\id LUK - Namiae NT [nvm] -Papua New Guinea 2004 (web 2014) \h RUK \toc1 Ruk \toc2 Ruk \toc3 Ruk \mt1 RUK \imt1 Rukon Vuak Amur \ip E Ruk fu e Jesuon vuak faivo ijiena oinma bakin. Regavo madu fu e Jius bakin gavo fuiji fu e Grik. Regavo mai fuon fukafu fu ar Entiok Siria guf ijekor. Regavo ik fuon amur fu reoinma iji fu e adagin iji giamoin. Regavo madu fuka ire uruvana nigen fuon ijia vierafen. Ijefuon fur buk igi isoikin e Grik iji bu Jesuon suar iji dame Jesu ma vierafekafa fu ijin isoin. Regavo buk fuon fu isoinma iji fu izeg bu God aroikfuon ijigam Kaven Akai ijefuon daro ijigam sirimamejo ijigam e sinuom zarainva ijigam e sinuom bakin ijiebuon ijin isoin. Regavo e Ruk fu ni fuon ijia Jesu ik fuon fu reoinma iji fuba gain. Regavo fuka giriesainma ijefuon fu e iji bu Jesu ni buon ijia gaknum Jesuon vuak uruvana fainva ijiebuon suar iji faime nuvuifuon isoin. \iot Rukon vuak kafokafo ijin \io1 \ior 1:1-4\ior* Vuak igefuon anej ijin. \io1 \ior 1:5–2:52\ior* Jesuga Jon e do ruardiamo iji bu vek amukakna bu oinva ijin. \io1 \ior 3:1-20\ior* E Jon e do ruardiamo ik fu reoinma ijin. \io1 \ior 3:21–4:13\ior* Jesu fu do ruaikoga rad Setan fu ro biesuainma ijin. \io1 \ior 4:14–9:50\ior* Jesu fu Gareri ijia oknum vuak nijaidiaoinma ijin. \io1 \ior 9:51–19:27\ior* Jesu fu ar Gareri areme una Jerusarem ruainma ijin. \io1 \ior 19:28–23:56\ior* Tavan iji e bu Jesu abe kuros kanakfuon iji fu vek rekoga uniaibe amur renma ijin. \io1 \ior 24:1-53\ior* Jesu fu una urinma ijiga e vuak fuon faivo ijin. \c 1 \p \v 1 Eko Tiofiras e uruvana bun giriesame ire iji igia nuvuon renma iji bun isoin. \v 2 Regavo vuak iji bu isoime no kuarduinva iji bu e gami bu ik amur ijia ire ma iji giame abe kuarduo ruainva ijieb isoin. \v 3 Ijefuon e bomana Tiofiras na vek ik amur ijia unam iji nan amarigia gain. Ijefuon na vierafega naka izeg Jesu fu reoknum nijaidiaoinma na iji abe amarigia isoime a nijav. \v 4 Rega fas iji na ijeg isoinva iji na vierafero na ijeg isoikin a unam ma iji bu nijaidiainva iji a ma vierafekro na iji isoin. \s1 Jon e do ruardiamon bu nafekuai kuainva ijin \p \v 5 Ijegreare tavan iji Erod fu e Judiakobuon e bomana renma ijia Zekaraia fu e Godon isuf baroino iji rene e Abijan uifarif ijiena ik ren. Regavo bara fuon Erisabet fuk fu e Eronon uifarif be. \v 6 Bu busik besum E Bomana God fu oimarkfuon ijia karioknum vo buka akai fuon iji ga vuak fuon fok mukor igame karioin. \v 7 No barakin iji bu am bakin ijefuon maiji Erisabet fun abiten gavo madu bun eoradiain. \p \v 8 Regavo ve be Zekaraia fu tavan fuon fu ikrekfuon iji rokga fun Godon ar ijia ik ren. \v 9-10 Regavo izeg bu akai buon ijia bu e karevo ijeg bun fu aben. Ijefuon fuiji ik fuon iji fu ire udi mukor urino iji kege fata ijia baroinon. Ijefuon fu E Bomana Godon ar guf ijia arume vain. Fu arume ire udi mukor urino iji kege jako e uruvana bu makaf ijia karine sirimamen. \p \v 11 Fu ijegreno ijia fu E Bomana ijefuon anera iji gain. Anera iji fu fata iji bu ire udi mukor urino iji javo imut maink ijia manin. \v 12 Fu ijia manina Zekaraia fu gama fuka oisereme ka bomana juin. \v 13 Fu jumga anera iji fu uri kua, Zekaraia jumo aremne kuain. Ijefuon maiji God fun on a sirimameno iji fain ijefuon barakon Erisabet fu oifuon am farif be nafega if fuon a Jon kuak. \v 14 Barak on iji fu am iji nafekma ja ga e uruvana jaka ma bomana oimarkfuon. \v 15 Regavo Godon nifak ijia fuiji fuka ma e bomana reken. Fu vuain ga do kugi kafo fuba ik. Regavo tavan iji bu fu nafekva ijia fuka Kaven Akai ijar oifuon ijia rareken. \v 16 Fur efuon Isrerko uruvana aferdiame una E Bomana God buon ijefuon ruak. \v 17 Fu usuibe Eraija e Godon vuak vierafene kuaimon fu e darokin renma ijeg fu daro abene amur E Bomana ijefuon unam iji amarme vak. Regavo fur am ijigam asoifijaf iji aferdiame una agan besum rek. Regavo madu fur e iji bu God ba igavo iji aferdiame una unam ma ijia uniak. Rega fur E Bomana ijefuon e uruvana aferdiame ke amardiaga bu una E Bomana iji samuakno kuain. \p \v 18 Anera ijar ijeg kuardamga Zekaraia fu una kua, Naiji nan eorega bara nun fuk fuka ma barasrenma kuain. Regavo ire iji a kuaimon iji fu izegrekno kuain? \v 19 Regavo anera iji fu urine kua, Naiji na Gebrior anera iji Godon nifak ijia manino iji nar. Godri na kiega na vuak ma iji abe igia a kuardakro ruain. \v 20 Regavo a vuak nun igi na kuardavo iji aba ma vierafeno ijefuon iviakma a vuak kafo aba kuaik. Regavo am isuar fivake bu am iji nafekva ijia ason una vuak kuaik. \p \v 21 Zekaraia fu ijegreko e iji bu samua karinva iji bu vierafero fute Godon ar guf ijia aru irerag abenoro bu ijeg vierafen. \v 22 Fu ijegreare fu kekome ba vuak kafo kuardiama bu vierafero kafu Godon ar guf ijia ire be nimamaime gainmaro bu ijeg vierafen. Regavo Zekaraia fu vuak kuardiakrena fuka iseremga fum imut ijia kuardiain. \p \v 23 Ijegreare fu Godon ar ijia ik fuon fu reno iji fun baremga fun una ar fuon ijia vain. \v 24 Ijegrene naki sibank barko ijia bara fuon Erisabet fu e fudiene ar fuon ijia fikok vake asam imut roin (5) baren. \v 25 Ijefuon fu uri kuai, Iviakma E Bomana ijar na ifejdieme unam ijin ren. God fun na mardienma ijefuon na e uruvana ijiebuon nifak ijia na e fudienva iji na jukfuon iji fun fur abe vainmano kuain. \s1 Jesu bu nafekfuon kuainva ijin \p \v 26 Erisabet fu e fudiene fivake asam imut roin ga nikit (6) ijeg barko ijia God fu anera Gebrior kuamga fu ar Nasaret vain. Rega ar iji fu moik Gareri guf ijia. \v 27 Regavo iji fu vainma fu bara be fuba baruna naino iji bu e Josof kuainva ijefuon vuak abe vain. Rega e Josof iji fu Devidon uifarif revo bara ijefuon if iji Meri. \v 28 Ijefuon anera iji fun va kekome Meri kua, Makarijo iji fu osik. E bomana iji fu osik fino ijefuon fur daro mame unam ma ijin on renmano kuain. \p \v 29 Regavo Meri fu vuak iji anera ijar kuardainma iji faime uri bomana vierafero anera fu irerafuon izeg anadiamro fu iji vierafen. \v 30 Ijefuon anera iji fun uri Meri kua, Ab juk aiji fun Godri oi fuon ijekma a mainma ijefuon fur a oijmame mardain. \v 31 Aiji ason rad e fudiene am farif be nafek ga if fuon a Jesu kuak. \v 32 Regavo fuiji fuka E Bomana rene vo bu fu kua E Bomana God kaf gufia fino ijefuon Farifno kuak. Rega E Bomana God fu izeg saifuon Devid fu e bomana renma ijeg fu kuaga fur E Bomana rek. \v 33 Regavo fur ka ma E Bomana rene e Jekafon uifarif iji samuagdiaknuvo fur ire fok samuagdiame ijia fivak. \p \v 34 Anera ijar ijeg kuardamga Meri fu una kua, Naiji naba baruna naijo gavo vuak iji a kuardiemon iji fu izeg nun rekno kuain? \v 35 Meri fu ijeg kuamga anera iji fu una roin kua, Godon Kaven iji fu a nirokame daro maga a daro abek. Ijefuon am akaij iji a nafekma fu Godon Farif rek. \v 36 Regavo igia fai. Aganon be bara Erisabet fuiji e bu kua fu e uibitenmano kuain. Fuiji fuka ma barasren gavo iviakma fun asam imut roin ga nikit (6) ijeg e fudien. \v 37 Regavo God fu ire besum revo ire kafo fu aremo bakin revo fuka e ire uruvana reno kuain. \v 38 Anera fu ijeg kuardamga Meri fu una kua, Na tavan uruvana God vuak irerag fu kuardiemon iji na rejo ijefuon vuak irerag a kuardiemon iji na vierafega fuka nun rekno kuain. Fu ijeg kuardamga anera iji fu ijia areme vain. \s1 Meri fu Erisabet gakafa vainma ijin \p \v 39 Ijegreare tavan ijia Meri fun migegare sinuom fuon kanafume fun mai be bu uruo kaf ijia karinva ijia vain. Regavo mai iji fu ai Judia guf ijia. \v 40 Fu va ijia kekome Zekaraian ar ijia ajie Erisabet anain. \v 41-42 Meri fu Erisabet anaiko am ijar Erisebeton defok ijia katin. Regavo Erisabet fuka Kaven Akai ijar oifuon iji samuamo ijefuon fun uri uruvana igia kume, Aiji aka bara uruvana ijiebuon araf ijia if on fuka ma bomana rekfuon. Regavo amon iji fuk if fuon fuka ma bomana reken. \v 43 A E Bomana ijefuon asie iji ar na giekafa ruain. Regavo irerafuon ire ka ma sumakin igi fu nun ren? \v 44 A na giekafa ruainma ijia na faik am igi fu ijia katin. \v 45 Rega iviakma aiji anka oimarek ijefuon maiji a irerag God fu rekno kuainma iji aka ma vierafenma ijefuon ire iji fuka on rekno kumen. \s1 Merin dua fu roene oimarenma ijin \q1 \v 46-47 Areme Meri fu uri kuai, Naiji na oinun ijekma E Bomana God nuvuon fu no karaunuinma ijefuon oimardaknum fuon oimaren. \v 48-49 Regavo madu if nun fu ma ukakbe gavo fun Godri na imut bijienma ijefuon ire ka bomana iji fu nun ren. Ijefuon rad e uruvana bu ire ma iji God e darokin iji fu nun renma ijefuon bu na kiek bara oimarmo ijino kieken. Ijefuon vo tavan uruvana Godon if akaij iji dab aroik. \p \v 50 E uij kafokafo ijia Godon ma rediamon iji fu e iji bu fu juvknum igavo ijin nijaidiamon. \v 51 Regavo fur daro fuon ijia ire mamkanuk ijin re vo madu fur e aroikaraoijo ijiebuon vierafe iji kam karoimon. \v 52 Fu ijegrene uri e iji bu e mamkanuk moik samuagdiavo iji ke arigavo e oi naiki ga e ma iji kege ajie uniain. \v 53 Fu ijegrene uri e iji bu vasia oriainva iji duok ma iji vajiaga e iji ire uruvana zarainva iji fum kiamga bu imut kiriasame vain. \v 54-55 Fu usuibe Eburam ga uifarif fuon vuak ma iji fu ifejdiakro kiainma iji fun ijekma aresredo fu bu ifejdiak. Regavo fum efuon Isrerko ijiebuon oifian abene mardiain. Ijefuon maiji fu Eburam ga uifarif fuon iji fu ifejdiakafa kiainma ijefuon fu buon oifian abene tavan uruvana bu mardiaknum ifejdiak. \p \v 56 Meri fu asam nokbek (3) Erisabetk fine fun una ai fuon ijia vain. \s1 E Jon e do ruardiamon bu nafenva ijin \p \v 57 Ijegreare Erisabet fun tavan iji fu amfuon nafekfuon iji rokga fun am farif nafen. \v 58 Fu am iji nafega e ai samaij ijia karinva iji abevo kaifijaf uruvana bu ire mukor iji E Bomana fu bara Erisabeton renma iji faime buka fuon bomana oimaren. \v 59 Ijegreare fun naki eit (8) barekoga bun am iji abe vajai fuon ijia anf abedeme abe asoifuon Zekaraia nabui kuai vierafen. \v 60 Bu ijeg vierafen gavo asiefuon ijar uzame kia, Na if fuon iji na Jon kuakro vierafenvano kiain. \p \v 61 Fu ijeg kuardiamga bu una kua, E uifarifon ijia if iji fu bano kuain. \v 62 Ijegreare bu uri asoifuon imut ijia nijaime kua, A vierafega no am igi no era kuakno kuain. \p \v 63 Bu ijeg kuardavga Zekaraia fu uri imut ijia nijaidiame fefafuo kiamga bu abe mavga fu ijia isoime kia, If fuon Jon no kiama e uruvana buka oiserdiain. \v 64 Areme tavan ijia Zekaraia fu una vuak kuaime uri Godon if abe ajieme fu oimardain. \v 65 Ijegrekoga e ar samaij ijia karioinva iji buka oiserdiamga bu uri vuak iji abe Judia guf ijia kuardiame vain. \v 66 Rega e uruvana bu vuak iji faime dab karine vierafeknum kuai, Am iji kafu rad irerag abek? Ijefuon maiji no samakaf gaga Godon daro iji fun fusikno kuain. \s1 Zekaraia fu ire uruvana rad rekfuon iji kuainma ijin \p \v 67 Jonon asoi Zekaraia fu Godon Kaven ijar oifuon ijia arimga fu uri Godon vuak ma igi kuai. \q1 \v 68 No E Bomana ga e Isrerkobuon God ijefuon oimare vo ifuon abe ajiek! Fur efuon bu ise ijar kuniaim girenma ijia ifejdiaknum karauniakafa ruain. \v 69 Godri nuvuifuon e darokin iji fur no karaunuokfuon iji kuamga fu ruain gavo fuiji fu e Devid e Godon ikreno ijefuon uifarif. \v 70 Regavo usuibe e akai Godon vuak vierafene kuaivo iji bu ijeg kuain. \v 71 Fur e ani iji bu nuvuon isemareknum ziegafuovo iji fur karaunuokno kuain. \v 72-73 Regavo Godri sai nuvuon Eburam ujuime kua, Nar unam akai iviamkor ja nana besum rekfuon iji vierafene kuainvado na uifarif on iji oijmiame ifejdiakno kuain. \v 74-75 Regavo madu fu una ujurduome kuo, Na e ani iji bu ja isemareknum ziegafiavo ijia karauniakno kuain ijefuon noba juvknum ik fuon rek. Regavo madu noka e akai rene una unam fuon ma ijia tavan bog ijia karivak. \v 76-77 Aiji a farinun ga aiji bu kua E Bomana God kaf gufia fino ijefuon vuak vierafene kuaimon ijino kuak. Regavo ar amur vaknum E Bomana ijefuon unam iji amarme vaken. Regavo ar efuon iji kuardiame kia, Ja ise jon iji areme una oi karoigakva fu giame ja karauniak. \v 78-79 Ijefuon God nuvuon fu e ifejdiamo ga oijmiamon. Ve nakinman ijia tavan fu kekome ijia sanaga nakinman iji fu iraseme vakon ijeg e no karaunuokfuon iji fu ijeg ruak. Regavo noiji no ise nuvuon ijefuon nakinman ijia karin. Regavo non aoikuai juvo ijia E Bomana nuvuon ijar nakinman no karijo ijia unam iviamkor no afurvene ma karivakfuon iji amarme no karaunuin. \m \v 80 Jon fun ofrene e darokin renma ijia unam fuon fu God ma vierafeno iji fuk bomana rene darokin ren. Ijegreare fu ai moikum namo ijia fine una e Isrerko ijia anerene Godon vuak ma iji kuardiame oin. \c 2 \s1 Jesu nafenva ijin \r (Metiu 1:18-25) \p \v 1 Areme tavan iji e Ogastas fu e bomana renma ijia fu kiamga bu moik kafokafo iji e Romko bu samuagdiavo ijia e dame vain. \v 2 Regavo tavan iji bu e damoinva ijia e Kuirinias fu e Siriakobuon e bomana ren. \v 3 Ijefuon e uruvana bu mai buon bu nafediainva ijia va ifbuon vajiaga bu isoikuai vain. \v 4-5 Ijefuon e mamkanuk e daoijo iji bu usem Josof kua, Aiji a e Devidon uifarif be ijefuon ni una va Betriem ar bu sat on Devid nafenva ijia if on isoimne kuain. Ijefuon Josof fun bara Meri kaifuon iji afeme Nasaret Gareri guf iji areme una Betriem Judia guf ijia vain. Regavo bara Meri e Josof fu abekno kuainva iji fun fudien. \p \v 6 Regavo bu vek Betriem karinva ijia am fu nafekfuon tavan iji fun ruain. \v 7 Bu ijia vain gavo ar bu naoikfuon iji fuka ba aresren ijefuon bu kiavga bu una mabuon ar ijia vain. Ijegreare rad bara Meri fun am farifuon amur iji nafene abe ugon ijia anume abe mavua guf iji bu maf-kau duok vajiavo ijia unain. \s1 E maf-sif samuagdiavo ijiga anera ijiebuon vuak ijin \p \v 8 Rega tavan ijia e maf-sif samuagdiavo iji buk bu ar ijia naki maf-sif iji bu kege fak kirakuriainva iji samuagdiaoij. \v 9 Bu ijegreoijo ijia E Bomana ijefuon anera be fu bu oijo ijia ruakoga E Bomana ijefuon sanainma iji fu ijia sanama buka bomana juin. \v 10 Bu ijeg juvga anera iji fu uri kia, Jab juk igi na ruainva iji na joifuon vuak ma iji abe ruain. Regavo e uruvana bu vuak maigi faikva buka oimarek. \v 11 Ijefuon ivia e Devidon mai ijia e iji e karauniakfuon iji bun nafen revo e iji fu E Bomana Kurais. \v 12 Regavo ja izeg fu game ma vierafekfuon iji ijeg am iji bu abe ugon ijia anume abe mavua bu maf-kau duok vajiavo ijia unainva iji ja gakno kiain. \p \v 13 Anera iji fu vuak ijeg kuardiame barekoga migegare bu gak anera ma uruvana bu Godon dua oimarvo iji uruknum varur ijia ari roka bu giain. \v 14 Regavo anera iji bu dua be ijeg roin, \q1 No God e iji kaf gufia fino iji abe aroiv gavo God fu efuon iji fu oimardiamo iji ifejdiame samuagdiaga bu afuim kariok. \m \v 15 Ijegreare Godon anera iji bun areme una varur gufia ajie vakoga e iji maf-sif samuagdiavo iji bu una bui kuai, Ruano va Betriem usem ire iji renma E Bomana fu kuarduinma iji gavno kuain. \v 16-17 Bu ijeg kuaime bun migegare vake Meri ko Josof biediame gak am iji fu mavua bu maf-kau duok vajiavo ijia nam. Fu ijia namga bu game urine am ijefuon vuak iji Godon anera fu kuardiainma iji Meri ko Josof kuardiame uri e uruvana Betriem karinva iji kuardiain. \v 18-19 Ijegreare e uruvana bu vuak iji faiva buka oiserdiain revo Meri fuk uri ire uruvana iji renma iji fum oifuon ijia vierafen. \v 20 Rega e iji maf-sif samuagdiavo iji bun vuak irerag Godon anera bu kuardiako bu faivknum giainva ijefuon dua oimarvo iji uruknum God aroime if fuon abe ajieknum bun una vain. Ire fok bu faiknum giainva iji anera ijieb kuardiainva ijin. \s1 Bu Jesu abe inva ijin \p \v 21 Ijegreare vuik besum barekoga bu am iji abe vajai surif fuon iji kana ufume anf abeden. Bun ijegrene uri if fuon iji fuba nafeko ijia Godon anera iji bu ime kua Jesuno kuainva ijin in. \s1 Bu Jesu afem sos ijia God makuai vainma ijin \p \v 22 Areme Josof ko Meri bun tavan buon rokga bun e Mosison akaij iji fu kuainma ijeg bun ire fok reoine baren. Ijegreare bun uri am iji afeme abe E Bomana God makuai Jerusarem vain. \v 23 Regavo iji fun buk akaij ijia kuai, Am farif amur ja nafekva iji kege E Bomana God vajafno kuainma ijefuon bun ijeg ren. \v 24 Regavo madu bu vainva iji bu E Bomana ijefuon akai fu kuainma ijeg bu um nokarok (2) kege isuf barokuai vain. \p \v 25 Regavo ar Jerusarem ijia eof be if fuon Simion fu ijia fin. Fu e mukor ga fu Godon vuak mukor vierafeknum Godon unam ma ijia jamon. Regavo madu fuka e iji God fu kua fu e Isrerko karaunia ruakno kuainma iji samuame fino ijin. Regavo Godon Kaven Akai iji fu fusik oinon. \v 26 Ijefuon Godon Kaven fu kua, Aiji a e iji God fu kuaga fu e Isrerko iji karauniak ruakno kuainma a iji game son guakno kuain. \v 27 Godon Kaven ijar Simion afeme sos ijia arume vakoga Jesuon eofijaf iji bun Jesu afeme izeg Godon Akai iji fu kuainma ijegrekuai ijia aru vain. \v 28-32 Simion fu uri imut fuon ijia am iji dabeme abe God oimardame ijeg kuardai, \q1 E Bomana na guakva iji na oimarknum guaken. Ijefuon maiji nan e iji a kie fu e moikazan igia oinva iji karauniakfuon iji a kie na gakno kienma iji nan gain. Regavo fur e Jius bakin ijiebuon sanainma ijin ga fu ruainma iji fur e Isrerkobuon if iji dab bomana rekno kuain. \m \v 33 Jesuon asoij ijiga asiefuon bu vuak irerag fok Simion fu am ijefuon kuaimon bu iji faiva buka oiserdiain. \v 34 E Simion fu daro miame uri asiefuon Meri kua, Am igi God fu kuamga fu ruainma ijin revo fur e Isrerko iji kege atasek. Ijefuon maiji fun oibuon bu vierafejo ijin kam atasega e roin bu fu abega fu bu karauniakfuon. Regavo roin bu fu uzavo iji bu koikbuon kege vajai fian manamik. Regavo fur Godon anf igeg rega e uruvana bu fuisina kuaikfuon. \v 35 Rega fur ise irerag buon bu isuar sauime vierafeoijo iji kege e uruvana ijiebuon nifak ijia samafrekfuon. Regavo rad oion bu kunaime jafega a oifian abekno kuain. \p \v 36-37 Regavo barak Godon vuak vierafene kuaimon be bara Ana fu e Fanveron kabaij ga fu e Asan agan be. Fu baru fuon ijek juaivasia imut roin ga nikit nokarok (7) ijeg fine roke baru fuon fu guain. Bara iji fu baru fuon guakoga rad fu fi ruainma iji fu juaivasia uruvana eiti fo (84) barko fu barasren. Fu Godon ar bu ijia arume sirimamejo iji fuba aren. Regavo fu nakik mazak fu duok karoknum Godon sirimamenon. \v 38 Areme Simion fu Meri ko Josof vuak kuardiamo ijia bara Ana fuk tavan besum ijia kekome Godon oimaren. Rega fu uri e uruvana Jerusarem ijia karine e iji God fu kuaga fu bu karauniakafa kuainma iji samuavo iji kuardiame kia, E iji no karaunuokfuon iji fun ruainmano kiain. \s1 Josof ko Meri bun una Nasaret ruainva ijin \p \v 39 Areme Josof ko Meri bun E Bomana Godon akai fu kuainma ijeg bu ire fok reoine barme bun una ai Nasaret ar Gareri guf ijia vain. \v 40 Ijegrene am iji fun Godon daro ijekma bomanare revo fuon vierafenma iji fuka ma bomana rekoga Godon ma rediamon iji fun abe fu main. \s1 Jesu fu Godon ar ijia aru vainma ijin \p \v 41-42 Juaivasia besubesum guf ijia Jesuon eofijaf bu Jerusarem ijia iro Fasova iji ijo. Regavo iro iji bu ijo ijefuon maiji bu saifarif iji bu ar Ijift ijia vajai fian abeknum e ijiebuon ikreoijo ijia God fu karauniainma iji vierafejo. Ijefuon Jesu fu juaivasia tuer (12) ijeg barekoga eofijaf bu una iro iji ikuai vain. \v 43-44 Bu va iro iji ine barme e fok bun una ar buon ijia vako Jesu fu Jerusarem ijia fin. Regavo eofijaf bu Jesu fu vek Jerusarem ijia fiko bu ruainva iji buba vierafen. Bu vierafero kafu fu e uruvana ijiebuon kafar ijia oinoro naki besum barekoga bu uri ebuon ga kaifijaf bu oijo ijia fu nisain. \v 45-46 Bu nisaimoga fu bakiga bu nisaime una Jerusarem vain. Ijegreare tavan nokbek (3) barko ijia bu vaga fu Godon ar ijia arume Jius e mamkanuk ijiena ijia fine vuak bu kuaivo iji faiknum duna kafokafo kuardiam. \v 47-48 Rega e uruvana ijia karinva bu vuak fuon ma iji fu vierafeknum kuaimon iji faiva buka oiseradiain. Rega eofijaf buk fu gavga buka oiserdiain. Ijefuon asiefuon fu uri kua, Farinu a irerafuon ijegreko no a nisaime oko noka oifiaduinmano kuain. \v 49-50 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Ja irerafuon na nisaidieoij? Naiji na asoinun ijefuon ar ijia ik fuon rekno kuainva iji jabe vierafenvano kiain? Jesu fu vuak ijeg eofijaf kuardiagavo eofijaf bu vuak fuon iji buba mukoi faime vierafen. \v 51 Rega Jesu fun uri una eofijaf ijiena Nasaret ijia kekome ire uruvana bu fu kuardavo iji igiain. Regavo Meri fu irerag uruvana Jerusarem ijia renma iji tavan uruvana fum oifuon ijia vierafen. \v 52 Regavo Jesu fu ofrenma iji fu fuon mukoi vierafeno ijekma ofren revo ire uruvana fu reoinma iji fu God abevo ema iji bu oimardiakfuon ijia reoin. \c 3 \s1 Jon e do ruardiamo fu vuak abe kuardiaoinma ijin \r (Metiu 3:1-12; Mak 1:1-8; Jon 1:19-28) \p \v 1 Juaivasia fiftin (15) abenma ijia e Taibirias fu Gaman bomana ren. Regavo tavan besum ijia e Fontias Fairet ijar e Judiabuon Gaman rekoga Erod fu e Gareriko samuagdiakoga uviaifuon Firif fu ar Ituria ko Trakonaitis iji samuagdiain. Regavo Risanias fu e Abirinko samuagdiain. \v 2 Regavo Anas ko Kaiafas bu e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk renva ijia e Zekaraian farif Jon fuk fu tavan besum ijia ai moikum namo ijia figa God fu Jon vuak kuardain. \v 3 Ijefuon Jon fu kekome do Jodan ruvainma ijia oknum e iji vuak kuardiame kia, Ise jon arega una do ruaiga God fu ise jon giame arekno kiain. \v 4-6 Regavo vuak iji Jon fu ijeg kuainma iji fun e Asaia Godon vuak vierafene kuaimon ijar buk akaij ijia isoin. Fu isoime kuai, \q1 Ebe fu ai moikum namo ijia fine kume, E Bomana ijefuon unam iji amardake fu ijia rokno kumen. Regavo ar amaramar iji nika amarega bu una ajie ruaf revo madu uruor ga nafar iji nika amarega bu una besum arir ref. Regavo unam giekin iji nika kara asume arir amarega unam ise iji amarigia amaref. Ijegrekin e iji bu God e iji fu kuaga fu e fok karauniakafa roko iji bu mukoi game vierafefno kumen. \m \v 7 Ijefuon e uruvana bu Jonon roga are fur do ruardiakafa bu iji ruain. Bu rokga Jon fu uri kia, E ise guri ka tabar igegreoijo gurie ja ise jon jaka ba aren. Ja vierafero na ja do ruardiaga God fu e ise rejo iji fu kege arafiriakfuon iji jan amasuainvaro ja ijeg vierafek. \v 8 Amur nika va unam ma ijesugin reoga e fok bu giame vierafero jan ise jon ja kegoijo iji jan arenvaro. Regavo jab kuaik noiji sainuvuon Eburamon uifarifdo God fuba nuigafuokro ijeg jab kuaik. Regavo igia faif. Jaba ise jon arekva God fu e darokido fu mun guri kege una e Eburamon afijaf amardiaga bur ar jon abekno kiain. \v 9 Jon fu ijeg kuardiame fun uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E be fu mua uikin be abe in anej ijia samuain. Fun samuaido in iji bu sunin ba mukoi kirakma fu gireg gamia um mian jaken. \p \v 10 Jon fu vuak ijeg kuardiamga e uruvana bu uri kua, Ijefuon a vierafega no irerag abekno kuain? \v 11 Bu ijeg kuavga Jon fu una kia, E iji erar set nokarok (2) naoigakma ni be abe e be erar set bakin iji ma. Regavo erar fu duok ijo iji uruvanakma fuk nin duok fuon e roin ikvajiamne kiain. \v 12 Regavo e takes abeoijo roin bu do ruaikuai ruainvado bu uri Jon kua, E nijaidiamon revo noiji no irerag rekno kuain? \v 13 Bu ijeg kuavga Jon fu una kia, Ja takes abeokva jab mon kafo miji kareme roin joi karekno kiain. \v 14 Regavo madu e bijaivo roin bu uri Jon kua, Regavo noiji no izegrekno kuain? Bu ijeg kuavga fu una roin kia, Ja e kiaga bu mon vajiavo iji jab biesiaga bu mon uruvana vajiaga ja kafo joi kareknum vo jab una e roin vajiak. Regavo madu jab ik jon ja rene mon abejo ijefuon kuaime ziekno kiain. \p \v 15 Jon fu e uruvana ijeg kuardiamga bu vierafero Jon kafu e iji God fu imut bijame kuamga fu ruakro kuainma ijinro bu ijeg vierafen. \v 16 Regavo Jon fu kia, Naiji naim e ukakbe ijefuon na do ijia ja ruardiakfuon. Regavo e iji ka ma e darokin iji fu rad rok. Revo naiji na ik fuon fu rekreno iji rekva naka ba aresren. Ijefuon e ijar Godon Kaven iji mian igeg naino iji kege oijon ijia uniafdiak. \v 17 Regavo madu igia faif. Kof iji bu dis ijia useme do jia abesga sunuat iji fu una azan ijia ajiega bu kege usiakorevo. Rega ma iji bu dis dibuor ijia ariga bu karev. Unam besum ijeg e iji rad rokon iji fu ruakma fur e uruvana ijiebuon ise bu reoijo ijia giaknum ke atasek. Fu ijegrene e ma reoijo iji fu kege ar fuon ma ijia uniaga ise iji fu kege ar mian iji ijia naine vako ijia jaga buka vajai fian abekno kiain. \p \v 18 Jon fu ijeg kuardiame uri vuak ma iji kafokafo ijia e uruvana soisoigin kuardiain. Fu ijegrenki bu unam isema bu karioijo iji buka arega una oi karoikafa fu ijeg ren. \v 19 Ijegreare fu uri e Erodon izeg ise iji fu renma ijefuon vuak fuisina kuain. Ijefuon maiji Erod fu uviaifuon ijefuon bara Erodias aben revo madu fuka unam ise uruvana kafo ren. \v 20 Erod fu amur ijegren ga rad fu madu una kiamga bu Jon dab dibur unainva ijar fuka ma iseren. \s1 Jon fu Jesu abe do ruardainma ijin \r (Metiu 3:13-17; Mak 1:9-11) \p \v 21-22 Ijegrene e uruvana bun do ruaime barekoga Jesu fuk do ruain. Regavo fu vek sirimameno ijia varur gufia vana fu irame vakoga Godon Kaven ijar um guaf igeg arime Jesuon ruain. Areme God fun varur gufia kume, Aiji a Farinun na oijmavo na a gavo naka bomana oimadienmano kumen. \s1 Jesuon uifarif ijin \r (Metiu 1:1-17) \p \v 23-38 Areme Jesu fu ofrene vake juaivasia teti (30) ijeg abega fu ijia anerene ik fuon iji ren. Regavo igi Jesuon saifarif iji bu Adamon uifarif ijia anere ruainva ijin. Regavo e uruvana bu vierafe Jesu fu Josofon farif ga Josof fu e Erin farif ga Eri fu e Mataton farif ga Matat fu e Rivaion farif. Regavo Rivai fu e Merkin farif ga e Merki fu Janain farif ga Janai fu e Josofon farif ga Josof fu e Mataiason farif ga e Mataias fu e Emoson farif ga e Emos fu e Neamon farif ga Neam fu e Esrin farif ga e Esri fu e Nagain farif. Rega e Nagai fu e Maton farif ga e Mat fu e Mataiason farif ga e Mataias fu e Semeinon farif ga e Semein fu e Josekon farif ga e Josek fu e Jodan farif ga e Joda fu e Joananon farif ga e Joanan fu e Resan farif. Rega Resa fu e Zerubaberon farif ga e Zerubaber fu e Seatieron farif ga e Seatier fu e Nerin farif ga e Neri fu e Merkin farif ga e Merki fu e Adin farif ga e Adi fu e Kosamon farif ga e Kosam fu e Ermadamon farif ga e Ermadam fu e Eron farif. Regavo Er fu e Josuan farif ga e Josua fu e Eriesan farif ga e Eriesa fu e Jorimon farif ga e Jorim fu e Mataton farif ga e Matat fu e Rivain farif ga e Rivai fu e Simionon farif ga e Simion fu e Judan farif ga e Juda fu e Josofon farif ga e Josof fu e Jonamon farif. Regavo e Jonam fu e Eriakimon farif ga e Eriakim fu e Merian farif ga e Meria fu e Menan farif ga e Mena fu e Matatan farif ga e Matata fu e Netanon farif ga e Netan fu e Devidon farif. Regavo e Devid fu e Jesin farif ga e Jesi fu e Obedon farif ga e Obed fu e Boazon farif ga e Boaz fu e Sarmonon farif ga e Sarmon fu e Nasonon farif ga e Nason fu e Aminadabon farif ga e Aminadab fu e Adminon farif ga fu e Anin farif ga e Ani fu e Esronon farif. Rega e Esron fu e Ferezon farif ga e Ferez fu e Judan farif ga e Juda fu e Jekafon farif ga e Jekaf fu e Aisekon farif ga e Aisek fu e Eburamon farif ga e Eburam fu e Teran farif ga e Tera fu e Neoron farif ga e Neor fu e Serugon farif ga e Serug fu e Reun farif ga e Reu fu e Feregon farif ga e Fereg fu e Eban farif. Regavo e Eba fu e Seran farif ga e Sera fu e Keinanon farif ga e Keinan fu e Afaksadon farif ga Afaksad fu e Semon farif ga e Sem fu e Noan farif ga e Noa fu e Remekon farif ga e Remek fu e Metusaran farif. Rega e Metusara fu e Enokon farif ga e Enok fu e Jaredon farif ga e Jared fu e Marareron farif ga e Mararer fu e Keinanon farif ga e Keinan fu e Inoson farif. Regavo e Inos fu e Seton farif ga e Set fu e Adamon farif ga e Adam fu Godon farif ijin. Ijefuon e agan bu ijeg uinvene ruain. \c 4 \s1 Setan fu Jesu biesuainma ijin \r (Metiu 4:1-11; Mak 1:12-13) \p \v 1-2 Tavan iji Jon fu Jodan do ijia Jesu do ruardame barekoga Godon Kaven ijar oifuon ijia arime raren. Rega Kaven Akai iji fun Jesu dab ninarume fun afeme ai moikum namo ijia vakoga Setan fu naki foti (40) ijeg Jesu biesuaoin. Regavo tavan iji fu oinma ijia fuka duok kafo ba ioin. Fu duok ba ioko fun naki foti (40) ijeg barenma buin ijia fuka vasia mukoi guain. \v 3 Fu vasia mukoi guainma ijia Setan fu ijia kekome Jesu kua, Aka ma Godon Fariga ni mun gari kuaga fu una duok rene kuain. \v 4 Fu ijeg kuardain gavo Jesu fu una roin kua, \q1 Godon buk akai bu isoinva ijia fu kuai, Barubara buba tavan bog duok ijesugin iok gavo bum Godon vuak ijesugin vierafene rekno kuain. \m \v 5 Ijegreare Setan fun uri Jesu afeme nafar bomana be manino buin ijia ajie vain. Fu ijia ajie manine ar iror fok e mamkanuk kafokafo bu samuagdiavo iji nijaiknum ga ire uruvana nijain. \v 6 Areme fun uri Jesu kua, Nar ire nun uruvana a giainma iji kege a vajak. Ijefuon maiji ire uruvana iji nar daro nun ijia samuagdiavo ijefuon nar koiknun kege e be era nar vierafekva iji vajak. \v 7 Ijefuon a na ato same sirimamekma na ire fok na kuaga ar samuagdiakno kuain. \v 8 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kua, Usuibe buk akai bu isoinva ijia God fu kuai, Janika E Bomana God jon ijesugin fuon ato same sirimameknum ga ik fuon reofno kuain. \p \v 9 Areme Setan fun madu Jesu afeme va Jerusarem Godon ar bomana bu sainva azan ijia unain. Fu ijia ajie manikoga Setan fu uri kua, Aka ma Godon Farikma ni ijia furiko moik gamia akoze. \v 10-11 Ijefuon maiji usuibe buk akai bu isoinva ijia God fu kuai, \q1 Godri anera fuon uruvana kiaga bur a samuagdak. Regavo a furik akozekman bur dabe ari vake moikazan ijia unakva aba arime oi kananamiken. Regavo madu diak on iji aba kege nizukdiakno kuain. \m \v 12 Rega Jesu fu uri Setan kua, Usuibe buk akai bu isoinva ijia God fu kuai, \q1 Ab God E Bomana on iji bisuamne kuain. \m \v 13 Setan fu ijeg Jesu bisuamoine barme tavan ukakbe fun Jesu areme vain. \s1 Jesu fu Gareri ijia ik fuon anerene reoinma ijin \r (Metiu 4:12-17; Mak 1:1-14) \p \v 14-15 Ijegreare Jesu fu una Gareri guf iji fu ruainma iji fun Kaven Akai ijar dab ninarumga fu daro abe oknum ik fuon ren. Fu kekome mai besubesum ijia E Jiusbuon ar bu afuime vuak kuaivo ijia arume vuak nijaidiamoin. Fu ijegreogame e uruvana bu vuak fuon iji faime uri fu dab aroin. \s1 E Nasaretko ijieb Jesu uzainva ijin \r (Metiu 13:53-58; Mak 6:1-6) \p \v 16-17 Areme Jesu fun una madu Nasaret ar iji bu fu nafenva ijia vain. Regavo tavan Sabat (Satade) iji e Jius bu isuar karijo ijia Jesu fun izeg fu tavan uruvana reoino ijeg fun ar bu afuime vuak kuaivo ijia aru vain. Fu ijia arume va manine kiamga bun Asaia e Godon vuak vierafene kuaimon ijefuon buk ijin abe main. Bu abe mavga fu kafarbe irame vuak be bu ijeg isoinva iji dain. \q1 \v 18 Godon Kaven iji fun na nirokdien ijefuon fun Godri na imut bijieme kie, Ni vuak nun ma iji abe va e iji isema karioijo iji kuardiamne. Regavo madu ni va e iji dibur karijo ijiga e ni zuriaigin iji ga madu e iji eraneb bu e ise ijieb samuagdiavo ijin karauniamne. \v 19 Regavo madu ni e uruvana kuardiame kia, Tavan iji God E Bomana fu ja ma rediakfuon iji fun igijar ruainmano kiamne kuain. \m \v 20 Jesu fu buk iji dame barme fun abe una e buk samuamo iji mame fun una ari fin. Fu una ari figa e uruvana ar ijia karinva iji buka uri uruvana Jesu nikajain. \v 21 Ijegreare Jesu fun anerene uri vuak kuardiame kia, Buk kafar igi na dava ja fainva iji ivia tavan igi fun ijekma aresrenmano kiain. \v 22 E uruvana bun isuar igia karine vuak fuon ma iji fu ir fuon ijia fu kuaimon iji faiva buka oiserdiain. Ijefuon e iji bu uri kuai, E guri fu Josofon farif gavo fu izeg vuak ijekin iji kuaimno kuain. \v 23 Bu ijeg kuaivga Jesu fu una kia, Na giaga ja vuak be ijeg kuaikuai vierafen. Ja kuai, A e karauniamo ijefuon ni koikon oi keunanamimne. Regavo ni izeg a ar Kafoniam ijia ire iji a reoina no fainva ijeg una ar on ma igia rega no game a ma vierafejno kiekuai vierafenvano kuain. \v 24 Regavo na igi kuardiakrejo ni faif. E Godon vuak vierafene kuaivo iji e aiko buon ma iji bu giame ijia oimardiavo bakin. \p \v 25 Regavo igia faif. Tavan iji e Eraija fu ar Isrer finma ijia bara amun uruvana bu ijia oin. Regavo tavan ijia juaivasia nokbek (3)ga asam sibank ijeg tavan fuba dakoga fuka tavai maren. Fun tavai marme ire ikva uruvana fuka saire barekoga vasia kekome ar iror ijia ruain. \v 26 Rega bara amun uruvana buka vasia kaniain gavo God fuba Eraija kua, Va bara amun uruvana ifejdiamne kuain. Regavo fum kua, Va ar Zarefet Saidon guf ijia bara amun iji fino ijin ifejdamne kuain. \v 27 Regavo madu una Eraisa e Godon vuak vierafene kuaimon ijefuon tavan ijia e uruvana ar Isrer ijia karinva iji bu kasi refrosi kuavo iji aben. Rega Eraisa fu Godon if ijia e kafo ba karauniain gavo fum kuamga fu e Neman ai Siriako iji fuonkua keunainmano kiain. \p \v 28 Jesu fu ijeg kuardiamga e uruvana bu Jiusbuon ar iji bu afuivo ijia aru karinva iji bu vuak iji faiva buka deajidiain. \v 29 Bu deajidiamga bu uri Jesu kunaime dab mai iji bu karinva makaf ijia useme dab uruor ijia abesekuai reoin. \v 30 Bu ijegreoijga Jesu fu e uruvana ijiebuon kafar ijia uniakome vakga bu ijia aren. \s1 Jesu fu e kaven ise ijar dab ninaruoino iji keunainma ijin \r (Mak 1:21-28) \p \v 31 Areme Jesu fun vake ar Kafoniam moik Gareri guf ijia kekoin. Fu ijia kekome tavan Sabat (Satade) iji bu isuar karine Godon sirimamejo ijia e uruvana vuak nijaidiain. \v 32 Jesu fu ijia vuak nijaidiamga e uruvana bu vuak fuon fu kuaimon iji faiva buka oiserdiain. Ijefuon maiji vuak fuon iji fuka darokin. \v 33-34 Regavo e Jiusbuon ar iji bu afuivo guf ijia e be fu kaven ise ijar dab ninaruoino iji fu ijia fin. Ijefuon fu uri uruvana igia Jesu biumame kume, Jesu e Nasaretko gare a nuvuifuon a izeg vierafen? A igi a ruainma akafu no kege arafiruokafa ruain. Na vierafega aiji a Godon e Akaij ijino kumen. \p \v 35 Fu ijeg kumega Jesu fu uri kaven ise iji kuriaireme kua, Vuak iji a kuaimon iji arega i bijume keko ruvakne kuain. Fu ijeg kuamga kaven ise iji fu uri e iji dab e uruvana ijiebuon nifak ijia akozme fuba una ire ise kafo fuon ren gavo fum kekome vain. \v 36 Kaven ise iji fu kekome vakga e ijia karinva bu iji gava buka oiserdiamga bu una bui ganamin. Bu bui ganamiknum kuai, Vuak iji fuka sibe darokido e guri fu darokma kaven ise iji kiaga bu usem vakno kuain. \v 37 Bu ijeg kuaime uri Jesu izeg fu renma ijefuon vuak iji abe kuaime ar iror ijia oin. \s1 Jesu e uruvana karauniainma ijin \r (Metiu 8:14-17; Mak 1:29-34) \p \v 38-39 Bu ijegrekoga Jesu fu ar iji areme keko Saimonon ar ijia vain. Regavo Saimonon bara ijefuon asie iji fu vajai vuat bomana urino ijefuon bu Jesu kuaga fu ifejdakafa bu useme kuain. Bu kuardavga Jesu fu va fu namo samaij ijia manine uri vajai fuon vuaturimo iji kuain. Jesu fu adam iji kuamga fu bara iji areme vakga fu maimga fun uri ire vajiaknum samuagdiain. \p \v 40 Ijegreare rad tavan koko ijia e roin bu kaifijaf adam kafokafo abenva iji aferdiame Jesuon rokga fu e besubesum imut nigen namdiaknum e uruvana karauniain. \v 41 Fu ijegreknum madu kaven ise uruvana bu e nirokiavo iji kuriaireme kiamga bu e iji areme usem vain. Bu usem vaknum biumame kume, Aiji anka ma Godon Farifno kumen. Rega Jesu fuka kuriaireme kiamga buba vuak kuain. Ijefuon maiji bun vierafega Jesu fuka ma e iji God kuamga fu ari moikigia e fok karauniakafa ruainma ijin. \p \v 42 Areme tavan ik irasemo ijia Jesu fun uri mai ijin areme ari ai moikum namo ijia vain. Fu ijia vakga e uruvana bu uri anerene fu nisaimoine ja bieme nikajain. Ijefuon maiji bu vierafero fu una bu uniame vakro buka bijuknum nikajaoin. \v 43 Bu ijeg nikajaoijga fu uri kia, Na vierafega naka mai roin ijia Godon vuak ma iji izeg tavan rad fu koikfuon efuon iji samuagdiakfuon ijin abe kuardiak. Ijefuon ma iji God fu ijefuon kiemga na ruainvano kiain. \v 44 Fu ijeg kuardiame uri mai uruvana guf ijia oknum e Jiusbuon ar besubesum bu afuivo ijia vuak fuon ma iji kuardiaoin. \c 5 \s1 Jesu e vuak fuon faivo amur fu kenma ijin \r (Metiu 4:18-22; Mak 1:16-20) \p \v 1 Areme tavan be Jesu fu do Genesaret daturaiko nafuinma irif ijia maniko e uruvana bu biom fu dab kirafirime ireme Godon vuak ma iji faiv. \v 2 Bu ijia ireme faivo ijia fu giaga e kijum arafiriavo nokarok (2) bu sisim buon kege do irif ijia name ugie buon kareme do sov. \v 3 Ijefuon Jesu fun e Saimonon sisim ijia ajieme kuamga fu abe biom saof azan ijia abedeko fu ijia fine e uruvana vuak nijaidiain. \p \v 4 Fu vuak kuardia barme fun uri Saimon kua, Sisim on abe biom saof uf garia abedeme ugie jon kege do ijia oine kijum kafo karafno kuain. \v 5 Rega Saimon fun uri kua, E Bomana no naki arafirin gavo kijum kafo noka ba karain. Regavo a kiemo ijefuon na ugie abe una okno kuain. \v 6 Fu ijeg kuardame bun uri ugie buon kege oine kijum uruvana karavga ugie buon fuka bujasekafa ren. \v 7 Ijefuon bu uri kaifijaf roin sisim be ijia karinva iji kumejga bu ro ifejdiain. Bu ifejdiame kijum ijin kareme sisim nokarok (2) ijia navga fuka afirene gama arikrena bu kege una irif ijia ruain. \v 8 Jesu fu ijegrega Saimon Fita fu iji game ari Jesu ato same kua, E Bomana naiji na e ise reoijo ijefuon gareg vakne kuain. \p \v 9 Jesu fu ijegrega Saimon Fita ga e iji bu kijum mamkanuk uruvana iji bu karainva ijin giava buka bomana oij iserdiain. \v 10 Rega Saimon Fita ga e roin Zebedin afijaf Jeims ko Jon buk buka oij iserdiain. Ijefuon Jesu fu uri Saimon kua, A jumo arega ni iviakmaigia una gafeg a kijum igi a karainma ijeg e aferdiakno kuain. \v 11 Ijefuon bu sisim buon iji dakara ajie irif ijia abedeme ire uruvana ijia areme uri Jesu jame vain. \s1 Jesu e vajai kasi refrosi kuavo iji keunainma ijin \r (Metiu 8:1-4; Mak 1:40-45) \p \v 12 Tavan be Jesu fu mai be ijia fino ijia e be adam kasi igekin bu kua refrosi kuavo iji abenma ijar kekome Jesu fino ijia ruain. Fu keko Jesu game tua moik ijia dijeme uri Jesu soisoigin kua, E Bomana a vierafega a oimarkma ni vajai nun igi amardiega fu una madiemne kuain. \v 13 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri imut akozme e iji kunaime kua, Na vierafega na amardakno kuain. Fu ijeg kuardako ijia kasi iji fuka baren. \p \v 14 Areme Jesu fun uri kua, Ab va e kafo irerag na on renva iji kuardiakgavo nin amur va e Godon isuf baroijo iji vajat on ijekma abe fu nijaimne. Ijegreare ni ire kafo kege e Mosison akaij iji fu kuainma ijeg una God isuf baroiga e bu ijia game vierafero adam on iji fun barenmaro bu ijeg vierafekno kuain. \v 15 Jesu fu ijegrekoga e uruvana bu uri vuak fuon dab mai ijia kuaime bomana re vain. Ijefuon e uruvana bu vuak fuon iji faikuai rokga fu adam ise kafokafo bu abenva iji karauniain. \v 16 Regavo tavan roin fu isuar areme va ar e bakin ijia fine sirimamen. \s1 Jesu e vajai garenma iji amarenma ijin \r (Metiu 9:1-8; Mak 2:1-12) \p \v 17 Tavan be Jesu fu manine e vuak kuardiamo ijia e Ferisis roin ga e vuak akai nijaidiavo roin bu ijia ruain. Regavo e iji ruainva iji bu ar Gareri ga Judia guf ga Jerusarem mai ijia ruainva iji bu ijia karin. Regavo Jesu fun Godon daro iji fu e adam abejo iji karauniakfuon iji fuka fuon ruain. \v 18 Regavo e kafo bu e vajai garenma iji abe suf ijia anume abe fata ijia uname ruain. Bu e ijin abe Jesu manino uinak ijia abedevga fu amardakuai bu ijeg vierafen. \v 19 Regavo fuka e uruvana zarainva ijefuon bu unam iji bu afeme aru vakfuon iji fuka bakin. Ijefuon bu abe gieme ajie ar azan kuf ijia umaij ijia bujame abe kajek ijia kira dab abesva fu Jesu manino uinak ijia ari nain. \v 20 Ijegreare Jesu fu buon izeg bu ma vierafejo iji giame uri e iji kua, Eko ise on iji nan giame arenvano kuain. \p \v 21 Rega e vuak akai nijaidiavo ijiga e Ferisis roin bu iji game uri bui kuai, E iji erar una Godon if iji dab buze im. Ema igi fu erar e kafobuo ise iji giame arekma bakin gavo fun God fuonkuano kuain. \v 22 Rega Jesu fu izeg bu vierafenva iji fun giain ijefuon fu uri kia, Ja irerafuon vuak kafokafo oijon ijia vierafejno kiain. \v 23 Fu ijeg kuardiame uri kia, Ja vierafega nabe e igi kuaga fu suf fuon kara tuame uri vaken? Regavo na kuak ise on iji nan game arenvano kuak. \v 24 Vuak nokarok (2) iji na izar e guri kuardaga ja ijia gieme ma vierafekfuon? Ja naba ma vierafejo ijefuon na nijaidiaga ja ijia game ma vierafek. Ja ijia vierafero Ema ijiebuon Farif igi na daro abedo na moikigia ebuon ise na giame arekro ja ijeg vierafekno kiain. Fu ijeg kuardiame fun uri e vajai garenma iji kua, Ni uri suf on iji kara tuame ar vakne kuain. \p \v 25 Fu ijegrega migegare e adagin iji namo iji fun uri suf fuon fu barie namo iji ke datome God oimarknum fun ar fuon ijia vain. \v 26 Fu ijegrega e uruvana buka bomana oiserdiamga bu uri juknum Godon oimarme kuai, Noka ivia ire sumakin iji gainvano kuain. \s1 Jesu fu e Rivai takes abeno iji kumenma ijin \r (Metiu 9:9-13; Mak 2:13-17) \p \v 27 Ijegreare rad Jesu fu vagak e takes abeno be if fuon iji Rivai fu fine e ijiebuon takes abega fu bieme kua, Ni na jajiemne kuain. \v 28 Fu ijeg kuamga Rivai fun uri ire uruvana fu reno iji fun ijia areme uri Jesu ja vain. \v 29 Areme Rivai fu ar fuon ijia Jesuon ire kanafumga e takes abeoijo iji ga e roin bun ijia duok ikuai afuin. \v 30 Bu Jesuna duok ijga e Ferisis roin ga e vuak akai nijaidiavo roin buba oimaren ijefuon bu uri una e Jesuon vuak faivo iji kia, Jaiji ja irerafuon e iji takes abesvo ijiga e ise reoijo ijiena duok ijno kiain. \p \v 31 Bu ijeg kuardiavga Jesu fu uri kia, E iji buba adam abejo iji bu e adam giavo iji vierafejo bakin. Regavo bun e iji adam abejo ijieb bu e adam giavo iji vierafekno kiain. \v 32 Ijegvo na ruainva iji na e maturainva ijiebuon ruainva bakin. Regavo na e ise reoijo iji kiaga bu ise buon iji aregavo una oi karoime unam ma ijia kegokro na ijefuon ruainvano kiain. \s1 Bu Jesu duok karovo ijefuon duna kuainva ijin \r (Metiu 9:14-17; Mak 2:18-22) \p \v 33 Ijegreare e kafo bu uri Jesu kua, E Jonon vuak faivo iji bu duok karoknum ga sirimamejo. Regavo madu e iji e Ferisis ijiebuon vuak faivo iji buk bu ijeg rej. Rega eon bu ijeg buba rej gavo buka duok iknum ga do ijno kuain. \v 34-35 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Tavan iji barubara bu sanamikuai duok ijo ijia e baru iji fu ijia fike bu e ruainva iji kia bu duok karome karine una oifiaigma vakva bakin. Regavo buka oimarknum karine besum duok ik. Bu duok ine barme son rad e iji fu bara iji afeme ar be vakma ijia buson oifian abe buifuon duok karok. Unam besum ijeg gavo e vuak nun faivo iji na vek igia buna oijo iji no besum oimarknum duok besum iken. Regavo tavan rad e ani nun iji bu na aferdieme kaniga na guakva ijia bu nuifuon oifian abe duok karokno kiain. \p \v 36 Jesu fu ijeg kuardiame una madu vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E be fu erar ugon iviamkor be abe bujame una ugon usuikor ijekma sigukma bakin. Fu ijegrekma rad fuka iserekfuon. Ijefuon maiji ugon be fu usuikor ga be fu iviamkor ijefuon fuba marek. \v 37-38 Unam besum ijeg gavo fu erar vuain iviamkor iji abe una kamui usuikor iji bu fanuf surif ijia amarenva ijia usemo bakin. Regavo fu ijegrekma kamui usuikor iji fuka sisuikene bujaga vuain iviamkor iji fuka usek. Bu ijegrekva ire nokarok (2) iji buka iserek. Ijefuon vuain iviamkor iji buka kege una kamui iviamkor ijia usekin ire nokarok (2) iji buka marek. \v 39 Regavo ebe erar fu vuain usuikor iji ikma fuba una vuain iviamkor iji iken. Ijefuon maiji fu vierafero vuain usuikor ijefuon marien ijar fu mukor ro fu una vuain iviamkor mukor iji fuka uzakno kiain. \c 6 \s1 Bu tavan iji bu isuar karijo ijefuon duna Jesu kuainva ijin \r (Metiu 12:1-8; Mak 2:23-28) \p \v 1 Tavan Sabat (Satade) be bu isuar karijo ijia Jesu fu juar bu vuit oinva ijia ura oin. Fu ijia urame okoga e vuak fuon faivo iji buk bu funa ijia ura oknum ire vuit sunin iji kafo turame imut tat ijia dakumume surif iji fuase oknum ioij. \v 2 Regavo e Ferisis roin bu giame uri kia, Ja irerafuon akai nuvuon abe tuaseme tavan Sabat (Satade) iji no isuar karijo ijia vuit sunin tuame ijno kiain. \v 3 Bu ijeg kiavga Jesu fu una roin kia, Ja buk akai kafar be ijia e Devid fu efuon ijiena bu vasiaordiavga bu kenva iji jabe dame gain? \v 4 Devid fu Godon ar iji bu sirimamejo ijia arume bred iji bu abe isuf baroijo ijin abe iga roin fu kege una efuon vajiama bu in. Regavo bred ijekin iji bu e iji Godon isuf baroijo ijieb buonkua ikfuon gavo e maikava buba ikno kiain. \v 5 Jesu fu ijeg kuardiame uri e Ferisis iji kia, Ema ijiebuon Farif igi naiji na tavan Sabat (Satade) iji isuar karijo ijefuon e Bomana ijin. Tavan Sabat (Satade) iji ja isuar karijo iji Jesu nar amaren. Ijefuon na aresredo nar tavan ijia e kiaga bu ire kafo rekva iji fun marek. \s1 E iji imut abe kirainma ijin \r (Metiu 12:9-14; Mak 3:1-6) \p \v 6 Areme tavan Sabat (Satade) be bu isuar karijo ijia Jesu fu una ar iji e Jius bu afuime vuak kuaivo ijia arume vuak nijaidiain. Regavo ar guf ijia e be imut abe kirainma fu ijia fin. \v 7 Rega e Ferisis iji abevo e vuak akai nijaidiavo iji buka Jesu nikaja are fu ise kafo rega bu ijefuon afeme kot rekuai reoin. Bu kuai are fu e be tavan iji bu isuar karijo ijia keunaga bu gakuai bu ijegarain. \v 8 Regavo Jesu irerag bu vierafejo iji fun giain ijefuon fu uri e iji imut maink iji abe kirainma iji kuai, Uri e uruvana ijiebuon nifak igia manine kuamga fu uri ijia manin. \v 9 Areme Jesu fun uri e Ferisis iji abevo e vuak akai nijaidiavo iji kia, Tavan Sabat (Satade) iji no isuar karijo ijefuon akaij iji fu kuainma ijia e ijekin iji no kege izeg rek? Nobe bu ifejdia vo no buon ise rek? Regavo madu noba kaniakgavo no bu karauniakno kiain? \v 10 Fu ijeg kuardiame uri e uruvana giaoine uri e iji kua, Imut on akozemne kuain. Jesu fu ijeg kuamga e iji fu uri Jesu fu kuainma ijeg ren. Fu ijegrega imut fuon fuka mukorigia main. \v 11 Rega e Ferisis ijiga e vuak akai nijaidiavo iji buka deajidiamga bu uri unam izeg bu Jesu kanakfuon ijin kuaime nisain. \s1 Jesu e tuer (12) karema bu e afasor fuon renva ijin \r (Metiu 10:1-4; Mak 3:13-19) \p \v 12 Areme tavan ijia Jesu fu una uruor ijia ajieme sirimamekafa vain. Fun va uruor ijia kekome naki fu God sirimameko vake tavan irasen. \v 13 Fun tavan irasemga fu uri e vuak fuon faivo iji kumena bu rokga fu uri e tuer (12) kege kiama bu e afasor fuon ren. \v 14 Regavo e ijiebuon if iji Saimon (e iji Jesu fu una Fita kuainma) ijigam uviaifuon Edru ga Jeims ga Jon ga e Firif ga Batoromiu iji ken. \v 15 Regavo madu fu e Metiu ga Tomas ga Jeims e Arfiason farif ijigam Saimon (e iji fu e Romko ijieb fu samuakfuon iji fu uzamon e ijin). \v 16 Regavo madu Judas e Jeimson farif ijigam Judas Iskariot e iji fu rad Jesu abe una e ani fuon miakfuon ijin ken. \s1 Jesu e vuak nijaidiaknum e karauniainma ijin \r (Metiu 4:23-25) \p \v 17 Areme Jesu fun e afasor iji fu kenma ijiena una arime roke uruor anej gumia usen. Rega e ma uruvana mai Jerusarem ga Judia guf ijia ruainva iji abevo e uruvana mai Taia ga Saidon saof irif ijia karijo iji bu ijia afuin. \v 18 Regavo e iji bu ruainva iji bu Jesur adam ni kafokafo iji bu abejo iji karauniaknum ga madu bu vuak fuon faikuai ruain. Revo e iji kaven ise ijieb ninarukiainva iji fu karauniamga bu una e ma ren. \v 19 Regavo e uruvana buka uri fu niriakuai vierafen ijefuon maiji daro fuon ijar e ijin abeko buka una madiain. \s1 Izeg oimarkfuon ijin \r (Metiu 5:1-12) \p \v 20 Fu ijegrejknum uri e vuak fuon faivo iji giaknum kia, E sinuom bakin iji jaka Godon oimaref. Ijefuon maiji Godri ja kedo fur una ja samuagdiak. \m \v 21 Regavo e iji ja vasiaordiavo iji jaka oimaref. Ijefuon maiji rad Godri duok uruvana vajiaga ja iken. Regavo e iji eraneb ja iviakma niraimoijo iji nika oimaref. Ijefuon maiji rad ja oimarme kiknum okfuon. \m \v 22 Regavo e iji ja bu eb jon deajin abe ga ja uzavo ga if jon kam isema ifdiavo ga ja kam buze ifdiaknum vuak joisina kuaivo iji nika oimaref. Ijefuon maiji ja Ema ijiebuon Farif igi na ma vierafejo ijefuon bu jon ijeg reken. \m \v 23 Ijefuon tavan iji bu ja kam ijegreokva nika oimarknum of. Ijefuon maiji ire ma iji ja karekfuon iji bu varur gufia naoiv. Bu ijegrejo iji ni vierafero iji bun saifarif ijieb e amur Godon vua vierafene kuaivo iji bur kam ijegrene ruain. \m \v 24 Regavo e iji ja sinuom zarainva iji jaka juf. Ijefuon maiji ire ma iji jan iviakma karev. Regavo ire iji bu barekva nabagain kafu irerag ijar jon rekfuon? \m \v 25 Regavo e iji ja iviakma duok uruvana ijo iji nika juf. Ijefuon maiji rad jaka vasiaordiaken. Regavo e iji ja e ba ifejdiakuai vierafejo ja kiknum ura oijo iji nika juf. Ijefuon maiji rad jaiji jaka oifian abeknum niraiken. \m \v 26 Rega e iji bu e uruvana ijieb ja kam arordiame vuak jon bu mukorigia kuaimoijo iji nika juf. Ijefuon maiji saifijaf ijieb e iji bu vuak kufuime e roin kuardiame ruainva ijiebuon vuak buisina ijeg kuain. Bu ijeg kuaime e iji Godon vuak ma iji abe ruainva iji buba igiain. Rega buka una e iji bu vuak kufui kuaimoinva iji igiain. \s1 E ani iji oijmiakfuon ijin \r (Metiu 5:38-48; 7:12a) \p \v 27-28 Jesu fu vuak ijin kuardiame barme uri kia, E iji erar vuak nun igi na kuardiavo iji faivo iji nika e ani jon iji oijmiaf. Regavo e iji bu jon deajir abejo iji nika una bu ma rediaf. Rega e iji eraneb bu jon isema rekva ni una buon oimaref. Revo eraneb bu ja kam ise ijia reoijo iji nika una buifuo sirimamef. \v 29 Rega erar adafak roin kanakma ni una roin abe maga fu kana. Regavo e kafob ugon jon ja azan savo iji kekva nin kiaga bu madu ugon jon ja rotit savo ijekma kef. \v 30 Regavo e kafob ire kafofuon ja kiakva nin irerag bu kiavo iji kege vajiaf. Regavo e kafob ire jon kafo kenva iji jab una roib ijefuon kiak. \v 31 Regavo irerag ja vierafe e kafo bu joifuon rejo iji nin jasik una roib ijeg ref. \p \v 32 Ja e iji bu ja oijmiavo ijesugin oijmiakva iji Godon nifak ijia fu ma bakin. Ijefuon maiji e iji ise reoijo iji buk bu e iji bu oijmiavo iji oijmiavo. \v 33 Regavo ja e iji bu ja mardiavo ijesugin mardiakva Godon nifak ijia fuka ma bakin. Ijefuon maiji e ise reoijo iji buk bu e iji bu mardiavo iji bu mardiav. \v 34 Regavo ja e roin mon vajiame rad una vef roin kekuai vierafejo iji fu Godon nifak ijia fuka ma bakin. Ijefuon maiji e ise reoijo iji bumadu bu ijeg e kafo mon vajiame una roib kekuai vierafejo. \v 35 Regavo nin e ani jon oijmiame bu mardiaga ire kafo ja buon vajiakva jab una roib kekuai vierafek. Ja ijegrekva Godri joifuon unam mukor iji jon rediak. Regavo ja kukma ijegreokva iji ja Asoijon varur gufia fino ijefuon afijaf igeg reken. \v 36 Ijefuon ni izeg Asoijon fu oijfuon ijia jon oifian abeno ijeg jak e kafobuon oifian abefno kiain. \s1 E kafobuon ise giame kuaivo ijin \r (Metiu 7:1-5) \p \v 37 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Jab e kafobuon ise iji giame kuaik. Ja ijegrekva God fuba ise jon giame kiaken. Regavo ja e kafobuon ise giame arekva God fu ise jon fuk fu giame arekfuon. \v 38 Regavo ire jon kafo ja nainva iji kege e roin vajiakva God fu una ijefuon roib uruvana vajiaken. Ja ijegrekva God fu e suaikin ijefuon fu ifejdiame una biom ma uruvana vajiakfuon. God fu unam jon ma iji izeg ja e kafobuon reoijo ijia God fu giame una unam besum ijeg jon rekno kiain. \p \v 39 Jesu fu ijeg kuardiame vo una madu vuak be bijame kuardiain. Fu kia, E ni zuriaigin iji fuba uri e ni zuriaigin be afeme unam nijaiok. Regavo fu afeme vakma bu busik buka mako uraken. \v 40 Rega madu igia faif. E sikur reno be fuba uri e fu nijaimo iji asime ik fuon fu reno iji reken. Regavo fu irerag uruvana e fuon fu nijaimo fu nijainma iji mimatame keoino iji fu efuon fu nijainma igegrekno kiain. \v 41 Jesu fu ijeg kuardiame vo una madu kia, Ja irerafuon uviaijon ijefuon kafut ukakbe fu ni fuon ijia karino iji game kuagavo una kafut bomana iji fu ni on ijia karino iji aba gam? \v 42 A kafut iji fu vek ni on ijia karino iji a izeg una uviaion iji kua, Uviainu ro na ni kafut guraiji samdainma iji kedamno kuak. E guri ka i kufuikin gurie amur ni on ijia kafut bomana iji karino iji ke akoze fu marga ni ijar una kafut ukakbe iji fu uviaion ijefuon ni ijia karino iji game ke akoze. Regavo a on iji aba ke akozekma ab una uviaion ijefuon iji game kuaikno kiain. \s1 In ijiga sunin fuon fu kiramo ijin \r (Metiu 7:16-20; 12:33-35) \p \v 43 Jesu fu ijeg kuardiame una madu vuak igi bijame kuardiain. Fu kia, In ma iji fu sunin ise iji kiramo bakin. Rega in ise iji fu sunin mukor kiramo bakin. \v 44 Regavo in besubesum bun sunin buon izeg bu kiravo ijia e bu giame vierafej. Regavo e bu duribat karekuai vierafekva bu va kajesan sunin iji karekva bakin. Regavo kof nubukva bu va sir iji nubukva bakin. \v 45 Ijegvo madu e ma iji fu ire ma iji fu oijfuon ijia vierafeno fu iji kuaimoin. Regavo e ise iji fu ire ise iji fu oijfuon ijia vierafene fu ijin kuaimoinon. Ijefuon vuak irerag itit fuon ijia fu kuaimon iji fu oijfuon ijia vierafenma fu ijin kuaimnon kiain. \s1 E nokarok (2) bu ar sainva ijin \r (Metiu 7:24-27) \p \v 46 Jesu fu ijeg kuardiame una kia, Ja irerafuon na kie E Bomanakono kieknum ga irerag na kuardiavo iji ja rejo bakin? \v 47 Regavo na e iji bu nun ruaknum vuak nun iji faime igiemo iji fu e izekin na ijin kuardiakrejo ni faif. \v 48 E iji fu mukor vierafeknum ar fuon iji munuag azan ijia sainma ijekin. Fu ijia samga do firame daro ijar kekome ar fuon bijamga fuba katin ga fuka gire manin. Ijefuon maiji fun amarigia vierafene sain. \v 49 Regavo e iji fu vuak nun faime vo fuba abe mimatamo iji fu e iji ba amarigia vierafene kudie fuon iji amarigia rume ijia ar sainma ijekin. Ijefuon do daro fu firame keko ar iji bijamga fuka migegare tuain. Fu unam ma ise ijia tua dijeme fuka bujame iserenmano kiain. \c 7 \s1 Jesu e Romkobuon E Bomana ijefuon e ik fuon reno iji keunainma ijin \r (Metiu 8:5-13) \p \v 1 Areme Jesu fun ire uruvana e iji kuardiame barme fun una uri ar Kafoniam ijia vain. \v 2 Rega e Romkobuon e bomana ijefuon efuon ikreno be fu oijmamo iji fuka adam bomana abene fuka guakafa ijia fin. \v 3 Ijefuon e Romkobuon e bomana iji fu faik Jesu fu Kafoniam ruainma faime fu uri e Jius e mamkanuk roin ijin kia, Va Jesu kuaga fu ro enun ikreno igi amarega fu una maimno kiama bu vain. \v 4-5 E Jius ijiebuon e mamkanuk iji bun vake Jesu fino ijia usen. Bu useme soisoigin igia kua, E Romkobuon e bomana iji fuka e nuvuon iji oijmamo ga fuka fuonkua nuvuifuon ar iji e bu ijia afuime vuak kuaivo iji samduin. Ijefuon no vierafega a va fu ifejdakno kuain. \p \v 6-7 Ijefuon Jesu fun buna vake e bomana ijefuon ar iji samairenma ijia e bomana iji fun kaifijaf kiama bu Jesu kuakuai ruain. Bu ro useme Jesu kuai, No E bomana nuvuon iji fu kume naba aresredo ab ar nun igia ruak. Regavo madu na koiknun vuakva na maturainva bakin ijefuon nin vuak nijiega enun ikreno igi fu maimno kumen. \v 8 Regavo madu fu kume, Nak na enun mamkanuk ijiebuon rotit ijia ikrej. Rega madu na enun bijaivo iji roin kareva bu rotit nun ijia ikrej. Ijefuon na e be kua ro kuavo iji fu rok. Regavo na una madu be kua vakne kuavo iji fu vak. Regavo na madu enun ba mon fuon ikreno iji be kua ire igi rene kuavo iji fu reno kumen. \p \v 9 E iji vuak abe ruainva iji bu vuak ijeg Jesu kuardavga fu vuak iji faima fuka oiseren. Fu oiseremga fu una dakaroim e uruvana fu ja vako iji kia, Na ar Isrer guf igia e kafo bu e igi fu ma vierafenma ijekin naka ba giainvano kiain. \v 10 Fu ijeg kuardiako e iji vuak abe ruainva iji bun una va e Romkobuon e bomana ijefuon ar ijia useme gak e iji adam abenma iji fun una main. \s1 Jesu bara amun ijefuon farif iji guainma iji kuama fu una urinma ijin \p \v 11 Areme tavan ukakbe barko rad Jesu fun e vuak fuon faivo ijigam e uruvana roin ijiena uri mai Nein kuavo ijia vain. \v 12 Fu vake mai bomana iji bu karinva vien ijia kekoin. Fu ik ijia kekme ga bu e guainma iji abe useme mako rukuai rok. Rega e iji guainma iji fu bara amun be ijia fino ijefuon farifuon besum ijar. Ijefuon e uruvana mai bomana guf ijia karinva iji bu funa ijia usem rok. \v 13 Bu usem rokga Jesu fu bara amun iji gama fuka bomana oifiaimga fu uri kua, A niraimo iji aremne kuain. \v 14 Fu ijeg kuame fun va mavua iji bu e guainma iji abe ijia abesme roko iji kunaime e iji mavua iji abe roko iji bu arega ijia iren. Bu ijia irekoga Jesu fu uri kua, E nivek ige nar kuavno urine kuain. \v 15 Fu ijeg kuamga e iji guainma iji fu una uri fine vua kuaimga Jesu fu abe una asiefuon unafdain. \p \v 16 Areme e uruvana bu unam sumakin iji Jesu fu renma iji gava buka bomana oiserdiame ka dejufdiain. Ijefuon bu uri Godon bomana oimarme kuai. E Bomana iji Godon vuak vierafene kuaimon iji fun iga ruainmano kuain. Rega madu e roin bu uri kua, God fun e fuon igi karauniakafa ruainmano kuain. \v 17 Jesu fu unam sumakin iji rega e bu vuak iji dab e ar iror ijia karioinva ijia kuaime bomana re vain. \s1 E Jon e do ruardiafo ijefuon vuak abe ruainva ijin \r (Metiu 11:2-19) \p \v 18-20 Areme e Jonon vuak faivo iji bun uri ire uruvana Jesu fu renma ijin Jon kuardain. Bu kuardavga fu uri e nokarok (2) kiama bu roga fu kia, Ni va e gafi kuaga fun ma e iji fu ruakno kuainva ijar vo fu bano kiaga no una e be samuavno kiain. Jon fu ijeg kuardiamga bun vake Jesu fino ijia useme kua, Jon e bomana nuvuon e do ruardiafo iji fu kuo, Va a kuaga aiji a e iji God fu kua fu ruakno kuainma iji vo a bakma noba una e be samuakno kuain? \p \v 21 Regavo tavan ijia Jesu fu e adam abenva iji karauniaknum e iji kaven ise ninarukiainva iji kiaga bu useme vaknum ga e ni zuriaigin iji kiaga bu una ni narav. \v 22 Fu ijegreoinon ijia fu uri e Jonon vuak abe vainva iji kia, Ni una va Jon irerag ja ni jon ijia giaknum fainva ijin kuardaf. Va kuardame kua, E ni zuriaigin iji bun una ni narako e aikirariainva iji buk bun una uri oijno kuaf. Regavo madu e iji bu adam refrosi abenva iji bun una madiav revo e ada bijukuriainma iji bun una faiv ga e aoinva iji bun una urij. Rega vuak ma iji bun abe e isema karioijo iji kuardiavno kuaf. \v 23 Regavo erar fu ire igi na reoijo iji fu faime ba oi kafokafo vierafega fum na ma vierafeno e iji fuka oimarmne kiain. \p \v 24-25 Fu ijeg kuardiamga e Jonon vuak abe ruainva iji bun una vakoga rad Jesu fu uri Jonon vuak iji dab e uruvana ruainva iji kuardiain. Fu kuardiame kia, Tavan iji Jon fu ai moikum namo ijia fikoga ja useme fuon vainva iji ja irerag iji ijia gakuai vierafene usem vain? Jakafu e zazaikin be fu buibur asif abeno igekin ja iji gakuai vain. Ki ja irerag iji gakuai vainva ni kuardie na faiv. Regavo baga na vierafe jakafu ja e iji bu sinuom zarainva ugon ka mukor same ijia oijo ja iji giakuai vierafene vain. Iji fuka bakin gavo e ijeg ugon mukor savo iji bu e mamkanuk moik samuavo ijiebuon ar ma ijia karij. \v 26-27 Regavo ja vainva iji ja irerag iji ijia gakuai vain? Ja e Godon vuak vierafene kuaimon ja iji gakuai ki ja era gakuai usem vain? Ni kuardie na fai. Naka ma kuardiav, E iji ja gakuai vainva iji fu ma e Godon vuak vierafene kuaimon be. E iji fuka ma e aduigin fur e Godon vuak vierafene kuaivo iji fur asidiain. Regavo Godon buk akaij iji bu usuibe isoime kuainva iji bu fuifuon kuain. Regavo vuak bu isoinva ijia God fu ijeg kuai, \q1 Na e vuak nun abe oinon be kuaga fu amur vak. Fur amur unam jon iji amarme vakno kuain. \m \v 28 Regavo vuak igi naka ma kuardiav. E mamkanuk iji roin bu ur kari ruainva iji bu e Jon e do ruardiamo ijekin bakin. Regavo e Jon fur fuka ma e ikin ga fur bu asidiain. Regavo Godon e iji fu oijbuon iji samuagdiafo ijiebuon uf ijia e be erar una e ukakbe reno e ijar fu Jon asime ka e ikin rekno kiain. \v 29 Fu ijeg kuardiamga e uruvana abevo e takes abeoijo iji bu vuak iji fain. Bu faime vierafega Godon unam ma iji ijia kekfuon iji fuka maga bu ijeg vierafen. Ijefuon bu Jonon vuak iji igame fuon rokga fur aferdiame do ruardiain. \v 30 Regavo e Ferisis iji ga e roin vuak akai nijaidiavo iji bu Godon ma iji fu buifuon vierafenma iji buka uzame ba Jonon rokga fu do ruardiain. \p \v 31 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Na e igi bu unam ma iji uzamoknum vo madu unam buon bu kegoijo ijiebuon nar bijame kuaikno ni faif. \v 32 E iji bu God uzavo iji bu am ukaknak iji bu va ar iji bu ire kimejo ijia useme ata roinroin rene karijo ijekin. Am roin bu uri una roin kume, No joifuon zaij vajaga jaba dua uruv. Regavo roin bu uri kume, No joifuon sise bijadiaga jaba niraivno kumejo bu ijekin. \v 33 Ijegvo Jon e do ruardiamo fu ruainma iji fu tavan kafo duok karoknum ga do kugin iji fuba ioin. Fu ijegreoga ja kuai fu kaven ise ijar fusik oinon kuain. \v 34 Ijegvo Ema ijiebuon Farif igi na ruainva iji na unam besum ijeg duok iknum do vuain ioijga ja kuai, E iji gaf. Fu duok uruvana iknum do vuain uruvana ioinon kuain. Regavo ja madu kuai fuka e takes abeoijo ijiga e ise ijiena kaireoino kuain. \v 35 Regavo igia fai. E ma vierafejo iji bu Jon ik irerag fu renma ga na reoinva iji bun giame vierafen. Bu vierafero God irerag fu vierafene reno iji fun mukorigia renoro bu ijeg vierafejno kiain. \s1 Jesu fu bara iji ise uruvana reoinon ijefuon ise iji game arenma ijin \p \v 36 Jesu fu ijeg kuardiame barekoga e Ferisi be fu uri Jesu kuama fu fusik ar fuon ijia duok ikafa vain. Jesu fun va ar fuon ijia kekome duok ikafa ari fin. \v 37 Rega bara mai ijekor be ijia fino iji fuka ise uruvana reoinon. Ijefuon fu faik Jesu fu e Ferisi ijefuon ar ijia duok ikafa ruainma faime fun uri saror bu do jiavo iji abe ire udi mukor urino iji abe ijia useme abe ijia ruain. \v 38 Fu abe keko Jesuon nuon iji diak fu korenma ijia manine niraiko nido fuon ijar Jesuon diak azan ijia arin. Fu ijegrene uri nigen jau fuon ijia fidame fun uri diak iji kam irkuardiame uri do iji udi mukor urino iji abe ijia usemdain. \v 39 Rega e Ferisi iji Jesu kuama fu fusik duok ikafa vainma iji fu bara iji irerag fu reno iji gain. Fu game uri fui kuai, E igi fu ma e Godon vuak vierafene kuaimon ijarkma fu bara iji fu izekin ijar fu niriamo iji fu vierafekno kuain. Regavo madu bara iji fu unam ise izekin kegoino iji fu vierafekno kuain. \p \v 40 Ijegreare Jesu fun uri kua, Saimon na vuak be kuardakno ni faimne kuain. Fu ijeg kuardamga Saimon fu uri kua, E nijaidiamon nin kuardiemne kuain. \v 41-42 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri vuak be ijeg bijame Saimon kuardain. Fu kua, E nokarok (2) bu e sinuom uruvana renma iji monfuon kuavga fu e be mon ukakbe maga be fuka mon bomana main. Rega bu mon fuon iji una vajakuai vierafe gavo buba aresrenva ijefuon fu kiama bu ijia aren. Bu ijegrenva ijia a vierafega e nokarok (2) iji e izar fu e sinuom uruvana renma iji fuon ma bomana oimaremno kuain? \p \v 43 Jesu fu ijeg kuardamga Saimon fu uri kua, Na vierafega e iji fu mon bomana abenma ijarno kuain. Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Iji a ma kuainmano kuain. \v 44 Areme fu dakaroim una bara iji gavknum Saimon kua, A bara igi abe gain? Na ar on igia ajie rokga aba diak tat nun iji do somdien. Regavo fu bara igar nido fuon ijia diak tat nun somdieme nigen jau fuon ijia fidien. \v 45-47 Regavo madu aba na oimardieme na irkuardien. Regavo fu bara igar na rokga fur ba arega fuka uri dia tat nun iji kam irkuardiain. Regavo madu aba nigen jau nun ijefuon ire udi mukor urino iji abe azirdien. Regavo fur ire iji ka udi mukor urino iji abe diak tat nun igi somdien. Ijefuon na gaga fuon oijmiemo iji fuka ma bomana ijefuon maiji ise fuon uruvana fu keoinma iji nan game aren. Regavo e be erar ise fuon fu reoinon iji na sibank giame arenva iji fuon oijmiemo iji fuim ma ukakbeno kuain. \p \v 48 Jesu fu ijeg kuardiame uri bara iji kua, Ise on iji nan giame arenvano kuain. \v 49 Regavo e kafo fata irif ijia karioinva ijieb uri kua, E iji fu God aikido fu e kafobuon ise giame aremno kuain. \v 50 Regavo Jesu fu uri bara iji kua, On a ma vierafeno ijar a keunainma ijefuon aib una ijin bomana vierafegavo ni dazme vakne kuain. \c 8 \s1 Bara iji Jesuna vainva ijin \p \v 1 Ijegreare tavan sibank barko rad Jesu fu mai ga ar ukaknak besubesum guf ijia oknum e iji God fu izeg oijbuon iji samuagdiafo ijefuon vuak ma iji abe e uruvana kuardiaoin. Regavo iji fu ijegreoinma iji fu e tuer (12) vuak fuon faivo ijiena oknum ijeg ren. \v 2-3 Regavo fu madu bara roin vajai matan abenva ijigam bara roin kaven ise ijieb kam nirokiava Jesu fu karauniainma ijieb funa vain. Regavo bara be iji Meri (bara iji bu kua Megdarino kuavo) fu kaven ise imut roin ga nikit nokarok (7) iji bu dab ninaruoijo Jesu fu kiama bu usem vainva ijin. Rega kafo iji bara e Susa e iji fu Erodon ar bomana ijia fuifuon ikreno ijefuon bara Joana ga bara Susana ga bara uruvana roin ijieb funa vain. Bara ijieb mon buon ga ire buon ijia Jesu ga e vuak fuon faivo iji samuagdiame duok iknum vajiain. \s1 Jesu fu e uij dajaimoino ijia bijame kuardiainma ijin \r (Metiu 13:1-9; Mak 4:1-9) \p \v 4 Areme Jesu fu giaga buka vek e uruvana biome vuak fuon iji faikuai roka fu giain. Ijefuon fu uri vuak igi bijame kuardiain. \v 5 Fu kia, E be fu juar fuon ijia uij dajaikafa vain. Fu va juar ijia uij dajaikoga kafo bu uduime unam iji e vuimoijo ijia arivga bun um ijieb useme roin bun ine baren. \v 6 Regavo roin bu uduime munuag azan ijia arime bun tavuavo ijia bu sairen. Ijefuon maiji moik iji fu safik bakin. \v 7 Rega uij roin bu uduime tarar ijia arime tavuavga fun ufien gurogin ijieb kam okuriain. \v 8 Regavo uij roin bu uduime moik mukor safikin ijia ari tavuame buka mukorigia sunin kirain. In besubesum sunin fuon fu kirainma iji fuka uruvana vuan adred (100) ijeg kirainmano kiain. Regavo Jesu fu vuak ijin kuardiame barme kia, Ja adakiga ni vuak igi amarigia faifno kiain. \p \v 9-10 Areme rad e vuak fuon faivo iji bu vuak ijefuon ma iji buba vierafenva ijefuon bu uri Jesu kuardain. Bu kuardavga fu uri kia, Godon vuak sauivkin iji izeg fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiafo iji fun fuon vierafenma ijia abe samafrena jan gain. Regavo una e iji roin bu God uzavo iji na ijeg bijame kuardiaikin bu nisaik gavo buba giak. Regavo bu faikva buba amarigia vierafekno kiain. \s1 Jesu vuak iji fu uij ijia bijame kuardiainma ijefuon anej ma ijin \r (Metiu 13:18-23; Mak 4:13-20) \p \v 11-12 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Vuak iji na bijame kuardiaiva ijefuon ma iji igin. Uij iji Godon vuak ijin. Rega uij bu uduime unam e vuimoijo ijia arinva iji e iji bu Godon vuak iji fain. Regavo kaven ise Setanri oijbuon ijia vuak iji abe vakok buba God ma vierafeko fu bu karauniamo ijin. \v 13 Regavo uij iji uduime munuag azan ijia arime tavuame una sairevo iji e iji bu Godon vuak iji oimarknum faiv gavo ba kege oij buon ijia gigikin vierafejo ijin. Regavo bum tavan ukakbe ijia ma vierafe ga ise kafo buon roko iji buka ijia arevo ijin. \p \v 14 Regavo uij roin bu uduime gurogin uf ijia arinva iji e iji bu Godon vuak iji faiknum ga una moik igefuon ire kafokafo vierafeknum ga una vajai buon bu oi madiakfuon iji vierafejo ijin. Bu karine mon ga duok ga ire uruvana igia uruvana vierafejo ijefuon bu Godon vuak iji fu uij igeg abe oijbuon ijia oinma iji fu tavuame ajie sunin kiramo bakin. \v 15 Regavo uij iji moik ma ijia arime mukoi tavuame sunin kiravo iji e iji bu Godon vuak iji amarigia faime oijmame abe oijbuon ijia abedevo ijin. Bu abe oijbuon ijia abedeme uri giriesame nuibakin rene kaifijaf roin nijaidiaga buk rad Jesu ma vierafejo ijin. \s1 Ikuosaij iji bu abe saname fata rotit ijia sauim abedenva ijin \r (Mak 4:21-25) \p \v 16 Jesu fu ijeg kuardiame una kia, E be fu erar ikuosaij abe saname fata rotit ijia sauikma bakin. Regavo fuka abe saname samakaf ijia abedega e uruvana bu ijia gavknum aru vaken. \v 17 Ijefuon irerag uruvana bu kege sauivo iji rad bu kege samakaf ijia roga bu giak. \v 18 Ijefuon amarigia juknum faif. Erar ire uruvana kenma iji bu madu una ire kafo uruvana vajak. Regavo erar ire kafo bakikma iji ire sibank fu nainma iji buka karevakno kiain. \s1 Jesun asie ijiga uviaifijaf ijin \r (Metiu 12:46-50; Mak 3:31-35) \p \v 19 Jesu fu ijeg fine vuak nijaidiamon ijia asiefuon ijiga uviaifijaf bu fu gakuai ruain. Rega Jesu fu e uruvana ijiebuon nifak ijia oinon ijefuon bu ro makaf ijia samuame iren. \v 20 Ijefuon e be fu kekome Jesu kua, Asieon ijiga uviaifon bu a gakuai ro makaf gafa irenvano kuain. \v 21 Fu ijeg kuamga Jesu fu una dakaroime kia, Asienun ga uviaifnun iji e iji bu Godon vuak iji faime igiavo ijino kiain. \s1 Jesu buibur iji bijuinma ijin \r (Metiu 8:23-27; Mak 4:35-41) \p \v 22 Areme tavan be Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena sisim ijia ajieme kia, Ruano do igi daturaiko nafuinma irif gara vakno kiame bun anerene sisim abe vain. \v 23 Bun sisim abe vako ijia Jesu fu ninain. Fun ninaikoga buibur ka bomana ijar bu vako do azan ijia ufin. Fu ufiko do iji fun guf ijia arume irtoijme fuka sisim dab dakaroiga bun aoikfuon ijia ren. \p \v 24 Ijefuon e vuak fuon faivo iji bun useme Jesu same kua, E Bomana E Bomana noka aoikuai samairenvano igi guomne kuain! Bu ijeg kuavga Jesu fun uri buibur ijiga do iji darokma fira rokon iji kuama fu bakite vako do iji fun narume una ur nainma ijeg nain. \v 25 Areme fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Jon ja ma vierafejo iji fu izegrenmano kiain? Fu ijeg kuardiamga buka oiserdiame dejufdiain. Ijefuon bu bui kua, E igi fu e izekido fu buibur ijeko do igi firame darokma rokon iji fafdiamga bu fu igame arenvano kuain. \s1 Jesu e kaven ise ijieb niroinva iji keunainma ijin \r (Metiu 8:28-34; Mak 5:1-20) \p \v 26 Areme bun sisim abe do Gareri daturaiko nafuinma gara e Gerasako karinva ijia vain. \v 27 Regavo Jesu fu ik dia jafe jier azan ijia vuikoga e be ar ijeko ijar fuon ruain. Regavo e iji fu kaven ise ijieb fu dab ninaruv. Fu ar fuon iji fun usuibe areme va munuag tit bu e aoiga kege uniavo ijia fioin. Rega madu fu sinuom kafo samo bakin gavo fum detabar oinon. \p \v 28 Ijefuon fu tavan ijia Jesu game uri nifak fuon ijia ato same uruvana biumame kume, Jesu God E Bomana kaf gufia fino ijefuon farif guri a irerag iji nun rekafa vierafen? E-e na anadame kuavno ab na abe arafiriekno kumen. \v 29 Fu ijeg kumenma ijefuon maiji Jesur amur kaven ise iji kiama bu fu areme vainva ijefuon fu ijeg kumen. Regavo madu buka tavan kafo e iji dab ninaruoijo. Ijefuon e aivo iji bu uri e iji kunaime dab e diburko igeg sen kam imut ga masian fuon iji kam tomdain. Bu tomdavo fu kam turakoreko kaven ise ijieb fu dab ninarume ai moikum namo ijia oij. \p \v 30 Ijefuon Jesu fu kua, A ifon iji erano kuama fu kua, Na ifnun Uruvanano kuain. Fu ijeg kuainma ijefuon maiji buka kaven ise uruvana fu dab ninaruoijo. \v 31 Kaven ise ijieb uri Jesu soisoime kua, E-e a no ab kege mako iji dibuor bakin ijia sakno kuain. \v 32 Regavo ar bu maf samuagdiavo iji fu uruor be manino samaij ijia. Ijefuon kaven ise iji bu maf ijiebuon oij ijia arikuaim Jesu soisoin. \v 33 Ijefuon Jesu fun kaven ise iji kiama bu e iji areme usem maf uruvana ijin kam ninaruva bu usem subinai ar igegamekin ijia arime do ine aoin. \p \v 34 Bu ijegrejga e iji maf samuagdiavo iji bu ire iji renma ijin giame bun usem kukubija mai buon ijia e mamkanuk iji abe vo e juar mejo iji kuardiame vain. \v 35 Bu vuak iji abe va kuardiavga e uruvana bu iji faime ire iji renma iji gakuai ruain. Bu ro Jesu fino ijia useme gak e iji kaven ise ijieb fu dab ninaruoijo iji fu Jesu manino samaij ijia fina bu game buka juin. Bu jume kuai, E iji kaven ise ijieb niroinva iji fun una e ma rene ugon same gafa fino kuain. \v 36 Ijegreare e iji bu fu gainva ijieb vuak iji abe una va e roin ijin kuardiain. \v 37 Ijefuon e ar Gerasa guf ijia karinva iji bu useme Jesu rotkurain. Ijefuon maiji buka uruvana igia juinva ijefuon Jesu fun una sisim abe vain. \p \v 38 Regavo e iji kaven ise bu fu niroiva Jesu fu kiama bu usem vainva iji fu Jesu soisoime kua, E-e ni kiega na osik vakno kuain. Fu ijeg kuardamga Jesu fu vuak igin kuardame kuama fun vain. \v 39 Fu kua, Ni una va ar on ijia God irerag fu on renma iji abe e roin kuardiamno kuain. Fu ijeg kuardamga e iji fun mai ijia oknum irerag Jesu fu fuon renma iji e uruvana kuardiaoin. \s1 Jesu fu bara nokarok (2) iji karauniainma ijin \r (Metiu 9:18-26; Mak 5:21-43) \p \v 40 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena bun una sisim abe do Gareri urame gara vain. Rega e uruvana bu fu samuame ijia karinva ijefuon Jesu fu vakga bu fu oimardain. \v 41 Areme ebe Jairasno kuavo iji fu ar iji bu afuime vuak kuaivo iji samuamo. E ijar ro Jesu ato same soisoime kua, Abe nosik ar nun ijia vakno kuain. \v 42 Ijefuon maiji kabainun juaivasia tuer (12) ijeg barenma ijar adam abene guakafaren. Rega fu am kafo bakin ga fun kabaifuon besum ijesugin. Fu ijeg kuamga Jesu fu uri e iji jame vakga e uruvana buk bu uri buna vain. Regavo bu vek unam ijia vako ijia e uruvana bu vierafega buka Jesu vako uikinik fuon ijia vakuai buka bui ajifnamuiknum vain. \p \v 43 Rega bara be fu ijia buna vako iji fu ise fi ruake fuka juaivasia tuer (12) ijeg baren. Regavo kavuan iji arifon fuba baren. Ijefuon tavan uruvana fu va e adam giavo iji giam gavo kavuan fu arifon iji fuba baren. \v 44 Ijefuon bara iji fu e ijiena ijia rokdo fu uri Jesuon ugon ijia kunaima kavuan fu arifon iji fuka migegareigia baren. \p \v 45 Bara ijar ijegrega Jesu fu faime kia, Erar na niriakienmano kiain? Fu ijeg kiamga e uruvana bu kua, No bano kuain. Rega Fita fu uri kua, E Bomana buka e uruvana a dab kirakuravno kuain. \v 46 Fu ijeg kuamga Jesu fu kua, Na fai e be fu na niriakiema nan fain. Ijefuon maiji daro nun roin bun usem e ijefuon vaka na fainvano kiain. \v 47 Rega bara iji fu gak izeg fu renma iji Jesu fun faiga fuka bomana juvknum ro Jesuon nifak ijia ato sain. Areme fu e uruvana ijiebuon nifak ijia fu irerafuon Jesu niriainma ijin kuardain. Fu iji kuardame madu fun izegrena adam fuon fu migegare mainma ijin kuardiain. \v 48 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri bara iji kua, Kabainu on a ma vierafeno ijar adam on iji fun mukoi barenmano nin va tavan bog oimarknum oine kuain. \p \v 49 Jesu fu vek manine bara ijin ijeg kuardamo ijia e vuak abe oino be fu e Jairason ar ijia ruain. Fu ro kekome Jairas kua, kabaion fun guainma ijefuon e guri E Nijaidiamo iji a afekafa vierafeno iji aremne kuain. \v 50 Fu ijeg Jairas kuamga Jesu fu vuak iji faime Jairas kua, Ab oifian abekgavo nin ma vierafega kabaion iji fu una maimno kuain. \p \v 51-53 Ijegreare Jesu fu vake Jairason ar gafia kekome giak e uruvana bu bara ukak ijefuon oifian abene niraiv. Bu niraivo ijia fu keko kia, Bara ukak iji fuba guain revo fum ninainmano ja niraivo iji arefno kiain. Fu ijeg kiamga e uruvana bu vuak fuon iji buba ma vierafenva ijefuon bu Jesu dab varaimene kijdain. Ijefuon maiji bu vierafega bara ukak iji fun ma guain. Regavo Jesu fu uri Fita ga Jon ga Jeims ga bara ukak ijefuon asoij ijigam asie ijin aferdiame ar guf iji bara ukak fu namo ijia aru vain. \v 54 Jesu fu arume bara ukak iji imut kene kua, Kabainu ni una urimne kuain. \v 55 Fu ijeg kuamga bara ukak ijefuon kaven fu una fuon rokga fu migegare una urina Jesu fu una eofijaf kiama bu duok vajavga fu in. \v 56 Jesu fu ijegrega bara ukak ijefuon eofijaf iji buka oiserdiame vuaturiamga Jesu fu kia, Jab va ire igi na reja ja gienva iji jab e kafo kuardiakno kiain. \c 9 \s1 Jesu fun e tuer (12) vuak fuon faivo iji kege uniava bu usem vainva ijin \r (Metiu 10:5-15; Mak 6:7-13) \p \v 1 Ijegreare tavan be Jesu fun e vuak fuon faivo tuer (12) iji kumena bu besum afuin. Bu afuiva fu kia, Na ivia ja daro miame kiavo ni va e iji kaven ise ijieb ninarukiainva ijigam e iji adam kafokafo abejo iji karauniafno kiain. \v 2 Fu ijeg kuardiame madu kia, Nin va vuak ma iji izeg God fu koikfuon una efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon ijin abe kuardiaknum vo e adagin iji karauniaf. \v 3 Rega jab guduar ga kamui ga duok ga mon ga sinuom kafo kege vak. \v 4 Regavo ni vaga e ar be bu ja oimardiaknum aferdiaga nin ar ijesugin karine vake mai iji areme vaf. \v 5 Regavo eraneb buba ja oimardiakva ni dia tat jon ijia ireme anf odiame kuotuvat kanaseme nin mai iji areme vafno kiain. \p \v 6 Rega e vuak fuon faivo iji bun uri mai besubesum ijia oknum Jesuon vuak ma iji abe kuardiaknum e adagin iji karauniamoin. \s1 Erod fu ire kafokafo iji bu kegoijo iji faime dab nuanaminma ijin \r (Metiu 14:1-12; Mak 6:14-29) \p \v 7 Bu ijeg kegoijo ijia e Erod ar Gareri samuamo iji fu ire uruvana bu reoijo iji faime fuka ba ma vierafen. Ijefuon maiji e roin bu kuai Jon e do ruardiamo iji fun una urinmano kuain. \v 8 Rega madu e roin bu kuai e Eraijar una ruainmano kuain. Regavo e roin bu kuai bu e iji usuibe Godon vuak vierafene kuaivo iji aoinva ijia e bes una ruainmano kuain. \v 9 Bu ijeg kuaivga Erod fu uri kia, Na Jonon nigen iji nan kaname daturain revo e igi na erafon vuak iji una faivno kiain? Fu ijeg kuardiame uri unam izeg fu Jesu biekfuon iji giriesame nisain. \s1 Jesu e faiv taosen (5,000) iji duok vajienma ijin \r (Metiu 14:13-21; Mak 6:30-44; Jon 6:1-14) \p \v 10 Areme e afasor iji bun una useme irerag uruvana bu reoinva ijin Jesu kuardain. Bu kuardavga fun aferdiame buonkua ar Betsaidano kuavo ijia vain. \v 11 Bu ijia vakrejga e uruvana bun fain ijefuon bun uri buna vain. Bu vakga fu oimardiame are aferdiame izeg God fu oijbuon iji samuagdiakfuon ijin kuardiaknum e adam abejo iji karauniain. \v 12 Ijegreare tavan kokreno ijia e vuak fuon faivo iji bu useme kua, E igi kiaga bu una mai iji e karijo ijia duok bu ikfuon ga ar bu naoikfuon iji nisaim vaf. Ijefuon maiji ar igi fuka ai moikum namo igiano kuain. \p \v 13 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Jar duok kafo vajia bu ijno kiain. Fu ijeg kiamga bu una roin kua, No duok uruvana bakigavo no bred imut roin (5) ga kijum nokarok (2) ijesugin. Regavo a vierafega nobe e uruvana ijiebuon duok kimekno kuain. \v 14 Rega e ijia karinva iji e baru ijesugin bu e faiv taosen (5,000) ijeg. Ijefuon Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, E iji kiaga bu e fifti (50) ijeg afuime kafokafo karifno kiain. \p \v 15-16 Fu ijeg kiamga e vuak fuon faivo iji bun fu kiainma ijeg e uruvana kiava bu ari karin. Bun ari karikoga Jesu fun bred imut roin (5) iji ga kijum nokarok (2) iji kege varur gufia gavknum Godon sirimamen. Ijegreare fun ke tuaseme e vuak fuon faivo iji vajiama bu kege e iji vajiain. \v 17 Bu vajiavga e uruvana bu duok iji ine buka aresrega e vuak fuon faivo iji bun ter tuer (12) ijeg kege duok ukur iji kareme ijia anuin. \s1 Fita fu Jesuon kuainma ijin \r (Metiu 16:13-19; Mak 8:27-29) \p \v 18 Tavan be Jesu fu fuonkua sirimameno ijia e vuak fuon faivo bu fuon ruain. Bu rokga fu uri kia, Ja vierafega e uruvana bu vierafe naiji na erano kiain? \v 19 Fu ijeg kiamga e vuak fuon faivo bu una kua, E roin bu kuai aiji a Jon e do ruardiamo ijin. Rega roin bu kuai, Aiji a Eraijano kuain ga kafo bu kuai aiji a e amur Godon vuak vierafene kuaivo be ijar una ruainmano kuain. \v 20 Bu ijeg kuardavga fu kia, Regavo jaiji ja vierafega naiji na erano kiain? Fu ijeg kiamga Fita fu uri kua, Aiji no vierafega a e iji God fu kuaga fu ruakno kuainva ijino kuain. \v 21 Fu ijeg kuamga Jesu fu uri vuak gikin kuriaireme kia, Jab e kafo vuak iji kuardiakno kiain. \s1 Jesu fu izeg fu vajai fian abe guakfuon iji kuardiainma ijin \r (Metiu 16:20-28; Mak 8:30–9:1) \p \v 22 Ijegreare Jesu fun uri kia, Ema ijiebuon Farif igi naka uruvana vajai fian abekfuon. Regavo e aiko ijiebuon e mamkanuk ijigam e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e akai nijaidiavo iji roin buka na uzaken. Buka uzame unam ise kafokafo ijia na dab arafiriega naka uruvana igia vajai fian abene guak. Revo naki nokbek (3) barke God fu kiega na una madu urikno kiain. \p \v 23 Areme fu uri e uruvana kia, E iji erar vierafega fu nosik vakma fuka tavan bog ire fok fu vajainma ijefuon vierafeno iji nuigafiakfuon. Fu ijegrene uri vajai fian kafokafo bu fuon roko ijia ka magaga giriesame nuifuon ikrekfuon. \v 24 Regavo erar fu moikigia tavan bog fuon vierafe iji oijmiaknum fiokma rad fu una izeg unam ma karivako iji abekma bakin. Regavo erar fu moikigia tavan bog una e roin vierafeknum oijmiame ifejdiakma fu rad unam ma karivako iji abek. \v 25 Regavo erar fu moik igefuon sinuom igi oijmiagavo God fu uzakma kaven fuon iji fun abe aberen. Ijefuon maiji fu moik igefuon ire ijieb fu ifejdaga fu Godon ar ma iji abekma bakin. \p \v 26 Regavo eraneb bu na jume madu bu vuak nun faikuai jukva Ema ijiebuon Farif igi nasik tavan radkma ijia bu uzaken. Na tavan iji na una nun sanainma ijiga Asoinun ga anera ijiebuon sanainma ijekma roko ijia na ijeg reken. \v 27 Regavo vuak igi naka ma kuardiav. E kafo igia karinva iji jaba aoik ga ja vek karinva ijia ja tavan iji God fu una efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fu roga ja ni jon ijia gakno kiain. \s1 Fita ga Jon ga Jeims bu Jesuon sanainma iji gainva ijin \r (Metiu 17:1-8; Mak 9:2-8) \p \v 28 Jesu fu vuak ijeg kuardiame vuik besum (1) barko ijia fu uri Fita ga Jon ga Jeims iji aferdiame uruor be makaf ijia sirimamekafa vain. \v 29 Fu va fine sirimameno ijia uikinik fuon iji fuka una nibe rekoga ugon fuon fu sainma iji fuka mukorigia sanain. \v 30 Fu ijegreko migegare e nokarok (2) Mosis ko Eraija bum ijia funa ireme vuak kuain. \v 31 E nokarok (2) iji bum varur ijefuon sanainma ijekma arime izeg God fu Jesur Jerusarem ijia vajai fian abe guakfuon iji kuainma bu iji funa kuaiv. \p \v 32 Regavo Fita ga Jon ga Jeims bu ni nadiama bun ni naoin. Regavo buka ijia una migegare turanamime uri Jesuon sanainma ijiga e nokarok (2) iji funa irenva iji giain. \v 33 Areme e iji bun Jesu areme vakga Fita fu uri Jesu kua, E bomana noka magoi igia ruain ijefuon na vierafe no ar muvua nokbek (3) be on ga be Mosison ga be Eraijaon igia sakno kuain. Regavo vuak irerag Fita fu kuaimon iji fuka ba mukoi vierafen gavo fum ijia kuain. \p \v 34 Fita fu vek vuak kuaimon ijia vana bomana ijar oine iji bu irenva ijia okuriakoga bu rotit ijia juvknum aru iren. \v 35 Ijegreko ijia God fu vana guf ijia kume, E iji fu farinun nar kuava fu ruain. Ijefuon vuak fuon fu kuardiamo iji mukoi faifno kuain. \v 36 Areme vuak iji kuaimon fun arekoga Jesu fu fuonkua ijia manina bu gain. Areme e Jesuon vuak faivo iji bun tavan ijia ire uruvana bu giainva iji buba e kafo kuardiain. \s1 Jesu am iji kaven ise ijar niroinma iji keunainma ijin \r (Metiu 17:14-18; Mak 9:14-27) \p \v 37 Ijegrene afarma bu uruor makaf iji areme ari vakoga e uruvana bu useme Jesu bien. \v 38 Areme e be fu e uruvana ijiebuon uf ijia uri Jesu biumame kume, E nijaidiamon e-e farinun ka besum igin ga. \v 39 Farinun igi fu kaven ise ijar fum tavan kafokafo ijia ro kanaga fu moik ijia dije name aramavknum niraime ir tatan arim. \v 40 Rega na e vuak on faivo iji soisoime kia kaven ise iji azofdafno kiain revo bu ifejdaga fuka iserenmano kumen. \p \v 41 Fu ijeg kumega Jesu fu uri efuon ikrejo iji kia, E guri ka ba ma vierafejo gurie. Ja vierafe nakafu tavan izeg igia jana figa jason ijia nana oij besum rene God ma vierafek? Amon iji afeme igia roga na gavno kuain. \v 42 Fu ijeg kuama am iji fun Jesu manino ijia roko ijia kaven ise ijar ka uruvana igia am iji kaname dab moik ijia akoren. Ijefuon Jesu fu uri kaven ise iji kuriairega fu am iji areme vakga fu abe una asoifuon iji main. \v 43 Jesu fu ijegrega e uruvana bu Godon daro ka ma bomana iji gava buka oiserdiain. \s1 Jesu fu una madu fu guakfuon iji kuardiainma ijin \r (Metiu 17:22-23; Mak 9:30-32) \p \v 44 E uruvana bu vek karine irerag Jesu fu kegoino iji kam uruvana igia vierafejo ijia Jesu fu una e vuak fuon faivo iji vuak igi kuardiain. Fu kia, Vuak igi na iviakma kuardiakrejo igi mukoi vierafegavo jab rubdiak. Ema ijiebuon Farif igi naiji bu abe una e ani iji miakno kiain. \v 45 Regavo e vuak fuon faivo iji bu Jesu fu irerafuon vuak ijin kuardiamo iji buka ba vierafen. Ijefuon maiji Godon Kaven ijar nigen buon fuba samafrediain. Regavo madu bu vuak iji Jesu fu kuardiainma ijefuon kua faikuai buka juin. \s1 E iji erar fu ma e ikin ijin \r (Metiu 18:1-5; Mak 9:33-37) \p \v 46 Areme tavan be e Jesuon vuak faivo iji bu erar fu e bomana rekfuon bu ijin dab bui kuaime sigunamin. \v 47-48 Bu ijegrejga Jesu fun irerag bu vierafejo iji fun giain. Ijefuon fu uri am ukak iji afeme fu manino ijia uname uri kia, Erar ifnun ijia am ukak igi oimardakma e iji fu na oimardiek. Revo erar na oimardiemo iji fu madu e iji fu na kiema na ruainva iji oimardak. Ijefuon maiji e uruvana jon uf ijia e ukaknak iji bu e mamkanukno kiain. \p \v 49 Jesu fu ijeg kuardiamga Jon fu uri kua, E Bomana e be fu ifon ijia kaven ise iji kuama fu keko vakga no kuava fu aren. Ijefuon maiji fu nona besum oinon bano kuain. \v 50 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una Jon ga e vuak fuon faivo iji kia, Jab kuaga fu arek. Ijefuon maiji erar fuba ja nuigafiamo e iji fu una jana rene ja ifejdiakno kiain. \s1 E ar Sameriako bu Jesu abekuai uzainva ijin \p \v 51 Areme tavan iji Jesu fu una varur gufia ajie vakfuon iji fun samairenma ijia fu una Jerusarem vakafa vierafene uri vain. \v 52 Fu e vuak fuon faivo iji kiama bun amur va e Sameriako buon mai ijia ire uruvana fuifuon kanafuin. \v 53 Regavo e ijekor iji buba fu afen ijefuon maiji bu vierafero fun Jerusarem vakafa vakoro bu ijeg vierafen. \v 54 Bu ijegrejga e vuak fuon faivo nokarok (2) e Jeims ko Jon bu giame una Jesu kua, E Bomana a vierafega nobe varur gufia mian kumega fu ari e igi kege arafiriakno kuain? \v 55-56 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri kuriairema bun una mai be ijia vain. \s1 E roin bu Jesu jakuai vierafen revo buba javo ijin \r (Metiu 8:19-22) \p \v 57 Areme Jesu fu e vuak fuon faivo ijiena unam ijia vako ijia e be fu uri Jesu kua, A izer vakma nak naka osik ijia vakno kuain. \v 58 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Siroij taraiko foksno kuavo ijiga um iji bu mako ga nait buon bu amarenva bu ijia kariknum oij. Regavo Ema ijiebuon Farif igi naiji na ar na naijo ga fikfuon iji fu bano kiain. \v 59 Fu ijeg kuardiame fun una e be iji kua, Na jajiemne kuain. Regavo e iji fu kua, E Bomana ni areke na amur va asoinun samuake fu guaga na abe mako rume una javno kuain. \v 60 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Erar buba oi karoime na ma vierafejo iji bun aoinva igekino ni arega bur e iji aoivo iji kege mako ruf. Regavo aiji ani uri vuak iji God fu izeg una e fuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon ijin abe e uruvana kuardiamne kuain. \p \v 61 Regavo e be fu kekme kua, E Bomana nak na a jakafie vierafen gavo ni areke na amur va aganun anadiame una a javno kuain. \v 62 Fu ijeg kuardamga Jesu fu kia, E be erar uri unam nun ijia reoknum ga una moik igefuon ire kafokafo vierafeno e iji fuba aresredo fuba una Godon e iji fu oijbuon iji samuagdiamo ijiena besum mazikno kiain. \c 10 \s1 Jesu e seventi tu (72) ijeg kiava bu usem vainva ijin \p \v 1 Areme rad Jesu fun uri e seventi tu (72) ijeg kege e nokarok (2) ijeg ke mazime kiama bu amur useme mai iji fu vakma ijia vain. \v 2 Fu ijegreare uri vuak be ijeg bija kuardiame kia, Juar ijia ire uij uruvana fun duin. Regavo bu e iji uij iji kanafukfuon iji buka uruvana bakin. Ijefuon ni sirimamene una e uij koikin iji kuaga fur e ikrejo roin kega bu uij iji kanafukfuon. \v 3 Regavo igia faif. Jaiji na maf-sif igeg kege siroij kuriai e jakiamo ijiebuon uf ijia uniaga ja vak. \v 4 Regavo ja vakva jab kamui ga faus ga tamag kafo kege vak. Revo madu unam ijia ja vako ijia jab e kafo biediame anadiame ijia irem saroik. \v 5 Regavo ar amur iji ja ajievo ijia ni e iji karinva anadiame kia, Ni afurvene kariof. \v 6 Regavo ja gaga e iji fu unam afurvejo iji fu mukoi kegoino ijar ijia finoga ni arega daro iji ja mainva iji fu fusik navakfuon. Revo fu bakma ni God kuaga fu daro iji ja mainva iji una abe. \v 7 Regavo fu ja oimardiame aferdiakma ni ar besum ijia karine duok ga do fu vajiaga iji if. Ijefuon maiji e ikreoino iji fu ik fuon fu reoino ijefuon maiji abekfuon. Regavo jab ar be ijia ajie vo una ari be ajievknum ijeg reok. \p \v 8 Regavo madu ja mai kafo ijia vaga e bu ja oimardiame aferdiakva ni ijia karine duok bu joifuon kanafukva iji if. \v 9 Regavo madu ni e mai ijia adam abejo iji karauniaknum vuak iji God fu izeg efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo ijin kuardiaf. \v 10-11 Regavo ja mai kafo ijia vaga e buba ja oimardiakva ni una usem unam ijia vaknum kia, Mai jon igia kuotuvat iji bu dia tat nuvuon igia kamafduokva iji non una azome jon dajaiv. Regavo ni kia tavan iji God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo iji fun samaij ijajarno kiafno kiain. \v 12 Jesu fu vuak ijeg e vuak fuon faivo iji kuardiame madu kia, Vuak igi na ma kuardiav. Tavan iji God fu ar Sodom arafirinma iji fum sibank. Regavo una mai iji eraneb ja vaga bu ja uzakva God fuka bu kam ma arafiriakno kiain. \s1 Mai iji bu Jesu ba ma vierafejo ijin \r (Metiu 11:20-24) \p \v 13 E mai Korozinko bu vajai fian abekrejo ijegvo e mai Betsaidako iji jak jaka ijeg vajai fian abek. Ja ire sumakin iji na nifak jon ijia renva iji na mai Saidon ga Taia guf ijia ijegrenvabatie e ijekor iji buka usuibe uri ise buon ijefuon oifian abe duok karokfuon. Bu ijegrene vierafero ise buon uruvana bu renva iji bun nuigafiainvaro bu ijeg vierafek. \v 14 Regavo tavan radkma iji God fu una ise nuvuon ke mazim guomon ijia fu ar Taia ga Saidon iji fum sibank arafiriak. Regavo una e Korozinko iji ja fuka ma uruvana igia arafiriaken. \v 15 Rega e ar Kafoniamko iji jak jaka juf. Ijefuon maiji ja vierafero jaiji jan aresredo ja Godon ar ijia vakro ja iji vierafe gavo iji fu bakin. God ja fuka kam ar ise mian naino ijia kozekno kiain. \v 16 Jesu ijeg kuardiame uri e vuak fuon faivo iji kia, Erar fu vuak jon faimo iji fu madu vuak nun iji fu ijek madu faim. Regavo erar fu ja uzamo iji fu madu na uzam vo madu fu e iji fu kiema na ruainva iji uzamno kiain. \s1 E seventi tu (72) bu una ruainva ijin \p \v 17 Areme e seventi tu (72) iji bu usem vainva iji bun bomana oimarknum una useme izeg bu reoinva ijin Jesu kuardain. Bu useme kua, E Bomana kaven ise iji no if on ijia kiavga buka no iguome e adagin iji areme usem vakno kuain. \v 18 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una kia, Iji jaka ma kuardiev. Na ire varur igi fu karamo ijeg na gak Setan fu kaf gufia arima nan gain. \v 19 Regavo igia faif. Jaiji nan daro miain. Ijefuon tavan iji ja oijo ijia tabar ga sugon ga ire ise kafo buba ja jakiak vo ise kafo buba jon rekfuon. Regavo madu Setan fu daro bado fuba ire ise kafo jon rekfuon. \v 20 Regavo jab kaven ise iji bu ja igiainva ijiebuon oimarvo. Rega nin oimaref ijefuon maiji Godri if jon fun buk fuon varur gufia namo ijia isoinmano kiain. \s1 Jesu fu bomana oimarenma ijin \r (Metiu 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Areme tavan ijia Jesu fuka Godon Kaven ijar oimarmo iji abe fuon rokga fu uri kua, God Asoinun varur ga moik igefuon E Bomana. Na on oimarev ijefuon maiji a e igi ba ma vierafenva iji irerag a kege sauinma iji kege nijaiduogavo e ma vierafejo iji aka kege bu ni sauikuriain. Rega iji an on vierafenma ijia ijeg ren. \v 22 Regavo ar ire uruvana igi na samuagdiakfuon ijin vajien. Regavo an ar onkua na vierafe ga madu nan nar nunkua a vierafen. Revo madu e iji nar kenva iji nan koiknu a God izekin iji nan nijaidiainvano kuain. \p \v 23 Areme Jesu fun ijeg God sirimamene una dakaroim e vuak fuon faivo iji isuarigia kuardiame kia, Jaka ire iji ja giainva ijefuon oimaref. \v 24 Regavo vuak igi naka ma kuardiav. E iji amur Godon vuak vierafene kuaivo iji abevo e mamkanuk moik samuavo iji buka irerag ja giavo ijin giakuai vierafen gavo buba giain. Regavo madu bu vuak irerag ja faivo buka ijin faikuai vierafen gavo buba fain. Ijefuon maiji bun usuibe aoi barenvano kiain. \s1 Izeg ma karivakfuon ijin \p \v 25 Tavan be e vuak akai nijaidiamon ijar Jesu biesuame kua, E Nijaidiamo na izegrekva na unam ma fivako iji abekno kuain? \v 26 Fu ijeg kuamga Jesu fu una roin kua, Regavo a buk akaij ijia vuak iji ma karivako ijefuon bu isoinva iji a izeg dame vierafenmano kuain? \v 27 Jesu fu ijeg kuardamga e iji fu uri kua, Aka oion ga kaven on ga daro on ga vierafe on fok ijekma God E Bomana on iji oijmak. Regavo madu on izeg a oijmanamimo ijeg ni una kaifon ijin oijmiamne kuain. \p \v 28 Fu ijeg kuaimga Jesu fu kua, Ke iji aka ma kuaim. A ijegrekma a unam iji ma karivako iji abekno kuain. \v 29 Fu ijeg kuardamga e iji vuak akai nijaidiamon iji fu vierafega fu e uruvana oijmiamo bakin ijefuon fu uri Jesu kua, Revo kainun iji na era oijmakno kuain? \p \v 30 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardain. Fu kua, E be fu ar Jerusarem ijia una Jeriko ari vakafa vakon ijia e niesavo ijieb useme fu bien. Bu bieme kunaim dab ugon fuon azome uri kanava fun guakrega bu ijia areme vain. \v 31-32 Bu ijia areme vakoga E Jius buon isuf baroino be fu unam ijefuon vain. Fu vaga e iji fu ijia namga fu asime vakoga e Rivait be fuk rad jame vaga e iji bu kanainva iji fu ijia namga fuk keko game asim vain. \p \v 33 Bu ijegrene vakoga e Sameritenko be fu unam iji bu vainva ijefuon roke kekome e iji namo ijin gama fuka oifiain. \v 34 Ijefuon fu va e iji namo ijia kekome muramura ijigam do vuain iji kege usemdavknum matan somdain. Fu somdame uri matan fuon iji ugon utifdame dabme maf-donki fuon azan ijia uname fun afeme va ar be e bu naoivo ijia keko uname ijia samua fin. \v 35 Areme afarma fun uri mon sunin kafo karame e iji ar samuamo iji vajain. Fu vajame kua, Ni amarigia e igi samuake na vainki una igefuon ruakva ni ire izeg a fuon akozenma iji kuardiega na una vef ijefuon vajavno kuain. \p \v 36 Jesu fu ijeg kuardame uri kua, A vierafega e nokbek (3) iji bu vainva ijia e izar fu e iji bu kanainva ijefuon kaino kuain? \v 37 Fu ijeg kuamga e iji vuak akai nijaidiamon iji fu kua, Na vierafe e iji fu ifejdainma ijar fu ma kaifuono kuain. Fu ijeg kuamga Jesu fu kua, Ijefuon ak nin va unam besum iji fu kenma ijeg kegoine kuain. \s1 Jesu fu Mata ko Meri giakafa vainma ijin \p \v 38 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo ijiena Jerusarem vakuai roke mai be ijia usevga bara Mata fu Jesu oimardame afem ar fuon ijia vain. \v 39 Regavo bara Matan uviai Meri fu ro Jesu fu manine vuak nijaidiamon samaij ijia ari fine vuak fuon iji faim. \v 40 Regavo Mata fu ik uruvana fuonkua reno ijefuon fuka oifiain. Ijefuon fu ro Jesu kua, E Bomana naka nunkua ire uruvana rejno a nuifuon oifiadakma ni Meri kuaga fu ro na ifejdiemno kuain. \v 41 Fu ijeg kuamga E Bomana Jesu fu una roin Mata kua, Aiji a irerafuon ire uruvana rekafa bomana vierafeknum ziem? \v 42 Na vierafega ire besum fuka ma bomana. Regavo Meri fu ire iji fun gain ijefuon naba ire ma iji fu vierafeno iji abe vakno kuain. \c 11 \s1 Jesu unam izeg sirimamekfuon iji nijaidiainma ijin \r (Metiu 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Naki be Jesu fu ar be ijia fine sirimameno ijia e vuak fuon faimo be fu uri kua, E Bomana nin izeg Jon e do ruardiamo fu sirimamene e vuak fuon faivo iji nijaidiainma ijeg ak no nijaiduomne kuain. \v 2 Bu ijeg kuavga Jesu fu uri kia, Ja sirimamekva nin igeg sirimamef. God Asoinu no if on akaij iji abe ajieknum aroiv. Regavo tavan iji a una e uruvana igiebuon oij iji samuagdiakfuon iji nin migegare igia rene. \v 3 Rega tavan besubesum ijia nin duok no ikfuon iji vajuomne. \v 4 Regavo nin ise no reoijo iji guome are. Ijefuon maiji no eraneb bu nuvuon ise rejo iji non giame arev. Regavo ab no kege una unam gigikin ijia biesuk. \p \v 5-6 Jesu fu ijeg sirimame nijaidiame uri vuak be ijeg bijame e vuak fuon faivo iji kuardiain. Fu kia, Ja e igi ja karinva ijia e be a naki ve ufrenma ijia a kaion ijefuon ar ijia va kuak, Eko uviainu abe bred nokbek (3) ifejdiek? \v 7 Na kainun be fuka iviakma ruain gavo naka irerag abe makva bano kuak. Regavo kaion iji fu vek guf ijia moik naknum kuak, Kainu na ag bara nun ijiena noka ninaoido noba uri duok kafo ifejdakno kuakfuon. \v 8 Regavo fu kaion igeg fuba migegare uri ke vajakfuon. Regavo aka vek tavan jaoikin manine kanakanamo ijefuon fu irerag a vierafenma iji ke vajak. Ijefuon maiji aba juknum manine kuardain gavo aka zinunba manine kuardain. \p \v 9 Ijefuon na kuardiako faif. Jon ja sirimamejo iji ja tavan uruvana giriesame kukma kuakva fu kege vajiak. Regavo madu uri tavan bog nisaikva ja gak. Regavo kanakanakva vien fu joifuon dajak. \v 10 Ijefuon e uruvana eraneb fu kuakva bu karekfuon ga nisaikva bu giakfuon. Regavo madu bu kanakanakva vien iji fu buifuo dajadiak. \v 11 Regavo madu igia faif. E be erar a farifon fu kijum ikafa kuakma abe uri tabar abe mak? \v 12 Regavo fu madu uri kukoro fuo fu kuakma abe uri sugon abe mak? \v 13 Rega madu igia faif. Jaiji jam ise reoijo revo jaka uri ire ma ijesugin afjon vajiaken. Regavo Asoijon varur gufia fino iji fu e uruvana ja fuka ma bomana oijmiamo. Ijefuon fur Kaven Akai fuon iji kege eraneb bu fu kuavo iji vajiakno kuain. \s1 Jesuon daro iji fu Godon ruainma ijin \r (Metiu 12:22-30; Mak 3:20-27) \p \v 14 Areme tavan ijia Jesu fu e be kaven ise ijar dab ninaruko fu vuak ba kuaimon fu ijia fina fu gain. Fu game uri kaven ise iji kuriaireme kuama fu kekome vakga e iji fu ijia anerene una vuak kuain. Fu vuak kuaimga e uruvana buka oij iseradiain. \v 15 Rega e roin bu kuai, Fu e Birzibab e iji kaven ise samuagdiamo ijar daro mainma ijefuon fu iji kiaga bu usem vakno kuain. \p \v 16 Regavo e roin bu Jesu biesuakuai uri kua, Ni ire sumakin be rega no ijia Godon daro iji game ma vierafejno kuain. \v 17 Bu ijeg kuardavga Jesu fu izeg bu vierafenva iji fun giame uri vuak be bijame ijeg kuardiain. Fu kia, Moik be e bu afuime besum karijo iji bu ata roinroin rene bui bijaikva bu koikbuon ar buon iji bun dab iserek. Regavo madu e agan be bu ata roinroin rene una bui bijaikva bu if buon iji bun koikbuon kam iserek. \v 18 Ijefuon Setanon ar ijia efuon buk bu ijeg dab ata roinroin rene una bui bijaikva bu izeg jaoijor karivak? Rega madu ja kuai kaven ise iji na kaven ise Birzibab daro miega na kiaga bu usem vakno kuain. \v 19-20 Regavo na ijeg Birzibabon daro ijia kaven ise iji kiaga bu usem vagiakva ejon bu erafon daro ijia kaven ise iji kiaga bu usem vak? Ni ejon iji kiaga na erafon daro ijia kaven ise iji kiaga bu usem vako iji kuardiaga ja faif. Regavo gaga na Godon daro ijia kaven ise iji kiaga bu usem vagiakva ni vierafe tavan iji God fu una efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fun ruain. \p \v 21 Regavo madu igia faif. E darokin be fu ire bijaivo iji kanafume ar fuon iji samuame fikma ire fuon uruvana bu mukorigia naoik. \v 22 Regavo e ka ma darokin ijar kekome e darokin iji ire uruvana kanafu samuagdiamo iji kunaime juaf ga kaki fuon kamazak. Fu kamazame ar fuon ijia aru ire fuon fu amur kanafu name ijia bidua fino iji kareme kaifijaf ata vajiain. \p \v 23 Ijefuon ebe erar fuba nosik renman iji na vierafe e iji bu e ani nun. Regavo erar fuba na ifejdieme e aferdiamo e iji fuka e igi kam atasega bu na nuigafieme atase vakno kiain. \s1 E iji kaven ise ijieb nirokiavo ijin \r (Metiu 12:43-45) \p \v 24 Ijegreare Jesu fu uri kia, Kaven ise be fu e be dab niroimoine are kekome ai moikum namo ijia oknum ar fu fikfuon iji nisaimok. Fu nisaimoga bakma fu una kuaik, Nan ka una ar nun na amur fine ruainva ijia vakno kuaik. \v 25 Fu ijeg vierafene una vaga ar fuon fu fino iji bun amarme fuka mukor. \v 26 Ijefuon fun una va madu kaven seven (7) ka ma ise iji aferdiame una ro ar fu amur finma ijia buna fik. Ijefuon e iji fu amur fu sibank fiogavo rad fuka una unam ma ise ijia fikno kiain. \s1 Izeg no oimarknum karikva ijin \p \v 27-28 Jesu fu vuak iji kuardiame barekoga bara be fu e uruvana ijiebuon uf ijia uri kume, Na vierafe God fuka bara iji fu a nafene samuagdainma iji fuka bomana oimarkno kumen. Fu ijeg kumega Jesu fu una roin kua, Ijeg ga madu na vierafe God fu e iji bu vuak fuon iji faime igavo iji buk buka oimarkno kuain. \s1 E uruvana bu ire sumakin be gakuai vierafenva ijin \r (Metiu 12:38-42) \p \v 29-30 Jesu fu ijeg kuardiamga e uruvana bun uri Jesu dab kirakuravga fu uri kia, E igi iviakma karinva iji bu unam ise kafokafo bu reoijo iji buka ba aren. Regavo bu vierafe naka ire sumakin kafo rega bu giakuai bu iji vierafen. Regavo ire sumakin iji na nijaidiakfuon iji nam ire iji Jona fu renma ijesugin nijaidiak. Jona e Godon vuak vierafene kuaimon e Ninevako iji anf be rene nijaidiain. Regavo iviakma Ema ijiebuon Farif igi nak na e igi iviakma karijo iji unam sumakin be rega bu gak. \v 31-32 Regavo tavan radkma iji God fu una e uruvana ijiebuon ise iji ke mazim giak rokon ijia na vierafe bara bomana be ar Siba samuamo iji fuka ja imut bijiame vuak ise joisina kuaik. Ijefuon maiji moik fuon iji fuka aibe gavo fuka uri una e Soromonon vuak maiji fu kuaimon iji faikafa vain. Regavo vuak igi naka ma kuardiavo igia faif. E Soromonon vuak iji fuim ukakbe gavo ire igi na iviakma keoijo ijar fuka ma ikin. Regavo madu tavan radkma ijia e Ninevako iji buka uri ise jon ja rejo ijefuon ja imut bijiame joisina kuaik. Ijefuon maiji e Jona fum ema revo buka vuak fuon faime una fu igame ise buon nuigafiain. Ijegvo iviakma vuak irerag igi na kuardiavo ijar fuka ma bomana gavo e Jonan vuak iji fuim ukakbeno kiain. \s1 Vajat ijefuon sanaima ijin \r (Metiu 5:15; 6:22-23) \p \v 33 Jesu fu ijeg kuardiame kia, E be fu erar ikuosaij saname abe sauikma bakin revo fuka abe samakaf ijia abedega e bu ruakva bu ijia gaknum aru ruakfuon. \v 34 Ijegvo madu ni jon fu vajai jon ijefuon ikuosaij ijin. Ijefuon ni jon fu mukor abarekma vajai jon fuka amarigia sanak. Regavo ja ni jon fu tavan uruvana ire ise iji giaokva vajai jon fuka ise ijar rareme nakik. \v 35 Ijefuon nika amarigia agordiaikin vajai jon fu sanainma ijar rarekevo nakinman iji fu areken. \v 36 A ijegrekma a ikuosaij iji fu sanamon ijeg vajat on iji fuka tavan uruvana sanaga nakinman iji fuka barekno kiain. \s1 Jesu fu e Ferisis ijiga e vuak akai nijaidiavo iji buisina kuainma ijin \r (Metiu 23:1-36; Mak 12:38-40) \p \v 37-38 Jesu fu vuak ijeg kuardiame barko e Ferisis be fu Jesu kuama fu fusik duok ikafa vain. Fun va ari fine duok ikreno ijia e Ferisis iji fu Jesu fuba imut do soin ga fum duok ikreno iji gama fuka oij iseren. \v 39 Ijefuon E Bomana Jesu fu uri e iji kua, Iviakma igi e Ferisis iji janim vajai surif jon ijesugin do ruardiaf. Regavo oijon guf ijia jaka e kaniaknu ire ise reokuai vierafen. \v 40 E guri ka isema vierafejo gurie. Jaiji fun Godri vajai surif jon iji amarme madu ijar vajai jon guf iji fuk amardiain. Ijefuon ni vajai surif jon ja kege samuavo ijeg oijon guf iji kege ijeg amarigia samuaf. \v 41 Regavo vajai surif jon iji ja kege uruvana vierafejo iji arekgavo nika uri oijon ma ijekma kaifjon oijmiame ifejdiaga fuka mardiaf. \p \v 42 E Ferisis gurie jaka juf! Ijefuon maiji jaka duok ukakna kafo ja juar jon ijia masivo iji roin jaka kege una God vajavo iji fun maren. Regavo ja una e isema karioijo iji ja ifejdiaknumvo God jaka oijmavo bakin. Ire nokarok (2) ijieb bun Godon nifak ijia buka mamkanuk ijefuon ja ire ijieb kegokfuon. \v 43-44 Regavo madu e Ferisis jaiji jaka juf! Ijefuon maiji ja ar e Jius bu afuime vuak kuaivo ijia jaka jar fata mukor ijin oijmiame ijia karij. Rega madu ja vierafe e buka ar iji bu ijia afuime ire kimejo ijia ja amarigia agordiavknum anadiakuai ja iji vierafen. Regavo madu jaiji jaka e iji bu aoivga bu kege mako rume ijia areko tarar ijieb okuriainva e bu ijia datuamoijo ijekin. E bu unam ijia ja biediavo iji bu vierafero ja e maro bu ijeg vierafej. Regavo oijon guf iji buka ma aoinva igekino kiain. \p \v 45 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak akai nijaidiamon be fu uri kua, E nijaidiamon a vuak ijeg kuaimon iji aka uruvana igia vuak ise nuvuisina kuaimno kuain. \v 46 Fu ijeg kuamga Jesu fu una roin kua, Ja e vuak akai nijaidiavo iji jak jaka juf! Ijefuon maiji Mosis akai fu isoinma iji fuim sibank e bu igiakfuon ijin isoin. Regavo jar una madu akai kafo nainva ijefuon e bu akai uruvana igiakrega fuka ba aresren. Ja ijegreknum jaka e ijin afikin kam vajiak revo ja koikjo kafo imut miame ifejdiavo bakin. \v 47-48 Ijefuon nika juf! Ijefuon maiji ja e Godon vuak vierafene kuaivo bu kania mako ruinva iji jaka kam ar sakuriame amariav. Ijefuon na vierafe irerag saifon bu renva ja besum ijeg rej. \p \v 49 Ja ijegrejo ijefuon God fuon izeg fu mukoi vierafeno ijia fu usuibe ijeg kuai, E vuak nun vierafene kuaivo iji abevo e vuak abe oijo na e iji kege uniaga bu vuak. Bu vuaga e kafo bu kaniaga kafo bu kam arafiriakno kuain. \v 50-51 Bu moikigi ik amarenva ijia bu anerene e Ebor kaname uri e Godon vuak vierafene kuaivo uruvana kaniain. Bu ijeg kania roke radkma iji bu Godon ar guf fata iji bu isuf baroijo samaij ijia bun e Zekaraia kanain. Bur ijegrenva ijefuon God fu una e igi iviakma karinva iji fuka kam mukorigia arafiriakfuon. \p \v 52 Regavo e Ferisis guri vuak akai nijaidiavo iji jaka madu juf. Ijefuon maiji ja vuak ma iji e roin kuardiame nijaidiavo bakin gavo jaka kam sauiv. Regavo madu jak ja vuak iji ja mukoi faime abejo bakin gavo madu ja e iji bu ma vierafekfuon iji jaka jar bijukuriav. Jaiji ja ki iji bu kege ar vien azovo igekin ijefuon jar vien buon azomiakfuon revo ja vien buon jaka azomiavo bano kiain. \v 53-54 Jesu fu ijeg kuardiame fun vakrega e vuak akai nijaidiavo ijigam e Ferisis roin bu uri vuak ka ise fuisina kuaiknum ire uruvana ijefuon duna kafokafo kuardain. Bu ijeg biesua arega fu vuak kafo isema kuaiga bu gakuai bu iji ijeg ren. \c 12 \s1 E Ferisis bu e biesiavo ijin \r (Metiu 10:26-27) \p \v 1 Ijegrene buka e uruvana ijia afuivo ijefuon buka bui ajifnamuiv. Bu ijegrejo ijia Jesu fu amur uri e vuak fuon faivo iji kia, E Ferisis ijiebuon unam ka kufui iji bu e biesiaoijo iji amarigia giame datomdiagavo jab buonak kegok. \v 2 Irerag uruvana ja nuriet sauime kegoijo iji bu tavan iji E Bomana fu una fine e uruvana ijiebuon ise iji giamo ijia buka una samafrek. \v 3 Ijefuon maiji vuak irerag ja tavan nakinma ijia kuainva iji bu dab maza ijia kuaik. Regavo irerag uruvana ja isuar adatit kuaimoinva iji bu dab uruvana igia kuaik. \s1 Ni God juf! \r (Metiu 10:28-31) \p \v 4 Regavo kaifnun na kuardiakrejo faif. Jab uri e iji bu vajai surif ijesugin kaniagavo rad buba una ire ma ise kafo rekfuon ijin juk. \v 5 Regavo e iji ja jukfuon iji nika God juf. Ijefuon maiji ja aoikva God fu daro namdo fur ja kege mian iji ijia naine vakon ijia korek. Ijefuon nika fu juf. \v 6 Ijegvo ja vierafega um ukaknak imut roin (5) ijekin iji buba kege mon abekgavo nokarok (2) kimek? Unam besum ijegvo God fu um iji ukaknak iji fuka rumo bakin. \v 7 Regavo madu nigen jau jon uruvana God fun dain ijefuon jab juk jar jaka ma ikin ga um iji buim ukakna. \v 8-9 Regavo igia faif. E be erar fu e uruvana ijiebuon nifak ijia manine kuaik fuiji fu e nuno kuainma iji Ema ijiebuon Farif igi nasik Godon anera ijiebuon nifak ijia fu abe aroiken. Regavo erar e uruvana ijiebuon nifak ijia kuaik fu naba vierafenmano kuaikma iji Ema ijiebuon Farif igi nasik Godon anera ijiebuon nifak ijia kua a naba vierafenvano kuak. \v 10 Regavo madu e be erar fu Ema ijiebuon Farif igi vuak ise nuisina kuaimon iji na game arek rega erar fu vuak ise kafo una Kaven Akai iji fuisina kuaimon iji God fuba game arek. \v 11-12 Regavo madu igi faif. E bu ja aferdia kam ar e Jius bu afuime vuak kuaivo ijia vo ba e mamkanuk roin ijiebuon nifak ijia vo ba e akai samuavo ijiebuon nifak ijia kotrekuai vaga jab oifiadiak. Ja vuak izeg ga vuak irerag ja kuardiakva ijin jab uruvana vierafek. Ijefuon maiji Godon Kaven ijar tavan ijia vuak irerag ja kuaikfuon iji fur vierafe vajiaga ja kuardiakno kiain. \s1 E iji bu buonkua vierafejo ijin \p \v 13-14 Jesu fu ijeg kuardiamga e be fu e uruvana afuinva ijia uri kume, E nijaidiamon uviainun iji fun asoinuvuon ijefuon ire uruvana fun fur raren ijefuon ni kua fu roin atame na kiemne kumen. Fu ijeg kumega Jesu fu uri una e iji kua, E gare naiji na erar daro mienmado na uviaion kuaga fu ire uruvana kege una osik ata vajuonamikno kuain? \v 15 Fu ijeg kuardiame uri e uruvana kuardiame kia, E guri ja ire uruvana kafokafo ja jonkua rareme karevo iji nika joi samuanamiknum of. Ijefuon maiji e ma bu oimarknum kareoijo iji bu sinuom buon ma iji bu zaraivo ijar ifejdiaga bu oimarknum karijo bakin. Ijefuon fu ire uruvana zarainma iji jab vierafejno kiain. \p \v 16-17 Ijegreare Jesu fun madu uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E sinuom ga ire uruvana zarainma iji fu moik ire mukoi tavuavo be abene fun ijia fin. Fu fine fuon ijeg vierafero na ar nun na uij nakfuon iji bado nakafu izegarekno kuain? \v 18 Fu ijeg vierafene uri kua, Na vierafe na ar nun na uij navo iji bujame una mamkanuk same kumun uij nun uruvana ijia nak. \v 19 Areme rad nan oimarme nui kuai na vierafe naka aresredo naba uri ire kafofuon rek. Regavo juaivasia uruvana naba una ikregavo nam ire ijin iknum ijia fivakno kuaik. \v 20 Regavo God fu uri e iji kuak, E buzeikin gare ivia naki a guake ire on fok a kanafuinma iji erar karekno kuain. \v 21 Areme Jesu fu uri vuak fuon kuaime barekafa kia, Unam besum ijeg e buka sinuom zaraime karik revo buba God ma vierafekva e ijekin iji bu Godon nifak ijia buka e sinuom bakin igekino kiain. \s1 Asoinuvuon varur gufia fino iji fu afijaf iji fu samuagdiamo ijin \r (Metiu 6:25-34) \p \v 22 Areme Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kuardiame kia, Na ijefuon na ijin kuardiame kia, Jab ire iji ja ine karivako iji vierafek gavo uri vajai surif jon igefuon sinuom iji uruvana vierafef. \v 23 On a fivakfuon iji fuka ma bomana gavo ire iji fuim ukakbe. Regavo madu vajat on fuka ma bomana gavo sinuom iji fuim ukakbeno kiain. \p \v 24 Ijegvo ni madu um iji giaf. Buiji bu uij oijga afurvejo bakin. Rega madu bu ar bu ijia ire afurvene nakfuon iji bu bakin gavo fun Godri samuagdiame ire vajiamon. Regavo jaiji ja um ijekin bakin ga jaiji ja Godon nifak ijia jaka e ikin. \v 25 Regavo ja ire iji bomana vierafekva iji fu erar aresrenma bado fuba fuon fu fivako iji abe biom jaoijmana abedeme fivakma bakin. \v 26 Ja ire ukaknak iji jaba mukoi vierafekva iji ja izeg una ire mamkanuk roin giame mukoi vierafek? \v 27 Regavo ni madu sinar taraiko iji bu tavuame iravo iji giaf buiji bu koikbuon ugon bu savo iji amardiavo ga kimejo bakin. Regavo madu e Soromon fuka sinuom uruvana zarain revo ugon fu samo iji fuka ma mukor. Regavo bun sinar ijieb buon izeg ni mukor bu iravo ijia buka Soromonon ugon iji amarigia asidiame irav. \v 28 Regavo ni madu una garas bu ivia irenva a giainma ga niar a una vaga fun sairenma iji God fu vek garas iji samuagdiam. Regavo e iji jaiji ja sinar ijekin baki ijefuon God ja fuka tavan uruvana samuagdiame ifejdiam. Ijefuon efnun ja irerafuon jon ma vierafejo iji fuka vek ukaknak? \p \v 29-30 Ijefuon jab oifian abeknum ga jab tavan bog do ga duok ja ikfuon ijefuon karine vierafek. Regavo unam ijegrejo iji bu e iji God ma vierafejo bakin ijieb ijeg rej. Regavo iji ja ire kafokafo vierafejo iji Asoijon varur gufia fino iji fun giame vierafen. \v 31 Ijefuon ja ire kafokafo ja vierafejo iji aregavo ijeg ja ar fuon sanaima iji vierafene fuifuo ik reokva fur irerag ja vierafenva iji fur ifejdiaken. \s1 Izeg varur ijia sinuom zaraikfuon ijin \r (Metiu 6:19-21) \p \v 32 Jesu fu ijeg kuardiame kia, E sibank igi vuak nun faivo iji jab juk. Ijefuon maiji Asoijon iji fun izeg jon ja vierafejo iji fun giainmado fur ja kege una e iji fu oijbuon iji samuagdiamo ijia uniak. \v 33 Ijefuon ni va ire jon uruvana ka kege kime mon abe una e sinuom bakin iji vajiaf. Regavo koikjo uri giriesame kaven jon ijiebuon kanafuf. Regavo jab uri sinuom jon ijiebuon bomana vierafegavo nika uri varur gufefuon ire ma iji bu bakrekva bakin ijin kanafuf. Ijefuon maiji varur gufia ire jon ma iji e buba niesa ga fanufanuf buba arafiriak. \v 34 Ijefuon maiji ire ma iji jon uruvana bu izia naoivo iji oijon ijiga vierafe jon buk ijia naoikfuon. \s1 Tavan uruvana samuanamiknum kariokfuon ijin \p \v 35 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ire be fu rekrega ja samuavo ijeg nika ugon jon kege amarigia same ivia kiriame ikuosaij jon kege saname samua karif. \v 36 Jaka e ikrejo bu ebuon bomana fu iro bu sanamikuai ijo fu ijia vakafa kiame vako bu samua karijo ijeg ref. Bu samuame karikin fu una ro fai bu migegare vien dajakfuon ijeg jaka samuaf. \v 37 Regavo e iji eraneb bu e bomana buon iji fu una roga bu vek samuame karinva fu giakfuon iji buka oimarkfuon. Areme fu uri kiama bu ari karikoga fu kia jaiji jaka ma vierafene karido ja ar nun igia duok uruvana jam kareme ikno kiak. \v 38 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Na ve ufrenma ijia ga suok nakitu gamia na roga ja vek ijeg samua karikva naka jon bomana oimarek. \p \v 39-40 Regavo madu ni vierafef. E niesamo be fu niesak roga e ar koikin fuba ninain ga fu gazregakma iji e niekin fu izeg arume niesakma bakin. Ijegvo jak jaka ijeg samua karif. Ijefuon maiji Ema ijiebuon Farif iji na tavan iji jaba vierafenva ijia na una ruakno kiain. \s1 E iji e befuon ik reoino iji fuka efuon bomana iji igakfuon ijin \r (Metiu 24:45-51) \p \v 41 Areme Fita fu uri Jesu kua, E Bomana duna iji a no faikfuon iji kuarduo ki a e uruvana ijiebuon kuarduomno kuain? \v 42-43 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kua, E iji erar fu ma vierafene amarigia ikreno e ijar ire uruvana samuagdiakfuon. E bomana fuon fu e iji kuamga fu e iji funa ikrejo ijin tavan ma ijia ire vajiaken. Fu ijegreno ijia e bomana fuon fu una ar fuon rokon ijia fu iji gakma fuka fuon oimarkno kiain. \v 44 Jesu fu ijeg kuardiame uri kia, Vuak igi naka ma kuardiav. E bomana fuon iji fu uri e iji kuamga fur una ire fuon uruvana samuagdiak. \v 45 Regavo e ikreno iji fu kuaik e bomana fuba migegare una roga fuka saroimno kuame fu uri e funa ikrejo barga baru ijin fijiaknum do kugi ine nigen iserme duok uruvana i bareknum ijeg reken. \v 46 Areme e bomana iji fu una ar fuon ijia ire fuon uruvana ga efuon ikrejo iji giakafa ruak. Regavo fu rokon iji efuon ikreno fuba vierafen. Fuba vierafenma ijia fu ijia kekome ga fuba ire fuon uruvana mukoi samuagdiaga fu kuriaireme rotkuraga fu kekome e iji buba fu igiavo ijiena besum karine vajai fian abekno kiain. \p \v 47 Areme Jesu fu madu uri kia, E ikreno erar fun ik irerag fu e Bomana ijefuon rejdakfuon iji fun vierafen. Regavo fuba koikfuon amur kanafume uri ik fuon iji redakma e iji fu e bomana ijar dab unam ise ijia vajai fian mak. \v 48 Regavo e ikreno erar fu efuon bomana ijefuon ik iji fu rekfuon iji fuba mukoi vierafen gavo fuim oijfuon ijia vierafero fu rad vajai fian abekro fu uri ik reoino iji rad e bomana fuon fuim ukakbe vajai fian mak. Ijeg ga God fu e iji fu ik sibank mamkanuk vajiaga bu reoijo iji fu vierafe bu giriesame sibank amarigia reoga fu una giakafa vierafen. Regavo eraneb fu ik ka mamkanuk vajiainma bu reoijo iji fu vierafe buka giriesame amarigia reoga fu una giakafa fu ijeg vierafenmano kiain. \s1 Jesu fu e kam atainma ijin \r (Metiu 10:34-36) \p \v 49 Jesu fu ijeg kuardiame madu uri kia, Na ruainva na e uruvana moikigia oinva ijiebuon oij ijin kam arafiriakro ruain. Regavo na bomana vierafe ire iji fuka migegare barekfuon. \v 50 Regavo madu na ruainva iji na izeg vajai fian abekfuon ijefuon daro iji abedo na vajai fian abe vake barek. \v 51 Regavo ni vierafe na makarijo iji abe e moik iror igia karioinva iji miakro ruainva bakin. Regavo na ruainva iji na e fok ke atame kafokafo rekro ruain. \v 52-53 Ijegvo iviakma e agan imut roin (5) iji bu dab ata nokarok (2) bu roin reke nokbek (3) bu roin rek. Rega madu ar be ijia asoifijaf iji bu uri afijaf ijiena dab atame roinroin reke gavo asiefijaf iji buk bu uri kabaifijaf ijiena unam besum ijeg rek. Regavo madu afijaf ijiebuon barafijaf iji buk bu barufijaf ijiebuon asiefijaf ijiena ata roinroin rene zinamikno kiain. \s1 Izeg ire kafokafo bu rejo ijin amarigia giame vierafekfuon ijin \r (Metiu 16:2-3) \p \v 54-55 Jesu fu ijeg kuardiame uri e Jius iji kia, Ja oine vana iji bu kaziga ja kuai fu vedakro kuaiko fu vedam. Regavo madu buibur fu bomana ufimon ja kuai fu tavai markreno kuaiko fu tavan marmon. \v 56 Ijefuon e guri ka isema rejo gurie ja moik ga varur ijia irerag rekreno iji jan giame vierafej gavo ja irerafuon ire igi na kegoijo iji jaba amarigia gieme vierafej? \s1 E iji ja buna nigaraivo ijiena afurve karikfuon ijin \r (Metiu 5:25-26) \p \v 57 Ja irerafuon ise jon ja reoijo iji jaba koikjo amarigia giame una ire ma ijesugin reoij. \v 58-59 Regavo igia faif. A ebe fu a aferda kot rekafa vakma iji nika vek a unam ijia vako ijia vuak on fusik kuaime amare. Regavo aba ijegrekma fu a dab dakarame e bomana kot faimo ijia vakma fur a abe una foris miak. Fu a abe foris miaga bur aferda dab dibur abesek. Regavo igia faif. Bu aferda ijia unaga a ijia fine mon izeg bu kuainva a ijin kime vake barme una kekokno kiain. \c 13 \s1 Unam ise kegoijo iji arega una Godon unam ijia kegokfuon ijin \p \v 1 Jesu fu vuak ijeg kuardiame barekoga e iji bu ireme gakoga Fairet fu e Gareriko Godon isuf baroijo iji kaniainma ijieb uri vuak ijin Jesu kuardain. \v 2 Bu kuardavga fu una roin kia, Bu e ijin kam ijeg kaniainva ijefuon ja vierafega bur ma ise uruvana ren gavo e Gareriko roin bu bakin? \v 3 Regavo igia faif. Iji fuka ma bakin. Regavo ja unam ise jon uruvana ja kegoijo iji jaba arega una oij karoigakva e uruvana jak jaka bu aoinva ijeg aoikfuon. \v 4 Regavo madu e eitin (18) iji bu ar Sairom ijia ar iji bu tor ijia maduame sainva ijar tuame okuriama bu aoinva iji ja izeg vierafen? \v 5 Ja vierafega bur ise ka uruvana rekovo e uruvana Jerusarem guf ijia karinva iji bu bakin? Regavo madu igia faif. Iji fuka ma bakin. Regavo jak jaba unam ise jon ja reoijo iji jaba areme una oij karoigakva ja bu renva ijeg jaka aoikno kiain. \s1 Jesu vuak iji fu in sunin ba kirainma ijia bijame kuainma ijin \p \v 6 Areme Jesu vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E be fu in be jafene ar fuon aror ijia oin. Areme fu va in iji fu oinma iji gaga fu sunin kiraga fu turakafa ga unaim. \v 7 Regavo in iji fuba sunin kiramga fu una e juar fuon samuamo iji kua, Na juaivasia nokbek (3) na in igi ga unaim revo fuba sunin kiram. Ijefuon ni ufu dab akoze. In iji fum ijia manine moik roin fur raremno kuain. \v 8-9 Fu ijeg kuamga e iji juar samuamo iji fu una kua, E Bomana ni juaivasia besum (1) igesugin are fu ijia manin. Fu manike na ase amareknum sakin akozaga ni juaivasia be ijia una gaga fu sunin kirakma iji fun marek revo bakikma nin ufume akozemne kuain. \s1 Jesu fu tavan iji e Jius bu isuar karine God sirimamejo ijia bara iji keunainma ijin \p \v 10 Areme tavan Sabat (Satade) be e Jius bu isuar karine God sirimamejo ijia Jesu fu e Jiusbuon ar bu afuime vuak kuaivo ijia arume vuak nijaidiam. \v 11 Regavo bara nivek be fu kaven ise ijar niroinma fu ijia fin. Bara iji fu juaivasia eitin (18) ijeg fu adam iji abene nuon fuon dab giemoine fun arir oinon bakin. \v 12-13 Ijefuon Jesu fu tavan ijia bara nivek iji game uri kua, Bara game adam on a abenma fun ivia barenmano kuain. Areme fun imut nigen abedemga migegare nuon fuon fu una arir rega fu una Godon oimaren. \p \v 14 Rega e bomana ar iji bu afuime vuak kuaivo iji samuamo iji fu Jesur tavan Sabat (Satade) iji e Jius bu isuar karine God sirimamejo ijia bara iji keunamga fuka deajin. Ijefuon fu uri e iji kia, Tavan siks (6) iji no ikreoijo ijefuon ja tavan ijia roga fu karauniaf. Revo jab tavan Sabat (Satade) iji no isuar karine God sirimamejo ijia ruakno kiain. \p \v 15-16 Fu ijeg kuardiamga Jesu fu una roin kuardame kua, E i kufuikin gare vuak iji a kuaimon iji ja ijeg reoijo bakin. E roin jaka tavan Sabat (Satade) iji ja isuar karijo ijia ja maf-os ga maf-donki jon ja kiriainva iji irame aferdiame va do vajiaga bu ij. Ijefuon nak na tavan igi ja isuar karijo ijia na bara igi keunava iji fun maren. Ijefuon maiji bara ijar fuka ma ikin ga fanuf iji bu ikin bakin. Ijeg barak igi e Eburamon uifarif iji fu Setanri juaivasia eitin (18) ijeg adam fuon fu abenma iji abe anu kunain. Ijefuon na tavan Sabat (Satade) iji ja isuar karine God sirimamejo ijia keunainva iji ja vierafega na isema ren? \v 17 Jesu vuak ijeg fu kuainma ijar e ani fuon bu faiva buka jufdiain gavo e uruvana roin bu ire sumakin iji fu renma ijefuon fuon oimardain. \s1 Tavan iji God fu una no samuagduokfuon ijin \r (Metiu 13:31-32; Mak 4:30-32) \p \v 18-19 Areme Jesu fu uri kia, Na unam ijeg God fu efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo na iji kuardiakrejo nin faivno kiain. Areme fu kia, God efuon ijiebuon oij iji fu samuagdiamo iji fu e be juar mene uij ukak be in sira sunin ijekin abe oina fu bomanarenma ijekin. Fu in iji abe oga fu tavuame ka bomana rena um bu ro in kiak ijia naitabenvano kiain. \p \v 20-21 Jesu fu ijeg kuardiame una madu vuak be bijame kuardiain. Fu kia, God efuon ijiebuon oij fu samuagdiamo iji fu ire ist ijekin. Bara iji fu ire ist ukakbe abe dis ijia useme farava ijekma amarekma fuka ofre uri bomana rekfuon. Unam besum ijeg gavo iviakma Godon e iji bu e sibank ga rad buka ma e uruvana rekno kiain. \s1 Vien kifitbe ijia arume God fino ijia vako ijin \r (Metiu 7:13-14, 21-23) \p \v 22-23 Jesu fu ijeg kuardiame fun una Jerusarem vakafa uri mai ga ar ukaknak kafokafo ijia vaknum vuak iji God fu izeg efuon ijiebuon oij iji samuagdiamo ijefuon vuak iji nijaidiaknum vain. Fu ijegreoinon ijia ebe fu uri Jesu kua, A vierafe God fube e uruvana karauniak ki fu e sibank karauniakno kuain? \v 24 Fu ijeg kuamga Jesu fu una roin kua, A koikon giriesakma a vien ma kifit ijia aru vaken. Ijefuon maiji e ka uruvana bu ijia aru vakuai giriesak gavo bu izeg aru vakva bakin. \v 25 Regavo igia faif. E ar koikin fu uri vien fuon iji fu abe bijukurak. Areme a makaf ijia manine kanakanaknum kua, Eko vien dajamne kuakma fu una kua, A izia ruainma iji naba vierafenvano kuak. \v 26-27 Areme a una roin dakaroim kua, No ana duok ga do ioko a mai nuvuon ijia vuak nijaiduinmano kuak. Ja ijeg kuakva fu una madu kia, E ise reoijo gurie gareg vaf. Na ja izia ruainva iji naba vierafenvano kiak. \p \v 28 Areme ja gia Eburam ga Aisik ga Jekaf ga e iji bu amur Godon vuak vierafene kuaimoinva iji bu Godon e ijiena besum afuime irenva ja giak. Ja gia fuka deajidiaga ja imut kam jakia isoiknum niraiken ijefuon maiji ja iji fun kam makaf kozen. \v 29-30 Regavo tavan ijia e uruvana ar iror igia oinva bu ro Godon ar sanainma ijia karine iro ike ja giak. Regavo eraneb iviakma bu koikbuon kam amur vierafeoijo iji tavan rad buka una rad gamia ruak. Regavo eraneb bu koikbuon kam rad gamia navo iji tavan rad bu amur irekno kiain. \s1 Jesu fu Jerusarem oijmainma ijin \r (Metiu 23:37-39) \p \v 31 Areme tavan besum e Ferisis roin bu useme Jesu kua, Nika ar igi a oinon iji areme uri ai be va ijefuon maiji Erod fu a kanakafa vierafenmano kuain. \v 32 Bu ijeg kuardavga Jesu fu una roin kia, Va e iji siroij taraiko igekin iji kua, Na ivia ga niar na igia fine kaven ise iji kia bu e iji areme usem vaknum e adam abejo iji amardiaken. Regavo nituag ijar na ik nun na reoijo iji re barekno kuafno kiain. \v 33 Fu ijeg kuardiame una e Ferisis iji kia, Nason Jerusarem vak. Ijefuon maiji e Godon vuak vierafene kuaimon iji bu ar be ijia kanakva bakin gavo bu Jerusarem ijia kanak. \p \v 34 Jesu fu ijeg kuardiame kua, O Jerusarem Jerusarem ar eon ijiena e Godon vuak vierafene kuaivo iji kaniain. Regavo madu ar e iji vuak abe oijo iji God fu kiama bu ruainva iji mun tuame kaniain. Na tavan uruvana naka imut akozme ja aferdiame kukoro iji fu uka fuon aferdiame daf fuon rotit ijia uniamo ijeg rej revo jaka na uzain. \v 35 Ijefuon jaiji God fu ar iji e kafo ijia karijo bakin ijeg fu ijia areme vak. Regavo igia faif. Ja na jaba una giek gavo va tavan abega na una roko ijia ja kuak Godri e iji rokon iji e bomana ijefuon if ijia daro mamne kuaikno kiain. \c 14 \s1 Jesu e adagin iji keunainma ijin \p \v 1 Areme tavan Sabat (Satade) iji e Jius bu isuar karijo ijia e Feresibuon e bomana fu Jesu kuama fu ar fuon ijia fusik duok ikafa vain. Fu vakga e uruvana ijia ruainva iji buka amarigia nikaja arega fu irerag rega bu gakuai. \v 2-3 Regavo e be diak ga faraf foinma ijar Jesuon ruain. Fu rokga Jesu fu uri e vuak akai nijaidiavo iji abevo e Ferisis iji kuardiame kia, No tavan Sabat (Satade) akaij ijia e karauniakva fube markno kiain? \v 4 Jesu fu vuak ijeg kuardiamga buba uri vef roin kuardavga fu uri e iji keuname kuama fu vain. \v 5 Ijegreare fu madu una kia, E be igia erar amfuon be ga maf-kau fuon be fu tavan Sabat (Satade) igi ja isuar karijo ijia mako iji bu do jiavo ijia urakva jabe arega bu ijia karik ki ja va bu ifejdiame karauniaga bu ajie vakno kiain? \v 6 Jesu fu vuak ijeg kuardiamga buba una vuak ijefuon una roin kuardain. \s1 Kabuaikabuaikin okfuon ijin \p \v 7 Jesu fu izeg e kafo bu ar ma iji rarevo iji fun giain ijefuon fu vuak be igeg bijame e uruvana kuardiain. \v 8-9 Fu kia, E be fu iro ine a kua a vakma ab migegare va ar ma ijia ari fik. Ijefuon maiji a va ari fike e ikin be fu rad roga aba gak. Fu rad ruakma e iji fu ja e nokarok (2) kiama ja vainva iji fu ro a kua, Ani uri moik ijia fike fu e igar ar ma ijia fine kuakma aka juvknum urik. \v 10 Ijefuon a vakma ni moik ijia figa e iji fu kuama a vainma iji fu roga a e ikin bega fur kuaga a uri fata ma ijia fik. E iji fu a ijegrekma e uruvana ruainva iji bu ijia izeg e iji fu a oimardame renma iji gakfuon. \v 11 Ijefuon maiji e besubesum erar fu koikfuon abe e bomana rekma fu una e ukakbe reken. Rega erar fu koikfuon abe e ukakbe rekma fu una e bomana rekno kiain. \s1 E kavekin ifejdiakfuon ijin \p \v 12 Areme rad Jesu fu uri e iji fu kuama fu fusik duok ikafa vainma ijin kua, A tavan kafo e kiaga bu ana duok ikva ab kaion ga uviaion ga e ar ana karijo ga e ire uruvana zarainva iji kiaga bu ro ana duok ik. Ijefuon maiji bu rad duok on a vajiainma ijefuon kume a vakma bu una vef izeg a buon renma ijeg on rek. \v 13 Ijefuon a iro vajiakma ni e iji ire bakin ijigam e ai kirariainva ijigam e diak ga imut foinva ijigam e ni zuriaigin ijia kiaga bu ro iro on sare. \v 14 Regavo a ijegreno iji anka oimarek. Ijefuon maiji buba una ire on vef roin vajakfuon. Rega aiji fu Godri tavan iji e maturainva iji aoinva bu una urijo ijia fur unam ma kafo on rekno kiain. \s1 E iji kiaga bu Godon ar ijia vakfuon ijin \r (Metiu 22:1-10) \p \v 15 Regavo e be ijia buna fine duok ino iji fu vuak iji faime uri Jesu kua, E iji eraneb bu Godon ar sanainma ijia fata ma ijia karine duok ikfuon iji buka oimarkno kuain. \v 16 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardain. Fu kua, E be fu iro ikafa ire uruvana kanafume e uruvana kiaga bu sarekfuon. \v 17 Areme tavan iji iro ikfuon iji roga fun efuon ikrejo iji kia, Ni va e na kiainva iji kia ire uruvana nan kanafu samuainvano nin kia bu rokno kiain. \v 18 Fu ijeg kuardiamga efuon ikrejo iji bun va e iji e bomana buon fu kiainma iji kiain. Rega e uruvana bu iro iji buba vakuai vierafen ijefuon bu uri vuak kafokafo bu vierafenva ijia kuardiain. E be fu uri kia, Na moik be kimedo na iji gak vak. Ijefuon ni va vuak nun ejon bomana iji ijeg kuardafno kiain. \v 19 Regavo e be fu uri kia, Naiji na maf-kau nun ten (10) kimedo na iji kege ar nun ijia mimatame giak vakno ni va e iji vuak ijeg kuafno kiain. \v 20 Rega e be fu madu uri kia, Naiji na iviakma bara aben ijefuon naba vuakno ni va e iji ijeg kuardafno kiain. \p \v 21 Bu ijeg kuardavga e iji e bomana ijefuon ikreno iji fun una va gafia kekome vuak ijin efuon bomana iji kuardain. Regavo e bomana ar iji samuamo iji fuka deajin. Ijefuon fun uri efuon ikreno iji kua, Migegareigia una kekome va mai unam ijia oknum e duok bakin ijigam e ai kirariainva ijigam e ni zuriaigin ga imut ga diak foinva iji aferdiame rokne kuain. \v 22 Areme rad efuon ikreno fun una kekome kua, E bomana vuak on nan abe kekome kuardiame vain revo ar kafar fu vekno kuain. \v 23 Fu ijeg kuardamga e bomana iji fu uri kua, Ni va ar kafokafo samaij ga unam ijia oknum e uruvana kiaga bu ruainki ar nun fu e uruvana zaraik. \v 24 Rega igia faif. E iji na kiava buba iro nun igi sarenva e iji bu duok nun igi buba ikno kiain. \s1 E Jesuon vuak faimo rekfuon fuka ma gigikin \r (Metiu 10:37-38) \p \v 25-26 Areme tavan be e uruvana bu Jesuna vako ijia fu dakaroime kia, E be erar fu asoifuon ga asiefuon ga barafuon ga afijaf ijin uruvana oijmiagavo na fum sibank oijmiemo e iji fuba aresredo fu izeg kua na Jesuon agano kuaik. Regavo madu e be erar fu uviaifijaf ga makifijaf uruvana oijmiame una fui uruvana oijmana migavo na fun sibank oijmiemo e iji fuba aresredo fu e vuak nun faimon rekfuon. \v 27 Regavo madu erar fuba nuifuon vajai fian abe guame rad jajimo e iji fuba e vuak nun faimo reken. \v 28-29 Ijegvo igia faif. A e be ar sakafa vierafekma e iji amur fuka va fine mon iji fu ar sakfuon iji vierafeknum kanafu vake fun aresrekma fu vierafero ar iji fu same barekro fun ijeg vierafek. Regavo fuba ar ijefuon ire uruvana kanafukma iji fuba same barek. Ijefuon e bu usem gakva buka dab varaimene kijdakfuon. \v 30 Bu dab varaimene kuaik, E iji ar iji fu anerene sain gavo fuba same barenmano kuaik. \p \v 31 Unam besum ijeg ga e bomana be fu e sibank ten taosen (10,000) ijeg aferdiame una e bomana be fu efuon ka uruvana tuenti taosen (20,000) ijeg aferdiainma ijek bijaikafa rokon iji fu isuar fine vierafekfuon. Fu fine vierafega fun aresredo fu e fuon ijiena va e bomana be ijek bijaikafa fu ijin vierafekfuon. \v 32 Fu fine vierafega fuba aresrekma fu e vuak abe oijo iji kiaga bur va e bomana be ijin vek gafi fu aibe ijia rokon ijia bieme una vuak oimarme kafaikfuon iji kuardakno kiain. \v 33 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Unam besum ijeg ga e be fu erar e vuak nun faimo rekafa vierafekma ni amarigia fine vierafekfuon. Fu vierafega fun aresrekma fu ire uruvana ga unam ise kafokafo iji nuigafiame una e vuak nun faimon rekfuon. \s1 Jesu kujan ise ijia bijame kuainma ijin \r (Metiu 5:13; Mak 9:50) \p \v 34-35 Regavo madu igia faif. Kujan iji fu ma gavo fu ve da arume safikirakma marien fuon fuba una kujan igeg rek. Ijefuon kujan ijekin iji fu ma bado bu kege korekfuon. Unam besum ijegvo ja na jajivo ijia ja isediaga ja ijia arekva iji ikjon iji ja nuifuon rejo iji fu barek. Ijefuon ja adakiga ni vuak igi amarigia faifno kiain. \c 15 \s1 Jesu maf-sif iji sauinma ijia bijame kuainma ijin \r (Metiu 18:12-14) \p \v 1 Ijegreare tavan be e takes abeoijor ijigam e ise uruvana bu Jesu vuak fu kuaimon iji faikuai ruain. \v 2 Regavo e Ferisis ijiga e vuak akai nijaidiavo iji bu uri ijefuon dab bui kuaime sigunamin. Bu kuai, E iji fu e ise iji oimardiame aferdiaknum buna duok ioinon kuain. \v 3 Bu ijeg kuaivga Jesu fu ijefuon una vuak be bijame kuardiain. \v 4 Fu kia, Ja e be erar fu maf-sif vuan adred (100) samuagdiamo ijia be fu sauikma fu izeg rek? Na vierafega fuka urine maf-sif nainti nain (99) iji fu ijia uniaga fuka kekome va be iji sauinma iji nisaimok. \v 5-6 Fu nisaimoine gakma fuka oimarme dabeme una ar ruak. Areme fu una kaifijaf ga e ar funa karijo iji kume bu besum afuiga fu uri kiak, Na maf sif nun sauinma iji nan una bien. Ijefuon naka oimadienmano ni roga no besum maf-sif igi sauinma iji fuon oimarkno kiak. \v 7 Ijegvo igia faif. E uruvana bun unam ma ijesugin kegoijo ijefuon God fu buon oimarem. Regavo e besum fu ise rene oi dakaroime una Godon roko e uruvana varur gufia karijo iji buka fuon ma bomana oimarevno kuain. \s1 Jesu fu mon sunin be sauinma ijia bijame kuardiainma ijin \p \v 8 Jesu fu ijeg kuardiame madu una vuak be bijame ijeg kuardiain. Fu kia, Bara be fu mon sunin imut roinroin (10) ijin nain revo fu be abe aberekma fu izeg rek? Na vierafega fuka uri ikuosaij fuon abe saname ar kafut amarigia kanaknum nisaik. \v 9 Fu nisaim vake gakma fuka oimarme uri kaifijaf ga e ar ijia funa karijo iji kume bu besum afuik. Bu afuiga fu kia, Na mon nun na abe aberenva iji nan una abenvano nin roga no besum duok ine oimarevno kiak. \v 10 Ijegvo igia faif. Godon anera iji bu e iji erar fu ise fuon areme una oi dakaroime Godon roko iji buka fuifuon bomana oimarevno kiain. \s1 Jesu fu am iji fu asoij fuon areme vainma ijia bijame kuardiainma ijin \p \v 11 Areme Jesu fu vuak fuon vek kuaimvako ijia fu una vuak be ijeg bijame kuardiain. \v 12 Fu kia, E be fu am farif nokarok (2) nafen. Regavo tavaibe am farif diar iji fu isema vierafene uri asoifuon kua, Asoinu a vek fino igia ni iviakma sinuom nun kege vajie vo nijaidiemne kuain. Ijefuon asoifuon fun uri sinuom kege afijaf nokarok (2) iji atame vajiain. \v 13 Fun atame vajiame arekoga naki sibank barko ijia farifuon diar iji fun sinuom fuon uruvana kege una e kafobuon kimene mon abe fun uri ai be vain. Fun va moik be aibe ijia kekome mon fuon dab unam ise kafokafo ijia akozeoin. \v 14 Fu ijegreoine mon fuon baremga ijia ar iji fu oinon ijia fuka vasia kekomga fuka vasia abene oifian abeoin. Ijegrene tavan be fun va e be moik iji abe fino ijefuon ik reoin. \v 15 Fu e ijefuon ik reoino ijia e iji fun kuama fu va maf fuon samuagdiaoin. \v 16 Regavo fuka mukorigia vasiaguainma ijefuon fu oinba maf ijiebuon duok iji roin ikafa vierafen ijefuon maiji fu erar fu duok kafo vajamo bakin. \v 17 Fu ijegre vake tavan be fu una fine mukoi dasu vierafene fui kuai, Na vierafega e iji bu iviakma asoinun ijefuon ikrejo iji buka duok uruvana iknum oij. Regavo naka igia vasia abene guakrej. \v 18 Ijefuon na vierafe na ivia naka uri una asoinun fu fino ijia vak. Na va kekome asoinun kua, Naiji ja Godk nifak jon ijia ka isema ren. \v 19 Ijefuon na ab una farifon igeg kiek. Regavo ni kie naiji na e on ik rejo igekino kiemne kuain. \p \v 20 Fun fui fi ijeg vierafene fun uri una asoifuon fu fino ijia vain. Fu vake asoifuon ijefuon ar iji fun samairen. \v 21 Fun samairenma ijia asoifuon fu gak farifuon fu gamia rokgame fuka uruvana oifiain. Ijefuon fu kukum vake gamia kekome farifuon dab anaime uimin. Fu uimimga farifuon fun uri kua, Asoinu naiji naka on isema ren vo madu Godon isema ren. Ijefuon na ab abe una farifon igeg kiek. Rega nin kie enun ik reno kiemne kuain. \v 22 Rega asoifuon iji fu faim arega uri e iji fuon ik rejo iji kume, Migegare ruafno kumen. Fu kumega bu rokga fu kia, Va ugon ka mukor ijia abe ro farinun igi abesame nin imut rin ga tamag iji kege samdafno kiain. \v 23 Bun ijegrejga fu kia, Nin va maf-kau saruigi ijia be kaname abe roga no fuifuon duok bomana ik. \v 24 Ijefuon maiji farinun igi fun guaigavo ivia fu una vek igaijar. Regavo madu fun sauigavo ivia no una bienvano kiain. Ijegreare bun fuifuon iro bomana ine oimaren. \p \v 25 Bu ijegrene farif amur iji fu juar gafia oine una ar gufia ruakafa roke mani faik bu asoifuon ijefuon ar ijia dua uruknum oimarev. \v 26 Bu ijegreja fu faime isuarigia roke ar samaij ijia manine e iji asoifuon ijefuon ikreno iji be kuama fu vakga fu kua, Ar gafi bu irerag abejno kuain. \v 27 Fu ijeg kuamga fu kua, Uviaion ijar una ruaiga asoion iji fu kuoga no maf-kau kaname fuifuon duok ij. Ijefuon maiji uviaion fuba guaigavo fu una ruainmano kuain. \p \v 28 Fu ijeg kuardamga farif amur iji fuka mukoi zieme fuba ar ijia aru vain. Fuba vakga asoifuon iji fu vierafe fu kekome farifuon soisoiga fu aru vakafa fu ijeg vierafene keko ruain. \v 29 Regavo farifuon amur iji fu una asoifuon ijeg kuardain. Fu kua, Ate na juaivasia uruvana naka igia on dibur ik igeg ik ren revo madu vuak a kuardiemo naba kege tuain rega naiji a irerag ma be abe mienma bakin. Aba ijeg maf-gout be kiema na kaname kaifnun ijiena ine oimaren. \v 30 Regavo farifon iji fu sinuom a vajainma iji fuka kege va kam bara iji bu baru turavo ijiebuon vajat ijia koren. Fu ijegreoine una rokga aka uri maf-kau iji dab fuifuon kana duok besum invano kuain. \v 31 Fu ijeg kuardamga asoifuon iji fu una kua, Farinu aiji a tavan uruvana nosik igia fino ijefuon irerag fok fun onum. \v 32 Regavo ivia noka duok ine oimarek ijefuon maiji uviaion fun guain gavo fu una urin revo madu fun sauin gavo ivia no una fu bienvano kuain. \c 16 \s1 Jesu fu e be mon isema samuagdiamo ijia bijame kuardiainma ijin \p \v 1 Jesu e vuak fuon faivo ijin ijeg kuardiame una madu vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E sinuom uruvana zarainma iji fu e be fu mon fuon samuakfuon iji aben. Regavo e sinuom uruvana zarainma iji fu rad faik efuon ikreno fu mon fuon iji fun kege unam kafokafo ijia koreoina fu fain. \v 2 Ijefuon fu e iji kumena fu rokga fu kua, Eko na vuak on be ijeg fainva iji a irerag iji ren? Ni ik on a izeg renma iji kuardie na faiv. Ijefuon maiji aiji a una nuifuon ikreknum ire nun fok samuagdiakma bano kuain. \v 3 Rega e iji fuon ikreno iji fu uri fui kuai, Iviakma nakafu irerag abek? Na E bomana nun iji fun ik igi na rejo iji fun kiega na arek. Regavo naiji na daro bakin ijefuon na izeg una ik gigikin rekva ba. Regavo madu fuka ire jufdo naba una e kafo monfuo nimdiak. \v 4 Ijefuon iviakma na irerag rekfuon iji nan vierafen. Na kaifnun iviamkor kafo kairenki na ik nun igi arekva na kaifnun iviamkor ijiebuon vaga bur oimarknum kiega na ar buon ijia vakno kuain. \p \v 5 Ijefuon fun e besubesum iji bu e bomana fuon ijefuon ire iji bu kenva iji kumejga bu ruain. Bu rokga fu e iji amur ruainma iji kua, A ire izeg e bomana nun ijefuon kenmano kuain? \v 6 Fu ijeg kuamga fu kua, Na oir butor vuan adred (100) kenvano kuain. Fu ijeg kuamga e bomana iji fu una kua, Ni igia ari fine ire iji a kenma iji ufu una ari fifti (50) ijeg buk igia isoimne kuain. \v 7 Areme fu una e be iji kua, Regavo aiji a e bomana ijefuon ire iji a izeg kenmano kuain. Fu ijeg kuamga fu kua, Na farava beg vuan taosen (1,000) ijeg kenvano kuain. Fu ijeg kuamga fu kua, Ni igia ari fine ire iji a kenma iji ufu una ari eit adred (800) ijeg buk igia isoimne kuain. \p \v 8 Jesu fu ijeg kuardiame kia, E iji fuka ise rene e bomana fuon iji bisuain revo buka fu dab aroin. Ijefuon maiji fu mukor vierafene una kaifijaf iviamkor aferdia roga bu afikin fuon dasumdain. Ijefuon e moik igefuon e iji buk buka ijeg amarigia vierafeoknum una kaifijaf iviamkor roin aferdiaga bu afikin buon dasumdiav. Bu ire ijeg kegoijo ijia buka e iji Godon unam ma iji sanainma ijia kegoijo iji buka bur ka ma asidiav. \v 9 Ijefuon Jesu fu uri vuak kuardiame kia, God abe kaijon igegrene ni mon jon kege e roin ifejdiaf. Ja ijegrenki God fu ja ifejdiame oimarknum aferdiaga ja varur gufia vakfuon. \p \v 10 Ijefuon e be erar fu ire ukaknak iji kege mukor samuagdiakma fu una ire mamkanuk iji kege mukoi samuagdiakfuon. Revo erar ire ukaknak iji isema samuagdiakma fu izeg una ire mamkanuk iji mukor samuagdiakma bakin. \v 11 Ijefuon a mon iji God fu vajamo iji aba kege una e roin ifejdiakma God fu varur gufia kaven ijefuon sinuom kafo una ja vajiakma bakin. \v 12 Ijefuon ja Godon irerag fu vajainma iji jaba kege mukoi reokva fuba unam ma kafo una jon rek. \p \v 13 Ijegvo madu igia faif. E besum fuba e nokarok (2) ijiebuon ik rekfuon. Ijefuon maiji fu e be fu mukoi oijmame fuifuon ikregavo una be iji fuka oisema vierafekfuon. Ijefuon jab God ga mon kege besum mazime buifuon ikreoijo. Rega nika God agoiknum vo igakgavo mon iji jab bomana vierafekno kiain. \s1 Jesu fu una madu e Ferisis vuak kafo kuardiainma ijin \r (Metiu 11:12-13; 5:31-32; Mak 10:11-12) \p \v 14-15 Regavo e Ferisis iji buka mon uruvana oijmiavo ijefuon bu Jesu vuak iji fu kuaimon iji faime buka uri dab varaimen. Ijefuon Jesu fu uri kia, Vuak igi na kuardiainva iji jar e ijiebuon nifak ijia jaka mukoi kegoijo ijeg reoij. Regavo God fu oijon iji fun samakaf gia vierafen. Ijefuon maiji irerag ema bu ke mamkanuk igeg vierafejo iji una Godon nifak ijia buka bakin. \p \v 16 Regavo igia faif. E iji bu usuibe karine ruainva iji bu Mosison akaij ijiga e Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon vuak bu isoinva ijia giame jajiaknum karine roke e Jonon tavan ijia usen. Areme Jon fu tavan ijia Godon vuak ma iji izeg fu koikfuon una e fuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon ijin anerene kuain. Ijefuon iviakma e fok bu vuak iji faime buka una Godon e ijiena besum mazikuai buka giriesav. \v 17 Regavo igia faif. Rad varur gufeko moikigi bu barekfuon revo Godon akaij iji fuba bakrek. Ijefuon ja ise jon fok ja kegoijo ijia jaba arekva God fu ja kege akai fuon ijia giaknum vajai fian miak. \p \v 18 Ijefuon igia faif. E be erar fu bara fuon abe uname vo una bara be abekma iji fuka e befuon bara iji daturam. Regavo e be erar fu bara iji bu abe unainva iji una abekma iji fu madu e befuon bara daturamno kiain. \s1 Jesu fu e sinuom zarainma ijiga Rasaras e matan uruvana abenma ijia bijame kuardiainma ijin \p \v 19-20 Fu ijeg kuardiame vake uri vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, E sinuom zarainma be fu tavan uruvana sinuom ni mukor same ar ma ijia fino. Regavo madu e sinuom bakin be if fuon Rasaras matan uruvana abenma iji bu afeme e sinuom zarainma ijefuon ar vien ijia unaga fu ijia fin. \v 21 Bu afeme ro ijia unaikin fu figa vasiaguakma fu uri va e sinuom zarainma ijefuon ar vien ijia duok ukur iji fu iga korenma iji ikafa bu ijeg ren. Regavo siroij iji buk buka ro matan fuon iji sirafiriknum ijeg rej. \p \v 22 Fu ijegrevake tavan be e sinuom bakin iji fu guamga anera ijieb dabme ajie Godon ar ma iji Eburam fu fino ijia unain. Fu ijia fikoga e sinuom zarainma iji fuk rad guamga bu abe mako ruin. \v 23 Regavo e iji fun guame va ar ise mian naino bu kua Edis kuavo ijia fine vajai fian bomana aben. Fu abeknum una gafeg kaf gufia gak Eburam fu Rasaras afeme fusik aibe ijia fina fu giain. \v 24 Ijefuon fu uri kume, Eburam asoinu abe nun oifian aben. Ni Rasaras kuaga fu ro imut fuon ijia do abesme itit nun igia azirdiega fu gardiem. Ijefuon maiji naka mian igi naino ijia vajai fian bomana abejno kumen. \p \v 25 Rega Eburam fu una roin kume, Farinu ni vierafe on a fi ruainma ijia ire on ma iji fok an ken. Regavo e Rasaras fu ire ise iji ken. Ijefuon ni ijia fine vajai fian abegavo fuiji fu igia oimarknum fik. \v 26 Regavo igia fai. Mako ka dibuor bakin be fu uf ijijar. Ijefuon eraneb bu igia una ijia on vuakfuon iji buka ba aresredo bu izeg vuakva bakin. Regavo madu fu erar izeg iji a fino ijia una igia nuvuon ruakma bano kumen. \v 27-28 Fu ijeg kuardamga e sinuom zarainma iji fu una kume, Asoinu e-e ni Rasaras kuaga fu una va asoinun ijefuon ar ijia uviaifnun imut roin (5) iji samakaf visume kuardia. Va kuardiaikin buba ar igi na fine vajai fian abejo igia rokno kumen. \p \v 29 Regavo Eburam fu una roin kume, Uviaifon iji bu Mosis ga e Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon akaij iji bu isoinva iji bun dame vierafen. Ijefuon ni arega uviaifon bu vuak iji bu isoinva iji dame mukoi vierafekfuon. Ijefuon maiji bun siban e ijieb ijia isoime kuardiainvano kumen. \v 30 Eburam fu ijeg kumega e sinuom zarainma iji fu una roin kume, Eburam asoinu iji na vierafe fuka ba aresren. Ijefuon fuka e guainma ijar una uri buon vake bu ijia game una ise buon nuigafiakno kumen. \v 31 Rega Eburam fu una kume, Regavo bu vuak iji Mosis ga e Godon vuak vierafene kuaivo vuak iji bu buk akaij ijia isoinva iji buka ba dame fain. Ijefuodo bu madu e guainma fu una uri buon vakma buba vuak fuon faime ise buon arekno kumen. \c 17 \s1 Kai kafobuo ise giame arevo ijin \r (Metiu 18:6-7, 21-22; Mak 9:42) \p \v 1-2 Jesu fu ijeg kuardiame una e vuak fuon faivo iji kia, Tavan uruvana ire iji bu e biesiako bu iserejo iji buka nuvuon rekfuon. Regavo e iji erar fu e roin ifejdiako bu ise rejo e iji fuka amarigia jukfuon. Regavo madu erar fu e roin bu iviakma God ma vierafejo iji biesia bu ise rekva Godri e iji abe ka amarigia arafirik. Ijefuon fu iji fu isekma nika uri mun ma bomana ijia abe uro fuon ijia kira saof ijia arikma iji fuka marek. \v 3 Ijefuon nika koikjo mukoi samuanamif. Regavo uviaion be fu ise reoinon a gakma ni kua, Irerag a reoinon iji fu iseno aremne kuamne. Regavo a ijeg kuaga fu ise fuon una a kuardakma ni faime oion ijia are. \v 4 Regavo fu madu una tavan besum ijia on ise uruvana rejknum ro kuak, Kainu naka on ise renvano gieme aremne kuakma ni giame aremne kiain. \s1 Ma vierafejo ijin \p \v 5 Ijegreare Jesuon e afasor ijieb madu uri fu kua, E Bomana nuvuon no ma vierafejo ijin kege mamkanu reduoga no darokma God ma vierafejno kuain. \v 6 Bu ijeg kuardavga fu uri kia, Jon ja ma vierafejo iji bu ukaknak in sira sunin ijekin iji ja aresredo ja uri in guri kuak, Ni gireg gamia jafene saof ijia arimne kuakva fu igiakno kiain. \s1 E Godon ikrekfuon ijin \p \v 7 Areme Jesu fu una vuak be ijeg bijame kuardiain. Fu kia, Ja e be fu oifuon ikreno fu juar ijia ikrek vain vo baga fu maf samuagdiafoine una ruakma a irerag abek? Abe uri kuak, Eko migegare ro igia arifine duok on na kanafuidainva igi ine kuak? \v 8 Na vierafe jaba ijeg kuardakfuon revo jaka una madu kuak, Migegare va duok nun na ikfuon iji kanafu. A ijegreare nin samuake na duok ga do ine barga nin son rad ro fine duok ga do on ine kuak. \v 9 Fu ijegrene uri vuak fok a kuardamo ijia reokma a vierafe abe ijefuon una fuon oimarek? Iji fu bakin ijefuon maiji fun ik fuon fu reno fu iji ren. \v 10 Ijefuon jak jaka unam besum ijeg rekfuon. Ja ikjon ja rekfuon God fu vajiainma ja iji reokva iji nin kuai, Noiji nom e Godon ik reoijo ijin ijefuon non ik nuvuon reoijno kuaikfuon. \s1 Jesu e vajai kasikin iji amariainma ijin \p \v 11-13 Areme tavan be Jesu fun ar Sameria irif Gareri samaij ijia mai be ijia kekokafa vako ijia fu e imut roinroin (10) e vajai kasi bu kua refrosi kuavo iji abenva iji biediain. E iji buba usem Jesu niriain revo bum aibe gafia ireme uruvana igia kume, Jesu E Bomana abe nuvuon oifian abene ifejduokno kumen. \p \v 14 Bu ijeg kumejga Jesu fu giame uri kia, Ni va e isuf baroijo iji giame vajai jon iji bu nijaidiavno kiain. Jesu fu ijeg kuardiamga bun una vakuai unam ijia vako ijia vajai kasi iji bu abenva iji fun bakiten. \v 15 Rega e besum fu uri gak vajai fuon fun una marenma fu gain. Ijefuon fuka uruvana igia kumejknum Godon if abe ajievknum oimarme una ruain. \v 16 Fu una roke Jesu fino ijia ato same fuon oimaren. Regavo e iji fu e ai Sameriako ijar ijeg ren. \v 17 Areme Jesu fu uri e iji kua, E iji na e imut roinroin (10) ijeg kasi abenva na ifejdiava bu madiain revo e nain (9) iji bu izer? \v 18 Regavo irerafuon e ai beko igi fu fuonkua God oimardakafa ruainmano kuain. \v 19 Rega Jesu fu uri e iji ruainma iji kua, On a ma vierafenma ijar a keunainmano ni uri vakne kuain. \s1 Tavan iji God fu koikfuon una efuon igi samuagdiakfuon ijin \r (Metiu 24:23-28, 37-41) \p \v 20 Areme tavan be E Ferisis roin bu uri Jesu duna be kua, A vierafe tavan iji God fu una efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fu ivez rekno kuain? Bu ijeg kuardavga Jesu fu kia, Unam iji fu reno e bu izeg ni buon ijia gakva bakin. \v 21 Ijefuon e be fuba kuaik, God fu iga ga garano kuaik. Ijefuon maiji God fu e besubesum oijon ijia samuagdiamno kiain. \p \v 22-23 Ijegreare fu madu uri e vuak fuon faivo iji kia, Vake tavan abekma jaka karine Ema ijiebuon Farif ijefuon tavan iji fu una ruakfuon jaka iji gakuai karine ijefun rek. Regavo tavan iji e fok jaba gak. Regavo tavan iji fu una roko iji fu Godon sanainma ijekma una ruak. Regavo tavan ijia e buka usem biesiame kiak, Fu gafia vo fu igijano kiaga jab useme na nisaidie vuak. \v 24 Ijefuon maiji tavan iji na una roko iji fu varur gari fu karaga e fok bu gavo ijeg Ema ijiebuon Farif igi na una roko iji fun unam besum ijeg ruak. \v 25 Regavo amur naka uruvana igia vajai fian abek ga madu e igi iviakma karijo iji buka na uzak. \p \v 26 Bu e Noan tavan ijia e uruvana izeg bu kenva ijeg Ema ijiebuon Farif igi na una roko tavan ijia e uruvana bu unam besum ijeg rekfuon. \v 27 Noan tavan ijia e uruvana bu karine duok iknum do iknum barubara bui sanamiknum buka ijeg rein. Bu ijegrene roke tavan iji Noa fu sisim ijia ajiekoga do iji fuim ijia firame keko e fok numume vain. \v 28 Ijegvo madu tavan iji e Rot fu finma ijia e fok bu madu duok iknum do iknum ire kafokafo kimejknum ijeg ren. Bu ijegreknum uri ire kafo kege una e kafona ivajuinamiknum ire uij iviamkor abedeknum ar saknum ijeg ren. \v 29 Bu ijegre roke tavan iji Rot fu ar Sodom areme vakoga mian iji fum varur gufia arime e fok ka naibaren. \v 30 Ijegvo tavan iji Ema ijiebuon Farif igi na una roko iji fun unam besum ijeg rekfuon. \p \v 31 Regavo igia faif. Tavan iji E Bomana na una roko ijia e be fu ar fuon azan ijia ajie fino iji fuba una arime ar guf ijia sinuom fuon fok karekfuon. Regavo madu be fu juar fuon ijia oinon iji fu tavan ijia fuba una ire kafo ar fuon ijia naoivo iji karekfuon. \v 32 Ijegvo ni unam izeg e Roton bara iji fu ar fuon mian naiga fu uri sinuom fuon iji vierafega mian fu jakinma iji vierafef. \v 33 Ijefuon erar fu moikigia tavan bog fuon vierafenma iji oijmame keokma rad fu una izeg unam ma karivako iji abekma bakin. Regavo erar fu moikigia tavan bog una e roin vierafeknum oijmiame ifejdiafoinma iji fu rad unam ma karivako iji abek. \p \v 34 Regavo naka ma kuardiavo igia faif. Tavan iji na una roko ijia e nokarok (2) bu ar besum naoinva ijia anera bu ari e besum (1) afegavo be bu ijia arek. \v 35 Regavo madu bara nokarok (2) bu duok nifiejo ijia anera bu arime bara besum (1) afega be bu ijia arek. \v 36 Regavo madu e nokarok (2) bu juar ijia oijo ijia anera bu arime e besum (1) afega be bu ijia areme vakno kiain. \p \v 37 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu uri kua, E Bomana ire iji fu izia rekno kuain? Bu ijeg kuardain gavo Jesu fuba una vef roin kuardiain revo fum uri vuak ijeg bijame kia, Ar izerkin ire kafo aoinva bu naoivo iji um buruof iji fanuf kuniai bua ioijo ijieb udi ijia faime va ijia reoga ja giakno kiain. \c 18 \s1 Jesu fu bara amun ijiga e kot faimo ijiebuon bijame kuainma ijin \p \v 1 Areme Jesu fu vuak be bijame e vuak fuon faivo iji kuardiain. Fu ijeg kuardiaga bu vierafekin buka tavan uruvana sirimamekgavo buba uzakfuon. \v 2 Fu kia, Mai be ijia e bomana e kot faimo be fu ijia fino. Revo e iji God fuba bomana juvknum vo ema iji fu jume agordiamo bakin. \v 3 Regavo bara amun be mai besum ijia fino iji fuka tavan uruvana ro fu fino ijia kekome kua, Abe e iji bu na dab arafirievo iji ifejdieme oifian nun dasumdiekno kuam unaim. \v 4-5 Regavo e bomana kot faimo iji fuka ba ifejdakafa vierafen. Revo fu uri fui kuai, Na God na juvknum ema iji akariavo bakin. Revo bara amun iji fu na kiekieko naka isediem. Ijefuon ivia na fu ifejdame unam fuon amarek. Regavo bakma fu ijegreke na fuka isediekno kuain. \p \v 6-7 Areme E Bomana Jesu fu uri kia, Ja vuak irerag e bomana akai samuamo fu renma na kuaivo iji jan fain. Regavo ja vierafe God fube efuon iji bu nakikmazak fuon sirimamejo iji ijeg ifejdiak? Revo madu ja vierafe fube saroime ifejdiak? \v 8 Naka ma kuardiav fuba saroik gavo fuka migegare ifejdiak. Regavo tavan iji Ema ijiebuon Farif igi na una roko iji ja vierafe e fok bu kafu vek na ma vierafeke na giak? Ijefuon nika unam izeg bara amun fu kenma ijeg mimatame God sirimamene kuara unar kekin fu ifejdiaga e ani jon buba unam jon kam arafiriakfuon. \s1 Jesu fu e Ferisi ijiga e takes abeoijor ijiebuon bijame kuardienma ijin \p \v 9 Areme Jesu fu madu uri vuak be ijeg bijame e iji kuardiain. Fu giak e roin buka koikbuon aroinamiknum vierafero buka mukor rej ga e roin buka isema reojoro buka una e roin ni iken giamoijo ijefuon fu vuak ijeg bijame kuardiain. \v 10 Fu kia, Tavan be e nokarok (2) bu Godon ar ijia sirimamekuai vain. E be fu e Ferisi ga be fu e takes abeoinon ijin. \v 11 E Ferisi iji fu va fuibe manine Godon sirimamen. Fu sirimane kua, God na on oimarev ijefuon maiji nam e roin bu bara turaknum sinuom rareknum ire ise kafokafo reoijo ijekin bakin. \v 12 Na vuik besum (1) guf ijia naka naki nokarok (2) na oifuon duok karoknum vo naka mon nun na abejo iji roin na abe oifuon abedevo. Naka on oimarev. Na e gari takes abeoinon ijekin bano kuain. \p \v 13 Fu ijeg sirimamen vo e takes abeoinon iji fu aibe ijia manin. Fuba ro asarajieme varur gufia gavknum sirimamen revo fum oi fuon ijia kanaknum kuai, O God naka isema reoijo ijefuon ni nun oifian abene kuain. \v 14 Jesu fu vuak ijeg bijame kuardiame kia, Na ma kuardiav e nokarok (2) iji bu sirimamenva ijia e iji takes abeoinon ijar fu Godon nifak ijia fu mukoi ken revo e be iji fu bakin. Ijefuon maiji erar fu koikfuon abe e bomana rekma rad fu e ukakbe rek. Revo e iji erar fu iviakma kabuaikabuaiki reoinon iji rad God fu e iji abe e bomana rekno kiain. \s1 Jesu fu am ukaknak iji daro miainma ijin \r (Metiu 19:13-15; Mak 10:13-16) \p \v 15 Jesu fu vuak iji kuardiame barko bara roin bu am ukaknak iji aferdia fuon roga fu imut nigen namdiakro bu iji aferdia ruain. Regavo e vuak fuon faivo buka uri kuriaireme bijuin. \v 16 Bu ijeg bijuivga Jesu fu uri kia, Am ukaknak iji jab bijukuriakgavo ni arega bu ruaf. Ijefuon maiji God fu e iji eraneb bu am ukaknak igi bu asoijbuon ma vierafejo ijeg bu na ma vierafejo fu e ijekin iji samuagdiakafa vierafen. \v 17 Regavo igia faif. Eraneb buba am ukaknak iji bu asoijbuon ma vierafejo igegreare na ma vierafekva e iji bu Godon e rekva bano kiain. \s1 E nivek sinuom zarainva ijin \r (Metiu 19:16-30; Mak 10:17-31) \p \v 18 Areme tavan be e Jiusbuon e bomana fu uri Jesu kua, E nijaidiamon mukor gure. Na irerag rekva na ma karivako iji abekno kuain? \v 19 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, A irerafuon na kie a e mano kiem? Fu e be erar e ma bakin revo e ma iji fun e besum God fuonkua. \v 20 Regavo a Godon akai fu nainma iji an vierafen. Ijefuon ab e kafobuon bara turaknum ab e kaniaknum vo ab niesaknum vo ab vuak kufuimene kuaimok. Regavo madu nika asie asoion iji amarigia igiamne kuain. \v 21 Jesu fu vuak ijeg kuardamga e iji fu una kua, Na vek am ukak ijia na akai fok naka igia ruainvano kuain. \p \v 22 Fu ijeg kuardamga Jesu fu faime una kua, Iji fun maren revo na vierafega a una ire besum ijin rekfuon. Na vierafe aka una va ire on fok kege kime mon abe e sinuom bakin iji vajiame nin una na jajie. \v 23 Jesu fu vuak ijeg kuardamga e iji fu vuak iji faima fuka oifiain. Ijefuon maiji fu vierafega fuka sinuom uruvana zarain. \v 24 Ijegreare Jesu fu gak e iji fuka oifiain magame fu uri kua, E iji bu sinuom uruvana zarainva iji bu una e iji God fu oibuon iji samuagdiafo ijiena mazikva fuka ma gigikin. \v 25 Regavo igia faif. Fanuf kamer iji fuka ma bomana ga siem tit iji fuka ukakbe ijefuon fu ijia aru vakma fuka ma gigikin. Ijefuon unam besum ijegvo e sinuom zarainma fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazikfuon iji fuka ma gigikino kiain. \p \v 26 Areme e vuak iji fainva ijieb uri bui kuai, Fu erar aresredo fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena besum mazikno kuain. \v 27 Bu ijeg kuaivga Jesu fu una kia, E be fu erar fum fuon izeg fu mukoi vierafeno ga unam fuon fu kegoino ijia fu aresrenma bakin. Regavo fun Godri fuonkua fu aresredo fu ire fok rekfuon. Fur fuonkua era fu vierafenma iji kuaga fu e iji God fu oibuon iji samuagdiamo ijiena buna besum mazikno kiain. \v 28 Rega Fita fu uri Jesu kua, E Bomana no ar nuvuon iji noka ijia areme uri a jame ruainvano kuain. \v 29-30 Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kua, Vuak iji an ma kuardiem. Regavo igia faif. Eraneb bu uri ar buon ga ag barabuon ga uviaifijaf ga eofijaf fok ka nuigafiame uri nuifuon ikrekva bu vek moikigia karijo ijia God fuka unam ma kafo buon rek. Regavo madu bu aoikva tavan rad bu unam ma karivako iji abekno kiain. \s1 Jesu fu madu una fu guakfuon iji kuardiainma ijin \r (Metiu 20:17-19; Mak 10:32-34) \p \v 31 Areme Jesu fun e tuer (12) vuak fuon faivo iji aferdia besum uniame kia. Igia faif. No Jerusarem ijia vak. No ijia vainki vuak irerag fok e Godon vuak vierafene kuaivo bu Ema ijiebuon Farif igi nuifuon buk akaij ijia isoinva iji fuka aresrek. \v 32-33 Bu na abe una e Jius bakin iji miaga bu vuak ise nuisina kuaiknum dab varaimeknum juvit foimadiek. Regavo madu bu na dab fijieme dab kuros kaniek. Regavo naki nokbek (3) barekma na ijia una urikno kiain. \v 34 Jesu fu vuak ijeg kuardiain gavo e vuak fuon faivo iji buba amarigia fain. Ijefuon maiji fu Kaven Akai ijar vuak ijefuon maiji fuba abe oibuon ijia samafrediain ijefuon buba mukoi faime vierafen. \s1 Jesu e ni zuriaigin iji kuama fu una ni narainma ijin \r (Metiu 20:29-34; Mak 10:46-52) \p \v 35-36 Areme Jesu fun ar Jeriko samaij ijia roko ijia e ni zuriaigin be fu unam irif ijia fine duokfuon nimdiam. Fu fine ijegreno ijia fu faik buka e uruvana fu fino ijia irovajaknum asiva fu faime uri e iji kia, Iji bu irerag abejno kiain. \v 37-38 Fu ijeg kiamga bu kua, Fu Jesu e Nasaretko ijar ruvakno kuain. Bu ijeg kuavga fu uri kume, Jesu e Devidon uifarif gafe ni afikin igi na abejo iji gieme nun oifian abene ifejdiemne kumen. \v 39 Fu ijeg kumega e iji amur roko ijieb uri kuriaireme kua, E gume isuar fine kuain. Regavo fuka una madu uruvana igia kume, E Devidon uifarif gafe ni afikin igi na abejo iji gieme nun oifian abene ifejdiemne kumen. \p \v 40-41 Fu ijeg kumega Jesu fu faime ijia manine kiama bu e ni zuriaigin iji afeme fuon vain. Bu afeme Jesu manino samaij ijia vakga fu kua, Na irerag iji redakro a iji vierafenmano kuain. Fu ijeg kuamga e ni zuriaigin iji fu una roin kua, E Bomana na vierafega naka una ni narakafie vierafenvano kuain. \v 42-43 Fu ijeg kuamga Jesu fu uri e ni zuriaigin iji kua, On a ma vierafenma ijar a amardainmano ni ninaramne kuain. Rega tavan ijia e iji fu una ninara nisaime uri Godon oimarknum Jesu ja vain. Fu ja vakga e fok bu iji game buk uri Godon oimaren. \c 19 \s1 Jesu ga Zekias \p \v 1-2 Jesu fu ijegrene fun Jeriko mai bomana iji asidiame vakafa vain. Regavo e takes abejo ijiebuon e bomana be ijia fino if fuon iji Zekias. Regavo e iji fu e ikin ga fuka e sinuom uruvana zarain. \v 3-4 Regavo Zekias fu Jesu e izekin fu iji gakafak vierafen revo fuka e ivuankbe ijefuon fu izeg e fok ijiebuon nifak ijia Jesu gakma bakin. Ijefuon fu asidiame kukum roke in durim ijekin be unam irif ijia manino ijia ajien. Fu ijia ajie fine Jesu vuako iji gam. \v 5-6 Fu fine gakoga Jesu fu roke in anej ijia kekome asarajie Zekias game kua, Zekias migegare ari rokne ijefuon maiji ivia na ar on ijia fikno kuain. Fu ijeg kuamga Zekias fuka oimaimga fu migegare ari kekome Jesuon bomana oimaren. \v 7 Fu ijegrega e fok bu game buka zien. Ijefuon bu isuar kuai e guri fuka e ise reno gavo e ikin guri fuka ar fuon ijia vakreno kuain. \p \v 8 Regavo Zekias fu uri manine E Bomana Jesu kua, E Bomana igia fai na vierafega naka ire nun fateroin kege una e sinuom bakin iji ik vajiaken. Regavo gaga na e roin biesiame ire buon roin kegogakva iji na vierafega naka una ire kafo kege una ire buon iji na kenva ijekma vajiakno kuain. \v 9-10 Fu ijeg kuardamga Jesu fu una roin kia, Ivia e ar igia karijo ijiebuon ise iji God fun giame aren. Ijefuon ja jonkua Eburamon uifarif bakin gavo Zekias fuk fu Eburamon uifarif be. Ijefuon maiji fu na ma vierafen. Regavo Ema ijiebuon Farif igi na ruainva iji na e ijekin bu ise rene God uzame vainva na ijin nisaidiame aferdiaknum karauniakro ruainvano kiain. \s1 Jesu fu mon iji bu izeg kege ik kafokafo reoinva ijia bijame kuardiainma ijin \r (Metiu 25:14-30) \p \v 11 Areme e uruvana bu vek karine Jesu vuak iji fu kuardiamo iji faikoga fu madu vuak be bijame kuardiain. Ijefuon maiji fun Jerusarem samaij ijia vako ijia fu vuak ijin kuaimga e bu vierafero tavan iji God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fun iviakma igia rekrenoro bu ijeg vierafen. \v 12 Ijefuon Jesu fu uri kia, E ikin be fu moik be ijia e bomana rekafa ijefuon daro abek vaido fu una ruakfuon. \v 13 E bomana iji fu vakafa vierafene uri efuon ikrejo imut roinroin (10) iji kege uri mon fu nainma iji kege ata vajiain. Fu vajiame kia, Na vako ni mon ijin kege ik jon kafokafo rene una mon kafo amarega na una ro karevno kiain. \v 14 Fu ijeg kuardiame fun vek unam vako efuon iji buka fu uzame ziegafain. Ijefuon bu e vuak abe oijo iji kiava bu rad jame va e ikin iji kua, Eon gami bu kume no e iji fu e bomana nuvuon rekreno iji noka iseduomno kuain. \p \v 15 Regavo e ikin iji fu vuak buon iji fum faim arega fun va izeg fu e bomana rekfuon daro iji abe una ruain. Fun una ro kekome e iji mon fu atame vajiama bu kege ikrene una kafo azan kenva ijin giakafa kumena bu besum ufuin. \v 16 Ijegreare e be fun kekome kua, E bomana na mon iji a mienma iji na abe ik rene una mon kafo imut roinroin (10) ijeg kege ijekma nainvano kuain. \v 17 Fu ijeg kuardamga e bomana iji fu uri kua, A ire ukaknak iji kege amarigia samuagdiado na kuaga a mai mamkanuk imut roinroin (10) iji samuagdiakno kuain. \v 18 Fu ijeg kuardame una efuon ikreno be kumena fu vain. Fu kekome kua, E bomana na mon a mienma iji na abe ikreoine una mon kafo imut roin (5) ijeg kege una ijekma nadaivano kuain. \v 19 Ijefuon e bomana iji fu una kua, A ijegrenma ijefuon a mai imut roin (5) iji samuagdiakno kuain. \p \v 20 Areme fu una efuon ikreno be iji kumena fu vain. Fu kekome kua, E bomana mon on a mienma iji igaijar. Naka a juinva ijefuon na abe amarigia ugon ijia anume abeden. \v 21 Ijefuon maiji na vierafega aiji aka e darokin fu erar a biesuakma bakin. Ijefuon na mon igi kege iremirekva tavan iji a una roko ijia na izegrekva bakin. Regavo madu a ire kafo a imut on ijia oinma ga nainma bakin iji am ijia kareknum masimoino ijefuon na iji ijegrevano kuain. \v 22 Fu ijeg kuardamga e bomana fuon iji fu una kua, A ijeg kuaimon ijefuon na vierafega aka ba nuifuon ik amarigia ren ijefuon na a dab arafirak. Regavo igia fai. Naiji naka e darokido na irerag nar nainva ga oinva bakin iji na masiknum karvo. \v 23 Ijefuon a irerag abega a mon nun iji aba abe ar bu mon navo ijia abedekoga bu abe ikrene una mon kafo amardienvano kuain. \p \v 24 Fu ijeg kuardame fu una efuon ikrejo ijia irenva iji kia, Mon guri abe una e gari mon kege amarigia ikreno iji mafno kiain. \v 25 Fu ijeg kiamga bu una kua, E bomana e iji an amur mon bomana be fu mainmano kuain. \v 26 Bu ijeg kuardavga e bomana iji fu una roin kia, Na igi kuardiavo ni faif. E iji eraneb bu ire uruvana kenva iji bu una madu ma uruvana kek. Regavo erar fu ire kafo ba nainma iji irerag sibank fu nainma iji bu una kamazak. \v 27 Regavo e ani nun bu na e bomana rekfuon iji bu uzainva iji ni aferdiame ro na manijo nifak guria usem kania bu aoivno kiain. \s1 Jesu fu Jerusarem aru vainma ijin \r (Metiu 21:1-11; Mak 11:1-11; Jon 12:12-19) \p \v 28 Jesu fu vuak ijeg bijame kuardiame baremga fun amur Jerusarem vakga e uruvana bu rad jame vain. \v 29-30 Fun roke ar Betifas ko Beteni samaij uruor Orivsno kuavo ijia kekoin. Fu ijia kekome uri e vuak fuon faivo nokarok (2) iji vuak igin kuardiain. Fu kia, Va ar gafia useme vien ijia aruvaf. Ja vien ijia aru vaga bu maf-donki uka be buba abe oijo iji ijia kiraiga iji irame abe una igia ruaf. \v 31 Regavo ja iraga ebe fu giame kiaga ni kua, E Bomana ijar kuoga no iravno kuaf. \p \v 32 Areme e iji bun vake gafia usem vuak fok Jesu fu kuardiainma iji bun useme ijeg ren. \v 33 Bun usem maf-donki uka iji iravga e koikin iji fun uri kia, E garie ja irerafuon maf-donki uka iji iravno kiain? \v 34-35 Fu ijeg kiama bu una kua, No E Bomana ijar kuoga no iji iravno kuame bun abe una roke Jesu fino ijia usen. Areme bun ugon buon bu azan savo iji azome maf-donki azan ijia rieme Jesu imuikeja fu ijia ajie fin. \v 36 Areme fun abe unam ijia vako e roin bu ugon buon bu azan savo iji azome unam ijia riedako fu azan ijia vain. \p \v 37 Fun vake ar Jerusarem samaij uruor Orivs unam dorok ijia kekoin. Fu ijia kekomga e uruvana vuak fuon faivo iji bu fu ja roko iji bun ijia anerene ire sumakin fu rena bu gainva ijefuon uruvana igia Godon oimaren. \q1 \v 38 Bu oimarknum kume, No vierafe Godri Kin igi fu E Bomana ijefuon if ijia rokon igi daro mak. Regavo no vierafega ire fok varur gufia naoivo bu afuime ijia naoim vak. \m Regavo madu noka Godon if iji dab aroikno kumen. \v 39 Areme e uruvana irenva guf ijia e Ferisis roin bu uri Jesu kua, E nijaidiamon ni e vuak on faivo iji kia bu isuar irevno kuain. \v 40 Bu ijeg kuavga Jesu fu una roin kia, Naka ma kuardiav na kuriaire bu arekva mun guri naoivo iji buka uri na arordiekno kiain. \s1 Jesu fu mai Jerusaremon nirainma ijin \p \v 41 Fu ijeg kuardiame fun ajie roke mai bomana Jerusarem samaij ijia keko mai iji gama fuka oifiaima fu una efuon ijiebuon nirain. \v 42 Fu niraiknum kume, O e Jerusaremko igie irerafuon ni jon fuka vek nakinman ijefuon na jaka ba gieme vierafen. Regavo ja na gieme vierafenvabatie iviakma ja na amarigia agordiek. \v 43 Regavo ijeg jaka bakin ijefuon vake tavan be abekma ijia e ani jon bu unam jon iken roinroin ja usem vakfuon iji buka ufutkuria ameoine bijukuriak. \v 44 Areme bu uri ar jon ga e fok mai guf ijia karinva ijin arafiriak. Regavo mun iji bu kege ar jon sainva iji buka uduimarik. Ijefuon maiji ja Godon tavan iji fu ja karauniakafa ruainma iji jaba game ma vierafenvano kumen. \s1 Jesu fu Godon ar bomana iji bu sirimamejo ijia aru vainma ijin \r (Metiu 21:12-17; Mak 11:15-19; Jon 2:13-22) \p \v 45 Jesu fun ijeg niraiknum kuardiame fun Godon ar bu sirimamejo ijia arume e iji bu karine ire kafokafo kimejo iji kuriaireme kiama bu usen. \v 46 Fu ijeg kiama bu usekoga fu uri kia, Usuibe buk akaij iji bu isoinva ijia God fu kuai, \q1 Ar nun iji bu ijia sirimamejno kuain. Regavo jar ijia aru karine dab e niesavobuo ar igeg amarevo kuain. \m \v 47 Fu ijeg kuriairega bu usem vako fu tavan uruvana Godon ar ijia vuak nijaidiam. Regavo e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijiga e vuak akai nijaidiavo ijiga e aiko ijiebuon e mamkanuk iji bu ka Jesu kanakuai vierafen. \v 48 Regavo bu unam iji bu izeg Jesu kanakfuon iji bu nisaimga fuka iseren. Ijefuon maiji e uruvana buka vek ijia karine vuak fu kuaimon ijefuon ma ijin abekuai amarigia faiv. Bu vuak besum be buka ba asikuai vierafen. \c 20 \s1 Jesu fu daro fuon fu izia abenmano kuainva ijin \r (Metiu 21:23-27; Mak 11:27-33) \p \v 1-2 Areme tavan be Jesu fu Godon ar ijia arume vuak nijaidiaknum vuak fuon ma iji kuardiain. Fu ijeg kuardiamo ijia e mamkanuk Godon isuf baroijo ijigam e mamkanuk vuak akai nijaidiavo ijigam e mamkanuk roin bu besum afuime usem Jesu kua. A daro iji a izia aben ga erar abe mainma a iji abe ire igi reoinon ni kuarduo no faivno kuain. \v 3-4 Bu duna ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Iji jan ma kuardien revo ni areke na duna be kuardiakrejo ni faif. Ja vierafega e Jon daro iji fu abe e do ruardiamo iji fu emab main ki fu Godri mainmano kiain? \p \v 5 Fu ijeg kuardiamga bu uri vuak ijefuon dab bui sigume kuai, Vuak iji note una izeg kuardak? No kuaik Jon daro iji fu Godri mainmano kuakva fu una kuok revo ja irerafuon jaba Jon ma vierafenvano kuok? \v 6 Regavo madu no kuak daro iji fu emab mainvano kuakva no vierafega e uruvana igia irenva buka mun tuame kanuokno kuain. Ijefuon maiji e fok bu vierafega Jon fun ma e Godon vuak vierafene kuaimon ijin. \v 7-8 Ijefuon bu vierafega fuka iserga bu uri kua, No Jon daro iji fu izia abenma iji noba vierafenvano kuain. Bu ijeg kuardavga Jesu fu kia, Ijekido nak na daro igi na izia abe ire igi kegoijo iji naba kuardiakno kiain. \s1 Jesu fu e iji bu juar samuainva ijia bijame kuardiainma ijin \r (Metiu 21:33-46; Mak 12:1-12) \p \v 9 Areme Jesu fu una madu suar be bijame e iji kuardiain. Fu kia, E be fu juar be mene e kafo kena bu juar iji samuako fun ar aibe vain. \v 10 Fu va ijia fine faik in fu oinma iji bun sunin kira baiva fu faime fun una efuon ikreno be kuama fu i sunin iji kafo tura vajakafa ruain. Fu roke gufia kekomga e iji juar samuame karinva ijieb uri e iji kunaime kanavga fu ire kafo ba ken revo fum imut kiriasame una vain. \v 11 Bu ijegrejga fu una efuon ikreno be kuama fu una rokga bu madu kanaknum dab unam kafokafo fu juf abekfuon ijia rejga fu ire kafo ba ken revo fum una imut kiriasame vain. \v 12 Areme e bomana iji fu una efuon ikreno be kuama fu rokga bu una madu e iji kaname dab gama akozen. \p \v 13 Areme e iji juar menma iji fun uri fui kuai, Nakafu izeg rek? Na vierafe iviakma naka farinun iji kua fu vakma bu ir fuon abene fu agordakno kuaime fun farifuon iji kuama fu ruain. \v 14 Regavo e iji in fu oinma iji samuagdiame karinva iji bun uri fu game bui kuai, E gafi no vierafega fu e juar igi mene vainma ijefuon farif ijin. Ijefuon rono kaname uri asoifuon ijefuon ire fok nuvuon karevno kuain. \v 15 Ijefuon bun uri farifuon iji kunaime dab vuain oinva fak gufa akozme fu kanava fu guainmano kiain. \p Ijegreare Jesu fu uri kia, E iji bu ijeg ren revo ja vierafega e in iji oinma fu una ruakma fu e iji in samuagdiavo iji fu izeg rek? \v 16 Fu ruakma fu e in iji isema samuagdiavo iji fuka kaniaga bu aoike fu in fu oinma iji kege una e roin vajiakno kiain. Fu ijeg kuardiamga e iji bu vuak iji faime bui kuai, E iji no vierafe buba ijegrekno kuain. \v 17 Bu ijeg kuaivga Jesu fu una bu giame kia, Regavo ja vierafega Godon vuak iji bu usuibe buk akaij ijia isoinva iji bu irerafuon ijeg isoime kuai, \q1 E iji ar savo iji bu kudie ma iji girme manikfuon iji bu garo fu kudie isero bu abe akozen. Regavo rad bu ga kudie iji fuka ma mukor ga fuka mano kuain. \m \v 18 Ijefuon erar fu kudie iji uzainma iji fu rad arikanaga fu kudie ijefuon azan ijia arikma fuka buaseme iserek. Regavo madu kudie iji fu ari e be kanakma fuka buaseme kuotuvat igeg rekno kiain. \s1 E mamkanuk Godon ar samuavo ijieb Jesu biesuainva ijin \r (Metiu 22:15-22; Mak 12:13-17) \p \v 19 Ijefuon e vuak akai nijaidiavo iji abevo e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji bu vierafe buka migegare Jesu kunaim tokuai vierafen. Ijefuon maiji bu vierafega vuak iji fu bijame kuainma iji fu buisina kuain. Regavo bu una e ijia ruainva iji juin. \v 20 Ijefuon bu ebuon kafo subidiame sivisa bu isuarigia Jesu nikajame oknum biesuame duna kafokafo kuaknum ijeg ren. Bu ijegreoknum ga are fu vuak iji bu kuardavo ijia una vuak ise kafo kuaiga bu kunaim tokuai ijeg ren. Bu tom abe una e Romko buon e bomana daro iji samuamo iji maga fu efuon bijaivo iji kiaga bu kanakuai bu ijeg ren. \v 21 Ijefuon e iji bu sivisainva iji bun va Jesu fino ijia usem kuai, E Nijaidiamo no vierafega vuak on a kuaimoijknum nijaidiamon iji aka ma reoin. A ijegrejknum e kafo a jumo bakin ga aka Godon vuak ma iji fu e igiebuon vierafenma a ijin kuardiam. \v 22 Ijefuon a vierafega akai nuvuon ijia fube mardo no e Romkobuon e bomana ijefuon takes rek. Ni ar kuarduoga no faivno kuain. \p \v 23-24 Regavo Jesu fun giaga bu fu biesuavga fu kia, Mon sunin ja takes rekfuon iji abe nijaidie na gavno kiain. Fu ijeg kiamga bu abe nijaivga fu kia, Ja vierafega uikinik ga if igi bu isoinva iji fu erafono kiain. Fu ijeg kiamga bu una roin kua, Fu Sisa e Romkobuon e bomana ijefuon uikinik ga if fuon ijino kuain. \v 25 Bu ijeg kuavga fu kia, Ire iji ja giaga bu Sisan ga iji ni kege una Sisa vajaf. Regavo irerag iji bu Godon ga ni kege una God vajafno kiain. \v 26 Fu vuak ijeg kuardiamga bu e uruvana ijiebuon nifak ijia una vuak kafokafo ijia biesuakrejga buka jufdiama bu ijia aren. Ijefuon maiji bu vuak iji fu una kuardiainma iji faivga fuka oiserdiama bum ijia isuar karine vuak fuon ijesugin fadain. \s1 Bu e iji bu aoime una urijo ijefuon duna Jesu kuainva ijin \r (Metiu 22:23-33; Mak 12:18-27) \p \v 27-28 Areme e Sejusis bu Jesu gakuai ruain. (Revo e ijieb kuai e iji aoivo iji bu una urijo bano kuaiv). Bu roke fu fino ijia usem kua, E nijaidiamon Mosis fu nuvuifuon akai be ijeg isoime abeden. Efarif be fu bara be abega fu am kafo ba tuanaga fu guakma bara iji fu uviaifuon ijar fusik abek. Fu abekin fur uviaifuon iji guainma ijefuon am tuanak. \v 29 Ijegvo e agan seven (7) iji amur ijar bara abe fu am kafo ba tuanai gavo fum guain. \v 30-32 Fu guakoga diar fuon ijar fusik bara amun iji abe am kafo fuba tuanain gavo fun madu guakoga diar fuon be ijar fusik madu aben. Bu e agan seven (7) fok buka ijegre vake baren. Regavo bu am kafo ba tuanain revo bum aoim barekoga rad bara iji fu guain. \v 33 Bu ijegrene agan fok seven (7) bu bara besum ijin aben. Revo a vierafega tavan rad agan fok aoinva bu una urijo ijia bara iji fu erafon barakno kuain? \p \v 34-35 Bu ijeg Jesu kuardavga fu una kia, Iviakma igi barabaru bu bui sanamiv. Regavo rad tavan be abekma ijia e iji God fu kiak jaiji jan aresredo ja mako guf ijia una uri karikno kiakma ijia buba una buon sanamik. \v 36 Ijefuon maiji fun Godri mako guf ijia karauniainma ijefuon bu una uri efuon rene anera igeg buba aoik gavo bum ijia karivak. \v 37 Regavo igia faif. Fun Mosisri e iji bu aoime una uri karivakfuon ijefuon vuak iji fu kuainma iji fun samakaf nijaidiain. Fun buk kafar be fu tarar iji fu nainma ijefuon vuak iji fu isoime kuainma ijia fu kuai, E Bomana iji fu e Eburam ga Aisek ga Jekaf ijiebuon Godno kuain. \v 38 Vuak iji fu kuainma ijefuon maiji God fu e aoivo ijiebuon God bakin. Regavo God iji fu e nivek karijo ijiebuon God ijin. Ijefuon maiji Godon nifak ijia e fok bu nivek karijno kiain. \v 39 Jesu fu ijeg kuaimga e roin vuak akai nijaidiavo iji bu uri uruvana igia kume, E nijaidiamon duna buon iji an una amarigia roib kuardiainmano kumen. \v 40 Ijefuon e iji buba una duna kafo Jesu kuain. \s1 E iji God kuama fu ruainma iji fu erafon farifno kuainva ijin \r (Metiu 22:41-46; Mak 12:35-37) \p \v 41 Areme Jesu fu uri e ijin kia, Ja irerafuon kuai e iji God kuama fu ruainma iji fu Devidon uifarifno kuaiv? Ja ijeg kuaivo ijia ja kuai Jesu fum emano kuaiv. \v 42-43 Regavo Devid fun koikfuon buk Sams ijia isoime kuai, \q1 God E Bomana ijar uri E Bomana nun kua ani ro imut maink nun igia e bomana rene fi. A ijia fike na e ani on bu ana nigaraivo iji kege kaniame ke diak rotit on ijia uniamne kuain. \m \v 44 Areme Jesu fu kia, E iji God kuama fu ruainma iji fu e Devidon uifarif ijia revo Devid fu una e iji fu e Bomanakono kuain. Ijefuon e iji God kuama fu ruainma iji fu izeg una Devidon uifarif rekno kiain. \s1 Jesu e vuak akai nijaidiavo iji vuak ju kuardiainma ijin \r (Metiu 23:1-36; Mak 12:38-40) \p \v 45-46 Ijegreare e fok bu karine faiko Jesu fu uri e vuak fuon faivo iji kia, E iji bu vuak akai nijaidiaoknum if buon kam ajievo iji mukoi agordiaknum ofno kiain. Fu kia, E iji bu vierafero buka sinuom ma same e fok ijiebuon nifak ijia oga bu giame arordiakuai bu ijeg reoij. Bu ijegrejknum buka arume ar iji e Jius bu afuime vuak kuaivo ijia ga madu ar iji bu iro ijo ijia buka ar maiji kege karijo. \v 47 Regavo buon bu sirimamejo iji bu kufuimene jaoijor sirimameknum e biesiame kuai bu e mano kuaiv. Bu ijeg kuaimoijknum buka bara amun iji biesiame sinuom buon niesav. Bu ijeg kufuimeoijo ijefuon God fuka bu kam unam ma ise ijia arafiriakno kiain. \c 21 \s1 Bara amun fu mon God mainma ijin \r (Mak 12:41-44) \p \v 1-2 Areme tavan be Jesu fu Godon ar ijia aru fine giako e sinuom zarainva ijieb arume mavua iji bu mon savo ijia mon saknum ijegrej. Fu ijia fine giamo ijia fu gak bara amun be fu mon kavuan ukakna nokarok (2) kege mavua ijia sama fu gain. \v 3-4 Ijefuon fu uri kia, Na ma kuardiav e fok mon iji bu abesvo iji fu bara amun garar asidiain. Ijefuon maiji e roin mon uruvana karevo iji roin bu bui kega bum ukaknak kege vajiev. Regavo bara amun iji fu mon ma ukakbe fu duok kimekafa abedenma iji fun fok abe miainmano kiain. \s1 Jesu fu Godon ar ijefuon kuainma ijin \r (Metiu 24:1-2; Mak 13:1-2) \p \v 5-6 Areme e Jesuon vuak faivo roin bu kari Godon ar iji game kuai, Ar maiguri sainva iji buka mun ka mukor ijesugin kareme sain. Regavo madu ar guf ijia buka ire uruvana kege Godon isuf baroijo kuain. Bu ijeg kuavga Jesu fu uri kia, Ire fok igi ja giavo iji bu rad tavan be ruakma mun igi besum be fuba guri fu namo ijia ijeg nakfuon. Regavo rad bu bujame kozega mun iji bu uduim arikno kiain. \s1 Afikin abeknum vajai fian abejo ijin \r (Metiu 24:3-14; Mak 13:3-13) \p \v 7 Fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu uri kuai, E Nijaidiamo a vierafega ire iji fu ivez rekfuon? Regavo a vierafe no anf irerag ijar rega no ijia ga vierafero ire iji fu rekro no ijeg vierafekno kuain. \v 8 Bu ijeg kuardava Jesu fu una kia, Tavan rad e buka oine biesiakno nika amarigia giaknum of. Ijefuon maiji e uruvana buka if nun ijia usem biesiame kiak, Noiji no e iji fu ruakafa kuainva ijin ijefuon tavan iji fun ruainmano kiaga jab uri jajiak. \v 9 Regavo madu e roin buka una e roina bijaiknum vo e mamkanuk buon bu samuagdiavo ijiena vuak gigikin kuaimoga jab juk. Regavo igia faif. Tavan ijia ire kafokafo buka rega ja giakfuon. Regavo jab vierafero iji fun tavan radkma iji barno ijinro jab ijeg vierafek iji fui bakin. \p \v 10 Ja e moik kafokafo ijia karioinva iji buka una bui bijaiga ja faik. \v 11 Regavo madu moikigi fuka unam ma ise ijia urake vasia kekokega e kafo bu vasia oriaga buka aoik. Regavo madu e uruvana buka adam ise abekfuon. Ijegrekega ire ni kafokafo ka ise ja jukfuon iji bu ijia rekega varur gufia anf mamkanuk roin bu ijia rek. \v 12 Regavo ire uruvana na kuardiavo iji bu rad rekfuon. Regavo amur e buka e Jiusbuon ar bu afuime vuak kuaivo ijia ja kam arafiriaknum aferdiame dibur uniakfuon. Regavo madu buka ja aferdiame e kin iji ga e mamkanuk ijiebuon vaga bur uri ja kege kam unam gigikin ijia vajai fian vajiakfuon. Ijefuon maiji jaka na ma vierafejo ijefuon bu ijeg rek. \v 13 Regavo bu unam ijegrejo iji bun ja ar aremdiado ja ijia vuak nun ma iji ijia kuardiakfuon. \p \v 14 Ijefuon jab uri vuak jon ja izeg una bu kuardiakfuon ijin uruvana vierafek. \v 15 Ijefuon maiji nar oijon ijia ga nigen jon ijia vuak vierafe vajiaga ja e iji bu ja kam vuak gigikin kuardiavo ijiebuon vuak iji karatuame una roin kuardiakfuon. \v 16 Regavo madu bu asie asoijon ijigam uviaifjon ijigam makifjon ga e jana ai besum karioijo ijieb ja ziegafiak. Bu ijegrene buka ja tomdiame kam e ani iji vajiaga bu kege arafiriaga e roin ja aoikfuon. \v 17-19 E fok ja buka kam unam kafokafo ijia ijeg arafiriaknum ziegafiak ijefuon maiji jan una enun rene if nun dab kuaimoijo ijefuon bu ijeg rek. Regavo igia faif. Na e besubesum jaiji naka amarigia samuagdiak. Ijefuon jaka koikjo giriesainki God fu ifejdiame daro miaga ja tavan bog ijia ma karivak. \s1 Jesu fu ar Jerusarem bu arafirikrejo ijefuon kuardiainma ijin \r (Metiu 24:15-21; Mak 13:14-19) \p \v 20 Areme Jesu fu uri kia, Ja tavan iji e bijaivo bu usem mai Jerusarem okurakva ni vierafero Jerusarem bun abe iserekrejoro ja ijeg vierafekfuon. \v 21 Regavo e iji eraneb ja ar Judia guf ijia karinva iji ni subime va uruor mamkanuk irif ijia sauif. Regavo madu e iji eraneb ja mai guf ijia karijo iji ni subime vaf. Regavo eraneb ja mai iji areme usem makaf ijia vainva iji jab una mai ijia ruak. \v 22 Ijefuon maiji tavan iji ire iji bu ijegrekfuon iji bun buk akaij ijia isoin. Bu isoime kuai, Tavan ijia bu e moikigia oinva iji abevo ire fok moikigia naoivo iji kam vajai fian miakuai kuainva iji fu ijekma aresrek. \v 23 Ijefuon vake tavan ise iji fu moikigia reno ijia bara am fudienva ijiga am iviakma nafenva iji buka afikin abek. Regavo God fu tavan ijia e Jius iji ziegafiakma bu unam ma ise ijia vajai fian abekfuon. \v 24 Regavo tavan ijia e bijaivo iji bu e roin kaniaga e roin bu aferdiame moik kafokafo ijia dibur uniak. Regavo mai Jerusarem iji bu e Jius bakin ijieb dab isereknum vake rad God fu una kiak tavan jon fun barenmano kiakno kiain. \s1 Tavan iji ema ijiebuon farif fu una roko ijin \r (Metiu 24:29-31; Mak 13:24-27) \p \v 25-26 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Bu ijegreke varur gufia anf ka mamkanuk kafo bu veni ga asam ga mujur ijia rega bu giak. Regavo madu moikigia fuka buibur bomana ufike saof fu foine ma iserke ijia e fok buka nonamime ka juk. Ijegrene Godri ire fok varur gufia kege katiga bu uri iji giame kuaik, Ire iji fukafu uniaibe moikigia rekreno kuaik. Regavo ire ijefuon daro ijar bu kekma buka bomana oi bijukuriakfuon. \v 27 Areme tavan ijia Ema ijiebuon Farif igi na una vana araf ijia daro ga sanaima nun ijekma roga ja giek. \v 28 Ijefuon ja oga ire fok bun anerene rega nin oimaref. Ijefuon maiji e iji fu ja karauniakfuon iji fun samairen. \s1 Jesu in makam ijia bijame kuardiainma ijin \r (Metiu 24:32-35; Mak 13:28-31) \p \v 29 Areme Jesu fu vuak be ijeg bijame kuardiame kia, Ni in makam ga in kafo bu a kanavo iji vierafef. \v 30 Ja oine in iji bu a kanavo ja giame vierafero tavan iji juar mekfuon iji fun samairenmaro ja uri anere juar mej. \v 31 Unam besum ijeg vo ja oine giaga ire kafokafo bu rega ni vierafero tavan iji God fu efuon ijiebuon oij iji samuagdiakfuon iji fun samairenmaro ni ijeg vierafef. \v 32 Regavo na igi kuardiako e iji ja iviakma vek karinva iji irerag na kuardiaiva iji fu Jerusarem ijia rega ja game radson aoik. \v 33 Regavo varur ijiga moikazan igia ire fok God amardiainma iji bu iserme barek gavo vuak nun fuba barek gavo fu tavan bog ijia nakno kiain. \s1 Ja joi samuanamikfuon ijin \p \v 34 Jesu fu ijeg kuardiame una kia, Ijefuon nika amarigia joi samuanamikgavo jab uri iro ine do kugi iknum una moik igefuon ire iji uruvana vierafek. Ja ijegrekva moik igefuon ire ijieb ja kam utufutuf miaga ja tavan iji Ema ijiebuon Farif igi na una roko iji ja afurvene samuakva bakin. \v 35 Ijefuon maiji tavan iji na una roko iji fu ire buar iji fu dasuikome fanuf muamafamo ijeg jaba samuainva ijia nam ijia una ruak. \v 36 Ijefuon jab zazaigavo nika amarigia jon samuanamiknum ga tavan bog sirimamef. Ja ijegrejknum karinki Ema ijiebuon Farif igi na una roko ijia ire fok bu rekva ja giriesame uri irekno kiain. \v 37 Areme naki besubesum ijia Jesu fu ro Godon ar bu sirimamejo ijia vuak nijaidiame tavan nakimon iji fu una va uruor Orivs manino ijia naino. \v 38 Ijefuon e uruvana bu tavan bog suok vana ijekma va Godon ar ijia vuak fuon fu nijaidiamon iji faikuai vak. \c 22 \s1 E iji bu Jesu kanakuai vierafenva ijin \r (Metiu 26:1-5; Mak 14:1-2; Jon 11:45-53) \p \v 1 Ijegvo e Jiusbuon tavan iji bu iro Fasovano kuavo ijigam bred iriaikin ire ist bakin iji bu ine God izeg fu usuibe saifijaf karauniainma iji vierafejo iji fun samairen. \v 2 Tavan iji fun samairega e mamkanuk Godon isuf baroijo iji abevo e vuak akai nijaidiavo iji bu uri unam izeg bu Jesu kanakfuon iji nisain. Regavo vuak iji buba abe kuaime samafren ijefuon maiji bu e uruvana ijia ruainva iji juin. \v 3 Ijefuon tavan be Setan fu e Jesuon vuak faivo e tuer (12) ijia e Judias Iskariotno kuavo ijefuon oij ijia vuak vierafe mama fu oisema vierafen. \p \v 4 Ijefuon fun kekome va e mamkanuk Godon isuf baroijo iji abevo e Godon ar juokarijo ijiebuon e mamkanuk ijiena izeg fu Jesu abe miakfuon ijin kuardiain. \v 5-6 Judas fu vuak ijin kuardiamga e iji bun oimarme uri kua, A ijegrekma no mon be a makno kuain. Bu Judas ijeg kuardavga fun vuak iji buna kuaim abe maren. Areme fun uri isuar nuriet ijia izeg fu Jesu abe e ani fuon miakfuon ijin e fok sauikuriame reoin. \s1 Jesu fu e vuak fuon faivo ijiena duok rad iji inma ijin \r (Metiu 26:17-25; Mak 14:12-21; Jon 13:21-30) \p \v 7 Areme tavan iji bu bred iriaikin ist bakin baroijo fun ruain. Regavo e Jius bu tavan iji bu iro Fasovano kuavo iji ikuai maf-sif uka iji kaniaknum ire kafokafo kanafuin. \v 8-9 Ijefuon Jesu fu uri Fita ko Jon vuak nijaidiame kia, Va iro no tavan Fasova ijia ikfuon iji kanafufno kiain. Fu ijeg kiamga bu una Jesu kua, Regavo no izia duok iji kanafukno kuain? \p \v 10 Bu ijeg kuavga Jesu fu kia, Igia fai ja mai bomana vien iji bu aru vako ijia ja ebe fu do jia roko iji biekfuon. \v 11 Regavo ja biekva ni jame ar iji fu aru vako ijia arume e ar koikin iji kua, E Nijaidiamon iji fu kume ar iji na e vuak nun faivo ijiena iro Fasova ikfuon iji nijaiduomne kumenmano kuaf. \v 12 Ja ijeg kuaga fur ar kaf ijia ajie ai guf bomana be bu mukorigia amarenva iji nijaidiaga ni ijia duok uruvana kanafufno kiain. \v 13 Areme bun va usem vuak irerag fok Jesu fu kuardiainma iji fuka maga bun uri duok uruvana bu tavan Fasova ijia ikfuon iji kanafuin. \s1 Jesu e vuak fuon faivo ijiena duok rad iji inma ijin \p \v 14 Areme tavan fun nakisrenma ijia tavan ma iji fun rokga Jesu fu e tuer (12) vuak fuon faivo ijiena va ar guf ijia aru fata irif ijia kari ameoine duok in. \v 15-16 Bun duok ikrejo ijia Jesu fu uri kia, Na bomana vierafega naka jana amur iro Fasova igin ine rad naka bomana vajai fian abek. Regavo igia faif. Rad naba una jana duok igavo nason duok fok God fu izeg e moikigia ise reoijo iji karauniakafa vierafenma ijin ka re barekno kiain. \p \v 17-18 Jesu fu ijeg kuardiame uri kafus iji abe Godon sirimane oimaren. Areme fu abe una e vuak fuon faivo iji miaknum kia, Kafus igi abe jon ivajuinamif. Ijefuon maiji naba una ijeg jana do vuain ik. Regavo tavan rad ijia na una moikigia e bomana rene e fok samuagdiavo ijia nason una jana ikno kiain. \p \v 19 Areme fun una madu uri bred iji abe Godon sirimane oimaren. Ijegreare fun abe ukaknak tuaseme kege e vuak fuon faivo iji vajiaknum kia, Ire igi fu vajai surif nun igekin na abe ja miav. Ijefuon ni irerag na reoinva iji jak ijegrejknum na vierafefno kiain. \v 20 Areme fun madu una uri kafus iji abe do vuain abe ijia useme abe miame kia, Vuain igi fu unam iviamkor iji God fu joifuon amardiakfuon ijefuon anf ijin. Ijefuon na guame kavuan nun iji na joifuon use ga ijia ja vierafero nar unam jon amarva ja una Godna besum renro ja ijeg vierafek. \v 21 Ijegvo ni gaf ejon be fata igia nona fino ijar na abe e ani iji miak. \v 22 Regavo Ema ijiebuon Farif igi na guavo iji fun Godri ijeg vierafenma ijefuon na guak. Regavo e iji fu na abe una e ani miamo iji fuka ma ise rekno kiain. \v 23 Jesu fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu uri bui kuai, E igia no karinva ijia kafu erar Jesu abe una e ani iji miakreno kuain. \s1 Erar e bomana rekfuon ijin \p \v 24 Ijegreare e Jesuon vuak faivo iji bun uri erar fu e bomana rekfuon ijefuon bui duna kuanamin. \v 25-26 Bu ijeg kuaivga Jesu fu una kia, E moikigia e mamkanuk rejo iji buka daro abe ebuon ikrejo iji vuak gigikin kuardiaknum samuagdiavo. Regavo na vierafe unam ijeg kegoijo iji fuba jon rekfuon. Regavo erar fu e bomana rekafa vierafekma iji nika una e kabuaikabuaiki rene efuon ijiebuon ikrene. \v 27 Regavo igia faif. E bu duok ijo iji bu e be fu ari fine samuako e be fu duok kege ro fu fino ijia nadaga fu ino. Regavo iji bu ijegrenva ijia ja vierafega e izar fu e ikin? Na vierafega e iji fata ijia finma ijar. Regavo naiji na e iji fu koikfuon abe e bomana reno na e ijekin bakin. Naiji na e bomana jon gavo na una ja nijaidiaga ja ijia gieme una e ukaknak igegrene una e kafobuo ikrekfuon kiain. \p \v 28 Jaiji jan ik izeg na unam gigikin na biediame ruainva ijia jan nana besum afikin ijia aru ruain. \v 29 Ijefuon izeg asoinun fu na imut bijieme kiega na e fok ijiebuon e bomana rene samuagdiavo ijeg na ja oimarme kiavo ni jak ijeg kef. \v 30 Ja ijegrenki ja rad nana ar iji asoinun fu samuamo ijia fata ma iji abe ijia karik. Ja ijia karine duok iknum vo do iknum e mamkanuk rene e Isrerko ijiebuon agan tuer (12) iji samuagdiakno kiain. \s1 Fita bu Jesuon kuava fu fenma ijin \r (Metiu 26:31-35; Mak 14:27-31; Jon 13:36-38) \p \v 31 Areme Jesu fu uri Saimon kua, Saimon ni igi fai fun Godri Setan kuaido fu e iji ja vuak nun faivo iji jon izeg ja na ma vierafejo iji biesia giaga jan vek na ma vierafega fu iji giak. \v 32 Regavo Saimon aiji nan oifuon sirimamene God kuardaido fuba arega on a ma vierafeno iji aba arekfuon. Regavo a una oi dakaroime na ma vierafene ar uviaifon fok ifejdiaga bu buon ma vierafejo iji buka darokin rekno kuain. \v 33 Jesu fu ijeg kuardamga Fita fu una Jesu kua, E Bomana na vierafega nan samuain. Ijefuon e bu a tomda dibur unakva nak na ijia osik vajai fian abevo guakno kuain. \v 34 Fita fu ijeg kuardamga Jesu fu una kua, Vuak igi naka ma kuardav a tavan nokbek (3) bu nuifuon kuakva a kiak na e iji naba gainvano kiake rad kukoro fu kumekno kuain. \p \v 35 Areme Jesu fu uri kia, Tavan iji na kiava ja mon ga kamuij ga tamag bakin usem mai besubesum ijia vainva ijia jaba ire kafofuo zazainvano kiain? Fu ijeg kuardiamga bu una kua, Ba ire fok no fun aresreno kuain. \v 36 Jesu fu ijeg kuardiame uri kia, Iviakma igi tavan iviamkor. Ijefuon erar fu sinuom ga mon kafo kege okafa vierafeno iji ni kamuij jon kege of. Regavo erar fu kaki baga fu set fuon fu iduaiga fu abesmo ijin abe una ebefuon kimega fu mon maga abe kaki bijaivo iji kime. \v 37 Ijefuon maiji usuibe vuak iji bu buk akaij ijia isoime kuai, E iji bu abe e niesavo ijiena kamakno kuainva iji buka na abe ijegrega fu ijekma aresrekno kiain. Ijefuon maiji vuak irerag bu nuisina isoinva iji na vierafega bu rekno kiain. \v 38 Fu ijeg kuardiamga e vuak fuon faivo iji bu kua, E Bomana no kaki nokarok (2) igijarno kuavga fu kia, Vuak iji fun siban jaba una kuaikno kiain. \s1 Jesu uruor Orivs ijia sirimamenma ijin \r (Metiu 26:36-46; Mak 14:32-42) \p \v 39 Jesu fu tavan uruvana vuak nijaidiaoine vo fun uruor Orivs manino ijia vak. Ijefuon fun mai iji areme una ijia vakga e vuak fuon faivo iji bun funa ijia vain. \v 40 Fu aferdiame buna vake uruor Orivs manino ijia useme fun uri kia, Ni koikjo sirimame God kuardaikin Setan fu oine biesiakma jaba zazaikno kiain. \v 41 Fu ijeg kuardiame fun ijia uniame bu karikoga fun uri sibank aibe ijia sauime sirimamekafa vain. \v 42 Jesu fun va kekome God sirimamene kua, Asoinu a vierafega fu markma ni vajai fian igi na abekrejo ijigam na guakrejo iji biju. Regavo baga ni vierafe nun iji arekgavo on a vierafenma ijia rene kuain. \p \v 43 Regavo tavan iji fu fine sirimameno ijia anera ijar varur gufia arime Jesu daro main. \v 44 Regavo kaven fuon fuka vajai afin ijefuon fuka darokma sirimamekoga vakik ijar kavuan igeg vajai fuon ijia arin. \v 45-46 Fu sirimamene baremga fu una e vuak fuon faivo iji karinva ijia vaga bun ni naoin ijefuon maiji buka Jesuon oifian bomana abenva ijar buka aimiain. Bu ni naoivga Jesu fu kia, Ja irerafuon ni naoiv? Uri sirimame God kuardaikin Setan fu jon ja ma vierafejo iji biesia giakma jaba zazaikno kiain. \s1 Jesu bu kunaime toinva ijin \r (Metiu 26:47-56; Mak 14:43-50; Jon 18:3-11) \p \v 47 Jesu fu vek manine e vuak fuon faivo iji vuak kuardiamo ijia e azikeoijo iji abevo e uruvana roin bu ijia usen. Bu Judas e Jesuon vuak faimo ijar aferdiame roke ijia useme Judas fun uri Jesu uimin. \v 48 Regavo Jesu fu uri kua, Judas a Ema ijiebuon Farif igi naiji a ijeg uimimdiega e ani nun bu ijia game na tofdiekuai a ijefuon ijeg kenmano kuain. \v 49 Regavo e Jesuon vuak faivo iji bu gak Jesu bun kunaim tokrejga bu uri Jesu kua, E Bomana noba kaki nuvuon igia kege buna bijaikno kuain. \v 50 Rega e vuak fuon faimo be fu ijia manido fu uri kaki fuon iji kunaim darume dab e be e Godon isuf baroijo ijefuon ikreno ijefuon ada maink iji kana daturain. \v 51 Fu ijegrega Jesu fu uri kia, Iji fun sibano arefno kiain. Areme fu una e ijefuon ada iji abe una amardamga fun una maren. \p \v 52 Areme fu una e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e Godon ar juokarijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e aiko ijiebuon e mamkanuk iji bu fu tokuai ruainva iji kia, Naiji na e kaniaknum isereoijo bakin. Regavo ja irerafuon jua magu abe na vierafe ruain. \v 53 Na tavan bog na Godon ar ijia vuak kuardiaknum vuak nijaidiaoin gavo jaba tavan ijia na tofdien. Regavo igi fun Setanri ja samuagdiamo ijefuon ja tavan jon ijia naki na tofdiekuai ruainvano kiain. \s1 Fita fu Jesuon feme kuainma ijin \r (Metiu 26:57-58, 69-75; Mak 14:53-54, 66-72; Jon 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Areme bun Jesu tome afem e bomana Godon isuf baroijo ijefuon ar ijia arume vakoga Fita fu aibe gamia giaknum jajiame aru vain. \v 55 Regavo ar uf ijia bu mian bomana jame ijia iruavo ijefuon Fita fun va ijia buna mian iruame manin. \v 56-57 Ijefuon bara be ijia ikreno ijar uri Fita game uruvana igia nikajame kia, E igi na vierafega fu ebe fusik oinon ijino kiain. Fu ijeg kiamga Fita fuka uri feme kia, Bara gare na e iji naba vierafenvano kiain. \v 58 Fu ijeg kuardiavo fiko ijia e be fu una madu keko game kuai, Na vierafega ak a e be fusik oinon ijino kuain. Rega Fita fu una madu feme kua, Naiji ma bano kuain. \p \v 59 Regavo tavan ivuankbe barko ijia ebe fusik madu uri ka darokma kume, E igi fu fusik oinon non game vierafen. Ijefuon maiji Jesu fu ar Gareri ijia ruainma ijefuon e igi fu e ijekono kumen. \v 60 Rega Fita fuka uri kua, E gari na vuak irerag a kuaimon iji naka ba vierafenvano kuain. Fita fu vek vuak ijeg kuardiako kukoro ijia kumen. \v 61-62 Kukoro fu kumeko ijia E Bomana fu dakaroime Fita nikajamga fu ijia una E Bomana vuak iji fu kuardainma iji vierafen. Fu kuardame kua, A e bu nuifuon kuaraga a tavan nokbek (3) feke kukoro fu ijia kumekno kuainma fu ijin vierafen. Ijefuon Fita fuka oifiainma fu kekome makaf ijia ka bomana nirain. \p \v 63 Regavo e iji Jesu afem vako iji bu uri fu dab varaimeknum kanaknum ijeg ren. Regavo e iji bu e Jius e mamkanuk ijiebuon ar juokarijo ijieb ijeg ren. \v 64 Bu Jesu afeme ijegrejknum uri ugon fat ijia abe ni fuon fok okurain. Areme bun uri uikinik ijia kanaknum kua, Ni erar a kanamo iji kurano faivno kuain. \v 65 Bu ijegreknum uri fu arafirime vuak ise kafokafo fuisina kuain. \s1 Bu Jesu afem e mamkanuk ijiebuon vainva ijin \r (Metiu 26:59-66; Mak 14:55-64; Jon 18:19-24) \p \v 66 Bu ijegrene vake tavan afaremga e aiko ijiebuon e mamkanuk ijigam e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji bu besum afuikoga bu Jesu afem ijia ruain. \v 67-68 Bu afem ijia rokga e ijieb uri Jesu kuai, A vierafega an ma e iji God kuama fu moikigia e fok karauniakafa ruainma ijiga ni kuarduo no faivno kuain. Bu ijeg kuavga fu una roin kia, Regavo ja vierafega na keno kiakva ja na jabe ma vierafek. Regavo madu na duna una ja kiakva jabe una roin kuardiek? \v 69 Regavo ivia tavan igia anerene una gafeg vako ijia Ema ijiebuon Farif igi naiji na God e darokin ijefuon imut maink ijia fikno kuain. \v 70 Jesu fu ijeg kuardiamga e mamkanuk fok bu uri uruvana igia biumame kume, Ijefuon no vierafega akafu a Godon farifno kumen. Bu ijeg kumejga fu kia, Vuak iji ja kie a Godon farifno kievo iji jan ma kuaivno kiain. \v 71 Fu ijeg kiamga bu uri uruvana igia biumame kume, No vierafega no irerafuon una vuak kafo kuardakva bakin. Ijefuon maiji vuak iji fun koikfuon ir fuon ijia kuaima non fainvano kumen. \c 23 \s1 Bu Jesu afem Fairet fino ijia vainva ijin \r (Metiu 27:1-2, 11-14; Mak 15:1-5; Jon 18:28-38) \p \v 1 Areme e Jiusbuon e uguaikin iji bun uri Jesu afem Fairet e iji tavan ijia fu moik buon samuamo ijefuon vain. \v 2 Bun afem va Fairet fino ijia usem uri vuak kafokafo bu kege una fu namdainva ijin Fairet kuardain. Bu kua, E igi no afem ruainva iji fu enuvuon iji aferdiame una unam be ijia nijaidiam. Fu ijegreknum e iji kiam, Jab e bomana Sisa moik Rom samuamo ijefuon takes rekno kiam. Regavo madu fu kume fuiji fu Godri kuama fu E Bomana rene efuon karauniakafa ruainmano kumen. \v 3 Bu ijeg kumejga Fairet fu vuak iji faime uri Jesu kua, Bu ijeg kuaivo ijefuon a vierafega an ma e Jiusbuon Kin ijino kuain. Fu ijeg kuardamga Jesu fu uri kua, Vuak iji a kuaimon iji an ma kuaimno kuain. \p \v 4 Areme Fairet fu uri e Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk iji abevo e fok ijia ruainva iji kia, Na e igi na abe vajai fian makfuon iji vuak ise fuon kafo naba fainvano kiain. \v 5 Fairet fu ijeg kuardiamga e ijia irenva buka madu una darokma kume, Fuka fur e fok aferdiame kam nijaidiakok buka oi kafokafo vierafeknum ba ma karij. Fur ijegreno ijefuon vuak iji fuka bomana rene ar Judia guf ijia rarem. Ijefuon maiji fun fur Gareri ijia anerene ijegrene roke iviakma fun una igia ruainmano kuain. \s1 Fairet fu kiama bu Jesu afem Erodon vainva ijin \p \v 6 Bu ijeg kuardavga Fairet fu uri kia, Regavo ja vierafega e igi fu e Garerikono kiain. \v 7 Regavo tavan ijia e Erod fu e bomana rene moik Gareri iji samuamo gavo madu fu Jerusarem ijia fino. Ijefuon Fairet fu faik Jesu fu e Garerikoga fu kiama bu afem Erodon vain. \v 8 Regavo Erod fu Jesu irerag fu reoinon iji fun fain revo fuba bien. Regavo madu fuka tavan jaoijor Jesu uikinik iji gakafak bomana vierafen. Regavo madu fu vierafega Jesu fu fuifuon ire sumakin be rega fu gakafak fu ijeg vierafen. Ijefuon e azi keoijo iji bu Jesu afeme fuon rokga fu Jesu game fuka bomana oimaren. \v 9 Ijefuon Erod fu uri Jesu duna uruvana kuardain gavo Jesu fuba una vef roin kuardain revo fum faime ijia aren. \p \v 10 Regavo e iji isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e vuak akai nijaidiavo iji bu ijia ireme faivo ijefuon bu biom vaknum darodarokin igia Jesu musikuame arafirin. \v 11 Bu ijegrekoga Erod ga efuon azi keoijo iji bun uri Jesu dab varaimene kijdaknum buka ba fu agoime ma vierafen. Bu ijegrene Erod fum uri efuon azi keoijo ijiena uri ugon ni mukor bu azan savo iji abe abesdame afem una Fairet fino ijia ruain. \v 12 Regavo amur Erod fu Fairetk bu oijmanamivo bakin gavo buka zienamiv revo bu tavan ijia e nokarok (2) iji buka Jesu dab kaname una no kaikin ren. \s1 Jesu bu abe kanakfuon kuainva ijin \r (Metiu 27:15-26; Mak 15:6-15; Jon 18:39–19:16) \p \v 13 Areme Fairet fun e isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijigam e aiko ijiebuon e mamkanuk ijigam e fok ijia ruainva iji kiava bu besum afuin. \v 14 Bu besum afuikoga Fairet fu uri e fok kia, E igi ja afem igia usem kie fu e Jius iji aferdiame kam unam ma ijia nijaidiaoino bano kien. Regavo jan ireme kieko na nifak jon ijia duna kafokafo kuardako fun una kuardieko jan faiv. Regavo na vuak ise iji ja fuisina kuardievo iji na nisaimga fu ise kafo ba ren. \v 15 Regavo Erod fuk fu ire ise kafo fu renma iji fuba fain. Regavo fum kiama ja afem una nuvuon ruain. Regavo igia fai. Fu ire ise kafo renmabatie fu ijefuon guak revo no faiga fu ise kafo fuba ren. \v 16 Ijefuon na enun azi keoijo iji kiaga bu kunaim fijame arega fu vakno kiain. \v 17 Regavo juaivasia besubesum guf ijia iro Fasova bu ijo iji e bu Fairet kuaga fu e dibur karijo ijia e besum buifuo kuaga fu keko vak. \v 18 Ijefuon Fairet fu vierafega fu Jesu kuaga fu keko vakafa vierafen. Ijefuon fu ijeg kuaimga e fok bu kume, No vierafega a e Barabas kua fu keko vagavo Jesu iji kana fu guamne kumen. \v 19 Regavo e Barabas fu e roin kaniaknum vo e kafobuo oij iji kam karoima bu una e mamkanuk buon ijiena bijaikuai vierafenva ijefuon bu dab dibur unainva fu ijia fin. \p \v 20-21 Regavo Fairet fu vierafe fuka Jesu kuaga fu keko vakafa fu ijeg vierafen. Ijefuon fu una madu kekome e fok ijia irenva ijin vuak iji kuardiamga bu una roin kume, Abe kuros kana abe kuros kanafno kumen. \v 22 Regavo Fairet fu tavan nokarok (2) vuak iji kuardiamga bu abe damurevga fu ijefuon una madu kia, Regavo ja vierafega fu ire ise iji fu irerag iji ren? Fu ise kafo rebatie na ijefuon kia bu kana fu guak revo na faiga fu ise kafo fu bakin. Ijefuon nam enun azi keoijo iji kiaga bu fijaga na keunaga fu vakno kiain. \v 23-24 Regavo e fok bu vierafega buka Jesu dab kuros kanakuai vierafen. Ijefuon buka uri uruvana igia kume, No vierafega no Jesu abe kuros kanakno kumen. Ijefuon bu ijeg Fairetna kuaime vake buka bur rarevga Fairet fun una bu kuaivo ijia ifejdiain. \v 25 Ijefuon Fairet fun e iji fu e kaniaknum e roin biesiaga bu Fairet ba igavo iji bu abe dibur unainva iji keunama fu vain. Fu vakga Fairet fu una Jesu abe miamga bu abe buon vierafenva ijia ren. \s1 Bu Jesu dab kuros kanainva ijin \r (Metiu 27:32-44; Mak 15:21-32; Jon 19:17-27) \p \v 26 Areme e Romko buon e azi keoijo iji bun uri Jesu afem kuros kanakuai vain. Bun afem unam ijia vako ijia bu e Saimon ar Sairinko iji fu ai be areme una Jerusarem vakafa roko iji bien. Ijefuon e azi keoijo iji bun uri kuriaireme kuava fu Jesu ifejdame kuros abe vain. \v 27 Bu vakga e uruvana bu rad jajiame vain. Regavo madu bara kafo buk bu Jesuon oifian abene niraivknum buna vain. \p \v 28 Regavo Jesu fu una dakaroim giame kia, Bara Jerusaremko garie! Ja nuifuon niraivo iji aregavo ni afjon ijiebuon oifian abeknum jon oifian abef. \v 29 Ijefuon maiji tavan iji fu rokdo fu va ijefuon afarekma e bu kiak, Bara iji e amuibitenva ijigam bara iji am nafejo bu arenva ijigam bara iji ba am nafene mut vajiavo iji jaka mukoi kenvano kiak. \v 30 Regavo madu tavan ijia e bu uri nafar mamkanuk ijigam uruor mamkanuk ijin kiak, Jaka tuame no okuruoga no migegare aoikno kiak. \v 31 E bu ire ise ijeg nun rejo iji jaiji rad kafu izeg una jon rekno kiain? \p \v 32 Regavo e azi keoijo iji bu tavan besum ijia e niekin nokarok (2) aferdia Jesuna kuros kaniakuai vain. \v 33 Bu vake ar bu kua E Nigen Ano kuavo ijia usem Jesu abe ijia kuros kanain. Areme bun madu e niekin nokarok (2) iji kege be abe imut maink ijia kanaga be bu abe imut aizinan ijia kanain. \v 34 Bu ijegrekoga Jesu fu una Asoifuon sirimame kua, God Asoinu ise iji bu nun rejo iji giame daze. Ijefuon maiji irerag bu rejo iji buba mukoi vierafenvano kuain. Regavo e azi keoijo iji bu uri ugon Jesu fu samo iji kege name kas abe akoze arega erar ke garo bu iji ijeg ren. \p \v 35 Bu ijegrekoga e fok ijia ruainva iji bu ireme giakoga e Jius ijiebuon e mamkanuk iji bu Jesu dab varaimene kuai, Fu e roin bu aoivga fu karauniain. Ijefuon fun ma Godri imut bijame kuama fu ruainvaga ni are fu koikfuon fui kenunanami no gavno kuain. \v 36-37 Bu ijegrekoga e azi keoijo iji buk bu madu uri Jesu dab varaimene kijdaknum do vuain ise iji abe maga fu in. Fu iga bu kuai, A vierafega a e Jiusbuon Kin ijiga ni koikon keunanamimne kuain. \v 38 Regavo bu madu vuak be ijeg isoime nigen azan kuros buin ijia kaname kuai, E igi fu e Jiusbuon Kin ijino kuain. \v 39 Regavo e niekin nokarok (2) iji bu kege Jesuna kuros kaniainva ijia e be fu uri vuak ise kafo Jesuon kuain. Fu kua, A vierafega an ma e iji God fu imut bijame kuama a ruainmaga ni oi keunanamime no karaunuomne kuain. \p \v 40-41 Regavo e be iji fu uri kaifuon kuriaireme kua, A vuak ijeg a Jesu kuardamo iji are. A God abe jum? No e nokarok (2) igi no besum vajai fian abej revo no bu kege vajai fian muovo iji fun maren. Regavo una e guri fu ise be ba ren gavo fum masok vajai fian aben. No bu kege vajai fian vajuovo ijefuon maiji no nor unam ise iji kegoijo ijefuon bu iji kege vajai fian vajuov. Regavo a irerafuon una vuak ijekin fu kuardamno kuain? \v 42-43 Fu ijeg kuardame una dakaroim Jesu kua, Jesu tavan iji a una E Bomana rene moikigia roko ijia ni na vierafene kuain. Fu ijeg kuamga Jesu una roin kua, Ivia aiji an nosik varur gufia vakno kuain. \s1 Jesu fu guainma ijin \r (Metiu 27:45-56; Mak 15:33-41; Jon 19:28-30) \p \v 44-45 Areme tavan fun uk manino ijia vana oine ruakoga ar fok fuka tavan naki vake tavan dakaroim gura manin. Fu ijegrekoga ugon iji bu abe Godon ar guf kirakurainva fu tavan ijia dab bujame nokarok (2) ren. \v 46 Areme Jesu fu kuros kaf ijia uruvana igia kume, God Asoinu kaven nun na imut tat on ijia arenvano kumene fun ijia guain. \v 47 Ijegrekoga e azi keoijo ijiebuon e bomana iji fu uri ire iji renma iji game una God aroime kua, E iji fuka e mano kuain. \p \v 48-49 Areme e fok eraneb ijia ruainva iji bu nifak buon ijia Jesu fu guama bu game buka fuifuon oifian abene niraiknum una ar buon ijia vain. Regavo madu e fok bu ijia afuime ire ijin giakuai vainva iji bu sibank aibe ijia ireme giakoga ire fok bu ijia ren. Regavo bara iji bu Gareri ijia Jesu jame ruainva iji buk bu buna ijia ireme giain. \s1 Jesuon surif bu abe mako ruinva ijin \r (Metiu 27:57-61; Mak 15:42-47; Jon 19:38-42) \p \v 50-51 Areme e be if fuon Josof fu ar Arimatia Judia guf ijia ruain. E iji fu e ma gavo fu unam mukoi kegoino. Regavo madu tavan fok fu tavan iji God fu ivez efuon ijiebuon oij iji samuagdakfuon fu ijin gakafa samuaoino ijin. Regavo fu e Jiusbuon e bomana be revo bu Jesu kanakuai kuaimoija fuba ifejdiame vuak kuai vo ire kafo ren. \v 52 E ijar Jesuon surif iji kuros ijia jafe arikafa kekome Fairet kuakafa ruain. \v 53 Areme fun kekome Jesuon surif kuros ijia jafene abe ari ugon ijia anume abe va mako iji bu munuag ijia kajuam amarenva ijia unain. Regavo mako iji bu amur e aoinva kafo buba kege ijia uniain. \v 54 Regavo tavan iji fu Fraide gavo madu tavan Sabat (Satade) iji bu isuar karine God sirimamekfuon iji fun samairenma ijefuon bu ijeg ren. \p \v 55-56 Regavo bara iji bu ar Gareri ijia Jesu jame Jerusarem vainva iji bu Josofna va mako iji gakoga fu Jesuon vajai surif abe ijia unain. Ijegreare bara iji bun una ar ijia ire udi mukor urino iji kanafu Jesuon vajai surif iji azikuai kuaiknum bun una ar vain. Bun va ire udi mukor urino ijin kanafuin. Regavo afarma fu tavan Sabat (Satade) akai buon bu isuar karine God sirimamejo ijefuon bu akai ijin tuasekuai bu ijia aren. \c 24 \s1 Jesu fu una urinma ijin \r (Metiu 28:1-10; Mak 16:1-8; Jon 20:1-10) \p \v 1 Regavo Sade tavan ik abaisamo ijia bara iji bun una uri inak udi mukor urino bu amardia nainva iji kege Jesuon vajai surif iji azirdakuai bun vain. \v 2-3 Bu va mako vien mun iji bu abe bijukuraiva iji gak fun eb abe vaja biom abeden. Ijefuon bum name ijia aruin gavo bu Jesu E Bomana ijefuon vajai surif iji buba gain. \v 4 Ijefuon buka ijia ire bomana nuanamivo ijia migegare anera nokarok (2) ugon ka ma abaikin sainva ijieb bum iji bu irenva samaij ijia iren. \v 5 Regavo bara iji buka bomana juin gavo bum ijia anera nokarok (2) iji ato same kurituamajain. Regavo anera nokarok (2) iji bu uri kia, Ja irerafuon e iji bu aoinva ijia e iji fu nivek fino iji nisaimoij? \v 6-7 E iji igi fu bakin gavo fun una urin. E iji fu izeg fu una urikfuon iji fun amur jana Gareri fu oinma ijia kuardiain. Fu kia, Ema ijiebuon Farif iji bu abe e ise reoijo iji miaga bu abe kuros kanagavo naki nokbek (3) barga fu una uri fivakno kiain. \p \v 8-9 Rega bara iji bu ijiason vuak irerag Jesu fu amur kuardiainma iji vierafen. Areme bun una va gafia usem vuak irerag bu ijia giaknum fainva iji abe una e Jesuon vuak faivo e ireven (11) iji kuardiaknum efuon roin iji kuardiain. \v 10-11 Regavo bara iji vuak ijin abe ruainva iji Meri Megdarin ga Joana ga Meri e Jeimson asie ijigam bara roin ijieb vuak iji abe ruain. Bur ire iji renma ijin game una e Jesuon vuak abe oijo iji kuardiain. Regavo e iji Jesuon vuak abe oijo iji bu vierafero vuak iji bu kufuimene kuaivoro buba ma vierafen. \v 12 Regavo Fita fuka migegare uri kukum va Jesu bu abe unainva ijia kekome amainkome gak bu ugon iji bu e aoiga bu anuvo ijieb ijia naoiva fu giain gavo ire kafo bu bakin. Ijefuon fu una vaknum irerag iji renma ijin ka bomana vierafeknum vain. \s1 Jesu e vuak fuon faivo nokarok (2) biediainma ijin \r (Mak 16:12-13) \p \v 13-14 Areme tavan besum ijia e Jesu jaoijo nokarok (2) bu ar be bu kua Emeasno kuavo ijia vakuai vain. Regavo ar iji fu Jerusarem samaij ijia bakin gavo fuka sibank ma aibe ireven (11) kiromitas ijeg. Bu unam ijia vaknum ire iji tavan nokbek (3) guf ijia renma ijin bui kuaiknum vain. \v 15-16 Bu kuaime buon duna kuanamiknum vako ijia Jesu fum iji bu vako ijia buna vako bu gain gavo buba mukoi game vierafen. \v 17-18 Ijefuon fu uri kia, Ja vuak iji ja kuaiknum ruainva iji ja irerag iji kuaiknum ruainvano kiain. Fu ijeg kiamga bu faime isuarigia oifiaigma iren. Bu ijia irekoga e be Kirofasno kuavo ijar uri kua, Noka bomana oiserduom ijefuon maiji e fok ar Jerusarem ijia karinva iji bu vuak irerag iji renma iji bun faim baren. Regavo aiji a izegrenma ijefuon a vuak iji aba faimano kuain? \p \v 19 Bu ijeg kuardavga Jesu fu uri kia, Regavo ire iji irerag ijieb renva ja ijin kuaivno kiain. Fu ijeg kuardiamga bu kua, No ire iji Jesu e Nasaretko fu renma no iji kuaiv. E iji fuka e bomana be fu Godon vuak vierafene kuaimon ijin. E iji fu Godon nifak ijia ga madu e fok ijiebuon nifak ijia fuka daro bomana abene Godon vuak nijaidiaknum ire sumakin mukor roin reoinon. \v 20 E iji bu enuvuon Godon isuf baroijo ijiebuon e mamkanuk ijieb kunaim dab e Romko buon e bomana iji mavga fu abe e azi keoijo iji miamga bu abe kuros kanain. \v 21 Regavo oinuvuon bomana iji no vierafega fun e ijar e Isrerko no karaunuokfuon. Ijegvo madu ire iji fun naki nokbek (3) barenma ijia ren. \v 22-23 Regavo madu ivia suok tavan ik irasemo ijia bara kafo nona oijo ijieb mako ijia vainva una kuarduin. Bu ijia vain gavo bu vajai surif fuon iji buba gain. Ijefuon bu una kuarduome kuo bu nimamainva igeg anera kafo giavga bur kuardiame kia, Jesu fuba guain gavo fu vek fino kiain. \v 24 Regavo madu efarif roin nona oijo buk bu vuak iji fainva ijefuon bu va mako iji gaga fun ma Jesuon surif iji buba gain. \p \v 25 Bu vuak ijeg Jesu kuardame barevga Jesu fusik uri kia, E guri ka nigen iserenva gurie. Ja irerafuon e Godon vuak vierafene kuaivo ijiebuon vuak bu usuibe isoinva iji jaba migegare faime ma vierafen. \v 26 Igia faif. God fu vierafenma iji Kurais fuiji fu ijeg amur vajai fian abene guame rad fu una varur gufia ajie Godon sanaima ijia fikno kiain. \v 27 Jesu fu ijeg kuardiame uri vuak irerag fok bu fuisina buk akaij ijia isoinva iji kuardiame nijaidiain. Fu amur e Mosison vuak fu isoinma ijia anerene kuardiame dab E Godon vuak vierafene kuaivo kafobuo ijia vain. \p \v 28-29 Bu ijeg kuaiknum vake ar e nokarok (2) bu vako iji fun samairen. Regavo Jesu fu nakek vakvega e nokarok (2) bu kua, No vierafega tavan fun baren ijefuon a nona igia naikno kuain. \v 30 Areme fun fata azan ijia ari fine buna duok ikafa uri bred iji abe Godon oimaren. Areme fun abe ukaknak tuaseme kege vajiain. \v 31 Fu vajiama bu bred ijin kege ijga ni buon bu ijia naradiamga bu ijiason Jesu game vierafen. Rega bu uri kua, E igi Jesuno kuaivga fu migegare ni buon ijia bakren. \v 32 Fu ijegrekoga bu ijiason uri bui kuai, No unam gafi no funa ruainva ijia fu vuak iji bu usuibe buk ijia isoime kuainva iji kuarduoko oinuvuon iji buka mian igeg naimano kuain. \p \v 33-34 Areme tavan ijia bu una uri va Jerusarem ijia e Jesuon vuak faivo ireven (11) bu karinva ijia vain. Bu va biediame buna besum afuime kia, E Bomana iji fun ma una urinmano kiain. Areme bu madu kia, Saimon fun Jesu gainmano kiain. \v 35 Rega e nokarok (2) iji una Jerusarem vainva iji bu ijia uri e vuak fuon faivo roin ijin vuak irerag bu Emeas vakuai unam ijia vako Jesu fu kuardiainma iji kuardiain. Rega bu madu izeg Jesu fu bred iji abe tuame vajiama bu ine ijia ni naradiama bu Jesu gainva ijin kuardiain. \s1 Jesu una e vuak fuon faivo iji biediainma ijin \r (Metiu 28:16-20; Mak 16:14-18; Jon 20:19-23; Eks 1:6-8) \p \v 36 E nokarok (2) bu vek vuak iji karine kuardiavo ijia E Bomana Jesu fum migegare iji bu karinva ijia manine kia, Makarijo iji fu janano kiain. \v 37 Rega e iji bu uri fu game ka juin ijefuon maiji bu vierafero fukafu ekavenro bu ijeg vierafen. \v 38-39 Rega Jesu fu una kia, Ja irerafuon juvknum naba gieme ma vierafej? Na ma Jesu nar. Ijefuon ni imut jon kege imut nun ga diak nun matan igi kuniaime giaf. Ijefuon maiji e aoinva ijiebuon kaven iji bu vajai surif ga an nun igi ja giavo ijekin bano kiain. \p \v 40 Fu ijeg kuardiame uri imut fuon ijigam diak tat fuon matan iji kege nijaidiain. \v 41 Regavo bu vek ba fu ma vierafen. Ijefuon maiji oijbuon iji buka oimaren gavo ka oiserdiain. Ijefuon Jesu fu uri kia, Ja duok ikfuon iji jabe kafo nainvano kiain? \v 42-43 Fu ijeg kiamga bu uri kijum be bu baroinva iji abe main. Bu abe mavga fu abe uri nifak buon ijia ina bu gain. \v 44 Ijegreare fu uri e vuak fuon faivo iji kia, Ire fok nan vek iji na jana oinva ijia izeg na guame una urikfuon iji nan kuardiain. Regavo madu irerag fok e Mosison akaij ijia fu nuisina isoinma ijigam e Godon vuak vierafene kuaivo bu isoinva ijigam buk Sams ijia bu isoinva iji fun aresrenmano kiain. \p \v 45-47 Fu ijeg kuardiame uri e vuak fuon faivo ijiebuon nigen bu girenva iji kam una irasdiame daro miain. Fu ijegrenki bu buk akaij ijia vuak fok buka mukoi vierafekuai fu iji ijeg ren. Fu ijegrene uri kia, Fun usuibe buk akaij ijia ijeg isoime kuain. E iji God kuama fu ruainma iji fu guame tavan nokbek (3) barke fu una uri fivakno kuain. Regavo madu buka if fuon ijia vuak iji e bu izeg ise buon iji arega una oi karoiga God fu ise buon iji giame arekfuon ijin dab kuaime vakno kuain. Regavo amur buka Jerusarem ijia anerene kuardiame abe ar iror ijia vakno kuain. \v 48-49 Jesu fu ijeg kuardiame kia, Ja ire fok fu renma iji jan jar giain. Ijefuon ni jar vuak iji abe va e fok kuardiaof. Regavo na vakva nar e iji fu ar nun abekfuon iji Asoinun fu unafdiakno kiainma iji kuaga fu jon ruak. Regavo e iji fu Godon Kaven ma iji ijefuon fur ja kege e darokin rekfuon. Regavo igia faif. Jab migegare Jerusarem areme usem vak revo nin e iji fu varur gufia arime ja daro miakfuon iji samuafno kiain. \s1 Jesu fu varur ijia vainma ijin \r (Mak 16:19-20; Eks 1:9-11) \p \v 50 Areme Jesu fun e vuak fuon faivo iji aferdiame funa usem Jerusarem areme vake Beteni ijia usen. Areme fun imut kaf ijia akorme bu daro miaknum buifuo Godon sirimamen. \v 51 Fu ijeg manine buifuo sirimameko Asoifuon God fun ijia fu abe una varur ijia ajie vain. \v 52-53 Rega e vuak fuon faivo iji bun uri fu dab bomana aroime oimarknum bun una Jerusarem vain. Regavo tavan uruvana bu va Godon ar ijia arume God sirimameknum fuon oimarknum ijeg reoin.