\id GAL stc-49GAL-Nat.sfm, Galatians, Natqgu (Santa Cruz) STC, Daniel Boerger, 11/07/2007 \ide UTF-8 \h Galesia \toc1 Nzryr-krbz Pol Mz Lr Galesia Provins \toc2 Galesia \toc3 Galesia \mt1 Nzryr-krbz Pol Mz Lr Galesia Provins \imt1 Natq Ngr Nzaplxtqngr Mz Nzryr-krbz Pol Mz Lr Galesia \ip Aposol Pol yrbzle letz lc mz kxnzrlxngiting kcng tzmncng mz provins kc Galesia, kc tqngi kandre kc Trki mzli ka. Yrle mz mzlir yiz 48—58 AD mz nibr nzrmcngr mz Jiszs. \ip Pol xlrle kx kzdung lr Jiu kxnzrlxngiting nzalvztr-rbr-ngrdr da mz kxtrngiulrJiu kxnzrlxngiting mrkc. Nzrpilr kx kxtrngiulrJiu napakrng x navz-nqblqlr Lou sc Mosis, murde na-arlapxng. Nzrpi-kzlr kx Pol trngini-angidrleu aposol, x kx tekqtrle Nrpakxmrlz mz nzrkatx-krde kzdung lou kx navz-nqblqlr. \ip Pol yrle letz lc mz nzaelwapx-krde kx nide aposol angidr, x aposol kztedeng drtwrdr esz'ti badr mz nzalvztr-krdeng mz lrpzki r nzrlapxngr. Pi-kzpzle badr kx nzvz-nqblq-krdr Lou sc Mosis trkrlzleu nzarlapx-krde nidr, a' nabrti drtwrdr Kraes. Murde mz nzrlr-lzbq-krbzku mz nzvz-nqblq-krgu Mqngrkxtr, trmnclzpepwzkuu mz Lou, a' vz-nqblqpeku da kx pim Mqngrkxtr mz nabzgu. \ip Ngalrdeng kxmyapxbz 2:20-21 x dckrlzde kc 5. \iot Mrkcng Mz Letz Lc \io1 Nike tqyrngr Pol letz lc. \ior [1:1-10]\ior* \io1 Nrpakxmrlz kc tqyapwxtipx Pol ngi da angidr murde vzpxm mz Kraes. \ior [1:11-24]\ior* \io1 Aposol kc-kzng drtwrdr esz'ti badr Pol mz nzalvztr-krdeng. \ior [2:1-10]\ior* \io1 Bzkq atrkatiamu Nrpakxmrlz mz nzrpi-krmu kx namnclzbzku mz lou murde narlapxku. \ior [2:11-21]\ior* \io1 Twzku nzlungr angidr mz nzabrtr-krbzku drtwrgu mz Kraes, trngiu mz Lou Sc Mosis. \ior [3:1-14]\ior* \io1 Lou sc Mosis trayrkrpxleu da kc tqesalz-kaingr Gct. \ior [3:15-22]\ior* \io1 Kxnzrlxngiting nzapulr doa kxtopwz neng Gct, mz nzaxvctr-krbzlr mz Mrlxde, a' nzmnclz-ngrbz mz lou apule nznginingr kxnzawz-nrbalqng. \ior [3:23—4:31]\ior* \io1 Bzkq mnclzbzmu mz leplz kcng tzsuti drtwrdr nzmnclz-krbzmu mz lou mz nzrlapxngr. \ior [5:1-12]\ior* \io1 Navz-nqblqku nzycmne-krm Mqngrkxtr mz nabzgu. \ior [5:13-26]\ior* \io1 Mz nzvz-nqblq-krgu Mqngrkxtr nawztrpzku mz leplz. \ior [6:1-18]\ior* \c 1 \p \v 1-2 Ninge Pol, ryrbo bamu, nimu kcng tznginidr leplz neng Gct, tzmncng Galesia Provins. Nigr badr mzlegung kcng tzmncng mrka, rpibzkr bamu kx, “Nimu la.” Ninge aposol murde Jiszs Kxnzmcpx nidr mz Gct Trte kc tqatulzmle nide mz nzbzngr, nzmcpxlr ninge. Delc zmatq rnge mz nzaclve-krnge lrmakxtr trvzpxpuu mz leplz. \p \v 3 Krka'-ngrne kx Gct Trtegu x Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx naokatrlr nimu mz zmrlz ngrdr kxmyalz, murde namnc-zpwxamu badr. \v 4 Nzmnc-zpwxngr lc vzpxm mz Kraes, murde sc tqvz-nqblqpele me pnz drtwr Gct Trte, mz nzrlrpx-lzbq-krde mz nzbzngr. Alele da lc murde rpile nakapxle alwx rgung, x na-arlapxle nigu mz nzrvz-nqblqngr nqmq kr kxdrka'-ngrng kcng tzvz-rbrng mz da kx nzaoti drtwrdr x mz da kx nzaleting. \v 5 Delc takitrde nzglqpx-krgu x nzamatq-krgu Gct Trte, tqvzpe tqvzpe. Eu. Angida! \s1 Gct Arlapxle Leplz Mz Hxl Mz Lrpzki Esz'txu \p \v 6 Kctitxpxx kx esablqti-anipeamu Gct kc tqaveatile nimu mz nzmnclz-zvz-krbzmu mz zmrlz ngr Kraes kc tqmyalz. A' sc tqvz-nqblqamu nzalvztrngr kzble mz lrpzki r nzrlapxngr. \v 7 Kxmule-esz' trpnz-moungr lrpzki r nzrlapxngr, a' kzdung leplz sa tzesabrtilr nimu, mz nztekqtr-krdr Nrpakxmrlz angidr kx Kraes esz'-krde arlapxle nigu. \v 8-9 Pibzkr bamu da lc mzli kc tqmnc-ngrgu. \x + \xo 1:8-9 \xt Aposol 13:2; 13:13—14:20\x* X mzli ka sa tqpipe-mopwc' bamu. Takitrde Gct nzadwatr-krde doa mz Hxl, kxmule-esz' kzdq nigr aposol o kzdq enjrl kxvzom Heven nzmu kx tqalvztr-ngrde lrpzki r nzrlapxngr kx blepxbz mz da kc tqyapwxtipebzkr bamu, tqlxngitipeamu mzli kc. \p \v 10 Tryrpou bamu da lc murde suti drtwrnge nzabrtzlvz-krmu ninge, da kc tqwai nzpi-krdr ninge. Murde nzmu leplz nzabrtzlvz-zvzlr ninge mz nike pibo badr, trtakitrdeu nzngini-krnge kxnzawz ne Kraes. A' da kx myapxbz kx Gct na-abrtzlvzle ninge. \s1 Nrpakxmrlz Kc Tqyapwxtipx Pol Ngi Da Angidr Murde Vzpxm Mz Kraes \p \v 11 Mzlengeng x inwengeng, Nrpakxmrlz kc tqyapwxtipxbo trvzpxpuu mz leplz. \v 12 X trxlrtr-kzpwc'u mz leplz. A' Jiszs Kxnzmcpx nide esz'-krde kx rpim bange, mz nzadcpx-lzbq-krmle bange. \p \v 13 Krlzpeamu nqmq krnge mzli kc. Murde vz-nqblq-angidrx lou x nqmq krgr amrlx. X lolvz-kzx leplz neng Kraes, mz nzadwatr-krngeleng mz presin, murde ma tzlxngitilr nide. \v 14 X myaszpxx nrpr kztengeng mz nzpqlz-krmle mz nabznge nzalvztrkr melrmqgrng. \p \v 15-16 A' trkrlzwxu kx mcpx pnz Gct ninge mzli kc mzke' trnzmcka-ngrde, mz nzngini-krnge aposol nede murde napipxbo Nrpa ngr Jiszs mz krkcng trngiulrJiu. A' mcpxle ninge mz nzvz-nqblq-krde zmrlz ngrde kxmyalz, kxmule-esz' trtakitrpwc'u nzwzngr lc. Zbz kx krlzpebzle mzli kc tqmcpx pnz Gct, sc tqvz-ngrbo Damaskzs. X sc tqaelwapxpe-ngrmle bange kx Jiszs Kxnzmcpx ngi mrlxde. A' trpnzngr ncblo kx vz-nebax kx na-alvztrle ninge mz nzrkrlzngr Kraes. \x + \xo 1:15-16 \xt Aposol 9:1-31\x* \v 17 X trvz-kzwxu Jerusalem murde krkcng tzngini-kaiplr aposol bange na-alvztrlr ninge. A' mz nibr nzrkqlengr ninge, vzx mz Arabia provins. X mz nibr kzdung mzli, sc tqyzlupe-moux mz taon kc Damaskzs. \v 18 Zbz yiz tq kaputxpx, mz nibr nzrlxngiti-krnge, sc tqvzpex Jerusalem, mz nzryapwx-krgr mz Pita. Mnctikr bade zbq nzpnu-nrade-nzlvqn. \v 19 Mzli lcde, oklati-kzx aposol Jemes, mzle Kxetu rgu, kc tqaclvele dzbe lrmakxtr kc mrkc. A' tr-rmctiwxu kzdq kz aposol. \v 20 Esalzx mz mz Gct, kx da amrlx kx yrbo bamu da angidr. \v 21 Mz nibrde, sc tqyapwxtipxx Nrpakxmrlz mz provins kcng Siriz x Silisia, mrlcdeng trnzkqlu-ngru lr Jiu. \v 22 A' leplz neng Kraes kx nzmncng Judiz Provins, trnzkrlzkalr ninge, murde tr-rmcti-lzbqkakr badr. \v 23 A' nzxlr-ngrdr nrpa, kx ncblo kc tqatrkatile kxnzrlxngiting mzli kc, mzli ka sa tqryapwxpxpe kz Nrpa ngr Jiszs. \v 24 X nzglqpxlr Gct kc tqtekqtrle ninge. \c 2 \s1 Kxnzaclvelr Dzbe Lrmakxtr Kcng Jerusalem Drtwrdr Esz'ti Kx Nzalvztrkr Pol Tubq \p \v 1 Yiz nzpnu-esz'-nrade-pwx (14) vztx, mz nibr nzoklatingr ayrnrngr lc, vz-moux Jerusalem. X mzli lc vzkr badr Banabas x Taetus. \v 2 Vz-ngrgr Jerusalem murde opx angidr nzrpi-krm Gct bange navzx. X kx kaputrpebo kc, yrlwr-lxblrkrng badr aposol kc-kzng, x kxnzaclvelr dzbe lrmakxtr kc-kzng Jerusalem. X yokaetipx-angidrbo badr Nrpakxmrlz kc tqyapwxtipxbo mz kxtrngiulrJiu. Murde sutitx drtwrnge kx drtwrgr naesz'ti badr mz nzalvztr-krngeng. X murde ma tzatrkatilr leplz nzwz-krnge kalr, mz nzpi-krdr kx drtwr kxnzaclve kcng Jerusalem tresz'tiu mz nzalvztr-krngeng. \v 3-6 Murde kzdung ncblo kcng tzrpilr kx nzlxngitilr Jiszs, a' nzpokia-ngrdr da lc, nzalvztr-rbr-ngrdr kx ncblo napakrng mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis, murde narlapxng. Ncblo lcng nzkrlzlr kx drtqgr opx mz Mevalu Jiszs. A' suti drtwrdr kx namnclz-mopwzku mz Lou sc Mosis. X nzaprtr-lzbqbzng mz kxnzrlxngiting, murde natekqtrlr nzalvztrngr angidr. A' plzpxkr Nrpa angidr ngr Kraes, murde ma tzatrkatilrle. Tu-amqngikr mz nzalvztr-krgr lcng, murde nakrlzamu lrpzki angidr ngr nzrlapxngr, x narmu ma tqngqngutrpz mz nzalvztr-rbrngr. Aelwa-ngrbzkr mz ncblo kcng amrlx tzaclvelr leplz neng Kraes, kx nzalvztr-krgr ngi da angidr. X kxmule-esz' mz drtwr leplz kxnzkqlung, kxnzaclve lcng nzmyaszpxlr ninge, a' trkxu mz drtqnge nike aotingr drtwr leplz nidr. Murde Gct trkx-kzu mz drtqde nike aotingr drtwr leplz nidr. A' da kx myapx-zlwzbz kx nzalvztr-krdr ngi da angidr o trtingr. Aelwa-ngrbzkr badr kx nzalvztr-krgrng ngi da angidr, x nzaolvzlr nzalvztrngr lcng amrlx, x trpnzngr da kx natekqtrx elr. Murde kxmule-esz' Taetus tqngi lr Grik x trngiulrJiu, a' kxnzaclve kcng Jerusalem, trnzrtulrtr-ngrdru nzrpakrngr nide mz nzaxvctr-krbzle mz Kraes, murde narlapx. \v 7-9 Krlzamu kx leplz ne Kraes kcng Jerusalem, nzrpilr kx Jemes, Pita x Jon nzaclvelr nidr. X mzli kc ncblo lcng nztqng tzxlr-ngrdr nzwz-krnge, nzmclr kx Gct aelwapx-ngrde zmrlz ngrde x nzxplr-krde mz nzryapwxpx-krbo mz leplz kxtrngiulrJiu. X nzkrlzlr kx krlc nqmq kcpwz tqaelwapx-ngrde mz nzryapwxpx-krbz Pita mz lr Jiu. Mz nzmu-krde lcde, opx-angidrbz badr kx Gct mcpxle ninge mz nzyapwxtipx-krbo Nrpakxmrlz mz leplz kcng trngiulrJiu, da kc tqwai mz nzmcpx-krbzle Pita nzryapwxpx-krbzle Nrpakxmrlz mz lr Jiu. Zbz aposol lcng nztqng malekr mqgr badr x Banabas, nangi rkx kx nigr kzte-lzbqgr mz nzwzkr Kraes. X drtwrgr esz'ti kx nigr ncdr Banabas nawzkr mz mzlir krkcng trngiulrJiu, x nawztrpzng mz lr Jiu. \v 10 Da kx nzrlxtitxplr bagr kx na-alekr, nzrkangr trau murde naxpengr dakxnzng nanginan leplz ne Kraes kx trnzrngiscung, da kc tqwai nzpnzkr drtwrnge le mzli kc. \s1 Pol Rpwa'-ngrbzle Mz Pita Nqmq Krde Kx Trtubqu \p \v 11-13 Nzalvztrngr lc, kx navz-nqblqku Lou sc Mosis mz nzrlapxngr, vzdz-kaip mzli kx Pita oklati-ngrde leplz neng Kraes mz taon Adiok. Murde mzli kx vz-ayrnr-ngrde mrkc, prtrpz mz leplz neng Kraes kxtrngiulrJiu, x nzmung badr, kxmule-esz' mz nzvz-nqblq-krde Lou sc Mosis batrpzle trnztakitr-krdeu nide mz nzprtrngr mz nzangiongr. A' mz nibrde, kzdung lr Jiu nzrlaszmlr Jemes mrkc Jerusalem, x kzdung nidr nzprtrng mz dzbede kc tzrtulrtr-ngrdr nzrpakrngr. Zbz Pita vecpx-lzbqbz mz krkcng trngiulrJiu, murde mwxlrtile nzrpikitikr dzbede lc. Zbz lr Jiu kxnzrlxngiting kcng amrlx tzmncng Adiok nzvz-nqblq-kzlr nqmq kr Pita, x tzvecpx-lzbqpe-kzng mz krkcng trngiulrJiu. Mz nzmu-krde lc, Banabas nzaprctipe-kzlr nzvz-nqblqngr nidr mz nzngini-krdr leplz kx trnzvz-nqblq-angidrlru da kxtubq. \f + \fr 2:11-13 \ft Dzbede kc tzpakrng nzlxngitilr Jiszs nide Kxnzmcpx. A' mz drtwrdr, lrmakxtr amrlx napakr-kzng, x navz-nqblq-kzlr Lou sc Mosis, murde narlapxng. \f* \p \v 14 Zbz nzycmne-krnge xplrtxbz mz Pita, mz mz lr Jiu kc-kzng. Murde opx angidr kx nqmq krde vz-rbr, x trvz-nqblqpeleu Nrpa angidr ngr nzrlapxngr. Rpibo bade kx, “Kxmule-esz' nim kzdq lr Jiu, a' trvz-nqblqpewq da amrlx kc tqyclzm mz Lou sc Mosis. ?E memule tqrtulrtr-ngrbzme lrmakxtr lcng trngiulrJiu nzvz-nqblq-krdr Lou kcng? \v 15 Blepxbzku mz ncblo ngr alwx kcng trnzkrlzlru Loukxtr. Murde mzku nzmc nzngini-krgu lr Jiu, x krlztipeku Lou sc Gct mzli boipe. \v 16 Kxmule-esz', a' krlz-kzku kx leplz trnztubqung mz nzobqkr Gct mz nzvz-nqblqngr Loukxtr lc, a' mz nzrlxngitingr Mevalu Jiszs. Dekc, nigu lr Jiu tqlxngitipe-kzku Mevalu Jiszs, x drtwrgu br kx atubqtipele nigu mz nzobqkr Gct. A' trvz-nqblqpekuu Lou sc Mosis mz nztubq-ngrbz mz nzobq-krde. Trpengr kx narlapx mz nzrvz-nqblqngr Lou lc, murde tratubqleu leplz mz nzobqkr Gct. A' aelwatx-ngrpwzle kx vz-rbrku. \v 17 A' kzdung lr Jiu kx suti drtwrdr navz-nqblqku Loukxtr, nzrpilr na-atrkatilr nigu. Mwx narpilr kx nigu kcng tzabrtrpwzlr drtwrdr mz Kraes mz nzatubq-krbzle nigu mz nzobqkr Gct, sa tqalebeku alwx. X opxm kx Kraes mailzle nigu mz da kx vz-rbr. A' trtingr! \v 18 Murde lxngitipex Kraes mz nztubq-krnge. X nzmu narpix na-atubq-lzbqbo mz nzobqkr Gct mz nzrvz-nqblqngr Lou sc Mosis, vz-nqblq-moux lrpzki kc pnz tqpxtxpxpe-ngrne. X mz nzale-krnge da lc vz-rbr-angidrx. \v 19-20 Murde mz nzaxvctr-lzbq-krbo mz Kraes, axvctr-lzbq-kzx mz nzbz-krde mz kros. X trmnclzpepwc'u mz Lou, murde trpnzngr da kx na-aletrpz Lou kc mz krkcng tzbzpeng. Trvz-nqblqpewxu Lou sc Gct mz nzrlapxngr. X trvz-nqblqpewxu nqmq ngr alwx. A' vz-nqblqx Kraes kc tqlupxm bange, tqkamle bange nzlungr kxmrna. X mz nzlungr kxmrna lc, sc tqvz zvz nzabrtr-krbo drtwrnge mz Mrlx Gct, kc tqaodule ninge x tqbz-ngrde nzarlapx-krde ninge. \v 21 Lolvz-amqngix mz nivz lr Gct x zmrlz ngrde kxmyalz mz nike alepem Kraes bange. Murde nzmu nayzlu-mopwc mz nzalvztr-krnge kx navz-nqblqku Lou sc Mosis mz nzrlapxngr, drtwr ngrde kx nzbzkr Kraes ngi brmrda.” \c 3 \s1 Twzku Nzlungr Angidr Mz Nzabrtr-krbzku Drtwrgu Mz Kraes, // Trngiu Mz Lou Sc Mosis \p \v 1 Nimu lr Galesia, lukurnr-ngrnamu! X opxm kx kzdq ncblo rwitipele nimu leu. ?Nike tqlxngiti-ngrnamu nzpokiangr lc? Murde alvztr-zpwxkr nimu mz nzrtqlvztrngr Jiszs Kxnzmcpx mz kros x nzbz-krde mz nzarlapx-krde nigu. \v 2 Nadctipx drtwrmu kx Gct kabzle Mqngrkxtr bamu mz nzlxngiti-krmu Nrpa ngr Kraes kc tqyapwxtipxkr. A' trtwztx-pnzwamuu mz nzvz-nqblq-krmu Lou sc Mosis! \v 3 ?A' nike tqngqngutx-zlwz-ngrnamu mz nzrlxngitingr lc tqpokiangr? Murde abzoamu nzlu-krmu kxmrna mzli kc tqtwz-ngrnamu Mqngrkxtr tqokatrle nimu. ?A' mzli ka, rpiamu navz-nqblqamu Gct mz nzxplr-krmu esz'-krmu? Nakrlzamu kx nzmu trngida-pnzu! \v 4 Tu-amqngiamu mz nzrlxngiti-krmu mzli kc, kxmule-esz' nzaetqbz drtqmu. A' mzli ka, opxm kx da kxmrlzting kx navzpxmqng mz nztu-amqngi-krmu lc sa nayrkrpxbz mz nzlxngiti-rbr-krmu lc. \v 5 Mzli kc tqmnc-ngrgu, Gct kabzle Mqngrkxtr bamu, x alele da kxmatqng mz mzlirmu. ?Memule, alele da lcng murde vz-nqblqamu Lou sc Mosis o murde lxngitiamu Nrpakxmrlz? \p \v 6 Na-adcpx-mopwc' bamu Nzryrngrkxtr kc tqrpile kx, \qt “Ebraam tubqbz mz nzobqkr Gct murde brti drtwrde nide.”\qt* \x + \xo 3:6 \xt Nou 15:6\x* \v 7 Nayrplatitr narmu kx krkcng tzrlxngiting da kx esalz-ngrbz Gct, da kc tqwai Ebraam, nidr txpwz leplz neng Gct. \v 8 Mz Nzryrngrkxtr, Gct aopx-pnzle kx sa na-atubqtile kxtrngiulrJiu amrlx mz nrlc mz doa kx vzpxm mz nqvi lr Ebraam, krlc Kraes. Murde rpibz Gct mz Ebraam kx, \qt “Mz nqvi lrm, sa na-amrlzx neidu amrlx mz nrlc ka.”\qt* \x + \xo 3:8 \xt Nou 12:3; 18:18; 22:18\x* \v 9 Mz nzmu-krde lc, leplz amrlx kcng tzrlxngiting da kx esalz-ngrbz Gct, da kc tqwai Ebraam, sa nartwzng da kcng tqmrlzting tqesalz-ngrbz Gct bade. \p \v 10 X Nzryrngrkxtr alvztr-kz-ngrde kx leplz amrlx kcng tztuong mz nzvz-nqblqngr Lou sc Mosis, nzmnclzbzng mz nzayrplapxkr Gct, x sa navzng mz Hxl. Murde rpile kx, \qt “Gct sa na-ayrplapxle doa kx trangidaleu da amrlx kx yc mz Lou scde.”\qt* \x + \xo 3:10 \xt Lou Kcpwz 27:26\x* \v 11 Trpnzngr kx rkrlz nzatubqti-lzbqngr mz nzobqkr Gct mz nzrvz-nqblqngr Loukxtr. Murde Nzryrngrkxtr rpi-kzle kx, \qt “Nzlukr kxnztubqng tutr mz nzbrtikr drtwrdr Gct.”\qt* \x + \xo 3:11 \xt Habakuk 2:4; Rom 1:17; Hibru 10:38\x* \f + \fr 3:11 \ft \+em 3:9\+em* Krlcde seleng—nztubqngr mz nzobqkr Gct, x nzlu-alongr mrkc Heven. \+em 3:10\+em* Kxmule-esz' aleq alwx esz'txu, xpqbrlr-ngrn Loukxtr, x amnclzbzle nim mz nzayrplapxkr Gct. \+em 3:11\+em* Natq Gct lc drtwr ngrde li. Leplz neng Gct sa namnc-zpwxng mz nrlc ka mzli kx nzlu-krdr vz-nqblq-ngrde nzbrtikr drtwrdr nide. X nzlungr kxboi Heven vzpxm mz nzabrtr-krbzlr drtwrdr mz Jiszs. \f* \m \v 12 Doa kx vz-nqblqle Lou sc Gct, pxtxpx-ngrde nzesalz-krde. Murde Nzryrngrkxtr alvztr-kz-ngrde kx, \qt “Doa kx twzle Lou kcng, navz-nqblq-angidrle natqdeng amrlx, x bzkq tao pnz mz alwx.”\qt* \x + \xo 3:12 \xt Livae 18:5\x* \v 13 A' nigu amrlx taoku mz alwx x mnclzbzku mz nzayrplapxngr kc tqvzpxm mz Lou sc Gct. Mz nzmu-krde lc, Kraes arlapxle nigu mz nzayrplapxngr lc. Murde mzli kc tqbzo-ngrmle mz kros, tekqtrle nigu mz nzayrplapxngr. Krlzku kx Gct ayrplapx-zpwxle nide, murde Nzryrngrkxtr rpile kx, \qt “Mrlx kx nzado mz nounc, bz-ngrde nzayrplapxkr Gct.”\qt* \x + \xo 3:13 \xt Lou Kcpwz 21:23\x* \v 14 Mevalu Jiszs arlapxle nigu, murde nzlungr kxboi Heven kc tqkabz Gct mz Ebraam, naka-kzpzle mz leplz amrlx kcng tzlxngitilr Jiszs, kxmule-esz' nidr lr Jiu o trngiulrJiu. Bz-ngrde nigu, murde natwzku Mqngrkxtr kc tqesalz-ngrbz Gct mz krkcng tzlxngitilr da kx esalz-ngrdeng. \s1 Lou Sc Mosis Trayrkrpxleu Da Kc Tqesalz-kaingr Gct \p \v 15 Mzlengeng x inwengeng, napibo dq nzycmne-ebzpxngr. Mzli kx kzdq ncblo yro-ngrde drtq doa kx natwzle drtc' nyzde x dztudeng mz nibr nzbz-krde, trpnzngr kx krlzle nztekqtr-krde nike yrole. Mz nqmq lcpwz, trpnzngr kx krlzle nzrtekqtrngr da kx esalz-ngrbz Gct mz Ebraam. \v 16 Gct esalz-ngrbzle da lc mz Ebraam x mz doa nede. Tresalz-ngrpwzleu mz doa nedeng, kcng tzngi lr Israel. A' mz Nzryrngrkxtr rpibz Gct mz Ebraam kx, \qt “Mz doa nem.”\qt* Ycmnetile doa esz'txu, kc tqngi Jiszs Kxnzmcpx. \x + \xo 3:16 \xt Nou 12:7; 13:15; 24:7\x* \v 17 Gct esalz-kai-ngrbzle da mz Ebraam, x mz nibr yiz trtqki-pwx-nzpnu-tq (430) sc tqka-atebzle Lou kc mz Mosis, nangi scdr lr Israel. Mz nzmu-krde lcde, rblx nzkapx-krde Nzesz'tikr Drtwr Gct ncdr Ebraam x Kraes, doa nede. Nzesalz-krde krali tratrkatileu krkc kai. \v 18 Ka-nrbalq Gct da kxmrlzting amrlx kcng tqesalz-ngrbzle mz Ebraam x Kraes. X natwz-kzku da lcng, mz nzaxvctr-krbzku mz Kraes. A' nzmu navz-nqblqku Lou sc Gct mz nzrtwzngr da lcng, e trngipeu da kx nzka-nrbalq. A' Gct ka-nrbalq-zpwxbzle da lcng mz Ebraam, da kc tqwai nzesalz-krdele. \v 19 ?E mz nibrde, nike Gct tqka-ngrbzle Loukxtr mz Mosis, nangi sc lr Israel? Gct pibzle mz enjrl nedeng, nakabzlr Lou badr. Suti drtwrde nzaelwapx-krde kxnamu nzmnc-zpwx-krdr badr kxmule-esz' nzaleng alwx, nakrlzbzle mzli kc navz-ngrm Kraes. \f + \fr 3:19 \ft Mz nzvz-krmle, Kraes sc tqtwzpele da kc tqesalz-ngrbz Gct bade nidr mz Ebraam. X leplz amrlx kcng tzaxvctrpzng mz Kraes nztwz-nrbalq-kzlr da lcng. \f* \m \v 20 Loukxtr ngi Nzesz'tikr Drtwr Gct badr leplz nedeng. Mosis nide kc tqtu mz mzlir Gct x leplz nedeng. X leplz mz nrlarde lcng li na-atutrlr natqdr, murde kzdung da kc tqesalz-ngrbz Gct badr mz Nzesz'tikr Drtwrdr lc, nztuong mz nzvz-nqblq-krdr natqde. Dekc, da kxmrlzting kcng tzvzpxmqng mz Lou, tzyctrng mz kxnamu nzalelr me pnz drtwrde. A' da kc tqesalz-ngrbz Gct mz Ebraam, yctxtrpwz mz Gct esz'-krde nzale-krde da kc tqesalz-ngrbzle bade. A' tryctrpwzu mz nike na-ale Ebraam. \p \v 21 ?Lou kcng tqka Gct, nzrpwa'-ngrbzlr bade nzatutr-krde da kx esalz-ngrbzle? Trtingr! Murde rblxbz mz lou nzatubqtingr kxnzaleng alwx. X trpnzngr lou kx kabzle nzlungr kxboi. \v 22 Murde Nzryrngrkxtr amnclzbzle leplz amrlx mz zmatq ngrde vzpxm mz nztao-krdr mz alwx. X trpnzngr leplz kx krlzle nzarlapx-lzbq-krde. takitrde nzrtwzngr nzlungr kxboi mz da kx alele. A' esalz-ngrbz Gct nzlungr kxboi mz doa amrlx kx nzabrtrpzlr drtwrdr mz Jiszs Kxnzmcpx nzarlapx-krde nidr. \p \v 23 X mzli kc trlxngitikakr Kraes, nigr lr Jiu mnclzbzkr mz mz nzapu-krgr kxnzmncng mz presin. Murde mzli kc navzm Kraes naoliqtikr nzlxngiti-krgr nide. \v 24 X Loukxtr apule kxakrlz. Murde kam Gct Loukxtr bagr, mz nzmailz-krbzle nigr mz Kraes, murde natubqkr mz nzobqkr God mz nzbrtikr drtwrgr nide. \f + \fr 3:24 \ft Loukxtr aelwapx-ngrmle bagu alwx ngrgung. X sa na-ayrplapx Gct kxnzaleng alwx mz Hxl. Dekc tqsuti drtwrgu Mevalu kx na-arlapxle nigu. \f* \m \v 25 A' mzli ka, mz nzlxngiti-krgr Kraes, trmnclzpepwzkru mz zmatq ngr Lou sc Mosis. \s1 Kxnzrlxngiting Nzapulr Doa Kxnztopwzng Ne Gct, Mz Nzaxvctr-krbzlr Mz Mrlxde \p \v 26 Mzli ka kxmule-esz' trnginipuu lr Jiu, a' nimu kz doa kxnztopwzng ne Gct, murde lxngitiamu Mevalu Jiszs nzarlapx-krde nimu. \v 27 Nzaxvctrpebzmu mz Kraes, mzli kc tqrlxngiti-ngrnamu x tqwrkxtr-ngrnamu. X mzli ka mz nzaxvctr-krbzmu lc bade, sa tqapupeamu nide mz nqmq krdeng amrlx. \v 28 Trpnzngr doa kx myaszlzle kztedeng mz drtwr Gct kxmule-esz' nide lr Jiu o kxtrngiulrJiu, nide kxnzawz-nrbalq o ncblo kxetu, x kx ngi ncblo o olvz, murde nigu amrlx ngrgu nzprtrku mz dzbede kxesz' mz nzlxngiti-krgu Kraes. \v 29 X mz nzesz'ti-krgu mz Kraes, twzku da kcng tqmrlzting, tqesalz-ngrbz Gct mz Ebraam, x mz Kraes, doa lc tqvzpxm mz nqvi lrde. \c 4 \s1 Nzmnclz-ngrbz Mz Lou Apule Nznginingr Kxnzawz-nrbalq \p \v 1-2 Mzli kc nigr lr Jiu tqmnclz-ngrbzkr mz Lou sc Mosis, apukr doa kxnztopwzng. Kxmule-esz' dztu trte sa nangi dztu doa kxtopwz nede kalr, a' mzli la tqnginibe-ngrde doa kxtopwz, apule kxnzawz-nrbalq. Trpnzngr scde zmatq kx na-aclve-lzbq-ngrde. A' navz-nqblqle natq trtede badr kxnzaclvelr nide, nakrlzbzle mzli kc tqpnz drtwr trtede nzka-krbzle kzdung da bade, kx nzetupe-krde. \v 3 Kxmu-kzpwzle la mz nigr lr Jiu. Mzli lc tqapu-ngrgr doa kxnztopwzlzbzng mz nzmailzkr Loukxtr. X apu-kzkr kxnzawz-nrbalqng murde yrplatitxtrpwz nargr kx navz-nqblqkr lou lcng amrlx. \v 4 A' kx krlzbzle mzli kc tqyrlq Gct, atwzlr-ngrmle mrlxde, mzte nzmc nzngini-krde ncblo txne, kx ngi lr Jiu, kc tqmnclzbz mz Loukxtr. \v 5 Vzm mz nzarlapx-krde nigr lr Jiu, murde nanginigr doa neng Gct, kcng natwzkr da amrlx kx rngisc Kraes, mz nzaxvctr-krbzkr bade. \v 6 X mzli ka nipe-kzmu doa neng Gct. X Mqngr Mrlxde kc tqmncpxm mz nabzgu, okatrle nigu nzkrlz-krgu kx takitrde doa kxesz' mz nigu nzrpi-krde kx, ‘Gct ngi Trtenge!’ \v 7 Dekc trnipeguu kxnzawz-nrbalqng, a' nipegu doa neng Gct kcng natwzlr da kxmrlzting amrlx tqesalz-ngrbzle bagu. \s1 Doa Kx Brti Drtwrde Nzrvz-nqblqngr Nqmq Kr Leplz Mz Nzrlapxngr, Sa Navz Mz Hxl \p \v 8 Mzli kc nimu kxtrngiulrJiu trkrlzwamuu Gct angidr kc esz'txu, murde trxlrkalamu Nrpakxmrlz. Mzli lcde mnclzbzmu mz zmatq ngr drka' mz nzangio-krmu nidr x nzwztr-krbzmu badr. \v 9 A' mzli ka, krlzpeamu Gct, x rpile kx nimu doa nedeng. ?Memule tqyzlu-mou-ngrnamu mz nzwztr-krbzmu mz drka' lcdeng tzatrkating, kx trpnzngr scdr zmatq mz nzarlapx-krdr nimu? \v 10 Prtrpzmu mz nqmq kr lr Jiu, x mz nzakaputr-krmamu zbq, temz, yiz, x nrpr kxtr nyzdrng. \v 11 A' mwxlrlvzx nimu mz nzpxtxpx-krmu Kxnzmcpx, murde nzwz-krngeng amrlx trpengr da kx nabxtrlr. \v 12a Yrnititrpo bamu. Vz-nqblqamu nqmq nr drtwrnge mzli ka mz nzalvztr-krnge lc, murde mz nivz kxetu, sc tqvz-nqblqpex nqmq krmu mzli kc tqmnc-ngrgu. A' trvz-nqblqwxu nqmq krgrng. \s1 Pol Ycmnetr-ngrde Nivz Lrde X Nzotrkr Drtwrde Lr Galesia \p \v 12b Mzlengeng x inwengeng, trpnzngr da kxtrka kx alemamu bange mzli kc. \v 13 A' krlzamu kx mzli kc ayrnrngr tqryapwxpx-ngrbo Nrpakxmrlz bamu, yangrngatipex nzvzngr. \v 14 Kxmule-esz' wz-zlwzamu mz nzaclve-krmu ninge, a' trbqszou drtwrmu ninge. A' suti drtwrmu namncku, mz nzapusr-krnamu ninge enjrl kx avzom Gct, o Mevalu Jiszs esz'-krde. \v 15 Abrtzlvzamu ninge mzli lc tqryapwxpx-ngrbo Nrpakxmrlz. ?Memule tqblepxpe-ngrnamu mzli ka? Murde vqti drtqmu nzokatr-krmu ninge mzli lc. \v 16 ?A' mzli ka, nike tqapusr-ngrnamu ninge enqmi rmu? ?Murde pi-mopo bamu lrpzki angidr ngr nzrlapxngr? \p \v 17 Leplz kcng tzsuti drtwrdr nzvz-nqblq-krmu Lou sc Mosis, nztamiti-zlwzlr nimu mz nzprtr-krbzmu mz nqmq krdr. A' trngiu dalr nzokatrngr nimu. A' nakapxmlr nimu bagr, murde namnclzbzmu badr. \v 18 Nangi da kxbrngz nzsutikr drtwrdr nzngini-krmu kxnzvz-nqblqlr nidr, nzmu nzalvztr-ngrbzlr bamu da angidr. Murde mrlz nzvz-nqblq-krmu da angidr, a' bzkq ngi txpwz mzli kx mnc-ngrbo bamu. \v 19 Doa nengeng, apux lxemu, murde drtwrnge yckq krlzbzle mzli kx mzpu nzmc-ngrdr, x opx angidr kx nzmnc-krmu lc mrlz, x navz-nqblq-zpwxamu Kraes mz nzapu-krmu nide. \v 20 Rblxm bange nzrkrlzngr nike nayrx mz nzlxngiti-krmule. X sutitx drtwrnge kx namnc-txpwzku elx mrla mzli ka, murde naycmne-nrwxbo bamu. \s1 Gct Sa Napxtxpx-ngrde Leplz Kcng Tzmnclzbzng Mz Lou Sc Mosis \p \v 21 Nimu lr Galesia kcng tzsuti drtwrdr nzrlapxngr mz nzmnclz-krbzmu mz Lou sc Mosis, trkrlzwamuu nike tqalvztr Lou lang. \v 22 Murde nzyr elr kx Ebraam mrlxde nzling. Kc ayrnrngr drtqde Ismael, yrlopxbz Haga, olvz kxnzawz-nrbalq ne olvz rde, Sera. Krali drtqde Aesak, yrlopxbz Sera, olvz ngr Ebraam, kx trngiu kxnzawz-nrbalq, a' drtqde opx. \fig Haga x Sera, tztung badr Ebraam x Ismael.|alt="109 Sarah & Hagar, Abraham & Ishmael" src="109-CO00644b.tif" size="COL" loc="GAL 4:22" copy="David C. Cook" ref="4:22" \fig* \v 23 Gct esalz-ngrbzle mz Ebraam kx nede dq doa ncblo. Zbz mrlx Haga mzte nzmc, murde Ebraam rpile na-angidale natq lc mz nide esz'-krde. A' mrlx Sera mzte nzmc, murde Gct esz'-krde atutrle natqde mz nzrmcngr mz Aesak. \p \v 24-25 X olvz lcng nzling ngi kz kzdq nzycmne-ebzpxngr, murde nztu-ngrdr Nzesz'tikr Drtwr kcng li kx blepx-lxblrngr mz mzlir Gct x leplz nedeng. Haga tu-ngrde Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai, tqkabz Gct mz Mosis, mz Newz Saenae mrkc Arabia. X tu-kz-ngrde Jerusalem mz nrlc ka, murde leplz ngrdeng nznginipedr kxnzawz-nrbalqng kcng tzmnclzbzng mz zmatq ngr Lou. \x + \xo 4:24-25 \xt Sam 110; Asaea 9:6\x* \v 26 A' Sera tu-ngrde Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Ate badr leplz kcng tzlxngitilr Kraes. Nzesz'tikr Drtwr lc ngi dalr zmrlz ngrde kxmyalz x da kx esalz-ngrde mz nzavzo-krmle Kraes. Sera tu-kz-ngrde Jerusalem kc navzm, mrkc namncngr leplz neng Kraes amrlx kalr. X ni-kzgu doa neng Sera kcng drtqdr tqopx, x prtrpzku mz nqvi lr Gct, murde brtipe drtwrgu da kx esalz-ngrde. \v 27 X profet Asaea ycmnetr-ngrde Sera mz nzrpi-krde kx, \qt “Olvz kx vz-nrbalq, nim kc trpnzngr nede doa, drtwrm naelalzm! Kabopx mz nzabrtz-krm, nim kc drtqde tretqu mz nzrmcngr mz doa! Murde nim kc tr-rngine-pnzu doa mzli kc, sa narnginetim doa kxkqlu namyaszpxle olvz kc tzmncng mz ncblo ngrde.”\qt* \x + \xo 4:27 \xt Asaea 54:1\x* \f + \fr 4:27 \ft \+em 4:23\+em* Mzli lc pnz, Sera vz-nrbalq. X Ebraam trngztibzle Haga, kc tqmikapele Ismael. Mz nibrde Gct batrpzle Sera nzmika-krde Aesak. \+em 4:27\+em* Pol mcle kx nzkqlukr leplz kxtrngiulrJiu kx nalxngitilr Jiszs kalr, sa namyaszpxlr lr Jiu kcng tzvz-nqblqlr Loukxtr. \f* \p \v 28 Mzlengeng x inwengeng, apuku Aesak, mrlx Sera, murde prtrku mz nztubqngr kc tqvzpxm mz da kx esalzngr Gct. \v 29 Mzli lc pnz Ismael atrkatile Aesak, kc tqbatrpz Mqngrkxtr mzte nzrmcngr. X mzli ka krkcng tzmnclzbzng mz Lou sc Mosis, nzatrkati-kzlr nigu kcng tzlxngitilr Kraes mz nzokatrkr Mqngrkxtr. \v 30 A' mcku mz Nzryrngrkxtr, kx Sera pibzle mz Ebraam kx, \qt “Maszlrpxngr Haga ncdr mrlxde. Murde trpnzngr nzprtrkr mrlx olvz kxnzawz-nrbalq lc mz da lcng nakaobz mz mrlx”\qt* olvz kx drtqde opx. \f + \fr 4:30 \ft [Nou 21:10] X Gct pibzle mz Ebraam kx navz-nqblqle natq Sera. Mz nzmu-krde lcde, leplz kcng tzmnclzbzng mz Lou trpnzngr nidr nzrlapx-krdr, da kc tzwaibz mz Ismael, murde trpnzngr da sc Ebraam kc tqtwzle. \f* \m \v 31 Mz drtwr lc, nadcpx mz drtwrmu kx trnginiguu doa neng Haga, olvz lc tzawz-nrbalq. A' nigu doa neng Sera, olvz lc drtqde opx, murde Kraes arlapxpele nigu. \c 5 \s1 Bzkq Lxngitiamu Leplz Kcng Tzsuti Drtwrdr Kx Namnclzbzmu Mz Lou Mz Nzrlapxngr \p \v 1 Kraes arlapxle nigu murde drtqgu naopx. X trsutiu drtwrde nzmnclz-mou-krbzmu mz Lou sc Mosis. A' natu-amqngiamu mz nzarlapxkr Kraes nimu. \p \v 2 Murde ninge, Pol, pibo bamu kx nzmu nimu kxtrngiulrJiu rlr-lzbq-ngrbzmu mz nzrpakrngr nzrlapxngr nimu, e nzbzkr Kraes mz kros trpnzngr nzarlapx-krde nimu. \v 3 Aclvetio-angidramu! Murde ncblo kx natubqbz mz nzobqkr Gct mz nzrlr-lzbq-ngrbz mz nzrpakrngr, navz-nqblq-kzle Lou sc Mosis amrlx x bzkq tao mz alwx. \v 4 Kxnzvz-nqblqlr Lou mz nzatubqtingr nidr nzpxtxpxpe-ngrdr zmrlz ngr Gct kxmyalz. X sc tzlakitxpxpebzng mz nqvi lr Kraes. \v 5 A' mz nzokatrkr Mqngrkxtr, sc tqobqtipxku da amrlx kx esalz-ngrbz Gct bagu mz nzatubqtikr Kraes nigu kcng tzbrtipe drtwrgu nide. \v 6 Murde mz nzaxvctr-krbzku mz Mevalu Jiszs, trpnzngr da kx ablepxle nzmu napakrgu o trtingr. A' da kx myapxbz ngi nzrlxngitingr nide, x nzrvz-nqblqngr nide mz nzmrlzti-krgu leplz. \p \v 7 lr Galesia vz-nqblq-angidramu Kraes mzli kc. ?Neke aesakibzle nzvz-nqblq-krmu lrpzki angidr ngr nzarlapxngr? \v 8 Nzrtamitingr la, trvzpxpuu mz Gct kc tqaveatile nimu mz nzngini-krmu doa nedeng. \v 9 Nzalvztrngr kxtrka kxpipzne krlzle nzatrkati-krde nzrlxngitikr leplz ne Gct amrlx, da kc tqwai yisti kxpipzne nztalvzpx-krde flawa kx nangi bret, mz nzawzpx-krdele. \v 10 A' lxngitix kx Kxetu rgu sa naokatrle nimu murde navz-nqblqamu Nrpakxmrlz kc tqalvztrpo bamu mzli kc. A' Gct sa na-ayrplapxle mrlx kc tqakamrbr-ngrbzle drtwrmu, mz nzalvztrngr lc tqtrka, kxmule-esz' nide neke. \p \v 11 ?Mzlengeng x inwengeng, nzmu sa tqalvztrpex kx ncblo napakr, nike drtwrdr tqngya-ngrmle bange? Nzpxtxpx-ngrdr nzalvztr-krnge kx nzbzkr Kraes mz kros txpwz kx arlapxle nigu, murde rblx nzglqpx-lzbq-krdr mz da lc. \v 12 A' sutitx zlwz drtwrnge kx krkcng tzatrkatilr nimu mz rtulrtr-ngrbzlr bamu nzrpakrngr, navzpx-lzbq-kzng. \s1 Navz-nqblqku Nzycmne-krm Mqngrkxtr Mz Nabzgu \p \v 13 Mzlengeng x inwengeng, Gct aopxle drtqmu murde naokatramu kztemung mz nivz. A' mz nzprtr-krmu mz nzaopxkr drtqmu lc, bzkq vz-nqblqamu nepunr drtwrmu kx ataole nimu mz alwx kc tq atrkatile leplz. \v 14 Murde sa tqangidapeamu Lou kc atwrnrngr mz nzvz-nqblq-krmu natq kc tqrpile kx, \qt “Mrlzti kztemqng da kc tqwaiq nzmrlzti-lzbq-krm.”\qt* \x + \xo 5:14 \xt Livae 19:18; Matiu 19:19; 22:39; Mak 12:31; Luk 10:27; Rom 13:9; Jemes 2:8\x* \v 15 A' bzkq atrkatiamu nzmnctr-lxblrkr leplz ne Gct, mz nzngya-etrkr drtwrmu x nzotablr-etr-krnamu. \p \v 16 A' vz-nqblqamu nzycmnekr Mqngrkxtr mz nabzmu, murde mz nzale-krmu da lc, trnavz-nqblqwamuu nepunr drtwr lcng tqtrka. \v 17 Nepunr drtwrmu x Mqngrkxtr nzota-etrng x nzota-ebirtr-zvzpxmqng bamu, mz nzaprcti-krdr nimu. \v 18 A' vz-nqblqamu Mqngrkxtr, murde mz nzale-krmu da lc, trmnclzpepwzmuu mz Lou sc Mosis. \p \v 19 Nepunr drtwrdr kxdrka'ngr mailzle leplz mz nzale-krdr da kxnzmulr lcde seng. \li1 Nzrmwimingr leplz kx trngiu krnalzdr, \li1 trnzlqngi-kru drtwrdr, \li1 nzamqmiti-rbr-krdr mz nrkrdrtqdr, \li1 \v 20 nzangio-krdr da kx trngiu Gct angidr, \li1 nzryzplengz-krdr leplz, \li1 drtwrdr kxmwa, \li1 trnzmnc-nivzlr-krdru, \li1 nzdobukr drtwrdr, \li1 nzyrpupxkr zngya, \li1 nztalwz-krdr, \li1 nzrpwa'-zvz-krdr da, \li1 nzaki-lzbq-krdr, \li1 \v 21 nzrkcmnz-krdr, \li1 nzrmnq-zvz-krdr, x \li1 trnzclu-krdru mz da kx myangr drtq. \li1 x da kxnzmulr lcng. \m Kabo bamu natq kx xplr mzli ka, da kc tqwaile mzli kc, kx leplz kx nzale-zvzng da lcng trnatwzlru da kcng nzvzpxmqng mz Gct, murde nzpxtxpx-ngrdr nzngini-krde King rdr. \p \v 22-23 A' nra Mqngrkxtr mz nabz leplz kcng tzvz-nqblqlr nide, nidr seleng: \li1 nivz, \li1 nzelalz-krm drtwr, \li1 nzmnczpwxngr, \li1 nzaenzli-zpwxngr, \li1 nzokatrngr, \li1 nzrmrlzngr, \li1 nzatukztrngr natq, \li1 nzvz-nrwxngr, x \li1 nzaclve-lzbqngr. \p X Lou sc Mosis tr-rpwa'-ngrdeu nzale-krmu da lcng. \v 24 A' doa neng Mevalu Jiszs nzrtxo-amqngilr nepunr nabzdr kxdrka'ngr. X opxm kx nztqlvztrlrng mz kros. \v 25 X namnc-nqblq-zvzku natq Mqngrkxtr mz nabzgu, murde nide kc tqalu-mople nigu. \v 26 A' bzkq glqpx-lzbqku, murde batr-ngrbzku nzngyatikr drtwr leplz nigu x nzdobuti-krdr nigu. \c 6 \s1 Naokatrku Kztegung \p \v 1 Mzlengeng x inwengeng, mzli kx kzdq nimu tao-ngrde mz alwx, nimu kcng tzbrng mz nzmnc-nqblq-krmu Mqngrkxtr, naokatramu nide mz nzyzlu-krmle mz Gct. A' mz nzalengr da lc, na-avzo-lzbqamu x navz-nrwxngr, murde ma tqtaoamu mz alwx kcpwz. \v 2 X naokatr-kzamu leplz kx prtilz da kxtrka. Murde sa tqangidapeamu natq Kraes kc tqrpile kx namrlzti-lzbqku. \v 3 A' doa kc tqrpile kx nide ncblo kxmyalz, a' trngiu da angidr, ncblo la angqnguti-lzbq, x tao mz alwx ngr nzglqpx-lzbqngr. \v 4 Mz drtwr lc, pwxlitipxpwz kx da kc tqaleq brngz o trka, murde na-abrtzlvzq nzale-krm da kxtubq. A' bzkq arsaklr-lzbq-ngrnamu ncdr kztem. \v 5 Murde doa kxesz' na-alele nzwzngr kx amnqlzbz Gct bade. \p \v 6 X takitrde kx nimu kcng tzalvztr mz natq Gct naokatramu ncblo kc tqalvztrle nimu, mz nzrka-krbzmu da x trau bade. \s1 Sa Namcku Nra Nzmnc-krgu Kalr \p \v 7 Bzkq apokiati-lzbqamu. Murde Gct tr-rlrpx-ngrdeu leplz nzxtrnga-krdr nide. A' ayzlu-mopwzle da mz leplz amrlx mz nzvz-nqblq-krde da kx nzpetilr mz nzmnc-krdr mz nrlc ka. Da kc tqwai nzrtwz-krmu mz nrlanc nyzmu da kx petiamu elr. \fig Gct ayzlu-mopwzle mz leplz doa kx nzpetilr mz nzmnc-krdr mz nrlc ka.|alt="110 sowing & reaping" src="110-pana03.tif" size="SPAN" loc="GAL 6:7" copy="SIL-PNG" ref="6:7" \fig* \v 8 Doa kc tqvz-nqblq-zvzle nepunr drtwrde kxdrka'ngr, sa natwzle nzodati-alongr mz Hxl. A' doa kc tqvz-nqblq-zvzle Mqngrkxtr, sa natwzle nzlungr kxboi Heven. \v 9 Bzkq drtqmu sa mz nzalengr da kxmrlz, kxmule-esz' trmckalamu da kx vzpxm elr. Murde sa namcku nra nzwz-krgung kalr. \v 10 Mz nzmu-krde lcde, naokatrku leplz amrlx mzli kx takitrde, myapxbz kztegung kcng tzrlxngiting. \s1 Natq Ngr Nzarlr-lzbqngr \p \v 11 Mcamu ena nzryr-krnge lcng tqwzpx! Ryrbo bamu mz mqnge, murde naglxamu kx ninge angidr lc tqryrbo bamu. \f + \fr 6:11 \ft Letz lc mzli kc tzyr-ngrde, yr kzdq ncblo x Pol kc tqycmnepwz. Mzli kc tqkrlz-ngrmle ngalrde 11, sc tqyrpe Pol. \f* \m \v 12 Leplz kcng tzrpilr kx napakrmu, nzmwxlrng nzplzpx-krdr Nrpakxmrlz kx nzbzkr Kraes mz kros arlapxle nigu. Murde nzaoti drtwrdr lr Jiu lcng, murde ma tzatrkatilr nidr. \v 13 A' krkcng tzrpakrng trnzlolvz-pnzlru Lou scng Gct amrlx. A' nzsuti drtwrdr nzglqpx-lzbq-ngrbz mz lr Jiu kcng, mz nzvecpx-krdr nimu mz nzrpakrngr. \v 14 Trtakitrdeu nzglqpx-lzbq-krnge, a' ngi txpwz mz nzbzkr Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx mz kros mz nzarlapx-krde ninge. Murde prtrx mz nzbz-krde lc. X mzli ka dalr nrlc ka trpengr nztamiti-krdr ninge, x nar leplz mz nrlc ka tryrplatitrlru nqmq ngr drtwrnge. \v 15 Nzrpakrngr o trnzrpakr-ngru trmyapxpwzu. A' da kx myatxpxpwz ye, nzrka-krbz Gct nzlu-krde bamu mz nzyrlqtr-krbzle Mqngrkxtr mz nabzmu. \v 16 Gct sa nayc mz drtwrde leplz amrlx kcng tzvz-nqblqlr nzalvztr-krnge lcng, mz nzrka-krbzle nzmnc-zpwx-krdr badr. Murde mz nzngini-krdr leplz neng Gct, nidr lr Israel angidr. \p \v 17 Abzo mzli ka, bzkq rpiamu kx nzalvztr-krnge vz-rbr. Murde opx angidr kx wztr-zpwxbo mz Kxetu Jiszs, murde nrkrdrtqnge tulvzpe bzmr nzrvaebrkr leplz ninge x nzrikla-krdr ninge. \v 18 Mzlengeng x inwengeng, krka'-ngrne kx Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx, nakabzle bamu zmrlz ngrde kxmyalz mz nabzmu. Eu, angida. \cls Delape. Ninge \sig Pol. \sig*