\id JAS stc-60JAS-Nat.sfm, James, Natqgu (Santa Cruz) STC, Daniel Boerger, 11/07/2007 \ide UTF-8 \h Jemes \toc3 Jemes \toc1 Nzryrkr Jemes \toc2 Jemes \mt1 Nzryrkr Jemes \imt1 Natq Ngr Nzaplxtqngr Mz Nzryrkr Jemes \ip Mwx Jemes yrle letz lc mz mzlir yiz 46—49 AD mz nibr nzrmcngr mz Jiszs. Yrbzle mz lr Jiu kcng tzmnc-rlrubzng mrkc Israel. Jemes lc nide mzle Jiszs, \x + \xo 1:0 \xt Matiu 13:55; Mak 6:3; Galesia 1:19\x* a' trnginideu aposol Jemes, mzle Jon, aposol kc tznibq kai murde vz-nqblqle Jiszs. \x + \xo 1:0 \xt Aposol 12:1-2\x* Jemes lc trlxngiti-kaileu Jiszs, a' mz nibr nztulz-krmle mz nzbzngr, sc tqlxngiti-atele. \x + \xo 1:0 \xt 1 Korint 15:7\x* Jemes badr mzledeng nzaenzlilr nzvzo-krm Mqngrkxtr mrkc Jerusalem. \x + \xo 1:0 \xt Aposol 1:14\x* Mzli trboiu Jemes sc tqnginipede kzdq kxetu kxmyapxbz mz lrmakxtr kc Jerusalem. \x + \xo 1:0 \xt Aposol 12:17; 15:13-21; 21:18; Galesia 2:9, 12\x* Jemes ncdr mzlede Jud kc tqyrle letz nzrpibz ‘Nzryrkr Jud,’ trnznginidru aposol. A' nidr kxnzetung kx nzamrlue zlwz kxnzrlxngiting. Mz nibrde nzkabzlr bade drtqde, ‘Jemes Kc Tqtubq.’ Mz yiz 62 o 66 AD nznibq nide murde lxngitile Jiszs. \ip Jemes ycmnetr-ngrde nzrlxngiti-angidrngr kx krlzle nzarlapx-krde nigu. Rpile kx, ‘Mane nzrpikr doa kx lxngitile Gct, a' trpnzngr da kxmrlz kx vzpxm mz nzrlxngiti-krde.’ Murde nzrlxngiti-angidrngr batrpzle mz leplz nzmnclz-krbzlr mz Gct x nzvz-nqblq-krdr natqdeng. X okatrle nigu murde na-aclve-lzbqku mz nzycmne-krgu. X okatr-kzle nigu nztu-amqngi-krgu mz mzli r nzatalzngr, murde ma tqaleku alwx. X nzrlxngiti-angidrngr okatr-kzle nigu mz nzaenzli-lrpi-krgu nzyzlu-krm Jiszs. X kxmule-esz' mncku mz nzkxpungr, a' okatr-kzle nigu nztu-amqngi-krgu mz nzabrtzngr. \ip Kzdung ngalrdeng kx nzmyapxbzng mz letz lc nidr seleng. \x + \xo 1:0 \xt 1:2, 17, 22; 2:17; 3:2, 17; 4:17; 5:16\x* \c 1 \s1 Natq Kcng Kai \p \v 1 Ninge Jemes, wztrpo mz Gct x Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx. Ryrbo bamu nimu lr Jiu kcng tzlxngitilr Jiszs, tzakiting mztea amrlx mz nrlc ka. Rpibo kx, “Nimu la.” \s1 Nzrlxngitingr Kx Tu-amqngi Mz Nzkxpungr \p \v 2 Mzlengeng x inwengeng, mzli kznikeng nzprtz-ngrbz nzkxpungr bamu, na-abrtzlvzamung. \v 3 Murde nakrlzamu kx nzkxpungr lcng nzkrlzlr nzaxplr-krdr nzrlxngiti-krmu. Nzmu natu-amqngiamu mz nzrlxngiti-krmu, sa naokatrle nimu mz nztu-amqngi-krmu mzli kx nzkxpungr vztr-mou-ngrmle. \v 4 Mz nzmu-krde lcde, navz zvz nztu-amqngi-krmu mz nzkxpungr lcng, nakrlzbzle mzli kx nayrkrpx-ngrbzle. Murde mzli lc nzrlxngiti-krmu sa nabrpe, x nakrlzamu nztu-amqngingr kxmule-esz' da kx prtz. \p \v 5 A' doa kx trkrlz-zpwxleu da kx na-alele narlxtibzle nzyrplapxngr mz Gct. Murde Gct abrtzlvzle nzrka-nrbalq-krbzle nzyrplapxngr mz krkcng amrlx tzrlxbzng bade. \v 6 A' narlrpx-lzbq-ngrnamu mz nzvz-nqblq-krmu me pnz drtwrde, mz nzrlx-krbzmu bade nzyrplapxngr. X bzkq drtwrmu li, mz nzapu-krmu da kx twztine trmilo ngr prla. \v 7-8 Murde Gct trpnzngr nzayzlu-krbzle natq leplz kcng drtwrdr tqli, mz nztekqtr-zvz-krdr drtwrdr. \p \v 9 Kxrlxngiti kx ngi doa txne na-abrtz murde nide doa kxmyalz mz nzobqkr Gct. \v 10 X kxrlxngiti kx ngi doa kxetu mz nzngini-krde bcnyr, na-abrtz mz nzavzo-lzbq-krde, murde krlzle kx Gct tramatqleu nzngini-krde bcnyr. Murde doa kx ngi bcnyr apule nrpq mqmya kc tqkawxpx mz nourla x sc tqblotrpe mzli kc mz milzpq. \v 11 Mz nzprtz-krm nepi nzulrde aglrtile nrpq mqmya kc x sc tqtaope, x nzluli-krde lc tqyrkrpxpebz. X nakxmu-kzpzle lc mz bcnyr kc, murde sa nabz mz mzlir nzale-krde da. \p \v 12 Sa namrlzbz mz doa kx tu-amqngi mz nzkxpungr x drtwrde trlcu. Murde mzli kc nzkxpungr lcng nayrkrpx-ngrbzle, sa nakabz Gct bade da kc tqmrlz tqngi nzlungr kxboi. Murde esalz-ngrde kx nakabzle mz leplz kcng tzmrlztilr nide. \v 13 Mz mzlir nzkxpungr, bzkq rpiamu kx, “Gct rpile nzabzle ninge.” Nzaongr nqmq nr drtwr lc vz-rbr, murde Gct trpnzngr nzatalz-krde leplz x trpnzngr doa kx krlzle nzatalz-krde nide. \v 14 Nzabzngr vzpxm mz nim esz'-krm x da kxtrka kcng tqsuti zlwz drtwrm. Da kxnzmulr lcng dekc tqabzle nzvecpx-krde nim. \v 15 Murde nzaoti-zvzkr drtwrm da kxtrka kxtopwz, sa natwzle nim mz nzale-krm alwx lcde. X mz nzale-zvz-krm alwx lcde, sa natwzle nim mz Hxl. \p \v 16 Mzlengeng x inwengeng, bzkq rlr-ngrbzmu mz Setzn nzesabrti-krde nimu, mz nzrpi-krmu kx Gct abzle nimu. \v 17 Murde Trte kc Heven, nide nou da amrlx kcng tqmrlz, tqtubq-esz'ngr. Nide Kxrpalz kc tqwz-ngrde da amrlx kcng tqyzlrngr mz bongavz. X kxmule-esz' da lcng nzkrlzlr nztekqtrngr me nztu-ngrdr, a' Gct trpnzngr nztekqtr-krde nqmq krde. \x + \xo 1:17 \xt Sam 102:25-27; Hibru 1:10-12\x* \v 18 Mz nzvz-nqblq-krde nzmrlzkr me pnz drtwrde, Gct batrple bagu nzngini-krgu doa nedeng murde lxngitiku kx Nrpa ngr Jiszs ngi da angidr. Murde nanginigu doa nedeng kcng ayrnrngr mz leplz amrlx kcng naprtrpzng bade kalr. \f + \fr 1:18 \ft \+em 1:17\+em* Mz mzli nyz Jemes, leplz kxnzkqlung nzmwxlrng murde nzlxngitilr kx nepi, temz x vring mz bongavz nzbatrpzlr da kxbrngz x kxtrka kcng tzprtzbzng mz leplz. A' nzao-krdr drtwrdr vz-rbr, murde trpnzngr da kxtrka kx vzpxm mz Gct kc tqmrlz-esz'ngr. \f* \s1 Nqmq Kr Doa Angidrng Ne Gct \p \v 19 Mzlengeng x inwengeng, bzkq mrbrtr mz drtwrmu da lcng. Lalztq-angidr-kaiamu. Bzkq anitiamu nzycmnengr. X bzkq drtwrmu ngya ani. \v 20 Murde zngya trngiu nou da kxtubq mz nzobqkr Gct. \f + \fr 1:20 \ft Nzngyakr drtwr kxtubq vzpxm mz Gct mzli kx nzatrkatingr nide, da kc tqwai Jiszs mz nzngyakr drtwrde nzatrkatingr Mangr-nzangiongr Yawe. \f* \m \v 21 Mz nzmu-krde lcde, esablqtiamu da kx nzatrkatilr nabzmu x rtctx-ngrnamu nzngyatikr drtwrmu leplz mz nzmailz-krde nimu mz alwx. Avzo-lzbqamu mz nzlxngiti-krmu natq Gct kc tqayzuole mz nabzmu, murde natq lcng nzkrlzlr nzarlapxngr nimu. \p \v 22 A' bzkq esabrti-lzbqamu mz nzxlr-krmu natq Gct. Murde krkcng tzlalztqng mz natqde, navz-nqblqlr da kx pile. \v 23 Doa kx esabrti-lzbq, apule mrlx kx mctrle mqngrde mz dzpq. X mcle kc dq da kx trtubqu. \v 24 A' mzli kc tqvz-ngrde, mrbrtr mz drtwrde da kc tqmcle tqvz-rbr. X trpnzngr da kx tekqtrle. \v 25 Mz nqmq lcpwz, natq Gct apule dzpq mz nabzgu. Murde doa kx aoti zvz drtwrde nzmncngr kxtubq kx krlzle nzarlapxngr nide mz zmatq ngr alwx, da kx alele nrade nayc-zvzbz. Murde trmrbrtru mz drtwrde nqmq kr Gct, a' vz-nqblq-zvzle. \p \v 26 Doa kx rpile kx Gct na-abrtzlvzle nide, a' traclvetio-zpwxleu nzycmne-krde, ncblo kxmule lc pokiati-lzbq. Murde kxmule-esz' aleti-kzle kzdung da kxmrlz, a' Gct trabrtzlvzleu nide. \v 27 Murde da kx abrtzlvz Gct Trtegu nidr seleng. Aclve-angidramu doa kxnzbzszng x olvz kx nzbzsz-kzng kx trpnzngr kx na-aclveng nidr. X bzkq aleamu alwx, da kc tzwai lr nrlc, murde sa na-atrkatile nimu mz nzobqkr Gct. \c 2 \s1 Bzkq Nzamrluengr Kxnzetung Myaszpxle Leplz Txneng \p \v 1 Mzlengeng x inwengeng, bzkq amrlueamu kzdung leplz nzmyaszpx-krde kzdung kz leplz. Murde mz nzlxngiti-krmu Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx, nakrlz-kzamu kx nide txpwz kxmyapxbz mz leplz. \v 2 Mwx kzdq mzli kzdq bcnyr kx pxi lrpz kxmrlzvxi navzm mz makxtr nyzmu, x mzli lcpwz navz-kzpq kzdq doa kxtr-rngiscu kx pxine lrpz txne. \v 3 Bzkq amrlueamu ncblo kc tqpxi lrpz kxmrlz, mz nzrpi-krbzmu bade kx, “Wxbu mrlcde se tqbrngz.” X bzkq obqszoamu doa kxtr-rngiscu, mz nzrpi-krbzmu bade kx, “Wxbunepwz mz nibr leplz kxkqlu.” \v 4 Murde mz nzale-krmu da lc, vz-rbramu mz nzobqkr Gct. X akipxamu leplz mz nzamyalz-krmu kxnzetung kx ngi bcnyr murde narkabz bamu da. A' da kx myapxbz nzrvz-nqblqngr nqmq kr Kraes. \p \v 5 Lalztq-angidrmamu, kx mzlengeng x inwengeng. Gct mcpxle kxtrnzrngiscung mz nrlc ka murde nabrti zlwz drtwrdr nide x natwzlr da kcng tqvzpxm bade mz nzngini-krde King rdr x narmctilr nzlungr kxboi Heven. Murde da lcng tqpipxle nakabzle mz leplz kcng tzmrlztilr nide. \v 6 Mz nzmu-krde lcde, bzkq obqszoamu kxtrnzrngiscung. Murde bcnyrng x kxnzetung nzatrkatilr nimu x nztwzlr nimu mz kot. \v 7 X nzrpivxiti-kzng drtq Jiszs, kc tqngi nede nimu. \p \v 8 Nakrlzamu nzalengr da kxtubq mz nzvz-nqblqngr natq kxmyapxbz mz Nzryrngrkxtr, kc tqrpi-ngrde kx, \qt “Namrlztiq kztemqng da kc tqwaiq nzmrlzti-lzbq-krm.”\qt* \x + \xo 2:8 \xt Nzrlaszngr 20:12-16; Livae 19:18; Lou Kcpwz 5:17-21; Matiu 19:19; Mak 12:31; Luk 10:27; Rom 13:9; Galesia 5:14\x* \v 9 A' nzmu kx tqmrlzti-txpwzmu kzdung leplz, ngipe alwx. X vz-rbramu mz Lou sc Gct. \v 10 Kxmule esz' doa kx rtrngztibzle da amrlx kcng tqyc mz Loukxtr, a' vz-rbrti-alzule kzdq da kxtopwzne, e apu-kzpwzle doa kc tqtao mz lou kcng amrlx, x takitrde nzayrplapxngr nide. \v 11 Murde Gct kc tqrpile kx, \qt “Bzkq rmwimiq doa kx trngiu krnalzm,”\qt* rpi-kzle kx, \qt “Bzkq rnibqq leplz.”\qt* Mz nzmu-krde lcde, ncblo kx tr-rmwimiu doa kx trngiu krnalzde, a' rnibq doa, rnzlvzole nivz kc tqngi nou Loukxtr atwrnrngr. \x + \xo 2:11 \xt Nzrlaszngr 20:13-14; Lou Kcpwz 5:17-18\x* \v 12 Gct sa na-ayzlu-ngrbzle bamu mz nzvz-nqblq-krde da amrlx kcng tqpiamu x tqaleamu, mz nzmc-krde kx vz-nqblqamu natqde mz nzmrlzti-krmu leplz o trtingr. \v 13 Trpnzngr nzyckr drtwrde doa kx tryc-kz-ngru drtwrde leplz. A' doa kx yc mz drtwrde leplz, namcle nzyckr drtwr Gct nide mzli kc napipx-ngrde neke tubq x neke vz-rbr. \s1 Mane Nzrlxngititx-ngrpwz Gct, A' Trpnzngr Kx Vz-nqblqle Natqde \p \v 14 Mzlengeng x inwengeng, mane nzrpikr doa kx lxngitile Gct, a' trpnzngr da kxmrlz kx vzpxm mz nzrlxngiti-krde. Murde nzrlxngitingr kxmule lc trkrlzleu nzarlapx-krde nide. \v 15 Nzmu kzdung kztemqng kx trpnzngr scdr lrpz x trpnzngr nadr dakxnzng, \v 16 mane nzrpi-krbzme badr kx, “Krka'-ngrne kx namnc-zpwxamu, nrkrdrtqmu namrlz, x nelzmu nakrlc,” a' mzli lcpwz trpnzngr da kx okatr-ngrn nidr. ?Memule, nzycmnetx-ngrpwz kxmule lc krlzle nzokatr-krde nidr? \v 17 Mz nqmq lcpwz, mane nzlxngiti-krm Gct, a' mzli kcpwz trvz-nqblqwq natqde mz nzale-krm da kxmrlz kxnaokatrngr. \v 18 Murde doa kx lxngiti-angidrle Jiszs, ale-kzle da kxmrlz kx naokatrngr. A' doa kx rpile kx lxngitile Jiszs, a' trpnzngr da kxmrlz kxalele, rblx nzrmcngr nzrlxngiti-krde. \v 19 Nzrlxngiti-angidrngr navzmi nzrvz-nqblqngr natq Gct. Mane nzrpikr doa kx lxngitile kx Gct esz'txu, murde drka' nzlxngiti-kzlr da lc. Dekc tzrnrcti-lzbq-ngrdr mz zmwxlr, murde nzkrlzlr kx Gct sa na-ayrplapxle nidr mz nzrnzlvzo-krdr natqde. Opx angidr kx trngi-txpwzu nzrlxngitingr kxmule lc kx na-arlapxle leplz. \p \v 20 Bzkq angqngutitr-lzbqamu mz nzpxtxpx-krmu nztekqtr-krmu drtwrmu. Murde mane nzrlxngititx-ngrpwz, a' trpnzngr kxvz-nqblqle natq Gct. \v 21 Gct rpile kx melrmqgu Ebraam tubq mz nzobq-krde, murde rlrpx-lzbq mz nzvz-nqblq-krde natq Gct, dekc tqrlr-ngrbzle mrlxde Aesak mz olta. \v 22 Mz nzmu-krde lcde, opx angidr kx nzlxngiti-krde Gct vzmi nzvz-nqblq-krde natqde. Atutrle nzrlxngiti-krde mz da kx alele mz nzvz-nqblq-krde natq Gct. \v 23 Krlc drtwr ngr Nzryrngrkxtr kc tqrpile kx, \qt “Ebraam tubq mz nzobqkr Gct, murde brti drtwrde nide.”\qt* \x + \xo 2:23 \xt Nou 15:6\x* Dekc tzrpi-ngrdr kx nide kzte Gct. \f + \fr 2:23 \ft \+em 2:21-23\+em* Gct abrtzlvzle nzrlxngitikr Ebraam. A' nzmu Ebraam trnavz-nqblqleu natqde, drtwr ngrde kx trlxngiti-angidrleu nide. Nzvz-nqblq-krgu natqde vzpxm mz nzrlxngiti-krgu. X nzrlxngiti-angidr-krgu navzmi zvz nzvz-nqblq-krgu natqde. Pol pi-zvzle kx nztubq-krgu vzpxm mz nzlxngiti-krgu Gct. X Jemes aopxmle bagu kx nzrlxngiti-angidr-krgu navzmi kz nzvz-nqblq-krgu natq Gct. Jemes x Pol drtwrdr esz'ti. \f* \m \v 24 Mz nzmu-krde lcde, opx angidr kx nztubqkr doa mz nzobqkr Gct vzpxm mz da kx alele mz nzvz-nqblq-krde natqde. A' nztubqngr trvzpxpuu mz nzrlxngititx-ngrpwz. \v 25 Kxmu-kzle lc mz olvz kc tqngi srlx, drtqde Reab. Murde adwatrle lr Israel kcng nzling ma nyzde. X mz nibrde, sc tqaprpxpeleng mz nzo-zli-krdr lrpzki kzble, murde narlapxng. Dekc tqrpingr Gct kx Reab tubq mz nzobq-krde, mz nzvz-nqblq-krde da kx alele. \x + \xo 2:25 \xt Josua 2:1-24; Hibru 11:31\x* \fig Reab sc tqaprpxpeleng lr Israel kcng nzling mz nzo-zli-krdr lrpzki kzble.|alt="133 Rehab Jericho spies red rope" src="133-CO00879b.tif" size="COL" loc="JAS 2:25" copy="David C. Cook" ref="2:25" \fig* \p \v 26 Nzrlxngitingr kx trvz-nqblqleu natq Gct apule nrkrdrtq kx trycminiu, murde nzbzng rlilrdr. \c 3 \s1 Zmatq Ngr Natq Leplz \p \v 1 Mzlengeng x inwengeng, bzkq kqluamu mz nzalvztr-krmu natq Gct. Murde suti drtwrde kx nigu kxnzalvztrng mz natqde natubqku mz nzalvztr-krgu. A' kxtrnzalvztr-angidrung, nzayrplapxkr Gct nidr namyaszpxle nzayrplapx-krde leplz kcng tzalvztrlr. \v 2 Vz-rbr-zvzku amrlx ngrgu. A' na-abzku nzpi-zvz-krgu da kxmrlz kxtubq. Murde doa kx trvz-rbru mz nzycmne-krde, nide mrlx kx tubq-esz'ngr, x krlzle nzaclve-lzbq-krde mz da amrlx. \v 3-4 Na-aoti drtwrgu lcsu kxetu. Kxmule-esz' twz nenq kx xplr, a' nzkrlz nzyalvzngr mz nrz kxtopwzne, murde navo mrkc tqsuti drtwr kapten navokile. X na-aoti kz drtwrgu hcsi. Murde nrkrdrtqde kc tqwzpx vz-nqblq-ngrde leplz nqvi kcng tqtopwz tzpetrpzng mz narde. \v 5 Mz nqmq lcpwz, nao leplz topwzne, a' nzycmne-krde krlzle nzbatr-krbzle da kxetu. Da kc tqwai kz nqngi nyr kxtopwz. Murde krlzle nzbatr-krbzle nyr kxetu. \v 6 Delc, naogu apule nyr. Murde natq kxpipzne nzkrlzlr nzodatingr da amrlx mz nzmnc-krgu. X kxnamu nzycmne-krgu, dekc tqyalvzle nigu mz lrpzki kx o-zliku mz nrlc ka. Kx Setzn kc tqaclvele naogu, nzycmne-krgu sa na-atrkatile leplz amrlx kcng tqmncku badr, mz nzapu-krde nyr kxetu kc tqrblx nzamzngr. \p \v 7 Leplz nzkrlzlr nzayamqmiti-krdr animol amrlx mz nrlc, kxmule-esz' utc ngr peto, o nc ngr prla. \v 8 A' trpnzngr doa kx rkrlz nzayamqmitingr naode. Murde naode pxtxpx-ngrde nzmnc-lrpi-krde, a' rpi zvz kz da kxtrka-esz'ngr. X natq kx vzpxm mz naode apule da kxrlq kxrnibq. \v 9 Naogu dekc tqglqlz-ngrgu Kxetu kc tqngi Trtegu, x dekc kz tqrpibqti-ngrgu leplz kc tqwzngr Gct mz nzaotr-krdr nide. \v 10 Delc, natq ngr nzrglqlzngr x natq ngr nzrpibqtingr nzvzpxmqng mz nao kxesz'. X trtakitrdeu nzale-krgu da kxmule lc. \x + \xo 3:10 \xt Matiu 12:36-37\x* \v 11 Trpnzngr aulz kx ngqlz-ngrm lue x dcpiz mz mzli lapwz. \v 12 Nc bia trpa-ngrdeu nzlu. X nc brpi trpa-ngrdeu bia. X dcpwe rblx nzngikr lue le. Mzli kx natq kxtrka x natq kxmrlz nzvzpx-ngrmlr mz nao doa kxesz', drtwr ngrde kx nabz doa lc trtubq-angidru, x narlr-ngrbzle mz Gct nzalqngi-krde nide. \s1 Nzyrplapxngr Angidr Vzom Mz Gct \p \v 13 Neke mz nimu rpile kx nide doa kxyrplapx kx krlz-angidrle da kxtubq, na-alvztrpzle da lcng mz leplz mz nzale-krde da kxmrlz x mz nzavzo-lzbq-krde. Murde nqmq lcng nzvzpxmqng mz nzyrplapxngr kx kabz Gct. \v 14 A' neke mz nimu nabzde yrbulz-ngrm nzdobungr mz drtwr kxmwa x nzaetu-lzbqngr, bzkq glqpx-lzbqq kx nim doa kxyrplapx. Murde nzrglqpx-lzbqngr pokia-ngrde nzrpingr da kxtubq mz nzobqkr Gct. \v 15 X da lcng trnzvzpxpwung mz nzyrplapxkr Gct. A' da lcng tqtrka nzvzpxmqng mz nzao-krdr drtwr lr nrlc ka, x mz nztrkibrngr, x mz nqmq nr drtwr kx nzbatrpz drka'ng. \v 16 Murde nzdobungr x nzaetu-lzbqngr vzmi lxblr zvz kz nzaki-lzbqngr x da kxdrka'ngr amrlx. \v 17 A' nzyrplapxngr kx kam Gct bagu batr-kaiple bagu nzrlr-krbzku mz Gct nzalqngi-krde nigu mz alwx ngrgung. Murde namncku badr leplz mz nrwx, naokatrku nidr, nalalztq-kzpzku badr, nayc mz drtwrgu nidr, x namrlzti-kzku leplz. X navz zvz, nzale-krgu da lcng mz drtq kxvq. \v 18 Murde doa kx aodutr-lxblrle leplz mz nrwx, sa nabatrpzle mz leplz nzmnc-lxblr-krdr mz nrwx. X leplz amrlx sa na-aleng da kxtubqng. \c 4 \s1 Naesablqtiku Da Kxtrka \p \v 1 ?Krlzamu nike nou nztalwzngr x nzotangr mz mzlirmu? Nzvzpxmqng mz nztrkibr-krmu, murde traotiu drtwrmu da kx suti drtwr kztemung x da kxtubq mz nzobqkr Gct. \v 2 A' sutitx zlwz drtwrmu da kx trpnzngr scmung, x sc tqrnibqpeamu doa mz nztwz-krmu dztudeng. Rkcmnz-ngrnamu da kx rblx nztwz-krnamuleng, sc tqtalwzpeamu x tqotablrpeamu, mz nzrtwz-krmung. Vz-rbramu! Trtwzwamuu da lcng tqsuti drtwrmu, murde tr-rlxtipwzmuu mz Gct. \v 3 O trtwzwamuu da kcng murde rlxamu da mz drtwr kxtrka. X suti txpwz drtwrmu da kx na-abrtzlvz nrkrdrtqmung, a' traotiu drtwrmu da kx xngibz kztemung. \v 4 Apuamu olvz kx vz zvz nzmwimi-krdr ncblo kzbleng. Murde nzmrlzti-krmu dalr nrlc ka myaszpxle nzmrlzti-krmu Gct. X krkcng kzte leplz kx nzpxtxpx-ngrdr Gct, nidr enqmi rdeng. \v 5 X krlzamu kx ncblo dobulvzle olvz rde mz nzsutikr drtwrde ncblo kzble. Mz nqmq lcpwz Nzryrngrkxtr alvztr-ngrde nigu kx Mqngrkxtr kc tqamncpxm Gct mz nabzgu dobulvz-kzle nigu mz doa x da kznikeng suti drtwrgu nzmyaszpx-krde Gct. \s1 Gct Okatrle Kxnzavzo-lzbqng \p \v 6 Mz nzmu-krde lcde, Gct okatrle nigu mz nzaovxio-krgu nqmq nr drtwr kxtrka lcng amrlx, mzli kx rlxti-ngrbzkule bade. Murde Nzryrngrkxtr rpile kx, \qt “Gct esablqtile kxnzglqpx-lzbqng, a' tubz mz nibr kxnzavzo-lzbqng.”\qt* \x + \xo 4:6 \xt Nzyrplapxngr 3:34; Jemes 4:6; 1 Pita 5:5\x* \v 7 Mz nzmu-krde lcde, avzo-lzbqamu mz nzmnclz-krbzmu mz Gct. X otaamu badr Setzn, kc tqaxglrbzle drtwrmu lcng tqtrka, murde nadwaszle nimu. \v 8 Esablqtiamu alwx ngrmung x rlr-ngrbzmu mz Gct nzalqngi-krde nabzmu, murde trvz-nqblqwamuu nide mz nabzmu atwrnrngr. Mnc-aepztrpzmu bade, murde namnc-aepztr-kzpz bamu. \v 9 Nabzmu natalvzo zlwz murde nzpxtxpx-krmu Gct. Drtwrmu navz x nayrnimiamu alwx ngrmung. Natekqtramu nzyrpale-krmu mz nzalz-krmu. X natekqtr-kzamu nzabrtzlvz-krmu da kxtrka mz nzyrni-kato-krmu. \v 10 Murde nzmu na-avzo-lzbqbzmu mz mz Gct, sa na-amyalzle nimu. \x + \xo 4:10 \xt Matiu 23:12\x* \s1 Bzkq Aycmne-atrkatiamu Kztemung \p \v 11 Mzlengeng x inwengeng, bzkq rpibqtiamu x aycmne-atrkatiamu kztemung kxnzrlxngiting. Murde mz nzale-krmu da lc, trvz-nqblqwamuu natq Loukxtr mz nzrpi-krde kx namrlzti-lzbqku. X apu-kzle kx rpiamu Loukxtr vz-rbr. A' trngiu nzwz-krmu mz nzrpingr kx Loukxtr lc vz-rbr o trtingr, a' navz-nqblq-txpwzmu. \v 12 Gct rkam Loukxtr, x nide esz'-krde kx takitrde nzpipx-krde neke tubq x trtubqu, murde na-arlapxle kxnztubqng x naodatile kxtrnztubqung mz Mzli Kxmatq kc navzm. A' trtakitrdeu nimu nzrpibqti-krmu x nzaycmne-atrkati-krmu kztemung. \s1 Bzkq Glqpx-lzbqamu Mz Drtwr Kx Yrlqamu \p \v 13 Lalztqmamu mz da lc. Bzkq glqpx-lzbqamu mz nzrpi-krmu kx, “Koma o kalrla ninge kc tqvzpex mz mztea kc. X namnctix elr yiz naesz', murde na-abzox kzdq nzwzngr mrlcde mz nzatatr-krmc trau.” \v 14 Murde trpnzngr nimu kx rkrlz da kx naprtzbz bade kalrla. Mzli nyzgu mrbcnepwz, apule zsikapu kc tqvzdz. Mc-ngrgule mzli pipzne x sc tqmrbrpe mou. \v 15 A' nzycmne-krmu nakxmule sele, “Sa namncbex x na-alex drtwr lc tqyrlqx, nzmu kx Gct tqrlr-ngrmlele.” \v 16 A' mzli ka nzglqpx-lzbq-krmu sa tqvzbeng. A' nzglqpx-lzbqngr amrlx vz-rbrtx, murde drtwr ngrde kx trabrtrpwzmuu drtwrmu mz Gct. \v 17 Mz nzmu-krde lcde, nzmu kx tqkrlz-angidrq me pnz drtwr Gct mz da kx na-aleq, a' tralewq, taoq mz alwx. \c 5 \s1 Bcnyr Kxnzvz-rbrng \p \v 1 Nimu kcng tznginidr bcnyrng, lalztqmamu bange. Yrnimi-lzbqamu mzli ka, murde nzayrplapxngr nimu x nzkxpu-krmung ycpe pipz nzkaputr-krmlrng, x namatq-esz'ngr. \v 2 Mzli lc dztumung x trau scmung sa na-apulr brmrda. X lrpzmung sa na-apulr da kx yrti ninr. \v 3 Trau scmung sa na-atrkatile nimu, murde atatrpamu x ayrbzkqamu mz da kxtrka mz nzngini-krmu kxnztrkibrng. Gct mcle da lc x sa na-ayrplapxle nimu mz nyr mz Hxl. Murde aoti txpwz drtwrmu nzatamutingr da, a' trkrlzwamuu kx mzli nyzmu mrbcnepwz, x ycpe pipz Kraes nzvz-krmle mz nzaryplapx-krde nimu! \v 4 Angqngutitramu mz trau scdrng, krkcng tzawzamu mz nrlanc nyzmung. Lalztq-angidrmamu. Murde kxmule-esz' pxtxpx-ngrnamu nzxlr-krbzmu nzyrnimi-krbzlr kx vz-rbramu, a' Gct kc tqrninr xlrpele nzyrni-krdr. \v 5 Mzli ka tqmnc-ngrnamu mz nrlc apuamu poi kcng tzyrlvzng murde tzmu-txpwzng, a' trnzkrlzlru kx ycpe pipz nzrnibqngr nidr. X xpeamu da kxlqlwx kxkqlu murde na-abrtzlvz nrkrdrtqmung. A' trkrlz-kzwamuu kx ycpe pipz Gct nzayrplapx-krde nimu. \v 6 Twzamu leplz kxnztubqng mz kot x batrpzmu nzbz-krdr mz zmatq ngrmu kx myapxbz. A' trpnzngr scdr zmatq mz nzarlapx-krbzlr mz mqmu. \s1 Bzkq Drtwrmu Ma Nzaenzli-krmu Nzyzlu-krm Kraes \p \v 7 Mzlengeng x inwengeng, bzkq rkrkxamu x drtwrmu ma nzaenzli-krmu nzyzlu-krm Kxetu. A' na-apuamu kxnznginyzdr nrlanc. Nzaenzli-kailr tewa nzayayrti-krde drtc', murde napetilr da nyzdrng. X nzaenzli-moulr tewa mz nzokatr-krde nzlvcpulz-krm da nyzdr. \v 8 X nimu kz, bzkq drtwrmu ma mz nzaenzlingr, a' natu-amqngiamu. Murde Kxetu rgu ycpe pipz nzyzlu-krmle. \v 9 Bzkq drtwrmu lctitr-lzbq, murde ma tqayrplapx Gct nimu mz nzvz-rbr-krmu lc. Murde ycpe pipz nzadcpx-lzbq-krmle mz nzpipx-krde neke tubq x neke vz-rbr. \v 10 Na-apu-kzamu profet kcng bqnc kcng tzpipxlr natq Gct. Drtqdr etq mz nzale-krdr da kxbrngz. X trnzrkrkxung, a' nzaenzli-lrpilr nzayrplapxkr Gct krkcng tzatrkatilr nidr. \v 11 Amrlueku leplz kcng tztu-amqngitrpzng mz Gct mzli kx da rblx-ngrde, da kc tqwai Job. Krlz-angidramu kx Yawe ayrkrpxbzle nzetqkr drtqde, murde Yawe aodu-zvzle leplz x yc kz mz drtwrde nidr. \x + \xo 5:11 \xt Sam 103:8-10\x* \s1 Bzkq Da Kx Naesalz-ngrnamu \p \v 12 Mzlengeng x inwengeng, bzkq esalz-ngrnamu bongavz, nrlc, x kzdung kz da. Bzkq pokiamu, a' da kx napi-txpwzmu mz nzycmne-krmu, ‘Eu’ o ‘Trtingr,’ murde ma tqayrplapx Gct nimu mz natq kx piamu. \x + \xo 5:12 \xt Matiu 5:33-37\x* \s1 Nzkrka'ngr Kxmatq \p \v 13 Nimu kcng tzaxvctrpzng mz Kraes na-aleamu da lcng. Doa kx drtqde etq, nakrka'bz mz Gct. Mrlx kx abrtz, na-angrlvzle Gct. \v 14 Doa kx yagox, nakqlele kxnzetu r lrmakxtr, murde na-aelulr nide tolo mz drtq Kxetu, x nakrka'-ngrdr kx Gct na-amrlzbzle nide. \fig Doa kx yagox, nakqlele kxnzetu r lrmakxtr murde nakrka'-ngrdr kx Gct na-amrlzbzle nide.|alt="134 call for elders to pray" src="134-CN02102b.tif" size="COL" loc="JAS 5:14" copy="David C. Cook" ref="5:14" \fig* \v 15 X Gct sa na-ayzlu-ngrbzle nzkrka'-krdr, mz nzvz-nqblq-krde nzbrtikr drtwrdr nide. X na-amrlz-moule nrkrdrtq krkc tqyagox. X nzmu zyagox kc kx tqvzpxmle mz alwx ngrdeng, sa naipq kz Gct nide. \v 16 Mz nzmu-krde lcde, plzpxbzmu alwx ngrmung mz kztemung, x krka'-lzbq-ngrnamu, murde namrlz-mouamu. Murde nzkrka'kr doa kxtubqbz mz nzobqkr Gct matq-esz'ngr x ngidati kz. \v 17 Murde profet Elaeja kc bqnc, tqngi kz leplz apule nigu. A' mz nzlxngiti-krde Gct, krka'bz bade kx tewa bzkq dc. X tewa trdctileu yiz tq x temz esz'mz. \v 18 X mz nibrde, krka'-mopwz mz nzrlxti-krbzle mz Gct nzadc-krde tewa, x tewa kc tqdc ate mou mz nzalvcputilz-krmle dalr nrlanc. \x + \xo 5:18 \xt 1 King 18:1, 41-45; Sam 65:9-10\x* \s1 Okatramu Krkcng Tzrlaszpelr Nzrlxngiti-angidrngr \p \v 19 Mzlengeng x inwengeng, naokatramu doa kcng tzrlaszlr nzrlxngiti-angidrngr, murde navz-nqblq-moulr Gct. \v 20 Murde nzarlapxkr Gct nidr x nzipqpx-krbzle alwx ngrdrng sa navzpxm mz nzokatr-krmu nidr. \cls Delape. Ninge \sig Jemes. \sig*