\id REV - SW Tanna 
\h REVELESEN 
\toc1 Revelesen 
\toc2 Rev 
\mt1 Revelesen  
\mt2 Yesu ramhajoun Jon kɨn narɨmnar yamə mɨne tukrɨpiuə  
\imt1 Nəgkiarien kwakwə kape nəkwəkwə e Revelesen  
\ip \bd ?Pa rɨmɨrai nəkwəkwə e?\bd* Aposol Jon rɨmɨrai nəkwəkwə e. In piau Jemes, kɨni iriu ji Sepedi mir. Jon, in yermamə twelef kɨrik kape Yesu, kɨni Yesu rorkeikei pɨk in. Nəkwəkwə yamə mɨnə e Jon rɨmɨrai, nhagriə e: Nəvsaoyen Huvə yame Jon rɨmɨrai, mɨne 1 Jon, mɨne 2 Jon, mɨne 3 Jon, mɨne Revelesen.  
\ip \bd ?Rɨmɨrai ramvən kɨmi nɨpa?\bd* In rɨmɨrai nəkwəkwə e ramvən kɨmi niməhuak seven yamə mɨne kasərer ye provins a Tarki, mamvən mɨn kɨmi niməhuak mɨnə fam.  
\ip \bd ?Narəyen rɨmnhawor pən iran mɨne ye nɨpɨg rɨmɨrai?\bd* Nɨpɨg a yame rɨmɨrai nəkwəkwə iran, gavman kape Rom ramni mɨmə narmamə tukasəkeikei masəhuak kɨmi yemehuə kape gavman ramhen kɨn kughen kapəriə. Mərɨg nəməhuak mɨnə khamə yermamə kɨrikianə əmə in yerpɨrɨg əgkəp. Yermamə e in Yesu Kristo. In pɨsɨn əmə in Yermaru. Ror məkneikɨn, gavman kape Rom ramor ahas pən kɨmi nəməhuak mɨnə. Jon in yamehuə kɨrik ye niməhuak, kher-yerhav kɨn ruvən isok, apa kwaji tanə e kamni kɨmə Patmos mə tukramarə in pɨsɨn əmə. Aikɨn, Kughen rɨvəhsi-pən nəmrərhavyen kɨmin, mə tukrəm Yesu Kristo apa ye rao ye neai. Kɨni məm mɨn narɨmnar yamə mɨne tukrɨpiuə. Iriə e: Kughen tukrapita ye narowagɨnien yame narmamə mɨne Setan tuksor iriə min. Kɨni Kughen tukrəkir narmamə m-fam ye Nɨpɨg Kwasɨg.  
\ip \bd ?Rɨmɨrai nəkwəkwə e tuk naha? \bd* In rɨmɨrai nəkwəkwə e mə tukror əpu mə Yesu Kristo in Yermaru, kɨni mhajoun kafan nəsanɨnien. Kɨni in rorkeikei mə tukrɨni-pən tuk nəməhuak mɨnə mə tuksərer tɨm tɨm tukmə nɨpɨg əutən ruə tuk əriə, kɨni pəh tukhapəh nɨsəhuakien kɨmi yemehuə kape gavman kape Rom rəmhen kɨn kughen kapəriə. Pəh nien mə tuktu, Setan tukror ahas pən kɨmi nəməhuak mɨnə, mərɨg iriə tukasəkeikei masərer tɨmtɨm. Kɨni Jon rorkeikei mə tukrɨvəh-si haktə nərɨgien kape nəməhuak mɨnə mɨne narmamə e kasarə ye nɨpɨg əutən ai taktəkun. Nɨpɨg Yesu Kristo tukrɨrerɨg-pə mɨn iran, kɨni In tukrɨ-vəhsihaktə əriə.  
\c 1  
\s1 Jon rɨmɨrikakun nəkwəkwə kafan  
\pi1
\v 1 Nəkwəkwə e, in ramhajoun narɨmnar yamə mɨne Yesu Kristo rɨmnor əpu. Narɨmnar mɨnə e, Kughen rɨmɨvəh-sipən kɨmi Yesu, mɨmə In tukrhajoun kɨn kafan yorwok mɨnə e narɨmnar yame pəh nien mə tuktu ruə. Kristo rɨmnher-pə kɨn kafan kɨrik agelo ruə, kɨni mhajoun narɨmnar mɨnə e kɨn kafan yorwok Jon.  
\v 2 Jon ramərer-ərhav tuk narɨmnar m-fam yame rɨmnəm, kɨni mɨrai əriə ye nəkwəkwə e. Narɨmnar mɨnə a yame in rɨmnəm, in nəgkiarien kape Kughen mɨne nɨni-ərhavyen kape Yesu Kristo.  
\v 3 Nɨpɨg kape narɨmnar mɨnə e ye nəkwəkwə e ramni-ərhav ruauə ipakə əgkəp. Ruauə ipakə, kɨni narmamə yamə mɨne kasəvhekɨn-ərhav nəgkiarien mɨne e, yame Kughen ravəhsi-pə, tuksarə əfrakɨs ye nɨhuvəyen. Kɨni narmamə yamə mɨne kɨsərɨg mamhavəh yerkiriə, masor, tuksarə əfrakɨs ye nɨhuvəyen.   
\s1 Jon rɨmɨrai nəkwəkwə e ramvən kɨmi niməhuak seven  
\p
\v 4 Yo Jon, yakamher-pən kɨn nəkwəkwə e ramvən kɨmi niməhuak mɨnə iriə m-fam seven apa provins a Tarki.  
\p Pəh Kughen e yame rɨnamarə rerɨn, mamarə ai taktəkun, kɨni tukrɨpiarə rerɨn mɨn, In tukrautə-pre kɨn kafan nɨhuvəyen mɨne nəmərinuyen kɨmi əmiə. Kɨni pəh nanmɨn mɨnə e iriə seven\f + \fr 1:4 \ft  Sek japta 4 raməvsao kɨn nanmɨn kape Kughen iriə seven. Tukmə ror nanmɨn iriə seven, nɨpran e “Kughen e nanmɨn kafan rhuvə rhuvə pɨk.”\f* yamə mɨne kasəmɨr kupən ye jea kape King, iriə mɨn tuksor məkneikɨn irəmiə.  
\v 5 Kɨni Yesu Kristo mɨn, in tukrautə-pre mɨn məknakɨn kɨmi əmiə. Kristo in ramərer-ərhav tuk nəfrakɨsien, kɨni In ai In rɨmnarə rerɨn mokupən ye nɨmhəyen\x - \xo 1:5 \xt Kol 1:18; Sam 89:27\x*, kɨni In ramarmaru ye king mɨnə kape tanɨmtanə.\x - \xo 1:5 \xt Sam 89:27; Rev 17:14; 19:16\x*  
\p Pəh kɨsəgnəgɨn Yesu Kristo e, In rɨmnorkeikei ətawə, kɨni nɨtawɨn rɨmnaiyu mɨrɨsɨn-ta narpɨnien kape təvhagə hah kapətawə.  
\v 6 In King kapətawə, kɨni rɨmnor ətawə kwənhauə ye narmaruyen kafan, kɨni mor ətawə kwənhauə pris mɨnə kape Rɨmni Kughen, kasor wok kafan. !Pəh kɨsəgnəgɨn Kughen meinai kafan neihuəyen mɨne nəsanɨnien ramvən tuk Yesu Kristo infamien rɨrkək! !Pəh Kughen tukramarmaru rerɨn! Amen.   
\q1
\v 7 !Səmru! In ramrerɨg-pə mɨn ye napuə.\x - \xo 1:7 \xt Dan 7:13 \x* Kɨni narmamə m-fam tuksarha-pən mɨsəm atuatuk ye nɨmrɨriə. Kɨni narmamə mɨnə e kɨmɨshai nɨkao iran tuksəm mɨn, kɨni narmamə mɨnə e ye kwənərəus mɨnə fam ye tanɨmtanə, rɨkiriə tukrəmhə, mɨsasək apomh pɨk tuk nar yame kɨmɨsəm.\x - \xo 1:7 \xt Sek 12:10\x* Tukraməkeikei mor məknakɨn. Amen.   
\p
\v 8 Yermaru Kughen rɨmɨni mɨmə, “Yo e leta ‘a’ mɨne ‘zed.’ Yo e yarə rerɨn, yakamarə ai taktəkun, kɨni jakpiarə rerɨn mɨn. Kɨni Yo e, Nagheek Rehuə Pɨk.”   
\s1 Jon rɨmnəm Yesu ye rao ye neai  
\p
\v 9 Yo Jon, yo piaumiə kɨrik meinai kɨtawə m-fam kwənhauə kɨrikianə kɨtawə Yesu. Kɨni nɨpɨg nəmhəyen ramuə tuk ətawə meinai Yesu ramarmaru irətawə, kɨtawə kamhavəh kwermɨtawə kɨrikianə, nərɨgien kapətawə rəpomh, kasərer skai.  
\p Kɨmnərəhu-pən yo ye kwaji tanə e Patmos, meinai yakamni-ərhav nəgkiarien yame Kughen ravəhsi-pə, kɨni mamərer-ərhav tuk Yesu.  
\v 10 Nɨpɨg kɨrik, ye nɨpɨg kape Yermaru kapətawə\f + \fr 1:10 \ft  “Nɨpɨg kape Yermaru” e Sande, nɨpɨg Yesu rɨmɨmragh mɨn ye nəmhəyen kafan.\f*, Nanmɨn kape Kughen rɨmɨkuar irak, kɨni yɨmnərɨg yermamə kɨrik rokrən ehuə ye nɨmətak, rɨkin rəmhen kɨn naiyuk,  
\v 11 mamni mɨmə, “Rai-pən narɨmnar yamə mɨne nakaməm ye nəkwəkwə kɨni mher-pən kɨn ye niməhuak mɨnə e iriə m-fam seven. Pəh rɨvən apa Efesas, mɨne Smana, mɨne Pegamam, mɨne Tuatira, mɨne Sadis, mɨne Filadelfia, mɨne Laodisia.”   
\p
\v 12 Kɨni, yɨmnarar mə jakəm-ru mə pa e raməgkiar kɨmi yo. Marar, məm nar kɨrik kərəhu-pən laet iran, iriə fam seven. Kɨmnor kɨn gol.\fig Nar kɨrik kərəhu-pən laet iran iriə fam seven|alt="lampstands" src="HK018E.jpg" size="col" copy="Horace Knowles" ref="Rev 1:12" \fig*  
\v 13 Kɨni ye kwerkwan ye nar mɨnə a kərəhu-pən laet iran, yɨmnəm yermamə kɨrik ramərer, rəmhen kɨn Ji Yermamə\x - \xo 1:13 \xt Dan 7:13\x*. Ramarkaoh kɨn neipən kɨrik rəpomh meriaji təpaage nɨhun. Rɨmɨvitərəkɨn nɨməgen kɨn kətəut yame kɨmnor kɨn gol.  
\v 14 Kapən kapə mɨne nɨkwənen, kwhawən, rəmhen kɨn nɨmrɨ sipsip\x - \xo 1:14 \xt Dan 7:9\x*. Kɨni nɨmrɨn mir kwəmhen kɨn nap raməwhao.\x - \xo 1:14 \xt Esik 1:28\x*  
\v 15 Nɨhun mir kwəmhen kɨn bras yame kɨvaan ye nap mə nəmtəyen tukrəta, kɨni kwasɨg ikɨn, kəspir mə tukrərir mɨhuvə. Rɨkin rehuə rəmhen kɨn tahik ehuə kɨrik yame ramuh nəpəəg kwənharuəruə.  
\v 16 In ravəh kəmhau seven ye kwermɨn matuk. Kɨni nau yame resrə ye nɨkarɨn mir ramsɨ-pən ye nəkwan.\x - \xo 1:16 \xt Hib 4:12; Jon 12:48\x* Yermamə a rakhak maməsiə, rəmhen kɨn mɨrh yerkweiha.   
\p
\v 17 Nɨpɨg yɨmnəm kwən a, yɨmneiwaiyu mowhan yo ye nɨhun ikɨn rəmhen kɨn mə yɨmamhə.\x - \xo 1:17 \xt Dan 8:17; 10:15; Mat 17:6\x* Mərɨg In rərao-pə mɨrap yo kɨn kwermɨn matuk, mɨmə, “Pəh nɨgɨnien. Yo e, nɨrikakunien mɨne infamien.  
\v 18 Yo e yemə mragh.\x - \xo 1:18 \xt Sam 42:2\x* !Yɨmamhə mokupən mərɨg, əm-ru, yakamragh rerɨn! Kɨni yo yakamehuə ye nɨmhəyen; yakɨrkun nəhitəyen ye kwənmhaan kape nɨmhəyen.  
\v 19 Ror məkneikɨn mə takaməkeikei mɨrai naha nhagɨn yame naknəm ruətərhav-pə e taktəkun, mɨne yamə mɨne tukrɨpitərhav.  
\v 20 Mərɨg jakhoprai-pre nɨprai kəmhau mɨnə iriə seven yame naknəm yakavəh ye kwermɨk matuk, mɨne nar kərəhu-pən laet iran, iriə seven, yame kɨmnor kɨn gol. Kəmhau mɨnə e iriə seven, nɨpran e, agelo mɨnə kape niməhuak seven. Kɨni nar kərəhu-pən laet iran, iriə seven, yame kɨmnor kɨn gol, nɨpran e, niməhuak mɨnə iriə seven.”   
\c 2  
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Efesas  
\p
\v 1 Kɨni rɨmɨni-pə tuk yo mɨmə “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Efesas, mɨni-pən mɨmə, \fig Niməhuak iriə m-fam seven|alt="Places where the seven churches were" src="7 Churches.jpg" size="span" loc="Between chap 1 & 2" ref="REV 2:1" \fig*  
\pi1 Yermamə yame ravəh kəmhau seven ye kwermɨn matuk,\x - \xo 2:1 \xt Rev 1:16\x* mameriwək ye kwerkwan ye nar kamərəhu-pən laet iran,\x - \xo 2:1 \xt Rev 1:12-13\x* iriə seven, yame kɨmnor kɨn gol, kafan e nəgkiarien ramni mɨmə,   
\pi1
\v 2 “Nəmə Efesas, yakɨrkun kapəmiə norien mɨnə. Yakɨrkun mə naksəmnhakw pɨk, nərɨgien kapəmiə rəpomh, naksarer tɨm tɨm. Yakɨrkun mə kɨmiə nakhani-əhu nəmə has mɨnə. Kɨni narmamə tɨksɨn aikɨn kamhani mə iriə aposol mɨnə, mərɨg iriə khapəh nɨsəfrakɨsien, kɨni naksəkir əmhen əriə, masəm mə iriə nəmeikuə mɨnə.  
\v 3 Yakɨrkun mə nərɨgien kapəmiə rəpomh. Nahasien ravəh pawk əmiə, mərɨg nakasərer tɨm tɨm tuk nhagɨk, mhapəh nɨsəpouyen.   
\pi1
\v 4 Mərɨg nakasor nar kɨrik yame rapəh nəmhenien ye nɨmrɨk: Nakwəsəpəh norkeikeiyen kupən kapəmiə.\x - \xo 2:4 \xt Jon 13:35; Jer 2:2-5\x*  
\v 5 Rɨkimiə tukraməsɨk norkeikeiyen yame nɨmɨsarə iran kupən. Sarar, masor nar yame nɨmnasor kupən. Tukmə nakhapəh nɨsararien, jakurə, mɨrəhsi-ta nar e kamərəhu-pən laet iran kapəmiə ye kwənmhaan yame ramərer ikɨn.  
\v 6 Mərɨg nar kɨrikianə əmə e nakasor rhuvə: Naksəməkɨn norien has mɨnə kape nukwao kape Nikolas\f + \fr 2:6 \ft  Nikolas in yhajoun eikuə kɨrik. Tukmə ror in ramhajoun mə narpɨnien rɨrkək tuk təvhagə has; mɨmə “Pəh kɨsor əmə təvhagə has mamharpɨn.”\f*, rəmhen əmə kɨn yame yo yakəməkɨn əriə.   
\pi1
\v 7 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə. Yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, Yo jakeighaan kɨn in mə tukrən kwənkwai nai yame ravəhsi-pən nɨmraghien, yame rauruə ye nəsimien kape Kughen.”\x - \xo 2:7 \xt Jen 2:9; 3:22-24; Rom 5:12,18; 6:23; Rev 22:2\x*   
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Smana  
\p
\v 8 Kɨni In rɨmnəgkiar mamni-pə mɨmə, “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Smana, mɨni-pən mɨmə,  
\pi1 Yermamə yame in nɨrikakunien mɨne nərkinien, yame rɨmamhə mɨmragh mɨn,\x - \xo 2:8 \xt Rev 1:17-18\x* kafan e nəgkiarien ramni mɨmə,   
\pi1
\v 9 “Nəmə Smana, yakɨrkun mə naksarə ye nɨpɨg əutən, kapəmiə nautə rɨrkək. Mərɨg pəh nien mə kapəmiə nautə rɨrkək əfrakɨs. !Kɨmiə, kapəmiə nautə rehuə pɨk əgkəp! Yakɨrkun mə narmamə tɨksɨn kamhani hah əmiə, mamhani mɨn mə iriə e narmamə yamə mɨne Kughen rɨmɨrpen-ta əriə\f + \fr 2:9 \ft Gris ramni mə, “Iriə kamhani mə iriə kwənərəus kape Isrel, mərɨg nofugɨnien kapəriə kape Setan əmə.”\f*. Mərɨg nɨkam. Kapəriə nimə kape nofugɨnien, kape Setan əmə.\x - \xo 2:9 \xt Jon 8:33-47\x*  
\v 10 Takhapəh nhagɨnien kɨn nəmhəyen yame pəh nien mə tuktu tukrurə irəmiə. Yakamni-pre tuk əmiə, mə Setan tukrəhi-pən əmiə tɨksɨn ye kalabus mə tukəm əpu-ru nhatətəyen kapəmiə. Kɨmiə taksarə ye nəmhəyen kape nɨpɨg ten. Taksərer tɨmtɨm mɨseriaji nɨmhəyen kapəmiə. Kɨni jakvəhsi-pre kapəmiə nərokien, rəmhen kɨn yame kəvəvhao-pən kɨn nar kɨrik ye kapən kapə yermamə yame rɨnapita ye naiyuyen. Nərokien e in e nɨmraghien rerɨn.   
\pi1
\v 11 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə. Yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, tukrɨpəh nɨvənien marə ye nəkwai nap ehuə.”\x - \xo 2:11 \xt Rev 20:11-15; 21:8\x*   
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Pegamam  
\p
\v 12 Kɨni In rɨmnəgkiar mamni-pə tuk yo mɨmə, “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Pegamam, mɨni-pən mɨmə,  
\pi1 Yermamə yame ramrəh nau yame resrə ye nɨkarɨn mir, kafan e nəgkiarien ramni mɨmə,\x - \xo 2:12 \xt Rev 1:16\x*   
\pi1
\v 13 “Nəmə Pegamam, yakɨrkun ikɨn nakasarə ikɨn. Taon a, Setan ramkwətə mamarmaru ikɨn.\f + \fr 2:13 \ft  Mə taon e Pegamam, kasəhuak pɨk kɨmi kughen eikuə mɨnə aikɨn.\f* Mərɨg kɨmiə naksarer tɨm tɨm tuk yo. Apa taon a, Setan ramarmaru ikɨn, kɨmnhopni pawk kwən a Antipas, yame rɨmnərer tɨm tɨm tuk nɨni-ərhavyen nhagɨk; mərɨg, kɨmiə nakhapəh nɨsəpəhyen nhatətəyen irak.   
\pi1
\v 14 Mərɨg nakasor narɨmnar tɨksɨn yamə mɨne rapəh nəmhenien ye nɨmrɨk: Kɨmiə tɨksɨn aikɨn a, nakamhakwasɨg kɨn nhajounien kape Balam kupən. Balam e, in rɨmnor swatuk kɨmi King Balak mə in tukrɨvəhsi-pən vəh-sipən kɨmi nəmə Isrel, pəh iriə tuksor norien has, masən nəvɨgɨnien yame kamor sakrefaes kɨn ramvən kɨmi nanmɨ kughen pɨsɨn mɨnə, kɨni masor apnapɨg nar.\f + \fr 2:14 \ft Stori kape Balam mɨne Balak raməmɨr ye Nam 22-24; 25:1-2; 31:16.\f*  
\v 15 Kɨni ye norien kɨrikianə əmə mɨn, kɨmiə tɨksɨn naksəri-pən nhajounien kape nukwao kape Nikolas.\f + \fr 2:15 \ft  Ǝm-ru footnote ye Rev 2:6.\f*  
\v 16 !Ror pən takasəkeikei mɨsarar ye nərɨgien kapəmiə tuk təvhagə has kapəmiə! Tukmə nakhapəh nɨsararien, pəh nien mə tuktu, jakurə tuk əmiə, muh narmamə mɨnə e, kɨni mərai əriə kɨn nau yame resrə ye nɨkarɨn mir.   
\pi1
\v 17 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə. Yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, yo jakwəhsi-pən nəvɨgɨnien erkwaig e kamni kɨmə ‘mana’\x - \xo 2:17 \xt Jon 6:31-33,35,48,51\x* kɨmin. Kɨni jakwəhsi-pən mɨn kapier hawən kɨrik kɨmin, yame kɨrai pən nhag vi iran, kɨni yermamə yame rawəh, in pɨsɨn əmə tɨkrɨrkun nhagɨn.”   
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Tuatira  
\p
\v 18 Kɨni In rɨmnəgkiarmamni-pə tuk yo mɨmə, “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Tuatira, mɨni-pən mɨmə,  
\pi1 Ji Kughen, nɨmrɨn mir kwəmhen kɨn nap raməwhao. Kɨni nɨhun mir kwərir mɨrahuvə rəmhen kɨn aean e bras yame kaməspir rərir.\x - \xo 2:18 \xt Dan 10: 6; Rev 1:14-15\x* Kɨni kafan e nəgkiarien ramni mɨmə,   
\pi1
\v 19 “Nəmə Tuatira, yakwɨrkun-ta norien kapəmiə. Yakɨrkun kapəmiə norkeikeiyen mɨne nhatətəyen, mɨne nasituyen ye narmamə. Kɨni yakɨrkun mɨn mə nərɨgien kapəmiə rəpomh tuk narer-tɨm-tɨmien. Yakɨrkun mə norien kapəmiə yamə mɨne nakasor taktəkun khahuvə rapita norien yamə mɨne nɨmnasor kupən.   
\pi1
\v 20 Mərɨg nakasor nar kɨrik yamə rapəh nəmhenien ye nɨmrɨk: Kɨmiə nakhapəh nhani-əhuyen norien kape piraovɨn a yame ramhen kɨn piraovɨn kupən e Jesebel.\f + \fr 2:20 \ft  Nakəm pian a Jesebel ye 1 King 16:31 mɨne 2 King 9:22.\f* In ramni mə in profet kɨrik, mərɨg kafan nhajounien ramkɨr oror kafak yorwok mɨnə, kasor apnapɨg nar. Kɨni in mamhajoun əriə mə tuksən nəvɨgɨnien yame kamor sakrefaes kɨn kɨmi nanmɨ kughen pɨsɨn mɨnə.  
\v 21 Yɨmɨwhin pian a mə tukrarar ye kafan norien kape nɨkwasɨg-apnapɨgien kɨn narman, mərɨg in ramapəh.  
\v 22 Ror məkneikɨn mə taktəkun ai, jakvəhsi-pən nəmhəyen kɨmin ye bed kafan. Kɨni narmamə yamə mɨne kasor apnapɨg nar iriə min, tukmə khapəh nɨsararien ye norien kapəriə, jakvəhsi-pən nəmhəyen ehuə kɨmi əriə,  
\v 23 mhopni mɨn ji pian a mɨnə. Ror pən niməhuak mɨnə fam tukharkun mə Yo pɨsɨn əmə yakɨrkun nərɨgien mɨnə kape narmamə, mɨne rɨkiriə. Kɨni jakərok əmiə rəri-pən əmə norien kapəmiə yame mɨne nakasor.\x - \xo 2:23 \xt Jer 17:10\x*   
\pi1
\v 24 Mərɨg taktəkun ai, jakəgkiar kɨmi əmiə nəmə Tuatira yamə mɨne nakhapəh nɨsəri-pənien nhajounien kape Jesebel, mhapəh nɨsərɨgien nəgkiarien e kamni kɨmə ‘Nəgkiarien pam kape Setan.’ To yakpəh nərəhu-pre-mɨn-ien nar pam kɨrik irəmiə, mərɨg nar kɨrikianə yakmə jakni-pre tuk əmiə:  
\v 25 Havəh tɨm tɨm nar yame nakwənhavəh ta, mɨseriaji nɨpɨg jakrerɨg-pre iran.  
\v 26-27 Yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, kɨni mamərer tɨm tɨm tuk norien nəkwak, mamvən meriaji infamien, yo jakwəhsi-pən nehuəyen e kɨmin yame Rɨmɨk rɨmɨvəhsi-pə kɨmi Yo, mamni mɨmə,  
\q1 ‘In tukramarmaru ye tanə pɨsɨn pɨsɨn mɨnə,  
\q2 mamrəh kwətavhə yame kɨmnor kɨn aean, [ramhajoun mə nagheen rehuə].  
\q1 Kɨni in tukrakapɨr-pɨr narmamə ye tanɨmtanə, rəhmen əmə kɨn yame aean ramakapɨr-pɨr tikikwipɨr kɨmnor kɨn kwənəjiəpɨk.’ \rq (Sam 2:9)\rq*   
\p
\v 28 Kɨni Yo jakvəhsi-pən mɨn kəmhau e fetukai kɨm in.\x - \xo 2:28 \xt Rev 22:16\x*   
\p
\v 29 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə.”   
\c 3  
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Sadis  
\p
\v 1 Kɨni In rɨmnəgkiar mamni-pə mɨmə, “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Sadis, mɨni-pən mɨmə,  
\pi1 Yermamə yame ravəh nanmɨn kape Kughen, iriə seven,\x - \xo 3:1 \xt Rev 1:16\x* kɨni mɨvəh mɨn kəmhau iriə seven, kafan e nəgkiarien ramni mɨmə,  
\pi1 “Nəmə Sadis, yakɨrkun norien mɨnə kapəmiə. Yakɨrkun mə kamni kɨmə kɨmiə nakamhamragh, mərɨg nɨkam, kɨmiə nakwənhamhə-ta.  
\v 2 !Sarha-ra! Norien huvə yamə mɨne kɨmiə nɨmɨsor kupən, pəh nien mə tuktu, kharkək fam. Mərɨg kɨmiə takasəkeikei mɨsarkut mə takhavəh-si haktə mɨn norien kapəmiə mɨsor pəh ruə mɨskai, meinai yakpəh nəmien norien huvə kɨrik yame nɨmɨsor mhavən mɨsor infamien iran, yame ratuatuk ye nɨmrɨ Kughen kafak.  
\v 3 Ror məkneikɨn mə rɨkimiə tukraməsɨk nəgkiarien yame nɨmnhawəh mɨsərɨg apa kupən, mɨsor nəkwan. Kɨni mɨsarar ye nərɨgien kapəmiə. Mərɨg, tukmə nakhapəh nɨsarhayen, jakurə tuk əmiə rəmhen kɨn yame yəkrəh kɨrik raurə, nakseinein nɨpɨg yame jakurə tuk əmiə.   
\pi1
\v 4 Mərɨg narmamə tɨksɨn kɨmiə miriə apa Sadis khapəh nɨsorien neipən kapəriə rəmkɨmɨk. Kɨsəmhen tuk nɨseriwəkien kɨmawə miriə, neipən kapəriə rhawən əmə.  
\v 5 Yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, tukrɨvəhsi-pən neipən hawən. Kɨni Yo to yakpəh noriah-oriahyen nhagɨn ye Nəkwəkwə kape Nɨmraghien. Kɨni yo jakni-ərhav nhagɨn ye nɨmrɨ Rɨmɨk mɨne kafan agelo mɨnə, mə in e in kafak atuatuk yermamə.\x - \xo 3:5 \xt Mat 10:32; Luk 12:8; Mak 8:38; Luk 9:26; 1 Jon 2:23\x*   
\p
\v 6 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə.”   
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Filadelfia  
\p
\v 7 Kɨni In rɨmnəgkiar mamni-pə mɨmə, “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Filadelfia, mɨni-pən mɨmə,  
\pi1 Yermamə yame In nəfrakɨsien mamərhakə, kafan e nəgkiarien. In ramrəh ki kape King Deved kupən.\f + \fr 3:7 \ft  Nakəm-ru stori kape ki kape King Deved ye Aes 22:22. Ki kape King rəmhen kɨn nehuəyen kafan.\f* Tukmə rəhitə ye kwəruə, yermamə to rapəh nətapɨgien. Kɨni tukmə rətapɨg ye kwəruə kɨrik, yermamə to rapəh nəhitəyen.\x - \xo 3:7 \xt Aes 22:22\x* In mamni mɨmə,   
\pi1
\v 8 “Nəmə Filadelfia, yakɨrkun norien mɨnə kapəmiə. !Səmru! Yɨmnəhitə ye tapɨg kɨrik tuk əmiə, to yermamə kɨrik rapəh nətapɨgien. Yakɨrkun mə nəsanɨnien kapəmiə in rəkəskəh pawk, mərɨg kɨmiə nakasor nəkwak, mhapəh nɨsəpəhyen Yo.  
\v 9 !Səmru! Narmamə tɨksɨn ye nofugɨnien kape Setan, iriə kamhani mhamə iriə narmamə yamə mɨne Kughen rɨmɨrpen-ta əriə.\f + \fr 3:9 \ft  Ǝm-ru footnote ye Rev. 2:9\f* Mərɨg, nɨkam. Iriə nəmeikuə mɨnə. !Səmru! Jakor əriə kɨsənɨmkur ye nɨmrɨmiə, mhani-ərhav mhamə Yo yakorkeikei əfrah əmiə.\x - \xo 3:9 \xt Jon 8:44; Rev 2:9\x*  
\v 10 Kɨmiə nɨmnharap-tərəkɨn tɨm tɨm nəgkiarien yame yakwəni-pre ta tuk əmiə mə nərɨgien kapəmiə tukrapomh tuk narer-tɨm-tɨmien.\x - \xo 3:10 \xt Hib 12:1-3\x* Tuk nar e, jakamarha huvə tuk əmiə ye nɨpɨg kape nəmhəyen yame pəh nien mə tuktu tukrurə ye tanɨmtanə,\x - \xo 3:10 \xt Jon 17:15\x* mə tukəkir nhatətəyen kape narmamə yamə mɨne kɨsarə ye tanɨmtanə.   
\pi1
\v 11 Pəh nien mə tuktu, yakurə. Haraptərəkɨn tɨm tɨm narɨmnar yamə mɨne nakwənhavəh ta, mə yermamə kɨrik tukrɨpəh nɨvəhsita-yen kapəmiə nərokien yame nakwənhavəh ta.\f + \fr 3:11 \ft  Gris ramni mə “Haraptərəkɨn tɨm tɨm narɨmnar yamə mɨne nakwənhawəh ta, mə yermamə kɨrik tukrɨpəh nɨwəhyen kapəmiə kəvəvhao.” Kəvəvhao e nərokien.\f*  
\v 12 Yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, yo jakor in rəmhen kɨn nai ehuə kɨrik yame ramhapəs Nimə Ehuə kape Kughen kafak. To rɨpəh nɨtərhavyen ye nimə a tuk nɨpɨg kɨrik. Kɨni jakrai-pən nhagɨk vi iran, mɨne nhag kafak Kughen, mɨne nhag taon kape kafak Kughen. Taon e, kamni kɨmə Jerusalem Vi, Kughen ramher-pə kɨn ramsɨ-pən apa ye neai, mameiwaiyu-pə.   
\pi1
\v 13 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə.”   
\s1 Nəgkiarien ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Laodisia  
\p
\v 14 Kɨni In rɨmnəgkiar mamni-pə mɨmə, “Rai nəkwəkwə kɨrik rɨvən kɨmi agelo kape niməhuak apa taon e Laodisia, mɨni-pən mɨmə,  
\pi1 Yermamə yame kamni kɨmə ‘Amen,’ yame kɨrkun nətɨgtəyen iran mə tukrarer matuk tuk nɨni-ərhavyen əmə nəfrakɨsien, yame in nuknei narɨmnar m-fam yame Kughen rɨmnor,\x - \xo 3:14 \xt Jon 1:1-3; Kol 1:16; Rev 1:17\x* kafan e nəgkiarien ramni mɨmə,   
\pi1
\v 15 “Nəmə Laodisia, yakɨrkun norien mɨnə kapəmiə. Yakɨrkun mə nɨmraghien kapəmiə rəmhen kɨn nu yame rəpiwən əmə. Rhuvə mə nhatətəyen kapəmiə tukrɨpəh norien kɨraru. ?Mə taksəpan, uə, taksokiei?  
\v 16 Mərɨg kɨmiə nakasərer əmə ye kwerkwan. Naksəpiwən əmə. Nakhapəh nɨsapan-pɨkien, mhapəh nɨsokiei-pɨkien. Ror pən, jakətəg əmiə ai taktəkun,  
\v 17 mərɨg in ai kɨmiə nakamhani mhamə, ‘Eh, kapətawə nautə rehuə; yakhavəh mane ehuə; kapətawə nɨmraghien rhuvə pɨk, narɨmnar m-fam rarə, kɨni nar kɨrik rapəh nɨrkəkien tuk ətawə.’ Mərɨg kɨmiə nakseinein mə nakwəsarə ta ye nahasien. Rɨki narmamə raməpou tuk əmiə. Kapəmiə nautə rɨrkək əgkəp. Nɨmrɨmiə rɨpɨs. Nakasaiyu kopiə kopiə.  
\v 18 Ror pən, yakaməvhag kɨmi əmiə mɨmə takhauə tuk Yo mhavəh gol e yame rərir mɨhuvə,\x - \xo 3:18 \xt Job 23:10; Mal 3:2-3; 1 Pita 1:6-9\x* pəh kapəmiə nautə tukrɨpsaah ye rao ye neai. Kɨni takhauə tuk Yo mhavəh neipən hawən tuk narkaohyen kɨn, mə takhapəh nɨsaurɨsien kɨn naiyu-kopiə-kopiə-yen. Kɨni takhauə mɨn tuk Yo mhawəh meresin mɨsəvɨt-pən ye nɨmrɨmiə, mə nɨmrɨmiə tukrəmtɨr, pəh naksəm huvə nar.   
\pi1
\v 19 Narmamə mɨnə m-fam yamə mɨne yakorkeikei pɨk əriə, yakəgkiar skai kɨmi əriə, kɨni mərɨp atuatuk əriə. Ror məkneikɨn mə taksarkut pɨk mɨsarar ye norien has kapəmiə.  
\v 20 !Sərɨg-ru! Yo yakamərer ye kwəruə, maməsɨk-əsɨk tapɨg. Tukmə yermamə kɨrik rərɨg rɨkik kɨni rəhitə ye tapɨg, jakvən imə, kɨn məvɨgɨn kɨmru min.   
\pi1
\v 21 Yo yaknapita ta ye narowagɨnien, mɨvən kɨmru Rɨmɨk, maməkwətə ye jea kafan, mamarmaru. Kɨni ye norien kɨrikianə əmə, yermamə yame rapita ye narowagɨnien e, Yo jakeighaan kɨn in mə tukrəkwətə kɨmru min ye jea kafak, mamarmaru kɨmru min.   
\pi1
\v 22 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə, tukraməkeikei mərɨg huvə nəgkiarien yame Nanmɨn kape Kughen ramni-pən tuk niməhuak mɨnə.”   
\c 4  
\s1 Kasəgnəgɨn Kughen ye rao ye neai  
\p
\v 1 Kwasɨg ikɨn, yɨmɨwaag haktə məm kwəruə kɨrik raməkwag apa ye neai. Kɨni yɨmnərɨg mɨn yermamə yame rɨnaməgkiar kɨmi yo kupən. Raməgkiar mɨn kɨmi yo, rɨkin rehuə rəmhen kɨn naiyuk, mɨmə “Hekɨmter, muə. Yakhajoun ik kɨn narɨmnar yamə mɨne tukrɨpiuə.”  
\v 2 Məkneikɨn, nəsanɨnien kape Nanmɨn Rhakə rɨmnor kɨmi yo. Yakwaag kupən, məm King ramkwətə ye jea kafan, mamarmaru ye rao ye neai.\x - \xo 4:2 \xt Esik 1:26-28\x*  
\v 3 Kɨni yermamə yame ramkwətə aikɨn a, yakəm in rhuvə mərir, rəmhen kɨn kapier huvə mir kɨraru nhagriu e jaspa mɨne kanilian. Kɨni mərai-mərai kɨrik rarkurao ye jea kafan, maməsiə pɨk rəmhen kɨn kapier huvə e emeral.  
\v 4 Kɨni jea tɨksɨn aikɨn, iriə m-fam 24, kasarkurao ye jea ehuə a kape King. Kɨni namehuə tɨksɨn, iriə m-fam 24, kasəkwətə-pən ye jea mɨnə a; mhavəhsi-pən neipən hawən, mɨsəvəvhao kɨn kəvəvhao kape nɨsiaiyen, kɨmnor kɨn gol.  
\v 5 Kɨni ikɨn a, jea kape king ramərer ikɨn, ramaroapɨg, nuvrɨg-uvrɨgien ramavən, kɨni karuəruə ramərkwəmətei mamtərhav. Kɨni kupən ye jea laet iriə seven kamhauək. In a Nanmɨn kape Kughen, iriə seven.  
\v 6 In a kupən ye jea kape king, nar kɨrik aikɨn rəmhen kɨn tahik, mərɨg rəmhen kɨn glas yame rərir maməsiə.  
\p Kɨni in a ye kwerkwan, nar mɨragh mɨnə, kamni kɨmə “jerubim,” iriə kuas, kasarkurao ye jea ehuə kape King. Nɨmrɨriə rɨpsaah pɨk, mamswin-pən apnapɨg əmə ye nɨprairiə mɨne nɨmeitairiə.  
\v 7 Yame kupən ikɨn, rəmhen kɨn laeon. Yame ror kɨraru kɨn, rəmhen kɨn kau. Yame ror kɨsisər kɨn, kapən kapə rəmhen kɨn yermamə. Kɨni yame ror kuas kɨn, rəmhen kɨn kweriə yame raviə.  
\v 8 Nar mɨragh mɨnə a kuas, təmər-əmərɨriə sikis. Kɨni nɨmrɨriə ramswin-pən apnapɨg əmə irəriə, mɨvən ye tɨkɨrkəvɨriə. Nɨpɨg m-fam kasəni nɨpei, yenpɨg mɨne yeraan, mhapəh nhapəhyen, mamhani mhamə,  
\q1 “Kughen Yermaru, Nagheen Rehuə Pɨk.  
\q2 In ramərhakə, mamərhakə, mamərhakə pɨk.  
\q1 In rɨnamarə rerɨn, mamarə ai taktəkun, tukrɨpiarə rerɨn mɨn.”\x - \xo 4:8 \xt Eks 3:14\x*   
\p
\v 9 Kɨni nar mɨragh mɨnə a, kamhani nəfrakɨsien ye nehuəyen kape Kughen, mamhavəhsi-pən nɨsiaiyen kɨmin, mamhani vi vi King yame ramkwətə-pən ye jea, mamarmaru mamarə rerɨn, infamien rɨrkək.  
\v 10 Iriə kamhani vi vi In, nəmehuə mɨnə, iriə m-fam 24, kasənɨmkur ye nɨhu yermamə a yame ramkwətə-pən ye jea, mamarmaru, mamarə rerɨn, infamien rɨrkək, masəgnəgɨn In. Kwəsəvəvhao kɨn kəvəvhao kape king, məkneikɨn, mharəhsi-ta, mɨsərəhu kupən ye jea yame King ramkwətə ikɨn mamarmaru, mamhani mhamə,   
\q1
\v 11 “Kapəmawə Yermaru Kughen,  
\q2 Ik nakatuatuk məmhen əgkəp mə narmamə m-fam tuksəgnəgɨn əmə Ik, mhasiai əmə Ik, meinai Ik nɨmnor narɨmnar m-fam. Nagheem rehuə pɨk.  
\q1 Nɨmnəgkiar əmə mɨni mə narɨmnar m-fam tukhaswin, məkneikɨn kamhaswin əfrakɨs mamhamragh.”   
\c 5  
\s1 Kwaji sipsip raməvi nəkwəkwə yame kɨmnarpəvɨn  
\p
\v 1 Məkneikɨn, yɨmnəm King ramkwətə-pən ye kafan jea, mɨvəh nəkwəkwə yame kɨmnarpəvɨn-arpəvɨn ye kwermɨn matuk. Kɨmɨrai-pən nəgkiarien ye nɨkarɨn mir. Kɨvaan kandel raiyu, kɨvaan ətərəkɨn ye nəpəəg nɨmrɨn m-seven.\fig Kɨvaan kandel raiyu, kɨvaan ətərəkɨn nəkwəkwə yame kɨmnarpəvɨn-arpəvɨn|alt="Unopened book sealed with seven wax seals" src="Scroll_d.jpg" size="col" loc="Near verse" copy="Urs Wegmann" ref="REV 5:1" \fig*  
\v 2 Məkneikɨn yɨmnəm agelo əsanɨn kɨrik raməgkiar pɨk mamaiyoh mɨmə, “?Pa e in rəmhen matuatuk mə to rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel, məvi nəkwəkwə e?”  
\v 3 Mərɨg yermamə kɨrik rɨrkək ye rao ye neai, uə tokrei tanə, uə ye kwənmhaan kape nɨmhəyen, yame in ratuatuk mə to rəvi nəkwəkwə e məvheikɨn.  
\v 4 Yermamə rɨrkək yame ratuatuk mə to rəvi nəkwəkwə məhuekɨn, yakasək pɨk tukun.  
\v 5 Kɨni ai, yemehuə kɨrik rɨmɨni-pə tuk yo mɨmə, “Pəh nasəkien. Ǝm-ru, Kwən e kamni kɨmə, ‘Laeon kape kwənərəus kape Judah,’\x - \xo 5:5 \xt Jen 49:9-10\x* in Nukne Deved,\x - \xo 5:5 \xt Aes 11:1\x* in rɨnapita ta ye narowagɨnien kafan. Kɨni in ratuatuk mə to rakapɨr nehe kandel seven, məvi nəkwəkwə a.”   
\p
\v 6 Məkneikɨn, yɨmnəm kwaji sipsip kɨrik ramərer ye kwerkwan ye jea kape King mɨne nar mɨragh kuas e, kamni kɨmə ‘jerubim,’ mɨne namasur mɨnə iriə 24. Nakəm Kwaji Sipsip a nakməta mə kɨnhopni-ta. Kapan əpat seven, kɨni nɨmrɨn, iriə seven mɨn, iriə a kasərer tuk nanmɨn kape Kughen iriə seven, yamə mɨne rɨmnher-pə kɨn əriə kamhavən ye tanɨmtanə.  
\v 7 Kwaji Sipsip e, rɨvən a ikɨn King ramkwətə-pən ye kafan jea ikɨn, mərao-pən mɨrəhsi-ta nəkwəkwə ye kwermɨ King matuk.  
\v 8 Mɨrəhsi-ta ta nəkwəkwə e, məkneikɨn, nar mɨragh mɨnə, iriə kuas, kamni kɨmə ‘jerubim,’ mɨne namasur, iriə m-fam 24, kasənɨmkur ye nɨhu Kwaji Sipsip. Kɨmnhavəh gita\f + \fr 5:8 \ft  Nəgkiarien kape nəmə Gris rapəh nɨniyen ‘gita,’ mamni əmə ‘hap.’ In nar kɨrik kamuh tuk nəniyen nɨpe, rəmhen kɨn gita.\f* kapəriə, mɨne besin kɨmnor kɨn gol, rukwar kɨn nar kɨrik yame ramənah, mapien huvə. Kɨni nar a ramənah mapien huvə in rəmhen kɨn nəhuakien kape narmamə kape Kughen mɨnə.\x - \xo 5:8 \xt Sam 141:2\x*   
\p
\v 9 Kɨni nar mɨragh mɨnə kuas e, kamni kɨmə ‘jerubim,’ mɨne namasur mɨnə iriə 24, kasəni nɨpei vi kɨrik mhamə,  
\q1 “Ik nakatuatuk məmhen mə to nakvəh nəkwəkwə e,  
\q2 məvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn kɨn.  
\q1 Meinai kɨmɨshopni Ik, nɨtawɨm rɨmnaiyu,  
\q2 Nakarpɨn nɨmraghien kɨn kape narmamə ye tanə m-fam, mɨne kwənərəus m-fam, mɨne kantri m-fam, mɨne yamə mɨne kamhani nəgkiarien m-fam.   
\q1
\v 10 Kɨni nɨmnor əriə kwənhauə ye narmaruyen kafam, kɨni iriə kafam pris mɨnə, kasor wok kape Kughen kapəmawə.  
\q2 Iriə tuksarmaru ye tanɨmtanə.”   
\p
\v 11 Kɨni yɨmɨwaag-pən mɨn məm, mərɨg rɨki agelo mɨnə khapsaah khapsaah khapsaah, to kɨpəh nəhueikɨn-famien əriə. Kasərer mɨsarkurao ye jea kape King mɨne nar mɨragh mɨnə e, kamni kɨmə, ‘jerubim,’ mɨne nəmasur mɨnə.  
\v 12 Kasəni pɨk nɨpei kɨrik mamhani mhamə,  
\q1 “Kwaji Sipsip yame kɨmnhopni, In ratuatuk məmhen mə tukhavəh-si haktə In, meinai In ravəh fam nəsanɨnien, mɨne nɨrkunien, mɨne nautə, mɨne nagheen. !Pəh khasiai In, mɨsəgnəgɨn In!”   
\p
\v 13 Məkneikɨn, yɨmnərɨg narɨmnar fam yame Kughen rɨmnor ye rao ye neai, mɨne ye tanɨmtanə, mɨne ye tame tahik, mɨne ye kwənmhaan kape nɨmhəyen, mɨne narɨmnar fam yame kamhaswin irəriə, iriə m-fam kamhani mhamə,  
\q1 “Pəh nɨni-vi-vi-yen mɨne nɨsiaiyen ramvən tuk King yame ramkwətə-pən ye jea, mɨne tuk Kwaji Sipsip, meinai In ravəh nɨkhakien mɨne narmaruyen.  
\q2 !Pəh nɨni-vi-vi-yen mɨne nəsanɨnien ramvən tuk əriu, mɨvən, mɨvən, mɨvən, mɨpəh norien infamien!”   
\p
\v 14 Məkneikɨn, nar mɨragh e, kamni kɨmə, ‘jerubim,’ iriə kuas, kamhani mhamə, “!Amen!” Kɨni nəmehuə mɨnə kɨsənɨmkur ye nɨhun, mɨsəgnəgɨn In.   
\c 6  
\s1 Kwaji sipsip rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn  
\p
\v 1 Kɨni yakəm Kwaji Sipsip a rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame rəkupən, yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə yame kɨmnarpəvɨn-arpəvɨn kɨn. Məkneikɨn, nar mɨragh e kamni kɨmə, ‘jerubim,’ kɨrikianə irəriə rarar mokrən ehuə rəmhen kɨn karuəruə, mɨmə, “!Yuə-ru!”  
\v 2 Yakwaag haktə məm hos kɨrik khawən. Yermamə yame ramkwətə ye hos ramrəh nəvhagə. Məkneikɨn kəvəvhao-pən kɨn kəvəvhao kɨrik kape king iran. In ramaiyu mamavən rəmhen kɨn yermamə yame rapita ye narowagɨnien, kɨni mamvən mɨn mə tukrapita mɨn.   
\p
\v 3 Kɨni ai, Kwaji Sipsip a rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn, yame ror kɨraru kɨn, kɨni nar mɨragh e kamni kɨmə ‘jerubim,’ yame ror kɨraru kɨn, rarar, mamni mɨmə, “!Yuə-ru!”  
\v 4 Məkneikɨn, hos kɨrik kəwhao raiyu muə. Yermamə yame ramkwətə ye hos, kɨvəhsi-pən nao kape narowagɨnien kɨmin. Kɨni Kughen rameighan-pən kɨn neihuəyen kɨmin mə tukrɨrəhsita nəmərinuyen ye tanɨmtanə. Nuhyen əjir ramavən ikɨn mɨnə fam.   
\p
\v 5 Kɨni ai, Kwaji Sipsip a rakapɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn, yame ror kɨsisər kɨn, kɨni nar mɨragh e kamni kɨmə ‘jerubim,’ yame ror kɨsisər kɨn, rarar, mamni mɨmə, “!Yuə-ru!” Məkneikɨn, yɨmɨwaag-pən məm hos kɨrik kapɨg. Yermamə yame ramkwətə iran ramrəh skel kɨrik kape nəkirien nəvɨgɨnien.  
\v 6 Kɨni yɨmnərɨg rɨki yermamə kɨrik rɨsɨ-pən ye kwerkwan ye nar mɨragh kuas e kamni kɨmə ‘jerubim.’ Mamni-pən tukun mɨmə, “!Yuvən! Kameighan kɨn ik kɨmə takor nɨkumhə kɨmi tanɨmtanə. Tukmə kɨsarakikɨn mane ehuə mhavəh nəvɨgɨnien rɨkəskəh əmə.\f + \fr 6:6 \ft  Gris ramni mɨmə, “Nɨmrɨ wit yame tukor bred kɨn kape nɨpɨg kɨrikianə əmə, nɨmrɨn rhaktə rəmhen kɨn mane yame kamərok tuk wok kape nɨpɨg kɨrikianə, kɨni raes yame tukən ye nɨpɨg kɨrikianə, nɨpɨg rhaktə rəmhen kɨn mane yame kamərok tuk wok kape nɨpɨg kɨrikianə.” Mərɨg nɨpran e, tuksarakikɨn mane ehuə mhavəh nəvɨgɨnien rɨkəskəh əmə.\f* Mərɨg takpəh noriahyen nuknei nai mir e kamni kɨmə ‘olif,’ mɨne ‘grep.’”   
\p
\v 7 Kɨni ai, Kwaji Sipsip a rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn, yame ror kuas kɨn, kɨni nar mɨragh e kamni kɨmə ‘jerubim,’ yame ror kuas kɨn, rarar, mamni mɨmə, “!Yuə-ru!”  
\v 8 Yakwaag-pən məm hos kɨrik kərato. Yermamə yame ramkwətə iran, nhagɨn e Nɨmhəyen. Iriu kwən kɨrik, nhagɨn e Kwənmhaan kape Nɨmhəyen rɨkwasɨg kɨn in mɨravən. Kɨrəvəh neihuəyen mə tukwəhapni narmamə kɨn nao, mwhopni əriə kɨn nɨkumhə, uə kɨn nar aparu mɨnə, uə kɨn nəmhəyen. Kɨrəvəh nehuəyen məknakɨn rəmhen kɨn nɨpar nɨmoptanə kɨrikianə, mɨrəpəh əmə nɨpərɨn kɨsisər.   
\p
\v 9 Kɨni ai, Kwaji Sipsip a rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn, yame ror kɨrkɨrɨp kɨn, məkneikɨn yakwaag-pən ye nəpəəg tebol apa ye Nimə Ehuə kape Kughen, məm narmamə yamə mɨne kɨmnhopni əriə tuk narer-tɨmtɨmien tuk nɨni-ərhavyen nəgkiarien kape Kughen.  
\v 10 Iriə kasokrən apomh mamhani-pən tuk Kughen mhamə, “Ik nakamarmaru ye narɨmnar m-fam. Ik nakəmərhakə; kɨni Ik nəfrakɨsien. ?Mərɨg, tuk nagheen mɨne kɨni Ik nakəkir narmamə ye tanɨmtanə, marpɨn tai nɨtawmawə?”  
\v 11 Kamhani məknakɨn, Kughen rɨvəhsi-pən neipən hawən kɨmi əriə m-fam, mɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Takhawhin pi pom. Piaumiə mɨnə mɨne kakə kapəmiə mɨnə tɨksɨn kasor hanə kafak wok. Pəh kɨseriaji tukhopni piəpiə mɨn narmamə yamə mɨne kɨmɨvəh nɨhupɨn irəriə.”   
\p
\v 12 Kɨni ai, Kwaji Sipsip a rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn, yame ror sikis kɨn, yakəm mig ehuə ramkiu. Mɨrh rɨpɨs rəpɨgnap. Makuə rəwhao rəmhen kɨn nɨtə.\x - \xo 6:12 \xt Joel 2:31; Wok 2:20\x*  
\v 13 Kəmhau mɨnə kɨsəsaah-əsaah mɨseiwaiyu-pə ye nɨmoptanə, rəmhen kɨn nai\f + \fr 6:13 \ft  Jon ramni nai kɨrik kamni kɨmə ‘figtri.’\f* yame nɨmətag ehuə rameitətəg kɨn, kwənkwan yame rapkəh rəsaah.  
\v 14 Kɨni neai rɨrkək, rəmhen kɨn yame kɨmarpəvɨn-arpəvɨn fam təvheitə.\x - \xo 6:14 \xt Aes 34:4\x* Kɨni tukwas mɨnə mɨne tanə mɨnə kɨsəta ye kwənmhaan kapəriə mɨnə.   
\p
\v 15 Kɨni king mɨnə kape tanɨmtanə, mɨne narmaru mɨnə, mɨne namasur mɨnə kape mobael mɨnə, mɨne narmamə yamə mɨne kapəriə nautə rehuə, mɨne narmamə yamə mɨne kamhavəh nehuəyen, mɨne slef mɨnə, mɨne narmamə apnapɨg mɨnə, iriə m-fam khavən mɨserkwaig ye nəpəəg kapier ehuə, uə kasərer ətgɨn kapier mɨnə ye nɨkar tukwas mɨnə.\x - \xo 6:15 \xt Aes 2:10,19-22\x*  
\v 16 Kɨni kɨsasək apomh-pən tuk tukwas mɨnə mɨne kapier ehuə mɨnə mhamə, “!Ǝsaah! Məkwətə-tərəkɨn əmawə merkwaig kɨn əmawə ye nɨmrɨ King e yame ramkwətə ye kafan jea, mɨne tuk niemhaa kape Kwaji Sipsip.\x - \xo 6:16 \xt Hos 10:8\x*  
\v 17 Meinai nɨpɨg a ruauə yame Kughen mɨne Kwaji Sipsip tukravəhsi-ərhav-pə niemhaa kapəriu. ?Kɨni pa nhagɨn rɨrkun narer-huvəyen?”\x - \xo 6:17 \xt Joel 2:11; Mal 3:2\x*   
\c 7  
\s1 Kɨmɨrpen narmamə wan handred foti fo taosen mə kape Kughen  
\p
\v 1 Kɨni ai yakəm agelo kuas kasərer-pən ye nɨkarɨn kuas kape tanɨmtanə, mamharaptərəkɨn nɨmətag kuas ye nɨkarɨn kuas kape tanɨmtanə, mə nɨmətag kɨrik tukrɨpəh nher-herien nɨmoptanə mɨne tahik mɨne naimɨnai.  
\v 2 Kɨmɨvəh-sipən nəsanɨnien kɨmi əriə tuk noriahyen nɨmoptanə mɨne tahik. Məkneikɨn yɨmnəm agelo kɨrik rɨsɨ-pirə. In ravəh nar kɨrik yame Kughen Mɨragh ravəh mə tukror-pən nətətao kɨn ye kafan narmamə. Mokrən apomh kɨn agelo mɨnə e kuas yamə mɨne kɨvəhsi-pən nəsanɨnien kɨmi əriə mə tuksoriah nɨmoptanə mɨne tahik, mɨmə,  
\v 3 “Hapəh pi pom. Kwasɨg ikɨn taksoriah tahik mɨne naimɨnai mɨne tanɨmtanə, tuksərəhu-pən nətətao kape Kughen ye nupanai narmamə kafan mɨnə.”\x - \xo 7:3 \xt 2 Kor 1:22; Efes 1:13\x*  
\v 4 Kɨni yɨmɨvəh nɨhupɨn ye narmamə yamə mɨne kərəhu-pən nətətao kape Kughen irəriə: Iriə m-fam wan handred foti fo taosen. Iriə kwənərəus mɨnə kape Isrel.   
\q1
\v 5 Ye kwənərəus kape Juda, kərəhu-pən nətətao kape Kughen ye narmamə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Ruben, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Gad, iriə twelef taosen.   
\q1
\v 6 Ye kwənərəus kape Asere, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Naftali, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Manase, iriə twelef taosen.   
\q1
\v 7 Ye kwənərəus kape Simeon, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Livae, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Isakara, iriə twelef taosen.   
\q1
\v 8 Ye kwənərəus kape Sebulun, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Josef, iriə twelef taosen. Ye kwənərəus kape Benjamin, iriə twelef taosen.   
\s1 Kwhen yame kasarkaoh kɨn neipən hawən  
\p
\v 9 Kɨni ai, yakwaag əkupən irak, məm kwhen ehuə kɨrik, to kɨpəh nəvheikɨn-famien.\x - \xo 7:9 \xt Jen 15:5\x* Khasɨ-pən ye kantri mɨnə fam, mɨne ye kwənərəus mɨnə fam, mɨne ye nəgkiarien mɨnə fam. Tɨkiriə ror pɨsɨn pɨsɨn. Kasərer kupən ye jea kape King, mɨne Kwaji Sipsip. Mɨsarkaoh mɨn kɨn neipən hawən. Kamhavəh kwermɨ nəmɨr.  
\v 10 Mɨsokrapomh mhani mhamə,  
\q1 “Kughen kapətawə yame ramkwətə ye kafan jea mamarmaru, mɨne Kwaji Sipsip, iriu pɨsɨn əmə kravəh mɨragh ətawə.”   
\p
\v 11 Agelo mɨnə fam kasərer rao rao kɨn jea kape King mɨne nəmehuə mɨnə, mɨne nar mɨragh e kamni kɨmə ‘jerubim’ iriə kuas. Mɨsənɨmkur kupən ye jea kape King, masəhuak kɨmi Kughen  
\v 12 mhamə,  
\q1 “!Amen! Kapətawə Kughen In rhuvə pɨk, makhak pɨk.  
\q2 Nɨrkunien kafan rehuə. Nagheen rehuə. Nəsanɨnien kafan rehuə.  
\q1 Pəh kɨsəgnəgɨn In, mhasiai In, mhani vi vi In kape rerɨn.  
\q1 Amen.”   
\p
\v 13 Məkneikɨn yamehuə kɨrik irəriə raiyoh-pə mɨmə, “?Narmamə mɨnə e kasarkaoh kɨn neipən hawən, iriə nɨ-pa mɨnə e? ?Khasɨ-pən hiə?”   
\p
\v 14 Mərɨg əmə yakmə, “Yemasur. Ik əmə nakɨrkun.”  
\p Kɨni ramrɨpɨn mɨni-pə mɨmə, “Narmamə mɨnə e, kwəsəta ye nəmhəyen ehuə; mɨsaikwas ye kapəriə neipən kɨn nɨtaw Kwaji Sipsip, ror neipən ramhawən.  
\v 15 Ror pən,  
\q1 Iriə kasərer ye nɨmrɨ Kughen, yame ramkwətə mamarmaru.  
\q2 Masəhuak kɨmin ye nəkwai Nimə Kafan yenpɨg mɨne yeraan.  
\q1 Kɨni King e yame ramkwətə-pən ye jea mamarmaru, In tukrhotɨkəm-kəmɨn əriə ye nɨpɨg m-fam.   
\q1
\v 16 Iriə, sweiwei tukrɨpəh nuh-mɨnien əriə.  
\q2 Tukhapəh nɨsakwəkwə-mɨnien.  
\q1 Rukweiha tukrɨpəh mɨn nhenien əriə.  
\q2 Nəpan-əpanien kape mɨrh tukrɨpəh mɨn nəsien əriə.   
\q1
\v 17 Meinai Kwaji Sipsip yame ramkwətə ye kwerkwan ye jea kape King, In tukrarha tuk əriə rəmhen kɨn yermamə yame ramarha tuk sipsip.  
\q2 In tukramkɨr əriə mamvən ye nɨmrɨ nu mɨragh,\x - \xo 7:17 \xt Sam 23:2; Aes 49:9-10; Jon 4:10; 7:37-38; Rev 22:1,17\x* kɨni Kughen tukrɨrai-ta fam nehe nɨmrɨriə.”   
\c 8  
\s1 Nəhuakien in rəmhen kɨn sakrefaes yame kɨvaan əru, nehenap ramənah, mapien huvə, mamvən tuk Kughen  
\p
\v 1 Mərɨg nɨpɨg Kwaji Sipsip a rəvɨt-əpɨr-pɨr nehe kandel yame kɨmɨvaan-ətərəkɨn nəkwəkwə kɨn, yame ror seven kɨn, nəgkiarien rɨrkək ye rao ye neai kape nɨpɨg kwakwə, rəmhen kɨn haf aoa.\x - \xo 8:1 \xt Hab 2:20; Sef 1:7-8; Sek 2:13\x*  
\v 2 Kɨni yakwaag-pən kɨn agelo yamə mɨne kasərer ye nɨmrɨ Kughen, iriə seven, məm iriə kamharəh naiyuk.  
\v 3 Kɨni agelo mɨn kɨrik ramrəh besin kɨrik yame kɨmnor kɨn gol. Besin a, rukwar kɨn nar kɨrik yame ramənah, mapien huvə. Rɨrəh mɨvən marer kupən ye tebol ye nimə ehuə kape Kughen. Kɨvəhsi-pən narɨmnar rɨpsaah yame ror nəmiovɨn kɨmin mə tukrɨvəhsi-pən kɨmi Kughen, iriə nəhuakien kape narmamə kape Kughen mɨnə, mɨvaan apa ye tebol yame kɨmnor kɨn gol, yame ramərer kupən ye jea kape King.  
\v 4 Nəuwəh kape nəmiəv nar a, mɨne nəhuakien kape narmamə mɨnə kape Kughen, yame agelo a rampɨk ye kwermɨn, kashaktə mamhavən tuk Kughen.  
\v 5 Kɨni agelo a ramrəh besin a, mɨvəh nap ye tebol mɨsiai-pən ye besin, mətəgətəg-pən ye tanɨmtanə. Məkneikɨn raroapɨg, karuəruə rarkwomətei, nuvrɨg-uvrɨgien rehuə, kɨni nɨmnɨmien ravən.\x - \xo 8:5 \xt Eks 19:16-18\x*   
\s1 Naiyuk mɨnə  
\p
\v 6 Məkneikɨn agelo seven kwəsərer matuk tuk nherien naiyuk.  
\v 7 Kɨni yame rəkupən rɨmnher naiyuk. Məkneikɨn kamətəg-pən aes mɨne nap mɨne nɨtə ye tokrei tanə. Rɨmuək məs nɨpar tanə kɨrik, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru, kɨni muək məs naimɨnai nɨpərɨn kɨrikianə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru. Kɨni muək məs mənvhirɨk nɨpərɨn kɨrikianə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.   
\p
\v 8 Kɨni agelo yame ror kɨraru kɨn rɨmnher naiyuk, kɨni kərəhu-pən ye tame tahik nar kɨrik rəmhen kɨn tukwas ehuə yame ramuək. Nɨpar tahik kɨrikianə rɨmnor nɨtə kɨn, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.  
\v 9 Rɨmnoriah nar mɨragh yamə mɨne kasarə ye tahik, nɨpərɨn kɨrikianə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru. Moriah mɨn rao mɨnə ye tahik, nɨpərɨn kɨrikianə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.   
\p
\v 10 Kɨni agelo yame ror kɨsisər kɨn rɨmnher naiyuk, məkneikɨn kəmhau ehuə kɨrik rier ta, mamuək rəmhen kɨn kwensiə. Rɨsɨ-faktə ye neai meiwaiyu məwhan muək-pən ye nu mɨnə mɨne nɨmrɨ nu mɨnə nɨpərɨn kɨrikianə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.  
\v 11 Kəmhau a kamni kɨmə ‘Rəukəh Pɨk.’ Rɨmnor nɨpar nu rəukəh, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru. Kɨni narmamə khapsaah yamə mɨne kɨmnhanɨm nu yame rəukəh, kɨmnhamhə.   
\p
\v 12 Kɨni agelo yame ror kuas kɨn rɨmnher naiyuk, nar kɨrik ruh mɨrh mɨne makuə mɨne kəmhau mɨnə, mor nɨpar mɨrh rɨpɨs, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru kaoəsiə. Nɨpar makuə rɨpɨs, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru kaoəsiə. Nɨpar kəmhau rɨpɨs, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru kaoəsiə. Yeraan, rukweiha ramavən nɨpərɨn kɨraru, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨrikianə. Yenpɨg, neai raməsiə nɨpərɨn kɨraru, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨrikianə.\x - \xo 8:12 \xt Aes 13:10; Mak 13:24\x*   
\p
\v 13 Məkneikɨn yɨmnarha-pən maməm kweriə ramivə ye napuə, mokrapomh mɨmə, “!Aweh! !Aweh! !Aweh! Agelo kɨsisər mɨn tukrher naiyuk, mɨrhor nahasien ramvən tuk narmamə ye tokrei tanə.”   
\c 9  
\nb
\v 1 Kɨni agelo yame ror kɨrkɨrɨp kɨn rher naiyuk, məkneikɨn yakəm kəmhau rɨsɨ-faktə ye neai meiwaiyu-pə ye tokrei tanə. Kɨmɨvəhsi-pən ki kɨrik kɨmin tuk nəhitəyen ye nəkwai nɨmɨr ehuə yame reiwaiyu pɨk.  
\v 2 Nɨpɨg rɨmnəhitə ye nəpəəg a, nehenap ramənah rəmhen kɨn nehenap kape nap ehuə. Nehenap yame ramsɨ-pən tuk nəkwai nɨmɨr ruvrɨg əpɨs mɨrh mɨne napuə.  
\v 3 Kɨni nar mɨragh khapsaah kɨsəmhen kɨn kəvɨraiyuk khasɨ-pən ye nehenap a, mɨseiwaiyu-pə. Kɨvəhsi-pən nəsanɨnien kɨmi əriə mə tukshai narmamə kɨn nɨpikovriə, raməmhə pɨk.  
\v 4 Kɨni-pən tuk əriə kɨmə tukhapəh nɨsoriahyen mənvhirɨk mɨne naimɨnai mɨne nəsimien. Mərɨg tuksoriah əmə narmamə yamə mɨne nətətao kape Kughen rɨrkək ye nupanairiə.  
\v 5 Kɨni kɨvəhsi-pən nəsanɨnien kɨmi əriə mə tuksəs narmamə masor nəmhəyen kɨmi əriə tuk makuə kɨrkɨrɨp. Mərɨg tukhapəh nɨshopniyen narmamə. Kɨni nəmhəyen yame iriə tuksərɨg rahah kɨn, in rapita pɨk yame wərawk\f + \fr 9:5 \ft  Gris rapəh nɨniyen “wərawk” mərɨg ramni “skopion.” Nɨpikoɨn raməs əjir, raməmhə pɨk.\f* ramhai əjir.  
\v 6 Ye nɨpɨg mɨnə a, narmamə tuksarkut mə tukhamhə mɨseinein. Mɨsorkeikei pɨk mə tukhamhə, mərɨg to khapəh nhamhəyen.   
\p
\v 7 Yɨmnəm kəvraiyuk eihuə mɨnə a kɨsəmhen kɨn hos yamə mɨne kɨmɨsərer matuk tuk narowagɨnien. Iriə kɨmɨsəvəvhao kɨn nar kɨrik rəmhen kɨn kəvəvhao kape king yame kamor kɨn gol. Kɨni nɨmrɨriə rəmhen kɨn nɨmrɨ yermamə.  
\v 8 Nɨkwəneriə rəpomh rəmhen kɨn nɨkwəne piraovɨn, kɨni kweruriə resrə rəmhen kɨn kweru laeon.  
\v 9 Kɨmɨvitərəkɨn nɨmagɨriə kɨn aean. Nɨpɨg khaivə, təmərməriə rarkərɨk rəmhen kɨn hos khapsaah yamə mɨne kamhavi kat mamhavən ye narowagɨnien.  
\v 10 Nɨpikovriə raməs əjir raməmhə rapita pɨk yame wərawk ramhai əjir. Iriə kamhavəh nəsanɨnien ye nɨpikovriə kape makuə kɨrkɨrɨp tuk norien nəmhəyen kɨmi narmamə.  
\v 11 Kapəriə yamehuə in yermaru kape nəkwai nɨmɨr ehuə yame rewaiyu pɨk. Ye nəgkiarien kape nəmə Isrel ramni mə nhagɨn e Abadon. Ye nəgkiarien kape nəmə Gris ramni mə nhagɨn e Apolion.\f + \fr 9:11 \ft  Apolion, nɨpran e ramni mə, “Yakamoriah.”\f*   
\p
\v 12 !Aweh! Nahasien kupən rɨnor infamien. Mərɨg, nahasien kɨraru apaikɨn tukpirauə.   
\p
\v 13 Məkneikɨn agelo yame ror sikis kɨn ramher naiyuk. Kɨni yakərɨg rɨki yermamə rɨsɨ-pən apa yerki kapən apət tebol yame kɨmnor kɨn gol, yame ramərer kupən ye nɨmrɨ Kughen.  
\v 14 Rɨni-pən tuk agelo a yame ramor sikis kɨn, yame ramrəh naiyuk, mɨmə, “Rɨsɨn-ta agelo kuas yamə mɨne kɨmɨrkwəji əriə apa ye nu eihuə a Yufretes.”  
\v 15 Ror məkneikɨn rɨrɨsɨn-ta agelo kuas a yamə mɨne kərəhu əriə apaikɨn mə tuksərer matuk tuk aoa atuatuk e, mɨne nɨpɨg atuatuk e, mɨne makuə atuatuk e, mɨne newk atuatuk e yame tukɨrɨsɨn əriə kamhavən mɨshopni narmamə ye tokrei tanə, nɨpərɨn kɨrikianə, mhapəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.   
\p
\v 16 Kɨni yɨmɨvəh nɨhupɨn ye mobael mɨnə kapəriə, yamə mɨne kɨsaiyu ye hos, kɨni iriə fam tu handred milian.  
\v 17 Kɨni yakəmrərhav mɨn maməm mɨn narmamə kasaiyu ye hos məkneikɨn: Kɨmɨvitərəkɨn nɨmagɨriə kɨn aean yame rəwhao rəmhen kɨn nap, kɨni ror blu rəmhen kɨn napuə apɨg, kɨni rəokrə rəmhen kɨn nɨmar nai yame rɨmhiak-ɨmhiak. Kɨni kapən kapə hos mɨnə a rəmhen kɨn kapən kapə laeon. Nap, mɨne nehenap, mɨne təpis krhɨsɨ-pən ye nəkwairiə.   
\p
\v 18 Nahasien misɨr e - nap, mɨne nehenap mɨne təpis - krhɨsɨ-pən ye nəkwairiə mrhopni nɨpər narmamə ye tanɨmtanə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.  
\v 19 Kɨni nəsanɨnien kape hos mɨnə e, ramsɨ-pən ye nəkwairiə mɨne nɨpikovriə. Nɨpikovriə rəmhen kɨn kapən kapə snek yame raməkwopah.   
\p
\v 20 Mərɨg narmamə yamə mɨne nahasien misɨr e kɨrhɨpəh nɨrhopniyen əriə, khapəh nɨsararien ye nərɨgien kapəriə. Mhapəh nɨsəpəhyen nəhuakien kɨmi yarmhə mɨnə mɨne nanmɨ kughen eikuə yamə mɨne kamɨvhirəkɨn kɨn gol, uə silva uə bras, uə kapier, uə nai. Narɨmnar mɨnə a kɨsəru, nɨmrɨriə rɨpɨs, nɨprairiə rəpou.  
\v 21 Kɨni narmamə mɨnə a khapəh nɨsararien ye nərɨgien kapəriə tuk nhopniyen narmamə mɨne norien nahawk, mɨne norien kleva, mɨne nor-apnapɨgien nar, mɨne nəkrəhyen.   
\c 10  
\s1 Agelo yame ravəh nəkwəkwə kəskəh  
\p
\v 1 Kɨni ai yakəm agelo mɨn kɨrik, nagheen rehuə, ramsɨ-pən ye neai. Ramvən ye napuə rəmhen kɨn mə kafan neipən. Kɨni mərai-mərai rarkurao ye kapən kapə. Kɨni in rəkhak maməsiə rəmhen kɨn mɨrh. Kɨni nɨhun mir kwəmhen kɨn səpaag ehuə mir yamə mir kɨrauək.  
\v 2 Kɨni in ravəh nəkwəkwə kəskəh ye kwermɨn matuk yame kɨmnəvi. In rərɨp nɨhun matuk ye tahik, mərɨp nɨhun mawor ye nɨmoptanə.  
\v 3 Kɨni mokrən apomh. Rɨkin rəmhen kɨn rɨki laeon. In rokrən apomh, karuəruə rhorpɨn m-seven.  
\v 4 Karuəruə rhorpɨn m-seven, yakmə jakrai-pən ye nəkwəkwə a, mərɨg yakərɨg rɨki yermamə kɨrik rɨsɨ-faktə ye neai mɨmə, “Erkwaig kɨn nəgkiarien e yame karuəruə ramni, mɨpəh nɨrai-pən-ien ye nəkwəkwə.”   
\p
\v 5 Kɨni ai agelo a yame yɨmnəm kupən ramərer-pən ye tahik mɨne nɨmoptanə mɨvəhsi-haktə kwermɨn matuk ye neai,  
\v 6 mɨvəh kwəsu ye nhag yarə rerɨn, yame rɨmnor neai mɨne nɨmoptanə mɨne tahik mɨne narɨmnar fam. Kɨni mɨmə, “Kughen tukrɨpəh nɨwhin-mɨnien.  
\v 7 Mərɨg nɨpɨg agelo yame ror seven kɨn tukrher naiyuk, kɨni nərɨg-məniwənien kape Kughen tukruə mor nəfrakɨsien kɨn ai taktəkun. In tukrɨtərhav rəmhen əmə kɨn yame rɨmɨni ta kupən kɨmi kafan yorwok mɨnə, iriə a kafan profet mɨnə.”   
\p
\v 8 Kɨni ai yakərɨg rɨki yermamə kɨrik ramsɨ-pən ye neai mɨmə, “Yuvən, mɨrəh nəkwəkwə yame kɨmnəvi ye kwermɨ agelo matuk yame ramərer-pən ye tahik mɨne nɨmoptanə.”   
\p
\v 9 Məkneikɨn, yɨmavən maiyoh agelo mə tukrɨvəhsi-pə nəkwəkwə kəskəh a kɨmi yo. Kɨni rɨmə, “Vəh mən. Nar a tukroriah tɨpɨm. Mərɨg tukmə nakən, mərɨg rheikən rəmhen kɨn sukapak.”  
\v 10 Məkneikɨn yɨmavən mɨvəh nəkwəkwə kəskəh ai ye kwermɨ agelo, mən, mərɨg rheikən rəmhen kɨn sukapak. Yɨmnən, mətgai, roriah tɨpɨk.  
\v 11 Kɨni kɨni-pə tuk yo kɨmə, “Ik takaməkeikei mɨni-ərhav narɨmnar mɨnə e yamə tukrɨtərhav-pə tuk nəmə tanə pɨsɨn pɨsɨn mɨnə, mɨne yermaru mɨnə, mɨne narmamə yamə mɨne tɨkiriə ror pɨsɨn pɨsɨn, mɨne narmamə yamə mɨne nəgkiarien kapəriə ror pɨsɨn pɨsɨn.”   
\c 11  
\s1 Yemə mir yame kɨmawarer tuk Yesu  
\p
\v 1 Kɨni ai kɨvəhsi-pə nɨpər nuwig kɨrik kɨmi yo, kɨni kɨmə, “Yuvən, mɨvəh napomhien kape Nimə kape Kughen mɨne tebol. Məvheikɨn mɨn narmamə yamə mɨne kasəhuak aikɨn.  
\v 2 Mərɨg takpəh nɨvəhyen napomhien kape kwənmhaan e iruə, meinai kwənmhaan a kɨvəhsi-pən kɨmi nəmə iruə. Iriə tuksəviəsɨs-əviəsɨs Taon Rhakə mhavən mhavəh makuə foti tu.  
\v 3 Kɨni yakvəhsi-pən nəsanɨnien kɨmi kafak yermamə mir yamə mir e kawarer-ərhav tuk yo. Tukravəhsi-pən neipən has yame ror nɨmtət mə iriu kwərɨg rahah, mawərer-ərhav tuk nɨni-ərhavyen kafak nəgkiarien kape makuə foti tu.”\f + \fr 11:3 \ft  uə tuk nɨpɨg wan taosen tu handred sikisti.\f*  
\v 4 Iriu e, nuknei nai mir e olif, mɨne nar mir e kamərəhu-pən laet irəriu yame kawarer kupən kɨn Yermaru kape tanɨmtanə.\f + \fr 11:4 \ft  Ǝmru narmamə mir e “olif” mɨne “nar kamərəhu-pən laet iran” ye Sek 4:3, 11-14.\f*  
\v 5 Kɨni tukmə yermamə kɨrik rɨmə tukroriah əriu, nap tukrɨsɨ-pən ye nəkwairiu, məs in məkwəru. Tukwhopni-hopni fam narmamə yamə mɨne khamə tuksoriah əriu.  
\v 6 Kɨni kwərə mir e, tukmə kɨrani-ərhav nəgkiarien kape Kughen, marɨvəh nəsanɨnien tuk nətapɨgien kɨn napuə mə nəhig tukrɨpəh nɨpien. Mɨrarkun nukreikɨnien nɨmrɨ nu ruə nɨtə, kɨni mɨrarkun nuhyen narmamə ye tanɨmtanə kɨn naha nhagɨn nahasien yame kaworkeikei mə tukawor.   
\p
\v 7 Kɨni tukrani-ərhav fam nəgkiarien kapəriu, məkneikɨn, nar mɨragh yame ramarə ye nəkwai nɨmɨr ehuə yame reiwaiyu pɨk tukrhaktə muh əriu, mapita əriu mhopni əriu.  
\v 8 Nɨprairiu tukraməmɨr ye swatuk ye taon ehuə e kɨmnəsɨk-pən Yermaru kapəriu ye nai kamarkwao kɨn. Ikɨn aikɨn a, kamni nəgkiarien ukreikɨn kɨrik kɨmə nhagɨn e Sodom, uə Ijip.  
\v 9 Kɨni narmamə yamə mɨne tɨkiriə ror pɨsɨn pɨsɨn, mɨne kwənərəus pɨsɨn pɨsɨn mɨnə, mɨne narmamə yamə mɨne kamhani nəgkiarien pɨsɨn pɨsɨn, mɨne narmamə ye kantri mɨnə fam tukhauə mɨsarha əterɨk ye nɨprairiu, mhapəh nɨseighanien kɨn mə tuknɨm əriu mhavəh nɨpɨg piəpiə kɨsisər mɨne nɨpərɨn.  
\v 10 Narmamə ye tanɨmtanə tuksagien, masor lafet, mhavəhsi-pən narɨmnar kɨmi əriə mɨnə, mɨsagien meinai profet mir e yame kɨmɨwor pɨk nahasien kɨmi əriə kwəramhə.  
\v 11 Kɨni nɨpɨg piəpiə kɨsisər mɨne nɨpərɨn ruə mɨvən, Kughen rɨvəhsi-pən mɨn neihagien kɨmi əriu, kawarer. Narmamə m-fam yamə mɨne kasəm əriu, kɨsakur pɨk.  
\v 12 Məkneikɨn iriu kawərɨg rɨki yermamə kɨrik rɨsɨ-pən ye neai mamni mɨmə, “Warer mɨrauə.” Napuə rɨvəh əriu mɨvən ye rao ye neai. Kɨni tɨkmɨr mɨnə kapəriu kɨsərer əmə mɨsarha əterɨk irəriu.   
\p
\v 13 Kɨni ye nɨpɨg atuatuk a, nɨmnɨmien ehuə kɨrik ramavən moriah nɨpər kwənmhaan kɨrikianə ye taon a, mɨpəh mɨn nɨpərɨn naen. Nɨmnɨmien rɨmnhopni narmamə m-fam seven taosen. Kɨni narmamə m-fam yamə mɨne khapəh nhamhəyen kɨmnhagɨn pɨk, mhani nəfrakɨsien mə Kughen ye rao ye neai, In ravəh neihuəyen.   
\p
\v 14 !Aweh! Nahasien ehuə yame ror kɨraru kɨn nor infamien ai. Mərɨg nahasien yame ror kɨsisər kɨn, pəh nien mə tuktu, ruə.   
\s1 Agelo yame ror seven kɨn ramher naiyuk  
\p
\v 15 Kɨni ai, agelo yame ror seven ken rher naiyuk, məkneikɨn rɨki narmamə rɨsɨ-pən ye neai, mɨsokrapomh mhamə,  
\q1 “Kapətawə Yermaru, mɨne kafan Kristo, iriu kawarmaru ye tanɨmtanə.  
\q2 Narmaruyen kapəriu tukramarə rerɨn.”   
\p
\v 16 Kɨni namehuə mɨnə, iriə m-fam twenti fo, kasəkwətə ye jea kapəriə ye nɨmrɨ Kughen. Mɨseiwaiyu mɨsənɨmkur, masəhuak kɨmi Kughen,  
\v 17 mhamə,  
\q1 “Yakhani vi vi ik, Yermaru Kughen,  
\q2 meinai Ik nɨmɨvəh kafam nəsanɨnien ehuə mɨrikakun mamarmaru.  
\q1 Nagheem rehuə pɨk.  
\q2 Ik nɨmnarə rerɨn, mamarə mɨn ai taktəkun.   
\q1
\v 18 Niemhaa rhai narmamə ye kantri mɨnə; mərɨg niemhaa ehuə kape Kughen tukruə.  
\q2 Nɨpɨg a ruauə yame Ik takəkir narmamə yamə mɨne kwənhamhə, mɨvəhsi-pən nərok kɨmi kafam yorwok mɨnə, iriə e kafam profet mɨnə, mɨne narmamə kafam mɨnə, mɨne narmamə apnapɨg mɨnə mɨne namehuə yamə mɨne kamhasiai nhagɨm.  
\q1 Kɨni nɨpɨg a ruauə yame Ik takoriah narmamə yamə mɨne kasoriah tanɨmtanə.”   
\p
\v 19 Məkneikɨn kɨmnəhitə ye Nimə kape Kughen apa ye neai, kɨni kəm Bokis yame ramor nɨmtətien ye Nɨrpenien kape Kughen ramkwətə imə. Məkneikɨn ramaroapɨg, nuvrɨg-uvrɨgien ramavən, kɨni karuəruə ramərkwəmətei, kɨni nɨmnɨmien ramavən, kɨni aes raməsaah-pə.   
\c 12  
\s1 Piraovɨn mɨne nar mɨragh rəmhen kɨn algita  
\p
\v 1 Kɨni nɨmtətien ehuə kɨrik rɨmasɨ-pən ye neai, mor nar vi kɨrik irak yakakur. Piraovɨn kɨrik ramvən ye mɨrh rəmhen mə kafan neipən. Mamkwətə mərɨp-pən nɨhun ye makuə. Məvhəvhao kɨn kəmhau twelef.  
\v 2 Mamasək pɨk mamərɨg nəmhəyen meinai rɨnor tɨpɨn, kɨni natukreimək.  
\v 3 Kɨni yɨmnəm nɨmtətien pɨsɨn kɨrik rɨmasɨ-pən mɨn ye neai. In e nar mɨragh ramhen kɨn algita ehuə. In rəwhao; kapən kapə rɨsɨp iriə seven. Kapən apət ten. Məvhəvhao kɨn kəvəvhao kape King, seven.  
\v 4 Nɨpikovɨn ramuh-ita kəmhau mɨnə ye neai. Mɨpɨki-əhu nɨpərɨn kɨrikianə kɨsəsaah mɨseiwaiyu-pə ye tokrei tanə, mɨpəh mɨn nɨpərɨn kɨraru.\f + \fr 12:4 \ft  Tukmə ror nɨpran e ramni mə Setan rɨvi-ta agelo tɨksɨn ye rao ye neai, kɨsəsaah, mɨseiwaiyu pən ye tokrei tanə. Ǝmru nəgkiarien kɨrik ramvən kɨmi Setan ye Ezik 28:11-19 mɨne Aes 14:12-15.\f* Məkneikɨn, algita a ruə marer ye nɨmrɨ pian a yame natukreimək. Tukmə tɨni rarha, rətgai.\f + \fr 12:4 \ft  Tukmə ror pian a Meri, mamə kape Yesu; kɨni Setan in algita. Tukmə Yesu rarha, kɨni Setan tukroriah.\f*\x - \xo 12:4 \xt Mat 2:13-14\x*  
\v 5 Pian a rɨrəh tɨni yerman, yame In tukrarmaru ye kantri mɨnə fam. In rɨrəh kwətavhə yame kɨmnor kɨn aean, [ramhajoun mə nagheen rehuə]. Mərɨg Kughen rɨmɨvi-ta kwajikovə en tuk algita, mɨwəhsi-haktə In ruvən ye neai məkwətə ye jea kafan mamarmaru.  
\v 6 Mərɨg pian a rɨmnap mɨvən apa ye tɨpəvsɨk. Kughen rɨmnapnəpeinə ta ye kwənmhaan a mə tukramarə ikɨn. Tukamarha tukun keriaji nɨpɨg wan taosen tu handred sikisti.\f + \fr 12:6 \ft  uə makuə 42, uə newk kɨsisər mɨne makuə sikis.\f*   
\p
\v 7 Kɨni narowagɨnien kɨrik apa ye rao ye neai. Mikael\x - \xo 12:7 \xt Dan 10:13,21; 12:1\x* mɨne kafan agelo mɨnə kɨmnhauh algita mɨne kafan agelo mɨnə. Kɨni algita mɨnə kafan agelo mɨnə kɨmnhauh mɨn əriə.  
\v 8 Mərɨg algita, nagheen rapəh nəmhenien. Mikael mɨne kafan mɨnə kɨsəpita əriə, mɨsher yerhav kɨn əriə ye rao ye neai.  
\v 9 Kɨmnharəh algita ehuə a, mɨsarakikɨn-əhu ye tokrei tanə. In a in snek kupən,\x - \xo 12:9 \xt Jen 3:1\x* kamni kɨmə Setan uə Yarhmə. In ramkɨr oror narmamə m-fam ye tanɨmtanə. Kɨmnarakikɨn-əhu in,\x - \xo 12:9 \xt Jen 3:14-15; Luk 10:17-18; Jon 12:30-31; Kol 2:15\x* iriə kafan agelo mɨnə fam.   
\p
\v 10 Kɨni yakərɨg rɨki yermamə kɨrik rɨsɨ-pən ye neai mokrapomh mɨmə,  
\q1 “Taktəkun ai, Kughen kapətawə rɨmɨvəh mɨragh ətawə.  
\q2 Taktəkun ai Kughen ramhajoun mə in Yermaru, nagheen rehuə.  
\q1 Kɨni taktəkun ai, Kristo kafan ramhajoun mə in ravəh mɨn nəsanɨnien mɨne nehuəyen ye narɨmnar m-fam.  
\q2 Ror məkneikɨn mə taktəkun ai, kɨnarakikɨn-əhu Setan ye nɨmrɨ Kughen.  
\q1 Setan e in e raməkər-əkər pən piautawə mɨnə kɨmi Kughen yenpɨg mɨne yeraan.   
\q1
\v 11 Mərɨg piautawə mɨnə kɨmnhauh in mɨsapita ye nəsanɨnien kape nɨtaw Kwaji Sipsip mɨne nɨni-ərhavyen nəgkiarien kape Kughen.  
\q2 Mɨsapita mɨn in meinai tukhopni pawk əriə, rɨkiriə rapəh nəsɨkien nɨmraghien kapəriə.   
\q1
\v 12 Kɨmiə yamə mɨne nakasarə ye rao ye neai, sagien meinai kɨmnarakikɨn-ərhav algita.  
\q2 Mərɨg, !Aweh! Nahasien tukruə ye nɨmoptanə mɨne tahik, meinai Setan rɨmneiwayu-pən tuk əriu.  
\q1 Niemhaa ramhai pɨk in, meinai in rɨrkun mə ipakə əmə rɨneriaji kafan nɨpɨg.”   
\p
\v 13 Algita rəm mə kɨmnarakikɨn-əhu ye tokrei tanə, rarar, mɨrpəhu piraovɨn yame rɨmɨrəh tɨni yerman.  
\v 14 Mərɨg kɨwəhsi-pən kwermɨ kweriə kɨmi pian a, tukrɨrəh, mivə mɨvən apa ye kwənmhan Kughen rɨmnapnəpeinə iran apa ye tɨpəvsɨk.\f + \fr 12:14 \ft  Meri rɨkɨr Yesu kɨravən apa Ijip kape newk kɨsisər. Ǝmru Mat 2:13-18\f* Ikɨn aikɨn a, tukrap tuk snek, tukamarha huvə tukun kape nɨpɨg wan taosen tu handred sikisti.\f + \fr 12:14 \ft  Gris ramni mə “kamarh tukun tuk nɨpɨg kɨrikianə, mɨne nɨpɨg kɨraru, mɨne nɨpərɨn,” mərɨg nɨpran e ramni mə, “newk kɨsisər mɨne makuə sikis” uə “nɨpɨg wan taosen tu handred sikisti.”\f*  
\v 15 Mərɨg snek a rɨmɨruə kɨn nu rəmhen kɨn yapiwən ehuə kɨrik mə narh tukrɨrəh pian a mamvən.  
\v 16 Mərɨg nɨmoptanə rɨmnasitu ye pian a məkwaag mətgai nu ehuə yame algita rɨmɨruə kɨn.  
\v 17 Kɨni niemha rhai pɨk algita tuk pian a. Marar mɨvən mə tukhauh mɨn kafan mɨnə kwənərəus. In e narmamə yamə mɨne kasor nəkwai Kughen masərer tɨmtɨm tuk nɨni-ərhavyen Yesu.  
\v 18 Algita a rɨmavən marer apa ye nɨpakɨr apa ye tahik.   
\c 13  
\s1 Nar mɨragh yame rɨmnateih haktə tahik  
\p
\v 1 Kɨni yɨmnəm nar mɨragh ehuə kɨrik rɨmnateih haktə tahik. Kapan əpat ten. Kɨni rɨmnukrai-pən kəvəvhao kape king ye kapan əpat mɨnə. Kapan kapə rɨsɨp iriə seven, kɨni kɨrai-pən nəgkiarien kɨrikianə kɨrikianə irəriə yame ramni hah Kughen.  
\v 2 Nar mɨragh a yɨmnəm rəmhen kɨn pusi ehuə kamni kɨmə leped. Mərɨg nɨhun mɨnə kɨsəmhen kɨn nar mɨragh kɨrik kamni kɨmə bea. Kɨni nəpəəg nəkwan rəmhen kɨn laeon. Algita rɨvəhsi-pən nəsanɨnien mɨne narmaruyen mɨne nehuəyen kafan kɨmi nar mɨragh a.  
\v 3 Kɨmnhoteih kapən kapə nar mɨragh e kɨrik, kɨmə tɨkrɨmhə; mərɨg rɨpəh, mɨmragh mɨn. Kɨmnhoteih pawk kapən kapə, rɨpəh nɨmhəyen, narmamə m-fam ye tanɨmtanə kɨsakur, mhakwasɨg kɨn.  
\v 4 Masarar masəgnəgɨn mɨn algita meinai in rɨmɨvəhsi-pən neihuəyen kɨmi nar mɨragh a. Masəgnəgɨn nar mɨragh a mɨsaiyoh mhamə, “?Pa rəmhen kɨn nar mɨragh a? Rɨrkək. ?Kɨni pa rɨrkun nuhyen? Rɨrkək.”   
\p
\v 5 Kɨmneighan kɨn nar mɨragh a mə in tukrəgkiar ausit mɨni-hah Kughen. Kɨmneighan kɨn neihuəyen kɨmin mə in rɨrkun norien naha nhagɨn yame in rorkeikei kape makuə foti tu.\f + \fr 13:5 \ft  Makuə 42 rəmhen kɨn nɨpɨg wan taosen tu handred sikisti, uə newk kɨsisir, makuə sikis. Ǝmru Rev 11:2, 3, mɨne 12:6.\f*  
\v 6 Kɨni in rɨmɨni nəgkiarien hah rɨpsaah ye Kughen, mɨne nhagɨn, mɨne imei Kughen,\x - \xo 13:6 \xt Dan 8:10-11\x* in e, narmamə yamə mɨne kasarə ye rao ye neai.\x - \xo 13:6 \xt Efes 2:6\x*  
\v 7 Kɨmɨvəhsi-pən mɨn nəsanɨnien kɨmin mə tukrarowagɨn iriə narmamə kape Kughen mɨnə, mapita əriə. Kɨni kɨvəhsi-pən nehuəyen kɨmin tuk narmaruyen ye narmamə ye kwənərəus mɨnə fam, mɨne narmamə yamə mɨne tɨkiriə ror pɨsɨn pɨsɨn, mɨne yamə mɨne kamhani nəgkiarien pɨsɨn pɨsɨn, mɨne kantri mɨnə fam.  
\v 8 Narmamə mɨnə fam ye tokrei tanə tuksəhuak kɨmi narmɨragh a. Mərɨg narmamə tɨksɨn tukhapəh nɨsəhuakien kɨmin, iriə e yamə mɨne kwərai-pən ta nhagriə ye Nəkwəkwə kape Nɨmraghien kwasɨg ikɨn Kughen rɨpior narɨmnar fam. Nəkwəkwə a kape Kwaji Sipsip yame kɨmnhopni.   
\q1
\v 9 Yermamə yame nɨmətɨrgɨn rarə in tukraməkeikei mətərɨg huvə kɨn.   
\q1
\v 10 Tukmə kɨmə tukvəhsi-pən yermamə kɨrik ye kalabus, pəh ruvən.  
\q2 Tukmə kɨmə tukhapni yermamə kɨrik kɨn nau, pəh khapni kɨn nau.  
\p Nəgkiarien e nɨpran ramni mə narmamə kape Kughen mɨnə tukasəkeikei mɨsərer tɨm tɨm tuk nhatətəyen iran.   
\s1 Nar mɨragh yame rɨmnateih haktə nɨmoptanə  
\p
\v 11 Kɨni yɨmnəm mɨn nar mɨragh kɨrik rɨmnateih haktə nɨmoptanə mhaktə. Kapan əpat kɨraru rəmhen kɨn kwaji sipsip kɨrik. Mərɨg rəgkiar, rɨkin rəmhen kɨn algita kɨrik.  
\v 12 In ramor atuə kɨn kape nar mɨragh kupən e yame kapən kapə seven, mɨvəh fam nehuəyen kafan. Kɨni maməkeikei kɨmi narmamə m-fam ye tanɨmtanə mə iriə tuksəhuak kɨmi nar mɨragh kupən yame kɨmnhoteih kapən kapə kɨni ruahuvə mɨn.  
\v 13 Kɨni nar mɨragh e kapan əpat kɨraru rɨmnor nɨmtətien ehuə pɨsɨn pɨsɨn. Marə mor mɨn nap rɨsɨ-pən ye neai mamuə ye tokrei tanə ye nɨmrɨ narmamə.  
\v 14 Kughen rɨmneighan-pən kɨn nəsanɨnien kɨmi nar mɨragh e yame kapan əpat kɨraru mɨmə in rɨrkun norien nɨmtətien ye nɨpɨg ramərer iriu nar mɨragh yame kapan kapə seven. In rameikuə ye narmamə ye tokrei tanə kɨn nɨmtətien yamə mɨne in ramor. Kɨni mɨni-pən tuk əriə mə tukasəkeikei mɨsərai kapier mhasɨgəvɨn nanmɨ nar mɨragh a kɨmnhoteih kapan kapə kɨni ruahuvə mɨn, mhasiai in.  
\v 15 Kɨni Kughen rɨmneighan-pən kɨn nəsanɨnien kɨmi nar mɨragh yame kapan əpat kɨraru, mə tukreihagh-pən ye kapier yame rɨsɨgovɨn nanmɨ nar mɨragh e kapan kapə seven, mə tukrəgkiar, mamni mə tukhopni narmamə yamə mɨne khapəh nhasiaiyen in.  
\v 16 Kɨni in raməkeikei kɨmi narmamə m-fam əgkəp - nəmehuə mɨnə, mɨne narmamə apnapɨg mɨnə, mɨne narmamə kapəriə nautə rehuə, mɨne narmamə yamə mɨne kapəriə nar kɨrik rɨrkək, mɨne slef mɨnə, mɨne narmamə pəh nien mə slef mɨnə, mə tukhavəh nətətao kafan ye kwermɨriə matuk uə nupanairiə.  
\v 17 Mərɨg narmamə yamə mɨne khapəh nhavəhyen nətətao a, kaseinein nɨvəhyen nɨmrɨ nar kɨrik, mɨne norien salem kɨn nar kɨrik. Nətətao e, in nhag narmɨragh e yame kapan kapə seven, uə namba yame ramor nɨmtətien ye nhagɨn.  
\v 18 Ror məkneikɨn mə kɨmiə takasəkeikei mhavəh nɨrkunien. Tukmə nɨrkunien kafam rəmhen, nakɨrkun nɨniyen nɨpran. Namba e in 666. In ramor nɨmtət ye yermamə.   
\c 14  
\s1 Kwaji sipsip mɨne narmamə wan handred foti fo taosen  
\p
\v 1 Kɨni ai, yakarha-pən məm Kwaji Sipsip ramərer apa ye tokrei tukwas a Saeon. Kɨni narmamə wan handred foti fo taosen kasərer iriə min. Kɨni kɨmɨrai-pən nhag Kwaji Sipsip mɨne Rɨmni ye nupanairiə.  
\v 2 Kɨni yakərɨg nəgkiarien kɨrik rɨsɨ-pən ye neai. Rɨkin rehuə rəmhen kɨn tahik ehuə kɨrik yame ramuh nəpəəg kwənharuəruə uə məmhen mɨn ye karuəruə yame ramarkwəmətei. Kɨni mamhen mɨn kɨn narmamə khapsaah kamhauh gita.\f + \fr 14:2 \ft  Nəgkiarien kape nəmə Gris rapəh nɨniyen ‘gita,’ mamni əmə ‘hap.’ In nar kɨrik kamuh tuk nəniyen nɨpe, rəmhen kɨn gita. \f*  
\v 3 Kɨni iriə kasəni nɨpe vi kɨrik apa kupən ye jea kape King mɨne nar mɨragh kuas a kamni kɨmə ‘jerubim’ mɨne namehuə mɨnə. Narmamə apnapɨg kaseinein nɨpe a. Narmamə wan handred foti fo taosen əmə yamə mɨnə e Kughen rɨmnərok nɨmraghien kapəriə muəpɨk-ta əriə ye tanɨmtanə,\x - \xo 14:3 \xt 1 Pita 1:19\x* iriə kharkun nənien nɨpe e.  
\v 4 Narmamə mɨnə e iriə e, yamə mɨne kɨmɨsarha huvə tuk kapəriə nɨmraghien, mə nəmkɨmɨk rɨrkək irəriə. Iriə khapəh nhakɨrien piraovɨn. Iriə nəmə vi mɨnə.\x - \xo 14:4 \xt 2 Kor 11:2; Rev 21:9\x* Mamhakwasɨg kɨn Kwaji Sipsip e, mhavən ikɨn pukaa ramvən ikɨn. Kughen rɨnərok-ta nɨmraghien kape narmamə mɨnə a. Iriə kape Kughen əmə mɨne Kwaji Sipsip e. Iriə kɨsəmhen kɨn nəvɨgɨnien yame kɨmnəhuak vi əmə kɨn nəsimien, yame kɨvəhsi-pən kɨmi Kughen mɨne Kwaji Sipsip.  
\v 5 Iriə khapəh nɨseikuəyen nɨpɨg kɨrik. Kɨni nar kəskəh kɨrik rɨrkək mə tukror əriə kasəmkɨmɨk ye nɨmrɨ Kughen.   
\s1 Agelo misɨr kɨsisər  
\p
\v 6 Kɨni ai yakəm mɨn agelo kɨrik ramivə yerpɨrɨg ye nɨmago-ago. In ramni-ərhav nəvsaoyen huvə yame rɨmnarə rerɨn, infamien rɨrkək kɨmi narmamə ye tokrei tanə, ye kantri mɨnə fam, mɨnə kwənərəus mɨnə fam, mɨnə narmamə yamə mɨne kamhani nəgkiarien pɨsɨn pɨsɨn, mɨne narmamə yamə mɨne tɨkiriə ror pɨsɨn pɨsɨn.  
\v 7 In rokrapomh mamni mɨmə, “Hagɨn kɨn Kughen mhasiai In. Kɨni mhani nəfrakɨsien ye kafan neihuəyen. Meinai in a nɨpɨg atuatuk kafan ruauə tuk nəkirien nɨmraghien kape narmamə. Səgnəgɨn In. In rɨmnor rao ye neai, mɨne nɨmoptanə, mɨne tahik, mɨne nɨmrɨ nu mɨnə.”   
\p
\v 8 Kɨni agelo mɨn kɨrik yame ror kɨraru kɨn raməri-pən mamni mɨmə, “!Babilon rɨmamɨr! !Babilon rɨmamɨr! !Babilon Ehuə Nagheen Rehuə rɨmamɨr, meiwaiyu! In rəmhen kɨn piraovɨn kape swatuk yame ravi-pə narmamə ye kantri mɨnə fam khauə mamhanɨm waen iriə min. Mərɨg waen nin, in a nɨrpəhuyen nətəwaoyen. Maməkeikei kɨmi narmamə mə tuksor norien has iriə min. Kɨni nɨpɨg kamhanɨm waen a, iriə kamhavi-pə niemhaa kape Kughen tuk əriə.”   
\p
\v 9 Kɨni agelo mɨn kɨrik yame ror kɨsisər kɨn ramkwasɨg kɨn əriu. Mokrən apomh mamni mɨmə, “Narmamə yamə mɨne kasəhuak kɨmi nar mɨragh yame kapən kapə iriə seven, mɨne nanmɨ nar yame kɨmnor kɨsɨgovɨn kɨn, kɨni mhawəh nətətao kafan ye nupanairiə uə kwermɨriə,  
\v 10 iriə tukasəkeikei mhanɨm waen ni piraovɨn e, in e niemhaa kape Kughen. Waen e kɨpəh nəkwər-əkwərien kɨn nu. Tuksərɨg nəmhəyen ye nap mɨne kwənkwikwə yamə mir kawəkwəru əriə ye nɨmrɨ agelo rhakə mɨnə mɨne Kwaji Sipsip.  
\v 11 Kɨni nəuwəh kape nap yame raməs əriə mor nəmhəyen kɨmi əriə, in ramənah nɨpɨg mɨnə fam, infamien rɨrkək. Narmamə yamə mɨne kasəhuak kɨmi nar mɨragh yame kapən kapə seven mɨne nanmɨ nar yame kɨmnor kɨsɨgovɨn in kɨn, mhavəh nətətao kafan, iriə tukhapəh nɨsapɨsien yenpɨg mɨne yeraan.”  
\v 12 Nəgkiarien e nɨpran ramni mə narmamə kape Kughen yamə mɨne kasor nəkwan tukasəkeikei mɨsərer tɨm tɨm əmə tuk nhatətəyen iran.   
\p
\v 13 Kɨni yɨmnərɨg mɨn rɨki yermamə kɨrik rɨsɨ-pən apa ye neai mɨmə, “Takrai-pən nəgkiarien e ye nəkwəkwə, ‘Taktəkun ai, mamvən, narmamə kape Yermaru, to khamhə pawk, mərɨg tuksarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs.’”  
\p Kɨni Nanmɨn kape Kughen rɨmə, “!Nəfrah! Iriə tuksapɨs ye nəmnhawkien kapəriə, meinai tukhavəh kwənkwai wok kapəriə.”   
\s1 Agelo rampɨk ta narmamə ye tanɨmtanə  
\p
\v 14 Kɨni ai yɨmnarha-pən məm napuə hawən kɨrik, məm yermamə kɨrik ramkwətə-pən ye napuə. Kwən a in rəmhen kɨn Ji Yermamə. In rəvəvhao kɨn kəvəvhao kape King, yame kɨmnor kɨn gol. Mamrəh nau iko kɨrik.  
\v 15 Kɨni yɨmnəm mɨn agelo kɨrik rɨsɨ-pən apa ye Nimə kape Kughen muə, kɨni mokrən apomh kɨn yermamə a ramkwətə-pən ye nɨmar-mar napuə, mɨmə, “Rəh kafam nau iko mɨvən marpai. Meinai nɨpɨg kape narhakɨnien nəvɨgɨnien ruauə, kɨni nəsimien ye tanɨmtanə ruəmruə.”  
\v 16 Kɨni yɨmnəm yermamə yame ramkwətə-pən ye nɨmar-mar napuə rɨmowhan nao iko kafan muə ye tokrei tanə, mɨpɨk narmamə m-fam rəmhen kɨn yame nəsimien yame ruəmruə tuk nɨvəhyen.   
\p
\v 17 Kɨni agelo kɨrik mɨn rɨmatərhav-pə ye Nimə kape Kughen apa ye rao ye neai, mamrəh mɨn nao iko.  
\v 18 Agelo mɨn kɨrik yame ramarha tuk nap ye tebol, rɨsɨ-pən ye tebol muə, kɨni mokrən kɨn agelo yame ravəh nao iko mɨmə, “Narmamə ye tanɨmtanə kɨsəmhen kɨn kwənkwai grep yame ruəmhiak. Vəh kafam nao iko mɨpɨk əriə.”  
\v 19-20 Məkneikɨn, agelo e rɨmowhan kafan nao iko, mɨvən ye tanɨmtanə, kɨni mɨpɨk-ta narmamə yamə mɨne kɨsəmhen kɨn kwənkwai grep yame rɨmhiak. Kɨni marakikɨn əriə apa iruə ye taon, apa ye kwənmhaan ehuə yame kaməviəsɨs kwənkwai grep ikɨn, mə nehen tukraiyu. Ikɨn aikɨn a, Kughen ramor niemhaa kɨmi narmamə mɨvəhsi-pən narpɨnien kɨmi əriə. Tukəviəsɨs əriə, nɨtawriə tukraiyu aikɨn, rəmhen kɨn nu ehuə kɨrik yame napomhien kafan rəmhen kɨn tri handred kilometa, kɨni rəmnɨm pɨk. Tukmə hos kɨrik rəviəfugɨn, reriəji nɨpəghigɨn.   
\c 15  
\s1 Narmamə kape Kughen kasəgnəgɨn In  
\p
\v 1 Kɨni yakarha-pən ye rao ye neai məm nɨmtətien kɨrik, yakakur. Agelo seven kamhavəh narpɨnien, iriə seven, mamhauə. Narpɨnien mɨnə e, iriə kasor niemhaa kape Kughen tukror piəpiə, infamien iran.  
\v 2 Məkneikɨn, yɨmnəm nar kɨrik rəmhen kɨn tahik, mərɨg kɨmnor kɨn glas, nap ramuək iran. Narmamə tɨksɨn kasərer ye nɨkar-kar tahik a. Iriə e yamə mɨne kɨmɨsarowagɨn mɨsapita nar mɨragh a kapən kapə seven mɨne nanmɨ nar yame kɨmnor kɨsɨgovɨn kɨn, mɨne namba yame ramor nɨmtət ye nhagɨn. Kughen rɨmɨvəhsi-pən gita\f + \fr 15:2 \ft  Nəgkiarien kape nəmə Gris rapəh nɨniyen ‘gita,’ mamni əmə ‘hap.’ In nar kɨrik kamuh tuk nəniyen nɨpe, rəmhen kɨn gita.\f* mɨnə kɨmi əriə,  
\v 3 kamhauh, masəni nɨpe kape Kwaji Sipsip mɨne Moses kupən, yorwok kape Kughen, mamhani mhamə,  
\q1 “Yermaru Kughen Nagheem Rehuə Pɨk Ǝgkap.  
\q2 Yaksəm kafam norien ehuə mɨnə, yaksakur.  
\q1 !Ik King kape rerɨn! !Norien kafam ratuatuk əfrakɨs!   
\q1
\v 4 Yermamə kɨrik to rɨpəh nɨpəhyen nɨsiaiyen Ik, Yermaru.\x - \xo 15:4 \xt Jer 10:7; Sam 86:9-10\x*  
\q2 Kɨni yermamə kɨrik to rɨpəh nɨpəhyen nɨvəh-sihaktəyen nhagɨm.  
\q1 Meinai Ik pɨsɨn əmə nakəmərhakə.  
\q2 Narmamə ye kantri mɨnə fam tuksəm mə norien mɨnə fam kafam kɨsatuatuk, mhauə masərer ye nɨmrɨm mamhani vi vi Ik.”   
\p
\v 5 Kwəsəni-ta nɨpe a, yakwaag faktə ye rao ye neai, məm kɨmnəhitə-pən Ikɨn Kughen Ramarə Ikɨn. In e, Nimə Tapolen kape Kughen\f + \fr 15:5 \ft  Ye nəkwai Nimə Tapolen, bokis kɨrik aikɨn yame kɨwəhsi-pən Natuakəmien 10. Ǝmru Eks 38:21, Nam 1:15.\f*.  
\v 6 Agelo seven khasɨ-pən apa Ikɨn Kughen Ramarə Ikɨn, mamhavəh narpɨnien mɨnə, iriə seven. Iriə kamhavən ye neipən vi e yame raməsiə, kamni kɨmə ‘linen.’ Kɨmɨvitərəkɨn nɨmagɨriə kɨn kətəut yame kɨmnor kɨn gol.  
\v 7 Məkneikɨn, nar mɨragh e kamni kɨmə ‘jerubim’ iriə kuas, kɨni kɨrik irəriə rɨvəhsi-pən besin kɨmnor kɨn gol seven kɨmi agelo mɨnə a iriə seven. Besin mɨnə a khakwar kɨn niemhaa kape Kughen yame ramarə rerɨn.  
\v 8 Məkneikɨn, nətokien yame ramor nɨmtətien ye neihuəyen mɨne nɨkhakien kape Kughen rauvɨg əpɨs Ikɨn Kughen Ramarə Ikɨn, kɨni narmamə kɨseinein nɨsauru-pənien Ikɨn Kughen Ramarə Ikɨn mɨseriaji agelo seven khavəh-siərhav fam narpɨnien mɨnə seven.   
\c 16  
\s1 Besin seven yamə mɨne khakwar kɨn niemhaa kape Kughen  
\p
\v 1 Məkneikɨn yakərɨg rɨki yermamə kɨrik rokrən apa Ikɨn Kughen Ramarə Ikɨn, mamni-pən tuk agelo mɨnə seven mɨmə, “Havən. Mɨsətəg-pən besin seven yamə mɨne khakwar kɨn niemhaa kape Kughen ye tanɨmtanə.”  
\v 2 Agelo yame raməkupən rɨvən mətəg-pən besin kafan ye tanɨmtanə. Məkneikɨn, narmamə yamə mɨnə kɨmnhavəh nətətao kape nar mɨragh a kapən kapə seven, mɨne nanmɨ nar yame kɨmnor kɨsɨgovɨn kɨn, nɨmap pien rɨpsaah ye nɨprairiə.   
\p
\v 3 Kɨni agelo yame ror kɨraru kɨn rətəg-pən besin kafan ye tahik. Tahik ror nɨtə kɨn. Rərɨp rəmhen kɨn nɨtaw yermamə yame ruamhə ta. Kɨni nar mɨragh ye tahik mɨnə fam kɨmnhamhə.   
\p
\v 4 Kɨni agelo yame ror kɨsisər kɨn rətəg-pən besin kafan ye nɨmrɨ nu mɨnə, mɨne ye kwerkwai nu mɨnə, ror nɨtə kɨn.  
\v 5 Kɨni yakərɨg rɨki agelo yame ramehuə ye nu mɨnə ramni mɨmə,  
\p “Kughen, Ik pɨsɨn əmə Ik Kughen, nakatuatuk.  
\q2 Ik e yame nɨmnamarə rerɨn, mamarə mɨn taktəkun.  
\q1 Kɨni ratuatuk mə takor məkneikɨn narpɨnien kɨmi narmamə.   
\q1
\v 6 Kapəriə atuk əmə. Meinai iriə kɨmnhavi nɨtaw narmamə kafam mɨnə, mɨne profet mɨnə kafam.  
\q2 Kɨni Ik takvəhsi-pən nɨtə kɨmi əriə mə tukhanɨm.”   
\p
\v 7 Kɨni yakərɨg mɨn tebol\f + \fr 16:7 \ft  Tebol rəgkiar, tukmə ror nɨpran ramni narmamə kape Kughen yamə mɨne kɨmnhopni əriə, kasəmɨr ye nəpəəg tebol apa ye rao ye neai. Ǝm-ru Rev. 6:9.\f* rəgkiar mɨmə,  
\p “!Nəfrah! Yermaru Kughen, Nagheem Rehuə pɨk, nəgkiarien yame nakaməkir narmamə kɨn in rəfrakɨs matuatuk.”   
\p
\v 8 Kɨni agelo yame ror kuas kɨn rətəg-pən besin kafan ye mɨrh. Kɨni mɨrh ravəh nəsanɨnien tuk nɨvaanien narmamə rəmhen kɨn yame nap raməs əjir.  
\v 9 Nəpan-əpanien kape mɨrh raməs əriə, kamhani hah Kughen yame In ramor narpɨnien mɨnə e, mərɨg khapəh nɨsararien ye nərɨgien kapəriə mhauə mhavəh-si haktə In.   
\p
\v 10 Kɨni agelo yame ror kɨrkɨrɨp kɨn rətəg-pən besin kafan apa ikɨn nar mɨragh kapən kapə seven ramkwətə mamarmaru ikɨn. Məkneikɨn, ikɨn mɨnə fam yame in ramarmaru ikɨn kɨsapɨgnap. Kɨni narmamə kasərɨg nəmhəyen mɨsəkwəsɨs nheramriə  
\v 11 mamhani hah Kughen apa ye rao ye neai tuk nəmhəyen mɨne nɨmap kapəriə. Mərɨg khapəh nɨsararien ye nərɨgien kapəriə tuk təvhagə has kapəriə.   
\p
\v 12 Kɨni agelo yame ror sikis kɨn rətəg-pən besin kafan ye nu ehuə e kamni kɨmə Yufretes. Məkneikɨn nu rəmɨt mor swatuk kape king mɨnə tuksəriwək iran mhasɨ-fiak.  
\v 13 Məkneikɨn yakəm nanmɨn has kɨsisər kɨrhəmhen kɨn frog. Kɨrik rɨmɨtərhav ye nəpəəg nəkwai algita; kɨrik rɨmɨtərhav ye nəpəəg nəkwai nar mɨragh kapən kapə seven; kɨrik rɨmɨtərhav ye nəpəəg nəkwai profet eikuə.\f + \fr 16:13 \ft  Rev. 13:11-18 raməvsao kɨn profet eikuə e yame rətei haktə ye nɨmoptanə. Kapan apət kɨraru.\f*  
\v 14 Yarhmə misɨr e kɨrhor nɨmtətien mɨnə. Kɨrhɨtərhav-pən tuk king mɨnə ye tanɨmtanə m-fam, mɨrhokrən kɨn əriə mə tuksofugɨn masərer matuk tuk narowagɨnien ye nɨpɨg yame Kughen Nagheen Rehuə Pɨk tukrəkir narmamə iran.  
\v 15-16 Kɨni yarmhə misɨr e kɨrhofugɨn king mɨnə apa ikɨn kɨrik, ye nəgkiarien kape nəmə Isrel, kamni kɨmə, Amagedon.\f + \fr 16:15-16 \ft  ‘Amagedon’ nɨpran ramni ‘tukwas apa Megido.’ Nakəm kwənmhaan e Megido ye Judges 5:19; 2 King 23:29–30; 2 Kron 35:22.\f*  
\p Kɨni Yesu rɨmɨni mɨmə, “!Arha-pə ru! !Yakaurə rəmhen kɨn yame yəkrəh kɨrik raurə! Rhuvə mə narmamə tukhapəh nɨsapɨrien, masarha, mhapəh nhavəhsi-tayen kapəriə neipən tuk napɨrien mə tukhapəh nɨsaiyu-kopiə-kopiə-yen mɨsaurɨs kɨn.”   
\p
\v 17 Kɨni agelo yame ror seven kɨn rətəg-pən besin kafan ye nɨmago-ago. Məkneikɨn yakərɨg rɨki yermamə kɨrik rɨsɨ-pən apa Ikɨn Kughen Ramarə Ikɨn, mɨsɨ-pən atuatuk ye jea kafan mɨmə, “Ror infamien.”  
\v 18 Məkneikɨn raroapɨg, karuəruə rarkwomətei, nuvrɨg-uvrɨgien rehuə, kɨni nɨmnɨmien ravən. Nɨmnɨmien ehuə kɨrik rɨpəh hanə norien rəmhen kɨn yama.  
\v 19 Kɨni taon ehuə e\f + \fr 16:19 \ft  Tukmə ror taon ehuə e Jerusalem uə Babilon.\f* rarkwopɨr nɨpərɨn kɨsisər. Kɨni taon fam ye kantri mɨnə fam kɨsəsaah mharkək. Kughen, rɨkin ramuh norien has mɨnə kape taon a Babilon, mɨvəhsi-pən kap yame rukwar kɨn waen e in e niemhaa kafan, maməkeikei kɨmin mə tukrɨnɨm fam.  
\v 20 Məkneikɨn kɨmnahiə ta kɨn kwaji tanə mɨnə fam, kharkək. Kɨni kɨpəh nəm-mɨnien tukwas mɨnə.  
\v 21 Kɨni aes rəmhen kɨn kapier ehuə rɨsɨ-pən ye napuə məsaah markwhopni-arkwhopni narmamə. Aes kɨrikianə əmə rəmhen kɨn fifti kilo. Kɨni narmamə kamhani hah Kughen tuk nahasien kape aes, meinai nahasien a in rahas pɨk.   
\c 17  
\s1 Piraovɨn kape swatuk yame rahas pɨk  
\p
\v 1 Məkneikɨn agelo kɨrik ye agelo seven yamə mɨne kamharəh besin seven ruə mɨni-pə tuk yo mɨmə, “Yuə-ru. Pəh yakhajoun ik kɨn narpɨnien yame piraovɨn kape swatuk yame rahas pɨk tukrarə iran. Piraovɨn a in a taon\f + \fr 17:1 \ft  Tukmə ror taon a Babilon uə?\f* yame ramərer ipakə tuk nu mɨnə tɨksɨn.  
\v 2 King mɨnə ye tanɨmtanə kɨmnhavən tukun. Kɨni narmamə kape tanɨmtanə kɨmnhanɨm nin waen, mɨsapɨs iriə min, kɨni mamhavən tukun.”   
\p
\v 3 Kɨni Nanmɨn kape Kughen raməmɨr irak, kɨni agelo a rɨkɨr yo mɨvən apa ye tɨpəvsɨk. Aikɨn, yakəm piraovɨn ramkwətə-pən ye nar mɨragh kɨrik rəwhao. Kɨrai-pən nəgkiarien yame ramni-hah Kughen ye nɨpran. Nar mɨragh a, kapən kapə rɨsɨp-sɨp iriə seven, kapən apət iriə ten.  
\v 4 Kɨni piraovɨn a ramavən ye neipən pepol rəmhen kɨn neipən kape king, mɨne neipən əwhao. Ramor marə-marə ye nɨpran mokwan kwenar mɨruk-pən ye nɨmətɨrgɨn yame kɨmnor kɨn gol mɨne kapier yame nɨmrɨn rhaktə pɨk, mɨne perel. Kɨni in ravəh kap kɨrik kɨmnor kɨn gol, yame rukwar kɨn nahasien kafan yame rəmkɨmɨk pɨk ye nɨmrɨ Kughen mɨne nor-apnapɨgien nar kafan.  
\v 5 Kɨni kɨrai-pən nəgkiarien kɨrik ye nupanan, nɨpran rerkwaig, yame ramni mɨmə,  
\pc TAON EHUƎ IN E BABILON, NAGHEEN REHUƎ.  
\pc IN NƗSƗN NƗPIRAOVƗN MƗNƎ M-FAM KAPE SWATUK.  
\pc KƗNI IN NUKNE NORIEN HAS YAMƎ MƗNE KASƎMKƗMƗK.   
\p
\v 6 Kɨni yakəm mə piraovɨn a rɨnapɨs kɨn nɨtaw narmamə kape Kughen mɨnə. Iriə e narmamə yamə mɨne kɨmɨsarer-ərhav tuk nɨni-ərhavyen Yesu. Yakəm in, nanmɨk rivə.  
\v 7 Məkneikɨn agelo a rɨni-pə tuk yo mɨmə, “?Nakamakur tuk naha? Yo jakpihoprai-pre nəgkiarien erkwaig ye piraovɨn mɨne nar mɨragh yame in ramkwətə-pən iran, yame kapən kapə rɨsɨp iriə seven, kɨni kapan əpat iriə ten.  
\v 8 Nar mɨragh yame nɨmnəm, rɨnamragh, mərɨg rɨpəh nɨmraghien e towei, mərɨg pəh nien mə tuktu tukrhekɨmter, mhaktə-pə ye nəkwai nɨmɨr yame reiwaiyu pɨk, maiyu mamvən, Kughen tukroriah. Kɨni narmamə ye tanɨmtanə yamə mɨne nhagriə rɨrkək ye Nəkwəkwə kape Nɨmraghien tuksəm nar mɨragh a yame rɨmamragh, mɨrkək, mɨrerɨg-pə mɨn, tuksakur.  
\v 9 Takaməkeikei mɨvəh nɨrkunien tuk nɨrkunien nɨprai nəgkiarien e. Kapən kapə nar mɨragh e, iriə seven, kasor nɨmtətien ye tukwas mɨnə seven yame piraovɨn a ramkwətə-pən irəriə.\f + \fr 17:9 \ft  Narmamə khapsaah rɨkiriə ruh mɨmə nar mɨragh e kapan kapə 7, uə tukwas 7, nɨpran e Taon Rom. Kɨmɨvhirəkɨn haktə ye tukwas iriə 7.\f*  
\v 10 Kasor mɨn nɨmtətien ye King, iriə seven. King kɨrkɨrɨp kwənhauə ta mwənhavən. King kɨrikianə e ramarə ai taktəkun. Kɨni king kɨrik mɨn tukrɨpiuə. Mərɨg tukruə mamarə kape nɨpɨg kwakwə əmə.  
\v 11 Kɨni nar mɨragh e yame rɨmnamarə, mɨrkək ai taktəkun, in king kɨrik yame ror eit kɨn. In tukrɨkwasɨg kɨn king mɨnə iriə seven mamhavən, Kughen tukroriah in.  
\v 12 Kapən əpat iriə ten yamə mɨne nɨmnəm əriə, kasor nɨmtətien ye king iriə ten, yamə mɨne khapəh hanə nɨsarmaruyen. Mərɨg iriə tukhavəh neihuəyen mə iriə king mɨnə, mɨsarmaru iriə nar mɨragh a, mərɨg kape nɨpɨg kwakwə əmə.  
\v 13 Nətərɨgien kapəriə kɨrikianə əmə tuk nɨvəh-sipənien kapəriə nehuəyen mɨne nəsanɨnien kɨmi nar mɨragh a.  
\v 14 Mərɨg Kwaji Sipsip tukruə iriə narmamə yamə mɨne rɨmɨrpen-ta əriə, mokrən kɨn əriə, khakwasɨg kɨn. Kɨni In tukrapita narmamə yamə mɨne kasarowagɨn-pən kɨmin, meinai In Yermaru kape yermaru mɨnə, mɨne King kape king mɨnə.”   
\p
\v 15 Kɨni ai agelo e rɨni-pə tuk yo mɨmə, “Nu yamə mɨne nɨmnəm əriə, ikɨn piroavɨn kape swatuk ramkwətə ikɨn, kasor nɨmtətien ye kwhen mɨnə. In e narmamə yamə mɨne tɨkiriə ror pɨsɨn pɨsɨn, mɨne kantri mɨnə, mɨne narmamə yamə mɨne kamhani nəgkiarien pɨsɨn pɨsɨn.  
\v 16 Kapan əpat ten yame nɨmnəm, mɨne nar mɨragh a, iriə tuksəməkɨn piraovɨn kape swatuk e, mhawəhsi-ta neipən kafan mə tukramaiyu kopiə kopiə, masoriah in, mhavaan ye nap, masən nusan.  
\v 17 Tuksor məkneikɨn meinai Kughen rɨmnərəhu-pən yerkiriə mə tuksor nərɨgien kafan kɨni mor rɨkiriə kɨrikianə əmə tuk nhavəh-sipənien kapəriə nəsanɨnien mɨne nehuəyen kɨmi nar mɨragh e, mə in tukrarmaru, meriaji nəgkiarien kape Kughen tukruə mor nəfrakɨsien kɨn.  
\v 18 Kɨni piraovɨn a nɨmnəm, in taon ehuə yame ramarmaru ye king mɨnə kape tanɨmtanə.”   
\c 18  
\s1 Babilon rɨmamɨr  
\p
\v 1 Kwasɨg ye narɨmnar mɨnə e, yɨmnəm agelo kɨrik ramsɨ-pən ye neai. In ravəh nehuəyen, kɨni in rɨsia-pen tanɨmtanə kɨn nɨkhakien kafan.  
\v 2 Rokrapomh ye rɨkin ehuə mɨmə,  
\q1 “!Rɨmamɨr! !Babilon Taon Ehuə Nagheen Rehuə rɨmamɨr! Yarhmə mɨnə kamhavən mɨsarə ikɨn.  
\q2 Nanmɨn has mɨnə kasaiyu ətgɨn in. In ruauə rəmhen kɨn nəpəəg nai yame man has yamə mɨne kamgɨn kɨn əriə kasapɨr ikɨn.   
\q1
\v 3 Meinai kantri mɨnə fam kɨsapɨs kɨn nin waen, mamharpəhu nətəwaoyen, mamhavən tukun mhakɨr in.  
\q2 Kɨni king mɨnə kape tanɨmtanə kamhavən tukun mamhakɨr. Kɨni sto kipa ye tanɨmtanə, nautə kapəriə rehuə meinai rɨkin ramvən pɨk tuk nautə.”   
\p
\v 4 Məkneikɨn yakərɨg rɨki yermamə kɨrik ramsɨ-pən ye neai mamni mɨmə,  
\q1 “Kafak narmamə mɨnə, səta ye pian a mə in tukrɨpəh nɨrəh-pɨkɨnien əmiə.  
\q2 Mə kɨmiə takhapəh nhavəhyen narpɨnien yame in tukrɨvəh.   
\q1
\v 5 Meinai in rɨmərɨg kafan təvhagə has rhaktə meriaji kapuapɨg. Kughen rɨkin raməsɨk kafan təvhagə hah.   
\q1
\v 6 Sarpɨn tai norien kafan yame in rɨmnor irəmiə.  
\q2 Sarpɨn mɨkɨraru.  
\q1 Waen yame in rɨmɨvəhsi-pre kɨmi əmiə in rɨskai. Havi-pən tai nin waen ye kap kafan yame in rɨskai mɨn, rapita.   
\q1
\v 7 Havəh-sipən nahasien mɨne nəmhəyen kɨmin rəmhen kɨn nagienien yame in rɨmnavəh kupən tuk nautə ehuə kafan.  
\q1 Maməgkiar ausit yerkin mamni mɨmə, ‘Yo kwin kɨrik. Yo e yakamkwətə mamarmaru.  
\q2 To yakpəh nasəkien tuk nɨpɨg kɨrik meinai kafak yerman rɨrkək mə to rɨmhə.’   
\q1
\v 8 Ror məkneikɨn, Kughen, Nagheen Rehuə, tukrɨvəhsi-pən narpɨnien kɨmin. Nikumhə tukrəs in; tukrasək; nap tukrəs; tukrɨmhə. Narpɨnien mɨnə a tukrɨvəh in ye nɨpɨg kɨrikianə əmə.   
\p
\v 9 “Kɨni nɨpɨg king kape tanɨmtanə yamə mɨne kɨmnhavən tukun mamhakɨr, kɨni mamhavəh kwis nautə kafan, kɨsəm nəuwəh kape nap yame ramarkwəru in, kɨsasək, rɨkiriə rəpou tukun.  
\v 10 Kafan nəmhəyen tukror əriə khagɨn, masərer isok tukun mhamə,  
\q1 “‘!Kəsi! !Kəsi tuk taon ehuə! !Aweh, Babilon, taon yame ramərer əusɨk əusɨk, mərɨg taktəkun ai, in rɨvəh kafan narpɨnien ye nɨpɨg kɨrikianə əmə!’   
\p
\v 11 “Kɨni sto kipa mɨnə mɨn ye tanɨmtanə tuksasək tukun, meinai yermamə mɨn kɨrik rɨrkək aikɨn mə to rɨvəh nɨmrɨ narɨmnar kapəriə.  
\v 12 Yermamə mɨn kɨrik rɨrkək mə to rɨvəh nɨmrɨ kapəriə gol, mɨne silva, mɨne kapier huvə mɨnə, mɨnə perel, mɨne neipən huvə yamə mɨne kamor kɨn linen mɨne silik mɨne pepol mɨne skalet. Yermamə mɨn kɨrik rɨrkək mə to rɨvəh nɨmrɨ narɨmnar kamor kɨn kapan əpat elefan uə bras, uə aean, uə kapier huvə e kamni kɨmə ‘mabel’, mɨne nai kapəriə yame rapien huvə,  
\v 13 mɨne narɨmnar yame nəmiovɨn rapien huvə rəmhen kɨn sinamon, mɨne senta, mɨne mir, mɨne frangkinsens. Yermamə mɨn kɨrik rɨrkək mə to rɨvəh nɨmrɨ kapəriə oel mɨne waen, mɨne flaoa, mɨne kau, mɨne sipsip, mɨne hos mɨne kat, mɨne slef (in e kamor salem kɨn yermamə).   
\p
\v 14 “Ror pən sto kipa mɨnə tuksasək pɨk, mhamə, “Babilon, nakorkeikei pɨk nautə, mərɨg nɨmnəpkərhav iran. Nautə mɨne marə-marə kafam ruɨrkək, to nakpəh nəm-mɨnien tuk nɨpɨg kɨrik.”  
\v 15 Sto kipa yamə mɨne kɨmɨsor salem kɨn narɨmnar mɨnə e apa taon a tuksərer isok tukun, masəm nəmhəyen kafan, khagɨn kɨn. Mɨsasək, rɨkiriə rəpou  
\v 16 mhamə,  
\q1 “‘!Aweh, kəsi! Taon ehuə e rɨmavən ye neipən huvə kɨmnor kɨn linen mɨne pepol mɨne skalet,  
\q2 mokwan-pən gol mɨne kapier huvə mɨne perel.   
\q1
\v 17 Mərɨg taktəkun ai kɨmnoriah fam nautə ehuə kafan ye nɨpɨg kɨrikianə əmə.’  
\p “Kɨni kapten mɨnə kape rao mɨnə fam, mɨne narmamə yamə mɨne kasor wok ye nəkwai rao, mɨne narmamə m-fam yamə mɨne kamhavən ye rao, mɨne narmamə m-fam yamə mɨne kamhavəh mane ye narɨmnar kape tame tahik tuksərer isok tuk Babilon.  
\v 18 Tuksəm nap rəs in, mɨne nehenap, mɨsasək mhamə, “!Kəsi! Taon ehuə e rɨnor pɨsɨn ye taon mɨnə tɨksɨn.”  
\v 19 Tuksərəsuun kapəriə kapə kɨn nɨmokrur [mɨsor nɨmtətien mə rɨkiriə rərhakɨs], mɨsasək, mhamə,  
\q1 “‘!Aweh! Narmamə yamə mɨne kamhavəh rao ye tahik, kapəriə nautə rɨmnehuə tuk mane kape taon əsanɨn a.  
\q2 Mərɨg kɨmnoriah in ye nɨpɨg kɨrikianə əmə.   
\q1
\v 20 Mərɨg kɨmiə ye rao ye neai, kɨmiə narmamə kape Kughen, mɨne aposol mɨnə, mɨne profet mɨnə, rɨkimiə tukraməkeikei magien, meinai Kughen rɨmɨvəhsi-pən narpɨnien kɨmin tuk nor-hah-preyen kɨmi əmiə.’”   
\p
\v 21 Məkneikɨn, agelo əsanɨn kɨrik rɨmɨrəh kapier ehuə kɨrik, marko-pən kɨn apa ye tahik ye nagheen fam, mɨmə,  
\q1 “Kɨnarkwəsɨs məkneikɨn Babilon Ehuə Nagheen Rehuə. To rapəh nərer-mɨnien.   
\q1
\v 22 Kɨni tukhapəh nɨsərɨg-mɨnien rɨki gita\f + \fr 18:22 \ft  Nəgkiarien kape nəmə Gris rapəh nɨniyen ‘gita,’ mamni əmə ‘hap.’\f* mɨne tərhenao, mɨne naiyuk ramasək ye taon a.  
\q2 Kɨni tukhapəh nɨsərɨg-mɨnien narkarəkien kape kapier mɨnə yame ramaiyu-əsɨs wit yame kamor flaoa kɨn. Kɨni yermamə kape narpəkao-huvəyen ye narɨmnar rɨrkək mɨn aikɨn.   
\q1
\v 23 Nɨkhakien kape laet mɨnə tukrɨpəh mɨn nəsiəyen aikɨn.  
\q2 Tukhapəh nɨsərɨg-mɨnien rɨki piraovɨn mɨne yerman yamə mir kararpen əriu mɨnə ye narkurəkien.  
\q1 Mərɨg in apa kupən, sto kipa mɨnə aikɨn, iriə nəmehuə əfrakɨs mɨnə. Taon a rɨmnəvɨgɨn rhakə kantri mɨnə fam, mɨkɨr oror əriə.   
\q1
\v 24 Taon ehuə e Babilon in rɨmɨvəh narpɨnien meinai rɨmɨvi nɨtaw profet mɨnə mɨne narmamə kape Kughen mɨnə ikɨn mɨnə fam ye tanɨmtanə.  
\q2 Nəfrakɨsien. Nɨtaw narmamə m-fam yamə mɨne kɨmnhopni əriə rɨmnaiyu ye taon a.”   
\c 19  
\s1 Narmamə ye rao ye neai kamhani vi vi Kughen  
\p
\v 1 Kɨni ai, yakərɨg nuvrɨg-uvrɨgien kɨrik rəmhen kɨn kwhen ehuə kasokr-apomh ye rao ye neai, mhani mhamə,  
\q1 “!Pəh khani vi vi Yermaru!  
\q2 In Kughen. In ravəh mɨragh ətawə. Nɨpran rakhak maməsiə. Nəsanɨnien, in kafan pɨsɨn əmə.  
\v 2 Meinai In raməkir atuatuk narmamə ye nəfrakɨsien.  
\q1 Kafan nəgkiarien ruoh-ta piraovɨn kape swatuk e yame rɨmnapɨr-pən apnapɨg tuk narmamə.  
\q2 In rɨnarpɨn ta tai nɨtaw kafan yorwok mɨnə.”   
\p
\v 3 Kɨni kasokrən apomh mɨn mhamə,  
\q1 “!Pəh khani vi vi Yermaru Kughen! Nehenap kape nap yame raməs pian e, ramənah mamvən mɨpəh norien infamien.”   
\p
\v 4 Kɨni nəmehuə mɨnə iriə twenti fo, mɨne nar mɨragh mɨnə, iriə kuas, kamni kɨmə ‘jerubim’, kɨsənɨmkur-pən ye jea Kughen ramkwətə mamarmaru ikɨn, masəgnəgɨn In, mhamə,  
\q1 “!Nəfrah! !Pəh khani vi vi Yermaru!”   
\s1 Narkurəkien kape Kwaji sipsip  
\p
\v 5 Kɨni ai, rɨki yermamə kɨrik ramsɨ-pən ye jea kape King, mɨmə,  
\p “!Yorwok mɨnə kape Kughen, səgnəgɨn In!  
\q2 Kɨmiə yamə mɨne nakamhasiai Kughen, nar apnapɨg mə kɨmiə nəmehuə mɨnə uə kɨmiə narmamə apnapɨg mɨnə, səgnəgɨn In.”   
\p
\v 6 Kɨni ai, yakərɨg nuvrɨg-uvrɨgien kɨrik rəmhen kɨn kwhen ehuə kasokr-apomh, mamhen mɨn kɨn tahik yame ramuh kwənharəruə, mɨne karuəruə yame ramarkwəmətei, mamni mɨmə,  
\q1 “Pəh khani vi vi Yermaru, Kughen kapətawə, Nagheen Rehuə Pɨk. In ramarmaru.   
\q1
\v 7 Pəh kɨsagien, mhani nəfrakɨsien ye nehuəyen kafan.  
\q2 Meinai ruauə ye nɨpɨg atuatuk kape narkurəkien kape Kwaji Sipsip.  
\q2 Kɨni kafan piraovɨn ramərer matuk mawhin.   
\q1
\v 8 Kɨni Kughen rɨvəhsi-pən neipən huvə kɨmin mə tukrarkaoh kɨn.  
\q2 Neipən e kamni kɨmə linen. Rhawən maməsiə.”  
\nb (Neipən hawən e linen ramor nɨmtətien ye norien atuatuk kape narmamə kape Kughen).   
\p
\v 9 Kɨni agelo rɨni-pə tuk yo mɨmə, “Rai-pən nəgkiarien e ye nəkwəkwə, ‘Narmamə yamə mɨne kɨmɨrpen-ta əriə mə tukhavən ye nəvɨgɨnien kape narkurəkien kape Kwaji Sipsip, iriə tuksarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs.’” Kɨni marar mɨni-pə mɨn tuk yo mɨmə, “Nəgkiarien mɨnə e in nəgkiarien əfrakɨs kape Kughen.”   
\p
\v 10 Məkneikɨn, yakənɨmkur ye nɨhun mə jakəhuak kɨmin, mərɨg in rɨni-əhu mɨmə, “Apəh. Kɨtawə yorwok mɨnə mɨne piam yamə mɨne kasərer skai tuk nɨni-ərhavyen nəvsaoyen huvə kape Yesu. !Ǝhuak əmə kɨmi Kughen! Meinai narer-ərhavyen kape Yesu in nuknei nəgkiarien kape profet mɨnə.”   
\s1 Yermamə yame ramkwətə-pən ye hos khawən  
\p
\v 11 Kɨni yɨmnəm rao ye neai rəhitə. Məkneikɨn yakəm hos khawən kɨrik. Yermamə yame ramkwətə-pən iran, nhagɨn mir e, “Yermamə Yame Kɨrkun Nhatətə-skaiyen Iran,” mɨne “Nəfrakɨsien.” Tukmə rɨmə tukrəkir narmamə uə tukruh narmamə, in tukror əmə ye natuatukien.  
\v 12 Nɨmrɨn mir kwəmhen kɨn nap raməwhao. In rəvəvhao kɨn kəvəvhao khapsaah kape king. Kɨni kɨrai-pən nhag kɨrik iran yame yermamə kɨrik rɨrkək yame rɨrkun; In pɨsɨn əmə rɨrkun.  
\v 13 Ramarkaoh kɨn neipən kɨrik yame keires-pən ye nɨtə.\x - \xo 19:13 \xt Aes 63:1-6\x* Nhagɨn mɨn e, “Nəgkiarien kape Kughen.”\x - \xo 19:13 \xt Jon 1:1,14\x*  
\v 14 Kɨni mobael mɨnə ye rao ye neai kamhakwasɨg kɨn. Iriə m-fam kasəkwətə-pən ye hos khawən mɨnə, mɨsarkaoh kɨn neipən e ‘linen’ yame rhawən mɨhuvə.  
\v 15 Kwən a, kafan kɨrik aikɨn nao yame ramtərhav ye nəkwan yame in tukrhapni narmamə ye kantri mɨnə kɨn.\x - \xo 19:15 \xt Aes 49:2; Hib 4:12; Rev 1:16; 2:12\x* “In mamrəh kwətavhə yame kɨmnor kɨn aean, [ramhajoun mə nagheen rehuə].”\rq (Sam 2:9)\rq* In tukrhajoun niemhaa kape Kughen e Nagheen Rehuə kɨmi narmamə ye kantri mɨnə, rəmhen kɨn yame kaməviəsɨs kwənkwai grep mə nehen tukraiyu kor waen kɨn.  
\v 16 Kɨrai-pən nhagɨn ye neipən kafan mɨne nuvan kɨmə,  
\pc \sc King kape king mɨnə\sc* mɨne \sc Yermaru kape yermaru mɨnə\sc*\x - \xo 19:16 \xt 1 Tim 6:15; Rev 17:14\x*   
\p
\v 17 Kɨni ai yakəm agelo kɨrik rərer-pən ye mɨrh, mamasək apomh mamni-pən tuk man yamə mɨne kamhaivə apa ye nɨmago-ago mɨmə, “Pəh khauə mɨsofugɨn tuk nəvɨgɨnien ehuə a kape Kughen  
\v 18 mə tuksən nusai king mɨnə, mɨne namehuə kape mobael mɨnə, mɨne nəmə əsanɨn mɨnə, mɨne hos mɨnə, mɨne narmamə kasəkwətə-pən irəriə, mɨne nusai narmamə mɨnə fam: slef mɨnə, mɨne narmamə pəh nien mə slef mɨnə, mɨne namehuə mɨnə, mɨne narmamə apnapɨg mɨnə.”   
\p
\v 19 Məkneikɨn yakəm nar mɨragh aperə kapən kapə seven, mɨne king mɨnə kape tanɨmtanə, mɨne kapəriə mobael mɨnə kasofugɨn iriə min, mə tuksarowagɨn iriə yermamə yame ramkwətə-pən ye hos khawən mɨne kafan mobael mɨnə.  
\v 20 Mərɨg kɨmnharaptərəkɨn nar mɨragh a, mɨne profet eikuə yame ramor nɨmtətien pɨsɨn pɨsɨn mɨnə nɨpɨg raməmɨr iriu nar mɨragh a. Ramor nɨmtətien mɨnə a tuk neikuəyen ye narmamə yamə mɨne kamhavəh nətətao kape nar mɨragh masəhuak kɨmi nanmɨ nar yame kɨmnor kɨsɨgovɨn kɨn. Kɨrəh əriu, karamragh, karko-pən kɨn əriu apa ye nəkwai neram nap yame raməwhao məpan-əpan, mamapien.  
\v 21 Kɨni yermamə yame ramkwətə-pən ye hos khawən, rɨmnhapni fam mobael mɨnə kapəriə kɨn nao yame rɨmatərhav ye nəkwan. Kɨni man mɨnə m-fam kɨmnhavən, mɨsən nɨprairiə, tɨpriə rəsiis.   
\c 20  
\s1 Yesu Kristo tukruə mamarmaru kape newk wan taosen  
\p
\v 1 Kɨni ai, yakəm agelo kɨrik rɨsɨ-faktə ye rao ye neai, mamrəh ki kape nəpəəg ehuə yame rewaiyu pɨk,\x - \xo 20:1 \xt Rev 1:18\x* mɨne jen ehuə kɨrik.  
\v 2 Rarar mɨvən mɨraptərəkɨn algita ehuə a in a snek kupən kamni kɨmə yarmhə uə Setan, mɨrkwəji ətərəkɨn kape newk wan taosen.  
\v 3 Marko-pən kɨn in ye nəpəəg ehuə yame rameiwaiyu pɨk, mətapɨg əsɨgɨn in mə tukrɨpəh nɨkɨr-oror-ien narmamə ye kantri mɨnə meriaji-pən newk wan taosen ruə mɨvən. Ai tukpiaməkeikei kɨrɨsɨn mɨn kape nɨpɨg kwakwə əmə.   
\p
\v 4 Kɨni ai yakəm jea mɨnə tɨksɨn kape king, narmamə kasəkwətə-pən irəriə. Kughen rɨmɨwəhsi-pən neihuəyen kɨmi əriə mə tuksəkir əmhen narmamə. Kɨni yakəm mɨn narmamə yamə mɨne kɨmnərəru nɨpətək nuairiə meinai kɨmɨsarer-ərhav tuk nɨni-ərhavyen nəvsaoyen huvə kape Yesu mɨne nəgkiarien kape Kughen. Iriə kɨmnhapəh nɨsəhuakien kɨmi nar mɨragh a kapan kapə seven mɨne nanmɨ nar yame kɨmnor kɨsɨgovɨn kɨn. Kɨni mhapəh nhawəhyen nətətao kafan ye nupanairiə mɨne kwermɨriə. Kɨni taktəkun ai iriə kamhamragh mɨn, masarmaru iriə Yesu Kristo kape newk wan taosen.  
\v 5-6 Narmamə mɨnə a, iriə kɨmɨsəkupən mamhamragh mɨn ye nɨmhəyen kapəriə. Iriə tuksarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs, kɨni iriə nəmə atuatuk mɨnə kape Kughen. Tukhapəh nhavənien ye nəkwai nap ehuə; mərɨg tukhauə rəmhen kɨn pris mɨnə kape Kughen mɨne Yesu Kristo, masarmaru iriə min kape newk wan taosen. Mərɨg narmamə mɨnə tɨksɨn tukhapəh nhamragh-mɨnien ye nɨmhəyen kapəriə mɨseriaji newk wan taosen ror infamien.   
\s1 Kughen tukror narpɨnien kɨmi Setan  
\p
\v 7 Nɨpɨg newk wan taosen rɨnor infamien, tukrɨsɨn mɨn Setan ye kalabus.  
\v 8 In tukrɨvən ye tanɨmtanə mameikuə ye kwənərəus kape Gog mɨne Magog,\x - \xo 20:8 \xt Esik 38:2,9,15\x* in e, narmamə ye kantri mɨnə fam ye tanɨmtanə. Setan tukrofugɨn narmamə ye tanɨmtanə mə tukhauə mɨsofugɨn mɨsərer matuk tuk narowagɨnien. Narmamə kafan khapsaah pɨk mɨsəmhen kɨn nɨpakɨr ye nɨkar-kar tahik.  
\v 9 Tuksaiyu rik rik mhavən ye kantri mɨnə fam ye tanɨmtanə. Mɨsərer mɨsarkurao ikɨn narmamə kape Kughen mɨnə kasarə ikɨn. Ikɨn aikɨn a taon ehuə e yame Kughen rorkeikei pɨk.\f + \fr 20:9 \ft  Taon a, in Jerusalem.\f* Mərɨg nap kɨrik rɨsɨ-faktə ye neai meiwaiyu məkwəru əriə.  
\v 10 Məkneikɨn kɨrəh Setan yame ravəhsi-pən-vəhsi-pən kɨmi əriə, karko-pən kɨn ye nəkwai nap ehuə yame ramapien. Ikɨn a, kɨmnarko-pən ta kɨn nar mɨragh a kapan kapə seven mɨne profet eikuə a. Irisɨr tukrhərɨg nəmhəyen rerɨn yeraan mɨne yenpɨg.   
\s1 Nəkirien infamien  
\p
\v 11 Kɨni ai yakəm mɨn jea hawən ehuə a, mɨne Yermamə yame ramkwətə-pən iran. Məkneikɨn, tokrei tanə mɨne neai kɨmɨwap tuk nɨmrɨn, mɨravən mɨrarkək.   
\p
\v 12 Kɨni ai yakəm narmamə yamə mɨne kwənhamhə ta, nəmehuə mɨnə mɨne narmamə apnapɨg mɨnə. Iriə kasərer kupən ye jea kape King. Məkneikɨn kəvi nəkwəkwə mɨnə tɨksɨn. Kɨni kəvi mɨn nəkwəkwə kɨrik, in e Nəkwəkwə kape Nɨmraghien. Tukəm nəkirien kape narmamə yamə mɨne kwənhamhə ta ye nəkwəkwə a. Kaməkir əmhen əriə kɨrikianə kɨrikianə tuk nar yame kɨmɨsor.  
\v 13 Tahik rameighan-pən kɨn narmamə yamə mɨne kɨmɨsəmnɨm aikɨn, mɨne kwənmhaan kape nɨmhəyen rameighan-pən kɨn narmamə yame kwənɨm ta əriə aikɨn. Kəkir narmamə kɨrikianə kɨrikianə tuk nar yame kɨmɨsor.  
\v 14 Məkneikɨn karko-pən kɨn nar mir e Nɨmhəyen mɨne Kwənmhaan kape Nɨmhəyen\f + \fr 20:14 \ft  Ǝmru yermamə mir e Nɨmhəyen mɨne Kwənmhaan kape Nɨmhəyen ye Rev 6:8 mɨne 1:18.\f* ye nap ehuə. Nəkwai nap ehuə e, in nɨmhəyen yame ror kɨraru kɨn.  
\v 15 Narmamə yamə mɨne kɨpəh nəmien nhagriə ye Nəkwəkwə kape Nɨmraghien, tukarko-pən kɨn əriə ye nəkwai nap ehuə a.   
\c 21  
\s1 Jerusalem vi  
\p
\v 1 Kɨni ai yakəm neai vi mɨne tokrei tanə vi meinai neai akwas mɨne tokrei tanə akwas kwərarkək. Kɨni tahik ruɨrkək mɨn.  
\v 2 Kɨni yakəm taon imorhakə kape Kughen, in e Jerusalem Vi, ramsɨ-pən tuk Kughen ye rao ye neai, meiwaiyu-pə. Kɨmnor-pən marə-marə kafan rəmhen kɨn piroavɨn yame kamor-pən kafan marə-marə kɨmin mə tukarkurək kapəriu.  
\v 3 Kɨni ai yakərɨg rɨki yermamə kɨrik rokrən apomh mɨsɨ-pən tuk jea kape king mamni mɨmə, “!Səmru! Taktəkun ai, Kughen rɨnor rukwanu kafan yerki narmamə. In tukrarə iriə miriə. Kɨni iriə tukhauə kafan narmamə mɨnə. Kughen In atuatuk tukrarə iriə min. In kapəriə Kughen.  
\v 4 In tukrɨrai ta nehe nɨmrɨriə fam. Nɨmhəyen rɨrkək aikɨn a; mɨne nasəkien tuk nɨmhəyen. Nar kupən mɨnə e, iriə kwənharkək ta, tukhapəh nhauə-mɨnien.”   
\p
\v 5 Kɨni King yame ramkwətə-pən ye jea kafan rɨni mɨmə, “Yakukreikɨn narɨmnar fam khauə mhavi mɨn.” Kɨni mɨmə, “Rai-pən fam narɨmnar mɨnə e ye nəkwəkwə, meinai narmamə kharkun nhaniyen nəfrakɨsien ye nəgkiarien mɨnə e, mɨshatətə irəriə.”  
\v 6 Kɨni marə, mɨni-pə mɨn tuk yo mɨmə, “Taktəkun ai, rɨnor infamien. Yo e nuknen mɨne nəukrəukrɨn. Yo nɨrikakunien, mɨne nərkinien. Yo, jakvəhsi-pən nu kɨmi narmamə yamə mɨne kasəkwakwə. Tukhanɨm, mhapəh nhawəhyen nɨmrɨn. In e nɨmrɨ nu yame rukwar mamarh-iərhav mɨvəhsi-ərhav Nɨmraghien Rerɨn.\x - \xo 21:6 \xt Aes 55:1-2; Jon 4:10; 6:35; 7:37-39\x*  
\v 7 Jakvəhsi-pən nɨhuvəyen mɨnə e kɨmi narmamə yamə mɨne kasapita ye narowagɨnien mɨnə e. Yo jakaməkeikei mamor rəmhen kɨn kapəriə Kughen, iriə kafak kwajikovə mɨnə.  
\v 8 Mərɨg narmamə yamə mɨne kamhagɨn kɨn nhaniyen nhagɨk, mɨne yamə mɨne kasəmkɨmɨk, mɨne yamə mɨne khapəh nhaniyen nəfrakɨsien irak, mɨne yamə mɨne kashopni əjir, mɨne yamə mɨne kasor apnapɨg nar, mɨne yamə mɨne kasor kleva, mɨne yamə mɨne kasəhuak kɨmi kughen eikuə mɨnə, mɨne nəmeikuə mɨnə, iməriə atuatuk e ye nəkwai nap ehuə. Ikɨn rapien ikɨn. In e nɨmhəyen yame ror kɨraru kɨn.”   
\p
\v 9 Kɨni ai, agelo kupən kɨrik raməgkiar kɨmi yo. In kɨrik ye agelo mɨnə e seven yamə mɨne kamharəh besin mɨnə seven yamə mɨne khakwar kɨn narpɨnien infamien seven yame Kughen tukror kɨmi narmamə. In rɨmauə mɨni-pə tuk yo mɨmə, “Yuə-ru, pəh yakhajoun ik kɨn piraovɨn kape Kwaji Sipsip, yame tukarkurək iriu min.”  
\v 10 Məkneikɨn nəsanɨnien kape Nanmɨn kape Kughen ruə irak, yakəm agelo rɨkɨr-ta yo yakravən ye tukwas ehuə kɨrik, tokren apa yerpɨrɨg əgkəp. Kɨni in rhajoun yo kɨn Taon Rhakə kape Kughen e, Jerusalem vi, yame ramsɨ-pən tuk Kughen ye rao ye neai.  
\v 11 Taon a raməsiə kɨn nɨkhakien kape Kughen. Raməsiə rəmhen kɨn kapier huvə kɨrik e yame rəmtɨr huvə rəmhen kɨn glas, kamni kɨmə ‘jaspa.’  
\v 12 Kəupə kafan rəpomh yerpɨrɨg markurao ye taon. Kwəruə kafan twelef. Agelo twelef kasərer tuk kwəruə mɨnə. Kɨrai-pən nhag kwənərəus mɨnə kape kwajikovə twelef kape Isrel ye kwəruə mɨnə a.  
\v 13 Kɨrai-pən nhag kɨsisər ye nɨkarɨn fiak ikɨn, kɨsisər ye nɨkarɨn pirə ikɨn, kɨsisər ye nɨkarɨn prah ikɨn, kɨsisər ye nɨkarɨn pihiu ikɨn.  
\v 14 Kəupə kape taon e ramərer haktə ye kapier twelef. Kɨni kɨrai-pən nhag aposol twelef kape Kwaji Sipsip ye kapier mɨnə a.   
\p
\v 15 Kɨni agelo yame raməgkiar kɨmi yo mavəh nar kɨrik kɨmnor kɨn gol tuk nɨvəhyen mak ye nehuəyen kape taon a, mɨne kwəruə mɨnə, mɨne kəupə kafan.  
\v 16 Taon a, kona iran kuas. Nehuəyen kape nɨkarɨn mɨnə fam kɨsəm nəmhen. Taon a rəpomh, agelo a rɨvəh neihuəyen kape nɨkarɨn mɨnə fam mɨne napomhien kafan məm mə iriə m-fam rəmhen kɨn tu taosen tu handred twenti kilometa.\f + \fr 21:16 \ft  Gris ramni mə neihuəyen kafan 12,000 stadia. Tukmə ror namba e 12,000 nɨpran ramni mə rəpomh rəpomh rəpomh.\f*  
\v 17 Kəupə kape taon a rɨkɨmkɨm rəmhen kɨn sikisti faef meta.\f + \fr 21:17 \ft  Gris ramni mə rɨkɨmkɨm rəmhen kɨn 144 kubit. Tukmə ror namba 144 nɨpran ramni mə kəupə a rɨskai rɨskai rɨskai.\f* Agelo a ravəh napomhien kape taon rəmhen kɨn narmamə kamhavəh mak ye napomhien kape narɨmnar.  
\v 18 Kəupə kɨmɨvhirəkɨn əmə kɨn kapier huvə e jaspa. Kɨni kɨmɨvhirəkɨn taon a kɨn gol in əmə in əmə. Gol e rhuvə, maməsiə rəmhen kɨn glas.  
\v 19 Kɨmnor huvə nuknei kəupə a kɨn kapier huvə pɨsɨn pɨsɨn, iriə twelef. Kərəhu-pən jaspa ye kapier yame rəkupən. Kərəhu-pən safaea ye kapier yame ror kɨraru kɨn. Kərəhu-pən agat ye kapier yame ror kɨsisər kɨn. Kərəhu-pən emeral ye kapier yame ror kuas kɨn.  
\v 20 Kərəhu-pən onikis ye kapier yame ror kɨrkɨrɨp kɨn. Kərəhu-pən kanilian ye kapier yame ror sikis kɨn. Kərəhu-pən yalakwoj ye kapier yame ror seven kɨn. Kərəhu-pən malakaet ye kapier yame ror eit kɨn. Kərəhu-pən topas ye kapier yame ror naen kɨn. Kərəhu-pən kalsedoni ye kapier yame ror ten kɨn. Kərəhu-pən takwoes ye kapier yame ror leven kɨn. Kərəhu-pən ametis ye kapier yame ror twelef kɨn.  
\v 21 Kwəruə twelef a, kɨmnor kɨn perel ehuə twelef. Iriə fam a, kɨmnor kɨn perel ehuə kɨrikianə əmə. Kɨni swatuk ehuə ye nəkwai taon a kɨmnor fam əmə kɨn gol, rəmtɨr huvə rəmhen kɨn glas.   
\p
\v 22 Ikɨn a, yakpəh nəmien niməhuak kɨrik, meinai Kughen əmə, yame Nagheen Rehuə Pɨk Ǝgkap, mɨne Kwaji Sipsip, iriu pɨsɨn əmə a niməhuak.  
\v 23 Kɨni taon a rapəh nətəgtəyen ye mɨrh mɨne makuə, meinai nɨkhakien kape Kughen raməsiə fam aikɨn, kɨni Kwaji Sipsip in laet kafan.\x - \xo 21:23 \xt Aes 60:19\x*  
\v 24 Kɨni narmamə ye kantri mɨnə fam tuksəriwək ye nɨkhakien kafan. Kɨni namehuə mɨnə kape tanɨmtanə tukhapɨk nautə huvə kapəriə mhavən mɨsətu-pən aikɨn a.  
\v 25 Kɨpəh nətapɨgien kɨn kwəruə mɨnə nɨpɨg kɨrik, meinai nɨpɨgien rɨrkək aikɨn a.  
\v 26 Narmamə ye kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨnə ye tanɨmtanə tukhapɨk nautə huvə mɨnə kapəriə mhauə mɨsərəhu-pən aikɨn a.  
\v 27 Mərɨg narɨmnar yamə mɨne kasəmkɨmɨk ye nɨmrɨ Kughen, mɨne narmamə yamə mɨne kasor nar yame ror naurɨsien, mɨne nəmə eikuə mɨnə, iriə e to khapəh nɨsauru-pənien ye taon a. Narmamə əmə yamə mɨne kɨmɨrai-pən ta nhagriə ye Nəkwəkwə kape Nɨmraghien yame Kwaji Sipsip ramrəh, iriə əmə e kharkun nɨsauru-pənien aikɨn.   
\c 22  
\s1 Nu mɨragh  
\p
\v 1 Agelo rɨmnhajoun ta taon vi kɨmi yo, kɨni mamhajoun mɨn nu mɨragh kɨn yo yame ramaiyu. Rəmtɨr rəmtɨr rəmhen kɨn glas. Mamsɨ-pən tuk jea kape Kughen mɨne Kwaji Sipsip.  
\v 2 Mamaiyu mamvən ye kwerkwan ye swatuk ehuə ye taon a. Kɨni nai yame ravəhsi-pən nɨmraghien kɨmi narmamə ramərer ye nɨkar nu mir. Ye newk kɨrikianə, rakuə m-twelef - ye makuə mɨnə fam. Kɨni narmamə ye kantri mɨnə fam kasor nɨmarɨn tuk nor-huvəyen nəmhəyen.  
\v 3 Kɨni Kughen to rɨpəh mɨn norien narpɨnien.\f + \fr 22:3 \ft  Ye Jen 3:14-19, Kughen rɨni hah narmamə, mɨwəhsi-pən narpɨnien kɨmi əriə; mərɨg ikɨn e ramrəh-si ta narpɨnien a.\f* Kughen mɨne Kwaji Sipsip kaokwətə ye jea kape King mawarmaru aikɨn a. Kɨni kafan yorwok mɨnə kasəhuak kɨmin.  
\v 4 Tuksəm nɨmrɨn.\x - \xo 22:4 \xt Mat 5:8; 2 Kor 4:6\x* Kɨni kɨrai-pən nhagɨn ye nupanairiə.  
\v 5 Nɨpɨgien tukrɨrkək. To khapəh nɨsətəgtəyen ye mɨrh mɨne laet, meinai Kughen raməsia-pen əriə. Tuksarmaru kape rerɨn, infamien rɨrkək.   
\p
\v 6 Kɨni agelo rɨni-pə tuk yo mɨmə, “Nəgkiarien e, kɨrkun nətəgtəyen iran, kɨmə in nəfrakɨsien. Kughen e yame rɨmɨni-ta kupən kɨmi kafan profet mɨnə narɨmnar yamə mɨne tukrɨpiuə, rher-pə kɨn kafan agelo mə tukrhajoun kafan yorwok mɨnə kɨn narɨmnar yamə mɨne pəh nien mə tuktu, tukasəkeikei mhauə.”   
\s1 Yesu tukrɨpiuə  
\p
\v 7 Kɨni ai Yesu rɨni mɨmə, “!Sarha! Pəh nien mə tuktu yakrerɨg-pre mɨn. Narmamə yamə mɨne kamharaptərəkɨn nəgkiarien yame Kughen rɨmɨni-ərhav kupən ye nəkwəkwə e, iriə tuksarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs.”   
\p
\v 8 Yo Jon, yɨmnəm narɨmnar mɨnə e kɨn nɨmrɨk kɨni mərɨg. Kɨni nɨpɨg yɨmnərɨg məm, yakənɨmkur ye nɨhu agelo yame rɨmɨkɨr yo mɨvən mhajoun narɨmnar mɨnə e kɨn yo mə jakəhuak kɨmin.  
\v 9 Mərɨg rarar mɨni-pə tuk yo mɨmə, “Apəh. Kɨtawə yorwok mɨnə mɨne piam mɨnə mɨne profet kupən mɨnə, mɨne narmamə m-fam yamə mɨne kamharaptərəkɨn nəgkiarien ye nəkwəkwə e. Ǝhuak əmə kɨmi Kughen.”\f + \fr 22:9 \ft  Ǝmru Rev. 19:10.\f*  
\v 10 Kɨni mɨni-pə tuk yo mɨmə, “Takpəh nɨvitərəkɨn-tɨmtɨm-ien nəkwəkwə e, meinai nəgkiarien yame ramni-ərhav, pəh nien mə tuktu, rɨtərhav-pə.  
\v 11 Narmamə yamə mɨne kasor nahasien, pəh iriə tukasor əmə nahasien mamharpɨn. Narmamə yamə mɨne kapəriə nətərɨgien rəmkɨmɨk, pəh nətərɨgien kapəriə tukraməmkɨmɨk əmə mamrɨpɨn. Mərɨg narmamə yamə mɨne kasor nar atuatuk, pəh iriə tukasor əmə nar atuatuk mamharpɨn. Narmamə yamə mɨnə khahuvə pɨk, pəh tukamhahuvə əmə mamharpɨn.”   
\p
\v 12 Kɨni Yesu rarar mɨni mɨmə, “!Sarha! Pəh nien mə tuktu, yakrerɨg-pre mɨn. Yakvəh nərokien mɨvəhsi-pən marpɨn norien mɨnə kɨn yamə mɨne narmamə kɨmɨsor.  
\v 13 Yo e leta ‘a’ mɨne ‘zed.’ Yo nɨrikakunien mɨne nərhkinien. Yo nuknen mɨne nəukrəukrɨn.  
\v 14 Narmamə yamə mɨne kasaikwas ye neipən kapəriə mə tukrhawən, iriə tuksarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs, meinai jakeighaan kɨn əriə mə tuksən kwənkwai nai yame ravəhsi-pən nɨmraghien kɨmi narmamə, mhavən, mɨsauru-pən ye kwəruə mɨnə kape taon e.  
\v 15 Mərɨg narmamə mɨnə tɨksɨn tukhapəh nɨsauru-pənien ye taon a. In e narmamə yamə mɨne kɨsəmkɨmɨk mɨne yamə mɨne kasor kleva masəmtah, mɨne yamə mɨne kasor apnapɨg nar, mɨne yamə mɨne kasəhuak kɨmi kughen eikuə mɨnə, mɨne yamə mɨne kashopni əjir, mɨne yamə mɨne kasorkeikei mə tukseikuə.  
\v 16 Yo e Yesu, yɨmnher-pre kɨn kafak agelo mə tukrɨni-ərhav narɨmnar mɨnə e kɨmi niməhuak mɨnə. Yo e, nuknei King Deved, mɨne kwənərəus mɨn kafan. Yo e yakəmhen kɨn kəmhau e fetukai yame raməsiə huvə.”   
\p
\v 17 Nanmɨn kape Kughen, iriu piraovɨn kape Kwaji Sipsip kɨrəni mɨrəmə, “!Hauə!” Kɨni pəh narmamə yamə mɨne kasərɨg nəgkiarien e khamə, “!Hauə!” Tukmə yermamə rəkwakwə, pəh ruə. Tukmə yermamə rorkeikei, pəh ruə mɨnɨm Nu Mɨragh mɨpəh nɨvəhyen nɨmrɨn.\x - \xo 22:17 \xt Aes 55:1; Jon 7:37\x*   
\p
\v 18 Yo Jon, yakamor kwirɨg kɨmi narmamə mɨnə fam yamə mɨne kasərɨg nəgkiarien yame raməmɨr ye nəkwəkwə e mɨmə tukmə yermamə kɨrik raməsɨk əpnis nəgkiarien ye nəgkiarien yame nəkwəkwə e ramni-ərhav, Kughen tukrəsɨk əpnis nahasien yamə mɨne nəkwəkwə e raməvsao kɨn ye narəyen kafan.  
\v 19 Kɨni tukmə yermamə kɨrik rɨvəhsi-ta nəgkiarien tɨksɨn ye nəgkiarien yame nəkwəkwə e ramni-ərhav, Kughen tukrɨvəhsi-ta nɨhuvəyen mir yamə mir nəkwəkwə e raməvsao kɨn ye narəyen kafan. Iriu e: kwənkwai nai yame ravəhsi-pən nɨmraghien kɨmi narmamə, mɨne kwənmhaan kafan ye taon rhakə kape Kughen.   
\p
\v 20 Kwən e yame ruɨni-ərhav narɨmnar mɨnə e mɨmə, “Nəfrah. Pəh nien mə tuk tu yakrerɨg-pre mɨn.”  
\p !Amen! !Yuə-ra Yesu Yermaru!   
\p
\v 21 Pəh Kughen tukrautə-pə kɨn nɨhuvəyen kape Yesu Yermaru kɨmi narmamə kafan mɨnə.  
\p Amen.