\id COL Wubuy New Testament \h Colossians \toc1 COLOSSIANS Ana-wubiba na-Paul-inyung \toc2 Colossians \mt1 COLOSSIANS \mt2 Ana-wubiba na-Paul-inyung \ip Nubagi-yung na-Paul ni-yandharrgini anaani ana-lhaawu warruburru-wuy wurru-jambarrgini-yinyung anubani-rruj ana-lhal wu-mayini Colossae. Naagi-yung na-Paul ni-burri anubani-rruj ana-Rome, ni-radbidhi niga. \ip Na-Paul naagi-yung waari ambani-magaa ana-wulhu-wulhurr. Yagu warraawurru-yung wani-rangarrangi. Marri wani-ngaynbandangi wani-maṉmangi. \ip Warra-mulung-aynbaj warra-yiyini aladi anubani ana-lhaawu, anubagu, aynba-gaynbaj-jinyung. Yagu naagi-yung na-Paul wani-dhi-maṉdhangi. Wani-magaa andhurrg, “Aadanu numburru-jambarrgiiyn na-God-guy, marri wudani-yung-gala, numburru-waṉbina nambani-magana-yinyung. Na-Christ yamba niga ni-Buunggawa.” Dani-yung ni-yamaa niga. \c 1 \s1 Na-Paul anaani-yung ni-yandharrgina ana-lhaawu. \p \v 1 Ngaya-waj nga, yaani Paul. Ngaya anaani ngawu-lhaawu-yarrijgina-yinyung na-Christ-inyung na-Jesus. Niga-waj yamba God ni-wijangani aadanu. \p Naagi na-Timothy nigaayung yaagi ni-burraa, ngayawi-rruj. Ngayawi-nyinyung naagi naa-murruyung. \p \v 2 Ngaya anaani nga-warrarrii nugurri-wuy warra-wurru-wurruj-guy na-God-jinyung wubani-rruj a-lhal a-Colossae. Nugurru aadanu nurru-jambarrgina, marri nugurru aadanu murruyung-gaang, yagu yamba na-Christ-jinyung. \p Anaani nga-jambarrgiiyn windiyung, na-God nambani-walgaṉmana nugurru marri nambani-lhamaamura-gang aadanu. \s1 Na-Paul nu-yambina na-God-guy. \p \v 3 Malgarrawindi nga-yambina na-God-guy, niga na-Ninyarra-yung na-Buunggawa-yinyung na-Jesus Christ-jinyung. Anaani nganu-warraarriwana niga, nugurru yamba aadanu. \v 4 Anaani ngaawanggiyn ana-lhaawu nugurri-nyinyung. Ngambi-magaa, nugurru nuu-jambarrgina na-Christ Jesus, marri narraa-ḏamarr-ngu-burraa warruburru warraarrawindi-lhangu nigawi-nyinyung warra-wurru-wurruj. \p \v 5 Yagu yamba anaani, wudanu nurru-wurri-dhaḻagina-yinyung na-God niwu-waṉagana anaarrwar nugurraa yungguyung, nanii-ḏangarrii, bani. Nurraawanggini a-wulhu-wulhurr-waj aadanu. Anubani-yung nurraawanggini yijgubulu-yinyung wubani a-lhaawu, wubani a-mamanunggu a-lhaawu. \v 6 Anaani-yung ana-lhaawu wu-yanggi aadanu-wuy. Wu-nguynju anaani wu-rajaarriyn aani-rruj a-lhal-lhangu-rruj a-lhal, marri warraarrawindi warra-wurru-wurruj wuu-jambarrgina. Marri wurru-burraa maaḻamburrg na-God-guy. Nugurraayunggaj anaani wiijamana nurru-jambarrgiiyn, nguynju wungugulmung yaga wu-warradii wu-yamana. Anubani ana-wulhu-wulhurr-waj ana-mal-ḏaga-ragij nurraawanggini anubani-yung, ana-raga-ragij nurru-marrbuy-mayn bani-yung-gala aḏaba. Wubani aniijgubulu-yinyung ana-lhaawu wu-yamana anaani, nigaayung na-God nani-walgaṉmana. \p \v 7 Naagi-yung na-Epaphras, naagi-yung nigaayung niiniinggarra-mijgalmina niiniiynjaabu. Naagi ngagurru nguunu-ngaynbandii. Niga-waj naagi-yung nani-yiyini ana-lhaawu na-God-jinyung, anubani-yunggaj. Niga naa-mijgalmina na-Christ maaḻamburrg-galawaj, nurraa yungguyung. \v 8 Anaani ngani-magaa nugurri-nyinyung-gala narraa-ḏamarr-ngu-burraa-yinyung, yagu yamba wubanila-wala a-Maṉngulg Mawurr. \p \v 9 Yagu yamba aadani-yung, nganaa-jambina-wugij malgarrawindi-lhangu, wubani yij-bulhu-wulhurr-waj nurraawanggini wuguuguni. Nuunu-yandhawiwanjii-wugij na-God, nguynju yungguyung numburru-marrbuy-mang, niga ni-warra-ngaynbandii-yinyung, anaarrawindi-lhangu. Anubani ana-Maṉngulg Mawurr nambanggu-marrbuy-wana anaarrawindi-lhangu. \v 10 Nguynju yadhu numburru-burraa maaḻamburrg, nguynju yadhu numburru-burraa nigawi-rruj na-Buunggawa-rruj. Nguynju yadhu numbunu-waḻaaḻarrangijgana windiyung, nguynju yadhu numburru-waṉbina maaḻamburrg-galawaj. Nugurru narra-man.galagana warra-mulung-arrgi-yung-guy. Nguynju numburru-marrbuy-windiyung na-God anggu-wuguuguni. \p \v 11 Anubani-yung nga-yambina na-God-guy, nguynju yungguyung numburru-waḏa-waḏaḏ-bindiyung. Nguynju yadhu nimbirri-waṉagana ana-lhuḏ, nguynju yaga na-God ni-waḏa-waḏaḏ, wiijamana anaani, marri yaga ni-mamanunggu, nugurraayunggaj numburru-yamana. Marri numburru-lhara maaḻamburrg, numburraandhurrg-gina. Marri numburru-lhambaamburrg-bindiyung, nugurraajbaj. Numburraaḻaḻarrii, yagi nurru-yimurr-jiwuri. \v 12 Marri numbunu-warraarriwana ngagurri-nyinyung na-Baba, nigaajbaj ni-wajbarini yamba niga-waj, nugurru aadanu. Nguynju yadhu anubani-yung ngii-lhagaṉmana ngagurru, anubani anaarrawindi-lhangu aniij-mamaaḻang-jinyung. Na-God anubani ngarrani-lhalamayaa anubani, warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj nigawi-nyinyung warruburru-yung, anubani-yung wu-milhiynjina-rruj. \p \v 13 Niga-waj ngarrani-wiri-gayn anaani, ngarrani-maṉmangi, wubani waangudumana-wala. Anaani niga-waj ngarrani-yarrijgina yuuguni aaynbaj-guy, wubani-wuy na-Niwiyayung ni-buunggawa-mana, na-God naa-ḏamarr-ngu-burraa. \v 14 Naagi na-Ninyarra-yung nigaayung ngagurri-wuy ngarrani-bayarra-gayn. Nguynju yadhu ngurru-mamar-gina wubanila aaladi-wala. \s1 Na-Jesus Christ niga ni-runggal-windiyung. \p \v 15-16 Na-God ni-miḏaamimi, waari ngaanu-nang niga. Na-Christ nigaayunggaj wini-nguynju, na-Ninyarra-yung-jii ni-yamana. Na-Christ niga-waj ana-wulhu-wulhurr ni-burri. Niga-waj ana-raga-ragij-gaj anaarrawindi-lhangu, anubagu ni-burri, yagu yamba niga-waj ni-warra-maṉdhangi anaarrawindi-lhangu, anaarrwar marri anaani ana-lhirribala, ngurru-burraa-rruj, anubani-yung ngurraarra-nayii-yinyung marri waari-yinyung ngaambu-warra-nang. Niga-waj ni-wijangani warruburru warra-mulung-aynbaj anuwagala-yinyung warraaynba-gaynbaj-jinyung. Ni-wajbarini nigaajbaj warruburru-yung wurru-buunggawa-maa-yinyung marri wuu-ragaani-yinyung, ni-wajbarini anaani-yung. Niga-waj ni-warra-maṉdhangi anaani anaarrawindi-lhangu. Anaani anaarrawindi-lhangu anaani nigawi-nyinyung. \v 17 Niga-waj Jesus ana-wulhu-wulhurr ni-burri, ana-raga-ragij-gaj anaarrawindi-lhangu. Anaani anaarrawindi-lhangu wu-warra-ngu-burraa, nigawi-nyinyung-gala a-lhuḏ. \p \v 18 Ngijang, ngagurru ngarrani-rangarrii, ngagurru anaani ngurru-jambarrgina-yinyung. Anaani wu-yamana, ngagurri-yii ana-yinag niga. Ngagurraayung anaani, ngurru-yamana nguynju nigawi-yii a-ngun.gu-yii, danu nga wiijamana. Niga-waj ana-wulhu-wulhurr. Niga-waj ana-wulhu-wulhurr ni-wiri-mayn, ana-ngawij-gala ni-burraa, ngagurraayung marri adhaadharri ana-ngawij-gala ngaambu-wiri-mang bani-yung. Anaani wiijamana nguynju yaga ngaambuḻwina ngijang marri ngurru-gadhuwa-wina. Nguynju yadhu ni-buunggawa-mana aḏaba, warruburru warraarrawindi-lhangu marri anubani anaarrawindi-lhangu. \p \v 19 Nigawi-rruj nigaayung na-God ni-burraa, winiiynjaabu wini-burraa, maaḻamburrg-galawaj, na-God ni-waḻaaḻarrii anaani-yung. \v 20 Marri nigaayung na-Christ naa-mijgalmini nigawi na-God, nguynju yadhu warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj amburru-burraa yungguyung nigawi-rruj na-God-duj, amburraanggarraaliynjina, anaani-rruj ana-lhal marri anaarrwar. Niga na-God ngarrani-lhamaamura-gayn anaani, wulang-mirri na-Christ-jinyung. Manubamaayung mana-wulang niga na-Christ nimaadbarrwini wubani-rruj wuḏangag-duj. \p \v 21 Nugurru aadanu, anubani-yunggaj aadanu nunaa-ḏiyaldhangi na-God, nurru-waṉbini yij-galadi-windiyung. \v 22 Yagu Christ niga-waj nani-muḻugu-wayn aadanu nurru-burraa, nigawi-nyinyung-mirri aani a-ngun.gu, wubanila-wala ni-ngawiiyn-jinyung, wiijamana. Nurraanggarraaliynjiyn nigawi-rruj na-God-duj aḏaba. Na-God yagi nugurru nani-lhajbu, numburru-burraa numburru-maṉngulg nugurru aadanu. \p \v 23 Yagu nugurru-waj, numburru-wuguuguni numburru-jambarrgina-wugij. Numburru-lhara andhurrg marri numburru-waḏa-waḏaḏ-bindiyung. Numburru-wuguuguni numburru-wijangayii, numburru-wurri-dhaḻagina, wubani a-mamanunggu a-lhaawu, nurraawanggini-yinyung wubani a-wulhu-wulhurr-waj. Anaani aḏaba wu-lhaawu-rajaarriiyn, wurraawanggiyn aḏaba warraarrawindi-lhangu ana-lhal-lhangu-rruj. Ngaya-waj anaani Paul, nga-magina-yinyung anaani ana-lhaawu. \s1 Na-God-jinyung ni-wij-maṉdhangi-yinyung. \p \v 24 Ngaya anaani nga-ḏinggina aḏaba, yagu anaani ngaarragayii nguynju nugurraa yungguyung. Marri aynba-gaynbaj-jinyung aladi wu-waṉina ngayawi-wuy, ngaya yamba nga-burraa aani-rruj wu-dhi-dhidina-rruj. Anaani ngaarragayii aḏaba, marri na-Christ nigaayunggaj ni-warragayii, niiniinggarraarragayii, aani-rruj ngayawi-rruj a-ngun.gu-rruj. Nguynju yadhu anubani nga-warragayii-yinyung na-Christ-jinyung, anubani anggu-jadugiiyn. Ngaya nga-warragayii nugurraa yungguyung, nugurru wurru-jambarrgina-yinyung. Nugurru nguynju nigawi-yii a-ngun.gu-yii. \p \v 25 Ngaya-waj anaani nga-mijgalmina nugurraa yungguyung, ngaya yamba anaani God ni-wajbarini anaani-yung, nugurraa yungguyung wudanu. Nguynju yungguyung, ngaya ngamba-marrbuy-wana warraarrawindi-lhangu, anaani ana-lhaawu na-God-jinyung. \v 26-27 Anaani ana-lhaawu wiij-miḏaamimi wu…bani-yunggaj, warruburru-yung warra-miyn-ngambara-waj. Yagu anaani-yung God ni-wijangani, warruburru-yung warra-wurru-wurruj nigawi-nyinyung, wani-magaa aḏaba anaani wiij-miḏaamimi-yinyung. Anaani-yung nugurraa yungguyung warra-Gentile, waari-wugij warra-Jew. Anaani-yung wu-runggal-windiyung, wu-mamanunggu. Anaani wiijamana, na-Christ ni-burraa nugurri-rruj ana-lhirribala, marri nugurraajbaj nurru-wurri-dhaḻagina, wubani wu-milhiynjina-rruj. \p \v 28 Nurru anaani nirri-lhaawu-yarrijgina-yinyung, anggu-wuguuguni nurru-yambina, wiij-baḏa-waḏaḏ-bugij, naagi na-Christ. Warraawurru-yung warraarrawindi-lhangu warra-wurru-wurruj narra-magana aḏaba, narra-dhi-maṉdhii, narra-yiyina wugurru. Nguynju yungguyung amburru-yina-mamaaḻang amburru-burraa, nguynju yaga nurru naanuuyii, nigawi-wuy na-God, warruburru warra-wurru-wurruj, amburru-burraa amburru-waḏbirr-windiyung, wugurru yamba amburru-burraa nigawi-wuy na-Christ-guy. \v 29 Wudani-yung yungguyung, ngaya-waj anaani-yung nga-mijgalmina angaḏajung-bindiyung, ngayawi-nyinyung-mirri amubama mana-malbij. Marri nganiiyii windiyung anaani runggal lhuḏ. \c 2 \p \v 1 Ngana-ngaynbandii, numburru-marrbuy-mana anaani, nugurru. Anaani nga-mijgalmina, angaḏajung-bindiyung, ngana-maṉmani yungguyung nugurru marri warruburru-yung wurru-burraa-yinyung anubani-rruj ana-lhal Laodicea, marri warruburru wugurraayung warra-mulung-arrgi-yung, waari-yinyung ngambambi-nani. \v 2 Ngana-ngaynbandii, numburru-wurrij-baabara-windiyung, marri numburru-wurri-dhaḻagina, numburru-wijangayii, marri numburraa-ḏamarr-ngu-burrangijgaynjina, numburraaynjaabu. Ngana-ngaynbandii numburru-marrbuy-mana maaḻamburrg-bindiyung, nguynju yaga numburraambalal-gina-yii, anggiijamana. Nugurru numburru-marrbuy, anubani aniij-miḏaamimi na-God-jinyung, wiijamana, niga-waj na-Christ. \p \v 3 Anubani-yung ana-lhaawu ana-runggal, anaarrawindi-lhangu, nigawi-nyinyung na-Christ-jinyung. Anaani ana-lhaawu wiij-miḏaamimi, yagu nugurru-maynji numburru-marrbuy niga, anubani-yung numburru-yina-mamaaḻang, wiijamana, numburraambalal-gina nugurraajbaj. \v 4 Anaani-yung ngana-magaa nugurri-wuy nguynju yagi yungguyung warraaynbaj nambi-dhaayurrijgi. Warrubawi-yung ambu-magina yij-mamaaḻang-jinyung lhaawu, yagu warrubawi-yung ambu-wawaḻii, yanggaḻij yanggaḻij, ambi-dhaayurrii. \v 5 Ngayawi-nyinyung anaani ana-ngun.gu waari anggu-burrang nugurri-rruj, yagu nguynju yaga ngayawi-nyinyung ana-wiri wu-burraa nugurri-rruj. Nga-waḻaaḻarrii ngaya anaani, nurru-jambarrgina yamba na-Christ-guy nugurru, marri nurru-lhara andhurrg, marri nurraaynjaabu aḏaba nugurru aadanu. \s1 Nugurru numburru-burraa-wugij na-Christ-duj. \p \v 6 Nugurru-waj danu anubani-yunggaj nurru-jambarrgiiyn na-Jesus-inyung, niga na-Messiah, na-Buunggawa. Nguynju-waj, aḏaba numburru-burraa nigawi-rruj, numburraanggarra-ngu-burraa. \v 7 Nguynju yaga wudanu rangag, waaṉḏaalbarriynjina, wiijamana anaani, nugurri-nyinyung ana-wiri wu-warradii nigawi-wala. Marri numburru-burraa numburru-wuguuguni numbuu-jambarrgina. Nguynju yaga, wubani-yung yi-ḏaga-ragij-gaj nurru-marrbuy-maa. Numburru-wuguuguni numbunu-warraarriwana na-God. \p \v 8 Narra-lharrgi yagi warraaynbaj nambi-dhaayurri. Warruburru-yung warra-mulung-arrgi-yung wurru-magina aynba-gaynbaj-jinyung lhawadhawarra. Warruburru-yung wurraan-jamana, yingga wu-lhaawu-mamaaḻang ana-lhaawu. Yagu waari, wiijanggaḻij, wiij-mamar, anubani ana-lhaawu. Anubani-yung yagi nurru-jambarrgi. Anubani-yung ana-lhaawu, warra-wurru-wurruj-jinyung, warra-marrbuy-waa. Anubani-yung ana-man.gurrg-jinyung anaani-rruj anaarrawindi-lhangu ana-lhal-inyung. Anubani-yung ana-lhaawu waari nigawi-nyinyung na-Christ-jinyung, \v 9 niga yamba na-Christ anaani-rruj ni-burri, nguynju na-Ninyarra-yung-jii ni-yamaa, ni-ngun.gu-yamaa, maaḻamburrg-galawaj. \v 10 Marri nugurri-nyinyung ana-wiri wu-burraa maaḻamburrg, anubani-yung nigawi-wala. Niga ni-yamana nguynju yaga a-yinag-gala, niga yamba ni-buunggawa-mana. Anaani-rruj anaarrawindi-lhangu wu-buunggawa-mana, adhaadharri niga-waj, ni-ragaana naagi-yung. \p \v 11 Nugurru-waj nigawi-nyinyung aadanu aḏaba, nguynju yaga wubani-yung nurru-wulmurr-gini. Wubani yij-gaynbaj-jinyung, waari warra-wurruj nambambi-wulmurr-gaa ana-marang-mirri. Anaani wiijamana, yagi nirri-ngaynbandi-wugij anubani aniij-galaaladi. Nguynju yaga aadanu nugurri-nyinyung a-ngun.gu nuunu-yayn nigawi-wuy, nuu-yiynjiiyn nugurraajbaj, wiijamana anaani. Danu wiijamana, aadanu nurru-wulmurr-gini, anubani-yung na-Christ-jinyung. \v 12 Wiijamana, wubani-rruj nurraambara-ngambini, nguynju yaga nurru-wurrdhini, nurraanggarra-wurrdhini na-Christ, wu-yamana. Marri anubani-yung na-God naniinggarra-ḻaḻagayn ana-ngawij-gala, nugurru yamba nurru-jambarrgiiyn na-God, ni-waṉbini-yinyung lhuḏ-mirri. Niga-waj, nigaayung na-Jesus nu-ḻaḻagayn ana-ngawij-gala. \p \v 13 Nugurru nurru-marrbuy? Ana-wulhu-wulhurr, wiijamaa nguynju yaga nugurru aadanu nurru-ngawiiyn yaga, yagu yamba nugurri-nyinyung danu aladi, wu-yamaa. Marri nugurru nurru-burri malanganyanay na-God-gala. Yagu niga na-God aadanu nani-wiri-gayn, nugurru marri na-Christ, naniinggarra-wiri-gayn. Ana-raga-ragij-gaj, niga-waj ngarraniigajij-garruyn ngagurru, anaarrawindi-lhangu aniij-galadi-wala. \v 14 Anaani aniij-galaaladi, anaani yaga wiijamana, danu waarrarrina a-wubiba-rruj. Wu-yamaa, ngagurru waari ngaanggu-yandhurrbangaa ana-lhaawu-runggal. Yagu niga-waj na-God niwu-lhaladangi, ni-warra-yarraani aḏaba. Niwu-mangi, nguynju yaga wubani-yung niwu-warra-raani a-rangag-duj, na-Christ-jinyung. \v 15 Warruburru-yung wurru-buunggawa-maa-yinyung anubagu, marri anubani-yung ana-man.gurrg, wu-waṉagaa-yinyung ana-lhuḏ, anubani-yung na-God ni-warra-yarraani anubani-yung mana-ḻarrda marri anaarrawindi-lhangu. Aadani-rruj niimbulijgaa, wu-buunggawa-maa-yinyung anaani-rruj, marri ana-man.gurrg niimbulijgaa. Warraarrawindi-wala ama-muṉbarrg-gala wunu-nani. Anubanila-wala, ni-waḻaaḻarriyn, niga yamba ni-lhuḏ-janggi, anubani-yung-gala na-Christ ni-ngawiiyn anubani-rruj anu-ḏangag-duj. \p \v 16 Yagu yamba anubani-yung, yagi narraaḻamin-dharrgi warra-wurru-wurruj, yagi nambi-lhajbu, anubani-yung nurru-nguyii-yinyung yagu nurraaḻ-nguyii-yinyung yagu nurru-mijgalmina-yinyung nuunu-warraarriwana-yinyung na-God. Yagi nambi-lhajbu, naagi-yinyung aḏaba ni-dhadharrbidhina na-ḻabama, yagu ngarraaḻirr-maṉngulg ngarraaḻirr. \v 17 Wudanila-yung-galawaj wiijamana nguynju yaga a-malnguj-jii, wu-yamana. Wugurru aniijgubulu-windiyung yuwaani wu-burraa nigawi-rruj na-Christ-duj. \p \v 18 Yagi narra-lharrgi warraaynbaj yagi nambi-lhajbu. Warrubawi-yung wu-yamana, “Numburru-winyig, marri numburru-warraarriwana anubani-yung ana-angel,” wu-yamana, warrubawi-yung yamba wurru-wuryarrii ambarrj. Warruburru-yung warra-wurru-wurruj wurru-lhama-lhamina anaarrbidi, wurru-wijangayii-wugij aani-yinyung a-lhal. \v 19 Waari ana-maaḻamburrg-bindiyung amburru-wijangang na-Christ, waari ambunu-waṉagang. Niga nguynju ngagurri-yii a-yinag-jii, marri ngagurru anaani warra-Christian, ngagurru nguynju nigawi-yii a-ngun.gu-yii, marri ngarraniiyii ana-lhuḏ. Nguynju yaga anaani ana-ngun.gu waarradii, wiijamana anaani. Anaani ana-ngun.gu anaarrawindi-lhangu wu-warra-yadina, marri waarradii, niga-waj yamba God. \s1 Nugurru numburru-wijangayii-wugij anaarrwar-yinyung. \p \v 20 Nugurru aadanu nurru-ngawiiyn na-Christ-mirri. Waari aadanu nurru-yandhurrbi anubani anaarrawindi ana-man.gurrg, anaani-rruj-jinyung ana-lhal wu-burraa. Marri a-yangi yungguyung nurru-wijangayii-wugij, anaani-rruj ana-lhal-uj? A-yangi yungguyung nugurru nirri-yandhurrbangana ana-lhaawu anaani-rruj ana-lhal-uj? \v 21 Anaani ana-lhaawu wu-yambina, “Yagi numbaṉagi! Yagi nu-ngi! Yagi numbiḻdhi!” Anaani ana-lhaawu danila-yung-galawaj yigaj wu-yambina. \v 22 Anaani-yung wiijamana danila-yung-galawaj wu-yambina-yinyung, yagu anaarrawindi-lhangu ana-marrya yagu anaaynba-gaynbaj wu-warra-jadugina. Anaani ana-lhaawu, wirriij-maṉdhangi wurru-wurruj wugurraajbaj marri wurru-marrbuy-wina. \v 23 Warruburru-yung warra-wurru-wurruj wurru-magina danila-yung-galawaj ana-lhaawu. Wurraan-jamana yingga wurru-yina-mamaaḻang, yagu waari. Ari nambambi-magana, ngaambu-mijgalmina angaḏajung na-God-guy, marri ngaambu-yaal-murramurra, marri ngaambu-ngun.gu-warragayii. Yagu aadanu ana-lhaawu waari anggiij-maṉdhiiyn, ngagurri-nyinyung yamba ana-ngun.gu ngaynbandii-wugij aaynba-gaynbaj-jinyung anaalaaladi, marri aadanu ana-lhaawu waari ngarranggu-maṉmi ngagurru. \c 3 \s1 Numburru-wijangayii-wugij anaarrwar. \p \v 1 Na-God niga nani-ḻaḻagayn ana-ngawij-gala, naniinggarra-ḻaḻagayn na-Christ marri nugurru. Wudani-yung-gala, numburru-wijangayii-wugij wubani wu-burraa wubani arrwar-rruj na-Christ ni-burraa-rruj, wubani-rruj a-walawalama na-God. \v 2 Numburru-wijanga-yangina wubani-yinyung aarrwar, waari anaani-yinyung ana-lhal-inyung, wu-lhal-murrgulhaa-yinyung. \v 3 Yagu yamba anaani wiijamana, nugurru nurru-ngawiiyn, yagu ana-wiri nugurri-nyinyung niwu-rangarrii na-God, wu-burraa wubani-rruj na-Christ-duj. \v 4 Niga-waj Christ naniini ana-wiri nugurri-wuy. Bani-yung marri, ani-rabalang-maynji, marri nugurraayunggaj numburraanggarra-rabalang, wubani-rruj wu-milhiynjina-rruj. \s1 Nugurru nimbirriij-garruyn aniij-galaaladi. \p \v 5 Yagu yamba anaani-yung, aadanu anaarrawindi-lhangu anaalaaladi-yinyung wu-warra-ngu-burraa-yinyung anaani-rruj ana-lhirribala, numburraarra-ngu-jadugang aadanu. Anaani yij-galaaladi. Danu yaga wurru-waṉbina ana-nguniyn anaarrbidi, anaani aladi wu-burraa wugurri-rruj ana-lhirribala, wirriij-ngaynbandii-windiyung aalaaladi-yinyung wubani-yung. Marri wugurru wurru-murruwanjii. Anubani wirriij-ngaynbandii-yinyung, wugurri-nyinyung ana-god anubani-yung aḏaba. \p \v 6 Nugurru aadanu nimbirriij-garruyn anubani aniij-galaaladi, niga yamba na-God ni-yaarri anubagala, anubani ni-riyaldhiyn-bindiyung wungarri. \v 7 Nugurru aadanu nurru-burri aḏaba anubani-yunggaj, mal-ḏaga-ragij-gaj, nurraaṉbini anubanila-yung-galawaj aniij-galaaladi. \p \v 8 Yagu aadanu aḏaba, nimbirriij-garruyn anubani aniij-galaaladi. Marri ngijang, numburru-muḏaḏbang aḏaba aadanu ana-wungarri-wala. Yagi nurru-riyaldhi anggu-wuguuguni. Numburru-muḏaḏbang, yagi nurru-wurrij-bi warra-mulung-arrgi-yung, yagi narraaladi-yamawi warra-mulung-arrgi-yung, narra-wurryuwi, yagi ana-lhaguḻa-maaḻang nurru-yambi, yagi narraarra-yamawi. \v 9 Yagi nurru-dhaayurriynji warra-mulung-arrgi-yung. \p Nugurru nurru-marrbuy? Anaani nurraaṉbini wu…bani-yunggaj aḏaba. Yagu nirriij-garruyn aḏaba, nugurri-nyinyung anaaladi nirri-barawudiyn, wu-wurag. \v 10 Marri nurru-gadhuwa-maa, marri nurru-marrbuy aḏaba na-God. Niga nani-maṉdhangi nugurru, ana-wulhu-wulhurr. Nguynju yungguyung numburru-yamana-windiyung nguynju nigawi-yii, numburru-burraa. \p \v 11 Yigaj! Ngagurru anaani warra-Christian anaani ngurru-nguynju. Wiiya ngurru-Jew yagu waari-yinyung ngaambu-Jew-magaa, ngagurru ngurraaynjaabu ngurru-burraa. Wiiya ngurru-wulmurr-gaynjini-yinyung yagu waari-yinyung ngambambi-wulmurr-gaa. Wiiya ngagurru a-lhal-aynbaj-gala a-lhal, ngurru-yambina lhaagi-waynbaj ana-lhaagi. Wiiya ngarra-yandhurrbangana-yinyung warra-bu-buunggawa, yagu ngurru-muḻugu-wina-yinyung, ngagurru ngurraaynjaabu aḏaba, ngurru-nguynju. Anaani aḏaba ngurru-burraa nigawi-nyinyung na-Christ-jinyung. Dagu nigaaj-bugij na-runggal-yung, ni-buunggawa-mana ngagurru warraarrawindi-lhangu. \p \v 12 Nugurru aḏaba aadanu, ni-wajbarini na-God. Nurru-maṉngulg, nanii-ḏamarr-ngu-burraa-windiyung aḏaba. Wudani-yung-gala, nambarra-warrngayungana warra-mulung-arrgi-yung, nambarra-man.galagana, numburru-yaal-murramurra, numburru-lhambaamburrg nugurru. \v 13 Yagi nurru-margiriynji, nurraa-ḏiyaldhiynji. Warrubawi-yung-maynji warraaynbaj ambu-waṉbina-maynji anaaladi, nugurri-wuy, numburru-yaminggarrang marri? Yagu warrubawi-yung nambarraagajij-garruyn. Nugurru aadanu numburraagajij-garruynjina. Wiijamana anaani wu-nguynju, na-Buunggawa naniigajij-garruyn, nugurru aadanu. \v 14 Anaani, anaarrawindi-lhangu wiij-gaynbaj, wiij-ḏunggal. Numburru-wuguuguni nambarraa-ḏamarr-ngu-burraa warra-mulung-arrgi-yung. Numburru-waṉbina-maynji, bani-yung marri numburru-waṉbina anaarrawindi-lhangu. \p \v 15 Na-God nanii-gaḏangi, nguynju yungguyung numburru-lhamaamura windiyung. Na-Christ nigaayung nambani-lhamaamura-gana. Numburru-lhamaamura-mana, nimbirri-waṉagana lhirribala anggu-wuguuguni nugurri-rruj. Marri numbunu-warraarriwana-wugij na-God. \v 16 Numburru-wuguuguni numburraawanggina na-Christ-jinyung ana-lhaawu, yagi nurru-muḏaḏbi. Aadanu numburru-yambina warra-mulung-arrgi-yung nambarra-magana. Marri nambarra-dhi-maṉdhii warra-mulung-aynbaj. Numburru-yambina-wugij aniijgubulu-walawaj ana-lhaawu. Nimbirri-rawana wungubal, aynba-gaynbaj-jinyung, na-God-jinyung, marri numbunu-warraarriwana-wugij niga. \v 17 Anubani-yung numburru-yambina-yinyung marri numburraaṉbina-yinyung aniga-yung-galawaj, danu numburraaṉbina yagu yamba na-Buunggawa na-Jesus, marri numbunu-warraarriwana niga na-God na-Baba, yagu yamba na-Christ yamba niga-waj. \s1 Numburru-waṉbina maaḻamburrg-galawaj. \p \v 18 Nugurru aadanu warra-miḏangarrina-yung, nambaa-yandhurrbangana nugurri-nyinyung warra-miḏaṉnginaaj, yagu yamba nugurru nigawi-nyinyung na-Buunggawa aadanu aḏaba. \p \v 19 Nugurraayung aadanu warra-miḏaṉngina-yung, bangaa-ḏamarr-ngu-burraa ngaadagu nga-rangarrinaaj. Yagi nungaa-ḏiyaldhi ngiga. \p \v 20 Nugurru aadanu warra-mijburrayung, nambarra-yandhurrbangana nugurri-nyinyung nga-rriibi marri na-ninyarra, nguynju yadhu na-Buunggawa nigaayung ani-waḻaaḻarrii. \p \v 21 Nugurru aadanu warra-mininyarra-yung, yagi nugurru narra-wurrij-galadi-wi warra-mijburrayung, nguynju yadhu yagi yungguyung wurru-yimurr-jiwuri. \p \v 22 Nugurru aadanu narra-yandhurrbangana-yinyung warruburru-yung nambi-waṉagana-yinyung, aani-rruj a-lhal. Numburru-wuguuguni nambaa-yandhurrbangana. Warra-mulung-aynbaj warra-yandhurrbangana yagu winyig-bugij, anubani-yung-maynji warra-bu-buunggawa warra-nayii, bani-yung-bugij, ambarraaḻaaḻarrijgana yungguyung wugurru. Nugurru yagi nurru-waṉbi aniijiijung. Numburru-mijgalmina angaḏajung, marri nugurru numburru-yaal-mamaaḻang aadanu. Nugurru yamba nuunu-yandhurrbangana na-Buunggawa niga. \v 23 Anaaynba-gaynbaj-jinyung anubani-yung numburru-waṉbina numburru-mijgalmina, numburru-lhaal-maaḻang. Yijgubulu, nuunaa-mijgalmina na-Buunggawa, waari warra-wurru-wurruj anubani-yung. \v 24 Numburru-marrbuy, na-Buunggawa nambani-bayarra-gang, anubani ana-wiri anggu-wuguuguni. Nugurru yamba nuunaa-mijgalmina na-Buunggawa na-Christ. \v 25 Warrubawi-yung wurru-waṉbina-yinyung yij-galaaladi, na-God wanii-gaagijgiyn anubani-yung. Niga ngarrani-nguynju-nguynjijgana ngagurru, ngurraaynjaabu anaani. \c 4 \p \v 1 Nugurru-waj warra-bu-buunggawa-yinyung, nambarra-waṉbina maaḻamburrg-galawaj, warrubawi-yung nambi-yandhurrbangana-yinyung, nugurri-nyinyung. Numburru-marrbuy anubani-yung, yuwaagi ni-burraa arrwar, na-Buunggawa nugurri-nyinyung. \p \v 2 Nugurru aadanu, numburru-wuguuguni numburru-yambina nigawi-wuy, yagi nurru-warandhalabi. Marri numburru-wanggirraa-wugij, numbunu-yandhawiwana-maynji na-God-guy. Numburru-wuguuguni numbunu-warraarriwana niga. \p \v 3-4 Marri ngirrii-jambina nurraa yungguyung. Numbunu-yandhawiwanjii numburru-yamana na-God-guy, nguynju yadhu, warra-wurru-wurruj amburru-yaarri nurri-wuy, marri namba-magana anubani-yung aniij-miḏaamimi na-Jesus-inyung. Ngaya-waj anaani, ngaynjambina ana-maaḻamburrg, anubani ana-lhaawu nganggiij-garrarra-gana. Yagu yamba aadani-yung, anaani-yung nga-radbidhii, wudanila-wala a-lhaawu-wala. \p \v 5 Nugurru-waj, nimbirriijanga-yangayii warrubawa-yung-jinyung waari ambuu-jambarrgiiyn-jinyung nigawi-nyinyung. Numburru-waṉbina maaḻamburrg-galawaj wugurri-wuy. Anubani-yung-maynji anggiij-maṉdhina, bani-yung numburru-waṉbina. \v 6 Numburru-yambina anubani-yung, nambarra-man.galagana yij-mamaaḻang-galawaj numburru-yambina. Nimbirriijanga-yangayii wubani-yung a-lhaawu-yinyung. Wurrugu marri, numburru-marrbuy-mana, marri nambarra-yandhawiwana warra-wurru-wurruj maaḻamburrg-galawaj nugurru. \s1 Naagi na-Paul ani-yambina wiiyaw. \p \v 7 Naagi na-Tychicus, nganu-lharrganjii nugurri-wuy. Niga nambani-yambina anaani-yung ngaaṉbina nga-burraa. Naagi ngayawi-nyinyung naa-murruyung, nganu-ngaynbandii. Ngani-maṉmani, naagi-yung, marri niiṉi niiniinggarra-mijgalmina. Naagi nu-yandhurrbangana na-Christ, maaḻamburrg-galawaj. \v 8 Naagi aḏaba nganu-lharrganjii nugurri-wuy, ni-yaarri, nguynju yadhu numburru-marrbuy nga-yaminggarrina anaani-rruj nga-burraa wu-dhi-dhidina-rruj. Nguynju yadhu nugurru yagi nurru-ramarr-ruwi-ruwi ngayawi-nyinyung, numburru-waḻaaḻarrang. \p \v 9 Naagi nganu-lharrganjii naaynbajung na-waḻyinyung, na-Onesimus. Naagi ngayawi-nyinyung naa-murruyung, nganu-ngaynbandii. Ni-waṉbini naagi-yung maaḻamburrg ngijang nigaayung. Naagi nugurri-wala a-lhal-wala ni-yanggi, naagi. Naawiṉi-yung nambambi-magana aani-yinyung wu-waṉbina-yinyung. \p \v 10 Naagi na-Aristarchus, naagi ni-radbidhaa ngayawi-rruj ni-burraa. Naagi nigaayung ni-yandharrgina nugurri-wuy ana-lhaawu. Marri nigaayung na-Mark, naagi na-ni-marayung na-Barnabas-jinyung. Anaani-yung ngana-magaa, raga-ragij, naadagu ani-yaarri-maynji nugurri-wuy, numbunu-walgur-wana niga. \v 11 Marri naagi Joshua Justus, na-nimuwaj-jung, ni-yandharrgina ana-lhaawu nugurri-wuy. \p Waadurru-yunggaj warra-wulu-wulaynbaj, durru-yung-bugij warra-Jew ngagurri-rruj, ngurru-mijgalmina-yinyung na-God-jinyung ni-Buunggawa-mana-yinyung. Waadurru warra-wulu-wulaynbaj ngaya ngambi-man.galagaa. \p \v 12 Nigaayung na-Epaphras, naadagu nugurri-wala wudanu a-lhal-wala. Niga nu-yandhurrbangana-yinyung na-Christ-guy. Danu-waj ni-yandharrgina lhaawu. Anubani-yung-maynji ni-yambina na-God-guy, nu-yandhawiwanjii na-God ana-lhaawu nugurraa yungguyung. Nguynju yadhu numburru-lhara andhurrg, nguynju yadhu numburru-yaal-waḏbirr, nguynju yadhu numburru-waṉbina maaḻamburrg-galawaj, anubani-yung na-God-jinyung ni-wijangayii. \v 13 Anaani ngana-magana naagi-yung-jinyung. Anaani ni-mijgalmina angaḏajung nugurraa yungguyung, marri warruburru-yung wuu-jambarrgina-yinyung wubani a-lhal-uj Laodicea, marri wubani aynbaj a-lhal Hierapolis. \p \v 14 Naagi-yung na-Luke, naagi-yung ni-doctor ni-burraa, marri naagi-yung nguunu-ngaynbandii ngagurru. Marri nigaayung na-Demas, naawiṉi winiwu-lharrganjii lhaawu nugurri-wuy. \p \v 15 Anubani-yung nambarra-lharrganjii lhaawu ngayawi-wala, warruburru-yung-guy warra-minilharri-yung-guy warruburru wurru-burraa-yinyung a-Laodicea-yinyung. Aadanu ana-lhaawu ngigaayung nimbirringaa-dharrgang ngarra-Nympha marri warruburru-yung wuu-jambarrgina-yinyung wurru-muṉḏugana-yinyung ngigawi-rruj wubani-rruj aanga-rruj. \p \v 16 Nugurru-waj aadanu nimbirri-nayii-maynji anaani ana-wubiba waarrarrina, nimbirri-nayii numbuu-yambina, wurrugu marri malgadhaadharri marri, nambarraa-dharrgang warruburru-wuy wurru-jambarrgina-yinyung, wubani a-lhal Laodicea. Anubani anaaynbaj ana-wubiba a-Laodicea-wala, nimbirri-nayii anubani-yung. \p \v 17 Numbunu-magana naadagu na-Archippus, “Anubani-yung nini-yambini-yinyung na-Buunggawa, baaṉbina maaḻamburrg-galawaj, yagi nu-muḏaḏbi anaaḻagaḻa,” numbunu-yamijgang naadagu. \p \v 18 Ngaya-waj anaani Paul, nga-warrarrii anaani lhaawu ngayawi-nyinyung-mirri marang-mirri. Numburru-marrbuy anaani nga-radbidhii. God niga-waj nambani-walgaṉmana nugurru, nambaniiyii. \mte1 Wiiya.