\id HEB - Waunan (Woun Meu) NT (original orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h HEBREOS \toc1 Hebreonaan hat'ee hẽsap p'ã deepʌ̈itarr \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt1 HEBREOS \mt2 Hebreonaan hat'ee hẽsap p'ã deepʌ̈itarr \ip \bd K'aíu p'ãjĩ maimua chijã k'ʌʌn hat'eeta p'ãjĩ.\bd* Mʌg carta gaai jaauba sim k'aíuta p'ãjĩ. Mʌg librojã hĩchab Jesucristo hiek hʌ̈k'a narr k'ʌʌn hat'eeta p'ãjim, mamʌ sĩi parhoobam k'ʌʌn hat'ee k'aba, judionaan hat'eeta p'ãjim. Judionaan meu hebreo haajem; k'ar maguata chi hõorjã hebreonaan gaai t'ʌ̃ʌrjem hĩsjã hagt'a. \ip Judionaan Cristo hiek hʌ̈k'a durrarr k'ʌʌnan chadcha hʌ̈k'aba narr k'ʌʌn garmua hajapta dau haug waaujeejim haajem. Mag durrarr haawaita hãaur k'ʌʌnau Cristo hiek hisegwi deeu warr hamach wënʌrrarrjö haju hẽk'aajeejim hanaabá, warrgar hamach jöoinau nemchaain k'ëchnaa jëeujerrjöta Hẽwandamag jëwaag; hajapcharan Moiseeu ley p'ã pʌatarr gaai jaau simjöma. Magta hamau Cristo hiek hamachdëu hʌ̈k'atarrta deeu hisegjöjöo haadëp naajim. \ip Judionaan pöm hamach jöoin hi warr hamachdëu hʌʌrk'aajerr ya pʌawi naajim haajem; mamʌ mag hamach jöoin hi pʌawi narrta hagt'a sĩi Cristo hat'eepai k'aba naajim hanaabá. Pogan ya chi hʌ̈k'a durrarr k'ʌʌn dʌ̈i k'apeerk'a naajieb mamʌ, mag hamach k'apeen dau haug wau nʌm hoowi maach peerdʌajem hiekta warre hisegpʌ̈im hig naajim hanʌm. Maguata mʌg libro p'ãjim haajem, hag gaai ham k'ĩir honee jaaubaawai hamachdëu hʌ̈k'atarr hiekta hisegwi parhooba ham hugua (2:11). \ip \bd K'an jawaag hajĩ.\bd* Mʌg libro p'ãtarran, judionaanau hamachdëu hʌ̈k'a narr hiekta warag hajapcha hʌ̈k'amk'ĩir hajim. Maguata hamag chi hẽsap deepʌ̈i chirarr jöoiraujã seis veces hamag jaaujim, jãga haajẽ Cristo hiek dichdëu hʌ̈k'atarrta warag hʌ̈k'abanaa hewag maawai. Hĩchab jöoirau dawaa hoopi simʌn Cristota t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rʌʌcha sim hanʌmʌu (1:1–10:18). \ip Ya chi carta höpʌ̈iju hat'ee paawai jöoirau ham wawí sim, jãga wënʌrraju haai nʌ ha k'ap hamk'ĩir (10:19–13:21). Ham jãg chik'amnaan jua machgau dau hap'ʌʌ wënʌrraajem hãwataagan, Cristo hiek jaau nʌm hũrwi dichdëu hʌ̈k'atarr gaaita hubʌ naaju haai nʌm ha sim. Capítulo 11 gaai hamach jöoinau hʌ̈k'aajerrjöta hamagjã hʌ̈k'api jaau sim. \c 1 \s1 Hẽwandamau hich Chaai pʌ̈ibarmua maachig hich k'augpitarr \p \v 1 Warr jöoingar Hẽwandamau biek k'apan hichdëucha hõor jʌr hauwi mak'ʌʌnagta hichdëu nem jaaum hig sim jaaujeejim haajem. K'ar k'ãaipi hau nʌmua, hich chognaan pʌ̈i nʌmua, wa magbaju k'ai hichdëuchata hamag jaaujeejim haajem, mak'ʌʌnau jaau nʌm hũr nʌm gaaimua hõrau hich k'apcha pamamk'ĩir. Mag, chadcha mak'ʌʌnauta jũrr maach jöoinag hich hagjöo jaaujeejim haajem. \v 2 Mamʌ hĩs hewag pawi Hẽwandamau jũrr hich Chaai pʌ̈ibarm gaaimuata maachig hʌ̈u hich k'augpibarm. Hi gaaimuata hĩchab nem t'ʌnʌmjã t'umaa hompaawi hichigta Hẽwandam chi Hayau mak'ʌʌn nem t'umaa hich dʌ̈i jʌ̃apijim. \v 3 Hichdëuta hĩchab mag hich Haai dʌ̈imua nem t'umaa hompaatarrjã sĩi hich hiiu haawai hichdëuta wai dʌnʌm. Hichta hich Haai k'ĩir t'egnaa bëetarr haawai hi gaaimuata hĩchab Hẽwandam hajaugjã k'ap'ʌ haajem. Hichta maach kõit hʌdʌraa hich t'õopiwi, hichdëuta hich bagau maach k'aibag t'umaa chugpaawi, hʌ̃gt'ar mawi, Hẽwandam juachaar gar jupimajim, hichta hich mag maach t'umaam k'ʌʌn Pörk'a sĩerraag. \s1 Hẽwandam Hiewaata angelnaan k'ãaijã hʌ̃rpai sĩerrʌm \p \v 4 Mag gaaimua hich Hẽwandam Hiewaata hĩchab angelnaan hʌ̃gt'ar t'ʌnʌm k'ãaijã hʌ̃rpai sĩsijim, ham k'ãai hirigpaita hich Jöoiraujã Hiewaa hichënaa warm k'ʌʌnag sĩi hich chognaan haajeewai. \v 5 Mag hichta t'umaam k'ʌʌn k'ãai hʌ̃rpai sĩewai Hẽwandamau bʌ̃ʌrjã hich chognaanag chan hich Hiewaag hiek'atarrjö hiwiir hãbamʌgjã, \q1 “Pʌ mʌ Hiewaa haawai hĩs mua t'umaam k'ʌʌnag mag k'ap hapi chirʌm” habajim. \rq (Sal. 2:7)\rq* \m Ni bʌ̃ʌrjã hich chog hiwiir hãbam higwiajã, \q1 “Mʌʌta hi haaik'a chitaju, maagwai hich jũrr mʌ chaaik'ajujã” habajim. \rq (2 S. 7:14; 1 Cr. 17:13)\rq* \m \v 6 Pari magju k'ãai, warag mag hich Chaai hãbpai k'itʌm mʌig heegar päaiwai warag angelnaan hich chogk'a t'ʌnʌm k'ʌʌnagta, \q1 “Pãach t'umaam k'ʌʌnau hirigta jëeubat'ʌ̃” hajim. \rq (Dt. 32:43)\rq* \m \v 7 Hich mag warag Hẽwandamau hich chognaan hich dʌ̈i t'ʌnʌm higmamua jaauwai, \q1 Angelnaanan hirua p'ũjö nem k'ap'í hapinaa, sĩi hõt huu jẽjẽerk'amjö hichdëu nem jajaauk'ampierr k'odpepet hapiejem haajem. \rq (Sal. 104:4)\rq* \m \v 8 Mamʌ hich Chaai higwia chan sĩi hich angelnaanagamjö hiek'aba, warag hich paarmua, \q1 “Hẽwandam, pʌchta nem t'um t'ʌnʌm Pöröu” ha hiek'ajim chi Hayau hich Chaairag. \q1 “Mʌg hatag pawiajã pʌchta hich mag chi Pörk'a chitaju. \q1 Puan nem hagcha waunaa k'ajap'ata waaujem. \q1 \v 9 Puan nem wajap'amta k'õsinaa nem k'aigbam hoomap'a haajem. \q1 Maguata Hẽwandamau pʌrʌgta hʌ̃gt'arjã chi Pörk'apijim; \q1 hajapcharan mʌchdëuma, mʌchdëuta pʌrʌg chi Pörk'apijim. \q1 Mʌchdëuta hĩchab t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã pʌ honeecha hapijim” ha hiek'ajim Hẽwandamau hich Chaairag. \rq (Sal. 45:6-7)\rq* \m \v 10 Maimua hĩchab hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai hãbmua p'ãmamua chi Hiewaa higwia, \q1 “Señor, pʌchdëuta chadcha warrgarwe mʌg durrjã hompaawi hedaujãjã pʌchdëuta waujim” hajim. \q1 \v 11 “Chi chugpaan chadcha pua mag nem hompaatarr t'um deeu chuk'u haju, mamʌ pʌch chan t'õojã k'augba hich mag chitʌm hiek'au. \q1 Tagam nemen t'um sĩi k'ajap'am k'ajũajö jẽeudubju. \q1 \v 12 Magbaawai hich jãg k'ajũa jöoi chi hiiur dʌ̈i t'eg jũajemjö, pua mʌg durr jöoi hisegpʌ̈iwi chi hiiurig paapʌ̈iju. \q1 Pari pʌch chan bʌ̃ʌrjã k'ĩir k'ĩet'uupaijã k'aba, pʌʌn hich mag chitʌm hiek'au” ha p'ãjim. \rq (Sal. 102:25-27)\rq* \m \v 13 Mag hich Hiewaata t'umaam k'ʌʌn k'ãai hʌ̃rpai sĩewai sĩi hich chognaanagpai chan ni hãbamʌgjã Hẽwandamau hich Hiewaag hiek'atarrjö, \q1 “Mʌch hiek t'eeg chirʌmjö haag pʌʌta mʌ dʌ̈i hãba mʌ juachaar gar jupbá” habajim, \q1 “pʌch hoomap'a haajem k'ʌʌn t'um mua pʌch jua hee pʌrk'a dee nʌm hora.” \rq (Sal. 110:1)\rq* \m \v 14 Mamʌ angelnaan t'um sĩi Hẽwandamau nem jajaauk'am hipierraa haagta t'ʌnaawai hamag chan hirua mag hiek'abajim. Jãk'ʌʌnan, sĩi hich Hẽwandamau hich dʌ̈i hich mag wënʌrraag maach hich haar p'ë hauju k'ʌʌn juag hoomk'ĩir pʌ̈itarr k'ʌʌnau. \c 2 \s1 Cristo hiek chan sĩi par jʌ̃gʌupai hũrju k'aba nʌm \p \v 1 Keena, mag hich chi Hiewaata hʌ̃rpai sĩerraawai hi hiek chi jaau durrum k'ʌʌnau maachig jaau nʌmta wajap'a hũrwi hʌ̈k'aju haai nʌm, heeu magba hak'iin sĩi par jʌ̃gʌupai hũurwai hewag mawi warr hʌ̈k'aba naawai haajerrjö sĩi parhoob haduk'am. \v 2 Warrgarwe Hẽwandamau sĩi hich angelnaanag hich hiek Moiseeg deepitarran chadcha nem jua t'eeg sĩejim. Magua hag gaai nem waupi jaau nʌm hichaaur nem waaujerr k'ʌʌn chan sĩi Hẽwandamau hich mag par k'ĩir hok'ooba, hamach pekau paar hich hagpierr ham gaai deejeejim. \v 3 Mag ley sĩi angelnaan gaau deepʌ̈itarr hichaaur nem waubarm paar ham dʌ̈i maagjerrta, jãgwi maach gaaijã hirua mas deeba habarju, mʌg maach peerdʌajem hiek hag k'ãai wajapcha sim jaau nʌmta sĩi hũrbamjö habarm paar. ¿Mʌg maach peerdʌajem hiek warrjã hich maach Pör Cristoouchata nacha jaaubajĩ? Magtarrta hich dʌ̈icha wënʌrrawi hũrtarr k'ʌʌnaujã hamachdëu hoowai chadcharam hiek haawai jũrr maachig jaauwi maadëujã k'ap'ʌ naabá. \v 4 Mamʌ magpaijã k'aba, mag maach peerdʌajem hiek'an chadcharau ha k'ap hamk'ĩir, hich Hẽwandamaucha mag hich hiek jaau durrum k'ʌʌnag hõorjã dau daau monaaupi maajeejim. Mag nʌm dʌ̈i hĩchab hĩs hewag pawiajã hichdëupai hich Hak'aar jua t'eeg gaaimua maachigjã nem k'ĩir pogk'e waupiejem, magʌm gaaimua mʌg hi hiek jaau nʌmʌn chadcharau ha k'ap hapieg. \p Magua mʌg maach peerdʌajem hiek jaau nʌm hũurwai par jʌ̃gʌupai hũrba hʌ̈k'aju haai nʌm. \s1 Jesuu maach hich heeugpeenk'a hawaag maachjö wounk'atarr \p \v 5 Hĩs hewag pawiajã, chaig mʌchdëu jaau chirarrjö, Hẽwandamau hich Chaai gaaimuata maachig hich k'augpi sĩewai, sĩi hich chognaan hich dʌ̈i nʌm k'ʌʌnagta hiek t'eegnaa maach pörk'apiba hich Hiewaagta maach Pörk'api sim. \v 6 Magua Hẽwandam hiek p'ã sim gaai hãbmua, \q1 “¿K'an hajaug nʌ” hajim “maar mʌig heegarm k'ʌʌn pua jãgcha maar k'ĩrag hee haag? \q1 ¿Jãga nʌ pua jãgcha maar dau haug k'augaag? \q1 \v 7 K'ũchpai mʌig heegar wënʌrrʌweran, chadcha pua angelnaan k'ãaijã maarta heegpai deejim. \q1 Mamʌ mag nʌʌ hawia maachta nem t'um t'ʌnʌm k'ãaijã hʌ̃rpai hapijim. \q1 \v 8 Nem t'ʌnʌm t'um pua warre maar jua heeta p'ëdeejim” ha p'ãjim, “maachdëuta t'um k'ap nʌisimk'ĩir.” \rq (Sal. 8:4-6)\rq* \m Chadcha magta p'ã sĩeb mamʌ, mag hãaurpaijã k'aba nem t'um maach jua hee p'ëdeetarr hanʌmta, chadcha mag t'umaa hichdëu jaautarrjö nem t'um maach jua heegar t'ʌnʌm chan hagt'a hooba nʌm. \v 9 Magarrau Jesuuwan chadau, mʌig heegar wounk'a sĩet'uurwai maachjö angelnaan k'ãaijã Hẽwandamau heegpai hi deejieb mamʌ, hĩs jũrr hichdëuta nem t'ʌnʌm t'um chadcha wai dʌnʌm. Mamʌ Hẽwandamau mag maachjö angelnaan k'ãaijã heegpai hapitarran, maach dau haug k'augwi maach peerdʌ haum k'õchgau maach kõit dau hap'ʌʌ hamk'ĩir hajim. Mamʌ mag maach gaaimua meetarr jũrr, hich Hẽwandamau hichta nem t'um t'ʌnʌm k'ãaijã hʌ̃rpai hapijim. \p \v 10 Nem t'ʌnʌmʌn t'um Hẽwandamau hompaatarrau hich hat'ee, hichdëu hig sĩerrjö hamk'ĩir. Mamʌ mag hʌ̃rcha hichdëu hig sĩerran, hõor pöm hich chaaink'a hauwi hich haar p'ë hawaag hajim. Magaag hat'ee hirua hʌdʌraa hich Hiewaa Jesuuta dau hap'ʌʌ hapijim, mag hap'ʌʌ habarm gaaimua hʌ̈u ham peerdʌajemk'a sĩsiewai hichdëuta Hẽwandam haar hõor höbërpiejem k'amk'ĩir. \v 11 Mag hich Jesús Hẽwandam Hiewaa harrta, maachjö angelnaan k'ãaijã heegpai simuata Hẽwandam hat'ee maach hajaug paapʌ̈iwi hich Haaita maach Haaik'apijim. Mag gaaimuata chadcha hich Hẽwandam Hiewaa Jesuujã chigag chuk'u maachig heeugpeen haajem. \v 12 Mag hichdëu maach hich heeugpeen hich dʌ̈i haai hãbam k'ʌʌnk'a wai sim higwi, hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai mag sim: \q1 “Tata, mua mʌch heeugpeenag jaauju pʌ jãga chirʌ́; \q1 magnaa mʌchdëupa ham dʌ̈i pʌ t'umeuk'arju” ha sim. \rq (Sal. 22:22)\rq* \m \v 13 Hĩchab Isaías gaaijã hich hag hiek higwi, \q1 “Tata, pʌchdëu mʌrʌg hõor p'ëdeetarr dʌ̈i mʌ cha chirʌm” ha sim, “hajapcharan pʌch chaaink'a t'ʌnʌm k'ʌʌn dʌ̈ima. \q1 Ham gaaimua mʌch p'it'ur chirʌm haigjã, pua mʌrʌg hoobamjö chan habaju mua k'ap'ʌ chirʌm” ha sim. \rq (Is. 8:17-18)\rq* \m \v 14 Mag mʌig heegar chi chaaink'a t'ʌnʌm k'ʌʌnjã wounaanta mag hi chaaink'a t'ʌnaawai hich Jesujã mʌig heegarm k'ʌʌnjö wounk'ata sĩeichëjim, wounjö meeg; mag hich meebarmua mʌig heegar hichta chi durr k'ʌ hawi hõor dajẽk wai sĩerrta hiek t'eeg chuk'u hapäaig; hajapcharan mepeerta hich garmua pödpäaigma. \v 15 Mag Hẽwandam Hiewaa k'aba harrjö hich Jesús maach kõit meebarmuata, jãg sĩi chik'am chogk'a nʌm k'ʌʌnau hamach patrón jua högk'a durraajemjö, maach dajẽgbaawai hok'ooju högk'aajerr k'ʌʌnjã hʌ̈u peerdʌtk'a hat'aawai tag hi högk'aba nʌisijim. \v 16 Mag hi bëewaijã hich chan angelnaan peerdʌ hawaanta bëeba, maach mʌig heegarm k'ʌʌn peerdʌ hawaanta bëejim; hajapcharan maach hĩs mʌg Hẽwandam hiek jöoi Abrán dënjö hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn peerdʌ hawaanma. \v 17 Pari mag maach peerdʌajemk'anaa hĩchab hichta warrgarm p'adnaan pöröu haajerrjö Hẽwandam dʌ̈i maach kõit hiek'aajem k'aagan, hichiita hich Jesujã nem t'umaam hat'ee maach hich heeugpeenk'a nʌm k'ʌʌnjö wounk'aju haai sĩejim. Mag sĩewai p'adnaanau hõor k'aibag paar nemchaain k'eechjerrjö, jũrr hichta maach kõit hʌdʌraa hich t'õopibarmua maach k'aibag t'um chugpaa haujim. \v 18 Mag hichjã woun harr haawaita maachjö dau haug wauwi meperaujã hirig nem k'aigbam waupiju hẽk'aajeejim. Mamʌ hichdëujã magʌm t'um hãwattarr haawai, maachdëu mag nem k'aigbam waujöjöomjö haadëp'ʌm haigjã hʌ̈u hirua maach dau haug k'augwi maach k'aigpeerjem, hich dënjö magʌm t'um pödpʌ̈pʌ̈i hamk'ĩir. \c 3 \s1 Jesuuta Moisés k'ãai hʌ̃rpai sim \p \v 1 Magua hermanonaan, pãar har Hẽwandam dʌ̈ipai wënʌrrʌm k'ʌʌn, har maachta hich haar p'ë hawaag hich chaaink'a hautarr k'ʌʌn, pãadë mʌ hiek hũrbat: Jesucristota chadcha hich Hẽwandamaucha hich hiek jaaumk'ĩir jʌr hauwi pʌ̈itarrau. Hichta hĩchab hĩsin warrgar p'adnaan pör haajerrjö maach kõit Hẽwandam dʌ̈icha hiek'aajemʌu. Hʌ̈u hi gaaimua maadëu chadcharam hiekta hʌ̈k'a nʌm. \v 2 Hich jãg Moiseeujã Hẽwandamau hichig jajaauk'am t'um israelnaan dʌ̈i haajerrjö, Jesuujã Hẽwandamau mag hichig hich hiek jaaupinaa hich hiek hʌ̈k'aajem k'ʌʌn kõit hiek'aajem k'apibaawaijã chadcha hirua t'umaa hichig jaautarrjö hajim. \v 3 Mamʌ hagdaujö mag hamachig nem jaautarr t'um waujierrab mamʌ, hichí Jesuuta Moisés k'ãaijã hʌ̃rpai sim. ¿Jãgwi mag chirʌ́? Pãrau k'ap'ʌ nʌm, hãbmua di hëeuwai chi hëutarr wounta chi di k'ãaijã hʌ̃rcha hig hiyʌ̈ʌ haajem. Hich jãgta nʌm hĩchab Jesujã Moisés dʌ̈i: Moisés sĩi maachjöpai mʌig heegarm haawai hiin sĩi Hẽwandam juau. Mamʌ magba Jesuun hi nawe hich mag sĩerraawai hichiita hi k'ãai hʌ̃rpai sim. \v 4 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, hãbmua di hëubam haig chan bʌ̃ʌrjã di chuk'um. Hich hagjö sim hĩchab nem t'um mʌg t'ʌnʌmjã; hich Hẽwandamauta nem t'um waubajieb, maach wounaanjã t'um, Moisepa. \v 5 Magua Moisejã sĩi hich Hẽwandam chog harr haawai hichig jajaauk'amjöta haajeejim hi hõor dʌ̈i. Hajapcharan hi p'idagan, Hẽwandamau mag hich hõork'a t'ʌnʌm k'ʌʌn dʌ̈i hajuuta jũrr hõrag jajaau haajeejim. Ma hajim hi p'idag. \v 6 Mamʌ Cristo Jesús chan magba, Jesuun hich Hiewaa chaar hichdëu pʌ̈itarrau. Magtarr haawai hichdëuta maach hich Haai hõork'aju k'ʌʌn t'um peerdʌ hauwi hichdëuta k'ap sim, hichig jaautarrjö. Maata hi p'idag haawai hi gaaimuata maach mʌg Hẽwandam dënk'a nʌm. Majã chadcha mag hi hõork'a naawai parta hi hiek hʌ̈k'aba nʌm k'ap'ʌnaa honee hirua maach hich haar p'ë hauju k'ĩirjugta hogdʌba wënʌrrʌmʌn mamʌ. \s1 Hẽwandamau hich hõork'a nʌm k'ʌʌn k'ĩir meeupiju \p \v 7 Magua hoob t'ãar t'eeg hamiet, heeu pãach dʌ̈ijã Hẽwandamau israelnaan dʌ̈i harrjö haduk'am. Magju k'ãai Hẽwandam hiek p'ã sim gaai hich Hẽwandam Hak'araucha jaau simjö, \q1 “Hĩs pãachdëu Hẽwandam hiek jaau nʌm hũurwai \v 8 hoob israelnaanjö t'ãar t'eeg hamiet. \q1 Hõor chukag hee p'ʌʌr wënʌrraawai hamau warag Hẽwandam dʌ̈ita serereu nʌʌ hawi hi meeuk'api pʌ̈ijierram. \q1 \v 9 Cuarenta años mag hõor chukag hee wënʌrraajeewai, pãar jöoinau nem hooba haajempa hamach k'aigpërm k'õchgau hirua hich jua t'eeg hoopiejerrjã, hamau warag hi jũramjö haajeejim. \q1 \v 10 Maguata chadcha ham dʌ̈i meeuk'awi, hirua magjim hamag: \q1 ‘Pãran sĩi parhooba pãachdëu hampierr ham k'õchgau hok'oota wënʌrrʌm; mamʌ mag nʌm mua nem jaau chirʌm chan waumap'a nʌmgui’ ha hiek'ajim. \q1 \v 11 Magta chadcha k'ĩir machgau hirua chi hich hichaaur nʌm k'ʌʌn chan hich haar höbeerpibamgui ha hiek'ajim hich Hẽwandamau.” \rq (Sal. 95:7-11)\rq* \p \v 12 Hermanonaan, maguata muan pãragan, “Hẽwandam hich hiek'abarmjã chadcha nem wau sĩerrʌm hiek hʌ̈k'aba nʌm gaaimuapai chan hoob t'ãar k'aigba nʌrrjëe hamiet” ha chirʌm, pãach mag nʌm gaaimua warag Hẽwandamta hisegam hugua. \v 13 Magju k'ãai Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö, hʌ̈u hagt'a dich k'apeendam wawiju haai nʌwe hed hëepierr hagdaujö pãach k'apeen wawibat, pãach pekau hee nem k'aigbam wau nʌmuapai pãach k'ũgurwi warag t'ãar t'eeg ham hugua. \v 14 Pari mag Cristo dʌ̈ita k'apeerk'anaa hichdëu jaautarrjö chadcha maach dʌ̈i hʌ̈u hapim k'õsi nʌm k'ai, magan warrcha hi hiek hũurwai chadcharam hawi hʌ̈k'a nʌisierrta hich mag dich t'õm haar hogdʌba hʌ̈k'a wënʌrraju, warrcha hʌ̈k'atarrjö. \p \v 15 Pari magaagan, Hẽwandam hiek gaai p'ã sim chaig jaau chirarrjö, \q1 “Hĩs pãachdëu Hẽwandam hiek jaau nʌm hũurwai hoob t'ãar t'eeg hamiet; \q1 hoob har israelnaanau warag Hẽwandam dʌ̈ita serereu nʌʌ hawi hi meeuk'apipʌ̈itarrjö hamiet” ha chirʌm. \rq (Sal. 95:7-8)\rq* \m \v 16 ¿Pãrau k'ap'ʌ nʌ, Hẽwandamau hich hiek jaaupi sim hũr nʌm hãba, chijã k'ʌʌnauta warag mag hi meeuk'apijierrá? ¿Maach jöoin Egiptomua Moiseeu chawag p'ë harrtarr k'ʌʌn hamach t'um k'abajĩ? \v 17 ¿Chijã k'ʌʌn dʌ̈ita Hẽwandam cuarenta años mag meeuk'a sĩejĩ? Hich hichaaur harr k'ʌʌn dʌ̈ima, hamach pekau wautarr gaaimua. Mag gaaimuata mag hõor chukag heepai p'ʌʌr wënʌrrʌmua t'um k'ëchjierram hanaabá, hamach barju harr haarjã barba. \v 18 Maimua hĩchab ¿hich mak'ʌʌnag k'abajĩ, hamach k'õchagpierr ham k'õchgau bʌ̃ʌrjã hich hiek hasekasba harr jũrr hich Hẽwandamaucha, “Cha mʌ hiek'a chirʌm hiek'au pãar chan mʌchdëu pãach k'ĩir meeupiju ha chirʌm durrjã mua dubpibamgui” ha hiek'atarr? \v 19 Hajapcharan mag pöd barba harran, hamachig Hẽwandamau jaautarrjã hajappai hʌ̈k'aba narr gaaimuata mag pöd barba k'ʌd jãrrpai k'ëchjierram hanaabá. \c 4 \p \v 1 Keena, hĩs hewag pawiajã, hich Hẽwandamauchata jaautarr haawai, hagt'a hi haar barju haai nʌm. Maguata maachjã k'ĩir k'ap'ʌ wënʌrraju haai nʌm, heeu hamjö hãb k'ãijã mag hirua maach k'ĩir meeupiju ha sim haar pöd barba haduk'am. \v 2 Hamag jaautarrjö maachigjã maach peerdʌajem hiek jaauwi nʌm. Mamʌ hamaun mag hamachig jaautarrjã sĩi par jʌ̃gʌupai hũrtarr haawai ham hat'ee chan bʌ̃ʌrjã serbiibajim haajem, hʌ̈u chi hʌ̈k'a narr k'ʌʌn dʌ̈i warag k'ĩirjug hãba ham dënjö hi hipierraa haba harr haawai. \v 3 Maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnan, mag Hẽwandamau maach hich haar p'ë hauwi hich dʌ̈i k'ĩir meeupiju ha sim haar barju. \q1 Mamʌ hi hichaaur nʌm k'ʌʌn chan hichdëu ham k'ĩir meeupiju ha jaautarr durrjã barbamgui hajim. \rq (Sal. 95:11)\rq* \m Mag hamau hi hichaaur habamuan, hamjã dubk'am, ya Hẽwandamau mʌg durr hompaawaiwe mag hõor k'ĩir meeupiju durrjã sĩi wai sĩerr haawai. \v 4 Mag k'ĩir meeu nʌisiewai jua hʌ̃iju higwi, hĩchab hich Hẽwandam jua hʌ̃itarrjã jaauwi, \q1 “Hẽwandamau nem t'ʌnʌm t'um seis días nʌm hee wau haaipapʌ̈iwi hag noram siete diam gaai hichjã jua hʌ̃ijim” ha sim, “hichdëu nem hig sĩerr t'um waubapäaiwai.” \rq (Gn. 2:2)\rq* \m \v 5 Mag israelnaan k'ʌd jãrrpai k'ëchtarr k'ʌʌn higwiajã, hich Hẽwandamaucha, \q1 hi hichaaur nʌm k'ʌʌn chan hich sim haig hich dʌ̈i jua hʌ̃imk'ĩir dubpibaju hajim hĩchab hich hag hiek gaaipai. \rq (Sal. 95:11)\rq* \m \v 6 Magta nacha hi hiek hũrtarr k'ʌʌn hamach jʌ̃g t'eeg gaaimua dubbajierram haajem. Mamʌ hagt'a hewagam k'ʌʌn dubju waaur nʌm, hi hipierraa nʌm k'ʌʌn. \v 7 Mag hi hipierraa nʌm k'ʌʌn dubju haai nʌm higwi, Moisés meetarr k'ur nassi pawijã David k'ararrau Hẽwandam hiek p'ãawai, \q1 “Hĩs pãachdëu Hẽwandam hiek jaau nʌm hũurwai hoob t'ãar t'eeg hamiet” ha p'ãjim. \rq (Sal. 95:7-8)\rq* \m Magua hichdëu jaau pʌatarrjö, hĩsweta hʌ̈k'aju haai nʌm, hagt'a hʌ̈k'aju haai nʌwe. \v 8 Mamʌ mag hirua hiek'aju nawe, chi Moisés meetarr k'ur Josueu israelnaan Canaan durr wai duubwaijã warre hich Hẽwandamau maach k'ĩir meeupiju ha sim haarchata wai dubtarr hamuan, Hẽwandamau hĩs hewagam k'ʌʌnagjã hich haar wëtju hayaa hamk'ĩir “Hĩsweta hʌ̈k'aju haai nʌm hagt'a hʌ̈k'aju haai nʌwe” habak'am. \v 9 Magua maadëu k'ap'ʌ nʌm, mag Hẽwandamau maach k'ĩir meeupiju ha sim chan mʌig heegarpai k'aba, ya mʌg hatag hich haarcha maach p'ë hat'aawai hich jãg hichjã mʌg durr t'um waupʌ̈iwi jua hʌ̃itarrjö jua hʌ̃i wënʌrrajuuta jaau sim. \v 10 Chi mam Hẽwandam sim haarta hʌ̈u barbaimam wounan, chadcha tag p'it'urgjã hauba, hich jãg mʌg durr hompaawi hich Hẽwandamjã jua hʌ̃itarrjö, hich mag hi jua hʌ̃i chitaju. \v 11 Maguata maachin Hẽwandam hiek jaau nʌm maachdëu hũrtarrta warag hogdʌba hʌ̈k'a nʌmua mag hi dʌ̈icha naaimajuuta hẽk'aju haai nʌm, ni hãbmuajã israelnaanau Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba harrjö haba. \p \v 12 Mʌg Hẽwandam hiek'an hich mag chugpaa k'augba sĩerranaa nem jua t'eeg sĩerrʌm, hich Hẽwandam hiek haawai. Maguata t'ut'ui p'õpá garm magwe dee sim k'ãaijã nem degcha sĩewai maach pa hak'aar hoonaa maach hö hak'aarjã k'aug haaujem. Maach k'ĩirjugjã k'ogreu jʌrnaa dichdëu nem wauju dich t'ãar heepai wai sĩsidʌmjã k'aug haumaajem. \v 13 Mʌg t'ʌnʌm haig chan pöd hiwiir hãbmuajã Hẽwandam dau merpʌ̈iju k'aba sim. Hirigan nem t'ʌnʌm t'um hich dau haig haunaata hoo nʌmjö dawaa t'ʌnʌm. Hẽwandam mag maadëu nem wau nʌmjã t'umaa hoojem k'ĩirp'eeta maachin dʌnʌnʌid haimaju, maachdëu nem waaujerr t'umaa hirig meerba jawaag. \s1 Hich Jesuuta maach kõit hiek'aajem chaark'a sĩsijim \p \v 14 Mamʌ hich jãg warrgar p'adnaan pöröu hõor kõit Hẽwandamag jëeujerrjö, hĩsjã hagjö maach kõit hiek'aajem chaar wai nʌm; hajapcharan hich Hẽwandam Hiewaama. Hichta mawi hʌ̃gt'ar sĩejem, mammua maach kõit hiek'aag. Maguata maachin maachdëu hi hiek hʌ̈k'a nʌmta warag hogdʌba hʌ̈k'anaa hag gaaita hubʌ wënʌrraju haai nʌm. \v 15 Mag hʌ̃gt'armua maach kõit hiek'aajemuan chadcha maach dau haug k'aaugjem. Hẽwandamta maach wounk'a sĩerr haawai hichdëujã k'ap'ʌ sim, jãga haajẽ maach pekau hee burrjöjöo haadëp'ʌm haig. Meperau maach pekau hee burrpiju hẽk'aajemjö haju hẽk'aajeejim hi dʌ̈ijã hagjö; mamʌ maagjerrta hich chan bʌ̃ʌrjã pekau hee burrba k'itajim. \v 16 Maach kõit hiek'aajemua mag maach dau haug k'aaugjem k'ap'ʌ naawai bʌ̃ʌrjã högk'aba warag Hẽwandam t'umaam k'ʌʌn Pörk'anaa t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i hajap'a k'itʌmta jʌrju haai nʌm hirig jëeu nʌmua, pekau hee burrjöjöo haadëp'ʌm haig hi hiigwaijã hʌ̈u hirua maach dau haug k'augwi maach k'aigpërmk'ĩir. \c 5 \p \v 1 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, maach judionaan hee p'adnaan pörk'apiegjã hõor heemta jʌr hauwi chi pörk'apiejem, maguata hõor kõit Hẽwandamag nem hinagdam ofrendak'a deenaa nemchaainjã t'õonaa p'aamamua hirig jëeumk'ĩir, mag jëeubaawai Hẽwandamag ham chig ham hugua. \v 2 Mamʌ mag p'adjã hĩchab maachjö pekau pöm k'itaawai, pekau hee buburrsöm k'ʌʌnjã dau haug k'aug paraa haju haai sim. \v 3 Mag hichjã hĩchab maachjöpai sĩewai, hich jãg hõor kõit nemchaain k'ëchnaa Hẽwandamag ham chig ham hugua ham kõit jëeujemjö, hich kõitjã jëeuju haai sim. \v 4 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, hãbmuajã pöd hichdëupai, “Mʌʌta chi pörk'aju” hawi hichta p'adnaan pör k'aba haajem. P'adnaan pörön hich Hẽwandamauta jʌr haaujem, hich jãg hichdëuta nacharam p'ad Aarón haajerr jʌr hautarrjö. \v 5 Hich jãgta hajim Cristojã: Hirua hichdëuta, “Mʌʌta p'adnaan pörk'aju” habajim. Magju k'ãai hich Hẽwandamauta hirig, \q1 “Pʌ mʌ Hiewaa haawai pʌchta t'umaam k'ʌʌn Pörk'a sĩsim t'umaam k'ʌʌnag k'ap hapi chirʌm” hajim. \rq (Sal. 2:7)\rq* \m \v 6 Maimua mag warre hichta chi Pörk'apibarm higwiajã, hich Hẽwandamaupai hich hiek p'ã sim gaai hagjö, \q1 “Pʌʌn hich jãg Melquisedec p'adk'a sĩerrarrjö hich mag P'adk'a chitʌm hiek'au” hajim. \rq (Sal. 110:4)\rq* \m \v 7 Cristo hagt'a mʌig heegar k'ëraawai hʌ̈u hich meem hiekcha meepiba haag jua t'eeg simʌg jëeu simua nem t'eeg hijẽjẽbk'am dʌ̈i bĩe jöchk'ërʌmuata jëeu k'ërajim haajem; hajapcharan hich Hayag jëeu k'ërʌmuama. Mamʌ mag hich Hayau k'õsimjö hi hipierraa ham k'õchgauta hichig jëeutarr haawai hʌ̈u Jöoirau hi hiek hʌ̈k'ajim, deeu hi p'iriu hat'amua. \v 8 Mag Cristo Hẽwandam Hiewaa hãba, chadcha hap'ʌʌ meebarmuata warag hich Haai hipierraa haa k'augjim. \v 9 Mamʌ hagjö mag meebarmua hichta hĩchab t'umaam k'ʌʌn Pörk'anaa ham kõit hiek'aju haai sĩsiewaita hĩchab t'um hich hipierraa nʌm k'ʌʌnjã hʌ̈u hʌ̃gt'ar höbërpiejemk'a sĩsijim. \v 10 Magta chadcha Hẽwandamau, warr Melquisedec p'adk'a sĩerrjö, hich Hiewaata P'ad chaar k'apijim hʌ̃gt'ar, t'umaam k'ʌʌn kõit hiek'aajem. \s1 Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm hanarrta hi hiseg nʌm k'ʌʌn \p \v 11 Cha mʌchdëu jaau chirʌm hiek'an pãrag jaauju pöoma hagt'a wai chirʌm; mamʌ pãrau k'augmap'amjö naawai mʌʌgwaiweran jaauju p'it'ur sim. \v 12 Pãrau nawe Cristo hiek hũurjem k'ʌʌn haawai ya mʌʌgwai jũrr pãach k'apeenagta jaau k'aauga haju haai nʌm. Mamʌ magba jãg Hẽwandam hiek hat'ee hagt'a dau meraamjö naawai pãragan deeu chaainagamjö merag chuk'umdamta nacha jaauju haai chirʌm. Pãrau k'ap'ʌm, chaainagjã nacha jũdchödam happai dee nʌʌ hawi hewag paawaita jöoin dʌ̈i hãba nem parhooba k'oo k'augpiejem. Hich hagjöta sim hĩchab Hẽwandam hiek jaau nʌmjã. \v 13 Magua mag maach chi jöoi chirʌmta chaainag jaaujempai k'ap'ʌ chirʌmʌn, magan hagt'a chaai jũdchö hik'õrroo k'itʌmjöta sim, nem k'aigbamjã k'augba ni hʌ̈uumjã k'augba sĩewai. \v 14 Mamʌ magarrau jãg chi jöoin nem parhooba k'oojem k'ʌʌnjö, k'ani hʌ̈u sĩ wa k'ani hʌ̈u k'aba sĩ ha k'ap'ʌ simuan chad Hẽwandam hiek p'it'urm hichig jaauwaijã hʌ̈u hajap'a k'ap'ʌ haju, hag nawejã hichig jaautarr hee nʌrrʌmuata magʌmjã k'aug haumaajeewai. \c 6 \p \v 1 Keena, maguata maachin warag naagta wët hahaug maju, warag hi hiek k'augmamua hag gaaita jöoinpaag. Mamʌ magaag chan Cristo hiek jaau nʌm hũurwai nacha maachdëu k'augtarrpaita k'ap'ʌ wënʌrraju habam. Jãg sĩi: \q1 dichdëu nem k'aigbam waaujerr hisegwi Hẽwandamag chugpaapi jëeu nʌmpai k'aba, \q1 dichdëu Hẽwandamau maach peerdʌajem hiek hʌ̈k'a nʌmpaijã k'aba, \q1 \v 2 dich pör choopi jaau nʌmpaijã k'aba, \q1 dich k'apeen pör hʌ̃r jua hausĩunaa Hẽwandamag jëeu nʌmpaijã k'aba, \q1 mʌg hatag maach hiiu p'iidʌtk'aju jaau nʌmpaijã k'aba, \q1 maimua Hẽwandamau maach hi hagk'aju jaau nʌmpaijã hʌ̈k'a wënʌrraju habam. \m \v 3 Magʌm t'um hʌ̈uma chadcha. Mamʌ magʌm hiekpaita dich hip'it'ur p'ʌʌrba jajaau haju k'ãai, tagam nem hagjö hich Hẽwandamau maachig k'augpim k'õsi simta pãrag jaaum hig chirʌm. Magʌm hiek hʌ̈k'aag pãragjã hich Hẽwandamau k'ĩirjug deek'iin hʌ̈u hak'am. Maiguin chad warag hi hiek k'augmamua hag gaaita jöoinpagk'aju. \p \v 4 Mamʌ har maach peerdʌajem hiek hũrwi, Hẽwandamau hich Hiewaa maach peerdʌajem k'amk'ĩir pʌ̈itarrjã k'augwi, Hẽwandam Hak'arau hõrag nem hajap'a waupi sim haig hich paarmua dʌ̈i wauwi, \v 5 maimua mʌg Hẽwandam hiek jaau nʌmjã hich jʌ̃gʌucha hũrnaa hich daúacha hich Hẽwandam Hak'arau nem k'ĩir pogk'e waupi sim hootarrta, \v 6 hũwaai hewag mawi warre Hẽwandam hiseg simʌg chan parta deeu Hẽwandam hiek hʌ̈k'api hawaag hẽk'aju. Mag sim haig hʌ̈k'aba k'abahab, magʌm gaaimua pakuls gaai hi meerp'ëtarr k'ʌʌn dënjö hichdëujã hich paarmua Hẽwandam Hiewaata t'umaam k'ʌʌnag hisegpi jaaunaa parhoobam k'ʌʌnjö hi wau hiek'api simjö sĩewai. \v 7-8 Magʌm wounaanan jẽb k'aigbamjöta nʌm. Nemjĩir hajap'a höbërmk'ĩir par Hẽwandamau hag hʌ̃r noseg pöm chëpipik'amjã hag gaai nem jĩirwai sĩi p'ũak happaita höbërbaadëp'ʌm; hich jãgta nʌm har Hẽwandam hiek hũrtarrjã hʌ̈k'abam k'ʌʌnjã. Jãgʌm k'ʌʌnan, jãg p'ũakjã sĩi hãbamʌg päardʌnaa hörpäaijemjö, ya sĩi Hẽwandam jua machag hãwatjupaita nʌm. Mamʌ magba har Hẽwandam hiek hũrwi t'ãraucha hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnan jẽb hajap'amjöta nʌm. Magʌm k'ʌʌn dʌ̈i Hẽwandamaujã hʌ̈u haajem. \s1 K'an k'ĩirju nʌm gaaimua maach Hẽwandam dʌ̈i hubʌ nʌ \p \v 9 Hermanonaan, mua mag chadcha hõrau Hẽwandam hiek hũr nʌm hãba hi hiseg nʌm ha chirab mamʌ, mua k'ap'ʌ chirʌm, pãar chan magba nʌm. Pãar ya peerdʌwi nem hajap'amta waaujeewai mag jẽb hajap'amjöta nʌm. \v 10 Hẽwandamau t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i nem hagchata waaujeewai pãrau Hẽwandam k'õsi nʌm gaaimua pãach hermanonaan juag hoojemjã hirua par sĩi hich jãg hok'oopibam. \v 11 Muan hich jãgta pãrag pãach hermanonaan pãach dënjö hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌndam daupii wënʌrrapim k'õsi chirʌm, hich jãg pãachdëu ham dʌ̈i nʌmjö, mag wënʌrrʌm gaaimua pãach hi dʌ̈i naaimaawai Hẽwandamau pãachig deeju k'ĩirju nʌmjã hich hag hee chadcha pãachdëu k'ĩirju nʌmjö höbërmk'ĩir. \v 12 Nem hajap'a wawaag chan hoob k'usëuk'amiet. Magju k'ãai maach jöoin hötarr k'ʌʌnau haajerrjö warag hʌ̈k'anaat ha chirʌm. Hamau hogdʌba hʌ̈k'a durruu haajerr jũrr Hẽwandamau warrgarwe hamachig deeju haajerrjã ya hamach jua hee wai nʌm, ya hich dʌ̈ichata wënʌrraawai. \p \v 13 Hẽwandamau jöoi Abrán k'ararrag chaai paarpapiju jaauwai, hich hiek'abarmjã sëuk'aba ni tag hich k'ãai hʌ̃rpaimjã chuk'u sĩerraawai, hichdëupai hich t'önaa, \v 14 “Mʌ cha hiek'a chirʌm hiek'au mua pʌ dʌ̈rrcha heeg hoowi mʌg hatag paawai pʌ chaain hewagam k'ʌʌnjã k'apaana hapijugui” hajim haajem hirig. \v 15 Magbaawai chadcha Hẽwandamau hichig jaautarrjö haju k'ap, jöoi Abranau nʌ k'itʌm hee Hẽwandamau hirig hichdëu jaautarrjö hʌ̈u chaaidam hi hʌʌirag hoodeepiwi hag gaaimua chadcha jöoi chaain hewagam k'ʌʌn k'apaana t'ʌnʌisijim, hi meetarr k'ur. \v 16 Maach mʌig heegarm k'ʌʌnau juraawain maach k'ãaijã hʌ̃rpai sim higwiata juraajem, hajapcharan Hẽwandam higwiama. Mag juraanaata nem magju habarm chan tag sĩi dich hip'it'ur hijẽjẽb nʌʌjã haba, chadcha dich hiek'atarrjöta haajem. \v 17 Magta Hẽwandamaujã hi hiek'atarran chadcharau ha k'ap hapieg, mag juraamamuata Abranagjã hiek'ajim haajem, maagwai hich chaain hewagam k'ʌʌnaujã chadcha Hẽwandamau hamach dʌ̈i magju k'ap hamk'ĩir. Mag sim haig hirua hich hiek'a simjã chadcha hich mag haju ha sim hajim hanaabá. \v 18 Magta Hẽwandamau juraanaa hõor dʌ̈i hiek deejem hũrwi, chadcha hi sëu chuk'u sĩerrʌm k'ap'ʌ nʌm gaaimuata hĩs hewagjã maach peerdʌ haumk'ĩir Hẽwandam jʌr nʌm k'ʌʌnaun k'ap'ʌ haajem, chadcha hirua maach peerdʌ hauju. Mag gaaimua hi haar naaimaju k'ĩirjugta wai nʌm, hichdëu maach p'ë hauju jaau simjö haju k'ap'ʌ naawai. \v 19-20 Mag hãba Hẽwandam haar naaimaju k'ĩirjugta wai nʌmʌn, magan hich jãg barco hich anclaau hũrrpiba wai wëjöm haig p'ũasaujã bãyeu harrba haajemjö, maach hak'aarjã Hẽwandam gaaichata pʌr wëjömjö sim. Mag Hẽwandam dʌ̈i maach mag nʌmʌn maach Pör Jesús gaaimuau, hichta hich jãg p'adnaan pöröu Haai hi jëeujem hee put parrg hëu wëjorr hëugar añopierr biek hãbpai duubjerrjö maach na hʌ̃gt'ar mawi sim haawai. Mammuata maach kõit hich Haai dʌ̈i hiek'aag hich mag P'adk'a sĩerrʌm, hich jãg warr Melquisedec p'adk'a sĩerrarrjö. \c 7 \s1 Melquisedec p'adk'a sĩerrarrjö Jesuuta hich mag P'adk'a sĩerrʌm \p \v 1 Mag maach Pör Jesucristo Melquisedecjö sim ha chirʌmʌn mʌgau: Maach jöoin Abrán k'ararr hagt'a hʌ̈u pʌʌrba k'itʌm jaar, Melquisedecta p'öbör Salem hanʌm heem rey hanaa hĩchab p'adk'a sĩejim haajem, hich Hẽwandam cha hʌ̃gt'aa p'uu nʌmua p'adk'apitarr. Mag jaar biek hãb jöoi Abrán reinaan dʌ̈i wërbʌwi hich garmua reinaan pödpʌ̈iwi hurum hee, chi Melquisedec hi k'ĩirp'ee mawi hãba t'ẽubaimam haig, hi bendiciemamua hirig, “Hĩsmua hatag hʌ̈u pʌ Hẽwandamau heeg hoo wai chitaju” hajim hanaabá chi Abranag. \v 2 Magbaawai Abranau mag reinaan dʌ̈i wërbʌwi hichdëu ham pödpʌ̈iwi, ham juagam nem p'ë hurarr heem chi décima parte deejim haajem chi rey Melquisedeeg. Mag rey t'ʌ̃r Melquisedec haawai, “t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i hagcha nem waaujem rey” haawaiu. Mag chi p'öbör t'ʌ̃r Salem haawai, maach meúan “k'õinaa” ha simʌu. Mag “k'õinaa” hanʌm p'öbör heeta reik'a sĩerr haawai chi Melquisedec higwia hõrau “hõor k'õinaa p'ë wai sĩejem rey” haajeejim. \v 3 Hẽwandam hiek p'ã sim gaai bʌ̃ʌrjã jaauba sim, k'ai hajĩ hi haai wa k'ai hajĩ hi hãd, bʌ̃ʌrjã ham jöoinjã jaauba sim. Hagjö bʌ̃ʌrjã hi t'aabatarrjã jaauba, ni hi meetarrjã jaauba sim. Hajapcharan mag p'adën peer Hẽwandam Hiewaa Cristo dʌ̈i hagjöota sim; maguata hichjã Cristojö hich magta p'adk'a sĩerrajim. \p \v 4 Pãadë hũrbat jãga sĩejĩ Melquisedec: Hí chan sĩi parhoobam p'ad k'abajim. Mag nʌm dʌ̈i hĩchab chi Melquisedecta jöoi Abrán k'ãaijã hʌ̃rpai sĩerr haawai chi Abranau, hichjã chi t'et'em harr hãba, mag reinaan dʌ̈i wërbʌwi hichdëu gan haumarr heemjã hirig chi décima parte deeb k'aba deejim haajem. \v 5 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, Moiseeu ley p'ã pʌarr gaai jaauwai, Levinaanta p'adnaank'a nʌm k'ʌʌnaun, tagam k'ʌʌn hamach k'apeen israelnaan t'um jöoi Abrán chaain hewagam k'ʌʌnk'a nʌm gaaimua wir haig hamach k'odnaan hãba, hichiita hamau nem wai nʌm heem chi décima parte hamag jëeub k'aba jëeuju haai naajim haajem. \v 6 Mamʌ chi Melquisedec Levinaan t'ʌ̃r heem k'aba harr haawai chadcha Moiseeu jaautarrjö hich paatëm chi décima parte jëeuju k'aba sĩejim jöoi Abranag. Mag p'adk'a sĩerrjã Levinaan k'aba sĩejieb mamʌ, hichiita Abranag jëeubaawai jöoirau deejim haajem hich dën heem chi décima parte. Mag Melquisedeeu hi bendiciewai, ya Hẽwandamau hag nawe hich bendicietarr hãba, Abranau hʌdʌraa deeu hich bendiciepijim hanaabá. \v 7 Maadëu k'ap'ʌ nʌm, chi hich garmua warm bendicii simta chi bendición hau sim k'ãaijã hʌ̃rpai sim. Ham mag narr haig, ¿k'aíu mag Melquisedecta Abrán k'ãaijã jua heegpai sĩejim habarju? \v 8 Chadcha mʌig heegar chi décima parte jëeujem k'ʌʌnan hĩchab maachjö dajẽk'u deetarr k'ʌʌnau; mamʌ Hẽwandam hiek chi p'ãm gaai Melquisedec jaau simʌn, chi hiwamta jaau sim, bʌ̃ʌrjã meejimjã haba. \v 9 Mag Abranau Melquisedeeg chi décima parte p'aagwai hewag pawi Levinaan k'aju k'ʌʌn hagt'a t'aababa naajieb mamʌ, ya warre ham kõitpata p'agbapʌ̈imjö hajim. Magua hĩs hewag pawi hoowaijã hamach paarmua chi décima parte jëeuju k'ʌʌnaupata warre Melquisedeeg p'agjierram haju haai nʌm, ham tat'öoyau ham kõit p'agtarr haawai. \v 10 Chadcha mag Melquisedeeu Abrán k'ĩirp'ee mawi hi bendiciewai chan hagt'a chi Levinaan hãbjã chuk'u hajieb mamʌ, hichí hich gaaimuata hewag pawiajã mak'ʌʌn Levinaan paarpaju hajim. Magta, hich Melquisedecta chi Abrán k'ãaijã hʌ̃rpai sĩerr haawai hichta hĩchab Levinaan k'ãaijã hʌ̃rpai höbër sim. \p \v 11 Ya hag k'ur hewag nassi pawi Hẽwandamau Moiseeg ley deewiata chi Levinaanjã p'adnaank'a nʌisijim. Chi Levinaan heem p'adk'a narr k'ʌʌn, nacharam p'ad Aarón k'ararr hag chaain hewagam k'ʌʌn hajim. Mamʌ mak'ʌʌn p'adnaanau mag ley gaai jaau sim hʌʌrk'a nʌm k'ʌʌn hajaug paajerr hak'iin, Hẽwandamau deeum p'ad hich Hiewaa mak'ʌʌn k'ãaijã hajapcharam pʌ̈ibak'am. Mag hirua pʌ̈itarr chan Aaronjö k'aba, hag k'ãaijã hajapcha Melquisedecjömta pʌ̈ijim; ma hich Jesucristo hajim. \v 12-13 Mamʌ Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaauwai, mag p'ad hiiur, Cristo, Levinaan k'od k'aba Judanaan heemta höbërju hatarr haawai, chadcha hich magta hajim, mag Judanaan heem chan p'ad hãbjã höbërba haajerrta. Mag Cristo p'adk'abaadeewai Levinaan heem p'adnaan tag serbiiba hap'öbaadëjim. Magbaadëm dʌ̈i hĩchab Cristoou hiek hiiur jaaubaadeewai mag ley warrgarm p'adnaanau hʌʌrk'apiejerrjã tag maadëu nem higba haadëjim. \v 14 Mag p'adnaan k'apiewaijã, mag Judá chaain hewagam k'ʌʌnag chan p'adnaan k'aju haai nʌmjã haba harr haawai, maadëu k'ap'ʌ nʌm, hãba maach Pör Jesucristo hich happaita Judanaan heem p'adk'a höbërjim. \p \v 15-16 Mag p'ad hiiur Hẽwandamau maach hat'ee pʌ̈itarrjã sĩi mag ley nachgarm gaai jaau sĩerrjö k'aba, Melquisedecjö Levinaan k'od k'aba simta bëetarr haawai, merag chuk'u sim, chadcha magbarm haig mag hich pierrumua warre chi p'adnaanau waaujerr p'idagjã ya tag wauju k'aba haadëm dʌ̈i chi leijã tag sĩi warramjö k'aba sĩsim. Hirua chadcha cambieju haai sĩejim, hí mag mak'ʌʌnjö k'ũchpai p'adk'awi meeg hat'ee k'aba hich mag meejã meeba p'adk'a sĩerraagta bëetarr haawai. \v 17 Hí mag hichta hich mag p'adk'a sĩerraju higwi, Hẽwandamau hirig, \q1 “Pʌʌn hich jãg Melquisedec p'adk'a sĩerrarrjö, hich mag p'adk'a chitʌm hiek'au” hajim. \rq (Sal. 110:4)\rq* \m \v 18 Chadcha magta Moiseeu ley deetarr gaai p'adnaan k'apiju jaau sim leijã warre Hẽwandamau chaaur hausĩubarmjö hajim, hõor peerdʌ hawaagjã serbiiba sĩerr haawai. \v 19 Mag leíu pöd hõor hãbjã Hẽwandam na hajaug paa hauba haajeejim. Mamʌ ya hĩs Cristo maach kõit hiek'aajem chaar wai nʌm gaaimua maadëu k'ap'ʌ nʌm, ya hĩs chan tag warramjö k'aba sim; hĩsin Hẽwandamau maach hich haar höbërju hayaa hapinaa maach dak'ata sĩejem. \p \v 20 Mag Moiseeu ley p'ã pʌarr gaai jaau simjö Levinaan p'ad k'apiewai chan Hẽwandamau bʌ̃ʌrjã juraa hiek'aba, sĩi ham haaijã p'adnaan harr haawaita hich mag p'ad k'apiejeejim. \v 21 Mamʌ Hẽwandamau maach Pör Cristoog p'ad k'apiewai chan magba, hichdëuchata hich t'ö hiek'amamua Cristo higwi, \q1 “Pʌʌn hich jãg p'adk'a chitʌm hiek'au” hajim. \q1 “Mʌchdëuta mag juraanaa hiek'a chiraawai naspawiajã mʌ mag hiek'abajim habam” hajim Hẽwandamau. \rq (Sal. 110:4)\rq* \m \v 22 Mag Jesuuta hich mag maach kõit hiek'aajem p'adk'a sĩsierr haigmua, hichdëuta chadcha k'ap hapiejem, hĩs Hẽwandamau maach dʌ̈i hiek dee simta nacharam ley Moiseeg deetarr k'ãaijã hajapcha sim, mʌg hiek hiiuriuta Hẽwandam dau na maach hajaug paapäaijeewai. \v 23 Mag hagt'a Jesús bëeba haawain p'adnaan k'apanta hiigjeejim, hãb meebaadëm jũrr deeumua hag p'idag haumaag. \v 24 Mamʌ mag p'ad hiiur Jesús chan meejã meeba hich mag sĩerraawai, mag hi meebaawai hãbmuajã hi p'idag hauwi jũrr maach kõit jëeujujã habam. \v 25 Maguata hich gaaimua Hẽwandam jʌr nʌm k'ʌʌnan, hirua peerdʌ haub k'aba peerdʌ hauwi hich mag hich dënk'a wai sĩsiejem. Mag hichjã hich mag hiiu sĩerraawai hich hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn kõitjã hich mag hichdëuta Hẽwandamag jëeu nʌrraju. \p \v 26 Magua hichta chadcha maachdëu hig narr p'ad k'abahab, maach kõit hiek'aajem chaar. Hich chan nacharam k'ʌʌnjö k'aba haawai bʌ̃ʌrjã pekau chuk'u k'itʌm; k'aibagjã chuk'u, ni bʌ̃ʌrjã chik'am k'aigba hajöjöopaijã k'aba, maachjö pekau pömk'am k'ʌʌn heemjã k'aba sim. Mag sĩewai hichta nem t'um hʌ̃gt'arm magwe t'ʌnʌm k'ãaijã hʌ̃rpai hapijim Hẽwandamau, hich dʌ̈i hãba. \v 27 Magba haawai hi bëeju na p'adnaan t'ʌnarr k'ʌʌnaun hed hëepierr nemchaain k'ëchnaa nacha hamach pekau kõit jëeuwiata jũrr hõor pekau kõitjã jëeujeejim. Mamʌ Jesuu chan hamjö k'aba haawai, nemchaainjã k'ëk'ëch haba, hichta biek hãbpai hʌdʌraa hõor pekau kõit hich t'õopijim. Mag biek hãbpai hichta t'õopitarrau ya tag hõor pekau kõit nemchaain t'õoju k'aba haadëjim. \v 28 Warran Moiseeu ley p'ã pʌarr gaai jaau simjö p'adnaan k'apieg jʌr haauwaijã maachjö pekau pöm k'it'ëe harr k'ʌʌnta jʌr haaujeejim. Mamʌ mag ley jöoi deetarr k'ur nassi pawi Hẽwandamau hichdëupai hich gaai juraanaa hich Hiewaa bʌ̃ʌrjã pekau chuk'u k'itʌmta t'umaam k'ʌʌn Pörk'apinaa maach kõit hiek'aajem k'apitarran, mʌg hatag pawiajã hichta p'ad chi hajapcharamk'a sĩerrʌmua dajẽgjã dajẽgba hich mag maach kõit hiek'amk'ĩir hajim. \c 8 \s1 Hẽwandamau hich Chaai pʌ̈ibarmuata hiek hiiur deetarr \p \v 1 Mua pãrag hajapcha k'ap hapim k'õsi chirʌmʌn mʌgau: Chadcha Cristo t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rpainaa maach kõit hiek'aajemta hʌ̃gt'ar Hẽwandam dʌ̈i hãba chi Pörk'a hi juachaar gar jup sim. \v 2 Mʌig heegar p'adnaan pöröu Haai hi jëeujem deg haajerrjö, hichta hʌ̃gt'ar Hẽwandamag jëeujem heejã chi Pörk'anaa maach t'umaam k'ʌʌn kõit hiek'aajemk'a sim. Mag hʌ̃gt'arm Haai hi jëeujem di chan mʌig heegarmjö sĩi hõrau hëutarr k'aba, hich Hẽwandam juau. \p \v 3 Hich jãg p'adnaan pöröujã Hẽwandamag nem hinagdam deenaa nemchaain k'ëchnaa hõor kõit Hẽwandamag jëeumk'ĩirta jʌr haaujeewai, Jesucristooujã hĩchab ham dënjö Hẽwandamag nem hinag deeju haai sĩejim, mag p'adk'anaa maach kõit hiek'aajem k'aag. Maagjerr haawai hiruajã chadcha deejim; mamʌ hirua hichpaita nem hinagdamjö deejim. \v 4 Hí hagt'a maach hee mʌig heegarta sim hak'iin, mag p'adjã k'aba sĩek'am. ¿Jãgwi? Moiseeu ley deetarr gaai jaau simjö ya Hẽwandamag nem hinagdam deenaa nemchaainjã k'ëchnaa hirig jëeujem p'adnaan k'apan t'ʌnaawaima. \v 5 Hẽwandamau Moiseeg mʌig heegarmua hichig jëeumk'ĩir di hëupi jaauwaijã hirig, “Hajap'a hoonaa Sinaí durrsĩ gaai mʌchdëu pʌchig hʌ̃gt'arm di hoopitarrjöota hëubá” hajim hanʌm. Magtarr haawai mag p'adnaanau mʌig heegarmua hõor kõit nem wau durrumjã sĩi hich Jesuu hʌ̃gt'ar Hẽwandamag jëeujem degcha wau simjö hajuuta hẽk'a durrum, mamʌ pöd hagjöcha wauba nʌm. \fig |src="co00844b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="HEB 8.5" \fig* \v 6 Magua, Jesuuta hʌ̃gt'armua maach kõit hiek'aajeewai hirua nem wau simta mʌig heegarm p'adnaanau hõor kõit nem wau nʌm k'ãaijã hajapcha sim. Maguata hĩchab mag hichdëu maach kõit nem wau sim gaaimua hʌ̈u hĩsin hich Hẽwandam haarcha barju haai hapi sim. Hajapcharan hich Jesús gaaimua Hẽwandamau hõor dʌ̈i hiek deetarrta nawe Moisés dʌ̈i hiek'awi ley deetarr k'ãaijã hajapcha sim, mag gaaimuata hʌ̈u Hẽwandamau maach peerdʌ haaujeewai. \p \v 7 Mag nacha Hẽwandamau maach jöoin dʌ̈i hiek deewi ley deetarrta hajapcha hamuan, hewag pawiajã tag hirua hich garmua deeu hõor dʌ̈i hiek deebak'am. \v 8 Mamʌ hichdëu hoowai hõrau pöd hamach hiek'atarrjö mag ley hʌʌrk'a hauba ni chi leíujã hichdëu k'õsimjö hõor hajaug paa hauba sĩerr haawai, hich Hẽwandamaupai magjim hanʌm: \q1 “Jãg sĩi hawi mua hũwaai mʌch garmua deeu Israel durr nʌm k'ʌʌn dʌ̈i hiek deewi Judá durr nʌm k'ʌʌn dʌ̈ijã hiek deejugui” hajim hanʌm; “hajapcharan israelnaan hamach t'umaam k'ʌʌn hat'eema. \q1 \v 9 Mag mua deeu ham dʌ̈i hiek deebarm chan Egiptomua mʌchdëu ham wai höbërtarr k'ur maach hiek'atarrjö k'aba hap'öbaadeewai mʌchdëu ham hisegtarrjö tag ham hisegbamgui” hajim hanʌm hich Hẽwandamau. \q1 \v 10 “Deeu mua israelnaan dʌ̈i hiek deebarmʌn mʌgta hajugui” hajim hanʌm: \q1 “Mʌchdëu ham dʌ̈i hiek deebarmʌn mua warre ham t'ãar hee p'ã sĩubarmjöta hajugui” hajim hanʌm “mʌch hipierraa ham k'õsi hipierraa hamk'ĩir. \q1 Mʌchta ham Hẽwandamk'a chirsiewai hamach jũrr mʌ hõork'a nʌisiju. \q1 \v 11 Magbarmʌn t'um chaain bʌ̃rʌʌmdamaupa mʌ k'ak'apdö t'ʌnʌisiju haawai tag dich dö hãbam heem k'ʌʌnagjã jaauba, ni dich k'odnaanagjã mʌ hiek jajaau habaju, tag magju higba hap'öbaadëju haawai. \q1 \v 12 Ham mag nʌisim haig hĩchab hamau mʌ dau na nem k'aigbam waaujerrjã mʌchdëu chugpaapʌ̈iju. \q1 Mag chugpaabapʌ̈im chan mua tag magʌm hiekjã higba, warre hich mag k'ĩir hok'oopʌ̈iju” hajim haajem hich Hẽwandamau. \rq (Jr. 31:31-34)\rq* \m \v 13 Mag Hẽwandamau hiek hiiur deeju ha hiek'a sĩerr haiguin, ya chi nacharam tag serbiiba haadeewai jũrr hiek hiiurta sĩuju jaau sim hajim. Maadëu k'ap'ʌ nʌm, nem hinagta ya jöoiraanaa serbiiba haadëmʌn sĩi barpʌ̈ijupaita sim. Hich hagjöta habajieb Moiseeg ley deetarrjã. \c 9 \s1 Warrgarm p'adnaanau haajerr chan hĩs Cristoou maach kõit haajem dʌ̈i barba sim \p \v 1 Mag Hẽwandamau nacha maach jöoin dʌ̈i hiek deewai jaautarrjö Haai hi jëeujem di hëutarran, sĩi hich mʌig heegarm dipaaupai hëu sĩejim haajem. Mamʌ magʌmjã, hag hee parhooba haju k'aba, hich Hẽwandamau jaau wai sĩejim hanaabá, jãga hõrau hichig jëeuju k'ap hamk'ĩir. \v 2 Mag di mʌgta hëu sĩejim haajem: Di hãbpai simta, hag hee t'uram numí t'uurk'a sĩejim haajem. Nacharam, “Lugar Santo” ha t'ʌ̃r sĩejim hanaabá; maigpain p'adnaan parhooba dubju haai naajim haajem. Mag hee lámpara hausĩiujem dʌ̈i Hẽwandam hat'ee pan hausĩiujem mesjã sĩejim haajem. \v 3 Maimua hãbak'ai hagjö hich hag gaaipai hëugar t'uur sim “Lugar Santísimo” ha t'ʌ̃r sĩejim haajem. Mag heen hãba chi p'adnaan pörk'a sim happaita año gaai biek hãbpai duubjeejim hanaabá. \v 4 Mag dub nʌm haig sĩejim haajem, incienso p'aag k'ʌrr p'ĩr dën nasãdjö hʌ̃gt'aa wau sim; maimua hierr sĩejim haajem hĩchab, baaudi p'ĩr dën. Mag baaudi, Hẽwandamau mag maach jöoin dʌ̈i hiek deewai hich hiek p'ã deetarr hag hãk'aajem baaudi hajim haajem. Chi baaudeg “maná” hanʌmjã sĩejim haajem, jarr pör hagjö p'ĩr dën sim hee. Mag tag naajim haajem hag hee: Aarón k'ararrau bordón jua hee wai nʌrraajerr, biek hãb hõrrdʌwi sũrk'atarr; maimua Hẽwandamau Moiseeg ley mokdau gaai p'ã deetarrjã hagjö. \v 5 Mag hee nem t'ʌnʌm baaudi hʌ̃rta hich Hẽwandam sĩejeejim hanaawai, mag hʌ̃rta hĩchab querubinnaan numí naajeejim haajem, hich paraa hich hãdëkk'ër hirig jëeu nʌmjö wauk'a sim; hajapcharan angelnaanma. Mag hagdaujö k'ĩircha hag hʌ̃r dʌnʌʌutk'a naawaita hamach hichiu chi baaudi börr wai nʌmjö naajeejim hanaabá. Maigta bëewi p'adnaan pöröu mag biek hãbpai año gaai mag baaudi hʌ̃r nemchaain bagau jĩp'ëmamua Hẽwandamag jëeujeejim hanaabá, hõor pekau kõit. Magʌm jaauju pöoma wai chirab mamʌ, magʌm jawaagta mʌg hẽsap p'ãba chiraawai magdampaita jaau chirʌm. \fig |src="HK078D.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="HEB 9.5" \fig* \p \v 6 Mag sim haawai mag “Lugar Santo” hanʌm heepain nemchaain k'ëchnaa p'adnaan hʌ̃iba dudub haajeejim haajem, Hẽwandamag hõor pekau kõit jëwaag. \v 7 Mamʌ hag hëugar mag “Lugar Santísimo” hanʌm gar chan p'adnaan hawijã pöd parhoobam k'ʌʌn dubba, hãba ham pör happaita año gaai biek hãbpai duubjeejim hanʌm. Mag duubwaijã hich jua par k'aba, nemchaain bag dʌ̈ita duubjeejim hanʌm, hich kõit jëeuwi k'ar hõrau hamachdëu nem wau nʌmjã k'augba nʌm gaaimua pekau hee burr nʌm k'ʌʌn kõitpa jëeumamua mag baaudi hʌ̃r chi nemchaain bagau jĩp'eeg. \v 8 Mag sim haig, hĩs Hẽwandam Hak'arau jaauwai, mag p'adnaan dudub haajerr haigta hagt'a Hẽwandamag jëeu nʌwe chan Lugar Santísimo gar dubaag put parrg hëu wëjorr hagt'a weeudʌba sĩerr haawai, pöd parhoobam k'ʌʌn Hẽwandam haarcha dubju k'aba naajim ha simʌu. \v 9 Magta mag ley Moiseeu jaau pʌarr gayamjö sĩi Hẽwandamag nem hinagdam deenaa hirig jëeujeejim haajem. Mamʌ hĩs maadëu k'ap'ʌ nʌm, mag nemchaain k'ëchnaa jëeu nʌmuapai pöd mag chi jëeu durrum k'ʌʌn t'ãar hajaug paa hauba haajeejim Hẽwandam dau na. \v 10 ¿Jãgwi? Hagt'a mag ley serbiiba hapʌ̈yaag Cristoou hiek hiiur haibëeba sĩerr haawaima; magnaa hĩchab hamach ley gaai jaau simjö sĩi nem parhoob k'öba nʌm dʌ̈i nem parhoobajã döbanaa tagam nem mag leíu waupiba jaau sim hʌʌrk'a nʌm gaaimuapaita hamach hajaug paa hauju hẽk'aajerr haawaima. \p \v 11 Mamʌ hĩs chan ya mag ley gaai jaau sim wauba, ya hich Cristocha bëewi hĩsin hichta hʌ̃gt'armua maach kõit hiek'aajem chaark'a sĩsiewai, hichdëuta chadcha hõor dʌ̈ijã hajap'a haadëm, Hẽwandamau warrgar hõor dʌ̈i haju jaaujerrjö. Hĩs mag maach kõit hi hiek'aajem di chan mʌig heegar Haai hi jëeujem di k'ĩir k'aba, hag k'ãaijã hajapchata sim. Mag di chan heegarm k'ʌʌnau hëutarr k'aba, hich Hẽwandam juau. \v 12 Mag hõrau hëutarr k'aba sim heeta Cristo sim. Mamʌ hĩs chan ya tag mag chĩb bagta Hẽwandamag deeg k'aba, ni p'ak hemk'öi bagjã k'aba, hich bagchata deejim. Mamʌ majã mag warm k'ʌʌnau haajerrjö biek k'apan k'aba, biek hãbpai magbarmua tag deeum bagjã higpiba haagta mag hich bagta deebarm. Magbarmuata ya maach peerdʌ haum hiek peerdʌ hat'am. \v 13 Hiin chadcha mag hamau chĩb bag p'ak hemk'öi bag dʌ̈i haunaa, hĩchab mag p'ak hʌʌidam p'aatarr k'ʌrr mep'örrag pa simjã dö hee waaurëunaa, leíu jaau sim chaaur waubarm gaaimua Hẽwandamag jëeujujã k'aba sĩi hãr sĩsim hanʌm hʌ̃r jĩp'eewaijã, hʌ̃rpain hʌ̈u chadcha hajaug paa nʌmjö haajem, deeu Hẽwandamag jëeuju hayaa hapieg. \v 14 Mag nemchaain bagaupai deeu Hẽwandamag jëeuju hayaa hapiejerr k'ai, magan Cristo bag chará hag k'ãaijã hʌ̃rcha jua t'eeg sim, maach t'ãarpa Hẽwandam dau na hajaug paapäaig. Pari magaagan, Cristo meejã meeba hich mag sĩerrʌmta wounag pawi hichdëupai hichta nemchaai chi hajapcharamdamjö hʌdʌraa hich t'õopijim maach kõit. Magtarr haawai hi bagauta dich k'ĩirjug k'aibag gaaimua maach hok'oopijöjöomjã warre chugpaapäaijem, hãba Hẽwandam chadcha hich mag hiiu sĩerrʌmʌgta jëeu wënʌrramk'ĩir. \p \v 15 Mag hich Jesucristo bag hãrtarrauta maach k'aibagjã t'um chugpaajeewai hichta maach k'aigpeerjemk'a sĩerrʌm, Hẽwandam dʌ̈i hajap'a nʌisimk'ĩir. Hichdëu maach kõit mag sim haigta Hẽwandamau hõor dʌ̈i hiek deewai maach k'aibagjã chugpaanaa maach peerdʌ hauwi hich haarcha p'ë hauju hatarrjã chadcha hich hag hee höbër sim. Magtarr haawai mag hich t'õopibarmuata warr mag ley jöoi gaai jaau simjö nem waaujerr k'ʌʌn pekaujã chugpaawi hĩchab hewag pawi maach hich Hẽwandamau jʌr haumam k'ʌʌn dënjã chugpaajim, magbaawai hich Hẽwandamau nawe deeju jaau wai sĩerrjö chadcha hich dʌ̈icha hãba wënʌrrʌmua hich juagam nemjã hich mag jʌ̃a nʌisimk'ĩir. \v 16-17 Mag Jesuu hich t'õopibarmuata Hẽwandamau hich hiek'atarr chadcha hag hee höbërpi sim ha chirʌmʌn mʌgta sim: Hõrau k'ar hamach meeju nawe hẽsap gaai p'ã sĩiujem, hich meebaadeewai hich nem dʌ̈i jãga haju haai nʌ ha k'ap hamk'ĩir. Mamʌ mag t'um hẽsap gaai jaau sĩubarmjã chi p'ãtarr woun meebam haig chan bʌ̃ʌrjã mag hẽsap gayam hiek baleeba haajem. Maimua ya meebaadeen chad mag hẽsapta nem hiek t'eeg haadeejem. Maguata mag hẽsap gaai jaau simjö haagan, hichiita chi p'ãtarr woun chadcha meebaadeeta hichdëu p'ã pʌatarrjö hi juagam nem jigju k'ai jiigjem. \v 18 Maguata nacha Hẽwandamau hõor dʌ̈i hiek deetarr hiek t'eeg hapiegjã, hĩchab nemchaaindam k'ëch nʌm haig ham bagdam hãr nʌmuata mag ley hiek t'eeg hapijim. \v 19 Mamʌ mag Hẽwandamau hamach dʌ̈i hiek deetarr hiek k'ap hapieg, Moiseeu t'umaam k'ʌʌnag hũrmk'ĩir t'ʌ̃rjim haajem, hag gaai hich Hẽwandamaucha hamachig nem waupi jaau sim t'umaam k'ʌʌnag k'ak'apdö hamk'ĩir. Magnaa landam oveja k'aar dën p'urii k'itʌm dʌ̈i hisopo piu hãba bʌʌr haujim haajem. Magnaa mag p'ak bag chĩb bag dʌ̈i dö hee waaurëu sim hee t'ʌnaa, mag Hẽwandamau hamach dʌ̈i hiek deetarr p'ã sim hag libro hʌ̃r jĩp'ënaa, hĩchab hõor hʌ̃rjã t'umaam k'ʌʌn hʌ̃r jĩp'ëmajim hanaabá. \v 20 Magnaa hich Moiseeupai, “Mua mʌg bagau pãar hʌ̃r mʌg jĩp'ë chirʌm haig, Hẽwandamau hich garmua maach dʌ̈i hiek deebarmta jaau chirʌmgui” hajim hanʌm. “Mag maach dʌ̈i hiek dee sim chadcha hich hiekta wounjö hiek t'eeg hapiegta mua mʌg chirʌmgui” hajim hanʌm, “hĩsmua hatagan hag gaai waupi jaau simjöta haju haai nʌm ha k'ap hapieg.” \p \v 21 Mamʌ magpaijã k'aba hich Moiseeupai mag nemchaain k'ëchnaa jëeujerr haigjã, dijã t'um bagau jĩp'ëpʌ̈iwi hag heem chi p'adnaan jua choogjem nemjã t'umaa hich hag bagau jĩp'ëpʌ̈ijim hanaabá. \v 22 Hajapcharan mag ley jöoi gaai jaau sim hoowai, Hẽwandamag jëeuwain peer nem t'ʌnʌm t'umta bagau jĩp'eejeejim hanaabá, chi jëeuju k'ʌʌnpa, Hẽwandamag jëeuju hayaa hamk'ĩir. Maguata bag hãrba chan pöd pekau chugpaa hauba haajeejim haajem. \s1 Cristo meetarr gaaimuata hõor pekau chugpaa haaujem \p \v 23 Mag, sĩi hʌ̃gt'ar Hẽwandam k'ĩircha Jesuu maach kõit hiek'aajemjöta haju hẽk'a durrarr haawai hichiita hamau mag nemchaain k'ëchnaa hag bagauta Hẽwandamag jëeuju haai naajim. Mamʌ hʌ̃gt'ar chan mag mʌig heegarmjö sĩi nemchaain bagpai k'aba hag k'ãaijã hajapcharamta hig sĩejim. \v 24 ¿Jãgwi? Cristoou sĩi hõrau di hëutarr heepai dubba, warre Hẽwandam dʌ̈i k'ĩircha maach kõit hiek'aag hʌ̃gt'archata dubtarr haawaima. Mʌig heegarm k'ʌʌnau nem waaujerran sĩi hʌ̃gt'ar jãga sĩerrʌ́ ha jaau nʌm dën chi sëudampai hajim. \v 25 Mʌig heegarin añopierr p'adnaan pör Haai hi jëeujem deg nemchaain bag dʌ̈ita duubjeejim haajem, hõor pekau kõit jëwaag. Mamʌ Cristoou chan ham dënjö k'aba haawai biek hãbpai hich bagchata maach kõit hãrpijim. Mag biek hãbpaita hich t'õopitarr haawai ham dubwi höbëbër haajerrjö k'aba, biek hãbpai hʌ̃gt'arjã höbërwi hich mam sĩerrʌm. \v 26 Maataa, mag biek hãbpai hich t'õopibarmua nemchaain bag dënjö pöd hõor pekau chugpaa hauba harr hamuan chad, p'adnaanau biek k'apan nemchaain k'eechjerrjö mʌig jẽb gaai hõor nʌisierr haigmua hagjö biek k'apan hõor pekau paar hich t'õopienjã hudk'ʌrrk'ak'a haajeek'am. Pari magba hĩsta ya Cristo hudt'urwi biek hãbpai warrgarm k'ʌʌn kõitpa hich t'õopibarm. Mag hich t'õopibarmuata mag nemchaain k'eechjerr tiempojã höpʌ̈iwi ya jũrr hõor peerdʌju hayaam jaar k'abapʌ̈im. \v 27 Maadëu k'ap'ʌ nʌm, maach cha k'it'ëem k'ʌʌn t'um biek hãbpaita meejem, maimua mʌg hatag Hẽwandamau maach hi hagk'am hedta hichdëuta maachig maach jãga wënʌrrajĩ ha jaauju. \v 28 Hich jãgta hĩchab hich Cristojã biek hãbpai hich t'õopijim chik'amnaan pekau kõit, mag biek hãbpai harrau warre t'umaam k'ʌʌn pekau chugpaa hauju hayaa hapäaig. Mamʌ hí deeu bëeju; mag hurum chan ya tag pekau chugpaag deeu hich t'õopieg k'aba, hich bëejujuk'amjã chadcha hi bëepim k'õsi hich nʌ naajerr k'ʌʌn p'ë hawaanta hurum. \c 10 \p \v 1 Hẽwandamau Moiseeg ley deetarr gaai nem waupi jaau sĩerrjö nem wau narran, sĩi hök'ar hewag paawai hichdëu maach dʌ̈i nem hajapcha wauju dën chi k'ũgurpai harr haawai, hich hagjöcha k'aba sĩejim. Maguata chi leíu chan chi ley hʌʌrk'anaa añopierr nemchaain k'ëchnaa Hẽwandamag jëjëeuk'amjã pöd hõor hajaug paa hauba haajeejim. \v 2 Chadcha ley gaai jaau sim hipierr nemchaain k'ëchnaa Hẽwandamag jëeubarmuapai hõor pekau chugpaanaa t'ãarjã hajaug paajerr hak'iin, ya kulp chuk'u naawai hamau biek hãbpai mag wauwi tag nemchaaindam k'ëchba haajeek'am. \v 3-4 Mamʌ par mag jëjëeuk'amjã mag p'ak bagau chan ni chĩb bagaujã pöd pekau chugpaa hauba haajeejim. Magju k'ãai sĩi mag nemchaain añopierr k'ëchnaa jëeupi jaau sĩewai warag mag leíuta hamag hamach pekau k'ĩir heepapi simjö haajeejim. \fig |src="cn02093b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="HEB 10.3-4" \fig* \v 5 Maguata Cristoou mʌg jẽb gaai bëewai hich jãg David k'ararrau hich Cristoouchata Hẽwandamag hiek'aju higwi p'ãtarrjö, \q1 “Tata” hajim hanʌm, “jãg sĩi nemchaain k'ëchnaa ofrendak'a pʌchig deewai pua k'õchk'abapai haajeewai, pua mʌʌta chadcha pʌ̈ibarmgui” hajim hanʌm, “wounag pawia mʌchchata hõor kõit t'õopimk'ĩir. \q1 \v 6 Jãg pekau chugpaag hawi nem hinagdam deenaa nemchaainta pʌch hat'ee k'ëch nʌm pua k'õchk'aba haajem, jãgʌmua chadcha pekau chugpaa hauba haajeewai. \q1 \v 7 Magua mʌʌta cha chirʌmgui” hajim hanʌm “Hẽwandam, pʌch hiek p'ã sim gaai mʌch higwi jaau simjö hich hagpierr pʌchdëu k'õsimjö haag.” \rq (Sal. 40:6-8)\rq* \m \v 8 Chi ley gayan chadcha mag nemchaain k'ëchnaa ofrendak'a deepi jaau sĩeb mamʌ, hich Cristooucha jaauwaijã Hẽwandam hiek hirig chan jãg pekau chugpaag hawi mag nem wau nʌmjã hʌ̈u k'aba sim haajem. \v 9 Magnaa hĩchab hich Cristoou mag “Mʌʌta cha chirʌm Hẽwandam, pʌchdëu k'õsimjö haag” ha sim haigjã, mag nemchaain k'ëchnaa jëeujerrjã warre hisegpʌ̈iwi jũrr hich gaaimuata hĩsin hõor pekau chugpaa t'ʌnʌm ha simʌu. \v 10 Mag hichta Hẽwandamau k'õsi sĩerrjö meebarmuata maachin Hẽwandamau hich hat'eepai nem wau wënʌrramk'ĩir hich dënk'a wai sim. Mag hichta warrgar nemchaain k'eechjerrjö hʌdʌraa maach kõit hich t'õopitarran, mag biek hãbpai meebarmua tag meeba haag hajim. \p \v 11 Mamʌ magʌm hãba, maach judionaan heen hagt'a p'adnaanau nemchaain k'ëchnaa hedau hãspapak'ampierr jëjëeu haajeeb mamʌ, jãgʌmua chan bʌ̃ʌrjã pekau chugpaa haubam. \v 12 Magarrau Jesuuwan chad biek hãbpai meetarrau tag meeba hich mag warag hʌ̃gt'ar mawi hich Haai juachaar gar hoo sĩsijim, hich Hayau hichig hõor kõit waupitarr t'um waupʌ̈iwia. Magbarm haigmua warre hĩchab pekau chugpaag hawi tag nemchaainjã k'ëchju haai k'aba hapʌ̈ijim. \v 13 Mammua Hẽwandamau hich hoomap'am k'ʌʌn t'um hich jua hee p'ëdeeta hoo sim, \v 14 hichdëu hichta mag biek hãbpai mag meebarmua sĩi ofrendak'a hich Hayag hich deetarrau hich dënk'a haumam k'ʌʌnjã warre hajaug paapʌ̈imaajeewai. \v 15 Mag hirua hõor hajaug paapʌ̈imaajemʌn chadcharau ha k'ap hapieg, Hẽwandam Hak'araujã nawe hich Hẽwandamaucha hiek'atarr higwi, \q1 \v 16 “Nacha mʌchdëu israelnaan dʌ̈i hiek deetarrjã hamau mʌ hipierraa k'abajierrab mamʌ, mua hũwaai ham dʌ̈i hiek deejugui” hajim hanʌm. \q1 “Ma mʌgaugui” hajim hanʌm hich Hẽwandamau: \q1 “Mua ham dʌ̈i deeu hiek deebarmʌn, warre ham k'ĩirjug heeta sĩuwi ham t'ãar heejã p'ã sĩubarmjöta hajugui” hajim hanʌm, “mʌch hipierraa ham k'õsi hamk'ĩir.” \rq (Jr. 31:33)\rq* \m \v 17 Magnaa hĩchab, \q1 “Hamau mʌch dau na nem k'aigbam waaujerrjã mua chugpaapʌ̈iwi, tag magʌm hiekjã higba hich mag k'ĩir hok'oopʌ̈ijugui” hajim hanʌm Hẽwandamau, hichdëu hõor hajaug paapäaijem higwia. \rq (Jr. 31:34)\rq* \m \v 18 Magtarr haawai ya tag dich pekau kõit hagt'a magʌm nemchaainta k'ëch wënʌrraju k'aba nʌm, hichdëu jaau simjö chadcha hichdëuta warre maach k'aibag chugpaapʌ̈iwi k'ĩir hok'oobapäaiwai. \s1 Hẽwandamta jʌrju haai nʌm \p \v 19 Magau keena. Mʌig heegarin chadcha p'adnaan pör happaita mag Lugar Santísimo hee duubjem. Mamʌ hĩs chan magba, mag Jesucristoou maach kõit hich bag hãrpitarr gaaimua hĩsin maach t'um chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnta hʌ̈u warre hich Hẽwandam sim haarcha höbërju haai nʌm. \v 20 Mamʌ mag hʌ̈u hi haarcha wëtju haai nʌmʌn, mag Lugar Santísimo gar dicham hugua put parrg hëu wëjorrau t'uur sĩerrjã hich Jesucristoouta hich meebarmua warre t'orreubapʌ̈imua k'ʌd wau deebaawaiu. \v 21 Magwia hichta Hẽwandam haarcha maach t'um hi chaaink'a t'ʌnʌm k'ʌʌn Pörk'anaa maach kõit hiek'aajemk'a sim. \v 22 Mag chadcha Cristoou hich bagauta maach hajaug paabarm dʌ̈i p'adnaanau chi hʌ̃rʌmpai hʌpʌ̈iwi Hẽwandamag jëwaag hajaug paajerrjö hich Hẽwandam Hak'arauchata maach t'ãar hajaug paawi döoujã hajap hʌtarrjö naawai, warag t'ãraucha Hẽwandam jʌrtarrau keena, bʌ̃ʌrjã hirua maach hisegjujã k'ĩirjuba. \v 23 Hirua chadcha hich hiek'atarrjö haajeewai, dich hipeerdʌ hiek'ajujã k'ĩirjuba, hĩsin warreta maachin ya peerdʌwi nʌm haju haai nʌm, hichdëu jaautarrjö maach hich haar p'ë hauju k'ĩirjugjã hogdʌba. \v 24 Mag k'ĩirjunaa hĩchab warag hagdaujö dich k'apeen juag hoonaa ham daupii hajuuta hẽk'aju keena. \v 25 Magʌm hĩs mʌg maach Pör Cristo bëejujã warag dakpapa k'aawai chará, k'ar maach k'apeen haajemjö, culto hee maba sĩi degpai naaju k'aba nʌm. Magju k'ãai hagdaujö chik'am wawí nʌmua warag dich k'apeen honee hapijuuta hẽk'aju. \p \v 26 Mamʌ magba maadëuta mʌg Hẽwandamau maach peerdʌ haaujem hiek wajap'a k'ap'ʌ narrta, juau hogt'om hi hiseg nʌm hiek'au parhooba nem wau nʌm gaaimua hũwaai warr hi k'augba haawai naajerrjö hich mag parhooba wënʌrrʌm chan, magan Cristoou parta maach gaaimua hich t'õopibarmjö hajim, maadëu hirig maach peerdʌ haupiba naawai. \v 27 Magta hamʌn, tag maach peerdʌ hauju chuk'u haawai, magan Hẽwandamau maach hi hagk'am hed maach sëúa maach gaaita hich k'ĩir machag meeunaa tagam k'ʌʌn hich k'õchk'aba haajerr k'ʌʌn dʌ̈i hãba sĩi hõtdau hee jẽerjupaita nʌm. \v 28 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, warr Moiseeu ley pʌatarrta hõrau serbiibag p'ëmjö hamach k'õchag haig nem waauwai, chi hootarr k'ʌʌnau, numiim k'ʌʌnau wa t'ãrjupam k'ʌʌnau k'ãijã t'et'emnaanag jaaubaawai, mak'ʌʌn bʌ̃ʌrjã dau haug k'augba, warre k'ëchpi jaaujeejim, chi ley gaai jaau simjö. \v 29 Pãadë k'ĩirjubat: Maagjerr k'ʌʌn dʌ̈i magta haajerr k'ai, ¿jãgaju k'ai Hẽwandamau hoowai hich Chaaita hõrau k'õchk'abam hiek'au sĩi maadëu nem higmap'amjö hamach kõit hi bag hãrtarrjã warag hisegnaa, hich Hẽwandam Hak'arau hʌ̈u hamach Hẽwandam dënk'a haaujem higwiajã sĩi wau hiek'aajem k'ʌʌn dʌ̈i? Hamau mag hiseg naab mamʌ, ¿mag hi Chaai bagau k'abajĩ, Hẽwandamau hich garmua hõor dʌ̈i hiek deewai jaautarrjö chadcha hõor pekau chugpaawi peerdʌ hauju haai hapitarr? \v 30 Mamʌ maadëu k'ap'ʌ nʌm, chi mag nʌm k'ʌʌnag chan Hẽwandamau sĩi par daúa hoo nʌʌ habaju. Magua chi mag nʌm k'ʌʌn higwi, hich Hẽwandamau hiek'atarrjã hich hiek p'ã sim gaai, \q1 “Muata hõor dʌ̈i hamachdëu nem k'aigba waaujerrpierr ham gaai mas hab k'aba mas deeju” ha sim. \rq (Dt. 32:35)\rq* \m Magnaa hĩchab hichdëupai, \q1 “Muata hõor t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i hamachdëu nem waaujerrpierr hich hagjö haju” ha sim “ham dʌ̈i.” \rq (Dt. 32:36)\rq* \m \v 31 ¡Aay hapk'iitʌ, maach Hẽwandam cha maach wai dʌnʌmʌgta mag hich gaai mas hapi sim woun! \p \v 32 Mamʌ pãar hʌ̈u magba nʌm. Magba naab mamʌ, k'ĩir heyaa habat: Warrcha pãachdëu Cristo hiek chadcharam hʌ̈k'atarr k'uriipai haawai pãach wajapp'a p'it'urg hau durrumjã pãrau magʌmjã haba hʌ̈u hathaba chadcha pãrau hãwaatjeejim. Hich jãgta pënaat warag. \v 33 Chadcha pãar hee hãaur k'ʌʌn nʌm; mak'ʌʌnan hõor pöm wëjöm dak'ĩirjã sĩi wau wai nʌʌ hawi ham dʌ̈i hamachdëu hampierr haajeejim. Maagwai pãrau ham dau haug k'aaugwai pãachpata k'arin dʌ̈i mas waunaa sĩi hõrau k'a hisëejã haajeejim ham gaaimua. \v 34 Mag durrum gaaimua pãach k'apeen cárcel deg durrum k'ʌʌnjã pãrau hʌ̈u dau haug k'aaugjeejim. Mamʌ magpaijã k'aba, mʌig heegar pãachdëu nemdam wai nʌm k'ãaijã hajapchanaa bʌ̃ʌrjã hãrba haajemta paarpajujã k'ap'ʌ naawai, pãach nemdampa k'echt'ʌg haumam kõitjã hiek'aba, gaai mas k'abamjö warag honee magʌmjã pãrau k'ĩu hãwaatjeejim. \v 35 K'odamnaan, jãg pãachdëu hʌ̈k'a nʌmjöta warag hogdʌba hʌ̈k'anaat, hĩsin par k'ãijã maadëu hʌ̈k'a nʌm ha k'ĩirjuba. Pãach jãg durrum paar deegan, Jöoirau nem hajap'am pöoma wai sim. \v 36 Mamʌ mag hich Hẽwandamau k'õsimjö nem wawaagan, dau haug wau wënʌrrʌmjã magʌm haba, hichiita warag hãwat wënʌrraju haai nʌm. Mag nʌmʌn chadau hichdëu jaau simjö pãar dʌ̈i hajap'anaa hich dʌ̈i hich mag wënʌrrapiju. \v 37 Mag p'it'urg hau wënʌrrʌmjã, Cristo deeu bëeju k'ap sĩi hãwatju haai nʌm higwi, hich Hẽwandamau hiek'atarr hich hiek p'ã sim gaai, \q1 “Nʌnaat, pãrau nʌ nʌm woun bëeju chan pöm waaurba sim” ha jaau sim. \q1 \v 38 “Pãar har mʌrʌgta pãach pekau chugpaapitarr k'ʌʌnaun mʌ pãach dʌ̈i chirʌmjã k'ap'ʌ wënʌrraju; \q1 mamʌ chi mʌ hiek hʌ̈k'a narr k'ʌʌnta deeu hewag wët nʌm k'ʌʌnau chan, hoob mʌ hamach dʌ̈i chitaju hamiet; \q1 mʌchdëujã tag hamag hoohbam” ha sim. \rq (Hab. 2:3-4)\rq* \m \v 39 Mamʌ maachig chan mag hirua hoobam habaju, heem k'ʌʌnjö hewag wëtwi hok'ooju k'ʌʌn k'aba naawai. Hok'ooju k'ãai, maachdëun chad t'ãrauchata hi hiek hʌ̈k'a naawai maachin peerdʌwi hich dʌ̈icha wënʌrraju k'ʌʌnau. Hich jãgta hʌ̈k'anaat keena. \c 11 \s1 Jöoin Hẽwandamau hichdëu jaaubarmjö haju k'ap'ʌ harr k'ʌʌn \p \v 1 Mag Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌmʌn, hichdëu maach dʌ̈i hajap'a haju ha simjã chadcha hich mag haju k'ap'ʌ nʌmʌu, hichdëu jaau simjã hagt'a hooba nʌmta chadcha haju k'ap'ʌ. \v 2 Hẽwandamau maach jöoin warrgarm k'ʌʌn hʌ̈u hajap'a heeg hoojeejim, hichdëu ham dʌ̈i nem magju haawaijã chadcha hich magta haju hawi hamachdëu hi hiek hʌ̈k'aajerr haawai. \p \v 3 Maguata hĩs maachdëujã hagjö hʌ̈k'a nʌm gaaimua maadëu k'ap'ʌ nʌm, Hẽwandamauta mʌg durr, hedaujã, p'ĩdag maimua tagam nem t'um t'ʌnʌmjã chadcha hompaajim; hich hiek gaai mag jaau sĩewai chadcharau. Hajapcharan bʌ̃ʌrjã nem chuk'u harrta sĩi hichdëu hompaapi jaaubarmuapaita nem t'um hompaajim hanaabá. \p \v 4 Pãadë k'ĩir heyaa habat, jãga warrgar maach jöoinaujã chadcha Hẽwandam hiek hʌ̈k'aajeejĩ: Magua Abelau Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sĩerr haawai Jöoirau hichig jaautarrjö hi hat'ee nemchaai t'õonaa hirig jëeujim. Magtarr Hẽwandamau hoowai, Caín dën k'ãai hajapcha höbërjim haajem. Magbaa Hẽwandamau, “Pua mʌ hat'ee nemchaai t'õonaa mʌrʌg jëeubarmʌn nem hajaug k'ërʌm; pʌʌn chadcha woun hajap'amʌu. Muan jãgta k'õsi chirʌmgui” hajim hanaabá Abelag. Chadcha Abel nachgarwe meejieb mamʌ, hĩs hewag pawi hoowai Hẽwandam hiek hʌ̈k'anaa magtarr gaaimua maachigjã hich dënjö hʌ̈k'amk'ĩirta magjim. \p \v 5 Enocjã hĩchab chadcha Hẽwandam hiek hʌ̈k'aajerr gaaimua Hẽwandamau hi meepiba sĩi maach hëntër hich mʌg hich haar haujim hanaabá. Magtarr haawai par jʌr nʌmjã baaubajierram haajem. Hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaauwai, mag hi harrju nawejã Hẽwandamau hoowai hi dau na hajap'a k'itaajeejim haajem. \v 6 Mamʌ maachta wajap'a Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba nʌm chan pöd hi dau na hajap'a k'aba nʌm. Hẽwandamta dich dʌ̈i sĩepim k'õsi chirʌmʌn, k'ap'ʌ haju haai sim, hí chadcha hiiu sĩejeewai chadcha mag hich jʌr nʌm k'ʌʌnagjã hirua hich k'augpinaa ham dʌ̈i hajap'a haajem. \p \v 7 Jöoi Noeeujã hĩchab Hẽwandamau hichig mʌg durr gayam k'ʌʌn döhãdau höpʌ̈iju jaaubaawai hʌ̈k'awi, maagwai chan hagt'a noseg k'ĩirjã k'augba haajerr hãba, chadcha hichig jaautarrjö barco pöm waubaadëjim haajem, hag hee hich chaain dʌ̈i peerdʌag. Tagam k'ʌʌn hamach t'ãar t'eegau t'um pekau hee t'ʌnʌm daar, mag hich happai hʌ̈k'atarr gaaimuata, tagam k'ʌʌn t'um hödubtarrjã, hichin hʌ̈u Hẽwandamau peerdʌ hauwi hich haar hauju hayaa hapʌ̈ijim. \p \v 8 Abranaujã hĩchab Hẽwandam hiek hʌ̈k'aajerr haawai k'ãaim hãb hich t'ʌ̃rchëwi hichig mapi jaaubaawai, chadcha hi hipierr petajim haajem. Mamʌ maagwaiwe chan hagt'a hirig durrk'apiju durrjã jaauba nʌwe harr haawai, sĩi hich barjujã k'augbata petajim haajem, sĩi Hẽwandam hiek hʌ̈k'awi hi hipierr. \v 9 Mag Hẽwandamau hichig jajaauk'amjö chadcha haju k'ĩirjunaata nʌrrarr haawai, hichig durr deeju hatarr haar pawiajã nawe barimatarrta sĩi heeu bar simjö chi durr k'ʌʌn hee sĩi di k'õmarii hëunaa magreu hahau haajem heepai sĩejeejim haajem. Hich magta hi hiewaa Isájã hi yẽto Jacob dʌ̈i naajeejim hanaabá, bʌ̃ʌrjã hamach di chaar hëu hauba, hamagjã hich hagjö Hẽwandamau durr jʌ̃apiju jaautarrtá. \v 10 Pãrau k'ĩirjuawai, ¿jãgwi mag di chaarjã chuk'u nʌmta warag Hẽwandam hiekta hʌ̈k'a naajĩ? Mʌig heegarm di k'ãaijã p'öbör hajapcharam hee di t'ʌnʌm hee joobaanta Hẽwandamau hamach harrju k'ap'ʌ narr haawaima; hajapcharan hʌ̃gt'arma. Mamaam p'öbörön hich Hẽwandamauchata wauju haadëwi hichdëucha hëutarrau. \p \v 11 Chi Abrán hʌʌi Sara k'ahʌrrarraujã hĩchab hathaba Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sĩerr haawai, hich daupeer garjã pöd chaai hooba harrta, ya hũanaa k'itʌm heeta Abranag chaai hoo deejim haajem, hʌ̈u hichdëujã Hẽwandamau chaai deeju hatarr hʌ̈k'atarr haawai. \v 12 Magta chadcha jöoi Abrán ya jöoiraa k'itʌm heeta chaaidam dau hãb paarpajim hanaabá. Mag chaairau chaain hĩiubaadëmuata jöoi chaain k'apaana t'ʌnʌisijim hanʌm, hewag pawi. Jöoi chaain k'apanan sĩi p'ũas higawam mosdau k'apanagjönaa hedjã hee p'ĩdag p'up'up haadeejemjöta t'ʌnʌisijim hanʌm, hamach k'apangau chi beerjujã k'augba. \p \v 13 Mag Hẽwandam hiek hʌ̈k'aajerr k'ʌʌn cha maadëu jaau nʌm k'ʌʌnan chadcha t'um k'ëchjierram, mag Hẽwandamau hamachig nem deeju jaautarrjã hagt'a hauba durruwe. Mamʌ mag Hẽwandamau jaautarrjö chadcha haju hʌ̈k'a narr haawai hamau k'ap'ʌ naajim, ya hʌ̃gt'ar paauk'abaimaawaita mʌig heegar deeju harr k'ãaijã hatcha Hẽwandamau hamachig deeju. Mag k'ĩirju p'öbaadeewaita mʌig heegarwejã warag honee nʌm hiek'au, “Mʌiguin maachin sĩi chik'am durr gaaita wënʌrrʌm” haajeejim hanʌm. \v 14 Hamau mag hiek'aajerran deeum durr gaaita durrk'aa chaar durrk'aimaju k'ĩirju narr haawaita maagjeejim; hajapcharan hʌ̃gt'archata naaimaju k'ĩirjuwiama. \v 15 Hamau warrcha hamach naajerr durrta k'ĩirjuajerr hamuan, deeu Egiptoogta wëtk'am, warrjã mammuata bëetarr k'ʌʌn haawai. \v 16 Mamʌ hamau hig narran, mʌig heegarm k'ãaijã durr hajapcharamta hig naajim; hajapcharan hich Hẽwandam sim haram durrma, hʌ̃gt'ar. Maguata hich Hẽwandamaujã chigag chuk'u hamag, “Mʌʌta pãar Hẽwandamau; mʌch dʌ̈i joobamk'ĩir durr hajap'amta mua pãar hat'ee k'ĩir k'aug wai chirʌmgui” hajim hanaabá. \p \v 17-18 Jöoi Abranau k'ap'ʌ sĩejim, Hẽwandamau hichig jaautarrjö chadcha hich chaai hãbpai k'itʌm gaaimuata hewag pawiajã jũrr hõor pöoma t'ʌnʌisiju, hi chaain hewagam k'ʌʌn. Mag hichig jaautarrjö haju k'ap'ʌ sĩerr haawaita chadcha hich hipierraa haju k'ap haag hawi Hẽwandamau hichig, “Pʌch chaai hãbpai k'itʌmta t'õonaa p'aamamua mʌrʌg ofrendak'a deebá” habaawaijã, magʌm haba chadcha hi hipierr peer hich chaai t'õojim hanaabá. \v 19 Mag sim haig Abranau k'ap'ʌ sĩejim, Hẽwandam chadcha chi jua t'ierr haawai hirua hich chaai t'õopʌ̈itarr hak'iinjã deeu p'iriu hawaag nem jua t'eeg sim. Maguata chadcha Hẽwandamau hichig jaautarrjö haagpajim hanʌm, hich chaai dʌ̈i. Mamʌ mag ya hirua t'õogpam hee, Hẽwandamau hoowai Abranau chadcha hich hipierraa sim hoobaawai, hʌ̈u hʌdʌʌr chaai t'õopibajim haajem. Maigta Abranau hoowai hi chaai chi t'õm harrta hʌ̈u deeu monak'a diig hat'aadëmjö hajim hanʌm, mag ya t'õopäaigpam heeta deeu hich Hẽwandamau jaaubaawai jua k'ʌapʌ̈itarr haawai. \p \v 20 Isaaujã Hẽwandamau hich hayag jaautarr chadcha hʌ̈k'a sĩerr haawai hich chaain Jacob Esaú dʌ̈i paarpaawaijã ham bendiciemamua chadcha Hẽwandamau ham dʌ̈ijã hʌ̈u haju ha jaaujim haajem hamag. \p \v 21 Maimua Jacooujã Hẽwandamau hichig jaautarrjö haju hʌ̈k'a sĩerr haawai, ya jöoi hich meegpamua hich bordón gaai mobʌ hoo k'ërʌmua Hẽwandamag jëeumamua hich yẽtonaanjã hajap'a bendicie pʌajim hanaabá, ham gaaimuata chadcha Hẽwandamau hichig jaautarrjö hõor pöoma chi t'et'emnaanjã höbërmaju k'ap hamk'ĩir. Mag hirua bendicietarr José chaain hajim haajem. \p \v 22 Maagwai chi Joseeujã hagjö Hẽwandamau hich tat'öoinag, “Pãar mua p'ë harrwi deeum durrta durrk'apiju” ha jaautarr k'ap'ʌ sĩerr haawai, chadcha Hẽwandamau hich magta haju k'ĩirjuwi ya hich meegpamua, “Hẽwandamau pãach mʌig Egiptomua p'ë harrwai mʌ pa t'um wa hauwi pãach dʌ̈i hat'aadët” ha jaaujim hanʌm tagam k'ʌʌn israelnaan hich k'odnaanag. \p \v 23 Moisés dënnaanaujã hamach jöoinag Hẽwandamau mag jaautarr chadcha hʌ̈k'a narr haawai, reíu israelnaanau chaain hoomam t'um k'ëchpi jaau sĩerr hãba, ya chi Moisedam t'aaba k'ërsiewai hamach chaai k'õigwi, “Mʌg chaai jöoipa k'ërsiewai mʌgʌgta Hẽwandamau Egiptopien jua heemua deeum durr maach p'ë harrpiju” hawi, hʌdʌʌr hi t'õopiba sĩi warag hed t'ãrjup hich mag meer wai nʌisijim hanaabá, mag chaai gaaimua hamachta k'aigba hajujã högk'aba. \p \v 24 Mag nawe Hẽwandamau hichdëu jaautarrjö haju hich chi Moiseeujã k'ap'ʌ sĩerr haawai, hiin chadcha Egiptoom rey k'aauta bʌ̃rʌʌwe bãaupʌ̈ijieb mamʌ, hí chan mag rey k'a hag hiewaa k'abam hajim hanʌm. \v 25 Rey dʌ̈i hãbam deg joobam k'õchgau warag hich meeunta hisegamjö habaawai Hẽwandam na k'aigba haju k'ĩirjuwi, warag hichta hich meeun Hẽwandam hõork'a t'ʌnʌm k'ʌʌn dʌ̈i hãba sĩi hich dau hap'ʌʌ hapijuuta k'ĩirjubaadëjim hanaabá. Hichdëu k'ap'ʌ sĩejim, mag rey dʌ̈i mʌig heegar k'ũchpai nem hajap'am t'um paarpawiajã sĩi hich meebaadee deeu chuk'u haju. \v 26 Hirua k'ĩirjuawai Hẽwandamau maach meeun judionaan heemuata hõor peerdʌ haumk'ĩir pʌ̈iju harr haawai, chadcha hich mag hamk'ĩir hichpa dau haug wau nʌmta nem t'um paarpa nʌm k'ãaijã hajapcha sĩejim, hich mag sim paarjã Hẽwandamau mʌg hatag jũrr hich dʌ̈i hajapcha haju k'ap'ʌ sĩerr haawai. \p \v 27 Mag, Moiseeu hichigta Egiptomua Hẽwandamau hõor wai höbeerpiju k'ap'ʌ sĩejim. Magua hichdëu hooba sĩejieb mamʌ, Hẽwandam hich dʌ̈i sim k'ap, reíu hich dʌ̈i meeuk'ajujã k'ĩirjuba, warag hichta Egiptomua majim haajem, Hẽwandamau chadcha hich hõor p'ë harrpi nʌm hora. \v 28 Maimua hag k'ur nassi pawiata Moiseeu Hẽwandamau hichig jaautarr hʌ̈k'awi, deeu Egipto bëewi hichdëu hich meeun p'ë harrju noram ovejadam t'õonaa, hag bagau puertdi hi gaai maach meeun dipierr bʌchk'un p'uurk'api jaaujim hanaabá, mag hedaar hich Hẽwandamau hich chog dipierr chaain chi nacharam k'ʌʌn k'ëchamk'ĩir pʌ̈ibaawaijã mag p'uur sĩsidʌm haiguim k'ʌʌn chig ham hugua. \p \v 29 Mag chadcha Egiptopien jua heemua höbërdʌtk'atarr hedjã Hẽwandamau hʌ̈u hamach peerdʌ hauju k'ap'ʌ narr haawai p'ũas Chi P'ur hanʌm heejã maach jöoin sĩi durr jʌsarg heemjö t'oom higar dʌrba dichjierram hanʌm. Mag hoowi chi Egiptopien ham hẽudee hẽk'a wëdurarr k'ʌʌnaujã hagjö haju hẽk'ajierrab mamʌ, deeu chi p'ũas hãbamʌg t'ẽrrdʌbaadee t'umaa höjierram hanaabá dö hee. \p \v 30 Hẽwandamau chadcha hichdëu jaaubarmjö haajem hʌ̈k'awi maach jöoinau hamachig jaautarrjö, Canaan durr barwi, p'öbör Jericó haajerr higaau siete días p'ʌʌrdʌpi jaautarrjö p'ʌʌrdʌbaawai, ya hãbmiecharam gaai paawai chi p'öbör higaau hʌ̃gt'aa t'uur p'ʌʌrdʌ sĩerr sĩi jẽk'ʌt hap'ëgk'a warre k'ʌip'öbaadëjim haajem. \v 31 Mag p'öbör hee sĩejim haajem hĩchab hʌʌi hãb chi durpat'ierrmie harr Rahab ha t'ʌ̃r sim. Mag hʌʌirau maach Hẽwandam higwi maach Hẽwandamta t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã chadcha chi jua t'ierriu ha k'ap'ʌnaa hi hiekjã hʌ̈k'a sĩejim haajem. Magua maach jöoin heem k'ʌʌn Josueu pʌ̈iwi mag chi p'öbör k'ʌiju na hoot'urtarr k'ʌʌnjã hʌ̈u hich di haig barpiwi ham peerdʌ haujim haajem. Mag ham peerdʌ hautarr haawaita tagam k'ʌʌnau Hẽwandam jua t'eeg simjã hʌ̈k'aba harr gaaimua t'um k'ëchpʌ̈itarr hee, chi Rahab chan t'õoba hʌ̈u Hẽwandamau peerdʌ haujim haajem. \p \v 32 ¿Mag tag k'aita mua pãrag jaaubark'iin? Hagt'a jaauju pöoma t'ʌnʌm: Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel maimua tagam k'ʌʌn hijö Hẽwandam hi hõrag jaaujerr k'ʌʌn pöoma t'ʌnʌm, jãga hamaujã Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌmua nem waaujeejĩ; mamʌ mak'ʌʌn t'um jaauk'iin da jaaupʌ̈ibaju. \v 33 Hamau chadcha Hẽwandam gaai hʌ̈k'aajerr haawai deeum durram k'ʌʌn dʌ̈i wërbʌawaijã hamachdëuta pöodjeejim haajem; hamachdëu durr jʌ̃a nʌm hee hõor dʌ̈i nem hagchata haajeejim; mag hamachdëu hʌ̈k'aajerr gaaimua Hẽwandamau hamachig deeju harrjã chadcha haujierram; león p'ãark'a t'ʌnʌm hee bark'ʌʌinaa \v 34 horno huu wëjöm hee p'ãartarrjã bʌ̃ʌrjã chig haba hʌ̈u höbërjierram haajem; chik'amnau t'ut'uíu k'ëchpʌ̈iju harr k'ʌʌnjã hʌ̈u peerdʌwi, hĩchab ya pödba warm k'ʌʌn jua heegar pajöjöo narrjã deeu hʌ̈u jua t'eeg hauwi, jũrr hamachta hemk'ooin k'aajeejim hanʌm; mag nʌmua hamach dʌ̈i wërbʌ nʌm k'ʌʌnaujã ham högk'awi warag hamachta weetjeejim hanaabá. \v 35 Hʌʌinaujã hĩchab hamachdëu Hẽwandam hiek hʌ̈k'a narr gaaimua hamach chaain chadcha mee narrjã deeu hũwaai hamach daúa hiiu p'iidʌ nʌm hoojierram haajem. \p Mamʌ hãaur k'ʌʌn chan magba, hãaur k'ʌʌnan jũrr t'et'emnaanau wau t'õomamuata k'ëchjierram hanaabá. Par hamachig “Pãrau Hẽwandam hiek tag hʌ̈k'aba pʌamʌn pãar marau k'ëchba sĩi pʌapʌ̈iju” habaawaijã, peerdʌm k'õchgau hawi “Magan tag marau Hẽwandam hiek hʌ̈k'abamjã” haba, warag hʌdʌraa hamach k'ëchpijierram haajem, hamach hiiu p'iidʌwi jũrr hʌ̃gt'archata Hẽwandamau hamach hat'aawai hʌ̈ucha naaimaju k'ap'ʌ narr haawai. \v 36 Hãaur k'ʌʌn sĩi ham k'ĩirpaijã wau hiek'anaa wʌjã wʌmaajeejim hanʌm; hãaur k'ʌʌn cadenau jʌ̃naa caden paraajã cárcel deg hook'ëk'ëd haajeejim hanʌm. \v 37 Hãaur k'ʌʌn mokou bar wai nʌmuajã t'õopʌ̈imaajeejim hanaabá; k'ar chará sĩi serruchoujã maach jãrrcha t'ʌʌmamua t'õopäaijeejim hanʌm; wa magbaju k'ai sĩi t'ut'uíu k'ãijã su k'ëchmaajeejim hanaabá. Maimua hãaur k'ʌʌn hamach k'apeenjö mag ham jua hee dau hap'ʌʌ hamaaugau parhooba wënʌrraajeejim hanʌm, hamach hẽudee hẽk'aawai; k'ajũadam jũaju chuk'u haadeewai oveja hëu wa chĩb hëu k'ãijã jũajeejim hanʌm, dau hap'ʌʌ; mag nʌm dʌ̈i gaai machagjã haajeejim hanʌm, mag hamach dʌ̈i k'aigba haawai mag parhooba wënʌrrʌmua. \v 38 Mag durrarr k'ʌʌnan, hõor wäjäaun harr haawai, mʌg durr hãk'ãrag sim gaai bʌ̈ t'ʌgbaju haai narrta mag parhooba hamach barjujã k'augba wënʌrraajeejim hanʌm, hõor chukag hee pabʌ̈ heem magwe. Maguata jẽbdegjã naajeejim hanaabá, dʌʌrwai. \p \v 39 Mag Hẽwandamau hichdëu warrgarwe jaautarrjö chadcha haju k'ap'ʌ narr gaaimua hich hiek hogdʌba hʌ̈k'a nʌmjã hich Hẽwandamau hoowai hʌ̈u sĩejim hanaabá. Mag hichdëucha hoowaijã hʌ̈u sĩejieb mamʌ, mʌig heegar wënʌrrʌwe chan mag Hẽwandamau maach jöoin dʌ̈i wauju jaautarr t'umaa pöd hamach daúacha hooba durrajim. \v 40 Mag hamau hooba harran, Hẽwandamau Cristo pʌ̈ibarm gaaimuata hĩs mʌg maach hewagam k'ʌʌnpa hãba hajapcha paapʌ̈iwi hãba hich haar naaimaju hayaa hapiju k'ĩirju wai sĩerr haawai hajim. \c 12 \s1 Hãba Jesús gaaita dich k'ĩirjug sĩuju haai nʌm \p \v 1 Mag warrgarm k'ʌʌn jöoin k'apan Hẽwandamau nem jaau sim chadcha haju hʌ̈k'a narr gaaimua hamau nem waumatarr k'ap'ʌ naawai maachin sĩi k'ap'ig wëtumjö warag naagta wëtju, pekau waujujã k'ĩirjuba ni bʌ̃ʌr habarm gaaimua Hẽwandamau maachig waupi jaau simjã waubam haba. Magju k'ãai dichdëu nem waum k'õsimpai wauju k'ĩirju nʌm gaaimua pöd Hẽwandamau waupi simta wauba k'ãijã ham hugua, magʌm k'ĩirjugta warre t'um hisegju haai nʌm. Magba hak'iin magʌmua maach bʌ̈ gaai pʌʌrbaadëp'ʌmjö haawai pöd Hẽwandamau k'õsimjö habaju. K'ajëe hamk'ĩirjö maach na nem hinag pöm t'ʌnaawiajã magʌmʌgjã hooba, \v 2 hãba Jesús gaaita dich k'ĩirjug sĩuju haai nʌm. Hichdëuta warrjã hʌ̈u maachig Hẽwandam hiekjã hʌ̈k'apiwi mʌg hatagjã parta hʌ̈k'a naajim hapibaju, hich Hẽwandamau maach dʌ̈i wauju jaautarr t'um chadcha hoopiju haawai. Hich Jesuuta chi k'aigbacharam k'ʌʌnjö pakuls gaai hʌdʌraa hich t'õopibajieb, chigagjã higba, mag hich t'õopibarmua hõor peerdʌ hat'aawai hichpa honee hich mag sĩerraju k'ap'ʌ sĩerr haawai. Hichta hĩchab hich Haai jup sim k'u juupjem gaai dʌ̈i hi juachaar garcha hãba jupimawi hich mag sĩerrʌm. \p \v 3 Magua, k'ar pãach k'a t'eeg chuk'unaa k'a honeg chuk'u nʌm haig k'ĩirjubat, jãga Jesuujã hõor k'aibagk'am k'ʌʌn jua machag k'ĩu hãwatjĩ. Hichdëujã maach kõit magtarr haawai pãach p'it'urg haawaijã magʌm gaaimua hoob “Jãg chan mua tag pödbam” hamiet. \v 4 Pãar dʌ̈i chan hagt'a mag maach Pör Jesús dʌ̈i harrjöcha k'aba naawai hajués nem k'aigbam waupi nʌm waubam paarjã hagt'a hõrau pãar k'ëchba nʌm. \v 5-6 Mamʌ mag hi dau haug wautarrjöcha k'aba nʌmta, Hẽwandamau hich hiek gaai maach wawí simjã ya pãrau k'ĩir hak'oo wai nʌm. Pãadë hũrbat hichdëucha hich hiek gaai maach wawimamua hiek'atarr hiek. Mag sim: \q1 “Hiewaa, muan mʌchdëu k'õsim k'ʌʌnan nem k'aigba haawaijã hajap'ata wawiejem; \q1 maimua mʌch chaaink'abaadëm k'ʌʌn gaaijã mas deejem, mʌch dak'ĩir k'aigba haawai. \q1 Maagjeewai hiewaa, mua pʌch gaai mas deewai, wa sĩi pʌchig nem hagcha k'ãijã jawaag pʌch dau haug waupiewai, hoob hiseg chitam; \q1 pʌch k'aigba habarm paar mua pʌchig meeuk'a hiek'aawaijã hoob warag, ‘Mag pʌchdëu jaau simjö chan mua pödbam’ ha hiek'am” ha sim Hẽwandamau maachig hich hiek p'ã sim gaai. \rq (Job 5:17; Pr. 3:11-12)\rq* \p \v 7 Maguata muan pãragan Hẽwandamau pãach gaai mas deewaijã sĩi k'ĩu jʌmbat ha chirʌm; maach hich chaain haawai hirua maach dʌ̈i magju haai sim. ¿Pãrau hoowai chaainau nem hãrbarm paar chi dënnaanau wʌba haajẽ? \v 8 Mamʌ pãrau hoowai pãachdëu nem k'aigba wau nʌm paarjã Hẽwandamau bʌ̃ʌrjã pãar chig haba ni wawijã wawiba sim k'ai, magan pãar chan hich chaain chaar k'aba haawaita mag hirua sĩi pãrag hoobamjöo sim. \v 9 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, warr maach daii haawai, maach dënnaanau maach wʌawai wa wawí k'ãijã wawiewai, maadëu chadcha ham hök'ö haajeejim. Maagjerrta ¿jãgwi maach Haai hʌ̃gt'ar simua maach dʌ̈i maagwai maadëu högk'abaju haai nʌ? ¿Hichdëuta maach hich haarcha höbërju hayaa hapinaa hich mag hiiu wënʌrrapiejem k'abá? \v 10 Maach dënnaanau maach daii haawai mag maach wawiejerran, sĩi k'ũchpai mʌg jẽb gaai nʌm hora dich hajap'a hamk'ĩirpaita maach wawiejeejim, hamachdëu hoowaijã magta chadcha hʌ̈u sĩewai. Mamʌ Hẽwandamauta maach gaai mas waunaa maach wawí k'ãijã wawí simʌn, mʌg hatag pawiajã dich hajap'a hamk'ĩrau; hajapcharan hichjã hajap'a k'itaawai maachjã hichjöta hajap'a hapim k'õsi sim. \v 11 Hiin chadcha dich hiek'aa hũrbag gaaimua maach wʌawai chan hʌ̈u k'aba sĩejem; maach gaai masi sĩejeeb mamʌ, magʌm gaaimua hʌ̈u hiek'aa hũur k'aaugwain dich chitʌmpierr chitʌmjã hʌ̈u maach k'õinaa chitaajem. \s1 Hẽwandamau nem jaau sim sĩi par jʌ̃gʌupai hũrju k'aba nʌm \p \v 12 Jãg pãach p'it'urg hau nʌm gaaimua tag pödbajujö sĩi k'a t'ũu piu hũhũraamjönaa sĩi warag bʌ̈ duuijujö t'ʌnʌmjã, deeu hũwaai k'ĩir hubʌnaa bʌ̈pajã hubʌ t'ierrk'a nʌmjö k'a honee habat, mag p'it'urg hau nʌmjã hʌ̈u hãwataag. \v 13 Magnaa hĩchab k'a t'ũumjö durrum k'ʌʌn daarjã hich Hẽwandamau k'õsimjö hajap'ata nʌrrjëe habat, bigaaum k'ʌʌnaujã pãach hoowi hagjö hamk'ĩir. Pãrau magta hamʌn, Hẽwandam dʌ̈i hajap k'aba nʌm gaaimua mag k'a t'ũumjönaa bʌ̈ hãk'ãraamjö nʌm k'ʌʌnjã pãach hoowi deeu monaau nʌisimjö hamjã hĩchab pãachjö Jöoi dau na k'ajap'a wënʌrraju. \p \v 14 T'umaam k'ʌʌn dʌ̈i k'õinaa wënʌrrajuuta k'ĩirjunaa maach pekau paarpapijöjöom nem t'um warre hisegbapʌ̈it. Magʌm nem t'um hisegwi hich Hẽwandamau k'õsimjö hi hat'eepai k'aba nʌm k'ʌʌnau chan pöd hi haar höbërwi hi k'ĩir hoobam. \v 15 Magam hugua Hẽwandamau pãach dʌ̈i hich garmua nem hajap'a ham hig sim chan hoob hʌdʌʌr hok'oopimiet; ni hãbamʌgjã hoob pãach hee sĩi pak'ër k'aigbamjö höbërpimiet. Hʌdʌraa magta hapimʌn, mag hoowi deeum k'ʌʌnaujã hi dënjö haadeewai, bigaaum k'ʌʌn gaaipata warag bën hãk'ãraamjö dʌrbabaadeewai, hõor pöm Hẽwandam dʌ̈i hʌ̈u narr k'ãijã k'aigba haju. \v 16 Pãach hee hiwiir hãbmuajã hoob dich hõor k'abam dʌ̈i chan k'apes hamiet; hoob Hẽwandamau waupim k'õsimʌgta sĩi hoobamjö ham k'õchgau warr jöoingar Esaú harrjö hamiet. Esaú hichta chi naam harr haawai hichdëuta hich haai nem t'um jʌ̃ak'am; mamʌ mag jʌ̃aju harrta sĩi jãsogau t'ach t'ëp hãbpaim dʌ̈i jũrr hich heeumʌgta hichdëu nem jʌ̃aju harr t'um t'ʌsĩepʌ̈ijim hanʌm. \v 17 Maimua pãrau k'ap'ʌ nʌm, jãgajĩ hagtarr k'ur ya hich haai meegpaawai deeu hũwaai k'ĩirju hauwi. Hich haai juagam nem jʌ̃ag hirig hich bendiciepiewaijã jöoirau hirig hich bendición deebajim hanʌm, hag nawe mag lenteja t'ëp hãbam paar hisegtarr haawai. Parii dauhi pömjã hãrjieb mamʌ, pöd hich haai juagam nem jʌ̃aju k'aba hich mag sĩsijim hanaabá. Magua pãraujã hoob Esauu hich bendición hok'oopitarrjö nem bʌ̃rʌʌm gaaimua Hẽwandamau pãachig nem deeju harr hok'oopimiet. \p \v 18 Keena, pãadë hũrbat, mua pãrag jaauk'im: Hĩs mʌg Cristo gaaimua Hẽwandamau maach hich dënk'a hawaag maach dʌ̈i hiek deebarm chan warr maach jöoin dʌ̈i hiek deetarrjö k'aba sim; hĩsimʌn hiek hiiuriu. Warrcha Hẽwandamau maach jöoin dʌ̈i hiek deewain sĩi durrsĩ Sinaí hanʌm bʌ̈k'ʌrrta wëtpi jaaujim haajem, maigpaimuata hich hiek'a sim hũrmk'ĩir. Hamau hamachdëuchata maigmua hoo naajim hanaabá chi durrsĩ sĩi huurdʌ wëjömjö t'ʌnʌmta sĩi hedjã k'ĩssu t'ʌnʌm; mag nʌm dʌ̈i hed k'õorga sĩi p'ũ t'eeg wë t'ʌnʌm dʌ̈i maach nem hök'ö pagt'ʌm daujö p'ʌrjẽer hahauk'amjã hoo naajim hanaabá. \v 19 Hamau maach k'ãai hamach jʌ̃gʌucha chi trompeta hiekjã hũrnaa hich Hẽwandamcha hiek'a simjã hũr narr haawaita warre hamach t'ãar heyaa jaaumam hũrwi tag hi hiekcha hũrmaaugau hirig, “Aay Hẽwandam, marau pöd pʌ hiek'a sim hãwatbam” hajierram hanaabá. \v 20 K'ani hamau hũurwai warre ham t'ãar heyaata “Chijãg pãach nʌm haigpai naaba mʌg durrsĩ gaai bʌ̈ t'ʌg sim wounan hichiita t'õob k'aba warre t'õopʌ̈iju haai sim nemchaai hawiajã, mokou bar wai nʌmua wa t'utk'ërëu k'ãijã” ha hũrbaawaita mag jãp'ierr naajim hanaabá. \v 21 Mag chadcha sĩi maach nem hök'ö t'ʌnarr haawaita hich Moiseeujã hĩchab, “Mʌchjã jãp'ierr hajaugau k'a duui chirʌmgui” hajim hanʌm. \p \v 22 Mamʌ hĩs hewag Hẽwandamau maach dʌ̈i hiek deewai chan hamagamjö sĩi mag warp durr bʌ̈k'ʌrrpaimuata hich hiek hũrpi jaaubajim. Maachin ya mʌig heegarwe Sión p'öbörpienau; hajapcharan hʌ̃gt'ar wëtju k'ʌʌnma, Hẽwandam p'öbör Jerusalén hee hich dʌ̈icha naaimaju k'ʌʌn. Maman Hẽwandam chognaan pöoma hamach k'apangau sĩi maadëu chi beerjujã k'augba t'ʌnʌm k'ʌʌnauta Hẽwandamag jëeup'ö t'ʌnʌm. \v 23 Mam hʌ̃gt'arta hĩchab mag hiek hiiur deetarr gaaimua maach dënjö Cristo hiek hʌ̈k'awi hich chaaink'a t'ʌnʌm k'ʌʌn t'ʌ̃rjã Hẽwandamau p'ãk'a wai sim. Hich mamta sim hich Hẽwandamjã, maach t'umaam k'ʌʌnau mʌig heegar haawai dichdëu haajerrpierr hagjö maach dʌ̈i nem hajap'a haju Jöoi. Hichdëuta hĩchab hag nawe jöoin hich hiek hʌ̈k'a durrum hötarr k'ʌʌn hak'aarjã hichjö hajaug paak'apʌ̈iwi hich dʌ̈i p'ë wai sim. \v 24 Mam hʌ̃gt'ar hich Jesujã dʌ̈i sim haarta maach t'ʌ̃r sim, har mag hiek hiiur deewai hich Jöoirau jaautarrjö chadcha hapieg hich bag hãrpitarr woun haar. Maadëu k'ap'ʌ nʌm, mag hi bag hãrtarr chan warr jöoingar Abel t'õowai bag hãrtarrjö k'aba harr haawai, maach pekau chugpaawi Hẽwandam dʌ̈i maach k'õinaa hapieg hajim. Mamʌ chi Abel bagau chan magba, warag hich naamta hiekk'õr hee pʌajim Hẽwandam dʌ̈i. \p \v 25 Magua keena, hĩs Hẽwandamau maachig jaau simjã hoob hasekasba hamiet. Mag hĩs hichdëu maach dʌ̈i hiek dee simta warr maach jöoin dʌ̈i hiek deetarr k'ãaijã hajapcha sim. Magua pãadë hũrbat: Sĩi Moisés maachjö mʌig heegarmk'a sĩerrau Hẽwandam hiek jaau k'itʌm hũrba harr paarjã chi hasekasba harr k'ʌʌn Hẽwandamau sĩi par daúapai hooba ham gaai jua k'ʌaba deejerr k'ai, hĩs mʌg hʌ̃gt'armua hichdëucha maachig hiek'a sim hasekasba haawaijã hoob pãrau mag maachta hi jua heemua peerdʌju hamiet. \v 26 Hich mag Hẽwandam Sinaí durrsĩ gaai Moisés dʌ̈i hiek'a sim jaar hich hiek'a simua chadcha jẽbpata duuipijim hanaabá. Mamʌ Hẽwandamau hich hiek gaai jaauwai, \q1 “Deeu mua biek hãbpai mʌg jẽb duuipiju, mamʌ mag duuibarm chan mʌg jẽbpai k'aba hedjã heem magweta duuipiju” ha sim. \rq (Hag. 2:6)\rq* \m \v 27 Mag hirua deeu biekdam hãbpai duuipiju ha simʌn, sĩi k'ajap'am hʌʌur chaar k'aba haawai, magbarmua warre mʌg durr hoorpʌ̈iwi hedaujãjã chuk'u hapʌ̈ijuuta jaau sim, mag maach hi hagk'aju higwi. Mamʌ pãadë hũrbat: Hichdëu nem wautarr t'um hʌʌrppʌ̈iwiajã mag maach wëtju haar hichta chi Pörk'a sim durr chan bʌ̃ʌrjã chugpaba hich mag sĩerrʌm hiek'au. \v 28-29 Pãadë k'ĩirjubat keen: Mag Hẽwandam hiek hiruan maach k'aibagjã sĩi hõt hee p'aabapʌ̈imjö warre chuk'u hapäaijem hanaawai, mag nʌm dʌ̈i hĩchab hiruata durr jʌ̃a chirʌm chan bʌ̃ʌrjã chugpaa k'augba hich mag sĩerraju hanʌm durrta maach p'ë hauju hanʌpí, hirigta hʌ̈u hajim hanaa warag t'ãar honee jëeuju keena, hichdëu hichig jëeupiejemjö, hi dau na nem k'aigba waujujã hök'ö. \c 13 \s1 K'ani Hẽwandamau maachig waupi sĩ \p \v 1 Mua pãar wawí chirʌm hũrbat keena: Pãach k'apeen t'um k'od hãbam k'ʌʌn happai t'ʌnʌmjö daupii habat. \v 2 Pãach haig hõor bëewaijã hamag di hĩgk'aba warag pãach haig jẽerpim k'õsita jẽerpibat; k'arin hõrau hamach hö hajaugau hich Hẽwandamaucha angelnaan pʌ̈itarr k'ʌʌnpa hamach haig jẽerpiejeejim, mamʌ sĩi parhoobam k'ʌʌnpii hawi mag Hẽwandam chognaanjã k'augbata hamach haig jẽerpiejeejim. \p \v 3 Pãachta preso nʌmjö pãach k'apeen preso durrum k'ʌʌnjã k'ĩir heyaa habat. Har pãach dënjö hʌ̈k'a durrum gaaimua hõrau ham dʌ̈i hamachdëu ham haig ham gaai dee nʌm gaaimua dau hap'ʌʌ durrum k'ʌʌnjã hĩchab k'ĩir heyaanaa, pãachta mag dau hap'ʌʌ nʌmjö hamau nemdam hig nʌmjã hamag hau deebat, chik'am jua machgau pãach dau hap'ʌʌ haawai pãach dʌ̈ijã magta hapim k'õsimjö. \p \v 4 Har dich hõor k'abam dʌ̈i k'apes haajem k'ʌʌn gaai chan Hẽwandamau sĩi hich jãg hoobamjö sĩubaju haawai hemk'ooin hʌʌinpan wa hʌʌin k'ãijã jaainpan hagdaujö pãach hõor respetaabat, hoob bʌ̃ʌrjã deeum dʌ̈i hamiet. \p \v 5 Hich Hẽwandamaucha jaauwai, hirua chan bʌ̃ʌrjã maach k'a hogdʌba ni sĩi parhoobajã maach k'augba barpʌabaju ha sĩewai, pãach dau hap'ʌʌ durrum hawi hoob p'atk'onag wʌrppa hamiet; Hẽwandamau pãachig dee sim dʌ̈ipai honee habat. \v 6 Mag nʌm haig hĩchab maadëu bʌ̃ʌrjã k'ĩirjuba, sĩi warag hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö \q1 “Maach Pör Hẽwandamauta mʌʌn k'aigpeerjeewai hõrau mʌ dʌ̈i k'aigba hawiajã k'ani mua högk'abarju” habat. \rq (Sal. 56:3-4,9-11; 118:6)\rq* \p \v 7 Pãadë har warrcha pãachig Hẽwandam hiek jaaunaa mag hamachdëu jaau nʌmjö wënʌrrapi jaautarr k'ʌʌnta k'ĩirjubat, jãga mag p'itt'ur durrarr hãba hamach meewaijã hagt'a hogdʌba hich mag hʌ̈k'a nʌmua hubʌ durrumta k'ëchjierrá; magʌmta pãrau k'ĩir heyaanaa hamau hʌ̈k'aajerrjö hʌ̈k'abat. \p \v 8 Pãadë hũrbat: Jesucristoon warrgar hich sĩerrarrjö mʌg hatag pawiajã cambieba hich mag sĩerraju. Hí mag cambieba sĩerraawai hi hiekjã hagjö cambieba sĩerrʌm. \v 9 Magua pãachig hi hiek hawi jũrr deeum hiek pãachdëu nacha k'augtarr chaaur nem parhooba k'ãijã k'öpiba jaauwai hoob hʌdʌʌr pãach k'ũrgurpimiet. Mag nem parhoobam k'öpiba jaau nʌmta chadamjö hʌ̈k'aju k'ãai, Hẽwandamau mag Jesucristo pʌ̈ibarmua chadcha hich garmua nacha maach k'õchk'atarr k'ap'ʌ nʌmuata hubʌ naaju haai nʌm. Jãg sĩi nem parhoob k'öpiba jaau nʌm hipierr nʌmuapai chan bʌ̃ʌrjã Hẽwandamag maach haupijöjöopaijã k'aba sim. \p \v 10 Magarrau Cristo hiekta hʌ̈k'a nʌmuan chad Hẽwandamau maach hauju, hich Cristota maach kõit hʌdʌraa hich t'õopitarr haawai. Mamʌ jãg Haai hi jëeujem degam p'adnaanau par nemchaain k'ëch nʌmuata hamach haupiju hẽk'a nʌm k'ʌʌn chan pöd hirua haubam, sĩi maach jöoin hi gaai jaau sim hʌʌrk'a nʌmuata peerdʌju hẽk'a naawai. \v 11 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, añopierr biek hãbpai p'adnaan pöröu nemchaai t'õonaa chi bag Haai hi jëeujem deg harrjem, Hẽwandamag hõor pekau kõit ofrendak'a deeg. Mamʌ chi nemchaain modon warag warp p'öbör higaau harrnaa sĩi p'aapäaijem, bʌ̃ʌrjã k'öpiba. \v 12 Hich mag hajim hĩchab Jesuu mag maach kõit nemchaaijö hich t'õopiewaijã: Warag p'öbör higaau harrnaata hi t'õopʌ̈ijierram, mag hich bag hãrbarmuata Hẽwandam dau na hõor hajap'a naaju hayaa hapäaig. Hichdëu magtarraupaita maach Hẽwandam dau na hajaug paajeewai, k'ant'ee maadëu mag nem hinag k'öju haai nʌ wa k'öju k'aba k'ãijã sĩ ha jaau nʌmta hipierraa haju haai nʌ. \v 13 Mag hi t'õon harrwaijã hi waunaa hi hiseg nʌm hiek'au warag p'öbör higaauta hi harrwi t'õotarr haawai, magan maach jöoin hi pʌaba hʌ̈k'a nʌm gaaimuata dich peerdʌju hẽk'aju k'ãai, Jesuuta jʌrju haai nʌm, hi gaaimuata chik'amnau maach dʌ̈ita jũrr hich dʌ̈i harrjö wau hiek'ajujã higba. \v 14 ¿K'an jãgwi mag Jesús gaaimua dich wau hiek'ajujã higba warag sĩi hãwatju haai nʌm ha chirʌ́? Sĩi hich mʌig heegarpai wënʌrram hiek k'aba, maach durr chaar hʌ̃gt'ar hich Jesús sim haarta wëtju k'ĩirju naawaima. \v 15 Mag k'ĩirju naawaita hãba Jesucristo gaaimuata Hẽwandamag hʌ̈u hajim haju haai nʌm, hi gaaimuata hʌ̈u mag Hẽwandam haarcha naaimaju k'ap'ʌ naawai. Mag hirig dich hiiucha pʌaba hi t'ö hiek'a nʌmta warrgar nemchaain t'õonaa p'aa nʌmua hirig jëeujerrjö jëeu nʌmʌu. \v 16 Mamʌ mag happai k'aba, dich k'apeen dʌ̈i hö hajap'a haju chan hoob k'ĩir hok'oomiet. Pãachdëu nem wai nʌm heem jũrr chuk'um k'ʌʌn dʌ̈i jig haupetat. ¿K'an jãgwi pãrag mag chirʌ́? Mag hagdaujö nemdam jig hau nʌmta warrgar mag nemchaain t'õonaa ofrendak'a hichig deejerrjö Hẽwandamau hi dawagaa hoojeewaita mag chirʌm. \p \v 17 Keena, iglesia hee pãach pörnaanau pãachig nem mag haawai ham hipierraa habat, pãachta jũrr ham k'ãai hʌ̃rpai haju hẽk'aba. Pãar gaaimua Hẽwandamau hamachig hiek jëeuju k'ap'ʌ naawai hamauta jua hʌ̃yaajã k'augba pãar t'ʌajem k'ʌʌnau. Pari mag pãach hajap'a t'ʌamk'ĩran, pãachdëujã ham hipierraata habat, wajap'a hamaujã hamach p'idag honee waumk'ĩir. Pãrau magbam chan pãar gaaimua ham hök'ĩirjuu hap'öbaadëmua hamach p'idagjã waumap'amta waup'öbaadeewai pãachpata heeg paauk'amaju. \p \v 18 Keena, mʌ kõit Hẽwandamag jëeubat. Mag mʌch kõit jëeupi chirʌm chan k'aigba chiraawai k'abam; mua k'ap'ʌ chirʌm, mʌch Hẽwandam dʌ̈i hʌ̈u chirʌm. Mamʌ warag mʌg hatagjã t'um mʌchdëu nem wau chirʌm gaaimua hich mag hi dʌ̈i hajap'a chiram k'õsi chiraawaita mag pãrag mʌch kõit jëeupi chirʌm. \v 19 Mag pãachdëu mʌ kõit Hẽwandamag jëeuwai hʌ̈u deeu hũwaai mʌigmua jöpcha pãach haar mʌ barpita jëeubat; mʌ pãar dʌ̈i chiram k'õsi chirʌm. \s1 Hãbmiecharam salud \p \v 20 Muan mʌchdëujã Hẽwandam maach k'õinaa p'ë wai sĩejemʌgta pãar kõit jëeu chirʌm; hajapcharan har maach Pör Jesús, maach Pastor chi hajapcharam, har chi meem harrta deeu p'iriu hautarr hag Hẽwandamagma. Hich mag Jesuu k'abahab, Hẽwandamau hõor dʌ̈i hiek deewai jaautarrjö, chadcha hich bagauta hõor pekau chugpaawi hʌ̈u peerdʌju hayaa hapiejem. \v 21 Mag Hẽwandamagta muan pãar kõit jëeu chirʌm, hichdëuta hichjö warag pãar hajaug paamaawai hichdëu k'õsimjö pãachdëu nem wau nʌmjã t'umaa hajap'a höbëbër hamk'ĩir. Magnaa hĩchab Jesucristoog hʌdʌraa maach Pörk'api nʌm gaaimuata Hẽwandamau maach dʌ̈i hichdëu ham haig hamk'ĩir hirigta jëeu chirʌm. Mag nʌm dʌ̈i hĩchab t'umaam k'ʌʌnag maach Pör Cristota mʌg hatag pawiajã hich mag t'ö hiek'apim k'õsi chirʌm. \p \v 22 Maimua hãbmiecha paawai hũrbat keena: Mʌg carta hiek duurjã k'aba bʌt'ʌ k'itʌm pãach jua hee pabaimaawai hag gaai mua pãach wawí chirʌm hajap'a hũrm k'õsi hũrbat; pãach k'ĩir honee hamk'ĩirta mua mʌg p'ã deepʌ̈i chirʌm. \p \v 23 Pãrau hagt'a k'augba nʌm k'ai, Cristo gaaimua maach k'odam Timoteo ya cárcel degmua höbërjim haajem. Magua mʌ maju nawe mʌig barchëmʌn, mʌchdëu pãar hoon maawai mua hí mʌch dʌ̈i harrju. \p \v 24 Keena, pastornaan t'umaam k'ʌʌnag maimua tagam k'ʌʌndam maachjö hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnagjã t'umaam k'ʌʌnag mʌ salud deebat. Cristo gaaimua maach k'odamnaan Italiapienaujã hĩchab pãrag salud haajem. \p \v 25 Chaig jaau chirarrjö deeu pʌaba pãrag jaau chirʌm: Mʌʌn hãba Hẽwandamagta pãar kõit jëeu chiraajem, hichta pãar dʌ̈i hogdʌba hich mag pãar t'ʌa wai nʌrramk'ĩir. \p Hayoo keena. Mʌgdampai hajim pãrag jaaum hig chirarr.