\id PHP Wubuy New Testament \h Philippians \toc1 PHILIPPIANS Ana-wubiba na-Paul-inyung \toc2 Philippians \mt1 PHILIPPIANS \mt2 Ana-wubiba na-Paul-inyung \ip Nubagi-yung na-Paul ni-yandharrgini anaani ana-wubiba, warruburru-wuy wurru-jambarrgini-wuy wurru-burri-yinyung anubani-rruj ana-lhal wu-mayini Philippi. Naagi-yung na-Paul ni-burri anubani-rruj ana-Rome. \ip Naagi-yung na-Paul wanii-ḏamarr-ngu-burri warruburru-yung. Anubani-yunggaj wunaa-dharrgang niga anu-ṉuga, nigawi-wuy. Niga ni-waḻaaḻarrangi anubani-yung-jinyung. Marri anubani-yung wani-yiyini niga-wugij ngijang. Anubani-yung runggal-windiyung ni-yambini ana-lhaawu. “Numburru-wuguuguni numbunaa-gurrij-ngu-burraa na-Christ, yagi nurru-muḏaḏbi aadanu.” Dani-yung ni-yamaa niga. \c 1 \s1 Na-Paul anaani-yung ni-yandharrgina ana-lhaawu. \p \v 1 Ngaya-waj nga, yaani Paul. Marri naagi-yung na-Timothy, yaagi ni-burraa ngayawi-rruj. Niiṉi anaani nuunu-yandhurrbangana-yinyung na-Jesus na-Christ. Anaani ana-lhaawu niiṉi-wala danu-wuy nugurri-wuy warraarrawindi-lhangu nigawi-nyinyung na-Christ-jinyung, nurru-burraa-yinyung anubagu ana-lhal ana-Philippi. Marri warruburru-yung wurru-ranga-rangarrii-yinyung marri warruburru-yung nambi-maṉmani-yinyung wugurru. \p \v 2 Na-God ngagurri-nyinyung na-Baba marri ngagurri-nyinyung na-Buunggawa na-Jesus na-Christ, nambambi-walgaṉmana marri nambambi-lhamaamura-gang nugurru. \s1 Na-Paul ni-yambini-wugij niga arrwiyaj. \p \v 3 Malgarrawindi ngana-yangayii nugurri-wuy, nganu-warraarriwana na-God nguynju yadhu nugurraa yungguyung wudanu. \v 4 Anaani nga-wuguuguni ngaaḻaaḻarrii, marri nga-ḏinggina, malgarrawindi nganaa-jambina nugurraa yungguyung wudanu. \p \v 5 Anaani ngaaḻaaḻarrii, nugurru yamba ngirri-maṉmangi ngaya, nguynju yadhu nga-yambini anubani ana-mamanunggu ana-lhaawu, ngurraanggarra-mijgalmina anaani ngurraaynjaabu. Nurru-waṉbini aadanu nugurru ana-wulhu-wulhurr-waj, marri anaani ngijang ana-yimbaj. \v 6 Na-God ni-waṉbini niga anaani nugurri-wuy maaḻamburrg-galawaj danu-wuy, marri ngaya anaani nga-marrbuy niga ani-wandha-wuguuguni-wugij ani-waṉbina nugurri-wuy, ngarrubagi-rruj-maynji ngarraaḻirr nigawi-nyinyung na-Jesus Christ. \p \v 7 Anaani ngana-yangayii ngaya nugurru, marri bani-yung wiij-maṉdhiiyn wugurru, ngaya yamba nganaa-ḏamarr-ngu-burraa windiyung nugurru aadanu. Ngaya anaani nga-radbidhaa aani-rruj, yagu wiiya aadanu. Nugurru aadanu ngirri-maṉmani-wugij ngaya, marri niga na-God ngarrani-walgaṉmana ngagurru, ngirri-lhagaṉmana anaani. Anaani wu-nguynju, anubani-yunggaj, nga-yambini yaga ana-mamanunggu ana-lhaawu, marri ngarra-bajiyini, yijgubulu windiyung anaani ana-lhaawu wugurru. Anubani-yung ngirri-maṉmangi, marri waari numburru-muḏaḏbangi, ngirri-maṉmani-wugij nugurru aadanu. \v 8 Na-God ngambanii-jambina ngayawi yungguyung aani. Ni-marrbuy anaani ngaya ngana-ngaynbandii windiyung, ngaambaanggarra-ngu-burraa ngagurru. Ngaya yamba anaani nganaa-ḏamarr-ngu-burraa windiyung nugurru aadanu, nguynju na-Christ-jii yaga nanii-ḏamarr-ngu-burraa nugurru. \p \v 9 Marri anaani nganaa-jambina, nguynju yungguyung nambarraa-ḏamarr-ngu-burraa warra-mulung-aynbaj-guy runggal-windiyung, anggu-wuguuguni. Marri numburru-marrbuy, yijbanu marri ari aadanu numburru-marrbuy-mana anaarrawindi-lhangu nugurru. \v 10 Marri numburru-marrbuy anubani-yung aniij-mamaaḻang-jinyung. Anubani-yung yagi anubagu anaaladi nugurri-rruj ana-lhirribala wu-burrangi. Warraaynbaj yagi nambi-lhajbu nugurru. Yagu anubani-yung andhurrg numburru-burraa, ngarrubagi-yung ngarraaḻirr na-Christ-jinyung. \v 11 Nigaaj-bugij Jesus Christ nambani-maṉmani, nguynju yadhu numburru-waṉbina-wugij maaḻamburrg-galawaj nugurru. Nguynju warruburru warra-mulung-arrgi-yung ambunu-warraarriwana na-God-guy. Amburru-yamana anubani-yung ni-mamaaḻang, ni-mamanunggu niga. \s1 Ngaambu-yaminggarrina ngaambu-burraa na-Jesus Christ-duj. \p \v 12 Ngaya anaani ngana-ngaynbandii numburru-marrbuy anaani, murruyung-gaang. Anaani anaaladi wu-waṉini ngayawi-wuy, yagu yijgubulu windiyung wu-waṉini nguynju yungguyung anubani anggu-rajaarrii ana-lhaawu na-God-jinyung nigawi-nyinyung. \v 13 Warraawurru-yung yamba wurru-wiynji-wiynjina-yinyung nubagi-yung-jinyung na-runggal-yung, warruburru-yung wurru-marrbuy wugurru, marri warruburru-yung warra-mulung-aynbaj ngurraanggarra-ngu-burraa-yinyung, wugurraayunggaj wurru-marrbuy anaani-yung, ngaya nga-radbidhaa na-Christ-jinyung yamba. \v 14 Marri wugurraayung warruburru-yung wuu-jambarrgina-yinyung na-Buunggawa-wuy, warraawurru-yung wurru-wurrij-baabara-windiyung wugurru, ngaya yamba anaani nga-radbidhaa aḏaba yaani. Warraawurru-yung wurru-yambina-wugij na-God-jinyung ana-lhaawu, marri waari aḏaba amburru-ḏirrngawang wugurru. \p \v 15 Yijgubulu windiyung, warruburru-yung warra-mulung-arrgi-yung warra-magana na-Christ-jinyung, wugurru yamba wurru-margirajaa ngayawi-wuy, marri ngambi-wurrij-bangana ngaya. Yagu wugurraayung warra-mulung-arrgi-yung warruburru-yung warra-magana na-Christ-jinyung, wirri-ngaynbandii yamba yij-mamaaḻang. \v 16 Marri ngambi-ngaynbandii ngaya anaani. Wurru-marrbuy ngaya anaani ngani-lharrgang na-God-gala, nguynju yungguyung ngaynjambina wubani a-mamanunggu a-lhaawu. \v 17 Yagu wugurraayung warra-mulung-aynbaj warruburru-yung, wuu-yambini na-Christ-jinyung, yagu warruburru-yung yamba wugurru wuu-ḻamumundhina marri wurru-miridhii wugurru. Warruburru-yung wurru-wijangayii ari ambirri-waṉijgina aladi ngayawi-wuy, wurru-marrbuy yamba nga-radbidhaa anaani. \p \v 18 Yagu wiiya aadanu. Warruburru-yung wurru-jambarrgiiyn-maynji maaḻamburrg yagu waari, waari aadanu anggiij-ḏunggal-magaa wugurru. Yaani nga aniij-ḏunggal wugurraayung, yagu yaani-yung-bugij. Wurru-yambina na-Christ-jinyung ana-lhaawu warraarrawindi-lhangu-wuy, dani-yung-bugij ngaya nganggu-waḻaaḻarrangijgana anaani. \p \v 19 Yuu, ngaya nganggaḻaaḻarrii-wugij, nga-marrbuy yamba nugurru aadanu ngirrii-jambina na-God-guy ngayawi yungguyung, marri ana-Maṉngulg Mawurr na-Jesus Christ-jinyung ngaya nganggu-maṉmani anaani. Nga-marrbuy, wudani-yung-gala wij-bulawaa-wala yamba anaani, ngaya nganggarrbidi-mana anaanila-wala anaaladi-wala, nga-radbidhaa-yinyung anaani. \p \v 20 Ngaya nga-wurri-dhaḻagina windiyung, yagu waari anaani ngaambuli ngaya. Wiiya-maynji ngaya ngambiri yagu nga-ngawang. Anaani ngawu-ngaynbandii-windiyung, nga-wurrij-baabara-wina-wugij ngaya, anaani ana-yimbaj, marri ngaya ngaandha-wuguuguni. Nguynju yadhu warruburru-yung warra-mulung-arrgi-yung amburru-marrbuy na-Runggal-yung naaynjaabu-nyung-bugij niga na-Christ, amburru-marrbuy ngayawi-wala anaani. \p \v 21 Ngaya-maynji anaani ngambiri, yagu anubani yijgubulu na-Christ-jinyung. Yagu nga-ngawang-maynji ngaya, anggiijamana, anaani nganggu-mang ngijang runggal-windiyung nigawi-wala. \v 22 Yagu anaaji-maynji nga-ngu-burraa anaani ngayawi-nyinyung ana-ngun.gu, nganggarraalgaalgurmina-wugij ngaya, marri anubani-yung mamanunggu anggu-waṉiyn wugurru. \p Ari nga-ngawang yagu ngambiri, anaani ngayaajbaj nga-maḻaḻadi aniga-yung ari nganggu-ngaynbandang-jinyung wugurru! \v 23 Anaani wiij-bulawaa-yinyung wugurru ana-lhaawu. Aniga-yung nganggiij-dharrmang ngaya? Ngawu-ngaynbandii, anaanila-wala ngaynjaarri aḏaba yuuguni na-Christ-guy, nga-ngu-burraa nigawi-rruj. Bani-yung marri aniij-mamaaḻang-bindiyung. \v 24 Yagu nugurru yamba aadanu, anaani nga-ngu-burraa, ngayawi-nyinyung-mirri a-ngun.gu. \p \v 25 Wudani-yung-gala nga, ngaaḻamin-jamana ari nga-ngu-burraa yaaji nguynju yadhu nganamba-maṉmani ngaya, marri numburru-jambarrgina runggal-windiyung marri numburru-waḻaaḻarrii nugurru. \v 26 Anubani-yung-maynji ngaya anaani ngaynjaarri nugurri-wuy ngijang, bani-yung marri numburru-waḻaaḻarrii marri numbunu-warraarriwana na-Jesus Christ niga, ngaya yamba nga-ngu-burraa nugurri-rruj aḏaba. \p \v 27 Nugurru aadanu numburru-burraa maaḻamburrg-galawaj numburru-yamana aadanu, nguynju ngarranggu-magana anubani ana-mamanunggu ana-lhaawu na-Christ-jinyung. Ngaya anaani nga-maḻaḻadi ari ngaynjaarri nugurri-wuy marri nganamba-nayii nugurru danu-wuy, yagu ari nga-ngu-burraa-wugij-maynji ana-malanganyanay nugurri-wala, marri lhaawu-wugij nganggawanggina nugurri-wala. Yagu wiiya aadanu. Ngaya nga-marrbuy, nugurru numburraandha-wuguuguni-wugij numburru-lhara andhurrg, aadanu numburru-waḻamin-nguynju aḏaba, marri numburru-mijgalmina aynjaabu aadanu, nguynju yadhu warruburru-yung warra-mulung-arrgi-yung amburru-jambarrgiiyn ana-mamanunggu ana-lhaawu na-Buunggawa-yinyung. \p \v 28 Warruburru-yung-maynji amburru-ḻarrina anuwaagala, nugurru yamba aadanu nurru-jambarrgiiyn. Yagu yagi nuu-ḏirrngawi nugurru. Numburru-jambarrgina-wugij nugurru aadanu. Marri aadanu ambanggu-bajiyina warruburru-yung, anubani-yung na-God ambani-jadugang niga, yagu nugurru aadanu nambani-wiri-gang aḏaba. \p \v 29 Na-God anaani nani-yayn nugurru, nuu-jambarrgiiyn windiyung na-Christ-duj, marri yagu nugurru nimbirri-waṉagana wungarri, nigawi yungguyung. \v 30 Anaani wiij-nguynju, ana-wulhu-wulhurr-waj, anubani-yumbaa nga-burri nugurri-rruj, manubama-yumbaa mana-magarrangaynji ma-waṉiyn ngayawi-wuy. Marri anaani ana-yimbaj, nugurru nurraawanggina, ngawu-waṉagana-wugij anaani anaaladi, anaani nga-radbidhaa-yinyung ngaya. Marri nugurraayunggaj aadanu nirri-waṉagana anaaladi, anaani wiij-nguynju wugurru. \c 2 \s1 Nugurru numburru-yamana nguynju na-Jesus Christ-jii aadanu. \p \v 1 Ngagurru anaani na-Christ-jinyung. Marri niga ngarrani-maṉmani, nguynju yadhu ngaambu-lhara andhurrg. Marri ngagurru ngurru-wurrij-maṉdhiiyn, niga yamba ngaanii-ḏamarr-ngu-burraa anaani. Marri anubani-yung ana-Maṉngulg Mawurr ngarranggaaynjaabu-wana ngagurru anaani. Marri ngagurru ngurru-man.galagaynjina, marri ngurru-warrngayungaynjina anaani. \p \v 2 Wudani-yung-gala nga, nugurru aadanu numburru-wijangayii numburraaynjaabu aḏaba. Marri numburraa-ḏamarr-ngu-burrangijgaynjina-wugij nugurru aadanu. Nimbirriijangayii nugurraajbaj, marri numburru-waḻamin-nguynju aadanu. Dani-yung nga, nugurru ngirri-waḻaaḻarrijgana-windiyung ngaya anaani. \p \v 3 Yagi nugurru nurru-ḻamumundhi, yagi nurru-lhama-lhami aadanu. Numburru-yaal-murramurra numburru-burraa, numburru-wijangayii warra-mulung-aynbaj-guy warrubawi-yung waa-runggal. \v 4 Yagi nurru-narri nugurraajbaj-mirri aadanu. Warruburru warra-mulung-arrgi-yung wugurraayung nambarra-narrii nugurru aadanu. \p \v 5 Nugurru yuga nurru-marrbuy? Nugurru aadanu na-Christ Jesus-jinyung. Numburru-waḻamin-nguynju nigawi-yii aadanu. \q1 \v 6 Niga ni-nguynju na-God-jii, marri ni-runggal ni-yamana, nguynju na-God-jii niga. \q2 Yagu waari anaani-yung niga aniwu-bilhargaa yagu ani-waḏa-waḏaḏ-gaa anubani-yung ni-runggal-inyung niga nguynju na-God-jii, waari! \q1 \v 7 Ni-mamar-gini-wugij nigaajbaj, yagu nu-yandhurrbangaa na-God niga. \q2 Ni-gujuju, anaani-yung niimbuḻwiyn nguynju ngagurri-yii warraarrawindi-lhangu-yii. \q1 \v 8 Ni-lhar-yamana nguynju ngagurri-yii. \q2 Marri ngijang, ni-yaal-murramurra marri nu-yandhurrbangaa niga na-God marri ni-ngawiiyn. \q2 Yuu, ni-ngawiiyn wubani-rruj wuḏangag-duj. \q1 \v 9 Wudani-yung-gala, na-God nu-ḻaḻagayn arrwiyaj, marri nu-runggal-waa niga. \q2 Nga nu-mijguni ana-muwaj anaani wu-runggal-windiyung wugurru, anaani anaarrawindi-lhangu wugurru ana-muwaj. \q1 \v 10 Anaanila-wala, ngagurru-maynji ngaambu-wawanggina anaani ana-muwaj, anaani ngagurru ngaambu-ḻandharrdhaa warraarrawindi-lhangu, \q2 yuuguni arrwiyaj marri anaani-rruj ana-lhal marri ana-lhirribala anaarrawindi-lhangu wugurru. \q1 \v 11 Marri ngagurru warraarrawindi-lhangu ngaambu-yambina, ngaambu-yamana, “Na-Jesus Christ, niga na-Buunggawa.” \q2 Marri ngaanu-warraarriwana na-God na-Baba, ni-mamanunggu yamba. \p \v 12 Wudani-yung-gala nga, murruyung-gaang, nugurru aadanu numburraandha-wuguuguni numbunu-yandhurrbangana-wugij na-God. Anubani ana-wulhu-wulhurr-waj yaga, nga-burri-waj aadaju nugurri-rruj, anubani-yung nuunu-yandhurrbangaa niga. Marri anaani ana-yimbaj nuunu-yandhurrbangana-wugij, maaḻamburrg-galawaj niga. Nugurru nurru-marrbuy, na-God nani-wiri-gayn niga. Wudani-yung-gala, numburru-wuguuguni numburraaṉbina maaḻamburrg-galawaj aadanu. Numbunu-yandhurrbangana-wugij, ni-runggal yamba windiyung niga, marri numburru-yaal-murramurra aadanu. \v 13 Niga-waj yamba God ni-warraalgaalgurmani nugurri-wuy, nguynju yadhu anubani-yung ni-wij-ngaynbandii-yinyung niga, yagu nugurraayung aadanu nirriij-ngaynbandii, anaani aḏaba wiij-nguynju, marri bani-yung aḏaba nurru-waṉbina nugurru aadanu. \p \v 14 Yagi nurru-yang-gamiḏ-gamiḏ-bali, marri yagi nurru-wundangi aadanu nugurru. \v 15 Warraaynbaj yagi nambi-lhajbu nugurru, yagi yamba wu-burrangi anubagu anaaladi nugurri-rruj. Numburru-burraa na-God-jinyung warra-mijburrayung aadanu. Yagi nurru-waṉbi anaaladi. Yagu warraarrawindi warra-wurru-wurruj wurraalaaladi, wirri-ngaynbandii anubani-yung anaaladi wugurru. Yagu nugurraayung aadanu numburru-yamana nguynju yaga wudanu wu-lhalmbaarrii-yii, numbuu-yamana. \v 16 Marri nambarra-yiyina anaani ana-lhaawu na-God-jinyung, anaani ana-lhaawu ngarrani-wiri-gana-yinyung wugurru. Wurrugu marri, ngarrubagi-rruj ngarraaḻirr na-Christ-jinyung, aḏaba ngaya anaani nganggaḻaaḻarrii. Nugurru yamba aadanu, warruburru warraarrawindi-lhangu amburru-marrbuy, ngaya anaani nga-mijgalmini maaḻamburrg-galawaj, waari anaarrbidi-magaa anaani. \p \v 17 Nugurru aadanu nurru-jambarrgiiyn-bindiyung, yaani nga nambaniiyn na-God, nguynju yaga wurru-wini yaga wubani wu-mun-bulal-wulal-inyung na-God-guy yaga. Yagu warra-mulung-aynbaj ari warruburru-yung ngambambiimana anaani ngaya. Yagu wiiya aadanu. Ngambambiimana-maynji ngaya anaaji, aadanu anggiijamang, nguynju yaga ngayawi-nyinyung-mirri mana-wulang amaadbarrwina wubani-rruj a-mun-bulal-wulal-inyung-duj yaga. Wudani-yung-gala nga, anaani ngaya ngaaḻaaḻarrii nugurraa yungguyung warraarrawindi-lhangu aadanu. \v 18 Nugurraayunggaj numburraaḻaaḻarrii ngayawi-wuy, anaani wiij-maṉdhina wugurru. \s1 Timothy marri Epaphroditus. \p \v 19 Anaani nga-wijangayii aḏaba, nganu-lharrganjii na-Timothy nugurri-wuy, wij-barubaj aḏaba, aniiṉḏarrmana-maynji na-Buunggawa na-Jesus. Ngaya nga-wijangayii ari nganggawanggina ana-lhaawu aadanu numburru-yandharrgina-maynji nugurru, marri anaani nganggaḻaaḻarrii ngaya. \p \v 20 Naagi-yung niga na-Timothy, waari warraaynbaj ambu-yamang anaaji nigawi-yii. Yaagi-yung-bugij nga nambani-rangarrii. Anubani ni-wij-ngaynbandii anubani-yung aniij-mamaaḻang-bindiyung niga nugurraa yungguyung. \v 21 Warruburru-yung warra-mulung-arrgi-yung wurru-rangarrina wugurraajbaj-mirri. Waari amburru-wijangang wugurru na-Jesus Christ-guy. \v 22 Yagu nugurru aadanu nurru-marrbuy naagi niga na-Timothy, ni-mamanunggu. Nurru-marrbuy naagi-yung ni-mijgalmini ngayawi-rruj, aani yamba a-mamanunggu a-lhaawu na-God-jinyung, nguynju yaga na-niwiyayung marri na-ninyarra-yung, wuguṉi winiinggarra-mijgalmini yaga. \p \v 23 Wudani-yung-gala nga, anubani-yung-maynji nga-marrbuy anubani-yung anggu-waṉiyn ngayawi-wuy, anubani-yung nganu-lharrganjii naagi niga nugurri-wuy. \v 24 Nganaa-gurrij-ngu-burraa anaani na-Buunggawa, ari ngaayunggaj anaani ngijang ngaynjaarri nugurri-wuy, mal-dhamurrug aḏaba danu-wuy. \p \v 25 Yagu ngayaajbaj-mirri nga-wijangani, naagi na-Epaphroditus nganu-lharrganjii, nganaagijgina nugurri-wuy. Naagi-yung nugurru nuunu-lharrgang ana-wulhu-wulhurr ngayawi-wuy. Naagi naa-murruyung, niiniinggarra-ngu-burri, marri ni-mijgalmini ngayawi-rruj, ngani-maṉmangi anaani, nga-magini-yinyung ana-mamanunggu ana-lhaawu. Marri ngijang nigaayunggaj ngani-maṉmangi, ngaya nganiini anubani-yung ngarra-ngaynbandangi-yinyung niga. \v 26 Naagi nganaagijgina nugurri-wuy aḏaba, niga yamba nani-ngaynbandangi-windiyung nugurru aadanu, marri naagi yamba ni-wijanga-yangani, nugurru yamba nurru-marrbuy anubani niga ni-lhangurrngandi. \v 27 Yijgubulu windiyung naagi ni-lhangurrngandi, lhaalhag ani-ngawini-magaa niga. Yagu na-God nu-maṉmangi-windiyung naagi-yung, marri ngaayunggaj anaani ngani-maṉmangi. Na-God nu-ḻaḻagayn, marri nu-waḏa-waḏaḏ-gayn niga. Yagu niga-magaa ani-ngawini, ngayaayung anaani ngamburrij-galadi-wini-magaa runggal-windiyung. \p \v 28 Wudani-yung-gala nga, naagi nganu-ngaynbandii-windiyung niga nganaagijgiyn nugurri-wuy. Nguynju yadhu numburru-waḻaaḻarrii nugurru, ngijang marri naagi numbunu-nayii-maynji niga. Marri ngaayung anaani yagi nganu-yanga-yangi naadagu niga. \p \v 29 Niga ani-walang-maynji, nugurru-waj nga danu numburru-waḻaaḻarrii. Marri naadagu numbunu-walgur-wana niga daju. Marri numbunu-warraarriwana na-Buunggawa, numburraaynjaabu nugurru. Naagi na-Epaphroditus marri warruburru-yung warra-mulung-aynbaj naagi-yung-jii yaga, nugurru nambarra-runggal-wana wugurru. \v 30 Naadagu lhaalhag yamba aḏaba ani-ngawini, niga yamba naa-mijgalmini na-Christ. Waari aniwaa-gawanggini aadani ana-ngawij, aḏaba niwu-lharrgang-bugij niga. Yagu ni-mijgalmini-wugij maaḻamburrg anaani-yung, anubani-yung nugurru ngirri-maṉmangi-yinyung ngaya, niga-waj yamba niwu-jadugayn maaḻamburrg wugurru. \c 3 \s1 Numburru-dhi-maṉdhina nugurru. \p \v 1 Anubani wu-dhaag-mana-rruj ana-lhaawu, murruyung-gaang. Numburru-waḻaaḻarrii aḏaba, nugurru yamba nigawi-nyinyung na-Buunggawa-yinyung aadanu. \p Anaani ana-lhaawu nga-warrarrangi nugurri-wuy anubani-yunggaj. Yagu anaani nganamba-magana ngijang, nga-malgaagijgina. Ngaya yagi nga-yaal-ngawi anaani, yagu anaani ana-lhaawu nambanggu-maṉmani, marri nambanggu-waḏa-waḏaḏ-gana nugurru aadanu. \p \v 2 Warruburru-yung warra-mulung-arrgi-yung wurru-waṉbina aladi-windiyung, warraawurru-yung wurru-yamana nguynju yaga waadawu waa-nunggarrang-jii, wuu-yamana! Warraawurru nambambi-magana, nambambi-wulmurr-gana, amburru-yamana wugurru. Yagu arrwaraj-bugij, wugurru ambirri-balhuna ana-maguḻag. Nugurru aadanu numburru-burraa malanganyanay aḏaba wugurri-wala! \p \v 3 Nugurru yuga nurru-marrbuy aadanu? Ngagurraayung anaani warra-Christian, wiijamana, yijgubulu windiyung anaani ngurru-wulmurr aḏaba, ana-lhirribala ngagurri-rruj, marri nguunu-warraarriwana nigawi-wuy na-God-guy, maaḻamburrg-galawaj. Ngagurru nguunu-warraarriwana anaani Maṉngulg-mirri Mawurr, marri ngurru-waḻaaḻarrii ngagurru, yagu yamba na-Christ Jesus-jinyung yamba anaani. \p Yagu wugurraayung warra-mulung-aynbaj nambambi-magana, nimbirri-balhuna-maynji ana-maguḻag, anubani-yung na-God nambani-wiri-gana. Yagu ngurru-marrbuy anaani, yagu aadanu waari aniijgubulu-magaa. \p \v 4 Nugurru numburraawanggina anaani. Warruburru-yung wugurru wirrii-gurrij-ngu-burraa wugurri-nyinyung ana-maguḻag, dani-yung wurru-yamana wugurru. Wugurru wurraaḻamin-jamana yingga ana-lhaawu-runggal ambanggu-wiri-gana wugurru. Yagu ngayaajbaj-magaa ngaynjamaa wugurri-yii, yagu wu-runggal-windiyung wugurru. \v 5 Ngaya yamba anaani ngawu-yandhurrbangaa ana-lhaawu-runggal maaḻamburrg-galawaj anaani. Ngaya nga-wulmurr-gini anaani marang-aynjaabugij marri ngi-wulaynbaj-gala ngarraaḻirr. Warra-wurru-wurruj warruburru-yung warra-Israel ngaya anaani, warru-mandag na-Benjamin-jinyung. Ngaya anaani nga-Hebrew. Na-baba marri nga-rrigang wuguṉi wini-Hebrew naawiṉi-yung. Anubani-yung ana-lhaawu-runggal anaani ngawu-yandhurrbangaa maaḻamburrg-galawaj, ngaya yamba anaani warra-Pharisee-yinyung. \v 6 Marri ngawu-ngaynbandangi runggal-windiyung, ngaya anaani ana-lhaawu-runggal. Marri ngaya ngarra-wungarri-dhijgaa warruburru-yung warra-Christian anubani-yunggaj. Anubani-rruj ana-lhaawu-runggal anubani-yunggaj, ngaaṉbini aaynba-gaynbaj-jinyung, ngawu-lhaawu-lhurrbangaa ngaya maaḻamburrg-galawaj. \p \v 7 Aadanu wugurru anubujujung warra-mulung-aynbaj wirriij-nayii, yagu waari ngaya nganggij-nang aadanu. Anaani aḏaba wiij-gurag, yagu ngaya anaani aynjaabu-nyung aḏaba nganu-nayii, niga na-Christ. \v 8 Yijgubulu, anaani anaarrawindi-lhangu aḏaba ngaarra-yarraani, nga-wij-ngu-jadugayn aadanu wiij-gurag aḏaba, yagu yamba nga-marrbuy anaani aynjaabu-nyung-bugij Christ, ngayawi-nyinyung na-Buunggawa, marri niga-waj na-Runggal-yung-bugij. Aadanu anaaynba-gaynbaj-jinyung aadanu wurraayung, niga-waj-bindiyung na-Runggal-yung windiyung. Yagu nganaa-ḏamarr-ngu-burraa niga-waj-bugij, ngaarra-yarraani anaarrawindi-lhangu aḏaba. Nguynju yaga wudanu waarra-muynmulhaa waarra-yarrawini anaalaaladi-yinyung. \p \v 9 Yagu aynjaabu-nyung-bugij na-Christ ngani-waṉagana ngaya. Marri niga na-God ngani-maaḻamburrg-gana, ngaya yamba nga-jambarrgiiyn nigawi-rruj. Waari nga-maaḻamburrg-gi ngayaajbaj-mirri, marri anaani ana-lhaawu-runggal waari nganggu-maaḻamburrg-gi ngaya. God-bugij nigaaj-bugij ngani-maaḻamburrg-gana anaani, ngaya yamba nga-jambarrgiiyn na-Christ-duj aḏaba. \p \v 10 Yagu anaanila-wala nga-marrbuy aḏaba niga na-Christ, marri nigawi-nyinyung ana-lhuḏ, ni-ḻaḻagiiyn-jinyung anubani ana-ngawij-gala. Marri ngaya anaani nganggarragayii, nguynju yaga na-Christ niga anubani-yung ni-warragayangi, marri ni-ngawiiyn, anggiijamana anaani, ngaya ngaynjamana anaani nigawi-yii. \v 11 Ngaya anaani nga-wurrij-dhaḻagina-windiyung, ngaya nga-ḻaḻagiiyn ana-ngawij-gala, wurrugu marri. \p \v 12 Dani-yung nga ana-bayarra, niga anubani-yung na-God ngambaniiyn ngaya, wurrugu marri. Waari wurrugu anaani nganggu-waṉagang anaani ana-yimbaj. Yagu anaani nga-yaarri andhurrg-bugij wurrugu, nguynju yadhu anubani nganggu-lhangarrmang yadhu, anubani-yung ana-bayarra. Christ Jesus yamba, ngani-waṉagana ngaya aḏaba. \p \v 13 Murruyung-gaang, waari aadanu ngayawi-nyinyung-magaa wugurru. Yaani-yung nga aḏaba ngaaṉbina-yinyung wugurru. Aadanu ana-raga-ragij-gaj-jinyung wugurru anubani-yung ngaaṉbini, aadanu aḏaba nga-warandhalabiyn wiij-gurag wugurru. Anaani aḏaba nga-yaarri andhurrg windiyung, wubani-wuy a-bayarra-wuy, bani raga-ragij wu-burraa aḏaba. \v 14 Anaani nga-yaarri-wugij, ngaarranggana yuuguni raga-ragij wubani-wuy wu-burraa-wuy. Na-God yamba bani ngambani-bayarra-gang ngaya anaani. Wudani-yung-gala, nganii-gaḏangi ngaya arrwiyaj, yagu yamba na-Christ na-Jesus-inyung yamba. \p \v 15 Ngagurru-maynji anaani ngaambu-yaal-waḏbirr, danu nga ngaambu-wijangayii anggiijamana. Yagu anaaynbaj-maynji nugurru nurru-wijangayii nugurru, anubani anaaynbaj-gala, ari na-God anubani nambani-bajiyina aadanu. \v 16 Yagu anubani-yung ngarrani-bajiyini-yinyung na-God ngagurru anubani-yunggaj, ngaanggu-waṉagana-wugij, ngaanggu-yandhurrbangana-wugij anaani. \p \v 17 Murruyung-gaang, nugurru aadanu ngirriindharrmana ngaya anaani. Marri burru yaga mulung-aynbaj ngambiindharrmana-yinyung ngaya, nugurru nambarra-nayii warruburru-wuy, numburru-yamana nguynju warruburru-yung-jii. \v 18 Wugurraayung yamba warra-mulung-arrgi-yung warra-manda-maragarrij anubani anu-ḏangag-duj-jinyung na-Christ-jinyung. Ngana-magaa nugurri-wuy anaani wubani-yunggaj yaga, anaani-yung mal-ḏaga-ragij-gaj. Marri ngijang anaani ngana-magana nugurri-wuy, marri ngaya nga-ruguna, nga-wurrij-galadi-wina anaani. \p \v 19 Waadurru warraalaaladi-yinyung ari ambuu-lhagarra-ngawina wugurru, ambuu-jadugiiyn, wuu-daarraja yamba wugurru. Marri wugurru wirriij-ngaynbandangi-wugij anubani aniij-galaaladi, marri wirri-warraarriwana, waari wugurru amburru-wijangang na-God-guy. Wugurru wurru-lhama-lhamina, yagu anubujujung-gala ngagurru anaani ngurraambulii. Wugurru wurru-wijangayii anaani-rruj ana-lhal, wu-warra-ngu-burraa, dani-yung-bugij wugurru. \p \v 20 Yagu ngagurraayung anaani, ngagurri-nyinyung ana-lhal yuwaani wu-burraa a-wumala-rruj arrwar. Wurrugu ngaanu-ranga-rangarrii niga nubagi-yung ngaambani-wiri-gang-jinyung anaarrwar-wala, na-Buunggawa, na-Jesus Christ. \v 21 Wurrugu marri, niga ngaambanii-gaynbijgang ngagurri-nyinyung anaani ana-ngun.gu, marri ngijang ngaambani-maguḻag-gaynbijgang anaanila-wala ana-winyig-gala, wubani yaga nguynju na-ningun.gu-yung-jii yaga, nigawi-nyinyung-mirri runggal lhuḏ. Anaani wiij-nguynju, anaarrawindi-lhangu aninggu-yandhurrbangana wugurru, yagu nigawi-nyinyung-mirri anubani ana-lhuḏ anggu-waṉbina wugurru. \c 4 \p \v 1 Wudani-yung-gala nga, murruyung-gaang, nugurru numburru-lhara numburru-wandhurrg-gina aadanu, numburru-jambarrgina-wugij na-Buunggawa-rruj nugurru. Nugurru aadanu nganaa-ḏamarr-ngu-burraa, marri ngana-ngaynbandii nganamba-nayii nugurru aadanu, marri nugurru aadanu ngirri-waḻaaḻarrijgana, nugurru yamba nirri-yandhurrbangana-wugij anubani ana-lhaawu ngana-magaa-yinyung nugurri-wuy. \s1 Aynba-gaynbaj-jinyung ana-lhaawu. \p \v 2 Anaani ngawu-waṉagana ana-lhaawu wugurrngi yungguyung ngarra-ngajiwanggu-waa ngarra-Euodia marri ngarra-Syntyche. Gurrngi-waj, ngana-magana, wu-waḏa-waḏaḏ anaani ana-lhaawu. Nugurrngi ana-wulhu-wulhurr niingi-wundii aadanu. Yagu aḏaba nimbingi-wawanggina, marri nimbingi-yandhurrbangaynjina nugurrngi. Nugurrngi aadanu na-Buunggawa-yinyung aḏaba. \v 3 Nugawaj aḏaba, nandaanggarra-mijgalmina-yinyung aadanu, ngunu-yandhawiwanjii, nagang aadanu bamba-maṉmani ngaadirrngu ngarra-maṉumbaa, wugurrngi yamba wingi-mijgalmini, marri ngambi-maṉmangi ngayawi-wuy, aani a-mamanunggu a-lhaawu, wugurrngi marri nubagi na-Clement marri warruburru warra-mulung-arrgi-yung ngurraanggarra-mijgalmini-yinyung, wugurri-nyinyung ana-muwaj waarrarrina aani-rruj a-wubiba a-wiri-yinyung. \p \v 4 Gurruwaj, aadanu numburru-wuguuguni-wugij numburru-waḻaaḻarrii, yagu yamba na-Buunggawa. Ngijang ngana-magana nugurri-wuy, numburru-waḻaaḻarrii-wugij nugurru aadanu! \p \v 5 Nugurru aadanu numburru-lhambaamburrg. Warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj amburru-marrbuy. Na-Buunggawa naagi yamba aḏaba ngaani-warubaj-gana ngagurri-wuy anaani. \p \v 6 Waari wugurru anubani nurru-wijanga-yangi, nimbirriij-garruyn. Numburru-yambina nigawi-wuy, numburru-wuguuguni-wugij. Numbunu-yandhawiwanjii na-God anubani-yung numburraarra-ngaynbandii-yinyung nugurru anaarrawindi-lhangu. Anubani-yung “Yuu” numburru-yamana, nambaniiyii-yinyung na-God. \v 7 Nguynju yadhu na-God anubani nambani-lhamaamura-gang nugurru aadanu. Anubani-yung ngaambaniiyn ngagurru anubani runggal-windiyung, ngurru-maḻaḻadi-yinyung wugurru. Nguynju yadhu numburru-maṉdhiiyn nugurri-nyinyung ana-lhirribala aadaju, marri numburru-wijangayii nugurri-rruj manaambubug-duj maaḻamburrg-galawaj, yagu yamba na-Christ na-Jesus-inyung nugurru. \p \v 8 Anaani lhaawu-aynjaabugij aḏaba murruyung-gaang, yaani-yung-bugij. Aḏaba numburru-wijangayii aanila-yung-galawaj wugurru. Numburru-wijangayii anubani-yung-jinyung aniijgubulu-yinyung ana-lhaawu. Marri anubani-yung-jinyung aniij-mamaaḻang-galawaj, marri ana-maaḻamburrg-jinyung, marri anaambaḻaman-jinyung anaarrawindi-lhangu. Numburru-wijangayii aanila-wala aḏaba. \p \v 9 Nugurru numburraaṉbina aḏaba anaani. Anubani-yung yaga ngana-yiyini-yinyung, marri anubani-yung ngana-marrbuy-waa-yinyung, marri anubani-yung nurraawanggini-yinyung ngayawi-wala, marri anubani-yung ngirri-nayii-yinyung ngaya. Dani-yung-galawaj numburru-waṉbina nugurru. Nga na-God, niga ngarrani-lhamaamura-gana-yinyung, marri ani-burraa nugurri-rruj bani-yung marri nga. \s1 Warruburru-yung wunuuni ana-bayarra, na-Paul-wuy. \p \v 10 Ngaya anaani nga-waḻaaḻarrii windiyung, marri nganu-warraarriwana na-Buunggawa niga, nugurru yamba aadanu ngijang ngirrii-dharrgandi anu-ṉuga, marri ngirri-maṉmangi ngijang. Anu…bani-yunggaj nurru-wijangani yagu ngayawi-wuy, yagu waari ngagurru anaani nguu-dharrbidhini, malanganyanay yamba ngurru-burri, waari ngaambu-maṉmaynjini anaani ngagurru. \p \v 11 Waari ngaya anaani nga-ḻami yagu ngaya anaani waari ngandaambalalari-magaa yamba. Ngaya yamba anaani nga-marrbuy-wini, yagi-maynji nga-waṉagi, yagu ngambaṉagana-maynji anaaynba-gaynbaj-jinyung, wiiya aadanu, nga-maṉdhiyn-bindiyung aḏaba. \v 12 Nga-marrbuy anaani anubani-yung ngawu-waṉagana-yinyung winyig, yagu ngaarra-waṉagana-yinyung arrawindi. Nga-marrbuy anubani ana-miḏaamimi-yinyung, anaani nga-ngu-burraa, ngaynjaarri-maynji anuuguni anaaynbaj-guy anubani-rruj nga-ngu-burraa, nga-marryaadii-maynji yagu ngambaḻarranjii-maynji, wiiya aadanu. Wiiya anubani-yung nganggu-waṉagana arrawindi yagu yagi. \v 13 Na-Christ nganiini anaani ngaya ana-lhuḏ yamba. Nguynju yadhu nganggaṉbina arrawindi-lhangu. \p \v 14 Yagu nugurru aadanu ngirri-man.galagana ngaya anaani, anubani-yung nga-radbidhaa-maynji, nugurru aadanu ngirri-maṉmani. \v 15 Nugurru aadanu ana-lhal-inyung ana-Philippi-yinyung, aadanu nurru-marrbuy nugurru aḏaba, ana-wulhu-wulhurr nga-yambini anaani ana-mamanunggu ana-lhaawu. Anubani-yung nga-warruyn anubani ana-lhal ana-Macedonia, waari ngambambi-maṉmangi wugurru wurru-jambarrgini-yinyung. Warraaynbaj waari ngambambiini anubani anaaynba-gaynbaj-jinyung, marri waari ambu-mangi anaaynba-gaynbaj-jinyung ngayawi-wala. Ngirriini danu nga, nugurraaj-bugij. \v 16 Anubani-yunggaj, nurru-marrbuy yigaj nga-burri ana-lhal ana-Thessalonica, ngirri-maṉmangi ngaya, ngirrii-dharrgandi anaarra ngayawi-wuy, marri ngijang, nurru-malgaagijgini nugurru. \p \v 17 Anaani ngaya ngana-magana nugurri-wuy, yagu waari ngirri-yu-yinyung ana-runggal anu-ṉuga. Yagu ngana-ngaynbandii nugurru numburraaṉbina-wugij maaḻamburrg-galawaj. Dani-yung anggiij-maṉdhina, nambanggu-maṉmani runggal-windiyung wugurru. \p \v 18 Nugurru aadanu ngirriini ngaya arrawindi, runggal-windiyung wugurru. Anaani ngaya nga-ḏinggina runggal. Naagi na-Epaphroditus, naagi-yung ngani-bayarra-gaa nugurri-wala anubani-yung ngirrii-dharrgang aadani-yung nuunu-marangayn nugurru anaarra ngayawi-wuy. Nguynju yaga danu wu-waṉbina arrawuj-mamaaḻang-jinyung, waarrawuj-baynja-yinyung, nuunuuni wujiigurung na-God-guy. Na-God nigaayung ni-wurrij-maṉdhini anubani-yung. \p \v 19 Nigaayung ari nambanii-gaagijgiyn anubani-yung numburraarra-ngaynbandii-yinyung nugurru, nambani-bayarra-gang niga, nugurru yamba aadanu nigawi-nyinyung aḏaba na-Christ na-Jesus-inyung. Niga na-God niimbalal-windiyung, marri anubani ni-warra-waṉagana-yinyung anubani-rruj wu-milhiynjina-rruj wugurru. \p \v 20 Ngagurru anaani nguunu-warraarriwana niga na-God na-Baba, anggu-wuguuguni. Yijgubulu. \s1 Na-Paul ani-yandharrgina lhaawu. \p \v 21 Anaani ngawu-lharrganjii ana-lhaawu warruburru-wuy na-Christ Jesus-inyung warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj. Warraawurru wurru-jambarrgina-yinyung nurraanggarra-ngu-burraa, wugurraayunggaj wurru-yandharrgina lhaawu nugurri-wuy. \v 22 Warruburru-yung na-Christ-jinyung anaaji, wugurraayunggaj wii-lharrganjii lhaawu nugurri-wuy, marri wubanila ngijang aaynbaj-gala wumurrng wubani na-Caesar-yinyung, bagala nga ngijang wurru-yandharrgina wugurru. \p \v 23 Na-Buunggawa na-Jesus Christ nambani-walgaṉmana nugurraa yungguyung, wudanu-wuy a-wiri yungguyung. \mte1 Wiiya.