\id 2CO stc-482CO-Nat.sfm, 2 Corinthians, Natqgu (Santa Cruz) STC, Daniel Boerger, 11/07/2007 \ide UTF-8 \h 2 Korint \toc3 2 Korint \toc1 Nzryr-krbz Pol Krali Mz Lr Korint \toc2 2 Korint \mt1 Nzryr-krbz Pol Krali Mz Lr Korint \imt1 Natq Ngr Nzaplxtqngr Mz Nzryr-krbz Pol Krali Mz Lr Korint \ip Mzli kc tqmncngr Aposol Pol mz taon Efiszs, yrbzle ‘Nzryr-krbz Pol Kx Ayrnrngr Mz Lr Korint.’ Mz letz lc, rpile kx Timoti sa naoklatile nidr x mz nibrde nayzlu-mop bade. \x + \xo 1:0 \xt 1 Korint 16:10-11\x* Opx angidr kx Timoti pibzle mz Pol kx kzdung aposol kxnzalvztr-rbrng kcng tzprtrng mz lr Korint nzbatrpzlr badr nzrlxngiti-krdr kx Pol trngiu aposol angidr. Zbz Pol oklatile nidr mzli kxpipz kx trmrlz-etr-ngru drtwrdr, x nzycmne-krbzle badr pqtx zlwz. \x + \xo 1:0 \xt 2 Korint 2:1; 12:14; 13:1-2\x* Zbz sc tqyzlupe mou Efiszs x pnzpe drtwrde nzatwzlr-krbzle Taetus badr, mz nzokatr-krde nztekqtr-krdr nqmq nr drtwrdr. X kzdung mzli mz nibrde, rlaszle taon kc Efiszs, x rmctile Taetus mz Masedonia Provins, mz nzyzlu-krbzle bade, mwx mz taon kc Filipae. \x + \xo 1:0 \xt 2 Korint 2:12-13; 7:5-16\x* Mzli lcde, yiz esz' mz nibr ‘Nzryr-krbz Pol Kx Ayrnrngr Mz Lr Korint,’ yrbzle letz lc, mwx mz mzlir yiz 55—56 AD mz nibr nzrmcngr mz Jiszs. X Taetus twzbzle letz lc mz lr Korint. \x + \xo 1:0 \xt 2 Korint 8:16-24\x* Zbz sc tqoklatipe Pol nidr mz nzwrde kratq. X mz nzmnc-krde kc mz Korint, yrbzle ‘Nzryr-krbz Pol Mz Lr Rom.’ \ip Mz letz lc, awi-ngrbz Pol mz Gct lr Korint kcng tztekqtrlr nqmq nr drtwrdr, x rlxtibzle mz krkcng tzxpqbrlr-ngrdr nide kx natekqtr-kzlr nqmq nr drtwrdr. Pibzle badr da kqlu mz nzaelwapx-krde kx nide aposol angidr. \iot Mrkcng Mz Letz Lc \io1 Gct amqtr-zvzle drtwr kxnzrlxngiting. \ior [1:3-11]\ior* \io1 Pol ayzlubzle natq leplz kcng tzrpilr kx da kcng tqpile pokia-ngrde. \ior [1:12—2:4]\ior* \io1 Lr Korint naipqlr kztedrng kcng tztekqtrlr nqmq nr drtwrdr mz alwx ngrdrng. \ior [2:5-13]\ior* \io1 Kxnzrlxngiting nzaovxio-zvzlr Setzn mz nzaxvctr-krbzlr mz Kxnzmcpx. \ior [2:14-17]\ior* \io1 Pol nide angidr aposol murde nqmq kr lr Korint mrlz. \ior [3:1-6]\ior* \io1 Nzesz'tikr Drtwr Gct Kxmrna badr leplz nedeng myaszpx-zlwzle krkc kai mz Lou Sc Mosis. \ior [3:7-18]\ior* \io1 Kxmu nqmq kr Pol mz nzwz-krde. \ior [4:1—6:13]\ior* \io1 Nimu kxnzrlxngiting bzkq axvctr-lzbqbzmu mz kxtrnzrlxngitiung. \ior [6:14—7:4]\ior* \io1 Taetus rlwa-ngrbzle mz Pol nrpa ngr lr Korint kxnzrlxngiting. \ior [7:5-16]\ior* \io1 Nzatakqtilr trau mz nzwzkr lrmakxtr. \ior [8—9]\ior* \io1 Pol ayzlubzle natq leplz kcng tzpibqtilr nide. \ior [10—12]\ior* \io1 Pol lc-apq-mopwzle mz leplz kcng tzrpwa'-ngrbzlr nzwz-krde. \ior [13:1-10]\ior* \io1 Pol pibzle natq ngr nzarlr-lzbqngr. \ior [13:11-14]\ior* \c 1 \p \v 1 Ninge Pol kc tqkqle Jiszs Kxnzmcpx mz nzngini-krnge aposol nede mz nzvz-nqblq-krde me pnz drtwr Gct. Nigr ncdr mzlegu Timoti rpibzkr bamu kx, “Nimu la!” Ryrbo bamu, nimu lr makxtr ne Gct kx nzmncng mz taon kxetu Korint, x kxnzrlxngiting kc-kzng mz provins kc Akaia. \f + \fr 1:1 \ft Korint nide taon kxmyapxbz mz Akaia Provins, mz nzngini-krde mzteadau ngrde. Mzli ka provins lc yc mz kandre kc Gris. \f* \m \v 2 Krka'-ngrne kx Trtegu Gct x Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx nakabzlr bamu zmrlz ngrdr kxmyalz x nzmnc-zpwxngr. \s1 Gct Amqtr-zvzmle Drtwrgu \p \v 3 Naglqlzku Gct x na-awi-ngrbzku bade, mz nzngini-krde Trte Jiszs Kxnzmcpx, Kxetu rgu. Murde yc zvz mz drtwrde nigu x amqtr-zvzmle drtwrgu. \v 4 Mz nzapqtr-zvz-krmle lc drtwrgu mz nzkxpu-krgu, krlz-kzku nzapqtr-ngrbz drtwr kztegung mz nzkxpu-krdrng, mz nzvz-nqblq-krde nqmq kr Gct mz nzapqtr-krmle drtwrgu. \v 5 Leplz nzaetq-zvzbzlr drtqgu mz nzaxvctr-krbzku mz Jiszs Kxnzmcpx, da kc tqwai nzaetq-zvz-krbzlr drtqde. A' mzli lcpwz, apqtr-zvzm Gct drtwrgu, da kc tqwai nzapqtr-zvz-krbzle drtwr Jiszs. \v 6 Mz nzmu-krde lcde, kxmule-esz' drtqgr nzaetq, nigr aposol, o drtwrgr nzapqtrpqng, a' da lcng li ngi dalr nzokatrngr nimu. Murde nzetqkr drtqgr okatrle nigr mz nzapqtr-krbzkr drtwrmu mz nzetqkr drtqmu. X mz nzapqtr-krm Gct drtwrgr mzli lc tqtrka, okatrle nimu mz nztu-amqngi-zvz-krmu mz nzbrtikr drtwrmu nide, kxmule-esz' drtqmu etq, da kc tqwaikr mz nzetqkr drtqgr. \v 7 X lxngiti-angidrkr kx natu-amqngi-kzamu, murde mz nzprtr-krmu mz nzetqkr drtqgu, nigu kxnzrlxngiting, sa naprtr-kzamu mz nzapqtr-krm Gct drtwrgr. \p \v 8-9 Mzlengeng x inwengeng, nakrlz-angidramu kx mzli kc tqmnc-ngrgr mz provins kc Esia, leplz nzaetq-zlwzbzlr drtqgr. X nzxplr-krgr trtakitrdeu nztu-amqngi-krgr mz nzkxpu-krgr lcng. X mz drtwrgr, ycpe pipz nzbz-krgr. A' Gct rlr-ngrmle da lcng, murde bzkq brti drtwrgr nzxplr-krgr esz'-krgr, a' nabrti drtwrgr nide kc tqatulzmle leplz mz nzbzngr mz zmatq ngrde. \v 10 Zbz mzli lc, Gct sc tqarlapxpele nigr mz nzbzngr. X abrtxtrpwzkr drtwrgr bade mz nzarlapx-zvz-krde nigr mz da kznikeng naprtzmqng bagr kalr. \v 11 Murde mnc-xgle-kzkr nzprtr-krbzmu mz kztegung mrkang kqlu mz nzkrka'-krbzmu mz Gct nzokatr-krde nigr. X mz nzayzlu-krbzle nzkrka'-krmu, nimu kxnzkqlung sa na-awi-ngrbzmu bade zmrlz ngrde kx avzomle bagr. \x + \xo 1:11 \xt 2 Korint 4:15\x* \s1 Pol Ayzlubzle Natq Leplz Kcng Tzrpilr Kx Da Kcng Tqpile Pokia-ngrde \p \v 12 Krlz-angidrx mz nabznge kx nqmq krnge mz nzmnc-krgr badr leplz mrlz x tubq, myapxbz mz nzmnc-krgu. X abrtzlvzx da lc. Murde trvzpxpuu mz nzyrplapxkr leplz, a' vzpxm mz zmrlz ngr Gct kc tqokatrle ninge. \v 13 Pibo da lc murde suti drtwrnge kx nakrlzamu kx da amrlx kcng tqyrbo bamu mz letz scngeng nzopx-angidrng x tryrlq-kapqwxu drtwr ngrdr. \v 14 Krlzmle mzli ka, kzdung nimu trnzkrlz-zpwxkalr kx nzmnc-krgu badr mrlz x tubq zvz, a' ycpe pipz nimu amrlx nzbrtikr drtwrmu ninge. X mzli kc nayzlu-ngrm Kxetu rgu Jiszs, sa naglqpx-lzbq-ngrnamu ninge, da kc tqwai nzglqpx-lzbq-krnge nimu mzli ka. \f + \fr 1:14 \ft Mzli kc Gct naobqtr-ngrde mz nqmq krgu kalr, takitxtrpwzle nzglqpx-lzbq-krgu mz leplz kcng tqokatrku mz nzvz-nqblq-krdr Jiszs. Nzmu lr Korint nzokatrlr Pol mz nzkrka'-krdr nide, takitrde nzglqpx-lzbq-krdr mz nzngini-krde kxrmailz kxmrlz. X Gct sa na-amrlzle nidr mz nzokatr-krdr nide. A' nzmu napxtxpx-ngrdr nide, trnatwzlru nzamrlzkr Gct lc nidr. \f* \p \v 15-16 Mzli lc tqryr-ngrbo bamu, lxngitix kx amatqamu ninge, x pibo bamu kx nzoklati-krbo nimu nzwrde nali, mzli kc mz nzvz-krnge mz Masedonia Provins, x mzli kc nayzlu-ngrmc. Murde suti drtwrnge kx naokatramu ninge mz nzvzne-krnge Judiz Provins. X nzmu na-alepex da lc, natwzpeamu da kxmrlz mz nzwrde lcng li, murde mz nzamrlz-krmu ninge, Gct sa na-amrlz-kzle nimu. \v 17 Kxmule-esz', a' mz nibrde tekqtrx drtwrnge. A' trngiu drtwr ngrde kx nzycmne-krnge ycmne-abeanene. Murde mz nztekqtr-krnge drtwrnge, trvz-nqblqwxu da kx mrlzm bange, da kc tzwai kxtrnzrlxngitiung, a' vz-nqblqx me pnz drtwr Gct. Trpnzngr nzpokia-krnge mz nzrpi-krnge da kx na-alex. \v 18 Da kc tqwaiamu mz nzbrtipekr drtwrmu Gct nzatutr-krde natqdeng, takitrde nzbrti-kzkr drtwrmu ninge, murde trpnzngr nzrpi-krbo bamu kx, “Eu” x “Trtingr” mz mzli kcpwz. \v 19 Murde vz-nqblq-zvzx Jiszs Kxnzmcpx, Mrlx Gct, x nigr badr Saelas x Timoti yapwxtipxbzkr nide bamu. X Jiszs trpnzngr nzrpi-krmle bagu kx, “Eu” x “Trtingr” mz mzli lcpwz, a' atutr-zvzle natq Gct mz nzmnc-krde. \v 20 Mz nzwzkr Jiszs, Gct sa tqatutr-zvzle da amrlx kx esalz-ngrbzle mz leplz nedeng. X mz nzkrlz-krgu da lc, glqlzku Gct mz nzrpi-krbzku bade kx, “Eu, da zpwxtx kx atutr-zvzq nzesalz-krmqng.” \v 21 Sc tqamqngi Gct nzrlxngiti-krgu mz nzaxvctr-krbzle nigu mz Kxnzmcpx. X mcpx-kzle nigu. \v 22 X avzomle Mqngrkxtr mz nzmncpx-krmle mz nabzgu, murde nanginide rkx kx nigu leplz neng Gct kcng natwzlr da amrlx kcng tqesalz-ngrmle bagu. \p \v 23 X ni-kzde Gct kx krlzle kx trpokiawxu. A' tekqtrx drtwrnge mz nzoklati-krbo nimu nzwrde krali, murde ma tqpnanati-moux nimu mz alwx ngrmung. \v 24 Bzkq rpiamu kx suti drtwrnge nzmnclz-krmamu bange mz da amrlx. A' da kx suti txpwz drtwrnge nzwz-lxblr-krgu murde na-abrtzamu mz Kraes. X krlzx kx tu-amqngiamu mz nzrlxngiti-krmu. \f + \fr 1:24 \ft \+em 1:19\+em* Ncblo kc tqngi menrpa na-ale-zvzle da kx na-abrtzlvzngr kxetu rde nide, murde ma tzobqszo leplz badr kxetu rde. \+em 1:22\+em* Nzrlxngiti-krgu x nzwz-krgu kc tqaprcm Gct bagu nztuong mz nzxplrkr Gct, a' trngiu mz nzxplr-krgu esz'-krgu. \+em 1:23\+em* Pol pnanati-kaile nidr mz letz, murde namnc-zpwxng badr mzli kc tqoklati-ngrde nidr. \f* \c 2 \p \v 1 Aoti zvz drtwrnge nzoklati-krbo nimu. A' pnz drtwrnge kx mrlz trnzoklati-krpou nimu mzli lc, murde ma tqbatrpo nzvzkr drtwrmu. \v 2 Murde mz nzbatr-krbo nzvzkr drtwrmu mz nzpnanati-krnge nimu, drtwrnge vz kz. X trpnzngr kx na-aelalzmle drtwrnge. \v 3 Mz nzmu-krde lcde, yrbo letz lc bamu mz nzpnanati-krnge nimu, murde natekqtramu nqmq nr drtwrmu x sc tqoklati-atebo nimu. Krlzpex kx mz nzvz-nqblq-krmu natqnge lcng, dekc na-abrtzlvz-ngrne nqmq krmu x na-abrtzlvz-kz-ngrnamu ninge. \v 4 Drtwrnge talvzo x yrni-kzx mzli lc tqyr-ngrbo letz lc bamu, murde alwx ngrmung x nqmq nr drtwrmu abaomle nabznge. Ryrbo bamu murde nakrlzamu kx mrlzti-zlwzx nimu, a' trngiu mz nzbatr-krbo nzvzkr drtwrmu. \s1 Kztemung Kcng Tztekqtrlr Nqmq Ngr Drtwrdr Mz Alwx Ngrdrng \p \v 5 Mz letz kc pnz, pibo bamu kx na-ayrplapxamu ncblo kc tqbatrpzle nzkxpungr lcng. Trmrlzu nzrpi-krnge kx alwx rde etu zlwz, a' nzatrkati-krde nimu myaszpxle nzatrkati-krde ninge. \v 6 Murde mzli ka tekqtrpele nqmq nr drtwrde. X nzayrplapx-krmu nide nayrkrpx. \f + \fr 2:6 \ft Mwx ncblo lcpwz dekc tqyapwxtipx Pol mz 1 Korint 5:1-5. Mz nzayrplapxkr lrmakxtr nide, nzmaszlrpx-ngrdr nide mz makxtr x ma nyzdr x trnzrlr-ngrpwzlru nzprtr-krde mz Nzmungrkxtr. X nzkatxpxlr nide mz nzaclvekr Gct nide, mz nzaprc-krbzlr nide mz mq Setzn, murde natekqtrle nqmq nr drtwrde mz nzplzpx-krde alwx ngrde. \f* \m \v 7 Bzkq yc zvz mz drtwrmu alwx rde, a' na-amrlztrpzmu drtwrde, murde nabzde ma tqtalvzo zvz x sc tqyrlqpx-lzbqpe-ngrde mz nzrlxngitingr. \v 8 Mz nzmu-krde lcde, rngidrlvz-ngrbo bamu kx mrlx lc nakrlz-angidrle kx mrlzti-mouamu nide x suti drtwrmu nzprtr-mou-krde mz nzodutr-lxblr-krmu badr. \v 9 Pnanati-ngrne nimu kz mz letz lc, mz nzobqtr-krnge kxmu nzvz-nqblq-krmu natq kx kapxbo bamu kx namnc-zpwxtr-ngrbzmu mz Gct. \v 10 Vz-nqblqpeamu natqngeng mz nzayrplapx-krmu nide. X sc tqkrlzpex kx sa navz-nqblq-kzamu natqngeng mz nzipq-krmu nide. X mz nzipq-krmu nide, ipq-kzx nide. Kxnzmcpx krlzle kx ipqpex nide mz nzatrkati-krde ninge, murde ma tqrpwa'-ngrne nzaodu-mou-krmu nide. \v 11 Mrlz nzale-krgu da lc, murde ma tqkabzku mz Setzn zmatq ngr nzatrkati-krde nigu murde pxtxpx-ngrgu nzipq-krgu mzlegu lc. Krlz-zpwxku kx Setzn vz zvz nzyrlq-krde drtwr ngr nzatrkati-krde nigu kxnzrlxngiting. \f + \fr 2:11 \ft Kzdung mzli zyagox prtzbzle mz doa kx pxtxpx-ngrde nzipq-krde leplz. \f* \p \v 12 Atwzlr-ngrbo Taetus mz nzka-krbzle letz scnge bamu. X kzdung mzli mz nibrde, rlaszx taon kc Efiszs mz nzvz-krnge mztea Troas mz nzyapwxtipx-krbo Nrpakxmrlz badr, murde narmctix Taetus mrlcde mz nzyzlu-krmle bange. \x + \xo 2:12 \xt Aposol 16:8\x* Mzli kc tqkrlz-ngrbo mrlc, kxmule-esz' leplz lcng nasuti drtwrdr nzxlr-krdr Nrpa ngr Jiszs, \v 13 a' sc tqkx zlwz mz drtqnge nimu, murde Taetus trkrlzkaple Troas. X mzli kxpipzne mnckr badr kxnzrlxngiti-ateng kcng mrlc, x sc tqrlaszpex nidr. X sc tqvzpex Masedonia provins mz nzrmcti-krnge Taetus. \s1 Kxnzrlxngiting Nzaovxio-zvzlr Setzn Mz Nzaxvctr-krbzlr Mz Kxnzmcpx \f + \fr 2:14 \ft Mz 2 Korint 7:5 Pol ycmnetr-mou-ngrde nzvz-krde Masedonia Provins x nzrmcti-krde Taetus. A' mz ngalrde lcng dcpx mz drtwrde kx kxmule-esz' kxne drtqde Taetus, a' Setzn trpnzngr nzatrkati-krde nide. X Pol abrtzlvzle nzaovxio-krde Setzn. Murde kxmule-esz' trxplrkuu, a' zmatq ngr Gct mz zmrlz ngrde kxmyalz okatrle nigu mz nzaovxio-krgu Setzn x alwx. \f* \p \v 14 Sa naycmnetr-mou-ngrne da lc mz nibrde. A' mzli ka awi-ngrbo mz Gct kx kxmule-esz' da kx prtzm bange, a' aovxiox Setzn mz nzaxvctr-krbo mz Kxnzmcpx kc tqaovxiopele nide. X Gct okatrle ninge mz nzyapwxtipx-krnge Nrpa ngr Kxnzmcpx drlve keng vzkix. X Nrpakxmrlz lc apule zsikapu ngr bqlr nc ninz kx mnrte mrlz zlwz kc tqlvabqtile mrkang kqlu. \v 15-16 Mz drtwr Gct mnrte mrlz zlwz, murde abrtzlvzle nzyapwxtipx-krnge nrpa lc. X mz drtwr leplz kcng sa narlapxng, mnrtq nrpa lc mrlz zlwz kz mz nzxlr-krdrle, murde mailzle nidr mz nzlungr kxboi. A' leplz kcng sa naprtrng mz Hxl, nzpxtxpx-ngrdr nzxlr-krdr Nrpa ngr Jiszs, murde mz drtwrdr nrpa lc brtu apule namz kxmibi. X mz nzpxtxpx-krdr nrpa ngr nzlungr, nzprtrng mz nzbz-alongr. Trpnzngr kx takitrde nzyapwxtipx-krde nrpa lc mz nzxplr-krde esz'-krde. \v 17 Kzdung ncblo nzyapwxtipxlr nrpa ngr Gct, murde nartwz-ngrdr da kx nakabz leplz kcng tzabrtz-ngrdr nzalvztr-krdrng. A' nigr badr kztengeng trapukru nidr, murde nzryapwx-krgr trnartwz-ngrgru da kx nakamamu. A' mz nzwztr-krbzkr mz Jiszs Kxnzmcpx, krlzkr kx Gct obqom bagr, x yapwxtipx-zpwxkr nrpa kc tqaprcmle bagr. \c 3 \s1 Pol Nide Angidr Aposol Murde Nqmq Kr Lr Korint Mrlz \p \v 1 Bzkq rpiamu kx glqpx-lzbq-ngrne nzycmnengr lc. Trapukru kxnzetung kcng tzrtwz-zvzm letz murde suti drtwrdr kx leplz nakrlzlr kx nzalvztr-krdrng tubq. Murde krlzpeamu nigr x nzwz-krgr. X tr-rlxti-kzpwzkru bamu nzryr-krmu letz mz nzokatr-krmu nigr. \v 2-3 Murde nimu esz'-krmu apuamu letz kx yr Kxnzmcpx mz nzaelwapx-krbzle mz leplz kx wztrpzkr mz Gct. Murde trmrbrtru mz drtwrgr kx mzli kc tqyapwxtipx-ngrbzkr Nrpakxmrlz bamu, Jiszs tekqtrle nabzmu. X alele da lc mz nzwzkr Mqngrkxtr kc tqatwzlr-ngrm Gct kxlu zvz. X opx-angidrbz mz leplz amrlx kcng tzkrlzlr nimu, kx atwzlr-kz-ngrm Gct nigr x nzalvztr-krgr tubq. Murde trapuwamuu letz kc tzlztr mz rplz, a' apuamu letz kxlu, murde nqmq nr nabzmu x nzmnc-krmu tubq. \x + \xo 3:2-3 \xt Jeremaea 31:33; Esikel 11:19-20; 36:26-27\x* \v 4 Nzycmne-krbo kxmule lc murde brti drtwrgr kx Gct wz mz nabzmu mz nzaxvctr-krbzmu mz Kxnzmcpx. \p \v 5 Krlz-angidrkr kx trpnzngr scgr zmatq esz'-krgr mz nztekqtr-krgr nabz leplz. A' zmatq ngr Gct txpwz kx tekqtrle nabzdr mz nzvzpx-krmle mz nzwz-krgr. \v 6 Murde nide kc tqokatrle nigr mz nzyapwxtipx-krbzkr nrpa ngr Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Ate badr leplz kcng tqarlapxpele, mz nzabrtr-krbzlr drtwrdr mz Jiszs Kxnzmcpx. Mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai tqyrlqle mz Lou sc Mosis, leplz nanibqng mz nzxpqbrlr-krdr lou lcng. A' mz Nzesz'tikr Drtwr lc Tqate, leplz nalung mz zmatq ngr Mqngrkxtr. \s1 Nzesz'tikr Drtwr Gct Kc Ate Myaszpx-zlwzle Krkc Kai Mz Lou Sc Mosis \p \v 7 Krlzku kx lou lc mrlz tqrpile kx leplz kxnzaleng alwx nabzng. Murde mzli kc Gct tqka-ngrbzle Loukxtr mz Mosis nzlztrng mz rplz kx nzmelxng, zluli r Gct sc tqayzlrpxpe-ngrde mz Mosis. A' lr Israel nzmwxlrtilr zmatq lc x nzpxtxpx-ngrdr nzobq-krbzlr mz mzte. Delc tqakqlvztrngr Mosis mzte mz lrpz. A' zyzlr ngr mzte lc krlzle nzvzneo-krde. \v 8 Delc, opx angidr kx nzmrlzkr Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate tqyrlq Gct mz nzka-krbzle Mqngrkxtr mz leplz, myapx-zlwzbz mz Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai. Murde mz Krkc Kai ayzlr-ngrbzle mz Mosis, a' mz Krlc Tqate prtrku mz zluli r Gct. \v 9 X krlz-kzku kx Lou sc Mosis lc mrlz tqaelwapx-ngrbzle mz leplz kx takitrde Gct nzayrplapx-krde nidr. X opx angidr kz kx nzmrlzkr Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate myapx-esz'ngr murde Jiszs atubqtile leplz kxnzlxngitilr nide mz nzobqkr Gct. \v 10 X mzli ka, nzmu na-arsakrlr-ngrgu nzmrlzkr Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate mz Lou sc Mosis, opxm kx Lou lc trpengr nzmrlz-krde, murde Krkc Tqate mrlz-esz'ngr. \v 11 X mou, krlz-kzku kx Lou lc mrlz, kxmule-esz' nayrkrpxpe. X opx angidr kz kx nzmrlzkr Nzesz'tikr Drtwr Kc Ate, myatxpx-zlwzbz mz Krkc Kai, murde yc alo. \p \v 12 Mz nzmu-krde lcde, nelzgr br mz nzryapwxpxngr, murde krlzkr kx nrpa scgr lc tqyc zvz, a' nrpa sc Mosis nayrkrpxpe. \v 13 A' trapukru Mosis kc tqakqlvzle nzyzlrpxkr mzte, murde lr Israel ma tzmclr nzvzneo-krde. \v 14-16 Mzli lcde, batrpz Gct nzmqngikr nardr, x nardr trpnzngr nzyrplatitr-krdr drtwr ngr natqdeng, krlzmle mzli ka. Murde mzli kc lr Jiu tzrlwx-ngrdr Nzesz'tikr Drtwr Kc Kai mz Nzryrngrkxtr Kc Kai, trtwzlru drtwr ngrde, murde kzdq kc da akamrbr-ngrbzle nzao-krdr drtwrdr, da kc tqwaibzle mz kxtrngiulrJiu. A' mzli kc leplz tzabrtr-ngrbzlr drtwrdr mz Kxetu Jiszs, Mqngrkxtr okatrle nidr mz nzrkatx-krde da kx akamrbr-ngrbzle nzao-krdr drtwrdr. \v 17 Murde tqngi Mqngr Kxetu rgu kc tqwz mz nzbzgu. X Mqngrkxtr lc aopxbzle drtqgu murde trnamnclzpepwzkuu mz zmatq ngr Lou sc Mosis x alwx. \v 18 X mzli ka, nigu amrlx kcng tzrlxngiting krlzku nzmrlzkr nqmq kr Kxetu Jiszs, murde trpengr da kx akamrbr-ngrbzle nqmq nr drtwrgu. X mz nzaotikr drtwrgu Kxnzmcpx, Nzryrngrkxtr apule dzpq, kc tqaelwapx-ngrmle mqngrde bagu. X Mqngrkxtr tekqtr-ebir-ngrde nigu, mz nzapu-krgu Jiszs. X nzaelwapx-krgu nzmrlzkr nqmq krde sc tqetunepx zvz. \c 4 \s1 Nqmq Krgu Nzaelwapx-ngrdr Kx Gct Mncpxm Bagu \p \v 1 Trpnzngr nztalvzokr nabzgr mz nzyapwxtipx-krgr Nrpakxmrlz, murde Gct yc zvz mz drtwrde nigr x okatrle nigr. \v 2 X nqmq krgr tubq mz da amrlz murde yrlqpx-lzbqgr mz da kx myangr drtq. X da amrlx kx alekr takitrde leplz nzmc-krdrleng. Tresabrtikru leplz murde nalalztqmqng bagr o naokatrlr nigr. X trpnzngr nztekqtr-krgr nrpa ngr Gct. A' yapwxtipx-zpwxkr nrpa angidr, murde krlzkr kx Gct sa tqobqom bagr. X krlz-kzkr kx leplz kxnztubqng sa namclr kx nzalvztr-krgrng tubq. \v 3-4 A' mzli lcpwz, Setzn, kc tqaclvele nrlc, ayrputrpzle drtwr kzdung leplz, murde ma tztwzlr drtwr ngr Nrpakxmrlz. Leplz lcng sa naprtrng mz Hxl, murde trnzkrlzlru kx Jiszs Kxnzmcpx myapx-esz'ngr mz nzaotr-angidr-krde Gct. \v 5 X Jiszs Kxnzmcpx lc tqyapwxtipxkr mz nzngini-krde Kxetu kc tqaclve-zvzle leplz amrlx. A' trycmnetr-ngrgru nigr esz'-krgr, a' ngi txpwz mz nzrpi-krgr kx kqle Jiszs nigr mz nzwztr-krbzkr bamu. \v 6 Mzli kc tqwzngr Gct nrlc, rpile kx, “Zyzlr nayzlrpx-ngrm mz nzlo.” \x + \xo 4:6 \xt Nou 1:3\x* Mz nqmq lcpwz, Gct katxde da kx akamrbr-ngrbzle nqmq nr drtwrgu, mz nzayzlrpx-krmle nzalvztrngr angidr mz drtwrgu, murde nargu nayrplatitrlr drtwr ngr nrpa ngrde. X mzli ka mz nzkrlzpe-krgu Jiszs Kxnzmcpx x nqmq krdeng, nakrlz-kzku kx nqmq kr Gct mrlz-esz'ngr. \p \v 7 Krlzkr nzmrlzkr nqmq kr Kxetu Jiszs x nzyapwxtipx-krgr da lc ngi da kxbrngz-esz'ngr. X kxmule-esz' nigr leplz txneng x nrkrdrtqgr yangrnga, mz nzapu-krdr dis kx mrglc ani, a' Gct aprcmle nzwzngr lc bagr. Alele da lc mz nzaelwapx-krde kx zmatq ngr Nrpa ngr Jiszs mz nztekqtr-krde leplz, trvzpxpuu mz zmatq ngrgr esz'-krgr mz nzyapwxtipx-krgrle, a' vzpxm mz Gct. \v 8 Dekc nzkxpungr kxkqlu tqprtz-ngrmlr bagr, a' trnzaovxiolru nigr. X nzwrde kqlu kx nabzgr talvzo-ngrdeng, a' drtwrgr trmau. \v 9 Nzaetq zvz drtqgr, a' Gct mnc-zvzm bagr. Nzwrde kqlu kx nztz-ngrgr, a' trbzkru. \v 10 Drlve keng vzkikr, prtrkr mz nzatrkatingr kcng pwz tqprtzbz mz Jiszs. X rlrpx-lzbqgr mz nzbz-krgr, da kc tqwaile, murde leplz nakrlzlr kx zmatq kcpwz tqalu-moule Jiszs, dekc tqwz mz nabzgr x nrkrdrtqgr. \x + \xo 4:10 \xt Matiu 16:24-25; Mak 8:34-35; Luk 9:23-24; Rom 8:17; 2 Korint 1:5; Filipae 3:10; 1 Pita 4:13\x* \v 11 Mz nzwztr-krbzkr mz Jiszs mz nzlu-krgr, Gct sc tqrlr-ngrmle bagr nzprtr-krdr mz da kxkqlu kx nabatrpzle nzbz-krgr. Murde suti drtwrde kx leplz nakrlzlr kx Jiszs lupe mou x zmatq ngrde dekc tqwz mz nrkrdrtqgr kxyangrnga mz nzokatr-krde nigr mz nztu-amqngi-krgr kxmule-esz' da kx prtz. \v 12 Delc tqrlrpx-lzbq-ngrgr mz nzbzngr murde naprtramu mz nzlungr kxboi. \p \v 13 Apukr ncblo kc tqrpile kx, \qt “Pipxx murde abrtrpo drtwrnge mz Yawe.”\qt* \x + \xo 4:13 \xt Sam 116:10\x* Murde pipx-zvz-kzkr nrpa ngrde mz nzabrtr-krbzkr drtwrgr bade. \v 14 X krlzkr kx nide kc tqatulz-mople Kxetu Jiszs mz nzbzngr. X kxmule-esz' nznibqgr, a' mz nzaxvctr-krbzku mz Jiszs, sa na-atulz-kz-mople nigu mz nzlungr kxboi, x sa navzmile nigu mz nzmnctr-krbzku bade Heven. \v 15 Da lcng amrlx tzprtzmqng bagr ngi dalr nzokatrngr nimu x leplz kc-kzng tqalvztrkr. Murde mz nzkqlunepxkr leplz kcng tzlxngitilr nzmrlzkr Nrpa ngr Jiszs, nzawi-krbzlr mz Gct x nzangio-krdr nide naetunepx kz. \p \v 16 Delc nabzgr trtalvzou mz nzwztr-krbzkr mz Gct. Murde kxmule-esz' nrkrdrtqgu vztrpem, a' Gct sc tqaxplr-zvzle nabzgu mz zbq kang kqlu. \v 17 Mz nzobqtipx-krgu nzetukr da kxmrlzting amrlx kx natwz-aloku Heven, nzaetq-krmlr drtqgu mz nrlc ka topwz, x mzli rde mrbcnepwz. \v 18 Mz nzmu-krde lcde, traotiu drtwrgr da kx prtzm mz nrlc ka, murde sa nayrkrpxng. A' aoti txpwz drtwrgr da kx naprtzm Heven murde sa nayc-along. \c 5 \p \v 1 Nrkrdrtqgu mz nrlc ka nzapulr matelq, murde sa nabzng. A' krlzku kx Gct sa naka-mople bagu nrkrdrtqgu Heven kx na-apulr ma kx tu-amngi murde trnzbzung. \v 2 X mz nzmnc-krgu mz mzlir nzkxpungr mz nrlc ka, batrple bagu nzsuti-zlwzkr drtwrgu nztwz-mou-krgu nrkrdrtq lcng kx trpnzngr nzkxpu-krdr. \v 3 Murde mz nzbzkr nrkrdrtqgu mz nrlc ka, mqngrgu sa narmctilr me namnc-ngrdr mzli kc natwzpe-mou-ngrgu nrkrdrtq lcng. \v 4 A' mz nzmncbe-krgu mz nrkrdrtq lcng tr-rblxu nzbz-krdr, yrni-zvz-ngrgu zvetq. X mzli lcpwz, trsutiu drtwrgu nzbz-krgu, a' suti drtwrgu kx nrkrdrtqgu lcng nalrtipxng mz nrkrdrtq kx tretqu, murde sa nalu-along. \v 5 Gct yrlq-pnzle drtwr kx sa naka-mople bagu nrkrdrtq lcng kalr. X batrple bagu nzsutikr drtwrgu nrkrdrtq lcng. X amncpxmle Mqngrkxtr mz nabzgu nangi rkx kx sa na-atutrle nzesalz-krdeng. \p \v 6-7 Delc krlzku kx sa natwzku nrkrdrtq kzbleng lcng kalr. X brti drtwrgu kx Gct sa na-atutrle nzesalz-krdeng amrlx, kxmule-esz' trmckaku. X trpnzngr nzprmitr-krgu nrkrdrtqgu lcng tr-rblxu nzbz-krdr Heven. Mz nzmu-krde lcde, obqtipxku nzyrlqtxo-krgu nrkrdrtq mz nrlc ka, mz nzvz-krbzku mz Kxetu Heven, kc tqngi mrnyzgu angidr. \p \v 8 X trmwxlrtikru nzbzngr, murde mz drtwrgr nzmnctr-krbzku mz Kxetu Heven myaszpxle nzmnc-krgr mrka. \v 9 Kxmule-esz' mnckr mz nrkrdrtq mz nrlc ka o yrlqtxokrng mz nzvztr-krgr Heven, a' da kx myapxbz mz drtwrgr nzaelalz-krmgr drtwr Kxetu mz da amrlx. \v 10 Murde mzli kc nigu amrlx kxnzrlxngiting natutr-ngrbzku mz mz Kxnzmcpx kalr, sa na-ayzlumle da bagu mz nzvz-nqblq-krde da kx alekung mz nrlc ka, kxmule-esz' mrlz o trka. \f + \fr 5:10 \ft Kxnzrlxngiting kcng tzaleng da kxmrlz sa natwzlr da kxmrlzting, a' krkcng trnzaleung da kxmrlz trpnzngr da kx natwzlr, a' nangi txpwz nzlungr kxboi. [Sam 62:12] \f* \p \v 11 Mz nzmyatitr-krgr Gct, dekc tqabz-ngrgr nzngi-batr-krbzkr bamu nzkrlz-krmu kx nqmq krgr mrlz x takitrde nzmnclz-krmamu bange mz nzngini-krnge aposol x mz nzlxngiti-krmu nrpa angidr. Gct krlzle kx nqmq krgr mrlz x kqlele nigr mz nzwzngr lc. X lxngitix kx krlz-kzamu da lc mz nabzmu. \v 12 Mz nzycmnengr lc trglqpx-lzbq-ngrgru. A' ngi dalr nzayzlu-krbzmu natq leplz kcng tzatrkatilr nqmq krgr, mz nzrpi-krbzmu badr kx abrtzlvzamu nigr. Murde leplz lcng nzglqpx-lzbqng mz da kx nzmc leplz, a' traotiu drtwrdr nqmq nr nabzdr. \v 13 Kxmule-esz' nzrpilr ngqngukr, a' nzngqngu-krgr ngi dalr nzaelalz-krmgr drtwr Gct, murde wztrpzkr bade. X mz nzrpi-angidr-krbzkr da bamu ngi dalr nzokatr-krgr nimu. \v 14 Murde nivz lr Kxnzmcpx mailzle nigr mz da amrlx kx alekr. Murde mz nivz lrde, bz-ngrde leplz amrlx. Delc nigu leplz nedeng prtrku mz nzbz-krde. \x + \xo 5:14 \xt Galesia 2:20; 1 Timoti 2:6; 4:10; Rom 6:3-11\x* \v 15 X mz nzbz-krde leplz amrlx, atulz-mop Gct nide mz nzbzngr. Murde suti drtwr Gct kx leplz kcng tzprtrng mz nzlungr kxboi mz nzlxngiti-krdr Jiszs bzkq nzvz-nqblqpelr me pnz drtwrdr esz'-krdr, a' navz-nqblq-alzulr me pnz drtwrde. \p \v 16 Mz nzmu-krde lcde, mzli ka nzaolvz-krgr leplz trpengr nzvz-nqblq-krde drtwr kxtrnzrlxngitiung, a' nzaolvz-krgr nidr navz-nqblqle drtwr Kxnzmcpx. Mzli kc tr-rlxngitika-ngrgr, aolvzkr Kraes mz nzvz-nqblq-krde drtwr kxtrnzrlxngitiung. A' mzli ka krlz-angidrpekr nide. \v 17 Leplz amrlx kcng tzabrtrpzlr drtwrdr mz Kxnzmcpx nztekqtr-atwrnrpe-ngrng. Murde Gct tekqtrle nqmq krdrng kxblzlongr kxtrka mz nqmq kzbleng kxmrlz. \v 18-19 Sc tqale Gct da lc, murde Jiszs Kxnzmcpx bz-ngrde nigu badr leplz amrlx mz nrlc. X dekc tqyzlumi-mop Gct nigu mz nzmnc-zpwx-krgu badr. X aprcmle bagr nzwzngr mz nzyapwxtipx-krbzkr da lc. Rpibzkr badr kx Gct sa tqipqpx-zvzle alwx ngr krkcng tzplzpxbzlr alwx ngrdr bade mz nzabrtr-krbzlr drtwrdr mz Kxnzmcpx kc tqbz-ngrde nidr. Murde Gct suti drtwrde namnc-zpwx-moung badr. \p \v 20 X nigr menrpa neng Kxnzmcpx murde pipxbzkr natqdeng mz leplz. Apule Gct yrnititrpzle bamu, mz nzrpi-krbzkr bamu kx, “Natekqtramu nqmq nr drtwrmu, murde namnc-zpwx-mouamu badr mz nrwx.” \v 21 Kraes tubq murde trpnzngr alwx ngrde. \x + \xo 5:21 \xt Hibru 4:15; 7:26; 1 Pita 2:22; 1 Jon 3:5\x* A' Gct rlr-ngrbzle bade nzayrplapxngr nide mz nzxpe-krde alwx rgung amrlx, murde natubq-kzku mz nzobqkr Gct mz nzaxvctr-lzbq-krbzku mz Kraes. \x + \xo 5:21 \xt Asaea 53:6; Rom 3:21-26\x* \c 6 \p \v 1 Prtrpeamu mz zmrlz ngr Gct kxmyalz mz nzarlapx-krde lc nimu. X mz nzwz-lxblr-krgr badr Gct, rngidrlvz-ngrbzkr bamu kx bzkq ma mz drtwrmu zmrlz lc, a' rlr-ngrbzmu bade nzokatr-krde nimu nzrvz-nqblqngr nide. \v 2 Rpi pnz Gct mz Nzryrngrkxtr kx, \qt “Mz mzli kx mrlzm bange, sa na-ayzlu-ngrbo da kx rlxtimamu bange, murde naokatrx nimu mz mzli r nzrlapxngr.”\qt* \x + \xo 6:2 \xt Asaea 49:8\x* Nakrlzamu kx mzli ka, mzli kx mrlzpebz mz Gct mz nzarlapx-krde leplz, murde sc tqatwzlrpe-ngrmle Mevalu Kxnzmcpx mz nrlc, x suti drtwrde kx na-abrtrpzmu drtwrmu bade mzli ka. \s1 Nqmq Kr Leplz Kcng Tzwztrpzng Mz Gct \p \v 3 Nigr badr kztengeng trpnzngr nzale-krgr da kx nabatrpzle mz leplz nzpxtxpx-krdr nzxlr-krdr Nrpakxmrlz. \v 4 X aelwapx-ngrgr kx wztr-angidrbzkr mz Gct, murde tu-amqngikr mzli kc tqprtr-ngrgr mz nzaetqngr drtqgr, nzkxpu-krgr, nzvztx-zlwzkr drtwrgr, \v 5 nziklatingr nigr, nzadwatrngr nigr mz presin, x nztutilz-lzbqkr zbo ngr leplz kcng tzrmaneuting nigr murde nanibqlr nigr. X vz zvz nzbrtikr drtwrgr Gct mzli kc tqwz-kato-zvz-ngrgr, trmwikru, x nelzgr brtale zvz. \fig Nziklatingr nigr x nzadwatrngr nigr mz presin.|alt="107 imprisoned" src="107-LB00337b.tif" size="COL" loc="2CO 6:5" copy="Louise Bass" ref="6:5" \fig* \v 6 Suti drtwrgr kx Gct na-abrtzlvzle nigr mz da amrlx. Mz nzmu-krde lcde, nzmnc-krgr tubq, krlzkr nzmrlzkr nqmq krdeng, x drtwrgr trngya-anipwzu mz leplz, a' okatrkr nidr mz nivz angidr mz zmatq ngr Mqngrkxtr. \v 7 Alvztr-ngrgr Nrpa ngr Kxnzmcpx mz zmatq ngr Gct x mz natq angidrng. X nztubq-krgr apule toki r vea mz mqgrng. Murde rblxbz mz leplz nzatrkati-krdr Nrpakxmrlz mz nzpipx-krdr kx nqmq krgr trka. X krlzkr nzaovxiongr leplz amrlx kcng tzrpilr narpwa'-ngrdr nzvzpxkr Nrpa lc. \v 8 Wztr-angidrbzkr mz Gct kxmule-esz' nzglqpx leplz nigr o nzpxtxpx-ngrdr nigr, kxmule-esz' nzabrtzlvzlr nigr o nzpibqtilr nigr, x kxmule-esz' nzrpilr nigr kxnzpokiang, a' yapwxti-zvzkr da angidr. \v 9 Kzdung leplz nzkrlzlr kx wztrpzkr mz Gct, a' kzdu-kzng leplz nzpxtxpx-ngrdr nigr. Nzayrplatipxlr nigr x nzrpilr nanibqtilr nigr, a' trbzkru. \v 10 Nzavztibzlr drtwrgr, a' drtwrgr elalz-ngrmle Kxetu rgr. Kxmule-esz' trpnzngr scgr da, a' prtr-kzkr mz da kxmrlzting amrlx kx kam Gct bagr mz nzaxvctr-krbzkr mz Kxnzmcpx. X okatrkr leplz mz nzprtr-kz-krbzlr bade. \p \v 11 Mzlengeng x inwengeng lr Korint, aelwapx-ngrbzkr bamu kx mrlzti-zlwzkr nimu x trpnzngr da kx yrlq-kapqbzkr bamu mz nzpipx-krbzkr bamu nivz kx yc mz nabzgr. \v 12 X trpnzngr me lolvz-moukr mz nivz lc. A' trka-atwrnr-ngrpwa'muu nabzmu bagr, mz nzmrlzti-kz-krmu nigr. \v 13 Apuamu doa nengeng. X pibo da lc mz nzapu-krbo bamu trtemu. Takitxtrde nzayzlu-kz-krpwzmu nivz lc bange. \s1 Bzkq Axvctr-lzbqbzmu Mz Kxtrnzrlxngitiung \p \v 14 Bzkq axvctr-lzbqbzmu mz kxtrnzrlxngitiung, mz nzmnclz-krbzmu badr mz nzwzngr o mz nzyrlz-krbzmu badr, murde ma tqprtr-kzamu mz alwx ngrdrng. Murde leplz kxnztubqng kcng tzvz-nqblqlr nqmq kr Gct trtakitrdeu nzaxvctr-lzbq-krbzlr mz kxdrka'-ngrng kcng tzvz-nqblqlr nqmq kr Setzn. Da kc tqwai zyzlr x nzlo trnzkrlzlru nzyctr-lxblr-krdr me esz'. \v 15 Trpnzngr nzesz'tikr drtwr mz Kxnzmcpx x Setzn. Mz nzmu-krde lcde, trpnz-kzngr nzesz'tikr drtwr kxnzrlxngiting badr kxtrnzrlxngitiung mz da kxtubq. \v 16 ?Myx kxmule, takitrde mqngr drka' kxnzlz nztupx-krmleng Mangr-nzangiongr Yawe? Bzkqtx pnz! Mz nqmq lcpwz, trtakitrdeu nigu kxnzrlxngiting nzaxvctr-lzbq-krbzku mz kxtrnzrlxngitiung. Murde nigu Mrkc Tqtr nyz Gct mz nzmncpx-krmle elr. Rpile mz Nzryrngrkxtr kx, \qt “Sa namncpxmc mz leplz nengeng x mz mzlirdr. Sa nanginibo Gct rdr, x nanginidr leplz nengeng.”\qt* \x + \xo 6:16 \xt Livae 26:12; Jeremaea 32:38; Esikel 37:27\x* \v 17 Dekc tqrpi-kzle kx, \qt “Prsrpxamu kxdrka'ngr lcng, x akipx-lzbqmu badr, murde ma tqbatrpzle trnztakitr-krdeu nimu mz nzprtr-krmu mz nzangiongr.\qt* \x + \xo 6:17 \xt Asaea 52:11\x* \qt Aleamu da lc x sa na-abrtzlvzx nimu.”\qt* \x + \xo 6:17 \xt Esikel 20:34\x* \v 18 X rpi kz Yawe kc tqrninr kx, “Sa nanginibo Trtemu, x nanginimu mrlxngeng x inyxngeng.” \x + \xo 6:18 \xt 2 Samwel 7:14; 1 Be Ngrdr 17:13; Hosia 1:10; Jon 1:12\x* \c 7 \nb \v 1 Mzlengeng x inwengeng, mz nzaotikr drtwrgu da lcng tqesalz-ngrmle bagu, naesakipe nzale-krgu alwx amrlx, kxmule-esz' mz nrkrdrtqgu o mz nzao-krgu drtwrgu. X mz nzmyatitr-krgu Gct, nztubqkr nzmnc-krgu naetunepx zvz. \p \v 2 X yrnititrpo bamu nzayzlu-kz-krmamu bagr mz nivz lrmu. Murde trpnzngr nimu kx atrkatikr, trpnzngr nimu kx alvztr-rbrkr, x trpnzngr nimu kx esabrtikr mz nztwz-krgr dztudrng. \v 3 Trycmne-ngrpou lc murde na-amyatibo drtqmu. A' da kc tqwai nzpi-krbole bamu mzli kc, kx nzmrlzti-krgr nimu sa navz zvz, kxmule-esz' bzku o luku. \v 4 Pipxpebo da kx yc mz nabznge, murde brti drtwrnge nimu. X glqpx-lzbq-ngrne nimu mz nzvz-nqblq-krmu Kxetu. X apqtrple drtwrnge mz nzpi-krm Taetus bange kx vz-nqblq-angidramu natqngeng mz letz kc kai. Abrtzlvzx nimu, kxmule-esz' prtilzle nigr nzkxpungr kxkqlu. \s1 Nzrlwakr Taetus Lr Korint Kxnzrlxngiting \p \v 5 Mz nibr nzkrlz-krbzkr provins kc Masedonia, trmnc-zpwxkru murde tr-rmctikru Taetus mz nzyzlu-krmle bange. Mzli lcde nabzgr talvzotx zlwz, murde rmctikr nzkxpungr mrkang kqlu, x mrlcdeng amrlx leplz otablrkr badr mz nzycmnengr. X mwxlr-ngrgr drtwrgr nzlitr-krbzle mz Taetus mz nzatrkangr nide, x kx kz mz drtqgr kxnamu nzayzlu-krmamu letz scnge. \v 6 A' mz nibrde, Gct kc tqapqtrpzle drtwr leplz kx nabzdr talvzo, apqtr-kzple drtwrgr mz nzvz-krm Taetus. \v 7 X Taetus aelalz-zlwzmle drtwrgr mz nzrpi-krmle bagr kxmu nzapqtr-krbzmu drtwrde. Murde rpimle bagr kx sutitx zlwz drtwrmu nzoklati-krbo nimu, x drtwrmu vztx-ngrde kxmusrnamu ninge mzli kc, x mzli ka vqti drtqmu nzmnclz-krmamu bange mz nzngini-krnge aposol ngrmu. \p \v 8-12 X mzli ka abrtz-ngrne nzyr-krbo letz lc, murde atutrle me pnz drtwrnge mz nzbatr-krbzle bamu nzkrlz-krmu kx mrlzti-angidramu ninge x amatq-angidramu ninge. X okatrle nimu murde narmu nalvxpxbzle mz nzale-krmu da kxtubq. X atwzlr-kz-ngrpo letz lc mz nzatubqti-krnge ncblo kc tqvz-rbr x mz nzokatrngr leplz kcng tqatrkatile. Kxmule-esz' pnanati-zlwzx nimu mz letz lc, a' mz nzyr-krbole, drtwrnge vz murde krlzx kx sa na-avz-kzpzle drtwrmu. X nzvzkr drtwrmu lc, krlzle nzyrkrpx-krde mz da kxtrka o da kxmrlz. Murde mzli kc drtwr leplz tqvz-ngrde x aoti txpwz drtwrdr da kxtrka lcng x nzpxtxpx-ngrdr nztekqtr-krdr nqmq nr drtwrdr, krlc da kx na-akipx-lzbq-ngrdr badr Gct x batrpzle nzvz-krdr mz nzbz-alongr mz Hxl. A' mzli kc nzvzkr drtwr leplz tqbatr-ngrbzle nzavzo-lzbq-krdr x nzyzlu-krbzlr mz Gct, krlc da kx na-ayrkrpxle nzvzkr drtwrdr mz nztekqtr-krdr nqmq nr drtwrdr. X awi-ngrbo mz Gct kx mz nzvzkr drtwrmu, yzlutiamu nide x sc tqtekqtrpeamu nqmq nr drtwrmu. Murde da kxmrlz kxkqlu kx nzvzpxmqng elr. Aesakipeamu nzale-krmu da kxtrka. X drtqmu myape-ngrde nqmq lcng tqtrka. X amatqpeamu ninge mz nzngini-krnge aposol. X mzli ka sutitx zlwz drtwrmu nzmnc-lxblr-krgu. X sc tqrpwa'pe-ngrbzmu mz leplz nzpibqti-krdr ninge. X sc tqayrplapxpeamu ncblo lc tqvz-rbr. Da lcng amrlx nzaelwapx-ngrdr kx drtqmu vq mz nzatubqti-lzbq-krmu mz nzvz-rbr-krmung. Mz nzmu-krde lcde, drtwrnge trvzpeu mz nzyr-krnge letz lc, a' drtwrnge elalz-zlwzpem. Murde vztx-ngrpwz drtwrmu mzli mrbcne x letz lc batrpzle nzyzlu-krbzmu mz Gct, a' trbatrpwzleu nzesablqti-krmu nide. \v 13 Da lcng amrlx nzapqtrplr drtwrgr. X abrtz-zlwz-ngrgr nzabrtzkr Taetus mz nzoklati-krbzle nimu, murde nimu amrlx apqtrpzmu drtwrde mz nqmq krmu. \v 14 Mzli kc narkalzpe-ngrmle, pibo mz Taetus kx glqpx-lzbq-ngrne nimu, murde lxngiti-angidramu x vqti drtqmu nzwztr-krbzmu mz Gct. X mzli kc tqkrlzpe-ngrbzle nimu, tramyatipwamuu drtqnge, a' mcle kx nike pibo bade da angidrtx, da kc tqwai mz da kcng amrlx tqpitibong bamu. \v 15 Nzmrlztikr Taetus nimu etunepx mz nzaotikr drtwrde kx drtqmu vq mz nzmnclz-krbzmu mz zmatq ngrde x amatq-zlwzamu nide mz nzngi-krde menrpa nenge. \v 16 X mzli ka, abrtz-zlwzpex murde drtwrnge brpe kx sa na-ale-zvzpeamu da kxtubq. \c 8 \s1 Nzatakqtingr Trau Mz Nzwzkr Lrmakxtr \p \v 1-2 Mzlengeng x inwengeng, suti drtwrgr nakrlzamu nqmq kr dzbe lrmakxtr kcng mz Masedonia Provins. Murde mz nzvz-nqblq-krde zmrlz ngr Gct kxmyalz, drtwrdr elalz-zlwzm mz nzrka-nrbalq-krdr da kxkqlu mz nzokatr-krdr kztegung lr Jiu kcng Jerusalem kx trpnzngr scdr da. X nzalelr da lc kxmule-esz' nidr esz'-krdr trpnzngr scdr da x kxtrnzrlxngitiung nzaetq-zlwzbzle drtqdr. \v 3 Napi-zpwxbo bamu kx nzkapxlr da kxkqlung. X mzli ka nzmnc-xglenepwzlr da kxpipzne. Trpnzngr kx rpibz badr nzale-krdr da lc, a' pnzpe drtwrdr esz'-krdr. \v 4 X nzrlxtitx-zlwzmlr bagr nzrlr-krbzkr nzprtr-krdr mz nzatakqtingr lc, murde naokatr-kzlr dzbe lrmakxtr kcng Jerusalem. \v 5 Mz drtwrgr nakatxpxpwzlr trau kxpipzne. A' sc tzmyaszpxpelr mrkc tqpnz drtwrgr. Murde mzli kc kai nzrlrpx-lzbqbzng mz Gct mz nzale-krdr me pnz drtwrde. X mz nibrde nzrlxtimlr bagr nzpi-krbzkr badr nike na-alebzlr bade. X sc tzrkapx-ateng trau kxkqlu. \p \v 6 X nzrka-nrbalq-krdr da adcpxle drtwrnge mz nimu x nqmq krmu. Delc tqrtulrtr-ngrbole mz Taetus mz nzyzlu-krbzle bamu mz nzokatr-krde nimu nzayrkrpx-krmu nzatakqtingr lc. Murde nide kc tqyzutrpzle nzwzngr lc bamu mz yiz kc tqvztxpe. \v 7 Sc tqwz-angidrpeamu mz zmatq kxkqlu mz nzwztr-krbzmu mz Gct. Murde wz-angidrpeamu mz zmatq ngr nzrlxngitingr, nzrplzpxngr nrpa kx kabz Gct, nzrpipxngr nrpa ngr nzrkrlzngr, x drtqmu vq mz nzokatrngr. X mrlztiamu nigr mz nivz kc tqaelwapx-kai-ngrbzkr bamu. X mzli ka takitrde nzwz-angidr-kz-krmu mz zmatq ngr nzrka-nrbalq-ngrbz da mz leplz kx trpnzngr scdr da. \p \v 8 Krlc trngiu natq kx rngidrlvz-ngrbo bamu. A' suti drtwrnge kx drtqmu navq kz nzrka-nrbalq-krbzmu da mz leplz mz nzaelwapx-krmu kx mrlzti-angidramu nidr, da kc tzwaipe lr Masedonia kxnzrlxngiting. \v 9 Murde Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx aelwapx-ngrbzle zmrlz ngrde kxmyalz bamu. Rlaszmle Heven mz nzngini-krde bcnyr elr, mz nzngini-alzu-krde kxtr-rngiscu mz nrlc, murde naprtr-kzamu mz da kxmrlzting sc Gct kcng tzvzpxmqng mz nzwz-krde kx etq-nrbalqngr drtq mrka. \p \v 10-11 Mz yiz lc tqvztxpe nimu lr Korint yzutr-kaiamu nzatakqtingr trau lcng. X drtqmu vq zlwz nzale-krmule. A' na-ayrkrpxamu nzatakqtingr lc mz nzrka-mou-krbzmu trau kznike ycpebz bamu mzli ka. Murde nzvqtikr drtqmu lc mz nzale-krmule navz zvz nakrlzbzle nzayrkrpx-krmule. Pibo da lc mz nzokatr-krnge nimu. \v 12 Gct suti drtwrde kx navqti drtqmu nzrkapxngr da. X mz nzvqkr drtqmu lc, abrtzlvzle nzrkapx-krmu da, mz nzvz-nqblq-krde da kx ngiscmu, kxmule-esz' doa kx esz' kapxle da kqlu o pipz. \p \v 13 A' trsutiu drtwrnge nzkapx-krmu da kxkqlu x trpnz-alzungr kx nangi scmu. A' nimu amrlx narngisc-kzpu da kx natakitrde nzmnc-xgle-krmuleng. \v 14 X mzli ka mz nzrngisc-krmu da kxkqlu takitrde nzokatr-krmu kx trpnzngr scdr da. X mz kzdu mzli kx natakitrde, sa na-ayzlu-kzpzlr bamu. \v 15 Murde Nzryrngrkxtr mz nzycmnetr-krde mz dakxnzng kx atwzlro-ngrm Gct lzke, rpile kx, \qt “Doa kx rtwz dakxnzng kxkqlu, bzkq ngi natxpwzle esz'-krde. Murde doa kx rtwz dakxnzng kxpipz, narngina kz dakxnzng kx namnc-xglele.”\qt* \x + \xo 8:15 \xt Nzrlaszngr 16:18\x* \p \v 16-17 Rtulrtr-ngrbzkr mz Taetus nzyzlu-mou-krbzle bamu. X angqlzlvzle drtwr lc, murde aotipe kz drtwrde nzale-krdele. X awi-ngrbo mz Gct nzbatr-krbzle nzvqtikr drtqde nzokatr-krde nimu mz nzatakqtingr lc, da kc tqwai nzsuti-kzkr drtwrnge le. \v 18 Atwzlr-ngrbzkr Taetus x kzdq mzlegu kx nzamatq lr makxtr amrlx mz nzyapwxtipx-krde Nrpakxmrlz. \v 19 X nzmcpxlr nide murde navznekr badr mzli kc natwz-ngrbzkr trau lcng mz lr Jerusalem. Alekr nzwzngr lc mz nzamatq-krgr Kxetu rgu x mz nzaelwapx-krbzkr mz lr Jerusalem kx suti drtwrgu nzokatr-krgu nidr. \p \v 20 Alekr da amrlx mz nzatakqtingr lc, murde leplz ma tzpibqtilr nigr mz kxmu nzlolvz-krgr trau kxetu lc. \v 21 Murde suti drtwrgr nzale-krgr da kxtubq mz nzobqkr Gct x mz nzobqkr leplz. \p \v 22 X atwzlrmi-ngrbzkr ncblo lcng nzling kzdq kz mzlegu. Murde krlzkr kx nide ncblo kx brti drtwr nzwztr-angidr-krbzle mz Gct. X drtqde vq zlwz nzokatr-krde nimu mz nzatakqtingr lc, murde Taetus pibzle bade nzmrlzkr nqmq krmu. \v 23 Ncblo lcng brti drtwr mz nzlolvz-krdr trau scmu. Murde Taetus nide kztenge kx wz-lxblrkr ncdr mz nzokatr-krgr nimu. X kxnzaclveng dzbe lrmakxtr nzatwzlr-ngrbzlr mzlegu lcng nzling x leplz nzglqlzlr Kxnzmcpx mz nzmrlzkr nqmq krdr. \v 24 Mz nzmu-krde lcde, aoduamu nidr murde dzbe lrmakxtr kcng tzatwzlr-ngrmlr nidr bamu nakrlz-angidrlr kx trpokiawxu mz nzglqpx-krnge nqmq krmu. \c 9 \p \v 1-2 Krlzx kx abzo mz yiz kc tqvztxpe, vqti drtqmu nzprtr-krmu mz nzatakqtingr trau lc mz nzokatrngr lr Jerusalem kxnzrlxngiting. X trpengr nzpi-krbo bamu kx da lc ngi da kx myapxbz. A' nakrlzamu kx glqpx-zlwzbo nimu mz lr Masedonia Provins. X mz nzxlr-krdr nzvqkr drtqmu mz nzatakqtingr trau lc, batrpzle badr nzvq-kzkr drtqdr nzprtr-kz-krdr elr. \v 3-5 Mz nzmu-krde lcde, na-atwzlr-ngrbo mzlegu lcng tq bamu, mz nzatakqti-krbzlr bamu trau kc tqpiamu kx nakapxamu. Murde suti drtwrnge kx trau lcng nayc pnz kai mzli kc nakaputr-ngrbo bamu. Mrlz nzoliqti-angidr-krmule, murde ma tqmyangr drtqmu x drtqnge kz mz nzglqpx-krnge nimu, nzmu kzdung lr Masedonia navzbzkr badr. A' mrlz nzoliqti-kai-krmule, murde ma tzrpi drtwrdr kx rtulrtr-ngrbo bamu nzkapx-krmule. \p \v 6 Murde nzrka-ngrbz da mz kx trpnzngr scdr da apule nzpengr da mz nrlanc nyz Gct. X esalz-ngrmle bagu kx sa na-amrlzle doa kx alele da lc. X Nzryrngrkxtr alvztr-ngrde nigu kx, “Doa kx pe dakxnzng kxpipzne, sa narkqtile da kxpipzne kz. A' krkcng tqpe dakxnzng kxkqlu, sa narkqti-kzle da kxkqlu.” \x + \xo 9:6 \xt Nzyrplapxngr 11:18; 19:17; Hosia 10:12; Matiu 10:42; 25:34; Luk 6:38; Galesia 6:7\x* \v 7 Mz nzmu-krde lcde, doa kxesz' mz nimu, nakrka'-kai-ngrbzle mz Gct x nakapxle nike pnz drtwrde nakapxle. A' bzkq rkapxq murde mz drtwrm nzrtulrtr-ngrbz bam, murde ma tqavzbzle drtwrm. Murde Gct abrtzlvz-zlwzle doa kx rka-nrbalq da kx vzdz-angidrm mz nabzde. \v 8 X mz nzale-krmu da lc, Gct krlz-zvzle nzrka-nrbalq-krbzle da kxkqluting bamu, mz nzvz-nqblq-krde zmrlz ngrde kxmyalz-esz'ngr. Murde sutitx drtwrde kx namnc-zpwx-zvzamu mz nzrtwz-krmu da amrlx kx takitrde nzmnc-xgle-krmuleng. X suti kz drtwrde kx nartwzamu da kx nzmyaszpxlr da lcng, murde naokatr-kzamu kx trpnzngr scdr da mz nzkqlukr dztumung. \x + \xo 9:8 \xt Livae 25:35; Lou Kcpwz 15:7-11; Efiszs 4:28; Filipae 4:19; 1 Timoti 6:6-10\x* \v 9 Murde Nzryrngrkxtr ycmnetr-ngrde ncblo kx rka-nrbalq da mz nzrpi-krde kx, \qt “Tresakiu nzrka-krbzle da mz kxrsuti drtwr. Vz zvz nzayzlu-krbz Gct bade mz nqmq krde lc tqtubq.”\qt* \x + \xo 9:9 \xt Sam 112:9\x* \p \v 10-11 X rpi kz Nzryrngrkxtr kx, Gct rkam “rtq da kx napeti. X rka-kzp dakxnzng kx nangq.” \x + \xo 9:10-11 \xt Asaea 55:10\x* Mz nzmu-krde lcde, nzrka-krbzle bamu da x nzrkrlzngr kxkqluting sa naetunepx zvz, murde nzokatr-nrbalq-krmu leplz naetunepx zvz kz. X trau kcng natwzbzkr mz lr Jerusalem, sa nabatrpzle badr nzawi-krbzlr mz Gct mz nzokatr-nrbalq-krmu nidr. \v 12 Delc, da lcng li nzvzpxmqng mz nzokatr-krmu leplz kcng trpnzngr scdr da. Leplz lcng nzrtwzng da kx takitrde nzmnc-xgle-krdrleng x nzawi-krbzlr mz Gct etunepx zvz. \v 13 X lr Jerusalem lcng, mz nzngini-krdr lr Jiu, sa naglqlzlr Gct murde nzokatr-nrbalq-krmu lc nidr, kxmule-esz' trnginipuu lr Jiu. X da lc aelwapx-zpwxbzle badr kx lxngiti-angidramu Nrpakxmrlz x drtqmu vq mz nzvz-nqblq-krmu natq Jiszs. \v 14 X sa nakrka'-ngrdr nimu mz nivz kxetu, murde Gct aelwapx-ngrbzle badr zmrlz ngrde kxmyalz mz nzokatr-krmu nidr. \v 15 X na-awi-kzpzku mz Gct mz nzka-nrbalq-krmle Mrlxde bagu, kxmule-esz' rblxm bagu nzrpi-krgu nzetukr zmrlz ngrde lc tqmyalz. \c 10 \s1 Pol Ayzlubzle Natq Leplz Kcng Tzpibqtilr Nide \p \v 1 Mzli ka, ninge Pol, sa na-ayzlubo natq leplz kcng tzpibqtilr ninge, mz nzrpikr kzdung nimu kx trngini-angidrngeu aposol. Nzycmne-krdr kxmule lc murde pnanatix nimu mz letz scngeng, a' vz-nrwx-ngrbo bamu mzli kc tqmnc-ngrgu badr. A' mz nzvz-nqblq-krnge Kxnzmcpx, avzo-lzbqx x vz-nrwx-ngrbo bamu, mz nzrlxti-krbo bamu kx bzkq pibqtipeamu ninge. \x + \xo 10:1 \xt Sekaraea 9:9; Matiu 5:5; 11:29\x* \v 2 Mzli kc navz-ngrmc bamu, trsutiu drtwrnge nzpnanati-mou-krnge nimu mz nzayrplapx-krnge nimu. A' mwx sa na-alebo da lc mz leplz kcng tzrpilr kx vz-nqblqkr drtwr leplz mz nrlc ka. \v 3 Kxmule-esz' mnckr mz nrlc, a' trotablr-nqblqkru nqmq kr lr nrlc mz nzotablr-krgr badr leplz kcng tzrpwa'-ngrmlr nzwz-krgr. \v 4 Murde zmatq ngr nzota-krgr trvzpxpuu mz natq leplz kxtrnzrlxngitiung mz nzesabrtingr leplz. A' plzpxkr natq angidr kx kam Gct bagr. X natqdeng nzrngiscng zmatq ngr nzodatingr nqmq nr drtwr kznikeng trngiu da angidr. Natq lcng xplr x nzkrlzlr nzbatr-krbzlr mz leplz nztekqtr-krdr nqmq nr drtwrdr. Murde nqmq nr drtwrdr lcng tzvz-rbrng nzapulr lrpalvc kx xplr kx nzawxongr mz zmatq ngr Gct. \v 5 Murde milxtxokr drtwr x nzycmnengr amrlx kcng tzrpwa'-ngrbzlr mz leplz nzkrlz-angidr-krdr Gct. X aovxiokr nqmq nr drtwr lcng amrlx tzvz-rbrng, murde nzaotikr drtwr leplz da navz-nqblq-txpwzle me pnz drtwr Kxnzmcpx. \v 6 X mzli kc navz-ngrmgr bamu x namc-ngrbzkr krkcng nzmnclzpebzng mz Kxnzmcpx, sa na-ayrplapx-atekr nimu kcng tzxpqbrlr-ngrdr nide mz nzpxtxpx-krmu nzmnclz-krmamu bagr. \p \v 7 Leplz kcng tzpibqtilr nigr nzrpilr kx nidr leplz neng Kxnzmcpx. A' nakrlz-angidramu x leplz lcng nakrlz-kzlr kx nigr kz leplz nedeng. \v 8 Drtqnge trmyau mz nzglqpx-lzbq-krgr mz zmatq kc tqkaom Kxetu rgu bagr. Murde zmatq lc ngi dalr nzokatr-krgr nimu mz nztu-amqngi-krmu mz nzrlxngiti-krmu, a' trngiu dalr nzatrkatingr nimu. \v 9 Dekc trsutiu drtwrnge nzmwxlrti-krmu ninge mz natq kcng tqyrbo bamu mz letz scngeng. \v 10 Krlzx kx kzdung nimu nzrpilr kx, “Nzycmnekr Pol mz letz scdeng matq-esz'ngr. A' mzli kcng tqmnc-ngrgu badr apunede ncblo kxmane x nzycmne-krde trxplru.” \v 11 A' rngidrlvz-ngrbo mz leplz lcng, kx mzli kc namnc-ngrgu badr, sa na-atutr-angidrkr natq amrlx kcng tqyrbzkr mz letz scgrng, mz nzaelwapx-krbzkr bamu kx rngiscgr zmatq. \p \v 12 Trmrlzu nzrpi-krgr kx apukr leplz lcng. Murde nzrpilr kx nidr leplz kxnztubqng x nzmyapxbzng mz kzdung kz kxnzetung. A' mz nzaotikr drtwrdr nike tubq x myapxbz, nzobqtitxtrpwzlr nidr esz'-krdr. Krlc aelwapx-ngrde kx nzngqngu-angidrng. \v 13 A' trapukru nidr. Murde glqpx-lzbqtx-ngrpwzkr zmatq kc tqkaom Gct bagr. X nimu amrlx ngrmu mnclzmamu bagr mz zmatq lc. \v 14 Nzmu trnayapwxtipxpwzkru Nrpakxmrlz bamu, vz-rbrkr mz nzrpi-krgr kx namnclzmamu mz zmatq ngrgr. A' ryapwxpx-ayrnr-ngrbzkr Nrpakxmrlz bamu. X rngiscgr zmatq ngr nzngini-krgr aposol kcng tqmnclzbzmu badr. X krkcng tzvzmqng mz nibrgr trnzrngiscung zmatq lc. \v 15 Trglqpx-lzbq-ngrgru nzwzngr kx nzale kzdung kz leplz, da kc tzwailr. A' obqtipxkr mzli kc nabrpengr nzrlxngiti-krmu, murde mzli lc nakrlzamu nzokatr-krmu nigr mz nzvzpx-krgr mrkang kqlu mz nzyapwxtipx-mou-krgr Nrpakxmrlz. \v 16 Murde suti drtwrgr nzyapwxtipx-krbzkrle mz leplz kcng trnzxlrkalr Nrpa lc. X dekc krlzkr nzglqpx-lzbqtx-krpwzkr nzwz-krgr esz'-krgr, a' trngiu nzwzkr kzdu-kzng leplz. \p \v 17 X nzglqpx-lzbq-krgr mz nzwz-krgr lc, vz-nqblqle Nzryrngrkxtr kx rpile kx, \qt “Trtakitrdeu doa nzglqpx-lzbq-krde mz nike alele, a' naglqpx-txpwzle Yawe mz nike alele.”\qt* \x + \xo 10:17 \xt Jeremaea 9:23-24\x* \v 18 Murde kxnzglqpx-lzbqng esz'-krdr trabrtzlvzu Gct nidr, a' nide esz'-krde kx takitrde nzglqpx-krde leplz kcng tqabrtzlvzleng nidr. \c 11 \p \v 1 Mzlengeng x inwengeng, kxmule-esz' krlzamu kx takitrpwzle Gct nzglqpx-krde doa, a' suti drtwrnge kx narlr-ngrmamu bange nzglqpx-lzbq-krnge mz nzycmne-ngqngu-krnge, da kc tqwaipeamu. Murde ncblo lcng tqabrtzlvzamu mzli ka, trnginidru aposol angidr. \v 2 X tubq nzdobulvz-krnge nimu, mz nzapu-krbo bamu trtemu kc tqyapwxtipx-ayrnr-ngrbo Nrpakxmrlz bamu. X suti drtwrnge kx nivz lrmu natubq mz nzmrlztitx-krpwzmu Jiszs Kxnzmcpx, da kc tqwai trte olvi kx nayrlz suti drtwrde kx nqmq kr olvi lc natubq, mzli kc narlr-ngrbzle mz ncblo ngrde. Murde esalz-ngrbo mz Jiszs kx nanginimu leplz kxnztubqng. \x + \xo 11:2 \xt Matiu 22:1-2; Jon 3:29; Efiszs 5:22-32; Nzaelwapxngr 19:7-8; 21:2, 9\x* \v 3 A' mwxlrtix kx Setzn sa na-avz-rbrbzle drtwrmu x nabatrpzle bamu nzvecpx-lzbq-krmamu mz nzmrlztitx-krpwzmu Kxnzmcpx, da kc tqwai pnz Setzn mz nzesabrti-krde Iv. \x + \xo 11:3 \xt Nou 3:1-6, 13\x* \v 4 Murde lxngitiamu nrpa kx nzyapwxtipx ncblo lcng, kxmule-esz' blepxbz mz Nrpakxmrlz kc tqyapwxtipx-ayrnr-ngrbzkr bamu. X suti drtwrmu nztwz-krmu kxmnc mzlilxlr kx trngiu Mqngrkxtr. \p \v 5 Kxmule-esz' ncblo lcng nzrpilr kx nidr aposol kxnzmyapxbzng, a' mz drtwrnge trnzmyaszpxlru ninge. \v 6 X kxmule-esz' trkrlz-zpwxwxu kxmu nzycmnengr, da kc tzwailr, a' krlzx nzalvztrngr angidrng. X aelwapx-ngrbzkr bamu zmatq ngr nzrkrlzngr lc mz da kx pibzkrng bamu x aletikrng mz mzlirmu. \p \v 7 ?Nike tqrpiamu mz drtwrmu kx trmrlzu trnzrtwz-krngeu dztumung mz nzyapwxtipx-krbo bamu Nrpakxmrlz? Murde apux Kraes mz nzavzo-lzbq-krnge murde naokatrx nimu, a' rpiamu kx trtakitrdeu ninge. A' tratrkatiwxu nimu mz da lcng. \x + \xo 11:7 \xt 1 Korint 4:12; 9:3, 12, 15-19\x* \v 8 Murde mzli kc tqryapwxpx-ngrbo bamu, rlr-ngrbo mz kzdung kz dzbe lrmakxtr nzokatr-krdr ninge mz trau. Murde nzkrlzlr kx ninge trtedr mz Kxnzmcpx. ?Myx kxmule, ncblo lcng tzpibqtilr ninge narpi-kzlr kx pnatibo dztu dzbe lrmakxtr lcng? \v 9 Kxmule-esz' kzdung mzli trpnzngr nange dakxnzng, a' tr-rlxpou da bamu. Murde mzli lcde, kzdung mzlegung kcng Masedonia Provins nzvzmqng x nzrkamqng bange trau kx namnc-xglex. X trpnzngr nztekqtr-krnge nqmq krnge lc. \f + \fr 11:9 \ft \+em 11:6\+em* Mwx Pol ycmnetr-ngrde nzamrlz-krde nrkrdrtq leplz x nzale-krde da kxnzkctipxng mz zmatq ngr Mqngrkxtr. \+em 11:9\+em* Nqmq kr Pol bletipxbz mz nqmq kr aposol kxnzpokiang. Murde nzrlx-zvzbzng trau kxkqlu mz lr Korint mz nzaetunepx-krdr trau scdr x zmatq ngrdr. \f* \m \v 10 X pi-zvzbo da angidr bamu, da kc tqwai Kxnzmcpx. Murde tr-rlxpou da bamu, nimu lr Akaia Provins, murde ma tzrpi leplz kx pokia-ngrne nzglqpx-lzbq-krnge nzwztr-nrbalq-krbo bamu. \v 11 Kzdung leplz nzrpibzlr bamu kx trnzrtwz-krngeu dztumung drtwr ngrde kx trmrlztiwxu nimu. A' nzpokiang, murde krlz Gct kx mrlzti-zlwzx nimu. \v 12 Ncblo lcng tzpibqtilr ninge nzrpilr kx rsakrlrkr badr mz nzprtr-krdr mz nzwzngr kcpwz tqalekr. A' sa na-ale-zvzx nqmq krnge mz nzwztr-nrbalq-krbo mz leplz, murde na-awx-nabux nzglqpx-lzbq-krdr lc. \v 13 Murde ncblo kxdrka'ngr lcng tzesabrtilr nimu mz nzrpi-krdr kx nidr aposol neng Kraes, a' trnznginidru aposol angidr. \v 14-15 Bzkq kctipxamu nidr. Murde kxmule-esz' ncblo lcng tzapusr-lzbq-ngrdr kxnzawzng ne Gct, a' nzvz-nqblqlr nqmq kr kxetu rdr Setzn, kc tqapusr-lzbq-kai-ngrde enjrl kxluli ne Gct. A' mzli kc nayzlu-ngrm Jiszs, sa na-ayzlubz Gct badr nikeng nzalelr mz nrlc ka. \p \v 16 Nzmu narpiamu kx ngqngux, mrlz nzlalztq-krmamu bange nzglqpx-lzbq-krnge mz nzycmne-ngqngu-krnge, da kc tqwaipeamu mz nzlalztq-krbzmu mz ncblo lcng tzglqpx-lzbqng. \v 17 A' nzycmne-krnge trapuleu nzycmne-nqblq-krnge Kxnzmcpx. A' nzglqpx-lzbq-krnge apule kxnzngqngung kcng tzbrti drtwrdr nzglqpx-lzbq-krdr. \v 18 A' mz nzlalztq-krbzmu mz nzglqpx-lzbq-krdr, nalalztq-kzpa'mu mz nzglqpx-lzbq-krnge. \v 19 Mz drtwrmu yrplapx-zlwzamu. ?A' myx kxmule tqabrtzlvz-ngrnamu ncblo kxnzngqngu lcng? \v 20 Murde abrtzlvzamu nidr, kxmule-esz' nzapusr-ngrdr nimu kxnzawz nedrng, x nzrlx-zvzbzng bamu trau kxkqlu, x nzesabrtilr nimu, x nzobqszolr nimu, x nzamyatibzlr drtqmu mz nzviplatr-krbzlr blzmr naomu. \v 21 Drtwrnge vztx zlwz murde nigr ncblo kxnzmaneng x rblx nzvz-nqblq-krgr nqmq krdr. \p A' abrtzlvz-kzamu nzlalztq-krbzmu mz ncblo lcng nelzdr tqbr mz nzglqpx-lzbq-krdr. X mzli ka nalalztq-kzpa'mu mz nzycmne-ngqngu-krnge, murde nelznge br kx sa namyaszpxx nidr mz nzglqpx-lzbq-krngeng. \v 22 Nzglqpx-lzbqng mz nzngini-krdr lr Hibru, a' ninge kz. Nzrpilr kx nidr leplz neng Gct mz nzngini-krdr lr Israel, a' ninge kz. Nzrpilr kx nzvzpxmqng mz nqvi lr melrmqgr Ebraam, a' ninge kz. \v 23 Nzrpilr kx nzwztrpzng mz Kxnzmcpx. X kxmule-esz' lukurnr-ngrne mz nzpi-krngele, a' nzwztr-krbo bade myaszpx-zlwzle nidr, mz da lcde seleng. Vz zvz nzyapwxtipx-krnge Nrpakxmrlz. Nzadwatrngr ninge mz presin nzwrde kqlu. Nztabwxti-krdr ninge nzwrde kqlu kx ycpwz pipz nzbz-krnge. \v 24 Nzwrde nzlvqn kxnzetu r lr Jiu nzikla-krdr ninge. X mz nzwrde lcng nzlvqn, nzwrbz nzpnu-tq-nrade-rpwxmz (39) lxblr. \f + \fr 11:24 \ft Lou sc Mosis rlr-ngrbzle mz lr Jiu nzikla-krdr ncblo nzwrbz nakrlz-txpwzle nzpnu-kxpwx (40), murde ma tzabzlr nide. A' lr Jiu pnzpe drtwrdr kx nakrlz-txpwzle nzwrbz nzpnu-tq-nrade-rpwxmz (39), murde ma tzxpqbrlr-ngrdr lou lc mz nzrlwx-rbr-krdrle, x sc tzkrlzpebzlr nzwrde kx nzpnu-pwx-nrade-esz' (41). [Lou Kcpwz 25:1-3] \f* \m \v 25 Nzwrde tq nztzngr lr Rom ninge mz dapunc. Nzwrde esz' nzvaebrtingr ninge mz rplz. Nzwrde tq mnco-ngrmc mz lcsu kx nzwxlzng. X mz kzdq mzli lcdeng, lvabetilzx mz dapunc prla zbq kx yc atwrnrngr esz'. \v 26 Nzwrde kqlu kx vzpx-ngrne mz nzwztr-krbo mz Kxetu. X mz nzvzpx-krngeng amrlx prtilzle ninge da kxtrka kxkqlu. Murde rmctix ncblo kxayo, x lr Jiu x kxtrngiulrJiu kcng tzaetqbzlr drtqnge. X leplz kcng tzpokiang mz nzrpi-krdr kx nidr leplz neng Jiszs, nzatrkati-kzlr ninge. X rmcti-kzx nubla ngr lue x trlipu kxetu prla. Kxmule-esz' mncx mz mztea o peto, a' da kxtrka nzprtilz-zvzlr ninge. \v 27 Yctxbz nzwz-kato-krnge x kzdung mzli trmwi-pnzwxu. X mzli kqlu kx trpnzngr nange da x mqnge lue, x mzli kqlu kz kx trmu-ngrneu. X mzli kqlu kx baongr drtqnge murde trpnzngr me namnc-ngrne x trpnzngr scnge lrpz. \v 28 X mou, mz zbq kang kqlu yc txpwz mz drtwrnge lrmakxtr amrlx kcng tzmnclzmqng bange. \v 29 Murde nabznge talvzo zvz mz nzxlr-krnge kx nabzdr ngrgo. X ngyatx-zlwzngr drtwrnge leplz kcng tzataolr nidr mz alwx. \p \v 30 A' mz nzglqpx-lzbq-krnge mzli ka, naglqpx-lzbq-ngrpwo mz da kx aelwapx-ngrde kx ninge ncblo kxmane. \v 31-33 Murde kzdq mzli kx mnc-ngrne mz taon kxetu Damaskzs, gavzna kc tqmnclzbz mz King Aretas, suti drtwrde nzlolvz-krde ninge. Zbz sc tqpipebzle mz ncblo ngr vea nedeng, nzaclve-krdr naobz amrlx ngr taon lc. A' kzdung lrmakxtr nzokatrlr ninge. X nzadwaolr ninge mz topla kxetu mz nzapu-krnge dakxnzng. X nzpetrpzlr nqvi elr, x sc tzavzopelr ninge nrlarde kx yz ngr bz ngr Damaskzs, murde nayrbqpxx, mz nzapu-krnge ncblo kc trpnzngr scde zmatq. X Gct krlzle kx trpokiawxu. Nide kc tqngi Trte Kxetu rgu Jiszs, x nzrglqlz-zvzngr nide tqyc tqyc. Eu. \x + \xo 11:31-33 \xt Aposol 9:23-25\x* \fig Sc tzavzopelr ninge mz topla kxetu.|alt="108 Paul lowered in basket at night" src="108-WA03999b.tif" size="SPAN" loc="2CO 11:31-33" copy="Graham Wade" ref="11:31-33" \fig* \c 12 \p \v 1 Kxmule-esz' trbatrpwzleu bamu nzrpi-krmu kx ninge aposol ngrmu, a' naglqpx-lzbq-mopwo. Murde mzli ka naycmnetrpex mz nzobq-rmwiblengr x da kx yc-kapq-pnzng kx aelwa-ngrm Kxetu bange. \v 2-4 Yiz nzpnu-esz'-nrade-pwx (14) kx vztxpe, avzdz Gct ninge Heven kc tqmyalz-esz'ngr. Trkrlzwxu kx vzdzx mz nrkrdrtqnge kz o mz mqngrnge txpwz mz nzobq-rmwiblengr lc, a' Gct kx rkrlz. A' krlz-angidrx kx mncx Me Mncngr Gct. X mz nzmnc-krnge elr, xlrx da kx rblxm bange nzyapwxtrngr mz natq ncblo, x nzrpwa'-kz-ngrm bange nzyapwxtipx-krngeleng. \f + \fr 12:2-4 \ft Mz drtwr lr Jiu, Heven kc tqmyalz-esz'ngr nide ‘Me Mncngr Gct.’ Nzrpi-kzpz ‘Paradaes’ mz natq lr Inglis. Krlc me navzki leplz kxnzrlxngiting mz nibr nzbz-krdr. Mc kz Luk 23:43 x Nzaelwapxngr 2:7, x natq lc mrkc Nzalvztr-ngrng Kxmyapxbz. \f* \m \v 5 Glqpx-lzbq-ngrne nzobq-rmwiblengr lc, a' Gct kx aelwapx-ngrm bange. Mz nzmu-krde lcde, glqpx-lzbq-ngrne da kx aelwapx-ngrde kx ninge ncblo kxmane. \v 6 Kxmule-esz' glqpx-lzbq-ngrne da kx obq-rmwiblex, a' trycmne-ngqnguwxu. Murde napitxpwo da kx ngi da angidr. A' trnaycmnetrpewxu mz da lc, murde ma tqamatq-zlwzamu ninge mz nzobq-rmwible-krngeng. Murde suti txpwz drtwrnge kx leplz naglqpxlr ninge mz nike nzmclr alex, x nzxlrlr pix. \p \v 7 X ninge kz, trmrlzu nzglqpx-lzbq-krnge mz nzobq-rmwible-krngeng. Mz nzmu-krde lcde, rlr-ngrm Gct nzprtr-zvz-krnge mz kzdq nzkxpungr. Murde nakrlz-angidrx kx trpnzngr scnge zmatq, a' namnc-xglex nide. Nzkxpungr lc ngi menrpa kc tqatwzlr-ngrm Setzn mz nzapu-krde dxpa' kx luplxti-zvzle nrkrdrtqnge. \v 8 Nzwrde tq kx rlxti-ngrbo mz Kxetu nzkatxpx-krbzle nzkxpungr lc bange. \v 9 A' rpimle kx, “Zmrlz rnge kxmyalz takitr-zvzde nzokatr-krde nim, kxmule-esz' da kx nzprtzng. Murde zmatq rnge wz angidr mz nzmnc-xgle-krm ninge mz mzlir nzkxpu-krmqng.” X mz nzlxngiti-krnge da lc, abrtzlvzx nzngini-krnge ncblo kxmane. Delc tqgqlpx-lzbq-ngrne mz da lc, murde zmatq ngr Kxnzmcpx na-aelwapx-ngrne mz nzlu-krnge. \v 10 Mz nzmu-krde lcde, kxmule-esz' ninge ncblo kxmane, x leplz nzpibqtilr ninge, x da kxtrka nzprtilzlr ninge, x leplz nzaetqbzlr drtqnge, x prtrx mz nzkxpungr, a' abrtzlvzx da lcng mz nzvz-nqblq-krnge Kxnzmncpx. Murde zmatq ngrde wz-angidrm bange mzli kc tqmnc-xgle-ngrne nide. \p \v 11 Nimu kx rbatrp bange nzycmne-ngqngungr mz nzglqpx-lzbq-krnge lcng. Murde nimu kx takitrde nzglqpx-krmu ninge mz nzmrlzkr nqmq krnge. Murde kxmule-esz' ninge ncblo kxmane, a' krlzamu kx myaszpxx ncblo lcng tzrpilr kx nidr aposol kxnzmyalzng. \v 12 Murde mzli kc tqmnc-ngrgu, aelwapx-ngrbo bamu kx ninge angidr aposol, mz nzale-zvz-krnge rkx, x da kxnzkctipxng, x da kxmatq kxkqlu mz zmatq ngr Gct. \v 13 Apusr-ngrne nimu da kc tqwaisr-ngrne lrmakxtr kc-kzng tzmnclzmqng bange. A' da esz'txu kx tr-rlr-ngrpou bamu, nzokatr-krmu ninge mz trau. Nzmu kx tqatrkatix nimu mz da lc, rlxti-zlwzbo bamu kx mwx elx naipqamu ninge mz nabzmu. \p \v 14 Mzli ka ycpe pipz nzvzkr-mopwo bamu mz nzwrde kratq. X sa navz zvz trnzrlr-krpou bamu nzokatr-krmu ninge mz trau. Trsutiu drtwrnge nzka-krmamu dztumung bange, a' suti drtwrnge nzka-krmamu bange nabzmu, mz nzamatq-krmu ninge. Murde nimu doa nengeng mz Kxnzmcpx. X trtakitrdeu doa nzaclve-krdr trtedr. A' takitrde trtedr ncdr lxedr nzaclve-krdr doa nedrng, da kc tqwaix mz nzaclve-krnge nimu. \v 15 Delc abrtz-zlwz-ngrne kx trpnzngr da kx lolvz-moux mz nzokatr-krnge nimu, murde mrlztix nimu mz nabznge atwrnrngr. X mrlz kz nzmrlzti-krmu ninge kxpipz. \p \v 16 Mz trnzrka-krpwa'muu lc bange trau, kzdung leplz nzrpilr kx esabrtix nimu x sa napnatix trau kcng tqatakqtiamu mz nzokatr-krmu kx trpnzngr scdr da. \v 17 A' nzpokiang, murde ncblo kcng tqatwzlr-ngrbo bamu trnzatrkatilru nimu x trnzpnatipwzlru dztumung. \v 18 Murde mz nzatwzlr-krbo Taetus, atwzlr-kz-ngrbo kzdq mzlegu badr. X krlz-angidramu kx Taetus tresabrtileu nimu mz nztwz-krde trau scmung. X nqmq krgr esz' mz nzmnclz-krbzkr mz Mqngrkxtr. \f + \fr 12:18 \ft Lr Korint nzamrlue-zlwzlr Taetus. \f* \p \v 19 Mwx mz drtwrmu rpiamu kx yro-ngrgr da lcng mz letz lc mz nzaelwapx-krgr nztubq-krgr. A' trtingr! Murde yrtxopwzkr da kx suti drtwr Kxnzmcpx nzpipx-krbzkrle bamu. X mz nzkrlz-krgr kx Gct obqom bagr, da amrlx kcng tqalekr x tqpikr ngi dalr nzaxplr-krbzkr nzrlxngiti-krmu, murde mrlzti-zlwzkr nimu. \v 20 Mwxlrtix kx mzli kc nakrlz-ngrbo nimu, trna-abrtzlvzwxu nimu kcng tzpxtxpx-ngrdr da kcng tqpibo bamu mz letz kc pnz. Murde vz-rbrbeamu mz nzotablr-lzbq-krmu, nzdobu-krmu, nzngyakr drtwrmu, nzota-krmu, nzrpibqti-krmu, nzpokia-krmu, nzglqpx-lzbq-krmu x nzayctx-krbzmu nzwzkr leplz. Nzmu kx tqmule lcde, sa trna-abrtzlvz-kzwamuu ninge mz nzayrlplapx-krnge nimu. \v 21 X mwxlrti-kzx kx Gct sa na-amyati-mople drtqnge, murde glqpx-lzbq-ngrne nimu mz nzngini-krnge trtemu mz Kxnzmcpx. Trmrlzu nzayrni-krmu ninge, murde kzdung nimu nzpxtxpx-ngrdr nztekqtr-krdr nqmq nr drtwrdr mz alwx ngrdrng. A' vz zvz nzamyati-krdr drtqdr, nzrmwimi-krdr leplz kx trngiu krnalzdr, x nzamqmiti-rbr-krdr mz nrkrdrtqdr. \x + \xo 12:21 \xt 2 Korint 2:1-4\x* \c 13 \s1 Nzlc-apqbzkr Pol Kxrmnr-ngrbz Mz Krkcng Tzrpwa'-ngrbzlr Nzwz-krde \p \v 1 Mzli ka nzwrde kratq deka naoklati-ngrbo nimu. X mzli lcde, sa na-ayrplapxx leplz kcng tzrpilr na-atrkatilr nzwz-krnge. Murde sa navz-nqblqx Nzryrngrkxtr mz nzrpi-krde kx, \qt “Bzkq rpiq kx doa vz-rbrpe, a' mz nzycmne-krbzme natubz du mz nibrm leplz naesz' o nali kx nzmc-kzlr nzvz-rbr-krde.”\qt* \x + \xo 13:1 \xt Lou Kcpwz 17:6; 19:15; Matiu 18:16; 1 Timoti 5:19\x* \v 2 Mzli kc mz nzwrde krali mz nzoklati-krbo nimu, rngidrlvz-ngrbo mz leplz kcng tzmncng mz alwx kx natekqtrlr nqmq nr drtwrdr. X mzli ka mz nzmnc-krbo lc rlru, narngidrlvz-kz-ngrpo mz leplz lcng badr leplz kc-kzng tzmncng mz alwx mzli ka. Murde mzli kc navz-ngr-mopwo, trpengr doa kx nayc mz drtwrnge nide, a' sa na-ayrplapxx leplz amrlx kcng tzvz-rbrng. \v 3 Sa na-alex da lc murde kzdung nimu leplz nzrpilr kx nzmu na-aelwapx-ngrbo nzrngisc-krnge zmatq mz nzngini-krnge aposol ne Kxnzmcpx. X sa namclr zmatq lc mz nzayrplapx-zlwz-krnge nidr. Murde trnavz-nrwx-ngrpou badr. \v 4 Mzli kc tztqlvztrngr Kxnzmcpx mz kros, opxm kx trpnzngr scde zmatq. A' mzli ka lupe mz zmatq ngr Gct. Mz nqmq lcpwz, mz nzaxvctr-krbzkr bade, rpiamu kx trpnzngr scgr zmatq mzli kc tqmnc-ngrgu. A' sa namcamu kx prtr-kzpzkr mz zmatq kc tqatulzmle nide mz nzbzngr, mzli lc na-ayrplapxngr nimu. \p \v 5-6 Naobqtitramu nabzmu. Doa kx esz' mz nimu, nakrlzle kx Jiszs mncpxm mz nabzm o trtingr. Murde nzmu kx tqlxngiti-angidrpeq Jiszs Kxnzmcpx kc tqbz-ngrde nim, nakrlz-kzq kx abrtrpzme drtwrm bade mz nzyapwxtipx-krbzkr nide bam. A' doa kx Jiszs trmncpxpuu mz nabzde, trnginideu kxrlxngiti angidr. \v 7 X krka'bzkr mz Gct kx trpnzngr nimu kx navz-rbr mzli kc nakrlz-ngrbzkr nimu. Nzkrka'-krgr lc trvzpxpuu mz nzsutikr drtwrgr leplz nzkrlz-krdr zmatq ngrgr mz nzayrplapx-krgr nimu. A' nzkrka'ngr lc vzpxm mz nzsutikr drtwrgr nzale-krmu da kxtubq, kxmule-esz' leplz trnzmclru zmatq ngrgr. X mz drtwrgr, trngiu da kx myapxbz nzaelwapx-krgr zmatq ngrgr. \v 8 Murde zmatq lc trngiu dalr nzayrplapx-krgr leplz kcng tzvz-nqblqpelr Nrpa Angidr. A' zmatq lc ngi dalr nzvectr-krmgr leplz mz nzlxngiti-krdrle. \v 9 X mzli kc tqlolvz-amqngi-ngrnamu nzrlxngitingr angidr, abrtzkr kxmule-esz' zmatq ngrgr yc-kapq. Murde krka'-zvz-ngrgr kx nzrlxngiti-krmu nabr. \v 10 Dekc tqyr-ngrbo letz lc bamu mz natq kx xplr mz nzmnc-rlru-krbo bamu. Murde mzli kc nakrlz-ngrbo nimu, trsutiu drtwrnge nzayrplapx-zlwz-krnge nimu mz zmatq kc tqkam Kxetu bange. Murde zmatq lc ngi dalr nzokatr-krnge nimu mz nztu-amqngi-krmu mz nzrlxngiti-krmu, a' trngiu dalr nzamyati-krbo drtqmu o nzatrkati-krnge nimu. \s1 Natq Ngr Nzarlr-lzbqngr \p \v 11 Mzli ka, kx mzlengeng x inwengeng, naelalz-ngrm drtwrmu Kxetu. X nzrlxngiti-krmu nabr mz nzvz-nqblq-krmu natqngeng, mz nzesz'tikr drtwrmu, x mz nzmnc-zpwx-lxblr-krmu. Murde mz nzale-krmu da lcng, Gct kc tqrkam nivz x nzmnc-zpwxngr, sa namnc mz mzlirmu. \v 12 Mz nzrmcti-lzbq-krmu, male-lxblramu mqmu mz nivz. \p \v 13 Leplz ne Gct amrlx kcng tzmncng mrka Masedonia Provins, nzrpibzlr bamu kx, “Nimu la.” \p \v 14 Krka'-ngrne kx nivz lr Gct, x zmrlzkxmyalz ngr Kxetu rgu Jiszs Kxnzmcpx, x nzodutr-lxblr-krmu badr Mqngrkxtr, nayc-zvzbz bamu. \cls Delape, Ninge \sig Pol. \sig*