\id 1CO - Waunan (Woun Meu) NT (original orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h 1 CORINTIOS \toc1 Nacharam hẽsap Pabloou Corintopienag p'ã deepʌ̈itarr \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co \mt1 1 CORINTIOS \mt2 Nacharam hẽsap Pabloou Corintopienag p'ã deepʌ̈itarr \ip \bd Chi p'ãtarr.\bd* Pablo hich pem haawai warre comenzaa nʌwe hich t'ʌ̃r jaaunaa, “...muata Corinto p'öbör heem iglesia hee chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnag mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm” ha sim (1:1-2). Hichdëuta nacha Corintopienag jaaut'urwi hʌ̈u hamau hʌ̈k'ajierram haajem. \ip \bd Chijã k'ʌʌn hat'eeta p'ãjĩ.\bd* Corintopienag hiek'aagta p'ãjim. Mag ham hat'ee hajieb mamʌ, hĩchab t'um “parhooba hõor nʌnʌidʌmpierr maach dënjö maach Pör Jesucristoog jëeujem k'ʌʌn hat'eepata” p'ãjim (1:2). Chi Corinto Grecia durram p'öbör hajim haajem, p'öbör pömaam. Mag p'öbör pömaam haawai hĩchab hag hee nem k'aigbamjã nem k'ĩirpierr hoojeejim hanaabá. Maguata hĩchab hõor pömjã deeum durrmua bëenaa durrpierramta mercanciajã k'ĩirpierr paraa hajim haajem. \ip Mag Corinto p'öbör hee judionaan k'abam k'ʌʌnta hʌ̃rcha naajim haajem; mamʌ hagjö judionaanjã naajim haajem. Mag Pabloou nacha Corintopienag Cristo hiek jaaut'urtarr k'ap haju k'ai, Hechos 18:1-21 hoobá. \ip \bd K'an jawaag hajĩ.\bd* Pabloou mʌg carta p'ãawai ham dʌ̈i hooba dʌ̈rrʌ̈ʌ sĩejim haajem. Mag nʌm heeta haarmua Cloe haiguim k'ʌʌn bëewi mak'ʌʌnau mamaam k'ʌʌn hamach heepai k'aigba nʌm hirig jaauchëjim haajem (1:11). Hamach mag naawaita hamach garmuajã Pabloog hẽsap deepʌ̈ijim hanaabá, hamach hee mag problema pöm t'ʌnarr haawai mag carta gaai hirig hamau jãga haju haai naajĩ ha k'ap jëwaag. Magbaawaita Pabloou mʌg nacharam carta Corintopienag deepʌ̈ijim haajem. Mamʌ nacha Cloe haiguim k'ʌʌnau hichig jaauchëtarr higwi ham wawí sim (caps. 1-6); maimua cap. 7 haigmua hatagta mag hamach garmua hẽsap deepʌ̈itarr gaai jëeu narr jawaag p'ãjim. \c 1 \s1 Salud \p \v 1 Mʌʌn Pabloou, maach Pör Jesucristo hiek jaaujem k'amk'ĩir hich Hẽwandamaucha jʌr hautarr. Cristo gaaimua maach k'odam Sóstenes dʌ̈imua \v 2 mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm, pãar jam Corinto p'öbör heem iglesia hee Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm gaaimua maach k'odk'anaa har Cristo gaaimua sĩi hãba hi hat'eepai wënʌrrʌmua hi p'öbörk'a nʌm k'ʌʌnag, maimua mag tag har parhooba hamach nʌnʌidʌmpierr maach dënjö maach Pör Jesucristoog jëeujem k'ʌʌnagjã hagjö k'ap hamk'ĩirta mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌm. \v 3 Muan maach Haai Hẽwandamagjã jëeunaa maach Pör Jesucristoogjã jëeu chiraajem, pãar hʌ̈u wai nʌm dʌ̈i hĩchab k'õinaa wai wënʌrramk'ĩir. \s1 Jesucristo gaaimua Hẽwandamau maach dʌ̈i hʌ̈u hanʌm \p \v 4 Muan jëeub k'aba hich mag Hẽwandamag hʌ̈u hajim ha chitaajem pãar kõit. Jãg Jesucristo gaaimua Hẽwandamau pãach hʌ̈u wai sim paarjã hĩchab mua hʌ̈u hajim haajem. \v 5 Hich jãg Jesucristo gaaimuata Hẽwandamau hʌ̈u hich hiek jaau k'aug hapiwia k'ĩirjug pömjã deebarm haig, pãrag p'atk'on pömta deebarm k'ãaijã hʌ̈uchata hajim pãar dʌ̈i. \v 6 Mag deebarmua Cristoou maach peerdʌ haaujem ha pãrag jaau chirarrjã chadcha mʌchdëu jaautarrjö habarm pãar dʌ̈i. \v 7 Mag gaaimua hĩchab pãrau mʌg jẽb gaai maach pör Jesucristo bëeju nʌ nʌm horajã nem k'ĩirpierr Hẽwandamau waupiju hayaam nem wawaag hichdëucha hag jua t'eegjã t'um deetarr haawai tag deeum jua t'eeg higba nʌm. \v 8 Mag maach Pör Jesucristo bëem hed ni hãbmuajã pãachdëu nem k'aigba wautarr higwia pãach k'ĩir hiek'am hugua, hich mag Hẽwandamauta pãar hich dʌ̈i hubʌ p'ë wai nʌrraju. \v 9 Hẽwandamau hichdëu nem magju ha hiek'atarran, bʌ̃ʌrjã sëuk'aba chadcha hich mag nem wau sĩerrʌm. Hẽwandam mag sĩerrʌmuata pãar t'ʌ̃rk'a haujim, hich Hiewaa hanaa maach Pör Jesucristo dʌ̈ita hogdʌba wënʌrramk'ĩir. \s1 Hõor hamach iglesia heepai sĩi pappierr t'ʌnʌmjö t'ʌnarr \p \v 10 K'odamnaan, muan pãragan maach Pör Jesucristoou hapiejemjö hihãbata habat ha chirʌm, sĩi jãg dich iglesia heepaijã pappierr t'ʌnʌmjö k'aba. Magju k'ãai k'ajap'a k'õinaa nʌmua k'ĩirjug hãbata haajeet'ʌ̃. \v 11 K'odamnaan, mua pãrag mag chirʌmʌn, mau maach k'odam Cloe haiguim k'ʌʌnau mʌrʌg jaaucheewai mag pãar k'õinaajã k'aba jũrr chik'am hipeer hahau haajem hanaawaita mag chirʌm. \v 12 Ham hiek mag pãar hee hãaur k'ʌʌnau, “Mʌʌn Pablo dënëu” haajem hanʌm; wa “Mʌʌn Apolos dënëu” habaawai, jũrr hãbmua “Mʌʌn Pedro dënëu”; wa magbam k'ai tagam k'ʌʌnau jũrr, “Maran Cristo dënëugui” haajem hanʌm mua maumua hũurwai. \v 13 Pãrau hoowai, ¿Cristo nem t'oop'em k'apanta sĩ mag hiek'aag? ¿Wa mʌch cha pãrag hiek'a chirʌmta pãar kõit pakuls gaai meerp'ë t'õjĩwa? Wa magbam k'ai pãar pör choowai, ¿pãar mʌ t'ʌ̃r gaaita pör choojierrá? \v 14 Jãgju k'ap'ʌmjö hʌ̈uchata jãg pãar heem k'ʌʌn mua k'apan pör choobajim. Hãba mua pör chootarr k'ʌʌnan, Crispo Gayo dʌ̈ipaita mua pör choojim. \v 15 Magtarr haawai ni hãbmuajã mʌ t'ʌ̃r gaaita pör choojim haju k'aba sim. \v 16 (Hãaa, maimua hĩchab mua pör chootarran, Estéfanas di haiguim k'ʌʌnjã mua pör choojim. Maimua mag tag mua hõor pör chootarr k'ai, k'ĩir hee paba chirʌm.) \v 17 Mag nʌm dʌ̈i hõor pör choomk'ĩirjã Cristoou mʌ pʌ̈ibajim. Hirua mʌ pʌ̈itarran, sĩi hichdëu hõor peerdʌ haaujem hiek jaaumk'ĩirta mʌ pʌ̈ijim. Mag jaau chitʌmjã, mamʌ mʌchdëu jaau k'ap'ʌ chirʌm hawia sĩi t'et'emnaanau hiek'aajemjö hiek'amamuajã jaaubajim, heeu magba hak'iin hõor jʌ̃gdaar hũrimʌ hiek'abaadeewai warag pakuls gaai Cristo meerp'ë t'õotarr hiekta higba mʌchta t'ö hiek'am hugua hawia. \s1 Cristota Hẽwandam jua t'eeg hanaa hi k'ĩirjugau \p \v 18 Jesucristo pakuls gaai meerp'ë t'õotarr hag hiek jaau nʌmʌn, har mʌg jẽb gaaiwe hok'oo nʌm k'ʌʌnau hũurwai, sĩi parhooba k'ĩir lököom k'ʌʌnau nem jaau nʌmjöta hũurjerram. Mamʌ mag sim jũrr ya mʌg maach hʌ̈u peerdʌwi nʌm k'ʌʌnagan, wajapcharan maachigma, maachigan maata hante warag Hẽwandam jua t'eegau. \v 19 Hich mag hiek higwia Hẽwandamau hich hiek'amam p'ãpitarr gaai jaauwai, Hẽwandamau hich higwi, \q1 “Hõor hamach k'ĩirjugpai t'öwia mʌch higba haajem k'ʌʌnjã warag k'ĩirjug chuk'umjö hapʌ̈inaa \q1 hidëu hich pör höp'ërgau k'ĩirjug pöm sĩewiajã higba warag mua ham k'ĩirjug hisegpʌ̈imaju” ha hiek'amajim hich Hẽwandamau. \rq (Is. 29:14)\rq* \p \v 20 Magtarr haawai k'an wajaug sĩ har hamachta chi k'ap'ʌm k'ap'ʌm haajem k'ʌʌn k'ĩirjug wa chi machnaan k'ĩirjug k'ãijã, maimua k'an wajaug sĩ har sĩi hamach k'ĩirjug jawaag sĩi parhoobam nem hig hiyʌ̈ʌ nʌmua hamach k'apeen k'ĩupaa sĩsiu haajem k'ʌʌn k'ĩirjug. Mʌg jẽb gaai hõor k'ĩirjug k'aug sĩsidʌm k'ʌʌn k'ĩirjug Hẽwandamau hichdëu hõor peerdʌ haaujem hiek dʌ̈i hoowain, sĩi bʌ̃ʌrjã serbiibamjöta sĩsidʌm, mʌgʌm k'ĩirjugau hi haar hõor barpieg hirig chan bʌ̃ʌrjã maadëu nem higba sĩsid haawai. \v 21 Wajapcharan Hẽwandamau hõrau hamach k'ĩirjugaupai chan hich k'augbaju k'ap'ʌ sĩerr haawai hich hiek jaau nʌm hʌ̈k'a nʌm gaaimuata hõor peerdʌ haaujem. Hamau hamach k'ĩirjugta wajaug t'öwi jũrr Hẽwandam hiekta serbiibag p'eejeeb mamʌ, mag hamau serbiibag p'ë nʌm hʌ̈k'a nʌmuata Hẽwandamau hõor peerdʌ haaujem. \p \v 22 Judionaanaun sĩi hamach dak'ĩir hag na hõrau nem hooba haajemta hamach dak'ĩir waupim k'õchk'a t'ʌnʌm; pari mag wauba haawaita mag maach peerdʌajem hiek jaauwaijã hʌ̈k'aba t'ʌnʌm. Maagwai jũrr griegonaanau warag nem t'um k'ap'ʌm haajem k'ʌʌn hiek hũrm k'õchgauta hamachig maach peerdʌajem hiekdam jaauwaijã hʌ̈k'aba t'ʌnʌm. \v 23 Mamʌ maraun hãba hõrau Cristo pakuls gaai meerp'ë t'õotarr hiekta jaau wënʌrrʌm. Mamʌ mag hiek judionaanau hũurwain, hamagan hamau k'ĩirjuawai Cristo hajim hanaawai meeju k'aba sĩerr meetarr haawaita marau hi hiek jaau wënʌrrʌm hũurwaijã sĩi chad k'abamjöta hũurjem. Maimua jũrr judionaan k'abam k'ʌʌnau hũurwai, hamagan maar sĩi serbiiba k'it'ëem k'ʌʌnau nem jaau nʌmjöta sim. \v 24 Mamʌ par hamau mag naawiajã, judionaanau wa judionaan k'abam k'ʌʌnau hawiajã har hich Hẽwandamaucha t'ʌ̃r hautarr k'ʌʌnagan mag Cristo cha marau jaau wënʌrrʌmta hich Hẽwandam jua t'eegau, haguata hõor peerdʌ haaujeewai. Mag Cristo meebarmua maach peerdʌjuuta Hẽwandamau hag nawe k'ĩirju wai sĩerr haawai cha marau jaau nʌmjã chadcha hich Hẽwandam k'ĩirjugta jaau naabahab. \v 25 Wajapcharan mag Hẽwandam k'ĩirjug hanʌmjã sĩi serbiiba k'it'ëem k'ĩirjugjö simta hõor k'ĩirjug chi wajap'am hanʌm k'ãaijã chi wajapcharamʌu. Wajapcharan mag Cristo Hẽwandam jua t'eeg hanʌmta serbiibamjö hʌdʌraa hich t'õopibarmua jũrr mʌg jẽb gayam k'ʌʌn jua t'eeg k'ãaijã nem jua t'eeg hʌ̃rpai sĩsijim. \p \v 26 Hẽwandam gaaimua k'odamnaan, pãrau k'ap'ʌ nʌm, pãar heem k'ʌʌn chadcha pãach k'apeen mʌg jẽb gayam k'ʌʌn daarjã k'ĩirjug hat'ee chi machnaan chan k'apanjã k'aba, hik'ötöota durrum dʌ̈i chi t'ierrnaanjã wajappai chuk'u, ni sĩi bigaaum k'ʌʌnau t'ö hiyʌ̈ʌ haajem k'ʌʌnjã chuk'um. Pari mag serbiibamjö durrab mamʌ, pãarta Hẽwandamau higjim. \v 27 Wajapcharan k'ĩirjug meraam k'ʌʌnta Hẽwandamau jʌr haujim, jũrr mʌg jẽb gaaim k'ĩirjug hat'ee chi machnaan hanʌm k'ʌʌnta jũurwia ham k'ĩir naaupieg. Maimua sĩi serbiibamjö sĩsidʌm k'ʌʌnta jʌr haujim hagjö hich Hẽwandamau, jũrr mak'ʌʌn gaaimua chi jua t'ierrnaan hanʌm k'ʌʌnta k'ĩir naaupieg. \v 28 Mag bʌ̃ʌrjã nem higba sĩsidʌm k'ʌʌnta hõrau k'a hisëe haajem k'ʌʌn dʌ̈i jʌr haujim, wajapcharan mʌg heegarpai haawain har sĩi pasurjöpai k'it'ëem k'ʌʌnma, mak'ʌʌnau jũrr nem wajap'amjö sĩsidʌm k'ʌʌnta hisegpʌ̈iwia ham k'ãaijã wajapcha haag. \v 29 Magtarr haawai ni hiwiir hãbmuajã hich k'ĩirjug k'aug chirʌm hawia Hẽwandam na hich t'ö hiek'aju haai k'aba sim. \v 30 Maimua pãachin chadau hich Hẽwandamauchata pãar Jesucristo bʌ̈ hogdʌba p'ë wai sĩebma. Hich mag Cristo gaaimuata hĩchab maadëu Hẽwandam k'ĩirjug wai nʌm; hi gaaimuata ya peerdʌwia sĩi pekau chuk'u harrjö nʌm; hi gaaimua hĩchab Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌmua warag bãau wëtum; hich Jesucristo gaaimuata Hẽwandamau maach për hautarrjö naawai hi dënk'a nʌm; mag hi dënk'a naawai hãba hichigpaita jëeupiejem. \v 31 Maguata hĩchab Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö, \q1 “Hãbmua k'ãijã wir haig hichpai t'ö hiek'aju k'ĩirju sim k'ai, \q1 warag maach Pör Hẽwandamta t'ö hiek'aju haai sim.” \rq (Jr. 9:23-24)\rq* \c 2 \s1 Hõrau pakuls gaai meerp'ë t'õotarr hiek \p \v 1 K'odamnaan, har mua pãar hoon mawia pãrag Hẽwandam hiek jaau chiraawai mua pãar jʌ̃g daar sĩi k'ĩirjug k'aug hat'ee chi machnaan dënjö hũrihmʌjã hiek'aba, ni hamau jaau wënʌrraajem hiekjã k'abata mua pãrag jaaujim. \v 2 Jãg mʌ pãar hee chiraawai mua chan deeum nem jaaujujã k'ĩirjuba, hãba Jesucristota warag wajapcha k'ap hapim hig chirajim. Wajapcharan chadcha hi pakuls gaai meerp'ë t'õotarr hiekta pãar hat'ee wajapcha sim k'ap'ʌ chiraawai warag haata pãrag wajapcha k'ap hapiju hẽk'a chirajim. \v 3 Pãrau k'ap'ʌ naabá, jãga pãar hee mʌ chiraimajĩ. Mʌchdëu jaau chirʌm pãrau hʌ̈k'abaju k'ãijã k'ĩirjuwia, k'a t'ũumjönaa jãp'ierr t'ʌnʌmjöta chirʌmua mʌ k'a duui t'ʌnaajim. \v 4 Maimua mag chirʌmua ya Hẽwandam hiek jaaubaadeewaijã, mʌchdëu jaau chirʌm hiek hʌ̈k'api haum k'õchgau hawia mua pãar jʌ̃g daar sĩi chi machnaanau hiek'aajemjö hiek'amamuajã jaaubajim. Mag hiek'aju k'ãai sĩi mua pãrag chaainagamjöpai hiek'aajeejim. Mamʌ mag hiek pãrau hʌ̈k'atarrjã sĩi mʌchdëupaita pãrag hʌ̈k'apiba, hich Hẽwandam Hak'aar jua t'eegauta pãrag hʌ̈k'apijim, \v 5 sĩi mʌg jẽb gayam k'ʌʌn k'ĩirjug gaai k'aba, hãba hich Hẽwandam jua t'eeg gaaipaita hich mag hogdʌba hʌ̈k'a wënʌrramk'ĩir. \s1 Hich Hak'aar gaaimuata Hẽwandamau maachig hich k'augpi sim \p \v 6 Magarrau ya har hamachdëu hʌ̈k'a nʌm hiek gaai hubʌnaa hogdʌba nʌm k'ʌʌnag hiek'aawain chadau k'ĩirjug hat'ee chi machnaanau hiek'aajemjö hiek'amamuata hamagjã hiek'aajem hĩchab. Mamʌ mag hiek'amamjã mag sĩi mʌg jẽb gaaim k'ʌʌn k'ĩirjugan jöpcha chugpa chugpa sĩerrʌm haawai, magʌm k'ĩirjugjã k'aba, ni mʌg durr gobernaajem k'ʌʌn k'ĩirjugaujã k'abata jaaujem. \v 7 Mag k'ĩirjug mua jaau chirʌmʌn hich Hẽwandamaucha dee simʌu. Maguata mʌg durr t'um hompaaju nawe hich sim haar maach hauju k'ĩirjutarrjã maachig k'ap'ʌ hapiejem. Hĩsin mag k'ap'ʌ nʌm, mamʌ warrgar chan mag k'ap'ʌ hapiju simta t'um meer wai simjö sĩejim. \v 8 Hich Hẽwandamau mag Cristo gaaimua hõor hich haar hauju hayaa hapiju ha sim chan sĩi mʌg jẽb gaaim t'et'emnaanau pöd k'ĩirju haubajierram. Hamau magʌm k'ap'ʌ harr hak'iin, maach Pör Jesucristo hʌ̃gt'armua bëetarrta hamach paarmua pakuls gaai jãg hi meerp'ë t'õopibak'am. \v 9 Mamʌ mak'ʌʌnaupaijã k'aba, hewag pawiajã hich Hẽwandamau nem wau sim ni hãbmuajã k'augbaju k'apta, hich hiek gaai mʌg p'ãpijim: \q1 “Hẽwandamau hich k'õsi wai nʌm k'ʌʌnag deeg p'ë wai simʌn, \q1 ni hiwiir hãbmuajã hooba, ni hũrjã hũrba, ni hãbmuajã hauju k'ĩirjuba sim nemta hamag deeg wai sim.” \rq (Is. 64:4)\rq* \m \v 10 Hẽwandamau hich Hak'aar gaaimuata mag maach hat'ee nem wai simjã t'um maachig k'ap'ʌ hapi sim. Hich mag Hak'arauta hĩchab hich Hẽwandamau hich t'ãar heepai nem k'ap'ʌ wai simjã k'ajap'am nem k'ogreu jʌrmamjö t'umaa k'ap'ʌ hapiejem. \v 11 K'aíu chik'am k'ĩirjug k'ap'ʌ haajẽ. Hãba hichdëupai k'abam chan k'augbam. Hich jãgta sĩebahab Hẽwandamjã hagjö: Hãba hich Hak'araupai k'abam chan pöd hi k'ĩirjug k'augbam. \v 12 Maachdëu Cristo hiek hʌ̈k'aawai chan sĩi mʌg jẽb gayam k'ĩirjug parhoobam k'ʌʌnau jaaujemta haubajim. Maachdëun hich Hẽwandamau maach dʌ̈i nem wajap'a wau simjã t'um k'aug haumamk'ĩir hich Hak'aar deetarrta wai nʌm. \v 13 Mag marau pãrag nem jaau nʌm chan sĩi mʌg jẽb gayam k'ʌʌnau jaaujem k'ĩirjugpai k'aba, hich Hẽwandam Hak'arau maachig jaaumamta jũrr pãrag jaau nʌm. Magta pãraujã hĩchab Hẽwandam Hak'aarta wai naawai hagjö hich Hẽwandam Hak'arau jaaupi simta maraujã pãrag jaau nʌm. \p \v 14 Mamʌ har chi Hẽwandam Hak'aar hich t'ãar hee chuk'u sim k'ʌʌu chan pöd Hẽwandam Hak'arau nem jaau sim k'augbam. Mag simua Hẽwandam Hak'arau nem jaaupi sim hũurwain, sĩi nem parhooba lököo jaau nʌmjöta hũurjem. Mag simua chan, sĩi hich Hẽwandam Hak'araupaita k'augpiejeewai, pöd hich k'ĩraupai chan k'augbam. \v 15 Mamʌ chi Hẽwandam Hak'aar wai simuan chadau jũrr k'ĩirjug wai sim, hich Hẽwandamau nem waupi sim hajap'a k'ap'ʌnaata hagpierr nem wawaag. Mag sim hich chan jũrr Hẽwandam Hak'aar chuk'um k'ʌʌnau hi higwia, “Jãan sĩi parta jãg hiek'a nʌrraajem” haju k'aba nʌm, Hẽwandam Hak'aar chuk'um gaaimua hamau jaauju k'augba naawai. \v 16 Hẽwandam hiek p'ã sim gaai hag hiek higwia, \q1 “K'aíu maach Hẽwandam k'ĩirjug t'um k'ap habarju. \q1 K'aíuta hi k'ãaijã k'apcha sim hawia jũrr hich garmua hirig jaauju haai sĩ” ha p'ã sim. \rq (Is. 40:13)\rq* \m Chadcha hãbmuajã mag hi k'ĩirjug t'um k'augba sĩeb mamʌ, maach hi Hak'aar wai nʌm k'ʌʌnagan chadau hich Cristoouchata k'ap'ʌ hapi sim, jãga wënʌrraju haai nʌ hi dau na. \c 3 \s1 Cristo p'idag gaai hãba p'idk'a nʌm \p \v 1 Cristo gaaimua k'odamnaan, pãraun chadcha mag Hẽwandam Hak'aar haujierrab mamʌ, mua pöd pãrag ya sĩi Hẽwandam hiek hat'ee nem k'aug sĩsidʌm k'ʌʌnagamjö hiek'aba, hagt'a sĩi mʌg jẽb gayam k'ĩirjug dʌ̈i t'ʌnʌm k'ʌʌnagamjöta hiek'aajeejim. Wajapcharan Cristo hiek k'augaag chaainjöpai t'ʌnʌm k'ʌʌnagamjöta hiek'aajeejim. \v 2 ¿Pãrau chaain bʌ̃rʌʌ haawai hooba haajẽ? Hewaa hau k'itʌmʌg nem t'et'em deeba sĩi jũdchödampaita deejemjö, hich hagjöta muajã pãrag nem jaau chirarrjã k'augju p'it'urg chuk'u sĩejim. K'augju p'it'urmta mua pãrag jaautarr hak'iin, pãrau pöd k'augbak'am. Hĩsjã hagt'a p'it'urm nem chan pãrau pöd k'augbam, \v 3 sĩi hagt'a parhoobam k'ʌʌnau k'ĩirjuajem k'ĩirjugta wai naawai. Pãarta wir haig pãach heepaijã hagt'a chik'am nemjã pãach dën hapim k'õsinaa jũrr chik'am hipeer hahau k'ap'öbaadëp nʌmʌn, magan hagt'a sĩi hõor parhoobam k'ʌʌnjöpaita nʌm. Maguata hamau nem waaujemjö pãraujã hagt'a wau nʌm. \v 4 Merag chuk'u, wa hãbmua “Mʌʌn Pablo dënëu” jũrr magbaa hãbak'aíu “Mʌʌn Apolos dënëugui” haadëp'ʌm; jãg nʌm haig sĩi hagt'a hʌ̈k'aba nʌm k'ʌʌn k'ĩirjug dʌ̈ipai naawai k'abahab. \p \v 5 Pari pãrau pãachdëu mag nʌm wajapcha k'ĩirjuk'iin, k'ai hagá Pablo. K'ai hagá Apolos. ¿Ham Hẽwandam chognaan sĩi hi hat'eepai p'idk'a wënʌrrʌm k'ʌʌn k'abá? Marau jaau wënʌrrʌm gaaimuata pãraujã maach Pör Jesús hiek hʌ̈k'ajierram. Pari maar pãar k'ãai hatchajã k'aba nʌm. T'um maach chi mʌg wënʌrrʌm k'ʌʌnaun hãba maach Pör Jesuu maachig hagdaujö nem jaaumarrdampaita wauwia nʌm k'abahab. \v 6 Mag Jesús hiek jaau nʌmʌn, muata nacha sĩi k'ajap nemjĩir chaar jĩir nʌmjö jĩirbajieb. Magbaawai Apoloou jũrr hag hee dö choobarmjö hajim, höbërmk'ĩir. Mamʌ mag nemjĩir chaarjö höbërwia pãar hee haaidʌtarrjã hich Hẽwandamauta haaidʌpijim, hich hiek haawai. \v 7 Wajapcha hoowai, chi nacha jĩirtarr k'ʌ ni chi hag hee dö choo sĩerrjã maadëu nem higba sĩsidʌm. Mamʌ chi hich hiekta nemjĩir daujö höbërpiwia haaidʌpiejemʌn hich Hẽwandamau. \v 8 Magua sĩi hi hiek nacha jaauchëtarr k'ʌʌn hawiajã sĩi hag k'ur jaau wënʌrrʌm k'ʌʌn dʌ̈i hãba nʌm; ni hiwiir hãbjã hʌ̃rʌʌ k'aba sim. Mag naab mamʌ hagdaujö dich p'idk'amarrpierr Hẽwandamau par k'abaju. \v 9 Wajapcha hoowain maran sĩi hi juag hoojem k'ʌʌnau, hi hiekdam jaau nʌm gaaimua hich dʌ̈ita k'apeerk'anaa hãba p'idk'a naawai. Maagwai pãar sĩi chi p'ʌajẽbjöta nʌm. Maagwai hich Hẽwandamauta hag hee nemjĩir jĩirk'amam, pari mag nemjĩiran hich hiek'au. Wa magbam k'ai, sĩi dijöta nʌm. Pari mag di hagjö hich Hẽwandamauta hëu harrum. \v 10-11 Wajapcharan mʌʌn sĩi hich Hẽwandamauta di hëu nʌm k'ʌʌn dën chi maestro k'apibarmjö harr haawai muata hich Hẽwandam hiek jaau nʌmjã warrpem chi dibʌ̈ juk'abarmjö hajim, jãga Hẽwandamau maach peerdʌ haaujẽ ha jaau chirʌmua. Maagwai deeumua jũrr hag hʌ̃r warag hëumam, mag mua jaautarr hʌ̃r warag jaaumamua. Mamʌ mag mua nacha jaautarrjö k'aba deeum hiek jaauju k'aba sĩewai chi hag hʌ̃r warag jaau nʌm k'ʌʌnaujã warre wajap'ata jaauju haai nʌm. Mag mua chi dibʌ̈jö juk'ajim ha chirʌmʌn, Jesucristoou maach peerdʌajem hiek higwiata mag chirʌm. \v 12 Mag Jesucristo hiekta chi dibʌ̈jö nacha juk'a sĩubarm hʌ̃rʌn chadau maadëu dichdëu k'õchagpierr sĩi k'ajap di hëu nʌmjö warag hi hiekta jaauju haai nʌm. Di wajap'am hëunaa da jẽeupiba haag k'ai, dipá wajap'amta p'ëwia, wa nem parhẽp'ʌm k'ãijã për haunaa warre wajap'ata hëu sĩuju haai nʌm. Wa magba k'ũchpaim hat'ee k'ai, sĩi k'õmariipai dik'ër dën wa choobʌ̈ dën k'ãijã hëuju haai sim. \v 13 Mamʌ mag di hëwaag nem k'ĩir pogk'e higwiajã, ya hich Cristooucha maachig jaaubarm hedta k'ap haju, wajap'a p'idk'ajĩ wa haai p'idk'abajĩ. Mamʌ mag k'ap haagan, sĩi hõtdau huu pierrumuata t'ũr p'aa nʌmjö hõt hee hich Hẽwandamaucha p'aa hoomamuata maadëu nem waaujerrpierr maach chach hoomamua k'ap hapiju. \v 14 Maigta k'ap haju, k'an k'ĩirjug hauwiata Hẽwandam hat'ee mag nem waujĩ. Hãbmua di hëutarr gaaita chadcha hõtdau huu t'ʌnarrjã paba hʌ̈u hãwatbapʌ̈imʌn, magan mag chi di hëutarr k'ʌʌgjã hich Cristooujã nem wajap'am deeju, hich hat'ee nem wautarr jũrr. \v 15 Mamʌ mag hirua di hëutarrta sĩi hõtdau k'ierrjã hãwatba huu t'ʌnʌʌ hawia pa höbaadëmʌn, magan hich chi di hëutarr wounan peerdʌwiajã, peer hichpa p'aapʌ̈itarrjö sĩi hich jua pariita peerdʌju. Pari chi p'idagan t'umaa hok'ooju. \p \v 16 ¿Pãrau k'augba nʌ, pãach t'um hãba Hẽwandam sĩejem dik'a nʌm? Magua k'abahab hich Hẽwandam Hak'aarta pãar hee sĩejem. \v 17 Mag pãach t'um hãba Hẽwandam dik'a naawai hö hãba nʌmua wajap'a hi di hʌʌrk'abat, wajapcharan pãach morma. Magba jãg pãar hee hãbmua “mʌʌn mag dënëu” wa “mʌʌn mag higarta chirʌm” haadëp'ʌm haiguin, sĩi di magreunaa chi dipá parhooba haaip'ur wërppʌ̈i nʌmjöta naabahab. Mag pãach hö hãba k'aba nʌm paar chan Hẽwandamau par daúapai hoobaju pãar gaai. \v 18 Hoob wir haig pãachdëupai pãach k'ũgurmiet. Hãb k'ãijã pãach hee sĩi mʌg jẽb gayam k'ĩirjug nem k'aug chirʌm hawia hichta chi k'ap'ʌm ha sim k'ai, magan warag sĩi k'augbamjöta haju haai sim, jũrr chadcha hich Hẽwandam k'ĩirjugchata k'augaag. \v 19 Hẽwandamagan mʌg jẽb gaaipaim k'ĩirjugan sĩi warag hõor lökiepiejem k'ĩirjugau. Magʌm k'ĩirjug higwia Hẽwandamau hich hi jaaumienag p'ãpitarr gaai mag sim: \q1 “Muan mʌg jẽb gayam k'ĩirjug k'augk'am k'ʌʌnjã hamach k'ĩirjug k'aug gaaimuapai himeraa p'it'urg chuk'u pʌr hauwia k'aibag hee päaijem” ha sim Hẽwandamau. \rq (Job 5:13)\rq* \m \v 20 Hich mag hiek higwiapai hĩchab hich hiek p'ã sĩsidʌm gaai hich Hẽwandamaupai, \q1 “Jãg mʌg jẽb gayam k'ĩirjug hat'ee chi machnaan hanʌm k'ʌʌn k'ĩirjugjã jãg sĩi lököom k'ʌʌn k'ĩirjugk'a sĩsidʌmʌn pãar Pöröun wajapp'a k'ap'ʌ wai sĩejem” ha sim Hẽwandamau hich higwia. \rq (Sal. 94:11)\rq* \m \v 21 Magua mua pãrag mag chirʌm: Ni hãbmuajã maestro hãb k'ãijã hichta chi k'ap'ʌm hawia magʌgpaita hee haju k'aba sim. ¿Jãgwia? Ham hamach t'um Hẽwandamau sĩi pãrag hich hi jaaumk'ĩirta pʌ̈itarr k'ʌʌn haawaima; mag sim jãga mag hiwiir hãbpai k'õsi habarju. \v 22 Magua mʌ, Apolos, Pedro, hajapcharan maach t'umwe pãach dën k'abahab; mʌg durr maimua cha maach hiyʌ̈ʌ nʌmjã hagjö mʌg hatag pawiajã nem t'um t'ʌnʌmpa pãach dën k'abahab. \v 23 Mag maar pãar dën haawai maach t'um pãachpa jũrr Cristo dën k'abahab. Maagwai Cristo jũrr Hẽwandam dën. \c 4 \s1 Hich Jesuucha jʌr hautarr k'ʌʌn p'idag \p \v 1 Magua pãrau maarjã sĩi pãach hee Cristo chognaan hanaa Hẽwandamau hõrag hich k'ĩirjug jaaupiejem k'ʌʌnpaiu habat. Magdampai k'abahab maar p'idag. \v 2 Mamʌ hich mag p'idag waumk'ĩir hirua jʌr hau sim wounaun chadau hich Hẽwandamau hoowaijã chadcha hichdëu p'idag jaaubarmjã t'umaa wajap'a waumk'ĩirta mag p'idag deejemjã k'ap'ʌ haju haai sim. \v 3 Magua mʌchjã hĩchab hich Hẽwandamauta hich hi jaaumk'ĩir jʌr hautarr haawai pãrau mʌ jaauwiajã mʌch chan mua k'ĩirjuba chitʌm. Mʌ gaai mas k'aba sim; hich chi mʌ jʌr hautarrauta hichdëu k'ap mʌ jaauju, mʌ hʌ̈u p'idk'a chirʌ́ wa k'aigba k'ãijã p'idk'a chirʌ́. Wa mag pãrau k'abam k'ai, sĩi mʌg jẽb gaai chi t'et'emnaanau k'ãijã mʌ jaauk'iinjã, mʌ gaai mas k'abam. Mʌg chitʌm haig ni mʌchdëujã mʌch jaauju k'aba chirʌm. \v 4 Mua k'ap'ʌ chirʌm, mʌch k'aigba k'aba chirʌm. Mag chirab mamʌ hõor dak'ĩir mʌʌn Hẽwandam dʌ̈i hiekk'õr chuk'u chirʌmjã haba chitʌm. Mag chiraawai mua k'ap'ʌ chirʌm, mʌ k'aibag wauju jaauju wa mʌ kõit k'ãijã hiek'ajuun hich maach Pör Jesuuchata jaauju haai sim, bigaaum k'ʌʌnau k'abam. \v 5 Magua mua pãrag, “Hoob chik'am jaau chit'ëe hamiet” ha chirʌm. Magju k'ãai hidëu maach Pör Jesucristo bëepi hat'at. Hich pierrwaita hirua hichdëu k'ap hõrau nem meraa wautarrjã k'ĩchag hee narrta hararagag p'ë hat'amjö habaawai t'umaam k'ʌʌnau k'ak'apdö haju. Maigta hĩchab hõrau hamach t'ãar heepai k'ĩirju sĩsidʌmjã t'umaam k'ʌʌnag k'ap'ʌ hapiju. Ya mag jaau dichwian chadau hõrau hamachdëu nem wajap'a nem waumaajerr higwia hichdëucha ham wajap'a hig hiek'aju. \p \v 6 Cristo gaaimua k'odamnaan, cha mua hiek'a chirʌmʌn pãach hat'eyau. Pãadë hoobat. Mʌchpaita Apolos dʌ̈i maach p'idk'a nʌm jaauwia chirʌm, maar mag pãar k'ãai hʌ̃rpaijã k'aba sĩi pãach chognaanjö wënʌrrʌm hoowia Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö chadcha maach t'um hagdaujöpai nʌm ha k'ap hamk'ĩir. Maagwai ni hãbmuajã Hẽwandam hiek jaaujem k'ʌʌn higwia, “Magʌgta hʌ̃rcha hee hawia jũrr tagam k'ʌʌnag hoobamjö” habaju. \v 7 ¿K'aíu pãrag jaauwai pãarta warm k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rpai nʌm ha jaaujĩ? K'an nemta deeba harr haawai pãrau bʌ̃ʌrjã chuk'u nʌ. Mag Hẽwandamau deetarr pãachdëujã k'ap'ʌ nʌmta, k'ant'eeta pãrau pãach juapaauta paarpatarrjö k'ĩirjuajẽ. \p \v 8 Wajapcharan pãachigan, ya mʌg maach Hẽwandam hiek'auta biwaau nʌmjö nʌm hanʌm, ya hi hiek nem k'aug nʌm hawia. Pãachigan ya pãar reinaank'a t'ʌnaabahab, pãachdëu nem hig nʌm t'um wai nʌm hawia. Magua tag pãrau bʌ̃ʌrjã maar jua higba nʌm hanʌm. Chadcha Hẽwandam hiekta pãachdëu k'ap'ʌ nʌm hanʌmjö k'ap'ʌ naak'iin hʌ̈u hak'am. Jãgk'iin pãar hee par p'idk'aba chadcha maach t'um hãba Hẽwandam hiek gaai hubʌ nʌm haju. \v 9 Magba mua hoowai, maar hich Jesuucha hich hiek jaaumk'ĩir jʌr hautarr k'ʌʌnta jũrr hich Hẽwandamaujã juau hogt'om chi serbiibacharam k'ʌʌn dʌ̈ímjö hapi sim maar dʌ̈i. Mag nʌm haawai sĩi t'umaam k'ʌʌnau hoo nʌm dʌ̈i Hẽwandam chognaan hʌ̃gt'armpeenau hoowaijã, sĩi maach k'aigba nʌm gaaimua k'ëchpäaig p'ë harrumjöta hoojem. \v 10 Maar mag durrumʌn, Cristo hiek jaau nʌm gaaimua bigaaum k'ʌʌnaujã marag lök sĩerrjëem ha hiek'a nʌm daar, pãarta jũrr Cristo hiek hʌ̈k'a naawai chi pör höp'ërm k'ʌʌn haajem, pãachdëupai. Maagwai maran sĩita k'a t'eeg chuk'umjö nʌm hanʌm daar, pãarta jũrr maar k'ãaijã k'ĩir hubaaga nʌm haajem. Cristo gaaimua maran hõraujã k'a hisëe nʌm daar, pãarta jũrr hõraujã daupiinaa hök'ö haajem. \v 11 Hĩs hewag pawiajã hagt'a jãdau hãwatnaa höbichagjã hãwat nʌm. K'ajũadam t'eg jũjũa hajujã chuk'u nʌm dʌ̈i hõraujã maar dʌ̈i k'aigba haajem. Mag nʌm chan maach di chaarjã chuk'u durraajem. \v 12 Mag nʌmʌn maach bidam hat'ee maach juadamaucha p'idk'a durrumua k'ajeeu durraajem. Maach t'õp hiyʌ̈ʌ haawaijã warag ham kõit hʌ̃gt'aagta jëeu durraajem. Maach k'aibag wawaag maach hẽudee hẽk'aawaijã magʌmjã higba k'ĩu hãwat durraajem. \v 13 Maach k'ĩircha k'aigba hiyʌ̈ʌ haawaijã, maach garmua chan magʌmjã higba warag k'ĩir t'ũu ham dʌ̈i hiyʌ̈ʌ durraajem. Wajapcharan maran hamau sĩi hamach deg dijã sirp'ʌg t'ʌnʌm hoomjöta haajem. Hõor t'umaam k'ʌʌnau hisegtarrjö nʌmta, hĩsjã hagt'a chik'am hi hee hich jãg pʌʌrba durraajem. \p \v 14 Mua mʌg hẽsap gaai hik'ʌaba pãrag mag p'ã deepʌ̈i chirʌm chan sĩi pãar k'ĩir naaupim k'õchgaupai k'abam. Mua mʌg hẽsap p'ã deepʌ̈i chirʌmʌn, mʌch chaainjö pãar k'õsi wai chitaawaita sĩi pãar wawí chirʌmʌu. \v 15 Pãachig Cristo hiek jaaumk'ĩir pãrau maestronaan k'apan diez mil jʌr wai naawiajã pãar chan dënnaan k'apan chuk'u nʌm. Jesucristo hiek jãg pãachdëu hogdʌba hʌ̈k'a wënʌrrʌm gaaimua mʌg jẽb gayan mʌʌta pãar hayau, Hẽwandamau maach peerdʌ haaujem hiek muata nacha pãrag jaautarr gaaimua. \v 16 Magau keena. Maguata muan pãragjã mʌch chitaajemjöta wënʌrrapi jaau k'itaajem. \p \v 17 Timoteoogjã mʌchdëu jaauwiata Cristo hiek hʌ̈k'atarr haawai hijã mʌ chaaijö sim. Magua pãragjã mʌchjö wënʌrraju k'ap hamk'ĩir, mua hiita pãar haar pʌ̈ijim. Hiruata maach Pör Cristo hiekjã chadcha hogdʌba hʌ̈k'a k'itaajeewai mua hi jãsene chitʌm. Hich barbaimaawaita hirua pãrag jaauwimaju, jãgata mʌ chitaajẽ. Muajã pãar dënjö Cristo hiek hʌ̈k'a chitaawai mʌch chitʌmpierr iglesiapierr mʌchdëu jaaujem hiekta hirua pãrag jaaumaju. \v 18 Hãaur k'ʌʌn pãar k'apeenan jũrr hamachta pãar dʌ̈i hʌ̃rpai t'ʌnʌm haajem, mʌ hamach haar mabajupii hawia. \v 19 Mamʌ maach Pör Jesuu k'õs hamʌn, mʌchdëun jöpcha pãar hoon maju k'ĩirju chirʌm, ham hiek mag hamta Hẽwandam dën hanaawai daau chadcha hamachdëu jaau nʌm heyaa wënʌrrʌm k'ap haag. Jãan magbamʌn, sĩi Hẽwandam jua t'eegaujã k'aba, sĩi par hiiupai k'ãijã mag t'ʌnʌm. \v 20 Hẽwandam dënk'a nʌm chan sĩi hõor jʌ̃g daar nem hiek'aa k'aug hiek'a nʌm k'abam; Hẽwandam dënk'a nʌm habarmʌn chadcha hirua nem jajaauk'am hipierraa wënʌrrʌmua hi jua t'eegta dich gaai hoopi nʌmʌu. \v 21 ¿Jãga pãrau k'õsi nʌ? ¿Mʌch barbaimaawai warre pãachig meeurrauta hiek'apim k'õsi nʌ, wa mawia sĩi pãach daupiinaa hit'ũuta pãachig hiek'apim k'õsi nʌwa? \c 5 \s1 Jãga haju haai nʌ jãg sĩi parhooba t'ʌnʌm k'ʌʌn dʌ̈i \p \v 1 Jaau nʌm k'ʌʌn hiek mag pãar hee hãbmua hich bãaurr hũanpaita hich hʌʌik'a wai sim hanʌm. Jãgʌm pãar dak nem wajap'ampa, jãgʌm pekau chan ni Hẽwandam hiek k'augbam k'ʌʌn heejã hooba haajem. \v 2 Mag nʌmta pãrau pãachdëupain Hẽwandam hiek wajap'a hʌ̈k'a nʌm haajerram. Mag hiek'aju k'ãai warag pãar chigaa haju haai nʌmta, chigaa k'abamjö nʌm. Chi mag sim wounan warre pãach heemua jʌrpʌ̈iju haaita sim. \v 3 Mʌ chan chadcha k'ĩircha chan pãar haar k'aba chirʌm, mamʌ mʌchchata pãar haar chirʌmjö mʌch hiekta maach Pör Jesucristo hiek gaai t'ʌwi mua warre pãrag jaauk'im. Mua hoowain jãgʌm k'ʌʌn dʌ̈in magta haju haai sim. \v 4 Pãar cha mua jaau chirʌm hiek hiek'aag hãba biirdʌawai k'ĩircha chan pãar haar k'aba chirajup mamʌ mʌ hak'aran pãar haar sĩeju. Mag mʌchta pãar haar chirʌmjö chirʌm dʌ̈i hĩchab maach Pör Jesús hi jua t'eegjã pãar dʌ̈i sĩeju. \v 5 Mag wajap'a hiek'awian chadau chi mag hich bãaurr hũan dʌ̈i sĩerr woun warre pãach heemua jʌrbapʌ̈it, dösãtagta hi dʌ̈i hichdëu hampierr hamk'ĩir. Magbaawai hãsie hich daujã merag p'ëwia deeu hewag p'ʌʌrbawia hubʌ sĩsimʌn, maach Pör Jesús bëem hedjã hʌ̈u hi hak'aardam peerdʌ hauju. \p \v 6 Pãar hee jãg k'aigba nʌm chan, pãachta wajap'a nʌm hawia pãrau pöd pãach t'ö hiyʌ̈ʌ haju k'aba nʌm. Jãgbaadëp'ʌmjã sĩi hoobamjö bʌ̃ʌrjã hiek'aba hich jãg sĩsiu hak'iin, hãbpai mag sim gaaimua warag tagam k'ʌʌnpata hãrju, levadura bʌchk'un harin hee pʌ̈ibarmua warre t'um haaidʌ joopjemjö. \v 7 Pãrau k'ap'ʌm, p'iesta Pascua hee paawai levadura t'um bark'ʌʌijem. Hich hagjö k'abahab Cristo meetarr gaaimua maach k'aibag chugpaa hat'amjã. Mag sĩewai mag levadura dënjö pãach t'umaam k'ʌʌn hãrpi sim woun warre pãach heemua chawag jʌrbapʌ̈it. Mag jʌrbapäaiwain chadau Pascua hee k'oog pan levadura chuk'u wau simjö pãar heejã mag k'aigba nʌrrjëem gaaimua levadura dënjö bigaaum k'ʌʌnpa hãrpiju k'ʌʌn chuk'u haju. \v 8 Mag p'iesta Pascua hee haajemjöta maach Hẽwandam dʌ̈i wënʌrraju haai nʌm. Wajapcharan dich k'aibag t'um hisegwia hãba k'ĩirjug wajap'am hauwia chadam hiek gaai jaau simjö wënʌrrʌmʌn, pan levadura chuk'u wau simjöta nʌm. Pari magba hagt'a dich k'aigba nʌm k'ap'ʌ nʌmjã hisegba hich mag wai wënʌrrʌmʌn, magan sĩi hagt'a Hẽwandam hiek k'augbam k'ʌʌnjöta nʌm. \p \v 9 Napem mʌchdëu hĩchab pãrag hẽsap p'ã deepʌ̈itarr gaai mua pãrag, “Jãg hamach hʌʌin k'abam dʌ̈ijã k'apese haajem k'ʌʌn dʌ̈i chan hoob k'apeerk'amiet” ha chirajim. \v 10 Pari mua mag chirʌm chan mag har parhooba k'apese haajem k'ʌʌn, wa p'atk'on hat'ee bĩe sĩerrjëem k'ʌʌn, nem jĩgmien wa nem parhoobamʌgta Hẽwandamagamjö jëeujem k'ʌʌn higwiata mag warre ham dʌ̈i hiek'ajã hiek'aba ni hamag hoobamjö habatjã haba chirajim. Mʌg jẽb gaai nʌweran hichiita ham dʌ̈i maach hich jãg wënʌrraju. \v 11 Mua mag chirarran, har pãach heepaijã hermanonaan hanʌm k'ʌʌnta mag parhoobanaa p'atk'on hat'eejã bĩe t'ʌnʌm k'ʌʌn, nem parhoobamʌgta hẽwandam hawia jëeu nʌm k'ʌʌn, parhooba chik'am k'ĩir hiek'aajem k'ʌʌn, nag pig sĩerrjëem k'ʌʌn maimua nem jĩignemjã sĩerrjëem k'ʌʌnta jaau chirajim. Har mag t'ʌnʌm k'ʌʌn dʌ̈i chan ni sĩi t'ach k'oogpaijã hoob ham dʌ̈i hãba hohoodö hamiet. \v 12-13 Chadcha har sĩi hermanonaan k'abam k'ʌʌn higwia chan pöd mua, “Haman magta sĩerrjëem” haju k'aba chirʌm. Ham mag jaaujuun hich Hẽwandamauta jaauju haai sim. Pari hichiita pãrau pãach heepaim k'ʌʌn dʌ̈in chadau pãachdëu k'ap nem hinju haai nʌm. Magua mua pãrag, “Jãg pekau pöm sim warre pãach heemua chawag jʌrbapʌ̈it” ha chirʌm. \c 6 \s1 Juez Cristo higar k'abam k'ʌʌn na hiekk'õr hëudʌ nʌm \p \v 1 Jãga jãg pãar pãach Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn hap'ajã hiekk'õr haauwai, chi t'et'emnaan pãach heem k'ʌʌnjã higbanaa warag bʌ̃ʌrjã Hẽwandam hiek hʌ̈k'abam k'ʌʌn haarta weetjẽ, mak'ʌʌnagta pãach hiekk'õr wai nʌm jawaan. \v 2 ¿Pãrau k'augba nʌ, mʌg maach Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnauta mʌg hatag mʌg jẽb gaai Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba harr k'ʌʌn k'aibag maach hipaarmua Hẽwandamag jaau t'ʌnʌʌuju? Mag maachdëuta ham k'aibag waujujã Hẽwandamag jaauju nʌmta, jãgwia hag k'ãyau mʌg jẽb gayam nem p'it'ur k'abamjã pãrau pödba nʌ. \v 3 ¿Pãrau k'augba nʌ, hʌ̃gt'ar Hẽwandam chognaan t'ʌnʌm k'ʌʌnjã maach k'ãai heegpai t'ʌnʌisiju, maachta Hẽwandam dʌ̈i hãba ham pörnaank'a nʌisiju haawai? Maachdëuta magju k'ai, magan mʌg jẽb gayam hiekk'õr chará hag k'ãaijã p'it'urg chuk'u wajap'ata waupʌ̈pʌ̈i haju haai nʌm. \v 4 Magua mua pãrag mag chirʌm: Bʌ̃ʌr habarm gaaimua pãach heepai hiek p'it'urg haadeewai, ¿jãgwia pãrau pãach heepaim k'ʌʌnta chi jueznaan k'amk'ĩir jʌr hauba haajerrá, sĩi Hẽwandam hiekjã hʌ̈k'abam k'ʌʌnagta pãach jusgaapiju k'ãyau? \v 5 Juau hogt'om pãar k'ĩir naaumk'ĩirta chadcha mua pãrag mag hiek'a chirʌm. Mag k'õs haawaita pãrau jãg bigaaum k'ʌʌnta jʌr hahau haajem. Mua k'ĩirjuawai pãar hee magʌm hiekk'õr höbërbaadëp'ʌm paar hiek'aagjã pãach heepaijã chi t'et'emnaan t'ʌnʌm, ¿jãgwi magʌm k'ʌʌnta jʌr hauba haajerrá? \v 6 Wajapcharan mag wir haig pãach hermanonaan heepai meeuk'a nʌmpaijã k'abam; mag meeuk'anaa hag hiek hëudʌagpaawaijã jueznaan Hẽwandam hiek hʌ̈k'abam k'ʌʌn haarta wëtwia mamta magʌm hiekjã hëudʌajerram. \v 7 Sĩi jãg pãach heepai bʌ̃ʌr habarm gaaimua k'ĩir haup'öbaadëp'ʌmpaijã k'aigbata sim. Pãach k'apeenau pãach dʌ̈i warag k'aigba haawaijã, parhoobam k'ʌʌnagta jaauju k'ãyau, ¿jãgwia warag sĩi magʌm k'ĩu hãwatpʌ̈iba haajẽ? ¿Jãg pãach nem k'ãijã jĩgk'aawai warag hʌdʌraa hok'oopiba haajẽ, t'umaam k'ʌʌnag k'ak'apdö hapimaaugau? \v 8 Mamʌ pãrau magba, warag pãach garmuata pãach hermanonaan heepaijã nem wauju k'abampa waunaa ham nemdamjã k'ũgur haumaju hẽk'aajem. \p \v 9 ¿Pãrau k'augbata nʌ, jãg nem k'aigba waaujem k'ʌʌn pöd Hẽwandam sim haar wëtju k'abam? Hoob hʌdʌʌr pãach k'ũgurpimiet. Har dich hõor k'abam dʌ̈ita parhooba k'apese haajem k'ʌʌn, hamach hõor dʌ̈i sĩsidʌmta deeum dʌ̈i haajem k'ʌʌn, nem parhoobamʌgta hẽwandam hawia jëeujem k'ʌʌn maimua har hamach hemk'ooin hap'ajã hʌʌin dʌ̈ímjö waaujem k'ʌʌnjã Hẽwandam sim haar pöd höbërbam. \v 10 Mag tag t'ʌnʌm: nem jĩgk'aajem k'ʌʌn, p'atk'on k'ĩrag bĩe sĩerrjëem k'ʌʌn, nag piim k'ʌʌn, parhooba chik'am k'ĩir hiek'aajem k'ʌʌn maimua har sëuk'a chik'am k'ũgurnaa chik'am jua heem nemjã k'echeu haumaajem k'ʌʌn, magʌm k'ʌʌnjã ni hãbjã Hẽwandam sim haar höbërbam. \v 11 Hãaur k'ʌʌn pãar hee cha mua jaau chirʌmjöta t'ʌnaajim warrgar. Mamʌ hĩs ya maach Pör Jesucristo gaaimua hich Hẽwandam Hak'arau ya pãar k'aibag t'um hʌpʌ̈iwia hich hat'eepaita nem wajap'am happai wau wënʌrramk'ĩir pãar jʌr haujim. Mag nʌm dʌ̈i warr pãar hi dʌ̈i hiekk'õr pöm wënʌrrarrjã, maach Pör Jesucristoou Hẽwandam Hak'aar dʌ̈imua hʌ̈u pãar peerdʌ hauwia pekau chuk'u harrjö pãar wai sim. \s1 Maach moron Hẽwandam sĩejem diiu \p \v 12 Pãar hee hãaur k'ʌʌnau maagjeebma: “Muan mʌchdëu nem waum haig wau chitʌm; magʌm paarjã, k'aíu mʌrʌg magʌm habarju” haajem. Chadcha hich magma. Mamʌ maadëu nem wau nʌm t'um maach hat'ee hʌ̈u k'aba sĩerrʌm. Magua, muajã mag mʌchdëu nem waum haig pöd waubam; mua magk'iin magʌm nem wauju k'ĩirjugta warag mʌ hʌ̃rpaju. \v 13 Hĩchab hãaur k'ʌʌnau pãar hee maagjem: “P'iejãban k'oog hat'eeta waaujem; maagwai maach bi t'achdam k'ö nʌm hat'eeta Hẽwandamau deejim” haajem. Ma chadcha k'oog hat'eema p'iejãban, maagwai mag t'ach k'ö nʌmjã pekau k'ábama; pari hichiita Hẽwandamau magʌm t'um chuk'u hapʌ̈iwia maach bijã jẽbeg paapʌ̈iju. Pari mag maach bi t'ach hat'eem hawiajã, maach mor chan sĩi dich hõor k'abam dʌ̈i parhooba k'apes hamk'ĩir k'abajim. Maach moron maach Pör Jesucristo hat'eyau, t'um hichdëu nem waupi sim wawaag. Maagwai hich Jesucristo, jũrr maach mor hat'eyau, hí maach mor hee sĩejeewai. \v 14 Maguata hich jãg Hẽwandamau hich Jesús p'iriu hautarrjö, maachjã hagjö hich mʌg cha maach nʌmjö deeu p'iriutk'a hauju. \p \v 15 ¿Pãrau bʌ̃ʌrjãta k'augba nʌ, maach t'umaam k'ʌʌn morta jũrr Cristo mork'a sim? Mag simta, hãbmua k'ãijã hʌʌin parhooba durpa t'eeg sĩerrjëem k'ʌʌn dʌ̈i hak'iin, maach mor mag Cristo mork'a simta jũrr mag hʌʌirag dee naabahab. \v 16 ¿Pãrau k'augba nʌ, jãg hʌʌin chi durpat'ierrmie dʌ̈i nʌm haig, ya maach hi dënk'a nʌisip nʌm, maagwai jũrr hichjã hagjö hõor hãbpaimjö maach dënk'a sĩsip sim? Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaauwai, “Warr jaai k'aba haawain numí narrta, jaaik'a nʌisiewain hõor hãbpaimjöta hap'öbaadëm” ha sim, “jũrr hagdaujö warm dënk'a nʌisim gaaimua.” \v 17 Hich hagjöta naabahab maachjã hĩchab Cristo dënk'a nʌisim haig. Hãb k'ãijã maach Pör Jesucristo dʌ̈i sĩsiewain, magbarm haigmua maadëu hi hoobahab mamʌ hi Hak'aar maach hee sĩeichëm gaaimua warag maachin hi dʌ̈i hõor hãbpaimk'a hi dënk'a nʌisim. \p \v 18 Hoob pãach hõor k'abam dʌ̈i k'apese hamiet. Deeum pekau waauwai chadcha Hẽwandam na maach k'aigba hapi sĩeb mamʌ, jãg dich hõor k'abam dʌ̈i k'apese hanʌmjöcha k'aba sim. Maach mor mag Cristo hat'eeta sĩewai, jãg dich hõor k'abam dʌ̈i k'apes haawain, wir haig dichdëupaita dich k'aibag wau nʌm, deeum dʌ̈i nʌmua dich mor Cristo dënk'a simta hãrpi naawai. \v 19 ¿Pãrau k'augba nʌ, mʌg maach Cristo hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn mor hĩchab Hẽwandamau maachig hich Hak'aar deetarr hag sĩejem dik'a sim? Hẽwandam Hak'aran chadcha maach heeta sĩejem. Mag hí maach hee sĩejeewai maach mor chan maach dën k'abam. \v 20 Chi mork'ʌʌn Hẽwandamau, hichdëuta maach përk'a hautarr haawai. Maguata dich morjã hãba hi hat'eepaita wai naaju haai nʌm, bigaaum k'ʌʌnaujã mag hoowia Hẽwandam wajap'a hig hiyʌ̈ʌnaa maach hëugarjã wajap'a hiek'amk'ĩir. \c 7 \s1 ¿Jua pʌrju haai nʌ wa jua pʌrju k'aba nʌ? \p \v 1 Na har pãachdëu mʌrʌg hẽsap deepʌ̈itarr gaai jua pʌrju haai nʌ wa jua pʌrju k'aba nʌ ha jëeu narr, hĩsin chad mua pãrag jaauk'im: Mʌrʌgan, hemk'ooin hʌʌin hauba hich jãg hamach happai wënʌrrak'iin nem wajaug sim. \v 2 Mamʌ jãg hamach hõor k'abam dʌ̈ijã sĩi parhooba haadëp'ʌm gaaimuata hemk'ooinjã hagdaujö hamach hʌʌin dʌ̈i sĩsidnaa chi hʌʌinjã hagdaujö hamach jaain dʌ̈i sĩsid haju haai nʌm. \v 3 Ya mag hãba nʌisiewai, chi hemk'ooirau k'õsi haadeewai chi hʌʌiraujã hĩgk'aba, maimua chi hʌʌirau k'õsi haadeewaijã hich hagjö chi hemk'ooiraujã magʌm haba haju haai nʌm, ya dich hõor dʌ̈ita naawai. \v 4 Wa chi hʌʌirau k'ãijã, “Mʌch mor haawai mʌ jayaujã k'augba sim” ha hiek'aju k'aba sim, warramjö pʌch happai k'aba sĩewai. Ni chi hemk'ooiraujã pöd, “Mʌch mor mʌch gaai wai chiraawai mʌchdëu k'õsi haadeewaita magju haai chirʌm” haju k'aba sim, pʌjã hĩchab pʌch hap'am k'aba haawai. \v 5 Mag jũrr hagdaujö chik'am dënk'a naawai, hãbmua k'õsi sim haig pöd hiwiir hãbmua, “Mua k'õchk'abam” haju k'aba sim. Pãrau k'apes haba hãwat hauju haai nʌmʌn, k'ãaidam k'apanaa k'ãijã maach Hẽwandamag jëwaagpaawai hagdaujö sʌrk'a hauju haai nʌm ha hiek'awian chadau sʌrk'aju haai nʌm. Pari ya mag jëeu dichdimaawain chadau hũwaai pãachdëu waum k'õsim haig waubat. Heeu magba hak'iin, k'ãai k'apan pãar magʌm k'augba nʌisiewai jũrr meperau deeum dʌ̈i k'ãijã pekau waupiduk'am. \p \v 6 Mag chirʌm chan, mag hichiita hẽwannaan t'um pãach hʌʌin haupetat haba, wa chi hʌʌinag k'ãijã t'um jaain jʌrk'abat haba chirʌm. Mag k'õs hamʌn hʌ̈uma; mag k'õchk'abamʌn hich hagjö nem wajaug sim. \v 7 Mʌch hödiiupain muan pãarjã t'umaa mʌchjöta pãach happai naapim k'õsi chirʌm. Mamʌ Hẽwandamau maachig hagdaujö hich jua t'eeg deejem, mag deebarmua hagdaujö dichig deemarrpierr hich hat'eeta nem waumk'ĩir. \p \v 8 Pari mua har hagt'a hamach hap'a t'ʌnʌm k'ʌʌnag maimua k'oopaa hʌʌinagjã hagjö, “Mʌjö pãar hich jãg pãach happaita wënʌrrak'iin hʌ̈u hak'am” ha chirʌm. \v 9 Mamʌ pãrau pãach hö k'õchag pöd hãwatbaju nʌm k'ai, warre pãach hʌʌidamcha hat'at; maagwai hʌʌinaujã hagjö warre pãach jaaindam haupetat. Warre dich hõor dʌ̈icha nʌisiewai hʌ̈ucha sĩebahab, sĩi magʌm k'õchag haadëp'ʌmjã hich mag hãwat wënʌrraju k'ãai. \p \v 10 Pari ya har hamach hõor dʌ̈i nʌm k'ʌʌnag mua mag chirʌm. Ya ma chan sĩi mʌch hiiupaijã k'aba, maach Pör Jesuu mag jaaupi sĩewaita mag jaau chirʌm: Pʌch chi hʌʌiraujã hoob pʌch jaai pʌa hʌrram. \v 11 Mamʌ pʌch jaai pʌawiajã, tag deeum jaaijã hauba, hich magta hʌrraju haai sim. Mag hich mag pʌch happai hʌrramap'a hʌmʌn, magan deeu pʌch jaai dʌ̈ita p'ʌʌrbaju haai hʌm. Maagwai pʌch chi hemk'ooiraujã pöd pʌch hʌʌi pʌaju k'aba, ni deeum hʌʌijã hauju k'aba sim. \p \v 12 Mag tag deeum nemdam mua pãrag jaaum hig chirajim; ya ma chan maach Pör Jesuu jaaupi sim k'abam, maan sĩi mʌch k'ĩirjug heepaimʌu. Mamʌ mʌchdëu k'ĩirjuawai chadcha magta haju haai sĩewaita pãrag jawaagpam: Maach hermanonaan heem hãbmua k'ãijã hʌʌi wai sim, pari mag hʌʌirau Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba sim; mag k'itʌmuata hich jayag hich pʌapimap'a sim chan, mag hermanoou pöd mag hʌʌi pʌaju k'aba sim. \v 13 Wa magba hʌʌi hãb Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sim jayau k'ãijã jũrr Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba sim; mamʌ hich hʌʌi ya hag dʌ̈i k'aug sĩewai hich pʌapimap'a sim chan, mag hʌʌiraujã pöd mag hemk'ooi pʌaju k'aba sim. \v 14 ¿Jãgwi? Chi hemk'ooirau hʌ̈k'aba sĩewia k'ãijã ya jũrr hich chi hʌʌi gaaimua Hẽwandamau tag sĩi bigaaum k'ʌʌnjöcha k'aba hʌ̈u hi heeg hoo sĩewaima. Wa magba chi hemk'ooirau k'ãijã wajap'a hʌ̈k'a simta jũrr chi hʌʌirauta Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba sim k'ai, hich hagjö chi jayau pöd pʌaju k'aba sim. Magba hak'iin Hẽwandamau hich jaai gaaimua hʌ̈u hijã hagjö heeg hoo simta pʌaju. Wajapcharan mag chi Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sim gaaimuata warm k'ʌʌnjã hichjö Hẽwandam dënk'apiejem. Magba hak'iin pãar chaainjã sĩi bʌ̃ʌrjã Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba haajem k'ʌʌn chaainjöta sĩsid haju. Mamʌ hʌ̈u hãbmua hʌ̈k'a k'ërʌm gaaimua ya hĩchab hamjã hich dënk'aímʌ hich dënk'a haaujem Hẽwandamau. \p \v 15 Mamʌ mag jũrr hiwiir hãbmua Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba sĩewai chi hʌ̈k'aba sim garmua pʌam k'õchag t'ʌnʌm k'ai, hidëu pʌch pʌapibá. Chi hʌ̈k'a simua hʌ̈k'aba simʌg pöd, “Pua chan mʌ pʌaju k'aba sim” ha hiek'aju k'aba sim. Hich mag hogdʌba wënʌrrʌm chan k'õinaa wënʌrrabaju. Pari Hẽwandamau maachig k'õinaata wënʌrrapi jaau sim. \v 16 Magua mag chi hʌ̈k'aba sim garmuata dich hiseg nʌmjã, hök'ar dich dënjö hʌ̈k'api hauju hawi hogdʌmap'am gaaimua k'õinaa k'aba wënʌrrʌm k'ai, hich garmuata hidëu pʌch pʌapibá. Magba hak'iin hich mag k'õinaa k'aba wënʌrraju. Chadcha mag hʌ̈k'aju hawiajã, jãga pua mag hirua hʌ̈k'aju k'ap'ʌ sĩ, mag gaaimuapai mag k'aigba nʌmta hogdʌba wënʌrraag. \p \v 17 Pari muan iglesiapierr hõor nʌnʌidʌm k'ʌʌnag mʌgta chirʌm: Mʌrʌgan pãachdëu Hẽwandam hiek hʌ̈k'aawai narrjöta naaju haai nʌm. Mamʌ mag wënʌrrʌmua Hẽwandam Hak'arau pãachig hich jua t'eeg deemarrpierr hi hat'eeta nem waubat. \v 18 Pua Hẽwandam hiek hʌ̈k'aawai judionaanau hamachta Hẽwandam chaaink'a nʌm k'ap hamk'ĩir haajemjö mehëu p'ʌʌrbich chirarr k'ai, hich mag chirsí. Wa p'ʌʌrbichba k'ãijã chirarr k'ai, hoob p'ʌʌrbichpim. \v 19 Judionaan dënjö p'ʌʌrbich sim k'ai, hʌ̈u sim; pari p'ʌʌrbichba sĩewiajã hich hagjö nem wajaug sim. Mamʌ Hẽwandamau magʌm gaaimuata maach hig sim habam. Magarrau chadcha wajap'a simʌn, Hẽwandamau hich hiek gaai jaau sim hipierraa nʌmʌn chadau wajapcha sim magʌm p'ʌʌrbich nʌm k'ãaijã. \v 20 Hẽwandamau maachig hich hiek hʌ̈k'api haauwai maach narrjö hich magta naaju haai nʌm. \v 21 Hirua pʌrʌg hich hiek hʌ̈k'api haauwai pʌ sĩi chik'am chogk'a sĩerr k'ai, k'ani pua tag k'ĩirjuju. Pari pua hoowai hʌ̈u pʌ pʌch patrón jua heemua höbërju hayaa hoo wai sim k'ai, hoob par daúapai hoom. \v 22 Pari Hẽwandamau hʌ̃rcha magʌm k'ĩirjupiba sim. ¿K'an jãgwi mua mag chirʌ́? Pʌ hich mag chik'am chogk'a sĩsiwiajã, hichiita pekau maadëu hoomaug sim chogk'a sĩerr jua heemta maach Pör Cristoou pʌ peerdʌ hautarr haawaima. Pari mag chik'am chog k'aba harr hawiajã, mag Cristoou pʌ peerdʌ hautarr haigmuan pʌʌn jũrr hi chogta k'a sĩsim. \v 23 Pãran t'um Jesucristo bag hãrtarrauta Hẽwandamau pãar përk'a haujim; maagwai ya pãran hi dënëu. Chadcha mag k'ai, magan sĩi mʌg jẽb gayam k'ʌʌn k'ĩirjug higba, hãba hi hiekpaita hũrbat. \v 24 Hẽwandam gaaimua k'odamnaan, pãachdëu Hẽwandam hiek hʌ̈k'aawai narrjö hi na hich mag wënʌrrat'ʌ̃. \p \v 25 Daupeen har hagt'a hõor meraam k'ʌʌnag hiek'aag chan, maach Pör Cristoou mʌrʌg jaauba harr haawai, wajappai hiek'aju chuk'u chirʌm. Pari mʌrʌgan mʌgta sim: Mʌjã hĩchab maach Pör Cristoou juapá deewia hi dʌ̈i hubʌ chitʌmuata jaau chiraawai pãrau hʌ̈k'aju haai nʌm. Hũrbat: \v 26 Hĩs hewagan warag p'it'uurga paauk'amaawai mʌrʌgan maachin cha maach nʌmjöpaita hich jãg wënʌrraju haai nʌm. \v 27 Hʌʌi wai chirʌm k'ai, hoob pʌch hʌʌi pʌam. Hẽwan chirʌm k'ai, hoob jöpk'arraa hʌʌi hauju k'ĩirjum. \v 28 Pari pua hʌʌi hauju k'ĩirjubaadëwi warre hag dʌ̈i jua pʌrmʌn pekau k'abam. Wa chi hʌʌirau k'ãijã hich jaaipaju dʌ̈i jua pʌrwiata pamʌn, hich hagjö pekau k'aba sim. Magba ya pãach hõor dʌ̈i paauk'abaadeewai, warr pãach happai haawai naajerrjö k'aba, p'it'uurga haju. Mag pãach p'it'ur hapimaaugauta mua pãrag mag jaau chirʌm. \p \v 29 Hĩchab mua pãrag magam hig chirʌmʌn mʌgau keena: K'ĩir heyaa habat, mʌg jẽb gaai chan ya tag maach pöm wënʌrrabaju. Mag ya maach Pör Cristo bëeimʌʌ sim haawaita, hʌʌi paraa chirawiajã, dich hʌʌi dʌ̈ipaita hogdʌba k'ëk'ëu haju k'ãyau, hʌ̃rcha maach Pör Cristo hat'eeta nem wajap'a wauju haai nʌm. \v 30 Hök'ĩirjuu nʌm k'ʌʌnjã, maach Pör Cristo bëeimʌʌ sim k'ap'ʌ haawai hoob hatcha k'oopaan sʌrk'a nʌm k'ʌʌnjö hamiet. Maimua har honee nʌm k'ʌʌnjã, mag hi bëeimʌʌ sim k'ap'ʌ naawai, hoob dau lököo hamiet. Hamach p'atk'onau nem për hau nʌm k'ʌʌnjã, hoob hag dʌ̈i hich mag hëumeeju k'ĩirjumiet. \v 31 Mʌg jẽb gaaim nem hat'ee pör wajap'a haajem k'ʌʌnjã, magʌm nem chuk'umjö hãba Hẽwandam hat'ee nem waujuuta hẽk'abat. Maadëu k'ap'ʌ nʌm, mʌg jẽb gayam nemen t'um höwia hich mʌg durrjã chuk'u haadëju. \v 32 Magua mua chan pãrag mʌg jẽb gayam nemta hʌ̃rcha k'ĩirju nʌʌ hapimap'a chirʌm. \p Hẽwannaan hʌʌinpan k'ãyau jua par nʌm, maach Pör Cristo hat'ee hʌ̃rcha nem wajap'am waunaa hi dau na wajap'a wënʌrrajuuta k'ĩirju nʌʌ haag. \v 33 Mamʌ mag k'ãyau jũrr hʌʌi paraam magcha jua par k'aba sim Hẽwandam hat'ee, hí hichdëuta hamachdëu nem hig nʌmjã k'ap'ʌ hagpierr nʌnʌʌu hawia hich hʌʌi dʌ̈ijã hogdʌba sĩsip'ʌm haawai. Wajapcharan hʌʌi paraa simʌn t'oop'em numí simjöta sim, Hẽwandam hat'eejã nem waunaa hich hʌʌi dʌ̈i sĩsip haagjã hagjö. \v 34 Hʌʌijã hĩchab hich hagjöta sim. Chi hich hap simua hãba maach Pör Jesucristo dau na nem wajap'a wauju k'ĩirjugta k'ĩirju sim, hich mor maimua hich hak'aarjã Hẽwandam hat'eeta wai sĩewai. Pari jaai paraamua magbaju, hirua degam nem gaaijã pʌrnaa hĩchab hich jayau nem mag habaawaijã hagpierr haadëp sim haawai. \p \v 35 Mua mag chirʌm chan sĩi pãar jaain jʌrpimaaugaujã k'aba, pãach hʌ̈u wënʌrramk'ĩirta mag chirʌm; mag hõor dʌ̈i paawaijã magʌm gaaimua hamach hap'am k'ʌʌnjö jua parcha k'aba haawai pöd Hẽwandam hat'ee wajappai nem waubaju k'ap'ʌ chiraawaita mag chirʌm. \p \v 36 Pari hãbmua k'ãijã, “Ya mʌ chi jöoi chiraawai mʌch hʌʌidam hauwia hag dʌ̈ita mʌ hʌ̈u chirsiju” ha k'ĩirju sim k'ai, hichdëu k'ĩirju simjö haju haai sim. Magan hichdëu hiek dee wai sim hʌʌi dʌ̈i warre jua pʌrju haai sim; mag jua pʌrbarm pekau k'abam. \v 37 Pari deeum hagjö chi jöoi hẽwan sim, magua k'ĩirju sĩi hawia, “Mʌ hich jãg mʌch hap hʌʌin k'ĩirjã k'augba chitaju” hamʌn, magan mag hichdëu k'ĩirju simjö haju haai sim, hʌʌi hauba; magjã nem wajaug sim. \v 38 Wajapcharan mʌgta sim: Ya pãach jaai hawaag, wa hemk'ooirau k'ai hichdëu hiek dee wai sim dʌ̈i warre jua pʌrwiata pamʌn nem wajaug sim. Mamʌ jaai hauba, maimua chi hemk'ooiraujã hʌʌi hauba, pãach happai wënʌrrʌmjã pekau wauba wënʌrraju hawia jua pʌrba hak'iinjã wajapcha sim. \p \v 39 Hʌʌi jaai paraamʌn, chi jaai meebam haiguin hich jaai gaai jʌ̃gadau jʌ̃ simjöta sim, pöd pʌajujã k'aba. Magarrau chi jaai meebaadeewain chadau hich hap sĩsiewai deeum jaai hauju haai sim. Pari majã parhoobam k'ʌʌn dʌ̈ijã k'aba, hagjö Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sim dʌ̈ita jua pʌrju haai sim. \v 40 Pari mua k'ĩirjuawai mag k'oopaa hʌʌi tag jaai hauba hich happai nʌrrak'iin, hí honeecha hʌrraju. Maau mʌ k'ĩirjugan. Mua pãrag mag hiek'a chirʌmʌn, mʌchdëupai k'ĩirjuawaijã chadcha Hẽwandam Hak'aar mʌch gaai wai chiraawaita pãrag mag chirʌm. \c 8 \s1 ¿Hẽwandamnaan hanʌm na nemek wai narr k'öju haai nʌ? \p \v 1 Hĩsin chad pãrag jaauk'im, har na pãrau mʌrʌg jëeu narr: Hẽwandam hawi hagʌg jëeu nʌmua hag k'ĩirp'ee nemek wai narr k'öju haai nʌ wa k'öju haai k'aba nʌ ha jëeu narr. Mag hiek haawai chadcha t'umaam k'ʌʌnau k'ap'ʌm haajem. Pari maadëu dichdëu nem k'ap'ʌmta hig wënʌrrʌmʌn, magan dichdëupaita dich t'ö nʌm. Pari magba maadëu dich k'apeenta daupii wai nʌmʌn chadau Hẽwandam hiek gaaita maadëu ham k'ĩirjugjã bãaupi nʌm. \v 2 Hãbmua k'ãijã “Muan chadau k'ap'ʌ chirʌm” ha hiek'a simʌn, magan magua chan chadcha hichdëu nem k'ap'ʌ haju haai simjã k'augbata sim. \v 3 Mamʌ mag nem hinag pömta hʌ̃rcha k'ap'ʌ haju k'ĩirjuju k'ãyau, hãba Hẽwandam k'õsi hajuuta hẽk'aju haai nʌm, mag hi k'õsi nʌm gaaimuata hi dʌ̈i k'apeerk'a naawai. \p \v 4 ¿Hõrau juau nem wautarrta hẽwandam hawia hagʌg jëeu nʌmua hag k'ĩirp'ee nemek wai narr k'öju haai nʌ wa k'öju k'aba nʌ? Maadëu k'ap'ʌ nʌm, hõraun juau nem wautarrta hẽwandam hanaab mamʌ, bʌ̃ʌrjã baleeba sĩsidʌm. Maach Hẽwandam charan hãbpaita k'itʌm. \v 5 Hõragan mʌg jẽb gaai hẽwandam hanʌm k'ʌʌn k'apan t'ʌnʌm, hedjã heem magwe. Mag hẽwandamnaan hanaa chi pörnaan hanʌm k'ʌʌn k'apan t'ʌnaawiajã, \v 6 maach hat'eyan Hẽwandaman hãbpaita k'itʌm, Hẽwandam chi Haai. Hichdëuta nem t'ʌnʌmjã t'um hompaa haujim. Magua maachjã hi hat'eepaita wënʌrrʌm. Maach Pörjã hãbpaita sim hĩchab; ma, Jesucristoou. Nem t'um t'ʌnʌmʌn hãba hi gaaimuata t'ʌnʌm. Maachjã hĩchab hi gaaimuata hʌ̈u peerdʌ durrum. \p \v 7 Maachdëu k'ap'ʌ nʌm, mag Hẽwandam hãbpai simta maach Pörk'a sim. Mamʌ har hõrau ham hẽwandamnaan hanʌm k'ʌʌn chan bʌ̃ʌrjã baleeba sĩsidʌm. Pari t'umaam k'ʌʌnau chan magʌm k'augba nʌm. Hãaur k'ʌʌn warr Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba haawai nem parhoobamʌg jëeu narr k'ʌʌnaun hagt'a chi nemekjã k'ö nʌm, chadcha deeum hẽwandam chi hiwam k'ĩirp'eeta wai narrpii hawia. Pari ham hagt'a Hẽwandam hiek gaai k'uk'urpai naawai, hamachdëu k'ĩirjuawai mag k'ö nʌmuajã hagʌgcha jëeu nʌm dʌ̈i hãba sim ha k'ĩirjuajem. Mag k'ĩirjubaadëm haigta hamachdëupaita hamach k'aigba nʌmjöo k'ĩirjuajerram. \v 8 Pari maadëu k'ap'ʌ haju haai nʌm, hĩs mag dich t'ach k'ö nʌm gaaimuata mag Hẽwandam najã maach hʌ̈u wënʌrrʌmjã habam. Magʌm nemek mod maadëu k'ök'iinjã, warm k'ʌʌn k'ãai wajapchajã wënʌrrabaju. Wa k'öba hak'iinjã, maachta warm k'ʌʌn k'ãaijã k'aigbacha wënʌrrajujã habam. \v 9 Mamʌ nem parhoobamʌg jëeu nʌmua nemek wai narr pãachdëu k'öju haai nʌm hawiajã, wajap'a k'ĩirjunaata k'öbat, heeu pãach mag nʌm gaaimua har Hẽwandam hiek gaai hagt'a hubʌcha k'aba durrum k'ʌʌnta jũrr pekau hee burrpiduk'am. \v 10 Pua k'ap'ʌ sim, magʌm nemek mod k'ö nʌm k'aigba k'aba sim. Mamʌ pʌchdëu mag k'ap'ʌ chirʌm hawia, dich hermano hagt'a Hẽwandam dʌ̈i hubʌ k'aba sim dak'ĩir mawia nem parhoobam k'ĩirp'ee nemek mod wai narrta k'ök'iin, hich dak'ĩir mag k'öbaawai ¿hiruajã hagjö k'öm k'õs k'abaju k'ai? Hirua mag hoowai pʌ dënjö k'ömʌn, \v 11 magbarm gaaimua pua pʌch hermano hagt'a Hẽwandam hiek hat'ee k'uk'uraa k'itʌmta sĩi hok'oopimjö hok'oopiju, majã hi gaaimuapata hĩchab Cristooujã hʌdʌraa hich t'õopitarrta. \v 12 Maach hermanonaan Hẽwandam hiek gaai hagt'a hubʌcha k'aba k'it'ëemta pekau hee burrpiewain, hich Cristo dʌ̈ichata hiekk'õr paarpa nʌm. \v 13 Magam huguata, mua hoowai mua nemek k'ö chirʌm gaaimua k'ãijã mʌ hermano himeraa pekau hee burrpiju sim k'ai, warag mʌchta bʌ̃ʌrjã nemek k'öba hich mag chitaju. Magba hak'iin mua nemek k'ö chirʌm gaaimua hi pekau hee burrju. \c 9 \s1 K'ani jãgju haai nʌ ha k'ap hamk'ĩir Pabloou hichpai jaautarr \p \v 1 Mʌʌn chadcha hich Cristooucha hich hi jaaumk'ĩir jʌr hautarrau. Magtarr haawai mʌ sĩi chik'am jua heegarta k'aba chirʌm. Muajã hĩchab mʌchdëucha maach Pör Jesús hoobajieb; pãachdëujã pãrau k'ap'ʌ nʌm, mʌ mag chirʌmua jaauwia k'abahab pãachdëujã chadcha hʌ̈k'a durrum. \v 2 Bigaaum k'ʌʌnau mʌ hëugar, “Jã chan hich Cristooucha hich hi jaaumk'ĩir jʌr hautarr k'abam” haju. Pari pãraun mʌ higwia, “Hich Jesuucha jʌr hautarrau” ha hiek'aju haai nʌm. ¿Jãgwi? Mʌ gaaimuata pãachdëujã maach Pör Jesucristo hiek wajap'a hʌ̈k'a nʌisiewaima. \p \v 3 Mʌch hëugar mʌch hĩgk'a nʌm k'ʌʌnag mʌch hiek hũrmk'ĩir mua magk'im: \v 4 Muajã hĩchab warm k'ʌʌn dënjö pãar chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn jua heem t'ach dee nʌm k'önaa pãar jua heem dödöjödamjã döju haai chirʌm. \v 5 Hʌʌijã Hẽwandam hiek hʌ̈k'a sim dʌ̈i jua pʌrwi mʌch chitʌmpierr wai chitaju haai chirʌm, tagam k'ʌʌn hagjö hich Jesuucha jʌr hautarr k'ʌʌnau haajemjö. Hich Jesús heeugpeenaujã magta haajem, Pedro dʌ̈imua. \v 6 Wa Bernabé dʌ̈i maach numpaita maar hich jãg maach juadamaucha p'idk'a wënʌrraju haai nʌwa, maach bidam hat'ee. ¿Maarjã sĩi hĩchab pãrau jãhogju haai nʌm k'abá? \v 7 K'aíu jaauwai mag soldaaunk'a nʌm k'ʌʌn hamach p'atk'onauta hamach nem hig nʌmjã t'um përk'a haumaajem haajẽ. ¿Pãrau hoowai nemjĩir jĩir nʌm k'ʌʌnau pöd hamach nemjĩir heem k'öju k'aba haajẽ? ¿P'ak bãau nʌm k'ʌʌnau pöd chi jũdchö döju k'abam ha hũurjẽ? Mag k'abam. Maachin dich p'idk'a nʌm gaaimuata t'achdamjã k'ö wënʌrrʌm. \v 8 Mua mag hiek'a chirʌm hũrwia hoob pãrau sĩi mʌch k'ĩirjug heemuapaita mag hiek'a chirʌm hamiet. Moiseeu Hẽwandam hiek p'ã pʌatarr gaaijã hĩchab hich mag hiekpai jaau sim. \v 9 Mag hirua p'ã pʌatarr gaai jaauwai, “Pʌch nemjĩir dau bibt'ʌg deemk'ĩir p'ak p'idk'api wai chirʌm haig, hag heem k'öm hugua hawia hoob hi hi k'õorjʌ̃ sĩum” ha p'ã sim. ¿Maig Hẽwandamau p'akta hʌ̃rcha maach k'ãyaujã dau haug k'augwiata mag hiek'ajĩ? Mag k'abajim. \v 10 Hich hiek gaai maach p'idk'a nʌm k'ʌʌn higwiapata mag hiek'ajim, mag p'idk'a nʌmjã par k'aba hamk'ĩir. ¿Pãrau k'ap'ʌ naabá, nemjĩir jĩirwai hag heem k'öju k'ĩirjunaata jĩirjem, maimua chi bibt'ʌg simuajã k'öju k'ĩirjunaata bibt'ʌgba haajẽ? Hich hagjöta sim hĩchab Hẽwandam hiekta nemjĩir jĩir nʌmjö jaau wënʌrrʌm k'ʌʌnjã: Chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnauta hamau hig nʌmjã t'um k'ap haju haai nʌm. \v 11 Magua mua mag chirʌm. Mʌchdëuta nacha pãar hee Hẽwandam hiekta nemjĩir jĩir nʌmjö jĩirimajim. Magtarr haawai maarjã maach juau p'idk'aba, sĩi pãrau nem dee nʌm hiiupaita naaju haai nʌm. \v 12 Warm k'ʌʌnaun chadcha hamau pãar dʌ̈i magta nʌm; pãrau pãachdëujã ham dʌ̈i jãg nʌm k'ai, maar dʌ̈i chará pãrau wajapcha haju haai nʌm. Pari magʌmjã marau bʌ̃ʌrjã pãrag maar dʌ̈i chadcha magta habatjã haba, sĩi k'ĩu hãwatnaa maach juadamauta p'idk'a durraajem maachdëu nemdam hig nʌm hat'ee; heeu magba hak'iin sĩi maachig nem deemk'ĩirta Cristo hiekjã mag jaau wënʌrrʌm hawia hi hiek hëugarta woun hëugarmjö k'aigba hiyʌ̈ʌ haduk'am. \v 13 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, har Haai hi jëeujem deg p'idk'a nʌm k'ʌʌnau chadcha hag hee Hẽwandam hat'ee nem t'ʌnʌm k'öju haai nʌm. Wajapcharan Hẽwandamag jëwaag nemek t'orrp'ënaa chi nasãd gaai p'aajem haig p'idk'a nʌm k'ʌʌnau chi nemek mod gayamjã k'öju haai nʌm. \v 14 Hich hagjöta maach Pör Hẽwandamaujã jaau sim: Hi hiek mag chi maach peerdʌajem hiek jaau nʌm k'ʌʌnan, mag jaau nʌm paar dee nʌmuata wënʌrraju haai nʌm haajem. \v 15 Pari magʌmjã ni biekdam hãbjã mua pãrag nem jëwaa k'augba chitʌm. Hĩs mʌg hẽsap p'ã chirʌmjã mʌchig nem deepʌ̈imk'ĩirta mʌg p'ã deepʌ̈i chirʌmjã haba chirʌm. Hãbmua k'ãijã mʌrʌg, “Hoob tag Hẽwandam hiek par jawam” hak'iin, magan mua jũrr hirig, “Pari mʌch k'ĩrauta mag par jaau chitaawai mʌg chitʌmua jãdaúa t'õk'iinjã mʌ gaai mas k'aba sim” haju. \p \v 16 Hẽwandam hiek jaau chitʌm hawiajã mua wir haigpai mʌch t'öba chirʌm. Chadcha hich Hẽwandamauchata mʌchig jaaupitarr haawai mua pöd hirig, “Mua chan jaaubam” haju k'aba chirajim. Mua Hẽwandam hiekta jaauba sĩuk'iin, hirua mʌ gaai jua k'ʌaba deeju. Maigjãh, ¡hëh, hapk'iitʌ mʌdam! \v 17 Mua mʌch k'ĩrauta hi hiek jaau chitʌm paarjã hirua p'agab k'aba p'agju. Pari hichiita jaaumap'a hawiajã, hich Hẽwandamauta mʌrʌg jaaupitarr haawai, jaauju haai chirʌm. \v 18 Magua mʌch k'ĩrauta mag hi hiek jaau chitaawai mʌ honee chiraajem, ni Hẽwandamaujã mag par jaaupiba sim hee mʌchdëupaita par jaau chitaawai. Mʌch mag chirʌm gaaimua honee chirʌmta mʌrʌgan ya p'atk'onaucha jua hee p'agbarmjö sim. Chadcha pãrag nem jëeuju haai chirʌmta, Hẽwandam hiek jaauba chitʌmjöta bʌ̃ʌrjã pãrag jëeuba chirʌm. \p \v 19 Mʌ chan chik'am chog k'aba chirʌm, pari mag chirʌmta t'umaam k'ʌʌn chogjöta chirʌm, mʌch mag chitʌm gaaimua jũrr hõor k'apanaacha Cristo hiek hʌ̈k'api haumaag. \v 20 Judionaan hee chitʌm haig mʌchjã chadcha judiojöta haadeejem, hamagjã hĩchab dʌ̈i Cristo hiek hʌ̈k'api haum k'õchgau. Mua mag chirʌm haiguin mʌgta chirʌm: Har hagt'a Moiseeu p'ã pʌatarr hiek hʌ̃rcha hʌʌrk'aajem k'ʌʌnta Cristo higar t'ereu hawaagan mʌchdëujã hagt'a ham dënjö hʌʌrk'aajem. Pari mʌ chan mag Moiseeu p'ã pʌatarr hiek'au p'ẽet'ʌgba chirʌmta mag chitʌm. \v 21 Maimua hĩchab judionaan k'abam k'ʌʌn hee maawaijã, ham hoowai hĩchab hamachjöta haadeejem. Mag hamachjö haadeejem ha chirab mamʌ, maach Pör Cristoou nem waupiba haajem nem chan bʌ̃ʌrjã wauba chitʌm; sĩi hamagjã hĩchab Cristo hiek hʌ̈k'api hawaagpaita maagjem. Pari wajapcharan mʌʌn Cristo hiek hʌ̈k'a chitaawai Hẽwandam ley dʌ̈ita chirʌm, hich hag leipai hĩchab Cristo ley haawai. \v 22 Hõor hagt'a Hẽwandam hiek gaai k'uk'urpaim k'ʌʌn daarjã hamau nem wauju k'abam nem wauba chitʌm, hamagjã maach Pör Jesucristo hiek gaai hubʌ hapijuuta hẽk'a chitaawai. Wajapcharan mʌʌn mʌchta hõor hee maawaijã dʌ̈i hĩchab hamachjö haadeejem, mag chach hoomamua hãaur k'ʌʌnau k'ãijã hʌ̈k'abaawai hʌ̈u peerdʌtk'amk'ĩir. \v 23 Mʌ mag chitʌmʌn mʌʌn mʌg Jesucristo hiek jaaum k'õchgauta mag chitʌm, mʌch dʌ̈ijã hĩchab hich chaain tagam k'ʌʌn dʌ̈i wajap'a haajemjö wajap'a hamk'ĩir. \p \v 24 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, hapostaa k'ap'ig nʌm haig, hõor k'apan k'ap'iigjem. Mamʌ chi regaloon hãbpaimua hauju simta t'umaam k'ʌʌnau hauju hẽk'aajem. Hich hagjöta sim Hẽwandam sim haar baraagjã. Hirua nem wajap'am deebarm hauju k'ĩirjuwiata k'ap'ig nʌmjö habat. \v 25 Chi mag k'ap'iigjem k'ʌʌnan sĩi nem hinag jöpcha hãarjem hawaagpaijã hamach mor sʌrk'a nʌm. Maachjã hagjö sʌrk'a nʌm; mamʌ mag sʌrk'a nʌmʌn jũrr ham dën k'ãaijã nem wajapcharamta maachig deemk'ĩrau. Ma chan hãrjã hãrba ni höjã höba hich mag sĩerraju. \v 26 Mag k'ĩirjuwiata mʌʌn mʌch happaijã k'ap'ig chirʌmjö chiraajem, mʌch barju haar baraag. Mag nʌm dʌ̈i hĩchab hõrau chik'am p'ãr t'ʌnʌwaag wërbʌ nʌmjöta haajem. \v 27 Wajapcharan Hẽwandamau nem jaau sim hichaaur hamaaugau, mʌʌn mʌch wawí chirʌmuata hajués sʌrk'a chiraajem, parhoob nem wauba haag. Magba hak'iin mʌch garmua hõrag Hẽwandam hiek jaau chitʌʌ haajerrta, jũrr Jöoirau mʌrʌg nem deeju hatarrta hĩgk'a hauju. \c 10 \s1 Parhoobam nemta hẽwandam hawia hagʌmʌg jëeupiba jaautarr \p \v 1 Hermanonaan, warr jöoingar haawai sĩi hõor maba haajem hee ni döjã chukag hee Moisés dʌ̈i maach jöoin wënʌrrarr chan hoob pãrau k'ĩir hok'oomiet. Hamach t'um sĩi jʌʌnt'umie naarjö jĩu jörröm heegarta wënʌrrʌmua p'ũas Chi P'ur heejã t'umaa bʌ̈ʌupai dʌrba dichjierram. \v 2 Hamau hamach t'umaam k'ʌʌnau hʌdʌraata Moiseeg hamach pörk'apijierram, hichdëu harrmpierr hamach wai wënʌrramk'ĩir. Magta ham P'ũas P'ur heejã sĩi bʌ̈ʌu dʌrbagk'a dichwi jʌʌnt'umie naarjö jĩumamua ham jaau warrjim hõor chukag heejã. Mag t'umaam k'ʌʌnau Moiseeg hamach pörk'api nʌmta hi gaaita pör choo nʌmjö naajim. \v 3 Hamau hamach t'umaam k'ʌʌnau hĩchab hich Hẽwandamau nem deemamjã k'oojeejim. \v 4 Maimua t'umaam k'ʌʌnau hĩchab hich Hẽwandam jua döjã döjierram. Mag hamau dö dötarr Cristoou hamag dee sim hajim, mag dö chukag hee wënʌrrʌmjã mokdau heem döou ham höbichag meeupieg hichta ham dʌ̈i sĩerr haawai. Mag mok heemua hamag dö deewia ham wënʌrrʌmpierr ham dʌ̈i sĩejeejim, hamau nem hig nʌm deeg. \v 5 Mamʌ Hẽwandamau mag t'umaam k'ʌʌnag hich jua hoopiejerr hãba, peer t'umaam k'ʌʌnauta hi dau na nem k'aigba waaujeejim. Hamachdëu mag nem hãrtarr gaaimua hich mag hõor chukag durrpai pa bëpjierram, Hẽwandamau durr hiiur deeju hatarr haarjã barba. \p \v 6 Hẽwandamau ham dʌ̈i magtarr gaaimua maadëu k'ap'ʌ nʌm, pöd maadëu hamau harrjö nem k'aigbamta waum k'õsi haju k'aba nʌm. \v 7 Hoob hamau harrjö juaupai nem parhoobam wau sĩsidʌmta hẽwandam hawi hagʌmʌg jëeumiet. Ham higwia Hẽwandam hiek p'ã sim gaai, “P'ak chaaita p'ĩr dën waunaa hagʌg jëeu nʌmua hohood hap'öbaadëwi t'ach k'önaa döjã döjierram” ha sim; “maimua mag hohood t'ʌnʌʌ hawia deeu bʌ̈jãau paauk'awi jemk'a p'öbaadëjim” ha p'ã sim. \v 8 Hoob hamau harrjö dich hʌʌin k'abam dʌ̈ita parhooba dich hʌʌin dʌ̈ímjö k'apes hamiet. Hamau Hẽwandamjã högk'aba magwia warre hãbam hedpai veintitres mil k'ëchjierram hanaabá. \v 9 Hoob hĩchab ham heem hãaur k'ʌʌnau harrjö k'ap'ʌ nʌmta juau hogt'om maach Pör Cristo jũur hiek'amiet pãach Pörk'apimaaugau. Hamau maach Pör högk'aba hi hichaaur magwia, nemeu k'aamamjã häpba hich haguapai k'ëchmajierram hanaabá. \v 10 Hoob pãach pörnaanau nem mag haawai ham hichaaur serereu hamiet; magba hak'iin Hẽwandamau israelnaan dʌ̈i harrjö hich chog pʌ̈iwia chi mag narr k'ʌʌn k'ëchpʌ̈itarrjö pãachjã hagjö k'ëchpʌ̈iduk'am. \p \v 11 Chadcha Hẽwandamau ham dʌ̈i maagjerran, hĩs hewag pawiajã maadëu hamau haajerrjö haju k'aba nʌm ha k'ap hamk'ĩrau. Ya mʌg jẽb heegar paimʌʌ pamaawai hĩs hewagam k'ʌʌnagjã mag k'ap'ʌ hamk'ĩirta Hẽwandamau hich hiek gaai mag p'ãpijim. \v 12 Magua mua hĩsjã pãrag mag chirʌm: Pãach Hẽwandam dʌ̈i hubʌ nʌm hawia hoob pãach t'ömiet, pekau hee burrju chan pöm k'abam. \v 13 Pãrag jaauk'im, hũrbat: ¿K'ar pãrau nem k'aigbam waum k'õsi haadëba haajẽ? Jãg nʌm chan mag pöd hõrau hãwatbajöjöom nem k'abam. Hõor pöm hich hagjö t'ʌnʌmta magbamjöo t'ʌnaajem. Mamʌ Hẽwandam maach dʌ̈i hogdʌba k'itaajeewai hirua maadëu hãwatbaju hatchajã maachig prueba deebam. Mag prueba pöm maadëu hãwatbaju hatcha maachig deeju k'ãyau, hĩchab hirua k'ap'ʌ hapiju, jãga hʌdʌʌr dich t'ʌ haupiba hãwatpʌ̈iju haai nʌ. \p \v 14 Magua, Cristo gaaimua k'odamnaan, mua chadcha pãar k'õsi chitaawai pãach hʌ̈u wënʌrramk'ĩirta mag chirʌm: Pãach k'apeen Hẽwandam chaar k'abamʌg jëeu nʌm haar pãach hëeurrwai hoob ham haar wëtmiet. \v 15 Pãrau k'ap'ʌ naawai magan cha mua jaau chirʌm jaaubat, magá wa mag k'abá. \v 16 Hẽwandamau maachig döpi jaautarrjö Santa Cena k'aawai hirig hʌ̈u hajim hanaa doowai, ¿jãg nʌm haig maach Cristo bag hãrtarr gaaimua hãba Cristo dënk'a nʌm ha sim k'abá, chi dö nʌm k'ʌʌn? ¿Wa mag k'abáwa? Maimua chi panjã hagjö jua hee haunaa hirig hʌ̈u hajim hanaa k'oowai, ¿hĩchab Cristo mor gaaimua maach hãba hi dënk'a nʌm ha sim k'abá? \v 17 Maach k'apan t'ʌnaawiajã, hãbam panpai k'ö nʌm gaaimua maachin hõor hãbpaimta k'a nʌm Cristo gaai. \p \v 18 Maimua hĩchab pãadë k'ĩirjubat israelnaanau Hẽwandamag jëwaag nemchaain k'ëchwia k'oojem: ¿Nemchaain k'ëchwia chi p'aajem nasãd gaai nemek wai narr gayam chi k'ö nʌm k'ʌʌnjã mag k'ö nʌmua hamachdëuchata, “Maarjã Hẽwandam chaainaugui” hanʌm k'abajĩ? ¿Wa mag k'abajĩwa? \p \v 19 Mua mag chirʌm chan mag jãg juau wautarrta Hẽwandam chi hiwamʌu haba chirʌm. Mag hiiuba sĩsid haawai par mag ham k'ĩirp'ee wai narr nemek mod hawiajã tagam nemek mod k'ãai hajapchajã k'aba ni k'ĩet'uujã k'aba sim. \v 20 Mua mag chirʌm haiguin, jãg parhoobam nem juau wautarragta nemekjã t'õonaa hẽwandam hawia hagʌg jëeu nʌm k'ʌʌnan meperagta jëeu nʌm hata chirʌm. Mua chan meperag chan bʌ̃ʌrjã pãrag hee hapimap'a chirʌm. \v 21 Magua Pöd Santa Cena k'a nʌm haig Cristo jarr heem dönaa jũrr meperag jëeu nʌm k'ʌʌnau dö nʌm jarr heejã döju k'aba nʌm. Pöd maach Pör Jesucristo mes gaaim pan k'önaa hagjö dösãt mes gayamjã hau k'öju k'aba nʌm. \p \v 22 ¿Jãg warre hõor numiim k'ʌʌnagta jëeum k'õchk'a nʌm haig, juau hogt'om maach Pör dʌ̈i k'ujʌr nʌm k'abá? Hi dʌ̈i k'ujʌrju k'aba nʌm. Hí maach dʌ̈i meeuk'ak'iin, maadëu pöd hi jua jʌmbaju. \s1 Nem t'um Hẽwandam honee hamk'ĩirta wauju haai nʌm \p \v 23 Pãar hee hãaur k'ʌʌnau maagjeebma: “Muan mʌchdëu nem waum haig wau chitʌm. Magʌm paarjã k'aíu mʌrʌg magʌm habarju” haajem. Chadcha hich magma; mamʌ maadëu nem wau nʌm t'um maach hat'ee hʌ̈u k'aba sĩerrʌm, magua muajã mag mʌchdëu nem waum haig pöd waubam. Mua magk'iin bit'urgam k'ʌʌn k'ĩirjugjã Hẽwandam hiek gaai bãaupiba sim. \v 24 Magua, hoob dich happaita warm k'ʌʌn k'ãaijã wajap'a wënʌrraju k'ĩirjumiet. Mag k'ãai jãga hak'iin maach k'apeenjã hʌ̈ucha nʌisiju haju k'ĩirjugta k'ĩirjubat. \p \v 25-26 Mamʌ sĩi merrkau hee mawia për hautarr nemek mod chan hoob k'öju k'aba sim hamiet. ¿Jãgwi mua mag chirʌ́? Hẽwandam hiek gaai jaauwai, “Mʌg durr maimua hag gaai nem t'ʌnʌmjã t'um maach Pör Hẽwandam dënëu” ha jaau sĩewaima. Mag jaau sĩewai pãrau nemek parhooba për hauwia k'öju haai nʌm, “¿Hĩsin mʌg nemek modjã ham hẽwandam hanʌm k'ĩirp'ee wai narr k'ãijã hagamjã?” haba. \p \v 27 Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba haajem k'ʌʌnau k'ãijã t'ach k'ömk'ĩir pãach t'ʌ̃ʌrwai wëtam k'õsim k'ai wëtju haai nʌm. Maimua pãachig nemdam deemam k'ĩu k'öbat, “¿Mʌg nemek mod pãach hẽwandamag jëeu nʌmua hi k'ĩirp'ee wai narr k'abá?” ha jëeuba. \v 28 Pari hãbmua k'ãijã pãachig, “Jãg nemeken hẽwandam hanʌmʌg jëeu narr nemek modou” hamʌn, chi jaau simua hoowai k'öju k'aba simta k'öbaadëm ha k'ĩirjupimaaugau, hoob warag k'ömiet. \v 29 Mag chirʌm chan pãar har Hẽwandam hiek gaai hubʌ durrum k'ʌʌn k'ĩirjuwia k'aba, har hagt'a Hẽwandam hiek gaai hubʌ k'aba k'it'ëem k'ʌʌn k'ĩirjuwiata mag chirʌm. \p Pari hãbmua k'ãijã, “¿Jãga mag chik'amnau k'ĩirju simjöta hawia pöd maadëu dichdëu k'ap'ʌgpierr haju k'aba nʌ?” haju. \v 30 “Mua mʌch t'ach k'oowai Hẽwandamag hʌ̈u hajim hanaa k'ö chirʌmta, jãga mag sĩi bigaaumua k'öju k'aba sim k'ĩirju sim gaaimuapai muajã k'öju haai k'aba chirʌ́” haju. \v 31 ¿Jãgwi mag sĩ? Maan mʌgta haju haai nʌm: Dich t'ach k'oowai, dö doowai maimua mag tag nem hinagdam waauwaijã, mag dich nem wau nʌm gaaimua hõrau warag Hẽwandam wajap'a t'ö hiyʌ̈ʌ hamk'ĩirta nem wauju haai nʌm. \v 32 Ni hãbamʌgjã hoob ejemplo k'aigba hoopimiet. Judionaan najã nem k'aigba wauba, judionaan k'abam k'ʌʌn najã nem k'aigba wauba, ni ya Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn najã hoob nem k'aigba waumiet. \v 33 Mʌʌn mʌchin magta chitʌm. Mʌchdëu nem wau chirʌmjã t'umaa hõor dawagaata hapim k'õsi chitʌm; maimuajã mʌchpaita wajap'a chitajujã k'ĩirjuba, bigaaum k'ʌʌndamta hʌ̃rcha mʌ gaai masi haajem, mʌchdëu ham dʌ̈i mag chitʌm gaaimua hamjã hĩchab hʌ̈u peerdʌtk'amk'ĩir. \c 11 \p \v 1 Keena, pãrau hoowai mua jãg hãba Cristoou nem waupi simpaita wau chitʌmjö, hich hagjö pãraujã mua nem wau chitʌm hoonaa mʌ dënjöta habat. \s1 Hʌʌin culto hee weetwai jãga haju haai nʌ \p \v 2 Cristo gaaimua k'odamnaan, pãar gaaimua mʌ honee chirʌm, chadcha hʌ̈u pãrau mʌ k'ĩirjunaa mua pãachig Hẽwandam hiek jaautarrjã hisegba hagpierr wënʌrraawai. \v 3 Mag naawai hĩs mua pãrag k'ĩir heyaa hapim k'õsi chirʌm: Hich jãg Hẽwandamta Cristo pörk'a simjö, Cristota maach Pöröu, hemk'ooin hawiajã; maagwai maach hemk'oointa jũrr dich hʌʌin pörk'a nʌm. \v 4 Mag maach chi hemk'ooin dich hʌʌin pörk'a nʌmta Hẽwandamag jëeu nʌm haig, wa sĩi hich Hẽwandamau hich hiek jaaupitarr k'ãijã jaau nʌm haig, hʌʌinjö putiu pör börrnaata jaaumʌn, magan Cristota wajap k'ĩir naaupi nʌm, Cristoogta dich Pörk'apiju haai nʌmta jũrr deeum k'ʌʌnagta dich pörk'api nʌmjö naawai. \v 5 Wa magba hʌʌin k'ãijã Hẽwandamag jëeu nʌm haig, wa sĩi hich Hẽwandamau hich hiek jaaupitarr k'ãijã jaau nʌm haig putiu pör börrba nʌmuata jaau nʌmʌn, magan hamach jaai hamach pörk'a simta k'ĩir naaupi nʌm, hamachta jũrr hemk'ooin k'ãaijã hʌ̃rpai ham k'õchgauta mag nʌmjö naawai. Maguata hʌʌin putiu pör börrba hõor hee hiek'aawain, pör bichnaa hiek'a nʌmjö chigaata haju haai nʌm. \v 6 Hʌʌinta hõor k'apanag hee maag bʌ̃ʌrjã putiu pör börrba nʌm k'ai, magan warre hamach pör k'õipʌ̈iju haaita nʌm. Mamʌ hamau hoowai mag pör k'õibapäaiwai ham chigaacha haju nʌm k'ai, magan hõor hee hiek'aagpaawaijã hichiita putiu pör börrju haai nʌm. \v 7 Pari jãg hich Hẽwandamta maach t'umaam k'ʌʌn Pörk'a sĩerrʌmjö warr maach hompaawaijã maach hemk'ooiragta jũrr mʌg jẽb gaai nem t'ʌnʌm t'um pörk'apitarr haawai, hemk'ooi chan pöd putiu pör börrju k'aba sim. Pari hʌʌiran hichiita putiu pör börrju haai sim. Mag hich pör börr sim haig, pöd hirua hich jaai k'ãai hichta hʌ̃rpai haju k'aba sim ha sim. \v 8 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, warrcha Hẽwandamau maach jöoin hompaawai chan hʌʌi gaaimuata hemk'ooi hompaabajim. Magju k'ãai hʌʌita hemk'ooi gaaimua Hẽwandamau hompaajim. \v 9 Mag hemk'ooi hompaatarr chan hʌʌirau hig sĩerr haawai k'abajim, hich Adanta chi hʌʌi k'ãai na homparr haawai. Magju k'ãai Hẽwandamau hoowai chi hemk'ooirau hʌʌi hig sĩerr haawaita hi hat'ee hompaa deejim, hi daumaai nʌrramk'ĩir. \v 10 Magtarr haawaita hʌʌinan hichiita putiu pör deebaju haai nʌm. Mag nʌm haig hamau chadcha hʌdʌraa hemk'ooinagta hamach p'ẽet'ʌgpi nʌm ha jaau nʌm. Mag putiu pör deebaawai hõor dak'ĩirpai k'aba, hĩchab Hẽwandam chog angelnaan haig nʌm k'ʌʌn dak'ĩirjã hʌ̈u sim. \v 11 Pari hĩchab k'ap'ʌ habat: Maach mʌg Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn hee chan ni hiwiram hãbmuajã jũrr chik'am higbam haju k'aba nʌm. Hemk'ooi k'urau k'aba hak'iin, hʌʌijã chuk'u hak'am; maimua hich hagjö hʌʌi k'urau k'aba hak'iin, hemk'ooijã chuk'u hak'am. \v 12 Hiin warrjã chadcha hemk'ooi gaaimuata hʌʌijã hompaajim. Mamʌ hich magtarrjö hewag pawiajã hʌʌirau chaai hoo nʌm gaaimuata hemk'ooijã k'itʌm. Mag naab mamʌ hamach numwe hemk'ooi hʌʌi dʌ̈i Hẽwandamauta hompaajim. \p \v 13 Pãar k'ĩirjugau jãga sĩ keena: ¿Hʌʌin bʌ̃ʌrjã putiu pör deebaba hõor k'apanag dak'ĩir Hẽwandamag jëeuju haai nʌ? Jaaubat. \v 14 Maadëu k'ap'ʌ nʌm, warrgarwe maach hemk'ooin pörbʌ̈ durag bãaupiewai hʌ̈u k'aba sĩejem. \v 15 Pari mag sim jũrr hʌʌin pörbʌ̈ duraata wajap'a sĩejem, bʌ̃ʌrjã chigaa k'aba. Hẽwandamau warrgarwe hamag pörbʌ̈ duraa deejim, haguapaita putiu pör börr nʌmjö wënʌrramk'ĩir. \v 16 Hãbmua k'ãijã mua jaau chirʌm hũrmaaugau mʌ hichaaur hiek'aju k'ai, hidëu mag sim hich hip'it'ur. Pari mua chan deeum p'öbör hee Hẽwandam hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnaujã k'ĩet jaau nʌm hũrba chitʌm. Hichiita t'umaam k'ʌʌnau hoowai hʌʌinan putiu pör börrju haai nʌm, culto hee weetwai. \s1 Santa Cena k'a nʌm haig hat'uucha haajerr \p \v 17 Maimua mʌchdëu hũurwai Santa Cena k'aawaijã mʌch jʌ̃gaag k'aba hũr chiraawai, hag hat'eejã pãrag mʌ hiek'aagpam. Mua hũurwai mag Santa Cena k'aawaijã, maach Pör Jesucristo maach gaaimua t'õotarrta k'ĩirjuju k'ãai, sĩi parhooba pãachdëu ham haig haawai pãachdëupaita pãach k'aibag waunaa nem hãr nʌm hanʌm hũr chirʌm. \v 18 Chi hoo nʌm k'ʌʌnau mʌrʌg jaauwai, mag chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn hap'a biirdʌ nʌm hanʌmjã sĩita mag k'ĩk'ĩratdöjã p'ʌʌrp'öbaadëp haajem hanʌm. Hamau jaau nʌm t'um chan mua chadcha haba chirʌm. Pari magdaman chadau mua mʌchdëujã hʌ̈k'apai chirʌm. \v 19 Chadcha mag pãar pãach hagdaujöm k'ʌʌn happai chum p'ʌʌr hohood haadëp'ʌm, k'aíu meraa sĩ. Pari mag pãach k'ĩk'ĩratdö biirdʌbaadëp'ʌm gaaimua sĩi hõrau pãachta wajapcha Cristo higar nʌm hamk'ĩirta pãar mag nʌm k'abahab. Pari wajapcharan har pãarjö magba nʌm k'ʌʌnta chi chadcha hagpierraa nʌm k'ʌʌnau. \v 20 Pari mag pãar hãba biirdʌ nʌm hanʌmjã pãach happai k'ĩk'ĩratdö chum poso p'ʌʌr hohood haadëpnaata maach Pör Jesuu Santa Cena jaau pʌatarrjö k'aawaijã chadcha hich hagjöjã k'aba, sĩi t'ach k'öm k'õchgauta pãar maagjem. \v 21 Mag haawaita ya k'oogpaawaijã hagdaujö pãachdëu nem waibëemarrpierr pãachdëu k'öm haig k'öwia, döjã döwia, sĩi warag k'ëch t'ʌnʌisip'ʌm. Mag t'ʌnʌm hee pogk'a jãsöojã k'ëk'ëdʌm, mag k'öju chuk'u haawai. \v 22 ¿Jãgáwa, pãar di chuk'uta nʌ pãach di haarwe t'ach k'öwia döjã döwia bëeg? ¿Jãgwia pãrau tagam k'ʌʌndam hʌ̈u hagjö Hẽwandam hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnta k'a hisëemjönaa har nem waibëeju chuk'u durrum k'ʌʌndamjã k'ĩir naaupim k'õchgaujöta jãg nʌ? Pãach jãg nʌm paar chan hoob mua pãach hëugar wajap'a hig hiyʌ̈ʌ haju hamiet. \s1 Jesuu Santa Cena waupi jaau pʌatarr \p \v 23 Nawe mua pãrag jãgata Santa Cena k'aju haai nʌ ha jaautarr haawai pãrau jãg nʌm haig pöd mua pãar hëugarjã wajap'a hig hiyʌ̈ʌ habam. Cha mua pãrag jaau chirʌmʌn, hich maach Pör Jesuucha mʌchig jaautarrta jũrr mua pãrag jaau chirʌm: Maach Pör Jesús har Judaau chi t'et'emnaanag hi pʌr deetarr hed ya hedaar hãbmiecha hich k'apeen dʌ̈i t'ach k'ö sĩewai, hich juaucha hich jua hee pan hauwia, \v 24 hag paar nacha Hẽwandamag hʌ̈u hajim hanaa t'orreupʌ̈ijim haajem. Magnaa hʌapʌ̈iwia, “Pãach juau hau k'öbat, mʌʌn mʌ morou” hajim hanʌm hich k'apeenag. “Wajapcharan mʌg pandam t'orreubarmʌn mʌ cha chirʌmta pãar peerdʌ haum k'õchgau dau hap'ʌʌ hajuuta jaau sim. Mʌg hatag pawiajã mʌg pãachdëu mʌ jua hootarrjö k'abat, mʌ t'õotarr k'ĩir heyaa haag” hajim haajem, maach Pör Jesuu hich k'apeenag. \v 25 Maimua hĩchab ya mag t'ach k'ö haaipabaadeewai, chi jarrdamjã jua hee hauwia hagjö hamag, “Mʌg jarr heem vinodam döbarmta warrgarwe Hẽwandamau hõor dʌ̈i hiek deeju haajerrau; mamʌ mʌg hiek'an hiek hiiuriugui” hajim hanʌm. “Mʌ bag mʌg vinojö hãrbarmuata Hẽwandamau, hĩsmua hatagan chadau pãar peerdʌ wënʌrraju haai nʌm ha jaau simgui” hajim hanʌm. “Pãachdëu mʌg k'anaa dö nʌmpierr mʌ pãach kõit dau hap'ʌʌ harr k'ĩirjunaata döbat” ha jaaujim haajem hĩchab hich Cristoou. \v 26 Maguama, pãrau mag k'anaata panjã k'önaa chi jarr heemjã dö nʌmʌn, magan mag nʌmua maach Pör Jesús maach gaaimua t'õotarrta jaau nʌmjö nʌm. Hi bëebam haig chan mag k'a nʌm hoob k'ĩir hok'oomiet hajim haajem hich Jesuucha. \s1 Parhooba nʌm chan Santa Cena k'aju k'aba nʌm \p \v 27 Wajap'a hũrbat mua jaau chirʌm: Hãbmua k'ãijã hich k'aigba sim gaaimua Santa Cena wau nʌm k'öju k'aba simta k'ömʌn, magan hichdëupaita wir haig Hẽwandamag hich gaai mas hamk'ĩir hich hʌmk'a sim. Mag sim haiguin maach Pör Jesús hich kõit dau hap'ʌʌ bag hãrtarrjã hi gaai mas k'aba sim ha sim. \v 28 Magam huguata chi pan k'öwia chi jarrdam heemjã döju nawe hagdaujö wajap'a k'ĩirjuju haai nʌm. Pua k'ĩirjuawai Hẽwandam dau na pʌch k'aigba harr gaaimua k'öjã k'öba ni döjã döbaju haai sim k'ai, warag Hẽwandamag mag pekau chugpaapi jëeunaata chi pan k'öwia döjã döbá. \v 29 Mamʌ magba mag Cristo dau hap'ʌʌ harr jaau simta wajap'ajã k'ĩirjubanaa mag k'önaa dömʌn, sĩi dichdëupaita dich gaai mas hamk'ĩir Hẽwandamag dich hʌmk'a sim. \v 30 Pãach mag nʌm gaaimuata jãg pãach hee sĩi hõor mor masim k'ʌʌn k'apan t'ʌnʌm dʌ̈i sĩi k'a t'ũum k'ʌʌn pömjã t'ʌnʌm. Hãaur k'ʌʌn hamach mag nʌm gaaimua ya k'ëchwia nʌm. \v 31 Chadcha hag nawe maadëu dich t'umaa k'ĩirjunaa dichdëu mag nem k'aigba wautarr paarjã Hẽwandamag chugpaapi jëeunaata k'ök'iin, k'an gaaimua hirua mag maach gaai jua k'ʌaba habarju. \v 32 Pari mag Hẽwandamau maach gaai mas deewaijã sĩi maach wawiewaiu, hõor pöm hich hiek hʌ̈k'aba t'ʌnʌm k'ʌʌn dʌ̈i hãba maach jua k'ẽgk'apʌ̈imaaugau. \v 33 Wajapcharan muan magta pãrag jaau chirʌm k'odamnaan. Hĩsmua hatag pãach hãba biirdʌnaa maach Pör Jesuu jaau pʌatarrjö k'oogpaawai, pãach k'apeen nʌbat, maimua t'umaa hãba nʌisiewaita k'öbat. \v 34 Mag nʌm hee hãb k'ãijã jãsog t'ʌnaawai pöd nʌbaju k'ĩirju sim k'ai, warre hich di haarwe k'öwia bëeju haai sim, mag hãbam haig biirdʌnaa t'ach k'ö naawiajã Hẽwandamag pãach gaai mas hapim hugua. Tagam nem pãrau jëeu narr hök'ar mʌchcha pãar haar barimaawaita mʌchdëu k'ap jaauwimaju. \c 12 \s1 Hẽwandam Hak'arau hich jua t'eeg jiigjem \p \v 1 K'odamnaan, hĩs jũrr mua pãrag k'ap'ʌ hapim k'õsi chirʌm, jãgata Hẽwandam Hak'arau maach hich hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌnag hich jua t'eegjã deejẽ, nem k'ĩir pogk'e waumamk'ĩir. \v 2 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, warr hagt'a pãrau Hẽwandam hiek k'augba naawai sĩi hʌdʌraa jãg juau nem parhoobam wautarragta pãach hëudʌ harrpi nʌmjö haajeejim, hagʌmʌgta jëeu nʌmua. Pãrau k'ap'ʌ nʌm hĩchab, warrgar pãrau hẽwandamnaan haajerr k'ʌʌn chan pöd hiek'aba, meujã meraa sĩsidʌm, chadcha Hẽwandam chaar k'aba sĩsid haawai. Pari hĩs ya pãrau Hẽwandam chaar hiekta k'ap'ʌ naawai hichdëun chadau pãrag hich hiek'a simjã k'ap'ʌ hapiju hich Hak'aar gaaimua. \v 3 Magua hĩs k'ĩirjuawai, hãbmua k'ãijã chadcha Hẽwandam Hak'aar jua t'eegauta hi hiek jaau nʌrrʌm k'ai, pöd Jesús t'ʌ̃r t'ʌ̃rnaa k'aigba hiek'aju k'aba sim. Maimua hich Hẽwandam Hak'arauta hiek'apibam chan, pöd hãbmua, “Jesuuta t'umaam k'ʌʌn Pöröu” ha hiek'abaju. \p \v 4 Hẽwandamau chadcha hich chaainag hich jua t'eeg k'ĩirpierr deejem, hagua hich hat'ee nem waumk'ĩir. Pari mag simʌn, hich Hẽwandam Hak'aar hãbpai simuata mag deejem. \v 5 Hẽwandamau maachig nem waupi simua jũrr bigaaum k'ʌʌn chogk'amk'ĩirta p'idagjã k'ĩir pogk'e waupiejem. Mamʌ magʌmjã t'um hich Hẽwandam Hak'aar hãbpaimuata mag waupiejem. \v 6 Hẽwandamau maachig nem waupiju hayaam pöm k'ĩir pogk'e wai sim; pari hãba hichdëupaita mag nem k'ĩir pogk'e wawaagjã t'umaam k'ʌʌnag hich juapá deejem. \v 7 Magta Hẽwandamau hich chaainag hamachpierr hich Hak'aar jua t'eeg k'ĩir pogk'e deemaajem, magʌm gaaimua chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn t'umta wajap'a wënʌrramk'ĩir. \v 8 Hẽwandamau hich Hak'aar gaaimua hãaur k'ʌʌnag hichdëu k'õsimjö hõor wawieg nem k'ĩirjug k'aug hapiejem. Maagwai hãaur k'ʌʌnag hagjö nem k'ĩirjug k'aug hapi sim, hich hiek hõrag jaau k'aug hamk'ĩir. \v 9 Maagwai hãaur k'ʌʌnag hich hag Hak'araupai k'ap'ʌ hapiejem, Hẽwandam ham dʌ̈i sim haawai dich juapaaupai pöd nem waubajöjöomjã hich jua t'eegauta wauju k'ap'ʌ hapiejem. Hãaur k'ʌʌnag hĩchab hich haguapai hõor mor mas sĩsidʌmjã monaaumk'ĩir hich jua t'eeg deejem. \v 10 Hãaur k'ʌʌnag hag na hõrau mag hooba haajemta hõor dauderraa waumk'ĩir hich juapá deejem. Hãaur k'ʌʌnag hich hiekta deeum k'ʌʌnag jaau k'aug hapiejem. Maagwai hãaur k'ʌʌnag hĩchab k'ĩirjug deejem, Hẽwandam hiekta jaau wënʌrrʌm hanʌm k'ʌʌnau nem jaau nʌm hũurwai chadcha hich Hẽwandamauta hiek'api sĩ wa sĩi dösãt hiekta jaau wënʌrrʌ́ ha k'aug haumamk'ĩir. Hãaur k'ʌʌnag hĩchab deeum meu bʌ̃ʌrjã mʌig heegar hiek'aba haajem meupa hiek'apimaajem. Maagwai jũrr hãbak'aíg mag warmua hiek'atarr, pari hagjö hich meu k'aba simta hich meúata hiek'atarrjö, chi hũrtarr k'ʌʌnag jaaumk'ĩir k'ĩirjug deejem. \v 11 Mag nem k'ĩirpierr jig simjö hich jua t'eeg dee simʌn, hich Hẽwandam Hak'araupaita hichdëu deeju hayaam k'ʌʌnag mag deemaajem, hichdëu k'õsimjöta nem waumamk'ĩir. \s1 T'umaam k'ʌʌnta Cristo mork'a nʌm \p \v 12 Maach moron chadcha t'um hãbpaita sĩeb mamʌ, hag gaai nem k'ĩir pogk'e t'ʌnʌm. Hag gaai t'ʌnʌm: dau, jua, bʌ̈, kach, maimua magpaijã k'abam. Pari mag t'ʌnaab mamʌ, hichiita hõor mor hãbpaim gaaita mag t'ʌnaajem. Hich magta sim hĩchab Cristo morjã: Maachta hi mork'a nʌm. \v 13 Judionaan wa judionaan k'abam k'ʌʌn, sĩi chik'am chognaan wa hamach cuenta nʌrrjëem k'ʌʌnpa maachin t'um hãba hãbam Hẽwandam Hak'aar hauwiata pör choo nʌm, mag hi Hak'aar hat'aawai maach t'umaam k'ʌʌnag Cristo mor hãbpai höbeer haumk'ĩir. Magua mʌg maach k'apan t'ʌnaab mamʌ, hãbam Hak'aarpaita wai naawai chadcha maachta Cristo mork'a nʌm. \p \v 14 ¿Pãrau hoowai maach mor gaaipai nem k'ĩir pogk'e t'ʌnaabá? Maach mor chan mag nem k'ĩir hãbpaimuata mork'a sim habam. \v 15 ¿K'anim nemjö bʌ̈ʌu k'ãijã juag, “Mʌ chan jua k'aba haawai mor gayam k'abam” hak'iinjãh? Magju k'aba sim, chadcha hichjã mor gayam haawai. \v 16 Maimua jũrr kachiu k'ãijã daúg, “Mʌjã dau k'aba haawai mor gayam k'abam” hak'iinjãh. Mag gaaimua chadcha mor gayam k'abam haju k'aba sim, hichjã mor gaai sĩewai. \v 17 Maach mor t'um dau hak'iin, ¿k'aniu hũrk'ajĩ? Wa jũrr maach mor t'um k'ãijã kach hak'iin, ¿jãga nem t'ũp'amjã k'ap hak'ajĩ? \v 18 Warr maach hompaawaijã hʌ̈uta Hẽwandamau maach magta deebajim. Hirua hoowai hagdaujö hamach sĩsid hajupierrta sĩumajim maach mor gaai, hichdëu k'õchagpierr, hamagjã hagjö hamachpierr nem waumk'ĩir. \v 19 ¿Jãga hak'am k'ai Hẽwandamau sĩi maach dau, jua, wa bʌ̈pai k'ãijã hompaawia, tagam nem hompaaba harr hamuan? Mag harr hamuan maach mor haju k'aba sĩek'am. \v 20 Hirua maachdëu nem higju t'um maach mor gaai hompaak'ajim. Pari nem k'ĩir k'apan maach gaai t'ʌnaab mamʌ, hichiita maach moron hãbpaita sim. \p \v 21 Daúa hichdëuta warp hoojem hawia juadamag, “Mua pʌ higbam” haju k'aba sim. Wa magbam k'ai jũrr pöröu k'ãijã bʌ̈ʌg, “Muajã pãar higbam” haju k'aba sim, hichta tagam k'ʌʌn k'ãaijã maach mor gaai hʌ̃gt'arraacha sĩejem hawia. \v 22 Magju k'ãai wajapcha hoowain, maach mor gayam nem wajappai higbajöjöo sĩsidʌmta tagam k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rcha hiigjem k'ʌʌnau. \v 23 Maimua har maadëu dich mor wajappai hasekasbaju hayaam perasta wajap'a put heecha wai wënʌrraajem. Maimua hag k'ãai wajapcha hʌʌrk'aju haai nʌmta jũrr mag hãk'aa paraajã haba haajem, \v 24 ham mag warm k'ʌʌnjö meer paar wai wënʌrraju higba naawai. Mag k'ãai hʌʌrk'abaju haai nʌm perasta wajapcha hʌʌrk'aajem. Pari Hẽwandamau warrgarwejã hich magta deejim, maadëu hoowai wajap nem higbapaimta hʌ̃rcha jãsenk'a nʌmjö wajapcha t'ʌa paar wai wënʌrramk'ĩir. Hich hagjöta sim hĩchab, maach k'odamnaan Hẽwandam hat'ee pöm nem wauju k'augba k'it'ëem k'ʌʌnjã. \v 25 Hẽwandamau mak'ʌʌnjã hich mork'a wai sim haawai hagdaujö jãsene hapim k'õsi sim, maagwai hiwiir hãbjã haaidʌba sĩi warag hagdaujö warm k'ʌʌnau nem higaata hoo naamk'ĩir. \v 26 Mag naawai hiwiir hãb k'ãijã mas haawai tagam k'ʌʌnaujã dʌ̈i t'umaa sentii nʌm. Wa hãb k'ãijã nem wajap'a waubarm gaaimua honee haawai tagam k'ʌʌnjã t'umaa honee t'ʌnʌm. \p \v 27 Maach Cristo higar nʌm k'ʌʌnan, maachta hi morou. Mamʌ t'umaam k'ʌʌnau hãbam p'idagpai wauba naawai dichpierr nem wau nʌm gaaimua hãb sĩi hi juajö sim; deeum p'idag wau sim gaaimua hãb hi bʌ̈jö sim; hãb hi daujö; hich mag nʌmua maimua mag tag hich mag t'um hi mor hëntër. \v 28 Hich Hẽwandamaujã hich hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn hee hʌ̃rcha paraa hapijim: \q1 Hich hiek haaidʌ jaaumk'ĩir hichdëucha jʌr haumam k'ʌʌn, \q1 hich hiek jaaumamta jũrr warm k'ʌʌnag jaaujem k'ʌʌn, \q1 maimua hich hiek jawaag maestronaan. \m Mag tag hagjö paraa hapijim: \q1 hichdëu juapá deebaawai hõor dauderraa nem waaujem k'ʌʌn, \q1 hĩchab hich jua t'eegau hõor monaaujem k'ʌʌn, \q1 sĩi chik'am k'ĩir jãsenk'aag nem par daúa hooba haajem k'ʌʌn, \q1 iglesia hee dirijiijem k'ʌʌn, \q1 maimua hich Hẽwandam Hak'arau hiek'apibaawai deeum meúa hiek'aajem k'ʌʌn. \m Magʌm k'ʌʌnta hich hiek hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn hee paraa hapijim. \p \v 29 Pari magʌm k'ʌʌn t'um sĩi Hẽwandam hiek haaidʌ jaaujem k'ʌʌn k'aba, ni t'umaam k'ʌʌnauta mag Hẽwandam hiek jaaujem k'ʌʌnjã k'aba, ni t'umaam k'ʌʌnta mag Hẽwandam hiek jawaag maestronaanjã k'aba nʌm. T'umaam k'ʌʌnauta mag Hẽwandam juapaau hõrau hooba haajemjã hõor dauderraa nem waaujem k'ʌʌnjã k'aba, \v 30 ni t'umaam k'ʌʌnauta mag hõor mor masim k'ʌʌn monaaujem jua t'eegjã chuk'u nʌm. T'umaam k'ʌʌnagta mag Hẽwandam Hak'arau bʌ̃ʌrjã hamachdëu meu k'augbamjã hiek'apiba, ni t'umaam k'ʌʌnta mag warmua deeum meúa nem jaautarrjã jũrr k'ap'ʌ warm k'ʌʌnag jaaujem k'ʌʌnjã k'abam. \v 31 Mag hãbpaimʌgta t'um magamk'ĩir Hẽwandamau hich jua t'eeg deeba sĩeb mamʌ, wajap'a k'ĩirjunaa hi jua t'eeg chi wajapcharam k'ʌʌnta haum k'õsi hirig jëeubat, hagua pãach heejã t'umaam k'ʌʌnta warag Hẽwandam hiek gaai hubʌ paauk'amamk'ĩir. \p Pari magʌm k'ĩirjuju k'ãai, hãb hag k'ãyau wajapcharam sim: ma, dich k'apeen k'a k'õsi nʌmʌu. Maata pãrag jawaagpam. \c 13 \s1 Dich k'apeen k'a k'õchag \p \v 1 K'anim nemjö hãbmua chadcha hõor dak'ĩir mʌg jẽb gayam meu k'ĩirpierr hiek'anaa hʌ̃gt'armpeen meujã hiek'a sim, pari mag simta bʌ̃ʌrjã hich k'apeen k'a k'õchk'aba sim chan, magan Hẽwandamau hoowai mag wounan sĩi parta mag hiek'a sim. Mag sim haiguin sĩi tamburr bubujuk'amjö k'abam k'ai, latadí nenerrk'amjöpaita sim. \v 2 Maimua k'anim nemjö hãbmua mʌg hatag Hẽwandamau nem hoopipig majujã t'umaa hag nawe k'ap'ʌnaa, mʌg heegarm k'ʌʌnau k'ap'ʌ nʌm k'ĩirjugjã t'umaa k'ap'ʌ sim dʌ̈i hich Hẽwandamau k'ĩirju sim k'ĩirjugjã k'ap'ʌ sim; pari mag simta bʌ̃ʌrjã hich k'apeen k'a k'õchk'aba sim chan, magan Hẽwandamau hoowai mag wounan parta mag sim. Wa magba hichdëu nem mag habaawai Hẽwandamau hichdëu jaautarrjö hapiju k'ap'ʌnaa, durrsĩig k'ãijã wounagamjö “Chum dʌnʌʌubaimá” habaawai, hi hipierr chadcha hichdëu jaautarrjö mam mapi sim; pari mag nem wau simta bʌ̃ʌrjã hich k'apeen k'a k'õchk'aba sim chan, magan Hẽwandamau hoowai parta mag nem k'ĩir pogk'e k'ãijã wau sĩeju. \v 3 Wa hãbmua k'ãijã hap'ʌʌ k'it'ëem k'ʌʌnag hich nem wai sim t'um hich t'ach k'öju harrpa jigpʌ̈iwia jũrr hichta k'öju chuk sĩsip sim; wa hichcha k'ãijã Hẽwandam hat'ee hawia hʌdʌraa hõt hee hich hörpʌ̈ipi sim; pari magbarmjã bʌ̃ʌrjã hich k'apeen k'a k'õchk'aba sĩerr k'ai, Hẽwandamau hi haubaju. \p \v 4 Dich k'apeen k'a k'õsim habarmʌn, dich dʌ̈i k'aigba haawaijã sĩi k'ĩuuta hãwatpʌ̈pʌ̈ik'am, magnaa t'umaam k'ʌʌn dʌ̈ijã hö wajap'ata hanʌm. Dich k'apeen k'a k'õsim habarmʌn, hirua nem wai simjã dich dën hapim k'õsi k'aba, wa maach k'ãai pör höp'ërg sĩewiajã hijö haju k'ĩirjuba; ni dich t'öwia dichta warm k'ʌʌn k'ãaijã hemk'ooik'a chirʌmjã habam. \v 5 Dich k'apeen k'a k'õsim habarm chan, bʌ̃ʌr habarm gaaimua chaai daumeraamjö parhoob t'ʌt'ʌg haba, ni nem t'ʌnʌmjã hãba sĩi dich hat'eepaita k'ĩirjubam. Nem k'õrgjã k'aba, wa mag meeuk'abaadëmjã sĩi hich mag k'ĩir t'ũajã k'augba hãba hich mag hiekta hich mag hig nʌrraba haajem. \v 6 Dich k'apeen k'a k'õsim chan, chik'amnau hõor k'aigba wau nʌm hoowaijã warag honee k'aba, hãba nem hagcha wau nʌm hoowiata honee haajem. \v 7 Chadcha dich k'apeen k'a k'õsim habarmʌn, dich k'apeer garmua dich dʌ̈i wajap k'aba hawiajã hidëu hãwat pʌʌrbabak'am. Chik'am hëugar k'aigba jaau nʌm hʌ̈k'aba, nem wajap'a jaau nʌmta hʌ̈k'aajem. Dich k'apeen pekau hee burrwaijã, ya jãgbaadëm chan tag hat k'abam ha hiek'aba, sĩita warag hʌ̈u deeu hich sĩerrjö hajap'a haju hanʌm, hi higwia. Dich k'apeer gaaimua hõrau hich k'aigba haawaijã, magʌmjã higba hãwatpʌ̈pʌ̈ik'am. \p \v 8 Chadcha dich k'apeen k'a k'õsim habarmʌn, mag k'õchagjã hich mag chugpaa k'augba sĩerraju. Hẽwandam haar naaimaawaijã hich Hẽwandamjã k'õsinaa hich k'apeenjã hich mag k'a k'õsi wënʌrraju. Mamʌ mʌg hatag paawai Hẽwandam hiek jaau nʌm k'ʌʌnjã tag higbaju, ya hich dʌ̈icha naawai. Magbaadëm dʌ̈i tag Hẽwandam Hak'arau hõrag hamachdëu meu k'augbampa hiek'apiejerrjã tag hiek'apibaju. Ya maig paawai hĩchab hõor k'ĩirjug k'augk'am k'ʌʌn k'ĩirjugjã tag higbaju. \v 9 ¿Jãgwia magʌm tag higbaju? Hẽwandam hiek jaau nʌmjã maadëu t'um jaauju k'augbanaa mʌg jẽb gayam k'ĩirjugjã sĩi k'omariipaita k'ap'ʌ naawaima. \v 10 Maimua chi wajapcharam k'ĩirjug k'ap'ʌ haju hed barbaicheewain chadau mag k'omariipai k'ap'ʌm nemjã tag chuk'u haju. \p \v 11 Warr bʌ̃rʌʌ chiraawain chadcha chaain hiek'aata hiek'anaa chaain k'ĩirjugta k'ĩirju chitajim. Pari ya jöoipa chirsiewai warre chaai haawaim k'ĩirjug hisegpʌ̈ijim. \v 12 Hẽwandam hiek hʌ̈k'a nʌmjã hich jãgta sĩebahab. Hĩsin maadëu Hẽwandam higwia hi k'ap'ʌ nʌm hanaab pari sĩi hësp'ëg k'ĩir purrjöom hee nem hinag hoo nʌmjöpaita hi k'ap'ʌ nʌm, wajappai k'augba. Pari jãg nʌʌ hawia mʌg hatag paawai chadcha hich simjö maadëu hi wajap'a k'ap'ʌ haju, ya hagdaujö hi dʌ̈i k'ĩircha hoop'öbaadëm haig. Mʌg maach hagt'a heegar wënʌrrʌweran mʌchdëun ya hi wajap'a k'ap'ʌ chirʌm ha chirab mamʌ, hagt'a hi hooba haawai wajappai hi k'augba chirʌm. Pari jãg chirʌʌ hawia hich jãg hich Hẽwandamau wajap mʌ k'ap'ʌ simjö mʌch garmuajã hĩchab hi k'ap'ʌ haju. \p \v 13 Mag Hẽwandam jua t'eegta hʌ̃rcha hig naab mamʌ, Cristo pierrwai tag magʌm higbaju. Magjup mamʌ nem k'ĩir t'ãrjup nʌm, mak'ʌʌn chan bʌ̃ʌrjã chugpaa k'augba sĩerrjëem. Mak'ʌʌn: Hẽwandam hiek hʌ̈k'awia hi gaaimuata maach hʌ̈u wënʌrrʌm k'ĩirjugau; hʌ̃gt'ar pawiajã warag wajapcha paauk'amaju k'ĩirjug, maimua Hẽwandam k'õsi nʌm gaaimua dich k'apeenjã k'a k'õsi nʌm. Pari mag t'ãrjup nʌm heem hãb sim chi wajapcharam. Ma, cha mua jaau chirʌmjö dich k'apeen k'a k'õsi nʌmʌu. \c 14 \s1 Hẽwandam Hak'arau deeum meu hiek'apibaawai \p \v 1 Keena, mua pʌaba deeu pãrag jaau chirʌm: Hãba dich k'apeen k'a k'õsi hajuuta hʌ̃rcha hẽk'abat. Magnaan chadau hĩchab hich Hẽwandam Hak'arau dee sim juapajã haum k'õsi haju haai nʌm. Pari bʌ̃ʌrjã hõrau k'augbam meúata hiek'aju k'ãai, hʌ̃rcha hi hiek deeum k'ʌʌnag jaau k'ap'ʌ haagta pãach gaai wajap'a hich jua t'eegdam deepim k'õsi habat. \v 2 Deeum meu hiek'amamua k'ãijã hirig jëeumʌn, nem wajaug sim hĩchab; pari mag deeum meu hiek'a simuan hõrag hũrmk'ĩirjã k'aba, sĩi Hẽwandamag hũrmk'ĩirpaita hiek'a sim haawai, chadcha hich Hẽwandam Hak'arau k'ĩirjug wajap'am dee sim hawiajã bigaaum k'ʌʌnau ni hãbmuajã k'augbaju, k'an hata hiek'a sĩ. \v 3 Mag k'ãyau Hẽwandamau hich hiek jaaupi simta jaau nʌrrʌm wounaun chadau chadcha warag bigaaum k'ʌʌnpata Hẽwandam Hiek gaai ham k'ĩirjugdam bãaupiwia, ham k'ĩirjã honee hapinaa hĩchab ham wawijã wawí sim. \v 4 Pari magba deeum k'ʌʌnau magʌm meu k'augbag haigta hamag hũrpimaaugaujö deeum meúata hiek'a simuan sĩi hichigpaita wir haig jaau sim. Mamʌ Hẽwandamau hich hiek jaaupitarrta jũrr hõrag hũrmk'ĩir jaau nʌm k'ʌʌnaun chadau chadcha t'umaa chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnta warag Hẽwandam hiek k'augpi nʌm. Mag hamau nem k'aug paauk'amam haig warag hag hiek gaaita ham k'ĩirjugjã bãauk'a wëtum. \p \v 5 Mʌrʌgan pãach t'umaam k'ʌʌnau deeum meu pãachdëu k'augbam k'ãijã hiek'ak'iin hʌ̈u sim. Pari mua hoowai Hẽwandamau hich hiek jaaupi sim jaau nʌmta wajapcha sim, sĩi jãg dëgölp deeum meúa hiek'a nʌm k'ãaijã. Mag hiek'awiajã pari warm k'ʌʌnag k'ap'ʌ hamk'ĩir deeu ham meúa jaaumʌn hʌ̈u sim, Hẽwandamau mag hiek'apitarr t'umaam k'ʌʌnag k'ak'apdö hamk'ĩir. \v 6 Pãrau hoowai mʌch k'ãijã pãar haar mawia sĩi deeum meu pãrau k'augbamuata pãrag hiek'abaimak'iinjã, “¿K'ani jaau simʌ mag sĩma?” haju pãrau. Mamʌ pãrag wajap'a k'ap hamk'ĩran, pãar meúata jaauju haai chirʌm: Hẽwandamau pãrag hich hiek jaaupitarr, wa mʌg hatag hirua maach dʌ̈i haju, wa Hẽwandam k'ĩirjug k'ãijã k'ĩir pogk'e jaauju haai chirʌm. Magan chadau pãrau k'ap'ʌ nʌisiju, pãach meúa haawai. \p \v 7 Pãrag deeum ejemplo jaauk'im: Karris k'ãijã wa guitarra k'ãijã siirwai, siir meraa haawai sĩi hö hʌ̃ʌrbaajã chuk'u sirk'iin, jãga k'ap habarju k'anta sir sĩ. Pöd k'augbaju. \v 8 Wa soldaaun k'ãijã juurhi hee wërbʌan wëtum haig chi trompeta sir simua wajap'a hö hararaa sirba hak'iin, jãga t'umaam k'ʌʌnau k'ap'ʌ haju mag sirbarmuapai hamachig “Haudimat” ha jaaubarm. \fig |src="HK062B.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="1CO 14.8" \fig* \v 9 Pãarjã hĩchab hich hagjöta t'ʌnʌm. Pãrau k'ãijã deeum k'ʌʌnag hiek'aawai hamau k'augbam meúata hiek'amʌn, jãga hamau k'ap'ʌ habarju hamachig hiek'a nʌm. Par sĩi jãgan paagta hiek'a nʌmjö hok'opp'a nʌisiju. \v 10 Mʌg durr gayan meu k'apan k'ĩir pogk'e t'ʌnʌm. Chi meu k'ʌʌnagan meu wajap'amma, hamach meu haawai, maimuajã hamach hiek'amam t'um k'ap'ʌ nʌm. \v 11 Pari mag t'ʌnʌm heemua hãb k'ãijã bëewia mua hi meu k'augba chitʌmta mʌrʌg hich meúa hiek'achëk'iin, mua pöd k'augbaju. Mag chan pöd hiyʌ̈ʌ habam, ni hãbmuajã chik'am meu k'augba haawai. \v 12 Magua mua sĩi hiekk'õrjã k'aba mag chirʌm: Pãrau jãg Hẽwandam Hak'arau hich jua t'eeg dee sim haum k'õchag t'ʌnʌmʌn nem wajaug sim. Mamʌ chi wajapcharamta paarpam k'õsi habat, har pãachdëu hoowai hagua hʌ̃rcha chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn t'umaa k'ĩir honee hapijöjöom. \p \v 13 Hãbmua k'ãijã hich meu k'aba deeum meúata hiek'aajem hag jua t'eeg wai sim k'ai, magan hagjö hich Jöoirag jëeuju haai sim, mag hichdëu hiek'abarm hiekpai haig hũr nʌm k'ʌʌnag deeu ham meúa jaaujem hag jua t'eegjã hichig deemk'ĩir. \v 14 Hẽwandamag jëeu chirʌm haig mua sĩi parhooba deeum meúata jëeuk'iin, mʌ hak'araun chadcha Hẽwandamag jëeu jöchk'ërama. ¿Pari mag sim mʌch chi hʌ̃rʌmua mʌchdëu hiek'atarrjã k'augba habaawaijãh? \v 15 Magbaawai ¿jãgajuma? Magbaawai mag deeum meúa jëeumam dʌ̈i jũrr haig dich hiek hũr nʌm k'ʌʌnag jaau k'ap'ʌ jawaag hagjö Hẽwandamag dichig jaaupima, jũrr ham meúa hamag k'ap hamk'ĩir jawaag. Meuk'aar k'ãijã hagjö bʌ̃ʌrjã hõrau k'augbam meúata mag hau dichtarr k'ai, hich hagjö ham meúata hamag jaauma, k'ap hamk'ĩir. \v 16 Mag ham meúa k'aba sĩi deeum meúata Hẽwandam t'ö hiek'amamua jëeuk'iinjã, jãga pua hiek'a simjã k'augba haawai haig durrum k'ʌʌndamau pʌ hipierr dʌ̈i hich magau habarju. Hamau pöd magbaju, pʌ hiek'amamjã k'augba haawai. \v 17 Par pua nem wajaug hũrihmʌ jëeumaju; pari mag sim haig chan bʌ̃ʌrjã bit'urgam k'ʌʌndam Hẽwandam hiek gaai k'ĩirjug bãauba, hich magpai bʌ̃ʌrjã hũrba harrjö durrum. \v 18 Mua chadcha Hẽwandamag hʌ̈u hajim ha chirʌm, mʌchdëu hirig jëeu chirʌm haig mʌchdëuta pãar k'ãaijã hʌ̃rcha deeum meúa hiek'aajeewai. \v 19 Mag chitab mamʌ, k'apanag hee chirʌm haiguin, hiek pöm k'aba hawiajã, t'umaam k'ʌʌnag mʌch hiek'a chirʌmjã k'ap'ʌ hapim k'õsita chitʌm, sĩi mʌch happai hiek'a chirʌʌ habarmjã ham meúa k'aba haawai hiwiram hãbmuajã k'augba hich mag höbërpimaaugau. \p \v 20 Cristo gaaimua k'odamnaan, mʌg mua jaau chirʌm k'ap haag hoob sĩi chaaindamjö k'ĩirjug meraa hamiet. Magarrau nem k'aigbam wawaagan chadau warag wauju k'augba haju haai nʌm, chaain daumeraa haawai nem wauju k'augba haajemjö. Pari Hẽwandam Hak'aar jua t'eegau nem k'ĩir pogk'e waupiejem heem chi wajapcharam k'ap haagan, chadcha jöoin k'ĩirjugjöta habat, wajap'a k'ĩirjuag. \v 21 K'ĩir heyaa habat jãga Hẽwandamau warrjã maach jöoin israelnaan hichdëu hamach castigaa sim k'ap hamk'ĩir deeum k'ʌʌnag hamach meúata hamag hiek'apijĩ. Hag hiek higwia Hẽwandamau hich hiek p'ã sim gaai, \q1 “Jãk'ʌʌn wounaanau mʌ hiek hʌ̈k'aba harr haawai jũrr deeum k'ʌʌnagta mua ham durr k'echt'ʌg haupiwi hamach meúata jũrr chi durr k'ʌʌnagjã hiek'apiju” hajim, “mag hoobaawai hamach k'aibag hisegamk'ĩir. \q1 Pari par mag deeum durram k'ʌʌnau hamach dʌ̈i magbarmjã hʌ̈k'abaju” ha p'ã sim. \rq (Is. 28:11-12)\rq* \m \v 22 Magua, hĩs hewagjã mag hõrau meu k'augbam hiek'a nʌmuata chi hũr nʌm k'ʌʌnag Hẽwandam hiek hʌ̈k'apiju haju k'aba nʌm. Magarrau Hẽwandam hichdëucha hich hiek jaaubarmta jũrr t'umaam k'ʌʌnag hũrmk'ĩir ham meúa jaau nʌmuan chadau hʌ̈k'aba nʌm k'ʌʌnaupa hʌ̈k'am k'õsi hʌ̈k'aajem, hajap'ata hũr naawai. \v 23 Pãadë k'ĩirjubat: Hẽwandam hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn t'umaa hãbam haig biirdʌnaa, t'umaam k'ʌʌnau deeum meúata hiek'a t'ʌnʌmcha k'ãijã hãb bʌ̃ʌrjã Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba sim dubchëwia mag hoobaicheewaijãh, k'an habarju hirua. Par jãgan hirua, “¡Hih! parhooba dubwia sĩi hõor pöm lökie t'ʌnʌmjã hoobarm” hawia warag hʌ̈k'ab sĩsiju. \v 24 Pari magba sĩi pãach t'umaam k'ʌʌnag Hẽwandamau jaau simta jũrr hõrag jaau nʌmcha k'ãijã hãb Hẽwandam hiek hʌ̈k'aba k'itʌm dubchëwia mag hũrbaicheewai, hirua t'umaa hãsie hich mor hewag k'ĩirjuwia, “Chadchata mʌʌn pekau pöoma chirʌm” haju, hich jʌ̃gdaar mag pãrau jajawagmam hũrwia. \v 25 Mag hamachdëu hi hoojã hooba haajemta wajap'a hi hoojem k'ʌʌn dënjö hichigcha jaaumam hũrbaawai kanieu t'ʌk'öonaa, “Chadcha Hẽwandam ham dʌ̈i sĩewaita mʌg t'ʌnʌm” hawia, dʌ̈i hamach paarmua Hẽwandamag jëeuju. \s1 Pãach nem hiinwai wajap'a hoonaata hinbat \p \v 26 Ya hãbmiecha paawai mua pãrag magk'im: Har hãba k'apanaa biirdʌnaa Hẽwandamag jëeuwai, hãaur k'ʌʌnau meuk'aar hauju haai nʌm; maagwai hãaur k'ʌʌnau Hẽwandam hiek gaaimta jaau nʌmua hõor wawiju haai nʌm; maagwai hãaur k'ʌʌnau hich Hẽwandamaucha hamachig jaaubarm hiekta jũrr deeum k'ʌʌnag k'ap hapiju haai nʌm. Tagam k'ʌʌn deeum meúa k'ãijã hiek'aju haai nʌm; maagwai warm k'ʌʌnau jũrr mak'ʌʌnau deeum meúa jaaubarmta t'umaam k'ʌʌnag hũrmk'ĩir jaauju haai nʌm. Mamʌ mag nem hin nʌmjã, dich happaita honee haag k'aba, t'um haig nʌm k'ʌʌn Hẽwandam dʌ̈i warag hubʌ hapiegta mag wauju haai nʌm. \v 27 Pãach meu k'abam hiek'aju hawiajã hiek'aju haai nʌm. Pari numpai wa t'ãrjuppai k'ãijã hãhãbdö hiek'amamuata hiek'aju haai nʌm, sĩi t'um sereuba. Mag deeum meúa hiek'abarmjã hichiita jũrr hãbmua jaaub k'aba jaauju haai sim ham meúa, t'umaam k'ʌʌnag hũrmk'ĩir. \v 28 Mag k'apan t'ʌnʌm hee ni hãbmuajã mag warm k'ʌʌnau deeum meúa hiek'a nʌm jaauju chuk'um chan, magan warag bʌ̃ʌrjã deeum meúa hiek'aba, sĩi pãach hödegpaita hiek'abat, pãachdëu Hẽwandam dʌ̈imuapaita mag pãach hiek'abarm k'ap haag. \v 29 Wa magba sĩi Hẽwandamau pãachigcha jaaubarm hiekta jũrr hõrag jawaag wai nʌm k'ai, hagjö numpai k'abamʌn t'ãrjuppaita hiek'aju haai nʌm. Maagwai tagam k'ʌʌnau sĩi k'ĩuu hũrwia jaauju haai nʌm, chadcha Hẽwandam Hak'arauta mag hiek'api sĩ, wa sĩi hich k'ĩirjug heepaimuata mag hiek'a sĩ. \v 30 Pari mag hagt'a warm hiek'a sim hee, deeum haig simʌg k'ãijã hĩchab hich Hẽwandamau hich hiek jaaumk'ĩir jaaumʌn, magan chi nacha hiek'a sĩerr hiek'a höwia jũrr magʌg hiek'apiju haai sim. \v 31 Mag hãhãbdö hiek'amamuata t'um chi Hẽwandamau hich hiek jaaupi nʌm k'ʌʌn hiek'a höju haai nʌm, haig durrum k'ʌʌndamag k'augpiwia hĩchab k'ĩirdam honee durramk'ĩir. \v 32 Chi mag Hẽwandamau hich hiek jaaupibaawai jaau nʌm k'ʌʌnaun wajap'a k'ap'ʌ haju haai nʌm, hamach parhooba sereuba sĩi hãhãbdöpaita hiek'amaju haai nʌm. \v 33 ¿Jãgwia mag chirʌ́? Sĩi jãg nem parhooba hamachdëu hampierr haawai Hẽwandamau k'õchk'aba haajeewaita mag chirʌm. Hẽwandam chan hoob magʌm heem k'abam. Hiruan hagpierraanaa k'õinaata wënʌrrapiejem. \p Jãg tagam k'ʌʌn chi hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn iglesia hee haajemjö, \v 34 hʌʌinan culto hee paawai sĩi k'ĩuuta hũr hohoodö haju haai nʌm. Ham, hemk'ooin hijẽjẽbk'am hee dʌ̈i hiek'aju k'aba nʌm, hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö, ham sĩi hamach jaai jua heegarpai k'it'ëem haawai. \v 35 Hemk'ooinau culto hee nem jaau nʌm wajappai k'augba haawai wajapcha k'ap haag jëeum k'õsi nʌm k'ai, di haar pawia hamach jaainagta jëeuju haai nʌm. Magba jãg culto hee hʌʌin hijẽjẽb haawai hʌ̈u k'aba sim. \p \v 36 Pãrau jãg deeum iglesia hee haajemjö k'aba, sĩi pãachdëu ham haig nem waauwai, ¿pãachdëuta nacha Hẽwandam hiek hompaa haujimpii nʌ? ¿Wa pãachdëupaita mag Hẽwandam hiek k'ap'ʌ nʌwa? \v 37 Pãar hee hãb sĩi hich hiiupai k'ãijã Hẽwandamau hichig jaaubarm hiek jũrr hõrag jaaujem hag jua t'eeg paraam ha sim k'ai, wa deeum jua t'eeg Hẽwandam Hak'arau deetarr k'ãijã wai sim ha sim k'ai, magua tagam k'ʌʌn k'ãaijã k'apcha haju haai sim: muajã hich hãbam Hẽwandam Hak'araupai mʌchig jaaupitarrta jaau chirʌm. \v 38 Pari hĩchab hãbmua k'ãijã mua nem jaau chirʌmjã chad hamap'a sim k'ai, magan hoob “Jã chan Hẽwandamauta hich hiek jaaupi simʌu” hamiet. \p \v 39 Cristo gaaimua k'odamnaan, magua mua mag chirʌm: Hẽwandamau hich hiek pãachigcha jaaubarm jũrr hõrag jaaujem hag jua t'eegta pãachig deepim k'õsi habat, hi hiek hõor jʌ̃g heyaa jawaag. Pari mag hawiajã hoob, “Deeum meu chan hiek'aju k'aba sim” hamiet. \v 40 Deeu pʌaba pãrag jaau chirʌm: Mag nem waauwaijã sĩi parhooba pãachdëu hampierr haba, hagpierraata haajeet'ʌ̃. \c 15 \s1 Cristo meewia deeu p'iidʌtarr \p \v 1 K'odamnaan, pãrag k'ĩir heyaa hapim k'õsi chirʌm maach peerdʌajem hiek har na mʌchdëucha pãachig jaautarr. Hich mag hiek hajim pãrau hʌ̈k'awia hĩsjã hʌ̈u hagt'a hag gaai hubʌ durrum. \v 2 Hich mag hiek mʌchdëu pãrag jaautarr gaaimua hʌ̈u pãar peerdʌwi nʌm, majã chadcha hʌ̈k'atarr k'ai mamʌ. Hich hagt'a pãar hag hiek pʌaba hich mag hi dʌ̈i hubʌ nʌm k'ai, hʌ̈u pãar chadcha peerdʌ nʌm. \p \v 3 Mʌchdëu hʌ̈k'atarr hiekta ya hĩchab pãragjã jaauwia chirʌm, jãga hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö chadcha Cristo maach pekau gaaimua t'õjĩ. \v 4 Mag hi t'õowia bëp sĩutarr k'ãai t'ãrjup nʌm hee hũwaai maach hich mʌg p'iidʌtarrjã hĩchab mua pãrag jaaujim. Mag hi p'iidʌjujã hĩchab hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai ya hag nawe jaau sim. \v 5 Mua pãrag jaaujim, Pedroog hich hoopitarr, hag k'ur doce hich dʌ̈i hogdʌba wënʌrraajerr k'ʌʌnag hich hoopitarr, \v 6 maimua hag k'ur hũmaai deeu hich hiek hʌ̈k'a durrarr k'ʌʌn k'apan quinientos hatcha hãbam haig narr k'ʌʌnag hich hoopitarr. Mag hi hootarr k'ʌʌn hãaur k'ʌʌnan ya k'ëchwia naab pari jãrrcha hatcha hagt'a monak'a t'ʌnʌm, mag hamachdëu hootarr jawaag. \v 7 Maimua Santiagoogjã hich hoopiwia t'um hich dʌ̈i hogdʌba wënʌrraajerr k'ʌʌnagjã hich hoopijim. \v 8 Jãk'ʌʌnan chadcha ya hich dʌ̈i dʌ̈rrʌ̈ʌ wënʌrraajerr k'ʌʌn hajim, mamʌ mʌʌn heeu hich hiek hʌ̈k'atarr hedweta warre mʌrʌg hich hoopiwia mʌ jʌr haujim. Maguama, mag mʌrʌgta hãbmiecha hich hoopitarr haawai mʌʌn sĩi hagt'a k'uk'ur chirʌwe t'aabapʌ̈itarrjöta chirʌm. \v 9 Magtarr haawai Jesuu hich hiek jaaumk'ĩir hichdëucha jʌr hautarr k'ʌʌn heejã mʌchta t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã serbiibacha chitʌm. Mag chiraawai mʌjã hĩchab hich Jesuucha hich hiek jaaumk'ĩir t'ʌ̃r hautarrau ha t'ʌ̃rju haai k'aba chirʌm, hi hiek hʌ̈k'a durrum k'ʌʌn k'aibag wawaagjã ham hẽudee hẽk'a chitʌʌ haajerr haawai. \v 10 Mag chitajieb mamʌ hʌ̈u Hẽwandamau mʌ heeg hoowi hĩs hich hiek jaaujemk'a wai sim. Mʌchta mʌch k'apeen hich hiek jaaumk'ĩir hichdëucha jʌr hautarr k'ʌʌn k'ãaijã hʌ̃rcha p'idk'awia chirʌm. Mʌch juapadamau k'abajim pari hichdëu mʌ juag hoowiata hʌ̈u chadcha mʌ dʌ̈rrcha hi hat'ee p'idk'abarm. Jãgan Jöoirau parchata mʌ heeg hoobajim. \v 11 Pari mag chirʌm haig chan k'aita hʌ̃rcha p'idk'ajĩ wa k'aita pöm p'idk'abajĩ ha chirʌm k'abam. Maach t'umaam k'ʌʌnau hichiita Cristo meewia deeu hiiu p'iidʌtarr hiekta jaau nʌm; mag jaauwia pãrau hʌ̈k'ajierram. \s1 K'ëchwiajã deeu p'iidʌtk'aju \p \v 12 Pari mag Cristo meewia p'iidʌtarr marau pãrag jaaubaawai hʌ̈k'atarrta, jãga hĩs hũurwai pãar heem k'ʌʌn hiek mag hõor meebarm chan tag p'iidʌba haajem ha jaau nʌm hũr chirʌ́. \v 13 Chadcha mag hõor meebarmjã tag p'iidʌba haajeek'iin, magan Cristojã hagt'a hich hauk'ërtarr jẽbdeg sĩejeek'am. \v 14 Mag Cristo chadcha hiiu p'iidʌwia hich mʌg höbërba harr hak'iin, cha marau hi hiek jaau wënʌrrʌmjã sëuk'a chad k'aba harrta jaau wënʌrrak'am. Mag k'ai magan maadëu parta hʌ̈k'a nʌm. \v 15 Chadcha mag hamau jaau nʌmjö hõor meebarmjã meem hiekta meejem hak'iin, magan maraun sëuk'ata Hẽwandamau Cristo p'iriu haujim ha jaau wënʌrrʌm, chadcha p'iidʌba harrta. \v 16 Hamau jaau nʌmjö mee nʌm k'ʌʌn tag bʌ̃ʌrjã hiiuba nʌm k'ai, magan Cristojã meewia tag p'iidʌbak'am. \v 17 Mag Cristojã p'iidʌba harr k'ai, magan parta pãraujã hi hiek hʌ̈k'ajierram. Mag hak'iin magan pãran hagt'a pãach pekau heeta wënʌrraajeek'am. \v 18 Mag hi p'iidʌba harr k'ai, magan hĩchab hi hiek hʌ̈k'a durrumua hötarr k'ʌʌnjã hamach pekau heepaita hich mag hok'oo durrum. \v 19 Cristoou hich higar wënʌrrʌm jũrr maach hich haar hauju ha simjã, maach meewai chadcha hich haar haubamta mag sĩek'iin, magan ¿k'an wajaug hat'ee hi gaaimua mʌg p'it'ur wënʌrraajeek'ajĩ? Mag hak'iin maachta chadcha t'umaam k'ʌʌn k'ãaijã parchata p'idk'a wënʌrrʌmjöo haajeek'am. \p \v 20 Pari Cristoon chadchata hiiu p'iidʌjim. Mag hõor pöm hö nʌm hee hichta nacha p'iidʌtarr gaaimua hewag pawiajã hõor k'apan hichjö p'iidʌtk'aju jaau sim hajim. \v 21 Wajapcharan hich jãg warrjã hõor hãbpaim gaaimua hewag pawiajã hõor t'um hok'oo nʌisierrjö, hich hagjö hĩchab woun hãbpaim gaaimuata hewag pawiajã hõor hiiu p'iidʌtk'aju hi gaaimua. \v 22 Hich jãg warrgarwe Adán gaaimua hõor t'um hö derr haawai hich hagjö hĩchab Cristo gaaimuapaita t'um maachin hich mag hiiu wënʌrraju. \v 23 Pari majã sĩi parhooba k'abam: Cristota nacha p'iidʌjim; mag k'ur deeu hich pierrum hedta hi higar hʌ̈k'a durrum k'ʌʌnjã jũrr p'iidʌtk'aju. \v 24 Ya magbarm haigmuan chadau, Cristoouta mʌg durr t'um hich k'aibag dʌ̈i hag gaai jua t'eeg t'ʌnʌmpa t'um pödpʌ̈inaa jũrr hich Hẽwandam chi Hayagta nem t'um jʌ̃apiju, hich mag chi Pörk'a sĩsimk'ĩir. \v 25 Pari mag hich Hayagta jua t'eeg t'um jʌ̃apiju na, hich dʌ̈i hiekk'õr paraam k'ʌʌn t'um hich jua heegar p'ë hau nʌm hora hich Cristota mag hichdëu hõor p'ë haumam k'ʌʌn Reik'a sim. \v 26 Mag hich dʌ̈i hiekk'õr paraam k'ʌʌn t'um hich jua heegar p'ë hat'aawai, hãbmiecha paawai tag hõor mee k'augba t'ʌnʌisiju, \v 27 magamk'ĩirjã hich Hẽwandamau t'umaa Cristoogta jaau wai sĩewai. Mag nem t'um hirigta jaaujim hanʌm chan, hich Hẽwandam chi Haaipata jũrr hi jua heegar sim hanʌm k'abam. Hich Hẽwandam chi Haai chan pöd hi jua heegar haju k'aba sim, warrjã hich Jöoirauta mag nem t'ʌnʌm t'um hi jua heegar hapitarr haawai. \v 28 Maimua mag nem t'um t'ʌnʌm Cristoou hich jua heegar p'ë hat'aawai hich Cristojã Hẽwandam Hiewaak'a simta jũrr hich Jöoi jua heegar sĩsiju, hich Jöoirauta warrjã hirig jua t'eeg t'um hich jua heegar p'ëdeetarr haawai. Magbaawain chadau hich Hẽwandamta nem t'um t'ʌnʌm k'ãaijã warag hʌ̃rpai sĩsiju. \p \v 29 Mag Cristo hiiu p'iidʌbajim hanʌmʌ magan ¿k'ant'ee hãaur k'ʌʌnau jãg ya meetarr k'ʌʌn kõitjã hamach pör choopi nʌmma? Mag hõor mee nʌm k'ʌʌn hiiuba nʌm chan, ¿k'ant'ee ham kõit pör choopi nʌmma? \v 30 Mag Cristo hiiu p'iidʌba harr k'ai, magan ¿k'ant'eeta maar jãg hed hëepierr sĩi maach mod hʌmk'a nʌmjö wënʌrraajemma hi gaaimua? \v 31 Mag wënʌrrʌm gaaimua mʌchin hedau hãspapak'ampierrta tag pãar k'ĩir chitabajujö haadëp haajem, chik'amnau dak'ãwaau. Pãar Cristo higar nʌm gaaimua mʌch honee chirʌmjã meerba jaau chirʌm pãrag. Hich hagjö mʌch peer hõrau t'õt'õo haajem pãrag jaau chirʌmjã sëuk'aba chirʌm. \v 32 Dich k'apeenpaijã k'aibag sĩi maach k'oojemjö sĩsidʌm dʌ̈ijã par hiek'aupain Efeso p'öbör hee chadcha maar jãau nʌmjö haadëp haajeejim, Cristo gaaimua. Pari chadcha hõor hö nʌmjã tag p'iidʌba haajeek'iin, ¿k'ant'ee mʌ mʌg chitʌʌ haju chad k'abam hat'ee? Mag hak'iin magan ham hiek'õoin, “Keena, jöpcha k'ëchju nʌpí, magan warag t'ach k'öwia honee döjã dötarrau” haju haai nʌm. \p \v 33 Pari mag k'abam k'odamnaan. Hoob har Jesús hiiu p'iidʌbajim ha jaaujem k'ʌʌnag pãach k'ũgurpimiet. Pãrau k'augbáh: “K'aigbam k'ʌʌn dʌ̈i k'apeerk'aawain maach wajap'a chirarrjã hãrpäaijem” ha jaaujem. \v 34 K'ĩirjug k'ap'ʌ haajeet'ʌ̃. Mua hũr chirʌm, mag maach meebarm chan tag p'iidʌba haajem ha jaaujem k'ʌʌn pãach heepaijã t'ʌnʌm hanʌm; mamʌ mag t'ʌnʌmjã pãar bʌ̃ʌrjã chigaa k'abamjöta haajerram, hamag hiek'abanaa sĩi hũrbamjö haawai. Pãrau k'augba nʌ, chi mag nʌm k'ʌʌn chan Hẽwandam higar k'aba, ni bʌ̃ʌrjã hi k'augba naawaita mag nʌm. Magʌm k'ʌʌn pãach hee wai naaba warre jʌrbapʌ̈it. Mʌch hiek hũrwia k'ĩir naaumk'ĩir hĩs chadcha mʌ mag hiek'a chirʌm pãrag. \s1 Jãga meetarr k'ʌʌnjã deeu p'iidʌtk'aju k'ai \p \v 35 Tale hãaur k'ʌʌnau hamach hödegpai k'ãijã, “Keena, jãg hõor mee nʌmjã ¿jãgata p'iidʌtk'aju k'ai? wa ham p'iidʌtk'aawai ¿ham mor jãgata sĩsid haju k'ai?” ha jëeuju, hamach wir haigpai k'ãijã. \v 36 Chi mag jëeu simʌn magan wajap k'ĩirjubanaata mag sim. Pãrau hooba haajẽ, jãga haajẽ nemjĩir dau jĩirwai. Par daúa hoowai nemjĩir daudam jẽb heecha joot'ʌ k'eerwai warre t'õbaadëmjöo hoojem. Pari mag t'õbarmjö harrta, deeu t'arrp'ëbaadëmuata hũwaai k'ërdam paarpawia hiiu k'ërsiejem. Hich hagjöta t'ʌnaabahab maachjã; maach meewia jẽb hee hauk'eerwai mʌg hatag deeu p'iidʌtk'aju k'ʌʌn k'abahab. \v 37 Pãadë mʌ sëu hawia arroz wa deeum nemjĩir dau k'ãijã jĩirnaa hoobat: Mag nem jĩirwaijã warre chi bʌ̈damchata jĩirba, chi daudampaita jĩirjem. \v 38 Mag höbërmamuata chi nemjĩir daupierr k'ĩir pogk'e höbeerjem, Hẽwandamau warrgarwe hich mag derr haawai. Maachjã hagjö meebarmuata mor hiiur paarpa naabahab. \v 39 Hich jãg nemjĩir dau k'ĩir pogk'e paraanaa pabʌ̈jã k'ĩirpierr t'ʌnʌmjö, maach morjã k'ĩet sĩebahab, tagam nem dʌ̈i. Nemchaain pabʌ̈ heem morjã k'ĩet sim; nem hichpan morjã k'ĩet sĩewai hãwarr morjã hagjö k'ĩet sim. \v 40 Hʌ̃gt'armpeen morjã k'ĩet sĩewai, mʌg jẽb gayam k'ʌʌn morjã k'ĩet sim. Hʌ̃gt'armpeen hamach hooimʌg k'ĩet wai naawai mʌg jẽb gayam k'ʌʌn hooimʌgjã k'ĩet sim. \v 41 ¿Pãrau hoowai mʌg hedau hãsdawam hedau chi hedaram dʌ̈i k'ĩet sĩeba haajẽ? Ni p'ĩdagjöojã k'aba sĩsidʌm. Hamach chi p'ĩdag happaijã t'um dau hagdaujö wʌʌba, dau k'ĩet sĩsid haajem. \p \v 42 Wajapcha k'ĩirjuk'iin, maachjã hich jãg nemjĩir jĩir nʌmjöta naabahab hĩchab, mag meewia deeu hiiu p'iidʌajem ha jaauwai. K'ani maach meewai nemjĩir jĩir nʌmjö maach mor jẽb hee hauk'ërbaawai sĩi beeurjem; pari mag meebarmua deeu hiiu p'iidʌbarm chan tag beeurbam. \v 43 Mag bëp sĩubarm chan tag bʌ̃ʌrjã maadëu higba sim. Pari magtarrta deeu p'iidʌ sĩsiewain chadau sĩita hooihmʌ sĩsiju, magjö haju nem chan maadëu hooba haajem. Ya sĩi jua t'eegjã chuk'u bëp sĩutarrta jũrr p'iidʌawain chadau juapa t'eegta p'iidʌju. \v 44 Maach meewain maach mordam cha maach hiyʌ̈ʌ nʌmta jẽb hee maajem. Pari mag sim p'iidʌawai chan ya tag mʌg mor k'ĩir k'aba, hʌ̃gt'armpeen mork'ata p'iidʌju. Wajapcharan mʌig dich bi heem morjã paraa haawai hʌ̃gt'armpeen morjã hĩchab t'ʌnʌm. \p \v 45 Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaauwai, warrcha hichdëu hompaatarr woun Adán ha t'ʌ̃r sĩerr hichdëuta hiiupi haujim ha jaau sim, magbarmua hewag pawiajã maach paarpa haumk'ĩir. Pari hag k'ur Cristo pierrwai jũrr hich garmuata hõor hiiupie chaar hiiupiejem, magbarmua hich gaaimuata hʌ̃gt'ar hõor höbër wënʌrramk'ĩir. Mag Hẽwandamau Adanta nacha hompaatarrjö, jũrr Cristota nacha p'iriu haujim, hichta hʌ̃gt'ar wëtju k'ʌʌn dën chi Pörk'a sĩsimk'ĩir. \v 46 Magtarr haawaita mʌg hagt'a heegar nʌweran hich mʌg mor maachdëu wai nʌm dʌ̈ipaita wënʌrraju. Pari mʌg hatagta hagjö hich Hẽwandamaupai maachig tag t'õjã t'õba haajem mor deeju. \v 47 Nacharam woun Adán haajerran jẽb dënta Hẽwandamau hompaa haujim, pari Cristoon jũrr hʌ̃gt'armuachata bëejim. \v 48 Maach mʌg hagt'a mʌg durr jöoi gaai durrum k'ʌʌnan nacha mag jẽb dën hompaa hautarr hag mor k'ĩirta wai nʌm: pari ya hʌ̃gt'ar paawain hich hʌ̃gt'ar sim hag mor k'ĩirta wai naaju, Cristo mor k'ĩir. \v 49 Hĩs hewag pawiajã hagt'a Adanag mor deetarr k'ĩirk'a wënʌrrʌmjö, jãg nʌʌ hawia jũrr hich Cristoou mor wai sim k'ĩirta maadëujã hagjö wai nʌisiju. \p \v 50 Pari cha mua jawaagpam wajap'a hũrbat hermanonaan: Maach mʌg heegar haawai maach mordam mʌg k'itʌm chan pöd Hẽwandam sim haar höbërbam. Maach mor mʌg bʌ̃ʌr habarmua dajẽk'u k'itʌm chan pöd Hẽwandam sim haar wënʌrraju k'aba nʌm. \v 51-52 Pari hũrbat, hĩchab hagjö cha mua pãar jʌ̃gderraa jawaagpam: ma chan pãrau bʌ̃ʌrjã hũrba haajemʌu: Maach mʌg t'ʌnʌm k'ʌʌn t'umcha chan k'ëchbaju. Pari hagt'a k'ëchba naawiajã, chadcha maach chi hʌ̈k'a nʌm k'ʌʌn mor mʌg simʌn, hãbmiecharam trompeta sirbarm dʌ̈i sĩi mʌg maach dau p'ĩrbarmjö habarm hee, warre maach t'umta mor hiiur wai nʌisiju. Mag trompeta tẽe habaawaita nawe k'ëchwia jẽb hee k'ëk'ëd harr k'ʌʌnjã deeu p'iidʌtk'aju, tag k'ëchba hich mag hiiu nʌisieg. Magbarm dʌ̈i maagwai hagt'a maach chi monak'a durrum k'ʌʌnjã deeum mor chi hiiurigta paapʌ̈iju hich Hẽwandamau. \v 53 Magbaawai maach mor mʌg dajẽk'u k'itʌmjã jũrr bʌ̃ʌrjã meeba haajemʌg pabaadëm dʌ̈i, tag beeurjã beeurba, sĩi hich mag sĩerraajemk'a sĩsiju. \v 54 Mag tag maach meejã k'augba t'ʌnʌisiewain chadau chadcha hich Hẽwandam hiek p'ã sim gaai jaau simjö, “Mʌg hatag paawai mʌch garmuata hõor dajẽgpiejemjã pödpʌ̈iju” ha simjö nʌisiju. \v 55 Mag higwia hĩchab hich Hẽwandamau hich hiek deeum hich hiek jaaujemʌg p'ãpitarr gaai jaauwai, “Magbaawain chadau jãg hõrau hamach dajẽgju högk'aajerrjã tag k'ĩirjuba nʌisiju” ha sim, “chi maach dajẽgpiejerrjã ya tag jua t'eeg chuk'u sĩsiewai.” \v 56 Jöoingarwe ley deetarr gaaimuata hõrau hamach pekau pöoma wai nʌmua hok'oojujã k'ap'ʌ haajem, mag pekaúata nem jua t'eeg benen dënjö hõor meepiejeewai. \v 57 Mamʌ hʌ̈u maach Pör Jesucristoou mag pekaúa hõor hok'oopiejem hich garmua pödpʌ̈itarr gaaimua hʌ̈u maach hi dʌ̈i wënʌrrʌm, tag hok'ooju k'aba. Mag nʌm dʌ̈i mʌg jẽb gaaiwejã maachig hich jua t'eeg deejem, mag pekau jua t'eegag dich t'ʌ haupiba haag. \p \v 58 Cristo gaaimua k'odamnaan, mua chadcha pãar k'õsi chitʌm. Magua mua pãrag, “Hich jãg hi dʌ̈i hubʌnaa chik'amnau chaaur nem jaau nʌmuajã pãach k'ũgurpiba, warag maach meewiajã deeu hiiu nʌisijuuta k'ĩirjunaa hi dau najã nem wajap'a wau nʌm gaaita p'idk'anaat” ha chirʌm. Pãrau k'ap'ʌ nʌm, hich hat'ee maach mag p'idk'abarmjã hirua sĩi hich jãg par hok'oopibaju. \c 16 \s1 Ofrenda dee nʌm \p \v 1 Pãrau k'ap'ʌ nʌm, jãga mua Galaciapienagjã jaaupʌ̈ijĩ. Magtarr haawai jãg Cristo gaaimua maach k'odnaank'a t'ʌnʌm k'ʌʌn hat'ee pãach heejã hagjö p'atk'on p'iebat. \v 2 Domighed paawai hagdaujö pãachdëu ganmampierr p'iepetat; maagwai ya wai naawai, mʌ barbaimaawaita heeupemjö mag p'atk'on jʌrjʌr habaju. \v 3 Ya pãach haar mʌ barbaimaawai pãrau hõor jʌr hauju; mak'ʌʌnta mʌchdëucha pʌ̈iju, maach k'odnaan Jerusalenpien hat'ee mag pãachdëu p'atk'on jʌr p'ietarr deen mamk'ĩir. Hamach dʌ̈ipai hĩchab hẽsap p'ãnaa deepʌ̈iju. Hag gaai pãrau jaaupʌ̈iju, mʌg chi p'atk'on harr nʌm k'ʌʌnan maachdëucha jʌr hauwiata pʌ̈i nʌm k'ʌʌnau ha k'ap hamk'ĩir. \v 4 Mʌchdëu hoowai mʌchjã ham dʌ̈i maju haai chirʌm k'ai, magan mʌchdëuta ham p'ë harrju mag p'atk'on deen. \s1 Pablo Corintoog maju k'ĩirjutarr \p \v 5 Pãar hoon mamua Macedoniapien hee mʌ dichju. Hök'ar mag p'ʌʌrdʌmamuata Corinto barju, pãar haar. \v 6 Tale pãar haig mʌ k'ãaidam k'apanaa k'ãijã chiraimaju, pari hagt'a wajappai k'augba chirʌm. Hichaau pamʌn, jãig pãar haig chirʌmua hidëu mʌch gaai noseg jaar dichpiju. Maimua ya döchʌumie burrbaadeewaita mʌch majuug mamk'ĩir, mag tale pãrau mʌrʌg jap hee mʌchdëu nemdam higju t'umaa p'ëdeepʌ̈iju. \v 7 Mamʌ mʌʌgwaiwe chan mabam. Sĩi pãar haig dichmap'a chiraawai maach Pör Jesuu k'õs hamʌn mʌch hödiiwan pãar haig dʌ̈rrʌ̈ʌ chiraimaju k'ĩirju chirʌm. \v 8 Pari ya mʌg p'iesta Pentecostés burrju gayaa pamaawai hich mʌig Efeso p'öbör hee chirʌmua warag p'iesta dichpiju. \v 9 Maach Pör Cristo hiek jaau chitʌm gaaimua hõor k'apank'am k'ʌʌnau mʌ k'õchk'aba t'ʌnaab mamʌ, mua magʌmjã higba warag jaauju, mag maach Pör hat'ee p'idk'a nʌmua hi hiek jaauju hayaa hoo wai chiraawai. Magua pöd p'iesta nawe chan mʌ mabam. Mua k'ap'ʌ chirʌm, mag mua jaaubarm chi hũr nʌm k'ʌʌnaujã sĩi par jʌ̃gʌupai hũrbaju. \p \v 10 Pãach haar Timoteo barimaawai hi dʌ̈i wajap'a habat, hichjã hĩchab pãach hee haairaa chiramk'ĩir. Magaag hĩchab hijã mʌjö maach Pör Cristo hiek jaau nʌm p'idagta jaau k'itaajem. \v 11 Hiwiram hãbmuajã hoob pãrau hi k'a hisëe hamiet. Magju k'ãai hirua nem higjudam t'umaa hirig deebapʌ̈it, honee hurumua mʌ hoon bëemk'ĩir. Bʌ̃ʌrjã barchëba haawai tagam k'ʌʌn hermanonaan dʌ̈i hí nʌ chirʌm. \p \v 12 Maach hermano Apoloogjã par mua pepet chirʌʌ hajim, warm k'ʌʌn dʌ̈i pãar hoon mamk'ĩir. Pari magʌmjã maba, t'ʌba sĩsijim. Pari hök'ar hichdëu hoowai maju hayaa habarm hed jam pãar haar hi barju. \s1 Pabloou Corintopienag salud deepʌ̈inaa ham wawitarr \p \v 13 Hãbmiecha paawai pãrag, “Pãach hoomap'a haajem k'ʌʌn dʌ̈ijã k'ĩir k'ap'ʌnaa pãachdëu Cristo hiek hʌ̈k'a nʌm gaaita hubʌ t'ierrk'a nʌisit” ha chirʌm. Hag hiek gaaita hemk'ooink'anaa nem jua t'eeg habat. \v 14 Pãach heepai nem waauwaijã, t'umaa dich k'apeen k'a k'õsinaa ham hʌ̈u hapiegta nem waubat. \p \v 15 Cristo gaaimua k'odamnaan, Corintopien. Pãrau k'ap'ʌ nʌm, maach hermano Estefanata jam pãar haar Acaya durr nacha hich chaain dʌ̈imua hich hʌʌipa mʌg maach peerdʌajem hiek hʌ̈k'ajim. Mag hʌ̈k'awia hamach k'ĩrauta hagjö har hewag hʌ̈k'amam k'ʌʌn juagjã hoo nʌisijim. \v 16 Muan pãrag, “Jãgʌm wounaanau wa hijö Hẽwandam hiek gaai p'idk'a nʌm k'ʌʌnau k'ãijã pãachig mag habaawai hag hipierraa habat” ha chirʌm. \v 17 Mʌ honee chirʌm, pãar bëeba nʌm hee Estefanaauta Fortunato dʌ̈imua Acaicopa hʌ̈u mʌ hoon bëetarr haawai. Pãachcha pöd bëebahab mamʌ, ham pierrumua hʌ̈u pãachchata pierrumjö habarm. \v 18 Hʌ̈u chadcha hamau mʌ t'ãar honee hapiwia pãarjã hich hagjö honee hapiju, deeu pãar haar bardʌtk'aimaawai. Jãgʌm wounaanan chad pãrau chadcha pãach garmuajã bʌ̃ʌrjã chig habata wai naaju haai nʌm. \p \v 19 Mau Asia provincia hee iglesia nʌnʌidʌm heem k'ʌʌnaujã pãrag salud deepʌ̈i nʌm. Aquiloou Priscila dʌ̈imua salud deepʌ̈i nʌm, maimua ham deg hermanonaan culto waaujem k'ʌʌnaujã hagjö salud haajem pãrag, pãarjã maach Pör Jesucristo dënk'a naawai. \v 20 Tagam hermanonaanaujã hagjö t'umaam k'ʌʌnag salud haajem. Pãach hãba biirdʌawai pãach k'apeen dʌ̈i hagdaujö k'a k'õsinaa saludaabat. \p \v 21 Mʌch Pabloouchata pãrag mʌg saluddam mʌch juadamaucha p'ãnaa deepʌ̈i chirʌm. \p \v 22 Hãbmua k'ãijã maach Pör Jesucristo k'õchk'aba sim k'ai, magan hichdëu k'ap chirá Cristoou jãga haju hi dʌ̈i hich bëem hed. \p Maach Pör Jesús, ¡deeu pidú! \p \v 23 Pãar kõit maach Pör Jesucristoog jëeu chirʌm, hichdëuta pãar dʌ̈i hogdʌba hich mag pãar hʌ̈u wai nʌrramk'ĩir. \p \v 24 Pãar t'umaam k'ʌʌn mua k'õsi chitʌm, maach t'um hãba Jesucristo dënk'a t'ʌnaawai. \p Mʌgdampai hajim pãrag jaaum hig chirarr. Hayoo keena, \cls Pablo