\id HEB stc-59HEB-Nat.sfm, Hebrews, Natqgu (Santa Cruz) STC, Daniel Boerger, 11/07/2007 \ide UTF-8 \h Hibru \toc3 Hibru \toc1 Nzryr-ngrbz Mz Lr Hibru Kxnzrlxngiting \toc2 Hibru \mt1 Nzryr-ngrbz Mz Lr Hibru Kxnzrlxngiting \imt1 Natq Ngr Nzaplxtqngr Mz Letz Kx Nzryrbz Mz Lr Hibru Kxnzrlxngiting \ip Trpnzngr kx rkrlz ncblo kx ryr letz lc. Kzdung nzrpilr Aposol Pol, kzdung Banabas, x kzdung Apolos. A' mwx trngiu Pol. \ip Mwx nzyrbz mz mzlir yiz 68—69 AD mz nibr nzrmcngr mz Jiszs. X mz nibrde lr Rom sc tzodatipelr Mangr-nzangiongr Yawe mrkc Jerusalem mz yiz 70 AD. \ip Drtq lc ‘lr Hibru’ drtwr ngrde kz lr Jiu. X opx angidr kx ncblo kc tqryr letz lc, nide kzdq lr Jiu, x yrbzle mz lr Jiu kx nzlxngitilr kx Jiszs nide Mevalu Kxnzmcpx ne Gct. Mz nzmu-krde lcde, kxryr lc, krlzle kx lr Jiu lcng nzkrlz-zpwxlr nzalvztrkr Nzryrngrkxtr Kc Kai, myapxbz mz Lou sc Mosis, x kxmu lr Jiu nzale-krdr blz mz nznibq-krdr animol x nziklr-krdr mepyr ngrde mrkc Mangr-nzangiongr Yawe. X trtakitrdeu nzyokaetipx-krbzle da lcng mz lr Jiu. A' mz nzokatr-krde nigu kcng trngiulrJiu, natq kxnztopwzng mz nibr kzdung ngalrdeng yokaetipxle drtwr ngrdr. X narlwx-kzku ‘Nzalvztr-ngrng Kxmyapxbz’ kx ayrkrpxle buk kxetu lc. \ip Kzdung lr Jiu kx nzlxngitilr kx Jiszs nide Kxnzmcpx kc tzaenzlilr, trnzsutiu drtwrdr nzesaki-krdr nzalengr blz mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis. Murde nzmwxlrtilr kx Gct tripqpxleu alwx ngrdrng, a' ngi txpwz mz nzale-krdr blz kcng. X mou, nzmwxlr-kz-ngrdr lr Jiu kxtrnzrlxngitiung murde ma tzatrkatilr nidr mz nzxpqbrlr-krdr Lou sc Mosis mz kxmu nzalengr blz. \ip Mz nzmu-krde lcde, kxryr letz lc rpibzle badr kx Gct yrlqpebzle Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate badr leplz nedeng, kx tekqtr-ngrde Krkc Kai tqyrlqbzle badr mz Lou sc Mosis. X trpengr blz kx nzalelr mzli ka, murde Jiszs rlrpx-lzbqpengr mz nzngini-krde blz angidr kxrmnr-ngrbz kx tekqtrle blz kcng pnz. Rpi-kzle kx Tentkxtr, Mrkc Tqtr, x lou amrlx mz nzalengr blz nzaelwapx-ngrdr kxpipz da lcng Heven x nzwzkr Jiszs. Delc Jiszs nide Nardr Pris ngrgu kc tqmyaszlz-zlwzle pris kcng pnz tzvz-nqblqlr Lou sc Mosis. Letz lc pibzle badr kx krkcng tzlxngiti-kailr Kxnzmcpx, zbz nzyzlu-teblq-moung mz nzalengr blz kcng pnz, sa naprtrng mz Hxl. \iot Mrkcng Mz Letz Lc \io1 Mevalu myaszlzle enjrl amrlx x Mosis. \ior [1:1—4:13]\ior* \io1 Mevalu Jiszs nide Nardr Pris ngrgu kxmyalz-esz'ngr. \ior [4:14—5:10]\ior* \io1 Bzkq nzrlxngiti-krmu ngrgo. \ior [5:11—6:20]\ior* \io1 Mevalu Jiszs nide Nardr Pris mz nzvz-nqblq-krde nzwzkr Melkesidek. \ior [dckrlzde 7]\ior* \io1 Mevalu Jiszs aclvele Nzesz'tikr Drtwr Gct Kxmrna badr leplz nedeng. \ior [8:1—9:10]\ior* \io1 Nike nzwzkr mepyr mz Nzesz'tikr Drtwr lcng li, mz Krkc Kai x mz Krkc Tqmrna. \ior [9:11-22]\ior* \io1 Nzrkabzngr animol kx ngi blz mz nzvz-nqblq-krde Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai trtakitr-pnzdeu nzrkatx-atwrnr-krde alwx. \ior [10:1-18]\ior* \io1 Natu-amqngiku mz nzrlxngiti-krgu nakrlzbzle nzbz-krgu. \ior [10:19—13:25]\ior* \io1 Kxnamu nzvz-nqblq-krgu Mevalu. \ior [10:19-39]\ior* \io1 Leplz kcng navz-nqblqku mz nzbrtikr drtwrdr Gct. \ior [dckrlzde 11]\ior* \io1 Natu-amqngiku mz nzvz-nqblq-krgu Mevalu. \ior [12—13]\ior* \c 1 \s1 Mevalu Kxnzmcpx Myaszlzle Profet Amrlx X Nzryrngrkxtr Mz Nzngini-krde Mrlx Gct \p \v 1 Mzli kc bqnc, Gct ycmnebz badr melrmqgung, nigu lr Jiu. Nzycmne-krbzle badr nzwrde kqlu x bletipx-lxblrng, mz da kx nzyro profet nedeng x da kx nzrtrngztibzlrng. \v 2 A' mzli ka, mz nzaenzli-krgu nzatubqtikr Gct da amrlx, ycmne-angidrpe-kzp bagu mz nzatwzlr-krmle Mrlxde, Jiszs Kxnzmcpx. Mz nide, dekc tqwz-ngrde nrlc x doa x da amrlx elr. X yrlqle da amrlx mz nzngisckr Jiszs x doa amrlx mz nzmnclz-krbzlr mz zmatq ngrde. \v 3 Kraes aotr-angidrle Gct Trtede. X nqmq krdeng amrlx nzaelwapx-zpwxlr nqmq kr Gct x zmatq ngrde. X da amrlx lolvz lxblr zmatq ngr natqdeng. Mz nibr nzrkatx-krde alwx ngr leplz, wxbu me matq-esz'ngr Heven mz nrlar Gct Trte kxrtc. \x + \xo 1:3 \xt Sam 110:1\x* \s1 Mevalu Kxnzmcpx Myaszlzle // Enjrl Amrlx \p \v 4 Mz nzmu-krde lcde, Jiszs myaszlz-zlwzle enjrl amrlx mz nzngini-krde Mrlx Gct. X zmatq kc tqaprcbz Gct bade myaszlz-kzle zmatq ngr enjrl amrlx. \v 5 Murde trpnzngr enjrl kx rpi-neba Gct natq kc tqpibzle mz Mrlxde kx, \qt “Nim Mrlxnge, abzo mzbq ka sa na-aelwapx-ngrbo mz leplz nzngini-krnge Trtem.”\qt* \x + \xo 1:5 \xt Sam 2:7\x* X trpnzngr enjrl kx rpibz Gct bade kx, \qt “Sa nangininge trtede, x nanginide mrlxnge.”\qt* \x + \xo 1:5 \xt 2 Samwel 7:14\x* \f + \fr 1:5 \ft \+em 1:4\+em* Mzli lc tzyrngr letz lc, kzdung lr Jiu kxnzrlxngiting nzalvztr-rbr-ngrdr kx Kraes nzrsakrlrng badr enjrl x Gct myaszlzle nide. \+em 1:5\+em* Mz 2 Samwel 7:14, Gct pibzle natq lc mz King Devet mz nzycmnetr-krde mrlx kx navzpxm mz nqvi lrde. X atutr-kaile natq lc mz King Solomon, x mz Jiszs kc ate, mz nzngini-alo-krde king. \f* \m \v 6 Mz nzatwzlr-krm Gct Mrlxde kc esz'txu mz nrlc, ycmnetr-ngrde enjrl nedeng mz nzrpi-krde kx, \qt “Kxnzmncng mzlilxlr amrlx nzmu na-angiolr nide.”\qt* \x + \xo 1:6 \xt Lou Kcpwz 32:43; Sam 97:7; Aposol 26:23; Rom 8:29; 1 Korint 15:20; Kolosia 1:18\x* \v 7 Kzdq Sam ycmnetr-ngrde enjrl neng Gct mz nzrpi-krde kx, \qt “Zmatq ngrm batrpzle mz enjrl nemqng nzlvc-ani-krdr mz nzapu-krdr nenq. X menrpa lcng tzwztrpzng bam nzapu-kzlr bzlrpc kc tqpctipx.”\qt* \x + \xo 1:7 \xt Sam 104:4\x* \v 8 A' mz nzobqkr Gct, Mrlxde myapxbz, murde kzdq kz Sam rpile kx, \qt “Nzyrlqkr Gct lc nzngini-krm King tqyc tqyc, mz nzaclve-krm leplz nemqng mz nzmncngr kx tubq-esz'ngr.\qt* \v 9 \qt Mrlzbz bam da kxtubq, a' px-ngrn da kxtrka. Dekc ninge, Gct rm, tqmcpx-ngrne nim mz nzmyaszlz-krm kztemqng. X tqglqlz-ngrne nim, murde na-aelux nim tolo ngr nzabrtzngr.”\qt* \x + \xo 1:9 \xt Sam 45:6-7\x* \v 10 Rpi-mopwz Gct mz Mrlxde kx, \qt “Mzli kc mz noude wz-ngrn nrlc, bongavz, x dalrdeng amrlx.\qt* \v 11 \qt Da lcng amrlx sa namrbrting. A' nim txpwz kx namnctx alo. Mzli trnaboiu x sc tztrkapeng tzapupelr lrpz kxblzlongr,\qt* \v 12 \qt kx nzrtctxngr x nztekqtr zvz mz kxmrna. A' trtxpnzngr nzrtekqtrngr nim. X trtxpnzngr nzbz-krm mz kzdq mzli.”\qt* \x + \xo 1:12 \xt Sam 102:25-27; Jemes 1:17\x* \v 13 X trpnzngr enjrl kx rpibz Gct bade kx, \qt “Wxbu mrlc tqmatq-esz'ngr mz nrlarnge kxrtc, navz nakrlz-zpwxbzle mzli kc nangi-batr-ngrbo mz enqmi rmqng nzmetx-krbzlr bam.”\qt* \x + \xo 1:13 \xt Sam 110:1\x* \v 14 Murde enjrl lcng nidr kxnzmncng mzlilxlr kxnzmrlzng kcng tzwztrpzng mz Gct, kc tqatwzlr-ngrmqng mz nzokatr-krdr leplz kx na-arlapxleng. \c 2 \s1 Bzkq Myangr Lrpzki R Nzrlxngitingr Mz Nzvz-krmu Mz Nrlc \p \v 1 Mz nzbrtikr drtwrgu Kraes nzarlapx-krde nigu, nalolvz-amqngiku nzalvztrngr angidrng kcng tqxlrpeku, murde ma tqmyangr lrpzki angidr mz nzvz-krgu mz nrlc, x nzrlapx-krgu sc tqmrbrpe. \v 2 Krlzku kx batrpz Gct mz melrmqgung nzmnclz-krbzlr mz natq kc tztwzm enjrl nedeng badr. X takitrde nzayrplapxkr Gct melrmqngung mzli kx nzxpqbrlr-ngrdr Nzesz'tikr Drtwrdr badr kx navz-nqblq-zvzlr natqde. \f + \fr 2:2 \ft Natq lc tztwzm enjrl, drtwr ngrde da amrlx nzyrong mz Nzryrngrkxtr Kc Kai, myapxbz mz Lou Sc Mosis. Mz nqmq krdr Lr Jiu, nzrpilr kx enjrl nztwzmlr Loukxtr mz Mosis mz Newz Saenae, kxmule-esz' drtwr lc trnzyrou mz Nzrlaszngr mz dckrlzdeng kcng 19—34. \f* \m \v 3 Mz nzmu-krde lcde, takitr-kzde nzayrplapx-zlwz-krde leplz kznikeng nzpxtxpx-ngrdr natq ngr nzarlapxngr kc tqtwzm Mrlxde, murde natqde myaszlz-zlwzle natq enjrl. Kxetu Jiszs aprcbzle natq lc mz leplz kcng tzlalztqbzng bade, x nzyapwxtipxmlr bagu mz nzrpi-krmlr bagu kx ngi lrpzki angidr ngr nzrlapxngr. \v 4 X aelwapx-kzngr Gct Trte kx Jiszs ngi lrpzki angidr ngr nzarlapx-krde leplz, mz nzkao-krbzle Mqngrkxtr mz leplz kcng tzbrti drtwrdr Jiszs. Murde Mqngrkxtr okatrle nzale-krdr da kxmatq kxkqlu kxnzkctipxng, x natwzlr zmatq ngr nzwzngr kxmyapxbz x kxbletipx-lxblrng mz nzwztr-krbzlr bade, mz nzvz-nqblq-krde me pnz drtwrde. \s1 Nrlc Kc Navzm Sa Nayclzbz Mz Zmatq Ngr Jiszs \f + \fr 2:5 \ft Mz drtwr lr Jiu, enjrl x drka' nzaclveng badr kxnzetu ngr kandre x mztea amrlx. X nzota-etrng mz nztwz-krdr leplz mz nrlarde nyz Gct o Setzn. Krkcng tzaovxiolr mrnyzdr batrpzle da mz nrlc ka. Kzdung Kristin nzlxtingiti-kzlr drtwr lc, mz nzrlwx-krdr Daniel 4:25 x 10:13. Mc kz Efiszs 1:21. \f* \p \v 5 Mzli kc nayzlu-ngrm Kraes, nrlc kxmrna trnayclzpwzu mz zmatq ngr enjrl. \v 6 Murde mz kzdq Sam rpibz Devet mz Gct kx, \qt “?A' memule tqmatq-ngrgr mz drtwrm? ?X memule tqmrlzti-ngrn nigr leplz txneng?\qt* \v 7 \qt Murde wz-ngrn leplz vzo kxpipz mz lr Heven, x kabzme badr zmrlue x nzamatqngr.\qt* \v 8 \qt X da amrlx nzyclzbzng mz zmatq ngrdr.”\qt* \x + \xo 2:8 \xt Sam 8:4-6\x* Kxmule-esz' Sam lc mz nzrpi-krde kx, “Da amrlx nzyclzbzng mz zmatq ngrdr,” drtwr ngrde kx trpnzngr da kx tryclzpwzu mz zmatq ngrdr. A' trngidatika mz nigu leplz mz nrlc. \v 9 A' krlzku kx Jiszs nzavzo kxpipz mz lr Heven mzli kxpipz. X mzli ka twzpele zmrlue x nzamatqngr mz nzrlrpx-lzbq-krde mz nzbzngr, murde leplz amrlx naprtrng mz zmrlz ngr Gct kxmyalz mz nzbz-krde lc nidr. \v 10 X takitrde nzaetqngr drtqde mz nzbz-krde leplz. Murde mz nzetqkr drtqde, dekc Jiszs tqngini-ngrde kxrmailz kxmyapxbz x leplz namnc-nqblqlr nide mz lrpzki r nzrlapx-krdr. Da amrlx navz-nqblqlr drtwr kc tqyrlq Gct mz nzngini-krde Kxrpalz. Mz nzmu-krde lcde, takitr-kzde Gct nzatutr-krde drtwr lc tqyrlqle mz nzaprtr-krde leplz kxnzkqlung mrkc tqmatq-esz'ngr. \p \v 11 Jiszs badr leplz kcng tqatrleng x tqatubqtileng, Trtedr esz'txu. Dekc Jiszs tqabrtz-ngrde mz nzrpi-krbzle mzledeng. \v 12 Murde rpibzle mz Gct kx, \qt “Mz nzyrlwr-lxblrkr leplz nemqng, sa nabilvzx nim, mz nzrpi-krbo mz mzlengeng da kx aleme bange.”\qt* \x + \xo 2:12 \xt Sam 22:22\x* \v 13 Jiszs apule nigu mzledeng mz nzbrtikr drtwrde Gct. Murde ycmnetr-ngrde Gct mz nzrpi-krde kx, \qt “Sa na-abrtrpo drtwrnge bade. Mncx mrka badr doa kx aprcm Gct bange.”\qt* \x + \xo 2:13 \xt Asaea 8:17-18\x* \f + \fr 2:13 \ft Mz drtwr Jiszs nigu mzledeng x inwedeng murde mnclz-kzpzku mz Trtede. \f* \m \v 14 Doa lcng nzmncng mz nrkrdrtq. X Jiszs esz'-krde kz nzmika apule nidr, x prtr kz mz nzmnckr nrkrdrtq. Murde mz nzngini-krde leplz naprtr kz mz nzbzngr. X mz nzbz-krde mz nzngini-krde leplz, na-aovxiole Setzn, x na-arlapxle leplz kcng tzmnclzbzng mz zmatq ngr Setzn x nzmwxlrtilr nzbz-krdr. \v 15 X mz nzbz-krde lc, katxpxbzle zmwxlr ngr nzbzngr kc tqlolvz-zvzle leplz amrlx. \p \v 16 Opx angidr kx trvz-ngrpleu nzokatr-krde enjrl, a' vz-ngrmle nzokatr-krde nigu leplz kcng tzprtrng mz nqvi lr Ebraam, mz nzlxngiti-krgu kz Gct da kc tqwaile. \v 17 Mz nzmu-krde lcde, Jiszs nzmu na-apule nigu mzledeng mz da amrlx, murde nanginide Nardr Pris ngrgu mz nzwztr-krbzle mz Gct. X mz nzngini-krde leplz, krlz-angidrle drtwr ngr nzngini-krgu leplz, murde naycngr drtwrde nigu x naokatrle nigu, mz nzxpe-krde alwx ngrgung. X vz zvz nztutr-krbzle mz mz Gct mz nzrpi-krbzle bade kx atrpele x atubqtipele nigu. \v 18 X mz nzatalzngr x mz nzaetq-ngrbz drtqde, krlz-angidrle drtwr ngr nzatalzngr. X krlz-kzle nzokatr-krde nigu nztu-amqngi-krgu mz nzatalzngr, murde trtaou mz alwx mzli kc tzatalzngr nide. \c 3 \s1 Mevalu Kxnzmcpx Myaszlzle Mosis \p \v 1 Mz nzmu-krde lcde, kx mzlengeng x inwengeng, kcng tqkqle kz Gct, mz nzngini-krmu leplz kxnztr nedeng, na-aoti drtwrmu Jiszs. Murde rpiku kx nide menrpa ne Gct kxmyapxbz x Nardr Pris kc tqtu mzlirgu badr Gct. \v 2 Mevalu atutrle da amrlx kcng tqyrlqbz Gct bade mz nzmcpx-krde nide, da kc tqwai Mosis nzatutr-krde nzwz-krde mz nzwztr-krbzle mz lr ma nyz Gct. \v 3 Nzamrluengr Jiszs myaszlzle nzamrluengr Mosis. Murde takitrde nzamrluengr ncblo kc tqatulzle ma nyz Gct, namyaszlzle nzamrluengr krkc tqwzpxm mz ma lcde. \v 4 Murde leplz kxnzkqlung nzwzng mz ma nyz Gct, a' Gct kc tqwz-ngrde da amrlx. \v 5 Mosis atutrle nzwz-krde mz nzwztr-krbzle mz lr ma nyz Gct. X trngiu kxetu, a' nide txpwz kxnzawz. X nzwz-krde lc ngi rkx ngr nzwzkr Jiszs kalr, kc tqplzpx-kaile da kc napibz Gct mz leplz nedeng mz nibrde, mz nzycmnetr-krde Jiszs. \v 6 A' Mevalu atutrle da amrlx kcng tqyrlqbz Gct bade mz nzngini-krde Mrlxde kc tqaclve-angidrle lr ma nyz Gct. X nipegu lr ma nyzde nzmu natu-amqngiku mz nzbrtikr drtwrgu Kraes x mz nzlxngiti-krgu kx sa naprtrku mz nzlungr kxboi, navz nakrlzbzle mzli kc nabz-ngrgu. \s1 Bzkq Apuamu Kxtrnzabrtrpwzlru Drtwrdr Mz Gct \f + \fr 3:7 \ft Rlwx nqmq kr lr Jiu mz ‘Natq Ngr Nzaplxtqngr’ mz buk lc. \f* \p \v 7 Mz nzkrlz-krmu kx Mevalu myaszlzle Mosis, na-aoti drtwrmu natqde. Da kc tqwai nzpikr Mqngrkxtr le kx, \qt “Naxlramu natqde mzbq ka, mz nzrpi-krbzle bamu kx,\qt* \v 8-9 \qt ‘Bzkq nabzmu mqngipe, da kc tzwailr melrmqmung. Murde kxmule-esz' nzmc-zvzlr nzrkati-krbo da kxmrlzting badr, mz nzmnc-krdr mrkc lzke mz yiz kcng nzpnu-pwx, a' otablrkr badr x nzatalzlr ninge mz nzxpqbrlr-krdr ninge.’\qt* \v 10 \qt Dekc tqngyati ngr drtwrnge nidr, murde nidr leplz kx nzvz-rbrng mz nabzdr x trnzvz-nqblqlru nqmq krngeng.\qt* \v 11 \qt X mz nzangya-krmlr drtwrnge, sc tqesalzpex kx, ‘Trtxpnzngr nzprtr-krdr mz nzmnc-zpwxngr kc nakabo badr.’”\qt* \x + \xo 3:11 \xt Sam 95:7-11\x* \v 12 Mz nzmu-krde lcde, kx mzlengeng x inwengeng, aclvetioamu, murde nabzmu ma tqdrka'-ngrng x tqapuamu kxtrnzrlxngitiung, mz nzpxtxpx-krmu Gct kc tqrkabz nzlungr. \v 13 Apqtr-etramu drtwrmu mzbq ka tqlube-ngrnamu, murde ma narmu tqmqngi x alwx tqesabrtile nimu. \v 14 Murde nztwz-krgu da kxmrlzting amrlx kcng tqesalzngr Kraes mz nzaxvctr-krbzku bade, nzvzpxmqng mz nzlolvz-amqngi-krgu nzlxngiti-krgu nide, da kc tqwai mzli kc tqrlxngiti-ayrnr-ngrgu, nakrlzbzle nzbz-krgu. \v 15 Bzkq mrbrtr mz drtwrmu nzalvztrkr Nzryrngrkxtr kx mzbq ka narlrpx-lzbq-ngrbzmu mz Gct. Murde rpile kx, \qt “Naxlramu natqde mzbq ka, mz nzrpi-krbzle bamu kx, ‘Bzkq narmu mqngipe, da kc tzwai melrmqmung, murde otablrkr badr.’”\qt* \x + \xo 3:15 \xt Sam 95:7-8\x* \v 16 X mc-kzku kx leplz kcng pwz tqmailzpxm Mosis Ijipt x tzxlrlr natq Gct, nidr lcng tzotablrng badr. \v 17 X mc-kzku kx leplz lcng pwz tzangyatibzlr drtwr Gct mz yiz kcng nzpnu-pwx x tzbzpxmqng lzke, murde nzale-zvzng alwx. \v 18 X krlzku kx leplz lcng pwz tqesalz-ngrbzle badr kx, “Trtxpnzngr nzprtr-krdr mz nzmnc-zpwxngr,” nidr lcng tzxpqbrlr-ngrdr nide. \v 19 Mz nzmu-krde lcde, trnzprtrpeung mz nzmnc-zpwxngr kc nakabz Gct badr, murde trnzabrtrpzlru drtwrdr bade. \x + \xo 3:19 \xt Matiu 11:28\x* \c 4 \s1 Nzprtrngr Mz Nzmnc-zpwxngr Kc Nakabz Gct Mz Kxnzrlxngiting \p \v 1 Nzmnc-zpwxngr lc tqesalz-ngrbz Gct mz kxnzrlxngiting sc tqvzbe mzli ka. A' na-aclvetioku, murde kzdung nigu ma tqrblxbz badr nzprtrngr mz nzmnc-zpwxngr lc. \v 2 Murde da kcng tqesalz-ngrbz Gct badr krkcng tzrlxngiting, delc tzyapwxti-kzpqng bagu, da kc tqwaibzle mz lr Israel kcng tqmailzpxm Mosis Ijipt. A' mz nzxlr-krdrle trokatrleu nidr, murde trnzabrtrpzlru drtwrdr bade. \f + \fr 4:2 \ft Gct esalz-ngrbzle mz lr Israel kx nakabzle badr drtc' kc Kenzn mz nznginyz-krdrle. A' mz nzmc-krdr ncblo kxnzwzpxng kxnzxplrng kcng tzmncng elr, nzmwxlrtilr x trnzabrtrpwzlru drtwrdr mz Gct nzokatr-krde nidr mz nzaovxio-krdr enqmi lcng. Mz nzmu-krde lcde, sc tzvztine-moulr lzke yiz nzpnu-pwx, krlz-zpwxbzle ncblo kx trnzrlxngitiung nzbzti-krdr, murde ma tzprtrng mz drtc' lc. Mc buk kc Nzkqlu-krdr dckrlzdeng 13—14. Be ngrdr nangi kz nzycmne-ebzpxngr mz leplz kxnzrlapxng x kxtrnzrlapxung. Murde esalz-ngrm Gct bagu kx nzmnc-zpwx-krgu vzpxm mz nzkrlz-krgu kx mnc-zpwxpeku badr Gct murde arlapxpele nigu x ipqpxpele alwx ngrgung. \f* \m \v 3 Kxmule-esz' kzdung melrmqgung trnzprtrpwzung mz nzmnc-zpwxngr lc, mz nzrpikr Gct kx, \qt “X kx nzangya-zlwzmlr drtwrnge, sc tqesalzpex kx, ‘Trtxpnzngr nzprtr-krdr mz nzmnc-zpwxngr kc nakabo badr.’”\qt* \x + \xo 4:3 \xt Sam 95:11\x* A' nigu amrlx kcng tzrlxngiting prtrpeku elr. Murde sc tqoliqtipe Gct lrpzki r nzprtrngr mz nzmnc-zpwxngr lc, mzli kc tqayrkrpxpe-ngrde nzwz-krde nrlc ka. \v 4 Da kc tqwai nzrlwx-krgule mz Nzryrngrkxtr, mz nzrpi-krde kx, \qt “Gct ayrkrpxle nzwz-krde nrlc, x sc tqmnc-zpwxpe mz zbq krarlimz.”\qt* \x + \xo 4:4 \xt Nou 2:2\x* \v 5 Natq lc rpi-moule mrlc kx, \qt “Trtxpnzngr nzprtr-krdr mz nzmnc-zpwxngr kc nakabo badr.”\qt* \x + \xo 4:5 \xt Sam 95:11\x* Nzmnc-zpwxngr lc mz mzli nyz Mosis ngi nzmnc-zpwxngr kcpwz tqoliqtipe Gct abzo mzli kc tqayrkrpxpe-ngrde nzwz-krde nrlc. \v 6 Kxmule-esz' kzdung leplz kcng tzxlrlr da kc tqesalz-ngrbz Gct badr trnzrlapxung x trnzprtrpwzung mz nzmnc-zpwxngr lc murde nzxpqbrlr-ngrdr nide, a' nakrlz-kzku kx kzdu-kzng leplz sa naprtrng mz nzmnc-zpwxngr lc. \v 7 Murde mz yiz kang kqlu mz nibr leplz neng Mosis trnzprtrpwzung mz nzmnc-zpwxngr lc, Gct batrpzle mz Devet nzyro-krde ngalrde lc tqrpile kx, \qt “Naxlramu natqde mzbq ka, mz nzrpi-krbzle bamu kx, ‘Bzkq nabzmu mqngipe.’”\qt* \x + \xo 4:7 \xt Sam 95:7-8\x* Opx-angidr kx Gct yrlqbzle kzdq zbq, murde leplz naprtrng mz nzmnc-zpwxngr lc. Krlc ‘mzbq ka,’ murde mzbq ka mzli kx myapxbz mz nzrlxngiti-krm. Bzkq narm mqngi, murde mzli r nzrlxngiti-krm ma tqmrbrtx. \v 8 Zbz mz nibr yiz kcng nzpnu-pwx lzke, Josua mailzle leplz nedeng mz nzprtr-krdr mz drtc' kc Kenzn tqesalz-ngrbz Gct badr. Krlc atutr-ngrde kxpipz natq lc tqngi ‘nzmnc-zpwxngr.’ A' trngiu drtwr ngrde kx myapxbz. Murde Devet ycmnetr-mou-ngrde nzprtrngr mz nzmnc-zpwxngr lc mz Sam kc tqyrle mz nibrde. \x + \xo 4:8 \xt Josua 3:1-4\x* \fig Josua mailzle leplz nedeng mz nzprtr-krdr mz drtc' kc Kenzn.|alt="122 Joshua entering promised land" src="122-Josh3.1.tif" size="COL" loc="HEB 4:8" copy="LLL Language Recording" ref="4:8" \fig* \v 9 Mz nzmu-krde lcde, mzli ka leplz neng Gct sc tqvzbe nzprtr-krdr mz nzmnc-zpwxngr lc. X nzmnc-zpwxngr lc apule nzmnc-zpwxkr Gct mz zbq krarlimz, mzli kc tqabrtzlvz-ngrde da kcng tqmyapxbzng tqwz-ngrdeng. \v 10 X mrlx kx prtrpe mz nzmnc-zpwxngr kcpwz, prtrpe kz mz nzabrtzlvz-krde da kcng tqalebz Gct bade. X trabzpeleu nzwz-kato-krde mz nzvz-nqblq-krde Gct mz zmatq ngrde esz'-krde, murde nztubqkr mrlx lc vzpxm mz da kx alebz Gct bade. \v 11 Mz nzmu-krde lcde, na-abrtr-anibzku drtwrgu mz Gct, murde naprtrku mz nzmnc-zpwxngr lc, murde kzdq nigu ma tqtao mz nzvz-nqblq-krde melrmqgung mz nzxpqbrlr-krdr Gct, x trprtrpeu mz nzmnc-zpwxngr kc nakabz Gct bade. \v 12 X natq Gct lu x wz-zvzm bagu mz Mqngrkxtr mz nzokatr-krde nigu, murde nakrlzku nzalvztrngr angidr x narlr-ngrbzku bade nztekqtr-krde nigu. X natq Gct malc-esz'ngr. Nzmalc-krde myaszpxle toki r vea kx malc nrlarde rlilr. Murde mz nzxlr-krgule luplxtrle nabzgu vz-krlzbzle mqngrgu, x aelwapx-angidr-ngrmle bagu me vz-zpwx-ngrgu x me vz-rbr-ngrgu. \v 13 Mz nzmu-krde lcde, naplzpxku nzvz-rbr-krgung amrlx mzli ka, murde naipqpele nigu x naprtrku mz nzmnc-zpwxngr lc. Murde trpnzngr dalr nrlc kx yc-kapqbz mz Gct, a' da amrlx kcng tqaleku x tqaoti drtwrgu sa tqyrlq-angidr mzteng. X sa naplzpxbzku da lcng bade mz Mzli Kxmatq kc na-ayzlu-ngrbzle da mz leplz. \s1 Mevalu Jiszs Nide Nardr Pris Ngrgu Kxmyalz-esz'ngr \p \v 14 Bzkq nabzmu talvzo, a' lolvz-amqngiamu natq ngr nzrlxngiti-krgu. Murde Gct mcpxle Nardr Pris ngrgu kxmyapxbz, kc tqvzdzpe Heven x tutrpz mz mzte, mrkc tqtu-ngrde mz mzlirgu badr Gct. Nardr Pris lc nide Jiszs, Mrlx Gct. \v 15 X Nardr Pris ngrgu lc, krlzle nzryckr drtwrde nigu, murde krlz-angidrle mrkcng tqtao-zvz-ngrgu mz nzatalzngr. Murde nzatalzngr kz nide mrkcng amrlx tzatalz-ngrgung, a' trtaou mz alwx. \v 16 Dekc, nelzgu nabr mz nzmnc-aepztr-krbzku mz Gct kc tqmrlz-esz'ngr. Murde krlzku kx sa nayc ngr drtwrde nigu x naokatrle nigu mzli kc tqkxpu-ngrgu, mz nzvz-nqblq-krde zmrlz ngrde kxmyalz. \c 5 \p \v 1 Mzli kc bqnc, ncblo kx ngi Nardr Pris mrkc Israel mcpxpwz Gct mz nztu-krde mz mzlirdr badr leplz nedeng, murde narlrpx-ngrbzle mz Gct da kx nzkabz leplz x animol kx ngi blz ngr nzipqpxkr Gct alwx ngrdrng. Leplz lcng tr-rlr-ngrpwzu Gct nzvz-krbzlr esz'-krdr bade, a' nangi txpwz Nardr Pris. \v 2 X Nardr Pris lc krlzle nzyckr drtwrde leplz nedeng, kxmule-esz' trnzkrlzlru nqmq kr Gct x nzvz-rbr-zvzng, murde nide ncblo kx tao kz mz nzatalzngr. \v 3 Dekc, tqrlrpx-ngrde blz, mz nzxpe-krde alwx ngrdeng, vzmi alwx ngr leplz nedeng. \p \v 4 Trpnzngr ncblo kx narlrpx-lzbq esz'-krde mz nzngini-krde Nardr Pris. A' mcpxpwz Gct, mz nzkqle-krde nide mz nzwzngr lc tqmatq, da kc tqwai nzmcpx-krde Eron mzli kc, mz nzngini-krde Nardr Pris kc kai. \v 5 Mz nqmq lcpwz, Kraes tr-rlrpx-lzbqu mz nzwzngr lc tqmatq mz nzngini-krde Nardr Pris, a' Gct mcpxle nide mz nzrpi-krbzle bade kx, \qt “Nim Mrlxnge, abzo mzbq ka sa na-aelwapx-ngrbo mz leplz nzngini-krnge Trtem.”\qt* \x + \xo 5:5 \xt Sam 2:7\x* X trpnzngr Nardr Pris kzble kxmu nzycmne-krbz Gct lc bade. \v 6 X mz kzdq kz Sam rpile kx, \qt “Nangini-alo-kzp pris mz nzvz-nqblq-krde nzwzkr Melkesidek.”\qt* \x + \xo 5:6 \xt Sam 110:4\x* \v 7 Mzli kc Jiszs tqmncbe-ngrde mz nrlc, krka'bz mz Gct kc tqrkrlz nzarlapxngr nide mz nzbzngr x rlxbz da bade mz nzyrni-krde vzmi drlemzte. X ayzlubz Gct natqde murde Jiszs avzo-lzbq mz nzmnclz-krbzle bade. \v 8 Kxmule-esz' Jiszs nide mrlx Gct, a' ngi me pnz drtwr Gct kx na-alvztr-lzbq mz nzvz-nqblq-krde natqde, kxmule-esz' nzaetqbz drtqde. \f + \fr 5:8 \ft \+em 5:6\+em* Mc Nou 14:17-20, x natq kxtopwz mz Hibru 7:1-3. \+em 5:7\+em* Ngalrde lc ycmnetr-ngrde nzkrka'kr Jiszs Getsemzni. Murde krka'-ngrde kx, “Bzkq vz-nqblqq me pnz drtwrnge, a' nangi me pnz drtwrm.” X Gct kabzle bade nzxplrngr kx takitrde nzvz-nqblq-krde me pnz drtwrde kx nabz. \+em 5:8\+em* Drtqgu sa naetq mz nzvz-nqblq-krgu natq Gct mz nrlc ka. A' Jiszs nide lrpzki rgu kx naokatrle nigu mz nzmnclz-krbzku mz Gct. \f* \m \v 9 X mz nzaetqngr drtqde mz nzvz-nqblq-krde natq Trtede, Gct batrpzle bade nzngini-krde Nardr Pris kxmyapx-esz'ngr kx takitrde nzokatr-krde nigu. X yrlq-kzle Jiszs nzngini-alo-krde nou nzrlapxkr leplz amrlx kcng tzmnclz-zvzbzng bade. \v 10 X yrlq kz Gct nzngini-krde Nardr Pris ngrgu, \qt “mz nzvz-nqblq-krde nzwzkr Melkesidek.”\qt* \x + \xo 5:10 \xt Sam 110:4\x* \s1 Kxnzrlxngiting Naetulzmqng Mz Nqmq Kr Gct \p \v 11 Da kqlube kx na-alvztr-ngrne nimu mz nzapukr Kraes Melkesidek. A' rblx nzalvztrngr nimu, murde teblq-mouamu mz nzrkrlz-krmu kxasa zlwz, x da angidr tryatitru narmu. \v 12 Kxmule-esz' nzrlxngiti-krmu mzli boipe, x mzli ka nzmu takitrpemu nzalvztr-krmu, a' apubeamu itoto kx nzyqbeng, x trtakitrkaple nimu nzmungr dakxnzng kxmqngi. Murde opxm kx navz-mop dq ncblo kx na-alvztr-moule nimu mz nzalvztrngr angidr kcng kai, a' nzalvztrngr kcng tqrblx, trnztakitrkaplr nimu. \v 13 X mrlx kx nzrlxngiti-krde pobe, apule doa kxtopwz kx rmnq txpwz nei. Murde trkrlzkale nzalvztrkr Nzryrngrkxtr mz da kxtubq x da kxvz-rbr. \v 14 A' mrlx kx nzrlxngiti-krde brpe, apule mrlx kx mupe dakxnzng kxmqngi. Murde mrlx kxmule lcde krlzpele da kxmrlz x da kxtrka mz nzobqkr Gct, x vz-nqblq-zvzle nqmq kr Gct. \c 6 \p \v 1 Mz nzmu-krde lcde, na-aoti drtwrgu nzrwzngr ma ngr nzrlxngitingr. Na-atulzku drkq ngr ma mz nou rplz ngr ma kc, tqngi nzalvztrngr angidr kcng kai. Murde nabrku mz nqmq kr Gct amrlx. Krlzpeku da angidr kcng kai x da kx nzalvztr-ngrdr. Mz nzmu-krde lcde, bzkq yapwxti-zvzpeku nzabrtr-ngrbz drtwr mz Gct, nzrtekqtrngr drtwr mz alwx murde yrkrpx mz Hxl, \v 2 nzwrkxtrngr kxbletipxng, kxnamu nzyrlqo-ngrbz mq mz doa, nztulz-moungr mz nzbzngr, x nzpipxkr Gct doa kx tubq x kx vz-rbr mz Mzli Kxmatq kc nayzlu-ngrm Jiszs, x kzdung kz nzalvztrngr kxnzmulr lcng. \v 3 X krlzku nzprtr-krgu mz nzrlxngitingr kxbrpe lc, nzmu kx tqrlr-ngrm Gct le bagu. A' rblxbz mz leplz kcng tzpxtxpx-ngrdr nzlxngiti-krdr Kraes. \v 4 Murde kzdung leplz nzlxngiti-kailr Kraes x nzpxtxpx-mou-ngrdr nide. X rblxpebz badr nztekqtr-mou-krdr drtwrdr mz nzlxngiti-mou-krdr nide. Sc tzkrlzpelr da angidr x nzmnc-zpwxpeng badr Gct mz nrwx. X mou nzxngipebzlr Mqngrkxtr nzmncpx-krmle mz nabzdr. \v 5 X nzmcpelr kx Gct atutr-zvzle da kcng tqesalz-ngrde mz Nzryrngrkxtr. X nzmcpe-kzlr kxpipz zmatq kx nayc zvz mz nrlc kc navzm. \v 6 A' rblxpebz badr nzyzlu-krbzlr mz Gct. Murde mz nzpxtxpx-krdr Jiszs apule kx nztqlvztr-moulr nide mz kros x nzamyabzlr drtqde mz mz leplz. Murde mz nzale-krdr da lc, nzaelwapx-ngrdr kx mz drtwrdr nzbz-krde trtakitrdeu blz ngr nzrkatxngr alwx ngrdr. Bzkq apuamu nidr! \p \v 7 Leplz mz nrlc ka nzapulr drtc' ngr nrlanc nyz Gct. Murde kabzle badr da amrlx kx takitrde nzmnc-krdr kxtubq, apule tewa x nepi. X abrtzlvzle leplz kcng tzrlxngiting mz nzale-krdr da kxmrlz. \v 8 A' drtc' kc tqlvclz-ngrm nzku x lxbi ngi drtc' kxtrka, kx takitrde nzangcngr mz nyr. X mz nqmq lcpwz, leplz kx trnzrlxngitiung kcng nqmq krdr tqtrka, sa naodating Gct x na-angcleng mz nyr ngr Hxl. \p \v 9 Kztengeng kx mrlzti-zlwzx, kxmule-esz' natqnge xplrbz bamu mz da lcng, a' krlz-angidrx kx vz-nqblqpeamu lrpzki angidr mz nzale-krmu da kxmrlzting kcng tqvzmi nzrlapx-krmu. \v 10 Murde Gct tubq zvz. X sa na-ayzlubzle bamu da kxmrlzting mz nzwzngr kc tqaleamu x nivz kc tqaelwa-ngrbzmu bade mz nzokatr-zvz-krmu lrmakxtr. \v 11 Sutitx zlwz drtwrnge nztu-amqngi-zvz-krmu mz nzlxngiti-krmu Kxetu x nzale-krmu nzwz-krde, navz navz nakrlzbzle mzli kc natwz-ngrnamu da amrlx kcng tqesalz-ngrmle bagu. \v 12 Bzkq drtqmu sa nzaenzlingr nztwz-krmu nzalvztrngr angidr kcng tqrblx. A' suti drtwrnge kx navz-nqblqamu leplz kcng tzkrlzpelr da angidr lcng. Murde drtwrdr br mz nzobqtipx-zvzpelr da kcng tqesalz-ngrbz Gct badr, krlzbzle mzli kx nztwz-ngrdrleng. \s1 Gct Atutr-zvzle Nzesalz-krdeng \p \v 13 Na-aoti drtwrmu Ebraam. Mzli kc tqyrlq-ngrbz Gct natqde mz Ebraam mz nzrka-krbzle bade da, esalz-ngrbzle drtqde txpwz. Murde trpnzngr kx myaszlzle nide kx naesalz-ngrde. \v 14 Rpibzle bade kx, \qt “Esalz-ngrne drtqnge kx sa na-amrlzx nim x na-aetunepxbo neidu lrm.”\qt* \x + \xo 6:14 \xt Nou 22:16-17\x* \v 15 Ebraam obqtipx-zvzpele mz drtwrde kxbr, krlzbzle mzli kx twz-ngrde da kx esalz-ngrbz Gct bade. \f + \fr 6:15 \ft Ebraam aenzli-ngrde yiz nzpnu-li-nrade-nzlvqn (25) x Aesak kc mzte tzmc ate, mz nzatutr-krde kzdq da kx esalz-ngrbz Gct bade. Esalz-kz-ngrbzle bade kx nzkqlukr doa kx nzvzpxmqng mz nqvi lrde namyaszpxle nzkqlukr vri ngr bongavz. Kxmule-esz' Ebraam trmcleu nzatutrkr Gct da lc mz nzlu-krde, a' drtwrde trmau kx sa na-atutr Gct natqde kalr. \f* \m \v 16 Mzli kx ncblo yrlq-ngrde nzesalz-krde, nayrlqle mz da kx myaszlzle nide, murde leplz nakrlzlr kx sa na-atutr-zpwxle nzesalz-krde, x trpnzngr natq kx narprwi-mop mz nibrde. \v 17 Gct trtekqtr-lzbqu, trtekqtrleu drtwrde, x trkrlzleu nzpokiangr. X suti drtwrde kx nigu kcng natwzku da kx esalz-ngrde, nakrlz-angidrku nqmq krde lcng. Mz nzmu-krde lcde, esalz-ngrde drtqde, mz nzaelwapx-krmle bagu kx sa na-atutrle. \v 18 Nzesalz-krde x drtqde, da lcng li trtxpnzngr nzrtekqtrngr x trtxpnzngr nzpokia-krde. Mz nzmu-krde lcde, nigu kcng tzrlatrpzng mz Jiszs, drtwrgu nabr murde obqtipxku nzatutr-atwrnr-krde nzesalz-krdeng kalr Heven. \v 19 Nzobqtipx-krgu da lcng apumle bagu da kx atolvale nabzgu. X okatrle nztu-amqngi-krgu x nzmnc-zpwx-krgu mz nrlc ka, murde krlzku kx Jiszs lolvzmle nqvi lr nztolva-krgu, mz nzmnc-krde Mrkc Tqtr-esz'ngr Heven. \v 20 Jiszs vzpe kai mrlcde, murde naokatrle nigu kz mz nzvz-krbzku mz Trtede. X vz-nqblqle nzwzkr Melkesidek mzli ka, murde tutr-alobz mz mz Gct mz nzpi-krbzle bade kx sc tqarlapxpele x tqatubqtipele nigu. \c 7 \s1 Melkesidek Myaszlzle Melrmqgu Ebraam \p \v 1 Melkesidek lc tqngi king r taon kc Salem. X ni-kzde pris ne Gct kx myalz-esz'ngr. Murde Melkesidek sc tqrmctipele Ebraam mz lrpzki mzli kc Ebraam tqyzlu-ngrmle mz nzaovxio-krde kzdung king nzpwxng. Ebraam rmctile Melkesidek kc tqamrlzle nide. \v 2 Mzli lc Ebraam kabzle mz Melkesidek da kranzpnu ngr da amrlx kcng tqtwztimleng mrkcng tqaovxioleng. Drtq lc Melkesidek drtwr ngrde ‘King Kx Tubq-esz'ngr.’ X mz nzngini-krde King r Salem, drtwr ngrde kx ni-kzde ‘King r Nrwx.’ Murde Salem drtwr ngrde ‘nrwx.’ \fig Ebraam kabzle mz Melkesidek da kranzpnu ngr da amrlx kcng tqtwztimleng mz vea.|alt="123 Melchizedek tithe" src="123-Gen14.17.tif" size="COL" loc="HEB 7:1-2" copy="LLL Language Recording" ref="7:1-2" \fig* \v 3 Melkesidek, trpnzngr kx rkrlz trtede x lxede. X trpnzngr kx rkrlz me vzkimle, mzli kx nzmcngr mzte x mzli kx bz-ngrde. Mz nzmu-krde lcde, apule Mrlx Gct, murde ni-alode pris. \f + \fr 7:3 \ft \+em 7:1\+em* Mc Nou 14:18-20, mz nzrlwxngr mz vea lc x nzrmctikr Ebraam Melkesidek. Drtq lc Salem, nztekqtr mz nibrde, nzyrlqbz drtq kc tzrpibz ‘Jerusalem.’ \+em 7:3\+em* Kraes ni-alode pris mz nzvz-nqblq-krde nzwzkr Melkesidek. X nzwzngr lc myaszpxle nzwzkr pris mz nqvi lr Eron. Murde Melkesidek nide pris x king mzli kcpwz, da kc tqwai kz Kraes mz nibrde. Melkesidek drtwr ngrde ‘King Kx Tubq-esz'ngr’ x nide King r Salem, kc drtwr ngrde ‘nrwx.’ X Jiszs mzte nzmc mz nqvi lr Judz, nqvi lr king r Israel x nide Kxetu r Nrwx [Asaea 9:6] kc tqatubqtile nigu mz nzobqkr Gct Trte. Mz trnzrkrlz-ngru lc be ngr nzlukr Melkesidek, kzdung leplz nzrpilr kx krlc Kraes tqadcpx-lzbqbz mz Ebraam mz nzngini-krde ncblo. \f* \p \v 4 Nakrlzku kx Melkesidek myaszlzle Ebraam, kc tqngi trtegu kxmyapxbz. Murde Ebraam kabzle bade da kranzpnu ngr da kxmrlz kx yablrketipxle mz da amrlx kcng tqtwzmleng mz nzaovxio-krde mz nzvecngr. \v 5 Mzli lc Ebraam trgalr nede doa, x trgalr leplz kx nzvzpxmqng mz nqvi lr Israel, Mosis, x Livae, murde mztr trnzmckang. A' mz nibrde, mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis, leplz amrlx mz nqvi lr Israel nzmu nakabzlr da kranzpnu ngr dztudrng amrlx mz pris ngrdrng kcng tzvzpxmqng mz nqvi lr Livae. Nztwzbz pris badr lr mrnyzdrng, kxmule-esz' nidr amrlx leplz kx nzvzpxmqng mz nqvi lr Ebraam. \v 6 Kxmule-esz' rblx Melkesidek nzvzpx-krmle mz nqvi lr Livae x Lou sc Mosis trnzkaokapz, a' Ebraam kc tqesalz-ngrbz Gct da bade, kabzle mz Melkesidek da kranzpnu ngr da kx ngi scdeng amrlx. X Melkesidek sc tqamrlzpele nide. \v 7 X opx angidr kx mrlx kc tqrngisc zmatq ngr nzamrlzngr myaszlzle mrlx kc tqamrlzle. \f + \fr 7:7 \ft \+em 7:5\+em* Pris kcng mz nqvi lr Livae nzwztrpzng mz Gct x trpnzngr nyzdr drtc'. Mz nzmu-krde lcde, nzrtwzng da kranzpnu ngr da amrlx scdr nqvi kc-kzng mrkc Israel. [Nzkqlu-krdr 18:25-32] \f* \p \v 8 Melkesidek myaszlz-kzle pris kcng tzvzpxmqng mz nqvi lr Livae, mz nzrtwz-krdr badr da kranzpnu ngr da scdr leplz. Murde nidr ncblo kx nzmncng x nzbzng. A' Melkesidek, rpi Nzryrngrkxtr kx lutx alo. \x + \xo 7:8 \xt Sam 110:4\x* \v 9-10 Mz nzrka-krbz Ebraam da kcng mz Melkesidek, apule kx ncblo amrlx kcng tzvzpxmqng mz nqvi lrde, nzrkape-kzpzng. Drtwr ngrde kx lr Livae kcng tzrtwzng da kranzpnu ngr da amrlx scdr lr Israel, nzxpe-kzpzng da kranzpnu ngr da amrlx scdrng mz Melkesidek. X mc-mouku kx Melkesidek myaszlzle lr Livae. \s1 Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate Vzpxm Mz Mevalu Jiszs Nzngini-krde Pris Mz Nzvz-nqblq-krde Melkesidek \p \v 11 Gct kapxle natq mz Lou sc Mosis kx pris nedeng navzpxmqng mz nqvi lr Livae. X kxmule-esz' rblxbz mz lr Livae nzrkatx-atwrnr-krdr alwx ngr leplz, a' nidr rkx kc pnz ngr Kraes mz nzngini-krde pris kzble kc navzm. Opx angidr kx pris lc navzm, murde Gct ycmnetr-kz-ngrde kzdq kz pris, kc na-apule Melkesidek, x trvzpxpuu mz nqvi lr Eron, kc tqvzpxm mz nqvi lr Livae. \v 12-14 X opx angidr kz kx Gct tekqtrpele kzdq lou scdeng, murde yrlqmle bagu Mevalu rgu Jiszs mz nzngini-krde pris kx trvzpxpuu mz nqvi lr Livae. Murde vzpxm mz nqvi lr Judz. X mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis trgalr doa lr nqvi lr Judz kx nginide pris mzli kc. \f + \fr 7:12-14 \ft Mz nibr mzli r King Sol, king r Israel amrlx nzvzpxmqng mz nqvi lr Judz. \f* \p \v 15 Mz nzmu-krde lcde, opx-angidrpe kx Gct atwzlr-ngrmle bagu pris kzble kc tqapule Melkesidek. \v 16 Murde Kraes nzngini-krde pris trvzpxpuu mz nqvi lr Eron, kc tqvzpxm mz nqvi lr Livae, a' ngi pris kx vzpxm mz zmatq ngr nzlungr kc tqyc tqyc. \v 17 Murde Nzryrngrkxtr ycmnetr-ngrde nide mz nzrpi-krde kx, \qt “Nangini-alo-kzp pris mz nzvz-nqblq-krde nzwzkr Melkesidek.”\qt* \x + \xo 7:17 \xt Sam 110:4\x* \v 18 Lou kcng bqnc mz nzwzkr pris x blz ngrdrng nzyrlqtxpxpeng, murde trpnzngr scdr zmatq ngr nztekqtr-krdr leplz x trtakitrdru mzli ka tqvzpe-ngrm Kraes. \v 19 Murde Lou sc Mosis rblx nzbatr-krbzle mz leplz nzale-krdr da kxtubq. A' mzli ka, mz nznginipekr Kraes Nardr Pris ngrgu, Gct kapemle bagu lrpzki kxmyapxbz mz nzvec-aepztr-krmle nigu bade. \p \v 20-21 X Jiszs myapx-kzpz murde mz Nzryrngrkxtr rpile kx, \qt “Yawe esalz-ngrde drtqde x trnatekqtrleu drtwrde. Rpile kx, ‘Nangini-alo-kzp pris.’”\qt* \x + \xo 7:20-21 \xt Sam 110:4\x* X trwaipwzleu mz pris kcng tzvzpxmqng mz nqvi lr Livae. \v 22 Mz nzesalz-krde drtqde kx Jiszs sa nangini-alode pris, nakrlz-zpwx-kzku kx Jiszs sa na-aclve-zvzle Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Ate mz nzamrlz-krde leplz nedeng. X Krlc Tqate myaszpxle Krkc Kai, murde tqyc tqyc, da kc tqwai Jiszs nzmyzszpx-krde pris kcng pnz mz nzngini-alo-krde pris ngr Krlc Tqate. \p \v 23 X kzdq mou da kx blepxbz mz pris kcng mzli kc x Jiszs nzngini-krde pris kc nzvzm. Pris kcng pnz nzkqlung murde mz nzbz-krdr trnzkrlzpelru nzale-krdr nzwz-krdr. \v 24 A' Jiszs lu zvz x trpengr mou pris, murde nzwz-krde mz nzngini-krde pris tqvzpe tqvzpe. \v 25 X mz nzlu-alo-krde lc, dekc tqrnigsc-ngrde zmatq ngr nzarlapx-krde leplz kcng tzvzmqng mz Gct mz nzaxvctr-krbzlr bade. X sa tqtu zvz mz mzlirdr badr Gct mz nzrlxti-krbzle bade nzipq-krde x nzokatr-krde nidr. \p \v 26 Mz nzmu-krde lcde, Jiszs mz nzngini-krde Nardr Pris kxmule lc, tqtakitrde nigu. Murde nide txpwz kxtr, kxtubq-esz'ngr, x trpnzngr alwx ngrde. X Gct katxpxmle nide mz nzmnc-krdr badr leplz ngr alwx, x amnctxlzle nide me matq-esz'ngr Heven. \v 27 Jiszs trapuleu Nardr Pris kcng mzli kc tzaleng blz mz zbq kang kqlu murde Gct naipqpxle alwx ngrdrng, nidr badr leplz nedrng. Trpnzngr blz kx alele mz nzipqkr Gct nide, murde trpnzngr alwx ngrde. X trpnzngr blz kx ale-moule mz nzipqkr Gct leplz, murde rlrpx-lzbq-ngrbzle nzwrde esz'txu mz nzngini-krde blz angidr kc esz'txu, tqtakitrde nzxpe-atwrnrngr alwx amrlx. \v 28 Ncblo kx nzmcpxng mz nzngini-krdr Nardr Pris mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis, nidr ncblo kx nztaong mz nzatalzngr. A' mz nibrde esalzngr Gct mz drtqde, kx mcpxle Mrlxde mz nzngini-alo-krde Nardr Pris kc tqtubq-esz'ngr, tqatutr-atwrnr-ngrde me pnz drtwrde. \c 8 \s1 Mevalu Kxnzmcpx Myaszlzle Nardr Pris Amrlx \p \v 1 Da kxmyapxbz mz da kcng amrlx tqpibo bamu nide sele. Jiszs nide Nardr Pris ngrgu kc tqwxbu me matq-esz'ngr mz nrlar Gct kxrtc Heven. \x + \xo 8:1 \xt Sam 110:1\x* \v 2 X sc tqrtrngzti-ngrbzle nzwzkr Nardr Pris Mrkc Tqtr-esz'ngr Heven mz nabz Tentkxtr kx trwztiu leplz, a' wzti Gct esz'-krde elr. \v 3 Nardr Pris amrlx, nzwz-krdr nzrlr-ngrbz da kx nzkang x blz mz Gct. Mz nzmu-krde lcde, takitrde Nardr Pris ngrgu nzrlr-kz-krbzle da mz Gct. \v 4 A' nzmu Kxnzmcpx namncle mz nrlc trnanginideu Nardr Pris. Murde mz nrlc, pris kqlu kx nzmncpeng, kx nzrlr-ngrbzng da mz Gct mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis. \v 5 Nzwzng Mrkc Tqtr mz nrlc, kc tqaelwapx-ngrde kxpipz dalr Heven. Murde mzli kc Mosis tqoliqti-ngrde nzrwzngr Tentkxtr, rpibz Gct bade kx, \qt “Aclve angidr, nzwzti-krmle navz-nqblqpwzle nzrwzngr kc tqaelwa-ngrbo bam mz newz.”\qt* \x + \xo 8:5 \xt Nzrlaszngr 25:40\x* \f + \fr 8:5 \ft Mz mzli nyz Solomon nzrwzngr Mangr-nzangiongr Yawe mz nzvz-nqblq-krde kxmu nzrwzngr Tentkxtr. \f* \fig “Nzwzti-krm Tentkxtr navz-nqblqpwzle nzrwzngr kc tqaelwa-ngrbo bam mz newz.”|alt="124 Tabernacle" src="124-LB00259b.tif" size="SPAN" loc="HEB 8:5" copy="Louise Bass" ref="8:5" \fig* \m \v 6 A' Jiszs, Nardr Pris ngrgu, nzwz-krde Heven myaszlz-zlwzle nzwzkr pris kcng tzvz-nqblqlr Lou sc Mosis. Murde nide kc tqtu mz mzlir Gct badr leplz mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate tqmyaszlz-kzle Krkc Kai. Murde da kxnzmrlzti-zlwzng kcng tqesalz-ngrbz Gct mz Krkc Tqate nzmyaszlz-zlwzlr da kxmrlzng kcng tqesalz-ngrbzle mz Krkc Kai. \s1 Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate Myaszlzle Krkc Kai Mz Lou Sc Mosis \p \v 7 Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate myaszlzle Krkc Kai murde Krkc Kai trpnzngr scde zmatq ngr nzbatr-krbzle mz leplz nzvz-nqblq-krdrle. \v 8 X Gct krlzle kx leplz nedeng nzvz-rbr-zvzng. Delc kzdq profet rpile kx, \qt “Rpi Yawe kx, ‘Mzli kc navzm, sa nayrlqbo Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate badr lr Israel x lr Judz.\qt* \v 9 \qt Murde melrmqdrng kcng tqvzmipxmc nidr Ijipt, trnzvz-nqblqlru lou ngr Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai. Delc tqesablqtipe-ngrne nidr krlzmle mzli kx nayzlu-ngrmlr bange. Krkc Tqate sa nablepxbz mz Krkc Kai.\qt* \v 10 \qt Mz Nzesz'tikr Drtwr Lc Tqate badr lr Israel, sa nayrlqtrpo natqngeng mz nardr, murde nakrlz-zpwxlr me pnz drtwrnge. X natqngeng sa naycpx-kzpqng mz nabzdr, murde nasuti drtwrdr nzvz-nqblq-krdrleng. Sa nanginibo Gct rdr, x nanginidr leplz nengeng.\qt* \v 11 \qt Mzli lc navzm trpengr kx na-alvztrle kztedeng x mzledeng mz nzkrlz-krdr ninge. Murde leplz amrlx sa nakrlzlr ninge, abzo mz leplz txneng vz-krlzbzle kxnzetung.\qt* \v 12 \qt Murde sa naipqpxbo alwx ngrdrng, x trpengr nzdcpxkr mz drtwrnge nzvz-rbr-krdrng.’”\qt* \x + \xo 8:12 \xt Jeremaea 31:31-34\x* \v 13 Mz nzrpikr Gct ‘Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate,’ drtwr ngrde kx Krkc Kai blzlopengr, x takitrpede nzyrkrpx-krde. \f + \fr 8:13 \ft Letz lc nzyr x mz nibrde lr Rom sc tzodatipelr Mangr-nzangiongr Yawe Jerusalem, mrlc txpwz dekc tzalengr lr Jiu blz. Mwx ngalrde lc tqplzpx-pnzle kx nzale-krdr blz ycpe pipz nzyrkrpx-krde. \f* \c 9 \s1 Blz Kx Rlr-ngrbz Mevalu Kxnzmcpx // Myaszlzle Blz Amrlx \p \v 1 Mz Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Kai badr lr Israel, nzyrlqlr kcng lou kx nzpibzlr kxnamu nzangiongr Gct Mrkc Tqtr mrka mz nrlc. \v 2 Nzwztilr Tentkxtr na-apule kzdq ma, x tupx-kzpq kc ma kxtopwz mz nabzde. Ma lc tqetu nzrpibz Mrkc Tqtr. X nzycpxmqng elr da kc tqwxbutiom lam, x tebol kc tqyco-ngrm bret kxtr. \x + \xo 9:2 \xt Nzrlaszngr 25—40\x* \fig Nzycpxmqng Mrkc Tqtr da kc tqwxbutiom lam, x tebol kc tqyco-ngrm bret kxtr.|alt="125 Holy Place - with lampstand" src="125-BK00278b.tif" size="COL" loc="HEB 9:2" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass" ref="9:2" \fig* \v 3 X ma kc tqtopwz mz nabzde, nzrpibz Mrkc Tqtr-esz'ngr x nzpqbrtr mz lotqbr kxve. \v 4 Mrkc tqtutr-ngrbz olta kc tqngi gol tzangcngr bqlr nc ninz. X mz nabz ma kc tqtopwz nide kc tqycpx-ngrm Bokis kc tqyclz-ngrm Nzesz'tikr Drtwr Gct Badr. X Bokis lc nzakqlvz-atwrnrngr gol, yz x mz nabzde. X nzyclzmqng elr baol x lopqde kc tqycpx-ngrm dakxnzng kxtr kc tqkabz Gct mz Mosis, tzrpibz ‘mana.’ X nzyclz-kzpqng elr nctoko sc Eron kc tqlvcputi, x rplz kcng li tqyrtrngr Gct lou scdeng. \f + \fr 9:4 \ft Bokis kc ngi rkx kx Gct mncbz badr lr Israel. Mc Nzrlaszngr 40:34-35, 1 King 8:10-11, 2 Be Ngrgu 5:13-14; 7:13. Nzrlaszngr 25:10-22 ycmnetr-ngrde kxmu nzrwzngr Bokis kc, x dckrlzde kc 16 ycmnetr-ngrde dakxnzng kxtr x baol ngrde. Nzkqlu-krdr dckrlzde kc 17 ycmnetr-ngrde nctoko sc Eron. \f* \fig Mrkc Tqtr-esz'ngr tqycpx-ngrm Bokis kc tqyclz-ngrm Nzesz'tikr Drtwr Gct Badr.|alt="126 Most Holy Place" src="126-NT035.tif" size="COL" loc="HEB 9:3-4" copy="New Tribes Mission" ref="9:3-4" \fig* \m \v 5 X nzwzngr mz gol enjrl-serub nzling mz lopq Bokis kc, mz nzngini-krdr rkx ngr nzmnckr Gct mrlcde. X nabxdr nzglapxlr mz nzakqlvz-krdr lopq Bokis, kc tzrpibz Mrkc Tzrmctingr Nivz Lr Gct. Murde Gct ipqpxle alwx ngr leplz mz nziklrkr Pris mepyr ngr animol kx ngi blz elr. A' trpnzngr nzyapwxtipx-krbo da lcng amrlx mzli ka. \p \v 6 Mzli kc tqyrkrpxpengr nzoliqti-krdr da lcng amrlx mz Tentkxtr, pris sc tzvztr-zvzpeng mz nabz ma kc kai, tqngi Mrkc Tqtr, mz nzale-krdr nzwz-krdr. Pris txpwzng kx nzrlr-ngrbz nzvztr-krdr elr. \v 7 A' mz ma kc tqtopwz, Nardr Pris esz'-krde txpwz kx krlzle nzprtrngr elr. X nzprtr-krde mrlcde zbq kxesz'txu mz yiz kxesz', mz Zbq ngr Nzrkatxngr Alwx. Mz nzvztr-krde mrlcde, rtwztr mepyr ngr animol kx ngi blz. X rlr-ngrbzle mz Gct, murde narkatx-ngrde alwx ngrdeng badr alwx ngr leplz nedeng, kcng tzalelr mz yiz kc tqvztxpe, a' nzyc-kapqtrpzng badr. Murde nzalepelr blz mz nzipqpx-krde alwx ngrdr amrlx kcng tzkrlzpelr. \x + \xo 9:7 \xt Livae 16\x* \v 8 Mzli kc Mqngrkxtr tqpi-ngrbzle kxnamu nzrwzngr Tentkxtr x Lou ngrdeng amrlx, aelwapx-angidrle kx Gct tr-rlrpx-ngrdeu leplz nzvztr-krdr Mrkc Tqtr-esz'ngr tqmncpx-ngrmle, murde nzaleng alwx. X leplz nzmnclzbzng mz lou lcng vz-krlzbzle mzli kx tekqtrngr Gct Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai. \v 9 X krlc aelwapx-ngrmle bagu mzli ka, kx da kx nzkang x blz kcng tzrlr-ngrbz mz Gct trnzyatrpwzung mz nztekqtr-krdr nqmq nr nabz leplz. \v 10 Murde da kx nzkang x blz lcng nzvz-nqblqpwzlr lou ngr dakxnzng x da kxnzmnq x nqmq ngr nzwztingr kxkqlu dalr nrlarde kx yz mz ncblo. X lou lcng kaom Gct kx navz-nqblq leplz navz navz mzli kx krlz-ngrbzle nzyrlq-krde Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate. \p \v 11 X Gct yrlqpele Nzesz'tikr Drtwr Lc Tqate mz Kraes kc tqngipe Nardr Pris tqaclvele da kxmrlzting amrlx kcng tqesalz-ngrm Gct bagu. X Kraes vztrpe Mrkc Tqtr-esz'ngr, tqmyalz-esz'ngr Heven, me trnzwz-ngru leplz ngr mz nrlc ka. \v 12 X mz nzvztr-krde Mrkc Tqtr-esz'ngr Heven, tr-rtwztru mepyr ngr gout x kzu kxncblongr. A' vztr-ngrde mrlcde nzwrde esz'txu mz nzrlrpx-krde mepyr ngrde mz nzbz-krde, mz nzngini-krde blz angidr kc esz'txu. X batrpzle nzrlapx-alo-krgu. \p \v 13 Mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis, mepyr ngr gout x kzu kxncblongr x bq ngr nei kzu kx nzangc nziklrti-ngrbzlr mz leplz kcng trtakitrdeu nzprtr-krdr mz nzangiongr, murde na-atrlr nidr mz nzobqkr Gct x naprtr-moung elr. \v 14 A' mepyr ngr Kraes matq-esz'ngr myaszlzle mepyr ngr animol lcng. X Mqngrkxtr batrpzle nzrlrpx-lzbq-krbzle mz Gct mz nzngini-krde blz kxlq kx katx-atwrnr-ngrde alwx rgung amrlx, vzmi nzatubqti-krde nabzgu, murde trsutipeu drtwrgu nzale-krgu da lcng tqtrka tzyrkrpxng mz nzbzngr. A' mzli ka, sutipe drtwrgu nzwztr-krbzku mz Gct, kc tqrkam bagu nzlungr angidr. \f + \fr 9:14 \ft \+em 9:12\+em* Yrlq-kaip Gct Tentkxtr x Lou scdeng, murde mz nibrde nakrlz-angidrku drtwr ngr mepyr ngr Jiszs kc tqxpe-ngrde alwx rgung. \+em 9:14\+em* Nadcpx mz drtwrgu kx \+em mepyr\+em* drtwr ngrde nzbzkr animol kxbz. [Livae 17:11] Mepyr ngr animol kx trbzu trmatqu, murde mz nzbzkr animol nzayrplapx nide mz alwx ngr leplz, da kc tqwai mepyr ngr Kraes. Trngiu mepyr ngrde esz'-krde kc tqrngisc zmatq, a' nzbz-krde, dekc tqrkatx-atwrnr-ngrde alwx rgung. Murde tekqtrle nigu mz nzbzngr. X mz nzbrtikr drtwrgu nide, prtr-kzku mz da kxmrlzting amrlx kcng tqesalzngr Gct mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate. Gct ipqle nigu. X Mqngrkxtr mncpxm mz nabzgu x okatrle nigu mz nzapu-krgu Kraes. \f* \p \v 15 Dekc Kraes tqtu-ngrde mz mzlirgu badr Gct mz Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Ate. Mz nzbzkr Kraes, xpele alwx ngr leplz kx nzalelr mzli kc tzmnclz-ngrbzlr mz lou ngr Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai. Murde leplz kcng tqkqle Gct mz nzngini-krdr leplz nedeng natwzlr da kcng tqesalz-ngrbzle badr x namnc-along badr Heven. \p \v 16 Nzmu kzdq ncblo nayrpxle dq nzesz'tikr drtwr kx pipxle nekeng amnqlzbzle dztudeng badr mzli kc nabz-ngrde, e nzmu nakrlz-angidrlr mzli kznike bz-ngrde. \v 17 Murde mzli kc tqlubengr ncblo, nzesz'tikr drtwr kc tqyrpxle trpnzngr zmatq ngrde. A' mzli kc tqbzpe-ngrde, sc tzvz-nqblqpe leplz nzesz'tikr drtwr kc tqyrpxle. \v 18 Dekc Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Kai, ngidati-ngrpwzle nzyrlekr mepyr ngr animol kxbz mz nzngini-krde blz. \p \v 19 Mzli kc Mosis tqrlwapx-ngrbzle mz leplz Lou sc Gct amrlx, twzle mepyr ngr gout x nei kzu kxncblongr kx ayabemile lue. X twz-kzle kc nrla nounc x petrle elr nrpnr sip. Zbz leole mz mepyr ngr blz kcng, x sc tqiklrtipe-ngrde Buk Ngr Lou badr leplz amrlx. \v 20 Mzli lc sc tqrpipebzle badr kx, \qt “Mepyr lcng angidatile Nzesz'tikr Drtwr Gct x nimu. Mzli ka navz-nqblqpeamu da lc.”\qt* \x + \xo 9:20 \xt Nzrlaszngr 24:8\x* \v 21 X mz nqmq lcpwz, iklr-kz-ngrde Tentkxtr x dalr nzangiongr amrlx elr mz mepyr lcng. \v 22 Murde mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis, doa x da amrlx nzatrpwz mz mepyr. X Gct ipqpxpwz alwx mz nzyrlekr mepyr mz nzbzngr. \x + \xo 9:22 \xt Livae 17:11\x* \v 23 Dalr Tentkxtr mz nrlc ka nzatrpwz mz blz. X krlc tqaelwapx-ngrde kxpipz dalr Heven. Murde blz kc tqatrle dalr Heven namyaszlzle mepyr ngr animol. \f + \fr 9:23 \ft Nzbzkr Kraes angidatile Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate vzmi da kxmrlzting amrlx elr. X mzli lcpwz ayrkrpxle Krkc Kai mz nzatutr-krde lou ngrdeng amrlx. Murde nzbzkr animol kx ngi blz mz Krkc Kai, mc-mouku mz nzbzkr Kraes yiz siu-esz'-trtqki-nzlvqn (1,500) mz nibrde. Murde mzli kc mepyr ngr animol kc tziklr-ngrdr mz leplz atubqtile nidr mz nzobqkr Gct mzli kxpipz mz nztekqtrkr animol lc nidr mz nzbzngr. X mzli ka Jiszs tekqtrle nigu mz nzbzngr, murde natubq-zvzku mz nzobqkr Gct. Kxmule-esz', a' nzalekr kxnzmnc-mrbrng blz krdr blepxbz x trnzyatrpwzung mz nzokatr-krdr leplz, murde tryctru mz natq kx kabz Gct x mz nzbzkr Kraes. \f* \p \v 24 Mz nzvztrkr Kraes Mrkc Tqtr, trvztru mz dalr nrlc ka kx nzwzngr leplz, a' vztrpe Mrkc Tqtr Heven. X tutrpz elr mz mz Gct mz nzrpi-krbzle bade kx atubqtipele nigu. \v 25 Nardr Pris ngrdr lr Jiu nzvztr-krde Mrkc Tqtr-esz'ngr nzwrde esz'pwz mz yiz kang kqlu mz nzrlrpx-krde mepyr ngr animol kx ngi blz. A' Jiszs vztr-ngrde Mrkc Tqtr-esz'ngr Heven nzwrde esz'txu mz nzrlrpx-krde mepyr ngrde esz'-krde. \v 26 Nzmu Jiszs nzvztr-krde Mrkc Tqtr nzwrde nakqlule, drtwr ngrde kx nzbz-krde nzwrde kqlu kz, abzo mzli kc Gct tqwz-ngrde nrlc krlzmle mzli ka. A' trtingr. Murde Kraes vz-ngrmle nzwrde esz'txu mzli kx yrlq pnz Gct, mz nzkatx-atwrnr-krde alwx amrlx mz nzrlrpx-lzbq-krde mz nzbzngr. \v 27 Leplz amrlx nzbz-krdr nzwrde esz'txu. X mz nibrde, sc tqpipebz Gct badr, krkcng tzvz-rbrng x krkcng tztubqng, murde krlc vz-nqblqle me pnz drtwrde. \v 28 Mz nqmq lcpwz, Kraes rlrpx-lzbq-ngrde mz nzbzngr nzwrde esz'txu, mz nzngini-krde blz kx katx-atwrnrpe-ngrde alwx ngr leplz. Mz nzmu-krde lcde, trtakitrdeu nzale-mou-krdele. A' mz nzyzlu-mou-krmle mz nzwrde krali, sa nakabzle nzlungr angidr badr leplz kx nzobqtipx-zvzlr nzvz-krmle. \c 10 \s1 Blz Esz'txu Kx Kabz Kxnzmcpx Takitrde Nzxpe-alo-krde Alwx Ngr Leplz Amrlx \p \v 1 Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Kai mz Lou sc Mosis apule nzycmne-ebzpxngr kc tqaelwapx-ngrde kxpipz da kxmrlzting kcng navzpxmqng mz Krkc Tqate. Dekc tqrblxngr blz kxnzmulr lcng nzrka-ebir-ngrbz mz yiz kang kqlu nztekqtr-angidr-krdr nabz leplz. A' takitrpwzle nzrlr-krbzlr badr nzprtr-krdr mz nzangiongr Gct mzli kxpipz. \v 2 Nzmu blz lcng narngiscdr zmatq ngr nzrtekqtr-angidr-krdr nztubqkr nabz leplz mz nzwrde kxesz', e trnzrka-zvzbzlru blz lcng. X trpengr nzxlr-krdr nzrpi-krbz Gct badr kx nzvz-rbrng, murde trpnzngr alwx ngrdr. \v 3 A' trkxmuleu lc. Murde blz lcng nzadcpx-zvzbzlr drtwrdr mz alwx ngrdr mz yiz kang kqlu. \v 4 X mepyr ngr kzu x gout kxncblongr trnzyatrpwzung mz nzrkatx-atwrnr-krdr alwx. \v 5-6 Dekc, mzli kc Kraes navzpe-ngrmle mz nrlc, rpi-ngrbzle mz Gct kx, \q1 \qt “Trsutiu drtwrm nzrka-ngrbz bam dalr nrlanc ayrnrngr x dalr nzrkatxngr alwx.\qt* \q1 \qt X tr-rlx-kzpe'u blz x animol kx na-angcom mz olta nyzm.\qt* \q1 \qt A' da kx suti txpwz drtwrm nzxlr-krbo natqm,\qt* \q1 \qt Murde narlrpx-ngrbo nrkrdrtqnge bam.\qt* \q1 \v 7 \qt Delc tqrpi-ngrbo bam kx, ‘Ninge kape.\qt* \q1 \qt Na-atutrx natq kcng tqyclzm mz Nzryrngrkxtr.\qt* \q1 \qt Abrtzlvzx nzale-krnge me pnz drtwrm.’”\qt* \x + \xo 10:7 \xt Sam 40:6-8\x* \p \v 8 Kxmule-esz' Devet yrle Sam lc, a' ngi Kraes kc tqycmnepx, mz nzrpi-krde kx, \qt “Trsutiu drtwrm nzrka-ngrbz bam dalr nrlanc ayrnrngr x dalr nzrkatxngr alwx. X tr-rlx-kzpe'u blz x animol kx na-angcom mz olta nyzm.”\qt* \x + \xo 10:8 \xt Sam 40:6-8\x* Pile da lc, kxmule-esz' Lou kx kabz Gct mz Mosis rpile kx lr Israel narka-zvzbzng blz. \v 9 Zbz rpi-mopwzle kx, “Ninge kape. Abrtzlvzx nzale-krnge me pnz drtwrm.” Mz nzpikr Kraes da lc, ayrkrpxle blz mz nzvz-nqblq-krde Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai, murde nayrlqle Krkc Tqate mz nzvz-nqblq-krde me pnz drtwr Gct. \v 10 X mz nzvz-nqblq-krde lc me pnz drtwrde, Jiszs Kxnzmcpx sc tqatubqtipele nigu mz nzrlrpx-krde nrkrdrtqde nzwrde esz'txu mz nzngini-krde blz kx takitrde nzkatx-atwrnr-krde alwx rgung amrlx. \v 11 Mz zbq kang kqlu, mz nzvz-nqblq-krdr Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai, pris amrlx nzrka-zvzbzng namrlzu r blz kcng pwz. A' trnzyatrpwzung mz nzrkatx-krdr alwx. \v 12 A' Kraes nzrlrpx-lzbq-krde nzwrde esz'txu, mz nzngini-krde blz kc tqtakitrde nzkatx-atwrnr-krde alwx amrlx. X mz nibrde \qt sc tqwxbupe me matq-esz'ngr mz nrlar Gct kxrtc.\qt* \v 13 X mzli ka Kraes sc tqaenzli mrlcde, \qt navz nakrlz-zpwxbzle mzli kc nangi-batr-ngrbz Gct enqmi rdeng nzmetx-krbzlr bade.\qt* \x + \xo 10:13 \xt Sam 110:1\x* \v 14 Murde atubqti-alopele x atr-alopele leplz nedeng mz blz lc esz'txu. \v 15 Mqngrkxtr ycmnetr-kz-ngrde da lc mz nzrpi-kai-krde kx, \v 16 \qt “Rpi Yawe kx, ‘Mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate badr lr Israel, sa nayrlqtrpo natqngeng mz nardr, murde nakrlz-angidrlr me pnz drtwrnge. X natqngeng sa naycpx-kzpqng mz nabzdr, murde nasuti drtwrdr nzvz-nqblq-krdrleng.’”\qt* \x + \xo 10:16 \xt Jeremaea 31:33\x* \v 17 X rpi-moule kx, \qt “Sa naipqpxbo alwx ngrdrng, x trpengr nzdcpxkr mz drtwrnge nzvz-rbr-krdrng.”\qt* \x + \xo 10:17 \xt Jeremaea 31:34\x* \v 18 Mz nzmu-krde lcde, opx angidr kx mzli ka ipqpxpe Gct alwx ngrgung, x trtakitrpedeu nzrka-mou-krbzgu blz mz nzxpe-krde alwx. \s1 Nzmncngr Kxmrna Mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate \p \v 19 Mz nzmu-krde lcde, kx mzlengeng x inwengeng, mzli ka nelzgu nabr mz nzvztr-krgu mrkc Tqtr-esz'ngr Heven tqmncngr Gct, mz nzangio-krgu nide x nzkrka'-krbzku bade. Murde mepyr ngr Jiszs kc tqyrlepx-ngrmle nigu, \v 20 aelwapx-ngrmle bagu lrpzki kxmrna kc tqlvxpxpemle bagu lotqbr kc tqapqbrle Mrkc Tqtr-esz'ngr. X alele da lc mz nrkrdrtqde kc tqbzom mz kros x tqtulz-mop. \f + \fr 10:20 \ft Mzli kc Jiszs tqbzo-ngrmle mz kros, lotqbr kc tqdo Mrkc Tqtr-esz'ngr Mangr-nzangiongr tqpesaliom Gct le wq, tatxo mz noude, ncte li, mz nzaelwapx-krde kx abzo mzli lcde rlr-ngrbzle mz leplz nedeng nzvztr-krdr Mrkc Tqtr-esz'ngr tqmncpx-ngrmle. [Matiu 27:51; Mak 15:38; Luk 23:45] \f* \m \v 21-22 Navz-aepztrpzku mz Gct mz nzabrtr-krbzku drtwrgu bade mz nabzgu atwrnrngr. Murde Jiszs nide Nardr Pris ngrgu kc tqaclvele leplz amrlx neng Gct. X iklrpele mepyr ngrde mz nabzgu mz nzatubqti-krde nigu mz nzobqkr Gct, murde ma tqmwxlrtipeku nzayrplapxkr Gct nigu. X ipqpxpele alwx rgung mz nzwrkxtr-krgu. \v 23 Delc natu-amqngiku mz nzbrtikr drtwrgu da kcng tqlxngitiku. Murde takitrde nzbrtikr drtwrgu Gct nzatutr-krde nzesalz-krdeng. \v 24 X na-aoti zvz drtwrgu kxnamu naokatrku kztegung mz nzaelwapx-ngrbz nivz x nzale-ngrbz da kxmrlz. \v 25 Bzkq vecpx-lzbqmamu mz nzyrlwr-lxblr-krgu badr lrmakxtr, kxmule-esz' kzdung leplz nzvecpx-lzbqpeng. A' navz zvz nzapqtr-etr-krgu drtwrgu, murde Mzli Kxmatq ycpe pipz nzvz-krmle, x mzli lc mzli r nzkxpungr kx nakqlu. \s1 Bzkq Vecpx-lzbqmamu Mz Nzlxngiti-krmu Mevalu Kxnzmcpx \p \v 26 Aclvetio-lzbqamu! Murde doa kx brtipe drtwrde Mevalu, zbz vecpx-lzbq-mop bade mz nzale-zvz-krde alwx, trpengr mou blz kx nakatxde alwx ngrdeng, murde pxtxpxpe-ngrde blz kc tqkabz Mevalu. \v 27 X trpengr da kx naobqtipxle, a' ngi txpwz nzayrplapxkr Gct nide mz Hxl, mrkc nyr kx nzulrde rbq naodati-ngrde enqmi r Gct amrlx. \x + \xo 10:27 \xt Asaea 26:11\x* \v 28 Murde krlzku kx mz nzvz-nqblq-krde Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai, doa kx rnzlvzole Lou sc Mosis, x nzrlwangr leplz kxli o tq, trycpe-ngru drtwr, a' nanibq txpwz mz nzayrplapxngr nide. \v 29 Nzmu kx tqmule lcde, mrlx kx rnzlvzole Mrlx Gct, takitrde nzayrplapx-zlwzngr nide. Murde mz nzpxtxpx-krde mepyr kc tqatubqtile nide mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate, apusr-ngrde mepyr ngr Kraes da kxmane. X obqszo-kz-ngrde Mqngrkxtr kc tqokatr-kaile nide mz nzrlxngiti-krde. \v 30 Krlzku kx rpi Gct kx, \qt “Ninge kx sa na-ayrplapxle leplz. X ninge kx sa na-ayzlu-mopwz badr da kx nzalelr.”\qt* \x + \xo 10:30 \xt Lou Kcpwz 32:35; Sam 94:1; Rom 12:19\x* Natq Gct rpi-moule kx, \qt “Yawe sa napipxle kx leplz nedeng nzvz-rbrng o trtingr.”\qt* \x + \xo 10:30 \xt Lou Kcpwz 32:36; Sam 135:14\x* \v 31 Gct kxlu, nzayrplapx-zlwz-krde leplz ngi da kx nzmwxlrti-esz'ngr. \s1 Bzkq Rtctx-ngrnamu Da Kx Twzamu Mz Nzaxvctr-krbzmu Mz Mevalu \p \v 32 Na-aoti mou ena drtwrmu da kcng tqprtzting mzli kc tqlxngiti-ate-ngrnamu Nrpakxmrlz. Mzli lcde, kxmule-esz' drtqmu etqtr mz da kxkqlu, a' nimu kc ye tqtu-amqngi-zvzamu. \v 33 Kzdung mzli nzxtrnga-ngrdr nimu x nzaetqbzlr drtqmu mz mz leplz kxkqlu. X mz kzdung mzli kz, okatramu kztemung kx nzatrkati kz nidr. \v 34 Mzli lc drtqmu etq lxblr badr kztemung kx nzamncpxmqng mz presin. X mzli kc tztwzngr leplz dztumung mrka mz nrlc, drtwrmu trvzu. Murde krlzamu kx dztumu kx nzyctx-along Heven nzmyaszpx-zlwzlr dalr nrlc ka. \v 35 Mz nzmu-krde lcde, bzkq rtctx-ngrnamu da kcng tqtwzamu mz nzaxvctr-krbzmu mz Kraes, murde na-aenzliamu Gct nzka-krbzle bamu da kxmrlzting kalr. \v 36 Tu-amqngi-zvzamu mz nzale-krmu me pnz drtwr Gct, murde natwz-kzamu da kcng tqesalz-ngrbzle bamu. \v 37 Murde Nzryrngrkxtr rpile kx, \qt “Mrlx kc tqoliq mz nzvz-krmle, ycpe pipz nzvz-krmle. X nzvz-krmle trna-asau.\qt* \v 38 \qt Nzlukr kxnztubqng tutr mz nzbrtikr drtwrdr Gct. A' doa kx yzluki-moule mz nibrde, sa nangyati drtwr Gct nide.”\qt* \x + \xo 10:38 \xt Habakuk 2:3-4; Rom 1:17; Galesia 3:11\x* \v 39 A' trprtrpwzkuu mz leplz kcng nzyzluki-moulr mz nibrdr, x nzodating. A' prtrpzku mz leplz kcng tzbrti drtwrdr Gct, x nzrlapxng. \c 11 \s1 Leplz Kcng Navz-nqblqku Mz Nzbrtikr Drtwrdr Gct \p \v 1 Nzbrtikr drtwrgu Gct, drtwr ngrde kx obqtipx-zpwxku da kcng tqesalz-ngrde, x krlz-angidr-kzku kx da kcng amrlx tqpipxleng da angidr, kxmule-esz' trmckaku mz mzku. \v 2 Abrtzlvz Gct melrmqgung kcng bqnc mz tzbrti drtwrdr nide. \v 3 X mz nzbrtikr drtwrgu Gct, dekc tqkrlzpe-ngrgu kx wz-ngrde mz natqde nrlc atwrnrngr, vzmi nepi, temz x vring. Drtwr ngrde kx Gct wz-ngrde da lcng amrlx tqmcku mz natqde kx trnzmcu. \f + \fr 11:3 \ft Mz Nou dckrlzde 1, rpile kx Gct wz-ngrde doa x da amrlx mz nzycmne-krde. X mz Jon 1:1-3 rpile kx Jiszs nide Natq Gct kc tqwz-ngrde da amrlx. \f* \p \v 4 Ebol, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc blz kc tqkabzle mz Gct tqmyaszpx-ngrde blz kc tqkabz Ken, kc trbrtiu drtwrde nide. X nzbrkr drtwrde atubqtile nide mz nzobqkr Gct, dekc tqabrtzlvz-ngrde animol kc tqkabz Ebol bade. Ebol alvztr-ngrde leplz kxmu nzbrtikr drtwrdr Gct krlzmle mzli ka, kxmule-esz' bzpe. \x + \xo 11:4 \xt Nou 4:1-15\x* \fig Blz kc tqkabz Ebol tqmyaszpx-ngrde blz kc tqkabz Ken. [Nou 4:1-15]|alt="127 Cain & Abel" src="127-NT008.tif" size="COL" loc="HEB 11:4" copy="New Tribes Mission" ref="11:4" \fig* \p \v 5 Inck, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc trbz-ngrdeu, a' vzmilzle nrkrdrtqde Heven. X trpnzngr kx rmc nide, murde vzmilz Gct. Mz yiz kcng trtqki-tq-nzpnu-esz'mz-nrade-nzlvqn (365) tqlu-ngrde mz nrlc, rpi Nzryrngrkxtr kx aelalzmle drtwr Gct mz nqmq krde. \x + \xo 11:5 \xt Nou 5:21-24\x* \p \v 6 Trpnzngr kx rkrlz nzaelalz-krm drtwr Gct, a' ngi txpwz doa kx brti drtwrde nide. X krkcng tzvzmqng mz Gct nalxngitilr kx Gct sa tqmnc x okatr-zvzle krkcng tzrtangrtilr nide murde nakrlzlr nide. \p \v 7 Noa, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc tqlxngiti-ngrbzle natqde mz nubla kc navzm, kxmule-esz' da lc trnzmc-pnzu mzli kc. A' mz nzvz-nqblq-krde natqde, wz-ngrde lcsu kc etu, murde narlapx-ngrdr badr lr ma nyzdeng. X mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc tqtubq-ngrbzle mz nzobqkr Gct, a' leplz kcng pnz trnzlxngitilru Gct nzbzpeng. X mz nqmq lcpwz, leplz amrlx kcng trnzrlxngitiung sa nabzng x na-ayrkrpxng mz Hxl. \x + \xo 11:7 \xt Nou 6:1—9:17\x* \p \v 8 Ebraam, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc tqvz-nqblq-ngrde natq Gct mz nzrlasz-krde mrnyzde mz nzvz-krde mrkzble kx nangi nyzde. Kxmule-esz' trkrlzleu mrlcde, a' sc tqvz ye. \v 9 Mz nzbrkr drtwrde, dekc tqmnc-ngrde mz drtc' kc tqpibz Gct bade, mz nzngini-krde lrnarnrlc mz drtc' kzble x ma nyzde ngi kzdq tent, da kc tzwai mrlxde Aesak ncdr mrlxde Jekop, kcng tzbrti kz drtwrdr Gct nzatutr-krde nzesalz-krde. \v 10 X mz nzaenzli-krde nzatutr-krdele, Ebraam sc tqobqtipx-kzle nzmnc-krde mz mzteadau kxtr kc tqyc tqyc, tqwzngr Gct Heven mz nzvz-nqblq-krde me pnz drtwrde. Murde lxngiti-zpwxle da amrlx kcng tqpibz Gct bade. \p \v 11 Sera, mz nzbrtikr drtwrde Gct nzka-krbzle doa ncblo bade, dekc tqka-ngrbz Gct doa ncblo bade, kxmule-esz' Ebraam yiz ngrde trtqki-esz' (100) x Sera blangpe x vz-nrbalq. Murde abrtrpzle drtwrde mz Gct mz nzangidati-zvz-krde natqde. \f + \fr 11:11 \ft Mzli kc nubla trvzka-ngrmle nzlukr ncblo boi. A' mz mzli nyz Ebraam, mz nibr nubla lc, ncblo kc yiz ngrde trtqki-esz' (100) sc tqngipe lrtzlvz-zlwzpe, da kc tqwaipele mzli ka. \f* \m \v 12 Ebraam nipede lrtzlvz x ycpe pipz nzbz-krde, a' nzkqlukr doa kx nzvzpxmqng bade apule vri ngr bongavz x nzkqlukr nqngi drta' kcng tqrblx nzrlwxngr, mz nzvz-nqblq-krde nzesalz-krbz Gct bade. \x + \xo 11:12 \xt Nou 22:17\x* \p \v 13 Ncblo kxnzetu lcng nzbzmitxolr nzbrtikr drtwrdr Gct, kxmule-esz' trnztwzlru da amrlx kcng tqesalz-ngrbzle badr mzli kc tzmnc-ngrdr mz nrlc. A' se tzkrlzlr kx namclr kalr, x nzabrtzlvzlr. X trmyamiu naodr nzrplzpx-krdr kx nzapunepwzlr lr narnrlc x lr mrkzbleng kx nzoklamqng mz nrlc ka. \v 14 Opx angidr kx leplz lcng tzplzpxlr da lc nzrtangrtilr mrnyzdr kzble kxmyapxbz, krlcde Heven. \v 15 Nzmu nayc mz drtwrdr drtc' kc tzrlaszlr, e nzkrlzlr nzyzlu-mou-krdr. \v 16 A' nike nzsutitx-zlwzpe drtwrdr, nzmnc-krdr mrnyzdr kxmyapxbz, mrkc Heven. Dekc Gct tqoliqti-ngrbzle mzteadau nyzdr Heven mz nzabrtzlvz-krde nzrpi-krbzlr nide Gct rdr. \fig Ebraam rlr-ngrbzle mrlxde. [Nou 22:10]|alt="099 Abraham sacrifices Isaac" src="099-Gen22.1.tif" size="COL" loc="HEB 11:16" copy="LLL Language Recording" ref="11:18" \fig* \p \v 17-18 Ebraam, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc tqrlrpx-ngrde mrlxde Aesak nzngini-krde blz, mzli kc tqabzpxngr Gct nide. Kxmule-esz' nzatutrkr Gct nzesalz-krde navzpxm mz Aesak, mrlx Ebraam kc esz'txu, a' abrtzlvzle nzka-krbzlele mz Gct. Murde rpibz Gct bade kx, \qt “Mz Aesak nide kc navzkipxm nqvi lr ncblo nem kc tqpibo bam.”\qt* \x + \xo 11:17-18 \xt Nou 21:12\x* \v 19 Opx angidr kx Ebraam abrtrpzle drtwrde mz Gct kc tqkrlzle nzatulz-mou-krmle Aesak mz nzbz-krde. X mzli kc Gct tr-rlrpx-ngrdeu nzbzkr Aesak, mz nzobqkr Ebraam apule kx tulz-mop mz nzbzngr kc tqycpwz pipz nzngida-krde. [Nou 22:1-18] \f + \fr 11:19 \ft \+em 11:17-19\+em* Ismael, ni-kzde mrlx Ebraam. A' trngiu kx na-atutrle nzesalzkr Gct. Ebraam nzrlrpx-krbzle mrlxde kc esz'txu mz Gct, ngi kzdq nzycmne-ebzpxngr mz nzrlrpx-kzkr Gct Mrlxde kc esz'txu, x mz nztulz-krm Kraes mz nzbz-krde. \f* \p \v 20 Aesak, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc tqrlxti-ngrbzle bade nzamrlz-krde mrlxdeng Jekop x Isc mz da kx naprtzbzng badr x doa nedrng kalr. \x + \xo 11:20 \xt Nou 27:28-29; Nou 25:19—36:43\x* \p \v 21 Jekop, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc mzli kc nabzpe-ngrde, tqamrlz-ngrde mrlx mrlxde Josip kcng nzling, Manase x Efrem. X mzli lc sc tqglqpxpele Gct mz nztablzo-krmle mz nctoko scde. \x + \xo 11:21 \xt Nou 47:31—49:21\x* \p \v 22 Josip, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc mzli kc nabzpe-ngrde, tqycmnetr-ngrde mzli kx lr Israel narlasz-ngrdr Ijipt kalr. X pibzle badr nztwz-krdr nrvr ngrdeng mzli kc navz-ngrdr. \x + \xo 11:22 \xt Nou 50:22-26\x* \p \v 23 Trte x lxe Mosis, mz nzbrtikr drtwrdr Gct, dekc tzamnc-kapq-ngrdr Mosis temz tqtq-ngrde mz nibr nzrmikangr. Murde nzglxlr kx doa lc mzte lqngivxi, dekc trnzmwxlr-ngrdru nzrnzlvzo-krdr natq king kx doa ncblo amrlx nanibqng. \x + \xo 11:23 \xt Nzrlaszngr 2:1-10\x* \fig Trte x lxe Mosis nzamnc-kapqlr nide temz tq. [Nzrlaszngr 2:1-10]|alt="128 Moses parents" src="128-CO00763b.tif" size="COL" loc="HEB 11:23" copy="David C. Cook" ref="11:23" \fig* \p \v 24 Mosis, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc mzli kc tqetupe-ngrde tqpxtxpx-ngrde nzrpi-krbz leplz nide mrlx inyx king. \f + \fr 11:24 \ft Murde krlz-zpwxle kx nide lr Israel x trtakitrdeu nide nzangio-krde gct ngrdr lr Ijipt. [Nzrlaszngr 2:10-12] \f* \m \v 25 A' rlrpx-lzbq mz nzetqmikr drtqde leplz neng Gct, murde trsutiu drtwrde nzabrtzlvz-krde nqmq ngr alwx mz ma nyz king, kx ngi dalr mzli kx mrbcnepwz mz nrlc ka. \v 26 Murde mz nzobq-krde nzaetqbz drtqde, namyaszlz-zlwzle nztwz-krde dztu lr Ijipt amrlx kcng tqmrlzvxi. Murde brtipe drtwrde nzesalzkr Gct nzatwzlr-krmle Mevalu Kxnzmcpx, x obqtipxle da kxmrlzti kcng nakabz Gct bade Heven. \p \v 27 Mosis, mz nzbrtikr drtwrde Gct, dekc tqrlasz-ngrde Ijipt. X trmwxlru mz nzngyatikr drtwr king nide. A' tu-amqngi zvz, murde opxm kx mcle Gct kc trpnzngr kxrmc. \x + \xo 11:27 \xt Nzrlaszngr 2:11-15; 12:51\x* \v 28 X mz nzbrtikr drtwrde natq Gct, dekc tqabzpx-ngrde Nzamyangr, x kapxle natq kx mepyr ngr nei sip naiklr-ngrdr mz naonrx ngr ma nyz lr Israel amrlx, murde enjrl kc tqabz ma tqnibqtile doa ncblo nedrng, a' namya-ngrde nidr. \x + \xo 11:28 \xt Nzrlaszngr 11:1—12:30\x* \fig Nziklr-ngrdr mepyr mz naonrx ngrdr murde enjrl kc tqabz na-amyangr nidr. [Nzrlaszngr 12:1]|alt="129 Moses - passover" src="129-NT027.tif" size="COL" loc="HEB 11:28" copy="New Tribes Mission" ref="11:28" \fig* \p \v 29 Lr Israel, mz nzbrtikr drtwrdr Gct mz nzlolvz-krde prla mz nrlarde rlilr, dekc tzkawic-ngrdr Prla Bla, apule kx nzvzneng mepz. A' mzli kc tzabzngr kz ami ngr Ijipt nzkawic-krdrle, prla lc tqyrpla-etrpe, x nzboong amrlx. \x + \xo 11:29 \xt Nzrlaszngr 13:17—14:31\x* \p \v 30 Lr Israel, mz nzbrtikr drtwrdr Gct, dekc tqabrkaole drkq rplz kxetu kc tqtu-ngalelvzle taon kc Jeriko, mz nibr zbq kcng rlimz tzvz-ngale-ngrdrle. \x + \xo 11:30 \xt Josua 5:13—6:21\x* \fig Lr Israel tzvz-ngale-ngrdr drkq Jeriko mz zbq kcng rlimz. [Josua 6:1]|alt="130 marching around Jericho" src="130-Josh6.1.tif" size="SPAN" loc="HEB 11:30" copy="LLL Language Recording" ref="11:30" \fig* \p \v 31 Srlx Reab, mz nzbrtikr drtwrde Gct ngrdr lr Israel, dekc tqrlapx-ngrde mz nznibqtingr lr Jeriko mz nzxpqbrlr-krdr Gct. Murde abrtzlvzle nzvz-krbz ncblo ngr Israel nzling mz nzaukzti-krdr taon kc Jeriko. \x + \xo 11:31 \xt Josua 2:1-24; 6:22-23; Jemes 2:25\x* \p \v 32 Krlzx nzryapwx-ngrbepz, a' trpengr scnge mzli r nzyapwxti-krbo Barak, Gidion, Jeftz, Samson, King Devet, Samwel x ncblo kcng tznginidr profet. A' krlz-angidramu be ngrdrng. \fig Samson awxole nctrpou nyzdeng mz nzxplr-krde. [Kxnzryrlqng Drtwr 16:23]|alt="131 Samson" src="131-Jud16.23.tif" size="COL" loc="HEB 11:32" copy="LLL Language Recording" ref="11:32" \fig* \f + \fr 11:32 \ft Kxnzryrlqng Drtwr dckrlzdeng 4 (Barak), 6—8 (Gidion), 11—12 (Jeftz), x 13—16 (Samson). 1 Samwel dckrlzdeng 16—30, buk kc 2 Samwel x 1 King dckrlzdeng 1—2 (Devet). Mz mzli nyz Devet Samwel nide Kxryrlq Drtwr x Profet. \f* \m \v 33 Mz nzbrtikr drtwrdr Gct, dekc tzale-ngrdr da kxetuting. Nzaovxiolr lr mrkzbleng mz vea. Nzaolvz-krdr x nzaclve-krdr leplz tubq. X nztwzlr nike pipx Gct nakabzle badr. Nzrlapxng mz nao laion. \fig Nzrlapxng mz nao laion. [Daniel 6:16]|alt="132 Daniel, lion" src="132-Dan6.16.tif" size="COL" loc="HEB 11:33" copy="LLL Language Recording" ref="11:33" \fig* \v 34 Trpnzngr nidr kx ngc mz mzlir nyr kxetu. \x + \xo 11:34 \xt Daniel 3\x* Nzamyalr toki r vea. Nzmwxlr-krdr batrpz Gct nzlrtipx-krde nzbr-zlwzkr nelzdr. Nztwzlr zmatq mz nzvecngr mz nzaovxio-krdr ami ngr mrkzbleng. \v 35 Kzdung olvz, mz nzbrtikr drtwrdr Gct, dekc doa nedrng kx nzbzpeng tzatulz-mopqng mz nzbzngr. \x + \xo 11:35 \xt 1 King 17:8-24; 2 King 4:8-37\x* A' kzdu-kzng leplz nzluplxting mz toki r vea, murde mz drtwrdr nzbz-krdr x nzkrlzlz-krbzlr Gct namyaszlzle nzesablqti-krdr nide x nzaopxkr drtqdr. \v 36 Kzdu-kzng kx nzbrti drtwrdr Gct nzyrpalelvzting x nziklating. X kzdung nzatolva-ngrng mz sen mz presin. \v 37 X kzdung nidr nzvaebqting mz rplz, nzlawilr kcng mz vau rdr, x nznibq kcng mz toki r vea. Nidr kxtrnzrngiscung kx nzpxinepwzng be sip x gout. Trpnzngr nadr dakxnzng. X nzaetqtibzng drtqdr x nzatrkating. \p \v 38 Kxmule-esz' leplz lcng tzbrti drtwrdr Gct nidr kxtrnzrngiscung x nzvzneng lzke x mz newz, x nzmncpxmqng mz butqbr x nzmnclzmqng mz gq, a' nidr leplz kxnzmyapxbzng mz nzobqkr Gct, x trtakitrdeu leplz ngr nrlc nzmnc-krdr badr. \v 39 Leplz lcng amrlx nztubqng mz nzobqkr Gct, murde nzbrti zvz drtwrdr nide. A' trnztwzlru nike pibz Gct nakabzle badr. \v 40 Murde yrlqpe drtwr kx na-amrlzle nigu amrlx mz mzli lcpwz. X leplz lcng na-aenzlipwzlr nigu mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate mz nzaxvctr-krbzku mz Kraes. Murde natwz-lxblrku badr nztubqngr kxmyapxbz mz nzprtr-kz-krgu badr mz nzlungr kxboi. \c 12 \s1 Navz Zvz Nztu-amqngi-krmu Mz Nzvz-nqblqngr Mevalu \p \v 1-2 Nakrlzku kx leplz kcng mzli kc tzbrti drtwrdr Gct, nidr zbo ngr leplz kxetu Heven, kx nzobqlvz-ngrdr nigu mz nrlc ka. Murde nagzlvz-ngrdr nzabrtzlvz-krdr nzbrti-kzkr drtwrgu Gct. Murde apuku leplz kcng tzvong mz nzesangr. Mz nzmu-krde lcde, nartctx-ngrgu doa x da amrlx kcng tzaotrlr nigu, x mz alwx kcng tzlolvz-amqngilr nigu, mz nzbatr-krmlr nzaotikr drtwrgu da kzbleng nzmyaszpx-krdr Gct. A' na-aoti txpwz drtwrgu Jiszs, kc tqaenzlile nigu mrkc tqesakingr nzesangr lc. Murde natwzku nzlungr kxboi kc tqkabzle mz leplz amrlx kcng tzayrkrpxlr nzesangr lc. Nide kc tqokatrle nigu mz nzbrtikr drtwrgu nide, x sc tqvz zvz nzokatr-krde nigu mz nzvz-nqblq-krgu lrpzki rde. Jiszs tu-amqngi zvz mz nzale-krde me pnz drtwr Trtede. X drtwrde trmeiu mz nzamyatilz-ngrbz drtqde mz nzrtqlvztrngr nide mz kros, murde obqtipxle nzabrtzngr kc navzm. X mzli ka, abrtzlvzpele nzwxbu-krde me matq-esz'ngr mz nrlar Gct kxrtc \x + \xo 12:1-2 \xt Sam 110:1\x* mz nzaclve-krdr ncdr. \v 3 Nzaoti drtwrmu nide kc tqtu-amqngi mzli kc tzatrkati ngr leplz ngr alwx nide x na-apu-kzamu nide, murde nabzmu ma tqtalvzo. \v 4 Murde krlzmle mzli ka, Gct tr-rlxtipwzleu bamu nzrlrpx-krmu nzlu-krmu mz nzaetq-ngrbz drtqmu nzkapx-lzbq-krmamu mz alwx, da kc tqwai Jiszs. \v 5 Bzkq mrbrtr mz drtwrmu kzdq ngalr Nzryrngrkxtr kc tqabrle nelzmu x drtwrmu. Murde rpile kx leplz neng Gct nidr doa nedeng, mz nzrpi-krde kx, \qt “Doa nenge, mzli kc tqatubqtingr Gct nim, aclvetio-lzbq. X bzkq nabzm talvzo mzli kc tqpnanati-ngrde nim.\qt* \v 6 \qt Murde Gct atubqtipwzle leplz kcng amrlx tqmrlztileng. X ayrplapxle leplz kcng amrlx tqapusr-ngrde nidr doa nedeng.”\qt* \x + \xo 12:6 \xt Nzyrplapxngr 3:11-12\x* \v 7 Nzkxpungr amrlx ngi dalr nzatubqtingr nimu. Murde dekc Gct tqapusr-ngrde nimu doa nedeng. Murde trte doa amrlx nzatubqtilr doa nedrng. \v 8 Gct ayrplapxle doa nedeng amrlx kcng tzvz-rbrng. Nzmu trna-ayrplapxleu nim, trnipqu doa nede angidr. \v 9 Mz nrlarde nyz trtegung mz nrlc, amrluekung nidr, mz nzatubqti-krdr nigu. Dekc namnclz-angidr-ngrbzku kz mz zmatq ngr Trtegu kc Heven, murde nalu-zpwxku. \v 10 Trtegung mz nrlc nzayrplapxlr nigu mzli kx mrbcnepwz, mz nzvz-nqblq-krde me tubqkile mz drtwrdr. A' Gct ayrplapxle nigu, murde naokatrle nigu x naprtrku mz nztubq-krde. \x + \xo 12:10 \xt Sam 119:75\x* \v 11 Mzli kc tqayrplapxngr Gct nigu, drtwrgu vz x drtqgu etq. A' mz nzrlr-krbzku nzayrplapxngr lc nzalvztr-krde nigu, nrade sa nayc-zvzbz. Murde sa namncpeku badr mz nrwx x natubqku mz nzobq-krde. \v 12-13 Mz nzapu-krmu kxnzvong mz nzesangr lc, bzkq mqmu yangrnga x nanycmu rnrc. A' navo-zvzamu mz lrpzki angidr x naokatramu ncblo kxbxplo, murde ma tqtao. A' nanycde namrlz mou, murde na-ayrkrpx-kzle nzesangr lc. \f + \fr 12:12-13 \ft Drtwr ngrde kx na-apqtramu drtwrmu kc tqmatxpe x na-axplr-mouamu nabzmu kc tqtalvzo, murde natu-amqngi-zvzamu mz nzbrtikr drtwrmu Gct. X na-alvztr-zvzamu da kxtubq mz nzokatr-krmu leplz kx nabzdr ngrgo, murde naxplr-moung x naprtr-kzng mz nzlungr kxboi. \f* \s1 Bzkq Esablqtiamu Zmrlz Ngr Gct Kxmyalz \p \v 14 Abzamu nzmnc-krmu badr leplz amrlx mz nrwx, myapxbz kxnzrlxngiting. X yrlqpx-lzbqamu mz alwx, murde krkcng nqmq krdr drka'ngr, trtxpnzngr nzmnc-krdr ncdr Kxetu Heven. \v 15 Aclvetio-lzbqamu, murde ma tqesablqtiamu zmrlz ngr Gct kxmyalz. Trmrlzu kzdq nimu nzapu-krde lxbi kxtrka kx lvcpulzm x aprctile leplz kxkqlu, mz nzatrkati-krde leplz neng Gct mz nzapu-krdr nrlanc nyzde. \v 16-17 Aclvetio-lzbqamu, murde ma tqvz-rbr-zvzamu x tqmasz drtwrmu Gct mz nzapu-krmu Isc. Murde kzdq zbq kx brtale-zlwz-ngrde, aprcbzle zmatq ngr nzngini-krde doa kx mzte nzmc kai mz mzlede kxtopwz, Jekop, murde nakabzle bade plet ngr dakxnzng kx esz'txu. A' mz nibrde, Isc suti drtwrde trtede nzamrlz-krde nide mz nzngini-krde doa ncblo kc kai, a' rblxpe. Kxmule-esz' yrnititrpzle nzamrlzkr trtede nide, a' trpnzngr da kx natekqtrngr Isc nzvz-rbr-krde. \x + \xo 12:16-17 \xt Nou 25:27-34; 27:32-40\x* \f + \fr 12:16-17 \ft Bzkq apuamu Isc mz nztekqtr-krmu nzmnc-alo-krmu Heven kalr mz nzale-krmu alwx mzli kxpipz mz nrlc ka. \f* \p \v 18 Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate blepxbz mz Krkc Kai. Murde lr Israel mz mzli nyz Mosis nzvzbzng mz Newz Saenae kc tzbxtrlr x nzmclr nzngco-krm nyr kxetu elr. X mrlcde wx-nzlongr x tulvz trlipu, x nzmwxlrtilr. \v 19 X nzxlrlr nzyrnikr trpu vzmi natq Gct kx ycmnebz badr. Natq lcde nzmwxlr-ngrdr, x sc tzyrnitrpebzng mz Mosis kx narlxtibzle mz Gct kx bzkq ycmnepebz badr. \x + \xo 12:19 \xt Nzrlaszngr 20:18-19\x* \v 20 Murde nzmwxlrtilr natqde kx xplr kc tqkabzle badr, mz nzrpi-krde kx, \qt “Bzkq doa x animol kx bxtrle newz kxtr lc, murde mz nzbxtr-krdrle, navaebqti mz rplz x nabz.”\qt* \x + \xo 12:20 \xt Nzrlaszngr 19:12-13\x* \v 21 Mzli lc, nzrmctingr Gct nzmwxlrti. Murde mz nibrde rpi kz Mosis kx, \qt “Rnrcti-lzbqnge mz zmwxlr.”\qt* \x + \xo 12:21 \xt Lou Kcpwz 9:19\x* \p \v 22 A' mzli ka, rmctiamu Gct mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate tzyrlq mz Newz Saeon, mrkc tqbzo-ngrm Mevalu. X vzmamu mz Gct kx tqlu mz mzteadau kxtr Heven, krlcde Jerusalem Kxmrna, mrkc trtqki r siu ngr enjrl tzglqlzlr x tzangrlvzlr Gct. \v 23 Vzmamu mz nzyrlwr-lxblr-krmu mz nzabrtzngr badr doa neng Gct amrlx kcng drtqdr tzyropeng Heven, murde narmctiamu Gct kc napibzle mz leplz amrlx nzvz-rbr-krdr o trtingr. A' nimu leplz kxnzmyapxbzng murde apuamu mrlx kc mzte tzmc kai, x natwzamu nzlungr kxboi badr leplz amrlx kcng mqngrdr tqtubq murde atubqtipe Trtemu. \v 24 X vzmamu mz nzrmcti-krmu Jiszs, kc tqtu mz mzlirmu badr Gct mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate. Murde drtqmu naiklrng mz mepyr ngrde, kc tqyrnititrpzle mz Gct nzipq-krde nimu. Mz nzmu-krde lcde, mepyr ngrde myaszlzle mepyr ngr Ebol, kc tqyrnititrpzle mz Gct nzayzlu-krbzlele mz Ken. \x + \xo 12:24 \xt Nou 4:10\x* \p \v 25 X mz drtwr lc, aclvetio-lzbqamu. Bzkq apqbrtramu nradrtqmu mzli kc tqycmne-ngrbz Gct bamu. Murde kzdung melrmqmung nzbz-along mz nzayrplapxkr Gct krkcng tzpxtxpx-ngrdr nzlalztq-krbzlr mz natq Mosis mrka mz nrlc, mz nzngini-krde menrpa ne Gct. Nzmu kx tqmule lcde, opx angidr kx sa nabz-alo-kzku mz nzayrplapx-zlwz-krde krkcng tzpxtxpx-ngrdr nzlalztq-krbzlr mz Mevalu kc tqmnc Heven. \v 26 Mzli kc nrlc aycngrlr natq Gct. A' mzli ka, rpipxpele kx, \qt “Mou dq nzwrde naesz' sa na-aycngrlr-rlilr-ngrne nrlc x bongavz.”\qt* \x + \xo 12:26 \xt Hagai 2:6\x* \v 27 Mz natq kcng tqrpile kx, “Mou dq nzwrde naesz',” drtwr ngrde kx Gct sa nakatx-atwrnr-ngrde da amrlx kcng mzli kc tqwz-ngrde tzycngrlrng, murde natekqtrle mz da kxmrna kx trnaycngrlrung x nayctx-along. \v 28 Mz Nzesz'tikr Drtwr Lc Tqate, nzaclve-krgu badr nrlc vztx alo x trycngrlru. Delc, na-awi-ngrbzku bade da lc. X na-angioku nide mz nzamrlue-krgu x nzmyatitr-krgu nide. \v 29 Murde Gct rgu apule nyr kx odatile da kxtrka amrlx. \x + \xo 12:29 \xt Lou Kcpwz 4:24\x* \c 13 \s1 Kxnamu Nzaelalz-krmgu Drtwr Gct \p \v 1 Navz zvz nzmrlzti-krmu kztemung mz Kraes. \v 2 Adwatramu lr narnrlc mz ma nyzmung. Murde kzdu leplz kx nzalelr da lc mzli kc, nzadwatrng enjrl mz ma nyzdr, kxmule-esz' trnzglxlru nidr, murde mz drtwrdr kx leplz txneng. \x + \xo 13:2 \xt Nou 18\x* \v 3 Okatramu x krka'-ngrnamu kxnzmncng mz presin x kx drtqdr etq, na-apule kx mncamu badr x drtqmu etq lxblr badr, myapxbz kxnzrlxngiting. \p \v 4 Ncblo x olvz kxnzyrlzng nayrlq-angidr-zvzlr nzesalz-krdr mz nzyrlz-krdr. X bzkq rmwimiamu doa kx trngiu krnalzmu. Murde Gct sa na-ayrplapx-zlwzle leplz kxnzmulr lcng. \v 5 Bzkq mrlz zlwzbz bamu trau. A' abrtzlvz-txpwzmu nikeng ycbz bamu, murde Gct rpile kx, \qt “Trtxpnzngr nzrlasz-krnge nimu, x trtxpnzngr nzyrlqpx-lzbq-krnge mz nzokatr-krnge nimu.”\qt* \x + \xo 13:5 \xt Lou Kcpwz 31:6, 8\x* \v 6 Mz nzmu-krde lcde, nelzgu nabr mz nzrpi-krgu kx, \qt “Trtxpnzngr nzmwxlr-krnge, murde Yawe tu-zvzm mz nibrnge. X trtxpnzngr leplz kx krlzle nzatrkati-krde ninge.”\qt* \x + \xo 13:6 \xt Sam 118:6\x* \p \v 7 Na-aoti mou drtwrmu kxnzmailzlr nimu kcng tzalvztrlr nimu mz natq Gct. Mc-zpwxamu da kxmrlzting kx nzvzpxmqng mz nqmq krdr, x vz-nqblqamu lrpzki rdr mz nzbrtikr drtwrmu Kraes. \v 8 Jiszs Kxnzmcpx nqmq krde kc pnz, sc tqvzbe mzli ka, x tqvzpe tqvzpe. Murde trpengr nztekqtr-krde nqmq krde. \p \v 9 Bzkq rlr-ngrbzmu mz leplz kxnzalvztr-ngrdr da kzbleng nzmailz-krdr nimu mz nzvz-rbr-krmu. Nzxplr-krmu mz nzvz-nqblq-krmu nqmq kr Gct vzpxm mz zmrlz ngrde kxmyalz, a' trvzpxpuu mz nzvz-nqblq-krmu lou kcng mzli kc tqpipxle dakxnzng kx takitrde nzmungr. Murde nzvz-nqblqngr lou kxnzmulr lcng trokatrleu leplz mz nzmnc-nqblq-krdr Gct. \x + \xo 13:9 \xt Rom 14:1-23; 1 Korint 8:1-13\x* \f + \fr 13:9 \ft Kzdung lr Jiu kxnzlxngitilr Jiszs suti drtwrdr nzvz-nqblqngr Lou sc Mosis, murde ma tqpxtxpxngr Gct nidr. Lr makxtr kcng mzli kc drtwrdr tresz'tiu mz da lc. \f* \p \v 10 Mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate, Mevalu rlrpx-lzbq mz olta nyz Gct Heven mz nzngini-krde blz kx katx-alopele alwx ngrgung, nigu kxnzrlxngiting amrlx. A' leplz kx nzmnclzbzng mz Krkc Kai mz nzrlrpx-krdr animol mz olta ngr Mrkc Tqtr mrka mz nrlc, trnatwzlru da kxmrlzting kcng tzvzpxmqng mz blz kr Kraes. Murde nzpxtxpx-ngrdr nide. \v 11 Mz Krkc Kai, nrkrdrtq animol kx ngi blz, nzangctrpz mz nrlarde kc yz ngr mztea. Zbz Nardr Pris twztrle mepyr ngrde Mrkc Tqtr-esz'ngr mz nzrlrpx-krbzlele mz nzxpe-krde alwx ngr leplz. \v 12 Mz nqmq lcdepwz, Jiszs nzaetq-kzpz drtqde mz nrlarde kc yz mzteadau Jerusalem. X rlrpx-ngrde mepyr ngr nzbz-krde Mrkc Tqtr-esz'ngr Heven, mz nzxpe-krde alwx rgung x mz nzatubqti-krbzle nigu mz nzobqkr Gct. \v 13 Rblx nzprtrngr mz Nzesz'tikr Drtwr lcng li, mz mzli kxesz'. X krlzku kx leplz kx nzrpilr namnclz-zvzbzng mz Krkc Kai nzamyatibzlr drtq Jiszs x nzpxtxpx-ngrdr nide, mz nztqvlztr-krdr nide mz kros mz nrlarde kc yz mzteadau. Delc, mz nzprtr-krgu badr mz Krkc Tqate, narlr-ngr-kzpzku mz leplz kxnzmulr lcng nzamyati-krbzlr drtqgu x nzpxtxpx-krdr nigu. \v 14 Murde trpnzngr me namnc-alo-ngrgu mrka mz nrlc. A' obqtipxku nzmnc-alo-krgu mrnyzgu Heven kc navzm. \p \v 15 Mz nzmu-krde lcde, mz nzaxvctr-krbzku mz Jiszs, narlrpx-zvz-ngrbzku blz ngr nzglqlz-krgu Gct, mz nzawingr. Murde takitrde leplz kx nzpipxlr kx nide Kxetu Lod rdr nzale-krdr da lc. \v 16 Okatr-lzbqamu mz nzaki-krmu dztumung, murde krlc blz kx elalz-ngrm drtwr Gct. \p \v 17 Vz-nqblqamu kxnzetu rmung kcng tzaclvelr nimu lrmakxtr, mz nzale-krmu nike nzpibzlr. Murde nzaclvelr nimu x suti drtwrdr kx nzbrtikr drtwrmu Gct naetunepx zvz. X sa narlwa-ngrbzlr bade kalr. Vz-nqblqamu nidr murde na-abrtzlvzlr nzale-krdr nzwzngr lc, murde ma drtwrdr tqvz, mz nzrblxkr nzwz-krdr mz nzokatr-krdr nimu. \p \v 18 Krlz-angidrkr kx vz-nqblq-zvzkr nqmq kr Gct x trvz-rbrkru, murde suti txpwz drtwrgr nzalengr da kxtubq x mrlz. Krka'-zvz-ngrnamu nigr, murde navz zvz nzale-krgr da lc. \v 19 Rlxti-zlwzbo bamu nzkrka'-krmu ninge, murde navz-ani-mopwc' bamu. \s1 Nzkrka'ngr Mz Nzamrlzngr \p \v 20-21 Krka'-ngrne kx Gct kc tqngi nou nzmnc-zpwxngr nakabzle bamu da amrlx kcng trpnzngr bamu mz nzale-krmu me pnz drtwrde. X nabatrpzle bamu nzaelalz-krmamu drtwrde, mz nzokatrkr Jiszs Kxnzmcpx. Murde Gct yrlqpele Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate tqyc tqyc, mz nzyrlekr mepyr ngr Kxetu rgu Jiszs. X atulz-mople nide mz nzbzngr, murde nanginide Kxaclve Sip Kxmyapxbz. X nzrglqlzngr Mevalu Jiszs navz zvz. Eu, angida. \s1 Natq Ngr Nzarlr-lzbqngr \p \v 22 Mzlengeng x inwengeng, rlxti-zlwzbo bamu nzlalztq-angidr-krmu mz natqnge lcng tqyrbo bamu mz nzrngidrlvz-krbo nimu x nzapqtr-krbo drtwrmu. Murde nzryrngr lc trboi-zlwzu. \v 23 Nakrlzamu kx mzlegu Timoti nzrlrpxpe-ngrm mz presin. Nzmu kx tqkrlz-animle mrka, sa navzbzkr rlilrgr mz nzoklati-ngrbz nimu. \v 24 Pibzmu mz kxnzaclvelr nimu, x leplz ne Gct amrlx mrla kx rpibo badr kx, “Nimu la.” X lrmakxtr ngr Provins kc Itali nzrpi-kzpzlr bamu kx, “Nimu la.” \v 25 Krka'-ngrne kx Gct naokatr-zvzle nimu amrlx mz zmrlz ngrde kxmyalz.