\id MRK - Namiae NT [nvm] -Papua New Guinea 2004 (web 2014) \h MAK \toc1 Mak \toc2 Mak \toc3 Mak \mt1 MAK \imt1 Mako Vuak Amur \ip E Mak gavo if fuon be iji Jon fu Jerusarem ijia ofren. Regavo fu e For ko Fitak buon ikreno. Fur Jesuon suar iji abe isoimga e Romko bu ijia dame Jesu fu e izekin iji bu vierafekuai fu iji isoin. E Romko iji buka e darokin kafo iji bu amarigia akardiavo. Ijefuon Mak fu Jesuon suar igi fu isoinma ijia fu Jesur izeg unam sumakin ka darokin iji fu renma ijigam daro ka bomaka iji fu abenma ijin kuardiain. Regavo Mak fu madu Jesu fu izeg e adagin ijin amardiamga bu una madiainma ijigam e iji kaven ise ninarukdiainma ijin kuriaireme kiamga bu e iji areme usem vako ijin isoime kuardiain. Regavo fu madu Jesur izeg fu kia na Ema ijefuon Farifno kiainma ijin isoin. \iot Makon vuak kafokafo fu isoinma ijin \io1 \ior 1:1-13\ior* Jesu fu roko ijin. \io1 \ior 1:14–10:52\ior* Jesu fu vuak nijaidiaknum ire sumakin kafokafo reoinma ijin. \io1 \ior 11:1–15:47\ior* Vuik radkma iji Jesu fu Jerusarem samaij ijia oknum Jerusarem guf ijia oinma ijin. \io1 \ior 16:1-20\ior* Jesu fu una uri e vuak fuon faivo iji biediainma ijin. \c 1 \s1 Jon e do ruardiamo fu Jesuon vuak iji abe kuardiaoinma ijin \r (Metiu 3:1-12; Ruk 3:1-18; Jon 1:19-28) \p \v 1-2 Vuak igefuon anej ma iji Jesu Kurais fu Godon Farif. Regavo vua fuon iji bun izeg Asaia e iji Godon vuak vierafene kuaimon fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 God fu Farifuon kume, Vuak nun iji faimne kumen. Nar e vuak nun abe oinon be kuaga fu amur unam on iji amarekega a rad vak. \v 3 Fu va ai moikum namo ijia fine kume, E Bomana iji fu ruakreno jaka fuifuon unam kara mukorigia asu arir amarefno kumen. \p \v 4 Ijefuon Jon e do ruardiamo fu ai moikum namo ijia oijknum e ijia fuon roko iji kia, Unam ise iji ja kegoijo iji nika arega una oi karoime Godon roga fu ise jon giame arega na ja do ruardiafno kiain. \v 5 Fu ijeg kuardiaknum reokoga e fok Judia samaij ijia karinva iji abevo e Jerusaremko iji bu Jonon vuak iji faime fuon ruain. Bu ro do Jodan ijia useme ise buon visu God kuardavga Jon fu bu aferdiame do ruardiain. \p \v 6 Regavo Jon ugon fu samon iji fu fanuf kamer surif ijia amarenva iji samon. Regavo madar fuon iji fu fanu surif ijia amaren. Regavo duok fu inon iji fu kuamutu ga muni safik iji inon. \v 7 Jon fu vuak nijaidiame kuardiaknum kia, E be fu rad jajie roko iji daro fuon fuka ma darokin revo naiji daro nun iji fuim sibank ukakbe. Ijefuon na fuifuon ik rekfuon iji na vierafe naka ba aresren. \v 8 Ijefuon maiji nam ja do ijesugin ruardiak gavo fur ro Godon Kaven iji uniafdiakno kiain. \s1 Jon fu Jesu do ruardamga Setan fu rad biesuainma ijin \r (Metiu 3:13–4:11; Ruk 3:21-22; 4:1-13) \p \v 9 Rene tavai besum ijia Jesu fu ar Nasaret areme vake do Jodan ijia kekomga Jon fu uri Jesu abe do ruardain. \v 10 Fu do ruardame Jesu fu ik do iji areme irif ijia ajie roko ijia ar nairekoga Jesu fu gako ijia daro iji fu e karauniakfuon iji fu fuon ruain. Regavo daro iji fu Godon Kaven ijar um guaf igeg ari Jesun nigen ijia kirem fin. \v 11 Fu ijegrekoga varur gufia vuak be ijeg kume, Fariknu game na a gavo fuka oimadienmano kumen. \v 12 Fu ijeg kumekoga tavai besum ijia Godon Kaven ijar Jesu afeme ar e bakin ai moikum namo ijia vain. \v 13 Fu va ijia naki foti (40) ga maza foti (40) ijeg ijia fikoga Setan fu Jesu biesuain. Fu ijegre oinon ijia bu fanu taraikor ijieb funa ijia okoga anera ijieb ari fu ifejdain. \s1 Jesu fu e kijum karavo iji kumega bu fu ja vainva ijin \r (Metiu 4:12-22; Ruk 4:14-15; 5:1-11) \p \v 14 Ijegreare bu Jon abe dibur unakoga rad Jesu fu ar Gareri ijia vain. \v 15 Fu va ijia kekome e Gareriko iji Godon vuak ma ijin nijaidiame kia, Tavan iji God fu una anerene oijon iji samuagdiakfuon iji fun samairenmano kiain. Ijefuon ise jon ja re oijo iji nika aregavo una oi karoime vuak ma iji ma vierafefno kiain. \v 16 Areme tavan be Jesu fu do daturaiko nafuinma bu kua Gareri kuavo irif ijia uraoinon ijia fu e kimai savo nokarok (2) no diaikin iji biediain. Bogaf ijefuon if iji Saimon ga diar ijefuon if iji Edru. E nokarok (2) iji bu do iji daturaiko nafuinma ijia kimai saoij. \v 17 Bu kimai saoijga Jesu fu biediame kia, Ni ire iji ja reoijo iji aregam na jajifno kiain. Ja na jajiekva na kijum iji ja karavo ijeg unam nijaidiaga ja ijeg e aferdiakno kiain. \v 18 Fu ijeg kiamga bu migegare ugie buon iji ijia arega uri Jesu jame vain. \p \v 19 Jesu fun buna vako ijia fu samaij ijia madu una no diaikin Jeims ko Jon e Zebedin afijaf ijin giain. Bu vanag buon ijia karine ugie buon iji amarvo ijia fu biediain. \v 20 Jesu fu giame uri kumega bu asoibuon Zebedi ga ebuon ikrejo iji bu vanag ijia uniame uri Jesu jame vain. \s1 E iji kaven ise ijar niroinma ijin \r (Ruk 4:31-37) \p \v 21 Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena roke ar Kafoniam kuavo ijia usebijain. Regavo afarma tavan Sabat (Satade) iji e bu isuar karijo ijia Jesu fun e Jiusbuon ar iji bu afuim vuak kuaivo ijia arume anerene vuak nijaidiain. \v 22 Fu vuak nijaidiamga e fok bu vuak fuon iji faivga buka oiserdiain. Ijefuon maiji vuak fuon fu nijaidiamo iji fu e Jius bu vuak akai nijaidiavo ijiebuon vuak ijekin iji fuka bakin. Regavo vuak fuon iji fuka ma darokin nijaidiain. \p \v 23 Regavo e be kaven ise niroinma ijar ar ijia aru uruvana igia kume, \v 24 Jesu e Nasaretko gare a noiji a kege izegrekafa ruain? Akafu a no kege kam arafiruokafa ruain? Regavo aiji a Godon e Akai iji nan vierafenvano kumen. \v 25 Fu ijeg kumega Jesu fu uri kaven ise iji kuriairene kua, Vuak iji a kuaimon iji arega ibijume kek gareg vakne kuain. \v 26 Jesu fu ijeg kuamga kaven ise iji fun e iji dab uruvana igia simain. Fu dab simaifiriknum uruvana kakurime areme fun e iji areme kek vain. \v 27 Jesu fu ijeg kaven ise iji kiamga e fok buka oiserdiain. Ijefuon bu anerene uri bui kuai, E iji fu e izekido fuka vuak sumakin be abe darokma nijaiduom. Fu ijegrekok kaven ise iji buka ifuon iji faime fu i gavno kuain. \v 28 Jesu fu ijegrega vuak fuon iji fuka migegare ifene vakoga e ar Gareri guf ijia karinva iji buka faim baren. \s1 Jesu e fok karauniainma ijin \r (Metiu 8:14-17; Ruk 4:38-41) \p \v 29 Jesu fun e Jiusbuon ar bu afuim vuak kuaivo iji areme e Jeims ko Jon aferdia bun Saimon ko Edruk buon ar ijia vain. \v 30 Bu va ijia usevga e iji buka migegare usem Saimonon barak ijefuon asiej fu vajai vuaturime fu adam abe namo iji kuarain. \v 31 Ijegrejga Jesu fun vake bara iji namo ijia kekome idkena fu uriga adam vajai vuaturimo iji fuka ijia barein. Fun barga bara iji fu uri bu samuagdiaknum ire vajiain. \p \v 32 Areme tavan nakisrenma ijia e uruvana bun e adagin ijiga e kaven ise ijieb ninarukdiainva ijin aferdia Jesuon ruain. \v 33 E ar Kafoniam karinva ijieb e adagin iji aferdia ar vien ijia afuinva fuka ma uruvana. \v 34 Areme Jesu fun e iji adam kafokafo abenva iji karauniaknum e iji kaven ise ijieb nirokiavo iji uruvana karauniain. Fu ijegreknum kaven ise iji ba unam arediaga bu vuak kafo kuain. Ijefuon maiji kaven ise iji bun Jesu ga vierafen ijefuon bun ibijume usem vain. \s1 Jesu fu ai e bakin ijia sirimamekafa vainma ijin \r (Ruk 4:42-44) \p \v 35 Jesu fun naine suok nakitu ve ba iraskin ijia uri ar iji fu nainma iji arega fun ai e bakin ijia sirimamekafa vain. \v 36 Fu vakga Saimon ga e vuak fuon faivor iji bun fu nisaime ja ijia vain. \v 37 Bu nisaime vake fu bieme uri kua, E uruvana buka a nisaidavno kuain. \v 38 Bu ijeg kuardavga fu kia, Roga noka ar kafo samaij ijia va. No ijia vainki na e iji vuak nijaidiak ijefuon maiji naiji na ijefuo ruainvano kiain. \v 39 Ijefuon Jesu fu moik Gareri guf ijia oijknum e Jiusbuon ar bu afuim vuak kuaivo ijia aru vuak nijaidiain. Fu vuak nijaidiaknum kaven ise iji bu e rosdiavo iji kuriairemga bu e iji areme usem vain. \s1 Jesu fu e vajai mataigin iji keunainma ijefuon vuak \r (Metiu 8:1-4; Ruk 5:12-16) \p \v 40 Jesu fu ijeg vuak nijaidiamoine e be adam kasi igekin bu kua refrosi kuavo iji abenma ijar Jesuon ruain. Fu kekome Jesuon nifak ijia ato same uri soisoime kuain. A vierafega a vajai nun igi amardiega fu una madiekman ni ijegrene kuain. \v 41 Fu ijeg kuardamga Jesu fu iji faima fuka bomana oifiain ijefuon fu ij fuon akozme e mataigin iji kunain. Fu kunaime kua, Na amardakafie vierafenvano kuain. \v 42 Fu ijeg kuardako tavan ijia adam refrosi iji fu bakitemga e iji fu migegare una main. \v 43-44 Areme Jesu fun uri vuak gigikin kuardame kua, Ire igi na renva iji ab va e kafo kuardiak. Regavo nin migegare va e Godon isuf baroijo iji vajat on abe nijaidiamne. Areme ni ire kafo kege e Mosison akaij iji fu kuainma ijeg una Godon isuf baroine. A ijegrega e bu ijia game vierafero adam on iji fun barenmaro bu ijeg vierafekno kuain. \p \v 45 Regavo e iji fu faime fuka vuak iji dab e uruvana kuardiame nijaidiain. E iji fu vuak iji dab uruvana igia kuardiame samafrega Jesu fuba kekome una ar samakaf ijia oijknum vuak nijaidiain. Fu ai e bakin ijia fikoga e uruvana bu ar kafokafo ijia fuon rokga fu vuak nijaidiain. \c 2 \s1 Jesu fu e vajai garenma iji keunainma ijin \r (Metiu 9:1-8; Ruk 5:17-26) \p \v 1 Naki sibank barekoga Jesu fu una madu Kafoniam rokga vuak iji fu ifene vakga e uruvana bu fain. \v 2-3 Ijefuon e uruvana bun una vuak faikuai Jesu fino ijia ruain. Bu ro ijia afuime ar fu fino guf ga vien makaf iji buka irtoijen. Regavo Jesu fu ijia mani vuak ma iji nijaidiamo ijia e baru nokarok ga nokarok (4) bu e vajai garenma iji gieme Jesuon ruain. \v 4 Regavo bu izeg ar guf ijia arume vakva bakin ijefuon maiji ar fun e fok ijieb bijukurain. Ijefuon bu e iji gieme dab ar azan ijia ajieme abe Jesu fu manine vuak kuaimon ijia umaij iji bujain. Bu bujame e iji abe fata ijekma kajek kiriame dab Jesu manino ijia abesen. \v 5 Bu ijegrejga Jesu fu e iji bu fu ma vierafenva iji giain. Ijefuon fu una dakaroim e vajai garenma iji kua, Fariknu gure ise on iji nan giame oinun ijia dazenvano kuain. \p \v 6 Fu ijegrega Jius e mamkanuk akai nijaidiavo iji bu ijia karinvado bu iji game una buon kuai, \v 7 E gari fu irerafuon vua ijeg kuaim? E be moikigia fu erar e kafobuon ise iji giame arekma bakin. Regavo fun Godri fuonkua revo fu irerafuon vua ijeg kufuimene kuaimno kuain. \v 8 E iji bu ijeg vierafejga Jesu fun giain. Ijefuon fu uri kia, Ja irerafuon vua kafokafo ijeg karine oijon ijia vierafej? \v 9 Ja vierafe vuak nokarok (2) igi izar fu samakafdo na e vajai garenma guri kuak? Naba kuak eko ise on iji nan game arenvano ni uri vakne kuak vo na kuak nin suf on iji ke datome uri vakne kuakno kiain? \v 10-11 Fu ijeg kuardiame kia, Ja naba ma vierafejo ijefuon na nijaidiaga ja ijia game ma vierafek. Ja ijia vierafero Ema ijiebuon Farif igi na daro abedo na moikigia ebuon ise iji na giame arevro ja ijeg vierafekno kiain? Fu ijeg kuardiame uri e vajai garenma iji kua, Ni uri suf on iji kara tuame ar vakne kuain. \v 12 Areme e uruvana bu vek ijia ireme nikajakoga e iji vajai garenma iji fun migegare uri suf fuon ke datome fun vain. Fu vakoga e fok bu iji gavga buka oiserdiamga bu una Godon oimaren. Bu oimarknum buon kuai, Ire iji fu renma iji fuka ma sumakin gavo madu ire ijekin kafo ur noka ba giainvano kuain. \s1 Jesu fu Rivai kumenma ijin \r (Metiu 9:9-13; Ruk 5:27-32) \p \v 13 Jesu fun ijegreare fun una Gareri do daturaiko nafuinma irif ijia vain. Fu ijia vakoga e uruvana bu fu jame ijia vakga fu vuak nijaidiain. \v 14 Fu vuak nijaidiame fun do irif ijia amedakiem vako ijia fu e Arfiason farif Rivai iji bien. Regavo Rivain ik iji fu takes abeoinon ijefuon fu ar fuon fu ikreno ijia figa fu iji bien. Fu biem kua, Ni uri na jajiemne kuamga Rivai fu uri Jesu jame vain. \p \v 15 Regavo tavan besum ijia Jesu fun una Rivain ar ijia fusik duok ikafa vain. Fu vakoga e takes abeoijo ijiga e ise reoijo uruvana bun fu jame ijia vain. Bun va fata ijia ari karine Jesuga e vuak fuon faivo ijiena besum duok in. \v 16 Bu duok iko ijia e Ferisis roin vuak akai nijaidiavo iji bu ijia buna karine duok ij. Ijefuon bu uri e iji Jesuon vuak faivo iji kia, E jon bomana iji fu irerafuon e guri ise reoijo ijiga e takes abeoijo ijiena duok ino kiain? \v 17 Bu ijeg kuaivga Jesu fun giame uri vua be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E iji adam abenva ijieb bu e adam giavo iji vierafev. Regavo e iji buba adam abejo iji buba e adam giavo iji vierafekno kiain. Ijegvo na ruainva iji na e iji bu mareoijo ijiebuon ruainva bakin revo na e iji bu ise reoijo iji karauniakro ruainvano kiain. \s1 Duok karovo ijin \r (Metiu 9:14-17; Ruk 5:33-39) \p \v 18 Areme tavan be e Jonon vuak faivo ijigam e Ferisis iji bu duok karoin. Bu duok karovga e kafo bu ro usem Jesu kua, E Jonon vuak faivo ijiga e Ferisis bu duok karov. Regavo e vuak on faivo iji bu irerafuon ba duok karovno kuain? \v 19-20 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Tavan iji barubara bu sanamikuai duok ijo ijia e baru iji fu ijia fike bu e ruainva iji kia bu duok karome karine una oifiaigma vakva bakin. Regavo buka oimarknum karine besum duok ik. Regavo vake son rad baru iji fu bara iji afeme ai be vakma e iji bu ijiason buifuon oifian abe duok karok. Unam besum ijegvo naiji na e iji fu bara abekreno igekin. Ijefuon e vuak nun faivo iji bu na vek igia buna oijo iji no besum oimarknum duok ij. Regavo tavan rad e ani nun bu na aferdieme kanie na guakva ijia bu nuifuon oifian abe duok karokno kiain. \p \v 21 Fu ijeg kuardiame uri vuak be bu izeg e Ferisis ijiebuon unam usuikor ijiga unam fuon iviamkor iji buba kege besum mazikfuon ijefuon bijame kuardiain. Fu kia, E be fu erar ugon fuon usuikor fu bujaga fu una ugon iviamkor buin abe ijia abedeme sigukma bakin. Regavo fu ijegrekma ugon iviamkor ijar usuikor iji dab jijukman fuka bomana bujak. \v 22 Unam besum ijegrevo fu e be erar vuain iviamkor iji abe una kamuij usuikor iji bu fanuf surif ijia amarenva ijia usekma bakin. Regavo fu ijegrekma iji kamuij usuikor iji fuka sisuikene bujaga vuain iviamkor iji fu usek. Bu ijegrekva ire nokarok (2) iji buka iserek. Ijefuon bu vuain iviamkor iji buka kege una kamuij iviamkor ijia usega ire nokarok (2) iji buka markno kiain. \s1 Bu tavan iji bu isuar karijo ijefuon duna Jesu kuardainva ijin \r (Metiu 12:1-8; Ruk 6:1-5) \p \v 23 Areme tavan Sabat (Satade) iji e Jius bu isuar karijo ijia Jesu fu e vuak fuon faivo ijiena juar bu vuit ire rais igekin iji oinva ijia urame oin. Bu va ijia oijo ijia e vuak fuon faivo ijieb uri ire vuit garin iji kafo tuame imut tat ijia dakumume surif iji fuas korevknum ioin. \v 24 Bu ijegreoijga e Ferisis iji bu giame uri Jesu kua, E vuak on faivo iji bu irerafuon akai nuvuon abe tuaseme tavan Sabat (Satade) iji no isuar karijo ijia vuit iji tuame ijno kuain. \p \v 25-26 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Regavo ja tavan iji Devid fu efuon ijiena vasiaordiamga bu duok ikuai vierafenva iji jabe dame gain? Bu tavan iji e Abiata fu vek Godon isuf baroinon ijia Devid fu vasiaguamga fu Godon ar ijia arume vain. Fu ijia arume bred iji Abiata fu Godon isuf baroinma iji fuka ire akai regavo e Devid fu iji abe iga efuon iji vajiainma iji jan vierafenvano kiain. \v 27 Fu ijeg kuardiame uri e Ferisis iji kia, Tavan Sabat (Satade) iji ja isuar karijo iji Jesu nar amaren. Ijefuon na koiknun na aresredo na tavan ijia e kiaga bu ire kafo rekva iji fu marek. \v 28 Ijefuon Ema ijiebuon Farif igi naiji na tavan Sabat (Satade) iji e bu isuar karijo ijefuon E Bomana ijino kiain. \c 3 \s1 E iji imut abe kirainma ijin \r (Metiu 12:9-14; Ruk 6:6-11) \p \v 1 Ijegreare tavan be Jesu fu madu una e Jiusbuon ar bu afuime vua kuaivo ijia arume vaga e imut abe kirainma iji fu ijia fin. \v 2 Regavo e roin ijia karinva iji buka Jesu nikajain. Bu vierafe buka nikajaoga fu tavan Sabat (Satade) iji e bu isuar karijo ijia e iji imut abe kirainma be keunaga bu abe kotrekuai vierafen. \v 3 Bu ijeg vierafene karinva ijia Jesu fu e iji imut abe kirainma iji kua, uri igia rokne kuain. \v 4 Areme Jesu fun uri e ijia karijo iji kia, Tavan Sabat (Satade) akaij iji no isuar karijo ijia e ijekin iji no kege izeg rek? Nobe bu ifejdiak vo no buon ise rek? Regavo madu nobe kaniak vo no bu karauniakno kiain? Fu ijeg kuardiamga e iji buba una vua kafo kuardain revo bum isuar igia katibitene karin. \p \v 5 Jesu fu uri e iji giama fuka deajin. Regavo madu fu giamga oibuon iji buka gigikin ijefuon fuka bomana oifiain. Ijegreare fun uri e iji imut abe kirainma iji kuama fu imut akozemga imut fuon fu una maren. \v 6 Fu ijegrega e Ferisis iji bu iji game bun ar iji bu afuim vuak kuaivo iji areme usem e iji bu Erodon vuak faivo ijiena izeg bu Jesu kanakfuon iji kuaime ujuinamin. \s1 E ka ma uruvana Jesu ja vainva ijin \p \v 7 Ijegrene Jesu fun uri e vuak fuon faivo ijiena fun una do daturaiko nafuinma ijia vakoga e Gareriko ka ma uruvana bu uri bu jajia vain. \v 8 Regavo madu buka e uruvana ar kafokafo ijia karioinva iji bukmadu ijia ruain. Bu e ar Judia ga mai Jerusarem ga Aidumia guf ijia karioinva ijieb ruain. Regavo madu e kafo buk do Jodan ruvainma gara karioinva ijigam e ar Taia ga Saidon ijia karioinva ijieb uri ruain. Ijefuon maiji bu irerag Jesu fu reoino iji fainva ijefuon bu ijia ruain. \p \v 9 Buka e uruvana rokga Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kiamga bu sisim ukakbe fuifuon abe ruain. Buka e uruvana afuime fu dab utikurakrejga fu ijia ajieme vuak kuardiakafa kiamga bu abe ruain. \v 10 Ijefuon maiji fun amur e uruvana karauniainma ijefuon e roin adam abenva iji buka fu kunaimgakuai vierafen. \v 11 Regavo kaven ise iji rosdiainva ijieb Jesu gavo iji buka uri e iji kam rosdiame Jesu manino ijia ato sav. Bu ato same biumame kume, Aiji anka ma Godon farifno kumej. \v 12 Bu ijeg kumejga Jesu fu uri kaven ise iji kuriairene kia, Ja if nun jab abe samafrekno kiain. \s1 Jesu e tuer (12) vua fuon faivo iji kenma ijin \r (Metiu 10:1-4; Ruk 6:12-16) \p \v 13-15 Ijegreare Jesu fun uruor ijia ajie va kekome uri e fu vierafenma iji kumega bu fuon ruain. Bu ijia fuon rokga Jesu fu e tuer (12) imut bijiame kia, Jaiji ja e afasor nun rek. Na ijeg ifdiaga ja nana oijknum vua nun abe e kuardiak. Regavo madu na daro miaga ja e iji kaven ise rosdiainva iji kiaga bu e iji areme usem vakno kiain. \p \v 16-17 Regavo e iji fu imut bijiame kenma ijiebuon if iji ijeg e Saimon e iji Jesu fu una Fita kuainma ijin. Regavo e Jeims ga Jon e Zebedion afijaf ijin. (Regavo madu Jesur una ifdiafe kia Boanegis kiainma ijin. Regavo if ijefuon ma iji e varur igeg kumejo ijin). \v 18-19 Regavo be iji Edru ga be iji Firif ga be iji Batoromiu ga be iji Metiu ga be iji Tomas ga Jeims e Afiason farif ijin. Regavo be iji Tadias ga Saimon e iji fu e mamkanuk ijiena vua gigikin kuaimon iji rega be iji Judas Iskariot e iji Jesu abe e ani miamga bu kanainva ijin ken. \s1 Jesu bu dab Setano kuainva ijin \r (Metiu 12:22-32; Ruk 11:14-23; 12:10) \p \v 20 Ijegreare Jesu fun una ai be ijia ajie vakga e fok bu madu usem ijia afuin. Ijefuon Jesu ga e vuak fuon faivo iji bu duok ikrega fuka tavan bakin. \v 21 Regavo e roin bu kuai Jesu fu nigen iserenma kuaivo ijefuon aganfuon bu vuak iji faime Jesu afekuaim ruain. \v 22 Regavo e vuak akai nijaidiavo roin bu Jerusarem ijia ruainva ijieb kuai Jesu fu kaven ise Setan bu kua Birzibubno kuavo ijar oifuon ijia arinmano kuain. Regavo e roin bu kuai fu kaven ise ijiebuon e bomana Setanri daro maga fu kaven ise iji kiaga bu usem vakno kuain. \p \v 23 Bu ijeg kuavga Jesu fu vuak iji faime e iji kumega bu rokga fu uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Kaven ise Setan fuba koikfuon una fuon nisarenamikno kiain? \v 24-25 Fu ijeg kuardiame uri madu kia, Ai be fu uri una ata roinroin rene una buon bijaikva fu tavan jiamanak ijia na vakma bakin. Ijefuon madu e agan be bu uri ata roinroin rene una buon musikuaiknum karivakva bu tavan jiamanak kari vakva bakin. \v 26 Ijegvo Setanon e iji fu samuagdiamo iji bu uri buon ata roinroin rene bijaikva buba tavan jiamanak karikva bakin. Regavo buka migegare darobitedia barek. \v 27 Regavo madu e darokin ijefuon ar iji fu erar bujame aru sinuom fuon niesame karekma bakin. Regavo fuka amur e darokin iji kunaim tome rad fu son sinuom fuon niesak. \p \v 28 Regavo vuak igi naka ma kuardiav. Ema igiebuon ise iji ga vuak ise uruvana bu kuaimoijo iji God fu giame arekfuon. \v 29 Regavo erar fu Godon Kaven Akai iji fuisina vuak ise kafo kuaikma God fuba ga arek. Ijefuon maiji ise ijekin fu renma iji fu tavan uruvana ijia navakfuon. \v 30 Jesu vuak iji fu kuainma iji bu e roinb kuai fu kaven ise ijar oifuon ijia arinmano kuaivo ijefuon fu iji kuardiain. \s1 Jesuon asiej ijiga uviaifijaf ijin \r (Metiu 12:46-50; Ruk 8:19-21) \p \v 31 Jesu fu vek vuak iji kuardiamo ijia asiefuon ijiga uviaifijaf bu ijia usen. Bu ro makaf ijia useme irega e be kuavga fu arume Jesu kuakafa vain. \v 32 Regavo buka e fok ijieb dab kirakura ameoine fu uf ijia manino ijia bu arume kua, Asieon ijiga uviaifon bu a nisaime ro makaf gufa irenvano kuain. \p \v 33 Bu ijeg kuavga Jesu fu una kia, Asienun ijiga uviaifnun iji eranebno kiain? \v 34 Areme fu uri e ijia karinva iji giaoine kia, Asienun ijiga uviaifnun iji bu iga nana karin. \v 35 Ijefuon maiji erar fu irerag fok Asoinu fu vierafenma ijia kegoino e ijar fu uviainun ga makinun ga asienuno kiain. \c 4 \s1 Jesu vuak iji fu e uij dajainma ijia bijame kuainma ijin \r (Metiu 13:1-9; Ruk 8:4-8) \p \v 1 Areme Jesu fu una madu do Gareri daturaiko nafuinma irif ijia anerene vuak nijaidiain. Fu ijia vuak nijaidiakoga e ka ma uruvana bu una ijia fu dab kirakurain. Ijefuon fu uri vanag ijia ajie biom do azan ijia fikoga e fok ruainva iji bu do irif ijia iren. \p \v 2-4 Bu ijia karikoga fu uri vuak fok fuka ke bijame nijaidiain. Fu vuak nijaidiame kia, Igia faif. Tavan be e be fun va uij dajaiko uij roin bu uduime unam iji e bu oijo ijia ariva bun um ijieb arime kare in. \v 5-6 Regavo roin bu uduime munuag azan ijia arime buka tavuan revo gireg buon iji buba uruvana sain. Ijefuon maiji sakin ma iji fu ukakbe ijefuon bu tavua ajievga fun tavan kek kaniamga buka sairen. \p \v 7 Regavo uij roin bu ufien gurogin uf ijia arivga fu ufien ijar name raremga buba sunin kirain. \v 8 Regavo roin bu sakin ma ijia ari tavuame sunin kirain. Regavo sunin bu kirainva iji roin bu sunin siban (30) ijeg kirain revo roin bu igeg sibank uruvana (60) ijeg kirain revo roin buka ma uruvana (100) ijeg kirain. \v 9 Fu ijeg kuardiame kia, Ja adakikva ni vuak igi na kuardiavo iji mukor faifno kiain. \p \v 10 Areme tavan be Jesu fu fuonkua fino ijia e roin vuak iji faivo ijieb e vuak fuon faivo ijiena fuon ruain. Bu useme Jesu kuai, Nin vuak iji a bijame kuarduinma ijefuon maiji visume samakaf kuarduomne kuain. \v 11 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Na unam sauivkin God fu izeg efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo iji nan e iji ja na jajievo iji kuardiame nijaidiain. Regavo e iji buba na jajievo iji vuak iji na ke bijame kuardiak. \v 12 Na ijeg bijame kuardiaikin vuak irerag e Asaia fu kuainma iji fu ijekma aresrek. Regavo vuak iji fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 Bu vuak ijefuon ma iji nisaik revo buba ma iji gak. Regavo madu bu tavan uruvana vuak iji kukma faik revo buba amarigia faim vierafek. Regavo bu vuak iji amarigia faim vierafebatie bu ise buon ijia oi karoiga God fu ise buon giame arekno kuain. \s1 Jesu fu e iji uij dajaimoinma ijefuon vuak ma iji kuainma ijin \r (Metiu 13:18-23; Ruk 8:11-15) \p \v 13 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja vuak igi na bijame kuardiavo iji jaba amarigia faikva ja izeg una vuak kafo bu ijeg bijame kuainva iji mukor faime vierafek. \v 14 Vuak na bijame kuardiavo ijefuon ma iji igin. E iji uij dajainma iji fu e iji Godon vuak abe e kafo kuardiamo ijekin ijin. \v 15 Regavo e roin bu uij iji bu uduime unam ijia arinva ijekin. Bu vuak nun faiv revo Setanri migegare ro vuak nun bu faime abe oibuon ijia abedevo iji fu kare vak. \v 16-17 Regavo uij roin bu uduime munuag azan sakin ukakbe namo ijia arinva iji e iji bu oimarvknum vuak iji migegare faivo ijin. Bu vuak iji migegare faiv revo buba abe oibuon ijia gigikin vierafej. Ijefuon bu Godon vua iji abe oibuon ijia abedeme oijo ijia e kafob ise kafo buon rejknum kam unam ise ijia arafiriaga bu vajai fian abejo ijia buon ma vierafejo iji buka migegare ijia arevo ijin. \p \v 18-19 Regavo uij roin bu uduime gurogin uf ijia ariva ufien ijieb okuriainma iji e iji bu vua ma iji faivknum vo una izeg bu moikigia oimarvknum kareokfuon iji vierafejo ijin. Bu ijegrejknum buka sinuom ga mon uruvana oijmiaknum ire kafokafo uruvana vierafejo ijar vua ma iji bu fainva iji buka rubdiav. Ijefuon vua ma iji bu fainva iji fu oibuon ijia tavuame ajie sunin kiramo bakin. \v 20 Regavo uij iji sakin ma ijia arinva iji bu e iji vua nun iji faime amarigia abejo ijin. E ijieb vuak ma iji fu oibuon ijia tavuame sunin kirain. Roin bu sibank abeko roin bu sibank uruvana abekoga roin buka ma uruvana abejo ijino kiain. \s1 Ikuosaij iji bu abe gieme fata rotit ijia sauim abedenva ijin \r (Ruk 8:16-18) \p \v 21 Fu ijeg kuardiame madu uri kia, Fu e be erar rait fuon abe datome ar fuon guf fata rotit ijia sauim abedekma bakin. Regavo fuka abe ar fuon guf kaf ijia kira abesga fu ai guf fok sana barek. \v 22 Ire iji sauim naoivo iji buson rad samafrega bu giakfuon. Ijegvo vuak nun iji fu ijekin. Ijefuon vuak irerag na bijame kuardiavo iji anej ma iji buson faikfuon. \v 23 Ijefuon ja adakiga ni vuak igi mukor faifno kiain. \p \v 24 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Vuak igi na kuardiakrejo iji amarigia vierafef. Erar fu ada amarigia irame Godon vuak iji faimo e ijar fu amarigia faime vierafekfuon. Regavo Godri madu una vua maiji kafo madu nijaidiak. \v 25 Regavo e iji erar fu Godon vuak iji amarigia faime ke mimataoino e iji God fu una madu ifejdaga fu vuak fuon ma iji kafo madu vierafeken. Regavo e iji erar fu Godon vuak iji fuba oimarvknum faim vo fum sibank faimo iji God fu una vuak fuon ma iji oifuon ijia naoivo iji fu kamazakfuon. \s1 Uij bu koikbuon tavuainva ijia bijame kuainma ijin \p \v 26 Jesu fu ijeg kuardiame madu kia, Unam izeg God fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu e iji fu juar fuon ijia uij dajainma ijekin. \v 27 E iji fu uij dajaime tavan bog nakikmazak fu nai urino iji fu uij bu tavuame ajie vo bu izegrejo iji fuka ba vierafen. \v 28 Fu va fiokoga uij bum koikbuon ijia tavuame ajie kiak atame sunin kirain. \v 29 Bun kira vake i sunin fok buka duime barekoga e juar koikin iji fun i sunin fok turame kanafuikafa ruain. Ijefuon maiji tavan iji fun juar masivo ijefuon tavan ijino kiain. \s1 Jesu fu uij ukak ijia bijame kuainma ijin \r (Metiu 13:31-32, 34; Ruk 13:18-19) \p \v 30 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Unam izeg God fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu izekin iji no izeg kuaik? Regavo madu no abe irerag ijia bijame kuaiga fu samafrediak? \v 31-32 Igia faif. Unam izeg God fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu uij ka ukakbe in sira sunin fu rekfuon igekin. E be fu i sunin ukak iji abe juar ijia oga tavan sibank barko fuka tavuame bomana ren. Fu bomana rene kiak fuon mamkanuk atame ire fok juar ijia oinva iji fuka asidiamga um bu ijia nait abejo ijekino kiain. \p \v 33 Jesu fu vuak ijefkin kafo madu ke bijame kuardiako bu vuak iji faime vake buka aresrega fu ijia aren. \v 34 Regavo vua fuon fok fu e iji kuardiainma iji fuka ke bijame kuardiain. Regavo vuak ijefuon anej ma iji fu fuonkua e vuak fuon faivo ijiena fioinma ijia kuardiain. \s1 Jesu buibur iji kuamga fu arenma ijin \r (Metiu 8:23-27; Ruk 8:22-25) \p \v 35 Areme tavan besum iji nakifuon ijia Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Roga no do vajame gara vakno kiain. \v 36 Ijefuon e vuak fuon faivo iji bun uri e fok ijia areme Jesu afeme funa vanag ajieme bun vain. Regavo madu vanag kafo bu madu buna vain. \v 37 Bu vako ijia buibur ka ma darokin ijar ufikoga saof iji fuka foine vanag ijia arin. Fu foine ijia arikok vanag iji fuka irtoijekafa ren. \v 38 Regavo Jesu fu vanag nuon ijia anum abe nigen abedeme fun ninain. Fu ninaiko e vuak fuon faivo iji bu uri same kua, E Bomana noka oifian abe do urame aoikrejo abe guome ifejduokafa vierafenmano kuain. \p \v 39 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri buibur iji biju vo uri saof iji foinon iji kua, Sibano ni areme isuar namne kuain. Fu ijeg kuamga buibur iji fu bakite vako saof fu una isuar katibitene una fu nainma ijeg nain. \v 40 Fu isuar namga Jesu fu una dakaroim e vua fuon faivo iji kia, Ja izegrekuai juv? Ja God jabe ma vierafen vo ja bano kiain? \v 41 Fu ijeg kiamga buka bomana dejufdiainma ijefuon bu uri kua, E iji kafu erar? E iji noka ba vierafenva ijar buibur guri ga saof guri kiamga buka vuak fuon faime arenvano kuain. \c 5 \s1 Jesu fu e be kaven ise ijieb rosenva iji keunainma ijin \r (Metiu 8:28-34; Ruk 8:26-39) \p \v 1 Areme bun vanag abe vake do Gareri gara ar e Gerasako karinva ijia usen. \v 2-3 Bu vake ijia useme Jesu fun vanag iji areme ajie roko ijia e be kaven ise ijieb dab rosemokok fu mun tit iji bu e aoiga bu ke uniavo ijia naioino ijar kaven ise ijiena usem Jesuon ruain. Regavo e iji fuka e ise e darokin ijefuon bu izeg fu kunaime sen kam tokva bakin. \v 4 E buka tavan bog sen kam diak fuon ijiga imut iji kam tovo iji fuka giriesame kam turasega bu uduim arivo. Regavo fu erar daro mene fu kunaikma bakin ijefuon bu ijia arev. \v 5 Ijefuon nakikmazak fu mun tit ijia ga uruor ijia biumavknum koikfuon vajai fuon dab mun ijia kania buaseko fuka kavuanariko fu ijia oino. \p \v 6-7 Fu ijia oine Jesu fu vakga fu aibe gafia manine game kukum roke ijia kekoin. Fu kekome Jesu ato same uruvana biumame kua, Jesu God E Bomana kaf gufia fino ijefuon Farif gure a irerag iji nun rekro vierafen? Ni Godon if ijia kuraga na vierafero a na aba abe arafiriekro na ijeg vierafekno kuain. \v 8 Fu ijeg kuainma ijefuon maiji Jesur kaven ise iji kua e iji areme keko vakne kuainma ijefuon fu iji ijeg kuardain. \v 9 Fu ijeg kuamga Jesu fu kua, Regavo if on iji erano kuain? Jesu fu ijeg kuamga e iji fu una roin kua, Na if nuvuon bu kuo Uruvanano kuovo ijefuon maiji noka kaven uruvana oifuon guf ijia karinvano kuain. \v 10 Fu ijeg kuardame una madu Jesu soisoime kua, Ab kuoga no ar igi no karijo iji areme usem ai be vakno kuain. \p \v 11 Regavo uruor samaij ijia maf uruvana bu ijia ireme duok ioij. \v 12 Ijefuon kaven ise iji bu maf ijiebuon oij ijia arikuaim vierafene uri Jesu soisoime kua, E-e ni kuoga no useme maf gariebuon oij ijia arivno kuain. \v 13 Bu ijeg kuavga fu kia, Ni ijegrefno kiamga kaven ise iji bu e iji areme usem una maf ijiebuon oij ijia arin. Regavo maf buka ma uruvana tu taosen (2,000) ijeg. Ijefuon bu usem subinai uruor igegamekin ijia arime do urame aoin. \v 14 Bu ijegrejga e iji maf samuagdiamo iji bu giame usem subinai e iji bu juar mene samuagdia karijo ijigam e iji mai guf ijia karioinva ijin vuak iji dab kuardiame vain. Bu ijeg kuardia vakoga e iji bu vuak iji faime usem Jesu ire iji fu renma iji gakuai ruain. \v 15 Bu useme e iji kaven ise ijieb fu dab niroimoijo iji gain. Bu ga fu ire iji fu reoinon iji fun dasume dab akozga una e ma rene ugon fuon same fina bu gava buka dejufdiain. \v 16 Areme e iji bu ire iji kaven ise iji ga maf ijiebuon renma iji giainva ijieb una e iji ruainva iji kuardiain. \v 17 Bu kuardiavga e iji ijia ruainva iji bu vuak iji faime uri Jesu dab kuakuavknum kua, Nika ar nuvuon igi areme vakne kuain. \p \v 18 Bu ijeg kuavga Jesu fun una vanag ajiekrega e iji kaven ise ijieb dab niroimoijo iji fu kekome Jesu kua, Nabe osik vakno kuain? \v 19 Fu ijeg kuamga Jesu fu faime kua, Ni una ar on ijia va irerag E Bomana fu on renma iji aganon iji kuardiamne. Regavo madu izeg E Bomana fu on oifian abene ifejdainma ijin kuardiamne kuain. \v 20 Jesu fu ijeg kuardamga e iji fun una va ai Dikaforis ijia oijknum irerag Jesu fu fuon renma iji kuardiaoin. Fu ijeg kuardiafga e fok bu vuak fuon faiva buka oiserdiain. \s1 Jesu fu bara ukak guainma ijiga bara iji adam abenma iji karauniainma ijin \r (Metiu 9:18-26; Ruk 8:40-56) \p \v 21 Areme Jesu fun sisim abe una do daturaiko nafuinma iji gara vain. Regavo do gara ijia bu e uruvana fu samuame afuim karinva fu vake ijia kekomga bu usem dab kirakurain. \v 22-23 Regavo e iji ar bu afuime vuak kuaivo ijefuon e bomana if fuon Jairas fuk fu ijia ruain. Fu ijia ruainmado fu kek Jesu game uri fu manino ijia ato same uri Jesu kua, Kabainun fuka guakafaren. Ijefuon e-e ni ro imut nigen abedega adam fuon fu barga fu una uri oino kuain. \p \v 24 Fu ijeg kuamga Jesu fun fusik vain. Regavo buka e uruvana Jesuna vako ijefuon buka buon ajiefirainamiknum vain. \v 25 Regavo bara be buna vako iji fu ise fi ruako fuka juaivasia tuer (12) ijeg baren. Regavo kavuan fu arimo iji fuba baren. \v 26 Fu juaivasia uruvana fuka oifian abe va e mamkanuk adam giavo iji giame mon fuon fok karme kimega bu ifejdain. Bu ifejdavo iji adam fuon fuba maim revo fuka una ma bomana ren. \v 27 Barak ijar Jesuon vuak iji faime fu e fok roko ijia jajiame Jesuon ugon fu sainma iji niriain. \v 28 Fu vierafero fu ugon iji niriakma fu maikro fu ijefuon ijfuon akozme Jesuon ugon buin ijia kunain. \p \v 29 Fu ugon fuon ijia kunaimga kavuan fu arimo iji fuka migegare bakren. Bara iji fu koikfuon vajai fuon ijia faik adam ijigam iji fu oifian abeno iji fuka barema fu fain. \v 30 Fu ijegreko ijia Jesu fuk fun faik daro fuon kafo bun useva fu fain. Fu faime una dakaroime e fok bu jame vako iji kia, Erar ugon nun igia kunainmano kiain? \v 31 Fu ijeg kiamga e vuak fuon faivo iji bu uri una roin kua, Igia gamne buka e uruvana a dab kirakurakoga a ijia kia erar ugon nun kunainmano kiam. \v 32 Regavo Jesu fuka e iji erar fu ugon fuon kunainma iji gakafa nisain. \v 33 Regavo bara iji fu vierafega fun fur Jesuon ugon iji niriain. Ijefuon fuka bomana juvknum va Jesu ato same irerag fu renma fok visume kuardain. \v 34 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Kabainu on a ma vierafenma ijar adam on iji fu keunain. Ijefuon adam on a abeno iji fun madainmano ni va mukorigia fioine kuain. \p \v 35 Jesu fu vek vuak iji bara iji kuardamo ijia e kafo bu e Jairason ar ijia ruainva ijieb useme Jairas kua, Kabaion fun guain ijefuon e guri E Nijaidiamo iji a afekro vierafeno iji aremne kuain. \v 36 Bu ijeg kuavga Jesu fu vuak buon fum faim dazga una Jairas kua, Ab vuak ijar oifiadagavo nin ma vierafemne kuain. \v 37 Areme Jesu fun uri Fita ga Jeims ga Jon e Jeimson uviai iji aferdiame funa vaga e roin fu kiamga bu ijia aren. \v 38-39 Bun vake Jairason ar ijia usem giak e uruvana buka uruvana igia niraime iseknevknum biumaoij. Bu ijegreoijga Jesu fu na ar guf ijia aru manine kia, Ja irerafuon oifian abe niraiv. Am igi fuba guain revo fum ninainmano kiain. \p \v 40 Fu ijeg kiamga bun uri fu dab anu baroine kijdain. Bu dab kijdavga fu uri e fok kuriairemga bu usem vakoga fu am ijefuon asie ijiga asoij iji ga e vuak fuon faivo nokbek (3) iji aferdiame ar guf bara ukak fu namo ijia aru vain. \v 41 Bun aru irekoga Jesu fun bara iji imut kene isama fuon ijia kua, Tarita kumino kuain. (Regavo vuak ijefuon ma iji bara ukak igi nar kuavo ni una urimne.) \v 42 Fu ijeg kuamga bara ukak iji fu uri ar guf ijia oin. Regavo bara ukak iji juaivasia fuon tuer (12) ijeg. Jesu fu bara iji keunamga e uruvana bu iji gavga buka bomana oiserdiain. \v 43 Fu ijegreare uri kuriaireme kia, Jab irerag igi na renva iji e roin kuardiakno kiain. Areme fu madu uri kiamga bu ire kafo kege bara ukak iji vajavga fu kege in. \c 6 \s1 E Nasaretko ijieb Jesu uzainva ijin \r (Metiu 13:53-58; Ruk 4:16-30) \p \v 1 Ijegreare Jesu fun ar iji areme una uri ar fuon ijia vakoga e vuak fuon faivo iji bu uri funa vain. \v 2 Bun va Nasaret useme bun tavan Sabat (Satade) iji e bu isuar karijo iji rokga Jesu fun e Jiusbuon ar bu afuime vuak kuaivo ijia arume vuak nijaidiain. Regavo buka e fok ijia karine vuak fuon faiv ijefuon buka oiserdiamga bu uri kua, E iji fu erar vuak iji nijainvo vierafe vajam? Regavo madu fu izia iji kege kuaimoijknum ire sumakin kafokafo iji reoinon kuain? \v 3 Regavo madu bu kuai, E iji fum e be ar samon ijin revo madu fu barak Merion farif ijin. Regavo uviaifijaf iji e Jeims ga Josof ga Judas ga e Saimon ijin. Regavo madu makifijaf bun igia karijo iji non vierafenvano kuain. Bu ijeg kuaime vierafega buka jufdiamga bu ijefuon fu uzain. \p \v 4 Bu fu uzavga Jesu fu uri kia, E Godon vuak vierafene e kuardiamo ijefuon vuak iji bu e ar roib faime ma vierafev. Regavo una aganfuon ma iji buba vuak fuon ma vierafekno kiain. \v 5 Fu ijeg kuardiame vo fuba una ijia ire sumakin kafo ren. Regavo fum e sibank adam abenva iji imut nigen namdiame karauniain. \v 6 Fu e roin karauniain revo e fok buka vek ba fu ma vierafejga fu iji giamo fuka bomana oiseren. \s1 Jesu e vuak fuon faivo e tuer (12) fu kenma ijin \r (Metiu 10:5-15; Ruk 9:1-6) \p Areme Jesu fun uri ar ukaknak besubesum ijia oijknum vuak nijaidiaoin. \v 7 Fu ijia vuak nijaidiaoino ijia fu e tuer (12) vuak fuon faivo iji kumega bu fuon ruain. Bu fuon ruainki fu daro miaga bu e iji kaven ise ijieb rosdiainva iji kuriairega bu usem vakuai bu iji ruain. Bu rokga fun uri kia, Ja e nokarok (2) ga nokarok (2) ijeg mazime use vakno kiain. \v 8-9 Fu ijeg kuardiame madu uri vuak kafo nijaidiame kia, Ja ire uruvana jab kege ok. Regavo nin tamag jon ke same vo guduar jon ke kuniaime vakgavo jab bred ga kamui ga mon ga set kafo keme vak. \v 10 Regavo ja mai be ijia vaga e be fu ja aferdiakma ni ar fuon ijesugin karine tavan iji ja vako ijia areme vaf. \v 11 Regavo ja ar guf ijia oga e buba ja oimardiame aferdiakva ni mai iji areme vaf. Regavo madu ni uri diak surif jon iji azome kuotuvat iji kaniaseme ni ar iji areme vaf. Ja ijegrenki e mai ijia karinva bu giame vierafero ja bu jan mukor magiainvaro bu ijeg vierafekno kiain. \p \v 12 Areme bu usem oijknum vuak iji e bu ise buon ijia oi karoime una God ma vierafekfuon ijin abe kuardiaoin. \v 13 Bu kuardiaoijknum kaven ise iji kuriaireme nisarerdiaga bu e iji areme usem vaknum e iji adam abejo iji safi nameriaknum karauniaknum ijeg reoin. \s1 Jon e do ruardiamo fu guainma ijin \r (Metiu 14:1-12; Ruk 9:7-9) \p \v 14 Regavo Kin Erod fu vuak irerag fok Jesu fu reoinon iji fun fain. Ijefuon maiji irerag Jesu fu reoinon iji e fok bun faime if fuon bun abe ma vierafen. Regavo e roin bu kuai, Fu e Jon e iji e do ruardiamo iji guainma ijar una urinman ijefuon fu daro abene ire sumakin iji reoinon kuain. \v 15 Regavo e roin bu kuai, Fu e Eraijarno kuain. Regavo e roin bu kuai, Fu e iji usuibe Godon vuak vierafene kuaimoinva ijekin kafono kuain. \v 16 Regavo Erod fu vuak iji faime fu kuai, E iji fu e Jon e iji na abe uro ufuinva fu guainma ijar una urinmano kuain. \v 17-18 Regavo iji fu ijeg kuardiainma ijefuon maiji fu Erodri amur kiamga bu Jon kunaim tom afem dab dibur unain. Ijefuon maiji fu uviaifuon Firifon barak Erodias abega Jon fu kua, Aka isenma renmano kuamga fu ijefuon dab dibur unain. Fu kuardame kua, Unam iji a una uviaion ijefuon barak iji abenma iji aka akai tuasemano kuardumo ijefuon fu iji ijeg ren. \p \v 19-20 Ijefuon Erodias fuka vuak ijar deajiemga fu una oi ise Jon vierafene Jon kanakvega Erodri unam fuon bijukurain. Erod fuka juin ijefuon maiji fu vierafega Jon fu e ma ga fuka e akai ijefuon fuba ire ise kafo fuon rekafa vierafen. Regavo tavan ijia Erod fu Jonon vuak iji faimo iji fu oimarvknum fain revo fu vuak ijefuon maiji fuba vierafen. \p \v 21 Regavo tavan be Kin Erod fun tavan fuon bu nafenva iji rokga bara fuon Erodias fun unam izeg Jon kanakfuon iji fun vierafen. Rega Erod fun tavan fuon ijefuon e mamkanuk fuon ikrejo ijigam e azikegoijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e mamkanuk kafo ar Gareri guf ijia karinva ijiebuon duok kanafuin. \v 22-23 Areme bun karine duok ijo ijia Erodiason kabaij iji fu arume uf ijia mani dua urumga Erod ga e iji funa karinva iji bu gavga buka oimadiain. Ijefuon Erod fu uri bara iji kua, A irerag vierafekma ni kiega na abe mavno kuain. Na god nun ijefuon if ijia irerag a vierafene kiekma na kege vajak. Regavo madu ire fok na samuavo iji a vierafekma na ke ata roin a vajakno kuain. \v 24 Ijefuon bara iji fun kek va asiefuon kua, A vierafe fu kiekma na izeg kuakno kuain? Fu ijeg kuardamga asiefuon fu kua, A vaga fu kuakma kua na Jon e do ruardiamo ijefuon nigen iji vierafenvano kuamne kuain. \p \v 25 Fu ijeg kuardamga bara iji fu migegare kukum una gumia kek Erod kua, Na vierafe aka iviakma igia e kia bu va Jon e do ruardiamo iji kanak. Bu kaname nigen fuon iji kanafu ter ijia anume abe igia miega na vierafero fu ma guainmaro na ijeg vierafekno kuain. \v 26 Fu ijeg kuardamga Kin Erod fuka bomana oifiain. Regavo fun e fok ruainva ijiebuon nifak ijia god fuon kuardainma ijefuon fuba arek. \v 27 Ijefuon fuka migegare uri e iji juo karijo iji kiamga bu Jonon nigen iji kanafume makuai vain. E iji bun va dibur ijia useme Jon kaname nigen fuon iji kanafuin. \v 28 Ijegreare bun abe ter ijia abedeme abe bara iji mavga fu abe una asiefuon main. \v 29 Areme e iji Jonon vuak faivo roin bu vuak iji faime va gafia usem surif fuon abe mako ruin. \s1 Jesu e faiv taosen (5,000) duok vajainma ijin \r (Metiu 14:13-21; Ruk 9:10-17; Jon 6:1-14) \p \v 30 Rekoga afasor iji Jesu fu kiamga bu usem vainva iji bun una irerag bu nijaidiaknum reoinva ijin Jesu kuardain. \v 31 Bu ijegrejo ijia e uruvana bu ijia giame una vaknum ijegreko tavan iji bu duok ikfuon iji fuka baren. Ijefuon Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, No nuvuonkua ai e bakin ijia va isuar karike ja madiakno kiain. \v 32 Fu ijeg kiamga bun uri buonkua vanag abe ai e bakin ijia vain. \p \v 33 Bun vanag abe vakrejga e uruvana ar kafokafo ijia ruainva iji bun giame vierafen. Ijefuon bun uri amur do irif ijia diak amedakie vake gafia usekoga Jesu fu e vuak fuon faivo ijiena rad kekoin. \v 34 Bu va ijia usevga Jesu fun uri e fok ijia afuinva iji giama fuka oifiain. Ijefuon maiji e iji buka maf-sif iji bu e samuagdiamo bakin igeg oija fu iji giain. Ijefuon fun uri anerene vuak nijaidiain. \p \v 35-36 Fu vuak nijaidiako fun ve nakikreko e vuak fuon faivo iji bu uri ro Jesu kua, Noka ai e bakin igia ruain revo fun ve nakikren. Ijefuon ni e guri kia bu una va mai ga ar samaij ijia duok bu ikfuon iji kafo kime ijno kuain. \v 37 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri kia, Ni jar uri duok kafo nisaime vajia bu ijno kiain. Bu una madu uri kua, No buifuon duok kimekva iji noka e iji fu asam eit (8) ijeg fu ikrene mon iji fu abeno no ijeg abe duok kimek. Regavo a vierafega nobe mon izeg abe duok kime e igi vajiaga bu ikno kuain? \v 38 Bu ijeg kuardavga fu kia, Va e iji giamga bu bred izeg ke ruainvagia iji giafno kiain. Fu ijeg kiamga bun va e iji ruainva iji giame una ro Jesu kua, Bu bred imut roin (5) ga kijum nokarok (2) ijeg kege ruainvano kuain. \p \v 39 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo iji kiamga bu e iji ruainva iji kiavga bu garas azan ijia atame kafokafo karioin. \v 40 E roin bu atame vuan adred (100) ijeg kariko roin bu atame fifti (50) ijeg karioin. \v 41 Bu ijeg karioine arekoga Jesu fun uri bred imut roin (5) ijiga kijum iji kege gafeg varur gufia gavknum Godon sirimamen. Ijegreare fun uri bred imut roin (5) ijiga kijum iji ke tuaseme e vuak fuon faivo iji vajiamga bu kege e fok ijia karinva iji vajiain. \v 42-43 Bu kege vajiavga e fok bu duok iji ijga buka defiavga e vuak fuon faivo iji bu uri duok ukur karme una ter tuer (12) ijeg anusen. \v 44 Regavo e fok bu ijia duok inva iji e baru ijesugin buka faiv taosen (5,000) ijeg. \s1 Jesu saof azan ijia vuim vainma ijin \r (Metiu 14:22-33; Jon 6:15-21) \p \v 45-46 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo iji kiamga bu vanag ajieme abe do ijia urame gara ar Besaida ijia vain. Bun vako fu uri e fok ijia karinva iji kia, Ni una ar jon ijia vafno kiamga bun vakoga fu una ajie uruor ijia sirimamekafa vain. \v 47 Regavo ve nakinma ijia e vuak fuon faivo iji bu vek vanag abe do uf ijia vak. Regavo Jesu fu vek fuonkua iror ijia sirimamen. \v 48-50 Fu ijia sirimameknum giak e vuak fuon faivo iji buka vek vanag dab do azan ijia zazaimoij. Ijefuon maiji buibur ka bomana ijar bu vako ijia ufim. Ijefuon Jesu fun ve ik afarekreno ijia do azan ijia vuim buon ruain. Fun ijia asidia ruvakga bun game vierafero kafu zuar oinoro buka juin. Regavo e fok bun fu gainva ijefuon buka bomana dejufdiamga bu uri kumen. \p Bu juvga Jesu fu migegare uri kia, Na narno jab jukgavo nika giriesafno kiain. \v 51-52 Areme fun vanag ijia ajie buna fikok buibur iji fu bakitemga e vuak fuon faivo iji buka oiserdiain. Ijefuon maiji irerag fu reno ijefuon anej ma iji buba amarigia vierafen. Regavo madu Jesu fu daro fuon ijia bred ukaknak imut roin (5) iji kege e ka ma uruvana iji gormiava e vuak fuon faivo iji buka ba game vierafen. Ijefuon maiji nigen buon fuka ma gigikin. \p \v 53-54 Bun do ijia urame vake Genesaret ijia usen. Bu ijia useme ariko vanag iji bu dab do irif ijia kirain. Regavo e ijia karinva iji bu Jesuon uikinik iji bun amur gainva ijefuon bun vierafen. \v 55 Ijefuon bu usem kukubija mai kafokafo ijia oijknum e iji adam abejo iji aferdiame fata ijia uniame ke Jesu fina bu fainva ijia ruain. \v 56 Regavo Jesu fu mai ukaknak ga mamkanuk ijia vo ar kafokafo ijia fu vakon e iji buka e adam abejo iji aferdia ar bu duok kimejo makaf ijia uniain. Bu aferdia ijia uniame Jesu soisoime kua fu kiaga e adagin bu ugon buin fuon ijia niriakuai bu ijeg ren. E iji bu uri ugon fuon buin gamia kuniaivga adam buon iji buka una madiain. \c 7 \s1 Jesu fu ema ijiebuon akaij ijefuon fu ju kuardiainma ijin \r (Metiu 15:1-9) \p \v 1 Tavan be e Ferisis iji ga e iji vuak akai nijaidiavo roin bu Jerusarem ijia ruainva iji bu va Jesu fino ijia kari ameoine aren. \v 2 Bu ijia kariknum giak e Jesuon vuak faivo roin buba imut do soin revo bum duok ij. Bu unam e Ferisis bu imut do some duok ijo ijeg buba rej. \v 3 Usuibe saifijaf bu duok ikrejo bu imut do sovo ijefuon e Ferisis ijigam e Jius iji bu madu buka ijeg rejo. \v 4 Regavo ire be bu rejo iji bu va duok kimene una roko iji buka imut do so vo ire iji karme do some ijiason duok ijo. Regavo madu bu unam besum ijeg kafus ga firet ga saror iji do sovo. Regavo unam iji bu rejo iji bu saifijaf ijieb ijegrenva ijefuon bu madu bu ijeg rej. \p \v 5 Ijefuon e Ferisis ijigam e vuak akai nijaidiavo iji bu uri Jesu kua, E vuak on faivo iji bu irerafuon ba saifnuvuon ijiebuon akaij ijia jajiame revo bum imut muigma duok ijno kuain. \v 6-7 Bu ijeg kuavga Jesu fu una roin kia, E guri ka i kufuikin gurie amur e Asaia buk kafarbe ijia vuak be fu joifuon kuainma iji fuka ma kuain. Regavo vuak iji bu ijeg isoin, \q1 E iji bum ir ijia kuai no God aroivo kuaigavo bu oibuon ijekma aroivo bakin. Regavo madu bu sirimamene na vierafeoijo iji maiji fuka bakin. Ijefuon maiji bu Godon akaij iji e nijaidiavo bakigavo bum ema ijiebuon akaij iji kege e nijaidiavno kuain. \m \v 8-9 Jesu fu ijeg kuardiame uri kia, Ja God akaij iji fu nainma iji jan areme uri ema ijiebuon akaij iji kege e nijaidiavno kiain. Areme fu kia, Ja ijegreoknum ja Godon akaij iji ja izeg jakva iji jaka amarigia vierafen. Regavo jaka vuak iji bu ema ijieb vierafene amarenva iji ke nijainamime ijesugin vierafeoij. \v 10 Ijefuon maiji e Mosis fu akai fuon fu isoinma ijia fu kuai, Asoion ijiga asieon iji mukor igiaf. Regavo madu erar fu asiefuon ga asoifuon iji vuak ise kafo buisina kuardiakma e iji nika kana fu guamne kuain. \v 11-12 Regavo jar nijaidiavo iji ja kuai, E be fu mon fuon fu ire kime eofijaf vajiakafa nainma iji fuka aremne kuain. Ijefuon maiji mon iji fun amur kuai fu kege God vajakno kuain. Ja ijeg kuaimoijo ijia jaka izeg fu asie vo asoifuon iji ifejdakma ijia jaka kuriairev. \v 13 Regavo madu saifjon ijiebuon unam iji ja kege ijeg e nijaidiaoijo ijar fu Godon vuak ijek nibijaim. Regavo madu jaka ire kafo ijekin uruvana rejno kiain. \s1 Irerag ijar e ijiebuon oij iji kam muimiamo ijin \r (Metiu 15:10-20) \p \v 14-15 Fu ijeg kuardiame fun uri e fok kumega bu samaij ijia rokga fu kia, E fok ni na fadieke na vuak igi kuardiaga amarigia faif. E iji fu oine duok ino iji fu duok ijar fu abe Godon nifak ijia e ise reno bakin. Regavo fun vuak irerag ise fu oifuon ijia vierafene kuaimoino ijar e iji fuka Godon nifak ijia fuba mukoi reoin. \v 16 Ijefuon ja adakiga ni vuak igi na kuardiavo iji amarigia faifno kiain. \p \v 17 Areme Jesu fun e iji afuim karinva iji areme ar guf ijia aru vakga e vuak fuon faivo iji bu uri kua, Ni vuak iji a bijame kuarduinma ijefuon ma iji kuarduomne kuain. \v 18-19 Bu ijeg kuavga fu kia, E fok buka non giaga ja e vuak nun faivo iji jak jaka non giain. E be fu ire be abe ikma fu ire ijar fu dab ise rekma bakin. Regavo ire iji fu ino iji fu oifuon guf ijia arivakma bakin. Regavo fum defok ijia arime una vajai fuon ijia keko vak. (Regavo Jesu vuak ijeg fu kuainma iji duok fok no ijo iji fu iseno kuainma bakin revo buka ma ijesugin). \p \v 20 Jesu fu ijeg kuardiame una madu kia, E iji vuak irerag fu oifuon ijia vierafeno iji fu ir ijia kuaimon. Ijefuon ijar e iji fu Godon nifak ijia fuka ba mukoi kegoin. \v 21-23 Ijefuon maiji e iji fu ire ise kafokafo fu oifuon ijia vierafenon. Ijefuon fun ise iji fu oifuon guf ijia vierafeno ijar urino ijefuon fun va ire ise kafokafo ren. Regavo ire ise iji barubara oijo ijigam e kaniavo ijigam ebuon bara turavo ijin. Regavo madu sinuom uruvana kekafa vierafeno ijigam kai roin oij isema vierafejo ijigam vuak kufuimejo ijigam ise reoknum ba juf abejo ijin. Regavo madu e kafobuon sinuom karekuai vierafejo ijigam e kafobuon vuak ise kuaivo ijigam aroikaravo ijigam unam ise e ba juf abejo ijia kegoijo ijin. Ire ise ijekin ijieb e ijefuon oij ijia useko fu va ise reoino kiain. \s1 Bara ijin ma vierafenma ijin \r (Metiu 15:21-28) \p \v 24 Jesu fu ijeg kuardiame fun uri vake ai Taia samaij ijia kekoin. Fu ijia kekome gire be ijia ajie sauikafa vierafen gavo e roin bu fu izia fino iji bun vierafen. \v 25 Rega bara be fu kabaifuon kaven ise ijar niroinma ijefuon fu Jesu ruainma iji fain. Ijefuon fun vake fu fino ijia keko nifak fuon ijia ato sain. \v 26 Regavo bara iji fu bara Grik rega bu fu ar Siriafonisia ijia nafen. Bara iji fu keko ato same Jesu soisoime kua, Ni kaven ise igi kuaga fu kabainun igi areme keko vakne kuain. \v 27 Regavo e Jius iji bu vierafero bu buonkua Godon e revo e kafo bum siroij igekinro bu ijeg vierafen. Ijefuon Jesu fu uri kuai, No amur am ijiebuon duok iji vajiame rad noson siroij iji vajiak. Regavo am ijiebuon duok iji no amur ke siroij iji vajiakva fuba marek. \v 28 Regavo bara iji fu magaga kua, Vuak iji aka ma kuaim. Regavo siroij iji bu vek am ijiebuon duok ukur iji buka ikno kuain. \v 29 Fu ijeg kuamga Jesu fu kua, Iji a ma kuardiem ijefuon ni vakgavo kaven ise iji fu kabaion iji fun areme vainmano kuain. \v 30 Jesu fu ijeg kuamga bara iji fu una va ai fuon gafia kekome gak am iji fun ninain. Ijefuon maiji kaven ise iji fun am iji areme keko vain. \s1 Jesu e ada bijuinma iji keunainma ijin \p \v 31 Areme Jesu fu ar Taia samaij ijia fioine areme fun vake ar Saidon asime vake do Gareri Dekaforisi guf ijia kekoin. \v 32 Fu ijia kekomga e roin bu uri e ada bijukurainma vuak ba kuaimo iji afeme ro Jesu fino ijia usem soisoime kuaga fu e iji imut nigen abedekuai ruain. \v 33 Ijefuon Jesu fun fuonkua e iji afeme va e iji ni sauikuriame imut fuon ijia e ijefuon ada ijia uniame juvit foine imut fuon ijia azime e ijefuon miane ijia kunain. \v 34 Areme fun gafeg varur ijia nisaiknum oij foine kua, Efafatano kuain. (Regavo vuak ijefuon maiji nin ada ira vo ir ako). \p \v 35 Jesu fu ijeg kuamga fun ada fuon ijia faime fun uri anere vuak kuain. \v 36 Areme Jesu fu uri e fok uruvana igia kuriaireme kia, Ire igi na renva iji jab e kafo kuardiakno kiain. Regavo e iji buka magaga uri e roin kuardiain. \v 37 Bu kuardiavga e fok bu vuak iji faiva buka oiserdiamga bu kuai, E iji ire uruvana fuka amarigia reoin. Regavo madu fuka e ada bijukuriainma iji kiaga bu una vuak faiknum vo e vua ba kuaivo iji kiaga bu una vuak kuaivno kuain. \c 8 \s1 Jesu e fo taosen (4,000) gormiainma ijin \r (Metiu 15:32-39) \p \v 1-2 Ijegrene afarma bun una madu ka e uruvana ijia afuin. Regavo duok bu ikfuon iji fuka bakin ijefuon Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kumega bu ruain. Bu rokga fu kia, Naka e igiebuon oifiadiem ijefuon maiji bu naki nokbek (3) nona karinva ijefuon iviakma duok bu ikfuon iji fuka bakin. \v 3 Regavo na duok ba vajiaga nam kiaga bu una ar vakva buka vasiaoriak rega nizigdiame ari kaniak. Ijefuon maiji e roin buka aibe ijia ruainvano kiain. \v 4 Fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu uri kua, Regavo a vierafega no ai moikum namo igia no izeg bred karme e igi vajiaga bu iga bu defiakno kuain. \v 5 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Ja bred izeg nainvano kiamga bu kua, No bred seven (7) nainvano kuain. \p \v 6 Bu ijeg kuavga fu uri e fok kiamga bu ari karikoga fu bred seven (7) iji kege Godon oimaren. Areme fun ke tuaseme e vuak fuon faivo iji vajiamga bu kege e fok ijia karinva iji vajiain. \v 7 Regavo madu bu kijum ukaknak sibank kafo madu nainva ijefuon Jesu fun uri iji ke madu Godon oimarme kiamga bu kege e fok vajiain. \v 8 Areme e fok bu duok iji ijga bun defiain. Rega e Jesuon vuak faivo iji bun uri duok ukur iji karme ter seven (7) ijeg anuin. \v 9-10 Regavo e ijia ruainva ijia efarif ijesugin bu e fo taosen (4,000) ijeg. Areme Jesu fun e fok kiamga bu vakoga fu uri e vuak fuon faivo ijiena vanag ijia ajieme bun una ar Damanuta ijia vain. \s1 E Ferisis iji bu ire sumakin be gakuai vierafenva ijin \r (Metiu 16:1-4) \p \v 11 Bun va ar Damanuta ijia usevga e Ferisis roin bu Jesu biesuakuai ruain. Bu usem Jesu kua, Ni ire sumakin be rega no game vierafero an ma Godon daro ijia reoinro no ijeg vierafekno kuain. \v 12 Bu ijeg kuavga Jesu fu uruvana igia aduime kia, Irerafuon e igi iviakma karijo iji bu ire sumakin kafo giakuai kiev. Regavo vuak igi naka ma kuardiav na ire sumakin kafo naba rega ja giakno kiain. \v 13 Fu ijeg kuardiame fun una vanag abe do gara vain. \s1 E Ferisis ijiga E Erodon unam bu kegoijo ijin \r (Metiu 16:5-12) \p \v 14 Regavo e vuak fuon faivo iji bu rubdiamga ire kafo buba kege vain gavo bum bred besum (1) abe vain. \v 15 Ijefuon Jesu fu uri kia, Ja oijo iji ni e Ferisis ijigam e Erod ijiebuon ire ist iji amarigia akariaknum ofno kiain. (Regavo Jesu vuak iji fu ire ist ijefuon fu kuardiainma iji fu e Ferisis ijigam e Erod ijiebuon unam bu kegoijo fu ijefuon kuain). \v 16 Regavo e vuak fuon faivo iji bu vuak fuon fu kuaimon iji buba mukoi fain. Ijefuon bu vierafekuai fukafu bred buba ke ruainva ijefuon kuaimro bum isuar karine una bui kuaiv. \v 17 Regavo Jesu fu vuak irerag bu kuaivo iji fun gia vierafenma ijefuon fu uri kia, Ja irerafuon bred iji jaba ke ruainva ijefuon dab kuaiv? Ja vuak igi na kuardiavo iji jaka ba mukoi faim vierafen. Ja oijon iji fuka vek gigikin. \v 18-19 Ja nikin revo jaka ba giav revo madu jaka adakin revo jaka ba faiv. Ja amur bred imut roin (5) iji na ke tuaseme e faiv taosen (5,000) ijeg vajiainva iji jabe vierafen? Regavo madu ja ter izeg duok ukur iji anusenva iji jabe vierafenvano kiain? Fu ijeg kiamga bu kua, No ter tuer (12) ijeg anusenvano kuain. \v 20 Bu ijeg kuavga Jesu fu una kia, Regavo ja madu bred seven (7) iji na ke tuaseme e fo taosen (4,000) ijeg vajiainva ijia duok ukur iji ja ter izeg anusenvano kiain? Fu ijeg kuardiamga bu kua, No ter seven (7) ijeg anusenvano kuain. \v 21 Areme Jesu fu uri kia, Ja ire sumakin nokarok (2) iji na renva iji jan giain. Regavo jaka vek ba vierafero na aresredo na ire kafo ja karekuai vierafejo iji na vajiakro ijeg jaka vierafenva bano kiain. \s1 Jesu e nizuriainma iji keunainma ijin \p \v 22 Areme bun roke ar Besaida ijia usevga e roin bu e nizuriaigin iji afeme usem Jesu soisoime kua are fu e nizuriaigin iji niriamoro. \v 23 Bun usem soisoivga Jesu fu uri e nizuriaigin iji afeme ar iji areme keko makaf ijia vain. Fu va ijia keko juvit foine e ijefuon uikinik ijia azime imut nigen abedeme kua, A iviakma abe una ire kafo giamno kuain? \v 24 Fu ijeg kuamga e iji fu una asarajie gaknum kua, Na e iji nan giain revo bu in igeg oijno kuain. \v 25 Fu ijeg kuamga Jesu fu una e ijefuon ni iji kunaimga fuka ni narame uri ire fok amarigia giain. \v 26 Areme Jesu fun e iji vuak nijaime kua, Ni una ar on ijia vagavo ab una mai gafia va irerag na renva ijin e kuardiamne kuain. \s1 Fita fu Jesuon kuainma ijin \r (Metiu 16:13-20; Ruk 9:18-21) \p \v 27 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena mai ukaknak kafo Sesaria Firifai guf ijia vako unam ijia fu uri kia, Ja vierafega e iji bu na gievo iji bu era vierafejno kiain? \v 28 Fu ijeg kiamga bu kua, E roin bu kuai aiji a e Jon e do ruardiamo ijin. Regavo roin bu kuai, A e Eraija ga roin bu kuai, Aiji a e be Godon vuak vierafene kuaimon ijino kuain. \v 29 Bu ijeg kuavga fu una kia, Regavo jaiji ja vierafega naiji na erano kiain? Rega Fita fu uri kua, Aiji a Kurais e iji God fu kuamga fu ari ruainma ijino kuain. \v 30 Fita fu ijeg kuamga Jesu fu kuriairene kua, Vuak iji jab e kuardiavno kiain. \s1 Jesu fu vajai fian abe guakfuon fu kuardiainma ijin \r (Metiu 16:21-28; Ruk 9:22-27) \p \v 31 Areme Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji vuak nijaidiame kia, Ema ijiebuon Farif igi naiji bu e mamkanuk ijigam e Godon isuf baroijo ijigam e vuak akai nijaidiavo ijieb na buka uzame kaniega na vajai fian abene guak. Regavo naki nokbek (3) barke na una urikno kiain. \v 32 Jesu fuka samakaf ijeg kuardiamga Fita fuka uri Jesu imut ke vain. Fu imut ke va fuonkua kekome vuak iji Jesu fu ijeg kuainma ijefuon zieme una Jesu kuriairen. \v 33 Fu ijeg kuriaireme kuardamga Jesu fu dakaroime una e vuak fuon faivo iji giame una Fita kuriaireme kua, Setan gareg va. A Godon vierafe iji a bakin revo am emabuon vierafe ijia kuardiemno kuain. \p \v 34 Areme Jesu fun uri e fok ijigam e vuak fuon faivo iji kumega bu samaij ijia ruain. Bu ijia rokga fu uri kia, E be erar fu dia makai nun ijia jajiekro vierafekma e iji ni ire fuon fok moik igefuon iji ka nuigafiakfuon. Fu ijegreare vo uri vajai fian kafokafo bu fuon roko iji ka ijia giriesame magaga nuifuon ikrekfuon. \v 35 Ijefuon maiji erar fu una fuon izeg fu moikigia ma fivakfuon iji uruvana vierafeokma rad fuba unam ma karivako iji abek. Regavo erar fu tavan bog if nun ijia una e roin oijmiame ifejdiaknum vo vuak nun abe kuaimokma e iji fu rad unam ma karivako iji abek. \v 36-37 Regavo erar fu moik igefuon sinuom iji oijmiagavo God fu nuigafakma e iji kaven fuon iji fun abe aberem. Regavo madu fu moik igefuon sinuom ijieb fu ifejdaga fu Godon ar ma ijia aru vakma bakin. \v 38 Regavo e be erar fu e vuak nun faimo rekro jumo ga vuak nun abe e ise rejknum God ba vierafejo iji nijaidiakro jumo iji Ema ijiebuon Farif igi na una Godon sanainma ijiga anera akaij ijiena una roko ijia nasik una bu giame jukno kiain. \c 9 \p \v 1 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Vuak igi naka ma kuardiavno mukoi faif. E fok guri ja karinva ijia e roin ja nivek karinva ijia ja tavan iji God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiakro fuka darokma roga ja ni jon ijia gak. \s1 Jesuon vajat iji fu nibe renma ijin \r (Metiu 17:1-13; Ruk 9:28-36) \p \v 2 Areme tavan siks (6) ijeg barekoga Jesu fun Fita ga Jeims ga Jon ijin aferdiame bun buonkua uruor kaf ijia ajieme vain. Bu va ijia usem ireme gakoga Jesuon vajat iji fun migegare una nibe ren. \v 3 Fu ijegrekoga ugon fuon iji buka mukoi saname abaren. Ugon iji bu abarenva iji bu e moikigia ugon soga bu abarvo ijekin iji fuka bakin revo fuka ma abaren. \v 4 Bu iji ireme gavo ijia e Mosis ko Eraija e iji usuibe aoinva ijieb bum ijia usem Jesuna ireme vuak kuain. \v 5 Bu ireme vuak kuaivga Fita fu uri Jesu kua, E nijaidiamo igi no ruainva iji fuka maren. Na vierafe noka ai muvuakar nokbek (3) be on ga be Mosison ga be Eraijaon ijeg igia sakno kuain. \v 6 (Regavo Fita ga e nokarok (2) iji bu ire iji renma iji gavga buka uruvana dejufdiame i girdiain ijefuon Fita fu izeg kuaikma baga fum ijia manine giain). \p \v 7 Areme vana ijar utime ari e iji ka fok okuriakoga vua be vana araf ijia ijeg kume, E iji fu farinun ma na fu bomana oijmavo. Ijefuon vuak fuon iji amarigia faime igafno kumen. \v 8 Bu vuak iji faime migegare una karoime nisaimga e iji fu baki gavo fu Jesur vek fuonkua buna ijia manina bu gain. \v 9 Bu ijegrene bun uruor iji areme una ari roko ijia Jesu fu uri kia, Ja una vakva irerag igi fu rena ja gainva iji jab e kafo kuardiak. Janim areke Ema ijiebuon Farif igi na guame una urike ni ijiason kuardiafno kiain. \p \v 10 Fu ijeg kuardiamga bun uri fu igame isuar oibuon ijia aren. Regavo bu una buon kuaime kuai fu guame una urikno kuinma iji fu irerafuon ijeg kuainmano kuain. \v 11 Bu buon ijeg kuaime una Jesu kua, E vuak akai nijaidiavo iji bu irerafuon kuai fu Eraijar amur una ruakno kuain? \v 12 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Fu Eraijar amur una ro ire fok amardiame kanafukno kuainva iji bu ma kuain. Regavo Godon buk akaij ijia vuak iji bu isoime kuai, Ema ijiebuon Farif iji fuka vajai fian abek ga madu e fok buka fu uzakno kuainva iji bu irerafuon ijeg isoinvano kuain? \v 13 Vuak igi naka ma kuardiav, E Eraija fun amur ruain. Fun rokga e iji bun uri izeg Godon vuak akaij ijia bu buifuon isoime kuainva ijeg buka fu dab buon bu vierafenva ijia ren. \s1 Jesu am ukak iji fu kaven ise ijar niroinma iji keunainma ijin \r (Metiu 17:14-21; Ruk 9:37-43a) \p \v 14 Jesu fun e vuak fuon faivo nokbek (3) ijiena una ari vake gami e vuak fuon faivo roin bu karinva ijia usen. Bu usem giak e ka ma uruvana bu ijia karioine areko e vuak akai nijaidiavo roin bu e Jesuon vuak faivo roin ijiena musikuaiv. \v 15 Bu ijegrejo ijia Jesu fu rokga buka oiserdiamga bu kukubija usem bieme anain. \v 16 Areme fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Ja vuak igi irerag iji buna kuaime dab siguvno kiain. \p \v 17 Fu ijeg kiamga ebe fu e uf ijia uri kume, E nijaidiamo na farinun fuka vua ba kuaimo na iji afeme on ruain. Ijefuon maiji fu kaven ise ijar niroinma fu vuak kuaimon bakin. \v 18 Kaven ise iji fu farinun iji niroime kana dab akozemga fu sakinazan ijia dijeme itatan arime ubai jakiknamiknum vajai garem. Na fu afeme ro e vuak on faivo iji kia, Kaven ise iji kuaga fu amnun iji areme vakno kiain gavo bu amarega fuka iseremno kumen. \v 19-20 Fu ijeg kumega Jesu fu una roin kua, E guri nivek karinva gurie jon ma vierafejo iji fuka ma ukaknak. Na tavan izeg jana fiknum vuak nijaidiaga ja ijia mukorigia ma vierafek? Am iji afeme roga na gavno kiamga bu afeme Jesu fino ijia ruain. Bu afem rokga kaven ise iji fu Jesu game keko vakafa uri am iji kana dab akozemga fu moik ijia dijeme jiekeknum itatan arin. \v 21-22 Fu ijegrega Jesu fu una dakaroim asoifuon iji kua, Farifon iji fu iviakma ijegren vo fun usuibe ijegrene ruainmano kuain. Fu ijeg kuamga am ijefuon asoij iji fu kua, Fu vek ukakbe ijia ijegrene ruain. Kaven ise iji fu ijegrene fuka kanaga fu guakafa fuka tavan bog kana dab do ijia abeseknum dab mian baroin. Regavo a vierafega an aresrega ni oifian nuvuon iji guome ifejduomne kuain. \v 23 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, A irerafuon kie a aresga ni ifejduomne kiem? Erar fu ma vierafekma iji fu aresredo fu ire kafokafo rekno kuain. \v 24 Jesu fu ijeg kuardamga am ijefuon asoij iji fu uri kume, Na a ma vierafen revo vierafe nun fu ma ukakbe. Ijefuon ni una madu ifejdiega na una biom ma ka gigikin a ma vierafejno kumen. \p \v 25 Ijegrene Jesu fu gak buka vek e uruvana rokga fu uri kaven ise iji kuriaireme kua, Kaven ada bijukin vuak ba kuaimo gure na a kuavo ni e iji areme kek vakne. Rega ab una ro fu niroimne kuain. \v 26 Jesu fu ijeg kuamga kaven ise iji fu kekokafa uri am iji dab niroimga fu guafaruime kakurime keko vain. Fu keko vakoga am iji fuka daro baremga fun ijia zazaime ajuaremga e fok bu game vierafero fun guainmaro bu ijeg vierafen. \v 27 Regavo Jesu fu uri ifejdame imut kega fu una urin. \v 28 Ijegreare rad Jesu fun una ar ijia aru vakoga e vuak fuon faivo iji bu isuar jame aru Jesu kua, Kaven ise iji nor rotkurain revo fu irerafuon ba e iji areme keko vainmano kuain. \p \v 29 Bu ijeg kuardavga Jesu fu kia, Ire ijekin iji jaka sirimame God kuardakva fu rekfuon. Regavo una unam kafo iji ja irerag ijia rene kaven ise iji kuriairega bu usem vakva bano kiain. \v 30-31 Areme bun ar iji areme una ar Gareri ijia urame vain. Regavo Jesu fu vierafe fuka e iji ni sauikuriame vakafa fu ijeg vierafene vain. Ijefuon maiji fu e vuak fuon faivo iji izeg fu rad guame una urikfuon fu ijin kuardiain. Fu kia, Rad Ema ijiebuon Farif igi na bu dab e ise rejo iji miaga bu kaniega na guaken. Regavo rad naki nokbek (3) barga na una urikno kiain. \v 32 Regavo e vuak fuon faivo iji bu Jesu vuak iji fu irerafuon ijeg kuardiamo iji buka ba mukorigia faime vierafen. Regavo madu bu juinva ijefuon buba una Jesu duna kuardain. \s1 E iji erar fuka ma e ikin ijin \r (Metiu 18:1-5; Ruk 9:46-48) \p \v 33 Areme bun vake ar Kafoniam useme gire be ijia ajie karinva ijia Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Ja unam gafi ja vuak irerag iji kuaime dab siguinvano kiain. \v 34 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji buba una roin kuardain. Ijefuon maiji bu unam ijia erar fu e ikin rekfuon ijefuon kuaime dab sigunamin. \v 35 Areme Jesu fun ari fine e tuer (12) vuak fuon faivo iji kiamga bu rokga fu kia, Erar vierafega fu e ikin rekma amur funika una e ukakbe rene e fokbuon ikrene kiain. \v 36-37 Fu ijeg kuardiame uri am ukakbe be afeme uf ijia unain. Areme fu uri kaivene una dakaroi e vuak fuon faivo iji kia, E iji eraneb ja if nun ijia am ukak igekin iji anadiavo iji bu na anadiev. Regavo eraneb bu na anadievo iji bu na nunkua anadievo bakin gavo bu e iji fu kiemga na ari ruainva bu e iji madu anaivno kiain. \s1 Erar fuba Jesuk nibijaimo iji fu una fusik ren \r (Ruk 9:49-50) \p \v 38 Areme Jon fu uri kua, E nijaidiamo e be fu if on ijia kaven ise iji kuriairena fu keko vaka no game kuavga fu aren. Ijefuon maiji fu nona oinon bano kuain. \v 39-40 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, E iji fu ijegreoinon iji jab bijukurak. Ijefuon maiji erar fu if nun ijia ire sumakin be rekma fuba una nuisina vuak ise kafo kuaikfuon. Regavo madu erar fuba nona nibijaimo e iji fu nona ren. \v 41 Rega vuak igi naka ma kuardiavo faif. E be erar fu vierafero aiji a Kuraison e ro fu ijeg vierafeknum ire ukakbe do gaikin ijekin iji a ifejdakma iji Godri unam ma iji kafo fuon redakno kiain. \s1 E roin biesiaga bu ise rejo ijin \r (Metiu 18:6-9; Ruk 17:1-12) \p \v 42 Jesu fu ijeg kuardiame una madu kia, Erar fu e iji bu oij asusame am ukaknak igeg na ma vierafejo iji kam arafiriaga bu una ise reokva na vierafega e iji fuka mun bomana be dab uro fuon ijia kira saof uf ijia akozga fu do ikfuon. \v 43-44 Regavo madu a vierafega bu imut on ijieb a aferdame ise kafo rekva na vierafega aka kanafu akozek. A ijegrekma iji fun mardo a imut roibknum ar ma karivako ijia vak. Regavo aba imut on nokarok (2) iji be kanafu akozekma iji bun imut on ijieb aferdame ar ise iji mian fu naine udaremo bakin ijia vak. \v 45-46 Regavo madu a vierafega bu diak on ijieb a aferdame unam ise ijia vakoga ni diak ijin be kanafu akoze. A ijegrekma iji fuka mardo a diak besum e aikirainma igeg ar iji ma karivako ijia vak. Regavo aba diak on be kanafume akozekma iji bu diak on nokarok (2) ijieb a dab mian ise iji fu tavan bog ijia naino ijia akozga a vajai fian abek. \v 47 Regavo madu a vierafega bu ni on nokarok (2) ijieb a aferdame ise reoga ni niom on iji be jafe akozemne. A ijegrekma iji fuka mardo a ni roibknum ar iji ma karivako ijia vak. Regavo aba ijegrekma iji bu niom on ijieb a dab ar ise mian naino ijia akozga a ijia vajai fian abekfuon. \v 48 Regavo vuak iji ar ise mian naino ijefuon iji fun e Asaiar usuibe ijeg kuainma bu ijeg isoime kuai, \q1 Ar ise ijia ire nifun iji buba aoik ga mian iji ijia naine vako iji fuba udarkno kuain. \p \v 49 Ijegvo fu Godri ik jon fok ja reoijo iji fu kege mian ijia jagiame ise iji fu ke kozega ma iji fu arekfuon. \v 50 Regavo madu tavan iji no mit abe duok savo iji fuka marien mukor. Regavo marien fuon fuba markma iji no izegrega marien fuon iji fu una markma bakin. Ijefuon ni vuak nun iji mit igekin iji tavan bog oijon ijia vierafene reknum jon afuime kariofno kiain. \c 10 \s1 Barak samdiame magiavo ijin \r (Metiu 19:1-12; Ruk 16:18) \p \v 1 Areme Jesu fun ar iji areme una Judia guf ijia do Jodan ruvainma irif gara ijia vain. Fu ijia vakga e uruvana bu una fuon rokga fu amur fu renma ijeg fu una madu vuak nijaidiain. \v 2 Fu vuak nijaidiamo ijia e Ferisis roin bu Jesu biesurakuai ruain. Bu usem kua, A vierafega akai nuvuon ijia fu kuainma ijeg e be fube bara fuon datura unaga fu vakno kuain? \v 3 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri kia, Regavo Mosis akai fuon iji fu abe miainma iji fu akai irerag iji abe miainmano kiain? \v 4 Fu ijeg kiamga bu uri kua, Mosis fu kuo, E be fu bara fuon datura unako fu vakma fuka fefa be isoime kua, Ivia a bara nun bano kuame abe maga fu vakno kuain. \p \v 5 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Vuak iji Mosis fu isoime kuai ja barafjon tura uniakno kuainma ijefuon maiji oijon fuka ma gigikin. \v 6-9 Regavo ik anej iji God fu moikigi amarenma ijia fu kuai, \q1 God fu efarif amareme vo bara amaren. Ijefuon efarif iji fu uri asoifuon ijiga asiefuon areme una bara fuon ijek fiok. Bu ijeg karioijo ijia bu una busik vajai besum rek. Ijefuon bu busik bu nokarok (2) bakin revo buka vajai besum. Ijefuon bara iji God fu abe efarif ijek besum kamainma iji e kafo buba ke ata kafokafo uniakno kuain. \p \v 10 Areme rad bun una va ar ijia karinva ijia e vuak fuon faivo iji bu uri Jesu vuak iji fu kuardiainma ijefuon duna kuain. \v 11-12 Ijefuon Jesu fu uri kia, E be fu bara fuon abe uname una bara rir iji abekma e iji fu bara ijin daturam. Regavo madu bara be fu baru fuon iji ijia areme una baru rir iji jakma fu baru ijin daturamno kiain. \s1 Jesuga am ukaknak ijin \r (Metiu 19:13-15; Ruk 18:15-17) \p \v 13 Regavo e roin bun afijaf iji aferdiame Jesuon roga fu bu imut nigen namdiaknum buifuon sirimamekuai ruain. Regavo e vuak fuon faivo iji buka ba oimarenva ijefuon bu uri e iji afijaf aferdia ruainva iji bijukuriain. \v 14 Regavo Jesu fuka deajin ijefuon fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Ja am ukaknak iji jab bijukuriakgavo areke bu aferdia nun ruaf. Ijefuon maiji e iji eraneb bu am ukaknak iji bu asoibuon iji ma vierafejo ijeg bu na ma vierafekva God fu e ijekin iji samuagdiak. \v 15 Ijefuon ni vuak igi na kuardiakrejo iji amarigia faif. Erar fu am ukaknak igi bu na ma vierafejo ijeg God ma vierafekma fu Godon e iji fu oibuon ijia samuagdiamo ijiena mazikfuon. Regavo fu bakma fu izeg buna mazikma bano kiain. \v 16 Fu ijeg kuardiame uri am ukaknak iji imut fuon ijia kamudiame imut nigen namdiaknum God kuamga fu bu daro miain. \s1 E sinuom zarainma ijin \r (Metiu 19:16-30; Ruk 18:18-30) \p \v 17 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena una unam ijia roko ijia e be fu kukum ruain. Fu kekome Jesu roko nifak ijia ato same kua, E maiguri e nijaidiamon na ire ma iji na irerag iji rega na unam ma karivako iji abekno kuain? \v 18 Fu iji kuamga Jesu fu una kua, A irerafuon na kie e maigurieno kien? Fu e be fu erar e ma bakin revo fun e besum Godri fuonkua e ma. \v 19 Regavo duna iji a kienma iji Godon akaij iji fu kua, Ab e kafo kaniaknum e kafobuon bara turaknum ga e kafobuon ire niesaknum e kafobuon vuak kufuimene kuaiknum e kafo biesiame sinuom buon karek. Regavo madu nika asoion ijiga asieon igiamne kuainma iji an vierafenmano kuain. \v 20 Jesu fu ijeg kuardamga e nivek iji fu uri kua, E nijaidiamon na vek e ukakbe gamia vuak irerag a kuardiemo iji nan ijeg kegoijknum igia ruainvano kuain. \p \v 21 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri e iji game oijmaknum kua, Ire uruvana an rena fun maren. Regavo nin ire besum igin va re. Va sinuom on uruvana ke kime mon iji abe una e sinuom bakin iji vajiame ni uri na jajiemne kuain. \v 22 Ijefuon e nivek iji fu vuak iji faima fuka bomana oifiaimga fu oifiaigma vain. Ijefuon maiji fu vierafega fuka sinuom ma uruvana zarain. \v 23 Areme Jesu fu una dakaroime e vuak fuon faivo iji giame kia, E iji sinuom zarainva bu sinuom ijia biduame karijo iji bu Godon e iji fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazikfuon iji fuka ma gigikino kiain. \v 24 Fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu vuak iji faiva buka oiserdiain. Ijefuon Jesu fu una kia, Afnun gurie unam iji e bu Godon e iji fu oibuon iji samuagdiamo ijiena mazikfuon iji fuka ma gigikin. \v 25 Regavo igia faif. Fanuf kamer iji fu ma bomana ga siem tit iji fuka ukakbe ijefuon fu ijia aru vakma fuka gigikin. Unam besum ijegvo e sinuom zarainma iji fu Godon e iji fu oibuon iji samuagdiamo ijiena mazikma fuka ma gigikino kiain. \p \v 26 Ijefuon e vuak fuon faivo bu vuak iji faiva buka oiserdiamga bu uri buon kuai, Fu erar aresredo fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazikno kuain? \v 27 Bu ijeg kuardavga Jesu fu kia, E kafo erar fum fuon vierafenma ijia ga unam fuon fu kegoino ijia fu aresrenma bakin. Regavo fun Godri fuonkua fu aresredo fu ire fok rekfuon. Regavo madu fun koikfuon era fu vierafenma iji kuaga fu Godon e iji fu oibuon iji samuagdiamo ijia buna besum mazikno kuain. \v 28 Areme Fita fu una kua, Noiji ire nuvuon fok iji non ijia areme uri a jame ruainva iji guomne kuain. \v 29-30 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kua, Vuak iji a ma kuain revo ni igia fai. Erar fu ar fuon ga uviaifijaf ga makifijaf ga asoi asie ga afijaf ga juar fuon iji nuifuon Godon vuak ma iji fu kuaimoino ijefuon nuigafiakma fuka marek. Fu ijegrekma rad God fu ifejdaga fuka ire fok fu kenma ijefuon azan ijia una ire ma kafo madu uruvana kekfuon. Regavo ire iji fu rad kekfuon iji ar ga uviaifijaf ga makifijaf ga asie asoi ga afijaf ga juar ijin. Regavo madu fu na jajiekma fuka unam ise uruvana kafo biediakfuon. Regavo Godri rad unam ma karivako iji abe maga fu ijia fivak. \v 31 Regavo e uruvana iji amur irevo iji bu una rad ireken. Regavo eraneb iviakma rad irevo bu una amur irekno kiain. \s1 Jesu una tavan iji fu guakfuon iji kuardiainma ijin \r (Metiu 20:17-19; Ruk 18:31-34) \p \v 32 Areme bun una Jerusarem ajie vakuai unam ijia vak. Regavo Jesu fu amur vako e vuak fuon faivo iji buka oiserdiamga bum ijia jame vaknum bomana vierafej. Regavo e roin ijia ja vako iji bu madu buka bomana juin. Areme Jesu fun una madu e tuer (12) vuak fuon faivo iji aferdiame va buonkua useme fun uri uniaibe rad fuon rekfuon iji kuardiain. \v 33-34 Fu uri kia, Igia faif no vake Jerusarem usevo ijia Ema ijiebuon Farif igi na bu abe e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji miakfuon. Bu abe miaga bur na tomdieme ise nun kuaime dab arafirikfuon. E ijieb na bu abe una e Jius bakin iji miaga bur na abe varai meknum juvit foimadieknum fijieme abe kuros kaniek. Regavo naki nokbek (3) barga God fu kiega na una uri nivek fivakno kiain. \s1 Jeims ko Jon bu Jesu duna kuainva ijin \r (Metiu 20:20-28) \p \v 35 Areme Zebedion afijaf nokarok (2) e Jeims ko Jon bu ro Jesu fu manino ijia useme kua, E nijaidiamon no vierafega aka ire be nuvuifuon rekno kuain. \v 36 Bu ijeg kuavga Jesu fu una kia, Ja vierafega na irerag iji joifuon rekno kiain? \v 37 Fu ijeg kuardiamga bu uri kua, E Bomana no vierafega a tavan iji a una e bomana rene fata on ma iji sanainma ijia fine e fok samuagdiamo ijia a no kuoga no ana ij maink ga aizinan on ijia karijno kuain. \v 38 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri kia, Vuak iji ja kuardievo iji jaka ba amarigia vierafen. Na vajai fian bomana abekro rejo ja vierafega jabe aresredo jak ja vajai fian iji abek? E iji bu na buka dab vajai fian mikrej revo ja vierafega jak jabe ijeg vajai fian abekno kiain? \v 39 Fu ijeg kuardiamga bu uri kua, No vierafega no aresredo no rekno kuain. Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Na vierafega e buka ire ise iji bu nun rega na vajai fian abekrejo iji bu madu jak jon rega ja ijeg vajai fian abek. \v 40 Regavo e iji bu ij nun maink ga aizinan ijia karikfuon iji na nar aferdiakva bakin. Regavo ar iji fun e iji Asoinun ijar kenma ijiebuon arno kiain. \p \v 41 Regavo tavan ijia e ten (10) iji Jesuon vuak faivo iji bu vuak iji faiva buka deajidiamga bu uri Jeims ko Jon ziegafiain. \v 42 Ijefuon Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kiamga bu besum afuivga fu kia, Ja e Jius bakin ijiebuon e mamkanuk bu ebuon iji bu daro buon ijia samuagdiavo iji jan vierafen. Regavo madu e aiko ijiebuon e mamkanuk iji bu e aiko buon iji daro buon ijia samuagdiavo iji jan vierafen. \v 43-45 Regavo igia faif. Unam ijeg kegoijo iji jab arega fu jon ijeg rek. Regavo erar vierafega fu joifuon e bomana rekma e iji fuka ja ifejdiaknum vo joifuon ikrekfuon. Regavo erar fu joifuon e nigen rekro vierafekma e iji fuka e be joifuon ikreno igeg reok. Unam besum ijegvo Ema ijiebuon Farif igi na ruainva iji na e bomana rekro ruainva bakin. Regavo na ruainva iji nam e be fu e befuon ikreno na ijegrekro ruain. Na ruainva iji na kuros ijia guame kavuan nun ijia useme e fok karauniakro na iji ruainvano kiain. \s1 Jesu Batimias keunainma ijin \r (Metiu 20:29-34; Ruk 18:35-43) \p \v 46 Jesu fu ijeg Jeims ga Jon kuardiaknum roke mai Jeriko ijia usen. Jesu fun e vuak fuon faivo ijiga e fok buna roko ijiena bun Jeriko useme bun nanusem vakuai roko ijia bu e Timiason farif e Batimias bien. E iji fu e ni nizuriaigin fu unam irif ijia fine e uruvana bu asime vako iji duofuon nimdiam. \v 47 Ijefuon fu fine faik Jesu e Nasaretko iji fu roka fu faime uri uruvana igia kume, E Bomana e Devidon uifarif gari abe nuifuon oifian abene ifejdiek? \v 48 Fu ijeg kumen revo e ijia roko ijieb uri bijume kua, Isuar igia fine kuain. Regavo fuka uri ma uruvana igia biumame kume, E Bomana E Devidon uifarif gare abe nun oifian abene ifejdiekno kumen. \v 49 Fu ijeg kumega Jesu fun faime fu vako iji fu ijia areme maniga e iji kia, E gami kume fu rokne kiain. Ijefuon bu e nizuriaigin iji kume, Jesu fu a kumeno ni uri oimarvknum rokne kumen. \p \v 50 Bu ijeg kumejga e nizuriaigin iji fu uri ugon fuon fu nakaim fino iji ke dab akozme migegare uri Jesuon vain. \v 51 Fu vakga Jesu fu kua, Na irerag iji redakro a iji vierafenmano kuain? Fu ijeg kuamga e nizuriaigin iji fu uri kua, E nijaidiamo na vierafega a ni nun iji amardiega na una ni naravno kuain. \v 52 Fu ijeg kuamga Jesu fu uri kua, On a ma vierafeno ijar a keunainmano ni oimarvknum vakne kuamga ni fuon iji fun migegare naramga fun uri Jesu jame unam ijia vain. \c 11 \s1 Jesu fu Jerusarem vainma ijin \r (Metiu 21:1-11; Ruk 19:28-40; Jon 12:12-19) \p \v 1-2 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena bun Jerusarem vakuai roke ar Befas ga Beteni uruor Orivs kuavo samaij ijia usen. Areme Jesu fun uri e vuak fuon faivo iji nokarok (2) vuak igin kuardiain. Fu kia, Va mai gafia useme gaga bu maf-donki be bu abe oijo bakin iji ijia kiraiga iji irame afeme una igi na fijo igia ruaf. \v 3 Regavo ja iraga e be fu giame kia, Ja irerafuon maf-donki iji iravno kiakma ni kua, No E Bomana ijar tavan ivuankbe vierafenma ijefuon no iji iravdo no una afeme ruakno kuafno kiain. \p \v 4-5 Ijefuon bun va gafia useme gak maf-donki iji bu abe ar vien iji bu aruvo ijia kirainva bu gain. Bu game iravga e iji vien samaij ijia irenva ijieb uri giame kia, Ja erar kiaga ja maf-donki iji iravno kiain? \v 6 Bu ijeg kuardiavga e vuak fuon faivo nokarok (2) iji bu uri vuak izeg Jesu fu kuardiainma ijeg una e iji kuardiavga bu arekoga bu irame una vain. \v 7 Bun irame una Jesu fino ijia useme uri ugon buon bu azan sainva iji rume maf-donki azan ijia riedame arekoga Jesu fu ijia ajie fin. \v 8 Fun ijia ajie fikoga e fok bu uri ugon buon bu azan savo iji rume unam ijia rieme vain. Bu ijegrekoga e roin bu inak ma iji bu juar buon ijia oinva iji ufuseme unam ijia riesdakoga fu ijia vuim vain. \v 9-10 E roin bu amur vako roin bu rad ja vaknum kume, \q1 No Godon if iji abe aroiken. Godri e igi fu E Bomana ijefuon if ijia roko iji daro maken. Fu amur Devid fu saifnuvuon fu samuagdiainma ijeg e igi fu no samuagduokro roko iji daro mak. No God E Bomana kaf ijia fino ijefuon if iji abe ajiekno kumen. \p \v 11 Bu ijeg kumejknum Jesu afeme roke Jerusarem ijia useme Jesu fun arime Godon ar bu sirimamejo ijia arume ire fok giamoin. Areme fun ve nakikirega fun uri e vuak fuon faivo ijiena una Beteni ijia vain. \s1 In durim igekin iji sunin ba kirainma ijin \r (Metiu 21:18-19) \p \v 12 Areme bun va ijia naoiva suok una roko ijia Jesu fu unam ijia vasiaguain. \v 13 Fu vasiaguamga fu aibe gamia ruaknum in durim igekin iji bu kua figno kuavo iji be akma manino iji gain. Ijefuon fu urame gaga in fu sunin kirainmaro fu urame vain. Regavo fu ura va gak in iji fum ak ijesugin manin. Ijefuon maiji in iji fu sunin kirakfuon tavan iji fuba ruain. \v 14 Ijefuon Jesu fu uri in iji kua, Aiji a una sunin kiraga e bu ijia tura ikva bano kuain. Fu ijeg kuamga e vuak fuon faivo bu vuak iji fain. \s1 Jesu fu Godon ar ijia e iji bu ire kafokafo kimejo iji bijukuriainma ijin \r (Metiu 21:12-17; Ruk 19:45-48; Jon 2:13-22) \p \v 15-16 Areme bun una roke Jerusarem usekoga Jesu fun name Godon ar bu sirimamejo ijia aruin. Fu arume e iji bu ire kafokafo karme kimejo iji kania kuriairemga bu usen. Fu ijegrene uri e iji mon dame vajuinamivo ijigam e iji um guaf kege kimejo ijiebuon fata iji kam karoidiain. Fu madu uri e iji bu sinuom buon kege Godon ar guf ijia oijo ijin kuriairemga bu aren. \v 17 Fu ijegrene uri e iji vuak nijaidiame kia, Usuibe Godon vuak ijia bu isoinva iji bu ijeg isoi, \q1 Ar nun bu e fok ai kafokafo ijia karioinva iji bu ijia arume Godon sirimamekfuon. \m Regavo jar ijia aru karine dab e niesavobuon ar igeg amarevno kuain. \m \v 18 Fu ijeg kuardiamga e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji bu vuak ijin fain. Ijefuon bu uri unam izeg bu Jesu kanakfuon iji nisain. Bu unam kuaime nisain revo buka juin ijefuon maiji e fok bu vuak fuon faiva buka oiserdiamga bu oimarvknum vuak fuon faiv. \v 19 Bu ijegre vake ve nakikrega Jesu fun uri e vuak fuon faivo ijiena mai iji areme vain. \s1 God ma vierafekfuon ijin \r (Metiu 21:20-22) \p \v 20 Bun va naoiva suok una unam ijia ruaknum in iji Jesu fu amur kuainma iji gak fun sairen. Fu a fuon iji ga kiak fuon fok fuka saire vake gireg gamia kekoin. \v 21 Regavo Fita fu irerag Jesu fu amur renma iji fun vierafenma ijefuon fu uri Jesu kua, E nijaidiamon garia ga. In gari a kuainma iji fun sairenmano kuain. \p \v 22-23 Fita fu ijeg kuamga Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Jaka God ma vierafef. Naka ma kuardiav erar fu oifuon ijia ba none ga fum oi besum ma vierafene uruor gari kua, Ni koikon tuame saof gamia uramne kuakma fu rega ja gak. \v 24 Ijefuon igia fai. A ire befuon God sirimame kuakma nin oion ijia ire iji an abenma igeg vierafene sirimamekma ire a kuamo iji a abek. \v 25 Regavo ja Godon sirimamejo ijia ja ire ise kafo ja kaifjon ijiebuon renva iji vierafekva ni oijon ijia dazme aref. Ja ijegrekva God Asoijon varur gufia fino iji fu ise jon ja renva iji fu giame arek. \v 26 Regavo ja e kafobuon ise iji jaba giame oijon ijia dazekva God Asoijon varur gufia fino iji fu ise jon ja reoinva iji fuba giame arekno kiain. \s1 Jesu daro iji fu izia abenmano kuainva ijin \r (Metiu 21:23-27; Ruk 20:1-8) \p \v 27-28 Jesu fu ijeg kuardia barme bun una uri vake Jerusarem usen. Areme Jesu fun una madu va Jerusarem ijia Godon ar bu sirimamejo ijia arume oin. Fu ijia aru oinon ijia e mamkanuk Godon isuf baroijo ijigam e vuak akai nijaidiavo ijigam e mamkanuk kafo bu uri kua, Ire iji a reno iji daro iji a izia abe ren? Regavo erar daro iji a mainmano kuain? \v 29 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una roin kia, Na duna besum kiaga ja una roib kuardiekva na ijarson daro iji na izia abe ire igin reoijo na iji kuardiak. \v 30 Ja vierafega Jon e do ruardiamo daro iji fu abe e do ruardiamo iji fu God o fu emab maiga ni kuardie na faivno kiain? \p \v 31 Fu ijeg kuardiamga bu uri dab bui kuaime siguknum kuai, Note una izeg roib kuardak. No uri kuak fu Godri mainmano kuakva fu una kuok revo ja irerafuon ba Jon ma vierafenvano kuok. \v 32 Rega no kuak daro iji fu emab mainvano kuakva e guri bu izegrekfuon iji no vierafega fuka jufduom. Ijefuon maiji e fok bu ma vierafega e Jon fun ma e Godon vuak vierafene kuaimon be. \v 33 Ijefuon bu una Jesu kua, Noba vierafenvano kuain. Areme fu uri kia, Ijekido na daro igi na izia abe ire igin reoijo iji naba kuardiakno kiain. \c 12 \s1 E iji juar samua karinva ijia bijame kuainma ijin \r (Metiu 21:33-46; Ruk 20:9-19) \p \v 1 Areme Jesu fun uri anerene vuak kafo bijame kuardiain. Fu kia, E be fu moik fuon ijia juai mene fak kira ameoine aren. Rega guf ijia fu ar be madu bu ijia karine juar samuakfuon iji same uri e kafo karga bu juar samuakoga fun ar aibe ijia vain. \v 2 Fu va ijia fine faik i sunin fun kira duinfai fu faime fun efuon ik rejo be kuamga fu i sunin roin fuifuon karekafa vain. \v 3 Fu vake gafia kekomga e iji in samua karinva ijieb uri e iji kunaime dab fijame arevga fu imut kiriasame una ruain. \v 4 Areme e iji fun una efuon ikreno be kuamga fu una vain. Fu vakga e iji juar samua karinva iji bu madu e iji vainma iji nigen ijia kaname ka ire ma ise iji fuon ren. \v 5 Bu ijegrejga e juar koikin iji fu madu una e be kuamga fu vaka bu kanavga fu guain. Bu ijegrejga fu una madu unam besum izeg e roin kiamga bu vakga e roin bu fijiaknum roin bu kaniava bu aoin. \p \v 6 Regavo e juar koikin iji fu e radkma iji fu kuaga fu vakfuon iji fu farifuon ma besum fu oijmamo ijin. Ijefuon fu una fuon kuai, Na farinun kuaga fur vakma buba fu kanaken. Regavo bu fu agoime vuak fuon abekno kuaime fun farifuon kuamga radkma iji fur vain. \v 7 Regavo e iji juar samuame karinva iji bu fu vakga bun game uri bui kuai, E guri fu e juar igi menma ijefuon farif ijin. Ijefuon noka fu kaname asoifuon ijefuon juar fok nor abekno kuain. \v 8 Ijefuon bun uri farifuon iji kunaime kanavga fu guamga bun dab juar fak gama akozenvano kiain. \p \v 9 Jesu fu ijeg kuardiame uri kia, E juar koikin iji fu vuak iji faikma fu irerag abek? Fu faikma fu ro kekome e iji juar samua karijo iji kania bu aoiga juar fuon fu una e roin kiaga bur samuakno kiain. \v 10-11 Areme Jesu fu uri kia, Regavo ja Godon vuak bu usuibe isoinva iji ja davo iji jabe vierafen? Vuak iji bu isoime kuai, \q1 E ar savo iji bu kudie ma iji fu manine girekfuon iji bu game vierafero fu isero bu dab akozen. Regavo E Bomana iji fu kudie iji una abenma ijefuon iviakma kudie iji fu ar uf iji biduame manino iji fuka ikin. Regavo iji fuka ma fun E Bomana ijar koikfuon ire iji rena non gainvano kuain. \m \v 12 Jesu fu vuak ijin kuardiamga bu ijefuon uri Jesu kunaime tokuai vierafen. Ijefuon maiji bu vierafega vuak iji fu bijame kuaimon iji fu buisina kuaim. Regavo buka e uruvana ijia ruainva iji juinva ijefuon buba ire be fuon ren gavo bu ijia areme vain. \s1 Jesu bu takes abesvo ijefuon duna kuainva ijin \r (Metiu 22:15-22; Ruk 20:20-26) \p \v 13 Ijegrene rad bun e Ferisis roin ga e Erodon e roin iji kiavga bu Jesu biesuame duna kafo kuardakuai ruain. \v 14-15 Bu va usem kua, E nijaidiamon no vierafega vuak irerag a kuaimon iji aka vuak ma ijesugin kuaim. Regavo e iji a vuak kuardiamo iji bu e mamkanuk ga e ukaknak iji a juvknum kuardiamo bakin. Regavo aka vuak ma iji izeg God fu e igiebuon vierafenma a ijin e igi nijaidiam. Ijefuon a vierafega akai nuvuon ijia no Sisa e Romkobuon e bomana iji fuon takes abesvo iji kafu maren ki fuba maren? Regavo nobe takes abesek ga no arekfuon iji ni ar kuarduoga no faivno kuain? \p Regavo Jesu fu vuak kufui buon fun giame vierafen ijefuon fu kia, Ja irerafuon na biesiekuai rej? Ni mon sunin iji abe nijaidie na gavno kiain. \v 16 Fu ijeg kiamga bu uri mon sunin iji be abe main. Bu abe mavga fu abe nijaidiaknum kia, Igia gaf. Ja gaga uikinik igeko if iji isoinva iji bu erafono kiain? Rega e mamkanuk iji bu uri kua, Fu e Sisaon kuain. \v 17 Bu ijeg kuardavga fu kia, Ijefuon irerag ja giamga bu e bomana Sisan ga iji ni kege una va fu vajaf. Regavo irerag iji bu Godon ga iji ni kege una God vajafno kiain. Jesu fu vuak mukor ijin kuardiama e fok bu vuak iji faiva buka oiserdiain. \s1 Bu e iji aoime una urijo ijefuon duna Jesu kuardainva ijin \r (Metiu 22:23-33; Ruk 20:27-40) \p \v 18 Areme e Sejusis roin bu ro Jesu fino ijia usen. Regavo e iji ruainva ijieb kuaiv e iji aoivo iji buba una urijno kuaiv. \v 19 Ijefuon bu usem Jesu duna ijeg kuain, E nijaidiamon Mosis fu kuo, E be fu uviaifuon ijar bara abe am kafo ba tuanaga fu guakma uviaifuon iji fuka bara amun iji abekin fur uviaifuon ijefuon am tuanakno kuin. \v 20 Regavo tavan be bu e agan besum ijia buka e agan seven (7) ijeg karin. Ijefuon bo buon iji fun bara abene am kafo ba tuanain rega fum guain. \v 21-22 Fu guamga uviaifuon ijar fusik bara iji aben gavo fuk fuba am kafo tuanain gavo fum guain. Bu ijegrene am diaifarif fok bu madu bun besum ijegrene vake am diar gamia usen. Am farif seven (7) uruvana bu bara besum iji aben revo bu am kafo ba tuanakoga radkma ijia bara iji fun guain. \v 23 Regavo a vierafe e uruvana bu bara iji abenva iji tavan iji e aoi vo una uri nivek karijo ijia bara iji fu erafon barakno kuain? \p \v 24 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Jaiji jaka ba mukor vierafejo bakin. Ijefuon maiji ja Godon vuak iji jaka ba faiv ga madu ja daro fuon iji fu ire kafokafo reno iji jaba vierafen. \v 25 Ijefuon maiji tavan iji e bu aoime una uri nivek karijo ijia bara baru buba una sanamik. Regavo buka anera iji varur gufia karijo igegrekno kiain. \v 26 Regavo ja e iji bu aoime una urijo ijefuon vuak iji Mosis fu tarar iji mian nainma ijefuon fu isoinma iji jabe dame gain? Mosis vuak iji fu isoinma ijia God fu ijeg kuai, Naiji na e Eburam ga e Aisek ga e Jekaf ijiebuon Godno kuain. \m \v 27 Regavo vuak ijefuon maiji God fu e iji aoivo ijiebuon God bakin revo fu e iji bu nivek karijo ijiebuon God ijin. Regavo jaiji jaka ma isema vierafenvano kiain. \s1 Akai ma bomanak ijin \r (Metiu 22:34-40; Ruk 10:25-28) \p \v 28 Areme e vuak akai nijaidiamon be fu ijia fido fu faik e iji bu vuak iji dab bui karine kuaiva fu fain. Fu faik Jesu fun e Sejusis ijiebuon duna bu kuainva iji fun una amarigia kuardiama fu fain. Ijefuon fu uri duna be Jesu kuai, A vierafega akaij iji bu nainva ijia akai izar fuka ma bomanakono kuain? \v 29-30 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kua, Akai ma bomana iji igin, \q1 E Isrerko iji akai ma bomana iji igino faif. God E Bomana nuvuon iji fun God besum ijesugin fuka E Bomana. Ijefuon jaka oijon ma ijekma ga kaven jon ga vierafe jon ga daro jon fok ijekma God jon iji oijmiafno kuain. \m \v 31 Regavo madu akai be ka ma bomana ijefkin iji, \q1 Nika izeg a on oijmanamimo ijeg una kaifon roin oijmia. \m Ijefuon maiji akai nokarok (2) ijieb buka akai mamkanuk bur akai roin bu asidiainvano kiain. \p \v 32 Jesu fu ijeg kuardamga e iji fu uri kua, E nijaidiamon vuak iji a kuainma iji anka mukorigia vierafene kuain. Regavo vuak iji a kuai God kafo fu bakin gavo fu God besum ijesugino kuainma iji anka ma kuain. \v 33 Ijefuon noka God ijin oinuvuon ga vierafe nuvuon ga ka daro nuvuon ijekma oijmakfuon. Regavo madu izeg no nuvuon oijmanamivo ijeg no una e roin oijmiakva ijar fuka ma ikin. Akai nokarok (2) ijieb ire fok no kege isuf baroijo iji fuka ma asidiainmano kuain. \v 34 Fu ijeg kuaiga Jesu fu gak fuka mukorigia una roin kuardamga fu uri kua, Aiji na gaga anka e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazikafa samairenmano kuain. Jesu fu ijeg kuardiamga e kafo buba una duna kafo kuardain. \s1 E Kurais fu erafon uifarif? \r (Metiu 22:41-46; Ruk 20:41-44) \p \v 35 Jesu fu vek Godon ar ijia vuak nijaidiamon ijia fu uri e ijia karinva iji duna be kuardiain. Fu kia, E iji vuak akai nijaidiavo iji bu izeg game vierafenva ijefuon bu kuaiv e iji God fu kuaga fu ruakma iji fum e Devidon uifarif ijiano kuaiv? \v 36 Fun Godon Kaven ijar una Devidon oij ijia vierafe mamga fu kuai, \q1 God E Bomana ijar una e bomana nun iji kuak, Ni ro igi ij maink igia fi. A ijia fike na e ani on bu ana nigaraioijo iji kege kaniame ke diak rotit on ijia uniamno kuain. \m \v 37 Ijefuon Devid fu kokfuon e iji God kuamga fu ruainma iji kua E Bomanakono kuain. Regavo Devid fu izeg una e iji kuak, Aiji a uifarif nuno kuak. Jesu fu ijeg kuardiamga e fok ijia afurvenva buka oimarvknum vuak iji fain. \s1 Jesu fu e vuak akai nijaidiavo iji vuak ju kuardiainma ijin \r (Metiu 23:1-36; Ruk 20:45-47) \p \v 38 Bu karine faimdakoga fu vuak nijaidiame vake kia, E iji vuak akai nijaidiavo ijiebuon unam bu kegoijo iji amarigia giaknum of. Bu vierafe buka ugon jaoijmana same ar bu duok kimejo ijia oga e bu giame mukorigia agordiame anadiakuai bu iji vierafen. \v 39 Bu ijegreoknum buka ar bu afuime vuak kuaivo ijia fata ma iji kege kariknum ar bu iro ijo ijia fata ma iji kege karioij. \v 40 Bu ijegrejknum bara amun iji biesiame sinuom buon niesamdiaknum buka e nifak ijia jaoijor sirimamega e bu giame arordiakuai bu ijeg reoij. Regavo e ijegreoijo iji God fu kam unam gigikin ijia vajai fian miaga bu vajai fian abekno kiain. \s1 Barak amun fu mon God mainma ijin \r (Ruk 21:1-4) \p \v 41-42 Ijegrene Jesu fun Godon ar ijia fine giakoga e fok bu ro mavua iji bu mon abesvo ijia mon abesev. E sinuom zarainva uruvana iji bu ro useme mon mamkanuk abese gavo bara amun sinuom bakin iji fu ro mon ukakna nokarok (2) iji kege mavua ijia sain. \v 43 Fu kege ijia samga Jesu fu game uri e vuak fuon faivo iji kumega bu rokga fu kia, Vuak igi naka ma kuardiav. Bara amun sinuom bakin igar mon iji fu mavua garia sainma ijar e fokigiebuon mon bu sainva iji asidiain. \v 44 Ijefuon maiji e roin bu mon uruvana zarain revo bu mon sibank kege mavua ijia sain. Regavo bara amun gari fu mon ukak fu duok fuon kimekafa na fino iji fun kege mavua ijia sainmano kiain. \c 13 \s1 Tavan radkma ijia ire sumakin kafo rekfuon ijin \r (Metiu 24:1-2; Ruk 21:5-6) \p \v 1 Jesu fu Jerusarem ijia Godon ar bomana bu afuime sirimamejo iji areme keko vako ijia e vuak fuon faimo be fu uri kua, E nijaidiamo ar garia ga. Buka mun ma ijia kege ar gari dab mukorigia sainvano kuain. \v 2 Fu ijeg kuamga Jesu fu uri kia, Mun besubesum guri bu kege ar guri sainva iji rad buba iji bu name ajienva ijia ijeg naoime vak. Regavo mun fok bu eb bujaga buka uduime arikno kiain. \v 3 Jesu fu ijeg kuardiame fun va gara uruor be bu kua Orivsno kuavo ijia fikoga Fita ga Jeims ga Jon ga Edru ijieb isuarigia buonkua fu fino ijia ruain. \v 4 Bu ro useme kua, E Bomana ni tavan ivez bu ar iji buja korekfuon iji kuarduo no faiv. Regavo unerag rega no ijia giame vierafero vuak igi a kuarduomo iji fun rekro no ijeg vierafekno kuain. \p \v 5 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Ni vuak igi na kuardiavo iji amarigia gavknum of. Jab e iji bu vuak kufui kuaimoijo ijiebuon vuak iji faime jajiak. \v 6 Ijefuon maiji e uruvana bu usem biesiame kia, Naiji na Kurais narno kiaga e uruvana bu uri bu jajiakfuon. \v 7 Regavo e bu ar samaij ja karinva ijia ga aibe gamia bu bijaimoke ja faik. Regavo igia fai. Ja vuak iji faikva jab uri juk. Ire ijekin iji buka rekfuon. Regavo jab vierafero moikigi fun iviakma barekro jab ijeg vierafek. \v 8 Ijegrekega moik mamkanuk roin bu uri bui bijaik ga ar ukaknak iji bu uri bui bijaik. Regavo ar kafokafo ijia fuka vasia kekome uri moik urak. Regavo ire ise kafokafo ijieb ijeg anerekva iji ni vierafero ire ise ka mamkanuk ijieb rad rekfuon. \p \v 9 Regavo madu jaka amarigia jon samuanamiknum of. Ijefuon maiji e kafo bu ro ja tomdiame va e mamkanuk kot samuavo ijiebuon kot rejknum buka ar e Jius bu afuime vuak kuaivo ijia ja kaniak. Regavo madu ja na jajievo ijefuon e mamkanuk moik samuavo ijigam e kin ijiebuon nifak ijia irek. Ja irevo ijia ja vuak ma iji na nijaidiainva ja ijin bu kuardiakfuon. \v 10 Regavo amur iji enun bu Godon vuak ma iji abe e iji ar iror ijia karioinva iji kuardiaoine barke son rad moikigi fu barekfuon. \v 11 Regavo tavan iji bu ja aferdiame kot rekvako ijia jab uri vuak ja izeg kuaikfuon iji bomana vierafek. Ijefuon maiji vuak iji ja jar vierafene kuaikva bakin revo fu Godon Kaven ijar vierafe vajiaga ja kuaik. \v 12 Regavo madu e roin bu uri uviaifijaf aferdiame una e ani buon iji vajiaga bu kania bu aoik. Regavo madu asoifijaf bu uri afijaf kege ijegrekega afijaf iji bu madu uri eofijaf nuigafiame kam una e ani buon vajia bu kaniaga bu aoik. \v 13 Regavo e fok buka ja amarigia uzak ijefuon maiji ja nuifuon ik reoijo ijefuon bu ijeg rek. Regavo erar fuka giriesame ma vierafene vake buin ijia kekomo e iji God fu keunaga fu ijia ma fivak. \s1 Ire ka ma ise ijar rekfuon ijin \r (Metiu 24:15-28; Ruk 21:20-24) \p \v 14 Regavo tavan iji ja ar bu sirimamejo guf ijia ire ka ma ise be fu ar iji fu fuon bakin gavo fum ijia manino ja iji gakva ni e Godon vuak vierafene kuaimon e Danier fu kuainma iji vierafef. Ja ire iji gakva ni e uruvana Judia guf ijia karinva iji kiaga bu migegare subinai uruor mamkanuk iji irenva irif ijia vaf. \v 15 Regavo e iji fu ar fuon azan ijia fino iji fub una arime ar guf ijia sinuom fuon karek. \v 16 Regavo e be fu juar fuon ijia ikreoino iji fub una ugon fuon fu azan samon iji karekafa vak. \p \v 17 Regavo tavan ijia bara iji bu e fudienva ijigam bara iji eraneb bu am gatkin aferdiaoijo iji buka oifian abek. \v 18-19 Ijefuon ni God sirimamekin tavan iji iduan urino ijia jaiba subinai vakfuon. Ijefuon maiji tavan ise iji ja vajai fian abekfuon iji fuka ma ise ijar rekfuon. Regavo igia faif. Ire ka ma ise ijekin be fu ik God moikigi amarenma ijia roke iviakma igia fuba ijeg ren. Regavo madu rad ire ka ma ise ijekin be fuba una rekfuon. \v 20 Regavo tavan iji God fuba una ufume aribatie fu e be erar ni vek fivakma bakin. Regavo fun Godri e iji fu imut bijiainma iji vierafeno ijefuon fu buifuon tavan iji abe ufu una arin. \p \v 21 Ijefuon e be fu uri kia e iji God fu kuamga fu no karaunuokafa ruainma iji fu gafa roko gafno kiakma jab fu ma vierafek. \v 22 Ijefuon maiji tavan ijia e kafo bu useme ja biesiame kia, Noiji no e iji God fu kuomga no ruainma ijino uri no jajuofno kiak. Rega roin bu usem biesiame kia, Noiji no e Godon vuak vierafene kuaivo ijino kiak. Bu ijeg kuardiame uri anf ga ire sumakin kafokafo rene e ijiebuon oij ga buon ma vierafejo iji buka kam iserek. Regavo bu giriesakva bu e iji Godri imut bijiame kenma ijiebuon oij iji kam iserdiak. \v 23 Regavo igia faif. Vuak igi na amur kuardiainki rad tavan ijefuon ruakma ja game vierafekno kiain. \s1 Jesu fu una roko ijin \r (Metiu 24:29-31; Ruk 21:25-28) \p \v 24-25 Regavo tavan iji ja ire ka ise iji biediame barke rad tavan iji fuka una nakikega asam fuba una sanak. Regavo ire uruvana varur gufia girme naoivo iji bu katime uduim arikega mujur iji bu madu varur gufia uduime arik. Regavo ire uruvana varur gufia girenamime naoivo iji buka katikatik. \v 26 Areme tavan ijia Ema ijiebuon Farif igi na una vana uf ijia daro ga sanainma nun ijekma roga ja giek. \v 27 Ja giakega na anera iji kiaga bu moik igefuon buin ijia ga varur gufefuon buin ijia e iji God fu imut bijiainma iji kanafume afuik. \s1 Jesu fu in makam ijia bijame kuainma ijin \r (Metiu 24:32-35; Ruk 21:29-33) \p \v 28 Jesu fu ijeg kuardiame uri in makam ijia bijame kia, Nin in makam iji game vierafef. Tavan iji in makam fu a kanamon iji ja game vierafero tavan juar mejo iji fun samairenmaro ja ijeg vierafej. \v 29 Unam besum ijegvo tavan iji ja ire fok bu rejo iji giakva ja vierafero tavan iji na una ruakfuon iji fuka samaire vo fun ija anerenro ja ijeg vierafek. \v 30 Regavo vuak igi naka ma kuardiav ire fok na kuardiavo iji e aganjon igi bu iviakma kari roko iji bu vek karike fu rega bu giame radson aoik. \v 31 Regavo varur gufiga moikigi buka barek revo vuak nun fuba barekgavo fu tavan bog ijia navakno kiain. \s1 Tavan iji Jesu fu una roko iji fu erar vierafenma bakin \r (Metiu 24:36-44) \p \v 32 Jesu fu ijeg kuardiame una kia, Tavan iji na una roko iji Godon anera varur gufia karijo iji abevo Godon Farif igi nak madu naka ba vierafen. Regavo fun Godri fuonkua tavan iji vierafen. \v 33 Ijefuon ni uri ni narame nisaiknum karif. Ijefuon maiji ja tavan iji fu ivez rekfuon iji jaka ba vierafen. \v 34 Regavo na una roko iji na e iji fu ai jaoijor be vakafa uri e fuon ikrejo iji aferdiame ik buon irerag e besubesum bu rekfuon iji nijaidiainma ijekin. Fu nijaidiame vaga e iji vien samuakfuon iji kua, Aiji vien iji samua fiknum ire fok samuagdiake na vaikin una rokno kuame fun vakno kiain. \v 35 Ijefuon ni jak ijeg samuame kariof. Ijefuon maiji na ivez una roko iji jaka ba vierafen. Nate nakifuon vo baga ve ufrenma ijia vo baga kukoro kumeno ijia vo baga ve irasemo na ijia ruakfuon iji jaba vierafen. \v 36-37 Ijefuon ni amarigia samuame kariof. Na una roga ja vek ni naoinva na giakfuon iji naka isediek. Regavo vuak igi na ja jonkua kuardiavo bakin gavo na e fok kuardiavno kiain. \c 14 \s1 E iji bu Jesu kanakuai vierafenva ijin \r (Metiu 26:1-5; Ruk 22:1-2; Jon 11:45-53) \p \v 1-2 Regavo tavan iji bu iro Fasova ijiga bred iriaikin ire ist bakin iji bu ine una God fu usuibe saifijaf karauniainma iji vierafejo iji fu naki nokarok (2) ijeg vek nam. Ijefuon e mamkanuk iji Godon isuf baroijo ijigam e vuak akai nijaidiavo iji bu isuar sauime Jesu kanakuai vuak kuaime unam nisain. Bu kuai, No tavan iji no iro ijo ijia noba kanaken ijefuon maiji e igia ruainva iji buka deajidiaido bu una no kanuokno kuain. \s1 Jesu bu ire udi mukor urino be dab azirdainva ijin \r (Metiu 26:6-13; Jon 12:1-8) \p \v 3 Regavo rad Jesu fun va ar Beteni ijia kekome Saimon e iji ire kasi igekin iji abe barenma ijefuon ar ijia fin. Fu ijia fino ijia bara be fu ire udi mukor urino bu kege mon mamkanuk kimejo iji be abe saror ijia usiame abe fu fino ijia ruain. Fu keko gak Jesu fu duok iga bara iji fu duok iji dab nigen fuon ijia usiamdain. \v 4-5 Fu ijegrega e roin bu ire iji fu reno iji gava buka deajidiain. Ijefuon bu kua, Bara gari fu irerafuon ire maigari fum dab nisem. Fu ire mukor iji fuka arekin abe kime mon bomana abe una e sinuom bakin iji vajiakma fu arenmano kuaime buka fu ziegafain. \p \v 6 Ijefuon Jesu fu uri e iji kia, Bara garefuon vierafe iji ja irerafuon dab arafirime oifian mav. Irerag fur renma iji fuka nuifuon ire mukor iji ren. \v 7 Ijefuon maiji e iji sinuom bakin iji bu tavan bog igia jana karik. Ijefuon tavan kafo ja bu ifejdiakuai vierafekva iji ja ifejdiak. Regavo naiji naba tavan bog igia jana fiokfuon. \v 8 Ijefuon bara iji fu irerag fu vierafenma fu ijeg ren. Fu ire udi mukor urino igi fu abe na ruardienma iji fu vek igi naba mako arinva ijia fu abe usemdieme amarek. \v 9 Regavo vuak igi naka ma kuardiav, Ar iror izerkin bu vuak ma igi abe kuaimoijo ijia irerag bara igi fu renma iji bu abe ijia kuaimoijknum fu vierafeokno kiain. \v 10 Areme e tuer (12) Jesuon vuak faivo ijia e be e Judas Iskariot kuavo iji fu Jesu afeme e ani miakafa vierafen. Ijefuon fun e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji karinva ijia vain. \v 11 E mamkanuk iji bu vuak fuon faiva buka oimadiamga bu kua, No mon a vajakno kuain. \s1 Jesu e vuak fuon faivo ijiena duok radkma iji inma ijin \r (Metiu 26:17-25; Ruk 22:7-14, 21-23; Jon 13:21-30) \p \v 12 Regavo tavan iji bu bred iriaikin ire ist bakin javo iji roko ijia e Jius bu iro be bu kua Fasovano kuavo iji ijo. Bu tavan iji roko ijia e Jius bu maf-sif uka iji kania isuf baroijo. Ijefuon e iji Jesuon vuak faivo iji bu tavan ijia useme Jesu kua, A vierafega no izia oifuon duok kanafuga a iro Fasova iji ikno kuain. \v 13-14 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri e vuak fuon faivo nokarok (2) iji kia, Ni va Jerusarem ijia arume e be fu do jia roko iji bief. Ja biekva nin e iji jame ar guf ijia arume e ai koikin iji kua, E Bomana nuvuon fu a kume ar na enun ijiena iro ikfuon no izia ikno kumenmano kuaf. \v 15 Ja ijeg kuaga fu ar no iro ikfuon iji nijaidiaga ni iro iji no ikfuon iji ijia amarefno kiain. \p \v 16 Fu ijeg kuardiamga bun uri vake mai ijia useme irerag Jesu fu kuardiainma iji game ijia jame iro Fasova ijefuon duok kanaufuin. \v 17 Ijegrene fun ve nakisrega Jesu fun e tuer (12) vuak fuon faivo ijiena vake ar ijia usen. \v 18 Areme bun karine duok ijo ijia Jesu fu uri kia, Vuak igi naka ma kuardiav. E igi ja nana karine duok ijo igia e be fu na abe una e ani iji miaga bu kanie na guakno kiain. \v 19 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji buka oifiadiain. Ijefuon e besubesum bu uri Jesu kua, E Bomana a vierafega nakafu nar ijegrek ki na bano kuain. \v 20 Bu ijeg dab kuaivga Jesu fu uri kia, E tuer (12) igi ja nana karinva ijia e besum fu bred fuon abe nosik dis guria abesmo e ijar na abe e ani iji miak. \v 21 Ema ijiebuon Farif igi naiji bu buk akaij ijia bu isoime nuisina kuainva ijeg na bu dab kaniekfuon. Regavo e iji erar fu na abe una e ani iji miakfuon iji naka fuifuon bomana oifiadiem. Ijefuon maiji Godri e iji fu dab unam ise ijia arafirik. Regavo asiefuon iji bu fuba nafebatie iji fuka markno kiain. \p \v 22 Areme bu vek karine duok ijo ijia Jesu fu uri bred abe Godon sirimamene oimaren. Areme fu abe tuaseme ke e vuak fuon faivo iji vajiaknum kia, Bred igi fu vajai surif nun igekino ni kege if. \v 23 Areme fu madu una kafus iji abe Godon sirimame oimarme abe miamga bu in. \v 24 Bu ijga Jesu fu kia, Ire iji fu kavuan nun igekin. Kavuan nun ijar usega God fu ijia unam iviamkor iji fu e fok ijiebuon ise iji giame arekro kuainma iji fu kavuan nun azan ijia e fok ijiebuon ise iji somdia korekfuon. \v 25 Vuak igi naka ma kuardiav naiji na iviakma igia gavo una gafeg naba una jana do vuain igi ik. Regavo nason rad tavan iji Godri koikfuon una efuon igi samuagdiakfuon ijia na ar iviamkor ijia jana ikno kiain. \v 26 Jesu fu ijeg kuardiame barekoga bun uri dua rene bun usem uruor Orivs kuavo iji manino ijia vain. \s1 Jesu fu Fita izeg fu fekfuon fu kuainma ijin \r (Metiu 26:31-35; Ruk 22:31-34; Jon 13:36-38) \p \v 27 Bun va ijia usevga Jesu fu uri kia, Ivia naki e fok ja subinai vaga na ja ijia areme vak. Ijefuon maiji bun buk akai ijia isoime kuain, \q1 Bu e iji maf-sif samuagdiamo iji kanaga maf-sif fuon bu dab ataseme vakno kuain. \m \v 28 Regavo rad God fu kiega na una urijo ijia na amur Gareri vake ja rad vuakno kiain. \v 29 Jesu fu ijeg kuardiamga Fita fu uri kua, E guri roin bu a uname subinai vakva naiji naba a uname kovak. \v 30 Fita fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kua, Vuak igi naka ma kuardavo mukoi faif. Ivia naki kukoro fuba kumenma ijia e bu nuisina kuakva a tavan nokbek (3) kia na e iji naba vierafenvano kiake kukoro fu ijiason kumekno kuain. \v 31 Fu ijeg kuamga Fita fu una darokma kua, Na vierafe bu kanie na osik guakva naba kia aiji naba vierafenvano kiak. Fita fu ijeg kuardamga e iji Jesuon vuak faivo iji bu madu bu uri vuak besum ijeg Jesu kuardain. \s1 Jesu fu ar Getsemeni kuavo ijia sirimamenma ijin \r (Metiu 26:32-41; Ruk 22:39-46) \p \v 32 Areme bun ar bu kua Getsemenino kuavo ijia vain. Bu ijia useme Jesu fun uri e vuak fuon faivo iji kia, Jan igia karike na sirimamejno kiain. \v 33 Areme fun uri e nokbek (3) Fita ga Jeims ga Jon iji aferdiame vain. Regavo fuka uruvana igia oifiain ga madu fuka oiseren. \v 34 Ijefuon fu uri kia, Oinun iji fuka uruvana igia oifiadiemo iji nakafu na guakfuon. Ijefuon janika igesugin karine na samuagdiefno kiain. \v 35 Fu ijeg kuardiame are fun fuonkua sibank biom aibe ijia tuame moik ijia dijeme sirimame God kuaga ire afikin fu abekreno iji fuba fuon rekro fu vain. \v 36 Fun va sirimamene kua, God Asoinun a vierafe fu markma ni vajai fian igi na abekrejo ijigam na guakrejo iji ab arega fu nun roko. Regavo ire iji na nar vierafenva bakin gavo fun on vierafe ijia rekma ni areke fu ren. \p \v 37 Jesu fu sirimame barme una roga e vuak fuon faivo iji bun ninaoin. Bu ninaoivaga fu giame keko Saimon Fita kua, Saimon a irerafuon ninain? A irerarenma ijefuon aba tavan ivuankbe uri ni narame na samuagdien? \v 38 Uri koikjo samuanamime sirimameknum kariga kaven ise Setan fu ja biesiakma jaba zazaik. Fu ijeg kuardiame kia, Vuak igi naka ma kuardiav kaven jon iji buka sirimamekuai vierafen revo vajai jon ijieb buka zazaivno kiain. \v 39 Fu ijeg kuardiame fun una amur fu sirimamenma ijeg sirimamekafa vain. \v 40 Fu sirimame barme una roga e iji bu ninadiaga ijefuon buka ninaoinva fu giain. Regavo bu uri Jesu gain revo bu vuak irerag kuardakfuon iji buka ba vierafen. \p \v 41 Areme fu madu una ro giame kia, Jaiji ja irerafuon vek ninan abej. Jan siban ninaoinva urif. Tavan iji Ema ijiebuon Farif iji na bu abe una e ise reoijo iji miaga bu kaniekfuon iji fun ruain. \v 42 Regavo e iji fu na abe e ani nun miakfuon iji fun iga roko uriga no vakno kiain. \s1 Jesu bu kunaime toinva ijin \r (Metiu 26:47-56; Ruk 22:47-53; Jon 18:3-12) \p \v 43 Jesu fu vek manine vuak kuardiamo ijia e vuak fuon faimo be e Judasno kuavo iji fu ijia kekoin. Fu e azikegoijo iji ga e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk iji bu uniafdainva ijiena kakigam jua magu kege ijia ruain. \v 44 Regavo Judas fun vek ijia ujuriame kia, Ja giega na va e izin abe ui miga ja e ijin kunaime amarigia tome afem vafno kiain. \p \v 45 Areme Judas fun migegare kekome Jesu manino ijia manine kuai, E nijaidiamo kuame kunaime uimin. \v 46 Judas fu ijeg kuardako ijia e ani iji bun ijia usem Jesu kunaime toin. \v 47 Regavo e be ijia manino ijar uri kaki fuon iji darume dab e be e bomana isuf baroino ijefuon ikreno iji ada fuon kana daturain. \v 48 Rega Jesu fu uri kia, A na e niekiga ja ijefuon jua magu abe na tomdiekuai ruain? \v 49 Na tavan bog naka e Jiusbuon ar bu sirimamejo ijia aru fine vuak nijaidiaoij revo jaba ijia arume na tofdien. Regavo na vierafe ire fok igi iviakma reno iji fu Godon buk akaij ijia vuak irerag bu nuifuon isoime kuainva iji fuka aresrekno kiain. \v 50 Areme e vuak fuon faivo iji bu ijia magame subinai vain. \v 51-52 Regavo e nivek Jesu jaoijo be iji fu ugon fat be dab iruainmado bu usem niriavga ugon fuon iji fu jafekoga fu ijia areme detabar ko vain. \s1 Jesu bu afeme e Jiusbuon e mamkanuk ijiebuon vainva ijin \r (Metiu 26:57-68; Ruk 22:54-55, 63-71) \p \v 53 E iji Jesu kunaime toinva iji bun fu afeme e Godon isuf baroijo ijiebuon e bomana e Kaiafason ar ijia vain. Ijefuon maiji e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo ijigam e aiko ijiebuon e mamkanuk iji bu ijia besum afuin. \v 54 Bu Jesu afeme vako Fita fu giaknum aibe gamia jajia roke Kaiafason ar makaf ijia kekoin. Fu ijia e iji juo karijo ijiena mian irua fin. \v 55 Regavo e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e mamkanuk fok kot faivo iji bun uri vuak kufui kafo Jesusina kuaime nisain. Bu kuaime nisaimga fu ise kafo rega bu abe kuros kanakuai ijeg ren. \v 56 Regavo buka e uruvana arume Jesuon vuak kufui fuisina kuain revo vuak buon buba abe maren. \p \v 57-59 Areme e roin bu uri vuak kufui igin fuisina kuaime kuai no fai fu kuai na ar igi emab sainva iji bujakore ga naki nokbek (3) barga na una ar be emab sainva bakin iji sakno kuain. Regavo vuak buon bu kuaivo iji buka vek ba abe maren. \p \v 60 Bu ijeg kuaivga e Kaiafas fu e ijiebuon nifak ijia uri Jesu kua, A vuak igi bu oisina kuaivo ijia a vuak kafo kuak o bano kuain? \v 61 Fu ijeg kuardamga Jesu fu vuak kafo ba una roib kuardain. Ijefuon e Kaiafas fu una madu kua, Aiji abe ma Godon Farif e iji God fu kuamga fu ruainma ijino kuain? \v 62 Fu ijeg kuamga Jesu fu kua, Ke iji naiji na ma e ijin. Regavo Ema ijiebuon Farif igi naiji na God e darokin ijefuon ij maink ijia fik. Regavo rad na varur gufia una vana araf ijia ari roga ja giekno kiain. \p \v 63-64 Fu ijeg kuardiamga e Kaiafas fu uri ugon fuon fu sainma iji kuniaim bujain. Areme fu uri kia, Vuak fuon iji non siban fain revo no irerafuon una madu e kafo kiaga bu vuak ise fuon kafo kuarduok? Regavo ja vuak ise kafo fu Godsina kuainma iji jan fain ijefuon ja fu izegarekno kiain? Fu ijeg kiamga e fok bu uri kua, E iji fu kuai fu Godk bu besumno kuaimon ijefuon noka dab kana fu guakno kuain. \v 65 Regavo e roin bu uri juvit foimadime ugon fat be dab uikinik fuon ijia kiramdame uri imut anume uikinik ijia kanaknum kua, Ni e igi erar a kanainma iji kuramne kuain. Bu ijegrene e juo karijo iji bun usem Jesu afeme dab fijain. \s1 Fita bu Jesuon kuavga fu fenma ijin \r (Metiu 26:69-75; Ruk 22:56-62; Jon 18:15-18, 25-27) \p \v 66-67 Regavo Fita fu Kaiafason ar makaf fak gufa manino ijia barak be Kaiafason ikreno ijar gak Fita fu mian iruame manin. Fu manina bara iji fu game uri kua, Na vierafega a e be Jesu e Nasaretko ijek oinon na gainvano kuain. \v 68 Rega Fita fuka feme kua, Na vuak iji a kuaimon iji naka ba fain vo vierafenvano kuame fun kekome vien samaij ijia vako kukoro fu ijia kumen. \p \v 69 Regavo bara besum ijar una ijia game uri e ijia irenva iji kia, E igi fu e be Jesuk oina na gainvano kiain. \v 70 Rega Fita fuka una madu fen. Areme tavan sibank barko e kafo ijia irenva ijieb uri Fita kua, Eko ak e be fusik oinon ijefuon maiji a e Garerikono kuain. \v 71 Rega Fita fuka uri God kurame kia, Na ma kufui mekva God fu na abe arafiriek. Regavo nan ma kuardiav e iji naba vierafenvano kiain. \p \v 72 Areme tavan iji Fita fu vuak ijeg kuaiko ijia kukoro fu ijia kumen. Areme Fita fu ijia vuak iji Jesu fu amur kuardafe kua a kukoro fuba tavan nokarok (2) kumeke a ijia nokbek (3) kuai na e iji naba vierafenvano kiakno kuainma iji vierafek. Areme fuka uruvana igia oifiaimga fu kekome makaf ijia ka bomana nirain. \c 15 \s1 Bu Jesu afeme Faireton vainva ijin \r (Metiu 27:1-2, 11-14; Ruk 23:1-5; Jon 18:28-38) \p \v 1 Areme tavan ik abaisamo ijia e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo ijigam e mamkanuk kot faivo iji bun vuak izeg bu Jesu kana fu guakfuon iji kuaime abe maren. Bu Jesu kunaime dab tome afem una usem Faireton vain. \v 2 Areme Fairet fu uri Jesu kua, A vierafega aiji an ma e Jiusbuon Kin ijino kuain. Rega Jesu fu uri una roin kua, Ke vuak iji a kuaimon iji an ma kuaim. \v 3-4 Fu ijeg kuardiamga e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji bu uri vuak ise fuisina uruvana kuain. Ijefuon Fairet fu madu uri Jesu kua, Buka vuak ise uruvana oisina kuaiv gavo abe una roin kuardiak? \v 5 Rega Jesu fuba una vuak ijefuon roib kuardakafa vierafega Fairet fu iji gama fuka oiseren. \p \v 6 Regavo juaivasia besubesum ijia iro Fasova iji bu ijo ijia e Romkobuon e bomana iji fu e aiko bu dibur ijia era bu vierafene kuavo fu ijin kiaga bu usem vako. \v 7-8 Regavo e roin bu e Romko ijiena bijaime e roin kaniainva iji bu dibur ijia karij. Regavo e iji dibur karijo ijia e be if fuon iji Barabas. Ijefuon e uruvana ijia afuinva iji bun uri va Fairet fu juaivasia besubesum ijia izegreno ijin kuardain. \v 9-10 Bu ijeg kuardavga Fairet fun uri kume, Ja vierafega na Jesu e Isrerkobuon Kin iji keunaga fu vakno kumen? Regavo Fairet fun vierafega bu Jesu oisema vierafene funa nigaraioijo ijefuon bu fu afeme fuon ruain. \p \v 11 Regavo e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji bu uri e uruvana soisoi kuardiame kia, Jaka e Romkobuon e bomana iji kua no vierafe a e Barabas keunaga fu vakno kuaf. \v 12 Bu ijeg kuavga Fairet fu una madu uri kia, Regavo ja e guri ja kume fu e Jiusbuon Kin no kumenva iji fuiji na abe izeg rek? \v 13-14 Fu ijeg kiamga bu kume, Abe kuros kanafno kumen. Rega Fairet fu una kia, E igi fu ise irerag iji renma ijefuon ja abe kuros kanakrejno kiain. Rega buka uri uruvana igia biumame kume, Abe kuros kanafno kumen. \v 15 Rega Fairet fu vierafe fu irerag e uruvana oimardiakfuon ijia rek. Ijefuon fu Barabas buifuon kuama fu vakoga fu uri e azikeoijo iji kiamga bu Jesu dab fijame afem usem abe kuros kanakuai vain. \s1 E azikeoijo bu Jesu dab varaimenva ijin \r (Metiu 27:27-31; Jon 19:2-3) \p \v 16 Areme e azikeoijo iji bun uri Jesu afeme dab usem una Faireton ar mai makaf bu kua Faitoriamno kuavo ijia ruain. Areme bu uri e azikeoijo uruvana kumejga bu besum afuin. \v 17-18 Bu besum afuime uri ugon jaraikin kavuan iji dab abesdame uri kiej ufu abe atevene dab Jesuon nigen ijia abesdain. Areme bu uri kua, Aiji a e Jiusbuon Kin bomana ijefuon no if on abe ajiev! \v 19 Bu ijegrene uri guduar dab nigen ijia kukma kanaknum juvit foimadime ato same kurituamajain. \v 20 Bun dab varaimene barme uri ugon kavuan bu abe abesdainva iji kunaim darumdame una ugon ma fuon iji kege samdain. Areme bun afeme usem kuros kanakuai vain. \s1 Bu Jesu abe kuros kanainva ijin \r (Metiu 27:32-44; Ruk 23:26-43; Jon 19:17-27) \p \v 21 Bu Jesu afeme unam ijia vako ijia bu Saimon e Sairinko iji fu ar fuon areme una Jerusarem roko iji bieme kuriairevga fu Jesuon kuros iji abe dabe vain. (Regavo e Saimon fu Areksedako Rufasbuon asoij). \v 22 Fun kuros iji abe dabemga bun afeme roke ar Gorgota kuaivo ijia usen. (Rega if Gorgota ijefuon maiji uruor iji fu e nigen an igekin.) \v 23 Bu ar ijia useme uri do vuain iji abe inak kugi kafo amarme abe maga fu inkin fuba vajai fian abekro bu ijeg ren gavo fuba in. \p \v 24 Areme e azikeoijo bun uri Jesu dab kuros kaname uri Jesuon ugon iji kam name kas dab akozga are erar kega bu gakuai ijefuon bu ijeg ren. \v 25 Regavo veni iji fun ajie kaf garia ruainma ijia bu Jesu abe kuros kanain. \v 26 Regavo vuak iji bu fuisina kuaime isoinva iji bu ijeg isoi, E igi fu e Jiusbuon Kin ijino kuain. \v 27 Regavo madu bu e niekin nokarok (2) kege Jesuna kuros kaniain. Be bu abe ij maink ijia kanaga be bu abe ij azinak ijia kanain. \v 28 Bu ijegrejga vuak iji bu usuibe buk akaij ijia isoime kuai, Fuiji bu abe e ise reoijo ijiena kamainvano kuainva iji fuka ijekma aresren. \p \v 29-30 Regavo e roin bu unam iji bu Jesu abe kuros kanainva samaij ijefuon roko. Ijefuon bu usem game nigen kativknum dab varaimene kuain. E gare ar kuaim a Godon ar bu sirimamejo iji bujame vo naki nokbek (3) una same barekno kuain. Ijefuon ni koikon keunanami kuros iji areme una ari roga no gavno kuain. \v 31 Unam besum ijeg e iji isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo ijieb buon afuime Jesu dab ijeg varaimene kuai, Fu e roin karauniain gavo fu koikfuon keunanamikfuon iji fuka ba aresrenmano kuain. \v 32 Regavo bu madu kuai, Ni arekega e gari God kuamga fu ari ruainma iji ga E Isrerkobuon Kin iji fu kuros ijia ari roga no game ma vierafejno kuain. Regavo e niekin nokarok (2) iji bu ke funa kuros kaniainva iji buk bu unam besum ijeg una Jesusina vuak ise kuain. \s1 Jesu fu guainma ijin \r (Metiu 27:45-56; Ruk 23:44-49; Jon 19:28-30) \p \v 33-34 Bu ijegrene roke tavan uk maniko ijia vana utime okoga ar fok fuka ve naki vake tavan ura gura manin. Fu gura manino ijia Jesu fuka uruvana igia biumame kume, Irai Irai rama sabatanino kumen. (Regavo vuak ijefuon maiji God nun God nun a irerafuon na unieko vain). \v 35 Fu ijeg kumega e kafo ijia irenva iji bu iji faime kuai, Iji fu e Eraija kumeno kuain. \v 36 Regavo e be fu una kukum keko atebu abe in buin ijia bijame abe do vuain ijia abesme abe Jesuon ir ijia aziga are fu iga fu gakafa. Areme fu uri kua, Ni arekega Eraija fu ro fu keunaga no gavno kuain. \p \v 37 Fu ijeg kuaikoga Jesu fu una uruvana igia biumame arekoga kaven fuon fu ijia uname vakoga fu guain. \p \v 38 Fu guako ijia ugon iji bu abe ar bu sirimamejo guf ijia arume kirainva iji fu dab uf ijia bujame ari roke buin gumia kekoin. \v 39 Rega e azikeoijo ijiebuon e bomana iji fu ijia manine Jesu nikajamo iji fu Jesu fu kumeno iji faimevo izeg fu guainma iji game kuai, E guri fuka ma Godon Farifno kuain. \v 40 Regavo bara uruvana bu aibe gafia ireme giav. Regavo bara iji ruainva iji bara Meri Megdarinko ga bara Sarom ga bara Meri e Jeims e ukak ijiga Josof buon asie ijieb ijia ruain. \v 41 Regavo bara ijieb amur gamia Gareri Jesu jame oijknum samuaoin. Regavo madu buka bara uruvana gamia Jerusarem jame ruainva iji bu ijia buna iren. \s1 Jesu bu abe mako ruinva ijin \r (Metiu 27:57-61; Ruk 23:50-56; Jon 19:38-42) \p \v 42-43 Areme fun tavan nakikreno ijia e Josof e Arimatiako iji fu ruain. E iji fu e ikin be ga fu e Jiusbuon e mamkanuk ijiena fino. Regavo madu fuka tavan iji God fu una efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji samuaoino ijin. Regavo nakifuon iji bu tavan Sabat (Satade) iji bu isuar karine God sirimamejo ijefuon duok kanaufuvo. Ijefuon Josof fu Jesuon vajat surif jafe arikafa fun zinunba Fairet kuakafa vain. \v 44 Regavo Fairet fu Jesu fu guainma iji faime fuka ba ma vierafen ijefuon fu e azikeoijo ijiebuon e bomana iji kumena fu rokga fu kua Jesu fube ma guainmano kuain? \v 45 Fu ijeg kuamga e iji fu kua, Ke Jesu fun ma guainmano kuain. Ijefuon Fairet fu Josof kua, Ni va Jesuon surif jafe arimne kuain. \v 46 Fu ijeg kuardamga Josof fu va Jesuon surif kunaim jafene ugon iviamkor ijia abe utin. Areme fu abe va munuag be bu kajuame amarenva ijia unain. Fu abe ijia uname uri mun bomana be mako vien ijia namo iji vaja dab vien iji bijukurain. \v 47 Regavo bara Meri ar Megdarinko ijiga Meri e Josofon asie ijieb Jesu bu abe unainva iji gain. \c 16 \s1 Jesu fu una urinman ijefuon vuak \r (Metiu 28:1-8; Ruk 24:1-12; Jon 20:1-10) \p \v 1 Ijegrene tavan Sabat (Satade) iji bu isuar karine God sirimamejo iji fun barekoga bara Meri ar Megdarinko ijiga bara Sarom ga e Jeimson asie Meri iji bun inak udi mukor urino iji kafo Jesuon vajat surif iji azirdakuai kimen. \v 2-3 Areme Sade suok tavan ik abaisamo ijia bun Jesu bu mako ruinva ijia vain. Bu unam ijia vaknum bui kuai, Erar mun gami bu abe mako vien iji bijukurainva ijin biom iken abededuokno kuain? \v 4-5 Regavo bu vake ar Jesu bu mako ruinva ijia usem gak mun ka bomana iji bun biom dab iken abedenvaga bu name mako guf ijia aruin. Bu arume gak e nivek ugon abaikin sainma ijar mako guf iji imut maink ijia fina bu game ka juin. \p \v 6-7 Buka juvga fu kia, Bara gurie jab juk. Na vierafe ja Jesu e Nasaretko iji bu abe kuros kanainva iji nisaimoij. Regavo ar igi bu fu abe unainva igia gaf. Fu igia fu bakin revo fun una urin. Ijefuon ni una va e vuak fuon faivo iji ga Fita iji kia fun amur fu kuardiainma ijeg fun Gareri vakno ni va ijia biefno kiain. \v 8 Ijefuon bara iji buka oiserdiame dejufdiamga bu usem kukume una vain. Regavo irerag bu gainva iji buka ba e kafo kuardiain ijefuon maiji buka dejufdiain. \s1 Jesu fu e vuak fuon faivo iji biediainma ijin \r (Metiu 28:9-10; Jon 20:11-18) \p \v 9 Jesu ik fu urinma iji fu bara Meri ar Megdarinko iji fu kaven ise seven (7) bu fu niroivga fu kuriairemga bu bara iji areme usem vainva iji bien. \v 10 Fu biemga bara iji fun va e iji bu funa oinva iji bu oifian abeknum niraivo ijin kuardiain. \v 11 Fu kuardiame kia, Jesu fun una uri nivek fina na gainvano kiamga e iji bu vuak fuon iji faime buka ba ma vierafen. \p \v 12-13 Areme rad Jesuon uikinik fu una nibe rene e nokarok (2) bu ai be vakuai unam ijia vako fu iji biediame buna vuak kuaiknum vain. Regavo e nokarok (2) ijieb una ro usem e vuak fuon faivo roin iji Jesuon vuak iji kuardiain gavo buka ba vuak buon ma vierafen. \p \v 14 Regavo rad e ireven (11) vuak fuon faivo iji bu karine duok ijo ijia Jesu fu ijia ruain. Fu ijia kekome vuak kuriaikuriaiki kuardiain ijefuon maiji fuka tavan bog fu guame una uri nivek fivakfuon vuak iji fun kuardiain gavo buka vek ba ma vierafen. Regavo fu madu uri e iji bu fu bieme una ro bu kuardiavo buba ma vierafenva ijefuon vuak kuriaikuriaiki kuardiain. \v 15-16 Areme Jesu fu uri kia, Va ar iror ijia vuak nun ma iji abe e fok kuardiaof. Erar fu oi dakaroime na ma vierafene do ruaikma e iji God fu keunak. Regavo erar fuba na ma vierafekma God fu e iji abe vajai fian mak. \v 17-18 Regavo e iji eraneb bu na ma vierafejo iji buka ire sumakin kafo rek. Bu if nun ijia kaven ise iji kiaga bu usem vak vo madu buka isama kafokafo kuaik. Regavo madu tabar jakia vo bu imag ikva iji buba aoik. Regavo e iji eraneb bu na ma vierafejo e ijieb bu e iji adam abejo iji imut nigen namdiaga bu madiakno kiain. \s1 Jesu fun una Asoifuon ijefuon vainma ijin \r (Ruk 24:50-53; Eks 1:9-11) \p \v 19-20 Jesu fu vuak ijin kuardiame rad fu uri varur ijia va Godon ij maink ijia fin. Regavo e vuak fuon faivo iji bun usem ai kafokafo ijia Jesuon vuak ma iji abe e fok kuardiaoin. Bu kuardiavga e fok buka Jesu ma vierafen ijefuon maiji bu buonkua ikreoinva bakin gavo fu E Bomana ijar ifejdiako bu ire sumakin uruvana reoin.