\id 1TI - Waunan (Woun Meu) NT (original orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h 1 TIMOTEO \toc1 Nacharam hẽsap Pabloou Timoteoog p'ã deepʌ̈itarr \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti \mt1 1 TIMOTEO \mt2 Nacharam hẽsap Pabloou Timoteoog p'ã deepʌ̈itarr \ip \bd Chi p'ãtarr.\bd* Chamʌ k'ʌʌn carta numí Timoteoog deepʌ̈itarr maimua Titoog deepʌ̈itarr dʌ̈i mak'ʌʌn t'ãrjupta hãbmiecha Pabloou p'ãtarr k'ʌʌnau. Mʌk'ʌʌn carta pastornaan hat'eeta p'ãtarr haawai negöonau “cartas pastorales” haajem. \ip \bd K'aígta p'ã deepʌ̈ijĩ.\bd* Pabloou mʌg carta deepʌ̈i sim jaar, Timoteo pastor hajim haajem Efesoom iglesia hee; magua hirigta deepʌ̈ijim haajem. Warrcha Pabloou Efeso p'öbör hee maach peerdʌajem hiek jaauwimaawai hõor k'apaana hʌ̈u Cristo hiek hʌ̈k'ajierram haajem. Mag hʌ̈k'a p'öbaaderr haigmua Timoteoogta Pabloou chi Efesoom iglesia jaau pʌatarr haawai Timoteon p'idag pöomata wai sĩejim haajem. Mag jaar chan hĩsimjö Hẽwandamag jëwaag hãba biirdʌajem dijã chuk'u harr haawai sĩi parhoobam degta hamach dʌ̈rr habarmpierr hagdaujö hamach pastor dʌ̈i podpaajeejim haajem. Mag t'ʌnarr t'um chi pastornaan Timoteoogta jaau pʌajim Pabloou. \ip Timoteon chadcha Hẽwandam hiek hichig jaaupi jaautarr gaaita hogdʌba p'idk'anaa Pablo dʌ̈i k'apeer hajap'am hajim haju haai nʌm. Chadcha hich jöoi Pablooujã hi chig haba haajeejim (Fil. 2:19-20). \ip \bd K'an jawaagta p'ãjĩ.\bd* Pabloou Timoteoog mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈itarran hi wawieg hajim; hiruajã hĩchab Cristo hiek hʌ̈k'aajerr haawai hõor heejã hí jãga nʌrraju haai sĩejĩ ha jaaupäaig; mag nʌm dʌ̈i hĩchab hich chi Timoteo Efesoom iglesia hee pastor harr haawai chi hʌ̈k'a durrarr k'ʌʌn dʌ̈ijã hirua jãga haju haai sĩejĩ ha wawieg. Mag Pabloou Timoteoog hich iglesia hee jãga haju haai sĩejĩ ha jaaupʌ̈itarr gaaimua hĩs hewagjã maadëu k'ap'ʌ haju haai nʌm jãga naaju haai nʌ maach iglesia (3:15). \c 1 \s1 Salud \p \v 1 Mʌʌn Pabloou, Jesucristoou hich hi jaaumk'ĩir jʌr hautarr. Hẽwandam maach peerdʌ haumieu Cristo dʌ̈imua chogpʌ̈itarrauta pʌ hat'ee mʌg hẽsap p'ã chirʌm Timoteo. \v 2 Mag Jesucristo cha mua jaau chirʌmuata mʌg hatagjã hʌ̈u maach k'ĩir meeupiju. Maachdëu hi hiekpai hãba hʌ̈k'a wënʌrrʌm gaaimua pʌʌta mua mʌch chaaijö hʌ̃rcha hig chitʌm. Maach Haai Hẽwandamag jëeunaa maach Pör Jesucristoogjã jëeu chirʌm, pʌ dau hee haug k'aug paraanaa hʌ̈uu wai nʌm dʌ̈i pʌ k'õinaa wai wënʌrramk'ĩir. \s1 Chad k'abam hiek jaau nʌm gaaimua Pabloou hiek t'eeg jaaupʌ̈itarr \p \v 3 Har na mʌch Macedoniaag maagpaawai mʌchdëu pʌrʌg jaau chirarrjö, hich jãig Efeso p'öbör heepai chirsí, jãg sĩi sëuk'a nem hagchajã k'aba jaau wënʌrrʌm k'ʌʌnag tag jãgʌm hiek jaaupiba haag. \v 4 Hoob sĩi jãg hamach jöoin higwia hamau waaujerr higp'öbaadëmjã warag hag gaaipai par hamach hip'it'ur pʌa chʌuu hapim hamag. Jãgʌm hiek jaau nʌmuan sĩita warag hõor hee hiek pöm maadëujã k'augbata hapʌ̈i sim. Sĩi hõor k'ũgur p'ë wai nʌmua warag hõrag Cristo hiek hʌ̈k'api haujujã k'ĩirjubata nʌm, Hẽwandamau maachig jaau simjö hamachigjã hagjö jaau simjã k'augbamjö. \v 5 Mua pʌrʌg mag jaaupʌ̈i chirʌmʌn, hich mag wënʌrraju k'ãyau warag chik'am k'a k'õsi hamk'ĩirta mag ham wawibá ha chirʌm, magbaawai hamau hagdaujö hö hajap'anaa nem k'aigba waujujã k'ĩirjuba sĩi t'ãrauchata Cristo hiek hʌ̈k'amk'ĩir. \v 6 Mamʌ har chi sëuk'a nem jaau nʌm k'ʌʌnau magba, warag k'ĩirjug chaaur k'ĩirjuwia sĩi parhooba maadëu nem higmap'amʌgta hee t'ʌnarram. \v 7 Mag wënʌrrʌmta hamaun hõraujã hamachig hamta Moiseeu p'ã pʌatarr hiek jawaagjã chi machnaanau hapim k'õsi nʌm. Mamʌ mag hamachdëupaijã nem jaau k'aug nʌm hanʌmta, hamachdëu jaau wënʌrrʌmjã k'augba nʌm. \s1 Chijã k'ʌʌn hat'eeta Hẽwandamau ley deejĩ \p \v 8 Jãg Hẽwandamau Moiseeg ley p'ãpitarran chadcha chi hajap'amʌu. Mamʌ hĩchab maadëu k'ap'ʌ haju haai nʌm, chijã k'ʌʌn hat'eeta Moiseeu mag p'ã pʌajĩ. \v 9 ¿Pãrau k'ĩirjuawai nem hajap'a waaujem k'ʌʌnag tag nem waupiba haagta Moiseeu mag ley p'ã pʌajĩ? Mag k'abam. Moiseeu mag Hẽwandam ley p'ã pʌatarran, har nem jaau nʌmjã hũrba warag chaaur hʌ̈k'a hʌ̈k'a sĩerrjëem k'ʌʌn hat'eyau: nem k'aibag sĩi pekau waujupai k'ĩirjuajem k'ʌʌn hat'ee; har Hẽwandam högk'abanaa hi hiekjã hʌ̈k'aba, warag hi wau hiek'aajem k'ʌʌn hat'ee; har hamach dënnaanjã wir haig t'õojem k'ʌʌn hat'ee; maimua har t'um chik'am juau t'õojem k'ʌʌn hat'eeta p'ã pʌajim. \v 10 Lein hĩchab har dich hõor k'abam dʌ̈ita k'apes haajem k'ʌʌn hat'eeu; har dich k'amannaan happaita hʌʌin dʌ̈ímjö, wa hʌʌin k'ãijã hamach happaita hemk'ooin dʌ̈ímjö haajem k'ʌʌn hat'ee; har hajués hõor pʌrnaa hamach hat'ee p'idk'amk'ĩir dʌr harrjem k'ʌʌn hat'ee; sëunemk'am k'ʌʌn hat'ee, maimua har chad k'abam nemta chadam hiek gaai t'ʌ hiek'a sĩerrjëem k'ʌʌn hat'eeta p'ã pʌajim. Hajapcharan lein har t'um Hẽwandamau hich hiek gaai nem hajap'amta waupi jaau sim hipierraa k'aba, warag nem parhooba wau wënʌrrʌm k'ʌʌn k'aibag waumk'ĩirta p'ã pʌajim. \v 11 Mua mag nem hajap'amta waupi sim ha chirʌm chan mʌch hiekpaijã k'aba, jãan hich Hẽwandam hõor dʌ̈i hajaug k'itʌmuata mʌrʌg jũrr jaaumk'ĩir jaautarrau. Magua mua maach peerdʌajem hiek jaau chitʌmpierr hich magta jaau chitʌm. \s1 Hich peerdʌ hautarr paar Pabloou Hẽwandamag hʌ̈u hajim hatarr \p \v 12 Maach Pör Jesucristoou hich hi jaaumk'ĩir mʌch jʌr hautarr paar hirig hʌ̈u hajim ha chirʌm. Hichdëuta hʌ̈u mʌ juapá jãppibarmjö habarm mag hich hiek jaaumk'ĩir. Hirua hoowai mua hich p'idag gaai hogdʌba chitaju k'ap'ʌ sĩerr haawai mʌg p'idag mʌrʌg deejim. \v 13 Muan warran Cristo hëugar k'aigba hiek'a chitajim; magnaa hi hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn k'aibag wawaag ham hẽudeejã hẽk'anaa hich Cristo t'ʌ̃rcha t'ʌ̃rt'ʌ̃rnaajã hĩchab hi wau hiek'ak'a haajeejim. Mag chitarr hãba, Hẽwandamau mʌ dau haug k'augjim, hagt'a hi hiek hʌ̈k'aba chirʌm gaaimuata mʌch mag chitʌmjã k'augba chitaajerr haawai. \v 14 Jũrran mag chitajieb mamʌ, maach Pör Hẽwandamau hʌ̈u magʌmjã higba mʌch k'aibag t'um chugpatarr haawai hãba Jesucristo hiekpaita hʌ̈k'a chitʌm. Magua hĩsin mua hi k'õsinaa mʌch k'apeenjã t'um hãba daupii chitʌm, har chadcha hi hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnau haajemjö. \p \v 15 Dich hin hiek'õoin t'umaam k'ʌʌnau k'ap'ʌ haju haai nʌm: “Jesucristo mʌg jẽb gaai bëewain pekau paraam k'ʌʌn peerdʌ hawaanta bëejim.” Ma chan sëuk'aawaijã k'abam. Warran mʌʌn mʌchta hʌ̃rcha pekau pöm chitajim, tagam k'ʌʌn k'ãaijã. \v 16 Mamʌ mag mʌchta hatcha nem k'aibag chitarr haawaita Hẽwandamau warag mʌ dau haug k'augam k'õsi dau haug k'augjim, mʌ magbarm gaaimua t'umaam k'ʌʌn nem k'aibag sĩsid hawiajã magʌm higba, Hẽwandamau hamagjã “Mua pãar mʌchig bëeta hoo chirʌm pãar peerdʌ hawaag” ha sim k'ap hamk'ĩir. Magua hewag pawiajã hamau mʌ dënjö hʌ̈k'amʌn, hʌ̈u peerdʌ nʌisiewai Cristo dʌ̈i hamach hich mag nʌisiju k'ap haju. \v 17 Maguata t'umaam k'ʌʌnau Hẽwandampaita t'ö hiek'aju haai nʌm, hichta hich mag Rey chaark'a sĩerraawai. Hichta hãba t'õjã t'õba, hich mag sĩerrʌm warrgarwe. Hí pöd maadëu hooba haajem. Hichta hãba Hẽwandam charau. Hichdëupaita nem t'um k'ap'ʌ sĩerrʌm. Maata maach Hẽwandamau. \p \v 18 Hajap chirá Timoteo. Pʌʌta mʌch chaaijö wai chitaawai mua pʌrʌg jaauk'im: Na har Hẽwandamau k'apeenag hiek'apibaawai pʌ higwia jãga pʌ p'idk'aju haai chirʌ́ ha jaautarrjö, hich jãg Cristo hiek maachdëu hʌ̈k'a nʌm gaaita hubʌnaa, nem k'aigba waujujã k'ĩirjuba, warag maach Hẽwandam hiekta jaaubá, sĩi meeuk'a jãau nʌmjö nem pʌa chuk'u. \v 19 Pua k'ap'ʌ chirʌm, maach k'apeen hãaur k'ʌʌnau hamachdëu nem hajap'am wauju haai nʌm k'ap'ʌ narrta warag chaaur k'ĩirjuwia ya hĩs parhoobata wënʌrrʌm. \v 20 Magta hajierram maach k'apeen Himeneo Alejandro dʌ̈i. Maguata hamau deeu hewag k'ĩirju nʌm hora mua warag meperagta ham t'ʌsĩebapʌ̈im, ham dʌ̈i hichdëu hampierr hamk'ĩir; hamach dʌ̈i jãgbaawai hẽudee tag sĩi Hẽwandam dʌ̈i hibʌʌr wau nʌmjö hi dʌ̈i jãgam hugua. \c 2 \s1 Jãga haju haai nʌ Hẽwandamag jëeu nʌm haig \p \v 1 Keena, mua pãrag jaaum hig chirʌmʌn mʌgau: Hõor t'um mʌg jẽb gaai t'ʌnʌm k'ʌʌn kõit Hẽwandamag jëeubat. Mag jëeumamua nem t'umaam paarjã hĩchab hirig hʌ̈u hajim habat. \v 2 Presidentenaan kõit jëeunaa hĩchab tagam k'ʌʌn t'um chi t'et'emnaan maach pörk'a t'ʌnʌm k'ʌʌn kõitjã Hẽwandamag jëeubat, maach t'um hãba k'õinaa wënʌrraag. Mag warag maadëu jëeumamua hirig: “Hẽwandam, pua hamag k'ĩirjug k'ap'ʌ hapibarju, nem hajap'a waumk'ĩir” ha jëeuju haai nʌm. Pãrau magta jëeumʌn, Hẽwandamau hamag k'ĩirjug hajap'a deebaawai maach t'umaam k'ʌʌnta honee nʌm dʌ̈i k'õinaa wënʌrraju, Hẽwandamau k'õsim nemjã maachdëu waum haig wauju hayaa. Maagwai mag Hẽwandamau k'õsim nem waauwaijã bigaaum k'ʌʌnau magʌm habaju. \v 3 Pãrau mag t'umaam k'ʌʌn kõit jëeu nʌmʌn magan hʌ̈u k'ërʌm. Mua pãrag mag jëeupi chirʌmʌn, Hẽwandam maach peerdʌajemuajã hich magta hichig jëeupiejeewaita mag jaau chirʌm. \v 4 Hiruan t'umaam k'ʌʌnag chadcha hichdëu maach peerdʌ haaujem hiekta k'ap'ʌ hapim k'õsi sim, mag k'ap'ʌ nʌisiewai t'umaam k'ʌʌnau hamach peerdʌju haai nʌm ha k'ap hamk'ĩir. \v 5 Mamʌ mag maach t'umaam k'ʌʌn peerdʌ hawaag hichta Hẽwandam hãbpai sĩerraawai hĩchab maach dich pekau gaaimua Hẽwandam warp narr k'ʌʌnta deeu hũmaai hi dʌ̈i k'õinaa wënʌrrapiejemjã hagjö hãbpai sĩerrʌm. Mag woun hich Jesucristoou. \v 6 Mag t'umaam k'ʌʌn peerdʌ hawaagta hʌdʌraa hich t'õopijim, magbarmua Hẽwandam dʌ̈i mag pekau gaaimua hiekk'õr pöm narr t'um hichdëupai p'ag höbeerpʌ̈yaag. Mag Jesús t'õotarr gaaimua maadëu k'ap'ʌ nʌm, chadcha t'umaam k'ʌʌnta Hẽwandamau peerdʌ haum k'õsi sim. \v 7 Hich magtarr jaaumk'ĩirta hichdëucha mʌ jʌr haujim, hich hiek jaaujemk'a hawaag; mag jaau chitʌmua judionaan k'abam k'ʌʌnagta jãgata chadcha Cristo maach t'umaam k'ʌʌn kõit hich t'õopitarr haawai maadëu hi hiek hʌ̈k'a wënʌrraju haai nʌm ha jaaumk'ĩir. Mag chadcha hi hiek hʌ̈k'a chiraawai bʌ̃ʌrjã sëuk'aba mag hiek'a chirʌm. \p \v 8 Maguata muruan chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn nʌnʌidʌmpierr Hẽwandamag jëwaag hʌ̃gt'aag jua jʌrk'aawai chi hemk'ooinauta Hẽwandamag hiek'amamua jëeupi chirʌm. Mamʌ mag Hẽwandamag jëeu nʌmua hʌ̃gt'aag jua jʌrk'a nʌm k'ʌʌnjã pekaúa jua p'ʌis meu sĩsidʌm k'abam; hagt'a dich k'apeen dʌ̈i k'ãijã meeuk'a nʌrrjëenaa dich k'apeen dʌ̈i hipeer hahaujã k'abata Hẽwandamag jëeubat. \p \v 9 Hʌʌinagjã mua mag chirʌm: Pãach chihöowai hoob hat'uu chihöomiet; hagpierrpaita chihöobat. Hoob sĩi nem hatcharag hõor dauderraa pör megmiet. Hoob chihöo hooimʌ sĩi p'up'up p'ĩr dënpa k'ãijã pör hee p'ĩk'a jũamiet; hoob k'ajũa k'ãijã nem parhẽpagk'am jũamiet, magʌm gaaimua hõrau pãachig heerpapaad ham hugua. \v 10 Magju k'ãyau chadcha hʌʌin Hẽwandam hiek hʌ̈k'anaa hirigpai jëeu wënʌrraajem k'ʌʌnau haajemjö, nem hajap'a wau nʌmuata pãach higpiju hawiajã pãach hëugar hig hiyʌ̈ʌ hapibat. \v 11 Hʌʌinan culto hee weetwaijã, Hẽwandam hiek jaaubaadeewai sĩi k'ĩuuta hũr hohoodö haju haai nʌm, hamachdëuta jaau nʌmjö sereubaadëp k'aba. \v 12 Mua hʌʌinag chan culto hee hõor k'apanag hee Hẽwandam hiekjã jaaupiba, ni hamachta hemk'ooin k'ãaijã hʌ̃rpai hapiba chirʌm. Magju k'ãai sĩi warag k'ĩuuta Hẽwandam hiek hũr hʌrrjëe hawi höbërju haai nʌm. \v 13 ¿K'an jãgwia mua mag chirʌ́? Mua mag chirʌmʌn, warrcha maach hompaawaijã Adanta nacha Hẽwandamau hompaawia jũrr hẽudeechata hʌʌi hompaatarr haawaita mag chirʌm. \v 14 Maimua hĩchab k'ĩir heyaa habat k'aita nacha dösãtau k'ũgurjĩ: Adán k'abajim. Chi nacha k'ũgurwia pekau hee burrtarran Eva hajim. \v 15 Hichta nacha mag pekau hee burrtarr gaaimuata Hẽwandamau hirig, “Pʌ chaai hoogpaawai hich jãg pʌ gaai machag hãwat hʌrraju” hajim. Magjieb mamʌ hirua Hẽwandam hiek t'ãraucha hʌ̈k'a hʌrrʌmʌn, hijã hĩchab hemk'ooijö peerdʌju. Mamʌ mag nʌm dʌ̈i t'umaam k'ʌʌn k'a k'õsinaa, Hẽwandamau k'õsi sim nempaita waunaa, hĩchab hich hʌrrʌmpierr hagpierrraa hʌrraju haai sim. \c 3 \s1 Iglesia heem chi pörnaan jãga wënʌrraju haai nʌ \p \v 1 Mʌgʌm hiek chan sëuk'aawai k'abam keena: Hãb k'ãijã hichta Hẽwandam hiek hʌ̈k'a t'ʌnʌm k'ʌʌn pörk'am k'õsi k'ĩirju sim k'ai, magan hagchata k'ĩirju sim, p'idag hajap'am gaaita pʌrju k'ĩirju sĩewai. \v 2 Mag chi p'idagjã hajap'am haawai mag chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn pörk'ajujã hĩchab woun parhoobam k'abata hig sim. Magba hak'iin, hõor dak'ĩir parhooba haawai jũrr hichigpata bigaaum k'ʌʌnau hiek'ak'a haju. Mag ham huguata mag chi pörk'a simʌn, hʌʌi hãbpaita paraa haju haai sim. Sĩi donjö parhoob nem wauba, k'ĩirjug paraanaa hajap'ata nʌrraju haai sim, hich wau hiyʌ̈ʌ ham hugua. Magnaa hĩchab hõor bëewaijã hich deg jẽerpim k'õsi jẽerpinaa Hẽwandam hiek hõrag jawaagjã nem jaau k'augta haju haai sim. \v 3 Chi pörk'a sim k'ʌ chan hoob mag nag pignaa, hich k'apeen dʌ̈ijã k'ujʌʌrnem haju k'aba, ni sĩi nemdam bʌ̃rʌʌm wau nʌm paarjã hãba p'atk'onta hauju k'ĩirjubaju haai sim. Magju k'ãai, t'umaam k'ʌʌn dʌ̈i hö hajap'anaa k'õinaata nʌrraju haai sim, ni p'atk'on hichdëu hau sim hatchajã warag paarpaju k'ĩirjuba. \v 4 Dich degam k'ʌʌn dʌ̈i t'um dich nempa hajap'a haairaanaa dich chaainjã wawik'aju haai sim, dich hipierraanaa dich hök'ö bãaumk'ĩir. \v 5 Hãbmua k'ãijã pöd hich chaainpaijã wawie meraa sim k'ai, magan ¿jãga hõor k'apanaa Hẽwandam hiek hʌ̈k'a t'ʌnʌm k'ʌʌn hajap'a wawí wai nʌrraju k'ai? Magʌm k'ʌʌnau pöd Hẽwandamau hig simjö habaju. \v 6 Mag chi Hẽwandam hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn pörk'apieg chan har hewaa Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sĩsidʌm k'ʌʌn jʌr hauju k'aba nʌm, heeu magba hak'iin hichdëupai hiita wajapcha chiraawaita hi jʌr hat'am hawia hich t'ö hiek'aduk'am. Magbaawai mepeer hatarrjö hichdëupaita Hẽwandamag wir haig hich k'aibag waupiju. \v 7 Meperan hãba hõrag pekau waupijuuta hẽk'a sĩerraawai bʌ̃ʌr habarm gaaimua chi pörk'a nʌm k'ʌʌn hëugarta Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba haajem k'ʌʌnag k'aigba hiek'apim k'õsi haajem. Maguata mag chi pörk'a nʌm k'ʌʌnan har hʌ̈k'aba nʌm k'ʌʌn daarjã hagchata wënʌrraju haai nʌm. \s1 Chi pörnaan juag hoojem k'ʌʌnjã jãga wënʌrraju haai nʌ \p \v 8 Mua hĩchab pʌrʌg jaauk'im, jãga haju haai nʌ chi pörnaan juag hoojem k'ʌʌnjã: Hamjã hĩchab t'umaam k'ʌʌn daar k'ajap'ata wënʌrraju haai nʌm, hamach hëugar chik'amnau hĩgk'am hugua. Hiek hãbata haju haai nʌm, hiwiir hãbamʌg nem mag hawia jũrr deeumʌg k'ĩet jajaau haba. Magʌm k'ʌʌn chan hĩchab nag pigjã k'aba, ni sĩi nemdam bʌ̃rʌʌm wau nʌm paarjã hãba p'atk'onta hauju k'ĩirjubaju haai nʌm. \v 9 Magju k'ãai maach peerdʌajem hiek cha maadëu heeu k'augbarmta warag hogdʌba hʌ̈k'anaa hĩchab Hẽwandamau nem waupi jaau simpai wau wënʌrrʌm haawai, gaai k'aibagjã chuk'u honeeta wënʌrraju haai nʌm. \v 10 Magua mua pʌrʌg mag chirʌm: Chi pörnaan juag hoomk'ĩir hõor hig nʌm k'ai, nacha hamau wau nʌmjã hoonaa t'ũr hajap'a p'aabarmjö bëgöhne bʌ̃ʌrjã k'aigba k'aba höbërbaawaita mag chi pörnaan juag hoomk'ĩirjã jʌr hauju haai nʌm. \v 11 Ham hʌʌinjã hĩchab t'umaam k'ʌʌn daar hajap'ata wënʌrraju haai nʌm, sëunem nem hĩgk'aba, ni nem waauwaijã sĩi don hʌʌinjö parhoob nem wauba. Hĩchab hamach jaai happai hoonaa, nem waubaadëmjã höpʌ̈iba hich mag werba sĩsiu haju haai k'aba nʌm. \v 12 Har mag chi pörnaan juag hoo nʌm k'ʌʌnan hʌʌi hãbpaita paraanaa hĩchab hamach chaainjã t'um hamach degam k'ʌʌnpa haairaa haju haai nʌm. \v 13 Pua k'ap'ʌ sim, har hamach pörnaan juag hoo nʌm k'ʌʌnau hajap'a ham juag hoowai, bigaaum k'ʌʌnagpa warag hamach daupii hapinaa hĩchab hamachdëu hʌ̈k'a nʌm hiekjã warag högk'aba jaau k'ap'ʌ hõrag jaaujem. \s1 K'an jawaagta Pabloou mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈ijĩ \p \v 14 Timoteo, mua jöpcha pʌ hoon maju k'ĩirju chirʌm. Maagwai pʌrʌg k'ap hamk'ĩir mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm. \v 15 Mʌ da barba hawiajã ya pua k'ap'ʌ sim, jãga wënʌrraju haai nʌ Hẽwandam hiek hʌ̈k'a k'it'ëem k'ʌʌn. Mag hi hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnta t'um maach Hẽwandam chi hiwam chaainau. Mag hamachta Hẽwandam chaain haawai, bit'urgam k'ʌʌnagjã parhooba hamach hichaaur jaaupimaaugau, chadam hiek hamachdëu hʌ̈k'a nʌmta hich jãg warm k'ʌʌnag hamach hʌdʌʌr deeba jaau durraajem. \v 16 Mag hiek warrgar t'umaam k'ʌʌnau k'augba haajerrta hĩsin maadëu dawaa hoo nʌm, hich Hẽwandamau maachig k'augpitarr haawai. Mag maachig k'augpitarr hiek'an mʌgau: \q1 Cristo Hẽwandamk'a simta maach t'aabaajemjö mʌg jẽb gaai t'aabachëwia, maach wounaan k'ĩir t'egwia, mʌg jẽb gaaim k'ʌʌnag hich hoopien bëejim. \q1 Maimua meewia Hẽwandam Hak'arau deeu hi p'iriu hat'amua chadcha hí pekau chuk'u k'itʌm ha k'augpijim hõrag. \q1 Mʌg jẽb gaai sĩeichëwia hirua nem wautarr t'um Hẽwandam chognaanau hʌ̃gt'armua hoojierram. \q1 Maimua hamach haar pabaimaawaijã sĩi honee hamach jua hee baarpi haujierram. \q1 Magtarr, durr warp'am magwe haaidʌ jaaupʌ̈iwia meupierram k'ʌʌnau k'ak'apdö t'ʌnʌm dʌ̈i hĩchab durrpierr hi hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn nʌnʌidʌm. \c 4 \s1 Hãaur k'ʌʌnau Hẽwandam hiek hamachdëu hʌ̈k'atarrjã hisegju \p \v 1 Mamʌ Hẽwandam Hak'arau k'apeenag jaaupibaawai jaautarr gaaimua pua k'ap'ʌ sim, mʌg hatag paawai hãaur k'ʌʌn hi hiek hogdʌba hʌ̈k'a wënʌrraju haajerr k'ʌʌnta mʌg hiek hajap'am hisegwia jũrr parhooba dösãtau nem jaaupi sim jaau nʌmʌgta hee hajurau. \v 2 Magp'öbaadëmʌn hajap'a Hẽwandam hiek jaau nʌm hanʌmta hamachdëu jaau nʌmjöjã k'aba, sĩi parhoob nʌm waunaa sëuk'a nem hĩgk'a sĩerrjëem k'ʌʌn hiekta hũrm k'õchk'ak'a hajurau. Mamʌ har mag sëuk'a nem jaau wënʌrrʌm k'ʌʌnaun k'ap'ʌ nʌm, hamachdëu chadcha nem hagcha jaauba nʌm. Mamʌ hich mag jaau k'aug naawai hamachdëu mag sëuk'a nem jaau wënʌrrʌmjã ham gaai mas k'aba nʌm. \v 3 Chi mag parhooba nem jaau wënʌrrʌm k'ʌʌnaun hʌʌi haupiba jaaunaa hʌʌinagjã jaai haupiba jaau nʌm dʌ̈i hĩchab nem parhoobajã k'öju k'abam ha jaaujem; majã parhooba k'ömk'ĩirta Hẽwandamau nem t'um wautarr haawai maach mʌg chadam hiek k'ap'ʌnaa hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnaun warag hirig hagʌm paarjã hʌ̈u hajim hanaa k'öju haai nʌmta mag jaau nʌm. \v 4 Hẽwandamau nem wautarr t'um hajap'amʌu. Maguata maadëu Hẽwandamag jëeuwia, hirig hʌ̈u hajim hanaa, bʌ̃ʌrjã nem hisegba k'öju haai nʌm. \v 5 Mag hichdëu nem k'ömk'ĩir deetarr t'um hichdëujã chi hajap'amʌu ha jaautarr haawai, hinag hawia k'öbaju haai nʌmjã haba, warag hirig hʌ̈u hajim hanaata k'öju haai nʌm. \s1 Jesucristo chog chi hajapcharam k'amk'ĩir Timoteo wawitarr \p \v 6 Timoteo, maach k'odnaanag pua magta jaau chitʌmʌn, pʌ Jesucristo chog chi hajap'amk'a chirʌm. Mag hamʌn, pʌʌn hĩchab jua t'eeg chirsiju, hiek hajap'am pʌchdëu hʌ̈k'a chirʌm jaau nʌmta t'ach k'ö nʌmjö pʌaba jaau chitʌm gaaimua. \v 7 Hoob sĩi jãg warrgar hamach jöoin nem hĩgk'aa haadëmjã maadëu k'augba warag pʌa chʌuu haajem k'ʌʌn hiek hũr chitam. Mag k'ãai Hẽwandamau pʌchig nʌrrapi simjöta hagcha nʌrraju hẽk'abá. \v 8 Sĩi k'apá jãpaagpai nem wau nʌmʌn hʌ̈u sim. Mamʌ Hẽwandamau nem k'õsimpai wau nʌmta nem t'umaam hat'ee hajapcha sim. ¿K'an jãgwi mua mag chirʌ́? Mua mag chirʌmʌn, mʌg jẽb gaai nʌwejã hirua nem k'õsim waauwai maach k'ĩir honee hapinaa hĩchab mʌg hatagjã maach k'ĩir meeupiju haawaita mag chirʌm. \v 9 Cha mua mag chirʌmʌn chadcharam hiek'au. Maagwai t'umaam k'ʌʌnau hʌ̈k'ak'iin hʌ̈u hak'am. \v 10 Mag mʌg jẽb gaai nʌwejã Hẽwandamau maach dʌ̈i hajap'a haju k'ap'ʌ naawaita, hich jãg t'et jaau nʌmua, hi hiek hõrag hʌ̈k'apiju hẽk'a durrumua, hĩchab chik'amnau maach hĩgk'abaadëp'ʌmjã magʌm higba, warag pëdurraajem. Chadcha Hẽwandamta hãba t'umaam k'ʌʌn peerdʌajemʌu, pari hajapcharan har hich hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn dënpai mamʌ. \p \v 11 Cha mua pʌchig jaau chirʌm hiek hamag mʌ himeerba jaaunaa hĩchab pʌchdëu jaau sim hipierraa hapibá. \v 12 Pʌch hẽwanaa chiraawai jöoinagpa pöd mag jaauju k'aba chirʌm hawia, hoob hʌdʌʌr hamag pʌch k'a hisëe hapim. Mag pʌch k'a hisëe hapim hugua, t'umaam k'ʌʌn daar hagpierraa chitá; maagwai chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn heejã jöoinaupa pʌch mag hoowai hĩchab jãgata hamjã wënʌrraju haai nʌ ha k'ap haju. Magnaa t'umaam k'ʌʌn k'a k'õsinaa Hẽwandam hiek pʌchdëu hʌ̈k'a chirʌmjã hogdʌba hʌ̈k'a chitá. Hĩchab pʌch hiek'aawaijã, nem hagchata hiek'a chitʌm dʌ̈i pʌchdëu nem jaau chirʌmjã sĩi par hiiupai k'aba pʌchdëu jaau simjöta habá t'umaam k'ʌʌn dak'ĩir. Hoob pʌchdëu nem jaau chirʌm hichaaur nem bʌ̃ʌr habarm gaaimua k'ãijã pekau paarpa chitam. \v 13 Mʌ bar nʌm hora, t'umaam k'ʌʌnag hamach jʌ̃gʌucha hũrmk'ĩir, Hẽwandam hiek p'ã sĩsidʌm gaai hʌ̃iba t'ʌ̃rbá. Mag t'umaam k'ʌʌn jʌ̃g daar t'ʌ̃rwia hich hag hiek'aupai ham wawimamua hamag hajap'a jaaubá. \v 14 Pʌchig mag p'idk'amk'ĩir k'abajieb, har nacha Hẽwandamau k'apeenag jaaupibaawai mak'ʌʌnau pʌ higwia jũrr chi pörnaanag jaautarr. Magbaawai hajim, har hamau pʌ hʌ̃r jua hausĩubarmua Hẽwandamau hich jua t'eeg pʌrʌg deetarr. Mag p'idk'amk'ĩirta mag jua t'eeg pʌchig deetarr haawai hoob sĩi hich jãg par wai chitam. \p \v 15 Timoteo, Hẽwandam hiek jaau nʌm gaaita warag pʌch t'ierrpamam t'umaam k'ʌʌnau hoomk'ĩir, cha mua pʌchig jaaubarm t'um k'ĩirjunaa hag gaaipai chirsí. \v 16 Pʌchdëu jaaumaajem hiekpai hajap'a k'ĩirjunaa k'ĩir k'ap'ʌ chitʌm dʌ̈i warag hich hag hiek gaaipai hʌ̈k'a chitʌmua hubʌ chitá. Pua chadcha cha mua jaau chirʌmjöta hamʌn, magan pʌch peerdʌ chirsim dʌ̈i hĩchab bigaaum k'ʌʌn har pʌch hiek hũr durrum k'ʌʌnjã hʌ̈u pua ham peerdʌpi hauju. \c 5 \s1 Jãga haju haai nʌ Cristo gaaimua maach k'odk'a nʌm k'ʌʌn dʌ̈i \p \v 1 Pʌch k'ãai jöoinag hoob meeurrau hiek'am. Hamag meeurrau haju k'ãyau, pʌch hayagta hiek'a chirʌmjö hit'ũu hiek'amamua warag ham wawibá. Pʌchjö chaainpaim k'ʌʌnjã pʌch k'odnaan k'aba hawiajã pʌch heeugpeen k'ʌ hãbam k'ʌʌnjö jãsene habá. \v 2 Maimua hũanaan dʌ̈ijã pʌch hãd dʌ̈ímjö hanaa chi daupeen dʌ̈ijã pʌch hʌ̃p'ʌʌin k'ʌ hãbam k'ʌʌn dʌ̈ímjöta habá, bʌ̃ʌrjã ham dʌ̈i k'ĩirjug chaauraa haju k'ĩirjuba. \s1 Iglesiaau jãga haju haai sĩ k'oopaa hʌʌin dʌ̈i \p \v 3 Har k'oopaa hũanaan chadcha dau hap'ʌʌ higju chuk'u k'it'ëem k'ʌʌn dʌ̈i hö hajap'anaa hamau nem hig nʌmdam hau dedee habá. \v 4 Mamʌ k'oopaa hũan hãb k'ãijã chaain paraanaa yẽtonaan k'ãijã p'ë wai sim k'ai, magan chi chaainauta k'ap haju haai nʌm, hamachdëuta nacha hirua nemdam hig sim haudeeg garpapa haag. Hamau k'ap'ʌ haju haai nʌm, hich jãg jöoinau hamach dau hap'ʌʌ bãaupʌ̈itarrjö, ya hamach dënnaan dau hap'ʌʌ paawai jũrr hĩchab hamach chi chaainauta hamach dënnaan chaain dau meraamjö hoo wai wënʌrraju haai nʌm. Dich dënnaan dʌ̈i magta hamʌn, Hẽwandamau hoowaijã nem hajaug sim. \v 5 Hʌʌi har chadcha t'ãraucha Hẽwandam hiek hʌ̈k'a simta k'oopawia hich happai higjujã chuk'u sĩsiewain, “Higjujã chuk'u hʌrraawai tag k'ai jua nʌbarju” hawia, hãba Hẽwandamagta hedaram magwe jëeu k'itaajem hichdëu nemdam hig sim hat'ee. Pãach hee k'oopaa hʌʌin magʌm k'ʌʌnagta nem deeb k'aba deeju haai nʌm. \v 6 Mamʌ har k'oopaa hʌʌi mag Hẽwandamag jëeubanaa sĩi warag Hẽwandam hiek k'augbamjö parhooba hichdëu nem k'õchagpierr nem wau simʌg chan, parhoob nem deeju k'aba nʌm. Mag simʌn Hẽwandamau hoowai meeba simta chi t'õmjö sim, hich pekau gaaimua. \v 7 Har Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnag t'um cha mua jaau chirʌmjöta hapibá, hamach dënnaan dʌ̈i. Maagwai ham hëugar chik'amnau jaau jaau habaju. \v 8 Hãbmua k'ãijã dich k'odk'a simta dau hap'ʌʌ k'itʌm hoo simjã mag hoowai warag gaai mas k'abamjöo sim wounan dʌ̈rrchata hö hãk'ãraa chirʌm. Mamʌ hat'uucha k'aigba nʌmʌn, har hamach chaain wa hamach dënnaan k'ãijã dau hap'ʌʌ k'itʌm hoo nʌmta warag hoobamjö nʌm k'ʌʌnau. Magʌm k'ʌʌnau chan cha maadëu Hẽwandam hiek jaau nʌm hʌ̈k'aba nʌmta hamach hiiupaita hʌ̈k'a nʌm hanʌm. Mag nʌm k'ʌʌnan har bʌ̃ʌrjã hʌ̈k'aba nʌm k'ʌʌn k'ãyaujã hatchata k'aigba nʌm Jöoi dau na. \p \v 9 Mua pʌrʌg jaauk'im, chijãgʌm k'oopaa hʌʌinagta pãach t'umaam k'ʌʌnau nem deeg ham t'ʌ̃r pãach hẽsap gaai p'ã sĩuju haai nʌ. Pãrau nem deeju k'ʌʌnan mʌgau: K'oopaa hũanaan sesenta añomua hʌ̃gt'aagam k'ʌʌn har warrcha hamach jaai hautarr dʌ̈ipai k'oopawia tagjã jaai hauba nʌm k'ʌʌnpaiu. \v 10 Magnaa hĩchab hamau nem hajap'am waaujemta hooju haai nʌm, k'an nem hagá: ¿Hamach chaain hajap'a bãauk'apʌ̈iwia jöoin hee hagpierraa wënʌrrʌ́? ¿Hõordam parhoobam k'ʌʌn hamach haig bëewaijã, hamach deg jẽerpim k'õsi jẽerpinaa, ham dʌ̈i hö hajap'anaa, hamach k'apeen Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn hat'eejã bʌ̃ʌrjã nem waumap'am haba sĩi nem par daúa hooba k'it'ëe haajẽ, ya “Maar jãgʌm hat'ee k'aba nʌm” ha hiek'aba? ¿Hõor k'amor masi wa gaai masi k'ãijã haawai, dau haug k'augwi dʌ̈i nem par daúa hooba haajẽ? Magʌm happaijã k'aba, ¿tag nem parhoobamdam wau nʌmua hõrau ham hëugar hajap'a hig hiyʌ̈ʌ haajẽ? Magʌm nem t'um chadcha waaujem pãachdëu k'ap'ʌ nʌm k'ai, magan hamau nemdam hig nʌmjã hoob sĩi par daúa hoomiet. \p \v 11 Mamʌ har k'oopaa hʌʌin hagt'a sesenta añojã barba nʌm k'ʌʌn t'ʌ̃r chan hoob jʌ̈chag pãach hẽsap gaai p'ãmiet; ham hagt'a k'a chaainaa sĩsid haawai heeu deeu hũmaai hemk'ooin k'ĩirju p'öbaadeewai jaai jʌrduk'am, Cristo hat'ee nem wau wënʌrrʌm gaaipai wënʌrraju ha hiek'atarrjã k'ĩirjuba. \v 12 Magbaawai hamachdëupaita Hẽwandamag hamach k'aibag waupimjö waupijurau, tag jaai jʌrba hãba Cristo hat'eepai wënʌrraju ha hiek'atarrta jaai jʌrbarm gaaimua. \v 13 Chaainaam k'ʌʌn t'ʌ̃rpa pãach hẽsap gaai p'ãk'a sĩumʌn, hamachig sĩi nem dedee haju k'ap'ʌ hap'öbaadeewai, sĩi warag k'usëugau dik'a p'öbaadeewai, dipierr höbër höbër hap'öbaadëm dʌ̈i hĩchab k'usëugau dik'aju. Mamʌ sĩi magpaijã k'abam. Magp'öbaadëm dʌ̈i warag nem hieknem nem hĩgk'anaa, hõor hamach hap hiek'a nʌmjã hamach dʌ̈ita hiek'a nʌmjö bigaau naawia chik'am hipeermie hat'aadëp'ʌm dʌ̈i, hiek'aju hayaa k'abampata hõor jʌ̃g daar hiek'aa k'augjurau. \v 14 Hãb k'ãijã mag nʌrram hugua, har jaai hauju hayaam k'ʌʌnan muan waragta jaai jʌrpim k'õsi chirʌm. Magbaawai chaain paarpawia, hich jaaijã hichdëuta k'ap'ʌnaa, degam nemjã hichdëu t'um k'ap'ʌ sĩsiewai, tag mag sĩi parhoobam k'ʌʌnjö nʌrrabaju. Magta hapim k'õsi chirʌm, maach k'a huk'urm k'ʌʌnagjã ham hëugar k'aigba hĩgk'apimaaugau. \v 15 ¿K'an jãgwia mua mag chirʌ́? Mua mag chirʌmʌn, cha mʌchdëu jaau chirʌmjö haba hawia ya hãaur k'ʌʌnau Cristo hipierraajã k'aba sĩi dösãtau k'õsi simjö wënʌrraawaita mag chirʌm. \p \v 16 Pãar hee Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn k'od hʌʌi hãb k'ãijã k'oopawia k'itʌm k'ai, magan hamach chi k'odnaanauta wa chi chaain k'ʌʌnau k'ãijã sĩi hamach paarmua bit'urgam k'ʌʌn juata nʌju k'ãyau, hamachdëuta mag hũanau nemdam higbarm t'um haudedee haag k'ap haju haai nʌm. Magba hak'iin, iglesiaauta mag higju paraam k'ʌʌnagpa hoowai, jũrr har k'oopaa hʌʌin chadcha higju chuk'u k'it'ëem k'ʌʌndamta hajappai haair haba, hamau nemdam hig nʌmjã pöd t'um dedee habaju. \s1 Jãga haju haai nʌ dich iglesia heem chi pörnaan dʌ̈i \p \v 17 Har hajap'a chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn pörk'anaa Hẽwandam hat'ee p'idk'a nʌm k'ʌʌnan maadëu daupiinaa hamau nem hig nʌmjã k'ap haju haai nʌm, sĩi hich jãg par p'idk'apiba. Mamʌ hʌ̃rcha mag daupiinaa hamag p'agju haai nʌmʌn, har Hẽwandam hiek jaaujem p'idag wai nʌm k'ʌʌnagta hʌ̃rcha p'agju haai nʌm. \v 18 ¿K'an jãgwia mua mag chirʌ́? Mua mag chirʌmʌn, Hẽwandam hiek p'ã sim gaaijã, “Pʌch nemjĩir dau bibt'ʌg deemk'ĩir p'ak hemk'öi p'idk'api wai chirʌm haig, nemjĩir dau k'öm hugua hawi, hoob hi hi k'õorjʌ̃ sĩum” ha jaau sĩewaita mag chirʌm. Maimua hich hag Hẽwandam hiek gaaipai hĩchab hagjö mag sim: “Har p'idk'a nʌm k'ʌʌnagan, hichiita ham p'idk'a durrum paar p'agab k'aba p'agju haai nʌm” ha sim. \fig |src="HK065E.tif" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="1TI 5.18" \fig* \p \v 19 Pʌ chirʌm haig woun hãb bëewi maach chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn pörnaan higwia hiwiir hãbam hëugar k'ãijã k'aigba nem hĩgk'acheewai hoob hʌ̈k'am. Hʌ̈k'aju hawiajã hamach chi hootarr k'ʌʌnauchata numiim k'ʌʌnau wa t'ãrjupam k'ʌʌnau k'ãijã bëewia jaaubaicheewaita hʌ̈k'abá. \p \v 20 Mamʌ har warr hamach wënʌrraajerrjö hagt'a hamach pekau hee wënʌrrʌm k'ʌʌnag chan hoob hik'ʌa hiek'am. Magʌm k'ʌʌnagan, t'umaam k'ʌʌn hãbam haig biirdʌnaa mag t'um t'ʌnʌm dak'ĩir hik'ʌaba hiek'amamua ham wawibá, mag hoobaawai tagam k'ʌʌnaujã högk'awia warm k'ʌʌnjö pekau hee burrm hugua. \p \v 21 Maach Hẽwandam dau na maimua maach Pör Jesucristo dau na muan pʌrʌg magta habá ha chirʌm. Hẽwandam chognaan angelnaan hichdëucha jʌr hautarr k'ʌʌnaujã mua pʌrʌg mag chirʌm k'ap'ʌ nʌm. Cha mua jaau chirʌmjö, chi mag pekau wau nʌm k'ʌʌnjã hoob sĩi par daúa hoom. Pʌch dʌ̈i k'apeen hajap'am k'ʌʌnag hawiajã hinag chuk'u hiek'abá hamag. \p \v 22 Hĩchab mua pʌrʌg jaauk'im: Pãach hee hãb k'ãijã chi pörk'amk'ĩir jʌr hawaagpaawai, hoob sĩi hajap'a hʌ̈k'a sim hawia, parhoobam k'ʌʌn hʌ̃r jua hausĩunaa hi kõit Hẽwandamag jëwam, heeu magba hak'iin meraa pekau hee hich burrtarrjã jaauba, naspawiata k'aug hat'aawai, jũrr pʌch gaaipata chik'am pekau t'ʌduk'am. Magam hugua, chi pörk'amk'ĩir hõor jʌr hawaagpaawai hajap'a hoo nʌʌnaata hi hʌ̃r jua hausĩunaa Hẽwandamag jëeubá hi kõit. Naspawia k'aigbajim ham hugua hajap'a k'ĩirjunaata nem waubá. \p \v 23 Mua mag chirʌm haig chan mag sĩi bʌ̃ʌr habarm gaaimua chik'amnag pʌch jaaupim hugua hawi pöd vinodamjã döba, pʌ sĩi hich jãg dö happaita dö chitaju haai sim haba chirʌm. Mua k'ap'ʌ chirʌm, bi machgaujã hʌ̃iba hagagai haajem. Pʌch jãgbaadëp haajem hʌ̈upamk'ĩir, dö happai döba hĩchab vinodamjã bʌchk'un döbarp'ʌ chirá. \p \v 24 Pua k'ap'ʌ sim hĩchab, k'ar maach k'apeen hamach nem k'aigba wau nʌm gaaimua, hamachig jëeubamta warre merag chuk'u hamachdëucha jaau nʌmjö, dawaa deeum k'ʌʌnau hoojem. Mamʌ k'ar chan ham mag hamach pekau hee wënʌrrʌmjã bigaaum k'ʌʌnau chan k'augba, mʌg jẽb gayan hich mag sĩsiejem. Mamʌ hichiita mʌg hatag Hẽwandamau t'umaam k'ʌʌnag k'ap hapiju. \v 25 Hich jãgau hĩchab nem wajap'am wau nʌmjã. Maadëu dau daau nem wau nʌm, wa mag dau daau nem wauba hawia k'ãijã, hichiita Hẽwandamau t'umaam k'ʌʌnag k'ap hapiju mʌg hatag. \c 6 \s1 Chi chognaanau jãga haju haai nʌ hamach patronnaan dʌ̈i \p \v 1 Har sĩi chik'amnaan chogk'a par p'idk'a nʌm k'ʌʌn, pãach patronnaan daupii habat, mag hoowai bigaaum k'ʌʌnau Hẽwandam higwiajã k'aigba hiek'aba ni maachdëu nem jaau nʌm hëugarjã k'aigba hiek'am hugua. \v 2 Pãach chi chogk'a nʌm k'ʌʌnjã pãach patronnaan Jesucristo hi hʌ̈k'aajem k'ʌʌn k'ai, hoob pãrau pãach hödegpai, “Jãk'ʌʌnan hĩchab Jesucristo hiek hʌ̈k'aajem k'ʌʌn haawai jãk'ʌʌnau chan marag bʌ̃ʌrjã magju k'abam” hawia, “Marau ham högk'abam” ha hiek'amiet. Mag k'ãyau hante Jesucristo hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimua pãach k'odnaan haawaita ham hat'ee hajapcha p'idk'aju haai nʌm, hamjã hĩchab Hẽwandamau daupii p'ë wai sim k'ʌʌn juagta pãrau hoo naawai. \p Timoteo, hamag cha mua pʌchig jaau chirʌmjöta t'umaam k'ʌʌnag jaaunaa pʌch hipierraa hapibá. \s1 Hẽwandam hi k'ap'ʌm hanʌmta parhoob nem jaaujem k'ʌʌn \p \v 3 Hãbmua k'ãijã pãar haar barwia Hẽwandam hi hawia jaaubaimam, mamʌ mag hirua jaau nʌrrʌm jũrr maach Pör Jesucristo hiek chi hajapcharamjöo k'aba, ni maachdëu jaau wënʌrraajem dʌ̈i harjöojã k'aba sim chan, \v 4 magan mag wounau chan hichdëu jaau nʌrrʌmjã bʌ̃ʌrjã k'augba simta sĩi hich t'öwiata mag nʌrrʌm, hichdëu k'ap'ʌ chirʌm hamk'ĩir. Mag wounan sĩi nem hieknemta sim. Mag gaaimua hãba sĩi hõor dʌ̈i magʌm hiek higbaadëmjã pʌaba warag harpaita hijẽjẽbk'amua hichdëuta chik'am pödpʌ̈iju k'ĩirjuajem, magʌm gaaimua hamach hagjöm k'ʌʌn hap'ajã jũrr hichigta t'umaam k'ʌʌnau hee hapim k'õchgau. Ya magbaadëmua höbër nʌm: chik'am dʌ̈i k'ĩir k'ʌʌuk'a nʌm, chik'am k'ĩir hiek'a nʌm, warmua dich dʌ̈i chadcha magba sim k'ãijã dich garmuata chik'am hëugar k'aigba k'ĩirju nʌm. \v 5 Magʌm k'ʌʌn chan meeuk'a chik'am hipeer hahau k'ap'öbaadëmjã pʌam higba, hich mag sĩerrjëem, ya ham hamachdëu mag nem parhoob k'augba jaau nʌmʌgta pör haragpa nʌm gaaimua Hẽwandam hiek chi hajapcharamta hiseg wai naawai. Ham k'ĩirjugan jãg Hẽwandam hi hawia, hamachdëu jaau wënʌrrʌm gaaimuata sĩi p'atk'on pöm hau wënʌrraju k'ĩirju t'ʌnʌm. Har sĩi magʌm k'ĩirjug wai sĩsidʌm k'ʌʌn dʌ̈i hoob k'apeerk'a chitam. \s1 Sĩi p'atk'onagta hee haajem k'ʌʌn \p \v 6 Hẽwandam hiek maachdëu jaau nʌm hõrau hũurwai jãg chi hũrm k'õsi hũr nʌm k'ʌʌnagan chadcha hʌ̈uma; hamagan mag hũrwia hʌ̈k'aawai p'atk'on pöm hau nʌmjöta sim, majã har hamach nemdam wai nʌm dʌ̈ipai honee durrum k'ʌʌnau mamʌ. \v 7 Warr maach t'aabaawaijã bʌ̃ʌrjã juagam nem chuk'u maach hãdau maach t'aabatarr haawai, juagam nem pöm wai naawiajã maach meem hed pöd maadëu bʌchk'unpaijã nem harrju k'aba nʌm. \v 8 Mamʌ dich t'ach k'öjudam paraanaa k'ajũa jũajudamjã wai nʌmʌn, ya magdam dʌ̈ipai honee naaju haai nʌm. \v 9 Mamʌ magba hãaur k'ʌʌnan sĩi p'atk'on pöm paarpajuuta k'ĩirju t'ʌnʌm. Mak'ʌʌnaun p'atk'onau haawai parhooba nem wau nʌmuajã chadcha hamachdëu nem k'õsim paarpajuuta hẽk'aajerram. Mag nʌm gaaimua wounagamjö hʌdʌraata nem parhoobamʌgjã hamach bãyeu harrpi nʌm, mag p'atk'onagta hee t'ʌnarr gaaimua naspawia hamachdëupai wir haig hamach k'aibag waupimjö Jöoirau hamach hisegjujã k'ĩirjuba. \v 10 Har chadcha p'atk'onag wʌrpa nʌm k'ʌʌnaun nem k'aigbamta k'ĩirpierr waaujem, p'atk'on paarpam k'õchgau. Hõor magʌm k'ʌʌn t'ʌnʌm. Hãaur k'ʌʌnau mag p'atk'on paarpam k'õchgau, nem parhooba wau nʌmuata warag maach Hẽwandam hiek hamachdëu hʌ̈k'a narrjã hisegjierram. Hamaun hamach p'atk'on paarpa p'öbaadeewai hamach honee hajupii haajerram. Mamʌ magʌmjã hichiita hich mag honee k'aba naajem. \s1 Hajap chirá Timoteo \p \v 11 Mamʌ pʌ Hẽwandam hat'eeta p'idk'a sĩewai, hoob warm k'ʌʌnjö nem k'aigba wauju k'ĩirju chitam. Magju k'ãai Hẽwandam dau na hagchanaa hirua k'õsimpai waubá. Maadëu hʌ̈k'a nʌm hiekta bʌ̃ʌrjã hogdʌba hʌ̈k'a chirʌm dʌ̈i t'umaam k'ʌʌn k'a k'õsinaa hit'ũu ham wawibá. Mʌg hiek gaaimua pʌch dau hap'ʌʌ hawiajã hãwatnaa warag högk'aba pënaa. \v 12 Timoteo, Cristo hiek chaar maachdëu hʌ̈k'a nʌm gaaita hubʌnaa warag maach Hẽwandam hiekta nem pʌa chʌuu jaaubá, sĩi k'ajap meeuk'a jãau nʌmjö. Tag maach meeba hich mag wënʌrraju haar barjuuta hẽk'abá, pʌch mam sĩeimamk'ĩirta warrjã Hẽwandamau pʌch jʌr hautarr haawai. K'ĩir heyaa habá, har pʌchdëu hõor k'apan t'ʌnʌm dak'ĩir mʌg pʌchdëu hʌ̈k'a chirʌm hiek chan hogdʌba hich jãg hʌ̈k'a chitaju ha hiek'atarr. \v 13 Hĩs mua mag chirʌm, Hẽwandam hichdëuta nem t'ʌnʌm t'um hiiupi wai sĩejem hag dau na, maimua hĩchab har maach Pör Jesucristo Poncio Pilato na t'umaam k'ʌʌn jʌ̃g daar hiita chadcha Hẽwandam Hiewaau ha jaautarr hag dak'ĩirjã hagjö mag chirʌm. \v 14 Cha mua pʌchig jaau chirʌm t'um hipierraa habá hich Hẽwandamau k'õsi simjö, bʌ̃ʌrjã nem chaauraapaijã jaauba. Hich magta hajap'a chitá maach Pör Jesucristo bëe nʌm hora, ni hiwiram hãbmuajã pʌchig pʌch k'ĩir naau hiek'am hugua. \v 15 Mag Jesucristo Hẽwandamau bëepiju hed haadeewai t'umaam k'ʌʌnag warre dau daau hoopiju, hichdëuta hãba maach t'umaam k'ʌʌn wai dʌnaajeewai. Hichta hĩchab mʌg jẽb gaai reinaan t'um t'ʌnʌm k'ʌʌn Rey hanaa hĩchab hichta har hõor t'umaam k'ʌʌn pörk'a t'ʌnʌm k'ʌʌn Pör charau. \v 16 Hichta hãba warrgarwe hich mag hiiu sĩerrʌm, meejã meeba. Hichta sĩi hatcha hich hararagau pöd hõrau hagʌg hooju k'aba sĩi bʌ̃ʌmjö sim heeta sĩejem. Maach mʌg heegarm k'ʌʌnau chan ni hãbmuajã dich daujãdamau pöd hi hoojã hooba, ni hooju haaijã k'aba nʌm. Maguata hãba hirigta maach t'umaam k'ʌʌnau hich mag hee haju haai nʌm, hichta chi jua t'ierrk'a sĩerraawai. Maata maach Hẽwandamau. \s1 Jãga haju haai nʌ p'atk'on paraam k'ʌʌnau \p \v 17 Har p'atk'on paraam k'ʌʌnag, hamachta warm k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rpai nʌm hawia wir haig hamach p'atk'onta t'ö hiek'apiba jaaubá. P'atk'on pöm paraam k'ʌʌnjã bʌ̃ʌr habarm gaaimua deeu dau haug hee maju chan pöm k'abam. Maguata hãba haata k'ĩirjuju k'aba nʌm. Mag k'ãai hãba maach Hẽwandampaita hamag k'ĩirjupi jaaubá, maach hʌ̈u wënʌrramk'ĩir hichdëuta maadëu nem hiigwaijã hö hãk'ãrag chuk'u deejeewai. \v 18 Hamag, bʌ̃ʌrjã hamach p'atk'on hĩgk'aba warag haguata nem hajap'am waupi jaaubá, hõor parhoobam k'ʌʌn dʌ̈ijã hö wajap'a. \v 19 Hamau magta hõor hat'ee nem hajap'am pöm wau nʌmua gaai machag chuk'u p'atk'on dʌ̈rrcha k'ãijã werbamʌn, magan mag nʌm haiguin warre mʌg jẽb gaaiwe hʌ̃gt'archata hamach p'atk'on hãk'a p'iemamjö nʌm, hamachdëu hõor dʌ̈i mag nem wau nʌm jũrr Hẽwandamau par hok'oopibaju haawai. Hajapcharan mag nʌm haiguin mag nem wau nʌmua tag maach t'õjã t'õba haajem haar wëtwi naaimajuuta k'ĩirju nʌm. \s1 Pabloou hãbmiecha Timoteo wawitarr \p \v 20 Timoteo, hãbmiecha mua pʌrʌg jaauk'im: Hẽwandamau pʌrʌg hich hiekta jaaupitarr haawai pʌ p'idagan hãba hi hiek jaau nʌmʌu. K'ĩir k'ap'ʌ chitá. Hoob sĩi jãg Hẽwandam hi hawia hamach heepai bʌ̃ʌr habarm gaaimua hiek p'it'urg haadëp haajem k'ʌʌn dʌ̈i sĩi par pʌch hip'it'ur hiyʌ̈ʌ chitam. Jãgʌm k'ʌʌnaun par k'augbamta k'ap'ʌm k'ap'ʌm hawia jãg sĩerrjëem. \v 21 Hãaur har chi mag wënʌrrʌm k'ʌʌn hamachdëu mag parhooba jaau wënʌrrʌmʌgta hee ham k'õchgau Hẽwandam hiek chaar hamachdëu hʌ̈k'a narrta hisegjierram. \p Mʌk'ʌʌndam hajim pʌrʌg p'ã deepʌ̈im hig chirarr. Pʌ kõit Hẽwandamagta jëeu chiraajem, pʌ hʌ̈u t'ʌa wai nʌrramk'ĩir. Hayoo kakë, \cls Pablo