\id 2CO - SW Tanna 
\h 2 KORIN 
\toc1 2 Korin 
\toc2 2 Kor 
\mt1 2 Korin  
\mt2 Nəkwəkwə yame ror kɨraru kɨn yame Pol rɨmɨrai ramvən kɨmi niməhuak apa Korin  
\imt1 Nəgkiarien kwakwə kape nəkwəkwə e 2 Korin  
\ip \bd ?Pa rɨmɨrai nəkwəkwə e?\bd* Aposol Pol rɨmɨrai nəkwəkwə e.  
\ip \bd ?Rɨmɨrai ramvən kɨmi nɨpa?\bd* Rɨmɨrai ramvən kɨmi nəməhuak mɨnə apa Korin, mɨne nəməhuak mɨnə apa provins a Akaea.  
\ip \bd ?Nɨmraghien rɨmnhawor pən iran mɨne ye nɨpɨg rɨmɨrai?\bd* Pol ruɨrai ta nəkwəkwə kɨsisər mher-pən kɨn kɨmi niməhuak apa Korin. In e nəkwəkwə yame ror kuas kɨn. Mərɨg nəkwəkwə yame ror kɨrikianə kɨn, mɨne nəkwəkwə yame ror kɨsisər kɨn, iriu kɨrarkək; keinein mə iriu pukaa. ?Kwərəmətɨt ta uə? Nəkwəkwə yame ror kɨraru kɨn, kamni kɨmə 1 Korin. Kɨni nəkwəkwə a raməgkiar skai kɨmi əriə, mə tukrɨni-əhu norien has mɨnə kapəriə, kɨni in ramhajoun mɨn əriə kɨn narɨmnar pɨsɨn mɨnə tɨksɨn. Iriə khapsaah ye niməhuak kasəri-pən nərɨgien kape Pol yame rɨmɨrai ye nəkwəkwə e 1 Korin. Mərɨg iriə mɨnə tɨksɨn aikɨn, kamhani mə Pol, pəh nien mə in yemehuə kɨrik; kɨni rɨpəh nəmhenien mə in tukrəvhag kɨmi əriə. Kɨni iriə kamhani mə in ramor əmə wok kafan tuk nɨvəhyen mane.  
\ip \bd ?Rɨmɨrai nəkwəkwə e tuk naha?\bd* Pol rɨmɨrai nəkwəkwə e mamhajoun mə in aposol kɨrik, kɨni Kughen rɨmɨwəhsi-pən wok e kɨmin, kɨni ratuatuk əmə mə in tukrəwhaag məkneikɨn kɨmi əriə. Kɨni in morkeikei mə tukrɨni-əhu nəmhajoun eikuə yamə mɨne kasarə apa Korin. Kɨni mamaiyoh nəməhuak mɨnə Korin mə tuksasitu mhavəhsi-pən mane kɨrik yame tukrasitu kɨn ye niməhuak apa Jerusalem məvɨgɨn narmamə meinai sweiwei ramuh əriə.  
\c 1  
\s1 Pol ramokrən huvə irəriə  
\pi1
\v 1 Yo Pol, yame Kughen rɨmɨrpen yo mə yo aposol kɨrik kape Yesu Kristo, yakarərai nəkwəkwə e kɨmru piautawə Timoti. Nəkwəkwə e raurə kɨmi əmiə, niməhuak kape Kughen apa Korin mɨne narmamə mɨnə fam kape Kughen apa Provins a Akaea.  
\v 2 Pəh Kughen Rɨmtawə mɨne Yesu Kristo Yermaru kapətawə, tukwautə-pre kɨn nɨhuvəyen mɨne nəmərinuyen kɨmi əmiə.   
\s1 Kughen raməgkiar vivi kɨmi narmamə yamə mɨne kɨsarə ye nɨpɨg əutən  
\p
\v 3 Pəh khani vi vi Kughen e in Rɨm Yermaru kapətawə Yesu Kristo. In Tatə yame rɨkin rehuə tuk narmamə, mɨne In Kughen yame in nuknei norien kape nəgkiar-vivi-yen kɨmi narmamə.\x - \xo 1:3 \xt Rom 15:5 \x*  
\v 4 In raməgkiar vi vi kɨmi ətawə ye nɨpɨg əutən mɨnə fam kapətawə, mə kɨtawə tukharkun nəgkiar-vivi-yen kɨmi narmamə ye nɨpɨg əutən pɨsɨn pɨsɨn mɨnə yamə mɨne kamharəpɨkɨn. Kɨtawə tuksəgkiar vi vi kɨmi əriə rəmhen kɨn yame Kughen In ramor kɨmi ətawə.  
\v 5 Nəmhəyen yame Kristo rɨmnərɨg, nəmhəyen kɨrikianə yame kɨtawə kasərɨg ai taktəkun. Kɨni ye norien kɨrikianə əmə mɨn, kɨtawə kasofugɨn-pən ye Kristo, Kughen raməgkiar vi vi kɨmi ətawə, kɨni norien a ramehuə mamvən mɨn tuk narmamə.\x - \xo 1:5 \xt Sam 34:19 \x*  
\v 6 Nɨpɨg kɨmawə yaksərɨg nəmhəyen ramuə tuk əmawə nɨpɨg yakamhani-ərhav nəvsaoyen huvə, kɨni nəvsaoyen huvə a rafəhsi-haktə nərɨgien kapəmiə mavəh mɨragh əmiə. Nɨpɨg Kughen raməgkiar vi vi kɨmi əmawə, ramor mə kɨmawə jakharkun nəgkiar vi viyen kɨmi əmiə. Kwənkwai norien a ramkuə ye nɨmraghien kapətawə, kɨni nɨpɨg nakasarə ye nɨpɨg əutən rəmhen əmə kɨn yame kɨmawə yɨmnɨsarə iran, ramasitu irəmiə mə takamharpɨn əmə ye nərer-tɨm-tɨmien.  
\v 7 Kɨmawə yaksərəhu-pən tɨm tɨm nərɨgien kapəmawə ye Kughen mə kɨmiə taksərer tɨm tɨm. Meinai kɨtawə fam kɨsarə əmə ye narəyen kɨrikianə, kɨmiə taksarə ye nəmhəyen rəmhen kɨn yame kɨmawə yakasarə iran. Kɨni Kughen raməgkiar vi vi kɨmi əmiə rəmhen kɨn yame raməgkiar vi vi kɨmi əmawə.   
\p
\v 8 Piak mɨnə mɨne nowinɨk mɨnə, yaksorkeikei mə takharkun huvə nɨpɨg əutən yamə mɨnə yɨmnɨsarə iran apa provins a Tarki. Nahasien ehuə mɨnə kɨmnhauə tuk əmawə, rapita nəsanɨnien kapəmawə, mamor rɨkimawə raməsɨk mə to yakhapəh nhamraghien.\x - \xo 1:8 \xt Wok 19:23; 1 Kor 15:32 \x*  
\v 9 Nəfrakɨsien, kɨmawə yɨmɨsərɨg mə kɨneighan-pən ta kɨn əmawə mə jakhamhə. Mərɨg nɨpɨg əutən mɨnə a kɨmnhauə mə jakhapəh nɨsətəgtə-atukien irəmawə, mə jaksətəgtə əmə ye Kughen yame ramor narmamə yamə mɨne kɨmnhamhə khamragh mɨn.  
\v 10 Ipakə əmə yakhamhə, mərɨg Kughen rɨmɨvəh mɨragh əmawə. In rɨrkun nɨvəhsi-tayen nɨpɨg əutən mɨnə a tuk əmawə. Kɨni yakasərəhu-pən nərɨgien kapəmawə iran mə tukrɨvəhsi-ta nɨpɨg əutən mɨnə a tuk əmawə.\x - \xo 1:10 \xt 2 Tim 4:18 \x*  
\v 11 Kɨni In mamor əfrakɨs məknakɨn nɨpɨg naksəhuak tuk əmawə. Narmamə khapsaah tuksəgnəgɨn Kughen tuk narɨmnar huvə yamə mɨne In ramor kɨmi əmawə, meinai kɨmiə nakhapsaah nakasəhuak tuk əmawə.   
\s1 Narmamə kɨmnhani hah Pol, mərɨg in ramni-ərhav mə kafan norien rhuvə  
\p
\v 12 Nar kɨrik yame rɨkimawə ramagien tukun. Ye norien yame yakasor kɨmi narmamə apnapɨg mɨnə ye tokrei tanə, mɨne kɨmi əmiə, yakasor ye swatuk yame Kughen ramhajoun. Norien kapəmawə ratuatuk əmə, maməmɨr əmə ikɨn rakhak ikɨn. Kɨni taktəkun e, ye nərɨgien kapəmawə, yakasərɨg mə yakhapəh nɨsorien nar kɨrik yame rahas. Pəh nien mə norien kapəmawə ratuatuk məknakɨn meinai yakhavəh nɨrkunien kape narmamə, mərɨg mə Kughen ramasitu irəmawə yerkin agien.  
\v 13-14 Yakamhani məkneikɨn meinai yɨmnhapəh nharai-pənien nəgkiarien kɨrik yame rɨskai tuk nəvhekɨnien uə tuk nɨrkunien nɨpran. Taktəkun ai nakwənharkun kəskəh nərɨgien kapəmawə, mərɨg yakorkeikei mə takhauə mharkun fam. Kɨni ye norien a, ye nɨpɨg Yesu Yermaru tukruə mɨn iran, kɨmiə taksagien tuk əmawə rəmhen kɨn yame kɨmawə jaksagien tuk əmiə.\x - \xo 1:13-14 \xt 2 Kor 5:12; Fil 2:16 \x*   
\s1 Pol rɨmnarar ye nərɨgien kafan tuk nəriwəkien kafan  
\p
\v 15-16 Yakharkun mə rɨkimiə ragien tuk əmawə, rɨkik rɨmnaməsɨk mə nɨpɨg yakmavən Masedonia, jakəkupən murə məm əmiə, kɨni nɨpɨg yakamtərhav Masedonia, rɨkik rɨmnaməsɨk mə jakrerɨg-pre mɨn məm əmiə. Ror məkneikɨn mə takhavəh nɨhuvəyen mɨkɨraru. Kɨni ai, rɨkik rɨmnaməsɨk mə taksasitu irak mɨsher-pən kɨn yo apa ye provins a Judia.\x - \xo 1:15-16 \xt 1 Kor 16:5-6 \x*  
\v 17 Apa kupan, yakmə jakurə məm əmiə. Kɨni ai yɨmnarar ye nərɨgien kafak ye nɨkarɨn kape nəriwəkien kafak. ?Kɨni nakhamə ta mə yakaməgkiar apnapɨg əmə ye nəriwəkien kafak uə? Nɨkam. Nərɨgien kafak rɨpəh nɨsɨ-pənien tuk norien kape tokrei tanə, rəmhen kɨn yame narmamə kaseighan kɨn nar kɨrik mamhani hah mɨn ye nɨpɨg kɨrikianə.  
\v 18 Kughen raməfrakɨs nɨpɨg m-fam; kɨni yakamhakwasɨg kɨn norien kafan nɨpɨg yaksəgkiar kɨmi əmiə. Yakhapəh nɨsorpirh-pirh-ien nəgkiarien mir e “Ǝwəh” mɨne “Nɨkam” ye nɨpɨg kɨrikianə.  
\v 19 Kɨmasɨr Saelas\f + \fr 1:19 \ft Saelas, nhag pɨsɨn kɨrik e “Silvanus.”\f* mɨne Timoti yɨmɨrhurə mɨrhɨni-ərhav-pre Ji Kughen e Yesu Kristo tuk əmiə, kɨni In to rɨpəh nɨniyen “Ǝwəh” mɨne “Nɨkam” ye nɨpɨg kɨrikianə. Nɨkam. Nɨpɨg mɨfam, nəgkiarien kafan kɨrikianə əmə.\x - \xo 1:19 \xt Wok 18:5 \x*  
\v 20 Ror məkneikɨn meinai nar apnapɨg Kughen rɨmɨni promes kuvhuun, iriə kɨmnhauə mɨsor nəfrakɨsien kɨn ye Yesu Kristo. Kɨni kɨtawə kamhavəh-si haktə nhag Kughen mhani-pən tukun mhamə, “Amen. Ǝwəh.”\x - \xo 1:20 \xt Rev 3:14 \x*  
\v 21 Kughen əmə ramor əmawə yaksərer tɨm tɨm ye Kristo kɨtawə-m kɨmiə. In rɨmɨrpen ətawə,  
\v 22 kɨni mɨvəh-si pə Nanmɨn kafan yerkitawə mamor nɨmtətien ye nɨmraghien kapətawə mə In, kafan e kɨtawə. Kɨni taktəkun ai, kɨtawə kwənharkun mə kafan promes mɨnə tukhauə mɨsor nəfrakɨsien kɨn tuk nɨpɨg kɨrik ye nɨmraghien kapətawə.\x - \xo 1:22 \xt 2 Kor 5:5; Efes 1:13-14 \x*   
\p
\v 23 Kɨni yakvəh kwəsu ye nhag Kughen mə yɨmnəpəh nɨrerɨg-pre-mɨn-ien Korin məm əmiə meinai to yakpiurə, mɨpiəgkiar skai pre kɨmi əmiə, kɨni moriah əmiə.  
\v 24 Pəh nien mə yaksarkut tuk nehuəyen irəmiə mə jakhavəhsi-pre əmə nəgkiarien kɨmiə əmiə mə taksəri-pən, mərɨg kɨmiə nakwəsərer tɨmtɨm ta ye nhatətəyen kapəmiə. Kɨni kasor wok kwis kɨtawə-m kɨmiə mə rɨkimiə tukragien.\x - \xo 1:24 \xt 1 Pita 5:3 \x*   
\c 2  
\nb
\v 1 Ror məkneikɨn mə yaknərɨg ta mə jakpəh nurə-mɨnien məgkiar skai pre kɨmi əmiə, mor rɨkimiə rəmhə.\x - \xo 2:1 \xt 1 Kor 4:21 \x*  
\v 2 Kɨni, tukmə yakor rɨkimiə rəmhə, ?pa irəmiə tukror rɨkik ragien? Kɨrkək, meinai yɨmnor rɨkimiə m-fam rəmhə.  
\v 3 Ror pən, yɨmɨrai nəkwəkwə kɨrik mher-pre kɨn, mə jakwəhsi-haktə nərɨgien kɨn kapəmiə. Yakpəh norkeikeiyen mə tukmə yakurə məm əmiə, rɨkik rarkwao tuk norien kapəmiə yamə mɨne khapəh nɨsəmhenien. Mərɨg norien kapəmiə tukraməkeikei mor rɨkik ragien. Kɨni tukmə rɨkik ragien, kɨtawə fam rɨkitawə tukragien.  
\v 4 Nɨpɨg yɨmɨrai nəkwəkwə a mher-pre kɨn kɨmi əmiə, rɨkik rəpou pɨk tuk əmiə, kɨni rɨkik rarkwopɨr, nehe nɨmrɨk rɨmnaiyu tuk əmiə. Mərɨg yɨmɨpəh nɨraiyen nəkwəkwə a mə jakor rɨkimiə rəpou; mərɨg yɨmɨrai mə takharkun mə norkeikeiyen kafak rehuə tuk əmiə.\x - \xo 2:4 \xt Wok 20:31 \x*   
\s1 Takhapəh nɨsarpɨnien tai təvhagə has  
\p
\v 5 Yakpəh norkeikeiyen mə jakaməkeikei məgkiar skai pre kɨmi əmiə. Mərɨg yakorkeikei mə jakni mə yermamə yame rɨmnor nahasien,\f + \fr 2:5 \ft  Yeməhuak kɨrik irəriə rɨmnor apnapɨg nar, mɨkɨr-ta piraovɨn vi kape rɨmni. Kɨni Pol rɨmɨni-pən tuk əriə mə tukhawəsi-pən narpɨnien kɨmin in ye 1 Kor 5:1-5.\f* pəh nien mə rɨmnor yo pɨsɨn əmə yakamərɨg rahas tukun, mərɨg rɨmnor ətawə fam kɨsərɨg rahas tukun.  
\v 6 Narpɨnien yame kɨmiə khapsaah nɨmnhavəhsi-pən ta kɨmin nəmhen.  
\v 7 Mərɨg taktəkun ai, takasəkeikei mɨsərukɨn kafan norien has kɨni mɨsəgkiar vi vi kɨmin tamə rɨkin rəpou pɨk kɨni rapəh nhatətəyen kafan.  
\v 8 Yakamni-pre skai tuk əmiə mə takhavən mɨsor rhuvə pən kɨmin mə in tukrɨrkun mə kɨmiə naksorkeikei in.  
\v 9 Yɨmɨrai nəkwəkwə a mher-pre kɨn kɨmi əmiə mə jakəm-ru mə ?taksor nəkwak ye narɨmnar fam, uə nɨkam?\f + \fr 2:9 \ft  Pol rɨmə tukrɨrkun ru mə kwəsəri-pən nəgkiarien kafan mɨsher-ye rhav əfrakɨs kɨn kwən a yame rɨkɨr-ta piahuaru kape rɨmni, uə nɨkam.\f*  
\v 10 Tukmə kɨmiə nakwəsərukɨn norien has kape yermamə kɨrik, yo mɨn jakərukɨn kafan norien has. Kɨni tukmə kwən a rɨmnor rahas pə kɨmi yo rəmhen mə jakor mɨrhuvə tuk əmru mɨnə, mərɨg Kristo rɨrkun mə yakwor rhuvə ta tuk əmru mɨnə mə jakwasitu irəmiə  
\v 11 mə Setan tukrɨpəh nəwhaiyen kwhen kapətawə, meinai kɨtawə kwənharkun ta kafan nərɨgien tuk norien nahasien.\x - \xo 2:11 \xt Luk 22:31 \x*   
\s1 Narmamə yamə mɨne kamhani ərhav nəvsaoyen huvə  
\p
\v 12 Nɨpɨg yɨmavən apa Troas tuk nɨni-ərhavyen nəvsaoyen kape Kristo, yɨmnəm mə Yesu Yermaru rɨmnəhitə ye kwəruə kɨrik kɨmi yo.\x - \xo 2:12 \xt Wok 14:27; 1 Kor 16:9 \x*  
\v 13 Mərɨg nəmərinuyen rɨrkək irak meinai yɨmɨpəh nəmien piak Taetas aikɨn. Kɨni yɨmnaowiə kɨn nəmə Troas mɨtərhav mɨvən Masedonia mamarhakɨn in.\x - \xo 2:13 \xt Wok 20:1 \x*   
\p
\v 14 Pəh khani vi vi Kughen yame ramofugxn ətawə kasərer ye nɨmrɨ narmamə ikɨn mɨn fam, rəmhen kɨn yame king ramapita tɨkmɨr mɨnə kafan, mamərɨp əriə ye nɨmrɨ namramə mɨfam. Mərɨg Kughen ramərɨp ətawə ye nɨmrɨ narmamə mə tukhani-ərhav nəgkiarien kafan, rəmhen kɨn yame senta ramənaah ikɨn mɨnə fam.  
\v 15-16 Ye nɨmrɨ Kughen, kɨmawə yaksəmhen kɨn senta yame raməpnah narmamə, meinai kɨmawə yakamhavəh Yesu Kristo mamhavən kɨmi narmamə m-fam. Narmamə yamə mɨne kɨshatətə iran, kharkun mə senta e rapien huvə, kɨni Kughen ravəh mɨragh əriə. Mərɨg narmamə tɨksɨn, kasərɨg nəmiəv senta a rapien kɨn nɨmhəyen, ramhajoun mə Kughen tukror narpɨnien kɨmi əriə.  
\p Wok e rehuə pɨk, yermamə kɨrik rɨpəh nəmhenien mə to ror infamien iran.\x - \xo 2:15-16 \xt Luk 2:34; 2 Kor 3:5-6 \x*  
\v 17 Kɨmawə yakhapəh nɨsəmhenien kɨn narmamə tɨksɨn yame iriə khapsaah kamhani ərhav nəgkiarien kape Kughen tuk nɨvəh-əməyen mane. Nɨkam. Kughen rɨmnher-pə kɨn əmawə, kɨni kɨmawə yakasofugɨn-pən ye Kristo, mhani-ərhav nəvsaoyen huvə. Kɨni ye nɨmrɨ Kughen, nəgkiarien kapəmawə ramsɨ-pən yerkimawə m-fam.   
\c 3  
\s1 Kughen rɨmɨrpen-pən nar vi kɨrik kɨmi narmamə  
\p
\v 1 Tukmə ror kɨmiə nakhamə kɨmawə yakamhavəhsi-haktə atuk əmawə ye nɨmrɨmiə, mərɨg nɨkam. Tukmə yepsɨpɨs mɨnə kamhauə iməmiə ikɨn, tukasəkeikei mhavəh leta yame kɨmɨrai tuk nɨni-ərhavyen norien kapəriə kɨmi əmiə. Uə nɨpɨg tukmə khatərhav, tukasəkeikei mhavəh leta yame kɨmiə takharai yame tukshen-hen narmamə kɨn, pəh tukɨrkun əriə. Mərɨg kɨmawə yakhapəh nhavəhyen leta kɨrik məknakɨn, meinai\x - \xo 3:1 \xt Wok 18:27; 2 Kor 5:12 \x*  
\v 2 kɨmiə naksəmhen kɨn leta yame ramor əpu wok kapəmawə. Leta e kɨmɨrai-pən yerkimawə, yame narmamə m-fam kasəvhuekɨn mharkun nɨpran.\x - \xo 3:2 \xt 1 Kor 9:2 \x*  
\v 3 Nɨmraghien kapəmiə ramhajoun mə kɨmiə naksəmhen kɨn leta kɨrik yame Kristo rɨmɨrai kɨni narmamə kasəvheikɨn. Kɨmiə kwənkwai wok kapəmawə. Kɨmiə naksəmhen kɨn leta yame Nanmɨn kape Kughen rɨmɨrai. Mərɨg pəh nien mə rɨmɨrəh pen mɨrai-pən ye nəkwəkwə; mərɨg rɨmɨrai yerki yermamə.\x - \xo 3:3 \xt Eks 24:12; Jer 31:33; Esik 36:26-27 \x*   
\p
\v 4 Yaksətghaa kɨn nəgkiarien mɨnə məknen meinai Kristo ramarə yerkimawə kɨni yakshatətə tɨmtɨm ye Kughen.\x - \xo 3:4 \xt Wok 20:31 \x*   
\p
\v 5 Yakhapəh nɨsərɨgien mə kɨmawə əmə yaksəmhen tuk nɨsorien wok kɨrik. Mərɨg tukmə yaksəmhen tuk nɨsorien wok kɨrik, in e Kughen ravəhsi-pə nɨrkunien tukun.  
\v 6 In rɨmnor əmawə yaksəmhen mə jakhauə kafan yorwok mɨnə mhani-ərhav nəgkiarien vi yame In rɨmɨrpen ta. Nəgkiarien vi e yame Kughen rɨmɨrpen, pəh nien mə ramsɨ-pən tuk loa yame kamrai-pən ye nəkwəkwə, mərɨg ramsɨ-pən tuk Nanmɨn kape Kughen. Meinai loa yame kɨmɨrai-pən ye nəkwəkwə ravəhsi-pən nɨmhəyen kɨmi narmamə; mərɨg Nanmɨn kape Kughen ravəhsi-pə nɨmraghien.\x - \xo 3:6 \xt Jer 31:31; Jon 6:63; 1 Kor 11:25 \x*   
\p
\v 7 Nɨpɨg Kughen rɨmɨrai-pən loa ye kapier kɨni mɨvəhsi-pən kɨmi Moses,\f + \fr 3:7 \ft  Ǝm-ru Dut 5:22.\f* nɨkhakien aikɨn kape Kughen; kɨni nɨmrɨ Moses rhakak mɨn. Kɨni nəmə Isrel to khapəh nɨsarha-pənien mɨsəm nɨmrɨn, nar apnapɨg mə nɨkhakien natukreiwaiyu mɨrkək. Kɨni loa e ravəhsi-pə pawk nɨmhəyen, mərɨg rakhak,\x - \xo 3:7 \xt Eks 34:29 \x*  
\v 8 kɨni wok kape Nanmɨn kape Kughen rakhak pɨk rapita.  
\v 9 Loa a yame rakhak, kafan e wok, Kughen raməkir narmamə mɨvəhsi-pən narpɨnien kɨmi əriə. Mərɨg wok yame Nanmɨn kape Kughen ramor, in e narmamə khauə mɨsatuatuk ye nɨmrɨ Kughen. !Wok e rakhak pɨk rapita!\x - \xo 3:9 \xt Dut 27:26; Rom 1:17 \x*  
\v 10 Nəfrakɨsien, nar yame rɨmnakhak məkupən, taktəkun ai, rɨpəh nɨkhakien. Meinai nar yame rakhak pɨk rɨnapita yame rɨmnakhak məkupən.  
\v 11 Loa yame tɨkrɨpirkək tuk nɨpɨg kɨrik rɨmauə ye nɨkhakien, mərɨg wok kape Nanmɨn kape Kughen yame tukramarə rerɨn, in rhakak pɨk əgkəp.\x - \xo 3:11 \xt Luk 22:31 \x*   
\p
\v 12 Ror məkneikɨn mə yakasərəhu-pən tɨm tɨm kapəmawə nərɨgien ye wok a kape Nanmɨn kape Kughen, masətghaa kɨn nɨni-ərhavyen kafan nəgkiarien.\x - \xo 3:12 \xt Wok 14:27; 1 Kor 16:9 \x*  
\v 13 Kɨmawə yakhapəh nɨsəmhenien kɨn Moses yame, nɨpɨg nɨmrɨn rhakak kape nɨpɨg kwakwə əmə, in rɨmnatuopɨs in kɨn neipən mə nəmə Isrel tukhapəh nɨsəmien nɨkhakien ye nɨmrɨn.\x - \xo 3:13 \xt Eks 34:33 \x*  
\v 14 Mərɨg Kughen rɨmnor kapəria kapə rɨskai. Kɨni ye nɨpɨg a, muə meriaji-pə taktəkun, nɨpɨg iriə kasəvheikɨn Ol Testamen, khapəh nharkunien nɨpran, rəmhen kɨn yame neipən kɨrik raməker əswasɨg kɨn nɨrkunien kapəriə. Kughen rɨpəh nɨvəhsi-tayen neipən a tuk əriə; ramrəhsi-ta əmə tuk narmamə yamə mɨne kasofugɨn kwhen kapəriə iriə Kristo.  
\v 15 Nəfrakɨsien, meriaji-pə taktəkun mɨne, nɨpɨg kasəvheikɨn nəkwəkwə yamə mɨne Moses rɨmɨrai, rəmhen kɨn neipən kɨrik yame raməker əswasɨg kɨn nɨrkunien kapəriə.  
\v 16 Mərɨg narmamə m-fam yamə mɨne kasarar ye nərɨgien kapəriə mhauə tuk Kughen, Kughen tukrɨrəhsi-ta neipən a.\x - \xo 3:16 \xt Eks 34:34\x*   
\p
\v 17 Yesu Yermaru In ror Nanmɨn. Kɨni ikɨn Nanmɨn kape Yermaru raməmɨr ikɨn, In ramrɨsɨn narmamə.\x - \xo 3:17 \xt Jon 8:36; Rom 8:2 \x*  
\v 18 Kɨni kɨtawə fam kasor əpu nɨkhakien kape Kughen, narmamə kasəm; pəh nien mə kɨtawə kɨsatuopɨs ətawə. Nɨpɨg m-fam In ramarar irətawə mə tukhauə mɨsəmhen kɨn In. Nɨkhakien kafan rarkurao irətawə mameihuə. Nɨkhakien e ramsɨ-pən tuk Yermaru kapətawə yame In Nanmɨn Rhakə.   
\c 4  
\m
\v 1 Kughen, rɨkin rehuə tuk əmawə, ror pən rɨkimawə rɨpəh nəpouyen tuk norien wok e kape nɨni-ərhavyen Nəvsaoyen Huvə kafan.  
\v 2 To yakhapəh nɨsorien norien yame kamor apɨs-apɨs mɨne norien yame ror naurɨsien. To yakhapəh nɨseikuəyen mhapəh nhaukreikɨnien nɨprai nəgkiarien kape Kughen. !Nɨkam! Kɨmawə yakamhani-ərhav əmə nəfrakɨsien, kɨni ye norien mɨnə a, ye nɨmrɨ Kughen, yakasor əpu əmawə ye nɨmrɨ narmamə, mə ye nərɨgien kapəriə, tukharkun mə wok kapəmawə ratuatuk.\x - \xo 4:2 \xt 2 Kor 2:17; 1 Tes 2:5 \x*  
\v 3 Tukmə ror nəvsaoyen huvə yame yakamhani-ərhav, nɨpran ramerkwaig tuk narmamə tɨksɨn; mərɨg ramerkwaig əmə tuk narmamə yamə mɨne kasəri-pən swatuk yame ramvən apa ye nap ehuə.  
\v 4 Narmamə yamə mɨne khapəh nhaniyen nəfrakɨsien ye Kughen kasəri-pən swatuk ai, meinai Setan e yarmhə in ramarmaru ye tokrei tanə, rɨmnatuopɨs əriə mə tukhapəh nɨsəmien nɨkhakien kape nəvsaoyen huvə yame nɨkhakien rɨsia-pen əriə. Nɨkhakien a ramsɨ-pən tuk Kristo yame In ravəh əfrakɨs Nanmɨn kape Kughen.\x - \xo 4:4 \xt Efes 2:2; Kol 1:15; Hib 1:3 \x*  
\v 5 Ror məkneikɨn meinai kɨmawə yakhapəh nhani-ərhav-atuk-ien əmawə; mərɨg yakhani-ərhav Yesu Kristo mə In Yermaru. Kɨni In rɨmnher-pə kɨn əmawə mə kɨmawə yor atuə kɨn mɨnə kapəmiə.  
\v 6 Meinai Kughen e yame rɨmɨni kupən mɨmə, “Pəh nɨkhakien tukrɨvən məsiə-pən ikɨn rəpɨgnap ikɨn,”\rq (Jen 1:3)\rq* in Kughen kɨrikianə əmə yame raməsia-pən yerkitawə mə kɨtawə tukharkun nəsanɨnien mɨne nɨhuvəyen kafan yame kɨtawə kasəm ye Kristo.\x - \xo 4:6 \xt Jen 1:3; Aes 9:2; 2 Kor 3:18 \x*   
\s1 Kɨtawə kɨsəmhen əmə kɨn nɨtɨp yame ramətɨt aihuaa əmə  
\p
\v 7 Kɨtawə kɨsəmhen kɨn nɨtɨp\f + \fr 4:7 \ft  Gris ramni “jag” yame kɨmnor kɨn nɨmoptanə skai.\f* yame Kughen ravai-pən narɨmnar huvə ikɨn kafan; mərɨg nɨtɨp raməmətɨt aihuaa əmə. Ramhajoun-pən mə nəsanɨnien əfrakɨs ramsɨ-pən tuk Kughen, rɨpəh nɨsɨ-pəyen tuk ətawə.\x - \xo 4:7 \xt 2 Kor 5:1 \x*   
\p
\v 8 Nɨpɨg əutən mɨnə khapsaah kamharəh-pɨkɨn əmawə, mərɨg khapəh nɨsoriahyen əmawə. Nɨpɨg tɨksɨn, yakhapəh nɨsəmien swatuk, mərɨg yakhapəh nɨsəpəhyen.\x - \xo 4:8 \xt 2 Kor 1:8; 7:5 \x*  
\v 9 Kamoh əmawə, mərɨg Kughen rɨpəh nəpəhyen əmawə. Kaməsɨk əmawə, mərɨg kɨpəh narkwhopniyen əmawə.  
\v 10-11 Ikɨn pukaa yakamhavən ikɨn, rɨkimawə raməsɨk mə kɨmnhopni Yesu, kɨni kɨmə tukhopni mɨn əmawə tuk nɨni-ərhavyen nhagɨn. Mərɨg kɨmawə yakasəkeikei tuk nɨni-ərhavyen nhagɨn mə tukɨrkun mə Yesu rɨmamragh.\x - \xo 4:10-11 \xt 1 Kor 15:31 \x* Kughen rɨmneighan kɨn əmawə mə jəksərɨg nəmhəyen mə tukəm kɨrkun mə Yesu e in e rɨmamragh mɨvəhsi-pən nəsanɨnien ye nɨpraimawə yame tuk nɨpɨg kɨrik tukrəmətɨt.\x - \xo 4:10-11 \xt Rom 8:36 \x*  
\v 12 Ror pən, nɨpɨg mɨfam ipakə əmə yakamhamhə mə kɨmiə takhavəh nɨmraghien rerɨn.   
\p
\v 13 Nəkwəkwə kape Kughen ramni mə, “Nar yame yakamni nəfrakɨsien iran, yakamni-ərhav.”\rq (Sam 116:10)\rq* Kɨni ye norien kɨrikianə əmə kape nhatətəyen, kɨmawə mɨn yakamhani nəfrakɨsien iran, ror pən yakamhani ərhav,  
\v 14 meinai kɨmawə yakharkun mə Yermamə yame rɨmnor Yesu ramragh mɨn ye nɨmhəyen kafan, In tukror mɨn ətawə-m kɨmiə tukamhamragh mɨn ye nɨmhəyen kɨtawə Yesu, tuksarə kɨtawə min.\x - \xo 4:14 \xt 1 Kor 6:14 \x*  
\v 15 Yɨmnharəh pɨkɨn nəmhəyen mɨnə e mə kɨmiə taksarə huvə iran. Kɨni nɨpɨg m-fam nɨhuvəyen kape Kughen ravi-pə narmamə khapsaah mɨn kamhauə tuk Kristo. Tukhani vi vi Kughen nɨpɨg m-fam, mhavəhsi-haktə nhagɨn mə In yerpɨrɨg pɨk.   
\p
\v 16 Ror pən rɨkimawə rɨpəh nəpouyen. Nar apnapɨg mə nɨpraimawə rameiwaiyu ai taktəkun mɨne, mərɨg nɨpɨg mɨfam Kughen ramor rɨkimawə ramhuvə mɨn.\x - \xo 4:16 \xt Efes 3:16 \x*  
\v 17 Meinai nɨpɨg əutən yame mɨne yaksarə irəriə, iriə nar apnapɨg əmə. Tukhapəh nɨsəmɨrien ror tu. Mərɨg kwənkwairiə in nɨkhakien yame raməmɨr rerɨn; kɨni in rehuə mɨhuvə mapita narɨmnar m-fam.\x - \xo 4:17 \xt Rom 8:17-18 \x*  
\v 18 Ror pən, kɨtawə khapəh nɨsərɨg-pɨkien tuk nar yame kasəm kɨn nɨmrɨtawə, mərɨg kɨsərɨg pɨk nar yame kɨtawə khapəh nɨsəmien. Meinai narɨmnar yame kasəm kɨn nɨmrɨtawə, kasəmɨr kape nɨpɨg kwakwə əmə. Mərɨg narɨmnar yame khapəh nɨsəmien kasəmɨr kape rerɨn.\x - \xo 4:18 \xt Kol 1:16 \x*   
\c 5  
\s1 Nɨprai narmamə tukror pɨsɨn apa ye rao ye neai  
\p
\v 1 Kɨtawə kharkun mə nɨpraitawə in rəmhen kɨn nimə tapolen yame kɨsarə iran ye tokrei tanə e. Kɨni tuk nɨpɨg kɨrik tukrəmətɨt mahas. Kɨni nɨpɨg nimə tapolen a tukrɨrkək ye tokrei tanə, mərɨg apa ye rao ye neai, kapətawə kɨrik aikɨn nimə vi yame pəh nien mə yermamə ramor, mərɨg Kughen əmə ramor. In e nɨpraitawə yame rɨvi, tukramarə rerɨn ikɨn.\x - \xo 5:1 \xt 2 Kor 4:7 \x*  
\v 2 Mərɨg taktəkun ai, kɨtawə kɨsarə ye nɨpraitawə kape tokrei tanə, mɨsasək, mɨsorkeikei pɨk mə nɨpɨg tukruə yame kɨtawə tukpihavəh nɨpraitawə vi kape rao ye neai, rəmhen kɨn yame kamhavən ye neipən vi.\x - \xo 5:2 \xt Rom 8:23 \x*  
\v 3 Meinai pəh nien mə kɨtawə tukhavəh nanmɨtawə əmə, yame nɨpraitawə rɨrkək. Mərɨg tukhavəh nɨpraitawə vi, kape rao ye neai.  
\v 4 Nɨpɨg kɨsarə ye tokrei tanə ye nɨpraitawə yame tukrɨpimətɨt, rɨkitawə rəpou, kɨsorkeikei mə tuksəpəh nəmhəyen. Mərɨg pəh nien mə kɨsorkeikei mə nɨpɨg tukhamhə, tuksəta əgkəp ye nɨpraitawə. Nɨkam. Mərɨg kɨsorkeikei mə nɨpraitawə tukro ta kɨn yame rakwas kape tokrei tanə, mɨpəh yame rɨvi kape rao ye neai.  
\v 5 Kɨni Kughen rɨmnor ətawə mə tukasarə ye nɨmraghien vi, mɨvəhsi-pə Nanmɨn Kafan mə tukrhajoun huvə ətawə mə kafan narɨmnar mɨnə e tukhauə mɨsor nəfrakɨsien kɨn.   
\p
\v 6 Ror pən, nərɨgien kapətawə rɨskai, kɨni kharkun huvə mə nɨpɨg kɨsarə əmə ye nɨpraitawə kape tokrei tanə, kɨtawə khapəh nɨsəmɨrien imei Yesu Yermaru.\x - \xo 5:6 \xt Hib 11:13-16 \x*  
\v 7 Nhatətəyen kapətawə ramkɨr ətawə; pəh nien mə narɨmnar yame kasəm ramhajoun swatuk.  
\v 8 Yakamni mə nərɨgien kapətawə rɨskai, kɨni kɨsorkeikei mə tuksəpəh nɨpraitawə mhavən ye nimə vi kapətawə kɨtawə Yesu.\x - \xo 5:8 \xt Fil 1:23 \x*  
\v 9 Nar apnapɨg tukmə kɨsarə ye nɨpraitawə kape tokrei tanə e, uə kɨsəpəh nɨpraitawə kape tokrei tanə mɨsarə ye rao ye neai, mərɨg narɨmnar yame kasor, kasor əmə mə Yesu, rɨkin tukragien tuk ətawə.\x - \xo 5:9 \xt Kol 1:10; 1 Tes 4:1 \x*  
\v 10 Kasor məkneikɨn meinai kɨtawə m-fam tukasəkeikei masərer əkupən ye Kristo mə In tukrəkir norien mɨnə kapətawə. Kɨni kɨtawə kɨrikianə kɨrikianə tukhavəh nərokien rəri-pən narɨmnar yamə mɨne kɨmɨsor ye tokrei tanə; nar has uə nar huvə.\x - \xo 5:10 \xt Pri 12:14 \x*   
\s1 Wok e kapətawə, mə tukhavi tɨkmɨr mɨnə kape Kughen khauə kɨrikianə iriə min  
\p
\v 11 Kɨni taktəkun ai, yakamhasiai Yesu Yermaru yame tukrəkir narmamə m-fam, ror pən, yaksarkut mə jakhavi-pə narmamə pəh khani nəfrakɨsien ye Kughen. Kughen ruɨrkun ta əmawə mɨne wok kapəmawə; kɨni yaksorkeikei mə kɨmiə mɨn takharkun huvə əmawə.  
\v 12 Yakhapəh nɨsorkeikeiyen mə jakhavəh-si haktə atuk əmawə ye nɨmrɨmiə, mərɨg yakamhavəh-si-pre kapəmawə nərɨgien mə rɨkimiə tukragien tuk əmawə. Kɨni taktəkun ai, nakharkun nɨshorpɨnien nəgkiarien kape narmamə yamə mɨne kɨsausit meinai narmamə kamhavəh-si haktə əmə əriə tuk nhagriə, mhapəh nɨsəkirien nɨmraghien kapəriə.  
\v 13 Tukmə nakhamə kɨmawə yaksarmar, pəh Kughen tukrəm əmhen əmawə. Mərɨg tukmə nakhamə nɨrkunien kapəmawə rəmhen, havəh nəgkiarien kapəmawə pəh tukrasitu irəmiə.  
\v 14 Ror məkneikɨn meinai norkeikeiyen kape Kristo ramarmaru irəmawə, meinai yakharkun huvə mə yermamə kɨrikianə rɨmamhə tuk narmamə m-fam. Ror məkneikɨn mə kɨtawə m-fam tukasəkeikei mɨsəpəh təvhagə has, rəmhen kɨn yame yermamə mhə reinein norien təvhagə has.  
\v 15 Kɨni yakharkun mə Yesu rɨmamhə tuk narmamə m-fam mə iriə yamə mɨne kamhamragh, tukhapəh nɨsorien narɨmnar yamə iriə atuk əmə kɨsorkeikei; mərɨg iriə tukasəkeikei mɨsor norien yamə mɨne Yesu rorkeikei - in e yermamə yame rɨmamhə tuk əriə kɨni mɨmragh mɨn ye nɨmhəyen.\x - \xo 5:15 \xt Rom 14:7-8 \x*   
\p
\v 16 Ror məkneikɨn, mə taktəkun ai, yakhapəh nɨsəkirien narmamə ye norien yame narmamə kape tokrei tanə kasəkir narmamə iran. Kupan, yɨmɨsəkir Kristo ye norien a, mərɨg taktəkun ai, yakhapəh nɨsorien.  
\v 17 Ror məkneikɨn, narmamə yamə mɨne kamhauə masor kɨrikianə ye Kristo, Kughen ramor vi əriə. !Nar akwas raməta iran! Nar vi ramuə iran.\x - \xo 5:17 \xt Rom 8:1; Gal 6:15 \x*  
\v 18 Narɨmnar mɨnə fam a kamhasɨ-pən tuk Kughen. Kupan, kɨtawə kɨmɨsor tɨkmɨr kɨtawə Kughen; mərɨg ye Kristo, In rɨmnəpkəfugɨn ətawə kwənhauə ipakə tukun, mɨnor ətawə kwənhauə In mɨnə tɨksɨn. Kɨni mɨvəhsi-pə wok e kɨmi əmawə, in e mə tukhavi tɨkmɨr mɨnə kafan khauə In mɨnə tɨksɨn.\x - \xo 5:18 \xt Rom 5:10 \x*  
\v 19 Nəgkiarien e yakamni, nɨpran ramni mə Kughen rɨmɨvi-pə tɨkmɨr mɨnə kafan ye tokrei tanə khauə mɨsor kɨrikianə ye Kristo, mɨpəh nəvheikɨnien kapəriə norien has mɨnə. Kɨni mɨvəhsi-pə nəgkiarien e kɨmi əmawə kape nɨvi-pəyen tɨkmɨr mɨnə kafan khauə mɨsor kɨrikianə iriə min.\x - \xo 5:19 \xt Rom 3:23-25 \x*  
\v 20 Ror məkneikɨn, kɨmawə yəgkiar mɨnə tɨksɨn kape Kughen. Rəmhen kɨn Kughen ramokrən kɨn narmamə nɨpɨg kɨmawə yaksəgkiar. Kɨni yaksaiyoh skai əmiə ye nhag Yesu Kristo mə taksəpəh norien kape tɨkmɨr mɨnə, mhauə mɨsor kɨrikianə kɨmiə Kughen.  
\v 21 Kughen rɨmnor Kristo yame norien has rɨrkək iran, In sakrefaes kape norien has mɨnə kapətawə, mə tukshatətə mɨsatuatuk ye nɨmrɨ Kughen.\x - \xo 5:21 \xt Hib 4:15 \x*   
\c 6  
\nb
\v 1 Meinai kɨmawə yakasor wok kɨrikianə kɨmawə Kughen, yakasaiyoh-pre skai əmiə mə nɨpɨg Kughen tukrautə-pre kɨn kafan nɨhuvəyen kɨmi əmiə, takhapəh nhavəhyen mə in nar apnapɨg əmə.  
\v 2 Meinai Kughen ramni mɨmə,  
\q1 “Yɨmnərɨg ik ye nɨpɨg atuatuk,  
\q2 mamasitu iram ye nɨpɨg kape nɨvəh-mɨraghien.”\rq (Aes 49:8)\rq*  
\nb Yakamni-pre tuk əmiə mə taktəkun ai, rɨnor nɨpɨg atuatuk kape Kughen tukrɨvəh mɨragh əmiə.   
\s1 Pol raməvsao kɨn nɨpɨg əutən mɨnə ye nɨmraghien kafan  
\p
\v 3 Yakhapəh nɨsorien nar kɨrik mə yermamə tukrɨmɨr ye nhatətəyen kafan tukun, tamə narmamə kamhani hah wok kapəmawə tukun.  
\v 4 Mərɨg norien mɨnə fam ye nɨmraghien kapəmawə kashajoun mə kɨmawə yorwok mɨnə əfrakɨs kape Kughen: Kɨmawə yaksərer tɨm tɨm ye nɨpɨg kape nəmhəyen, mɨne ye nɨpɨg əutən mɨnə, mɨne ye nɨpɨg yakasərɨg rahas.  
\v 5 Narmamə kamhauh əmawə, mɨsəhi-pən əmawə ye kalabus. Mharpəhu əmawə mə tukhauh əmawə. Yɨmɨsor wok ehuə, mhapəh nɨsapɨrien yenpɨg, kɨni nɨkumhə raməs əmawə.\x - \xo 6:5 \xt 2 Kor 11:23-27 \x*  
\v 6 Yakhapəh nɨsorien nar kɨrik yame rəmkɨmɨk yerkimawə. Nanmɨn kape Kughen rukwar yerkimawə, kɨni yaksorkeikei narmamə ye norkeikeiyen əfrakɨs.\x - \xo 6:6 \xt 1 Tim 4:12 \x*  
\v 7 Yakamhani əmə nəfrakɨsien. Kɨni nəsanɨnien kape Kughen ramarə irəmawə. Nɨmraghien kapəmawə yame ratuatuk ramor əmawə yaksapita tɨkmɨr mɨnə kapəmawə, rəmhen kɨn yame mobael ravəh nau mɨne kwətavhə mə tukrapita kafan tɨkmɨr.  
\v 8 Narmamə tɨksɨn kamhasiai əmawə; tɨksɨn kasəm-əhu əmawə. Tɨksɨn kamhani hah əmawə; tɨksɨn kamhani huvə əmawə. Kɨni nɨpɨg kɨmawə yakamhani mə kɨmawə aposol kape Kughen mɨnə, tɨksɨn kamhani neikuəyen irəmawə. Mərɨg kɨmawə yorwok əfrakɨs mɨnə tɨksɨn kape Kughen.  
\v 9 Narmamə tɨksɨn khapəh nɨseighanien kɨn mə kɨmawə aposol mɨnə əfrakɨs. Nɨpɨg mɨfam nɨmhəyen ramuə ipakə tuk əmawə, mərɨg yakamhamragh əmə. Kamuh əmawə, mərɨg khapəh nhopniyen əmawə.\x - \xo 6:9 \xt 2 Kor 4:10 \x*  
\v 10 Rɨkimawə rəpou, mərɨg nɨpɨg mɨfam yaksagien əmə. Kapəmawə nar kɨrik rɨrkək, mərɨg kɨmawə yaksor narmamə khapsaah kapəriə nautə rɨpsaah ye rao ye neai. Kapəmawə nar rɨrkək, mərɨg yakamhavəh narɨmnar fam.   
\p
\v 11 Nəmə Korin, yɨmnhani-pre nəgkiarien mɨnə fam mhapəh nɨsəpəhyen kɨrik; kɨni yaksorkeikei əmiə yerkimawə m-fam.  
\v 12 Kɨmawə yakhapəh nɨsərer-əswasɨgien kɨn norkeikeiyen tuk əmiə, mərɨg kɨmiə naksərer əswasɨg kɨn norkeikeiyen tuk əmawə.  
\v 13 Taktəkun ai, yakaməgkiar kɨmi əmiə rəmhen kɨn kwajikovə mɨnə əgkəp kafak mamni mə ratuatuk əmə mə kɨmiə mɨn taksorkeikei əmawə yerkimiə m-fam.\x - \xo 6:13 \xt 1 Kor 4:14 \x*   
\s1 Yəhuak mɨnə tukhapəh nɨsəriwək-pənien tuk yamə mɨne khapəh nɨsəhuakien  
\p
\v 14 Takhapəh nɨseighanien kɨn narmamə yamə mɨne khapəh nɨsəhuakien mə taksor kwis wok\f + \fr 6:14 \ft  Gris ramni nuhpɨkɨnien ye kau kɨraru, kɨrik yame rehuə, kɨrik rɨkəskəh. Kɨrkwəji əriu mə tukwor wok, mərɨg wok rapəh naiyu-huvəyen meinai nehuəyen kapəriu rɨpəh nəm nəmhenien.\f* meinai, ?norien atuatuk mɨne norien has kɨrarkun nwor-kwisien nar kɨrik uə? ?Uə nɨkhakien mɨne nəpɨgnapien to kwofugɨn kɨrikianə uə? Nɨkam.\x - \xo 6:14 \xt Efes 5:11 \x*  
\v 15 Kɨni ye norien kɨrikianə əmə mɨn, Kristo mɨne Setan\f + \fr 6:15 \ft  Gris ramni “Beliar.” Nhag pɨsɨn kape Setan.\f*, to kɨrəpəh nɨrəni-kwisien nəgkiarien kɨrikianə. ?Yeməhuak mɨne yermamə yame rɨpəh nəhuakien, iriu kɨrarkun nɨworien nar kɨrik ye nərɨgien kɨrikianə uə? !Nɨkam!  
\v 16 Ye Nimə Ehuə kape Kughen, ikɨn kɨrik rɨrkək aikɨn kape kughen eikuə mɨnə, meinai kɨtawə e Nimə kape Kughen yame ramragh. Kɨni Kughen ramni mə,  
\q1 “Yo jakamarə kɨmawə miriə,  
\q2 mameriwək kɨmawə miriə.”  
\p Kɨni mɨmə,  
\q1 “Jakor Yo mə Yo Kughen kapəriə,  
\q2 kɨni iriə tukhauə kafak narmamə mɨnə.”\rq (Lev 26:12; Jer 32:38; Esik 37:27)\rq*   
\p
\v 17 Kɨni Yermaru ramni mɨn mə,  
\q1 “Ror məkneikɨn, səta irəriə, mhavən isok tuk əriə.  
\q2 Mhapəh nharapien nar yame rəmkɨmɨk ye nɨmrɨk,  
\q2 kɨni rɨkik tukragien mə jakvəh əmiə.”\rq (Aes 52:11; Esik 20:34, 41)\rq*   
\p
\v 18 Kɨni Kughen Yermaru yame In Yerpɨrɨg Pɨk ramni mɨn mɨmə,  
\q1 “Kɨni jakor Yo mə Rɨmɨmiə,  
\q2 kɨni kɨmiə takhauə kwajikovə mɨnə kafak.”\rq (2 Saml 7:8, 14)\rq*   
\c 7  
\nb
\v 1 Yo mɨnə tɨksɨn. Nəgkiarien mɨnə e yame Kughen rɨmɨrpen, kapətawə. Ror pən, pəh kɨsəspir rɨkitawə, mhavəhsi-ta narɨmnar fam yamə mɨne kasor nɨpraitawə mɨne nərɨgien kapətawə kasəmkɨmɨk. Kɨni pəh kɨsərəhu karɨn ətawə mə kɨtawə kape Kughen mɨnə əmə, meinai kɨtawə kamhasiai Kughen.   
\s1 Pol, rɨkin ramagien mə nəmə Korin kwənhauə tuk Kughen  
\p
\v 2 Səhitə yerkimiə tuk əmawə meinai yakhapəh nɨsorien rahas-pən kɨmi yermamə kɨrik, mhapəh nhavi-pəyen yermamə kɨrik ikɨn rahas ikɨn, mhapəh nɨsarkutien mə jakhavəh nar kɨrik kapəmiə ye norien kɨrik yame rɨpəh natuatukien.  
\v 3 Pəh nien mə kɨmiə nɨmɨsor nar kɨrik rɨpəh nəmhenien, yakaməgkiar məkneikɨn kɨmi əmiə. Yakwəni-pre ta tuk əmiə mə yaksorkeikei pɨk əmiə, nar apnapɨg nahasien uə nɨhuvəyen ramuə tuk ətawə-m kɨmiə, mərɨg yakhajir əmiə mɨsəkwan əmiə.  
\v 4 Yo yakamni nəfrakɨsien irəmiə. Rɨkik ragien tuk əmiə. Kɨmiə nakhavəh-si haktə pɨk kafak nətərɨgien. Yɨmnarə ye nəmhəyen rehuə pɨk, mərɨg rɨkik ragien pɨk tuk əmiə.   
\p
\v 5 Meinai nɨpɨg yɨmnhauə Masedonia, mhapəh nɨsapɨsien, mərɨg nɨpɨg m-fam, yakamharəh pɨkɨn nəmhəyen pɨsɨn pɨsɨn mɨnə. Ye nɨmraghien kapəmawə, narmamə kasotgoh, masor nahasien kɨmi əmawə, kɨni kɨmawə yakamhagɨn.\x - \xo 7:5 \xt 2 Kor 2:13 \x*  
\v 6 Mərɨg Kughen yame raməgkiar vi vi kɨmi narmamə yame nərɨgien kapəriə rəpou, In rɨmɨvəhsi-haktə nərɨgien kapəmawə, mor swatuk kape Taetas ruə məm əmawə.  
\v 7 Kɨni pəh nien mə nuəyen əmə kafan yame rɨmnor rɨkimawə ramagien, mərɨg nɨpɨg nɨmnhawəh-sihaktə nərɨgien kafan, rɨkimawə ramagien mɨn tukun. In rɨmɨni-əsah pə tuk yo mə naksorkeikei pɨk mə takhauə mɨsəm yo. Kɨni mamni mə rɨkimiə reihuə tuk yo, mamni mə kɨmiə naksorkeikei pɨk yo, masərer matuk tuk nɨsərer-əswasɨgien kɨn narmamə yamə mɨne kamhani hah yo. In ramni məknakɨn, rɨkik ragien mapita.   
\p
\v 8 Kupən, yɨmnəm mə nəkwəkwə yame yɨmnher-pre kɨn məkupən rɨmnor rɨkimiə rəpou, kɨni yɨmnərɨg rahas tukun. Mərɨg, nar apnapɨg mə nəkwəkwə a rɨmnor rɨkimiə rəpou, yakpəh nərɨg-rahas-pɨk-ien tukun, meinai rɨkimiə rəpou kape nɨpɨg kwakwə əmə.  
\v 9 Mərɨg taktəkun ai, rɨkik ragien, mərɨg pəh nien mə rɨkik ragien meinai rɨkimiə rɨmnəpou. Nɨkam. Rɨkik ragien mə nɨpɨg rɨkimiə rəpou, nɨmɨsarar ye nərɨgien kapəmiə tuk təvhagə has kapəmiə. Nəfrakɨsien, Kughen rorkeikei mə rɨkitawə tukrəpəu tuk norien has mɨnə. Kɨni kɨmiə nɨmɨsarar ye nərɨgien kapəmiə tuk təvhagə has, kɨni nəgkiarien skai yame yɨmnhani-pre tuk əmiə rɨpəh norien əmiə naksəpəh nhatətəyen kapəmiə.  
\v 10 Tukmə rɨkimiə rəpou tuk norien has mɨnə kapəmiə, rəmhen kɨn yame Kughen rorkeikei mə rɨkimiə tukrəpəu tukun, kɨni mɨsarar ye nərɨgien kapəmiə, pəh Kughen tukrɨvəh mɨragh əmiə. Nərɨg-rahasien a rɨpəh nɨkɨr-pənien narmamə ikɨn rɨki narmamə rərhakɨs ikɨn. Mərɨg tukmə narmamə rɨkiriə rəpou əmə tuk narɨmnar kape tokrei tanə, nərɨg-rahasien a ramkɨr-pən əriə tuk nɨmhəyen.\x - \xo 7:10 \xt Mat 27:3-5; Hib 12:16-17 \x*  
\v 11 Tukmə naksərɨg rahas ye norien has mɨnə kapəmiə, rəmhen kɨn yame Kughen rorkeikei mə taksərɨg rahas tukun, nakharkun nɨsəmien kwənkwan ye nɨmraghien kapəmiə: in e naksarkut pɨk mə taksor norien yame ratuatuk, kɨni mɨsarkut pɨk mə takhahuatukɨn norien has mɨnə kapəmiə, kɨni masəməkɨn norien has mɨnə, kɨni mɨsakur mhagɨn kɨn norien has mɨnə. Nɨmɨsorkeikei mə taksəm mɨn yo, mɨsərer əswasɨg kɨn narmamə yamə mɨne khani hah yo, kɨni masərer matuk tuk nɨwəhsi-pənien narpɨnien kɨmi narmamə yamə mɨne kasor təvhagə has. Ye norien mɨnə fam kapəmiə, nɨmɨshajoun mə nɨmnhapəh nɨsorien nar kɨrik rahas ye narɨmnar mɨnə e.  
\v 12 Kɨni yakamher-pre kɨn nəkwəkwə e kɨmi əmiə, mərɨg pəh nien mə yakamrai nəkwəkwə e mə jakəgkiar ye norien hah kape yermamə kɨrik\f + \fr 7:12 \ft  Pol ramni hanə yermamə yame rɨmnor apnapɨg nar. Ǝmru 2 Kor 2:5.\f*, kɨni pəh nien mə yakamrai mə jakəgkiar ye yermamə yame kɨmnoriah in. Nɨkam. Yɨmɨrai nəkwəkwə mɨnə kɨmi əmiə mə Kughen tukrasitu irəmiə mə takharkun mə nakhasiai əfrakɨs Yo.  
\v 13 Narɨmnar m-fam a khavəh-si haktə nərɨgien kapəmiə.  
\p Pəh nien mə kɨmiə əmə nakhavəh-si haktə nərɨgien kapəmawə, mərɨg rɨkimawə ragien pɨk mɨn tuk kwən a Taetas, meinai rɨkin ragien mə kɨmiə nakhavəh-si haktə mɨn nərɨgien kafan.  
\v 14 Yakməni-pən tukun mə rɨkik ragien pɨk tuk əmiə. Narɨmnar fam yame yɨmnhani-pre tuk əmiə, iriə nəfrakɨsien. Kɨni ye norien kɨrikianə əmə mɨn, nɨpɨg yɨmɨni-pən tuk Taetas mə norien kapəmiə rhuvə, kɨni nɨpɨg in rɨmaurə məm əmiə, norien kapəmiə rɨmnhajoun-pən mə nəgkiarien a yɨmɨni irəmiə mamni-pən tuk Taetas in nəfrakɨsien. Ror pən, nɨmnhapə nɨsorien naurɨsien kɨmi yo tuk nəgkiarien yame yɨmɨni-pən tukun maməgnəgɨn əmiə.  
\v 15 Taetas, rɨkin raməsɨk mə kɨmiə m-fam əgkəp en nɨmɨsor nəkwan, mhagɨn kɨn in mhasiai in nɨpɨg in rɨmauə məm əmiə. Kɨni nɨpɨg rɨkin raməsɨk narɨmnar mɨnə a, norkeikeiyen kafan rehuə tuk əmiə mapita.  
\v 16 Rɨkik ragien pɨk meinai yakɨrkun nɨniyen nəfrakɨsien irəmiə ye narɨmnar fam.   
\c 8  
\s1 Niməhuak apa Jerusalem, nəriə nəvɨgɨnien rɨkək, Pol ramni mə nəmə Korin tuksasitu irəriə  
\p
\v 1 Piak mɨnə mɨne nowinɨk mɨnə, yaksorkeikei mə takharkun mə niməhuak mɨnə apa Masedonia kwəshajoun mə Kughen ramautə-pən kɨn kafan nɨhuvəyen kɨmi əriə.\x - \xo 8:1 \xt Rom 15:26; 2 Kor 9:1-2 \x*  
\v 2 Iriə kɨmɨsarə pawk ye nəmhəyen ehuə kɨrik, kapəriə nautə rɨrkək, mərɨg nɨmraghien kapəriə rukwar huvə kɨn nagienien, ror pən kamhavəh-si-pən mane ehuə kɨmi nəməhuak mɨnə tɨksɨn.  
\v 3 Yakamni-ərhav pre tuk əmiə mə iriə kɨmnhavəhsi-pən mane ehuə, rapita yame rɨkiriə rəsɨk mə tukpihavəh-si pən. Kamhavəhsi-əhrav rəmhen kɨn yame nərɨgien kapəriə ramuh,  
\v 4 mɨsaiyoh əmawə m-rɨpsaah mə kɨmawə jakseighan kɨn əriə pəh iriə tuksasitu ye wok kape nɨwəh-sipənien mane kɨmi narmamə kape Kughen mɨnə apa Jerusalem.  
\v 5 Yakhapəh nharkunien mə iriə tuksasitu rehuə məknakɨn, mərɨg iriə kɨsasitu. Kɨmɨsəkupən mhavəhsi-pən nɨmraghien kapəriə kɨmi Yermaru. Kwasɨg ikɨn, khavəhsi-pən nɨmraghien kapəriə kɨmi əmawə rəri-pən əmə nərɨgien kape Kughen.   
\p
\v 6 Kɨni kupən, Taetas a in rɨmnamkɨr əmiə tuk narukien kɨn mane kape niməhuak mɨnə; ror pən, yaksəkeikei kɨmin mə in tukraməkeikei maməmɨr kɨmiə min meriaji taksaruk fam kɨn mane yame takhavəhsi-ərhav.  
\v 7 Ye narɨmnar mɨfam e, kɨmiə nakasor rhuvə pɨk mapita, in e, nhatətəyen kapəmiə, mɨne nəgkiarien kapəmiə, mɨne nɨrkunien kapəmiə, mɨne nərer-tɨmtɨmien kapəmiə, mɨne norkeikeiyen kapəmiə tuk əmawə. Kɨni ye norien kɨrikianə əmə mɨn, yakorkeikei mə taksarukɨn mane məknakɨn ye norien yame rhuvə rapita.   
\p
\v 8 Pa rɨmə yakaməkeikei kɨmi əmiə mə taksor. Mərɨg yɨmnhajoun əmiə mə nəmə tanə pɨsɨn pɨsɨn mɨnə rɨkiriə ragien tuk nasituyen ye wok a. Kɨni taktəkun ai, yakmə jakəm-ru mə norkeikeiyen kapəmiə in nəfrakɨsien rəmhen kɨn əriə, uə nɨkam.  
\v 9 Kɨmiə nakharkun huvə mə Yesu Kristo Yermaru kapətawə ramautə-pre kɨn nɨhuvəyen kafan kɨmi əmiə. Kafan nəsanɨnien rehuə pawk, mərɨg rɨmauə mə tukrasitu irəmiə, mor In mə kafan nəsanɨnien rɨrkək. In rɨmauə mor In mə kafan nar kɨrik rɨrkək ye tokrei tanə mə kɨmiə takhauə narmamə kape Kughen mɨnə, kapəmiə narɨmnar tukrɨpsaah ye rao ye neai.\x - \xo 8:9 \xt Mat 8:20; Fil 2:6-7 \x*   
\p
\v 10 Jakəvhaag kɨmi əmiə ye norien yame ratuatuk mə taksor. Ye newk yame ruauə muavən, kɨmiə nɨmɨsokupən mɨsorkeikei mə taksarukɨn mane kape niməhuak mɨnə, kɨni kɨmiə mɨn nɨmɨsokupən mɨsarukɨn mane.  
\v 11 Taktəkun ai, taksarukɨn mane mə takseriəji nɨprai mane yame nɨmɨsorkeikei mə takhavəhsi-ərhav.  
\v 12 In nar apnapɨg mə kapəmiə narɨmnar rɨpsaah uə rɨkəskəh. Kughen, rɨkin tukragien tuk əmiə tukmə nakhavəh-si pən yerkimiə mɨfam.\x - \xo 8:12 \xt Mak 12:43-44 \x*   
\p
\v 13 Yakpəh norkeikeiyen mə nɨpɨg takhavəhsi-pən mane ehuə kɨmi niməhuak mɨnə, kwasɨg ikɨn, naksəkwəkwə kɨn mane. Mərɨg ratuatuk əmə  
\v 14 mə taksasitu ye niməhuak yamə mɨne kasəkwakwə kɨn narɨmnar, meinai kapəmiə narɨmnar rɨpsaah. Kɨni nɨpɨg kɨrik, tukmə naksəkwakwə kɨn nar kɨrik, iriə tukharkun nɨsasituyen irəmiə. Norien a takasor, tukasəm nəmhen.  
\v 15 Rəri-pən əmə Nəkwəkwə kape Kughen yame ramni mə,  
\q1 “Narmamə yamə mɨne kamhavəh pawk nəvɨgɨnien rehuə, tukrəmhen kɨn əriə; to rɨpəh napitayen.  
\q2 Mɨne narmamə yamə mɨne kamhavəh pawk nəvɨgɨnien rəkəskəh, tukhapəh nɨsakwəkwəyen kɨn nəvɨgɨnien.”\rq (Eks 16:18)\rq*   
\s1 Taetas ramvən apa Korin  
\p
\v 16 Yakamni vi vi Kughen mə ramor rɨki Taetas ramagien mə tukrasitu irəmiə, rəmhen kɨn kafak nərɨgien.  
\v 17 Yɨmnhani-pən tuk Taetas mə tukrurə məm əmiə; kɨni rɨkin ragien tuk norien nəgkiarien kapəmawə. Mərɨg in mɨn, rɨkin ragien mɨn tuk nurəyen masitu irəmiə. Ye nərɨgien əmə kafan rɨmnorkeikei mə tukrurə məm əmiə.  
\v 18 Kɨni kɨmawə yaksher-pre mɨn kɨn piautawə kɨrik raurə iriu min. Kwən a, nəməhuak mɨnə kamhasiai in tuk kafan wok tuk nɨni-ərhavyen Nəvsaoyen Huvə.  
\v 19 Kɨni niməhuak mɨnə kɨmnharpen in mə tukraməriwək kɨmawə min nɨpɨg yakhavəhsi-ərhav mane yame nɨmɨsarukɨn. Yakhavəhsi-pən mane kɨmi niməhuak mɨnə mə jakshajoun mə rɨkimawə ragien pɨk tuk nasituyen, mɨne tuk nɨvəhsi-haktəyen Kughen.  
\v 20 Yaksarkut mə yermamə kɨrik rɨkək yame to rɨni hah əmawə tuk norien kapəmawə tuk nəwhaiyen mane.  
\v 21 Ror məkneikɨn meinai, yaksarkut mə jaksor narɨmnar yame ratuatuk ye nɨmrɨ Kughen mɨne ye nɨmrɨ narmamə.   
\p
\v 22 Kɨni yaksher-pre mɨn kɨn piautawə kɨrik in tukrɨkwasɨg kɨn Taetas mɨne in kɨrik. Yɨmnharkun mə kwən a rorkeikei pɨk mə tukrasitu ye norien rɨpsaah mɨne ye wok rɨpsaah. Kɨni taktəkun ai in rorkeikei pɨk mə tukrasitu irəmiə meinai in ramni nəfrakɨsien irəmiə.  
\v 23 Kɨni Taetas, kɨmru min yakawor wok kɨrikianə. Kɨni kwən a rɨkwasɨg kɨn Taetas in mɨn ramor wok ye kwerkwan irəmiə, masitu irəmiə. Mɨne piautawə mir kɨraru e, yame niməhuak mɨnə kɨsher-pə kɨn əriu, karəhsi-haktə nhag Kristo.  
\v 24 Sor norkeikeiyen kapəmiə rɨvən tuk ərisɨr, pəh niməhuak mɨnə tuksəm, mharkun-ru mə rhawor e rɨkimawə ramagien tuk əmiə.\x - \xo 8:24 \xt 2 Kor 7:13-14 \x*   
\c 9  
\nb
\v 1 Yakpi-pəh nher-preyen kɨn nəkwəkwə e kɨmi əmiə, rɨpihuvə əmə, meinai, nakwənharkun ta wok e kape nasituyen ye narmamə kape Kughen mɨnə apa Jerusalem.\x - \xo 9:1 \xt 2 Kor 8:1-7 \x*  
\v 2 Yakamni məkneikɨn meinai yakɨrkun mə naksorkeikei mə taksasitu, kɨni yɨmnəgnəgɨn ta əmiə ye nɨmrɨ nəmə Masedonia tukun, mamni mɨmə newk yame ruauə muavən, kɨmiə apa Akaea nɨmɨsərer matuk tuk nɨvəhsi-pənien mane. Kɨni nɨpɨg nəməhuak apa Masedonia kɨmɨsəm mə rɨkimiə ragien pɨk tuk nasituyen, ramor mɨn əriə khapsaah kasorkeikei mə tuksasitu mɨn.  
\v 3 Mərɨg taktəkun ai, yakamher-pre kɨn piautawə misɨr e mə irisɨr tukrhəm əmiə mə kɨmiə taksor nar yame nɨmnhani, rəmhen kɨn yame yakwəni ta. Kɨni ror məkneikɨn, kapəmawə nəgkiarien tuk nɨvəhsi-haktəyen norien huvə kapəmiə, pəh nien mə nar apnapɨg əmə.  
\v 4 Mərɨg tukmə nakhapəh nɨsorien, nɨpɨg jakurə kɨmawə nəmə Masedonia tɨksɨn, kɨni tukəm mə kɨmiə nakhapəh nɨsor-əgkəpien, kɨni taksaurɨs tukun, meinai kɨmawə yakwənhavəh-si haktə ta nhagmiə. Tukror aurɨs əmiə rapita.  
\v 5 Ror məkneikɨn, rɨkik raməsɨk mə jakaməkeikei maiyoh piautawə misɨr mə tukrhokupən irak mɨrhurə mɨrhəm əmiə pəh kɨsəm mə takhavəh-si-pən mane yame nakwənhani ta mə taksarukɨn. Mərɨg yakorkeikei mə takhavəh-si-pən yerkimiə m-fam. Pəh nien mə kaməkeikei kɨmi əmiə mə taksasitu.   
\s1 Norien kape nəwhaiyen narɨmnar  
\p
\v 6 Rɨkimiə tukraməsɨk nəgkiarien e: Yermamə yame raməsim kəskəh, tukrɨvəh nəvɨgɨnien iran rɨkəskəh əmə. Yermamə yame raməsim rɨpsaah, tukrɨvəh nəsimien iran rɨpsaah.\x - \xo 9:6 \xt Prov 11:24-25 \x*  
\v 7 Kɨmiə kɨrikianə kɨrikianə takasəkeikei mhavəh-si-pən naha nhagɨn yame ramsɨ-pən yerkimiə mə takhavəh-si pən. Mərɨg tukmə naksaruk kɨn mane meinai yermamə kɨrik raməkeikei kɨmiə əmiə tukun, rɨpəh natuatukien. Yakamni məkneikɨn meinai Kughen rorkeikei yermamə yame ravəhsi-pən yerkin m-fam.  
\v 8 Kɨni Kughen rɨrkun nautə-preyen kɨn nɨhuvəyen m-fam kafan kɨmi əmiə mə tuk narɨmnar fam ye nɨpɨg m-fam, takhavəh narɨmnar fam yame naksəkwakwə kɨn, mhavəh mɨn rəmhen məkwakw mə taksəwhai.  
\v 9 Meinai Nəkwəkwə kape Kughen ramni mə,  
\q1 “In rəwhai kafan narɨmnar rɨpsaah kɨmi yavən has mɨnə,  
\q2 kɨni norien atuatuk kafan to rɨpəh nɨrkəkien.”\rq (Sam 112:9)\rq*   
\p
\v 10 Kɨni Kughen yame ravəhsi-pən kweru nai kɨmi yeməsim, mɨvəhsi-pən mɨn nəvɨgɨnien nan, ye norien kɨrikianə əmə mɨn, In tukrɨvəh-si pən narɨmnar rɨpsaah kɨmi əmiə mor mɨn rɨpsaah-ɨpsaah mɨn, mə kɨmiə takharkun nɨsasituyen ye narmamə tɨksɨn mɨn. Kɨni tukror kwənkwan rɨpsaah yame ramsɨ-pən ye norien atuatuk kapəmiə.\x - \xo 9:10 \xt Aes 55:10 \x*  
\v 11 Ye narɨmnar fam ye nɨmraghien kapəmiə, Kughen tukrɨvəh-si pre kafan nɨvhuəyen kɨmi əmiə mə kɨmiə takharkun nəwhaiyen nɨpɨg mɨfam. Kɨni nɨpɨg taksasitu, narmamə tukhani vi vi Kughen tukun.\x - \xo 9:11 \xt 2 Kor 1:11; 4:15 \x*   
\p
\v 12 Wok e yame nakasor, nakhavəhsi-pən mane tuk nəvɨgɨnien ne narmamə kape Kughen yamə mɨne nɨkumhə raməs əriə, mərɨg naksor nar huvə kɨrik rapita, in e narmamə khapsaah tuksərɨg rhuvə, mhani vi vi Kughen tukun.  
\v 13 Nɨpɨg naksor wok mɨnə a, narmamə kasəm norien kapəmiə. Kɨni iriə tukhavəh-si haktə nhag Kughen tukun, meinai kɨmiə nakasor əfrakɨs norien kape narmamə yamə mɨne kamhani nəfrakɨsien ye Nəvsaoyen Huvə kape Yesu Kristo. Kɨni iriə tukhavəh-si haktə nhag Kughen meinai kɨmiə nakhavəhsi-pən kapəmiə mane ehuə kɨmi əriə mɨne narmamə mɨfam.  
\v 14 Kɨni nɨpɨg iriə tuksəhuak tuk əmiə, rɨkiriə tukraməsɨk əmiə meinai Kughen rɨmnautə-pən kɨn kafan nɨhuvəyen kɨmi əmiə rapita, mə taksasitu pɨk irəriə.  
\v 15 !Pəh khani vi vi Kughen tuk Tɨni yame In rɨmɨvəhsi-pə kɨmi ətawə! Nar e in e rhuvə rapita.   
\c 10  
\s1 Pol ramhorpɨn nəgkiarien kape narmamə yamə mɨne kamhani hah in mhamə kafan norien ror kɨraru  
\p
\v 1 Narmamə tɨksɨn kamhani nɨkarɨk mhamə kafak norien kɨraru. Mə nɨpɨg kɨtawə-m kɨmiə, kafak nərɨgien reiwaiyu əmə, mərɨg nɨpɨg yɨmatərhav məpəh əmiə, kafak norien rɨskai pɨk. Mərɨg yo Pol, yakaməkeikei kɨmi əmiə tuk nar kɨrik, mɨmə Kristo, kafan nərɨgien reiwaiyu, kɨni In yemə mar.\x - \xo 10:1 \xt 1 Kor 2:3 \x* Kɨni ye norien kɨrikianə əmə,  
\v 2 yakamaiyoh əmiə mə, taksor norien kapəmiə ratuatuk mə nɨpɨg jakurə, mɨpəh nəmien nar kɨrik mə to yakəgkiar skai pre kɨmi əmiə tukun. Mərɨg yakɨrkun mə jakhek narmamə tɨksɨn e yamə mɨne kamhani mə yakaməri-pən norien kape tokrei tanə,\x - \xo 10:2 \xt 1 Kor 4:21 \x*  
\v 3 meinai nar apnapɨg yaksarə ye tokrei tanə e, yakhapəh nɨsarowagɨnien ye norien yame narmamə kape tokrei tanə kasarowagɨn kɨn.  
\v 4 Ror məkneikɨn meinai narɨmnar kape narowagɨnien yame kɨmawə yakasarowagɨn kɨn, pəh nien mə narɨmnar yame narmamə kape tokrei tanə kasarowagɨn kɨn. Nɨkam. Narɨmnar kapəmawə yame yakasarowagkəp kɨn, kamhavəh nəsanɨnien kape Kughen tuk noriahyen kwənmhan yame Setan ramerkwaig ikɨn.\x - \xo 10:4 \xt Efes 6:13-17 \x*  
\v 5 Kɨmawə yaksoriah nəgkiarien eikuə mɨnə mɨne nərɨgien ausit mɨnə, iriə m-fam yame kasərer əswasɨg kɨn narmamə tuk nɨrkunien Kughen. Yakhani-əhu nətərɨg-hasien mɨnə fam kape narmamə, mɨsor əriə kasarar ye nərɨgien kapəriə masor nəkwai Kristo.  
\v 6 Kɨni nɨpɨg naksəri-pən nərɨgien kape Kristo, kɨmiə taksərer matuk tuk nɨvəhsi-pənien narpɨnien kɨmi narmamə m-fam yamə mɨne kasəsɨk nəkwan.   
\p
\v 7 !Ah! Kɨmiə nakasəm nar kamor ərhav, mərɨg nakseinein nɨpran. Tukmə yermamə kɨrik rɨrkun mə in yermamə kɨrik kape Kristo, tukraməkeikei mɨrkun huvə mə kɨmawə mɨn, narmamə kape Kristo rəmhen kɨn in.  
\v 8 Tukmə ror nɨpɨg yakaməgkiar ye nehuəyen yame Yesu Yermaru rɨmɨvəhsi-pə kɨmi yo, yakaməgkiar ausit; mərɨg to yakpəh naurɨsien tuk nəgkiar ausitien tukun, meinai Yesu rɨmɨwəhsi-pə nehuəyen kɨmi yo tuk nɨvəhsi-haktəyen əmiə, pəh nien mə tuk nɨvəhsi-əhuyen əmiə.\x - \xo 10:8 \xt 2 Kor 13:10 \x*  
\v 9 Yakpəh norkeikeiyen mə rɨkimiə tukraməsɨk mə yakher-pre kɨn nəkwəkwə mɨnə e kɨmi əmiə mə tukror əmiə nakhagɨn.  
\v 10 Mərɨg narmamə tɨksɨn kamhani nɨkarɨk mhamə, “In, kafan nəkwəkwə mɨnə khapam mɨsesrə, mərɨg nɨpɨg in ramarə kɨtawə min, pəh nien mə in yermamə skai kɨrik, mərɨg kafan nəgkiarien in nar apnapɨg əmə.”  
\v 11 Narmamə mɨnə a tukasəkeikei mharkun mə nɨpɨg jakurə kɨsarə kɨtawə-mirə, norien kafak tukrəutən rəmhen əmə kɨn yame kafak nəgkiarien in rəutən ye nəkwəkwə yame yakamher-pre kɨn kɨmi əmiə.   
\s1 Pol ramhorpɨn nəgkiarien kape narmamə yame kamhani mhamə in pəh nien mə yemehuə kape niməhuak apa Korin  
\p
\v 12 Narmamə tɨksɨn kamhavəhsi-haktə atuk əriə. Tukmə iriə yerpɨrɨg əfrakɨs rapita yo, to yakpəh nəgkiar-ausitien mə yo yerpɨrɨg rəmhen kɨn əriə. Mərɨg, pəh nien mə iriə yerpɨrɨg əfrakɨs. Kasəkir əmhen narmamə ye nərɨgien əmə kapəriə, mə tuksəm mə norien kapəriə rhuvə uə rahas. Norien e yame kasor, rətəwao.  
\v 13 Mərɨg kɨmawə yakhapəh nɨsəgkiar-ausitien rapita nehuəyen kapəmawə, mərɨg yaksəgkiar ausit ye wok yame Kughen rɨmnərəhu-pə mə kapəmawə, kɨni wok e, kɨmiə mɨn apaikɨn.\x - \xo 10:13 \xt Rom 12:3 \x*  
\v 14 Pəh nien mə yakwərəhsi-haktə atuk yo mamni mə yakamehuə ye narmamə yame Kughen rɨpəh nərəhu-pəyen ye kwermɨk. To yakpihapəh nhaurəyen iməmiə ikɨn, to yakpihapəh nɨsehuəyen irəmiə. Mərɨg yɨmɨsəkupən ta mhauə iməmiə ikɨn mhani-ərhav Nəvsaoyen Huvə kape Yesu Kristo.  
\v 15 Narmamə tɨksɨn kasəgkiar ausit tuk wok yame yermamə pɨsɨn rɨmnor. Mərɨg kɨmawə yaksəgkiar ausit əmə tuk wok yame Kughen rɨmnərəhu-pə mə kapəmawə. Kɨmawə yaksərəhu-pən nərɨgien kapəmawə mə nhatətəyen kapəmiə tukrhaktə haktə mɨn, ror pən, kapəmawə wok ye kwerkwan irəmiə tukreihuə mɨn,  
\v 16 mə jakharkun nhavənien ikɨn mɨnə ipakə tuk iməmiə, mhani-ərhav Nəvsaoyen Huvə, mhavən-vən mɨn, tamə yakhavən ikɨn kɨrik yermamə pɨsɨn kɨrik ruavən ta ikɨn mamor wok, mɨsəgkiar ausit tuk wok kape yermamə pɨsɨn kɨrik.  
\v 17 Mərɨg Nəkwəkwə kape Kughen ramni mə,  
\q1 “Tukmə yermamə kɨrik rəgkiar ausit, pəh tukrəgkiar ausit əmə mə in rɨrkun Kughen Yermaru.”\rq (Jer 9:24)\rq*   
\nb
\v 18 Yakaməgkiar məkneikɨn meinai kɨpəh nɨsiaiyen yermamə yame ravəhsi-haktə atuk in, mərɨg kamsiai əmə yermamə yame Kughen Yermaru ravəhsi-haktə.\x - \xo 10:18 \xt 1 Kor 4:4 \x*   
\c 11  
\s1 Pol mɨne aposol eikuə mɨnə  
\p
\v 1 Seighaan kɨn yo pəh yakəgnəgɨn kəskəh yo tuk wok kafak; tukni pakw mə nəgkiarien ror məknakɨn rahas. Mərɨg kɨmiə nakwəseighan ta kɨn yhajoun eikuə mɨnə mə tuksəgnəgɨn atuk əriə.  
\v 2 Yakamarha huvə tuk əmiə, mɨpəh neighanien kɨn yermamə kɨrik mə tukrɨvi-ta əmiə tuk yo, mə takhauə narmamə kape Kughen əmə, rəri-pən nərɨgien kape Kughen. Yo rɨmɨmiə, kɨni kɨmiə naksəmhen kɨn piakəskəh kɨrik yame rɨrkun əmə kafan hanə yerman, yame in e Yesu Kristo. Kɨni yakamarha huvə tuk kafak piakəskəh yame yɨmneighan kɨn mə tukrɨvən məri-pən yerman a.\x - \xo 11:2 \xt Efes 5:26-27 \x*  
\v 3 Mərɨg yakamgɨn mə naksəmhen kɨn pian a Iv yame Setan rɨmneikuə iran ye nəgkiarien heikən.\f + \fr 11:3 \ft Ǝm-ru stori kape Iv ye Jen 3.\f* Yakamgɨn mə yermamə kɨrik tukrɨvi-pən nərɨgien kapəmiə rɨvən ikɨn pɨsɨn, kɨni naksəpəh kapəmiə norkeikeiyen yame ramvən tuk Kristo, yame ratuatuk huvə.\x - \xo 11:3 \xt Jen 3:4,13 \x*  
\v 4 Yakaməgkiar məkneikɨn meinai nɨpɨg yermamə kɨrik ramuə tuk əmiə mamni-ərhav Yesu kɨrik yame ror pɨsɨn ye Yesu yame yakwəni-ərhav ta, uə nɨpɨg kɨmiə nakhavəh nanmɨn kɨrik yame ror pɨsɨn ye Nanmɨn yame nakwənhavəh ta, uə naksərɨg nəvsaoyen kɨrik yame ror pɨsɨn ye Nəvsaoyen Huvə yame nakwəsərɨg ta, mərɨg kɨmiə nakamhakwasɨg əmə kɨn.\x - \xo 11:4 \xt Gal 1:8-9 \x*  
\v 5 Aposol mɨnə a kɨmiə nakamhani mhamə iriə “aposol huvə mɨnə tɨksɨn,” mərɨg ye kafak nərɨgien, yakpəh nəmien mə iriə khahuvə rapita yo.\x - \xo 11:5 \xt 1 Kor 15:10; 2 Kor 12:11 \x*  
\v 6 Kɨpəh nhajoun-pakwien yo kɨn norien kape nɨvəhsi-ərhavyen nəgkiarien, mərɨg yakɨrkun huvə nɨprai Nəvsaoyen Huvə. Yɨmɨshajoun əmiə kɨn nəvsaoyen huvə ye norien mɨnə fam, nɨpɨg rɨpsaah.\x - \xo 11:6 \xt 1 Kor 2:1,13 \x*   
\p
\v 7 ?Rhawor e narmamə a kamhani hah yo ye nɨkarɨn kape nɨvəhyen mane? Nɨpɨg yɨmɨni-ərhav Nəvsaoyen Huvə kape Kughen tuk əmiə, yɨmɨpəh norien mə taksərok yo kɨn nar kɨrik. Yo atuk əmə yɨmɨvəhsi-əhu yo tuk nɨvəhsi-haktəyen əmiə.\x - \xo 11:7 \xt 1 Kor 9:18 \x*  
\v 8 Nɨpɨg yɨmnor wok kɨtawə-m kɨmiə, niməhuak mɨnə ikɨn pɨsɨn pɨsɨn mɨnə kɨmɨsərok yo, rəmhen əmə kɨn yame yɨmnawə kɨn nar kɨrik tuk əriə, mə jakasitu irəmiə kɨn.  
\v 9 Kɨni nɨpɨg kɨtawə kɨmnamhavən, kɨni kafak nar kɨrik rɨrkək. Yɨmɨpəh naiyohyen nasituyen tuk yermamə kɨrik, meinai piautawə yamə mɨne kɨmnhasɨ-pən Masedonia kɨmnhavəhsi-pə narɨmnar yame yɨmnəkwakwə kɨn. Ror pən, yɨmɨpəh naiyohyen əmiə kɨn nar kɨrik, mɨpəh narkutien kɨmi əmiə tuk narha-huvəyen tuk yo. Norien mɨnə a yakamor ye nɨpɨg m-fam.\x - \xo 11:9 \xt 2 Kor 12:13; Fil 4:15-16 \x*  
\v 10 Tukmə ror yakamausit tuk norien kafak, mərɨg yermamə kɨrik apa Akaea to rɨpəh nɨniyen mə yakameikuə. Nəgkiarien yame yakamni raməfrakɨs rəmhen əmə kɨn nəgkiarien yame Yesu Kristo ramni.  
\v 11 ?Mərɨg rhawor e yɨmɨpəh naiyohyen əmiə kɨn nar kɨrik? Pəh nien mə yakəməkɨn əmiə məpəh naiyohyen kɨn nasituyen tuk əmiə. Nɨkam. Kughen rɨrkun mə yakorkeikei pɨk əmiə.   
\p
\v 12 Narmamə tɨksɨn kɨmnasəmɨr kɨmiə miriə mɨsorkeikei mə tukhauə mɨsəmhen kɨn əmawə, mə tukharkun nɨsəgnəgɨn-atukien əriə tuk wok kapəriə. Mərɨg kɨmawə yakhapəh hanə nɨsaiyohyen kɨn nasituyen kɨrik mə iriə tukseinein nɨniyen mə iriə kɨsəmhen kɨn əmawə.  
\v 13 Narmamə yamə mɨne kasor məknakɨn, iriə aposol eikuə mɨnə, kɨni kaseikuə ye narmamə ye wok kapəriə, mamhasɨgovɨn əmə wok kape aposol əfrakɨs mɨnə kape Kristo.  
\v 14 Mərɨg kɨtawə to khapəh nɨsakurien tukun, meinai Setan mɨn, in ramsɨgovɨn əmə agelo kape Kughen.\f + \fr 11:14 \ft  Gris ramni mə Setan ramsɨgovɨn agelo kape nɨkhakien. Nɨpran ramni mə in rameikuə mamni mə in ravəh nəgkiarien kɨrik kape Kughen.\f*  
\v 15 Kɨni kɨtawə to khapəh nɨsakurien nɨpɨg yorwok mɨnə kape Setan kasor norien yamə mɨne ratuatuk mə narmamə rɨkiriə tukrəsɨk mə iriə yorwok mɨnə kape Kughen. Mərɨg tuk Nɨpɨg Kwasɨg, iriə tukhavəh nərokien rəri-pən norien mɨnə kapəriə.   
\s1 Pol raməvsao kɨn nɨpɨg əutən yamə mɨne kɨmnhauə ye nɨmraghien kafan  
\p
\v 16 Yakamsɨm atuk mɨn. Mərɨg takhapəh nhaniyen mhata mə yakamsɨm atuk meinai yakamarmər. Mərɨg tukmə rɨkimiə raməsɨk məknakɨn, seighaan kɨn yo pəh yakor norien mɨnə tɨksɨn kape yarmər, maməgnəgɨn kəskəh atuk yo.  
\v 17 Nəgkiarien e kafak pəh nien mə nəgkiarien kɨrik yame Yesu Yermaru rɨmɨvəhsi-pə kɨmi yo mə jakni. Ye nəgkiarien kafak yakaməgkiar rəmhen kɨn yətəwao kɨrik.  
\v 18 Narmamə khapsaah kasəgkiar ausit tuk norien kape tokrei tanə, ror pən, yo mɨn, jakəgkiar ausit kəskəh.  
\v 19 [Kɨni yakɨrkun mə rɨkmiə ragien tuk nɨvəhyen kafak nəgkiarien] meinai kɨmiə yamə mɨne nakhamə ta mə nakwənharkun nar rɨkmiə ragien tuk nɨvəhyen nəgkiarien kape narmamə yamə mɨne kasətəwao.  
\v 20 ?Rhawor e nakseighan kɨn narmamə apnapɨg kamhavəhsi-haktə atuk əriə, masərɨk mɨtə əmiə, masərɨp nɨkatərgɨmiə, maseikuə irəmiə, mamhapɨk kapəmiə narɨmnar?  
\v 21 Mərɨg norien kafak rɨpəh nəutənien mə to yakor əutən-pre kɨmi əmiə məkneikɨn. ?Mərɨg kɨmiə nakhamə ta mə yaknaurɨs meinai yɨmnəpəh nor-əutən-preyen məknakɨn kɨmi əmiə uə? Nɨkam, yakpəh naurɨsien tukun.  
\p Naha nhagɨn yame narmamə tuksəgkiar ausit tukun, yo mɨn jakəgkiar ausit tukun, nar apnapɨg rɨkimiə tukraməsɨk mə nəgkiarien e kafak rətəwao.  
\v 22 ?Rhawor? ?Iriə kasəgkiar ausit mhamə iriə kharkun nɨsəgkiarien ye nəgkiarien Hibru uə? Yo mɨn. ?Iriə kasəgkiar ausit mhani mhamə iriə nəmə Isrel uə? Yo mɨn. ?Iriə kasəgkiar ausit mhani mhamə iriə kwənərəus kape Ebraham uə? Yo mɨn.\x - \xo 11:22 \xt Fil 3:5 \x*  
\v 23 ?Iriə kasəgkiar ausit mhamə iriə yorwok mɨnə kape Kristo uə? Yo mɨn, mərɨg yakapita əriə. !Kəsi! Yakaməgkiar ausit rəmhen kɨn yame yemətəwao ramausit. Yɨmnor pɨk wok rapita əriə, kɨni kɨvəhsi-pən yo ye kalabus nɨpɨg rɨpsaah rapita əriə. Kɨmnərkɨs-ərkɨs yo rapita əriə. Nɨpɨg rɨpsaah, ipakə yakmhə.\x - \xo 11:23 \xt Wok 16:23 \x*  
\v 24 Nɨpɨg mɨnə fam iriə fam faef, nəmehuə kape Isrel kɨmɨsərkɨs-ərkɨs yo m-toti naen ye nɨpɨg kɨrikianə.\x - \xo 11:24 \xt Dut 25:3 \x*  
\v 25 Kɨmnərkɨs-ərkɨs yo kɨn kwənkɨrkɨr m-kɨsisər. Nɨpɨg kɨrik, kɨsəsɨk yo kɨn kapier apɨg. Yɨmavən ye rao m-kɨsisər, kɨni rao rəmnɨm, kɨni nɨpɨg kɨrik, yɨmneai ye ikəmnɨm ye tame tahik kape nɨpɨg piəpiə kɨrik, yenpɨg-enpɨg mɨne yenpɨg.\x - \xo 11:25 \xt Wok 16:22; 14:19 \x*  
\v 26 Nɨpɨg m-fam yakaməwhan nɨhuk tuk norien wok kafak. Kɨni ipakə yapiwən ehuə ramrəh yo yakamhə. Kɨni yakamarə imei yəkrəh mɨnə, ikɨn resrə ikɨn. Mamarə imei nəmə imak ikɨn, ikɨn resrə ikɨn. Mamarə imei nəmə tanə pɨsɨn pɨsɨn mɨnə, ikɨn resrə ikɨn. Mamarə ye taon ehuə mɨnə, ikɨn resrə ikɨn, mamarə ikɨn ruhiko ikɨn, ikɨn resrə ikɨn, mamarə apa ye tahik, ikɨn resrə ikɨn, mamarə kɨmawə piautawə eikuə mɨnə, ikɨn resrə ikɨn.\x - \xo 11:26 \xt Wok 9:23; 14:5 \x*  
\v 27 Yɨmnor pɨk wok, kɨni nɨpɨg rɨpsaah yakpəh napɨrien yenpɨg. Nɨpɨg tɨksɨn, nɨkumhə raməs yo; kɨni yakaməkwakwə; nɨpɨg rɨpsaah, nak nəvɨgɨnien ramrɨrkək. Nɨpɨg rɨpsaah yakamokiei-okiei, kɨni kafak neipən kape nokieiyen rɨrkək.  
\v 28 Mɨne narɨmnar tɨksɨn yame yakamətərɨg pɨk tukun, in e yakamətərɨg pɨk tuk niməhuak mɨnə fam.  
\v 29 Tukmə yermamə kɨrik, kafan nhatətəyen rɨpəh nɨskaiyen, rɨkik raməpou. Kɨni tukmə kamor yermamə kɨrik ror təvhagə has, rɨkik rəmhə tukun.   
\p
\v 30 Tukmə yakaməgkiar ausit, yakaməgkiar ausit əmə tuk narɨmnar yame ramhajoun mə kafak nəsanɨnien rɨrkək.  
\v 31 Kɨni Kughen e in e rɨm Yesu Yermaru, yame kaməgnəgɨn In ye nɨpɨg mɨfam, In rɨrkun mə yo yakpəh neikuəyen.  
\v 32 Apa Damaskes, gavman kɨrik kape King Aretas rɨmnher-pən kɨn kafan mobael mɨnə mə tuksarha tuk kwəruə kape taon mə tukasarha kɨn yo, mɨsəm yo, mhavəh-si pən yo ye kalabus.  
\v 33 Mərɨg kɨvai-pən yo ye nɨtɨp ehuə kɨrik, kɨruk-pən nərəus iran, kɨvi reiwaiyu ye nɨkar kəupə yerkwanu a, kɨni yɨmnap ta kɨn gavman a.\x - \xo 11:33 \xt Wok 9:23-25 \x*   
\c 12  
\s1 Pol raməmrərhav  
\p
\v 1 Jakaməkeikei maməgkiar ausit, nar apnapɨg mə nəgkiar-ausitien rɨpəh nasituyen ye nar kɨrik; mərɨg jakaməkeikei mamni nəmrərhavyen tɨksɨn mɨne nəgkiarien vi yamə mɨne yakaməm Yesu Yermaru ravəhsi-pə kɨmi yo.  
\v 2 Yo yermamə kɨrik\f + \fr 12:2 \ft  Pol rɨpəh nɨniyen mə in atuk rɨmnəm nəmrərhavyen e. Ramni isok, mamni yermamə pɨsɨn. Mərɨg nɨpɨg kasəvhuekɨn pəpiə chapter 12, kɨtawə kharkun mə in raməgkiar mamni atuk in.\f* yame yakamhatətə ye Kristo. Kughen rɨvəh-ta yo muavən ye rao ye neai\f + \fr 12:2 \ft  Gris ramni, “heven namba tri” rəmhen kɨn heven yame yerpɨrɨg pɨk. Nɨpran ramni mə imei Kughen.\f*, newk fotin ruauə ta muavən. Yakeinein mə nɨprak ruavən uə nanmɨk əmə. Kughen əmə rɨrkun.  
\v 3 Kɨni mamni mɨn mə yakeinein mə nɨprak ruavən uə nanmɨk əmə, mərɨg yakɨrkun mə  
\v 4 Kughen rɨvəh yo muavən apa iman. Kɨni yo yɨmnərɨg nəgkiarien erkwaig tɨksɨn, yame narmamə kape tokrei tanə kɨseinein nɨniyen.  
\v 5 Yakɨrkun nəgkiar-ausitien tuk naha nhagɨn yame Kughen ramor əpu kɨmi yo, mərɨg to yakpəh nəgkiar-ausitien tuk nar yame yo atuk yakamor. Yakaməgkiar ausit əmə tuk naha nhagɨn yame ramhajoun mə yo, kafak nəsanɨnien rəkəskəh.  
\v 6 Mərɨg tukmə yakmə jakaməgkiar ausit, rɨpəh norien mə yo yarmər, meinai nəgkiarien yame jakəgkiar ausit tukun in raməfrakɨs. Mərɨg to yakpəh nəgkiar-ausitien məkneikɨn, tamə narmamə khavəhsi-haktə pɨk yo rapita ikɨn tukvəhsi-haktə yo ikɨn. Yakorkeikei mə narmamə tuksəkir əmhen yo ye nəgkiarien kafak mɨne norien mɨnə kafak.   
\s1 Nəsanɨnien kape Kughen rɨrkun nɨvəh-mɨraghien ətawə  
\p
\v 7 Kughen rɨpəh norkeikeiyen mə jakausit tuk nəgkiarien vi yamə mɨne In rɨmnor əpu kɨmi yo, kɨni nəgkiarien mɨnə a khahuvə mɨsapita. Ror pən, In rɨmnher-pə kɨn nəmhəyen ye nɨmraghien kafak rəmhen kɨn nirhɨ nɨmɨrh ramhai yo kape nɨpɨg mɨfam. Nəmhəyen a in rəmhen kɨn yəgkiar kɨrik kape Setan yame ramor nəmhəyen ye nɨprak, ramor yo yakpəh nausitien.\x - \xo 12:7 \xt Job 2:6 \x*  
\v 8 Yɨmnəkeikei kɨmi Yesu Yermaru m-kɨsisər mə tukrɨrəhsi-ta nəmhəyen a tuk yo.  
\v 9 Mərɨg In ramni-pə tuk yo mɨmə, “Nɨkam. Kafak nɨhuvəyen ehuə rɨrkun nɨvəh-mɨraghien ik; meinai nɨpɨg e in a kafam nəsanɨnien rɨmɨrkək, in en swatuk kape nəsanɨnien kafak raurə iram nakamskai.” Ror pən, rɨkik ramagien pɨk yakaməgkiar ausit mamni mə kafak nəsanɨnien rɨkək; mərɨg nəsanɨnien kape Kristo ramarə ye nɨmraghien kafak.\x - \xo 12:9 \xt Fil 4:11-13 \x*  
\v 10 Tuk nar a, rɨkik ragien nɨpɨg kafak nəsanɨnien rɨrkək, kɨni rɨkik ramagien nɨpɨg kamni hah yo, kɨni rɨkik ramagien tuk nɨpɨg əutən mɨnə, kɨni rɨkik ragien nɨpɨg kamor nahasien kɨmi yo, kɨni rɨkik ragien nɨpɨg yakamərɨg nəmhəyen. Rɨkik ragien tuk narɨmnar mɨnə a meinai yakamor nəkwai Kristo. Kɨni tukmə kafak nəsanɨnien rɨrkək, nɨpɨg a in a, kafak nəsanɨnien rɨmauə.   
\s1 Pol raməgkiar skai kɨmi nəməhuak mɨnə apa Korin  
\p
\v 11 Yakaməgkiar ausit tuk kafak norien, raməri-pən norien kape yarmər. Mərɨg kɨmiə nɨmnhapəh nhavəh-si haktəyen yo aikɨn ratuatuk mə tukvəh-si haktə yo ikɨn. Ror pən, jakaməkeikei mamor. Mərɨg pəh nien mə nəmə mɨne nakamhani mə iriə “aposol huvə mɨnə tɨksɨn” kɨsapita yo, nar apnapɨg mə yo yermamə apnapɨg əmə.\x - \xo 12:11 \xt 2 Kor 11:5 \x*  
\v 12 Nɨpɨg yɨmnamarə kɨtawə-m kɨmiə, mamor narɨmnar mamrɨpɨn yame ramhajoun mə yo aposol əfrakɨs kɨrik. Yɨmnor nɨmtətien mɨnə, mɨne nar ehuə yamə mɨne ramor nakurien kɨmi narmamə, mɨne nar apsɨpɨs mɨnə ye nɨmrɨmiə.\x - \xo 12:12 \xt Rom 15:19 \x*  
\v 13 ?Rhawor? ?Kɨmiə nakhamə ta mə norien yame yakamor ye niməhuak mɨnə tɨksɨn rapita nar yame yɨmnor irəmiə uə? Nɨkam. Nar kɨrikianə əmə yakpəh norien irəmiə - in e yakpəh naiyohyen nasituyen kɨn mane. ?Nakhamə ta mə nar e ratuatuk uə rapəh natuatukien?\x - \xo 12:13 \xt 2 Kor 11:9 \x*   
\p
\v 14 Taktəkun ai, nɨpɨg yame ror kɨsisər kɨn, najakurə mɨvaag-pre kɨn əmiə. Kɨni jakpəh naiyoh-preyen kɨn mane kɨrik kɨmi əmiə, meinai pəh nien mə yakorkeikei kapəmiə nautə; mərɨg yakorkeikei əmə əmiə. Rəmhen kɨn yame pəh nien mə wok kape kwajikovə mɨnə tuk narha-huvəyen tuk tatə mɨne mamə, mərɨg wok kape tatə mɨne mamə kwarha huvə tuk kwajikovə.\x - \xo 12:14 \xt 1 Kor 4:15\x*  
\v 15 Ror pən, tukmə yakoriah fam narɨmnar kafak tuk nasituyen irəmiə, rɨkik ragien əmə. Kɨni nar apnapɨg tukmə yakoriah kafak nɨmraghien tuk nasituyen irəmiə, rɨkik tukragien. Kafak norkeikeiyen tuk əmiə in rehuə, mərɨg kapəmiə tuk yo rɨkəskəh əmə. !In e rɨpəh natuatukien!  
\v 16 Pəh khani mhamə yɨmɨpəh naiyoh-preyen kɨn mane kɨrik kɨmi əmiə. Mərɨg kɨmiə tɨksɨn nakamhani mhamə yaknor nar iko mɨvəh kapəmiə tɨksɨn narɨmnar.  
\v 17 ?Rhawor? ?Nakhamə ta mə yɨmnher-pre kɨn narmamə tɨksɨn kafak mə tuksor nar iko tuk nɨvəhyen kapəmiə narɨmnar uə? Nɨkam.  
\v 18 Yɨmnəkeikei kɨmi Taetas mə tukrurə tuk əmiə, mher-pre kɨn piautawə kɨrik iriu min. ?Mərɨg Taetas rɨmnor nar iko mɨvəh kapəmiə narɨmnar uə? Nɨkam. Nakharkun mə kapəmru nətərɨgien kɨrikianə əmə, kɨni yakawor norien kɨrikianə əmə.\x - \xo 12:18 \xt 2 Kor 8:6,16-18 \x*   
\p
\v 19 Pəh nien mə yakamni nəgkiarien mɨnə e tuk nətapɨgien kɨn nəgkiarien kape narmamə yamə mɨne kamhani hah əmawə. Mərɨg ye nɨmrɨ Kughen, yakamni əmə nəgkiarien yame Kristo rorkeikei. Kɨni yo mɨnə tɨksɨn, norien m-fam yame yakasor, yakasor mə kɨmiə takhaskai.  
\v 20 Yakamher-pre kɨn nəkwəkwə e meinai yakpəh norkeikeiyen mə tamə yakurə məm əmiə mə nakasor narɨmnar yame rɨpəh nəmhenien, kɨni jakaməkeikei məgkiar skai-pre tuk əmiə mor rɨkimiə rəpəu tukun. Kɨni kɨmiə takhapəh nɨsorkeikeiyen. Yakpəh norkeikeiyen mə jakəm nakasotgoh kɨmi əmiə mɨnə, masetet əmiə mɨnə, niemhaa ramhai əmiə, mamhani nɨkar narmamə, mɨsausit, masor apnapɨg nar.  
\v 21 Yakpəh norkeikeiyen mə nɨpɨg jakurə, kafak Kughen tukror yaurɨs yo, rɨkik rəmhə, yakasək, meinai kɨmiə tɨksɨn nakwəsor təvhagə has, masor apnapɨg nar, mamhakɨr apɨs-apɨs əmiə mɨnə, mhapəh hanə nɨsararien ye nətərɨgien kapəmiə.\x - \xo 12:21 \xt 2 Kor 13:2 \x*   
\c 13  
\s1 Pol ramor kwirɨg kɨmi əriə  
\p
\v 1 In e nɨpɨg yame ror kɨsisər kɨn yame jakurə məm əmiə. Nəkwəkwə kape Kughen ramni mə, “Tukmə yermamə kɨraru uə kɨsisər kɨrhɨni nəgkiarien kɨrikianə, pəh narmamə tukharkun mə nəgkiarien kapərisɨr raməfrakɨs.”\rq (Dut 19:15)\rq*\f + \fr 13:1 \ft  Nəgkiarien e raməmɨr ye Dut 19:15. Nɨpran e ramni mə nəkwəkwə kɨraru uə kɨsisər yamə mɨne Pol rɨmɨrai ramvən kɨmi niməhuak apa Korin, kapəriə nəgkiarien kɨrikianə əmə, ror pən, kasəfrakɨs.\f*\x - \xo 13:1 \xt Mat 18:16; 1 Tim 5:19 \x*  
\v 2 Nɨpɨg yɨmnaurə tuk əmiə, ye nɨpɨg yame ror kɨraru kɨn, yɨmɨni-ərhav pre ta nəgkiarien kape nɨsɨgien narmamə yamə mɨne kasor təvhagə has mɨne əmiə m-fam, mə taksəpəh təvhagə hah. Kɨni yakaməmɨr isok mamni-pre mɨn. Nɨpɨg jakurə mɨn, jakvəhsi-pən narpɨnien kɨmi narmamə yamə mɨne khapəh nɨsəpəhyen norien has mɨnə.  
\v 3 Kɨmiə nakhamə təksəkir əmhen mə nəgkiarien kafak in nəgkiarien kape Kristo uə nɨkam. Kɨni yo jakəgkiar rəmhen kɨn aposol kɨrik kafan. Norien kafan rɨpəh nɨmarien tuk əmiə, mərɨg norien kafan rɨskai tuk əmiə.  
\v 4 Nəfrakɨsien, nɨpɨg kɨmɨruk haktə In ye nai kamarkwao kɨn, kafan nəsanɨnien rɨrkək. Mərɨg taktəkun ai In ramragh ye nəsanɨnien kape Kughen. Kɨni kɨmawə mɨn yamə mɨne yakasofugɨn-pən iran, nəsanɨnien kapəmawə rɨrkək. Mərɨg kɨmawə yaksor wok kɨtawə-m kɨmiə ye nəsanɨnien kape Kughen.\x - \xo 13:4 \xt Fil 2:7-8 \x*   
\p
\v 5 Kɨmiə atuk, taksəkir nɨmraghien kapəmiə mə nhatətəyen kapəmiə in raməfrakɨs uə nɨkam. Kɨmiə atuk, taksəm huvə kapəmiə norien. ?Nakharkun uə nɨkam mə Yesu Kristo ramarə ye nɨmraghien kapəmiə? !Mərɨg tukmə kapəmiə nɨmraghien rɨpəh nəri-pənien norien kape nhatətəyen, ramhajoun mə Kristo rɨrkək ye nɨmraghien kapəmiə!\x - \xo 13:5 \xt 1 Kor 11:28 \x*  
\v 6 Kɨni yakɨrkun mə kɨmiə takpisəm mə kɨmawə narmamə əfrakɨs mɨnə kape Kughen.  
\v 7 Kɨni taktəkun ai, yaksəhuak tuk əmiə mə takhapəh nɨsorien nar has mɨnə. Mərɨg rɨpəh norien mə yakasəhuak məknakɨn mə tukramhajoun mə kapəmawə wok in rhuvə matuatuk. Mərɨg yakasəhuak məknakɨn meinai yaksorkeikei mə taksor norien yame ratuatuk, nar apnapɨg mə narmamə kamhani mə wok kapəmawə rɨpəh nəmhenien.  
\v 8 Tukmə nakhapəh nɨsorien təvhagə hah, to yakhapəh nɨsəgkiar-skai-preyen kɨmi əmiə, meinai yakseinein nɨsorien nar kɨrik yame ramətapɨg kɨn nəgkiarien əfrakɨs kape Kughen, mərɨg yakharkun nɨsor-əməyen nar yame ravəhsi-haktə nəgkiarien əfrakɨs kape Kughen.  
\v 9 Kɨni tukmə nakasor əmə narɨmnar yame ratuatuk, kɨni nar kɨrik rɨrkək yame jaksəgkiar-skai-pre tukun kɨmi əmiə, kɨni rɨkimawə tukramagien əmə. Kɨni yakasəhuak tuk əmiə mə norien kapəmiə tukratuatuk huvə.  
\v 10 Ror pən, yakamarə isok pakw tuk əmiə, mərɨg yakamher-pre kɨn nəgkiarien mɨnə e mɨvəhsi-haktə nərɨgien kapəmiə, mərɨg yakpəh norkeikeiyen mə nɨpɨg jakurə jakaməkeikei maməgkiar-skai-pre kɨmi əmiə. Neihuəyen yame Kughen rɨmɨvəh-si pə kɨmi yo, kape nɨvəh-sihaktəyen əmiə; pəh nien mə kape nɨvəhsi-əhuyen əmiə.\x - \xo 13:10 \xt 2 Kor 10:8 \x*   
\s1 Pol rɨmnor infamien ye nəkwəkwə kafan  
\p
\v 11 Piak mɨnə mɨne nowinɨk mɨnə. Nəgkiarien kafak ror infamien ikɨn e. Sarkut tuk norien yamə mɨne kɨsatuatuk. Sətərɨg kɨn nəgkiarien kafak. Kapəmiə nətərɨgien tukror əmə kɨrikianə. Sarə ye nəmərinuyen. Kɨni Kughen e yame rorkeikei pɨk narmamə, mɨvəhsi-pre nəmərinuyen, In tukraməmɨr yerkimiə.   
\p
\v 12 Sokrən huvə irəmiə mɨnə\f + \fr 13:12  \ft “Nɨpɨg naksofugɨn əmiə mɨnə, taksor ‘holy kiss’ irəmiə mɨnə.” ‘Holy Kiss’ ror nɨmtətien mə kasofugɨn pən ye Yesu masorkeikei əriə mɨnə.\f* rəmhen kɨn yame kɨmiə kɨrikianə ye Yesu Kristo.  
\v 13 Narmamə m-fam kape Kughen kamhani rhuvə pre tuk əmiə.   
\p
\v 14 Pəh Yesu Kristo Yermaru kapətawə tukrautə-pre kɨn kafan nɨvhuəyen kɨmi əmiə m-fam. Kɨni pəh Kughen tukrɨvəh-si pre kafan norkeikeiyen kɨmi əmiə m-fam. Kɨni pəh Nanmɨn kape Kughen tukror rɨkimiə fam tukror kɨrikianə.