dan, dii ran od pokaabbot. \v 14 Na, notuman don diyot kandan iddos id poposaddoo to Monama ukit ki Isaias no mid ungketen to, \q1 ‘Ahad pe-en id saud dan kos tolinga ran, dii en sikandan od pokaabbot. \q2 Ahad ayas dan pe-en od totongtong, dii en sikandan en od pokokita. \q1 \v 15 Su inin mgo minuvu, motoggas kos uu. \q2 Id povovongoo ran woy id povovutud. \q2 Su otik dii ran idda od puungan, saddook od pokokita ran woy'd pokorinog woy od pokaabbot sikandan. \q2 Od livod sikandan diyot koddi, woy od posinsyan ku kos mgo saa ran.’ ”\f * \fr 13:15 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 6:9.\f* \p \v 16 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Piru sikiyu, moppiya kod kotomanan dow, su od pokokita woy'd pokorinog kow. \v 17 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no mo-uraa iddos mgo propeta woy motallong no mgo minuvu no od kopiyan nod pokokita taddot nokita row, piru waa ran en idda nokita. Id kopi-i ran nod pokorinog taddot norinog dow, piru waa ran en idda norinog.” \s1 Dos Kodpaabbotlabbot taddot Ponunggelengan Moka-atag to Livuta no id Sovuran to Bonni \r (Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15) \p \v 18 “Na, pa-ayyad kow pominog amoy'd pokaabbot kow to kohulugan taddot ponunggelengan moka-atag to minuvu no id savud to bonni. \v 19 Dos daan no no-uuhan to bonni, idda en so mgo minuvu no nokorinog moka-atag to kodharit Monama, piru waa ran nokaabbot. De-en id undiyon si Moivuyan woy id sukabmit din iddos kahit Monama no nokopomuwa riyot pusung dan. \v 20 Na iddos botuwon no no-uuhan to bonni, idda en so nokorinog to kahit Monama woy idda ron en, nahaa ran to kodtanggap tadda. \v 21 Piru waa goli idda nokodoralig diyot pusung dan, woy sinsinahaw ra kos kopomakoy ran. Oyya su otid inguma kos kosupittan pomon to kodtanggap dan to kahit Monama, konnad sikandan od ponayun. \v 22 Dos sopiniton no no-uuhan to bonni, idda en so nokorinog to kahit Monama, piru inaayun dan od popoomdom to mgo sowkuu to ko-ubpa ran woy dos kodginawa ran to soopi. De-en iling to id kubmutan iddos kahi no norinog dan woy waa nokovunga. \v 23 Na, iddos moppiyon livuta no no-uuhan to bonni, idda en so mgo minuvu no nokorinog to kahit Monama woy noovottan dan idda, woy moppiya kos bunga tadda riyot ko-ubpa ran. Dos duma, ollog-ollog da kos bunga to kopomakoy ran, dos duma mandad, dakkoo woy dos duma pa, oray'n dakkoo.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Sabbot \p \v 24 Na ponayun mid nonaw si Disas ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Dos kodharit Monama, iling ka-ay. Duwon minuvu no id savud to moppiyon bonni riyot kamot din. \v 25 Sokkad no bulli to nokotinuhon don sikandin woy dos mgo tohodpuung din, id undiyon iddos kuntra rin woy id sovuran din idda to bonnit sabbot woy id ipanow sikandin. \v 26 To id tuvu ron iddos mgo moppiyon bonni woy id bovunga ron, idda rin pa nokilaa no duwon bos mgo sabbot no nokosambut tadda. \v 27 Na, mid undiyon to komunoy taddot kamot iddos mgo tohodpuung woy kahi ran to, ‘Sir, moppiyon bonni iddos id savud du riyot kamot du. Ingkon man pomon dos mgo sabbot?’ \p \v 28 “Mid tavak iddos komunoy to, ‘Iddos id puung ka-ay, dos kuntra ku.’ \p “Kahi taddot mgo tohodpuung to, ‘Od kopiyan ka vo nod pomoruton doy iddos mgo sabbot?’ \p \v 29 “Mid tavak iddos komunoy to, ‘Yo row pa, su otid pomoruton dow iddos mgo sabbot, saddook od ka-apii iddos pinomuwa. \v 30 Podtohona row ron nod tuvu iddos sabbot duma taddot pinomuwa taman to tingkottu. Oyyos diyon kangkan to tingkottu, od suhuwon ku iddos mgo tohodkottu nod unnan dan tod pomarut iddos mgo sabbot, woy od bogkosson idda amoy'd loowon. Kopongnga, id polimud ku kandan iddos nokottu ran diyon to budiga.’ ” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Oray'n Disok no Bonni \r (Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19) \p \v 31 Na, id itulan dan ni Disas to sokkad mandon no ponunggelengan, kahi rin to, “Iddos kodharit Monama, noko-iling to oray'n disok no bonni no id pomuwa riyot kamot. \v 32 Oray'n disok ini to langun no bonni, piru otid tuvu ron, mowwet pa ini to dumon pinomuwa taman tod kovovallan no kayu. Woy od ponsosaag diyot mgo panga ka-ay iddos mgo manuk nod layanglayang.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Potuvu to Paan \r (Lucas 13:20-21) \p \v 33 Na, duwon mandon ponunggelengan ni Disas. Kahi rin to, “Iddos kodharit Monama, noko-iling to potuvu to paan no id angoy to ba-ay, woy id podsambut din idda to oruwompuu-limmon kilu no horina taman to id tuvu iddos tivuk no horina.” \s1 Dos Unayan no mid Nonaw si Disas Ukit to mgo Ponunggelengan \r (Marcos 4:33-34) \p \v 34 Na, diyot langun no kodnonaw ni Disas to mgo minuvu moka-atag to kodharit Monama, id po-ukit din to mgo ponunggelengan. Waa sikandin id nonaw kandan no konna ukit to mgo ponunggelengan. \v 35 Id puungan din ini, su amoy od kotuman iddos osengan to sokkad no propeta no mid ungketen to, \q1 “Id po-ukit ku to mgo ponunggelengan kos kodnonaw ku kandan. \q2 Id ponudtuu ku iddos waa pa id posaddoo pomon poron to kodbovaa to ingod.”\f * \fr 13:35 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 78:2.\f* \s1 Dos Kodpaabbotlabbot taddot Ponunggelengan Moka-atag to Sabbot \p \v 36 Na nopongnga idda, id tanan si Disas diyot mgo minuvu woy mid usok sikandin diyot baoy. Id porani kandin iddos mgo tinodduwan din woy mid intud, kahi ran to, “Paabbotlabbot du konami kos kohulugan taddot ponunggelengan moka-atag to mgo sabbot diyot kamot.” \p \v 37 Mid tavak si Disas to, “Iddos minuvu no mid savud taddot moppiyon bonni, siyak en idda no Anak to Minuvu. \v 38 Na iddos kamot, ini en so ingod. Dos moppiyon bonni, idda en so mgo minuvu no sakup to kodharit Monama. Woy dos mgo sabbot, idda en so mgo minuvu no sakup ni Moivuyan. \v 39 Iddos kuntra no id savud taddot mgo unda, idda en si Moivuyan. Dos tingkottu, idda en so kotompusan to ingod, woy dos mgo tohodkottu, idda en so mgo ponolihan. \p \v 40 “Na iling taddot mgo sabbot nod limuron amoy'd loowon, ungketen dad en mandad kos od kotomanan diyot kotompusan to ingod. \v 41 Siyak no Anak to Minuvu, od suhu to mgo ponolihan ku no od limuron pomon diyot koddin kodhari iddos langun nod ookoy to duma nod puung to saa, woy dos langun no id puung to kororattan. \v 42 Woy id lumbag sikandan diyon to linow't apuy. Na rutun, mopet dobbo kos sinoggawon dan woy'd pogkihot sikandan to ngipon pomon to mosakit nod geddamon dan. \v 43 Piru iddos motallong no mgo minuvu to Monama, od se-aa iling to allow riyon to kodharit Monamon Amoy ran. De-en su duwon man tolinga row, pa-ayyad kow pominog.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Buawan no id Lobbong \p \v 44 Na ponayun mid ituu si Disas ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Iddos kodharit Monama, noko-iling to buawan no id lobbong diyot livuta. To nokita idda to sokkad no minuvu, oray sikandin no nahaa. Na id tombunan din mandon idda, woy id boligya rin iddos langun no koruwonnan din amoy'd kovolli rin iddon livuta. \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Perlas \p \v 45 “Na, iling mandad ka-ay kos kodharit Monama. Duwon sokkad no nigusyanti no od nangkap to motoos no mgo perlas. \v 46 To nokita rin kos sokkad no perlas no dakkoo kos koru-anon, id boligya rin kos langun no koruwonnan din amoy id bolli tadda. \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Pukut \p \v 47 “Na, iling mandad ka-ay kos kodharit Monama riyon to mgo minuvu rin. Duwon pukut no id tuntun diyot dahat woy nokod-osso-osson Nokod-osso-osson ngaap kos no-utoo. \v 48 Otid koponnu ron iddos pukut, od goyoron idda to mgo tohodngongaap po-undiyon to ibpit. Na od ounsad sikandan dutun, woy od pod-ossan dan iddos ngaap. Dos moppiyon ngaap, id lasud dan diyot bukag woy dos morat, id lumbag dan. \v 49 Ungketen dad en mandad kos od kotomanan diyot kotompusan to ingod. Od undini kos mgo ponolihan woy od ossan dan kos morat no mgo minuvu pomon diyot mgo motallong. \v 50 Woy id lumbag sikandan diyon to linow't apuy. Na rutun, mopet dobbo kos sinoggawon dan woy'd pogkihot sikandan to ngipon pomon to mosakit nod geddamon dan.” \p \v 51 Na mid intud si Disas taddot mgo tinodduwan din, kahi rin to, “Nokaabbot kow vo ka-ay't langun no id oseng ku koniyu?” Mid tavak sikandan to, \p “Oyya, nokaabbot koy.” \p \v 52 Kahin Disas to, “Purisu iddos ipat tohodnonaw to mgo Suhu ni Moises no dakkoo kos sinorollan moka-atag to kodharit Monama, od poko-iling sikandin to minuvu no dakkoo kos korotuwan no id pokopoleggua rin pomon diyot kandin no budiga. Oyyos konna ra iddos tapoy'n nonaw kos id pokononaw rin, ko konna, idda mandad so lammi.” \s1 Waa id Pomakoy ki Disas iddos Toho Nazaret \r (Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30) \p \v 53 Nopongnga id nonaw ni Disas iddon mgo ponunggelengan, id tanan sikandin dutun, \v 54 woy id livod diyot bonuwa no id dokollan din. Na, id nonaw sikandin diyot amba-an to mgo Judio, woy nosoobbuwan iddos mgo minuvu nid pominog kandin, kahi ran to, “Eh, ingkon ayu pomon kos moraom no koovottan ka-ay'n minuvu woy kotuusan to kodpuung to mokososoobbu? \v 55 Konna vo anak da man sikandin to panday woy dos inoy rin, si Maria? Konna vo iddos mgo suwod din, onsi Santiago, si Jose, si Simon woy si Judas? \v 56 Woy konna vo iddos mgo tobboy rin, dini mandad id oubpa? Ingkon man pomon kos moraom no koovottan woy kotuusan din?” \v 57 Na, nomorat sikandan ki Disas woy waa ran id pomakoy kandin. \p Kahin Disas kandan to, “Iddos propeta, mowwet kos kod-ontong kandin to langun, piru riyot kandin no ingod woy riyot mgo sakup to pomilya rin, od poddisokkan sikandin to kod-ontong.” \v 58 Na pomon to waa ran id pomakoy kandin, waa goli sikandin id puung to mokososoobbu rutun. \c 14 \s1 Dos Kopotayan ni Juan no Tohodboutismu \r (Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9) \p \v 1 Na iddon timpu, si Herodes no gubernador to Galilea,\f * \fr 14:1 \ft Ini si Herodes, id ngoranan mandad ki Antipas. Anak sikandin ni Harin Herodes no id hari timpu to kodtobbow ni Disas.\f* norinog din iddos moka-atag taddot pinuungan ni Disas. \v 2 Woy id ikohiyan din kos mgo sudsuhuwon din to, “Ini si Disas, sikandin en si Juan no Tohodboutismu no novadnow pomon diyot kopotayan. Ini en kos unayan nod pokopuung sikandin to mgo mokososoobbu.” \v 3 Id ikahi idda ni Herodes, su iddot id lihad, id pa-ammot din si Juan, id povaku woy id poprisu. Id puungan din idda pomon to kodsugga ni Juan kandin, su id ahaw rin si Herodias no sawa taddot ari rin no si Felipe. \v 4 Oyya su inaayun od ikohiyan ni Juan si Herodes to, “Supak diyot mgo Suhu ni Moises no od ahawon du kos sawa to suwod du.” \v 5 Pomon tadda, id kopi-i ni Herodes nod po-imotayan din si Juan, piru novaakkan sikandin to mo-uraan minuvu, oyyos id pomakoy ran no propeta en si Juan. \p \v 6 Na riyot kodsampot ni Herodes to allow't kodtobbow rin, id pista sikandin, woy id sayow iddos mongovay no anak ni Herodias ki Felipe riyot isowwan to langun nid inggat din. Oray'n notoosan si Herodes taddot kodsayow to mongovay. \v 7 De-en id totandu sikandin, kahi rin to, “Od pongulivot a no id boggoy ku en kikow kos ahad ondan nod buyuwon du.” \v 8 Na pomon to id sutsutan to inoy rin iddos mongovay, mid ikahi sikandin to, “Boggoy ru koddi no nokota-aw riyot bondihadu iddos uu ni Juan no Tohodboutismu!” \v 9 To norinog idda ni Herodes, nokodsondit sikandin. Piru pomon to id pongulivot don sikandin woy'd ko-ilow taddot id pon-inggat din, mid suhu sikandin no id boggoy iddos id buyu taddot mongovay. \v 10 De-en id po-undiyon din to prisuwan iddos sokkad taddot mgo sundau rin amoy'd tompoddan to liyog si Juan. \v 11 Na, id piyod din iddos uu ni Juan no nokota-aw ron diyot bondihadu, woy id boggoy rin idda riyot mongovay. Id piyod mandad idda taddot mongovay riyon to inoy rin. \v 12 To norinog taddot mgo tinodduwan ni Juan iddon notomanan, id undiyon dan to prisuwan, woy id angoy ran iddos lawa ni Juan amoy id lobbong. Nopongnga idda, id undiyon dan to ki Disas amoy id ponudtuu ran kandin iddos moka-atag tadda. \s1 Dos Kodpoka-an ni Disas to Limmon Maan (5,000) no Minuvu \r (Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14) \p \v 13 Na, to norinog onni Disas iddon notomanan, id tanan dan dutun woy mid sakoy to bollangay po-undiyot noka-awoy-awoy'n lugaa no siksikandan da. Piru to nokosaddoo iddos mo-uraan minuvu no id pomon diyot nokod-osso-osson bonuwa, mid lupug dan kandin nid pongulibpit diyot lanow. \v 14 To koddunggu onni Disas woy to kodponog din, nokita rin iddos mo-uraan minuvu no nolivuung. No-eruwan sikandin woy id bowiyan din iddos od pongkovohokan. \p \v 15 To od komapun don, id porani ki Disas iddos mgo tinodduwan woy mid ikahi to, “Noka-awoy-awoy inin lugaa, woy asow ron od saop kos allow. Iyon ayu moppiya no od po-undiyonnon du to mgo bariyu inis mo-uraan minuvu amoy'd pokovolli ran to koka-an.” \p \v 16 Mid tavak si Disas to, “Konnad ko-ilangan nod undiyon sikandan. Sikiyu kos od poka-an kandan.” \p \v 17 Kahi ran to, “Eh, toonaw ra man limmon molison no paan woy oruwon ngaap inis ka-ay't keta.” \p \v 18 Kahin Disas to, “Piyodda row idda rinit koddi.” \v 19 Na, id osengan din iddos mgo minuvu no od unsad diyot sobbotton. Nopongnga idda, id angoy rin iddos limmon molison no paan woy oruwon ngaap. Mid langngag sikandin diyot datas to langit woy id posolamat diyon to Monama. Nopongnga, id pontoppiktoppik din idda woy id boggoy rin diyot mgo tinodduwan din amoy id sondad diyot mgo minuvu. \v 20 Na, nokoka-an dan langun woy nongovuung. Nopongnga, id temmos dan iddos nongosama woy nokoponnu pa en idda to sopuu-oruwon bukag. \v 21 Dos mgo minuvu nid ka-an, mgo limmon maan (5,000) no mama, waa pa apii to kod-iyap iddos mgo ba-ay woy mgo anak. \s1 Dos Kod-ipanow ni Disas diyon to Ampow't Oweg \r (Marcos 6:45-52; Juan 6:15-21) \p \v 22 Nopongnga idda, id posakoy ni Disas iddos mgo tinodduwan din diyot bollangay, woy id po-unna rin sikandan diyot dipaa to lanow laggun tid popo-uli rin pa iddos mgo minuvu. \v 23 To id ipanow ron iddos mgo minuvu, mid tikoddog sikandin po-undiyot buvungan amoy'd dasaa. To od kosagkup don, diyon poron si Disas no siksikandin da. \v 24 Na idda mandad so mgo tinodduwan din no id pomollangay, diyon don sikandan to moriyu pomon diyot ibpit to lanow. Nosinuggung dan kos kaamag, de-en nosuhat to doorakkoon mgo baud iddos bollangay. \p \v 25 To od ka-allow-allow ron, id undiyonnan sikandan ni Disas no id ipanow riyon to ampow't oweg. \v 26 To nokita sikandin taddot mgo tinodduwan, oraroy ran no novaakkan woy id pomehes dan to mattag allak, kahi ran to, “Eh, busow!” \p \v 27 Piru idda ron en, mid ikahi si Disas kandan to, “Yo kow'd kovaakki, su siyak ini!” \p \v 28 Na kahin Pedro kandin to, “Longaggon, otik mooggot en no sikkow ika, po-unduwonna a to kikow nod ipanow ka-ay to ampow't oweg.” \p \v 29 Mid ikahi si Disas to, “Na undini ka.” De-en id ponog si Pedro taddot bollangay, woy id ipanow sikandin diyon to ampow't oweg po-undiyot ki Disas. \v 30 Piru to noheddam din iddos monokkaan kaamag woy to nokita rin iddos doorakkoon baud, novaakkan sikandin woy enot-enot don od koonnod. Na, id pomehes sikandin no mid ungketen to, “Longaggon, tovangi a!” \fig Id ipanow si Pedro riyon to ampow't oweg po-undiyot ki Disas Mateo 14:29-31|src=" CNT5354.tif " size="span" ref="Mateo 14:30" \fig* \p \v 31 Idda ron en, id so-ut sikandin tid apput ni Disas woy id somaddan. Kahi rin to, “Oray mohon disok kos kopomakoy ru! Mambot id duworuwa ka?” \p \v 32 Na mid sakoy sikandan diyot bollangay, woy idda ron en, id soro iddos kaamag. \v 33 Dos id sakoy taddot bollangay, mid simba kandin woy kahi ran to, “Mooggot ka en no Anak to Monama.” \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos od Pongkovohokan diyot Genesaret \r (Marcos 6:53-56) \p \v 34 Na, to nokorunggu ran diyot dipaa to lanow, noko-inguma ran diyot lugaa to Genesaret. \v 35 To nokilaa si Disas to mgo minuvu taddon lugaa, id posaddoo ran diyot langun no lugaa no nokolingkus dutun no riyon sikandin. De-en id piyod to mgo minuvu riyot kandin iddos langun nod kovohokan. \v 36 Id po-eru-eru ran ki Disas no od posomaddon iddos od pongkovohokan, ahad ubpu robbo taddot umpak din. Na iddos langun no nokosomad kandin, no-uliyan en. \c 15 \s1 Dos Ko-ossan to Nonaw to mgo Pariseo taddot Suhu to Monama \r (Marcos 7:1-13) \p \v 1 Na, duwon mgo Pariseo woy mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises no id pomon diyot Jerusalem. Id porani ran ki Disas woy mid intud, kahi ran to, \v 2 “Mambot id supak moho to mgo tinodduwan du iddos botasanon to kovuyyahan ta amoy'd molinis diyot kod-ontong to Monama? Oyyos id ka-an dan no waa id ounab to bollad amoy'd ikuu to botasanon atag to kodlinis.” \p \v 3 Mid tavak si Disas to, “Na sikiyu, mambot id supak dow kos mgo suhu to Monama ukit to kod-ikuu row to koniyun botasanon? \v 4 Su id suhu to Monama no, ‘Rispitu kow to amoy woy inoy row,’\f * \fr 15:4 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 20:12; Deuteronomio 5:16.\f* woy ‘Iddos ahad ondoy nod oseng to morat diyot amoy o inoy rin, ko-ilangan en nod imotayan.’\f * \fr 15:4 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 21:17.\f* \v 5 Piru sikiyu, ossa moho kos nonaw row. Su iddos minuvu no duwon nanoy id pokotavang diyot amoy woy inoy rin, od bolivad baling sikandin woy'd oseng to, ‘Duwon nanoy tavang ku koniyu, piru id ossa kud ini atag to Monama.’ \v 6 De-en id podwora row iddos suhu to Monama ukit to kod-ikuu row taddot koniyun botasanon. \v 7 Sikiyu nod po-uvag-uvag no motallong! Bonnaa en iddos id poposaddoo to Monama ukit ki Isaias moka-atag koniyu no mid ungketen to, \q1 \v 8 ‘Inin mgo minuvu, taman da to dila kos kodposivantug dan koddi, \q2 piru moriyu kos pusung dan koddi. \q1 \v 9 Waa koru-anon to kodsimba ran koddi, \q2 su iddos id nonaw ran, id bobbovallan da to mgo minuvu.’ ”\f * \fr 15:9 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 29:13.\f* \s1 Dos od Pokolibmit to Minuvu riyot Kod-ontong to Monama \r (Marcos 7:14-23) \p \v 10 Na, id poporani ni Disas iddos mo-uraan minuvu woy id ikohiyan din to, “Pominog kow woy ooyyari row ini tod labbotlabbot. \v 11 Konnod pokolibmit iddos koka-an no id sungit to minuvu riyot bivig din. Iyon od pokolibmit kandin, idda en so morat no osengan nod leggua to bivig din.” \p \v 12 Na, id porani ki Disas iddos mgo tinodduwan din woy mid ikahi to, “Nokosaddoo ka vo no nomorat kos mgo Pariseo taddot id oseng du?” \p \v 13 Mid tavak si Disas to, “Iddos ipat pinomuwa no waa id pomuwa taddot Amoy ku no riyot datas to langit, od boruton. \v 14 Podtohona row sikandan, su noko-iling dan to mgo butud nod inahak to iling dan no butud. Otik butud kos od inahak to iling din no butud, od pokodtapik en sikandan nod ko-uug diyot moraom no bobbo.” \p \v 15 Na mid ikahi si Pedro to, “Paabbotlabbot du konami iddos kohulugan taddot ponunggelengan.” \p \v 16 Kahin Disas to, “Nosoobbuwan a koniyu, su iling kow vos mandad to dumon minuvu no waa poron nokaabbot. \v 17 Waa kow vos nokosaddoo no iddos ahad ondan no koka-an nod usok diyot bivig to minuvu, od undiyon to gottok woy od leggua? \v 18 Piru iddos od leggua to bivig, id pomon idda riyot ginawa, woy idda en kos od pokolibmit to minuvu. \v 19 Oyyos id pomon diyot ginawa iddos morat no poomdom, no idda en kos od piyod kandin nod puung to kod-imatoy, kodloivug woy dumon molibmit no pinuungan, kodponakow, kodposivonnaa to uhus woy koddoddora-at to duma. \v 20 Na ini en langun kos od pokolibmit to minuvu. Piru iddos kodka-an no waa mid ikuu to botasanon moka-atag to kod-ounab to bollad, konna idda kos od pokolibmit to minuvu.” \s1 Dos Kopomakoy to Ba-ay no Konna Judio \r (Marcos 7:24-30) \p \v 21 Na, id tanan si Disas dutun woy mid undiyon to lugaa no sakup to mgo bonuwa to Tiro woy Sidon. \v 22 Na, duwon sokkad no ba-ay no id oubpa rutun. Iddon ba-ay, konna Judio, su toho Canaan sikandin. Id porani sikandin ki Disas woy id po-eru-eru, kahi rin to, “Longaggon, lubbad ni David, ko-eruwan ka koddi! Su iddos anak ku no ba-ay, oray'n noosayan pomon to busow no id lasud kandin.” \p \v 23 Piru waa mid tavak si Disas, ahad songo-kahi. De-en id porani kandin iddos mgo tinodduwan din woy mid ikahi to, “Po-owa-aw kos ba-ay, su id tinundug sikandin keta no oray'd poko-ulingoo.” \p \v 24 Kahin Disas taddot ba-ay to, “Id popiyod a to Monama atag da to koubbaran ni Israel no noko-iling to nongotarin no karnero.” \p \v 25 Piru id porani ra en sikandin ki Disas woy mid lingko-od diyot isowwan din. Kahi rin to, “Longaggon, tovangi a!” \p \v 26 Id tavak si Disas kandin ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Konna en ollog nod ongayon iddos koka-an to mgo anak woy id sunggud diyot mgo tuyyang.” \p \v 27 Kahi taddot ba-ay to, “Oyya, Longaggon, piru ahad pa iddos mgo tuyyang, od pokoka-an man to mgo mumu nod pongo-uug diyot silob\f * \fr 15:27 \ft Otik diyot dumon Monuvuwon, \fk sollib.\f* to lomisa taddot amu ran.” \p \v 28 Mid tavak si Disas to, “Tiya, dakkoo kos kopomakoy ru! Od kotuman en kos od buyuwon du.” Na idda ron en, no-uliyan iddos anak din. \s1 Mo-uraa kos No-uliyan ukit to Kotuusan ni Disas \p \v 29 Na, id awa si Disas dutun woy id pongulibpit diyon to Lanow't Galilea. Id tikoddog sikandin diyot lovuntud woy mid unsad dutun. \v 30 Mo-uraa kos minuvu nid undiyon to kandin. Id duma ran iddos mgo pungku, mgo butud, mgo minuvu no id patoy kos pa-a, mgo ommow woy duma pa. Id piyod dan idda riyot isowwan ni Disas woy langun dan, no-uliyan ukit to kotuusan din. \v 31 Na, nosoobbuwan iddos mgo minuvu no nokokita tadda, oyyos od poko-ooseng don iddos mgo ommow, no-uliyan iddos mgo pungku, noko-ipanow ron iddos mgo minuvu nid patoy kos pa-a woy nokokita ron iddos mgo butud. De-en id doong dan kos Monama nod simba-anon to mgo toho Israel. \s1 Dos Kodpoka-an ni Disas to Oppat no Maan (4,000) no Minuvu \r (Marcos 8:1-10) \p \v 32 Na, id poporani ni Disas iddos mgo tinodduwan din woy id ikohiyan din to, “No-eruwan a ka-ay't mo-uraan minuvu, oyyos notolluwan don nid duma ran koddi no worad tasak dan. Dii a od kopiyan nod po-uliyon ku sikandan no diid pokoka-an, su saddook od moomet dan to gutas diyot daan.” \p \v 33 Kahi taddot mgo tinodduwan din to, “Oyya en, piru ingkon ki man od poko-angoy to koka-an no ollog ka-ay't oray'n mo-uraan minuvu no ini ki man to noka-awoy-awoy'n lugaa?” \p \v 34 Mid intud si Disas kandan, kahi rin to, “Pilon molison kos paan duwot koniyu?” \p Mid tavak sikandan to, “Pittu woy pilopilon moollimot no ngaap.” \p \v 35 Na, id po-unsad ni Disas iddos mo-uraan minuvu. \v 36 Woy id angoy rin iddos pittun paan woy dos mgo ngaap woy id posolamat sikandin diyot Monama. Nopongnga, id pontoppiktoppik din idda woy id boggoy riyot mgo tinodduwan din amoy id sondad diyot mgo minuvu. \v 37 Na, nokoka-an dan langun woy nongovuung. Woy nokolimud pe-en iddos mgo tinodduwan din to nongosama no nokoponnu to pittun doorakkoon bukag. \v 38 Iddos ko-uralloy to minuvu nid ka-an, mgo oppat no maan (4,000) no mama, waa pa apii to kod-iyap iddos mgo ba-ay woy mgo anak. \v 39 Nopongnga idda, id popo-uli ni Disas iddos mgo minuvu, woy mid sakoy sikandin to bollangay po-undiyot Magadan. \c 16 \s1 Dos Kodbuyu to mgo Pariseo no od Pokitannon Sikandan to Mokososoobbu \r (Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56) \p \v 1 Na, duwon mgo Pariseo woy mgo Saduseo no id porani ki Disas. Id kopi-i ran nod posaharon sikandin, de-en id buyu ran kandin no od pokitannon sikandan to mokososoobbu nod posivonnaa no id popiyod en sikandin to Monama. \v 2 Piru mid tavak si Disas to, “Otid saop don kos allow, od ikahi kow to, ‘Od tollak be-en moho simag, su moollutu kos langit.’ \v 3 Woy otid ka-allow ron, od ikahi kow to, ‘Od uran be-en moho ko-ungkay, su moollutu kos langit woy od mosukirom.’ Od kotuig kow nod otuk to timpu ukit to kod-ontong dow to ko-oowayan, piru dii kow man od kotuig nod otuk to kohulugan to mgo kotomanan to inin timpu. \v 4 Sikiyu no mgo minuvu to inin timpu, oraroy kow no morat, oyya su id inoyyuhan dow kos Monama. Id buyu kow to mokososoobbu, piru waa id pokita ku koniyu, idda ra en so mokososoobbun notomanan ni Jonas.” Nopongnga idda, id tanan si Disas kandan woy mid ipanow. \s1 Id Ponunggelengan ni Disas to Potuvu to Paan iddos Nonaw to mgo Pariseo woy ki Herodes \r (Marcos 8:14-21) \p \v 5 Na, to id dunggu onsi Disas diyot dipaa to lanow, nolingow iddos mgo tinodduwan din nid piyod to tasak dan no paan. \v 6 Kahin Disas kandan to, “Bantoy kow taddot potuvu to paan to mgo Pariseo woy mgo Saduseo.” \v 7 Id po-ikohiyoy iddos mgo tinodduwan din to, “Saddook id oseng din idda, su wora ki man.” \p \v 8 Na nokosaddoo si Disas taddot mgo osengan dan, de-en mid ikahi sikandin to, “Ooy koniyu, oray'n disok kos kopomakoy row! Mambot nosasow kow no waa kow nokopiyod to paan? \v 9 Waa kow pobbos nokaabbot? Nolingow kowd bo taddot limmon molison no paan no id poka-an ku taddot limmon maan (5,000) no minuvu? Woy pilon bukag iddos noponnu row taddot nongosama? \v 10 Woy nolingow kowd bo taddot pittun molison no paan no id poka-an ku taddot oppat no maan (4,000) no minuvu? Woy pilon doorakkoon bukag kos noponnu row taddot nongosama? \v 11 De-en nosoobbuwan a no waa kow poron nokaabbot no konna moka-atag to paan iddos id ikahi ku. Od uliton ku tod oseng, ‘Bantoy kow taddot potuvu to paan to mgo Pariseo woy mgo Saduseo!’ ” \v 12 Na, idda pa sikandan nokaabbot no iddos id ponudtuu ni Disas kandan, konna moka-atag to potuvu to paan, ko konna, ko-ilangan nod bantoy ran taddot nonaw to mgo Pariseo woy mgo Saduseo. \s1 Dos Tavak ni Pedro no si Disas kos Mesiyas \r (Marcos 8:27-30; Lucas 9:18-21) \p \v 13 Na, to id inguma onsi Disas diyot bonuwa to Cesarea Filipos, id inturan din iddos mgo tinodduwan din, kahi rin to, “Ondak poomdom to mgo minuvu moka-atag koddi? Diyot poomdom dan, siyak no Anak to Minuvu, ondoy a man?” \p \v 14 Mid tavak sikandan to, “Duwon id ikahi no sikkow kun si Juan no Tohodboutismu. Dos duma mid ikahi no sikkow si Elias, woy duwon duma nid ikahi no sikkow si Jeremias o sokkad ka taddot dumon mgo propeta.” \p \v 15 Na kahin Disas to, “Piru atag koniyu, ondoy a man?” \p \v 16 Mid tavak si Simon Pedro to, “Sikkow kos Mesiyas no Anak to ma-antoy'n Monama.” \p \v 17 Kahin Disas kandin to, “Simon no anak ni Jonas, moppiya kod kotomanan du, oyyos konna minuvu kos id posaddoo ka-ay riyot kikow, ko konna, iddos Amoy ku riyot datas to langit. \v 18 Na od ikahi a kikow, no sikkow si Pedro, no iddos kohulugan, batu. Woy ka-ay'n batu, od poohinaton ku kos koddin simba-an no idda en so langun nod pompomakoy. Woy konna en od pokotalu kandan iddos kotuusan to kopotayan. \v 19 Id boggoy ku kikow kos kotungud no iling to tusi nod pokes to kodharit Monama. Dos ahad ondan nod diiyan du ka-ay to ampow't ingod, od diiyan mandad diyot datas to langit. Woy dos ahad ondan nod omanan du ka-ay to ampow't ingod, od omanan mandad diyot datas to langit.” \v 20 Na, id loglohottan ni Disas iddos mgo tinodduwan din no dii ran id ponudtuu riyot ahad ondoy no sikandin kos Mesiyas. \s1 Dos Unnon Kodponudtuu ni Disas Moka-atag to Kopotayan Din \r (Marcos 8:31-9:1; Lucas 9:22-27) \p \v 21 Na pomon tadda, id tigkanoy ron si Disas to kodpaabbotlabbot diyot mgo tinodduwan din moka-atag tod kotomanan din. Kahi rin to, “Ko-ilangan nod undiyon a to Jerusalem. Woy rutun, od ukit a to mo-uraan kodposuppit tod pombuyyahon ta, mgo ponguu to tohodbuwis woy mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises. Od po-imotayan a nikandan, piru riyot iko-otollun allow, od kovadnow a.” \p \v 22 Na, id piyod ni Pedro si Disas diyot ibpit woy id sugga rin, kahi rin to, “Longaggon, muopa no diid aman kos Monama ruwot id oseng du! Konna en idda od kotuman duwot kikow!” \p \v 23 Piru id isau si Disas ki Pedro woy mid ikahi to, “Awa ka, Moivuyan! Od boovahan a nikkow, su iddos poomdom du, konna pomon to Monama, ko konna, pomon to minuvu.” \p \v 24 Na mid ikahi si Disas diyot mgo tinodduwan din to, “Iddos ahad ondoy no od kopiyan nod kovovallan no tinodduwan ku, ko-ilangan nod inoyyuhan din kos kandin nid kopi-i woy od tiyangon din iddos kandin no krus\f * \fr 16:24 \ft Dos kohulugan to kahi no, \fk od tiyang to krus,\ft idda en so kodtuman to suhu ni Disas ahad ondan pa kos od kotomanan.\f* amoy'd dumoruma koddi. \v 25 Su iddos minuvu nod konuhunan to umuu rin, od koworan da en baling tadda. Piru iddos ahad ondoy nod patoy pomon to koddumoruma rin koddi, duwon umuun waad tomanon. \v 26 Oyyos ahad od kokomunoy to minuvu kos langun no korotuwan ka-ay to ampow't ingod, waa en koru-anon otid koworan sikandin to umuun waad tomanon, su iddos od ingumannon din, idda en so linow't apuy. Oyyos waa korotuwan no id pokovullas to minuvu amoy'd ka-awi rin iddos umuun waad tomanon. \v 27 Su siyak no Anak to Minuvu, od livod duma to mgo ponolihan ku nod dumannan to se-aa to kotuusan to Amoy ku. Na od boggayan ku to ganti iddos ipat sokkad ukit taddot nopuungan din. \v 28 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no duwon duma ka-ay no dii pa od patoy taman to dii ran pa od kokita iddos kod-undini woy kodhari ku no Anak to Minuvu.” \c 17 \s1 Nopalin kos Boyo ni Disas \r (Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36) \p \v 1 Na, to id lihad don kos annom no allow, id poruma ni Disas si Pedro, woy dos toosuwod no si Santiago woy si Juan po-undiyon to mowwet no buvungan no siksikandan da. \v 2 Laggun tid totongtong dan ki Disas, tigkow nopalin kos boyo rin. Iddos bonnong din, id se-aa iling to allow woy dos umpak din, id sella-sella pomon to koputiyoy. \v 3 Na idda ron en, nokita ran si Moises woy si Elias no id tongko ki Disas. \p \v 4 Kahin Pedro ki Disas to, “Longaggon, moppiya en no ka-ay ki. Otid kopiyan ka, od sosabbung a to otollu, sokkad atag kikow, sokkad atag ki Moises woy sokkad atag ki Elias.” \p \v 5 Laggun tod ooseng poron sikandin, duwon mose-aa no souhapun no id tambun kandan, woy duwon bawos nid pomon diyot souhapun no mid ungketen to, “Ini en kos Anak ku no id dokollan ku to ginawa, woy oraroy ku sikandin id kahaa-i. Pominogga row sikandin.” \p \v 6 To norinog idda taddot mgo tinodduwan din, mid lingko-od sikandan no iddos bonnong dan noko-uma riyot livuta pomon to dakkoon allak dan. \v 7 Na mid porani si Disas woy id somad kandan, kahi rin to, “Lohinat kow. Yo kow'd kovaakki.” \v 8 To id laangngag sikandan, worad dumon nokita ran, si Disas dobbo. \p \v 9 Laggun tod potupang sikandan, id loglohottan dan ni Disas, kahi rin to, “Yo row en id ponudtuu riyot ahad ondoy iddos nokita row taman to siyak no Anak to Minuvu, od kovadnow ron.” \p \v 10 Na id inturan dan si Disas, kahi ran to, “Mambot od ikohiyon to mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises no ko-ilangan no unna pa od undini si Elias, idda pa iddos Mesiyas?”\f * \fr 17:10 \ft Od kovasa ini riyot Malaquias 4:5.\f* \p \v 11 Mid tavak si Disas to, “Bonnaa en no unna pa od undini si Elias amoy'd panoy to langun. \v 12 Piru od ikohiyan ku sikiyu, no id inguma ron si Elias, piru waa sikandin kilaanna to mgo minuvu. Woy id puungan dan pe-en diyot kandin iddos ahad ondan no morat nid kopi-i ran. Ungketen dad en mandad koddi no Anak to Minuvu, od posupittan a nikandan.” \v 13 Na, idda pa nokaabbot iddos mgo tinodduwan no iddos od tommanon din, si Juan no Tohodboutismu. \s1 Dos Kodpoleggua ni Disas to Busow no id Lasud diyot Anak \r (Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43) \p \v 14 Na, to id inguma ron onsi Disas diyot mo-uraan minuvu nid porani kandin woy mid lingko-od diyot isowwan din. \v 15 Kahi rin to, “Longaggon, ko-eruwan ka ka-ay't anak ku. Duwon bohok din nod bovuyun woy noompasan oraroy kos kod-oilasoy rin, su inaayun sikandin od kopiloy riyot apuy woy oweg. \v 16 Id piyod kud sikandin diyot mgo tinodduwan du, piru waa ran man noko-uli kandin.” \p \v 17 Kahin Disas to, “Sikiyu no mgo minuvu to inin timpu, waa kopomakoy row woy mgo ebbaw kow! Momonnu kouhayyoy kos koddumoruma ku koniyu, woy kannu pa ayu od kotaman inis kodti-is ku koniyu? Piyoddow kos anak du ka-ay't koddi.” \v 18 To riyon don to morani ni Disas iddos anak, id suhu rin nod leggua kos busow woy idda ron en, no-uliyan iddos anak. \p \v 19 Na, id porani ki Disas iddos mgo tinodduwan din no siksikandan da woy mid intud, kahi ran to, “Mambot waa koy nokopoleggua taddot busow?” \p \v 20 Mid tavak si Disas to, “Oyyos kulang kos kopomakoy row. Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no ahad iling da korisokkoy to bonnit mustasa kos kopomakoy row, od kopuungan dow en kos langun. Od pokosuhu kow ruwot buvungan nod alin, woy od alin en idda. \v 21 [Piru iddos iling taddon busow, dii kow en od pokopoleggua otik dii kow od ponayun nod dasaa woy'd puasa.]” \s1 Dos Iko-oruwon Kodponudtuu ni Disas Moka-atag to Kopotayan Din \r (Marcos 9:30-32; Lucas 9:44-45) \p \v 22 Sokkad no allow, si Disas duma to mgo tinodduwan din, id lolivuung diyot Galilea, woy id ikohiyan din sikandan to, “Siyak no Anak to Minuvu, id boggoy a riyot bollad taddot od pongkuntra koddi. \v 23 Od imotayan a nikandan, piru od kovadnow a riyot iko-otollun allow.” To norinog idda to mgo tinodduwan din, oraroy ran no naaggow. \s1 Dos Kodbayad to Buhis atag to Templo \p \v 24 To id inguma ran diyot Capernaum, id poroniyan si Pedro to mgo tohodsukut to buhis woy mid intud kandin, kahi ran to, “Iddos tohodnonaw row, id bayad bo sikandin to buhis atag to templo?” \p \v 25 Mid tavak si Pedro to, “Oyya.” Na, to id usok si Pedro riyot baoy, id unna mid ooseng si Disas, kahi rin to, “Diyot kikow, Simon, ondoy ayu kos od sukutan to buhis to mgo hari ka-ay to ampow't ingod? Idda vo so mgo anak dan o iddos dumon minuvu?” \p \v 26 Kahin Pedro to, “Idda en so dumon minuvu.” Mid ikahi si Disas to, \p “Na, ko ungketen, iling mandad to mgo anak to Monama, konna ko-ilangan nod bayad atag to baoy rin. \v 27 Piru amoy konna ran od komorat keta, undiyon ka to lanow woy pomunuwit ka. Woy riyot bivig to unnon ngaap nod ko-utoo ru, od kokita ru kos soopi. Na, piyoddow vo idda woy bayad du to buhis atag keta oruwa.” \c 18 \s1 Dos Mowwet to Langun diyon to Kodharit Monama \r (Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48) \p \v 1 Na iddon timpu, id porani ki Disas iddos mgo tinodduwan din woy mid intud, kahi ran to, “Ondoy man kos mowwet to langun diyon to kodharit Monama?” \p \v 2 De-en id poporani ni Disas iddos sokkad no anak woy id poohinat din diyot tongannan dan. \v 3 Kahin rin to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no konna kow od kolonug diyon to kodharit Monama otik dii row od lommiyon kos poomdom dow woy otik dii kow od poobbava iling to anak. \v 4 Su iddos ahad ondoy nod poobbava to ko-ugolingun din iling ka-ay't anak, sikandin kos mowwet to langun diyon to kodharit Monama. \v 5 Woy dos ahad ondoy nod tanggap to mopoobbavon minuvu iling ka-ay't anak pomon to kopomakoy rin koddi, siyak kos id tanggap din.” \s1 Dos Moka-atag to Minuvu nod Okoy to Duma riyot Kodpuung to Saa \r (Marcos 9:42-48; Lucas 17:1, 2) \p \v 6 “Na, iddos ahad ondoy nod poko-okoy nod puung to saa kos mopoobbavon minuvu iling ka-ay't disok no anak no od pomakoy koddi, moppiya pa nod ikottan kos liyog din to oray'n dakkoon gilingan no batu woy id lumbag diyot kinoroomman to dahat. \v 7 Moka-arat-arat kod kotomanan taddot mgo minuvu no unayan nod ko-okoy kos duma riyot kodpuung to saa. Od inguma en kos mgo kodgeddam, piru moka-arat-arat iddos silut taddot minuvu no noko-iling to daan tadda. \p \v 8 “De-en otik ikos bollad o pa-a ru kos unayan nod pokopuung ka to saa, tompoddowd baling ika woy lumbag du. Su moppiya pa nod pokotanggap ka to umuun waad tomanon no sokkad da kos bollad o pa-a, kuntra to duwon oruwon bollad o pa-a ru no id lumbag ka riyon to linow't apuy no konna od ko-ovukkan. \v 9 Woy otik ikos mata ru kos unayan nod pokosaa ka, kootowd baling ika woy lumbag du. Oyyos moppiya pa nod pokotanggap ka to umuun waad tomanon no sokkad da kos mata, kuntra to duwon oruwon mata ru no id lumbag ka riyon to linow't apuy.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Karnero no Notarin \p \v 10 “Ayyad-ayyad kow no konna kow od lommot to ahad sokkad nod poobbava iling ka-ay't moollimot poron no mgo anak. Oyyos od ikohiyan ku sikiyu, no iddos mgo ponolihan no id tavang kandan, inaayun duma to Amoy ku no riyot datas to langit. \v 11 [Su siyak no Anak to Minuvu, mid undini to ingod amoy'd nangkap to mgo minuvu no moriyu to Monama woy od tobbus kandan.] \p \v 12 “Diyot koniyu, ondan ayu kos od puungan to minuvu otik duwon mahatus no karnero, woy od kotorinan idda to sokkad? Id tuwos din en iddos siyowmpuu-siyow riyot posobsavan amoy od nongkapon din iddos sokkad no notarin. \v 13 To nokita rin don idda, bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no lampas pa kos kahaan din taddot sokkad no karnero kuntra taddot siyowmpuu-siyow no waa notarin. \v 14 Na, ungketen dad en mandad kos Amoy row no riyot datas to langit. Konna sikandin od kopiyan nod kotarin kos ahad sokkad da to mgo sakup din iling ka-ay't moollimot poron no mgo anak.” \s1 Dos Kodtavang diyot Suwod to Kopomakoy no Nokopuung to Saa \p \v 15 “Otik duwon suwod du riyot kopomakoy no nokosaa kikow, undiyonniyu sikandin woy ponudtuu ru iddos saa rin kikow no siksikoniyu ra. Otid pominog sikandin woy od tonggapon din kos osengan du, na nokod-uli ron kos songnga rin kikow. \v 16 Piru otik dii en sikandin od pominog, piyod ka to sokkad o oruwon minuvu amoy duwon od posivonnaa koniyu.\f * \fr 18:16 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 19:15.\f* \v 17 Na, otik dii pe-en sikandin od pominog kandan, posaddoo ru idda riyon tod lolivuung nod pompomakoy. Woy otik dii en sikandin od pominog taddot id pomandu tod pompomakoy, po-iling dud sikandin to sokkad no minuvu no waa Monama o oray'd loimbung no tohodsukut to buhis.” \p \v 18 “Od ikohiyan ku sikiyu, no iddos ahad ondan nod diiyan dow ka-ay to ampow't ingod, od diiyan mandad idda riyot datas to langit. Woy dos ahad ondan nod omanan dow ka-ay to ampow't ingod, od omanan mandad idda riyot datas to langit. \p \v 19 “Od ikohiyan ku mandad sikiyu, no otik duwon oruwa no nokodsokkad to ahad ondan nod buyuwon dan diyot Monama, id boggoy en idda to Amoy ku no riyot datas to langit. \v 20 Su ahad oruwa o otollu kos od lolivuung pomon to kopomakoy ran koddi, diyon a mandad duma kandan.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Sudsuhuwon no Diid Posinsya \p \v 21 Na, id undiyon si Pedro to ki Disas woy mid intud, kahi rin to, “Longaggon, kopila ku od posinsyan kos suwod ku no nokopuung to saa koddi? Ko-pittu vo?” \p \v 22 Mid tavak si Disas to, “Konna ra kopittu, ko konna, kopittumpuu pittu. \v 23 Su iddos kodharit Monama, od poko-iling ka-ay'n ponunggelengan. Duwon hari nod sosukut to utang diyot mgo sudsuhuwon din. \v 24 To id tigkanoy pa sikandin id sosukut, duwon sokkad no sudsuhuwon no id piyod diyot kandin no noko-utang to maanmaan\f * \fr 18:24 \ft Dos utang taddot sokkad no sudsuhuwon, oray'n dakkoo. Dos kontidad to utang din, annom no maan (6,000) no denario, no iddos kohulugan, ollog no id bayad to sokkad no minuvu nod urunaa daom to sopuu-annom no lahun.\f* no soopi. \v 25 Na pomon to waa id pokovayad din, id suhu taddot hari no id boligya iddon sudsuhuwon amoy'd uriponnon, apii iddos sawa woy mgo anak din. Woy id suhu mandad taddot hari no id povoligya kos langun no koruwonnan din amoy id bayad to utang. \v 26 Pomon tadda, mid lingko-od iddos sudsuhuwon woy id po-eru-eru riyot hari, kahi rin to, ‘Sir, boggayi a pa to timpu, su od boyaran ku en sikkow taddot langun no utang ku.’ \v 27 Na no-eruwan iddos hari, de-en id posinsyan din sikandin woy id podwora rin don iddos utang din woy id po-uli. \p \v 28 “To mid leggua ron iddon sudsuhuwon, nosinuggung din iddos duma rin no sudsuhuwon no duwon mandad utang kandin, piru disok da. Idda ron en, id pokkoo rin iddos noko-utang kandin woy kahi rin to, ‘Boyariyud en iddos utang du koddi!’ \v 29 Na iddos duma rin no sudsuhuwon, mid lingko-od woy id po-eru-eru kandin, kahi rin to, ‘Boggayi a pa to timpu, su od boyaran ku en sikkow.’ \v 30 Piru waa en sikandin id aman woy id poprisu rin da en baling taman tod kovoyaran din iddos utang. \v 31 To nokita to dumon mgo sudsuhuwon iddon notomanan, oraroy ran no nosokitan. Woy mid undiyon sikandan to hari woy id ponudtuu ran iddos langun no notomanan. \p \v 32 “De-en id po-umow taddot hari iddon sudsuhuwon, kahi rin to, ‘Oray'n morat kos botasan du! Id posinsyan ku sikkow taddot langun no utang du, su id po-eru-eru ka koddi. \v 33 Mambo moho to waa eru ru riyot duma ru no sudsuhuwon iling taddot id pokita ku kikow?’ \v 34 Pomon to lingasa taddot hari, id suhu rin nod prisuwon woy'd posokitan iddon sudsuhuwon taman tod pokovayad taddot langun no utang din.” \p \v 35 Na mid ikahi si Disas to, “Ungketen dad en mandad kos od puungan koniyu to Amoy ku no riyot datas to langit, otik dii row od posinsyan to bonnaavonnaa iddos nokopuung to saa koniyu.” \c 19 \s1 Dos Moka-atag to Kodsuwoy to Sawa \r (Marcos 10:1-12) \p \v 1 Nopongnga mid nonaw si Disas taddon ponunggelengan, id tanan sikandin diyot prubinsya to Galilea, woy id undiyon sikandin to Judea no riyot dipaa to Oweg to Jordan. \v 2 Mo-uraa oraroy kos minuvu nid tinundug kandin, woy id bowiyan din iddos od pongkovohokan. \p \v 3 Na, duwon mgo Pariseo nid porani ki Disas amoy'd posahad kandin ukit to kod-intud, kahi ran to, “Ondan, noko-ikuu vo riyot mgo Suhu ni Moises iddos kodsuwoy to mama to sawa rin to ahad ondan no unayan?” \p \v 4 Mid tavak si Disas to, “Yo row osenga no waa kow nokovasa taddot Nosulat no Kahit Monama, no riyot tigkonayan to id bovallan to Monama kos minuvu, id bovallan din kos mama woy ba-ay.\f * \fr 19:4 \ft Od kovasa ini riyot Genesis 1:27; 5:2.\f* \v 5 Woy mid ikahi iddos Monama to, ‘Ini en kos unayan no od tanan kos mama to amoy woy inoy rin amoy'd pokodsokkad don sikandan to sawa rin, woy dos oruwa, od kosokkad don.’\f * \fr 19:5 \ft Od kovasa ini riyot Genesis 2:24.\f* \v 6 Na konnad sikandan oruwa, ko konna, sokkad don. De-en iddos id podsokkad don to Monama, konnod podsuwayon to minuvu.” \p \v 7 Mid ikahi iddos mgo Pariseo kandin to, “Ko ungketen, mambot id aman si Moises no od boggoy kos mama riyot sawa rin to kosulatan to kodposuwayoy, woy kopongnga, od pokodsuwoy ran don to sawa rin?”\f * \fr 19:7 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 24:1-4.\f* \p \v 8 Mid tavak si Disas to, “Id aman si Moises nod suwayan dow kos sawa row, su motoggas man kos uu row. Piru riyot tigkonayan, konna ungketen kos dontulon to Monama. \v 9 Od ikohiyan ku sikiyu, no iddos ahad ondoy no mama nod suwoy to sawa rin no waa id loivug woy iddon mama, od osawa to duma, nokoloivug en sikandin.” \p \v 10 Na mid ikahi iddos mgo tinodduwan diyot ki Disas to, “Ko ungketen kos toosawa, moppiya pa no konnod osawa.” \p \v 11 Mid tavak si Disas to, “Konna langun no minuvu od pokotanggap duwot osengan dow, ko konna, idda ra en so id boggayan to Monama to kogahan nod pokoti-is no konnod osawa. \v 12 Nokod-osso-ossa kos mgo unayan no konna od osawa kos minuvu. Dos duma, konna od osawa pomon to duwon kulang diyot lawa ran pomon poron to kodtobbow ran. Iddos duma, konna od osawa pomon to id kopun sikandan. Idda mandad so duma, konna od osawa su iyon dan id popoomdom, dos kodpuung atag to kodharit Monama. Na iddos ahad ondoy nod pokogaha nod tanggap ka-ay'n nonaw, ko-ilangan en nod tonggapon din ini. \s1 Id Pokita ni Disas kos Kopiyannoy Rin diyot mgo Anak Ukit to Koddasaa \r (Marcos 10:13-16; Lucas 18:15-17) \p \v 13 Sokkad no allow, duwon mgo minuvu nid piyod to mgo anak dan diyot ki Disas. Id kopi-i ran no id pokita ni Disas kos kopiyannoy rin diyot mgo anak ukit to kodtoddung din to bollad din taddot uu ran diyon to koddasaa. Piru id sugga to mgo tinodduwan din iddos mgo minuvu. \v 14 Kahin Disas to, “Podtohona row ron kos mgo anak nod porani koddi woy yo row sikandan sugga-a. Su iddos mgo minuvu nod salig to Monama iling to kodsalig to mgo anak, sikandan en kos no-iraom diyon to kodharit Monama. \v 15 Na, id torungngan ni Disas to bollad din kos uu taddot mgo anak diyon to koddasaa rin atag kandan, woy nopongnga, id ipanow sikandin. \s1 Dos Moka-atag to Minuvu no Dakkoo kos Korotuwan \r (Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30) \p \v 16 Na, duwon sokkad no minuvu no id undiyot ki Disas woy mid intud kandin, kahi rin to, “Tohodnonaw, ondan kos moppiya nod puungan ku amoy'd kotanggap ku kos umuun waad tomanon?” \p \v 17 Mid tavak si Disas to, “Mambot id inturan a nikkow ko ondan kos moppiya? Sokkad da kos moppiya, idda ra en so Monama. Na moka-atag taddot intud du, otid kopiyan ka nod pokotanggap to umuun waad tomanon, tumanow kos mgo suhu to Monama.” \p \v 18 Mid intud mandon iddos minuvu, kahi rin to, “Ondan bo iddon mgo suhu?” \p Id tavak si Disas to, “ ‘Yo kod imatoy, yo kod loivug, yo kod ponakow woy yo kod posivonnaa to uhus. \v 19 Rispitu ka to amoy woy inoy ru, woy ginowanniyu kos dumon minuvu iling to kodginawa ru to kikow'n ko-ugolingun.’ ” \f * \fr 19:19 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 20:12-16; Levitico 19:18; Deuteronomio 5:16-20.\f* \p \v 20 Kahi taddot minuvu to, “Langun duwon no suhu, id puungan kud. Ondan pa kos ko-ilangan nod puungan ku?” \p \v 21 Kahin Disas kandin to, “Otid kopiyan ka no waa en kulang diyot kikow, boligya ru kos korotuwan du woy pomboggoy ru kos bayad riyot worowora. Na otid puungan du ini, duwon en korotuwan du riyot datas to langit. Kopongnga, livod ka woy duma ka koddi.” \v 22 To norinog idda taddot minuvu, id ipanow sikandin no naanu, oyyos dakkoo man kos kandin no korotuwan. \p \v 23 Na kahin Disas diyot mgo tinodduwan din to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no mosuppit en taddot minuvu no dakkoo kos korotuwan nod kolonug diyon to kodharit Monama. \v 24 Od uliton ku tod oseng, moomok pa iddos kod-usok to kamelyo riyon to bobbot simat kuntra to minuvu no dakkoo kos korotuwan nod lonug diyon to kodharit Monama.” \fig Ini en kos mgo kamelyo Mateo 19:24|src=" HK007B.tif " size="span" ref="Mateo 19:24" \fig* \p \v 25 To norinog idda taddot mgo tinodduwan din, oraroy ran no nosoobbuwan, woy mid intud sikandan to, “Ko ungketen, ondoy pobbo kos od kotobbus?” \p \v 26 Id tongtong si Disas kandan woy mid ikahi to, “Konna ini od kopuungan to minuvu, piru iddos Monama, od kopuungan din en kos langun.” \p \v 27 Kahin Pedro to, “Na sikami, id tonanan doyd kos langun pomon to koddumoruma kikow. Ondan man kos od kotanggap doy?” \p \v 28 Mid tavak si Disas to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no riyot timpu nod kolammi ron inis ingod, siyak no Anak to Minuvu, od unsad diyot koddin trunu amoy'd hari woy od kokita iddos se-aa to kotuusan ku. Na sikiyu no mgo tinodduwan ku, od unsad mandad diyot sopuu-oruwon trunu woy od hukuman dow iddos sopuu-oruwon tribu to Israel. \v 29 Dos ahad ondoy nod tanan to ubpan din, mgo suwod o tobboy, amoy o inoy rin, mgo anak din woy mgo kamot pomon to koddumoruma koddi, od pokotanggap sikandin to lampas pa taddot id tonanan din, woy od pokotanggap sikandin to umuun waad tomanon. \v 30 Piru iddos mowwet ko-ungkay riyot kod-ontong to minuvu, od poobbovan, woy dos moobbava ko-ungkay riyot kod-ontong to minuvu, od porotason.” \c 20 \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to mgo Tohodpuung \p \v 1 Na mid ikahi si Disas to, “Iddos kodharit Monama, od poko-iling ka-ay'n ponunggelengan. Duwon sokkad no minuvu no duwon pinomuwon ubas. Sokkad no allow to sollom poron, id ipanow sikandin amoy'd nangkap to mgo minuvu nod popuungon taddot kamot din. \v 2 Duwon nokita rin woy id potonduwoy ran no od boyaran din sikandan to ollog no bayad to sokkad no allow no kodpuung. Na, id po-undiyon din sikandan to ubasan amoy'd puung. \v 3 To mgo alas nuwebe ron to sollom, id ipanow ron mandon dos komunoy to kamot woy nokita rin iddos waa od pongkopuungan diyot plasa. \v 4 Kahi rin kandan to, ‘Undiyon kow mandad to ubasan ku woy puung kow rutun, woy od boyaran ku sikiyu to ollog no bayad.” \v 5 De-en mid undiyon sikandan to ubasan amoy'd puung. To mgo alas dose ron, id ipanow mandon iddos komunoy amoy'd nangkap tod popuungon din, woy ungketen dad en mandad kos id puungan din to alas tres to mapun. \v 6 Na, to mgo alas singko ron to mapun, id undiyon mandon sikandin to polingki woy nokita rin iddos waad pongkopuungan dutun. Kahi rin kandan to, ‘Mambo moho to id uuwakkan dow kos timpu no waa od pongkopuungan laroy't allow?’ \v 7 Mid tavak sikandan to, ‘Waa man od popuung konami.’ Kahi taddot komunoy to, ‘Undiyon kow to ubasan ku woy puung kow rutun.’ \p \v 8 “To od kosagkup don, id osengan taddot komunoy to ubasan iddos ponguu tat id popuung din. Kahi rin to, ‘Umawow iddos mgo tohodpuung woy boyariyu sikandan. Unna-aw tod bayad dos mori nid puung taman taddot unna nid puung.’ \v 9 Na iddos id puung to mgo alas singko ron, id undiyon woy ipat sokkad kandan, id boyaran to ollog no bayad to kodpuung to sokkad no allow. \v 10 De-en to id inguma iddos unna nid puung, kunan dan ko lampas pa kos bayad nod kotanggap dan, piru ipat sokkad kandan, nokod-iling da vos en kos bayad to kodpuung to sokkad no allow. \v 11 To id tanggap dan iddos bayad kandan, id pommivig dan taddot komunoy to ubasan. \v 12 Kahi ran to, ‘Ikos mori no id popuung du, sokkad dobbon uras kos kodpuung dan, piru sikami moho, no-ilad-ilad koy to monit laroy't allow.’ \v 13 Piru mid ikahi iddos komunoy diyot sokkad kandan to, ‘Suwod, waa a mid loimbung koniyu. Konna vo id potonduwoy kid man no iddos id bayad ku koniyu, idda en so ollog no bayad to kodpuung to sokkad no allow? \v 14 Ongayow inis bayad du woy uli kad. Koddin id kopi-i nod bayad diyot mori nid puung iling taddot id bayad ku koniyu. \v 15 Waa vo kotungud ku nod puung to ahad ondan nid kopi-i ku, su koddi man no soopi idda? Saddook nosina ka ayu, su moppiya kos id puungan ku kandan.’ ” \p \v 16 Na mid ikahi si Disas to, “Ungketen dad en mandad kos od kotomanan diyon to kodharit Monama. Iddos moobbava ko-ungkay riyot kod-ontong to minuvu, od poratason, woy dos mowwet ko-ungkay riyot kod-ontong to minuvu, od poobbovan.” \s1 Dos Iko-otollun Kodponudtuu ni Disas Moka-atag to Kopotayan Din \r (Marcos 10:32-34; Lucas 18:31-34) \p \v 17 Na, to id ipanow onsi Disas po-undiyot Jerusalem, id livuung din iddos sopuu-oruwon tinodduwan din diyot ibpit to daan woy id ikohiyan din to, \v 18 “Pominog kow, od undiyon kid to Jerusalem. Na rutun, siyak no Anak to Minuvu, id boggoy a riyot bollad to mgo ponguu to tohodbuwis woy riyot mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises. Od silutan a nikandan to kopotayan. \v 19 Id boggoy a nikandan diyot bollad to konna mgo Judio amoy'd sumpoliton woy od pomodasan. Kopongnga, id pakpak a nikandan diyon to krus, piru riyot iko-otollun allow, od kovadnow a.” \s1 Dos od Buyuwon onni Santiago woy Juan diyot ki Disas \r (Marcos 10:35-45) \p \v 20 Na, id undiyot ki Disas iddos sawa ni Sebedeo duma taddot oruwon anak din no mama no si Santiago woy si Juan. Id lingko-od sikandin diyot isowwan din woy mid ikahi to, “Longaggon, duwon od buyuwon ku kikow.” \p \v 21 Mid intud si Disas kandin, kahi rin to, “Ondan man kos id kopi-i ru?” \p Id tavak iddos ba-ay to, “Id kopi-i ku no otid inguma ron kos timpu to kodhari ru, od po-unsaron du inis oruwon anak ku riyot duug du, sokkad diyot kowanan woy dos sokkad diyot ivang du.” \p \v 22 Mid ikahi si Disas to, “Waa row nosorolli ko ondan kos od buyuwon dow. Od pokogaha kow vo nod ukit to kosupittan iling tod ko-ukitan ku?” \p Id tavak iddos oruwon toosuwod to, “Oyya, od pokogaha koy.” \p \v 23 Kahin Disas to, “Bonnaa rad en no iddos kosupittan nod ko-ukitan ku, od ko-ukitan dow mandad. Piru moka-atag to kodpo-unsad diyot kowanan woy ivang ku, konna siyak kos od aam tadda. Oyya su id panoy ron tapoy to Amoy ku ko ondoy kos od po-unsaron din tadda.” \p \v 24 To norinog idda taddot sopuun tinodduwan no duma ran, nolingasa sikandan taddot oruwon toosuwod. \v 25 De-en id umow ni Disas iddos langun no tinodduwan din woy id ikohiyan din to, “Nosorollan dow no iddos od ponguu to konna mgo Judio, id pomohos dan iddos id kopi-i ran, woy dos mgo minuvu no mowwet kos kotundanan, id pokita ran en kos kandan no kotungud. \v 26 Piru sikiyu, konna kow iling kandan, su iddos ahad ondoy koniyu nod kopiyan nod kovovallan no mowwet, ko-ilangan no od poobbava woy'd po-uripon. \v 27 Woy dos ahad ondoy nod kopiyan no mowwet to langun koniyu, ko-ilangan no od po-uripon sikandin to duma. \v 28 Su ahad siyak no Anak to Minuvu, waa a mid undini to ingod amoy'd uripon to mgo minuvu, ko konna, amoy od po-uripon a woy id boggoy ku kos umuu ku atag to kodtobbus to mo-uraan minuvu.” \s1 Id Bowiyan ni Disas iddos Oruwon Butud \r (Marcos 10:46-52; Lucas 18:35-43) \p \v 29 To id leggua ran don pomon diyot Jerico, mo-uraan minuvu kos mid tinundug ki Disas. \v 30 Duwon oruwon butud no mid ounsad diyot ibpit to daan, woy norinog dan nid lihad si Disas. De-en id pomehes sikandan no mid ungketen to, “Longaggon, lubbad ni David, ko-eruwan ka konami!” \p \v 31 Id sugga sikandan taddot mo-uraan minuvu amoy'd po-onong-onong. Piru ayas da en sikandan id pomehes nid ungketen to, “Longaggon, lubbad ni David, ko-eruwan ka konami!” \p \v 32 Na id soro si Disas, woy id umow rin iddos mgo butud woy id inturan, kahi rin to, “Ondan man kos id kopi-i row nod puungan ku koniyu?” \p \v 33 Mid tavak sikandan to, “Longaggon, id kopi-i roy nod pokokita.” \p \v 34 Na, no-eruwan si Disas kandan woy id somaddan din kos mata ran. Idda ron en, nokokita ron sikandan woy id duma ran ki Disas. \c 21 \s1 Id Posivontuhan si Disas to mgo Minuvu to Kod-inguma Rin diyot Jerusalem \r (Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19) \p \v 1 Na, to morani ron sikandan diyot Jerusalem, od kopantow ran don iddos bariyu to Betpahe no riyot banod to Buvungan to mgo Olibo. Id po-unna ni Disas dutun iddos oruwa taddot mgo tinodduwan din. \v 2 Kahi rin kandan to, “Undiyon kow to bariyu no riyot ko-unnan, woy to kod-inguma row rutun, idda ron en, od kokita row iddos asnu nid ikot duma to nati rin. Okasa row vo idda woy tuyuka row rinit koddi. \v 3 Otik duwon od intud koniyu, tovaka row no, ‘Od ko-ilonganon ini tod Longaggon woy go-os din da ini id po-uli.” \v 4 Nopuungan ini, su amoy od kotuman iddos id poponudtuu to Monama ukit to propeta no mid ungketen to, \q1 \v 5 “Ponudtuli row iddos mgo toho Sion\f * \fr 21:5 \ft Inis Sion, osson ngaran to Jerusalem.\f* no, ‘Od inguma ron kos koniyun hari no mopoobbava woy id sakoy sikandin to natit asnu.’ ”\f * \fr 21:5 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 62:11; Zacarias 9:9.\f* \p \v 6 Na mid ipanow iddos oruwon tinodduwan, woy id puungan dan kos id suhu ni Disas kandan. \v 7 Id tuyuk dan iddos asnu woy dos nati po-undiyon to ki Disas. Id ompasan dan idda to umpak, woy mid sakoy sikandin. \v 8 Mo-uraa kos minuvu rutun no id ampas to mgo umpak dan diyot daan nod ukitan din to kodposivantug kandin. Woy dos duma, id tampod to moollimot no mgo panga to kayu woy id ampas dan idda riyot daan. \v 9 Na, iddos mgo minuvu no riyot ko-unnan din woy dos id tinundug, id pehes dan no mid ungketen to, “Od doongon kos lubbad ni David. Od posivontuhan ta kos id popiyod to Monama nod Longaggon. Od doongon kos Monama riyot datas to langit!”\f * \fr 21:9 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 118:26.\f* \p \v 10 To kod-inguma ni Disas diyot Jerusalem, nohuyakot kos langun nid oubpa rutun woy kahi ran to, “Ondoy man inin minuvu?” \p \v 11 Mid tavak iddos mo-uraan minuvu nid tinundug kandin, kahi ran to, “Sikandin en si Disas, dos propeta no id pomon diyot Nazaret no sakup to Galilea.” \s1 Id Pa-awa ni Disas iddos id Pombovoligya riyot Templo \r (Marcos 11:15-19; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-22) \p \v 12 Na mid usok si Disas diyot templo, woy id pa-awa rin iddos langun nod pombovoligya riyot lama woy dos id pombovolli rutun. Id ponlingkuwab din iddos mgo lomisa taddot tohodbovullas to soopi, woy id pompiloy rin iddos mgo unsaran taddot od pombovoligya to mgo soopati. \fig Id pa-awa ni Disas iddos od pombovoligya riyon to templo Mateo 21:12-13|src=" CNT5552.tif " size="span" ref="Mateo 21:12" \fig* \v 13 Mid ikahi sikandin to, “No-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 ‘Iddos Baoy't Monama, od ngoranan no baoy atag to koddasaa.’\f * \fr 21:13 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 56:7.\f* \m Piru sikiyu, id bovallan dow moho ini nod oubpan to mgo tokawon!”\f * \fr 21:13 \ft Od kovasa ini riyot Jeremias 7:11.\f* \p \v 14 Na, duwon mgo butud woy mgo pungku no mid porani kandin diyot templo, woy id bowiyan din sikandan. \v 15 Piru iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises, oraroy ran no nolingasa to nokita ran iddos mokososoobbun pinuungan ni Disas woy to norinog dan no ahad iddos mgo anak, id pehes to kahaan no mid ungketen to, “Od doongon ta inis lubbad ni David!” \p \v 16 De-en id intud sikandan ki Disas, kahi ran to, “Norinog du vo iddos osengan dan?” \p Mid tavak si Disas to, “Oyya. Waa kow vo nokovasa taddot Nosulat no Kahit Monama no, ‘Ahad iddos moollimot poron no mgo anak, id nonawwan to Monama nod doong kandin?’\f * \fr 21:16 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 8:2.\f* \p \v 17 Na, mid tanan si Disas kandan woy id undiyon to Betania woy riyon sikandin id owwot. \s1 Dos Moka-atag to Kayu no Igera no Waa id Bovunga \r (Marcos 11:12-14, 20-24) \p \v 18 Na, to nosollom don to id livod onsi Disas diyot Jerusalem, id gutasan sikandin. \v 19 Nokita rin iddos kayu nod ngoranan to igera diyot ibpit to daan. Id porani sikandin tadda amoy'd ontongngan ko duwon bunga, piru paanan da en mgo do-un kos nokita rin. De-en id ikohiyan din iddos kayu to, “Pomon ko-ungkay, konna kad od bovunga.” Na idda ron en, nahangu iddos kayu. \v 20 To nokita idda taddot mgo tinodduwan din, oraroy ran no nosoobbuwan, kahi ran to, “Eh! Mambot tigkow moho nahangu ikon kayu?” \p \v 21 Kahin Disas kandan to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no otik duwon kopomakoy row woy waa kodduworuwa row, od kopuungan dow kos iling taddot id puungan ku ka-ay'n kayu. Woy konna ra idda, ahad od ikahi kow ra ka-ay't buvungan to, ‘Od ko-onnat ka woy'd poko-antug diyot dahat,’ od kopuungan en idda. \v 22 Ahad ondan kos od buyuwon dow riyon to Monama, id boggoy rin en idda koniyu otid pomakoy kow.” \s1 Dos Intud Moka-atag to Kotungud ni Disas \r (Marcos 11:27-33; Lucas 20:1-8) \p \v 23 Na, id livod si Disas diyot templo woy laggun tid nonaw sikandin, id porani kandin iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos od pombuyyahon to mgo Judio. Kahi ran to, “Ondak kotungud du ka-ay't langun nid puungan du? Woy ondoy kos id boggoy kikow ka-ay'n kotungud?” \p \v 24 Mid tavak si Disas kandan to, “To dii ku pa od tovakon kos intud dow, duwon intud ku koniyu. Tovaka row ini, woy id ponudtuu ku koniyu ko ondoy kos id boggoy koddi to kotungud to kodpuung ka-ay. \v 25 Dos kotungud ni Juan to kodboutismu, id pomon bo riyot Monama o riyot minuvu?” \p Na id posisipoy ran kod monnuwon dan idda tod tavak, kahi ran to, “Otid ikahi ki no, ‘Iddos Monama kos id boggoy kandin to kotungud,’ na od ikahi sikandin to, ‘Mambot waa kow id pomakoy ki Juan?’ \v 26 Piru otid ikahi ki no, ‘Minuvu kos id boggoy kandin to kotungud,’ na od kovaakkan ki to mgo minuvu, su id pomakoy ran no propeta en si Juan.” \p \v 27 De-en mid tavak sikandan to, “Waa koy nokosaddoo ko ingkon idda id pomon.” \p Na kahin Disas kandan to, “Ko ungketen, dii ku mandad sikiyu od ponudtulan ko ingkon id pomon kos kotungud ku to kodpuung ka-ay.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Oruwon Anak no Mama \p \v 28 Na id itulan dan ni Disas to sokkad no ponunggelengan, kahi rin to, “Ondan kos poomdom dow moka-atag ka-ay? Duwon sokkad no amoy no oruwa kos anak din no mama. Id ikahi sikandin diyot kakoy to, ‘Anak, undiyon ka to ubasan ko-ungkay'n allow woy puung ka rutun.’ \v 29 Mid tavak iddos kakoy to, ‘Dii a.’ Piru riyot mori, nopalin kos poomdom din woy id undiyon sikandin to ubasan. \v 30 Na iddos amoy, id undiyon mandad to ari, woy ungketen dad en kos id suhu rin. Mid tavak iddos ari to, ‘Oyya, od undiyon a en.’ Piru waa man sikandin id undiyon.” \p \v 31 Kahin Disas to, “Na atag koniyu, ingkon musing taddot oruwon anak kos id tuman taddot id kopi-i to amoy ran?” \p Id tavak sikandan to, “Idda en so kakoy.” \p De-en mid ikahi si Disas to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no iddos mgo mosaasaan minuvu iling to oray'd loimbung no mgo tohodsukut to buhis woy dos mgo ba-ay nod bovoligya to lawa ran, od unna sikandan koniyu nod lonug to kodharit Monama. \v 32 Su iddot mid undini si Juan no Tohodboutismu woy id nonaw koniyu to motallong no ko-ubpa, waa kow moho id pomakoy kandin. Piru iddos oray'd loimbung no mgo tohodsukut to buhis woy dos morat no mgo ba-ay, id pomakoy ran kandin. Ahad pe-en nokita row nid pomakoy ran, waa kow mid sondit woy'd tanan to koniyun mgo saa woy waa kow id pomakoy kandin.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to id Pomursintu to Ubasan \r (Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19) \p \v 33 Na kahin Disas kandan to, “Pominogga row inis ossa pa no ponunggelengan. Duwon sokkad no minuvu no id pomuwa to ubas diyot kamot din. Na id kuralan din idda, woy id bovaa sikandin tod toviran to ubas, woy id poohinat sikandin to motikang no sabbung nod ubpan tod tamong tadda. Nopongnga, id popursintuwan din iddos kamot woy id undiyon sikandin to osson ingod.\f * \fr 21:33 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 5:1-2.\f* \v 34 To timpu ron to kodpomupu to ubas, id suhu rin kos mgo sudsuhuwon din diyot id pomursintu amoy'd angoy to kandin no taad. \v 35 Piru to kod-inguma taddot mgo sudsuhuwon din, id ammot dan taddot id pomursintu. Dos sokkad, id pomodasan dan, dos sokkad, id imotayan woy dos sokkad, id ponlumbahan dan to batu taman tid patoy. \v 36 Na, id suhu mandon taddot komunoy iddos duma pon mgo sudsuhuwon no mo-uraa pa taddot unna, piru ungketen dad en kos id puungan taddot id pomursintu. \v 37 Diyot mori, id suhu taddot komunoy iddos anak din, su kohingginawa rin to, ‘Od rispituwon dan en kos anak ku.’ \p \v 38 Piru to nokita taddot id pomursintu no idda ron so anak to komunoy kos od inguma, id po-ikohiyoy ran to, ‘Ika ron kos anak to komunoy. Kuo kid, od imotayan ta sikandin amoy siketa ron kos od pokokomunoy ka-ay't ubasan!’ \v 39 De-en id goyod dan sikandin po-undiyot leggua to ubasan woy id imotayan.” \p \v 40 Na kahin Disas to, “Ondan ayu kos od puungan taddot komunoy to ubasan diyot id pomursintu?” \p \v 41 Mid tavak sikandan to, “Od imotayan din en iddon morat no mgo minuvu, woy od popursintuwan din iddos ubasan to ossa nod boggoy kandin to taad diyot timpu to kodpomupu to ubas.” \p \v 42 Kahin Disas kandan to, “Waa kow vo nokovasa taddot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 ‘Iddos batu no id oovoddan to tohodbovaoy su kunan dan ko waa koru-anon, idda vos en kos batu no mosalig no po-unsaran. Dos od Longaggon kos id puung tadda, woy motoos idda nod tongtongngan.’\f * \fr 21:42 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 118:22-33.\f* \m \v 43 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “De-en od ikohiyan ku sikiyu, no konnad sikiyu no mgo Judio kos od kolonug diyon to kodharit Monama, ko konna, idda ron so mgo minuvu nod tuman to kandin nid kopi-i. \v 44 [Iddos ahad ondoy nod pokovuntug taddon batu, od kotoppuwan en, woy dos od ko-uuhan tadda, od koubpot en.”] \v 45 To norinog taddot mgo ponguu to tohodbuwis woy taddot mgo Pariseo iddos mgo ponunggelengan ni Disas, noovottan dan no sikandan kos id suhat din. \v 46 Purisu od omotton dan nanoy sikandin, piru novaakkan dan taddot mo-uraan minuvu, su id pomakoy ran no propeta en si Disas. \c 22 \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Kodpoka-an diyot Kosaa \r (Lucas 14:15-24) \p \v 1 Na id itulan dan mandon si Disas to ponunggelengan. \v 2 Kahi rin to, “Iddos kodharit Monama, iling ka-ay. Duwon sokkad no hari no id panoy to dakkoon kodpoka-an atag to anak din nod osawa. \v 3 To id inguma ron kos allow't kosaa, id po-undiyonnan din to mgo sinuhuwan din iddos mgo minuvun no-inggat amoy od posampot kandan nod undiyon to kosaa. Piru langun dan, id bolivad. \v 4 De-en id popiyod din mandon iddos duma pon uripon din amoy od ikahi taddot nongo-inggat no, ‘Nosumbali ron kos mgo baka woy dos id paambog no mgo natin baka, woy nopanoy ron kos langun. De-en undini kowd to kosaa to anak ku.’ \v 5 Piru iddos nongo-inggat, id podtohon dan da en idda woy id ponayun dan iddos pinuungan dan. Dos sokkad, id undiyon to kamot din woy idda mandad so sokkad, diyot nigusyu rin. \v 6 Woy dos duma, id ammot dan moho iddos mgo sinuhuwan taddot hari, id pomodasan dan idda woy id imotayan. \v 7 Oray'n nolingasa iddos hari, de-en id polusuran din iddon mgo minuvu to mgo sundau rin amoy'd imotayan dan iddos id imatoy taddot mgo sinuhuwan din woy od tirukkan dos bonuwa ran. \v 8 Na id po-umow taddot hari iddos dumon mgo uripon din, kahi rin to, ‘Nopanoy ron kos langun atag to kosaa, piru iddos nongo-inggat ku, konna ollog nod sakup tadda. \v 9 Undiyonni row dos mgo minuvu riyot mgo doraanon woy inggata row nod undini to kosaa iddos ahad ondoy nod kokita row.’ \v 10 De-en id undiyon to doraanon iddos mgo sinuhuwan woy id livuung dan iddos langun no nosuggung dan, dos moppiya woy dos morat no mgo minuvu, woy noponnu iddos baoy nod kosalan. \p \v 11 Todtahad id usok iddos hari amoy'd olit-olit taddot mgo minuvu no nolivuung dutun. Na, nokita rin no duwon sokkad no minuvu no waa id sukub to umpak atag to kosaa. \v 12 Id inturan sikandin taddot hari, kahi rin to, ‘Suwod, mambot ka-ay ka no waa ka man id sukub to umpak atag to kosaa?’ Piru waa en sikandin nokotavak. \v 13 De-en mid ikahi iddos hari riyot mgo sinuhuwan din to, ‘Bokuwa row kos bollad woy pa-a rin woy lumbag dow sikandin diyot mosuksukirom. Na rutun, mopet dobbo kos sinoggawon din woy'd pogkihot sikandin to ngipon pomon to mosakit nod geddamon din.’ ” \v 14 Na mid ikahi si Disas to, “Mo-uraa kos id pon-inggat, piru disok da kos id aam to Monama nod kolonug diyot kodhari rin.” \s1 Dos Intud Moka-atag to Kodbayad to Buhis \r (Marcos 12:13-17; Lucas 20:20-26) \p \v 15 Na, mid awa iddos mgo Pariseo woy id pomuhawang dan nod posaharon si Disas ukit to osengan din. \v 16 Woy id po-undiyon dan to ki Disas iddos kandan no mgo tinodduwan woy dos mgo minuvu ni Herodes. To kod-inguma ran, id ikohiyan dan si Disas to, “Tohodnonaw, nokosaddoo koy no bonnaa en kos langun nid nonaw ru woy iyon du id nonaw, iddos kovonnaan moka-atag to id kopi-it Monama. Iddos ahad ondoy nod isowwon du, id pod-iling du kos kodnonaw ru kandan, oyyos waa od podmusingon du. \v 17 Purisu ponudtuli koy ko ondak poomdom du moka-atag ka-ay. Diyot mgo Suhu ni Moises, ollog bo iddos kodbayad to buhis diyot hari to Roma o dii?” \p \v 18 Piru nosorollan ni Disas no morat kos dontulon dan, de-en kahi rin to, “Sikiyu no oray'd po-uvag-uvag no mopompomakoy, mambot od geddaman a nikiyu? \v 19 Pokitanna a ve-en to soopi nid bayad dow to buhis.” Na, id toyawwan dan sikandin to soopi. \v 20 Kahin Disas kandan to, “Ondoy man bonnong woy ngaran kos od kokita ka-ay?” \p \v 21 Mid tavak sikandan to, “Iddos hari to Roma.” Na kahin Disas to, “Ko ungketen, boggoy row riyot hari to Roma iddos kandin, woy boggoy row riyot Monama iddos kandin.” \v 22 To norinog dan idda, oraroy ran no nosoobbuwan woy mid awa ran dutun woy'd ipanow. \s1 Dos Intud Moka-atag to Kodbadnow taddot id Poomatoy ron \r (Marcos 12:18-27; Lucas 20:27-40) \p \v 23 Na iddon allow, duwon mgo Saduseo no id porani ki Disas. Inin mgo minuvu, konnod pomakoy nod bodnawon to Monama iddos id poomatoy ron. \v 24 Kahi ran to, “Tohodnonaw, nosulat diyot mgo Suhu ni Moises no otik duwon mama nod patoy no waa anak dan taddot sawa rin, ko-ilangan no od pomoowwon tat suwod din amoy'd poko-anak dan atag taddot id patoy.\f * \fr 22:24 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 25:5.\f* \v 25 Ponunggeleng, duwon pittun toosuwod no mama no id oubpa ka-ay. Dos kinokokayan, id osawa, piru id patoy no waa anak dan. Na, id pomau taddot iko-oruwon suwod din iddon ba-ay. \v 26 Ungketen dad en mandad kos notomanan taddot iko-oruwon suwod, woy taddot iko-otollu taman to iko-pittu. Id poomatoy ran langun no waa anak. \v 27 Diyot mori, id patoy mandad iddos ba-ay. \v 28 Na, init allow to kodbadnow taddot id poomatoy ron, ondoy musing kandan kos tullid no sawa taddot ba-ay? Su iddos langun taddot pittun toosuwod, noko-osawa man kandin.” \p \v 29 Mid tavak si Disas to, “Soyup kow, oyyos waa kow nokaabbot taddot Nosulat no Kahit Monama woy taddot kotuusan to Monama. \v 30 Su init allow to kodbadnow taddot id poomatoy ron, od poko-iling don sikandan to mgo ponolihan diyot datas to langit no konnod po-osoway. \v 31 Na moka-atag to kodbadnow taddot id poomatoy ron, yo row osenga no waa kow nokovasa taddot id ikahi to Monama koniyu no mid ungketen to, \q1 \v 32 ‘Siyak kos Monama ni Abraham, ni Isaac woy ni Jacob.’\f * \fr 22:32 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 3:6.\f* \m Na, ungketen kos no-ikahi ahad nouhoy ron id poomatoy onsi Abraham. Dos kohulugan tadda, no od kovadnow en iddos poomatoy ron, oyya su iddos Monama, konna sikandin Monama taddot id poomatoy ron, ko konna, Monama taddot nongo-uyag.” \v 33 To norinog idda taddot mgo minuvu, oraroy ran no nosoobbuwan taddot nonaw rin. \s1 Dos Intud Moka-atag to Suhu no Lampas to Langun kos Koru-anon \r (Marcos 12:28-34; Lucas 10:25-28) \p \v 34 Na, to norinog taddot mgo Pariseo no waa nokotavak iddos mgo Saduseo ki Disas, id porumannoy ran nid undiyot kandin. \v 35 Sokkad kandan no oray'd kotuig no tohodnonaw to mgo Suhu ni Moises, id geddam ki Disas ukit to kod-intud. \v 36 Kahi rin to, “Tohodnonaw, diyot langun no Suhu ni Moises, ingkon musing tadda kos lampas to langun kos koru-anon?” \p \v 37 Mid tavak si Disas to, \q1 “ ‘Ginowanniyu kos Monama nod Longaggon du riyot tivuk no pusung du, diyot tivuk no umuu ru woy riyot tivuk no poomdom du.’\f * \fr 22:37 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 6:5.\f* \m \v 38 Ini en kos suhu no lampas to langun kos koru-anon. \v 39 Woy iddos iko-oruwon suhu no lampas to langun kos koru-anon, idda en so, ‘Ginowanniyu kos duma iling to kodginawa ru to ko-ugolingun du.’\f * \fr 22:39 \ft Od kovasa ini riyot Levitico 19:18.\f* \v 40 Ka-ay en pantok to oruwon suhu, id pomon iddos langun no suhu no id boggoy to Monama ki Moises woy dos langun no id sulat to mgo propeta.” \s1 Dos Intud Moka-atag to Mesiyas \r (Marcos 12:35-37; Lucas 20:41-44) \p \v 41 To nolivuung pa iddos mgo Pariseo, mid intud si Disas kandan, kahi rin to, \v 42 “Ondan kos poomdom dow moka-atag to Mesiyas? Ondoy man kos kovuyyahan din?” \p Mid tavak sikandan to, “Lubbad sikandin ni David.” \p \v 43 Kahin Disas to, “Ko ungketen, mambo man to id ngoranan sikandin ni David no ‘Longaggon’? Oyya su iddot no-iroomman si David to Uhis no Ispiritu, id ooseng sikandin to, \q1 \v 44 ‘Mid ikahi iddos Monama riyon tod Longaggon ku no, \q2 Unsad ka lomig to kowanan ku taman tod kotalu kud iddos od pongkuntra kikow.’\f * \fr 22:44 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 110:1.\f* \m \v 45 Na, su id ngoranan man sikandin ni David no ‘Longaggon,’ momonnu vo no lubbad ni David iddos Mesiyas?” \v 46 Waa en nokotavak taddot intud ni Disas, ahad songo-kahi. Nopongnga idda, worad sikandan noko-aku nid intud kandin. \c 23 \s1 Id Sawoy ni Disas iddos mgo Tohodnonaw to Suhu ni Moises \r (Marcos 12:38-40; Lucas 11:39-52; 20:45-47) \p \v 1 Na mid ooseng si Disas diyot mo-uraan minuvu woy riyot mgo tinodduwan din. Kahi rin to, \v 2 “Iddos mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy dos mgo Pariseo, duwon kotungud dan nod paabbotlabbot to mgo Suhu ni Moises. \v 3 De-en ko-ilangan en nod tumanon dow woy od puungan dow iddos langun no id ponudtuu ran koniyu. Piru yo kowd iling kandan, su konna ran od puungan iddos id nonaw ran. \v 4 Id povoggatan dan kos mgo minuvu nod tuman taddot id podluntudluntud dan no mgo suhu no id pohos dan nod ikulon. Piru waa ran man id tavang kandan nod tuman tadda, ahad disok da. \v 5 Diyot langun nod puungan dan, id pokitakita ran to mgo minuvu amoy'd doongon. De-en id poowaggan dan iddos tawwan\f * \fr 23:5 \ft Od kovasa ini riyot Numeros 15:38; Deuteronomio 6:8. Diyot botasanon to mgo Judio, duwon disok uvag no tawwan no id ikot dan diyot uu woy bollad dan no duwon nokota-aw no mgo bersikulu pomon diyot Nosulat no Kahit Monama. Od puungan dan ini, su amoy ini en kos od posampot kandan to kodtuman to mgo suhu to Monama.\f* to mgo bersikulu no id pomon to Nosulat no Kahit Monama nid ikot diyot uu woy bollad dan. Woy id supayyan dan iddos ubpu to umpak dan no mowwet amoy'd pokitakita to duma no oraroy ran no mopompomakoy. \fig Ini en kos disok no tawwan no id ikot dan diyot uu ran no duwon nokota-aw no mgo bersikulu pomon diyot Nosulat no Kahit Monama. Mateo 23:5|src=" HK079D.tif " size="col" ref="Mateo 23:5" \fig* \v 6 Iyon dan id dokollan to ginawa, iddos kod-unsad diyot isowwan to mgo minuvu riyot mgo pista woy ahad diyot mgo simba-an to Judio no id panoy atag taddot od rispituwon no mgo minuvu. \v 7 Oraroy ran mandad od kotoosan nod kumustan woy'd rispituwon diyot od kolivuungan to mgo minuvu, woy od kotoosan dan nod ngoranan no ‘Tohodnonaw.’ \v 8 Piru sikiyu, yo kow od aman nod ngoranan no ‘Tohodnonaw,’ su sokkad da en kos koniyun Tohodnonaw woy langun dow, iling to mgo toosuwod. \v 9 Woy yo kow od ngaran to ‘Amoy’ to ahad ondoy ka-ay to ampow't ingod, oyyos sokkad da kos Amoy row no riyot datas to langit. \v 10 Woy yo kow'd aman nod ngoranan kow no ‘Ponguu,’ oyyos sokkad da en kos Ponguu row no idda en so Mesiyas. \v 11 Dos ahad ondoy koniyu no od kopiyan no lampas kos koru-anon to langun, ko-ilangan nod kovovallan sikandin no sudsuhuwon dow. \v 12 Oyya su iddos ahad ondoy nod poratasdatas to kandin no ko-ugolingun, od poobbovan woy dos od poobbava, od porotason.” \s1 Dos Moka-arat-arat nod Kotomanan to od Po-uvag-uvag no Mopompomakoy \p \v 13 “Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy! Su iling tid lokobban dow kos sobbangan amoy diid poko-usok kos mgo minuvu riyon to kodharit Monama. Id elle kow nod lonug taddot kodhari rin woy id boovahan dow iddos od kopiyan nod lonug. \p \v 14 [“Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy to Monama! Su id ahaw row iddos mgo koruwonnan taddot mgo ba-ay'n bau. Woy od tombunan dow iddos morat no pinuungan ukit to mowwet no dosalon no uvag kun to moppiya kow no mgo minuvu. Purisu lampas en no moka-arat-arat kos kodsilut to Monama koniyu!] \p \v 15 “Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy! Oyyos od undiyon kow to dipaat dahat woy riyot moriyun mgo ingod amoy duwon ahad sokkad dobbon minuvu nod kopiyod dow nod ikuu taddot nonaw row. Woy to nopiyod dowd sikandin, od kovovallan dow sikandin no lampas pe-en koniyu nod silutan diyon to linow't apuy. \p \v 16 Iling kow moho to butud no od inahak to duma rin no butud. Moka-arat-arat en kod kotomanan dow! Su id nonaw row, no otik duwon id pongulivot dow riyot templo, konna kun saa otik dii rin idda od tumanon. Piru id ikahi kow no iddos ahad ondoy nod pongulivot ukit to buawan diyot templo, ko-ilangan en nod tumanon din idda. \v 17 Mgo bangog kow woy mgo butud! Ingkon musing ka-ay iddos lampas kos koru-anon? Idda vo so buawan o iddos templo no nokopo-uhis taddot buawan? \v 18 Id nonaw row mandad no ‘otik duwon od pongulivot ukit to buwisanan, konna kun saa otik dii rin idda od tumanon. Piru otid pongulivot sikandin ukit taddot id buwis diyot buwisanan, ko-ilangan en kun nod tumanon din idda.’ \v 19 Noompasan kow no butud! Ingkon musing iddos lampas kos koru-anon? Idda vo so buwis o iddos buwisanan no nokopo-uhis taddon buwis? \v 20 Idda en so buwisanan! Purisu iddos minuvu no id pongulivot ukit taddot buwisanan, konna ra iddos buwisanan kos id pongulivottan din, ko konna, ahad iddos id buwis dutun. \v 21 Woy dos minuvu no id pongulivot ukit to templo, konna ra iddos templo kos id pongulivottan din, ko konna, ahad iddos Monama no id oubpa rutun. \v 22 Woy dos ahad ondoy no id pongulivot ukit to langit, konna ra langit kos id pongulivottan din, ko konna, ahad iddos trunu to Monama woy dos mid unsad dutun. \p \v 23 “Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy! Su od boggoy kow to koniyun iko-sopuu, ahad pa iddos id pomon to pinomuwa row no mgo loggu. Piru id podtohon dow man iddos mgo Suhu ni Moises no ko-ilangan nod puung kow to motallong, eeruwon kow woy'd kosolihan. Ollog en no id boggoy row kos iko-sopuu, piru yo row podtohona iddos kodpuung taddot dumon suhu no lampas pa kos koru-anon. \v 24 Iling kow moho to butud no od inahak to duma rin no butud. Od noonokkalan dow tod ikuu iddos disok no mgo suhu, piru id podtohon dow iddos mgo suhu no lampas kos koru-anon. Iling kow to minuvu no od solan din kos tovisok diyot oweg amoy dii rin idda od ko-inom, piru iyon din baling noommod, iddos kamelyo. \p \v 25 “Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy! Noko-iling kow to minuvu no idda ra en so leggua to pokawan woy oyyug to pinggan kos id linisan din, piru riyot daom, molibmit poron. Oyya su id pokitakita kow ra to moppiyon botasan, piru iddos pusung dow, noponnut kodloupig woy oray'd akon-akon. \v 26 Sikiyu no mgo Pariseo, mgo butud kow! Unna-a row pa linisi kos daom to pokawan woy pinggan dow amoy'd molinis mandad kos diyot leggua. \p \v 27 “Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy! Iling kow to lobbong no id pinturan to moputi. Moppiya nod ontongngan kos diyot leggua, piru riyot daom, noponnut mgo tullan woy duma pon molibmit. \v 28 Ungketen kow rad en mandad, oyyos od pokitakita kow no motallong kos mgo botasan dow, piru iddos kovonnaan, od po-uvag-uvag kow woy noponnu kos ginawa row to langun no kororattan. \p \v 29 “Moka-arat-arat en kod kotomanan dow, sikiyu no mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy mgo Pariseo! Oraroy kow nod po-uvag-uvag no mopompomakoy! Id povovallan dow to lovongngan iddos mgo propeta, woy id pomotoos dow iddos lovongngan to motallong no mgo minuvu. \v 30 Woy mid ikahi kow no, ‘Otik duwon koyd nanoy iddot timpu to kovuyyahan doy, dii koy en od lonug to kod-imatoy to mgo propeta.’ \v 31 Piru ukit taddot id ikahi row, id posivonnaa no koubbaran kow taddot id imatoy to mgo propeta. \v 32 Ovaya row, ipongnga-a row iddos id tigkonayan taddot koniyun kovuyyahan! \v 33 Iling kow to mgo uwod nod laas! Dii kow en od pokoleggua taddot silut to Monama koniyu riyon to linow't apuy. \v 34 De-en id popiyod ku ruwot koniyu iddos mgo propeta, dos mgo minuvu no moraom kos koovottan woy dos mgo tohodnonaw to kahit Monama. Piru iddos duma, od imotayan dow woy dos duma, id pakpak dow riyon to krus. Idda mandad so duma, od bodasan dow riyot mgo simba-an dow. Ahad ingkon sikandan od paahuy, od loupuhon dow amoy'd posupittan. \v 35 Pomon ka-ay, od sukutan kow to Monama taddot kod-imatoy to kovuyyahan dow to mgo motallong pomon poron ki Abel\f * \fr 23:35 \ft Od kovasa ini riyot Genesis 4:8.\f* taman ki Zacarias no anak ni Baraquias, no id imotayan dow riyot ollot to templo woy buwisanan. \v 36 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no sikiyu no mgo minuvu to inin timpu kos od silutan to kod-imatoy kandan langun.” \s1 Dos Sowkuu ni Disas atag to Toho Jerusalem \r (Lucas 13:34-35) \p \v 37 “Koyoy koniyu no toho Jerusalem, oraroy a nod kosowkuu koniyu. Su id ponlumbahan dow to batu iddos mgo propeta, woy id pon-imotayan dow sikandan woy dos duma no id po-unduwon to Monama to koniyu. Kopila kud nanoy tod kupkup koniyu iling to mommiyak, piru dii row ini id kopi-i. \v 38 Sikiyu nod pon-oubpa ka-ay'n bonuwa, pomotawi row! Od inguma kos timpu no od inoyyuhan kowd to Monama. \v 39 Od ikohiyan ku sikiyu, no dii ad en nikiyu od kokita taman tod poko-ikahi kowd to, ‘Od posivontuhon ta iddos id popiyod to Monama nod Longaggon.’ ” \c 24 \s1 Dos mgo Kilaannan to Kotompusan to Ingod \r (Marcos 13:1-13; Lucas 21:5-19) \p \v 1 Na, to id tanan si Disas diyot templo woy mid ipanow, id porani kandin iddos mgo tinodduwan din woy id toddu ran kandin iddos motoos no kodbovaa taddot langun diyot templo. \p \v 2 Kahin Disas kandan to, “Oyya, motoos en. Piru bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no od inguma kos timpu no wora ahad sokkad duwot mgo batu no id podluntudluntud nod kosama, oyyos od gobban en.” \p \v 3 Na, to id unsad si Disas diyot Buvungan to mgo Olibo, id undiyot kandin iddos mgo tinodduwan din no siksikandan da woy mid intud kandin. Kahi ran to, “Ponudtuli koy, kannu man od kotuman inis id ikahi ru, woy ondan kos kilaannan to kodlivod du woy dos kotompusan to ingod?” \p \v 4 Mid tavak si Disas to, “Bantoy kow no konna kow od ko-okalan. \v 5 Su mo-uraa kos od loppow no od po-uvag-uvag nod piyod to koddin ngaran nod ikahi no, ‘Siyak en kos Mesiyas,’ woy mo-uraa kos od ko-okalan dan. \v 6 Od pokorinog kow no duwon gira ka-ay't morani row woy riyot moriyu, piru yo kow'd kovaakki. Oyyos ko-ilangan en nod kotuman ini langun, piru konna pa ini kos kotompusan to ingod. \v 7 Oyya su iddos sokkad no ingod, od pokidgira taddot osson ingod, woy dos sokkad no kohoriyan, od pokidgira to osson kohoriyan. Duwon mandad od inguma no dakkoon gutas woy mgo linug diyot nokod-osso-osson lugaa. \v 8 Na ini langun, iling to tigkonayan da to mosakit nod geddamon to ba-ay nod sokalan. \p \v 9 “Od omotton kow, od posupittan woy'd imotayan. Id kolingasa-i kow to langun no minuvu pomon to kopomakoy row koddi. \v 10 Iddon timpu, mo-uraa kos od tanan to kopomakoy woy'd po-okaloy woy id kolingasa-i ran kos duma nod pompomakoy. \v 11 Na, od loppow iddos mo-uraa no konna bonnaan mgo propeta woy mo-uraa kos od ko-okalan dan. \v 12 Pomon to lampas don kos kororattan ka-ay to ampow't ingod, od mohonnow ron kos ginawa to ko-urallan to minuvu. \v 13 Piru iddos ahad ondoy nod ti-is to kosupittan taman to kotompusan, od kotobbus en. \v 14 Woy to dii pa od inguma kos kotompusan, id ponudtuu riyon to intirut ingod iddos Moppiyon Dinoggan moka-atag to kodharit Monama amoy'd pokosaddoo kos langun no minuvu. \s1 Dos Moka-arat-arat nod Kotomanan \r (Marcos 13:14-23; Lucas 21:20-24) \p \v 15 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Od inguma kos timpu no od kokita row riyot daom to templo iddos od piyod to kororattan amoy'd supak to Monama. Woy ini en kos id posaddoo dangan ni propeta Daniel.\f * \fr 24:15 \ft Od kovasa ini riyot Daniel 9:27, 11:31, woy 12:11.\f* (Atag taddot od basa ka-ay, ko-ilangan nod loblovotton dow ini!) \v 16 Na otid inguma ron inin kotomanan, iddos id pon-oubpa riyot Judea, ko-ilangan nod paahuy riyot buvunganon. \v 17 Iddos minuvu no riyot atop to baoy\f * \fr 24:17 \ft Diyot ingod to mgo Judio, pattad kos mgo atop to baoy ran woy kopakoy mandad nod oubpa riyot atop.\f* rin, ko-ilangan no dii ron sikandin od usok diyot baoy amoy'd ponemmos pa. \v 18 Idda mandad so minuvu riyot kamot din, ko-ilangan no dii ron od uli amoy'd angoy to umpak din. \v 19 Woy iddon timpu, moko-eru-eru iddos mgo movoddos woy dos duwon anak nod susu poron! \v 20 Dasaa kow no iddos kodpaahuy row, konnod pokosasang to timmohonnow woy Allow't Kod-imolloy. \v 21 Su iddos kosupittoy to iddon timpu, od lampas pa taddot kosupittoy pomon poron to tigkonayan to ingod taman ko-ungkay. Woy worad en od inguma pa no kosupittoy no iling tadda. \v 22 Piru ko waa poobbava-a to Monama iddon timpu, waa en ahad sokkad no minuvu nod ko-uyag. Piru atag da en taddot id pon-aam din, id poobbovan din iddon timpu. \p \v 23 “Na otik duwon mgo minuvu nod ikahi koniyu to, ‘Ontongngi row, ini ron kos Mesiyas,’ o ‘Idda ron sikandin,’ yo kow'd pomakoy kandan. \v 24 Oyyos od loppow en iddos od ikahi no sikandan kun kos Mesiyas woy dos duma, od ikahi no sikandan kun kos mgo propeta. Od puung dan to mgo mokososoobbu amoy'd aakaa nanoy taddot mgo minuvu nid aam to Monama. \v 25 Pomotawi row! Su id ponudtuu kud tapoy ini koniyu to dii pa od inguma iddon kotomanan. \p \v 26 “De-en otik duwon mgo minuvu nod ikahi to, ‘Ontongngi row, diyon sikandin to noka-awoy-awoy'n lugaa,’ na yo kow'd undiyon. Otid ikahi ran to, ‘Ontongngi row, id oollos sikandin dutun,’ yo kow ron en od pomakoy kandan. \v 27 Oyya su iddos kodlivod ku no Anak to Minuvu, od poko-iling to kilat no tigkow od se-aa riyot koowaggan to langit woy od kokita to langun ka-ay to ampow't ingod.” \v 28 Na ponayun mid nonaw si Disas ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Otid kokita nod lolivuung iddos mgo uwak, od kosorollan no morani kos bangkoy. Iling mandad tadda, otid kokita iddos mgo kilaannan, od kosorollan no morani ron kos kotompusan to ingod.” \s1 Dos Kodlivod ni Disas Ka-ay to Ampow't Ingod \r (Marcos 13:24-27; Lucas 21:25-28) \p \v 29 “Na kopongnga iddos timpu to kosupittan, \q1 ‘od mosukirom kos allow woy konnad od se-aa kos buwan. \q2 Od pongo-umpad kos bitu-on, \q2 woy od pongo-antog iddos duma pa no riyot datas to langit.’\f * \fr 24:29 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 13:10; 34:4.\f* \m \v 30 Kopongnga tadda, od loppow riyot datas to langit iddos kilaannan no asow ron kos kodlivod ku no Anak to Minuvu. Na, od pondaawit kos langun no minuvu riyot nokod-osso-osson ingod, otid kokita ran iddos lampas no se-aa to kotuusan ku riyot kod-inguma ku nod dumannan to souhapun.\f * \fr 24:30 \ft Od kovasa ini riyot Zacarias 12:10-14.\f* \v 31 Na duwon monokkaan dahing to trumpeta, woy id popiyod ku kos mgo ponolihan ku amoy od limud taddot mgo minuvu nid aam ku pomon diyot ahad ingkon ka-ay to ampow't ingod.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Kayu no Igera \r (Marcos 13:28-31; Lucas 21:29-33) \p \v 32 Na mid ikahi si Disas to, “Poomdomma row iddos kayu no igera amoy'd pokopohinonaw kow. Otid kokita row nod sosuving don idda, od kosorollan dow no asow ron kos tintollak. \v 33 Iling mandad tadda, otid kokita rowd inin mgo kotomanan, od kosorollan dow no asow ron kos kodlivod ku. \v 34 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no od kotuman en inis langun to dii pa od poomatoy kos mgo minuvu no no-uyag to inin timpu. \v 35 Od kowora kos langit woy livuta, piru inis mgo kahi ku, dii en od kowora taman to waad tomanon. \s1 Waa Ahad Ondoy no Nokosaddoo to Kodlivod ni Disas \r (Marcos 13:32-37; Lucas 17:26-30, 34-36) \p \v 36 “Piru moka-atag taddot timpu to kodlivod ku, waa ahad sokkad no minuvu no nokosaddoo, ahad iddos mgo ponolihan diyot datas to langit, ahad siyak no Anak to Monama, ko konna, idda ra en so Monamon Amoy. \v 37 Iddos pinuungan to mgo minuvu riyot timpu to kodlivod ku no Anak to Minuvu, od poko-iling taddot pinuungan to mgo minuvu iddot timpu ni Noe. \v 38 Su iddon timpu to waa pa iddos dakkoon lanog, iyon id pompuungan to mgo minuvu, iddos kodka-an, kod-oinom woy kodpo-osoway taman to allow nid usok si Noe riyot arka. \v 39 Waa ran nosorolli ko ondan kos od kotomanan dan taman tid inguma iddos dakkoon lanog woy langun dan, nongoonnod. Na, iling dad en mandad tadda kos od kotomanan init timpu no siyak no Anak to Minuvu, od livod. \p \v 40 To iddon timpu, otik duwon oruwon mama nod puung diyot kamot, dos sokkad, od ongayon woy dos sokkad, od kotuwos. \v 41 Otik duwon oruwon ba-ay nod gohiling, dos sokkad, od ongayon woy dos sokkad, od kotuwos. \p \v 42 De-en panoypanoy kow, oyyos waa row nosorolli iddos allow to kodlivod tod Longaggon dow. \v 43 Tota-aw row ini riyot koniyun poomdom, no otik od kosorollan pa nanoy to komunoy to baoy ko kannu od inguma kos tokawon, od bantoy en sikandin amoy dii od poko-usok kos tokawon. \v 44 Purisu sikiyu mandad, ko-ilangan no nopanoy kow, su siyak no Anak to Minuvu, od inguma en diyot uras no waa row poomdomma.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag tod Kosolihan woy taddot Diid Kosolihan no Sudsuhuwon \r (Lucas 12:41-48) \p \v 45 Na mid nonaw mandon si Disas ukit to ponunggelengan, kahi rin to, “Iddos sudsuhuwon nod kosolihan woy duwon moraom no koovottan, sikandin kos od solihan to amu to kodtamong to duma rin no mgo sudsuhuwon, woy to kodtaadtaad to koka-an dan diyot ollog no timpu. \v 46 Moppiya kod kotomanan taddot sudsuhuwon, no riyot kodlivod to amu rin, od kokita nid puungan din kos langun no id popuungan kandin. \v 47 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no id salig en taddot amu iddos langun no koruwonnan din diyot od kosolihan no sudsuhuwon. \v 48 Piru ko morat iddon sudsuhuwon, od oungketen kos ginawa rin to, ‘Kouhoy pa od uli kos amu ku.’ \v 49 Od pomodasan din iddos duma rin no mgo sudsuhuwon, woy iyon din da en od puungan, dos kodka-an woy kod-oinom duma to mgo polohubug. \v 50 Na, od inguma iddos amu rin diyot allow woy uras no waa rin immana. \v 51 Od silutan sikandin woy id poommung diyot mgo minuvu nod po-uvag-uvag no mopompomakoy. Na rutun, mopet dobbo kos sinoggawon dan woy'd pogkihot sikandan to ngipon pomon to mosakit nod geddamon dan.” \c 25 \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Sopuun Mongovay \p \v 1 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Iddos kodharit Monama, iling ka-ay. Duwon sopuun mongovay no id piyod to ilowan dan, su od tommu taddot od osawa amoy'd sakup to kosaa.\f * \fr 25:1 \ft Diyot botasanon atag to kodpo-osoway to mgo Judio, dos mama woy dos mgo oukuy rin, od undiyon to ubpan to ba-ay, woy riyon en sikandan od kosalon. Kopongnga tadda, od ipanow ran langun po-undiyon to baoy nod oubpan taddot lammin toosawa amoy'd poka-an taddot id pon-inggat to kinosaa. Na ipat sokkad kandan, ko-ilangan nod piyod to ilowan. Dos sopuun mongovay ka-ay'n ponunggelengan, id aangat amoy'd porummanoy ran nod sakup to kosaa.\f* \v 2 Dos limma kandan, mgo le-aw woy idda mandad so limma, moraom kos koovottan. \v 3 Iddos le-aw, waa ran id piyod to gaas\f * \fr 25:3 \ft Iddot timpu ni Disas, dos kandan no gaas, binovallan pomot lana to kayu no olibo.\f* no id sullug dan otid ko-ominan dos ilowan. \v 4 Piru iddos moraom kos koovottan, id piyod pe-en to gaas no id sullug dan otid ko-ominan dos ilowan. \v 5 Na pomon to nouhoy id inguma iddos od osawa, id tintinuhon dan taman to no-urom-urom sikandan. \p \v 6 “Na riyot tongngovulli ron, duwon id umow no mid ungketen to, ‘Ka-ay ron iddos od osawa. Undini kow woy tommu kow kandin!’ \v 7 Idda ron en, id onnow dos mgo mongovay woy id panoy ran iddos mgo ilowan dan. \v 8 Dos mgo le-aw, mid ooseng diyot limma no moraom kos koovottan, kahi ran to, ‘Boggayi koy pa uvag to disok no gaas, su asow ron od ko-ovukkan inis mgo ilowan doy.’ \v 9 Piru mid tavak iddos moraom kos koovottan, kahi ran to, ‘Eh konna, su saddook kulang don ini atag keta langun. Moppiya pa, undiyon kow baling to tindahan woy bolli kow.’ \v 10 “Na laggun tid ipanow ran, id inguma ron iddos od osawa. Woy dos limmon mongovay no nopanoy ron, mid usok duma kandin diyot kosalan woy id lokobban don iddos sobbangan. \p \v 11 “Todtahad, id inguma riyot leggua to sobbangan iddos le-aw no mgo mongovay woy mid umow ran nid ungketen to, ‘Sir, Sir! Po-usokka koy!’ \v 12 Piru mid tavak iddos od osawa to, ‘Waa a nokokilaa koniyu.’ ” \p \v 13 Na kahin Disas to, “De-en panoypanoy kow, oyyos waa row nosorolli ko ondan ollawa o urasa iddos kodlivod ku.” \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Otollun Sudsuhuwon \r (Lucas 19:11-27) \p \v 14 Na id itulan dan ni Disas to ossa pa no ponunggelengan. Kahi rin to, “Iddos kodharit Monama, iling ka-ay. Duwon minuvu no to waa pa sikandin id ipanow po-undiyot moriyun ingod, id po-umow rin kos mgo sudsuhuwon din amoy id salig din kandan iddos soopi rin. \v 15 Dos ipat sokkad taddot sudsuhuwon din, id solihan din to loppa tod kogaha ran. Iddos sokkad, id solihan to limmon maan (5,000) no buawan no soopi woy dos sokkad, id solihan din to oruwa maan (2,000), woy idda mandad so sokkad, id solihan din to sokkad no maan (1,000). Na idda pa, id ipanow sikandin. \v 16 Dos sudsuhuwon no nokotanggap to limmon maan (5,000) no buawan no soopi, idda ron en, id nigusyu rin idda, woy limmon maan (5,000) mandad kos gononsya rin. \v 17 Ungketen dad en mandad kos id puungan taddot nokotanggap to oruwon maan (2,000) no buawan no soopi, nokogononsya sikandin to oruwon maan (2,000). \v 18 Piru idda moho so nokotanggap to sokkad no maan (1,000) no buawan no soopi, id kokali riyot livuta woy id lobbong din iddos soopi to amu rin amoy id tota-aw. \p \v 19 To nouhoy'n timpu, id uli ron iddos amu taddon mgo sudsuhuwon, woy id po-umow rin sikandan amoy'd kosorollan ko momonnu ron kos soopi rin. \v 20 Na, id porani iddos nokotanggap to limmon maan (5,000) no buawan no soopi, woy id boggoy rin idda riyot amu rin duma to gononsya rin. Kahi rin to, ‘Sir, id solihan a nikkow to limmon maan (5,000) no buawan no soopi. Na, ini ron kos soopi ru duma to limma maan (5,000) no gononsya.’ \p \v 21 Kahi taddot amu rin to, ‘Moppiya kos id puungan du. Moppiya ka woy kosolihan no sudsuhuwon. Pomon tod kosolihan ka man to disok, od solihan ku sikkow to dakkoo. Na usok ka rini, woy lonug ka to kahaan ku.’ \p \v 22 Na, id porani mandad iddos nokotanggap to oruwon maan (2,000) no buawan no soopi. Kahi rin to, ‘Sir, id solihan a nikkow to oruwon maan (2,000) no buawan no soopi. Na, ini ron kos soopi ru duma to oruwon maan (2,000) no gononsya.’ \p \v 23 Kahi taddot amu rin to, ‘Moppiya kos id puungan du. Moppiya ka woy kosolihan no sudsuhuwon. Pomon tod kosolihan ka man to disok, od solihan ku sikkow to dakkoo. Na usok ka rini, woy lonug ka to kahaan ku.’ \p \v 24 Na, id porani iddos nokotanggap to sokkad no maan (1,000) no buawan no soopi woy mid ikahi to, ‘Sir, nokosaddoo a no oraroy ka no istriktu. Od ongayon du pe-en iddos konna kikow, woy od kottuwon du ahad iddos waa ru oiluggati tid pomuwa. \v 25 Novaakkan a, de-en id ipanow a woy id lobbong ku inis soopi ru. Na ini rad kos soopi.’ \p \v 26 Kahi taddot amu rin to, ‘Morat ka woy poggulon no sudsuhuwon! Nokosaddoo ka rad bos en no od ongayon ku iddos konna koddi, woy od kottuwon ku ahad iddos waa ku oiluggati tid pomuwa. \v 27 Na, ko ungketen kos poomdom du, mambot waa ru moho id ta-aw kos soopi ku riyot bangku amoy od kotanggap ku nanoy no duwon don tuvu.’ \p \v 28 Na, mid ikahi iddos amu riyot dumon sudsuhuwon din to, ‘Ongaya row kos soopi ruwot kandin woy boggoy row riyot duwon sopuun maan (10,000) no buawan no soopi. \v 29 Su iddos od kosolihan, od duhangan pe-en iddos diyot kandin. Piru iddos diid kosolihan, od ongayon pe-en ahad iddos disok dobbo no riyot kandin. \v 30 Na ikos waa koru-an no sudsuhuwon, lumbag dow riyot mosuksukirom. Na rutun, mopet dobbo kos sinoggawon to mgo minuvu woy'd pogkihot sikandan to ngipon pomon to mosakit nod geddamon dan.’ ” \s1 Dos Kodhukum to Minuvu riyot Kodlivod ni Disas \p \v 31 Na ponayun mid ikahi si Disas to, “Diyot timpu to kodlivod ku duma to langun no ponolihan, siyak no Anak to Minuvu, od unsad a riyot koddin trunu amoy'd hari woy od kokita iddos se-aa to kotuusan ku. \v 32 Od livuungon kos langun no minuvu ka-ay to ampow't ingod diyot isowwan ku, woy od pod-ossan ku sikandan iling to tohodtamong to oyama nod pod-ossan kos mgo karnero woy mgo kambing. \v 33 Iddos mgo minuvu no id po-iling ku to karnero, id ta-aw ku riyon lomig to kowanan ku, woy dos id po-iling ku to mgo kambing, diyon lomig to ivang. \p \v 34 Na siyak no Hari, od osengan ku iddos mgo minuvu no riyon lomig to kowanan ku, kahi ku to, ‘Sikiyu no nokotanggap to kopiyannoy to Amoy ku, undini kow woy lonug kow to kohoriyan ku no id panoy atag koniyu pomon poron to tigkonayan to ingod. \v 35 Oyya su id gutasan a, id poka-an a nikiyu, woy notokkangan a, id po-inom a nikiyu. Id undiyon a to koniyu no waa od kopenekkan ku, id olit-olit a nikiyu. \v 36 Waa umpak ku, id umpakan a nikiyu. Novohokan a, id tuhanuu a nikiyu woy to id prisu a, id lowwi a nikiyu.’ \p \v 37 Na, iddos motallong no mgo minuvu no riyon lomig to kowanan ku, od ikahi to, ‘Longaggon, kannu roy man sikkow nokita nid gutasan no id poka-an doy, woy notokkangan no id po-inom doy? \v 38 Kannu ka man id undiyot konami no waa od kopenekkan du woy id olit-olit doy, woy waa umpak du no id umpakan doy? \v 39 Kannu ka man novohoki no id tuhanuu roy, woy kannu ka id prisu no id lowwi roy?’ \p \v 40 Na siyak no Hari, od tavak a kandan nod ungketen to, ‘Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no ahad ondan kos id puungan dow amoy'd tavang ka-ay't mopoobbava to langun no suwod ku, id puungan dow ini atag koddi.’ \p \v 41 “Od osengan ku iddos mgo minuvu no riyon lomig to ivang ku, kahi ku to, ‘Sikiyu no id silutan to Monama, awa kow ka-ay! Diyon kow to linow't apuy no konna od ko-ovukkan no id panoy ron tapoy atag ki Moivuyan woy taddot mgo sakup din. \v 42 Oyya su id gutasan a piru waa a nikiyu pokanna, woy notokkangan a piru waa a nikiyu po-inomma. \v 43 Id undiyon a to koniyu no waa od kopenekkan ku, piru waa a nikiyu olit-olita. Waa umpak ku, piru waa a nikiyu umpaki. Novohokan a woy id prisu, piru waa a nikiyu lowwiya.’ \p \v 44 “Na od intud dan mandad koddi nod ungketen to, ‘Longaggon, kannu roy man sikkow nokita nid gutasan, notokkangan, id undiyot konami no waad kopenekkan, waa umpak, novohokan woy id prisu no waa roy tovangi?’ \p \v 45 Od tavak a kandan to, ‘Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no ahad ondan no waa row puungi amoy'd tavang ka-ay't mopoobbava to langun no suwod ku, iling mandad to waa kow id tavang koddi.’ ” \v 46 Purisu od po-owan sikandan amoy'd silutan to waad tomanon, piru iddos motallong no mgo minuvu, od pokotanggap to umuun waad tomanon.” \c 26 \s1 Dos Puhawang to Kod-imatoy ki Disas \r (Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53) \p \v 1 Na, to nopongnga id nonaw ni Disas idda langun, id ikohiyan din iddos mgo tinodduwan din to, \v 2 “Nosorollan dow no oruwa robbon allow pomon ko-ungkay, od inguma ron kos pista to Kodlihad to Ponolihan. Woy siyak no Anak to Minuvu, id boggoy riyot bollad to mgo minuvu amoy id pakpak diyon to krus.” \p \v 3 Na, id lolivuung iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos od pombuyyahon to mgo Judio riyot baoy ni Caifas no mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis. \v 4 Id pomuhawang sikandan to kod-ammot ki Disas no waa od pokosaddoo, oyyos od po-imotayan dan sikandin. \v 5 Kahi ran to, “Konna ta id posasang to pista kos kod-ammot kandin, su saddook od ko-ukag kos mgo minuvu.” \s1 Id Doddasan si Disas to Pomammut \r (Marcos 14:3-9; Juan 12:1-8) \p \v 6 To riyon don onsi Disas to Betania, mid undiyon sikandan to baoy ni Simon no duwon bohok no et-et no no-uliyan don. \v 7 Na, duwon sokkad no ba-ay nid inguma no id piyod to oray'n mahaa no pomammut no nokota-aw riyot tootawwan no binovallan pomot batu nod ngoranan to alabastro. Laggun tid ka-an onsi Disas, id porani kandin iddon ba-ay woy id daddas din iddos pomammut diyot uu ni Disas. \v 8 To nokita idda to mgo tinodduwan din, id langot sikandan woy kahi ran to, “Kuu! Mambo moho tid uuwakkan din ika? \v 9 Su otik id boligya pa nanoy ikon pomammut, maanmaan kos kontidad\f * \fr 26:9 \ft Otik diyot Griego no kinohiyan, \fk otollun gatus no denario.\ft Dos koru-anon tadda, lampas pa to sokkad no lahun no bayad to kod-urunaa.\f* woy dos bayad, id boggoy riyot mgo worowora.” \p \v 10 Piru nokosaddoo si Disas taddot osengan dan woy mid ikahi sikandin to, “Mambot od sowayon dow sikandin? Su moppiya man kos id puungan din koddi. \v 11 Oyya su iddos mgo worowora, inaayun dow od koruma. Piru siyak, konna a nikiyu inaayun od koruma. \v 12 Inis koddaddas din to pomammut ka-ay't lawa ku, id panoy rin atag to kodlobbong koddi. \v 13 Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no ahad ingkon ka-ay to ampow't ingod id ponudtuu iddos Moppiyon Dinoggan, id ponudtuu en mandad inis id puungan din koddi amoy'd kosompottan sikandin.” \s1 Dos Puhawang to Kodboligya ki Disas \r (Marcos 14:10-11; Lucas 22:3-6) \p \v 14 Sokkad taddot sopuu-oruwon apostoles no id ngoranan ki Judas Iscariote, id undiyon to mgo ponguu to tohodbuwis. \v 15 Woy mid ikahi sikandin to, “Pila kos id boggoy row koddi otik id boggoy ku riyot koniyun bollad si Disas?” Na, id iyap dan to otollumpuun plata no soopi woy id boggoy ran idda riyot kandin. \v 16 Pomon taddon timpu, id nangkap si Judas to po-ukit to kodboligya ki Disas. \s1 Id Ka-an si Disas to Kotompusan no Kodlavung Duma to mgo Tinodduwan Din \r (Mateo 26:17-30; Lucas 22:7-23; Juan 13:21-30; 1 Corinto 11:23-25) \p \v 17 Na riyot unnon allow to pista to Paan no Waa Potuvu,\f * \fr 26:17 \ft Dos unnon lavung ka-ay'n pista, od ngoranan no pista to Kodlihad to Ponolihan. Od sompotton to mgo Judio iddos kodleggua to kovuyyahan dan pomon diyot Ehipto ukit to kodka-an dan to karni to natin karnero woy taddot paan no waa potuvu.\f* id porani ki Disas iddos mgo tinudduwan din woy mid intud kandin. Kahi ran to, “Longaggon, ingkon koy od panoy to lavung ta atag to pista to Kodlihad to Ponolihan?” \p \v 18 Kahin Disas to, “Undiyonni row iddos sokkad no minuvu no riyot bonuwa to Jerusalem, woy osengi row sikandin no, ‘Mid ikahi iddos Tohodnonaw no id inguma ron kos timpu nid panoy to Monama atag kandin. Sikami no mgo tinodduwan din, id po-undini rin to baoy ru amoy ka-ay koy od lavung atag to pista to Kodlihad to Ponolihan.’ \v 19 Na, id puungan taddot mgo tinodduwan iddos id pomandu ni Disas woy id panoy ran to lavung atag to pista to Kodlihad to Ponolihan. \p \v 20 To od kosagkup don, mid ka-an si Disas duma taddot sopuu-oruwon apostoles. \v 21 Laggun tid ka-an sikandan, mid ikahi si Disas to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku koniyu, no sokkad koniyu, od boligya koddi.” \p \v 22 Na oray'n naanu iddos mgo tinodduwan, woy ipat sokkad kandan, mid intud kandin, kahi ran to, “Longaggon, siyak bo kos od tommanon du?” \p \v 23 Mid tavak si Disas to, “Iddos id aggom to paan ka-ay't yohung duma koddi, sikandin en kos od boligya koddi. \v 24 Siyak no Anak to Minuvu, od patoy a en iling taddot no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama. Piru moka-arat-arat kod kotomanan taddot minuvu nod boligya koddi. Moppiya pa nanoy ko waa sikandin nominuvu.” \p \v 25 Na si Judas nod boligya ki Disas, mid ikahi to, “Tohodnonaw, siyak bo kos od tommanon du?” \p Id tavak si Disas to, “No-oseng dud en.” \p \v 26 Laggun tid ka-an sikandan, mid angoy si Disas to paan woy id posolamat sikandin diyot Monama. Nopongnga, id toppiktoppik din idda woy id toyyow riyot mgo tinodduwan din, woy kahi rin to, “Owata row ini woy kanna row. Ini en kos lawa ku no id buwis atag koniyu.” \p \v 27 Na, mid angoy sikandin to kupa woy id posolamat diyot Monama. Nopongnga, id toyyow rin idda riyot kandan, woy kahi rin to, “Owata row ini woy inom kow langun. \v 28 Ini en kos longossa ku no id posivonnaa to kodpotonduwoy to Monama. Id tihis kos longossa ku atag to mo-uraan minuvu amoy'd koposinsyan kos mgo saa ran. \v 29 Od ikohiyan ku sikiyu, no dii ad od uman nod inom to ammis to ubas taman tod inguma ron iddos timpu no od inom a to lammin ammis duma koniyu init timpu nod hari ron kos Monamon Amoy ku.” \p \v 30 Na id kanta ran atag to koddoong to Monama, woy nopongnga, mid undiyon dan to Buvungan to mgo Olibo. \s1 Id Ponudtuu Tapoy ni Disas iddos Kod-elle ni Pedro Kandin \r (Marcos 14:27-31; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38) \p \v 31 Na kahin Disas kandan to, “Ini en no bulli, langun dow od paahuy woy'd tanan koddi, oyya su no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 ‘Od imotayan ku iddos tohodtamong to karnero woy od pokodsuwoysuwoy kos mgo karnero.’\f * \fr 26:31 \ft Od kovasa ini riyot Zacarias 13:7.\f* \m \v 32 Piru riyot timpu nod kovadnow ad, od unna a koniyu riyon to Galilea.” \p \v 33 Na kahin Pedro ki Disas to, “Ahad od tanan dan langun kikow, konna a en od tanan kikow.” \p \v 34 Kahin Disas to, “Bonnaavonnaa nod ikohiyon ku kikow, Pedro, no to dii pa od ukkaa kos manuk to ini en no bulli, ko-otollu rud kangkan tod elle no waa ka id kilaa koddi.” \p \v 35 Piru mid tavak si Pedro to, “Ahad od patoy a duma kikow, konna ku en id elle no waa ku sikkow nokilaa.” Na, ungketen dad en mandad kos id ikahi taddot dumon mgo tinodduwan din. \s1 Dos Koddasaa ni Disas diyot Getsemane \r (Marcos 14:32-42; Lucas 22:39-46) \p \v 36 Na, id undiyon si Disas to lugaa nod ngoranan to Getsemane duma taddot mgo tinodduwan din, woy id ikohiyan din sikandin to, “Unsad kow pa ka-ay, laggun tod dasaa a riyot ko-unnan.” \v 37 Id poruma rin si Pedro woy dos oruwon anak ni Sebedeo. Id tigkanoy kos id geddam din no lampas no lanu, woy oray'n movoggat kos ginawa rin. \v 38 Kahi rin to, “Lampas kos lanu ku no imman tod patoy ad. Polintotuwos kow pa ka-ay woy yo kow'd tinuhon.” \p \v 39 Na id poriyu boyow sikandin diyot ko-unnan, woy rutun, id laangkob sikandin diyot livuta woy mid dasaa, kahi rin to, “Amoy ku, otid kopakoy, yo ad po-ukita tod ingumon koosayan. Piru konna inis id kopi-i ku kos od kotuman, ko konna, idda rad en so kikow'n id kopi-i.” \p \v 40 To id livod sikandin diyot otollun tinodduwan din, nokita rin sikandan no nokotinuhon. Kahi rin ki Pedro to, “Mambot id tinuhon kow moho? Konna kow vo od pokogaha no diid tinuhon ahad sokkad da no uras? \v 41 Yo kow'd tinuhon, woy dasaa kow amoy dii kow'd kopiyod diyot kodpuung to saa. Dos ginawa row, od kopiyan nanoy nod puung to motallong, piru iddos lawa row, moomet.” \p \v 42 Na iko-oruwon timpu, id undiyon mandon si Disas to ko-unnan amoy'd dasaa. Kahi rin to, “Amoy ku, otik ko-ilangan en nod poko-ukit a to od ingumon koosayan, muopa no iddos kikow'n id kopi-i kos od kotuman.” \p \v 43 Nopongnga, id livod mandon sikandin diyot mgo tinodduwan din woy nokita rin sikandan no nokotinuhon, su oraroy ron no movoggat kos mata ran. \p \v 44 Na, id tanan mandon si Disas kandan woy mid undiyon to ko-unnan amoy'd dasaa to iko-otollun timpu iling taddot unnon dosalon din. \v 45 Nopongnga idda, id livod mandon sikandin diyot mgo tinodduwan woy mid ikahi to, “Mambot id tinuhon kow poron woy'd oimolloy? Ontongngi row, id inguma ron kos uras no siyak no Anak to Minuvu, id boggoy riyot bollad to mgo mosaasaa. \v 46 Onnow kowd, su ini ron kos minuvu nod boligya koddi.” \s1 Dos Kod-ammot ki Disas \r (Marcos 14:43-50; Lucas 22:47-53; Juan 18:3-12) \p \v 47 Laggun tod ooseng pa si Disas, id inguma si Judas no sokkad taddot sopuu-oruwon tinodduwan din. Id duma kandin iddos oray'n mo-uraan minuvu no posidpiyod to mgo polihuma woy mgo badas. Iyon id suhu kandan, iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos od pombuyyahon to mgo Judio. \v 48 Tapoy id posaddoo ni Judas kandan iddos kilaannan, kahi rin to, ‘Iddos minuvu no od pongumustan ku ukit to kod-arok, sikandin en iddos od nongkapon dow. Na omotta row sikandin!” \v 49 De-en to kod-inguma ni Judas, idda ron en, id porani sikandin ki Disas woy mid ikahi to, “Tohodnonaw, moppiyon bulli!” Woy id pongumusta sikandin ki Disas ukit to kod-arok. \p \v 50 Mid tavak si Disas to, “Suwod, lukutowd woy puungiyud iddos dontulon to kod-undini row.” \p Na, id ammot dan si Disas woy id ponoggasan dan tid somad. \v 51 Idda ron en, sokkad taddot id duma ki Disas, id tadnus to polihuma rin, woy id tibbas din iddos uripon taddot mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis, de-en no-utas kos divauy'n tolinga. \v 52 Piru mid ikahi si Disas kandin to, “Polivod du kos polihuma ru ruwot lipi, su iddos langun nod tadnus to polihuma, od patoy en ukit to polihuma. \v 53 Waa ka vo nokosaddoo, no otik id kopi-i ku, od poko-umow a riyot Amoy ku nod tavang koddi woy idda ron en, od popiyod sikandin to maanmaan\f * \fr 26:53 \ft Otik diyot Griego no kinohiyan, \fk sopuu-oruwon grupu,\ft no iddos kohulugan, pittumpuu oruwon maan (72,000) no ponolihan.\f* no ponolihan? \v 54 Piru otid buyu a to tavang, konna od kotuman iddos Nosulat no Kahit Monama no ini en kos ko-ilangan nod kotomanan.” \p \v 55 Na mid ikahi si Disas diyot mgo minuvu to, “Kriminal a vo su goli kow od piyod to mgo polihuma woy mgo badas to kod-ammot koddi? Allow-allow a man id unsad woy id nonaw riyot templo, piru waa a man nikiyu omotta. \v 56 Piru od kotomanan ini langun, su amoy od kotuman iddos no-ikahi to mgo propeta riyot Nosulat no Kahit Monama.”\f * \fr 26:56 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 50:6; 53:2-11.\f* Na, id tanan kandin iddos langun no tinodduwan woy id paahuy. \s1 Dos Kod-isau ni Disas diyot Hukumanan to mgo Judio \r (Marcos 14:53-63; Lucas 22:54-55, 63-71; Juan 18:13-14, 19-24) \p \v 57 Na iddos id pon-ammot ki Disas, id piyod kandin diyot baoy to mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis no si Caifas. Diyon mandad id lolivuung iddos mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy dos od pombuyyahon to mgo Judio. \v 58 Si Pedro, id tintinundug no moriyu boyow taman diyot lama to baoy taddot mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis. Id usok sikandin dutun woy mid ounsad duma to mgo tohodtamong taddon baoy amoy'd kokita ko ondan kos od kotomanan ni Disas. \p \v 59 Na, iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos langun no sakup to hukumanan to mgo Judio, id nangkap sikandan to unayan, ahad konna bonnaa amoy'd uuhon dan to saa si Disas woy'd po-imotayan. \v 60 Piru waa nokita ran, ahad mo-uraa kos id posivonnaa to uhus moka-atag kandin. \p Na riyot mori, duwon oruwon minuvu no id undiyon to isowwan taddot mgo ponguu. \v 61 Woy kahi ran to, “Id oseng inin minuvu to, ‘Od gobban ku kos templo woy od poohinaton ku mandon daom to otollun allow.’ ” \p \v 62 Na, id lohinat iddos mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis woy id inturan din si Disas, kahi rin to, “Waa vo id pokotavak du taddot id oseng dan moka-atag kikow?” \v 63 Piru id po-onong-onong da en si Disas. Na, id ooseng mandon iddos mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis, kahi rin to, “Pongulivot ka ukit to ngaran to ma-antoy'n Monama no od ponudtulan koy nikkow ko sikkow ve-en kos Mesiyas, dos Anak to Monama.” \p \v 64 Mid tavak si Disas to, “No-oseng dud en. Piru od ikohiyan ku sikiyu no init morin allow, od kokita row no siyak no Anak to Minuvu, od unsad diyon lomig to kowanan to Monamon Motuus, woy od undini a pomon diyot datas to langit nod dumannan to souhapun.”\f * \fr 26:64 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 110:1; Daniel 7:13.\f* \p \v 65 Na, id bendas taddot mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis iddos umpak din pomon to lingasa rin, woy mid kahi sikandin to, “Id sosumpalit sikandin to Monama! Konnad ko-ilangan nod angoy ki pa to duma nod posivonnaa taddot saa rin? Sikiyu ron en kos nokorinog taddot kodsosumpalit din. \v 66 Na ondan kos od ko-oseng dow ka-ay?” \p Mid tavak sikandan to, “Ollog en sikandin nod imotayan.” \v 67 Na, id ilobban dan sikandin diyot bonnong woy id ponsuntuk woy dos duma, id pontabpi kandin. \v 68 Kahi ran to, “Na sikkow no Mesiyas kun uvag, otukow ve-en ko ondoy kos id tabpi kikow?” \s1 Dos Kod-elle ni Pedro ki Disas \r (Marcos 14:66-72; Lucas 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27) \p \v 69 Laggun tid ounsad si Pedro riyot lama, duwon sokkad no ba-ay no sudsuhuwon to mowwet no ponguu to mgo tohodbuwis no id porani kandin woy mid ikahi to, “Sikkow mandad, sokkad ka en no duma ni Disas no toho Galilea.” \p \v 70 Piru mid elle si Pedro riyot isowwan to langun, kahi rin to, “Te, waa moho saddoo ku ruwot id oseng du!” \p \v 71 Waa nouhoy pomon tadda, mid undiyon sikandin to sobbangan to lama. Na rutun, duwon mandon sokkad no ba-ay'n sudsuhuwon no nokokita kandin, woy id osengan din iddos mgo minuvu rutun. Kahi rin to, “Ikon minuvu, sokkad en sikandin nid duma ki Disas no toho Nazaret.” \p \v 72 Piru mid elle rad mandon si Pedro no golid pongulivot, kahi rin to, “Waa a moho nokokilaa ruwon no minuvu!” \p \v 73 Todtahad, id porani ki Pedro iddos mgo minuvu nid loohinat dutun woy kahi ran to, “Bonnaa en no sokkad ka en kandan, su riyot kodlituk du, iling mandad taddot kodlituk to mgo toho Galilea.” \p \v 74 Piru id pongulivot pe-en sikandin, kahi rin to, “Ahad od patoy a pa ko-ungkay ko id ouhus a, su nosorollan to Monama no waa ku en moho nokilaa ikon minuvu.” \p Na idda ron en, id ukkaa iddos manuk. \v 75 Woy nosompottan ni Pedro iddos id ikahi ni Disas kandin no, “To dii pa od ukkaa kos manuk to ini en no bulli, ko-otollu rud kangkan tod elle no waa ka id kilaa koddi.” Na, mid awa sikandin woy oray'n mopet kos sinoggawon din. \c 27 \s1 Dos Kodpiyod ki Disas diyot ki Pilato \r (Marcos 15:1; Lucas 23:1-2; Juan 18:28-32) \p \v 1 To od ka-allow ron, id pomuhawang iddos langun no ponguu to tohodbuwis woy dos od pombuyyahon to mgo Judio ko momonnu ran od ko-imotayan si Disas. \v 2 Id baku ran iddos bollad din woy id piyod dan sikandin diyot ki Pilato no gubernador to Roma. \s1 Dos Kodpongoggot ni Judas \r (Pinuungan 1:18-19) \p \v 3 Na si Judas no id boligya ki Disas, to nokita rin no id silutan si Disas to kopotayan, nokodsondit sikandin taddot id puungan din, woy id po-uli rin iddos otollumpuun plata no soopi riyot mgo ponguu to tohodbuwis woy'd pombuyyahon to mgo Judio. \v 4 Kahi rin kandan to, “Nokosaa a, su id boligya ku iddos minuvu no waa saa.” \p Mid tavak sikandan to, “Te! Ondan mak lavut doy? Sikkow ron man kos bahala tadda!” \v 5 Na, id sovuwak ni Judas iddos soopi riyot osag to templo. Mid awa sikandin woy id pongoggot ukit to kodbovitin. \p \v 6 Na, id pomurut taddot mgo ponguu to tohodbuwis iddos soopi woy kahi ran to, “Id diiyan diyot keton mgo Suhu no id timuu ini riyot tootawwan to soopi to templo, oyya su nahamit man ini atag to kodbayad to kod-imatoy to minuvu.” \v 7 De-en id pomuhawang dan nod gomiton iddon soopi to kodbolli to livuta riyot minuvu no tohodbovaa to kuron amoy od lovongngan atag to mgo moholiyug nod patoy. \v 8 Purisu taman ko-ungkay, id ngoranan don iddon livuta to ‘Livuta nid Boyaran to Longossa.’ \p \v 9 Ukit tadda, notuman iddos id ikahi dangan ni propeta Jeremias no mid ungketen to, \q1 “Id angoy ran iddos otollumpuun plata no soopi, no idda en no kontidad kos no-unduhan to dumon koubbaran ni Israel no id bolli kandin. \v 10 Woy id gamit idda amoy id bolli to livuta riyot minuvu no tohodbovaa to kuron iling taddot id suhu koddi to Monama.”\f * \fr 27:10 \ft Od kovasa ini riyot Zacarias 11:12-13; Jeremias 32:6-9.\f* \s1 Si Disas diyot Isowwan ni Pilato \r (Marcos 15:2-5; Lucas 23:3-5; Juan 18:33-38) \p \v 11 Na si Disas, mid lohinat diyot isowwan to gubernador woy id intud kandin iddos gubernador, kahi rin to, “Sikkow vo kos hari to mgo Judio?” \p Mid tavak si Disas to, “No-oseng dud en.” \p \v 12 Piru waa tovaka ni Disas iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos od pombuyyahon to mgo Judio no id uug kandin no nokopuung sikandin to saa. \v 13 Na mid ikahi si Pilato to, “Waa ru vo norinog iddos mo-uraan saa no id uug dan kikow?” \v 14 Piru waa en id tavak si Disas ahad sokkad taddot saa nid uug dan kandin, de-en oray'n nosoobbuwan dos gubernador. \s1 Dos Kodsilut ki Disas to Kopotayan \r (Marcos 15:6-15; Lucas 23:13-25; Juan 18:39; 19:1-16) \p \v 15 Na ipat pista to Kodlihad to Ponolihan, nooyami ron to gubernador nod poleggua to sokkad no pinirisu no od buyuwon to mo-uraan minuvu. \v 16 Iddon timpu, duwon pinirisu no novantug nod puung to morat no id ngoranan ki Barabas. \v 17 De-en to nolivuung don iddos mo-uraan minuvu, id intud si Pilato kandan, kahi rin to, “Ondoy man kos id kopi-i row nod polegguangon ku, si Barabas bo o si Disas no id ngoranan no Mesiyas?” \v 18 Id oseng ni Pilato idda, su nosorollan din no kosina kos unayan no id boggoy ran si Disas diyot bollad din. \p \v 19 Laggun to id unsad pa si Pilato diyot unsaran to kodhukum, duwon id inguma no id piyod to sulat pomon diyot sawa ni Pilato. Woy nokosulat dutun no, “Yo ru monnuwa kos minuvu no waa saa, su genot bulli duwon morat no tohenoppon ku moka-atag kandin woy noosayan a oraroy taddon tohenoppon.” \p \v 20 Piru id sutsutan taddot mgo tohodbuwis woy'd pombuyyahon to mgo Judio iddos mgo minuvu, no iyon dan od buyuwon nod polegguangon, si Barabas woy od po-imotayan si Disas. \v 21 Na mid intud mandon si Pilato, kahi rin to, “Ondoy musing ka-ay't oruwa kos id kopi-i row nod polegguangon ku?” \p Mid tavak sikandan to, “Si Barabas!” \p \v 22 Kahi rin mandon to, “Ondan kos od puungan ku ki Disas no id ngoranan no Mesiyas?” \p Na langun dan mid tavak to, “Id pakpak sikandin diyon to krus!” \p \v 23 Piru mid ikahi si Pilato kandan to, “Mambo? Ondan man kos saa no nopuungan din?” \p Na, id ayas pe-en id pehes iddos mgo minuvu no mid ungketen to, “Id pakpak en sikandin diyon to krus!” \p \v 24 To nokita ni Pilato no worad en koru-anon taddot osengan din diyot mgo minuvu woy od ko-ukag don nanoy sikandan, id angoy sikandin to oweg woy id ounab to bollad din diyot isowwan to mo-uraan minuvu. Kahi rin to, “Waa en lavut ku to kopotayan ka-ay'n minuvu! Koniyu ron no saa!” \p \v 25 Mid tavak iddos langun no minuvu to, “Oyya! Sikami woy dos mgo anak doy kos od sukutan taddot kandin no kopotayan!” \v 26 Na id poleggua ni Pilato si Barabas, piru si Disas, id polompossan din, woy id boggoy rin diyot bollad to mgo sundau amoy id pakpak diyon to krus. \s1 Dos Kodsumpalit to mgo Sundau ki Disas \r (Marcos 15:16-20; Juan 19:2, 3) \p \v 27 Na, id piyod to mgo sundau si Disas diyot baoy to gubernador woy nokolingkus kandin iddos langun no duma ran no mgo sundau. \v 28 Id lusutan dan si Disas, woy id umpakan dan tod momoollutun umpak iling to umpak to hari. \v 29 Id podlambed dan kos duhiyon no baahon, woy id bovallan dan idda no kuruna no id takos diyot uu ni Disas. Nopongnga, id posomad sikandin to bookayu riyot kowanan no bollad din no uvag kun to bastun to hari. Na mid lingko-od dan diyot isowwan din woy id sumpalit dan sikandin, kahi ran to, “Muopa no mowwet kos umuu ru, sikkow no Hari to mgo Judio!” \v 30 Na, id pon-ilobban dan sikandin woy id angoy ran iddos id somaddan din no bookayu, woy id pipit dan idda riyot uu rin. \v 31 To nopongnga ran mid sumpalit kandin, id lusut dan iddos od momoollutun umpak woy id posukub dan mandon iddos umpak din. Nopongnga, id piyod dan sikandin diyot leggua amoy id pakpak diyon to krus. \s1 Dos Kodpakpak ki Disas diyon to Krus \r (Marcos 15:21-32; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27) \p \v 32 To id leggua ran don pomon diyot bonuwa, nosinuggung dan iddos minuvu no id ngoranan ki Simon no toho Cirene, woy id pohos dan sikandin nod tiyang taddot krus ni Disas. \v 33 Na, id inguma ran don diyot lugaa nod ngoranan to Golgota, (no iddos kohulugan, lugaa to Bongovongo). \v 34 Id boggayan dan si Disas to binu no id sombutan to mopet no bawi nod pokotogka to mosakit. Piru to id geddaman din idda, mid elle sikandin nod inom tadda. \v 35 Na id pakpak dan si Disas diyon to krus, woy id bunutbunut dan atag taddot ogget ni Disas ko ondan kos od kokomunoy to ipat sokkad kandan. \v 36 Nopongnga idda, mid unsad sikandan amoy'd tamong kandin. \v 37 Na riyot lomig datas to uu ni Disas, id tawwan dan to korotula, woy nokosulat dutun iddos saa nid uug dan kandin no mid ungketen to, “Ini en si Disas no Hari to mgo Judio.” \v 38 Na, duwon oruwon kriminal no id pakpak dan mandad diyon to krus no riyot tapad ibpit ni Disas. Iddos sokkad, diyon lomig to kowanan din woy dos sokkad, diyon lomig to ivang. \v 39 Na iddos mgo minuvu nid lihad dutun, id ponlingi-lingi ran woy id sumpalit dan sikandin. \v 40 Kahi ran to, “Tomman du, od gobban du iddos templo woy'd poohinaton du mandon daom da to otollun allow. Otik mooggot en iddos id oseng du, tovangiyu kos ko-ugolingun du! Woy otik mooggot ka en no Anak to Monama, ponog ka ruwot krus!” \p \v 41 Mid sumpalit mandad kandin iddos mgo ponguu to tohodbuwis, dos mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises woy dos od pombuyyahon to mgo Judio. \v 42 Kahi ran to, “Te, id tovangan din kos duma, piru dii man sikandin od pokotavang to ko-ugolingun din! Tomman din no Hari sikandin to Israel. Otid pokoponog sikandin duwot krus, od pomakoy ki kandin. \v 43 Id salig man sikandin to Monama woy id ikahi rin pe-en no Anak sikandin to Monama. Na, od ontongngan ta ve-en kod tovangan sikandin to Monama!” \v 44 Ahad pe-en iddos mgo kriminal nid pakpak diyon to krus no duug din, iling dad en mandad tadda kos kodsumpalit dan kandin. \s1 Dos Kopotayan ni Disas \r (Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-30) \p \v 45 Na, to moko-untud don kos allow, tigkow id mosukirom kos intirut ingod daom to otollun uras. \v 46 To mgo alas tres don to mapun, id pehes si Disas to monokkaa no mid ungketen to, “Eli, Eli, lema sabactani?” no iddos kohulugan, “Monama ku, Monama ku, mambot id tonanan a nikkow?”\f * \fr 27:46 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 22:1.\f* \p \v 47 To norinog idda taddot dumon minuvu nod loohinat dutun, mid ikahi sikandan to, “Id umow rin si Elias!” \v 48 Sokkad kandan, id lungkossu woy mid angoy to immat bukoo nid aggom diyot suka, woy id takos din idda riyot ubpu to panga to kayu. Nopongnga, id bullow rin idda amoy id po-inom kandin. \v 49 Piru mid ikahi iddos duma to, “Podtohona row sikandin. Od ongatan ta woy'd ontongngan ta kod loppow vo si Elias amoy'd tavang kandin.” \p \v 50 Na id pehes mandon si Disas to monokkaa, woy id salig din kos ispiritu rin diyot Monama. \p \v 51 Idda ron en, iddos oray'n mokoppaan kurtina riyon to templo, novendas pomon diyot datas po-undiyot dosiyung. Na, id linug woy nongotobbag dos doorakkoon mgo batu. \fig Iddos oray'n mokoppaan kurtina riyon to templo, novendas pomon diyot datas po-undiyot dosiyung Mateo 27:51|src=" CNT5723.tif " size="span" ref="Mateo 27:51" \fig* \v 52 Nopokes kos mgo lovongngan woy mo-uraan minuvu to Monama nid poomatoy no nongovadnow. \v 53 Id leggua sikandan pomon diyot lovongngan. Woy to novadnow ron si Disas, iddos id poomatoy no nongovadnow, mid undiyot Jerusalem woy mo-uraan minuvu no nokokita kandan. \p \v 54 Na, iddos kopitan to mgo sundau woy dos mgo sakup din no id tamong ki Disas, nokorinog taddon linug woy nokita ran iddos mgo notomanan, woy oraroy ran no novaakkan. Kahi ran to, “Bonnaa vos en no Anak sikandin to Monama!” \p \v 55 Na, duwon mo-uraan ba-ay rutun no id pomantow riyot moriyu boyow. Sikandan iddos id dumoruma ki Disas pomon poron diyot Galilea, woy id tovangan dan sikandin. \v 56 Dos duma kandan, si Maria no toho Magdala, si Maria no inoy ni Santiago woy Jose woy dos sawa ni Sebedeo. \s1 Dos Kodlobbong ki Disas \r (Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42) \p \v 57 To od kosagkup don, id inguma iddos od koruwonnan no minuvu no id ngoranan ki Jose no toho Arimatea. Sokkad sikandin taddot od pondumoruma ki Disas. \v 58 Mid undiyon sikandin to ki Pilato amoy od buyuwon din nod ongayon iddos bangkoy ni Disas. Na, id aman si Pilato tadda. \v 59 De-en id angoy ni Jose iddon bangkoy, woy id bukusan din to lammi woy mahaa no ogget. \v 60 Woy id ta-aw rin idda riyot langub no lovongngan no lammi rin id bongbangan atag to ko-ugolingun din. Na, id lokobban din idda to dakkoon batu woy mid ipanow sikandin. \v 61 Iddos mgo ba-ay no si Maria no toho Magdala woy dos sokkad pa no Maria, id unsad dutun nid isau riyot lovongngan. \p \v 62 To so-op no allow no idda en kos Allow't Kod-imolloy, mid undiyot ki Pilato iddos mgo ponguu to tohodbuwis woy dos mgo Pariseo. \v 63 Kahi ran to, “Sir, nosompottan doy no iddot no-uyag pa iddos bouhuson no minuvu, mid ikahi sikandin no od kovadnow kun sikandin otid lihad kos iko-otollun allow. \v 64 De-en iyon ayu moppiya no od suhu ka to minuvu nod potomongngon tat lovongngan din taman to otollun allow, su saddook od undiyon iddos mgo tinodduwan din amoy'd takow taddot bangkoy rin woy'd osengon dan no novadnow ron sikandin. Ko ungketen kos od puungan dan, iddos kod-ouhus dan, od lampas pe-en taddot unna.” \p \v 65 Kahin Pilato kandan to, “Oyya, piyoddow kos mgo sundau woy ooyyari row tod tamong dos lovongngan.” \v 66 De-en id ipanow ran, woy id tawwan dan to patow dos batu riyot sobbangan to lovongngan amoy'd kosorollan ko duwon od lukat tadda. Nopongnga, id tuwos dan iddos mgo sundau amoy'd tamong tadda. \c 28 \s1 Dos Kodbadnow ki Disas \r (Marcos 16:1-10; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10) \p \v 1 Na, to sollom poron oraroy to allow't Linggu nopongnga iddos Allow't Kod-imolloy, mid undiyon si Maria no toho Magdala woy dos sokkad pa no Maria amoy'd ontong taddot lovongngan. \v 2 Na tigkow duwon monokkaan linug, su id ponog iddos sokkad no ponolihan pomon diyot datas to langit. Id po-ibpit din iddos dakkoon batu woy mid unsad sikandin diyot ampow tadda. \v 3 Iddos bonnong din, id sella iling to kilat woy dos umpak din, golid se-aa to koputiyoy. \v 4 Dos mgo tohodtamong dutun, id pongookoo to mattag allak dan woy novantang sikandan iling to minuvu nid patoy ron. \p \v 5 Na id osengan taddot ponolihan iddos oruwon ba-ay, kahi rin to, “Yo kow'd kovaakki! Nokosaddoo a nod nangkap kow ki Disas nid pakpak diyon to krus. \v 6 Worad sikandin ka-ay, su id badnow ron iling taddot id ikahi rin dangan. Undini kow woy ontongngi row iddos id tawwan kandin. \v 7 Na, lukut kow woy ponudtuu row riyot mgo tinodduwan din no novadnow ron sikandin, woy id unna sikandin diyot Galilea woy rutun, od kokita ran sikandin. Yo kow'd kolingow taddot id ponudtuu ku koniyu.” \p \v 8 De-en id lukut dan id awa riyot lovongngan no nokodsambut kos id geddam dan, su novaakkan woy noponnu ran mandad to kahaan. Id lungkossu ran amoy'd ponudtuu taddot langun diyot mgo tinodduwan din. \v 9 Laggun tid lungkossu ran, tigkow ran notommu si Disas diyot daan woy mid ikahi sikandin to, “Od po-ingkon kow?” Na id porani ran ki Disas, mid lingko-od, id somad sikandan to pa-a rin woy id simba kandin. \v 10 Kahin Disas kandan to, “Yo kow'd kovaakki. Undiyon kow to mgo suwod ku woy ponudtuli row sikandan nod undiyon dan to Galilea, woy riyon koyd od pokitannoy.” \s1 Dos Uhus no Ponudtulon to mgo Sundau \p \v 11 Laggun to riyon pa to daan iddos mgo ba-ay, mid undiyon to bonuwa iddos dumon tohodtamong woy id ponudtuu ran diyot mgo ponguu to tohodbuwis iddos langun no notomanan. \v 12 Na iddon mgo ponguu, id lolivuung duma taddot od pombuyyahon to mgo Judio, woy nopuhawang dan nod boggayan to paandog iddos mgo sundau woy id puungan dan en idda. \v 13 Kahi ran to, “Ko-ilangan nod osengon dow riyot mgo minuvu no laggun to id tinuhon kow, id undiyon dos mgo tinodduwan ni Disas to tongngovulli woy id takow ran iddos bangkoy rin. \v 14 Na otid korinog to gubernador no nokotinuhon kow, yo kow'd kaaggow, su sikami ron kos od kotuig nod oseng kandin amoy konna kow'd komonnu.” \v 15 De-en id tanggap taddot mgo sundau iddos soopi woy id puungan dan iddos id suhu kandan. Taman ko-ungkay, ini en kos itulan no id poso-ob to mgo Judio. \s1 Dos Kodpopiyod ni Disas to mgo Tinodduwan Din diyot Langun no Tribu \r (Marcos 16:14-18; Lucas 24:36-49; Juan 20:19-23; Pinuungan 1:6-8) \p \v 16 Na iddos sopuu-sokkad no tinodduwan, mid undiyon to Galilea no riyot sokkad no buvungan, no idda en kos id oseng ni Disas nod tommuwan dan. \v 17 To nokita ran sikandin dutun, mid lingko-od dan amoy'd simba kandin, piru iddos duma kandan, duwon poron kodduworuwa. \v 18 Na, id porani si Disas kandan woy mid ikahi to, “Id boggoy koddi kos langun no kotungud diyot datas to langit woy ka-ay to ampow't ingod. \v 19 De-en undiyon kow to langun no minuvu riyot nokod-osso-osson ingod amoy'd kovovallan sikandan no mgo tinodduwan ku. Boutismu-i row sikandan diyot ngaran to Amoy, Anak woy Uhis no Ispiritu. \v 20 Woy nonawwi row sikandan nod tuman to langun no id suhu ku koniyu. Pomuwa row riyot poomdom dow, no inaayun a od duma koniyu taman to kotompusan to ingod.”