\id 1CO - Obo Manobo 1 Corinthians Ena Vander Molen 11-May-07 (partner check by vera mar-2008) edited MRB 18-MAR-11 \rem Reflects changes made by Revision Committee 8/12-31; 9/1-8/10. Updated BT 9/10-14. Reflects Vera's check [recvd 10/17] and subsequent edits 10/18-19/10. Reflects edits made after Donna's check of supplementary material 11/10/10. Reflects edits made after Donna's "round 2" follow up Qs 11/15/10. Reflects changes after final read read thru 1/7/11 \h 1 CORINTO \toc1 Dos Unnon Sulat ni Pablo Atag to mgo Toho CORINTO \toc2 1 Corinto \toc3 1 Corinto \mt2 Dos Unnon Sulat ni Pablo Atag to mgo Toho \mt1 CORINTO \is1 Unna nod Bosan \ip Inis Corinto, oray'n dakkoo woy novantug no bonuwa riyot prubinsya to Acaya no od ngoranan ko-ungkay no Grecia. Nokota-aw kos Corinto riyot ibpit to dahat, de-en novantug ini pomon to nigusyu. Piru inin bonuwa, noponnut kororattan, su oray'n molibmit kos pinuungan to ko-urallan to mgo minuvu nid oubpa rutun. \ip Na si Pablo, id oubpa rutun daom to sokkad woy tongngot lahun amoy'd ponudtuu to kahit Monama, woy mo-uraa kos id pomakoy (Pinuungan 18:1-28). Nopongnga, id tanan si Pablo riyot Corinto woy id undiyon sikandin to Efeso. Woy iddon timpu, id inguma riyot Corinto iddos sokkad no tohodponudtuu to kahit Monama no id ngoranan ki Apolos (Pinuungan 18:24-19:1). Oray sikandin od kotuig nod nonaw, woy sikandin kos id ponayun nid nonaw rutun (1 Corinto 3:6). Na, id mo-uraa pe-en kos id pomakoy riyot Corinto, piru duwon mgo kodpo-opuloy to od lolivuung nod pompomakoy rutun. De-en nokotanggap si Pablo to sulat no od buyu to pomandu rin moka-atag taddot mgo opulanan dan (7:1). \ip Na, ka-ay't unnon sulat ni Pablo tod pompomakoy riyot Corinto, id pomonduwan din sikandan no od soro ron taddot kodpo-opuloy ran. Woy moka-atag taddot sakup dan no nokosaa, id posampot din kandan no duwon kotungud dan nod pa-awa kandin. Id tavak din mandad iddos mgo intud dan moka-atag to kodpo-osoway, woy dos ollog nod puungan to mgo bau woy taddot waa mgo sawa. Id tavak din mandad iddos mgo intud moka-atag to koka-an no id buwis diyot konna bonnaan mgo monama. Woy id nonaw rin mandad kandan iddos moka-atag to moppiyon koroniyan diyot kodlolivuung dan, dos moka-atag to nokod-osso-osson kogahan no id boggoy to Uhis no Ispiritu woy dos ollog no kodgamit tadda. Id nonaw rin no iddos langun no kogahan nid boggoy to Uhis no Ispiritu, waa koru-anon otik waa kodginawa (13:1-13). Id nonaw rin mandad iddos moka-atag to kodbadnow taddot id poomatoy ron (15:1-58). \ip Inin sulat, dakkoo kos koru-anon dinit keta, oyyos ka-ay ta en pantok od kosorollan no iddos mgo samuk no id isau taddot lammin od pompomakoy, iling en mandad tadda kos id isau tod pompomakoy ahad ko-ungkay'n timpu. Woy ka-ay ta en pantok od kosorollan ko ondak tavak to Monama moka-atag ka-ay'n mgo samuk. \is1 Dos mgo Nokota-aw: \io1 Kodpokilaa woy kodposolamat ni Pablo (1:1-9) \io1 Dos kodpo-opuloy tod pompomakoy moka-atag to mgo ponguu ran (1:10 taman to 4:21) \io1 Dos moka-atag to minuvu no molibmit kos pinuungan woy dos kod-usoy to ukahan (5:1 taman to 6:20) \io1 Dos moka-atag to kod-osawa woy taddot konna od osawa (7:1-40) \io1 Dos moka-atag to koka-an no id buwis diyot konna bonnaan mgo monama (8:1 taman to 11:1) \io1 Dos ollog no kodbovotasan diyon tod lolivuung nod pompomakoy (11:2 taman to 14:40) \io1 Dos moka-atag to kodbadnow ki Disas woy taddot id poomatoy ron (15:1-58) \io1 Dos moka-atag to tavang atag to mgo minuvu to Monama riyot Jerusalem (16:1-4) \io1 Dos puhawang ni Pablo woy kotompusan no mgo pomandu (16:5-24) \c 1 \s1 Kodpokilaa \p \v 1 Siyak si Pablo no id aam ni Disas Krays amoy'd kovovallan no apostoles din, su ini en kos id kopi-it Monama. Duma ku nid sulat ka-ay, si Sostenes no suwod ta riyot kopomakoy. \v 2 Id sulat doy ini koniyu no mgo minuvu to Monama no id lolivuung duwot bonuwa to Corinto. Id aam kow to Monama amoy id ossa atag kandin pomon to nosokkad kow riyot ki Disas Krays. Woy ungketen dad en mandad kos id puungan din atag to langun no minuvu riyot ahad ingkon no mgo lugaa nid simba ki Disas Krays, oyyos sikandin kos od Longaggon dan woy keta mandad. \p \v 3 Muopa nod kotanggap dow iddos kopiyannoy woy kosunayan no id pomon to Monamon Amoy ta woy tod Longaggon no si Disas Krays. \s1 Dos Kodposolamat ni Pablo atag tod Pompomakoy riyot Corinto \p \v 4 Inaayun a od posolamat to Monama taddot kopiyannoy no id pokita rin koniyu pomon to nosokkad kowd diyot ki Disas Krays. \v 5 Oyyos pomon to nosokkad kowd diyot kandin, noratu kow riyot langun, iling taddot koovottan dow to kovonnaan woy riyot kotuihan dow to kod-ooseng. \v 6 Na pomon ka-ay, noposivonnalan dow no bonnaa en iddos ponudtulon doy koniyu moka-atag ki Disas Krays. \v 7 De-en waa kulang dow to ahad ondan no kogahan no id boggoy to Monama koniyu laggun tod aangat kow to kodlivod tod Longaggon ta no si Disas Krays. \v 8 Sikandin kos od ponokkaa to kopomakoy row taman to kotompusan, su amoy waa en id pokosawoy koniyu riyot allow to kodlivod din. \v 9 Oyyos od kosolihan en kos Monama nod puung ka-ay, su sikandin man kos id aam koniyu no od kosokkad taddot Anak din no si Disas Krays nod Longaggon ta. \s1 Dos Kodpo-opuloy tod Pompomakoy Moka-atag to mgo Ponguu Ran \p \v 10 Na mgo suwod, ukit to kotungud no id boggoy koddi tod Longaggon ta no si Disas Krays, od loglohottan ku sikiyu, no pooblovottoy kow. Yo kow'd po-oo-ossay, ko konna, sokadda row kos koniyun poomdom woy dontulon. \v 11 Id pomandu ku ini koniyu, su duwon sakup to pomilya ni Cloe no nokoponudtuu koddi no id po-op-opuloy kow kun. \v 12 Iyon kohulugan ku no nokod-osso-ossa kos osengan taddot duma koniyu. Duwon od oseng no, “Sakup koy ni Pablo.” Dos duma od oseng no, “Sakup koy ni Apolos,” dos duma od oseng no, “Sakup koy ni Pedro,” woy duwon mandad od oseng no, “Sakup koy ni Disas Krays.” \v 13 Konna idda moppiya! Noko-iling don moho to nova-ad si Disas Krays. Mambo, siyak bo kos id patoy riyon to krus atag koniyu? Id boutismuwan kow vo ukit to ngaran ku, patow no mgo tinodduwan ku sikiyu? \p \v 14 Od posolamat a no si Crispo woy si Gayo ra kos id boutismuwan ku ruwot koniyu. \v 15 De-en waa sokkad koniyu nod poko-oseng no id boutismuwan ku sikiyu amoy'd kovovallan kow no tinodduwan ku. \v 16 Oyya vos en, duwon pobbos onsi Estefanas woy dos pomilya rin no noboutismuwan ku. Ossa pa kandan, worad dumon nosompottan ku. \v 17 Waa a id popiyod ni Disas Krays amoy'd boutismu, ko konna, amoy od ponudtuu to Moppiyon Dinoggan. Woy riyot kodpuung ku tadda, waa a mid gamit to motoos no mgo osengan, oyyos dii a od kopiyan nod koworan to koru-anon iddos nonaw moka-atag to kopotayan ni Disas Krays diyon to krus. \s1 Dos Kotuusan woy Moraom no Koovottan to Monama, od Kokita riyot ki Disas Krays \p \v 18 Na, atag taddot mgo minuvu no iyon od ingumannon iddos silut to Monama, ko-ongollan iddos nonaw moka-atag to kopotayan ni Disas Krays diyon to krus. Piru atag keta no id tobbus, inin nonaw, oray'd kokita iddos kotuusan to Monama. \v 19 Oyyos duwon no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Od worannon ku iddos koovottan taddot moraom kos koovottan, woy \q2 id pokita ku no waa koru-anon taddot kopondayan to mgo mopandoy.”\f * \fr 1:19 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 29:14.\f* \m \v 20 Na, ko ungketen, ondan pobbo kos koru-anon taddot mgo minuvun moraom kos koovottan? Ondan pobbo kos koru-anon taddot mgo tohodnonaw to Suhu ni Moises? Ondan pobbo kos koru-anon taddot od pongkotuig nod ooseng ka-ay to ampow't ingod? Worad en koru-anon! Su id posaddoo ron to Monama no ko-ongollan da iddos mgo moraom no koovottan ka-ay to ampow't ingod. \p \v 21 Oyyos pomon to moraom no koovottan to Monama, id puhawang din no konna od pokokilaa kandin kos mgo minuvu ukit to koovottan ka-ay to ampow't ingod. Su iyon puhawang din no od tobbuson din iddos id pomakoy to Moppiyon Dinoggan nid ponudtuu roy, ahad od tommanon taddot diid pomakoy no ko-ongollan da idda. \v 22 Na iddos mgo Judio, dii ran od pomakoy otik waa mokososoobbu nod posivonnaa taddot norinog dan. Idda mandad so mgo Griego,\f * \fr 1:22 \ft Sikandan iddos konna mgo Judio.\f* iyon od nongkapon dan iddos moraom no koovottan ka-ay to ampow't ingod. \v 23 Piru sikami, id ponudtuu roy iddos moka-atag ki Disas Krays no id pakpak diyon to krus. Inin ponudtulon, dii en od kotanggap taddot mgo Judio. Woy idda mandad so mgo Griego, od tommanon dan no ko-ongollan idda. \v 24 Piru atag keta no id aam to Monama, Judio man o Griego, nosorollan ta no riyot ki Disas Krays, oray'd kokita iddos kotuusan woy moraom no koovottan to Monama. \v 25 Su ahad od tommanon to mgo minuvu no ko-ongollan da iddos id puungan to Monama to kodtobbus keta, piru iddos moraom no koovottan to Monama, lampas en to langun no koovottan to minuvu. Woy ahad od tommanon to mgo minuvu no moomet kos kotuusan to Monama, piru waa en ahad sokkad no minuvu nod pokolampas to kotuusan din. \p \v 26 Na mgo suwod, poomdomma row ko ondan kow dangan to waa kow pa id aam to Monama. Simbokkad da koniyu kos duwon moraom no koovottan diyot kod-ontong to minuvu. Disok da koniyu kos duwon mowwet no kotundanan, woy pilopila ra kos mgo anak to datu. \v 27 Piru iyon id aam to Monama, iddos mgo minuvu nod tommanon to duma no waa koovottan ka-ay to ampow't ingod, su amoy od po-ilawan iddos duwon moraom no koovottan. Id aam din mandad iddos mgo minuvu nod tommanon to duma no moomet ka-ay to ampow't ingod, su amoy od po-ilawan iddos duwon konokkaan. \v 28 Id aam to Monama iddos od ko-ooyuwan woy dos id poddisokkan to kod-ontong to mgo minuvu ka-ay to ampow't ingod, woy idda mandad so waa koru-anon, su amoy id pokita rin to mgo minuvu no iddos duwon koru-anon diyot kod-ontong dan, waa koru-anon tadda riyot kod-ontong to Monama. \v 29 Id puungan din idda, amoy waa minuvu nod pokopobporoong diyot isowwan to Monama. \v 30 Su iddos Monama kos id podsokkad keta riyot ki Disas Krays, woy si Disas kos id pomonnan to moraom no koovottan ta. Woy ukit kandin, id podmotallong ki to Monama, molinis ki riyot kod-ontong din woy id polegguang ki riyot kod-uripon to mgo saa. \v 31 De-en od puungan ta iddos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Dos minuvu nod kopiyan od pobporoong, iyon din da id pobporoong, iddos id puungan tod Longaggon.”\f * \fr 1:31 \ft Od kovasa ini riyot Jeremias 9:24.\f* \c 2 \s1 Dos Kodponudtuu ni Pablo Moka-atag ki Disas Krays \p \v 1 Na siyak, mgo suwod, iddot kod-unduwon ku to koniyu amoy'd ponudtuu taddot waa id posaddoo dangan to Monama, waa a mid gamit to kopondayan to kod-ooseng woy moraom no koovottan. \v 2 Su iddot duwon a pa to koniyu, nopuhawang kud no waa ossa nid ponudtuu ku, idda ra en so moka-atag ki Disas Krays woy dos kopotayan din diyon to krus. \v 3 To ruwon a pa duma koniyu, id moomet woy id kookoo a, oyyos od kovaakkan a no saddook dii ku od kogaha tod tuman iddos id popuungan to Monama koddi. \v 4 Woy riyot kodnonaw ku, waa a mid gamit to moraom no koovottan ukit to motoos no kod-ooseng amoy'd kopiyod ku sikiyu. Su iyon nokopiyod koniyu nid pomakoy, idda en so kotuusan to Uhis no Ispiritu no id posivonnaa taddot id ponudtuu ku. \v 5 Id ungketen ku idda, su amoy iddos po-unsaran to kopomakoy row, konna riyot moraom no koovottan to minuvu, ko konna, diyon en to kotuusan to Monama. \s1 Dos Koovottan no id Pomon to Monama \p \v 6 Piru duwon en moraom no koovottan no id nonaw roy taddot mgo minuvu no buyyag don diyot kopomakoy, piru konna iddos koovottan ka-ay to ampow't ingod, woy konna mandad iddos koovottan taddot mgo ponguu ka-ay to ampow't ingod. Oyyos konnod kouhoy, od kowora ron iddos kotungud dan to kodhari. \v 7 Piru iddos koovottan no id nonaw roy, idda en so puhawang to Monama to waa rin pa novovalli inis ingod amoy'd kolonug ki riyot kodposivantug kandin. Piru iddon puhawang, waa rin pa id posaddoo dangan. \v 8 Iddos mgo ponguu ka-ay to ampow't ingod, waa nokaabbot taddon puhawang to Monama, su otik nokaabbot pa sikandan tadda, waa ran nanoy id pakpak diyon to krus iddos od Longaggon no motuus to langun. \v 9 Piru iddon puhawang to Monama, no-ikahi riyot Nosulat no Kahi rin no mid ungketen to, \q1 “Waa en minuvun nokokita, nokorinog woy nokopoomdom tat id panoy to Monama atag taddot id ginawa kandin.”\f * \fr 2:9 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 64:4.\f* \m \v 10 Piru id posaddoo ini keta ukit to Ispiritu to Monama. Su iddos Ispiritu, nokosaddoo to langun, ahad taddot kinoroomman no poomdom to Monama. \v 11 Otid ponunggelengan ta kos minuvu, waa saddoo to duma taddot kandin no poomdom, ko konna, idda ra en so ko-ugolingun din. Ungketen dad en mandad kos Monama, waa en nokosaddoo ko ondan kos diyot poomdom din, ko konna, idda ra en so Ispiritu to Monama. \v 12 Na siketa nod pompomakoy, iddos poomdom no notanggap ta, waa id pomon to poomdom to minuvu ka-ay to ampow't ingod, ko konna, id pomon to Ispiritu to Monama no id po-ubpa rin dinit keta amoy'd koovottan ta iddos langun nid boggoy rin keta. \p \v 13 De-en diyot kodponudtuu roy koniyu moka-atag to Monama, waa koy id gamit to mgo kahi no id pomon to koovottan to minuvu ka-ay to ampow't ingod, ko konna, idda en so mgo kahi no id pomon to koovottan to Ispiritu to Monama. Woy dos bonnaan nonaw no id pomon kandin, idda en kos id ponudtuu roy riyot mgo minuvu no no-iroomman to Ispiritu to Monama. \v 14 Dos minuvu no waa riyot kandin iddos Ispiritu to Monama, dii rin od tonggapon iddos mgo nonaw no id pomon to Ispiritu, su atag kandin, ko-ongollan idda. Woy dii rin mandad od koovottan idda, otik dii pa sikandin unna od ko-iroomman taddon Ispiritu. \v 15 Piru iddos minuvu no no-iroomman to Ispiritu to Monama, od koovottan din kos koru-anon tadda langun. Piru dii sikandin od koovottan to duma. \v 16 Oyyos duwon no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Waa ahad ondoy no nokosaddoo to poomdom to Monama, woy waa en od pokopomandu to ollog nod puungan din.”\f * \fr 2:16 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 40:13.\f* \m Piru siketa, id boggayan ki to Monama to poomdom no od poko-iling to poomdom ni Disas Krays. \c 3 \s1 Dos Kodposokaddoy to Kodpuung atag to Monama \p \v 1 Na mgo suwod, to ruwon a pa to koniyu, waa a nokononaw koniyu to mgo moraom iling taddot id nonaw ku riyot mgo buyyag don to kopomakoy no no-iroomman to Ispiritu to Monama. Id nonaw a koniyu no timbang mgo anak pa riyot kopomakoy, oyyos id ikuu kow poron taddot mosaasaan botasan no tapoy ron duwot koniyu. \v 2 Iddos disok no anak nod susu poron, konna moppiya nod boggayan to mokoggaan koka-an. Ungketen dad en mandad koniyu, iddos id nonaw ku, ollog en taddot mgo minuvu no anak pa riyot kopomakoy. Waa ku id nonaw koniyu iddos ollog taddot minuvu no buyyag don diyot kopomakoy, woy ahad ko-ungkay, dii kow pe-en od pokaabbot tadda. \v 3 Oyya su id ikuu kow poron to morat no ingowollon dow. Id ikahi ku ini, su duwon duma koniyu nod posiisinay woy dos duma, od po-op-opuloy. Inis id puungan dow, patow no id ikuu kow poron taddot mosaasaan botasan no tapoy ron duwot koniyu, woy id ikuu kow taddot mgo minuvu ka-ay to ampow't ingod no waa allak to Monama. \v 4 Su otik duwon od oseng no, “Siyak, sakup a ni Pablo,” woy dos duma od oseng no, “Sakup a ni Apolos,” na noko-iling kowd taddot mgo minuvu ka-ay to ampow't ingod no waa allak to Monama. \p \v 5 Na poomdomma row ini. Ondoy man si Apolos? Woy ondoy a man nod ponguuwon dow? Sikami, mgo sudsuhuwon koy ra to Monama, woy id gamit koy ra nikandin amoy'd piyod koniyu riyot kopomakoy. Iyon doy ra od puungan, iddos id sanna to Monama to ipat sokkad konami. \v 6 Otik id ponunggeleng ku sikiyu to kamot, siyak kos id pomuwa woy si Apolos kos id bisbis, piru iddos Monama kos id potuvu taddot pinomuwa. \v 7 De-en iddos id pomuwa woy dos id bisbis, konna ollog nod doongon, ko konna, idda ra en so Monama, oyyos sikandin man kos id potuvu tadda. \v 8 Sokkad da en kos dontulon taddot id pomuwa woy dos id bisbis. Woy od pokotanggap to ganti iddos ipat sokkad kandan loppa taddot nopuungan dan. \v 9 Siyak woy si Apolos, duma koy riyot pinuungan atag to Monama woy sikiyu, noko-iling to kamot to Monama no id puungan doy. \p Noko-iling kow mandad to baoy't Monama. \p \v 10 Na ukit to kotuihan no id boggoy to Monama koddi, noko-iling a taddot mopandoy no tohodbovaoy no id ta-aw to po-unsaran. Iyon kohulugan tadda no siyak kos unnon id ponudtuu koniyu moka-atag ki Disas Krays. Iddos duma mandad, id ponayun dan nid poohinat diyot po-unsaran no id ta-aw ku. Piru iddos od poohinat tadda, ko-ilangan nod ooyyaran dan iddos od puungan dan. \v 11 Oyyos waa ahad ondoy nod pokovullas taddot nokota-aw ron no po-unsaran, no idda en si Disas Krays. Iyon kohulugan tadda, sikandin da en kos od pomokayan ta. \v 12 Na, iddos ahad ondoy no moppiya kos pinuungan atag to Monama, noko-iling to id gamit sikandan to mgo motoggas nod korattan, iling to mgo buawan, mgo plata woy mahaa no mgo batu riyot kodbovaoy. Dos duma mandad, noko-iling to id gamit sikandan to mgo moomok nod korottan, iling to mgo kayu, aggi woy lokkoy. \v 13 De-en otid koloow iddos baoy, od kosorollan ko motoggas o moomok nod korattan iddos id gamit taddon baoy. Na iling mandad tadda, iddos pinuungan to ipat sokkad no id puung atag tod Longaggon, od kosorollan diyot allow to kodlivod din, oyya su od geddaman iddos langun ukit to apuy. \v 14 Otik diid kotutung to apuy iddos id poohinat diyot po-unsaran no idda en so pinuungan to minuvu, na od pokotanggap en sikandin to ganti pomon to Monama. \v 15 Piru otid kotutung idda, waa en od kotanggap din. Od kotobbus man sikandin, piru noko-iling dobbo sikandin to minuvun nokopaahuy pomon diyot baoy rin no notirukkan. \p \v 16 Waa kow vo nokosaddoo no noko-iling kow to templo to Monama, woy id ubpa iddos Ispiritu to Monama riyot koniyu? \v 17 De-en otik duwon minuvu nod gobba to templo to Monama, od silutan en sikandin to Monama. Oyya su iddon templo, id ossa atag kandin woy sikiyu en iddon templo. \p \v 18 Yo row okali kos ko-ugolingun dow. Otik duwon minuvu ruwot koniyu no riyot poomdom din, moraom kos kandin no koovottan iling to koovottan taddot diid pompomakoy, iyon moppiya nod owan din idda, su amoy duwon moraom no koovottan din pomon to Monama. \v 19 Su iddos koovottan ka-ay to ampow't ingod, ko-ongollan da idda riyot kod-ontong to Monama. Oyyos duwon no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Dos kopondayan to minuvu nod aakaa, idda rad en mandad kos id lettag to Monama kandin.”\f * \fr 3:19 \ft Od kovasa ini riyot Job 5:13.\f* \m \v 20 Woy duwon mandad no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Nokosaddoo kos od Longaggon no iddos poomdom to minuvu no moraom kos koovottan, waa en koru-anon tadda.”\f * \fr 3:20 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 94:11.\f* \m \v 21 Purisu konna ollog no id pobporoong dow kos sokkad no minuvu. Su iddos langun, id boggoy to Monama koniyu atag to kopiyannan dow. \v 22 Sikami ki Apolos woy si Pedro, id aam koy to Monama amoy'd kovovallan no mgo sudsuhuwon atag to kopiyannan dow. Ahad inis ingod, inis kotomanan ko-ungkay woy iddos od inguma pon mgo allow, dos umuu woy kopotayan dow, id boggoy to Monama atag to kopiyannan dow. \v 23 Na sikiyu, mgo sakup kow ni Disas Krays, woy si Disas Krays mandad, sakup sikandin to Monama. \c 4 \s1 Dos Pinuungan to mgo Apostoles \p \v 1 De-en poomdomma row no mgo sudsuhuwon koy ra ni Disas Krays. Id sonnan koy to Monama riyot kodpaabbotlabbot to mgo nonaw no waa rin pa id posaddoo dangan. \v 2 Na iddos minuvu nod sonnan to pinuungan, ko-ilangan nod kosolihan. \p \v 3 Atag koddi, immat waa ron man diyot koddi ko ondak kod-ontong dow o kod-ontong to dumon minuvu taddot pinuungan ku ko moppiya vo o dii. Ahad siyak, konna a man od poko-oseng ko moppiya vo o dii kos pinuungan ku. \v 4 Molinis kos poomdom ku, piru konna kohulugan no waa saa ku. Idda ra en so od Longaggon kos od pokohukum koddi. \v 5 De-en yo kow'd aawang od hukum to duma, ko konna, angat kow to ollog no timpu no od livod iddos od Longaggon, oyyos sikandin kos od hukum. Id posaddoo rin iddos langun no noko-ollos no pinuungan to mgo minuvu, woy od ukalon din iddos dontulon to ginawa ran. Woy iddon timpu, od doongon to Monama iddos ipat sokkad no minuvu taddot moppiyon pinuungan dan. \p \v 6 Mgo suwod, id ponunggelengan ku si Apolos woy siyak, su amoy od pokopohinonaw kow to kohulugan taddot osengan no mid ungketen to, “Yo row poompasi ko ondan kos nosulat diyon to Kahit Monama.” Na otid ikulon dow idda, konna row id pobporoong kos sokkad no minuvu woy dos sokkad, od poddisokkan dow to kod-ontong. \v 7 Mambo man tod ikahi kow no moppiya kow pa taddot duma? Konna vo iddos Monama man kos id boggoy koniyu to langun? Na, ko ungketen, mambo man to id pobporoong dow no iling tid oiluggatan dow idda? Su iyon bonnaa, id boggoy ra idda to Monama koniyu. \p \v 8 Ooy koniyu no mgo toho Corinto! Kunan dow ayu ko dii rowd od ko-ilonganon kos Monama, su riyon don to koniyu kos langun. Id popoomdom kow ayu no id tigkanoy kowd nod ponguu riyon to kodharit Monama, piru sikami moho no mgo apostoles, waa poron. Moppiya en ko id ponguu kowd, su amoy od ponguu koy mandad duma koniyu. \v 9 No-ikahi ku idda su riyot koddin poomdom, sikami no mgo apostoles, id poobbava koy to Monama riyot langun no minuvu. Iling koy taddot id hukuman nod imotayan diyot isowwan to mo-uraan minuvu laggun tod tongtongngan to intirut ingod ahad taddot mgo ponolihan. \v 10 Sikamin mgo apostoles, od pongko-ongoo koy kun pomon to koddumoruma roy ki Disas Krays. Piru sikiyu, moraom kun kos koovottan dow pomon to nosokkad kowd diyot kandin. Sikami, moomet kun diyot kopomakoy, piru sikiyu, mosalig kun. Sikiyu, od doongon kow to mgo minuvu, piru sikami, od poddisokkan to kod-ontong. \v 11 Ahad taman ko-ungkay, id gutas woy notokkangan koy woy morat dobbo kos umpak doy. Id ti-is koy to mgo kodpomadas woy waa noto-oo nod oubpan doy. \v 12 Id potaddu koy to ating amoy'd ko-uyag. Otid momorattan koy to mgo minuvu, od dasaa koy no od ko-eruwan kos Monama kandan. Woy otid ooyuwon koy, od ti-ison doy idda. \v 13 Otid podmoratton koy, od momoppiyannan doy sikandan. Piru taman ko-ungkay, id poddisokkan koy to kod-ontong no id po-iling koy robbo taddot putput. \p \v 14 Waa a mid sulat ka-ay amoy'd po-ilow koniyu, ko konna, amoy od pomonduwan ku sikiyu timbang mgo anak ku nid dokollan ku to ginawa. \v 15 Su ahad mo-uraa kos id inahak koniyu riyot ki Disas Krays, siyak da en kos amoy row riyot kopomakoy pomon to nosokkad kow ki Disas Krays. Oyyos siyak man kos unna no id ponudtuu koniyu to Moppiyon Dinoggan. \v 16 De-en od loglohottan ku sikiyu, no ikula row kos kodbovotasan ku. \v 17 Ini en kos unayan no id popiyod ku si Timoteo ruwot koniyu, su amoy od ikuu kow to kodbovotasan ku. Iling to anak ku sikandin no id dokollan ku to ginawa, woy od kosolihan mandad sikandin diyot pinuungan atag tod Longaggon. Id posampot din koniyu iddos kodbovotasan no id ikuu ku pomon to kopomakoy ku ki Disas Krays, woy idda en no kodbovotasan kos id nonaw ku riyot od ponlolivuung nod pompomakoy ahad ingkon a od isau. \p \v 18 Na, duwon kun duma koniyu no od poratasdatas don, su kunan dan ko dii ad od unduwot koniyu. \v 19 Piru dii en od kouhoy, od unduwon a to koniyu otik id kopi-it Monama. Od kosorollan ku ko iddon od poratasdatas no mgo minuvu, id dumannan bo taddot kotuusan to Monama iddos osengan dan o taman da to bivig. \v 20 Oyyos od kokilaa iddos minuvu no id horiyan to Monama, konna ukit to mgo osengan din, ko konna, ukit to kotuusan to Monama no od kokita riyot moppiyon pinuungan din. \v 21 Na, ingkon kos od aamon dow? Otik dii kow od tanan to morat no pinuungan dow, od unduwon a nod pokita to langot koniyu. Piru ko moppiya kos pinuungan dow, id pokita ku koniyu kos koddin kodginawa woy mosunay no pusung. \c 5 \s1 Dos Kodpotullid tod Pompomakoy no Molibmit kos Pinuungan \p \v 1 Na nokorinog a no duwon kun duwot koniyu no molibmit kos pinuungan, su id unoy rin tid osawa kos ina-ina rin. Te, ahad moho iddos diid pomakoy to Monama, dii man od puung to ungketen! \v 2 Woy id pobporoong dow baling iddos id puungan din. Iyon nanoy ollog no mopet kos kodlanu row pomon tadda, woy od po-owan dow ruwot koniyu iddos minuvu no id puung to ungketen. \v 3 Ahad waa a ruwon, iddos poomdom ku inaayun duwot koniyu. Na, ukit to kotungud no id boggoy ni Disas Krays koddi, id hukuman kud iddos minuvu nid puung tadda timbang duwon a rad to koniyu. \v 4 De-en ini vo kos ko-ilangan nod puungan dow. Lolivuung kow woy id po-iling dow no duwon a rad to koniyu. Woy poomdomma row no duwon mandad to koniyu iddos kotungud taddot od Longaggon ta no si Disas Krays. \v 5 Na ukit ka-ay'n kotungud, boggoy row iddon minuvu riyot bollad ni Moivuyan amoy'd silutan kos lawa rin, su amoy od kotobbus kos gimukud din diyot allow to kodlivod tod Longaggon. \p \v 6 Konna ollog nod pobporoong kow! Nokosaddoo kowd man taddot osengan no mid ungketen to, “Otik id sambut iddos disok no potuvu riyot horina nod bovallan no paan, od tuvu en iddos tivuk no horina.” Na, iddos morat no pinuungan, od poko-iling en taddot potuvu, su ahad sokkad da kos od puung to morat, mo-uraa en kos od ko-okoy. \v 7 De-en ko-ilangan nod owan dowd iddos tapoy'n potuvu, no idda en so morat no pinuungan dow amoy worad morat duwon to koniyu. Su otid puungan dow idda, od poko-iling kow to lammin horina no waa potuvu. Nokosaddoo a no iling kowd en ka-ay, su id pomakoy kowd man. Oyyos id patoy si Disas Krays amoy'd awa to mgo saa ta, woy sikandin kos timbang karnero no id sumbali to mgo Judio riyot timpu to pista to Kodlihad to Ponolihan.\f * \fr 5:7 \ft Otid pista ron kos mgo Judio taddot pista nod ngoranan no pista to Kodlihad to Ponolihan, od owan dan iddos potuvu to horina riyot baoy ran. Dos id puung to morat, id pod-iling ni Pablo taddot potuvu to horina no ko-ilangan nod owan pomon diyot kandan.\f* \v 8 De-en diyot kodlonug ta taddon pista, dii ki od ka-an taddot paan no duwon potuvu. Iyon kohulugan ku, no riyot ko-ubpa ta nod pompomakoy, dii ki od ikuu taddot morat no kodbovotasan woy mosaasaan pinuungan, ko konna, iyon ta od ikulon iddos moppiyon pinuungan woy dos bonnaan nonaw. \p \v 9 Diyot sulat no id popiyod ku dangan koniyu, id ikahi a no konna kow od lommung taddot mgo minuvu no molibmit kos pinuungan. \v 10 Piru iddos kohulugan taddot id ikahi ku, konna moka-atag taddot konnod pompomakoy. Su otik idda pa nanoy kos kohulugan ku, na ko-ilangan en nod awa kowd ka-ay to ampow't ingod amoy'd pokoporiyu kow taddot od laayuk to konna ran sawa, dos oray'd akon-akon, dos mgo tokawon woy dos od simba to konna bonnaan monama. \v 11 Iyon kohulugan ku no otik duwon minuvu nod ikahi, no suwod dow sikandin diyot kopomakoy, piru id laayuk to konna rin sawa, od akon-akon, od simba to konna bonnaan monama, od doddora-at to duma, od hubughubug woy'd ponakow, na yo kow ron en od lommung kandin ahad diyot kodka-an. \v 12-13 Iddos mgo minuvu no konnod pompomakoy, waa lavut ku nod hukum, su Monama ra en kos od hukum kandan. Piru iddos mgo duma row ayon tod lolivuung nod pompomakoy, duwon lavut dow nod hukum kandan. Oyyos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 “Ko-ilangan nod po-owan dow ruwot koniyu iddos nokopuung to morat.”\f * \fr 5:12-13 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 17:7.\f* \c 6 \s1 Dos Moka-atag to Kod-usoy to Ukahan \p \v 1 Na, otik duwon sokkad koniyu no duwon ukahan diyot iling din nod pompomakoy, mambot dii kow moho od ko-ilow nod po-usoy riyot tohodhukum no konnod pompomakoy? Iyon dow nanoy ollog nod poroniyan, iddos mgo minuvu to Monama, su amoy sikandan kos od usoy. \v 2 Waa kow vo nokosaddoo no siketa no mgo minuvu to Monama, od lonug ki Disas Krays no od hukum to mgo minuvu ka-ay to ampow't ingod init morin allow? Na, ko ungketen, od kogaha row en tod usoy iddos disok no mgo ukahan. \v 3 Waa kow vo mandad nokosaddoo no ahad iddos mgo ponolihan, siketa kos od hukum? Na otid kogaha row tod puung idda, iyon pobbo iddos mgo ukahan ka-ay to ampow't ingod. \v 4 De-en otik duwon mgo ukahan dow no iling tadda, yo row id po-usoy riyot mgo minuvu no waa lavut diyon tod lolivuung nod pompomakoy. \v 5 Po-ilow-ilow kow ron! Waa vos ahad sokkad koniyu no od kotuig nod usoy to ukahan dow nod pompomakoy? \v 6 Su iyon dow moho od puungan, id popenek kow to kasu to iling dow nod pompomakoy riyot mgo minuvu no konnod pompomakoy. \p \v 7 Iddos kodpopenek dow to mgo kasu, patow idda no notalu kow ni Moivuyan. Moppiya pa baling kod ti-is kow ra taddot od puung to morat woy'd loimbung koniyu. \v 8 Piru sikiyu baling kos od puung to morat woy'd loimbung taddot mgo suwod dow to kopomakoy. \p \v 9 Waa kow vo nokosaddoo no iddos minuvu nod puung to morat, konnod pokolonug diyon to kodharit Monama? De-en poomdomma row ini, su amoy dii kow od ko-okalan. Oyya su iddos od puung to molibmit, dos od laayuk to konna rin sawa, dos od laayuk to iling din no mama o ba-ay woy dos od simba to konna bonnaan mgo monama, konna en sikandan od pokolonug diyon to kodharit Monama. \v 10 Ungketen mandad iddos mgo tokawon, dos oray'd akon-akon, dos polohubug, dos od doddora-at to duma woy dos od loimbung, konna sikandan od pokolonug diyon to kodharit Monama. \v 11 Dangan, ungketen en mandad kos pinuungan taddot duma koniyu, piru ko-ungkay, molinis kowd diyot kod-ontong to Monama woy novovallan kowd no mgo minuvu rin. Woy pomon to nosokkad kowd diyon tod Longaggon no si Disas Krays, woy ukit to kotuusan to Ispiritu to Monama ta, id podmotallong kowd nikandin. \s1 Gomita Row kos Koniyun Lawa atag to Kodposivantug to Monama \p \v 12 Na moka-atag to mgo ingowollon to lawa, otik duwon od ikahi no, “Od pokopuung a to ahad ondan nid kopi-i ku,” bonnaa rad man idda, piru konna langun taddot id kopi-i ta nod puungan, od pokomoppiya keta. Atag koddi, otid ikahi a no, “Od pokopuung a to ahad ondan nid kopi-i ku,” bonnaa man idda, piru konna a od kopiyan nod po-uripon taddot od puungan ku. \v 13 Woy otik duwon od ikahi no, “Dos dontulon to koka-an atag da en to gottok woy dos dontulon to gottok atag da en to koka-an,” bonnaa rad man idda, piru od inguma kos allow nod owan don to Monama iddos koru-anon ka-ay't oruwa. Oyyos waa bovalli to Monama kos lawa ta amoy'd puung to molibmit, ko konna, amoy od posivantug tod Longaggon woy'd puung atag kandin. Na iddos od Longaggon kos komunoy to lawa ta. \v 14 Woy ukit to kotuusan to Monama, id badnow rin iddos od Longaggon woy iling mandad tadda, od bodnawon din kos lawa ta init morin allow. \p \v 15 Waa kow vo nokosaddoo no inis lawa ta nod pompomakoy, mgo sakup to lawa ni Disas Krays? Ollog bo no siketa no mgo sakup taddot lawa ni Disas Krays, od laayuk to ba-ay nod bovoligya to lawa rin? Konna en! \v 16 Waa kow vo nokosaddoo no iddos mama nod laayuk to ba-ay no ungketen, sokkad don sikandan no lawa? Oyyos duwon no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 “Iddos oruwa, od kosokkad don.”\f * \fr 6:16 \ft Od kovasa ini riyot Genesis 2:24.\f* \m \v 17 Piru ko nosokkad ki riyon tod Longaggon, iddos ginawa ta woy dos ginawa rin, nosokkad don. \p \v 18 De-en od loglohottan ku sikiyu, no poriyu kow to molibmit no pinuungan. Duwon dumon mgo saa no diid pokolibmit to lawa to minuvu, piru iddos minuvu nod puung to molibmit, nosaa sikandin taddot ko-ugolingun din no lawa. \v 19 Waa kow vo nokosaddoo no iddos lawa row, noko-iling to templo to Uhis no Ispiritu no id po-ubpa to Monama riyot koniyu? De-en konnad sikiyu kos komunoy to lawa row, ko konna, idda ron so Monama. \v 20 Oyya su id bayad sikandin to mahaa amoy'd kovovallan kow no mgo minuvu rin. Purisu gomita row kos koniyun lawa atag to kodposivantug to Monama. \c 7 \s1 Dos Moka-atag to Kod-osawa woy taddot Konna od Osawa \p \v 1 Na mgo suwod, od tovakon ku iddos mgo intud dow riyot sulat no id popiyod dow koddi moka-atag to kodpo-osoway. Moppiya en ko diid osawa kos minuvu. \v 2 Piru pomon to mo-uraa kos od kopiyod nod puung to molibmit, moppiya pa no iddos ipat sokkad koniyu, od osawa baling amoy'd poko-olihu kow tadda. \v 3 Na iddos mama, ko-ilangan nod tuman to id kopi-it sawa rin moka-atag to pinuungan to toosawa. Ungketen dad en mandad iddos ba-ay riyot sawa rin. \v 4 Su iddos ba-ay, konnad sikandin kos komunoy to lawa rin, ko konna, idda ron so sawa rin. Iddos mandad so mama, konnad sikandin kos komunoy to lawa rin, ko konna, idda ron so sawa rin. \v 5 De-en yo kow'd bolivad taddot id kopi-i to sawa row. Ollog dad man no dii kow pa od pooyukoy ahad daom to pilon allow, otik nokopuhawang kowd tapoy no iyon dow ra en od puungan, iddos koddasaa. Piru kopongnga tadda, pooyukoy kow rad mandon, su saddook dii kow'd pokotohoo to koniyun ko-ugolingun, woy od kopiyod kow ni Moivuyan diyot kodpuung to saa. \p \v 6 Konna kohulugan nid ikahi ku ini no id suhu ku sikiyu nod osawa, ko konna, kodpomandu ku ra ini. \v 7 Id kopi-i ku nanoy nod poko-iling kow koddi no waa id osawa. Piru waa ki me-en nokod-iling, su duwon man id boggayan to Monama to kogahan nod osawa, woy duwon mandad duma no id boggayan din to kogahan no diid osawa. \p \v 8 Na sikiyu no waa pa sawa woy sikiyu no bau, ini kos od osengon ku koniyu. Iyon moppiya no ponayun kow no diid osawa iling koddi. \v 9 Piru ko dii row od kotoholan kos koniyun ko-ugolingun, na moppiya pa nod osawa kow, kuntra to dii kow'd pokoti-is to ingowollon to lawa row. \p \v 10 Sikiyu mandad no duwon don sawa, duwon od ikohiyon ku koniyu. Konna inin pomon koddi, ko konna, suhu pomon tod Longaggon. Ko-ilangan no iddos ba-ay, diid suwoy to sawa rin. \v 11 Piru otik od suwoy man sikandin, ko-ilangan no konna sikandin od uman od osawa. Otik konna, ko-ilangan nod po-uliyoy sikandan taddot sawa rin. Na riyon mandad to mama, ko-ilangan no dii rin od koddanan kos sawa rin. \p \v 12 Na riyot duma koniyu, duwon mandad od osengon ku woy inin osengan, waa id pomon tod Longaggon, ko konna, koddi ra. Ponunggeleng, duwon mama nod pompomakoy no iddos sawa rin, konnod pompomakoy. Otik id kopi-i taddot ba-ay no konnod pokodsuwoy tat sawa rin, ko-ilangan no iddos mama, dii rin od koddanan dos sawa rin. \v 13 Ungketen dad en mandad diyot ba-ay nod pompomakoy. Otik iddos sawa rin no konnod pompomakoy, id kopi-i rin no konna ran od pokodsuwoy, ko-ilangan no iddos ba-ay, dii rin od koddanan dos sawa rin. \v 14 Oyya su iddos sawa no mama o ba-ay no konnod pompomakoy, id tanggap sikandin to Monama pomon to sawa rin nod pompomakoy. Su otik konna pa ungketen, dii mandad od tonggapon to Monama iddos mgo anak dan. Piru iyon bonnaa, id tanggap don sikandan to Monama. \p \v 15 Piru ponunggeleng ko iddos sawa no mama o ba-ay no konnod pompomakoy, od kopiyan nod suwoy, na aman kow, oyyos waa kowd no-iraom taddot ikot to kodpo-osoway. Su iddos dontulon no id aam ki to Monama, amoy od oubpa ki no waa samuk. \v 16 Sikkow nod pompomakoy, waa saddoo ru no od kopiyod du kos sawa ru amoy'd kotobbus. \s1 Dos Kodponayun to Koddumoruma tod Longaggon diyot Langun no Kotomanan \p \v 17 Na iddos ipat sokkad keta, duwon nokod-osso-osson kotomanan. Dos duma keta, waa sawa, dos duma, duwon sawa, dos duma, uripon woy dos duma, od koruwonnan. De-en ahad ondan kos kotomanan dow iddot timpu no id aam kow to Monama, ponayun kow dumoruma kandin. Ini en kos id nonaw ku riyot langun no id lolivuung nod pompomakoy. \v 18 Ponunggeleng, otik duwon Judio no notupuwan don to waa pa sikandin id pomakoy, ko-ilangan no dii rin od bovaawan iddos patow no Judio sikandin. Woy dos minuvu no waa notupu-i to id pomakoy ron sikandin, konnad ko-ilangan nod potupu. \v 19 Su ahad notupuwan ki o wora, waa koru-anon tadda riyon to Monama. Piru iyon duwon dakkoon koru-anon, iddos kodtuman ta taddot mgo suhu rin. \v 20 De-en ko ondan kos koniyun kotomanan iddot timpu nid aam kow to Monama, ko-ilangan no iddos ipat sokkad koniyu, od ponayun tadda. \p \v 21 Otik uripon ka iddot timpu no id aam ka to Monama, yo kod kaanu tadda. Piru kod boggayan ka to kolegguangan, na polimakut ka tadda. \v 22 Su iddos ahad ondoy no uripon iddot timpu nid aam sikandin tod Longaggon, nokolegguang don pomon diyot kod-uripon to saa. Na iling mandad tadda, iddos ahad ondoy no konna uripon, novovallan don sikandin no uripon ni Disas Krays iddot timpu nid pomakoy sikandin. \v 23 Mahaa kos id bayad to Monama to kodbolli rin koniyu. De-en yo kow'd po-uripon to mgo minuvu, ko konna, po-uripon kow riyon to Monama. \v 24 Purisu mgo suwod, od uliton ku tod oseng, ko ondan man kos koniyun kotomanan iddot timpu nid aam kow to Monama, ko-ilangan no iddos ipat sokkad koniyu, od ponoyunon dow idda duma to tavang to Monama. \s1 Dos Pomandu atag taddot Waa Sawa woy taddot mgo Bau \p \v 25 Na moka-atag taddot waa sawa, waa suhu no id pokopomandu ku koniyu nid pomon tod Longaggon. Piru pomon to eru tod Longaggon, od kosolihan inis osengan no id po-uma ku koniyu. \v 26 Atag koddi, moppiya pa no dii kow'd osawa, su mo-uraa kos kosupittan to inin mgo timpu. \v 27 Sikkow no mama, otik duwon man sawa ru, yo ru koddani. Woy otik waa sawa ru, yo kad od nangkap tod osowan. \v 28 Piru kod osawa ka me-en, konna saa idda. Ungketen dad en mandad kikow no mongovay, konna saa kod osawa ka. Iyon unayan no id ikahi ku no moppiya pa no diid osawa, su id kopi-i ku nanoy no konna kow od poko-ukit to allow-allow no kosupittan no no-ukitan taddot duwon sawa. \p \v 29 Mgo suwod, iyon id kopi-i ku no id paabbotlabbot koniyu, no moobbava ron kos timpu nod pokopuung ki atag tod Longaggon. De-en pomon ko-ungkay, iddos duwon sawa, ko-ilangan no od iling dan to minuvu no waa sawa, amoy iyon dan od dokollan to timpu, iddos kodpuung atag tod Longaggon. \v 30 Iling mandad tadda, iddos duwon lanu, ko-ilangan no konna sikandin inaayun od popoomdom tadda. Woy dos duwon kahaan, ko-ilangan no konna sikandin inaayun od popoomdom tadda. Idda mandad so od bovolli, ko-ilangan no konna sikandin od popoomdom no sikandin kos komunoy taddot id bolli rin. \v 31 Ko-ilangan no iddos ahad ondan ka-ay to ampow't ingod, konna idda kos inaayun ta od poomdommon. Su inis ingod woy dos langun no nokota-aw ka-ay, od lihad da. \p \v 32 Id kopi-i ku no dii kow od ko-ikottan to mgo sasow. Dos konakan, iyon din id kosasow, iddos mgo pinuungan atag tod Longaggon woy ko ondan kos od pokopahaa kandin. \v 33 Piru iddos duwon sawa, iyon din id kosasow, iddos ko-ubpa ka-ay to ampow't ingod, woy ko ondan kos od pokopahaa atag to sawa rin. \v 34 De-en od kova-ad kos ginawa rin. Ungketen dad en mandad iddos mongovay woy dos ba-ay no worad sawa. Iyon dan id kosasow, iddos pinuungan atag tod Longaggon, oyyos waa osson dontulon din, idda ra en so kodboggoy to tivuk no konokkaan woy ginawa rin atag to Monama. Piru iddos ba-ay no duwon sawa, iyon din id kosasow iddos ko-ubpa ka-ay to ampow't ingod woy ko ondan kos od pokopahaa atag to sawa rin. \p \v 35 Id ikahi ku ini, konna amoy'd ikot koniyu no dii kow od osawa, ko konna, amoy od kotovangan kow no ollog iddos langun nod puungan dow, woy waa en od pokobaavag to kodpuung dow atag tod Longaggon. \p \v 36 Na, moka-atag mandad to mama no duwon don tongkoanan diyot sokkad no ba-ay. Otik noheddam taddot mama no konna rin don od kotoholan kos ingowollon to lawa rin woy id liharan don to mouhoy'n timpu, moppiya pa no od ponayun sikandin nod osawa. Konna saa idda. \v 37 Piru ko nopuhawang don taddot mama no dii en sikandin od osawa woy od pokotohoo sikandin to ingowollon to lawa rin, moppiya pa no dii en sikandin od osawa. \v 38 De-en iddos minuvu nod osawa, moppiya rad man idda, piru lampas pe-en no moppiya iddos diid osawa. \p \v 39 Na moka-atag to ba-ay no duwon don sawa, no-ikottan sikandin laggun to no-uyag pa iddos sawa rin. Otid patoy ron iddos mama, od poko-osawa mandon sikandin to ahad ondoy nid kopi-i rin. Piru ko-ilangan nod pomakoy iddos mama riyon tod Longaggon. \v 40 Piru atag koddi, moppiya pa kod kotomanan din otid ponayun sikandin no bau, woy id pomakoy a no id pomonduwan a to Ispiritu to Monama. \c 8 \s1 Dos Moka-atag to Koka-an no id Buwis diyot Konna Bonnaan mgo Monama \r (Roma 14:13-23; 1 Corinto 10:23-30) \p \v 1 Na, ini kos tavak ku taddot intud dow moka-atag to kodka-an to karni taddot id buwis don no oyama riyot konna bonnaan mgo monama. Mooggot en iddos od ikohiyon dow no siketa langun, nokosaddoo ki no waa kotuusan to konna bonnaan mgo monama. Dos sinorollan ta, od undag to kodpobporoong, piru iddos keton kodpokita to ginawa, od pokomosalig to kopomakoy to duma. \v 2 Dos minuvu no id ikahi no duwon sinorollan din, kilaannan idda no kulang pe-en kos kandin no sinorollan. \v 3 Piru iddos minuvu no id ginawa to Monama, idda en kos od kilaannon to Monama no sakup din. \p \v 4 Na, otik moka-atag to kodka-an to karni taddot id buwis don no oyama riyot konna bonnaan mgo monama, nosorollan ta no id buwis idda riyot konna mooggot no monama, woy nosorollan ta no sokkad da en kos Monama. \v 5 Su ahad duwon iddos od tommanon dan no mgo monama riyot datas to langit o ka-ay to ampow't ingod, woy duwon mo-uraan od ngoranan dan no mgo monama woy mgo longaggon, \v 6 piru atag keta, sokkad da en kos Monama. Sikandin kos Amoy ta no mid bovaa to langun woy id boggoy keta to umuu amoy'd posivontuhan ta sikandin. Woy sokkad da kos od Longaggon ta, no idda en si Disas Krays. Ukit kandin, novovallan kos langun woy ukit mandad kandin, duwon umuu ta. \p \v 7 Piru duwon mgo suwod ta riyot kopomakoy no kulang pa kos sinorollan moka-atag ka-ay, oyyos dangan, nooyami ran nod simba taddot konna bonnaan mgo monama. De-en ko-ungkay, otid ka-an sikandan to karni taddot id buwis don no oyama riyot konna bonnaan monama, iyon dan od kopoomdom no noko-iling to id lonug dan poron to kodsimba taddot konna bonnaan monama. Na, noheddam dan no nolibmitan sikandan, oyyos id popoomdom dan poron no konna ollog nod ka-an tadda. \v 8 Piru od ikohiyan ku sikiyu, no konna iddos koka-an kos unayan no od kahaa kos Monama keta. Otik id ka-an ki man taddot id buwis o wora, konna idda od pokopalin to koroniyan ta riyot Monama. \p \v 9 Piru ahad od pokoka-an kow to ahad ondan, ayyad-ayyad kow no konna idda od kovovallan no unayan nod ko-uug diyot saa iddos duma no moomet pa riyot kopomakoy. \v 10 Ponunggeleng, sikkow no duwon sinorollan moka-atag ka-ay, id ka-an ka to karni taddot id buwis don no oyama riyot templo to konna bonnaan monama. Woy rutun, nokita ka taddot minuvu no moomet diyot kopomakoy, na saddook od ko-okoy en sikandin nod ka-an taddot id buwis don diyot konna bonnaan monama, ahad saa en idda riyot poomdom din. \v 11 De-en pomon taddot sinorollan du, od korattan kos kopomakoy to suwod du no moomet diyot kopomakoy, ahad id patoy si Disas Krays atag kandin. \v 12 Pomon taddot id puungan du, nokosaa ka riyot suwod du no moomet diyon to kopomakoy, oyyos no-okoy ru man sikandin diyot pinuungan no riyot poomdom din, saa en idda. Na, ko ungketen, nokosaa ka riyot ki Disas Krays. \v 13 Purisu otik iddos koka-an kos unayan no od ko-uug to saa iddos suwod ku riyot kopomakoy, konna a en od ka-an to karni, su amoy konna od ko-uug to saa iddos suwod ku. \c 9 \s1 Id Unna ni Pablo iddos od Pokomoppiya to Duma \r (2 Corinto 11:7-12; 1 Tesalonica 2:7-9) \p \v 1 Na siyak, duwon en kotungud ku nod puung to ahad ondan nid kopi-i ku. Sokkad a no apostoles, woy matamata ku ron en tid kita ki Disas Krays nod Longaggon ta. Konna ra idda, sikiyu en kos undahon taddot pinuungan ku atag tod Longaggon. \v 2 Ahad dii a od kilaannon to duma no sokkad a no apostoles, piru sikiyu, waa en kodduworuwa row no apostoles a pomon to sokkad kowd diyon tod Longaggon, woy idda en kos posivonnaa no apostoles a nikandin. \p \v 3 Na, atag taddot diid pongimbonnaa no apostoles a, ini kos tavak ku. \v 4 Siyak no sokkad no apostoles, waa vo kotungud ku nod tanggap to koka-an pomon diyot mgo minuvu no id nonawwan ku? \v 5 Otik duwon man sawa ku nod pompomakoy, waa vo kotungud ku nod poruma kandin diyot iponawon ku iling taddot id puungan ni Pedro woy dos dumon apostoles woy dos mgo suwod tod Longaggon? \v 6 Ollog bo no sikami ra ki Bernabe kos ko-ilangan nod oiluggat atag to ko-uyahan doy, piru iddos duma, od boyaran dow? \p \v 7 Duwon bo sundau no sikandin kos od oiluggat, sikandin mandad kos gastu? Duwon bo minuvu no id pomuwa no waa kotungud nod ka-an to bunga taddot pinomuwa rin? Woy duwon bo tohodtamong to karnero no waa kotungud din nod inom to gatas taddot mgo karnero? \v 8 Inis mgo osengan ku, konna ra ini kos ollog diyot kod-ontong to minuvu, ko konna, ini en mandad kos id nonaw riyot mgo Suhu ni Moises. \v 9 Oyyos duwon nosulat diyot mgo Suhu ni Moises no mid ungketen to, \q1 “Yo row pungusi kos baka nod looyyak to ommoy amoy od pokoka-an.”\f * \fr 9:9 \ft Od kovasa ini riyot Deuteronomio 25:4.\f* \m Na ondan, baka ra vo kos id kosasow to Monama? \v 10 Konna en, su id posulat din ini atag keta no mgo minuvu. Iddos id oiluggat nid dadu woy dos id pongkottu, od imman dan nod kotaaran taddot kinottuwan. \v 11 Na sikami, noko-iling koy to id pomuwa to kahit Monama riyot koniyu. De-en ollog en no od kottuwon doy iddos allow-allow nod ko-ilonganon doy pomon koniyu. \v 12 Otik ollog man no duwon od kotanggap taddot duma no id nonaw koniyu, lampas pe-en nanoy no ollog koy nod boggayan. \p Piru waa koy id bovuyu koniyu ahad duwon en kotungud doy nod buyu. Id ti-is doy kos langun no kosupittan amoy waa od pokobaavag to kodso-ob to Moppiyon Dinoggan moka-atag ki Disas Krays. \fig Iddos id oiluggat nid dadu, od imman dan nod kotaaran taddot kinottuwan 1 Corinto 9:8-12|src=" HK066A.tif " size="span" ref="1 Corinto 9:12" \fig* \v 13 Nokosaddoo kowd man no iddos mgo tohodpuung diyot templo, dutun dan en mandad od angoy to koka-an dan. Woy dos tohodbuwis to mgo oyama riyot buwisanan, dutun dan en mandad od angoy to taad dan. \v 14 Na, ungketen dad en mandad taddot mgo minuvu no id ponudtuu to Moppiyon Dinoggan. Su id suhu man tod Longaggon, no iddos noponudtulan taddot Moppiyon Dinoggan, ko-ilangan nod boggayan atag to kandan no ko-uyahan. \p \v 15 Piru siyak, ahad duwon en kotungud ku, wora a id bovuyu to bayad diyot id nonawwan ku. Woy waa a mid sulat ka-ay no id imman a nod boggayan a nikiyu. Od podsuwomihon ku pa nod patoy to gutas kuntra tod buyu a koniyu. Su otik id povayad a pa nanoy koniyu, waa id pokopobporoong ku taddot kodnonaw ku ahad waa bayad no notanggap ku. \v 16 Piru konna a en od pokopobporoong taddot kodponudtuu ku to Moppiyon Dinoggan, oyyos id sanna ra man ini koddi no ko-ilangan en nod puungan ku. Moka-arat-arat kod kosahapan ku otik dii ku id ponudtuu kos Moppiyon Dinoggan. \v 17 Otik siyak pa kos id aam ka-ay'n pinuungan, na ollog en nanoy nod tanggap a to bayad. Piru pomon to Monama kos id sanna koddi ka-ay, ko-ilangan en nod tumanon ku ini. \v 18 Na, ondan man kos bayad koddi? Wora ossa, idda en so kahaan ku to kodponudtuu to Moppiyon Dinoggan no waa id povayad, ahad duwon en nanoy kotungud ku nod buyu to ko-uyahan. \p \v 19 Na ahad konna a uripon to ahad ondoy, piru id po-iling ku to uripon a to langun no minuvu amoy'd kopiyod ku kos ko-urallan diyot kopomakoy. \v 20 Ponunggeleng, otid pokolommung a riyot mgo Judio, od po-umid-umid a to mgo botasanon dan woy taddot mgo Suhu ni Moises, su amoy od kopiyod ku sikandan diyot kopomakoy, ahad waa a no-iraom taddon mgo Suhu. \v 21 Ungketen dad en mandad kos od puungan ku otid pokolommung a riyot konna mgo Judio no konnod ikuu to mgo Suhu to Judio. Konna a mandad od ikuu taddon mgo Suhu, amoy od kopiyod ku sikandan diyot kopomakoy. Piru konna kohulugan ka-ay no od podworannon kud iddos mgo suhu to Monama, oyyos od tumanon ku en iddos mgo suhu ni Disas Krays. \v 22 Otid pokolommung a to mgo moomet pa riyot kopomakoy, od po-umid-umid a to botasanon dan amoy'd kopiyod ku sikandan nod mosalig diyon to kopomakoy. De-en diyot langun no minuvu no id ponudtulan ku to kahit Monama, od po-umid-umid a kandan amoy'd kopiyod ku iddos duma kandan diyon to kopomakoy. \v 23 Id puungan ku idda langun, su amoy od lapung kos od pomakoy to Moppiyon Dinoggan, woy amoy od kolonug a taddot kopiyannan no id tandu riyot Moppiyon Dinoggan. \p \v 24 Nosodsorollan dow no otik diyot lumba to kodlungkossu, iddos langun nod lonug tadda, od nokkaanokkaa taman tod kogaha ran, piru sokkad da en kos od ponalu woy'd boggayan to ganti. Na sikiyu mandad, ko-ilangan nod nokkaanokkaa amoy'd kotanggap dow iddos ganti init morin allow. \v 25 Iddos ipat sokkad nod lonug to lumba, od loyamon dan kos kandan no lawa riyot kodtohoo to id kopi-it lawa ran. Od puungan dan ini, su amoy od pokotanggap dan to kuruna no binovallan pomot doro-unon no go-os od kaanos. Piru siketa nod pompomakoy, od nokkaanokkaa ki amoy'd kotanggap ta iddos ganti no od taman to waad tomanon. \fig Ini en kos kuruna no binovallan pomot doro-unon 1 Corinto 9:25 |src=" HK027E.tif " size="col" ref="1 Corinto 9:25" \fig* \v 26 De-en siyak, od poko-iling a to minuvu no id lonug to lumba to kodlungkossu no waa kodsorosoro taman diyot kotompusan. Woy riyot kodnonaw ku to mgo minuvu, od poko-iling a to buksingero no konnod aawang nod ponuntuk, su amoy iddos osengan ku, inaayun od pokosuhat. \v 27 Id pohirapan ku inis koddin lawa, su amoy dii ku od korumannan iddos morat no ingowollon to lawa ku. Oyyos saddoo moho kod kopongnga ku tod ponudtuu to kahit Monama iddos duma, siyak pe-en kangkan kos diid pokotanggap to ganti. \c 10 \s1 Dos Notomanan taddot Koubbaran ni Israel \p \v 1 Mgo suwod, id kopi-i ku nod koovottan dow iddos notomanan to kovuyyahan ta no mgo Judio iddot id dumoruma ran ki Moises. Langun dan, id torungngan to souhapun, patow no id duma kandan kos Monama. Woy waa ran nomonnu iddot id ukit dan diyot tongannan to dahat nod ngoranan to Mollutun Dahat.\f * \fr 10:1 \ft 10:1 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 13:21; 14:22.\f*\fig Waa nomonnu onsi Moises iddot id ukit sikandan diyot tongannan to dahat nod ngoranan to Mollutun Dahat 1 Corinto 10:1|src=" ubso054.tif " size="span" ref="1 Corinto 10:1" \fig* \v 2 Iddos kodtoddung kandan taddot souhapun woy dos kod-ipanow ran diyot dahat, noko-iling to id boutismuwan dan, patow no mgo tinodduwan sikandan ni Moises. \v 3 Langun dan, id ka-an taddot koka-an\f * \fr 10:3 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 16:1-35.\f* nid boggoy to Monama. \v 4 Woy langun dan, id inom to oweg nid pa-aus din pomon diyot Batu. Dos ponunggelengan taddon Batu, idda en si Disas Krays no inaayun od duma kandan.\f * \fr 10:4 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 17:6; Numeros 20:11.\f* \v 5 Piru ahad iling tadda kos kodtavang to Monama kandan, waa nahaa kos Monama taddot pinuungan to ko-urallan kandan. De-en id poomatoy ran no nokoso-ob kos lawa ran diyot noka-awoy-awoy'n lugaa.\f * \fr 10:5 \ft Od kovasa ini riyot Numeros 14:29.\f* \p \v 6 Na iddos notomanan dan, od pokononaw keta amoy od ayyad-ayyad ki no dii ta od ingowollon iddos morat iling taddot id puungan dan. \v 7 Woy konna ki od simba taddot konna bonnaan mgo monama iling taddot id puungan to duma kandan. Oyyos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 “Iddos mgo minuvu, id ounsad amoy od ka-an woy'd oinom. Kopongnga tadda, id sayow ran nod puung to molibmit no pinuungan.”\f * \fr 10:7 \ft Od kovasa ini riyot Exodo 32:1-6. Iyon unayan no iddos mgo minuvu, id ka-an, id oinom woy id puung to molibmit, su idda en kos po-ukit to kodsimba to mgo monama ran.\f* \m \v 8 Woy id laayuk dan to konna ran sawa. De-en siketa, konna ki od iling taddot id puungan to duma kandan, oyyos pomon taddot id puungan dan, oruwompuu-otollun maan (23,000) kos id poomatoy daom da to sokkad no allow.\f * \fr 10:8 \ft Od kovasa ini riyot Numeros 25:1-9.\f* \v 9 Konna ki mandad od iling taddot duma kandan no id geddaman dan kos posinsya tod Longaggon. Pomon tadda, id tuktuk sikandan to mgo uwod woy id poomatoy.\f * \fr 10:9 \ft Od kovasa ini riyot Numeros 21:4-9.\f* \v 10 Konna ki mandad od pommivig iling taddot id puungan to duma kandan, woy idda en kos unayan no id popiyod kos Monama to ponolihan nid imatoy kandan.\f * \fr 10:10 \ft Od kovasa ini riyot Numeros 16:41-50.\f* \p \v 11 Notomanan inis langun diyot kandan, su amoy od kosorollan no iddon mgo pinuungan, konna id kahaa-i to Monama. Woy nosulat en mandad ini, amoy od pokononaw keta no konna ki od puung iling tadda. Oyyos konnod kouhoy, od inguma en kos kotompusan to ingod. \p \v 12 De-en iddos ahad ondoy nod popoomdom no mosalig don kos kopomakoy rin, ko-ilangan nod ayyad-ayyad, su saddook od ko-uug sikandin diyon to saa. \v 13 Dos langun no kodgeddam no id inguma koniyu, id inguma en mandad diyot mgo minuvu ka-ay to ampow't ingod. Piru od kosolihan kos Monama taddot tandu rin no dii kow od geddaman taddot dii row od kogaha. Woy otid inguma koniyu kos kodgeddam, od boggayan kow nikandin to po-ukit amoy'd pokoti-is kow tadda. \p \v 14 Purisu id ginowannan ku no mgo suwod, yo kow od simba to konna bonnaan mgo monama. \v 15 Id ikahi ku ini, su od kotuig kow man nod popoomdom. De-en sikiyu ron kos od podtiitimbang ka-ay't id ikahi ku. \v 16 Diyot keton kodsampot to kopotayan ni Disas Krays, od inom ki to kupa no od posolomatan ta riyot Monama woy id ka-an ki to paan no id toppiktoppik. Su riyot kodpuung ta ka-ay, id lonug ki to kopiyannan no id pomon to longossa woy lawa ni Disas Krays. \v 17 Oyyos siketa langun, ahad mo-uraa ki, timbang sokkad ki ra no lawa, su id lonug ki man nod ka-an taddot sokkad da no paan. \p \v 18 Poomdomma row man iddos koubbaran ni Israel. Id ka-an sikandan taddot id buwis diyon to Monama, woy ukit to kodka-an dan tadda, id pokita ran no id lonug sikandan diyot kodsimba to Monama. \v 19 Na ondan man kos kohulugan taddot osengan ku? Iyon bo kohulugan tadda no duwon koru-anon taddot konna bonnaan mgo monama woy dos koka-an no id buwis kandan? \v 20 Konna en! Iyon kohulugan ku no iddos id buwis to mgo minuvu no konnod pompomakoy, diyon dan idda id buwis to mgo busow, konna riyot Monama. Woy dii a od kopiyan nod lonug kow taddot od ponsimba to mgo busow. \v 21 Otid lolivuung kow no od ka-an woy'd inom amoy'd sampot to kopotayan tod Longaggon, konna kow mandad od pokolonug nod ka-an woy od inom taddot id buwis don diyot mgo busow. Su otik od ka-an kow tadda, noko-iling tid lonug kow taddot mgo busow. \v 22 Ondan, od kopi-i ta vo nod pongolikud kos Monama? Nokosaddoo kid man no otid langot sikandin, konna ki en od poko-olihu to silut din. \s1 Od Poomdommon Ta iddos od Pokomoppiya to Duma \p \v 23 Duwon duma ruwot koniyu nod ikahi no, “Od pokopuung ki to ahad ondan no id kopi-i ta.” Bonnaa man idda, piru konna langun nod puungan ta, od pokomoppiya keta woy od pokomosalig to kopomakoy to duma. \v 24 Ko-ilangan no konna ki od poomdommon atag da to od pokomoppiya keta, ko konna, od poomdommon ta mandad ko ondan kos od pokomoppiya to duma. \p \v 25 Od pokoka-an ki to ahad ondan no karni no id boligya riyot polingki, piru iyon moppiya no konna ki od ointud ko id buwis bo idda riyot konna bonnaan monama o wora, su amoy od lonna kos ginawa ta. \v 26 Oyyos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 “Inis ingod woy dos langun no nokota-aw ka-ay, dos Monama nod Longaggon kos komunoy.”\f * \fr 10:26 \ft 10:26 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 24:1.\f* \p \v 27 Ponunggeleng, otik duwon minuvu no konnod pompomakoy no id inggat koniyu nod ka-an woy od kopiyan kow rad en nod duma kandin, na ka-an kow taddot ahad ondan no id sondad koniyu. Piru yo kow'd ointud ko id buwis bo idda riyot konna bonnaan mgo monama amoy'd lonna kos ginawa row. \v 28-29 Piru otik duwon od ka-an duma koniyu nod ikahi no, “Inin luddung, id buwis don diyot konna bonnaan mgo monama,” yo kowd baling od ka-an tadda. Su otid ka-an kow tadda, konnod lonna kos ginawa rin, oyyos diyot poomdom din, saa kos kodka-an tadda. Na saddook duwon od ikahi no, “Od pokopuung a to ahad ondan no id kopi-i ku. Na, mambo moho tod kotoholan a taddot id kopi-i ku pomon da taddot poomdom to duma? \v 30 Otik id posolomatan ku to Monama iddos koka-an, mambot od podmoratton a, su id posolomatan kud man idda?” \p \v 31 Na ini kos tavak ku tadda. Diyot kodka-an woy kod-inom dow woy riyot ahad ondan nod puungan dow, ko-ilangan no od puungan dow idda atag to kodposivantug to Monama. \v 32 Yo kow'd puung to ahad ondan no unayan nod ko-uug diyot saa kos duma, Judio man o konna, ahad iddos duma ta no id lolivuung nod pompomakoy to Monama. \v 33 Ikula a nikiyu, su riyot ahad ondan nod puungan ku, id noonokkalan ku no od kahaa kos langun. Oyyos wora a mid poomdom taddot od pokomoppiya koddi, ko konna, iddos od pokomoppiya to ko-urallan amoy'd kotobbus sikandan. \c 11 \nb \v 1 Purisu mgo suwod, ikula a nikiyu iling taddot kod-ikuu ku ki Disas Krays. \s1 Dos Ollog nod Puungan to mgo Ba-ay riyot Kodlolivuung tod Pompomakoy \p \v 2 Na id doong ku sikiyu, su inaayun kow'd sampot koddi woy id tuman dow iddos id nonaw ku koniyu. \v 3 Piru duwon pa id kopi-i ku nod koovottan dow. Si Disas Krays kos timbang uu to langun no mama. Dos mgo mama mandad kos timbang uu taddot sawa ran, woy dos Monama kos timbang uu ni Disas Krays. \v 4 De-en diyot kodlolivuung dow, iddos mama nod dasaa o od ponudtuu taddot id poposaddoo kandin to Monama, otik id totambun sikandin to uu rin, na id po-ilawan din si Disas Krays no timbang uu rin. \v 5 Piru iddos ba-ay nod dasaa o od ponudtuu taddot id poposaddoo kandin to Monama, otik waa tambun to uu rin, na id po-ilawan din iddos kandin no sawa no timbang uu rin. Od poko-ilow idda no iling to ba-ay nid popogung. \v 6 Otik diid kopiyan iddos ba-ay nod totambun to uu rin, moppiya pa kod tompoddan din kos bowvuu rin iling to bowvuut mama. Piru pomon tod poko-ilow me-en iddos kodpotampod to bowvuu o kodpopogung, na ko-ilangan en nod totambun sikandin to uu rin. \v 7 Dos unayan no konna od totambun to uu iddos mama diyot timpu to kodsimba, su id bovallan to Monama kos mama iling kandin amoy id pokita iddos kotungud woy bantug din. Piru iddos ba-ay, id bovallan to Monama atag to kodposivantug to mama. \v 8 Su riyot tigkonayan to id bovallan to Monama kos minuvu, waa bovalli kos mama pomon diyot ba-ay, ko konna, iddos ba-ay kos id bovallan pomon diyot mama. \v 9 Woy waa bovalli kos mama atag to ba-ay, ko konna, id bovallan kos ba-ay atag to mama. \v 10 Idda en kos unayan no iddos ba-ay, ko-ilangan no od totambun to uu rin, su amoy ahad iddos mgo ponolihan, od pokosaddoo no id po-iraom dos ba-ay to kodponguu to sawa rin. \v 11 Piru poomdomma row no pomon to nosokkad kowd diyon tod Longaggon, konnod poko-oseng dos ba-ay no dii rin od ko-ilonganon iddos mama. Woy konna mandad od poko-oseng dos mama no dii rin od ko-ilonganon iddos ba-ay. \v 12 Su ahad diyot tigkonayan, id bovallan dos ba-ay pomon diyot mama, woy ko-ungkay, id tobbow kos mama ukit to ba-ay. Piru iddos langun, id pomon en to Monama. \p \v 13 Na poomdomma row ini. Ollog bo no iddos ba-ay, od dasaa riyot Monama to kodlolivuung dow no waa sikandin id totambun to uu rin? Konna en. \v 14 Nooyami tad no pomon poron, moobbava en kos bowvuut mama, oyyos od poko-ilow man idda otik mowwet iling to bowvuut ba-ay. \v 15 Piru iddos ba-ay no mowwet kos bowvuu, bantug din idda. Id boggayan sikandin to mowwet no bowvuu no id tambun to uu rin. \v 16 Otik duwon od kopiyan nod apuu moka-atag ka-ay, ini ra kos od ko-oseng ku kandin. Ini en kos botasanon no id ikuu roy no iddos mgo ba-ay, od totambun to uu ran, woy ini en kos id ikuu taddot id ponlolivuung nod pompomakoy to Monama. \s1 Dos Kodsampot to Kopotayan tod Longaggon \r (Mateo 26:26-29; Marcos 14:22-25; Lucas 22:14-20) \p \v 17 Na, duwon pa od osengon ku koniyu, woy ka-ay en pantok no dii ku sikiyu od doongon. Oyya su riyot kodlolivuung dow to kodsimba, konna moppiya kos undahon, ko konna, nokodora-at baling. \v 18 Su unnot langun, nokorinog a no ipat timpu nod lolivuung kow to kodsimba, od pokodba-adba-ad kow, woy imman tod pokopongimbonnaa a no duwon dad kovonnaan ka-ay. \v 19 Moppiya rad en ayu no od pokodba-adba-ad kow, amoy od kosorollan ko ondoy koniyu kos mooggot nod pompomakoy no id kahaa-i to Monama. \v 20 Diyot kodlolivuung dow amoy'd sampot to kopotayan tod Longaggon, moriyu vos to ginawa row iddos koru-anon tadda, su konna man iddos kopotayan din kos diyot poomdom dow. \v 21 No-oseng ku ini, su idda kun so ipat sokkad koniyu, od unno-unna nod ka-an no od ottu-ottu taddot tannow rin. De-en duwon duma nid gutasan, woy duwon mandad duma no nohubug. \v 22 Ooy koniyu! Waa vo baoy row nod kannan woy'd inomman dow? Id poddisokkan dow moho to koru-anon iddos id lolivuung nod pompomakoy to Monama, woy id po-ilawan dow pe-en iddos duma no worowora. Ondan kos od osengon ku koniyu? Od doongon ku vo sikiyu taddot id puungan dow? Konna en! \p \v 23 Su id nonaw tod Longaggon koddi inis id nonaw kud koniyu. Na si Disas Krays, iddot bulli to id boligya sikandin ni Judas, mid angoy sikandin to paan, \v 24 woy id posolomatan din idda riyot Monama. Nopongnga, id toppiktoppik din iddos paan woy kahi rin to, “Ini en kos lawa ku no id boggoy ku atag koniyu. Puungi row ini atag to kodsampot koddi.” \v 25 Na nopongnga ran mid ka-an, ungketen dad en mandad kos id puungan din, mid angoy sikandin to kupa woy kahi rin to, “Inis kupa, ini en kos lammin kodpotonduwoy to Monama no id posivonnalan ukit to longossa ku. Ipat timpu nod inom kow ka-ay, puungi row ini to kodsampot koddi.” \v 26 Su ipat timpu nod ka-an kow ka-ay't paan woy od inom kow ka-ay't kupa, id ponudtuu row iddos moka-atag to kopotayan tod Longaggon taman to kodlivod din. \p \v 27 Purisu iddos ahad ondoy nod ka-an to paan woy od inom to kupa tod Longaggon no waa kod-anong-anong to ollog no dontulon tadda, nokosaa iddon minuvu, su id poddisokkan din to koru-anon iddos lawa woy longossa tod Longaggon. \v 28 De-en ko-ilangan no iddos ipat sokkad, od poomdommon din pa unna ko ollog bo sikandin no od lonug nod ka-an to paan woy od inom to kupa riyot kodsampot to kopotayan tod Longaggon. \v 29 Su otid ka-an sikandin to paan woy'd inom to kupa no waa rin oonongnga iddos kohulugan woy koru-anon to lawa tod Longaggon, na iling to id buyu rin kos silut to Monama riyot kandin no ko-ugolingun. \v 30 Idda en kos unayan no mo-uraa koniyu kos moomet woy'd pongkovohokan woy dos duma, id poomatoy. \v 31 Piru kod poomdommon ta pa unna ko ondan kos nopuungan ta, konna ki od silutan to Monama. \v 32 Piru kod pipitan ki tod Longaggon ukit to kodposuppit keta, po-ukit din ini nod potullid keta, su amoy konna ki od silutan duma to mgo minuvu no konnod pompomakoy. \p \v 33 Purisu mgo suwod, diyot kodlolivuung dow nod ka-an amoy'd sampot to kopotayan tod Longaggon, yo kow'd unno-unna. \v 34 Otik duwon sokkad koniyu nod gutasan, ko-ilangan no unna pa sikandin od ka-an diyot baoy rin, amoy konnod undag diyot kodsilut to Monama iddos kodlolivuung dow. Na, moka-atag taddot duma pon pomandu ku, ini kud to kod-unduwon ku. \c 12 \s1 Dos mgo Kogahan no id Boggoy to Uhis no Ispiritu \r (Efeso 4:7-13) \p \v 1 Na mgo suwod, moka-atag to mgo kogahan no id boggoy to Uhis no Ispiritu, id kopi-i ku no ollog kos koovottan dow tadda. \v 2 Nosorollan dow no iddot waa kow pa id pomakoy, nopiyod kow to kodsimba taddot konna bonnaan mgo monama no diid poko-ooseng. \v 3 Piru ko-ungkay, id kopi-i ku nod kosorollan dow no waa minuvu nod pokosumpalit ki Disas Krays, otik no-iroomman sikandin to Uhis no Ispiritu. Woy waa minuvu nod poko-ikahi no si Disas kos od Longaggon, otik waa sikandin no-iroomman to Uhis no Ispiritu. \p \v 4 Na nokod-osso-ossa kos kogahan ta, piru sokkad da kos id pomonnan tadda no idda en so Uhis no Ispiritu. \v 5 Nokod-osso-ossa kos pinuungan ta riyot kodtavang to duma, piru sokkad da kos od tumanon ta no idda en so od Longaggon. \v 6 Nokod-osso-ossa kos id popuungan to Monama keta, piru sokkad da kos Monama no id puung ukit keta. \v 7 Dos ipat sokkad keta, id boggayan to kogahan, patow no no-iroomman ki to Uhis no Ispiritu amoy od pokotavang ki to mgo duma ta nod pompomakoy. \v 8 Iddos duma, id boggayan to Uhis no Ispiritu to kogahan nod ponudtuu to moraom no koovottan to Monama, woy dos duma, id boggayan to kogahan nod paabbotlabbot moka-atag to Monama. \v 9 Idda mandad so duma, id boggayan to iddon Ispiritu to mosalig no kopomakoy, woy dos duma, id boggayan to kogahan nod poko-uli tod pongkovohokan. \v 10 Dos duma, id boggayan to kogahan nod puung to mokososoobbu. Idda mandad so duma, id boggayan to kogahan nod ponudtuu taddot id poposaddoo kandan to Monama, woy dos duma, id boggayan to kogahan nod kilaa ko iddos osengan, id pomon bo riyot Monama o wora. Dos duma, id boggayan to kogahan nod ooseng to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi. Idda mandad so duma, id boggayan to kogahan nod paabbotlabbot to kohulugan taddon mgo kinohiyan. \v 11 Na langun ka-ay'n kogahan, idda ra en no Ispiritu to Monama kos id pomonnan, woy sikandin kos id puhawang ko ondan no kogahan kos id boggoy rin diyon to ipat sokkad. \s1 Dos Ponunggelengan Moka-atag to Lawa no Mo-uraa kos Sakup \r (Efeso 4:15-16) \p \v 12 Dos keton lawa, duwon mo-uraan sakup, piru sokkad da en no lawa. Na, ungketen dad en mandad keta langun nod pompomakoy, ahad nokod-osso-ossa kos kogahan no id boggoy riyon to ipat sokkad, piru timbang sokkad ki ra no lawa riyot ki Disas Krays. \v 13 Oyyos siketa langun, Judio man o konna, mgo uripon o konna, id boutismuwan ki to idda ra en no Ispiritu amoy'd kosokkad ki riyot sokkad da no lawa, woy idda rad en no Ispiritu kos id oubpa riyot keta langun. \p \v 14 Dos keton lawa, konna ra sokkad kos sakup, ko konna, mo-uraa. \v 15 Ponunggeleng, od ikahi kos pa-a no, “Konna a sakup ka-ay'n lawa su konna a man bollad,” piru ahad ungketen kos od ikohiyon din, konna kohulugan no konnad sikandin sakup taddon lawa. \v 16 Woy otid ikahi kos tolinga no, “Siyak, konna a sakup ka-ay'n lawa su konna a man mata,” piru ahad ungketen kos od ikohiyon din, konna kohulugan no konnad sikandin sakup taddon lawa. \v 17 Otik iddos tivuk no lawa paanan da en mata, na momonnu man idda od pokorinog? Woy otik iddos tivuk no lawa paanan da en tolinga, momonnu man idda od poko-arok otik waa irung? \v 18 Piru konna ungketen kos kodbovaa to Monama taddot lawa, su id tapid din iddos ipat sokkad no sakup to lawa riyot ollog no lugaa no id kopi-i rin nod kotawwan. \v 19 Otik iddos lawa duwon sokkad da no sakup, konna idda od kongoranan no lawa. \v 20 Oyya su iddos lawa, duwon mo-uraan sakup, piru sokkad da no lawa. \p \v 21 De-en diid poko-oseng kos mata riyot bollad no, “Sikkow no bollad, konna ku sikkow od ko-ilonganon!” Ungketen dad en mandad iddos uu, konna idda od poko-oseng diyot pa-a no, “Sikkow no pa-a, konna ku sikkow od ko-ilonganon!” \v 22 Su iddos mgo sakup to lawa no kunan ta ko waa koru-anon, idda en baling kos oraroy ta nod ko-ilonganon. \v 23 Iddos mgo sakup to lawa no id poddisokkan ta to koru-anon, idda en baling kos od ooyyaran ta tod okudi. Woy dos mgo sakup no konna ollog nod kokita, idda en baling kos od ooyyaran ta tod umpak. \v 24 Piru iddos mgo sakup no moppiya nod tongtongngan, konnad ko-ilangan nod okudiyon to iling tadda. Iyon unayan no id tapid to Monama kos mgo sakup to lawa ta, amoy od ooyyaran ta tod okudi woy koddoong iddos mgo sakup no id poddisokkan ta to koru-anon. \v 25 Id ungketen to Monama iddos mgo sakup to lawa ta, amoy waa kodposupakoy woy amoy od pokodtavang. \v 26 Otid kosokitan kos sokkad no sakup to lawa, od kosokitan en mandad iddos langun. Iling mandad tadda, otid doongon kos sokkad no sakup to lawa, od kahaa en mandad dos langun. \p \v 27 Iyon kohulugan taddot id ikahi ku, no siketa nod pompomakoy, noko-iling to lawa ni Disas Krays woy ipat sokkad keta, sakup en tadda. \v 28 Na, id boggayan to Monama to nokod-osso-osson pinuungan iddos mgo sakup to id lolivuung nod pompomakoy. Unna, iddos mgo apostoles. Iko-oruwa, iddos mgo propeta. Iko-otollu, iddos mgo tohodnonaw to kahit Monama. Dos duma, id boggayan to kogahan nod puung to mgo mokososoobbu. Dos duma, id boggayan to kogahan nod poko-uli tod pongkovohokan. Woy dos duma, id boggayan to kogahan nod tavang to dumon minuvu. Idda mandad so duma, id boggayan to kogahan nod piyod to od lolivuung nod pompomakoy. Woy dos duma, id boggayan to kogahan nod ooseng to nokod-osso-osson kinohiyan no waa ran nopohinonawwi. \v 29 Nosorollan dow no konna langun mgo apostoles. Konna mandad langun mgo propeta. Konna langun mgo tohodnonaw to kahit Monama. Konna mandad langun nod pokopuung to mgo mokososoobbu. \v 30 Konna langun duwon kogahan nod poko-uli tod pongkovohokan. Konna langun od poko-ooseng to mgo kinohiyan no waa ran nopohinonawwi, woy konna langun od pokopaabbotlabbot to kohulugan tadda. \v 31 De-en ingowolla row iddos mgo kogahan no oray'd pokotavang to duma. Piru ko-ungkay, duwon id posaddoo ku koniyu no lampas pa no moppiya taddot langun. \c 13 \s1 Dos Moka-atag to Kodginawa \p \v 1 Ahad od poko-ooseng a to nokod-osso-osson kinohiyan ka-ay to ampow't ingod, ahad iddos kinohiyan to mgo ponolihan, piru ko waa kodginawa ku to duma, waa en koru-anon. Oyyos od poko-iling a ra en tod poko-ulingoo no ahung o maadting no kulintang no awang don toptapa. \v 2 Ahad duwon kogahan ku nod ponudtuu taddot id poposaddoo to Monama koddi, ahad nosorollan ku kos langun no kotuihan woy iddos waa id posaddoo to Monama riyot duma, woy ahad oray'n mosalig kos kopomakoy ku no od pokopa-alin to buvungan, piru ko waa kodginawa ku to duma, waa en koru-anon ku. \v 3 Ahad id boggoy ku pa kos langun no korotuwan ku riyot worowora, woy ahad id boggoy ku kos koddin lawa amoy'd loowon, piru ko waa kodginawa ku to duma, waa en koru-anon to kodpuung ku tadda. \p \v 4 Iddos mohingginawon minuvu, mowwet kos posinsya woy eeruwon. Konna sikandin od kosina, konnod pobporoong woy konnod poratasdatas. \v 5 Konna mandad morat kos botasan din woy konnod pomohos to kandin nid kopi-i. Konna monit kos uu woy konnod tota-aw to morat no ginawa. \v 6 Iddos mohingginawon minuvu, konnod kahaa to morat no pinuungan, ko konna, iyon din id kahaa-i iddos motallong no pinuungan. \v 7 Dos mohingginawon minuvu, moti-isti-is to langun no kosupittan. Dii sikandin od koworan to kodsalig, woy dii mandad od koworan to ko-immanan diyot mgo duma rin, woy konnod ko-obbod diyot ahad ondan nod kotomanan. \p \v 8 Iddos kogahan to kodponudtuu taddot id poposaddoo to Monama, woy dos kogahan to kod-ooseng to nokod-osso-osson kinohiyan no waa nopohinonawwi to minuvu, duwon od tomanan. Iling dad en mandad tadda iddos sinorollan, duwon od tomanan. Piru iddos kodginawa, waa en od tomanan. \v 9 Su iddos sinorollan ta ko-ungkay, duwon pe-en kulang. Woy dos kodponudtuu ta taddot id poposaddoo to Monama keta, duwon pe-en mandad kulang. \v 10 Piru kod inguma ron kos allow no od kotuman don kos langun, od kowora ron iddos langun no kogahan no duwon kulang. \p \v 11 Dangan to anak a pa, iddos kodpopoomdom ku, iling to anak woy dos kod-ooseng ku, iling mandad to anak, woy dos kodpomuhawang ku, iling en to anak. Piru ko-ungkay to buyyag ad, id tonanan kud iddos botasan to ko-onakoy ku. \v 12 Ungketen dad en mandad keta nod pompomakoy, ko-ungkay iddos sinorollan ta moka-atag to Monama, duwon pe-en kulang. Oyyos noko-iling idda to kod-ontong diyot oungan no dii oray'd kokilaa. Piru init morin allow, matamata tad en tod kita kandin. Ko-ungkay, kulang pe-en kos sinorollan ku to Monama, piru init morin allow, od kosodsorollan kud en sikandin, iling taddot sinorollan din koddi. \p \v 13 Na, duwon inis otollu no od ponayun taman to waad tomanon. Idda en so kopomakoy, dos ko-immanan taddot id tandu to Monama woy dos kodginawa. Piru iddos lampas to langun ka-ay't otollu, idda en so kodginawa. \c 14 \s1 Dos Moka-atag to Kod-ooseng to Kinohiyan no Waa Nopohinonawwi \p \v 1 Na mgo suwod, ko-ilangan nod dokollan dow to koru-anon iddos kodginawa riyot duma. Woy ingowolla row mandad no od pokotanggap kow to mgo kogahan no id pomon to Uhis no Ispiritu, labbi ron iddos kogahan to kodponudtuu taddot id poposaddoo to Monama. \v 2 Su iddos minuvu nod ooseng to mgo kinohiyan no waa rin nopohinonawwi, iyon din id tongko iddos Monama, konna iddos mgo minuvu, oyyos dii ran me-en od koovottan iddos osengan din. Dos Ispiritu to Monama kos id po-oseng kandin taddot diid koovottan to mgo minuvu, de-en noko-ollos iddos kohulugan tadda. \v 3 Piru iddos minuvu nod ponudtuu taddot id poposaddoo kandin to Monama, iyon din id tongko, iddos mgo minuvu, su amoy od mosalig kos kopomakoy ran, od ko-inniyat sikandan woy duwon kahaan diyot timpu to mgo kosupittan. \v 4 De-en iddos minuvu nod ooseng to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi, idda ra en so kandin no kopomakoy kos od mosalig. Piru iddos minuvu nod ponudtuu taddot id poposaddoo kandin to Monama, od pokomosalig to kopomakoy to langun no id lolivuung nod pompomakoy. \v 5 Id kopi-i ku en no od poko-ooseng kow to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi. Piru moppiya pa no duwon kogahan dow nod ponudtuu taddot id poposaddoo to Monama. Su iddos od ponudtuu tadda, dakkoo pa kos koru-anon din taddot od ooseng to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi. Moppiya rad man idda, otik id pokopaabbotlabbot din mandad kos kohulugan tadda amoy'd mosalig kos kopomakoy to langun no id lolivuung nod pompomakoy. \p \v 6 Na mgo suwod, poomdomma row ini. Otid unduwon a to koniyu nod ooseng to kinohiyan no waa nopohinonawwi, duwon bo od ka-angoy row tadda? Waa en. Piru kod ponudtuu a koniyu moka-atag taddot id pokita to Monama, o moka-atag to sinorollan din, o taddot id poposaddoo rin o od nonaw a koniyu, na duwon en od ka-angoy row. \p \v 7 Ahad iddos mgo porohingon no waa umuu iling to lantuy o kuglung, otik dii idda od ko-ooyyaran tod oppad, dii en od koovottan ko ondak doweton tadda. \v 8 Ungketen dad en mandad iddos trumpeta nod porohingon to sundau amoy'd kolimud kos mgo duma rin atag to kodpo-imotayoy. Otik dii idda od ko-ooyyaran tod irup, waa en od panoy atag to kodpo-imotayoy. \v 9 Ungketen en mandad koniyu. Otid ooseng kow to kinohiyan no waa nopohinonawwi, na waa en od pokaabbot koniyu. Oyya su iddos osengan dow, od poko-iling da en to kaamag. \v 10 Duwon mo-uraan nokod-osso-osson kinohiyan ka-ay to ampow't ingod woy ipat kinohiyan, duwon en kohulugan. \v 11 Piru ko dii ku od koovottan iddos kinohiyan to sokkad no minuvu, na atag koddi, noko-iling sikandin to id pomon diyot moriyun ingod woy atag kandin, noko-iling a mandad to id pomon diyot moriyun ingod. \v 12 Na sikiyu mgo suwod, su oraroy row man id kopi-i nod pokotanggap to mgo kogahan no id pomon to Uhis no Ispiritu, noonokkali row nod kotanggap dow iddos mgo kogahan no od pokomosalig to kopomakoy to langun no id lolivuung nod pompomakoy. \p \v 13 De-en iddos minuvu nod poko-ooseng to kinohiyan no waa nopohinonawwi, ko-ilangan nod dasaa no od boggayan mandad sikandin to kogahan nod paabbotlabbot to kohulugan tadda. \v 14 Su otid dasaa a to kinohiyan no waa nopohinonawwi, ahad id dasaa a riyot ginawa ku, piru iddos osengan to bivig ku, waa noko-usok diyot poomdom ku. \v 15 Na, ko ungketen, iling ka-ay kos od puungan ku. Od dasaa woy'd kanta kos ginawa ku riyot kinohiyan no waa nopohinonawwi, piru od dasaa a woy od kanta riyot kinohiyan nod koovottan mandad to poomdom ku. \v 16 Su otik od posolamat to Monama kos ginawa row ukit to kinohiyan no waa nopohinonawwi, na momonnu od poko-oseng iddos duma no “Oyya” taddot kodposolamat dow to Monama no waa ran man nokaabbot? \v 17 Ahad motoos kos kodposolamat dow to Monama, konna en idda od pokotavang nod mosalig kos kopomakoy to duma. \p \v 18 Id posolamat a to Monama no od poko-ooseng a to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi no lampas pa koniyu langun. \v 19 Piru otik diyon a tod lolivuung nod pompomakoy, moppiya pa no od ooseng a to ahad limma ra no kahi nod koovottan amoy'd nonaw to duma, kuntra tod ooseng a to maanmaan no kahi riyot kinohiyan no diid koovottan. \p \v 20 Mgo suwod, ko-ilangan no iddos koniyun kodpopoomdom moka-atag ka-ay, konna od poko-iling to kodpopoomdom to mgo anak. Iyon da moppiya nod ikulon diyot mgo anak, iddos waa kinonuwan dan to morat no pinuungan. Piru riyot kodpopoomdom dow moka-atag ka-ay, ko-ilangan nod poko-iling kow to buyyag don. \v 21 Sompotta row iddos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Od ooseng a ukit to nokod-osso-osson kinohiyan to mgo minuvu no id pomon diyot moriyun ingod. \q1 Piru ahad ungketen, dii en od pominog koddi inis mgo minuvu no id aam ku.”\f * \fr 14:21 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 28:11.\f* \m \v 22 Purisu ka-ay ta en pantok od kosorollan, no iddos kogahan to kod-ooseng to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi, id boggoy idda to Monama no kilaannan atag taddot konnod pompomakoy, konna atag taddot od pompomakoy. Piru iddos kogahan to kodponudtuu taddot id poposaddoo to Monama, id boggoy idda to Monama, kilaannan atag taddot od pompomakoy, konna atag taddot konnod pompomakoy. \p \v 23 De-en otik langun dow nod pompomakoy, od lolivuung woy'd ooseng to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi, woy duwon dumon minuvu no id lonug o mgo minuvu no konnod pompomakoy, na saddook od poko-oseng dan no od pombusawon kow! \v 24 Piru ko langun dow, od ponudtuu taddot id poposaddoo to Monama koniyu, woy duwon minuvu nid lonug o minuvu no konnod pompomakoy, ukit taddot norinog din diyon to ipat sokkad koniyu, od kopokes kos poomdom din no mosaasaa sikandin woy ollog en nod silutan. \v 25 Od kosorollan iddos noko-ollos diyot ginawa rin. Na od lingko-od sikandin woy'd simba to Monama, woy od ikahi sikandin no, “Bonnaa en no iddos Monama, ka-ay en duma koniyu!” \s1 Dos Ollog no Po-ukit to Kodpiyod to od Lolivuung nod Pompomakoy \p \v 26 Na mgo suwod, ondan man kos kohulugan taddot langun nid oseng ku? Iyon kohulugan ku no riyot kodlolivuung dow, duwon od kanta atag to koddoong to Monama, duwon od nonaw to kahi rin woy duwon od posaddoo taddot id pokita kandin to Monama. Duwon mandad od ooseng to kinohiyan no waa nopohinonawwi, woy duwon od paabbotlabbot tadda. Puungi row ini langun amoy'd mosalig kos koniyun kopomakoy. \v 27 Otik duwon od ooseng to kinohiyan no waa nopohinonawwi, ko-ilangan no oruwa o otollu ra kos od ooseng woy konnod porongnganoy. Woy ko-ilangan no duwon od paabbotlabbot taddot mgo osengan dan. \v 28 Piru ko waa od kotuig nod paabbotlabbot, ko-ilangan no konna sikandan od ooseng diyot kodlolivuung dow, ko konna, diyon da to ginawa rin woy riyon to Monama. \v 29 Iyon moppiya no oruwa o otollu kos od posudsuvaloy nod ponudtuu taddot id poposaddoo to Monama. Woy dos duma, od podtiitimbang ko iddos osengan dan, id pomon be-en diyot Monama o wora. \v 30 Woy otik sokkad taddot id pompominog, duwon id sollat din no id poposaddoo kandin to Monama, ko-ilangan nod po-onong-onong iddos id ooseng amoy'd poko-ooseng mandad iddon minuvu. \v 31 Su otik ungketen kos od puungan dow, od posudsuvaloy kow langun nod ponudtuu taddot id poposaddoo to Monama koniyu amoy langun dow, od kononawwan woy'd mosalig kos kopomakoy. \v 32 Iddos id ponudtuu taddot id poposaddoo kandin to Monama, od pokotohoo ko ondan kos od osengon din. \v 33 Oyya su iddos Monama, konnod kopiyan to samuk, ko konna, iddos moppiyon kodporumannoy. \p Woy ini en kos ollog nod puungan dow riyot timpu nod lolivuung kow, iling taddot id puungan to langun no id lolivuung no mgo minuvu to Monama. \v 34 Iddos mgo ba-ay, ko-ilangan no od po-onong-onong diyot kodlolivuung tod pompomakoy, oyyos konna ollog nod ooseng sikandan. Ko-ilangan no od po-iraom dan to kodponguu to mgo mama iling taddot no-ikahi riyot mgo Suhu. \v 35 Otik duwon mgo intud dan, iyon moppiya no riyon don sikandan to baoy od ointud to sawa ran, su moko-ilow to ba-ay nod ooseng diyot kodlolivuung tod pompomakoy. \p \v 36 Na, saddook dii kow od pongimbonnaa ka-ay't id ikahi ku. Mambo, id pomon bo riyot koniyu iddos kahit Monama? Saddook id popoomdom kow no sikiyu ra kos nokotanggap tadda. \v 37 Otik duwon diyot koniyu nod ikahi no id boggayan sikandin to kogahan nod ponudtuu taddot id poposaddoo kandin to Monama, o id boggayan sikandin to dumon kogahan no id pomon to Uhis no Ispiritu, na ko-ilangan nod pongimbonnaa sikandin no inis id sulat ku koniyu, suhu en tod Longaggon. \v 38 Piru iddos ahad ondoy nod podtohon ka-ay't osengan ku, od podtohonon mandad sikandin. \p \v 39 Purisu mgo suwod, ingowolla row iddos kogahan to kodponudtuu taddot id poposaddoo to Monama. Piru yo kow mandad od elle taddot kod-ooseng to mgo kinohiyan no waa nopohinonawwi. \v 40 Piru riyot langun nod puungan dow to kodlolivuung amoy'd simba, ko-ilangan nod puungan dow idda riyot ollog woy moppiyon po-ukit. \c 15 \s1 Dos Moka-atag to Kodbadnow ki Disas \p \v 1 Na mgo suwod, id kopi-i ku no id posampot koniyu iddos Moppiyon Dinoggan nid ponudtuu kud koniyu. Id tanggap dow idda woy taman ko-ungkay, idda en kos mosalig nid lohinatan dow. \v 2 Ukit ka-ay'n Moppiyon Dinoggan no id ponudtuu ku koniyu, od kotobbus kow otid noonokkalan dow ini tod ikuu. Su otid podtohonon dow ini, waa en koru-anon taddot kodpomakoy row. \p \v 3 Iddos nonaw no dakkoo kos koru-anon to langun no notanggap ku no id nonaw ku mandad koniyu, idda en so id patoy si Disas Krays amoy'd koposinsyan kos mgo saa ta iling taddot no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama. \v 4 Id lobbong sikandin woy novadnow riyot iko-otollun allow iling taddot no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama. \v 5 Id pokita sikandin ki Pedro woy nopongnga, id pokita mandad sikandin diyot langun no apostoles din. \v 6 Nopongnga idda, id pokita sikandin diyot lampas to limmon gatus no nolivuung no mgo suwod to kopomakoy. Dos ko-urallan kandan, no-uyag poron taman ko-ungkay to kodsulat ku ka-ay, piru iddos duma, id poomatoy ron. \v 7 Na id pokita mandad sikandin ki Santiago woy nopongnga, diyon mandon to langun no apostoles. \p \v 8 Diyot mori, id pokita mandad sikandin koddi. Novovallan a no apostoles diyot timpu no konna pa nanoy ollog iling to anak no id tobbow riyot konna pa ollog no buwan. \v 9 Id ikahi ku ini, oyyos siyak kos moobbava to langun no apostoles, woy konna a en ollog nod ngoranan no apostoles, su id posupittan ku man iddos od lolivuung nod pompomakoy to Monama. \v 10 Piru pomon to eru to Monama, ko-ungkay sokkad ad no apostoles, woy moppiya en kos undahon taddot eru rin koddi. Oyya su riyot langun no apostoles, lampas a pe-en nid oiluggat diyon to pinuungan. Piru konna idda ukit konokkaan ku, ko konna, ukit en to eru to Monama koddi. \v 11 Woy otik siyak o sikandan man kos od ponudtuu to kahit Monama, waa en ko-ossan su nokod-iling da en iddos ponudtulon doy woy ini en kos id pomokayan dow. \s1 Dos Moka-atag to Kodbadnow taddot id Poomatoy ron \p \v 12 Na iyon ponudtulon doy koniyu, no novadnow si Disas Krays pomon diyot kopotayan. Na, ko ungketen, mambo man tod ikahi kos duma koniyu no konnod bodnawon iddos id poomatoy ron? \v 13 Su otik bonnaa pa idda, waa mandad nanoy novadnow si Disas Krays. \v 14 Woy otik waa novadnow si Disas Krays, na waa koru-anon taddot kodponudtuu roy to kahit Monama, woy waa mandad koru-anon taddot koniyun kopomakoy. \v 15 Konna ra idda, su iling don to uhus iddos osengan doy moka-atag to Monama, su id oseng doy man no id badnow rin si Disas Krays. \v 16 Piru otik konnod bodnawon to Monama iddos id poomatoy ron, dos kohulugan, waa mandad novadnow si Disas Krays. \v 17 Woy otik waa novadnow si Disas Krays, na waa en koru-anon to koniyun kopomakoy woy waa poron nanoy noposinsyan kos mgo saa row. \v 18 Iyon mandad kohulugan tadda, no iddos od pompomakoy ki Disas Krays nid poomatoy ron, od silutan diyon to linow't apuy. \v 19 Su otik iddos ko-immanan ta ki Disas Krays taman da en to umuu ta ka-ay to ampow't ingod, siketa en kos moko-eru-eru to langun. \p \v 20 Piru iddos kovonnaan, novadnow en si Disas Krays. Sikandin kos unnon novadnow, woy ini en kos posivonnaa no od bodnawon en to Monama iddos langun nid poomatoy. \v 21 Oyyos pomon taddot id puungan to sokkad no minuvu no si Adan, od poomatoy kos langun no minuvu. Iling mandad tadda, pomon to id puungan to sokkad no minuvu no si Disas Krays, od kovadnow iddos langun nid poomatoy. \v 22 Dos langun no minuvu, od poomatoy pomon to koubbaran sikandan ni Adan. Na iling mandad tadda, iddos langun no nosokkad diyot ki Disas Krays, od kovadnow en. \v 23 Dos unnon novadnow, si Disas Krays woy idda mandad so mgo sakup din, od kovadnow init kodlivod din. \v 24 Kopongnga tadda, od inguma ron kos kotompusan to ingod. Od toluwon ni Disas Krays iddos langun nod kuntra kandin, ahad ondan pa iddos kotungud dan woy kotuusan to kodhari. Woy kopongnga, id boggoy rin iddos kandin no kotungud to kodhari riyot Monamon Amoy. \v 25 Oyyos ko-ilangan no od hari pa si Disas Krays taman to iddos langun nod kuntra kandin, od toluwon din amoy id po-iraom diyot kandin no kodponguu. \v 26 Na iddos mori nod toluwon din, idda en so kopotayan. \v 27 Su no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 “Iddos Monama, id boggoy kandin to kotungud diyon to langun amoy id po-iraom diyot kandin no kodponguu.”\f * \fr 15:27 \ft Od kovasa ini riyot Salmo 8:6.\f* \m Piru oray'd koovottan no waa apii to kodponguu ni Disas Krays iddos Monama no id boggoy kandin taddon kotungud. \v 28 Otik no-iraom don iddos langun diyot kodponguu ni Disas Krays no Anak to Monama, od po-iraom mandad sikandin diyot kodponguu to Monama no id boggoy kandin to kotungud to langun, amoy iddos Monama kos mowwet nod hari to langun. \p \v 29 Od livoddon ku mandon iddos moka-atag to kodbadnow taddot id poomatoy ron. Duwon botasanon to dumon minuvu no od poboutismu sikandan timbang lawa taddot id poomatoy ron. Na, otik konna od bodnawon iddos id poomatoy ron, waa en koru-anon taddot id puungan dan. \v 30 Woy sikami, otik konnod bodnawon iddos id poomatoy, mambo man tod ti-is koy pa taddot waa soroan no kod-isau to kopotayan? \v 31 Mgo suwod, od ikohiyan ku sikiyu, no waa allow no dii a od isau to kopotayan. Bonnaa ini iling to kovonnaloy to kahaan ku pomon to nosokkad kowd diyot ki Disas Krays nod Longaggon ta. \v 32 Mosuppit kos notomanan ku ka-ay't Efeso, oyyos id otuwan ku iddos od pongkuntra koddi no iling to movuut no mgo monnanap to puaason. De-en ondan man kos od ka-angoy ku to kodti-is tadda? Su otik mooggot no konnod bodnawon iddos id poomatoy ron, moppiya pa baling kod ikulon ta iddos osengan to duma no mid ungketen to, \q1 “Od ka-an ki robbo moho woy'd oinom, su od patoy ki rad man simag.”\f * \fr 15:32 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 22:13; 56:12.\f* \p \v 33 Piru yo kow'd pa-akaa iddon osengan. Iyon dow pomokaya iddos osengan no mid ungketen to, “Otid dumoruma ka to morat no mgo minuvu, od korattan kos moppiyon botasan du.” \v 34 Na, gimata kowd woy soro kowd nod puung to saa. Oyyos duwon duma koniyu no waa nongnong moka-atag to Monama. Id ikahi ku ini, su nanoy od ko-ilow kow ka-ay. \s1 Dos Moka-atag to Lawa no Novadnow Ron \r (2 Corinto 5:1-5) \p \v 35 Na saddook duwon od intud to, “Momonnu man od kovadnow iddos id poomatoy ron? Ondan don ayu kos boyo to lawa ran?” \v 36 Iddos minuvu nod intud to ungketen, waa utok! Poomdomma row man iddos bonni no id pomuwa. Gali idda od tuvu ko unna pa od ko-obbuu. \v 37 Otid pomuwa ka to ommoy o dumon bonni, konna iddos tigkan no lawa kos id pomuwa ru, ko konna, idda ra en so bonni. \v 38 Na iddos Monama, nopuhawang din don tapoy ko ondan kos boyo taddot pinomuwa nod lottob diyot bonni. Diyot nokod-osso-osson bonni, od lottob iddos nokod-osso-osson lawa. \p \v 39 Ungketen dad en mandad iddos lawa taddot langun no duwon songnga, oyyos waa nokod-iling kos mgo lawa tadda. Ossa kos lawa to minuvu taddot lawa to mgo oyama. Ossa mandad kos lawa to mgo manuk taddot lawa to mgo ngaap.\f * \fr 15:39 \ft Otik diyot Cebuano, \fk isda\ft .\f* \v 40 Nokod-osso-ossa kos binovallan to Monama ka-ay to ampow't ingod woy riyot datas to langit, piru waa nokod-iling kos kogolingoy tadda langun. Iddos kogolingoy taddot diyot datas to langit, ossa taddot ka-ay to ampow't ingod. \v 41 Diyot datas to langit, nokod-osso-ossa kos kogolingoy to mgo se-aa. Ossa kos kogolingoy to se-aa to woy ossa iddos kogolingoy to se-aa to buwan. Ossa mandad iddos kogolingoy to se-aa to mgo bitu-on no duwon nokod-osso-osson kogolingoy to kodsella ran. \v 42 Na ungketen dad en mandad ka-ay't lawa ta ko-ungkay, ossa ini taddot lawa to minuvu nod bodnawon don to Monama. Su otik id lobbong don kos lawa to minuvu, od ko-obbuu idda, piru kod bodnawon don idda to Monama, konnad en od patoy. \v 43 Woy inis lawa ta otik id lobbong don, morat nod tongtongngan woy worad konokkaan. Piru kod bodnawon don ini, motoos don nod tongtongngan woy monokkaa ron. \v 44 Inis lawa ta ko-ungkay, ollog atag ka-ay to ampow't ingod, woy otid bodnawon don ini, ollog en ini atag diyot datas to langit. Na, pomon to duwon man lawa no ollog atag ka-ay to ampow't ingod, duwon en mandad lawa no ollog atag diyot datas to langit. \v 45 Nosorollan ta ini, su no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no, \q1 “Si Adan no unnon minuvu, id boggayan to umuu amoy'd poko-oubpa ka-ay to ampow't ingod.”\f * \fr 15:45 \ft Od kovasa ini riyot Genesis 2:7.\f* \m Piru si Disas Krays nod ngoranan no kotompusan no Adan, sikandin kos id boggoy to umuun waad tomanon amoy od poko-ubpa ki riyot datas to langit. \v 46 Piru iyon unna nid boggoy keta, iddos lawa no ollog atag ka-ay to ampow't ingod, idda pa iddos lawa no ollog atag diyot datas to langit. \v 47 Si Adan no unnon minuvu, id pomon ka-ay to ampow't ingod, oyyos binovallan man sikandin pomon diyot boubbuk to livuta. Piru si Disas Krays no iko-oruwon Adan, id pomon diyot datas to langit. \v 48 Na siketa mandad no koubbaran ni Adan, noko-iling ki kandin no id pomon diyot boubbuk to livuta. Piru siketa langun no nosokkad taddot id pomon diyot datas to langit no idda en si Disas Krays, od poko-iling ki mandad kandin init morin allow. \v 49 Ka-ay to ampow't ingod, inis lawa ta, noko-iling to lawa ni Adan no id bovallan pomon diyot boubbuk to livuta. Iling mandad tadda, otik diyon kid to langit, od poko-iling kid ki Disas Krays no id pomon diyot datas to langit. \p \v 50 Mgo suwod, iyon kohulugan ku tadda, no inis lawa ta nod patoy woy'd ko-obbuu, ko-oilangan nod lommiyon pa amoy'd kolonug diyon to kodharit Monama. Su iddos lawa no duwon kopotayan, konna ollog diyot datas to langit, oyyos worad en kopotayan dutun. \p \v 51 Na pominog kow. Duwon od osengon ku koniyu no puhawang to Monama no waa rin id posaddoo dangan. Siketa nod pompomakoy, konna langun keta od poomatoy, piru od lommiyon din kos lawa ta. \v 52 Tigkow ini nod kotomanan to songo-kodpollokpollok da. Na idda ron en, duwon dahing to trumpeta, woy od kovadnow iddos id poomatoy ron woy'd boggayan sikandan to lawa no konnad en od patoy. Woy siketa no no-uyag poron, od lommiyon kos lawa ta. \v 53 Oyya su inis lawa ta nod patoy woy'd ko-obbuu, ko-ilangan nod buwassan to lawa no konnad en od patoy woy konnad od ko-obbuu. \v 54 Na otik inis lawa ta nod patoy woy'd ko-obbuu, od buwassan don to lawa no konnad od patoy woy konnad od ko-obbuu, od kotuman don iddos no-ikahi riyot Nosulat no Kahit Monama no mid ungketen to, \q1 “Worad en kopotayan su id talu ron idda to Monama.”\f * \fr 15:54 \ft Od kovasa ini riyot Isaias 25:8.\f* \q1 \v 55 “Oh kopotayan, ingkon don kos koponoluwan du? Ingkon don kos laas du?”\f * \fr 15:55 \ft Od kovasa ini riyot Oseas 13:14.\f* \m \v 56 Iddos laas, idda en so kodpuung to saa nod undag to kopotayan, woy dos kodsupak ta taddot mgo suhu to Monama, idda en kos id uripon keta riyot kodpuung to saa. \v 57 Piru solamat to Monama, su id boggayan ki nikandin to koponoluwan pomon diyot kod-uripon to saa ukit ki Disas Krays nod Longaggon ta. \p \v 58 Purisu id ginowannan ku no mgo suwod, lohinat kow no mosalig woy konnod kowaong diyot koniyun kopomakoy. Nokkaanokkaa kow riyot pinuungan atag tod Longaggon, oyyos nosorollan dow no duwon en koru-anon taddot langun no kod-oiluggat dow atag kandin. \c 16 \s1 Dos Moka-atag to Tavang Atag to mgo Minuvu to Monama riyot Jerusalem \r (Roma 15:22-29; 2 Corinto 8:16-9:5) \p \v 1 Na, moka-atag to soopi no id limud dow amoy id tavang to mgo minuvu to Monama riyot Jerusalem, iyon moppiya nod puungan dow, iddos iling to id pomandu ku taddot od ponlolivuung nod pompomakoy riyot Galacia. \v 2 Ipat allow'n Linggu, ko-ilangan no iddos ipat sokkad koniyu, od ossa tapoy to soopi ko ondan kos od kogaha row. Na limura row vo idda, su amoy kod inguma a ruwon, nopanoy ron kos tavang dow. \v 3 Na otid inguma ad duwon, od po-undiyonnon kud to Jerusalem iddos mgo minuvu no id aam dow nod piyod taddon tavang. Od popiyoddan ku sikandan to sulat no od pokilaa ko ondoy sikandan. \v 4 Piru otik ko-ilangan en nod undiyon a mandad to Jerusalem, od dumannan ku rad sikandan. \s1 Dos Puhawang ni Pablo \r (2 Corinto 1:15-24) \p \v 5 Iyon puhawang ku nod tuuy a pa riyot Macedonia, idda pa od unduwon a to koniyu. \v 6 Na, saddook od kouhoy a pa ruwon duma koniyu o od poliharon ku pa kos timmohonnow, su amoy od kotovangan a pa nikiyu to mgo ko-ilonganon ku riyot koddin iponawon ko ingkon a man od isau. \v 7 Oyyos dii a od kopiyan nod unduwon to koniyu no od poko-iling to kilat no sinahaw ra. Id kopi-i ku no od kouhoy ruwot koniyu otik tongga-ad to Monama. \p \v 8 Piru ko-ungkay, od oubpa a pa rinit Efeso taman to od inguma iddos pista nod ngoranan no pista to Pentecostes, idda pa od unduwon a. \v 9 Ahad mo-uraa kos od supak koddi, od polimakut a nod ponudtuu to kahit Monama, su mo-uraan minuvu ka-ay nod kopiyan od pominog woy duwon en moppiyon undahon. \p \v 10 Na otid inguma si Timoteo ruwon, tuhonula row vo amoy'd lonna kos ginawa rin, su iling mandad sikandin koddi no id puung atag to Monama. \v 11 Yo row sikandin poddisokki to kod-ontong, ko konna, tovangi row sikandin to kodlivod din dinit koddi amoy moppiya kos kod-ipanow rin, oyyos od aangat a to kod-inguma rin dini duma taddot dumon mgo suwod ta. \p \v 12 Na moka-atag to suwod ta no si Apolos, id loglohottan ku en sikandin no od lowwi koniyu duma to mgo suwod ta. Piru dii pa sikandin od kopiyan nod unduwon ko-ungkay. Otid pokosakat don kun sikandin, od unduwon dad en. \s1 Kotompusan no mgo Pomandu \p \v 13 Na bantoy kow inaayun, lohinati row kos koniyun kopomakoy, ponokkala row kos koniyun ginawa woy pomosoliha row kos koniyun kopomakoy. \v 14 Diyot langun nod puungan dow, puungi row idda duma to kodginawa. \p \v 15 Na mgo suwod, nokosaddoo kowd man no si Estefanas woy dos pomilya rin kos unna no nopiyod to kopomakoy riyot Acaya. Woy taman ko-ungkay, id boggoy ran kos tivuk no ginawa ran atag to kodtavang to dumon mgo minuvu to Monama. \v 16 Od loglohottan ku sikiyu, no po-iraom kow to kodponguu to mgo minuvu no iling kandan, woy taddot mgo duma ran no id oiluggat atag to pinuungan tod Longaggon. \p \v 17 Na oraroy a no nahaa to kod-inguma onni Estefanas, Fortunato woy Acaico, su noliiliyaman uvag kos kovuha\f * \fr 16:17 \ft Diyot dumon Monuvuwon, \fk pingowpingow.\f* ku koniyu. \v 18 Oyyos sikandan kos nokopahaa koddi, iling taddot kodpahaa ran koniyu. Ollog en nod rispituwon iddos mgo minuvu no iling kandan. \p \v 19 Na, id pongumusta koniyu iddos id ponlolivuung nod pompomakoy riyot prubinsya to Asia. Si Aquila mandad woy si Priscila duma taddot od pompomakoy no id lolivuung diyot baoy ran, id po-uma to kodpongumusta ran koniyu no id pomon to pusung dan su nosokkad kow man diyon tod Longaggon. \v 20 Dos langun no suwod ta ka-ay, id po-uma mandad to kodpongumusta ran koniyu. \p Na, pokuukumustay kow amoy'd pokita to koniyun kodpohinowannoy. \p \v 21 Inis kodpongumusta ku ka-ay't kotompusan to sulat ku, siyak si Pablo, bollad kud en kos mid sulat ka-ay. Kumusta kowd langun duwon. \p \v 22 Iddos ahad ondoy no waa ginawa riyon tod Longaggon, od kosahapan din en kos silut to Monama. Longaggon, yo rud kouhayya kos kodlivod du! \p \v 23 Muopa nod kotanggap dow kos kopiyannoy tod Longaggon no si Disas. \v 24 Id ginowannan ku sikiyu langun no nosokkad diyot ki Disas Krays. \p Na, ka-ay ra en taman.