\id REV - Waunan (Woun Meu) NT (original orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h APOCALIPSIS \toc1 Juan k'ãitarr \toc2 El Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 EL APOCALIPSIS \mt2 Juan k'ãitarr \ip Juanau mʌg hich k'ãitarr hõrag jawaag p'ãawai ya jöoiraa k'itajim haajem. Hich mag jaar hĩchab Jesús higar hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn hoomaaugau hõrau ham hẽudeejã hẽk'anaa, cárcel deg pʌ̈inaa wajapp'a dau haug waupiejeejim haajem. Hẽwandamau hoowai mag hich chaain wajap dau haug wau durrum hoobaawaita jöoi Juan k'ãaipi haujim hanaabá, mag k'ãaipi hat'amua nem t'um t'ʌnʌmʌn hichdëuta k'ap haajeewai mag hich chaain dau hap'ʌʌ hapi nʌm k'ʌʌn dʌ̈ijã hichdëu k'ap haju jawaag. \ip Magta chadcha Juanau Hẽwandamau hich k'ãaipinaa hichig hoopitarr t'umaa p'ãjim haajem, chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌndam warag k'ĩir honee hamk'ĩir; mag nʌm dʌ̈i hĩchab hich Cristojã hũwaai deeu bëewi hõor hich dau na k'aigba haajerr k'ʌʌn t'um t'eernaa hisegju k'ap hamk'ĩir. Juanaun hich paarmua ya chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnag Cristoou magju k'ap hapinaa, mʌg jẽb gaai p'it'urg hau wënʌrrawiajã, warag magʌmjã higba Cristo dʌ̈ita hogdʌba hubʌ wënʌrrapim k'õchgauta mʌg hẽsap p'ãjim haajem. \ip Juanau hichdëu nem hoomatarr hĩgk'amam hũurwai, chadcha maach dauderraa haju haai sim, dichdëuta hootarr hak'iin. Pari maagwai chi hʌ̈k'a narr k'ʌʌnau k'ap'ʌ naajim hanaabá, Hẽwandamau mʌg durr k'aigba haju jaau sim. Juanau hich daúachata hoojim haajem, Hẽwandamau mʌg durr hi hagk'abarm hed jãga hirua hõor gaai jua k'ʌaba deeju. Hẽwandamau magta hirig nem k'ĩir pogk'e hoopimajim hanaabá, t'um hichdëu hootarrjöo jaaumamk'ĩir. Pari chi Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba nʌm k'ʌʌnau chan par Juanau mag hichdëu hootarrjö wajap'a hẽsap gaai p'ãtarr t'ʌ̃ʌrjerrjã k'augba haajeejim hanaabá. \ip Ya hĩs hewag paawai Juan k'ãitarr higwia hõrau hamach k'ĩirjugpierr jaaujem. Pari Hẽwandamau t'umaam k'ʌʌnag hʌ̃rcha k'ap'ʌ hapim k'õsi simʌn mʌgau: Mʌg nʌʌ hawia dëgölp Hẽwandamau Jesucristo dʌ̈imua hamach k'a huk'ur harr k'ʌʌn t'um warre sĩi hichdëuta pödpʌ̈iwia hichta hʌ̃rpai sĩsiju. Mag hedan chi mepeerpata Hẽwandamau sĩi heeg bʌ̈ʌu bicht'ʌgbaadëmjöta haju hanaabá. Pari magtarr k'ur har hi hiek hʌ̈k'awia hogdʌba hich mag durrarr k'ʌʌnan hich dʌ̈i hich mag wënʌrramk'ĩir, hʌ̃gt'ar p'ë harrwia hich mag hich dʌ̈i p'ë wai sĩsiju haajem. \c 1 \p \v 1 Mʌʌn Juanau, Jesucristo chog. Muata pãrag mʌchdëu hootarr jaaum hig chirʌm. Mʌg mua jawaagpam hiek'an hich Hẽwandamaucha Jesucristoog jaautarrau. Mag hichig jaaubaawaita mʌ k'ãaipi hauwi mʌrʌg jaaujim, jũrr mua hich hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnag jaaumk'ĩir. Mʌg hiek t'um hich jaaubarmjö chadcha jöpcha haju k'ap hamk'ĩir, Jesucristoou hich chog hãb hʌ̃gt'ar hich dʌ̈i sĩejemʌgta jaaujim, mag mʌ k'ãaipi hat'am hee jũrr magua mʌrʌg jaaumk'ĩir. \v 2 Magbaawaita Hẽwandamau Jesucristo dʌ̈imua mʌchig hoopinaa mʌchig hũrpitarrpa t'umaa p'ã chirʌm. \v 3 Chi mʌg mua p'ãbarm hẽsap t'ʌ̃r sim woun honee haju; maimua honee hajurau hĩchab mʌg hich hiek p'ã sim gaai Hẽwandamau nem t'um hichdëu jaau sim hiek hãbmua t'ʌ̃rmam hũrwia hag gaai jaau simjö hi hipierraa wënʌrrʌm k'ʌʌn. Ya chadcha t'um mʌg hẽsap gaai hichdëu jaau simjö höbëbërg maju dakk'a pamam. \s1 P'öbör siete narr hee iglesiapierr Juanau hẽsap p'ãnaa haaidʌtarr \p \v 4-5 Mʌʌn Juanau. Muata mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm Asia durr p'öbör siete nʌm hee Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnag. Mua pãar kõit jëeu chirʌm, hichta warrgarwe hich mag sĩerranaa mʌg hatagjã hich mag sĩerraju higwia, hich k'u juupjem k'ĩirp'ee hich Hẽwandam Hak'aar sĩerrʌm higwia, maimua Jesucristo chadam hiek chaarcha jaauchëtarr higwiajã jëeu chirʌm, pãar dau hee haug k'aug paraanaa pãar hʌ̈u wai nʌm dʌ̈i hĩchab pãar k'õinaa wai wënʌrramk'ĩir. Mag Cristota meeba harrjö nacha hiiu p'iidʌwia mʌg reinaan t'ʌnʌm k'ãaijã hiek t'eeg hʌ̃rcha sĩerrʌm. Hich hag Cristota maach daupigau hʌdʌraa hich t'õopijim. Magbarmua maach k'aibag chugpaapʌ̈iwia \v 6 hich Haai hanaa hich Hẽwandam hat'ee maachta p'adnaank'a haujim, hich dʌ̈i hagdaujö hiek t'et'e wënʌrramk'ĩir. Hirigta hãba t'umaam k'ʌʌnau, “Hich happaita hãba Hẽwandam chaark'a sĩerrʌm” ha hiek'anaa, “Hichdëupaita warrgarwejã nem t'um k'ap'ʌnaa mʌg hatagjã k'ap'ʌ sĩerraju; maata maach Hẽwandamau” ha t'ö hiek'aju haai nʌm. \q1 \v 7 Cristo, Hẽwandam Hiewaa, hedjã baug hee hurum t'umaam k'ʌʌnau hamach daúa hooju, hi t'õotarr k'ʌʌnaupa. \q1 Magbaawai durrpierram k'ʌʌnau hamach daujã merag p'ëwi, jũrr hamach gaai mas haju k'ap, hi hökgau hicharaucha bĩejurau. \q1 Magju hanʌm chan sëuk'aawai k'abam. \p \v 8 Hich Hẽwandamauta hich higwia, “Mʌchpaita nacharam hẽsapdau Ajönaa chi hãbmiecharam Zetajö chitʌm” ha hiek'aajem, hich warrgarwejã hich mag sĩerrawi mʌg hatagjã hich mag sĩerraju Jöoirau. Hichdëu mag sim haawai hoob k'ĩirjumiet. Hichta Hẽwandamau, t'umaam k'ʌʌn Pör; hi hat'ee chan p'it'urm nem chuk'um. \s1 K'ãaipi hat'amua maach Pör Jesucristo hootarr \p \v 9 Mʌʌn pãach k'od har Jesús hiek gaaimua pãachjö p'it'urg hau pʌʌrba k'itaajemuata pãrag mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm. Mag p'it'urg haaujeeb mamʌ, hich Jesucristoouta magʌm hãwataagjã juapá deejeewai, magʌmjã higba, p'it'urg jẽedʌ k'itʌmua hi haar barwi hi k'ĩir wajaug hoo wai chitaju. Hẽwandam hiek jaau chitʌm dʌ̈i Jesuu nem wau nʌrrarr mʌch daúacha hoojerrta jaau chitʌm gaaimua, mau döjãrr p'ʌram Patmos hanʌm gaai preso chirʌm. \v 10 Mag mʌ preso chirʌmta biek hãb domighed hich Hẽwandam Hak'aarta mʌ gaai p'ẽs haicheewai, mʌ dau heert'ʌg hat'amjö habarm hee, trompeta hiekjöta nem jẽbag mʌ hëugarmua mʌrʌg hiek'achëwia, \v 11 “Nau mua pʌchig nem hoopibarm t'umaa hẽsap gaai p'ãnaa Asia durr p'öbör siete nʌm hee mʌ hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn haar deebapʌ̈i” hajim: “Efesopienag, Esmirnapienag, Pérgamopienag, Tiatirapienag, Sardipienag, Filadelfiapienag maimua Laodiceapienagjã hagjö.” \p \v 12 Mʌchig mag hiek'abaichëm k'ap haag hawi mua hewag p'ʌʌrbanaa hoowai, lámpara bʌ̈ hausĩiujemta p'ĩr dën p'urii k'it'ëem hãbam haig siete nʌm hoojim. \v 13 Maimua mag lámpara siete nʌm jãrr mua hoowai, woun hãb hich Jöoi Hiewaa Jesujöhö simta hichk'aarjã haraa correerjö p'ĩr dën p'uu k'itʌmua hãi jʌ̃naa k'ajũa bʌ̈ duurga k'ĩeb bʌ̈ k'ãdau haar jũa dʌnʌm hoojim. \v 14 Mag simʌn k'ĩirjug k'aauga sĩerraawai sĩi lanjöta pördam bäpp'ä k'itajim, hich k'ĩirjug k'augau. Maagwai hich daúapai nem t'um k'ap'ʌ haajeewai, hi dau hoowain sĩi hõtdaujöta huujẽer huujẽer huujẽer sĩsid hajim. \v 15 Hi bʌ̈, sĩi nem hinag hõtdau hee bʌ̃ʌupinaa wau simjö nem t'eega sĩejim, broncejö. Mag nem t'eeg sĩewai sĩi huhbʌ hoodʌnaajim, bʌ̃ʌrjã burrju k'aba. Mag hi bʌ̈ broncejö sĩewai sĩi p'uu k'itajim. Mag sim hiek'a sim hũurwai, hichta t'umaam k'ʌʌn k'ãai hiek t'eeg sĩerraawai, sĩi p'ũasdau dapagta dö higaau jurrdʌbaichëm hiekjö sĩejim, hi hiek. \v 16 Mag simua hich juachaar gar p'ĩdag siete wai dʌnaajim; hich hi hee espaar k'ẽu mii k'itʌm p'õpá garm magwe dëe k'itʌmjã wai sĩejim, hagua hich hoomap'am k'ʌʌnag bʌ̃ʌrjã hich jua jʌmpiba haag. Maimua hi k'ĩir hoowain sĩi hedau pechagk'am hee nem p'uum hoo nʌmjöta maach dau përpërmjö sĩejim, pöd hi dʌ̈i k'ĩircha heerpaju k'aba. \p Magta mʌrʌg mʌch daúacha maach Pör Jesucristoou hich hoopijim. \p \v 17 Mag hoobarmʌn mʌʌn sĩi chi meemjöta t'ʌbëpjã chuk'u hi bʌ̈k'ʌrr buju haimajim. Mamʌ magbaawai hichdëu mʌ gaai pʌrnaa, “Hoob jãp'ierram” hajim. “Mʌchta nem t'um hompaaju nawe chirajim; mʌg durr t'um höwiajã mʌchta hich mag chirsiju k'abahab” hajim mʌrʌg. \v 18 “Mʌchpai k'abahab” hajim, “har meewi deeu hiiu p'iidʌtarr; magtarr cha hagt'a hiiu chirʌm, mʌg hatagjã hich mag hiiu chitʌm hiek'au. Mʌchdëuta k'ap chirʌmgui” hajim, “jãagwaichata hõor meepiju, maimua mag meewaijã chijã k'ʌʌnta k'ĩmie durr wëtju” ha hiek'amajim mʌrʌg. \v 19 Maimua mʌrʌg, “Cha pʌchdëu nem hoobarm dʌ̈i nau pʌchig hoopibarmpa hẽsap gaai t'umaa p'ã sĩubá” hajim, “mʌʌgwai nem hin t'ʌnʌm, maimua mʌgtarr k'urjã nem höbëbërg maju t'um p'ã sĩubá” hajim. \v 20 Maimua mʌrʌg, “¿Pua k'ap'ʌ chirʌ́” hajim “k'ani jaau sĩ har mua mʌch juachaar gar p'ĩdag siete wai chirarr, maimua lámpara hausĩiujemjã p'ĩr dën siete wai chirarr?” Magnaa hichdëupai, “Har p'ĩdag siete narr, jã mag siete iglesia nʌm hee hagjö pastornaan siete nʌm k'ʌʌnta jaau simgui” hajim. “Maagwai mag chi lámpara hausĩiujem hagjö siete narr, jãk'ʌʌn Asia durr mag iglesia siete nʌmta jaau simgui” ha jaaujim mʌrʌg hich Cristooucha. \c 2 \s1 Asia durr p'öbör siete narr hee iglesiapierr hiek jaaupʌ̈itarr \p Mag mʌchig Asia durr mag iglesia siete nʌm heem pastornaanag hamachpierr hẽsap p'ãnaa haaidʌpi jaautarr haawai mʌk'ʌʌn hẽsap pãar hat'eyau: \s1 1. Efeso p'öbör heem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 1 Efeso p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌg mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an hich chi iglesia siete nʌmpierr nʌrranaa hich juachaar garmua pãar chi pastornaan siete nʌmjã burrpiba wai sĩejemuata pʌrʌg hich himeerba mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈ipijim. Magtarr haawai pʌrʌg jaauk'im, chamʌ́ pʌ hat'eem hiek pʌrʌg jaaupitarrau: \p \v 2 Hi hiek pua nem wau sim t'umaa hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem. Hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem, pʌ p'idag chadcha nem t'eeg sim, mamʌ pua magʌmjã higba hich mag jua jeeuba p'idk'a k'itaajem. Pʌch k'apeenau nem k'aigba waauwaijã pua sĩi k'ĩuu hãwatba haajemjã hirua k'app'ʌ chirʌm haajem. Har hamach hiiupai hamta Hẽwandamau hich hi jaaumk'ĩir jʌr haujim haajem k'ʌʌn sëu pʌr hawaagjã ham dʌ̈i jãau nʌmjö par hiek'aupai juapá chach hoowia chadcha ham sëunemeg pʌr hautarrjã hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem. \v 3 Hi hiek pʌ chadcha hi gaaimua p'it'ur k'itaajem haajem. Mamʌ magʌmjã pʌ k'ĩir bʌ̃ʌ haa k'augba ni k'ajewaajã k'augba p'idk'a k'itaajem haajem. \v 4 Pʌ mag k'itab mamʌ, hi hiek hirua warr pʌ pʌch sĩerrjö hooba chirʌm haajem. ¿K'an jãgwi pua jãg warramjöcha hi k'õchk'aba sĩ? ha sim hichdëu. \v 5 Magua hirua pʌrʌg, k'ĩir heyaa habá ha sim; hi hiek warr pʌ jãg k'aba sĩejim haajem. Hãsie hewag pʌch k'aibag k'ĩirjuwia hiseg jëeubá, warr pʌchdëu hi k'õsi haajerrjö hi k'õsi haag. Mamʌ pua magbamʌn, pʌ haar mawia hi hiek hirua warre pʌ iglesia lámpara sörjö hisegpʌ̈iju haajem, tag higba haag. \v 6 Mamʌ jãg hirua Nicolás higar nʌm k'ʌʌnau nem jaau wënʌrrʌm hichdëujã k'õchk'aba simjö puajã ham higar k'aba sĩewai hʌ̈u sim haajem. Pua jãg sim haig hi hiek hichjã pʌ higar chirʌm haajem. \p \v 7 Magnaa hichdëupai, “Har chi jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag nem jaau sim hũrbat” ha sim. Har p'it'urg hau wënʌrrawiajã hich mag hi k'õsi wënʌrrʌm k'ʌʌnan hʌ̃gt'ar hich Hẽwandam dʌ̈icha wënʌrraju haajem. Mak'ʌʌnag hirua Hẽwandam nemjĩir gayam nemjõ jõpiju haajem, hõor hich mag hiiu wënʌrrapiejem nemjõ. \s1 2. Esmirna p'öbör heem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 8 Esmirna p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌg mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an hich chi Nacharam hanaa chi Hãbmiecharam haajemuata pʌrʌg hich himeerba mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈ipijim; hajapcharan har meewi deeu hiiu p'iidʌtarrauma. Magtarr haawai pʌrʌg jaauk'im, chamʌ́ pʌ hat'eem hiek pʌrʌg jaaupitarrau: \p \v 9 Hi hiek pua nem wau sim t'um k'ap'ʌnaa, pʌ wajapp'a hi gaaimua p'it'urg hau k'itaajemjã hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem. Hi hiek hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem, pʌʌn chadcha dau hap'ʌʌ k'itʌm. Mamʌ hʌ̃gt'arin pʌʌn nem wajap'am paraam haajem. Har hamach hiiupain hamta judionaan haawai Hẽwandam chaainau haajem k'ʌʌnau pʌ hëugar parhooba hiek'aajemjã hĩchab hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem. Mamʌ pʌrʌg ham hiek hasekaspiba sim. Jãk'ʌʌnan sĩi dösãt higar naawaita jãg t'ʌnʌm hanaabá. \v 10 Hi hiek pʌch dau hap'ʌʌ hajujã hoob högk'am haajem. Chadcha pãar Hẽwandam dʌ̈i hubʌ nʌm k'ap haag hawi pãar heem hãaur k'ʌʌn dösãtau cárcel degjã dubpʌ̈imaju hanaabá. Maagwai tagam k'ʌʌn hẽudeejã hẽk'awi dʌ̈rrcha p'it'urg haupiju haajem. Pari magʌmjã higba hich dʌ̈ita hich mag hubʌ naapi sim. Mag wënʌrrʌmʌn, hʌ̃gt'ar pawiajã hich mag pãar hi dʌ̈i nʌisiju haajem. \p \v 11 Magnaa hichdëupai, “Har jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag jaau sim hũrbat” ha sim. Har högk'aba hʌ̈u magʌm t'um hãwatpʌ̈i nʌm k'ʌʌnan, warm k'ʌʌn k'ĩmie durr wët t'ʌnʌm daar, Hẽwandamau jũrr hich haarta p'ë hauju haajem. \s1 3. Pérgamo p'öbör heem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 12 Pérgamo p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌgjã mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an mag hich hi hee espaar k'ẽu mii k'itʌm p'õpá garm magwe dëe k'itʌm wai sĩejemuata pʌrʌg hich himeerba mʌg hẽsap gaai mʌg jaaupʌ̈ipijim. Magtarr haawai pʌrʌg jaauk'im, chamʌ́ pʌ hat'eem hiek pʌrʌg jaaupitarrau: \p \v 13 Hi hiek pua nem waaujem t'umaa hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem. Pʌ sim p'öbör dösãt p'öbör hanaabá. Mamʌ hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem, magʌm hãba pua hich k'a hogdʌba k'itʌm. Hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem, har Antipas k'ararrau hich daúacha hoowia hich hiek jaau k'itʌm hat'ee chi dösãt higar t'ʌnarr k'ʌʌnau hi t'õo nʌm jaarjã, pua hãsie pʌchdëu hich hiek hʌ̈k'atarrjã hisegba chadcha hĩsjã hagt'a hich mag hich k'a hogdʌba k'itʌm. \v 14 Mamʌ magʌm hãba, hi hiek pʌ k'aigba simjã hirua hoo chirʌm haajem. Maguata pua Balaam higar nʌm k'ʌʌnagjã hiek'aba sĩi hoo wai sim hanaabá. Hich jãg Balamau hajim hanaabá, deeum woun Balac haajerrag israelnaanag nem k'aigba waupi jaaujerr. Hich jãgua hajim hanaabá, har hamach jua wautarrta hẽwandamk'a wai nʌmʌg jëwaag hag k'ĩirp'ee nemchaain t'orrp'ë wai narr nemek modjã k'öpi jaaunaa hĩchab parhooba dich hõor k'abam dʌ̈ijã k'apes haju haai nʌm ha jaautarr. Pua mag k'ap'ʌ simta mag Balaam higar nʌm k'ʌʌnag bʌ̃ʌrjã hiek'aba sim haajem. \v 15 Mamʌ hi hiek mag happaijã k'aba, pʌch iglesia hee Nicolaitanaan higar nʌm k'ʌʌnjã jʌrwërppʌ̈iba, pua sĩi hoo wai sim hanaabá. Nicolaitanaanau nem jaau nʌm chan hirua k'õchk'aba chitʌm haajem. \v 16 Magua hirua pʌrʌg, “Hãsie hewag pʌch k'aibag k'ĩirjuwia Hẽwandamag hiseg jëeubá” ha sim. Magbaju hat'een, pʌ haar mawia hich hi heem esparaupai warag pãach dʌ̈ipata wërbʌimaju jaau sim. \p \v 17 Magnaa hichdëupai, “Har jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag jaau sim hũrbat” ha sim. Har högk'aba hʌ̈u magʌm t'um hãwatbapʌ̈imʌg, hʌ̃gt'ar pawiajã mʌg jẽb gaaim nem k'oojem k'ĩir k'abamta k'öpinaa mokdaudam bäp'ä k'itʌm gaai t'ʌ̃r hiiur p'ã k'itʌmjã hichdëucha deeju haajem. Mag t'ʌ̃r chan bigaaum k'ʌʌnau k'augba, hãba chi hat'amuapaita k'ap'ʌ haju haajem. \s1 4. Tiatira p'öbör heem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 18 Tiatira p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌg mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an Hẽwandam Hiewaa har dau sĩi hõtdau huu t'ʌnʌmjönaa bʌ̈jã sĩi broncejö p'uunaa bʌ̈pá t'eeg sĩerrʌmuata pʌrʌg mʌg hiek jaaupʌ̈ipijim. Magtarr haawai chamʌ́ pʌ hat'eem hiek jaaupitarrau: \p \v 19 Hi hiek hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem pua nem wau sim. Hi hiek pua hõor k'a k'õsinaa pʌchdëu hich hiek hʌ̈k'atarrjã chadcha hisegba hogdʌba hʌ̈k'a sim haajem. Pua nem waauwaijã k'ĩir t'ũu waaujem haajem, waumap'amjã haba. Maimua hi hiek hĩs pua warram k'ãaijã hʌ̃rcha nem wau sim haajem, maimuajã wajapcha. \v 20 Mamʌ par pʌ mag sim hãba, pʌ jaauju paraa sim haajem: Pua hʌdʌraata Jezabelag hi chaain k'ũgurpi sim haajem. ¿Jãgwi? Hichdëupai hiita Hẽwandam hi jaaumie hawi hʌdʌraa dich hõor k'abam dʌ̈ijã k'apes haju haai nʌm ha jaaupinaa hĩchab Hẽwandam chaar k'abamʌg jëwaag nemek mod wai narrjã k'öpi jaau simjã bʌ̃ʌrjã hirig hiek'aba hʌdʌraa mag jaaupiewaima. \v 21 Hí jãg simʌn hirua sĩi hoo chirʌm haajem, chi Jezabelau jãg nem k'aigba wau sim t'umaa hãsie hewag k'ĩirjuwia magʌm k'aibag hichig chugpaapi jëeumk'ĩir. Mamʌ magʌmta jëeujöjöopaijã k'aba, ni jãg sĩi hemk'ooin parhoobam dʌ̈i sĩerrʌmjã hich jua pʌaba, hich hagt'a sĩerrʌm hanʌm. \v 22 Hũrbá, mua pʌrʌg jaauk'im: Jöoirau jaauwai hich jãg hʌrrʌm gaaimua warre wajap hi dau haug waupiju haajem; maimua har hirua nem jaau sim higarnaa hi dʌ̈i k'apes harr k'ʌʌnjã hamach k'aibag hiseg jëeuwia hich higar t'eerbabamʌn, hĩchab hirua hamjã wajap dau haug hauwi ham hök'ĩirjug pöoma hich hagjö hapiju haajem. \v 23 Hi chaainjã warre k'ëchpʌ̈iju hanaabá. Mag hoobaawaita t'um iglesia nʌnʌidʌm heem k'ʌʌnau k'ak'apdö haju hanaabá, hichdëuta chadcha hõor t'umaam k'ʌʌn t'ãar k'ap'ʌnaa ham k'ĩirjugjã k'ap'ʌ chitʌm. Hi hiek hõrau k'ap'ʌ haju haajem hĩchab, hamachdëu nem waumarrpierr hichdëuta ham dʌ̈ijã hamachdëu haajerrjö haju. \v 24 Mamʌ hi hiek pãar har dösãt hiekta hõrau hamachdëupain chadcharam hiek hawi hagʌg hee t'ʌnarr k'ʌʌn higar bʌ̃ʌrjã wëtba harr k'ʌʌnag chan hirua tag hatcha nem waupi jaaubam haajem. \v 25 Mamʌ hichiita hich deeu mʌg jẽb gaai pãach hawaan bëe nʌm hora, pãachdëu hich hiek hũrwia hʌ̈k'atarran warag hogdʌba hich jãg hʌ̈k'api sim. \v 26 Har hewag wëtba warag hamachdëuta magʌm t'um hãwatpʌ̈iwi hichdëu nem jaau simpai wau wënʌrrʌm k'ʌʌnag hirua hich jãg hich Hayau hichjã hiek t'eeg hapitarrjö hamjã hiek t'eeg hapiju haajem, hich dʌ̈i hãba mʌg durr gaai hõor t'um t'ʌnʌm pörk'amk'ĩir. \v 27 Mag hamachta chi pörnaank'a nʌisiewai, hamauta mʌg jẽb gayam k'ʌʌn dʌ̈i nem jua t'eeg hamach garmuata t'ũr t'orrbar sĩubarmjö dajẽk wai nʌisiju hanaabá. \v 28 Hi hiek har chi mag nʌm k'ʌʌnag hirua hĩchab hamag hedp'err garm p'ĩdagjã deeju haajem; hajapcharan hichpaita ham dënk'api hauju hanaabá. \p \v 29 Magnaa hichdëupai, “Har jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag jaau sim hũrbat” ha sim. \c 3 \s1 5. Sardis p'öbör hëem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 1 Sardis p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌg mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an har Hẽwandam Hak'aar hich gaai wai sĩenaa p'ĩdagjã siete wai sĩejemuata pʌrʌg hich himeerba mʌg hiek jaaupʌ̈ipijim. Magtarr haawai chamʌ́ pʌ hat'eem hiek pʌrʌg jaaupitarrau: \p Hi hiek pʌʌn chadcha t'ʌ̃rp'öo sim haajem, Hẽwandam hi jëwaag. Mamʌ mag simʌn pʌʌn pʌch pekau heepai sĩi chi t'õmjö simta jãg sim hanaabá. \v 2 Hichdëu pʌ mag sim hoo sĩewai pʌrʌg “K'ĩir hubʌ habá” ha sim; “maimua har hʌ̈k'a durrum hanʌmta k'a t'ũu k'it'ëem k'ʌʌnjã k'ĩir honee hapibá” ha sim. Magbamʌn jãk'ʌʌnjã warag heeg pawia k'ëchju hanaabá. Hi hiek hirua hoowai pua nem wau sim Hẽwandamau hoowaijã hʌ̈u k'aba sim haajem. \v 3 Har nacha pʌchdëu hũrwia hʌ̈k'atarr hiekta k'ĩirjunaa, pʌchdëu k'aigba harr Hẽwandamag chugpaapi jëeunaa, deeu hi dʌ̈i hubʌ habá. Hi hiek pua magbaju hat'een, nem jĩgk'aajem k'ʌʌn sĩi dëgölp nem jĩgk'aimaajemjö, hõor barbajöjöo sĩerr hee dëgölp pʌ haar barwi pʌ gaai mas deeju haajem. \v 4 Mag naab mamʌ jãig Sardiim iglesia hee hʌ̈u hagt'a nʌm haajem, hãaur k'ʌʌn hʌdʌʌr pekaúg hamach hʌ̃rpapiba durrum k'ʌʌn. Mak'ʌʌnta k'ajũa bäp'ä jũanaa hi dʌ̈i wënʌrraju hanaabá, ham hamachdëu hich hipierr wajap'a harr gaaimua chadcha mag wënʌrraju haai naawai. \v 5 Har högk'aba hʌ̈u magʌm t'um hãwatpʌ̈i nʌm k'ʌʌnagan hirua k'ajũa bäp'ämta jũapiju haajem. Hi hiek magʌm k'ʌʌn t'ʌ̃r chan hirua hich haar hauju k'ʌʌn t'ʌ̃r p'ãajem hag hẽsap gaaimua borraapʌ̈ibam haajem. Magju k'ãai warre hirua hich Haai dak'ĩir maimua hich chognaan dak'ĩirjã, “Chamʌ k'ʌʌnan mʌ dënëu” ha jaauju haajem. \p \v 6 Magnaa hichdëupai, “Har jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag jaau sim hũrbat” ha sim. \s1 6. Filadelfia p'öbör heem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 7 Filadelfia p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌg mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an Cristo hiek'au, har hichta bʌ̃ʌrjã pekau chuk'unaa sëu chuk'u k'itʌm hiek. Hichdëuta warr rey David k'ararr yabmejã wai chirʌm haajem. Hiruata mag yabmeeu puertdi weeu sĩubarm chan ni hãbmuajã pöd p'ãar haubam haajem; wa hiruata warag k'ãijã p'ãar sĩubarm chan hãbmuajã pöd weeu haubam haajem. Hich mag sĩerrʌmuata pʌrʌg hich hiek jaaupʌ̈ipitarr haawai pʌrʌg jaauk'im: \p \v 8 Hi hiek pua nem wau simjã hirua t'umaa k'ap'ʌ chirʌm haajem. Hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem, chadcha pʌ chan magcha nem jua t'eeg k'aba k'itʌm; mamʌ magʌm hãba, pua hi hipierraa k'itaajem haajem. Pua hãsie hi higwi, “Mua chan tag hi hiek hʌ̈k'abamjã” haba, hich mag hogdʌba hʌ̈k'a k'itʌm haajem. Pʌch mag k'itʌm gaaimua hirua pʌ na puertdi weeu wai chirʌm haajem, hich hiek jaauju hayaa hamk'ĩir. Mag puertdi chan ni hãbmuajã pöd p'ãar haubam haajem. \v 9 Har dösãt higarnaa judionaanjã k'aba nʌmta nem sëunem hamach hiiupain hamta judionaan haawai Hẽwandam chaainau ha nʌrrjëe haajem k'ʌʌnag, hirua hajués pʌ k'ĩirp'eeta jĩepör p'õbk'apiju haajem, hichdëu chadcha pʌ k'õsi chirʌm hamag k'ap hamk'ĩir. \v 10 Pʌchdëu hirua jaautarr hipierraanaa bʌ̃ʌrjã jua hʌ̃yaajã k'augba k'itaajeewai hirua pʌ t'ʌa wai chitaju haajem. Hichdëuta mag pʌ t'ʌa wai chirʌm chan mʌg jẽb gaaim k'ʌʌn t'um Hẽwandamau chachwi hök'ĩirjug pöoma t'ʌnʌm jaarjã pʌ warm k'ʌʌnjö k'abaju hanaabá, hichdëuta pʌ t'ʌa wai sĩewai. \v 11 Hiin jöpcha bëeju haajem. Pʌchdëu hi hiek hʌ̈k'atarr hich jãg hʌ̈k'a chirʌmjö, hich jãg wajap'a hʌ̈k'api sim, pʌchig nem deeju harr jũrr chik'amnagta deem hugua. \v 12 Har högk'aba hʌ̈u magʌm t'um hãwatpʌ̈i nʌm k'ʌʌnan hirua hich Haai Hẽwandam iglesia hee dibʌ̈ jãrramjö chi t'ierrnaanag paapʌ̈iwi hich mag bʌ̃ʌrjã hisegaajã k'augba wënʌrrapiju haajem. Hichdëuta ham gaai Hẽwandam t'ʌ̃rjã p'ãnaa hi sĩejem p'öbör t'ʌ̃rjã p'ã sĩuju haajem. Mag p'öbör t'ʌ̃r Jerusalenau, Hẽwandam sĩejem haarmua bëeju p'öbör. Hĩchab ham gaai hirua hich t'ʌ̃r hiiurjã p'ã sĩuju haajem. \p \v 13 Magnaa hichdëupai, “Har jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag jaau sim hũrbat” ha sim. \s1 7. Laodicea p'öbör heem pastorrag hiek jaaupʌ̈itarr \p \v 14 Laodicea p'öbör heem pastor: \p Maach Pör Jesucristoouta hich himeerba jaaupitarr haawai muata pʌrʌg mʌg hẽsap p'ã chirʌm. Mamʌ chi hiek'an har chadam hiekpaita hiek'a sĩerrʌm hiek'au. Hichdëun hich daúa hoonaa hich jʌ̃gʌucha hũrtarrjã hich hagjöota jaaujem. Hi gaaimuata warrjã Hẽwandamau nem t'um hompaa haujim. Mag sĩerrʌmuata pʌrʌg hich himeerba jaaupʌ̈ipitarr haawai pʌrʌg jaauk'im: \p \v 15 Hi hiek pua nem wau simjã t'umaa hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem. Hirua k'ap'ʌ chirʌm haajem, pʌ jãga sĩ: Pʌ chan nem pechagjã k'aba ni nem k'uk'unagjã k'abata sim hanaabá. Hajapcharan puan hʌ̈k'abaaderrau hʌ̈k'aba haadëpta sim haajem. Jãgbanaa pʌ warag k'uk'una k'ãijã sĩek'iin, hi hiek hʌ̈ucha hak'am haajem; wa magbam k'ai nem pechag k'ãijã hak'iin, hʌ̈ucha sĩek'am hanʌm hĩchab. \v 16 Mamʌ hi hiek pʌch jãg k'uk'una k'aba ni nem pechagjã k'aba sĩi pëdchuchuupai sim gaaimua, pʌ hirua döba sĩi deeu chöipʌ̈iju haajem. \v 17 Pʌchdëupain pua, “Mʌʌn p'atk'on paraamʌu; p'atk'on pöm wai chiraawai deeum nem hat'eejã haugchëba chitʌm” haajem. Mamʌ pʌch k'a honegjã chuk'unaa pʌch dau haug sim chan pua k'augba, ni sĩi pʌch maadëu higmap dau k'ĩsumjönaa mor k'arramjö simjã pua pʌch k'augba sim hanaabá. Mag simta pʌ jãg hiek'a sim haajem. \v 18 Pʌdë hirua jaaupʌ̈itarr hiek hũrbarí, pʌrʌg jaauk'im: Pʌ chadcha p'atk'on pöm paraa ham k'õs chirʌm k'ai, p'ĩr hõt hee bʌ̃ʌunaa ya chi wajaug happai deeu jãppi simta hich jua gaai për haupi sim. Mag k'ai chadcha pʌ p'atk'on paraa chitaju haajem. Jãg mor k'arraa nʌrram hugua, hi jua gaaita k'ajũa bäpp'ä bʌ̃ʌrjã memerk'ög chuk'um për hauwi jũabá ha sim. Maimua daujã wajap'a nem hoog hat'eejã hichdëu bënhë wajap'am wai simta për hat'á ha sim. \v 19 Hirua hichdëu hõor k'a k'õsim k'ʌʌnagan meeurrau sĩunaa hĩchab wawijã wawiejem haajem. Magua puajã pʌch k'aibag hiseg jëeuwia k'ĩirdam hubʌ Hẽwandamta jʌrbamʌn, hi hiek pʌ gaai mas haju haajem. \v 20 Hiin maach t'ãar bʌ̈k'ʌrr chiraajem haajem, weeu haunaa hichig dubbá hamk'ĩir. Hãbmua k'ãijã weeu hauwi hirig dubbaad hak'iin, hiin hierrcha dubju chirʌm haajem, hi dʌ̈i k'apeerk'aag. \v 21 Har nem p'it'urm hawiajã hogdʌba hʌ̈u hamachdëuta hi dënjö nem t'um pödpʌ̈i nʌm k'ʌʌnagan, hirua hich jup chirʌm gaai dʌ̈i hãba hich bigaau juppiju haajem, hich dʌ̈i hãba hiek t'eeg nʌisimk'ĩir, hich jãg hichdëujã nem t'um pödtarr jũrr hĩchab hich Hayau hich dʌ̈i hãba hiek t'eeg hapitarrjö. \p \v 22 Magnaa hichdëupai, “Har jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ʌʌnau Hẽwandam Hak'arau mʌk'ʌʌn iglesiaag jaau sim hũrbat” ha sim. \c 4 \s1 Hʌ̃gt'ar Haai hi jëeu nʌm hootarr \p \v 1 Mag mʌrʌg t'umaa jaau dichtarr k'ur mua hoowai, hedjãata puertdijö weeudʌ wëjöm mua hoobaadëjim. Mag heemua nacha mag mʌchdëu trompeta jẽbag sim hiek hũrtarr hag hödijö simuata mʌrʌg, “Mau hʌ̃gt'ar pidú, mʌg hatag nem t'umaa höbëbërg maju mua pʌrʌg hoopik'im” ha sĩejim. \p \v 2 Magbarm hee hich Hẽwandam Hak'arauta mʌ hʌ̃gt'ar hat'aadeewai hich Hẽwandam juupjemta nem pörk'au pöoma sim hooimajim. Hag gaai woun hãb jup sĩejim. \v 3 Mag pörk'au gaai jup sĩerr woun sĩi mokdaudam jaspe haajemjö bʌ̃ʌnaa cornalinajö p'up'up'umjö sĩejim. Mag pörk'au pöm sim bigaau hĩchab pirm p'ãauraanaa dau bʌ̃ʌʌ esmeraldajö simta jʌ̃a wëjoojim. \v 4 Mag pörk'au pöm sim bigaau deeum hich hagjö pörk'au chaaindam daii k'it'ëem k'apan veinticuatro hohood p'ʌʌrdʌ wëjömjã mua hoojim. Maig hĩchab jöoin k'ajũa wajapp'a bäpp'ä jũanaa pörsirjã p'ĩr dën jũa sĩsid hajim. Mak'ʌʌn jöoin chi k'apanagjã veinticuatro narr haawai mak'ʌʌn pörk'au mag veinticuatro narr gaai hich hagpierr hohood wëjoojim. \v 5 Mag pörk'au warm k'ʌʌn jãrrcha sim haarmua pagt'ʌm dau p'ʌr jẽjẽer k'abaadëm dʌ̈i hĩchab p'ip'is k'abaadëmua sĩi hiyʌ̈ʌmjö haadëp sĩejim. Mag pörk'au pöm sim k'ĩirp'ee hõtdau siete paak'anaa dʌnʌnʌid t'ʌnaajim. Mak'ʌʌn hich Hẽwandam Hak'aar hajim. \v 6 Hich hag pörk'au na hĩchab p'ũasjö simta sĩi dau bʌ̃ʌʌ simjã sĩejim. \p Mag pörk'au pöm sim bigaau jãrrcha sĩi k'anjö sĩsidʌmta k'ĩir gar maimua hëugarm magwe dau k'apan p'up'up sĩsidʌm jayap naajim. Mag sĩsidʌmʌn hiiu sĩsid hajim. \v 7 Chi nacha sĩerr leonjö sĩejim; mag hẽudeem, p'ak hemk'öidamjö sĩejim; mag garm wounk'a sĩejim; maimua hẽudeecharam, jayapam, sĩi jimiejãu pöm simta hũrr jörrömjö sĩejim. \v 8 Mag sĩsidʌmʌn hamach jayapwe sĩi nem hich k'apan hagdaujö seis wai sĩsid hajim, hamachpierr. Hierr jãgarm magwe dau p'up'upnaa hʌ̃rjã sĩi dau k'apan p'up'up sĩsid hajim. Hamach mak'ʌʌnau bʌ̃ʌrjã hijeeuba hedaram magwe Hẽwandam t'ö hiek'amamua, \q1 “Hẽwandam, pʌjö bʌ̃ʌrjã pekau chuk'um k'ʌʌn chan hooba haajem” hanaajim. \q1 “Pʌchta t'umaam k'ʌʌn Pör hanaa t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã chi jua t'ierriu. \q1 Pʌchta warrgarwejã hich mag sĩerranaa mʌg hatagjã hich mag sĩerraju” ha t'ö hiek'amajierram. \p \v 9 Mag sĩi hich k'apan sĩsidʌmua maach Hẽwandam hichta hich mag t'õojã k'augba mag hich pörk'au gaai hoo simʌg jëeu nʌmua, hʌ̈u hajim hanaa hi t'ö hiek'a naajim. \v 10 Mag hi t'ö hiek'ak'ak'ampierr mag jöoin veinticuatro hohood wëjöm k'ʌʌnau hi jup sim k'ĩirp'ee, “Pʌchta chadcha chi jua t'ierrau” hanaa hamach pörsir p'ĩr dën jũa narr jua hee hauwia hirig hʌanaa p'õbk'ak'a haajeejim, mag hichta t'õjã t'õba warrgarwe hich mag hiiu sĩerrʌmʌg jëeuwai. \v 11 Mag t'ʌk'öok'anaa meuk'arauta hirig, \q1 “Pʌʌta maar Pör Hẽwandamau; \q1 pʌʌta chadcha chi jua t'ierr haawai pʌ k'ĩragta t'umaam k'ʌʌnau heenaa t'ö hiek'aju haai nʌm” hanaajim. \q1 “Pʌchdëu nem t'um hompaam k'õsi hompaawiata chadcha nem t'um t'ʌnʌm” ha t'umeuk'ar majierram. \c 5 \s1 Corderooupaita hẽsap k'aar sĩsid harrjã t'ʌrrëuju ha jaautarr \p \v 1 Mag jãrrcha k'u juupjem sim gaai woun hoo sĩerrau, hajapcharan hich Hẽwandamauma, hich juachaar gar pa gaai hẽsap pʌʌrt'ʌ sim wai simjã mua hoojim. Mag hẽsap, jãgarjã p'ãnaa hëugarm magwe p'ãnaa, t'ʌ̃rmajupierrpai k'ibjʌ̈rjö simua k'aar sĩsid hajim. Magʌm siete naajim mag hẽsap pʌʌrt'ʌ sim gaai. \v 2 Mua mag hoo hat'am dʌ̈i hĩchab hich Hẽwandam chog hãb nem jua t'eeg simua hiek k'ẽgk'a, “¿Chijãguata magan mʌig mʌg hẽsap k'aar sĩsidʌm t'ʌrrëupʌ̈inaa mʌg hẽsap heeureu hauju haai sĩ?” ha sĩejim. \v 3 Mamʌ mam hʌ̃gt'ar, ni mʌg jẽb gaai, ni mʌg jẽb heegarjã hõor hãbjã chuk'u hajim, mag hẽsap pʌʌrt'ʌ sim heeureunaa hag gaai t'ʌ̃raag. Ni sĩi hagʌg heerpaju k'ʌʌnpaijã chuk'u hajim. \v 4 Mamʌ mag hẽsap heeurjãgnaa hag gaai t'ʌ̃rju hayaam woun ni hãbjã chuk'u ni sĩi hagʌg heerpajupaijã chuk'u habarm mʌchdëu hoobaawai, jãga hag gaai p'ã sim k'ap habarju hawi, mua pöd hãwatba warag mʌ bĩebaadëjim. \v 5 Mag mʌ hich dak'ĩir bĩe chirʌʌ paawai mag jöoin veinticuatro narr heem hãbmua mʌ haig bëewi mʌrʌg, “Hoob tag bĩem, har sĩebahab” hajim, “David k'ararr hag chaain hewagam k'ʌʌn bi heem Chaai leonjö jua t'eeg sĩerrʌm. Jãguata ya hichdëu nem t'um t'ʌnʌm pödpʌ̈itarr haawai hichdëuta jãg hẽsap k'aar sĩsidʌmjã t'ʌrrëupʌ̈inaa heeurjãg hooju haai sĩebahab” hajim. \p \v 6 Mʌchig magbaa mua hoo nʌʌ haawai, chadcha mag sĩi k'anjö dau jayap hich paar sĩsidʌm bigaau jöoin hohood wëjöm jãrr, har corderodamjö hʌdʌraa hich t'õopiwia deeu hiiutarrta hoot'ẽu k'ërajim; hajapcharan hich Jesuma. Hamau hi t'õo naawai pa gaai meerp'ëtarr hagt'a merag chuk'u sĩejim. Mag k'itʌmʌn sĩi kach k'apan sietenaa dau k'apanjã hagjö siete p'up'up sĩejim. Mak'ʌʌn dau k'apanag siete nʌmua chi Corderoou Hẽwandam Hak'aar gaaimua nem t'um k'ap'ʌnaa durrpierr hoo p'ë wai sĩejemta jaau sim. \v 7 Mag chadcha mag corderodamjö k'itʌmua mawi, mag pörk'au gaai jup simua juachaar gar hẽsap pʌʌrt'ʌ sim wai sĩerr jũrr hi jua heem jëeu hauwimajim. \v 8 Mag Corderodamau hamach dak'ĩir mag hẽsap pa gaai pʌʌrt'ʌ sim jëeu hat'aimam hoobaawai mag sĩi k'anjö hich paar sĩsidʌmua hagjö haig jöoin veinticuatro narr dʌ̈imua sĩi hi k'ĩirp'ee t'ʌk'ök'öod hap'öbaadëjim. Mak'ʌʌn jöoinau hamachpierr arpa wai naajim, maimua jarrdam p'ĩr dën p'urii k'it'ëemjã hagjö hamachpierr wai naajim. Mag jarr hee incienso hipir wai sĩsid hajim. Ma, Hẽwandam chaaink'a nʌm k'ʌʌnau hirig jëeu nʌm k'ʌʌn hiek haajem, mag jarr hee hipir sĩsidʌm. \v 9 Mak'ʌʌn jöoin mag t'ʌk'ök'öod t'ʌnʌmua chi Cordero t'umeuk'armamua meuk'aar hiiurta hau naajim. Hamau meuk'aar hau narr mʌg hajim: \q1 “Pʌchdëupaita hãba jãg hẽsap jua hee hauwi chi k'aar sĩsidʌmjã t'ʌrrëu werbaju haai sim, pʌchta t'umaam k'ʌʌn kõit hʌdʌraa pʌch t'õopitarr haawai. \q1 Pʌch t'õo nʌm haig bag hãrtarrauta pua hõor durrpierram k'ʌʌn hamach meupierr Hẽwandam hat'ee përk'a haujim. \q1 \v 10 Mak'ʌʌnta pua Hẽwandam na p'adnaan k'apiwia hĩchab chi pörnaan k'apiju. \q1 Magbaawai mʌg durr jũrr hamachdëuta k'ap nʌisiju” ha t'umeuk'armajim hich k'ĩircha. \p \v 11 Maimua mua hoowai, mag pörk'au bigaau mag k'anjö hich paar sĩsidʌm dʌ̈i jöoin hohood wëjöm hëugar, Hẽwandam chognaan pöoma sĩi sereu p'ʌʌrdʌ wëjoojim. Mag t'ʌnʌmʌn chi k'apanag millones y millones t'ʌnarr haawai, k'apaana sĩi maach dau warpta pos pʌʌrt'ʌ, pöd maadëu chi beerjujã k'augba t'ʌnaajim. \v 12 Mag t'ʌnʌm k'ʌʌnau t'et meuk'aar hau nʌmua mag naajim: \q1 “Jãg Corderodam hõor gaaimua hʌdʌraa hich t'õopitarrauta jua t'eeg t'ʌnʌm t'um hauwia nem hajap'am t'ʌnʌmjã t'um hauju haai sim. \q1 Hãba hichpaita t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã nem k'ĩirjug k'augnaa juapa t'eegjã hichdëupaita hauju haai sim. \q1 Magnaa hirig heenaa, hi hooimʌgjã t'ö hiek'anaa, hirigpaita t'umaam k'ʌʌnau jëeuju haai nʌm” ha t'umeuk'ar majierram. \fig |src="HK061C.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="REV 5.12" \fig* \p \v 13 Hẽwandam chognaanau mag meuk'aar hau dichdimaawai, hĩchab t'umaa hich Hẽwandamau nem wautarr hedjã hee t'ʌnʌm k'ʌʌnau, mʌg jẽb gayam k'ʌʌnau, k'ëchwia ya jẽb hee nʌm k'ʌʌnau, maimua nem t'um p'ũas hee t'ʌnʌm k'ʌʌnaupa hĩchab hö hãba meuk'arau hʌ̃ʌrbabapʌ̈imjã mua hũrjim. Mag hamau hʌ̃ʌrbapʌ̈itarr meuk'aar mʌg hajim: \q1 “Har pörk'au gaai Jöoi jup simʌg maimua Corderodamagjã hagjö hãba pãragpaita mʌg hatag paawaijã hich mag t'umaam k'ʌʌnau jëeunaa hee haju haai nʌm” hajierram. \q1 “Pãar wajaugpaita t'umaam k'ʌʌnau t'ö hiek'aju haai nʌm. \q1 Magnaa, ‘Pãachta mʌg hatag pawiajã t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã hich mag jua t'eeg nʌm’ haju haai nʌm” hahaug majierram meuk'araupai. \p \v 14 Magbaawai mag k'anjö hich paar sĩsidʌm k'ʌʌnau hĩchab hamach paarmua hö hãba, “Jãan chadcha hich magau” haajeejim. Mak'ʌʌnau magbarm dʌ̈i hĩchab mag jöoin veinticuatro narr k'ʌʌnaujã deeu jĩepör p'õbk'anaa ham wajaug t'ö hiek'ajierram hamag jëeumamua. \c 6 \s1 Hẽsap k'aar sĩsid harr t'ʌrrëu nʌm hootarr \p \v 1 Mag hẽsap pa gaai pʌʌrt'ʌ sim jëeu hauwi, mʌ dak'ĩraa mag Corderodamau chi hẽsap nacha k'aar sĩerr t'ʌrrëupʌ̈iwi heeureu hoobaadëjim. Magbarm hee mag sĩi hich paar sĩsidʌm heem hãbmua mʌrʌg, “Pidú, hoobahur” ha sĩejim. \v 2 Hirua mag hoobahur habaawai mua hoowai, cabaai bäpp'ä simta haig sĩejim. Mag cabaai hʌ̃r woun sĩerrau hich jua hee choop'õ wai sĩejim. Mag simʌg pörsir deewi jũapi sĩubaawai, hichdëuta t'umaam k'ʌʌn pödpʌ̈iwi, hichta hemk'ooik'a höbërjim, hich garmua hich jua jʌmpiba sĩerraag. Ma, mʌg hatag paawai hichdëuta mʌig heegarm k'ʌʌn hich jua jʌmpiba hichta chi pörk'a sĩsiju. Pari ma chan chi Cordero k'aba haawai hich mag chi pörk'a sĩerrabaju. \p \v 3 Maimua chi Corderodamau deeu chi hẽsap hauwia mag k'aar sĩerr napemjö t'ʌrrëubapäaiwai, mag dau jayap hich paar sĩsidʌm heem hãb p'ak hemk'öijö simua hagjö, “Pidú, hoobahur” hajim mʌrʌg. \v 4 Mag hirua hoobahur habaawai deeum cabaai p'uríhi simta dʌnʌʌubaichëjim. Mag cabaai p'ur sim hʌ̃r woun sĩerr jua hee espaar joot'ʌ sĩuwi jua t'eega hapijim, hõor k'õinaa t'ʌnarr meeuk'apiwi wir haig chik'am k'ëchamk'ĩir. Magbaawai durrpierr juurhi t'eega sĩi wërbʌp'öo haadëjim. Ma hajim sello numiim gayam mʌrʌg hoopitarr. \p \v 5 Maimua sello t'ãrjupam t'ʌrrëuju mʌrʌg hoopijim. Majã harjö chi Corderodamau t'ʌrrëubapäaiwai mag jayap narr hee hãb wounk'a simta hich k'apan seis wai sĩerrau warm k'ʌʌn dënjö, “Hoobahur” hajim mʌrʌg. Magbaawai sĩi cabaai p'ʌis simta dʌnʌʌubaichëjim. Mag gaai woun bëetarrau hich jua hee lib chach wai bëejim. \v 6 Mag cabaai p'ʌis sim dʌnʌʌubaicheewai mag jayap hich paar sĩsidʌm heem hãbmua jãdau t'eega burrju higwi magjim: “K'ãai hãb p'idk'abarmuata trigo libdam t'ãrjuppai hauju. Mamʌ nemk'au vino dʌ̈i hawaag chan p'atk'on chuk'um” ha sĩejim. \p \v 7 Mag k'ur sello jayapam t'ʌrrëubaadëjim. Maimua Corderodamau mag sello jayapam t'ʌrrëubapäaiwai jũrr mag jĩmiejãu pöm sim hũrr jörrömjö simuata, “Pidú, hoobahur” hajim mʌrʌg. \v 8 Magbaa mua hagʌg hoowai cabaai huashãu k'ĩirk'a sim gaai hãb wounjö simta mua hoojim. Mag wounjö sim t'ʌ̃r “Chi Meem” ha t'ʌ̃r sĩejim. Mag gar deeum hurajim. Ma, hi t'ʌ̃r “K'ĩmie Durr” ha t'ʌ̃r naajim. Mak'ʌʌnag jua t'eeg deewi mʌg durr peer jãrrchapaím hamag jaaujim, esparau hõor k'ëchnaa, jãdaúajã k'ëchnaa, bën t'eeg hõor hee burrpiwi hagʌmuajã k'ëchnaa, sĩi nem pabʌ̈ heem nem maach k'oojemʌgjã hõor k'ëchpʌ̈imk'ĩir. \p \v 9 Mag k'ur chi Corderodamau chi cincoom sello t'ʌrrëubapäaiwai nasãdjö wau sim heegar mua hoojim, Hẽwandam hiek jaau durrum gaaimua k'ëchpʌ̈imarr k'ʌʌn. \v 10 Mak'ʌʌnau hamach dau hap'ʌʌ juau k'ëchmarr jũrr Hẽwandamag ham dʌ̈i hagjö hamk'ĩir jaau durrumua t'et mag naajim: “Hẽwandam, pʌchta t'umaam k'ʌʌn k'ãai jua t'eeg hʌ̃rchanaa, pekaujã chuk'u, pʌch hiek'atarrjã chadcha k'itʌm, ¿jãagwaita pua maar bag hãrtarr jũrr hõor hi hagk'awi maar k'ëchtarr k'ʌʌn dʌ̈i hich hagjöo hajuuta jãg sĩma?” hanaajim hirig. \p \v 11 Hamau magbaawai hamag k'ajũa bäp'ä sĩsidʌm p'ëdeewi sĩi warag, “Pãar k'odnaanjã pãach k'ëchtarrjö Cristo hipierraa hi hiek jaau durrum gaaimua k'ëchpʌ̈iwia pãach haig hãba paauk'achë nʌm hora, hidëu bʌchk'un hoo hat'at” hajim. \p \v 12 Maimua chi Corderodamau jũrr ya seim sello t'ʌrrëubapäaiwai hʌʌur t'eega duui dichdimamjã mua hoojim. Magbaadeewai mʌg hedau hãsdawam sĩi put p'ʌichjö p'ʌissi haadëjim; maagwai jũrr hedau chi hedaram, hajapcharan hedau hargma, bagjö p'urii haadëjim. \v 13 Magbaadee hĩchab hedjã hee p'ĩdag t'ʌnarrjã, sĩi p'ũ t'eeg wëbaadeewai nemjõ hagt'a k'ũgut'u k'itwe k'ʌi duubjemjö, mʌg jẽb gaai k'ʌi t'ʌnʌisijim. \v 14 Magbaadëm dʌ̈i hĩchab hedaujãjã sĩi hẽsapjö pʌʌrsiirmamua chukk'u haadëjim. Magbaa t'umaa durrsĩ sĩsidʌmjã hamach narr haigmua chawag hërëubaadee hĩchab döjãrr morr sĩsidʌmjã hich hagjö chawag hĩiudʌjierram. \v 15 Mʌg durr gayam reinaanjã mag hoobaa, hãaur k'ʌʌn jẽb degjã hierr paauk'amaawai, hãaur k'ʌʌn durrbʌ̈ hee mokpör dapagk'am heegarjã dubjierram, daumeerwai. Mamʌ mak'ʌʌn happaijã k'abajim. Hich hagjö daumerjierram hĩchab, chi dap'ʌm k'ʌʌn, soldaaun pörnaan, riknaan, chi jua t'ierrnaan, sĩi chik'am chogk'a par p'idk'a sĩsid harr k'ʌʌnpa; t'umaam k'ʌʌn hich hagjöo daumerjierram, jãp'ierr nʌm hiek'au. \v 16 Mag daumer nʌmua durrsĩigta wounaanagamjö chaigpanaa, “Jãg pörk'au gaai hoo simʌg maar hoom hugua, maar hʌ̃r dʌrbagk'awi pãach heegar maar meer hat'at” hanaajim. \v 17 “¡Maar meer hat'at! Maar gaaita Cordero k'ĩir machag meeuju hed barbaichëm. Jãg sim, ¿k'aíu hi jua jʌmbarju?” hanaajim, hi hökgau. \c 7 \s1 Israelnaan chi dauchacham k'ʌʌn \p \v 1 Mag t'ʌnarr k'ur mua hoo nʌʌ haawai Hẽwandam chognaanta dau jayap mʌg jẽb hʌ̃r dʌnʌnʌihdʌ naajim: hãb dok'ẽu gar hedau höbeerjem gar, hãb dök'ierr gar, hãb t'oom higar juachaar garm bijãr, maagwai hãb juawë gar, harag dau jayap naajim. Mak'ʌʌnau bʌ̃ʌrjã p'ũ dichpiba t'ʌa wai naajim, ni mʌg jẽb gaaijã p'ũ wëba, p'ũas hʌ̃rjã wëba, ni bʌ̃ʌrjã pabʌ̈dam gaaijã p'ũ wëm hugua. \v 2 Hĩchab deeum Hẽwandam chog hedau höbeerjem garmua hurumjã mua hoojim. Magua hich jua hee hõor dauchaachjem waidurajim, hich Jöoi charau hagua hõor dauchachamk'ĩir deetarr. Hich mag Hẽwandam chogau mag warm k'ʌʌn jayap mʌg jẽb k'aibag waunaa p'ũasjã k'aibag wawaag jua t'eeg narr k'ʌʌnag t'et k'ĩesirnaa, \v 3 “Hẽwandam hiek jaau wënʌrraju k'ʌʌn dag gaai marau hagt'a hich Hẽwandam dauchach p'ãk'aba nʌwe chan, hoob jʌ̈chag mʌg jẽb, mʌg p'ũas, ni pabʌ̈jã k'aibag waumiet” hajim hamag. \p \v 4 Mua hũurwai mag chi dauchachpʌ̈itarr k'ʌʌn t'um chi k'apanag ciento cuarenta y cuatro mil nʌm hanaajim, Israel chaain hamach t'ʌ̃rpierr mʌg: \q1 \v 5 Judá k'odnaan: 12,000 \q1 Rubén k'odnaan: 12,000 \q1 Gad k'odnaan: 12,000 \q1 \v 6 Aser k'odnaan: 12,000 \q1 Metalí k'odnaan: 12,000 \q1 Manasés k'odnaan: 12,000 \q1 \v 7 Simeón k'odnaan: 12,000 \q1 Leví k'odnaan: 12,000 \q1 Isacar k'odnaan: 12,000 \q1 \v 8 Zabulón k'odnaan: 12,000 \q1 José k'odnaan: 12,000 \q1 Benjamín k'odnaan: 12,000 \m Harag ciento cuarenta y cuatro mil naajim mag Hẽwandamau dauchachpitarr k'ʌʌn. \s1 Hõor pöm k'ajũa bau happ'a jũa narr k'ʌʌn \p \v 9 Magtarr k'ur hũwaai deeu Hẽwandam juupjem pörk'au pöoma simʌg mua hoowai, hõor pöooma sĩi bʌ̈jãaupaita baurur wëjöm hoojim chi Cordero na. Mag sĩsidʌmʌn t'umaa k'ajũa chi bau happ'a jũanaa sot'ark piujöo k'it'ëemta jua panhapp'a t'ʌnaajim. Maig t'ʌnaajim hõor p'öbörpierram k'ʌʌn, meupierr meu k'ĩir pogk'e; wajapcharan durrpierram k'ʌʌnta maiguin hãba podpa t'ʌnaajim. Mag sĩi k'apan maach dau dʌ̈rrk'ab warp'am magwe p'ʌʌrdʌ wëjöm haawai pöd hãbmuajã beer haubajim, k'arra naajim k'ai chi k'apanag. \v 10 Mag t'ʌnʌm k'ʌʌnau serereuk'amua, “Har pörk'au gaai hoo sim gaaimua maimua Cordero gaaimuata maachin hʌ̈u peerdʌ nʌm” ha serereu k'ajierram. \v 11 Maagwai chi Hẽwandam chognaanjã t'um bʌ̈jãaupaita dʌnʌnʌid p'ʌʌrdʌ wëjoojim, mag pörk'au bit'urg jöoin hohood wëjöm dʌ̈i hĩchab mag sĩi k'anjö hich paar sĩsidʌmpa t'ʌnʌm hëugarm magwe. Mag dʌnʌnʌid t'ʌnʌʌ hawi, mag pörk'au gaai hoo sim k'ĩirp'ee p'õbk'anaa, hi t'ö hiek'amamua hirig mag naajim: \q1 \v 12 “Mʌg hatag pawijã hãba maach Hẽwandamta hʌ̈ucha chitaju. \q1 Hiita hãba hooimʌg p'ënaa t'ö hiek'aju haai nʌm. \q1 Hichta hãba k'ĩirjug k'aug sĩerrʌm. \q1 Hirigpaita hĩchab t'umaam k'ʌʌnaujã heenaa hʌ̈u hajim haju haai nʌm. \q1 Hichdëupaita chadcha jua t'eeg t'um hauju haai sim. \q1 Jãan chadcha hich magta haju haai sim” hanaajim hamachdëupai. \p \v 13 Magbaawai mag jöoin veinticuatro narr heem hãbmua mʌ haig bëewi mʌrʌg, —Har hõor sĩi k'ajũa bäpp'ä jũa sĩsidʌm, ¿pua k'ap'ʌ chirʌ́ haichëjim, chijã k'ʌʌn hagá maimua jãk'ʌʌn jammua bëejierrá? \p \v 14 Magbaa mua hirig, —Señor, pʌchdëuta k'ap chirabahab, mua chan k'augba chirʌm ha chirajim. \p Magbaa hichdëu mʌrʌg jaaubaadëwi magjim: \p —Jãk'ʌʌnan Hẽwandamau hõor hök'ĩirjug pöoma hapi nʌm jaar hʌ̈u hi hiek hogdʌba hʌ̈k'a durrawia peerdʌtarr k'ʌʌnaugui hajim. Magua k'abahab hajim, jãg ham k'ajũa bäpp'ä jũa sĩsidʌm, chadcha hich chi Cordero bag hãrtarrauta hamach k'aibag t'um chugpaatarr haawai. \q1 \v 15 “Magwiata jãg bʌ̃ʌrjã hijeeu k'augba hedaram magwe pörk'au gaai hoo sim k'ĩirp'ee hi hipierraa hirig hich k'ĩircha jëeu durrumgui” hajim. \q1 “Maagwai jãg pörk'au gaai hoo simuata ham t'ʌa wai sĩeju. \q1 \v 16 Ya jãgbarm haigmua tag ham jãsog hãwatba, ni höbichagjã hãwatbam; \q1 hed pechagaujã k'ak'aichag k'aba, ni hedaúajã ham p'aabamgui” hajim. \q1 \v 17 “Jãg pörk'au bigaau hohood wëjöm jãrr har corderodamjö simuata ham t'ʌa wai sĩejugui” hajim. \q1 “Hichdëuta, dö parag haar nemchaain dö döpien p'ë harrjemjö, hamau nem hig nʌm t'umaa deewi hichdëuta ham dauchöjã jãrpʌ̈pʌ̈i haju” ha jaaumajim mʌrʌg mag jöoirau. \rq (Sal. 23:1-2; Is. 49:10; Ez. 34:23)\rq* \c 8 \s1 Hẽsap k'aar sĩerr hãbmiecharam t'ʌrrëutarr \p \v 1 Maimua chi Corderoou ya hãbmiecha sieteem sello t'ʌrrëupʌ̈inaa chi hẽsap heeurjãg hat'aawai, hedjã hee hora jãrrjö sĩi k'ĩúhu jöisijim. \v 2 Mag k'ĩu t'ʌnʌʌ harr k'ur mua hoowai Hẽwandam chognaanta siete hi na dʌnʌnʌid t'ʌnaajim. Mak'ʌʌnag siete trompetas deejim, hamach pipied hãhãbdö hauwi hök'ar hichdëu jaaumam haig sirmamk'ĩir. \v 3 Mag warm k'ʌʌnag jigtarr k'ur deeum Hẽwandam chog bëewia, deeum incienso p'aajem p'ĩr dën bʌ̃rʌʌ p'urii k'itʌm jua hee waibëewi, hagjö hich hag p'aajem nasãd hʌ̃gt'aa wau sim k'ĩirp'ee dʌnʌʌuchëjim. Mag hi dʌnʌʌubaicheewai warag hirig incienso pöm deejim, Hẽwandam chaainau jëeu durrum hiek dʌ̈i k'ajap'am nemjö pömaacha waaurëunaa mag p'ĩr dën nasãd wau sim gaai p'aamk'ĩir. \v 4 Mag incienso p'aabaadeewai chi naar Hẽwandam chaainau jëeu durrum hiek dʌ̈i mag Hẽwandam chog chi p'aa sim jua heemua hãhba Hẽwandam sim haarta naar jĩubaadëjim. \v 5 Maimua mag chi Hẽwandam chogau hichdëu incienso p'aajem bʌ̃rʌʌ k'itʌm waiberr hauwi, jũrr nasãd gaai chi daupaam heemta hauwia, hich dën hee hipiirnaa mʌg jẽb gaai p'öpʌ̈ijim. Mag p'öbapäaiwai, pagt'ʌmta bubuju k'abaadëm dʌ̈i hõor hiekjö hiyʌ̈ʌmjö jöisim hee, pagt'ʌm dau p'ʌr jẽjẽer k'abaadëmua hʌʌurpa duuibaadëjim. \p Ma hajim hãbmiecha sieteem sello t'ʌrrëupʌ̈i nʌm mʌrʌg hoopitarr. \s1 Siete trompetas narr hãhãbdö sirmam hootarr \p \v 6 Maimuan chad mag Hẽwandam chognaan siete hamach pipied trompeta hãhãbdö wai narr k'ʌʌnau ya siraag paauk'abaadëjim. \v 7 Chi nacha sir sĩerrau hich trompeta sirbaadeewai nosegdau dap mokpörjö sĩsidʌmta hõtk'ĩir sĩi bag p'uriimjö sĩsidʌm dʌ̈i k'ʌibaadëjim mʌg jẽb hʌ̃r. Magbaawai pabʌ̈ jãrrchapaím k'ëchwi p'ũakdam p'ãauraa k'ëk'ëd harrjã sĩi t'umaa p'aadubjim. \p \v 8 Maimua mag nosegdau dap chë dichtarr k'ur mag nacha sirtarr gar sĩerrau hagjö hich trompeta sirjim. Mag biek numiim sirbaadeewai sĩi nem pöm durrsĩjö simta hõtdau k'ĩirjö hug bëewi p'ũas hee burrjim. Magbaawai jãrrcha hatcha p'ũas bagag pajim. \v 9 Mag p'ũas heem dö bagag pabaadeewai hagjö jãrrchapaím hãwarrjã k'ëchdubwi mag p'ũas hee barco jörrjëe harrjã hagjö jãrrchapaím warre hãrwi joot'ũpjierram. \p \v 10 Magbaawai hãbak'aíujã hagjö hich trompeta sirjim. Mag ya sirm t'ãrjupam gaai paawai, hedjã heemua p'ĩdag pöoma simta hõtdau k'ĩirjö p'ug bëewi, mʌg jẽb gaai dösĩg k'apan dök'um dipa nʌnʌidʌm hʌ̃r burrwi, peer jãrrchapaím dösĩg heem dö hãrpʌ̈ijim. \v 11 Ma, p'ĩdag “Chi Hach” ha t'ʌ̃r sĩejim. Magua hich burrtarrpierr dö nʌnʌidʌm t'um hachag habpäaiwai hõor pöooma höjim. \p \v 12 Maimua deeum chi Hẽwandam chog hagjö haig sĩerrau hĩchab hich trompeta sirjim. Ma, jayapam hajim. Mag sirbarmua mʌg hedau hãsdawam jãrrchapaím t'õo hauwia, hedaram hed hargjã jãrrchapaím t'õo haunaa, p'ĩdagjã hĩchab jãrrchapaím dau t'õok'a haujim, hamach wʌʌjemjö wʌʌm hugua. Maimua hedau k'ëubaadeewaijã sĩi hat'uuchata k'ĩssu haadëmua da hãspabajöjöomjöta haadëjim. \v 13 Magbaa mua hoo nʌʌ haawai Hẽwandam chogta hedjã hee hʌ̃apëpërgmamua hiek'a jörrajim. Hi hiek'amatarr mʌg hajim: “¡Hëh! ¡Aaay, hĩsin chad! Hagt'a Hẽwandam chognaan t'ãrjupam k'ʌʌnau hamach trompeta sirju waaur nʌm. Nau jãk'ʌʌnau sirp'öbaadeewai mʌg jẽb gaai jooba durrum k'ʌʌnan chadcha hap'ʌʌta durraju” ha hiek'a jörrajim chi Hẽwandam chogau. \c 9 \p \v 1 Maimua chadcha chi Hẽwandam chognaan sirju waaur narr heem hãbmua hich trompeta tẽee haadëjim. Mag siram cincoom gaai, Hẽwandam chogta hedjã heemua p'ĩdagjö p'ug bëem mua hoopʌ̈ijim. Magʌg, sĩi jẽbdijö hierr maach dau warp hit'urm jaaba wëjöm hee t'ʌrrdö sim dën chi yabme deepijim hich Hẽwandamau. \v 2 Magbaa mag yabmeeu mag hit'urm jaaba wëjöm heem t'ʌrrdö weeu hat'aawai, hag heemua horno pömk'am heemjö sĩi hʌ̃gt'aag naar p'ʌissi k'õrr jĩubaadëmua hedau k'ĩir gar t'ʌa jöisiewai, warre hedaujã k'ĩssu haadëjim. \v 3 Mag naar jĩubaadëm heemua langosta dap hasp'itjö sĩsidʌm pöooma höbërdʌtk'awi durrpierraaa haaidʌjierram. Mag sĩsidʌmua k'aawai k'ierr machag döjũr k'ierr machagjö hapijim chi Hẽwandam chogau. \v 4 Mag langosta dap sĩsidʌmʌg bʌ̃ʌrjã pabʌ̈ chig hapiba, pak'ërjã t'ʌrrk'ichpiba, p'ũakjã hãrpiba, ni nemjĩirjömjã hãrpiba jaaujim. Hãba hamag jaautarran, hõor Hẽwandam dauchach hamach dag gaai chuk'um k'ʌʌnta k'aibag waupi jaaujim. \v 5 Mag hamag hõor k'aibag waupi jaaujieb mamʌ, pöd t'õo chan t'õoju k'aba nʌm ha jaaujim. Hõor t'õoju k'ãai sĩita ham gaai k'aa nʌmua cinco meses sĩi ham gaai mas waupi jaaujim. Mag k'aamam k'ierr machagan döjũriu k'aamamjöta haajeejim chi machag. \p \v 6 Mamagk'am jaran parii hõrau wir haigpai hamach t'õo hẽk'awiajã pöd hamach t'õobajurau. T'õm k'õchaaga haadëp hawiajã meeg k'abata t'aabatarrjö haadëp hajurau, bʌ̃ʌrjã t'õba. \p \v 7 Mag langosta, hõor k'ĩirk'anaa pör gaaijã pörsirjöhö sĩsidʌm paar sĩsid hajim, p'ĩr dën. Mag sĩsidʌmʌn sĩi cabaai juurhi hee wërbʌan harraag wajap k'ĩir k'aug sĩsidʌmjöta sĩsid hajim. \v 8 Mag sĩsidʌmʌn hĩchab sĩi hʌʌinjö pörbʌ̈ wʌrnaa k'ierrjã k'um k'ierrjö sĩsid hajim. \v 9 Ham mor sĩi jierrjö simua meu sĩsid hajim. Mag sĩsidʌm hũrrp'öbaadeewai hich jẽbag sĩi juurhi hee wërbʌajem carrota wërbʌ p'öbaadeewai cabayou wai k'ap'ig p'öbaadëp'ʌm hiekjö sĩsid hajim. \v 10 Mag sĩsidʌmʌn döjũrjöta dur gaaijã jur paar sĩsid hajim. Mag sĩsidʌmʌgta hõor k'aibag waupi jaautarr haawai ham k'ierr machag mag dur gaaita sĩsid hajim, mag k'aamamua cinco meses hõor gaai machag hãwatpi wai naag. \v 11 Mag langosta pöm durrpierr haaidʌ t'ʌnʌm pör hĩchab hich mag hierr hit'urm wëjöm hee t'ʌrrdö sim haar chi pörk'a sim hag mepeerpaiu. Mag mepeer t'ʌ̃r Abadón haajem hebreonaan meúa. Maagwai griegonaan meúata Apolión haajem. Mag sim haig maach meúan “hõor pöm k'ëchmie” ha simʌu. \p \v 12 Ma, trompeta cincoom sirbarmua nacha hõor dau haug wautarr hajim. Mamʌ hagt'a dau numí sirju waaur naajim. \p \v 13 Mag k'ur chadcha chi Hẽwandam chogau warm k'ʌʌn dënjö hich trompeta sirjim. Ma, seim hajim. Maig Hẽwandam k'ĩirp'ee p'ĩr dën nasãdjö simta kach jayap jʌjʌrʌʌ sim sĩejim. Mag chi Hẽwandam chogau hich trompeta tẽee habaawai \v 14 mag nasãd kach jayap jʌjʌrʌʌ sim heemuata woun hiekjö chi Hẽwandam chog mag hich trompeta sir sĩerrag hiek'a simua, “Har döjã pöoma Eufrates haajem higaau mepeer dau jayap hö jʌ̃k'a t'ʌnʌm hẽerk'ʌʌibapʌ̈i” ha sĩejim. \v 15 Magbaawai chadcha mag mepeer dau jayap jʌ̃k'a t'ʌnarr hẽerk'ʌʌipʌ̈ijim, hamach hẽerk'apʌ̈iju hed pabaadeewai. Hich har maig hajim ham hẽerk'apʌ̈iju hatarr hora, mag hẽerk'abapäaiwai hõor mʌg jẽb gaai jooba durrum k'ʌʌn jãrrchapaím k'ëchpʌ̈imk'ĩir. \v 16 Mak'ʌʌn hẽudee soldaaun cabaai gaai wëdurajim, hõor k'aibag wauju k'ʌʌn. Mua hũurwai ham k'apanag doscientos millones hanaajim. \p \v 17 Magta mʌrʌg mak'ʌʌn cabaaijã hoopijim. Mag cabaai gaai wënʌrrʌm k'ʌʌn hamach t'ũrr gar jierrjö sĩsidʌmta hõtdau k'ĩirjö p'uu pʌʌrdʌ jũa sĩsid hajim; hãaur k'ʌʌn dën sĩi p'ãauraa jacintojö sĩsid haawai tagam k'ʌʌn dën azufrejö huashãu k'ĩirk'a sĩsid hajim. Chi cabaai pör, león pörk'a sĩsid hajim. Mag sĩsidʌm hi heemua sĩi hõtdau k'ĩirta k'ĩbchëug höbër t'ʌnʌm dʌ̈i naar jĩubaadëp'ʌm heemua azufrepata jĩerrarrau k'ajim. \v 18 Mag hõtdau k'ĩir naar dʌ̈i azufrepa jĩerrarrauk'amua hõor pöooma peer mʌg jẽb gaai jooba durrum k'ʌʌn jãrrchapaím hödubjim. \v 19 Mamʌ ham hi hee mamagk'amuapai k'abajim, mag hõor pöm k'ëch t'ʌnarr. Mag sĩsidʌm durin hĩchab sĩi nemk'õrjö pör paar sĩsid haawai magʌmuapata hĩchab hõor dajẽk wai naajim. \p \v 20 Mamʌ mag hõor pöm hödubtarr hee chi hiiu nʌisierr k'ʌʌnau hamach daúa mag hootarrjã hamachdëu mag nem k'aigba waaujerr chan bʌ̃ʌrjã pʌabajierram. Mag k'ãai warag meperagta Hẽwandamagamjö jëeunaa, sĩi nem parhoob p'ĩr dën, p'atk'on dën, bronce dën, mokdau dën maimua pa dënpa nem hoob waunaa, ni hiiujã hiiuba sĩsid haawai dʌrdʌrjã haba ni hamachig jëeu nʌmjã k'augba sĩsidʌmʌgta warag jëeu nʌisijim. \v 21 Mamʌ magpaijã k'abajim. Magp'öbaadëmʌn wir haig chik'amanjã hamachdëu k'ëcham haig k'ëchnaa, bënëujã chik'am k'ʌgnaa, hamach hõor k'abam dʌ̈ijã k'apesnaa hich mag nem jĩignemjã nʌisijim, hamach jua pʌaba. \p Mag trompeta seim sirbarmua Hẽwandamau mʌg hatag hõor hi hagk'aju mʌrʌg hoopitarr hajim. \c 10 \s1 Hẽwandam chog chi jua t'ierr hʌ̃gt'armua hẽsapdam dʌ̈i bëetarr \p \v 1-2 Magtarr k'ur mua hoo nʌʌ haawai, Hẽwandam chog dewam nem jua t'eeg simta hʌ̃gt'armua sĩi jʌʌnt'umie bau t'ʌnʌm heemua bëewi, mʌ dak'ĩir bʌ̈chaar garm bʌ̈ p'ũas hee dʌnʌʌunaa bʌ̈wë garm bʌ̈ durr jẽb gaai dʌnʌʌuchëjim. Mag simua pirm hich pör hʌ̃r wai sĩejim. Hi k'ĩir, sĩi hedau k'ĩirjö bʌ̃ʌʌ maach dau k'ak'aisamjö sĩewai hi bʌ̈ sĩi hõtdau hʌ̃gt'aag huu jẽjẽerk'amjöta sĩejim. Hẽsapdam pa gaai pʌʌrt'ʌ k'itʌmjã jua hee wai sĩejim. \v 3 Mag dʌnʌʌuchëwi nem hiek t'eeg häaa hajim. Mag häa ha simʌn sĩi león puu ha sim hiekjö sĩejim. Mag hirua häa habaawai pagt'ʌm siete narrauta dʌ̈i hi hiek hʌ̈k'a, häaa hajierram. \v 4 Maimua mag pagt'ʌm siete narrau hiek'a dichdimaawai ya mua hẽsap gaai p'ãag hẽk'a chirajim. Mamʌ magbaa hĩchab hʌ̃gt'armua mʌrʌg woun hiekjö, —Jãg pagt'ʌm siete narrau nem jaaubarm pʌchdëu hũrtarr hoob p'ãm; sĩi pʌch t'ãar heepai wai sĩsí hajim. \p \v 5 Magbaawai mag Hẽwandam chog bʌ̈ hãb p'ũas hee dʌnʌʌunaa bʌ̈ hãb durr jẽb gaai dʌnʌʌu sĩerrau hich juachaar garm jua hʌ̃gt'aag hedjãag hʌanaa magjim: \p \v 6 —Hẽwandam hichta hich mag meejã k'augba sĩerranaa mʌg hedaujã hompaawi, mʌg jẽb, mʌg p'ũas maimua mak'ʌʌn hee nem t'ʌnʌm t'um hompaatarr Jöoi hiek'au, mʌgbarm haigmua ya chadcha maachdëu jaau nʌmjö haimʌʌ pamgui hajim. \v 7 Ya hãbmiecharam Hẽwandam chogau sieteem hich trompeta sirbaadeewai Hẽwandamau hichdëu hich t'ãar heepai nem wauju k'ap'ʌ sĩerr t'umaa hich hi jaaumienag jaautarrjö haagpamgui hajim chi Hẽwandam chogau. \p \v 8 Magbaawai mag hedjã heemua mʌrʌg woun hiekjö hiek'a sĩerrau deeu mʌrʌg, —Har Hẽwandam chog bʌ̈ hãb p'ũas hee dʌnʌʌunaa t'oom bʌ̈ durr jẽb gaai dʌnʌm haar mawia hirua jua hee padam gaai hẽsapdam pʌʌrt'ʌ k'itʌm heeurjãg wai dʌnʌm jëeu hat'amí hajim mʌrʌg. \p \v 9 Magbaawai chadcha mua hi haar mawia hichig mag hẽsapdam jëeubaimaawai mʌrʌg, —Ya magan warre k'öbapʌ̈i hajim. Nau pua hi hee haauwain chadcha k'ũwaa mieljö k'öpʌ̈iju; mamʌ pʌ bi hee pabaimaawai nem hachaaga pʌ biiu hãwatbajugui hajim mʌrʌg. \p \v 10 Magbaawai mua chadcha mag hẽsap hi jua heem hauwi k'öbaadëjim. Warran chadcha mua mieljö k'ũwaa k'öpʌ̈ijim; mamʌ ya mʌ jã gar paawaita sĩi nem hachaaga mʌ biiu hãwatbajim. \v 11 Magbaawai mag chi mʌrʌg hẽsap dee sĩerrau mʌrʌg, —Hagt'a Hẽwandamau nem waumaju pöoma t'ʌnaawai puajã hagjö p'ãju pöoma chirʌmgui hajim, p'öbörpierr hõor meu k'ĩir pogk'e hamach meupierr nʌnʌidʌm hee durrpierr reinaanagpa jawaag. \c 11 \s1 Hẽwandamau hõor numí hich hi jaaumk'ĩir pʌ̈itarr \p \v 1 Maimua hãbmua padam duraa k'itʌm mʌrʌg deejim. Mag deewi, —Jãgua chachbamí hajim; Haai hi jëeujem di, hag hee nemchaain k'ëchnaa p'aa nʌmua Hẽwandamag jëeujem nasãd, maimua hag hee Haai hi jëeu nʌm k'ʌʌnjã hagjö chi k'apanag beerbapʌ̈i hajim mʌrʌg. \v 2 Mamʌ har daau gajãrcha hõor biirdʌajem wëu wëjöm chan hoob chacham hajim, jã sĩi bʌ̃ʌrjã hʌ̈k'aba haajem k'ʌʌn hat'eem haawai. Mak'ʌʌnauta año t'ãrjup hawi jãrr Hẽwandam p'öbör dʌ̈i sĩi hamachdëu hampierr hajugui hajim. \v 3 Pari mamag k'abaadeewai Hẽwandamau hĩchab hich hi jaauju k'ʌʌn numí pʌ̈ijugui hajim, año t'ãrjup hawi jãrr mak'ʌʌnauta sʌrk'aajem k'ajũa jũanaa hirua hamachig nem jaaubarm jũrr hõrag jaaumk'ĩir. \p \v 4 Chi Hẽwandam chogau jaauwai hich mʌk'ʌʌnta jöoi Zacarías k'ararrau olivo bʌ̈ numí jaaunaa hĩchab lámpara hausĩiujemjã numí jaautarrau. Hajapcharan mak'ʌʌn numiim k'ʌʌnauta hajap hõor dau haug wau nʌm jaar maach Hẽwandam t'umaam k'ʌʌn Pörk'a sĩerrʌm hiek jaauju k'ʌʌnau. \v 5 Mak'ʌʌnta hãbmua k'ãijã k'aibag wauju hẽk'aju hat'een, sĩi hamach hi heemua hõtdaujö huu jẽjẽer k'abaadëmua warre hamach dʌ̈i mag nʌm k'ʌʌn sĩi p'aa k'ëchpʌ̈iju hanaabá. \v 6 Mak'ʌʌnaun año t'ãrjup hawi jãrr hamachdëu Hẽwandam hi jaau wënʌrrʌm hee bʌ̃ʌrjã noseg chëpiba haagjã nem jua t'eeg naaju haajem. Dö bagag paapʌ̈imaagjã jua t'eegnaa hĩchab hõor dau haug wawaagjã hamachdëu ham haig haju hanaabá. \p \v 7 Maimua mag año t'ãrjup hawi jãrr Hẽwandam hiek jaau wënʌrrʌʌ hawi, t'um jaau haaipabaadee, mag hierr hit'urm wëjöm hee t'ʌrrdö sim heemua mepeer sĩi jãgaamjö sim höbërchëwi, ham dʌ̈i wërbʌchëwi, hich garmuata ham pödpʌ̈iwia ham k'ëchpʌ̈iju. \v 8 Mag k'ëchpʌ̈iwi, t'umaam k'ʌʌnag hich jua hoomk'ĩir, maach Pör Jesucristo meerp'ë t'õotarr hag p'öbörjã wëug hee hamach numwe sĩi hëudʌtk'a sĩuju. Mag p'öbör Jerusalenta hich k'aibag gaaimua jũrr Sodoma ha t'ʌ̃rnaa hĩchab Egipto gaai t'ʌ̃r sim, mak'ʌʌnjã hich hagjö k'aibag hat'ee t'ʌ̃rp'öo sĩerrjëe harr haawai. \v 9 Mag k'ëchpʌ̈iwi k'ãai t'ãrjup hawi jãrr sĩi kaaijã hee hëudʌtk'a sĩuju, hõor p'öbörpierram k'ʌʌn hamach meupierr meu k'ĩir pogk'e bëe t'ʌnʌm k'ʌʌnag hoomk'ĩir. Mamʌ hiwiir hãbam k'ʌʌnau mag hoowi bëpam hiigwaijã chi k'ëchtarrau hʌdʌʌr bëppibaju. \v 10 Mak'ʌʌn numí mag Hẽwandam hiek jaau wënʌrrʌm k'ʌʌn mag mepeer sĩi k'anjö simua k'ëchbapʌ̈im habaawai, hõor durrpierram k'ʌʌnta honee hajurau, Hẽwandam hi jaau durrum gaaimua hamach k'ajap sĩuba haajerr k'ʌʌnta ya k'ëchbapäaiwai. Mag honegau jũrr hagdaujö chik'amnag regalojã hʌahʌanaa p'iestajã wauju. \p \v 11 Mamʌ ham mamagk'am hee, mag k'ãai t'ãrjup hawi jãrrnaa, deeu Hẽwandamau ham hak'aardam ham gaai p'ãart'ʌ sĩubaawai hamach numwe deeu p'iidʌtk'aju hanaabá. Mag k'ëchpʌ̈iwia k'ãai t'ãrjup hawi jãrr narrta deeu Hẽwandamau p'iriutk'a hat'am hoobaawai chi hoo nʌm k'ʌʌn wajapp'a jãp'ierrju haajem. \v 12 Mag chi Hẽwandam hi jaau wënʌrrarr k'ʌʌn deeu hiiu p'iidʌtk'a nʌisiewai hʌ̃gt'armuata hõor hiekjö hamag, “Mau hʌ̃gt'ar pidut” haju. Magbaawai chadcha hedjã baug hee hʌ̃gt'aa paauk'abaadëju. Mag ham hʌ̃gt'ar paauk'abaadëm ham hoomap'anaa ham k'a huk'ur haajerr k'ʌʌnaujã hoopʌ̈iju. \v 13 Ham mag hʌ̃gt'ar paauk'abaadëm hee hʌʌur t'eega duuibaadëmua p'öbör heem dijã di k'apan sĩi dʌrbagk'aju. Mag di chʌabagk'abarmua hõor siete mil warre k'ëchju. Magbaawai mag hʌʌurʌu k'ëchba hʌ̈u hiiu nʌisim k'ʌʌnau hĩchab jãp'ierr durrumua Hẽwandam hʌ̃gt'ar k'ëraajem t'ö hiek'a nʌmua hirig, “Hẽwandam, pʌchta chadcha hemk'ooirau; pʌjöm chan ni hãbjã chuk'um” hajurau, jãp'ierr nʌm hiek'au. \p \v 14 Ma, trompeta seim sirtarr hõor dau haug wauju jaau sim hajim, biek t'ãrjup waaur narr heem ya biek numiim. \p —Mamʌ hagt'a chacham hãb waaur sim hajim, t'ãrjupam. Ma nau jöpcha hoopijugui hajim mʌrʌg. \s1 Hãbmiecharam trompeta sirtarr \p \v 15 Mag dau hãb waaur sim hatarr haawai chadcha hĩchab deeum Hẽwandam chogau chi hãbmiecharam hich trompeta sirjim. Ma, sieteem hajim, hãbmiecharam. Mag sirbaadeewai hʌ̃gt'ar sĩi hõor hiekjö sereubaadëmua mag naajim: \q1 “Mʌg durran t'umaa maach Pör Hẽwandamaujã jʌ̃anaa, hichdëucha jʌr hauwi maach Pörk'apitarr dʌ̈imuata jʌ̃aju haai nʌm. \q1 Mag, maach Hẽwandamauta mʌg durr gaai t'um hichta hich mag chi Pörk'a sĩsiju” hanaajim. \rq (Ex. 15:18; Dn. 7:14,27)\rq* \m \v 16 Magbaawai hĩchab Hẽwandam k'ĩirp'ee mag jöoin veinticuatro hamach pörk'aupierr hohood wëjorr k'ʌʌnaujã heeg p'õbk'a jẽk'ʌt dagau dʌrk'anaa hirig jëeumamua mag naajim: \q1 \v 17 “Hẽwandam, pʌʌta maar Pör t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã chi jua t'ierr haawai pʌrʌgta hʌ̈u hajim hanʌm. \q1 Hãba pʌchta warrgarwejã hich mag chitanaa hĩsjã hich hagt'a hiiu chitʌm. \q1 Hĩs pua pʌch jua t'eeg t'um hauwi mʌg durr chadcha pʌchdëuta ya jʌ̃a chirsim. \q1 \v 18 Durrpierram k'ʌʌnta pʌ dʌ̈in meeuk'a t'ʌnʌm; \q1 mamʌ ya pua ham gaai pʌch k'ĩir machag meeuju hed pachëjim. \q1 Hĩsin chad pua nawe k'ëchtarr k'ʌʌn k'ĩircha jaaumamua hamachdëu nem waaujerrjö pʌchdëujã ham dʌ̈i haju. \q1 Hĩsta hĩchab pʌch chogk'anaa pʌch hi jaaumien dʌ̈ijã wajap'anaa pʌch chaaink'a nʌm k'ʌʌn dʌ̈ijã wajap'a haju hedau, t'et'em k'ʌʌn wa sĩi parhoobam k'ʌʌn hawijã har pʌchig hee haajerr k'ʌʌn dʌ̈i. \q1 Mamʌ hĩchab hĩsta pua har mʌg jẽb gaai nem hãr nʌm k'ʌʌnjã höpʌ̈iju hedau” hanaajim, hirig hee nʌmua. \p \v 19 Hamau mag Hẽwandamag jëeup'öbaadëm hee mua hoowai Hẽwandamag jëeujem diita weeudʌ jöisijim, hʌ̃gt'ar. Mag weeudʌbaadëm hee hierr mag warrgarwe hich chaain dʌ̈i hiek deetarr hãk'aajem baaudiita dawaa haadëjim. Mag chi Hẽwandam di weeudʌbaadeewai, pagt'ʌmdau p'ʌr jẽjẽer k'abaadëm dʌ̈i hõor hiekjö sereu jöisimua, pagt'ʌm t'eega wʌwia hʌʌur t'eegjã duuibaadëm dʌ̈i noseg dau dap sĩi mokdaujö sĩsidʌmta chë t'ʌnʌisijim. \c 12 \s1 Hõoirjö simua hʌʌi hẽudee hẽk'atarr \p \v 1 Maimua hedaujã hee hijaaur höbërjim, Hẽwandamau hich jua t'eeg hoomk'ĩir pʌ̈itarr. Mag hijaaur höbërtarr mʌg hajim: Hʌʌirauta sĩi hãsdawam hedauta k'ajũajö jũanaa jũrr hedaram hedau harg gaai hoo dʌnʌm hedjã heemua höbërchëjim. Hich mag hʌʌirau pörsir jũa sim gaai p'ĩdag sĩi docen hãb p'up'up sĩejim. \v 2 Mag k'itʌmʌn jõor k'itarr haawai hagäa hagäa k'itajim, ya chaai hawaag bi machgau. \v 3 Mag hʌʌi höbërchëtarr k'ur deeum hijaaur hedjã hee höbërjim. Mag hijaaur jũrr mʌg hajim: Hõoirjö nem pöoma sĩi p'uríhi simta hãbam gaaipai pör k'apan siete nener simpierr pörsir panhapp'a sĩejim. Mag simʌn hĩchab kach k'apanjã jʌjʌrʌr diez wai sĩejim, p'ak kachjö sĩsidʌm. \v 4 Mag simua dur p'is ha t'ũap'ëbaraau warre hedjã heem p'ĩdagjã jãrrchapaím mʌg durr hʌ̃r t'ũp'ãau sĩujim. Magwi mag hʌʌi chaai hawaag bi machk'a sĩerr k'ĩirp'ee nʌ sĩsijim, hich dak'ĩir hat'aawai hag bʌ̈rre chi chaaidam k'öpʌ̈yaag. \v 5 Magua mag nʌ sim hee, mag machk'a t'ʌnarr haawai, mag hʌʌirau chaai chi hemk'ooidam hoojim. Mamʌ mag hat'am bʌ̈rre hãbmua chi chaaidam jiirbaadëwi Hẽwandam hich pörk'au gaai hoo sim haar wai dʌnaaimajim, hʌdʌʌr k'öpiba. Mag chaairauta jöoipa sĩsiewai nem hiek t'eeg jũrr durr mʌg wëjöm t'umaa hichdëuta jʌ̃a sĩsiju ha jaaujim mʌrʌg. \v 6 Magbaawai chi hãd jũrr sĩi jãhog wai naamk'ĩir Hẽwandamau hi hat'ee nem t'um k'ĩir k'aug wai sĩerr haawai warp hõor chukag hee mawi mamta año t'ãrjup hawi jãrr sĩeimajim. \p \v 7 Maimua magtarr k'ur hedjã hee juurhi p'iidʌjim. Hʌ̃gt'arm Hẽwandam chog Miguel hanʌmta tagam hich k'apeen hagjö Hẽwandam chognaan dʌ̈imua jũrr mag mepeer hõoirjö simta sĩi pör k'apan sim dʌ̈i wërbʌ naajim. Mag hõoirjö sim higar nʌm k'ʌʌnjã hagjö k'apan t'ʌnaajim. \v 8 Mamʌ chi angelnaanau hamach garmua chi mepeer pödbapäaiwai chi mepeer warre hich k'apeen dʌ̈i hʌ̃gt'armua jʌr wërppʌ̈ijim. \v 9 Magta chadcha chi mepeer mag hõoirjö sim hich k'apeen hich higar t'ʌnarr k'ʌʌn dʌ̈i hãba hʌ̃gt'armua mʌg jẽb gaai bark'ʌʌipʌ̈ijim. Hich mag mepeerpaita warrgarwe nemk'õr gaai t'ʌ̃rnaa hĩchab Satanás ha t'ʌ̃ʌrjem, durrpierr hõor t'umaam k'ʌʌn k'ũgurmie, hajapcharan dösãtma. \v 10 Magbaawai angelnaanta sereubaadëm mua hũrjim. Mag sereubaadëmua mag naajim: \q1 “Hĩsta ya hõor peerdʌju hed pabaichëm. \q1 Mʌg durr gayam jua t'eeg t'um jũrr maach Hẽwandam dënëu. \q1 Maach Pör Cristo hichdëucha jʌr hautarrjã warag hatcha hiek t'eegta sĩsim. \q1 ¿K'an jãgwi? Hedaram magwe maach hermanonaan hëugar Hẽwandamag sëuk'a nem hĩgk'a nʌrraajerr hʌ̃gt'armua hisegbapäaiwaima. \q1 \v 11 Maimua jẽb gaaijã maach k'odamnaanau hamach garmuata mag mepeer pödbapʌ̈im, corderodamjö hʌdʌraa hich t'õopitarr hiekta hʌ̈k'awia hag bagauta Hẽwandamag hamach k'aibag hʌpi nʌmua. \q1 Mag nʌm dʌ̈i hĩchab hamach dau hap'ʌʌ k'ëchjujã higba, warag högk'aba hi hiekta jaau durrarr gaaimuapata chadcha hamach garmua hi pödpʌ̈ijierram. \q1 \v 12 Magbarm gaaimua hedaujãjã wounaanjö honee habat. \q1 Maimua pãach chi hag hee t'ʌnʌm k'ʌʌnjã t'umaa honee habat'ʌ̃. \q1 Mamʌ ¡hëh, hapdurr, pãar jẽb gaai jooba durrum k'ʌʌn dʌ̈i p'ũas hee jooba durrum k'ʌʌnjã hagjö! \q1 Ya hich hũjãrr barapäaiwai meperan hĩsin meeuk'ata sĩsim t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i. \q1 Hirua ya k'ap'ʌ sim, mʌigmua jöpcha ya tag hichdëu hampierr habaju” ha serereu k'ajierram. \p \v 13 Ya mag chi meperau hich mʌg jẽb gaai barapʌ̈im hoobaawai k'ĩir machgau jũrr mag hʌʌi chaai hemk'ooi hootarr hẽudeeta hẽk'abaadëjim. \v 14 Mamʌ magbaawai hĩchab mag hʌʌirag nem hich dapag jĩmiejãu hichjö sĩsidʌm deejim, mag nemk'õr hanʌm haigmua warre warp hũrramk'ĩir. Mag hich paarpabaadeewai chi nemk'õrig hich chig hapimaaugau warp hũrrbaadëjim, hõor barbag chʌʌi sĩeimaag, mamta año t'ãrjup hawi jãrr sĩi hi jãhog wai naaju harr haawai. \v 15 Magbaawai chi nemk'õriu waa döota soo habarmʌn, hich hi heemua nem pöm dösĩgjö bau jĩerrau jöisijim, magbarmua dök'ierr chʌug pogbar jöisiewai hag hee chi hʌʌi k'ẽu k'uurbʌ t'õmk'ĩir. \v 16 Mamʌ magbaawai hĩchab jẽbëujã hʌʌi k'aigpërmjö k'aigpërjim, mag nemk'õriu hich hi heem döou döjã pöm hompaa hautarr sĩi heeg bereu hat'aawai. \v 17-18 Magbaawai chará chi mepeer mag hõoirjö sĩerr warag chi hʌʌi dʌ̈ita meeuk'a sĩsiwi, jũrr chi chaain hewagam k'ʌʌn gaaita jua machag deeju hawi, warag ham dʌ̈i wërbʌan petajim. Mag chi chaain hewagam k'ʌʌn hanʌmʌn, har Hẽwandamau nem jaau sim t'um hipierraanaa Jesucristoou chadcharam hiek jaautarrjã hʌ̈k'awi hagt'a hogdʌba hich mag hʌ̈k'a wënʌrrʌm k'ʌʌnau. \c 13 \p \v 1 Mak'ʌʌn dʌ̈i wërbʌagta mag chi hõoirjö simua sĩi p'ũas higaau nʌ dʌnʌisijim. \s1 Mepeer numí sĩi k'anjö sĩsid harr \p Maimua mua hoowai mepeer pöm sĩi hãbam gaaipai pör k'apan siete nenernaa kach k'apanjã diez jʌjʌr simta p'ũas heemua mʌ dak'ĩraa höbërchëjim. Mag p'ak kachjö jʌjʌr sĩsidʌmpierr pörsir jũak'anaa hĩchab mag pör k'apan nener sĩsidʌm gaaijã Hẽwandam higwi parhoobata p'ã sĩsid hajim. \v 2 Mag mepeer p'ũas heemua höbërbaichëm mua hootarr, sĩi k'um chi jojot'orjö sĩejim. Mamʌ mag simta jũrr chi bʌ̈, jos bʌ̈k'anaa, hi hi, león hik'a sĩejim. Mag simʌg mag hãbak'ai sĩi hõoirjö sĩerrau hich jua t'eeg deebaawai hichjö hiek t'eeg hapijim. \v 3 Mag chi mepeer p'ũas heemua höbërchëtarr pör, dau hãb sĩi nem pöm t'oop t'ʌnaajim, ya hagua pöd hiiubajujö. Mamʌ mag t'ʌnarr, hãbak'ai mag p'ũas higaau hõoirjö sĩerrau hirig hich jua t'eeg t'um deetarr haawai hichdëupai hich pör monaaupʌ̈ijim. Mag monaaubaadëm hoowi dauderraa nʌm hiek'au t'umaam k'ʌʌnau hirigta hee hap'öbaadëjim. \v 4 Magp'öbaadëmua warag mag hõoirjö simʌgta Hẽwandamagamjö jëeujierram, mag hãbak'ai p'ũas heemua höbërchëtarrag hich jua t'eeg deetarr jũrr. Mamʌ mag k'umjö simʌgjã hĩchab Hẽwandamagamjö jëeumamua, “¿K'aita magan jãg mepeerjö jua t'eegnaa hemk'ooik'a sĩ, hi dʌ̈i jãwaag?” ha hiek'amajierram. \p \v 5 Mag k'umjö jojot'or sim dö heemua höbërchëtarrag hĩchab nem hiek k'aug hiek'apinaa Hẽwandam higwiajã parhooba hiek hãk'ãraam hichdëu hiek'am haig hiek'aju haai sim ha jaaujim, chi hõoirjö sĩerrau. Mamʌ mag hi hiek t'eeg hapitarran, año t'ãrjup hawi jãrrpaim hat'eepaita Hẽwandamau hi magpijim. \v 6 Magbaa chadcha mag hõoirjö sĩerrau hichig jaautarrjö parhooba hiek'anaa, Haai hi jëeujem di higwijã parhooba hiek'a, ya hʌ̃gt'ar höbërwi durrum higwiajã parhoobam hiekta hiek'a t'ʌnʌʌujim. \v 7 Magʌg hĩchab Hẽwandam hiek hʌ̈k'awi hi chaaink'a durrum k'ʌʌn dʌ̈i wërbʌmk'ĩirjã jua t'eega hapijim, mag wërbʌwi hich garmua ham pödpʌ̈imk'ĩir. Magʌg hĩchab hichta hʌ̃rpai hiek t'eeg hapijim mʌg durr gaai hõor t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i. Magbaawai durrpierram k'ʌʌn dʌ̈i hichta hʌ̃rpai sĩsijim, t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã. \v 8 Mag mepeer k'umjö jojot'or simʌgta mʌg hatag paawai Hẽwandamagamjö jëeuju, har t'um Corderodam hʌdʌraa maach kõit hich t'õopitarrau warr mʌg jẽb hompaabarwe hich hẽsap gaai ham t'ʌ̃r p'ãk'a hauba harr k'ʌʌnau. Mak'ʌʌnta mag mepeer higar naaju haawai mak'ʌʌnauta maach chi Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn dau haug wauju. \q1 \v 9 Magua jʌ̃g hʌ̃rʌʌ nʌm k'ai wajap'a hũrbat: \q1 \v 10 “Preso maag t'aabatarr k'ai, chadcha preso pʌr hauju. \q1 T'ut'uíu t'õog t'aabatarr k'ai, chadcha t'ut'uíu t'õju.” \m Pari mag nʌmʌn, t'um Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimuau. Maguata Hẽwandam chaainan, hamach mag p'it'urg hauju k'ap, sĩi hamachdëu hʌ̈k'atarr hiek gaaita warag hubʌ hʌ̈k'a wënʌrraju haai nʌm. \p \v 11 Magtarr k'ur deeum mepeer jẽb heemua höbër hurum mua hoojim. Ma jũrr corderojö kach numí wai sĩejim. Mag sim hiek'aawain sĩi hõoir hiekjö simta jãgaamjö sĩejim. \v 12 Mag simua hĩchab hãbak'ai p'ũas heemua höbërchëtarr jua t'eeg t'umaa hich gaai wai sĩejim. Maguata hich dak'ĩir hich hiek'au mʌg jẽb gayam k'ʌʌn t'umaam k'ʌʌnag mag p'ũas heemua pör pöm t'oop sim höbërchëtarragta Hẽwandamagamjö jëeupibaawaijã, chadcha hi hipierraa jëeu naajim. \v 13 Mag jua t'eeg simua haawai hĩchab hõrau hag na nem wau nʌm hooba haajempa waumamua hedjã heemua hõtdau k'ĩirta noseg chë t'ʌnʌmjö hapijim, t'umaam k'ʌʌn dak'ĩir. \v 14 Mag mepeer pör pöm t'oop sim p'ũas heemua höbërchëtarr dak'ĩir mag nacha hõoirjö sĩerrau warm mepeer corderojö sĩerrag hõor dauderraa nem waupijim, mag nem wau simua hõor k'ũgur haumamk'ĩir. Mag hõor k'ũgur hauwi chi corderojö sĩerrau warm mepeer hich k'apeer k'ĩirk'a waupijim; hajapcharan mag sĩi pör pöm t'ut'uíu t'oop simjö sĩerrta deeu monaautarr k'ĩirma. \v 15 Maimua jũrr mag corderojö sĩerrag chi hõoirjö sĩerrau hich juapá deewi mag k'um jojot'orjö sim k'ĩirk'a wau sĩerr hiiu haupijim. Mag nem hinag dën mepeer k'ĩirk'a wau sĩerrta hiiu hauwi hiek höbër sĩsiewai t'umaam k'ʌʌnau hichigta Hẽwandamagamjö jëeuba nʌm k'ʌʌnan k'ëchpi jaaujim. \v 16 Mamʌ magpaijã k'abajim. Mag hich k'ĩirk'a wau sĩerr hiiupi hat'aawai t'umaam k'ʌʌnag hich dauchachta jua gaai wa dag gaai k'ãijã p'ãk'api jaaujim. Chaaindam bʌ̃rʌʌmdam gaai, ya dʌ̈rrcharam k'ʌʌn gaai, p'atk'on paraam k'ʌʌn gaai, dau hap'ʌʌm k'ʌʌn gaai, sĩi chik'am chogk'a sĩsidʌm k'ʌʌn gaai, chik'am chog k'aba hamach k'õchagpierr nʌrrjëem k'ʌʌn gaaijã, t'umaa mag dauchachta hʌdʌraa hamach gaai p'ãk'api jaaujim. \v 17 Mamʌ har mag hamach gaai mag mepeer dauchachjã chuk'u ni hi numerojã chuk'u nʌm k'ʌʌnau chan pöd hamach garmua nem përjujã k'aba, ni dich nem hig nʌmjã për hauju k'abam ha jaaujim chi meperau. \p \v 18 Mʌg mua jaau chirʌm k'aug hawaagan dʌ̈rrchata k'ĩirjug paraa haju haai sim. Chi mag k'ĩirjug k'ap'ʌ simua k'aug hat'á, magan mag mepeer dauchach k'an número hagá. Wajapcharan mag numeroon hĩchab woun mʌg hatag sĩeju dënëu. Chi número, 666 k'abahab. \c 14 \s1 144,000 meuk'aar hau narr k'ʌʌn \p \v 1 Magtarr k'ur mua hoo nʌʌ haawai hich Jöoi chi Cordero chaarta durrsĩ Sión hanʌm gaai hoodʌnʌm mua hoojim; hajapcharan hich Jesuma. Hi dʌ̈i hõor k'apan ciento cuarenta y cuatro mil naajim. Mag Cordero dʌ̈i nʌm k'ʌʌnan hĩchab t'umaam k'ʌʌnau hi t'ʌ̃rta hi Haai t'ʌ̃r dʌ̈i hamach dag gaai p'ãk'anaa hag panhapp'a sĩsid hajim. \v 2 Maimuata hedjã hee sĩi hõor hiekjö simta mamʌ salt pöm jurur wëjöm hiekjö mua hũrbaadëjim. Mag simʌn hĩchab nem jẽbag pagt'ʌm pʌʌrbabaadëm hiekjönaa hõor k'apan arpa sir nʌm hiekjö t'ʌnaajim. \v 3 Mag t'ʌnʌmʌn mag Hẽwandam juupjem pörk'au sim bigaau hĩchab jöoinpa hohood wëjöm dʌ̈i mag dau jayap nemchaainjö hich paar sĩsidʌm bigaau p'ʌʌrdʌ meuk'aar hiiur hau nʌm k'ʌʌn hiekta mag t'ʌnaajim. Mag hamau meuk'aar hau narr chan hãbmuajã pöd k'augbajim, ham dënjö hawaag. Hãba mʌg jẽb gaai jooba durrarr k'ʌʌn heem mag ciento cuarenta y cuatro mil peerdʌtk'atarr k'ʌʌnaupaita ham dënjö haau k'augjierram. \v 4 Mak'ʌʌn chan mʌg jẽb gaai haawaijã, jãg deeum hʌʌin dʌ̈i k'apes hapiba jaaujemjö, hãba Hẽwandamagpaita hee haajerr k'ʌʌnau. Hamauta chadcha Cordero nʌnʌʌuk'ampierr dʌ̈i hi bʌ̈ hogdʌba wënʌrrajim. Hamachta mag Hẽwandam hat'ee maimua Cordero hat'eejã ham chognaank'a wënʌrraju haai naajim, chadcha mag hat'eeta warm k'ʌʌn heemua Hẽwandamau ham peerdʌ hautarr haawai. \v 5 Ham mag sëuk'a nʌrrjëejã k'aba harr k'ʌʌn haawai bʌ̃ʌrjã ham hëugar jaauju k'ʌʌnjã chuk'u hajim. \s1 Hẽwandam chognaan t'ãrjupam k'ʌʌnau hiek jaaut'urtarr \p \v 6 Maimua mua deeum Hẽwandam chog hedjã hee hũrr jörröm hoo hat'ajim. Magua mʌg jẽb gaai naajem k'ʌʌn hat'ee Hẽwandamau hich mag maach hiiupi wai nʌrraju hiekta jaau jörrajim, durrpierr hõor nʌnʌidʌm hee hamach meupierr. \v 7 Mag hirua jaau jörrarr hiek mʌg hajim: “Hẽwandam dau na nem k'aigbam wauju hök'ö habat. Mag k'ãai hirig jëeunaa hiita t'ö hiek'abat. Ya hĩsta hirua hõor hich haar p'ë hauju wa p'ë hauba warag hisegju k'ãijã hamach k'ĩircha jaauju hed pabaichëm. Mʌg hedjãjã hompaawi mʌg jẽbjã hompaatarragta jëeubat'ʌ̃. Hichdëuta hĩchab p'ũasjã hompaawi jẽb heemua dö k'umdʌ höbër sĩsidʌmjã hompaajim” ha jaau jörrajim, hũrr jörrömua. Ma nacharamua hiek jaau dichtarr hajim. \p \v 8 Mag hẽudee deeum Hẽwandam chog hagjö hähäag hurajim. Magua, Babilonia p'öbörön ya heegar pabaadëmta jaau jörrajim. “Ya heegar pajim” ha sĩejim, “har hich dënjö durrpierram k'ʌʌnag parhoob pekau waupiejerr p'öbör.” \p \v 9 Mak'ʌʌn hẽudee ya t'ãrjupam hagjö dewam Hẽwandam chog hũrr jörrömua magmajim: “Har jãg p'ũas heemua mepeer höbërchëtarragjã jëeunaa sĩi hi k'ĩirk'a wau simʌgjã jëeuwi hʌdʌraa hamach dag gaai wa jua gaai k'ãijã hi dauchach p'ãpitarr k'ʌʌnan \v 10 hichiita Hẽwandam k'ĩir machag sĩi maach t'õojem benenjö simta hãwatab k'aba hãwatjugui” hajim. “Hi k'ĩir machag mag simta ham gaai meubapäaiwai Cordero dak'ĩir maimua pekau chuk'u hʌ̃gt'ar nʌm k'ʌʌn dak'ĩirjã hõtdau azufre dʌ̈i waaurëu wëjöm heeta jẽerjugui” ha sĩejim, “hich mag dau hap'ʌʌ hag hee hõt k'ierr jẽmer wënʌrramk'ĩir. \v 11 Mag ham hõt k'ierr jẽmer nʌm naar jĩu wëjöm chan chugpaajã k'augba, hich mag sĩerrʌm hiek'au. Mag hõtdau hee nʌm k'ʌʌn chan bʌ̃ʌrjã gaai nak'a haa k'augba, hich mag hedaram magwe machag jẽmer wënʌrrajugui” hajim, “hamachdëu mag meperagta Hẽwandamagamjö jëeunaa hĩchab sĩi hi k'ĩirk'a wau sĩerragjã jëeunaa hʌdʌraa hamach gaai hi dauchach p'ãpitarr kõit.” \p \v 12 Magam huguata har Hẽwandam dënk'anaa hirua nem jaau sim hipierraanaa hĩchab Jesús bʌ̈jã hogdʌba wënʌrrʌm k'ʌʌnan warag hubʌta hʌ̈k'a wënʌrraju haai nʌm. \p Ma hajim Hẽwandam chog t'ãrjupamua jaau dichtarr. \p \v 13 Maimua mua hũurwai hʌ̃gt'armuata woun hiekjö mʌrʌg, “Cha mua pʌchig jawaagpam p'ãbá” ha sĩejim. Mag hirua p'ãpi sĩerr hiek mʌg hajim: \p —Hĩsmua hatagta chadcha hʌ̈uhcha hajugui hajim, har maach Pör Jesús hiek t'ãraucha hʌ̈k'a durrumua mee nʌm k'ʌʌn. \p Magbaawai Hẽwandam Hak'araujã, —Jãan chadcha hich magau ha sĩejim. Mʌg jẽb gaai haawai chadcha p'it'urg haaujerrjã par k'aba haju haawai k'ĩir meeu nʌisijugui hajim, Hẽwandam hat'ee hamachdëu nem wajap'a waaujerr jũrr. \s1 Hẽwandam chognaanau hõor pöm hʌʌrppʌ̈iju hoopitarr \p \v 14 Magtarr k'ur deeu hoo nʌʌ haawai jʌʌnt'umieta hedjã hee bau wëjoojim. Mag bau wëjöm hʌ̃r woun hãb Hemk'ooi Hiewaa Jesujöhö simta hoo sĩejim. Magua pörsir p'ĩr dën jũanaa hich jua hee hoz hanʌm wai sĩejim, t'ut'uijö dëe simta sĩi jũurt'ʌ sim. \v 15 Maig hĩchab deeum hagjö Hẽwandam chog Haai hi jëeujem degmua höbërchëwi mag jʌʌnt'umie bau wëjöm hʌ̃r hoo sĩerrag magchëjim: “Ya nemjĩir p'ur wëjoowai heeuju haai t'ʌnʌm. Har pʌch jua hee t'ut'ui wai simua t'ʌrrp'ëwi heeubá” hajim, mʌg jẽb gayam k'ʌʌn k'ëchpʌ̈iju hora pabaadëm jaauwi. \p \v 16 Magbaawai chadcha mag jʌʌnt'umie bau wëjöm hʌ̃r hoo sĩerrau hich t'ut'uíu mʌg jẽb hʌ̃r hʌʌrp'ëbarmua waa nemjĩir dau t'umaa heeu haujim. \p \v 17 Mag k'ur deeum Hẽwandam chog höbërjim mag Haai hi jëeujem di hʌ̃gt'ar sim heemua. Maguajã hagjö hich jua hee mag t'ut'ui hoz hanʌm wai sĩejim. \v 18 Mag hẽudee hagjö deeum höbërchëjim, hierr nasãdjö sim haarmua. Maguan hĩchab sĩi hiek'abarmuapai mʌg durr t'um huurdʌpi jaaubaawai, hõtdaúapai mʌg durr t'um höpäaig nem jua t'eeg sĩejim. Magua mag hãbak'ai jua hee t'ut'ui wai sĩerrag t'et k'ĩesir magjim: “Jẽb gaai uvadö nʌnʌidʌm heen ya sĩi waau hʌidʌm, jãg pʌch jua hee t'ut'ui wai simua chi hierr t'ʌrrk'a haupet. Ya waau t'ʌnaabahab” hajim, hõor warre hʌʌrppʌ̈iju jaauwi. \p \v 19 Magbaawai chadcha mag t'ut'ui jua hee wai sĩerrau mʌg durr hʌ̃r hʌʌrp'ë, waa uvadö nʌnʌid harr heem t'umaa t'ʌrrk'a haunaa chi chö piirjʌʌujem hee bark'ʌʌipʌ̈ijim chi chö piirjʌumk'ĩir. Mag chi chö piirjʌumk'ĩir ha simʌn, maan wajapcharan Hẽwandamau hõor gaai jua k'ʌaba hich k'ĩir machag meeujuuta jaau sim. \v 20 Magta p'öbör higaau harrnaa chi chö piirjʌupʌ̈ijim. Mag piirjʌubaadee, hag heemua chi chö sĩi dösĩgjö p'ur jĩubaadëmua, warp'am magwe trescientos kilómetros sĩi bag p'ur hũur jöisijim. Mag döjö hũur wëjöm naug hee cabaai dʌnʌʌupi hootarr hak'iin, hi höpierrjö sĩejim, chi naug. Mag döjö hũur wëjöm ha simʌn, hõor k'ëch nʌm jaar bag pöm hãrjuuta jaau sim. \c 15 \s1 Hẽwandam chognaan siete hãbmiecha hõor k'aibag wauju jawaan bëetarr k'ʌʌn \p \v 1 Maimua deeu hedaujã hee hijaaur maach dauderraa hompa jöisijim. Ma, mʌg hajim: Hẽwandam chognaanta siete hedjã heemua höbërdʌtk'achëjim. Mak'ʌʌnauta hãbmiecha wajapp'a hõor dau haug waupiju k'ʌʌn hajim. Magbarm dʌ̈i hĩchab ya mag hamau nem t'umaamua mag chach dichdimaawai Hẽwandam k'ĩir machagjã hich maigpai meeuju hajim. \p \v 2 Mag k'ur mua hoojim hĩchab, p'ũasta sĩi vidrio dënjö sim higaau Hẽwandamau hamachig sirmk'ĩir arpa deetarr dʌ̈i hag panhap'a hõor dʌnʌnʌid t'ʌnʌm. Mak'ʌʌn mag mepeer k'um chi jojot'orjö sim p'ũas heemua höbërchëtarragjã jëeuba, ni hi k'ĩirk'a wau simʌgjã jëeuba, ni hi t'ʌ̃r ni hi dauchachjã hʌdʌraa hamach gaai p'ãpiba harr gaaimua mag mepeer hamach garmua pödtarr k'ʌʌn hajim. \v 3 Mak'ʌʌnau Corderota t'umeuk'ar naajim. Mag meuk'aar warrgar Hẽwandam chog Moisés k'ararrau p'ãtarr hajim. Mag hamau meuk'aar hau narr mʌg hajim: \q1 “Hẽwandam, pʌʌn maar Pöröu. \q1 Pʌchta t'umaam k'ʌʌn k'ãai chi jua t'ierrau. \q1 Pua nem wautarr t'um chadcha wajap'anaa hooimʌ sim. \q1 Pua nem waaujemjö chan ni hãbmua pödbam. \q1 Durr t'um mʌg wëjöm hee pʌchta t'umaam k'ʌʌn Reik'a sĩerrʌm. \q1 Pʌ hiek'an chadcharam hiek'au; \q1 maimuajã puan chad nem hagchata waaujem. \q1 \v 4 Señor, ¿k'aíuta mʌg t'ʌnʌm haig pʌ högk'abaju habarí? \q1 ¿K'aíuta bʌ̃ʌrjã pʌrʌg jëeubaju k'ai? \q1 Pʌch happaita bʌ̃ʌrjã pekau chuk'u k'itaawai durrpierram k'ʌʌnau bëewi hãba pʌrʌgta jëeuju. \q1 Ya pua t'umaam k'ʌʌnag jaaubarm, chijã k'ʌʌnta pua pʌch haar p'ë hauju k'ʌʌn hagá, maimua chijã k'ʌʌnta pua bark'ʌʌiju k'ʌʌn hagá” ha haumajierram, meuk'arau. \p \v 5 Maimua mag t'ʌnarr k'ur mua hoowai, hʌ̃gt'ar Haai hi jëeujem degam Santuariota Hẽwandamau israelnaan dʌ̈i hiek deetarr hiek hãk'aajem haar dawaa weeu dʌnaajim. \v 6 Mammuata mak'ʌʌn Hẽwandam chognaan siete k'ajap'am nemjö hamachdëu hagua hõor k'aibag wauju jua panhap'a höbërchëjierram. Mak'ʌʌnau put lino hanʌm dënta bʌ̃ʌrjã memerk'ög chukk'u sĩi p'ugp'ugamjö sĩsidʌmta jũanaa, hichk'aarjã dak'a p'ĩr dën hãi jʌ̃ajem p'urii k'itʌmua hãi jʌ̃ sĩsid hajim. \v 7 Mag ham höbërdʌtk'abaicheewai nacha mag nemchaainjö hich paar sĩsidʌm jayap narr heem hãbmua hamag hamachpierr jarrdam p'ĩr dën hãhãbdö deemajim. Mak'ʌʌn jarrdampierr maach Hẽwandam hichta warrgarjã hich mag sĩerrawi mʌg hatagjã hich mag sĩerraju hag k'ĩir machgauta k'ajap'am dö dënjö hipir sĩsid hajim. Mag sĩsidʌm chook'ʌʌibaadeewaita hichdëu chachmampierr nem k'ĩir pogk'e höbërmaju. \v 8 Mag jarr hamachpierr hãhãbdö jigbapäaiwai Hẽwandam chi wajaug sĩerrʌmua hich hiiu mag Santuario hee naar k'ĩ joppijim. Mag Haai hi jëeujem deg chi Hẽwandam chognaan siete narr k'ʌʌnau hamachpierr nem k'ĩir pogk'e chachmamua, t'um höbeerpʌ̈ibam haig chan pöd ni hãbjã dubju k'aba haajeejim. \c 16 \s1 Hẽwandam k'ĩir machag jarr heem choopʌ̈imam hootarr \p \v 1 Maimua mua hũurwai mag Haai hi jëeujem deg naar jĩu wëjöm heemuata mag Hẽwandam chognaan siete narr k'ʌʌnag nem t'eeg woun hiekjö, “Hërëubaadëwi jãg mʌ k'ĩir machag jarr siete nʌm hee döjö jöjöid t'ʌnʌm, jẽb hʌ̃r chook'ʌʌibamit” hajim hich Hẽwandamaucha. \p \v 2 Magbaawai chadcha hãbmua petawi hich jarr hee wai sĩerr mʌg jẽb hʌ̃r choopʌ̈ijim. Mag choobapäaiwai t'um mag mepeer k'um chi jojot'orjö sim p'ũas heemua höbërchëtarr k'ĩirk'a wau simʌg jëeunaa hi dauchachjã wai narr k'ʌʌn gaai bën burrjim. Mag bënën mor gaai sĩi p'ĩedaujö höbërdʌtk'abaadëmta machaaga sĩejim. Mag simuan waragta hõor hãrmaajeejim. \p \v 3 Maimua jũrr hẽudeemua hich jarr heem p'ũas hee choobapäaiwai sĩi p'ũas t'umaa bagag pajim. Mag p'ũas heem dö, sĩi hõor meem bagjöta sĩsijim. Mag bagag pabaadëmua hag hee nem t'ʌnarr t'umaa k'ëchdubjim. \p \v 4 Mag k'ur t'ãrjupam hurum, hagjö Hẽwandam chog. Maguajã warm k'ʌʌn dënjö hich jarr heem choopʌ̈ijim. Mamʌ magua jũrr dösĩg dʌ̈i jẽb heegarmua dö k'umdʌ nʌnʌidʌm hʌ̃rta choobapäaiwai, napem dënjö hĩchab dö t'umaa bagag paapʌ̈ijim. \v 5 Magnaa mag dösĩgpierr dö hãrpi sĩerraupai hiek'amamua, \q1 “Hẽwandam, pʌchta bʌ̃ʌrjã pekau chuk'u k'itʌm; \q1 pʌchta warrgarwejã hich mag k'itaawai hĩsjã hich hagt'a sĩerrʌmgui” ha sĩejim. \q1 “Pʌchdëu ham dʌ̈i chachbarm haig, pua ham dʌ̈i nem hagchata habarmgui” hajim, “hamachdëu nem waumarrpierr. \q1 \v 6 Hamau pʌ chaain bag hãrwi pʌ hi jaaumien bagjã hãrjierram. \q1 Magtarr haawai hĩs pua jũrr hamag bagchata döpibaadëmgui” hajim. \q1 “Jũrr hamau pʌrʌg hich hagjö jãgta hapim k'õsi naabajieb hamach dʌ̈i” ha hiek'amajim. \p \v 7 Magbaawai hĩchab hierr incienso p'aajem nasãdjö wau sim haarmuata hagjö Hẽwandam chogau, “Hëera, jãan chadaugui” hajim. “Maar Pör Hẽwandam, pʌchta t'umaam k'ʌʌn k'ãai chi jua t'ierr; puan chadcha k'ĩirjug k'ap'ʌnaa ham gaai hagchata habarmgui” hajim, “bʌ̃ʌrjã k'aigba haba.” \p Ma biek t'ãrjupam Hẽwandam k'ĩir machag chootarr hajim. \p \v 8 Mag k'ur deeu chi Hẽwandam chog jarrdam dʌ̈i bëewi jũrr mʌg hedau hãsdawam k'ĩir hʌ̃rʌʌ choopʌ̈ijim. Mag choobarm ya biek jayapam hajim. Mag hedau k'ĩir hʌ̃r choobapäaiwai warag hedau pechaaga haadëmua sĩi hed pechgau hõor gaai mas hajim. \v 9 Mamʌ mag hedaúa p'aa t'ʌnʌʌuwi, sĩi p'ausumjö sĩsidʌmjã hamach k'aibag hãsie hewag k'ĩirjuwi Hẽwandamagjã chugpaapi jëeuba, ni sĩi hi t'ö hiek'ajöjöopaijã k'abajierram. Magju k'ãai sĩi warag hirig parhoobaa hamachdëu hiek'am haig hiek'a t'ʌnʌʌujierram; majã hichdëuta magʌm k'aibag burrpibaju hak'iinjã jua t'eeg simʌgta mag hiek'ajierram. \p \v 10 Mag k'ur Hẽwandam chog cincoom bëewi, hĩchab hichdëu jarrdam wai nʌrrarr heem mag p'ũas heemua mepeer höbërchëtarr juupjem pörk'au hʌ̃r choopʌ̈ijim. Mag choobapäaiwai hirua durr jʌ̃a sĩerrpierr t'umaa k'ĩchag hee jöisijim. Magbaawai hõor hi higar nʌm k'ʌʌnan gaai machgauta sĩi hamach meuk'ĩirpaijã t'ett'e k'abaadëp haajeejim. \v 11 Mamʌ mamagk'amjã hamachdëu nem k'aigba wau nʌm chan pʌajöjöopaijã k'aba haajeejim. Magju k'ãai chãddauta mor gaai sĩi p'ĩedaujö dau dap sĩsidʌm machgau, Hẽwandam hʌ̃gt'ar chiraajem dʌ̈ita k'ujʌrmjö warag parhoobaa hirig hiek'a t'ʌnʌʌujierram. \p \v 12 Mag k'ur Hẽwandam chog seim bëewi, hich jarr heem döjã Eufrates haajem hʌ̃r hagjö choopʌ̈ijim. Mag choobapäaiwai döjã pöm simta sĩi jʌʌubaadëjim, hedau höbeerjem garmua reinaan wëdurarr k'ʌʌn dʌrbagk'a dichamk'ĩir. \p \v 13 Maimua mua hoowai, mag nacha mepeer hõoirjö sĩerr hi heemua jʌ̈chëumiejö sim höbërwi, hãbak'ai k'um chi jojot'orjö sĩerr hi heemuajã höbërwi, maimua hãbak'ai chi sëuk'a nem hĩgk'amie kach numpai cordero dënjö jʌjʌr sĩerr hag hi heemuajã hagjö jʌ̈chëumiejöo k'itʌm höbërjim. \v 14 Mag jʌ̈chëumiejö sĩsid harr, chi mepeer hak'aar hajim. Mak'ʌʌnaun hĩchab hag na hõrau nem hooba haajempa wau wënʌrrajim. Mag wënʌrrʌmʌn mʌg jẽb gaai reinaan sĩsidʌm k'ʌʌn dʌ̈i hiekta dee wënʌrrajim, t'umaa hãba biirdʌnaa Hẽwandam hichta t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã chi jua t'ierr dʌ̈i hamach wërbʌju hedam hat'ee k'ĩir k'augaag. \p \v 15 Mag nʌm hee maach Pör Jesucristooucha, “Keena, k'ĩir k'ap'ʌ nʌisit; hõor chik'am nem jĩgk'a nʌrraajemjö mʌʌn sĩi hõor bëebajöjöo sĩerr hee dëgölp barchëjugui” hajim. “Mag mʌ pierrwai honee haju k'ʌʌnan, har dauk'ananaa pekaúgta bʌ̃ʌrjã hamach hʌ̃rpapiba nʌm k'ʌʌnau. Mag nʌm haiguin haman, k'ajũa bäp'ä memerk'ög chuk'u jũa nʌmjöta t'ʌnʌm. Maagwai mag hed hõrau dich mor k'arr hooba haawai chigaajã habajugui” hajim hichdëucha. \p \v 16 Maimua chadcha mag jʌ̈chëumiejö sĩsid harr k'ʌʌnau hamachdëu mʌg hatag hajujö mʌ dak'ĩraa wëtwi mʌg jẽb gaaim reinaan hãbam haig biirdʌ haujierram wërbʌag. Mag ham biirdʌ narr haig hebreonaan meúa Armagedón ha t'ʌ̃ʌrjem. Hich maigta chadcha wërbʌ nʌmua Hẽwandam dʌ̈i juapá chachju hanaabá. \p \v 17 Mag k'ur hãbmiecha sietemua paawai, hagjö deeum Hẽwandam chogau hich jarr heem sĩi hich jãg hʌ̃gt'aa hedjã heepai wëpʌ̈ijim. Mag hirua wëbapäaiwai, mag hʌ̃gt'ar Haai hi jëeujem degam Santuario haarmuata nem t'eeg, “Hĩsin chad ya t'um haaipa sĩsimgui” hajim. \v 18 Mag hirua ya haaipabaadëm habaawai, pagt'ʌmta dau p'ʌrp'ʌr habarmʌn jẽhbʌ hahau k'abaadëm dʌ̈i, sĩi hiyʌ̈ʌmjö jöisimua hʌʌur t'eegajã duui dichjim. Mag hʌʌur t'eeg duui dichjujö chan mʌg jẽb hompaatarr haigmua hewag pawiajã duuiba haajem. \v 19 Magbaadëmua p'öbör pöm sim Babilonia hanʌm heegarta waa sĩi jẽb t'orrdʌk'ʌr haadëmua, p'öbörön warreta perás t'ãrjup höbeerpʌ̈ijim, jẽb t'orrdʌbaadëmua. Magbaadëm dʌ̈i hĩchab deeum durrjã p'öbör heem di k'apaana sĩi pogueu pʌamajim. Magbaawaita Hẽwandamau Babilonia p'öbör gaaita hʌ̃rcha jua k'ẽgk'apʌ̈ijim, hich pekau waaujerr k'ĩir hok'ooba wai sĩerr gaaimua. \v 20 Mag hʌʌur t'eeg duuitarrau p'ũas hee morr p'ʌʌr hʌid harrjã, sĩi warag hierr paauk'abaadeewai, durrsĩ nʌnʌid harrjã hĩchab warag jẽb hee hierr paauk'abaadëjim. \v 21 Magbaawai hĩchab hedjã heemua sĩi noseg dau dap mokdaujö chë t'ʌnʌisijim. Chi noseg dau chʌgag ochenta libras sĩsid hajim. Hẽwandamau mag noseg chëpiwi wajapp'a hamach dau haug waubarm hoowi, hõrau warag Hẽwandam t'ʌ̃rcha t'ʌ̃rnaa, parhoobaaa hamachdëu hiek'am haig hiek'a t'ʌnʌʌujierram. \p Ma hajim Hẽwandam chogau hãbmiecha hich jarr heem Hẽwandam k'ĩir machag choobapʌ̈im mua hootarr. Mamʌ mag mua hoojim ha chirʌmʌn, maan mʌg hatagjã t'um cha mʌchdëu jaau chirʌmjö hajuuta mʌrʌg mʌch daúacha hoopimajim. \c 17 \s1 Chi durpat'ierrmie k'aibag wauju jaautarr \p \v 1 Magbaawai Hẽwandam chognaan mag jarr panhap'a siete narr heem hãb bëewi mʌrʌg, —Pidú mua pʌrʌg hoopik'imgui hajim, chi durpat'ierrmie har döjã nem pöoma bau wëjöm hʌ̃r hoo sim k'aibag wauju. \v 2 Magnaa mʌrʌg, Mʌg durr gayam reinaanau t'umaam k'ʌʌnau hich hag hʌʌipaita wai k'ãijierramgui hajim. Maagwai tagam k'ʌʌn hagjö mʌg jẽb gayam k'ʌʌnjã sĩi mag parhooba saak hʌʌi bag chë simjö sĩerr gaaimua hichig paa wai simgui hajim. \p \v 3 Mak'ʌʌn t'um hoopieg chi Hẽwandam Hak'arau mʌ k'ãaipi hat'am hee, chi Hẽwandam chog mag mʌrʌg pidú ha sĩerraupai jũrr mʌ warp hõor chukag hee hat'aadëjim. Mam pabaimaawai, hʌʌita sĩi mepeer pöm p'uríhi sim hʌ̃r hoo sim mʌrʌg hoopijim. Mepeer pöm mag p'ur simʌn sĩi pör k'apan hãbam mor gaaipai siete nenernaa kach k'apanjã diez wai sĩejim. Mag sim moron, sĩi hẽsapdau parhoobaaa Hẽwandam higwia hiek'a p'ã sĩsidʌmuata hëntër mor hipir sĩejim. Mag sim hʌ̃rta mag hʌʌi chi durpat'ierrmie hoo sĩejim. \v 4 Hĩchab chi hʌʌijã mag simʌn, sĩi k'ajũa wajapp'a p'uriimjönaa k'ichp'ë k'ĩirk'a simta jũa sĩejim. Mag hʌ̃r hĩchab p'ĩrjã jũanaa, mokdau hooihmʌ nem parhẽpagk'am dʌ̈i perlas hanʌmpa jũanaa, hĩchab jarrdam p'ĩr dënk'a k'itʌm hee sĩi mag hemk'ooin dʌ̈i hich parhooba sĩerrta k'ajap'am nemjö hinagjã chuk'u hippir jöi wai hoo sĩejim. \v 5 Hi dag gaai hoowai hi t'ʌ̃r hanʌmta maadëu wajappai k'augba sĩi, “Babilonia hichta p'öbör pömaacharam, t'um chi durpat'ierrmie hãd hanaa nem k'aigbam t'um mʌg jẽb gaai t'ʌnʌm hag hãd” ha p'ã sĩejim. \p \v 6 Ya mag mʌchdëu hoobaawai mua k'aug hat'ajim, sĩi Jesús hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn pöm k'ëchbapäaiwai bag pöm hãrbarm hoowiata honegau sĩi don hʌʌijö hoo sim. \p \v 7 Mag hoowia mua k'ĩirju chirʌʌ paawai chi Hẽwandam chogau mʌrʌg, —¿K'ant'ee hatcha k'ĩirju sĩma? hajim. Mua pʌrʌg jaaubajup hajim, chijã hagá jãg hʌʌi, maimua k'ai hagá hĩchab har chi mepeer pör k'apan sietenaa kach k'apanjã diez wai simua hich hʌ̃r chi hʌʌi juppi warrum. \p \v 8 Maimua chadcha mʌrʌg jaaumamua magjim: ’Jãg meperan warran mʌg jẽb gaai nʌrrajim; mamʌ meewi ya tag hooba haajem. Pari mʌg hatag Hẽwandamau hierr t'ʌrrdöjö sim heemua hʌdʌraa höbërpibaawai deeu nʌrraichëjugui hajim. Magbaawai har hich mag hiiu wënʌrraju k'ʌʌn t'ʌ̃r p'ãk'amaajem hẽsap gaai warr mʌg jẽb hompaaju nawe p'ãba hawi hag gaai t'ʌ̃r chuk'u nʌm k'ʌʌn wajap dauderraa hajugui hajim, mag meetarrta deeu nʌrraichëm hoowi. Mag deeu hiiu nʌrraichëjup mamʌ, hich Hẽwandamauta warre hi jua k'ẽgk'apʌ̈ijugui hajim, hich mag hok'oom hiek hok'oomk'ĩir. \p \v 9 Maimua mʌrʌg, ’Wajap'a hũrbá, mua pʌrʌg jaauk'imgui hajim chi Hẽwandam chogau: Jãg hãbam mor gaaipai pör k'apan siete nʌm pua hoo sim, jã chi hʌʌi hoo sim heegar durrsĩ k'apanag siete nʌmta jaau simgui hajim. \v 10 Jãg pör siete nener sim hĩchab reinaan siete narrta jaau sim. Mag reinaan siete narr heem cinco ya heegar pawia hãbpaimuata hagt'a hich durr jʌ̃a simgui hajim. Maagwai hãbak'ai hagt'a reik'aju waaur sim. Mamʌ mag hãbmiecha reik'aju waaur sim reik'awijã, k'ũchpai mag sĩewi, warm k'ʌʌnjö heegar pajugui hajim. \v 11 Mamʌ hãb simgui hajim ochoom reik'aju. Maan har chaig mua pʌrʌg mepeer p'uríhi sim mʌg jẽb gaai sĩerrta t'õwi chuk'u haadëm ha chirarraugui hajim. Hichpai mag reinaan siete pʌrʌg jaau chirʌm heemk'a sim. Ya mag biek numí hichpai reik'abarm haigmuan chadau warre t'õm hiekcha t'õjugui ha jaaumajim mʌrʌg. \p \v 12 Maimua mag jajawagmamua, ’Mag chi mepeer kach k'apan diez jʌjʌr sĩerrau hĩchab chi kach k'apanagpierr hagjö reinaan diez nʌmta jaau simgui ha jaaumajim mʌrʌg chi Hẽwandam chogau. Mak'ʌʌnau hagt'a bʌ̃ʌrjã gobernaaba nʌm. Mamʌ Hẽwandamau hamag mag chi mepeer p'ũas heemua höbërchëtarr dʌ̈i hiek t'eeg hapijugui hajim, sĩi k'ũchpaim hat'ee. \v 13 Mak'ʌʌn reinaan diez hãba hibëpwi, mag mepeer p'ũas heemua höbërchëtarragta hamach jua t'eeg t'umaa deewi, warag hamach garmuata Cordero dʌ̈i wërbʌjugui hajim. \v 14 Mamʌ chi Corderoou hich garmuata hamach t'um pödpʌ̈iju, hichta mʌg durr gaai chi t'ierrnaan t'um t'ʌnʌm k'ʌʌn Pör hanaa reinaan Rey haawai. Hi dʌ̈i t'ʌnʌm k'ʌʌnan, hich Hẽwandamaucha jʌr hauwi hamachdëu hʌ̈k'atarr hiek t'ãraucha hʌ̈k'a wënʌrrʌm k'ʌʌnau. \p \v 15 Maimua deeu mʌrʌg magjim, chi Hẽwandam chogau: ’Har pua jãg chi durpat'ierrmie hoo sim heegar döjãjö nem pöoma bau wëjöm hoo sim chan, döjã chaar k'abam. Jãan hõor k'apanagta jãg t'ʌnʌmgui hajim, durrpierram k'ʌʌn hamach meupierr meu k'ĩir pogk'e. \v 16 Maagwai har p'ũas heemua mepeer pöm sim höbërchëtarr gaai kachjö k'apan jʌjʌr diez t'ʌnʌmjã, hi kach chaar k'aba, jãk'ʌʌnan reinaan hi dʌ̈i hãba mʌg durr gobernaaju k'ʌʌnaugui hajim. Hich jãk'ʌʌnaupai jãg chi hʌʌi chi durpat'ierrmie hoomaug hap'öbaadëmua hi k'aibag wawaag hi hẽudeejã hẽk'aju. Maimua hi jua heem nemjã k'echt'ʌgwi, hich hap barpʌawi, hi dijã hörpʌ̈ijugui hajim. \v 17 Hamau mag nʌmʌn, hich Hẽwandamau juau hamag magpi sĩewaita mag hamachdëu hampierr t'ʌnaajugui ha jaaumajim. Magnaa, Maguata hamau hamach reinaan happai hiek'awi, chi mepeer mag p'ũas heemua höbërchëtarragta hamach hiek t'eeg t'um deejugui hajim, Hẽwandamau hichdëu jaautarrjö höbër nʌm hora. \v 18 Hĩchab har pua hʌʌi hoo simjã jã chan hʌʌi chaar k'abam. Jãan har p'öbör hãbpai nem pöm simuata mʌg jẽb gaai reinaanag t'umaa hichdëuta nem k'ap jajaau haajem hag p'öböröugui hajim. \p Magta chi Hẽwandam chogau hichdëu hoopimatarr t'umaa mʌrʌg jaaumajim. \c 18 \s1 Babilonia heegar patarr \p \v 1 Magtarr k'ur mua hoo nʌʌ haawai Hẽwandam chog dewamta hʌ̃gt'armua bëem hoojim. Mag simʌn hĩchab chi jua t'ierr haawai nem hiek t'eeg sĩejim. Mag pierrwai jẽbën sĩita hararaa haadëjim, hi mor gaaimua. \v 2 Magua t'et hähäagmamua mag sĩejim: \q1 “¡Ya Babilonia p'öbörön heegar pajim! \q1 Hĩsin ya sĩi pabʌ̈ hee sĩerrjëem k'ʌʌn diiu; \q1 mepeen k'aigbam k'ĩirpierr naajem di hanaa pabʌ̈ heem nem maach k'oojem k'ʌʌn diigta pabaadëbahab” ha sĩejim. \q1 \v 3 “Warran hiin chadcha jãg hich parhooba deeum gaaijã pʌrpʌr sĩerrarr gaaimua durrpierram k'ʌʌnta nag dënjö t'umaa k'ëch wai sim dʌ̈i hichig paa wai sĩejim. \q1 Reinaanagjã hamach hʌʌi dʌ̈ímjö hich dʌ̈ita k'apes hapiwi, \q1 nem jua paraam k'ʌʌnagjã sĩi mag hag hee nem parhooba hamachdëu k'õchagpierr nem waupi sim gaaimua warag p'atk'on paraam k'ʌʌnag paapʌ̈ijim. \q1 Mamʌ hich paarmua maagjerrta hĩsin jũrr hichta heegar pabaadëm” ha jaaumajim. \m \v 4 Mag chi Hẽwandam chog hiek'a höbaadëm hee, deeu hʌ̃gt'armua woun hiekjö, \q1 “Pãar mʌ chaaink'a nʌm k'ʌʌn, jãg p'öbör heemua höbërwi chawag hërëubaadët” hajim. \q1 “Magbamʌn pãachpa dʌ̈i hamau pekau wau nʌm hee burrwi paai höbërbaadeewai, pãachpata p'it'urg hee mawi dau haug wauju. \q1 \v 5 Jãg p'öbörön sĩi pekau pöoma simgui” hajim. \q1 “Hi pekau pömagan sĩi hʌ̃gt'aa hedjã hee sĩmii wëjömjö sim. \q1 Maagwai jãg nem k'aigbam parhooba hichdëu waum haig wau sim gaaimua, mua hi gaai jua k'ʌaba deejugui” hajim hich Hẽwandamau. \m \v 6 Magnaa jũrr hich chognaanagta, \q1 “Hichdëu chik'am dʌ̈i haajerrjö habat” hajim, “jũrr hi dʌ̈i. \q1 Hichdëu nem k'aigba waaujerr hʌ̃r jũrr hag k'ãai hatcha biek numí hi gaai deebat. \q1 Hichdëu chik'amnag döpiejerr k'ãaijã jũrr hat'uucha nem hachag waaurëu deebat. \q1 \v 7 Jãg hichdëupai hich t'öwi parhooba hichdëu k'õchagpierr haajerr paar, hich hagjö hi gaai mas waunaa hi dau haug waupibat” hajim. \q1 “Hiruan hichdëupai hich higwi, ‘Mʌʌn mʌiguin rey hʌʌijöta hʌm, mʌ chan k'oopaa hʌʌi k'abam; mʌg hʌrrʌm chan mʌ chan bʌ̃ʌrjã dau hap'ʌʌ hʌrrabaju’ ha hiek'aajem. \q1 \v 8 Mamʌ mua mag chirʌmgui” hajim hich Hẽwandamau: \q1 “Hich jãg hʌrrʌm paar hi hed bëeju paar sim. \q1 Mag hed, k'ãai hãbpaim hee hi gaai mas haju. Mua hi gaai nem k'aigbam k'ĩir pogk'e chachmamua, hõor pöm höpiwia, jãdau t'eegjã burrpijugui” hajim. \q1 “Mʌch pãar Pör chi jua t'ierrauchata mag hi dau hap'ʌʌ hapi chiraawai, \q1 wajap hi dauhi hãrpiwi, \q1 hãbmiecha paawai chi p'öbörjã t'um sĩi hörpʌ̈ijugui” hajim hich Hẽwandamaucha. \p \v 9 Mag p'öbör hörbapäaiwai, reinaan hag hee hamach hʌʌin dʌ̈ímjö k'apes hawi parhooba hamachdëu hampierr harr k'ʌʌnau hʌ̃apëpërk'amua, hi hat'ee bĩeju hanaabá, chi naar happai hʌ̃gt'aa hedjã hee jĩu t'ʌnʌm hoowia. \v 10 Mag hoowia dëgölp hamach gaaijã hagjö haju k'ĩirjuwi, haigjã bëeba, warp hamach nʌm haarpaimua, \q1 “¡Hëh! ¡Aay, Babilonia! \q1 P'öbör pöomanaa chi jua t'ierr harrta hĩs chad pʌ chan hat hoobam. \q1 Sĩi sëuk'abarmjö habarm hee pʌ gayan Hẽwandamau masta deebarmgui” haju jũrram k'ʌʌnau. \p \v 11 Hĩchab nem jua paraam k'ʌʌnaujã hamach daúa p'öbör magbarm hoobaawai, bĩe nʌmua hʌ̃apëpër haju hanʌm, hamachdëu hoowai ya tag hamach nem për hauju k'ʌʌn chuk'u hap'öbaadëm k'ĩirjuwia. \v 12 Jãgbaawai, nem hinag pöm waibëewiajã, “¿K'aíu për hat'aju? Mʌig për haaujeejim: p'ĩr, p'atk'on, mokdau parhẽpagk'am, perlas; put wajap'am lino dën seda dën dʌ̈i sĩi p'uriinaa k'ichp'ë k'ĩirk'a sĩsidʌm; pa t'ũp'am k'ĩirpierr; marfil dën nem wau sĩsidʌm, pa wajap'am dën, jierr dën, cobre dën maimua mármol dën nem wau sĩsidʌm.” \v 13 Maimua hamach wir haigpai, “¿K'aíu hat'ajugui?” haju, “t'ũpag pöm p'ëbëe nʌm, canelajöm, incienso, mirra, jʌ̃gdee; vino, nemk'au, harin, trigo; nemchaain dap'ʌm nem huajem, cabaai, oveja, carro, maimua par p'idk'amk'ĩir hõor për nʌmjã, ¿k'aíuta jãgʌm nem t'um hawaagáwa?” haju, hamach hödegpai. \v 14 Mag nʌmua chi p'öbörögta wounagamjö, \q1 “Nemjõ sĩp'amjö pua hʌ̃rcha pii haajerr ya hĩs chan tag chuk'u haadëmgui” haju. \q1 “Pʌ nem hooimʌ sĩsid harrjã t'um p'atk'onpa hĩsin ya pua hok'oom hiekchata hok'oobapʌ̈im. \q1 Jãgbarm chan pua tag hoog k'abamgui” haju, mag chi p'öbör huu t'ʌnʌmʌgta. \p \v 15 Maimua jũrr nem jua paraam k'ʌʌn magʌm t'um për nʌmua mag p'öbör gaaimua warag p'atk'on paraamʌg patarr k'ʌʌnaujã hamachdëu mag hoobaawai, hĩchab hamach gaaijã hagjö haju k'ĩirjuwia, haigjã bëeba, warp hamach nʌm haarpaimuata bĩenaa hʌ̃apëpërk'amua, \q1 \v 16 “¡Hëh! ¡Aay, p'öbör pöoma heegar pajim!” haju. \q1 “Pʌʌn chadcha p'öbör hooimʌganaa, sĩi hʌʌi k'ajũa wajap'am lino dën jũanaa, k'ĩirpierr chi p'urjã jũanaa, k'ichp'ë k'ĩirjã jũa simjöta sĩejim. \q1 Mag jũanaa chihöo p'ĩr dën, perlas, maimua mokdau parhẽpagk'ampa jũa simjö sĩerrta, \q1 \v 17 jöpcha sĩi sëuk'a nʌmjö harr hee p'atk'on pöoma hok'oobarmgui” haju. \p Magbaawai hagjö barco heem capitannaan, marinernaan maimua t'um har döjãrr jörrjëemuata p'atk'on k'ĩirdamjö hoojem k'ʌʌnjã t'um warppai nʌisiju hanaabá. \v 18 Mam warppaimua mag p'öbör huurdʌ t'ʌnʌm naar hedjã hee p'ʌis jĩu t'ʌnʌm hoowia, t'et hähäak'amua, “¿Jamta deeum p'öbör hich mʌgjök'am maadëu hoog hagá?” haju hanʌm. \v 19 Magnaa chadcha hamach gaai masi nʌm hõrag hoomk'ĩir, hamach pör hee jẽb p'öpʌ̈inaa hʌ̃apëpërk'am dʌ̈i bĩe nʌmua, \q1 “¡Hëh! ¡Aay, p'öbör pöoma k'itarr! \q1 Maar t'um p'ũas hee barco paraam k'ʌʌn, pʌ gaaimuata chadcha maar riknaanag paauk'ajimgui” haju. \q1 “Magtarrta jöpcha harr hee pʌʌn warreta heegar pabaadëmgui” haju. \q1 \v 20 Mamʌ warm k'ʌʌn mag bĩep'öo t'ʌnʌm daar, hʌ̃gt'arm magwe honee habat. \q1 Honee habat hĩchab Hẽwandam chaain, Hẽwandam hi jaaumien, maimua hich hi jaaumk'ĩir hichdëucha jʌr hautarr k'ʌʌnjã hagjö honee habat. \q1 Hẽwandamau Babiloniapien dʌ̈i jãgbarmua, jũrr pãarta hirua dau hee haug k'augwi ham gaaita mas dee sim k'abahab, hamachdëu pãach dʌ̈i haajerrjö. \p \v 21 Magbaawai hãb Hẽwandam chog hĩchab nem jua t'eega simua, mok pör pöoma sim p'ũas hee barpʌ̈inaa magjim: \q1 “Babilonia, p'öbör pömaam, pʌʌn cha mua mok barbapʌ̈imjöta buudimamgui” hajim. \q1 \v 22 “Jãgbarm chan mʌg hatag pawiajã, pʌ kaaijã hee chan bʌ̃ʌrjã tag arpa sir nʌm hiek hũrba, karris hiekjã hũrba, ni trompeta hiekjã hũrbam. \q1 Nem hinag wau nʌm gaai p'idk'a nʌm k'ʌʌnjã chuk'u, ni mok bã nʌm hiek jʌjʌrrk'amjã tag hũrbamgui” hajim. \q1 \v 23 “Pʌʌta jãgbarm chan mʌg hatag pawiajã pʌ hee hõtdaudam p'uu dʌnʌmjã hooba, ni hõor jua pʌʌrwai honee serereu haajerr hiekjã hũrbam. \q1 Pʌ heem nem jua paraam k'ʌʌnan, chadcha mʌg durr gaai chi jua t'ierrnaan hajim. \q1 Maimua pʌchdëujã pua durrpierram k'ʌʌn sĩi k'ũgur wai sĩejim, pʌchdëu nem k'aigba wau simta hõrau k'augbam gaaimua. \q1 Pari mag sĩerrta, ya pʌʌn chadchata heegar pabaadëmgui” hajim. \p \v 24 Magta chadcha Babilonia p'öbör heegar paju. Mamʌ mag hi heegar pajuun, hag heeta Hẽwandam chaain bag hãrtarr pöoma t'ʌnʌm gaaimuau. Haigta t'ʌnʌm: Hẽwandam hi jaaumien dʌ̈i t'um hi chaain bag hãrmatarr, maimua t'um har hi gaaimua durrpierr chik'amnau juau t'õopʌ̈imarr k'ʌʌn bagjã hagjö. \c 19 \s1 Hʌ̃gt'ar Haai hi jëeu nʌm hootarr \p \v 1 Mag Babilonia heegar pabaadëm hootarr k'ur, hõor pöoma sereu wëjöm mua hũrjim, hʌ̃gt'ar. Mak'ʌʌnau serereuk'amua, \q1 “¡Hẽwandam maach Pörögta t'umaam k'ʌʌnau jëeubat'ʌ̃! \q1 Hichta hõor peerdʌajemʌu” hanaajim. \q1 “Hijöm chan chuk'um; \q1 hichpaita t'umaam k'ʌʌn k'ãai chi jua t'ierriu. \q1 \v 2 Hichta hõor dʌ̈i hagpierraa sĩerrʌm, chadcha hamachdëu nem waumaajerrpierr ham gaai haag. \q1 Chi durpat'ierrmiejã hichdëu nem parhooba hampierr nem wau sĩerrarr gaaimua durrpierram k'ʌʌn pekau waupiejerr jũrr, \q1 ya hich gaaijã mas deebarmgui” hanaajim maach Hẽwandamau. \q1 “Hi chaain hanaa hi chogk'a nʌm k'ʌʌn k'ëchmam chan sĩi hich jãg par k'ĩir hok'oobam harr haawai, ya chadcha hi dʌ̈i hich garmua hõor dʌ̈i haajerrjö habarm” ha serereu k'ajierram. \p \v 3 Mag sereu t'ʌnarr k'ur, hũmaai deeu magjierram chi hʌ̃gt'armpeenaupai: \q1 “Hẽwandam, hʌ̈uta pua jãg Babilonia hörpʌ̈ijim; \q1 chi naar jãg nat'öo jĩu sĩsimʌn jãan hich jãg sĩerrʌm hiek'augui” hanaajim. \p \v 4 Magbaawai mag jöoin veinticuatro narr k'ʌʌnau hagjö jayap sĩi k'anjö sĩsidʌmta hich paar sĩsid harr k'ʌʌn dʌ̈imua Hẽwandam hich k'u juupjem gaai hoo sim k'ĩirp'ee kanieu t'ʌk'öok'anaa, k'ĩeb jẽb gaai dagau dʌrk'anaa hirig jëeumamua, “¡Jãan hich magau! ¡Chadcha hiita maach t'umaam k'ʌʌnau t'ö hiek'aju haai nʌmgui!” hajierram. \p \v 5 Mak'ʌʌnau magbaawai hĩchab mag Hẽwandam k'u juupjem pöm sim haarmuajã hõor hiekjö, \q1 “Maach Hẽwandamta t'öbat'ʌ̃” ha sĩejim, “pãach t'um har hi hök'önaa hi chogk'a nʌm k'ʌʌnau. \q1 Jöoinaujã hi t'önaa chaainaupa hiita t'öbat” ha sĩejim. \s1 Cordero jua pʌrju jaautarr \p \v 6 Maimua mua hũr nʌʌ haawai, sĩi hõor pöm wëjöm hiekjö t'ʌnʌmta mamʌ hĩchab salt pöm jurur wëjöm dʌ̈i pagt'ʌmpa turururk'am hiekjö t'ʌnaajim mua hũurwai. Mag sĩi sereu wëjöm k'ʌʌnau mag naajim: \q1 “¡Maach Pör Hẽwandaman chadcha hemk'ooirau! \q1 Maach Pör Hẽwandam t'umaam k'ʌʌn k'ãai chi t'ierriuta ya nem t'um gobernaa sĩsim. \q1 \v 7 Keena, ya Corderoon jua pʌraagpam, honee hajuga. \q1 Mag honeenaa hi happaita t'ö hiek'aju. \q1 Chi hʌʌi, ya har chihöowia sĩi k'ĩir k'aug sim. \q1 \v 8 Hirig jũapijim k'ajũa wajap'am, lino dën. \q1 Maan sĩi memerk'ögjã chuk'u, hich bäpgau sĩi bʌ̃ʌmjö sim. \q1 Mag hich bäpgau bʌ̃ʌmjö simua Hẽwandam chaaink'anaa hi dau na wajap'a wënʌrraajerrta jaau sim. \q1 Magua mag k'ĩirta hirig jũapijim” hanaajim. \p \v 9 Maimua chi Hẽwandam chogau mʌrʌg, —Nau mua hiek'abarm p'ã sĩubá hajim. Mʌg hiek'an hich Hẽwandamaucha hich himeerba jaaupitarrta mua pʌrʌg jawaagpamgui hajim mʌrʌg. Magnaa hichdëupai, Corderoou hich jua pʌr nʌm p'iesta hee t'ʌ̃rk'ʌʌiwi chi wët nʌm k'ʌʌnan chadcha honeeta hajugui hajim. \p \v 10 Mʌchig magbaawai, mua hi bʌ̈k'ʌrr p'õbk'aimajim hirigta Hẽwandamagamjö jëwaag. Mamʌ mag mua hich bʌ̈k'ʌrr p'õbk'abaimaawai mʌrʌg, —Hʌ̃hʌ̃, hoob jãgam mʌ dʌ̈i. Hẽwandamagta jëeubá hajim. Mʌjã sĩi pʌ dʌ̈i hãba Hẽwandam chog k'abahab hajim, pʌ k'odnaan har Jesús hiek hamachdëu hʌ̈k'atarrta hogdʌba hamachdëu hootarrjö jaau durrum k'ʌʌnjö. Hẽwandamagta jëeubá hajim mʌrʌg. \s1 Cabaai bäpp'ä sim gaai nʌrrarr \p \v 11 Mʌchig magbaawai, mua p'iidʌnaa hoo nʌʌ haawai, hedaujãata sĩi weeudʌ wëjoojim. Mag hedjã weeudʌ wëjöm heemua woun hãb cabaai bäpp'ä sim gaai höbërchëjim. Mag t'ʌ̃r “Mʌchdëu Nem Wauju Habarmʌn Chadcha Wau Chitʌm” hajim hi t'ʌ̃r, hichdëuta t'um wajap'a gobernaanaa juurhi heejã wërbʌajeewai. \v 12 Mag sim dau hoowain, sĩi hõtdau k'ĩirjöta nem dapag p'up'up sĩsid hajim. Hich pör gaai pörsir k'apan paarnaa hĩchab hich gaai hich t'ʌ̃rjã p'ã wai sĩejim. Mamʌ mag t'ʌ̃r chan bigaaum k'ʌʌnaujã k'augba, hãba hich chi warrum k'ʌʌupaita k'ap'ʌ sĩejim hich t'ʌ̃r. \v 13 Mag simua k'ajũa jũa sim gayan, sĩi dawaa bag p'ur sĩsid hajim. Hich mag wounpai hĩchab, “Hẽwandam Hiek” ha t'ʌ̃r sĩejim. \v 14 Hich mag hẽudee Hẽwandam chognaan k'apaana pʌʌrt'ʌ wënʌrrajim. Mamʌ mak'ʌʌnjã mag sĩsidʌmʌn, sĩi t'um k'ajũa chi wajap'am lino dën bäp'ä memerk'ögjã chuk'u sĩsidʌmta jũanaa, cabaai bäpp'ä sĩsidʌm gaaita wënʌrrajim. \v 15 Mag cabaai bäpp'ä sim gaai höbërchëtarrau durrpierr hõor nʌnʌidʌm jua k'ʌaba pãauk'apʌ̈imaag hich hi hee t'ut'ui dëe k'itʌm wai sĩejim. Hichdëuta mʌg durr t'um jʌ̃a wai sim haawai jũrr hich jua jʌmpiba dajẽkta wai sĩsiju. Magbaadëmua hõran sĩi uva chö piirjʌu hawaag bʌ̈ʌu heeg pibt'ai nʌmjöta haju ham gaai. Magnaata hamachigpai Hẽwandam t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rpai sĩerrʌm hag k'ĩir machag k'ajap'am döjö jarr hee choo wëjömta döpipʌ̈imaju. \v 16 Mag wounau hich k'ajũa gaai maimua hich k'upá gaaijã hagjö hẽsapdau p'ãk'a wai nʌrrajim. Chi hẽsapdau mag p'ã sĩerr, “Reinaan Rey hanaa chi pörnaan Pör” ha p'ã sĩejim. Hajapcharan jãan hich maach Pör Jesucristo hajim. \p \v 17 Maimua jũrr dewamta pari hagjö Hẽwandam chogk'a simta cha hedau p'uu nʌm gaai dʌnʌʌunaa, nem hichpan wir haig hamach k'apeenpai pʌr k'oojem k'ʌʌn t'ʌ̃ʌrwai, hähäak'amua mag sĩejim: \p —Nemchaain wir haig pãach k'apeen pʌr k'oojem k'ʌʌn, daaig pidut ha sĩejim. Hẽwandamau pãar hat'ee p'at'au pöoma wai sim, ¡k'öbahut! \v 18 Pãar hat'een t'ʌnʌm: reinaan mod, soldaaun pörk'anaa hemk'ooink'a t'ʌnarr k'ʌʌn mod, cabaai mod, mag cabaai gaai nʌrrjëe harr k'ʌʌn mod, maimua t'umaam k'ʌʌn mod. Hõor sĩi chik'am chogk'a nʌrrjëe harr k'ʌʌn mod, maimua chik'am chogk'aba sĩi hamach k'õchagpierr nʌrrjëe harr k'ʌʌn modjã hagjö t'ʌnʌmgui hajim. Magnaa, ¡K'öbat, jã pãar hat'eemʌugui! ha jaaujim, nemchaainag. \p \v 19 Maig hoowai hĩchab chi mepeer k'umjö jojot'or sim p'ũas heemua höbërchëtarr dʌ̈i mʌg jẽb gayam reinaanpa hamach soldaaun dʌ̈i hãba biirdʌ t'ʌnaajim, mag cabaai bäpp'ä sim gaai nʌrrʌm dʌ̈i hi k'apeen hi hẽudee wënʌrrʌm k'ʌʌnpa hãba hamach garmua wërbʌag. \v 20 Mamʌ magbaadëm hee chi mepeer mag p'ũas heemua höbërchëtarr preso sĩsijim. Mag preso sĩsim dʌ̈i hãbak'ai chi sëuk'a nem jaau nʌrraajerrjã hagjö pʌr hauwi, dʌ̈i hĩchab preso sĩsijim. Hich mag sëuk'a nem jaaumieuta mag k'umjö sim p'ũas heemua höbërchëtarr dak'ĩir hõrau nem hooba haajempa wau nʌrrʌm gaaimua hõor k'ũgur haumaawai, hʌdʌraa hamach gaai mag p'ũas heemua höbërchëtarr hag dauchachjã hamach gaai p'ãpiwi hi k'ĩirk'a wau simʌgjã Hẽwandamagamjö jëeujierram. Mag hamach numwe pʌrk'a hauwi, hich jãg t'õojã t'õoba hiiu sĩsidʌmta t'ʌrrdö hee azufre hõtdau dʌ̈i waaurëu huu wëjöm hee bark'ʌʌipʌ̈ijim. \v 21 Magbaawai tagam k'ʌʌn ham k'apeen, mag cabaai gaai nʌrrarrau hich hi hee espaar durag sĩerrau, hajapcharan hich Jesucristoouma, sĩi su k'ëchpʌ̈ijim. Mag k'ëchbapäaiwai, chadcha nemchaain pöm bëewi sĩi k'ödubbapʌ̈imjö habaawai, hõor pöm t'ʌnarrta chukk'u haadëju. \c 20 \s1 Mil años \p \v 1 Maimua Hẽwandam chogta hʌ̃gt'armua heeg hurum mua hoojim. Magua hich jua hee jẽbdi hierr nem pöm t'ʌrrdöjö sim heem yabme waidurajim, caden pöm sim dʌ̈i. \v 2 Mag bëewia, mag nem pöm hõoirjö sim pʌr hat'aichëjim. Mag hõoirjö simta warrgarwe “nemk'õr” ha t'ʌ̃ʌrjem; hich harpai hĩchab mepeer ha t'ʌ̃rnaa Satanás ha t'ʌ̃ʌrjem. Mag pʌr hauwi mil años sĩi hibʌʌr sĩujim. \v 3 Mag hibʌʌrnaa mag hierr jẽbdijö simta t'ʌrrdöjö wëjöm hee barpʌ̈iwi wajap'a p'ãar sĩujim, mag mil años pa nʌm hora tag hich mag durrpierr hõor k'ũgur nʌrram hugua. Maimua mag mil años dichdimaawaita deeu k'ũchpaim hat'ee hẽerpʌ̈iju hajim. \p \v 4 Maimua k'u juupjem k'apan t'ʌnʌmjã mua hoojim. Hag gaai hohood hap'öbaadëjim, hamach garmua warm k'ʌʌn k'aibag waumk'ĩir wa ham kõit k'ãijã hiek'amk'ĩir hich Jöoirau hiek t'eeg hapitarr k'ʌʌn. Hĩchab maig naajim, Jesucristoou Hẽwandam hiek jaautarr hʌ̈k'awia jũrr hamach paarmua jaau durrum gaaimua chik'amnau hö t'ʌrrp'ë k'ëchtarr k'ʌʌn hak'aar. Mak'ʌʌnta hĩchab mag p'ũas heemua k'um chi jojot'orjö sim höbërchëtarragjã jëeuba ni hamach dag gaai wa jua gaai k'ãijã hi t'ʌ̃r p'ãpiba harr k'ʌʌnau. Mak'ʌʌnta deeu hiiu nʌisiwi Cristo dʌ̈i hãba mil años chi pörnaank'a nʌisijim. \v 5 Ma nacha hiiu p'iidʌtk'a nʌm hajim. Mamʌ warm k'ʌʌn har Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba k'ëchmarr k'ʌʌn chan tag hiiuba, hich mag nʌisiwi, mag mil años dichdimaawaita hũwaai deeu hiiu nʌisijim. \v 6 Mag nacha hõor hiiu p'iidʌtk'a nʌm hee dʌ̈i p'iidʌtk'abarm k'ʌʌnan, chadcha honeeta hajurau. Mag hiiu nʌisim chan jũrr warm k'ʌʌn p'iriutk'a hauwi k'ĩmie durr bark'ʌʌi nʌm hedjã ham chig habaju. Mag k'ĩmie durr barpʌ̈i nʌmta, maach meetarrta deeu meeju ha jaau simʌu. Magbarmʌn mag warm k'ʌʌn k'ĩmie durr wët t'ʌnʌm daar, Hẽwandam hat'eeta p'adnaank'anaa Cristo hat'eejã p'adnaank'a wënʌrrʌmua hich Cristo dʌ̈i hãba mil años chi pörnaank'a nʌisiju. \s1 Hõtdau huu wëjöm hee mepeer barbapʌ̈im hootarr \p \v 7 Mag hamachta chi pörnaank'a nʌm hee mil años dichdimaawaita mag mepeer Satanás hibʌʌr wai narrjã deeu hẽerpʌ̈iju haajem. \v 8 Mag hich hẽerbapäaiwaita, durrpierr hõor k'ũgur nʌrrʌmua, Gog durram k'ʌʌn dʌ̈i Magog durram k'ʌʌnpa hãbam haig biirdʌ hauju hanaabá, mag biirdʌnaa Hẽwandam higar nʌm k'ʌʌn dʌ̈i wërbʌag. Mag chi wërbʌju hanʌm k'ʌʌnan, k'apaana sĩi p'ũas higaau mosdau t'ʌnʌmjöta t'ʌnaajim, chi k'apanag. \p \v 9 Mak'ʌʌnta mag hãba biirdʌnaa hërëuwi, sĩi Hẽwandam chaain hirua hʌ̃rcha jãsenecha haajem p'öbör dʌ̈i p'ʌʌr t'uur hauwimajierram. Mamʌ hamau mag p'ʌʌr t'uur hat'am hee, wërbʌbamjö harrta, Hẽwandamau hʌ̃gt'armua hõtdau k'ĩirta noseg daujö k'ʌipiwi sĩi warre p'aa k'ëchpʌ̈ijim. \v 10 Magbaawai hĩchab chi mepeer mag hõor k'ũgur sĩerrjã jũrr warm k'ʌʌn numí mag k'um chi jojot'orjö sĩerr dʌ̈i hãbak'ai chi sëuk'a nem jaaumie dʌ̈i narr haar barpʌ̈ijim, t'ʌrrdö hee hõtdau k'ĩirta azufre dʌ̈i waaurëu huu wëjöm hee, mʌg hatag pawiajã hich mag hõtk'ierr machgau dau hap'ʌʌ hidawaa wënʌrramk'ĩir. \s1 K'u juupjem pöm bäpp'ä sim k'ĩirp'ee warre dich k'ĩircha jaauju \p \v 11 Maimua mua hoojim hĩchab, k'u juupjem pöoma bäpp'ä sim; hag gaai chi woun hoo sĩerrjã mua hoojim. Mag k'u juupjem gaai hoo sim hoowi, mʌg durr hedaujã dʌ̈i sĩi dëgölp chukk'u hap'öbaadëjim. Tag hoojã hooba, hich mag nʌisijim. \v 12-13 Hõor nawe k'ëchmarr k'ʌʌnjã Hẽwandam k'ĩirp'ee bʌ̈jãaupai dʌnʌnʌid t'ʌnʌm mua hoojim, mʌg jẽb gaai haawai chi t'ierrnaan harr k'ʌʌnpa. Mag hich k'ĩirp'ee hõor p'ʌʌrbaadëm dʌ̈i, haig libro t'ʌnarr gaai heeureutk'a hoopijim. Mag heeureutk'a hoopiwiata mag libro t'ʌnarr gaai p'ã sĩsid harrjö t'umaa mʌg jẽb gaai haawai hamachdëu nem waumatarrpierr ham dau hap'ʌʌ haju jaaumajim. Pari magaagan, k'ëch nʌm k'ʌʌn hak'aar naajem haarmuajã t'umaa Hẽwandam dak'ĩir höbërchëjierram, p'ũas hee k'ãijã hok'oowi k'ëchtarr k'ʌʌnpa. Mag t'um hãbam haig nʌisiewaita, chadcha ham dʌ̈i Hẽwandamau hamachdëu nem waumaajerrpierr hajim. Mamʌ deeum libro sĩejim hĩchab; mag gaaita t'ʌnʌm, hõor hich mag hiiu wënʌrraju k'ʌʌn t'ʌ̃r. \v 14-15 Mag hẽsap hõor hiiu wënʌrraju jaau sim gaai t'ʌ̃r höbërba habarm k'ʌʌnan, mag t'ʌrrdö hõtdaujö huu wëjöm heeta bark'ʌʌipʌ̈ijim, hajapcharan k'ĩmie durrma. Mag bark'ʌʌi nʌmta, mʌg jẽb gaai meewi deeu hũwaai mee nʌm haajem. Maigta hĩchab hõor dënjö maach dajẽgpiejerrjã tag dajẽgba haadëju, hichpa chi k'aigbam k'ʌʌn dʌ̈i mag t'ʌrrdö hõtdaujö wëjöm hee barbapäaiwai. \c 21 \s1 Hedjã hiiur durr hiiur dʌ̈i \p \v 1 Magtarr k'ur nacharam hedaujã mʌg durr dʌ̈i narr Hẽwandamau t'um chi hiiurig paapʌ̈itarr haawai hedjã hiiurta durr hiiur dʌ̈i mua hoojim. Magtarr haawai ya p'ũasjã chuk'u hajim. \v 2 Mʌch daúachata mua hoojim, bʌ̃ʌrjã pekau chuk'um k'ʌʌn p'öbör, Jerusalén chi hiiur, hʌ̃gt'ar Hẽwandam sim haarmua heeg hurum. Mag hurumʌn ya hʌʌi wajap chihöowi hich jaai dʌ̈i jua pʌraagpamjö, sĩi t'um chi k'ĩir k'augamta hurajim. \v 3 Magbarm hee hʌ̃gt'armua nem t'eeg hõor hiekjö, “Hĩsin chadau Hẽwandaman hõor hee dau daauta nʌrrʌmgui” hajim, “ham k'a hogdʌba hich mag sĩerraag. Ham hi p'öbörk'a nʌisiewai jũrr hichta chadcha ham Hẽwandamk'a sĩsiju. \v 4 Hichdëuta t'umaa wajap'a ham dauchöjã jãrpʌ̈pʌ̈i haju. Mam chan tag hõor meebam, hõor dauhi paraajã habam. Tag chik'am hʌ̃apëpërjã haba, gaai machagjã tag k'augbajugui” hajim, “ya warr nem t'ʌnarr t'um hisegpʌ̈iwi t'um chi hiiur hap'a t'ʌnaawai.” \p \v 5 Magbaawai chi k'u juupjem gaai hoo sĩerrau, “Muata nem t'ʌnʌm t'um chi hiiurig paapäaijem” ha hiek'ajim. Mag hiek'apʌ̈iwia, jũrr mʌrʌgta, —Cha mua hiek'abarm hiek t'umaa p'ã hat'á. Jãan chadcharam hiek haawai pãrau hag gaai hʌ̈k'aju haai nʌmgui hajim. \p \v 6 Magtarr k'ur deeu mʌrʌg, —Ya nem t'umaa haaipa sĩsimgui hajim. Mʌchpaita nacharam hẽsapdau Ajönaa chi hãbmiecharam Zetajö chitʌm; mʌchta nem t'um hompaaju nawe chirajim, mʌg durr höwiajã mʌchin hich mag chirsijugui hajim. Chi höbisi nʌm k'ʌʌnag mua sĩi hich jãg par hõor hiiupiejem dö k'umdʌ höbër sim heem döpiju. \v 7 Har högk'aba hamach garmua pödpʌ̈i nʌm k'ʌʌnaun, mʌ juagam nem t'ʌnʌm t'um hamachdëuta hauju. Mʌchta ham Hẽwandamk'a chirsiewai jũrr hamach mʌ chaaink'a nʌisijugui hajim. \v 8 Mamʌ mʌ hiek jawaag k'uwʌ̈ʌm k'ʌʌn, mʌ hiek hʌ̈k'aba haajem k'ʌʌn, mua k'õchk'abam nem waaujem k'ʌʌn, juau hõor t'õojem k'ʌʌn, dich hõor k'abam dʌ̈i k'apes haajem k'ʌʌn, bënk'ʌʌn, parhooba juau nem wautarragta mʌrʌgamjö jëeujem k'ʌʌn, maimua t'um hõor sëu paraam k'ʌʌn, magʌm k'ʌʌnan t'um t'ʌrrdö hõtdau azufre dʌ̈i waaurëu huu wëjöm heeta mua bark'ʌʌipʌ̈ijugui hajim. Mamta biek numiimua paawai t'õo chaarcha t'õ nʌmʌugui ha hiek'ajim. \s1 Jerusalén chi hiiur \p \v 9 Maimua Hẽwandam chognaan siete narr k'ʌʌnau hamach pipied hagjö jarr siete wai narr hee hãbmiecha hagua hõor k'aibag wauju waiberr k'ʌʌn heem hãb bëewi mʌrʌg, —Mau pidú, mua pʌrʌg hoopik'imgui hajim, Cordero hʌʌi paju. \p \v 10 Maimua Hẽwandam Hak'arau mag mʌrʌg hoopipigmamua chadcha durrsĩ pöoma hʌ̃gt'aa sim gaai mʌ hat'aadëjim, chi Hẽwandam chogau. Mag harrwi p'öbör pöoma sim mʌrʌg hoopijim, hʌ̃gt'arm p'öbör Jerusalén hanʌm. P'öbör pöm mag simta hʌ̃gt'ar hich Hẽwandam sim haarmua heeg huraawai, sĩi harar hurajim. \v 11 Hag bʌ̈ hararagan, sĩi hooihmʌ mokdau wajap'amjöta k'itajim, mokdau jaspe haajemjö, dau bʌ̃ʌ vidriojö. \v 12 Mag simʌn hʌ̃gt'aa t'uur p'ʌʌrdʌ sĩejim. Mag t'uur p'ʌʌrdʌ simta puertdi k'apan doce sĩejim. Mak'ʌʌn puertdi k'apanagpierr Hẽwandam chognaanjã hagpierr hãhãbdö dʌnʌnʌid hajim, chi t'ʌanaan. Mag dʌ̈i hĩchab warrgar jöoi Israel k'ararr chaain doce narr k'ʌʌn t'ʌ̃rjã mag puertdipierr p'ãk'a sĩsid hajim. \v 13 Hed höbeerjem gar puertdi t'ãrjup wai sĩejim; hed burrjem gar hagjö t'ãrjup, margajãrm bi garjã t'ãrjup, maimua baggajãrm bi garjã hagjö puertdi t'ãrjup sĩejim. \v 14 Mag p'öbör higaau t'uur p'ʌʌrdʌ simʌn, mokdau pör dapag doce nʌm gaaita k'aark'a t'ʌnaajim. Mag mok pör nʌmpierr hĩchab Corderoou hich hi jaaumk'ĩir doce jʌr hautarr k'ʌʌn t'ʌ̃rjã gaai p'ãk'a sĩsid hajim. \p \v 15 Maagwai chi mag mʌ dʌ̈i hiek'a sĩerrau padam p'ĩr dën jua hee wai sĩejim, hagua chi p'öbör chach p'ʌʌrdʌpʌ̈iwia, t'um chi puertdi mag sĩsid harrjã chachk'apʌ̈inaa chi p'öbör higaau t'uur p'ʌʌrdʌ sĩerrjã chachpäaig. \v 16 Mag p'öbörön sĩi t'um jã hagdaujöo hiwiir duraajã k'aba, chi jã p'eeugjã chi jã durag dʌ̈i hãbata sĩejim. Maimua chadcha chi p'öbör chachbaadëjim. Mag chach hoowai, chi jã durag, chi jã hʌ̃gt'aag maimua chi jã p'eeugjã t'um hagdaujö hich mag dos mil doscientos kilómetros sĩejim. \v 17 Maimua jũrr chi p'öbör higaau t'uur p'ʌʌrdʌ simjã chachbaadëjim. Majã chachpʌ̈inaa hoowai, sesenta y cinco metros sĩejim, chi parrg happai. Mag hirua chach sĩerr, sĩi maach hich mʌig jẽb gayam k'ʌʌn chach hajim. \p \v 18 Chi p'öbör higaau t'uur p'ʌʌrdʌ sĩerr mokdau jaspe hanʌm dënta wau sĩejim, maagwai chi p'öbör p'ĩr chaar dën hajim. Mag p'ĩr chaar dën haawaita sĩi vidrio memerk'ög chuk'umjöta sĩejim. \v 19 Chi p'öbör higaau t'uur p'ʌʌrdʌ sim bʌ̈ gaai hĩchab mokdau k'ĩirpierram dën hooihmʌ wau sĩsid hajim. Nacharam jaspe dën hajim; numiim, zafiro dën; t'ãrjupam, ágata dën; jayapam, esmeralda dën; \v 20 cincoom, ónice dën; seim, cornalina dën; sieteem crisólito dën; ochoom, berilo dën; nueveem, topacio dën, diesam, crisoprasa dën; onceem, jacinto dën; maimua doceem, amatista dën hajim. \v 21 Chi puertdi doce narrjã hĩchab perlas dënta wauk'a sĩsid hajim. Mag chi puertdi k'apanagjã chi perlas k'apanagpierr narr haawai puertdipierr perla k'ĩir hãbpaimua wau sĩsid hajim. Maagwai mag p'öbör heem kaaijã chi wajapcharamjã hĩchab p'ĩr chaar dën haawai sĩi vidriojö dau bʌ̃ʌmjöta k'itajim. \p \v 22 Mag p'öbör hee mua bʌ̃ʌrjã Hẽwandamag jëeujem di hoobajim, hich maach Pör Hẽwandam t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã jua t'eeg hʌ̃rpai sĩerrʌmpaita Hẽwandamag jëeujem di hanaa hĩchab hichpaita chi Cordero haawai. \v 23 Hich Hẽwandamaupaita hich mor gaaimua harar wʌʌ jẽer wai sĩewai mag p'öbör chan mʌg hãsdawam hedaujã chuk'u ni hedaram hedaujã chuk'u sim. Hi lamparaan hĩchab chi Corderodampaiu. \v 24 Mag sĩewai hĩchab p'öbör durrpierr t'ʌnʌmjã sĩi mag p'öbör harar wʌʌ jẽer t'ʌnʌm bʌ̈ʌgta wënʌrraju hanaabá. Maagwai hĩchab mʌg jẽb gayam reinaanaujã mag p'öbörta t'ö hiyʌ̈ʌ haju haajem. \v 25 Mag p'öbör heem puertdi chan p'ãraajã k'augba hich mag sĩerraju haajem. Mag nʌm dʌ̈i hĩchab hedau k'ëwaajã k'augba sĩerraawai, hedau k'ĩejã chuk'u haju hanaabá. \v 26 P'öbör durrpierram k'ʌʌnauta mag p'öbör higwia, “Keena, jãgjöm p'öbör chan chuk'um” ha hiek'anaa, woun hëugarmjö wajap'a hi hig hiyʌ̈ʌ haju hanʌm. \v 27 Mag p'öbör hee chan hĩchab bʌ̃ʌrjã maach hinaam nem chan dubbam. Nem maach dawag k'abam waaujem k'ʌʌnjã dubba, ni sĩi chik'am k'ũguurjem k'ʌʌnjã pöd dubbam. Hãba chi dubju k'ʌʌnan, Cordero hẽsap gaai t'ʌ̃r p'ãk'a t'ʌnʌm k'ʌʌnpaita dubwi hich mag hi dʌ̈i hiiu wënʌrraju haajem. \c 22 \p \v 1 Mag hoopitarr k'ur chi Hẽwandam chogau mʌrʌg dösĩg dau bʌ̃ʌ k'itʌmjã hoopijim, hõor hiiupiejem dösĩg. Mag dösĩg sĩi vidriojö sim Hẽwandam k'u juupjem Cordero dʌ̈i sim haarmuata höbër sĩejim. \v 2 Mag p'öbör heem kaaijã chi wajapcharam jãrr, maimua dösĩg hipierr, pabʌ̈ naajim döhi numwe, hõor hich mag hiiu wënʌrrapiejem nemjõ bʌ̈. Mag nemjõon hedaupierr hich mag chë sĩerrʌm haajem, bʌ̃ʌrjã k'ĩir jaraajã k'augba. Wajapcharan añopierr doce veces cheejem haajem. Mag nemjõ gayam chi k'ër k'ʌimamuata jũrr durrpierram k'ʌʌn hich mag monak'a hapiejem hanaabá. \v 3 Mag p'öbör hee chan Hẽwandamau k'õch k'aba haajem nem wau nʌm gaaimua hirua mas deeju hayaam k'ʌʌnjã chuk'um haajem. Hich Hẽwandamta Cordero dʌ̈i mag p'öbör hee chi Pörk'a nʌisiju hanaabá. Maagwai chi chognaan mag hirig jëeu nʌm k'ʌʌnaun, \v 4 hi dʌ̈i k'ĩircha hoonaa hi t'ʌ̃rta hamach dag gaai hich mag p'ã wai wënʌrraju haajem. \v 5 Maig chan hedau k'ëwaajã k'augbaju hanʌm. Maagwai chi maig wënʌrrʌm k'ʌʌnau hõtdau paagjã hõtdau higba, ni mʌg hãsdawam hedaujã higbaju haajem, hich maach Pör Hẽwandamauchata ham wʌʌ wai nʌrraju haawai. Mag hich dʌ̈icha nʌisim k'ʌʌnauta mʌg hatag pawiajã hi dʌ̈i hich mag gobernaa nʌisiju haajem, mag durr hiiur gaai. \s1 Jesucristo ya bëeimʌʌ sim \p \v 6 Maimua chi Hẽwandam chogau mʌrʌg, —Mʌg hiek'an chadcharam hiek haawai, hag gaai hʌ̈k'aju haai nʌmgui hajim. Hich Hẽwandamau hich hi jaaumienag wajap'a hich hiek jaaumk'ĩir k'ĩirjug deejemuachata hʌ̃gt'armua mʌch hich chog pʌ̈ibarmgui hajim, jũrr muata hõor hich chognaan hagjö mʌg jẽb gaai t'ʌnʌm k'ʌʌnag hichdëu mʌg hatag jöpcha nem wauju t'um hoopimk'ĩir. \p \v 7 Mag nʌm dʌ̈i hĩchab hich Jesuupai hich higwia, hiin mʌgtarr k'ur jöpcha maach hawaan bëeju haajem. Har mʌg hiek p'ã sim gaai höbëbërg maju jaau sim t'umaa hʌ̈k'awi hag hipierraa nʌm k'ʌʌnag warag honee hapi sim. \p \v 8 Mʌch chi Juanauchata cha mʌchdëu nem jaau dichdimam t'umaa mua mʌch daúacha hoowi mʌch jʌ̃gʌucha hũrjim. Mag mʌchdëucha hoowi hũr dichtarr k'ur, mua chi Hẽwandam chog mag mʌchig nem t'umaa hoopitarr bʌ̈k'ʌrr kanieu p'õk'abaimajim, hirig jëwaag hawia. \v 9 Mamʌ magbaawai hichdëu mʌrʌg, —Hʌ̃hʌ̃, hoob mʌ dʌ̈i jãgam, mʌjã sĩi pʌjö Hẽwandam chog k'abahab hajim, pʌ k'odnaan Hẽwandam hi jaaumien har mʌg hẽsap gaai p'ã sim hʌ̈k'awi hag hipierraa haajem k'ʌʌnjö. Mʌrʌg jëeuju k'ãyau Hẽwandamagta jëeubá hajim. \p \v 10 Maimua hĩchab mʌrʌg magjim: ’Hẽwandamau nem t'umaamua hichdëu chachmaju mʌg hẽsap gaai jaau simjö haimʌʌ sim haawai, hoob pua sĩi hõragjã jaauba pʌch t'ãar heepai k'ap'ʌ wai chitamgui hajim. Mag k'ãyau t'umaam k'ʌʌnag jaaupet hajim. \v 11 Har nem k'aigba waaujem k'ʌʌnag jaau nʌmjã hʌ̈k'abamʌn, hidëu hamach k'aibag hee naapibá hajim. Mamʌ har chi wajap'a hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnagan, warag nem wajap'amta waupinaa, maimua chi Hẽwandam hat'eepai wënʌrrʌm k'ʌʌnagjã warag hi gaaita hubʌ wënʌrrapi jaaubá ha jaaumajim mʌrʌg, chi Hẽwandam chogau. \p \v 12 Magbaawai, “Hëera, mʌʌn jöpcha pãar jʌraan majugui” hajim hich Jesuucha. “Mag mʌch mam dʌ̈i mʌch chaainag hamachdëu waumarrpierr deemaagjã mua nem p'ë harrjugui” hajim. \v 13 “Mʌchta nacharam hẽsapdau Ajönaa, chi hãbmiecharam Zetajö chitʌm. Mʌchta nem t'um hompaaju nawe chirajim; mʌg durr t'um höwiajã mʌchin hich mag chirsijugui” hajim, hich Jesuu hich hidamaucha. \p \v 14 Har sĩi k'ajũa wajap jã simjö t'ãar wajap'a pekau chukk'u nʌm k'ʌʌnta hʌ̈uhcha t'ʌnʌm k'ʌʌnau, hamauta maach hiiupiejem nemjõ mag mua jaau chirʌm gayamjã jõnaa, mag p'öbör puertdi k'apan wʌwʌr wëjöm heejã dubju haai naawai. \v 15 Mamʌ bënk'ʌʌn, hamach hʌʌin k'abam dʌ̈i k'apes haajem k'ʌʌn, juau chik'am t'õojem k'ʌʌn, parhooba hõrau nem wautarragta Hẽwandamagamjö jëeujem k'ʌʌn, maimua har sëuk'a nem hĩgk'anaa chik'am k'ũguurjem k'ʌʌn chan, ni hãbjã dubba, t'um Hẽwandamau hisegpʌ̈iju. \p \v 16 Mag mʌchdëu jaau chirʌm chadcha haawaita, hich Jesuujã hich higwi, hichdëuchata hich chog pʌ̈ijimgui hajim, magʌm t'umaa har hich hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnag jaaumk'ĩir. Magnaa hichdëupai hich higwi, “Mʌchta sĩi k'ajap nemjĩirjö David k'ararr chaain hewagam k'ʌʌn heemua sũrk'a p'iidʌtarr hanaa hĩchab hedaup'err garm p'ĩdag wʌʌ höbeerjemʌugui” hajim Jesuu, hich bëeju higwia. \p \v 17 Magbaawai Hẽwandam Hak'arauta chi Cordero hʌʌi dʌ̈imua, “¡Pidú!” hanʌm. Maagwai pãar chi hũr nʌm k'ʌʌnaujã hĩchab, “Jesús, jöpcha pidú” habat hirig. Maimua Hẽwandam k'augam k'õchgau höbissi nʌmjö nʌm k'ai, maach peerdʌajem hiek sĩi hõor hiiupiejem döjö simta sĩi hich jãg për haujã për hauba hʌ̈k'abat. \p \v 18 “Har mʌg hẽsap gaai mua mʌch hi jaaumienag jaaupitarr hiek p'ã sim hũr nʌm k'ʌʌnag mua mag chirʌmgui” ha sim, hich Jesuu: “Hãbmua k'ãijã chamʌg mua nem jaautarr hʌ̃r jũrr mʌ hichaaur jaaumʌn, Hẽwandamaujã hĩchab hich mʌg hẽsap gaai jaauwai hõor chachmaju ha sim t'umaa hi gaaita burrpiju. \v 19 Wa magba hãbmua k'ãijã mʌg mʌch hi jaaumienag jaaupitarr hiek p'ã sĩsidʌm higba sĩsidʌm hawi bʌchk'un k'ãijã hisegpʌ̈imamʌn, Hẽwandamaujã jũrr hirig hõor hiiupiejem gayam nemjõ jõpiba, ni mʌg hẽsap gaai jaauwai chi hʌ̃gt'ar höbër nʌm k'ʌʌnag nem deeju ha jaau simjã deebaju. \v 20 Mʌch chi nem magju t'um jaau chirʌmuata chadcha mʌʌn jöpcha maju ha chirʌm, pãar hawaan.” \p Maadëujã chadcha hich magta jëeuju haai nʌm: “Señor Jesús, deeu jöpcha pidú.” \p \v 21 Maach Pör Jesuu pãar t'umaa hʌ̈u hoopaar p'ë wai sĩepim k'õsi chirʌm. \p Mag hajim keena, hich Jesucristooucha mʌ k'ãaipi hauwi mʌrʌg hoopitarr. \cls Juanau