\id EPH - Waunan (Woun Meu) NT (original orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h EFESIOS \toc1 Pabloou Efesopienag hẽsap p'ã deepʌ̈itarr \toc2 Efesios \toc3 Ef \mt1 EFESIOS \mt2 Pabloou Efesopienag hẽsap p'ã deepʌ̈itarr \ip \bd Chi p'ãtarr.\bd* Pabloou carta jayap p'ãjim haajem Roma p'öbör hee cárcel deg simua: chamʌg Efesopienag deepʌ̈itarr, Filipopienag deepʌ̈itarr, Colosapienag deepʌ̈itarr, maimua jöoi Filemonag deepʌ̈itarr. \ip Biek hãb hich Pabloou mag Efeso p'öbör hee judionaanag Hẽwandam hiek jaau sĩerr haawai hichdëujã haiguim k'ʌʌn k'ap'ʌ sĩejim (Hch. 18:18-21). Mag nʌm dʌ̈i Hẽwandam hiek jawaag ham haar mawi año t'ãrjupjö hag p'öbör hee Cristo hiek jaau sĩerr haawai chará hichdëu t'um ham k'ap'ʌ sĩejim haajem (Hch. 19). \ip \bd Chijã k'ʌʌn hat'eeta p'ãjĩ.\bd* Mag jaar provincia de Asia hee Efeso p'öbörta chi pömaam hajim haajem. Mag p'öbör pömaam haawai hõor pöm sĩi mercancia haunaa për nʌmuapaita naajeejim hanaabá. Hich hag p'öbör heeta ham hẽwandam Diana hanʌmʌg jëeujem dijã sĩejim haajem (Hch. 19:27). \ip Mʌg cartaan Pabloou Efesopien t'um chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn hat'eeta p'ãjim haajem, nacha hamachdëu hũrwia deeum iglesiaag deebapäaiwai t'umaam k'ʌʌnag hũrmamk'ĩir. Mag Efesoom iglesia heen judionaan k'abam k'ʌʌnta hʌ̃rcha naajim haajem. \ip \bd K'an jawaag hajĩ.\bd* Pabloou hʌ̃rcha mʌg carta p'ãju k'ĩirju wai sĩerran, jãga Cristoou judionaan hamach meeun k'abam k'ʌʌn dʌ̈ijã hõor hãbpaimjöo hapʌ̈ijĩ ha jawaag hajim (2:13-16). Hajapcharan maach mʌg Cristo hiekta hʌ̈k'awi hi dënk'a nʌm k'ʌʌnan, deeum meu hawiajã, t'um meu hãbpaimjönaa dö hãbam heem k'ʌʌnjöta nʌm ha jaaupäaig hajim; hajapcharan mag hãbpaimk'a nʌmuata Cristo iglesiak'a nʌm jawaag. Jãga mag nʌ ha jawaag Pabloou mʌgta jaaujim: \iq1 (1) Maach t'um chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnta Cristo mork'a nʌm hanaabá; maagwai hich jũrr maach Pörk'a sim haajem (Cap. 4:15-16). \iq1 (2) Maachin di hãbpaim hëu hawaag pa k'apaana t'ʌrrp t'ʌnʌmjöta nʌm hanʌm; mamʌ mag dipá pöm t'ʌnʌm hee hãb sim chi hajapcharam; ma, hich Cristo haajem, chi dihãd jãrram (Caps. 2:20-22, 4:4). \iq1 (3) Mag Cristo mork'a nʌm haiguin, hʌʌi hich jaai happai hoo sĩerrʌmjöta nʌm haajem (Cap 5:22-32). \c 1 \s1 Salud \p \v 1 Mʌʌn Pabloou, Hẽwandamau k'õsi sĩerrjö Jesucristooucha hich hi jaaumk'ĩir jʌr hautarr. Muata pãrag mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm, Efeso p'öbör hee Hẽwandam dënk'anaa Jesucristo hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnag. \v 2 Pãar kõit maach Haai Hẽwandamag jëeu chiraajem hichdëuta maach Pör Jesucristo dʌ̈imua hʌ̈u dʌ̈rrcha pãar heeg hoowi pãar k'õinaa p'ë wai naamk'ĩir. \s1 Cristo dënk'a nʌm k'ʌʌn dʌ̈i Hẽwandamau hajap'a haajem \p \v 3 Muan maach Pör Jesucristo Haaita t'ö hiek'aajem; hajapcharan Hẽwandamma; hirigpaita hʌ̈u hajim ha chiraajem, chadcha maach dʌ̈i hajap'a hamk'ĩir Cristo pʌ̈itarr paar. Mag maach Cristo dënk'a naawaita Hẽwandamau hʌ̃gt'armpeen dʌ̈i haajemjö maach dʌ̈i mʌig heegarwejã hich Hak'aar gaaimua hajap'ata haajem. \v 4 Pari mag maach dʌ̈i hajap'a sim chan sĩi heeupemjö k'ĩirju hauwi k'aba, warr mʌg jẽb hompaaju nawe Jesucristo gaaimua hich Hẽwandamau ya maach hich dënk'a hauju k'ĩirju wai sĩerr haawaita maagjem, hich dau na tag kulpjã chuk'u sĩi hich hat'eepaita hichdëu k'õsimjö wënʌrramk'ĩir. Mag warrgarwe hich garmua maach k'õsi harr haawaita \v 5 Jesucristo gaaimua ya maach hich chaaink'a haujujã k'ap'ʌ sĩejim, hichdëu maach dʌ̈i ham k'õsi k'ĩirju wai sĩerrjö. \v 6 Mag gaaimuata chadcha hich mag Hẽwandam hajaug p'ënaa hi t'ö hiek'aajem, mag hich hajaug sĩerrʌm gaaimua hichdëu hich Hiewaa daupii haajemta hʌ̈u maach hat'ee pʌ̈itarr haawai. \v 7 Maach pekau gaaimua Hẽwandam dʌ̈i hiekk'õr pöm narrta, sĩi k'ajap'am dëbpaar p'ag nʌmjö Jesucristoouta maach daupigau hich bagau maach p'ag hat'aawai, hʌ̈u Hẽwandamau maach k'aibagjã chugpaawi warre magʌm k'ĩir hok'oopʌ̈ijim. \v 8 Pari magpaijã k'aba, chadcha hichdëu maach k'õsi chirʌm k'ap hamk'ĩir, maachig hich k'ĩirjugjã deewi hʌ̈u magʌmjã k'ap'ʌ wënʌrrʌm. \v 9 Hajapcharan hĩchab warr hichdëupai hich t'ãar hee nem waumaju k'ap'ʌ haajerrta maachig k'ap'ʌ hapijim. \v 10 Mag hich t'ãar heepai nem wauju k'ĩirju wai sĩerran, mʌg hatag chadcha hichdëu magju hed paawaita hichdëu k'ĩirju simjöo haju. Mag hedta hich Hẽwandamau hõor t'um hedjã hee nem t'ʌnʌmpa Cristoog t'ʌsĩepʌ̈iju, ham dʌ̈i jũrr hichdëuta k'ap hamk'ĩir. \p \v 11 Magta hagt'a maach t'aababa nʌwe Hẽwandamau ya maach hich dënk'a wai sĩejim, Cristo dʌ̈i k'apeerk'a nʌisiewai mag nawe hichdëu deeju jaau sĩerrjã hichdëu mag k'ĩirju wai sĩerrjö chadcha jʌ̃amk'ĩir; Hẽwandamaun chadcha hichdëu hoowai hajap'a haju hayaam nemta wau sĩerrʌm. \v 12 Magta maach chi nacha Cristo hiek hʌ̈k'atarr k'ʌʌnjã hich dënk'a haujim, mag hichdëu maar hich dënk'a hautarr gaaimua pãar maarjö hi hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnaujã hich Hẽwandam hajaug k'itʌmta t'ö hiek'amk'ĩir. \v 13 Maguata pãraujã hĩchab chadcha Hẽwandam hiek chaar mʌg maach peerdʌajem hiek jaau nʌm hũrwi hʌ̈u Cristo hiek hʌ̈k'abaawai, Hẽwandamau hag nawe hichdëu deeju jaautarrjö pãragjã hĩchab hich Hak'aar deejim. Mag hich Hak'aar deetarran, pãarjã chadcha hich dënk'a wai sim k'ap hamk'ĩir hajim. \v 14 Mʌʌgwaiwejã ya Cristo gaaimua Hẽwandamau maach hich dënk'a wai sĩewai mʌg hatag ya hichdëu maach hauju hed paawaijã warre hich haarcha maach p'ë hauwi hich dʌ̈ichata wai sĩsiju. Mag chadcha hichdëu maach hich haar p'ë hauju k'ap hamk'ĩirta hich Hak'aarjã mag maachig deejim. Mag hich garmua maach dʌ̈i magju ha simʌn mʌʌgwaiwe hich hajaug t'ö hiek'amk'ĩrau. \s1 Chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn kõit Pabloou Hẽwandamag k'ĩirjug jëeujerr \p \v 15 Maguata, chadcha pãrau pãachdëu maach Pör Jesús hiek hʌ̈k'atarrta hagt'a hogdʌba t'ãraucha hʌ̈k'anaa t'um Hẽwandam hõork'a t'ʌnʌm k'ʌʌnjã daupii haajem k'ap'ʌ chiraawai, \v 16 Hẽwandamag jëeuwaijã pãar jãg nʌm paar hirig hʌ̈u hajim hab k'aba hʌ̈u hajim ha chiraajem. \v 17 Hʌ̈u pãrau bʌchk'un Hẽwandam k'ap'ʌ naab mamʌ, warag hʌ̃rʌʌchata hi k'ap'ʌnaa jãgata Cristo gaaimua pãar hat'ee nem hajap'am pöm waaujẽ ha k'ap hapim k'õsi chirʌm. Maguata muan maach Pör Jesucristo Hayagta jëeu chiraajem, hajapcharan hich Jöoi hʌ̃gt'ar chiraajemʌgma, pãrag hich k'ĩirjug deebarmua magʌm k'ap hamk'ĩir. \v 18 Mua jëeujem hĩchab Hẽwandamag, hichdëuta warag pãar k'ĩirjug haart'ʌgbapʌ̈imjö hamk'ĩir; magbaawai mag ya hich haarcha p'ë hat'aawai hich dʌ̈icha honee wënʌrraju jaau simjã hajapcha k'ap'ʌnaa, mag hich hõork'a t'ʌnʌm k'ʌʌnan chadcha peerdʌwi naawai mʌigwejã honee naaju haai nʌm ha k'ap'ʌ hamk'ĩir. \v 19 Mag nʌm dʌ̈i hĩchab k'ap hapim k'õsi chirʌm, jãga mag Hẽwandam t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã hichta jua t'eeg sĩerrʌmta maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn dʌ̈i sĩejẽ. \v 20 Hich mag jua t'eegau k'abajieb Hẽwandamau deeu Cristo p'iriu hauwi hʌ̃gt'ar hich juachaar garcha t'umaam k'ʌʌn Pörk'amk'ĩir juppitarr. \v 21 Mag hich juachaar gar juppinaa hichjö jua t'eeg hapibaawai, hichta reinaan t'ʌnʌm k'ãaijã hʌ̃rpainaa nem t'umaa mʌg jẽb gaai wa hedjã hee k'ãijã mepeenjöm t'ʌnʌm k'ãaijã hichta hʌ̃rpai hapijim, mʌg hatag pawiajã hich mag sĩerramk'ĩir. \v 22 Magta Hẽwandamau nem t'ʌnʌm t'umaa sĩi hich Hiewaa Cristoogta t'ʌsĩepʌ̈ijim. Magnaa hichta maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn Pörk'apinaa \v 23 maachigta hich Hiewaa jũrr, mʌg jẽb gaai hichdëu k'õsimjö nem wauju hayaa hapijim. Cristoon hich happai simta durrpierr sĩerraawai hãbmuajã jamta hi sĩejẽ haju k'abam. Mag simta maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn dʌ̈in hichta chi Pörk'a sim. \c 2 \s1 Hẽwandam hõor dʌ̈i hajaug k'itaawaita maachin hʌ̈u peerdʌajem \p \v 1 Warran pãran pãachdëu nem k'aigba waaujerr gaaimua pöd Hẽwandam haar höbërju k'aba naajim, sĩi pãach pekau heepaita narr haawai. \v 2 Pãraun sĩi Hẽwandam k'augbam k'ʌʌnau nem waaujemta waaujeejim, har mʌig heegarpain hichta hʌ̃rpai sĩerrʌm k'õchagpierr, hajapcharan dösãt hipierrma, hichdëuta hõragjã warag Hẽwandamau nem k'õchk'abamta waupim k'õsi haajem hipierr. \v 3 Maarjã warran t'um hich magta naajim, sĩi dichdëu nem waum k'õchagpierr; nem magju habarmʌn parhoobam k'ĩirjug dich k'ĩirjug hee bëe nʌmta hagpierr waaujeejim, warr t'aabaawaijã hich mag pekau heeta t'aabatarr k'ʌʌn haawai. Chadcha maach mag wënʌrrarr gaaimua maran sĩi parhooba tagam k'ʌʌnjö Hẽwandam jua machag hãwatju haai naajim. \v 4 Mamʌ hʌ̈u Hẽwandamau hõor t'umaam k'ʌʌn dau haug k'aug paraanaa hich garmua hõor k'õsi k'itaawai, \v 5 mag maach k'aibag gaaimua haubaju hayaa narrta hich jãg hichdëu deeu Cristo p'iriu hautarrjö maachjã hich haar hauwi hich mag Cristo dʌ̈i hãba wënʌrraju k'ʌʌn k'apijim. Mag Hẽwandam hõor dʌ̈i hajaug k'itʌm gaaimuata maachin hʌ̈u peerdʌwi nʌm. \v 6 Ya mag Cristo dʌ̈i hãba hich mag wënʌrraju k'ʌʌnk'a naawai chadcha meewi narrta deeu p'iriu hautarrjö nʌm dʌ̈i ya hʌ̃gt'ar hich dʌ̈icha hohoodö nʌmjöta nʌm. \v 7 Mag Hẽwandamau maachigta nacha Cristo hiek hʌ̈k'apiwi hich dënk'a hautarran, hĩs hewag pawiajã jãga chadcha hichdëu maach k'õsi sĩ ha k'ap hapinaa, mag Cristo dënk'a nʌm gaaimuata chadcha hichjã maach dʌ̈i hajaug k'itʌm k'ap hapieg hajim. \v 8 Pãran mag Hẽwandam hajaug k'itʌm gaaimuata hʌ̈u Cristo hiek hʌ̈k'awi peerdʌwi nʌm; pari mag nʌm chan sĩi pãach k'ĩrauta peerdʌju hẽk'atarr gaaimua k'aba, hich Hẽwandamau hich garmuata pãar peerdʌ haum k'õsi harr haawaita hʌ̈u pãar peerdʌ haujim. \v 9 Hẽwandamau maach peerdʌ hau nʌm chan dichdëu nem wau nʌm gaaimua k'abam, magba hak'iin magʌm gaaimuata peerdʌjim ha hiek'aju. \v 10 Mamʌ warrgarwe Hẽwandamau k'ĩirju wai sĩerrjö hich hat'ee mag nem hajap'a wau wënʌrramk'ĩirta Cristo gaaimua maach peerdʌ hautarr haawai, maadëun chadcha nem hajap'amta wauju haai nʌm; pari majã dich peerdʌ haumk'ĩir k'aba, sĩi Hẽwandamau mag k'õsi sĩewaita mag wauju haai nʌm. \s1 Cristo gaaimuata maachin hʌ̈u Hẽwandam dʌ̈i dau parii wënʌrrʌm \p \v 11 Keena, judionaan k'abam k'ʌʌn, k'ĩir heyaa habat. Warr pãrau Cristo k'augju naweran, maar meeunau maachta mehëu t'ʌʌ nʌm hawi pãar judionaan k'abam k'ʌʌnan sĩi saak hoomjöta haajeejim, maachjö mag dauchach chuk'u nʌm hawi. Pari mag nʌmʌn maachjã Hẽwandam dak'ĩir pãarjö t'ãar hãk'ãrag sĩi maach hinaamjö nʌmta maagjeejim. Mamʌ hĩsin, magʌm gaaimuapai Hẽwandamau maach hauba haajem k'ap'ʌ naawai, jãg sĩi Hẽwandam dʌ̈i hajap'a haag hawi jãg maach mor dauchach nʌm chan bʌ̃ʌrjã maadëu higbata sim. \v 12 Chadcha warr chan pãrau Cristo k'augba naajim. Maar judionaan heeta Hẽwandamau mag maach peerdʌajem pʌ̈iju jaautarr haawai mag Cristo gaaimuata hich haar maach hauju hayaa nʌmjã maraun k'ap'ʌ naajim. Pari mag nʌm hee pãrau chan bʌ̃ʌrjã magʌm k'augba, ni maar jöoin dʌ̈i Hẽwandamau hiek deetarrjã k'augba, pãran sĩi deeum meu haawai mag Hẽwandamjã k'augba, ni hichdëu pãach peerdʌ haujujã k'augba sĩi hok'oota wënʌrrajim. \v 13 Pari ya hĩs chan magba Cristoou maach t'umaam k'ʌʌn kõit hich bag hãrpitarr gaaimua pãarjã hich dënk'a wai sĩewai mag pãar hok'oo narrta ya hĩsin chad maach t'um hãbata Hẽwandamau hich dënk'a wai sĩejem. \v 14 Maguata hĩsin Cristoouta maach k'õinaa p'ë wai sĩejem, chadcha maar meeun pãar meeun dʌ̈i k'ĩet nʌmta hĩsin hichdëuta maach t'um k'od hãbamjö habapʌ̈im, sĩi maach jãrr serrkau t'uur simjö sĩerrta k'ʌt sĩewerbpʌ̈imjö habaawai. \v 15 Mag Cristoou hʌdʌraa hich t'õopibarmuata mag Moiseeu ley pʌatarr gaai nem k'ĩir pogk'e hʌʌrk'api simjã warre serbiiba hapʌ̈ijim. Magta warr chan mag chik'amnagjã hooba hagdaujö dich cuenta nʌrrjëe harrta, hõor hãbpaimʌg paapʌ̈iwi warre chi hiiunk'apʌ̈ijim. Magbarm haig hĩchab ya tag warramjö k'aba, maach heepaijã k'õinaa nʌisijim. \v 16 Mag pakuls gaai hich t'õopibarmuata hĩchab mag maach k'ĩir hau wënʌrrʌmjö narrjã Cristoou warre hajaug paapʌ̈iwi Hẽwandam dʌ̈ijã k'õinaa hapinaa hõor hãbpaimjö hapijim. \p \v 17 Mag Cristo bëetarran mag maach k'õinaa wënʌrraju t'umaam k'ʌʌnag jawaanta bëejim: Har pãar Hẽwandam k'augbagau hi warp narr k'ʌʌnag jawaan, maimua maar meeun pãar k'ãai bʌ̃ʌr hi k'ap'ʌpai narr k'ʌʌnagpa jawaanta bëejim. \v 18 Mag maach t'um hi hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnaun, hich hãbam Hẽwandam Hak'aarpaita wai naawai, Cristo gaaimuata hʌ̈u hĩsin judionaan wa judionaan k'aba hawiajã Hẽwandam chi Haai dʌ̈i k'apeerk'a wënʌrrʌm. \v 19 Mag hi dʌ̈i k'apeerk'a naawai pãar chan ya sĩi chik'am durr gaai jooba nʌmjö k'aba, hĩsin ya sĩi dich meeun hap'a hãbam dö hee jooba nʌmjöta nʌm. Maguata mʌg maach Hẽwandam hõork'a t'ʌnʌm k'ʌʌnan t'um hagdaujöpai nʌm nem t'umaam hat'ee, ya hi chaaink'a nʌm gaaimua hãba k'odk'a t'ʌnaawai. \v 20 Pãran hĩchab sĩi Hẽwandamau hich hat'ee di hëwaag dipá jʌr wai simjöta nʌm. Hich Jesuucha hich hi jaaumk'ĩir jʌr hautarr k'ʌʌn warrgar hĩchab Hẽwandam hi jaaujerr k'ʌʌn dʌ̈i chi dipák'a nʌm. Maagwai pãar jũrr chi dipá daígk'a naawai mak'ʌʌn hʌ̃rta chi hëu simua bʌ̈rk'a harrum. Maagwai hag heegar chi big pömaam chi dihãdk'a sim hich Jesucristoou. \v 21 Hajapcharan jãg di hëu nʌm haig pa jʌ̃k'apʌ̈pʌ̈igmampierr warag hʌ̃gt'aag bãau hahaug maajemjöta nʌm maachjã. Hõrau warag Cristo hiek hʌ̈k'amampierr hichdëuta hichdëu k'ap maach gaaimua mag di hëu harrumjö simjã warag nem pöm bãau harrum, hich sĩejem dik'a hawaag. \v 22 Mag pãar judionaan k'abam k'ʌʌnjã Cristo dënk'a naawai maach t'umaam k'ʌʌnta hãba Hẽwandam Hak'aar sĩejem dik'a nʌm. \c 3 \s1 Judionaan k'abam k'ʌʌnagta Hẽwandamau hich hiek jaaupitarr \p \v 1 Keena, mag pãar judionaan k'abam k'ʌʌnpa Hẽwandam chaain k'aju haai nʌm ha jaau chitʌm gaaimuata mʌʌn mʌg preso chirʌm. Pari mua k'ap'ʌ chirʌm, mʌg mʌ preso chirʌm gaaimua Cristoou jũrr pãar dʌ̈ita hajap'a haju. \v 2 Ya pãrau k'ap'ʌ haju haai nʌm, Hẽwandam hõor dʌ̈i hajaug k'itʌm gaaimua pãarjã dau haug k'augwi mʌrʌgta pãar hee hich hiek jaaupitarr haawai chadcha hag gaaita chitʌm. \v 3 Har warr mʌg hẽsap p'ãbaadëwe pãrag mʌchdëu bʌchk'un jaau chirarrjö, hich Hẽwandamau hich t'ãar heepai k'ap'ʌ sĩerrjã hichdëuchata mʌrʌg jaautarr haawai mua k'ap'ʌ chirʌm, chadcha pãar judionaan k'abam k'ʌʌnjã hirua hich dënk'a hauju haai sim. \v 4 Pãrau hag gaai t'ʌ̃rmamua k'ap haju, chadcha mʌrʌgjã mag hichdëupai nem k'ap'ʌ sĩerr jaaujim, jãga mag judionaan k'abam k'ʌʌn hat'eepa Cristo pʌ̈ijĩ. \v 5 Warrgar chan mʌg hiek chan hĩsimjö dawaa jaauba haajeejim; maagjerr hĩs hewag pawiata Hẽwandamau Cristo hi jaaumk'ĩir hichdëucha maar chi apostolnaan jʌr hautarr k'ʌʌnag hich Hak'arag jaaupibaawai chadcha jaauwiata hʌ̈u k'ap'ʌ nʌm. \v 6 Mag hich hiek k'augpimap'amjö wai sĩerr hiek'an mʌg hajim: Maach meeun k'abam k'ʌʌnjã mʌg maach peerdʌajem hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimuata maach judionaan dʌ̈i hãba Hẽwandamau peerdʌ hauwi, hich Jesucristoou jaautarrjö hʌ̃gt'arjã höbërpiju. Mag hãbam hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimua maach t'umaam k'ʌʌnauta Cristo kõit hichdëu k'õsimjö wau naawai hi gaaimua Hẽwandamau nem hajap'a haju ha simjã chadcha hich magta haju pãar dʌ̈ijã. \p \v 7 Chadcha mʌch k'ĩraupai chan mʌg Cristoou maach peerdʌ haaujem jaau nʌm p'idag hauju k'aba chirajim. Mag chirarrta Hẽwandam nem t'umaam hat'ee hichta hʌ̃rpai sĩerrʌmuata mʌrʌg hich hiek jaaupibaawai hʌ̈u hag gaai chitʌm. \v 8 Hajapcharan mʌʌn t'um mʌg Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimua hi dënk'a t'ʌnʌm heejã mʌchta serbiibacha chirʌm. Mag chirab mamʌ hich Hẽwandamauta pãar maar meeun k'abam k'ʌʌn heejã mʌg maach peerdʌajem hiek jaaupitarr haawai mag Cristo gaaimua maach dʌ̈i nem hajap'a haajem pöoma maadëu chi jaaujujã k'augba haajemjã hʌ̈u jaau chitʌm. \v 9 Hich Jöoyau warrgarwe nem t'um hompaabarwe nem wauju hichdëu k'ap'ʌ sĩerrjã mʌrʌgta jaaujim, jũrr t'umaam k'ʌʌnag jaaumk'ĩir. \v 10 Pari mag mʌrʌg jaautarran, mag maach t'umaam k'ʌʌnta Cristo dënk'a nʌm gaaimua chi jua t'ierrnaan t'um hedjã heem k'ʌʌnau hʌ̃gt'arm magwe mag Hẽwandam k'ĩirjug k'aug sim k'ak'apdö hamk'ĩir hajim. Chadcha hichdëu nem wau nʌmpierr nem waau k'aauga sĩerrʌm. \v 11 Pari mag maach t'um judionaan k'abam k'ʌʌnpa hich dënk'a p'ë hauju k'ĩirju wai sĩerr chan nem hĩsim k'aba, ni hõor k'ĩirjugjöjã k'aba, hich Hẽwandamau warrgurwe mag k'ĩirju wai sĩerr haawaita chadcha mag maach Pör Jesucristo pʌ̈ibarm gaaimua maach t'um hãba hich dënk'a wai sim. \v 12 Maguata ya hĩsin mag Cristo hiek hʌ̈k'a naawai, hi gaaimuata chadcha Hẽwandam bʌ̈ hignaa hich jãg chaain hamach dënnaan dʌ̈i haajemjö hirig jëeuwimʌ jëeujem, mag jëeubaawai maach hiek hũrju k'ap'ʌ naawai. \v 13 Maguata muan pãragan mag chirʌm keena: Hich Cristoou pãar judionaan k'abam k'ʌʌnag hich hiek jaaumk'ĩirta mʌ jʌr hautarr haawai hag hiek gaaimua mʌg mʌ dau hap'ʌʌ cárcel deg chirʌm hanʌm hũurwaijã hoob hök'ĩirjuu hamiet. Magju k'ãai pãach gaaimua mʌg mʌ dau haug wau chirʌmʌn mʌchdëu pãar k'õsinaa Hẽwandamaujã pãar k'õsi haawaita mʌg chirʌm ha k'ĩirjunaa warag honeeta habat. \s1 Chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn kõit Pabloou jëeutarr \p \v 14 Mag pãar maar meeun k'abam k'ʌʌnpa t'umaa maach Haai Hẽwandamau hich chaaink'a wai sĩewaita muan p'õbk'anaa hirigta hʌ̈u hajim haajem, \v 15 hajapcharan har hichdëuta t'umaam k'ʌʌn hʌ̃gt'ar t'ʌnʌm magwe hompaatarr haawai hirigta Haai hichëju haai nʌmʌgma. \v 16 Mua pãar kõit hirigta jëeu chiraajem, hichdëuta pãar dʌ̈i hajap'a haag hichdëu ham haig haju haai sĩewai. Maguata muan hirig hich Hak'aar gaaimuata pãar hak'aardamjã warag hich gaaita hubʌ hapim k'õsinaa, \v 17 pãachdëu hʌ̈k'a nʌm gaaimua Cristojã pãar t'ãar heeta sĩepim k'õsi chiraajem; hirigta pãar kõit jëeu chiraajem, mag Cristo gaaita hubʌ naawai hagdaujö dich k'apeen k'a k'õsi hajujã k'ap'ʌnaa, \v 18 tagam k'ʌʌn hagjö hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn dënjö jãga hich Cristoou k'ũchpaim hat'ee k'aba hich mag daupii wai nʌrraagta t'umaam k'ʌʌn k'õchk'aajẽ ha k'ap hamk'ĩir; maimua jãga hõor dau hap'ʌʌ maadëu nem higba k'itawiajã t'et'em k'ʌʌnjö k'õsi haajẽ ha k'ap hamk'ĩir. \v 19 Mua k'ap'ʌ chirʌm, chadcha mag hirua maach k'õsi sim chan pöd maadëu t'umaa k'augbam. Pari hichiita pãar kõit jëeu chirʌm, Cristoou maach t'umaam k'ʌʌn k'õsi haajem ha k'ap hamk'ĩir, maagwai hĩchab Hẽwandamta pãach gaai p'ẽs wai naawai hichdëu pãach dʌ̈i hajap'a ham hig simjö haju hayaa hamk'ĩir. \p \v 20 Hẽwandam jua t'eeg sĩerraawai chadcha mag maach hee sim haiguin hich hag jua t'eegaupai dichdëu jëeu nʌm hatcha wa dichdëu k'ĩirju nʌm hatcha k'ãijã hajap'a haajem maach dʌ̈i. \v 21 Magua maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn t'umaam k'ʌʌnau Jesucristo gaaimua hãba hiita mʌg hatag pawiajã hich mag t'ö hiek'a wënʌrraju haai nʌm. \c 4 \s1 Hẽwandam Hak'aar gaaimua Cristo mork'a nʌm \p \v 1 Keena, maach Pör Jesús hi jaau chitʌm gaaimua preso chirʌmuata muan pãrag jaau jöchk'ërʌm: chadcha Hẽwandamau t'ʌ̃rk'a hauwi hi dënk'a nʌm k'ʌʌnjöta hagpierraa nʌrrjëe habat ha chirʌm. \v 2 Pãachta warm k'ʌʌn k'ãaijã chi serbiibacharamjönaa k'ĩir t'ũu habat; chik'amnau dich dʌ̈i parhooba haawaijã sĩi k'ĩu hãwatpʌ̈inaa jũrr hagdaujö dich k'apeen k'a k'õsita habat. \v 3 Hẽwandam Hak'aragta hidëu pãach k'ĩirjug hãba hapiju hẽk'abat, hich mag k'õinaa wënʌrrʌmua. \v 4 Maach chi Cristo dënk'a nʌm k'ʌʌnan k'apan t'ʌnaab mamʌ, hõor hãbpaimk'a nʌm Cristo gaaimua, maagwai chi Hẽwandam Hak'aarjã hãbpaita sim maach hee sĩejem. Hich hagjöta hĩchab Hẽwandam haar hi dʌ̈i hãba naaimaju k'ĩirjugjã hãbpaita wai nʌm, mag hich haar hawaagta warrjã maach t'ʌ̃rk'a hautarr haawai. \v 5 Maach Pör Jesucristojã hãbpaita wai nʌm; t'umaam k'ʌʌnau hagdaujö hãba maach peerdʌajem hiekpaita t'ãraucha hʌ̈k'awi hãbam t'ʌ̃r gaaipai pör choowi nʌm. \v 6 Hẽwandaman hãbpai hichta t'umaam k'ʌʌn Haaik'a sim, hichta t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rpai sĩerrʌm; hiin maach t'um chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn gaaimuata nem waunaa hichpaita maach t'umaam k'ʌʌn t'ãar hee sĩejem. \p \v 7 Mag maach t'um hõor hãbamjö naab mamʌ, Cristoou hich garmuata hʌ̈u maachig hich jua t'eeg hichdëu deem haig maachpierr deematarr maadëu wai nʌnʌidʌm, hichdëu deemarrpierr, hagua dich k'apeen dʌ̈ijã hichdëu k'õsimjö haag. \v 8 Mag maachpierr Cristoou hich juapá deemaju higwiata David k'ararrau hichdëu Hẽwandam hiek p'ã pʌarr gaai jaauwai, \q1 “Hich hiiu p'iidʌbarmua mepeer pödpʌ̈iwi, hi jua hee narr k'ʌʌnjã höbeer hauwia, hʌ̃gt'ar sĩeimaju” hajim; \q1 “mammuata mʌig heegar hich hõork'a nʌm k'ʌʌnag hich jua t'eeg hamachpierr jigmaju” ha p'ãjim. \rq (Sal. 68:18)\rq* \p \v 9 ¿Pari jãgwi mag hí hʌ̃gt'ar maju hajĩma? Magtarran warrjã hʌ̃gt'armuata bëewi maach mʌig heegarm k'ʌʌn k'ãaijã hap'ʌʌcha meewi deeu hʌ̃gt'ar hich sĩerr haar maju harr haawai hajim. \v 10 Mag hichta hʌ̃gt'armuacha bëewi jẽb heegarcha hudt'urwi deeu hich sĩerr haar matarran, mam sĩeb mamʌ, mʌig heegar durrpierr simta maach wënʌrrʌmpierr maach dʌ̈ijã sim. Magua hãbmuajã pöd hi jamta sĩ haju k'aba sim. \v 11 Mag hich Cristoouta hich jua t'eeg chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnag jigmaju hatarr haawai chadcha hichdëuta hãaur k'ʌʌn hich hiek durrpierr haaidʌ jaaujem k'ʌʌn k'apijim, apostolnaan; hãaur k'ʌʌn sĩi hichdëu hiek jaaumamta jũrr warm k'ʌʌnag chi jaaujem k'ʌʌn k'apijim, profetanaan; hãaur k'ʌʌn sĩi maach peerdʌajem hiek jaaumamua hiita hõrag hamach t'ãar hee haupi jaaujem k'ʌʌn k'apijim, evangelistanaan; maagwai hãaur k'ʌʌn ya hich hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn pekau hee burrm hugua ham t'ʌajem k'ʌʌn pastornaan k'apinaa, hich hiek jaau k'aug hamk'ĩir maestronaan k'apijim. \v 12 Magta ya hich hõork'a t'ʌnʌm k'ʌʌnag mag hamau nem waujujã hich Cristoouta nem k'aauga hapijim, mag dichdëu k'ap'ʌgpierr dich k'apeen dʌ̈i nem wau nʌmua chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn t'um hagdaujö hi hiek gaaita warag t'ierrpagk'amamk'ĩir. \v 13 Mag ya maach hi dënk'a naawai hiruan maachigjã hich k'ĩirjugta paarpapim k'õsi sim, hich hat'ee nem waauwaijã hichdëu k'õsi simjöta waau k'ap'ʌ hamk'ĩir. Pari mag hi k'ĩirjug paarpaagan, hichiita maach t'umaam k'ʌʌnta hagdaujö hö hãba maachdëu hʌ̈k'a nʌm gaaita wajapcha hubʌnaa hich Hẽwandam Hiewaa Cristota maach k'apeerk'a hauju haai nʌm. Magbaawain chadau chadcha maach hi dʌ̈i hubʌ nʌm haju haai nʌm. \v 14 Mag k'ai magan ya tag chaain hamachig sĩi bʌ̃ʌr mag habaawai parhoobam k'ʌʌn hiek hʌ̈k'ak'arrsö hamach k'ũgurpiejem k'ʌʌnjö k'aba, chik'am k'ũgur haum k'õchgau k'ĩirjug k'aug sĩerrjëem k'ʌʌn bëewi Hẽwandam hiek chaar k'abam maachig jaauchëwiajã hʌdʌʌr maadëu dich k'ũgurpibaju. \v 15 Mag hʌdʌraa parhoobam k'ʌʌnag dich k'ũgurpiju k'ãai, warag Cristo hiek chaar maachdëu k'augtarr gaaita hubʌ naaju haai nʌm. Pari magaag hat'eyan dich k'apeen k'a k'õsinaa ham dʌ̈i chadam hiekpaita hig wënʌrrʌm dʌ̈i Cristota maach Pör haawai hi k'ĩirjugta haumamua warag dau t'et'e paauk'amaju haai nʌm. \v 16 Mag Cristota maach Pör haawai jũrr maach hi hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnta hi mor heegamjö nʌm. Pãrau k'ap'ʌ nʌm, maach mor gaai nem k'ĩir hãbpai k'aba t'ʌnʌm. Hich hagjöta naabahab hĩchab maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn heejã. Maach t'um hãba k'aba t'ʌnaabahab Cristo hat'ee nem wawaag. Mamʌ mag t'ʌnʌmua maach t'umaam k'ʌʌnta hi mork'a naawai jũrr hiwiir hãbmua nem waauwaijã hagdaujö k'õsi juag hoo nʌmjö haajem. Mag Cristoouta maach t'um hich mork'a wai sĩewai hichdëuta maach k'ĩirjugjã bãaupimaajem; mag nʌm dʌ̈i hĩchab t'um hagdaujö dich k'apeen k'a k'õsinaa t'ierrpagk'amaajem. \s1 Hidëu Hẽwandamagta pãach k'ĩirjug hajaug paapibat \p \v 17 Magau keena, maach t'um hãba maach Pör Cristo hiekta hʌ̈k'a naawai, mua pãrag jaaum hig chirʌmʌn mʌgau: Ya hoob tag sĩi Hẽwandam k'augbam k'ʌʌnjö hamiet. Pãrau k'ap'ʌ nʌm jãgʌm k'ʌʌn k'ĩirjug chan sĩi maadëujã nem higba, \v 18 sĩi warag pöd hajap'am nem k'ĩirjubam gaaimua k'ĩirjugpata jõpa sĩsidʌmjö sĩsidʌm. Hamach t'ãar t'eeg sĩsidʌm gaaimua Hẽwandam warp naawai hamau bʌ̃ʌrjã k'augba nʌm, jãga Hẽwandamau maach honee hich dënk'a wai sĩejẽ. \v 19 Mag Hẽwandam hiek hʌ̈k'aag hamach t'ãar t'eeg nʌm gaaimuata warag nem k'aigbam hamachdëu waau k'aug t'ʌnʌm gaaipaita t'ʌnʌisip'ʌm. Mag hamau nem wau nʌm hoowain t'um maach hinaamjö sĩsidʌmta wauba pʌak'imjã haba, warag magʌmta wauju k'ĩirju nʌm dʌ̈i hãba k'apes hajuuta k'ĩirju sĩsidʌm. \v 20 Mamʌ warr pãrau Cristo k'aaugwaijã magʌm nemta k'augaag k'aba harr haawai pãar chan hamjö magta wënʌrraju k'aba nʌm. \v 21 Hi hiek jaau nʌm hũurwaijã hi higwia chadcharam nem jaau nʌmta k'augtarr haawai, \v 22 jãg warrgar pãach nem parhoob wau wënʌrraajerr k'ĩirjug warre hisegbapʌ̈it. Jãgʌm k'ĩirjugan nem k'aigbam wau nʌm gaaimua sĩi k'ajũa memerk'ömjöta sim; mag sĩewai sĩi hãba nem k'aigbam waum k'õchgauta dik'a t'ʌnaabahab. \v 23 Pãach k'ĩirjug hidëu Hẽwandamagta hajaug paapibat, nem hajap'amta waum k'õsi haag. \v 24 Magnaa mag nem hajap'a wauju k'ĩirjugta chihöojö hogdʌba habat. Magʌm k'ĩirjugta Hẽwandamau haupi sim, hich dënjö k'ĩirjumk'ĩir. Magua mag k'ĩirjugta haunaa hich Hẽwandamau k'õsimjö hi hat'eepai wënʌrrʌmuata pãach hʌ̈uu hoopibat, chadcha chadam hiekta hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnjö. \p \v 25 Mag naawai hoob tag dich k'apeenag sëuk'amiet; sëuk'aju k'ãai hiek'aawaijã chadchata dich k'apeenag nem jaaujeet. Maachin mʌg nʌm haiguin t'um hagdaujö Cristo mork'a t'ʌnaawai maachin t'um k'od hãbam k'ʌʌnk'a t'ʌnʌm. \v 26 Mag naawai k'ĩir machgau hoob pekau waumiet, mag meeuk'aawaijã hoob k'ĩir t'ũa chʌuu hamiet, \v 27 heeu magʌm gaaimua dösãtta warag pãach dʌ̈i hʌ̃rpaduk'am. \v 28 Warr nem jĩgk'aajerr k'ai, hich mag nʌrraju k'ãai, pʌch juadamaucha p'idk'abá; maagwai pʌchdëujã pʌch nemdam hig sim paraanaa hagjö hig durrumta pari chuk'um k'ʌʌnagjã deeju hayaa haju. \p \v 29 Hoob bʌ̃ʌrjã hiparii wa hihachk'a k'ãijã hiek'amiet; magju k'ãai hiek hajap'ampaita hiek'abat. Hõrau pãach hiyʌ̈ʌ nʌm hũurwai hamach jʌ̃gaagaa haawai warag hamachdëu hʌ̈k'a nʌm hiek gaaita hubʌnaa honee hapiju hayaam hiekta hiek'abat. \v 30 Nem k'aigba wau nʌm gaaimua chan hoob Hẽwandam Hak'aar hök'ĩirjuu hapimiet. Hich jãg Hak'aarta Hẽwandamau pãrag deebajieb, hich hiek hʌ̈k'aawai chadcha hich dënk'a nʌm ha k'ap hamk'ĩir. Mag hi Hak'aar wai naawaita mʌg hatag mʌig heegar wënʌrrawi hich haarcha p'ë hat'am hedjã chadcha hich dënk'am hiek hich dënk'a wai sĩsiju. \v 31 Keena, warre pãach gaaimua barbapʌ̈it jãg pãach k'apeenau pãach dʌ̈i bʌ̃ʌr habarm gaaimuajã k'ĩir hok'oo chʌuu haadëp haajem k'ĩirjug, pãach k'ĩir machag, pãach k'õrg, hiek k'ẽgk'a hiek'a nʌm, chik'am k'ĩir hiek'a nʌm maimua mag tag nem k'aigbam nem t'umaa pãach gaai t'ʌnʌm warre hisegbapʌ̈it. \v 32 Hö hajap'ata haajeet'ʌ̃ pãach k'apeen dʌ̈i, hagdaujö chik'am dau haug k'aug paraa. Hiwiir hãbam garmua k'ãijã k'aigba haawai, magʌm hiekjã tag higba, sĩi k'ĩir hok'oopʌ̈pʌ̈i habat, hich jãg Hẽwandamaujã Cristo gaaimua maach k'aibag chugpaapʌ̈iwia hich mag k'ĩir hok'oopʌ̈itarrjö. \c 5 \s1 Hẽwandam chaaink'a nʌm k'ʌʌn jãga wënʌrraju haai nʌ \p \v 1 Hich Hẽwandamau hich garmuajã chadcha pãar hich chaain jãsene haajeewai hichdëu pãach dʌ̈i haajemjöta habat pãachdëujã pãach k'apeen dʌ̈i. \v 2 Hich jãg Cristoou maach k'õsi simjö pãraujã hagdaujö pãach k'apeen k'a k'õsi habat. Cristoou mag maach k'õsi harr haawai maach daupigau pakuls gaai hʌdʌraa hich meerp'ë t'õopijim. Hẽwandamau hirua magbarm hoowai hʌ̈u sĩejim. \p \v 3 Ya pãar Hẽwandam hõork'a nʌm k'ʌʌn chan pöd pãach hõor k'abam dʌ̈ijã k'apes haju k'aba, tagam nem maach hinaamjã wauba, chik'am nemjã t'umaa dich dën hapim k'õsi haju k'aba, ni sĩi magʌm hiek hig hiyʌ̈ʌ hajujã k'aba nʌm. \v 4 Sĩi hiparii dau lököo wa hihachag k'ãijã hiek'aju k'ãai, Hẽwandamau pãach dʌ̈i hʌ̈u haajem paar hi hajaugta p'ëbat. Ya pãar Hẽwandam dën haawai, hiek hãk'ãraam chan pãrau tag hiek'aju k'aba nʌm. \v 5 ¿Jãgwi mua mag chirʌ́? Mua mag chirʌmʌn mʌgau: Hamach hõor k'abam dʌ̈i k'apes haajem k'ʌʌn, Hẽwandamau hoowai maach hinaam nem waaujem k'ʌʌn, wa chik'am dënjö paarpaag hawi hamachdëu nem hig nem hẽk'abaadëmjã pʌa chʌuu haajem k'ʌʌnjã pöd Cristo Hẽwandam dʌ̈i hãba chi Pörk'a sim haar höbërbaju haawaita mag chirʌm. Har jãg nʌm k'ʌʌnaun jãg hamachdëu nem wau nʌmʌgta hʌ̃rcha hee t'ʌnʌm, Hẽwandamagta hee haju k'ãai. Hamach mag nʌm gaaimuata pöd hi haar höbërbam. \v 6 Jãgʌm k'ʌʌn heem hãbmua k'ãijã pãach haig bëewi pãachig mʌ hichaaur jũrr magʌm gaaimuapai chan Hẽwandamau pãar chig habam ha jaaumʌn, magan hichta sëuk'a nʌrrʌm. Magʌm k'ʌʌnag hʌdʌʌr pãach k'ũgurpimiet. Hamau k'augba nʌm, hante magʌm waum k'õchgau hich hipierraa k'aba nʌm k'ʌʌn gaaita Hẽwandam k'ĩir machag meeuju k'abahab. \v 7 Magua jãg hi hipierraa k'aba hi hichaaur nem wau nʌm k'ʌʌn dʌ̈i chan hoob bʌ̈ dʌ̈ii hamiet. \p \v 8 Warr pãrau Hẽwandam hiek k'augba haawain chadcha pãachjã sĩi k'ĩchag heemjöta wënʌrraajeejim. Pari hĩsin ya pãar maach Pör Cristo dʌ̈ita k'apeerk'anaa hi hiekjã k'ap'ʌ naawai hararag hee nʌmjöta nʌm. Mag naawai chadcha hi hiek k'ap'ʌm k'ʌʌnjöta hagpierraa nʌrrjëe habat'ʌ̃. \v 9 Mag Cristo gaaimua chadcha hararag heeta wënʌrrʌmʌn, hõor hajaugta haadeejem; mag nʌm dʌ̈i hĩchab nem hagcha waunaa hiek'aawaijã chadam hiekta hiek'aajem. \v 10 Magua pãach nem waaupierr maach Pör Hẽwandamau hoowai hi dawagaa haju hayaam nemta wauju hẽk'abat. \v 11 Cristo k'augbagau sĩi k'ĩchag heemjö nʌm k'ʌʌnau maadëu nem higbam nem wau nʌm hee hoob dʌ̈i dubmiet; magju k'ãai warag pãach hipaarmua hamau nem wau nʌm chadcha k'aigba sim ha k'ap hamk'ĩir warag meerba jaaubapʌ̈it. \v 12 Jãgʌm k'ʌʌnau meraa nem wau nʌm chan maadëu higjã map'a sim, magʌm hiigwai warag maach chigaata sĩewai. \v 13 Pari magba k'aigbam k'ʌʌn daar maadëu nem wau nʌmjã t'um hajap'ata waauwain hõrau hamachdëu nem k'aigba wau nʌmjã hõtdau bʌ̈ʌgta hoo nʌmjö haajem. Mag sim haig chi pekaujã pöd meraa haju k'aba sim, hõtdaúa t'um harar wai sĩejemjö maach wajap'a nʌm gaaimua hamachdëu nem k'aigba wau nʌmjã merag chuk'u sĩewai. Mag maadëu hajap'a nem wau nʌm gaaimua hõrau hamach k'aigba nʌm k'aug hauwi Hẽwandamau k'õsimjö mag hararag hee wënʌrram k'õchgau hi jʌrmʌn, chadcha hi dënk'a nʌisiejem. \v 14 Pari magaagan ham hiek'õoin, \q1 “Jãg pʌch pekau heepai k'ãi simjö sim dauk'anpabá; \q1 chi k'ëchamjö t'ʌnʌm k'ʌʌn heemua p'iidʌbaad; \q1 Cristoouta hich dënk'a haunaa hich dʌ̈ita pʌ wai nʌrraju.” \p \v 15 Maguata muan pãragan hagpierraata wënʌrrat'ʌ̃ ha chirʌm, Hẽwandamau k'õsimjö. Sĩi jãg nem jaau nʌmjã hũrba wënʌrraju k'ãai k'ĩirjugdam paraata haajeet'ʌ̃. \v 16 Hʌ̈uta nem hajap'a wauju haai nʌm haiguin hagpierr hich Hẽwandamau k'õsi simjöta habat. Pãrau hoo nʌm, hĩs hewag paawai chan ya warag chi hajaugjã chuk'uta paauk'amam. \v 17 Hoob jãg sĩi Hẽwandam k'augbam k'ʌʌnjö parhoob dau t'eeg chuk'u nem waumiet. Magju k'ãai k'ani maach Pör Cristoou waupim k'õsi sĩ ha k'ĩirjunaa magʌmta wauju hẽk'abat. \v 18 Hoob nag döwia hok'opp'a hamiet. Jãgʌmuan warag maachig nem parhoobata waupinaa maach hok'oopijuuta hẽk'aajem. Magju k'ãai Hẽwandam Hak'aarta pãach gaai p'ẽsnaa hidëu hirigta pãachdëu nem waujujã jaaupibat. \v 19 Pãach hiyʌ̈ʌ haawaijã maach Pör Cristo hiekta honee hig hiyʌ̈ʌ habat; meuk'aar hau nʌmuajã t'ãrauchata hi t'umeuk'arbat. \v 20 Maach Pör Jesucristo gaaimuata Hẽwandam chi Hayau hʌ̈u maach hiek hũurjeewai nem t'umaam paar hirigta hʌ̈u hajim habat. \s1 Jãga haju haai nʌ dich k'ãai hʌ̃rpaim k'ʌʌn dʌ̈i maimua dich k'ãai heegpaim k'ʌʌn dʌ̈ijã hagjö \p \v 21 Cristo hiek hʌ̈k'a naawai hirua jaau simjö ham k'õchgau jũrr dich k'apeen hagjö hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnaujã dichig nem mag haawai, hʌdʌraa hamagta dich k'ãai hʌ̃rpai hapibat. \p \v 22 Hʌʌin chi jaainpan, hich jãg maach Pör Hẽwandamagta hʌdʌraa pãach k'ãai hʌ̃rpai hapi nʌmjö, pãach jaainau pãachig nem mag haawaijã hoob pãachta ham k'ãai hʌ̃rpai haju hẽk'amiet. \v 23 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, mʌg maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnta Cristo mork'a nʌm. Maagwai hichta maach Pör hanaa maach peerdʌ haaujemʌu. Magua hũrbat: hich jãg Cristota chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn Pörk'a simjö, pãar jaainta pãar pöröu. \v 24 Magua, hich jãg mʌg maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn t'um Cristoou nem mag haawai hi hipierraa haag hi jua heegpai nʌmjö, hʌʌin chi jaainpanjã hagjö nem t'umaam hat'ee pãach jaain hipierraa haag ham jua heegpai hʌrrjëe habat. \p \v 25 Hich jãg Cristooujã hich hiek hʌ̈k'a p'öbaadeewai hich iglesiak'a nʌisiju k'ʌʌn daupigau ham kõit hichta t'õopitarrjö, pãach chi hemk'ooinaujã pãach hʌʌin daupii habat. \v 26 Cristoou mag hich t'õopitarran, maach peerdʌajem hiek hũr nʌm dʌ̈i dich pör choopibarmua hajaug paapʌ̈iwi hich hat'eepaita nem wau wënʌrramk'ĩir hajim. \v 27 Mag hajaug paapʌ̈iwi hich hat'eepai nem waupi simʌn, deeu hich bëem hedjã hʌʌi k'ĩir hajaug k'aibagjã chuk'u t'umaam k'ʌʌnau k'õoigjemjö k'itʌmta hich hat'ee hawaagau; hajapcharan bʌ̃ʌrjã pekau chuk'u, ni deeum k'aigbam nem jaauju hayaamjã chuk'u, sĩi hajapp'a k'itʌmta hich haarcha hawaagma. \v 28 Hich jãg Cristoou maach k'õsi haajemjö hich hagjöta haju haai nʌm chi jaainaujã pãach hʌʌin dʌ̈i. Jãg chi jayaujã hich mor bʌ̃ʌrjã chig hapimap'a haajemjö, hich hʌʌijã chig haba daupiita wai nʌrraju haai sim. Chadcha hich hʌʌijã daupii wai sim wounaun hichchata chig hapimap'amjö sim, hich hʌʌijã hich mork'a simta mag daupii wai sĩewai. \v 29 ¿Jãgwi mua mag chirʌ́? Maach mʌg nʌm haig hãbmuajã wir haig dichdëupai dich hoomap'a k'aba haajeewaima. Hante warag maadëu t'achjã hed hëepierr k'önaa dich chig hapimap'a haajem, hich jãg Cristooujã hich mor haawai hich iglesia t'ʌa wai sĩejemjö. \v 30 ¿Maagwai maachjã mag hirua t'ʌa wai sĩejem heem k'ʌʌn k'abá, maachjã hi mork'a naawai? Chadcha hi morma. \v 31 Pari mag chi jaai hich hʌʌi dʌ̈i hãbam mork'a nʌm ha nʌmʌn, Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaauwaijã, \q1 “Maguata hemk'ooirau hich dënnaan dʌ̈i sĩejerrjã ham p'ëpʌawi hich hʌʌi dʌ̈ita hogdʌba sĩsiju” ha sim, \q1 “warr sĩi hamach hap nʌrrjëe haajerrta ya magbaadëm haigmua sĩi hãbam mork'a hõor hãbpaimjö wënʌrraag.” \rq (Gn. 2:24)\rq* \p \v 32 Mua k'ap'ʌ chirʌm, mʌg hiek k'ap haag chadcha maach hat'ee p'it'ur sim. Pari mua mag chi hʌʌijã hich jaai dʌ̈i hãbam mork'a nʌm ha chirʌmʌn, maach chi iglesiak'a nʌm k'ʌʌnta Cristo mork'a nʌm higwiata mag chirʌm. \v 33 Pari mag cha mʌchdëu jaau chirʌm pãachdëu t'um hajap k'augba hawiajã, hichiita hich jãg pãachdëupaijã bʌ̃ʌrjã pãach chig hapimap'a haajemjö, t'umaam k'ʌʌnau hagdaujö pãach hʌʌin daupii habat. Maagwai chi hʌʌinaujã pãach jaain hipierraa nʌmua ham hök'önaa hagjö ham daupii habat. \c 6 \p \v 1 Chaaina, pãach dënnaanau hiek'aawai ham hipierraa habat; maach Pör Cristooujã magta hapim k'õsi sim pãrag. Pãrau magta ham hipierraa nʌmʌn magan chadcha pãar hagchata wënʌrrʌm. \v 2-3 Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaauwaijã, “Honeenaa hʌ̈u dʌ̈rrcha año k'apanaa wënʌrraag, pãach haai jãsenenaa pãach hãdjã jãsene habat” ha sim. Tagam nem hagjö hichdëu waupi jaau sim hee maata hʌ̃rcha chi hajapcharamʌu chaaina. \p \v 4 Mamʌ keena, pãach chi dënnaanaujã pãach chaain meeuk'amk'ĩirjö hoob ham dʌ̈i hat'uucha hamiet; magju k'ãai warag ham wajap'a wawí bãaumam dʌ̈i maach Pör Cristoou k'õsimjö wënʌrramk'ĩirta hamag k'ap hapibat, hich magta jöoinpagk'amamk'ĩir. \p \v 5 Pãar sĩi mʌg jẽb gaai chik'amnaan chogk'a wënʌrrʌm k'ʌʌnjã, pãach pörnaanau pãachig nem mag haawai hich Cristoouchata pãachig jaaubarmjö ham hipierraa waum k'õsita waubat, maimuajã hajap'a. \v 6 Mag ham hipierraa nem waauwaijã, sĩi pãach haig hoopaar haawaipai k'aba, ham meer hawiajã hich hagjö. Mamʌ mag nʌm chan sĩi pãach hajap'a nem wau nʌm hoomk'ĩirpai k'aba, Cristo chognaank'a naawaita hichdëu k'õsi simjö mag hajap'a nem waubat. \v 7 Sĩi mʌig heegar dich hagdaujöpai t'ʌnʌm k'ʌʌn hat'eeta nem wau nʌmjö k'aba, maach Pör Cristo hat'ee wau nʌmjö nem waum k'õsita nem waaujeet'ʌ̃. \v 8 Ya pãrau k'ap'ʌ nʌm, mʌig heegar haawai sĩi chik'am chog wa chik'am chog k'aba harr hawiajã, mʌg hatag paawai dichdëu nem hajap'a waaujerrpierr maach Pör Cristooujã maach dʌ̈i hich hagjö haju. \p \v 9 Maimua pãach chi pörk'a nʌm k'ʌʌnaujã hagjö pãach chognaan dʌ̈i haairaa habat, hoob ham dak'ãk'ãujã haba. K'ĩir heyaa habat, pãran hĩchab pãach chognaan dʌ̈i hãba t'um maach Pör Hẽwandam hʌ̃gt'ar chiraajem jua heegpai nʌm. Jãg Jöoi dau naan maachin t'um hagdaujöpai t'ʌnʌm. \s1 K'an jãg nʌmuata mepeer dajẽk haju haai nʌ \p \v 10 Hermanonaan, ya hãbmiecha paawai muan pãragan, maach Pör Hẽwandamau hich juapa t'eeg deetarr pãach gaai simʌgta hidëu pãach hubʌ paapibat ha chirʌm. \v 11 Cristo hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimua Hẽwandamau pãach dʌ̈i nem hajap'a waumatarrta k'ĩir heyaanaa haata pör hee wai nʌisit, hich jãg soldaaun juurhi hee wërbʌan maawai hich t'ʌag hich jierrnemta jũapäaijemjö, mag pör hee wai nʌmuata hubʌ naawai meperagta hʌdʌʌr dich k'ũgurpiba haag. \v 12 ¿K'an jãgwi mua mag chirʌ́? Mʌg nʌm haig sĩi dichjöm k'ʌʌn dʌ̈ita wërbʌba naawaima. Maachin sĩi mepeen chi k'aigbam hedjã heem magwe t'ʌnʌm dʌ̈ita wërbʌ nʌm. Mak'ʌʌnauta mʌg durr hich k'aibagau k'ĩsumjö simjã k'ap'ʌnaa, hiek t'eegnaa hamachta hʌ̃rpai t'ʌnʌm. \v 13 Maguata muan pʌaba pãragan, Hẽwandamau hich jua t'eeg jierrnemjö deetarrta k'ajũajö jũabapʌ̈it ha chirʌm, meperau k'aibag hee dich mapiju hẽk'acheewaijã hʌ̈u peerdʌímʌ peerdʌpʌ̈pʌ̈ijii hawi hʌ̈u pãach garmuata pödpʌ̈iwi hich mag hubʌ nʌisieg. \p \v 14 Muan maguata deeu hũwaai pãragan, hich jãg soldaaunau wërbʌan maawai hamach k'ajũapai k'u hee wayëunaa hajap'a hãi k'õorjʌ̃ dʌnʌisiejemjö, chadcha hiek'a nʌmuata sĩi hajap k'ĩir k'aug nʌmjö habat ha chirʌm. Soldaaunau hamach t'ʌag hamach t'ũrr gar jierrnem jũapäaijemjö, nem hagchata waubat ha chirʌm, meperag pãach chig ham hugua. \v 15 Soldaaun wërbʌan wëtaagpamjö, hajap'ata k'ĩir k'aug nʌisit, maach peerdʌ hauwi maach k'õinaa hapiejem hiek jawaan wëtaag. \v 16 Mamʌ mag nʌm dʌ̈i hich jãg soldaaunau hich t'ʌag hich escudota hich na hʌa hahau haajemjö, pãraujã meperau pãach k'aibag hee burrpiju hẽk'a nʌmpierr warag Cristo hiekta t'ãraucha hʌ̈k'anaat, maagwai par meperau chook'ierrau pãach p'ip'isk'am hõtdau k'ĩir p'ug bëe t'ʌnʌmjö t'ʌnaawiajã, mag pãachdëu hʌ̈k'a durrumuata hʌdʌʌr pãach gaai papiba haag. \v 17 Hich jãg soldaaunau hich pör t'ʌag casco jũajemjö, pãraujã Cristoou hʌ̈u pãach peerdʌ hautarr k'ap'ʌnaa hag k'ĩirjugta jũa nʌmjö wai nʌisit, meperag pãach k'ũgurpiba haag. Magnaa hich Hẽwandam hiek hich Hẽwandam Hak'arau pãachig k'augpitarrta jũrr pãach espaark'a hat'at, haguata pãach garmua jũrr hi dajẽk haag. \fig |src="CN02070B.TIF" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="EPH 6.17" \fig* \v 18 Pari t'um cha mʌchdëu jaau chirʌmjö dich garmuata pödpäaigan, jëeub k'aba Hẽwandamagta jëeunaat. Hich magta hirig jëeu wënʌrrʌmua hidëu hich Hẽwandam Hak'aragta pãachig jaaupibat, jãga Hẽwandamag jëeuju haai nʌ. K'ĩir k'ap'ʌ habat, heeu bʌ̃ʌr habarm gaaimua k'ãijã Hẽwandamag jëeumap'a haduk'am. Magju k'ãai pʌaba hirigta chaigpamamua jëeunaa hĩchab tagam k'ʌʌn t'um durrpierr Cristo hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn kõitjã jëeunaat. \v 19 Mʌ kõitjã hĩchab jëeubat, Cristoou maach peerdʌ haaujem hiek hõrag jaauwaijã k'ĩirjug k'ap'ʌ hichdëu hiek'apim k'õsimta mʌrʌg jaaumamk'ĩir, maagwai jãga mag warr hõrau hamach peerdʌju haai nʌmjã k'augba narrta ya hĩsin Cristoou hõor peerdʌ haaujem ha jaauwaijã högk'aba hiek'aag. \v 20 Cristoou hich jũrr mʌ chogpʌ̈iwi mʌg maach peerdʌ haaujem hiek jaau chirʌm hat'eeta mʌʌn mʌg hamau mʌ preso wai nʌm. Magtarr haawai mʌig cárcel deg chirʌmuajã warag hichta hõrag k'ap hamk'ĩir högk'aba jawaagjã mʌ kõit jëeunaat keena. \s1 Hãbmiecharam salud \p \v 21 Maach k'odam maadëu daupiinaa mʌg maach Pör Cristo hiek jaau nʌm p'idag gaai hogdʌba maach juag hoo k'itaajemuata mʌ mʌg cárcel deg chirʌmjã pãrag jaauwimaju, hajapcharan hich Tiquicoouma. Hirua jaauju hĩchab pãrag mʌig mʌ k'ani jãg chirʌ́. \v 22 Mag pãrag nem hĩgk'aimamk'ĩirta mua hi pãar haar pʌ̈i chirʌm, maach mʌig jãga nʌ ha jaaubaimam hũrbaawai pãar k'ĩir honee hapieg. \v 23 Muan maach Hẽwandam chi Hayau maach Pör Jesucristo dʌ̈imua pãar chi hermanonaan t'um k'õinaata wai naapim k'õsi chirʌm. Mag nʌm dʌ̈i hĩchab t'ãraucha hʌ̈k'a naawai pãach heejã t'um hagdaujö chik'am k'a k'õsi hapim k'õsita chirʌm. \v 24 Mamʌ mag pãar happai k'aba, har maach Pör Jesucristota hogdʌba t'ãraucha k'õsi haajem k'ʌʌn t'umta Hẽwandamag hʌ̈u wai sĩepim k'õsi chirʌm. \p Magdampai hajim pãrag jaaum hig chirarr. Hayoo keena, \cls Pablo