\id LUK \h Luka \toc3 Lk \toc2 Lk \toc1 LUKA \mt3 Vali Nama'ina \mt1 LUKA \mt3 Eleleia Kauna \is1 Puka Laloana Ilelena Luvana \ip Vali nama'ina kanania Luka eleleia laloanai evaikata Iesu 'eva kau kanaua 'ani eluva'ana'i vaia be'asi Isalaela kauta mai kanobata kauta boutai bevamaulita kauna. Luka 'eva Iesu ena vinaula emakavala koanai, Idume Kabukabuna ia nuana evavonua, inoku ia beda'a ulalu kauta kevatai Vali Nama'ina beluvala (4.18), maivaka kau mai eta mekauai aeduluta koma kauna lovana eaku kave'i. Dava kataua Iesu evavaita 'eva kau katania evalalonamata keini inoku ia delalonama si'asi'a. Malia ia evapulua koanai kau delalonama (1.42 - 48; 2.10), maivaka puka to'onai oli laloatai ele'au laloanai eta lalonama eda'a namavaikana (24.52). \ip Puka kanania elena lua laloatai (1 — 2 mai 9 — 19) dava vaida 'eva Luka sibonamo eluva vaita, itani Anelu mai mamoe i'imata kauta sisibata, Iesu kikinai lo'e kabukabuna laloanai, luva ivavitaitata Samalia kauna nama'ina mai melo ka kamana evikania. Dava vaida 'eva Luka eluvavai pasisi, melala boutai eka meamea kula'ila dalana, Idume Kabukabuna ena vinaula, mai Dilava ena nama'inai kau boutai eta si'avana e'ou kao. Luka eta'u 'ate'ate devavaita davata doutamo eluvavaita. \ip Luka ena lelelele 'eva sia nia'imo epua, ia eta'u puka kanaua ‘Veauneke kauta eta vinaula’ mai kanaua eleleia 'eva Iesu ele'au eda'a vutuvutu mulinai dava evavai davata lovata eaku. \is1 Puka Iduvuna Namata \io1 a. Lova aku. (1.1 - 4) \io1 b. Ioane mai Iesu ita eta pulu mai melotai laloanai. (1.5 — 2.52) \io1 d. Iesu eidi'u kabukabu mai ivakovo. (3.21 — 4.13) \io1 e. Iesu ena vinaula kau kevatai Kalilea laloanai. (4.14 — 9.50) \io1 f. Kalileai eda'amo Ielusalemai. (9.51 — 19.27) \io1 g. Masi to'ona Ielusalema laloanai mai kevanai. (19.28 — 23.56) \io1 h. Lovia namana ena ko'isi 'udai, ena la'asi, mai ena ele'au vutuvutu. (24.1 - 53) \c 1 \p \v 1 Lovia kaumu Teofilo e. Kau doutamo viloamaiai dava umauta 'ani depulu davata deleleta, \v 2 kau kataua makavanai vinaula kanania makata ai deikaia mai deilolo vaia davata vitaitata de'oumai. \v 3 Lau vaka makavana umaunai emakavalai depulu luvata boutai akavu kave'i. Inoku alalovaia enama'ina 'ounai oni emu malele ka balelea. \v 4 Kanaua 'ounai oi boikabasi komolo dava devaikabasimu luvata 'eva umauta. \s1 Anelu Sakalia E'ouia // Nakuna Ioane Bepupulu. \p \v 5 'Eloda Iuda eloviala melalanai kabukabu kauna ka ua'i vana Sakalia, Abia ena iduvu kauna, adana Elisabeta 'eva Alona ena pulu ai easi ateatena. \v 6 Ia laluana 'eva vinaula komolo kauta Dilava vailanai, Lovia namana ena talavatu mai vaidiba de'ima kave'i, si'avana sia ka devavaia. \v 7 Beia ia laluana 'eva nakuta asi'i 'olana Elisabeta 'eva e'opa'opa mai laluana 'eva 'ani demotu. \p \v 8 Sakalia ena iduvu kauta eta vinaula melalanai, ia eta'u kabukabu vinaulata evavai Dilava vailanai. \v 9 Kabukabu kauta eta koakoa daitai, punipuniai ia deabia isi Lovia namana ena lo'e kabukabuna laloanai bedododo mulamula bonana mediana be'abua. \v 10 I'abuna melalana edaia koanai, meamea kauta boutai mulimuliai deakubou demeamea. \v 11 Lovia namana ena anelu ka Sakalia kevanai evailaasi mulamula bonana mediana i'abuna valana avekenai idibana duasi elava. \v 12 Sakalia anelu eikaia koanai, nuana ebata maivaka emakau si'asi'a. \v 13 Beia anelu ia e'ouia ediaka, “Sakalia e, sia bomakau. Emu meamea 'uluna 'eva Dilava 'ani eika, oni adamu Elisabeta 'eva nakumu moluanena ka bevapulua, inoku oni ia vana bo'aea Ioane. \v 14 Lalomu 'eva benanama, mai bolalonama si'asi'a, kau mato vaka ena puluai belalonama. \v 15 'Olana Lovia namana vailanai ia 'eva namana be'ao, vine 'o mulamula pasisita sia be'inu, maivaka sinana bo'anai asido'o bepupulu laloanai Idume Kabukabunai bevovonu. \v 16 Ia betata'u Isalaela kauta doutamo vaika bevalalota 'udai Lovia namana eta Dilava kevana beda'ala. \v 17 Be'ana'ia Lovia namana vailanai Elia idumena mai ena siavu vitaitanai, kama mai naku nuata bevaka'onamota, mai lele sia de'ika kauta komolo kauta eta aoneka dalanai bevada'ata, kau beva'oluta Lovia namana ena.” \p \v 18 Sakalia anelu elavuaia ediaka, “Kanania 'eva a baikabasi kave'i koma? Lau 'eva 'ani amotu mai ada'u vaka 'ani emotu.” \p \v 19 Anelu ena luva 'evamuea ediaka, “Lau 'eva Kabiela, Dilava vailanai alalava, esini'u vali nama'ina kanania abia a'asi kevamu bavaikamasimu. \v 20 Vali'u oni 'eva malamu besi'avana mai sia boluvaluva beda'amo dava katania eta pulu melalana bedaia. 'Olana e'u luva melala kanaua'i bemomo'ai luvana 'eva sia ovamomo'aia 'ounai.” \p \v 21 Kau 'eva Sakalia de'ima vunua maivaka nuata debavunu 'olana lo'e kabukabuna laloanai emia dau'a. \v 22 Ia ela'asi koanai, beluluva 'eva sia edaia. Kanaua 'ounai deikabasi ia 'eva lo'e kabukabuna laloanai dava ka eikaia. Koakoa mo imanai evavai beia sia eluvaluva. \v 23 Ena vinaula melalana evaolea koanai, ia emue eda'a ena luma. \v 24 Kanaua mulinai ia adana Elisabeta esivabu inoku vuia ima luma laloanai mo emia. \v 25 Eluva ediaka, “Kanania 'eva Lovia namana ena ula koana keva'uai, kau viloatai e'u malalai beabia tau.” \s1 Anelu Malia E'ouia Iesu Bevapulua. \p \v 26 Elisabeta vuiana kalakoi laloanai Dilava eta'u anelu ka vana Kabiela esinia eda'a Kalilea laloanai vanua ka vana Nasaletai. \v 27 Vato ka ua'i deluva'ana'i vaia kau ka beadavala, vana Iosepa Davida ena pulu ai easi, vato kanaua vana 'eva Malia. \v 28 Anelu eda'a kevana e'ouia ediaka, “Lalomu benanama. Oni 'eva eula venimu vaika. Lovia namana 'eva oni kevamuai.” \v 29 Luva kanaua Malia nuana evabavunua, mai elalovai lalovai vanama'ina kanaua anina 'eva dava. \v 30 Beia anelu ia e'ouia ediaka, “Malia e, sia bomakau, Dilava ena ula 'ani oabia. \v 31 Oni 'eva bosivabu inoku melo moluanena ka bovapulua, inoku vana bo'aea Iesu. \v 32 Ia 'eva beakai vaika mai be'aea Akai vaika Kauna Nakuna, Dilava Lovia namana betata'u 'ava'avana Davida ena lovia bevenia. \v 33 Mai ia Iakobo ena iduvu beloviala keinikeini, ena lovia vanuana 'eva sia bepupua.” \p \v 34 Malia anelu e'ouia ediaka, “Lau kau ka sia aikabasia. Kanania 'eva a bepulu koma?” \p \v 35 Anelu enu'ovi ediaka, “Idume Kabukabuna be'ovu oni akamuai, mai Akai vaika Kauna ena siavuai beva'elu'elumu. Kanaua 'ounai Kabukabu Kauna bepupulu vana be'aea Dilava Nakuna. \p \v 36 Oni kadi'a'amu Elisabeta ena motu motuai 'eva melo ka beabia, mai dediaka ia 'eva e'opa'opa beia ia 'eva vali'u vuiana 'ani kalakoi. \v 37 Dilava enai 'eva sia dava ka epasisi.” \p \v 38 Malia enu'ovi ediaka, “Lau 'eva Lovia namana ena da'alaabi ateate'u. Emu luva vitaitana keva'uai epulu.” Inoku anelu Malia evikania. \s1 Malia Eda'a Elisabeta Kevana. \p \v 39 Melala kanaua'i Malia eva'olu inoku emolau eda'a vanua ka lolo ai Iudea kanobatanai. \v 40 Ia Sakalia ena lumai edodo inoku Elisabeta evanama'inala. \v 41 Elisabeta Malia ena vanama'ina 'uluna eika koanai, bo'ana laloanai melo e'iuvai 'iuvai, mai Idume Kabukabuna Elisabeta nuana evavonua. \v 42 Inoku eluva 'unu'unu ediaka, “'A'ate boutai viloatai oni 'eva evanama'inamu, melo bovapulua melona vaka evanama'inala. \v 43 E'u nama'ina 'eva dava e'u Lovia namana sinana easi keva'u! \v 44 Emu vanama'ina 'uluna a'ika koanai, komolonai melo bo'a'u laloanai mailalonamana e'iuvai'iuvai. \v 45 'Ani evanama'inamu 'olana ovamomo'ai Lovia namana ena luva eluvaia kevamuai 'eva bemomo'ai.” \s1 Malia Ena Lalonama Masina. \p \v 46 Malia ediaka, \q1 “Lau nua'u Lovia namana evanama'inala. \q1 \v 47 Mai idume'u vaka e'u vamauli \q1 Dilavana enai elalonama, \q1 \v 48 'olana ena ulalu mai da'alaabi \q1 ateate'u elalo'u une 'ounai. \q1 Vali'u melala kanania'i beda'a \q1 ulu boutai nama'i'u be'oua, \q1 \v 49 'olana siavu Dilavana \q1 dava namata e'uai evavai. \q1 Ia vana 'eva ekabukabu, \q1 \v 50 ulu ka beda'a ulu ka \q1 ena vilalo 'eva \q1 eveveni kau \q1 'olana de'aku kauta etai. \q1 \v 51 Ia imana siavunai ena \q1 kula'ila evala'asia, \q1 apa kauta kataua eta \q1 lalovai si'avatai \q1 elo'ota siusiu. \q1 \v 52 Ia eta'u lovia kauta kula'ilata \q1 eta lovia imia'autai eva'ovuta, \q1 mai ulalu kauta evaeleta'au. \q1 \v 53 Vikolo deakuta kauta \q1 dava nama'itai bo'ata evakubu, \q1 inoku lavo kauta 'eva \q1 imata 'avaeata \q1 esinita tau. \q1 \v 54 Ena luva 'ana'i elaloia une \q1 inoku ena da'alaabi iduvuna \q1 Isalaela kauta eduluta. \q1 \v 55 Keketa kevatai ena vilalo \q1 eluva 'ana'i vaia davana 'eva \q1 evala'asia Abela'amo \q1 mai 'ava'avana kevatai \q1 bemia keinikeini.” \p \v 56 Malia Elisabeta ita demia vuia koi boina inoku emue eda'a ena vanua. \s1 Elisabeta Nakuna Ioane Evapulua. \p \v 57 Elisabeta ena mauli bonina edaia koanai nakuna moluanena evapulua. \v 58 Lovia namana ena vilalo nama vaikana enai evala'asia 'eva kevanai demia kauta mai kadi'a'ana vali deika ita delalonama vaia ka'ona. \p \v 59 Melala ivakalavaninai 'eva boutai deasi melo ivana do'una, mai kamana Sakalia vanai be'aea. \v 60 Beia sinana eko'isi ediaka, “Asi'i, ia vana eka'aea Ioane.” \v 61 Boutai de'ouia dediaka, “Kadi'a'amu sia ka vana kanaua boina.” \v 62 Makata devailu kamana kevanai melo va dava be'aea. \v 63 Sakalia lelelele bika'ana elavuai lavuai vaia, akanai kanania eleleia koma, “Vana 'eva Ioane,” deikaia koanai boutai detabu lovo si'asi'a. \v 64 Komolonai nutuna eluvuia, malana ekomolo eluva luva 'udai, Dilava evanama'inala. \v 65 Kevatai demia kauta boutai demakau si'asi'a, mai Iudea lolo vanuana boutai vali kanania deluvaia odaoda. \v 66 Vali deika kauta nuatai delalovai lalovai dediaka, “Melo kanania a boinai be'ao.” 'Olana Dilava imana 'eva ia akanai. \s1 Sakalia Ena Enolea Luvana. \p \v 67 Melo kamana Sakalia Idume kabukabuna nuana evavonua, inoku enolea luvana eluvaia ediaka, \q1 \v 68 “Lovia namana Isalaela eta \q1 Dilava ekavanama'inala, \q1 'olana ia 'ani easi ena kau \q1 etavata 'udai. \q1 \v 69 Ivamaulita kauna kula'ilana \q1 evako'isia ita eta \q1 ena da'alaabi kauna \q1 Davida ena iduvuai. \q1 \v 70 'Ani siako melalanai \q1 ena luva enolea kabukabuta \q1 nututai deluvaia boina. \q1 \v 71 Eta 'ou kauta mai \q1 ulata sia de'ula kauta boutai \q1 imatai bevamaulita. \q1 \v 72 Ena vilalo kubuta bevaikata \q1 mai ena luva 'ana'i kabukabuna \q1 'eva elalovai 'inia. \q1 \v 73 Kubuta Abela'amo kevanai \q1 ena luva'ana'i eluvavaia ita daitai: \q1 \v 74 Eta 'ou kauta imatai \q1 bevamaulita, \q1 sia ekamakau ena \q1 vinaula ekavavaia \q1 \v 75 eta mia melalata boutai laloatai \q1 ia vailanai kabukabuai \q1 mai komoloai ekamia. \q1 \v 76 “Mai naku'u e, \q1 oni 'eva be'aemu \q1 akai vaika kauna \q1 ena enolea kaumu. \q1 'Olana oni bo'ana'ia \q1 Lovia namana vailanai \q1 ena dala bovavaia kave'i, \q1 \v 77 ena kau vamauli luvana \q1 bovaikabasita eta \q1 si'avana be'oukao koanai. \q1 \v 78 Ita eta Dilava ena vilalo dainai. \q1 Melala ele'au 'ailalana vutuvutuai \q1 be'ovu be'asi kevata, \q1 \v 79 ba va'ava'anai mai \q1 vabuto'oai demimia \q1 kauta akatai bekakala, \q1 aeta be'ima bevada'ata nua'elu \q1 dalanai bevada'ata dodo.” \p \v 80 Ioane e'aida'aida mai idumeai ekula'ila. Ia kano'akunai emia eda'amo ia Isalaela kau mato kevatai evailaasi. \c 2 \s1 Iesu Epulu. \r (Mt 1.18-25) \p \v 1 Melala kanaua laloanai Kaisala Aukusto, Loma lovia 'olana talavatu luvana ka esinia eda'a Loma ena ikakao kanobatata boutai ai kau vata belelele. \v 2 Nia 'eva va lele lava'ana'ina Kavana kauna Kulene Sulia kanobatana eikaia kao koanai. \v 3 Inoku kau boutai vata beveveni 'ounai demue deda'a itaumo eta vanua. \v 4 Iosepa vaka Nasaleta vanuana ai Kalilea kanonai eko'isi eda'a Davida ena Vanua Betele'ema Iudea ai, 'olana ia 'eva Davida ena iduvu mai ena pulu kauna. \v 5 Vata beveveni 'ounai de'ouia 'ana'i beadavala ateatena Malia ita deda'a, Malia 'eva maibo'ana. \v 6 Laluana ua'i Betele'emai demia laloanai bemauli melalana edaia. \v 7 Inoku emauli 'eva melo moluanena batani kauna evapulua, tubu'ai de'umia inoku bolomakau eta aniani asiasinai devaenoa uda, 'olana 'ima'ima lumanai 'abu asi'i. \fig Aniani asiasinai devaenoa uda.|src="UBSCL-02C.TIF" size="col" ref="2.1-20" \fig* \s1 Anelu Mamoe 'Ima Kauta // Deluva Venita. \p \v 8 Kano ka'onamo kanaua laloanai mamoe 'ima kauta vaida 'eva duvuai demia, boniai eta mamoe de'imata. \v 9 Lovia namana ena anelu ka kevatai evailaasi, Lovia namana nuavinai eva'ailalata koanai demakau si'asi'a. \v 10 Anelu ia e'outa ediaka, “Sia omakau. Lau vali nama'ina abia a'asi kau boutai lalota bevanama si'asi'a. \v 11 Vali'u melala kanania'i Davida ena vanuai emui Vamauli kauna 'eva 'ani epulu, ia 'eva Keliso Lovia namana. \v 12 Koana 'eva kanania boina emuiai, melo 'oma'omana ka oi bodavalia, tubu'ai de'umia inoku bolomakau eta aniani asiasinai devaenoa uda.” \p \v 13 Alimo vutuvutuai anelu doutamo vaika dela'asi anelu kanaua ita devaka'onamo, Dilava devanama'inala dediaka, \q1 \v 14 “nuavi 'eva Dilava \q1 akai vaika vutuvutuna laloanai, \q1 kanobatai nua'elu 'eva \q1 elalonama venita kauta etai.” \s1 Mamoe 'Ima Kauta // Deda'a Melo Beikala. \p \v 15 Anelu boutai ia devikanita demue deda'a vutuvutu koanai mamoe 'ima kauta sibota deluvaluva dediaka, “Ita kada'a Betele'ema, Lovia namana e'outa dava epulu davana ekaikala.” \v 16 Deda'a molau deda'a Malia mai Iosepa dedavalita mai melo 'oma'omana bolomakau eta aniani asiasinai enouda deikaia. \v 17 Deikaia koanai anelu melo lovana eakuia luvana kau de'outa, \v 18 mamoe 'ima kauta vali kanaua deluva vaia koanai lele deika kauta boutai detabu lovo si'asi'a. \v 19 Malia 'eva luva kataua boutai nuanai elalovai 'inita mai elalovai lalovai vaita. \v 20 Mamoe 'ima kauta demue Dilava devanama'inala mai deapa vaia 'olana dava kataua 'uluta deika mai deika davata boutai e'outa vitaitana umauta depulu. \s1 Melo Vana De'aeia Iesu. \p \v 21 Melala ivakalavaninai beivala melalanai, melo vana de'aeia Iesu, sinana bo'anai asido'o epulu laloanai anelu va kanania evenia. \s1 Simeona Mai 'Ana Lo'e Kabukabuna Laloanai Iesu Dela'uia. \p \v 22 Mose ena talavatu vitaitana ivanama'inata bonina eole mulinai melo devuaia deda'a Ielusalema Lovia namana vailanai bevala'asia. \v 23 Lovia namana ena talavatuai ilelena vitaitana, “Batanikau melota moluaneta boutai 'eva beveveni Lovia namana ena.” \v 24 Maivaka Lovia namana ena talavatu eluva vitaitana vakabukabu davata beveveni 'eva popouda lua 'o boiomalo nakuta lua. \p \v 25 Ua'i Ielusalemai kau ka vana Simeona, ia 'eva komolo kauna mai Dilava 'olana e'aku. Isalaela ena vamauli kauna e'imaia, Idume Kabukabuna 'eva ia akanai. \v 26 Idume Kabukabuna ia e'ouia sia bebaba beda'amo Lovia namana ia ena Keliso beikala makava. \v 27 Idume Kabukabu ia evada'aladodo Lo'e Kabukabuna laloanai. Mose ena talavatu luvana vitaitana Malia mai Iosepa 'eva Iesu devuaia deda'a Lo'e Kabukabuna ai. \v 28 Simeona imanai melo ela'uia inoku Dilava evanama'inala ediaka, \q1 \v 29 “Lovia namana e, emu luva'ana'i \q1 vitaitana emu da'alaabi kauna \q1 vali'u mainua'elu'u bovikani'u. \q1 \v 30 'Olana maka'u ai emu \q1 Vamauli 'Olana 'ani aikaia, \q1 \v 31 oni 'ani ova'olua \q1 kau boutai vailatai. \q1 \v 32 'Ailalana kanania 'eva \q1 pulu edea kauta ivaikabasita \q1 mai nuavi 'eva emu kau \q1 Isalaela kauta eta.” \p \v 33 Melo kamana mai sinana luva kataua deika 'eva detabulovo si'asi'a. \v 34 Simeona eta'u laluana evanama'inata inoku sinana Malia e'ouia ediaka, “Melo kanania 'eva Dilava edilaia Isalaela kauta doutamo beva'ekota mai bevako'isita, maivaka ena koakoai bevaiviivia, \v 35 kau doutamo eta lalovai vuniata bevala'asita. Mai itani lepo 'ido'idona betata'u oni nuamu vaka bevaanaanala.” \p \v 36 Ua'i vaka enolea ateatena ka vana 'Ana, Panuela nakuna, ia ena iduvu 'eva Asele, ia 'ani emotu, adana ita dekamoane vikau kalakoika demia, \v 37 inoku eobu emia vali'u vikauna kalavani navui vani (84). Ia lo'e kabukabuna sia evikania kovo ia Dilava ekukudivo venia boni mai lani eolove mai eomeamea. \v 38 Melala ka'onamo kanaua laloanai 'Ana easi lo'e kabukabuna laloanai Dilava evanama'inala inoku kau boutai Ielusalema bevamaulia kauna de'imaia kauta kevatai melo valina ekava. \s1 Iesu Nasaletai E'aida'aida. \p \v 39 Iosepa mai Malia laluana Lovia namana ena talavatu eluva vitaitanai vinaula boutai devaoleta koanai demue deda'a Kalilea kanonai eta vanua umauna Nasaleta. \v 40 Melo e'aida'aida mai ekula'ila, aonekai evonu, Dilava ena iulaveni ia akanai emia. \s1 Iesu Melonai Lo'e Kabukabuna Laloanai. \p \v 41 Vikau boutai kamana mai sinana deoda'a Ielusalemai la'au keini naduna 'ounai. \v 42 Iesu vikauna ouka lua koanai, kauta kakoina deda'a Ielusalema ia eta nadu koakoana dainai. \v 43 Nadu eole mulinai kamana mai sinana demue ia Iesu 'eva Ielusalemai emia, kamana mai sinana sia deikabasi. \v 44 Ia delalovaia 'eva ia kau viloatai, melala itoina deda'avaia mulinai ia banota mai kadi'a'ata kevatai dekavuia. \v 45 Sia dedavalia 'ounai demue deda'a Ielusalemai ua'i bekavua. \v 46 Melala koi de'ole mulitai lo'e kabukabuna laloanai dedavalia vamalele kauta viloatai emia divo luva leleta eika mai elavuaita. \v 47 Ena ikabasi mai luva evamue lelena deika kauta boutai detabulovo si'asi'a. \v 48 Kamana mai sinana deikaia koanai detabulovo si'asi'a. Sinana ia e'ouia ediaka, “Naku'u e, dava 'ounai kanania boina kevamaiai ovavaia? Lau oni kamamu ita nuamai maikanita lai akavu vunumu.” \v 49 Iesu e'outa ediaka, “Dava 'ounai lau oi okavu'u? Oi sia oikabasi lau 'eva kama'u ena luma laloanai amimia, una?” \v 50 Beia ia dava eluvavaia luvana ovonai sia deovo. \p \v 51 Inoku e'ovu ita deda'a Nasaleta, ua'i leleta daitaimo edai, beia sinana 'eva depulu davata kataua boutai nuanai elalovai 'inita. \v 52 Iesu 'eva kauaniai mai idibai e'aida'aida, maivaka Dilava mai kau ia deula venia. \c 3 \s1 Vaidi'u Kabukabu Kauna // Ioane Eilolo. \r (Mt 3.1-12; Mk 1.1-8; Io 1.19-28) \p \v 1 Tibelio lovia 'olana Loma kanobatana eloviala vikau 'ouka ima laloanai Pontio Pilato 'eva Iudea eta Kavana. 'Eloda 'eva Kalilea eloviala, maivaka kadina Pilipo 'eva Itulea mai Talakonito eloviata, Lusania 'eva Abilene vanuata elovia vaita. \v 2 Kabukabu kauta 'olatai kauta 'Ana mai Kaiapa eta melalai, kano'akunai Dilava ena luva easi Sakalia nakuna Ioane kevana. \v 3 Ioane eda'a Iolidana nutu 'aba'abana kanota boutai laloatai lalo'udai mai vaidi'u kabukabu eilolo vaia eta si'avana i'ou kaota 'ounai. \v 4 Enolea kauna Isaia ena pukai eleleia luvana vitaitana: \q1 “Lele ka kano'akunai e'ae'ae ediaka, \q1 ‘Lovia namana ena dala \q1 ova'olua, ena da'a \q1 dalana ovakomoloa. \q1 \v 5 Lava boutai bebubuta, \q1 lolololo mai lolo boutai \q1 beva'ovuta venuai bevitaita. \q1 Dala deva'eva 'eva bekomolo, \q1 mai 'abu si'avata 'abuta \q1 bevavai kave'i kave'i. \q1 \v 6 Kau boutai Dilava ena \q1 vamauli siavuna beikala.’” \qr Isa 40.3-5 \p \v 7 Kau mato dela'asi deasi Ioane kevana bevaidi'uta kabukabu, eilolo venita ediaka, “Kau'asi nakuta e, dai e'oumui badu e'asi davana kevanai oiboveau tau? \v 8 Lalo'udai laloanai oibomimia vuavuamui bepupulu, ia sia oi bodiaka ‘Abela'amo 'eva ita 'ava'avata.’ Sia oibolalovaia 'ani oibonama'ina. 'Olana lau oi a'oumui, Dilava maiena siavu bika'a katania'i Abela'amo nakuna bevavaita. \v 9 Ila 'eva 'ani e'olu au 'olanai, au boutai vuavuata nama'ita sia devapulu auta 'eva beukuta, 'alovai bekapota dodo.” \p \v 10 Inoku do'u kauta ia delavuaia dediaka, “Inoku lai 'eva dava lai bavavaia?” \v 11 Ioane e'outa ediaka, “Maiena ivadodo lua kauna 'eva banona sia maiena kauna 'eva ka bevenia, maiena iani kauna vaka kanaua bevavai koma.” \v 12 Moni visi kauta vaka deasi bevaidi'uta kabukabu deko koanai, delavuaia dediaka, “Vaikabasi kaumu e, lai dava bavavaia?” \v 13 Ioane e'outa ediaka, “Moni boabia koanai vitaitana mo boabia, sia boabi keini.” \v 14 Kuali kauta vaida vaka delavuaia dediaka, “Lai 'eva dava lai bavavaia?” Ioane e'outa ediaka, “Aivalai 'o luva dedetai kau sia oi bolebata eta moni oi bo'abi. Nuamui mediatai tavamui umauta mo oi bo'abi.” \p \v 15 Kau 'eva devi'ima 'ounai nuatai delalovai lalovai dediaka Ioane 'eva ama'i Keliso. \v 16 Ioane ia boutai e'outa ediaka, “Lau 'eva veiai oi avaidi'umui kabukabu, beia muli'uai e'asi kauna ena siavu 'eva lau e'u siavu ekeinia, ena tamaka valota vaka baluluvu 'eva keva'uai sia edaia. Ia 'eva Idume Kabukabuna mai 'alova ai bevaidi'umui kabukabu. \v 17 Ena witi ivavai kave'ita auna 'eva imanai, witi iaku mukamukata 'abuna bevavaia kave'i, witi keata bevalalota makuai bedoubou, ia lu'ulu'uta 'eva sia ebo'o kovo 'alovanai betouta.” \p \v 18 Ioane vaidiba luvata doutamoai kau e'outa mai kevatai vali nama'ina eilolo vaia. \s1 'Eloda Ioane Vabuto'o Lumanai E'alavua. \p \v 19 Ioane eta'u Kalileia eta lovia 'olana 'Eloda e'ovenia, 'olana ia kadina adana 'Elodia eadavala mai vinaula si'avata vaika doutamo evavai 'ounai. \v 20 'Eloda ena si'avana kataua boutai akatai si'avana umauna ka evavaia 'udai, Ioane vabuto'o lumanai e'alavua. \s1 Ioane Iesu Evaidi'ua Kabukabu. \r (Mt 3.13-17; Mk 1.9-11) \p \v 21 Kau boutai evaidi'uta kabukabu laloanai, Iesu vaka evaidi'ua kabukabu. Iesu ena meamea laloanai vutuvutu eluvu. \v 22 Idume Kabukabuna boiomalo ikaikana vitaitana e'ovu easi ia akanai. Inoku lele ka vutuvutuai easi eluva ediaka, “Oni 'eva Lau Naku'u. E'u Lalo'au, alalonama venimu.” \s1 Iesu Ena Pulu Kubu Idolina. \r (Mt 1.1-17) \p \v 23 Iesu vikauna koinavui koanai ena vinaula emakavala. \q1 Kau delalovaia \q1 Iesu 'eva Iosepa nakuna. \q1 Iosepa kamana 'eva 'Eli, \q1 \v 24 kamana Matata, kamana Levi, \q1 kamana Meleki, kamana Ianai, \q1 kamana Iosepa, \q1 \v 25 kamana Matatia, kamana 'Amosa, \q1 kamana Nauma, kamana 'Eseli, \q1 kamana Nakai, \q1 \v 26 kamana Mata, kamana Matatia, \q1 kamana Semeina, kamana Ioseka, \q1 kamana Ioda, \q1 \v 27 kamana Ioanana, kamana Lesa, \q1 kamana Solobabela, \q1 kamana Salatiele, kamana Neli, \q1 \v 28 kamana Meleki, kamana 'Adi, \q1 kamana Kosama, kamana \q1 'Elamadama, kamana 'Ele, \q1 \v 29 kamana Iosua, kamana 'Eliesele, \q1 kamana Iolima, kamana Matata, \q1 kamana Levi, \q1 \v 30 kamana Simeona, kamana Iuda, \q1 kamana Iosepa, kamana Ionama, \q1 kamana 'Eliakima, \q1 \v 31 kamana Melea, kamana Mena, \q1 kamana Matata, kamana Natana, \q1 kamana Davida, \q1 \v 32 kamana Iese, kamana 'Obeda, \q1 kamana Boa, kamana Salamone, \q1 kamana Nasona, \q1 \v 33 kamana 'Aminadaba, kamana 'Adamina, \q1 kamana 'Aleni, kamana 'Esalona, \q1 kamana Pale, kamana Iuda, \q1 \v 34 kamana Iakobo, kamana Isako, \q1 kamana Abela'amo, kamana Tela, \q1 kamana Na'olo, \q1 \v 35 kamana Seluka, kamana Leu, \q1 kamana Peleka, kamana 'Ebele, \q1 kamana Sala, \q1 \v 36 kamana Kainana, \q1 kamana 'Apasada, \q1 kamana Sema, kamana Noa, \q1 kamana Lameka, \q1 \v 37 kamana Metusala, kamana Enoka, \q1 kamana Ialeta, kamana Ma'alale, \q1 kamana Kainana, \q1 \v 38 kamana 'Eno, kamana Seta, \q1 kamana 'Adamu, \q1 kamana Dilava. \c 4 \s1 Diabolo Iesu Ekovoia. \r (Mt 4.1-11; Mk 1.12, 13) \p \v 1 Iesu Iolidana nutunai emue 'udai koanai Idume Kabukabuna ia nuana evavonua, inoku Idume Kabukabuna eta'u evada'ala deda'a kano'akunai, \v 2 melala vani navui ua'i diabolo eta'u ekovoia. \p Melala kataua'i iani sia ka eania kovo, to'onai ia vikolo eakuia. \v 3 Diabolo eta'u ia e'ouia ediaka, “Bema oni Dilava Nakuna koanai bika'a katania boma'outa ianiai bemaao.” \v 4 Iesu ia e'ouia ediaka, “'Ani puka kabukabunai ilelena, ‘kau 'eva sia ianiai mo bemauli.’” \p \v 5 Diabolo eta'u Iesu evada'ala dele'au loloai inoku melala kava'inamo kanobata vanuata boutai evaikala. \v 6 Inoku Diabolo ia e'ouia ediaka, “Lau batata'u siavu mai nuavi katania boutai bavenimu, 'olana dava katania boutai 'eva lau ima'u ai eudata, Inoku lau dai aula venia kauna bavenia. \v 7 Bema oni lau bokukudivo veni'u koanai, dava katania boutai 'eva oni emu.” \v 8 Iesu ena luva evamuea ediaka, “'Ani puka kabukabunai ilelena, ‘Lovia namana oni emu Dilava mo bokukudivo venia, ia mo sibona da'alana bo'abi.’” \p \v 9 Mune'e evada'ala deda'a Ielusalema lo'e kabukabuna uvinai evalavala 'au, e'ouia ediaka, “Bema oni Dilava Nakuna koanai nia'i sibomu lovo asi. \v 10 'Olana 'ani puka kabukabunai ilelena, \q1 ‘ia ena anelu be'outa \q1 be'imamu. \q1 \v 11 Maivaka ia imatai \q1 beabimu isi, \q1 asi'i aemu bika'ai \q1 omaakua 'ounai.’” \qr Sal 91.11, 12 \p \v 12 Iesu ia e'ouia ediaka, “'Ani puka kabukabunai eluva, ‘Lovia namana emu Dilava vikovo 'abunai sia bone'eadivo.’” \p \v 13 Diabolo ena vikovo boutai evaoleta koanai ia kevanai eda'atau beda'amo melala nama'ina ka be'asi vakaia. \s1 Iesu Ena Vinaula Kalileai Emakavala. \r (Mt 4.12-17; Mk 1.14, 15) \p \v 14 Idume Kabukabuna siavunai Iesu emue eda'a Kalileai ua'i kano kanaua vanuata boutai laloatai ia valina dekava odaoda. \v 15 Iuda kauta eta lo'e laloatai evaikabasi, kau boutai ia devanama'inala. \s1 Nasaleta Kauta Iesu Devasi'avanala. \r (Mt 13.53-58; Mk 6.1-6) \p \v 16 Iesu eda'a e'aida'aida vanuana Nasaleta ai, ena koakoa dainai Melala Kabukabunai Iuda kauta eta lo'e laloanai edodo, elavadivo Puka bevakua. \v 17 Isaia enolea kauna ena puka devenia, puka eluvuia, kanania eleleia koma 'abuna edavalia 'eva evakua ediaka, \fig Puka kabukabuna ilo'una.|src="HK00150B.TIF" size="col" ref="4.17" \fig* \q1 \v 18 “Lovia namana Idumena \q1 'eva lau aka'uai, \q1 'olana edila'u \q1 vali nama'ina bailolo vaia \q1 ulalu kauta kevatai. \q1 Esini'u deliota kauta \q1 ivala'asita bailolo vaia \q1 mai maka 'ede kauta \q1 beikaika 'udai, \q1 anaana laloanai demimia kauta \q1 bavala'asita, \q1 \v 19 Lovia namana ena kau \q1 bevamaulita \q1 vikauna 'ani edaia valina \q1 bailolo vaia.” \qr Isa 61.1, 2 \p \v 20 Iesu puka e'alavua i'imana kauna evenia inoku emia divo, lo'e laloanai kau boutai makata ia deika 'inia. \p \v 21 Ia 'ani e'outa makava ediaka, “Puka Kabukabunai luva oi o'ika luvana 'eva vali'u melala kanania'i 'ani emomo'ai.” \v 22 Luva nama'ita e'outa 'ounai boutai ia devanama'inala mai detabulovo si'asi'a delavuai lavuai dediaka, “Nia 'eva Iosepa nakuna, una?” \p \v 23 Iesu ia e'outa ediaka, “Lau aikabasi dokadoka oi luva kanania 'ani oi bo'ou'u bodiaka, ‘Mulamula veni kaumu e, sibomu vamaulimu.’ maivaka oi bo'ou'u bodiaka, ‘Dava dava ua'i Kapelanauma ai ovavai 'uluta lai aika davata, nia'i emu vanua umaunai vaka bovavaita.’” \v 24 Ia ediaka, “Luva umauna lau oi a'oumui, enolea kauna ena vanua umaunai 'eva sia beabiadae. \v 25 Luva umauna lau oi a'oumui, 'Elia ena melalai obu 'a'ateta doutamo Isalaelai demia, vikau koi mai vuia kalakoi vutuvutu e'alavua lamu sia eaku 'eva kanobata itoinai doe namavaikana epulu. \v 26 Inoku 'Elia sia esinia eda'a kataua ka kevana, beia eda'a Salepata vanuana Sidono kanonai obu ateatena ka kevana. \v 27 Maivaka enolea kauna Elisa ia ena melalai Isalaela laloanai ua'i 'eva loki kauta doutamo, sia ka enama'ina, ia Sulia kauna Na'amana sibona mo enama'ina.” \p \v 28 Lo'e laloanai kau boutai luva kataua deika koanai debadu si'asi'a. \v 29 Deko'isi vanuai dedolia asi devada'ala deda'a devanua lolona akanai etaula 'eva ke'eke'eai bekapoa asi. \v 30 Beia ia 'eva kau mato viloata umaunai eda'a ovo. \s1 Iesu Kau Ka Nuanai Ka'uba Si'avana Vaika Elo'oia La'asi. \r (Mk 1.21-28) \p \v 31 Inoku e'ovu eda'a Kalilea vanuana ka Kapelanauma ua'i melala kabukabunai Iuda kauta eta lo'eai kau evaikabasita makamaka. \v 32 Ena vaikabasi luvatai detabulovo si'asi'a 'olana ena luvaluva 'eva maisiavuta. \p \v 33 Kau ka nuanai ka'uba si'avana vaika edodo kauna ua'i lo'e laloanai evaoi 'unu'unu, \v 34 ediaka, “'A! Iesu Nasaleta kauna e, lai dava kevamaiai bovavaia? Oni o'asi 'eva lai boakubamai, una? Lau aikabasi oni 'eva Dilava ena Kabukabu kauna.” \p \v 35 Iesu ia e'ovenia ediaka, “'Ulumu. Ia nuanai la'asi.” Boutai vailatai ka'uba si'avana vaika kau kanaua eva'eko'a si'asi'a inoku kauaninai ela'asi, sia dua ka evenia. \v 36 Kau boutai detabulovo si'asi'a, deviluva viveni dediaka, “Nia 'eva vaikabasi davana? Maisiavuna mai maikula'ilana ka'uba si'avata vaika e'outa 'eva kau nuatai dela'asi.” \v 37 Kano kanaua itoinai Iesu valina dekava odaoda. \s1 Iesu Simona Lavana Ateatena Ena 'Olele Evanama'inala. \r (Mt 8.14-17; Mk 1.29-34) \p \v 38 Iesu lo'e evikania eda'a Simona ena luma. Simona lavana ateatena kauna desiavu si'asi'a e'olele, Iesu denoia bedulua. \v 39 Iesu eda'a ateate kevanai elavadivo inoku 'olele kanaua epilaia be'ole, inoku 'olele eole, komolonai ateate eko'isi eta iani evavai. \s1 Iesu 'Olele Edeata Edeata Evanama'inata. \p \v 40 Melala ena ulu eda'a venia koanai kau boutai 'olele edeata edeata kauta boutai devuata deasi Iesu kevana, Iesu imana ka ka akatai ekao'au evamaulita. \v 41 Ka'uba si'avata vaika vaka kau doutamo nuatai dela'asi devaoi dediaka, “Oni 'eva Keliso Dilava Nakuna.” Iesu epilata e'outa kao sia beluluva 'olana deikabasi ia 'eva Keliso. \s1 Iesu Iudea Lo'eta Laloatai Eilolo. \r (Mk 1.35-39) \p \v 42 Taba elele laloanai Iesu ela'asi eda'a 'abu 'akuna kai bemeamea. Kau mato namavaikana ia ikavuna deda'a, dedavalia koanai de'ouia ia kevatai sia bemada'a tau. \v 43 Beia Iesu e'outa ediaka, “Lau 'eva Dilava ena lovia vanuana valina vanua edeata edeata kevatai bailolo vaia 'olana kanaua 'ounai lau esini'u.” \v 44 Inoku Iudea lo'eta laloatai eilolo. \c 5 \s1 Iesu Ibanona Kauta Vani E'aeta. \r (Mt 4.18-22; Mk 1.16-20) \p \v 1 Melala ka Iesu Kenesaleta 'ovuna 'aba'abanai elava eilolo laloanai kau mato delavaia kaiukaiu Dilava ena luva 'uluna be'ika. \v 2 Ia asi lua 'ovu 'aba'abanai dedai'au eikata, va'eka kauta devikanita nabuai eta vuo dedeinita. \v 3 Iesu 'eva Simona ena asiai ele'au, inoku e'ouia kava'inamo betoa asi, ia asiai emiadivo inoku kau mato evaikabasita. \fig Iesu 'ovu 'aba'abanai kau mato evaikabasita.|src="CN01705B.TIF" size="col" ref="5.1-3" \fig* \p \v 4 Iesu eluvaluva koa mulinai Simona e'ouia ediaka, “'Oula kada'aia, emu vuo ua'i bonana sisi vaida bovakota.” \v 5 Simona ia ena luva evamuea ediaka, “'Ola kaumu e, lai boni itoinai lai abavunu lani ia sia dava ka lai abia, beia oluluva 'ounai vuo bava'ovuta.” \v 6 Vuo dene'eta 'eva sisi doutamo vaika devakoata, eta vuo kevaimo bema'idi. \v 7 Banota vaida asi ka ai kauta dekapota be'asi beduluta, inoku deasi asita lua devavonuta kevaimo deuku. \v 8 Simona Petelo koa kanaua eikaia koanai Iesu aena 'olanai ekuidula inoku ediaka, “Lovia namana e, lau 'eva si'avana kau'u, keva'uai da'a tau.” \v 9 Simona banona ita 'eva detabulovo si'asi'a 'olana sisi kataua boita doutamo vaika devakoata 'ounai, \v 10 Simona ita deva'eka ka'ona kauta Sebedeo nakuna Iakobo mai Ioane vaka detabulovo si'asi'a. Beia Iesu Simona e'ouia ediaka, “Sia bomakau. Vali'u beda'amo vaila melalatai oni 'eva kau bova'ekata.” \v 11 Eta asi develi'au nabuai, dava boutai devikanita Iesu mulinai deda'a. \s1 Iesu Loki Kauna Evanama'inala. \r (Mt 8.1-4; Mk 1.40-45) \p \v 12 Iesu vanua ka laloanai emia laloanai, ua'i kau ka kauna itoina 'eva eloki, inoku Iesu eikaia koanai e'eko aena 'olanai epakadivo inoku enoia ediaka, “Lovia namana e, bomaula koanai bomavanama'ina'u.” \v 13 Iesu imana eisia lao eabia kovo, e'ouia ediaka, “A'ula, bonama'ina.” Komolonai loki kau kanaua evikania. \v 14 Ia e'ouia kao ediaka, “Sia kau ka vailanai boluluva, beia boda'a kabukabu kauna kevanai beikamu, mai vanama'ina venivenina davana Mose eluva vitaitana boveveni, inoku kau bevamomo'aia oni 'ani onama'ina.” \v 15 Beia Iesu valina dekava odaoda inoku kau mato namavaikana deasi lelena be'ika mai eta 'olele bevanama'inata. \v 16 Beia Iesu eda'atau eda'a 'abu 'avaeana kai ua'i emeamea. \s1 Iesu 'Eko Kauna Evanama'inala. \r (Mt 9.1-8; Mk 2.1-12) \p \v 17 Melala ka Iesu evaikabasi laloanai Palisea kauta mai talavatu 'ola kauta vaida ua'i demia, ia 'eva Kalilea vanuata boutai ai, Iudea mai Ielusalema laloatai deasi. Lovia namana siavuna 'eva Iesu akanai 'olele kauta evanama'inata. \v 18 Kau vaida 'eko kauna ka toto'ai devuaia deda'a dalana dekavu bedodo vaia Iesu vailanai bene'eadivo. \v 19 Bedodo vaia deko beia sia dala ka dedavalia 'olana kau mato namavaikana 'ounai, inoku devuaia dele'au deda'a luma 'uvinai, 'uvi deiuia isi inoku maitoto'ana deva'ovua eda'a Iesu vailanai kau mato bo'adatai. \v 20 Iesu eta abiveni namavaikana kanaua boina eikaia koanai eluva ediaka, “E'u kau e, emu si'avana 'ani iou kaota.” \v 21 Talavatu 'ola kauta mai Palisea kauta nuatai delalovai lalovai dediaka, “Nia 'eva kau davana Dilava evasi'avanala? Dai si'avana be'ou kao, Dilava mo sibona.” \v 22 Beia Iesu eta lalovai eikabasia 'ounai e'outa ediaka, “Dava 'ounai lalovai katania boita nuamuiai oi olalovaita? \v 23 Davana ba'oua 'eva eveavea, emu si'avana 'ani i'ou kaota 'o ko'isi da'a. \v 24 Beia oi boikabasi Lau Kau Nakuna 'eva kanobatai maisiavu'u si'avana ba'ou kao.” Ia 'eko kauna e'ouia ediaka, “Lau oni a'oumu, ko'isi emu toto'a abia, da'a emu luma.” \v 25 Komolonai mo vailatai eko'isi ena enokai toto'ana eabia isi eda'a ena luma Dilava evanama'inala. \v 26 Boutai detabulovo si'asi'a mai Dilava devanama'inala, maimakauta deluva dediaka, “Vali'u koa edeana umauna kaikala.” \s1 Iesu Levi Ena Vinaula 'Abunai E'aeia. \r (Mt 9.9-13; Mk 2.13-17) \p \v 27 Kanaua mulinai Iesu ela'asi eda'a moni visi kauna ka vana Levi moni visi 'abunai emiadivo eikaia, e'aeia ediaka, “Muli'uai mai.” \v 28 Levi eko'isi dava boutai evikanita Iesu mulinai eda'a. \p \v 29 Ua'i Levi ena lumai nadu namana ka evavaia Iesu dainai, moni visi kauta doutamo mai kau edeata vaida vaka ia ita demia deaniani ka'ona. \v 30 Palisea kauta mai talavatu 'ola kauta deta'u Iesu ibanona kauta kevatai denunuvai nunuvai dediaka, “Dava 'ounai oi moni visi kauta mai si'avana kauta ita oi oaniani mai oi oinuinu ka'ona?” \v 31 Iesu ia eta luva 'uluta eika inoku eta luva evamuea ediaka, “Kau nama'ita 'eva mulamula veni kauna sia dekavua, beia de'olele kauta mo 'eva mulamula veni kauna dekavua. \v 32 Lau asi 'eva sia komolo kauta ba'aeta, beia si'avana kauta belalo'udai 'ounai asi.” \s1 Love Lavuai Lavuaina. \r (Mt 9.14-17; Mk 2.18-22) \p \v 33 Kau vaida Iesu de'ouia dediaka, “Ioane ibanona kauta melala doutamo delove mai demeamea, Palisea ibanota kauta vaka vitaitana devavaia, beia oni ibanomu kauta deaniani mai deinuinu.” \v 34 Iesu e'outa ediaka, “Oi olalovaia kamoane makamaka kauna ena da'a'au kauta ita demia ka'ona laloanai belolove 'eva bedaia, una? \v 35 Beia melalana be'asi koanai kamoane makamaka kauna kevatai beabia tau, inoku melala kataua'i ia 'eva belolove.” \p \v 36 Iesu luva ivavitaitana kanania e'outa, “Kau ka tubu'a makamakana si'ana sia be'idia ovo tubu'a 'ana'ina 'idina bekuli bubua 'olana tubu'a makamakana be'idia ovo koanai tubu'a makamakana 'ani be'idi mai tubu'a 'ana'ina mai tubu'a makamakana luana 'eva ikata sia bevitaita. \v 37 Kau ka vine veina makamakana popo'o 'ana'inai sia belaia uda, kanaua bevavaia koanai vine veina makamakana bekukubu popo'o 'ana'ina beva'alamala inoku be'itabu popo'o besi'avana. \v 38 Beia vine veina makamakana 'eva popo'o makamakanai belaia, inoku luana benama'ina. \v 39 Kau ka vine veina 'ana'ina beinua mulinai vine veina makamakana sia beula venia 'olana bediaka vine veina 'ana'ina 'eva nama'ina.” \c 6 \s1 Melala Kabukabuna Loviana. \r (Mt 12.1-8; Mk 2.23-28) \p \v 1 Melala Kabukabunai Iesu mai ibanona kauta ita witi lobana ka laloanai dekeini, ibanona kauta witi vuata debukuta avata imata ai demuduta ovo deani. \v 2 Palisea kauta vaida deluva dediaka, “Oi dava 'ounai Melala Kabukabunai sia oi bovavaia vinaulana oi ovavaia?” \v 3 Iesu ia eta luva evamuea ediaka, “Oi ama'i Davida sisibana sia oi ovakua kovo. Ia mai banona ita vikolo de'akuta koanai dava evavaia? \v 4 Ia Dilava ena lumai edodo devakabukabu palaoata kabukabu kauta sibota mo be'ani davata eabita eanita mai ibanona kauta evenita deani.” \v 5 Maivaka e'outa ediaka, “Lau Kau Nakuna 'eva Melala Kabukabuna Loviana.” \s1 Iesu Kau Ka Imana Badena Evanama'inala. \r (Mt 12.9-14; Mk 3.1-6) \p \v 6 Melala kabukabuna edeana kai Iesu Iuda kauta eta lo'eai edodo evaikabasi. Kau ka ua'i imana idibana 'eva ebade. \v 7 Talavatu 'ola kauta mai Palisea kauta Iesu de'idimala Melala Kabukabunai bevanama'inala 'o asi'i, 'olana Iesu va'eva 'abunai bene'eadivo dalana dekavuia. \v 8 Beia Iesu ia eta lalovai eikabasi, kanaua 'ounai ima bade kauna e'ouia ediaka, “Ko'isi vailatai lavadivo.” Inoku eko'isi elavadivo. \v 9 Iesu e'outa ediaka, “Lau oi alavuaimui, davana 'eva ekomolo Melala Kabukabunai, ekavanama'ina 'o ekavavai si'asi'a, ekavamauli 'o ekavaba?” \v 10 Iesu boutai eikata nekeneke mulinai ima bade kauna e'ouia ediaka, “Imamu isia komolo.” Ia evavaia 'eva imana ekomolo 'udai. \v 11 Ia 'eva nuata debadu si'asi'a, sibota deluvaluva Iesu kevanai dava bevavaia. \s1 Iesu Veauneke Kauta // 'Ouka Lua Edilata. \r (Mt 10.1-4; Mk 3.13-19) \p \v 12 Melala kanaua'i Iesu loloai ele'au bemeamea, boni itoina Dilava kevanai emeamea. \v 13 Lani ekevai laloanai ia ibanona kauta e'aeta deasi kevana, viloatai ouka lua edilata mai e'aeta veauneke kauta. \v 14 Ia 'eva Simona vana e'aeia Petelo, mai kadina Andelea, Iakobo mai Ioane, Pilipo mai Batolomeo, \v 15 Mataio, Toma, Alepeo nakuna Iakobo, mai Simona de'aeia Selote kauna, \v 16 Iakobo nakuna Iuda mai Isakaliote kauna Iuda ia venina eveni kouna ekou kauna. \s1 Iesu Kau Mato Kevatai Eilolo Mai 'Olele Kauta Evanama'inata. \r (Mt 4.23-25) \p \v 17 Iesu ena veauneke kauta ita loloai de'ovu kano komolonai delavadivo. Ua'i 'eva ibanona kauta mato namavaikana mai kau doutamo vaika 'eva Iudea vanuata boutai laloatai, Ielusalema ai, Tulo mai Sidono 'atu kanota boutai laloatai deasi, \v 18 deasi 'eva lelena be'ika mai eta 'oleleai benama'ina. Ka'uba si'avata vaika devabavunuta kauta vaka deasi evanama'inata. \v 19 Inoku kau boutai eta ula 'eva ia beabia kovo 'olana siavu 'eva ia enai ela'asi inoku ia boutai evamaulita. \s1 Kau Davata Kauta Denama'ina. \r (Mt 5.1-12) \p \v 20 Iesu ibanona kauta eikata inoku ena luva emakavala ediaka, \q1 “Oi oulalu kaumui 'eva oi onama'ina, \q1 'olana Dilava ena lovia vanuana 'eva oi emui. \q1 \v 21 Vali'u oi ovikolo kaumui 'eva oi onama'ina, \q1 'olana oi 'eva bo'amui bekukubu. \q1 Vali'u oi okakani kaumui 'eva oi onama'ina, \q1 'olana oi bomamai. \q1 \v 22 Lau Kau Nakuna 'ou'uai \q1 bema kau devaiviivimui, \q1 viloamui edau'a, \q1 luva si'avata de'oumui, \q1 vamui devavai si'asi'a \q1 'eva oi onama'ina. \p \v 23 Melala kanaua'i lalomui benanama mai oi bolalonama si'asi'a oi boneneva, 'Olana vutuvutuai tavamui nama vaikana. Ia 'ava'avata enolea kauta kevatai kanaua devavaita koma. \q1 \v 24 “Beia vali'u oi lavo kaumui kevamuiai \q1 'eva besi'avana vaika, \q1 'olana emui mauli mediana itoinai \q1 'ani oi oabia. \q1 \v 25 Vali'u oi oani vunu kaumui kevamuiai \q1 'eva besi'avana vaika, \q1 'olana oi bovikolo. \q1 Vali'u oi omamai kaumui kevamuiai \q1 'eva besi'avana vaika, \q1 'olana nuamui beanana \q1 mai oi bokakani. \q1 \v 26 Kau boutai vamui devanama'inata kaumui \q1 kevamuiai 'eva besi'avana vaika, \q1 'olana ia 'ava'avata koa kanania vitaitana devavaia \q1 enolea kauta dedeta kevatai. \s1 Emui 'Ou Kauta // Oibolalo'au Venita. \r (Mt 5.38-48; 7.12a) \p \v 27 “Beia lele'u oi oika kaumui a'oumui. Emui 'ou kauta oi bolalo'au venita, ulamui sia de'ula kauta kataua kevatai oi bovavai kave'i. \v 28 Denunuvai nunuvaimui kauta kataua oi bovanama'inata, mai devavaimui si'asi'a kauta akatai oi bomeamea. \v 29 Kau ka metemu avekena bepi'ala koanai, avekena vaka bovenia bepi'ala. Mai kau ka emu kouti beabia koanai, emu ivadodo 'ouna sia bovavaia. \v 30 Kau dava kevamuai denoinoi davata 'eva oi bovenita, mai kau ka emu dava ka eabia koanai sia bo'oua bevenimu 'udai. \v 31 Oi o'ula kau kevamuiai kanaua boina bemavavai koma vitaitana oi vaka kanaua boina kau kevatai oi bovavai. \p \v 32 “ Kau delalo'au venimui kauta kataua mo oi bolalo'au venita koanai ena mediana 'eva dava oi kevamuiai? Si'avana kauta vaka delalo'au venita kauta kanaua delalo'au venita koma. \v 33 Mai devavaimui kave'i kauta kataua mo oi ovavaita kave'i koanai ena mediana 'eva dava kevamuiai? Si'avana kauta vaka kanaua devavai koma. \v 34 Kau dava devenimui kauta kataua mo oi ovenita koanai ena mediana 'eva dava oi kevamuiai? Si'avana kauta vaka si'avana kauta devenita inoku eta ula 'eva vitaitata tavata bevamue. \v 35 Beia emui 'ou kauta oi bolalo'au venita, mai oi bovavaita kave'i, mai oi boveveni davata tavata ivamueta sia oi bolalovai. Inoku tavamui 'eva namata vutuvutuai oi bo'abi, mai oi 'eva akai vaika Dilavana nakunai oi bo'ao, 'olana ia 'eva sia devanama'inala kauta mai si'avana kauta vaka elalota. \v 36 Vilalo vinaulata oi bovavai itani Kamamui boina, ia 'eva mai ena vilalo. \s1 Oni Kau Ka Ena Si'avana // Lovana Sia Boakua. \r (Mt 7.1-5) \p \v 37 “Banomui sia oi bovaluvata inoku Dilava vaka oi sia bevaluvamui, banomui sia oi bovasi'avanata inoku Dilava vaka oi sia bevasi'avanamui, banomui eta si'avana oi bo'ou kao inoku Dilava vaka oi emui si'avana be'ou kao. \v 38 Banomui oi bovenita inoku Dilava vaka oi bevenimui, vitaitana dava ka bevonu vaika bekao 'inia, beaku 'inia, be'itabu 'itabu, kanaua boina bevenimui koma. 'Olana oi oveveni vitaitana Dilava vaka oi bevenimui 'udai.” \p \v 39 Iesu luva ivavitaitana kanania e'outa ediaka, “Maka 'ede kauna ka betata'u maka 'ede kauna ka sia bevada'ala, kanaua bevavaia koanai laluana 'uli laloanai be'ekouda. \v 40 Malele melona ka ena vaikabasi kauna sia bekeinia, ia malele melota 'eva eta malele bevaole kave'i koanai eta vaikabasi kauna ita bevitaita. \p \v 41 “Dava 'ounai au na'ina'ina banomu makana laloanai kanaua oikala beia au ubana namana oni makamu laloanai davana sia olalovaia? \v 42 Oni sibomu makamu laloanai au ubana namana kanaua sia oikala koanai, aboina bo'akalamu bo'oua bodiaka, ‘Bo'akala'u e, makamu laloanai au na'ina'ina babia ovo.’ Dede kaumu e, makamu laloanai au ubana namana abia ovo makava vakaia, mulinai makamu nama'itai bo'akalamu makana laloanai au na'ina'ina boikala kave'i boabia ovo.” \s1 Au Ka Ka Vuavuatai Ekaikabasita. \r (Mt 7.16-20; 12.33-35) \p \v 43 “Au nama'ina vuavua si'avana vaika sia bevapulua, maivaka au si'avana vaika vuavua nama'ina sia bevapulua. \v 44 'Olana au ka ka vuavuatai ikabasi epupulu, kau 'eva 'ini aumai veivei sia debuku ovo, mai ava 'ini'iniai ive'alu sia deabia. \v 45 Kau nama'ina etata'u dava namaita evala'asi 'olana nuanai 'eva dava nama'ita demimia, kau si'avana etata'u dava si'avata evala'asi 'olana nuanai 'eva dava si'avata demimia. 'Olana nutuai dela'asi luvata boutai 'eva nuai demimia. \s1 Luma Idauta Kauta Lua. \r (Mt 7.24-27) \p \v 46 “Oi dava 'ounai oi o'ae'u, ‘Lovia namana e, Lovia namana e,’ ia e'u luva sia oi oabia dae? \v 47 Kau de'asi keva'u inoku e'u luva leleta de'ika mai vinaulata devavai kauta 'eva aboita bavaikamui. \v 48 Ia 'eva itani kau ka luma edauia boina, 'uli e'uia e'ovu vaika venuai inoku bika'a akanai kovolo evalavata'au, abaka ela'asi koanai luma edolia beia luma sia euteute, 'olana luma edauia kave'i 'ounai elava 'ini. \v 49 Beia e'u luva e'ika inoku vinaulata sia evavai kauna 'eva itani kau ka luma kano akanai evalavala kovolona asi'i boina, abaka ela'asi luma edolia koanai komolonai luma epalu, luma epalu 'eva abaka edaloia ovo.” \fig |src="WA03836" size="col" ref="6.46-49" \fig* \fig Luma bika'a akanai davana mai kano akanai davana.|src="WA03837" size="col" ref="6.46-49" \fig* \c 7 \s1 Iesu loma Kuali 'Ola Kauna Ena Vinaula Kauna Ena 'Olele Evanama'inala. \r (Mt 8.5-13) \p \v 1 Iesu ena luva boutai kau kevatai eluvasi palu mulinai ia eda'a Kapelanaumai edodo. \v 2 Loma kuali 'ola kauna ka ua'i ena da'alaabi kauna elalo'au venia vaika kauna 'eva e'olele si'asi'a itani 'ani bebaba. \v 3 Ia Iesu valina e'ika koanai Iuda kauta namata vaida esinita Iesu benoia be'asi ena da'alaabi kauna bevamaulia. \v 4 Ia deasi Iesu kevana koanai denoia 'udai 'udai dediaka, “Kau kanania bomadulua 'eva bemanama'ina. \v 5 'Olana ia emai iduvu elalo'au venia, mai ia eta'u emai lo'e evalavala.” \v 6 Kanaua 'ounai Iesu ia ita deda'a, Iesu luma ekevaia koanai kuali 'olana kauna ena kau esinita Iesu de'ouia dediaka, “Lovia namana e, sia bovabavunu, 'olana lau 'eva sia anama'ina bo'asi e'u lumai bodododo. \v 7 Kanaua 'ounai bavavasi kevamu 'eva sia edaia. Beia luvamo boluvala inoku e'u da'alaabi kauna benama'ina. \v 8 Lau 'eva kau ka ena siavu venunai, inoku kuali kauta 'eva lau venu'uai. Lau kau kanania ka a'oua da'a 'eva ia edada'a, banona a'oua mai 'eva ia e'asi. E'u da'alaabi kauna a'oua kanania vavaia 'eva ia evavaia.” \p \v 9 Iesu luva kanaua eika koanai etabulovo si'asi'a, ekai'udai kau mato mulinai deda'a kauta kataua e'outa, “Lau oi a'oumui, Isalaela laloanai abiveni kanania boina sia ka adavalia.” \v 10 'Ola kauna esinita kauta kataua demue deda'a luma koanai, da'alaabi kauna 'ani enama'ina dedavalia. \s1 Iesu Obu Nakuna Bai Evako'isia. \p \v 11 Melala kava'inamo eole mulinai Iesu eda'a vanua ka vana Naina, ibanona kauta mai kau mato ia ita deda'a. \v 12 Vanua nutualana 'ani dekevaia laloanai, ba kauna ka devuaia dela'asi, ua 'eva obu ka nakuna ka'oukukunamo, vanua kauta doutamo obu debanoia. \v 13 Lovia namana obu eikaia koanai elalo si'ala, inoku e'ouia ediaka, “Sia bokakani.” \v 14 Ia eda'a ilulao eda'a to'o eabia kovo, inoku to'o devuaia kauta delavadivo. Iesu eluva ediaka, “Kau 'alu'aluna e, lau a'oumu, ko'isi.” \v 15 Ba kauna eko'isi emiadivo inoku eluvaluva, Iesu melo eabia sinana evenia 'udai. \v 16 Boutai demakau si'asi'a, Dilava devanama'inala dediaka, “Enolea namana ka viloatai evailaasi.” Maivaka dediaka, “Dilava 'eva 'ani easi ena kau kevata.” \v 17 Iesu valina kanania Iudea kanona itoina mai kevanai 'abuta boutai laloatai deluvaia odaoda. \s1 Ioane Ibanona Kauta Lua Esinita Deda'a Iesu Kevana. \r (Mt 11.2-19) \p \v 18 Ioane ibanona kauta dava katania boutai ia de'ouia. \v 19 Inoku ibanona kauta lua e'aeta esinita Lovia namana belavuaia bediaka, “Be'asi kauna 'eva oni, 'o kau edeana ka lai ba'imala?” \v 20 Ia deasi Iesu kevana koanai de'ouia dediaka, “Vaidi'u Kabukabu kauna Ioane esinimai lai a'asi kevamuai lai balavuaimu, ‘Be'asi kauna 'eva oni, 'o kau edeana ka lai ba'imala?’” \p \v 21 Melala kanaua'i Iesu 'eva kau doutamo vaika eta 'olele, kauta deanana mai ka'uba si'avata vaika nuatai kauta evanama'inata, maivaka maka 'ede kauta doutamo makata evanama'ina deikaika 'udai. \v 22 Iesu ia laluana eta luva evamuea ediaka, “Oda'a, dava makamuiai oi o'ika mai kaiamui ai 'uluta oi o'ika davata Ioane oi bo'oua. Maka 'ede kauta 'ani deikaika, 'ome'ome kauta 'ani dedada'a, loki kauta 'ani kauta denama'ina, kaia bubu kauta lele 'ani de'ika, ba kauta 'ani deko'isi demauli, maivaka ulalu kauta kevatai vali nama'ina ailolo vaia.” \v 23 Maivaka eluva ediaka, “Nuana sia elalo to'ato'a keva'uai kauna 'eva enama'ina.” \s1 Iesu Ioane Valina Ekava. \p \v 24 Ioane esinita kauta demue 'udai mulinai, Iesu mune'e kau mato kevatai Ioane luvana eluva ediaka, “Oi oda'a kano 'akunai 'eva dava oi boikala oko? Lani eunu 'ebavala eva'ekota oi boikata, una? \v 25 Asi'i koanai, dava oiboikala oko 'ounai oi oda'a ua'i? Kau ka tubu'a tavana namana evadodoa oi boikala, una? Kau kataua tubu'a nama'ita vaika devadodota mai eta lovia davata doutamo kauta 'eva lovia 'olana kauna ena lumai oi bodavalita. \v 26 Dava oi boikala oko 'ounai oi oda'a ua'i? Enolea kauna ka, una? Momo'ai dokadoka, luva umauna, lau oi a'oumui, kau kanania 'eva enolea kauta ekeinita. \v 27 Kau kanania valina 'eva Puka Kabukabunai deleleia, \q1 ‘E'u veauneke kauna \q1 basinia be'ana'ia, \q1 emu dala beva'olua \q1 makava.’ \qr Mal 3.1 \m \v 28 Lau oi a'oumui. 'A'ate nuatai depupulu kauta boutai viloatai sia kau ka Ioane ekeinia. Beia Dilava ena lovia vanuana laloanai ekiki vaika kauna mo Ioane ekeinia”. \p \v 29 Kau boutai mai moni visi kauta 'eva Iesu ena luva 'uluna deika koanai devamomo'ai Dilava ena dala 'eva umauna 'olana Ioane eta'u ia evaidi'uta kabukabu. \v 30 Beia Palisea kauta mai talavatu 'ola kauta sibota Ioane ena vaidi'u kabukabu sia deula venia 'ounai Dilava ena ula ia etai davana sia deabiadae. \p \v 31 Iesu mune'e eluva ediaka, “Ulu kanania kauta 'eva davai bavavitaitata? Ia 'eva aboita? \v 32 Ia 'eva itani melo kikita vanua bo'adanai demimia boita banota de'aeta dediaka, ‘Siau lai auvanita, beia oi sia oneneva, ba masita lai a'abi, beia oi sia okakani.’ \v 33 'Olana vaidi'u kabukabu kauna Ioane easi koanai sia iani mediana ka eania mai sia vine veina mediana ka einuia, inoku oi odiaka, ‘Ia nuanai ka'uba si'avana vaika ka emimia.’ \v 34 Kau Nakuna easi eaniani mai einuinu 'eva oi oluva odiaka, ‘ Kau kanania 'eva eaniani vaika mai einuinu vaika maivaka moni visi kauta mai si'avana kauta eta kau.’ \v 35 Beia Dilava ena aoneka 'eva beabia dae kauta etai bela'asi bemomo'ai.” \s1 Ateate Ka Deolo Bonana Medianai Iesu Esisia. \p \v 36 Palisea kauna ka Iesu eula venia ena lumai ia ita beaniani ka'ona, inoku Iesu eda'a lumai edodo aniani 'abunai emiadivo. \v 37 Vanua kanaua laloanai si'avana ateatena ka, Iesu Palisea kauna ena lumai beaniani valina eika koanai, ia bika'a kavapuna laloanai mulamula bonana mediana davana eabia easi. \v 38 Eda'a Iesu mulinai aena 'olanai esilidivo ekani inoku ilulu makanai aena evaveita, vuinai evaladata maivaka ebauta, mulamula bonana mediana esisia akatai. \p \v 39 Palisea kauna Iesu e'aeia kauna kanaua ateate ena koakoa eikaia koanai, ia sibona nuanai elalovaia ediaka, “Bema kau kanania 'eva enolea kauna umauna koanai, ia 'ani beikabasi, ateate davana ia eabia kovo, 'olana ia 'eva si'avana ateatena.” \p \v 40 Iesu eta'u e'ouia ediaka, “Simona e, lau luva ka oni ba'oumu.” Ia ediaka, “Vaikabasi kaumu e, luva.” \v 41 Iesu ediaka, “Kau lua moni veni kauna ka kevanai moni deabita, ka 'eva siliva monina sinavu ima eabi, ka 'eva siliva monina imanavui eabi. \v 42 Tavata bevamue 'eva sia edaita 'ounai laluana moni bevamueta davata e'oukao, inoku kau davana ia ulana beula vaika?” \p \v 43 Simona ediaka, “Alalovaia, ama'i ena abitole namana kauna e'ouia kao kauna kanaua.” Iesu ia e'ouia ediaka, “'Ani oluva kave'i.” \p \v 44 Iesu ekai 'udai ateate eikaia, inoku Simona e'ouia, “Ateate kanania oikala? Lau asi emu lumai adodo 'eva ae'u badeini veita sia oveni'u. Beia ia 'eva ilulu makanai ae'u edeinita maivaka vuinai evaladata. \v 45 Oni sia oba'u'u, beia ateate kanania ada'adodo koanai ae'u iba'utai sia emia laloka kovo. \v 46 Oni 'ola'u deoloai sia osisia, beia ia deolo bonana medianai ae'u esisita. \v 47 Kanaua 'ounai lau oni a'oumu, ena si'avana doutamo vaika 'eva 'ani i'ou kaota 'olana ia ena lalo'au nama vaikana evala'asia beia dai ia ena si'avana kava'inamo e'oua kao kauna 'eva ena lalo'au kikinamo evala'asia.” \v 48 Inoku Iesu ateate e'ouia ediaka, “Emu si'avana 'ani i'ou kaota.” \v 49 Aniani 'abunai demiadivo kauta sibota viloatai deluvaluva dediaka, “Nia 'eva dai, si'avana vaka e'ou kao.” \v 50 Iesu ateate e'ouia ediaka, “Emu abiveni eta'u evamaulimu, mai nua'elumu da'a.” \c 8 \s1 'A'ate Vaida Iesu Mulinai Deda'a. \p \v 1 Melala kava'inamo mulinai, Iesu vanua namata mai kikita laloatai eda'a keinikeini Dilava ena lovia vanuana valina nama'ina eilolo vaia. Ibanona kauta 'ouka lua 'eva ia ita deda'a, \v 2 mai 'a'ate vaida vaka, ka'uba si'avata vaika nuatai elo'ota asi mai 'olele edeata edeatai evanama'inata 'a'ateta, ka 'eva Malia Makadala ateatena nuanai ka'uba si'avata vaika kalakoi ka elo'ota asi ateatena, \v 3 ka 'eva Ioana, adana Kusa 'eva 'Eloda lovia 'olana ena luma davata e'ola vaita kauna, mai Susana, mai 'a'ate doutamo vaida. 'A'ate katania sibota eta davai Iesu mai ibanona kauta deduluta. \s1 Luva Ivavitaitana Loba Vinaula Kauna Ena Kea Evadota. \r (Mt 13.1-9; Mk 4.1-9) \p \v 4 Kau mato vanua ka ka ai deasi Iesu kevanai do'u namana devavaia laloanai, Iesu luva ivavitaitana kanania eluvavaia ediaka, \v 5 “Loba vinaula kauna ka eda'a ena kea bevavado. Eito kapokapo koanai vaida dalai de'ekoasi, inoku kau akatai deneke'au mai aka manumanuta deani paluta. \v 6 Kea vaida kano bika'a bika'ana akanai de'ekoasi, dekubu beia delamoda 'olana kano sia eveivei. \v 7 Kea vaida ava 'ini'inita laloatai de'ekoasi, ava 'ini'inita ita dekubu ka'ona inoku ava 'ini'inita de'alavuta. \v 8 Kea vaida kano medianai de'ekoasi, dekubu kave'i devua vuata sinavu ka ka boina.” Iesu ena luva to'onai eluva 'unu'unu ediaka, “Mai kaiana kauna 'eva lele be'ika mai beikabasi.” \s1 Luva Ivavitaitana 'Olana. \r (Mt 13.10-17; Mk 4.10-12) \p \v 9 Ibanona kauta Iesu delavuaia luva ivavitaitana kanania anina 'eva dava. \v 10 Ia ediaka, “Dilava ena lovia vanuana ikabasina vunita 'eva 'ani oi evenimui, beia vaida kevatai 'eva luva ivavitaitatai mo a'outa, kanaua 'ounai, \q1 ‘beikala mo beia sia beikala une \q1 lele be'ika beia ovona sia be'ovo.’ \qr Isa 6.9 \s1 Iesu Luva Ivavitaitana Anina E'ouia. \r (Mt 13.18-23; Mk 4.13-20) \p \v 11 “Luva ivavitaitana anina 'eva kanania. Kea 'eva Dilava ena luva. \v 12 Kea dalai de'ekoasi davata 'eva kau kataua, luva de'ika ia Diabolo e'asi luva nuatai eabia ovo 'olana asi'i demaabiveni mai asi'i demamauli 'ounai. \v 13 Kea kano bika'a bika'ana akanai de'ekoasi davata 'eva kau kataua, luva de'ika koanai mailalonamata deabia, beia lamuta asi'i 'ounai melala kava'ina mo deabiveni inoku vikovo e'asi koanai de'eko. \v 14 Kea ava 'ini'inita laloatai de'ekoasi davata 'eva kau kataua, luva de'ika beia mauli kanania ena nua mekau, ena lovia davata, mai ena lalonama davatai nuata e'alavu 'ounai vuavuata delamoda. \v 15 Beia kea kano medianai de'ekoasi davata 'eva kau kataua, nuata komolotai mai mediatai luva 'uluna de'ika deabi 'inia, dekula'ila vaia edada'amo vuavuata devapulu.” \s1 Lamepa 'Abuna Umaunai Bokaua'au. \r (Mk 4.21-25) \p \v 16 Iesu e'outa ediaka, “Kau ka lamepa etoua koanai olaka laloanai sia evaakububua 'o muinai vakana venunai sia evalavala divo ia lamepa ikau'auna 'abunai eka'ua 'au inoku kau bedododo kauta 'eva 'ailala beikala. \v 17 Dava devunita davata boutai 'eva bevala'asi makaanai, dava devaku avu davata boutai 'eva bevala'asi 'ailalai. \p \v 18 Luva aoika koma 'eva bo'imala kave'i, 'olana maiena dava kauna 'eva akanai vaida Dilava bene'e 'au bevenia, ia sia maiena dava kauna 'eva kevanai kava'inamo elalovaia emimia davana 'eva beabia ovo.” \s1 Iesu Sinana Mai Bo'akalana. \r (Mt 12.46-50; Mk 3.31-35) \p \v 19 Inoku Iesu sinana mai kadina deasi beikala beia sia edaita 'olana kau mato namavaikana 'ounai. \v 20 Kau ka Iesu e'ouia ediaka, “Oni sinamu mai kadimu 'eva mulimuliai delalava de'ula beikamu.” \v 21 Inoku Iesu ia ena luva evamuea ediaka, “Dilava ena luva 'uluna de'ika mai vinaulana devavaia kauta katania 'eva lau sina'u mai lau kadi'u.” \s1 Iesu Lani Mai Ka'uda Eva'olota. \r (Mt 8.23-27; Mk 4.35-41) \p \v 22 Melala ka Iesu ibanona kauta ita asiai dele'au inoku e'outa ediaka, “Ita ekada'a 'ovu avekena.” Inoku deveau asi deda'a. \v 23 Deveau do'o laloanai, Iesu 'eva enodivo inoku emuinai tabu. Inoku levo nama vaikana 'ovuai eunu, vei asi laloanai elaia uda kevaimo deuku. \v 24 Ibanona kauta deda'a Iesu dekuia dediaka, “'Ola kaumu e, 'ola kaumu e, ita 'ani ekadono ba.” Inoku ia eko'isi lani mai ka'uda namata e'ovenita, lani e'olo ka'uda enodivo. \v 25 Inoku ibanona kauta e'outa ediaka, “Emui abiveni a'i?” Ia detabulovo si'asi'a maivaka demakau si'asi'a mai sibota viloatai delavuai lavuai dediaka, “Nia 'eva kau davana, lani mai ka'uda e'ovenita 'eva lelena de'ika.” \s1 Iesu Kau Ka Nuanai Ka'uba Si'avata Vaika Elo'ota Asi. \r (Mt 8.28-34; Mk 5.1-20) \p \v 26 Iesu ibanona kauta ita asiai deveau keini deda'a Kelasenesa kanonai, ua 'eva Kalilea 'ovu avekenai. \v 27 Iesu ele'au nabuai koanai, vanua kauna ka nuanai ka'uba si'avata vaika demia kauna easi ita devidavali. 'Ani siako vaika kau kanania sia tubu'a ka evadodoa mai lumai sia eomia, ia 'eva mitavai eomia. \v 28 Ia Iesu eikaia koanai ekani si'asi'a mai e'eko aena 'olanai evaoi 'unu'unu ediaka, “Iesu aka umaunai Dilavana Nakuna e, o'ula dava keva'uai bovavaia. Anoimu mekau sia boveni'u.” \v 29 'Olana Iesu ka'uba si'avana 'ani e'ovenia kau kanaua nuanai bela'asi 'ounai. Melala doutamo ka'uba si'avana evada'ala, kau deta'u imana mai aena seiniai deliota de'imaia beia seini evamokuta inoku ka'uba si'avana evaasiasia eveau eda'a kano'akunai edodo. \p \v 30 Iesu ia elavuaia ediaka, “Vamu dai?” Ia ediaka, “Va'u 'eva Mato.” 'Olana ka'uba si'avata vaika doutamo vaika nuanai demia. \v 31 Beia ka'uba si'avata vaika Iesu denoia sia besinita beda'a 'uli to'ona asi'i laloanai bedododo. \p \v 32 Boloma 'itona ka ua'i devananita lolo 'aba'abanai deaniani, inoku ka'uba si'avata vaika Iesu denoia besinita beda'a boloma nuatai bedododo 'ounai esinita deda'a. \v 33 Inoku ka'uba si'avata vaika kau kanaua nuanai dela'asi deda'a boloma nuatai dedodo, boloma 'itona deveau ke'eke'eai delovo asi, inoku 'ovu laloanai dedono ba. \p \v 34 Boloma 'ima kauta dava kanaua epulu deikaia koanai deveau ovo vanuai mai lobai vali kanania dekavaia. \v 35 Kau deda'a dava epulu davana beikala deko inoku Iesu kevanai dela'asi koanai, kau kanaua nuanai ka'uba si'avata vaika dela'asi kauna Iesu aena 'olanai emiadivo tubua evadodoa maivaka nuana 'ani ekomolo deikaia inoku boutai demakau si'asi'a. \v 36 Kau kataua dava epulu deikaia kauta kau kanaua nuanai ka'uba si'avata vaika demia kauna a enama'ina koma 'eva valina kau vailatai dekava. \v 37 Kelasenesa kauta boutai demakau si'asi'a 'ounai Iesu denoia kano kanaua'i beda'atau. Kanaua 'ounai ia asiai ele'au bemumue. \v 38 Ka'uba si'avata vaika kau nuanai dela'asi kauna kanaua Iesu enoia bemabanoa, beia Iesu eta'u evamuea e'ouia ediaka, \v 39 “Bomumue emu vanua, Dilava dava evavaia kevamuai davana valina bokakava.” Kanaua 'ounai kau kanaua eda'a vanua itoina laloanai Iesu dava evavaia kevanai davana valina ekava. \s1 Iailo Nakuna Mai Ateate Ka Iesu Ena Tubu'a Eabi Kovo Kauna. \r (Mt 9.18-26; Mk 5.21-43) \p \v 40 Iesu emue koanai, kau mato deta'u deabia dae 'olana boutai 'eva ia de'imaia. \v 41 Ua'i kau ka vana Iailo, ia 'eva lo'e e'ola vaia kauna, easi inoku Iesu aena 'olanai ekuidula 'eva enoia beda'a ena luma. \v 42 'Olana nakuna vatona ka'oukukuna mo vikauna ouka lua 'eva 'ani bebaba. \p Iesu eda'a do'o laloanai kau mato nama vaikana devidolividoli mulinai deda'a. \v 43 Inoku ateate ka ua'i, ia 'eva 'a'ate eta 'olele eabia 'ani vikau ouka lua, mulamula veni kauta kevatai ena dava evaole, sia kau ka ia evanama'inala. \v 44 Ia Iesu mulinai enanadia eda'a ena tubu'a si'ana eabia kovo, komolonai mo ena 'olele e'olo. \v 45 Iesu elavuai lavuai ediaka, “Dai eabi'u kovo?” Boutai de'ouavuavu laloanai Petelo ediaka, “'Ola kaumu e, kau delavamu kaiukaiu mai depedamu.” \v 46 Beia Iesu ediaka, “Kau ka eabi'u kovo 'olana aikabasi 'eva siavu kau'uai davana 'ani ela'asi.” \v 47 Ateate eikabasi bepopode 'eva dalana asi'i 'ounai mai 'ululu 'ululuna eda'a e'eko Iesu aena 'olanai, dava 'ounai eabia kovo maivaka alimo a enama'ina koma valina kau boutai vailatai ekava. \v 48 Inoku Iesu ateate kanaua e'ouia ediaka, “Naku'u ateatena e, emu abiveni eta'u 'ani evanama'inamu 'ounai nua'elumu ita da'a.” \p \v 49 Iesu eluva do'o laloanai kau ka Iailo ena lumai easi Iailo e'ouia ediaka, “Nakumu 'ani eba. Vaikabasi kauna sia vabavunua 'avaea.” \v 50 Iesu lele kanaua e'ika inoku Iailo e'ouia ediaka, “Sia bomakau, boabiveni'u mo. Nakumu 'eva benama'ina.” \v 51 Iesu Iailo ena lumai ele'au koanai kau boutai evamueta sia ka ia mulinai bedododo, beia Petelo, Iakobo, mai Ioane mai vato kamana sinana mo debanoia dedodo. \v 52 Kau boutai ua'i 'eva vato dekani diala mai delaloia. Iesu ediaka, “Kani ovapuala, vato 'eva sia eba, ia emuinai.” \v 53 Kau deikabasi vato 'eva 'ani eba dokadoka 'ounai Iesu deikaia demamai. \v 54 Iesu vato imanai eabi inoku e'aeia ediaka, “Naku'u e, ko'isi.” \v 55 Vato idumena emue 'eva komolonai eko'isi, inoku Iesu e'outa dava kena bevenia beania. \v 56 Vato kamana mai sinana detabulovo si'asi'a, beia Iesu e'alavuta dava epulu davana 'eva sia kau ka vailanai beluvala. \c 9 \s1 Iesu Ibanona Ouka Lua Esinita Beilolo. \r (Mt 10.5-15; Mk 6.7-13) \p \v 1 Iesu eta'u ibanona kauta 'ouka lua e'aeta, evado'uta, kula'ila mai siavu evenita ka'uba si'avata vaika boutai belo'ota asi mai 'olele edeata edeata bevanama'inata, \v 2 inoku esinita Dilava ena lovia vanuana valina beilolo vaia maivaka 'olele kauta bevanama'inata. \v 3 E'outa ediaka “Emui kalima ai, ikoko'a, voina, iani mai moni sia ka oiboabia, maivaka emui ivadodo ivaluata sia oi bo'abi. \v 4 Luma davanai oi boele'au koanai kanaua'imo oi bomimia beda'amo vanua kanaua oi bovikania. \v 5 Inoku kau sia beabimui dae koanai eta vanua oi bovikania 'eva aemui apulolota oi boaku ovo ia eta va'evai be'ao maivaka ia eta si'avana ivamomo'aina koana.” \v 6 Inoku ibanona kauta deko'isi deda'a vanua kaka laloatai vali nama'ina deilolo vaia maivaka kau devanama'inata. \s1 'Eloda Eula Beikabasi Kave'i Iesu 'Eva Dai. \r (Mt 14.1-12; Mk 6.14-29) \p \v 7 'Eloda Lovia 'olana kauna 'eva Iesu dava boutai evavai valita e'ika koanai nuana ebavunu, 'olana vaida de'ouia vaidi'u kabukabu kauna Ioane 'ani bai eko'isi 'udai. \v 8 Vaida dediaka Elia 'ani evailaasi, mai vaida dediaka enolea kauna 'ana'ina ka vali'u eko'isi 'udai. \v 9 Beia 'Eloda ediaka, “Ioane 'atona 'eva 'ani atauia uku, beia 'ulu a'ika vinaula katania evavai kauna 'eva dai?” Inoku eula 'eva Iesu beikala. \s1 Iesu Kau Sinavu Boutai Imanavui (5,000) Evananita. \r (Mt 14.13-21; Mk 6.30-44; Io 6.1-14) \p \v 10 Veauneke kauta demue koanai, ia dava devavai davata boutai Iesu vailanai deluvavaita. Inoku ia eta'u evada'ata tau ia ita deda'a vanua ka vana Betesaida ai. \v 11 Beia kau deikabasi Iesu 'eva 'ani ua'i 'ounai boutai ia mulinai deda'a. Iesu eabita dae, Dilava ena lovia vanuana luvana eluvavaia maivaka nama'ina deula kauta evanama'inata. \v 12 Melala elavilavi laloanai ibanona kauta 'ouka lua deasi Iesu kevana inoku de'ouia dediaka, “Kau katania sinita deda'a vanua 'o loba kevai kauta kevatai bemimia inoku sibota eta iani bekakavu 'olana 'abu kanania 'eva kano'akuna.” \v 13 Iesu ia eta luva evamuea ediaka, “Oi dava kena ovenita deania.” Ia dediaka, “Lai kevamaiai demimia davata 'eva palaoa ima mai sisi lua mo, o'ula lai bada'a kau katania eta iani lai batatava, una?” \v 14 Momoluane 'avaeana 'eva sinavu boutai imanavui (5,000) boina. \p Iesu ibanona kauta e'outa ediaka, “Kau katania kauta imanavui (50) imanavui (50) oi bovamiata.” \v 15 Eluva dalana vitaitanai ibanona kauta devavaia inoku kau boutai demiadivo. \v 16 Iesu eta'u palaoa ima mai sisi luana eabita inoku e'a'a dae vutuvutu eikaia 'eva evanama'inata, mulinai ekovita mukamuka. Inoku ibanona kauta evenita bekokole kau bevenita. \v 17 Kau boutai deaniani eda'amo deani vunu, ibanona kauta iani kalita alavu 'ouka lua devavonuta. \s1 Petelo Iesu E'ouia Dae // Ia 'Eva Keliso. \r (Mt 16.13-19; Mk 8.27-29) \p \v 18 Melala ka Iesu sibona emeamea, ibanona kauta 'eva ia kevanai demia inoku elavuaita ediaka, “Kau 'eva dava dekoma lau 'eva dai?” \v 19 Ia ena luva devamuea dediaka, “Vaida dediaka Vaidi'u kabukabu kauna Ioane, vaida dediaka Elia, vaida dediaka enolea kauna 'ana'inai ka vali'u eko'isi 'udai.” \v 20 Iesu ia elavuaita, “Beia oi 'eva dava oi okoma? Lau 'eva dai?” Petelo ia ena luva evamuea ediaka, “Oni 'eva Keliso Dilava esinimu kaumu.” \s1 Iesu Ena Ba Valina Ekava. \r (Mt 16.20-28; Mk 8.30—9.1) \p \v 21 Ia eta'u e'outa kao sia kau ka be'oua kovo. \v 22 Mai ediaka, “Lau Kau Nakuna 'eva banana vaika, vanua kauta namata, kabukabu kauta namata mai talavatu 'ola kauta bevaiviivi'u maivaka beaku ba'u, beia melala ivakoinai 'eva bako'isi 'udai.” \s1 Iesu Dainai Mauli Beitoa'au Kauna Mauli Beabia. \p \v 23 Inoku Iesu ia boutai e'outa ediaka, “Kau ka e'ula lau bebano'u koanai, ia sibona ena mauli bebolabolala melala bounai ena au ido'o valaukuna beabia 'isi bevuala lau muli'uai bedada'a. \v 24 'Olana dai ena mauli beabi 'inia kauna 'eva ena mauli bevataulea, beia dai lau dai'uai ena mauli beitoa'au kauna 'eva mauli beabia. \v 25 Kau ka kanobata davata boutai bema abita inoku ena mauli bema vataulea 'o bema vasi'avanala koanai ena nama'ina 'eva dava? \v 26 Kau ka lau dai'uai 'o e'u luva 'outai bemalalai koanai, Lau Kau Nakuna e'u nuaviai maivaka Kamana ena nuaviai mai anelu kabukabuta eta nuaviai ia ena mue melalanai bemalalai veni'u. \v 27 Luva umauna lau oi a'oumui, nia'i delalava kauta vaida 'eva sia bebaba beda'amo Dilava ena lovia vanuana beikala.” \s1 Iesu Ikana Evaedeaia. \r (Mt 17.1-8; Mk 9.2-8) \p \v 28 Luva katania eluvavai mulitai melala kalavani deole 'eva Iesu eta'u Petelo, Ioane mai Iakobo evuata ia ita deda'a loloai dele'au bemeamea 'ounai. \v 29 Emeamea laloanai ia vailana edeana mai ena tubu'a edeva'i si'asi'a e'amale 'amale. \v 30 Alimo kau lua ia ita deluvaluva, kauta 'eva Mose mai Elia. \v 31 Mainuavita dela'asi Iesu ita Dilava ena ula vitaitanai Ielusalemai Iesu ena ba luvana deluvaluva vaia. \v 32 Petelo banona ita 'eva demuinai tabu inoku deibi kave'i laloanai, Iesu nuavina mai kau luana kevanai delava vaka deikata. \v 33 Kau luana Iesu 'ani bevikania laloanai, Petelo eta'u Iesu e'ouia ediaka, “'Ola kaumu e, ita nia'i kamimia 'eva emediana vaika! Lai aiole koi lai bavavai, ka oni emu, ka Mose ena, ka Elia ena.” Ia sia eikabasi dava luvana eluva. \p \v 34 Ia eluva do'o laloanai oli easi boutai e'alavuta, inoku ia oli laloanai 'eva demakau si'asi'a. \v 35 Lele ka oli laloanai easi ediaka, “Nia 'eva Lau Naku'u, adilaia kauna, lelena oi bo'ika.” \v 36 Lele kanaua eole mulinai Iesu sibona mo deikaia. Ibanona kauta 'ulu 'uluta asi'i, maivaka melala kanaua'i dava deikata davata 'eva sia kau ka de'ouia. \s1 Iesu Melo Nuanai Ka'uba Si'avana Vaika Elo'oia Asi. \r (Mt 17.14-18; Mk 9.14-27) \p \v 37 Elani ia loloai de'ovu koanai Iesu kau doutamo ita devidavali. \v 38 Kau ka kau viloatai evaoi ediaka, “Vaikabasi kaumu e, lau oni anoimu, naku'u kanania ikala, naku'u ka'oukukuna mo kanania. \v 39 Melala vaida ka'uba ka melo kanania eabia koanai komolonai evaoi, evatakutaku si'ala, nutunai budobudo dela'asi, sia evikania edada'amo kauna etatalo pa'apa'a. \v 40 Lau debanomu kauta anoita ka'uba si'avana vaika belo'oa la'asi, beia ia sia edaita.” \p \v 41 Iesu e'outa ediaka, “Abiveni asi'i mai kaia bo'o uluna kaumui, kevamuiai ita ekamia ka'ona beda'amo melala davanai? Nakumu vuala mai keva'u.” \v 42 Melo eda'a ilulao koanai ka'uba si'avana vaikana eta'u melo kanoai ebalaia divo eva'ululu si'ala, Iesu eta'u ka'uba si'avana vaika e'ovenia inoku melo evamaulia, evuaia eda'a kamana evenia. \v 43 Dilava ena siavu nama vaikanai kau boutai deda'unai si'asi'a. Ia Iesu dava evavaia davana deda'unai vaia do'o laloanai ibanona kauta e'outa, \s1 Iesu Bebaba Luvana E'ouia Dae. \r (Mt 17.22, 23; Mk 9.30-32) \p \v 44 “Luva kevamuiai 'ani baluva vaia luvana 'eva kaiamui ovaala kave'i. Lau Kau Nakuna 'eva veni'u beveveni mai kou'u bekokou kau kevatai.” \v 45 Beia ena luva kanania anina sia deikabasia. Ia kevatai dava eluva vaia davana 'eva evuni 'ounai ovona sia deovo, inoku belavuaia 'eva demakau. \s1 Dai 'Eva Namana Be'ao. \r (Mt 18.1-5; Mk 9.33-37) \p \v 46 Melala ka ibanona kauta sibotamo viloatai deviala dai 'eva namana be'ao. \v 47 Iesu eta lalovai kanaua eikabasia 'ounai melo kikina ka evuaia easi kevanai evalavaladivo. \v 48 Inoku e'outa ediaka, “Kau ka lau va'uai melo kikina kanania eabia dae kauna 'eva lau eabi'u dae, lau eabi'u dae kauna 'eva esini'u Dilavana vaka eabia dae. Oi boumuiai viloamuiai ka ekiki vaika kauna ia 'eva namana be'ao.” \s1 Sia Evaiviivimui Kauna 'Eva // Emui Kau. \r (Mk 9.38-40) \p \v 49 Ioane Iesu e'ouia ediaka, “'Ola kaumu e, lai kau ka lai aikaia oni vamuai ka'uba si'avata vaika elo'ota asi. Inoku lai a'ouia bevapuala 'olana ia 'eva sia ita banota.” \v 50 Iesu e'outa ediaka, “Sia oi boma'alavuia, 'olana sia evaiviivimui kauna 'eva oi banomui.” \s1 Samalia Kauta Iesu // Sia Deulavenia. \p \v 51 Iesu bemumue vutuvutu beda'ala melalana ekevai laloanai ia nuana evakula'ilala eko'isi eda'a Ielusalema. \v 52 Inoku ena veauneke kauta esinita makava deda'a Samalia vanuana ka laloanai ia dainai dava boutai beva'oluta. \v 53 Beia kau ua'i kauta sia deabia dae, 'olana ia deikabasi Iesu 'eva edada'a Ielusalema. \v 54 Ibanona kauta Iakobo mai Ioane koa kanaua deikaia koanai delavuaia dediaka, “Lovia namana e, o'ula 'alova vutuvutuai lai ba'aea, be'ovu be'abuta uku'uku, una?” \v 55 Beia Iesu ekai 'udai laluana e'ovenita. \v 56 Inoku ia ibanona kauta ita deda'a vanua edeana ka. \s1 Iesu Ibanona Koana Aboina. \r (Mt 8.19-22) \p \v 57 Ia dalai deda'a laloanai kau ka Iesu e'ouia ediaka, “Lau oni a oda'ala 'eva mulimuai badada'a.” \v 58 Beia Iesu ia e'ouia ediaka, “'Oveka 'asita 'eva mai eta 'uli, aka manumanuta vaka mai eta ni'i, beia Lau Kau Nakuna baenodivo la'u ba'ani 'abuna 'eva asi'i.” \v 59 Mai Iesu kau ka e'ouia ediaka, “Muli'uai mai.” Beia kau kanaua ediaka, “Lovia namana e, bada'a makava kama'u bakoleia 'ana'i.” \v 60 Iesu ia e'ouia ediaka, “Debaba kauta 'eva sibota eta ba bekolea, beia oni 'eva da'a Dilava ena lovia vanuana valina boilolo vaia.” \p \v 61 Mune'e kaumo ka ediaka, “Lovia namana e, lau mulimuai badada'a, beia bada'a makava e'u pulu kauta ba'outa no'olo.” \v 62 Iesu ena luva evamuea ediaka, “Kau ka voi isivana imanai eabia, ia bekai 'udai basibasi kauna 'eva Dilava ena lovia vanuana vinaulana bevavaia 'eva sia bedaia.” \c 10 \s1 Iesu Kau Kalakoi Ka Navui Lua Esinita. \p \v 1 Kanania mulinai Lovia namana eta'u vaida edeata kauta kalakoi ka navui lua edilata, boutai viloatai lua lua esinita be'ana'ia beda'a ia sibona bedada'a vanuata mai 'abuta boutai. \v 2 E'outa ediaka, “Loba ianina 'eva edounamo vaika beia vinaula kauta 'eva sia dounamo, kanaua 'ounai loba 'ola kauna oi bonoia, ia betata'u vinaula kauta besinita ena lobai bevinaula. \p \v 3 Oda'a! Lau oi asinimui vitaitana mamoe nakuta boita 'oveka asita viloatai. \v 4 Idavala, 'o tamaka ka sia oi boabia. Dalai vaka sia kau ka ita oi boluvaluva. \v 5 Luma davanai oi boele'au koanai, oi boluvala makavana luvana 'eva kanania, ‘Nua'elu 'eva luma kanania'i!’ \v 6 Kau kanaua nuana nua'elu emimia koanai, oi emui nua'elu 'eva ia akanai bemimia. Bema asi'i koanai emui nua'elu 'eva bemumue kevamui. \v 7 Ita luma kanaua'i oi bomia ka'ona, dava deveveni davata oi bo'ani mai oibo'inu, 'olana vinaula kauna mai tavana 'eva enama'ina. Luma ka ka sia oi boda'a neke. \p \v 8 Vanua davana laloanai oi boda'a dodo inoku beabimui dae koanai, vailamuiai dava devalavala davana oi boania, \v 9 vanua kanaua'i 'olele kauta oi bovamaulita, maivaka oi bo'outa, bodiaka, ‘Dilava ena lovia vanuana 'eva 'ani e'asi kele'emui.’ \v 10 Beia vanua ka laloanai oi boda'a dodo inoku sia beabimui dae koanai dalanai oi bola'asi oi bodiaka, \v 11 ‘Emui vanua 'apulolona aemaiai deavu 'au davana 'ani lai adavua ovo evavasi kele'emui. Inoku oi boikabasi Dilava ena lovia vanuana 'eva 'ani ekevai.’ \v 12 Lau oi a'oumui, lavuai melalanai Sodoma ena anaana 'eva kena benama'ina beia vanua kanaua ena anaana 'eva namana be'ao. \s1 Vanua Kauta Sia Delalo 'Udai. \r (Mt 11.20-24) \p \v 13 “Kolasina e! Kevamuai 'eva besi'avana vaika. Betesaida e! Oni vaka kevamuai 'eva besi'avana vaika. Inoku vatabulovo vinaulata katania kevamuiai avavai davata ua'i Tulo mai Sidono laloatai bamavavai koanai, 'ani siako ia bemalalo 'udai, tubu'a si'avata bemavadodota lavuai bemato'ata bemamia. \v 14 Lavuai melalanai Tulo mai Sidono eta anaana kena benama'ina beia oi emui 'eva namana be'ao. \v 15 Kapelanauma e! Oni vaka. Sibomu bomaele'au bomada'a vutuvutu akanai okoma. Beia sia bedaia. Oni 'eva bedolimu 'ovo bo'ovu ba 'abuna.” \p \v 16 Iesu ibanona kauta e'outa ediaka, “Oi lelemui e'ika kauna lau lele'u vaka 'ani e'ika, oi devaiviivimui kauta lau vaka devaiviivi'u, beia lau evaiviivi'u kauna esini'u kauna vaka evaiviivia.” \s1 Kauta Kalakoi Ka Navui Lua Demue Iesu Kevana. \p \v 17 Kauta kalakoi ka navui lua deda'a inoku mai lalonamata demue kevana de'ouia dediaka, “Lovia namana e, oni vamuai ka'uba si'avata vaika lai alo'ota 'asi 'eva lelemai deika.” \v 18 Iesu ia e'outa ediaka, “Lau Satani vutuvutuai e'ekoasi aikaia 'eva itani e'amalea boina. \v 19 Lau siavu oi 'ani avenimui, kau'asi 'o 'a'ava oi bomoi kaita mai 'ou kauna vaka ena siavu bounai oi bokeinita, dava sia ka beudupa'amui. \v 20 Ka'uba si'avata vaika lelemui de'ika 'ounai sia oi bolalonama, beia vamui vutuvutuai 'ani deleleta davata 'eva oi bolalonama vaita.” \s1 Iesu Elalonama. \r (Mt 11.25-27; 13.16, 17) \p \v 21 Melala kanaua'i Iesu Idume Kabukabuna dainai lalona denama si'asi'a inoku ediaka, “Kama'u e, vutuvutu mai kanobata Loviana avanama'inamu, 'olana dava katania aoneka mai nuakomolo kauta kevatai ovunita davata melo kikita kevatai ovala'asita. 'O, kama'u, 'olana kanania 'eva oni emu ula nama'ina. \v 22 Dava boutai 'eva Kama'u 'ani eveni'u keva'uai, Nakuna 'eva sia kau ka eikabasia beia Kamana sibonamo, Kamana vaka sia kau ka eikabasia Nakuna mo mai nakuna edilata kauta ia bevala'asia kauta mo sibota.” \p \v 23 Inoku Iesu ekai 'udai ibanona kauta e'outa ediaka, “Dava katania oi o'ika kaumui 'eva oi onama'ina 'ounai oi oikata une. \v 24 'Olana lau oi a'oumui, enolea kauta mai vanua loviata doutamo de'ula oi o'ika davata bemaika beia sia deika, de'ula leleta oi o'ika davata vaka bemaika beia leleta sia deika.” \s1 Sisiba Ivavitaitana // Samalia Kauna Nama'ina. \p \v 25 Talavatu 'ola kauna ka eko'isi Iesu ekovoia ediaka, “Vaikabasi kaumu e, dava bavavaia 'eva mauli keinikeini babia?” \v 26 Iesu ia ena luva evamuea ediaka, “Talavatu pukana laloanai a deleleia koma? A oikabasi koma?” \v 27 Ia Iesu ena luva evamuea ediaka, “Lovia namana emu Dilava bolalo'au venia mainuamu bounai, mai idumemu bounai, mai kula'ilamu bounai, mai emu lalovai bounai, maivaka kevamu kauna bolalo'au venia oni sibomu olalo'au venimu boina.” \v 28 Iesu ia ena luva evamuea ediaka, “Emu luva 'eva ekomolo, kanania bovavai koma koanai bomauli.” \p \v 29 Talavatu 'ola kauna sibona eapavaia elavuai lavuai ediaka, “Inoku keva'u kauna 'eva dai?” \v 30 Iesu ia ena luva evamuea ediaka, “Kau ka Ielusalema ai e'ovu eda'a Ieliko laloanai vinaovinao kauta delavaia avu, ena tubu'a devadada ovo, deaku si'ala kevaimo bemaba inoku devikania. \v 31 Melala kanaua'i kabukabu kauna ka dala kanaua'i eda'a, eikaia koanai dala 'aba'abanai ekeini. \v 32 Vitaitana vaka Levi iduvuna kauna ka dala kanaua'i eda'a, eikaia koanai dala 'aba'abanai ekeini. \p \v 33 Beia Samalia kauna ka ena da'a to'ato'ai dala kanaua'i easi kau kanaua kevanai ela'asi, eikaia koanai elaloia vaika. \v 34 Eda'a kevana inoku kauna loita deolo mai vine veinai eukuta inoku e'apata. Inoku ena doniki akanai evamiala'au, evuaia eda'a ikakao lumanai ua'i e'imaia. \v 35 Elani kau kanaua eta'u siliva monita lua edala isi luma ikakaona kauna evenia inoku e'ouia ediaka, ‘Bo'imala kave'i, kevanai vida bonene'e 'eva e'u mueai tavata bavenimu.’” \p \v 36 Iesu ia elavuaia ediaka, “Oni dava okoma? Kau kataua kakoina laloatai davana 'eva vinaovinao kauta deakuia kauna kevana kaunai evaaoa?” \v 37 Ia ediaka, “Elaloia vaika kauna kanaua.” Iesu ia e'ouia ediaka, “Da'a evavaia vitaitanamo bovavaia.” \s1 Iesu Eda'a Maleta Mai Malia Kevata. \p \v 38 Iesu ibanona kauta ita dalai deda'a vanua edeana kai dela'asi, ua'i ateate ka vana Maleta eta'u eabita dae ena lumai. \v 39 Ia kadina vana Malia 'eva eda'a Lovia namana aena 'olanai emia divo ena vaikabasi luvata leleta eika. \v 40 Beia Maleta iabi dae vinaulata evavaitai 'eva nuana ebavunu, inoku eko'isi eda'a Iesu e'ouia ediaka, “Lovia namana e, oni sia olalovaia kadi'u kanana evikani'u sibo'u vinaula boutai avavai. 'Oua edulu'u.” \v 41 Lovia namana ia ena luva evamuea ediaka, “Maleta e, Maleta e, oni 'eva dava doutamo ilalovaitai nuamu ovabavunua, \v 42 beia dava ka'onamo mo ka'ula davana 'eva Malia 'ani eula venia, ia kevanai sia beabia tau kovo.” \fig Maleta mai Malia.|src="CN01750B.TIF" size="col" ref="10.38-42" \fig* \c 11 \s1 Iesu Meamea Evaikabasita. \r (Mt 6.9-13; 7.7-11) \p \v 1 Melala ka Iesu 'abu ka ai emeamea, emeamea koa mulinai ibanona kauta ka eta'u e'ouia ediaka, “Lovia namana e, meamea vaikabasimai Ioane ibanona kauta evaikabasita boina.” \v 2 Inoku Iesu ia e'outa ediaka, “Oi bomeamea koanai kanania oi boluva koma. \q1 ‘Kamamai e. \q1 Oni vamu 'eva lai bavakabukabua. \q1 Emu lovia vanuana emai. \q1 \v 3 Melala ka ka laloatai lai aula veni \q1 ianita bovenimai. \q1 \v 4 Devasi'avanamai kauta \q1 eta si'avana \q1 lai a'outa kao vitaitanai \q1 emai si'avana bo'ou kao. \q1 Maivaka vikovo laloanai \q1 sia bovadodomai.’” \p \v 5 Mai mune'e e'outa ediaka, “Oi kaumui ka malolua ai bemada'a ena kau ena lumai bemanoia bemadiaka, ‘E'u kau e, palaoa koi mo veni'u. \v 6 'Olana e'u kau ka ena da'a to'ato'a laloanai easi keva'u, bavanania beia keva'u iani asi'i.’ \v 7 Inoku ua'i laloai bediaka, ‘Sia bovabavunu'u, nutuala 'eva 'ani i'alavuna maivaka lau naku'u ita 'eva lai amuinai. Sia 'ani bako'isi dava ka bavenimu.’ \v 8 Lau oi a'oumui, ena kau 'ounai ia sia beko'isi dava ka bevenia, beia ena noinoi 'udai'udai 'ounai beko'isi, ia e'ula davata boutai bevenia. \v 9 Mai lau oi a'oumui, oi bonoinoi 'eva oi boabia, oibokavua 'eva oi bodavalia, oi boakuaku 'eva emui nutuala beluvua. \v 10 Kau kataua boutai denoinoivai davata 'eva de'abi, ekakavu kauna 'eva edavali, ekuaku kauna 'eva nutualana beluvua. \p \v 11 Oi kama kaumui ka nakumu sisi bemanoimu koanai, kau'asi bomavenia, una? \v 12 'O akoi bemanoimu koanai 'a'ava bomavenia, una? \v 13 Oi si'avana kaumui beia, dava nama'ita nakumui ivenita oi oikabasi. Kamamui vutuvutuai emimia kauna nama'ina vida denoia kauta Idume Kabukabuna bevenita.” \s1 Vaida Deluva Iesu Belesebulo Siavunai Evinaula. \r (Mt 12.22-30; Mk 3.20-27) \p \v 14 Iesu eta'u nutububu mu'umu'una kau ka nuanai elo'oia asi, mu'umu'u kanaua ela'asi inoku nutububu kauna eluvaluva, deikaia kauta detabulovo si'asi'a. \v 15 Beia kau vaida dediaka, “Belesebulo mu'umu'u eta lovia 'olana ena siavuai ia mu'umu'u katania elo'ota asi.” \v 16 Vaida Iesu devakovoa eta ula vutuvutuai koa ka bevavaia beikala. \v 17 Beia Iesu 'eva eta lalovai eikabasi, 'ounai e'outa ediaka, “Kanobata ka sibona bekole luala inoku sibota bevaiviivita 'eva besi'avana, maivaka iduvu ka sibona bekole luala inoku bevaiviivita 'eva be'eko asi. \v 18 Satani sibona bekole luala inoku sibota bevaiviivita koanai, ena kanobata a belava 'ini koma? Luva kanania aluvala 'olana oi odiaka ‘Belesebulo ena siavuai mu'umu'u alo'ota asi.’ \v 19 Lau Belesebulo ena siavuai mu'umu'u alo'ota asi koanai, dai ena siavuai oi ibanomui kauta detata'u mu'umu'u delo'ota asi? Kanaua 'ounai ia betata'u oi bevakomolomui. \v 20 Bema lau Dilava ena siavuai mu'umu'u alo'ota asi koanai, Dilava ena lovia vanuana 'eva 'ani easi kevamui. \p \v 21 Kula'ila kauna maiena uku inoku ena luma be'imala koanai ena dava boutai 'eva bemia kave'i. \v 22 Beia ekula'ila si'asi'a kauna ka ia bekuali venia inoku beakua koanai, ena uku imanai beabita ovo inoku ena dava boutai bekole siusiu. \p \v 23 Dai'uai sia edadai kauna 'eva lau evaiviivi'u, lau ita sia lai adoubou doubou kauna 'eva ekapota odaoda. \s1 Ka'uba Si'avana Vaika Emue // Ena 'Abu 'Ana'ina. \r (Mt 12.43-45) \p \v 24 “Ka'uba si'avana vaika kau ka nuanai ela'asi koanai, 'abu ladata ai eda'a to'ato'a, ena ula 'eva lana be'ani beia sia 'abu ka edavalia. Sibona ediaka, ‘Bamumue bada'a avikania lumana.’ \v 25 Inoku emue eda'a luma koanai, luma 'eva 'ani idalona maivaka iva'olu kave'ina edavalia. \v 26 Inoku ia eda'a ka'uba si'avata vaika umauta kalakoi ka evuata deasi, inoku deda'a dedodo ua'i demia, kau kanaua ena mauli 'ana'inai kena esi'avana, beia vali'u ena mauli 'eva 'ani esi'avana vaika.” \p \v 27 Iesu luva katania eluva laloanai ateate ka kau mato viloatai evaoi ediaka, “Oni evapulumu mai evabaemu ateatena 'eva enama'ina.” \v 28 Beia Iesu ena luva evamuea ediaka, “Sia kanaua bekoma, momo'ai dokadoka Dilava ena luva de'ika maivaka deabidae kauta 'eva denama'ina vaika.” \s1 Palisea Kauta Deula // Koa Ka Beikala. \r (Mt 12.38-42) \p \v 29 Kau mato Iesu delavaia kaiukaiu laloanai, ena luva emakavala ediaka, “Ulu kanania 'eva ulu si'avana vaika, vatabulovo koata ekakavu, beia sia ka bepupulu kevatai, Iona sibona mo 'eva vatabulovo koanai be'ao. \v 30 Iona 'eva vatabulovo koanai eda'a Nineva kauta kevata vitaitanai Kau Nakuna 'eva ulu kanania kevanai. \v 31 Valuva melalana laloanai lovia ateatena Seba ai beko'isi ulu kanania kauta va'eva abunai bene'etadivo, 'olana ia 'eva kanobata to'onai easi Solomona ena aoneka luvata be'ika, beia vali'u nia'i ka 'eva Solomona ekeinia. \v 32 Valuva melalana laloanai Nineva kauta 'eva beko'isi ulu kanania kauta va'eva 'abunai bene'etadivo, 'olana Iona ena iloloai 'eva delalo 'udai, beia vali'u nia'i ka 'eva Iona ekeinia. \s1 Lamepa Ikau'auna 'Abuna Umaunai Bokaua'au. \r (Mt 5.15; 6.22, 23) \p \v 33 “Kau ka lamepa betoua koanai luma venunai 'o olaka laloanai sia bevalavala uda, beia lamepa ikau 'auna 'abuna umaunai bekaua 'au inoku ua'i dedododo kauta 'eva 'ailala kanaua beikala. \v 34 Oni makamu 'eva kauanimu ena lamepa, inoku oni makamu enama'ina koanai kauanimu itoina vaka 'ailala laloanai, beia makamu besi'avana koanai kauanimu itoina 'eva vabuto'o laloanai. \v 35 Kanaua 'ounai bo'imamu kave'i 'ailala nuamuiai davana asi'i emavabula avu makauna. \v 36 Oni kauanimu itoinai e'ailala ovo sia kava'ina kena vabuto'o laloanai koanai, itoina 'eva be'ailala ovo kave'i itani lamepa 'ailalana itoinai evenimu eva'ailalamu boina.” \s1 Iesu Talavatu 'Ola Kauta E'ovenita. \r (Mt 23.1-36; Mk 12.38-40) \p \v 37 Iesu eluva koa koanai, Palisea kauna ka ia enoia laluana beaniani ka'ona 'ounai edodo eda'a emia divo beaniani. \v 38 Palisea kauna Iesu eikaia 'eva etabulovo si'asi'a, 'olana asido'o eaniani laloanai imana sia edeini. \v 39 Inoku Lovia namana ia e'ouia ediaka, “Vali'u oi Palisea kaumui 'eva 'ou mai olaka mulita mo oi odeini kave'i, beia nuamui 'eva idono mai si'avanai devonu. \v 40 Bo'o kaumui, ia mulina evavaia 'eva, laloana vaka sia evavaia, una? \v 41 Beia laloatai demimia davata ulalu kauta oi bovenita. Inoku dava boutai 'ani bemediana oi emuiai. \p \v 42 “Palisea kaumui e, kevamuiai 'eva besi'avana vaika! 'Olana emui iani ivanama'inata mai ivasiavu siavuta kikita oi ovakuta 'ouka laloanai ka'onamo Dilava oi ovenia, ia Dilava kevanai komolo mai lalo'au oi boma vavaia davata oi ovikani. Ia kanania vaka oibovavaia, ia kanaua vaka sia oibovikania. \p \v 43 “Palisea kaumui e, kevamuiai 'eva besi'avana vaika! 'Olana emui ula 'eva lo'e laloanai miadivo 'abuta nama'itai oi bomimia, maivaka tavatava 'abutai 'olamui be'aku mai bevanama'inamui. \p \v 44 ‘Kele'emuiai besi'avana vaika! 'Olana oi 'eva vitaitana mitava 'ai'aita umauta, ia sia deikabasi kau akatai dedada'a de'asi inoku Dilava vailanai 'ani de'obu.’” \p \v 45 Talavatu 'ola kauna ka ia e'ouia ediaka, “Vaikabasi kaumu e, oni kanania oluva koma 'eva lai vaka ovamalalaimai.” \v 46 Iesu ediaka, “Talavatu 'ola kaumui e, kevamuiai 'eva besi'avana vaika! Oi kau eveeve mekauta oi ovavua vaita, beia oi sibomui ka eveeve kanaua ena mekau aboina boma dulua 'eva imamui li'uli'una ka'onamo sia evalelea kovo. \p \v 47 “Kele'emuiai besi'avana vaika! Oi kamamui enolea kauta deaku bata, inoku oi otata'u eta mitava oi odadau. \v 48 Kanaua 'ounai kamamui devavai vinaulata oi ovamomo'ai oi ovavaita, 'olana ia deaku bata, oi 'eva eta mitava oi odadau. \p \v 49 “Kanaua 'ounai Dilava ena aoneka luvana ediaka, ‘Lau enolea kauta mai veauneke kauta basinita bedada'a, vaida 'eva beaku bata, vaida bevavaita si'asi'a. \v 50 Kanaua 'ounai kanobata epulu easi mo vali'u enolea kauta boutai lalata de'itabu laloanai, mekauna 'eva ulu kanania kauta beko'ala. \v 51 Abela lalanai emakavala easi mo Sakalia lalanai, ia 'eva vanama'ina vakana mai lo'e kabukabuna viloatai deaku bala. 'O, lau oi a'oumui, mekauna 'eva ulu kanania kauta beko'ala. \p \v 52 “Talavatu 'ola kaumui e, kevamuiai 'eva besi'avana vaika! 'Olana aoneka dalana 'ani oi o'alavua, oi sibomui sia oi bodododo, bedododo kauta eta dala vaka oi olavala avu.” \p \v 53 Iesu 'abu kanaua evikania koanai, talavatu 'ola kauta mai Palisea kauta devaiviivia, eta lavuai luvata edeata edeata delavuaia. \v 54 Ena luva de'idima, ka be'oua si'asi'a koanai bevakoala. \c 12 \s1 Dede Kauta Eta Koakoa Daitai Sia Oibodadai. \r (Mt 10.26, 27) \p \v 1 Melala kanaua'i kau doutamo vaika Iesu delavaia kaiukaiu mai sibota demoikai moikaita laloanai, Iesu ibanona kauta evaikabasita makava ediaka, “Palisea kauta eta dede vinaulana kevanai oibo'imamui kave'i, kanaua 'eva itani vakubu mulamulana boina. \v 2 Ia devakubu davata boutai bela'asi maivaka devunita davata boutai beikabasi. \v 3 Vabuto'o laloanai luva dava oluvala luvana 'eva melala 'ailalanai lelena be'ika maivaka laloai kaianai oteteo luvana 'eva luma 'uvinai beilolovaia. \s1 Dilava Sibona Mo Ekamakauvenia. \r (Mt 10.28-31) \p \v 4 “E'u kau e, lau oi a'oumui. Kauani iakubana mo deikabasi beia mulinai sia dava ka 'ani akanai bevavai 'udai 'ounai sia oi bomakau venita. \v 5 Beia oi bomakau venia kauna lau batata'u bavaikabasimui. 'O, lau oi a'oumui, Dilava mo oi bomakau venia. Ia 'eva kauanimui beaku bala mulinai maiena siavu eani keini keini 'alovana laloanai bekapomui dodo. \p \v 6 Bisili ima kamatavata tavata pene lua mo. Beia Dilava 'eva kataua sia ka bebolabolala. \v 7 Luva umauna, vui vida olamuiai 'eva 'ani evaku palu. Sia oi bomakau, oi 'eva bisili doutamo 'ani oi okeinita. \s1 Iesu Valina Ekakava // Ia Sia Ekamalalai. \r (Mt 10.32, 33; 12.32; 10.19, 20) \p \v 8 “Lau oi a'oumui. Kau ka kau vailatai lau vali'u bekakava, Lau Kau Nakuna vaka Dilava ena anelu vailatai ia valina bakakava. \v 9 Beia kau vailatai lau bevuni'u kauna vaka Dilava ena anelu vailatai lau ia bavunia. \p \v 10 Kau ka Lau Kau Nakuna keva'uai luva si'avata beluluva 'eva ena si'avana 'ani ba'oua kao beia kau ka Idume Kabukabuna kevanai luva si'avata beluluva 'eva ena si'avana sia be'oua kao. \p \v 11 “Bevuamui beda'a lo'eai, 'ana'iava kauta mai siavu kauta vailatai koanai, nuamu sia beba vunu eta luva a oi bovamuea koma 'o a oi boluva koma. \v 12 'Olana melala kanaua'i Idume Kabukabuna betata'u oni luva dava boluvala luvana 'ani bevaikabasimu.” \s1 Luva Ivavitaitana // Lavo Kauna Bo'ona. \p \v 13 Kau mato laloatai kau ka Iesu e'ouia ediaka, “Vaikabasi kaumu e. 'A'u 'oua emai dava kamamai ebakanita davata laluana viloamaiai ekoleta.” \v 14 Iesu ia ena luva evamuea ediaka, “E'u kau e, dai lau eabi'u isi bavaluvamui maivaka emui dava bakoleta?” \v 15 Inoku kau e'outa ediaka, “Oi bo'ika dava sia oi boidonovai, 'olana kau ena mauli umauna 'eva ena dava dounamoai sia easi.” \p \v 16 Iesu luva ivavitaitana ka e'outa. “Kevanai lavo dounamo kauna ka ena kanoai loba anita doutamo edavalita. \v 17 Inoku sibona nuanai elalovai lalovai ediaka, ‘Dava bavavaia? 'Abu asi'i, 'abu davanai e'u iani ba'ule.’ \v 18 Inoku ediaka, ‘Kanania bavavai koma, iani doubou lumana a'ia'ina baluvua inoku namana makamakana ka bavavaia, inoku e'u vinaula ianita mai e'u dava boutai ua'i ba'ule. \v 19 Lau sibo'u badiaka, “Lau 'eva dava nama'ita keva'uai 'ani doutamo vaika adoubou vikau doutamo eta. Vali'u la'uba'ani, baniani, bainuinu mai balalonama vaika.” ’ \v 20 Beia Dilava eta'u e'ouia ediaka, ‘Bo'o kaumu e! Vali'u boni kanania'i lau oni emu mauli babia ovo koanai odoubou davata katana 'eva dai be'abi?’” \v 21 Inoku Iesu ena luva to'onai ediaka, “Kanania 'eva kau ka sibona ena dava edoubou 'eva ia sibona ena, beia Dilava vailai ena doubou davata 'eva sia dounamo.” \s1 Nuamui Sia Bebavunu. \r (Mt 6.25-34) \p \v 22 Inoku Iesu ibanona kauta e'outa ediaka, “Kanaua 'ounai lau oi a'oumui. Emui mauliai oi boma ani 'o kaumuiai oi boma vadodo davata daitai 'eva nuamui sia beva bavunua. \v 23 'Olana mauli 'eva namana vakaia iani mai kauani 'eva namana vakaia tubu'a. \v 24 'Alo oibolalovaita. Iani sia devavado 'o 'ua'ua melalanai iani sia de'ua maivaka eta doubou doubou lumana 'eva asi'i beia Dilava ia eta iani evenita. Inoku oi 'eva manumanu oi okeinita. \v 25 Oni dai emu nua bavunu betata'u emu mauli kena bevalaka'inala koanai 'ani bedaia 'o? \v 26 Kanaua 'ounai dava kikita katania ivavaita sia oi oikabasi koanai dava 'ounai dava edeata edeata nuamui devabavunuta. \p \v 27 “Velavela dekukubu 'eva oi boikata. Sibota tubu'a vinaulana sia devavaia. Beia lau oi a'oumui. Solomona lovia 'olana ena tubu'a denuavi si'asi'a, beia vela kanania 'eva enama'ina vaika vakaia Solomona ena tubu'a. \v 28 Dilava sibona duvu evavela velata vali'u demauli mala belamoda 'alovai ekakapota dodo belo'olo'o. Dilava eta'u kanaua evavelata koma, ia oi tubu'a sia evadodomui, una? Oi abiveni 'iu'iu kaumui. \v 29 Nuamuiai dava oi boma ani mai oi bomainu davata sia oi bokakavu, kataua sia oi bonua bavunuvai. \v 30 Kanobata kanania laloanai Dilava sia deabivenia kauta dava boutai katania dekakavu, Kamamui vutuvutuai oi oula venita davata katania 'eva 'ani eikabasi. \v 31 Beia Dilava ena lovia vanuana oi bokavua makava vakaia katania boutai oi bevenimui.” \p \v 32 “Mato kikina kaumui e. Sia oi bomakau, 'olana Kamamui mai lalonamana ena vanua bevenimui. \v 33 Emui dava oi botava tavavaita monita ulalu kauta oi bovenita, sibomui emui idavala sia besi'avana kovo davana oi bova'olua, inoku vutuvutu lavona sia eole kovo 'abunai oi bo'ulea. Sia vinao kauna ka edada'a ua'i maivaka koekoe sia davaka ua'i devasi'avanala. \v 34 'Olana emui lavo demimia 'abuna 'eva oi nuamui vaka ua'i.” \s1 Da'alaabi Kauna Nama'ina Evi'ima. \r (Mt 24.45-51) \p \v 35 “Emui tubu'a oi bovadodo maivaka emui lamepa 'eva oi bototou bovi'ima. \v 36 Oi 'eva vitaitana vi'ima kauta boita, eta 'ola kauna kamoane makamaka 'abunai de'imala bemumue be'asi. Inoku be'asi nutuala beakuakua koanai nutuala komolonai mo beluvua. \v 37 Da'alaabi kauta devi'ima do'o laloanai eta 'ola kauna be'asi bedavalita 'eva enama'ina. Luva umauna lau oi a'oumui. 'Ola kauna sibona ena tubu'a bevadodoa aniani 'abunai bevamiata divo, bevananita eta vinaula bevavaia. \v 38 Boni malolua 'o o'oloko de'alala laloanai da'alaabi kauta devi'ima do'o laloanai eta 'ola kauna bedavalita 'eva enama'ina. \p \v 39 Kanania oi boikabasi kave'i. Luma 'ola kauna vinao kauna ena asi melalana beikabasia makava koanai ena luma be'imala inoku sia be'alama. \v 40 Oi vaka bova'olu, 'olana sia oi oikabasi melala davanai Lau Kau Nakuna ba'asi.” \s1 Luva Ivavitaitana Vinaula Kauna Nama'ina Mai Vinaula Kauna Si'avana Vaika. \p \v 41 Petelo Iesu elavuaia ediaka, “Lovia namana e, luva ivavitaitana kanania lai sibomai kevamaiai oluvala 'o kau boutai vaka?” \v 42 Lovia namana ediaka, “Dai lele eika mai e'ima'ima kauna, ia ena 'ola kauna siavu evenia ena luma davata beika kao, da'alaabi kauta eta iani 'eva aniani melalata umautai bevenita? \v 43 Da'alaabi kauna ena 'ola kauna ena mueai kanaua evinaula kave'i koma bedavalia koanai enama'ina. \v 44 Luva umauna lau oi a'oumui. 'Ola kauna betata'u 'ima'ima kauna 'olai bevaoa ena dava boutai bei'imata. \v 45 Beia da'alaabi kauna sibona bediaka, “E'u 'ola kauna asido'o be'asi,” inoku ia betata'u da'alaabi kauta mai 'a'ateta be'odita beaniani beinuinu beinu ba. \v 46 Melala ka da'alaabi kauna sia elalovaia mai sia eva'olu laloanai ena 'ola kauna bela'asi koanai ia betaua ukuuku, bevaanaanala itani lele sia de'ika kauta boita. \p \v 47 “Da'alaabi kauna ena 'ola kauna ena ula vinaulana eikabasia bevavaia beia sia eva'olu mai sia evavaita koanai, kau kanaua 'eva i'odi doutamo bevenia. \v 48 Beia ikabasi asi'i kauna ena vinaula si'avana 'ounai be'odia beia i'odi sia douta bevenia. Dava doutamo devenia kauna kevanai 'eva dava doutamo beula venita, dava doutamo be'imata kauna kevanai 'eva dava doutamo benonoi.” \s1 Iesu Easi 'Eva Vaivivi Bevavaia. \r (Mt 10.34-36) \p \v 49 “Lau asi 'eva 'alova kanobata akanai batoua, e'u ula 'eva beani kaokao. \v 50 Lau 'eva vaidi'u kabukabu ka babia kanaua 'eva banua mekau vaia beda'amo bavaolea kave'i. \v 51 Oi olalovaia Lau asi 'eva lua'elu abia asi kanobata, una? Lau oi a'oumui, asi'i. Nua'elu 'eva asi'i ia vaivivi. \v 52 Vali'u vailata ekada'ala laloanai, luma ka laloanai kauta ima viloatai sibota bevaiviivita, koi betata'u lua bevaiviivita maivaka lua betata'u koi bevaiviivita. \v 53 Ia viloatai sibota bevaiviivita, kama betata'u nakuna bevaiviivia, nakuna betata'u kamana bevaiviivia, sina betata'u nakuna ateatena bevaiviivia, nakuna ateatena betata'u sinana bevaiviivia, melo sinana betata'u lavana ateatena bevaiviivia, lavana ateatena betata'u adana sinana bevaiviivia.” \s1 Kau Melala Davana Ovona Sia Deovo. \p \v 54 Iesu mune'e do'u kauta e'outa ediaka, “Divoduasi avekenai oli ka eko'isi oi oikala koanai komolonai oi odiaka, ‘Lamu be'aku,’ 'eva epupulu. \v 55 Dae duasi valea lanina e'unu koanai oi odiaka, ‘Melala bekakala,’ 'eva epupulu. \v 56 Dede kaumui e. Oi kanobatai mai vutuvutuai dava depupulu 'eva luvata anita oi oikabasi, beia dava 'ounai vali'u melala kanania'i epupulu davana luvana anina sia oi oikabasia? \s1 Valuvai Ene'emudivo Kauna Ita Emui Adedua Bovakomoloa. \r (Mt 5.25, 26) \p \v 57 “Dava 'ounai oi sibomui ivakomolomui lalovaina sia oi ovavaia? \v 58 Oni va'evai ene'emu divo kauna bevuamu beda'a valuva 'abuna koanai, asido'o evuamu edada'a valuva 'abuna laloanai dala nama'ina bokavua laluana emui vina bovakomoloa, asi'i koanai bevuamu beda'a valuva kauna kevanai, inoku valuva kauna betata'u bevuamu beda'a vabuto'o luma e'imala kauna kevana, inoku vabuto'o luma e'imala kauna vabuto'o lumanai bene'emu divo. \v 59 Lau oi a'oumui, ua'i sia oibola'asi kovo beda'amo tava itoinai oi boveni palu.” \c 13 \s1 Iesu Kau E'outa Belalo 'Udai. \p \v 1 Melala kanaua'i kau vaida Iesu vailanai Kalilea kauta luvata deluva, eta veniveni devavaia Dilava enai koanai Pilato ena kuali kauta esinita deaku bata lalata sisi lalata ita deuda ka'ona. \v 2 Iesu eta luva evamuea ediaka, “'Olana Kalilea kauta kataua 'eva kanaua deakuta koma 'ounai, oi olalovaia deba kauta eta si'avana 'eva nama vaikata vakaia Kalileai demimia kauta eta si'avana dekeinita, una? \v 3 Lau oi a'oumui. Asi'i. Sia oi bolalo 'udai koanai boumuiai 'eva kanaua bevaolemui koma. \v 4 Oi olalovaia kau 'ouka kalavani Siloama ai luma lakavaikana e'eko koanai eakubata kauta kataua eta si'avana 'eva nama vaikata vakaia Ielusalema ai demimia kauta, una? \v 5 Lau oi a'oumui. Asi'i. Sia oi bolalo 'udai koanai, boumuiai 'eva kanaua bevaolemui koma.” \s1 Luva Ivavitaitana Suke Auna // Sia Mai Vuana. \p \v 6 Iesu luva ivavitaitana ka eluvavaia ediaka, “Kau ka suke auna ka ena vine kulana laloanai evadoia, muliai eda'a vuana ekavuta beia sia ka edavalia. \v 7 'Ounai kula e'imaia kauna e'ouia ediaka, ‘Teko, vikau koi laloatai a'asi au kanania vuana akakavu, ia sia ka adavalia. Uku 'ekoa. Dava 'ounai kano nama'ina bevaolea 'avaea?’ \v 8 Kula i'imana kauna ediaka, ‘E'u 'ola kaumu e. Vikania 'avaea vikau ka'onamo kanania emia. Lau 'olana bavoia kaiu kaiu kano mediata ba'ule. \v 9 Bema vikau vailai vuana vaida bepupulu 'eva enama'ina, asi'i koanai ia 'eva bouku 'ekoa. ” \s1 Melala Kabukabunai Iesu Ateate Kabena Va'evana Evanama'inala. \p \v 10 Melala kabukabuna kai 'eva Iesu Iuda kauta eta lo'e ka laloanai evaikabasi, \v 11 ateate ka ua'i ka'uba si'avana ka eta'u eva'oleleia vikau 'ouka kalavani kabena eva'eva, sibona bevakomoloa 'eva sia edaia. \v 12 Iesu ateate kanaua eikaia koanai, e'aeia ediaka, “Ateate e! Emu 'olele ai 'ani onama'ina.” \v 13 Inoku ia imana ateate akanai ekao 'au koanai, komolonai kabena ekomolo, inoku eko'isi Dilava evanama'inala. \v 14 Lo'e i'olavaina kauna 'eva ebadu, 'olana Iesu 'olele kauna melala kabukabunai evanama'inala 'ounai. Ia kau e'outa ediaka, “Melala kalakoi 'eva oi emui vinaula melalata. Melala kataua'i oi bo'asi bevanama'inamui, sia melala kabukabunai.” \v 15 Lovia namana ia ena luva evamuea ediaka, “Oi dede kaumui! Oi ka ka Melala kabukabunai emu bolomakau 'o emu doniki 'abunai sia oluvua inoku sia oi ovuala oda'a vei 'ulina, una? \v 16 Ateate kanania 'eva Abela'amo ena iduvu ateatena. Satani ia vikau 'ani 'ouka kalavani eva'oleleia. Inoku Melala kabukabunai ia mauli sia beabia, una?” \v 17 Iesu ia ena luva kanaua evamuea koma 'eva devaiviivia kauta boutai demalalai si'asi'a, beia do'u kauta boutai delalonama dava nama'ita umauta kataua evavai 'outai. \s1 Luva Ivavitaitana Tuava Keana. \r (Mt 13.31, 32; Mk 4.30-32) \p \v 18 Iesu elavuai ediaka, “Dilava ena lovia vanuana 'eva aboina? Davai bavavitaitala? \v 19 Ia 'eva vitaitana tuava keana kikina boina, kau ka eabia ena lobai evadoia. Ekubu inoku au namanai eao, le'enai manumanu ni'ita devavai.” \s1 Luva Ivavitaitana // Vakubu Mulamulana. \r (Mt 13.33) \p \v 20 Maivaka elavuai 'udai ediaka, “Dilava ena lovia vanuana davai bavavitaitala? \v 21 Ia 'eva vitaitana ateate ka vakubu mulamulana eabia palaoa doutamo vaika ita eiuta ka'ona, inoku palaoa kanaua itoinai ekubu inoku namana eao.” \s1 Dilava Ena Lovia Vanuana Dalana Eomoomo. \r (Mt 7.13, 14, 21-23) \p \v 22 Inoku Iesu Ielusalema eda'aia laloanai, dalai vanua namata mai kikita laloatai kau evaikabasita. \v 23 Kau ka Iesu elavuaia ediaka, “Lovia namana e! Kau vida 'ani bemauli, 'o?” Ia ena luva evamuea ediaka, \v 24 “Oi bokovokovo kula'ila nutuala omoomonai oi bodododo. Lau oi a'oumui, 'olana kau doutamo bekovokovo bedododo beia sia bedaita. \v 25 Luma 'uala kauna beko'isi nutuala be'alavua koanai, oi mulimuliai oibolalava inoku nutualai oi boakuakua bodiaka, ‘Loviamu e, nutuala luvua lai badodo.’ Beia ia emui luva bevamuea bediaka, ‘lau oi sia aikabasimui, a'ia'i oi o'asi.’ \v 26 Inoku oi bodiaka, ‘Lai oni ita 'eva kaniani mai kainuinu ka'ona, maivaka emai vanuai ovaikabasi.’ \v 27 Beia ia bediaka, ‘lau oi sia aikabasimui, a'ia'i oi o'asi, si'avana ivavaina kaumui boumuiai keva'uai oda'atau.’ \v 28 Inoku beitomui asi koanai, Abela'amo, Isa'ako, Iakobo mai enolea kauta boutai ua'i Dilava ena Lovia Vanuanai 'ani oi boikata inoku oi bokakani mai nikemui oi boala 'o'i' alao'i. \v 29 Kau 'eva melala daenai, melala 'ovunai, dodoai mai 'atuai be'asi, inoku Dilava ena Lovia Vanuanai nadu laloanai 'abuta be'abi. \v 30 Inoku daidai demulikai kauta 'eva be'ana'ia, ia daidai de'ana'ia kauta 'eva bemulikai.” \s1 Iesu Ielusalema Elaloia. \r (Mt 23.37-39) \p \v 31 Melala kanaua'i Palisea kauta vaida deasi Iesu kevana de'ouia dediaka, “'Abu kanania bovikania boda'a 'abu edeana, 'olana 'Eloda e'ula beaku bamu.” \v 32 Iesu eta luva evamuea ediaka, “Oda'a, 'oveka 'asina kanaua oi bo'oua. Lau vali'u mai mala 'eva ka'uba si'avata balo'ota asi mai 'olele kauta bavanama'inata, inoku melala ivakoinai e'u vinaula bavaolea. \v 33 Beia lau vali'u, mala mai umalani 'eva e'u vinaula mo bavavaia bedada'a, 'olana enolea kauna 'eva 'abu edeanai sia beaku bala, Ielusalemai mo.” \p \v 34 “Ielusalema e, Ielusalema e, oni ota'u enolea kauta oaku bata, maivaka Dilava esinita kauta bika'ai oaku bata. Melala vida lau aula nakumu boutai bapaka kaita itani 'o'oloko sinana nakuna vaninai epaka kaita boina, beia oni 'eva sia oula veni'u. \v 35 Emu luma kabukabuna 'eva keva'uai ivikanina 'avaea i'imana asi'i. Lau oi a'oumui, sia oi boika'u 'udai beda'amo melalana be'asi koanai oi bodiaka, ‘Lovia namana vanai e'asi kauna 'eva bevanama'inala.’” \c 14 \s1 Iesu Melala Kabukabunai Kau Ka Evanama'inala. \p \v 1 Melala kabukabuna kai Iesu eda'a Palisea eta 'ola kauna ka ena lumai deaniani ka'ona koanai, kau 'eva ia deika 'inia kave'i. \v 2 Ua'i Iesu vailanai 'eva kau ka imana mai aena 'aleta emia. \v 3 Iesu Palisea kauta mai talavatu 'ola kauta elavuaita ediaka, “Talavatu laloanai Melala Kabukabunai kau eka vanama'inata 'eva ekomolo 'o asi'i?” \v 4 Beia ia sia luva ka deluvaia. 'Ounai Iesu kau kanaua eabia evanama'inala inoku esinia eda'a. \v 5 Inoku e'outa ediaka, “Bema melala kabukabunai oi ka nakumu 'o emu bolomakau 'uliai e'ekouda koanai, sia 'ani bo'ileolo vaia bovelia 'au, una?” \v 6 Ena luva kanania bevamuea 'eva dalana asi'i. \s1 Sibomu Sia Bovanamamu. \p \v 7 Iesu da'a 'au kauta eta miadivo 'abuta nama'ita dedilata eikata, 'ounai luva ivavitaitana kanania e'outa. \v 8 “Kau ka ena veauveau be'asi kevamu inoku boda'a ena kamoane naduna koanai, miadivo 'abuna nama'ina vaikai sia bomia'au, 'olana oni akamuai kauna ka vaka veauveau 'ani eabia. \v 9 Inoku nadu 'ola kauna, oi laluana eveaumui kauna be'asi kevamu be'oumu bediaka, ‘'Abumu kau kanania venia.’ Inoku oni 'eva mai malalaimu boda'a muliai demimia kauta kevatai ua'i oi bomimia. \v 10 Beia veauveau be'asi kevamu koanai, boda'a muliai bomiadivo, inoku eveaumu kauna be'asi kevamu koanai bediaka, ‘E'u kau e, da'a akai 'abunai mia'au.’ Nadu kanaua laloanai dedododo kauta boutai oni 'olamu be'aku. \v 11 Bema kau ka sibona bevanamala 'eva beva'ovua, ia sibona beva'ovua kauna 'eva bevanamala.” \s1 Emu Nadu Laloanai // Ulalu Kauta Beveauta. \p \v 12 Inoku Iesu ena nadu 'ola kauna e'ouia ediaka, “Ado'alavuni 'o lavilavi ianina bova'olua koanai, emu kau, bo'akalamu, kadi'a'amu 'o kevamuai lavo kauta sia boveauta, 'olana ia vaka oni beveaumu, inoku tavana bevamuea. \v 13 Beia oni nadu ka bovavaia koanai, ulalu kauta, daisi'a kauta, 'ome'ome kauta mai 'ede kauta boveauta. \v 14 Kanaua'i ia tavana sia bevamuea diba inoku komolo kauta ivako'isita 'udai ai oni tavamu vanama'inana 'eva Dilava bevenimu.” \s1 Luva Ivavitaitana // Nadu Namana Ka. \r (Mt 22.1-10) \p \v 15 Ita deaniani ka'ona kauna ka lele kanania eika koanai, ia Iesu e'ouia ediaka, “Dilava ena lovia vanuana nadunai beaniani kauna 'eva benama'ina.” \v 16 Iesu ena luva evamuea ediaka, “Kau ka nadu nama vaikana ka evavaia, inoku kau doutamo eveauta. \v 17 Nadu ianita deva'oluta koanai, ena da'alaabi kauna esinia da'a 'au kauta be'outa bediaka, ‘Omai, dava boutai 'ani de'olu.’ \v 18 Beia ia boutai de'ou to'ato'a. Inoku lava'ana'ia kauna da'alaabi kauna e'ouia ediaka, ‘Lau 'eva kano ka 'ani atavaia, kanaua 'ounai bada'a baikala. Loviamu, sia bonua anaana.’ \v 19 Ka ediaka, ‘Lau 'eva vali'u mo e'u bolomakau 'ouka atavata, inoku 'ani adada'a bavakovota, loviamu, sia bonua anaana.’ \v 20 Mune'e ka ediaka, ‘Lau 'eva vali'u mo akamoane, 'ounai sia 'ani bavasi.’ \p \v 21 “Da'alaabi kauna emue easi ena 'ola kauna evaikabasia, inoku 'ola kauna ebadu si'asi'a, ena da'alaabi kauna esinia ediaka, ‘Da'a kaokao da'a vanua bo'adatai mai vanuai da'a keini dalatai, ulalu kauta, daisi'a kauta, 'ede kauta mai 'ome'ome kauta bovuata oi bo'asi.’ \p \v 22 “Inoku da'alaabi kauna eda'a vinaula kanaua evavaia mulinai emue easi ia e'ouia ediaka, ‘'Ola kaumu e, o'ou'u vinaulana 'ani avavaia, beia luma laloana 'eva asido'o evonu.’ \v 23 Inoku 'ola kauna mune'e ena da'alaabi kauna e'ouia ediaka, ‘La'asi da'a mulimuli vanuata dalatai mai ala mulimulitai demimia kauta bo'outa mo bovuata oi bo'asi ia sia bemimia, kanaua'i 'eva e'u luma bevovonu. \v 24 Lau oi a'oumui, aveauta makava kauta sia ka lau e'u nadu ianina kena beania kovo.’” \s1 Bolalovai Kave'i Makava Vakaia Iesu Mulinai Bodada'a. \r (Mt 10.37, 38) \p \v 25 Mato namana Iesu ita deda'a, ia elava 'udai inoku e'outa ediaka, \v 26 “Bema kau ka keva'u beasia inoku ia kamana, sinana, adana, nakuna, bo'akalana, lovuna, maivaka ia sibona ena mauli lau dai'uai sia bebolabolala kauna 'eva sia lau ibano'u kaunai be'ao. \v 27 Maivaka kau ka ena au ido'o valaukuna umauna sia bevuala muli'uai be'asi kauna 'eva sia lau ibano'u kauna be'ao. \p \v 28 “Bema oi ka o'ula luma namana ka bovalavala koanai, oni bomiadivo makava inoku tavana vida 'eva boduala, luma kanaua bovaolea monina 'ani bedaia o? \v 29 Bema oni luma kanaua omakavala, kovolona ovalava inoku akana sia bovaolea koanai beikala kauta boutai bemamai vaimu, \v 30 be'oumu bediaka, ‘Kau kanania luma emakavala edauia, beia luma vinaulana sia evaolea.’ \p \v 31 “'O bema lovia 'olana ka bemako'isi lovia 'olana ka bemakuali venia koanai, bemamiadivo makava bemalalovai lalovai ia ena kuali kauta sinavu boutai sinavu ka (10,000) ai betata'u kuali kauta kataua sinavu boutai sinavu lua (20,000) de'asi kauta bekuali venita 'eva 'ani bedaia 'o? \v 32 Bema sia bedaia koanai, ua'i dau'ai demimia do'o laloanai, ena veauneke kauna ka besinia bedada'a, nua'elu luvana belovaku vaia. \v 33 Vitaitanaimo oi ka emu dava boutai sia bovikanita koanai, oni 'eva lau ibano'u kaumuai sia bo'ao. \s1 Damena Ena Dia'a Asi'i Emataule. \r (Mt 5.13; Mk 9.50) \p \v 34 “Damena 'eva mediana, beia bema damena dia'ana betaule koanai a ekavadia'ala 'udai koma? \v 35 Ia 'eva sia kano 'o vadovado davata ivanama'inata davana, ia 'eva ekaitoa'au. Mai kaiana kauna 'eva lele be'ika mai beikabasi.” \c 15 \s1 Luva Ivavitaitana Mamoe Etaule. \r (Mt 18.12-14) \p \v 1 Moni visi kauta mai si'avana kauta boutai deasi Iesu kevana lelena be'ika. \v 2 Beia Palisea kauta mai Talavatu 'ola kauta 'eva denunuvai nunuvai dediaka, “Kau kanania 'eva si'avana kauta eabitadae mai ita 'abu ka'onamoai deaniani.” \p \v 3 Inoku Iesu luva ivavitaitana kanania e'outa ediaka, \v 4 “Kau ka oi viloamuiai ena mamoe sinavu ka. Ia ka'onamo bemataule koanai, kalavani ka navui kalavani ka (99) 'abu 'avaeanai bemavikanita, ia etaule davana kanaua mulinai bemada'a bemakavua bemada'amo bemadavalia. \v 5 Bemadavalia koanai mai lalonamana ita bemaabia isi vounai bema'ulea, \v 6 bemavuala bemada'a ena luma. Ena kau mai kevanai demimia kauta bemaveauta, bemaasi kevana inoku bemaluva venita bemadiaka, ‘Lau ita eka lalonama ka'ona, 'olana e'u mamoe etaule davana 'ani adavalia.’ \v 7 Lau oi a'oumui. Vitaitanai mo ua'i vutuvutuai lalonama namana be'ao, 'olana nia'i si'avana kauna ka'onamo elalo 'udai 'ounai, vakaia komolo kauta kalavani ka navui kalavani ka kauta kataua sia de'ula belalo 'udai. \s1 Luva Ivavitaitana Silini Etaule. \p \v 8 “Ateate ka ena silini 'ouka, inoku ka bemavataulea koanai, lamepa bematoua, ena luma laloana bemadaloa, 'abu itoina bemaikala kave'i bemada'amo bemadavalia. \v 9 Bemadavalia koanai, ena kau mai kevanai demimia kauta bemaveauta, bemaasi kevana, bema'outa bemadiaka, ‘Lau ita eka lalonama ka'ona, 'olana e'u silini ka'onamo etaule davana 'ani adavalia.’ \v 10 Lau oi a'oumui. Vitaitanai mo, Dilava ena anelu vailatai lalonama namana be'ao 'olana si'avana kauna ka elalo'udai 'ounai.” \s1 Luva Ivavitaitana Melo Etaule. \p \v 11 Iesu mune'e ediaka, “Kau ka nakuna lua. \v 12 Melo i'inikauna kamana e'ouia ediaka, ‘Kama'u e, emu dava bomakole, lau e'u 'eva boveni'u.’ Kanaua'i kamana eta'u ena dava ekoleta laluana kevatai. \v 13 Boni vaida deole mulinai, melo i'inikauna ena dava boutai evalalota ka'ona, eko'isi eda'a kanobata edeana ka dau'ana, ua'i mauli si'avana vaikai ena dava evaoleta 'avaea. \v 14 Ena dava boutai evaole mulinai, kano kanaua'i doe namana epulu, ia 'eva 'ani vidulu eula. \v 15 'Ounai eko'isi eda'a kano kanaua kauna ka kevanai emia, kau kanaua eta'u esinia eda'a ena boloma 'ima 'abunai boloma e'imata. \v 16 Vikolo eakuia 'ounai boloma eta iani vitalua bemaani bo'ana bemakubu davana elalovaia, sia kau ka ia iani evenia. \p \v 17 “Kanaua'i ia ena lalovai demue 'udai koanai sibona e'ouia ediaka, ‘Kama'u ena vinaula kauta 'eva doutamo, maieta iani kalita, ia lau nia'i vikolo bevaba'u. \v 18 Lau bako'isi bada'a kama'u kevana ba'oua badiaka, Kama'u e, Dilava vailanai mai oni vailamuai lau 'eva 'ani si'avana avavaia. \v 19 Lau 'eva sia anama'ina vaika bo'ae'u nakumuai ba'ao, beia emu vinaula kauna ka ai bovaao'u.’ \v 20 Kanaua'i eko'isi beda'a kamana kevana. Dalai eda'a do'o laloanai, kamana ekailao dau'ai nakuna easi eikaia 'eva elaloia eveau eda'a nakuna 'atonai ela'u'au eba'uia. \v 21 Ia melo ediaka, ‘Kama'u e, Dilava vailanai mai oni vailamuai lau 'eva 'ani si'avana avavaia. Lau 'eva sia anama'ina vaika bo'ae'u nakumuai ba'ao.’ \v 22 Beia kamana 'eva ena da'alaabi kauta e'outa ediaka, ‘Oda'a, tubu'a nama'ina vaika ka oabia omai kaokao oi bovavadodoa, imana li'uli'unai lini ka oibone'ea divo, mai tamaka vaka ka aenai oi bovalavalauda. \v 23 Aniani bolomakauna nakuna nama'ina ka oi boabia bo'asi inoku oi boaku bala, ekanadu ekalalonama. \v 24 'Olana naku'u kanania 'eva eba beia emauli 'udai, etaule beia adavalia 'udai.’ Inoku lalonama demakavala. \fig Melo eda'a etaule davana.|src="ubscl-14c.TIF" size="col" ref="15.11-32" \fig* \p \v 25 “Melala kanaua'i melo batanikauna 'eva ua'i lobai. Ena mueai, eda'a luma kevanai 'eva masi mai neva 'uluta eika. \v 26 Inoku eko'isi da'alaabi kauna ka e'aeia elavuaia, ‘Kanaua 'eva dava epupulu?’ \v 27 Da'alaabi kauna eluva ediaka, ‘Oni kadimu 'ani emue easi vanua, kamamu eta'u aniani bolomakauna nakuna nama'ina ka eaku bala, 'olana ia 'eva maulina maivaka nama'ina emue edavalia.’ \v 28 Melo batanikauna ebadu si'asi'a, evako sia eda'adodo. Inoku kamana ela'asi eda'a kevana eva'amea. \v 29 Beia ia kamana e'ouia ediaka, ‘Ikala! Vikau katania boutai lau oni da'alamu abi mai lelemu daitai adai. Ia oni sia nani nakuna ka oveni'u, e'u kau ita sia lai alalonama. \v 30 Beia nakumu kanana 'eva maka lea 'a'ateta kevatai emu dava evaole kauna, easi luma koanai oko'isi aniani bolomakauna nakuna nama'ina oaku bala ia ena.’ \p \v 31 “Kamana ediaka, ‘Naku'u e, oni 'eva melala bounai lau keva'uai omimia, lau e'u dava katania boutai 'eva oni emu. \v 32 Beia ita 'eva ekalalonama, ekalalonama si'asi'a, 'olana oni kadimu kanania 'eva eba beia emauli, etaule beia kadavalia.’” \c 16 \s1 Luva Ivavitaitana Dava 'Ima Kauna Si'avana Vaika Ena Aoneka. \p \v 1 Iesu ibanona kauta e'outa ediaka, “Lavo kauna ka 'eva mai ena dava i'imana kauna ka, inoku ia 'eva kau vaida deta'u de'ouia dae dava i'imana kauna 'eva ena 'ola kauna ena dava eveni 'avaea veni 'avaea. \v 2 Inoku lavo kauna ia e'aeia easi 'eva e'ouia ediaka, ‘Kanania 'eva dava ovavaia lau valimu a'ika, emu dava i'imata vinaulata luvata bovaikabasi'u 'olana oni 'eva 'ani babimu ovo.’ \p \v 3 “Dava 'ima kauna nuanai eluva ediaka, ‘Lau vali'u dava bavavaia? E'u 'ola kauna vinaula kanania'i 'ani bevato'o'u, lau sia mai kula'ila'u bavovoi mai noinoiai amalalai. \v 4 Lau aikabasi dava bavavaia. E'u vinaulai beabi'u ovo mulinai, e'u kau vaida betata'u beabi'u dae eta lumai.’ \v 5 Kanaua'i ena 'ola kauna kevanai deabi 'avaea makava kauta ka ka e'aeta. E'ana'ia kauna elavuaia ediaka, ‘Oni e'u 'ola kauna kevanai 'eva vida oabi 'avaea?’ \v 6 Ia enu'ovi ediaka, ‘Deolo voduta sinavu ka (100).’ Inoku 'ima'ima kauna e'ouia ediaka, ‘Oabi 'avaea makava pepana kanania, miadivo kaokao, pepa kanana'i ima navui bolelea.’ \v 7 Mune'e kau ivaluana elavuaia ediaka, ‘Oni oabi 'avaea makava 'eva vida?’ Ia ediaka, ‘Witi puteta sinavu 'ouka.’ Ia e'ouia ediaka, ‘Oabi 'avaea makava pepana kanania, miadivo, pepai sinavu kalavani bolelea.’ \p \v 8 “'Ola kauna eta'u 'ima'ima kauna dedena ena vinaulana eabia dae, 'olana vinaula kanaua mai aonekana evavaia. Vali'u kanobata kanania kauta eta aonekai 'ailala kauta eta aoneka be'olavaia. \p \v 9 Iesu e'outa 'udai ediaka, “Lau oi a'oumui, kanobata ena lovia davatai kau ita oi bovikau, inoku oi kevamuiai beda'aovo koanai, mia keinikeini lumanai beabimui dae.” \p \v 10 “Vinaula kikina ka evavaia kave'i kauna betata'u vinaula namana vaka bevavaia kave'i, inoku vinaula kikina sia evavaia kave'i kauna betata'u vinaula namana vaka sia bevavaia kave'i. \v 11 Bema kanobata ena dava si'avata vaika sia oi bo'imata kave'i koanai, dai betata'u vutuvutu davata nama'ita bevenimui oi bo'imata? \v 12 Bema kau edeata eta dava sia oi bo'imata kave'i koanai, dai betata'u emui dava umauta bevenimui? \p \v 13 “Da'alaabi kauna ka 'ola kauta lua da'alata sia be'abi, 'olana ka bevaiviivia beia ka 'eva belalo'au venia, 'o ka bevadai venia beia ka belavala mulili. Dilava mai moni melala ka'onamoai da'alata sia oi bo'abi.” \p \v 14 Palisea kauta lele kanaua deika koanai Iesu demedia media vaia, 'olana ia 'eva moni delalo'au venita 'ounai. \v 15 Iesu e'outa ediaka, “Oi 'eva kau vailatai sibomui oi okomolo okoma, beia Dilava 'eva oi nuamui eikabasita, kau dava tavata namata delalonama vai davata 'eva Dilava sia eula venita. \s1 Talavatu Mai Dilava Ena Lovia Vanuana. \r (Mt 11.12, 13; 5.31, 32; Mk 10.11, 12) \p \v 16 “Talavatu luvata mai enolea kauta eta luva 'eva deilolo vaita, easimo Ioane Vaidi'u kabukabu kauna ena melalai. Kanaua mulinai 'eva Dilava ena lovia vanuana valina nama'ina deilolo vaia, kau boutai 'eva kula'ilatai dala dekakavu bedododo. \p \v 17 Vutuvutu mai kanobata betaule 'eva eveavea beia talavatu vana kikina sia ka betaule kovo. \p \v 18 “Kau ka adana ebo'okaia inoku ateate edeana ka eadavala 'eva kulakula koana evavaia. Mai kau ka iva'ovu ateatena ka eadavala kauna vaka kulakula koana evavaia. \s1 Luva Ivavitaitana Lavo Kauna Ka Mai Noi Va'ame Kauna Lasalo. \p \v 19 “Lavo kauna ka ua'i tubu'a nama'ita vaika evadodota maivaka melala boutai dava nama'itai emauli. \v 20 Ena nutuala aunai 'eva va'ame kauna ka vana Lasalo ua'i eno, ia kauanina 'eva duadua evonu, \v 21 ena ula 'eva lavo kauna ena vaka ai iani 'ika'ikata de'ekoasi davata ka bemaania. 'Oveka deasi kauna duata dedemalita. \p \v 22 “Melalana easi laloanai va'ame kauna eba koanai anelu devuaia deda'a Abela'amo kevanai. Lavo kauna vaka eba dekoleia. \v 23 Lavo kauna ba 'abunai ua'i anaana nama vaikana laloanai emia, e'a'a dae dau'ai vaika Abela'amo eikaia, Lasalo 'eva ia 'aba'abanai. \v 24 Ia e'ae'ae ediaka, ‘Kama'u Abela'amo e, bomalalo'u, Lasalo sinia imana li'uli'una veiai eisiauku emai mala'u mo bava'elua, 'olana lau 'eva anana si'asi'a 'alovana kanania laloanai.’ \p \v 25 “Beia Abela'amo ediaka, ‘Naku'u e, bolalovaia emu mauli melalatai oni 'eva dava nama'ita oabi ia Lasalo 'eva dava si'avata vaika eabi. Beia vali'u ia 'eva elalonama laloanai oni 'eva oanana. \v 26 Maivaka ita viloatai 'eva 'uli 'oulana nama vaikana ka emimia, sia kau ka nia'i bekeini bevasi kanana'i, maivaka sia kau ka kanana'i bekeini be'asi nia'i.’ \p \v 27 “Lavo kauna ediaka, ‘Kama'u Abela'amo e, anoimu, bemanama'ina Lasalo sinia eda'a kama'u ena luma. \v 28 'Olana lau bo'akala'u ima ua'i, bevaikabasita kanaua'i ia vaka sia be'asi anaana 'abuna kanania'i.’ \v 29 Abela'amo ediaka, ‘Mose mai enolea kauta 'eva ua'i ia kevatai leleta demaika.’ \v 30 Ia eluva ediaka, ‘Asi'i, kama'u Abela'amo e, beia bema kau ka ba ai beko'isi beda'a kevatai koanai 'ani belalo 'udai.’ \p \v 31 “Beia Abela'amo eluva ediaka, ‘Bema Mose mai enolea kauta leleta sia de'ika koanai, nia'i ba ai kauna ka bedada'a 'eva lelena vaka sia be'ika.’” \c 17 \s1 Bevava'evata Kauna Besi'avana Vaika. \r (Mt 18.6, 7, 21, 22; Mk 9.42) \p \v 1 Iesu ibanona kauta e'outa ediaka, “Dava kau bevava'evata davana 'eva 'ani deasi, beia kau kanaua kau va'evai ene'eta divo kauna 'eva besi'avana vaika. \v 2 Bemanama'ina 'atonai bika'a namana bemado'oa 'au 'atuai bemakapoa 'uku, 'olana kikita katania ka asi'i emavasi'avanala. \p \v 3 Sibomui oi bo'imamui kave'i, bo'akalamu si'avana bevavaia koanai, boda'a kevana bovaidibala kave'i. Ia belalo 'udai koanai, ena si'avana bo'ou kao. \v 4 Bema melala ka'onamoai melala kalakoi ka kevamuai si'avana bevavaia, mune'e bemumue kevamuai melala kalakoi ka bediaka ‘Lau alalo 'udai’ koanai, oni 'eva ia ena si'avana bo'outa kao.” \s1 Da'alaabi Kauna Ena Vinaula. \p \v 5 Veauneke kauta Lovia namana de'ouia dediaka, “Emai abiveni namana bomavaoa.” \v 6 Lovia namana eta luva evamuea ediaka, “Bema oi emui abiveni 'eva itani sinapi keana kikina boina koanai au namana kanania oi boma'oua, vali'u bulumu isi da'a 'atuai vadomu koanai lelemui bemaika. \p \v 7 “Oi olalovaia, oi ka emu da'alaabi kauna voi 'abunai 'o mamoe 'ima 'abunai bemaasi koanai, boma'oua bomadiaka, ‘Oni mai kaokao miadivo aniani’? \v 8 Asi'i, kanaua sia bomaluva koma, beia bomadiaka, ‘E'u iani bonanadu bova'olu, bovavai kave'i bo'ado, lau baniani e'u mami bainua bepupua mulinai, inoku oni boaniani emu mami boinua.’ \v 9 E'oulai vinaulata evavaita 'ounai ena da'ala abi kauna vanama'ina luvana bemavenia una? Asi'i. \v 10 Vitaitanai oi vaka e'oumui vinaulata boutai oi ovaoleta koanai oi boluluva oi bodiaka, ‘Lai 'eva da'alaabi kaumai mo sia lai akomola, emai vinaula o'oumai davata mo lai avavai.’” \s1 Iesu Loki Kauta 'Ouka Evanama'inata. \p \v 11 Iesu dalai eda'a Ielusalema laloanai, Samalia mai Kalilea vaikoatai ekeini. \v 12 Vanua kikina kai eda'adodo laloanai, loki kauta 'ouka ita devidavali. Ia dau'a duasi delava, \v 13 devaoi 'unu'unu Iesu de'aeia dediaka, “Iesu 'ola kaumu e, lalomai.” \v 14 Iesu eikata koanai e'outa ediaka, “Oda'a, kabukabu kauta kele'etai kaumui oi bovaikata.” Inoku deda'a laloanai 'eva kauta denama'ina. \v 15 Viloatai kau ka'onamo kauna eikaia 'ani enama'ina 'eva emue easi lelena aka umaunai Dilava evanama'inala. \v 16 Kau kanaua Iesu vailanai ekuidula evanama'inala, ia 'eva Samalia kauna. \v 17 Inoku Iesu elavuaia ediaka, “Kaumui 'ouka oi onama'ina, una? Beia kalavani ka 'eva a'ia'i? \v 18 Dava 'ounai pulu edeana kauna kanania mo emumue e'asi Dilava evanama'inala?” \v 19 Iesu Samalia kauna e'ouia ediaka, “Ko'isi da'a, emu abiveni eta'u 'ani evanama'inamu.” \s1 Dilava Ena Lovia Vanuana // Ena Asi Melalana. \r (Mt 24.23-28, 37-41) \p \v 20 Palisea kauta vaida Iesu delavuaia dediaka, “Dilava ena lovia vanuana aida be'asi?” Ia eta luva evamuea ediaka, “Dilava ena lovia vanuana be'asi koanai itani sia dava ka kaikala boina. \v 21 Sia kau ka bediaka, ‘Davana ena,’ 'o ‘Davana 'eva,’ 'olana Dilava ena lovia vanuana 'eva oi nuamui ai.” \p \v 22 Inoku Iesu ibanona kauta e'outa ediaka, “Melalana be'asi koanai, emui ula Lau Kau Nakuna e'u melala kataua ka oi bomaikala, beia sia oi boikala. \v 23 Kau be'oumui bediaka, ‘Kauna 'eva, oikaia.’ 'o ‘Kauna nia, oikaia.’ Beia sia oi bola'asi mulitai oi bodada'a. \v 24 Lau Kau Nakuna e'u melala ai 'eva itani e'amalea boina, vali'u mo vutuvutu avekenai e'amalea alimo edada'a vutuvutu itoina eva'ailalala. \v 25 Beia vali'u lava'ana'ina 'eva bevaanaana'u vaika, maivaka ulu kanania kauta bevaiviivi'u. \p \v 26 “Vitaitana Noa ena melalai epulu boina Lau Kau Nakuna e'u melalai vaka kanaua bekoma. \v 27 Kau 'eva deaniani, deinuinu, dekamoane mai 'a'ate momoluane devenita beadavata eda'amo Noa aunakoi ai edodo, inoku lamu eaku abaka ela'asi kau boutai dedono palu mai 'abu evavaia si'asi'a. \v 28 Lota ena melalai vaka kanaua boina, kau 'eva deaniani, deinuinu, detavatava, devadovado mai luma dedau. \v 29 Melala kanaua'i Lota Sodomo vanuana evikania ela'asi melalanai, 'alova mai bika'a mai'alovata vutuvutuai lamu boina deaku inoku kau boutai deaku bata. \v 30 Lau Kau Nakuna bavailaasi melalanai vaka kanaua bekoma. \p \v 31 “Melala kanaua'i, kau ka luma 'uvinai koanai ia sia be'ovu luma laloanai ena dava ka beabi, vitaitana mo kau ka lobai koanai ia sia bemumue beda'a lumai ena dava ka beabia. \v 32 Lota adana oi bolalovaia! \v 33 Kau ka e'ula ena mauli beabi 'inia 'eva ena mauli bevataulea, ia ena mauli beitoa'au 'eva ena mauli beabia. \p \v 34 “Lau oi a'oumui, boni kanaua'i kau lua 'eta ka'onamoai bemuinai, ka beabia ia ka bevikania. \v 35 'A'ate lua witi ivamukamukata bika'ana be'iloa, ka beabia ia ka bevikania. \v 36 Kau lua lobai bevinaula, ka beabia ia ka bevikania.” \v 37 Ibanona kauta delavuaia dediaka “Lovia namana e, a'i?” Lovia namana eta luva evamuea ediaka, “Ba davata a'i 'eva 'alo vaka ua'i deakubou.” \c 18 \s1 Luva Ivavitaitana // Valuva Kauna Mai Obu. \p \v 1 Iesu ibanona kauta luva ivavitaitana ka e'outa 'eva bevaikabasita melala bounai bemeamea mai meamea 'eva sia bevikania. \v 2 Eluva ediaka, “Vanua ka laloanai valuva kauna ka emia, ia Dilava makauna sia emakau mai kau 'olata sia e'aku. \v 3 Vanua kanaua laloanai obu ka vaka emia, melala bounai eda'a valuva kauna kevanai enoia ediaka, ‘Dulu'u, evaiviivi'u kauna kevanai bomavakomoloa.’ \v 4 Melala dounamo valuva kauna 'eva sia eula dava ka bevavaia, muliai 'eva sibona eluva ediaka, ‘Lau 'eva Dilava makauna sia amakau maivaka kau 'olata sia a'aku. \v 5 Beia obu kanania evabavunu'u 'ounai ena valuva ivakomolona vinaulana bavavaia, asi'i emamue 'udai 'udai emaasi emavabavunu'u.’” \p \v 6 Lovia namana ediaka, “Valuva kauna si'ava vaikana ena luva 'uluna o'ika. \v 7 Dilava eabita dae kauta de'aea boni de'aea lani kauta eta ula sia bevakomolota, una? Oi olalovaia sia beduluta kaokao, una? \v 8 Lau oi a'oumui, Dilava eta ula bevakomolota kaokao. Beia Lau Kau Nakuna ba'asi koanai kanobatai abiveni kauta 'ani badavalita, una? Asi'i.” \s1 Palisea Kauna Mai Takisi Visi Kauna Demeamea. \p \v 9 Maivaka Iesu luva ivavitaitana kanania eluvavaia kau kataua kevatai sibota eta komolo vinaulata deapa vaita ia kau vaida deikata 'iu'iu. \v 10 “Kau lua deda'a Lo'e Kabukabuna laloanai bemeamea, ka 'eva Palisea kauna ia ka moni visi kauna. \v 11 Palisea kauna 'eva sibona elava tau inoku emeamea ediaka, ‘Dilava e, lau 'eva oni avanama'inamu, 'olana lau 'eva sia kau vaida boita, abi'avaea kauta, vavai 'avaea kauta, kulakula kauta 'o sia moni visi kauna kanania boina. \v 12 Lau masi ka'onamo laloanai boni lua alolove, maivaka e'u davali davali davata boutai 'ouka laloatai dava ka'onamo aveveni oni emu.’ \v 13 Beia moni visi kauna 'eva dau'ai elava, sia eula be'a'a dae vutuvutu beikala ia ekukudivo pedena epouia inoku ediaka, ‘Dilava e, lau 'eva si'avana kau'u, lalo'u.’” \p \v 14 Inoku Iesu ediaka, “Lau oi a'oumui, kauta laluana deda'a eta luma koanai, moni visi kauna 'eva Dilava vailanai ekomolo, beia sia Palisea kauna. 'Olana sibona evanamala kauna kanaua Dilava betata'u bevakikia, inoku sibona evakikia kauna kanaua Dilava betata'u bevanamala.” \fig Palisea kauna mai moni visi kauna.|src="GR-Illg19n" size="col" ref="18.9-14" \fig* \s1 Iesu Melo Kikita Evanama'inata. \r (Mt 19.13-15; Mk 10.13-16) \p \v 15 Kau vaida nakuta kikita devuata deda'a Iesu kevana akatai bekao'au, beia ibanona kauta deikata koanai de'ovenita. \v 16 Beia Iesu melo kikita e'aeta deasi kevana inoku ediaka, “Melo kikita 'eva be'asi lau keva'u, sia oi bo'outa kao, 'olana Dilava ena lovia vanuana 'eva kau katania boita eta. \v 17 Lau oi luva umauna a'oumui, kau ka Dilava ena lovia vanuana sia eabia dae itani melo kikina boina koanai, ia 'eva sia beda'adodo kovo.” \s1 Lavo Kauna Iesu Ita Deluvaluva. \r (Mt 19.16-30; Mk 10.17-31) \p \v 18 Iuda kauta eta 'ola kauna ka Iesu elavuaia ediaka, “Vaikabasi kauna mediana e, lau dava bavavaia 'eva mauli keinikeini babia?” \v 19 Iesu ediaka, “Dava 'ounai lau o'ae'u mediana? Sia kau ka 'eva mediana, Dilava mo sibona. \v 20 Talavatu 'eva oikabasita, ‘sia bokulakula, sia boakuaku, sia bovinao, sia bodedede, kamamu, sinamu 'olata bo'aku.’” \v 21 Ia ediaka, “Lau melo'u ai koanai talavatu katania boutai 'eva a'imata kave'i easimo vali'u.” \v 22 Iesu luva kanaua eika koanai e'ouia ediaka, “Dava ka'onamo kanania asido'o ovavaia. Emu dava boutai botavatava vaita monita ulalu kauta bovenita. Kanaua'i vutuvutu lavona boabia, inoku bo'asi muli'u ai bodada'a.” \v 23 Kau luva kanaua eika koanai evilalo si'asi'a mai nuana ebavunu 'olana ia ena lavo doutamo vaika. \p \v 24 Iesu kau ena nua mekau kanaua eikaia inoku ediaka, “Eta lavo doutamo vaika kauta Dilava ena lovia vanuanai beda'adodo 'eva epasisi vaika. \v 25 Ena lavo doutamo vaika kauna Dilava ena lovia vanuanai beda'adodo 'eva epasisi vaika vakaia kamela nila 'ilenai beda'a keini.” \v 26 Lelena deika kauta delavuaia dediaka, “Inoku dai 'eva mauli beabia?” \v 27 Iesu eta luva evamuea ediaka, “Dava vaida kau sia bevavaita bedaita davata 'eva Dilava 'ani bevavaita bedaia.” \p \v 28 Petelo Iesu e'ouia ediaka, “Lai emai dava boutai lai avikanita, oni mulimuai lai adada'a.” \v 29 Iesu e'outa ediaka, “Lau luva umauna mo oi a'oumui, kau ka 'eva ena luma, adana, bo'akalana, kamana, sinana 'o nakuna evikanita Dilava ena lovia vanuana 'ounai, \v 30 ia 'eva vali'u melala kanania'i dava doutamo be'abi maivaka melala vailai be'asi melalatai 'eva mauli keinikeini beabia.” \s1 Melala Ivakoina Iesu Ena Ba Valina Ekava. \r (Mt 20.17-19; Mk 10.32-34) \p \v 31 Iesu ibanona kauta 'ouka lua evuata eda'a 'aba'abai inoku e'outa ediaka, “Ita 'eva vali'u ekaele'au ekada'a Ielusalema, enolea kauta deleleta davata boutai vali'u Lau Kau Nakuna keva'uai bemomo'ai. \v 32 Lau 'eva pulu edeana kauta imatai beuda'u, bemediamedia vaia'u, bevamalalaia'u, be'anodi laia'u, be'odi'u mai beaku ba'u. \v 33 Beia Melala ivakoinai lau 'eva bako'isi 'udai.” \v 34 Ibanona kauta dava katania ovota sia deovo kovo. Luva kataua anita ia kevatai 'eva devuni, maivaka sia deikabasi ia 'eva luva dava eluva vaia. \s1 Iesu Maka 'Ede Kauna // Makana Evanama'inata. \r (Mt 20.29-34; Mk 10.46-52) \p \v 35 Iesu eda'a Ieliko vanuana ekevaia koanai, 'ede kauna ka dala 'aba'abanai emia eva'ame, \v 36 kau mato deda'a keini da'a keini 'uluta eika, inoku elavuailavuai dava epupulu. \v 37 De'ouia dediaka, “Nasaleta kauna Iesu eda'a keini.” \v 38 'Ede kauna e'ae'ae, “Davida Nakuna Iesu e, lalo'u!” \v 39 Vailai deda'a kauta depilaia inoku de'ouia lele bevuvunu, beia ia 'eva e'ae'ae 'unu'unu, “Davida Nakuna e, lalo'u!” \v 40 Iesu elavakao inoku kau kanaua e'ouia 'eva bevuala be'asi kevana. Ia easi kevai koanai Iesu ia elavuaia, \v 41 “O'ula dava kevamuai bavavaia?” Ia enu'ovi ediaka, “Lovia namana e, lau a'ula baikaika.” \v 42 Iesu ia e'ouia ediaka, “Boikaika, emu abiveni eta'u evanama'inamu.” \v 43 Komolonaimo eikaika, inoku Iesu mulinai eda'a, Dilava evanama'inala. Kau boutai deikaia koanai, ia vaka Dilava devanama'inala. \c 19 \s1 Iesu Mai Sakaio. \p \v 1 Iesu Ieliko vanuanai eda'adodo inoku eda'a keini laloanai, \v 2 kau ka ua'i vana 'eva Sakaio, ia 'eva moni visi kauta eta 'ola kauna ka mai ena lavo doutamo vaika. \v 3 Ia eula Iesu 'eva dai beikala, beia kau mato 'ounai sia edaia 'olana ia 'eva kau to'oto'ona. \v 4 Kanaua 'ounai eveau 'ana'i eda'a au ai edae Iesu dala kanaua'i be'asi 'eva beikala. \v 5 Iesu easi 'abu kanaua'i ela'asi koanai, e'a'a dae inoku e'ouia ediaka, “Sakaio e, 'ovu kaokao mai. Vali'u melala kanania'i lau 'eva oni emu lumai bamimia.” \v 6 Komolonai e'ovu easi inoku mai lalonamana Iesu evuaia eda'a ena luma. \v 7 Kau boutai deikaia 'eva denunuvai nunuvai, “Ia 'eva eda'a si'avana kauna ena da'a'au kaunai e'ao.” \p \v 8 Beia Sakaio elavadivo inoku Lovia namana e'ouia, “Lovia namana e. Vali'u e'u lavo avekena ulalu kauta bavenita, maivaka bema kau ka dava vaidai alebaia, melala vani tavata baveni muea.” \v 9 Iesu ia e'ouia ediaka, “Vali'u melalana kanania'i vamauli luma kanania'i 'ani epulu, 'olana kau kanania, ia vaka Abela'amo nakuna. \v 10 Lau Kau Nakuna 'eva detaule kauta bakavuta mai bavamaulita dainai asi.” \fig Iesu Sakaio e'ouia.|src="CN01776B.TIF" size="col" ref="19.1-10" \fig* \s1 Luva Ivavitaitana Vinaula Kauta Kolo Monina Deabia. \r (Mt 25.14-30) \p \v 11 Kau luva kataua leleta deika laloanai 'eva ia luva ivavitaitana ka e'outa 'olana ia Ielusalema 'ani ekevaia inoku kau delalovaia Dilava ena lovia vanuana 'eva komolonaimo bevailaasi. \v 12 Inoku Iesu ediaka, “Lovia kauna ka eda'a kanobata edeana ka ua'i ena lovia 'olana koana beabia, inoku bemumue be'asi. \v 13 Ena da'alaabi kauta 'ouka e'aeta inoku kolo monita ka ka evenita. E'outa ediaka, ‘Moni katania 'eva oi bovinaulavai beda'amo lau bamumue ba'asi.’. \p \v 14 Beia ena vanua kauta 'eva ia devaiviivia inoku veauneke kauta vaida ia mulinai desinita deda'a 'eva bediaka, ‘Sia lai a'ula kau kanania emai lovia 'olanai be'ao.’ \v 15 Kau kanaua lovia 'olanai eao inoku emue easi, luva esinia da'alaabi kauta moni evenita kauta kataua kevatai, ia eula beikabasi moni vida 'ani devavai. \p \v 16 Kau lava'ana'ina easi inoku ediaka, ‘E'u 'ola kaumu e, emu kolo monina ka'onamo akanai kolo monina 'ouka adavalita.’ \v 17 'Ola kauna ia ena luva evamuea ediaka, ‘E'u da'alaabi kaumu mediamu, ovavaia kave'i. Dava kikina vaika ia o'imaia kave'i 'ounai vanua 'ouka bo'olavaita.’ \p \v 18 Kau ivaluana easi inoku ediaka, ‘E'u 'ola kaumu e, emu kolo monina ka'onamo akanai kolo monina ima adavalita.’ \v 19 Ena 'ola kauna enu'ovi ediaka, ‘Oni 'eva vanua ima bo'olavaita.’ \v 20 Inoku da'alaabi kauna ka vaka easi inoku ediaka, ‘E'u 'ola kaumu e, emu kolo monina ka'onamo 'eva 'ena, tubu'ai a'apaia inoku avunia kave'i. \v 21 Lau 'eva oni makaumu amakau, 'olana oni 'eva kau pasisimu, sia o'ulea divo davana oabia isi mune'e sia ovadoa davana otaua uku.’ \p \v 22 'Ola kauna ia e'ouia ediaka, ‘Oni da'alaabi kaumu si'avamu, lau oni oluluva luvatai bavaluvamu. Oni oikabasi, lau 'eva kau pasisi'u, sia a'ulea divo davana abia isi mune'e sia avadoa davana ataua uku, una? \v 23 Inoku dava 'ounai e'u kolo monina i'uleta lumanai sia one'edivo, kanaua'i amumue a'asi koanai, ne'e'au monina kena ita bamaabi 'udai.’ \v 24 Inoku kevanai delava kauta e'outa ediaka, ‘Ena kolo monina oabia inoku kolo monina 'ouka evavaia kauna ovenia.’ \v 25 Ia dediaka, ‘'Ola kaumu e, ia kolo monina 'ouka 'ani eabi.’ \p \v 26 Ia eta luva evamuea ediaka, ‘Lau oi a'oumui, kau ka mai ena dava kauna 'eva dava doutamo bevenia, beia kevana dava asi'i kauna, 'eva dava kikina emimia kevanai davana vaka beabia ovo. \v 27 Maivaka e'u 'ou kauta sia de'ula lau ia eta lovia 'olanai ba'ao kauta kataua, ovuata omai nia'i inoku lau vaila'uai oi boaku bata.’” \s1 Iesu Ielusalemai Eda'adodo // Lovia 'olana Boina. \r (Mt 21.1-11; Mk 11.1-11; Io 12.12-19) \p \v 28 Iesu luva katania e'outa mulinai, ia e'ana'ia vaita dele'au deda'a Ielusalema. \v 29 Ia eda'a Olive lolonai Betepake mai Betania vanuata ekevaita, ia ibanona kauta lua esinita, e'outa ediaka, \v 30 “Oi bo'ana'ia boda'a vailamui ai vanuana kanaua, inoku oi boda'adodo ai, doniki nakuna ka ido'ona'au ua'i oi bodavalia, asido'o kau ka evaveaua kovo, oi boluvua inoku oi boabia bo'asi nia'i. \v 31 Bema kau ka belavuaimui bediaka, ‘Dava 'ounai oi oluvua?’ Oi bo'oua bodiaka, ‘Lovia namana eula venia.’” \v 32 Esinita 'ana'i kauta kataua deda'a 'eva e'outa vitaitanai dedavalia. \v 33 Doniki nakuna deluvuia laloanai doniki biakuna deta'u delavuaita, “Dava 'ounai doniki nakuna oi oluvua?” \v 34 Ia eta luva devamuea dediaka, “Lovia namana eula venia.” \fig Doniki nakuna|src="HK00033B.TIF" size="col" ref="19.28-36" \fig* \p \v 35 Inoku devuaia deda'a Iesu kevana, eta tubu'a doniki nakuna kabenai delavalita 'au inoku Iesu deduluia emia 'au. \v 36 Eda'a laloanai kau eta tubu'a dalai delavalita. \v 37 Ia easi Olive lolonai dala e'ovu edada'a 'abuna kanaua ekevaia koanai, kau mato ia debanoia kauta boutai leleta akai vaikai mailalonamata ita Dilava devanama'inala vinaula siavuta vaika boutai deika 'outai. \v 38 Ia dediaka, \q1 “Lovia namana vanai e'asi \q1 Lovia 'olana kauna 'eva bevanama'inala. \q1 Nua'elu vutuvutuai mai nuavi \q1 'eva akai vaikai.” \qr Sal 118.26 \p \v 39 Palisea kauta vaida mato viloatai Iesu de'ouia dediaka, “Vaikabasi kaumu e, debanomu kauta 'ovenita lele devunu.” \v 40 Iesu eta luva evamuea ediaka, “Lau oi a'oumui, bema ia lele bevuvunu koanai bika'a bevaoi.” \s1 Iesu Ielusalema Eikaia Ekani. \p \v 41 Iesu easi Ielusalema kevanai inoku vanuana eikaia 'eva ekani diala. \v 42 Ediaka, “O Ielusalema, vali'u melalana kanania emu nua'elu ena asi 'olana bomaikabasia, beia vali'u 'eva kevamuai 'ani evuni. \v 43 Anaana melala be'asi kevamu koanai, oni emu 'ou kauta ikekebilimu bekoa kaiukaiu mai belavamu kaiu inoku 'aba'aba boutai ai be'ilu bedododo be'asi be'alavumu. \v 44 Bevelimu 'ovu boda'a kuai bo'alama mukamuka mai nakumu maku laloanai demimia kauta 'eva beitota asi beda'a kuai beaku bata. Bika'a ka bika'a ka akanai sia bevikania, 'olana Dilava ena asi kevamuai melalana sia oi oikabasia.” \s1 Iesu Lo'e Kabukabunai Tavatava Kauta Elo'ota Asi. \r (Mt 21.12-17; Mk 11.15-19; Io 2.13-22) \p \v 45 Inoku Iesu Lo'e Kabukabuna laloanai eda'adodo, tavatava kauta elo'ota asi, \v 46 E'outa ediaka, “Puka Kabukabunai 'ani ilelena, ‘E'u luma 'eva meamea lumanai be'ao’, beia oi 'eva abi'avaea kauta eta pode abunai oi ovaaoa.” \p \v 47 Melala bounai Iesu Lo'e Kabukabuna laloanai evaikabasi, beia kabukabu kauta namata, talavatu 'ola kauta mai vanua kauta namata 'eva dala dekavu ia beaku bala. \v 48 Beia bevavaia dalana sia ka dedavalia, 'olana kau boutai deula vaika ia lelena ikatai. \c 20 \s1 Iesu Delavuaia Siavu A'ia'i Eabia. \r (Mt 21.23-27; Mk 11.27-33) \p \v 1 Melala ka Iesu 'eva Lo'e Kabukabuna laloanai kau evaikabasita mai vali nama'ina eilolo vaia, inoku kabukabu kauta namata mai talavatu 'ola kauta, vanua kauta namata ita devaka'onamo dele'au deda'a ia kevana. \v 2 De'ouia dediaka, “'Oumai, siavu davanai vinaula katania ovavaita, siavu kanania dai evenimu?” \v 3 Iesu eta luva evamuea ediaka, “Lau vaka oi lavuai ka balavuaimui, oi bo'ou'u. \v 4 Ioane ena vaidi'u kabukabu 'eva vutuvutuai easi 'o kau kevatai easi?” \v 5 Sibota viloatai deluvaluva vaia dediaka, “Bema ekadiaka ‘vutuvutuai easi,’ koanai ia bediaka, ‘Dava 'ounai sia oi ovamomo'aia?’ \v 6 Beia bema ekadiaka, ‘Kau kevatai easi,’ koanai kau katania boutai ita bika'ai beakuta, 'olana ia devamomo'aia, ‘Ioane 'eva enolea kauna.’” \v 7 Kanaua 'ounai Iesu ena luva devamuea dediaka, “Lai sia aikabasi a'i easi.” \v 8 Iesu ediaka, “Lau vaka oi sia ba'oumui, dai ena siavuai dava katania avavaita.” \s1 Luva Ivavitaitana Vine Kulana I'imana Kauta Si'avata Vaika. \r (Mt 21.33-46; Mk 12.1-12) \p \v 9 Iesu luva ivavitaitana kanania'i kau e'outa ediaka, “Kau ka vine kulana ka evadoia, vinaula kauta vaida eabita be'imala inoku ia 'eva eda'aovo eda'a kanobata edeana kai ua'i emia dau'a. \v 10 Vine vuata eta maku'a melalanai, kula kauna vine vuata vaida bevenia 'ounai ena da'alaabi kauna ka esinia eda'a kula i'imana kauta kevatai. Beia kula i'imana kauta deta'u da'alaabi kauna deakuia inoku imana 'avaeana desinia emue. \v 11 Inoku ena da'alaabi kauna edeana ka esinia, beia ia vaka deakuia mai devamalalaia inoku imana 'avaeana desinia emue. \v 12 Da'alaabi kauna ivakoina esinia, deaku si'ala inoku deitoia asi. \v 13 Kanaua'i kula 'ola kauna ediaka, ‘Dava bavavaia? Lau Naku'u, e'u lalo'au kauna basinia 'eva ama'i 'ani ia 'olana beaku.’ \v 14 Beia kula i'imana kauta ia deikaia koanai sibota deluvaluva vaia dediaka, ‘Kanania 'eva kula 'ola kauna nakuna ia 'abuna beabia, kaku bala, inoku kula 'eva ita etai be'ao.’ \v 15 Kanaua 'ounai deko'isi deitoia asi kula mulinai inoku deaku bala. \p Inoku kula 'ola kauna 'eva kula i'imana kauta kevatai dava bevavaia? \v 16 Ia be'asi 'eva kula i'imana kauta kataua beaku bata inoku kula kau edeata bevenita.” Kau luva kanaua deika koanai dediaka, “Kanania 'eva sia kanaua bekoma.” \p \v 17 Iesu eika 'inita inoku elavuaita ediaka, “Puka Kabukabunai deleleia luvana anina 'eva dava? \q1 ‘Luma ivavaina kauta devaiviivia \q1 bika'ana 'eva 'ani luma ivua'inina \q1 bika'anai eao.’ \qr Sal 118.22 \m \v 18 Kau ka be'eko asi bika'a kanaua akanai 'eva beaku ba'ia, beia bika'a kanaua be'eko asi kau ka akanai kauna kanaua 'eva bevamukamukala.” \p \v 19 Talavatu 'ola kauta mai kabukabu kauta namata 'eva deikabasi luva ivavitaitana kanaua 'eva ia akatai eluvavaia, kanaua 'ounai melala kanaua'i dala dekavu deula Iesu belioa, beia ia kau makauta demakau. \s1 Takisi Veni Lavuailavuaina. \r (Mt 22.15-22; Mk 12.13-17) \p \v 20 Iesu deika 'inia, dede kauta vaida desinita belavuaia dededede itani komolo kauta boita. Eta ula Iesu luva ka beluvala 'eva beabia, kanaua'i bevenia keini siavu loviana imanai beudala. \v 21 Kanaua 'ounai dede kauta delavuaia dediaka, “Vaikabasi kaumu e, lai aikabasi oni luva dava oluvala mai ovaikabasi 'eva dekomolo, oni 'eva sia kau ka enai o'au mai Dilava ena dala luvana umauna ovaikabasi vaia. \v 22 Kaisala lovia 'olana kauna takisi monina eka venia 'eva ekomolo 'o asi'i?” \v 23 Beia Iesu eta dede kanaua 'ani eikabasia, inoku e'outa ediaka, \v 24 “Moni ka ovaika'u. Akanai 'eva dai va'ava'ana mai dai vana?” \v 25 Ia dediaka, “Kaisala,” Iesu e'outa ediaka, “Inoku Kaisala ena 'eva Kaisala oi bovenia, mai Dilava ena 'eva Dilava oi bovenia.” \v 26 Kau vailatai ena luvai bevaviua 'eva sia edaita, ia ena luvai mo 'eva detabulovo si'asi'a inoku lele devunu. \s1 Ba Ai Ko'isi 'Udai Lavuailavuaina. \r (Mt 22.23-33; Mk 12.18-27) \p \v 27 Sadukea kauta vaida, bai ko'isi 'udai sia devamomo'aia kauta, deasi Iesu kevanai delavuaia, \v 28 Dediaka “Vaikabasi kaumu e, Mose eta talavatu kanania eleleia koma, bema kau ka bo'akalana adana beba kania beia nakuna asi'i, inoku kau kanaua betata'u obu beadavala 'eva melo bevapulua eba kauna nakuna. \v 29 Melala kai kadi'a'a kalakoi ka demia, 'aida'aidana kauna ateate ka eadavala nakuna asi'i laloanai eba. \v 30 Ivaluana kauna obu kanaua eadavala inoku eba, \v 31 ivakoina kauna vaka obu kanaua eadavala, inoku dala ka'onamoaimo kauta kalakoi ka deadavala nakuta asi'i deba. \v 32 To'onai ateate kanaua vaka eba. \v 33 Inoku ko'isi 'udai koanai ateate kanaua 'eva dai ia adanai be'ao? 'Olana kauta kalakoi ka 'eva deadavala.” \p \v 34 Iesu eta luva evamuea ediaka, “Kanobata kanania kauta dekamoane mai 'a'ate momoluane devenita beadavata. \v 35 Beia komolo kauta kanobata vailai kanaua'i mai bai ko'isi 'udai bemiala kauta 'eva sia bekamoane mai sia 'a'ate momoluane bevenita beadavata, \v 36 inoku ia sia beba 'udai, 'olana ia 'eva anelu vitaitata maivaka 'ani bai deko'isi 'udai melota 'eva Dilava nakuna. \v 37 Bai ko'isi 'udai 'eva Mose evaikala la'uka eani sisibana laloanai. Ia Lovia namana eluva vaia, Abela'amo ena Dilava, 'Isa'ako ena Dilava mai Iakobo ena Dilava. \v 38 Ia 'eva sia ba kauta eta Dilava, beia mauli kauta eta Dilava, Ia dainai kau boutai 'eva demauli.” \p \v 39 Talavatu 'ola kauta vaida deluva dediaka, “Vaikabasi kaumu e, luva mediana vaika oluvala.” \v 40 Inoku sia kau ka 'eva eaoneka vaika lavuai vaidai belavuaia. \s1 Keliso Elavuailavuai Vaita. \r (Mt 22.41-46; Mk 12.35-37) \p \v 41 Inoku Iesu ia elavuaita ediaka, “Dava 'ounai kau dediaka Keliso 'eva Davida Nakuna? \v 42 Davida sibona Salamo pukanai eluva, \q1 ‘Dilava e'u Lovia namana \q1 'eva e'ouia ediaka, \q1 Ima'u idibana duasi miadivo \q1 \v 43 beda'amo emu 'ou kauta \q1 oni aemu palapalata ine'e'auna \q1 davanai bavaaota.’ \qr Sal 110.1 \m \v 44 Davida ia e'aea Lovia namana. Inoku a boinai Keliso 'eva Davida nakuna?” \s1 Talavatu 'Ola Kauta Be'imata Kave'i. \r (Mt 23.1-36; Mk 12.38-40) \p \v 45 Kau boutai lele deika laloanai, Iesu debanoia kauta e'outa ediaka, \v 46 “Talavatu 'ola kauta kevatai oibo'imamui kave'i. Ia de'ula 'eva tubu'a laka'ita bevadodo inoku tavatava 'abutai beda'a to'ato'a 'eva kau ia bevanama'inata, mune'e lo'eai mai nadu 'abutai mia'au 'abuta nama'itai mo bemia'au. \v 47 Obu eta lumai dava deabi paluta, mai kau ia beikata dainai eta meamea devalaka'ina. Kau kataua boita kauta 'eva mekau nama vaikana beabia.” \c 21 \s1 Obu Ena Veniveni. \r (Mk 12.41-44) \p \v 1 Iesu ekailao 'eva lavo kauta eta veniveni lo'e monina iudana mauana laloanai deuda eikata. \v 2 Maivaka obu ulaluna ka ena pene kikita lua euda eikaia. \v 3 Iesu eluva ediaka, “Lau oi luva umauna a'oumui, obu ulaluna kanania eudala davana 'eva namavaikana vakaia ia boutai. \v 4 Kau katania boutai eta lavoai veniveni monita kikita dene'edivo, beia obu kanania ena ulaluai bemiavaia davana itoina ene'eiadivo.” \s1 Iesu Lo'e Kabukabuna Be'eko Dainai Valina Ekava. \r (Mt 24.1, 2; Mk 13.1, 2) \p \v 5 Ibanona kauta vaida lo'e kabukabuna luvana deluva aboina bika'a si'amobalavenitai devavelala mai veniveni davata Dilava devenia. Beia Iesu ediaka, \v 6 “Vali'u oi o'ika davata katania, melala be'asi koanai sia bika'a ka bika'a ka akanai bemimia, itoinai belulu palu.” \s1 Oibo'imamui Kave'i, Ia Bevaiviivimui. \r (Mt 24.3-14; Mk 13.3-13) \p \v 7 Delavuaia dediaka, “Vaikabasi kaumu e, melala davanai dava katania bepupulu? Maivaka dava katania 'ani bepupulu melalanai koana 'eva aboina?” \v 8 Iesu ediaka, “Oi bo'imamui kave'i, asi'i demalebamui, 'olana kau doutamo lau va'uai be'asi, bededede bediaka, ‘Lau 'eva Keliso,’ mune'e ‘Melala 'ani ekevai,’ 'eva mulitai sia oibodada'a. \v 9 Kuali mai viaku 'uluta oi bo'ika koanai, sia oibomakau. Dava katania 'eva 'ani bepulu makava, beia to'ona 'eva asido'o.” \p \v 10 Mune'e e'outa ediaka, “Kanobata ka beko'isi kanobata ka bekuali venia, iduvu ka beko'isi iduvu ka bekuali venia. \v 11 'Abu edeata edeata laloatai kanokau namavaikata, doe mai 'olele si'avata vaika bepupulu, maivaka makau davata mai koa namata vutuvutuai bepupulu. \p \v 12 “Beia dava katania boutai asido'o bepupulu laloanai, lau dai'uai oi beliomui mai bevaanaanamui, bevuamui beda'a lo'eai inoku vabuto'o lumai bene'emui divo, maivaka bevuamui beda'a lovia 'olata mai 'olavai kauta vailatai. \v 13 Beia melala kanania 'eva Vali Nama'ina ia oi bo'outa. \v 14 Nuamui ovavai kave'i sia oibonua bavunu 'ana'i a oi boluva koma. \v 15 'Olana Lau batata'u nua'oula luvata bavenimui, kanaua'i emui 'ou kauta 'eva emui luva beva'ekotau 'o be'ou avuavu vaita 'eva sia bedaia. \p \v 16 “Kamamui, sinamui, bo'akalamui, kadi'a'amui mai emui kau venimui beveveni koumui bekokou, inoku oi vaida beaku bamui. \v 17 Kau boutai lau dai'uai bevaiviivimui. \v 18 Beia 'olamuiai sia vuimui ka'onamo ka betaule. \v 19 Emui vapasisiai mauli keinikeini oi boabi. \s1 Iesu Ielusalema Beakua Mukamuka Valina Ekava. \r (Mt 24.15-21; Mk 13.14-19) \p \v 20 Iesu ediaka, “Kuali kauta Ielusalema belavala kaiukaiua oi boikata koanai, oi boikabasi ivavaina si'asi'a melalana 'ani ekevai. \v 21 Inoku Iudeai kauta kataua 'eva lolo beveau venia, vanua namana laloanai kauta kataua 'eva bela'asi mulimuliai, mai mulimuliai kauta kataua 'eva vanua namanai sia beda'adodo. \v 22 'Olana anaana melalata 'eva katania, Puka Kabukabunai 'ani ileleta davata boutai bevamomo'aita. \v 23 Melala kataua laloatai sivabu 'a'ate mai vadudu 'a'ateta kevatai 'eva besi'avana vaika, anaana nama vaikata kano kanania'i bepupulu maivaka Dilava ena badu be'ovu kau katania akatai. \v 24 Vaida kuali leponai bekala bata mai vaida beabita vabuto'o kautai be'ao beda'a kanobata edeata edeata ai. Pulu edea kauta 'eva Ielusalema beda'ala'au beda'amo pulu edea kauta eta melala be'ole. \s1 Kau Nakuna Be'asi Melalana. \r (Mt 24.29-31; Mk 13.24-27) \p \v 25 “Koa edeata vaida melala, vuia mai visiu laloatai bepupulu. Ka'uda bepouta'au inoku 'atu 'uluna bevuvuai 'eva kanobata kauta boutai nuata bebavunu maivaka nuata bebabata. \v 26 Kanobatai dava bepupulu davana ilalovailalovainai kau makau ai bebamauli, 'olana vutuvutuai siavu davata 'eva be'iuvai'iuvai. \v 27 Melala kanaua'i kau 'eva Lau Kau Nakuna mai siavu'u mai nuavi'u namavaikana ita oli akanai ba'asi beika'u. \v 28 Dava katania depulu makava koanai, oi bolalava 'olamui oi boabi isi, 'olana ivamaulimui 'ani ekevai.” \s1 'Ova Aunai Ekaikabasi. \r (Mt 24.32-35; Mk 13.28-31) \p \v 29 Inoku Iesu luva ivavitaitana kanania e'outa, “'Ova auna mai au boutai oi boikata. \v 30 Ia uauata debudi'au oi boikata koanai oi boikabasi diolo 'ani ekevai. \v 31 Vitaitanaimo, oi dava katania bepupulu oiboikata koanai, oi boikabasi Dilava ena lovia vanuana 'eva 'ani ekevai. \p \v 32 “Lau oi luva umauna a'oumui, ulu kanania kauta asido'o debapalu laloanai dava katania boutai bepupulu. \v 33 Vutuvutu mai kanobata 'eva betaule, beia e'u luva 'eva sia betaule kovo. \s1 Iesu Ibanona Kauta E'outa Be'imata Kave'i. \p \v 34 “Sibomui oi bo'imamui kave'i, asi'i naduai, inuinuai maivaka mauli kanania ena nua mekau ai oi nuamui bemavamekauta, inoku melala kanaua be'asi eva vatabulovoai beabimui itani viu boina. \v 35 'Olana melala kanaua 'eva kanobata akanai demimia kauta kataua boutai kevatai bela'asi. \v 36 Melala bounai oi bo'imamui kave'i, maivaka oi bomeamea kanaua'i bepupulu davata boutai kevatai oi boveauovo, inoku Lau Kau Nakuna vaila'uai oi bolalava.” \p \v 37 Iesu melala bounai 'eva lo'e kabukabunai evaikabasi, ia lavilavitai 'eva ela'asi eda'a Olive lolonai boni itoina ua'i emia, \v 38 kau boutai 'avu'avuni avulatai deda'a lo'e kabukabunai ia lelena be'ika. \c 22 \s1 Iesu Ena Ba Dalana Dekavuia. \r (Mt 26.1-5, 14-16; Mk 14.1-2, 10-11; Io 11.45-53) \p \v 1 Palaoa 'avaeana naduna, de'aeia La'au keini naduna, 'ani ekevai, \v 2 inoku kabukabu kauta namata mai talavatu 'ola kauta 'eva Iesu iaku bana dalana vaida vunivuniai dekavu, 'olana ia kau makauta demakau. \p \v 3 Inoku Satani 'eva Iuda, Kaliote kauna, Iesu ibanona 'ouka lua kauta ka nuanai edodo. \v 4 Inoku Iuda eda'a kabukabu kauta namata mai lo'e kabukabuna de'imala kauta eta 'ola kauta ita delova aku aboina ia Iesu venina beveveni kouna bekokou. \v 5 Ia delalonama si'asi'a inoku deluva'ana'i moni bevenia. \v 6 Iuda eta luva eabia dae, inoku dala ekavu melala nama'ina davanai 'eva ua'i kau mato asi'i koanai Iesu imatai beudala. \s1 Ibanona Kauta Lua La'au Keini Ianina Deva'olua. \r (Mt 26.17-25; Mk 14.12-21; Io 13.21-30) \p \v 7 Inoku Palaoa 'avaeana naduna melalana easi kanaua'i La'au keini naduna mamoeta 'eva beaku bata. \v 8 Iesu Petelo mai Ioane esinita ediaka, “Oda'a La'au keini naduna ianina eka ania dainai ova'olua.” \v 9 Laluana delavuai, “O'ula a'i lai bava'olua.” \v 10 Ia e'outa ediaka, “Vanua namanai oi boda'adodo, kau ka vodu veina evuala kauna ita oi bovidavali, ia mulinai oi bodada'a edododo lumana kanaua'i oi bodododo. \v 11 Inoku luma 'uala kauna oi bo'oua, ‘Vaikabasi kauna elavuaimu. Da'a'au daiutuna 'eva a'i, kanaua'i lau ibano'u kauta ita La'au keini naduna ianina lai bania.’ \v 12 Ia akai daiutuna namana ka 'ani iva'oluna bevaikamui, ua'i iani oi bova'oluta.” \v 13 Laluana deda'a 'eva Iesu e'outa vitaitatai dedavalita, inoku La'au keini naduna ianina deva'olua. \s1 Lovia Namana Ena Anibou. \r (Mt 26.26-30; Mk 14.22-26; 1Kl 11.23-25) \p \v 14 Melala koana eabia koanai Iesu ena veauneke kauta ita aniani 'abunai demiadivo. \v 15 Inoku e'outa ediaka, “Lau e'u ula umauna 'eva La'au keini naduna ianina kanania oi ita eka ania ka'ona makava mulinai lau bevaanaana'u. \v 16 Lau oi a'oumui 'olana lau La'au keini naduna ianina sia bania 'udai beda'amo ia anina umauna Dilava ena lovia vanuanai bemomo'ai.” \p \v 17 'Ou ka eabia, evanama'inala inoku ediaka, “Kanania oabia inoku boumuiai oi boinua. \v 18 Lau oi a'oumui 'olana vine vuana veina sia bainua 'udai beda'amo Dilava ena lovia vanuana be'asi.” \v 19 Inoku palaoa ka eabia, evanama'inala mune'e ekovia, evenita ediaka, “Kanania 'eva lau kauani'u oi daimuiai aveveni. Kanania oi bovavaia lau ilalovai'u.” \v 20 Dala vitaitanaimo, deaniani mulinai ia 'ou ka eabia, ediaka, “'Ou kanania 'eva vamomo'ai makamakana lau lala'uai, oi daimuiai be'itabu asi. \v 21 Beia lau veni'u beveveni kou'u bekokou kauna imana 'eva nia'i lau ima'u ita aniani 'abunai. \v 22 Lau Kau Nakuna 'eva badada'a Dilava nuana evadaia vitaitana, beia veni'u beveveni kou'u bekokou kauna kanaua kevanai 'eva si'avana namavaikana bepupulu.” \v 23 Ia sibota viloatai devilavuai viveni, dai 'eva koakoa kanaua bevavaia. \s1 Ibanona Kauta Deadedua Dai Namana. \p \v 24 Ibanona kauta viloatai ia ka namanai be'ao deko dainai vaka deadedua vaia. \v 25 Iesu e'outa ediaka, “Pulu edea kauta eta lovia 'olata 'eva eta siavuai kau delovia vaita, inoku 'olavai kauta eta ula eta 'olavai siavunai 'eva kau ia be'aeta kau nama'ita. \v 26 Beia oi 'eva sia kanaua boinai oi bo'ao. Viloamuiai namana be'ao kauna 'eva beva'iu'iua, maivaka 'ana'iavai kauna 'eva da'alaabi kauna boinai be'ao. \v 27 Dai 'eva namana, aniani 'abunai emimia kauna 'o da'alata e'abi kauna? Aniani 'abunai emimia kauna 'eva namana? Beia lau 'eva oi viloamuiai da'alamui a'abi boina. \p \v 28 “E'u vikovo boutai laloatai oi 'eva lau ita kamia ka'ona. \v 29 Kanaua 'ounai Kama'u siavu eveni'u balovia, vitaitanaimo vali'u Lau siavu bavenimui oi bolovia, \v 30 Kanaua'i e'u lovia vanuanai 'eva e'u aniani 'abunai oi boaniani mai boinuinu mune'e lovia imia'aunai oi bomia'au, Isalaela iduvuna 'ouka lua ivaluvata kaumuiai oi bo'ao. \s1 Iesu Eta'u Petelo Ia Be'oua Avuavua Luvana Eluvavaia Makava. \r (Mt 26.31-35; Mk 14.27-31; Io 13.36-38) \p \v 31 “Simona e, Simona e, Satani 'ani enoinoi boumuiai bekovomui vitaitana witi bepoua lu'ulu'una bevalovota boina. \v 32 Beia Simona e, lau oni daimuai 'ani ameamea, emu abiveni sia be'ekoasi. Inoku oni bolalo 'udai koanai, bo'akalamu bovakula'ilata.” \p \v 33 Beia Petelo Iesu e'ouia ediaka, “Lovia namana e, lau 'eva a'olu oni ita ekada'a vabuto'o luma mai ekada'a ekaba.” \v 34 Iesu ena luva evamuea ediaka, “Petelo e, lau oni a'oumu, vali'u boni kanania'i 'o'oloko asido'o e'alala laloanai, oni melala koi lau bo'ou'u avuavu, lau sia oikabasi'u bokoma.” \s1 Iesu Eluva Imatai Dava Davana Beabia. \p \v 35 Iesu eta'u ibanona kauta elavuaita ediaka, “Makavana sia mai idavalamui, voinamui 'o tamakamui asinimui oi oda'a koanai, dava kai oi otabu, una?” Ia dediaka, “Asi'i.” \v 36 Ia e'outa ediaka, “Beia vali'u bema dai mai ena idavala 'eva idavala beabia, mai voina vaka beabia, mai dai kevana kuali lepona asi'i kauna 'eva ena tubu'a betavatava vaia moninai kuali lepona ka betavala. \v 37 'Olana lau oi a'oumui, 'ani deleleia ‘Abi'avaea kaunai devaaoa,’ luvana kanania 'eva lau keva'uai bemomo'ai, dava deleleia lau aka'uai davana ivamomo'aina melalana 'ani e'asi.” \v 38 Ibanona kauta dediaka, “Lovia namana e, ikala, kuali lepota lua nia.” Ia e'outa ediaka, “Na 'ani edaia.” \s1 Iesu Ketesemaneai Emeamea. \r (Mt 26.36-46; Mk 14.32-42) \p \v 39 Iesu melala dounamo evavaia vitaitanai ela'asi Olive lolona eda'aia, ibanona kauta ia mulinai deda'a. \v 40 Deasi 'abu kanaua'i koanai ia e'outa ediaka, “Omeamea vikovo laloanai asi'i oi omadodo.” \v 41 Kevatai eda'a ovo viloata ena dau'a 'eva itani bika'a ka kamaitoa bemada'a bema'ovu vitaitanai ua'i ekuidula inoku emeamea. \v 42 Ediaka, “Kama'u e, bo'ula koanai anaana 'ouna kanania e'uai boabia ovo, sia lau e'u ulai bovavaia, beia oni emu ula bovavaia.” \p \v 43 Inoku anelu ka vutuvutuai easi Iesu kevanai ela'asi, evakula'ilala. \v 44 Nuana eanana vaika, emeamea mune'e emeamea kula'ila, inoku siavulina dedaidai de'ovu kanoai vitaitana lala dekokoko boina. \v 45 Emeamea koa mulinai eko'isi eda'a ibanona kauta kevata, vilaloai 'ani demano si'asi'a 'ounai muinai tabutai edavalita. \v 46 E'outa ediaka, “Oi dava 'ounai omuinai? Oko'isi omeamea, vikovo laloanai asi'i oi omadodo.” \s1 Iesu Deabiakao. \r (Mt 26.47-56; Mk 14.43-50; Io 18.3-11) \p \v 47 Iesu eluva do'o laloanai ibanona 'ouka lua kauta ka vana Iuda 'eva kau mato e'ana'ia vaita deasi, inoku easi eda'a Iesu kevanai beba'ua. \v 48 Beia Iesu ia e'ouia ediaka, “Iuda e, oni 'eva viba'uai Lau Kau Nakuna veni'u oveni kou'u okokou, una?” \p \v 49 Kevanai delava kauta kataua dava 'ani bepupulu kanaua deikaia une koanai, dediaka, “Lovia namana e, kuali leponai lai bakalata, una?” \v 50 Inoku ibanona ka kabukabu kauta 'olatai kauna ena da'alaabi kauna kaiana idibana epaia ovo. \v 51 Beia Iesu eluva ediaka, “Kanana vapuaia.” Inoku ia kau kanaua kaiana eabia kovo evanama'inala. \p \v 52 Inoku Iesu eta'u ia iabina deasi kauta kataua kabukabu kauta namata, lo'e kabukabuna de'imala kauta eta 'ola kauta mai vanua kauta namata e'outa ediaka, “Mai kuali lepomui mai ukumui oi o'asi itani vinao kauna oi boabia boina, una? \v 53 Melala boutai lau 'eva oi ita lo'e kabukabuna laloanai 'eva sia oi oabi'u kao. Beia vali'u 'eva oi emui melala, vabuto'o ena siavu melalana.” \s1 Petelo Iesu E'ouia Avuavu. \r (Mt 26.57, 58, 69-75; Mk 14.53, 54, 66-72; Io 18.12-18, 25-27) \p \v 54 Ia Iesu deabia devada'ala deda'a kabukabu kauta 'olatai kauna ena lumai. Petelo 'eva mulitai eda'a beia mai viloata. \v 55 Vaida ala laloana bo'adanai 'alova detouia inoku demiaia kaiu, Petelo vaka ua'i ia viloatai emia. \v 56 Inoku da'alaabi vatona ka 'alova 'ailalanai Petelo emia eikaia, ete 'inia 'eva ediaka, “Kau kanania 'eva Iesu banona ka.” \v 57 Beia Petelo e'ou avuavu ediaka, “Vato e, lau ia sia aikabasia.” \v 58 Sia edau'a laloanai, kau ka ia eikaia 'eva ediaka, “Oni vaka ia banota ka.” Petelo ediaka, “Kau e, lau 'eva asi'i.” \v 59 Melala koana ka eda'a boina kau ka ia eikaia inoku eluva kula'ila ediaka, “Momo'ai dokadoka kau kanania 'eva ia banona ka, 'olana ia vaka Kalileia kauna.” \v 60 Inoku Petelo ediaka, “Kau e, lau sia aikabasi oni dava lovana oakua.” Eluva do'o laloanai 'o'oloko e'alala. \v 61 Kanaua'i Lovia namana ekai 'udai Petelo eikaia. Inoku Petelo Lovia namana eluva luvana elaloia une, “Vali'u boni kanania'i 'o'oloko asido'o e'alala laloanai oni melala koi lau bo'ou'u avuavu.” \v 62 Kanaua'i Petelo ela'asi eda'a mulimuliai ekani si'asi'a. \s1 Iesu Devabo'oa. \r (Mt 26.67, 68; Mk 14.65) \p \v 63 Iesu deabia kao kauta kataua ia devabo'oa mai de'odia. \v 64 Makana de'apa bubuta inoku deakuia 'eva delavuaia dediaka, “'Oumai. Oni dai eakumu?” \v 65 Maivaka luva si'avata vaika doutamo kevanai deluvata. \s1 Iesu Valuva De'imala Kauta Vailatai Elava. \r (Mt 26.59-66; Mk 14.55-64; Io 18.19-24) \p \v 66 Elani laloanai vanua kauta namata, kabukabu kauta namata mai talavatu 'ola kauta dedo'u ka'ona inoku Iesu devuaia deasi do'u namana kauta vailatai. \v 67 Do'u namana kauta delavuaia dediaka, “'Oumai. Oni 'eva Keliso, una?” Iesu enu'ovi ediaka, “Bema lau oi ba'oumui, sia 'ani oi bovamomo'ai'u. \v 68 Maivaka bema lavuai ka bavenimui, sia 'ani oi bonu'ovi. \v 69 Beia vali'u melala kanania'i vailata eda'ala, Lau Kau Nakuna 'eva siavu Dilavana imana idibana duasi bamimia.” \p \v 70 Ia boutai delavuaia dediaka, “Inoku oni 'eva Dilava Nakuna, una?” Iesu ia e'outa ediaka, “'O, 'ani oi oluvamo kanaua 'eva lau.” \v 71 Inoku ia dediaka, “Dava 'ounai 'ou dae luvata kakakavu? Ita sibota 'ani ia umauna nutunai eluluva lelena ka'ika.” \c 23 \s1 Iesu Pilato Vailanai. \r (Mt 27.1, 2, 11-14; Mk 15.1-5; Io 18.28-38) \p \v 1 Inoku do'u namana kauta boutai deko'isi Iesu devuaia deda'a Pilato kevana. \v 2 Inoku demakavala vuvua devakoala dediaka, “Kau kanania lai adavalia emai kanobata kauta nuata eani vanua 'uluna devavuala mai lovia 'olana ena takisi lai baveveni davana e'oua kao, maivaka sibona eluva ia 'eva Keliso, lovia 'olana.” \v 3 Inoku Pilato Iesu elavuaia, “Oni Iuda kauta eta lovia 'olana, una?” Iesu ena luva evamuea ediaka, “'Ani oluvamo kanaua.” \v 4 Pilato kabukabu kauta namata mai kau mato e'outa ediaka, “Lau kau kanania kevanai sia va'eva ka adavalia.” \v 5 Ia deluva kula'ila dediaka, “Ena vaikabasi luvatai Iuda kauta boutai evaasiasita 'ulu devavua, ua'i Kalileiai emakavala easi mo 'ani 'abu kanania'i ela'asi.” \p \v 6 Pilato luva kanaua 'uluna eika 'eva elavuai lavuai, kau kanania 'eva Kalileia kauna, una? \v 7 Pilato eikabasi Iesu 'eva 'Eloda ena ikakao kanona venunai 'ounai esinia devuaia deda'a 'Eloda kevana, melala kanaua'i 'Eloda vaka ua'i Ielusalemai. \s1 Iesu 'Eloda Vailanai. \p \v 8 'Eloda Iesu eikaia koanai elalonama si'asi'a 'olana siako vaika Iesu valina eika, eula ia bemaikala maivaka enuabata Iesu koa vaida bevavai beikata. \v 9 Kanaua 'ounai lavuai doutamo evenia, beia Iesu ia ena luva sia ka evamuea. \v 10 Kabukabu kauta namata mai talavatu 'ola kauta ua'i delava deluva pasisi vuvua devakoala. \v 11 Inoku 'Eloda mai ena kuali kauta Iesu devabo'oa, luva si'avata edeata edeata deluva mulinai, lovia tubu'ana ka devavadodoia, mune'e esinia devuaia demue deda'a Pilato kevana. \v 12 'Ana'inai 'Eloda mai Pilato 'eva vibodala, melala kanaua'i ia laluana 'eva devikau. \s1 Pilato E'outa Iesu Beaku Bala. \r (Mt 27.15-26; Mk 15.6-15; Io 18.39—19.16) \p \v 13 Pilato eta'u kabukabu kauta namata, vanua kauta namata mai vanua kauta e'aeta evado'uta. \v 14 E'outa ediaka, “Kau kanania oi ovuaia oasi keva'uai oi odiaka, kau nuata e'ani vanua 'uluna evavuala, beia lau vailamuiai oi oluva luvata kataua'i alavuaia 'eva sia ena va'eva ka adavalia. \v 15 'Eloda vaka kanaua boina 'ounai esini muea easi kevata, oi boikala, ia sia dava ka evavaia si'asi'a kanaua'i ia ivaba be'ao. \v 16 Kanaua 'ounai ba'odia inoku bavikania bedada'a.” \v 17 Melala bounai La'au keini nadunai Pilato ena koakoa 'eva vabuto'o kauna ka evala'asia 'avaea. \p \v 18 Beia kau mato devaoi ka'ona dediaka, “Kau kanania aku bala! Balaba luvua venimai!” \v 19 Balaba 'eva vabuto'o lumanai emia 'olana vanua namana laloanai viala evapulu mai eakuaku. \v 20 Pilato eula 'eva Iesu bevala'asia 'ounai kau mato e'outa 'udai. \v 21 Beia kau mato devaoi 'udai 'udai dediaka, “Au ido'o valaukuna akanai bebaba! Au ido'o valaukuna akanai bebaba!” \v 22 Pilato melala ivakoina kau mato e'outa 'udai, “Kau kanania va'eva dava evavaia? Ia bebaba va'evana sia ka adavalia. Kanaua 'ounai ba'odia inoku bavikania bedada'a.” \v 23 Beia kau mato devaoi basibasi leleta aka umaunai Iesu au ido'o valaukuna akanai bebaba. Eta vaoiai Pilato ekeinia. \v 24 Kanaua 'ounai Pilato eta ula evavaia Iesu va'evai ene'eiadivo. \v 25 Pilato eta'u viala mai akuaku 'ounai vabuto'o lumanai dene'eiadivo kauna kanaua evala'asia eta noinoi vitaitanai, inoku Iesu evenita eta ula vinaulana bevavaia. \s1 Iesu Au Ido'ovalaukunai Dekokoia 'Au. \r (Mt 27.32-44; Mk 15.21-32; Io 19.17-27) \p \v 26 Kuali kauta Iesu devada'ala dela'asi deda'a 'eva Kulene kauna ka vana Simona, ia 'eva 'uniai easi Ielusalema eda'a venia laloanai deabiakao inoku au ido'o valaukuna devavua vaia Iesu mulinai eda'a vaia. \p \v 27 Kau doutamo vaika Iesu mulinai deda'a viloatai 'a'ate vaida ia delaloia dekani. \v 28 Iesu ekai'udai e'outa ediaka, “Ielusalema nakuna 'a'atemui e, lau dai'uai sia okani, beia oi mai nakumui daimuiai okani. \v 29 'Olana melala be'asi koanai kau bediaka, ‘De'opa'opa 'a'ateta, melo sia devapulu 'a'ateta mai sia devabae vabae 'a'ateta 'eva denama'ina.’ \v 30 Inoku \q1 ‘lolo namata be'outa, \q1 “O'eko akamaiai”, \q1 mai lolo kikita be'outa, \q1 “Ovaakuavumai.” ’ \qr Hos 10.8 \m \v 31 Lau au maulina boina keva'uai kanaua devavaia koma koanai, oi au 'ibuna boina kevamuiai a bemavavaia koma?” \p \v 32 Va'eva kauta lua vaka devuata deda'a Iesu ita beaku bata. \v 33 Deasi 'abu vana ‘'Ola kuliana’ ai dela'asi koanai, Iesu au ido'o valaukuna akanai dekokoia 'au, va'eva kauta lua vaka dekokota 'au, ka idibanai, ka 'ealinai. \v 34 Inoku Iesu eluva ediaka, “Kama'u e, eta si'avana 'oukao 'olana ia sia deikabasi dava devavaia.” Inoku kuali kauta punipuniai ena tubu'a dekole. \fig Kuali kauta punipuniai Iesu ena tubu'a dekole.|src="UBSCl-22c.tif" size="col" ref="23.33-34" \fig* \p \v 35 Kau delava devialulu, vanua kauta namata Iesu devabo'oa dediaka, “Ia kau edeata evamaulita, bema ia 'eva Keliso Dilava ia edilaia kauna koanai sibona evamaulia.” \v 36 Kuali kauta vaka devabo'oa, deasi kevanai vine vamaina devenia. \v 37 Inoku dediaka, “Bema oni Iuda eta lovia 'olana koanai sibomu vamaulimu.” \v 38 Iesu 'olana akanai malele ka vaka ua'i, kanania deleleia koma, \q1 KANANIA 'EVA \q1 IUDA ETA LOVIA 'OLANA! \p \v 39 Va'eva kauta ua'i detaba kauna ka Iesu evabo'oa ediaka, “Oni vamauli kaumu, una? Sibomu vamaulimu mai lai vaka vamaulimai.” \v 40 Beia banona eta'u e'ovenia ediaka, “Oni Dilava makauna sia omakau, una? Oni mekau oabia vitaitana ia vaka. \v 41 Ita laluana ekaba 'eva ekomolo, 'olana mekau ka'abi davata 'eva eta vavai vitaitatai, beia kau kanania 'eva sia va'eva ka evavaia.” \v 42 Mune'e ediaka, “Iesu e, emu lovia vanuanai boda'a dodo koanai lau bolalovai'u.” \v 43 Iesu ia e'ouia ediaka, “Lau oni luva umauna a'oumu, vali'u melala kanania'i oni mai lau ita laluana 'eva paladaiso laloanai ekamia.” \s1 Iesu Eba. \r (Mt 27.45-56; Mk 15.33-41; Io 19.28-30) \p \v 44 Ado'alavuni lakalaka laloanai melala sia ekala, vabuto'o easi kanobata itoinai e'alavua eda'amo melala koana koi. \v 45 Maivaka lo'e kabukabuna laloanai iveli keinina tubu'ana bo'adanai e'idi lua. \p \v 46 Iesu e'ae 'unu'unu ediaka, “Kama'u e, idume'u imamuai audala.” Kanaua eluva koma mulinai eba. \p \v 47 Kuali kauta i'olavaita kauna dava depulu eikata koanai Dilava evanama'inala ediaka, “Momo'ai dokadoka kau kanania 'eva komolo kauna.” \p \v 48 Vialulu kauta ua'i delava bou makatai dava depulu deikata koanai, pedeta depoupouta mai vilalota demue deda'a vanua. \p \v 49 Beia Iesu deikabasia kauta mai Kalileiai 'a'ate ia mulinai deda'a kauta kataua boutai dau'ai delava dava depulu davata deikata. \s1 Iesu Dekoleia. \r (Mt 27.57-61; Mk 15.42-47; Io 19.38-42) \p \v 50 Do'u namana kauna ka vana Iosepa, ia kau nama'ina maivaka vinaula komolo kauna, \v 51 ena vanua 'eva Alimatea Iudea vanuana ka, ia Dilava ena lovia vanuana e'imala be'asi. Ia do'u namana kauta eta lalovai mai koakoa sia eabitadae. \v 52 Kau kanania eda'a Pilato kevana, Iesu kauanina enoinoivaia. \v 53 Inoku ia Iesu kauanina eabia ovo, tubu'a imusinai e'apaia mitava kanaua bika'a ioina 'ulina laloanai ene'eia divo, 'uli kanaua'i 'eva asido'o kau ka dekoleia. \v 54 Melala kanaua 'eva va'olu melalana maivaka melala kabukabuna 'ani bemakavala. \p \v 55 Kalileiai Iesu mulinai deda'a 'a'ateta kataua 'eva Iosepa mulinai deda'a, mitava mai Iesu kauanina a devaenoa koma deikaia. \v 56 Inoku demue deda'a vanua 'eva mulamula bonata nama'ita mai kauna bedavua deolota deva'oluta. Beia talavatu luvana vitaitanai melala kabukabunai lata deani. \c 24 \s1 Iesu Bai Eko'isi. \r (Mt 28.1-10; Mk 16.1-8; Io 20.1-10) \p \v 1 Masi melalana 'avu'avu avulai 'a'ate mulamula bonata nama'ita deva'oluta davata deabi deda'a mitava. \v 2 Mitava i'alavuna bika'ana 'ani e'ule tau 'aba'abai deikaia. \v 3 Beia mitava laloanai dedodo koanai Lovia namana Iesu kauanina sia deikaia. \v 4 Kanaua 'ounai ia nuata debavunu laloanai kau lua eta tubu'a de'amale 'amale komolonai kevatai delavadivo. \v 5 'A'ate demakau si'asi'a dekukudivo vailata kano eda'aia, kau luana 'a'ate delavuaita dediaka, “Mauli kauna dava 'ounai ba kauta viloatai oi okavua? \v 6 Ia 'eva sia nia'i. Ia 'ani eko'isi 'udai! Kalileiai emia do'o laloanai oi e'oumui luvana olalovaia. \v 7 Ediaka, ‘Lau Kau Nakuna 'eva si'avana kauta imatai beuda'u, au ido'o valaukuna akanai beaku ba'u inoku melala ivakoinai bako'isi 'udai.’” \p \v 8 Kanaua'i ia Iesu ena luva delalota une. \v 9 Mitavai demue deasi koanai dava katania boutai ibanona kauta 'ouka ka mai banona vaida kevatai de'outa. \v 10 'A'ate katania Makadala ateatena Malia, Dioana, Iakobo sinana Malia mai debanota 'a'ateta vaida ita vali kanania veauneke kauta kevatai dekavaia. \v 11 Beia veauneke kauta 'a'ate eta luva 'eva sisiba 'avaeanai devaaoa 'ounai sia devamomo'aia. \v 12 Beia Petelo eko'isi eveau eda'a mitava. Ekukudivo laloana enovoia, de'apaia tubu'ata mo ua'i sibota deno 'avaea eikata, emue eda'a ena luma laloanai sibona nuana ebavunu dava kanaua epulu davana 'ounai. \s1 Iesu Emausa Dalanai Evailaasi. \r (Mk 16.12, 13) \p \v 13 Melala ka'onamo kanaua laloanai Iesu ibanona kauta lua deda'a vanua ka vana Emausa, vanua kanaua mai Ielusalema viloata ena dau'a 'eva kilomita 'ouka ka boina. \v 14 Dalai deda'a laloanai dava depulu davata katania boutai laluana viloatai deluvaluva vaita. \v 15 Inoku laluana deluvaluva mai delovaaku laloanai Iesu sibona easi kevatai ita deda'a ka'ona. \v 16 Ia deikaia beia sia deikabasia ia 'eva Iesu. \p \v 17 Iesu ia elavuaita, “Oi laluana da'a da'amuiai dava lovana oi oakua?” Laluana delava kao vailata mai vilalota. \v 18 Inoku ka vana Kaleopa ia elavuaia, “Ielusalema laloanai ama'i oni mo sibomu melala mulitai dava depulu davata sia oikabasita?” \v 19 Ia elavuaita, “Dava epulu?” \p Kau luana dediaka, “Nasaleta kauna Iesu valina. Ia 'eva enolea kauna, Dilava mai kau boutai vailatai ena luva mai vinaula desiavu si'asi'a. \v 20 Kabukabu kauta namata mai emai vanua kauta namata ia deabia valuva 'abunai dene'eia inoku au ido'o valaukuna akanai deaku bala. \v 21 Beia lai alalovaia ia kauna 'eva ita Isalaela kauta bevamaulita. \p Inoku dava katania depulu mulitai melala koi deole. \v 22 Emai 'a'ate vaida lai devatabulovomai. Ia 'avu'avuni avulai deda'a mitava \v 23 beia Iesu kauanina sia dedavalia, demue deasi dediaka anelu deikata maivaka anelu kataua ia de'outa, ‘Iesu 'eva 'ani emauli 'udai.’ \v 24 Inoku banomai vaida deda'a mitava deikaia 'eva 'a'ate deluva vitaitanai mo dedavalia, beia Iesu kauanina sia deikaia.” \p \v 25 Iesu e'outa ediaka, “A oi obo'o koma, mai nuamui a demaka'i koma enolea kauta deluva davata boutai ivamomo'aita. \v 26 Keliso kanaua beanana koma makava inoku ena nuavi laloanai bedododo, kanaua sia oi oikabasia, una?” \v 27 Iesu 'eva Mose mai enolea eta leleleleai emakavala Puka Kabukabuna laloanai ia sibona luvana bounai kau luana evaikabasita. \p \v 28 Vanua deda'a venia vanuana 'ani dekevaia inoku Iesu 'eva beda'a komolo ekoma. \v 29 Beia laluana denoia dediaka, “Melala 'ani e'ulu maivaka 'ani eboboni 'ounai, ita kamamia.” Inoku ia eda'adodo ia ita bemimia. \v 30 Iesu aniani 'abunai ia ita demia divo koanai palaoa eabia, evanama'inala, ekovia inoku laluana evenita. \v 31 Inoku makata deata nuata de'ailala ua'i deikabasi ia 'eva Iesu, mune'e vailatai etaule 'avaea. \v 32 Ia laluana sibota deviluva viveni dediaka, “Dalai eluva venita maivaka Puka Kabukabuna luvata evaikabasita koanai itani 'alova nuatai evuvule boina, una?” \p \v 33 Laluana komolonai deko'isi demue deda'a Ielusalema, ua'i ibanona kauta 'ouka ka banota vaida ita dedo'u dedavalita. \v 34 Ia de'outa dediaka, “Lovia namana 'eva eko'isi dokadoka, Simona kevanai evailaasi.” \v 35 Inoku ia laluana maivaka dalai dava epulu mai palaoa ekovia koanai nuata de'ailala Iesu deikabasia valina dekava. \s1 Iesu Ibanona Kauta Kevatai Evailaasi. \r (Mt 28.16-20; Mk 16.14-18; Io 20.19-23; Vn 1.6-8) \p \v 36 Kau luana kataua deluva do'o mo laloanai Iesu sibona ia viloatai elavadivo inoku ediaka, “Nua'elu oi kevamuiai!” \v 37 Ia boutai deda'unai 'eva demakau si'asi'a, delalovaia ka'uba deikaia. \v 38 Beia Iesu e'outa ediaka, “Dava 'ounai oi omakau mai nuamui delaloto'ato'a? \v 39 Ima'u mai ae'u oikata, oabi'u kovo inoku oi boikabasi, nia 'eva lau umau'u, 'olana ka'uba 'eva sia mai vidiona mai sia mai kuliana, beia oi oika'u vitaitanai lau 'eva mai vidio'u mai maikulia'u.” \v 40 Luva kanaua eluvaia mulinai imana mai aena evaikata. \v 41 Ia delalonama si'asi'a ia nuata lalovai lalovai evonu 'ounai Iesu asido'o devamomo'aia, inoku Iesu ia elavuaita, “Oi mai emui iani kena nia'i o asi'i?” \v 42 Sisi idalana kava'ina kena devenia. \v 43 Inoku eabia vailatai eania. \p \v 44 Inoku Iesu ia e'outa ediaka, “Lau oi kevamuiai amia do'o laloanai dava lovata aku davata katania, Mose ena talavatuai, enolea kauta eta leleleleai mai Salamo laloanai Lau vali'u deleleta davata boutai bemomo'ai.” \v 45 Inoku nuata eva'ailalata Puka Kabukabuna ovona be'ovo. \v 46 Mune'e Iesu ia e'outa ediaka, “Puka Kabukabunai kanania deleleia koma. Vamauli kauna 'eva bevaanaanala inoku melala ivakoinai bai beko'isi 'udai. \v 47 Ielusalema ai bemakavala beda'amo kanobata boutai laloatai 'eva keliso vanai lalo'udai mai si'avana i'ou kaota beilolo vaita. \v 48 Oi 'eva dava katania valita i'outa dae kaumui. \v 49 Lele'u oika. Kama'u Idume Kabukabuna e'ouia'ana'i kauna basinia be'asi akamuiai, beia oi 'eva Ielusalemai oi bomimia beda'amo siavu akai be'asi davana oi boabia.” \s1 Iesu Ele'au Eda'a Vutuvutu. \r (Mk 16.19, 20; Vn 1.9-11) \p \v 50 Iesu vanua namanai ia evuata ela'asi deda'a Betani kevanai, inoku imana eabi isi 'eva evanama'inata. \v 51 Evanama'inata laloanai 'eva evikanita inoku ele'au eda'a vutuvutu. \v 52 Dekukudivo venia inoku mai lalonamata namavaikana ita demue deda'a Ielusalema. \v 53 Melala bounai deda'a Lo'e Kabukabuna laloanai demia Dilava devanama'inala. \fig Iesu ele'au eda'a vutuvutu.|src="CN01883B.TIF" size="col" ref="24.51" \fig*