\id ACT - Nomatsiguenga NT [not] -Peru (Web edition -2012 bd) \h Iragátane Jesos \toc1 Ora Icantaiguë Iragatane Jesos \toc2 Iragátane Jesos \toc3 Irag \mt1 ORA ICANTAIGUË IRAGATANE JESOS \c 1 \s1 Irocas isanguenaquineri Tiójiro. \p \v 1 Ora noguibatëmi, Tiójiro, nasanguenaquemi jirai. Nocomantëgotëri Jesos antagaisati ora icanque aisa ora yogomeantë cara iparintaca \v 2 irooti cara yogainocanaa cara yáganëri Tosorintsi Jonogaguitequë. Teraiquerai iriáte Jesos jonoquë icoigaguequeri iragátane, icomantaiguëri ora inganque. Icomantancari Isëre Caninaro Tosorintsi. \v 3 Aroqueque icamaque Jesos icaniatanai yoniagaigapaari iragátane. Tojai Jesos yoniagapinintaigaari arota irogóigue cara aisonori icaniatanai; cara ocarati 40 cataguiteri iniaigairi. Aisati yogometaiguëri ora iragáantane Tosorintsi. \s1 Aro ocaraque ora igátaiguëri iragátane Jesos. \p \v 4 Cara yapaagaiguëri Jesos icanqueri: \p —Quero piáigui. Pinëni yaca Jerosarénquëca irooti cara imagantëmiro Pabati Isëre Caninaro ora nocomantaiguëmi. \v 5 Ibaotisatancaro nija Joan, carari yamai arosataanti cataguiteri iroquemiro Caninaro Isëre Tosorintsi obirojeguiquë, inasërepëmi. \p \v 6 Ira botoitacha yosamitaiguëri ira Jesos: \p —Natingomi, jirai aiti iragáantane omatsiguenga Isirael. Yamai te iraniajiri. ¿Yamaica piguipigairo? \p \v 7 Yotabitanëri Jesos: \p —Teni ingogue Pabati pigóiguero ora inganque Iriro. Teatisati pigóte ati ongantima inganquero. Paniro igóti Iriro. \v 8 Orari Isëre Caninaro Tosorintsi inanquemi omitocoquemi ogabiaquemi. Iroro pingomantaguetocotaguëquena yaca Jerosarénquëca, aisati Joreaquë, aisati Samariaquë, irooti antagaisatiquë quibatsi. \s1 Cara yogainocanaa Jesos. \r (Ir 24.49-53) \p \v 9 Aroque inibataiguëri Jesos, aique iáque yogainocanaa jonoquë. Ipaniguiaigabaqueri irooti cara isorocanaque mingoriquë te iraniaigabajiri. \v 10 Iroontinta inetsaigabaqueri Jesos cara yogainocanaa, ainta inapë pite ironomire Tosorintsi icapëro iguitsagare catarosonori \v 11 yosamitapëri icampëri: \p —¿Aintajeguibi, Garireasati? ¿Pairo pinetsabiriti cara Jonogaguitequë? Iriati Jesos ira yáganë Tosorintsi jonoquë, caraquesatantata iribocapae. Cara iáque aisati ingampaima cara iripigaima. \p \v 12 Aro ipigaigapa iragátane cara oguitojaquë jitacha Olibos poro quirometoro irooti Jerosarénquë. \v 13 Cara Jerosarénquë yapatoica iragátane Jesos jonoquë pongotsiquë cara itimaiguë. Ainta Peroro, Joan, Santiago, aisati Antiris, Jeripe, Tomás, aisati Baritoromé, Mateo aisati basini Santiago itomi Arijeo, Simón ira nintasantiro ibaísite, aisa Joras imatsiguenga Santiago. \v 14 Iquengaigaca përosati cara yamanaigui. Itsibataigari ireinti Jesos, aisati María iniro, aisati tsinanepague. \s1 Icoiguëri Matías ira pëgairine Joras. \r (Mt 27.3-8) \p \v 15 Pabisanaque arosataanti cataguiteri. Yapatoica ira quemisantiri Quirisito icarati 120. Yaratianque Peroro cara aganguisatiquë icanë: \p \v 16 —Nopiguemisantacagane, aroque omoncaraca ora isanguenaque David jirai, osanguenatacaqueri Isëre Caninaro Tosorintsi. Isanguenatocoqueri Joras ira obatacaganëri ira águëri Jesos. \v 17 Ira Joras itsibatabitaiguëna cara naquenguitsatomotiri matsiguenga. \v 18 Aique Joras ipimantëri Jesos yágancari quirequi. Aique iáque ipariaque Joras itsirapë pisotosetanë iramaretsa. Ira basini matsiguenga yágairi iguireguite yamanantancaro quibatsi cara iritijiri camatsiri paniacha jaanta. \v 19 Iquemocoqueri antagaisati Jerosarésati, aro ijiquero irinibarequë iguebatsite Asérarama ora ocanti quibatsi asi araatsi. \v 20 Cara jirai osanguenaca iribiroquë jitacha sárimo: \q1 ¡Querotasha pairi timapatsi cara itimirori iriro! \p Aisati ocanti: \q1 Iripëgairita basiniquerai sërari. \p \v 21-22 Yamai përosati inibatë Peroro: \p —Ainta matsiguenga tsipataiguëna cara jirai naniaqueri Joan ibaotisatantagueque aisati itsibataiguina iniaqueri Jesos irooti cara icamaque icaniatanai yogainocanaa. Yamai iroro caninatënguitsi nongoiguëri paniro matsiguenga intsibataiguëna cara nongomantëgotëri Jesos cara icaniatanai. \p \v 23 Aro iquengaigaca irogaiguëri pite sërari: José aisa ijita Barasabás aisa ijita Jósito, aisati basini sërari ijita Matías. \v 24 Yamanocoqueri: \p —Obiro, Natingomi, pigótasantiro iraneingomento antagaisati matsiguenga. Yamai ainta yaca pite sërari. Poniagaiguenari pairi pininti \v 25 pëgairine Joras ira tsipataigabitëna jirai iragátane Jesos aique icantaguetomotimi iáque iraisatiguitequë. \p \v 26 Aro yosocaiguëro mopëquipague ora irogóontëmari pairiraca ingoiguë Tosorintsi. Aro icoiguëri Matías yogaiguëri intsibatëmari iragátane Jesos icarati 11. \c 2 \s1 Ora cataguiteri jitacha Pentecosités. \p \v 1 Parepa cataguiteri jitacha Pentecosités. Yapatoitaigaca antagaisati ira quemisantiri Quirisito. \v 2 Iroguito iquemaigabaquero cantaca coguentima oquibeguinte cara jonoquë. Pipogopë cara inaigasegui pongotsiquë piacaro. \v 3 Oconijatomopëri ocamparo pamaminguiro. Ipamagueque antagaisati. \v 4 Iroonti Isëre Caninaro Tosorintsi. Aisati pinasërepëri antagaisati irirojegui coshoni pogaigapëri. Iparintaiganaca inibaiganaquero basinipague nibarintsi pinibataganërinta Caninaro Isëre Tosorintsi. \v 5 Aroqueque yapatoica cara Jerosarénquë tojainisonori joríojegui ipaniaguetaca jaapaguenta. Ipocasiti iromanaiguëri irinibaqueri Tosorintsi aroquenta iquemisantasantëri. \v 6 Iquemocotaigapëri iragátane Jesos ira nibataguetatsi. Yapatobiripari. Te irogóigue pairoraca inguenguema cara iquemopëro antagaisati irinibaresonori. \v 7 Iquenganeintasanotaigapa icampë: \p —¿Teco irirojegui Garireasati nibatatsica? \v 8 ¿Atiraca ocanta naquemaigapë inibataiguëro nasiati nanibare paniropague? \v 9 Ainta yaca matsiguengapague ipaniaigaca Páratiaquë, aisa Meriaquë, aisa Eránquë, Mesopotamiaquë, Joreaquë, Caparosiaquë, Pontoquë, Asiaquë, \v 10 Jirijiaquë, Pampiriaquë, Ejípitoquë, Iribiaquë aronisatiquë poeboro jitacha Sirene. Aintasati Iromasati. \v 11 Irirojegui jorío aisati ira aretaigacha quemisantiri Tosorintsi aisa icantari jorío quemisantiri. Aintasati Queretasati aisa Arabiasati. Naroegui naquemaiguëri inibataiguëro nasiatiegui nanibarepague. Icantaiguë inibatëcoiguëri caninarisonori Tosorintsi itasorintsitasanoti. \p \v 12 Iquenganeintasantaiganaca antagaisati te irogóigue pairoraca inguenguema. Yosaminaitobaganaca: \p —¿Pairo ocanti? \p \v 13 Ainta basini icabíntsáqueri icanque: \p —Isinguitaigacani. \p \v 14 Yaratinganë Peroro aisati basini iragátane Jesos icarati 11, inibatasantëri catsigue Peroro: \p —Nomatsiguenga joríojegui, aisati obirojegui timaigatsi yaca Jerosarénquëca, pinguemaiguena ora nongomantëmi yamai. \v 15 Icaegui matsiguengaca teni irisinguitima cara piquengaigaca obirojegui terainta irionogate paba. \v 16 Iroro oca isanguenatocoque jirai Joel comantantatsiri cara isanguenaque: \q1 \v 17 Icanë Tosorintsi: “Aiquentata nomaiguëri Nasëre Caninaro noguëneri cara matsiguengapaguequë. Ingomantëgotëna Naro pitomijegui aisati pisintojegui. Naro oniaguequerine oboinapague pairorapagueraca. Ira antiasiparipague inguisanitagueque. \v 18 Aisati noguequeronta Nasëre Caninaro noguëneri ira quemisantina sërari aisa tsinane. Aro ingomantëgotëna. \v 19 Cara jonoquë noniagaiguëmiroti ora pinguenganeintasantanquima. Osobica quibatsica noniagaiguëmiroti basiniati pinguenganeintasantanëma: tojaiti iraraa, tairingachari, arosonori catsiaguetaque inanë. \v 20 Ira paba intsitinitanë aisa ira manchacori inguiraatanë cantaca araatsi cara queroquerai ipoqui Atingomi irogótocotaiguëri omagaro matsiguenga ingomantëgotaigapëri. Iroro cataguiteri cobeingaguiterosonori. \v 21 Pairiraca abenquimarine Atingomi iromanaqueri aito iragabisaicoqueri”. \p Aro ocarati ora isanguenaque jirai Joel. Përosati cara inibatë Peroro: \p \v 22 —Nomatsiguenga joríojegui, pinguemaiguena ora nanganquemi. Yamai yoniaguëmi Tosorintsi cara iniacaninatëri Ira Jesos Nasaresati. Itasongagueantë, icanquero ora te aneiro jirai ora piquenganeintasantantanaca cara itasorintsitantagueque Jesos ora pigóontëmari cara igáqueri Tosorintsi icantaguequero pairoraca. Pigótabecaro obirojegui. \v 23 Jiraisonori iquianca Tosorintsi, aro igáqueri Itomi ingamaque yaca quibatsica. Obiro ógaiguëri cara popabaqueri ira basiniati matsiguenga catsimari ipëicotaiguëri. \v 24 Irari Tosorintsi itinaajiri yoganiatairi aisatitanai. Yamai quero icamaji. \v 25 Jirai David isanguenatocoqueri: \q1 Përosati naneiri Natingomi catingasatiquë naro. Itsibatëna coshoni yoguëna imitocotina ora quero notsorogui. \v 26 Iroro nacaninasëretaguëque ninibatëgotëri caninasati. Aitosati nobatsa omagoriaque caninasati \v 27 queronta pijoquinaro nasëre osobiquë, querootisati pinintacaguina pibatsaagui nobatsa naronta piniacaninatë. \v 28 Aroque poniaguënaro negaraca cara narequimi carari yamai përosati nantiomoquemi, obiro poganinasëretëna naronta pintsibatëma. \p Iroro ora isanguenaque David jirai. Përosati inibatai Peroro: \p \v 29 —Nomatsiguengajegui, nanibatëgotëri David catingasati. Igóiguë eiroegui icamaque David omatsiguengajegui cara jirai, itiaca yaca përosati irooti yamai. \v 30 Ira David comantantatsiri igótasanti aroque icomantasantëri Tosorintsi icanqueri: \q1 —David, aiquenta noguëri Itingomi pigáantomentoquë Irironta pomatsiguengasonori. \p \v 31 —Teraiquerai intinaajima Jesoquirisito igótocoqueri David inibatëgotëri Quirisito cara inganiatanae. Icanque David quero ojocagani isëre osobiquë, querootisati pibatsaagui ibatsa. \v 32 Iriati Jesos icabiriqueri yoganiatairi Tosorintsi. Naroegui irogomere Jesos naniaigairi Irineniati. \v 33 Tosorintsi yoguëri Itomi ibacosonoriquë. Aisati ipëri Isëre Caninaro Iriri icomantasantëri jirai. Yamai antagaisati oca piniaiguëca aisati oca piquemaiguëca ipaiguënaro naroegui Jesos. \v 34 Cara terai iriáte Jonogaguitequë David icanque: \q1 Tosorintsi icanqueri Quirisito Natingomi: “Pisobique yaca nobacosororiquëca \v 35 irooti cara intingomintaiguëmi ira quisaneinquemi”. \p \v 36 —Yamaicari nocoguini irogóigueta antagaisati joríojegui Iriati Jesos pipëicotaiguë obirojegui, aroque Tosorintsi icanqueri Atingomi aisa Ira Agabisaicoontatsiri. \p \v 37 Cara iquemaguetobëro irinibare Peroro oshabitapëri joríojegui iraneingomentoquë, inibataiganaqueri Peroro aisa basini iragátane Jesos, yosamitaiganaqueri: \p —Nomatsiguenga, ¿Pairo nangantaiguë? \p \v 38 Yotabitaiganaqueri Peroro: \p —Pingantaigaima yacaqueroca, pabentaiguemari Jesoquirisito, pomaotisabiritaiguemari Iriro arota irojocajimiro Tosorintsi ora picantaguetaigui te onganinate, quero iquengaimiro. Aro coshoni irogaiganajimi ingábintsaigaimi. Aro imasitaiguëmiro Caninaro Isëre aisati. \v 39 Imasitëmiro obirojegui, aitosati imasitëmari pijaniquitejegui, aisa antagaisatijegui matsiguenga ira ingaimë Atingomi Otosorintsite. \p \v 40 Iroroca nibarintsi aisa basini tojai icomantaguetiri Peroro icanqueri: \p —Quero posigajari yamai ica matsiguengaca icantaguetomotiri Tosorintsi ora te onganinate, te inguemisantiri. Pinguemisantiri obiro Tosorintsi arota iragabisaicoquimi irojocajimiro ora pintagueti te onganinate. \p \v 41 Aro iraegui quemisanquero irinibare ibaotisataigaca icarati 3,000. Yamai itsibataigacari quemisantatsiri. \v 42 Përosati iquemisantaiguëro ora yogomeantë iragátane Jesos, iquengasëretaigaca, yapatotaigaca, yamanaiguë, itsibatobagaigaca itingaraguequero pan iquengasëretantaigacari Jesos Ira camobiqueri. \v 43 Iquenganeintasantaiganaquero antagaisati basini matsiguenga itsorogaiganaquero cara itasorintsitagueiguë iragátane Jesos imitocotaiguërinta Tosorintsi. \v 44 Përosati iquengasëretaiganaca ira quemisantatsi aisati ipaguetobaganaca ora iraisati iriro, te iromichate. \v 45 Ipimantaguequero ora yasinta quemisantatsiri yotsatengaiguëri ipaguetëri ira coguitiaro pairoraca. \v 46 Antagaisati cataguiteri yapatoitopiantaca cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi. Aisati yapaiguë pan ibangopaguequë. Icaninasëretaiganaque. Aisati caninari iraneingomentojegui. \v 47 Inibabentocotaiguiri Tosorintsi: \p —Icaninatasanoti. \p Ira Jerosaresatijegui iniacaninataiguëri ira quemisantatsiri. Përosati Tosorintsi yogabisaicoqueri ira irirai quemisanqueri Quirisito. Itsibataigari ira botoibiritari Jesoquirisito. \c 3 \s1 Iquenguitsatagueque Peroro oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi. \p \v 1 Chopiniguite iáiguë Peroro aisa Joan itanë cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi. Iáque iromanaque irinibaqueri Tosorintsi ora yameta joríojegui. \v 2 Cara omoroquë jitacha caninaro ainta inasegui paniro sërari carancaratatsi. Te iranëitëmate cara iboguë jirai irooti yamai. Antagaisati cataguiteri iráganëngani cara omoroquë iromanaguequeri ira bocatsi imëri quirequi. \v 3 Cara iniobëri Peroro aisa Joan cara inganaqueme yamanobëri quirequi icabëri: \p —Pingantaneintëgotina, pomena quirequi. \p \v 4 Inetsaigapëri Peroro aisati Joan, icampëri: \p —Pinetsena. \p \v 5 Inetsëri ininti irágobëri pairiraca. \v 6 Carari icanë Peroro: \p —Teni irine nasi naguireguite, teatisati oro. Yamaica iroonti ora inatsi nomëmi. Nanganqueri yamai Jesoquirisito Nasaresati iranëitacagajimita. Pingabiritima panëitanë. \p \v 7 Peroro yáguëri ibacosonoriquë imitocoqueri cara iraratinganë. Aito cara osintsitanai iguiti aisati igueroqui. \v 8 Omanapague icabiritanaca yanëitasantanai. Itsibatacari pitirooti tsomagui oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi. Yanëitanë, imatsematsetanë, inibabentocotajiri: \p —Caninari Tosorintsi. \p \v 9 Tojainisonori matsiguenga iniaiguëri cara yanëitasegui inibabentocoqueri Tosorintsi. \v 10 Igóiguëri irironta ira sobigantetatsi cara omoroquë caninaro oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi, yamanopiantë quirequi. Iquenganeintasantaigacari matsiguenga. Teni irogóigue atiraca icanca. \v 11 Cara ibeganaa carancaratabetacha te irapabaquëicotiri Peroro aisati Joan cara isotocanë. Cara omoroquë jitacha iraisati Saromón isigaigapa matsiguenga iquenganeintasanotaigapa. \v 12 Peroro iniaiguëri matsiguenga yosamitobëri: \p —Nomatsiguenga ¿Pairo piquenganeintasantobiqueri ica? ¿Pairo pinetsabiritaiguëna? Cagaro natasorintsite noganëiantaari. Querootisati pijitina caninarina naro. \v 13 Iriro Tosorintsi iquemisanque Abaram jirai, aisati iquemisanqueri Isac aisa Jacob, acharineegui, Iriro oniagaiguëmiri Jesos Itomi Caninarisonori. Obirojegui págagantëri, pitsoingaiguëri catingasatiquë Pirato cara icogabeca iromisotocajiri. Te pinintaigue obirojegui. \v 14 Pitsoingaiguëri Ira caninatasanotatsiri. Te pomaniri Pirato iromisotocajiri Jesos, irianti picogaiguë iromisotocajimiri ógueri. \v 15 Pógaiguëri Ira timagantatsiri. Icamaque Jesos cariri icabiritajiri Tosorintsi yoganiatairi. Aisatitanai naniaigabajiri. \v 16 Iriati Jesos përi isintsire ica sërarica. ¿Teco pigótiri? Iquemisanquerinta Jesos, ica yoguibegajica. \p \v 17 —Yamai, nomatsiguenga, nigóti naro te pigóigue obirojegui ora picantaiguë cara pogamagaiguëri Jesos. Teatisati irogóigue pitingomipague. \v 18 Aroque Tosorintsi isanguenatacaganëri antagaisati comantantatsiri jirai icomantëgotaiguëri Quirisito cara ingamobicái. \v 19 Pinguengaiguema arota pomasiniatitanae yamai quero picantaja pibega jirai. Pabentaiguemari Tosorintsi pinguemisantaigueri arota irojocajimiro ora picantagueigui te onganinate. \v 20 Aro ingábintsaigaimi Tosorintsi intsibatëmi arota iraganinasëretaiguemi. Aisati iragátajimiri Jesos aisati ijita Quirisito Ira Agabisaicoontatsiri Ira icomantëgotaiguë comantantatsiri jirai. \v 21 Irinaqueni Jesos canta Jonogaguitequënta irooti cara irobetsicaguequero Tosorintsi antagaisati pairoraca yaca quibatsica. Jirai Tosorintsi isanguenatacaqueri, inibatagaiguëri comantantatsiripague ora inganque Tosorintsi yaca quibatsica. \v 22 Paniro comantantatsiri jitacha Moisés isanguenaque jirai: \q1 Tosorintsi Itingomisonori iragáquemiri comantantatsiri aisati inganquina nibega naro. Iriro omatsiguenga. Pairoraca ingomantaiguëmi pinguemisantaigabaquitiguiri. \v 23 Ira quero iquemisantobëri, iriro iripoguiriaiguë iritsonguëmata, quero itsibatari imatsiguenga quemisantatsiri. \m \v 24 Antagaisati comantantatsiri icomantëgotëro oca piniaiguëca yamai. Iparintaca Samoel aique basini comantantatsiri irooti yamai. Icomantëgotëro omagaro. \v 25 Aisati obirojegui pomatsiguengatacari ira comantantatsiri jirai. Picharineegui aisati obirojegui iquengaiguëmi Tosorintsi cara icanqueri Abaram: \q1 Nangantocobintaiguëri antagaisati matsiguenga yaca quibatsica. Iroro nagátaguëqueri pomatsiguenga iragabisaicotaigaimi obirojegui iraganinasëretaigapëri matsiguengajegui. \m \v 26 Tosorintsi yoguibatëri Itomi igáquemiri ingábintsaiguëmi caninasati arota pijoquiro obirojegui ora picantagueti quimingaro, aro iragabisaicotaigaimi. \c 4 \s1 Peroro yogomequeri itingomi. \p \v 1 Iroontita inibataigaseguiri matsiguenga Peroro aisa Joan, iriguito ipocaigapë saserirotijegui aisati saroseoegui aisati itingomi ira omisantiro oquibe pongotsi irasi Tosorintsi. \v 2 Iguisanijimpëri inibatobagaigaca: \p —¿Pairo yogomebiriqueri matsiguenga? Icomantirini inganiatanae igamagapague aroquenta itinaaja Jesos icaniatanai. Teni onganinate oca yogometirica. \p \v 3 Aroquenta ochapinitanë, yágagantëri ira Peroro, aisati Joan, aisa ira carancaratabetacha, yomingaiguëri irooti cara onguëtaguetanë. \v 4 Carari tojaini ira quemaiguëri Peroro aisa Joan iquemisantaiguëro Irinibare Tosorintsi. Yamai quemisantatsiri icarataigui 5,000 sërari. \p \v 5 Oquëtaguetanai yapatoica Jerosarénquë itingomiegui jorío, antiasipariegui, aisa ira ogomeantiro Sanguenari. \v 6 Aintasati Anás itingomi saserirotijegui, aisa Caijás, Joan, Arijantoro, antagaisati imatsiguenga itingomi saseriroti. \v 7 Icaimagantëri Peroro aisati Joan yogobëri aganguisati, yosamitaigabaqueri: \p —¿Ati picanqueri ica pogaguibegajica? ¿Pairo picantancari? ¿Pairi agáquemiro cara picanquero negaca? \p \v 8 Pinantasantacarinta Peroro Isëre Tosorintsi pinibataqueri caninasati. Aro yotabitanëri Peroro: \p —Obirojegui itingomi aisati antiasipari, \v 9 ¿Iriroco posamitaiguëna ica carancaratabetachaca icantaneintëgotëri Tosorintsi? Pinetsaigueri tegotsitatsi ini yamai. ¿Picogaiguinico pigóigue atiraca icanca cara ibegaja? \v 10 Pinguemaiguena. Aisati caninataque inguemaigue antagaisati omatsiguenga. Yogabisaicotajiri Jesoquirisito Nasaresati Ira pipëicotaigabitaca obirojegui, carari itinaajiri Tosorintsi yoganiatairi. \p \v 11 —Ira Jesos aisa icantaro pibega otingomi mopë cara ijocaiguëro jirai ira obetsiquirori pongotsi. Tosorintsi yoguibatëri Itomi Iriro Itingomisonori, carari obirojegui picantari obetsiquirori pongotsi. Pitsoingaigabaqueri Jesos pipëicotaiguëri. \v 12 Teni irine basini Agabisaicoontatsiri yaca quibatsica ira agabisaicotajáine. Paniro Jesos ipacáiri Tosorintsi. \p \v 13 Inibatasantë catingasati Peroro aisa Joan. Iniaigabaqueri itingomiegui iquenganeintasantanaca inibatobagaigaca: \p —¿Pairo te intsorogobite pitirooti? Teni irotsatenguiro sanguenari tenta irisanguenatasante. Irianti simaguiti. ¿Nega igóiguëro inibatëro ora icanque negaca? Irirojengari ogomequeri Jesos cara itsibataigacari jirai. \p \v 14 Aintasati ira obegajacha. Iniaigabaqueri itingomiegui te irogóigue irotopitaigueri Peroro. \v 15 Aro igáqueri Peroro aisati Joan aisati ira obegajacha: \p —Atsi pisotocanë canta. Caraquenta nangaimaigaimi. \p Aro inibatobagaigaca itingomiegui. \v 16 Icantaiguë: \p —¿Atiroco angantiri ira sërarira? Quero itsoingaiguiri eiro antagaisatinta Jerosaresati igóiguë cara itasonganque. \v 17 Teni onganinate cara inguenguitsatomotaguetiri basini matsiguenga. Intsome omitsoroguiri, intsome angantiri: “Quero picomantëgotairi Jesos”. \p \v 18 Aisati icaimaigairi iguisatsatëri isintsitsaqueri: \p —Quero picomantëgotairi aisati Jesos. Querootisati pogometocotajiri. \p \v 19 Peroro aisa Joan yotabitaiganaqueri: \p —Pinguengaiguema obirojegui. ¿Teco iraniaigái Tosorintsi? Pingomantina. ¿Caninataqueco nanguemisantaiguemi obiro; oraco irasi Tosorintsi nanguemisanque? \v 20 Quero nojocobintiro, nanganquero ora naniaque aisati ora naquemaque. \s1 Yapatoitaigaca quemisantatsiri yamanaiguë. \p \v 21 Yamai yogobeingataiguëri itingomiegui cara igátaigairi. Te iripasabintsatiri aroquenta itsorogaiguëri matsiguengajegui. Icanque matsiguenga: \p —Caninari Tosorintsi aisati caninari ira quemisantatsiri yoguibegajiri carancaratatsiri. \p Iroro te iripasataguëtiri. \v 22 Aroque yogabisë 40 osarini ira carancaratatsi carari itasorintsite Jesos pogabisaicotajiri. \p \v 23 Aro itingomiegui yomisotocaigairi Peroro aisa Joan, aique iáiguë cara inaigasegui basini quemisantatsiri. Icomantaguepëri antagaisati ora icanque itingomiegui saseriroti aisati antiasipari. \v 24 Aroque iquemaigabaqueri, yamanaiguëri Tosorintsi icantaiguë: \p —Natingomi Tosorintsi, Obiro obetsiquëro Jonogaguite, aisati quibatsi, aisa angaare, antagaisati. Aisati pobetsicaguequeri antagaisati ira inatsi Jonogaguitequë, aisa quibatsiquë, aisa angaarequë. \v 25 Aisati jirai pogomequeri David ira quemisantimi. Pogomeantacari Pisëre ora isanguenantacaro oca: \q1 ¿Pairo iguisaneintaguetobiquimi ira basiniati matsiguenga? ¿Pairo iquengasëretaguebiritiro joríojegui ora te onganinate? \v 26 Ira itingomiegui iquengaigabitaca icogaigabita iritsonguerime Atingomisonori aisa Ira agabisaicoontatsi. \m \v 27 Yaca Jerosarénquë yapatotaigaca arosonori matsiguenga iguisaneintaiguëri Jesos Pitomi caninari. Iriro poguë Agabisaicoontatsiri. Iguisaneintaiguëri Eroris, Pontsio Pirato, joríojegui, aisati basiniati matsiguenga. \v 28 Jirai pigótiri. Yamai aroque icantaiguëro irirojegui ora piquianca pobetsiquë jirai. Aisati pisëretaca cara ingamobitaiguëna Pitomi Jesos. \v 29 Yamai Natingomi, pinetsaigueri. Icoguini iromitsorogaiguena. Pingantocotina querota notsorogaiguiri përosati nanguenguitsatasantëmiro Pinibare. \v 30 Pitasorintsitasanote, pigaguibegajiri ira janaitatsi arota irogótiri matsiguenga aisonori Iriro Jesos Pitomi aisati iraniacaninataigueri. \p \v 31 Aroqueque itsonque yamanaiguë, aro posebatanaca pongotsi cara inaigasegui. Pinampari Caninaro Isëre Tosorintsi icomantasantanquero aisonori Irinibare Tosorintsi, te intsorogaiganaque. \s1 Iquengaigaca quemisantatsiri intimaiguë caninasati. \p \v 32 Yamai tojaini icarati quemisantatsiri. Iquengasëretaiganaca. Ipabacaguetanaca ora iraisati, te iromichate. Te paniro cantatsine: \p —Iroroca nasiati. \p \v 33 Përosati iquenguitsatasantë iragátane Jesos icanque: \p —Icabiritanaa Atingomi Jesos icaniatanai. \p Aisati icábintsaiguëri Tosorintsi ira iragátane. Yoganinasëretaiguëri. \v 34 Te paniro tasegatsine. Antagaisatinta yasintagueta togantsipague aisati pongotsipague ipimantaguetiro yágancaro quirequi. Yamapëri, \v 35 ipapëri iragátaneegui Jesos irotsatengaguetiri ira coguetatsi paniropague. Icantaneintëgotëri imitocoqueri irapiguemisantacagane. \v 36 Ainta inasegui paniro sërari jitacha José. Aisati iragátane Jesos ijitaiguëri Berinabé ora ocanti caninatagantatsiri. Ipaniaca oboguesiquë jitacha Chípire. Iriro imatsiguenga Irebí. \v 37 Ipimantëro iritogane, yamapë iguireguite, ipapëri iragátaneegui Jesos. \c 5 \s1 Itsoigaca Ananías aisa Sajira iina. \p \v 1 Ainta basini sërari jitacha Ananías aisati Sajira iina ipimantëro iritogane. \v 2 Iquengaigaca iriro aisa iina yágarantobë aganguisati quirequi, yoguëri. Yáganëri basini Ananías ipapëri iragátane Jesos icampëri: \p —Jerica quirequi pipënataca cara nopimantëro notogane. \p \v 3 Antagaisati pigótacaqueri Peroro Isëre Caninaro Tosorintsi. Icabëri Peroro: \p —Ananías, pitsoigani. ¿Pairo pinintacagobiqueri camagari Satanás yamaica inanquimi pineiquë? ¿Pairo pamatobibiritabecaro Isëre Tosorintsi cara págarantobë quirequi, poganontacari aganguisati? \v 4 ¿Cagarico pasi pitogane ora popimantëra, cagarico pasi quirequi? ¿Pairo piquengabiritaigaca picanque: “Jerica antagaisati quirequi”? Teni pomatobitina naro, Irianti pamatobitabeca Tosorintsi. \p \v 5 Iquemobëro Ananías oca nibarintsica, aito ipariganë icamaque. Iquemocotobëtiguirini itsorogasantaiganaque antagaisati. \v 6 Aique yobetsicaiguëri oboinapague iponatancari tocoya, yágaiganaqueri itiaiguëri. \v 7 Pabisanaque cosamanisata pipogopë iina Ananías, terai ogóte cara aroque icamaque ojime. \v 8 Yosamitobëro Peroro: \p —¿Ati icarati quirequi páguë cara popimantaiguëro pitogane? ¿Antagaisatico ica ipapënaca pijime? \p Oniaqueri Sajira ocampëri: \p —Jee, antagaisati. \p \v 9 Icabëro Peroro: \p —¿Pairo piquengabiritaigaca obiro aisa pijime pomatobitaiguëro Isëre Atingomi? Pinetseri ira sëraripaguera. Aroque itiaiguëri pijime. Aisati obiro yamai iráganëmi iritijaiguëmi. \p \v 10 Aitosati opariganë Sajira ocamaque iguitiquë Peroro. Cara icaigapë oboina, iniaigapëro aroque ocamaque. Yáganëro itiaquero otsibatapaari ojime. \v 11 Aro itsorogasantaiganaque omagaro ira quemëgotëri Ananías aisati iina. \s1 Iragátane Jesos catingasati cara joríoquë. \p \v 12 Tojai itasongapininti iragátane Jesos imitocoquerinta Tosorintsi. Yoniagaiguëri matsiguenga ora igóontacari Tosorintsi. Iquenganeintasantaiganaca matsiguenga. Yapatotaigaca ira quemisantatsiri cara omoroquë jitacha iraisati Saromón. \v 13 Itsorogaiguë matsiguengajegui cara intsibataiguëmari, carari icanque: \p —Cobeingari ira quemisantiri Jesos, carari aisati caninari. \p \v 14 Tojaisonori sërari aisati tsinane quemisantaiguëri Jesoquirisito. Itojaigasanoiganaque quemisantatsiri. \v 15 Yogaiguëri ira janaitaguetatsiri cara abatsiquë. Yoguëri jatasintsiquë aronta inguenopë Peroro iromamegapëri arota irobeganaima. \v 16 Yapatotaigapa tojaini matsiguenga paniacha basinipaguequë poeboro aronisatiquë Jerosarén. Yamaigapëri ira janaitatsiri aisati ira inanca camagari. Yoguibegajiri antagaisati. \p \v 17 Aro iguisaneintanaca itingomi saseriroti aisa ira tsipatachari ijita saroseo. \v 18 Yágagantëri ira iragátane Jesos yomianqueri iromingamentojeguiquë Jerosaresati. \v 19 Cara tsitiniriquë yasirianaquineri ironomire Tosorintsi, yomisotocanairi icanqueri: \p \v 20 —Pijáigue cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi. Pinguenguitsataiguero ora nibarintsi timagantatsi. Inguemisanqueroca matsiguenga përosati intimaque Jonogaguitequë. \p \v 21 Cara oquëtaguetanë iáiguë cara ibangoquë Tosorintsi yogomeantaguetanë. Iroontita yogomeantaigui, itingomi saseriroti aisa ira itsibata icaimaiguëri yapatotaiguëri ira obatatsiri jorío icarati 71. Irirojegui saseriroti, antiasipari, aisati ira ogomeantiro ora isanguenaque jirai Moisés. Igáqueri iromeraro: \p —Pijáigue omingamentoquë pomaigapënari yaca ira quemisantiri Jesos. \p \v 22 Aique iáiguë iromingamentoquë. Te irinaigue. Aro ipigaigapa icomantaigapë \v 23 icanque: \p —Naniaigapëro omingamento ositasantaga sitëcori. Ainta ira omisantiro omoroquë. Cara nasiriabeparo te irinaigue tsomagui. \p \v 24 Cara iquemaquero oca nibarintsica itingomi ira omisantiro ibango Tosorintsi aisa itingomi saseriroti imabocaca iquenganeintasantaiganaca. Yosamitobaganaca: \p —¿Ati icanca irirojegui? ¿Nega iáiguë? ¿Atini yamai? \p \v 25 Iriguito yarepa paniro sërari icampë: \p —Ira sërari pomingaigabitaca ainta yamai tsomagui oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi yogometaigapairi matsiguenga. \p \v 26 Aique iáque itingomi ira omisantiro oquibe pongotsi aisa iratirite, yamaigapëri caninasati. Te ingantiri catsimari itsorogaiguërinta matsiguenga. Icanque itingomi: \p —Iribasegaiguënaca mopëquë. \p \v 27 Yamapëri ira iragátane Jesos itingomi aisa ira itsibata, yogaiguëri aganguisati obatatsiriquë. Icabëri itingomi saseriroti: \p \v 28 —Aroque nacantasantaiguëmi cani: “Quero picomantëgotaigairi Jesos”. Yamai pogometaiguëri omagaro Jerosaresati. Pinibatëgotina: “Irirojegui saseriroti ógaiguëri Jesos”. \p \v 29 Yotabitaiganaqueri Peroro aisa basini iragátane Jesos: \p —Caninataque nanguemisantaigueri Tosorintsi. Inganqueca matsiguenga ora basiniati, quero naquemisantiri. \v 30 Aisonori obirojegui ógaiguëri Jesos. Pipëicotaiguëri corosiquë. Carari icabiritajiri Tosorintsi yoganiatairi, Ira iquemisantaiguë omatsiguenga jirai. \v 31 Tosorintsi yogainocanëri Ira Jesos. Yoguëri ibacosonoriquë. Yoguëri Itingomi Obatatsiri aisati Agabisaicoontatsiri icoguininta imëri joríojegui cara ingantaigaima yacaqueroca, ingábintsaiguëri Tosorintsi irojocajineri ora icantagueti te onganinate quero iquengairo. \v 32 Aroque nigótasantëro oca nocomantaiguëmica yamai naniasantaguequero. Aisati ocomantagueti Caninaro Isëre Tosorintsi, Iroro ipëri Tosorintsi antagaisati ira quemisantiri. \p \v 33 Cara iquemaigabaquero oca nibarintsica págapëri oshabitapëri iraneingomentoquë itingomiegui, iguisaneintasanoiguëri iragátane Jesos. Icogaigabitanaca iróguirime. \v 34 Ainta sërari jitacha Gamariel. Iriro bariseo aisati yogomeantiro Sanguenari. Iniacaninataiguëri iriro matsiguenga. Aro yaratianque icanque: \p —Iráganërita casiriconiati icaegui quemisantirica Jesos. Caraquenta aguipigapairi. \p Aro yáganëri sotoquë. Aique icanë Gamariel: \p \v 35 —Nomatsiguenga, pigamaiguema ora pinganquerira icaegui quemisantiri Jesos. \v 36 Jirai iconijapë Téoras ira jitabitënguicha itingomi. Yoguiataiguëri tojai irogomere icarati 400 sërari. Yogamagaiguëri Téoras atingomiegui, yomisigaiganaqueri iratirite iátagueque. Yamai teni nanguemocotajiri. \v 37 Aique cara isanguenatocotaguequeri antagaisati matsiguenga arota iripënabintëri quirequi impoesito, iconijapë Joras Garireasati. Aisati yoguiataiguëri tojainisonori irogomere. Aisati yogamagaiguëri ira Joras, iátagueque iratirite. \v 38 Iroro nocomantaguëtaiguimi yamai caninataque irineta icaegui matsiguengaca. Quero picantaiguiri pairoraca. Iriroca agáqueri matsiguenga ingomantagueque, aro otsonganaquima oca nibarintsica. \v 39 Iriroca agáqueri Tosorintsi tigueti pingantiri piguimairentiri. Quero pipëgatsatari Tosorintsi. \p Cara iquemobëro oca nibarintsica, iquengaiganaca. \p \v 40 Icaimagantaigairi ira iragátane Jesos. Ipogopë. Ipasataigabaqueri, icantasantaiguëri: \p —¡Quero pinibatëgotaigairi Jesos! ¡Quero pinibatëmati! \p Aro igátaigairi itingomiegui yomisotocajiri. \v 41 Iáiguë quemisantatsiri icarati 12 icaninasëretaiganaque aroquenta itsipiriobitaiguëri Jesos ora pasiguitagantsi. \v 42 Antagaisati cataguiteri përosati yogomeantaigui cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi aisati pongotsipaguequë. Icomantëgotaiguiri Jesos icantopiantë: \p —Iriati Jesos Agabisaicoontatsiri Ira oguiaiguë eiro jirai. \c 6 \s1 Icoigaiguëri ira omitocoontatsiri icarati 7. \p \v 1 Itojaiganaque quemisantatsiri. Ainta ira nibatatsi guiriego aisati ira nibatatsi ebereo. Yabenca ira nibatatsi guiriego icantaiguë: \p —Antagaisati cataguiteri cara imitocoonti yotsatengaguetiro perintsi, omatsiguenga ogamaimentaga pitaseguë. Paniro imitocotiro iroonti ora nibatiro ebereo. \p \v 2 Aro iragátane Jesos icarati 12 yapatoiqueri antagaisati quemisantatsiri. Icabëri: \p —Teni ongomeite nojocanëro cara naquenguitsatopiantiro Irinibare Tosorintsi arota nomaguetaiguemiro poperi. \v 3 Yamai, nopiguemisantane, pingoigaigue 7 matsiguenga omitocoontatsiri ira caninatatsiri, ogótasantatsiri, pinanca Isëre Caninaro Tosorintsi. Pomeri itarobacaare ora imantaguetimiro poperi. \v 4 Naroegui përosati cara nomanaiguë aisati cara nongomantagueantiro Irinibare Tosorintsi. \p \v 5 Aro iquengaiguëro. Icoigaiguëri Isiteban ira quemisantasanotatsi aisa pinancari Isëre Caninaro Tosorintsi. Aisati icoigaiguëri Jeripe, Porócoro, Nicanor, Timón, Párimenas. Aisati icoiguëri Nicorás Antioquíasati, jirai itsibataigacari jorío iquemisantabecari Tosorintsi, aique iquemisantasantëri. \v 6 Aique yamaigapëri cara iragátanequë Jesos. Aro yamanocotaigabaqueri yogaiguëneri ibaco iguitoquë. \v 7 Tojai icarati ira quemaiguëro Irinibare Tosorintsi. Aiquero iáque itojaiganaque quemisantatsiri canta Jerosarénquë. Aisati tojai icarati saseriroti quemisanquero Caninaro Nibarintsi. \s1 Yáguëngani Isiteban. \p \v 8 Tojai icaninasëretasantë Isiteban. Tojai itasongagueanti imitocoquerinta Tosorintsi. Iquenganeintasantaiganaca matsiguenga. \v 9 Yapatotaigaca matsiguenga jirai ibimantaga, yamai yomisotocajiri, aintasati Sirenesati, Arijantiríasati, Sirisiasati, Asiasati. Irirojegui pëgatsatacari Isiteban. \v 10 Teni irogóigue irotopitiri. Igótasanoti Isiteban inibatasantë Iroronta Isëre Caninaro Tosorintsi nibatacaqueri. \v 11 Aro tojai ira quisaneinqueri ira Isiteban icantaiguëri basini matsiguenga: \p —Intsome ontsoiguëgotimari Isiteban. Aro nomaiguëmi quirequi. Pinibatëgotiri: “Naquemaqueri Isiteban. Itsoinguëri Moisés icantocoqueri ora te onganinate. Aisati icantocotaguetasitari Tosorintsi”. \p \v 12 Iquemaiguëri joríojegui iguisaneintaiganaca antiasipariegui, aisa ira ogomeantiro Sanguenari, antagaisati. Omanapague ipocasipëri yágaigapëri Isiteban yáganëri itingomieguiquë jorío icarati 71. \v 13 Aisati igátaiguëri ira tsoiguëgotëmarine inganque: \p —Naquemaqueri Isiteban icantopiantë: “Teni onganinate ibangoca Tosorintsi. Teatisa ora isanguenaque Moisés. \v 14 Irioquëro Jesos oquibeca pongotsi. Aisati imasiniatiquero ora nametaiga ora yogomeantaiguëna Moisés”. \p \v 15 Aique inetsaiguëri Isiteban itingomiegui jorío aisati antagaisati ira sobicaigasegatsi. Inetsasantobëri iboroquë Isiteban caninaro aisa icantaborotari ibega ironomire Tosorintsi. \c 7 \s1 Icomantëgotaca Isiteban. \p \v 1 Yosamitëri itingomi saseriroti: \p —¿Aisonori oca icantocotaiguëmica? \p \v 2 Yotabitanëri Isiteban: \p —Nomatsiguenga, aisati natingomiegui, pinguemaiguena. Jirai itimi omatsiguengajegui Abaram canta Mesopotamiaquënta teraiquerai iragaganëma Jaránquë. Canta yoniagapari Tosorintsi Ira caninarisonori. \v 3 Icampëri: \q1 Pijocanëri pomatsiguenga, pijátaje irooti basiniquë quibatsi ora noniaguëmira. \m \v 4 Aique ijocanëro Abaram iguebatsite imatsiguenga. Itsibatari iriri cara iáiguë Jaránquë. Aito icamaque iriri. Aro Iriroquerai Tosorintsi agaganëri Abaram irooti oca quibatsica cara pitimaigui obirojegui yamai. \v 5 Terai imeri Tosorintsi oca quibatsica te imëmatiri arosata. Patiro icanqueri: \q1 Aiquenta nomëmiro pintimenta yaca. Pingamaqueca obiro, aro intimaiguë pitomijegui yaca. \m Terai irine itomi Abaram. \v 6 Aisati icanqueri Tosorintsi: \q1 Aiquenta intimaiguë arosonori pitomijegui aisati picharineegui cara iguebatsitequë basiniati matsiguenga, iromerataigabaquimari tojai osarini ongaraque 400 ingantaguequeri ora catsimari. \v 7 Aique nangasitígataiguëri ira merataiguëmarine. Aro irisotocaigae pomatsiguenga naguipigaigairi yaca quibatsica, inguemisantaiguëna yaca. \v 8 Nocogui yamai pitotima irogóontima matsiguenga piquemisanquina. \m Aro iquengaigaca Abaram Tosorintsi. Cara inë itomi Abaram jitacha Isac, pabisanaque 8 cataguiteri itoqueri cara yametaiga joríojegui. Aisa inë itomi Isac jitacha Jacob, itoqueri. Aisati Jacob itomintacari itomi icarati 12, itotaguequeri. \v 9 Ainta paniro itomi Jacob jitacha José. Iriati ireinti icarati 10 iguisaneinqueri José ipimantaiguëri. Yáganëri matsiguenga canta Ejípitoquë. \v 10 Itsibatari Tosorintsi imitocoqueri icábintsëri, icanqueri ira Baraón itingomi Ejípitosati iniacaninatëri José. Yoguëri Baraón aganguisonoriquë, aisati itingomibiriqueri José cara itingomibintaiguëri antagaisati Ejípitosati aisati imatsiguenga Baraón. \p \v 11 Përosati inibatasegui Isiteban icanë: \p —Pabisanaque cara pipoque itasegasanoiguë antagaisati Ejípitosati aisa omatsiguenga yaca Canánquëca. Te inae iraperiegui. Canta Ejípitoquë José yoguëro tojai perintsi. \v 12 Iquemocoquero perintsi Jacob canta Ejípitoquë. Aro igáqueri acharineegui itomijegui Jacob. Patiro iáiguë. \v 13 Cara iáigai aisati, yoniagaigabacari José igóigapëri ireinti. Aisati Baraón itingomi igóigabaqueri imatsiguenga José. \v 14 Aique icabëri José: \q1 Atsi pijáigue, pingantiri Apati iribocapë yaca aisati antagaisati imatsiguenga. \m \v 15 Aro iáiguë irooti Ejípitoquë Jacob aisati imatsiguenga icarati 75. Canta, icamaque Jacob aisati canta icamaiguë acharineegui. \v 16 Aiquenta yágaiganaqueri igamagapague itiaqueri Siquemiquë cara quibatsiquë ora yamanantë Abaram jirai ipimantë itomijegui Emor. \p \v 17 Përosati icanti Isiteban: \p —Cara aronibati omoncaraquima ora icanqueri Abaram Tosorintsi jirai, itojaiganaque omatsiguenga canta Ejípitoquë. \v 18 Aique ipoque irirai itingomi te irogótiri José. \v 19 Yamatobitaiguëri omatsiguenga icanqueri cara irojocaigueri itomijegui arota ingame. \v 20 Aro inë Moisés. Iniacaninatëri Tosorintsi. Maba manchacori iquibianë ibangoquë iriri, iniro pimánopitëri Ejípitosati. \v 21 Cara ojocanëri sotoquë oniopëri irisinto Baraón, págairi ocanqueri iriro asi otomi. \v 22 Yogometasantëri Ejípitosati antagaisati ora igóigui iriro. Catingasati inibati Moisés. Caninasati icantaguetiro pairoraca intagueti. \p \v 23 Aisati icanë Isiteban: \p —Ora irosarinite Moisés ocarati 40, aro iquianqueri iraniaqueri joríojegui imatsiguenga. \v 24 Aique iáque. Iniopëri Ejípitosati iguisasiguiri paniro jorío. Yogamagapëri Moisés ira Ejípitosati; \v 25 ijique irogóigueme imatsiguenga cara iriro iragabisaicoontaiguemarime Tosorintsi carari te irogóigue. \v 26 Cara oquëtaguetanë iniopëri pite imatsiguenga iguisabacagasega. Icogabeca Moisés iraguimairentirime. Icantabecari: \q1 ¿Pairo piguisabacagobita? ¿Cagarico pomatsiguenga? \m \v 27 Aro yosibitobëtiguiri ira quisasanoquenguicha, icabëri: \q1 ¿Pairi agáquemi obiro yaca pingampëma natingomi? ¿Picoguinico pomerataiguena? \v 28 ¿Póguënanico naro pibiaqueri Ejípitosati chopi ira pogamaguë? \m \v 29 Iquemobëro Moisés itsoroganë isiganaca irooti basiniquë quibatsi jitacha Matián. Irooti itimantapa. Canta yágapë iina, inë pite itomi. \p \v 30 —Pabisanaque 40 osarini itiomoqueri iriconguiri Moisés. Aiti pinasegui piriabatsaro cara aronisatiquë oguitoja jitacha Sinaí. Yomisantëneri Moisés iroishate iriconguiri, iconijatomopëri ironomire Tosorintsi irisaanganetsite cara totseisiquë itairingopa yosiacaro tsitsi carari te otagatima totseisi. \v 31 Iquenganeintasantanaca Moisés yotsitiparo totseisi icoque iraniasantiro tsitsi. Iquemobëtiguiro Irinibare Tosorintsi. \v 32 Icabëri: \q1 Naro Tosorintsi; iquemisantina picharine Abarám aisati iquemisantina Isac, aisa iquemisantina Jacob. \m Aro imogomogoatanaca Moisés itsoroganë te iranetsanajiro. \v 33 Aisati icanqueri Tosorintsi: \q1 Piguëtiri pisapatote paratianquenta cara quibatsiquë caninaguitero catingasatiquë Naro Pitosorintsite, pinguemisantatsatina. \v 34 Naniaiguëri pomatsiguenga Ejípitoquë. Naquemaiguëri cara yabentaigaca. Yamai nangábintsaiguërini. Iroro nipocasitaguëqueri. Yamai nagáquemini Ejípitoquë. \m \v 35 Jirai itsoingaigabitacari ira Moisés icanqueri: “¿Pairi agáquemi pingampëma natingomi?” Iriati Moisés igáque Tosorintsi yamai icanqueri itingomi cara iragabisaicotaiguëri imatsiguenga. Iroro igátaguëqueri ironomire Tosorintsi ira conijatomoqueri totseisiquë. \v 36 Iriro Moisés ágaiganaqueri imatsiguenga acharineegui. Itasongobentaiguëri cara Ejípitoquë aisati cara yoguimontiaiganaqueri angaarequë tsonaaro aisati quibatsiquë piriabatsaro. Itasongobentaiguëri 40 osarini. \p Aisati icanë Isiteban: \p \v 37 —Iriati Moisés icantaiguëri joríojegui: \q1 Tosorintsi agáquemirine comantantatsiri aisa inganquina nibega naro. Iriro pomatsiguenga. Pairoraca ingomantaiguëmira pinguemisantaigabaquitiguiri. \m \v 38 Aisati Moisés itentaigari jirai omatsiguenga quibatsiquë piriabatsaro, aisati inibatobaca irisaanganetsite Tosorintsi oguitojaquë jitacha Sinaí. Aisati iriro iquemobëro Irinibare Tosorintsi timagantatsiri ora igóontacari Tosorintsi. Isanguenataigáiro. \v 39 Acharineegui te inguemisantiri Moisés itsoingaiguëri. Icogaigabitaca iripigaimame Ejípitoquë. \v 40 Iroontita inë Moisés jonoquë oguitoja, icantaiguëri Aarón ireinti Moisés: \q1 Nocogaiguini pobetsiquinari basini nobabane irirai irobataiguëna naguiatanëri, tenta nogóigue negaraca ipiaca Moisés ira maigapëna cara Ejípitoquë irooti yaca oguitojaica jitacha Sinaí. \m \v 41 Aro yobetsicaiguëneri yosiacagantëri itiomijani baaca. Ijiqueri ibabane yógaiguëneri itaquineri oisha, icaninasërebiritaiganaqueri ira yobetsicasitaca. \v 42 Aro ijocaiganaqueri Tosorintsi iromanocotirita paba, manchacori, aisa jonogasatipague. Jirai isanguenatocoqueri comantantatsiri jitacha Amós: \q1 Obirojegui jorío, ¿Teco pógaiguenari oisha cara jirai tojai osarini ocarati 40 canta piriabatsariquë quibatsi? \v 43 Teni. Iroonti panataiguëri pobabane Moroc, aisati panataiguëri irosiacagomento jonogasati jitacha Repam, pitirooti posiacagantë pobetsicasitaigari obiro pamanocotasitaigari. Iroro nojocaguëquemi piguebatsitequë, nagátaiguëmi canta jaanta Babiróniaquë. \m Aroque isanguenaque negaca Amós jirai. \p \v 44 Përosati icanai Isiteban: \p —Cara piriabatsaroquë quibatsi jirai yanataiguëro omatsiguenga ibango Tosorintsi iroonti tocoya cara yoguëro osanguenataga mopë. Moisés yobetsiquëneri ibango Tosorintsi aisati ocantaro pibega ora icomantasantëri Tosorintsi yoniaguëri. \v 45 Ora ibango Tosorintsi yágobëro acharineegui cara ipëri Tosorintsi, aique yanataiguëro itsibataigari Josoé cara yágabitsaqueri iguebatsite matsiguenga catsimari. Ijocaiguëri matsiguenga Tosorintsi ipëri iguebatsite acharineegui. Përosa pini pongotsi irooti cara itimi David. \v 46 Iniacaninatëri David Tosorintsi. Yamanabetari David: “Pabati Tosorintsi, jirai iquemisantimi Jacob. Obiro Itosorintsite. Yamai nocoguini nobetsiquëmiro caninaro pobango irorai ora pintimantima”. \v 47 Carari te irobetsiquineri David. Saromón itomi yobetsiquëneri ibango. \v 48 Carari Tosorintsi jonoquënintaberi teni intime pongotsiquë ora yobetsiquë matsiguenga. Aroque icanque comantantatsiri: \q1 \v 49 Icanë Tosorintsi: “Ora Jonogaguitequë iroro nisobiganta, cagaro yaca quibatsica. ¿Ati pinganquinaro pobetsiquinaro nobango? ¿Nega nomagoriaque? \v 50 ¿Teco Naro obetsiquërone antagaisati?” \m \v 51 Te pinguenganeintasëretima obirojegui. Aisati picantari ibega basiniati matsiguenga te irogótiri Tosorintsi. Te pinguemiri Tosorintsi, teatisati pinguemisantiri. Përosati pipëgatsataro Isëre Caninaro. Picantari ibega ira picharineegui ipëgatsataro cara jirai. \v 52 ¿Aintaca paniro comantantatsiri te inguisaneintiri picharineegui? Teni. Yogamagaiguëri antagaisati ira comantantatsiri icanque iribocapë Ira Caninarisonori. Yamai aroque ipogopë Iriro Jesoquirisito, págagantaiguëri pógaiguëri obirojegui. \v 53 Teni pinguemisantiro Irinibare Tosorintsi obirojegui ora yogometaiguëmi ironomire. \p Aroque inibatë Isiteban. Itsonquero. \p \v 54 Cara iquemaigabaquero irinibare Isiteban oshabitapëri iraneingomentoquë iguisaneintasantanëri itingomiegui jorío, itsicaguitenatanëri. \v 55 Aro pinancari Isiteban Isëre Tosorintsi, inetsë jonoquë iniaqueri ironomire Tosorintsi. Aisati iniaqueri Jesos yaratingasegui ibacosonoriquë Tosorintsi. \v 56 Icanque Isiteban: \p —¡Pinetsaigue! Canta Jonogaguitequë naniaqueri Jesos Ira paniacha Jonogaguitequë otsomaaqueri iniro jirai, imatsiguengatasantapë. Naniaqueri yaratianque ibacosonoriquë Tosorintsi. \p \v 57 Aro yamai catsigue icaimë itingomi joríojegui ishapiguemitatanaca isigasipari yágaiguëri. \v 58 Yágaiganaqueri sotoquë Jerosarén, ibasiaqueri mopëquë. Ira comantëgotëri Isiteban ijocaiganaquero iguitsagare iguitiquë Saoro oboina sërari omisantëneri iguitsagare. \v 59 Iroontita ibasegaseguiri, yamanaque Isiteban icanque: \p —Jesos Natingomi, págobënaro nasëre. \p \v 60 Yobaticagueritoca, icaimë catsigue yamanocotajiri ira basiaqueri: \p —Natingomi, quero poguibitacaiguiri oca icantagueiguëna icaegui ora te onganinate. \p Aroque icanque Isiteban negaca, irooti icamantaca. \p Inetsëri Saoro icanque: \p —Caninataque. Icamaque yamai. \c 8 \s1 Iáiguë quemisantatsiri canta Samariaquë. \p \v 1 Irooti cataguiteri iparintaigaca joríojegui icantaguequeri catsimari ira botoibiritari Jesoquirisito canta Jerosarénquë. Iátagueque antagaisati, isigaiganaca Joreaquë aisati Samariaquë. Irinibani inaiguënguitsi Jerosarénquë iragátane Jesos. \v 2 Ainta matsiguenga quemisantasantëri Tosorintsi itiaiguëri Isiteban tojai iraicoqueri. \v 3 Iriroque Saoro përosati icantaguequeri catsimari ira botoibiritari Quirisito. Icogabeta iritsongaiguërime. Icanaque ibangopaguequë quemisantatsiri yágapëri inosicanëri sërari aisati tsinane, yomianqueri cara iromingamentoquë. \s1 Iquemisanque ira timatsi basiniquë poeboro. \p \v 4 Ira quemisantatsi iátagueque icomantobaguecaro Irinibare Tosorintsi. \v 5 Jeripe omitocoontatsiri yareca Samariaquë. Icomantëgotapëri Jesoquirisito. \v 6 Yapatoica matsiguenga iquemaigabaqueri Jeripe ora icomantaguepëri aisa iniaigabaqueri cara itasongampë. \v 7 Yogabisaicotajiri tojai matsiguenga ira inanca camagari. Icaimaiguë camagarijegui cara isotocaiganaji. Aisati yoguibiaguetajiri tojai emëngari aisati carancaratatsi. \v 8 Irooti icaninasëretantaiganaca antagaisati Samariasati. \p \v 9-11 Cara poeboroquë ainta sërari jitacha Simón. Jirai iriro matsi. Itasongabitaca. Aisati yamatobitaiguëri tojai matsiguenga tojai osarini. Ijitaiguëri iriro itingomi. Antagaisati matsiguenga iquemisanqueri. Iquenganeintasantanëri icantocotaiguëri icanque: \p —Itasonganti Simón. ¿Iriromë tosoncaguiri Tosorintsi? Intsome antingomintimari. \p \v 12 Aro ipogopë Jeripe icomantaguetiri matsiguenga Irinibare Tosorintsi aisa ati ocanta iragáantane Tosorintsi. Aisati icomantëgotëri Jesoquirisito. Ibaotisataigapëri ira quemisantaiguëri Jesos, sërari aisati tsinane. \v 13 Simón aisati iquemisanque ibaotisataca yoguiatëri Jeripe. Iquenganeintasantanaca Simón cara itasonganti Jeripe. \p \v 14 Përosati ini iragátane Jesos Jerosarénquë. Cara iquemocotaigabaqueri ira Samariasati cara aisati iquemisanqueri Jesos, aro igáiguëri Peroro aisati Joan. \v 15 Iáiguë canta. Yamanocotaigapëri Samariasati cara coshoni oganëri Isëre Caninaro Tosorintsi, \v 16 terainta iroguineri Tosorintsi Isëre iriroquë. Patiro ibaotisabiritabecari Atingomi Jesos. \v 17 Aro Peroro aisati Joan oguëneri ibaco iguitojeguiquë, yágasëretobëro Isëre Tosorintsi pinampari. \p \v 18-19 Cara iniaqueri Simón icabëri ira Peroro: \p —Jerica quirequi. Nocoguini pogometajinaro natasonganqueni naro nangantimi pibega obiro cara pitasonganti. Nocoguini noguëroca nobaco matsiguengaquë irágasëretantimaro Isëre Tosorintsi iriro. \p \v 20 Icanqueri Peroro: \p —Pijáte Sharincabeniquë aisati páganëri piguireguite. Pijitasica obiro pomanantëro itasorintsite Tosorintsi. \v 21 Teni pingantina nibega naro. Igóquimi Tosorintsi te onganinate paneingomento. \v 22 Te onganinate ora piquengasëretabitaca. Pingantajima yacaqueroca pijoquiro ora picantagueti te onganinate. Pomaniri Tosorintsi ingábintsaimi, irojocajimirota ora picantagueti te ongomeite. \v 23 Nigóquimi pomichatasantini, picoguini iraniacaninataiguemi matsiguenga. Aroque pagobiaquemi yamaica ora picantagueti quimingaro. \p \v 24 Yotabitanëri Simón: \p —Pomanocotina naro querota niáti Sharincabeniquë. \p \v 25 Aique Peroro aisati Joan icomantanquero Irinibare Atingomi, iquenguitsatocotiro. Iquenaguetanë poeboropaguequë cara Samariaquë, icampëri: \p —Aroca pinguemisanqueri Jesos, aro irojocajimiro Tosorintsi ora picantagueti te onganinate, iragabisaicotajimi. \p Cara itsonquero icomantaguequeri ira Samariasati, ipiganaja cara Jerosarénquë. \s1 Iquemisanque Etiopíasati. \p \v 26 Irisaanganetsite Tosorintsi iconijatomopëri Jeripe icampëri: \p —Pingabiritanëma pijáte irooti poeboroquë jitacha Gasa. Pinguenaque abatsiquë paniacha Jerosarénquë oquenaque piriabatsariquë. \p \v 27 Aito icabiritanaca Jeripe iáque. Itonguibocari matsiguenga paniacha Etiopíaquë irágaguitsotaga. Iriro otingomibintë Cantase. Iroro tsinane itingomi Etiopíasati. Yomisantënero oguireguite. Iquemocoqueri Tosorintsi iriro, iátasiqueri canta Jerosarénquë, icoque irogótiri Tosorintsi. \v 28 Yamai ipigaa isobiaque irisicómentoquë inibataseguiro isanguenare Isaías, comantantatsiri cara jirai. \v 29 Iroro Isëre Tosorintsi cantëri Jeripe: \p —Pijáte pitonguibotobëmari irisicómentoquë. \p \v 30 Isigopa Jeripe itonguibocaro iquemaqueri inibatëro isanguenare Isaías. Yosamitapëri: \p —¿Piquemaquero Sanguenari? \p \v 31 Yotabitanëri: \p —Teni nanguemiro tenta irine ira ogomequenarone. Potetima pisobigopë yaca pogomepëna obiro. \p \v 32 Aro isobigopë Jeripe. Ora Sanguenari inibatasegui ocanti: \q1 Cara imaireti itiomijani oisha cara yapeitiri, aisa icanta Quirisito imaireti, te irinibate cara ira quisaneinqueri yáganëri yogamagaiguëri aisa icantari ibega oisha cara yogamaguiri. \v 33 Yógasitacari catsimari. Quero ini itomi aroquenta yóguëri. \p \v 34 Yosamitobëri Jeripe Etiopíasati: \p —Nocoguini pingomantina ¿Pairi isanguenatocoque comantantatsiri? ¿Iriatico comantëgotacha? ¿Basinico iquenguitsatocoti? \p \v 35 Aito iparintaca Jeripe icomantasantëri ora inibatasegui Sanguenariquë. Icomantëgotëri Jesos. \v 36 Iátocoque abatsiquë irooti cara yarecaro nija. Yosamitëri Etiopíasati icanqueri: \p —Iroro nija oca. ¿Caninataque nomaotisatëma? \p \v 37 Icanqueri Jeripe: \p —Piquemisantasantirica Quirisito, caninataque pomaotisatëma. \p Yotabitanëri: \p —Jee, naquemisantasantiri Jesoquirisito Iriro Itomi Tosorintsi. \p \v 38 Yogaratianquero irisicómento. Aito yaguëtanë pitirooti itsibatanacari cara nijaaquë. Ibaotisatëri Etiopíasati Jeripe. \v 39 Ipiganaja irisicómentoquë. Aito isaanganë Jeripe, páganëri Isëre Tosorintsi. Te iraniobairi Etiopíasati. Paniro iátaji icaninasëretanë. \v 40 Iriroque Jeripe iconijapë poeboroquë jitacha Asoto. Yogaganaca cara Asotoquë irooti poeboropaguequë. Icomantëgotaguequeri Jesos icanque: \p —Pinguemisantiri Jesos, aro iragabisaicotajimi Tosorintsi. \p Irooti, cara yareca Sesareaquë. \c 9 \s1 Ipasiniatitanai Saoro. \p \v 1 Përosati ainta Saoro Jerosarénquë isariacari irócaiguëri antagaisati ira quemisantaiguëri Atingomi Jesoquirisito. Iroro iátaguëque iraniaqueri itingomi saseriroti. \v 2 Yamanopëri icampëri: \p —Nocoguini pomena pisanguenare. Náganëneri canta Tamásicoquë, nomëri ira obatacaguiri jorío cara yapatotaigaca. Pisanguenatinaro pingantiro negaca: “Pomitocotiri Saoro iráguiri antagaisati ira quemisanqueri Jesos, sërari, tsinane, omagaro. Iromapëri yaca Jerosarénquëca”. \p Aro isanguenaquineri. \v 3 Aique iáque Saoro. Pënibaque irarequimaro Tamásico cara iroguito iniobëro Saoro yosangueguitetocopëri Tosorintsi. \v 4 Ipariganë quibatsiquë, iquemobëro irinibare Jesos: \p —Saoro, Saoro, ¿Pairo picantobiquinaro catsimari? \p \v 5 Yotabitanëri Saoro: \p —¿Pairi pijita, Natingomi? \p —Naanti Jesos Ira piguisaneinti. Obiro aisa picantari sërari baaca cara imeratëmanica iripasaqueri casintari. Ira baaca iragaitiguitetabequimari carari iratsipiriopiantë. Aisati obiati casitígatacha cara piguisaneinquina. \p \v 6 Itsoroganë Saoro imogomogoatanaca, icanë: \p —Natingomi ¿Pairo picogui nanganque naro? \p Aro icanëri Jesos: \p —Pingabiritima pijáte Tamásicoquë. Canta, nongomantëmiro ora pinganque. \p \v 7 Ira sërari itsibataigapa Saoro iquenganeintaiganaca. Iquemasicaro irinibare, carari te iraneiri ira nibaquenguitsi. \v 8 Icabiritanaca Saoro yoquiriabetanaa, te iraniaje. Icatsatanëri ibacoquë irooti Tamásicoquë. \v 9 Canta, yogabisë maba cataguiteri te iranee, te irapae, teatisa iróguima nija. \p \v 10 Ainta Tamásicoquë quemisantatsiri jitacha Ananías. Iconijatomopëri Atingomi icaimapëri: \p —¡Ananías! \p Yotabitanëri Ananías: \p —¿Pairo, Natingomi? Aintana naro yaca. \p \v 11 Icampëri Atingomi: \p —Pingabiritima, pijáte cara abatsiquë ora catingapoquiri. Cara ibangoquë Joras pingoguiri sërari jitacha Saoro ira Tárisosati. Ainta yamai yamanini. \v 12 Aroque noniaguëri cantaca quisanitagantsi carari te irisome, iniaquemi obiro pinganaque poguineri pobaco iriroquë arota iranianae. \p \v 13 Icanqueri Ananías: \p —Tojai naquemocoqueri ira picomantëna yamai. Icantobiqueri catsimari ira quemisantaiguimi canta Jerosarénquë. \v 14 Aisati naquemocoqueri cara igáqueri yaca itingomi saseriroti irágaiguëna antagaisati ira abentaiguëmira. \p \v 15 Icanëri Atingomi: \p —Pijáte. Aroque nocoiguëri ingomantëgotina joríojeguiquë, aisati basiniatiegui matsiguenga, aisati itingomieguiquë. \v 16 Aisati noniaguëri cara tojai iratsipiriobiquina. \p \v 17 Aique iáque Ananías. Icapë pongotsiquë cara inasegui Saoro yoguëneri ibaco, icampëri: \p —Saoro, yamai obiro nopiguemisantane. Igáquina Atingomi Jesos ira conijatatequimi cara abatsiquë cara piquenopë. Igáquina cara aisati naniacagajimi, aisati inampëmi Isëre Caninaro Tosorintsi. \p \v 18 Aito cara oparibentaguitanai ora iroquiquëti cantacha simabentaqui inatabecari, aro iniasantanai. Icabiritanaca Saoro ibaotisataca. \v 19 Aisati yapasanotanai, isintsitanai. Arosataanti cataguiteri itiomotaiguëri quemisantatsiri canta Tamásicoquë. \v 20 Aique icomantëgotëri Jesos pongotsiquë cara yapatoita joríojegui. Icanque Saoro: \p —Jesos Irianti Itomi Tosorintsi. \p \v 21 Iquenganeintasantaiganaca antagaisati ira quemaiguëri. Yosaminatobagaigaca: \p —¿Teco iriro tsongaiguërinime ira quemisantatsiri Jerosarénquë? ¿Teco iriro boquënguitsi yaca iraguëshotaiguërime ira quemisantiri Jesos, irágaiganaquerime itingomiquë saserirotijegui? \p \v 22 Aiquero otojaiganaque icomantëgotasantëri Jesos Saoro. Iquenganeintasantaiganaca joríojegui Tamásicosati cara igótacagasantaiguëri Saoro. Icanqueri: \p —Aisonori Iriro Jesos Agabisaicoontatsiri. Ipaniaca Jonogaguitequë. Igáqueri Tosorintsi. \p \v 23 Pabisanaque cataguiteri tojai. Iquengaigaca joríojegui iróguirime Saoro. \v 24 Carari Saoro iquemocoqueri. Antagaisati cataguiteriquë aisati tsitiniriquë imaguetabecari jorío cara omoroquë poeboro. Icogaigabitacari Saoro irágobërime irógaiguërime. \v 25 Carari tsitiniriquë ira quemisantatsiri yotequeri Saoro oquibequë cantiri yoguëtocoqueri sotoquë oticoro irooti osobinta. Isiganaca. Carari te iraniobairi jorío. \v 26 Yaretaja Saoro canta Jerosarénquë. Icogabeca intsibatimarime quemisantatsiri. Iriro te iraninte, itsorogobëtiguiri. Ijitasicari te inguemisante. \p \v 27 Carari yáganëri Saoro Berinabé catingasati iragátanequë Jesos inibabenqueri. Icomantëgotaguequeri Saoro cara abatsiquë iniobëri Atingomi inibatobëri ipasiniatitanai Saoro. Aisati Tamásicoquë iquenguitsatocotasantëri Jesos. \v 28 Yamai itsibataigari quemisantatsiri cara Jerosarénquë. Perosati iquenguitsatocotasantëri Jesos. Te intsorogue Saoro. \v 29 Icomantaiguëri joríopague ira nibatatsi guiriego. Ipëgatsacari icogabeca jorío irógaiguerime Saoro. \v 30 Cara iquemocoquero quemisantatsiri, yágaiganaqueri Saoro irooti Sesáreaquë. Aique yogabisëri Tárisoquë. \s1 Itasonganque Peroro. \p \v 31 Aique caninasati yapatoibiritari Jesos canta Joreaquë, Garireaquë, aisa Samariaquë. Iquemisantasanotaiguëri Atingomi. Iniacobeingataigacari. Itojaiganaque quemisantatsiri. Poganinasëretaiguëri Isëre Tosorintsi. \v 32 Iquenaguetanë Peroro basinipaguequë poeboro imitocotaiguëri quemisantatsiri, yareca Iriraquë. \v 33 Canta, ainta matsiguenga jitacha Eneas inasegui irisomamintoquë. Iriro emëngari, te iranëite ocarati 8 osarini. \v 34 Icampëri Peroro: \p —Eneas, iragaguibegajimini Jesoquirisito. Pingabiritima pobetsicanëro pisamamento. \p Aito cara icabiritanaca yanëitanai. \v 35 Iniaiguëri antagaisati Irirasati aisa Sarósati iquemisantaiguëri Atingomi. \p \v 36 Cara basiniquë poeboro jitacha Jope otimabeta tsinane quemisantatsiri ojita Tabita ora ocanti maniro. Iroro caninaro. Përosati omitocotaguetiri otimanamitane. \v 37 Aro ojanaitë Tabita ocamaque. Paquibatëro ogamaga poguëro jonoquë pongotsi cara pini sitomencorentsi. \v 38 Iquemocoqueri ira Peroro. Ira Jopesati igáqueri pite sërari ingaimëntiri Peroro cara Iriraquë ocosamanisatatanë. Icampëri: \p —Omanapague popogopë. \p \v 39 Aro yoguiatëri Peroro omanapague itencari. Yáganëri jonoquë cara pinasegui ogamaga Tabita. Oshongabocaro antagaisati ora ogamaimentaga piraicoquero Tabita. Poniagaigabaqueri Peroro oguitsagarepague ocantaigabaqueri: \p —Pinetsero oca. Cara terai ongame Tabita pobetsiquinaro antagaisati ocapague. \p \v 40 Yomisotocaiguëro antagaisati Peroro, yobaticagueritopa yamanocopëro. Aique inetsëro ogamaga icampëro: \p —¡Tabita, pingabiritima! \p Aro poquirianai, onetsëri Peroro, pisobicanë. \v 41 Yágobagotairo Peroro icabiriquero, icaimaigairi quemisantatsiri aisati ogamaimentaga. Yoniagaigairi Tabita cara ocaniatanai. \v 42 Aro iquemocotaiguëro antagaisati Jopesati. Tojai matsiguenga iquemisanqueri Atingomi. \v 43 Cara Jopequë itimaque Peroro tojai cataguiteri ibangoquë Simón masitsiberi. \c 10 \s1 Iquemisanque Coronerio itingomi soraro icarati 100. \p \v 1 Canta Sesáreaquë ainta sërari jitacha Coronerio. Iriro capitán itingomi soraro icarati 100 Itariasati. \v 2 Iquemisantasantiri Tosorintsi aisati iniacobeingacari. Aisati imatsiguenga quemisantatsi. Tojai imitocoiguëri matsiguenga icábintsaiguëri. Përosati cara yamanopianti. \v 3 Aroque ochapinitanë cara iconijatomopëri ironomire Tosorintsi irisaanganetsite icampëri: \p —Coronerio. \p \v 4 Inetsëntobëri Coronerio itsorogasantanëri yosamitobëri: \p —¿Pairo ojita, Natingomi? \p Icampëri: \p —Iquemaquemi Tosorintsi cara pamanopiantëri. Aisati iniaquemi cara pomitocoiguiri matsiguenga. \v 5 Yamai pigátiri matsiguenga cara Jopequë ingaimëntiri Simón, aisati ijita Peroro. \v 6 Itimi ibangoquë isometi Simón ira masitsiberi. Aiti ibango onamijaquë angaare. Iriro cantëmine ora pinganque. \p \v 7 Cara isaanganai ironomire Tosorintsi ira comantapëri Coronerio, icaimë pite iromeraro aisati paniro isorarote, maba quemisantiri Tosorintsi. \v 8 Icomantaguequeri antagaisati ora iniaque, igáqueri Jopequë. \v 9 Itimanë abatsiquë. Oquëtaguetamananaque iquenaque irooti catinga. Pënibaque irarequima Jopequë. Itanë Peroro jonoquë pongotsiquë yamanaque. \v 10 Itasegasantë icoque irape Peroro. Iroontita osobira pobetsiquëro perintsi tsinane, iniobëro Peroro ora cantaca quisanitagantsi igaguitaga iriro. \v 11 Jonoquë yamanasegui Peroro iniabetobacaro paguëpë oquibemaronca tocoya yoguëshotaguequero Tosorintsi yoguëtopiantëro. \v 12 Ainta yoguëtocoqueri pairiraca quimingaripague: chancho, marangue, saniri, paguitsa, tiso, antagaisati ijiqueri quimingari joríojegui. \v 13 Aisati Peroro iquemobëro Irinibare Tosorintsi. Ocampëri: \p —Pingabiritima, Peroro. Póguiri pijagueri. \p \v 14 Carari yotabitanëri Peroro: \p —Quero naaguiri, Natingomi, irianti quimingari. \p \v 15 Aisati icanqueri: \p —Ira noguëtetai Naro, quero pijitiri quimingari obiro. \p \v 16 Aro pipiganaja tocoya jonoquë, paguëtopiantë, mabataque iniobëro Peroro paguëque aro pogainocanaca. \p \v 17 Iroontita iquianquero Peroro ora iniaque aisati ora iquemobë, yaretaigaca maba sërari iragátane Coronerio. Yosamitëcobempëri nega itimi Simón. Yaretaigapa omoroquë ibango. \v 18 Icaimapëri yosamitapëri: \p —¿Aro itimi Simón yaca aisati ijita Peroro? \p \v 19 Përosati cara iquianca Peroro, aro ocomantëri Isëre Tosorintsi: \p —Pinetse ainta maba sërari icoguimini. \v 20 Pingabiritima piguëtanë piguiatanëri aroquenta nigáquemiri Naro. Quero pitsoinguiri. \p \v 21 Yaguëtanë Peroro icabëri sërari: \p —Naro picogaigui. ¿Pairo pipocasiti? \p \v 22 Yotabitaiganaqueri: \p —Nopaniaca Sesáreaquë. Igátaiguëna Coronerio, igapitante isorarote icarati 100. Iriro caninari. Iniacobeingacari Tosorintsi. Aisati iniacaninatëri iriro joríojegui. Cani iconijatomoqueri ironomire Tosorintsi icanqueri: “Yamai pigátiri matsiguenga iromapëri yaca pobangoquë ira Simón aisati ijita Peroro. Pinguemisantiri cara ingomantëmiro Irinibare Tosorintsi”. \p \v 23 Icabëri Peroro: \p —Pingapë. Yamai pintimopë yaca. Naramani naguiatëmi. \p Oquëtaguetanë iáiguë Peroro, iromeraro Coronerio, aisati itsibataigacari quemisantatsiri. \v 24 Otsitinitanë, oquëtaguetanai yaretaigaca Sesáreaquë. Ainta Coronerio aroque yapatotaiguëri ibangoquë tojai imatsiguenga aisati itimanamitane. \v 25 Icapë Peroro, yobetsatobacari Coronerio yobaticagueritotasitobacari. \v 26 Icabiriqueri Peroro icanqueri: \p —Pingabiritima. Cagarina naro Tosorintsi. Naanti matsiguenga aisa nacanta pibega obiro. \p \v 27 Inibatobaca pitirooti, icapë Peroro iniopëri tojai matsiguenga botoitachari. \v 28 Icantaigapëri: \p —Naro jorío. Pigóigui obirojegui te iranintacaguina nomatsiguenga nantsibatimari basiniati matsiguenga. Teni iraninte naniaiguemi. Carari yogomequinaro Tosorintsi cara quero najitajiri pairiraca quimingari. \v 29 Iroro nipoguëpë omanapague cara picaimagantëna. Yamai nosamitapëmi, ¿Pairo picaimagantobiquina? \p \v 30 Yotabitanëri Coronerio: \p —Cani otsibasati cataguiteri aroque ochapinitanë canoca namanaque yaca nobangoquë, aro naniobëri matsiguenga iquitsagataro catarisonori iguitsagare. \v 31 Icampëna: “Coronerio, iquemaquemi Tosorintsi cara pamaniri. Aisati iniaquemi cara pomitocoiguiri matsiguenga. \v 32 Yamai canta Jopequë pingaimagantiri Simón aisati ijita Peroro. Itiomoqueri basini Simón ira masitsiberi timatsi onamijaquë angaare”. \v 33 Aito cara nigáqueri nomeraro ingaimëntimi. Yamai caninataque cara pipogopë. Ainta napatoitomocari Tosorintsi. Nocogaiguini yamai pingomantaigapënaro pairoraca igáquemi Atingomi. \p \v 34 Aique iparintaca inibatë Peroro icanque: \p —Yamai nigótasantë aisonori Tosorintsi te ingasiriconiatitiri matsiguenga antagaisatinta aisati icantaiga nibegaiga naro. \v 35 Pairiraca niacobeingatiri quemisanqueri Tosorintsi aisati icantaguequero ora caninaro, aro iraniacaninatëri Tosorintsi. \v 36 Naro jorío. Pigótocotobëro Irinibare Tosorintsi. Yoguibaiguënaro Irinibare icomantaiguëna: “Aroca pinguemisantaiguëri Jesoquirisito caninasati pintimaiguë”. Aitosati pingantina nibiaca naro yamai Irironta Jesoquirisito Itingomi antagaisati matsiguenga. \v 37 Piquemocotaigabaquero ora icanque Jesos. Aroqueque Joan iquenguitsatocoqueri: “Pomaotisabiritimari Quirisito”. Aique iparintaca Jesoquirisito icomantaguequeri Garireaquë irooti antagaisatiquë Jorea. \v 38 Pigótocotobëri Jesos Nasaresati, ati icantacacari. Imitocoqueri Jesos Tosorintsi. Ipasërequeri Isëre aisati ipëri itasorintsite. Irooti iátagueantaca icantaguequero caninaro aisati irooti yoguibegantacari ira inanca camagari, imitocoquerininta Tosorintsi coshoni yoganëri Jesos. \v 39 Naroegui iragátane Jesos naniaiguëri antagaisati ora icantagueque Jesos iboeborotepaguequë nomatsiguenga aisati canta Jerosarénquë. Aisati naniaiguëri cara yógaiguëri, ipëicotaiguëri corosiquë. \v 40 Maba cataguiteri itinaajiri Tosorintsi yoganiatairi yoniagainari. \v 41 Te ironijagajimari basini matsiguenga, naantijegui yoniagaa. Naroegui icoigaiguë naniaigairinta cara icaniatai Jesos. Aroque icamasantabitaca, icaniatanai, napaagobairi aisati nógagobaari. \v 42 Igáquina nongomantaguequeri matsiguenga: “Yoguëri Jesos Tosorintsi arota ingomantëgotiri antagaisati matsiguenga pairoraca inganque aisati negaraca iriáiguë, ira caniari aisa ira camatsi”. \v 43 Jirai icomantëgotëri Jesoquirisito antagaisati comantantatsiri icanque: “Pairiraca quemisanquerine Jesos aro ingábintsairi Tosorintsi irojocajineri ora icantagueti te ongomeite, quero iquengaineri aisati”. \p \v 44 Iroontita inibatasegui Peroro, aro pipocasipëri Isëre Tosorintsi pinantaigapari antagaisati ira quemisanquero irinibare Peroro. \v 45 Aro iquenganeintasantanaca ira jorío quemisantatsiri itsibatapa Peroro. Yamai igóque aisati ipëri Isëre Tosorintsi ira basiniati matsiguenga cagari jorío. \v 46 Iquenganeintasantacari iquemaiguërinta imatsiguenga Coronerio aisati inibataiguë basiniati nibarintsi. Icantaiguë: \p —Caninari Tosorintsi. \p Aro icanti Peroro: \p \v 47 —Yágasëretaiguëro Isëre Tosorintsi aisa icantaiguëna nibega naro jirai. ¿Teco caninataque imaotisataiguëma? \p Icanque jorío ira itsibatapa Peroro: \p —Jee, caninataque. \p \v 48 Aro ira Peroro icanqueri imatsiguenga Coronerio: \p —Pomaotisatobitaiguemari Jesoquirisito, ora irogóontaiguëmi matsiguenga cara piquemisantiri Quirisito. \p Yotabitanëri: \p —Aro pomaotisataiguena. \p Ibaotisatobitaigacari Quirisito. Aique yamanaqueri Coronerio: \p —Pintiomopëna arosataanti cataguiteri pogometaigapëna. \c 11 \s1 Iquemocoqueri Jerosaresati cara iquemisanque basiniati matsiguenga. \p \v 1 Canta Jerosarénquë iragátane Jesos aisati basini quemisantatsiri iquemocoqueri cara aroque iquemisanqueri Jesos basiniati matsiguenga ira cagari jorío. \v 2 Cara itonganaji Peroro ipigapaa Jerosarénquë, iguisabiritobëri jorío ira quemisantatsi aisati ijique caninataque iritotima basiniati matsiguenga cara inguemisanque. \v 3 Yosamitaigabaqueri: \p —¿Pairo piábirique canta basiniatiquë matsiguenga? ¿Pairo papaagobiqueri? Picanquero ora te onganinate. \p \v 4 Aique Peroro iquenguitsatomotaigapëri antagaisati, icampëri: \p \v 5 —Ainta ninasegui naro Jopequë. Namanasegui cara naniobëro ora cantacha quisanitagantsi. Oquenopë Jonogaguitequë paguëpë oquibemaronca tocoya yoguëshotaguequero Tosorintsi yoguëquinaro. \v 6 Nanetsasantobëro. Ainta tsomagui pairiraca quimingaripague: chancho, marangue, secari, tiso — antagaisati najiqueri quimingari. \v 7 Aisati naquemobëri Tosorintsi icanquina: “Pingabiritima, Peroro. Póguiri pijagueri”. \v 8 Nacanë naro: “Quero naaguiri, Natingomi, irianti quimingari”. \v 9 Icantajina aisati Tosorintsi: “Ira noguëtetai Naro, quero pijitiri quimingari”. \v 10 Mabataque yogatsitainaro, aro pogainocanaa Jonogaguitequë. \v 11 Aito cara yarepa maba sërari pongotsiquë cara natimaque. Ipaniaca Sesáreaquë icampë: “Igáitënani”. \v 12 Pigáquina Isëre Tosorintsi: “Piguiatanëri. Quero pitsoinguiri”. Aro niáque. Aisati yoguiataiguëna ica nopiguemisantaneca icarati 6. Nacaigapë ibangoquë ira cajemacagantëna. \v 13 Icomantaguetobëna cara iconijatomoqueri ironomire Tosorintsi icampëri: “Pigátiri matsiguenga Jopequë ingaimëntiri Simón aisati ijita Peroro iribocapë yaca. \v 14 Ingomantëmiroti Irinibare Tosorintsi pabisaicoontëma obiro aisati pomatsiguenga pobangoquë”. \v 15 Cara noparintaca nocomantaguetaigapëri, aro pipocasipëri Isëre Tosorintsi pinampari aisa icanquina nibega naroegui cara pipocasipëna jirai. \v 16 Naquianquero ora icomantacái jirai Atingomi icanque: “Iroro nija ibaotisatanta Joan, carari obirojegui iroquemiro Isëre Tosorintsi Caninaro”. \v 17 Jirai cara aquemisantaiguëri Atingomi Jesoquirisito ipaigacáiro igácáiro Isëre Tosorintsi. Yamai aisati ipaiguëri Isëre basiniati matsiguenga. ¿Pairo najica naro cara nopëgatsaquimari Tosorintsi? \p \v 18 Iquemaigabaquero irinibare Peroro quemisantatsi Jerosaresati, te irinaje yamai pëgatsatimarine Peroro. Iroonti icantaiguë: \p —Iriro caninari Tosorintsi. Aisonori icoigaiguëri aisati basiniati matsiguenga imasiniatitanae ora iriátantajima Jonogaguitequë. \s1 Yogomeque Berinabé aisa Saoro Antioquíaquë. \p \v 19 Aroqueque yogamagaiguëri Isiteban, iparintaigaca icantobiqueri catsimari ira quemisantiri Quirisito. Isiaguetanaca canta jaanta irooti Jenisiaquë, aique Chípirequë, aisati irooti Antioquíaquë. Iátagueque icomantëgotëri Jesos. Paniro iquenguitsatomotaguepëri joríojegui. \v 20 Yaretaigaca Antioquíaquë matsiguenga ipaniaca Chípirequë aintasa ipaniaca Sirenequë. Icomantaigapëri matsiguenga guiriego, cagari jorío. Icomantëgotëri Jesos: \p —Pinguemisantiri Jesos iragabisaicotajimi. \p \v 21 Imitocotasantëri Tosorintsi, aro iquemisantacaqueri tojai matsiguenga cagari jorío, yabentaigacari Atingomi. \v 22 Ira botoibiritari Quirisito canta Jerosarénquë iquemocotaiguëri, igáqueri Berinabé Antioquíaquë. \v 23 Yareca Berinabé iniopëri irirai quemisantatsi, igópëri icábintsaiguëri Tosorintsi. Icaninasëretapë, icampëri: \p —Coshoni poganëri Atingomi. Quero pomaguisantiri. Pinguemisantasantanëri. \p \v 24 Iriro caninari Berinabé. Iquemisantasanotiri Atingomi, aisati pinancari Isëre Tosorintsi. Iroro ora aiquero itojaigaguëtanë quemisantatsiri. \v 25-26 Aique iáque Berinabé cara Tárisoquë iátasiqueri Saoro. Iniaqueri, yáganairi cara Antioquíaquë. Patiro osarini itimaque pitirooti Berinabé aisati Saoro yogomequeri ira botoibiritari Quirisito. Arosonori matsiguenga ira yogomeque. Cara Antioquíaquë ira quemisantiri Quirisito iritsita jitaiguënguicha quirisitiano, ira iraisati Quirisito. \p \v 27 Iroontita yogometaigaseguiri matsiguenga Berinabé aisati Saoro, ipogaigapë basini comantantatsiri ipaniaca Jerosarénquë. \v 28 Paniro ijita Agabo yaratingopë aganguisatiquë ira quemisantatsiri. Ora Isëre Tosorintsi ocantacaqueri Agabo icampë coraque opoque cara iritasegasanoiguë tojai matsiguenga omagaroguitequë. Aro ocanca cara itingomibintanti itingomi jitacha Caraorio. \v 29 Aique ira quemisantatsiri Antioquíaquë iquengaigaca imagantaiguëri quirequi irapiguemisantane canta Jerosarénquë. Ira casintachari ipëri tojai, ira te irine tojai iguireguite ipëri arosata. \v 30 Aro ipagantëri canta Jerosarénquë. Yáganëri Saoro aisa Berinabé. Ipëri ira omisantiri irapiguemisantane. \c 12 \s1 Eroris yomianqueri Peroro. \p \v 1 Ainta itingomi ijita Eroris canta Jerosarénquë yágagantëri atiraca icarati ira quemisantatsiri, cara ingantaguequeri ora catsimari. \v 2 Yobatëantacari sabiri ira Santiago ireinti Joan. \v 3 Cara yoganinasëretaiga joríojegui, asiati Eroris yágagantëri Peroro. \v 4 Yágagantëri cara yapaisiguiro pan joríojegui ora te ingonaguero piponganta. Oca jiesita jitacha Pásicoa. Aroque yágagantëri Peroro, Eroris yomianqueri iromingamentoquë. Ainta soraro yomisantëri icarati itsibasati coniamaniquë. Ainta basini itsibasati catingaquë. Basini irirai itsibasati soraro chopiniquë, aisa basini itsibasati aganguite. Icogabeca Eroris aroca abisanaque Pásicoa iráganërime Peroro cara yapatoita matsiguenga ironijagantërime. Icogabeca Eroris iranetsaiguërime matsiguenga cara iragamaguërime Peroro. \v 5 Ainta Peroro iromingamentoquë Eroris. Yomisantëri soraro. Ira quemisantatsiri botoibiritari Jesos yamanocobintasantëri Peroro. \s1 Yomisotocajiri Peroro Tosorintsi. \p \v 6 Irooti tsitiniriquë cara queroquerai yoniaguiri Eroris matsiguengaquë isamasigui Peroro yoguëshosigaro pite sogatsa coshori. Icarasiguiri pite soraro, poro ibacosonoriquë poro imatequë. Ainta basini pite soraro omoroquë. \v 7 Iriguito iconijapë irisaanganetsite Tosorintsi yogonijaguitepëro tsomagui, icabocapëri Peroro icampëri: \p —Pingaguite pingabiritima yamaica. \p Aro otsaanaca ironeni ora yoguëshosiga ibacoquë aisa iguitiquë. \v 8 Aisati icampëri ironomire: \p —Pomatsaguitima coshooti pomanchaquiquë. Poguimari pisapatote. \p Aro icanquero Peroro. Icanai irisaanganetsite Tosorintsi: \p —Pogaimaro pomanchaqui ora pobicota. Intsome, piguiatanëna. \p \v 9 Isotocanë Peroro yoguiatanëri ironomire Tosorintsi. Te irogóte iroroca aisonori ora icanque irisaanganetsite, iquisanitasicaroco. \p \v 10 Yabisanaqueri soraro omoroquë, aique basini soraro, te iraniobairi. Yareparo oquibequë sitëcori coshori pasirianaca ironeni isotocanë Peroro. Yáganëri ironomire Tosorintsi irooti cara págaboquiobaga abatsi yoganairi isaanganai te iraniobairi. \v 11 Icanë Peroro iquenganaca: \p —Yamai nigóque. Aisonori igáquinari ironomire Tosorintsi cara iromisotocajina iragabisaicotajina cara icogaigabitaca Eroris aisa joríojegui iróguiname. \p \v 12 Iquianca Peroro, iáque cara obangoquë Maria iniro Joan. Joan aisati ijita Maricos. Cara, inaisigui tojai matsiguenga yamanaigasegui. \v 13-14 Itaapëro sitëcori Peroro ton ton ton. Pipogopë onamire María ojita Irore. Oquemobëri pigótsatobëri ora irinibare Peroro ocaninasëretanë. Te osirecotiri. Pisiganëtiga tsomagui ocomantaigapëri matsiguenga: \p —¡Ainta Peroro sotoquë! \p \v 15 Icantaigabaquero matsiguenga: \p —¡Teni pineicotima! \p Iroro ocanatanë: \p —Jee, aisonori iriro Peroro. \p Icantaiguë: \p —Cagari Peroro; irianti ironomire Tosorintsi omisantiri Peroro. \p \v 16 Iroontita inibatobagaigaca tsomagui, përosati cara itaapiantëro Peroro sitëcori. Cara yasirecoqueri iniobëri imabocacari. \v 17 Icanaque Peroro yacopëri imairetanë. Icomantapairi cara yomisotocajiri Atingomi. Icampëri: \p —Pingomantiri Santiago aisati ira quemisantatsi. \p Aique iáque Peroro basiniquë pongotsi. Imánaca. \p \v 18 Cara oquëtaguetanë itsorogaiganaque soraro cara icogabetajari Peroro. \v 19 Igáantairi Eroris ingogajiri. Te irinaje. Eroris yosamitasantëri isorarote ira omisantëri Peroro. Te. Aro igáqueri basini soraro iróqueri ira omisantabitacari. Aique iáque Eroris cara Joreaquë irooti basiniquë poeboro jitacha Sesárea. \s1 Icamaque Eroris. \p \v 20 Eroris iguisaneinqueri ira timaigatsi pitequë poeboro jitacha Tiro aisa Sirón. Iriroqueraiegui iquengaiganaca iromanaiguëri Eroris iraniacaninatëri aronta opaniaca tojai iraperi iragáantanequë Eroris. Ipaigapëri quirequi ira Barásito iromeraro Eroris arota irinibabintëri caninasati. \v 21 Iquengaigaca cara cataguiteriquë. Cara yaretaigaca matsiguenga, icanaquero Eroris imanchaqui caninari, isobiaque cara iragáantomentoquë inibataigapëri Tirosati aisa Sirósati. \v 22 Iparintanaca Tirosati aisa Sirósati icaimanë: \p —Cagaro irinibare matsiguenga. Iroonti irinibare Tosorintsi. \p \v 23 Aito cara itsirishobitanacari Tosorintsi igáqueri insaanganetsite yoanaitëri Eroris tenta ingomantëgotima cara irianti matsiguenga cagari Tosorintsi. Aito cara yaaganaqueri isitsane icamaque. \p \v 24 Yamai otojaiganaque Irinibare Tosorintsi iquemaigabaquero omagaroguitequë. \v 25 Aroque itsonquero ora igáquengani Berinabé aisa Saoro cara Jerosarénquë, ipiganaja Antioquíaquë. Yáganëri Joan aisa ijita Maricos. \c 13 \s1 Iátagueque Paboro aisa Berinabé. \p \v 1 Cara yapatoibiricari Jesoquirisito Antioquíaquë ainta comantantatsiri aisati ogomeantatsiri. Ainta Berinabé aisa Saoro, Irosio Sirenesati, Simón aisati ijita Tsitari, aisa Manaem itsibatari Eroris itingomi cara iquibiaiganaque pitirooti. \v 2 Cara yapatoibiricari Atingomi aisati cara ititaigaca ocanque Isëre Caninaro Tosorintsi: \p —Poguinari casiriconiati Berinabé aisa Saoro. Nacaimërini nagáqueri ingomantagueantë Nanibare. \p \v 3 Cara itsongaiguë yamanaiguë aisa itsongaiguë cara ititaiga, aro yogaiguëneri ibacojegui iguitoquë Saoro aisa iguitoquë Berinabé. Igátaiguëri. \p \v 4 Aroqueque pigáiguëri pitirooti Isëre Caninaro Tosorintsi, iáiguë Serosiaquë yotetaigapa oquibequë pitotsi iquenocoque irooti oboguesiquë jitacha Chípire. \v 5 Yaretaigaca poeboroquë jitacha Saramina yaguëtaigapë. Iparintaigapa icomantagueantapëro Irinibare Tosorintsi cara yapatotaiga joríojegui. Aisati itencari Joan Maricos imitocotaguetiri. \v 6 Yogagaiganaca irooti poeboroquë jitacha Pajos. Iniaigapëri jorío jitacha Barajesos. Iriro matsi, aisati comantantatsiri matobiantatsiri. \v 7 Ira matsi itsibatacari tininti ijita Sérijio Paoro ogótatsiri. Ira tininti icaimagantaiguëri Berinabé aisa Saoro. Icoque inguemobëro Irinibare Tosorintsi. \v 8 Ira matsi, aisati ijita Erimas, ipëgatsatobacari tenta iranintacaguiri inguemisante tininti. \v 9 Saoro, aisati ijita Paboro, inibatancari Isëre Caninaro Tosorintsi. Inetsasantëri matsi, \v 10 icanqueri: \p —Obiro matobiantatsiri, cantaguetatsiri, aisa picantari ibega camagari, te pinintëmatiro ora aisonori nibarintsi. ¿Te pingaratëmate cara pitsoinguëro Irinibare Tosorintsi? \v 11 Yamaica ingasitígatëmini Tosorintsi pingomarajaqueni, cosamani quero piniajiro cataguiteri. \p Aito cara icomarajatanë matsi. Itsitiniatanë iroquiquë. Icoque pairiraca catsatajirine. \v 12 Cara iniaqueri tininti, iquenganeintasantanëro Irinibare Tosorintsi. Aito cara iquemisantanëro iriro. \s1 Iquenocoque irooti Asiaquë. \p \v 13 Cara Pajoquë yotetaiganaca Paboro aisa itsipa cara pitotsiquë iquenocoque irooti Pérejequë cara quibatsiquë jitacha Pampiria. Aito ijocanëri Joan. Iriroque pigaacha irooti Jerosarénquë. \v 14 Yogaganaca Berinabé aisa Saoro irooti basiniquë poeboro aisati ojita Antioquía cara aronisatiquë Pisiria. Ora cataguiteri comagoriantague icanaque pitirooti cara yapatoita jorío, isobigopë. \v 15 Cara aroque inibataiguëri matsiguenga ira obatatsi, inibatëro ora isanguenaque Moisés aisa ora isanguenaque comantantaguetatsiri, aro icantaigabaqueri Berinabé aisati Paboro: \p —Nomatsiguenga, aitica ora pininti pinibatiri ica matsiguengaca, atsi pinguengabaguitomotiri. \p \v 16 Aro icabiritanaca Paboro yacopëri matsiguenga imaireitanë icanë: \p —Nomatsiguenga joríojegui aisati obirojegui quemisantasantiri Tosorintsi, pinguemina. \v 17 Itosorintsite Isirael icoigaiguë nomatsiguenga jirai, aisati yomitojaiganaqueri cara itimiquerai Ejípitoquë. Tosorintsi oniagaiguëri Ejípitosatiegui itasorintsite ora yágantajari nomatsiguenga \v 18 irooti canta te ontimingani, iroonti piriabatsaro quibatsi. Te ine anchato tenta ine tojai angani. Itsirishacari Tosorintsi tenta inguemisantaigueri 40 osarini; tojai itsoingaiguëri. \v 19 Aisati Tosorintsi ipoguiriaiguëri basiniati matsiguenga ira nibataiguiro siete basiniati nibarintsi. Yágabitsaqueri iguebatsite, ipaiguëri nomatsiguenga jirai. \v 20 Pabisanaque osarini ocarati 450. Ipaiguëri Tosorintsi basinipague itingomi ira comantëgotantatsiri aisati ijita joes irooti cara inë Samoel comantantatsiri ibatacagaiguëri. \v 21 Yamanopiantaiguëri Samoel: “Pomaiguenari natingomi”. Ipaiguëri Tosorintsi ira Saol itomi Sis iriro imatsiguenga Benjamín jirai. Itingomibintanque Saol 40 osarini, \v 22 aro yágabitsaqueri Saol Tosorintsi, yoguëri David irirai itingomi joríojegui. Icantocoqueri David Tosorintsi: \q1 Naniacaninatëri David itomi Isaí, nanintiri. Inganquero antagaisati ora nongocaqueri, catingasati inguemisanquina. \p \v 23 —David icharinencari Ira Jesos. Jirai Tosorintsi icomantëri David cara iragáqueri iragabisaicotajiri matsiguenga. Yamai igáqueri Jesos iragabisaicotaigairini Isirael cara icanque Tosorintsi jirai. \v 24 Teraiquerai iriboque Jesos, Joan icomantaguequeri joríojegui cara iriocairo ora icantagueti te onganinate inganaima yacaqueroca, imaotisataiguëma. \v 25 Cara pënibaque iritsonguëro Joan cara ingomantaguequeri matsiguenga Irinibare Tosorintsi, icanque: “Cagarina naro Agabisaicoontatsiri ira poguiaiguëra. Aique naro coraque iribocapë basini Itingomisonori. Teni aisa nangantimari ibega Iriro. Teni onganinate nantsaitiri isapatotsate. Ibaquina Irironta Itingomisonori, nitsoingaa naronta cantaca iromeraro. Naanti matsiguenga”. \v 26 Nomatsiguenga, irasiquë itomi Abaram, aisati obirojegui quemisantasantiri Tosorintsi, nongomantaiguëmini aroca anguemisantiri Jesos, aro iragabisaicocái Tosorintsi. \p \v 27 —Ira Jerosaresati aisati itingomipague te irogóigueri Jesos pairiraca ijita Iriro. Teatisati inguemiro Sanguenari ora isanguenataiguë jirai comantantatsirijegui isanguenatocotaiguëri Jesos. Antagaisati cataguiteri comagoriantague inibataigabitaro Sanguenari Jerosaresati carari te inguemiro, te iraneiri Jesos Sanguenariquë. Iroro imoncaraquero Sanguenari cara inibatëcoiguëri Jesos: “Ingameta”. Te irogóigueri. \v 28 Cara te ingantëmatiro Jesos ora te onganinate, yamanaiguëri ira Pirato cara irócagantëri. \v 29 Aroqueque omoncaraca ora isanguenatocoqueri Jesos, aro ipëicoqueri corosiquë irooti cara icamaque. Yoguëtajiri cara corosiquë yáganëri itiajiri. \v 30 Carari Tosorintsi icabiriqueri itinaajiri yoganiatairi. \v 31 Tojai cataguiteri Jesos iconijatomotaigapairi ira tsipataigari jirai abatsiquë cara iáiguë Garireaquë irooti Jerosarénquë. Yamai ira tsipataigari Jesos jirai iriro comantëgotaiguëri matsiguengaquë. \v 32 Naroegui comantaiguëmine yamai Caninaro Nibarintsi cara aroque omoncaraca ora icanqueri Tosorintsi omatsiguenga jirai cara iragáqueri Agabisaicoontatsiri. \v 33 Naroegui itomijegui jirainisati imoncaraquinaro Tosorintsi ora icantocobintëri Jesos jirai. Cara sárimoquë pite icanque Tosorintsi: \q1 Obiro Notomi, yamai notomintëmi najiquimi obiro Notomisonori. \m \v 34 Aisati Tosorintsi icantocoqueri cara ingabiritajiri igamaga arota quero ibatsagui cara icanque: \q1 Nomoncaratasantëmiro ora nocomantëri David jirai. \m \v 35 Iroro aisati icantocoqueri Jesos David basiniquë sárimo: \q1 Quero pinintacaguina nibatsagui Naronta piniacaninati Pitomi. \m \v 36 Cara iquemisanquero David aisati icanquero ora icocaqueri Tosorintsi, aro icamaque, itiaigairi ira icarati imatsiguenga jirai, ibatsaque. \v 37 Carari igamaga Jesos Ira icabirique Tosorintsi yoganiatairi te iribatsague. \p \v 38 —Nomatsiguenga, nocoguini pigóigue obirojegui ora nongomantaguetaiguëmi, yamai Tosorintsi irojocajimiro ora picantagueti te onganinate pinguemisanquerica Jesos tenta ojocajimiro cara piquemisanquero ora isanguenaque Moisés jirai. \v 39 Iraniacaninatërini Tosorintsi pairiraca quemisanquerine Itomi. \v 40 Obirojegui, pigamaiguema querota pomoncarataigaro ora isanguenataiguë comantantatsiri cara icantaiguë: \q1 \v 41 ¡Pinetsaigue, tsoengatsiri! ¡Pinguenganeintasantaiguema, pingamaiguëni pitsongaiguëma! Naronta Tosorintsi natasongantasantëni. Cara piniaiguëro quero piquemisantiro, aisati pairiraca comantabitimirone quero piquemisantiro. \p \v 42-43 Cara itsonganaquero inibatëro, isotocanë Paboro aisa Berinabé cara yapatoica jorío, yamanaiguëri matsiguenga cara ingomantaigairi aisati cara basiniquë cataguiteri comagoriantague. Arosonori jorío iquemisantiri Tosorintsi aisati matsiguenga ira cagari jorío yoguiataiguëri Paboro aisa Berinabé. Iriroque Paboro aisa Berinabé inibataigairi cara përosati inguemisantaigueri Tosorintsi arota ingábintsaigueri. \v 44 Cara basiniquë cataguiteri comagoriantague yapatoica pënibaque omagaro matsiguenga cara poeboroquë arota inguemiro Irinibare Tosorintsi. \v 45 Ijonaqueri jorío cara iniaigabaqueri tojai matsiguenga, aro iguisaneintobiqueri Paboro aisa Berinabé. Aisati ira jorío icantocotaguetasicari Paboro aisa Berinabé itsoiguëgotasitacari. \v 46 Te intsorogue Paboro aisati Berinabé, icanqueri: \p —Noguibatëmi obirojegui jorío nocomantabitëmiro Irinibare Tosorintsi, yamai tenta pinintaigue págobëro pinguemisantobëro, quero pitiomotiri përosati Tosorintsi Jonogaguitequë, yamai najátasitiri basiniatiegui matsiguenga ira cagari jorío. \v 47 Naronta igáque Atingomi icanque: \q1 Obiro noguë aisa pingantimaro obotagantsi poniagaigueri pigótacagaigueri omagaro potsatenganëri matsiguengapague cara iragabisaicoiguëri Tosorintsi cara inguemisanqueri Itomi jitacha Jesoquirisito. \p \v 48 Cara iquemobëro oca ira cagari jorío, icaninasëretaiganaque icantocobentaiguëro Irinibare Atingomi caninaro. Iquemisantaiguëro antagaisati ira icoigaiguë Tosorintsi intiomoqueri jonoquë. \v 49 Aro icomantantaguetiro ora Irinibare Tosorintsi omagaroguitequë quibatsi. \v 50 Ira joríojegui inibaiguëri ira obataguetatsi cara poeboroquë, aisati inibaiguëro tsinanepague obatatsi ora cogabitacha ogótiri Tosorintsi. Icanqueri jorío cara ingantobitaiguëri ora catsimari ira Paboro aisa Berinabé irooti cara ijocaiguëri. \v 51 Cara iáiguë pitirooti ipotetanëneri pojongamamori isapatotequë, icanque: \p —Tenta pinguemisantiri Tosorintsi, ingasitígataiguemita. \p Irooti yogagantanaca cara poeboroquë jitacha Iconio. \v 52 Irari quemisantatsiri icaninasëretaiganaque aisati pinancari Isëre Caninaro Tosorintsi. \c 14 \s1 Paboro aisa Berinabé iquemisantacaqueri tojai basiniati matsiguenga. \p \v 1 Canta Iconioquë icanaque Paboro aisa Berinabé pongotsiquë cara yapatotaiga jorío. Icomantëgotapëri Jesos; iquemisantacaqueri tojai matsiguenga, jorío aisati ira cagari jorío. \v 2 Ainta jorío, ira te inguemisante, icantocotaguetasicari Paboro aisati Berinabé. Ira jorío botoitëri basiniati matsiguenga iguisaneintacaqueri ira quemisantatsiri. \v 3 Tojai cataguiteri itimaque Paboro aisati Berinabé icomantëgotaguetiri Atingomi, te intsorogue. Ira Atingomi imitocoqueri Paboro aisati Berinabé itasongobentaiguëri matsiguenga, ora irogóontaiguëmari matsiguenga cara ingábintsaigairi Tosorintsi. \v 4 Te inguengaiguema matsiguenga Iconiosati. Ainta ira aguiaiguëri jorío. Aintasati basini aguiaiguëri ira quemisanqueri Jesos. \v 5 Cara icoque jorío aisati basiniati matsiguenga aisati itingomipague iquengaigaca ingantobiquerime catsimari Paboro aisa Berinabé, icogabeca iribasegaiguerime. \v 6 Cara iquemocoqueri Paboro aisati Berinabé isiganaca poeboroquë aitoniati jitacha Irísitira aique yogaganaca basiniquë poeboro ojita Térebe, iroro pitirooti poeboro Iricaoniaquë. Aisati iátaiguë basiniquë poeboro aronisati. \v 7 Yotsatenganëri matsiguenga icomantaguetanëri Caninaro Nibarintsi. \p \v 8 Canta Irísitiraquë iniopëri isobiaque sërari carancaratatsi te iranëitëmate përosati cara inë irooti cara yarepa Paboro. \v 9 Iquemobëri Paboro. Inetsapëri iriro Paboro igótocopëro cara iquemisanqueri Atingomi yoguiaqueri iragaguibegajiri. \v 10 Icampëri: \p —¡Pingabiritima! \p Aro omanapague icabiritanaca yaratinganë yanëitanë. \v 11 Iniaiguëri tojai matsiguenga, igóiguë cara yoguibegajiri Paboro, icaimëgotobëri icantaiguë: \p —Yamasobingopë nobabane icampari sërari. \p Inibataiguëri irinibarequë Iricaoniasati. \v 12 Ira Berinabé ijitaigabaqueri Seos. Iriroque Paboro ijitaigabaqueri Erimes irironta comantantatsiri. \v 13 Cara poeboroquë aiti pongotsi irasi Seos ibabane Iricaoniasati. Ainta saseriroti irasi Seos. Yamapë sërari baaca aisati santotega. Itsibataigacari matsiguenga ira saseriroti cara icogaigabitaca iróquinerime baaca Berinabé aisati Paboro. \p \v 14 Iquemocoquero pitirooti iragátane Jesos, itisaraanëro iguitsagare tenta iraninte iriro iróguineri baaca, isigasitanacari cara yapatoica matsiguenga. Icaimaiguëri \v 15 icanque: \p —Matsiguenga ¿Pairo pintaigui? Cagarina naro pobabane. Naanti matsiguenga aisati nacantaiguimi pibega obirojegui. Ora nipocasiti nongomantaiguëmiro pijoquiro oca picantagueti te onganinate. Aisati pijoquiri pobabane ira cagari Tosorintsi. Pinguemisantaigueri Tosorintsi Ira catimanerisonori Ira obetsiquëro Jonogaguite, aisati quibatsi, angaare, antagaisati ora inaguetatsi, omagaro yobetsiquëro. \v 16 Jirai yabetaiguëri matsiguenga ira cagari jorío cantaguetiro pairoraca. \v 17 Përosati yoniagacari jirai Tosorintsi, aisati yoniagaiguëmi, icábintsaiguëmi, yobariaquemiro angani, ipaiguëmiro poperipague papasanoiguë piquemaiganaca ora picaninasëretantaigaca. \p \v 18 Tojai ora icomantaguequeri, pënibaqueme iritaineri ibaacate carari te ingantiro. \v 19 Aique ipocaigapë jorío ipaniaca Antioquíaquë aisati Iconioquë. Ijitacagopëri aisonori ira matsiguenga icampëri: \p —Pigamemari Paboro. Itsoigani. Iriro matobiantatsiri. Intsome obaseguiri. \p Aro iguisaneinqueri Paboro matsiguenga, ibasegaiguëri ijitaigabitaca yogamagaiguëri. Inosicaiganaqueri igamaga sotoquë poeboro, ijoqueri. \v 20 Iátasiiguëri quemisantatsiri ishongopari Paboro irooti cara itinaanaa icabiritanaa ipigapaa poeboroquë. Oquëtaguetanë iátacaqueri Berinabé irooti Térebequë. \v 21 Icomantëgotëri Jesos. Tojaini matsiguenga ira iquemisantacaque. Aro ipiganaja Paboro aisati Berinabé Irísitiraquë aique Iconioquë aique Antioquíaquë. \v 22 Cara iátagueque pitirooti yapatoiqueri quemisantatsiri icomantasantaigapëri: \p —Coshoni poguëri Atingomi. Përosa cara pinguemisantasanotiri. Quero pipasiquitiri. Aiquenta tojai pitsipireicobintëri Jesos cara queroquerai pareta Jonogaguitequë. \p Icomantasantapëri oca, yosintsisëretëri ira quemisantaigatsi. \v 23 Aitosati cara yapatoibiricari Quirisito ira quemisantatsiri, Paboro aisati Berinabé yogaigapëri antiasipari ira omisantirine irapiguemisantane. Itica Paboro aisati Berinabé, yamanocoiguëri ira omisantiri icanque: \p —Natingomi, pomitocotiri ica iromisantasantaigueri irapiguemisantacagane. \p \v 24 Aique iquenaque Pisiriaquë, irooti cara yareca Pampiriaquë. \v 25 Cara poeboroquë jitacha Péreje aroque icomantëgotaguepëri Jesos, aro yogaganaa basiniquë poeboro jitacha Ataria \v 26 cara yotetanacaro pitotsi iquenocotaji irooti Antioquíaquë cara ipaniaca, cara jirai igátaiguëri quemisantatsiri yamanocoiguëri Tosorintsi icanqueri: \p —Pingábintsaigueri ica cara iriáguë ingomantagueantëro Pinibare pasiati. \p Yamai ipigaa aroque icomantagueantëro. \v 27 Aro yarepaa Paboro aisati Berinabé. Yapatoiqueri quemisantatsiri iquenguitsatomotaigapëri antagaisati ora icantacacari iriro Tosorintsi. Aisati icomantapëri cara Tosorintsi yoniagaigacari basiniati matsiguenga iquemisantaiguëri Jesoquirisito aisati. \v 28 Aro tojai cataguiteri itiomotaigapëri irapiguemisantane Antioquíaquë. \c 15 \s1 Yapatoica ira obatatsi iquemisanti. \p \v 1 Cara Antioquíaquë yaretaigapa jorío quemisantatsiri ipaniaca Joreaquë. Yogometaigapëri irapiguemisantane icampë: \p —Isanguenaque Moisés: “Pitotima”. Queroca piquemisantiri, quero yogabisaicotajimi Tosorintsi. \p \v 2 Aro ipëgatsacari Paboro aisa Berinabé, tojai inibatobaca. Te inguengaiguema. Igátaiguëri Paboro aisati Berinabé aisati basini cara iriáiguë Jerosarénquë. Icanqueri: \p —Pijáigue iragátanequë Jesos aisati ira omisantiri opiguemisantane. Posamitasantaigueri oca: “¿Aisonorica icocagaiguiri iritotima basiniati matsiguenga cara inguemisanqueca?” \p \v 3 Aro igátaiguëri; aique iáiguë. Iquenaiguë Jenisiaquë aisati Samariaquë, icomantaguepëri: \p —Yamai iquemisantaigui tojai basiniati matsiguenga. \p Aro icaninasëretanë antagaisati quemisantatsiri. \p \v 4 Yaretaigapa Jerosarénquë yobetsataigabacari yágacaninatobëri quemisantatsiri aisati iragátane Jesos aisati ira omisantiri quemisantatsiri. Iquenguitsatomotaigapëri antagaisati ora icantacacari iriro Tosorintsi. Icomantë cara iquemisantacaqueri tojai basiniati matsiguenga ira cagari jorío. \v 5 Yaratingaiguë bariseo quemisantatsiri icanqueri: \p —Panibati iritotima. Caninataque inguemisantiro antagaisati ora isanguenaque Moisés. \p \v 6 Aro yapatoica iragátane Jesos aisa ira omisantiri quemisantatsiri. Icogaiguë irogóigue irotopitiri Antioquíasati. \v 7 Tojai inibatobaca. Aro yaratinganë Peroro icanque: \p —Nopiguemisantane, pigóiguë obirojegui jirai cara icoiguëna Tosorintsi nocomantaiguëri basiniati matsiguenga ira cagari jorío inguemisantirica Jesos aro iragabisaicoqueri Tosorintsi. \v 8 Tosorintsi igótasantëri iraneingomentoquë, aro ipaiguëri iriro Isëre Caninaro aisa icanquina nibega naroegui jirai. \v 9 Tosorintsi niaiguëri quemisantatsiri ira cagari jorío aisati icantina nibegaiga naro. Pairiraca quemisanquerine, irojocajineri ora icantagueti te onganinate. \v 10 Yamai ¿Pairo pigóontobicari Tosorintsi, picanca: “Te pigóte”? Aroque yágobëri Tosorintsi icanqueri iraisati ira basiniati matsiguenga cagari jorío. ¿Pairo te págobitiri obirojegui? ¿Pairo pobomirintsibiritiri opiguemisantane cara picocagaiguëri iritotima aisati ingantina nibega naro joríojegui nametaigacaro cara notoiga? Jirai nomatsiguenga te inguemisantiro antagaisati ora isanguenaque Moisés. Aisati yamai naquemisantabecaro naroegui. Aiti ora te nanguemisantiro. Quero pobomirintsitaiguiri popiguemisantane cagari jorío. \v 11 Te iragabisaicotái Tosorintsi cara aquemisanquero ora isanguenare Moisés. Yogabisaicocái Jesoquirisito cara aquemisanqueri Iriro. Te opënatima cara icábintsaigái. Irooti iragabisaicoontëmari basiniati matsiguenga. \p \v 12 Imairetaiguë antagaisati botoitacha. Aique iquemaiguëri Berinabé aisati Paboro iquenguitsatocoqueri Tosorintsi icanque: \p —Igáquina natasongobenqueri basiniati matsiguenga. \p \v 13 Aisati imairetaigai. Aro icomantaiguëri Santiago icanque: \p \v 14 —Nopiguemisantane, pinguemina. Aroque iquenguitsacái Simón (aisati ijita Peroro) cara Tosorintsi iparintaca icábintsaiguëri basiniati matsiguenga. Icoiguëri Tosorintsi icanqueri iraisati. \v 15 Jirai isanguenatocoquero aisati comantantatsiri jitacha Amós icanque: \q1 \v 16-17 Icanti Atingomi: “Aiquenta nopigaima quibatsiquë. Naguipigairo iragáantane David jirai terainta ongonijataje yamai. Nobetsicairo arota antagaisati matsiguenga ingoquina, jorío aisati ira cagari jorío, pairiraca quemisanquenane”. \m Irooti oca icanti Atingomi \v 18 icomantanquero cara jiraisonori. \v 19 Iroro nacantaiguëmi yamai naanti te onganinate obomirintsitaiguëri basiniati matsiguenga. Aroca inguemisantiri Tosorintsi, antagati, aroque. \v 20 Caninataquejenga omagantiri sanguenari. Anganquero negaca: “Quero papiro perintsi ora aroque ipëri matsiguenga ibabane. Quero pintiro tsinane cagaro pijina. Quero paaguiri ibatsa irisitiaga aitinta inëri iraraa. Querootisati pógaro iraraa”. \v 21 Antagaisati cataguiteriquë comagoriantague ainta inibatiro ora isanguenaque Moisés iquenguitsatomotaguetiri matsiguenga omagaroguitequë poeboropaguequë cara yapatoita jorío. \p \v 22 Itsonquero irinibare Santiago. Aro iragátane Jesos, aisati ira omisantiri quemisantatsiri, omagaro, iquengaigaca iragáqueri matsiguenga iraguiatanëri Paboro aisati Berinabé irooti Antioquíaquë. Icoiguëri pite matsiguenga ira obatacaqueri quemisantatsiri. Paniro ijita Joras aisati ijita Barasabás, aisati basini ijita Siras. \v 23 Isanguenataiguë ipagantëri Antioquíasati sanguenari ocanti: “¿Aintabi nopiguemisantacagane? Yaca Jerosarénquë nacarataiguëri iragátane Jesos, ira omisantiri quemisantatsiri, antagaisati. Yamai nasanguenataiguëmiro obirojegui cagari jorío Antioquíasati, Siriasati, aisati Sirisiasati. \v 24 Naquemocoqueri matsiguenga ipaniaca yaca aique iáque obiroquë icomëtaquimi cara yogomequimiro: ‘Pitotima, pinguemisantiro ora isanguenaque Moisés’. Teni naro agátirine. Iátasica. \v 25 Iroro napatoitaguëca naquengaigaca yamai nagáquemiri ira nocoigaiguë. Intsibatanëmari Berinabé aisa Paboro ira nanintaneegui. \v 26-27 Aro nagáquemiri Joras aisati Siras cara ingomantasantaiguëmiro irooti oca nasanguenaquemica. Ica pitirooti teni intsorogue ingamobitiri Atingomi Jesoquirisito. \v 28 Oquianca Isëre Caninaro Tosorintsi aisati naquengaigaca naroegui caninataque quero nocomantaiguimiro ora comëtaro. Iroonti nongomantaiguëmi oca: \v 29 ‘Quero papiro perintsi ora aroque ipëri matsiguenga ibabane cagari Tosorintsi. Quero pógaro iraraa, querootisati paaguiri ibatsa irisitiaga aitinta inëri iraraa. Quero pintiro tsinane cagaro pijina’. Aroca pinganquero negaca, caninataque. Yamai caninasati pintimaigue”. \p \v 30 Aique iáiguë Antioquíaquë iragátane. Yapatoipëri quemisantatsiri ipaigapëri sanguenari. \v 31 Inibataigabaquero sanguenari icaninataiganaque. \v 32 Joras aisati Siras comantantatsiri inaiguë, tojai icomantasantaguepëri yoganinasëretaigapëri iquemisantacagasantapëri. \v 33 tojai cataguiteri itiomoguintiri quemisantatsiri. Aique ipiganaja Joras. Yobetsatobaari irapiguemisantacagane, icabëri: \p —Caninasa pijátaje. \p Irooti ipigantaja cara itimi ira agáqueri. \s1 Pitetaque iquenaque Paboro cara yogomeantë. \p \v 34 Paniro iáque Joras. Iquianca Siras aito intimaje Antioquíaquë. \v 35 Aisati itimaque Paboro aisa Berinabé. Yogomeantanë icomantagueantanëro Irinibare Atingomi. Itsibatacari basini comantantatsiri. \v 36 Basiniquë cataguiteri icanque Paboro: \p —Berinabé, intsome aniajantiri opiguemisantacagane, ira ocomantagueque Irinibare Atingomi jirai. Aniajantirita atiraca icantaiga yamaica. \p \v 37 Icoque Berinabé iráganëri Joan, aisati ijita Maricos. \v 38 Icanque Paboro: \p —Cara áganëri jirai atencari, ijocanacái Pampiriaquë ipigapaa. Te intsibatái cara aquenaque. Yamai quero náganairi aisati. \p \v 39 Aro ipëgatsatasantobaganaca te inguengaiguema. Berinabé yáganëri Maricos, yotetanacaro pitotsi, iátocoque Chípirequë. \v 40 Paboro yáganëri Siras. Yamanocoqueri quemisantatsiri: \p —Natingomi, pingábintsaigueri pomitocotiri ica pitirooti arota iriáigue caninasati. \p \v 41 Aique iquenaque Siriaquë aisati Sirisiaquë yosintsisëretaigapëri ira botoibiritari Quirisito iquemisantacagasantapëri. \c 16 \p \v 1 Yaretaigaa Térebequë, aisati Irísitaraquë. Canta itimi quemisantatsiri jitacha Timoteo. Iniro jorío quemisantatsiri. Iriri guiriego. \v 2 Ira quemisantatsiri Irísitaraquë aisa Iconioquë iniacaninatëri Timoteo. \v 3 Icoque Paboro intsibatimari Timoteo, carari antagaisati igótocoqueri iriri cara cagari jorío irianti guiriego. Icanqueri Paboro: \p —Aroca pitoquima obiro aisa pinganquimari joríojegui, aro irágacaninatëmi. \p Icanë: \p —Aro. \p Aro itoqueri. \v 4 Aique iquenagueque poeboropaguequë ipaigapëri sanguenari ora ipagantëri Jerosaresati, iroonti iquengaigaca ora isanguenaque iragátane Jesos aisati basini obatacaguiri quemisantatsiri. \v 5 Aro yosintsisëretaigapëri iquemisantacagasantapëri ira botoibiritari Quirisito, përosati cara itojaiganaque quemisantatsiri. \p \v 6 Icogabeca iriáigueme Asiaquë orari Isëre Caninaro ocanqueri: \p —Quero picomanti Asiaquë. \p \v 7 Aique iáiguë Jirijiaquë aisati Garasiaquë. Yaretaigaca Misiaquë icogabeca iriáteme Bitiniaquë. Ocanqueri Isëre: \p —Querootisati piáti Bitiniaquë. \p \v 8 Iquenaque Misiaquë yanonganaca irooti poeboroquë jitacha Toróare. \v 9 Cara tsitiniriquë iquisaniqueri Paboro ira Maseroniasati. Icantasiringapëri: \p —Popogopë pomitocoigapëna naroegui yaca Maseroniaquëca. \p \v 10 Aroqueque iquisaniqueri Paboro iniasiringaqueri matsiguenga, aro nigóiguë iragáquina Tosorintsi Maseroniaquë, nongomantaguepërita aroca inguemisanqueri Jesos, iragabisaicotajiri Tosorintsi. Aro nocoque pitotsi. \s1 Iáque Paboro Eoropaquë. \p \v 11 Notetanaca Toróarequë naquenocoque catingasati oboguesiquë jitacha Samotorasia. Oquëtaguetanë naretaigapa poeboroquë jitacha Neáporis. Aro naguëtanë. \v 12 Nogaganaca irooti poeboroquë ojita Jeripo. Iroro poeboro obatatsiri. Ainta tojai matsiguenga paniacha Iromaquë. Aito natimopë arosata cataguiteri. \v 13 Sábaroquë nisotocanai Jeripoquë nanëitanë onamijaquë angaare nocoqueri jorío cara yamanaigui. Naniopëro tsinane papatoisigaca. Nisobigopë naroegui nocomantëgotapëri Jesos. \v 14 Ainta paniro tsinane jitacha Iriria opaniaca jirai Tiatiraquë. Iroro pimantatsiri tocoya quiraaquisaamagori. Aisati oquemisanqueri Tosorintsi. Yamai Ira Atingomi iquemisantacaquero ora icomantë Paboro. \v 15 Obaotisataca iroro aisa ora otsibata obangoquë. Ocantasantëna: \p —Aroca pigóiguë yamai cara naquemisantasantëri Atingomi, pijátaigue nobangoquë, pintiomoguintina. \p Aro tojai ocantopiantëna irooti cara notabitanëro: \p —Aro. \p \v 16 Basiniquë cataguiteri, niáiguë cara nomanaqueri Tosorintsi. Nitonguibocaro tsinane onamitaga inancaro camagari. Igótacaquero ora pairoraca abisënguitsine. Iroro yáganta tojai quirequi ira onamitaro. \v 17 Aro poguiatëri Paboro aisa naroegui, ocaimë: \p —Ica sërarica igáqueri Tosorintsi jonoquënintaberi. Icomantaiguëmi atiraca pingantima cara iragabisaicotajimi Tosorintsi. \p \v 18 Aro ocantopiantë irooti tojai cataguiteri. Itsirishanacaro Paboro yapisitasitanacaro igátajinero ogamagarite icanque: \p —Iriro Jesoquirisito naquemisanti. Iroro iripajiro nojogantëmi: “Pijátopitiro pijocanëro tsinane”. \p Irooti ijogantanacaro camagari. \v 19 Cara igóquero ira onamitaro icanque: \p —Quero nágantajaro quirequi yamai tenta irinajeni ogamagarite. \p Iguisaneinqueri Paboro aisa Siras yágagantëri yáganëri aganguisati poeboro aisati cara ini itingomipague. \v 20 Ipaiguëri itingomi jitacha joes icampëri: \p —Teni ingomeite ica sërarica. Iriro jorío. Iguisaneintacagaigapëna naroegui timatsi yaca Jeripoquëca. \v 21 Icomantaguepëro ora yametaiga. Teni onganinate nanguemisantobëri namecaronta naro basiniati. Naroegui nomatsiguengatacari Iromasati. \p \v 22 Iguisanaca antagaisati matsiguenga aisati itingomi. Igáqueri iromeraro: \p —Pisaboquëtiri imanchaqui Paboro aisati Siras, popasatiri. \p \v 23 Aro tojai ipasatancari anchaqui, aique yomianqueri. Icantasantëri omisantiro iromingamento: \p —Pomisantasantiri ica pitirooti. Pigamemari. \p \v 24 Iquemobëro oca, yomingasantëri itsitogantacari anchato iguitiquë. \v 25 Aganguite tsitiniri yamanocoqueri Tosorintsi Paboro aisati Siras. Inibabenqueri caninari aisati icántabenqueri. Iquemaiguëri antagaisati iromingane. \v 26 Iroguito posebatanaca omagaro quibatsi aisa iromingamento. Pasirianaquero sitëcori opariganai ora itsinagantacari aisa otsaaguetanaca ora yoguëshotancari. \v 27 Icaguitanë omisantiri aro iniaquero pasiriaca sitëcori ijique aroque isigaiganaca ira irinaga yominguëri. Itsoroganë yáguëro isabirite iróganëmame iriati. \v 28 Carari icaimasantëri Paboro catsigue: \p —¡Quero pógasitanaca obiati tenta nasiganëma! ¡Aintana omagarojegui yaca! \p \v 29 Iriro icanqueri iromeraro: \p —Pomapëna obotagantsi. \p Aro yamapëneri, icanaque yobaticagueritotasipari Paboro aisa Siras. Imogomogoatanaca. \v 30 Aique yomisotoqueri yosamitëri: \p —¿Ogomeantatsiri, pairo nanganque cara iragabisaicotajina Pitosorintsite cara irojocajinaro ora nacantaguetomotiri te onganinate? \p \v 31 Yotabitanëri: \p —Pinguemisantiri Atingomi Jesos pintingomintimari, aro iragabisaicotajimi irojocajimiro ora picantagueti te ongomeite. Aisa inganquima pomatsiguenga. \p \v 32 Aro Paboro aisa Siras icomantasantëri Irinibare Tosorintsi ira omisantiri aisa imatsiguenga. \v 33 Irooti tsitiniriquë iquibajineri cara ipasatëri. Aique ibaotisataca ira omisantiri aisa antagaisati imatsiguenga. \v 34 Yáganëri ibangoquë ipëri iraperi. Ira omisantiri aisati imatsiguenga icaninasëretaiganaque aroquenta iquemisanqueri Tosorintsi ipabacari. \p \v 35 Oquëtaguetanë igáqueri joes: \p —Pomisotocajiri Paboro aisa Siras. \p \v 36 Ira omisantiri icomantëri Paboro: \p —Igátajina nomisotocajimi. Yamai caninasati pijátaje. \p \v 37 Carari icanqueri Paboro: \p —Quero niáti. Naro nomatsiguengatacari Iromasati. Te irosomitëmatina itingomi. Te irogóte pairoraca nacanque. Aisati ipasatasitëna, yomingasiquina. ¿Yamai comanoroni icogui iriocaina? Iribocapëta iriati iromisotocajantina. \p \v 38 Aro ipiganaja soraro icomantapëri irinibare Paboro. Cara igóiguë itingomi jitacha joes cara imatsiguengatacari Paboro ira Iromasati, aro itsorogasantanë. \v 39 Ipocaigapë itingomi yamanopëri Paboro aisa Siras irojocajineri ora icantaguetomotiri. Yomisotocajiri caninasati, yamanaqueri iriátae. \v 40 Aro isotocanë Paboro aisa Siras iromingamentoquë, aisati ipiganaja obangoquë Iriria, iniopairi quemisantatsiri, yogometaigapëri yoganinataigapëri. Aique yogaganaca basiniquë poeboro. \c 17 \s1 Iguisanaca Tesarónicasati. \p \v 1 Iquenaque Paboro aisati Siras cara poeboroquë jitacha Ampíporis aisati Aporonia irooti yarecaro poeboro jitacha Tesarónica. Aiti pongotsi yapatoianta jorío. \v 2 Icapë Paboro icomantaigapëri matsiguenga Irinibare Tosorintsi. Cara yameta, maba sábaro inibatobaca. \v 3 Yogometaigapëri igótacagasantapëri ora isanguenaque comantantatsiri jirai. Icampëri: \p —Icomantëgotëri cara iribocapë Agabisaicoontatsiri, ingamaque, ingabiritanaima igamaga inganiatanae. Ira isanguenatocoque comantantatsiri aroque ipoque imoncaraquero Sanguenari, Iriro Agabisaicoontatsiri jitacha Jesos, Ira nocomantëmi yamai. \p \v 4 Iquemisantobëro irinibare Paboro porocague jorío. Itsibatacari Paboro aisa Siras. Aisati iquemisantobëri arosonori guiriego aisati icancari jorío cara iquemisantiri Tosorintsi, aisati tojaini tsinane imatsiguenga itingomipague. \v 5 Aro iguisanaca tojai joríojegui, yapatoiqueri matsiguenga ira te ingomeite aisa peratachari. Iguisagantaiguëri tojai matsiguenga, iáiguë ibangoquë Jasón, icogabepari Paboro iráganërime itingomiquë. \v 6 Te irine Paboro, irianti Jasón casintaro ora pongotsi. Yágaiganaqueri Jasón aisa quemisantatsiri itsibatacari, yágaiganaqueri itingomiquë, icomantëgotëri icaimëgotëri catsigue: \p —¡Ica iguisaigacari omagaro matsiguenga! Yágacaninatobëri Jasón ibangoquë. \v 7 Yogomeantë icanque: “Quero piquemisantiro ora iragáantane Sésar aintanta basini Itingomi Ira jitacha Jesos”. \p \v 8 Cara iquemobëro oca iguisanaca itingomipague aisati matsiguenga. \v 9 Icoicotaiguëri iguireguite Jasón aisa ira itsibata cara quero isiga. Icampëri Jasón: \p —Teni nantiro ora te ongomeite carari jerica quirequi. Iriro pigóontënari cara quero nisigopitimi. Aitica nacantagueti ora quimingari, aro págasantëri naguireguite; teca pairo nangante piguipigainari. \p Aro yomisotoqueri. \v 10 Otsitinitanë ira quemisantatsiri igáqueri Paboro aisa Siras iriátae poeboroquë jitacha Berea. Yarecaro Berea icanaque pongotsiquë cara yapatoita jorío. \p \v 11 Iriro Bereasati caninari, te aisa ingantimari Tesarónicasati. Icogasantobëro Sanguenari inguemisantiro. Antagaisati cataguiteriquë inibatapininquero arota irogótasantiro aisonorica ora icomantëri Paboro. \v 12 Tojai quemisanqueri Jesoquirisito, sërari aisati tsinanepague guiriego imatsiguenga itingomi. \v 13 Cara Bereaquë icomantantaguepëro Paboro Irinibare Tosorintsi. Cara igótocoqueri jorío Tesarónicasati, ipocasitaigapëri inibatëgotëri itsoiguëgotacari Paboro, iguisacari matsiguenga. \v 14 Aito cara igáqueri quemisantatsiri ira Paboro iriáte angaarequë. Irianti inënguitsi Siras itsibatacari Timoteo. \v 15 Ainta ira ágaiganaqueri Paboro irooti oquibequë poeboro jitacha Atenas. Igátajiri Paboro: \p —Yamai pijátaje popiganajima. Cara piretajima Bereaquë, pingomantinari Siras aisa Timoteo omanapague iribocapae. \s1 Icomantanque Paboro Atenasiquë. \p \v 16 Cara ipaniguiatëri Paboro cara irarequima Siras aisa Timoteo, yanëibaguitë Atenasiquë. Iniopëro arosonori irosiacagomento ibabanepague yobetsicasitaguetari Atenasisati ijitasitari itosorintsite. Iroonti mopë, iroonti anchato. Paseriguëri Paboro. \v 17 Yogometaigapëri cara yapatoita jorío, aisati ira quemisantatsi icancari jorío. Antagaisati cataguiteri iáque cara opimantaguetagani Atenasiquë yogometaiguëri matsiguengajegui. \v 18 Icomantëgotëri Jesos cara icamaque, aisati cara icaniatanai itinaanaa igamaga. Ainta matsiguenga cogapinintatsiri pairoraca inguemasantë. Ainta irogomere Epicóreo aisati irogomere Isitoico. Yapatoica yosamitobagaigaca: \p —¿Pairoraca icanti ira nibatasitachara? \p Icanque basini: \p —Icomantëgotapëri basiniati Tosorintsi. \p \v 19 Ipogoqueri yágaiganaqueri otiomijaniquë oguitoja jitacha Areópago cara yametaiga yapatoita. Icabëri: \p —Yamai nocogaiguini nogóiguero ora pogomeantë oca irorai nibarintsi. \v 20 Te nanguemopiantiro oca picanti. Nocogui pingomantasantinaro atiraca ocanti nibarintsi. \p \v 21 Arosataanti itarobacaati Atenasisati aisati itsibatari paniacha basiniquë poeboropague. Irianti icogaiguë inguemobëri ira iriraique quinguitsatiro pairoraca ora terai inguemiro. \p \v 22 Aro yaratinganë Paboro aganguisatiquë icampëri: \p —Atenasisati, nigótocotimi obirojegui cara pamanocoiguiri tojai pobabane pijitosorintsitasitari. \v 23 Cara naquenagueque naniopëro ora pamanocotasita. Aisati naniopëro cara pisanguenati ocanti “Amanocotiri Tosorintsi Ira te irogótingani”. Iriro piquemisantabeta te pigótiri, Iriati nongomantëgotëmi yamai. \p \v 24 —Ainta Tosorintsi Ira obetsiquëro quibatsi, aisati ora inaguetatsi yobetsiquëro Iriro. Teni intime pongotsiquë ora yobetsiquineri matsiguenga Irironta casintaro antagaisati Jonogaguite aisati quibatsi. \v 25 Tigueti angantiri eiro pairoraca, Irironta tosongobentái. ¿Aroco ingoque omitocotiri eiro? Teni. Ira timagantatsiri icábintsaigái. Ira pacáiro antagaisati, operi, omire, asintsire, cara aneingui, omagaro. \v 26 Yoguibatëri Arán yobetsiquëri jirai. Aique Arán yobetsicancari antagaisati basini matsiguenga arota ontojaiganaque eiro otsatengaguetanëmaro quibatsi. Iriro Tosorintsi cantatsi atiraca intimaiguë matsiguengajegui aisati atiraca ongantima intimaiguë canta. \v 27 Jirai yobetsiquëri matsiguenga Tosorintsi arota ingoguequeri irogóqueri Irironta aronisati ini. \v 28 Iriro timagái, aganiatái, osebataigái, Iriro inagái Tosorintsi. Aro icanque jirai ogótatsiri pomatsiguenga: “Ijicái Tosorintsi ianiquite”. \p \v 29 —Eiroeguica ianiquite Tosorintsi, teni onganinate yamai osiacagantiri oro, mopë, anchato, quirequi, yobetsicasitaguetari matsiguenga. Aisati quero osiacagantiri pairoraca iquenga matsiguenga. \v 30 Jirai cara te irogótiri Tosorintsi matsiguenga, te inguisanijintiri te ingantobitiri ora icantagueti te onganinate. Yamaicari igáqueri Tosorintsi ingantima matsiguenga yacaqueroca irojocajiro ora icantagueti quimingaro, imasiniatitanae, \v 31 aroquenta yoguëri sërari joes Ira jitacha Jesoquirisito iraniantaiguëmari omagaro matsiguenga ingomantëgotëri pairoraca inganque aisati negaraca iriátë. Aroque igóque Tosorintsi atiraca ongantima iraniantaiguëmari. Ingantiro Iriro caninasati aroquenta otsomaaqueri iniro imatsiguengatapë, aisati icamaque, itinaajiri Tosorintsi igamaga yoganiatairi. \p Irooti itsongantacaro irinibare Paboro. \p \v 32 Cara iquemocoqueri Jesos itinaanaa igamaga, ainta icabíntsásanoigabaqueri Paboro Atenasisati. Ainta basini icabëri: \p —Caraquenta pogometaigaina basini aisati. \p \v 33 Aique iáque Paboro. \v 34 Ainta arosataanti matsiguenga itsibatanacari Paboro iquemisanqueri Jesos. Paniro jitacha Ironisio tsipatari itingomipague Areópagoquë. Aisati ainta tsinane jitacha Tamaris. Aintasati basini matsiguenga itsibatanacari Paboro. \c 18 \s1 Icomantagueantë Paboro canta Corintoquë. \p \v 1 Aique ijocanëro Paboro Atenas, yogaganaca canta poeboroquë jitacha Corinto. \v 2 Iniopëri jorío jitacha Aquira aisa iina Pirisira. Pontosati inabita Aquira. Irirai aretajacha ipaniaa Itariaquë itsibataparo iina aroquenta inë cobeingari jitacha Caraorio iguisaneintaiguëri jorío ira timatsi Iromaquë. Igáqueri: \p —Atsi pijáigae basiniquë quibatsi. Quero pinaigai yaca Iromaquëca. \p Aro yarepa Corintoquë Aquira aisa iina. Canta iniopëri Paboro itiomopëri \v 3 aroquenta aisa icantari Paboro ira Aquira ipangotacaro tocoyapango. Iroro itiomotaguëpëri arota intarobacaataiguë. \v 4 Antagaisati sábaroquë yogometabecari Paboro cara yapatoita jorío. Iquemisantabetobacari jorío aisati matsiguenga ira cagari jorío. \v 5 Cara ipocaigapë Siras aisa Timoteo, ipaniaca Maseroniaquë, aro iquenguitsatasantanëro Paboro ora Irinibare Tosorintsi. Icomantaiguëri joríojegui icanqueri: \p —Jesos Iriro Quirisito Ira Agabisaicoontatsiri. \p \v 6 Ipëgatsataigacari joríojegui aisati icantocotaguetasicari. Aro Paboro ipotetanëro iguitsagare icanqueri: \p —Aro pingamaque obirojegui tenta pinguemisantiro Irinibare Tosorintsi, quero poguibitaquinaro naro cara pijátaiguë Sharincabeniquë. Carari yamai najátasiqueri matsiguenga ira cagari jorío. Nongomantaguequerini. \p \v 7 Yogaganaca icanaque ibangoquë Tisio Jósito. Iriro quemisanqueri Tosorintsi. Itimi toonquëquero ibango Tosorintsi iguenguitsamento. \v 8 Yameta Quirisipo inibatëro Sanguenari cara yapatoita jorío. Iriro obatatsi. Carari iquemisanqueri Jesoquirisito Atingomi. Aisati iquemisantaiguëri imatsiguenga ira timatsi ibangoquë. Aisati iquemisantaigabaquero Irinibare Tosorintsi tojai Corintosati aisati ibaotisataigaca. \v 9 Cara tsitiniriquë isamë Paboro iniasiringaqueri Atingomi icampëri: \p —Quero pitsorogui. Përosati cara pinguenguitsataguete, quero pomaireti \v 10 nantsibatëmininta. Quero pairi cantaguetëmatimi pairoraca. Ainta tojaini matsiguenga yaca poeboroica inguemisantaiguëna. \p \v 11 Aro përosati cara yogometaguequeri Corintosati Irinibare Tosorintsi. Tojai itimanteque, patiro osarini aisati aganguisati basini. \p \v 12 Yamai Garión itingomi Acayasati cara iguisaneintaiguëri joríojegui ira Paboro. Yáganëri Gariónquë \v 13 icampëri: \p —Ica sërarica teni inganinate. Icantaguequeri matsiguenga: “Pomanocotiri paniro Tosorintsi”. Teni iriátsatiro ora icanque Sésar. \p \v 14 Pënibaque irinibaqueme Paboro, irari Garión inibataiguëri jorío icanqueri: \p —Obirojegui jorío, paserigaiguëna. Aitime ingantaguete ica ora te onganinate, iróquerime pairiraca, arome cara naquëgotaiguëmime. \v 15 Carari oca iroonti asi ora pogomeantane, iroonti asi ora isanguenaquemi pomatsiguenga jirai, antsita pingantiro obirojegui. Quero naquemiro naro. \v 16 Yamai pijáigue. \p \v 17 Iriro Sósitenes irirai obatatsi cara yapatoita jorío. Aro ira matsiguenga guiriego yágaiguëri Sósitenes, ipasataiguëri catingasatiquë iragáantomento Garión. Iriro te inguemasantiri. \p \v 18 Tojai cataguiteri itimanteque Paboro Corintoquë, aro yobetsatanaari irapiguemisantacagane, iátocoque pitotsiquë irooti Siriaquë. Itsibatanacari pitirooti, Pirisira aisa ojime Aquira. Aro yapeitaca Paboro cara poeboroquë jitacha Senquerea aroquenta imoncaraquero cara yogagatsatineri Irinibare Tosorintsi. \v 19 Yaretocotaigaca Ejesoquë cara yoganëri Aquira aisa Pirisira. Icanaque Paboro pongotsiquë cara yapatoita jorío yogometaigapëri Irinibare Tosorintsi inibatobaca. \v 20 Icabëri: \p —Cosamani pintimaque yaca pogometaiguena. \p Te ingogue Paboro. \v 21 Yobetsatanaari icanqueri: \p —Aroca ingoque Tosorintsi, aiquenta nopigaima aisati. \p Aro yotetanaa pitotsiquë iátocoque \v 22 irooti yareca Sesáreaquë. Itonganaque Jerosarénquë, yobetsatapari ira botoibiritari Quirisito. Aique yogaganaca irooti Antioquíaquë cara ipaniaca. \s1 Mabataque iquenaque Paboro cara yogomeantë. \p \v 23 Pabisanaque tojai cataguiteri itimaque Paboro Antioquíaquë, aique iátaji Garasiaquë aisati Jirijiaquë, yogometaigapëri yosintsisëretapëri antagaisati ira quemisantatsiri. \p \v 24 Ainta jorío ijita Aporo. Ipaniaca poeboroquë jitacha Arijantiría canta Ejípitoquë. Yareca Ejesoquë. Caninasati iquenguitsatasanti, igótasantiro Sanguenari. \v 25 Aroqueque iquemocoqueri Jesos icomantëgotëri. Caninasati icomantasantë, carari te irogótiro antagaisati ora icantagueque Jesos. Patiro igótiro Aporo ora yogomeantë Joan ira baotisatantatsiri. \v 26 Iparintaca iquenguitsatasantapë pongotsiquë cara yapatoita jorío. Cara iquemobëri Aquira aisa Pirisira, icabëri: \p —Nocoguini nanibatimi casiriconiati. \p Icampë: \p —Aro, intsome. \p Aro Pirisira aisa Aquira yáganëri ibangoquë, caninasati yogometaigabaqueri omagaro ora icantagueque Jesos igótasantaqueri, yotsatianquineri antagaisati ati angantima cara aretimari Tosorintsi. \v 27 Aique icanqueri Aporo ira quemisantatsiri: \p —Nocoguini najáte Acayaquë aisati. \p Aro yotabitanëri: \p —Caninataque. Aisati nasanguenaquineri opiguemisantane canta. \p Aro isanguenaquineri: “Págaigabaqueri caninasati Aporo. Pinguemisantiri”. \p Jirai Tosorintsi cábintsëri Acayasati irooti iquemisantanacari. Aro yamai cara yareca Aporo tojai iquemisantacagopëri yosintsisëretapëri. \v 28 Ipëgatsapari joríojegui. Yoniagasantaigapëri icampë: \p —Iriro Jesos Ira oquenguitsatocoti Sanguenari Iriro Agabisaicoontatsiri Ira igáque Tosorintsi. \c 19 \s1 Iáque Paboro Ejesoquë. \p \v 1 Iroontita inasegui Aporo Corintoquë, iquenopë Paboro cara Garasiaquë aisa Jirijiaquë irooti yaretaja Ejesoquë. Iniopëri arosata quemisantatsiri. \v 2 Icampëri: \p —Jirai cara piquemisantaiguëri Quirisito, ¿Págasëretobëro Caninaro Isëre Tosorintsi? \p Yotabitëri: \p —Teni nanguemocotiro. ¿Pairo ojita? \p \v 3 —¿Pairi pobaotisabirita? \p —Nobaotisabiritari Joan. \p \v 4 Aro icampëri Paboro: \p —Ibaotisataiguëri matsiguenga Joan aroquenta ijocajiro ora icantagueti te onganinate. Aisati icomantëri: “Pinguemisantiri Ira boquënguitsine, Iriro Jesos Atingomi”. \p \v 5 Cara iquemaigabaquero oca, aro ibaotisabiricari Atingomi Jesos. \v 6 Yoguëneri ibaco Paboro iguitoquë, aro paguëpë Caninaro Isëre Tosorintsi. Yágasëretobëro, inibatanëro basiniati nibarintsi, icomantagueiguë. \v 7 Icarati 12 ica Ejesosati quemisantatsiri. \p \v 8 Aro icanaque Paboro ibangoquë Tosorintsi iguenguitsamento, icomantaguetasantaiguëri matsiguenga maba manchacori. Tojai iquenguitsatocoqueri Tosorintsi, ati angantima aretimaro iragáantane. Tojai yogomeantë. \v 9 Ainta iconagaca matsiguenga ira te irágobëro ora icomantë Paboro. Te iraninte inguemisantiri tenta inguenganeintëmatima. Icantocotasicari catingasatiquë matsiguengajegui icanque: \p —Teni inganinate Ica Quirisito icomantëgoti Paboro. Itsoigani. \p Irooti ijogantanacari Paboro, yáganëri quemisantatsiri casiriconiati. Përosa cara iquenguitsatacagaiguëri antagaisati cataguiteri canta yogomeanti aisati Tirano. \v 10 Pite osarini yogomeantëro Paboro Irinibare Atingomi, iroro iquemocotaguëtaigabaquero antagaisati matsiguenga timaigatsi canta Asiaquë, joríojegui aisa basiniati matsiguenga ira cagari jorío. \p \v 11 Tosorintsi ipëri Paboro itasorintsite. Irooti ora itasongantagueantaca ora te oneingani jirai. \v 12 Yamapëneri janaitaguetatsiri ibaaniote Paboro aisa manchaguintsisite, yoguëneri, irooti ibegantanaa. Irootisati ijogantaineri camagari ira inantabeca. \v 13-14 Yaretaigapa canta Ejesoquë jorío játaguetatsiri iriro yogabisaicobintëri matsiguenga inanca camagari. Irirojegui icarati 7 itomi Isiqueba imatsiguengatacari saseriroti. Iniabecari Paboro cara igáqueri camagari. Icogaigabitaca aisa ingantimarime, icantasicari ira inanca camagari: \p —Ainta Jesos Ira icomantëgoti Paboro. Iroro iripajiro nojogantëmi, pijátopitiri ica matsiguengaca. \p \v 15 Yotabitanëri camagari: \p —Nigótiri Jesos, aisati Paboro nigótiri, carari teni nogótimi obirojegui. ¿Pairo nanguemisantobitimi? \p \v 16 Aito ira inanca camagari imatsecanë yágobëri iguisaigabaqueri omagaro siete sërari, yagobiaiguëri. Aro isigaiganaca saacanari aisa aroque icasiroabaguitëri. Ijocaiganaqueri ibangoquë. \p \v 17 Iquemocotaiguëri antagaisati Ejesosati, joríojegui aisa ira cagari jorío. Itsorogasantaiganaque aisati inibacaninatëgotaiguëri Atingomi Jesos. \v 18 Ipogaigapë tojai ira iriraini quemisantatsi, icomantagueiguë yotsatengaguetaigapëro icampë: \p —Aiti nacantagueti te onganinate. \p Aisati ipocaigapë ira matsi. \v 19 Tojai ira aroque yamanaqueri camagari, imitocoqueri jirai, yamaigapëro isanguenare ora igóontaro imatsine, yapatobompoiquero yogamatëro. Icanque: \p —Teni naninte nomatobitajiri aisati nomatsiguenga, aroquenta nopabacari Tosorintsi naquemisantobëri. \p Imoncarataiguëro cara ocarati pipënata sanguenari: icarati 50,000 iguitso quirequi. \v 20 Tojai Ejesosati iniaigabaquero caninaro Irinibare Tosorintsi aisati cobeingaro. Iquemaigabaquero arosonori matsiguenga. \p \v 21 Aique ipintsataca Paboro iriáte Jerosarénquë. Inguenaque Maseroniaquë aisa Acayaquë. Iquianca: \p —Narequimaca canta Jerosarénquë nagaganëma Iromaquë. \p \v 22 Igáqueri pite omitocoontatsiri irobatanëri Maseroniaquë, Timoteo aisa Erásito. Përosati cara itimaque Paboro Asiaquë. \s1 Iguisaneintanaca Ejesosati. \p \v 23 Teraiquerai iriáte Paboro, iguisaneintaiganaca Ejesosati ora icomantëgotiri Jesoquirisito Atingomi. \v 24 Iguisaneintacaganëri Temétirio ira obetsiquiri quirequi. Yosiacagantapinintiro otiomijani obango Aritemisa ibabane ora aisata ojita Tiana. Temétirio aisati itsibataigari basini ipimantaiguëro osiacagomento yágancaro tojai quirequi. \v 25 Temétirio yapatoiqueri imatsiguenga ira obetsiquiri quirequi ibega iriro, icabëri: \p —Pigóiguë obetsiquëro osiacagomento obabane ágantaiga eiro aguireguite. \v 26 Aisati piniaiguëri ica Paboroca piquemocoqueri. Arosonori matsiguenga ira iquemisantacaque Paboro: Ejesosati aisati Asiasati itsibataigacari. Icanque ora yobetsiquë matsiguenga iroro cagari Tosorintsi. \v 27 Yamai ainta Aritemisa obabane ora iquemisantaiguë antagaisati Ejesosati aisati omagaro Asiasati. Carari përosati cara yogomeantë Paboro, icantopiantaiguëri matsiguenga cara quero yamanantairo osiacagomento obabane, aisati quero iniacaninataigairo obango caninaro obabane, quero ipocaji iniajiro. Aroca përosati cara inganquero negaca Paboro, irojoquero Aritemisa, quero iquemisantajiro matsiguenga. Aisati quero nágantajaro quirequi. \p \v 28 Iquemaigabaquero oca nibarintsica, iguisaneintaiganaca aro icaimapinintaiganaque catsigue: \p —Caninarosonori Aritemisa, iroro obabane eiroegui Ejesosati. \p \v 29 Antagaisati Ejesosati icaibaiganaque isigaiganaca irooti cara yapatoitaiga Ejesosatijegui. Yágaiganaqueri inosicaiganaqueri ira Gayo aisa ira Arisitárico. Iriro pitirooti Maseroniasati, itsibatari Paboro. \v 30 Icogabeca Paboro inganaqueme irinibatocobentërime carari te iranintacagaigueri quemisantatsiri. \v 31 Aintasati itingomipague iramigote Paboro icomantagantëri: \p —Quero piáti canta yapatoitaiga Ejesosati. Irógaiguëmi. \p \v 32 Aro icaimasitagueca paniropague, ira basini cajemanënguitsi ora basiniati. Icaimasitaguetaiganaca. Tojai ira te irogóigue pairoraca yapatobirita. \v 33 Ainta canta Arijantoro igáqueri jorío. Yacopëri matsiguenga cara iromairetaiguë, icogabeca irinibataiguerime. \v 34 Carari cara igóiguëri iriro jorío, aro icaimaiganaque omagaro: \p —¡Caninarosonori Aritemisa, iroro atingomi eiroegui Ejesosati! \p Cosamani cara icaibaitaiguë catsiguesonori. \v 35 Iquemocoqueri, ipogopë ira sanguenatapinintatsiri yoguimairetaigapëri matsiguenga icampëri: \p —Nomatsiguenga, antagaisati igóiguë ora Aritemisa iroro obabane aisa osiacagomento cara oparigatepái opaniapa jonoquë, aisati eiro Ejesosati omisantinero obango. \v 36 Oca igóiguë omagaro matsiguenga. Caninataque yamai pomairetaigue. Quero picantaguebiritiri catsimari ica sërarica. \v 37 Pamasitapari yaca, carari teni ingositiro obango Aritemisa, teatisati ingantocotaguetasitimaro obabane. \v 38 Ainiroca yabenta Temétirio aisa ira itsibata, irabintimarita ira atingomi joes. \v 39 Aitica ora basiniati, caninasati pingomantëgotiro, aique cara ingaimaigacái atingomi opatoiquima caninasati. \v 40 Yamai te opatoitaiguema caninasati. Aroca irosomitaigacái atingomi pairo apatoibirita yamai, ¿Pairi comantërine? Ingantococái eiro: “Icoguini irojoquiri atingomipague Iromasati, aro inguisaneintanacái”. \p \v 41 Aroque itsonquero icampëri oca, igátaiguëri iriátae ibangopaguequë. Aique iáigai. \c 20 \s1 Iáque Paboro Maseroniaquë. \p \v 1 Aroque imairetaigai Ejesosati, icaimaiguëri Paboro ira yogomeque quemisantatsiri. Aique yobetsatanaari, iáque irooti Maseroniaquë. \v 2 Iquenagueque canta. Tojai yogometaguetaigapëri quemisantatsiri irooti yareantaca quibatsiquë jitacha Guiresia \v 3 cara itimaque maba manchacori. Pënibaqueme irotetanëma pitotsiquë inguenocoque Siriaquë, aro igótocotaiguëri jorío iquengaigaca iróguiri. Iroro iquengasëretaguëca icanque: \p —Nopintsatacani nopiganajima Maseroniaquë. \p \v 4 Iáiguë Paboro aisa ira itsibata: Sópatoro itomi Piro Bereasati, Arisitárico aisa Seconto Tesarónicasati, Gayo Térebesati, Timoteo Irísitarasati, Tíquico aisa Torójimo Asiasati. \v 5 Icaegui obataiguëri Paboro irooti yareca poeboroquë jitacha Toróare. Canta yoguiaquina Paboro aisa naro Irocas sanguenatiro oca sanguenarica. \v 6 Cara Jeripoquë aroque yapaiguëro pan ora te ingonaguero ora piponganta, aique nogagaiganaca Paboro aisa naro, naquenocoque pitotsiquë. Ocarati pabocorooti cataguiteri naretaja Toróarequë cara yoguiaquina iraegui obaquenguitsi. Aito cara natimaiguë 7 cataguiteri. \p \v 7 Tomincoquë napatotaigaca cara nantibatsaaguequero pan nanguengasëretantaiguëmari Jesos cara icamobicái. Cosamani iquenguitsapë Paboro irooti aganguite ipintsatacaninta iriátë naramani. \v 8 Aiti tojaiti obotagantsi cara napatotaigaca jonoquë oquibe pongotsi. Cara osobi aiti basini sitomencorentsi, aique quibatsi osobi. \v 9 Isobiaque omoroquë ira oboina jitacha Eótico. Ipotsiquitanë cosamaninta icomantagueantë Paboro. Aro isamasantanë ipariganë osobi. Nisigaiganaca naguëtaiganaque nágabitapari. Aroque icamaque. \v 10 Yaguëtanë Paboro omanapague yabitsonopëri, icaniatanai. Icanque Paboro: \p —Quero pogasëretaiga aroquenta icaniatanai, aisatitanai. \p \v 11 Aisati nataiganaji jonoquë, aro cara itibatsaaguepero pan Paboro, napaiguë. Përosati cara inibatobagaigaca irooti cara oquëtaguetanë niáigai. \v 12 Yamapairi ira oboina teni ati ingantima tegotsitatsi, icaninasëretaiganaji quemisantatsiri. \p \v 13 Icantaiguëna Paboro: \p —Obirojegui pobataigue. Pinguenocoque pitotsiquë irooti poeboroquë jitacha Asón. Cantanta páganaina. Aito nanguenaque naro abatsiquë. \p \v 14 Aro iniaigaina Asónquë, notetanaa pitotsiquë, naquenaiguë irooti poeboroquë ojita Mitirene. \v 15 Oquëtaguetanai naquenocotaiguë irooti catingasati oboguesiquë jitacha Quío. Oquëtaguetanai aisati naquenocoque irooti basiniquë oboguesi ojita Samos. Cara pabisanaque maba cataguiteri naretaigapa poeboroquë ojita Mireto. \v 16 Iquianca Paboro irabisanaque Ejesoquë, tenta iraninte intimanë cosamani Asiaquë. Icoque iraretima Jerosarénquë cara queroquerai omoncarata cataguiteri jitacha Pentecosités. \p \v 17 Cara Miretoquë icaimagantaiguëri antiasipari ira omisantiri ira botoibiritari Jesoquirisito Ejesoquë. \v 18 Yaretaigapa, icabëri Paboro: \p —Pigóiguë ati nacanta natiomotaiguëmi obirojegui jirai cara naraini arequenguicha Asiaquë. \v 19 Pigóiguë cara naquemisantasanotëri Atingomi. Aisati nacantari pomeraro. Niraicotopiantëri matsiguenga. Itsipiriopiantagaiguëna jorío. \v 20 Te nomairetëmate carari nocomantasantaiguëmiro antagaisati ora Caninaro Nibarintsi, notsatengaiguëmiro. Nogometaiguëmi cara papatoita aisati pobangopaguequë. \v 21 Nocomantëri jorío aisati basiniati matsiguenga ira cagari jorío nacanqueri: “Pingantaigaima yacaqueroca. Pijoquiro ora picantagueti te onganinate. Pabentimari Tosorintsi pinguemisantiri Itomi, Irianti Atingomi Jesoquirisito”. \p \v 22 —Yamai najáqueni Jerosarénquë, ojátacaquina Isëre Tosorintsi. Teni nogóte pairoraca ingaintëna canta. \v 23 Patiro nigóquero ora ocomantëna Isëre Tosorintsi. Antagaisatiquë poeboro ocomantapinintina cara iromingaiguëna iratsipiriacaquina. \v 24 Cara te nontsorogue. Jemita nangame. Teni nongogue nantime yaca quibatsiquë, iroonti nocoguini notsonquero ora igáquina Tosorintsi jirai nantëneri. Aisati igáquina Atingomi Jesos nongomantaguetiri matsiguenga ora Caninaro Nibarintsi: “Icogasanoti Tosorintsi ingábintsaiguëri matsiguenga. Icogasanoti irojocajineri ora icantagueti te onganinate”. \v 25 Yamai nigóque quero piniaigaina aisati. Cara nacarataiguëmi jirai, aroque nocomantasantëmiro iragáantane Tosorintsi, Iriro Atingomi aneingomentoquë. \v 26 Nocomantasantëmi yamai, aintaca paniro ira te inguemisantiri Jesos, iriátëca Sharincabeniquë, quero poguibitaquinaro \v 27 aroquenta notsatengaiguëmiro naquenguitsatomotimiro antagaisati ora icanti Tosorintsi. \p Oca icomantaiguëri Paboro. Përosati icanqueri: \p \v 28 —Pigamaiguema obiatiegui. Aisati pomisantobentiri antagaisati popiguemisantacagane aisa icancari ira casintari omisantiri iroishate. Aroquenta pinanquimi Caninaro Isëre Tosorintsi, obirojegui pomisantobentaigueri quemisantatsiri ira botoibiritari Tosorintsi. Itomi icamobitaiguëri omagaro matsiguenga ora iragabisaicoontimari antagaisati ira quemisantirine. \v 29 Nigóque naro cara najáque, iribocaigapë ogomeantatsiri irianti matobiantatsiri ingoque pijocaiguëri Jesos Ira piquemisantaiguë. Iriro aisati inganquimari otsitiniro catsimari iragamagaiguëri oisha. \v 30 Aintasati yaca obirojeguiquëca aiquenta ira ogomeantënguitsine ora cagaro catingaro iromatobitagarantëri quemisantatsiri iraguiatanëri iriati ira ogomeantatsiri. \v 31 Pingaguite pigamaiguema. Pinguenguero ora nogometaiguëmi maba osarini. Tsitiniriquë aisa cataguiteriquë niraicoquemi nocomantasantaiguëmiro Irinibare Tosorintsi pinguemisantasanotiro. \v 32 Namanocoquemi Atingomiquë: “Pomisantiri Ejesosati, pingábintsaigueri arota inguemisantaiguero Pinibare”. Onguemisantacaganëmi Irinibare Tosorintsi onganquimi pintsibataiguemari ira yoguëtetai Tosorintsi ijitiri ianiquite. \v 33 Te nanebetimaro ora yasinta basini: aisa quirequi teatisati iguitsagare. \v 34 Pigóiguë cara nantanontaca irooti napantaigaca naro aisati ira natsibataca. \v 35 Nacanque caninasati. Aisati pingantina nibega naro. Pintarobacaate pomitocotaigueri ira te irine iguireguite. Icanque Atingomi Jesos: “Caninataque omitocotaigueri. Teni onganinate cara përosati imasitaigacái”. \p \v 36 Itsonquero Paboro ora icanqueri Ejesosati, aro yobaticagueritotaigaca yamanaque. \v 37 Iragaigaca antagaisati. Yabitsonotaiguëri ira Paboro yasaraacari iboroquë. \v 38 Yogasëretaigaca aroquenta icanque Paboro cara quero iniajiri aisati. Itentaigaari cara ibitoquë, inetsaigabaqueri cara iátocoque. \c 21 \s1 Iáque Paboro aiquero Jerosarénquë. \p \v 1 Irooti nojogantaiganacari quemisantatsiri Ejesosati. Notetaiganaca pitotsiquë, catingasati naquenocotaiguë irooti oboguesiquë jitacha Cos. Oquëtaguetanë nogagaiganaca oboguesiquë jitacha Iroras, aique poeboroquë ojita Pátara. \v 2 Canta, naniaigapëro basini pitotsi ojáque Jenisiaquë. Aro notetaiganacaro, naquenocoque. \v 3 Nanianëro oquibe oboguesi jitacha Chípire aiquero nomatequë nabisaiganaquero catingasati naquenocoque irooti Siriaquë. Naguëtaiganaque poeboroquë jitacha Tiro cara yoguëtanëro ora yamapë ira casintaro pitotsi. \v 4 Canta naniaigapëri quemisantatsiri. Natiomotaiguëri 7 cataguiteri. Pogometaiguëri Caninaro Isëre Tosorintsi, icantaigabaqueri Paboro: \p —Quero piáti Jerosarénquë. \p \v 5 Pabisanaque 7 cataguiteri, nogagaiganaca. Aro yoguiataiganaquina irooti sotoquë Tiro antagaisati quemisantatsiri aisa iina aisa ianiquite. Cara onamijaquë nobaticagueritotaigaca namanocobintaigaca. \v 6 Aro nobetsataiganajari niáque. Notetaiganacaro pitotsi. Iraegui aguiataigapëna ipigaiganaja ibangopaguequë. \v 7 Cara Tiroquë naquenocoque poeboroquë jitacha Toremaira. Canta nobetsataigapari opiguemisantane, natiomotaiganaqueri poro cataguiteri. \v 8 Oquëtaguetanë nogaganaca, naretaigaca irooti Sesáreaquë. Nacaigapë ibangoquë Jeripe ira comantantatsiri natiomopëri. Iriro icarataiguëri jirai ira omitocoontatsiri icarati 7. \v 9 Ainta otsibasati irisinto terai oneiri sërari ocomantanti aisati iroro. \p \v 10 Pabisanaque arosata cataguiteri, yarepa comantantatsiri jitacha Agabo ipaniaca Jerosarénquë. \v 11 Ipocasitaiguëna, yáguëro irisitigatsaquiro Paboro. Yoguëshotiacaro iguitiquë iriati aisa ibacoquë, icampë: \p —Canta Jerosarénquë aisati inganquengani iraguëshotiaqueri jorío ira casintaro oca irisitigatsaquiroca. Imaiguëri basiniati matsiguenga ira cagari jorío. Ocanti negaca Caninaro Isëre Tosorintsi. \p \v 12 Naquemaigabaquero oca nibarintsi, naro natsibatari aisa ira Sesáreasati quemisantatsiri nacamanaaqueri Paboro: \p —Quero piáti Jerosarénquë. \p \v 13 Yotabitaiganaquena Paboro: \p —¿Pairo piraicobiriquina? ¿Pairo pogasëretacagobiquina? Jemita iraguëshotaiguenata canta Jerosarénquë. Jemita irógaiguena. Jirai yogabisaicoquina naro Atingomi Jesos, yamai nangamobiqueri Iriro. \p \v 14 Te inguemisantaiguena, aro nomairetaiguë. Nacantaiguë: \p —Ongantimata ora icogui Atingomi. \s1 Yaretaigaca Jerosarénquë. \p \v 15 Aique nobetsicaigaca naroegui, aro nitongaiganaque irooti Jerosarénquë. \v 16 Iconagaigaca ira aguiataiganaquina quemisantatsiri Sesáreasati. Yáganëna ibangoquë Manasón paniënguicha Chípirequë jirai; yamai itimi Jerosarénquë. Tojai osarini iquemisanti Manasón. Iriro natiomotaiguë. \v 17 Aroque naretaigaca Jerosarénquë, yágacaninataigabaquina opiguemisantane icaninasëretaiguë. \v 18 Oquëtaguetanë iáiguë Paboro aisa naroegui iniopëri Santiago. Iriro botoitaiguëri omagaro ira omisantiri quemisantatsiri. \v 19 Yobetsatobagaigaca iquenguitsatomotaiguëri Paboro yotsatengaiguëneri antagaisati ora icantacacari iriro Tosorintsi. Aisati icomantë cara Tosorintsi oniagaigacari basiniati matsiguenga cagari jorío iquemisantaiguëri Jesoquirisito aisati. \p \v 20 Iquemaigabaquero irinibare Paboro icanquë: \p —Caninari Tosorintsi. \p Aisati icantaiguëri: \p —Paboro, nopiguemisantaneegui, pigóque arosonoriguinte ini jorío opiguemisantane. Aisati antagaisati iriro quemisantasantiro ora isanguenaque Moisés jirai. \v 21 Iquemocotaiguëro cara pogometiri joríojegui ira timatsi basiniatiquë quibatsi: “Quero piquemisantiro isanguenare Moisés. Querootisati pitotiri pitomijegui. Querootisati pametaro ora yogomeanti Moisés”. \v 22 ¿Pairoraca anganque? Caraquenta inguemocotaiguëmi cara paretaja. \v 23 Caninataquejengari pijátsataiguena. Ainta itsibasati opiguemisantacagane iquengaigaca icasiriconiatiquineri Tosorintsi. \v 24 Páganëri oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi, piguëtetanontaiguema cara yogomeanti Tosorintsi aisati ora yameta jorío. Popeitima popënabentineri cara irapeiquima ira itsibasati, aisati popënabentineri iroishate ira iritaineri Tosorintsi. Aique irogóiguë joríojegui te aisonori ora iquemocoquimi. Irogóiguëta cara aisa obiro piquemisantiro isanguenare Moisés. \v 25 Aroque naquengaigaca ora inganque quemisantatsiri ira cagari jorío. Aroque nopagantëri sanguenari. Iroro oca nocomantëri: “Quero papi perintsi ora aroque ipëri matsiguenga ibabane. Quero paaguiri ibatsa irisitiaga aitinta inëri iraraa. Querootisati pógaro iraraa. Quero pintiro tsinane cagaro pijina”. \p \v 26 Aro iquemisanqueri Paboro. Oquëtaguetanë yáganëri ira sërari icarati itsibasati, yoguëtetanontaigaca cara yogomeanti Tosorintsi, icanaque oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi icomantapë: \p —Ongaraque 7 cataguiteri nomoncaraquero ora icanti Tosorintsi jirai aisa ora isanguenaque Moisés. Aroca nangantaiguëro, aro nomaiguëri Tosorintsi oisha. \s1 Yágagantëri Paboro yomianqueri. \p \v 27 Pënibaque omoncaraquima 7 cataguiteri. Canta oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi iniaigabaqueri ira Paboro jorío Asiasati. Iguisaneinqueri yapatotaiguëri imatsiguenga, aro yágaiguëri Paboro. \v 28 Icaimaiganaque: \p —Nomatsiguenga, pomitocotaiguena. Iriro ica quenaguetatsi yamatobitaiguëri matsiguenga. Cara yogomeanti icanqueri: “Teni inganinate jorío. Teni onganinate ora isanguenare Moisés. Teni onganinate oca pongotsica irasi Tosorintsi”. Iroro oca icantiri matsiguenga. Yamai pinetseri. Yamapëri ira basiniati matsiguenga ira cagari jorío, yoguimingatëro oca pongotsica. \p Iroro inibataiguë jorío. \v 29 Antagaisati iniaiguëri Torójimo Ejesosati itsibatari Paboro cara Jerosarénquë. Iroro ijitaguëque cara iriro Paboro cajaganëri tsomagui oquibequë pongotsi. \v 30 Aro iguisaneintaiguëri antagaisati Jerosaresati, yapatotaigaca canta. Yágaiguëri Paboro inosicanëri sotoquë pongotsi, yasitocoqueri sitëcoriquë. \v 31 Iroontita ipasataiguëri ira Paboro pënibaqueme iróqueri, iquemocoqueri igomantantite soraro icarati 1,000. Icomantëntiri: \p —Omagaro Jerosaresati iguisaiganaca. \p \v 32 Omanapague yáganëri isorarote aisa igapitantepague isigaigapa comantanti. Iriroque joríojegui cara iniaigabaqueri, aro yapabaquëanëri Paboro. \v 33 Yaresërepari comantanti yágagantëri Paboro, yoguëshotancari pite sogatsa coshori. Yosamitapëri: \p —¿Pairo pijita obiro? ¿Pairo picanque? \p \v 34 Yotabitaguetaiguëri jorío icaimaguetanë, carari te inguemiri comantanti atiraca icanca Paboro. Te irogótocotiri pairoraca iguisabiritaigaca jorío, aro igáqueri isorarote: \p —Páganëri ibangojeguiquë soraro. \p \v 35 Yareparo atomentotsi. Tojai icaibaitaiganaque jorío yosibisibiitobaganaca. Aro yanatanëri Paboro soraro. \v 36 Përosati cara yoguiataiguëri matsiguenga icaimaguetaiguë: \p —¡Póguiri! ¡Ingameta! \p \v 37 Cara omoroquë ibango soraro, yamanaqueri comantanti Paboro icanqueri: \p —¿Caninaroco nanibatimi? \p Yotabitanëri: \p —¿Pigóti pinibatiro guiriego? \v 38 ¿Cagarico obiro Ejípitosati ira quisaacari matsiguenga cani? ¿Teco páganëri ógueri icarati 4,000 cara tera ontimingani piriaguiteroquë? \p \v 39 Yotabitanëri Paboro: \p —Cagarina. Naanti jorío. Nopaniaca Tárisoquë. Iroro poeboro obatatsi canta Sirisiaquë. Nomanaquimini, pinintacaguina nanibatiri nomatsiguengaca. \p \v 40 Aro inintacaqueri. Yaratianque Paboro jonoquë atomentotsiquë yacopëri matsiguenga. Imaireitanë, aro inibatancari irinibare ebereo. \c 22 \s1 Paboro iquenguitsatomoqueri joríojegui. \p \v 1 —Nomatsiguenga aisati natingomiegui, pinguemaiguena yamai nongomantëgotëmani naro. \p \v 2 Iquemaigabaquero ebereo irinibare, aiquero imairetasantaiguë jorío. Përosa icanqueri Paboro: \p \v 3 —Narori jorío paniacha Tárisoquë canta Sirisiaquë. Yaca Jerosarénquëca nasanguenaque, aisati yogometasantëna Gamariel icomantasantënaro antagaisati ora yameta omatsiguenga timënguitsi jirai. Nocogasanti nanganque pairoraca ingocaquina Tosorintsi, aisati nacantabetaiguëmi pibega obiro yamai. \v 4 Nacantaguebiritiri catsimari ira quemisantiro ora yogomeque Jesos irooti nógancari. Nágaiguëri noguëshotaiguëri sërari aisati tsinane nomianqueri iromingamentoquë. \v 5 Igótiro oca itingomi saseriroti aisa itsibatari. Ora nocomantëmi yamai igóigui. Iriro itingomi saseriroti isanguenaquineri Támasicosati. Igáquina Tamásicoquë náganëneri sanguenari. Niátasiqueri nágaiguërime iraegui quemisantiri Jesos naguëshotaiguërime nomapërime yaca ingasitígataigabaquerime itingomi saseriroti. \v 6 Cara pënibaque narequimaro Tamásico, naquenaque abatsiquë, aro catinga paba, iroguito jonoquë oconijapë yosangueguitetocopëna Tosorintsi. \v 7 Nopariganë quibatsiquë. Naquemobëro irinibare Jesos ocampëna: “Saoro, Saoro, ¿Pairo picantobiquinaro catsimari?” \v 8 Nosamitëri: “¿Pairi pijita, Natingomi?” Yotabitanëna: “Naro Jesos Nasaresati, naro picantobique catsimari”. \v 9 Ira tsipataiguina iniaiguëro cataguiteri cantaca omanarontsi carari te inguemobëro ora icanque Jesos. \v 10 Nacabëri: “¿Pairo picogui, Natingomi?” Icampëna: “Pingabiritima pijáte Tamásicoquë. Canta ingomantëmi pairoraca pinganque”. \v 11 Aroque pogomarajapëna cataguiterisonori. Te nanianae. Icatsabagotanëna irooti Tamásicoquë. \v 12 Itimi canta matsiguenga jitacha Ananías. Iquemisantasantiro isanguenare Moisés, aisati iniacaninataiguëri joríojegui timaigatsi Tamásicoquë. \v 13 Iriro bocasitapëna icampëna: “Saoro, yamai obiro nopiguemisantane. Igáquina Tosorintsi naniacagajimi aisati”. Aito cara nanianai. \v 14 Përosati icanquina: “Omatsiguenga jirai iquemisantiri Tosorintsi. Obiro icoque yamai pigótirota ora icogui pingante. Aisati icoiguëmi piniaquerita ira Caninatasanotatsiri pinguemiri. \v 15 Aisati pinguenguitsatomotiri antagaisati matsiguenga. Pingomantëgotiri Jesos Ira piniaque aisa Ira piquemaque. \v 16 Yamai ¿Pairo picosamanibirique? Pomaotisatima, pabentimari Jesos, aro irojocajimiro ora picantagueti te onganinate”. \p \v 17-18 Perosati icanque Paboro: \p —Aro nipigapaa yaca Jerosarénquë. Cara namanasegui oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi, iconijatomopëna Atingomi icampëna: “Omanapague pijocanëro Jerosarén, pisiganëma, queronta iquemobëro ora picomantëgotina yaca”. \v 19 Notabitobëri: “Natingomi, irirojegui igóiguëna cara naro ágaiguëri ira quemisantimi obiro nomingaiguëri nipasataiguëri pongotsiquë cara yapatoita. \v 20 Aisati cara icamaque Isiteban pigomantantatsirite, nacaninatë najique: ‘Caninataque ingameta’. Nomisantëneri iguitsagare ira basiaqueri mopëquë”. \v 21 Aro Ira Natingomi icanquina: “Atsi pijáte. Nocoguini nagátimi naro canta jaanta basiniatiquë matsiguenga”. \p \v 22 Iquemabecari joríojegui irooti oca. Yamai cara icanque basiniati matsiguenga, icaimasantaiguë icantaiguë: \p —¡Pijoquiri! ¡Teni ongomeite intime! ¡Ingameta! \p \v 23 Icaibaitasanotanë, iguisaneintasantanaca imionguëro jonoquë iguitsagare aisati pojongamamori. \v 24 Iniaquero comantanti igáqueri isorarote: \p —Páganëri tsomagui pobangoquë. Popasatiri ingomantanëta pairoraca icantagueti ora iguisancari imatsiguenga. \p \v 25 Aro yoguëshotabitacari iripasataiguëri. Aro Paboro yosamitëri igapitante soraro: \p —Naro matsiguengatacari Iromasati. Terai irosomitëmatina itingomi. ¿Caninarico iripasatasitina quero yosamitobënanta? \p \v 26 Iquemaquero capitán oca nibarintsi, iáque comantantiquë icampëri: \p —¿Pairo pinti? Ica sërarica irianti matsiguengatacari Iromasati. \p \v 27 Aro ipocasipëri comantanti yosamitapëri Paboro: \p —¿Obiroco matsiguengatacari Iromasati? Pingomantina. \p Yotabitanëri Paboro: \p —Jee, naro. \p \v 28 Icanëri comantanti: \p —Tojai nipënabenqueri Iromasati cara nomatsiguengatacari naro. \p Icanqueri Paboro: \p —Naro aito ninë niquibiaque nomatsiguengatacari. \p \v 29 Aito cara ijocanëri Paboro ira pasaantënguitsineme. Itsoroganë comantanti cara igótanë Paboro imatsiguengatacari Iromasati aroquenta yoguëshotasitacari. Te onganinate iraguëshotasitimari ira Iromasati. \s1 Yáganëngani Paboro catingasatiquë jorío obatatsiri icarati 71. \p \v 30 Icoguini comantanti irogótasantë pairo ca icantaguebiriqueri jorío ira Paboro. Aro oquëtaguetanë, icaimagantaiguëri irapatotaiguëma jorío: itingomipague saseriroti aisati ira obatatsiri icarati 71. Yomisotoqueri Paboro, yáganeri catingasatiquë jorío. \c 23 \p \v 1 Inetsasantaiguëri obatatsiri ira Paboro icanque: \p —Nomatsiguenga, nigóti iniacaninatëna Tosorintsi irooti yamai. Teni nontsorogue naneingomentoquë. \p \v 2 Aro Ananías itingomi saseriroti igáqueri itsibatari: \p —Pinchotangabagantetiri. \p \v 3 Icanque Paboro: \p —Obiro inguisë Tosorintsi obironta matobiantatsiri. Pisobiaque yaca, picoque pomoncaratirome ora isanguenaque Moisés. Yamai pinguisagantëna. Te pomoncaratiro ora Sanguenari. \p \v 4 Ira matsiguenga aronisatiquë Paboro icanqueri iriro: \p —¿Picantocotaguetasitari obiro itingomi saseriroti? \p \v 5 Yotabitanëri Paboro: \p —Teni nogóte cara iriro itingomi saseriroti. Nogóquerime, quero nacantirime aronta ocanti Sanguenari: “Quero picantocotaguetasitari itingomi pomatsiguenga”. \p \v 6 Igóque Paboro cara ainta iconagacari saroseo aisati bariseo. Icaimanë: \p —Nomatsiguenga, naro bariseo, naatisati itomi. Najiti cara intinaajiri Tosorintsi ira camënguitsi iraganiatairi aisati. Iroro iguisabiritaiguëna yamai. \p \v 7 Iquemobëro oca inibatë Paboro, ipëgatsatobaca catsigue bariseoegui aisa saroseoegui. Iguisaneintobaca. \v 8 Ira saroseo jitatsi: “Quero icaniatai aisati ira camatsiri. Querojenga pini isëre matsiguenga, querootisatijenga ini ironomire Tosorintsi”. Ira bariseo icantaiguë: “Intinaajima aitinta isëre matsiguenga. Inganiatanae. Aintasati ironomire Tosorintsi irisaanganetite”. \v 9 Tojai iguisatsatobagaigaca catsigue. Aro yaratingaiguë ira ogomeantiro Sanguenari, iriro bariseo. Icantasantaiguë: \p —Tenijengari ingantaguete ica sërarica ora te onganinate. Iriroca nibaqueri ironomire Tosorintsi, irineta. \p \v 10 Aiquero tojaisonori iguisatsatobagaigaca. Itsorogobiqueri Paboro comantanti cara iroguiripitëri intibatsaaqueri jorío. Aro icaimëri isorarotepague igáqueri: \p —Págabitsatiri, páganëneri pobangoquë. \p \v 11 Aro yáganëri. Otsitinitanai iconijatomopëri Paboro Atingomi icampëri: \p —Pinganinaserëte. Piquenguitsatocoquina yaca Jerosarénquë, aisati pinganquima pinibatë canta Iromaquë. \s1 Yáganëngani Paboro Sesáreaquë. \p \v 12 Oquëtaguetanë yapatoica joríopague, iquengaigaca cara quero yapi querootisa yóga nija irooti cara iróqueri Paboro. \v 13 Icarati 40 jorío quinguënguicha iróguiri. \v 14 Iátasitaiguëri saserirotijegui aisati antiasipari icantaigapëri: \p —Catingasatiquë Tosorintsi naquengaigaca naroegui nóguëri Paboro. Quero napi, querootisa nógaa nija irooti cara nóguëri. Queroca nóguiri, iratsipiriacagaiguenata naroegui Tosorintsi. \v 15 Yamai obirojegui manaantirine comantanti iromapëri Paboro obiroquë. Pingantiri picogaiguë posamitasantiri arota pigóiguero ora icantagueti. Naroegui nomaguetaiguëri nógobëri cara queroquerai yareta obiroquë. \p \v 16 Ainta itineri Paboro iquemocoqueri jorío cara isariacari iróguiri Paboro. Aro iáque ibangoquë soraro icomantapëri iriconguiri. \v 17 Paboro cajemaqueri capitán icanqueri: \p —Páganëri ica oboinaca comantantiquë. Aiti ora ingomantëri. \v 18 Yáganëri capitán, icanqueri comantanti: \p —Icaimagantëna Paboro ira iromingane yamanaquina: “Páganëri ica oboinaca comantantiquë. Aiti ora ingomantëri”. \p \v 19 Icatsabagotanëri ira janequi casiriconiati cara irosomiqueri comantanti, yosamitëri: \p —¿Pairo ojita pingomantëna? \p \v 20 Yotabitanëri: \p —Ira jorío iquengaigaca cara iromanajimiri naramani páganairi Paboro catingasatiquë ira obatatsiri icarati 71. Icogaiguini iromatobiquimi, inganquimi icoguini irosomitasantaigueri aisati. \v 21 Quero piquemisantiri aintanta sërari icarati 40 iquengaigaca iróguiri. Icantaiguë: “Quero napaigui querootisati nógaa nija irooti cara nógaiguëri Paboro. Queroca nóguiri, iratsipiriacagaiguenata naroegui Tosorintsi”. Yamai aroque yobetsicaigaca. Yoguiaquimi yamai, pinganqueri ora iromanaquimi. \p \v 22 Aro igátajiri oboina comantanti icantasantobëri: \p —Quero picomantiri pairiraca ora picomantëna yamaica. \p \v 23 Aique isotocanë. Iriro comantanti icaimëri pite capitán igáqueri: \p —Pobetsicaigueri pisorarote ingaraque 200 iranëitaiganaque aisati 70 ingueicotanëma imorane, aisati 200 áganënguitsine irosataamento. Iriáiguë Sesáreaquë aganguitesata. \v 24 Aisati pobetsiquineri Paboro imorane, ingueicotanëma. Páganëri caninasati canta Bériquis itingomiquë. \p \v 25 Aique isanguenaquineri sanguenari ocanti negaca: \v 26 “¿Aintabi, Bériquis, natingomi? ¿Tegotsitatsibi? Naro yaca Caraorio Irísias nasanguenaquimi. \v 27 Nongomantëgotëri ica sërarica nagáquimirini. Yágaiguëri jorío icogaigabitaca iróguirime. Naquemocoqueri, aro natentaigacari soraro nágabitsataiguëri aroquenta nigótocoqueri iriro matsiguengatacari Iromasati. \v 28 Nocoque nogóteme pairoraca iguisabiritaiguëri, aro náganëri cara itingomiquë obatatsi icarati 71. \v 29 Patiro icantocotaiguëri jorío negaca: ‘Iriro teni inguemisantiro ora isanguenaque omatsiguengajegui’. Te ingantaigue pairoraca ora nagamagobiqueri naro teatisati ora nomingabiriqueri. \v 30 Cara nigótanë iquengaigaca jorío cara iróqueri, aito cara naquianca nagáquimiri. Aisati nocomantaiguëri ira quisaneinqueri iriátaigue obiroquë arota ingomantëgotasantiri”. \p Irooti isanguenaquineri, aro ipabaqueri capitán icanqueri: \p —Jeroca, páganëneri Bériquis, aisati páganëri Paboro. \p \v 31 Aro ira sorarojegui yágaiganaqueri Paboro tsitiniriquë. Yaretaigacaro Antípatiris. \v 32 Oquëtaguetanë ipigaigaa ira soraro anëitasitanënguicha. Yágaiganaqueri Paboro ira quijëgotaiguënguicha imoranequë \v 33 irooti yaretaigacaro Sesárea. Ipapëri sanguenari Bériquis itingomi aisati ipapëri Paboro. \v 34 Iniobëro sanguenari Bériquis, yosamitobëri Paboro: \p —¿Nega popaniaca obiro? ¿Pairo ojita piguebatsite? \p Icomantëri Paboro: \p —Nopaniaca Sirisiaquë. \p \v 35 Icanqueri itingomi: \p —Caraquenta nanguemasantëmi cara iribocaigapë ira comantëgotëmine. \p Aique igáqueri soraro: \p —Pomingueri canta ibangoquë Eroris. Pinetsasantiri. \c 24 \s1 Paboro icomantëgotaca catingasatiquë Bériquis. \p \v 1 Pabisanaque cataguiteri pabocorooti, aro yanonganaca yarepa Ananías ira itingomi saseriroti canta Sesáreaquë. Iconagaca antiasipari ira aguiatapëri aisati nibabintantatsiri jitacha Téretoro cara iromitocoqueri Ananías. Irirojegui iátasitaiguëri Bériquis itingomi ingomantëgotëri Paboro. \v 2 Icaimëngani iriro, aro iparintaca inibatë Téretoro icanque: \p \v 3 —Caninari natingomi, nacarasiataiguëmi pitingomibintasantaiguëna caninasatisonori. Yamai caninasati natimaigui. Picantaiguëna ora caninaro. Aro nacarasiatasantëmiro antagaisati. \v 4 Quero nocosamanitiro basini. Përosati obironta cábintsantatsi, aro nocoque yamai pinguemina arosata. \v 5 Naniaiguëri ica Paboro icomantëri jorío omagaropaguequë quibatsi ijocagantëro ora nametaiga naro. Aisati iriro obatatsi ira quemisanqueri Jesos Nasaresati. \v 6 Icogabeca iraguimingatirome pongotsi oquibe irasi Tosorintsi, carari nágaiguëri nocogabeca nanganquerime cara isanguenaquenaro Moisés. \v 7 Carari yareca Irísias inta comantanti aisa tojai isorarote yágabitsaquinari, igátaiguëna nopocaiguë obiroquëca nongomantëgotëri. \v 8 Yamai posamitërica obiati, pigótanëro omagaro oca nocomantëgotërica. \p \v 9 Icantaiguë joríojegui: \p —Aisonori ora icanque Téretoro. Inibatë catingasati. \p \v 10 Aique Bériquis yacoqueri Paboro irinibaque. Icanque iriro: \p —Nigóti tojai osarini pitingomibintaiguëri picomantëgotaiguëri nomatsiguenga. Iroro nacaninasëretaguëque nongomantëgobentima yamai. \v 11 Quero ocomëtati pigótocotanëna omoncaraca 12 cataguiteri nareca Jerosarénquë. Niátasiquero nomanocoquerini Tosorintsi. \v 12 Te iraniaiguena nopëgatsatimari pairiraca cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi, teatisati basiniatiquë pongotsi cara yapatoita jorío, teatisati poeboroquë. \v 13 Querootisati iniantinaro ora icomantëgotasitëna yamai. \p \v 14 —Carari yamai nongomantasantëmi cara naquemisantiri Tosorintsi aisa icanta nomatsiguenga jirai iquemisantaiguiri. Naquemisantiro isanguenare Moisés aisa ora irasi comantantatsiri. Aisonori, naquemisantiri Jesos ira te iraniacaninataigueri irirojegui ica. \v 15 Aisati nacantaigari iriro, nigótiri Tosorintsi cara iraganiatairi antagaisati camaguetatsi, ira caninatatsi, aisa ira te inganinate, omagaro intinaigairi Tosorintsi. \v 16 Iroro nocogasantaguëti iraniacaninatina Tosorintsi aisati matsiguenga. Nocogui nantime caninasati. Nigóque cara iniacaninatëna Tosorintsi. \v 17 Pabisanaque osarinipague niátagueque canta jaanta. Yamai nipigaa namapëneri nomatsiguenga quirequi ipagantiri timatsi jaanta. Aisati nomasitëmari oisha Tosorintsi nataquineri. \v 18 Cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi iniaiguëna. Aroque noguëtetaca. Te nopatoitiri matsiguenga, teatisa nanguisaguimari. \v 19 Ainta inasegui joríopague paniacha Asiaquë iniaiguëna pongotsiquë iguisaneintaiguëna. Aitime nangantaguetiri ora te onganinate, caninataqueme iribocapë yaca iriro ingomantëgotëna. \v 20 Queroca ipoqui, ingomantëgotinata icaegui ora pairoraca nacantagueque te onganinate cara catingasatiquë itingomi ira obatatsi icarati 71. \v 21 Patiro nacanque: “Nigóti cara iraganiatairi Tosorintsi ira camaguetatsi. Iroroco picogui posamitina arota pigótina”. \p \v 22 Aro itsonquero Paboro cara icomantëgotaca. Aro Bériquis igótasantëro ora yogometocotagani Jesoquirisito cara iquemocotiro jirai. Icanqueri: \p —Antagati yamai. Aiquenta iribocapëca Irísias ira comantanti, aro cara nongomantëgotëmiri naro ora pinganque. \p \v 23 Aisa Bériquis igáqueri capitán: \p —Páganëri Paboroca, pomingueri. Pinetsasantiri. Pinintacaguiri pairoraca ingoque. Aisati pinintacaguiri cara iraniaqueri imatsiguenga iromitocoqueri. \p \v 24 Pabisanaque arosata cataguiteri. Ipigapaa Bériquis aisa iina jitacha Torosira. Iroro jorío. Icaimagantëri Paboro, icoque inguemiri cara atiraca angantima anguemisantiri Jesoquirisito. \p \v 25 Iquenguitsatocoquero Paboro atiraca angantima aganinasëretima, aisati antime caninasati. Aisati iquenguitsatocoqueri Tosorintsi atiraca ongantima ingomantëgotëri antagaisati matsiguenga ora pairoraca inganque aisati negaraca iriátë. Aro itsorogasantanë Bériquis icanqueri Paboro: \p —Aroque yamaica. Atsi pijátaje. Caraquenta, queroca natarobacaati, aro nangaimaimi aisati. \p \v 26 Icogabeca Bériquis imabaquerime quirequi Paboro arota iromisotocajiri. Iroro icaimapinintobitabecari, inibatabitacari. \v 27 Pabisanaque pite osarini. Aro Pórisio Jésito pëgairi ira Bériquis. Icoque Bériquis iraganinataigueri ira joríojegui, iroro përosati yomingaguëqueri ira Paboro. \c 25 \s1 Paboro yabencari ira Sésar. \p \v 1 Yareca Jésito Sesáreaquë cara iripëgairi Bériquis itingomi. Pabisanaque maba cataguiteri itonganaque irooti Jerosarénquë. \v 2 Canta, itingomipague saseriroti aisa ira obatatsiri jorío irirojegui ipocasitaiguëri Jésito icomantëgotaiguëri Paboro. \v 3 Aisati yamanaiguëri: \p —Poganinataiguena. Pigátinari Paboro Jerosarénquëca. \p Iquengaigaca iromaguetiri abatsiquë, aro irógaigabaqueri. \v 4 Yotabitanëri Jésito: \p —Ainta Paboro yomianqueri Sesáreaquë. Queroquerai ocosamaniti najáque naro canta. \v 5 Aisati nocoguini iraguiatanëna ira obatatsiri obiroquë. Ingomantëgotëri ora icantaguetomoquimi ira Paboro. \p \v 6 Pabisanaque poro tominco arosata cataguiteri basini, ipigapaa yanonganaca irooti Sesáreaquë. Oquëtaguetanë isobiaque iragáantomentoquë, aro icaimagantëri Paboro. \v 7 Yarepa iriro. Ira joríojegui paniacha Jerosarénquë ishonganacari icantocotaguetasicari tojai, carari te ingantima irogótasantaguiri Jésito aisonorica ora icomantëri. \v 8 Aro icantocobintaca Paboro icanque: \p —Teni nangantocotëmatimi te onganinate ora icanti Tosorintsi isanguenaque Moisés. Teatisati nangantocotëmatiro ora pongotsi irasi Tosorintsi. Teatisati nangantocotaguetëmatiri Sésar ira itingomi. \p \v 9 Icoque Jésito iraganinataigueri joríojegui. Aro yosamitëri Paboro: \p —Piquemaque yamai ora icomantëgotëmi icaegui. ¿Picoguico pijáte Jerosarénquë? Canta nongomantëgotëmi naro. \p \v 10 Icanë Paboro: \p —Quero niáti. Nomatsiguengatacari Iromasati. Caninataque pingomantëgotina obiro yaca ora nanganque. Pigótasanti cara te nangantaguetomotiri jorío. \v 11 Aitica nacantagueti ora te onganinate, jemita irógaiguenata. Cara itsoiguëgotaguetasitënaca ica joríojeguica, te ongomeite irágasitanëna pairiraca canta irirojeguiquë. Nabencari Sésar igobeingarite antagaisati Iromasati. Iriro comantëgotënane. \p \v 12 Inibatobaca Jésito aisa ira itsibataiga. Aique icanqueri Paboro: \p —Pabencari ira Sésar. Aro nagáquimi iriroquë. \s1 Paboro iquenguitsatacaqueri Aguiripa. \p \v 13 Pabisanaque arosata cataguiteri yareca basini itingomi jitacha Aguiripa otsibatapari iritsiro jitacha Berinisi. Ipocasiqueri cara irobetsatapëmari ira Jésito. \v 14 Itimopë Aguiripa tojai cataguiteri. Aique Jésito icomantëgotëri Paboro. Icanqueri: \p —Ainta yaca poro sërari ira yomianque Bériquis jirai. \v 15 Cani niáque Jerosarénquë. Canta icomantëgotobëri itingomipague jorío: saseriroti aisa antiasiparipague. Yamanaquina cara nagamaguëri. \v 16 Notabitanëri: “Naro Iromasati. Teni nometaiguema nangantocotiri pairiraca cara queroquerai icantiri ira cantëgotëri”. \p \v 17 —Aroque ipocaigapë joríopague yaca, oquëtaguetanë nisobiaque nagáantomentoquë, nacaimagantairi Paboro. \v 18 Yaratianque ishonganacari. Teni ingomantëgotiri ora pairoraca te onganinate aisa ora naquengabeca. \v 19 Iguisatsabiritasicari ora yameta basiniati Paboro. Aisati iguisatsabiritasicari sërari jitacha Jesos ira camënguitsi, carari icanque Paboro: “Icaniatanai”. \v 20 Teni nogóte pairo nanganque atiraca nosamitëcobenqueri, aro nosamitëri Paboro: “¿Picoguico pijáte Jerosarénquë? Canta nongomantëgotëmi naro”. \v 21 Carari te iraninte iriáte. Icoque yabencari Sésar ogobeingarite comantëcobenquerine. Aro nigáqueri nosorarote iromingairi irooti cara nagáqueri canta Sésariquë. \p \v 22 Icanqueri Aguiripa: \p —Aisati naro nocoguini nanguemiri. \p Icanë Jésito: \p —Naramaniinta pinguemaqueri. \p \v 23 Oquëtaguetanë icanaque Aguiripa caninaro imanchaqui yareca iriro aisa Berinisi iritsiro. Yareca cara yapatoiqueri Jésito ira matsiguenga. Icarataiguëri comantantiegui aisa ira obatatsiripague ira timatsi Sesáreaquë. Aique Jésito icaimagantairi aisati Paboro. \v 24 Icanqueri: \p —Nobingatsarite Aguiripa, aisati omagaro obirojegui nagaimane yaca. Pinetseri ica sërarica. Iguisaneintaiguëri antagaisati jorío Jerosaresati, aisati jorío timatsi yaca. Icantocotaiguëri: “Teni intime caninasati”. \v 25 Carari nigótocoqueri naro te ingantaguete ora irógobitaiguëri, cara yabencari Sésar, aro yamai nocogui nagáqueri Sésariquë. \v 26 Te nogóte pairoraca nasanguenatocoqueri ora nomagantëri Sésar nogobeingarite. Iroro namaguëtaiguemiri ingomantaguetimi, nobingatsarite Aguiripa, aisati obirojegui. Nocogui pingomantinaro ora nasanguenatocoqueri. \v 27 Ainta ica iromingaga jirai. Tenijengari ongomeite nagátasitimari, teca ine ora nongomantëgotëri. \c 26 \p \v 1 Aique icanqueri Paboro Aguiripa: \p —Yamai nanintacaquemi obiro comantëgotachane. \p Aro yacotanë Paboro icomantëcobentanaca icanque: \p \v 2 —Natingomi Aguiripa, pigóti cara icomantëgotëna joríojegui ora te onganinate. Nacaninasëretanë yamai cara nongomantëgotëma catingasatiquë obiro \v 3 aroquenta pigótasanti ora yametaiga jorío. Nocogui pinguemasantina antsinisati. Quero pitsirisina. \v 4 Antagaisati jorío igótocoquina ati nacanta natimaque Jerosarénquë cara jirai oboinaquerai naro. \v 5 Ingomantëgotënaca jorío, igóiguë jirai cara nobariseotabeca. Nacantari iriro naquemisantasantiro ora isanguenaque Moisés. \v 6 Jiraisonori icanqueri nomatsiguenga Tosorintsi iraganiatairi ira camatsiri. Oca naquemisantiro. Iroro inintaguëque jorío yamai irógaiguëna. \v 7 Jirai itimi Jacob aisa itomijegui icarati 12. Antagaisati cataguiteri aisa tsitiniri iquemisantaiguëri Tosorintsi irooti yamai. Përosati cara yoguiaqueri ira Tosorintsi inganquero ora icantasantë Irinibarequë jirai. Natingomi, aisati naro noguiaqueri. Iroro icantocotaguëquina yamai jorío ora te onganinate. \p \v 8 —¿Pairo pijitobique obirojegui cara quero itinaajiri yoganiatairi Tosorintsi ira camatsiri? ¿Pairo pitsoingobiqueri? \v 9 Jirai najitabeca naro caninataque cara nacantaguebiritiri catsimari ira quemisantiri Jesos ira Nasaresati. \v 10 Nacantaguebiritiri catsimari canta Jerosarénquë. Nomingaiguëri tojai ira quemisanqueri Jesos irironta agáquena itingomiegui saseriroti. Cara yogamagaiguëri nacanque: “Caninataque”. \v 11 Nacasitígatapinintaiguëri pongotsipaguequë cara yapatoita arota ingantocotaguetasitimari Tosorintsi, naguisasantobërinta. Cara isigaiganaca basinipaguequë poeboro noguiabiritaguetaiguëri. \p \v 12 —Iroro niátaguëque aiquero Tamásicoquë. Igáquina itingomiegui saseriroti. \v 13 Niáque abatsiquë, aro catinga paba. Omanapague oquëtaguetasantë naniobëro cataguiterisonoriguinte yosangueguitetocopëna Tosorintsi naro aisati ira tsipataiguina. \v 14 Nitëaiganaque quibatsiquë, aique naquemobëro cara inibatanquinaro irinibare ebereo icanquena: “Saoro, Saoro, ¿Pairo picantobiquinaro catsimari? Obiro aisa picantari sërari baaca cara imeratëmani iripasaqueri casintari. Ira baaca iragaitiguitetabequimari carari iratsipiriopiantë. Aisati obiati casitígatacha cara piguisaneinquina”. \v 15 Notabitanëri: “¿Pairi pijita, Natingomi?” Icanquina: “Naanti Jesos Ira piguisaneinti. \v 16 Carari pingabiritima. Noniaguëmi Naati pomitocotiri matsiguenga pingomantëgotaguetina ora piniaque aisati ora noniaguëmi aiquenta. \v 17 Atiraca ongantima ingantobitaiguëmiro catsimari pomatsiguenga, aisa ira basiniati matsiguenga, nagabisaicoquimi cara quero yóguimi queronta nanintacaguiri. Yamai nagáquimi basiniatiquë matsiguenga. \v 18 Pogometaiguenari irogóiguenata. Yamai cantaca yanëitaiguini tsitiniriquë intaguetiro ora te onganinate yamatobitaiguërinta Satanás camagari. Pogometaiguenari arota irogóiguena irojocajiro ora icantagueti te onganinate, iranëitaigae cara cataguiteriquë, ingantajiro ora caninaro, inguemisantiri Tosorintsi. Aro irojocagajiri Tosorintsi ora icantagueti te onganinate quero iquengairo, iraguëtetaiguëri Tosorintsi, coshoni iroqueri intsibataiguëmari ira quemisantina”. \p \v 19 —Yamai, natingomi Aguiripa, nocomantëmi cara te nopëgatsatimari Jesos. Naquemisantasanotëri ora icanquina. \v 20 Iritsita nocomantaiguë Tamásicosati, aique Jerosarésati, aique Joreasati. Aique nocomantaguequeri ira basiniati matsiguenga. Nocomantëri irojocaigairo ora icantagueigui te onganinate, inguemisantaigairi Tosorintsi, imasiniatitanae, ingantagueteta ora caninaro. \v 21 Iroro yáguëquina oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi icogabeca iróguiname. \v 22 Carari yogabisaicoquina Tosorintsi imitocoquina yamai nocomantaguetiri omagaro matsiguenga ira itingomi, aisati ira cagari itingomi. Patiro nocomantëgotiro ora cantënguichane ora icanque jirai comantantatsiri aisati Moisés. \v 23 Icanque iratsipireirota Ira Agabisaicoontatsiri ingamaque. Aique irobaque inganiatanae. Ingomantagueiguëri jorío aisa basiniati matsiguenga cara inganiataigae aisati. \p \v 24 Iroontita inibatë Paboro, icaimëri Jésito: \p —Paboro, teni pineicotima. Aroquenta tojai pisanguenatanë teni pineicotanaima. \p \v 25 Yotabitanëri Paboro: \p —Teni, caninari natingomi Jésito. Naneicotasantaca cara nocomantëmiro ora catingaro nibarintsi. \v 26 Igótasantiro Aguiripa ora ninibatëgotë. Naquenguitsatiro caninasati najiquenta igótasantiro tenta ománima oca. \v 27 Natingomi Aguiripa ¿Piquemisantiro ora isanguenataiguë comantantatsiri? Nigóquimi cara piquemisantiro. \p \v 28 Yotabitëri Aguiripa: \p —Omanapague picogabeca pinguemisantacaquina pinganquiname iraisati Quirisito. \p \v 29 Icanqueri Paboro: \p —Omanapagueca pinguemisantiri, queroca aiquenta, teni nogóte. Nocogasanti aisati pingantima nibega naro obiro aisa antagaisati ira quemaiguëna ingantinata nibega naro. Patiro teni nongogue iraguëshotantaiguemaro oca sogatsa coshotsari. \p Aroque itsonque inibatë Paboro. \p \v 30 Icabiritanaca Aguiripa, aisa Jésito, aisati Berinisi, aisa ira itsibata, \v 31 iáiguë casiriconiati, inibatobaganaca icantobaca: \p —Teni ingantaguetiro ica sërarica ora te onganinate. Quero icami. Teatisati irante pairoraca ora iromingabiriqueri. \p \v 32 Aguiripa icanqueri ira Jésito: \p —Querome yabentari Sésar, pomisotocajirime. \c 27 \s1 Igáquengani Paboro Iromaquë. \p \v 1 Ainta inasegui sërari jitacha Jorio. Iriro capitán itingomi soraro icarati 100. Ira sorarojegui yágapajirotaiguëri Aogósito igobeingarite. Cara pobetsicaca antagaisati iragáqueri Paboro Itariaquë, Jésito icanqueri Jorio: \p —Aiti yamai oquibe pitotsi. Páganëri Paboro Itariaquë aisa inta basini iromingaga. \p \v 2 Aro notetaiganaca pitotsiquë opaniaca Aramisiaquë, yágairo ágomentotsi asi pitotsi nanguenocotaiguë poeboropaguequë onamijaquë Asia. Itsibataiguëna Arisitárico Tesarónicasati ipaniaca Maseroniaquë. \v 3 Oquëtaguetanë naretocotanaca Sirónquë. Canta, icábintsëri Paboro Jorio, inintacaqueri iriáte Paboro cara iraniaqueri imatsiguenga ira pabaqueri iraperi. \v 4 Aique nogaganaca. Sintsiro coguentima ocoguintimatocoquina. Naquenocotaiguë aiquero cara oboguesiquë jitacha Chípire. \v 5 Nimontiaiganacaro angaare noguiataiguëro onamijaquë Sirisia aisa Pampiria naretaigaca poeboroquë jitacha Mira Irisiaquë. \v 6 Canta, iniaquero Jorio basini pitotsi oquibe opaniaca Arijantiríaquë. Yotetaiganaquina aique piáque Itariaquë. \v 7 Tojai cataguiteri antsinisati naquenocotaiguë comëtaronta naretocotaigaca catingasati Caniroquë. Opomirintsitomotaiguëna coguentima, noshonganaca irooti oboguesiquë oquibeguite ojita Quereta. Nabisanaquero Saramona \v 8 naquenocotanë onamijaquë irooti canta pini pitotsi santëcoguiteriquë jitacha Caninajaro aronisati poeboroquë jitacha Irasea. \p \v 9 Aroque nogabisaiguë tojai tominco, abisaque cataguiteripague cara ititaiga joríojegui. Aro ocobeingatasantanë nanguenocotaiguë angaarequë aroquenta omotoncaatasantanaca, icomantaiguëri Paboro, \v 10 icanqueri: \p —Obirojegui, pinguemina. Nigóti ocobeingatocotasantacái anguenocotanëca yamai. Najique omiaquima ora amagueti aisatijengari eiro. \p \v 11 Carari ira capitán te inguemisantiri Paboro. Iquemisanqueri casintaro pitotsi aisati ira játaguiro pitotsi. Icanque: \p —Intsome. \p \v 12 Tenta ongomeite cara pini pitotsi ojita Caninajaro cara tsaengaquë, iquengaigaca iragagaiganaquima. Icogabetaigaca naretocotaiguëmame Jenisequë cantaqueronta Queretaquë. Canta, quero pareta sintsiro coguentima cara iconteti paba. Iroro Jenise caninaro nantimaiguë tsaengaquë nantsatocoquero pitotsi canta. \v 13 Oparintaca coguentimainga aique piáque toonquë. Ijitaiguëro caninaro, aro yágairo ágomentotsi asi pitotsi. Naquenocotaiguë aronisati onamijaquë Quereta. \v 14 Iroguito paretocotaiguëna oquibeguintesonori coguentima jitacha Norésite opaniaca quibatsiquë. \v 15 Páganëro pitotsi. Te ojábintsate pitotsi aiquero coguentimaquë, aro nanintacaquero áganëro. Ojátagueque. \v 16 Cara nabisaiganaque santëcoguiteriquë oboguesiquë arosata jitacha Cáora, aro nopomiritaigaaro cara nágairo otiomijani pitotsi ora onosicapë notetajiro. \v 17 Aroque notequero, aro yobetsicaiguëro ora oquibe pitotsi, yoguëshotantaguetajaro oquibe sogatsa osobi pitotsi arota quero otingaraanaca. Itsorogaiganaque nanguenocotaiguë omaniquiquë jitacha Sírite aitinta nija jintaaro arosonori omaniqui tsomaguia. Aro yoguëtaiguëro tocoya páganëronta pitotsi coguentima. \v 18 Oquëtaguetanë, iparintaca ijocaiguëro ora yamagueti sintsironta coguentima. \v 19 Cara oquëtaguetanai maba, ijocaiguëro tojai tinari. \v 20 Ocaratanë tojai cataguiteri, te naneiri paba teatisati jonogasati. Përosati ocoguintimatasantanë najitaiguë nangamaiguë. \p \v 21 Pabisanaque tojai cataguiteri te nopaigue, yaratianque Paboro icanque: \p —Obirojegui, caninataqueme pinguemisantina cara inaiguënime canta Queretaquë. Arome pinguemisanquina quero pijocaiguirome yamai ora pamagueti pitotsi. \v 22 Carari yamai pinganinasëretaigue queronta picami poro. Patiro ocaraaque pitotsi. \v 23 Naraningui iconijatomopëna ironomire Tosorintsi Natingomi Ira naquemisanti. \v 24 Icampëna: “Quero pitsorogui, Paboro. Aro pirequima catingasatiquë Sésar. Aisati Tosorintsi cábintsaiguërine antagaisati ira tsipatimi pitotsiquë”. \v 25 Aro pinganinataigue, natsipajegui, aroquenta naquemisanqueri Tosorintsi cara inganque ora icomantëna. \v 26 Aganëro pitotsi coguentima irooti oboguesiquë cara ocaraapë. \p \v 27 Ocaratanë 14 cataguiteri yamai otsitinitanë. Naquenocotasitanaca angaarequë jitacha Atiriático. Aganguite igóiguë pitotsiberi cara notsitiparo quibatsi. \v 28 Imoncarataiguëro nija, aro omoncaraca nija pini 37 métoro. Cosamanisata yogatsitairo. Omoncaraca 28 métoro. \v 29 Itsorogasantaiguë cara picorianganëro mopë. Ijocaiguëro otsibasati ágomentotsi cara otioguiquë pitotsi arota ontsaguipë quibatsiquë aro omaireque pitotsi. Itsorogasantë aro yoguiaiguërota onguëtaguetasantanë. \v 30 Icogabetaigaca pitotsiberi irisigaiguemame. Yoguëtaiguëro otiomijani pitotsi. Yamatobitabecari ira cagari pitotsiberi icanqueri: \p —Nojoqueroti basini ágomentotsi cara otsobaquë pitotsi. \p \v 31 Paboro comantëri igapitante soraro: \p —Queroca inaigui iriro pitotsiquë, querootisati pabisaicoti obirojegui. \p \v 32 Aito cara yobëshaquero sogatsa soraro opariganë otiomijani pitotsi. \v 33 Terai onguëtaguetasante, Paboro icantaiguëri ira basini matsiguenga irapaigue. Icanqueri: \p —Yamai ocarati 14 cataguiteri ititaigaca eiro te opaigue. \v 34 Yamai nomanocoiguëmiro poperi arota pisintsitanë cara pomatanë. Aisati quero opega poro piguisi piguitoquë. Quero ati picantëmata. \p \v 35 Aroque icanque negaca, yáguëro pan icanqueri Tosorintsi: \p —Pabati, aronega nacarasiaquemiro oca perintsica. \p Iroontita inetsaiguëri pitotsiberi aisa soraro omagaro, itibatsaaguequero pan Paboro yapëro. \v 36 Icaninasëretaiguë antagaisati, cara yapaiguë. \v 37 Aintajeguina naro pitotsiquë nacarataiguë 276. \v 38 Aroque yapaiguë iquemaigaca, ijocaiguëro tirigo aisa antagaisati ora pamapë pitotsi irooti cara opoongatanë pitotsi. \p \v 39 Oquëtaguetanë iniaiguëro quibatsi ora te irogóiguero. Aiti potsitiataca nija aisati oparagueti. Aro icogabetaigaca iriátaquerome pitotsi cara oparaguequë. \v 40 Aro ijocaiguëro ágomentotsi angaarequë. Itsaicotaiguëro sogatsa aguëshotiro ogomaro, itinaiguëro tocoya, naquenocotabetaigaca aiquero oparaguequë. Posibiquero pitotsi coguentima. \v 41 Aro naquenocotabetaigaca aganguijaquë picorianganë pitotsi omaniquiquë ora te ongonijate. Oquëshotasantapë pitotsi omaniquiquë te osebataima. Omotoncaatasantanaca oparintaca picaraaguetanë pitotsi cara otioguiquë. \v 42 Icogabetaigaca soraro iróguirime ira iromingaga arota quero imatanë irisigaigaima. \v 43 Irari igapitante te iranintacaguiri iróguiri. Icoque iragabisaicoqueri Paboro. Igátaiguëri icanque: \p —Irobatanë ira ogótatsi imati irooti quibatsiquë. \v 44 Obiro basini pinguenantaiguëmaro anchabata aisa pairoraca asi pitotsi. \p Aro antagaisati yaretaigaca caninasati quibatsiquë. \c 28 \s1 Itimaque Paboro Márataquë. \p \v 1 Aroque nabisaicoigai cara icomantaigabaquina ora oboguesi ojita Márata. \v 2 Icantaneintëgotaiguëna Máratasati. Yágaigabaquina yogamataigabaquina tsitsi icaimaiguëna arota notataigapë opariaquetinta angani ocatsingaguetë aisati. \v 3 Aro Paboro yágaguepë anchaime ijoquero tsitsiquë. Cara ocatsiringaguitetanë isotocanë marangue itsiaqueri Paboro përosati cara inëri ibacoquë. \v 4 Cara iniaqueri Máratasati ira marangue itsiaqueri përosati, aro icantobaca: \p —Irirojengari ógueri. Tenta irojogatima angaarequë, quero inintacaguiri Tosorintsi itimi. \p \v 5 Carari ipotetëri Paboro tsitsiquë, te irapanireima. \v 6 Inetsaigabaqueri Máratasati ipaniguiabecari cara irapanirianëmame queroca iriguito imariganëme ingamaque. Tojai ipaniguiabecari te irapanireima arosata, aro iquengaigaca aisati icantobagaigaca: \p —Irirojenga Tosorintsi tetsi irapanireimatsi. \p \v 7 Aronisati pinë iguebatsite itingomi Máratasati. Iriro jitacha Póborio ira ágaigabaquina caninasati ipabaquina noperi maba cataguiteri. \v 8 Inariasega iriri Póborio irisomamintoquë. Ijanaitapininti aisati póguëri arantseinga. Yotsitipari Paboro, yamanocopëri Tosorintsi, yotsagapëri yoguibegajiri. \v 9 Iquemocotaiguëro oca, ipocasitaiguëri Paboro antagaisati basini janaitaguetatsiri. Yoguibegajiri omagaro. \v 10 Iniacaninataiguënanta Máratasati ipaguetaiguëna tojai. Cara niáigai ipaguetobaina pairorapagueraca ora nocoguitiaca. \p \v 11 Yabisanaque maba manchacori notetaigaca basiniquë pitotsi opaniaca Arijantiríaquë. Iroro, aito pogabisëro tsaenga cara oboguesiquë. Ira pitotsiberi yobetsiquëri pite ibabane otsobaquë pitotsi, icantacacari iribogagane jitaigacha Cásitori aisa Pórosi. \v 12 Naquenocotaigapë poeboroquë jitacha Siracosa. Canta natimaiguë maba cataguiteri. \v 13 Aique naquenaiguë onamijaquë naretaigacaro poeboro jitacha Irejio. Oquëtaguetanë ocoguintimapë oquenopë toonquë, posibitaiguëna pite cataguiteri irooti Posoriquë. \v 14 Canta, naniopëri quemisantatsiri icogaiguë nantiomotaigapëri poro tominco. Aique nogagaiganaca cara naretaiguëma Iromaquë. \v 15 Aroqueque iquemocotaiguëna quemisantatsiri Iromasati, ipocasitaiguëna itonguibotobëna poeboroquë jitacha Joroápio. Aisati ipocasitaiguëna basini nopiguemisantane poeboroquë ojita Maba Pongotsi. Cara iniobëri Paboro icarasiaqueri Tosorintsi icaninasëretanë. \v 16 Canta Iromaquë inintacaqueri Paboro intimopë casiriconiati pongotsiquë. Itsibatacari paniro soraro ira omisantiri. \s1 Itimaque Paboro Iromaquë. \p \v 17 Ocarati maba cataguiteri icaimagantëri Paboro ira obatatsi jorío. Cara yapatoica icabëri: \p —Nomatsiguenga, nongomantaiguëmini cara te nangantaguetomotaigueri omatsiguenga, teatisati nojoquiro ora yametaiga omatsiguengajegui jirai. \v 18 Irari jorío ágaiguëna Jerosarénquë, ijogatëtanënari Iromasati icanqueri: “Póguiri ica”. Yosamitaiguëna itingomipague, te nangante pairoraca ora te onganinate irógobiquina. Aro icogaiguë iromisotocajina \v 19 carari ipëgatsaquina joríojegui. Iroro nabentaguëcari Sésar. Te nongomantëgotaigueri nomatsiguenga pairoraca. \v 20 Iroro nacaimobiquimi obirojegui yaca naniobëmi aisati nanibatobëmi. Naquemisantiro ora icantái Tosorintsi jirai cara iriboquë Agabisaicoontatsiri aisa intinaajiri igamaga iraganiatairi. Yamai nocomantëmi aroque yareca Quirisito, icamaque icaniatanai. Iroro yoguëshotataguëquinaro oca sogatsa coshotsari. \p \v 21 Yotabitaigapëri: \p —Teni nágobë sanguenari isanguenatocoitëmi canta Joreaquë, teatisati iraretima poro nomatsiguenga ingomantëgotëmi. \v 22 Carari nocogaigui pingomantasantaiguenaro ora piquianca, nigótinta omagaroquë poeboro iguisaneintiri ira quemisantiri Quirisito. \p \v 23 Iquengaigacaro cataguiteri, aro ipocasitaiguëri tojai jorío ibangoquë Paboro. Icomantaigabaqueri ora iragáantane Tosorintsi. Coniamaniquë irooti tsitiniriquë Paboro icomantëgotëri Jesos. Icoque irogótasanotaguiri ora isanguenatocoqueri Moisés Ira Jesos, aisa ora isanguenatocotaiguëri comantantatsiri. \v 24 Ainta ira quemisanquero irinibare Paboro. Ainta basini ira tsoenguëri te inguemisantiri. \v 25 Tenta inguengaiguëma, teraiquerai iriáigae, icanqueri Paboro: \p —Caninasati ocanque Isëre Caninaro Tosorintsi ocomantaqueri Isaías comantantatsiri cara isanguenataiguëneri nomatsiguenga jirai, \v 26 ocanqueri: \q1 Pijáte joríojeguiquë pomatsiguenga pingomantiri: “Pinguemabetaiguemaro Nanibare, carari quero piquemobëro. Piniabequimaro ora noniagaiguëmira, carari quero pigóiguiro ora nocomantabitaiguëmi”. \v 27 Tenta inguengasëretima ica matsiguengaca, te inguemaigue, te iranee tenta iranintiro. Yamatsibocasëretasitaca arota quero igóitiri ora icanti Tosorintsi catingaro, quero iquemiro, quero iquenguiro isërequë, quero ipasiniatitaji, quero nogabisaicotajiri Naro. \p —Aroque ocanque Isëre Tosorintsi isanguenarequë Isaías. \v 28 Pigóigue yamai, igáqueri Tosorintsi quemisantatsiri iriátaiguë basiniatiquë matsiguenga ira cagari jorío. Inguemisanqueri Tosorintsi, aro iragabisaicotaiguëri iriro. \p \v 29 Itsonquero irinibare Paboro. Aro isotocaiganaji joríojegui, përosati inibatobagaigaca. \p \v 30 Ocarati pite osarini itimanë Paboro pongotsiquë ipënabentiro. Canta, yágacaninatiri antagaisati ira bocasitaiguëri. \v 31 Iquenguitsatocotaigabaquero iragáantane Tosorintsi. Aisati yogomeantë Paboro iquenguitsatocoquero ora iraisati Jesoquirisito Atingomi. Te irine ira pëgatsatimarine. \sig Irocas \sig*