\id JAS - Nehan NT [nsn] -Papua New Guinea 2011 (web 2014) \h Jems \toc1 O Bolobolo ke boloin Jems \toc2 Jems \toc3 Jas \mt1 Jems \mt2 O Bolobolo ke boloin Jems \imt1 O bolobolo tang Jems \ip O bolobolo tang Jems, roon o bolobol i lolono tar timuhur uelhote toro Baeboul. O tamata ra namana tang Jems ge tahina Iesu teke bolo tana roon. Inggono ke kotpokos a tamatang uoum keip tasir tamatang tagorong man i Jerusalem (Gal 1.19). \iot Jems e hire teil tosno tamatang timana tar bureher inet: \ip Inggeig i banotong kale tar niduh teeit ri uakeluk pe tang Iesu. Bo paki uanguangoul hamas kompe (Jas 5.7-11). \ip Inggono ke menentiehe tasir tang inete gera guata uasa tasir tiome (Jas 2.1-4, Jas 5.1-7) God e turung kula tasisino pare ka guata uasa. Geta tagorong manar tiome tang God, a puhono ter uia uain toro tang inet (Jas 2.5-7). \c 1 \s1 Jems e heir tar niuah \p \v 1 \x * \xo 1.1 \xt Mat 13.55; Apo 15.13; Gal 1.19; 1Pi 1.1\x*Inggo, Jems, a tamatang kalekinale tang God, doh tang Iesu Kristo. \p O bolobolo rone o la tasir siokor hangaul, doho torik ro bungusur Ju geka hiliu tenas uan, doh ra uangoul ueltebeir toro giniamehe ro uanane i kot. \p A niuaha uaia tun tamiuoum! \s1 A uatolau e uoto uatampopokoho tagigeig \p \v 2 \x * \xo 1.2 \xt Roum 5.3-5\x*Ro bung uanotoug tar binaka re kotpokosor uatolaua tamiuoum, inggoum pakung uaha tun. \v 3 \x * \xo 1.3 \xt 1Pi 1.7\x*Ge tar binaka pe ra uatolauaig remi nitagorong manoum, a uatolauanin e uoto uakotpokoso tar hararing tur uapopokoho tar huata tar niduh. \v 4 Bo mu uamaluana puk tar puhonene e hua ge tar binaka pe re hua uapopokohor puhonene remi nitampopokohoum tar haiala i lolono tar binaka re parakukuhur niuangoul ahik pahe punga uahiu, bo e kalekinale dedempe marung kotpokosoum pare, o mahoh, karo kodkodoho uakapa tun. Kara hik pah mu katupa me inet. \p \v 5 \x * \xo 1.5 \xt NU 2.3-6\x*Doh gete me tang sioko tamiuoum e katupa tar ninamana uaia, inggono pake lotu, kare dangata tang God gere turung heir tatanono ger uoto heir uaia tasir tamat, kara hik pahe uoto heiring nimalian. \v 6 Bor tamata gere lotu keip tar nitagorong man, inggon ahikingua pahe tagorong boho baka poluk. Mair tamata re tagorong boh, inggono misiana toro butuana gero puahpuaha ueltebeirin tar rom. \v 7-8 A tamata sira pare, inggon a torik na ninaman, kare uoto uapalih dede tena ninaman. Inggon ahik pahe namanain, e turung kale tur me inete tar Tamata Noman. \s1 O tang mani, doho tiome \p \v 9 Gete me tang siokor tamat e uoto tagorong man, doh ahik paha tang mani, inggon e banotong uah, ter hauono tar matana God inggon a tohangan. \v 10 \x * \xo 1.10 \xt Ais 40.6-7\x*Bo a tamata puk gere uoto tagorong man, doha tang mani, inggono pake uaha tar binaka re kale uahiua God tatanon. Ter hauon o tamata gera uoto malara tar uamoko toto tenas inete ue a mani, gisin ra turung mata sira tar kalanguhuna ro doudoukulik roke. \v 11 Ge a pisara pe e hara keip tar uelsuk, kare uamate tar doudoukulik, doha kalanguhunar doudoukulik e sab i kot, kare taboig na nimataia. Ter siokono komper hagar re turung kotpokoso tar tang mani. Inggon e turung mata to tar binaka re tuha haraha tena kalekinale. \s1 God e uoto heir tar mamang inetelikir uia \p \v 12 A tamata gere uoto tur uapopokoh, kare huata tar niduh tar mamang uatolaualik, inggon e banotong uah. Ge tar binaka pe re pehuarono tar uatolauanin, inggon e turung kale tar bulauan geke ualapagahain God e turung heirin tasisit ka malauelhir tatanon, inggono ter nituang tar mamang binakalik. \v 13 Gete me tamata ke reihin tar guata me hagar uasa, inggono paka hik pahe kula pare, “A uatolauene e la tur tang God.” Ge God pe ahik pahe banot e uatolaua tar tamata tar guata me niguata uasa, doha niguata uasa ahik pahe banotong uatolaua tang God. \v 14 Bor tamat e banotong reih pukin tar guata tar niguata uasa tar binaka re uamaluanain re uakeluk to pe tar nimalara uasan tar tukunun, temaene re la guata uasanguaon. \v 15 A nimalahir uasaninanine ro uoto mahagia e uoto reihila tar tamata tar guata tar niguata uasa, doha niguata uasa e la uakotpokoso toro mat. \v 16 Temaene inggoum ro bung uanotoug ahik pah mu uamaluanasioum pare, ra uelourusioum. \p \v 17 A mamang inetelikininer uia, ri uoto kalegieig, doha ineteng uauahanitier uia tun a mamang inetelikinin e la tur i ran. Ginin e la tur tang God Tamagigeig geke touo tar luhung Heuen. Inggon ahik pahe uoto uapalih tagu tena niguat, e luh dede kompe ahik pahe kitup tagu. \v 18 \x * \xo 1.18 \xt Jon 1.13\x*Ter enonor nimalar, inggono ke uakotpokoso keip tagigeig toro uelhire gero man mari uangouleig o uakikilangana tar mamang inetelik ke touogion. \s1 Inggeig i longoro kari uakeluk \p \v 19 Mu namana dede ro bung uanotoug, inggoum uakapa tun mu longoro uateuel, kara hik pah mu tororo tar men, doh tar nimalian. \v 20 Ge na nimaliana per tamat ahik pahe banotong uakotpokoso tar hagarir kodkodohor nang God. \v 21 \x * \xo 1.21 \xt Kol 3.8; 1Pi 2.1\x*Temaene mu kale liuoum tar mamang niguata uasalik, doha mamang hagar uasalik. Inggoum mu kale uahiuasioum, karung kale toro uelhire geke lebeiono tar koloumiuoum, roono gero banotong uelkarus tar iabeimiuoum. \p \v 22 \x * \xo 1.22 \xt Mat 7.26; Roum 2.13\x*O uelhire gekung kalesioum, roono terung uakelukusioum, kara hik pah mung longlongoro puk, bo mung uakeluk tang roon, karung guata sir. Bo getung longlongoro pukuoum, kara hik pah mung guata uakeluk sir, inggoum mu bohboho katongosioum. \v 23 A tamata gere longoro toro uelhire, doh ahik pahe uakeluk sira ro kulkula teil pe roon, inggono te misianar tamatetie re sisirin toro sisir, dohe banga sir tunin re baka pe, \v 24 ke sisira uakapaion, kare hiliu, kara hik pahe namana huara baka poluk, hape re baka pe. \v 25 \x * \xo 1.25 \xt Roum 8.2; Jas 2.12\x*Bor tamata gere timtimana hamas tun i lolono tena ualatut God ger kodkodoho uakapa tun geke luaka liu tur tagigeig tar nitampopokohonor niguata uasa, kare uakeluk dedengua, kara hik pahe malabobour tar haua ke longoroig, bo e guata sir, God e turung guata uaia tar mamang inetelik re guatagion. \p \v 26 \x * \xo 1.26 \xt Ker 141.3\x*Gete kula me tamata pagiare a tang lotu, doh ahik pahe kaueke tena nimen, na lotuon ahik paha to nieinin. Doh inggon e bohboho katongo pukin. \v 27 A lotur delauan, kara hik me ineter sa i lolon tere malaraig God tamagigeig misiana pare, tar poul tasir keketikisiner tabo tamas, doho kuaha geka mata nosio bulout tar mamang niduh ra huataigisin, kari kaueke katongosieig gete reihir niguatang tar koto tagigeig. \c 2 \s1 Guata uelmatout tasir tamata uakap \p \v 1 \x * \xo 2.1 \xt Apo 10.34; Jas 2.9\x*Ro bung uanotoug gitie o tamatang tagorong mana peoum tenagi Tamata Nomaneig Iesu Kristo ger uleikir balbalana na nitampopokoh, inggoum ahik pah mung namana pare, o gisiameher tamat o tohangas uain tasir gisiameh. \p \v 2 Gete me tang siokor tamat a tang mani e uamoko teil tena mindal a i ranar bulauan, doha hikhiku uaia uelhir, kare la lekala tenami umang lotuoum, kare leka ponomer tamatetie ahik paha tang inet, dohe hiku teil tar hikhikunitier taktakih kara uh. \v 3 Doh gete mu guata uaiantiehe pukuoum tanetie re hiku teil tar hikhiku uaia uelhir, karung kula pare, “Nongo tabtabila uaia ingga rone,” karung kula tanetier tiome, “Tur uoumat,” ue, “Me tabilane i koto tar kekeguo.” \v 4 Getung guatoum tar puhonene, misianangua inggoum pah kung bang kedanga keip tenas hagarir gisiamehe teremiuir ninaman. Karung kotpokoso sira pare, o tamatang kedanga keip tar ninamana uasa. \p \v 5 \x * \xo 2.5 \xt 1Ko 1.26-28\x*Ro bung uanotoug mu ualongor! God ke uamatoto tasir tiomeane i koto pare, ra turung uangoul uaia tun tar hagaring tagorong man, kara turung kale tar nitoiaeit ke ualapagahain God tasisit ra malauelhir tatanon. \v 6 Bo inggoum puk kung uelsigala tasir tiome. Ge mais pe ka ueliu tamiuoum, kara reihila tamiuoum tasir tamatang tabila tar uelhire? Tesir tang mani! \v 7 Teesina deh gera uoto uelsigal dede tar hangana uaia Iesu ger nana tamiuoum. \p \v 8 \x * \xo 2.8 \xt Mat 19.19; Gal 5.14\x*Inggoum mu guata tar hagarir kodkodoh getung uakeluk tena puhung ualatut Godene re moko toro Uelhire Uaia, “Malauelhir tang uanotoum misiana ro malauelhir peia.”\f + \fr 2.8 \ft Bolobolong Kalekinaler Pater 19.18\f* \v 9 \x * \xo 2.9 \xt Ual 1.17\x*Bo getung guata uaia pukuoum tar tang siokor tamat misiana ter tamata uaiantiehe tar tang giameh, inggoum kung guata uasa tena ualatut God, karung kotpokos o tamatang katego tar ualatut. \p \v 10 \x * \xo 2.10 \xt NKP 19.37; Aha 20.7-12,24; Mat 5.19\x*Gete me tang siokor tamat e uoto uakeluk tar mamang hagar uaia ue a puhung ualatut, bo e katego pukuono tar siokon siounur puhung ualatut, inggono ke guata sira manasa tar tamatetie ke katego tar ualatut uakapa tun. \v 11 \x * \xo 2.11 \xt KT 20.13-14; Roum 13.9\x*Ge God pe ke kula pare, “Ahik paho ur.” Kare kula pono pare, “Ahik paho uiliatung pous tasir tamat.” Geta hikia paho ur, bo ko uiliatung pous puk mo tamat, ingga ko kotpokos a tamatang katego tar ualatut uakapa tun. \p \v 12 \x * \xo 2.12 \xt Gal 6.2; Jas 1.25; 1Pi 2.16\x*Temaene hingiar binaka rung mene inggoum ue a haua rung guatain, namana dede pare, inggoum ra turung kedanga tosioum tar ualatut geke kotpokoso tur tena nimalauelhir God tagigeig gere luaka liu tagigeig. \v 13 \x * \xo 2.13 \xt Mat 5.7; 18.32-35\x*Geta hikoum pah mu ualasira teremi niueldolomo tasir gisiameher tamat, God ahik pono pahe ualasira mena niueldolomo tamiuoum tar binaka re kedanga tamiuoum. Bor tamata gere ualasira tena niueldolom, e banotong tur keip tar niongolo tar binakang kedang. \s1 A nitagorong man, kara niguat \p \v 14 Ro bung uanotoug, hape re uia to pelaono gete kula me tamata pare, na nitagorong man, bo ahik puk na niguata pahe la keip? Na nitagorong manonene e banotong uelkarus tatanon? Ahik! \v 15 \x * \xo 2.15 \xt 1Jo 3.17\x*Gete me uanotoumua e malara me hikhiku dohe katupa tar niein, \v 16 bo ahik pukua pah ko heir tar haua re malaragiono tena niuangoul, hape re uia to pela nang puhung kula tatanono pare, “Auia, uangoul uaia, karo ein uaia.” \v 17 Ter siokono kompe a nitagorong mana puk me pahen, doh ahik me niguata uaia re la keip, a nitagorong manon a mat. \p \v 18 \x * \xo 2.18 \xt Gal 5.6\x*Me tamat e banotong kula pare, “O gisiameher tamata res nitagorong man, doho gisiameh o tang kalekinale.” Bo inggo u guata keip tenag niguata tar ualasira teregir nitagorong man. \p \v 19 Ingga o tagorong mana pare, a tang sioko pukur God? Auia tun! O liouana uasa ra tagorong mana pon, kara sokorontiehe tun. \v 20 Ingga a tuktukar! O malara ra ualasiraia tar nitagorong mana ger mat ge ahik mena kalekinale uaia, kara tabo tengkana? Auia ualongor. \p \v 21 \x * \xo 2.21 \xt Uak 22.9-12\x*Sioun tubugigeig Abraham ke uamoko tar tun, Aisak toro olta, kare heir tatanono e lain a uahung. Temaene tar binakono God ke banga tena niguaton, kare kila tatanon a tamata kodkodoh. \v 22 \x * \xo 2.22 \xt Hib 11.17-18\x*Bang! Na nitagorong mana Abraham, doh na niguata kura kalekinale tokah, doh na niguata uaiaononine ke uelmatout keip tun tena nitagorong manon. \v 23 \x * \xo 2.23 \xt Uak 15.6; 2OUTT 20.7; Ais 41.8\x*Temaene ke kotpokoso sir tunur puh ko kulain no uelhire God pare, “Abraham ke tagorong mana tang God, temaene ke kila God tatanono pare, a tamata kodkodoh, kara kila ponoin pare, a kaluana God.” \p \v 24 Temaeit, inggoum kung ate manas, tar tagorong mana puk, God ahik pahe uoto kila to tar tamata pare, a kodkodoh. Ahik, God e banga to tar niguata uaia ri guatagieig, doh ter tengkanonene maeit re kilono tatanono pare, a tamatar kodkodoh. \p \v 25 \x * \xo 2.25 \xt Jos 2.1-21; Hib 11.31\x*Te misiana kompe tang Rahab ger uraur, inggono ka kilain a kodkodoh, teene ka banga to pein tena niguat. Ke kilauatoro pe tar tang torikir peng Israel gekura me banga uanom, kare poul tasrasina tar ualo tapokisila tar giamehe siokor lel. \p \v 26 A siokono tar tukunun, inggon a mat geta hik uadeil me iaben. Doha nitagorong man a mat, geta hik pahe la keip me niguata uaia. \c 3 \s1 Inggeig i kaueke tar mene ri meneig \p \v 1 Ro bung uanotoug, ahik pah mu siokor kotpokoso pare, o tamatang ualasir i lolono tar lotu, ge inggeig peene ri ualasir, e turung bangeahantiehe tunis God tar binaka re bang kedanga tasir tamat. \p \v 2 A bureher binak, inggeig i uoto punga tar guata tar niguata uaia, kari guata uasa. A ineteninanine e uoto kotpokoso tagigeig uakap, bo gete kaein me tamat a kodkodoho uakapa na men, inggon a tamata uaia tun, dohe banot e kaueke tar tukununa uakap. \v 3 Ualongor! Geti uamokeig mo mahar haene tar uauanar hos, inggeig i banotong reih kari uakauiuir tar tukununa uakapono tar butur ri malaraieig e laon. \v 4 Namana tar parau a uleikintiehe tun, doha ualihinon a kikitilikintiehe tun, bo e banotong uakauiuir pukuono tar parau tar butur re malarainir tamatang uakapis e laon, gitiempe geta uleikir rom.\fig A toking ualihing uakapis tar parau|alt="The rudder of a ship." src="HK00215B.TIF" size="col" ref="JAS 3.4" \fig* \p \v 5 Ter siokono kompe a uauan, a kikitilik tun tar tukununar tamat, bo a uleik tun pukumper hagar uasa re uoto guataig. Namana tar tatangouono ger kadkadak, e banotong luh uakapa kompe geto tentur tur mo tukun o hue me sikir kapopoton. \v 6 \x * \xo 3.6 \xt Mat 12.36-37; 15.11,18-19\x*Doha uauana te misiana toro hue. Inggono misiana tar pang uan ger uoun tar niguata uasa. I lolono tar giniamehenar mahar tukunun, inggon e mamantouo tar udeilinar tamat, e la kotpokos a tamata uasa, kare uakotpokoso tar bureher niguata uasa tenagi niuangouleig misiana toro hue rotie ro ualuh uakapa tar mamang inetelik. O hue roono tero hueng Hel. \p \v 7 O tamata ra banotong uelpurapur, kara kaueke tasir kahakahar inete ra uangoulane i kot. O inete sira pare, o tetiau, o soi doho mamang inetelik ra uangoul i laur. \v 8 \x * \xo 3.8 \xt Roum 3.13\x*Bo ahik puk me tang siokor tamata re banotong kaueke tar uauan. Inggon a inete uasa, kara mahang uamahanam, kara uoun tar bilih uasa. \v 9 Inggeig i uatakai keip tar uauagig tang God a Tamagigeig, dohi mamantouo keip pono tar uauagig tasir tamata gesir nitouo sira tang God. \p \v 10 Ter siokon siounumper uauanonene re uoto tauete turuhar mene uaia doha soul. Ro bung uanatoug, a niguata deheninanine paka hik tun pahe kotpokos! \v 11 A kodomo mer teh ahik pahe banotong reih tauete turig me siokon siounur tung. \v 12 Doh ahik me tamata re banotong lous tur me uauana ro maranga toro kuen ue me uauana ro kaloko toro marang. Ter siokono sira kompe, a nor ahik pahe banotong uana kai tar kodom. \s1 A ninamana uaia e la tur tang God \p \v 13 Gete kaein me tang sioko tamiuoum na ninamana uaia, kara naman manate, inggono pake ualasira to tena niuangoul uaia, doh na niguata uaia menia tar niguatar hamhamas gere la tur tar ninamana uaia. \v 14 Bo getung uoto gehe uasa tunuoum tasir gisiameh, doh gete tar mamang binakalik mu uoto siroum me lel ue me hararing uairana katongosioum, ahik pah mu uasala teremi ninamana uaia ge a boho penin. \v 15 Ge a niguatang gehe penin, kara niguatang kapipis, ahik pahe la turuha i Heuen, bo a nanar uanene i kot. Doh inggon e la tur tar nimalahir uasa re tentur tur pe tasir tamat, dohe la tur tasir liouana uasa. \v 16 Ge a mamang buturulik pe gere mokor niguatang geh doha niguatang kapipis, a buturunin ra tupara toinir nitabila uasa, kara mamang niguata uasalik. \p \v 17 Bor ninamana uaia gere la tur i Heuen te pare, uakikilangan a ninamanar delauan, kara tang uelhiarou, a hamhamas, e uoto longoro tenas ualatohor gisiameher tamat, a uoun tar niueldolom, kare uoto uakotpokoso tar kukuananar uia. Kare uoto guata uauelmatout tar siokonor hagar tasir tamata uakap, doh ahik pahe guata kokopo tar inet. \v 18 \x * \xo 3.18 \xt Mat 5.9; Hib 12.11\x*A tamatang uelhiarou e uoto lebe tar uatuna ro hiarou, kare uakotpokoso tar nitabila uaiar nang God. \c 4 \s1 O tamatang tagorong man ra longoro tang God \p \v 1 \x * \xo 4.1 \xt Roum 7.23\x*A hauar tengkanar uelpererinine tamiuoum? Doh ia re la turunin? Ginin e la tur tar nimalarang kapipis i lolono tar tukunun gere uoto uiliatung dede i uantinanina tamiuoum. \v 2 Inggoum mu malara tar inet, bo ahik puk pah mu kale tananin, karung gehe tar inet, bo ahik puk pah mu banotong kale tar haua rung malaraig, temaene mu uiliatung pousesioum. A tengkana maene ahikioum pah mu kale, teene ahik pe pah mu dangata tang God. \v 3 Doh gete kung dangata manasoum, ahik pah mu banotong kale, ter hauon, remi ninamanoum ahik paha kodkodoh. Mu malara kompe tar haua re heir tar niuaha tar tukunumiu. \p \v 4 \x * \xo 4.4 \xt Roum 8.7; 1Jo 2.15\x*Inggoum kung hiliu tang God misiana tar kuahetie ke hiliu tena bulout, kare ura keip tasir gisiameher bulout. Ualongor! Ue ahikioum pah mu ate pare, gete me tamata re malara tar mamang inetelikin tar kot, inggono na uelmatan God? Mair tamata re ueldokout tasir tamata gera uoto guata tar niguata uasang gane tar kot, inggon e guata katongoin pare, na uelmatan God. \v 5 No uelhire God o kula pare, “A Iabena Dedeil geke uamokoin God tagigeig, e gehe tun tagigeig tar uangoul kompe tatanon.” Inggoum mu naman o tabo tengkana roon? \v 6 \x * \xo 4.6 \xt 1Pi 5.5\x*Bo God puk e heir uaburehe tagigeig tar nitampopokoho tar tur tane tar nimalarar sa. Misiana ro kula pe no uelhire God pare, \b \q1 “God e uoto tur tane tasir tamata gera uairana katongois. \q2 Bo e uoto ueldolomo pukuon, kare guata uaia tasir tamata gera kale uahiuais.” \rq Nitabila Uaia 3.34\rq* \b \p \v 7 \x * \xo 4.7 \xt Epe 6.12\x*Temaene inggoum pakung heir katongosioum tang God, karung uangoul i kukulebanga tatanon. Inggoum pakung tur tane tang Satan mare ualo liuono tamiuoum. \v 8 \x * \xo 4.8 \xt Ais 1.16; Sek 1.3; Mal 3.7\x*La uahuhutula tang God mare la uahuhutumeono tamiuoum. Inggoumeitir uoto guata tar niguata uasa, uadelauana tar tukunumiu! Inggoumeitir torik remi ninaman, uadelauana tar ninamana uasanit re moko tar balamiu. \v 9 Inggoum pakung ueldolom, karung kiring. Ahik pah mu uaha baka poluk, bo mu kiring kompe tar niguata uasanit kung guataig, \v 10 \x * \xo 4.10 \xt Job 5.11; 1Pi 5.6\x*karung kale uahiuasioum tar matanar Tamata Noman. Gerung guatoum pare, a Tamata Noman e turung kale kai tamiuoum. \s1 Inggeig ahik pahi mene uasa tar tang giameh \p \v 11 Ro bung uanotoug, inggoum ahik pah mu mene uasa tasir gisiameher tamatar nang God. Getung mene uasaoum tasir gisiameher tamat ue mu tohotola tar puhung uelhire tasisin, inggoum kung uelhire uasa tena puhung ualatut God, doh kung uelsigala tananin. Doh gete kung uelsigaloum tena puhung ualatut God, inggoum ahik pah mu uangoul sira baka poluk pare, o tamata ra uangoul teil i kukulebanga tena puhung ualatut God. Ahik, inggoum misiana pah kung kotpokoso sira pare, o tamatang kedanga tar ualatut. \v 12 \x * \xo 4.12 \xt Roum 2.1; 14.4\x*God me pahene ke uakotpokoso tar ualatut, doh inggono me pahener tamatang kedang. Inggono kompe re banotong uelkarus tasir tamat, doh tar mamantouo tasisin. Doh ingga te mai maro kedanga tasir gisiameher tamat? \s1 Inggeig i tele tar niuangouleit i uoum. \p \v 13 \x * \xo 4.13 \xt Luk 12.18-20\x*Auia, mu ualongoro totoguo, inggoumeit rung kula pare, “Daan ue roliuo inggeig i la tar siokor uan, tar buturuon i la uangouleig mo sioko ro krismas, kari uaualo menagi kalekinale, kari uakotpokoso me bureher mani.” \v 14 \x * \xo 4.14 \xt Ker 39.5,11; NU 27.1\x*Inggoum mu uoto kula tar puhuninanine, bo inggoum puk mu tel, a inete haua re turung kotpokoso roliuo. Nami niuangouloum misiana toro diku gero kotpokos, karo moko sikoro baka puk, karo rouo uakapangua. \v 15 A uiantiehe ge pakung kuloum pare, “Gete malara God, auia inggo u uangoul, karu turung guata tar inete ku namanain pare u guat.” \v 16 Bo inggoum puk mu uoto meneng uasalasioum, karung uelhire tauete tar uleikir kalekinale rung marang guatain. A meneng uasalaninanine a hagar uasa. \p \v 17 \x * \xo 4.17 \xt Luk 12.47\x*Namana uanon gete ko ate manasa ingga me siokor hagar uaia ro banotong guatain, bo ahik puk pah ko guat, ingga ko guata manasa tar niguata uasa. \c 5 \s1 O uelhireng uatagin tasir tang mani \p \v 1 Auia, inggoumur tang mani mu ualongoro totoguo. Mu kiring, karung kula ualeik uasa tun tar uleikir niduh re marang kotpokoso tamiuoum. \v 2 \x * \xo 5.2 \xt Mat 6.19\x*Nami inetoum ke mout manas, doh nami gomonoum ka einigir kurkur. \v 3 Nami gouloum, doha silva ke mout manas, doha moutinanin tere turung uahire teremi hagar uasaoum, dohe turung ein tar tukunumiuoum misiana toro hue. Inggoum kung uamoko toto tanik tenami inete tar uadouhinar marein. \p \v 4 \x * \xo 5.4 \xt Ual 24.14-15\x*Bang! O tamatang kalekinale geka kalekinale tonomio iomoum, doh ahikioum pah kung bulbulaua tasisin, ka kiring tang God mare pehahauono tenami hagar uasaoum. Nas nikiringisinasiner tamatang kalekinale ke la kotpokoso manasa tar talinganar Tamata Noman ger Tampopokohontieh. \v 5 \x * \xo 5.5 \xt Luk 16.25\x*Nami niuangouloumane i koto ke uoun tar bureher inet, doha niuahang tar kot. Inggoum kung uauleik tanikasioum tar Mareining Kedang, te ngohina kompe geta kaueke uauleikir tamata tasir hueit gera la toro niein uleik. \v 6 Inggoum kung kedanga tasir tamatar kodkodoho pare, o sa, karung uiliatung pous tasisin. Doh gisin ahik pah ka tur tane tamiuoum. \s1 Inggeig i uanguangoul hamas, kari huata bolongur tar niduh \p \v 7 \x * \xo 5.7 \xt Ual 11.14; Jer 5.24\x*Ro bung uanatoug, mu uanguangoul hamas e tuka gete lamer Tamata Noman. Inggoum mu ate, tanener iom e uoto uanguangoul hamas tono mahar koto tar uakukuanana tar niein. Inggon e uanguangoul hamas tena binakar huan, doh na binakar pisar ura kalekinale bak, song re kale tar niein uaia tun. \v 8 \x * \xo 5.8 \xt Roum 13.11-12; 1Pi 4.7\x*Inggoum pono mu uanguangoul hamas, karung uatampopokohosioum tar huata tar niduh re moko tatamiu, ge na marein per Tamata Nomana ke uahuhut manasain. \p \v 9 Ro bung uanatoug, ahik pah mu ueluelngure katongosioum mara hik God pahe kedanga tamiuoum. A Tamatang Kedanga ke uahuhut manasain, ke uahuhutung kotpokoso manas. \p \v 10 Ro bung uanotoug, mu namana uanono tasir propet geka uelhire tauete tar hanganar Tamata Noman. O uelmatan ka guata uasa tasisin, bo gisina puk ka uanguangoul hamas keip sikoro kompe tar niduhunin menia tar uelmahing. Mu guata sira tenas hagarisin, karung uakeluk. \v 11 \x * \xo 5.11 \xt KT 34.6; Job 1.21-22; 2.10; Ker 103.8\x*Namana uanon, inggeig i kula pare, “Mais ra uanguangoul hamas keip tar niduh, gisin tera banotong uah.” Inggoum kung longoro ke uanguangoul hamas pe Job, karung ate hape ke poul per Tamata Nomana tatanon i muduhia. Ge a Tamata Nomana pe a uoun tar niueldolom, kara niguata uaia. \p \v 12 \x * \xo 5.12 \xt Mat 5.34-37\x*Ro bung uanatoug, a uakikilanganar inete pakung namana uanonoioum te pare, ahik pah mu uaman i ran. Inggoum ahik pah mu uamana tola i Heuen ue gane i kot ue mu uamana tola me giameher inet. Kula kompe, aa ue ahik mara hikoum pah mu haiala tena nikedanga God. \s1 Lotu keip tar nitagorong man \p \v 13 Gete kaein me tang sioko tamiuoum e huata teil me niduh, inggono pake lotu tang God. Doh gete kaein me tang sioko re uah, inggono pake ker tar kerekereng uatakai tar hangana God. \p \v 14 \x * \xo 5.14 \xt Mak 6.13\x*Gete kaein me tang sioko tamiuoum re momouh, inggono pake kila tasir mamahoholikin tar lotu ra lotu keip tatanon, kara koboto tar uaiuai tatanono tar hanganar Tamata Noman. \v 15 \x * \xo 5.15 \xt Mat 17.18-20\x*A lotu ger nikotouo keip tar nitagorong man e turung uauia tar momouh. A Tamata Noman e turung uauia tatanon, doha niguata uasa geke guatagion ra turung kale liuig. \p \v 16 Temaene inggoumur tang siok, tang siok mu uelhire tauete teremi niguata uasa toso uanotomiu, karung ueluelotue, marung uiaoum. Na lotur tamatar kodkodoh a popokoh, dohe banoto tun e uakotpokoso tar hauar inete ra dangatain. \v 17 \x * \xo 5.17 \xt 1To 17.1; 18.1\x*Elaija a tamata sira puk pono tagigeig. Inggono ke lotu uapopokoh mara hik me huan, doh ahik nomananguampe me huana ke dur tar koto toro touono ro krismas, doha tonomor bialok. \v 18 \x * \xo 5.18 \xt 1To 18.42-45\x*Song ke lotu polukuon, kare durar huan, song ke bukir tapokisir uan. \p \v 19 \x * \xo 5.19 \xt Gal 6.1\x*Ro bung uanotoug gete hiliu tur me tang sioko tamiuoum tar leler kodkodoh, dohe keip tapokisime me kalamiuoum tatanon, \v 20 \x * \xo 5.20 \xt NU 10.12; 1Pi 4.8\x*namana uanon, mai re keip tapokis tur me tamata uasa tar lele uasa ke uaudeil tar iabener tamata uasaono toro mat, doh ke guata maene a burehenar niguata uasar nanon ra turung kale liuig.