\id MRK - Ewage-Notu NT [nou] -Papua New Guinea 1987 (web 2014) \h MARK \toc1 Binga Ewamei Awa Mark Mi Gaisira \toc2 Mark \toc3 Mk \mt1 Binga Ewamei Awa Mark Mi Gaisira \c 1 \s1 JOHN EMBO DA YEI ATOPAPOTISIRA \p \v 1 Binga ewamei eiawa Iesu Keriso God da mei da jawo da eiawa kiki tuturo ra. \v 2 God da binga sari embo Isaiah mi gaisira, \q1 “God mi sisira, ‘Eiawa giwo. Na iso giti da naso binga sari embo itano iso emboro pirigadi mambadira. \v 3 Edo unemi yei dumbari da atise unemi gogo dimbudo sadira gitijigari da emboro ewo dambuderari edo umo embo sia ewo sadira.’” \p \v 4 Awasedo John bugudo dumbari da atise iji berari embo awa umo mi ewamei ise edo uso binga awa minonu sedo isira. Edo John embo da yei minonu sedo isira, “Ingo ingoda wasiri bebegae awa dodo God da yei wareregadewa awa God mi ingoda wasiri bebegae awa kotembedo doadira edo nanemi ingo umo mi ewamei adena.” \v 5 Edo Judea embomei de Jerusalem nati embomei de awa John da ge ingadi mambudo isera. Edo ungoi geawa ingido ungoi ungoda wasiri bebegae awa bejoro edo John mi umo Jordan ainda umo mi ewamei edo isira. \p \v 6 Edo John wo jawo camel da tu awa piredo bo edo wo ando mi sini edo isira. Edo John uso indari awa sopika de mumuni de ra. \v 7 Edo John umo embo da yei minonu sedo isira, “Na awa embo nembodiba aera awarate embo da amboda bugadira awa embo nembodiba be ra. Edo na awa ewa raro uso tei goru simba eni? \v 8 Edo na awa umo mi ingo ewamei ena te unemi ingo awa Asisi Kotopu mi ewamei adira.” \s1 SATAN MI IESU BAGISIRA \p \v 9 Edo iji tupo Iesu Nazareth nati busu Galilee da awa dodo bugusira. Bugiri John mi umo Jordan da umo mi ewamei isira. \v 10 Edo umo mi ewamei etiri Iesu umo dodo vivitiri utu pirigetiri Asisi Kotopu teta ri ribo inge mi uso yei wowosiri gosisira. \v 11 Gido umo utu da edo ge sisira awa ingisira edo sisira, “Imo awa naso mei da awa dubo burena. Edo imo ro esa amimi na dubo ewamei ena.” \p \v 12 Edo awa setiri edo Asisi Kotopu mi Iesu budo yei embo atae ainda mambusira. \v 13 Edo Iesu ainda iji 40 atiri Satan mi Iesu iji berari bagedo isira. Edo ambe wo jiwae yima puma edo isera te asisi ewagaewa mi bugudo Iesu kondade isera. \s1 IESU WO OIRO EMBOMEI 4 SETIRI UMO AMBO AMBO ISERA \p \v 14 Edo gitijigari nembodiba Herod mi John bundari oro da itiri Iesu Galilee busu da mambudo God da binga ewamei awa sisira. \v 15 Edo Iesu mi sisira, “Iji ro God mi sisira awawa bugiri God gitijigadi tuturo etira. Awasedo ingoda wasiri bebegae awa dodo wareregedo edo binga ewamei awa gebe ewo.” \p \v 16 Edo Iesu Galilee umo bengi da pepeta ise wo oiro embomei etoto Simon de uso namendi Andrew de wo berero gosisira. \v 17 Gido Iesu mi ungoda yei sisira, “Na ambo ambo ewo edo nanemi ingo awa rawodo embo badevi awa atopatadena. Ano embo berari embo ave edo ungoi naso ambojimbi ore.” \v 18 Setiri iji ainde namendi namendi ga komboro dodo Iesu ambo ambo isera. \p \v 19 Edo kiambu yarago ise Iesu nanonamendi nenei etoto gosisira James de uso ambo John de ungo awa Zebedee da memei. Edo ungo awa nga da anumbedo komboro to ise atisera. \v 20 Edo Iesu ungo gido jawo sisira. Setiri ungoi ungoda mamo de buro embomei de nga da dodo Iesu ga da mambusera. \s1 IESU ASISI BIAE ONDETIRI BUGUSIRA \p \v 21 Edo Iesu ambojimbi de Capernaum nati da bugudo edo Jew embomei da tumondebain ari iji awa bugiri gido Iesu Jew embomei da dada ari oro da mambusira. Mambudo torido Iesu embo atopapotisira. \v 22 Edo Iesu atopapotiri embomei Iesu da atopatari ingisera awa kove be isera ko Iesu atopapotira awa agodari da atopapotegari mi atopapotido era awodo aera te goroba de da atopapotira awasedo. \p \v 23 Edo iji ainde embo da asisi biae mi sirari awa bugusira. \v 24 Bugudo gogo dimbudo sisira, “Iesu Nazareth nati embo mo nangoda yei ro adi dipapa esi? Imo nango usibesi adi bugesi ta? Na imo gosena. Imo awa God da binga sari embo ewamei be ewamei.” \p \v 25 Setiri Iesu mi asisi biae da yei ge okain sisira, “Ge do. Edo embo awa dodo arapa da bugu.” \v 26 Setiri asisi biae embo awa budo yakawo yakawo edo gogo de embo awa dodo mambusera. \p \v 27 Edo asisi biae arapa da bugiri embo berari mi kove edo ungosuka mina sara isera, “Eiawa rori? Eiawa atopatari seka ta? Embo eiawa goroba de asisi biae da ge siri edo umo ro sira awa ungo era.” \p \v 28 Awasedo Galilee busu berari da Iesu ro isira awa berari binga ingisera. \s1 IESU EMBO JIWAE EURI JEBUGEDO ISERA \p \v 29 Edo Iesu uso ambojimbi de Jew embomei da dada ari oro awa dodo ungoi James de John de daedo Simon de Andrew de da mando da mambusera. \v 30 Edo ungo mando da torido ungoi Iesu da yei sisera Simon da umboti awa karu yauya budo besi da atira awa sisera. \v 31 Edo Iesu evetu ainda yei mambudo uso ingo da jigiri evetu awa eririsira. Edo evetu eriri yauya umo doturisira. Etiri umo ewamei isira. Edo ewamei edo indari sia edo Iesu uso ambojimbi de da yei ititisira. \p \v 32 Edo ongobo etiri karu embo berari de embo asisi bebegae mi jo sirari awa embo mi budo Iesu da yei bugusera. \v 33 Edo nati embomei berari awa mando be da dada isera. \v 34 Edo ungoi dada etero Iesu mi embo karu neinde kainde mi karu edo isera awa euri jebugedo isera edo daedo asisi bebegae onduri mambudo isera. Edo asisi bebegae Iesu awa averi awa garira awasedo Iesu ungo beitigeuri ungo ge sari ato jaredo isera. \s1 IESU GALILEE BUSU DA ATOPAPOTISIRA \p \v 35 Sipo be sipo de yei isaga ae atiri Iesu erido nati dodo mambusira. Mambudo yei jamo jamo ainda God ga da ge sadi mambusira. \v 36 Awarate Simon de uso otatao de awa mambudo Iesu eura isera. \v 37 Eura edo Iesu tambudo uso yei sisera, “Embo berari imo eura era.” \p \v 38 Setero Iesu mi mina sisira, “Ingode na nati berari ainda mambadera ainda be awa na nati berari ainda embomei ainda embomei ainda binga daedo sadi bugena.” \v 39 Awasedo Iesu nati berari Galilee busu da ainda tembuse Jew embomei da dada ari yei da binga sise edo asisi bebegae ondise tembuma isira. \s1 IESU EMBO KARU JAWO LEPROSY BARI AWA EWAMEI ISIRA \p \v 40 Edo embo da karu jawo leprosy bari amimi Iesu da yei bugudo baingo dederi edo umo kondade arase benunu sisira. Edo sisira, “Imo na kondade ari dipapa adesa awa na aso ewamei adena.” \p \v 41 Setiri Iesu embo awa jo etiri gido Iesu mi mina sisira, “Na imo kondade ari dipapa ena. Iso tamo ewamei are.” \v 42 Setiri iji da amimi karu awa atae isira etiri embo awa ewamei isira. \p \v 43-44 Edo Iesu mi embo awa itiri mambutiri ge tini javi de uso yei sisira, “Gio. Na iso yei ro etena awa embo nenei da yei saso geore ta dambuderari priest da yei mambuio. Mambaso unemi iso tamo awa gido ewamei etesi ta ko ewamei aeri awa gare. Imo ewamei edo edo imo ewamei etesa awa embo mi gorase sedo awa rorou ro Moses mi itorase sisira awa itio.” \p \v 45 Setiri beuso edo mambuse embo jiwae da yei ro isiri awa sisira. Edo embo awa ge jiwae sisira awasedo Iesu nati ainda torae doturisira. Edo doturisira ainda mina awa umo yei embo atae ainda atiri embo jiwae be jiwae mi umo gadi ainda bugusera. \c 2 \s1 IESU EMBO TEI INGO AMBARI EWAMEI ISIRA \p \v 1 Iji roinge atae etiri ainda amboda Iesu uso mando da Capernaum nati da engenemburisira edo embo jiwae be Iesu bugari binga ingisera. \v 2 Ingido embo jiwae be bugudo mando de mando gaga de awa embo mi ato ae be isera. \v 3-4 Edo Iesu embo atopapotiri embo ingo kopiri patido amimi embo tei ingo ambari awa budo Iesu da yei bugusera te yei awa ato ae etiri gido ungo torari sago ae isera. Awasedo ungo mi embo awa budo mando sa beraga da vivitisera. Edo vitido Iesu rawainda atisira yei ainda sisoro to isera. Edo to isera edo to edo esi mi embo ainda ewari besi da mendo digido edo embo awa mando joda itero wowosisira. \p \v 5 Edo Iesu ungo gebe nembodiba era awa gido embo tei ingo ambari ainda sisira, “Naso mei iso wasiri biae kotembedo dotena.” \p \v 6-7 Setiri agodari da atopapotegari nenei ainda anumbedo atisera amimi kotisera, “Embo awa God da yei ge biae setira ainda be awa umo setira umo embo da buria kotembedo doadira awa setira. Edo God mi wasiri bebegae kotembedo doadira te embo mi mana wasiri bebegae kotembedo doadira.” \p \v 8 Edo awodo kotero Iesu gido gido ungoda yei sisira, “Ingo ro awasedo ge awodo kotevi? \v 9 Edo na ge ro seni? Na iso wasiri bebegae kotembedo dotena seni ta ko na erido iso ewari besi bojedo budo mambu seni? Edo ge etoto einda teda ge isaga mo ro seni? \v 10 Na ingo mi gawase dipapa ena God da mei bugudo embo isira awa busu da goroba ari burisira wasiri bebegae kotembedo doare.” \v 11 Awasedo Iesu ge awa sedo embo tei ingo ambari da yei sisira, “Na iso yei sena erido iso ewari besi budo iso mando da mambuio.” \p \v 12 Setiri ungo berari ditini ero embo awa erido uso ewari besi budo burigi be mambusira. Edo Iesu awodo etiri ungo berari kove be edo God jasiga ise sisera, “Eiawa nangoda tuturo da wasiri eiedo awa getera.” \s1 IESU LEVI JAWO SISIRA \p \v 13 Iesu engenembedo Galilee umo diuga da kora da mambiri embo jiwae be bugero Iesu ungo atopatadi tuturo isira. \v 14 Edo Levi tax bari embo Alphaeus da mei awa uso tax bari oro da anumbedo atisira. Edo Iesu pepeta ise embo awa gosisira. Gido Iesu Levi da yei sisira, “Na ambo ambo eio.” Setiri Levi erido Iesu ambo ambo isira. \p \v 15 Edo amboda Levi da mando da Iesu uso ambojimbi de indari indise atisera. Edo embo neinde kainde mi Iesu ambo ambo isera awasedo tax bari embo jiwae edo embo bebegae jiwae awa Iesu uso ambojimbi de daedo anumbedo indari indise atisera. \v 16 Edo agodari atopapotegari embomei jawo Pharisee nenei mi Iesu tax bari embomei de embo bebegae de dada anumbedo indari indiri gido Iesu da ambojimbi da yei nganega isera, “Ro awasedo Iesu embomei ounde indari indiri?” \p \v 17 Setero Iesu ungoda ge awa ingido ungoda ge mina sisira, “Ari jegugari embo awa embo karu ae ewamei atira ainda yei mana mambadira te umo embo karu edo atira ainda yei mambadira. Da awodo na embo ewagaewa awasedo bugaera te na embo jimbo bebegae awa jawo sadi bugusena.” \s1 EMBOMEI IESU NGANEGA ISERA \p \v 18 Iji nei John da ambojimbi de Pharisee embomei da ambojimbi de God tumondebain edo gogo edo adi sedo ungo indari neta edo isera. Edo ungo indari neta ero embo nenei mi Iesu da yei bugudo nganega isera, “John da ambojimbi de Pharisee embomei da ambojimbi de neta edo era awasedo iso ambojimbi neta ae edo eri?” \p \v 19 Setero Iesu umo uso engenembedo utu da mambari awa kotise mina sisira, “Ingo kotewa jimbari bondo da esega ira embo awa neta edo ita? Awodo aera. Edo jimbari susu awa ainda atadira awa ungo neta adi aera. \v 20 Awarate amboda jimbari susu awa mabadira awa ungo neta adera. \p \v 21 “Naso atopatari awa seka. Na ingoda yei kiki etoto sano gido eiawa gadewa. Embo da amemi mana bo seka da begiti mi bo matu da to awa tauta adira. Awodo adira awa umo bo awa segadira awa bo seka da begiti awa kiambu ise bo matu awa jumbari bo awa keradira. Edo awodo keradera amimi awa to nembodiba adira. \v 22 Edo embo da amemi mana ribe da ngamo jawo wine seka awa utingi wo ando mi ari matu ainda mana itadira ko wo ando matu awa mana jitugadira awasedo wine awa porokusedo sauma utingi wo ando matu mi ari awa bejadira. Edo awodo adira awa utingi wo ando matu mi ari ainde umo jawo wine seka de awa usibesi adira. Awodo aera embo awodo adi aera te umo wine seka awa utingi wo ando seka mi ari ainda itadira.” Edo Iesu awodo setiri embo mi kotisera ungo mana Iesu da atopatari awa ungoda ari barari mamatu ainde dada adera awa gosisera. \s1 PHARISEE EMBOMEI IESU NGANEGA ISERA \p \v 23-24 Edo Jew embomei da tumondebain ari iji de Iesu uso ambojimbi de pisa buro joda awodo pepeta ero Iesu da ambojimbi mi pisa sari awa burero gido Pharisee embomei mi Iesu da yei sisera, “Gi ro awasedo iso ambojimbi nangoda tumondebain ari iji da agodari awa bebejeri?” \p \v 25 Setero Iesu mi mina sisira, “Ingo kiki David de uso otatao de ungo beji tambudo isera da iji de awa ingo ajigedo garira. \v 26 Iji ainde awa Abiathar awa priest da gitijigari atiri David Jew embobo da tumondebain ari oro bo mi ari ainda torido ambe God da kando itido isera awa indisira. Edo ingodenaso agodari mi sira awa priest mi rorou indari awa indadera te embo nenei mi mana rorou indari eiawa mana indadera. Awarate David indari eiawa indisira edo uso otatao daedo itiri indisera.” \p \v 27 Iesu awodo sedo umo sisira, “God embo da yei ewamei adi dipapa ira gido umo Jew embomei da tumondebain ari iji eiawa isira. Edo God embo awa tumondebain ari iji awasedo ae isira. \v 28 Awasedo na God da mei embo isena awa goroba atira awasedo embo mi tumondebain ari iji de ro adera awa sadera.” \c 3 \s1 IESU EMBO INGO AMBARI ETIRI EWAMEI ISIRA \p \v 1 Iesu Jew embomei da dada ari oro da mambudo embo da ainda gosisira uso ingo awa ambari. \v 2 Edo Pharisee embomei ainda atisera awa Iesu bekuba ari dipapa edo gido Iesu diti jimba isera edo umo embo ingo ambari awa Jew embomei da tumondebain ari iji de ari ewamei eita awa gadi. \v 3 Edo ungo ditini ero Iesu mi embo ingo ambari da sisira, “Naso yei po.” \p \v 4 Sedo Iesu mi embomei da yei sisira, “Ingodenaso agodari mi tumondebain ari iji de ro orase siri? Ingodenaso agodari mo sita embo da yei ewamei ari itadera mo awata ko embo da yei biae orase siri? Edo ingodenaso agodari mi embo kondade oro ewamei eita ko ingodenaso agodari mi ingodena embo awa kondade ae doro betarase siri?” Setiri ungo ge da nei ro sae isera. \p \v 5 Ge sae etero Iesu ungo gido umo tini gambari isira te iji da ainde awa Iesu embomei awa gido umo jo isira ko ungo awa embo jo okain de awasedo. Edo Iesu mi embo ainda yei sisira, “Iso ingo besugeio.” Setiri embo awa uso ingo besuguriri uso ingo awa ewamei isira. \v 6 Awasedo Pharisee embomei Jew embomei da dada ari oro awa dodo gitijigari Herod da ambojimbi de dada isera. Dada edo ungoi Iesu doro betarase kiki dirisera. \s1 EMBO JIWAE BE IESU AMBO AMBO ISERA \p \v 7 Iesu uso ambojimbi de Galilee umo da mambutero embo jiwae be umo ambo ambo isera. \v 8 Embomei eiawa Galilee busu de Judea de Jerusalem nati de Idumea busu de edo busu umo Jordan be neinda ainde edo busu Tyre nati demonda ainde Sidon nati de awa dodo bugusera. Edo embo jiwae be eiawa Iesu ro ira ainda binga awa ingido gido ungoi Iesu gadi bugusera. \v 9 Ungoi bugero Iesu setiri uso ambojimbi nga sia isira umo embo ko embo jiwae be mi Iesu umo awa misoro umo da wosadiri ta rora sedo. \v 10 Edo Iesu embo jiwae be etiri ewamei isera awasedo embo nenei misoro demonda yeoro Iesu da yei Iesu jigadi bugudo isera. \v 11 Edo embo asisi bebegae mi sirari Iesu gido embomei eiawa Iesu da jo da durido gogo dimbudo sedo isera, “Imo awa God da mei.” \p \v 12 Seoro Iesu tini gambari de asisi bebegae da yei umo embo averi awa seorase sedo isira. \s1 IESU EMBO 12 AWODO KATABURISIRA \p \v 13 Iesu doriri da vitido unemi embo dipapa edo isira awa uso yei setiri bugusera. \v 14 Edo ungo uso yei bugero Iesu embo 12 awa kataburisira edo jawo Iesu da binga atopapotegari embomei awa ungoda yei ititisira. Edo Iesu ungoda jawo awa itido Iesu ungoda yei sisira, “Nanemi ingo nangae atawase katabetena. \v 15 Edo daedo nanemi ingo itano mambudo binga sadewa edo nanemi ingoda yei goroba ari itano asisi bebegae ondawo bugujegadera.” \p \v 16-19 Edoembo 12 Iesu mi kataburisira ainda jawo re Simon uso jawo nei Iesu mi ititisira Peter edo Zebedee da memei James de John de awa Iesu mi jawo nei ititisira Boanerges ainda be awa duberi dimbari embo edo Andrew de Philip de Bartholomew de Matthew de Thomas de James awa Alphaeus da mei de Thaddeus de Cana busu embo Simon de Judas Iscariot indiga sisira embo ainde. \s1 IESU ASISI BEBEGAE ONDETIRI MAMBUSERA \p \v 20 Edo Iesu nati da mambiri embo jiwae be mi sekago mando da dada etero gido Iesu uso ambojimbi de indari sia ari sago ae isera. \v 21 Edo Iesu da orobe ge awa ingido sisera Iesu jiro biae etira awasedo nango Iesu bari dipapa era. \p \v 22 Edo agodari da atopapotegari mi Jerusalem nati dodo bugudo sisera, “Asisi bebegae da gitijigari Beelzebul awa Iesu da jo da atima ira amimi Iesu da yei goroba itiri asisi bebegae ondiri ijegurera.” \p \v 23 Setero gido Iesu embo jawo setiri uso yei bugusera. Bugero Iesu ungoda yei inia da mi kiki sisira, “Satan rawodo edo umo umosuka ondari ponda bugae etiri? \v 24 Busu da embo awa ungosuka diti diti edo embogo mina ara ae etera busu ainda embo awa atae ae etera. \v 25 Edo embo orobe da amimi ewoga ewoga edo embogo mina ara ae etera orobe awa atae ae etera. \v 26 Da awodo Satan da buro ari embomei awa ewoga ewoga ae etera awa ungo atae ae etera. \p \v 27 “Embo amemi goroba embo da mando bejedo torido uso rora bengono adi dipapa adira embo awa giti goroba embo awa ingo tei bundedo awa adira. Bundedo atae edo awa goroba embo ainda rora awa bengono ae etira. \p \v 28-29 “Eiawa giwo. God mi embo da wasiri bebegae berari de edo ge bebegae sedo ira awa kotembedo doadira te embo amemi Asisi Kotopu da yei biae sadira awa God mi mana embo ainda wasiri bebegae awa mana kotembedo doadira ainda be awa embo awa wasiri biae matawa atari wasiri biae awa etira awasedo.” \p \v 30 Edo embo nenei mi sisera asisi bebegae mi Iesu da yei atima ira awasedo Iesu ge eiawa sisira awa sisera. \s1 IESU DA OROBE BUGUSERA \p \v 31 Iesu da ai de nanonamendi de bugudo ponda simba atise Iesu gadi dipapa isera edo binga itero Iesu da yei mambusira. \v 32 Edo embo jiwae Iesu ga da atisera amimi Iesu da yei sisera, “Gi iso ai de nanonamendi de ponda imo gadi simba atera.” \p \v 33 Setero Iesu mi mina sisira, “Naso aia de nanonamendi de mo averi?” \p \v 34 Sedo embo daga atisera awa gido ungoda yei sisira, “Giu emone naso aia de nanonamendi de ra. \v 35 Embo ave God mi ro orase dipapa ira awa era embo amone naso aia de ru aimono de nanonamendi de ra.” \c 4 \s1 VE GOWARI EMBO DA INIA KIKI \p \v 1 Iesu sekago Galilee umo bengi da atopatadi tuturo isira. Edo embo jiwae be dada etero gido Iesu nga da wosedo anumburisira. Edo nga awa umo da peko peko iri edo embo awa bengi da dederigurisera. \v 2 Edo Iesu inia ge mi rora jiwae embo atopapotisira. \p \v 3 Edo Iesu awodo atopapotise ungoda yei sisira, “Eiawa giwo. Embo da ve gowadi mambusira. \v 4 Edo umo uso buro joda awodo mambuse ve awa ingo da budo pigedo jiroroka isira. Edo ve nenei awa emboro da wowosisira etiri rimei wosedo atae indisera. \v 5 Edo ve nenei awa ganuma tamo da busu kiambu atiri ainda wowosisira. Wosedo ve awa burigi eririsera te busu awa nembo ae. \v 6 Awasedo amboda waiko vitido ve seka awa ewusira. Edo ve uso besisi awa be wosae awasedo ve awa ambusira. \v 7 Edo ve nenei awa bebe teda wowosisira. Edo ve bebe teda awa erido nembogambo isera awasedo ve seka bebe da teda awa erari bebegae erido be ewamei ae isera. \v 8 Awarate ve nenei awa busu ewamei da wowosisera awasedo ewamei eririsera edo nenei awa be 30 isera nenei awa 60 edo nenei awa 100 isera.” \p \v 9 Edo kiki sangove da Iesu mi embo da yei sisira, “Ingo embomei awa dengoro atira awasedo naso ge awa ingido gogo ewo.” \s1 RO AWASEDO IESU INIA GE MI GE SEDO IRIRI \p \v 10 Iesu umosuka anumbedo atiri embo nenei uso ge ingise atisera ainde uso ambojimbi 12 de mi uso yei bugusera. Bugudo Iesu da yei inia ge sisira ainda be awa ujugari gadi sedo nganega isera. \v 11 Etero Iesu mi mina sisira, “God mi iji umo gitijigadira ainda tu ge awa ingoda yei isaga etira awarate embo nenei demonda awa nanemi inia ge mi atopapotena. \v 12 Ainda be awa eire, \q1 ‘Ungo mi sekago sekago gosera te gae jarera. Edo ungoi be gido awa ungoi God da yei wareregoro ungoda wasiri bebegae kotembedo doadira.’” \s1 IESU VE GOWARI EMBO DA INIA GE SISIRA AINDA BE AWA UJUGURISIRA \p \v 13 Edo Iesu mi embomei da yei nganega isira, “Ingo inia kiki da be mo gosevi ta? Ingo inia kiki einda be gae adewa mo rawodo edo inia kiki nenei da be mo gevi?” \v 14 Edo ve gowari embo amone God da ge govira. \v 15 Edo emboro da ve nenei dudurisira amone teta embo jo okain de awodo ra. \v 16 Ungo God da binga ingoro Satan bugudo jo da binga awa bengono edo mambudo ira. \v 17 Edo ganuma tamo amone teta embo God da binga dubo ewamei de da ingido edo iaviri de da budo era te ungoda gebe ari awa inono ae teta besisi tupo awa inono ae awodo ra. Edo wasiri biae edo dedo gaedo ari peuri ungoda gebe ari atae edo ira. \v 18 Edo ve bebe teda dudurisira amone teta embo nenei binga ingido era te iji berari rora nenei awa kotedo era. \v 19 Iji berari ungo rawodo edo rora seseka jiwae be bae etera awa kotedo era awasedo kotari emimi God da binga awa misuri mambudo ira. Edo eiawa euri embomei eiawa gebe ari inono ae awasedo ungo embo nenei kondade oro God gebe ari awa ae edo era. \v 20 Edo ve busu ewamei da wowosisira amone teta embo God da binga ingido budo edo binga awa embo nenei da sedo era da awodo. Edo embo nenei awa embo 30 awodo kondade edo era edo embo nenei awa embo 60 awodo kondade edo era edo embo nenei awa embo 100 awodo kondade edo era.” \s1 GORIWO DA INIA KIKI \p \v 21 Edo Iesu sekago inia kiki mi atopapotise sisira, “Embo amemi ou rokuvegedo goriwo tuda itido iri ko embo amemi goriwo budo ewari besi tuda itido iri? Awodo aera te embo goriwo budo era awa inda esegedo era. \v 22 Embo amemi rora unjugadira awa amboda embo nenei mi tambudo isaga adira. Edo embo amemi rora ro awa gowadira awa amboda embo nei mi tambudo isaga adira. \v 23 Edo ge eiawa ingiwo.” \p \v 24 Edo Iesu daedo ungoda yei sisira, “Ingo ge ro ingadewa awa kotedo gogo ewo. Ingo gari ro betewa awa jingama edo gogo adewa awa God mi ingoda yei gari nei itadira. \v 25 Edo embo ave naso ge ingido gogo adira awa jiro gari ewamei badira awarate embo amemi naso ge ingido gogo ae adira embo awa uso yei gari kiambu atira awa jajovegadira.” \s1 VE ERARI DA INIA KIKI AWA \p \v 26 Edo Iesu atopapotise sisira, “God mi gitijigadira iji ainde ro adira amone teta embo mi ve buro da govetiri ro isira da awodo. \v 27 Edo tumba de embo awa ewuri edo iji de embo awa buro euri ve awa erido isira. Edo ve awa eririra awarate rawodo eririri awa embo awa gae. \v 28 Edo busu mi etiri ve awa erido be etira. Tuturo da awa igi bugadira edo pisa be awa adira edo ambo be amboda awa pisa be awa sari adira. \v 29 Sari ari embo awa bugudo pisa sari awa wujadira.” \s1 VE KIAMBU DA INIA KIKI AWA \p \v 30 Iesu mi sisira, “God da gitijigari iji awa rawodo sano gevi? Inia kiki ro sano gevi? \v 31 God da gitijigari iji awa teta ri jawo mustard awodo uso ve awa kiambu be ra ve nembogambo awodo ae. Edo embo mi uso buro da gowadira awa erido ri nembodiba adira ri nenei awodo ae. \v 32 Edo ri awa eririrari patu bugadira edo uso utumo awa nembodiba adira awasedo ri memei neinde kainde bugudo ungoda nganja itadera.” \p \v 33 Edo eiedo da inia kiki jiwae da Iesu uso binga embo da yei atopatido isira. Edo embo uso ge da be moka awa gosero Iesu ungo atopapotisira te ungo uso ge da be moka awawa gae eoro re Iesu ungo atopatae edo isira. Amboda sekago tuturo adira. Edo iji berari Iesu inia ge mi embo atopatido isira. \v 34 Edo Iesu ge nenei mi atopatae isira. Awarate Iesu uso ambojimbi de ungo ungosuka atise Iesu inia kiki da be awa ungoda yei sisira. \s1 IESU KAU YAWATA ETIRI ATAE ISIRA \p \v 35 Iji ainde amimi ongobo iri Iesu uso ambojimbi da yei sisira, “Pou ingode umo jirora be nei da sembore.” \v 36 Setiri ungo embo jiwae be awa dodo nga Iesu atisira ainde sembusera. Edo ungo nga da vitido Iesu ga da mambusera. Edo nga memeia nenei teda ainda ra. \v 37 Edo iji tupo bisara nembodiba sumbadi tuturo isira edo umo nga da vitadi isira edo umo nga beda ari aikambu isira. \v 38 Edo Iesu awa nga amboda beo guto gaedo ewo ise atisira. Edo ambojimbi mi umo ewo wujedo sisera, “Gitijigari imo nango indido ambadera awa kotae atesi ta?” \p \v 39 Setero Iesu erido sisira bisara ge dodo jamo jamo eio edo umo awa dodo binono eio sisira. \p \v 40 Edo awa etiri Iesu mi uso ambojimbi da yei sisira, “Ingo roedo oju etevi? Ingo na gebe ae ta?” \p \v 41 Setiri uso ambojimbi oju edo mina sara isera, “Embo eiawa rawodo ri? Umo ge seuri umo de bisara de ro sira awa edo era.” \c 5 \s1 IESU EMBO ASISI BIAE SIRARI ETIRI EWAMEI ISIRA \p \v 1 Edo ungo umo jirora da sembudo Gadarene busu embomei da yei bugusera. \v 2 Edo Iesu nga dodo wosedo embo da embo gowari meko awa dodo bugudo Iesu tambusira. \v 3 Edo asisi biae mi embo einda joda aturi edo embo eiawa embo gowari meko da embo da uje teda atima isira. \v 4 Edo iji jiwae be embo mi esi gavesi mi uso tei de ingo de digido isera te iji berari esi diugedo isira awasedo embo umo esi mi digari awa doturisera. Edo embo amemi embo awa beitigadi edo isera te inono ae edo isira ainda be awa embo awa goroba jiwae awasedo. \v 5 Edoiji berari tumba de iji de umo uje be da tembuse edo doriri da tembuse umo gogo dimbuse ganuma mi umo umosuka divedo isira. \p \v 6-7 Edo embo awa aikambu bugudo Iesu gosisira awasedo sumbudo Iesu da jo da baingo mi durido gogo dimbudo sisira, “Iesu God da mei goroba de imo naso yei ro ari dipapa esi? Na God da jawo da sedo gosena naso yei riroga itose.” \v 8 Edo Iesu asisi biae da yei sisira embo awa dodo mambuio sisira awasedo embo awa ge awodo sisira. \p \v 9 Awasedo Iesu mi embo awa nganega isira, “Iso jawo rori?” \p Setiri embo amimi mina sisira, “Nango jiwae einda atera awasedo naso jawo awa jiwae ra.” \v 10 Sedo embo amimi Iesu da yei gegata isira asisi bebegae awa itari busu awa dodo mamborase sisira. \p \v 11 Edo doriri demonda ainda awa pu jiwae be mutiro isera. \v 12 Edo asisi bebegae mi Iesu da yei sisera, “Nango iti pu da yei mambore edo doio ungoda joda torore.” \v 13 Setero Iesu mi setiri asisi bebegae embo awa dodo pu da joda totorisera. Edo pu berari ainda ajigari 2,000 awa sumbudo doriri da yei diwari awa dodo umo da kekepuinya edo indido ambujegurisera. \p \v 14 Edo pu simba edo isira embo awa yei awa dodo burigi sumbudo mambudo buro da edo nati da ro isira awa sisera. Edo embo mi ge awa ingido ungo ungosuka mambudo ro isiri awa gadi mambusera. \v 15 Edo ungo Iesu gadi bugudo ungoi embo asisi bebegae matu atima isera embo awa gosisera. Edo embo awa jamo jamo edo sini bo ewamei edo uso jiro ewamei de da atiri. Edo embo awa gido ungo oju isera. \v 16-17 Edo embo pu da edo embo da yei ro isira awa gosisera embomei amimi embo nenei setero gosisera awasedo embomei mi Iesu yei awa doarase sisera. \p \v 18 Edo Iesu nga da vivitiri edo embo asisi bebegae joda atima isera embo amimi Iesu da yei doari daga mambadi gegata isira. \p \v 19 Edo setiri Iesu mi sisira, “Awodo aera te engenembedo iso orobe da yei mambudo God iso yei ro etiri edo umo imo jo etira awa seio gore.” \v 20 Setiri edo embo awa yei awa dodo yei jawo Decapolis ainda be awa nati 10 awodo mambuse Iesu mi uso yei ro isira awa embomei ainda yei sisira. Edo embo berari ge awa ingido ungoi kove be isera. \s1 IESU GAGARA DE EVETU DE ETIRI EWAMEI ISERA \p \v 21 Edo Iesu umo diuga da be nei da sekago sembiri embo jiwae be mi umo bengi da dada isera Iesu umo jiroroka edo. \v 22 Edo Jairus Jew embomei da dada ari yei simba edo isira embo awa bugusira. \v 23 Bugudo Iesu gido Iesu da tei da baingo dederi edo uso goroba berari mi Iesu da yei gegeta isira, “Naso gagara karu etira awasedo nangae pogae. Mambudo iso ingo uso tamo da itaso umo ewamei are.” \p \v 24 Setiri Iesu Jairus ga da mambusira. Edo ungo mambutero embo jiwae be daedo mambusera awasedo emboro awa embo mi ato ae etiri embo Iesu da demonda mina misa edo isera. \p \v 25 Edo embo jiwae da teda awa evetu da gaeko 12 awodo karu orobi awa budo atima isira awa umo umosuka pusira. \v 26 Edo evetu awa uso gano berari karu ari ewamei ari embomei da yei itido isira te ungomi evetu awa ari ewamei ari sago ae edo isera. Edo iji berari uso karu aturi umo karu biae be edo isira. \v 27-28 Awasedo Iesu ro ira awa ingido Iesu da gun da bugudo evetu awa kotisira na Iesu da ombari begiti jigadena awa na ewamei adena awasedo evetu Iesu da ombari begiti da jijigurisira. \v 29 Jigido iji da amimi orobi awa atae isira. Edo orobi atae etiri umo uso joda kotisira na ewamei etena kotisira. \p \v 30 Edo daedo Iesu burigi be gosisira goroba umo dodo mambira awa. Awasedo wareregedo embomei jiwae be ainda yei sisira, “Naso ombari begiti amemi jigiri?” \p \v 31 Setiri uso ambojimbi mi mina sisera, “Imo gosesa embo jiwae be iso demonda mina misa era edo imo embo amemi jigiri awa roedo nganega esa.” \p \v 32 Setero Iesu embo amemi umo jigiri awa gadi eura isira. \v 33 Edo eura iri evetu uso yei ro etira awa gido oju mi biae ise bugudo Iesu da tei da baingo dederi isira edo Iesu da yei gebe sisira. \v 34 Edo Iesu evetu ainda yei sisira, “Naso gagara imo goroba iso berari mi na gebe etesa awasedo imo ewamei etesa. Edo imo mana karu awa sekago badesa awasedo dubo ewamei de mambuio.” \p \v 35 Edo Iesu eiedo sise atiri embo Jairus da mando da edo bugudo Jairus da yei sisera, “Iso gagara awa boroko betetira awasedo iso bouga berari awa atopatari da yei itido doio.” \p \v 36 Setero Iesu ungo dodo Jairus da yei wareregedo sisira, “Oju eose ta na gebe eio.” \p \v 37 Sedo embo nenei awa yeorase gajedo umo Peter de James uso namendi John de awa budo mambusira. \v 38 Edo ungo Jew embomei da dada ari oro simba ari embo Jairus da mando da bugudo Iesu embo yise puse ero edo embo ji sero ingisira. \v 39 Edo Iesu mando jo da torido embomei da yei sisira, “Ro awasedo ingo wasiri eiedo evi? Ro awasedo ingo ji sevi? Gagara kiambu eiawa betaera te ewo ira.” \p \v 40 Setiri embomei mi Iesu gandubedo iro isera awasedo Iesu embo itiri ponda mambero gagara da mamo de ai de ambojimbi tamonde de budo gagara da ewari yei da totorisira. \v 41 Torido gagara kiambu da ingo da jigido sisira, “Talitha koum,” ainda be awa “Gagara kiambu na iso yei sena eri.” \v 42 Setiri gagara burigi be erido pepeta adi tuturo isira. Edo gagara ainda gaeko awa 12. Edo wasiri eiawa etiri ungoi kove be isera. \v 43 Edo Iesu mi ungoda yei ge tini javi de sisira, “Embo nenei ro etena awa sawo geore. Edo gagara kiambu indari itiwo indare.” \c 6 \s1 NAZARETH EMBOMEI IESU UJO AE ISERA \p \v 1 Edo Iesu yei awa dodo uso ambojimbi de daedo engenembedo uso nati da mambusira. \v 2 Edo Jew embomei da tumondebain ari iji bugiri Iesu embo atopatadi tuturo isira Jew da dada ari oro da. Edo embo jiwae uso ge ingise atisera awa kove be isera edo nganega mina ara isera, “Umo goroba berari eiawa rawainda beteri? Edo jiro gari emomo rawodo beteri? Edo wasiri nembogambo emomo rawodo iri? \v 3 Umone ri ituka mi mando ari embo ra edo Mary da mei bego ra edo James de Joseph de Judas de Simon de awa uso nanonamendi ra. Edo uso ruaimono berari nati einda atima era.” Awasedo ungoi awodo sedo Iesu ujo ae isera. \p \v 4 Edo Iesu mi ungoda yei sisira, “Embo nati nenei da awa God da binga sari embo awa sapo edo era te embo uso nati susu da ainde uso orobe de awa umo sapo ae edo era.” \v 5 Edo Iesu uso nati be ainda awa karu embomei enumba ae awa ingo tamo da itiri jebugurisera te umo wasiri nembogambo awa ari sago ae isira. \v 6 Edo Iesu awa kove be isira ainda be awa embo ainda mi umo gebe ae isera awasedo. \s1 IESU AMBOJIMBI 12 ITIRI MAMBUSERA \p \v 7 Edo Iesu nati demonda ainda mambuse embo atopapotisira. Edo ambojimbi 12 jawo setiri dada etero etoto etoto itiri mambusera. \v 8-9 Edo asisi bebegae ondari da goroba itido ungoda yei sisira, “Pepeta ari ketu budo edo tei goru asugewo awarate indari de kandea de gano de ombari nei de awa beove.” \v 10 Edo Iesu daedo sisira, “Orobe da rawae ingo dipapa oro re ingo nati ainda atise gido ingo dipapa era orobe ainda mando da atiwo. Dodo mambudo mando orobe nei da ainda atove. \v 11 Edo amboda nati nei embo mi ingo atega edo gogo edo ae edo ingoda ge ingae oro re ingoda tei janjara gajigedo dodo mambuwo. Edo ingo awodo adewa awa embomei gadera awa God mi riroga biae itadira ungoda jimbo biae awasedo.” \p \v 12 Awasedo ambojimbi mambudo embo da yei sisera ingoda wasiri bebegae dodo God da yei wareregewo sisera. \v 13 Edo ungo daedo asisi bebegae jiwae ondisera edo ungo karu embomei da kopiri da ngamo jawo oil jojedo edo eoro jebugedo isera. \s1 JOHN BEBETISIRA \p \v 14 Yei berari da embo berari ro Iesu mi ira awa binga ingisera awasedo gitijigari Herod daedo ingisira. Edo embo nenei mi sisera, “John umo mi ewamei ari embo betedo erido sekago wasiri de atise gido umo ari goroba de emone ira.” \p \v 15 Awarate embo nenei mi sisera, “Amone Elijah ra.” \p Seoro embo nenei awa sedo isera, “Amone God da binga sari embo ra. Edo umo atopapotira teta God da binga sari embo matu atima edo isera awodo.” \p \v 16 Edo Herod ge awa ingido sisira, “Umone John umo mi ewamei ari embo ra. Nanemi seteno dubo diugurisera awa ra te umo wasiri de sekago erira.” \p \v 17 Edo Herod umo umosuka setiri uso buro embomei John budo ingo tei digido gajari oro da ititisera. Herod wasiri eiedo John da yei isira ainda be awa uso aro Herodias awasedo. Herod awa uso namendi Philip da aro Herodias awa jimbusira awarate Philip betae atiri. \v 18 John eiawa gido Herod da yei iji berari sedo isira, “Iso namendi da aro awodo badesa amone imone nangoda agodari awa bejesa.” \p \v 19 Edo John iji berari awodo seuri Herodias tini gambari edo John dari betarase dipapa isira awarate Herod awara sae edo isira. \v 20 Edo Herod gari John awa embo ewamei be ewamei awasedo umo John oju edo isira edo simba edo gogo edo isira. Edo Herod John da yei dengoro edo isira ainda be awa umo dipapa edo isira awasedo awarate Herod umo iji jiwae be John da yei dengoro ise jiro jango indae edo isira. \p \v 21 Awarate amboda Herodias da iji ewamei bugusira umo ro adi dipapa edo isira awa arase. Edo Herod da kumbari iji bugiri umo bondo nembodiba sia edo setiri Rome embomei da gitijijigegari de isoro embomei da gitijijigegari de Galilee busu da embo nembogambo berari de awa bugusera. \v 22 Bugero Herodias da gagara bugudo ya diwusira edo Herod de uso esega embomei de awa iaviri isera awasedo Herod gagara ainda yei sisira, “Imo kando ro dipapa esi? Imo ro dipapa adesa awa na iso yei itadena.” \v 23 Herod mi gagara ainda yei sari gari ge sisira, “Na sari gari ge mi sena imo ro naso yei sedo gadesa awa na iso yei itadena. Imo naso busu soropu da diugedo itanase sadesa awa itadena.” \p \v 24 Setiri gagara uso ai da yei mambudo sisira, “Na ro dipapa edo seni?” \p Setiri uso ai mi mina sisira, “John da kopiri awa dipapa eio iso yei itare.” \p \v 25 Setiri Herodias da gagara burigi mambudo Herod da yei mambudo sisira, “Na dipapa ena imo John da kopiri tewo da itido naso yei itio.” \p \v 26 Setiri Herod awa dubo vevera isira te umo awodo aera sari ae isira ainda be awa embo berari ingero umo gagara da yei sari gari sisira awasedo. \v 27 Awasedo Herod mi setiri isoro embomei mi bundari oro da mambudo ungoi John da dubo diugurisera. \v 28 Diugedo tewo da itido budo bugusira. Bugudo gagara ainda yei ititisera. Edo itero gagara awa budo ai da yei mambudo ititisira. \v 29 Edo John da ambojimbi binga awa ingido bugudo uso tamo budo gousera. \s1 IESU EMBO JIWAE BE EMBO INDARI ITITISIRA \p \v 30 Edo ambojimbi engenembedo Iesu ga dada edo ungoi ro atopapotisera edo isera awa uso yei da sisera. \v 31 Edo embo jiwae be bugudo mambudo ero Iesu uso ambojimbi de indari sia ari sago ae isera awasedo Iesu mi uso ambojimbi da yei sisira, “Ingode yei embo ae da ingode nasuka mambudo ingo iji tupo jango indave.” \v 32 Setiri ungo ungosuka nga de yei embo atae da mambusera. \p \v 33 Awarate embo jiwae ungo mambutero gido ungo averi awa gosisera. Gido nati berari dodo tei mi mambudo yei ainda giti bugujegurisera. \v 34 Edo amboda Iesu uso ambojimbi de bugusira. Edo ungo nga dodo wosedo ungoi embo jiwae be awa gosisera. Edo Iesu ungo gido ungo jo isira ko ungo awa teta wo sheep mi wo sheep simba ari embo ae inge awasedo. Awasedo Iesu ungo atopatadi tuturo isira. \p \v 35-36 Edo ongobo iri Iesu uso ambojimbi mi bugudo sisera, “Yei emone yei ro indae atae ra edo tumba jijirira awasedo embomei iti mambudo demonda buro da edo nati da indari ori ore.” \p \v 37 Setero Iesu mi ungoda ge mina sisira, “Ingo mi indari itiwo indore.” \p Setiri ungoi Iesu da yei nganega isera, “Nango rawodo eri? Nango mi embo berari einda indari ori adi adera amone embo da da gaeko da da mina awa itadera.” \p \v 38 Setero Iesu ungoda yei nganega isira, “Indari ingoda yei roinge atiri? Mambuwo gave.” \p Setiri ungo mambudo gido engenembedo uso yei sisera, “Ambe ingari 5 edo wo etoto atira.” \p \v 39 Setero Iesu uso ambojimbi da yei sisira, “Sewo embomei diti diti sasawa da anumbore.” \v 40 Setiri ambojimbi mi setero embo diti diti nenei diti da 100 nenei 50 awodo anumburisera. \v 41 Edo ungo anumbetero Iesu ambe ingari 5 de wo etoto de budo diti utu da edo God ategurisira. Ategedo ambe ingari gavedo memeia edo memeia isira awa ambojimbi da yei ititise atisira. Edo Iesu ambe memeia isira awa ambojimbi da yei ititise atiri ambojimbi ambe memeia isira awa embo da yei ititise atisera. Edo ungoi wo de da awodo itisera. \v 42 Edo embo berari indido inono etero edo ambojimbi mi momono doturisera awa dada isera. \v 43 Edo dada isera awa kandea berari 12 awa beda isira. \v 44 Edo embo ungoda ajigari awa 5,000 mi indari awa indisera. Edo emboevetu de kinapeina nenei de awa daedo ainda atisera. \s1 IESU UMO TAMO DA PEPETA ISIRA \p \v 45 Edo Iesu setiri uso ambojimbi nga da vitido umo diuga be nei da giti giti mambusera. Edo Iesu daedo embomei awa itiri mambusera. \v 46 Edo Iesu uso ambojimbi atega edo Iesu God ga da ge sadi doriri da vivitisira. \p \v 47 Edo ongobo etiri Iesu umo umosuka doriri da atiri uso ambojimbi nga de bugudo umo diuga da soropu da isera. \v 48 Edo Iesu ungo nga dawari da bouga era awa gosisera ainda be awa bisara nembodiba ungoda dombu da sumbira awasedo ungo yari sago ae isera. \v 49 Awasedo sipo tu busedo piri yei umenga atiri Iesu umo tamo da pepeta edo uso ambojimbi da yei aikambu bugusira edo umo ungo derigadi aikambu isira te ungoi umo gido oju mi biae edo gogo dimbudo sisera, “Emone asisi ra.” \p \v 50 Setero Iesu ungoda yei sisira, “Goroba ewo. Amone namona. Oju eove.” \v 51 Sedo Iesu nga da daedo vivitisira. Etiri bisara nembodiba atae isira. \v 52 Edo ambojimbi nga da anumbedo atise ungo ge atae be isera. Ungo Iesu embo jiwae da yei indari ititisira awa gosisera te ungo Iesu mo averi awa gido gogo ae isera ainda be awa ungo Iesu gebe ari dipapa ae isera. \s1 IESU GENNESARET BUSU EMBO ETIRI EWAMEI ISERA \p \v 53 Edo ungo umo diuga da sembudo Gennesaret busu da bugudo nga didigurisera. \v 54 Edo ungo nga doturero embo Iesu gido umo averi awa gosisera. \v 55 Awasedo nati berari da sumbudo karu embomei ungoda ewari besi da budo Iesu da yei bugusera. \v 56 Edo Iesu nati kiambu da ta nati nembodiba da ta buro da ta awodo yima isira awa ungoda karu embomei budo ori garori ari yei da budo bugudo isera. Edo ungo budo bugudo ungoi karu embomei mi Iesu da ombari begiti jigido ewamei orase dipapa edo isera awasedo ungo Iesu mi awara sarase benunu sisera. Edo embo ave Iesu da ombari begiti jigido isera awa ewamei edo isera. \c 7 \s1 MAMOUMBOGO DA ATOPATARI \p \v 1 Edo Pharisee embomei de agodari da atopapotegari de Jerusalem nati dodo bugudo Iesu jinenebedo dada isera. \v 2 Edo ungoi dada edo Iesu da ambojimbi nenei awa indari indise atera awa gosisera. Awarate ambojimbi awawa Jew embomei da ingo segari da wasiri awa ae ero gosisera. \p \v 3 Edo Pharisee embomei de Jew embomei berari de awa ungoda mamoumbogo da atopatari awa ambo ambo isera. Ungo indari indadi ise awa ungoda mamoumbogo da ingo segari da wasiri awa giti edo isera. \v 4 Edo daedo indari ori ari yei da indari budo ungoda mamoumbogo da indari segari da wasiri awa edo isera. Edo daedo tewo adego segari da agodari de ewari besi segari de da agodari awa ambo ambo edo isera. Edo daedo ungo mamoumbogo da agodari nenei awodo awa ambo ambo edo isera. \p \v 5 Awasedo Pharisee embomei de agodari da atopapotegari de mi Iesu da yei nganega isera, “Ro awasedo iso ambojimbi nangoda mamoumbogo da wasiri awa ambo ambo ae eri? Ro edo indari indae giti da nangoda mamoumbogo da wasiri awa ingo segedo indari indae eri?” \p \v 6 Setero Iesu mi mina sisira, “Ingo embomei ingo ro sewa awa ingo ae edo ewa. Edo Isaiah God da binga sari embo mi gebe ingoda jawo da gaisira. Edo Isaiah mi gaisira, \q1 ‘God mi sira, “Embomei eiawa naso jawo da ge ewamei sera te ungoda joda awa naso jawo da ge ewamei kotae era. \v 7 Edo ungo na awodo tumondebain edo era edo ungo ewamei ae edo era ainda be awa ungo embomei da agodari awa atopatido era. Edo agodari eiawa atopapotise ungoi sedo era God mi agodari eiawa isira.” ’ \p \v 8 “Edo ingo embo God da agodari dodo embo da atopatari awa kera edo ewa.” \p \v 9 Edo Iesu awa sedo ungoda yei ge nei sisira, “Ingo God da agodari awa atopatari ujo ae edo ingo ingoda wasiri matu awa atopatadi dipapa edo ewa awa ingo rawodo evi awa ingo gari. Eiedo edo ewa. \v 10 Moses mi sisira ingoda aimamo sapo ewo. Embo ave uso ai de mamo de da yei biae sadira awa embo mi dadera sisira. \v 11 Awarate ingo atopatido ewa embo ave rora ro mi aimamo kondade ari sago awa sedo ira eiawa God da topo ra edo aimamo kondade ae edo ira. \v 12 Embo ave eiedo edo ira amone awara awa ingo mi atopatido ewa. \v 13 Edo awodo ise ingo God da atopatari awa dodo ingoda wasiri matu awa atopatido ewa. Da awodo wasiri bebegae nenei edo ewa.” \s1 RORA EMBO DA JODA ATIRA AMIMI EURI EMBO BIAE EDO IRA \p \v 14 Edo Iesu awodo sedo sekago embo jiwae jawo setiri uso yei bugero ungoda yei sisira, “Ingo berari naso ge ingise giwo. \v 15 Ro embo da be da torido ira amimi ae embo biae aera te kotari bebegae embo da jo mi kotise edo be mi sira amimi euri embo awa biae edo ira. \v 16 Ingo dengoro de awasedo naso ge ingido gogo ewo.” \p \v 17 Edo Iesu embo jiwae awa dodo mando da toriri uso ambojimbi mi inia ge ainda be awa ujugari gadi nganega isera. \v 18 Etero Iesu ungoda yei sisira, “Ingo gaeta? Ingo embo nenei awodo jiro okain de ra. \v 19 Ro embo da be da torido ira amimi ae embo awa biae ae ainda be awa rora awa uso joda toraera te uso tini da torido ira. Edo torido sekago je de wosedo ira.” Edo ge eiawa Iesu umo sisira rora neinde kainde awa indari ewamei ra. \p \v 20 Awa sedo Iesu sekago uso ambojimbi da yei ge sisira. Edo sisira, “Ro biae embo mi uso joda kotise edo uso be mi sedo ira rora emimi euri embo awa embo biae edo ira. \v 21-22 Embo da joda awa wasiri bebegae ari da kotari bengono da kotari edo dari betari da kotari edo viro ari da kotari edo rora jiwae bari da kotari edo potedo pari da kotari edo ge busari da kotari edo embo nenei da yei ge biae sari da kotari edo jariga da kotari edo dumo ari da kotari edo kotari neinde kainde bebegae iji berari uso joda atima ira. \v 23 Edo kotari bebegae eiawa embo da joda atise euri embo awa embo biae edo ira.” \s1 EVETU DA TUMONDA ARI AWA \p \v 24 Edo Iesu awa sedo yei awa dodo yei da busu Tyre nati demonda ainda mambusira. Edo umo ainda atira awa embo mi georase ujo ae edo gido mando joda totorisira. Awarate embo mi umo burigi be tambusera. \v 25 Edo evetu da uso gagara asisi biae mi sirido atima isira awa Iesu mi ro isira awa gido dambuderari Iesu da yei mambudo Iesu da joda baingo dederi isira. \v 26 Edo evetu emone aumo ra Phoenicia ainda bugusira. Edo baingo dederi edo Iesu da tei da atise evetu emimi Iesu da yei uso gagara da joda asisi bebegae awa ondari bugudo mambarase benunu sisira. \p \v 27 Awarate Iesu mi sisira, “Ingode kinapeina da indari giti itore ko kinapeina da indari awa budo sino da itadera awa inono ae.” \p \v 28 Setiri evetu mi uso ge gido mina sisira, “Gebe Bada awarate sino mane demonda atise kinapeina da momono ujo ae edo era awa indido era.” \p \v 29 Setiri Iesu mi uso yei sisira, “Imo mina ewamei setesa awasedo iso mando da mambuio ainda be awa asisi biae iso gagara awa dodo mambira.” \p \v 30 Setiri evetu awa uso mando da mambudo uso gagara uso besi da pasido atiri tambusira edo asisi biae awa mambusira. \s1 DENGORO AE EMBO IESU EURI EWAMEI ISIRA \p \v 31 Iesu Tyre nati awa dodo Sidon nati da mambusira edo Galilee umo diuga da mambusira edo busu jawo Nati Gabu Etoto ainda mambusira. \v 32 Edo embo nenei mi embo ge kiambu kiambu sedo isira edo ge ingae edo isira awa budo Iesu da yei bugusera edo Iesu da yei sedo gosisera uso ingo embo ainda tamo da itarase. \p \v 33 Awasedo Iesu embo jiwae be awa dodo embo awa budo yei nei da umosuka mambusira edo ainda Iesu uso ingo etoto awa embo da dengoro da ititisira. Awodo edo Iesu uso ingo da kosiwa edo embo ainda avewa awa jijigurisira. \v 34 Edo Iesu diti utu da edo oena apuse embo ainda yei sisira, “Ephphatha,” ainda be awa “Pirige.” \v 35 Edo iji da amimi embo ainda dengoro piriguriri uso avewa wujeguriri umo nei ro mi beitigae ge sadi tuturo isira. \p \v 36 Edo Iesu mi ungoda yei embo nenei soro georase sisira. Awarate Iesu ungo seorase siri ungo Iesu mi ro isira awa embo nenei da yei sisira. \v 37 Edo embo berari ave ge awa ingido kove be edo sisera, “Umo ro ira awa ewamei edo ira. Iesu mi etiri embo ge sae awa ge sero edo embo ge ingae awa ge ingisera.” \c 8 \s1 IESU EMBO 4,000 DA INDARI ITITISIRA \p \v 1 Edo iji tupo embo jiwae be nenei dada isera. \v 2 Edo ungoda indari atae etiri Iesu uso ambojimbi jawo sedo ungoda yei sisira, “Na embomei eiawa jo ira ko ungo nangae atise iji tamonde atae etera edo ungoda indari atae etera. \v 3 Edo na ungoda yei indari itae ungo ungoda nati da itano mambadera awa ungoda nati besaun ainda mambuse ungo beji ditivi mi ambadera.” \p \v 4 Edo Iesu ge awa setiri uso ambojimbi uso yei nganega isera, “Yei ro atae einda embo amemi indari embo ingetaingo einda indari inono da tambudo embo undae eteri?” \p \v 5 Setero Iesu ungoda yei nganega isira, “Ambe ingari ingoda yei roinge atiri?” \p Setiri ungoi mina sisera, “7 awodo atiraeire.” \p \v 6 Setero Iesu mi setiri embo diti diti busu da anumburisera. Anumbetero Iesu ategari itido ambe gavedo memeia edo ambojimbi da yei ititisira. Edo Iesu itiri edo ambojimbi mi embo da yei ititisera. \v 7 Edo wo kiambu enumba ae daedo atera. Edo Iesu wo da ategari daedo ititisira. Edo Iesu setiri ambojimbi wo de daedo ungoda yei kando isera. \v 8 Edo ungo kando isera edo embo berari da ajigari awa 4,000 aikambu awa indido inono be isera. \v 9 Edo ungo inono etero ambojimbi momono awa dada isera. Edo dada etero indari awa kandea 7 beda isira. \v 10 Edo Iesu embo itiri mambutero nga da vitido uso ambojimbi de busu Dalmanutha da mambusera. \s1 PHARISEE EMBOMEI WASIRI GOROBA DE GADI DIPAPA ISERA \p \v 11 Edo Pharisee embo nenei mi Iesu da yei bugudo Iesu ga da besora isera. Edo ungo Iesu itido gadi sedo bugudo Iesu uso ari wasiri goroba de awa ari gadi umo itido gosisera. \v 12 Edo ungo awodo Iesu da yei setero Iesu ungoda ge da begogo tambudo ungoda yei sisira, “Ro awasedo embo busu da boroko atima era awa ari wasiri goroba de awa gadi dipapa edo eri? Na ingoda yei be sena. Embomei eiawa mana ari wasiri goroba de awa gadera.” \p \v 13 Edo Iesu awa sedo Pharisee embomei ungo dodo sekago nga da vitido umo benei da sembusira. \s1 GITIJIGARI HEROD DE PHARISEE EMBOMEI DE AWA GIDO GOGO EWO \p \v 14 Iesu da ambojimbi ambe ingari nenei bae ruvegurisera. Edo ambe da awa ungoda nga joda atisira. \v 15 Edo Iesu jegigi ari ge mi ungoda yei sisira, “Ingosuka simba ewo. Edo Pharisee embomei de Herod de da ambe bajari siwo yeast awa gido gogo ewo.” \p \v 16 Edo Iesu awodo setiri ungoi mina sara isera, “Ingodena ambe ae awasedo umo ge emone setira.” \p \v 17 Edo ungo awa sero Iesu ungoda ge awa gido ungoda yei nganega isera, “Ro awasedo ingo ingosuka ingodenaso ambe atae etira sevi? Ingo gae jarevi ta? Ingo jiro okain de ta? Ingo diti atira edo ro edo gae jarevi? \v 18 Edo ingo dengoro atira edo roedo ingo ingae jarevi? Edo ingo na ambe 5 awa gavedo embo 5,000 da ititisena iji awa ruvegurisevi ta? \v 19 Edo na awodo eteno ingo kandea roinge awa indari buso mi sirisevi?” \p Setiri ungoi mina sisera, “Nango kandea 12 awodo sirisera.” \p \v 20 Setero Iesu mi nganega isira, “Ingo na ambe 7 awa embo 4,000 da yei ititisena edo iji ainde ingo kandea roinge indari buso mi sirisevi?” \p Setiri ungoi mina sisera, “Nango kandea 7 awodo sirisera.” \p \v 21 Setero Iesu mi ungoda yei nganega isira, “Boroko ingo gosevi ta?” \s1 IESU EMBO DITI GUBA ARI ETIRI EWAMEI ISIRA \p \v 22 Edo Iesu uso ambojimbi de nati Bethsaida ainda bugero embo mi embo diti guba ari awa budo Iesu da yei bugudo Iesu mi tamo jigarase benunu sisera. \v 23 Edo ungo benunu setero Iesu embo diti guba ari awa ingo da budo nati sapu da mambusira. Edo Iesu embo ainda diti awa kosiwa mi sasapi edo uso ingo awa embo ainda diti da itido nganega isira, “Imo rora ro gosesi?” \p \v 24 Setiri embo awa diti gunjedo sisira, “En. Na embo gosena te ungo teta ri mi yima puma arago ero gosena.” \p \v 25 Setiri sekago Iesu uso ingo embo ainda diti da ititisira. Edo Iesu awodo etiri embo awa uso diti sekago gunjisira. Edo diti gunjiri uso diti ewamei isira. Etiri umo rora berari isaga gosisira. \v 26 Edo Iesu mi uso yei sisira, “Sekago engenembedo nati nembodiba da mambose te iso nati da mambuio.” Sedo Iesu mi itiri embo awa dodo mambusira. \s1 IESU USO AMBOJIMBI NGANEGA ISIRA \p \v 27 Edo Iesu uso ambojimbi da yei awa dodo nati Caesarea Philippi busu da ainda mambusira. Edo ungo mambuse Iesu mi uso ambojimbi da yei nganega isira, “Embo na awa ave sedo eri?” \p \v 28 Setiri ungoi mina sisera, “Embo nenei sedo era John umo mi ewamei ari embo sedo era edo embo nenei awa Elijah sedo era edo nenei awa God da binga sari embo nei ra.” \p \v 29 Setero Iesu ungo nganega isira, “Ingo ingosuka na awa ave sedo evi?” \p Setiri Peter mi mina sisira, “Imo awa Soregari Embo God mi itari bugarase sisira.” \p \v 30 Setiri Iesu ge tini javi de sisira, “Embo nenei da na awa saso geore.” \s1 IESU USO BETARI DA MEMESI AINDA GE SISIRA \p \v 31 Iesu uso ambojimbi atopapotise ungoda yei sisira, “Na God da mei bugudo embo isena amimi memesi nembodiba tambadena. Edo Jew embomei da embo nembogambo de priest gitijijigegari de agodari atopapotegari de mi na ujo ae adera. Edo ungo na ujo ae oro embo nenei mi na doro betadena. Awarate na betedo iji tamonde atae ari na wasiri de sekago eradena.” \v 32 Edo Iesu awodo sedo etiri uso ambojimbi isaga be gosisera awasedo Peter mi Iesu budo demonda yiko awodo eurase sedo sisira, “Ge awodo seose.” \p \v 33 Setiri Iesu wareregedo uso ambojimbi gosise ge awodo seorase eurase Peter da yei sisira, “Satan na dodo mambu. Iso kotari awa embo da kotari ra God da kotari aera.” \p \v 34 Edo Iesu uso ambojimbi de embo jiwae be de jawo setiri bugero ungoda yei sisira, “Embo ave na ambo ambo adi dipapa edo embo awa uso dipapa awa dodo uso orega saga da itido na ambo ambo are. \v 35 Edo embo ave uso wasiri busu da soregadi kotadira embo awa betadira te embo ave na embo edo binga ewamei awa sedo betadira awa embo awa wasiri natopo atari tambadira. \v 36 Awarate embo ave busu da rora berari budo betadira amone rora berari amomo uso inono ta? Awodo aera amone inono aera. \v 37 Edo embo uso wasiri soregadi adira awa mina ro itadira awa inono ri? \v 38 Boroko busu da embo berari awa wasiri bebegae era edo God gebe ae era. Amboda na God da usasa mi jinenebari edo God da asisi ewamei de daedo busu da engenembadena. Embo nenei naso yei edo naso atopatari da me era. Amboda na engenembadena iji ainde na embomei ainda yei me adena.” \c 9 \p \v 1 Edo Iesu uso ge atae edo uso ambojimbi da yei sisira, “Eiawa kotewo amboda embo einda betae atise God gitijigadira ainda iji goroba nembodiba de bugutirari gadera.” \s1 IESU GARI NEI ISIRA \p \v 2 Edo iji 6 atae etiri Iesu Peter de James de John de budo ungo ungosuka doriri nembodiba da vivitisera. Edo ambojimbi ditini ero Iesu gari nei isira. \v 3 Uso ombari janiburisira. Edo embo mi ombari digari segadera awa awodo jatebadi aera. \v 4 Edo ambojimbi tamonde Elijah de Moses de Iesu ga ge sero gosisera. \p \v 5 Gido Peter mi Iesu da yei sisira, “Atopatari na iaviri ena ingodena einda atera awasedo. Nango gaga kikire tamonde einda ore da Moses da da Elijah da da iso.” \v 6 Edo Peter ro sadiri awa gae edo gido awodo sisira ainda be awa Peter umo de ambojimbi etoto de awa oju mi bebegae isera awasedo. \p \v 7 Edo ungo awodo ero poroga mi bugudo ungo apuregurisira. Edo poroga ungo apuregedo atiri poroga joda ge javi sisira, “Emone naso mei awa na dubo burena ena awasedo uso ge ingiwo.” \p \v 8 Edo ge awa ingido ambojimbi wareregedo demo gido demo gido isera te embo nei gae. Iesu umo umosuka gosisera. \p \v 9 Edo ungo doriri da edo wowosero Iesu ungoda yei ge okain sisira, “Ingo ro getewa awa embo nenei da yei seove. Amboda na God da mei embo isena awa betedo wasiri de sekago eradena iji ainde awa embo da yei sadewa.” \p \v 10-11 Edo Iesu ge awodo setiri ungoi kera isera te ungo Iesu da betari de erari de da ge awa ainda be awa rori awa gadi dipapa edo Iesu da yei sisera, “Ro awasedo agodari da atopapotegari mi siseri Elijah awa giti bugadira siseri?” \p \v 12 Setero Iesu mina sisira, “Gebe Elijah giti bugudo rora berari sia isira. Edo jiwari da ge na God da mei embo isena awa sisira, ‘Edo memesi nembodiba tambadira. Edo embo mi umo ujo ae adera.’ Ro awasedo jiwari da awodo siseri? \v 13 Na ingoda yei sena Elijah matu bugusira etiri embo mi ungo uso ro adi dipapa era awa isera ro jiwari mi orase sira awa da awodo isira.” \s1 IESU MEI ASISI BIAE MI JODA ATIMA ISIRA AWA EWAMEI ISIRA \p \v 14 Edo ungo ambojimbi nenei sekago tambudo yei ainda ungoi embo jiwae be gosisera. Edo agodari da atopapotegari nenei mi Iesu da ambojimbi de ge bagisera. \v 15 Edo embo Iesu gido kove be edo Iesu da yei sumbudo umo atega isera. \p \v 16 Edo ungo Iesu atega etero Iesu uso ambojimbi da yei sisira, “Ingo agodari da atopapotegari ga ge nonda tamo da ge bagevi?” \p \v 17 Setiri embo da teda atisira amimi mina sisira, “Atopatari na naso mei iso yei budo bugena ainda be awa asisi biae uso joda atima ira amimi euri ge sae edo ira. \v 18 Edo yei rawainda mei iri awa asisi biae awa mei biae edo busu da piguri durido ira edo poro kusedo ira edo di gamburi edo uso tamo dagaiya edo ira. Edo na iso ambojimbi da yei asisi biae awa ondorase sedo getena awa ungo ari sago ae etera.” \p \v 19 Setiri Iesu mi mina sisira, “Ingoda yei tumonda ari atae ra. Na iji roinge ingode ateni?’ Na iji roinge ingo sano gevi? Mei awa naso yei budo pou.” \p \v 20 Setiri ungoi mei awa budo Iesu da yei pusera. Edo asisi biae Iesu gido mei kiambu awa dedo busu da warawara etiri mei awa poro bejigo mi beda dada ari busu da apepo apepo isira. \p \v 21 Edo mei awa awodo iri Iesu uso mamo nganega isira, “Iji roinge mei eiawa karu eiedo eviri?” \p Setiri mei ainda mamo mi sisira, “Umo mei kiambu atise karu eiawa burisira. \v 22 Iji jiwae asisi biae mei eiawa dadi sedo piguri riawo da edo da wosedo ira. Imo adesa gido sedo gosena nango jo edo nango kondade egae.” \p \v 23 Setiri Iesu mi mina sisira, “Na karu eiawa ano ewamei aetita imo sesa? Embo ave God gebe adira awa rora berari adira.” \p \v 24 Setiri mei ainda mamo mi burigi sisira, “Naso tumonda ari kiambu awa inono aera awasedo kondade egae tumonda ari nembodiba awa tambane.” \p \v 25 Setiri Iesu embo neungo ae aikambu bugutero gido asisi biae da yei sisira, “Imo asisi ge sae de dengoro junjari de nanemi sena imo mei awa dodo bugu. Edo sekago uso yei torose.” \p \v 26 Setiri asisi biae gogo dimbudo mei awa busu da pigedo ponda bugusera. Edo mei awa teta betari embo inge isira awasedo embo mi sisera mei amone betetira. \v 27 Awarate Iesu mi mei awa ingo da budo kondade etiri mei awa eririsira. \p \v 28 Edo Iesu mando joda toriri uso ambojimbi mi gae uso yei da nganega isera, “Roedo nango asisi biae ondae jareteri?” \p \v 29 Setero Iesu mi mina sisira, “Ingo asisi biae eiedo ondari dipapa adewa awa ingo God ga da ge sedo sedo giwo ingo kondade are. Edo emboro nei rawodo adi aera.” \s1 IESU USO BETARI DA GE SEKAGO SISIRA \p \v 30 Edo ungo yei awa dodo busu Galilee awodo mambusera. \v 31 Edo Iesu embo mi umo yei rawainda ri awa georase ujo ae isira ainda be awa umo uso ambojimbi atopapotise sisira, “Na God da mei bugudo embo isira awa ungoi embo nenei da soro na dadera. Edo na betedo iji tamonde atae ari sekago wasiri de eradena.” \p \v 32 Edo ambojimbi atopatari einda be awa gadi jarisera te ungo oju edo gido uso yei ainda be awa sari gadi nganega ae isera. \s1 EMBO AVE UTU DA AWA NEMBODIBA RI? \p \v 33 Edo ungo Capernaum nati da bugudo mando da vitido Iesu uso ambojimbi da yei nganega isira, “Ingo emboro da pepeta ise ingo nonda tamonda ge bagetevi?” \v 34 Setiri ungo uso ge mina sae isera ainda be awa ungo emboro da pepeta ise ungo ungoda teda awa embo nembodiba mo averi ainda tamo da sititaro jirira. \p \v 35 Edo Iesu anumbedo ambojimbi 12 setiri uso yei bugero ungoda yei sisira, “Embo ave giti adi dipapa adira awa umo umosuka gun da itare edo embo nenei awa kera are.” \p \v 36 Sedo setiri ungoi mei kiambu awa budo Iesu da jo da itero dederisera. \v 37 Edo mei kiambu awa derido atiri Iesu uso ingo mi mei awa sandido ungoda yei sisira, “Embo ave naso jawo da kinapeina memeia eiedo badira embo awa na badira. Edo embo ave na badira embo awa God na itiri bugusena awa badira.” \s1 EMBO AVE INGODENA DAE IRA AWA INGODENA KONDADE IRA \p \v 38 John mi Iesu da yei sisira, “Atopatari nango embo da iso jawo da asisi bebegae ondiri gido buro ira awa doarase sisera ainda be awa umo awa ingodenaso embo nei ae awasedo.” \p \v 39 Edo Iesu ge awa ingido ungoda yei sisira, “Embo ave naso jawo da ari nembodiba ro adira edo amboda naso jawo da biae ro sae adira awasedo sawo buro awa doure. \v 40 Edo embo ave ingodena dae ira embo amone ingodena kondade ira. \v 41 Edo ge eiawa ruvegeove. Embo ave ingo Keriso da kinapeina awa gido ingo umo indawase itadira embo amone uso mina ne badira.” \s1 RO MI ARI IMO WASIRI BIAE ADESA AWA PIGEIO \p \v 42 Iesu mi sisira, “Embo amemi mei kiambu eiawa na gebe ira awa ari na dodo mambadira embo awa wasiri biae ira. Edo embo awa wasiri biae awodo ae giti da embo amemi embo ainda koma da ganuma kaingedo ewa kapuru da pigadira embo awa wasiri ewamei etira. Awarate embo awa atise wasiri biae awa adira awa biae embo ainda yei atadira. \v 43 Awasedo ingoda ingo mi ari wasiri biae edo gido diugedo pigeio. Edo atari ingo da de edo amboda utu da vitadi adesa amone ewamei na awarate atari ingo etoto de edo amboda riawo mata awa atari da torari amone biae ra. \v 44 Ainda embo betae edo riawo mana ambadira. \v 45 Edo daedo iso tei mi ari imo wasiri biae edo re diugedo pigeio. Edo tei da de atima amboda utu da vitari amone ewamei na awarate tei etoto de atima amboda riawo matawa ewuse atima ira ainda torari amone biae ra. \v 46 Ainda embo mana betadera edo riawo mana ambadira. \v 47 Edo iso diti da mi ari imo wasiri biae edo re gurugedo pigeio. Edo atari diti da de edo amboda God da gitijigari yei da torari amone ewamei na awarate diti etoto de atima amboda riawo matawa ewuse atira ainda torari amone biae ra. \v 48 Ainda embo betae edo riawo mana ambadira. \p \v 49 “Riawo embo berari da yei wosadira teta ewa budo indari da para para edo ewa awodo. \v 50 Ewa awa ewamei. Edo ingodena embomei kondade edo era awa ingodena teta ewa ingode indari da pigedo era da awodo. Edo ewa gambae adira awa ingode ro oro sekago ewamei eiri? Embo kondade ise atiwo edo daedo jao namendi ise atiwo.” \c 10 \s1 IESU ARO DOARI DA ATOPAPOTISIRA \p \v 1 Edo Iesu yei awa dodo Judea busu da awodo sembusira edo Jordan umo awodo sembusira. Edo sembiri embo jiwae be uso yei bugero Iesu ungo atopapotisira. \p \v 2 Edo Pharisee embomei bugudo Iesu itido gadi dipapa edo sisera, “Nangoda agodari mi embo uso aro doarase mo awara sita?” \p \v 3 Setero Iesu mina sisira, “Moses ingoda yei agodari ititise ro sisiri?” \p \v 4 Setiri ungoi mina sisera, “Moses mi sisira embo ave uso aro doari dipapa edo embo awa uso aro da doari jiwari awa itido aro doari mambadira.” \p \v 5 Setero Iesu mi ungoda yei sisira, “Ingo awa embo okain awasedo Moses agodari awa gaisira. \v 6-7 Te jiwari mi sira tuturo da God utu de busu de rora berari isira ainde God embo de evetu de isira awasedo embo uso ai de mamo de dodo uso aro ga tatadira. \v 8 Awodo edo etoto awa da edo adera. Edo ungo awa etoto aera te embo da edo adera. \v 9 Awasedo embo de evetu de God mi dada edo ira embo etoto eiawa embo nenei mi mana oro ewoga ewoga adera.” \p \v 10 Edo ungo mando da mambudo Iesu da ambojimbi mi Iesu da yei aro doari da nganega sekago isera. \v 11 Etero Iesu mi ungoda yei sisira, “Embo ave uso aro dodo aro nei jimbadira embo awa viro etira. \v 12 Edo da awodo evetu ave uso iu dodo iu nei jimbadira evetu awa viro etira.” \s1 IESU KINAPEINA EWAMEI ISIRA \p \v 13 Embo nenei mi Iesu mi ungoda kinapeina ewamei arase budo bugusera te Iesu da ambojimbi mi embomei eiawa ujo ae isera. \v 14 Edo ambojimbi awodo ero Iesu gido ambojimbi da yei tini gambari edo sisira, “Kinapeina memeia dowo naso yei da purore. Emboro gajove ainda be awa God da gitijigari yei awa embo kinapeina memeia mi God gebe edo era da awodo era ainda. \v 15 Kinapeina memeia awa God mi ungo gitijigarase dipapa edo ira awarate embo awodo awa God mi uso gitijigari arase ujo ae edo ira awa God awa uso gitijigari adi aera awa ruvegeove.” \v 16 Edo Iesu awodo sedo kinapeina memeia kumbudo uso ingo ungoda beo da itido ungo ewamei isira. \s1 RORA JIWAE EMBO MI IESU DA YEI NGANEGA ISIRA \p \v 17 Edo Iesu yei awa dodo mambadi iri embo da sumbudo Iesu da yei da bugusira. Bugudo Iesu da joda baingo dederi edo sedo gosisira, “Atopatari ewamei na roedo wasiri natopo atari beni?” \p \v 18 Setiri Iesu mi uso yei sedo gosisira, “Roedo na ewamei sesi? Embo ave embo da teda awa ewamei ri? God umosuka awa ewamei na. \v 19 Edo agodari mi sisera imo gari awa eire, embo daso betore dogae, viro eose dogae, bengono eose dogae, ge busose dogae, embo nei da rora potose dogae, ai de mamo de sapo eio.” \p \v 20 Setiri embo amimi mina sisira, “Na mei kiambu da iji de edo bugudo boroko agodari berari eiawa na kera emona.” \p \v 21 Setiri Iesu embo awa dubo bari mi gon gon edo sisira, “Buro da iso yei sadena awa eio. Mambuio iso rora berari awa ori edo uso gano berari awa rora ae embomei da itase. Edo imo awodo adesa awa imo utu da vitaso God mi utu da rora mina nembogambo de awa iso yei itadira. Edo puio na ambo ambo ase.” \p \v 22 Setiri embo awa ge awa ingido dubo vevera tambusira ainda be awa umo awa rora jiwae embo awasedo. Edo awodo mina burise Iesu dodo mambusira. \p \v 23 Edo Iesu uso ambojimbi gosise ungoda yei sisira, “Embo rora jiwae de embo awa ungo God da gitijigari yei da torari awa okain be ra.” \p \v 24 Edo Iesu ge awa setiri uso ambojimbi ge awa ingido duduku isera te Iesu mi ungoda yei sisira, “Naso kinapeina God da gitijigari yei da torari awa be kiambu okain be ra. \v 25 Edo wo nembodiba jawo camel mi nigu to da torari awa okain be ra te embo rora jiwae de embo mi God da gitijigari yei da torari awa okain be okain ra.” \p \v 26 Edo Iesu ge awodo setiri uso ambojimbi duduku edo ungosuka mina sara isera, “Awasedo embo amemi wasiri natopo atari tamberi?” \p \v 27 Setero Iesu ungo ditini edo ungoda yei sisira, “Embo mi mana awodo adera te God mi awodo adira ainda be awa God mi rora berari awa adira awa uso yei da isaga be ra.” \p \v 28 Edo Iesu awodo setiri Peter mi sisira, “Awara na ge sadena. Nango rora berari dodo imo ambo ambo edo era.” \p \v 29-30 Setiri Iesu mi ungoda yei sisira, “Gebe edo na ingoda yei boroko gebe sena. Embo ave uso nati ta uso namendi ta uso ru ta uso ai ta uso mamo ta uso kinapeina ta uso busu ta awa na embo edo binga ewamei awasedo doadira embo awa boroko iji einde nati nenei jiwae de nanonamendi de ruaimono de aimamo de kinapeina de busu de edo dedo gaedo ari de daedo badira. Amboda embo awa daedo wasiri natopo atari badira. \v 31 Edo embo jiwae boroko nembogambo atera awa iji ainde awa ungo awa embo nembogambo adi aera. Edo embo jiwae be boroko embo nembogambo ae atera awa iji ainde embo nembogambo adera.” \s1 IESU USO BETARI DA GE SEKAGO SISIRA \p \v 32 Iesu uso ambojimbi de Jerusalem mambadi sedo emboro da mambusera. Edo ungo mambutero Iesu awa giti etiri edo uso ambojimbi de edo embo jiwae de awa uso ambo ambo da pepeta isera. Edo ungo mambuse Iesu da ambojimbi de embo de awa oju isera. Edo Iesu uso ambojimbi 12 awa budo demonda yiko ro uso yei adera awa ungoda yei sisira. \v 33 Edo Iesu mi ungoda yei sisira, “Giwo ingodena Jerusalem vivitera ainda na God da mei embo isena awa priest gitijijigegari de agodari da atopapotegari de da yei itadera. Edo ungo na betanase dipapa edo budo embo Jew ae ainda yei itadera. \v 34 Edo ungoi na gandubedo naso yei kosiwa edo na vejedo doro betadena. Awarate na betedo iji tamonde na sekago eradena.” \s1 ZEBEDEE DA MEMEI IESU DA YEI BUGUSERA \p \v 35 James de John de Zebedee da memei mi Iesu da yei bugudo sisera, “Atopatari imo nangoda yei ro esi awa iso yei sadi era.” \p \v 36 Setero Iesu mi ungoda yei nganega isira, “Na ingoda yei ro eni?” \p \v 37 Setiri ungo mi uso yei mina sisera, “Imo iso gitijigari da anumba da anumbedo gitijigadesa iji ainde nango ingae daedo anumbadi dipapa era da iso ingo be da edo da iso ingo anda da. Edo eiawa awara sesi ta?” \p \v 38 Setero Iesu mi ungoda yei sisira, “Ingo ro embo sedo gosewa awa ingo gae jarewa. Edo ingo na memesi badena da awodo ingo bevi ta? Na dedo gaedo ari jiwae tambadena. Edo ingo da awodo dedo gaedo ari jiwae tambadewa mo edo gevi ta?” \p \v 39 Setiri ungoi mina sisera, “Nango adera.” \p Setero Iesu mi sisira, “Gebe. Na memesi badena da awodo ingo daedo memesi badewa. Edo dedo gaedo ari na tambadena da awodo ingo dedo gaedo ari tambadena. \v 40 Awarate amemi naso ingo be da anumberi edo amemi naso ingo anda da anumberi awa na sari katogo aera. God mi anumbari yei etoto awa sia etira awasedo embo amemi ainda anumbaderi awa unemi sadira.” \p \v 41-42 Edo ambojimbi nenei 10 ge awa ingido ungo James de John de da yei tini gambari isera awasedo Iesu ungo jawo setiri ungo dada etero ungoda yei sisira, “Ingo gosewa aumo embo da gitijigari awa ge okain de embo gitijigido ira awarate ingo mana eiedo gitijigari mina ara adewa. \v 43 Embo ave ingoda teda awa embo nembodiba adi dipapa adira awa umo embo nenei berari awa kondade adira. \v 44 Embo ave ingoda gitijigari adi dipapa adira awa umo ingoda buro ari embo adira ainda be awa na God da mei embo isena awa da awodo buro isena. \v 45 Embo nenei mi na kondade orase bugaera te na embo berari awa kondade adi dipapa edo bugusena. Na bugusena edo betedo embo jiwae da wasiri biae da mina itadena.” \s1 IESU EMBO DITI GUBA ARI ETIRI EWAMEI ISIRA \p \v 46 Edo ungo Jericho nati da bugudo Iesu uso ambojimbi de embo neungo ae de awa mambadi isera. Edo diti guba ari embo jawo Bartimaeus Timaeus da mei awa emboro demonda anumbedo atise embo da indari de gano de benunu sise adi atima isira. \v 47 Edo umo Iesu bugira ainda ge awa ingido gogo dimbudo sisira, “Iesu David da mei na jo egae.” \p \v 48 Setiri embo jiwae mi umo isibedo ge doarase sisera. Awarate Bartimaeus sekago gogo dimbudo sisira, “David da mei na jo egae.” \p \v 49 Setiri Iesu petedo sisira, “Jawo seu naso yei purare.” \p Setiri ungoi embo diti guba ari jawo sedo sisera, “Iesu imo jawo sira awasedo oju eose ta erio.” \v 50 Setero embo diti guba ari awa burigi uso ombari totigedo erido Iesu da yei bugusira. \p \v 51 Edo embo awa bugiri Iesu uso yei nganega isira, “Iso yei ro anase dipapa esi?” \p Setiri embo diti guba ari mi mina sisira, “Na sekago yei gadi dipapa ena.” \p \v 52 Setiri Iesu mi uso yei sisira, “Mambuio iso gebe ari mi etiri ewamei etesa.” Setiri embo awa yei sekago gosisira edo emboro da Iesu ambo ambo isira. \c 11 \s1 IESU JERUSALEM TOTORISIRA \p \v 1 Edo ungo Bethphage edo Bethany nati aikambu bugusera doriri Olive susu Jerusalem be nei eikena. Edo Iesu ambojimbi etoto itiri giti mambutero sisira, “Mambuwo nati ingoda dombu da atira ainda. \v 2 Edo ingo nati da torido re wo donkey da mei awa tambadewa. Edo embo da amemi wo donkey mei da tamo da matu anumbae. Edo tambudo wujegedo budo buguwo. \v 3 Edo embo amemi ingoda yei ro edo wo awa wujegurevi soro gido ungoda yei sewo gitijigari buro adi sedo setiri burera sewo. Edo umo sekago burigi wo awa einda itadira sewo.” \p \v 4 Setiri ungo mambudo wo donkey da mei awa tambusera. Edo nenei mi wo awa mando be da digero emboro da derido atisira. \v 5 Edo ungo wo ainda esi awa wujegurero embo demonda derido atisera amimi nganega isera, “Ingo ro edo wo ainda esi wujegurevi? Ingo ro adi kotise evi?” \p \v 6 Setero ro Iesu mi sorase sisira awa ambojimbi etoto mi sisera awasedo embo amimi awara mambuwo sisera. \v 7 Edo ambojimbi etoto wo awa Iesu da yei budo bugudo ungoda ombari wo da tamonda direro Iesu vitido wo da tamo da anumburisira. \v 8 Edo embo jiwae be mi ungoda ombari digari mi besi dirarago emboro da ero embo nenei mi ri patu ro emboro demonda awa divedo emboro da itido isera. \v 9 Edo embo amboda edo giti da yima edo isera amimi gogo dimbudo sisera, \q1 “Oro oro oro. Embo eiawa God da jawo da bugudo pira God mi umo ewamei are. \q1 \v 10 Edo God mi gitijigadira awa bugutira awasedo ingode God jasiga ore. Oro oro oro.” \p \v 11 Edo Iesu Jerusalem torido edo Jew embomei da tumondebain ari oro da totorisira. Torido umo rora berari gosisira. Edo tumba jijiriri gido Iesu uso ambojimbi 12 de dodo ungo Bethany nati da mambusera. \s1 IESU SEKAGO JERUSALEM ENGENEMBURISIRA \p \v 12 Sipo de Bethany nati dodo Jerusalem pepeta edo bugutero Iesu beji isira. \v 13 Edo Iesu ri betora awa igi mi ato ae ari awa besaungo gido be de ta awa gadi mambusira. Edo ri awa asusubedo be ae tepo igi berari awa gosisira ainda be awa ribe ari iji ae awasedo. \v 14 Edo Iesu ge sedo ri ainda sisira, “Embo mi iso be awa sekago indadi aera.” Edo umo awodo setiri uso ambojimbi ge awa ingisera. \s1 IESU JEW EMBOMEI TUMONDEBAIN ARI ORO DA TOTORISIRA \p \v 15 Edo ungo Jerusalem torido Iesu Jew embomei da tumondebain ari oro da totorisira. Edo embo berari ainda origarori isera awa ondadi tuturo isira. Edo gano mina ita ari embo da tendeba awa budo kapotegedo edo gumbara rorou itari embomei da anumba awa budo dada isira. \v 16 Edo embo ave budo Jew embomei tumondebain ari oro joda torido isera awa seuri awodo dodo isera. \v 17 Awodo edo Iesu embo atopapotisira, \q1 “Jiwari da God mi sisira naso mando awa embo mi na God ga da ge sadera sisira te ingo mi etewo bengono embomei da meko to etira.” \p \v 18 Edo Iesu umo awodo setiri priest gitijijigegari de agodari da atopapotegari de ingido emboro eura edo Iesu doro betarase isera. Edo ungo Iesu oju isera ainda be awa embo berari awa uso atopatari awa gadi dipapa isera awasedo. \p \v 19 Edo ongobo etiri Iesu uso ambojimbi de Jerusalem doturisera. \s1 RI BETORA DA KIKI DA BE \p \v 20 Sipo be sipo de ungo pepeta edo mambuse ungoi ri betora awa gosisera. Ri de uso besisi de awa ambusira. \v 21 Edo Peter ro isira awa kotedo Iesu da yei sisira, “Atopatari ro betora da yei imo ge biae setesa awa ambira.” \p \v 22 Setiri Iesu mi mina sisira, “Ingo berari eiawa ruvegeove. \v 23 Ingo God gebe adewa awa ingo doriri einda sadewa erido ewa da woseio. Edo ingo na gebe adewa awa ro God da yei sedo gadewa awa ingoda yei adira. Awarate ingo gebe ae adewa awa rora awa adi aera. \v 24 Awasedo na ingoda yei sena ingo God da yei ro embo sedo gosise iji da ainde ingoda yei itadira awa gebe ewo. Edo ingo awodo gebe adewa amimi ro God mi ingoda yei itarase sadewa awa ingoda yei itadira. \v 25 Edo ingo God da yei ge sise ingo wasiri biae embo nei mi ingoda yei isira awa kotedo re ingoda joda embo da wasiri biae awa kotembedo dowo. Edo ingo awodo adewa awa ingoda God utu da amimi ingoda wasiri biae awa kotembedo doadira. \v 26 Edo embo nei mi iso yei da biae isera awa kotembedo doae adesa awa God mi iso buria awa mana kotembedo doadira.” \s1 EMBO IESU NGANEGA ISERA \p \v 27 Edo ungo sekago Jerusalem engenemburisera. \p \v 28 Edo Iesu Jew embomei da tumondebain ari oro da yiri priest gitijijigegari de agodari da atopapotegari de Jew embo nembogambo de mi Iesu da yei bugudo nganega isera, “Ro edo imo wasiri eiawa iji berari edo esi? Embo amemi iso yei goroba itiri esi?” \p \v 29 Edo ungoi awa setero Iesu mi mina sisira, “Na ingoda yei sedo gari da itadena. Edo ingo naso ge mina sadewa awa na goroba amemi itiri budo buro eiawa edo eni awa sano gadewa. \v 30 Embo amemi John da yei goroba ari itiri budo umo mi ewamei edo isiri? Embo mi John da goroba ari ititiseni ta ko God mi John da yei goroba ari ititisiri?” \p \v 31 Setiri ungo ungosuka mina sara isera, “Ingode ro seri? Ingode sadera God mi John da yei goroba ari awa ititisira sadera awa Iesu mi ingodenaso yei sadira ro edo ingo John gebe ae edo evi awarate ingode John da goroba awa embo mi ititisera seri ta?” \v 32 Ungo embo oju isera ainda be awa embo berari kotedo era John awa binga sari embo awasedo. \p \v 33 Awasedo ungoi Iesu da yei mina sisera, “Nango gaera.” \p Setero Iesu mi ungoda yei sisira, “Awasedo naso goroba amemi etiri buro eiawa eni awa na ingoda yei sadi aera.” \c 12 \s1 INIA GE BURO TOPO DA JAWO DA \p \v 1 Iesu inia ge mi ungoda yei sisira, “Embo da mi grape da ve awa uso buro da gowusira. Edo puga digido edo grape simba ari oro itadi uro ngambusira. Edo simba ari embo da gaga didigurisira edo uso buro awa embo nenei mi simba orase ititisira. Edo ungoda yei sisira ribe awa sari ari awa umo nenei burirari edo ungo nenei badera sisira. Edo buro topo awa busu awa dodo busu nei da mambusira. \v 2 Edo amboda ribe awa sari etiri buro topo uso tega awa badi dipapa edo gido uso buro embo mi borase itiri mambusira. \v 3 Edo embo awa bugiri buro simba ari embo mi embo awa sandido ituka mi dedo edo ribe nei ro bae sekago itero buro topo da yei engenemburisira. \v 4 Awasedo buro topo mi buro embo nei itiri mambusira. Edo buro embo awa bugiri buro simba ari embo mi ituka mi beo da dedo edo ungoi uso yei biae isera. \v 5 Awasedo buro topo sekago buro embo nei ititisira edo buro simba ari embo mi deteri bebetisira. Edo buro embo nenei bugero buro simba ari embo mi ari da awodo isira. Nenei awa ituka mi dedo gaedo isira. Nenei deoro betedo isera. \p \v 6 “Edo embo da be da awa buro topo da yei atisira uso mei topo awa. Awasedo ambo be ambo da buro topo umo kotisira ungo mi naso mei awa sapo adera sedo itiri buro simba ari embo da yei mambusira. \p \v 7 “Mambiri edo buro simba ari embobo ungosuka mina sara isera, ‘Emone buro topo da mei ra. Edo uso mamo betadira awa uso mamo da busu berari awa unemi badira. Ingode doro betadira awa uso busu awa ingodenaso busu adira. Pou.’ \v 8 Awasedo ungoi mei awa sandido detero betetiri uso tamo awa buro ponda pigisera. \p \v 9 “Edo ungo awa etero buro topo ro adira awa kotevi? Umo bugudo embomei awa dari betero buro awa budo embo nenei da itari simba adera. \v 10 Edo ingo ro jiwari da sira awa ajigedo gae ta? Jiwari sira, \q1 ‘Ganuma mando itari embo mi ujo ae etera awa teta tutuvi tuturo da itari inge etera. \q1 \v 11 Eiawa God mi etiri etira. Eiawa gari ewamei be.’” \p \v 12 Edo ungo Iesu da ge awa ingido ungo inia ge eiawa ungoda jawo da setira awa gido ungo Iesu bundadi sedo isera. Awarate ungo embo jiwae be awa oju edo gido Iesu dodo mambusera. \s1 EMBO NENEI MI IESU DA YEI SEDO GARI OKAIN ITITISERA \p \v 13 Jew embomei da gitijijigegari mi Iesu sedo gari mi itido gadi sedo dipapa edo Iesu da yei Herod da ambojimbi de Pharisee nenei de ititisera. \v 14 Edo ungo Iesu da yei bugudo uso yei sisera, “Atopatari nango gari imo embo oju ae iji berari gebe berari mi sedo esa. Edo embo nenei awa nembogambo ae edo embo nenei awa nembogambo awarate imo ungo berari awa da awa edo gogo edo esa. Edo ro God mi embo mi orase dipapa edo ira awa gebe mi atopatido esa. Edo nango Rome embobo da gitijigari nembodiba Caesar da yei tax gano itido era mo nango nangoda agodari bebejeri ta? Edo tax eiawa itadera mo awara ta ko awara aeri?” \p \v 15 Setero Iesu ungoda gandubari ge awa gido ungoda ge mina sisira, “Ro edo ingo na gandubadi jarevi? Gano budo puwo gane.” \p \v 16 Setiri ungo gano budo uso yei bugusera. Etero budo ungoda yei sisira, “Emomo embo amenda dombu ove jawo ri?” \p Setiri ungoi mina sisera, “Amone Caesar da ra.” \p \v 17 Setero Iesu ungoda yei sisira, “Ro Caesar da topo awa uso itiwo edo ro God da topo awa uso itiwo.” \p Edo Iesu awodo setiri uso mina sari awa ungo kove be isera. \p \v 18 Edo ungo mambero Sadducee embomei embo betedo sekago eradi ae sedo atopatido isera amimi Iesu da yei bugusera. \v 19 Bugudo Iesu da yei sisera, “Moses mi agodari eiawa nango embo gaisira embo da betadira edo uso aro awa kinapeina bae wasiri de atadira edo betari embo da namendi mi namendi da rori awa jimbudo namendi kinapeina itae betetira ainda kinapeina itadira gaisira. \v 20 Boroko nangoda ge eiawa ingio. Nanonamendi 7 einda atima isera. Edo mei bego aro jimbusira te evetu awa kinapeina ingae. \v 21 Edo mei bego betetiri uso namendi mi uso rori awa jimbusira te evetu awa kinapeina ingae. \v 22 Edo namendi awa daedo bebetisira edo nanonamendi 7 berari da awodo isera. Edo ambo be amboda evetu awa kinapeina bae bebetisira. \v 23 Awasedo embo bebetegedo era awa wasiri de sekago eradera iji ainde evetu amomo anda aro ri? Edo nanonamendi 7 berari busu einda atise evetu awa dada jimbusera awasedo evetu amomo anda aro eiri?” \p \v 24 Edo ungo awodo setero Iesu mina ungoda yei sisira, “Ingo gaegae setewa. Ingo gaegae setewa ainda be awa ingo gosevi ta? Ingo gaegae setewa ainda be awa ingo jiwari de God da goroba de awa gae. \v 25 Embo de evetu de bebetisera awa wasiri de sekago eradera iji ainde ungo awa teta asisi utu da atima era da awodo edo jimbae adera. \v 26 Edo embo betari da edo wasiri de sekago eradera ainda ge awa kotewo. Ingo Moses da kiki da ri mata ambae ewuse atisira awa gaisira awa ingo ajigedo gaeta? Edo kiki ainda ge awa God mi Moses da yei sisira. Edo God mi sisira, ‘Na awa Abraham da God edo Isaac da God edo Jacob da God.’ \v 27 Edo ge emimi ingodena atopapotira awa God awa embo wasiri de atari da God awarate umo awa embo atae da God aera. Edo ingo awa gaegae be etewa.” \p \v 28 Edo ungo ge awa sero agodari da atopatari awa ge awa ingise atiko umo kotisira Iesu Sadducee embomei da ge mina awa ewamei setira awa kotedo umo Iesu da yei bugudo sedo gari ititisira, “Agodari nembodiba mo rori?” \p \v 29 Setiri Iesu mi mina sisira, “Agodari nembodiba re eire, \q1 ‘Israel embomei ingiwo. Ingodenaso God da awa nembodiba ra. Edo umo awa ingodenaso gitijigari. \v 30 Ingo ingoda gitijigari God awa jo ingoda berari de asisi ingoda berari de goroba ingoda berari de jiro ingoda berari mi dubo buwo.’ \p \v 31 “Edo agodari nembodiba nei awa eire, \q1 ‘Imo imosuka dubo buresa da awodo embo nenei dubo buio.’ \p Edo agodari nenei awa nembogambo rate agodari etoto eiawa nembogambo be nembogambo ra.” \p \v 32 Edo Iesu awa setiri agodari da atopatari mi Iesu da yei sisira, “Atopatari imo naso mina sari ewamei setesa. Edo imo setesa God umosuka awa ingodenaso God. Edo God nenei atae. \v 33 Edo wasiri wo mi rorou itari edo rorou nenei God da yei rorou itari tendeba da itari da wasiri awa kiambu ewamei na. Awarate wasiri God dubo bari nangoda jo berari edo nangoda asisi berari edo nangoda jiro berari edo nangoda goroba berari da wasiri edo wasiri embo nenei dubo bari teta nango nasuka dubo budo era da awodo edo wasiri etoto awa ewamei be ewamei be ra. Edo imo ro setesa awa gebe ra.” \p \v 34 Setiri Iesu kotisira umo gari jiwae mi mina setira awasedo Iesu uso yei sisira, “Imo God rora ewagaewa imo embo sia isira awa badi aikambu etesa.” \p Setiri embo berari iji ainde Iesu da yei sedo gari itari oju isera. \p \v 35 Edo amboda Iesu Jew embomei da tumondebain ari oro da atopapotise umo embo da yei nganega isira, “Agodari da atopapotegari mi sedo era Keriso awa David da orobe. Ro edo awodo sedo eri?” \p \v 36 Edo Asisi Kotopu mi David da yei dubo kotari itiri sisira, \q1 ‘God mi naso Bada da yei sisira imo naso ingo be da anumbedo atio edo nanemi iso gitopo embo berari awa iso jo da budo dada ano inemi ungo gitijigase God mi sisira.’ \p \v 37 “Edo David awodo sisira edo embo awa uso Bada sisira edo rawodo edo seri Keriso awa David da orobe?” Edo Iesu awodo setiri embo jiwae be ge ingise atisera awa kotisera uso atopatari awa ewamei be ewamei awasedo ungo uso ge ingise atari dipapa isera. \s1 IESU EMBO DENGORO ISIRA \p \v 38 Edo Iesu embo atopapotise ungoda yei sisira, “Agodari da atopapotegari awa diti jimba ewo. Ungo embo mi ungo gosise ungo embo ewagaewa awa kotarase ombari riribori ombudo ori garori ari yei da yima puma edo era. \v 39 Edo ungo Jew embomei da dada ari oro da mambudo ungo embo nembogambo anumbedo era yei ainda anumbadi dipapa edo era. Edo ungo bondo da mambudo era daedo gitijijigegari anumbedo era yei ainda anumbadi edo era. \v 40 Edo ungo emboevetu rori garori kondade ise arago edo era te ungo ungoda rora bengono edo era. Edo ungo ungoda ari bebegae awa gajadi sedo embo mi ungo gadera yei ainda God da yei gegeta iji ribori edo era. Edo ungo embo ewagaewa awodo edo era. Edo ungoda riroga awa nembodiba be badera.” \s1 EVETU RORI RORA ATAE KANDO NEMBODIBA ITITISIRA \p \v 41 Edo Iesu Jew embomei da tumondebain ari oro da gano kando itari mauma demonda anumbedo atiri edo embo ungoda kando gano awa ititero gosisira. \v 42 Rora embo jiwae be gano jiwae be kando itido isera te evetu rori rora atae da awa bugudo gano memeia etoto awa ititisira. \p \v 43-44 Awa gido Iesu uso ambojimbi jawo setiri ungoi dada etero ungoda yei sisira, “Na ingoda yei gebe sena kando evetu rori omimi itira amimi kando embo berari mi itera awa derigetira ainda be awa ungoda atae awa itera te nenei jiwae atira te evetu rora atae eiawa umo uso gano berari itira edo nei ro atae etera.” \c 13 \p \v 1 Iesu Jew embomei da tumondebain ari oro dodo mambutiri uso ambojimbi da mi uso yei sisira, “Atopatari gi. Eiawa tumondebain ari oro ingo ove oro da ganuma da amimi ewamei be ewamei ira.” \p \v 2 Setiri Iesu mi mina sisira, “Gebe mando nembodiba eiawa gi. Embo mi amboda mando eiawa arasegadera. Edo ganuma etoto awa mana dada edo atadera.” \p \v 3 Edo Iesu Olive doriri Jew embomei da tumondebain ari oro demonda ainda anumbedo atiri Peter de James de John de Andrew de uso yei bugusera. \v 4 Bugudo uso yei sisera, “Se gore awa nanjigo eiri? Edo ro ari nango rora berari einda iji bugira awa geri?” \p \v 5 Setero Iesu ungoda yei sisira, “Doawo embo mi ingo gandubeore. Gido gogo ewo. \v 6 Embo jiwae be bugudo ge busedo sadera ungo awa Keriso sadera edo ungo mi embo jiwae awa gandubadera. \v 7 Edo ingo embogo da javi aikambu ingido edo embogo da binga besaun ingido awa oju eove. Embogo jiwae be bugadera awarate busu da kasari iji awa bugaera. \v 8 Embo busu neinde kainde berari amimi mina dara adera. Edo embo diti neinde kainde embogo mina ara adera. Edo busu jiwae da busu wasiri adira. Baimana iji bugadira. Edo evetu mei badi jarise uso memesi tuturo da awa kiambu ra awarate amboda memesi awa nembodiba edo ira da awodo memesi nanemi ingoda yei boroko setena awa bugadira. Edo memesi awa bugadira awa ingo gadewa amboda memesi nembodiba awa bugadira. \p \v 9 “Edo ingo ingosuka gido gogo ewo. Embo mi imo bundedo budo kasari oro da mambadera. Edo Jew embomei da dada ari oro da ungoi ingo dadera. Edo ungoi ingo budo gitijigari da dombu da naso jawo awasedo deradewa. Edo ainda derido ingo mi binga ewamei awa ungoda yei sadewa. \v 10 Edo binga ewamei awa giti embo berari busu berari da ainda soro awa busu da sangove awa bugadira. \v 11 Edo ungoi ingo sandido budo kasari oro da mambutiroro ingo ro sevi awa kotove ta iji awa bugadira ainde Asisi Kotopu mi ro sadewa awa sari sadewa. Ingo mi sadi aera te Asisi Kotopu mi sadira. \p \v 12 “Embo mi ungoda nanonamendi awa kasari embo mi dorase itadera edo mamono mi da awodo ungoda kinapeina itadera. Edo kinapeina awa aimamono da gitopo edo isoro embo da itoro doro betadera. \v 13 Edo ingo naso ambojimbi awasedo embo yei berari da mi ingo ujo ae adera. Edo embo ave na ambo ambo ise doae edo embo ave busu da sangove da iji de na gebe adira embo awa God mi soregadira.” \p \v 14 Edo Iesu atopapotise sisira, “Rora biae be biae awa Jew embomei da tumondebain ari oro da erari ingo mi gadewa. Rora nei mi ainda atae etera katogo awa.” (Embo ave ge jiwari eiawa ajigurira awa gare.) “Edo iji ainde embo ave Judea busu da atima era awa sumbudo doriri da mambore. \v 15 Edo embo ave uso mando gaga da anumbedo atadira awa mana uso mando joda torido uso rora badira te burigi sumbudo mambare. \v 16 Edo embo ave uso buro da buro ira awa mana uso mando da uso ombari badi mambadira. \v 17 Edo iji ainde gasou emboevetu de emboevetu kinapeina emi beda awa memesi nembodiba tambadera. \v 18 Edo God da yei sedo giwo ga iji de eiawa bugure. \v 19 Tuturo da God rora berari isira ainda edo mambudo boroko embo mi memesi awa tambudo era te iji ainde memesi awa nembodiba be nembodiba ra. Memesi awodo awa matu ae isira edo sekago amboda memesi awodo awa adi aera. \v 20 Edo wasiri biae ainda iji awa ribori adira awa embo berari awa bebetegadera awasedo God uso embomei kataburisira awasedo ari wasiri biae ainda iji awa tupo adira. \p \v 21 “Edo iji ainde embo amemi iso yei sadira gi Keriso eire o Keriso re oure sadira embo awa gebe eose ainda be awa embo Keriso arago edo edo embo God da binga sari embo inge edo bugadera. \v 22 Edo ungoi ingo embomei God mi kataburisira awa gandubadi adera awasedo ungoi wasiri goroba de embo mi matu gae awa adera edo wasiri embo mi gido kove ari wasiri awa adera. \v 23 Ingo gido gogo ewo. Ro amboda bugadira awa nanemi ingoda yei boroko seteno getewa.” \s1 IESU ENGENEMBADIRA \p \v 24 Edo Iesu atopapotise sisira, “Edo iji biae awa atae ari waiko umenga adira. Edo kariga mana janibadira. \v 25 Edo damana utu da edo dudurigadera. Edo God mi sari utu wasiri adira. \p \v 26 “Edo embo berari mi na God da mei bugudo embo isena awa sekago parara mi jinenebari poroga da edo goroba nembodiba de da engenembadena awa gadera. \v 27 Edo nanemi asisi ewagaewa busu berari einda edo ounda edo yei berari da itano embo God mi kataburisira awa dada adera. \p \v 28 “Edo ingo ri betora awa gido gari gido ewa. Edo betora da patu seka awa be euri ingo ga iji aikambu ira awa gido ewa. \v 29 Da awodo ingo rora eiawa irirari ingo iji aikambu etira awa gadewa. \v 30 Edo na ingoda yei gebe sena. Edo rora eiawa irirari ingoda orobe nenei awa wasiri de atadera. \v 31 Utu de busu de awa atae adira te naso ge awa mata awa atadira. \p \v 32 “Awarate na iji nonde bugadena awa embo mi gaera. God umo na iji nonde bugadena awa gosisira te utu da asisi ewagaewa de na God da mei awa gaera. \v 33 Edo ingo iji awa nonde bugadiri awa ingo gae awasedo gido gogo ewo. \v 34 Edonaso bugari awa eiedo ra. Embo da amimi busu nei esega adi dipapa edo uso buro embo da yei uso rora berari awa simba orase sisira. Edo buro embomei dada da buro ititisira. Edo mangiro be simba ari embo awa gido gogo arase sisira edo embo awa mambusira. \p \v 35 Edo mando da embo topo iji nonde engenembadira awa imo gae awasedo gido gogo eio. Umo waiko wowosirari engenembadi ta rora o tumba soropu da o sipo be de o waiko vivitirari. \v 36 Edo umo burigi engenembadira awa imo ewo esa awa doaso geure. \v 37 Na ingoda yei ro sena awa na embo berari da yei sena ingo gido gogo ewo.” \c 14 \s1 UNGOI IESU DADI KIKI DIRISIRA \p \v 1 Iji etoto atae ari Jew embomei da jarusegari bondo awa bugadira. Edo priest gitijijigegari de agodari da atopapotegari de awa emboro eura edo Iesu budo gae unjugari da doro betarase isera. \v 2 Edo ungoi sisera, “Bondo iji de awa ari sago aera ainda be awa embo jiwae mi ge bagedo embogo adera awasedo.” \s1 IESU SIMON ESEGA ISIRA \p \v 3 Iesu Simon karu leprosy bari embo da mando da atisira. Edo Iesu indari indiri evetu da amimi utingi ganuma mi ari awa siwo muno ewamei de mi beda ari edo uso mina nembodiba be awa budo bugusira. Bugudo torido ganuma utingi ainda dubo awa bejedo siwo awa Iesu da beo da jojisira. \p \v 4 Edo embo ainda atisera amimi tini gambari edo sisera, “Ro edo evetu oiawa siwo oiawa tepo pigetiri? \v 5 Umo gano embo siwo oiawa ori ae etira. Edo ori edo umo K300 budo edo gano awa embo rora atae embomei da itae etira.” Edo ungo evetu awa awodo gae tu burise sisera. \p \v 6 Awarate Iesu ungoda yei sisira, “Evetu awa dowo. Ro edo ingo umo bekuba evi? Umo naso yei ro etira amone ewamei be ra. \v 7 Edo embo rora atae awa einda ingo de da atadera awasedo ingoda dipapa mi ungo kondade adewa. Awarate na awa einda ingode daedo atadi aera. \v 8 Edo evetu eiawa ro ae etira awa etira. Na betae eteno umo siwo naso tamo da jojetira awa naso gowari sia etira. \v 9 Edo ruvegeove eiawa. Busu berari da ungoi binga ewamei awa sise ainda evetu emimi ro etira awa embo da sadira awa ruvegadi aera.” \s1 JUDAS KOTARI BIAE ISIRA \p \v 10 Judas Iscariot awa Iesu da ambojimbi 12 nei da amimi priest gitijijigegari da Iesu indiga sadi mambusira. \v 11 Edo ungoi Judas ro sisira awa ingido iaviri edo ungoi uso yei gano itadi sari gari sisera. Awasedo Judas iji ewamei budo Iesu indiga sadi simba isira. \s1 IESU USO AMBOJIMBI DE JARUSEGARI BONDO INDARI INDISIRA \p \v 12 Jarusegari bondo da iji tuturo da awa Jew embomei da wasiri awa wo sheepuso mei awa bondo awasedo dedo era. Edo iji ainde Iesu uso ambojimbi mi uso yei nganega isera, “Imo yei rawainda nango mambudo iso jarusegari bondo sia orase dipapa esi?” \p \v 13 Setero Iesu uso ambojimbi etoto itido ungoda yei sisira, “Ingo Jerusalem nati da totorirowo embo da umo utingi de mi ingo tambadira. \v 14 Edo umo ingo tambari umo ambo ambo ewo. Edo umo mando da torari ingo mando topo ainda yei sewo atopatari mi setira diumba na naso ambojimbi de jarusegari bondo indadena mo rawari? \v 15 Sawo unemi diumba mando inda nembodiba atira unemi rora sia etira awa itari gadewa. Edo ingo diumba ainda torido ingodenaso bondo rora awa berari sia ewo.” \p \v 16 Setiri ungo yei awa dodo nati nembodiba da mambusera. Edo ungo Iesu mi ro sisira berari awa tambusera. Edo awodo gido ungo jarusegari indari awa sia isera. \p \v 17 Edo ongobo iri Iesu edo uso ambojimbi 12 awa mando einda bugusera. \v 18 Edo ungo indari indero Iesu mi ungoda yei sisira, “Na ingoda yei eiawa sena embo da ingoda teda amimi na indiga sadira. Edo embo boroko einda nangae indari indise atira amimi adira.” \p \v 19 Setiri uso ambojimbi dubo vevera edo uso yei da da sisera, “Embo mo namo ta ko amemi eiri?” \p \v 20 Setero Iesu ungoda yei mina sisira, “Embo da ingoda teda edo embo nangae indari tewo dada indira embo amimi adira. \v 21 Edo na God da mei bugudo embo isena awa betadena teta jiwari da sisera awodo awarate embo na indiga sadira embo awa wasiri biae be awa tambadira. Edo na indiga sadira embo ainda ai mi umo bae doae etira awa ewamei na.” \p \v 22 Edo ungo indiri indise Iesu ambe budo God da yei ategari itido gavedo uso ambojimbi da yei memeia isira. Edo ititise ungoda yei sisira, “Eiawa naso tamo kumbudo indiwo.” \p \v 23 Edo umo awa sedo aga budo God da yei ategari itido ungoda yei itiri ungoi da da kiambu kiambu indisera. \p \v 24 Edo ungoda yei ititise Iesu mi sisira, “Eiawa naso ororo embo berari awa embo jojena amimi God da adi sari seka awa be ira. \v 25 Edo na ingoda yei sena na mana sekago ingode grape da be da ngamo eiawa ingode indadena. Amboda God da gitijigari iji de na ingode umo seka awa ingode indadena.” \p \v 26 Edo Iesu ge awa setiri ungo berari jasiga ari ya awa sedo mando awa dodo doriri Olive da mambusera. \s1 IESU PETER RO ADIRA AWA SISIRA \p \v 27 Iesu mi ungoda yei sisira, “Ingo berari mi na dodo sumbadewa. Edo ingo awodo awo ro jiwari mi sira awa be adira. Edo jiwari mi sira, \q1 ‘God mi wo sheep simba ari embo awa dadira iji ainde wo sheep awa dada adera.’ \p \v 28 Awarate na betadena ainda amboda wasiri de sekago erido na ingoda giti da Galilee busu da mambadena.” \p \v 29 Setiri Peter mi mina sisira, “Nenei berari awa ungo imo doadera te na mana imo doadena.” \p \v 30 Setiri Iesu mi Peter da yei sisira, “Na iso yei ro boroko sena awa ruvegeose. Boroko tumba de kokora egoro etoto sae atirari imo na iji tamonde imo na gae sadesa.” \p \v 31 Setiri Peter ge tini javi de mina sisira, “Ungoi na dadera awa na ingae betadena awarate na mana na imo gae sadena.” \p Edo Peter ge awodo setiri ambojimbi nenei sari da awodo sisera. \s1 IESU GOD DA YEI GE SISIRA \p \v 32 Edo ungo yei Gethsemane ainda bugudo Iesu uso ambojimbi da yei sisira, “Na God da yei ge sirinono ingo einda anumbedo atiwo.” \v 33-34 Sedo Iesu Peter de James de John de budo kiambu yise dubo vevera edo ungoda yei sisira, “Naso dubo vevera nembodiba mi iri na betadi aikambu ena. Ingo einda atise simba ewo.” \p \v 35 Sedo kiambu yise baingo dederi edo dombu busu da edo umo God da yei sedo gosisira, “Dubo vevera da iji bugutira awa derigaetita awa awara ta awa sedo gosena. \v 36 Naso Mama naso Mama imo rora berari awa adesa awa inono be ra. Sedo gosena naso memesi eiawa kumbugae na doare. Awarate imo ro dipapa esa awa egae naso dipapa aera.” \p \v 37 Sedo ambojimbi da yei engenembedo ewo ero gido Peter da yei sisira, “Simon imo ewo esa? Imo iji tupo erido atae etesi ta?” \v 38 Sedo ungoda yei sisira, “Wasiri biae eove ta erido atise God da yei ge sewo. Ingo ingoda jo mi ro ewamei awa awase ira te ingoda tamo awa ari sago ae ira.” \p \v 39 Edo sekago mambudo God da yei ge da awodo sisira. \v 40 Edo sekagoambojimbi da yei engenembedo ungo ewo ero gosisira. Ungo erido atari awa inono ae edo ewo ditivi mi euri ewo edo isira. Edo ungo uso yei ro saderi awa ungo gae. \p \v 41 Edo Iesu sekago mambudo engenembedo awa ungoda yei sisira, “Ingo ewo ise jango indise atewa? Awara jango indise ewo ise atiwo. Awodo aera ditivi ari iji awa atae etira. Iji bugira. Giwo umo God da mei bugudo embo isira awa embo bebegae da ingo da itadi aikambu etira. \v 42 Eriwo ingode mambore. Giwo embo na indiga sira awa eire.” \s1 UNGOI IESU BUNDISERA \p \v 43 Edo Iesu ge sise atiri Judas ambojimbi 12 da da amimi bugusira. Embo jiwae be isoro gi emi budo Judas ga da bugusera. Priest gitijijigegari de agodari da atopapotegari de Jew embomei da embo nembogambo mi itero mambusera. \p \v 44 Edo indiga sari embo mi matu embo da yei sisira, “Embo ave nanemi tamo dorasegurise muno adena embo amone embo ingo dipapa ewa awara. Ingo berari umo jigido edo takibedo budo mambuwo.” \p \v 45 Edo Judas bugudo Iesu da yei mambudo tamo dorasegurise muno edo sisira, “Atopatari.” \v 46 Edo Judas awodo etiri ungoi Iesu bundedo goroba de jijigurisera. \v 47 Awarate embo da embo jiwae da teda atisira amimi uso kasiwo budo priest gitijigari da buro embo da dengoro awa diugurisira. \p \v 48 Diugetiri Iesu mi ungoda yei sisira, “Na bengono embo awa embo mi eura eri ta? Ingo ro edo iso gi emi de na bundadi bugevi? \v 49 Na iji berari Jew embomei da tumondebain ari oro da atopatido isena ainde ingo na bundae. Awarate jiwari awa be are.” \p \v 50 Setiri ambojimbi umo dodo berari sumbudo mambusera. \v 51 Edo mei singa da bo da awa ewudo Iesu ambo ambo isira. Edo ungo umo bundari dipapa edo umo sandisera. \v 52 Edo ungo wasiri jiwae ero uso bo ujugetiri umo dodo sumbudo mambusira. \s1 EMBO MI IESU BEKUBA ISERA \p \v 53 Edo ungo mi Iesu budo priest gitijigari nembodiba da mando da priest gitijijigegari de Jew embomei da embo nembogambo de agodari da atopapotegari de dada edo atisera ainda mambusera. \v 54 Edo Peter aike be Iesu ambo ambo ise mambusira awa priest gitijigari da mando da ara digari da awodo pon da totorisira. Torido ainda mando simba ari embomei de anumbedo atisira. Edo umo anumbedo ainda ri egise atisira. \p \v 55 Edo priest gitijijigegari de Jew embomei da gitijijigegari de awa Iesu bekuba edo doro betarase sedo ungoi uso wasiri biae ro ari ri awa eura be eura isera. Edo ungo eura isera te da biae ro tambae. \v 56 Ro Iesu mi isira awa embo jiwae mi ge busisera te ungoda ge busari awa da awodo ae. \p \v 57-58 Edo embo nenei mi erido ge busedo sisera, “Nango ingisera Iesu mi sisira nanemi Jew embomei da tumondebain ari oro embo mi isera eiawa arasegadena te iji tamonde de nanemi nei adena embo da ingo mi ari ae awa sisira.” \v 59 Edo embomei awa ge busari awodo isera te kiki berari ungoi sisira awa neinde kainde ra. Ungo kiki nenei de da awara ae edo isera. \p \v 60 Edo priest gitijigari nembodiba embo berari da joda erido Iesu nganega isira, “Embo einda atera amimi imo bekuba era imo ungoda yei ge mina sari mo atae ta?” \p \v 61 Setiri Iesu ge ambu isira ge da ro sae isira. Edo priest gitijigari sekago Iesu da yei nganega isira, “Imo mo Keriso ta? God nango berari mi iji berari jasiga edo era ainda mei ta?” \p \v 62 Setiri Iesu mi mina sisira, “Gebe na awa God da mei. Amboda na God da mei bugudo embo isena awa God goroba jiwae da ingo be da anumbedo atinono ingo gadewa. Edo na utu da poroga de bugutinono ingo gadewa.” \p \v 63 Setiri priest gitijigari uso ombari kerise sisira, “Embo Iesu bekuba awa tambadi ingodena ro edo eura eri? \v 64 Ingo berari uso ge biae awa ingewa ingo ro adi kotevi?” \p Setiri ungo berari mi sisera, “Umo wasiri biae etira awasedo doro betare.” \p \v 65 Sedo ungoi Iesu da yei kosiwa edo uso dombu bo begiti mi digido ungoi umo dorisera. Edo ungo Iesu dorise uso yei sisera, “Embo amemi imo detiri awa uso jawo se gore.” Setero buro embo mi umo budo mambuse ungoi ingo beraga edo uso sogo da dorisera. \s1 PETER IESU GAE SISIRA \p \v 66 Edo Peter ainda priest gitijigari da mando ponda ara da atiri priest gitijigari nambodiba da buro ari gagara da awa bugusira. \v 67 Bugudo Peter ri egise demonda atiri gido gon gon edo Peter da yei sisira, “Imo awa Iesu Nazareth embo da uso ambojimbi nei ra.” \p \v 68 Setiri Peter mi mina sisira, “Na gaera. Na imo ge ro sesa awa gaera.” Sedo umo amboda ara be da yeri kokora egoro sisira. \p \v 69 Edo buro gagara mi Peter ainda gido embo derido atisera ainda sisira, “Embo emone uso embo nei ra.” \p \v 70 Setiri Peter sekago sisira, “Imo ge busesa.” \p Edo iji tupo embo ainda dederigedo atisera amimi sekago Peter da yei sisera, “Nango gebe sera. Imo awa uso embo nei ra ainda be awa imo awa daedo Galilee busu embo ra.” \p \v 71 Setero Peter ge tini javi de sisira, “Na ge busadena awa God mi naso riroga itare. Embo ingo sewa embo awa na umo gaera.” \p \v 72 Setiri kokora sekago egoro sisira. Egoro setiri Peter Iesu uso yei ro sisira awa kotisira. Iesu matu Peter da yei sisira, “Kokora egoro iji etoto sae atirari iji ainde imo na gae iji tamonde sadesa.” Edo Peter ge awa kotedo ji biae be sisira. \c 15 \s1 UNGOI IESU BUDO PILATE YEI MAMBUSERA \p \v 1 Sipo be sipo de priest gitijijigegari de Jew embomei da embo nembogambo de agodari da atopapotegari de edo Jew embomei da gitijijigegari de burigi be dada isera edo Iesu dadi kiki dirisera. Edo ungoi Iesu da ingo bundedo budo Pilate da yei mambusera. \p \v 2 Etero Pilate mi Iesu nganega isira, “Imo Jew embomei da gitijigari nembodiba ta?” \p Setero Iesu mi mina sisira, “Inemi sesa da awodo awara.” \p \v 3-4 Setiri priest gitijijigegari Iesu bekuba isera amimi sisera Iesu wasiri bebegae edo isira sisera awasedo Pilate Iesu sekago nganega isira, “Imo ro edo ge mina sae esi? Ungo imo bekuba ise sera imo wasiri bebegae jiwae edo esa sera.” \p \v 5 Awarate Iesu ge mina sae etiri Pilate kove be kove isira. \p \v 6 Jarusegari da bondo iji ainde embo embo ave dipapa edo iseri awa Pilate mi wujegedo isira. \v 7 Iji ainde embo jawo Barabbas de embo daga embo da gitijijigegari budo wawara adi edo isera awa bundari oro da atima isera. Embomei eiawa bundari da atima isera ainda be awa ungo embogo ise embo nenei detero bebetisira awasedo. \p \v 8-9 Edo embo jiwae dada edo ungoda wasiri awodo gido Pilate da yei sedo gosisera bundari embo da wujegarase awasedo Pilate ungoda yei nganega isira, “Ingo dipapa nanemi Jew embomei da gitijigari nembodiba awa wujegedoingoda yei itanase dipapa evi ta?” \v 10 Pilate awodo sisira ainda be awa umo gosisira priest gitijijigegari awa Iesu ujo ae edo uso ingo da ititisera awa. \v 11 Awarate priest gitijijigegari embo da yei sisera Pilate soro Iesu awa doturise Barabbas awa wujegarase edo ungoda yei itarase. \p \v 12 Awasedo Pilate sekago embo da yei ge sisira, “Na Barabbas wujegadena edo embo Jew embomei da gitijigari nembodiba sedo ewa amo ro eni?” \p \v 13 Setiri ungoi gogo dimbudo mina sisera, “Benema mi orega da deio betare.” \p \v 14 Pilate mi nganega isira ro edo awodo sevi? Umo wasiri biae ro etiri?” \p Setiri ungoi gogo nembodiba dimbudo sisera, “Benema mi orega da deio betare.” \p \v 15 Setero Pilate ari embo dubo ewamei orase Barabbas awa wujegedo Iesu awa ungoda ingo da ititisira. Edo setiri ungoi Iesu vejedo edo embo da yei benema mi orega da doro betarase ititisera. \s1 ISORO EMBOMEI IESU GANDUBURISERA \p \v 16 Edo isoro embomei Iesu budo Rome embomei da gitijigari da kasari yei da mambudo setero isoro embo nenei daedo dada isera. \v 17 Ungoi berari dada edo ombari kokoi awa itero Iesu mi ombusira edo gobe jiroroka ari awa bebe mi edo uso beo da ititisera. \v 18 Awodo edo umo gandubedo uso yei sisera, “Jew embomei da gitijigari nembodiba imo awara.” \v 19 Edo ungo awodo sedo ituka mi umo beo da dedo kosiwa edo baingo dederi edo uso yei tumondebain edo isera. \v 20 Edo ungo umo gandubedo atae edo ombari kokoi awa totigedo uso ombari topo awa sekago itero ombusira. Awodo edo ungoi Iesu budo ponda bugudo benema mi orega da doro betarase budo mambusera. \s1 UNGOI IESU BENEMA MI OREGA DA DORISERA \p \v 21 Edo ungo mambuse embo jawo Simon tambusera. Embo Simon eiawa Alexander de Rufus de da mamo awa uso busu Cyrene awa dodo Jerusalem nati da mambusira. Edo ungoi umo tambudo umo sae beuso aera te setero Iesu da orega ango isira. \v 22 Edo ungoi Iesu budo bugudo yei jawo Golgotha uso jawo ainda be awa agatu da yei ainda bugusera. \v 23 Edo ainda ungoi Iesu grape ngamo awa rora tokaka de dada isera awa itoro indarase isera te umo indari ujo ae isira. \v 24 Edo jareriko ungoi benema mi Iesu orega da dorisera. Edo ungo Iesu orega da dedo uso ombari awa kando edo badi sedo amemi bo rawa beiri awa gadi sedo ungo pipi isera. \p \v 25 Edo sipo de 9 A.M. awa Iesu orega da dorisera. \v 26 Edo bekuba ari ge ungoi gaisera awa sisera, “Umo awa Jew embomei da gitijigari nembodiba.” \v 27 Edo iji ainde ungo embo bengono embobo etoto daedo orega da benema mi dorisera bengono embo da awa Iesu da ingo be da edo nei awa uso ingo anda da. \v 28 Edo ungo awodo isera amimi ro jiwari da awa be isira edo jiwari mi sisira, \q1 “Ungoi umo embo bebegae deda ititisera.” \p \v 29 Edo embo yima derigurise mani mani ise ge biae Iesu da yei sise sedo isera, “Imo Jew embomei da tumondebain ari oro arasegedo edo iji tamonde de sekago adi mo inemi sedo isesa? \v 30 Boroko orega dodo wosedo imo imosuka soregeio.” \p \v 31 Da awodo priest gitijijigegari de agodari da atopapotegari de mi Iesu gandubedo ungo ungosuka mina sara edo isera, “Umo embo nenei soregedo isira te umo umosuka soregari awa umo gaera. \v 32 Edo Keriso Israel embomei da gitijigari nembodiba orega dodo wosari ingodena gadera awa ingodena umo gebe adera.” \p Edo embo etoto Iesu ga daedo orega etoto da dorisera awa daedo Iesu da yei ge bebegae sisera. \s1 IESU BEBETISIRA \p \v 33 Iji soropu da umenga mi busu berari awa apuregurisira. \v 34 Edo iji wosedo yiko ongobo iri iji 3 P.M. awa umenga atae etiri Iesu gogo dimbudo sisira, “Eli Eli Lama Sabachthani,” ainda be awa “Naso God naso God ro edo na dotesi?” \p \v 35 Setiri embo nenei ainda atisera amimi ingido sisera, “Elijah jawo sira mo gosewa?” \p \v 36 Setero embo da mi bo budo grape ngamo tokaka ainda patido ituka mendo da itido Iesu mi indarase jijigurisira. Edo Iesu da begiti aikambu jigiri embo nenei mi sisera, “Simba e. Elijah mo bugudo umo orega da budo itari woseita? Awa ingode simba ise gore.” \p \v 37 Setiri Iesu gogo dimbudo umo bebetisira. \p \v 38 Edo Iesu betetiri bo Jew embomei da tumondebain ari oro da yei kotopu da be gajari awa inda tuturo edo bugudo tu edo keresegurisira edo bo be etoto isira. \v 39 Edo isoro embo 100 awodo da gitijigari umo orega da jo kena derido atisira amimi Iesu gogo dimbudo bebetisira awa gido sisira, “Gebe embo emone God da mei ra.” \p \v 40 Edo emboevetu nenei daedo besaungo atisera awa gosise atisera. Edo emboevetu ainda teda awa Mary Magdalene de Mary de Joseph de uso namendi singa James de da ai de Salome de awa ainda atisera. \v 41 Edo Iesu Galilee busu da pepeta edo isira ainde emboevetu awawa Iesu ambo ambo ise umo kondade edo isera. Emboevetu nenei jiwae Iesu ga da Jerusalem bugusera awa daedo ainda atisera. \s1 JOSEPH IESU GOWUSIRA \p \v 42 Ongobo edo piri Joseph Arimathea nati embo amimi bugusira. Embo eiawa Jew embomei da gitijigari awa God da gitijigari iji awa bugarase dipapa edo isira. \v 43 Joseph awa gosisira iji awa bondo sia ari iji edo gosisira euma awa Jew embomei da tumondebain ari iji awasedo umo goroba edo Pilate da yei mambudo Iesu da tamo itari badi atega sisira. \v 44 Edo Pilate Iesu matu betetira ainda ge awa ingido kove isira. Edo Pilate setiri isoro embobo 100 da gitijigari bugudo toriri Pilate uso yei sisira, “Iesu matu betetita?” \p \v 45 Setiri isoro embo bo da gitijigari mi mina sisira, “Gebe umo matu betetira.” \p Edo Pilate ge awa ingido Joseph da yei sisira, “Awara Iesu da tamo buio.” \v 46 Setiri Joseph bo seka budo Iesu da tamo itiri wosetiri bo amimi ruwusira. Edo tamo awa ruvedo budo uje meko da ainda ititisira. Itido ganuma nembodiba awa mimino mimino etiri bugudo uje meko be awa gajisira. \v 47 Edo Joseph umo awa iri Mary Magdalene de Mary Joseph da ai de Iesu rawainda ititiri awa gosisera. \c 16 \s1 IESU SEKAGO ERIRISIRA \p \v 1 Edo Jew embomei da tumondebain ari iji atae etiri Mary Magdalene de Mary James da ai de Salome awa siwo muno de awa ori edo Iesu da tamo da itadi isera. \v 2 Edo Sunday sipo waiko seka sineguriri emboevetu eiawa uje meko be da ainda mambusera. \v 3 Edo ungo mambuse ungosuka mina sara isera, “Embo amemiingodenaso ganuma awa miminegoro demonda yeiri?” Edo ungo awodo sisera ainda be awa ganuma awa nembodiba awasedo. \p \v 4 Edo ungo uje meko da ainda bugudo ungo ganuma nembodiba awa matu demonda atiri gosisera. \v 5 Edo ungo uje meko da ainda torido mei singa ombari parara edo ingo be kena anumbedo atiri gosisera. \p \v 6 Gido ungo oju isera te unemi ungoda yei sisira, “Oju eove. Na gosena ingo awa Iesu dorisera awa eura ewa. Edo umone einda ataera umone erira. Giwo uso tamo itititara yei re eire. \v 7 Ingo mambudo binga eiawa uso ambojimbi de Peter de da yei sewo, ‘Umone giti giti Galilee busu da mambutira ainda gadewa unemi ingoda yei sisira awodo.’” \p \v 8 Setiri ungo kokombo awa dodo sumbudo mambusera ainda be awa ungo kove isera edo daedo oju isera awasedo. Edo ungo oju edo gido embo nenei da sae isera. \p (Binga ewamei Mark mi gaisera awa einda atae ira te matu be matu embo nei mi ge nei gaisira awa Mark da ge da sangove da ititisira. Embo ainda ge re eire.) \s1 EMBO JIWAE BE IESU WASIRI DE GOSISERA \p \v 9 Sunday sipo be de Iesu erido umo Mary Magdalene asisi bebegae 7 ondetiri bugusera ainda yei giti ujiji etiri gosisira. \v 10-11 Edo evetu awa gido mambudo Iesu da otatao ungo ji mi bebetegedo atisera ainda sisira, “Na boroko Iesu wasiri de getena.” Setiri ungo umo gebe ae isera. \p \v 12 Edo iji tupo Iesu gari nei edo embo etoto emboro da pepeta edo nati nei da mambutero ainda ujiji etiri gosisera. \v 13 Edo ungo gido Jerusalem nati da engenembedo embo nenei ainda awa setero gosisera. \p \v 14 Edo amboda ambojimbi 11 awa indari indero umo umosuka ujiji etiri gosisera. Edo ungo jo okain edo embo nenei Iesu wasiri de gido sedo isera awa gebe ae edo isera awasedo Iesu ungo isiburisira. \p \v 15 Edo umo ungo isibedo ungoda yei sisira, “Mambuwo busu neinde kainde da binga ewamei eiawa embo berari da sewo. \v 16 Edo embo ave binga ewamei eiawa gebe edo isera awa umo mi ewamei isera embo awa God mi soregadira. Awarate embo ave binga ewamei gebe ae edo isira embo awa God mi mana soregadira. \v 17 Edo embo ave na gebe adera awa ari wasiri nembogambo adera. Edo naso jawo da asisi bebegae ondadera. Edo ungo ge nei embo mi matu ingae ge awa sadera. \v 18 Edo ungo jingabu embo gambari betari jingabu awa jigadera te ungo mana nei ro adira. Edo ungo umo indapu awa indadera awa ungo mana betadera. Ungo ungoda ingo awa karu embo da tamonda itoro embomei awa ewamei adera.” \s1 IESU UTU DA ENGENEMBURISIRA \p \v 19 Edo gitijigari Iesu uso ambojimbi da yei ge setiri God mi umo budo utu da vitiri umo God da ingo be da anumburisira. \v 20 Edo ambojimbi yei neinde kainde da mambudo binga ewamei awa embo da yei sisera. Edo ungo binga ewamei sero God ungo kondade edo embo mi uso ge awa gebe orase ari wasiri nembogambo edo isera.