\id 2TI \h 2 TIMOTI \toc1 2 Timoti \toc2 2 Tim \mt1 2 Timoti \mt2 Nəkwəkwə yame ror kɨraru kɨn, yame Pol rɨmɨrai kɨmi Timoti \imt1 Nəgkiarien kupən ye nəkwəkwə e 2 Timoti \ip \bd ?Pa rɨmɨrai nəkwəkwə e? \bd* Aposol Pol rɨmɨrai nəkwəkwə e. \ip \bd ?Rɨmɨrai ramvən kɨmi pa?\bd* Rɨmɨrai ramvən kɨmi Timoti. Kɨni in morkeikei mə nəməhuak mɨnə apa Efesas tuksəvhekɨn mɨn. \ip \bd ?Narəyen rɨmnhawor pən iran mɨne ye nɨpɨg rɨmɨrai?\bd* Japta infamien kape Ol Wok ramni mə nɨpɨg gavman kape Rom rɨmɨraptərəkɨn Pol apa Rom, kɨpəh nɨvəhsi-pənien in ye kalabus; kɨvəhsi-pən əmə in ye kafan nimə, kɨni mobael mɨnə kɨmɨsarha tukun apaikɨn, masarə iriə min, mə in tukrɨpəh napien. Kɨni ai, gavman rɨmnher-yerhav kɨn, in rəriwək əmə kape newk kɨraru. Mərɨg nɨpɨg rɨmɨrai nəkwəkwə e 2 Timoti, gavman kape Rom rɨmɨvəhsi-pən mɨn in ye kalabus. Kalabus a ikɨn rahas pɨk ikɨn. Mərɨg Ol Wok rəpəh nəvsaoyen kɨn narɨmnar mɨnə a. Nɨpɨg nəkwəkwə a rɨmnor ta infamien, narɨmnar a rɨpior. Kalabus a in rəutən ikɨn, kɨni rɨskai tuk narmamə tuk nɨvənien mɨvaag pən kɨn. Luk əmə iriu min. Mərɨg Pol rorkeikei mə Timoti tukruə məm in meinai in kafan fren atuatuk. Kɨni morkeikei mə Timoti tukrɨpɨk nəkwəkwə mɨnə kafan muə. \ip \bd ?Rɨmɨrai nəkwəkwə e tuk naha?\bd* Pol rɨrkun mə pəh nien mə tuktu gavman tukrhopni in. Ror məkneikɨn in rɨmɨrai nəkwəkwə e tuk nərəhu-pənien niməhuak ye kwermɨ nəmehuə pɨsɨn mɨnə tɨksɨn rəmhen kɨn Timoti. Nɨpɨg əutən mɨnə kamhauə tuk niməhuak, kɨni Pol rorkeikei mə Timoti tukramraptərəkɨn Nəvsaoyen Huvə, kɨni mərer tɨmtɨm ye nhatətəyen kafan, kɨni mɨpəh nɨgɨnien kɨn nɨni-ərhavyen Nəvsaoyen Huvə, mərer matuk tuk nərɨgien nəmhəyen ye nɨpran tukmə nahasien ruə. \c 1 \s1 Pol rɨmə nəkwəkwə e, ramvən kɨmi Timoti \pi1 \v 1 Timoti. Yo Pol. Kughen rɨmɨrpen-ta yo mə yo aposol kɨrik kape Yesu Kristo. Kɨni mher-pə kɨn yo mə jakni-ərhav promes kafan kape nɨmraghien rerɨn ye Yesu Kristo. \v 2 Yakamrai nəkwəkwə e kɨmik, Timoti. Timoti, ik narɨk yame yakorkeikei pɨk. Pəh Kughen, Rɨmtawə, mɨne Yesu Kristo Yermaru kapətawə, iriu tukravəhsi-pre nɨhuvəyen, mɨne norkeikeiyen mɨne nəmərinuyen kɨmik.\x - \xo 1:2 \xt Wok 16:1; 1 Tim 1:2 \x* \s1 Pol ravəhsi-haktə nətərɨgien kape Timoti \p \v 3 Nɨpɨg m-fam, yenpɨg mɨne yeraan, yakaməhuak tuk ik, kɨni mamni vi vi Kughen tuk ik. Kɨni yo, yakor wok kafan rəmhen kɨn yame rɨpɨk mɨnə kɨmɨsor, kɨni yakɨrkun mə norien has kɨrik rɨrkək irak.\x - \xo 1:3 \xt Wok 23:1 \x* \v 4 Rɨkik raməsɨk nehe nɨmrɨm, kɨni yakorkeikei pɨk mə jakəm mɨn ik, pəh rɨkik tukragien. \v 5 Rɨkik raməsɨk nhatətəyen əfrakɨs kafam, rəmhen kɨn yame kafam kaha e Loes mɨne nɨsɨnɨm e Yunis kɨmɨrɨvəh. Kɨni yakɨrkun mə taktəkun ai, ik mɨn nakavəh nhatətəyen a.\x - \xo 1:5 \xt Wok 16:1 \x* \v 6 Kughen rɨmɨvəhsi-pre nɨrkunien kɨmik tuk norien wok kafan nɨpɨg yɨmnərəhu-pre kwermɨk iram. Kɨni, yakamuh rɨkim mə takher nap yerkim tuk norien wok a.\x - \xo 1:6 \xt 1 Tim 4:14 \x* \v 7 Meinai Kughen rɨmɨpəh norien rɨkitawə rɨgɨn, mərɨg rɨmnor rɨkitawə mə tukramətgah, mamorkeikei, mamor norien yamə mɨne in rɨrkun mə kɨsatuatuk.\x - \xo 1:7 \xt Rom 8:15 \x* \p \v 8 Kɨni mərɨg ik, takpəh naurɨsien tuk nɨni-ərhavyen Yesu Yermaru, kɨni mɨpəh naurɨsien kɨn yo yame kɨvəhsi-pən yo ye kalabus tuk nhagɨn. Yakamərɨg nəmhəyen tuk Nəgkiarien Huvə kape Kughen. Kɨni Kughen tukrɨvəhsi-pre nəsanɨnien kɨmik, takaməkeikei mor rəmhen kɨn yame yo yakamor. \q1 \v 9 Kughen rɨmɨvəh mɨragh ətawə mokrən kɨn ətawə tuk nɨmraghien yame ratuatuk, kɨni nar a, pəh nien mə nar kɨrik yame kɨtawə kasor. \q2 Mərɨg In ramor ye kafan atuk nətərɨgien, mɨne nɨhuvəyen kafan. \q1 Nɨpɨg rɨmɨpəh nor-hanəyen tokrei tanə, \q2 mərɨg In rɨmɨrpen-ta Yesu Kristo mə tukrɨvəhsi-pə nɨhuvəyen a.\x - \xo 1:9 \xt Efes 2:8-9; Taet 3:5 \x* \q1 \v 10 Mərɨg taktəkun ai, In rɨmnor əpu nɨhuvəyen a kɨmi ətawə ye nuəyen kape Yesu Kristo, yame rɨmɨvəh mɨragh ətawə. \q2 In rɨmnor təkun nɨmhəyen ye nəsanɨnien kafan, mɨvəhsi-pə Nəgkiarien Huvə kape Kughen, yame ramhajoun ətawə kɨn nɨmraghien rerɨn.\x - \xo 1:10 \xt Hib 2:14 \x* \p \v 11 Kɨni Kughen rɨmɨrpen yo mə yo yəgkiar kɨrik, mɨne aposol, mɨne yhajoun, mə jakni-ərhav Nəgkiarien Huvə a.\x - \xo 1:11 \xt 1 Tim 2:7 \x* \v 12 Ror pən, yakamərɨg pɨk nəmhəyen ye nɨprak tukun. Mərɨg yakpəh naurɨsien, meinai yakwɨrkun-ta mə Pa e yakamhatətə iran. Mɨrkun huvə mə In rɨrkun narha-huvəyen tuk naha nhagɨn yame In rɨmnərəhu-pə ye kwermɨk mamvən meriaji Nɨpɨg Kwasɨg.\f + \fr 1:12 \ft Swatuk pɨsɨn kɨrik tuk nukrekɨn-ien v. 12: “Mɨrkun huvə mə In rɨrkun narha-huvəyen naha nhagɨn yame yo yakamərəhu-pən ye kwermɨn mɨvən meriaji Nɨpɨg Kwasɨg.”\f* \p \v 13 Timoti, takətərɨg kɨn nhajounien atuatuk kafak, mɨkwasɨg kɨn swatuk kɨrikianə əmə, mamraptərəkɨn nhatətəyen mɨne norkeikeiyen yame ramsɨ-pən tuk Yesu Kristo. \v 14 Nanmɨn kape Kughen yame ramarə yerkitawə tukramasitu iram, mə takarha-huvə tuk nar huvə yame Kughen rɨmnərəhu-pre ye kwermɨm.\x - \xo 1:14 \xt 1 Tim 6:20 \x* \s1 Pol ramni vi vi Onesiforas \p \v 15 Timoti, ik nakɨrkun mə yo mɨnə tɨksɨn apa kwənmhan a Tarki, iriə kwərə mir e Fugelas mɨne Hemogenes, iriə m-fam kwəsapitan kɨn yo. \p \v 16 Mərɨg pəh Yesu Yermaru tukrɨvəh-sipən norkeikeiyen kɨmi Onesiforas mɨne kafan mɨnə. Meinai nɨpɨg rɨpsaah, rɨnamasitu irak mɨvəhsi-haktə nətərɨgien kafak. Kɨni mɨpəh naurɨsien mə kɨmɨvəhsi-pən yo ye kalabus. \v 17 Nəfra, nɨpɨg in rɨmauə Rom, mamarhakɨn yo, marhakɨn muə meriaji-pə məm yo. \v 18 Kɨni nakɨrkun mɨn mə in rɨmnasitu pɨk ye narɨmnar rɨpsaah apa Efesas. !Pəh Yesu Yermaru tukrɨvəh-sipən norkeikeiyen kɨmin ye Nɨpɨg Kwasɨg! \c 2 \s1 Norien kape mobael huvə kape Yesu Kristo \p \v 1 Timoti, narɨk, pəh Kughen tukror rɨkim rəsanɨn ye nɨhuvəyen yame ramsɨ-pən ye Yesu Kristo. \v 2 Naknərɨg-ta nhajounien kafak yamə yakavəhsi-ərhav ye nɨmrɨ narmamə khapsaah. Vəh nhajounien en, mərəhu-pən ye kwermɨ narmamə tɨksɨn yamə mɨne narmamə kashatətə irəriə, mə iriə tukharkun nɨshajounien narmamə mɨnə mɨn tɨksɨn kɨn. \v 3 Nɨpɨg nahasien ramuə tuk ətawə, takaməkeikei mərer tɨm tɨm rəmhen kɨn mobael huvə kɨrik kape Yesu Kristo.\x - \xo 2:3 \xt 2 Tim 1:8 \x* \v 4 Rəmhen kɨn mobael kɨrik to rapəh norien narɨmnar yame narmamə apnapɨg kasor, mərɨg in ramor əmə nəkwai kapten kafan. \v 5 Rəmhen kɨn yermamə yame ramaiyu mə tukrapita mɨvəh nərok iran, tukraməkeikei məri-pən fam loa mɨnə kape naiyuyen, tamə rɨpəh nɨvəhyen nərok iran.\x - \xo 2:5 \xt 2 Tim 4:8 \x* \v 6 Ratuatuk əmə məkneikɨn, mə yermamə yame ramor pɨk wok ye nəsimien, in tukrəkupən mɨvəh kwənkwan.\x - \xo 2:6 \xt 1 Kor 9:7 \x* \v 7 Rhuvə mə rɨkim tukraməsɨk nəgkiarien kafak, meinai Yesu Yermaru tukrasitu iram tuk nɨrkunien nɨprai nəgkiarien mɨnə e. \p \v 8 Rɨkim tukraməsɨk kwənərəus kɨrik kape King Deved, Yesu Kristo, In a Kughen rɨmɨvəh mɨragh In ye nɨmhəyen kafan. Kɨni in e Nəgkiarien Huvə yame yakamni-ərhav.\x - \xo 2:8 \xt Rom 1:3; 1 Kor 15:4 \x* \v 9 Mərɨg kamor yo yakamərɨg nəmhəyen tuk Nəgkiarien Huvə a, kamarkɨs-ətərɨkɨn yo kɨn jen rəmhen kɨn yemə has kɨrik. Mərɨg keinein narkɨs-ətərəkɨn-ien Nəgkiarien kape Kughen.\x - \xo 2:9 \xt Efes 3:1,13; Fil 1:12-14 \x* \v 10 Ror məkneikɨn mə yakamərer tɨm tɨm ye nəmhəyen mɨnə fam tuk narmamə yamə mɨnə Kughen rɨmɨrpen əriə, mə Yesu Kristo tukrɨvəh mɨragh əriə, tuksarə iriə Kughen ye nɨkhakien kafan kape rerɨn. \p \v 11 Nəgkiarien e raməfrakɨs mə, \q1 Tukmə kɨtawə khauə kɨrikianə ye Yesu Kristo ye nɨmhəyen kafan, \q2 kɨni In tukrɨvəh mɨragh mɨn ətawə.\x - \xo 2:11 \xt 2 Kor 4:11 \x* \q1 \v 12 Tukmə kasərer tɨmtɨm, \q2 kɨni kɨtawə tuksarmaru kɨtawə min. \q1 Tukmə kɨtawə khaukrekɨn-pən nɨmetaitawə kɨmin, \q2 Kɨni In tukrukrekɨn-pən nɨmeitaan kɨmi ətawə.\x - \xo 2:12 \xt Mat 10:33 \x* \q1 \v 13 Tukmə kɨtawə kasəkapɨr pawk nəgkiarien kafan, \q2 mərɨg In tukraməkeikei mor, meinai In to rapəh nakapɨrien kafan nəgkiarien.\x - \xo 2:13 \xt Rom 3:3-4; Taet 1:2 \x* \s1 Norien atuatuk kape nhajounien Nəgkiarien kape Kughen \p \v 14 Takuh rɨki narmamə kɨn nəgkiarien mɨnə e. Kɨni mamor kwirɨg kɨmi əriə ye nɨmrɨ Kughen mə iriə tukhapəh nɨsotgohyen tuk nəgkiarien apnapɨg. Kɨsotgoh, rɨpəh nasituyen ye yermamə kɨrik; mərɨg ramoriah əmə narmamə yamə mɨne kasətərɨg kɨn.\x - \xo 2:14 \xt 1 Tim 6:4; Taet 3:9 \x* \v 15 Arkut skai mə norien kafam tukrhuvə, rəmhen kɨn yermamə yame ravhirəkɨn nar, yamə to rapəh naurɨsien tuk kafan norien. Tukmə nɨpɨg Kughen rəm kafam wok, In rɨrkun neighanien kɨn, meinai nakamhajoun atuatuk nəgkiarien kape nəfrakɨsien.\x - \xo 2:15 \xt 1 Tim 4:6 \x* \v 16 Apəh kɨni marer isok tuk nəgkiarien yamə mɨne nɨprairiə rɨrkək, mɨne yamə mɨne khapəh nhasiaiyen Kughen, meinai narmamə yamə mɨne kasəgkiar məkna, kamhavən isok pɨk tuk Kughen.\x - \xo 2:16 \xt 1 Tim 4:7 \x* \v 17 Kɨni nhajounien kapəriə rəmhen kɨn nɨmap pien kɨrik yame raməmhir, mamehuə pɨk. Kwərə mir kɨraru irəriə: Haemeneus mɨne Faelitas.\x - \xo 2:17 \xt 1 Tim 1:20 \x* \v 18 Iriu kɨmɨravən isok tuk nəfrakɨsien, marəni mɨrəmə, “Kughen rɨmnor ta narmamə kamhamragh mɨn ye nɨmhəyen, kɨni to rɨpəh nor-mɨn-ien irətawə tuk nɨpɨg kɨrik.” Kwərə mir ai kworiah nhatətəyen kape narmamə tɨksɨn. \v 19 Mərɨg nar apnapɨg əmə, səpaag ye nimə yame Kughen rɨmnərɨp ramərer tɨm tɨm. Kɨni rɨmɨrai-pən nəgkiarien kɨrik iran mɨmə, “Kughen Yermaru rɨrkun narmamə kafan mɨnə,”\rq (Nam 16:5)\rq* mɨne, “Narmamə yamə mɨne kamhani mhamə iriə narmamə kape Yermaru, tukasəkeikei mɨsapəh norien has mɨnə.”\x - \xo 2:19 \xt Nam 16:5; Aes 52:11; Jon 10:14; 1 Kor 8:3 \x* \p \v 20 Ǝtərɨg-ru. Ye nimə kape yermamə yame kafan nautə rɨpsaah, plet mɨne besin pɨsɨn pɨsɨn mɨnə khapsaah. Kamor tɨksɨn kɨn gol, tɨksɨn kɨn silva, tɨksɨn kɨn nai, tɨksɨn kɨn kapier. Kampɨk tɨksɨn, kamətu-pən nar huvə əmə iran. Kampɨk tɨksɨn, kamətu-pən nɨrəsɨg iran. \v 21 Rəmhen kɨn narmamə. Tukmə kɨhvi-ta nɨrəsɨg yerkiriə, khauə mɨsəmhen kɨn plet uə besin yame kamətu-pən nar huvə iran. Kɨsatuatuk, mharkun nɨsorien wok ehuə kape Kughen. Masarer matuk tuk norien nar huvə mɨnə. \p \v 22 Aiyu mɨvən isok tuk norien has yamə mɨne kamhaurə yerki nɨtamaruə. Kɨni maməri-pən huvə swatuk kape norien yame ratuatuk, mɨne nhatətəyen, mɨne norkeikeiyen, mɨne nəmərinuyen. Ǝri-pən swatuk a kɨmiə narmamə yamə mɨne nakasaiyoh Yesu Yermaru kɨn nasituyen, yerkimiə yame rhuvə.\x - \xo 2:22 \xt 1 Tim 6:11 \x* \v 23 Ap mɨvən isok tuk nəgkiarien ətəwao yamə mɨne nɨprairiə rɨrkək. Nəgkiarien mɨnə e kamhavi-pə əmə tɨmət tuk notgohyen.\x - \xo 2:23 \xt 1 Tim 4:7 \x* \v 24 Mərɨg yorwok kɨrik kape Yesu Yermaru tukrɨpəh notgohyen, mərɨg tukraməkeikei mor huvə pən kɨmi narmamə m-fam, kɨni tukraməkeikei muə rəmhen kɨn yermamə kape nhajounien, kafan nətərɨgien tukrapomh. \v 25 Kɨni tukmə narmamə tɨksɨn kamhani hah kafan nhajounien, in tukraməkeikei meiwaiyu, maməvhag kɨmi əriə. Tukmə ror Kughen tukreighaan kɨn əriə mə iriə tuksarar ye nərɨgien kapəriə tuk təvhagə hah, mə iriə tukharkun nəfrakɨsien. \v 26 Pəh iriə tukhauə mɨn ye nətərɨgien huvə, kɨni mɨsəta ye kwənməkuru kape Setan, yame ramraptərəkɨn əriə, kasor nəkwan. \c 3 \s1 Kwasɨg ikɨn Yesu tukruə məkir narmamə, nahasien tukruə \p \v 1 Kɨni takaməkeikei mɨrkun mɨn narɨmnar e: Nɨpɨg Kwasɨg tukruə ipakə, nɨpɨg əutən mɨnə tukhauə.\x - \xo 3:1 \xt 1 Tim 4:1 \x* \v 2 Meinai, narmamə tukasərɨg əmə əriə, mɨsorkeikei pɨk mane. Mɨsausit, mhavəhsi-haktə atuk əriə. Mamhani hah narmamə, mɨsəsɨk nəkwai nɨsɨnriə mɨnə mɨne rɨmriə mɨnə, mhapəh nhani-vivi-yen narmamə tuk nasituyen, mhapəh nhasiaiyen Kughen. \v 3 Norkeikeiyen kapəriə tukrɨrkək. Tukhapəh nɨsəru-kɨnien təvhagə hah yamə kamor irəriə. Tuksoriah nhag narmamə. Mhapəh nɨsarha-huvəyen tuk nɨmraghien kapəriə. Rɨkiriə tukragien tuk noriahyen yermamə. Tuksəməkɨn nar huvə mɨnə. \v 4 Iriə kəut kəsuə mɨnə. Tuksor narɨmnar ye nətəwaoyen. Mhavəhsihaktə atuk əriə. Mɨsorkeikei narɨmnar tuk nərɨg-huvə-yen ye nɨprairiə, mərɨg tukhapəh nɨsorkeikeiyen Kughen. \v 5 Tukhasɨgəvɨn əmə nəhuakien, mhapəh nɨseighanien mə Kughen tukrɨvən yerkiriə. \p Yuvən isok tuk narmamə kasor məkna\x - \xo 3:5 \xt Mat 7:15,21; Taet 1:16 \x* \v 6 meinai kamhavən yerkwanu mɨnə, masor nar iko tuk nhavi-ta-yen nərɨgien kape nɨpiraovɨn yamə mɨne kapəriə nərɨgien rapəh nɨskaiyen. Təvhagə hah kape nɨpiraovɨn mɨnə a rəmhen kɨn kajipə pam. Rɨkiriə rɨvən tuk norien hah, kɨni ravi-əhu əriə. \v 7 Iriə kasətərɨg kɨn nhajounien pɨsɨn pɨsɨn, mərɨg tukhapəh nhaniyen nəfrakɨsien ye Nəgkiarien Ǝfrakɨs kape Kughen tuk nɨpɨg kɨrik. \p \v 8 Apa kupən, kwərə mir a Janes mɨne Jambres\f + \fr 3:8 \ft Eks 7:11, 22, 9:11.\f* kɨmawəsɨk nəgkiarien kape Moses, kɨni ye norien kɨrikianə əmə mɨn, narmamə mɨnə tɨksɨn kɨsəsɨk nəgkiarien əfrakɨs kape Kughen. Narmamə mɨnə a, nərɨgien kapəriə rɨnahas. Nhatətəyen kapəriə rapəh nəmhenien. \v 9 Mərɨg nhajounien eikuə kapəriə to rapəh nərerien ror tu, meinai tukpiəm əpu nətəwaoyen kapəriə, rəmhen kɨn kwərə mir a Janes mɨne Jambres. \s1 Mə Timoti tukrəri-pən norien kape Pol \p \v 10 Mərɨg ik, Timoti, nakaməri-pən kafak nhajounien, mɨne norien kape nɨmraghien kafak, mɨne naha nhagɨn yame yakmə jakor, mɨne kafak nhatətəyen, mɨne nətərɨgien apomh kafak, mɨne kafak norkeikeiyen, mɨne nərer-tɨm-tɨmien kafak. \v 11 Ik nakwɨrkun-ta nɨpɨg əutən yamə mɨne kɨmnhauə ye nɨmraghien kafak, mɨne norien has yamə mɨne kɨmnor irak. Nakɨrkun norien əutən yamə mɨne kɨmnor irak apa Antiok mɨne Ikoniam mɨne Listra.\x - \xo 3:11 \xt Wok 13:50; 14:5; 14:19\x* Mərɨg Yesu Yermaru rɨmɨrəhsi-ta yo ye narɨmnar m-fam a.\x - \xo 3:11 \xt Sam 34:19\x* \v 12 Mərɨg, nəfrakɨsien: Tukuh narmamə m-fam yamə mɨne khamə tuksor kɨrikianə iriə Yesu Kristo, masor nəkwai Kughen.\x - \xo 3:12 \xt Mat 16:24; Jon 15:20; Wok 14:22 \x* \v 13 Kɨni mərɨg nəmə has mɨnə, mɨne narmamə kape neikuəyen, iriə tuksor norien has, mhavən, masor yame rahas əgkəp. Tukameikuə irəriə, kamhavən maseikuə ye narmamə. \p \v 14 Mərɨg ik, Timoti, ik nakwɨrkun huvə ta əmawə yamə mɨne yakshajoun ik. Ror pən takaməkeikei məri-pən əmə narɨmnar yamə mɨne yakshajoun ik kɨn, yamə mɨne nakamni nəfrakɨsien irəriə. \v 15 Ye nəkəskəhyen kafam muə meriaji-pə taktəkun, nakwɨrkun-ta Nəkwəkwə kape Kughen e yame rɨrkun nɨvəhsi-preyen nɨrkunien kɨmik mə takhatətə ye Yesu Kristo mə Kughen tukrɨvəh mɨragh ik. \v 16 Nəgkiarien m-fam ye Nəkwəkwə kape Kughen kamhasɨ-pən ye nəkwai Kughen əmə, kɨni mɨsasitu irətawə. Mɨshajoun ətawə, mamhani-ərhav norien has mɨnə kapətawə, masərəhu atuatuk ətawə, kɨni mɨshajoun ətawə kɨn norien yamə mɨne kɨsatuatuk.\x - \xo 3:16 \xt Rom 15:4 \x* \v 17 Kɨsasitu irətawə məkneikɨn: Kɨtawə narmamə kape Kughen mɨnə, tukhavəh nasituyen mɨnə fam a, kɨni mhauə narmamə yamə mɨne kharkun nɨsorien wok huvə mɨnə m-fam. \c 4 \nb \v 1 Timoti, jakvəhsi-pre nəgkiarien keikei kɨrik kɨmik ye nɨmrɨ Kughen mɨne Yesu Kristo yame tukruə məkir narmamə m-fam, iriə yamə mɨne kamhamragh, mɨne yamə mɨne kwənhamhə-ta. Yesu e natukruə mamarmaru; ror pən, yakavəhsi-pre nəgkiarien keikei e mɨmə: \v 2 Ni-ərhav nəgkiarien kape Kughen, kɨni arer matuk tuk nɨni-ərhavyen, nar apnapɨg mə rɨmar əmə uə rəutən. Ǝrəhu atuatuk norien kape narmamə, kɨni ni-ərhav norien has mɨnə, kɨni mɨvəhsi-haktə nətərɨgien kape narmamə. Takamor wok mɨnə e, kafam nətərɨgien tukrapomh, kɨni kafam nhajounien tukratuatuk mɨhuvə. \v 3 Takaməkeikei mor məkneikɨn meinai, nɨpɨg yame ramuə, narmamə tuksəpəh nəgkiarien atuatuk, mɨsəri-pən əmə nərɨgien kapəriə, mamhavəh namhajoun pɨsɨn pɨsɨn yamə mɨne kamhani-ərhav əmə nəgkiarien yame narmamə rɨkiriə ragien tukun.\x - \xo 4:3 \xt 1 Tim 4:1 \x* \v 4 Tukhaukreikɨn-pən nɨmətɨrgɨriə tuk nəgkiarien əfrakɨs, mhavən mɨsətərɨg kɨn kwanage eikuə mɨnə. \p \v 5 Mərɨg ik, arha huvə tuk kafam nərɨgien nɨpɨg m-fam, nar apnapɨg mə narɨmnar pɨsɨn pɨsɨn mɨnə kamhauə ye nɨmraghien kafam. Nɨpɨg nahasien tukramuə tuk ik, takamərer tɨm tɨm. Kɨni yuvən, markurao, mamni-ərhav Nəgkiarien Huvə. Kɨni takaməkeikei mamor fam wok yame Kughen ravəhsi-pre kɨmik mə takor. \p \v 6 Mərɨg yo, pəh nien mə tuktu, yakmhə. Nɨmraghien kafak ruauə rəmhen kɨn nar mɨragh kɨrik yame kɨvaan əru tuk nɨni-vi-vi-yen Kughen.\x - \xo 4:6 \xt Fil 2:17 \x* \v 7 Yo, yɨmnamaiyu əmə tuk nhatətəyen ye Kughen, mamaiyu huvə meriaji naiyuyen infamien; yakwəraptərəkɨn nhatətəyen kafak.\x - \xo 4:7 \xt 1 Tim 6:12 \x* \v 8 Yermamə yame ramaiyu mapita, kəvhəvhao-pən kɨmin rəmhen kɨn nərok kafan. Kɨni Yesu Yermaru, In raməkir huvə narmamə, məkir nɨmraghien kafak, mə ratuatuk. Mor apnəpeinə tuk nərok kafak. Kɨni pəh nien mə yo pɨsɨn əmə, mərɨg tukrɨvəhsi-pən kɨmi narmamə m-fam yamə mɨne kɨsorkeikei mamhawhin mə In tukruə mɨn. \s1 Pol raməvsao kɨn kafan mɨnə tɨksɨn \p \v 9 Timoti, arkut skai mhai mɨren muə məm yo, \v 10 meinai kwən a Demas rorkeikei pɨk nɨmraghien kape tokrei tanə e, marar, mapta kɨn yo, mɨvən apa Tesalonaeka. Kɨni kwən a Kresens ruavən ta apa Galesia\f + \fr 4:10 \ft Tukmə ror Kresens rɨmavən apa Spen.\f*, kɨni Taetas ruavən ta apa Dalmesia.\fig Taon kape Tesalonaeka|alt="Thessalonica" src="HK025D.jpg" size="span" loc="End of 2 tim" copy="Horace Knowles" ref="2TI 4:10" \fig* \v 11 Kɨni taktəkun ai, Luk pɨsɨn əmə ramarə kɨmru min. Rhuvə mə takrauə kɨmiru Mak, meinai in tukrasitu irak tuk wok kafak.\x - \xo 4:11 \xt Wok 15:37-39; 2 Kor 8:23; Kol 4:14 \x* \v 12 Mərɨg yɨmnher-pən ta kɨn kwən a Tikikas apa Efesas. \v 13 Tukmə nɨpɨg nakamuə, takaməkeikei mɨrəh neipən a yame yɨmnərəhu raməmɨr apa imei Kapas, apa Traos. Rhuvə mə takpɨk mɨn kafak nəkwəkwə mɨnə muə. Mɨpəh nəru-kɨnien nəkwəkwə yamə mɨne kɨmnor kɨn tɨki nəni, mɨpɨk, muə.\x - \xo 4:13 \xt Wok 20:6 \x* \p \v 14 Mərɨg kwən a Aleksanda, in yermamə kape norien wok ye aean, in rɨmnor rahas-pə kɨmi yo. Yesu Yermaru tukrɨvəh-sipən tai norien kafan.\x - \xo 4:14 \xt Aes 59:18; Rom 2:6 \x* \v 15 Mərɨg ik mɨn takamərɨg ik tuk kwən a, meinai in rɨmnaməsɨk pɨk nəgkiarien kapətawə. \p \v 16 Kɨni nɨpɨg kɨmɨsəkupən mɨsərɨp yo ye kot, yɨmɨni-ərhav nərɨgien kafak, kɨni yermamə rɨrkək tuk neighanien kɨn kafak nəgkiarien. Mərɨg kafak narmamə mɨnə kɨmɨsap, mɨsəpəh yo. (Pəh Kughen tukrɨpəh norien tai norien kapəriə). \v 17 Mərɨg nɨpɨg a, Yesu Yermaru, In raməmɨr kɨmru min, mɨvəhsi-pə nɨrkunien kɨmi yo mə jakni-ərhav huvə Nəgkiarien Kafan, mə nəmə tanə pɨsɨn pɨsɨn mɨnə tuksərɨg. Yemehuə kape kot ipakə əmə rɨmə tukrɨvəhsi-pə narpɨnien kɨmi yo mə jakaməkeikei mɨmhə, mərɨg Yesu Yermaru rɨmɨvəh mɨragh yo.\f + \fr 4:17 \ft Pol rɨmə, “Yesu rɨmɨrəhsi-ta yo ye nəkwai laeon.” \f* \v 18 Kɨni In tukrɨrəhsi-ta yo tuk nahasien fam yamə mɨne kɨmə tukor irak. Mamraptərəkɨn huvə yo, mɨvəh yo mɨvən ye rao ye neai. Pəh khavəh-sihaktə In ye newk mɨne newk kape rerɨn. Amen. \s1 Nəgkiarien infamien \p \v 19 Yakamni rhuvə tuk Akwila mɨne piraovɨn kafan Prisila, mɨne Onesiforas mɨne kafan mɨnə.\x - \xo 4:19 \xt Wok 18:2; 2 Tim 1:16-17 \x* \v 20 Kwən a rɨmnaməmɨr apa Korin. Nɨpɨg yɨmɨtərhav apa Maelitas, mɨpəh Trofimas raməmɨr, meinai in ramhə.\x - \xo 4:20 \xt Wok 19:22; 20:4; Rom 16:23 \x* \p \v 21 Timoti, arkut skai mhai mɨren muə eikɨn e kwasɨg ikɨn nɨpɨg kape nokieiyen. \p Yubulas mɨne Pudens mɨne Linus mɨne Klodia, mɨne nəməhuak mɨnə fam kamhani rhuvə pre tuk ik. \p \v 22 Pəh Yesu Yermaru tukramarə kɨmiru min. Pəh nɨhuvəyen kape Kughen tukramarə tuk əmiə.