\id MAT - Biangai NT [big] -Papua New Guinea 1985 (web 2014) \h METIU \toc1 Metiu \toc2 Metiu \toc3 Met \mt1 METIU \imt1 Metiuon Vuak Amur \ip E Metiu fu e Jesu Kuraison vuak faivo be gavo if fuon be bu kua Rivaino kuavo. Regavo ik fuon fu reno iji fu e Romko moik samuavo ijiebuon ikrene e ijiebuon takes mon karmo. Regavo rad Jesu fu Metiu abega fu una e vuak fuon faimo iji ren. E Metiu fu buk igin abe isoikin e Jius iji bu ijia dame vierafero Jesu fu ma Godri kuaga fu bu karauniakafa ari ruainmaro bu ijeg vierafek. Metiu fu buk iji unam izeg Jesu fu arime e iji Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon vuak iji bu ma usuibe buk akaij ijia isoime kuai fu rekno kuainva ijin ijegrega fun ijekma aresrenma fu ijin isoin. Regavo Metiu fu madu Jesuon vuak uruvana izeg God fu e fok ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fu kam bijiame kuainma ijin isoin. Ijegrene fu madu e uruvana bu izeg bu Godon e ijiena besum mazikfuon ijin isoin. \iot Metiuon vuak kafokafo fu isoinma ijin \io1 \ior 1:1–2:23\ior* Jesu izeg bu nafenva ijin. \io1 \ior 3:1-12\ior* Jon e do ruardiamo fu ikreoinma ijin. \io1 \ior 3:13–4:11\ior* Jesu fu do ruaimga rad Setan fu kekome biesuainma ijin. \io1 \ior 4:12–18:35\ior* Jesu fu ai Gareri ijia oknum vuak nijaidiainma ijin. \io1 \ior 19:1–20:34\ior* Jesu fu ai Gareri areme una Jerusarem ijia ruainma ijin. \io1 \ior 21:1–27:66\ior* Tavan iji e bu Jesu abe kuros kanakfuon iji fu vek rekoga uniaibe amur renma ijin. \io1 \ior 28:1-20\ior* Jesu fu mako ijia una urine efuon iji biediamga bu gainva ijin. \c 1 \s1 Jesuon uifarif iji bu uinve roke Jesu bu nafenva ijin \r (Ruk 3:23-38) \p \v 1 Suar igi izeg Jesu Kuraison saifarif iji bu e Eburamon ijia uinve roke e Devidon ijia usem roke Jesu nafenva ijin. \v 2 Regavo e uij iji bu uinve ruainva iji bu ijeg. E Eburam fu farifuon e Aisek nafega Aisek fu uri farifuon e Jekaf nafen. Fu Jekaf nafega fu uri e Juda ga uviaifijaf iji nafen. \v 3 Areme Juda fu uri am nokarok (2) e Ferez ko e Zera nafen gavo asie buon iji bara Tama. E Ferez fu uri farifuon e Eziron nafega Eziron fu uri farifuon e Ram nafen. \v 4-6 E Ram fu uri farifuon e Aminadab nafega Aminadab fu uri farif fuon e Nason nafen. E Nason fu uri farifuon e Sarmon nafega Sarmon fu uri farifuon e Boaz nafen. E Boazon asie iji bara Reab. E Boaz fu uri bara Rut abene e Obed nafen. E Obed fu uri farifuon e Jesi nafega Jesi fu uri farifuon Devid e iji fu Kin renma iji nafen. Areme Devid fu uri farifuon e Soromon nafen revo asei fuon iji fu e Uraiaon barak. \p \v 7-10 E Soromon fu uri farifuon e Reoboam nafega Reoboam fu uri farifuon e Abija nafen. Abija fu uri farifuon e Asa nafega Asa fu uri farifuon e Jeosofat nafega Jeosofat fu uri farifuon e Jeoram nafen. Jeoram fu uri farifuon e Uzaraia nafega Uzaraia fu uri farifuon e Jotam nafega Jotam fu uri farifuon e Eas nafen. Eas fu uri farifuon e Esekaia nafega Esekaia fu uri farifuon e Manasa nafega Manasa fu uri farifuon e Amon nafen. \p \v 11-14 Amon fu uri farifuon e Josaia nafega Josaia fu uri farifuon e Jekonaia ga diaifarifuon iji nafen. Areme e Babironko ijieb usem Jerusarem mai iji arafirime uri e Isrerko iji bun aferdiame una ar buon Babiron ijia vain. Areme rad e Jekonaia fu uri farifuon e Sirtir nafega Sirtir fur uri farifuon e Zerubaber nafen. E Zerubaber fu uri farifuon e Abiud nafega Abiud fu uri farifuon e Eriakim nafega Eriakim fu uri farifuon e Azo nafen. Azo fu uri farifuon e Zadok nafega Zadok fu uri farifuon e Akim nafega Akim fu uri farifuon e Eriud nafen. \p \v 15-17 E Eriud fu uri farifuon e Eriasa nafega Eriasa fu uri farifuon e Matan nafen. E Matan fu uri farifuon e Jekaf nafega Jekaf fu uri farifuon e Josof bara Merion baru iji nafen. Bara Merir Jesu e iji bu kua Kuraisno kuavo e iji fu e fok karauniakafa ruainma ijin nafen. Ijefuon e Eburam ijia roke e Devid bu nafenva ijia e uij iji buka e fotin (14) ijeg. Regavo una madu e Devidon uifarif ijia roke tavan iji e Babironko bu usem Jerusarem mai iji arafirime e Isrerko bu aferdia Babiron vainva ijia e uij bu madu e fotin (14) ijeg. Regavo una tavan iji bu aferdia Babiron vainva ijia roke e iji God fu abe enuvuon E Bomana renma iji bu nafenva ijia e uij bu madu e fotin (14) ijeg. \s1 Jesu Kurais bu nafenva ijin \r (Ruk 2:1-7) \p \v 18 Ijegvo Jesu Kurais bu nafenva iji fu ijeg. Bara Meri Jesuon asie iji bu e Josof jakfuon kuain. Regavo fu vek naise ba baruna nainma ijia fu fuon ganamigak fu Kaven Akai ijefuon daro ijia fu e fudienma fu iji gain. \v 19 Regavo e Josof fuka e mado fuba una Meri e iji fu fudienma iji afeme dab kuaimgakfuon iji fuba ijeg ren. Ijefuon fum oifuon ijia Meri fu abekfuon iji fu isuar ijia arekafa fu ijeg vierafen. \v 20-21 Fu ijeg vierafeoga E Bomana ijefuon anera ijar ari naka kuardame kua, Josof e Devidon uifarif ige bara Meri a abekafa jumo iji fu bano abene. Regavo am iji fu fudienma iji fu Kaven Akai ijefuon daro ijia fudiedo fu am farif nafekma a abe ime Jesuno kuak. Ijefuon maiji fur efuon ijiebuon ise iji bu reoijo ijia karauniakno kuain. \p \v 22 Ijegvo ire uruvana bu renva iji fun izeg E Bomana fu usuibe Aisaia e vuak fuon vierafe kuaimon ijefuon oij ijia vierafe mamga fu kuainma fun ijekma aresrekro fu iji ijeg ren. \v 23 Regavo vuak iji fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 Bara naise be fuba baruna naino fu e fudieme am farif be nafega bu e Imanuerno kuak. (Regavo if ijefuon ma iji God fu nona). \p \v 24 Ijefuon Josof fun naine suok urine izeg E Bomana ijefuon anera fu kuardainma ijeg fun bara Meri aben. \v 25 Fu aben gavo fuba fusik besum naikoga fun vake amfuon amur iji nafen. Fu nafega Josof fu abe ime Jesuno kuain. \c 2 \p \v 1 Bu tavan iji bu Jesu ar Betriem moik Judia guf ijia nafenva ijia fu e Erodri e bomana rene moik iji samuamo. Ijegrekoga rad e nokbek (3) bun ar tavan ajiemo nak ijia roke Jerusarem usen. Regavo e iji ruainva iji bu karine mujur ijia anf sumakin kafo nisaivo ijieb ruain. \v 2 Bu useme e iji kia, Am ukak iji fu rad e Jiusbuon e bomana rekfuon iji bu izia nafen. No anf fuon sumakin be ire mujur ijar ar tavan ajiemo nak ijia ajie roka no gain. Ijefuon no fuon sirimamene kurituamajakuai ruainvano kiain. \p \v 3 Bu ijeg kuardiaoijga e Erod ga e uruvana mai Jerusarem guf ijia karinva bu vuak iji faiva buka bomana deajidiain. \v 4 Ijefuon Erod fun urine e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji kumega bu una besum afuin. Bu afuivga fu kia, E iji God fu kuaga fu ruakno kuainva iji ja vierafega bu ar izia ijia nafenvano kiain. \v 5 Fu ijeg kuardiamga bu kua, Godon buk akai bu usuibe isoinva ijia fu kua, Am iji bu ar Betriem moik Judia guf ijia nafek. Ijefuon maiji Maika e Godon vuak vierafene kuaimon iji fu ijeg isoime kuai, \q1 \v 6 Ai Judia guf ijia mai mamkanuk roin iji bu karinva ijiebuon kafar ijia mai Betriem aiji aka mai ma ukakbe bakin. Ijefuon maiji rad ar am farif be mai ijia nafek. A am iji nafega fur rad e bomana rene e Isrerko nun fok samuagdiakno kuain. \p \v 7 Bu ijeg kuardavga Erod fun e nokbek (3) iji mujur ijia anf nisaivo iji ruainva ijin kiavga bu isuar aferdia ar fuon ijia vain. Bu vakga fu uri tavan iji bu ivez mujur iji fu ajiema bu gainva ijefuon kuardiain. \v 8 Fu kuardiame uri kia, Nin va am iji amarigia nisaimoine ja gakva nika migegare una ro na kuardief. Ja kuardiega nak va fu kurituamajame fuon sirimamejno kiain. \p \v 9 Erod fu ijeg kuardiamga bun vakuai vake unam gafia una madu mujur besum iji bu ar tavan ajiemo nak fu ajiema bu gainva ijin gain. Mujur iji fu amur vakok bu gavknum ja vake ka ar iji am fu namo ijia usen. \v 10 Bu usem mujur iji manino ijin gavga buka ma uruvana igia oimadiain. \v 11 Ijegreare bun aru vaga am iji fu asiefuon Merik ijia karija bu giain. Bu aru giame uri fuon ato same sirimamen. Rene bun uri kamui buon ijia ire gord ga ire udi mukor urino nokarok (2) bu kua frenkinsens ga meno kuavo ijin kege am iji vajain. \v 12 Ijegreare bun naoinva ijia God fu naka ijia kuardiame kia, Jab una Erod fino ijia vakvano kiamga bun uri unam be ijia una ar buon ijia vain. \s1 Josof fu Meri ko Jesu aferdiame gamia Ijift ari vainma ijin \p \v 13 E mujur davo nokbek (3) iji bun una vakga Josof fu nainmaga E Bomana ijefuon anera ijar arime naka kuardain. Fu kua, Migegare urine am gureko asiefuon ijin aferdiame ni uri ko gamia ar Ijift ijia ari va figa nar kuaga ni una rokne. Ijefuon maiji e bomana Erod moik samuamo iji fu am iji kanakafa nisaimoino kuain. \v 14 Ijefuon Josof fun ve ufrenma ijia urine am ijiga asiefuon iji aferdiame bun Ijift vain. \v 15 Bun va ijia karine e Erod fun fine guakoga bu rad una ruain. Regavo iji bu ijegrenva iji bu izeg Osia e Godon vuak vierafene kuaimon fu usuibe isoime kuainma ijekma aresrekro fu iji ijeg ren. Regavo vuak iji bu ijeg isoi, \q1 Na e iji bu ai Ijift guf ijia karinva iji uf ijia am farinun iji kumejga fu keko ruain. \s1 Am ukakna bu kaniainva ijin \p \v 16 Regavo tavan iji Erod fu vierafega e iji mujur ijia anf nisaivo iji bu biesuainvaga fuka uruvana igia deajin. Ijefuon fun uri e bijaivo fuon uruvana kia, Ni va ar Betriem ijia am farif ukakna juaivasia besum (1) vo nokarok (2) barenva iji fok kaniaf. Regavo madu ni va ar ukakna Betriem samaij ijia ga juar bu menva ijia oknum am ukakna fok kania barefno kiain. Ijefuon maiji bun e ijieb ivez mujur iji fu mani sanama bu gainva iji kuardainva ijefuon fu am ijekin iji kaniamno kiain. \v 17 Ijefuon iji bu ijegrenva iji bu izeg Jerimaia e Godon vuak vierafene kuaimon fu usuibe isoinma ijekma aresrekro bu iji ijeg ren. Regavo vuak fu kuainma iji bu ijeg isoime kuai, \q1 \v 18 Ar Rama guf ijia e be niraima na fain revo e iji bara Resor afijaf ijiebuon niraim. Regavo fu erar ifejdakma bakin ijefuon maiji am uruvana bun aoim barenvano kuain. \s1 Josof fu Meri ko am ukak iji aferdia una ar Nasaret ajie vainma ijin \p \v 19 Ijegreare e Erod fun guakoga E Bomana ijefuon anera iji fun una Ijift ijia arime Josof naka kuardame ijeg kuardain. \v 20 Fu kua, Nin am ijiga asiefuon iji aferdiame una uri ar Isrer ijia vakne. Ijefuon maiji e iji bu am iji kanakuai nisaimoijo iji bun aoim barevano kuain. \v 21 Ijefuon Josof fun am ijiga asie fuon iji aferdiame una urine Isrer ajie vain. \p \v 22-23 Fu una Judia ijia fivako ijia fu e Akeras fu asoifuon Erodon ar iji abene e bomana rene ai Judia samuamo iji fain. Fu iji faima fuka bomana jumga E Bomana ijefuon anera iji fu una arime Josof izeg fu rekfuon fok fuka naka ijia kuardain. Ijefuon fu ar Judia fu ijia areme va Nasaret ai Gareri ijia ar fuon same ijia fin. Regavo ijeg fu renma iji fu izeg e Godon vuak vierafe kuaimon fu isoinma ijekma aresrekro fu iji ijeg ren. Regavo vuak iji bu ijeg isoime kuai, \q1 E iji God fu kuaga fu ruakfuon iji fu e ar Nasaretkono kuain. \c 3 \s1 Jon e do ruardiamo fu vuak kuardiame Jesuon unam amarenma ijin \r (Mak 1:1-8; Ruk 3:1-18; Jon 1:19-28) \p \v 1 Ijegreare tavan ijia Jon e do ruardiamo iji fu moik Judia guf ai moikum namo ijia uri anerene e iji bu fuon roko iji vuak nijaidiam. \v 2 Fu vuak nijaidiaoknum e iji kuardiame kia, Unam jon ka ise iji ja nakikmazak reoijo iji arega una unam ma ijia keof. Ijefuon maiji tavan iji God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fuka samaij igijarno kiain. \v 3 Regavo e iji fu ijeg kuainma iji e Aisaia e Godon vuak vierafene kuaimon ijar fuifuon usuibe ijeg kuai, \q1 E be fu ai moikum namo ijia fine kume, E Bomana ijefuon unam iji amarigia arir amarme samuake fu rokno kuain. \m \v 4 Regavo e Jon sinuom fuon fu samon iji fu fanuf kamer jau ijia amardiain gavo madar fuon iji fu madu fanuf surif ijia amaren. Regavo duok fuon fu ino iji fu kuamutu ga muni rif iji ino. \v 5 Jon fu ijegreoga e uruvana ai Jerusarem karinva abevo ai Judia karinva iji bu biom fuon ruain. Bu ijegrekoga e ar ukakna do Jodan irif ijia karinva iji bu vuak fu kuaimon iji faikuai ruain. \v 6 Bu biom fuon ruaknum ise buon iji fu kuardakoga fu aferdiame do Jodan ijia do ruardiain. \p \v 7-8 Regavo una e Feresis ijiga e Sejusis uruvana bu do ruaikuai fuon rokga fu giame uri kia, E gari ka isema vierafeoknum aroikaraoijo garie, Ja vierafero jan ma reoido God fuba rad ja kam arafiriakro ja ijeg vierafej. Jon izeg ja e biesiaoknum aroikaravo iji aref. Regavo ni una asume amarigia reoga e fok bu vierafero ja ise jon ja rejo iji jan arenvaro bu ijeg vierafef. \v 9 Regavo jab kuaik no sai nuvuon Eburamon uifarifdo God fuba nuigafuokro ijeg jab kuaik. Regavo igia faif. God fu e darokido fu mun guri kege una e Eburamon afijaf amarega bur ai jon abekno kiain. \v 10 Jon fu ijeg kuardiame uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E bu in kafo buba sunin kiraga bu giavo iji buka mua kam um ataseme mian javo. Ijegvo jak ja unam ma iji jaba kegokva God fu ja kam mian iji naino ijia kozega ja ijia naoik. \v 11 Regavo eraneb ja unam ise jon fok ja reoijo iji jan arenva iji na aferdia do ijia ja ruardiak. Regavo e iji fu rad jajie roko ijar ruakma fur kafut uruvana oijon ijia naoivo iji kaname mian ja vo Kaven Akai iji kege ja uniafdiak. Fur fu ma E Bomana gavo naiji nam e ukakbe. Naba aresredo na dia surif fuon iji fu sainma iji azokfuon. \v 12 E iji fu rad rodo fu ruakma fur e igi ja kam ataken. Fu kam atame eraneb bu unam ise iji areme una unam ma ijia kegoijo iji fu kege be uniak. Regavo eraneb ja unam ise ijia kegoijo iji fu kege una mian iji tavan bog naine vako ijia uniakno kiain. \s1 Jon fu Jesu abe do ruardainma ijin \r (Mak 1:9-11; Ruk 3:21-22) \p \v 13 Areme ve iji Jon fu ijegreoinon ijia Jesu fu ar Gareri ijia uri vake do Jodan Jon fu e do ruardiamo ijia kekoin. Fu vierafe Jonri fu do ruardakafa fu ijefuon vain. \v 14 Fu vakga Jon fu uri kuai, Na a do ruardakfuon iji na vierafega fuka ba maren revo na vierafe ar na do ruardiemne kuain. \v 15 Fu ijeg kuardamga Jesu fu kua, Iji an ma kuaim gavo na vierafe aba arekga a na do ruardiek. No ijegrenki no tavan bog irerag God fu kuarduomo iji kafo noba uzagavo noka tavan bog fu igame kegokno kuain. Fu ijeg kuardamga Jon fu vierafega fun magame fu uri Jesu do ruardain. \p \v 16 Ijegreare Jesu fun do iji areme ajie roko ijia ai nairekoga daro iji fu e karauniakfuon iji fu Jesuon ruain. Regavo daro iji fu Godon Kaven ijar um guaf igeg arime Jesuon nigen ijia kiren. \v 17 Areme bu faik vuak be varur gufia kume, E iji fu Farinun na oijmavo ijin. Na unam fu kegoino iji na gaga fuka oimadiemno kumen. \c 4 \s1 Setan fu Jesu biesuainma ijin \r (Mak 1:12-13; Ruk 4:1-13) \p \v 1 Ijegreare ve ijia Godon Kaven iji fun uri Jesu afeme dab ai moikum namo ijia vakga Setan fu biesuain. \v 2 Jesu fun va ai moikum namo ijia duok karome oko naki foti (40) ga tavan foti (40) ijeg barekoga fuka vasiaguain. \v 3 Fu vasiaguainma ijia Setan fu kekome kua, A ma Godon fariga ni urine mun guri naoivo iji kiaga bu una duok rega a kege ine kuain. \v 4 Fu ijeg kuamga Jesu fu una kua, Usuibe Godon vuak bu buk akaij ijia isoinva iji fu ijeg kuai, \q1 Barubara buba tavan bog duok ijesugin iogavo buka Godon vuak iji vierafene reok. \p \v 5 Jesu fu ijeg kuardamga Setan fun una madu afeme ar mai Jerusarem ijia ajie vain. Fu afeme ajie vake ar bomana bu sirimamejo ijefuon azan gafia unain. \v 6 Areme Setan fun uri Jesu kua, A ma Godon farikma ni ijia manine furikome moik gamia arimne. Ijefuon maiji usuibe buk akaij ijia bu ijeg isoime kuai, \q1 Godri anera fuon uruvana kiaga bur a samuagak. Regavo a furik akozekma bur a dabe ari vake moik ijia unakva aba arime oi kananamikvo madu diak on iji aba kege nizukdiakno kuain. \m \v 7 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Godon vuak bu usuibe isoinva ijia fu madu ijeg kuai, \q1 Jab E Bomana God jon ma iji abe biesuavno kuain. \p \v 8 Ijegreare Setan fun una madu Jesu afeme uruor makaf ijia ajie vain. Bu ijia ajie useme Setan fun uri ar iror fok nijaime madu uri ire ni mukor uruvana moik ijia naoivo ijin nijain. \v 9 Fu ijeg nijaime uri kua, Kam ijia ga. A ivia igia na ato same na sirimamekma na ire fok a giainma iji una a vajakno kuain. \v 10 Regavo Jesu fu una roin kua, Setan gareg va. A vuak iji bu usuibe buk akaij ijia isoime kuai, \q1 Jaka E Bomana God jon ma ijesugin fuonkua sirimamekgavo jab una e roin igiavno kuainva iji abe vierafenmano kuain. \m \v 11 Regavo Setan fun ijia areme vakoga anera ijieb arime Jesu ifejdaknum samuain. \s1 Jesu ar Gareri ijia anerene ik fuon iji renma ijin \r (Mak 1:14-15; Ruk 4:14-15) \p \v 12 Ijegreare rad Jesu fu faik e bu Jon dab dibur unava fu faime fun una uri ai Gareri ijia vain. \v 13 Fu va Nasaret keko gavo fuba ijia fin revo fu asime va ai Kafoniam ijia fin. Regavo ar iji fu do Gareri nafuinma samaij ijia gavo fu ar Zeburun ko Nafetari guf ijia. \v 14 Regavo Jesu iji fu uri vainma fun izeg usuibe Aisaia e Godon vuak vierafene kuaimon ijar usuibe isoinma ijekma aresrekro fu ijin ijeg ren. \v 15 Regavo vuak iji fu kuainma iji bu ijeg isoime kuai, \q1 E moik Zeburun ko Nafetaribuon uifarif iji bu do Jodan gara unam iji saofnak vainma iji irif ijia karin. Regavo e ijiebuon moik iji bu kua Gareri kuavo ga moik iji e Jius bakin iji buka uruvana ijia karin. \q1 \v 16 E iji bu unam ise nakinma ijia karioijo ga rad E Bomana ijefuon unam ikin ma iji sanainma iji bu gak. Regavo madu e iji bu unam ise nakinma ijia kegoijo kaven buon iji buka aoinva iji bu madu sanainma iji bu gak. \p \v 17 Ijegreare tavan ijia Jesu fun uri anerene e iji vuak nijaidiain. Fu nijaidiaknum kia, Tavan iji God fu oijon iji samuagdiakfuon iji fuka samairen. Ijefuon oij iji ja ire ise kafokafo moik igefuon vierafejo iji arega una oi karoime Godon ruafno kiain. \s1 Jesu e kimai saoijo iji kumega bu fu ja vainva ijin \r (Mak 1:16-20; Ruk 5:1-11) \p \v 18 Areme tavan be Jesu fu do Gareri daturaiko nafuinma irif ijia oin. Fu oinon ijia fu e kimai savo nokarok (2) no diaikin e Saimon e iji bu madu kua Fitano kuavo ijiga uviaifuon e Edru iji biedien. Regavo e nokarok (2) iji bu ugie buon iji kege kijum karav. \v 19 Jesu fu biediame kia, Ni ire iji ja reoijo iji arega na jajief. Ja na jajiega na kijum iji ja karavo ijeg unam nijaidiaga ja e aferdiafno kiain. \v 20 Fu ijeg kuardiamga buba ir fuon abe akozen revo bum migegare uri ugie buon ijin ijia areme uri fu ja vain. \p \v 21 Jesu fun aferdiame vake una madu no diaikin e Jeims ko Jon e Zebedin afijaf iji giain. E nokarok (2) iji bu asoibuon Zebedina vanag ijia karine ugie buon iji amarev. \v 22 Bu ijegrejo ijia Jesu fu kumega e nokarok (2) iji bun migegare uri vanag buon ijiga asoibuon iji ijia areme ari Jesuna vain. \s1 Jesu fu e vuak nijaidiaknum e zazaikin iji karauniainma ijin \r (Ruk 6:17-19) \p \v 23 Areme Jesu fun ve ijia urine ai Gareri guf ijia ar ukakna e Jius bu afuime vuak kuaivo ijia arume oknum vuak nijaidiaoin. Fu vuak nijaidiaknum e uruvana vuak ma iji God fu izeg oibuon iji samuagdiakfuon iji kuardiaoin. Fu ijegrejknum madu e zazaikin uruvana adam abeknum vo aikirariainva iji karauniain. \v 24 Fu ijegreokogame e bu vuak fuon iji dab kuaime ai Siria guf ijia oin. Ijefuon e uruvana ijia karinva iji bu vuak iji faime uri e adam ise kafokafo ga vajai fian abejo ga e kaven ise urasdiainva ga e iji bu ir sabatenva ijin aferdiame fuon ruain. Bu madu e vajai garadiainva iji aferdiame rokga fu amardiamga bu una madiain. \v 25 Fu ijegreoga e ka uruvana bu uri fu jame dab arafiri vain. E ar Gareriko iji abevo e mai ten (10) guf ijia karinva ijieb uri fu ja vain. Regavo madu e mai Jerusarem ijia karinva iji abevo e moik Judia karinva abevo e do Jodan gara karinva uruvana ijieb uri fu dab arafiri vain. \c 5 \s1 Jesu uruor makaf ijia e uruvana vuak kuardiainma ijin \p \v 1-2 Areme tavan be Jesu fu giak e uruvana bu fuon rokga fu giame uri uruor ijia ajie vain. Fu uruor makaf ijia ajie vakoga e vuak fuon faivo bu ijia usem kari ameoine arekoga fu uri anerene vuak nijaidiain. \s1 Jesu vuak e bu oimardiakfuon iji kuardiainma ijin \r (Ruk 6:20-23) \q1 \v 3 Jesu fu vuak nijaidiame kia, Eraneb bu oibuon ijia vierafega buka God gakuai vierafeoijo iji buka oimarkfuon. Ijefuon maiji bu e ijekin ijieb e iji God fu oibuon iji samuagdiafo ijiena mazik. \q1 \v 4 Regavo eraneb bu tavan bog ise buon ijiga e kafobuon ise ijiebuon oifian abeoijo e iji buka oimarkfuon. Ijefuon maiji e ijegreoijo iji Godri rad oifian buon iji dasumdiaga bu nido iji bu abeoijo iji bu arek. \q1 \v 5 Regavo eraneb bu tavan bog Godon nifak ijia kabuaikabuaikin karioijo iji buka oimarkfuon. Ijefuon maiji e ijekin iji God fu rad ire ma iji fu vajiakno kiainma iji fu kege bu vajiak. \q1 \v 6 Regavo eraneb bu tavan bog oibuon ijekma vierafega buka God irerag fu vierafemiamo ijesugin igame reokuai vierafeoijo iji buka bomana oimarkfuon. Ijefuon maiji e ijeg vierafeoijo iji Godri ire fok nidosiake bum tavan bog ijia oimarknum karivak. \q1 \v 7 Regavo eraneb bu tavan bog una e roin vierafeoknum buon oifian abe ifejdiafoijo iji buka bomana oimarkfuon. Ijefuon maiji e ijegreoijo iji Godri vef una buon oifian abene ifejdiak. \q1 \v 8 Regavo eraneb tavan bog oibuon buka maturainva iji buka bomana oimarkfuon. Ijefuon maiji e ijekin iji bur God gak. \q1 \v 9 Regavo eraneb bu tavan bog e moik igia karinva iji unam afuime karijo iji abe nijaidiaga bu afurve karijo iji buka bomana oimarkfuon. Ijefuon maiji e ijegreoijo iji Godri kega bu una afijaf rek. \q1 \v 10 Regavo eraneb bu tavan bog irerag God fu vierafe vajiamo ijesugin kegoko e buka vuak ise buisina kuaiknum bu kam unam ise bu vajai fian abekfuon ijia kegoijo iji buka bomana oimarkfuon. Ijefuon maiji bu ijeg vajai fian abeoijo iji bu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazik. \p \v 11-12 Regavo madu jak jan una e vuak nun faivo iji ren ijefuon e buka vuak ise joisina kuaiknum ja kam unam ise ijia arafiriak. Bu ijegrega jaka vajia fian abene isejavaikfuon. Regavo bu ijegrekva nika uruvana igia oimaref. Ijefuon maiji God fu iji ja ijeg kegoijo ijefuon fun vef roin ire ma iji fok joifuon varur ijia kanafuido ja iji kekfuon. Regavo igia faif. Usuibe e Godon vuak vierafene kuaivo iji e bu unam besum ijia bu kam ijeg arafiriainvano kiain. \s1 Jesu fu kujan ijiga rait bu sanavo ijia bijame kuardiainma ijin \r (Mak 9:50; Ruk 14:34-35) \p \v 13 Jesu fu vuak ijeg kuardiame vake uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Eraneb ja na jajivo iji ja e moikigia oinva ijiebuon kujan iji bu duok same iga madiavo igekin. E bu kujan abe duok same ikva marien iji fuka mukor. Regavo kujan marien fuon iji fu bakrekma iji fun ma bado bu dab akozga e bu ijia datuaimok. Ijegvo ja na jajioga fuka aimiaga ja ijia arekva iji ik ja nuifuon reoijo iji fuka mukor barekfuon. \p \v 14 Regavo madu eraneb ja na jajivo iji jaiji ja e moikigia karinva ijiebuon rait igekin. Izeg e bu mai be uruor makaf ijia karinva ijefuon rait iji samakaf giavo ijegvo e buka jon rait iji giak. \v 15 Regavo madu igia faif. Fu erar rait abe saname sauikma bakin gavo buka abe samakaf abede fu sanake e bu karik. \v 16 Unam besum ijegvo ja uri unam nun ma iji na nijaidiainva ijin reoknum karivaga e bu ijia giaf. Bu unam ma iji ja kegoijo iji giame una Asoijon varur gufia fino iji dab aroifno kiain. \s1 Akai usuikor e Mosis fu kege vajiainma ijin \p \v 17 Jesu ijeg kuardia vake kia, Ja na ruainva iji jab oi isema vierafek. Jab vierafero na akai usuikor ijiga e Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon vuak bu usuibe isoinva ja giaknum karijo na iji kuriaire ja arekro na ijefuon ruainvaro jab ijeg kuaik. Regavo na ruainva iji nam vuak buon bu isoime nijaidiainva ijiebuon maiji fuka ijekma aresrekfuon. \v 18 Naka ma kuardiavo igia faif. Na moik igeko varur iji bu vek naoivo iji na vierafega naba vuak akaij ijiga vuak bu usuibe isoinva iji na besum be ba asik. Regavo na vierafega naka ire fok bu usuibe kuaim ruainva ijiebuon maiji besubesum ka reoga buka ijekma aresre barekfuon. \p \v 19 Ijefuon erar akai fok bu isoinva ijia akai ukakbe be ba igiaknum una kaifijaf roin nijaidiaga buk ijegrejo e iji fuka ba marem. Ijefuon fu rad guamo ijia fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijia fuba e ikin rek. Regavo eraneb bu akai fok igiaknum una kaifijaf roin nijaidiaga buk ijegrejo iji fun mukor reoin. Ijefuon fu guakma fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena mazik. \v 20 Ijefuon igia faif. E be erar e akai nijaidiavo ijiga e Ferisisbuon unam bu kegoijo iji fuba asidiame amarigia kegoino e iji fuka ba aresredo fuba e iji God fu oibuon ijia samuagdiamo ijiena mazik. \s1 E iji no ziemoijo ijin \p \v 21 Jesu vuak ijeg kuardiame uri kia, E iji bu akai nijaidiavo bu kuai, Jab e kania bu aoivno kuainva iji jan fain. Ijefuon erar e kana fu guamo e iji bu afeme kot rene dab arafirikfuon. \v 22 Regavo na kuardiako ni faif. Erar fu uviaifuon iji ziegafamo iji bu madu afeme kot rene dab vajai fian makfuon. Regavo madu erar fu uviaifuon be kua aka e omiseno kuamo e iji bu afeme dab e mamkanuk sos akai samuavo ijiebuon vaga bu dab vajai fian makfuon. Regavo erar fu uviaifuon be kuak aka mukor reno bano kuamo e iji fun koikfuon unam amarme ar ise mian naino ijia vak. \v 23-24 Ijefuon ja ire kafo kege Godon ar guf fata ijia isuf barokuai vako ijia ni mukoi vierafekfuon. A vierafega kaion be fu osik zienamiga ni ire a kege vako iji fata samaij ijia name una migegare kekome va. Ni una va kaion iji fusik afuime oimarme ni una isuf on iji kege God baroida. \p \v 25 Regavo igia fai. A kaion befuon ire ise be renma fu ijefuon a aferda kot rekafa vierafekma nivek iji jaba e kot faimo iji fino ijia usenva ijia ni migegare una fusik vuak iji kuaim iraseme imut kenami. Regavo bakma fu a aferdame dab e kot faimo ijefuon vaga a nifak fuon ijia vuak on iji kuaik. A kuaiga fu vuak on iji faime fu una foris kiaga bu a dab dibur abesek. \v 26 Regavo madu igia fai. Bu a dab dibur una a ijia fiknum mon izeg bu kuainva a ijin kime barme ijar ason una kekokno kiain. \s1 E kafobuon bara turavo ijin \p \v 27 Jesu fu ijeg kuardiame kia, E iji bu akai nijaidiavo bu kuain, Jab ebuon bara turakno kuainva iji jan fain. \v 28 Regavo na kuardiakrejo ni faif. E be erar bara be game fum isuar oifuon ijia bara ijek naikafa ijeg vierafeno e iji fun bara ijek naino igekin ijefuon fun ise ren. \v 29 Ijefuon a vierafega niom on maink besum ijar rekok a ise rejga ni kunaim jafe akoze. Fu niom on besum ijar ise rene vajat on fok fun dab ar ise mian naino ijia akozekredo a ijegrekma iji fuka marek. \v 30 Regavo madu a vierafega imut on maink besum ijar ire ise kuniaikok a ise rega ni kanafu akoze. Fu imut on besum ijar ise rene vajat on iji fok fun dab ar ise mian naino ijia akozekredo a ijegrekma iji fuka markno kiain. \s1 E bu bara samdiame magiavo ijin \r (Metiu 19:9; Mak 10:11-12; Ruk 16:18) \p \v 31 Regavo madu bu kuai, Erar fu bara fuon be abe vo rad fu rotkurakafa vierafekma fuka fefa ukakbe ijefuon isoim mamne kuain. \v 32 Regavo na kuardiakrejo ni faif. E be erar fu bara be abe ga bara iji fu ebuon baru turamo ijefuon fu rotkuriakma iji fun maren. Regavo bara iji fuba ebuon baru turain gavo baru fuon fum rotkurakma fu una va baru be jakma bara iji fun isema rene ebuon baru turam. Regavo baru erar fu una va bara iji bu abe unainva iji abeno iji fun isema rene ebuon bara turamno kiain. \s1 E iji bu ire kafo if ijia kuriamare vuak kuaivo ijin \p \v 33 Regavo madu e iji bu akai nijaidiavo bu kuai, Ja Godon if ijia kurame vuak kuaikva jab arek nika irerag ja kuainva iji ka refno kuainva jan fain. \v 34-35 Regavo na kuardiakrejo ni faif. Ja vuak ijeg kuaimokva jab e if ijeg kuriame vuak kuaik. Jab varur gufefuon if ijia ga moik igefuon ire kafobuon if ijia kuriame vuak kuaik. Ijefuon maiji varur gufi God fu ijia fino ga moikigi diak fuon iji fu igia kore fino. Regavo jab mai Jerusarem kurak ijefuon maiji mai iji fu God Kin ka ikin ijefuon ar. \v 36 Regavo madu jab nigen jon ijia kanakanaknum kuaik ijefuon maiji ja daro bado ja izeg nigen jau jon kiaga bu abaiki ga kazin tavuakfuon. \v 37 Ijefuon a vuak kuaiga e bu kua, Vuak iji abe ma kuaimno kuakva ni keno kia. Regavo a vierafega a kufuimega ni bano kiamne. Regavo a feme una madu vuak kafo buin ijia vierafene kuaimon iji a Setanri vierafe vajaga a iji dab kuaimno kiain. \s1 Una efroin rekuai vierafejo ijin \r (Ruk 6:29-30) \p \v 38 Jesu fu ijeg kuardiame kia, E iji bu vuak akai nijaidiavo bu kuardiame kia, Ja e be fu on ise rega asik una roib ise reno kuaiva iji jan fain. \v 39 Regavo na kuardiakrejo ni faif. E kafo bu jon ise rekva jab una roib bu ise rek. Ijefuon e be erar fu keko sano on maink ijia kanakma ni areke fu una madu roin ijia kana. \v 40 Regavo madu fu set on a mon ukakbe ijia kimenma iji abekafa fu uri a aferda dab kot rekma ni madu ugon on ma iji a azan abesmo iji a mon bomana kimenma iji abe ma. \v 41 Regavo madu ebe fu a kuriaireme kua, In nun guri abe samaij gafia miemne kuakma ni abe biom va aibe ijia ma. \v 42 Regavo e be fu ro ire kafofuon kuakma ni zinunba abe ma. Regavo fu kuak ire on iji mie na vaikin una abe mamne kuakma ni oimarknum abe maga fu va. \s1 E ani iji oijmiakfuon ijin \r (Ruk 6:27-28, 32-36) \p \v 43 Jesu fu ijeg kuardiame kia, E iji bu vuak akai nijaidiavo bu kuardiame kia, Kaifjon ma ijesugin oijmiagavo e ani jon iji ka ziegafiavno kuainva iji jan fain. \v 44 Regavo na kuardiakrejo ni faif. E ani jon iji amarigia oijmiavo e iji bu jon ise rejknum vajai fian vajiavo iji ni buon sirimamef. \v 45 Ja ijegrenki ja una God Asoijon varur gufia fino ijefuon afijaf rekfuon. Ijefuon maiji fur veni iji kuaga fu e ise ga ma iji oijo ijiebuon azan ijia sanafiako bu oij. Regavo madu fu ve iji kuaga fu e ise ga ma kegoijo ijiebuon dam. \v 46 Regavo ja uri e iji bu ja oijmiavo ijesugin oijmiakva iji God fu irerafuon unam ma kafo jon rediak? Unam iji bu e ise takes abeoijo ijieb ijeg kegoijo. \v 47 Regavo ja uri kaifjon ja vierafenva ijesugin anadiavo iji ja unam mukor sumakin kafo kege una e roin nijaidiavo bakin. Regavo unam ijeg kegoijo iji bu e iji God ma vierafenva bakin ijieb ijeg kegoijo. \v 48 Ijefuon jak nika maturaime unam ma ijesugin keof. Ijefuon maiji Asoijon varur gufia fino iji fuka maturainma ijefuon jak nika ijeg amarigia e roin oijmiaknum kariofno kiain. \c 6 \s1 E sinuom bakin ifejdiavo ijin \p \v 1 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja ik jon ma iji ja reoijo ijia jab vierafero bu eb kam arorduovoro uri e nifak ijia aroikarame ik reoijo. Regavo ja ijeg kegokva God Asoijon varur gufia fino iji fuba unam ma kafo jon rek. \v 2 Ijefuon ja e ire bakin iji ire kafo vajiakva jab aramame e nifak ijia vajiak. Regavo ja ifejdiakuai vierafekva ni isuar sauime ifejdiaf. Regavo jab uri e iji bu unam ijia ga ar e bu afuivo ijia vuak ijia mareoijo iji matiavo. E ijegreoijo iji bu kuai, Are e garieb no kam arorduovoro bu ijefuon ijeg reoij ga na igi kuardiakrejo faif. E ijeg kegoijo iji bun ema ijieb siban arordiav. Ijefuon God fu irerafuon una vef unam ma kafo e ijekin ijiebuon rediak. \v 3 Regavo ja oine e zazaikin ijekin iji ifejdiakva iji nika sauime ifejdiaikin kaifjon jana besum oijo iji bu irerag ja rejo iji buba giame vierafekfuon. \v 4 Ja isuar ijeg sauime rekin God Asoijon fu unam sauivkin ja rejo iji giakma fu rad vef ijefuon unam ma kafo jon rediakno kiain. \s1 Izeg Godon sirimamekfuon ijin \r (Ruk 11:2-4) \p \v 5 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja oine Godon sirimamekva jab e i kufuikin iji matiame buonak sirimamek. Bu tavan bog Godon ar ijia arume vierafero are eb faivoro buka uri arir ireme jaoijmana sirimamej. Regavo madu buka usem makaf ijia ijeg vierafeoknum sirimameoij. Regavo na kuardiakrejo ni faif. E iji ijeg kegoijo iji bun ema ijieb siban arordiav. Ijefuon God fu irerafuon rad una unam ma kafo vef ijefuon buon rediakma bakin. \v 6 Ijefuon ja oine sirimamekva jab buonak vak. Regavo nin isuar jonkua va ar guf jon ijia arume vien kam bijume ijia karine Asoijon iji e bu gavo bakin ijefuon sirimamef. Ja ijegrenki Asoijon fu iji ja sauim sirimameko fu giamo iji fu unam ma kafo jon rediak. \p \v 7 Regavo ja oine sirimamekva jab e God ba ma vierafejo iji matiame buon ma bakin iji bu kukma sirimamejo ijeg sirimamek. Bu vierafero bu ijeg jaoijmana sirimamega God fuka faikro bu ijeg vierafen. \v 8 Ijefuon jab bu rejo ijeg kegoijo ijefuon maiji Asoijon iji fu irerag ja fu kuakuai vierafenva iji fun usuibe giame vierafen. \v 9 Regavo ja sirimamekva ni ijeg sirimamef. \q1 God Asoinuvuon kaf gufi samuamo. No if on akaij iji aroiken. \q1 \v 10 No vierafega a ro oinuvuon igi samuaguokfuon. No vierafega izeg varur gufia bu rejo ijeg e moikigia karinva iji bu irerag a vierafeno ijia keok. \q1 \v 11 Ivia duok no nakikmazak iokfuon iji vajuo. \q1 \v 12 Regavo ni izeg e kafobuon ise iji no giame arevo ijeg ni ise nuvuon guome are. \q1 \v 13 Regavo ab no aferduome una unam ise ijia biesuok. Regavo ni ifejduoga no kaven ise Setanon daro ijia no karioijo iji no areme vak. \p \v 14 Jesu fu ijeg sirimame nijaidiame kia, Ja ebuon ise giame arekva God Asoijon kaf gufia fino iji fuk ise jon fu giame arek. \v 15 Regavo ja ebuon ise iji jaba giame arekva God Asoijon kaf gufia fino iji fu ise jon ja renva iji fuba giame arekno kiain. \s1 Duok karovo ijin \p \v 16 Fu ijeg kuardiame areme kia, Ja oine duok kafo karokuai vierafekva jab uri e i kufuikin bu kegoijo ijeg rejo. Bu kuai are e roib giakuai bu usem e nifak ijia buka vasia abenva igeg oij. Regavo na igi kuardiakrejo faif. E iji bu ijeg kegoijo iji bun ema ijieb siban iji giame arordiav. Ijefuon God fu irerafuon una bu kam arordiakma bakin. \v 17-18 Ijefuon ja ire kafo ijeg karokva nin dazme do ruaime nigen bijame oimarknum of. Ja ijegrenki e roin buba ire iji ja karomoijo iji giame vierafekfuon. Regavo fun God Asoijon kaf gufia fino ijar fuonkua unam iji ja jonkua isuar vierafene reoijo iji giakma fu ire ma kafo jon rekfuon. \s1 E iji bu moikigia mon ga sinuom ijia zaraivo ijin \r (Ruk 12:33-34) \p \v 19 Regavo madu igia faif. Jab moik igefuon sinuom ga mon uruvana kege karik. Ijefuon maiji sinuom mukor fok rad buka muture ga ire farat ijieb ufuseknum vo dedirik revo madu buka e niekib niesak. \v 20 Ijefuon sinuom moik igefuon iji ja uruvana vierafejo iji arega una varur gufefuon sinuom ijieb uruvana vierafeknum ijefuon ikre. Sinuom iji bu ire farat buba ufuse vo madu buba dedirime iserek. Regavo madu e niekin buba arume niesa ga buba muture ga bujame iserek. \v 21 Ijefuon tavan bog nika oijon iji fu izer ire jon bu naoivo ijia naoikfuon. \p \v 22 Regavo madu igia faif. Niom jon iji fu vajai jon fok ijefuon rait igekin. Ijefuon niom jon iji fu makma vajai jon fok fu mukor sanakfuon. \v 23 Regavo niom jon fu ise iji ja vierafejo ijar okurakma vajai jon fok iji fuka nakikfuon. Ijefuon vajai jon fok ijefuon sanainma iji fu garekma iji fuka mukor nakido ja izeg una giriesame unam ma iji ja abekfuon iji nisaikva bakin. \s1 Godon ikreknum ga monfuon ikrejo ijin \r (Ruk 16:13; 12:22-31) \p \v 24 Regavo madu igia faif. E besum fu izeg uri oifuon fok ijekma e mamkanuk nokarok (2) ijiebuon ikrekma bakin. Regavo fu ikrekma iji fu e be fuka mukor oijmagavo una be iji fuba mukor ifejdak. Regavo madu tavan bog e be iji fuka amarigia fuifuon ikreknum igak gavo una e be iji fum ni iken gaok. Ijefuon ja moik igefuon sinuom ijiga mon iji uruvana oijmiaknum vierafekva iji ja izeg una amarigia God igame tavan bog fuifuon ikrekva bakin. \p \v 25 Ijefuon na igi kuardiakrejo ni mukoi faif. Jab tavan bog uri vajai surif ijefuon duok ga do ja ik ga ugon ja sakfuon iji uruvana vierafeok. Ijefuon maiji duok ijiga sinuom iji bu ikin bakin. Regavo vajai jon ijiga jon ja karivakfuon ijar fuka ma ire bomana ijefuon ja ijar bomana vierafekfuon. \v 26 Regavo madu nin um ukakna gufi bu oijo iji giaf. Buiji bu ire uij abejknum ga kanafui navo bakin ga fun Asoijon varur gufia fino ijar bu fuka amarigia samuagdiam. Regavo jaiji ja um iji God fu oijmiamo ijekin bakin ijefuon maiji jaiji ja Godon nifak ijia jaka ma ikin. \v 27 Ijefuon erar fu vajai surif ijefuon ire iji uruvana vierafeoino iji fu juaivasia fuon iji abe biom jiamana abedeme fivakma bakin. \p \v 28 Regavo madu jab karine ugon ja sakfuon ga kekfuon ijefuon uruvana vierafek. Regavo madu ni sinar tarar gamia irenva iji giaf. Buiji bu ikrene koikbuon ugon buon bu savo iji amariavo bakin ga bum ijia ireme ni buon ka mukor iji irav. \v 29 Regavo igia faif. E bomana moik samuamo ga ka sinuom zarainma be e Soromon fuka ugon uruvana ni mukor kafokafo iji ken. Regavo ugon ni mukor fuon iji bu sinar ijiebuon ni kafokafo bu iravo ijar ugon ni iji fuka ma asidiain. \v 30 Regavo madu igia faif. Garas iji bu ivia ijia irega e bu giav revo niar bu karajavori bun naoime barev. Ire garas iji buka ire ukakna ga God fuka vek bu samuagdiam. Ijefuon e guri ka ma vierafeoijo bakin gurie jaiji ja garas ijekin bano oifian ja abeoijo iji aref. God ja fuka ma amarigia samuagdiam ijefuon jaka fu ma vierafekfuon. \p \v 31 Regavo jab uri duok ga do ga sinuom ijiebuon kari uruvana igia vierafero note izia ire fok karekro karine ijeg vierafek. \v 32 Unam ijeg ja karine sinuom ga duok ga do ijiebuon uruvana vierafeoijo iji bu e iji God ma vierafejo bakin ijieb ijeg rejo. Regavo jaiji fu Asoijon varur gufia fino iji fu irerag fok ja kege karivakfuon iji fun amur giame vierafen. \v 33 Ijefuon ni izeg God fu oijon iji samuagdiakfuon iji bomana vierafe vo unam fuon ma iji fu vierafenma ijar abe amur vierafene keof. Ja ijegrejknum kariokva fur koikfuon una madu ire iji ja kege karivakfuon iji kafo ifejdiak. \v 34 Ijefuon afikin niarfuon iji jab karine uruvana vierafek. Ijefuon maiji fu God Asoijon ijar afikin niar ja abekfuon iji fur ifejdiak. Ijefuon ni isuar oij asusame afikin iji fu tavan kafokafo ijia roko iji besubesum giaknum kariofno kiain. \c 7 \s1 E kafobuon ise iji giame kuaivo ijin \r (Ruk 6:37-38, 41-42) \p \v 1 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja e kafobuon ise iji jaba giame kuaikva God fuba vef ise jon iji giame una ijefuon kiak. \v 2 Ijefuon maiji God fu unam izeg ja e kafobuon ise iji giame kuaivo ijeg fu vef ise jon iji giame una ijefuon kiak. Regavo madu unam izeg ja una e roin ijiebuon ja rejo God fu una vef ja ijeg rediak. \v 3 Ijefuon a irerafuon uviaion ijefuon kafut ukakbe fu ni fuon ijia namo iji game kuagavo una kafut bomana iji fu ni on iji namo iji aba gam? \v 4-5 A ni on kafut iji fu vek ijia namo iji a izeg una uviaion kua, Uviainu ro na ni kafut guraiji sadainma iji kedavno kuak. E guri ka iti kufuikin gure amur ni on ijia kafut bomana iji sadainma iji ke akorme ni ijar una kafut ukakbe iji fu uviaion ijefuon ni ijia namo iji game ke akozemne. A ni on kafut iji aba ke akozekma ab una uviaion ijefuon iji game kuaik. \p \v 6 Regavo na kuardiainva ijeg jab Godon vuak akaij iji abe va e iji bu vuak ma iji faikuai uzavo ijin kuardiak. E iji bu ire mon igi bu kege maf iji vajiavo igekin. Maf iji bu ire mon iji kege irerag abekfuon iji bu vierafenva bado bu kam datuaik. Ijegvo jaba mukor giaknum vuak nun ma iji abe va e iji buba oimarknum faikuai vierafenva iji kuardiakva buka uzak. Buka ada bijume una vuak jon bu ke karoime una buon ijia kuardiaknum kam kania arafiriakno kiain. \s1 Ire kafofuon God kuardavo ijin \r (Ruk 11:9-13) \p \v 7 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja ire kafo vierafekva nika Asoijon varur gufia fino iji kuardaf. Ja kuardakva fu irerag ja kuavo iji fuka vajiak. Regavo ja ire be nisaikva nika giriesame magaga nisaikva God fu nijaidiaga ja gak. Regavo madu ja ire kafo vierafene ar fuon vien ijia kanakanakva fu vien dajame ifejdiak. \v 8 Ijefuon maiji eraneb ja God tavan bog ire kafofuon kuavo iji ja karekfuon. Regavo eraneb ja nisaikva ja giak. Regavo madu eraneb ja vien ijia kanakanavo iji fu vien dajame ifejdiak. \v 9 Regavo igia faif. A ebe erar farifon iji fu iro fuon kuakma abe una mun abe mak? \v 10 Regavo fu kijumfuon kuakma abe una tabar abe mak? Iji fuka ma bakin. \v 11 Jaiji ja e ise rejo ga amjon bu ijeg ire kafofuon kiakva jaka uri ire ma iji bu kiavo iji kam vajiakfuon. Ijegvo Asoijon iji varur gufia fino iji fu eraneb bu kuakva fu ire ma iji vajiak. \p \v 12 Regavo ja e kiaga bu joifuon ire kafo rediakva iji ni jasik una vef buifuon izeg bu joifuon renva ijeg rediakfuon. Ijefuon maiji akaij iji e Mosis ga e Godon vuak vierafene kuaivo bu usuibe isoinva iji no ijeg kegokuai bu ijefuon isoinvano kiain. \s1 Unam ukak iji no ar God fu samuamo ijia vakfuon ijin \r (Ruk 13:24) \p \v 13-14 Jesu fu e vuak fuon faivo iji vuak kuardia vake kia, Ja unam ma iji ma karivako iji abekuai vierafekva ni vien ukak ijia aru vaf. Regavo unam iji fuka ma ukakbe ijefuon bu e sibank ijia vak. Regavo unam iji bu ar zuarunam ijia vako iji fuka ma bomana ijefuon e uruvana buka ijia vakno kiain. \s1 Jesu in iji sunin kirainma ijia bijame kuainma ijin \r (Ruk 6:43-44) \p \v 15 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja okva ni e i kufuikin iji bu vuak nun abe kuaimoijo iji mukor giaknum of. Bu ja karinva ijia roko iji buka e ma ga mukoi kego igekin. Regavo oibuon ijia izeg bu vierafeoijo iji buka siroij kuriai igekin. Bu jon ja ma vierafejo iji kam arafiriakuai reoij. \v 16 Regavo izeg ja bu ma vierafekfuon iji ja unam buon bu kegoijo ijia giakfuon. Regavo igia faif. In ifuor iji fube manine sunin ma iji bu ijo iji kirak? Regavo madu ja vierafe ufien ise gurogino kuavo juar ijia irenva iji bube sunin ma iji e bu ijo iji kirak? Iji fuka bakin. \v 17-18 Regavo in mukor iji fuka manine sunin fuon ka mukor ijesugin kirak vevo fuba sunin ise ijekma kirak. Regavo in ise iji fuba sunin ise kiraknum ga sunin ma iji kirak. \v 19 Ijefuon in iji bu ireme sunin ma iji ba kiravo iji bu ufu karose mian jaga fu ijia nai barek. \v 20 Ijefuon e i kufuikin iji bu vuak nun abe kuaimoijo iji ja unam buon iji bu kegoijo ja ijia giame vierafek. \p \v 21 Regavo igia faif. E fok bu na kie, E Bomanakono kiev. Regavo na vierafega e fok buka una e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijia buna mazikva bakin. Regavo bun e iji bu Asoinun iji varur gufia fino ijefuon ik iji fu vierafeno iji reoijo ijieb Godon e ijiena mazik. \v 22 Regavo vake tavan ka bomana ijia e uruvana bu uri kiek, E Bomana no if on ijia Godon vuak abe e kuardiainvano kiek. Regavo madu bu kiek no if on ijia kaven ise rotkuriaknum unam sumakin kafo renvano kiek. \v 23 Areme na uri samakaf kiak, E guri ka God igavo bakin gurie, Jaiji naka ba vierafenvano gareg vafno kiak. \s1 E ar savo nokarok (2) ijia bijame kuardiainma ijin \r (Ruk 6:47-49) \p \v 24 Ijefuon igia faif. Eraneb bu vuak nun igi mukor faime igiavo iji bu e iji fu mukor vierafeknum ar fuon iji munuag azan ijia sainma ijekin. \v 25 Fu munuag azan ijia ar same arekoga ve dame do firame ar iji abekafa arafirikoga buibur bomana ufime ar iji aben. Regavo ar iji fuba tuame bujain gavo fuka giremanin. Ijefuon maiji e iji ar fuon iji fuka munuag ka gigikin ijefuon azan ijia sain. \p \v 26 Regavo e fok eraneb bu vuak nun igi faime ba mimatavo iji bu e iji fuba mukor vierafene ar fuon iji abe jier azan ijia sainma ijekin. \v 27 E iji fu ar fuon jier azan ijia same areko ve buikma dame uri do firain. Fu firame keko ar iji bijamga fuka tua dijeme bujase iserenmano kiain. \v 28 Jesu fu vuak fok ijeg kuardiame barekoga e fok ijia karinva iji bu vuak fuon iji faiva buka oiserdiain. \v 29 Ijefuon maiji fu ebuon vuak akai nijaidiavo ijekin iji fu bakin gavo fuka e daro bomana abenma igeg nijaidiain. \c 8 \s1 Jesu e adam refrosi abenma iji amardainma ijin \r (Mak 1:40-45; Ruk 5:12-16) \p \v 1 Ijegreare Jesu fun e iji funa oijo ijiena uruor iji areme una ari vako e ka uruvana bun uri fu jain. \v 2 Bu ijeg ja vako ijia e be adam kasi igekin bu kua refrosi kuavo iji abenma ijar kekome Jesu vako ijia ruain. Fu ijia keko ato same kua, E Bomana a oimarkma ni vajai nun igi amardiega na una madiemno kuain. \p \v 3 Fu ijeg kuamga Jesu fu imut akozme niriaknum kua, Na amardakro vierafenvano kuain. Fu ijeg kuardako ve ijia adam refrosi iji fu bakiten. \v 4 Jesu fu uri kua, Ab va e kafo irerag na on renva iji kuardiagavo nin amur va e God isuf baroidamon iji vajat on iji abe fu nijai. Areme ni ire kafo kege e Mosison akaij iji fu kuainma ijeg una God isuf baroga e bu ijia game vierafero adam on iji fun barenmaro bu ijeg vierafekno kuain. \s1 Jesu fu e Romkobuon e bomana ijefuon e ikreno iji amardainma ijin \r (Ruk 7:1-10) \p \v 5-6 Ijegreare tavan be Jesu fun roke ar Kafoniam kekomga e Romkobuon e bomana be ijia fino ijar kekome fu bien. Fu vierafega Jesu fuka fu ifejdakro fu ijeg vierafen. Ijefuon fu keko Jesu dab soisoime kua, E Bomana enun ik reno be fu adam bomana abene fuka vajai gareme ar gafia nam. Regavo fuka vajai fian bomana abene isejavaimno kuain. \v 7 Fu ijeg kuardamga Jesu fu kua, Iji fun mardo na vua amardaga fu una maikno kuain. \p \v 8 Jesu fu ijeg kuardamga e iji fu kua, E Bomana na e ma bado a ar nun ijia aba vuak. Regavo nin ir on ijia kuaike enun ik reno iji fu una maimne. Na ma vierafega a vuak irerag ir on ijia kuaikma ire iji fuka rek. \v 9 Ijefuon maiji nak na enun mamkanuk vuak irerag bu kuardievo na ijia kegoijo. Regavo madu e bijaivo roin bu rotit nun ijia ikrejo. Ijefuon na e be kua vakne kuakva fu vak. Regavo na be kua rokne kuakva fu ruak. Regavo na una enun ikreno iji be kua ire igi rene kuakva fu rekno kuain. \p \v 10 E iji fu ijeg kuardamga Jesu fu vuak ijin faima fuka uruvana igia oiseren. Ijefuon fu una dakaroim e iji bu fu ja vako iji kia, Na ar Isrer guf igia e kafo bu e igi fu ma vierafenma ijeg ma vierafenva iji kafo naka ba giain. \v 11 Regavo naka ma kuardiavo igia faif. Bu e Jius ijesugin bakigavo buka e uifarif kafokafo ar iror fok igi tavan ajiemo ga koino ijia e ma vierafejo uruvana e igekin iji bu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena mazikfuon. Bu e Eburam ga Aisek ga Jekaf ijiena fata ijia karine duok ik. \v 12 Regavo e Eburamon uifarif iji bu vierafega bu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum karine duok ikfuon iji God fu rotkuriaga bu usek. Bu usem makaf nakinman ijia niraime ubai jakinamikno kiain. \v 13 Jesu fu ijeg kuardiame una e iji kua, A na ma vierafenma ijefuon irerag a kuardienma iji na ifejdakno ni una vakne kuain. Jesu fu e iji ijeg kuardamga efuon ikreno iji fu ve ijia una main. \s1 Jesu e uruvana amardiamga bu una madiainva ijin \r (Mak 1:29-34; Ruk 4:38-41) \p \v 14 Areme Jesu fu e Fitan ar ijia aru vagak Fitan barak ijefuon asiej iji fu vajai vuaturiga fu ijia nam. \v 15 Fu ijia namga Jesu fu arume imut kega vajai vuat iji urino iji fun baren. Fun baremga bara iji fu uri duok vajiaknum bu samuagdiain. \v 16 Areme tavan fun nakisrenma ijia e uruvana bun uri e iji bu kaven ise ninarukiainva ijin aferdiame Jesuon ruain. Bu rokga Jesu fu kaven ise iji kuriaireme kiamga bu e iji areme usem vaknum e uruvana adam abejo iji amardiamga bu una madiain. \v 17 Jesu fu ijegrega vuak iji Aisaia e Godon vuak vierafene kuaimon fu usuibe kuainma iji fuka ijekma aresren. Regavo vuak iji fu ijeg isoime kuai. \q1 Fu koikfuon adam nuvuon fok kafokafo fur kiaga bu barekno kuain. \s1 E iji bu Jesuon diak makai ijia jakuai vierafejo ijin \r (Ruk 9:57-62) \p \v 18 Areme tavan be Jesu fu giak buka e uruvana fu fino ijia zaraivga fu giain. Ijefuon fu uri e vuak fuon faivo iji kiamga bun uri do iji daturaiko nafuinma iji vajame gara vain. \v 19 Bun ik vakrejo ijia e vuak akai nijaidiamon be fu roke Jesu fino ijia kekoin. Fu kekome Jesu kuai, E nijaidiamon nan samuaido a izia vakma na osik ijia vakno kuain. \v 20 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kua, Iji a ma kuaim ga igia fai. Siroij taraiko foksno kuavo ijiga um iji bu mako ga nait buon bu amarenva bu ijia kariknum oijo. Regavo ema igiebuon farif igi naiji na ar nun na ijia fiknum ga nai fu madiega na una uri ik reokfuon iji na bano kuain. \p \v 21 Fu ijeg kuardakoga e vuak fuon faimo be fuk kekome Jesu kuai, E Bomana na a jakafie vierafen. Regavo ni areke na va asoinun samua fu guaga na abe mako rume una javno kuain. \v 22 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kua, E iji ba Godon vuak faivo iji bun aoinva igekin ijefuon nin are bur e iji aoivo iji kege mako ruf. Regavo aiji ani uri na jajiemne kuain. \s1 Jesu buibur iji kuamga fu arenma ijin \r (Mak 4:35-41; Ruk 8:22-25) \p \v 23 Areme Jesu fun vanag be ijia ajiemgame e vuak fuon faivo iji bun funa ijia ajien. \v 24 Bu ijia ajiekoga migegare buibur ka bomana ijar ijia ufikok do iji fuka firame foikoga vanag iji dab dakaroikafa ren. Regavo Jesu fuiji fun ni nain. \v 25 Buibur iji fu ijegrega e vuak fuon faivo iji bu uri Jesu saknum kua, E Bomana noiji noka aoikuai rejno ifejduomne kuain. \p \v 26 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, E guri ka ba bomana ma vierafejo gurie jaiji ja irerafuon juvno kiain. Fu ijeg kuardiame uri buibur ijiga do iji firame foino iji ir fuon ijia kuriaireme bijuin. Fu bijumga do ijiga buibur iji bun ijia arekogame do iji fun una izeg ur fu nainma ijeg nain. \v 27 Fu ijegrega e vanag ijia karinva iji bu ire iji renma ijin gava buka oiserdiain. Buka oiserdiamga bu uri bui kuai, E iji fu e izekido fu buibur ijiga saof guri bijukuriamga buka fu igainvano kuain. \s1 Jesu fu e nokarok (2) kaven ise ijieb ninarukiainva iji karauniainma ijin \r (Mak 5:1-20; Ruk 8:26-39) \p \v 28 Areme Jesu fu vake moik Gadara do gara ijia kekoin. Fu ijia kekomga e nokarok (2) kaven ise ijieb ninarukiainva ijieb munua tit iji bu e aoiga bu ke uniavo ijia usem ruain. E nokarok (2) iji buka e ise ga ka e darokin ijefuon e bu ar iji bu karijo samaij ijia bu vako bakin. \v 29 Ijefuon bu Jesu vakga bu uri biumame kume, Godon Farif gafe a noiji a kege irerag abekafa vierafen. Iviakma tavan igi fu tavan ma bakin ijefuon ab no kege arafiruomno kumen. \p \v 30 Regavo ar iji bu irenva samaij ijia buka maf uruvana ijia kunuimoij. \v 31 Ijefuon kaven ise nokarok (2) iji bun uri Jesu soisoime kua, E-e ni kuoga no usem maf gafi ajiemdiavno kuain. \v 32 Ijefuon Jesu fu uri kia, Ja iviakma e iji areme usem vafno kiain. Fu ijeg kiamga kaven ise iji bun e nokarok (2) iji areme usem maf iji ajiemdiain. Bu usem ajiemdiavga migegare maf iji bun subinai uruor ka ise ijia arime do ijia urame do ine aoim baren. \p \v 33-34 Maf iji bu ijegrejga e iji maf samuagdiavo bu ire iji renma iji game bun subinai una mai bomana ijia vain. Bu va gafia useme ire iji renma ijin e fok kuardiain. Bu maf iji bu renva iji kuardiame madu uri e nokarok (2) iji bu kaven ise ijieb bu kam ninarukiavo iji izeg bu renva iji kuardiain. Ijefuon e fok mai guf ijia karinva iji bun uri Jesu biekuai useme vain. Bu usem va Jesu bieme uri soisoime kuavga fu mai iji areme una ar be ijia vain. \c 9 \s1 Jesu fu e vajai garenma iji amarenma ijin \r (Mak 2:1-12; Ruk 5:17-26) \p \v 1 Areme Jesu fun vanag abe do iji vajame una gara ar fuon ijia vain. \v 2 Fu ijia vakga e roin bu e vajai garenma iji dab fata ijia uname abe fuon ruain. Bu afeme fuon rokga Jesu fu uri izeg e iji bu fu ma vierafenva iji giain. Ijefuon fu uri e iji kua, Farinu a mamoimo ijia giriesamne. Ise on iji nan game arenvano kuain. \v 3 Jesu fu ijegrega e vuak akai nijaidiavo roin bu iji game una isuar bui kuai, E iji erar fu God asikro fu vuak ijeg kuaimno kuain. \v 4 Bu ijeg isuar karine bui kuaivga fun giame uri kia, Ja irerafuon isema vierafene karine kuaiv? \v 5 Ja vierafega naba e igi kuaga fu suf fuon kara tuame uri vak? Nabe kuak ise on iji nan game arenvano kuak. Vuak nokarok (2) iji na izar e guri kuardaga ja ijia gieme na ma vierafekfuon? \v 6 Ja naba ma vierafejo ijefuon na nijaidiaga ja ijia game ma vierafek. Ja ijia vierafero Emabuon Farif igi na daro abedo na moikigia ebuon ise iji na giame arevro ja ijeg vierafek. Fu ijeg kuardiame uri e vajai garenma iji kuai, Ni uri suf on iji kara tuame ar vakne kuain. \v 7 Fu ijeg kuamga e iji fu uri suf fuon iji karatuame fun ar vain. \v 8 Fun vako e fok bu iji gava buka dejufdiamga bu uri God dab aroin. Ijefuon maiji God fu e moikigia oijo iji daro miaga bu ire sumakin ijekin iji rej. \s1 Jesu izeg fu Metiu kumenma ijin \r (Mak 2:13-17; Ruk 5:27-32) \p \v 9 Ijegreare Jesu fun ar iji areme vako ijia fu e Metiu e takes abeoinon iji bien. Fu ar fu fine ikreno ijia bieme kua, Ik on iji a reno iji areme na jajiemne kuain. Jesu fu ijeg kuamga Metiu fun ve ijia uri ire iji fu reno iji fuka ijia areme uri Jesu jame vain. \v 10 Ijegrene rad Jesu fun va e Metiun ar ijia kekome fusik fine duok in. Fu ijia fusik duok ikogame e takes abesvo ijiga e ise reoijo uruvana bu usem Jesuga e vuak fuon faivo ijiena karine besum duok in. \v 11 Bu ijegrejga e Ferisis roin bu giame una e Jesuon vuak faivo iji kia, Ja ejon e vuak nijaidiamon iji fu irerafuon e takes abejo ijiga e ise reoijo ijiena duok ino kiain. \p \v 12 Bu ijeg kuardiavga Jesu fun faime uri vuak be ijeg bijame kia, E adam bakin iji fuba e adam giamo iji vierafek ijefuon maiji fu adam bakin. Regavo fu e adagin ijar e adam giamo iji kuaga fu ifejdaga adam fuon fu una maik. \v 13 Ijegvo ni e Osea vuak be fu usuibe kuainma iji nisaim dame vuak ma iji gaf. Regavo vuak iji bu ijeg isoime kuai, \q1 Naiji e bu fanuf ijia kania isuf baroijo iji na bomana vierafejo bakin. Regavo na e iji bu una kai kafobuon oifian abejo ijar naka bomana vierafejno kuain. \m Ijefuon na ruainva iji na e iji bu maturainva ijiebuon ruainva bakin. Regavo na e iji bu ise reoijo iji karauniakro ruainvano kiain. \s1 Bu duok karovo ijefuon duna Jesu kuainva ijin \r (Mak 2:18-22; Ruk 5:33-39) \p \v 14 Areme Jon e do ruardiamo ijefuon e vuak fuon faivo iji bu roke Jesu fino ijia useme kua, Noiji e Ferisis ijiena tavan uruvana no duok karovo. Regavo eon vuak faivo iji buba ijeg duok karov revo buka duok ijno kuain. \p \v 15 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Tavan iji barubara bu sanamikuai duok ijo ijia e baru iji fu ijia fike bu e ruainva iji kia bu ire karome karine una oifiaigma vakva bakin. Buka oimarknum karine besum duok ik. Regavo buson rad tavan be baru iji fu bara iji afeme ai be vakma ijia e iji bu ijiason buifuon oifian abene duok karokno kiain. Unam besum ijegvo naiji na e iji fu bara abekreno igekin ijefuon na vek e vuak nun faivo iji buna fioijo ijia no besum oimarknum duok besum ik. Regavo tavan rad e ani nun iji bu na aferdiefe kaniga na guakva ijia bu nuifuon oifian abene duok karokno kiain. \p \v 16 Jesu fu ijeg kuardiame uri vuak be izeg e Ferisis ijiebuon unam usuikor ijiga unam fuon iviamkor iji buba kege besum arunamikfuon ijefuon bijame kuardiain. Fu kia, E be fu erar ugon iviamkor be abe una usuikor ijekma sigukma bakin. Ijefuon maiji fu ijegrekma ugon usuikor iji fuka bomana bujakno kiain. \v 17 Unam besum ijegvo fu erar vuain iviamkor iji abe una kamuij usuikor iji bu fanuf surif ijia amarenva ijia usekma bakin. Regavo fu ijegrekma kamuij usuikor iji fuka sisuikene bujaga vuain iviamkor iji fuk fuka usekma iji ire nokarok (2) iji buka iserek. Ijefuon vuain iviamkor iji buka kege una kamuij iviamkor ijia usekin ire nokarok (2) iji buka markno kiain. \s1 Jesu fu bara ukak iji guainma ijiga bara iji adam abenma iji karauniainma ijin \r (Mak 5:21-43; Ruk 8:40-56) \p \v 18 Jesu fu vek vuak iji kuardiamo ijia e bomana be e Jiusbuon ar ukakna bu afuime vuak kuaivo iji samuamo iji fu roke ijia kekoin. Fu kekome Jesu manino nifak ijia atosame kua, Na kabainun iji iviakma fuka guain. Regavo na vierafega aka nosik vaikin a imut on ijia vajai fuon iji niriaga fu una uri oino kuain. \v 19 Ijefuon Jesu fun uri fusik vako e vuak fuon faivo iji bu uri buna vain. \p \v 20-21 Regavo bara be fu ijia buna vako iji fu ise fi roke fun juaivasia tuer (12) ijeg baren. Regavo kavuan iji arimo iji fuba baren. Bara iji fu Jesuon nuon ijia ja vaknum vierafero fu Jesuon ugon buin ijia niriakma adam fuon fuka barekro fu ijeg vierafene uri ugon buin ijia niriain. \v 22 Bara iji fu ijegreko Jesu fun faime una dakaroim kua, Kabainu gufe a jumo iji arega giriesamne. On a ma vierafenma ijar adam on iji fun mukor barenmano kuain. Fu ijeg kuardako migegare bara iji fun ijia una main. \p \v 23 Ijegreare Jesu fun e bomana ijefuon ar ijia aru vaga e uruvana bu ijia karine niraiknum mario foiknum ka uruvana irovajav. \v 24 Bu karine ijegrejga fu arume kia, Bara ukak iji fuba guain revo fum ninainmano ja niraivo arega ni usem makaf gafia vafno kiain. Jesu fu ijeg kuardiamga e fok bu uri fu dab varaimene kijdain. \v 25 Fun ijeg kiamga e fok bun usem makaf ijia vakga Jesu fun bara ukak iji namo ijia aru vain. Fu arume imut kega bara ukak iji gua namo iji fu una urin. \v 26 Fu ijegrega e fok ar mai samaij ijia karioinva bu ire sumakin iji renma iji fain. \s1 Jesu e ni zuriaigin nokarok (2) iji karauniainma ijin \p \v 27 Areme Jesu fun mai iji areme una ar be vakro vakgame e nizuriaigin nokarok (2) bu usem fu jame dab arafiri vain. E nokarok (2) iji bu ja vaknum kume, E Devidon uifarif gafe a no guoga oifiadaga ni ifejduomne kumen. \v 28 Ijegrene Jesu fun vake ar ijia kekome ijia aru vakgame e ni zuriaigin nokarok (2) iji buk bun ijia jame aru vain. Bu aru vakga fu uri kia, Ni jon iji na amardiaga bu una marek gavo jabe na ma vierafekno kiain. Fu ijeg kiamga bu una kua, E Bomana no ma vierafega a aresredo a ni nuvuon igi una amarduokno kuain. \p \v 29 Areme Jesu fun uri ni buon ijia niriakdiaknum kia, Jon izeg ja ma vierafenva ijar ni jon iji bu una naravno kiako ni buon iji bu ijia una narain. \v 30 Bun ni naraga Jesu fu kuriairene kia, Ja vakva e kafo ire iji na rediainva iji jab kuardiakno kiain. \v 31 Fu ijeg kuriaire gavo buka magaga Jesuon vuak iji dab ai mai samaij ijia karioinva ijia kuaime vain. \s1 Jesu e kaven ise ijar niroinma iji keunainma ijin \p \v 32 Ijegrene e nokarok (2) bun usem vakoga bu una madu e be afeme Jesuon ruain. Regavo e iji fu kaven ise ijar niroinma fu vuak kuaimon bakin. \v 33 Bu e iji afeme rokga Jesu fu migegare kaven ise iji kuamga fu e iji areme keko vako e iji fu ijia una vuak kuain. Fu una vuak kuaimga e fok buka oiserdiamga bu kuai, No usuibe ar Isrer igia ire ijekin be noka ba gainvano kuain. \v 34 Regavo e Ferisis roin bu kuai, E iji fu kaven ise ijiebuon e bomana ijefuon daro iji abenma ijefuon fu iji kaven ise iji kiaga bu i fuon iji faime usem vakno kuain. \s1 Jesu fu e ijiebuon oifian abenma ijin \p \v 35 Ijegrene Jesu fun ar besubesum Gareri guf ijia ura giaoknum va e Jiusbuon ar ukakna bu afuime vuak kuaivo ijia arume vuak nijaidiaoin. Fu ijegrejknum e iji vuak ma iji God fu izeg oibuon iji samuagdiamo ijefuon vuak iji kuardiain. Fu ijegreknum e iji bu kavek kafokafo abejo ijigam adam abejo iji amardiain. \v 36 Jesu fu ijegrejknum uri e uruvana bu unam kafokafo ijia oifiaigma oijo iji giama fuka bomana oifiain. Ijefuon maiji e iji buka unam kafokafo maf-sif iji bu e samuagdiamo bakin igeg buka oifian ga afikin abeoijo fu iji giain. \v 37 Ijefuon Jesu fu una dakaroim e vuak fuon faivo iji kia, Godon juar ijia ire iji na giamga buka uruvana duin. Regavo e iji bu juar iji masime ire ijin kanafum ar ma ijia nakfuon iji buka sibank. \v 38 Ijefuon uri sirimame God juar iji samuamo iji kuardaga fu una e juar ijia ikrekfuon iji kafo kega bu juar ijia ire iji masime una ar ma ijia nafno kiain. \c 10 \s1 E Jesuon vuak faivo e tuer (12) ijiebuon if ijin \r (Mak 3:13-19; Ruk 6:12-16) \p \v 1 Jesu fun e vuak fuon faivo tuer (12) iji kiamga bu rokga fu daro fuon iji miain. Fu daro iji bu abe kaven ise kiaga bu e iji areme vakfuon ga e adam abejo iji amardiakfuon iji miain. \v 2-3 Regavo e vuak fuon abe oijo tuer (12) if buon iji igin. Amur iji e Saimon e iji bu kua Fitano kuavo ijiga uviaifuon e Edru ijin ken. Areme ura nokarok (2) iji fu e Zebedin afijaf nokarok (2) no uviaiki e Jeims ko Jon ga ura e Firif ko Batoromiu iji ken. Areme ura e Tomas ko Metiu e iji takes karmo ijiga e Arfiason farif Jeims ko e Tadias iji ken. \v 4 Areme ura e Saimon e iji bu kua Serotno kuavo ijiga Judas e iji bu kua Iskariotno kuavo e iji fu Jesu abe una e ise rejo iji miainma ijin ken. \s1 E tuer (12) iji bu usem ikre vainva ijin \r (Mak 3:13-19; Ruk 6:12-16) \p \v 5 Jesu fu e tuer (12) e iji ik fuon rekfuon ijin kege ar guf ijia uniame vuak ijeg kuardiamga bu vain. Fu kia, Ja vakva jab e Jius bakin ijiebuon moik ijia vako revo madu e Sameriakobuon mai ijia kafo jab aru vak. \v 6 Regavo ja vakva nin e Isrerko iji bu maf-sif igeg sauime ka isema karioinva ijiebuon ar ijia vaf. \v 7 Va bu karinva ijia vuak igi kuardiame kia, Tavan iji God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fun samairenmano kiaf. \v 8 Ja va vuak iji kuardiaknum vo e adagin iji amardia bu una madiaknum vo e aoivo iji kia bu una urif. Regavo madu e iji bu adam refrosi abejo iji amardia bu una madiav. Regavo madu ni e iji bu kaven ise ijieb ninarukiainva ijin kuriaireme kiaga bu e iji areme usem vaf. Regavo igia faif. Daro nun igi na vajiainva iji ja mon kime kenva bakin. Ijefuon irerag ja va kegoijo iji jab una vef ijefuon ire kafo karekuai vierafek. \v 9 Regavo madu igia faif. Jab ire gord ga sirva ga mon kavuan kafo kege ok. \v 10 Regavo madu jab e iji bu ire kafofuon ninamivo iji matiame kamuij mamkanuk kege ok. Regavo jab ugon ja savo iji uruvana ke ok ga jab diak surif ja savo ga guduar ja bijuasamoijo iji kafo kege ok. Ijefuon maiji irerag fok e ikreoijo bu kekfuon iji bu e iji bu ifejdiavo ijieb samuagdiaknum ifejdiak. \p \v 11 Regavo madu igia faif. Ja oine mai mamkanuk kafo ijia vakva ni giamga e be erar fu ja oimardiaknum aferdiaga ni ijia funa karif. Ja ijia funa karine vo nin ar iji areme vaf. \v 12-13 Regavo ja gire be ijia ajiekva ni e ijia karinva iji mukor anadiame oimardiaf. Regavo ja ijia ajie vaga bu ja oimardiaknum aferdiaga ni ifejdiame sirimame God kuaga fu bu samuagdia. Regavo buba ijeg ja oimardiame aferdiaga jab sirimame God kuaga fu bu samuagdiamo. \v 14 Ja afuime ar guf ijia oga e buba ja oimardiame aferdiakva ni ar ga mai iji areme vaf. Regavo madu ni uri diak surif jon ja savo iji azome kuotuvat iji kaniaseme ni ar iji areme vaf. Ja ijegrekin e mai ijia karinva bu giame vierafero ja bu jan mukor magiainvaro bu ijeg vierafek. \v 15 Regavo vuak igi naka ma kuardiav, Tavan radkma iji God fu una moikigia e ise kegoijo iji kege mazim giakma ijia ar Sodom ko Gomora iji fum sibank kege arafiriaken. Regavo una e iji eraneb bu ja nuigafiavo iji fuka kam unam ise ijia arafiriaga bu vajai fian abek. \s1 Afikin kafokafo roko ijin \r (Mak 13:9-13; Ruk 21:12-17) \p \v 16 Regavo igia faif. Jaiji na um kukoro igeg kege e ise siroij kuriai e jakiavo igekin uf ijia uniaga ja vak. Ijefuon ja va ik reokva ni amarigia jon samuanamiknum oij asusame kabuaikabuaikin ik jon ma ijesugin reof. Regavo jab uri bijaiknum vo ire ise kafo rega bu ja kam arafiriak. \v 17 Regavo ja okva ni e iji mukor giaknum of. E iji buka oine ja tofdiame kam e kot faivo ijiebuon vakfuon. Regavo madu buka e Jiusbuon ar ukakna bu vuak kuaivo guf ijia fijiakfuon. \v 18 Regavo madu ja nuifuon ik reoijo ijefuon e bu ka ja tofdia kam e kin kafo ga e Romkobuon e mamkanuk ijiebuon vakfuon. Bu aferdia ijia vaga ja e mamkanuk iji abevo e Jius bakin ijiebuon nifak ijia ireme Godon vuak ma iji kuardiakfuon. \v 19-20 Bu ja ijeg tofdiame aferdia vaga jab uri oiserdiamo. Regavo madu jab vuak irerag ja bu kuardiakfuon iji ga madu izeg ja kuardiakva ijefuon oifian abek. Ja tavan ijekin iji biediavo ijia vuak irerag ja una bu kuardiakfuon iji jam jar vierafekva bakin. Regavo vuak iji fu Asoijon ijefuon Kaven Akai ijar vif vajiaga ja kuardiakfuon. \p \v 21 Regavo vake tavan iji e bu uri e nuifuon ikrejo iji kania bu aoivo ijia e buka uri uviaifijaf ga afijaf iji koikbuon kege una foris vajiaga bu kania bu aoik. Regavo madu am iji bu una karoime eofijaf iji koikbuon sivisaga foris bu va kania bu aoik. \v 22 Ja nuifuon ikrejo ijefuodo e fok buka ja ziegafiakfuon. Regavo eraneb bu giriesa magaga nuifuon ikre vake buin ijia usevo e iji God fu karauniak. \v 23 Regavo madu ja mai be ijia vaga e bu ja kaniaknum unam ise kafo jon rekva ni mai iji areme una be ijia vaf. Regavo igia faif. Mai fok ar Isrer guf ijia karioinva iji roin vuak nun jaba abe kuardiame barenva ijia Emabuon Farif igi na una ruakno kiain. \p \v 24 Jesu fu ijeg kuardiame vake kia, E iji fu sikur reno iji fu efuon fu nijaimo ijefuon nigen iji fu fur asinma bakin. Regavo madu e monfuon ikreno bakin iji fu e bomana fuon iji fu fur asikma bakin. \v 25 Ijefuon e iji fu sikur reno ijiga e iji fuba monfuon ikreno iji bu e mamkanuk buon matiame buonak kegokva iji fun marek. Regavo e iji na bu kiev aiji a Setan e kaven ise ijiebuon e bomanano kiev. Ijefuon bu E Bomana jon igi na bu izeg kiekva iji na vierafe ijefuon jak buka kam ma if ise ijia ifdiakfuon. \s1 E iji ja jukfuon ijin \r (Ruk 12:2-7) \p \v 26 Ijefuon e ise bu ire ise kafokafo jon rega jab giame juk. Ijefuon maiji unam ise buon fok kafokafo bu isuar nuriet reoijo iji rad God fu kege una e fok ijiebuon nifak ijia samafrega bu giak. \v 27 Regavo vuak irerag na naki kuardiavo iji ni jasik maza ijia useme dab e fok kuardiaf. Regavo vuak irerag no isuar nuvuonkua kuaimoinva iji nika abe useme ar iror fok kuardiame vaf. \v 28 Regavo jab e iji bu kaven jon iji buba kaniagavo bum vajai surif jon ijesugin kaniakrejo iji giame juk. Regavo e iji ja jukfuon iji nika God iji fu vajai surif abevo kaven iji kege mian iji tavan bog ijia naivako ijia kozega ja naoime barekfuon ijin juf. \v 29 Regavo igia faif. E bu um ukakna (um sfaro) roin kege una e kafobuon kimekva buka mon ukakna kafo kekfuon. Ijegvo God Asoijon iji fu fuon vierafenma ijia fu ire ka ukakna ijekin iji fu nuigafiamo bakin gavo fuka oijmiaknum samuagdiamon. \v 30 Regavo madu nigen jau jon izeg bu ijia irenva iji God fun vierafen. \v 31 Regavo um ukakna ijiga nigen jau iji buka ire ukakna gavo God fu fuon vierafenma ijia ire iji fu vek mukor samuagdiam. Ijefuon jak jaka Godon ire ikin kafo fu oijmiamo ijefuon ja fuka ijeg amarigia samuagdiamno jab juk. \p \v 32 Regavo erar fu e nifak ijia oknum kuai na Jesuon agano kuaimon iji nasik varur ijia Asoinun iji kua e iji fu e nuno kuak. \v 33 Regavo erar fu e nifak ijia na uzamo iji nasik varur ijia Asoinun ijefuon nifak ijia manine kua e iji fu enun bano kuakno kiain. \s1 God amur vierafevo son ire kafo iji rad vierafekfuon ijin \r (Ruk 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34-35 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Moikigia na ruainva iji na e igi aferdia una besum afuikro ruainva bakigavo na e igi dab atakro ruain. Na e dab atasega e roin bu uri na igieme una nun ruakevo roin buka na nuigafiek. Bu ijegrene farif fu uri asoifuon ziegafake kabai fu uri asiefuon ziegafak. Regavo saifuon fu uri saifuon ziegafak. \v 36 Regavo iji bu ijegrekva iji bu e garerb kafo ijieb buna ijegrekva bakin. Regavo buka e gire besum karijo ijieb una buon ziegafanamime uri buon karijo iji dab iserek. \v 37 Regavo madu e be erar fu asoifuon ga asiefuon ijin uruvana oijmiagavo na fum sibank oijmiemo e iji fuba aresredo fu izeg kua na Jesuon agano kuaik. Regavo madu erar fu farifuon ga kabaifuon iji uruvana oijmagavo una na fu sibank oijmiemo e iji fuba aresredo fu izeg kua na Jesuon agano kuaikfuon. \v 38 Regavo erar fuba na oijmieme uri makai nun ijia jajieme vajai fian abeoino e iji fuka ba aresredo fuba e vuak nun faimo rek. \v 39 Regavo erar fu moikigia tavan bog fuon vierafenma iji oijmaknum kegoino iji rad fu una izeg unam ma karivako iji abekma bakin. Regavo erar fu moikigia tavan bog fuon ma fivakfuon iji fuka dazmevo una e roin vierafeknum oijmiame ifejdiafoino e iji fu rad unam ma karivako iji abek. \s1 Ire ma iji varur ijia kekfuon ijin \r (Mak 9:41) \p \v 40 Regavo igia faif. Erar fu ja oimardiaknum aferdiamo iji fu madu na oimardieknum aferdiem. Regavo erar fu na oimardieknum aferdiemo iji fu madu e iji fu kiemga na ruainva iji oimardaknum afem. \v 41 Regavo madu erar fu e iji Godon vuak vierafene kuaimo iji amarigia giame oimardiaknum aferdiame samuagdiamo iji fun maren. Fu ijegreno ijefuon fu ire ma iji God fu bu vajiamo iji roin kekfuon. Regavo madu erar fu e iji Godon unam ma ijesugin kegoino iji amarigia game oimardaknum afeme samuagdamo iji fun maren. Fu ijegreno ijefuon fu ire ma iji God fu e iji vajamo iji roin kekfuon. \v 42 Regavo igia faif. E be erar fu vierafero jaiji ja e vuak nun faivo ijiro fu uri ire ukakna kafo ifejdiamo iji God fuka rad unam ma kafo fuon rekno kiain. \c 11 \s1 Jesu fu Jon e do ruardiamo ijefuon kuainma ijin \r (Ruk 7:18-35) \p \v 1 Jesu fun e vuak fuon faivo iji vuak ijeg nijaidiame fun uri ai Gareri guf ar ukakna ijia oknum e ijin vuak nijaidiain. Fu ijia vuak nijaidiaknum e ijin vuak ma iji abe kuardiamoin. \v 2 Fu ijegreokoga Jon fu dibur fine Kurais irerag fu reoinon iji fain. Fu vuak ijin faime uri e vuak fuon faivo roin kiamga bu fu kuagakuai vain. \v 3 Bun vake fu fino ijia useme kua, Aiji a e iji God fu kua fu ruakno kuainma ijin vo a baga no una e be samuakno kuain? \v 4 Bu ijeg Jesu kuardavga fu kia, Nin una va Jon irerag fok ja faivknum giainva ijin kuardaf. \v 5 Regavo ja kuardakva ni kua, E iji bu ni zuriainva iji bun una ni naraknum ga e aikirariainva iji bun una uri oij. Regavo e iji bu adam refrosi abenva iji bun una madiakok e ada bijukin iji bun una vuak faivno kuaf. Regavo madu ni kua e iji bu aoinva iji bun una urikok nan vuak ma iji dab e kavekin iji kuardiav. \v 6 Regavo kua, Erar fu ire igi na reoijo iji fuba faime dazga fum zinunba na ma vierafeno iji funika oimaremne kuaf. \p \v 7-8 Jesu fu e Jonon vuak faivo iji ijeg kuardiame bun vakoga fu una dakaroim e fok bu afuinva ijin Jonsina kuardiain. Fu kia, Ja Jon fu ai moikum namo ijia oina ja faime usem gakuai vainva iji ja irerag iji gakuai vain? Jakafu e zazaikin be fu buibur asif abeno igekin ja iji gakuai vain. Ni irerag ja ijia gakuai vainva ni kuardie na fai. Regavo baga na vierafega jakafu ja e be fu ugon ni mukor same ijia oinon ja iji gakuai vierafene vain. Regavo iji fu bakigavo e ijeg ugon mukor savo iji bu e mamkanuk moik samuavo ijiebuon ar ma ijia karijo. \v 9 Regavo ja vainva iji ja irerag iji gakuai vain? Ja e Godon vuak vierafene kuaimon iji gakuai vainki ja eraiji gakuai usem vain? Ni kuardie na fai. Regavo na vierafega e iji ja gakuai vainva iji fun ma e Godon vuak vierafene kuaimon be. E iji fuka ma e ikin fur e Godon vuak vierafene kuaivo iji fu asidiain. \v 10 Ijefuon maiji God fu usuibe buk akaij iji bu isoinva ijia fu e Jonon fu ijeg kuai, \q1 Na e vuak nun abe oinon be kuaga fu amur vuak. Fur amur unam jon iji amarme vakno kuain. \m \v 11 Regavo vuak igi naka ma kuardiavo faif. E mamkanuk roin bu ur kari ruainva iji bu e Jon e do ruardiamo ijekin bakin. E Jonri fuka ma e ikin fur bu asidiain. Regavo e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiebuon uf ijia e be erar una e ukakbe reno e ijar fuka ma Jon asime e ikin rek. \p \v 12 Regavo tavan iji Jon fu uri anerene Godon vuak ma iji fu abe kuardiainma ijia roke iviakma igi Godon e iji fu samuagdiamo iji buka ma e uruvana rej. E uruvana bun ise bu reoijo iji areme una God e iji fu samuagdiamo ijiena mazikuai buka giriesav. \v 13 Regavo tavan iji e Godon vuak vierafene kuaivo bu karinva ijia ga e Mosison akai bu ik abenva ijia e iji buka karine tavan iji God fu ivez efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon ijin dab karine kuaimoin. Bu vuak iji dab ijeg karine kuaime roke Jon e do ruardiamo ijefuon tavan ijia usen. \v 14 Regavo ja vuak buon iji jan ma vierafekuai samuainvaga e Jon ja gainva iji fu e Eraija e iji bu kuai fu ruakno kuainva ijin. \v 15 Ijefuon ja adakiga ni vuak igi amarigia faime ma vierafekfuon. \p \v 16 Regavo na be bijame kuardiakrejo ni faif. E igi iviakma karine vuak ma iji ba mukoi faivo iji buka am ukakna igi bu ar iji e uruvana bu afuime ire kimejo ijia afuivo ijekin. \v 17 Am ukakna roin bu una roin kia, No joifuon zaij vajaga jaba dua uruv. Regavo no sise bijadiaga jaba oifian abe niraivo bu ijekin. \p \v 18 E mamkanuk jon iji buk buka karine ijeg rej. Bu Jon fu tavan kafo ire karoknum ga do kugi iji ba iknum vo madu tavan iji fu uri Godon vuak ma iji abe kuardiamo iji bu game buka uzav. Bu kuai, E iji fuka kaven ise ijar niroinmano kuain. \v 19 Regavo una Emabuon Farif igi na keko duok iknum do vuain ijo bu una madu ijin uzav. Bu uzame kuai, Jam e guraiji gaf fu ire fok fuka abe i barme uri do vuain nibe ino gaf. Regavo madu fuka e iji takes abesvo ijiga e ise rejo ijiena kaikaraimoino kuaiv. Regavo igia faif. E ma vierafejo iji bu Jon ik irerag fu reoino ga na kegoijo iji bun guome vierafen. Bu vierafega God irerag fu vierafene reno iji fun amarigia renoro bu ijeg vierafejno kiain. \s1 E iji bu ise buon ijia ba oi karoivo ijin \r (Ruk 10:13-15) \p \v 20 Ijefuon Jesu fu ve ijia uri mai kafo fu amur oknum unam sumakin fok e ijiebuon nifak ijia reoinma ijin kam arafiriakafa buisina kuain. Ijefuon maiji e ijia karinva iji bu ire ise bu rejo iji buba areme una oi karoime fu ma vierafen. \v 21 Ijefuon fu uri e iji kia, E iji ar Korazin ko Besaida karinva iji na vierafega ire ka ma ise be fu jon rekno nika juf. Ja unam sumakin na nifak jon ijia reoinva iji na una e ar Taia ko Saidon karinva ijiebuon rebatie e iji buka una ise buon ijefuon oifian abekfuon. Bu oifian abe niraime duok karoga e bu ijia giame vierafero bun una oi karoinvaro bu ijeg vierafek. \v 22 Regavo vuak igi naka ma kuardiavo igia faif. Vake rad tavan iji God fu una e moikigia ise rejo iji kege arafiriamo ijia e ar Taia ko Saidon karinva iji fum sibank arafiriaken. Regavo una e iji ar Besaida ko Korazin karinva iji ja fuka kam unam ma ise ijia arafiriakfuon. \p \v 23 Regavo una e ar Kafoniamko iji jaiji jab vierafero God fu ja fuka kege arordiame kam kaf gufia uniakro jab ijeg vierafek. Jaiji God fuka kam una ar ise mian naino ijia korekfuon. Ja unam sumakin iji na ni jon ijia kegoija ja gienva iji na ur e ar Sodom karinva ijia renvabatie e iji bun usuibe oi karoinvado God fuba amur fu kege arafiriaima ijeg fuba arafiriaken. \v 24 Regavo igia faif. Rad tavan iji God fu e fok igiebuon ise fu kege mazim giamo ijia fu e ar Sodom karinva iji fum kege sibank arafiriaken. Regavo una e ar Kafoniamko iji jaiji fuka amarigia kege unam ise ijia arafiriakno kiain. \s1 Jesu fu una asoifuon oimardainma ijin \r (Ruk 10:21-22) \p \v 25 Jesu fu tavan ijia ijeg kuardiame una dakaroim Asoifuon sirimame kua, God asoinun moik igeko varur gufi samuamo naka bomana on oimarev. Ijefuon maiji a e iji bu moikigia vuak mukoi vierafene kegoijo iji vuak ma iji a izeg ire kafokafo reno iji aka kege bu nisauikuriain. A bu ijegrene vuak ma iji aka dab una e ukakna iji bu vierafe ukakna kenva iji samafrediain. \v 26 Ijefuon Asoinun unam ijeg a vierafene kenma iji an on izeg a rekafa vierafenma a ijia kenmano kuain. \p \v 27 Jesu fu ijeg sirimamene una e iji kia, Ire fok na vierafeknum kegoijo iji fun Asoinun ijar kuardienma na ijia vierafeknum reoij. Regavo fu erar na amarigia gieme vierafekma bakin revo fun Asoinun ijar fuonkua na fun vierafen. Regavo madu fu erar Asoinun iji game vierafenma bakin revo nan farifuon igi nar nunkua fu nan game vierafen. Regavo nar koiknun na era vierafekva na iji amarigia ifejdaga fu Asoinun iji mukor game vierafekno kiain. \p \v 28 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Erar ire afikin uruvana kege oko aimaiga ni una nun roga na dasumda. \v 29 Na vierafega naka ja samuagdiakro vierafen ijefuon ni una agan nun iji na samuagdiavo ijiena mazif. Regavo uri unam nun iji abeknum vo na igief. Ijefuon maiji naiji naka e oi soigin ga naka kabuaikabuaiki kegoijo. Ja nana mazikva kaven jon iji bu dasu karikfuon. \v 30 Ijefuon unam ma iji nun iji fuka mukor ga ik iji ja reokfuon iji na vajiavo iji fuka gigikin bakin. \c 12 \s1 Tavan iji isuar karijo ijin \r (Mak 2:23-28; Ruk 6:1-5) \p \v 1 Jesu fu ijeg kuardiame tavan be fun e vuak fuon faivo ijiena va ire vuit juar ijia urame oin. Regavo tavan Sabat (Satade) iji bu isuar karine God sirimameknum oimardavo. Regavo e Jesuon vuak faivo iji buka vasiaordiainma ijefuon bun uri ire vuit garin iji kafo tuame imut tat ijia dakumume surif iji fuas koreknum ioij. \v 2 Regavo e Ferisis roin bu iji giame una Jesu kua, Tavan Sabat (Satade) igi noka isuar karijo. Regavo e vuak on faivo bu ire ijegreoijo iji buka tavan iji no isuar karine God sirimamejo ijefuon akaij iji dab tuasevno kuain. \p \v 3-4 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Regavo ja buk akaij ijia Kin Devid fu efuon ijiena Godon ar ijia arume irerag abenva iji jabe dame vierafen? Bu vasiaordiainma ijefuon bu aru bred iji karme in. Regavo bred iji bu kege inva iji fuka akaij ijefuon e maikava bu ijo bakin. Regavo bun e iji God isuf baroijo ijieb buonkua bred iji ijo. \v 5 Regavo madu ja e Mosison akai fu isoinma ja ijia dame gabatie ja gia e iji bu God isuf baroijo iji bu tavan Sabat (Satade) uruvana buka tavan iji e bu isuar karijo ijefuon akaij iji dab tuaseme una ikrejo iji ja giak. Regavo iji bu rejo iji bu Godon nifak ijia ise rejo bakin. \p \v 6 Vuak igi naka ma kuardiav. Ik iji God fu kiemga na rekro ruainva ijar fuka ma ikin ga una ik iji bu Godon ar ijia rejo iji fum sibank ukakbe. \v 7 Regavo madu usuibe buk akai bu isoinva ijia God fu ijeg kuai, \q1 Naiji fanuf iji bu kania isuf baroidievo iji naba oimadiem. Regavo na e iji bu una e kafobuon oifian abene ifejdiavo na iji bomana oimarevno kuain. \m Regavo ja vuak iji mukor game vierafebatie ja e iji bu ise kafo ba rejo iji ja irerafuon ire ise kafo kege una bu namdiakva bakin. \v 8 Ijefuon maiji Ema igiebuon Farif igi naiji fun Godri daro mieme ire fok kiemga na samuagdiav. Ijefuon tavan Sabat (Satade) iji ja isuar karijo ijefuon akaij iji ja javo iji nar kuardiaga ja faivknum kegokno kiain. \s1 E iji ij abe kirainma ijin \r (Mak 3:1-6; Ruk 6:6-11) \p \v 9 Jesu fu ijeg kuardiame fun vake e Jiusbuon ar ukakbe bu afuime vuak kuaivo ijia aruin. \v 10 Regavo ar guf ijia e be ij abe kirainma ijar ijia fin gavo madu e roin buk bu ijia afuime karin. Bu vierafega buka Jesu fu ire kafo isema rega bu iji gakuai vierafene nikajain. Ijefuon bu uri Jesu kua, A vierafega fube maredo a tavan Sabat (Satade) akai igi bu isuar karijo ijia e adagin iji una amardiakno kuain? \p \v 11 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Ja e be erar a maf-sif be dabenma fu va tavan Sabat (Satade) iji isuar karijo ijia mako urakma a izeg rek? Abe ijia magake fu mako ijia manine vajai fian abek? Na vierafe a ijegrekma bakin gavo aka va keunaga fu ajiekek vakfuon. \v 12 Regavo maf-sif iji bum mafdo a ijegrekma iji fun marek. Regavo ema iji fu ijeg vajai fian abeke am ni ijesugin gakma iji fuka ba markfuon. Ijefuon no tavan Sabat (Satade) akai isuar karijo ijia no e ifejdiakva iji no akai tuasekva bakigavo no ma rekno kiain. \v 13 Jesu fu ijeg kuardiame una dakaroim e iji ij abe kirainma iji kua, Eko ij on iji akozemne kuain. Ijefuon e iji fun ij fuon iji akozemga fuka una ij fuon ma iji be ijekin ren. \v 14 Jesu fu ijegrega e Ferisis roin bu una usem makaf ijia unam izeg bu fu kanakfuon iji isuar buon kuaime uijuinamin. \s1 E iji Godri kiaga bu ik fuon reoijo ijin \p \v 15 Bu ijegreoijga Jesu fun giame uri ar iji areme una ai be vain. Fu vakgame e ka uruvana bu fu jame dab arafirime vakga fu adam buon fok kafokafo iji amardiama bu una madiain. \v 16 Fu amardiame kia, Ja vaga eb ja giame kia ja erar ja amardiaimano kiaga jab kuardiakno kiain. \v 17 Regavo Jesu iji fu kuriairenma iji fuka izeg e Godon vuak vierafene kuaimon E Asaia fu usuibe kuainma ijekma aresren. \v 18 Regavo vuak iji fu kuainma iji bu ijeg isoime kuai, \q1 E iji God nar kuaga fu nuifuon ikreoin. Fuiji naka bomana oijmavo ga fu nuifuon ikreko na gaga fuka oimadiem. Ijefuon na Kaven nun iji fu unafdaga fu e Jius bakin iji vuak nun abe kuardiak. Fu kuardiaga e fok buka izeg God nar rad bu karauniakfuon bu iji mukoi faime vierafekfuon. \v 19 Regavo fu vuak kuardiakma fuba uri uruvana kuriaireme kuardiak. Regavo fuba ena musikuaik ga vuak aramame kuaimok. Regavo madu fu unam ijia vuak kuaimoino iji e buba faik. \v 20 Regavo e iji bu unam ma iji reokuai zazaivo iji fuba kuriaikuriaiki kuardiaknum ifejdiak. Regavo madu fu e iji bu buon ma vierafejo ijia zazaivo iji fu ifejdiaga bu una giriesame izeg God nar rad karauniakfuon iji ma vierafekfuon. \v 21 Fu ijegrekega e ai moik fok karioinva iji buka una fu ma vierafe barekno kuain. \s1 Jesuga kaven ise (Setan) ijin \r (Mak 3:20; Ruk 11:14-23) \p \v 22 Areme e kafo bu uri e be ni zuriaigin fu vuak kuaimo bakin iji afeme Jesuon ruain. Regavo e iji fu kaven ise ijar ninarume dab arafirimo ijefuon fu vuak kuaim vo ni narame e giamo bakin. Bu e iji afeme Jesuon rokga fu uri kaven ise iji kuriairemga fun e iji areme keko vain. Fu vakoga e iji fun ijia una vuak kuaiknum ni narame nisain. \v 23 E iji fu ijegrega e fok bu unam sumakin iji Jesu fu renma iji gava buka oiserdiain. Buka oiserdiamga bu una bui kuai, Ja vierafega e iji kafu e Devidon uifarif iji fu ruakno kuainva ijino kuain. \v 24 Bu ijeg kuaimoijga e Ferisis iji bu faime una kia, E iji fu kaven ise Setan E Birzibabno kuavo ijefuon e. Ijefuon fur daro maga fu kaven ise iji kuriairega bu faime e iji areme usem vakno kuain. \p \v 25 Regavo Jesu fun oibuon ijia izeg bu vierafenva iji fun giainma ijefuon fu uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E moik besum ijia karijo iji bu uri ata roinroin rene bui bijaikva iji bu izeg amarigia karikva bakin. Regavo madu mai be ga agan be bu una bui nigaraiknum karikva iji buon ma karijo iji fuka iserekfuon. \v 26 Ijegvo Setanon ar fu samuamo ijia kaven ise bu uri una buon nigaraikva fuka mukor iserekfuon. Bu buon nigaraikva iji bun abe atavo ijefuon bu izeg una mukoi karikva bakin. \v 27 Ja kuai na Setan e Birzibabno kuaivo ijar daro miega na kaven ise iji kuriairega bu usem vakno kuaiv. Regavo ja vierafega e vuak jon faivo iji bube Setanon daro ijia kaven ise iji nisarediaga bu usem vak? Na vierafe iji fu bakin. Ijefuon vuak izeg ja nuisina kuaivo iji jaka mukoi vierafene kuaivo bakin. \v 28 Regavo giega na Godon daro ijia kaven ise iji kuriaireme rotkuriaga ja vierafek. Ja ijia giame vierafero tavan iji God fu una anerene efuon iji samuagdiakfuon iji fun igijaro ja ijeg vierafekfuon. \p \v 29 Regavo madu igia faif. E be fu erar va e darokin be ijefuon ar ijia ajieme sinuom fuon iji niesakma bakin. Regavo fu niesakafa vierafekma fuka e kuriai iji kunaim dab tome fuson sinuom fuon iji niesamdakfuon. \p \v 30 Regavo e be erar fuba na oimardiemo e iji fu enun bakin. Regavo madu erar fuba ifejdieme e aferdia una Godon roko e iji fuimve e kuriaireme nisaremdiaga bu atase vak. \v 31 Ijefuon na kuardiako faif. Godri fuonkua ema ijiebuon ise bu rejo ga vuak ise bu kuaivo iji fu giame arek. Regavo erar bu vuak ise una Kaven Akai iji fuisina kuaivo iji God fuba giame arekfuon. \v 32 Regavo madu erar fu vuak ise kafo una Emabuon Farif igi na nuisina kuaimo iji God fu giame arek. Regavo erar bu vuak ise kafo una Kaven Akai iji fuisina kuaimo iji God fuba giame arek. Fu iviakma igi ga tavan bog fuka ijeg navakno kuain. \s1 Jesu fu in ma ijiga sunin fuon fu kiramo ijia bijame kuardiainma ijin \r (Ruk 6:43-45) \p \v 33 Jesu fu e Ferisis iji ijeg kuardiamo ijia fu madu vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Ja in ma be fu manina ja gainva iji ja vierafero fu sunin ma iji kirakro ja ijeg vierafek. Regavo in ise ijar manikma iji ja vierafero fu sunin ise iji kirakro ja ijeg vierafek. Ijefuon in iji fu ma vo fu ise iji ja sunin fuon fu kiramo ja ijia game vierafek. \v 34 E guri ka ise tabar gurie, Iviakma vuak igi na bijame kuardiainva jaiji ijekin. Ja e guri ka ise reoijo iji ja izeg una vuak ma kuaimok? Ijefuon maiji e ijiebuon oij ijia irerag bu vierafejo iji bu ir ijia kuaimoij. \v 35 Regavo e iji fu oifuon ijia ire ma ijesugin vierafeoino iji ir fuon iji fun vuak ma ijesugin kuaimoin. Regavo e iji fu oifuon ijia ire ise vierafeoino iji ir fuon iji fun vuak ise ijesugin kuaimoin. \v 36 Regavo igia faif. Rad tavan iji God fu una e moikigia ise reoijo iji kege mazim giamo ijia fu e fok vuak ise iji bu kuaimoinva ijefuon kiaga bu irerafuon kuainva bu iji kuardaga fu faik. \v 37 Ijefuon maiji God fu ir on ijia vuak irerag a kuaimoinma ijia jame ise on iji gaga an mukor kegoijga fu iji gak. Regavo fu gaga a isema kegoiga fu ijia samakaf kuaga a faikno kiain. \s1 E bu ire sumakin be gakuai usem Jesu kuainva ijin \r (Mak 8:11-12; Ruk 11:29-32) \p \v 38 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak akai nijaidiamo roin ga e Ferisis roin bu uri una kua, E nijaidiamon no vierafe aka ire sumakin be rega no ijia game a ma vierafekfuon. No ijia ma vierafero an ma Godri kuamga a ruainmaro no ijeg vierafekno kuain. \v 39 Bu ijeg kuardavga fu una kia, E guri ka God mukoi vierafejo bakin ka ise reoijo gurie jar ire sumakin giakuai vierafen. Regavo na vierafe iviakma ire sumakin be naba rek. Regavo nason rad ire sumakin besum fu e Jona e Godon vuak vierafene kuaimon ijefuon renma ijekin be ja gakfuon. \v 40 E Jona fu tavan nokbek (3) ga naki nokbek (3) fu kijum ka bomana be ijefuon defok ijia fin. Ijefuon Ema igiebuon Farif igi nak na moik guf ijia tavan nokbek (3) ga naki nokbek (3) na ijia nak. \p \v 41 Regavo vake rad tavan iji God fu e moikigia ise reoijo ijiebuon ise iji kege mazim giamo ijia e mai Ninevako iji buka una vuak ise e igi ja iviakma karinva iji joisina kuaikfuon. Ijefuon maiji bu e Jona vuak iji fu kuardiainma iji faime buka una oi karoime ire ise fok bu nuigafiain. Regavo e Jona fuiji fum e moik igeko ga e Ninevako buka vuak fuon amarigia faime igain. Regavo ivia naiji naka E Bomana gavo vuak nun igi jaka ba faiv. \v 42 Regavo madu bara Kuin moik Sibako iji fuka rad tavan iji God fu e moikigiebuon ise iji kege mazim giamo ijia fu e igi ja fuka kam arafiriame vuak ise joisina kuaik. Bara iji fuka moik buin roin ijia fino ga fuka uri Kin Soromonon uguar ma iji fu vierafene kuaimon iji ifejdakro ruain. Regavo e Soromon iji fum sibank e ukakbe gavo nar naka ma e ikin be na iga manine vuak kuardiav. Regavo vuak nun igi jaka ba mukoi faivknum vo na ma vierafejo bano kiain. \s1 Izeg kaven ise bu e iji areme va oine una roko ijin \r (Ruk 11:24-26) \p \v 43 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Na e unam ise rejo buba oi karoigakva bu izegrekfuon na iji be bijame kuardiako ni faif. Tavan iji e bu kaven ise iji kuriaireme rotkuraga fu e iji areme vako iji fu va ai moikum namo ijia ar fu fikfuon iji nisaimok. \v 44 Fu nisaimoga bakma fu una fui kuaik, Nan ka una ar na ur fine ruainva ijia vakno kuaik. Ijefuon fun una roga ar iji fuka mukor iviamkor kafut ga ire kafo bakin ga fu ro gak. \v 45 Areme fun una madu va kaven ise seven (7) ka ma ise ijin aferdia una ro ar ijia arume karik. Bu una ro e iji fu ur fu ire ise sibank keoinma iji niroikva rad fuka una biom ka ma ise iji keok. Ijefuon e zazaikin guri ja iviakma karijo iji jaiji jaka ijekin. Na ire sumakin be nifak jon ijia rekva janim surif jon ijesugin ma reokfuon. Regavo ja una oijon ijekma ma vierafeknum kegokva bakin. Ja ijegreoijo ijefuon ise iji fu oijon ijia namo iji rad fuka bomana rekno kiain. \s1 Jesuon agan ma ijin \r (Mak 3:31-35; Ruk 8:19-21) \p \v 46 Jesu fu vek e fok vuak kuardiamo ijia asiefuon ijiga uviaifijaf iji bu roke vien ijia useme fu samuame iren. \v 47 Ijefuon e be fu uri Jesu kua, Asieon ijiga uviaifon iji bu a vuak kuardakuai ruainva vien gufa samuagdame irenvano kuain. \v 48 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kua, Regavo ja vierafega asienun ijiga uviaifnun iji erano kiain? \v 49 Jesu fu ijeg kuardiame una dakaroim e vuak fuon faivo iji imut bijiame kia, Uviaifnun ga asiefnun ma iji e igi ja karinva ijin. \v 50 Ijefuon maiji erar fu irerag fok Asoinun varur gufia fino fu vierafenma ijia kegoino e ijar fu uviainun ga makinun ga asienuno kiain. \c 13 \s1 Jesu fu e uij dajaimo ijia bijame kuardiainma ijin \r (Mak 4:1-9; Ruk 8:4-8) \p \v 1 Jesu tavan besum ijia ijeg kuardiamevo fun ar iji areme una kekome do Gareri nafuinma irif ijia va ijia fin. \v 2 Fu fine vuak nijaidiaknum giak buka e uruvana usem dab kirakuravga fu uri vanag be ijia namo ijia ajien. Jesu fu vanag ijia ajieme abe sibank biom do ijia abedeme fikoga e iji vainva bu irif ijia iren. \v 3 Bu ijia irekoga fu ijia uri vuak fuon fok fuka ke bijiame kuardiain. Fu kia, Ni e be juar meno fu kekome juar fuon ijia uij dajaikafa vainma iji vierafef. \v 4 E iji fun va uij koremoko uij roin bu uduime unam iji e bu oijo irif ijia ariva bun um ijieb ari kare in. \v 5-6 Regavo roin bu uduime munuag azan ijia arime buka tavuain revo gireg buon iji buba uruvana sain. Ijefuon maiji sakin maiji fu ukakbe ijefuon bu tavua ajievo fun ve keko kaniama buka sairen. \p \v 7 Regavo uij roin bu uduime ufien gurogin uf ijia ariva fun ijar tavuame uij ma iji fun okuriain. \v 8 Regavo uij roin bu uduime moik mukor safikin ijia arime buka mukor tavuame sunin kirain. Sunin roin buka uruvana adred (100) ijeg kirakoga roin bu sibank siksti (60) ijeg kirako roin bu teti (30) ijeg kirain. \v 9 Ijegvo erar fu adakiga ni vuak igi amarigia faifno kiain. \s1 Jesu vuak iji fu bijame kuainma ijefuon anej ma ijin \r (Mak 4:10-12; Ruk 8:9-10) \p \v 10 Areme e Jesuon vuak faivo bu uri ro Jesu kua, Vuak on fok a bijiame e guri kuardiainma iji a irerafuon ijeg kuardiainma ni kuarduo no faivno kuain. \v 11 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Na unam sauivkin izeg God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo iji nan e iji ja na jajievo iji kuardiame nijaidiain. Regavo una e roin iji naba samakaf nijaidiagavo nam ijeg bijame kuardiak. \v 12 Ijefuon erar fu vuak ijefuon maiji roin fun faime vierafenma iji God fu una ifejdaga fu madu vuak fuon ma iji kafo faivknum fivak. Regavo erar fu Godon vuak ijefuon maiji fuba amarigia faikro vierafeno iji God fum una vierafe sibank iji fu vierafeno iji fuka kamazaga fum ijia ijeg fivak. \v 13 Ijefuon maiji e igi iviakma karinva iji bu vuak fok na kuardiaknum izeg na kege nijaidiavo iji buka giavknum faiv. Regavo buka ba faim vo giainva igeg karioij. \v 14 Ijefuon na vierafe vuak iji Aisaia e Godon vuak vierafene kuaimon fu usuibe kuainma iji fuka ma kuain. Regavo vuak iji fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 E iji vuak faivo iji jan faik revo anej ma iji jaba mukoi vierafekfuon. Regavo ja nisaivo iji jan nisaik ga ja ire be gakva bakin. \v 15 Ijefuon maiji e ijiebuon nigen iji buka mukoi gigikin ga ada bu vuak faikfuon iji bun koikbuon bijukuriain. Regavo ni buon iji buka nisuinvado bu ire kafo giavo bakin. Regavo buba ijegrevabatie bu unam ma iji giaknum vo vuak ma iji faik. Regavo madu bu nigen samafrega bu vierafene una nun roga nar amardiak. \m \v 16 Regavo una e guri ja na jajievo iji fun Godri ifejdiaga ja vuak nun faiv. Regavo madu fur ni jon mukor narakdiaga ja amarigia gieme vierafero na ma Godon farifro ja ijeg vierafek. \v 17 Regavo naka ma kuardiavo igia faif. E Godon vuak vierafene kuaivo fok ga madu e fok bu Godon unam ma ijesugin kegoinva iji buka vuak ma igi faikuai karine ijefun ren. Regavo madu buka irerag igi ja iviakma giavo ijefuon buka bomana karine ijefun ren. Regavo nibuon ijia be buka bagain vo fain. \p \v 18 Ijefuon ni vuak iji na abe e iji fu uij dajaioinma ijia bijame kuardiainva ijefuon ma iji mukor vierafeke na kuardiaf. \v 19 Ire uij roin bu uduime unam ijia ariva um ijieb kare inva ijefuon maiji fu ijeg. E roin bu Godon vuak ma igi na izeg God fu oibuon iji samuagdiamo iji na kuardiavo bun fain. Regavo bu vuak ma iji buba abe oijbuon ijia abedev. Bu ik faiko fun Setanri kekome vuak ma iji fun abe vak. \v 20 Regavo uij roin iji bu uduime munuag azan sakin ukakbe namo ijia arinva iji e iji bu oimarknum vuak iji migegare faivo ijin. \v 21 Bu vuak iji fai gavo buba abe oibuon ijia gigikin vierafej. Ijefuon bu Godon vuak iji abe oine ga e binob ise kafo buon rejknum kam unam ise ijia arafiriaga bu vajai fian abejo ijia buon vierafejo iji buka migegare ijia arev. \p \v 22 Regavo uij roin bu uduime gurogin uf ijia ariva ufien ijieb okuriainma iji e iji bu vuak ma iji faiknum ga una izeg bu moik igia oi marknum kariokfuon iji vierafejo ijin. Bu ijegrejknum buka sinuom ga mon uruvana oij miaknum uruvana vierafejo ijar vuak ma iji bu fainva iji buka rubdiam. Ijefuon vuak ma iji bu fainva iji fu oijbuon ijia tavuame ajie sunin kiramo bakin. \v 23 Regavo uij iji bu uduime sakin ma ijia arinva iji e iji bu vuak ma iji faime abe ma gigikin vierafejo ijin. Bu vuak ma iji fu oijbuon ijia tavuame sunin kiramga buka uri unam ma iji ma uruvana reoko roin bu sibank uruvana reko roin bu sibank ren. \s1 Jesu fu ufien ijia bijame kuardiainma ijin \p \v 24 Jesu fu ijeg kuardiame fun una madu vuak be abe bijame ijeg kuardiain. Fu kia, Unam izeg God fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu e be juar fuon ijia uij mukor iji abe dajaimoine fun una ar vainma ijekin. \v 25 Fun una vakoga naki be e fok bun ni naoikoga e ani be fu isuar kekome uij be ka ise iji abe uij ma kafar ijia dajaimoine fun vain. \v 26 Fu vakoga uij ma iji fun tavuame ajie sunin fuon ma iji kirakafa reno ijia e bu ijiason uri uij ise ijin giain. \p \v 27 Ijefuon efuon ikrejo iji bu useme kua, E bomana juar on aka uij ma iji abe dajain. Regavo ufien nibe guri fu unam izer ijia ro ijia tavuainmano kuain. \v 28 Bu ijeg kuavga fu kia, Unam iji bu e ani nun ijieb renvano kiain. Fu ijeg kuardiamga bu una roin kua, Regavo abe kuoga no va ufien iji fok ka jafene kare korekno kuain? \v 29-30 Bu ijeg kuardavga fu kia, Ja ufien mekva jaka uij ma ijekma jafekno ni ijia are bu besum tavua. Bu ijia besum tavuake no vake tavan iji no uij afurvejo ijia nason giak. Na tavan ijia e ire uij afurvejo iji kiaga buka amur ufien ise ijar jafe ufame kam mian ja bu naoik. Bu jame fu naike bu uij ma iji kanafume una ar nun ma ijia namdiekno kiain. \s1 Jesu fu uij ukakbe ijia bijame kuainma ijin \r (Mak 4:30-32; Ruk 13:18-19) \p \v 31 Jesu fu ijeg kuardiame una madu vuak be madu bijame kuardiain. Fu kia, God izeg fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu ire uij ka ukakbe in sira sunin igekin e be fu abe oinma ijekin. \v 32 E iji ire uij iji fuka ukakbe ga fu abe juar ijia oga fu tavuame in ka bomana um fok bu ro ijia nait abejo ijekin. Unam besum ijegvo iviakma Godon e iji bu sibank uruvana rej gavo rad e ma uruvana buka una efuon rekno kiain. \s1 Jesu fu ire ist ijia bijame kuardiainma ijin \r (Ruk 13:20-21) \p \v 33 Jesu fu ijeg kuardiame una vuak be bijame ijeg kuardiain. Fu kia, Iviakma unam izeg God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo iji fuka ire ist igi fu reno ijeg ren. Bara iji fu ire farava bomana dis ijia useme ire ist ukakbe abe farava ijekma davaruaime abedekma fuka ma bomana buofoi urikno kiain. \v 34 Jesu vuak fuon fok fu e uruvana kuardiainma iji kafo fuba una vuak ma ijekma kuardiain. Regavo vuak fok fuka ke bijiame ijia kuardiain. \v 35 Ijefuon vuak izeg e Aisaia e Godon vuak vierafene kuaimon fu usuibe kuainma iji fun ijekma aresren. Regavo vuak fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 Na e iji vuak kuardiakva naba vuak ijiebuon maiji samakaf kuardiagavo vuak fok naka ke bijiame kuardiak. Na vuak ma iji fok sauivkin iji God fu ik ire fok igi ba amardiainma ijia bu sauime naoivo iji naka kuardiame nijaidiaga e bu faikno kuain. \s1 Jesu fu ufien ijefuon maiji kuardiainma ijin \p \v 36 Areme Jesu fun e iji ijia uniakome fun una ar ijia aru vakga e vuak fuon faivo iji bun ijia jame aru vain. Bu aru ijia useme kua, Ni vuak iji a abe ufien iji bu juar ijia tavuavo ijia bijame kuainma ijefuon ma iji kuarduo no faivno kuain. \p \v 37 Bu ijeg kuavga fu una kia, E iji fu uij ma iji dajainma iji Emabuon Farif igi nar. \v 38 Regavo juar iji moik fok gavo uij ma iji Godon e iji bu unam ma ijia kegoijo ijin. Regavo ufien iji Setanon e iji ise reoijo ijin. \v 39 Regavo e ani iji fu ufien dajaimo iji Setan. Regavo tavan iji uij afurvejo iji tavan radkma ijin gavo e iji uij afurvejo iji Godon anera ijin. \v 40 Regavo ufien iji bu jafene anuse mian javo iji tavan radkma ijia fu ijeg rekfuon. \v 41 Tavan ijia Emabuon Farif igi nar anera nun iji kia bu moikazan fok igia oknum e kege atak. Bu ijia oknum ufien igi bu jafene mian javo ijeg bu ga e iji bu enun iji arafiriavo fok bu kam mian ijia jaken. \v 42 Bu e ijin kam ar ise mian naino ijia jaga bu ijia naoim niraime ubai jakinamik. \v 43 Areme e iji bu Godon unam ma iji abenva iji bu God Asoibuon ijefuon ar fu samuamo ijia karik. Regavo vajai buon iji buka tavan iji fu sanamon ijeg sanake bu ijia karik. Ijefuon erar ja adakiga ni vuak igi mukoi faime vierafeofno kiain. \s1 Jesu fu ire ma iji bu abe sauim abedenva ijia bijame kuardiainma ijin \p \v 44 Jesu fu ijeg kuardiame kia, God izeg fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu ire gord be bu abe juar kafar be ijia mako rume sauinva ijekin. Bu abe sauivga e be fu ijia juai meoine uri gord iji game fusik una sakin atame okurame ijia aren. E iji fu ire iji gama fuka oimaimga fu una ar ijia kekome sinuom fuon fok fu karme una e kafobuon kimen. Areme fun mon ijin kege una va e ar kafar iji samuamo iji kimene fun moik kafar iji fuon aben. \p \v 45 Regavo madu God efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu e iji fu mun ka ni mukor iji kimekafa nisaimoino ijekin. \v 46 E iji fu mun ijekin iji nisaimoine be gakma fuka oimarek. Fu oimarme una va sinuom fuon fok kege una e kafobuon kimene mon abe una mun mukor iji kimekfuon. \s1 Jesu ire ugie ijia bijame kuainma ijin \p \v 47 Regavo madu igia faif. God izeg fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu ugie iji e do oijo bu abe do gamia oine kijum kafokafo karavo ijekin. \v 48 Bu ugie iji abe oine kijum bu ijia iviame irtoijekma e iji bu dakara dab irif ijia abedek. Areme bun karine kijum iji karame ma iji bu kamuij ijia kegavo ise iji bu kare korek. \v 49-50 Ijefuon vake tavan radkma ijia unam ijekin iji fu rek. Godri anera iji kiaga bu arime moik fok igia oknum e kege atak. Bu atame e ise renva iji bu be uniagavo e iji unam ma ijia kegoinva iji bu be uniak. Bu ijeg atame e iji ise renva iji bu kam ar ise mian naino ijia jaga bu ijia naoime niraiknum ubai jakinamikno kiain. \p \v 51 Jesu fu e vuak fuon faivo ijin vuak ijeg bijame kuardiame kia, Ja vuak fok na kuardiainva iji jan fainvano kiamga bu kua keno kuain. \v 52 Ijefuon fu una kia, E iji erar fu Mosison akai bu nijaidiainva iji fai vo iviakma fu una vuak igi God izeg fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji mukoi faime vierafeno iji fu e ar koikin igekin. E iji fu gire fuon ijia sinuom fuon fok iviamkor ga usuikor iji fuka karme keko e fok nijaidiakfuon. Unam besum ijegvo jaka va e fok Godon vuak ma usuikor ijiga vuak nun iviamkor iji kege fok nijaidiafno kiain. \s1 E Nasaretko ijieb Jesu uzainva ijin \r (Mak 6:1-6; Ruk 4:16-30) \p \v 53-54 Jesu fu vuak ijeg bijame kuardiame barme fun una ar fuon ijia vain. Fu ijia kekome va e Jiusbuon ar ukakna bu afuime vuak kuaivo ijia arume e iji vuak nijaidiain. Fu vuak nijaidiamga e bu vuak fuon iji faiva buka oiserdiain. Ijefuon bu una bui kuai e iji fu unam izeg vierafe ijiga daro iji fu abe unam sumakin iji reoinon iji abenmano kuain. \v 55 Bu ijeg kuaiknum kuai e iji fu Josof e iji ar samon ijiga bara Meri iji non vierafenva ijiebuon farif. Regavo madu fu e Jeims ga Josof ga Saimon ga e Judas iji non giavo ijiebuon uviaij. \v 56-57 Regavo makifijaf iji bu nona igia oijo iji non vierafen. Regavo ire fok fu reoinon iji fu izeg iji reoinon kuaime buka fu uzain. Rega Jesu fu kia, E ar kafokafo ijieb e iji Godon vuak vierafene kuaimon ijefuon vuak iji bu mukor faime una fu igain. Regavo una e aganfuon ga e ar fuon iji buka una fu nuigafainvano kuain. \v 58 Ijefuon Jesu fu ar fuon ma ijia fu unam sumakin kafo fuba uruvana ren. Ijefuon maiji efuon iji buba fu ma vierafenva ijefuon fu ijeg ren. \c 14 \s1 Jon e do ruardiamo fu guainma ijin \r (Mak 6:14-29; Ruk 9:7-9) \p \v 1 Jesu fu ijegreokoga tavan ijia e Erod moik Gareri samuamo iji fu vuak ijin fain. \v 2 Fu faime uri efuon ikrejo iji kia, Ire ijekin iji fu erar igia reokma bakin. Ijefuon na vierafe e iji fuka e Jon e do ruardiamo ijar una urinman ijefuon fur ire sumakin darokin iji reno kiain. \v 3 Regavo iji fu ijeg kuardiainma ijefuon maiji fu Erodri ur kiamga bu Jon kunaim tome afem dab dibur unain. Ijefuon maiji Erod fu uviaifuon Firifon barak Erodias abega Jon fu kua, Aka isema remano kuamga fu ijefuon dab dibur unain. \v 4 Fu kuardame kua, Unam iji a una uviaion ijefuon bara iji abenma iji aka akai tuasen. \v 5 Regavo Erod fuiji fu vierafe fuka kia bu Jon kanaga fu guakro fu ijeg vierafene fu una e Jius iji juin. Ijefuon maiji e Jius iji bu ma vierafega e Jon fu ma e Godon vuak vierafene kuaimon be ijefuon fu iji vierafen. \p \v 6 Areme tavaibe e Erodon tavan bu nafenva iji rokga e bu besum afuime duok in. Bu duok ikoga bara Erodiason kabaij iji fu uri e fok ijiebuon nifak ijia dua urumgame Erod fuka oimain. \v 7 Ijefuon Erod fuka uri e fok karinva ijiebuon nifak ijia bara iji kua, A irerag be vierafene kiekman naka ke vajakno kuain. \v 8 Erod fu ijeg kuardamga bara iji fun izeg asiefuon Erodias fu ur kuardainma ijeg kuardain. Fu kua, Na vierafega aka iviakma igia e kia bu va Jon e do ruardiamo iji kaname nigen fuon iji kanafume abe ter ijia abedeme igia miega na vierafero fu ma guainmaro na ijeg vierafekno kuain. \p \v 9-10 Fu ijeg kuardamga Erod fuka bomana oifiaimga fu arekafa vierafen. Regavo fuka e fok duok ijo nifak ijia kua, A irerag kafo kiekma na ke vajakno kuainma ijefuon fum ijia ren. Ijefuon Erod fun e bijaivo fuon iji kia, Ni va dibur ijia aru Jon kaname nigen fuon iji kanafume abe una igia ruafno kiain. \v 11 Ijefuon e bijaivo iji bun vake dibur ijia useme Jon kaname nigen fuon iji kanaufuin. Bu kanaufume abe ter ijia abedeme abe usem aru bara iji mavga fun abe una asiefuon iji main. \v 12 Ijegrekoga rad e Jonon vuak faivo iji bun va dibur ijia usem e ma iji abe usem mako ruin. Areme bun vake Jesu fino ijia usem vuak fok izeg bu renva iji kuardain. \s1 Jesu e faiv taosen (5,000) duok vajiainma ijin \r (Mak 6:30-44; Ruk 9:10-17; Jon 6:1-14) \p \v 13 Ijefuon Jesu fu vuak iji faime fun uri e vuak fuon faivo ijiena vanag abe ar iji areme bun ai e bakin ijia vain. Bun vakga e fok bun vuak iji faime uri ar buon iji areme bun roin diak ar fu vakafa vako ijia vain. \v 14 Bu vake ijia useme karijga Jesu fu rad vanag abe do uf ijia urame vake ijia kekoin. Jesu fu ijia ari kekome e fok bu afuinva iji giama fuka oifiain. Ijefuon fu uri e adagin uruvana roin bu vainva iji adam buon iji ifejdiame amardiamga buka una madiain. \p \v 15 Jesu fu e ijin ijeg ifejdiakok tavan fuka kokafa ren. Ijefuon e vuak fuon faivo iji bu useme kuai, Ar igi fuka ai e bakin ga tavan gari fun gara kokafa vak. Ijefuon ni e guri kiaga bu mazak va ar gafia duok bu ikfuon iji kafo nisaime kimejno kuain. \v 16 Bu ijeg kuardain rega Jesu fu una kia, E iji na vierafe buba vakgavo ni jar duok kafo asaimgia vajiaga bu ijno kiain. \v 17 Fu ijeg kuardiamga bu una kua, No duok iji fu bakigavo no bred imut roin (5) ga kijum nokarok (2) ijeg igaijar ke ruainvano kuain. \v 18 Bu ijeg kuardavga fu kia, Ni duok iji kare igia vajiefno kiain. \p \v 19 Jesu fu ijeg kuardiame una dakaroim e fok imut ijia bijukuriamga bun garas azan ijia ari karin. Bun ari karikoga fun uri bred imut roin (5) ijiga kijum nokarok (2) iji ken. Fu kege kaf ijia kuniaime gafeg Asoifuon iji oimardame kege ukakna tuasen. Areme fun kege e vuak fuon faivo iji vajiamga bu karme e fok ijia karinva iji vajiain. \v 20 Bu vajiavga e fok buka defiamga ukur iji bu e vuak fuon faivo ijieb karen. Bu karme ter ka uruvana mamkanuk tuer (12) ijeg anusen. \v 21 Regavo e fok iji bu duok inva iji e baru ijesugin bu dainva iji fuka ma uruvana faiv taosen (5,000) ijeg. Regavo bara ijiga am ukakna iji buba dain. \s1 Jesu fu do azan ijia vuimvainma ijin \r (Mak 6:45-52; Jon 6:15-21) \p \v 22 Areme Jesu fun migegare e vuak fuon faivo iji kiamga bun vanag be ijia ajieme bun ur do iji nafuinma ijia ura gara vain. Bun vakoga Jesu fun roin uri e fok vainva iji kiamga bun una ar buon ijia vain. \v 23 Bun vakoga fu roin una fuonkua uruor be ijia ajieme sirimamekafa vain. Fun va ijia fuonkua fine sirimameko fun ve nakim. \v 24 Regavo e vuak fuon faivo iji buiji bun vanag abene buka do uf garia vain. Regavo madu buka buibur bomana iji ufimo ijia vako ijefuon do iji fuka foine vanag iji dab dakaroikro ren. \p \v 25 Areme Jesu fu ve ik afarkreno ijia fun uruor iji areme una arime do azan ijia vuim una e vuak fuon faivo bu vako ijiebuon ruain. \v 26 Fu do azan ijia rokga bu game ka bomana juin. Bu vierafero kafu zuar rokoro buka uri jume kumen. \v 27 Buka juvga Jesu fu migegare kia, Na narno jaib jukgavo giriesafno kiain. \p \v 28 Areme Fita fu una roin kua, E Bomana aiji an ma arga ni kiega na do azan guria vuim vuakno kuain. \v 29 Fu ijeg kuamga Jesu fu una roin kua, Ni do azan ijia vuim rokne kuain. Ijefuon Fita fun arime anere do azan ijia vuim Jesu manino ijia vain. \v 30 Regavo Fita fu una buibur bomana iji fu ufiko do iji fu foinon iji game fuka bomana juin. Fu ijeg juko ijia fun anerene gama arimga fu una Jesu kume, E Bomana na ifejdiemne kumen. \v 31 Rega Jesu fun migegare ij akozme Fita imut kene kua, E ige on a na ma vierafeno iji fuka ukakbe. Ire fok nar rejo ijefuon na ma vierafegavo iji a uri jume zazaimo iji aremne kuain. \v 32 Bu ijegrene bun una vanag ijia ajiekoga buibur iji fu ufimo fun ijia aren. \v 33 Areme e fok vanag guf ijia karinva iji buka uri fu ato same sirimamene kua, No vierafega aka Godon Farifno kuain. \p \v 34 Areme bun vanag abe ijia ura vake do irif gara ar Genesaret kuavo ijia arin. \v 35 Bu ijia arivga e ijia karinva iji Jesu bun game vierafedo bun uri e iji bu ar ukakna samaij ijia karioinva iji vuak nijiain. Bu vuak nijiavga e fok bun uri e adagin iji ijia karioinva iji darume Jesuon ruain. \v 36 Bu usem Jesu soisoime kuaga fu kia bum ugon fuon buin ijia niriaga bu una madiakno kuain. Ijefuon eraneb bu uri Jesuon ugon buin ijia niriainva iji adam buon iji fuka migegare una madiain. \c 15 \s1 Saifnuvuon ijiebuon akaij ijin \r (Mak 7:1-13) \p \v 1 Areme e Ferisis roin ga e vuak akai nijaidiavo iji bun Jerusarem ijia uri roke Jesu fino ijia usen. \v 2 Bu useme kua, E vuak on faivo iji bu irerafuon bu unam usuikor saifnuvuon iji bu kegoijo iji no jajiavo iji buba ijia jajiav. No saifnuvuon iji bu duok ijo buka imut do some duok ijo. Regavo eon iji buba ijegrejno kuain. \p \v 3 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Regavo jak ja irerafuon Godon vuak iji jaka magaga una unam jon usuikor iji reoij. \v 4 Ijefuon maiji God fu kuain, Am iji asiefjon ijiga asoifjon iji igiafno kuain. Regavo madu erar fu vuak ise kafo una asoifuon ga asiefuon kuardakma e iji ka kana fu guamno kuain. \v 5-6 Regavo jar nijaidiavo iji ja kuai, E be erar fu mon fuon kafo fu duok kime eofijaf vajiakafa nainma iji fub mon iji kege una God vajakno kuain. Ijefuon fu ijegreno iji fu asoifuon igamo bakin. Ja ijegrejo ijia ja Godon vuak iji fu ja kuardiamo iji jaka faime magaga una unam jon ijia reoij. \v 7 E guri ka i kufuikin vuak ijia mareoijo gurie, Na vierafe Aisaia e Godon vuak vierafene kuaimon vuak irerag fu usuibe joifuon kuainma iji fuka ma. \v 8 Regavo vuak fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 E iji bum ir ijesugin kuai no God aroivo kuaigavo bu oibuon ijekma aroivo bakin. \v 9 Regavo madu buon bu sirimamene na vierafeoijo iji ma iji fuka bakin. Ijefuon maiji bu Godon akaij iji e nijaidiavo bakigavo bu ema ijiebuon akaij iji kege e nijaidiavno kuain. \s1 Irerag ijar e ijiebuon oij iji kege taimiamon ijin \r (Mak 7:14-23) \p \v 10 Areme Jesu fun e fok kumega bu fuon rokga fu uri kia, Vuak igi na kuardiakrejo iji amarigia faime vierafef. \v 11 E iji fu oine duok ino iji fu duok ijar fu abe Godon nifak ijia ise reno bakin. Regavo fu vuak irerag fu oifuon ijia vierafene kuaimoino iji fu vuak isekma ijar e iji fuka Godon nifak ijia fuba maturainmano kiain. \v 12 Rega e vuak fuon faivo iji bu uri kua, No vierafega vuak iji a kuainma iji e Ferisis iji bu kafu ka oifiadiainmano kuain. \v 13 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una vuak be ijeg bijame e iji kuardiain. Fu kia, E Ferisis iji bu uij iji Asoinun varur gufia fino ijar oinma bakin ijekin. Ijefuon rad bu uij ijin gireg gamekma jafek. \v 14 Ijefuon ja buifuon jab bomana vierafek. E Ferisis iji bu oknum una e roin aferdiame unam buon ijia vako iji buka e ni zuriaigin. Ijefuon maiji e be fu una be imut ke vakma bu busik buka mako urakno kiain. \p \v 15 Fu ijeg bijame kuardiamga Fita fu una kua, Ni vuak ijefuon ma iji kuarduoga no faivno kuain. \v 16 Fu ijeg kuardamga Jesu fu kia, Ja e fok jaka non giako e vuak nun faivo iji buk buka vek non giav. \v 17 Regavo ni igia faif. E iji duok fu ino iji fu ir ijia iga fu ari defok ijia kekome na vak. \v 18 Regavo vuak irerag fu oifuon ijia vierafeno ijar fu ir ijia kuaimon. Ijefuon ijar e iji fu Godon nifak ijia fuka ba mukoi reoin. \v 19 E iji fu oifuon ijia ire ise vierafeno iji fu e kaniaga bu aoiknum ebuon bara turaknum ebuon sinuom niesamo ijin. Regavo madu vuak kufuimeknum una e kafobuon vuak ise buisina kuaivo ijin. \v 20 E ire ijegreoijo ijieb bu Godon nifak ijia buka maturainva bakin. Regavo iji una imut do ba some duok ijo iji fu Godon nifak ijia fu iserenma bano kiain. \s1 Bara ijar ma vierafenma ijin \r (Mak 7:24-30) \p \v 21 Jesu fu ijeg kuardiame fun e vuak fuon faivo ijiena ar Genesaret areme bun una uri ar Taia ko Saidon samaij ijia vain. \v 22 Bu ijia vakga bara Keinanaitko be ar ijia fino ijar kekome Jesu biumaknum ruain. Fu ruaknum kume, E Bomana e Devidon uifarif gafe a nuifuo oifiadakma ni ifejdiemne. Na kabainun fuka kaven ise ijar dab arafiriko fuka mukorigia vajai fian abeno kumen. \v 23 Fu ijeg kumega Jesu fuba una vuak kafo kuardain. Ijefuon e vuak fuon faivo iji bu useme Jesu soisoime kua, Bara iji fuka biumaknum ruako noka iseduomno kua fu vakne kuain. \v 24 Bu ijeg kuardaga Jesu fu una kia, God fu kiemga na ruainva iji na e Isrerko ijesugin ifejdiakro ruain. Na e Isrerko iji buka maf-sif igeg bu e iji bu samuagdiamo iji buka unakome buonkua oifiaigma oijo na iji ifejdiakafie ruainvano kiain. \p \v 25 Fu ijeg manine kuardiamo ijia bara iji fu kekome Jesu ato same kua, E Bomana ifejdiemne kuain. \v 26 Fu ijeg kuamga Jesu fu una roin kua, No am ukakna ijiebuon duok bu ijo iji no kamaziame ke una siroij iji vajiakva fuka ba markno kuain. \v 27 Jesu fu bara iji ijeg kuardamga fu una kua, Iji a ma kuardiem. Gavo siroij iji bu ebuon mamkanuk ijiebuon fata rotit ijia duok ukur iji uduime arivo iji buka ijin ikno kuain. \v 28 Ijefuon Jesu fu una roin kua, Bara gure on a na ma vierafenma iji fuka ma bomana ijefuon irerag a vierafenma iji na ifejdakno kuain. Jesu fu tavan ijia bara iji ijeg kuardakoga tavan besum ijia kabaifuon ijefuon adam iji fuka bakiteme una main. \p \v 29 Areme Jesu fun ar iji areme uri e vuak fuon faivo ijiena uri do Gareri nafuinma irif ijia amedakiem vain. Jesu fu ijia ame vako ijia fu uruor be ajieme vake makaf ijia kekoin. \v 30 Fu ijia ajie kekome fikoga e ka uruvana bu e adam kafokafo kenva iji aferdiame fuon ruain. Bu e iji aikirariainva ga ni zuriainva ga vua ba kuaivo ga adam abenva ijin aferdia ijia ruain. Bu aferdiame usem Jesu manino ijia uniavga fu amardiama bu una madiain. \v 31 Jesu fu ijeg amardiamga e iji ai kirariainva iji bun una uri oko e iji ni zuriadiainva iji bu una ni narakoga e iji vua ba kuaivo iji bu una vuak kuain. Fu ijegrena e fok bu iji gava buka oiserdiamga bu uri e Isrerkobuon God ijin dab aroin. \s1 Jesu e fo taosen (4,000) duok vajiainma ijin \r (Mak 8:1-10) \p \v 32 Areme Jesu fun uri e vuak fuon faivo iji kiamga bun una besum afuivga fu kia, Na e guri bu afuinva iji giaga naka bomana oifiadiem. Ijefuon maiji bu tavan nokbek (3) bu nana igia karin ijefuon na vierafe buka duok bakin. Regavo na duok kafo ba vajiaga nam kia bu una ar buon ijia vakva iji fuka ba marek. Bu vasiakma una vakva bu izeg daro abekva bado buka nizigdiame ari kaniakno kiain. \v 33 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu una kua, Noka ai moikum namo duok bakin igia karij. Ijefuon no izia duok kege e fok guri gormiakno kuain. \v 34 Bu ijeg kuardavga Jesu fu kia, Regavo ja bred izeg nainvano kiain. Fu ijeg kiamga bu kua, No bred seven (7) ga kijum ukakna sibank nainvano kuain. \p \v 35 Bu ijeg kuardavga Jesu fun e fok kiamga bu moik ijia ari karin. \v 36 Areme fun uri bred seven (7) ijiga kijum iji kege una Asoifuon oimardain. Areme fun ke tuaseme una e vuak fuon faivo iji vajiamga bu karme una e iji vajiain. \v 37 Bu vajiavga e fok bu ija buka defiamga ukur roin bu iremiren. Areme e Jesuon vuak faivo iji bun uri duok ukur ijin karme ter mamkanuk seven (7) ijeg anuin. \v 38 Regavo e fok bu ijia duok inva iji e baru ijesugin buka e fo taosen (4,000) ijeg. \v 39 Jesu fun uri e fok kiamga bun una ar buon ijia vakoga fu roin uri vanag abe fun moik Magedan ijia vain. \c 16 \s1 E iji bu ire sumakin be gakuai vierafenva ijin \r (Mak 8:11-13; Ruk 12:54-56) \p \v 1 Areme tavan be e Ferisis ijiga e Sejusis roin bu Jesu biesuakuai ruain. Bu roke fu fino ijia useme kua, A vierafega an ma Godri kuamga a ruaiga ni unam sumakin be nifak nuvuon ijia rega no game una a ma vierafejno kuain. \v 2 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Ja oine ga fu tavan nakisrene varur garia kavuaimo iji ja kuai fu tavan markreno kuaiv. \v 3 Regavo suok iji fu varur garia kaziga ja kuai fu ve bomana dakreno kuaiv. Ijefuon ja tavan gari fu ve dakre vo bakin iji jan varur garia izeg fu reno iji game vierafek. Ijegvo ire sumakin kafo na igaijar reoko jan giev ga ja ire ijiebuon maiji jaka ba mukoi vierafej. \v 4 E guri ka isema rejknum God ma vierafejo bakin gurie jar ire sumakin iji giakuai vierafen. Regavo na vierafe God fuba kiega na unam sumakin be rega ja gakfuon. Regavo nason rad ire sumakin besum iji fu e Jona e Godon vuak vierafene kuaimon iji fuon renma ijekin be ja gakno kiain. Jesu fu ijeg kuardiamevo fun e iji ijia uniakome fun vain. \s1 E Ferisis ijiga e Sejusis buon unam bu kegoijo ijin \r (Mak 8:14-21) \p \v 5 Fu vakoga e Jesuon vuak faivo iji bu uri vanag be abene bun do iji nafuinma irif gara vain. Regavo iji bu vainva iji buka rubdiamga bu bred kafo bu ikfuon iji buka ba ke vain. \v 6 Ijefuon bu isuar buon karine una ijefuon kuaiv. Bu ijeg karine kuaiva Jesu fu giame uri kia, Ja okva ni e Ferisis ijiga e Sejusis buon ire ist iji bu bred amardiavo iji mukorigia akariaknum ofno kiain. \v 7 Jesu fu ijeg kuardiamga bu vierafekuai fu kafu bred buba ke vainva ijefuon kuaimoro bum isuar karine una bui kuaiv. \p \v 8 Regavo Jesu fun giame uri kia, E gurie jon ma vierafejo iji fuka ma ukakbe. Nan ma bred jaba ke ruainva ijefuon kuardiavo bakigavo ja irerafuon una ijin dab siguv. \v 9 Jaiji jaka nana besum oin gavo jaka vek ba na ma vierafen. Ja bred faiv (5) sibank iji na ke tuaseme e fok faiv taosen (5,000) iji na gormiainva iji jabe vierafen? Regavo ja bu iga ukur arevga ja karme ter izeg anuinva iji jabe vierafen? \v 10 Regavo madu ja bred seven (7) iji na ke tuaseme e fo taosen (4,000) iji na gormiainva iji jabe vierafen? Regavo madu ire ukur iji ja ter izeg anuinva iji jabe vierafen? \v 11 Ja unam iji jan giain gavo ja irerafuon jaka ba ma vierafen? Regavo bred iji bu ire ist ijekma amarenva iji na kuardiainva iji na ma ijefuon kuardiainva bakin. Gavo na e Ferisis ijiga e Sejusis buon unam ka ise bu kegoijo na ijefuon abe ijeg ire ist ijia bijame kuardiain. Ijefuon iji vierafene mukorigia giaknum ogavo jab una unam buon ka ise bu vierafene kegoijo ijia jajiavno kiain. \p \v 12 Areme e vuak fuon faivo iji bu ijiason una vuak ma iji vierafen. Bu ijia vierafero fu ma ire ist ijefuon kuainma bakigavo fu bur e Ferisis ijiga e Sejusis buon unam bu nijaidiavo iji agordiakro kuainmaro bu ijeg vierafen. \s1 Jesu fu e iji God fu kuai fu ruakno kuainma ijin \r (Mak 8:27-30; Ruk 9:18-21) \p \v 13 Ijegreare Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena vake ai Sesaria Firifai samaij ijia kekoin. Fu ijia kekome uri kia, Ja vierafega e bu Emabuon Farif igi na giekva bu era vierafekno kiain? \v 14 Fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu una kua, No vierafega e roin bu a gakva bu vierafero aiji a e Jon e iji fu e do ruardiamo ijinro bu ijeg kuain. Regavo roin bu vierafero aiji a e Eraija ga roin bu kuai a e Jerimaia vo baga a e Godon vuak vierafene kuaimon bero bu ijeg vierafenvano kuain. \v 15 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Regavo jaiji ja izeg vierafenvano kiain. \v 16 Fu ijeg kuardiamga e Saimon Fita fu una kua, Na vierafega aiji aka God iji tavan bog ijia fivako ijefuon Farif. E iji bu usuibe kuai fu ruakno kuainma ijino kuain. \p \v 17 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, E Saimon e Jonan farif gare na vierafega fun Godri a mardain. Ijefuon maiji bu e kafob nijaidainva bakigavo fun Asoinun varur gufia fino ijar oion ijia vuak iji vierafe maga ijefuon a ijeg vierafen. \v 18-19 Ijefuon igia fai. Aiji iviakma if on na Fita kuak, Regavo if ijefuon maiji tuar ka gigikin ijin. Ijefuon na enun bu na jajievo iji na kege a uniafdaga ar samuagdiaga buon ma vierafejo iji fuka gigikin rek. Regavo Setanon e iji buiji bu daro bado bu unam on a kegoino iji buba bijukurak. Regavo nar a daro maga a Godon unam ma iji abe e fok kuardiame nijaidiaknum samuagdiak. Regavo irerag kafo e bu moikigia reoijo iji a giamga bu isega a kuriaireme bijukuriamo iji God varur gufia fino iji fuk fu ijeg kuriaireme bijukuriak. Regavo irerag kafo bu moikigia reoijo a giamga bun ma a oimadako bu reoijo iji God varur gufia fino fuk fu ijeg oimardiakno kuain. \v 20 Areme Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji fuka kuardiame kia, Jab va e roin kia na Kurais e iji bu kuai fu ruakno kuainva ijino kuardiakno kiain. \s1 Jesu izeg fu guakfuon fu kuardiainma ijin \r (Mak 8:31–9:1; Ruk 9:22-27) \p \v 21 Areme Jesu fun tavan ijia anerene uri fu guakfuon iji fuka samakaf visume e vuak fuon faivo iji kuardiain. Fu kia, Na vierafe naka Jerusarem ijia e mamkanuk nuvuon ga e akai nijaidiavo ga e Godon isuf baroijo iji karinva ijia vak. Na ijia vaga bu na dab unam ise kafokafo ijia arafirieme vajai fian vajiega naka vajai fian uruvana igia abene isejavaik. Na isejavaime vake buka kaniega na guame naki nokbek (3) barke God fu kiega na una madu urikno kiain. \v 22 Fu ijeg kuardiamga Fita fun uri Jesu imut ke va fuonkua manine kua, E Bomana vuak iji kuaimo iji fuba maren. Na vierafe God fuba ire ise ijekin iji kuaga fu on rekno kuain. \v 23 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una dakaroime Fita kua, Setan gareg va. Na gaga aka ik iji God fu kie na rekro ruainva a iji bijukuriem. Ijefuon maiji vuak iji a vierafene kuardiemo iji fu Godri vierafe mako a kuardiemo bakin. Regavo vuak iji am ema ar vierafene kuardiemno kuain. \p \v 24 Areme Jesu fun una e vuak fuon faivo iji kia, E be erar fu diak makai nun ijia jajiekafa vierafekma ni ire fuon fok moik igefuon iji ka nuigafiakfuon. Fu ijegrevo uri vajai fian kafokafo bu fuon roko iji ka ijia magiaga nuifuon ikrekfuon. \v 25 Ijefuon maiji erar fu una fuon izeg fu ma fivakfuon iji uruvana vierafeno iji rad fuba unam ma karivako iji abek. Regavo erar fu tavan bog una e roin oijmiame ifejdiamo iji rad fu unam ma karivako iji abek. \v 26 Regavo erar fu moik igefuon sinuom iji oijmiagavo God fu uzamo iji kaven fuon iji fun abe aberem. Regavo madu fu moik igefuon sinuom ijieb ifejdaga fu Godon ar ma ijia aru vakma bakin. \v 27 Ijefuon maiji Emabuon Farif igi nar tavan radkma ijia anera nun ijiena una Asoinun ijefuon sanainma ijekma ruak. Na una kekome uri e besubesum izeg bu kegoinva ijia giaknum una vef ijefuon unam ma iji ga ise kafo buon rediakfuon. \v 28 Regavo vuak igi naka ma kuardiavo faif. Iviakma e guri ja karinva ijia e roin ja aoim barekfuon. Regavo roin ja nivek karinva ijia ja Emabuon Farif fu una Kin rene e fok samuagdiakro roga ja giakno kiain. \c 17 \s1 Jesuon vajat iji fu nibe renma ijin \r (Mak 9:2-13; Ruk 9:28-36) \p \v 1 Areme tavan siks (6) ijeg baremga Jesu fun uri Fita ga no uviaiki e Jeims ko Jon aferdiame bun buonkua uruor ka jaoijmanako be ijia ajie vain. \v 2 Bu ijia ajieme ire gakoga Jesuon vajat fok fu ijia una nibe ren. Uikinik fuon iji fuka veni igeg sanakoga ugon fuon iji buka abarme ire bivar iji bu abe veni ijia karavo ijeg ren. \v 3 Fu ijegrekoga ijia e Jesuon vuak faivo nokbek (3) bu gak e Mosis ko Eraija bun migegare iji bu irenva ijia Jesuna ireme vuak kuaiva bu giain. \v 4 Ijefuon Fita fu uri Jesu kua, E Bomana aka magoi no aferduo igia ruain. Ijefuon a vierafega fu markma ni kiega na ar muvua nokbek (3) be on ga be Mosison ga be Eraijaon ijeg igia savno kuain. \p \v 5 Fita fu vek ijeg mani kuaimon ijia vana ka abaikin ijar e fok bu irenva ijia fuka okuriain. Vana fu ijeg okuriakoga kua be fu vana guf ijia kume, E iji fu Farinun ma na fu bomana oijmavo. Na ik fu reoino iji gaga naka bomana oimadiemno vuak fuon iji mukoi igia faifno kumen. \v 6 E Jesuon vuak faivo nokbek (3) bu vuak iji faiva buka dejufdiamga bu tuame moik ijia dijeme uikinik buon iji kam sauin. \v 7 Bu ijegrejga Jesu fu kekome imut karamdiaknum kia, Ja juvo aregavo urifno kiain. \v 8 Fu ijeg kiamga bu asarajie ga e bino iji bu bakigavo fu Jesur fuonkua ijia manina bu gain. \p \v 9 Areme bun una uruor ijia ari vako ijia Jesu fu uri kia, Ja ire gufi fu rena ja gainva iji jab va e roin kuardiak. Janim areke Emabuon Farif igi na guame una uriga ni ijar e kuardiafno kiain. \v 10 Fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo bu una kua, E vuak akai nijaidiavo iji bu kua, Fu e Eraijar ur una ruakno kuainva iji bu irerafuon ijeg kuainvano kuain? \v 11 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Ke iji ja ma kuaiv. Fu e Eraijar amur ro ire fok amarigia kanafum una arir nakfuon. \v 12 Gavo igia faif. E Eraija aikin be fun amur ruain gavo e buba fu amarigia game vierafen. Regavo buka uri ire ise fok kafokafo bu vierafenva iji fuon ren. Ijegvo Emabuon Farif igi nak madu buka dab ijeg ire ise kafokafo nun rekno kiain. \v 13 Ijegreare e vuak fuon faivo iji bu tavan ijiason vierafero fu Jon e do ruardiamo ijefuon kuaimro bu ijeg vierafen. \s1 Jesu am ukak iji fu kaven ise ijar niroinma iji amarenma ijin \r (Mak 9:14-29; Ruk 9:37-43a) \p \v 14 Bun ijeg kuaiknum una ari roke e gumi bu afuinva ijia usevga e be fu migegare kekome Jesu manino nifak ijia ato sain. \v 15 Fu ato same kua, E Bomana a farinun ijefuon oifiadakma nin ifejda. Fu kaven ise ijar niroime dab arafirikok fuka ir simaiknum isejavaim. Fu ijegrejknum vo tavan kafo fu kaven ise ijar dab mian ijia akozga fu mian naiknum vo tavan kafo fuka do uramon. \v 16 Ijefuon na afeme e vuak on faivo iji nijaidiaga bu ifejdakrega buka ba aresrenvano kuain. \p \v 17 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kia, E guri ka nonamimoknum God ba ma vierafejo gurie igia faif. Ja vierafega na juaivasia izeg jana fioke ja ijia una God ma vierafek? Am iji afeme igia roga na gavno kiain. \v 18 Jesu fu ijeg kuardiamga e iji fun am iji afeme rokga Jesu fu uri kaven ise iji kuriaireme rotkurain. Fu ijeg rotkuramga kaven ise iji fun am iji areme keko vakoga migegare am iji fu ijia una main. \v 19 Rega e Jesuon vuak faivo iji bun isuarigia una ro Jesu kua, Kaven ise iji nor amur rotkurain gavo fu irerafuon ba keko vainmano kuain? \v 20 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Ijefuon maiji God jaka bomana vierafejo bakin. Naka ma kuardiavo igia faif. Jon ja God ma vierafejo iji fuka ukakbe in sira sunin ijekin iji ja aresredo ja uri nafar iji kua, Ni jafe biom garia manine kuakva fu jafe biom vak. Regavo fu irerag ijar ja girekma bano kiain. \v 21 Regavo kaven ise ijekin iji bu e iji buba areme usem vakfuon. Regavo jaka ijefuon sirimame duok karokva bu ijar usem vakno kiain. \p \v 22-23 Areme e vuak fuon faivo iji bun una Gareri ijia besum afuin. Bu besum afuivga Jesu fu uri kia, Iviakma igem e bu Emabuon Farif igi na tofdieme dab una e ise iji miak. Bu na abe e iji miaga bur na dab kaniega na guak revo tavan nokbek (3) barke God fu kiega na una madu urikno kiain. Fu ijeg kuardiamgame e vuak fuon faivo iji buka oi bijukuriain. \s1 Godon ar ijefuon mon bu abesvo ijin \p \v 24 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena roke ar Kafoniam ijia usen. Bu usevga e iji Godon ar bomana ijefuon mon iji e bu abese bu abeoijo iji roin bu ijia usen. Bu useme Fita kua, A vierafega eon iji e nijaidiamo iji fube mon iji bu Godon ar bomana ijefuon abesvo fube ifejdia abesemno kuain. \v 25 Bu ijeg Fita kuavga fu kia, Ke iji mon fu abesemno kiain. Fita fu e iji ijeg kuardiame fun ar ijia aru vain. Fu ik aru vakoga Jesu fu gafa uri kua, Fita e vuak gafi bu kuainva iji aiji a izeg vierafenmano kuain. A vierafega e mamkanuk moikigi samuavo mon iji bu kiaga e bu oknum kareoijo iji bu erafon mon iji karemoij? A vierafega bu ebuon ijiebuon mon vo bu e ai kafoko ijiebuon mon iji karevno kuain. \v 26 Jesu fu ijeg kuamga Fita fu kua, Mon iji buka e moik kafoko ijiebuon mon iji karevno kuain. Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Ke iji aka ma kuaim. Ijefuon na vierafe afijaf iji buba una karoime buifuon mon takes abesekfuon. Ijegvo nak na ma Godon Farif ijefuon na irerafuon una ar fuon ijefuon mon abesekfuon? \v 27 Regavo noba mon abesekva na vierafe e takes abeoijo iji bu kafu buka no ziegafuokfuon. Ijefuon ni va saof ijia kimai same kijum kafo kara. A kijum be amur kekma a ir fuon ijia mon be gakfuon. Regavo a mon ijin gakma ni abe va takes abese. Regavo mon iji na vierafe fun takes on ga nun iji fun sibank aresrekno kuain. \c 18 \s1 Erar fuka ma e ikin ijin \r (Mak 9:33-37; Ruk 9:46-48) \p \v 1 Jesu fu ijeg kuardiamevo tavan ukakbe barekoga e vuak fuon faivo iji bu una uri kua, A vierafega e iji God fu oibuon samuagdiamo ijia e iji erar fuka e bomanano kuain? \v 2-3 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kiamga bu am ukakbe iji afeme rokga fu e fok ijiebuon nifak ijia manin. Fu ijia manikoga Jesu fu uri kia, E besubesum ja irerafuon e ikin rekuai vierafen? Naka ma kuardiavo faif. Ja unam ise jon fok ja kegoijo iji jaba areme una am ukakbe igi fu kabuaikabuaiki kegoino ijeg kegokva ja God e iji fu oijbuon iji samuagdiamo ijiena mazikva bakin. \v 4 Ijefuon e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiebuon araf ijia e ikin rekfuon iji e iji fu una am ukakbe igi fu manino ijeg kabuaikabuaiki reoino e ijar fuka e fok asidiame e ikin rek. \v 5 Ijefuon erar fu enun kafo am igekin iji if nun ijia oimardiavo iji fu madu nak oimardiamno kiain. \s1 E roin biesiaga bu ise rejo ijin \r (Mak 9:42-48; Ruk 17:1-2) \p \v 6 Regavo erar fu e iji bu oij asusame am ukakna igeg na ma vierafejo iji kam arafiriaga bu una ise reokva e iji nika mun bomana be dab uro fuon ijia kira saof uf ijia akozga fu urame do ikfuon. \v 7 Regavo e moikigia oijo iji esenia. Ijefuon maiji e ise reoijo iji buka una e roin biesiakok buka unam ma iji areme una unam ise iji reoij. Regavo igia faif. E iji bu ijeg ise reoijo iji tavan rad God fuka bu kam unam ise ijia arafiriakno kiain. \v 8 Areme Jesu fu uri vuak kafo ijeg bijiame kuardiain. Fu kia, E be erar a vierafega fu imut on vo diatat on ijieb a aferda dab ise rega na vierafe aka kafo kaniaufu korekfuon. A vierafe aka Godon unam ma iji abekafa vierafekma ni vajat on roin bu ise reoijo iji kege ijeg kaniaufu. A ijegrekma iji fuka markfuon. Regavo aba ijegrekma vajat on fok iji fuka ar ise mian naino ijia vak. \v 9 Regavo madu a vierafega ni on ijar a aferdame ise rega ni niom on be jafe akoze. A ijegrekma iji fuka markfuon. Regavo aba ijegrekma ni niom ijar a dab ar ise mian naino ijia akozga a ijia vajai fian abekno kiain. \s1 Jesu vuak iji fu maf-sif iji subinma ijia bijame kuardiainma ijin \r (Ruk 15:3-7) \p \v 10 Jesu fu ijeg kuardiavake kia, E iji bu am ukaknak igeg na ma vierafejo iji jab oknum ni iken giavo. Ijefuon maiji na kuardiakrejo faif e ijekin ijiebuon anera iji bu samuagdiavo iji buk buka Godon nifak ijia oijo. Ijefuon unam izeg ja bu kam kafokafo reoijo iji mukor vierafeknum reokfuon. \v 11 Ijefuon maiji Emabuon Farif igi na ruainva iji na e iji bu Godon unam ma iji areme aibe ijia oijo ijin karauniakro ruain. \v 12-13 Regavo na vuak be bijame kuardiakrejo ni faif e be fu maf-sif fuon uruvana vuan adred (100) ijeg samuagdiamo. Regavo tavan be maf-sif iji irenva ijia besum fu oine sauikma e iji ja vierafe fu izeg rekfuon? Fube kuaik iji fun marenmano are fu ijia oine guamne kuaik? Fu ijegrekma bakin revo fuka maf-sif roin nainti nain (99) iji fu ijia uniagavo fu va besum iji subinma iji nisaimoine gakma fuka bomana oimarkfuon. Regavo una roin iji buba sauinva iji fum sibank oimarkfuon. \v 14 Ijegvo Asoijon iji varur gufia fino iji fu e iji bu e ukakna igeg na ma vierafejo iji buiji fuka ijeg vierafen. Fu e ijekin besum fu va subikfuon iji fuka ba oimarkno kiain. \s1 Uviaion fu afak ise be rega a izegrekfuon ijefuon ijin \p \v 15 Jesu fu e fok vuak ijeg kuardiame vake kia, A uviaion be fu osik Jesu ma vierafeno ijar ise be afak rekma ni isuar oimarknum va fusik besum karine ise irerag fu afak renma iji kuaime amaref. A va ijeg fine kuaiga uviaion iji fun una oimarknum vuak a kuaimon iji faikma iji jan una besum agan igeg oimarknum ok. \v 16 Regavo a kuardaga fuba una osik oimarknum vuak on iji faikma ni va e besum (1) vo baga nokarok (2) ijeg aferdia una va ga. A ijeg e nokarok (2) aferdia vaikin bu vuak izeg a fusik kuaimon iji bur ifejdiame kuaik. \v 17 Regavo fu madu e ijiebuon vuak iji fuba oimarknum faikma ni va e iji God ma vierafejo iji giakfuon. Regavo gaga fu ijekma ba oimarkma nika kuriaireme kuaga fu va e iji God ba ma vierafejo ijiena fioine kiain. \p \v 18 Jesu fu ijeg kuardiavako ijia fu madu kia, Vuak igi naka ma kuardiav, Irerag e bu moikigia reoga a vierafero fu ise ro a bijukuriamo iji God varur ijia fino iji fuk fu ijeg kuriaireme bijukuriak. Regavo irerag bu reoga a giame vierafero fu maro a oimardiako bu reoijo iji God varur gufia fino iji fuk fu besum ijeg oimardiak. \v 19 Regavo madu igia faif. Ja e nokarok (2) ja moikigia oine ire kafofuon oi besum vierafene sirimamene kuakva Asoinun varur gufia fino iji fu ifejdiak. \v 20 Ijefuon maiji e nokarok (2) vo nokbek (3) bu besum karine vuak kuaime nun sirimamekva na ijia buna fiknum buon bu sirimamejo iji faikno kiain. \s1 Kai kafobuon ise iji ba giame arevo ijia bijame kuainma ijin \p \v 21 Areme Fita fu uri Jesu kua, E Bomana uviainun be fu nosik Jesu ma vierafeno fu ire ise be nun rekma na game arek. Regavo fu vek magiaga tavan bog nun ise rekma nabe tavan seven (7) ijeg game arekno kuain? \v 22 Fita fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Uviaion iji fu afak ise rega a tavan seven (7) ijesugin game arekma iji na vierafega fuka ba maren. Regavo madu a tavan seventi (70) ijeg game arekma iji madu fuka ba markfuon. Regavo fu tavan bog fuka magaga una afak ijeg ise reunaikma nin game oion ijia aregavo ab una iji bomana vierafemne kuain. \p \v 23 Jesu fu ijeg kuardiame uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, God izeg fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu ijekin. E kin be fu tavan be vierafe fuka efuon ikrejo iji kiaga bu funa besum afuim karine sinuom roin bu kenva ijin kuaime amarekro fu iji vierafen. \v 24 Ijefuon fun uri ijegrekoga bu e be iji fu sinuom ka mon ma bomana ijeg kenma ijin afeme fuon ruain. \v 25 Fu kekome uri sinuom iji fu kenma ijefuon mon iji una e kin ijin kimekrega fuka ba aresrega fu ijia aren. Ijefuon e kin iji fu uri efuon ikrejo roin kia, E guriga agbarak ga sinuom fuon fok ka kege una e kafobuon kimekfuon. Ja kege kimega bu mon ijefuon vajiaga ni kege ro sinuom igi fu karenma iji kimejno kiain. \v 26 Fu ijeg kuaimga e iji fu vuak iji faima fuka bomana oifiaimga fu uri e kin ijefuon nifak ijia ato same soisoin. Fu soisoime kua, E-e ni isuar oi dasume fike na oga mon kafo biediekva na una ro vajakno kuain. \v 27 Fu ijeg kuardamga e kin iji fu vierafena fuka bomana oifiaima fu kuamga fuba kimen revo fum ijia areme keko vain. \p \v 28 Rega fun va oine una kaifuon be fu ur mon fuon ukakbe kuama fu vajainma iji bien. Fu bieme keko uro ijia kunaime kua, Eko iviakma migegare mon nun a inma iji una vef vajiemne kuain. \v 29 Fu ijeg kuardamga kaifuon iji fu una kua, Kainu e-e ni isuar oi dasume fike na oga mon kafo biediekma na una ro vajavno kuain. \v 30 Regavo e iji fuba una kaifuon ijefuon oifian aben revo fuka magaga kunaim dab dibur unain. Fu dab dibur uname kua, Ni ijia fiknum mon nun a inma ijin una kime barme nin keko vakne kuain. \p \v 31 E iji fu ijegrega e kaifijaf roin bu gava buka oifiadiain. Ijefuon bun una va e iji izeg fu renma ijin e kin iji kuardain. \v 32 Bu ijeg kuardavga e kin iji fu kiamga bu e iji afeme rokga fu uri kua, E gurie aka e ma bakin aka e ise. A mon nun bomana ar in ga na ijefuon kuavga aka soisoimga na kuava a ijia areme vain. \v 33 Naiji a oifiadienma ijefuon na kuavga aba una na kimen revo a ijia areme vain. Regavo a irerafuon una uviaion iji izeg na renva ijeg aba fuon oifian abenmano kuain. \v 34 Rega e kin iji fuka uruvana deajin ijefuon fu kiamga bu e iji kunaim dab dibur unavga fu ijia fine vajai fian aben. Fu ijia fiknum mon fuon iji fu inma iji una kime baremne kiain. \p \v 35 Jesu fu vuak ijeg bija kuardiame barekro kia, Ja e fok ja e ise iji fu kenma ijeg jaba kaifjon ijiebuon ise iji isuar giame oijon ijia arekva fuka ba marek. Ja ijegrekva God Asoinun varur gufia fino iji fuk fu ise jon iji fuba giame arekgavo fuka kam unam ma ise ijia arafiriakno kiain. \c 19 \s1 Bara samdiame magiaga bu vako ijin \r (Mak 10:1-12) \p \v 1 Jesu fu vuak fok kuardiame barme fun uri Gareri areme una ar Judia guf do Jodan ruvainma irif gara ijia vain \v 2 Fu ijia vakoga e uruvana bu jame ijia vaka fu bu karauniain. \v 3 Fu ijegreoino ijia e Ferisis roin bu ro usem Jesu bisuame kua, A vierafega akai nuvuon fu kuainma ijeg e be fu bara fuon fu ire kafokafo ba fu oimaikfuon ijia kegokma fube datura unaga fu vakno kuain? \v 4 Bu ijeg kuavga Jesu fu una roin kia, Regavo ja buk kafar be bu isoime kua, Ik anej ijia God iji ire fok amardiainma ijar baru ga barak amardiainmano kuainma iji jabe dame gain? \v 5 Regavo madu buk kafar be ijia bu ijeg isoime kua, \q1 Efarif iji fu uri asoifuon ijiga asiefuon iji areme una bara fuon abek. Bu ijeg sanamime besum karioijo ijia bu una busik vajai besum rekno kuain. \m \v 6 Ijefuon bu busik bu nokarok (2) bakin gavo buka vajai besum. Ijefuon bara iji Godri abe efarif ijek besum kamainma iji e kafo buba ke atase kafokafo uniakno kiain. \p \v 7 Jesu fu ijeg kuaimga e Ferisis iji bu uri kua, Regavo irerafuon Mosis fu kua, E be fu bara fuon datura una fu vakma fu fefa be isoime kua ivia aiji a bara nun bano kuame abe maga fu vakno kuain. \v 8 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Vuak iji Mosis fu isoime kuai ja barafjon tura uniakno kuainma ijefuon maiji oijon fuka ma gigikin. Regavo iji ja kuaivo iji ik anej ijia buba ijegrene ruain. \v 9 Regavo na kuardiakrejo faif. E be fu bara fuon abe uname una bara be abekma e iji fu bara ijin daturam. Regavo bara fuon iji fu amur ba e be daturainma gakma baru iji fu bara iji unako fu vakma iji fuka ba markno kiain. \p \v 10 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu uri kua, Regavo gaga unam iji bara kege uniaga bu vako iji fuka gigikin gakma iji no vierafe barubara sanamivo iji ka ijia arefno kuain. \v 11 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Ke iji fun maren gavo na vierafe e fok bu vuak iji ja kuainva bu ijeg vierafeokva bakin. Regavo bun e iji eraneb Godri kiaga bu ijeg amunamun oijo ijieb ijeg reok. \v 12 Regavo irerafuon efarif iji buba bara kego ijefuon anej maiji bu kafokafo. E roin bun ijeg nafediain revo roin iji bun emab ke ijeg amardiain. Regavo e roin buba bara kego iji bu Godon ikreokuai bu ijefuon akaim oij. Regavo e be erar fu vierafega fu aresredo fu ijeg kegokma iji ni are fu ijeg kegoino kiain. \s1 Jesu ko am ukakna ijin \r (Mak 10:13-16; Ruk 18:15-17) \p \v 13 Areme e roin bu vierafe bu afijaf iji aferdiame Jesuon roga fu bu imut nigen namdiaknum buifuon sirimamekuai ruain. Regavo e vuak fuon faivo iji buka ba oimarenva ijefuon bu uri e iji afijaf aferdia roko iji kuriairen. \v 14 Bu kuriairevga Jesu fu uri kia, Ja am ukakna iji jab kuriairek revo are bu aferdia nun ruaf. Ijefuon maiji e iji eraneb bu am ukakna iji bu asoibuon iji ma vierafejo ijeg bu na ma vierafekva God fu e ijekin iji samuagdiakro vierafenmano kiain. \v 15 Fu ijeg kuardiame uri am ukakna ijin imut nigen namdiaknum buon sirimamene fun ar iji areme vain. \s1 E nivek sinuom zarainva ijin \r (Mak 10:17-31; Ruk 18:18-30) \p \v 16 Areme e be fu ro kekome Jesu kua, E nijaidiamon na irerag iji rekva na ma karivako iji abekno kuain? \v 17 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri una roin kua, A irerafuon ire maiji rekro bomana vierafene kiem? Fu e be erar fuka e ma bakin gavo fun e besum Godri fuonkua fu e ma. Ijefuon a unam iviamkor ma karivako iji abekro vierafekma ni Godon akaij iji igiamne kuain. \v 18-19 Jesu fu ijeg kuardamga e iji fu una kua, Regavo akaij iji na izin igiakno kuain? Fu ijeg kuamga Jesu fu uri roin kua, Ab e kafo kaniaknum e kafobuon bara turaknum vo e kafobuon ire niesaknum vo e kafobuon vuak kufuimene kuaimon. Regavo madu nika asoion ijiga asieon iji igiaknum izeg a koikon on oijmanamimo ijeg una e roin oijmiamne kuain. \p \v 20 Fu ijeg kuardamga e iji fu una kua, Akai fok iji naka igiav. Regavo na una ire be iji na irerag iji rekno kuain? \v 21 Fu ijeg Jesu kuardamga Jesu fu una kua, A vierafega aka maturaiga ni va sinuom on fok ke kime mon abe e sinuom bakin iji vajiame ni uri na jajie. A ijegrekma a unam iji tavan bog ma karivako ijin abekno kuain. \v 22 Ijefuon e nivek iji fu vuak iji faima fuka bomana oifiaimga fu oifiaigma vain. Ijefuon maiji fu vierafega fuka sinuom ma uruvana zarain. \p \v 23 Areme Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Vuak igi na ma kuardiav. E be erar fu sinuom uruvana iji fu agan iji God fu samuagdiamo ijia buna besum mazikfuon iji fuka ma gigikin. \v 24 Regavo igia faif. Fanuf kamer iji fu ma bomana ga siem tit iji fuka ukakbe ijefuon fu tit ijia aru vakma fuka ma gigikin. Unam besum ijegvo e iji sinuom zarainma iji fu izeg e iji God fu samuagdiamo ijia buna besum mazikfuon iji fuka ma gigikino kiain. \v 25 Ijefuon e vuak fuon faivo bu vuak iji faiva buka oiserdiamga bu uri uruvana vierafeknum bui kuai, Fu erar aresredo fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazik? \v 26 Bu ijeg kuaivga Jesu fu kia, E kafo erar fum fuon vierafega unam fuon fu kegoino ijia fu aresrenma bakin. Regavo fun Godri aresredo fu ire fok rekfuon. Regavo fu fuonkua era fu vierafenma iji kuaga fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijia buna besum mazikno kiain. \p \v 27 Fu ijeg kuardiamga Fita fu una kua, No ire fok non ijia areme uri a jame ruain. Ijefuon no ire ma iji no irerag iji abekno kuain? \v 28 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Vuak igi na ma kuardiav. Tavan iji ire fok bu una iviamkor rejo ijia Emabuon Farif igi na fata nun ma iji sanainma ijia ajie fijo ijia e iji eraneb ja na jajievo iji jak ja fata ma iji tuer (12) kege karik. Ja fata iji kege ijia karine e agan tuer (12) Isrerkobuon ise iji kege mazim giak. \v 29 Regavo erar fu ar fuon ga uviaifijaf ga makifijaf ga eofijaf ga afijaf ga juar fuon iji nuifuon aremo e iji fu una madu ire ma uruvana kafo kekfuon. Regavo madu fu unam ma karivako iji abe ijia fivak. \v 30 Regavo igia faif. E uruvana bu amur irenva iji bu una rad ireken. Regavo eraneb iviakma rad irevo bu una amur ireken. Ijefuon maiji e sinuom zarainva iji iviakma bu e mamkanuk gavo rad bu una e ukakna rekno kiain. \c 20 \s1 Jesu fu e iji fu juar samuamo ijia bijame kuainma ijin \p \v 1 Ijefuon e iji God fu oibuon iji samuagdiamo iji fu e juar koikin iji fu suok nakitu gamia kekome va e kiaga bu fuifuon ikredake fu mon vajiakma igekin. \v 2 Ijefuon e iji fu vierafe fu e kafo kega bu fuifuon ikrekfuon iji fu vierafega fun maren. Ijefuon fu va e iji kia, Ja tavan besum nuifuon ikrekva na mon sunin ijia e besubesum ka afurvene vajiakno kiain. Fu ijeg kiamga bun oimarvga fun kiama bun juar fuon ijia ikrekuai vain. \v 3 Bun vakoga fun tavan ajie ruainma ijia una madu ar bu ire kimejo ijia vaga e roin bu ijia iremoija fu giain. \v 4 Ijefuon fu kia, Jak na vierafe ja va juar nun ijia ikreke na mon besum afurvene vajiakno kiain. \v 5 Fu ijeg kuardiamga bun vako fu una tavan uk manino ijia roke una tavan ura gura manino ijia fu una ire besum fu renma ijeg ren. \v 6 Fu una va fivake tavan fun kokreno ijia una vaga e roin bu ijia iremoija fu giain. Fu giame uri kia, Ja irerafuon tavan igi ja abe ire kafo ba rega jam igia iremoijno kiain. \v 7 Fu ijeg kiamga bu una roin kua, Ijefuon maiji e kafo buba no buifuon ikrekfuon kuinvano kuain. Bu ijeg kuardavga fu uri kia, Jak nin va kof juar nun ijia ikrefno kiain. \p \v 8 Areme tavan fun nakisrega e iji juar koikin iji fun uri e iji nigen rene e ikrejo iji samuagdiamo iji kua, E iji ikrejo iji kume bu roga mon buon vajiamne. Regavo mon a vajiakma ni e iji eraneb bu rad ikrek ruainva ijia anerene vajiajame una gafeg baremne kuain. \v 9 Regavo e iji rad tavan kokreno ijia ikrekuai vainva iji bu mon sunin besum (1) ijeg e besubesum fu aben. \v 10 Regavo e iji bu amur ikrekuai ruainva iji buka bur mon sibank bomana abekuai vierafen. Regavo e besubesum buka mon sunin besum ijeg aben. \v 11 Bu mon buon abe una e iji kof juar fuon menma ijiena zienamin. \v 12 Bu uri kua, E guri a rad kiainma iji bum tavan ukakbe ik ren. Regavo noiji noka suok anerene ruako tavan kanuin. Regavo a irerafuon mon noiji a buna besum afurvene vajuinmano kuain. \p \v 13 Bu ijeg kuardavga e iji juar koikin iji fu uri e iji vuak kuaimon iji kua, Kainu na ja biesiainva bakin. Regavo na vuak irerag na ja kuardiainva nan ijegrene mon jon iji nan afurve vajiav. \v 14 Ijefuon ni mon on abe vake na e roin bu rad ikrenva iji mon izeg a abenma na ijeg una bu vajiav. \v 15 Ijefuon maiji na daro namo ijefuon mon nun iji na kege na vierafejo ijia rek. Regavo a ziemo iji akafu igi na e suaiki rene mon afurve vajiainva ijefuon ziem. \v 16 Jesu fu vuak ijeg kuardia barekafa kia, Unam besum ijeg e iji bu rad gamia roko iji vef bur amur ruak. Regavo e iji bu amur roko iji vef bur una rad gamia ruakno kiain. \s1 Jesu tavan iji fu guakfuon iji kuardiainma ijin \r (Mak 10:32-34; Ruk 18:31-34) \p \v 17 Jesu fu e vuak fuon faivo tuer (12) ijiena bun Jerusarem vakuai vako ijia fu unam ijia izeg e bu Jerusarem ijia fu dab izegrekfuon ijin isuar kuardiain. \v 18 Fu kia, Igia faif no vake Jerusarem usevo ijia Emabuon Farif igi naiji bu abe e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji miaga bur na tofdieme ise nun kuaime dab arafirikfuon. \v 19 E ijieb na bu abe una e Jius bakin iji miaga bur na abe anu baroiknum juvit foimadieknum fijieme abe kuros kaniek. Regavo naki nokbek (3) barekma God fu kiega na una uri nivek fivakno kiain. \s1 Bara be fu Jesu ire befuon kuainma ijin \r (Mak 10:35-45) \p \v 20 Areme rad e Zebedin barak ijar afijaf ijiena Jesu fino ijia vain. Bara iji fu ire be vierafenma ijefuon fu va Jesu manino nifak ijia ato same uri ire befuon kuain. \v 21 Fu ijeg kuamga Jesu fu uri kua, Regavo a irerag vierafenmano kuain? Jesu fu ijeg kuardamga bara iji fu una roin kua, E-e ni iviakma igia kuardiekin tavan iji a una E Bomana rene Godon e iji samuagdiakro roko ijia am afnun nokarok (2) igi be fu imut on maink ijia fikevo be fu imut on aizinak ijia fikno kiemne. \v 22 Jesu fu una afijaf nokarok (2) iji kia, Vuak iji ja na kuardievo iji jaba vierafe gavo jam ijia kuardiev. Ja vierafero ire igi na vajai fian abekrejo iji jan aresredo fu jon rekro ja iji vierafenvano kiain? Fu ijeg kuardiamga bu una roin kua, No vierafe no aresredo no rekno kuain. \v 23 Bu iji kuardavga Jesu fu uri kia, Ire iji e bu nun rega na vajai fian abekrejo iji jak madu fu jon rega ja ijeg vajai fian abek. Regavo e iji bu ar ij nun maink ga azinainak ijia karikfuon iji na nar kekva bakin. Regavo ar iji fu e iji Asoinun fu karmo ijiebuon arno kiain. \p \v 24 Ijegrene tavan ijia e ten (10) Jesuon vuak faivo iji bu vuak iji faiva buka deajidiamga bu uri no uviaikin iji ziegafiain. \v 25 Ijefuon Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kiama bu besum afuivga fu kia, Jan vierafe e Jius bakin ijiebuon e mamkanuk iji bu ebuon kege una daro buon rotit ijia uniav. Regavo madu e aiko ijiebuon e mamkanuk iji bu daro buon ijia e aiko buon iji samuagdiav. \v 26-28 Regavo igia faif. Unam ijeg jab arega fu jon rek. Erar fu vierafe fu joifuon e bomana rekma e iji fuka ja ifejdiaknum vo joifuon ikreokfuon. Regavo erar fu joifuon e nigen rekro vierafekma e iji fuka e be joifuon ikreno igeg reok. Unam besum ijegvo Emabuon Farif igi na ruainva iji na e bomana rekro ruainva bakin. Regavo nam e be fu e befuon ikreno na ijegrekro ruain. Regavo madu na ruainva iji na kuros ijia guame kavuan nun ijia useme e fok karauniakafie na iji ruain. \s1 Jesu e ni zuriaigin nokarok (2) karauniainma ijin \r (Mak 10:46-52; Ruk 18:35-43) \p \v 29 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena ar Jeriko areme usem vakoga e ka uruvana bu usem jajiame buna vain. \v 30 Regavo e ni zuriaigin nokarok (2) bu unam irif ijia karido bu faik Jesu fu ijia asidiame ruvaka bu fain. Bu faime uri kume, E Bomana e Devidon uifarif gare abe nuvuifuon oifian abene ifejduokno kumen? \v 31 Bu ijeg kumejga e ijia roko ijieb uri kuriaireme kia, Isuar karifno kiain. Rega buka uri ma uruvana igia biumame kume, E Bomana e Devidon uifarif gare abe nuvuifuon oifian abene ifejduokno kumen. \v 32 Bu ijeg kumejga Jesu fu roke ijia kekome uri kia, Na irerag joifuon rekro ja iji vierafenvano kiain? \v 33 Fu ijeg kiamga bu una roin kua, E Bomana no vierafe a ni nuvuon iji amarduoga no una ni naravno kuain. \v 34 Bu ijeg kuardavga Jesu fu buifuon oifian abene uri ni buon ijia niriakiamga tavan ijia bu una ni narame bun uri fu jame vain. \c 21 \s1 Jesu fu Jerusarem aru vainma ijin \r (Mak 11:1-11; Ruk 19:28-40; Jon 12:12-19) \p \v 1-2 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena Jerusarem vakuai roke ar Betifas uruor Orivs kuavo samaij ijia usen. Areme Jesu fun uri e vuak fuon faivo iji nokarok (2) vuak igin kuardiain. Fu kia, Va ar gafia usem gaga bu maf-donki be kirainva fu uka fuon ijekma ijia maniga iji irame afem una igi na fijo igia ruaf. \v 3 Ja va iraga e be fu kia, Ja irerafuon maf-donki iji iravno kiaga ni kua, No E Bomana ijar vierafega no ijin iravno kuaf. Ja ijeg kuarda fu areke ja afem ruak. \v 4 Regavo ire iji renma iji fun izeg e iji Godon vuak vierafene kuaimon fu usuibe kuainma ijekma aresren. \v 5 Regavo vuak iji bu ijeg isoi, \q1 E Jerusaremko iji E Bomana jon fu jon rok. Fu maf-donki azan ijia ajie fine ruakfuon. Regavo fu e bijaimoijo ijiebuon e bomana bakin ijefuon fuba maf-os ijia ajie fik revo fum maf-donki uka ijia ajie fine ruak. \p \v 6 Ijefuon e vuak fuon faivo nokarok (2) iji bun va vuak irerag Jesu fu kuardiainma ijia jame ijeg ren. \v 7 Areme bun va maf-donki ijiga uka fuon iji aferdiame una roke Jesu fino gumia usen. Areme bun uri ugon buon bu azan savo iji azome maf-donki azan ijia riedavga Jesu fu ijia ajie fin. \v 8 Bu ijegrekoga e fok bu funa ruainva iji buk bun uri ugon buon roin bu azan sainva ijin azome unam ijia riesdakoga e roin bu uri anam kiak iji mukiene unam ijia riesdain. \q1 \v 9 Ijegrene e fok bun roinroin ireme ruako Jesu fu uf ijia ruain. Fu ijia ruakoga e fok bu biumaknum kume, No e Devidon Farif igi dab aroiv. No vierafe Godri E Bomana ijefuon if ijia fu daro mak. Regavo noka Godon bomana oimarvno kumen. \m \v 10 Bu ijegrejknum Jesu afeme vake Jerusarem usen. Regavo e fok mai ijia karinva iji buka oiserdiamga bu uri kuai, E iji kafu erarno kuain? \v 11 Bu ijeg kuaivga e fok Jesuna vako ijieb uri kume, E igi fu Jesu e iji Godon vuak vierafene kuaimon ijin. Regavo fu ar Nasaret Gareri guf ijekorno kumen. \s1 Jesu fu Godon ar ijia aru vainma ijin \r (Mak 11:15-19; Ruk 19:45-48; Jon 2:13-22) \p \v 12 Bu ijegrene Jesu fun Godon ar bu sirimamejo makaf ijia e iji bu ijia arume ire kafokafo kare kimejo iji kuriairema bu usen. Bu useme subiko fu uri e iji bu karine mon dame vajuinamivo ijigam e iji um kimejo ijiebuon fata ijigam sinuom buon iji kam karoidiain. \v 13 Fu ijegrene uri kia, Buk akaij iji bu usuibe isoinva ijia God fu kuai, \q1 Ar nun iji bu ijia arume sirimamejo gavo jar arume abe e niesavobuon ar igeg amarvno kuain. \p \v 14 Jesu fu ijeg kuardiame rad e ni zuriaigin ijigam e aikirariainva iji bu Godon ar ijia rokga fu karauniain. \v 15 Regavo e mamkanuk Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji bu unam ka mukor iji Jesu fu reno bu iji giava buka deajidiain. Regavo madu bu giak am ukakna iji buka Godon ar ijia arume biumame kume, E Devidon Farif gari aroifno kumen. \v 16 Ijefuon bu uri Jesu kua, Am ukakna iji bu vuak irerag kuaivo iji abe fainmano kuain? Bu ijeg kuavga Jesu fu una roin kia, Vuak irerag bu kuaivo iji nan fainvano kiain. Fu ijeg kuardiame fu madu uri kia, Ja buk akaij ijia vuak igi bu isoinva iji jabe dame vierafen? Regavo vuak iji bu ijeg isoi, \q1 Godri am ukakna iji mukorigia vierafe vajiaga bu fu aroikno kiain. \m \v 17 Jesu fu ijeg kuardiame fun ijia areme una Beteni naikafa vain. \s1 Jesu fu in durim igekin bu kua figno kuavo ijia bijame kuainma ijin \r (Mak 11:12-14, 20-24) \p \v 18 Bu va ijia naoinva nakitu Jesu fun una e vuak fuon faivo ijiena una Jerusarem ruakuai roko ijia fuka vasiaguain. \v 19 Fu vasiaguamga fu in durim igekin be bu kua figno kuavo iji be unam irif ijia manina fu gain. Fu game ura vaga in iji fu sunin ba kirain revo fum ma ijesugin. Ijefuon fu uri in iji kuai, Aiji aba una sunin kirakno kuamga in iji tavan ijia fuka sairen. \v 20-21 Fu ijeg e vuak fuon faivo iji bu in iji sairenma iji gava buka oiserdiain. Ijefuon bu uri kua, In iji kafu izeg migegare sairenmano kuain. Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Vuak igi naka ma kuardiav. Ja ire ijekin iji jaba giame zazaik gavo jam uri ma vierafekva ja in guri na kuavga fu sairenma ijeg ja ire ijekin kafo rek. Ja ire ijekin ijesugin rekva bakigavo ja madu uruor bomana be kuak koikon tuame saof ijia arimne kuakva fu ir jon abek. \v 22 Regavo madu ja ma vierafekva irerag ja sirimamene Asoijon kuavo iji fu vajiakno kiain. \s1 Jesu fu daro fuon fu izia abenma ijin \r (Mak 11:27-33; Ruk 20:1-8) \p \v 23 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena una Godon ar bu sirimamejo makaf ijia vain. Fu ijia vuak nijaidiamo ijia e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk ijieb useme Jesu kua, Ire iji a reno iji daro iji a izia abe ren? Regavo a daro iji erar mainmano kuain? \v 24 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una roin kia, Na duna besum ja kiaga ja una roib kuardiekva na ijar daro igi na erafon abe ire igin reoijo na iji kuardiakno kiain. \v 25 Fu ijeg kuardiame uri kia, Ja vierafega Jon e do ruardiamo daro iji fu abe e do ruardiamo iji fu Godri main ki fu emab mainvano kiain? \p Fu ijeg kuardiamga bu uri dab bui kuaime siguknum kuai, Nokafu una izeg roib kuardak? No uri kuak fu Godri mainmano kuakva fu una kuok revo ja irerafuon ba Jon ma vierafenvano kuok? \v 26 Regavo no kuak Jon daro iji fu emab mainvano kuakva e guri bu izegrekfuon no iji vierafega fuka dejufduom. Ijefuon maiji e fok bu ma vierafega e Jon fun ma e Godon vuak vierafene kuaimon beno kuain. \v 27 Ijefuon bu una Jesu kua, Noba vierafenvano kuain. Rega fu uri kia, Ijekido daro igi na izia abe ire igin reoijo iji naba kuardiakno kiain. \s1 Am no uviaikin ijia bijame kuainma ijin \p \v 28 Jesu fu ijeg kuardiame una kia, Iviakma vuak igi na kuardiakrejo iji ja izeg vierafej? E be fu am farif nokarok (2) nafen. Regavo fun uri va farifuon amur iji kua, Ivia ni va juar gafia ikreno kuain. \v 29 Fu ijeg kuamga farifuon amur iji fu kua, Na isediemno kuamevo rad fu una oi dakaroime fun una juar ijia vain. \v 30 Areme asoifuon iji fun madu va farifuon diar iji kua, Aiji ivia va juar gafia ikrene kuain. Fu ijeg kuamga farifuon fu kua, Ke asoinun na ijegrekno kuagavo fuba vain. \v 31 Regavo ja vierafega am nokarok (2) ijia erar fu asoifuon fu vierafenma ijia kegoinmano kiain? Fu ijeg kiama bu kua, Farif amur ijarno kuain. Bu ijeg kuavga Jesu fu kia, Ni vuak igi na kuardiakrejo iji faif e iji takes abeoijo ijigam bara iji ebuon baru turaoijo iji bur ja asidiame e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazik. \v 32 Regavo e Godon vuak vierafene kuaimon Jon e do ruardiamo iji fun ro ja karinva ijia kekome unam ma iji ja vakfuon iji fun nijaidiain. Gavo vuak fuon iji jaba mukor faikoga bu e takes abeoijo ijigam bara iji ebuon baru turavo ijieb vuak fuon iji bu faime ma vierafen. Ja iji jan giain gavo jaka ba oijon karoime una vuak fuon faime ma vierafenvano kiain. \s1 E iji juar samua karinva ijia bijame kuainma ijin \r (Mak 12:1-12; Ruk 20:9-19) \p \v 33 Ijegreare Jesu fu una kia, Ni una vuak be na bijame kuardiako faif. E be fu moik fuon ijia juar meneare fak kira ameoine aren. Areme guf ijia fu ar be madu bu ijia karine juar samuakfuon iji same uri e kafo kega bu juar iji samuakoga fun ar aibe vain. \v 34 Fu va ijia fiko in fuon bun sunin kirame duinva fu fain. Ijefuon fu efuon ik reoijo iji kiamga bu va in sunin roin fuifuon turakuai vain. \v 35 Bu vake gafia usevga e iji in samua karinva ijieb uri e iji kuniaime e be bu dab fijakoga be bu dab kanava fu guain rega be bu mun karme kanain. \p \v 36 Bu ijegrejga e iji fun una efuon ikrejo uruvana kiamga bu madu una vain. Bu vakga e iji juar ijia in iji samua karinva iji bun madu e iji vainva iji kam unam besum iji bu renva ijeg ren. \v 37 Bu ijegrejga e iji fun una fui kuai, Na farinun kuaga fur vakma buba fu kanaken. Regavo bum fu agoime vuak fuon abekno kuaime fun farifuon kuamga radkma iji fur vain. \v 38 Fu vakoga e iji juar samuame karinva iji bun game uri bui kuai, E guri fu e iji juar igi menma ijefuon farif ijin. Ijefuon no fu kaname asoifuon ijefuon juar fok iji nor abekno kuain. \v 39 Bun ijeg kuaime uri farifuon kunain dab juar fak gufa akozme usem kanavga fu guainmano kiain. \p \v 40 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Bu ijeg ren gavo e iji juar koikin iji fu una ruakma fu e iji juar iji samuainva ijiebuon fu izegarekno kiain? \v 41 Fu ijeg kuardiamga e iji bu una kua, Fu ruakma fu uri e ise ijin kaniagavo e ma iji juar fuon mukor samuainva iji fu kege uniaikin bur juar fuon ijia in sunin iji kiriavo iji turame kafo fui namdakno kuain. \v 42 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Regavo ja Godon vuak bu usuibe isoinva iji jabe dame gain? Regavo vuak iji bu ijeg isoi, \q1 E ar savo iji bu mun ma iji fu ar uf ijia manine girekfuon iji bu game vierafero fu isero bu dab akozen. Regavo E Bomana iji fu mun iji una abenma ijefuon iviakma mun iji fu ar uf iji biekudieme manino iji fuka ikin. Regavo iji fuka ma fun E Bomana ijar koikfuon ire iji rena non gaga fuka ma. \m \v 43 Ijefuon igia faif jaiji ja e ise iji bu juar ba mukorigia samuagdiavo ijekin. Ja na uzainva ijefuon God fu ik iji ja efuon samuagdiamo fu miainma iji fu kamaziame una e Jius bakin iji bu ik mukor rejo iji miak. Fu miaga bur vuak fuon ma iji abe kuaimoga e fok bu ma vierafene una e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazim kari vak. \v 44 Ijefuon naiji na mun bomana ijin ijefuon e be erar fu ari kanaga fu mun azan ijia arikma buka buaseme iserek. Regavo madu e be erar fu mun ijar ari kanakma fuka una kuotuvat igegrekno kiain. \v 45 Fu ijeg kuardiamga e mamkanuk isuf baroijo ijigam e Ferisis iji bu Jesu vuak iji fu bijame kuaimon iji faime vierafero fu buisina kuaimoro bu ijeg vierafen. \v 46 Ijefuon bu uri Jesu kunaime tokuai vierafen. Gavo e fok ijia ruainva iji bu vierafega Jesu fuka ma e iji Godon vuak vierafene kuaimon ijin. Ijefuon e mamkanuk iji buka jume ire kafo buba fuon ren. \c 22 \s1 Jesu fu e iji bu sanamikuai iro inva ijia bijame kuardainma ijin \r (Ruk 14:15-24) \p \v 1-2 Areme Jesu fu una madu vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E iji God fu oibuon iji samuagdiamo iji fu e kin be fu moik samuamo iji fu farifuon ijar bara abekrega fu iro bomana be ikafa kanafuinma igekin. \v 3 Kin iji fu iro iji kanafume fun efuon ikrejo iji kiamga bu va e iji bu iro fuon sarekfuon kiainma iji kiamga bu iro fuon iji sarekuai vain. Bun va e iji kiamoij ga e iji bu uzame ba iro ijia ruain. \v 4 Ijefuon e kin iji fun una madu vuak igin efuon ikrejo ijin kuardiain. Fu kia, Ni va e iji kia, Maf-kau ma iji saruigin iji bun kaniame buaseme akozen ijefuon nan iro ikro samuain. Ijefuon ni migegare iro nun sarekno ruafno kiain. \v 5 Fu ijeg kuardiamga bun va e fok vuak ijin kuardiain. Ijegrene e iji buba una vuak iji fain gavo bun una ire buon kafokafo bu vierafenva iji reokuai vain. Be fu juar mekafa vain revo be fu monfuon ikrekafa vain. \v 6 Regavo e roin bu uri e iji vuak abe vainva iji kuniaime kam unam ise kafo buon reknum kaniavga bun aoin. \p \v 7 Bu ijegrejga e kin iji fu vuak iji faima fuka deajimga fu uri e azi kegoijo fuon kiamga bu va e iji kaniavga bu aoiknum uri ar buon kara java bu naoin. \v 8 Areme kin iji fun una efuon ikrejo iji kumena bu rokga fu kia, Iro nun fuka samairen gavo e iji na kiainva iji bu isema vierafene buba iro sarekuai ruain. \v 9 Ijefuon iviakma ni una va mai mamkanuk unam ijia oknum e kafo ja giakva iji uruvana kia bu iro nun igi sarevno kiain. \v 10 Fu ijeg kiamga bun va unam ijia oknum e ise abevo ma iji uruvana kiavga bu iro iji sarekuai ruain. Bu roke ar gufi bu sanamikrejo iji fuka e ijar mame irtoijen. \p \v 11-12 Areme e kin iji fun arume e fok gia vake gak e be fu ugon bu same e sanamivo ijia roko iji fuba same ruainmaga fu gain. Fu game uri e iji kua, Eko a izegarega a ugon iji bu same e sanamivo ijia vako iji aba same ruainmano kuain. E kin iji fu ijeg kuamga e iji fuba una roin kuardain. \v 13 Ijefuon e kin iji fu una efuon ikrejo iji kia, E guri kunaim dab dia ga imut fuon iji tome abe ai makaf nakinma ijia akozef. Abe ijia akozga fu ijia fine vajai fian abeknum niraime ubai jakiknamikno kiain. \v 14 Areme Jesu fu vuak fuon kuaim vake barekafa uri kia, Unam besum ijegvo God fu vierafe buka e uruvana una aganfuon ijiena besum mazikfuon fu iji vierafene kumen. Regavo buka e sibank vuak fuon faime una aganfuon ijiena mazivno kiain. \s1 Bu Jesu e takes abesvo ijefuon duna kuainva ijin \r (Mak 12:13-17; Ruk 20:20-26) \p \v 15 Areme rad e Ferisis roin bun useme va unam izeg bu Jesu biesuame duna kuakfuon iji kuaima maren. \v 16 Bun kuaime uri e vuak buon faivo roin ga e Erodon e roin kiavga bun Jesu fino ijia vain. Bu va ijia useme Jesu kua, E nijaidiamon no vierafega vuak irerag a kuaimon iji aka vuak ma ijesugin kuaim. Regavo e iji a vuak kuardiamo iji bukafu e mamkanuk ga e ukakna iji a juvknum kuardiamo bakin. Regavo aka vuak ma iji izeg God fu e igiebuon fu vierafenma a ijin dab e ijin nijaidiam. \v 17 Ijefuon a vierafega akai nuvuon ijia no e Sisa e Romkobuon e bomana iji fuon takes abesvo iji kafu maren vo fuba marega ni ar kuarduoga no faivno kuain. \p \v 18 Bu ijeg kuardain gavo Jesu fu vuak buon ka kufui iji fun giain ijefuon fu uri kia, E guri ka ir kufuikin gurie ja era biesuakuai vierafene vuak kufui iji ke ruainvano kiain? \v 19-20 Fu ijeg kuardiame kia, Ni mon sunin iji ja takes rekfuon iji abe nijaidie na gavno kiain. Fu ijeg kiamga bu uri mon sunin abe mavga fu abe nijaidiaknum kia, Ja igi jan gain. Ja gaga uikinik igeko if iji isoinva iji bu erafono kiain? \v 21 Fu ijeg kuardiamga e mamkanuk iji bu uri kua, Fu e Sisan uikinikno kuain. Bu ijeg kuardavga fu kia, Ijefuon ni giamga irerag iji bu e bomana Sisan kuaikva ni kege una fu vajaf. Regavo irerag iji ja giaga bu Godon kuaikva ni kege una God vajafno kiain. \v 22 Fu ijeg kuardiamga bu vuak iji faiva buka oiserdiamga bu Jesu areme vain. \s1 Bu e iji aoime urijo ijefuon duna Jesu kuardainva ijin \r (Mak 12:18-27; Ruk 20:27-40) \p \v 23-24 Areme tavan besum ijia e Sejusis roin bu Jesu fino ijia ruain. (Regavo e iji ruainva iji bu e iji aoime una urijo iji buba ma vierafej). Ijefuon bu useme Jesu duna ijeg kua, E nijaidiamon Mosis fu kuo, E be erar fu bara abe fu am kafo ba tuanaga fu guakma uviaifuon iji fuka bara amun iji fusik abe fuifuon am tuanakno kuin. \v 25 Ijegvo e agan besum ijia bu efarif seven (7) ijeg bu igia nona karij. Ijefuon e bo buon iji fun bara aben gavo am kafo fuba tuanain gavo fum guain. Fu guamga uviaifuon iji fusik bara iji aben gavo fuk fuba am kafo tuanain gavo fum guain. \v 26 Fu guakoga uviaifijaf fok buk ijegrene vake efarif diar ijia baren. \v 27 Bu ijegrene rad bara ijar guain. \v 28 Regavo bara iji e fok bu abenva iji tavan iji e bu aoime una uri nivek kari vako ijia bara iji fu erafon barakno kuain? \p \v 29 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Jaiji jaka ba mukor vierafen. Ijefuon maiji ja Godon vuak iji jaba fain ga daro fuon ijia fu ire kafokafo reno iji jaba vierafen. \v 30 Ijefuon maiji tavan iji e bu aoime una uri nivek karijo ijia bara baru buba una sanamik. Gavo buka una anera iji bu varur gufia karijo igegrekno kiain. \v 31 Regavo ja God e iji bu aoime una urijo ijefuon fu buk akai ijia kuainma iji jabe dame gain? \v 32 Regavo vuak iji bu isoinva iji God fu ijeg kuai, \q1 Naiji na e Eburam ga e Aisek ga e Jekafbuon Godno kuain. Ijefuon maiji fu e iji nivek karijo ijiebuon God. Regavo fu e iji buka mukor aoivo ijiebuon God bano kiain. \m \v 33 Fu ijeg kuardiamga e fok bu vuak fuon iji faiva buka oiserdiain. \s1 Akai ma bomana ijin \r (Mak 12:28-34; Ruk 10:25-28) \p \v 34 Regavo e Ferisis iji bu faik fun Jesur vuak fuon ijia e Sejusis buon vuak iji fuka kaniatuama bu faime bun una besum afuin. \v 35-36 Bu besum afuikoga e vuak akai nijaidiamon be fu uri Jesu biesuakafa kua, E nijaidiamon akai fok bu nainva ijia akai izar fuka ma bomanano kuain? \p \v 37-38 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kua, Akai ma bomana iji igin, \q1 Nika oion fok ga kaven on ga vierafe on fok iji nika God on iji oijmamne. \m Akaij ijar fuka bomana ga fuka ma ikin. \v 39 Regavo madu akai be ka ma bomana ijefkin iji, \q1 Nika izeg a on oijmanamimo ijeg una kaifon roin oijmiamne. \m \v 40 Ijefuon maiji e fok Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon vuak ijiga Mosison akai fok bu akai nokarok (2) ijieb bu biduakiakok e bu ijia kegoinvano kuain. \s1 E iji God kuama fu ruainma ijefuon duna kuainva ijin \r (Mak 12:35-37; Ruk 20:40-41) \p \v 41-42 Regavo e Ferisis iji bu vek ijia afuinva ijia Jesu fu uri kia, E iji God kuama fu ruainma iji ja vierafega fu erafon uifarifno kiain? Fu ijeg kuardiamga e Ferisis iji bu una roin kua, No vierafe fu e Devidon uifarifno kuain. \v 43-44 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una madu kia, Regavo irerafuon Kaven Akai iji fu Devidon oij ijia vierafe mamga fu e iji kua E Bomanano kuain? Ijefuon maiji fun Devidiri kua, \q1 God E Bomana ijar una e bomana nun iji kuak, Ni igi ij maink igia fi. A ijia fike na e ani on bu ana nigaraioijo iji nar kege kaniame ke diak rotit on ijia uniamno kuain. \m \v 45 Regavo Devid fu e iji God kuama fu ruainma iji kuak E Bomanano kuakma iji Devid fu izeg una e iji kuak, Aiji a uifarif nuno kuakno kiain? \v 46 Fu ijeg kuardiame barekoga rad e be fuba una Jesuon vuak iji roib kuardain vo una duna kafo fu kuardain. Regavo madu buba vierafero Jesu vuak iji fu kuardienma iji fu fuifuon kuainmaro buba ijeg vierafen. \c 23 \s1 Jesu e vuak akai nijaidiavo ijiga e Ferisis iji vuak juvkin kuardiainma ijin \r (Mak 12:38-39; Ruk 11:43, 46; 20:45-46) \p \v 1 Areme Jesu fu uri e fok abevo e vuak fuon faivo iji afuinva iji vuak nijaidiame kuardiain. \v 2 Fu kia, E akai nijaidiaoijo ijigam e Ferisis iji bu Godri akaij iji abe e Mosis mama fu abe miamga bu iji abe nijaidiaoij. \v 3 Ijefuon jaka irerag fok bu kuardiavo iji ka igiame reof. Regavo jaib unam buon bu mimatame kegoijo ijia jajiak. Ijefuon maiji irerag bu kuaimoijo iji bu ma ijekma mimatame kegoijo bakin. \v 4 Regavo buka uri akai uruvana kege vajiavo iji buka in mug ka ma afirenma igeg kege kam faraf kamudiav. Regavo bu koikbuon una ja ifejdiaga ja akaij iji igiakfuon iji buba vierafen. \v 5 Regavo ire fok bu kegoijo iji bum ema ijieb giakuai bu ijin reoij. Buka uri buk akaij ijia vuak kafar kafo kege isoiseme kam mavua ukakna iji bu i fat ijia amardiainva ijia isoime kam faraf ga variatar buon ijia kiriamoij. Bu ijegrene buka uri ugon buon iji kam mukorigia amarme samoijo iji e bu giame kuai e iji buka e mamkanukno kuaivo. \v 6 Bu ijegreoknum ar bu iro ijo ijia buka ar ma ijia kariknum ga ar bu afuime vuak kuaivo ijia buka bur e ikin rene fata ma iji kege karioijo. \v 7 Bu vierafe e buka ar bu afuime ire kafokafo kimejo ijia bu mukorigia anadiakuai bu ijeg vierafej. Regavo madu e buka bu mukorigia agordiaknum kia jaiji jaka e nijaidiavno kiakuai bu ijeg vierafekno kiain. \p \v 8 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja koikjo jab kuaik noiji no e nijaidiavo ijino kuaik. Ijefuon maiji e nijaidiamo jon iji fun e besum ijesugin ga e fok iji bu uviaifjon. \v 9 Regavo madu jab e moik igeko igia e be kua, Ateno kuak. Ijefuon maiji Asoijon fun e besum iji varur gufia fino ijin. \v 10 Regavo jab areke e bu kia jaiji ja e nijaidiavo ijino kiak. Ijefuon maiji e nijaidiamo jon iji fun Kurais nar nunkua. \v 11 Regavo kafar jon ijia e iji erar fu e bomana rekma e iji na vierafe fuka una e ikreno igeg rekfuon. \v 12 Ijegvo erar fu koikfuon abe e bomana reno iji God fu e iji abe una e ukakbe rek. Regavo erar fu una e ukakbe rene adumaduigin oino iji Godri fu dab una e ikin rekno kiain. \s1 Jesu fu e Ferisis ijiga e iji vuak akai nijaidiavo iji buisina kuardiainma ijin \r (Mak 12:40; Ruk 11:39-42, 44, 52; 20:47) \p \v 13 Regavo e vuak akai nijadiaoivo ijiga e Ferisis i kufuikin iji jaka juf. Ijefuon maiji ja e iji bu Godon e rekuai roko iji jaka jar unam buon iji bijukuriaknum vo jaka koikjo unam jon bijuv. \v 14 Regavo e iji vuak akai nijaidiavo ijigam e Ferisis i kufuikin iji jaka juf. Ijefuon maiji ja bara amun iji jaka mukorigia biesiame uri sinuom ga ar buon iji kamaziav. Jaka ijeg isema reoijknum vo una e nifak ijia jaka aroikarame jaoijmana sirimamej. \v 15 Regavo e vuak akai nijaidiavo ijigam e Ferisis i kufuikin iji jaka juf. Ijefuon maiji jaka jar sisim kege ar aibe ijia oknum e iji bu una jana rekfuon iji nisaimoijo. Ja nisaidiame e aferdiaga bu una unam jon ja reoijo ijia ifejdiav. Regavo iji bu ijeg ifejdiavo ijia buka ise jon iji asidiame ma ise rejo ijefuon bu iji buka jana besum maziv. \p \v 16 Ijefuon jaka juf ijefuon maiji jaka e nizuriaigin igeg e iji jan aferdiame kam una unam ise ijia nijaidiaoij. Ijefuon God fuka ja kege arafiriak. Ja kuai e be erar fu Godon ar iji kurame akai kafo nakma fu ijar ire be rekma bano kuaiv. Regavo erar fu ire gord bu amarme ar bu sirimamejo guf ijia nainva ijia kurame akai kafo nakma irerag fu kuaimon iji fu markno kuain. \v 17 E guri ka e buzegin nizuriaigin gurie. Ire gord iji fu akai bakin gavo fum tavan iji bu abe Godon ar ijia aru sirimamene abe God mavo ijia fu akai ren. \v 18 Regavo madu ja kuai, E be erar fu fata iji bu isuf baroijo ijia kurame akai be abedekma fu ijar irerag rekma bano kuaiv. Regavo erar fu ire iji bu karme isuf baroijo ijia kurame akai kafo nakma iji fu markno kuain. \v 19 E guri ka ni zuriaigin gurie. Isuf iji fu akai bakin revo bum tavan iji bu kege isuf baroijo ijia isuf iji fu akai ren. \v 20 Ijefuon eraneb bu fata iji bu isuf baroijo ijia kurame akai kafo navo iji buka ire fok fata azan ijia naoivo ijiebuon fok kuaiv. \v 21 Regavo madu erar fu Godon ar ijia kurame akai kafo namo iji fu ar ijesugin kurame kuaimon bakin. Regavo fu God madu kurame kuaim ijefuon maiji God fu ar ijia fin. \v 22 Regavo madu e be erar fu varur gufefuon if ijia kurame kuaimon iji fu Godon fata ma iji ga e iji ijia ajie fino ijefuon if ijia kuaim. \p \v 23 Regavo e vuak akai nijaidiavo ijiga e Ferisis gurie ka i kufuikin guri jaka juf. Ijefuon maiji ja juar jon ijia ire isaf ukakna minit ijigam diri ga kamin kuavo ja iji masivo iji jaka roin kege God vajaf. Regavo ire iji bum ukakna ga ja ijegrejo iji fun maren. Gavo una vuak ka mamkanuk iji fu akaij ijia kuai e oimardiaknum e ifejdiaknum e roin ma vierafejno kuainva iji jaka reoijo bakin. Ja ire ijin kege mimatame kegoknum vo una ire ukakna igi na kuainva iji madu kegokva iji fuka marek. \v 24 E guri ka nizuriaigin gurie. Akai ukakna iji jaka kege mukorigia agordiav. Regavo una akai mamkanuk iji jaka nuigafiavno kiain. \p \v 25 Jesu fu ijeg kuardiame uri kia, E guri vuak akai nijaidiavo gurie ga e Ferisis gurie ka i kufuikin gurie. Ja vajai surif jon iji jaka kam mukorigia samuagdiav. Regavo oijon guf ijia jaka ire kafokafo ja jonkua vierafene kegoijo ijar fuka raren. \v 26 E Ferisis nizuriaigin gurie, Amur ni oijon guf iji amare bu marke vajai jon fok bu mardiamno kiain. \p \v 27 Jesu fu ijeg kuardiame madu uri e iji vuak akai nijaidiavo iji abevo e Ferisis iji kia, E gurie ka i kufuikin gurie janika juf. Ijefuon maiji jaiji jaka e mako vien iji buka mukorigia amaren gavo guf iji fuka e an burarenva ijieb ijia naoivo ja ijekin. \v 28 Ijegvo madu ja e fok ijiebuon nifak ijia oijo iji jaka e mukor. Gavo oijon guf ijia jaka ebuon vuak ise kuaiknum ise reoijno kiain. \s1 Jesu fu e Ferisis ijiga e vuak akai nijaidiavo iji una buisina kuardiainma ijin \r (Ruk 11:47-51) \p \v 29 Jesu fu ijeg kuardiame madu uri e vuak nijaidiavo iji abevo e Ferisis iji kia, E guri ka i kufuikin gurie janika juf. Ijefuon maiji ja e iji Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon mako vien iji jaka mukorigia amarev. Ja ijegrene kuros amare saknum sinar abedev. Regavo madu jaka e iji bu unam mukor reoijo bu aoinva ijiebuon mako vien ijin kam mukorigia amarev. \v 30 Regavo madu ja kuai, No saifnuvuon bu usuibe kari ruainva no ijia buna karivabatie noba bu renva ijeg una e iji Godon vuak vierafene kuaivo iji kaniakno kuaik. \v 31 Ja ijeg kuaivo iji jaiji jaka saifjon iji bu e Godon vuak vierafene kuaivo iji bu kaniainva ja ijekin. Ijefuon maiji vuak jon izeg ja kuaivo ijia jan koikjon iji visume kuaiv. \v 32 Ijefuon ni uri saifjon izeg bu kegoinva iji buin ijia ifejdiame rene vafno kiain. \v 33 Jesu fu ijeg kuardiame uri kia, E guri e biesiaoijo gurie jaiji jaka tabar nafediainma igekin. Ja mian iji fu naine ja jakiakreno iji ja izeg subinai usem vakva bakin. \p \v 34 Ijefuon igia faif. Vuak igi na ma kuardiav. Na e Godon vuak vierafene kuaivo ijigam e Godon vuak iji mukor vierafejo ijigam e iji e nijaidiavo iji kiaga bu jon vuak. Na kia bu vuaga jar e roin ja kania bu aoiknum kam kuros kaniakfuon. Regavo roin bu ar jon ja sirimamejo guf ijia ga mai besubesum ijia vuakva jaka fijiaknum kaniame kam arafiriaok. \v 35 Ijefuon maiji bun ik anej gamia anerene roke ivia igia ruainva ijia e iji maturainva iji God fu kiamga bu ruainva iji bun saifjon ijieb kaniain. Regavo e iji amur bu e Ebor kaname ura e Berekaian farif e Zekaraia kanain. E iji ja Godon ar bu sirimamejo ijefuon fata akaij iji samaij ijia kaniain. \v 36 Ijefuon vuak igi naka ma kuardiav, Godri ire fok iji rene ruainma ijefuon e uifarif buon igi ja iviakma karinva iji fok fur kam arafiriaga jaka ma vajai fian abekno kiain. \s1 Jesu fu Jerusarem oijmainma ijin \r (Ruk 13:34-35) \p \v 37 O Jerusarem Jerusarem ar e iji Godon vuak vierafene kuaivo iji kaniain. Regavo madu ar e iji vuak abe oijo iji God fu kege uniamga bu jon vuainva iji mun tuame kaniain. Regavo nar afon iji na ja oijmiainva iji nakafu tavan izeg oijmiain. Na buiji naka um kukoro iji fu ukafijaf aferdia daf fuon ijia irame nakariamo ijeg na ij nun akozme afjon okuriain. Regavo na jaka ba bomana vierafej. \v 38 Ijefuon jaiji ja ar iji e bu same ba ijia karijo igeg God fu ja ijeg areme unia vakfuon. Regavo e ani ga ire ise kafo bu jon rekva God fuba ifejdiak. \v 39 Regavo vuak igi naka ma kuardiav. Ja na jaba una giek revo ja vake tavan iji ja na oimardieme kie, No vierafe Godri e iji fu E Bomana ijefuon if ijia roko iji daro maga fu roko kuaivo ijia jason una na giekno kiain. \c 24 \s1 Tavan radkma ijia ire sumakin kafo rekfuon ijin \r (Mak 13:1-2; Ruk 21:5-6) \p \v 1 Areme Jesu fun Jerusarem Godon ar iji areme kekome vako ijia e vuak fuon faivo iji bu usem ar ni mukor bu sainva iji kuardame nijain. \v 2 Bu ar ijefuon kuardavga Jesu fu kia, Iji fuka ma gavo ni ire iji bu kege ar iji sainva iji mukorigia giaf. Regavo na kuardiako faif. Mun besubesum guri bu kege ar guri sainva iji rad buba iji bu name ajienva ijeg naoime vak. Regavo mun fok buka uduime arikno kiain. \v 3 Jesu fu ijeg kuardiame fun va uruor be bu kua Orivsno kuavo ijia fikoga e vuak fuon faivo iji bu buonkua isuarigia fu fino ijia ruain. Bu useme kua, Nin Godon ar bu tavan ivez buja korekfuon iji a kuarduinma iji kuarduo no fai. Regavo madu no anf irerag ijia game vierafero tavan on a una roko iji fun samairenmaro no ijeg vierafek. Regavo madu moikigi fun barekafa buin ijia rokoro no ijeg vierafekno kuain. \p \v 4 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Ni vuak igi na kuardiavo iji mukorigia gavknum of. Regavo jab e iji bu vuak kufui kuaimoijo ijiebuon vuak iji faime jajiak. \v 5 Ijefuon maiji e uruvana bu useme biesiame kiak naiji na Kuraisno kiakva e uruvana buka uri bu jajiakfuon. \v 6 Regavo madu e buka ai samaij ja karinva ijia vo baga aibe ijia buon bijaimoga ja faik. Regavo igia faif. Ja vuak iji faikva jab uri juk. Ire ijekin iji buka rekfuon. Regavo jab vierafero moik igi fun iviakma barekro jab ijeg vierafek. \v 7 Ijegvo moik mamkanuk roin bu uri buon bijaikega moik ukakna iji bu uri buon bijaik. Regavo madu moik kafokafo ijia fuka vasia kekokega moik fu urak. \v 8 Regavo ire ise kafokafo bu ijeg anerekva ni vierafero ire ise ka ma uruvana ijekin iji bu rad rekro ja iji vierafekfuon. \p \v 9 Rega e ise iji bu ja tofdia kam arafiria vo kaniaga ja aoik. Regavo madu e buka ja uzak ijefuon maiji ja nuifuon ikreoijo ijefuon bu ijeg rekfuon. \v 10 Regavo tavan ijia e roin bu buon ma vierafejo iji bun ijia areme una e roin oi isema vierafek. Bu ijegrene uri buon sivisanamiknum uri koikbuon kege una e ani buon vajiak. \v 11 Areme e roin bu usem biesiame kiak noiji no e Godon vuak vierafene kuaivo ijino kiame uri vuak kufui ijia kuardiame ja aferdiak. \v 12 Regavo fun unam ise ijieb moikigia rarekva e ma vierafejo iji bun kaifijaf bu oijmiavo iji bu ijia arekfuon. \v 13 Regavo e iji erar fu fuon ma vierafeno ijia fuka giriesame ifejdame vake buin ijia kekomo e iji God fu keunak. \v 14 Regavo vuak nun ma iji God izeg fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo iji bu enun ik reoijo ijieb abe ar iror fokigia e fok kuardiak. Areme ijarson ire fok bu ijia barekno kiain. \s1 Ire ka ma ise ijar rekfuon ijin \r (Mak 13:14-23; Ruk 21:20-24) \p \v 15-16 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja ar bu sirimamejo guf ijia vo fata akaij iji bu isuf baroijo ijia ire ise be fu ijia rega ja gak. Ja gakva ni Danier e Godon vuak vierafe kuaimon fu usuibe kuai, Ire ise be fu rekno kuainma iji vierafef. Ja ire iji gakva ni e fok Judia guf ijia karinva iji kiaga bu migegare subinaime uruor mamkanuk iji irevo irif ijia vaf. \v 17 Regavo e iji fu ar fuon azan ijia ajie fino iji fub una arime ar guf ijia sinuom fuon karekfuon. \v 18 Regavo e be fu juar fuon ijia ikreoino iji fub una ar fuon ijia ugon fuon fu azan samo iji karekafa vak. \v 19 Regavo tavan ijia bara iji bu e fudienva ijigam bara iji eraneb am gatkin aferdia oijo iji buka oifian abek. \p \v 20-21 Ijefuonvo ni God sirimamekin jaba tavan iji iduan ufino ijiga tavan iji bu isuar karine God sirimamejo ijia subime vakfuon. Ijefuon maiji tavan ise iji ja oifian abekfuon iji fuka ma ise ijar rekfuon. Regavo ire ka ma ise ijekin be fu ik anej ijia roke iviakma igi be fuba ijeg ren. Regavo rad ire ka ma ise ijekin be fuba una rekfuon. \v 22 Regavo God tavan iji fuba ufume una ari ruainmabatie fu e be erar nivek fivakma bakin. Regavo fun Godri e iji fu imut bijiainma iji bu vierafenma ijefuon fu buifuon tavan iji abe ufume una arik. \p \v 23 Ijefuon e be fu uri kiak e iji God fu kuamga fu no karaunuokafa ruainma iji fu gafa rokno gafno kiakma jab uri fu ma vierafek. \v 24 Ijefuon maiji tavan ijia e kafo bu useme ja biesiame kiak, Naiji na e iji God fu kiemga na ruainva ijino uri na jajiefno kiak. Regavo roin bu usem biesiame kiak, Naiji na e Godon vuak vierafene kuaivo ijino kiak. Bu ijeg kuardiame uri anf ga ire sumakin kafokafo iji rene e ijiebuon oi ga buon ma vierafejo iji kam iserek. Regavo bu giriesakva bu e iji Godri imut bijiame kenma ijiebuon oij iji kam iserediak. \v 25 Regavo igia faif. Na vuak igi na amur kuardiaikin rad tavan iji ruakma ja giame vierafek. \p \v 26 Regavo madu igia faif. Ja e kafob kuardiame kiak e iji fu ai moikum namo gafa vo ar gafijano kiaga jab ma vierafene usem vak. \v 27 Ijefuon maiji tavan iji Emabuon Farif igi na una roko iji na varur iji fu kaf gufia vebui karaga e fok ai moikigia karijo bu gavo na ijeg una roga e fok bu na giek. \v 28 Regavo ja um kafo bu kaf ijia ram oga ja giakva ni vierafero ire mutur be fu moikigia namoro ja ijeg vierafek. Unam besum ijegvo ja ire iji na kuardiainva ijekin kafo giakva ni vierafero Emabuon Farif iji nan una rokoro ja ijeg vierafekno kiain. \s1 Jesu fu una rokon ijin \r (Mak 13:24-27; Ruk 21:25-28) \p \v 29 Regavo tavan iji ja ire ka ise iji biediame barke rad tavan iji fuka una nakikega asam fuba una sanak. Regavo ire fok varur gufia girme naoivo iji buka katime uduime arikega mujur iji buk buka varur gufia jafeksa arik. \v 30 Rega tavan ijia Emabuon Farif ijefuon anf iji nar varur gufia reke e moik igeko bu gieme niraik. Bu ijegrejknum gieke Emabuon Farif igi na daro nun ga sanainma nun ka ma bomana ijekma vana araf ijia ari ruak. \v 31 Ijegreare veg ka mamkanuk ijieb ijia foikega na ijia anera nun kege uniaga bu moik igefuon buin ijia ga varur gufefuon buin ijia e iji bijukuriak. Areme bur enun iji bu moik kafokafo igia karioinva iji na imut bijiainva ijin aferdiame una besum afuikno kiain. \s1 Jesu fu in makam ijia bijame kuainma ijin \r (Mak 13:28-31; Ruk 21:29-33) \p \v 32 Jesu fu ijeg kuardiame uri in makam ijia bijame kia, Nin in makam iji game vierafef. Tavan iji in makam fu a kanamon iji ja game vierafero tavan iji juar mejo iji fun samairenmaro ja ijeg vierafej. \v 33 Unam besum ijegvo tavan iji ire fok ja giakva ja vierafero tavan iji na ruakfuon iji fuka samairenvo fun ijia anerenro ja ijeg vierafek. \v 34 Regavo vuak igi naka ma kuardiav, Ire fok na kuardiavo iji e aganjon igi bu iviakma kari roko iji bu vek karine giame rad son aoik. \v 35 Regavo varur gufeko moikigi buka bakrek gavo vuak nun fuba barekgavo fu tavan bog ijia navakno kiain. \s1 Tavan iji Jesu fu una roko iji fu erar vierafenma bakin ijin \r (Mak 13:32-37; Ruk 17:26-30, 34-36) \p \v 36 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Tavan iji na una roko iji Godon anera varur gufia karijo iji abevo Godon Farif igi nak naka ba vierafen. Regavo fun Godri fuonkua tavan iji vierafen. \v 37 Regavo tavan iji Emabuon Farif igi na una ruakfuon iji fun unam besum izeg fu e Noan renma fu una ijeg rekfuon. \v 38 Usuibe do fuba firainma ijia e iji buka do kugi ine uri duok ine baru bara buon sanamiknum ijegre vake ka Noar sisim ijia ajikoga bu ijia aren. \v 39-41 Bu ijegreogavo irerag iji rekreno iji buka ba vierafen. Buba vierafenva ijia do iji fum ijia firame keko e ga ire fok numume vain. Regavo tavan ijia e nokarok (2) bu juar ikreoijo ijia Godon anera iji bu arime e besum afegavo be bu ijia areme vak. Regavo bara nokarok (2) bu duok nifiejo ijia anera bu arime bara besum afegavo be bu ijia areme vak. Unam besum ijegvo tavan iji Emabuon Farif na una roko iji fu ijeg rekfuon. \p \v 42 Ijefuon ni mukorigia gavknum karif. Ijefuon maiji ja tavan ivez E Bomana jon igi na una roko iji jaiji jaba vierafen. \v 43 Regavo madu igia faif. E niesamo be fu tavan ivez e befuon ar bujakafa ruakreno iji e ar koikin iji fun vierafekma iji fuba ninaikfuon. Regavo fu uri ijia fino ijefuon e niesamo iji fu izeg ar fuon iji bujame ajiekma bado fu ijia arek. \v 44 Ijefuon jak nika tavan bog samuaknum of. Ijefuon maiji Emabuon Farif igi na una roko iji jaba vierafenva ijia na ruakno kiain. \s1 E iji ma vierafene ikreoinma ijin \r (Ruk 12:41-48) \p \v 45 Areme Jesu fu uri kia, Tavan iji na una vainva ijia janika ma vierafene e iji fu mukorigia vierafene kegoino igeg ikreof. E iji fu mukorigia vierafene reoke efuon bomana fu iji gakma fu kuaga fur una e iji funa ikreoijo iji samuagdiak. Fur samuagdiaga tavan bu duok ijo iji abekma fur migegare duok buon kege ro vajiak. \v 46-47 Fu ijegreokega e bomana fuon fu una ar roke keko gakma fuka bomana fuon oimarek. Ijegreare fu e iji kuaga fur uri ire fuon fok samuagdiakfuon. \v 48-50 Regavo e iji fu kegoknum samuaba uri kuaik enun bomana igi na vierafe fuba migegare una ruakno kuaik. Fu ijeg kuaime uri e iji fu samuagdiamo iji fijiaknum uri e ise ijiena duok ioknum do kugi iok. Fu ijegrene efuon bomana iji fuka rume ba una fu vierafeoino ijia fu una ruak. \v 51 Fu una kekome e iji fijame dab kaname kuaga fu ar iji e i kufuikin bu niraiknum ubai jakiknamivo ijia buna fikno kiain. \c 25 \s1 Jesu fu bara naise ten (10) ijiebuon ijia bijame kuainma ijin \p \v 1 Jesu fu ijeg kuardiame uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Tavan iji God fu una efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fu bara naise imut roin (5) ga roin (5) bu rait buon kege e bara abenma iji biekuai vainva igeg rek. \v 2 Bara imut roin (5) bu mukor vierafen gavo bara imut roin (5) buba mukor vierafen. \v 3 Ijefuon bara iji isema vierafenva iji bum uri rait buon ijesugin ke gavo kiresini kafo bu rad usekfuon iji kafo buba kuniaime vain. \v 4 Regavo bara imut roin (5) iji mukor vierafenva iji bun butor kege kiresini buon kafo veseme rait buon ijekma kuniaime vain. \v 5 Bara imut roin (5) ga roin (5) iji bun va gak e iji fu isuar tavan ufrenma ijia saroime ruakrega bu va vien ijia samuame karin. Bu ijia samuame kari vake ninadiamga bun ninaoin. \p \v 6 Areme tavan ufrenma ijia bu faik e be fu kumen, E iji bara abekreno iji fun rokno ni uri fu biefno kumen. \v 7 Fu ijeg kumega bara iji bun uri rait buon kege sanakuai urin. \v 8 Regavo bara imut roin (5) iji mukor vierafene kiresini vese kuniaime ruainva iji bun uri kiresini buon kege rait ijia vesen. Ijegreare bun vakuairejga bara iji ba mukor vierafenva iji bun uri kia, Rait nuvuon bu kiresini bakin ijefuon ni kiresini jon roin rait nuvuon ijia veseduovno kiain. \v 9 Bu ijeg kiavga bara iji mukoi vierafenva iji bu una kia, Kiresini igi fuka ba aresren. Ijefuon non kege rait nuvuon ijia vesenva fun aresren. Ijefuon ni una va sitova gafia kiresini jon kafo kimefno kiain. \v 10 Bu ijeg kiavga bun una kiresini kimekuai vako e iji bara abekreno iji fun rokga bara imut roin (5) iji mukoi vierafenva iji bun samuainvado bun funa aru vain. Bu arume ar iji bu sanamikrejo ijia duok ikuai vakoga bun vien dab bijukurain. \p \v 11 Ijegrekoga rad bara iji ba mukoi vierafenva iji bun una roke ijia usen. Bu useme e iji bara abekreno iji anaiknum kua, E bomana E bomana ni kuoga no ijia aru vuakno kuain. \v 12 Bu ijeg kuardavga e iji bara abekreno iji fu una roin kia, Naiji ja naba vierafenvano kiain. \v 13 Ijegreare Jesu fu vuak fuon kuaim barekafa uri kia, Ni mukorigia nisaiknum karif. Ijefuon maiji ja ivez ga tavan ivez na una ruakrejo iji jaba gainvano kiain. \s1 Jesu fu e nokbek (3) ijiebuon ijia bijame kuainma ijin \r (Ruk 19:11-27) \p \v 14 Jesu fu ijeg kuardiame uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Tavan iji God fu izeg efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fu e be fu aibe ijia vakafa uri efuon ikrejo nokbek (3) mon fuon atame vajiame vako bu fuifuon samuagdiainva igekin. \v 15 E iji fu uri e be fu amur rokga fu uri mon faiv taosen (5,000) ijeg main. Regavo be fu mon tu taosen (2,000) ijeg main. Rega be fu vuan taosen (1,000) ijeg main. Regavo mon iji fu e besubesum vajiainma iji fu buon izeg mukoi vierafeknum kegoijo ijia giaknum vajiain. \v 16 Areme fun vakoga e iji fu mon faiv taosen (5,000) mainma iji fun mon iji abe va ikreoin. Fu ikreoine fusik una faiv taosen (5,000) be abe ijekma mazin. \v 17 Fu ijegrekoga e iji fu tu taosen (2,000) abe mainma iji fu madu mon iji abe ikreoine fusik una mon tu taosen (2,000) ijeg abe ijekma mazin. \v 18 Regavo e iji fu mon vuan taosen (1,000) ijeg mainma iji fun uri e bomana fuon ijefuon mon iji abe va mako rume ijia sauin. \p \v 19 Areme tavan jaoikin barekoga rad e bomana iji fun una roke gufia kekoin. Fu kekome e iji fu mon vajiainma iji kumega bu mon iji karme rokga fun mon iji bu karme ikrenva iji buna kuaim amaren. \v 20 Regavo e iji mon faiv taosen (5,000) ijeg abenma iji fun ro kekome e bomana fuon kuain. E bomana mon a mienma iji na abe va ikrene nasik una mon be abe ijekma mazime ruainva igijano ni gamne kuain. \v 21 Fu ijeg kuardamga e bomana fuon fu una roin kua, Ire sibank igi a kege mukorigia samuagdiainma ijefuon na kuaga ar ire fok samuagdiak. A ijegrenma ijefuon ni ro nosik besum oimarknum fioine kuain. \p \v 22 Areme e iji mon tu taosen (2,000) ijeg abenma iji fuk fun kekome kua, E bomana mon on a mienma iji na abe va ikrene nasik una be abe ijekma mazime ruainva igijano ni gamne kuain. \v 23 Fu ijeg kuardamga e bomana fuon fu uri kua, A ire sibank igi a mukor samuagdiainma ijefuon na kuaga ar ire fok samuagdiak. A ijegrenma ijefuon ni ro nosik besum oimarknum fioine kuain. \p \v 24 Ijegreare e iji mon vuan taosen (1,000) ijeg abenma iji fun ro kekome kua, E bomana na vierafega aka e giki be. Regavo irerag kafo ar ba oinma iji am ijia kiaga bu kege vajav. \v 25 Ijefuon naka dejufdiemga mon on na abe va mako rume ijia sauinva iji na abe ruainva igijano ni gamne kuain. \v 26 Fu ijeg kuardamga e bomana fuon fu kua, Aiji aka nuifuon ik mukorigia reoino bakin revo aka e nuon gikin. Regavo igia fai. Irerag na imut nun ijia ba oijo iji na kiaga bu kege vajievo iji an vierafen. \v 27 Ijefuonvo a ijeg vierafekma ni mon nun iji abe va ar bu mon navo ijia abedega na una igeg ajie abekva a irerafuon ba ijegrenmano kuain. \v 28 Areme fu uri mon iji kamazame abe una e iji mon ten taosen (10,000) ijeg abenma iji main. \v 29 Ijefuon igia faif. Erar fu tavan bog ire kafo bu vajavo ijia ma ijesugin kegokma fu una ire uruvana kafo madu kekfuon. Regavo erar fu tavan bog ire kafo bu vajavo iji kege ba mukorigia reoinon e iji bu una ire sibank iji bu vajainva iji buka kamazak. \v 30 Ijefuon ni uri e ise iji kunaime dab makaf nakinma ijia akozga fu e iji bu ijia oifian abe niraiknum ubai jakiknamivo ijiena fino kiain. \s1 Tavan radkma iji Jesu fu una e fok igiebuon ise iji ke mazim giakfuon ijin \p \v 31-32 Areme Jesu fu madu uri kia, Tavan iji Emabuon Farif igi na una Kin igeg varur gufefuon sanainma ijiga Godon anera ijiena una roko ijia na fata ma ijia ajie fike e agan besubesum moikigia karioinva iji bu nifak nun ijia afuik. Bu nifak nun ijia karikega na e iji maf-sif samuagdiamo fu maf-sif ga maf-gout iji fu kanafum kafokafo uniamo na ijeg rek. Na uri e ma reoijo iji ke ata be uniaga e ise reoijo iji na ke be uniak. \v 33 Na ijegrene uri e ma reoijo iji na kege ij maink nun ijia uniagavo e ise reoijo iji na kege ij azinak ijia uniak. \v 34 Areme rad E Bomana nar uri e maturainva iji ij maink nun ijia karinva iji kiak, Jaiji fun Asoinun ijar daro miain. Ijefuon ni ro ar ma iji sanainma God fu ik anej fu moik ga varur igi ba amarenma ijia fu joifuon amardiainma iji abe karifno kiak. \v 35 Ijefuon maiji na vasiaordien ga do kafiemga jar do ga duok vajieva na in. Regavo na jaka ba vierafe gavo jam kievga na ar jon ijia jana naioin. \v 36 Regavo madu na ugon bakin oijga jar ugon kafo vajien ga adam abejga jar samuagdien ga dibur fijga jar vua na gienvano kiak. \p \v 37 Rega e iji maturainva iji bu uri kiek, E Bomana no ivez a vasiakma oga no game duok vajain ga do kafamga no do main? \v 38 Regavo no ivez ba a game vierafe ga nom kuavga a nona nain ga detabar oga no sinuom vajainvano kieken? \v 39 Regavo madu a ivez adam aben vo dibur figa no ifejdaknum gak vuainvano kieken? \v 40 Bu ijeg kuardiekva na E Bomanabuon igi na uri kiak, Vuak igi naka ma kuardiav, Ire fok ja kaifnun igi e ikin bakin igiebuon ja renva iji ja nun renvano kiak. \p \v 41 Areme na una e ise iji ij azinak ijia irenva iji kiak, Jaiji na isediemo gareg vaf. Jaiji jan koikjo tavan bog unam ise iji oifian abeokfuon ja ijia kegoinva ijefuon ni mian iji naine vako iji God fu Setan ga anera fuon ijiebuon fu kanafuinma ijia vaf. \v 42 Ijefuon maiji na vasiaordien ga do kafiemga jaba duok ga do vajieva na invano kiak. \v 43 Regavo naiji jaba na gieme vierafe ga jaba aferdieva na ar jon ijia jana naioin. Regavo madu na ugon bakin oijga jaba ugon kafo vajien. Regavo na adam abejga jaba ifejdien ga dibur figa ja madu ba vua gienvano kiak. \p \v 44 Na ijeg kuardiagakva bu una uri kiek, E Bomana a ivez vasiaordain ga do kafamga noba ifejdain? Regavo no izia ba game vierafevo ba aferda ar nuvuon ijia naoin? Regavo a izia ugon bakin oga noba ugon vajain vo adam abeknum dibur figa noba gavknum ifejdainvano kieken? \v 45 Bu ijeg kuardiega Kin igi na uri kiak, Vuak igi naka ma kuardiav. Tavan iji ja e ikin bakin igi uzame ba ifejdiainva iji ja na uzame ba ifejdien. \v 46 Jaba ijeg e roin ifejdiainva ijefuon ni ar iji ja tavan bog ijia oifian abe vakfuon ijia vafno kiak. Regavo e iji maturainva iji bu ar iji e bu tavan bog ijia ma karivako ijia vafno kiakno kiain. \c 26 \s1 E iji bu Jesu kanakuai vierafenva ijin \r (Mak 14:1-2; Ruk 22:1-2; Jon 11:45-53) \p \v 1-2 Jesu fu vuak fok kuardiame barme fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Tavan iji e Jius bu iro Fasova bu ikfuon iji fun naki nokarok (2) namo iji jan vierafen. Ijefuon igia faif. Bu tavan ijia Emabuon Farif igi na bu abe e ani iji miaga bu abe kuros ijia kaniekno kiain. \p \v 3 Areme e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk roin bun e Godon isuf baroijo ijiebuon e bomana e Kaiafason ar ijia afuin. \v 4-5 Bu ijia afuime isuar sauime izeg bu Jesu kanakfuon ijin kuain. Bu kuaime kuai, Noba tavan iji no iro ijo ijia kanaken. Ijefuon maiji e igia ruainva iji buka deajidiakma bu una no kanuokno kuain. \s1 Bara ijar ire ka ma mukor Jesuon renma ijin \r (Mak 14:3-9; Jon 12:1-8) \p \v 6 Areme rad Jesu fun ar Beteni e Saimon e iji matan kasi igekin iji abene una mainma ijefuon ar ijia fin. \v 7 Jesu fu ijia fino ijia bara be fu ire udi mukor urino bu kege mon mamkanuk kimejo iji be saror ijia useme abe fu fino ijia ruain. Fu keko gak Jesu fu duok iga bara iji fu ire iji dab nigen fuon ijia ruardain. \v 8-9 Fu ijegrega e vuak fuon faivo iji bu ire iji fu reno iji gava buka deajidiain. Ijefuon bu kua, Irerafuon ire maigari fum dab nisem. Fu ire mukor iji arega abe kimene mon bomana abe una e sinuom bakin iji vajiakma fu arenmano kuain. \p \v 10 Bu ijeg kuaivga Jesu fun giame uri kia, Bara garefuon vierafe iji ja irerafuon dab arafirime oifian mav. Irerag fur renma iji fuka ire mukor iji nuifuon ren. \v 11 Ijefuon maiji e iji sinuom bakin iji bu tavan bog igia jana karik. Regavo naiji naba tavan bog igia jana fiokfuon. \v 12 Regavo irerafuon fu ire udi mukor urino igi fu abe na ruardienma iji fu vek igi naba mako arinva ijia fu abe usemdieme amardiek. \v 13 Regavo vuak igi naka ma kuardiav, Ar iror izerkin bu vuak ma igi abe kuaimoijo ijia irerag bara igi fu renma iji bu abe ijia kuaimoijknum fu vierafekno kiain. \p \v 14 Areme e tuer (12) Jesuon vuak faimo be if fuon iji Judas Iskariot iji fun va e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji karinva ijia kekoin. \v 15-16 Fu kekome kia, Na Jesu abe una ja miakva ja irerag iji abe na miekno kiain. Judas fu ijeg kuardiamga bu ijefuon uri mon sunin teti (30) ijeg kege vajain. Ijegreare tavan ijia fun uri unam izeg fu Jesu abe miaga bu kanakfuon iji nisaimoin. \s1 Jesu e vuak fuon faivo ijiena duok radkma inma ijin \r (Mak 14:12-21; Ruk 22:7-14, 21-23; Jon 13:21-30) \p \v 17 Areme tavan iji bu bred iriaikin ba istkma baroijo ijefuon tavan amur iji bu anerene duok ikfuon iji rokga e iji Jesuon vuak faivo iji bun useme Jesu kua, A vierafe no izia oifuon duok kanafuga a iro Fasova iji ikno kuain. \v 18 Bu ijeg kuardavga Jesu fu kia, Ni va Jerusarem useme aru vaga e be fu na ma vierafeno fu ijia figa iji gaf. Ja gakva kua, E Bomana iji fu kume tavan nun fun samairen. Ijefuon na vierafe na e vuak nun faivo ijiena ar on ijia iro Fasova iji ine oimarkno kuafno kiain. \v 19 Ijefuon e iji Jesuon vuak faivo iji bun vuak irerag fok Jesu fu kuardiainma ijia jame va useme iro Fasova ijefuon duok kanafuin. \p \v 20 Bu ijegreoine tavan nakisrega Jesu fun e tuer (12) vuak fuon faivo ijiena fata irif ijia kari ameoine duok in. \v 21 Bu karine duok ijo ijia Jesu fu uri kia, Vuak igi naka ma kuardiav. E igi ja nana karinva ijia e be fu na abe una e ani iji miaga bu kaniega na guakno kiain. \v 22 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji buka oifiadiain. Ijefuon e besubesum bu uri Jesu kua, E Bomana a vierafega kafu nar ijegrek vo na bano kuain. \v 23 Bu ijeg dab kuaivga Jesu fu uri kia, E iji fu bred fuon iji imut fuon ijia abe nosik dis guria abesmo e ijar na abe e ani iji miak. \v 24 Emabuon Farif igi naiji na bu izeg buk akaij ijia bu isoime nuisina kuainva ijeg bu na dab kaniega na guak. Regavo e iji erar fu na abe una e ani iji miakfuon iji naka fuifuon bomana oifiadiem. Ijefuon maiji Godri e iji fu dab unam ise ijia arafirik. Regavo asiefuon iji fuba fu nafenmabatie iji fun markno kiain. \v 25 Jesu fu ijeg kuardiamgavo Judas e iji Jesu abe una e ani iji miaga bu kanakfuon iji fu uri Jesu kua, E Bomana a narno kuain. Fu ijeg kuamga Jesu fu una roin kua, Ke ire iji ar rekno kuain. \p \v 26 Ijegreare bu vek karine duok ijo ijia Jesu fu uri bred abe Godon sirimamene oimaren. Areme fu abe tuaseme ke e vuak fuon faivo iji vajiaknum kia, Bred igi fu vajai surif nun igekino ni kege if. \v 27-28 Areme fu madu una kafus iji abe Godon sirimamene oimarme abe miaknum kia, Ire iji fu kavuan nun igekino abe if. Kavuan nun na usevo ijefuon duadok ijia God fu e fok ijiebuon ise iji giame arek. Regavo ise iji fu giame aremo ijia fu unam iviamkor iji amarek. \v 29 Regavo igia faif. Naiji na iviakma igia una gafeg naba una jana do vuain igi ik. Regavo nason rad Godon ar maijia jana ikno kiain. \v 30 Jesu fu ijeg kuardiame barme bun uri dua uruknum usem uruor Orivs kuavo ijia vain. \s1 Jesu fu Fitan kuainma ijin \r (Mak 14:27-31; Ruk 22:31-34; Jon 13:36-38) \p \v 31 Bun va ijia usevga Jesu fu uri kia, Ivia naki e fok ja subinai vaga na ja ijia areme vak. Ijefuon maiji bun buk akai ijia isoime kuai, \q1 Bu e iji maf-sif samuagdiamo iji kanaga maf-sif fuon bu dab ataseme vakno kuain. \m \v 32 Regavo rad God fu kiega na una uri nar amur Gareri vake ja rad vuakno kiain. \p \v 33 Jesu fu ijeg kuardiamga Fita fu uri kua, E guri roinb bu a uname subinai vak gavo naiji naba a uname kovakno kuain. \v 34 Fita fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kua, Vuak igi naka ma kuardavno mukor igia faimne. Ivia naki kukoro fuba kumeke ijia e bu nuifuon kuakva a tavan nokbek (3) kiak na e iji naba vierafenvano kiake kukoro fu ijia kumekno kuain. \v 35 Jesu fu ijeg kuardamga Fita fu una kua, Na vierafe bu kaniega na osik guakva iji naba kiak aiji naba vierafenvano kiak. Fita fu ijeg kuardamga e iji Jesuon vuak faivo iji buk bu uri vuak besum ijeg Jesu kuardain. \s1 Jesu fu juar Getsemeni kuavo ijia sirimamenma ijin \r (Mak 14:32-42; Ruk 22:39-46) \p \v 36 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena juar Getsemenino kuavo ijia vain. Bun va ijia useme Jesu fun uri e vuak fuon faivo iji kia, Janin igia karike na va gafia sirimamejno kiain. \v 37 Areme fun uri e nokbek (3) Fita ga e Zebedion afijaf nokarok (2) e Jeims ko Jon ijin aferdiame funa vain. Regavo fuka uruvana igia oifiaime ka ma oiseren. \v 38 Ijefuon fu uri kia, Naiji oinun iji fuka uruvana igia oifiadiedo na bagain nakafu guakfuon. Ijefuon jaka igia karine na samuagdiefno kiain. \v 39 Fu ijeg kuardiame fun fuonkua sibank biom aibe ijia tuame moik ijia dijeme sirimamen. Fu sirimamene kua, Asoinun a vierafe fun markma ni vajai fian igi na abekrejo ijiga na guakrejo iji fub nun rekfuon. Regavo baga ni on vierafenma ijia rene kuain. \p \v 40 Jesu fu ijeg sirimamene barme una rogak e vuak fuon faivo nokbek (3) iji bun ninaoin. Bu ni naoivga fu giame keko Fita kua, Fita ja e nokbek (3) iji ja irerafuon ni naoiv? Ja izegrenva ijefuon jaba tavan ivuankbe uri ni narame nana karij? \v 41 Uri koikjo samuanamime sirimameknum kariga kaven ise Setan fu ja biesiakma jaba zazaikno kiain. Fu ijeg kuardiame kia, Vuak igi naka ma kuardiav. Oijon buka sirimamekuai vierafe gavo vajai jon ijieb buka zazaivno kiain. \p \v 42 Fu ijeg kuardiame fun una fuonkua madu sirimamekafa vain. Fu va sirimamene kua, God Asoinun vajai fian igi na abekrejo iji ab areke na vajai fian abe vake guakva iji na vierafe fun vierafeon ijia ren ijefuon fuka rekno kuain. \v 43 Fu ijeg sirimamene una madu rogak e iji buka nitubaidiamga bun ninaoin. \v 44 Ijefuon fun ijia magiame una madu va besum fu amur sirimamenma ijeg una sirimamen. \v 45 Areme fun una kekome e vuak fuon faivo iji kia, Jaiji ja vek ijeg ninan abej. Ja ninan abejo ijefuon ni gaf tavan iji Emabuon Farif igi bu na abe una e ise reoijo iji miaga bu kaniekfuon iji fun samairen. \v 46 Regavo e iji fu na abe e ani nun miakfuon iji fun iga rokno uriga no vakno kiain. \s1 Jesu bu toinva ijin \r (Mak 14:43-50; Ruk 22:47-53; Jon 18:3-12) \p \v 47 Jesu fu vek manine vuak kuardiamo ijia e vuak fuon faimo be e Judasno kuavo iji fun ijia kekoin. Fun e azi kegoijo iji ga e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk bu uniafdainva ijiena kakigam jua magu kege ijia ruain. \v 48 Regavo Judas fun vek ijia ujuriame kia, Ja giega na va e izin abe ui mikva ja e ijin kunaime tofno kiain. \v 49 Ijefuon Judas fun migegare kekome Jesu manino ijia manine kua, E nijaidiamon afurvejo iji fu osikno kuame fu kunaime uimin. \v 50 Fu uimimga Jesu fu uri kua, Kainu migegare irerag a vierafenma iji rene kuain. \p Jesu fu ijeg kuardako ijia e ani iji bu ijia useme Jesu kunaime dab toin. \v 51 Regavo e iji Jesuna oijo be fun uri kaki fuon darume dab e be e bomana isuf baroino ijefuon ikreno ijefuon ada iji kana daturain. \v 52 Fu ijegrega Jesu fu uri kua, Kaki on iji abe una surif fuon ijia abesemne. Ijefuon maiji e iji eraneb bu kaki buon ijia kege e kaniavo iji kaki ijieb una bu kaniakfuon. \v 53 Regavo igia faif. Na Asoinun iji kua fu anera fuon ka ma uruvana kiaga bu iviakmaigia migegare na ifejdiebatie na vierafega na ijeg rekfuon. \v 54 Regavo na ijegrekva na vierafe Godon vuak iji bu buk akai ijia isoime nuisina kuainva iji fuba aresrekfuon. Ijefuon ni areke irerag fu kuainma iji fu reno kiain. \p \v 55 Jesu fu ijeg kuardiame una e fok ruainva iji kia, Ja vierafero na e kuriai e kaniavo ijefuon jaka kakigam jua magu iji kege na okurieme tofdiekuai ruain. Na tavan bog naka e Jiusbuon ar bu sirimamejo ijia aru fine vuak nijaidiain gavo jaba ijia arume na tofdien. \v 56 Regavo na vierafe ire fok iviakma reno iji fuka vuak irerag fok e Godon vuak vierafene kuaivo bu buk akaij ijia isoinva iji fu ijekma aresrekno kiain. Jesu fu ijeg kuardiako ijia e vuak fuon faivo fok bu ijia uname bun uri subinai vain. \s1 Bu Jesu afeme e Jiusbuon e mamkanuk ijiebuon vainva ijin \r (Mak 14:53-65; Ruk 22:54-55, 63-71; Jon 18:13-14, 19-24) \p \v 57 Ijegrene e iji Jesu kunaime toinva iji bun fu afeme e Kaiafason ar ijia vain. Ijefuon maiji e vuak akai nijaidiavo ijigam e mamkanuk iji bu ijia besum afuin. \v 58 Bu Jesu afeme vakga Fita fu aibe gamia giaknum jajia roke e isuf baroijo ijiebuon e bomana ijefuon ai makaf ijia kekoin. Fu ijia kekome aru va e iji juo karijo ijiena fin. Fu ijia fine gia are bu Jesu abe izegre fu giakro fu ijeg ren. \v 59 Regavo e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e mamkanuk fok kot faivo iji bun uri vuak kufui kafo Jesusina kuaime nisain. Bu nisaiga fu ise kafoga bu abe kuros kanakuai bu ijefuon ijeg ren. \v 60-61 Regavo bu vuak ise fuon kafo buba fain. Regavo madu buka e uruvana arume Jesuon vuak kufui ijin ijia kuain gavo bu vuak ise kafo buba fain. Bu ijegrejo ijia e nokarok (2) bu arume kia, E guri fu kuai na aresredo na Godon ar bu sirimamejo iji buzakorega naki nokbek (3) barke na una same barekno kuainmano kiain. \p \v 62 Bu ijeg kuaivga e isuf baroijo ijiebuon e bomana iji fu uri una Jesu kua, A vuak guri bu oisina kuaivo iji abe una vef kuardiak vo a bano kuain. \v 63 Fu ijeg kuardamga Jesu fu vuak kafo ba una roin kuardain. Fu vuak ba kuardiamga fu una kua, Naka God iji fu ijia fivako iji kurainvano a vierafega an ma Godon farif e iji fu kuamga fu ruainma ijiga ni ijeg kuarduomne kuain. \p \v 64 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kua, Vuak iji an koikon ija kuaim ijefuon naiji na e ijin. Regavo na igi kuardiakrejo ni faif. Ivia igia una gafeg vako ijia Emabuon Farif igi naiji na God e darokin ijefuon ij maink ijia fik. Regavo rad na varur gufia una vana araf ijia ari roga ja giekno kiain. \v 65 Fu ijeg kuardiamga e isuf baroijo ijiebuon e bomana iji fu vuak iji faima fuka deajimga fu uri ugon fuon fu sainma iji kuniai bujain. Fu ijegrene uri e iji kot faivo iji kia, Fun koikfuon ija kuaima non fain. Ijefuon na vierafe no una vuak irerag iji faikva bakin revo madu no una e kafo erane kiaga bu vuak ise fuon kafo kuarduoga no faikva bakin. Regavo vuak ise kafo fun Godsina kuaimon jan fain ijefuon fuiji ja dab izegarekno kiain? \v 66 Fu ijeg kuardiamga e fok bu uri roin kuain. E iji fu kuai, Fu Godk besumno kuainma ijefuon no vierafe noka dab kana fu guakno kuain. \p \v 67-68 Areme e iji kot faivo iji bun uri ugon fat be abe Jesuon nikuik ijia kiramdame uri uikinik fuon ijia juvit foisdaknum kanain. Regavo roin bu uri kua, A kume naiji na Kurais e iji God fu kuamga fu ari ruainma ijino kumen. Ijefuon ni e iji erar a kanamo iji kura no vierafero an ma e iji God fu kuamga fu ari ruainma ijinro no ijeg vierafejno kuain. \s1 Fita bu Jesuon kuavga fu fenma ijin \r (Mak 14:66-72; Ruk 22:56-62; Jon 18:15-18, 25-27) \p \v 69 Regavo Fita fu Kaiafason ar makaf fak gufa ijia fin. Regavo bara be ijia ikreno ijar keko game kua, Na vierafega a e be Jesu e Gareriko ijek oina na gainvano kuain. \v 70 Bara iji fu ijeg kuamga Fita fuka uri e fok ruainva ijiebuon nifak ijia fen. Fu feme kia, Na e iji ja kuaivo iji naka ba vierafenvano kiain. \v 71 Fu ijeg kuardiamevo fun una kekome Kaiafason ai makaf vien ijia vain. Fu ik keko vako ijia bara be ijia ikreno ijar game uri e iji irenva iji kia, E igi fu Jesu e Nasaretko ijek oina na gainvano kiain. \v 72 Bara iji fu ijeg kuaimga fu madu una feme kia, Naka God kuraido e iji naka ba vierafenvano kiain. \p \v 73 Areme tavan sibank barko e be samaij ijia manino ijar kekome Fita kua, Bara iji fuka ma kuaim. Aiji ak a ebe fusik oinon ijin. Regavo madu ir on no faiga aka e be buna oino ijino kuain. \v 74 Bu ijeg kuardavga Fita fu uri God kurame kia, Na kufuimekva Godri na abe arafiriek. Regavo nan ma kuardiav. E iji naka ba vierafenvano kiain. Fu ijeg kuardiako kukoro fu ijia kumen. \v 75 Fita fu ijia una vuak iji Jesu fu ur kuardame kua, A kukoro fuba kumeke a ijia tavan nokbek (3) fekno kuainma fu iji vierafen. Rega fuka uruvana igia oifiaimga fu kekome makaf ijia ka bomana nirain. \c 27 \s1 Bu Jesu afem Faireton vainva ijin \r (Mak 15:1; Ruk 23:1-2; Jon 18:28-32) \p \v 1 Areme suok nakitu tavan ik abaisako ijia e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk iji bun unam izeg bu Jesu kanaga fu guakfuon iji kuaime ujuinamin. \v 2 Areme bun Jesu bu toinva ijekma afeme una usem Fairet e Romkobuon e bomana ijefuon vain. \s1 Judas fu fui kananaminma ijin \p \v 3 Bu Jesu afem vakoga Judas e iji fu Jesu abe una e ani iji miainma iji fu giak bun Jesu abe kanaga fu guak ijefuon fu tavan ijia oi dakaroin. Fu ijia oi dakaroime mon sunin teti (30) iji fu kenma iji ke una va e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk iji karinva iji vajiakafa vain. \v 4 Fu va ijia kekome kia, Naka e iji fu ise kafo ba renma iji abe e ani iji miainvado bun kanaga fu guak. Ijefuon na vierafe naka ma ise renvano ni mon jon igi una karefno kiain. Fu ijeg kuardiame mon iji abe miamga bu uri kua, Regavo mon iji no abe irerag abek? Unam iji no nor renva bakin gavo an ar koikon renma ijefuon afikin iji fu on no kuain. \v 5 Bu ijeg kuardavga Judas fu uri mon iji dab ar bu afuime God sirimamejo guf ijia akoziame keko va iki guain. \v 6 Regavo e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji bu uri mon sunin iji abe kuai, Mon igi bu abe e kimene kanain ijefuon noba abe una mon iji no God vajavo ijekma abedekno kuain. \v 7-8 Ijefuon bu uri mon iji abe izegrekfuon iji kuaime bun mon iji abe e ai kafoko bu aoiga bu kege makorukfuon iji kimen. Regavo moik iji bu e saror amardiavo ijiebuon moik. Ijefuon iviakma igia moik if iji bu kua, Moik iji bu mon iji e kimene kanavga fu guainma ijia abe kimenvano kuavo. \p \v 9-10 Bu ijeg kuainva ijia vuak irerag Jerimaia e Godon vuak vierafene kuaimon fu ma usuibe kuainma iji fun ijekma aresren. Regavo vuak iji fu kuainma iji bu ijeg isoi, \q1 Mon iji e Isrerko bu abe fu kimekfuon iji bu kuaime abe marenva iji bu mon sunin teti (30) ijeg. Regavo mon iji bu abe e iji saror amardiamo ijefuon moik iji kimekno kuain. Regavo vuak iji fun Godri kuardiainma bu ijegrenvano kuain. \s1 Fairet fu duna kafokafo Jesu kuardainma ijin \r (Mak 15:2-5; Ruk 23:3-5; Jon 18:28-38) \p \v 11 Areme e mamkanuk iji bun Jesu afeme e Romkobuon e bomana Fairet nifak ijia unava fu ijia manin. Fu manikoga Fairet fu uri Jesu kua, A vierafega aiji an ma e Jiusbuon kin ijino kuain. Fu ijeg kuamga Jesu fu uri una roin kua, Ke vuak iji a kuaimon iji an ma kuaimno kuain. \v 12 Rega e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Jiusbuon e mamkanuk bu uri unam ise kafo fu kegoinma ijefuon kuardavga Jesu fuba una vef vuak kafo kuardiain revo fuka ir bijuin. \v 13 Ijefuon Fairet fu madu una uri Jesu kua, A vuak fok bu oisina kuaivo iji an faigavo a irerafuon vuak kafo aba una vef kuardiamno kuain. \v 14 Regavo Jesu fuba una vuak kuaikafa vierafen ijefuon e Romkobuon e bomana iji fu iji gama fuka bomana oiseren. \s1 Fairet fu Jesu abe kuros kanakfuon fu kuainma ijin \r (Mak 15:6-15; Ruk 23:13-25; Jon 18:39–19:16) \p \v 15 Regavo juaivasia besubesum ijia bu iro Fasova iji ijo ijia e fok bu e Romkobuon e bomana iji kuaga fu e dibur karijo ijia e be bu vierafejo iji keunaga fu keko vako. \v 16 Ijefuon tavan ijia e be ka ma ise reoinon fu ijia dibur fino iji e fok bun game vierafenva if fuon Barabas. \v 17 Ijefuon e fok bun besum afuivga Fairet fun uri kume, Ja vierafega na e Barabas keunak vo na Jesu e iji bu kua Kuraisno kuavo iji keunaga fu vakno kumen. \v 18 Regavo Fairet fun vierafega bu Jesu oi isema vierafeknum funa nigaraioijo ijefuon bu fu afeme fuon ruain. \p \v 19 Regavo tavan iji Fairet fu fata iji bu ijia ajie karine kot faivo ijia fino ijia bara fuon ijar vuak abedeme kume, Ab fine e iji ka ise kafo ba renma iji abe ire kafo fuon rek. Ijefuon maiji na naki naka ise be naine fu gainvano kumen. \v 20 Regavo e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e mamkanuk roin bu uri e fok soisoime kia, Jaka E Romkobuon e bomana iji ijeg kua, No vierafe a Barabas keunaga fu vak. Regavo Jesu iji no kanaga fu guakno kuafno kiain. \v 21 Ijefuon bu irevga Fairet fu uri kumen. E nokarok (2) igi ja vierafe na era joifuon kua fu keko vakno kumen. Fu ijeg kuardiamga bu una roin kua, No vierafe aka Barabas kuaga fu keko vakno kumen. \v 22 Bu ijeg kumejga Fairet fu una madu uri kia, Regavo ja Jesu e guri bu kuai fu Godri kuamga fu ruainma kuainva iji na abe izegrekno kiain? Fu ijeg kuardiamga e fok buka uri una roin kume, Abe kuros kanafno kumen. \v 23 Regavo Fairet fu una kia, Regavo fu ise irerag iji renma ijefuon ja abe kuros kanakrejno kiain. Fu ijeg kuardiamga buka uri uruvana igia biumame kume, Abe kuros kanafno kumen. \p \v 24 Bu ijeg kumejga Fairet fun giame vierafero fu una vuak kafo kuaikma buka bijaikro fu uri do jiame abe e fok ijiebuon nifak ijia imut soin. Fu imut do some kia, E igi kanakfuon iji na nar kiaga ja rekva bakin. Regavo ja e igi ise renma bakin iji kanakva afikin iji jan jar abek. \v 25 Fu ijeg kuardiamga e fok ijia irenva bu una kume, Iji aka ma kuaim. Ijefuon ni a e iji no fu kanaga fu vajai fian abene guakma iji nor afnuvuon ijiena afikin iji abekno kumen. \v 26 Areme Fairet fun uri Barabas buifuon kuamga fu keko vakga fu uri Jesu abe e azi keoijo iji miamga bu fijame afem kuros kanakuai vain. \s1 E azi keoijo ijieb Jesu dab anu baroinva ijin \r (Mak 15:16-20; Jon 19:2-3) \p \v 27 Areme Faireton e iji azi keoijo iji bun uri Jesu afeme dab usem una Faireton ar mai makaf ijia ruain. Bu afeme ijia rokga e azi keoijo fok bu useme Jesu dab kirakurain. \v 28 Areme bun uri ugon fuon fu sainma iji rusdame uri ugon jaraikin kavuan iji be dab abesdain. \v 29 Bu ijegreare uri kiej ufume abe ateveme dab Jesuon nigen ijia abesdain. Areme bun uri guduar abe maga fu imut maink ijia kunaim manikoga bun nifak fuon ijia ato saknum kua, E igi fu e Jiusbuon Kin fu tavan bog ijia fivako ijino kuain. Regavo ire fok bu ijegrenva iji bu ma vierafene renva bakin revo bum Jesu dab varaimenva ijefuon bu ijeg ren. \v 30 Bu ijegrene dab juvit foimadiknum guduar iji fu kunainma iji dab kiej fu abesenma azan ijia nizuin. \v 31 Bu dab ijeg varaimene barme uri ugon kavuan bu abe abesdainva iji kunaim irain. Areme bun una ugon fuon ma iji kege samdame bun afeme usem kuros kanakuai vain. \s1 Jesu bu abe kuros kanainva ijin \r (Mak 15:21-32; Ruk 23:26-43; Jon 19:17-27) \p \v 32 Bun useme afem unam ijia vako ijia bu e Sairinko be if fuon Saimon ijin bien. Bu e iji bieme kuriairevga fu uri Jesu ifejdame kuros ijin dab dabein. \v 33 Fun kuros iji abe dabemga bun roke ar Gorgotano kuavo ijia usen. (Regavo if Gorgota ijefuon ma iji uruor iji fu e nigen an igekin). \v 34 Bu ar ijia useme do vuain abe inak kugi kafo ijekma amarme abe maga fu ine fuba vajai fian abekro bu ijeg ren gavo fu sira faime fuka uzain. \p \v 35 Areme e azi kegoijo iji bun uri Jesu dab kuros ijia kanain. Bu dab kuros kaname rad bun uri Jesuon ugon iji kam name kas dab akoze arega are erar kegaro bu ijeg ren. \v 36 Bu ijegrejknum karine Jesu fu kuros kaf ijia kiramo ijin nikajain. \v 37 Regavo in bu Jesu abe kuros kanainva buin ijia bu vuak be ijeg fuisina isoime kanain. Regavo vuak iji bu ijeg isoime kua, E igi Jesu fu e Jiusbuon Kin ijino kuain. \v 38 Areme madu bun e niekin nokarok (2) kam Jesuna kuros ijia kaniain. Be bu abe ij maink ijia kanaga be bu abe ij aizinak ijia kanain. \p \v 39-40 Regavo e roin bu unam iji bu Jesu abe kuros kanainva samaij ijefuon roko iji bu usem game nigen katikatiknum dab varaimene kuai, A kume a Godon ar bu sirimamejo iji buja kore gavo naki nokbek (3) a una same barekno kumen. Ijefuon ni koikon keunanamimne. Regavo madu an ma Godon Fariga ni kuros iji areme una ari roga no gavno kuain. \v 41 Bu ijeg kumekoga e iji isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo ijigam e mamkanuk roin iji buk bu Jesu dab unam besum ijeg varaimen. \v 42 Bu dab varaimeknum kuai, Fu e roin karauniain gavo fu izeg una koikfuon keunanamikma bakin. Regavo madu fuka e Isrerkobuon Kin bomanakono kuainma ijefuon ni are fu koikfuon kuros kaf ijia iviakma ari roga no game una fu ma vierafej. \v 43 Regavo madu fuka God ma vierafeknum kuai fu Godon Farifno kuaimon. Ijefuon ni areke God fu iviakma fu keuna vo fu baga no iji gavno kuain. \v 44 Regavo madu e niekin nokarok (2) iji bu ke funa kuros kaniainva iji buk bu unam besum ijeg una Jesusina vuak ise kafo kuain. \s1 Jesu fu guainma ijin \r (Mak 15:33-41; Ruk 23:44-49; Jon 19:28-30) \p \v 45-46 Bu ijegrene roke tavan uk maniko ijia vana o ruakoga ai fok fuka tavan nakime vake tavan una gara manin. Areme Jesu fuka ijia uruvana igia biumame kume, Irai Irai rama sabatanino kumen. Regavo vuak ijefuon ma iji God nun God nun a irerafuon na unieko vain? \v 47 Fu ijeg kumega e kafo ijia irenva iji bu faime kuai, Iji fu e Eraija kumeno kuain. \v 48 Regavo e be fuka una kukume keko atebu be abe in buin ijia utime abe do vuain ijia abesme Jesuon ir ijia azirda are fu iga fu gakafa fu ijeg ren. \v 49 Regavo e roin bu uri kuai, Areke no irem gaga Eraija fu ro fu keuna no gavno kuain. \p \v 50 Ijegrekoga Jesu fuka una uruvana igia biumame arekoga kaven fuon fu ijia unako vako fu guain. \v 51 Fu guako ijia ugon iji bu abe Godon ar sirimamejo guf ijia kirainva iji fu dab uf ijia bujame ari roke buin gumia kekoin. Fu ijegrekoga moik urame munuag iji bu kam uf ijia visuseme roinroin ren. \v 52 Fu ijeg urakoga mako vien iji buka kam visu korekoga Godon e akaij iji bu aoinva bu kege mako ruinva iji Godri e fok fuka karauniama bu una uri nivek karin. \v 53 Bu mako iji areme ajie usekoga rad Jesu fu guame una uriga bu una Jerusarem mai akaij ijia aru vakoga e fok bu e iji giain. \p \v 54 Regavo e azi kegoijo ijiga ebuon bomana iji bu karine Jesu nikajavo iji bu moik iji uramo ijiga ire fok bu rejo iji giava buka bomana dejufdiain. Bu dejufdiamga bu uri bui kuai, E guri no vierafe fuka ma Godon Farifno kuain. \v 55 Regavo bara uruvana eraneb bu Gareri gamia Jesu jame ifejdaknum ruainva iji buka aibe gafia ireme giain. \v 56 Regavo bara iji buna ruainva iji bara Meri Megdarin ga Meri e Jeims ko Josofbuon asie ijiga e Zebedin bara ijieb ijia ruain. \s1 Jesu bu abe mako ruinva ijin \r (Mak 15:42-47; Ruk 23:50-56; Jon 19:38-42) \p \v 57 Ijegrene fun tavan nakisrenma ijia e sinuom zarainma be ar Arimatiako if fuon iji Josof fu ijia ruain. Regavo fuk fu e Jesuon vuak faimo be. \v 58 Ijefuon fun va Faireton nifak ijia kekome Jesuon vajat surif jafe arikafa kuain. Fu kuamga Fairet fu kua, Fun marenmano ni va surif fuon kunaim jafene kuain. \v 59 Ijefuon Josof fun una va Jesuon surif kunaim jafene ugon iviamkor ijia abe anuin. \v 60 Areme fu abe va munua be fur koikfuon iviakma kajuame amarenma ijia unain. Fu abe ijia uname uri mun bomana be mako vien ijia namo iji vajame dab munua vien iji bijukurame fun vain. \v 61 Fun vakoga bara Meri Megdarin ko bara be if fuon Meri iji bu mako vien iji samuame karin. \s1 E azi kegoijo iji bu mako tit iji samuame irenva ijin \p \v 62 Ire fok renma iji fu tavan Fraide ijia ijeg ren. Regavo afarma iji fu e Jiusbuon tavan Sabat (Satade) bu isuar karine Godon sirimamejo ijin. Ijefuon e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijiga e Ferisis iji bun Fairet vuak kuardakuai vain. \v 63 Bun va useme kua, E bomana e ir kufuikin iji fu vek fioinma ijia fu kuai, Na naki nokbek (3) bareke na una uri fivakno kuainma iji no vek vierafen. \v 64 Ijefuon ni kuoga no e roin kega bu va mako vien iji samua vake tavan nokbek (3) iji fu kuainma iji asimno kuain. Regavo noba ijegrekva e vuak fuon faivo ijieb ro vajai surif fuon niesame abe va e biesiame kia Jesu fun una uri nivek fino kiak. Ijefuon maiji fu ur vuak kufuimene kuai, Na Godon Farifno kuain. Regavo bu una madu kufuimene kuai fun una urinmano kuaikva ijar fuka ma iserkno kuain. \p \v 65 Bu ijeg Fairet kuardavga fu una roin kia, Ijekino ni una va mako vien ijin ka mukorigia samuafno kiain. \v 66 Fairet fu ijeg kuardiamga bun una va e azikeoijo roin karevga bu mako vien ijia ire ameoine ijia samua karin. Bun ijegrene uri mun abe vien bijukurainva ijia anf oine e juo karijo iji kiavga bu mako iji mukorigia samuame karin. \c 28 \s1 Jesu fu una urinma ijin \r (Mak 16:1-10; Ruk 24:1-12; Jon 20:1-10) \p \v 1 Areme afarma Sade suok tavan ik irasemo ijia bara Meri Megdarin ga bara Meri be iji bun una mako gafi gakuai vain. \v 2 Bu vake mako vien ijia usekoga migegare moik bomana urako E Bomana ijefuon anera fu varur ijia arin. Fu ari kekome mun bomana iji bu abe vien bijuinva iji dab biom iken ijia abedeme azan ijia ajie fin. \v 3 Regavo uikinik fuon iji fuka varur igeg karame ugon fu sainma iji fuka ma abaren. \v 4 Ijefuon e iji mako vien ijia juo karinva iji bu fu gava buka uruvana dejufdiame simardiamga buka e aoinva igeg tuame moik ijia dijen. \p \v 5 Regavo anera iji fu una bara iji kia, Jab juk. Na vierafe ja Jesu e iji bu abe kuros kanainva iji nisaimoij. \v 6 Regavo e iji igi fu bakin revo e iji fun izeg ur fu kuainma ijeg fun una urinmano ni gufi fu nainma ijin gaf. \v 7 Ja iji gavo nin migegare una va e vuak fuon faivo iji kuardiame kia, Jesu fun una urinmano kiaf. Regavo madu kia, Fun ar Gareri ijia ja biediakafa fun amur vakno kiaf. Regavo vuak igi na kuardiavo iji jab rubdiavo nika mukor vierafefno kiain. \p \v 8 Anera iji fu ijeg kuardiamga bara nokarok (2) iji bun mako iji areme bun migegare igia una ar vain. Buka juin gavo bu oimarknum una kukubijame e vuak fuon faivo iji kuardiakuai vain. \v 9 Bu ijeg una vako ijia Jesu fun migegare una iji bu vako ijia keko biediame anadiain. Fu ijeg anadiamga bu usem fu manino ijia ato same diak fuon niriakiaknum fuon sirimamen. \v 10 Areme Jesu fun una kia, Jab jukgavo nin oimarknum va uviaifnun iji kia bu Gareri ijia vua na biedievno kiain. \s1 E juo karijo iji bu vuak abe e mamkanuk buon kuardiainva ijin \p \v 11 Areme bara iji bu vek isuar vakoga e iji mako vien juo karinva roin bun migegare va mai ijia useme e mamkanuk iji Godon isuf baroijo ijin vuak fok fu izegrenma bu giainva iji kuardiain. \v 12 Areme e mamkanuk Godon isuf baroijo iji bun vuak iji faime uri e mamkanuk roin mai ijia karinva ijiena besum afuime izeg bu rekfuon ijin kuain. Bu kuaime uri mon ka mamkanuk ijeg kara uri e iji bu mako vien iji juo karinva iji kimen. \v 13 Bu kimene kia, Ja unam gami izeg fu rena ja giainva iji jab abe uruvana kuaim bomana rek. Regavo ja e roin kuardiakva ni kia, No naki nitubaiduoga no ni naoikoga bu e vuak fuon faivo ijieb isuar useme surif fuon iji abe vainvano kiaf. \v 14 Regavo E Romkobuon Gaman iji fu vuak iji faikma iji nor funa vuak kuaim amarega fuba ja ise kafo rekno kiain. \v 15 Ijefuon e iji mako vien iji juo karinva iji bun mon iji bu kimenva iji ke e bun e mamkanuk bu kuardiainva ijeg ren. Ijefuon iviakma igi e Jius fok bu Jesu fu una urinma iji bu kuai fu e vuak fuon faivo ijieb isuar ro surif fuon niet abe vainvano kuaimoij. \s1 Jesu e vuak fuon faivo iji bu vuak fuon abe kuaimokfuon kuardiainma ijin \r (Mak 16:14-18; Ruk 24:36-39; Jon 20:19-23; Eks 1:6-8) \p \v 16 Areme e Jesuon vuak faivo ireven (11) iji bun ai Gareri uruor iji Jesu fu kia ja ijia vua na biediefno kiainma ijia vain. \v 17 Bu va ijia useme gak Jesu fun ma una urinma game e roin bu ijia una fuon sirimamen revo e roin bu Jesu fu una urinma iji buka vek ba ma vierafen ijefuon buka nonamin. \v 18 Ijefuon Jesu fu roke iji bu karijo ijia kekome kia, Ire fok varur gufia ga moikigia naoivo iji nar daro nun iji Asoinun fu mienma ijia samuagdiav. \v 19-20 Ijefuon uri ar iror igia vuak nun iji abe e fok kuardiame aferdiaga bu una e vuak nun faivo iji rej. Ja aferdiakva ni kege God Asoi ga God Farif ga God Kaven ijiebuon if ijia do ruardiaf. Regavo madu jaka vuak nun fok ja rekfuon na kuardiainva ijin e nijaidiaga bu igiame ijia keof. Regavo igia faif. Naiji naba ja uniakok revo naka tavan bog jana fivake ka tavan radkma ijia kekokno kiain.