\id JHN - Waunan (Woun Meu) NT (alternate orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h JUAN \toc1 Maach peerdʉ aaujem Jesucristo igwia jöoi Juanau phã pʉatarr \toc2 San Juan \toc3 Jn \mt1 SAN JUAN \mt2 Maach peerdʉ aaujem Jesucristo igwia jöoi Juanau phã pʉatarr \ip \bd Chi phãtarr.\bd* Eem khʉʉnau jaauwai mʉg Iek Iiur Jesucristoou jaauthurtarr Juanau phãtarrta tagam khʉʉn khãaijã ẽudeecha phãjim aajem. Juanan ich Jesús dʉ̈icha nʉrrarr aawai, irua jaau simʉn ichdëucha Jesuu iekhamatarr ũrwi irua nem waumatarrjã ich daúacha ootarrta jaau sim (21:24). Mʉg Juan jöoi Zebedeo iewaa ajim, Santiago dʉ̈i khod ãbam, Jesuu ʉ̈rcha daupii aajerr (13:23). \ip Jöoi Juanau jaauwai Jesucristo chadcha Ẽwandam Iewaa arrta wounag pawi õor ee õor dʉ̈i khapeerkha nʉrrajim aajem, õor khĩir thegwia (1:1, 14). Mag ich dʉ̈icha nʉrraajerrau aawai warm khʉʉnau jaautarrjã thum jaau sim; mamʉ ĩchab amau jaauba arrpa jaau sim ich libro gaai. Ajapcha eerpa nʉʉ akhiin, chadcha mʉg libro tagam dau thãrjup na nʉm khãai bʉchkhun khĩethuu sim. \ip \bd Khan jawaag ajĩ.\bd* Juanau mʉg Jesús igwi phãtarran, ichdëu jaautarrjö, Jesuun chadcha Ẽwandamau ich Iewaa ichdëucha jʉr auwia warrgarwe pʉ̈iju jaaujerrjö pʉ̈itarr khap amkhĩir ajim; mag khaphʉnaa i iek ʉ̈kha phöbaadeewai mʉg atag pawiajã i dʉ̈i ich mag khapeerkha nʉm gaaimua iiu wënʉrraju khap amkhĩir (20:31). ¿Pari khan gaaimua irua õrag dawaa Cristo chadcha Ẽwandam Iewaa ajim a khap api sĩ? Warm khʉʉnau jaau nʉmjö Jesuu chadcha nem khĩir pogkhe ag na õrau ooba aajerr waumatarr jaaumamuama. Mamʉ Juanau mag khapan jaauju khãai, seispai jʉr auwi makhʉʉnta wajappha jaaujim (2:1-12; 4:43-54; 5:1-15; 6:1-13; 9:1-12; 11:1-44). Juanau ĩchab jaau sim, warm khʉʉnau jaaubam ee, Jesuu ich igwi siete veces “Mʉʉta...” a iekhatarr (6:35; 8:12; 10:7,9; 10:11; 11:25; 14:6; 15:1). \ip Mag irua “Mʉʉta” a sim aig, judionaanau warre khaphʉ naajim, irua “Mʉʉn Ẽwandamau” a sim. ¿Jãgwi? Ich Ẽwandam chi Ayaujã Moiseeg ich thʉ̈r jaauwai “Mʉʉta” a iekhatarr aawaima. Maguata Juanau mʉg libro gaai jaauwai, Jesuu ʉ̈iba ich Ẽwandamkha sim jaaujeejim, õrag ich khaugpieg. Magua irua “Mʉ mʉch Aai dʉ̈in maran ich ãbampaiu” anaa (10:30), ĩchab “Chi mʉ oojemuan ya mʉ Aaijã oowi sĩebahab” ajim (14:9). \c 1 \s1 Ẽwandam Iewaata wounag pawi õor ee nʉrrarr \p \v 1 Warrgar bʉ̈ʉrjã nem ompaaba nʉwe Ẽwandam sim dʉ̈i chi Iewaajã sĩejim aajem. Ich mag chi Iewaapai ĩchab Ẽwandamau. \v 2 Mag, ich warrgarwe Ẽwandam dʉ̈i ãba sĩerrajim aajem. \v 3 Ẽwandamau i dʉ̈imuata nem thʉnʉmjã thum ompaajim anaabá. Mag amach numiim khʉʉn jua aawai bʉ̈ʉrjã irua nem wauba arr chan chukhum. \v 4 Ichdëuta maach akhaarjã iiupi aaujem. Maagwai i gaaimuata ararag bʉ̈ʉg oo nʉmjö maadëu khaphʉ nʉm, jãga sĩerrʉ́ ich Ẽwandam chi Aaijã, mag khaphʉ apieg ich chi Iewaata thumaam khʉʉn athee õtdau paa dʉnʉmjö sĩewai. \v 5 Mag ichdëuta ich Aai khap apieg õtdau paa dʉnʉmjö sĩewai mʉg durr ich khaibagau sĩi edau khĩejö simuajã pöd i thõo auba aajem. \p \v 6 Ich mag jaar ĩchab woun ãb Juan a thʉ̈r sim sĩejim aajem, Ẽwandamau jʉr autarr. \v 7 Maguan sĩi ich ẽudee deeum woun ãb bëejuuta jaau nʉrrajim aajem, mag wounta khĩchag ee õt paa dʉnʉmjö sim a jaaubaawai õor thumaam khʉʉnag mag iekta ʉ̈khamkhĩir. \v 8 Ich Juan chan mag woun ichdëu bëeju a jaau nʉrrarr khaba, sĩi mag õtdaujö sim bëeju jaaumkhĩirpai jʉr autarr ajim anaabá. \v 9 Magtarr aawaita chadcha mag irua jaaujerr woun i ẽudee bëebajieb, Ẽwandam Iewaa. Ichdëuta ich gaaimuapai thumaam khʉʉnag Ẽwandam jãga sĩerrʉ́ a khap apiejem. \p \v 10 Mag bëewia mʉg durr ichdëu ompaatarr gaai sĩeichëjim. Pari mʉg durr gaai jooba nʉm khʉʉnau i khaug auba, sĩi parhoobam khʉʉnpii ajierram. \v 11 Ich durr gaai bëetarrta, mag amach ee pierrumjã õrau i igbajierram. \v 12 Pari i isegba ʉ̈u warag i iek ʉ̈kha nʉmua warag irigta amach peerdʉpitarr khʉʉnan ichdëujã warag Ẽwandam chaainag paapʉ̈imajim. \v 13 Mag i chaainkha nʉm chan sĩi mʉg eegarm khʉʉnjö chaai paarpam khõchgau khapese awia paarpa autarr khabam. Mag i chaainkha nʉmʉn, sĩi Ẽwandamau ich garmuata ich iiu aawai ich chaainkha au nʉmʉu. \p \v 14 Mag, Ẽwandam Iewaata wounag pawia mʉig eegar sĩeichëjim. Ichta Ẽwandam Chaai ãbpai khitʉmuata ich iiu aawai ich Aai ipierraa nem khĩir pogkhe wau nʉrrarr marau oojim. Magta i gaaimua marau khaphʉ nʉisijim, jãga Ẽwandam chi Ayaujã maach jãsene sĩerrʉ́. \v 15 I jaauwiata mag Juan õor pör choomie khararrau õrag, “Mʉ ẽudee urumta mʉ khãaijã iek theeg ʉ̈rpai simgui” aajeejim, ichta i thaabaju nawe sĩerr aawai. \p \v 16 Ichta Ẽwandam Iewaa maach dʉ̈i wajapha khitaawai maachdëu nem ig nʉmjã öo khaugbata ich mag dedee aajem. \v 17 Ẽwandamau Moiseeg ley phãpiewai sĩi jãga wënʉrraju aai nʉ a khap amkhĩirpai phãpijim. Pari jũrr Ẽwandamau ich Iewaa Jesucristo päaiwai, ichta ich Chaai chaar aawai, warre ich gaaimuata i jãga chitʉ́ a khaphʉnaa ĩchab maach ichdëu khõsi simjã khap amkhĩirta pʉ̈ijim. \v 18 Ãbmuajã Ẽwandam chi Aai chan bʉ̈ʉrjã ooba aajem. Pari ich chi Chaai ãbpai khitʉmjã ich Aai dʉ̈i ãbam Ẽwandamkhanaa i dʉ̈i ãba sĩejeewai i oo nʉm gaaimuata chi Aaijã warag maadëu khaphʉ paaukhamam, í jãga sĩerrʉ́. \s1 Juan chi pör choomie chan õrau nʉ narr khabajim \r (Mt 3:11-12; Mr 1:7-8; Lc 3:15-17) \p \v 19 Mag Ẽwandamau pʉ̈iju jaaujerr bëeju anʉm ich ẽudee urum Juanau jaau nʉrrarr ed gaai Jerusalén phöbör eemua judionaan chi pörkha narr khʉʉnau phadnaan pʉ̈ijierram, Levinaan a thʉ̈ʉrjerr khʉʉn dʉ̈i, makhʉʉnau chi Juan aar wëtwia irig, “¿Pʉ khaíuma? ¿Pʉʉta nawe Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerrá?” a khap jëeumkhĩir. \v 20 Chadcha mag wëtwia ichig jëeubaimaawai Juanau amag, —Mʉ chan nawe Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr khabamgui ajim. \p \v 21 Magbaawai deeu amachdëupai, —Magan ¿pʉ khaíuma? ¿Pʉ Elías khabá? abaawai, jũrr ichdëu, —Mʉ chan Elías khabamgui ajim amag. \p Magbaa deeu amachdëupai, —¿Wa pʉ warrgarwe ich Ẽwandamaucha ich i jaaumkhĩir jʉr auju a jaaujerráwa? a jëeubaawai, jũrr amag, —Ʉ̈ʉ̈, mʉ majã khabamgui ajim. \p \v 22 Pari magʉmjã pʉaba, —¿Pʉ khaíuma? ajierram. Pua marag pʉch jaaubam, ¿marau khan a jaaubaimaagauma maach pʉ̈itarr khʉʉnag? ajierram irig. \p \v 23 Magbaawai Juanau amag magjim: \p —Mʉʉn warrgar Ẽwandam i jaaumie Isaías khararrau jaautarrjö, ajappai õor barba aajem aar chiraajemʉugui ajim. Mʉʉn sĩi, “Maach Pör bëeimʉʉ sĩewai i bëeju nawe pãach thãar khĩir khaugbat thãraucha khõsi i iek ʉ̈khaag” a jaaujemʉugui ajim. \p \v 24 Pari mag khap aag irig jëwaan bëetarr khʉʉnjã Moiseeu phã pʉarr iek wajapcha ʉʉrkhaajerr khʉʉnau pʉ̈itarr khʉʉn ajim, fariseonaan. Maguata amachta chi thierrnaan awia irig mag nʉrrapimaphapaim iekhau irig, \v 25 —Pʉ iek mag warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerrjã khaba, Eliajã khaba, Ẽwandam i jaaujerrjã khabam anʉmta, magan ¿jãgwi pua õor pör choo simma? ajierram irig. \p \v 26 Magbaawai Juanau, —Muan sĩi dödamaupaita õor pör choo chitʉmgui ajim. Pari pãach ee woun ãb sim, ichta ich Ẽwandamaucha pʉ̈iju a jaaujerrau. Ma agtha pãrau khaugba naabahab, mamʉ i barcheewai khĩir khaug naamkhĩirta ag nawe mua õor pör choo chitʉmgui ajim. \v 27 Maata mʉ ẽudee urum. Mʉ chan sĩi i chogkha chitaagpaijã serbiiba chirʉmgui ajim, Jesús igwia. \p \v 28 Mag i khap aag irig jëeuchëtarr thum i iekhamarrpa döjã Jordán anʉm igaau phöbördam Betania anʉm ee ajim, ich Juan khararrau õor pör choo sĩerr aig. \s1 Jesús corderojö Ẽwandamau pʉ̈itarr \p \v 29 Mag ichig jëeuchëtarr khʉʉn dʉ̈i iyʉ̈ʉ sĩerr noram Juanau oowai, mag irua amag jaau sĩerr Jesuuta i aig ur nʉrrajim. Mag ich aig urum oo athaawai ich aig narr khʉʉnag, —Pãadë oobat ajim: Ẽwandamau pʉ̈itarr ar ur khitʉm. Jãguata corderodamjö ʉdʉraa ich thõopibarmua õor thumaam khʉʉn pekau chugpaa aujugui ajim. \v 30 Jãg igwiata norr mua pãrag, “Mʉ ẽudee ãb urumta mʉ khãaijã iek theeg ʉ̈rpainaa ichta mʉ khãyaujã warrgarwe ich mag sĩerrʉmgui” ajim Juan chi õor pör choomieu. \v 31 Mag jaaumamua, Mʉchdëujã khaugba chirajimgui ajim, iita ich Ẽwandamaucha pʉ̈itarr. Pari ĩsin chad mua khaphʉ chirʉmgui ajim, ich khabahab maachdëu nʉ narr. Mamʉ mʉg maach israelnaanag i khap amkhĩirta muan jãg õor pör choo chitʉmgui ajim. \p \v 32 Maimua mag jajawagmamua, ĩchab ewag pawi ichdëu ootarr igwiajã Juan chi õor pör choomieu, —Muan mʉch daúacha Ẽwandam Akhaarta duburjö khitʉmta ʉ̈gtharmua bëewia Jesús gaai jupbaichëmjã oojimgui ajim. \v 33 Ag nawe chan mua khaugba chirajimgui ajim, iita warrgarwe Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerrkha sim. Mamʉ mʉg õor pör choomkhĩir mʉch pʉ̈itarrauta mʉchigcha, “Ar pʉch dakhĩraa chi Akhaar ʉ̈gtharmua bëewia woun ãb sim gaai jupbaicheewai pua khaphʉ aju, mag wounauta ich Ẽwandam Akhaarcha õrag deemaju” a jaautarr aawai, \v 34 ĩsin chadau mua i khaphʉ chirʉmgui ajim, mag mʉchig jaautarrjö bëewi i gaaita jupbaichëm mʉch daúacha ootarr aawai. Maguata ĩchab mua khaphʉ chirʉmgui ajim Juanau Jesús igwia, i chadchata Ẽwandam Iewaau. \s1 Jesuu ich dʉ̈i ogdʉba wënʉrramkhĩir nacha jʉr autarr khʉʉn \p \v 35 Maimua ag noram agtha mag phöbördam Betania anʉm aig mʉ chirajim, mʉch khapeen dʉ̈i, maach maestro Juan khararrpa ãba. \v 36 Mag maig maar nʉmta, Jesús dich nʉrrʉm oobaawai maar maestroou, —Pãadë oobat: Jãata Ẽwandamau pʉ̈itarrauwai ajim, corderodamjö ʉdʉraa ich thõopibarmua õor peerdʉ aumkhĩir pʉ̈itarr. \p \v 37 Maach jʉ̈g daar maach maestro Juanau mag iekhabarm ũrbaawai Jesús ẽudee maar wëtjim. \v 38 Mag dichmamua ewag oowai, maar ich ẽudee wëtum khaug athaawai marag, —¿Pãar khanta jʉr wënʉrrʉ́ma? ajim. \p Magbaawai marau jũrr irig, —Maestro, ¿pʉ jam chiraajẽ? ajim. \p \v 39 Magbaawai Jesuu marag, —Magan mʉ dʉ̈i wëttarrau ajim, mʉ chiraajem aar khaugaan. \p Magbaa chadcha i dʉ̈i wëtwi i sĩerr aar maar barimajim. Mamʉ ya maagwai kheeuragam las cuatrojö sĩerr aawai warag ich maig khëujim. \p \v 40 Mag Juanau Jesús jaau sim ũrwia ãb agjö mʉ dʉ̈i ẽudee matarr Andrés ajim, Simón Pedro dʉ̈i khod ãbam. \v 41 Mag Andrés anʉmua ich naam Simón jʉraan mawia oobaimaawai irig, —Ya ĩsin chadau maran warrgarwe Ẽwandamau Mesías pʉ̈iju a jaaujerr dʉ̈ita oobarmgui ajim anʉm. (Mag Mesías aawai griego meúa Cristo aawaiu.) \p \v 42 Maimua chadcha chi Simón ich dʉ̈i aibëejim, maar Jesús dʉ̈i narr aig. Mag ich aig waipierrwai Jesuu chi Simonag, —Pʉ Simón khabahab ajim, Jonás iewaa. Pari ĩsmua atag pʉ Cefas a thʉ̈rjugui ajim. (Mag Cefas aawai griegonaan meúa Pedro aawaiu. Mag Pedro a sim aig mokpör aawaiu.) \s1 Ich dʉ̈i wënʉrramkhĩir Jesuu Felipe dʉ̈i Natanael phë arrtarr \p \v 43 Ag noram Jesús jũrr Galilea durr maju aadëjim. Mag nʉm ee Felipe dʉ̈i oojim. Mag oobaawai irig, —Felipe, mʉ dʉ̈i marrau ajim. \p \v 44 Mag woundam Felipe anʉm phöbördam Betsaida anʉm eem ajim, Andrés dʉ̈i Pedropa ãba naajerr phöbör eem. \v 45 Maimua jũrr Felipeeu deeum woun Natanael anʉm jʉraan mawia, irig maguimajim aajem: \p —Natanael, maran ya Jesús dʉ̈ita wënʉrrʉmgui ajim anʉm, ar Nazaret phöbör ee woun ãb José aajem ag iewaa dʉ̈i. Ich jãg igwiata Moisés khararrau ẽsap phã pʉarr gaaijã jãg jaaunaa, Ẽwandam i jaaumienaujã jãg jaauba aajeejieba aimajim aajem Felipeeu. \p \v 46 Magbaawai chi Natanaelau Felipeeg, —Ʉ̈khabamgui ajim anʉm. ¿Khaíu pʉrʉg jaauwai mag Nazaret phöbör eemuata õor chi thethemkha öbërju a jaaujĩ? ajim anʉm. \p Mamʉ magbaawai chi Felipeeu, —Magan oobahur ajim anʉm, khap aag. \p \v 47 Magbaawai chadcha i dʉ̈i bëejim. Mag bëewia ya ich aig pabaicheewai Jesuu irig —Achá khitaichëm israel chaardam. Mʉg woundaman chadchata ö akhaar wajaphata chirabpama ajim ichigcha. \p \v 48 Jesuu ichig mag iekhabarm ũrbaawai Natanaelau irig, —¿Jãga pua mag mʉ ö akhaar ajapha chirʉm khaphʉ chirʉ́? ajim. \p Magbaa Jesuu irig, —Felipeeu pʉ mawag ëeurrju nawe, ar pʉch dikhu gaau igo bʉ̈ eegar sĩewai, mua pʉ oobajieb ajim. \p \v 49 Magbaa Natanaelau, —Maestro, pʉʉn chadchata Ẽwandam Iewaau. Pʉch khabahab ajim, israelnaan Rey marau nʉ narr. \p \v 50 Magbaa Jesuu irig, —¿Igo bʉ̈ eegar mʉchdëu pʉch ootarr a jaaubaawaita pua mʉrʉg mag chirʉ́? Ĩsta pua ag khãyaujã nem wajapcharam oogpabahab ajim. \p \v 51 Maimua ich Jesuupai ĩchab maach thum ich dʉ̈i khapeerkha aumarr khʉʉnag, —Mua pãrag jaaukhimgui ajim: Cha iekha chirʉm iekhau chadcha mʉch chi Emkhooi Iewaa aigta Ẽwandam chognaan ʉ̈gtharmua eegjã bëenaa deeu ʉ̈gthaa waaidʉtkhakhakham oojugui ajim. \c 2 \s1 Õor jua pʉr nʉm ee Jesuu dö vinoog paatarr \p \v 1 Magtarr khur khãai thãrjup nʉm ee, Galilea durr phöbördam Caná anʉm ee õor jua pʉr naajim. Maig Jesús ãdjã dʉ̈i sĩejim. \v 2 Mag jua pʉr nʉm ee, ich Jesujã thʉ̈rpʉ̈iwia aig sĩerr aawai i ãdau irigta, \v 3 —Vino thumaa öbaadëmwai ajim. \p \v 4 Magbaa chi chaairau irig, —¿Pua khanthee mʉrʉg mag sĩ? Mʉch nem wau chitʉm gaaimua agtha õrag mʉch khaugpiju ora khaba sĩebahab ajim ich ãdag. \p \v 5 Pari ich iewaau ichig magbaawai chi phiejãb wau narr khʉʉnagta warag ich ũan Mariaau, —Irua pãachig nem mag aawai i ipierraa abat ajim. \p \v 6 Judionaan amach i aawai Ẽwandam na amach wajapha nʉm aag jua dʉ̈i bʉ̈pa ʉpʉ̈pʉ̈i aajeejim. Magua, magaag athee döjã iigjerr aawai mag phiesta ee thũr mokdau dën dʉ̈rrcha khithëem seis wai naajim. Makhʉʉn thũr ee de cincuenta a setenta litros dʉ̈rr aajeejim, dö. \v 7 Maimua Jesuu mag chi phiejãb wau narr khʉʉnag makhʉʉn thũr döou ipiirkhapi jaaujim. Mag chadcha ich ipierr ipiirkhabapäaiwai amag, \v 8 —Jãimua ag eem jöi arrwia chi phiesta ee nʉm khʉʉn pörkha simʉg dö oopibamit ajim. \p Magbaa chadcha ichdëu jaautarrjö i ipierr dö oopijierram. \v 9 Pari mag chi phiesta ee nʉm khʉʉn pöröu mag dö atarrta vinoog paa simjã khaugbata dö sĩejim. Ãba chi phiejãb wau narr khʉʉnaupaita khaphʉ naajim, amach dakhĩir arr aawai. Mag dö oowi chi pörkha sĩerrau chi jua pʉr chirarr woundam thʉ̈r auwi \fig |src="CN01667B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="JHN 2.7-9" \fig* \v 10 irig magjim: \p —Thumaam khʉʉnau vino chi wajapcharamta nacha õrag jiigjerram; maimua mag dö nʉʉ awiata jũrr parhoobam vino jiigjerramgui ajim. Pari pua magba ewaata chi wajapcharam jigaagpamgui ajim irig, mag dö atarrta vinoog paa simjã khaugba. \p \v 11 Mag Galilea durr phöbördam Caná anʉm ee dö vinoog paatarrta warrpem õrau nem ooba aajem Jesuu wautarr ajim, mag wau sim gaaimua ich jua theeg oopieg. Mag, maach i dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉnaujã warag wajapcha i khaphʉ nʉisijim, chadcha Ẽwandamau warrgarwe pʉ̈iju a jaaujerr dʉ̈ita maach wënʉrrʉm. Magta marau warag i iek ʉ̈kha nʉisijim. \p \v 12 Maimua magtarr khur ich ag Galilea durr eepai deeum phöbördam Capernaum anʉmʉg maar phë arrjim, ich ãd dʉ̈i ich eeugpeenpa. Mag phöbördam ee khãaidam khapanaa maar naaimajim. \s1 Aai i jëeujem degmua Jesuu õor jʉrkhʉʉitarr \r (Mt 21:12-13; Mr 11:15-18; Lc 19:45-46) \p \v 13 Judionaan phiesta Pascua aajem burrju gayaa arr aawai Jesús Jerusalenag majim. \v 14 Maimua irua ooimaawai, Aai i jëeujem degta sĩi phakjã përnaa, ovejajã përnaa, duburjã përnaa maimua sĩi õrag phatkhon cambie nʉm khʉʉnpata ohood thʉnʉm ooimajim. \v 15 Ichdëu mag oobaimaawai maar dakhĩraa aig jʉ̈gad werba sĩsid arr jãaupʉrnaa agua bobojog thum amach phak dʉ̈i ovejapa dawag jʉrkhʉʉipʉ̈ijim. Magnaa chi phatkhon cambie narr khʉʉn mesjã jẽkhʉt sĩekhʉʉipʉ̈pʉ̈i khabaadeewai am phatkhonjã sĩi parhooba khuyiupʉ̈imajim. \v 16 Magnaa chi dubur për narr khʉʉnag, —Jöpkhaa pãach nemchaain mʉigmua phë athaadët; mʉ Aai di chan sĩi pãrau merrkaúg paapäaig khabamgui ajim amag. \p \v 17 Irua mag iekhabaawai maar khĩir ee dʉnʉisijim, Ẽwandam iek phã sim gaai, “Ẽwandam, pʉrʉg jëeujem di kõitan mʉʉn nem aneeme chitaawai ag gaaimua mʉʉn õor jua ãwatab khaba ãwatju” a phã sim. \p \v 18 Mag amach dakhĩir dawag õor jʉrkhʉʉibapʉ̈im oobaawai judionaan chi pörnaanau irig, —Pʉchdëu Ẽwandam di kõit jãg chirʉpí, pʉ iek mag pʉʉta Ẽwandamau warrgarwe pʉ̈iju a jaaujerr anaawai magan maar dakhĩir ag na marau nem ooba aajem ich Ẽwandam dënjö waubá ajierram irig. \p \v 19 Magbaawai ich Jesuu warag amag, —Pãrau magta oom khõsi nʉm khai, magan mʉg di chʉyëubapʉ̈it; magbaa khãai thãrjup nʉm ee mua deeu ëu dʉnʉʉujugui ajim. \p \v 20 Magbaawai chi judionaanau irig, —Mʉg Aai i jëeujem di ëu awaag cuarenta y seis años phidkhatarrta, ¿puata mag khãai thãrjuppaim ee deeu ëu dʉnʉʉujũu? ajierram. \p \v 21 Pari Jesuu mag amag di a simjã chi di chaar igwia khaba, ich mor igwiata mag sĩejim. \v 22 I mag iekhatarr aawaita, amau i thõowia deeu iiu phiidʉtarr khurjã maach chi i dʉ̈i ogdʉba wënʉrrarr khʉʉnaun i iekhatarr khĩir eyaa naajim. Mag warag warrgarwe Ẽwandam iek phã sĩsidʉm gaai Jesús igwia phã sĩsidʉmjã wajapcha khaphʉnaa ich Jesuu ich iiucha maachig nem jaaujerrjã warag marau khaphʉ nʉisijim. \s1 Jesuu thumaam khʉʉn khaphʉ sĩerrʉm \p \v 23 Mag Jerusalenag mawia am phiesta Pascua ee simua ich iiu aawai ag na õrau nem ooba aajempa wautarr oowia õor khapanaam khʉʉnau i iek ʉ̈khajierram. \v 24 Pari mag õrau ich iek ʉ̈kha nʉm anʉmjã ichdëu wajapha khaphʉ sĩejim, õrau chadcha thãraucha ich iek ʉ̈khaba nʉm. \v 25 Pari mag khaug aumamjã õrau ichig jaaubamta sĩi ichdëupaita õor thumaam khʉʉn thãar khaug aumaajeejim. \c 3 \s1 Jesús Nicodemo dʉ̈i iyʉ̈ʉ arr \p \v 1 Woun ãb sĩejim, Moiseeu Ẽwandam iek phã pʉatarr wajapcha ʉʉrkhaajem khʉʉn eem, Nicodemo a thʉ̈r sĩerr. Maan judionaan eem chi thethem ajim ĩchab. \v 2 Mag wounau edaar Jesús aig bëewia irig, —Maestro, marau khaphʉ nʉmgui ajim, chadcha Ẽwandamauta pʉ pʉ̈ijim, ich iek marag jaaumkhĩir. Í pʉ dʉ̈i sĩewai merag chukhu simgui ajim, jãg ag na õrau nem ooba aajempa pʉchdëu wau sim gaaimua. Magba aawai ni ãbmuajã jãg pua nem wau simjö wauba nʉmgui ajim. Magua mʉ pʉ aigta bëejimgui ajim, Ẽwandam chi Pörkha sim aar jãga mʉ i dʉ̈i chirsiju mʉchig khap jaaumkhĩir. \p \v 3 Magbaawai Jesuu irig, —Pʉdë ũrbarí, mua pʉrʉg jaaukhimgui ajim: Chi deeu eeupemjö thaababa sim chan pöd Ẽwandam ichta chi Pörkha sim aar öbërbamgui ajim, i chaai khaba sĩewai. \p \v 4 Magbaawai Nicodemoou irig jëeumamua, —¿Pari jãga ya mʉg maach chi jöoi chirʉm deeu thaababarju? ajim. ¿Wa deeuta dich ãd bi ee dubju aai sĩwa ajim, ũwaai thaababaag? \p \v 5 Magbaawai jũrr Jesuu deeu ũwaai, —Ʉ̈ʉ̈, mua chan sĩi thaabaa chaar thaaba nʉm jaauba chirʉmgui ajim. Mua mag eeupemjö thaabaju a chirʉmʉn, Juanau pör choo simua jaaujerrjö Ẽwandam Akharag dich khĩirjug chi iiurig paapʉ̈ipi nʉmta jaau chirʉmgui ajim. Magbam chan pöd Ẽwandam sim aar öbërbam, agtha i dën khaba sĩewai. \v 6 Maach ãdau maach thaaba nʉmʉn sĩi mʉig eegarpai wënʉrraagau. Pari Ẽwandam Akhaar au nʉmuata deeu thaababarmjö nʉmʉn chadau jũrr ʉ̈gthar pawiajã ich mag wënʉrraagau ajim. \v 7 Pari mua mag pãach thumaam khʉʉnta deeu thaabaju aai nʉm a chirʉm ũrwia oob atcha jʉ̈gderraa amgui ajim. \v 8 Ẽwandam Akhaar au nʉmʉn phũ wë thʉnʉmjöta simgui ajim. Phũun parhooba ich wëm aig nem theeg juu urum ũurjem, pari pöd khaugba aajem, jammuata urú wa jamagta ma. Ich agjöta simgui ajim, Ẽwandam Akhaarjã õor ee sĩeicheewai. Chi Akhaar bʉ̈ʉrjã ooba nʉm, pari mag simuata ich iiu aawai eeu thaababarmjö maach khĩirjug chi iiurig paapäaijemgui ajim irig. \p \v 9 Magbaawai deeu ich Nicodemooupai Jesuug, —Pua mag sim aig, ¿jãga aawaiuma? ajim irig. \p \v 10 Magbaawai Jesuu irig magjim: \p —¿Pʉʉta israelnaan ee maestro aawai õrau iigjemta mʉg mua Ẽwandam Akharauta khĩirjug ajaug paapäaijem jaau chirʉmjã khaugbata chirab? \v 11 Pʉdë ũrbarí, pʉrʉg jaaukhimgui ajim: Maraun chadcha maachdëu khaphʉm nemta jaaunaa maach daúacha ootarrta jaaujem, mamʉ pãrau ʉ̈khamapha nʉmgui ajim. \v 12 Magnaa irig, Mʉig eegarm nemdampai mua jaau chirʉmjã pãrau ʉ̈khamapha nʉm, ¿jãga ʉ̈khaagauma ajim, ya Ẽwandam khĩirjugcha mua pãachig jaaubaadeewai? \p \v 13 ’Agtha iwiir ãbjã ʉ̈gthar Ẽwandam sim aar maba sim, i khĩirjug khap aag; ãba i aarmua bëetarr wounaupaita Ẽwandam khĩirjugan khaphʉ simgui ajim, õrag jawaag; wajapcharan mʉch chi Emkhooi Iewaama. Mʉch khabahab ajim, Ẽwandam aarmua bëetarr aawai deeu i aar maju. \v 14 Pari magaag atheyan, israelnaan õor maba aajem ee jãg Moiseeu phë wai nʉrraawai Ẽwandamau irig bronce dën nemkhõrkha waunaa pa gaai ʉ̈gthaa jiirjoppi jaautarrjö, ich agjöta ĩchab mʉch chi Emkhooi Iewaajã pa gaai jiirjopju aai chirʉmgui ajim, magbarmua õor peerdʉju ayaa amkhĩir. \v 15 Wajapcharan mag nemkhõrkha wau sim pa gaai jiir wëjorragta oobaawai monaaujerrjö, chi mʉrʉgta ich peerdʉ aupi sim khʉʉn peerdʉwia Ẽwandam aarcha öbërwia ich mag iiu sĩerrajugui ajim. \s1 Ẽwandamau maach khõsi arr \p \v 16 ’Pari magaagta Ẽwandamau oowai mʉg durr gaaim khʉʉn thum ya chi okhoomta nʉm khaphʉ arr aawai, ich garmuata am peerdʉ aum khõchgau mʉ ich Iewaa ãbpai khitʉmta am kõit thõmkhĩir pʉ̈ijimgui ajim, magbarm gaaimua chi mʉrʉgta amach peerdʉ aupi nʉm khʉʉn chan okhooba, mʉig eegarwejã ich dënkhanaa ich aar öbërwia ich mag ich dʉ̈i wënʉrramkhĩir. \v 17 Ẽwandamau mʉ pʉ̈itarr chan, sĩi õor khaibag waupi jaaumkhĩir khaba, sĩi am peerdʉ aumkhĩirta mʉ pʉ̈ijimgui ajim irig. \p \v 18 ’Mʉch chi Ẽwandam Iewaa iekta ʉ̈khanaa mʉ ig sim woun chan Ẽwandamau isegwia khĩmie durr barpʉ̈ibam. Pari ar mʉ igba sim chan ya sĩi barpʉ̈ijupaita simgui ajim, ichdëu Ẽwandam Iewaa mʉchta ãbpai chitʉmta igba arr gaaimua ichdëupaita wir aig ich isegpi jaau simjö sĩewai. \v 19 Mag amachdëupai wir aig amach isegpimjö nʉmʉn, nem khaigbamta waum khõchgau Ẽwandam Iewaa igba nʉm gaaimuau. Amach mag nʉm gaaimuata mag õor peerdʉ awaag õtdau paa dʉnʉmjö chirʉm bëewaijã mʉ igba nʉmgui ajim, ich mag khĩchag eeta meraa nem wau nʉmjö naam khõchgau. \v 20 Maguata ar thum Ẽwandam dau na nem khaigba wau nʉm khʉʉnan jũrr mag õtdau paa dʉnʉmjö chirʉmta oomapha aajemgui ajim. Mag mʉ oomapha naawaita mʉ igjã igba nʉm, mag amach meraa nem wau nʉm khaugam ugua awia. \v 21 Pari magba ar jũrr nem wajapham appai waum khõsi aajem khʉʉnau chan mʉ isegba, warag mag õtdau paa dʉnʉmjö chirʉmta iigjerramgui ajim, Ẽwandamau khõsi simjöta nem agcha wauju khaphʉnaa amachdëu mag wajapha nem wau nʉm bigaaum khʉʉnagjã khap amkhĩir. \p Magta Jesuu Nicodemoog, jãga Ẽwandamta chi Pörkha sim aar ijã chiraimaju aai chirʉ́ a jaaujim. \s1 Juan chi õor pör choomieu deeu Jesús igwia iekhatarr \p \v 22 Mag phiesta Pascua dichtarr khur Jesuu maar phë arrjim Jerusalenmua chawag, ich ag Judea durr eepai. Maig nʉmua õor pör choojeejim. \v 23-24 Ich mag jaar ĩchab Juanaujã agtha õor pör choo nʉrrajim aajem, maagwaiwe chan agtha i cárcel deg pʉ̈iba narr aawai. Mag i õor pör choo sĩerr aig Enón a thʉ̈r sim, Salim dakha. Maigta dödam naphʉ khërarr aawai õor pör choojeejim aajem. \p \v 25 Pari õrau jaauwai mag nʉm ee ĩchab ãaur Juan dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉn garmua jũrr judío ãb aig sĩerr dʉ̈i chikham ipeer ahaukhamua, “Magan ¿khaíu pör choobarmta wajapcha sĩ, Jesuu pör choobarm wa maar maestroou choobarmwa?” anaajim anʉm. \v 26 Mag ijẽjẽb nʉʉ awia warag ich Juan aarcha wëtwia ichigcha, —Maestro, ar chum Jordán igaau edau öbeerjem igar, pʉchdëucha marag jaauwai Ẽwandamau pʉ̈itarr a sĩerr wounaujã ĩchab õor pör choo nʉrrʉm aajemgui ajim anʉm. Maagwai õor pöm ʉ̈rcha i aarta phẽphẽeukham aimajierram aajem irig. \p \v 27 Magbaawai Juanau amag, —Oob iekkhõr waumiet ajim anʉm. Ẽwandamauta ichdëu khap õrag jaauba aajeeb, ichdëu khõsi simjöta nem waumkhĩir. Mag sĩewai ichdëuta juau irig jãgpi sĩebahab ajim anʉm. \v 28 Pãach jʉ̈gʉucha khabá pãrau ũr naajimgui ajim anʉm, ar mua “Mʉ chan warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr khaba, sĩi i bëeju na i jaau chitʉmʉu” a chiraawai. Magua mag i aarta ʉ̈rcha õor phẽphẽeu awiajã mʉ onee chirʉmgui ajim anʉm. \v 29 Pãrau ooba aajẽ ajim anʉm, jua pʉr nʉm khʉʉnjã: chi ʉʉi dʉ̈i nawe iek deewi simta chi jayau; pari chi mag eeu pa nʉm khʉʉn paairinkha sim dʉ̈i am bigaau simjã ĩchab onee aajem. Maarjã ich agjöta naabahab Jesús dʉ̈i. I jãg sim aig woun ãb eeu ʉʉi au simjöta sĩebahab. Magua amau jãg i aarta phẽphẽeukham aig, mʉjã dʉ̈i ĩchab onee chirʉmgui ajim anʉm, sĩi õrag i jaau chitʉmua. \v 30 Iita mʉ khãaijã warag thʉ̈rphöo pamaawai mʉ jũrr i khãai eeg papagmam; pari mag nʉm aig ʉ̈u sim a iekhamajim aajem, ich chi õor pör choomieu Jesús igwi. \s1 Ʉ̈gtharmuacha bëetarrta chi jua thierriu \p \v 31 Maimua mag iekhamamua ich Juan chi pör choomieupai Jesús igwia, ’Iita ʉ̈gtharmuacha bëetarr aawai ichta chadcha maach thumaam khʉʉn khãyaujã ʉ̈rʉʉcha sĩebahab ajim anʉm. Pari mʉ magba sĩi pãachjö mʉig eegarmpai aawai mʉg eegarm khʉʉn dënjöpaita jaau chirʉmgui ajim aajem. \v 32 Mamʉ irua magba, mʉ khãaijã ʉ̈gtharmta ichdëucha oowia ichdëucha ũrtarrta jaau sĩebahab ajim anʉm Jesús igwia. Mamʉ magʉmjã khapancha khaba nʉm i iek ʉ̈kha durrum khʉʉn. \v 33 Pari ar ʉ̈u i iek ʉ̈kha durrum khʉʉnaun mag ʉ̈kha nʉmua, “Ẽwandamaun chadchata iekha sĩerrʉm” anʉm khabahab ajim anʉm, Jesús igwia i Iewaa a iekhaawai. \v 34 Í chadcha ich Ẽwandamauchata pʉ̈itarr aawai ich Ẽwandam khĩirjugta jaau simgui ajim anʉm, magamkhĩirta irig ich Akhaarjã phẽs dee sĩewai. \v 35 Chi Ayaujã ich Chaai jãsene wai sĩewai nem thʉnʉmjã thum ãba irigta jaaubajieb. \v 36 Magtarr aawai chadcha chi Ẽwandam Iewaagta ich peerdʉ aupi sim khʉʉn mʉg eegarwejã ya ich dënkha sĩsimgui ajim anʉm, i aar öbërwia i dʉ̈i ich mag nʉrraag. Pari Ẽwandam Iewaa iekta ʉ̈khaba abarm chan i aarjã öbërba, warag i gaaita Ẽwandamau ich khĩir machag meeupʉ̈ijugui ajim aajem, ich Juanau ich dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉnag. \p Magta Juan chi õor pör choomieu Jesús thö iekhamajim aajem. \c 4 \s1 Jesús Samariapie ʉʉi dʉ̈i iyʉ̈ʉ arr \p \v 1 Mag Juan chi õor pör choomie dakha maach Pör Jesujã sĩerr aawai fariseonaanau khaug athajierram, Juan aar maju khãai ʉ̈rcha Jesús ẽudeeta õor pos aadëphʉm. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab khaug athajierram, Juan aram khãyaujã ʉ̈rcha Jesuugta õrau amach pör choopi nʉm. \v 2 Mamʉ wajapcharan ich Jesuujã chooba, maach i dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉnauta õran pör choojeejim. \v 3 Mag, fariseonaanau Jesús aarta ʉ̈rcha õor poposkham khaphʉ aphöbaadëm ich Jesuujã khaug athaawai Judea durrmua jũrr ichta warag Galileaag petajim. Magbaawai maar i dʉ̈i wëtjim. \p \v 4 Mag wëtumua ichiita Samaria durr dichab khaba dichju ajim. \v 5 Mag wëtmaa awia ich Samaria durrpai phöbördam Sicar a thʉ̈r sĩerr aig maar barjim, jöoi Jacob khararrau jẽb për auwia ich meebaadeewai ich iewaa José aajerrag werpʉatarr dakha. \v 6 Mag jẽb ich chaairag werpʉatarr gaai posjã sĩejim, ich jöoi Jacob khararrau khörpitarr pos. Mag wënʉrrʉmua ich Jesús ya khajeeu sĩerr aawai mag pos aar mawia ag i dakha jupimajim. Maagwai ya edausĩe paimʉʉ sĩejim. \v 7-8 Mag nʉm ee maar phöbör ee wëtjim, maach athee khöju për awaan. Mag maar ërëubaadeewai Jesús ich appai oo chirʉm eeta, i iek Samariapie ʉʉi ãb mag pos eem dö jöyaan bëejim aajem. Mag ich aig pierrwaita irua, —Mʉrʉg bʉchkhun dödam doog jöi deebá a chirajim aajem irig. \p \v 9 Mamʉ judionaan Samariapien dʉ̈i dau parii iyʉ̈ʉ aba aajerr aawai, mag ichig dö jëeubaawai chi ʉʉirau irig magjim aajem: \p —Pãar judionaan chan maar Samariapien dʉ̈i iekhajã mapha aajem khʉʉnta, ¿khanthee pua mʉrʉg dö jëeu sĩwi? ajim anʉm. \p \v 10 Magbaawai jũrr Jesuu irig, —Ẽwandamau pʉch athee nem deeg wai sim khaphʉnaa khaíuta pʉchig dö jëeu simjã khaphʉ akhiin, pʉch garmuata pua mʉrʉg dö jëeukhamgui ajim anʉm. Magbaawai mua pʉrʉg õor iiupiejem döota deekhamgui ajim anʉm. \p \v 11 Ichig magbaawai jũrr chi ʉʉi garmua, —Señor, pari pua chi jöi aujujã chukhu sim, mʉg pos jã naug sim eem pua pöd jöi aubamgui ajim anʉm. ¿Jamaam dö mag maach iiupiejem anʉm mʉrʉg deeg agá? \v 12 ¿Jam pua mʉiguim khãaijã dö wajapcharam bawaag agá? ajim anaabá. Nachgarwe maar jöoi Jacob khararrauta mʉg pos marag werpʉajim. Ag eem ichdëujã döwia, i chaainaujã döwia, i nemchaainaujã döjierram. Magtarrta, ¿pua ag khãyaujã wajapcharam dö ig chirʉ́? ajim anʉm. ¿Wa pʉʉta i khãaijã ʉ̈rpai chirʉ́wa ajim aajem, mʉg khãai dö wajapcharam bawaag? \p \v 13 Magbaawaita Jesuu irig magjim aajem: \p —Cha mʉ iekha chirʉm iekhau, mʉg pos eem dö dö nʉm khʉʉnan thum ichiita deeu öbisi aphöbaadeewai ũwaai dö döm khõsi ajugui ajim anʉm. \v 14 Pari mua dee chirʉm dö khĩirta dö nʉm khʉʉn chan bʉ̈ʉrjã öbichag chukhu ich mag wënʉrraju. Mag amachdëu döbarmpaita am mor ee ich mag khumdʉ öbër sĩsimjö sĩejugui ajim aajem, ich mag Ẽwandam dënkha nʉisieg. \p \v 15 Magbaawai jũrr chi ʉʉi garmua, —Señor, magan mag dö khĩir mʉrʉg deebá ajim anʉm, tag öbichag khaugba aadeewai mʉg pos eem döjã jöyaan bëeba aag. \p \v 16 Magbaawaita Jesuu, —Magan pʉch jaai athamí a ajim anʉm irig. \p \v 17 Magbaa chi ʉʉirau, —Mʉ chan jaai chukhu ʉmgui ajim anʉm. \p Mag jaai chukhu ʉm abaawai Jesuu irig, —Pʉchigan pʉ jaai chukhu ʉabma ajim anaabá. \v 18 Pʉ jaai aum cinco auwia sim. Maimua cha pʉchdëu wai simjã, magan jã chan pʉ jaai khabahabma. Pʉʉn chadcha wajapha khĩirjunaata iekha ʉmgui ajim aajem. \p \v 19 Mag ich öbeerbapʉ̈im ũrbaawaita irig, —Mua oowai pʉjã dau bʉ̈ʉmjöta simgui ajim anʉm, mʉ mag ʉrrʉm khap aag. \v 20 Maimua ichdëupai, Maar jöoin Samariapienaun mʉg Gerasim durr gaaita Ẽwandamag jëeujeejimgui ajim aajem chi durrsĩig jua ʉanaa. Pari pãar judionaan iek mag ãba Jerusalenam Aai i jëeujem degpaita Ẽwandamag jëeuju aai nʉm aajem. Pua oowai, ¿jamta chadcha irig jëeuju aai nʉwi? a jëeujim aajem irig. \p \v 21 Magbaawai Jesuu irig, —Pʉdë mʉ iek ũrbarí ajim anʉm: Ya mʉg atag paawai pãrau khĩirjubaju, mʉg durrsĩ gaaita Ẽwandamag jëeuju wa Jerusalén mawiata Ẽwandamag jëeuju. Magbarm aigmua parhooba pãach nʉm aigmua irig jëeuju aai aphöbaadëjugui ajim anʉm. \v 22 Pãar Samariapienau chan Ẽwandamag jëeu nʉm anʉmjã wajap i khaugba nʉmta irig jëeujem. Pari maar judionaanaun chadau, maach meeun eem ãb öbërbarm gaaimuata Ẽwandamau õor peerdʉtkhaju khaphʉ naawai, irigta jëeujemgui ajim aajem. \v 23 Pari ĩs irig jëeu chaar jëeu nʉm khʉʉnaun mʉg atag paawai warag Ẽwandam Akharau khõsi simjö jëeujugui ajim anʉm, ya amau Ẽwandam jãga sĩerrʉ́ a khaphʉ naawai. Ichig mag jëeu nʉm khʉʉnta ich Ẽwandamaujã iigjemgui ajim aajem. \v 24 Ẽwandam chan maachjö mʉg mor chukhu sim, Akhaar aawai. Maguata ʉ̈khaa chaar ʉ̈kha nʉmuata ich Ẽwandam Akharau khõsi simjöta irig jëeuju aai naabahab a chirajim aajem chi ʉʉirag. \p \v 25 Magbaawai jũrr chi ʉʉirau irig, —Ʉ̈ʉjʉ̈, mua khaphʉ ʉmgui ajim anʉm, Cristo anʉm bëeju, warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr. Mag ich pierrum edta ichdëucha thumaa wajapha jaauchëjugui ajim anʉm, jãga sĩerrʉ́ Ẽwandam. \p \v 26 Magbaawai, —Mʉʉta ag Cristo warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr khabahab; ich ag wounta ĩs pʉ dʉ̈i iyʉ̈ʉ chirabahab ajim anʉm Jesuu, warre ich jaauwia. \p \v 27 Am mag iyʉ̈ʉ nʉm eeta maar bardʉtkhachëjim. Maimua mag Samariapie ʉʉi dʉ̈ita iyʉ̈ʉ nʉm oobaicheewai chadcha maar dauderraa naajim. Pari magʉmjã ãbmuajã irig, “¿Pʉ khanta irig jëeu sĩ, wa khan ata pãar iyʉ̈ʉ naajĩjã?” abajim. \p \v 28 Mag Jesuu ichig, “Mʉʉta Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr khabahab” abaawai, ich döthũr werpʉawia phöbörög khaphigbaadëjim. Mag mawia barwia õrag, \v 29 —Mau mʉ daupierr oobahuthʉ̈ ajim anʉm, pos aar woun ãb simua, mua ichigjã jaauba arrta, mua nem waaujem thumaa khaphʉ mʉrʉg jaaubarm. Mua khĩirjuawai, jãata warrgarwe Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerrjöo simgui aimajim aajem. \p \v 30 Mag chi ʉʉirau amach aar jaaubaimaawai chadcha phöbör eem khʉʉnaujã Jesús oon wëtju aphöbaadëjim aajem. \v 31 Pari mag chi ʉʉi phöbör ee nʉrrʉmich, ya maar deeu i aig paaukhachëwi narr aawai marau irig, —Maestro, thachdam khö athá aajeejim. \p Pari mag ichig thach khöpi jaaubaawai jũrr, \v 32 —Mʉ thach khöju wai chirabahab, pari mag thach khĩir pãrau khaugba nʉmgui ajim ichdëu. \p \v 33 Warag maachig magbaawai jũrr, —¿Wa ãbmua i athee thach khömkhĩir deethurtarr aawaita mag sĩwa? aajeejim marau. \p \v 34 Pari maar mag iekha nʉm ũrbaawai Jesuu marag, —Mua mag thach khöju wai chirʉm a chirʉmʉn, Ẽwandamauta mʉ pʉ̈itarr aawai irua khõsi simjöta nem wau chirʉmʉugui ajim, mʉchig phidag jaaupʉ̈itarr thumaa öpʉ̈yaag. \v 35 Pãrau nemjĩir phierraag agtha ed jayap waaur nʉm aajeebma. Pari mua jũrr pãrag, pãach bigaau õor pöm trigo phur wëjömjö thʉnʉmta oobat a chirʉm. Jãg trigo phur wëjöm apuraa eeujemjö, jãkhʉʉnagta Ẽwandam iek jaaubat a chirʉmgui ajim, amag ʉ̈khamkhĩir. \v 36 Õor jãg thʉnʉmʉg Ẽwandam iek jaau nʉmta nemjĩir phierr nʉmjö phidkha nʉm khʉʉnag chan Ẽwandamau phagab khaba phagjugui ajim. Mag amau i athee õor gan aumam khʉʉnan ich mag i dʉ̈i wënʉrraagau. Ya mag nʉisim aig chi nacha i iek jaautarrjã onee awia ẽudee jaaumamua ʉ̈khapi atham khʉʉnjã chi nacha jaautarr dʉ̈i ãba onee ajugui ajim. \v 37 Ar õrau, “Chi nemjĩir jĩir simuan sĩi jĩirmam, pari khar chan pöd ichdëupai eeuba aajem” aawain chadcharauwai ajim. \v 38 Iin chadcha deeum khʉʉnauta nacha chi phidagan ëudʉ aujierram; pari magtarrta jũrr pãachta am phidag gaaimua wajapcha aju. Pãach chi bʉ̈ʉrjã phithurg auba narrta nemjĩir phierramkhĩirjöta mua pãar pʉ̈i chirʉm a jaaumajim marag, maachdëu ich iek jaau wënʉrrʉmua õrag ʉ̈khapi aumaju igwia. \p \v 39 Mag chadcha ʉʉi dö jöyaan khitawia, “Jesuu bʉ̈ʉrjã ichig jaaubamta mua nem waaujem thumaa khaug athajim” a jaaubaimaawai, mag Samaria durr phöbördam sĩerr ee õor khapankham khʉʉnauta i iek ʉ̈kha nʉm iekhau, “Magan chadcha ich Ẽwandamaucha pʉ̈iju aajerrau” awia chi Jesús oon bëejierram. \v 40 Maimua chadcha mag bëewi chi Jesús aig barchëjierram, chi phöbör eemua bëetarr khʉʉn. Mag i aig paaukhachëwia irig, —Mʉig maar aig khãibajë ajierram. \p Ichig magbaawai chadcha thʉbawia khãai numí sĩejim am phöbör ee. \v 41 Mag khãai numiim ee ichdëucha jaau sim ũrwia, warag khapanaacharam khʉʉnauta i iek ʉ̈khajierram. \v 42 Mag amachdëucha Jesuu jaau sim ũrwia ʉ̈khatarr khʉʉnau chi ʉʉirag, —Ya ĩs chan sĩi pua jaau sim ũrwiapai khaba, maach jʉ̈gʉucha i iek ũrwiata marau ʉ̈kha nʉmgui aajeejim. Ya chadcha marau khaphʉ nʉm, jãguata chadcha durrpierr ich iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn thum peerdʉ auju khabahab aajeejim jũrram khʉʉnau. \s1 Chaai pödba khërarr warpmua Jesuu monaaupʉ̈itarr \p \v 43-44 Jesús mag Jerusalenmua mawi, Samaria phöbördam ee khãai numí sĩeimawi, warag ich maa arrag petajim, Galileaag. Mamʉ mag phiesta dichtarr khur Jerusalén thʉbaba arran, ag na ichdëu iekhatarrjö, chi Ẽwandam iek jaaujem khʉʉn chan ãbjã amach durr ee ãba naajem khʉʉnaupaijã kha khõchkhaba aajeewai ajim. Magta ich thaabatarr durrmua warag Galileaag petajim, ich bãautarr durr. \v 45 Mag maa awia Galilea durr barbaimaawai, mamaam khʉʉnau ʉ̈u i wajapha amach ee barpijierram, i dʉ̈i ãba Jerusalén phiesta Pascua anʉm ee naawai irua nem wautarrjã thum amach daúa oo narr aawai. \p \v 46 Mag Galilea durr paimawia deeu Canaag majim, ag na ichdëu dö atarrta vinoog paatarr phöbörög. Maagwai ĩchab Capernaum phöbör ee sĩejim woun ãb rey dʉ̈i phidkhaajem, chi thethem. Mag dën chaai mor mas sĩejim aajem. \v 47 Mag chi thethemua Jesús Judeamua bëewia jũrr Galilea barbaichëm a ũrbaawai i aar mawia irig chaigpamamua, —Mʉ chaai ya pödba khërʉmta oo pʉajim; mʉ ap chitʉm mʉ di aar marrau aichëjim, mʉ chaai monaaupäain. \p \v 48 Pari magbaawai Jesuu irig, —Pãrau chan pãach daúacha ag na õrau nem ooba aajem wau nʉm oobam aigjã Ẽwandam jua theeg mʉ gaai sim ʉ̈khaba sĩerrjëemgui ajim. \p \v 49 Pari magbaawai chi thethem garmua warag irig, —Señor, mʉ ap chitʉm jöpai mʉ chaai oomierrau, meeju nawe. Ya parba khërʉmta mua oo pʉabajieb ajim. \p \v 50 Magbaa, —Oob atcha khĩirjum, pʉ chaaidam nauwe monaaubajup ajim Jesuu. \p Ichig magbaawai ich chaai meejujã khĩirjuba, Jesuu ich chaai monaaupʉ̈ijuuta ãba khĩirjumamua ich diig petajim. \v 51 Mag ich diig mam ee i chognaan i khĩirphee bëewia i dʉ̈i oobaicheewai irig, —Pʉ chaaidam monakha khërʉm ajierram anaabá. \p \v 52 Magbaa ichdëu amag jëeujim aajem, khan ora chaai deeu khĩirdam inaa aadëjĩ. Mag amachig jëeubaawai, —Norr kheeurag la una naawia warre khʉʉumie meeuba khërsijimgui ajierram aajem. \p \v 53 Magbaawai chi ayau ich ödegpai, “Magan mag orata Jesuu mʉrʉg ‘Oob atcha khĩirjum, pʉ chaai monaaubajup’ a iekhajiebma” ajim aajem. Mag ich chaaidam monaaubapʉ̈im oobaawai ichdëujã ʉ̈khanaa i deg dʉ̈i ãba naajerr khʉʉnaujã thum chadcha Jesuuta Ẽwandam Iewaa warrgarwe ichdëu pʉ̈iju aajerrau awia i iek ʉ̈kha nʉisijim aajem. \v 54 Mag chaai parba khërʉm warppaimua monaaupʉ̈itarrta Judeamua bëewi Jesuu Galilea durr biek numiim õor dakhĩir ag na amau mag ooba aajem wautarr ajim, mag chaai monaautarr gaaimua ichta Ẽwandamau pʉ̈itarr a õrag khap amkhĩir. \c 5 \s1 Jesuu kha chʉkhʉ khitʉm monaautarr \p \v 1 Magtarr khur Jerusalén phöbör ee judionaan phiesta wai narr aawai, Jesús deeu agʉg petajim. \v 2 Mag Jerusalén phöbör ee dubaag “Ovejanaan Puertdi” a thʉ̈r sim dakha thʉ̈rrdö juau wautarr estanque anʉm sim. Mag thʉrrdö thʉ̈r ebreonaan meúa Betesda aajem. Mag thʉ̈rrdö igaau pórticos anʉm cinco naajim. \v 3 Ma, sĩi jʉserg eegar arr aawai mor masim khʉʉn khapan thũphãau thʉnaajeejim: dau khĩsu khithëem khʉʉn, bʉ̈ wëdʉ wëdʉ khithëem khʉʉn, maimua sĩi juadam wa mor ëntër khãijã kha chʉkhʉ khithëem khʉʉnpa. [Maig nʉmua dö waaurëwaata nʉ naajim, \v 4 kharii Ẽwandam chog ʉ̈gtharmua bëewia mag dö waaurëu pʉabajëm ee chi nacha dubbaimamta monaaujerr aawai ag ee dubaag. Mag dö waaurëu pʉabajëm ee chi nacha dubbaimamʉn parhoobam khamor machag wai sĩerr khãijã monaaub khaba monaaujeejim aajem.] \v 5 Mag mor masim khʉʉn pöm thũphãau wëjöm ee sĩejim ĩchab woun ãb treinta y ocho años, sĩi kha chʉkhʉ aawai pöd ich appaijã phiidʉba khitʉm. \v 6 Mag werba khërʉm Jesuu oobaimawia mag año khapan dau aphʉʉ khërʉmjã khaug athaawai irig, —¿Pʉ monaaum khõsi chirʉ́wi? ajim. \p \v 7 Magbaawai chi mor masi khërarrau, —Señor, mʉʉn monaaum khõchag chirʉm; pari chi dö waaurëu sĩubaawai ag ee mʉ jiirpʉ̈iju khʉʉn chukhu aawaita pöd monaauba chirʉmgui ajim. Maadëu ag ee dubaag ẽkhaawai maach nawe ãbmua ag ee paajemgui ajim. \p \v 8 Magbaawai Jesuu irig, —Magan phiidʉwia dʉrdʉr abá; maimua pʉch put juurwia athaad ajim. \p \v 9 Ichig magbarm bʉ̈rre chadcha warrjã ich mag monakha sĩerrjöta phiidʉ dʉnʉisiwia dʉr nʉnʉʉu khabaadëjim. Maimua ich put juur auwia ag dʉ̈i petajim. Pari mag i monaautarr ed jua ʉ̈ʉijem ed arr aawai, \v 10 Moiseeu phã pʉarr iek wajapha ʉʉrkhaajerr khʉʉnau irig, —Ĩs chan pua jãg put chʉgag jiir wai nʉrraju khaba simgui ajim anaabá. \p \v 11 Pari ichig magbaawai chi woundamau amag, —Pari chi mʉ monaaupʉ̈itarrauta mʉrʉg “Pʉch put juurwia athaad” atarr aawaita mua arrubahab ajim aajem. \p \v 12 Magbaawai amachdëu, —¿Chijãguata pʉrʉg mag sĩejĩ? ajierram aajem. \p \v 13 Pari mag i monaaupʉ̈iwia ich Jesujã sĩi õor khapanag ee dubbaaderr aawai pöd i khaugpʉ̈iba arr gaaimua, ĩs mag thʉ̈r thʉ̈rnaa mag wounauta mʉrʉg mag jaaujimjã abajim aajem. \v 14 Maimua ag khur Jesuu ich ag woundamcha Aai i jëeujem deg oobaimaawaita irig, —Ya ʉ̈u pʉ jãg monaau chirsipí, oob tag pekau wau chitam. Eeu magbamʉn jũrr pʉch gaai ag khãai atcha khãijã adukham ajim. \p \v 15 Jesuu ichig magbaawai judionaan chi pörnaan aar mawia amag jaauwimajim aajem, Jesuuta chadcha ich monaautarr. \v 16 Mag gaaimua judionaan chi pörnaanau chan warag Jesús khõchkhaba aajeejim, mag amach dakhĩir jua ʉ̈ʉijem edam magwe õor monaaujerr aawai. Amagan mag nʉmdampai phidkha nʉm dʉ̈i ãba sĩerr aawai jua ʉ̈i nʉm ed pöd magju khaba sĩejim. \v 17 Pari Jesuu mag chi judionaanau khĩirju nʉmjã khaphʉ sĩerr aawai amag, —Jua ʉ̈ʉijem edam magwe mʉ Ayaujã õor dau aug khaaugjeewai muajã ich agjöta chirʉm khabahab ajim amag. \p \v 18 Jesuu amach jʉ̈g daar mag iekhabaawai chará waragta i thõopʉ̈im khõchkha phöbaadëjierram. Pari wajapcharan amach dënjö jua ʉ̈ʉijem edjã ʉʉrkhaba sim gaaimuapaijã khaba, am jʉ̈g daar Ẽwandam igwia i Aai a iekhaawaita mag i thõom iigjeejim, mag sim aig magan iita Ẽwandam dʉ̈i ãba chirabma awia. \s1 Ẽwandam Iewaa iek theeg \p \v 19 Pari Jesuu warag, —Mʉch chi Chaairaujã mʉch Ayau nem waupim khõsi sim khaugba akhiin, muajã mʉch khĩrau chan waubajugui ajim. Magba irua nem waupim khõsi sim mʉchdëu khaphʉ chiraawaita muajã chadcha waaujemgui ajim Jesuu chi judionaanag. \v 20 Mag ich mʉ Ayaujã mʉ khõsi aajeewai ichdëu nem waupim khõsim thum mʉrʉg khap apiejemgui ajim. Maagjeewai ĩsmua atagta mua nem wau chirʉm gaaimua pãrau i jua oogpamgui ajim. Ante mʉg woun monaautarr khãaijã ʉ̈rʉʉcha mua nem waumaju. Mag oowiata pãar dauderraa ajugui ajim. \v 21 Ich jãg chi Ayaujã õor mee nʉm khʉʉnjã phiriutkha auwia ich mag ich dʉ̈i wai sĩejemjö, mʉch chi Chaairaujã mʉchdëu magam khõsim khʉʉn dʉ̈in ich agjö ajugui ajim. \v 22 Ich Ẽwandam chi Ayaujã ichdëu chan jaauba, mʉch chi Chaairagta jaaupiejem, õor ich aar auju wa auba isegju, \v 23 mag gaaimua ich jãg mʉ Aai thö iyʉ̈ʉ aajemjö mʉch chi Chaaijã agjö thumaam khʉʉnag thö iekhamkhĩir. Mag sĩewai mʉch chi Chaairagjã eenaa wajapha mʉ thö iekhaba nʉm khʉʉnau chan magan mʉ Aaijã thöba nʉmgui ajim, ichdëu mʉ pʉ̈itarrta mʉ mʉg chitʉmjã igba naawai. \p \v 24 ’Mʉ cha iekha chirʉm iekhau chi mʉg mua jaau chitʉm iekta ũrwia ʉ̈kha simuan Ẽwandam iekta ʉ̈kha simgui ajim, chadcha ichdëuta mʉ pʉ̈iwia mag ich iek jaaupitarr aawai. Mag ʉ̈khabarm wounan Ẽwandamau ya ich dënkha auwia ich mag i dʉ̈i sĩsim iekhau. Magbarm woun gaai Ẽwandamau ichdëu õor i agkha nʉm edjã mas abajugui ajim, warr ich khaibag eepai chi thõmjö sĩerrta ich mag iiu nʉrraag ya chi peerdʉm aawai. \v 25 Chadcha ĩsta pãar mag chi thõmjö nʉm khʉʉnaujã mʉch chi Ẽwandam Iewaa iekcha ũrju ed pabaichëmgui ajim. Mag mʉ iek ũrwia ʉ̈kha nʉm khʉʉnan warre Ẽwandam dënkhanaa mʉg atagjã ich mag iiu nʉisijugui ajim. \v 26 Ich jãg chi Ayaujã ichdëuta õor iiupiejemjö, ich dënjö amkhĩir mʉch chi Chaairagjã agjö ich jua theeg deejimgui ajim. \v 27 Mag nʉm dʉ̈i ĩchab mʉrʉgta õor ich aar auju wa auba isegju a jaaumkhĩirjã iek theeg apijimgui ajim, mʉchta Emkhooi Iewaa aawai. \v 28 Mag muata õrag amach khĩircha jawaagjã iek theeg chirʉm a ũrwia oob jʉ̈gderraa amiet. Pari chadcha mʉchdëuta mʉg atag ötarr khʉʉnagjã amach bëptarr jẽbdegmua öbeerpi jaaubaawai deeu iiu phiidʉtkhajugui ajim. \v 29 Chi nem wajapha waaujerr khʉʉnan tag meeba ich mag Ẽwandam dʉ̈i wënʉrraagta phiidʉtkhaju; pari nem khaigbamta waaujerr khʉʉnan Ẽwandamau amach isegwia khĩmie durrta barkhʉʉiju abarm ũraagpaita phiidʉtkhajugui a jaaumajim ich Jesuucha. \s1 Jesuun chadcha iek theeg sim \p \v 30 ’Mʉ Ayauta mʉ pʉ̈itarr aawai irigjã jëeuba sĩi mʉch khĩrau chan pöd mua nem wauba chitʉmgui ajim. Maguata, mʉch Ayau jaaubaawaita mua agpierr nem waaujem; mag ichdëu jaau sĩewai nem agchata waaujemgui ajim. \v 31 Mua mʉch igwia mʉchdëupaita mʉ iek theeg chirʉm akhiin, mua magju khaba chirʉmgui aju õrau, tag mʉ ipierr jaau nʉm khʉʉn chukhu aawai. \v 32 Pari ãb simgui ajim, ma mʉ Ayau. Iruata mʉ kõit chadcha nem agcha jaaujem. Mua khaphʉ chirʉmgui ajim, mag irua nem jaau sim chadcharau. \v 33 Pãrau Juan aar õor pʉ̈ijierramgui ajim, iita Ẽwandamau pʉ̈iju aajerrá a khap jëeumkhĩir. Magbaawai irua, í chan ar khabam, ãb i ẽudee urumta aruugui ajim, mʉ igwia. Ichdëu mag pãrag jaaupʉ̈itarr chadcha ajimgui ajim. \v 34 Pari mʉ chan mag sĩi õraupaita jaauju aai nʉmjã abam. Mua mag Juan igamjö chirʉmʉn, irua nem jaaujerr ʉ̈khawia pãach peerdʉtkhamkhĩrau ajim. Mʉ wajapcha khaphʉnaa jaauju aai sim chan mʉig eegarm khabamgui ajim. \v 35 Juanan chadcha lámpara dau wajaug phuu dʉnʉmjö sĩejim, muata õor peerdʉ auju aai chirʉm a jawaag. Mag irua jaau nʉrrarr ũurwai pãach jʉ̈gaagaa arr aawai khũchpain pãar onee ajierramgui ajim. \v 36 Pari Juanau sĩi idamaupai jaau nʉrraajerr khãai mua wajapcharam wai chirʉmgui ajim, aguata Ẽwandamau mʉch pʉ̈ijim a khap apieg. Ma, õrau ag na nem mag ooba aajem waaujem ag jua theegaugui ajim. Mag jua theegau mʉ Ayau nem khĩir pogkhe waupi jaautarr aawai, õor dakhĩir mag waauwai, chadcha ichdëuta mʉ pʉ̈ijim a jaau sim khabahab ajim. \v 37 Pãrau oojã ooba ni i iekjã ũrba naab mamʉ, ich mʉ Aai mʉ pʉ̈itarraujã agjö mʉ igar sim a sim, ichdëuta warrgarwejã mʉ igwia ich iek gaai phãpitarr aawai. \v 38 Pari mag ichdëu mʉ pʉ̈iwia mua jaau chitʉmjã pãachdëu ʉ̈khaba naawai pöd i iekjã pãrau pãach thãar ee auba nʉmgui ajim. \v 39 Pãraun sĩi Ẽwandam iek phã sĩsidʉm gaai thʉ̈rnaa ag gaai jaau sĩsidʉm ʉʉrkha nʉmuata pãach peerdʉjupii awia thʉ̈ʉrjerram. Pari par mag ag gaai thʉ̈ʉrwai mʉ igwia jaau sĩsidʉm oo nʉmta, pãrau pãach thãar theeg nʉm gaaimua \v 40 bʉ̈ʉrjã mʉ igba nʉmgui ajim, ich mag iiu wënʉrram khõsi nʉm anʉmta. \p \v 41 ’Mua chan mag pãrag sĩi mʉchig ee amkhĩirta nem wauba chirʉmgui ajim. \v 42 Mua khaphʉ chirʉm, pãrau chan thãraucha Ẽwandam khõchkhaba nʉmta sĩi par iiupai i khõsi nʉm aajerram. \v 43 Mʉʉn ich mʉ Aai iekhau pʉ̈iwiata mʉg chitʉm; pari magʉmjã mua mag jaauwai pãrau mʉ iek ʉ̈khaba nʉmgui ajim. Mamʉ jũrr ãb sĩi ich khĩraupai bëewiata pãrag magchëkhiin, mag iekhan chadau pãrau ʉ̈khajugui ajim. \v 44 ¿Jãga pãrau mua nem jaau chirʉm ʉ̈khabarju ajim, jãg Ẽwandam ichta ãbpai khitʉmta pãachdëu nem wau nʉm gaaimua onee apiju khĩirjubanaa ãba pãach khapeenagpaita pãach thöpim khõsi thʉnʉm? \v 45 Oob pãach jãg nʉm paar muata Ẽwandamag pãach khaibag waumkhĩir irig nem ĩgkha thʉnʉʉuju amiet ajim amag. Chi Ẽwandamag pãar ĩgkhajuun Moiseeuta pãar ĩgkhabajup, sĩi irua phã pʉarr iek wajapha ʉʉrkha nʉmuata pãach ʉ̈gthar öbërpiju anʉmta chadcha irua phã pʉarr thum ipierraajã khaba naawai. \v 46 Chadcha pãrau Moiseeu phã pʉatarr thumta ipierraa nʉm akhiin, ichdëu Ẽwandam iek phã pʉarr gaai mʉ igwia jaau pʉarr aawai, pãrau mʉ iekjã ʉ̈kha naakhamgui ajim. \v 47 Pari irua mʉ igwia mag phã pʉarrjã pãrau ʉ̈khab nʉm, ¿jãga ĩs mʉchdëucha jaau chirʉmjã ʉ̈khabarju? ajim amag amach khĩircha. \c 6 \s1 Jesuu õor cinco mil thach khöpitarr \r (Mt 14:13-21; Mr 6:30-44; Lc 9:10-17) \p \v 1 Magtarr khur deeu Jesús petajim, ag khĩirpheepai thʉrrdö pöm Galilea a thʉ̈r sim ee. Ich ag thʉrrdöpai ĩchab Tiberias a thʉ̈ʉrjem. \v 2 Mag i ag khĩirphee petaawai õor pöm i ẽudee ërëubaadëjim, amachdëu mag õor mor masim khʉʉn pöoma monaaumamua i jua theeg oojerr aawai. \v 3 Mag mawia maar na buchagdam gaai waaidʉwia jupbaimaawai maarjã i bigaau jupimajim. \v 4 Maagwai judionaan phiesta Pascua aajem ya burrju ʉ̈rʉʉ sĩejim. \v 5 Jesuu oowai mag ich ẽudee õor pöoma bëewia pos aichëm oobaawai Felipeegta, —Felipe, õor pöm mʉg wëjöm athee ¿jamta maadëu khöju bawaagauma? ajim. \p \v 6 Pari ichdëu Felipeeg mag sĩerran, daau irua khan abarju khai awiata mag sĩejim. Mamʉ ich Jesuu ichdëu khap nem wauju khĩirju sĩejim. \v 7 Magbaa Felipeeu irig, —Doscientos denarios wai nʉm anaa sĩi pan appai aukhiinjã, agdaujö dau ããbdöjã dʉ̈rrkhabajugui ajim. \p \v 8 Magbaawai maar khapeer ãb Simón Pedro eeum Andrés a thʉ̈ʉrjerrau, \v 9 —Ãb mʉig chaaidam simuata pandam cinco wai nʉrrʉmgui ajim, maimua ãwarrdam dau numí. Pari õor pöm mʉg wëjöm, ¿khanii jãgpaimua dʉ̈rr abarju? ajim. \p \v 10 Andreeu magbaawai Jesuu jũrr maragta, —Magan amag thum ohoodö api jaaubat ajim. \p Mag jaaubaawai chadcha thumaa phũak ee ohood aphöbaadëjim. Mag õor pöm wëjöm ee emkhooin appai cinco miljö naajim. \v 11 Maimua Jesuu makhʉʉn pandam ich jua ee phë auwia, Ẽwandamag ʉ̈u ajim anaa, jũrr marag ʉapʉ̈imajim, jũrr õor pöm mag ohood wëjömʉg jigmamkhĩir. Maimua jũrr chi ãwarrdam paarjã ich agjö Ẽwandamag ʉ̈u ajim anaa agjö jigpijim, amachdëu khöm aig khömkhĩir. \v 12 Maimua ya thumaam khʉʉn biwaauwia tag khömapha aphöbaadeewai, sĩi barpʉ̈iju khãai, Jesuu marag phëpi jaaujim. \v 13 Maimua chadcha marau thumaa phënaa oowai, mag pandam cincopai narrta thʉbʉt doce ipiirkha aujim, chi sobau. \v 14 Õor pöm mag thʉnarr khʉʉnau amach daúacha Jesuu ich iiu aawai mag ag na amau mag ooba aajerrta mag waubarm oobaawai jũrr amach eepai, “Chadcha mʉg wounta ich Ẽwandamaucha ich i jaaumkhĩir jʉr auwi pʉ̈iju a jaaujerrauwai” aajeejim. \p \v 15 Mag nʉmua warag ajués ich pʉr arrwia amach reikhapim ig nʉm ichdëu khaug athaawai warag durrsĩeg petajim, mam ich appai sĩeimaag. \s1 Jesús dö ʉ̈r nʉrrarr \r (Mt 14:22-27; Mr 6:45-52) \p \v 16 Maimua ya edau khëubaadeewai maar jerag bëewia, thʉrrdö ee burrdʉtkhachëwia, \v 17 jũrr jap ee paaukhabaadëjim, ag khĩirphee phöbör Capernaum anʉmʉg wëtaag. Mag maar döjãrr paaukhabaadëm ee warag khĩssu aadëjim. Maagwai ich Jesús agtha bëeba sĩerr aawai maar dʉ̈i maba thʉba sĩsijim. \v 18 Mag ya maar döjãrr wëtumta, phũ theeg wëbaadeewai sĩi phũas baupa aadëjim. \v 19 Ya maagwai maar döjãrr naajim. Cinco khabamʉn seis kilómetros khãijã naajim, döi aigmua chi warphag. Mag nʉm eeta marau oowai, Jesuuta döjã ʉ̈r durramjö dʉdʉrg urum oophöbaadëjim. Mag oophöbaadeewai maar jãphierr phöbaadëjim. \v 20 Pari mag maar jãphierr phöbaadeewai ichdëu marag, —Oob jãphierrmiet, mʉ khabahab ajim. \p \v 21 Magbaawai warag marau maach jap ee i thʉ̈r aujim. Mag maar dʉ̈i jap ee pabaadeewai sëukhabarmjö abarm ee jöpchata ya maar maach maa arr aar naaimajim. \s1 Õrau Jesús jʉrphöo thʉnarr \p \v 22 Ag noram ãspaau thoom igar thʉbagkhatarr khʉʉnau khaug athajierram aajem, jap ãbpai aig sĩerr ee maar ërëubaadëm. Mag maar weetwai chi Jesús maar dʉ̈i maba arrjã khaphʉ naajim aajem ĩchab. \v 23 Mag nʉm ee ich ag thʉrrdö eepai phöbör Tiberias anʉm aarmua bote bëewia, mag ag noram Jesuu pan cinco ich jua ee aunaa ag paar ʉ̈u ajim anaa õrag khöpitarr dakha jopdʉtkhachëjim aajem. \v 24 Mag chadcha amachdëu oowai, Jesús aig khaba ni maar i dʉ̈i wënʉrraajem khʉʉnjã aig khaba nʉm khaug athaawai, mag bote jopdʉtkhachëtarr ee jũrr döjãrr paaukhabaadëjim aajem Capernaumag, Jesús ẽudee i jʉr wëtumua. \s1 Jesús, õor iiupiejem pan \p \v 25 Maimua mag wëtwia chadcha ag khĩirphee Jesús sim oobaimaawai irig, —Maestro, ¿khan orata pʉ mau pabaadëjĩma? ajierram. \p \v 26 Magbaawai Jesuu amag, —Chadcha pãrau mʉ jʉr wënʉrrʉmʉn, sĩi pãach thach biwaau khöpitarr aawaita pãrau mʉ jʉr wënʉrrʉmgui ajim. Mamʉ ĩs mag mua jãg pãach dakhĩir wautarr gaaimua mua jaau chitʉm ʉ̈khakhimjã aba nʉm. \v 27 Jãg sĩi biwaau thach khöm khõchgaupai mʉ ẽudee ẽkha wënʉrraju khãyau, tag bʉ̈ʉrjã jãsöo apiba ich mag pãach iiupiejem pan khĩirta athat ajim amag. Mʉch chi Emkhooi Iewaauta mag pan pãar athee wai chirʉm. Mʉch Aai Ẽwandamau pãrau ag na mag nem ooba aajem waumkhĩir juapá deetarrauta nem waaujeewai pãrau mʉ iek ʉ̈khanaa ichdëuta mʉ pʉ̈itarrjã khaphʉ aju aai nʉmgui ajim. \p \v 28 Magbaawai amach garmua jũrr irig, —¿Marau khani wauju aai nʉ ajierram, Ẽwandamau nem waupim khõsi simjö aag? \p \v 29 Magbaawai Jesuu amag magjim: \p —Ẽwandamau pãrag waupim khõsi simʉn, mʉʉta warrgarwe ichdëu pʉ̈iju a jaaujerr aawai mua nem jaau chitʉmta pãrag ʉ̈khapim khõsi simgui ajim. \p \v 30 Magbaawai deeu amachdëu irig, —Pua deeu maar dakhĩir ag na marau ooba aajemta waukhiin chadau marau chadcha pʉ Ẽwandamauta pʉ̈ijim aju. ¿Mamʉ khani pua wau nʉ? ajierram. \v 31 Maimua amachdëupai, Maar jöoin õor chukag durr wënʉrraajeewai Moiseeu “maná” anʉm ʉ̈gtharmua khʉipitarrta khöjierramgui ajierram. Ich Ẽwandam iek phã sim gaai jaauwaijã, “Ʉ̈gtharmua pan khʉipiwia amag khöpijim” a sim. Maagwai puajã, ¿khani wau nʉ? ajierram deeu irig. \p \v 32 Magbaawai Jesuu amag, —Pari Moiseeu khabajimgui ajim amag pan deetarr; mʉ Ayau khabajieb ajim. Maimua ĩsjã agtha ich mʉ Ayauta ʉ̈gtharm pan pãrag dee sĩebahab; pari ĩsimʉn warr pãar jöoinag deejerr khãaijã chi wajapcharamʉugui ajim. \v 33 Magnaa ichdëupai ich igwi, Pari mag pan ich Ẽwandamauta dee sĩewai ʉ̈gtharmuachata bëejimgui ajim, õor iiupi awaag. \p \v 34 Magbaawai amachdëu irig, —Señor, magan mag pan marag ich mag dee chitá ajierram. \p \v 35 Magbaa Jesuu, —Wajapcharan mʉchpai khabahab ajim, mag pan õor iiupiejem. Mʉig eegarin par pãar thach pöm biwaau khöwiajã deeu jãsooju. Biwaau dö döwiajã deeu öbisi aju. Mamʉ chi mʉ iek ʉ̈khanaa mʉʉta au sim chan tag deeum igbajugui ajim, ich peerdʉ aumkhĩir. \v 36 Mamʉ chaig mʉchdëu pãrag jaau chirarrjö, pãraun mʉ oo naab mamʉ, bʉ̈ʉrjã mʉ iek ʉ̈khaba nʉmgui ajim. \v 37 Thum mʉ Ayau mʉ iek ʉ̈khapi nʉm khʉʉnaun mʉ ig nʉm. Mag mʉch ig nʉm khʉʉnan mua aub khaba aujugui ajim. \v 38 Mʉ chan sĩi mʉchdëu am aig nem wawaagjã ʉ̈gtharmua bëebajim. Mʉʉn mʉch Ayau mʉchig nem mag abaawai i ipierr aagta bëejimgui ajim, ichdëuta mʉ pʉ̈itarr aawai. \v 39 Ich chi mʉ pʉ̈itarr Jöoiraujã khõsi simʉn, mag ya mʉch õorkha thʉnʉm khʉʉn eem ãbjã okhoopiba, sĩi mʉg durr ö nʉm edjã deeu phiriutkha aupim khõsita simgui ajim. \v 40 Mʉ Ayaun, ar mʉ igwia “Jãata chadcha i Iewaau” anaa mʉ iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnta mʉg atag pawiajã ich mag ichjö iiu wënʉrrapim khõsi sim. Pari magaagan mʉg atag mʉg durr ö nʉm edjã mʉchdëuta am phiriutkha aujugui ajim ich Jesuu. \p \v 41 Irua magbarm ee chi judionaan sereu phöbaadëjim, Jesuu amach jʉ̈gdaar “Mʉʉta ʉ̈gtharmua bëetarr Panau” a iekhabaawai. \v 42 Mag sereu phöbaadëwi amach eepai, —Keena, pari ¿chamʉg Jesús maachdëu oo bãautarr khabá anaajim, José iewaa? Mag simta ¿jãga mag iita ʉ̈gtharmua bëetarr abarju? Magan maadëuta i dënnaan khaugba naab, i mag iekha chirʉm anaajim. \p \v 43 Magbaawai jũrr ichdëu amag, —¿Khantheeta pãachig iekhaawaijã pãar dën warag magta iekhaajerráma? ajim. \v 44 Chadcha ich mʉ Ayauta mʉ pʉ̈itarr aawai ichdëuta mua õrag jaau chitʉmjã ʉ̈khapibam chan ni ãbmuajã pöd mʉ iek ʉ̈khabamgui ajim. Ichdëu ʉ̈khapibaawai ʉ̈khabarm khʉʉnan chadau mʉg durr ö nʉm edjã deeu mua am phiriutkha aujugui ajim. \v 45 Ẽwandam i jaaujerr khʉʉnau ẽsap phã pʉarr gaai jaauwai, ich Ẽwandamauta ich õorkha nʉm khʉʉnag jaaukhamaju a sim, ich iek khaugmamkhĩir. Ichdëucha magtarr aawaita ar thum i iek ũrnaa ʉ̈u i khaugphömam khʉʉnaun mʉjã igjuraugui ajim. \v 46 Mua mag chirʉm chan mag õrau i oojeewai aba chirʉm. Ãba i oowia i khaphʉ simʉn, mʉchta i sim aarmua bëetarr aawai mʉchdëupaita i oojemgui ajim. \v 47 Magnaa, Mua mag chirʉmgui ajim: Chi mʉ iek ich thãraucha ʉ̈kha simʉn mʉg atagjã ich mag Ẽwandam dënkha sĩsim iekhau. \v 48 Mʉʉta chadcha õor ich mag iiu wënʉrrapiejem Panaugui ajim deeu Jesuu, ich igwia. \v 49 Pãar jöoinaun chadcha õor chukag ee durr phʉʉr wënʉrraawai maná khöjierram. Amau mag maná khöjierrab mamʉ, ichiita khëchjierramgui ajim. \v 50 Mamʉ mua jaau chirʉm pan chan mag maná khĩir khabam. Mua mag ʉ̈gtharmua bëetarr pan a chirʉmʉn, mʉch jaauwiata mag chirʉmgui ajim. Chi mag panta khöbarm wounan ich magta iiu sĩsim iekhau. \v 51 Mʉchta mag pan ʉ̈gtharmua bëetarr õor iiupiejem khabahab ajim. Mag panta khö simʉn ich magta iiu sĩsiju. Mamʉ mag panjö mua pãrag deeju a chirʉmʉn, thumaam khʉʉn iiu wënʉrraju aai amkhĩir am kõit ʉdʉraa mʉch thõopijuuta jaau chirʉmgui ajim. \p \v 52 Amach pem aawai, Jesuu mag iekhabapʉ̈im ũrwia, deeu sereu phöbaadëwia amach eepai, “¿Jãga jãg simua maachig ichta pankha khöpibarju?” aajeejim. \v 53 Jũrram khʉʉnau mamagkham ũrwia Jesuu amag magjim: \p —Mʉ cha iekha chirʉm iekhau ar mʉch chi Emkhooi Iewaa modta khöwia mʉ bagjã döba sim chan pöd ich mag iiu nʉrrabamgui ajim. \v 54 Magarrau chadcha chi mʉ mod khöwia mʉ bagjã dö sim khʉʉn chadau meewiajã deeu iiu phiidʉwia ich mag iiu sĩsim iekhau ajim. Pari magaagan mʉg atag mʉg durr ö nʉm edjã mʉchdëuta deeu ũwaai i phiriu aujugui ajim. \v 55 Mua mag chirʉmʉn, mʉ modouta mʉ bag ãrbarm dʉ̈imua chadcha õor iiupi auju aawaita mag chirʉmgui ajim. \v 56 Chi mʉ mod khönaa mʉ bagjã dö simʉn mʉ dʉ̈i khapeerkham iekta khapeerkha sĩsiju. Maagwai mʉch garmuajã i dʉ̈i ich mag khapeerkha chirsijugui ajim. \v 57 Mʉ Aai mʉ pʉ̈itarrjã mee khaugba sĩerraawai mʉchjã i gaaimuata ich mag iiu chitʉm. Maagwai ĩchab chi mʉ modta thachjö wajap khö sim khʉʉn, ich jãg mʉjã mʉch Aai gaaimuata ich mag iiu chitaajemjö, mag wounjã ĩchab mʉ gaaimuata mʉg atag pawiajã ich mag iiu sĩsijugui ajim. \v 58 Muan pãragan mag pãar jöoinau maná khoojerr khĩir khaba, ʉ̈gtharmua bëetarr panta khöpi jaau chirʉmgui ajim. Mag maná õor ich mag iiupiejem khĩir khaba arr aawai par amau khö durrajieb pari mag khö nʉm gaaimuata Ẽwandamau am auju abajim. Mamʉ cha mua pan jaau chirʉmta khöbarmʉn chadau Ẽwandamau auwi ich mag ich dʉ̈i wai sĩsijugui ajim. \p \v 59 Jesuu amag mag iekhatarran Capernaum phöbör ee judionaan Ẽwandam iek jaaujem di wai narr eeta mag jaaumajim. \s1 Õor iiupiejem iek \p \v 60 Jesuu mag jajawagmam ũrwia õor pöm i ẽudee wënʉrraajerr khʉʉn ee ãaur khʉʉnau, “Keena, mʉg wounan dau lökta nem jaau nʉrrʉm, ¿khaíu i ipierr abarju?” aajeejim. \v 61 Pari amach eepai mamagkham ich Jesuu khaug athaawai amag magjim: \p —¿Mua mag jaau chirʉm ũrwia pãar thãar ee khaigba nʉ? ajim. \v 62 Magan pãach dakhĩir Emkhooi Iewaa deeu ũwaai warr ich sĩerr aar sĩeimaag ʉ̈gthaa papagmam ookhiinjã, pãrau ¿jãga khĩirjukhajĩma? Mag ookhiinjã ¿mʉ chadcha ʉ̈gtharmua bëebajim ajupá? ajim. \v 63 Magnaa warre amag, Mua mag mʉch mod khöpi jaau chirʉm chan mʉch mod chaarta jaauba chirʉmgui ajim. Mʉ modon chadcha pãrau khöwiajã jãgua chan bʉ̈ʉrjã pãar peerdʉ aubajugui ajim, Ẽwandam Akharauta õor iiupiejeewai. Mag mʉ mod chaarta khöju khĩirjuju khãai, cha mua pãach kõit ʉdʉraa mʉch thõopiju jaau chirʉmta ʉ̈khapi chirʉmgui ajim, chi mag ʉ̈kha nʉm khʉʉnauta Ẽwandam Akhaar õor iiupiejem wai nʉisiju aawai. \v 64 Pari mua mag jaau chirʉm ee pãar ee ãaur khʉʉnau mʉ iek ʉ̈khaba thʉnʉmgui a iekhamajim. \p Jesuu amag mag iekhatarran, warrgarwejã chijã khʉʉnauta i iek chadcha ʉ̈khaba naaju a khaphʉnaa chijãguata wir aig i oomapham khʉʉnagjã ich pʉr deeju a khaphʉ sĩerr aawaita mag iekhapʉ̈ijim. \p \v 65 Maguata mag iekhamamua, —Chadcha ich mʉ Ayauta mua õrag jaau chitʉmjã ʉ̈khapibam chan, pöd ãbmuajã ʉ̈khabamgui ajim. \p \v 66 Jesuu mag iekhatarr aigmua õor pöm i dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉn eem khʉʉnaujã i kha ogdʉ pʉawia ya tag i dʉ̈i khaba nʉisijim. \v 67 Mag õor pöm ich aigmua ërëu thʉnʉm oobaawai maach ichdëucha ich dʉ̈i doce ogdʉba wënʉrramkhĩir thʉ̈rkha autarr khʉʉnagjã, —¿Pãarjã warm khʉʉnjö wëtam khõsi nʉwi? ajim marag. \p \v 68 Magbaawai Simón Pedroou irig, —Señor, mag wëtwiajã, ¿khai aar maar ërëubaadëju? Ãba pʉchdëupaita õor iiupiejem iek wai sĩebahab ajim. \v 69 Maguata marau pʉ iek ʉ̈khajim. Maimua marau khaphʉ nʉm, pʉ chadcha Ẽwandam Iewaa pekau chukhu khitʉm khabahab ajim, ichdëu pʉ̈iju a jaaujerr. \p \v 70 Simón Pedroou ichig magbaawai Jesuu jũrr, —Chadcha mʉchdëuta mua pãar doce thʉ̈rkha aujimgui ajim, mʉch dʉ̈i ogdʉba wënʉrramkhĩir. Magjieb mamʉ pãar ee ãb meperau pör meu simgui ajim. \p \v 71 Jesuu mag sĩerran, Simón Iscariote iewaa Judas aajerr igwiata mag sĩejim. Mag Judas chadcha ĩchab ichdëucha maar doce thʉ̈rkha autarr eem ajim. Pari magua i kha ukhurm khʉʉnag ich pʉr deeju khaphʉ sĩerr aawaita mag iekhajim marag. \c 7 \s1 Ich Jesús eeugpeenaupaijã i iek ʉ̈khaba aajerr \p \v 1 Magtarr khur ich Jesús Galilea durr phöbördam nʉnʉidʉmpierr phʉʉrdʉ nʉrrajim. Ich tag Judea durr mamapha sĩejim, judionaan chi pörnaanau ich thõog ẽkhaajerr aawai. \v 2 Pari mag i phʉʉr nʉrrʉm ee, judionaan phiesta Las Enramadas anʉm burrju khãai khapan khaba waaur narr aawai, \v 3 ich eeugpeenaupai irig, —Mʉig Galileapai sĩeba Judeaagta petá ajierram, jamjã pʉchig ee aajem khʉʉnag pʉchdëu nem wau sim oomkhĩir. \v 4 Maadëu thumaam khʉʉnag dich khaphʉ apim khõsi chirʉm chan, sĩi dich appaita meraa nem wauba aajem. Jãg pʉch nem wau sim thumaam khʉʉnag khap amkhĩirta waubá ajierram irig. \p \v 5 Mamʉ ich eeugpeenaupai irig mag narran, irua amach dakhĩir mag nem wau sim oo nʉmjã amach paarmua ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr khabam aajerr aawaita juau ogthom irig mag naajim. \v 6 Ich eeugpeenaupai ichig magbaawai Jesuu amag, —Pãragan ora thum wajaphamgui ajim, phiesta ee maag. Pari agtha mʉch maju ora khaba sĩewai mʉʉgwaiwe chan mʉ mabamgui ajim. \v 7 Pãar chan pöd õrau oomapha abam, pãachjã am igar naawai. Magarrau mʉʉn chadau amau oomapha wai nʉmgui ajim, amachdëu nem khaigba wau nʉm mua amach khĩircha jaaujeewai. \v 8 Magnaa amag, Pãachta pãach phiesta ee wëtjurauma ajim. Mamʉ agtha mʉch maju ora khaba aawai mʉʉgwaiwe chan mʉ mabamgui ajim ich eeugpeenag. \p \v 9 Amag mag iekhapʉ̈iwia ich chan maba, chadcha Galilea sĩsijim. \s1 Jesús judionaan phiesta Las Enramadas anʉm ee \p \v 10 Pari mag ich eeugpeen wëttarr khur nʉʉ awia ökharta am ẽudee petajim, ich Jesús. Pari mag matarrjã õrag ich mam khaugpiba meraata petajim. \v 11 Maagwai judionaan chi pörnaanau chi phiesta ee i jʉrphöo thʉnʉmua, “¿Jamta simta jãg oobáma?” aajeejim. \p \v 12 Mag nʉm dʉ̈i ĩchab sĩi bigaaum khʉʉnaujã i igwia, “Jãg wounan ãba nem wajaphampaita wau khitaajem” a iyʉ̈ʉ aawai, jũrr ãaur khʉʉnau, “Ʉ̈ʉ̈, ¿jãga õor wajapham abarju jãg sĩi õor khũgur nʉrraajem?” aajeejim aajem jũrram khʉʉnau. \v 13 Pari mag iekha nʉmjã sĩi parhooba thumaam khʉʉnag ũrmkhĩir khaba, amach appaita mamag aajeejim anaabá, magʉm gaaimua judionaan chi pörnaanau jũrr amach dʉ̈ita khaigbaju khĩirjuwia. \p \v 14 Pari jũrram khʉʉnau mamagkham ee, mag nʉm dʉ̈i ĩchab chi phiestajã seman jãrr pamam eeta barwia, Aai i jëeujem deg dubwia, õrag Ẽwandam iek jaau sĩeimajim. \v 15 Mag irua nem jaaumam ũrwia judionaan chi pörnaan jʉ̈gderraa nʉmua, “¿Jãga jãg estudietarrjã chukhu sĩerrʉmta magʉm nemjã jaau khaauga sĩma?” aajeejim. \p \v 16 Amau mag iekha nʉm ũrwia jũrr ich Jesuu amag, —Mua nem jaau chirʉm chan sĩi mʉch iekpai khabamgui ajim. Mua nem jaau chirʉmʉn mʉch pʉ̈itarr wounau mʉchig jaaupitarrta jaau chirʉmgui ajim. \v 17 Ãbmua Ẽwandam ipierr nem waum khõsi sim khai, magua khaphʉ ajugui ajim, chadcha mua Ẽwandam iekta jaau chirʉ́ wa sĩi mʉch iekpaita jaau chirʉ́. \v 18 Sĩi ar amach khĩirjug eemuapai iekha nʉm khʉʉnan sĩi õrag amach thö iekhamkhĩirta iekhaajerramgui ajim. Pari magba ar sĩi dich chogpʉ̈itarrta wajapha ig iyʉ̈ʉ amkhĩir nem jaau nʉm khʉʉnan, chadcha ichdëu jaaupitarr iekta ich agpierrpai jaaujemgui ajim. \p \v 19 Magnaa ichdëupai amag, ’¿Moiseeu chadcha pãar atheeta ley phã pʉabajĩ? ajim. Magtarrjã pãrau iwiram ãbmuajã ag gaai jaau sim ipierraa aba aajemgui ajim. ¿Ag gaai ĩchab õorjã thõopiba jaau sĩebá? ajim. Mag simta, ¿jãgwia pãrau mʉ thõom ig nʉmma? ajim judionaan chi pörnaanag. \p \v 20 Magbaawai chi ũr narr khʉʉnau irig, —Pʉʉn chadcha dösãtauta pör meu simgui ajierram. ¿Khaíu pʉ thõom ig nʉmta pua mag sĩ? ajierram. \p \v 21 Magbaa Jesuu amag magjim: \p —Chadcha pãar thumaam khʉʉn dakhĩir jua ʉ̈ʉijem edta mua õor monaaujim. Magtarr aawai ãba maata pãrau ig naabma ajim. \v 22 Pãach garmuan pãrau mʉrʉg mag naabma, pari khĩir eeya abat: Moiseeu jaauju nawe ya pãach jöoinau ich maagjerr aawai, ¿warag Moiseeujã pãrag chaain mehëudam ich mag phʉʉrbichpi jaau pʉabajĩ? Magtarr aawai ¿jua ʉ̈ʉijem edam magwe pãrau ag ipierr aba aajẽ pãach chaain dʉ̈i? ¿Pari jãg nʉm aigjã phidkha nʉm khabá? ajim. \v 23 Mamʉ ich jãg Moiseeu jaau pʉarr ichaaur amaaugau sabarhedam magwe pãachdëun chaain mehëu phʉʉrbich nʉmta, ¿jãgwia mua sĩi sabarhed woun monaautarr oowiapai pãar mʉ dʉ̈i meeukha nʉ? ajim, mua sabarhedjã ʉʉrkhaba chirʉm awia. \v 24 Magnaa amag, Chikham jaauju nʉm khai, wajapha khĩirjunaata nem agcha jaaubat; pari oob jãg sĩi pãach khõchagpierrta nem jaaumiet ajim. \s1 ¿Khaíuta Jesús pʉ̈ijĩ? \p \v 25 Mag khapanag dakhĩir Aai i jëeujem deg ijẽjẽbkham oowia chi Jerusalenpien chi pörkha narr khʉʉn ee ãaur khʉʉnau jũrr amach khapeenag, —¿Chamʉ́ ar amau thõopäaig pʉr auju ẽkha nʉm woun khabá cha ijẽjẽbkham? aajeejim. \v 26 ¿Jãga jãg õor pöm thʉnʉm dakhĩir amachigcha mag iekhamamjã bʉ̈ʉrjã i chig aba nʉmma? ¿Wa ya chi thethecharam khʉʉnaujã, “Jãata chadcha warrgarwe ich Ẽwandamaucha pʉ̈iju jaaujerr” a nʉwa? aajeejim. \v 27 Pari mag khai, maadëu khaphʉ nʉmgui aajeejim, jam agá i durr. Mamʉ chadcha ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerrcha bëewai chan ãbmuajã khaugbaju, jammuata bëeju khai. Magua jã ar khabamgui aajeejim jũrram khʉʉnau, chadcha ich Galileapierrkha sim khaphʉ narr aawai. \p \v 28 Mamʉ jũrram khʉʉnau mamagkham ũrwia mag Aai i jëeujem deg ichdëu jaau sĩerr aigmua ich Jesuu khĩesir iekhamamua, —Magan pãraun mʉch chi wounjã khaphʉnaa ĩchab mʉ durrjã khaphʉ naabma ajim. Pari mʉ chan pãrau khĩirju nʉmjö sĩi mʉch khĩrau bëetarr khabam. Mʉʉn ãb pãrau khaugba naab mamʉ, bʉ̈ʉrjã sëu chukhu sĩerrʉmuata pʉ̈ijimgui ajim. Ma pãrau khaugba nʉmgui ajim, khai agá. \v 29 Mʉchdëun mua i khaphʉ chirʉmgui ajim, i aar chirawia bëetarr aawai. Ichdëuta mʉ pʉ̈ijimgui ajim. \p \v 30 Amachig magbapäaiwai warag i pʉr auju khĩirjujierram. Pari agtha Ẽwandamau i pʉr aupiju ora khaba arr aawai ni ãbmuajã i pʉr auba, sĩi ich magpai sĩujierram. \v 31 Ãaur khʉʉnau i dʉ̈i mag nʉm ee, ãaur khʉʉn khapan aig narr khʉʉnau ʉ̈kha nʉm iekhau, —Daau mag nʉm ich Ẽwandamaucha pʉ̈iju a jaaujerr pierrwaijã, mʉg Jesuu nem wau nʉrrʉm khãaijã ʉ̈rʉʉcha ag na õrau nem ooba aajem waubarju a iekha naajim. \s1 Chi pörnaanau Jesús pʉr auju ẽkhatarr \p \v 32 Moiseeu phã pʉarr iek wajapcha ʉʉrkhaajem khʉʉnau ũurwai õrau Jesús igar iekha nʉm ũrbaawai amach garmua phadnaan chi pörkha narr khʉʉn dʉ̈imua guardianaan chi Aai i jëeujem di thʉajerr khʉʉn pʉ̈ijierram, i pʉr aumkhĩir. \v 33 Pari mag ich pʉr aumkhĩir ich aar õor pʉ̈i nʉmjã ich Jesuu khaphʉ sĩerr aawai amag, —Khũchpaita pãar dʉ̈i mʉ mʉig eegar chitabahab. Mʉʉn deeu mʉch pʉ̈itarr aar maju chirʉmʉugui ajim. \v 34 Mag mʉ petaawai pãrau mʉ jʉrju, pari pöd mʉ baau aubajugui ajim, mag mʉ chiraimaju aar pãar barju khaba naawai. \p \v 35 Jesuu mag iekhabapʉ̈im ũrwia, chi judionaan sereu phöbaadëwia, jũrr amach wir aigpai, “¿Jamag maju jaau simta mag pöd maadëu i baaubaju anʉm? ¿Wa deeum durr mawia jũrr parhoobam khʉʉnag jawaan maju igwiata mag sĩwa?” aajeejim. \v 36 “¿Khan a simʉu mag maadëu i jʉrwiajã pöd i sim aar chan barbaju anʉm?” aajeejim amach eepai. \s1 Õor iiupiejem dö \p \v 37 Ya ãbmiecha chi phiesta ö nʉm edta chi wajapcharam ajim. Mag ed Jesuu dʉnʉʉunaa thet iekhamamua õrag, —Ãb khãijã öbisi sim khai, mua wai chirʉm dö khĩirta döbá ajim. \v 38 Ich Ẽwandam iek phã sim gaai jaau simjö, chi mʉ iekta ʉ̈kha sim thãarbʉ̈ eemuan ich mag sĩi õor iiupiejem döota khumdʉ öbër sĩsimjö sĩeju ajim. \p \v 39 Mag sim aiguin Jesuu i iek ʉ̈khabarm khʉʉnaun Ẽwandam Akhaarta auju a sim ajim. Pari maagwai chan agtha chi Ẽwandam Akhaar bëeba sĩejim, ich Jesujã agtha ich Aai aar ʉ̈gthar maba sĩerr aawai. \s1 Ãaur khʉʉnau Jesús igar naawai ãaur khʉʉnau i khõchkhaba arr \p \v 40 Jesuu mag iekhabarm ũrbaawai ãaur aig narr khʉʉnau, “Mʉg wounan chadcha Ẽwandamau ich i jaaumkhĩir jʉr autarrta jãg nʉrrʉm” aajeejim. \v 41 Maagwai ãaur khʉʉnau jũrr, “Keena, jãan warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju aajerr wounauwai” anʉm ee, tagam khʉʉnau, “Ʉ̈ʉ̈, mag khabam; jãg woun chadcha cha jaau nʉmjö warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju jaaujerr akhiin, Galileapierr khabakham” aajeejim. \v 42 “Ẽwandam iek phã sim gaai jaauwai, Mesías mag warrgarwe ich Ẽwandamau pʉ̈iju jaautarran rey David khararr khod aju aajem, i chaain ewagam khʉʉn bi eem aju aawai. Maimua i thaabaawaijã Belén phöbör eeta auju a sim, ich Davijã Belenpierr arr aawai. Magua mʉg woun chan ag Mesías khababam” khajierram jũrram khʉʉnau. \p \v 43 Mag Jesús igwia jũrram khʉʉnau pogkha jaauphöo thʉnʉm gaaimua, ãaur khʉʉn i igar naawai ãaur khʉʉnau i khõchkhaba iekha nʉrrjëe ajim. \v 44 Ãaur khʉʉnaun ich Jesuuta warag preso pʉr arraag ẽkha naajim, pari mag nʉmta ãbmuajã i pʉr auba sĩi sĩujierram. \s1 Chi thethem khʉʉnau chan Jesús igar khaba naajim \p \v 45 Mag amachig jaaubaawai chadcha chi Aai i jëeujem di thʉajerr khʉʉn wëtwia, deeu bëewia, jũrr fariseonaan phadnaan chi pörnaan dʉ̈i ãba narr aar wëtjierram aajem. Magbaawai makhʉʉnau amag, —¿Jãgwia pãrau i pʉr aibëebajĩ? ajierram anʉm. \p \v 46 Magbaa chi guardianaanau amag magjierram aajem: \p —Marau chadcha i pʉr aubëeba arran, maachdëu ũurwai sĩi parhoobam khʉʉn iekhaajemjö khabata nem jaau sĩerr aawaita pʉr aubëebajimgui ajierram aajem amag. \p \v 47 Magbaawai chi fariseonaanau chi guardianaanag, —¿Pãachpata ʉdʉraa khũgurpi nʉ ajierram aajem, mag iekhaag? \v 48 Maach meeun judionaan chi pörnaanaun khaphʉnaa maach chi fariseonaanaujã khaphʉ nʉmgui ajierram aajem, jãg woun chan Ẽwandamau pʉ̈iju jaaujerr Mesías khaba sim. \v 49 Sĩi phöbör ee parhoobam khʉʉnaun chadcha arpii naama. ¿Pari khani jãkhʉʉnau Moiseeu phã pʉarr ley khap nʉ? Jãkhʉʉn Ẽwandamau igbaju khʉʉn aawai sĩi chi maldisiem khʉʉn khabahab ajierram anʉm. \p \v 50 Magbaawaita tagam khʉʉnau mag nʉm ee, ag na biek ãb edaar ich Jesús dʉ̈i iyʉ̈ʉ athurtarr ag fariseo Nicodemo aajerrau ich khapeen ijũrr magjim anʉm: \p \v 51 —Keena, pari Moiseeu maachig ley werpʉatarr gaai jaauwai, khan gaaimuata mag woun khaibag wawaagpá a khap aag wajapha i iek ũr auba chan pöd õor ãbjã khaibag waupi jaauju khaba nʉm a simta, ¿jãga pãar mag iekha nʉ? ajim anaabá. \p \v 52 Magbaa warm khʉʉnau irig, —¿Pʉchjã agjö Galileapierrá i kõit mag iekhaag? Mag chirabnaa, pʉdë Ẽwandam iek phã sim gaai jʉrbarí ajim anʉm. ¿Khaíu jaauwai mag Galileamuata Ẽwandam i jaaujem ãb khãijã öbërju a sĩ? ajierram anʉm irig. \p [ \v 53 Mag, chi phiestajã öbaadeewai warag thum agdaujö amach diig ërëubaadëjim. \c 8 \s1 Ʉʉi deeum dʉ̈i sim ooimawia Jesús aig aibëetarr \p \v 1 Mag amach diig ërëubaadeewai ich Jesús jũrr Olivo durrsĩig petajim. \v 2 Maimua ag noram edpherre deeu bëewi Aai i jëeujem deg sĩeichëjim. Mag i maig sĩeichëm khaug athaawai i aig õor bëe thʉnʉisijim. Magbaawai khʉt jupwi Ẽwandam iek jawaagpajim. \p \v 3 Pari mag ya irua jaaubaadëm eeta, Ẽwandam iek jawaag chi machnaanau fariseonaan dʉ̈imua i aig ʉʉi waibëejierram. Mag ʉʉi ich jaai khabamuata wau wai sim ooimawia mag i aig waibëejierram. Mag waibëewia thumaam khʉʉn jʉ̈g daar \v 4 Jesuug magjierram: \p —Maestro, mʉg ʉʉi ich jaai khabamuata wau wai sim ooimajierramgui ajierram. \v 5 Moiseeu ley phã pʉarr gaai jaauwai, mʉgʉm ʉʉinan mokou bar wai nʉmua warreta thõopʉ̈ipi jaau sim. ¿Pua oowai jãga aju aai sĩ? ajierram irig. \p \v 6 Pari amau mag irig jëeu narran, jũrr chaauraapai khãijã jaaubaawai juau ogthom ich magʉm gaaimuapai i khaibag wawaag ajima. Pari ichig mag jëeu nʉmjã ũrbamjö, chi Jesús warag eeg ʉ̈thʉnaa jĩgkhẽúapai jẽb gaai phãpʉ̈i phãpʉ̈i oo sĩejim. \v 7 Pari magʉmjã pʉaba mag ichig phʉʉrba jëjëeu khaawaita dʉnʉʉunaa amag, —Pãachdëu khaphʉ jaau naawai pãach ee ar bʉ̈ʉrjã pekau chukhu nʉm khʉʉnauta nacha i barjurauma ajim. \p \v 8 Mag iekhapʉ̈iwia, deeu eeg ʉ̈thʉ oo sĩsiwi, ũwaai jẽb gaai jĩgkhẽúa phãpʉ̈i phãpʉ̈i oo sĩsijim. \v 9 Mag chi ʉʉi waiberr khʉʉnau Jesuu amachig mag iekhabapʉ̈im ũrbaawai jöoiraacharam khʉʉnta nacha ökhar ããbdö wët ahaugmamua tagam khʉʉnjã khĩrab ërëudubjierram. Ãba chi ʉʉi appaita maba aig sĩsijim. Mag ya amach numpai aadeewaita \v 10 deeu dʉnʉʉunaa chi ʉʉiragta, —¿Jam nʉ pʉ aiberr khʉʉn? ¿Ãbmuajã pʉ mokou barba ërëubaadëjĩ? ajim. \p \v 11 Magbaawai chi ʉʉirau, —Ʉ̈ʉ̈, ni ãbmuajã mʉ chig abajimgui ajim. \p Magbaa deeu ich Jesuupai irig, —Muajã pʉ chig abam. Petá, pari jãimua oob tag pʉch jaai khabam dʉ̈i khapes amgui ajim irig.] \s1 Jesuuta maach atheem õtdauu \p \v 12 Mag khur deeu aig õor narr khʉʉnag Jesuu magjim: \p —Mʉʉta mʉg durr gaai wënʉrrʉm khʉʉn atheem õtdauu; chi mʉ dʉ̈ita nʉrrʉm chan tag bʉ̈ʉrjã khĩchag ee nʉrrabamgui ajim, mʉchdëuta i iiupinaa Ẽwandam khĩirjugjã khaugpi chiraawai. \p \v 13 Magbaawai chi fariseonaanau irig magjierram: \p —Puan pʉchdëupaita wir aig pʉch jaau sim. Jãg pua jaau sim chan bʉ̈ʉrjã baleeba simgui ajierram, pʉchdëupaita pʉch jaau sĩewai. \p \v 14 Magbaawai Jesuu amag magjim: \p —Muan mʉchdëupaita mʉch jaau chirab mamʉ, mua nem jaau chirʉmʉn chadcha balee simgui ajim. ¿Khan jãgwi mag chirʉ́? Mua mʉch bëetarr khaphʉnaa mʉigmua petaau mʉch chiraimajujã mua khaphʉ chiraawaita mag chirʉmgui ajim. Pari pãach iekhõoin pãachdëun chad mʉ khaugba nʉmta mag mʉ jaau naabma ajim jũrr amag. \v 15 Pãraun pãachdëu oowai magjöo abaawaita sĩi pãach khĩirjug eemuapaita mag chikham jaaujemgui ajim. Pari mua pãar dënjö sĩi mag õor jaauba chitʉmgui ajim. \v 16 Muata õor jaau chirakhiin, sĩi mʉch appaimuata jaau chirʉm khaba aawai muan chadcha nem agchata jaaujugui ajim, ich mʉ pʉ̈itarrauta mʉ ipierr jaau sĩewai; ajapcharan ich mʉ Ayauma. \v 17 Pãrag Moiseeu ley phã pʉarr gaai jaauwai, “Destignaan numiim khʉʉnauta chadcha nem ãba jaau nʉmʉn, makhʉʉnau jaau nʉm chadcha balee sim” a sim. \v 18 Mag ley gaai destignaan numiim khʉʉnauta ãba jaauju aai nʉm a sĩewai, maar chi jaau nʉm khʉʉnjã numí naabahab: Dau ãb, mʉchpaiu; maimua ãbakhai, mʉ Ayaugui ajim, chi mʉ pʉ̈itarr. Magua mua mʉch igwia mʉʉta mʉg durr gaai wënʉrrʉm khʉʉn athee õtdauu aawaijã chadcha balee simgui ajim, mʉch Aai dʉ̈imuata mag jaau chiraawai. \p \v 19 Magbaawai chi fariseonaanau, —Magan ¿jam sĩ pʉ aai? ajierram irig. \p Magbaawai Jesuu, —Pãrau chan mʉjã khaugba, ni mʉ Aaijã khaugba nʉmgui ajim. Pãrau mʉ oo naawai mʉ khaphʉ naakhiin, ĩchab mʉ Aaijã khaphʉ naakhamgui ajim, i jãga sĩerrʉ́. \p \v 20 Jesuu mag iekhamarr, Aai i jëeujem deg ofrenda phëwi ag ãkhaajem aigta mag iekhamajim, ichpai jaau simua. Pari agtha i pʉr auju ed khaba arr aawai mag ichpai jaau sĩerr gaaimua i pʉr aum ig narrjã ãbmuajã i pʉr aubajim. \s1 “Pãach pekau ee nʉm chan mʉ chirʉm aar pöd barbam” \p \v 21 Maimua ag khur nʉʉpai awi deeu ich Jesuupai aig narr khʉʉnag magjim: \p —Mʉ petaawai pãrau mʉ jʉrju, pari ãbmuajã mʉ baaubamgui ajim. Pãarta pekau ee wënʉrrʉmʉn, ich ag eepai pãar khëchwi mʉ mam aarjã pãar pöd barbamgui ajim. \p \v 22 Mamʉ irua mag simjã khaugba, chi judionaanau warag amach khapeenagta, —¿Wa juau ichdëupai ich thõopʉ̈iju khĩirju sĩewaita mag i sĩeimam aar pöd maach barbaju a sĩwa? aajeejim. \p \v 23 Pari sĩi warag mag khaugbata jaau nʉm ũrwia Jesuu amag magjim: \p —Mua pãrag mag chirʉmʉn, pãar mʉig eegarm khʉʉn aawai ich mʉig eegarpai nʉisijuuta jaau chirʉm. Pari mʉ ʉ̈gtharm aawai deeu mʉch chirarr aar majugui ajim. Magnaa amag, Pãar mʉg jẽb gayam khʉʉn khabahab, pari mʉ chan pãarjö mʉg jẽb gayam khabamgui ajim. \v 24 Maguata pãrau mʉʉta ich Ẽwandamau pʉ̈iju a jaaujerr khabampii awia mʉ igbam chan, chaig mʉchdëu jaau chirarrjö, pãach pekau eepai khëchwi mʉ mam aarjã pãar pöd barbamgui ajim amag. \p \v 25 Mag ũrwia chi judionaanau ichigcha, —¿Magan pʉ khaíuma? abaawai, ich Jesuupai deeu amag iekhamamua magjim: \p —Ya mua pãrag mʉch jaaujeewai, ¿khan atcha tag mua jaaubarju? ajim. \v 26 Mʉch garmuan mua pãar jaauju akhiin, jaauju pöoma chirʉm. Mamʉ magʉmta jaauba, ãba chi mʉ pʉ̈itarrau jaaupitarrpierrpaita jaau chitʉmgui ajim. Pãrau mʉ iek ʉ̈khamapha naab mamʉ, mua jaau chirʉmʉn thum chadcharaugui ajim, chi mʉ pʉ̈i simjã chadchata iekhaajeewai. \p \v 27 Pari mag ich Aai igwia par jajaaukhamjã pöd khaugbajierram. Mag ichdëu jajaaukhamjã khaugba abaawaita \v 28 amag magjim: \p —Jãg nʉʉ awia ya pãachdëucha mʉch chi Emkhooi Iewaa pakuls gaaicha meerphënaa jiirjop sĩubaawaita pãrau mʉ igwia, “Jãgan chadchata ich Ẽwandamau pʉ̈iju aajerr ajiebma, jãguata jãg sĩi ich khĩrau nem wauba aajeejim” ajurau. Maiguin chadau pãrau khaphʉ ajugui ajim, mua ãba mʉch Ayau mʉchig jaaupimampaita õragjã jaaujerr. \v 29 Ich chi mʉ pʉ̈i sim mʉ dʉ̈i sĩewai, mua mʉch Ayau nem khõsimpaita waaujeewai irua sĩi mʉrʉg oobamjöo aba aajemgui ajim. \p \v 30 Jesuu mag iekhabarm ũrwia õor pöm i iek ʉ̈khajierram. \s1 Ẽwandam chaain khabamʉn sĩi pekau chognaanau \p \v 31 Maimua ich Jesuupai judionaan mag ich iek ʉ̈khatarr khʉʉnag magjim: \p —Pãarta jãg cha mua jaau chirʉm iek pãachdëu ʉ̈khabarmta ogdʉba ich mag mʉ ipierr wënʉrrʉmʉn, magan chadcha pãar mʉ khapeenaugui ajim. \v 32 Mag amʉn magan chadcharam iekta pãrau khaugju. Mag chadam iek pãachdëu ʉ̈khabarmua ya tag pãar chikham chogkhaba nʉisijugui ajim amag. \p \v 33 Magbaawaita jũrr tagam khʉʉn agjö aig narr khʉʉnau, —Maran jöoi Abrán chaain ewagam khʉʉnau; maar mag sĩi chikhaman chognaanjã khaba nʉmgui ajierram. Mag nʉmta, ¿jãga pʉ iek mag pʉ iek ʉ̈khabarmuata tag chikham chogkhaba nʉisiju a sĩ? ajierram irig. \p \v 34 Magbaawai Jesuu jũrr amag, —Ar pekau waaujem khʉʉnan chadcha thum pekau chognaanaugui ajim. \v 35 Pãrau khaphʉ nʉm, sĩi chikham chogkha phidkha sim chan, ich phidkha sim degam khʉʉn chaai khaba aawai, am dʉ̈i sĩerram iek sĩerraba aajem. Pari chi dikhʉ chaai magba, thaababarwe am chaaikha sĩsierr ich mag am dʉ̈i sĩsiejemgui ajim. \v 36 Pekaúa pãar ich chognaanjö wai simta mʉch chi Ẽwandam Iewaauta mag pekau jua eemua pãar öbeer athamʉn, ya tag i chog khaba, chadcha öbërm iekta öbër nʉisijugui ajim. \v 37 Magnaa, Mua khaphʉ chirʉmgui ajim, pãar Abrán chaainkha nʉm. Pari mag i chaain anʉmta pãachdëu mʉ iek ũrmapha nʉm gaaimua warag mʉ thõopʉ̈imjã khõsi nʉm. \v 38 Muan mʉch Aai dʉ̈i chiraawai i dʉ̈i khaugtarrta pãrag jaaujem. Maagwai pãraujã ich agjö pãach ayau pãachig jajaaukhamta waaujemgui ajim. \p \v 39 Magbaawai deeu amachdëu, —Maar ayan Abranaugui ajierram. \p Mamʉ magbaawai ich Jesuu amag, —Pãachdëu jaau nʉmjö pãar chadcha Abrán chaain akhiin, ich Abranau aajerrjöta pãraujã aajeekhamgui ajim. \v 40 Pari magba aawai ich Ẽwandamaucha mʉchig jaautarrta meerba jaau chitaawaijã pãrau warag mʉ thõopʉ̈im khõsita aajemgui ajim. Abranau chan jãg pãar dënjö chikham thõoju ẽkhaba aajeejimgui ajim. \v 41 Magnaa, Pãar chan Abrán chaain khabamjöta nʉmgui ajim. Maguata jãg pãach aai chi ãbakhaíu nem waaujemjöta pãachdëujã aajemgui ajim. \p Magbaawai amachdëu sereu phöbaadëwi, —Maar chan noo chaain khabam. Maran aai ãbpaita wai nʉmgui ajierram: Ẽwandam. Ẽwandamta maar Aai charaugui ajierram. \p \v 42 Magbaawai Jesuu magjim: \p —Chadcha Ẽwandamta pãar Aai akhiin, pãrau mʉjã daupii wai naakhamgui ajim, ich Ẽwandamau pʉ̈iwiata cha pãar dʉ̈i mag iekha oo chiraawai. Mʉ chan sĩi mʉch khĩrau bëetarr khabam; mʉʉn ich Ẽwandamaucha ich aarmua pʉ̈iwiata mʉg chitʉmgui ajim. \v 43 Mag ijẽjẽbagmamua ich Jesuupai amag, Mua khaphʉ chirʉmgui ajim, jãgwi pãrau pöd mua jaau chitʉm iek khaugba nʉ. Jãg khaugba nʉmʉn, pãachdëu ũrmaphamjö ũr naawaiugui ajim. \v 44 Magnaa amag, Pãar aai mepeer khabahab ajim. Maguata pãar i dënkha naawai irua nem jajaaukhamta waum khõchkhaajerram. Mepeer warrgarwe õor thõomie khabahab ajim. Irua nem jaau sim chan bʉ̈ʉrjã chadam iek khabamta jaau sĩerrʉm. Irua chadcha nem jaautarr chukhum. Jãg irua sëukha nem jaauwai ich khapta jaauba aajeeb ajim, sëunem sĩerraawai. Magua ichta sëu paraam khʉʉn aaikha sĩerrabahab ajim amag. \v 45 Pãach mag i chaainkha naawaita mua chadcha nem jaau chitʉmjã pãrau ʉ̈khaba nʉmgui ajim. \v 46 Pãar mʉg thʉnʉm ee, ¿khaíu bʉ̈ʉrjã sëukhaba mʉrʉg, “Pʉ pekau wai sim” aju aai sĩ? ajim amag. Mʉ chan bʉ̈ʉrjã pekau chukhu chitʉmgui ajim. Mag chitaawai muan chadcha nem agchata jaau chitʉm. Pari magʉmjã ¿jãgwi pãrau ʉ̈khaba aajemma? ajim. \v 47 Ar chadcha Ẽwandam chaainkha nʉm khʉʉnaun i iek õrau jaau nʉm ũurwaijã ʉ̈kham khõsi ʉ̈khaajerram. Pari pãar Ẽwandam chaain khaba aawai pãrau i iek ʉ̈khaba nʉmgui ajim. \s1 Cristo Abrán thaabaju nawe sĩerrajim \p \v 48 Mag amachig, “pãar chan Ẽwandam chaain khabamgui” abaawai, chi judionaanau irig, —Chadchata pʉʉn jãgan Samariapierrau, maimua dösãtauta pʉ pör meu sĩebahab ajierram ichigcha. \p \v 49 Magbaawai Jesuu, —Mʉ dösãtau pör meuba chirʉmgui ajim. Mʉg chitʉm aiguin mʉʉn sĩi mʉch Aaita thö iekha chitʉm. Pari maagwai jũrr pãrau mʉ Aaijã ögkhaba, warag mʉchta dösãtaujã pör meu chirʉm aajemgui ajim. \v 50 Mʉ Ayaun chadcha õraujã mʉrʉgta ee apim khõsi sĩeb mamʉ, mʉchdëu chan mʉrʉgta ee abat aba chitʉmgui ajim. Pari jãg pãrau mʉ iseg nʉm paran ichdëuta pãar dʉ̈i ichdëu khap ajugui ajim. \v 51 Magnaa, Ĩs mua chadcha chi mua jaau chirʉm ipierraa sim woun chan thõbaju a chirʉmgui ajim ich Jesuu. \p \v 52 Pari magbaawai chará chi judionaanau, —Ĩsta chadcha marau wajapha pʉ khaphʉ nʉm: Pʉʉn chadcha pör ee dösãt wai simuata mag iekhapi simgui ajierram. ¿Khani Abranjã meewia maimua tagam khʉʉn agjö Ẽwandam i jaaujerr khʉʉnjã thumaa ötarrta mag pʉ ipierraa nʉm khʉʉn chan khëchbaju a nʉ? \v 53 ¿Wa pʉʉta maar aai Abrán khararr khãaijã atcha chirʉ́wa? ajierram. ¿Pua khaugbata sĩ ajierram, Abrán meewia tagam khʉʉn chi Ẽwandam iek jaaujerr khʉʉnjã thum ötarr? Magtarrta, ¿pʉ khai agá ajierram irig, mʉig maar ee mag pʉch thö iekhacheeg? \p \v 54 Magbaa Jesuu, —Mua mʉchdëupaita mʉch thö iekhakhiin, mua mag mʉch thö chirʉmjã bʉ̈ʉrjã baleeba simgui ajim. Pari chadcha chi mʉ thö iekhanaa mʉchta thumaam khʉʉn khãaijã ʉ̈rpai api simʉn ich mʉ Ayaugui ajim. Wajapcharan ar pãrau i igwia pãar Ẽwandam aajemma, jãguata thumaam khʉʉn khãaijã mʉchta ʉ̈rpai api simgui ajim. \v 55 Mag pãachdëun, iita pãach Ẽwandam anaab mamʉ, pãrau i khaugba nʉmgui ajim. Muan chad i khaphʉ chirʉm. Mua chadcha i khaphʉ chirʉmta i khaugbam akhiin, maiguin mʉʉn sëunem pãar dʉ̈i ãbata chirʉm. Pari mua chadcha i khaphʉ chitʉm; magua mua i ipierraata nem waaujemgui ajim. \v 56 Pãar jöoi Abrán onee ajim, Ẽwandamau ichig chaai deebarmua jũrr chaain ĩiubaadeeu ewag paawai mʉ bëejujã khaphʉ sĩerr aawai. Maimua ya chadcha mʉ pierrum oobaawaijã i onee ajimgui ajim amag. \p \v 57 Magbaawai chi judionaanau ich Jesuug, —Mag iekha sim chan agtha cincuenta añojã khaba sim. Mag simta, ¿mag pua Abrán oojim a sĩ? ajierram irig. \p \v 58 Magbaa ich garmua, —Mʉʉn Abrán thaabaju nawe ich mag chirajimgui ajim amag. \p \v 59 Amachig magbaawai chará ya mokou i baraag ẽkha naajim. Pari mag nʉm ee, sĩi ich iiu aawai, õor ee theerbabag warag ichta daaupabaadëjim, Aai i jëeujem degmua. \c 9 \s1 Bi eewe dau khĩsu thaabatarr Jesuu monaautarr \p \v 1 Mag ich mokou baraag ẽkha nʉm ee, Aai i jëeujem degmua öbërwia Jesuu woun ãb bi eewe dau khĩsu thaabatarr ooimajim. \v 2 Mag oobaimaawai maach i dʉ̈i ogdʉba wënʉrraajerr khʉʉnauchata marau maach Maestroog jëeujim, ajapcharan ich Jesuugma, jãgwi mag woun dau khĩsu thaabajĩ: ¿ich dënnaan pekau gaaimua ajĩ, wa ichdëucha pekau wautarr gaaimua ajĩ? \v 3 Mag ichig jëeubaawai Jesuu magjim marag: \p —Jã chan ich pekau gaaimua khaba, ni ich dënnaan pekau gaaimuajã khabajimgui ajim. Jãg thaabatarran, jãan jãg dau khĩsu sim gaaimua Ẽwandamau ich jua theeg õrag oopiegta jãg thaabapijimgui ajim. \v 4 Magnaa marag, Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim, ãsdaaupaita phidkhaajem. Edau khëubaadeewai tag phidkhaba aajem. Ich agjöta simgui ajim, Ẽwandamau nem waupi sim wawaagjã. Magua muajã mʉch meebam aig chan jua ʉ̈ʉijem ed awiajã mʉch pʉ̈itarrau jaaupʉ̈itarr phidag pʉaba ich mag wau chitajugui ajim. Magbamʉn mʉg chitawi mʉ meebaadeewai ya tag magʉm phidag wauju khaba aadëjugui ajim. \v 5 Mʉʉta mʉig eegar mʉg jẽb gaai chirʉm aiguin mʉchta õor atheem araragaugui ajim. \p \v 6 Maimua mag iekhanaa, jẽb gaai ichö thunaa, mag ichö eepai jẽb wãwakha waunaa, agua chi dau khĩsu khitarr dau phuurpʉ̈ijim. \fig |src="Cn01739B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="JHN 9.6" \fig* \v 7 Mag phuurpʉ̈inaa irig, —Jãimua Siloé ee mawia pʉch dau sũgbapʉ̈imí ajim. \p Mag thʉrrdö Siloé anʉm maach meúan “pʉ̈itarr” a simʉu. Ichig mag jaaubaawai chadcha chi dau khĩsu khitʉmua mawia ich dau sũgbapäaiwai daujã wajaug aadëjim anaabá. Mag, ag na dau khĩsu khaba sĩerrjö dau monakkha ich di aar barjim aajem. \v 8 Mag daujã wajaug sĩsim oobaawai i dʉ̈i di dakha naajerr khʉʉnau maimua ag nawe sĩi dich nʉm khʉʉnag i nem inagdam jëeu sim oojerr khʉʉn dʉ̈imua amach wir aigpai, “¿Ma, jã ar dau khĩsu khitarr sĩi õor dich nʉm khʉʉnag dau aphʉʉ nemdam jëeujerr khabamá?” aajeejim anʉm. \p \v 9 Magbaawai ãaur khʉʉnau, “Chadcha, ichma” anʉm ee, jũrr bigaaum khʉʉnau, “Ãã, jã chan ar khabam, sĩita arjöo simgui” aajeejim aajem. \p Pari magbaawai amau mag nʉm ee, jũrr ichdëu, “Mʉ ich ar khabahab” aajeejim anʉm. \p \v 10 Amachig magbaawai, —¿Magan jãga jãg pʉ daujã wajaug aadëjĩma? a jëeujeejim anʉm amach garmua. \p \v 11 Magbaawai ichdëu, —Jãan woun ãb ar Jesús aajemuata ichö ee jẽb wãwakha waunaa, agua mʉ dau phuurnaa mʉrʉg, “Chum Siloé ee mawia pʉch dau sũgbapʉ̈imí” abaawai, chadcha mua i ipierr mawia mʉch dau sũgbapäaiwaita chadcha mʉ daujã wajaug aadëjimgui aajeejim aajem amag. \p \v 12 Magbaawai deeu amachdëu irig jëeumamua, —¿Jam sĩ mag pʉ dau monaautarr woun? abaawai, —Mua khaugbam jam sim khai aajeejim anʉm ichdëu. \s1 Fariseonaanau mag chi dau khĩsu khitarrag jëeutarr \p \v 13-14 Pari Jesuu mag ichö jẽb ee waaurëunaa woundam dau khĩsu khitarr monaautarr jua ʉ̈i kheeujem ed arr aawai fariseonaan aar i warrjierram aajem. \v 15 Mag amach aar wai barbaimaawai irig jëeumamua, —¿Jãga jãg pʉ daujã wajapha chirsijĩ? ajierram anʉm. \p Magbaawai i iek irua jaaubaadëwi, —Ichö ee jẽb waaurëunaa mʉ dau phuurpʉ̈inaa, ʉpi jaaubaawai, i ipierr awiata mua wajapha oo chirsijimgui ajim aajem. \p \v 16 Irua magbaawai chi fariseonaan ee ãaur khʉʉnau, —Chi pʉ dʉ̈i magtarr woun chan magan Ẽwandamau pʉ̈itarr khabam; maguata mʉg jua ʉ̈ʉijem edjã ʉʉrkhaba simgui ajierram aajem. \p Pari maagwai jũrr ãaur khʉʉnau, —Pari i Ẽwandamau pʉ̈itarr khaba akhiin, ¿jãga irua jãg Ẽwandam jua theegau õor monaaubarju? Pekau paraam khʉʉnau chan pöd i dënjö jãgbamgui aajeejim anʉm. \p Amach magphöbaadëm gaaimua warag amach eepaijã ihãba iekhaba nʉm iekhau \v 17 warag chi dau khĩsu khitarragta, —Pua khĩirjuawai ¿khanim woun agá? Pʉ dauta irua monaautarr aawai puata i jaauju aai chirʉmgui aajeejim anʉm irig. \p Magbaawaita ichdëu, —Mua oowai merag chukhu sim, jãan ich Ẽwandam jua theegau nem wau nʉrrʉmta jãg nʉrrʉmgui ajim aajem. \p \v 18 Pari mag dau khaugba khitarrta dau wajapha monaau sĩsimjã judionaan chi pörnaanau ʉ̈khamapha naajim anaabá. Mag ʉ̈khamaaugau, i iek warag i dënnaanta thʉ̈rkha auwi amagta, \v 19 —¿Chadcha mʉg woun pãar chaairá? ajim anʉm. ¿Pãachdëujã pãrau chadcha bi eeweta dau khaugba thaabajim anʉ́? Magtarrta ¿jãga ĩs jãg dau wajapha oo simma? a jëeujierram aajem chi dënnaanagcha. \p \v 20 Magbaawai chi dënnaanau, —I chadcha maar chaai khabahab; aauwai chadcha bi eeweta dau khĩsu khitabajieb ajierram aajem. \v 21 Pari i dau monaautarr chan marau khaugba nʉm, jãga awiata ĩs jãg dau wajapha sĩsi, ni khaíuta i dau monaaubarm khai. Ichigchata jëeubat ajierram anʉm. Ya i chi jöoi aawai ichdëuta irua pãrag jaauju aai sĩebá ajierram aajem amag. \p \v 22 Pari amau jaaumapha magpai jaau narran, ar Jesús igwiata chadcha ich warrgarwe pʉ̈iju aajerrta jãg nʉrrʉm a iekha nʉm khʉʉnan judionaan chi thethem khʉʉnau Ẽwandam iek jaaujem degjã tag dubpiba aag ya ibëp nʉm khaphʉ narr aawaita magpai jaau naajim anaabá. \v 23 Maguata amau sĩi, “Ichigta jëeubat, ya i chi jöoi khabahab ichdëucha pãrag khap jawaag” aajeejim aajem warag chi fariseonaanagta. \p \v 24 Magbaawai i iek chi thethemnaanau deeu ichchata thʉ̈r aunaa, —Chadcha Ẽwandam dakhĩir meerba marag jaaubá ajierram anʉm. Oob Jesuuta pʉch monaaujim am. Marau khaphʉ nʉmgui ajierram anʉm, jãan pekau pöm sĩerrʉm. \p \v 25 Magbaawai ichdëu, —Mua chan khaugba chirʉm, í mag pekau pöm sĩ wa pekau chukhu sĩ a chirajim aajem irua. Ãba mua khaphʉ chirʉmʉn, warr chadcha mʉ dau khĩsu chirajim, pari magtarrta ĩs mua wajapha oo chirʉm. Maata mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm amag. \p \v 26 Magbaawai ũwaai amachdëu wajapha jëjëwagmamua, —¿Ma jãga ajĩma pʉ dʉ̈i? ¿Khanta jãgjĩ pʉ dau eerdʉpieg? ajierram anʉm irig. \p \v 27 Magbaawai ichdëu, —Ya khabá mua pãrag jaaubarmgui ajim anʉm. Magʉmjã pãrau ʉ̈khab nʉm. Mag nʉmta ¿khan atchata deeu ũwaai jaaupi nʉmma? ¿Wa mag jaaubaawai i iek ʉ̈khawia pãachjã i khapeenkhaagwa? ajim aajem. \p \v 28 Magbaawai irig ich khĩircha iekha thʉnʉʉuwia magjierram aajem: \p —Pʉchin pʉ i igar chirama; pari maran Moisés igarta nʉm. \v 29 Marau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, Moiseegan ich Ẽwandamauchata iekhajim; pari jã chan marau khaugbamgui ajierram aajem, jammuata jãg nʉrraichëjim khai. \p \v 30 Magbaata irua mag chirajim aajem: \p —Ʉ̈khabam. Magan pãrau chan khaugba naabma ajim anʉm, jammuata i bëejĩ; pari mag simuata mʉ dau monaaupʉ̈ijim. \v 31 Maadëu khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, sĩi parhooba pekau pömkham khʉʉn iek Ẽwandamau ũrba aajem. Irua ũurjemʉn, ichig jëeunaa ich ipierraa nem wau nʉm khʉʉn iekta ũurjem. \v 32 Pãraujã khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, bʉ̈ʉrjã ag na õrau mʉg mʉjö bi eewe dau khĩsu thaabatarr khʉʉn dau wajaug paa au nʉm anʉm ũrba aajem. \v 33 Mʉg mʉ dau wajapha apitarr woun ich Ẽwandamau pʉ̈itarr khaba akhiin, irua jãgʉm nem pöd wauba aajeekhamgui ajim aajem amag. \p \v 34 Amachig magbaawai sereu phöbaadëwi irig, —Pʉ sĩi dau aug pekau pöm thaabatarrta, ¿khani mag sĩma? ¿Wa puata maar khãaijã khapcha sĩwa ajierram anaabá, marag jawaag? \p Maimua tag Ẽwandam iek jaaujem degjã dubpiba, warag amach aigmua i jʉrpʉ̈ijierram aajem. \s1 Khaphʉ nʉm anʉmta dau khĩsumjö nem waaujem khʉʉn \p \v 35 Chi judionaanau mag woundam dʉ̈i magtarr Jesuu khaug athajim. Maimua ag khur chi woundam oobaimaawai ich Jesuu irig, —¿Pua chadcha Emkhooi Iewaa iek thãraucha ʉ̈kha chirʉ́? a jëeujim. \p \v 36 Magbaawai jũrr ichdëu, —Señor, ¿ma khaiuma? Mʉrʉg wajapha jaaubá ajim, mua khaphʉ aadeewai i iek ʉ̈khaag. \p \v 37 Magbaawai, —Pari ya khabá pua mʉ oo sima; mʉchta pʉ dʉ̈i iyʉ̈ʉ chirabahab ajim jũrr ich Jesús garmua irig. \p \v 38 Jesuu ichig magbaawai, i khĩirphee thʉkhöonaa irig, —Señor, ĩsin mua chadcha khaphʉ chirʉmgui ajim, pʉʉta ich Ẽwandamau pʉ̈itarrau. \p \v 39 Magbaawai Jesuu irig magjim: \p —Mʉ bëetarran, khaíuta chadcha Ẽwandam iek ʉ̈kha sĩ wa khaíuta ʉ̈khaba sĩ a khap amkhĩirta bëejimgui ajim. Ar dau khĩsu khithëem khʉʉnjö amach khaibag ee nʉm khaphʉ nʉm khʉʉn peerdʉ aunaa ĩchab ar jũrr wajapha nʉm anʉm khʉʉnta amach pekau gaaimua khĩchag eemjö nʉm jawaanta bëejimgui ajim. \p \v 40 Jesuu magbarm ũrwia fariseonaan eem ãaur khʉʉn aig narr khʉʉnau irig, —Pʉrʉgan magan maran dau khĩsuta naabma ajierram. \p \v 41 Magbaawai Jesuu, —Pãar chadcha dau khĩsu naawaita jãg naakhiin, pãar pãach pekau gaaimua kulp pömcha khaba naakhamgui ajim. Mamʉ magba pãar iek mag wajapha khaphʉ nʉm anʉmta juau jãg nem khaigba waum khõchgau mʉ igbam gaaimuata, pãar Ẽwandam dʉ̈i iekkhõr pöoma nʉmgui ajim Jesuu amag. \c 10 \s1 Oveja thʉamie ich nemchaain dʉ̈i \p \v 1 Maimua mag iekhamamua Jesuu amag mʉg ejemplo jaaujim: \p —Ar oveja phãarkha thʉnʉm aar dubaag ẽkha simta puertdi garmua dubba sĩi chi thuur phʉʉrdʉ sim ʉ̈rta waaidʉ dich sim wounan, maan sĩi nem jĩgmie aawaita mag simgui ajim. \v 2 Pari magba puertdi garmuata dub simʉn, ma chi pastorrau, chi thʉa. \v 3 Magʉg mag chi oveja ierr phãarkha thʉnʉm puertdi aig simuajã ʉdʉraa dubpijugui ajim. Mag dubwi chi pastor amach oo phë wai nʉrraajemua aawai amach thʉ̈r gaai thʉ̈rbaimaawai amachdëujã i khaug aaujerram. Mag warag dawag phë arrwia \v 4 ya thum daau paaukhabaadeewai, am na dʉnʉisie amachdëujã i ẽudee weetjemgui ajim, ya amach ich mag phë wai nʉrraajem dʉ̈i aawai. \v 5 Pari magba jũrr õor amachdëu khaugbam khʉʉnauta am thʉ̈rchëkhiin, mag dʉ̈i chan wëtba, warag parhoobata khaphig phöbaadëjugui ajim, i ökgau. Amau amachdëu õor khaugbam khʉʉn iekjã khaphʉ aajemgui a jaaumajim Jesuu. \p \v 6 Jesuu mag amag jaaumarran, jãg chi oveja thʉajemua ich nemchaain oopaar phë wai nʉrraajemjö iruajã ich iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn dʉ̈i ich agjöta aajem a sim ajim. Pari mag jaaumamta aig i iek ũr narr khʉʉnau pöd khaug auba, sĩi oveja chaarta jaau simpii naajim. \s1 Jesús chi Pastor chaar \p \v 7 Maimua deeu ich ag iekpai igwia Jesuu amag, —Muan chadcha pãrag, “Mʉʉta makhʉʉn oveja duubjem puertdiiu” a chirʉmgui ajim, õor i iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnan i gaaimuata ʉ̈gtharjã öbërju igwia. \p \v 8 Maimua chi fariseonaan khĩir iekhamamua, ’Ar mʉ bëeju nawe sëukha amachdëupai amauta Ẽwandam iek jaau nʉm awia sĩi õor khũgurnaa amachigta ee apiejem khʉʉnan nem jĩgkhamienaugui ajim. Pari jãg oveja charau amachdëu õor khaugbam khʉʉn iek asekasba aajemjö, mʉg chadcha mʉ iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnau chan par am mag sëukha wënʉrrajieb mamʉ, am iek asekasbajierramgui ajim. \v 9 Magnaa amag, Mʉʉta puertdi charau; chi mʉ iek ʉ̈kha nʉm gaaimuata peerdʉ nʉm khʉʉnan chadcha mʉ dënkham iekta mʉ dënkha nʉisimgui ajim. Chi mag nʉisim khʉʉnagan, jãg chi pastorrau ich nemchaain wajapha oopaar phũak khöpi wai nʉrraajemjö, muajã ĩchab am thʉa wai chitajugui ajim. \p \v 10 ’Pari magba ar sëukha chikham khũguurjem khʉʉnan, chikham õorta jũrr amachig paa aumam gaaimua chikhamnaan ovejata jĩgkha aumamjö sĩerrjëemgui ajim. Mag nʉmʉn pari sĩi amach iek ʉ̈khabarmuata chadcha peerdʉju a jaauwai warag ʉdʉʉr ʉ̈gtharcha öbërpiejem iekjã ũrpiba, õor khĩirjug ãrpʉ̈i nʉmta mag nʉrrjëe aajemgui ajim. Mamʉ mʉ chan am dënjö magaagta bëebajim. Mʉʉn sĩi mʉchdëu Ẽwandam iek jaau chitʉmta ʉ̈khabarmʉn, ich mag i dënkha wënʉrranaa mʉig eegarwejã onee amkhĩirta bëejimgui ajim. \v 11 Magnaa, Mʉʉta Pastor chaar chi wajapcharamʉugui ajim. Pastor chi wajapham abarmʉn ich nemchaain peerdʉ awaagjã ichta ʉdʉraa thõopiejemgui ajim. \v 12 Pari magba ar pastor anʉm khʉʉnjã sĩi phatkhon atheepai thʉnʉm khʉʉnan, lobou nemchaain pʉraan urum oowaijã warag amachta khaphigbaadeejem. Amach nemchaain khaba aawai bʉ̈ʉrjã am gaai mas khaba sim. Mag warag parhooba nemchaain dau aphʉʉ aaidʉpiejemgui ajim. \v 13 Mag warag pastornaan anʉmta amachdëupa ögkhawia khaphig phöbaadeejemgui ajim, nemchaain thʉam khõchgau khaba sĩi phatkhon atheepaita naawai. \p \v 14-15 Maimua mag iekhamamua deeu ichdëupai, ’Mʉʉta Pastor chaar chi wajapcharamʉugui ajim ich igwia. Ich jãg mʉ Ayau wajapha mʉch khaphʉnaa muajã mʉch Aai khaphʉ chitʉmjö, mʉch igar nʉm khʉʉnjã mua khaphʉ chitʉm; maagwai amachdëujã mʉ khaphʉ aajemgui ajim. Chadcha mʉch dën aawai mua am kõit ʉdʉraa mʉch thõopijugui ajim, am peerdʉ awaag. \v 16 Pari agjö deeum khʉʉn thʉnʉmgui ajim, mʉg israelnaan khabam khʉʉn. Makhʉʉnjã mua ãbamʉg jʉr phë aujugui ajim, amaujã mʉ iek ũrbaawai ʉ̈khamkhĩir. Mag, israelnaan dʉ̈i pap ãbam dënkha nʉisiewai mʉchta am Pastorkha chitajugui ajim, amach thum ãba thʉa wai chitaag. \p \v 17 ’Magua, mag pastor wajaphamjö õor kõit ʉdʉraa mʉch thõopiju aawai mʉ Ayau mʉ daupii wai simgui ajim. Pari mag ʉdʉraa mʉch thõopiwiajã deeu iiu phiidʉjugui ajim. \v 18 Mag mʉch thõopiju a chirʉm chan, ajués chikhamnauta mʉrʉg magpi naawai khaba, mʉch khĩrauta õor kõit mʉch thõopijugui ajim, am peerdʉ awaag. Mʉ Ayau mʉrʉg magta apitarr aawai mua chadcha ʉdʉʉr mʉch thõopiju aai chirʉm. Pari deeu ũwaai mag iiu phiidʉagjã jua theeg chirʉmgui ajim am jʉ̈g daar. \p \v 19 Pari chi judionaan chi pörnaanau Jesuu mag iekhabarm ũrbaawai, amach pem aawai, deeu ũwaai sĩi chum aaiphur iyʉ̈ʉ ihãbajã khaba nʉisim iekhau, \v 20 khapankham khʉʉnau warag amach khapeenag, —¿Khanthee pãrau i iek ũr nʉma? Jã sĩi ich pör ee dösãt bën wai simua lököo sĩewaita mag iekha sĩebahab aajeejim, chi Jesús igwia. \p \v 21 Pari magbaawai ãaur khʉʉnau mag nʉm ee, jũrr warm khʉʉnau, —Pãar dak pör ee dösãt bën paraam khʉʉnau i dënjö mag iekhajupa anaajim. ¿Wa pãrau khĩirjuawai meperau dau khĩsum khʉʉnjã daujã wajaug apiju aai sĩwa? aajeejim, ich Jesuu bi eewe dau khĩsu thaabatarr monaautarr igwia. \p Jesuu mag iekhatarr mag phiesta Las Enramadas anʉm dichtarr khur ajim. \s1 Judionaan chi pörnaanau Jesús isegtarr \p \v 22 Maimua ag khur nʉʉ awia Jerusalén phöbör ee deeum phiesta wau naajim, Aai i jëeujem di ëu aaipawia di theerthʉgtarr phiesta. Magtarrta ewag pawiajã ich ag edau paawai ich mag phiesta waaujeejim. Mag phiesta noseg jaar ajim. \v 23 Maigta Jesús phʉʉrdʉ nʉrrajim daaugajãr Aai i jëeujem di bigaau, “Pórtico de Salomón” a thʉ̈r sim ee, dijãjö nem pöm wëu wëjöm ee. \v 24 I mag nʉrrʉmta judionaan khapan i aig pos aichëwia irig, —¿Jãagwaita pua marag meerba pʉch jaaujuuta jãg sĩma? Pʉʉta chadcha warrgarwe ich Ẽwandamaucha pʉ̈iju aajerr khai, warre marag jaaubá ajierram, marau khap aag. \p \v 25 Magbaawai ich Jesuu amag, —Mua khabá ya pãrag jaaubarm, pari pãrau ʉ̈khamapha nʉmgui ajim. Mʉ Ayau mʉchig waupitarrjö wau chitʉm oo nʉm gaaimua pãrau khaphʉ aju aai nʉm, mʉ chadcha ichdëu pʉ̈itarr. \v 26 Pari chaig mʉchdëu jaau chirarrjö, pãar mʉ igar khaba naawai, mua mag mʉ Ayau mʉ pʉ̈ijim a jaau chirʉmjã pãrau ʉ̈khaba nʉmgui ajim. \v 27 Chadcha mʉ dënkha nʉm khʉʉnaun, jãg ovejanaanau iek gaaipai amach pastor khaug aaujemjö, mʉjã khaphʉ nʉm, mʉ khai agá; maagwai mʉchdëujã mua am khaphʉ chitʉmgui ajim. Mag mʉ khaphʉ naawai mʉʉta am na dʉnʉisimʉn, amachdëujã mʉ ẽudee weetjemgui ajim. \v 28 Magbaawai mʉchdëuta mʉch Aai aar am öbërju aai apiejem, tag okhooba sĩi i chaainkha ich mag wënʉrramkhĩir. Ya magbarm chan ni ãbmuajã mʉ jua eem khechthʉg aubamgui ajim. \v 29 Mʉ Aai ichta thumaam khʉʉn khãaijã ʉ̈rpai sĩerrʉmuata mʉrʉg makhʉʉn deejimgui ajim. Mag ichta ʉ̈rpai sĩerrʉmua deetarr aawai ãbmuajã i jua eemjã pöd khecheubamgui ajim. \v 30 Magnaa, Mʉ mʉch Aai dʉ̈in maran ich ãbampaiugui ajim. \p \v 31 Amachig magbaawai chará chi judionaan ũwaai sereu phöbaadëwi deeu i mokou barm ig naajim. \v 32 Pari mag nʉm ee Jesuu amag magjim: \p —Mʉ Ayau ich jua theeg mʉrʉg deetarrau mua chadcha pãar dakhĩir nem wajapham pöm khĩir pogkhe wauwia chirʉm. Pari mag nem khĩir pogkhe wautarr ee, ¿chijãg gaaimuata pãrau mʉ mokou barm ig nʉ? ajim. \p \v 33 Magbaawai chi judionaan chi pörnaanau, —Marau chan mag pua nem wajapha waaujem gaaimuata pʉ mokou baraagpam aba nʉm. Marau chadcha pʉ mokou barm ig nʉmʉn, pʉch iek gaaimuapaita pʉ barm ig nʉmgui ajierram irig, mʉg maach ãba thum agdaujöpai thʉnʉmta pʉ iek mag pʉʉn Ẽwandamau anaawai. \p \v 34 Magbaawai ich Jesuu amag, —¿Pãrau oowai mua magju khaba chirʉ́? ajim. ¿Pãrau khĩir eyaa khaba nʉ, ar Ẽwandamau pãar jöoinag ich iek phãpitarr gaai, “Pãran ẽwandamnaanau” a phã sim? \v 35 Irua magtarran ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn igwiata mag sĩejimgui ajim. ¿Pari makhʉʉnjã agjö mʉig eegarm khʉʉn khabajĩ? Magua maadëu khaphʉ nʉmgui ajim, ich Ẽwandamauta mag phãpitarr aawai mua mag mʉʉn Ẽwandam Iewaau a chirʉm aig pãrau mua khaigba iekha chirʉm aju khaba nʉmgui ajim. \v 36 Ich Ẽwandamauta ich aarmua mʉ jʉr auwia mʉg jẽb gaai pʉ̈itarrta, ¿jãga pãrau mʉrʉg mag mua khaigba iekha chirʉm abarju, mua Ẽwandamag Aai icheewai? \v 37 Pãachdëu oowai mua mʉch Ayau nem waaujem khĩir waubata chirʉm khai, magan oob mʉ iek ʉ̈khamiet ajim. \v 38 Pari pãachdëu oowai muajã irua nem waaujemta wau chirʉm khai, mʉ iek ʉ̈khaba awiajã khaphʉ abat ajim: ich Ẽwandam chi Aaijã mʉ dʉ̈i sim, maagwai mʉchjã mʉch Aai dʉ̈i chirʉm. \p \v 39 Pari ich Jesuu magbaawai ũwaai i pʉr auju ẽkhajierram. Pari ich pʉr aupiba, ʉ̈u peerdʉ kheerbaadëjim. \p \v 40 Maimua mawia ag na Juan chi õor pör choomieu Jordán ee õor pör choo sĩerr gar dʉrbawia maig sĩsijim, edau öbeerjem gar. \v 41 Mag i maig sĩeimaawai õor pöm i aar wëtwia amach eepai, —Keena, chadcha Juanau chan mʉg Jesús dënjö ag na õrau nem ooba aajemjã wauba khitajim. Mamʉ irua ich mʉg woun igwia nem jaaujerran, chadcha thumaa ich ag eeta jaaumajimgui ajierram. \p \v 42 Maig irua Ẽwandam iek jaau sim ũrwia õor khapankham khʉʉnau i iek ʉ̈khajierram. \c 11 \s1 Lázaro meetarr \p \v 1 Biek ãb phöbördam Betania anʉm ee woundam Lázaro anʉm mor machpajim aajem. Ich Lázaro ʉ̈phʉʉin numí wai sĩejim, María Marta dʉ̈i. Makhʉʉn dʉ̈ita sĩejeejim ich. \v 2 Ich mag Lázaro ʉ̈phʉi Mariaau ajim, maach Pör Jesús bʉ̈ ʉ̈r jʉ̈gdeeu choonaa ich pörbʉ̈ʉupai jʉʉupʉ̈itarr. \v 3 Mag amach ẽphemkhöi mor machpawia warag eeg pamaawaita amach numiim khʉʉnau õor jʉr auwia ich Jesús aig pʉ̈ijierram, jawaan mamkhĩir. Magbaawai chadcha bëewia, —Señor, pʉ khapkhʉʉn chi wajapham pua ʉ̈rcha iigjemjã pödba khërʉmgui a jaauchëjim Jesuug. \p \v 4 Pari ichig mag jaaubaa sĩi warag, —Jãg khamor machagau chan i meem iek meebamgui ajim. Jãan sĩi jãg khamor machag gaaimua Ẽwandamta thumaam khʉʉn khãaijã ʉ̈rpai sim anaa mʉchjã i Iewaa aawai agjö chirʉm a khap amkhĩirta jãgpijimgui ajim ich Jesuu mag ichig iek jaauchëtarrag. \p \v 5 Jesuu chadcha Marta dʉ̈i Mariajã oomap khaba ni ich Lazarojã oomap khaba aajeejim. \v 6 Mamʉ mag simta mag Lázaro mor mas sim ichig jaaubaichëmjã maba, warag khãai numí mag maach narr aig sĩsijim. \v 7 Maimua ag khur ya khãai numí naata marag ichdëu, —Deeu Judeaag wëttarraugui ajim. \p \v 8 Magbaawai marau irig, —Maestro, ¿ĩschapai ich jamaam khʉʉnau peer pʉch mokou bar thõotarr khʉʉn aarta deeu pʉ mam ig sĩ? anaajim. \p \v 9 Magbaawai jũrr ichdëu marag, —Pari agtha amau mʉ thõoju ora khaba sĩebahab ajim. ¿Pãrau oowai mʉg edau ãspapakham doce oras sĩeba aajẽ? ajim. Ãsdawan maach dichmam aig mawiajã bʉ̈ waaur thʉthʉgag maba aajemgui ajim, ãsdaau aawai. \v 10 Pari maach edaarta chitaju atheen, sĩi bʉ̈ëu subaadeeu khãijã buudimajugui ajim, khĩchag ee aawai. Mag agtha ag ora khaba sĩewai araragagta chitʉmjö õrau mʉ chig abajugui ajim. \p \v 11 Maimuata sĩi awia, —Maach khapkhʉʉn Lázaro ya khãibaadëm; pari mua deeu i phiriupäain majugui ajim. \p \v 12 Magbaata marau irig mag naajim: \p —Señor, mag khãibaadëm khai, magan ʉ̈u i khĩirdam inaa aadëm. Mag khai magan ʉ̈u pör khoordʉjugui anaajim. \p \v 13 Pari Jesuu mag Lázaro khãibaadëm a sĩerran, maan iin ya i meebaadëmta jaau sim ajiebma. Pari mag simta maraun khaugba, sĩi khãai chaar khãibaadëmta jaau simpii naajim. \p \v 14 Maimuata ya warre marag, —Lázaro meejimgui ajim. \v 15 Pari ʉ̈uta mʉ i aar khaba chirajimgui ajim. Magba akhiin nau jãg chi mee sim mua pãach dakhĩir phiriu aujujã oobakham. Mamʉ chadcha Ẽwandam jua theeg mʉ gaai sim khap amkhĩir, i aarcha oon wëttarrau ajim marag. \p \v 16 Mag irua oon wëttarrau abaawai maar eem ãb maar khapeer am dën ibʉʉr wauwia Meís a thʉ̈ʉrjerrau, —Keena, magan maachjã i dʉ̈i wëttarrau ajim, i dʉ̈i ãba khëchimaag. \p Irua mag sĩerran, Judeapienau peer ich Jesús thõotarr aarta deeu ögkhaba maagpam igwiata mag sĩejim. Mag Meís anʉm, i thʉ̈r chaar Tomás ajim. \p Mag, chadcha Jesús mam dʉ̈i maarjã i dʉ̈i wëtjim. \s1 Jesuu õor phiriu auwia ich mag wënʉrrapiejem \p \v 17 Mag wëtwia ũrimaawaijã, ya khãai jayap sim a jaau naajim, chi Lázaro aukhërtarr. \v 18 Mag chi meetarr phöbör Betania anʉm Jerusalén dakha kilómetros thãrjupjö sĩejim baraag. \v 19 Jerusalenmua mag dakha sĩewai judionaan khapan weetjeejim aajem, Marta María dʉ̈i nʉm aar, mag amach numpai aphöbaadeewai amach ẽphemkhöi khĩirjuwia atcha gaai machgau ökhĩirjuu apimaaugau awia. \v 20 Mag nʉm ee Martaau ũr athajim aajem, ya Jesús amach dakpamam. Mag khaug athaawai i khĩirphee oon bëejim. Pari María maba, deg sĩsijim. \v 21 Mag bëewia ya Jesús dʉ̈i thẽubaicheewai chi Martaau irig, —Señor, pʉ mʉig sĩerr akhiin, mʉ ẽphemkhöi mʉg dau aphʉʉ abakhamgui ajim. \v 22 Pari mua khaphʉ ʉmgui ajim, pua Ẽwandamag jëeubaawai pʉchdëu jëeubarmpierr irua aju. \p \v 23 Magbaawai Jesuu irig, —Marta, pʉ ẽphemkhöi deeu iiu phiidʉjugui ajim. \p \v 24 Magbaa Martaau, —Chadcha mua khaphʉ ʉmgui ajim, mʉg atag ötarr khʉʉn thum deeu phiidʉtkha nʉm edan ijã dʉ̈i phiidʉju. \p \v 25 Magbaawai irig Jesuu magjim: \p —Muata õor phiriu aunaa ich mag wai chirsiejem. Chi mʉ iekta ʉ̈kha sim khʉʉn meewiajã deeu iiujugui ajim. \v 26 Maimua ar mʉig eegarwejã mʉ iekta thãraucha ʉ̈khawia mʉ dënkha thʉnʉm khʉʉn chan meem iek meebam. Makhʉʉnan meewiajã deeu phiidʉtkhawia ich mag nʉisijugui ajim. Magnaa irig, —¿Pua mʉ mag iekha chirʉm chadcha ʉ̈kha ʉwi? ajim chi Martaag. \p \v 27 Magbaawai chi Martaau, —Señor, mua khaphʉ ʉmgui ajim, pʉ chadcha ich Ẽwandam Iewaau. Pʉʉta warrgarwe ich Ẽwandamau ich iek jaaumkhĩir mʉg jẽb gaai pʉ̈iju aajerr khabahab ajim irig. \s1 Jesús Lázaro aukhërtarr aar mawia bĩetarr \p \v 28 Maimua Jesús dʉ̈i mag iekha dʉnaawia, chi Martaau ich eeum aar mawia, ökharii i kach gawaa, —María, maach Maestro ya chum phöbör igaau sĩeichëm. I iek pʉ dʉ̈i iekhaag aajemgui aimajim aajem. \p \v 29 Mag chadcha ichig mag jaaubaimam bʉ̈rre Jesús aig bëejim. \v 30 Maagwai chan agtha Jesús phöbör ee dubba, Marta dʉ̈i ootarr aigpai sĩejim. \v 31 Pari mag María apuraa öbërbaadëm oobaawai judionaan am khĩir jãsenkhaag am aig bëewia narr khʉʉnau chi binaandam aukhërtarr aarta bĩen mampii awia dʉ̈i i ẽudee pochag bëejim. \p \v 32 Mag bëewi, Jesús aig barchëwi, i bʉ̈khʉrr phõbkhanaa irig, —Señor, pʉ mʉig sĩerr akhiin, mʉ ẽphemkhöi mʉg dau aphʉʉ abakhamgui ajim, bĩemamua. \p \v 33 Mag warag ich dakhĩir bĩebaadëm dʉ̈i chi judionaan i dʉ̈i bëetarr khʉʉnjã bĩephöbaadëm oobaawai ichpa ö jãsenaaga aadëmua gaai machaaga aadëjim. \v 34 Mag warag ich aig narr khʉʉnagta, ¿Jampaita aukhërjierrá? a jëeujim. \p Magbaa amachdëu, —Señor, achum khabahab; oomierrau ajierram irig. \p \v 35 Mag gaai machag aadëmua ich Jesujã bĩejim. \v 36 Mag Jesús bĩebaadëm oowia chi judionaanau, —Keena, pãadë oobat: Jãgan chadchata irua i jãsene aajeejimwai aajeejim jũrram khʉʉnau. \v 37 Pari makhʉʉnau mag nʉm ee, agjö bigaaum khʉʉnau jũrr, —Ichta mʉig sĩerr akhiin, jãg dau khĩsu khitʉm monaautarrjö, ¿mʉg Lazarojã irua monaaubakham khai? aajeejim. \s1 Jesuu Lázaro phiriu autarr \p \v 38 Mag mawia ya chi aukhërtarr aar pabaimaawai deeu gaai machag aadëjim. Chi binaan aukhërtarr jẽbdi, nawe durrbʉ̈ ee chi khörm ajim. Mag simta mok pör pöm simuata sĩi chi jẽbdi i ee joothʉ wai naajim. \v 39 Mag aig pachëwia Jesuu chi aig narr khʉʉnag chi mokpör chawag pʉrëupʉ̈ipi jaaujim. Magbaawai Martaau irig, —Señor ya maach aukhërtarr khãai jayap sim aawai ya maach ãr khërabahab ajim. \p \v 40 Magbaawai Jesuu irig, —Mamʉ mua khabá chaigjã pʉrʉg, mua i phiriu auju pʉch thãar ee khaphʉ ʉm khai, pua chadcha Ẽwandam jua theeg ooju a chirajimgui ajim. \p \v 41 Mag chi mok chawag pʉrëupi jaautarr aawai chadcha chawag pʉrëupʉ̈ijierram. Magbaawai Jesuu ʉ̈gthaag eerpanaa Ẽwandamag, —Tata, mua pʉrʉg ʉ̈u ajim a chirʉmgui ajim, mʉg mʉchdëu jëeu chirʉm pua ʉ̈u mʉ iek ʉ̈khabaawai. \v 42 Mua khaphʉ chirʉmgui ajim, mua pʉchig jëeuwai pua mʉ iek ʉ̈khaajem. Pari magʉm ãba, ichiita thumaam khʉʉn jʉ̈g daar mua thet mag ʉ̈u ajim a chirʉmgui ajim, thumaam khʉʉnag chadcha pʉchdëuta mʉ pʉ̈ijim a khap amkhĩir. \p \v 43 Mag iekhawia deeu ichdëupai jũrr mag chi meem jẽb deg sĩerragta i thʉ̈rcha thʉ̈rthʉ̈rnaa thet, —Lázaro, dawag öbërbaichë ajim. \p \v 44 Magbaawai maach chi meem arrta chadcha dawag öbërchëjim. Oowai ich aukhërtarr ich mag bʉ̈ aarmua khĩeb mor thum dĩes baúa pʉrëunaa ödi aigmua ʉ̈gthaag pörpa khĩir jãarjemua pʉrëu simta öbërchëjim. Mag öbërbaicheewai aig narr khʉʉnag, —Jãimua jãg put ẽerkhabapʉ̈it ajim, idëu ich diig mamkhĩir. \fig |src="CN01768B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="JHN 11.39-44" \fig* \s1 Jesús pʉr awaag ibëptarr \r (Mt 26:1-5; Mr 14:1-2; Lc 22:1-2) \p \v 45 Mag Jesuu Lázaro phiriu autarr amach daúacha ootarr gaaimua, judionaan khapan María dʉ̈i bëetarr khʉʉnau khaphʉ nʉisijim, chadcha Jesús ich Ẽwandamau pʉ̈itarr. Mag warag i igar nʉisijim. \v 46 Pari mag thʉnʉm ee, ãaur khʉʉn warag fariseonaan aar wëtjim. Mag wëtwi Jesuu mag õor phiriu athamta ĩgkhaimajierram aajem. \v 47 Magbaawai chi fariseonaan, phadnaan chi pörkha narr khʉʉn dʉ̈i ãba, tagam khʉʉn chi thierrnaanpa biirdʉjierram aajem. Mag biirdʉnaa amach eepai jũrr amach khapeenagta, —Keena, ¿maadëu jãga ajuma jãg woun dʉ̈i? ajierram anʉm. Jãguan chadchata maach dauderraa ag na õrau nem ooba aajempata wau nʉrrʉm. \v 48 Maadëu ʉdʉraa irig jãgʉm nem waupi nʉmʉn, thumaam khʉʉnta i igar paaukhawia amach reikhapiju. Magbaawai Romapien chi thethemnaan bëewia, jũrr maach Aai i jëeujem diita pogueupʉ̈inaa, maachjã dau aug waujugui ajierram aajem. \p \v 49 Mamʉ ãaur khʉʉnau mamagkham ee, ãb mag añoou phadnaan thum thʉnarr khʉʉn pörkha sĩerr Caifás a thʉ̈ʉrjerrau ich khapeenag, —Pãrau chan bʉ̈ʉrjã khĩirjubata iekha nʉmgui ajim anʉm. \v 50 Magnaa ichdëupai, Mua oowai wajapcha ajuun, mag pãrau jaau nʉmjö maach thumaam khʉʉnta dau aphʉʉ apiju khãai, jãg appaita maach thumaam khʉʉn kõit thõopiju aai simgui ajim anaabá, Jesús igwia. \p \v 51 Pari wajapcharan Caifaau mag iekhatarr chan ich khĩirjugjã khabajim. Wajapcharan mag añoou ichta thum phadnaan thʉnarr khʉʉn pör arr aawai ich Ẽwandamau mag iekhapibaawaita mag iekhajim, Jesuuta judionaan thʉnʉm kõit thõju igwia. \v 52 Pari magbarm chan ĩchab judionaan kõitpai khaba, ewag paawai thum ich chaainkhaju khʉʉn kõitpa thõju a sim ajim, judionaan khabam khʉʉn awiajã, magbarmua ich chaain durrpierram khʉʉnta khod ãbamkha awaag. \v 53 Ya Caifaau mag iekhatarr aawai magtarr aigmua judionaan chi thethemnaanau ãba ibëpwia warre Jesús thõoju khĩirjugta wai nʉisijim. \p \v 54 Jesuu ya mag ich thõoju khĩirju nʉm khaphʉ sĩerr aawai ya tag judionaan ee parhooba nʉrraba aajeejim. Mag gaaimua ichta warag Judea durrmua warp petajim, phöbördam Efraín anʉmʉg. Mam chan õor pömcha khaba naajeejim. Maig maar i dʉ̈i naaimajim, i kha ogdʉba wënʉrraajerr aawai. \p \v 55 Mag phöbör Efraín anʉmʉg weetwai judionaan phiesta Pascua aajem burrju dakpapa khajim. Amach i arr aawai, mag phiesta ʉ̈rʉʉ arr aawai, õor pöm Jerusalenag ërërëu khajim, Pascua burrju nawe khĩir khaugaag, amach jöoinau jaaujerrjö domer nʉmua amach khaibag barpäain. \v 56 Mag wët thʉnʉmuan Jesuuta jʉrphöo aajeejim. Maimua ya Aai i jëeujem degcha paaukhaimawiajã i bëebaju khĩirjuwia jũrr amach khapeenagta, —Keena, ¿pãrau khĩirjuawai mʉg phiesta ee i bëeju khai? aajeejim aajem. \p \v 57 Maagwai chi fariseonaanau phadnaan chi pörkha narr khʉʉn dʉ̈imua ya õrag jaaukha wai naajim aajem, chi Jesús sim khaug athaawai amachig jaaumkhĩir, mag amachig jaaubaawai sĩi i pʉr awaan wëtaag. \c 12 \s1 Ʉʉirau jʉ̈gdeeu Jesús bʉ̈ sũgtarr \r (Mt 26:6-13; Mr 14:3-9) \p \v 1 Maimua mag phiesta Pascua burraag seis diaspai waaur nʉm eeta, ich Jesús Betania anʉmʉg mam dʉ̈i maarjã wëtjim. Mag Betania phöbör eeta mag woundam Lázaro anʉm ichdëu phiriu autarrjã sĩejeejim. \v 2 Mag i barbaimaawai maiguim khʉʉnau wajap phiejãb wauwia Jesús khöpiju aphöbaadëwia chadcha waujierram. Maimua ya thum wau aaipa sĩsiewai chi Lázaro ʉ̈phʉi Martaau chi nemek thöi jijig khajim. Maagwai maar thach khö nʉm aig ĩchab ich Lazarojã dʉ̈i thach khö sĩejim. \v 3 Mag nʉmta ich Lázaro ʉ̈phʉi ãbakhai María jʉ̈gdee narrdo chaar dën nem parhẽpagkham dʉ̈i dubchëjim. Mag dubchëwia, chigagjã igba, agua Jesús bʉ̈ sũgnaa deeu ich pörbʉ̈ʉupai jʉʉupʉ̈ijim. Mag nem thũpag sĩewai mag irua Jesús bʉ̈ agua sũgbaadee sĩi dijã ëntër thʉ̈ap jöisijim. \v 4-5 Mag oobaawai maar eem ãb maar khapeer Judas Iscariote a thʉ̈ʉrjerrau magjim: \p —Ë, jãg jʉ̈gdee trescientos denariom gaai përpʉ̈iju aai sĩerrta, ¿khanthee sĩi jãg ãr choobaadëma, agua aphʉʉm khʉʉndamag nemdam audeeju aai sĩerrtá? ajim. \p Ich mag Judaauta ewag pawiajã ich Jesús oomapha aajerr khʉʉnag i pʉr deeju ajiebma. \v 6 Pari Judaau mag iekhatarr chan sĩi chadcha aphʉʉm khʉʉndam khĩirjuwia khaba, nem jĩgmie arr aawaita mag iekha sĩejim. Ichdëuta maach thumaam khʉʉn phatkhon di wai nʉrraajerr aawai õrau maachig deemam aukhërmamjã ichdëu jĩgkham aig jĩgkhaajeejim. \p \v 7 Judaau mag iekhabaawai Jesuu irig, —Idëu irig jʉ̈gdeeu mʉ bʉ̈ sũgpibá ajim. Jã i dën nau jöpcha mʉ meebaadeewai agua mʉ kha phuraag sĩi ãkha wai sĩerr khabahab ajim irig. \v 8 Magnaa, Aphʉʉm khʉʉnan ich mag pãrau pãach ee oo wai wënʉrraju; pari mʉ chan ich mag pãar khĩir chitabajugui ajim. \s1 Judionaan chi pörnaanau Lázaro thõoju khĩirju narr \p \v 9 Mag Jesús Betania sĩeichëmjã chi judionaan Pascua dichaag bëetarr khʉʉnau khaug athaawai khapan i oon bëejierram. Pari mag bëe thʉnʉm chan i oogpaijã khaba, ich Jesuu Lázaro phiriu auwia maach ich mʉg sim oogpata bëe naajim. \v 10-11 Pari mag Jesuu i iiu autarr gaaimua, judionaan pöm tag amach igar khaba jũrr Jesuu jaau nʉrrʉmta ʉ̈kha thʉnʉisierr aawai, chi phadnaan pörnaanau jũrr ich Lazaropata dʉ̈i thõopʉ̈ijugui aphöbaadëjim. \s1 Jesús Jerusalén phöbör ee dubimatarr \r (Mt 21:1-11; Mr 11:1-11; Lc 19:28-40) \p \v 12 Mag Jesús dʉ̈i maar Betania paaukhachëtarr noram Jerusalenmua ũrphöbaadëjim aajem, i barju. Maagwai ya õor pöoma Jerusalén phöbör ee thʉnaajim aajem, mag phiesta athee wëttarr khʉʉn. \v 13 Mag ũrphöbaadeewai õrau sothark piujöm thʉrrphënaa ag jua panhapha i khĩirphee bëejierram. Maimua ich dʉ̈icha oobaicheewai serereukhamua onegau, “Ʉ̈ucha abarm Ẽwandam. Ich mʉʉta pʉchdëu maar israelnaan athee pʉch jũrr pʉ̈ibarmʉu. Ichta maar Reikhaju aawai pʉchdëuta i ʉ̈u wai chitajugui” aajeejim jũrram khʉʉnau. \p \v 14 Mag wëtumua ya ag nawe Ẽwandam iek phã sim gaai ich Jesús igwia jaau simjö, burrodam ʉ̈r waaidʉwia warag ag gaaita mamua phöbör ee ich mag dubjim. Mag chi Ẽwandam iek phã sim gaai: \q1 \v 15 “Sionpien, onee abat. \q1 Pãadë oobat: ar pãar Rey sĩi parhoobam khʉʉnjö burrodam gaaita urum” a sim. \rq (Zac. 9:9)\rq* \p \v 16 Eeu i mamag khabaadeewai chan maach chi dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉnau chan marau bʉ̈ʉrjã khaugba naajim, jãgwiata mamag khajĩ. Maimua ya nassi pawia ich Aai aar ʉ̈gthar petarr khurta marau khaphʉ aphöbaadëjim, ya ag nawe i jãgju Ẽwandam iek phã sĩsidʉm gaai jãg jaau sim aawai juaujö jãgtarr. \p \v 17-18 Mag õor pöm Jesús khĩirphee oon bëetarran, irua Lázaro chi meem ya jẽbdeg sĩerrta deeu phiriu autarr chi ootarr khʉʉnau jajaaukham ũrwia i oom khõchgauta mag i khĩirphee bëejierram. \v 19 Pari maagwain jũrr chi fariseonaanau amach khapeenagpaita, —Keena, pãrau oo nʉm, jãg sĩi amag iekha nʉmuapai chan maadëu pöd maachig paa aubamgui aajeejim. Magnaa, Oojurauma, jãg thumaam khʉʉnta sĩi i igar paaukhamamgui aajeejim. \s1 Judionaan khabam khʉʉnau Jesús jʉraan bëetarr \p \v 20 Mag Pascua ee õor pöm Jerusalén wëttarr khʉʉn ee ĩchab judionaan khabam khʉʉnjã thʉnaajim, Aai i jëwaan bëetarr khʉʉn. \v 21 Makhʉʉnau Felipe aig bëewia irigta, —Kakë, marau Jesús dʉ̈i iyʉ̈ʉ am khõsi nʉmgui aichëjierram. \p Mag Felipeegta jëeuchëtarran amachjö judionaan khabam ee bãautarr aawai ajim, amach kõit Jesuug iekhamkhĩir. Chi Felipe phöbördam Betsaida anʉm eem ajim. \p \v 22 Magbaawai Felipeeu jũrr agjö maar khapeer ãb Andrés anʉmʉg jaauwia amach numiim khʉʉnau jũrr ich Jesús aarcha jawaan wëtjim. \v 23 Mag wëtwia judionaan khabam khʉʉnau ich jʉr wënʉrrʉm a jaaubaicheewai amjã peerdʉ awaag ʉdʉraa ich thõopiju jaaubaadëmua magjim: \p —Ya ĩsta chadcha mʉch chi Emkhooi Iewaa chikhamnau thõoju gayaa pamamgui ajim, mag amau mʉ thõobarmua mʉchta Ẽwandamau thumaam khʉʉn khãaijã ʉ̈rpai apieg. \v 24 ¿Pãrau ooba aajẽ ajim, nemjĩir dau ĩiu awaagjã jãga aajẽ? Jẽb ee jĩirbam chan maan ich mag sĩsim, bʉ̈ʉrjã ĩiuba. Magarrau jĩir sĩuwia öbër sĩsiewain chadau chëbaadëmua ich jĩirtarr khãaijã ʉ̈r aaujem. Ich agjöta mʉjã meeju aai chirabahab ajim, mag mʉch meebarm gaaimua õor pöm peerdʉ awaag. \v 25 Ich agjö khaphʉ abat ajim: Ar mʉig eegar aawai mʉ gaaimua bʉ̈ʉrjã ich chig apimapha sim chan meewaijã ʉ̈gthar öbërbam. Pari mʉ gaaimuata ich dau aphʉʉ ajujã khĩirjuba mʉ iek ʉ̈kha nʉrrʉmʉn chadau meewiajã ʉ̈gtharchata öbërwia mʉg atagjã ich mag iiu sĩerrajugui ajim. \v 26 Maimua ĩchab chi chadcha mʉ chogkhanaa mʉ dʉ̈i nʉrram khõsi simʉn, ichdëu khõchagpierr nem wauba, mʉchdëu nem waupim khõsimpaita wau nʉrraju aai sim. Mag amʉn magan am wënʉrrʉmpierr mʉchjã am dʉ̈i chitajugui ajim. Ãbmua magta mʉ chogkha nem wau nʉrrʉmʉn, mʉ Ayaujã ich khĩircha i thö iekhajugui ajim. \s1 Judionaanau ich thõoju Jesuu jaautarr \p \v 27 Maimua mag jaaumamua ĩchab, ’Ĩs chadcha thumaa khĩirjuwia mʉ ökhĩirjug pöoma chirʉmgui ajim, chikhamnau mʉch thõoju dakkha pamaawai. Mag chirab mamʉ am jua ee thõmaaugaujã mua mʉch Ayag, “Tata, mʉ peerdʉ athájã” abamgui ajim, warrjã mag atheeta mʉ bëetarr aawai. \p \v 28 Maimua sĩi ich Ayag, —Tata, muan mʉch gaaimuata sĩi thumaam khʉʉnaujã pʉrʉgta ãba ee apim khõsi chirʉmgui ajim. \p Pari irua magbaawai ʉ̈gtharmuata woun iekjö, —Ya pʉ gaaimua õrau mʉrʉg ee abarm; pari ichiita warag mʉchig ee apijugui ajim. \p \v 29 Pari edjã eemua Ẽwandamauta woun iekjö irig magbarm ũrbaawai aig õor narr khʉʉnau sĩi pagthʉmpii naajim. Maagwai ãaur khʉʉnau jũrr, —Ẽwandam chogauta ʉ̈gtharmua irig iekha sim khabahab aajeejim. \p \v 30 Pari amau mag nʉm ee, ich Jesuu thumaam khʉʉnag iekhamamua magjim: \p —Mʉg pãrau woun iekjö ũrbarm chan sĩi mʉchigpai ich iek ũrmkhĩir khabamgui ajim. Jãan jãg ich iek ũrpitarr gaaimua ichdëu mʉ iek ʉ̈kha sim pãrag khap amkhĩirta pãrag jãg iekhajimgui ajim. \v 31 Ya ĩsta chikhamnau mʉ thõoju gayaa pamam. Mag mʉ isegwi mʉ thõobarm gaaimuata khaigbam khʉʉn thumaam khʉʉn dʉ̈i Ẽwandamau ichdëu khap ajugui ajim. Mag õor kõit mʉ thõobarm gaaimuata ĩchab mepeer mʉg durr gaai ichta chi pörkha sĩerrʉmjã Ẽwandamau pödpʉ̈im iek pödpʉ̈ijugui ajim. \v 32 Pari ĩchab mag ʉ̈gthaa õor khapanag dakhĩir mʉ jiirjop sĩuwia thõobarmuata mʉch iek ʉ̈khamam khʉʉnan mua thumaa mʉchig paa aumajugui ajim. \p \v 33 Jesuu mag iekhamarran mag dau aphʉʉ pakuls gaai ich thõju jaau sim ajim. \v 34 Mamʉ irua mag iekhabarm ũrwia õrau irig, —Ẽwandam iek phã sim gaaimua marau khaphʉ nʉmgui ajierram, ich Ẽwandamaucha pʉ̈ibarm chan meeba ich mag sĩerraju a sim. Pari mag simta, pʉ iek mag pʉʉta ich Emkhooi Iewaa anʉmta, ¿jãga mag Emkhooi Iewaata ʉ̈gthaa pakuls gaai thõbarju? Magan, ¿ma khanim Emkhooi Iewaa agá? ajierram irig. \p \v 35 Magbaawai Jesuu amag ejemplo jaaumamua warag ichta Emkhooi Iewaa ich Ẽwandamau pʉ̈itarr khap amkhĩir magjim: \p —Ĩsweran pãrau agtha õtdau paa dʉnʉmjö mʉ oo wai nʉmgui ajim. Pari nau jöpcha ya tag pãar khĩir mʉ chitabaju. Magua agtha mʉ iek ũr nʉwe ʉ̈khabat ajim, khĩirjug khaigbamta pãach gaai ʉ̈rpam ugua. ¿Pãrau ooba aajẽ khĩchag ee wëtum khʉʉn? Amau amach wënʉrrʉmjã khaugba aajem. Chi mʉ iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnjã ich agjöta thʉnʉmgui ajim, amach okhoo nʉmjã khaugba. \v 36 Magnaa ichdëupai ich igwia, Mag õtdaujö sim agtha pãach ee wai nʉwe ʉ̈khabat ajim, ich mag mʉ dʉ̈i ararag ee wënʉrraag. \p Mag iekha sĩewia õor eemua igbaadeeu i sĩeimamjã tag õrau khaugba, ãba maach appaita i dʉ̈i naaimajim. \s1 Jãgwi judionaanau Jesús iek ʉ̈khamapha naajĩ \p \v 37 Parii Jesuu maach meeun judionaan khapan thʉnʉm dakhĩir nem khĩir pogkhe waumamua ich jua oopipi aajerrjã wajappai i iek ʉ̈khaba aajeejim. \v 38 Pari mag amau ʉ̈khamapha narran, ich Ẽwandam i jaaumie Isaías khararrau phã pʉarr eyaa öbërmkhĩir ajim. Irua phã pʉarr mʉg ajim: \q1 “Señor, parii pʉ iek jaau nʉmjã õrau ʉ̈khamapha ajugui” ajim. \q1 “Amau khaug aubajugui” ajim, “mag nem wau nʉm gaaimua puata pʉch jua theeg oopi sim.” \rq (Is. 53:1)\rq* \p \v 39 Magta chadcha ʉ̈khaba naajim. Amau mag ʉ̈khabaju igwia ich Isaiaaupai ĩchab, \q1 \v 40 “Ẽwandamau am dau khĩpinaa kach theegjã apiju” a phãjim, “oo nʉmjö nʉmta oobamjö amkhĩir, maimua ũr nʉmjö nʉmta ũrbamjö amkhĩir. \q1 Magba akhiin amau amachdëu oonaa ũr nʉmjã khaphʉ aawai, amach khaibag ãsie ewag khĩirjuwia Ẽwandamag amach peerdʉ aupiju” a phãjim Isaiaau ich Ẽwandamaucha ichig jaaumatarr. \rq (Is. 6:10)\rq* \p Pari Ẽwandamau judionaan mag thãar theeg apitarran, año khapan par ich iek ũrpitarrjã ʉ̈khamapha arr aawaita magpijim. \p \v 41 Isaiaau ag nawe ichdëu ootarrjö magta phã pʉajim, ya Cristo mʉig eegar maach ich mʉg sĩeicheewaijã õrau i dau aphʉʉ wauwia thõoju khaphʉ sĩerr aawai. Pari magʉm ãba, Ẽwandamau ichta thumaam khʉʉn khãaijã ʉ̈rpai apijujã khaphʉ sĩejim. \v 42 Mag judionaan thumaam khʉʉnau chan Jesús iek ʉ̈khabajierrab mamʉ, ãaur khʉʉnaun ʉ̈u i iek ʉ̈khajierram; chi ʉ̈kha narr khʉʉn ee chi thierrnaanpa thʉnaajim. Pari mag ʉ̈kha nʉmta chi fariseonaanau, tag amach culto ee dubpimaaugau amach jʉr wërppʉ̈iju ögkhawia, amach khaugpiba aajeejim. \v 43 Maagjeejieb mamʉ amachdëu mag ʉ̈kha nʉm anʉmjã tagam khʉʉnagjã khaugpimapha narran, Ẽwandamau khõsimjö aju khãyau, sĩi mʉg dich khapeen ãba thʉnʉm khʉʉnagta amach ëugar khaigba iekhapimaaugau ajim. \s1 Amachdëu isegtarr iek igwiapai Ẽwandamau deeu am khĩir phʉʉrju \p \v 44 Biek ãb ijẽjẽbkhamua judionaan ich iek ũr narr khʉʉnag Jesuu thet magjim: \p —Chi mʉ iek ʉ̈kha simuan mʉ iek appai ʉ̈khaba ĩchab mʉ Aai iekpata ʉ̈kha simgui ajim, ich iek jaaupitarrta mua jaau chitaawai. \v 45 Maagwai mʉ oobarmuan ĩchab ich chi mʉ pʉ̈itarrchata ya oobarmjö simgui ajim, maar ich ãba naawai. \v 46 Mʉʉta mʉg durr gaai thum khĩchag eemjö jooba nʉm khʉʉn athee õtdaujö bëejimgui ajim, maagwai chi mʉ iekta ʉ̈kha nʉm khʉʉn chan sĩi tag khĩchag ee okhoo wënʉrrʉmjö khaba ararag eeta wënʉrramkhĩir. \v 47 Pari ar mʉ iek ũr nʉmjã mʉ ipierraa aba nʉm khʉʉn chan, mʉ mag warrjã mʉg durr khaibag wawaagta bëeba arr aawai, mua khabam ajim am khaibag waupi jaauju. Mʉʉn sĩi õor peerdʉ awaagta bëejimgui ajim. \v 48 Pari mag chi mʉ isegnaa mua nem jaau chirʉm ipierraajã khaba nʉm khʉʉnan, sĩi amachdëupaita wir aig amach khaibag waupi jaaubarm, amachdëu isegtarr iekhaupaita Ẽwandamau õor i agkham edjã deeu am khĩir phʉʉrju aawai. \v 49 Chi mʉ iek iseg nʉm khʉʉnaun khaphʉ aju aai nʉmgui ajim, sĩi mʉch khĩrauta mʉch iekham aig iekhaba chitʉm. Mʉ Ayauta mʉ pʉ̈itarr aawai, ichdëuta mua iekhamajujã jajawag maawai, ich agpierrpaita jaau chitʉmgui ajim. \v 50 Mua mʉchdëujã khaphʉ chirʉmgui ajim, chi mʉ Ayau nem jaaupʉ̈i sim ipierraa nʉm khʉʉnan ʉ̈gthar öbërwiajã ich mag i dʉ̈i iiu wënʉrraju. Magua, mua nem jaau chitʉmʉn, mʉch Ayau mʉchig jaaupi jaautarrjöta jaau chitʉmgui ajim. \c 13 \s1 Jesuu ich khapeen bʉ̈ ʉtarr \p \v 1 Ya phiesta Pascua anʉm burrju khãai ãbpai waaur sĩejim. Maagwai Jesuu khaphʉ sĩejim, ya ichdëu mʉg durr werpʉawi deeu ich Aai dʉ̈i ãba sĩeimaju ed pabaadëm. Thum mʉg jẽb gaai maar ich dënkha durrarr khʉʉnan bʉ̈ʉrjã chig aba jãsehne aajeejim. Maagjerr aawai ya ãbmiecha amau i thõoju ed paawaijã agtha ichdëu maar khõsi sim khaphʉ apijim. \v 2 Amau i magju ed maar i dʉ̈i thum ãba thach khö naajim, ya kheeuraa pamamua. Maagwain Judas Iscarioteen ya meperau pör meu thʉnaajim, Jesús oomapha aajem khʉʉnag i pʉr deeg. Chi Judas woun ãb Simón anʉm iewaa ajim. \p \v 3 Jesuu khaphʉ sĩejim, ich Ayau ichigta nem thum jaaunaa ʉ̈gtharmua ich pʉ̈itarr aawai deeu i aar maju. \v 4 Mag khaphʉ sĩerr aawai thach khö oo sĩewi, phiidʉbaadëwi, ich khajũa ʉ̈rʉm ẽernaa, jũrr toayaauta ãi jʉ̈ sĩsijim. \v 5 Magnaa thëp pör pömaam ee dö choonaa maar bʉ̈ ʉbaadëjim. Mag ʉnaa ichdëupai deeu mag toayaau wajapha jʉser jʉʉupʉ̈imajim. \p \v 6 Mag ʉkhapʉ̈pʉ̈igmamua ya Simón Pedro dën ʉag abaawai chi Simón Pedroou irig magjim: \p —Señor, ¿puata mʉ bʉ̈ ʉagá? ajim. \p \v 7 Magbaawai Jesuu irig, —Mua ĩs pãar dʉ̈i mʉg chirʉm pua pöd khaugba khabahab; pari ökharta pua khap abajup ajim, jãgwiata mua mʉg pãar bʉ̈ ʉ chirajĩ. \p \v 8 Magbaawai chará warag Pedroou irig, —Señor, pʉʉta mʉ khãai ʉ̈rpai sĩewai pʉrʉg chan mua mʉch bʉ̈ ʉpibamgui ajim. \p Magbaawai jũrr Jesuu chi Simón Pedroog, —Pua mʉrʉg pʉch bʉ̈ ʉpimapha chirʉm khai, magan ya tag pʉ mʉ dʉ̈i nʉrraju khaba simgui ajim irig. \p \v 9 Magbaawaita Simón Pedroou irig, —Señor, mag khai magan oob mʉ bʉ̈ appai ʉm. Mʉ bʉ̈jã ʉnaa, mʉ juajã ʉnaa mʉ pörpa sũurbapʉ̈i ajim. \p \v 10 Pari magbaawai Jesuu irig, —Ar ya wajapha domerwia nʉm khʉʉn tag domerju igba naabahab, ãba bʉ̈ appai ʉju aai nʉmgui ajim. Pãar thum khabahab mamʉ ya pãar wajapha domer nʉmjö thãar wajapha naabahab; ãba ãbpaita pãar ee domerbamjö thãar wajap khaba simgui ajim. \p \v 11 Irua mag maar ee ãb thãar wajap khaba sim a sĩerran, maach eem ãbmua imeraa wir aig ich pʉr deeju khaphʉ sĩerr aawaita mag sĩejim. \p \v 12 Mag Jesuu maar bʉ̈ ʉkhapʉ̈iwia, ũwaai ich khajũa jũapʉ̈inaa deeu mes gaai jupchëjim. Mag jupchëwia marag, —Ĩsin chadau mua pãrag jaaukhimgui ajim, khantheeta mua pãar dʉ̈i mʉg chirajĩ. \v 13 Chadcha pãrau mʉrʉg Maestro anaa Señor aajem; pãrau mag nʉm aig agchata iekha nʉmgui ajim. \v 14 Mag mʉ pãar Maestro anaa pãar Pörkha chirʉmuata pãar bʉ̈ mʉg ʉbarpí, pãraujã agjö jũrr chikham chogkha nʉmjö agdaujö dich khapeen bʉ̈ ʉju aai naabahab ajim. \v 15 Mʉg pãar bʉ̈ ʉbarmua mua pãrag ejemplota dee chirʉmgui ajim, pãragjã mʉch dënjö amkhĩir. \v 16 Pãadë khĩirjubat. Sĩi chikham chogkha nʉm khʉʉn chan amach pörnaan khãai ʉ̈rpai khaba, ni sĩi piyonnaankha nʉm khʉʉnjã amach patronnaan khãai ʉ̈rpai khaba aajemgui ajim. Ich agjöta naabahab ajim maachjã. Mʉ pãar Pörkha chirʉmuata pãach dʉ̈i jãgbarm oowia oob pãachta pãach khapeen khãaijã ʉ̈rpai nʉm a khĩirjuwia, “Maar chan chikham chogkhaju khaba nʉm” a khĩirjumiet ajim. \v 17 Pãrau ya mʉ iek ũrbarm; pãrauta mua nem jaautarr khĩirjunaa chadcha mʉ ipierraa mʉch dënjö nem wau wënʉrrʉmʉn, pãar onee wënʉrrajugui ajim. \p \v 18 ’Mag pãar onee wënʉrraju a chirʉm chan, pãar thumaam khʉʉn igwiata mag jaauba chirʉmgui ajim, ãb pãar eem cha mʉchdëu jaau chirʉmjö onee khabaju aawai. Mua khaphʉ chirʉmgui ajim, chadcha mʉchdëucha jʉr autarr khʉʉn thãar. Pari ichiita Ẽwandam iek phã sim gaai “Mʉ dʉ̈i ãbam mes gaai thach khoojerraupaita ãsie mʉ khaibag wauju” a phã simjö, chadcha ich ag ee öbërmkhĩirta mua jãjã jʉr aujimgui ajim. \v 19 Ya mua ag nawe pãrag jaau chirʉmgui ajim, maagwai ya eeupemjö magbaadeewaijã pãrag mʉʉta chadcha ich Ẽwandamaucha jʉr auwia pʉ̈itarrau a khap amkhĩir. \v 20 Ãbmua mag wir aig mʉ khaibag waujup mamʉ, ichiita pãran mua pʉ̈i chirʉmgui ajim. Magua khaphʉ abat: Mua mʉch iek jaaumkhĩir pʉ̈i chirʉmta õraujã ʉ̈u pãar iek ũrm khõsi ũrnaa ʉ̈kha nʉmʉn magan mʉchdëucha jaaubarmta ʉ̈khabarmjö abarmgui ajim. Mag mʉ iek ũrm khõsi ũr nʉm khʉʉnaun magan ĩchab ich mʉ pʉ̈itarr iekchata ũr nʉmgui ajim ich Jesuu marag. \s1 Jesuu jaauwai Judaauta i pʉr deeju ajim \r (Mt 26:20-25; Mr 14:17-21; Lc 22:21-23) \p \v 21 Marag mag iekhawia warag ichta gaai machaaga aadëmua, —Chadcha mʉ cha iekha chirʉm iekhau pãar eem khʉʉnau ãbmua wir aig imeraa sĩi chikhamnag mʉ pʉr deejugui ajim. \p \v 22 Pari irua warre chi thʉ̈rcha jaauba arr aawai marau khaugba, sĩi jũrr chikham khĩirta agdaujö eerpag eerpag naajim. \v 23 Maagwai mʉ i bigaau i dʉ̈i ãba thach khö oo chirajim, mʉʉta ʉ̈rcha ichdëu jãsene aajerr aawai. \v 24 Mag mʉchta i bigaau chirarr aawai Simón Pedroou mʉrʉg juaupai jaaujim, khai igwiata mag sĩ a khap jëeumkhĩir. \p \v 25 Magbaawai mua chi Jesús simʉgaacha ĩiudʉnaa irig, —Señor, mag pua jaau sim, ¿khai igwiata mag sĩwi? a chirajim. \p \v 26 Magbaawai ich Jesuu mʉrʉg, —Oobá, pʉrʉg oomkhĩir mua pan omnaa agʉgcha deekhimgui ajim. \p Magnaa chadcha pan khõreunaa, omnaa, Judaagta deejim, woun ãb Simón Iscariote anʉm ag iewaag. \p \v 27 Mag Jesuu ichig pan omnaa ʉabaawai atham bʉ̈rre mepeer mag chi Judas pör ee dubtarrta warag ʉ̈rpabaadëjim. Magbaawai Jesuu irig, —Pʉchdëu wauju khĩirju simjö jöpai waubá ajim. \p \v 28 Pari mʉ khapeen dʉ̈i ãba thach khö narr khʉʉnau pöd khaugbajierram, jãgwiata irig mag sĩejim khai. \v 29 Ich chi Judaauta maar thumaam khʉʉn phatkhon dijã wai nʉrraajerr aawai maraun sĩita irig phiesta ee nem igjuuta për awaan mamkhĩir jaau simpii naajim; wa magbam khai, aphʉʉm khʉʉndamag khãijã ag eem deepi jaau sim khãijã anaajim. \p \v 30 Mag ichig pan ʉabapäaiwai, auwia, khöpʉ̈iwia, warre öbërbaadëjim maar aigmua. Maagwai ya edaar ajim. \s1 Jesuu iek iiur jaautarr \p \v 31 Mag ya Judas öbërbaadeewai Jesuu magjim marag: \p —Ĩsta ya chadcha mʉch chi Emkhooi Iewaa jua theeg chirʉm thumaam khʉʉnau oogpam. Maagwai jũrr mʉ gaaimua Ẽwandamau ich jua theegjã oopiegpamgui ajim. \v 32 Mʉch chi Emkhooi Iewaau Ẽwandam jua theeg mʉg oopi chirʉmjö, ich Ẽwandamaujã ĩchab nau jöpcha mʉ jua theeg oopijugui ajim. \p \v 33 Mag iekhamamua ich thõoju igwia, ’Chaaina, mʉʉn sĩi khũchpaita pãar dʉ̈i chirajugui ajim. Mʉ petaawai parii pãrau mʉ jʉrju. Pari na mʉchdëu judionaan chi thierrnaan dakhĩir iekha chirarrjö, mʉʉgwaiwe chan pãar mʉ chiraimam aar pöd barju khaba naawai \v 34 pãrag iek iiurta jaau pʉakhim. Ma, mʉgaugui ajim: Jũrr agdaujö chikham kha khõsi abat. Mua jãg pãach khõsi wai chitʉmjö, pãraujã agjöta pãach khapeen kha khõsi abat. \v 35 Magta pãrau chadcha agdaujö chikham kha khõsi amʉn, thumaam khʉʉnau khaphʉ ajugui ajim, chadcha pãar mʉ khapeenkha nʉm. \s1 Jesuu jaauwai Pedroou bʉ̈ʉrjã i khaugbam aju jaautarr \r (Mt 26:31-35; Mr 14:27-31; Lc 22:31-34) \p \v 36 Mag i iekha öpinaa Simón Pedroou irig, —Señor, ¿pʉ jamag mamta mag sĩ? ajim. \p Magbaawai ich Jesuu irig, —Ĩswe chan pöd pʉ mʉ dʉ̈i mabam; pari ökharta ich agjö pʉ mʉ ẽudee majugui ajim Pedroog. \p \v 37 Magbaawai deeu ich Pedrooupai irig, —Señor, pari ¿khan jãgwi ĩswe mʉ pʉ dʉ̈i pöd maju khaba chirʉ́? ajim. Pʉ gaaimuan thõju akhiinjã mʉʉn thõju chirʉmgui ajim. \p \v 38 Magbaawai Jesuu irig, —¿Chadcha mʉ gaaimua pua ʉdʉraa pʉch thõopiju chirʉ́wi? ajim. Mʉ cha iekha chirʉm iekhau nau õrau pʉchig jëeuwai ãthãrr bĩeju nawe biek thãrjup pua amag bʉ̈ʉrjã mʉ khaugba chitʉm ajugui ajim. \c 14 \s1 Jesús gaaimuapaita õor ʉ̈gthar öbërju aai nʉm \p \v 1 Maimua maach thumaam khʉʉnag, —Oob jãg tag ökhĩirjuunaa atcha khĩirju nʉʉ amiet ajim. Mʉ chan chadcha tag pãar khĩir chitabaju; pari mua pãach pʉabajeewai oob Ẽwandamaujã pãach iseg sim amiet. Magju khãai mua pãachig jawaagpamta khĩir eyaa abat ajim. \v 2 Magnaa, Mʉ Aai sim durran di khapan õor joobaju pöoma thʉnʉmgui ajim. Mag õor joobaju pöm chukhu akhiin, mua pãrag, “Mʉʉn pãar naaimamkhĩir di khĩir khaugaagta pãar na mam” abakhamgui ajim. \v 3 Mʉ pãar na mamgui ajim; maimua ya nem thum khĩir khaug sĩsiewai ũwaai mʉ bëejugui ajim, pãar phë awaan, mʉch chirʉm aig dʉ̈i ogdʉba ich mag wënʉrramkhĩir. \v 4 Ya pãrau khaphʉ nʉmgui ajim, mʉ jamag ma, maimua mag mʉ chiraimam aarjã jãga barju. \p \v 5 Magbaawai maar eem ãb maar khapeer Tomás aajerrau jũrr irig, —Señor, marau khaugba nʉmgui ajim, pʉ jamagta ma; mag nʉm, ¿jãga marau pʉ aar barjujã khap abarju? ajim. \p \v 6 Magbaawai ich Jesuu, —Mʉchpaita ʉ̈gthar maajem khʉd khabahab ajim. Mʉ gaaimuata chadam iekjã pãrau khaphʉ nʉm. Mʉchdëuta mʉg jẽb gaaiwe õor Ẽwandam dënkhapiejem. Ãba mʉ gaaimuapaita õran mʉ Aai aar barju aai nʉmgui ajim. \v 7 Magua, pãrau ya mʉ khaphʉ nʉm khai, magan ĩchab mʉ Aaijã khaphʉ nʉmgui ajim. Mag i khaphʉ naab mamʉ, nau amau mʉ thõobarm aigmua atagta wajapcha i khaphʉ ajugui ajim, i jãga sĩerrʉ́, mʉ oo nʉm gaaimua ichchata oo nʉmjö naawai. \p \v 8 Magbaawai jũrr Felipeeu ich Jesuug, —Señor, magan marag maach daúachata pʉch Aai oopibá, mag oobaawai marau khaphʉ nʉisijugui ajim, i jãga sĩerrʉ́. \p \v 9 Magbaawaita Jesuu irig, —Nawe pãar dʉ̈i mʉ ich mag chitaajemta, ¿agtha pãrau mʉ khaugbata nʉwi? ajim. Chi mʉ oojemuan ya mʉ Aaijã oowia sĩebahab. Mag nʉmta ¿khan atchata warag mʉch Aaipata pãachig oopim khõchkha nʉma? ajim maach thumaam khʉʉnagta. \v 10 Magnaa chi Felipeeg, ¿Pua ʉ̈khabata sĩ ajim, mua mag mʉ mʉch Aai dʉ̈i chiraawai mʉ Aaijã mʉ dʉ̈i sim a chirʉm? Maguata mua nem jaau chitʉm chan sĩi mʉch ipaita jaau chitʉm khabam. Mua nem wau chitʉmjã mʉchdëuta mag wau chitʉm aju khabam; ajapcharan ich mʉ Aai mag mʉ dʉ̈i sĩejemuata waaujemgui ajim. \v 11 Magnaa deeu maach thumaam khʉʉnag, Chadcharau keena; mʉ chadcha mʉch Aai dʉ̈i chirʉm, maagwai ich mʉ Aaijã mʉ dʉ̈ita simgui ajim. Mua mag jaau chirʉm pãrau ʉ̈khamapha nʉm khai, sĩi mua nem wau chirʉm gaaimua khãijã chadcha Ẽwandam mʉ dʉ̈i sim abat ajim. \v 12 Pãadë mʉ iek ũrbat: Chadcha chi mʉ iekta ʉ̈kha simuan mua nem wau chirʉmjö waunaa ag khãai ʉ̈rʉʉchajã waumajugui ajim, mʉch Aai aar pawia mammuajã mua mʉch juapá deeju aawai. \v 13 Pãar chadcha mʉch dënkha naawai pãrau pãachdëu nem khõsim thum mʉ Ayagta mʉ iek gaai thʉwiata jëeumʉn, mua pãar dʉ̈i mag pãachdëu jëeu nʉmjö ajugui ajim, mʉchdëu pãar dʉ̈i mag chirʉm gaaimua ich mʉ Aaita chi jua thierriu a khap amkhĩir. \v 14 Mag pãar chadcha mʉ dënkha naawai pãrau mʉ Ayagta nem jëeu nʉmʉn, muajã chadcha jerrba mag pãachdëu jëeu nʉmjö ajugui ajim pãar dʉ̈i. \s1 Ẽwandam Akhaar pʉ̈iju jaautarr \p \v 15 Mag iekhakhagmamua ĩchab marag, ’Pãrau chadcha mʉ daupii nʉm khai, mua pãachig nem jaautarr thum ipierraa abat ajim. \v 16 Pãrau magmʉn, mʉch Aai aar paawai mua irig pãar athee dewam mʉch jũrr pʉ̈ipi jaaujugui ajim, pãar dʉ̈i ogdʉba ich mag pãar khĩir jãsenkha wai nʉrramkhĩir. Ma ich Ẽwandam Akharaugui ajim. \v 17 Magbaawai irua ich Akhaar pʉ̈iju. Pari ma, mʉg jẽb gaai sĩi parhoobam khʉʉnau pöd aubajugui ajim, amau i oojã oobanaa khaugjã khaugba naawai. Mag amau i khaugba nʉm ee, ichdëun pãrag ich khaugpinaa chadam iekjã khaphʉ apijugui ajim, ichta pãar thãar ee sĩenaa mʉg atagjã ich mag pãar dʉ̈i sĩerraju aawai. \p \v 18 Mag iekhakhagmamua, ’Wouchnaanjö chan mua pãar dau aphʉʉ phëpʉabamgui ajim. Mawiajã mʉʉn ũwaai deeu pãar dʉ̈i chiraichëjugui ajim. \v 19 Nau mʉigmua jöpcha pöm khaba nʉm ee, mʉg jẽb gaai mʉ iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnau tag mʉ oobaju. Pari mag amau mʉ ooba awiajã pãar dʉ̈in deeu maach oojugui ajim. Mag deeu maach oobaawaita pãrau khaphʉ ajugui ajim, pãachjã mʉchjö ich mag iiu wënʉrraju. \v 20 Mag mʉ iiubarm edta chadcha mʉ mʉch Aai gaaita chirʉm pãrau wajapcha khaphʉ nʉisiju. Ich mag edta ĩchab pãrau khaphʉ nʉisijugui ajim, pãachjã mʉ dʉ̈i naawai mʉchjã jũrr pãar dʉ̈i chitaju. \v 21 Chi mua nem jaautarr ũrnaa mʉ ipierraa simuan magan chadcha mʉ daupii sim a sim. Mag chi mʉ daupii simʉn, ĩchab mʉ Ayaujã i daupii ajugui ajim. Mag mʉ Ayau i daupii abaawai mʉchdëujã i khõsinaa warag mʉch khĩirjugchata khap apijugui ajim. \p \v 22 Magbaawaita Judaau (chi Iscarioteeu khaba mamʉ) irig, —Señor, ¿jãga mag maragpaita pua pʉch khaugpijuma ajim, pʉch iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnagpa pʉch khaugpiba? \p \v 23 Magbaawai Jesuu irig, —Chi mʉ daupii simuata mʉ ipierraa nem wauju aawaima ajim; maagwai iita mʉ Ayaujã ĩchab daupii abajup ajim. Mag maata mʉ Ayaujã daupii wai sĩewai maach numiita i dʉ̈i ãba i thãar ee jooba wënʉrrajugui ajim. \v 24 Mamʉ chi mʉ ipierraata nem wauba sim chan mʉ khõchkhaba aawaiugui ajim. Magnaa, Cha pãrau mʉ iekha chirʉm ũr nʉm chan mʉch iekpai khaba, jãan mʉch pʉ̈itarrau iek jaaupitarr iekhaugui ajim. \v 25 Pãar dʉ̈i agtha chirʉwe ya mua pãrag thumaa jaaubarm. \v 26 Pari mʉ jũrr mʉ Ayau ich Akhaar pãar khĩir jãsenkhamkhĩir pʉ̈ibaawai maguata jũrr pãrag nem thumaa jaaunaa mua pãachig jaaujerrjã deeu thumaa pãrag khĩir eyaa apijugui ajim. \p \v 27 Mag iekhamamua, ’Mʉchjã onee chiraawai mʉch petaawai pãarjã mua oneenaa khõinaata phëpʉajugui ajim. Mag pãar oneenaa khõinaa nʉisim chan sĩi mʉg jẽb gayamjö khũchpai khaba, ich mag nʉisim iekhau ajim. Mag mʉ mam a chirʉm ũrwia oob ökhĩirjuu amiet, ni nem ökhöjã amiet ajim marag. \v 28 Pãrau mʉ iek ũrjierramgui ajim, mʉ mʉch Aai aar mawia deeu pãach aig bëeju a chirʉm, pãar dʉ̈i chitaag. Pãrau chadcha mʉ khõsi nʉm akhiin, mag mʉ mam a chirʉm ũrwiajã pãar onee naakhamgui ajim, mʉch Aai mʉch khãaijã ʉ̈rpai sim dʉ̈ita chiraimaawai mʉch Aai dʉ̈i ãba mʉchpata õrau thö iekhaju aawai. \v 29 Ĩswe ag nawe ya pãrag jaau chirʉmgui ajim, eeupemjö chadcha mag mʉch mawi deeu pierrwaijã mʉchdëu pãachig jaaujerr khĩir eyaanaa ag iek gaaita warag ubʉ ʉ̈kha nʉisimkhĩir. \p \v 30 ’Mepeerta mag mʉ khãai ʉ̈rpai sĩewai khabam, pari mʉg jẽb gaai ichta chi pörkha sĩerrʉmua ich õor pʉ̈iwia mʉ pʉr awaan wëdurum aawai ya pömcha pãar khĩir chitabajugui ajim. \v 31 Pari ichiita ich mag ʉdʉraa mʉch thõopiju aai chirʉmgui ajim, mʉch iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnau mua chadcha mʉch Aai khõsi chitaawai ichdëu mʉchig jaautarrpierrta wau chitʉm khap amkhĩir. \p Mag iekhapʉ̈iwia warag, —Maachta mʉigmua wëttarraugui ajim. \c 15 \s1 Cristo gaaita khaarkhaju aai nʉm \p \v 1 Mamʉ mag wëttarrau atarrta warag iyʉ̈ʉ nʉmua magjim Jesuu, ichpai igwia: \p —Mʉʉta chi uva kharau, maagwai mʉ Aai chi jĩirjem anaa chi jaarjemʉugui ajim. \v 2 Pãar sĩi mʉ khãu nenergau. Wajapcharan pãran mʉ Ayau khõsi simjö nem wawaagta mʉ dënkha nʉmgui ajim. Pari mag mʉ khãu nenergkha nʉmta khãu ãb khãijã pöd jopba simʉn, mʉ Ayau warag thʉapnaa barpʉ̈iju. Pari ʉ̈uta chëwia jop simʉn, warag wajaphata irua jar khëkhër ajugui ajim, warag chëmkhĩir. \v 3 Pãran ya nemjĩir arg ee nʉmjöta nʉmgui ajim, mua pãachig nem jaautarr thum ipierraa ʉ̈kha nʉm gaaimua. \v 4 Mag pãachta mʉ khãu nenergkha naawai oob mʉ ogdʉmiet ajim. Jãg chi khãu chaar gaaimua thʉadʉbaadeewai chi neer ich appai pöd chëba warag phuajemjö, pãarjã ich agjö mʉ dʉ̈ita khapeer khaba nʉm chan, pöd Ẽwandam athee nem wajapha waubamgui ajim. Magua mʉ dʉ̈ita ich jãg ogdʉba nʉisit ajim, mʉch garmuajã jãg pãar ogdʉba chitaajemjö. \p \v 5 Mag iekhamamua deeu ichdëu jaautarrjö, ’Mʉʉta chi uva khaar charaugui ajim, ich igwia. Maagwai pãar sĩi mʉ khãu nenergau. Chi mʉ dʉ̈ita ogdʉba simʉn chadcha Ẽwandam athee nem wajapham pöoma waujugui ajim, mʉch garmuajã i ogdʉba chiraawai. Mʉ gaaimua khabam chan bʉ̈ʉrjã pãrau pöd nem wajapham waubajugui ajim. \fig |src="HK070A.tif" size="col" copy="by Orace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="JHN 15.5" \fig* \v 6 Chi mʉ dʉ̈i narr khʉʉnta amach garmua mʉ kha ogdʉ nʉm khʉʉnan warag uva khãu bʉ̈ʉrjã chëba aajemjö isegpʉ̈ijugui ajim, mʉ gaaita khaar khaba naawai. Magʉm khʉʉnan mʉ Ayau oowaijã, chi khãu thʉrrptarr phuabaadeewai örpäaijemjöta nʉmgui ajim, i athee nem wauba sĩi parta naawai. \p \v 7 ’Pãrau mʉ kha ogdʉba mua pãachig jaautarr ipierraata wënʉrrʉmʉn, pãachdëu nem waupim khõsimta mʉrʉg jaaubat, magbaa mua waub khaba waujugui ajim. \v 8 Ar pãrau mʉ Ayau nem waupim khõsi simjöta wajapha nem waauwain pãrau warag i thʉ̈rphöota api nʉmgui ajim. Pãach mag nʉm gaaimua õrau khaphʉ aju, pãar chadcha mʉ khapeenkha nʉm. \v 9 Ich jãg mʉ Ayaujã mʉch khõsi wai sĩejemjö, muajã pãar khõsi chitʉm. Ich jãg pãach nʉmjöta nʉisit ajim, mua ich jãg pãar khõsi chitaag. \v 10 Ich jãg mʉjã mʉch Ayau jaautarr ipierraa chitʉm gaaimua mʉ Ayau mʉch khõsi wai sĩejemjö, pãraujã mua pãachig jaautarr ipierraata wënʉrrʉmʉn, pãrau khaphʉ ajugui ajim, chadcha mua pãach khõsi chirʉm. \p \v 11 ’Mua pãrag mag iekha chirʉmʉn, mʉch onee chirʉmjö pãachjã warag wajapcha onee amkhĩraugui ajim. Pãar mag mʉjöta onee nʉmʉn magan mʉg eegarm oneg khaba, oneg chaarta wai nʉisim. \v 12 Mua pãrag jaau pʉa chirʉmʉn, mʉchdëujã ich jãg pãar daupii chirʉmjö pãach eepaijã jũrr agdaujö chikhamnaan daupii abat a chirʉmʉugui ajim. \v 13 Maadëu dich khapeen athee nem waauwai amag khaphʉ apiejem, chadcha maadëu am khõsi nʉm; pari mag nem wau nʉm khãai ʉ̈rpai simʉn, am kõitjã ʉdʉraa dich thõopi chirʉmta chadcha am daupii chirʉm anʉmʉugui ajim. \v 14 Pãrau mua nem jaau chirʉmta ipierraa amʉn, magan pãarta mʉ khapeenaugui ajim. \p \v 15 ’Sĩi chikham chogkha nʉm khʉʉnau chan amach patronnaanau nem wau nʉmjã khaugba aajeewai ya mua tag pãar sĩi mʉch chognaan gaai thʉ̈rbam. Mag thʉ̈rju khãai sĩi mua mʉch khapeen ata thʉ̈rjugui ajim, ya mʉch Ayau jaaupitarrjã thumaa meerba pãrag jaau wai chiraawai. \v 16 Warrjã pãrau pãach garmuata pãach Pörkhamkhĩir mʉ jʉr auba mʉch garmuata pãar jʉr autarr aawai, mua pãar pʉ̈i chirʉmgui ajim, wëtwia õrag mʉ iek aaidʉ jaaumamua õor mʉch igar paa aumamkhĩir. Pãrau magmʉn, magan mʉ iek gaai thʉwia mʉ Ayag nem jëeuwaijã thum irua deeb khaba deejugui ajim. \v 17 Deeu mua pãrag, agdaujö jũrr dich khapeen daupii abat a chirʉmgui ajim. \s1 Jesús igar nʉm khʉʉn oomapha aju \p \v 18 ’Ar mʉ iek ʉ̈khab nʉm khʉʉnau pãach oomapha aawai khĩir eyaa abat ajim: pãar oomapha aju nawe mʉʉta amau nacha oomapha ajierram. \v 19 Pãraujã am dënjö mʉ iek ʉ̈khaba nʉm akhiin, amau pãar daupii akham, amach igar nʉm khʉʉn dʉ̈i aajemjö. Pari pãar am eemua mua mʉch athee jʉr autarr aawai amau pãar oomapha nʉmgui ajim, ya pãar amach dʉ̈i khaba naawai. \v 20 ¿Chaig mua jaau chirarr pãrau khĩir eyaa khaba nʉ? Sĩi chikham chogkha nʉm khʉʉn amach patronnaan khãai ʉ̈rpai khaba aajem. Magua, amau mʉ dʉ̈i khaigba aajerr aawai pãarjã ich agjö amau khaibag waujugui ajim. Maagwai ich jãg mua jaau chitʉm iek ãaur khʉʉnau ʉ̈khatarr aawai pãar iekjã agjö amau ʉ̈khajugui ajim. \v 21 Amau mag amachdëu am aig pãar khaibag wauju a chirʉmʉn, pãach mʉ dʉ̈i khapeerkha nʉm gaaimuata pãar dʉ̈i amau magju. Pari mag nʉmʉn, mʉ pʉ̈itarr Ẽwandam amachdëu khaugbam gaaimuata pãar dʉ̈i amau magjugui ajim marag. \p \v 22 ’Mʉ bëebanaa mua amag bʉ̈ʉrjã mʉʉta Ẽwandam Iewaau anaa am peerdʉ aujujã jaauchëbamuan, amachdëu mʉ isegtarr gaaimua Ẽwandam dʉ̈i am iekkhõr chukhu naakhamgui ajim. Pari mua amag mʉch meerba jaautarrta amau mʉ isegtarr aawai ãbmuajã khaugba aawaita mʉ iek ʉ̈khabajim aju khaba simgui ajim. \v 23 Pari amau khaugba nʉmgui ajim, mʉ oomapha nʉm aig ĩchab ich mʉ Aaipata amachdëu oomapha nʉm. \v 24 Õrau ag na wauba aajem nempa mua am dakhĩir waujimgui ajim, magʉm gaaimua khãijã ʉ̈khamkhĩir. Mua mag wauba arr akhiin, amachdëu mʉ isegtarr gaaimua chadcha am Ẽwandam dʉ̈i iekkhõr chukhu naakham. Pari ya amach daúacha mag ootarrjã ʉ̈khabanaa warag mʉ oomap nʉm aig, ich chi mʉ pʉ̈itarrpata oomapha nʉmgui ajim. \v 25 Pari juaujö amau mag nʉmʉn, amachdëu wajapha ʉʉrkhaajem iek gaai phã simjö, “Bʉ̈ʉrjã iekkhõr chukhum paarta mʉ oomap ajurau” a simjö, chadcha ich ag ee öbërmkhĩrau a jaaumajim ich Jesuu marag. \p \v 26-27 ’Pari õrau mag pãar oomapha nʉm ee, mʉchdëu jaau chirarrjö, mʉch ipaarmua mʉch Ayag ich Akhaar pʉ̈ipi jaaujugui ajim, pãar khĩir jãsenkhamkhĩir. Mag pierrwain chadau ichta mʉ destigkhajugui ajim, ichdëuta pãrau õrag chadam iek jaaupimamua ĩchab mʉjã jãga chitʉ́ a khaugpimaju aawai. Pari wajapcharan pãachjã mʉ destignaanaugui ajim, mua warrcha mʉch Aai iek jaaubaaderr aigmua pãachta mʉ dʉ̈i ogdʉba wënʉrraawai. \c 16 \p \v 1 ’Mua pãrag ag nawe mag õrau pãar oomapha aju a chirʉmʉn, ya pãach dʉ̈i chadcha magphöbaadeewaijã mua pãachig jaaujerrta khĩir eyaanaa warag ubʉ nʉisimkhĩrau ajim. \v 2 Ya amauta pãar dʉ̈i magphöbaadëmʉn, pãran amau amach eemua jʉr wërppʉ̈iwia amach culto waaujem eejã tag dubpibajugui ajim. Mamag nʉʉ awia juauchajã pãar khëchmaju. Mag pãar khëch nʉm khʉʉnau amachdëupain Ẽwandamau pãar dʉ̈i magpi sĩewaita mag nʉm ajurau. \v 3 Mag amau pãar dau aug wau nʉmʉn, agtha bʉ̈ʉrjã mʉ Aai khaugba ni mʉjã khaugba aawaiu. \v 4 Ya mua pãrag ag nawe mag jaau chirʉmʉn, ya chadcha pãach mag am jua ee dau aphʉʉ aadeewaijã mua pãachig amau pãach dʉ̈i magju a jaaujerr khap amkhĩraugui ajim. \s1 Jãga aichëju Ẽwandam Akhaar õor thãar ee sĩeicheewai \p ’Mag mʉch gaaimua pãar dau aphʉʉ ajujã warrcha mʉch khapeenkha awaag pãar thʉ̈rkha aauwaiwe mua chadcha pãrag jaaubajimgui ajim, agtha pãar dʉ̈i amau magju wají narr aawai; mag nʉm dʉ̈i ĩchab mʉchcha pãar dʉ̈i chitaawai. \v 5 Pari ĩs ya mʉch chirarr aar mʉch pʉ̈itarr dʉ̈i ãba chiraan mam aawai warre pãrag jaau chirʉmgui ajim. Pari mag mʉ mam a chirʉm ũrwia oneenaa ni ãbmuajã, “¿Jãgata sĩ mag pʉ sĩeimaju durrjã?” aba, \v 6 sĩita warag ökhĩirjuu nʉm, pãach appai aphöbaadeewai pãach dau aphʉʉ aju khĩirjuwia. \v 7 Pari mag mʉ maju a chirʉmʉn, chadcha pãach wajapcha amkhĩraugui ajim. Mʉ maba akhiin, Ẽwandam Akhaar mag pãar khĩir jãsenkhajujã bëebaju. Magarrau mʉ petaawain chadau mʉchdëuchata mʉch jũrr mag pãar khĩir jãsenkhajujã pʉ̈ijugui ajim. \v 8 Mag ichcha pierrwain chadau ichdëuta wajapha õrag khaphʉ apijugui ajim, khan gaaimuata Ẽwandam dʉ̈i mag iekkhõr paraa nʉ, khan agá Ẽwandam dau na agpierraa nem wau nʉm, maimua jãga ich Ẽwandamaujã ichdëu khap aju ich iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉn dʉ̈i. \v 9 Ichdëuta amag khaug aupijugui ajim, amachdëu mʉ iek ʉ̈khaba nʉm gaaimua mag Ẽwandam dʉ̈i iekkhõr paraa nʉm. \v 10 Ichdëuta amag khĩirjupi aujugui ajim, chadcha mʉchjã agpierraa Ẽwandam dau na nem wau chitarr gaaimua ũwaai mʉch Aai aar chiraimam. Mag mʉ mam pabaadeewai pãrau tag mʉ oobamgui ajim. \v 11 Maigta ich ag Ẽwandam Akharaupai ĩchab mag dösãt mʉg durr gaai chi pörkha sĩerrʉmjã ich igar nʉm khʉʉn dʉ̈i Ẽwandamau ich garmua ya pödbapʉ̈imjã khaphʉ apijugui ajim. \p \v 12 Mag jajawagmamua, ’Agtha pãrag iek jaauju pöoma wai chirʉmgui ajim, pari mʉʉgwaiwe par pãrag jaaukhiinjã pöd pãrau khaugbaju. \v 13 Ich Ẽwandam Akhaarcha pierrwain chadau, ichdëuta mag chadam iekjã khap apiejeewai, Ẽwandamau pãachig jaaumam thumaa pãrau khaphʉ ajugui ajim. Mag irua jaaumamjã chadam iekhaugui ajim, irua sĩi ich khĩraupaita nem jaauba chi Ayau ichig jaaumamta jũrr pãrag jaaumaawai. Mag sĩewai mʉg atag nem öbëbërg majujã pãrag khaphʉ apijugui ajim, ichdëupai. \v 14 Iruata mʉ jaauju aai chirʉm aawai ichdëuta mua jaaujerr iekjã mʉchdëu jaaujerrjö ũwaai pãrag khĩir eyaa apinaa wajapcha khap apiju. Mag sim aig chan ichta thö iekhapiba, mʉʉta irua pãrag thö iekhapi simgui ajim. \v 15 Wajapcharan mag mua jaaujerr iek khaphʉ api sim aiguin, mʉ Aai iekpata ĩchab khaphʉ api simgui ajim, mʉchdëujã i iekta jaaujerr aawai. \s1 Ökhĩirjug arrta jũrr onegag paju \p \v 16 Maimua marag, ’Nau mʉgtarr khur nʉʉpai awia, tag pãrau mʉ oobajugui ajim. Pari agtarr khur nʉʉpai awia deeu maach oojugui ajim. \p \v 17 Irua magbaawai maar khapeen ãaur khʉʉnau amach wir aigpai, —Keena, ¿khan aawaiuma aajeejim, mag nau nʉʉpai awia tag maadëu i oobam anʉm; pari mag simta, wa ag khur nʉʉpai awia deeu maach ooju anʉm? Magnaa i iek mag ich Aai aar maju aawaita mag i oobam aajem, \v 18 ¿khan aawai khai mag nau nʉʉpai awia aawai? Mua chan pöd khaugbamgui aajeejim jũrram khʉʉnau. \p \v 19 Pari maar khapeenau amach eepai mamagkhamua ichig jëeum ig nʉmjã ich Jesuu khaphʉ sĩerr aawai ich garmuata jũrr marag magjim: \p —Chadcha mua pãrag, nau mʉgtarr khur nʉʉpai awia pãrau tag mʉ oobam, pari ag khur nʉʉpai awia deeu maach ooju a chirʉmgui ajim. ¿Mua mag iekhatarr igwiata pãar mag khaugbabamkharrá? \v 20 Mua mʉg jaau chirʉwe chan pãrau pöd khaug auba nʉm, pari ya chadcha pãach dakhĩir magbaadeewaita mʉ iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉn onee thʉnʉm daar, pãar mʉ athee icharaucha bĩewia ökhĩirjuu ajugui ajim. Mag pãar ökhĩirjug pöoma ajup mamʉ, ya deeu pãach daúacha mʉ oophöbaadeewai jũrr pãar oneeta aphöbaadëjugui ajim. \v 21 Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim, ʉʉi chaai awaagpaawai bi machgau onee khaba aadeejem; pari mag thʉnʉʉ awia ya chi chaaidam athaawai, tag gaai machag thʉnarrjã khĩirjuba, jũrr oneeta aadeejem. \v 22 Ich jãg ʉʉi chaai machgau noobaadeejemjö, pãarjã nau nʉʉpai awia agjö dau nowaa aphöbaadëbajup, pari mag nʉm deeu maach oobaawai ũwaai pãar thãar onee aphöbaadëjugui ajim. Mag pãar onee aphöbaadëm chan ãbmuajã tag pãar ökhĩirjuu apibajugui a jaaumajim marag ich Jesuupai. \p \v 23-24 ’Ya mag ed paawai, cha mua jaau chirʉm pãrau khaphʉ naaju aawai, tag ĩsimjö mʉrʉg jëjëeu abajugui ajim. Pãar mʉ dënkha naawai mʉ Ayag nem jëeu nʉm thum irua pãrag deejugui ajim. Pari mag mʉ dënkha nʉm awiajã agtha pãrau bʉ̈ʉrjã mʉ Ayag mʉ iek gaai thʉwia nem jëeuba nʉm. Magta jëeubat ajim, pãachdëu nem jëeu nʉm deebaawai wajapcha onee aag. \s1 Jesuuta mʉg durr gayam jua theeg thum pödbapʉ̈im \p \v 25 ’Ĩsin mua sĩi pãrag dawaacha khaba, bigawaapaita jaau chirʉmjö chirʉmgui ajim, khaugpimaphamjö. Pari jãg nʉʉ awia ya ag ed pabaadeewai tag jãg jaauba, warre dawaata pãrag mʉch Aai igwia jaaumajugui ajim. \v 26-27 Mag ed paawai ya tag pãar kõit mua mʉch Ayag ich jãg jëeu chitaju khaba chirʉmgui ajim. Magju khãai pãachdëuchata warre mʉ iek gaai thʉwia irig jëeuju aai nʉisijugui ajim, ichdëujã pãar khõsi sĩewai. Irua mag pãar khõsi simʉn, chadcha mʉ i aarmua bëetarr pãrau khaphʉnaa mʉ khõsi naawaiugui ajim. \v 28 Mʉʉn chadcha mʉch Aai aar i dʉ̈i ãba chirawiata mʉg durr gaai bëejim. Magtarr aawai mʉg durr pʉawia ũwaai mʉch Aai aar maagpamgui ajim. \p \v 29 Magbaawaita marau, —Ĩsin chadau pua warre dawaata jaaumabma anaajim irig, jãg sĩi khaugpimaphamjö bigawaapai khaba. \v 30 Ya ĩsin chad marau khaphʉ nʉmgui anaajim, pua chadchata nem thum khaphʉ sim. Maguata bʉ̈ʉrjã pʉchig jëeubamjã pua maar khĩirjug khaphʉ jaaubapʉ̈im. Maguata marau khaphʉ nʉmgui ajim, pʉ chadcha Ẽwandam sim aarmuachata bëejim. \p \v 31 Magbaawaita ich Jesuu magjim marag: \p —Ĩsta pãrau mag khaphʉ nʉm anaabma, \v 32 pari magtarrau oo chirakhimgui ajim. Ya pãar jĩerraugwia mʉch appai barpʉaju ora paagpam. Mag pãrau mʉch appai mʉ barpʉawiajã mʉch ap khaba chirʉmgui ajim, mʉ Aai mʉ dʉ̈i sĩewai. \v 33 Oob khĩirjumiet, mua ag nawe thum pãrag mag jaau chirʉmʉn, pãach warag mʉ dënkha wënʉrrʉm gaaimua onee amkhĩraugui ajim. Mʉig eegar nʉweran pãar chadcha dau aphʉʉ wënʉrraju; pari khĩirdam onee abat ajim; mua mʉch garmuata mʉg durr gayam jua theeg thum pödpʉ̈iwia pãar eeg oo wai chitajugui ajim. \c 17 \s1 Jesuu ich khapeen kõit Ẽwandamag jëeutarr \p \v 1 Maimua mag jaau dichwia ʉ̈gthaag eerpanaa ich Ayag magjim: \p “Tata, ya ag ora pabaadëm. Mʉg pʉch ipierraa chirʉm gaaimua chadcha pʉch Iewaakha chirʉm õrag khaphʉ apibá ajim, magbaawai muajã ĩchab pʉchta amag thö iekhapieg. \v 2 Mʉ pʉch Iewaa aawai pʉchdëuta mʉrʉg mʉg durr gaai thumaam khʉʉn khãaijã iek theeg ʉ̈rpai apinaa, pʉchdëu mʉch iek ʉ̈khapimam khʉʉnjã ĩchab mʉch dʉ̈i ich mag wënʉrraju aai apieg ʉ̈u pua mʉrʉg pʉch jua theegjã deejimgui ajim. \v 3 Mag am ich mag mʉ dʉ̈i wënʉrraagan, amau pʉjã khaphʉnaa mʉjã khaphʉ aju aai nʉmgui ajim: ãba pʉʉta Ẽwandam charau, maagwai mʉ Jesucristo, pʉchdëu pʉ̈itarr. \p \v 4 ’Pua mʉchig phidag deetarr thum mʉg jẽb gaai waubarmua mua õrag khaphʉ apibarmgui ajim, pʉʉta chadcha Ẽwandam chi jua thierriu. \v 5 Nau mʉgtarr khur deeu mʉ pʉch aar pabaimaawai, warr mʉg durr ompaaju nawe mʉchta pʉch dʉ̈i ãba nem iek theeg chi Pörkha chirarrjö, ũwaai mʉrʉg agjö iek theeg apinaa chi Pörkhapibá a jëeumajim ich kõitpai. \p \v 6 Maimua jũrr maar kõit ich mag Ẽwandamag jëeumamua magjim: ’Sĩi mʉg durr gaai parhooba thʉnʉm khʉʉn eemua pʉchdëucha jʉr auwia pʉch iek ʉ̈khapi autarr khʉʉnagan ya mua jaaujimgui ajim, pʉ jãga sĩerrʉ́. Warrgarwe pʉch dënkha auju arr khʉʉn aawai pua mʉrʉg deejimgui ajim, mʉ dʉ̈i mʉg ogdʉba wënʉrramkhĩir. Pua mʉrʉg amag jaaupitarr mua jaauwi, ʉ̈khawi, ĩsin ʉ̈u pʉchdëu khõsimjöta wënʉrrʉmgui ajim, maar igwia. \v 7 Ya ĩsin amau khaphʉ nʉmgui ajim, nem thum mua waunaa jaaujerr pʉchdëu mʉchig jaaumampierr mua wau chitarr. \v 8 Pua jaaupitarr iek ya mua amag jaaujim; mag jaaubaawai amachdëujã ʉ̈kham khõsi ʉ̈khajierramgui ajim. Magnaa ich Ayag maar kõit iekhamamua, Ya amau ʉ̈kha nʉmgui ajim, chadcha pʉ aarmuata mʉ bëejim, pʉchdëu mʉ pʉ̈iwia. \p \v 9 Mag iekhakhagmamua warag, ’Tata, mʉg mʉch dʉ̈i durrum khʉʉn kõitta muan pʉrʉg jëeu chirʉmgui ajim. Mua chan sĩi mʉg durr gaai sĩi mʉch iekjã ʉ̈khaba nʉm khʉʉn kõit jëeuba, pʉchdëu mʉrʉg deewia pʉch iek ʉ̈khapi autarr khʉʉn kõitta jëeu chirʉmgui ajim, amjã ĩchab pʉ dënkha durraawai. \v 10 Pua khaphʉ chirʉmgui ajim, mʉ õor thum pʉ dënkha thʉnʉm; maagwai thum pʉ õorkha thʉnʉm khʉʉnjã mʉ dënkha thʉnʉm. Maguata amau pua khõsimjö wënʉrrʉm gaaimua, pʉ thö iekhamam dʉ̈i mʉjã õrau wajapha thö iekhaajemgui ajim. \p \v 11 Magnaa, ’Tata, mʉ chan tag mʉg durr gaai chitabajugui ajim, deeu pʉ dʉ̈i ãba chiraag ũwaai pʉ aar maagpaawai. Pari mʉ khapeen chan wëtba, ich mʉig eegar nʉisijugui ajim, maar igwia. Maagwai pʉrʉgta am kõit mua jëeu chirʉmgui ajim, pʉchpaita thumaam khʉʉnau ee aju aai naawai. Pʉch iekhau pua am chig apiba, pʉchdëu mʉrʉg deetarr jua theegau am thʉa wai chirsí ajim, ich jãg maach numijã ö ãba nʉmjö amjã ich mag ö ãba wënʉrramkhĩir. \v 12 Mʉg jẽb gaai mʉchta am kha ogdʉba chitaawain pua mʉrʉg jua theeg deetarrau mua am chig apiba thʉa wai chitajimgui ajim, magamkhĩirta pua amag mʉ iek ʉ̈khapitarr aawai. Mag am thʉa wai chitaawai ãbjã okhooba, ãba ya ag nawe chi okhoom arr appaita okhoobarmgui ajim. Dau ãb jãgbarmʉn, jãan pʉch iek phã sim gaai jaau simjö ich jãgju arr aawai ajimgui ajim, Judas igwia. \p \v 13 Mag ich Ayag jëeumamua, ’Tata, mʉ ũwaai deeu pʉ aar mam, pari mua mag am kõit jëeu chirʉmgui ajim, amach dakhĩircha. Mʉig agtha am dʉ̈i eegar chirʉwe mag jëeu chirʉmgui ajim, amach jʉ̈gʉucha ũr naawai mʉch onee chirʉmjö ĩchab amjã onee nʉisimkhĩir. \v 14 Pua amag pʉch iek jaaupitarr ya mua amag jaauwia ʉ̈khatarr aawai ya am maach dënëugui ajim. Mag gaaimua pʉ iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnau jũrr am kha khõchkhaba wai nʉmgui ajim, tag amach igar khaba naawai. \v 15 Mua chan pʉrʉg, mʉg durr gaaimua warre am chawag phë athaad aba, muan sĩita pʉrʉg, am thʉabá a chirʉmgui ajim, dösãtau am khũgurwia amachdëu ʉ̈khatarr iekta deeu isegam ugua. \v 16 Tata, pua khaphʉ simgui ajim, mʉ mʉig eegarm khaba chirʉm. Magua mʉ khapeenjã ya sĩi mʉig eegar parhoobam khʉʉnjö khaba thʉnʉm, am mʉ dʉ̈ita wënʉrraawai. \v 17 Magua mua pʉrʉgta am kõit jëeu chirʉmgui ajim, pʉch iek jaau nʉm phidag gaaita am phë wai chitamkhĩir. Magnaa, Tata, ãba pʉch iekta chadam iekhaugui ajim. \v 18 Ich jãg pʉch iekta mʉg durr gayam khʉʉnag jaaumkhĩir pʉchdëu mʉ pʉ̈itarrjö, ich agjö pʉch iek ʉ̈khaba thʉnʉm khʉʉnag ich ag iek jaaumkhĩirta muajã jũrr am pʉ̈i chirʉmgui ajim. \v 19 Mʉchdëu mag pʉrʉg pʉch iek jaau nʉm phidag gaaita am phë wai chitapi chirʉmʉn, mʉg pʉ ipierraa am kõit ʉdʉraa mʉch thõopi chirʉm gaaimuata magpi chirʉmgui ajim, magbaawai amaujã mʉchdëu amag jaaupi chirʉmjö chadcha pʉ iekta jaau wënʉrramkhĩir. \p \v 20 ’Tata, mua mʉg pʉrʉg jëeu chirʉm chan sĩi cha mʉch dʉ̈i wënʉrrʉm khʉʉn kõitpai khaba, mʉg atag amau jaau wëtum ũrwia mʉch iek ʉ̈khaju khʉʉn kõitpata pʉrʉg jëeu chirʉmgui ajim. \v 21 Tata, jãg maach numijã ö ãba naajemjö, ich agjö ĩchab amjã maach dʉ̈i ö ãbata phë wai chitapim khõsi chirʉmgui ajim. Mag amʉn magan bigaaum khʉʉnaujã mag oowia khaphʉ aju, puata mʉ pʉ̈ijim. \v 22 Pʉchdëu mʉ pʉ̈iwia mau eegar chirʉmjã agtha pʉch dʉ̈i ãba ʉ̈gthar chirʉmjö apitarrjö, ya amjã mua mʉch dʉ̈i õor ãbpaimjöta phë wai chitʉmgui ajim, maachjö ö ãba ich mag naamkhĩir. \v 23 Magua, mʉ am dʉ̈i chirʉm aig, pʉjã mʉ dʉ̈i sim, mag nʉmua maach thum ö ãba naag. Maagwai pʉ iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnaujã khaphʉ aju, puata chadcha mʉ pʉ̈ijim. Mag gaaimua ĩchab khaphʉ ajugui ajim, ich jãg pʉchdëu mʉ khõsi simjö amjã pua khõsi chirʉm. \p \v 24 Magnaa deeu ũwaai, ’Tata, mua khaphʉ chirʉmgui ajim, mʉ ũwaai pʉ aar chiraimaawai ich jãg warr mʉg jẽb ompaaju nawe pua chadcha mʉ khõsi pʉch dʉ̈i ãba chi jua thierrkha wai chirarrjö deeu pua mʉrʉg ich ag jua theeg deeju. Pari mag pʉ aar chiraimaawai mʉch khapeenjã ĩchab mʉch chirʉm aigta mʉch dʉ̈i phë wai chitam khõsi chirʉmgui ajim, mag jua theeg pua deeu mʉrʉg deebarm amag oomkhĩir. \v 25 Tata, puata thumaam khʉʉn dʉ̈i chadcha nem agcha waaujeewai pʉrʉgta jëeu chirʉmgui ajim. Ar pʉ iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnau chan pʉ khaugba nʉm, mag amachdëu ʉ̈khaba nʉm gaaimua. Pari õor pöm sĩi pʉ khaugba thʉnʉm daar, muan pʉ khaphʉ chitʉm; maagwai cha mʉ dʉ̈i durrum khʉʉnaujã puata mʉ pʉ̈itarr khaphʉ nʉmgui ajim ĩchab. \v 26 Ya mua amag jaaujim, pʉ jãga sĩerrʉ́. Pari ichiita warag mua amag ich jãg jaau chitajugui ajim, ich jãg pʉchdëu mʉ daupii wai simjö amaujã jũrr agdaujö amach khapeen kha khõsi amkhĩir. Amag magamkhĩran, mʉchta am dʉ̈i chitajugui” a iekhamajim ich Ayag maar kõit. \c 18 \s1 Jesús pʉr arrtarr \r (Mt 26:47-56; Mr 14:43-50; Lc 22:47-53) \p \v 1 Mag maar kõit Ẽwandamag jëeu sĩi awi aigmua ërëubaadeeu ag atag dösĩgdam Cedrón anʉmʉg maar phë arrjim. Maimua thoom igar dʉrbagkha dichwia maig nemjĩirdö sĩerr ee maar athaadëjim. \v 2 Mag maar naaimatarr aig ich Judaaujã khaphʉ sĩejim, ag nawejã maach thum ich Jesús dʉ̈i ãba maig naaimapphʉ aajerr aawai. Ich mag Judaauta Jesús imeraa pʉr deeju ajiebma. \v 3 Mag maig Jesús dʉ̈i maar nʉm ichdëu khaphʉ sĩerr aawai sĩi warre soldaaun espaar khujiir sĩsidʉm dʉ̈i guardianaan Aai i jëeujem di thʉajerr khʉʉnpata ich dʉ̈i Jesús aig phëbëejim. Makhʉʉn, phadnaan chi pörnaanau fariseonaan dʉ̈imua pʉ̈itarr khʉʉn ajim. Mag bëe thʉnʉmʉn, sĩi jua parjã khaba, lamparapa phuphup bëe thʉnʉm dʉ̈i pa jua panhaphata bëe thʉnaajim. \v 4 Pari mag bëewia amau ich dʉ̈i magchëju ich Jesuu khaphʉ sĩerrjã, warag am khĩirphee mawia amag, —¿Pãar khaita jʉr wënʉrrʉ́? a jëeujim amag. \p \v 5 Magbaawai amachdëu, —Maran Jesús Nazaretpierrta jʉr nʉmgui ajim. \p Ichig magbaawai, —Mʉ khabahab ajim ich Jesuu. \p \v 6 Pari amachig Jesuu mag “mʉ khabahab” abaawai, waa ewag khʉajẽu jẽkhʉt thũphãau aimajierram. \v 7 Magbaawai deeu ich Jesús garmua amag, —¿Ma pãar khaita jʉr wënʉrrʉmma? ajim. \p Magbaawai deeu amachdëu, —Maran Jesús Nazaretpierrta jʉr wënʉrrʉmgui ajim. \p \v 8 Magbaawaita ich Jesuu ũwaai, —Mua khabá, pãrag mʉ aruugui a chirʉm; pãrau mʉʉta jʉr nʉm khai, idëu mʉ khapeen wëtpibat ajim. \p \v 9 Jesuu mag “Idëu mʉ khapeen wëtpibat” atarran, ag nawe ichdëu maar igwia, “Tata, pʉchdëu mʉ iek ʉ̈khapitarr khʉʉn chan ãbjã okhooba abarm” atarr aawai ajim, maar eem khʉʉn ãbjã chig am ugua. \v 10 Mag nʉm ee, Simón Pedroou espaar wai sĩerr aawai sʉrr a jẽu athawi, thubaraau, waa phadnaan pör chog Malco a thʉ̈r sĩerr kachta juachaar garm warre oorthubapʉ̈ijim. \v 11 Magbaawai ich Jesuu Pedroog, —Pʉch espaar deeu ich deg phĩ sĩubá, oob mʉ kõit jãgam ajim. ¿Pua khĩirjuawai mʉ Ayau mʉrʉg mʉg dau aphʉʉ api sim isegwi mua i ichaaur aju aai chirʉ́? Mua pöd magju khaba chirʉm, ichiita am jua ee aphʉʉ aju aai chirʉmgui ajim. \s1 Jesús Anás aar warrtarr \r (Mt 26:57-58; Mr 14:53-54; Lc 22:54) \p \v 12 Mag, warag chi soldaaunau amach pör dʉ̈imua tagam khʉʉn agjö judionaan chi thierrnaan bëetarr khʉʉn dʉ̈imua pʉrphöbaadëwi ewag ich bʉʉr arrjierram. \v 13 Magnaa nacha Caifás chaijöoi Anás anʉm di aarta warrjierram, maagwai chi Anasta phadnaan pör arr aawai. \v 14 Ich mag Caifás anʉmua ajim, ag nawe ich khapeen judionaanag, “Maach thumaam khʉʉnta dau aphʉʉ aju khãai, woun ãbpaita maach thumaam khʉʉn kõit thõopiju aai simgui” a iekhatarr, Jesús igwia. \s1 Pedroou “Jesús khaugba chitʉm” a iekhatarr \r (Mt 26:69-70; Mr 14:66-68; Lc 22:55-57) \p \v 15 Mag Anás aar amau i athaadeewaijã Simón Pedro dʉ̈i maach numpaimuata warphaapaimua i oopʉ̈pʉ̈ig majim. Mʉchin chi phadnaan pöröujã khaphʉ aajerr aawai mag chi phadnaan pör aar Jesús wai dubphöbaadeewaijã mʉchin ierr nem pöm wëu wëjöm eejã dʉ̈i dubjim. \v 16 Pari maagwai Pedro pöd dubba, daaugajãrpai sĩsijim. Magbaawai mua deeu dawag bëewi chi ʉʉi mag puertdi thʉa sĩerr dʉ̈i iekhabaawai ʉ̈u Pedrojã dubpijim. \v 17 Mag i dubpinaa irig, —¿Pʉjã ar woun ierr wai nʉm dʉ̈i wënʉrraajem khʉʉn eem khabá? ajim chi ʉʉirau. \p Magbaawai Pedroou irig, —Ʉ̈ʉ̈, mʉ chan am eem khabam, mua i khaugba chitʉmgui ajim. \p \v 18 Maagwai õor jĩchkhaphö thʉnarr aawai maiguim khʉʉn chi phadnaan am chognaanau mag chi Aai i jëeujem di thʉajerr khʉʉn dʉ̈imua di ũjãrr õt örwia agʉg õt khãai naajim. Maig ich Pedrojã dʉ̈i am aig õt khãkhãai khajim. \s1 Phadnaan pöröu Jesuug jëeumatarr \r (Mt 26:59-66; Mr 14:55-64; Lc 22:66-71) \p \v 19 Mag chi Jesús ich aar wai barbaimaawai chi phadnaan pör Anás anʉmua irig maar i dʉ̈i wënʉrraajem khʉʉnjã jëeunaa irua marag jaaujemjã jëeumajim aajem, khanta marag jaaujẽ a khap aag. Maagwai mʉ Pedro dʉ̈i daaugajãr di ũjãrr chirajim. \p \v 20 Magbaawai Jesuu irig, —Mʉʉn thumaam khʉʉn dakhĩirta nem jaau chitaajemgui ajim anʉm: judionaan Ẽwandam iek ũraag ãba biirdʉajem deg, maimua Aai i jëeujem deg thumaam khʉʉn ãba biirdʉajem eejã agjö. Maagjeewai mʉ bʉ̈ʉrjã nem meraa jaautarr chukhu chitʉmgui ajim anʉm. \v 21 Magnaa, ¿Khanthee pua mʉrʉgta jëeu sĩ? Amauta jaauju aai naabá ajim anʉm, khanta mua amag jaaujeejĩ. Amau meraa khaba nʉmgui ajim anʉm, mua amachig jaaujerr. \p \v 22 Pari Jesuu mag iekhabaawai Aai i jëeujem di thʉajem eem ãbmua i khĩidadcha juajãau phot a sĩunaa, —Khĩujã ũrbanaa magta aajeeba phadnaan pör dʉ̈i ajim anʉm. \p \v 23 Magbaawai deeu chi Jesús garmua, —Mʉ khaigbata iekhatarr khai, mʉrʉg jaaubá ajim anʉm, khan gaaimua mʉ mag khaigba iekhabar. Pari mʉ agchata iekha chirʉm khai, ¿khanthee mʉ gaai jãg sĩ? ajim anʉm Jesuu. \p \v 24 Mag, agtha jʉ̈gadau jua jʉ̈kha simta chi Anás anʉmua jũrr agjö phadnaan pör Caifás aar deepʉ̈ijim aajem, ag bigaaupai; ajapcharan ich ãig aarma. \s1 Pedroou deeu “Jesús khaugba chitʉm” a iekhatarr \r (Mt 26:71-75; Mr 14:69-72; Lc 22:58-62) \p \v 25 Mag mam Jesús dʉ̈i mamag khaawai Pedroon agtha jĩchgau õt khãkhãai khajim. Mag i õt khãkhãaikham eeta ãbmua irig, —¿Pʉjã ar woun ierr wai nʉm dʉ̈i wënʉrraajem khʉʉn eem khabá? ajim. \p Magbaawai Pedroou sëukha, —Ʉ̈ʉ̈, mʉ chan am eem khabam, mua i khaugba chitʉmgui ajim. \p \v 26 Maimua ag khur nʉʉpai awi ichdëu i kach oorthupʉ̈itarr khod agjö aiguim khʉʉn chogkha simuajã agjö jũrr irig, —Ar chum nemjĩirdö ee Jesús pʉr awaan wënʉrraawai pʉjã mua i dʉ̈i ootarr khabamá ajim irig. \p \v 27 Pari ichig magbaawai, Pedroou deeu, —Mua chan i khaugba chitʉmgui ajim. \p Irua mag iekhabapʉ̈im dʉ̈icha chi ãthãrraujã dʉ̈i kekerekee ajim. \s1 Pilato aar Jesús arrtarr \r (Mt 27:1-2,11-14; Mr 15:1-5; Lc 23:1-5) \p \v 28 Maimua mag Caifás aig wai nʉʉ awia ãspa urumua õor mor dawaa aadëm ee, jũrr Romaam chi gobernador aar athaadëjierram. Mamʉ judionaan pöd judionaan khabam khʉʉn deg dubju khaba aajerr aawai chi gobernador degcha chan dubbajierram. Mag dubtarr akhiin, mag phiesta Pascua burrju noram arr aawai mag phiesta ee thach khoojemjã pöd khöju khabakham, mag dubtarr gaaimua Ẽwandam dakhĩir ãr nʉisimjöta nʉisip aajerr aawai. \v 29 Ich Pilatooujã mag khaphʉ sĩerr aawai warag ichta dawag öbërchëwia ich garmuata amag, —¿Jãgajĩ jãg wounau? ¿Khan gaaimua pãrau i khaibag waupi nʉ? a jëeujim. \p \v 30 Magbaawai amachdëu chi Jesús igwia, —Mʉg woun õor khaigbam khaba akhiin, pʉ aig marau i wai bëebakhamgui ajierram, i khaibag waupi jaaumkhĩir. \p \v 31 Magbaawai Pilatoou warag amag, —Athaadët, maimua pãachdëuta pãach ley gaai jaau simjö abat ajim i dʉ̈i. \p Magbaawai sereu phöbaadëwi chi judionaanau irig, —Pari pãar Romapienau marag pöd õor thõopiba jaautarr aawai pãachdëuta i thõoju aai naabahab ajierram. \p \v 32 Pari mag Romapienagta amachdëu i thõopi jaau nʉmjã, ag nawe ich Jesuu pakuls gaai ich thõoju jaautarrjö thum ich ag eyaa öbërmkhĩir jaau nʉmta amachdëujã khaugba naajim. \v 33 Chi judionaanau ichig magbaawai deeu ierrag dubwia, chi Jesús ich aigcha thʉ̈r aunaa ichigchata, —¿Pʉʉta chadcha judionaan Reí? ajim anʉm Pilatoou. \p \v 34 Magbaawai Jesuu irig, —¿Pʉch khĩirjug eepai mag khĩirjug ompaa auwiata mʉrʉg mag chirʉ́, wa deeum khʉʉnau pʉchig mag jaautarr aawaita mag chirʉ́wa? ajim aajem. \p \v 35 Magbaawai Pilatoou irig, —¿Mʉʉta magan judiopa ajim anʉm, magʉm nem mʉchig jaaubamjã khap aag? ¿Pʉch meeunaupai phadnaan chi pörnaan dʉ̈imuata mʉ aig pʉ aibëebajĩ? ¿Pua khani jãgjimma ajim anʉm am dakhĩir, pʉch dʉ̈i mʉgamkhĩir? \p \v 36 Magbaawai Jesuu irig, —Mʉ chan mʉg durr gaai Reikhaagjã bëebajimgui ajim anʉm. Mʉg durr gaai Reikhaagta mʉ bëetarr akhiin, mʉch kõit wërbʉmkhĩir mʉ õor phë wai chirakhamgui ajim anʉm, judionaan chi pörnaanag sĩi mʉch pʉr deem ugua. Pari mʉig eegar chan mʉ Reikhaju durr khabamgui ajim anʉm. \p \v 37 I mag iekhabarm ũrbaawai chi Pilatoou irig, —¿Magan pʉʉn chadcha reipamá? ajim anʉm. \p Magbaawai Jesuu, —Pua khabá khaphʉ jaaubapʉ̈im; mʉ chadcha Reiu ajim aajem. Mʉ mʉg durr gaai parhoobam chaaidamjö thaabachëtarran, mʉ Ayau chadcharam iek jaaupi sim jawaanta bëejim. Maagwai thum mag chadcharam iek ʉ̈kham khõsi ʉ̈kha nʉm khʉʉnaun mʉ iek ũrm khõsi ũurjemgui ajim aajem Jesuu. \p \v 38 Magbaawai Pilatoou irig, —Mag chadcharam iek anʉm, ¿ma khanim iekhauma? ajim anʉm. \s1 Jesús thõopi jaautarr \r (Mt 27:15-31; Mr 15:6-20; Lc 23:13-25) \p Mag “¿Ma khanim iekhauma?” a jëeupet awi deeu dawag öbërbaadëjim, jũrr chi judionaan dʉ̈i iekhaan. Mag öbërwi amag, —Mua mʉg woun bʉ̈ʉrjã kulp paraa sim ooba chirʉmgui ajim, pãrau jaau nʉmjö. \v 39 Pari mʉg phiesta Pascuapierr pãrau preso ãb pãachdëu khõsim öbeerpi jaaujeewai, ¿mua mʉg pãar Rey idëu mapiju jãg chirʉ́? ajim Pilatoou chi judionaanag. \p \v 40 Pari magbaawai deeu sereu phöbaadëwi, —Jã chan oob pʉapʉ̈im. Jã pʉapʉ̈iju khãai, Barrabaata öbeerbapʉ̈pʉ̈i aajeejim jũrram khʉʉnau. \p Pari chi Barrabás õor thõomie anaa nem jĩgkhaajem gaaimuata preso sĩejim. \c 19 \p \v 1 Mamag nʉʉ paawai, Pilatoou warag Jesús pʉrnaa wʉpi jaaujim. \v 2 Magbaawai soldaaunau chadcha wʉnaa miu dënta pörsir khaphöbaadëjim. Mag khanaa, i pör gaai jũapinaa, ĩchab khajũa phurii khĩir phʉphʉisi simjã jũapipʉ̈ijierram. \v 3 Magnaa i aigcha bëenaa, “¿Jãgpai chirʉ́ judionaan Rey?” aajeejim. Magnaa jũrram khʉʉnau i khĩidadchajã juajãau deemaajeejim. \p \v 4 Chi soldaaunau mamagkham ee, chi Pilatoou deeu dawag öbërchënaa chi judionaan pöm pos thʉnʉmʉg, —Pãadë oobat: Cha mua i dawag waipierrum, mua oowai mʉg woun bʉ̈ʉrjã kulp chukhu simgui ajim. \p \v 5 Mag chadcha Jesús dawag öbërcheewai miu dën wërjũchkha simta pörsirkha jũanaa khajũajã khĩir phurii phʉphʉisimjö wajappha simta jũa öbërchëjim. Mag dawag waibëenaa amag, —Cha sim pãar õor ig narr ajim chi Pilatoou. \p \v 6 Mag amach dakhĩir daaugajãr dʉnʉʉubaichëm oobaawai chi phadnaan pörnaanau guardianaan Aai i jëeujem di thʉajerr khʉʉn dʉ̈imua ũwaai sereu phöbaadëwi warre pa gaaita meerphëpi jajaau aajeejim. Magbaawai chi Pilatoou amag, —Í chadcha khaigba khaba sĩewai mua chan i dichbamgui ajim. Warrwia pãachdëuta pãachdëu jaau nʉmjö pa gaai i meerphëpʉ̈ijurauma ajim. \p \v 7 Magbaawai chi judionaanau jũrr irig, —Ichdëucha jaauwaijã iita Ẽwandam Iewaa anaawai ichiita thõopʉ̈iju aai simgui ajierram, maar ley gaai jaauwai mʉg maach agdaujöpai nʉmta mag iekha simʉn thõopʉ̈iju aai nʉm a jaau sĩewai. \p \v 8 Pari chi judionaanau mag iekhabarm ũrwia warag Pilato jãphierrbaadëjim. \v 9 Mag jãphierr thʉnʉmua deeu ich dʉ̈i wai dubwi chi Jesuugta, —¿Pʉ jamaam agá? ajim anʉm. \p Pari ichig mag jëeubarmjã Jesuu bʉ̈ʉrjã i iek jʉ̈ʉ abajim aajem. \v 10 Mag ich iek ʉ̈khaba abaawai chi Pilatoou irig, —Pʉrʉg khabá mʉ iekha chirʉmgui ajim anʉm. ¿Wa pua khaugba sĩwa ajim anʉm, mʉʉta iek theeg chirʉm? Muata pʉ sĩi khajapha pʉapʉ̈ipi jaauju aai chirʉm; wa magbam khai mʉchdëuta pa gaaijã warag pʉ meerphëpiju akhiinjã jaauju aai chirʉmgui ajim anʉm, mʉchta mag nem jawaagjã iek theeg chiraawai. \p \v 11 Magbaawaita jũrr ich Jesús garmua irig, —Ich Ẽwandamauta jãg pʉ iek theeg apiba arr amuan, ĩs pʉ bʉ̈ʉrjã mʉ dʉ̈i iek theeg chukhu chirakhamgui ajim anʉm. Mag pʉchta chi thierr awia mʉ dʉ̈i mag chirʉm gaaimua, pʉchjã dʉ̈i kulp wai chirʉmgui ajim anʉm. Pari ar pʉrʉg mʉ dʉ̈i mʉgamkhĩir õor khaigbamjö mʉ mʉig pʉr waiberr khʉʉnta pʉ khãaijã ʉ̈rʉʉcha kulp paraa nʉmgui ajim anʉm, amachdëu khaphʉ nʉmta mʉ dʉ̈i jãg naawai. \p \v 12 Jesuu ichig magbaawai chará Pilatoou Jesús chig aba sĩi mapiju ẽkhaajeejim. Pari mag nʉm ee warag chi judionaanaujã khapanaam khʉʉnauta irig, —Puata jãg woun sĩi khajapha pʉ̈imʉn, pʉ chan magan tag emperador khapeer khabamgui ajierram. Ar ichdëupai iita reiu a simʉn, magan jũrr emperador dʉ̈i iekkhõr aum khõchgauta mag simgui a serereu aajeejim irig. \p \v 13 Mag serereukham ũrwia, Pilatoou Jesús dawag warrpi jaaujim. Magwia, dʉ̈i ichpa öbërchëwia sie gaai oo sĩsijim, warre thumaam khʉʉn dakhĩir jawaag. Mag i oo sĩerr aig “Empedrado” a thʉ̈ʉrjem, mokdaúa joothʉthʉʉd wau sĩerr aawai; ich mapai ebreonaan meúa Gabata a thʉ̈ʉrjeejim. \v 14 Amau i dʉ̈i mamagkham ed ya nemkhöju noram ajim, edausĩe. Ich mag ora Pilatoou sĩi chi Jesús pʉapʉ̈im khõsim iekhau chi judionaanag, —Ar sim pãar Rey ajim. \p \v 15 Mag amachig, “Ar sim pãar Rey” abaawai chará, warag sereu phöbaadëmua pa gaaita meerphënaa thõopita jajaau aajeejim. Magbaawai ich Pilatoou amag, —¿Magan mua pãar Reita pa gaai meerphëbaadëjupá? ajim. \p Magbaawai amachdëu jũrr, —Maar tag rey chukhu nʉm. Maar rein, ãba emperador appaita maar reiugui ajierram. \p \v 16 Magta chadcha warag Pilatoou am ipierr Jesús pa gaai meerphë thõomkhĩir jaaujim. Mag jaaubaawai amach dʉ̈i athaadëjierram. \s1 Jesús pakuls gaai meerphëtarr \r (Mt 27:32-44; Mr 15:21-32; Lc 23:26-43) \p \v 17 Mag i athaadëwi soldaaunau irig ag gaai ich meerphë jiirjopju pakulspai warrpibaawai ag dʉ̈i öphëeu gaai maa ajim, Pörpá Durrsĩ anʉmʉg. Ich mag durrsĩpai maach ebreonaan meúa Gólgota aajem. \v 18 Mag durrsĩdam gaaita soldaaunau pakuls gaai i meerphënaa chi pakuls jẽb ee dʉnʉʉupi sĩujim. I mag meerphë sĩubarm dʉ̈i ĩchab i bigaau õor numí meerphëgkha sĩujierram: ãb i juachaar gar, ãb i juawë gar. \fig |src="CN01836B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="JHN 19.18" \fig* \v 19 Mag jiirjop sĩubaawai ich Pilatooupai ẽsapdau phãkhanaa i pör ʉ̈r meerphë sĩupijim. Chi ẽsapdau “Jesús Nazaretpierr, judionaan Rey” a phã sĩejim. \v 20 Mag Jesús pakuls gaai meerphëtarr phöbör dakha arr aawai mag phiesta athee õor pöm bëetarr khʉʉnaujã chi ẽsapdau oo naajim. Chi ẽsapdau ebreonaan meúa phãnaa, latín meúajã phãnaa, griegonaan meúajã phã sĩejim. \v 21 Pari Pilatoou mag amach dakhĩir judionaan Rey a phã sĩubarm oobaawai chi judionaanau irig, —Ʉ̈ʉ̈, oob jãg “judionaan Rey” a phãm. Mag khãai, “I iek mag iita judionaan Rey aajem” ata phã sĩubá ajierram. \p \v 22 Magbaawai Pilatoou am ichaaur, —Ya phã sĩsiewai pöd khĩet phãju khaba simgui ajim. \p \v 23 Chi soldaaunau mag pakuls gaai meerphënaa, ʉ̈gthaa jiirjop sĩuwi, jũrr i khajũa ãbamʉg phënaa amachpierr ããbdö jig aujierram. Pari chi soldaaun jayappai narr aawai chi khajũa dau ãb ʉ̈r sob sĩsijim, eegarcha jũajem chi túnica anʉm. Pari ma sĩi meupitarrjã chukhu kha sĩerr aawai, \v 24 ãrmaaugau awia, “Jãgan par thʉrrëuju khãai khaíuta gan athaju khai” awia, mokdaudam bar jemkha nʉmua ãbmua ag dʉ̈i sĩsijim, chi gan autarrau. Pari amau magtarran, magju nawe Ẽwandam iek phã sim gaai, “Amachpierr mʉ khajũa jig auwia mʉ túnica sĩi jemkha mok bar nʉmua gan auju” a phã simjö, ich agjöo öbërju arr aawai ajim. Magua chadcha ich agjöota ajierram chi soldaaunau i dʉ̈i. Mamʉ mag nʉm chan amachdëu magju Ẽwandam iek gaai phã simjã khaugba naajim. \p \v 25 Mag chi Jesús sim pakuls ag bʉ̈khʉrr dakha ich Jesús ãdjã sĩejim. Mag tag ʉʉin naajim: ich Jesús ãd ag eeum, jöoi Cleofas ũan María, maimua agjö ãbakhai María Magdalena anʉm. Maig mʉjã am dʉ̈i chirajim, i ãd bigaau. \v 26 Maar ich dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉn ee mʉchta ʉ̈rcha ichdëu khõsi aajerr aawai, mag pakuls gaaimua maar ich ãd dʉ̈i ãba dʉnʉnʉidʉ nʉm oobaawai, mʉ igwia ich ãdagta, —Ar sim pʉ iewaa; jãguata pʉ khap sĩsijugui ajim. \p \v 27 Maimua jũrr mʉrʉgjã oonaa agjö, —Ar pʉam mʉ ãd, puata mʉg atagjã i khap chirʉmgui ajim. \p Mʉchig magtarr aawai mua chadcha ich ag edwe mʉch di aar i arrwia, mʉch ãdjö mʉch dʉ̈i wai chirsijim. \s1 Jesús meetarr \r (Mt 27:45-56; Mr 15:33-41; Lc 23:44-49) \p \v 28 Mʉg jẽb gaai ichdëu nem wauju arr thumaa ya ichdëu waubarm khaphʉ sĩerr aawai mag mʉrʉg ich ãd mʉch dʉ̈i wai joothʉmkhĩir jaautarr khur nʉʉ awia, —Mʉ öbichaaga thʉnʉmgui ajim chi Jesuu. \p Pari magtarran ag nawe Ẽwandam iek phã sim gaai jaau simjö ich mag iekhaju atarr aawai ajim. \p \v 29 Magbaawai soldaaun ãbmua bëewi, putjö ũũphë khitʉmta isopo anʉm piu gaai bʉʉrnaa, aig jarr ee vino adchuchúu sĩerr ee thʉnaa, i i aig ʉa aujim, mag putjö ũũphë khitʉm ee dorrdʉ sim bereu dömkhĩir. \v 30 Mag ich i aig ʉa athaawai sĩi ag gaai bereu oowi, —Ĩsin chad thumaa aaipa sĩsimgui a khitawia, mʉ dakhĩraa eeg ʉ̈thʉbaadëwi warag chaaupabaadëjim. \s1 Jesús ãi ee thutkhërëu sutarr \p \v 31 Mag ed nemkhöju noram anaa jua ʉ̈ʉijem noram arr aawai judionaanau pakuls gaai õor sĩumapha naajim. Amagan mag ed phiesta pömaam ajim, sĩi tagam jua ʉ̈i nʉm edam khãaijã. Mag gaaimua maar jöoin judionaan chi thethemnaanau Pilatoog jaaujierram aajem, mag pakuls gaai narr khʉʉn bʉ̈ bʉbrëutkhapi jaaumkhĩir; mag bʉ̈ bʉbrëutkhabapäaiwai, jöpkharraa khëchbaadee eeg paakha auwia phë arramkhĩir. \v 32 Magbaawai chadcha Pilatoou soldaaunag jaaujim aajem. Mag jaaubaawai bëewi mag Jesús bigaau narr khʉʉn bʉ̈ bʉbrëutkhapʉ̈ijim; nacha ãbakhai dën, maimua mag khur agjö ãbakhai dën. \v 33 Pari Jesús dënjã agjö bʉbrëwaag awi oowai, ya chi meemta jiir jöchkhërajim. Mag oobaimaawai i bʉ̈ bʉbrëubajierram. \p \v 34 Pari mag mee khërʉm ãba, soldaaunau chadcha mee sim khap aag awi, ãbmua i ãi ee thutkhërëu su oojim. Magbaawai bag choorbabaadëm dʉ̈i maach chödamta döjö dau bʉ̈ʉ choorba thʉnʉisijim. \v 35 Mʉch chi mag jaau chirʉmuan mʉch daúacha ootarr aawaita chadcha mag jaau chirʉm. Mua khaphʉ chirʉm, mʉchdëu chadchata nem jaau chirʉm. Mag chadcha arr nemta jaau chiraawai pãrag ʉ̈khamkhĩirta mʉg phã chirʉm. \v 36 Soldaaunau i dʉ̈i magtarran, ich Jesús igwia ag nawe Ẽwandam iek gaai i i jaaumienau phãtarrjö thum ag eyaa öbërju arr aawai ajim. Chi Ẽwandam iek phã sim gaai, “I pa chan ãbjã buyëubaju” a sim, ich chi Ẽwandamaucha pʉ̈itarr igwi; ajapcharan ich Jesús igwiama. \v 37 Maimua ich ag Ẽwandam iek gaai, ich Ẽwandamau agjö mag ichdëu pʉ̈itarr igwia phãpitarr gaai, “Chi thutkhërëu i sutarr khʉʉnaujã deeu i dʉ̈i ooju” a phã sim. Magua, soldaaunau i dʉ̈i magtarr igwia warrgarwe Ẽwandamau phãpitarrjö chadcha thumaa ich ag ee öbërtarr aawai chadcha maadëu ʉ̈khaju aai nʉm. \s1 Jesús aukhërtarr \r (Mt 27:57-61; Mr 15:42-47; Lc 23:50-56) \p \v 38 Amau i dʉ̈i mamag khaawai ĩchab sĩejim woun ãb José a thʉ̈r sĩerr. Chi José phöbördam Arimatea anʉm eem ajim. Ichdëujã ĩchab nawe Jesuu nem jaaujerr thãraucha ʉ̈khaajerrta, tagam judionaanag ich khaugpim ökhö aajeejim, ich dʉ̈i khaigbaju khĩirjuwia. Pari maagjerrta mag ya chi Jesús meebaadëm khaug athaawai Pilato aar mawia irig jëeuwimajim aajem, Jesús chi meemdam eeg pawia arraag. Magbaawai Pilatoou irig arrju aai sim abaawai eeg paa auwia athaadëjim. \v 39 Mag athaadëm ee ĩchab Nicodemojã bëejim. Ich ag Nicodemo ajim biek ãb edaar ich Jesús dʉ̈i iyʉ̈ʉ athurtarr. Nicodemoou jʉ̈gdee mirra anʉm dʉ̈i áloe anʉmta sĩi jʉser ãbam ee waaurëu sim waibëejim, agua i kha phuraag. Mag jʉ̈gdee peer quintal ãbpaím sĩejim. \v 40 Mag, Joseeu Nicodemo dʉ̈imua amach numiim khʉʉnau warre ich aukhërju aig mag jʉ̈gdee chi Nicodemoou waibëetarr aceite ee waaurëunaa, agua kha phuurnaa, put ee wajapha pʉrëu khërjierram, maar judionaanaun õor aukheerwai ich magta aajerr aawai ich agjö. \v 41 Mag amau i pakuls gaai meerphë wai narr dakha nemjĩirdö sĩejim. Maagwai mag nemjĩirdö eeta durrbʉ̈ khõpag ee jẽbdi iiur sĩejim, ya chi khörm. Mag jẽbdi ee agtha õor ãbjã aukhërba sĩejim. \v 42 Mag jẽbdiita mag pa gaai i meerphë wai narr aigmua dakhacha sĩerr aawai mag eeta Jesús aukhërjierram. Maimua mag nʉm dʉ̈ijã ĩchab ya judionaan jua ʉ̈ʉijem ed dubaag pöm khaba waaur sĩerr aawai mag eeta aukhërjierram, edau khëuju nawe. \c 20 \s1 Jesús deeu phiidʉtarr \r (Mt 28:1-10; Mr 16:1-8; Lc 24:1-12) \p \v 1 Maimua mag jua ʉ̈i khëutarr noram, domighed edpherre agtha phãphãrk khitwe, María Magdalenaau i aukhërtarr aar oon majim aajem. Mag mawia irua ooimaawai, chi jẽbdi i ee mokpör pöm joothʉ sĩerr chawag pʉrëupʉ̈i thʉnʉm ooimajim aajem. \v 2 I iek magbaawaita maach numpai Simón Pedro dʉ̈i narr aar khaphig bëejim aajem. Mag eerpamjö bëewia, —Maach Pör aukhërtarr ee ooimaawaijã ag ee chukkhu thʉnʉm. ¿Õrau jamagta athaaderram khai? aichëjim marag. \p \v 3 Magbaawai ich ag bʉ̈rre marau aar oon wëtjim. \v 4 Warran maar ãba khaphig phöbaadëjim. Pari mua Pedro pʉawia mʉchta i na chi jẽbdi aar barimajim. \v 5 Mag barwia, mua ag ee öbër oowai, sĩi chi pʉrëu sĩerr put appai mua ooimajim; pari aarcha chan mʉ dubbajim. \v 6 Mag mʉ bartarr khurta Pedrojã barwia ichin chad warre ierrcha dubjim. Iruajã ĩchab mag i gaai pʉrëutarr put oowia \v 7 ĩchab chi binaandam pör begpʉ̈itarr putjã oojim. Pari mag i pör begpʉ̈itarr put tagam sĩi mor gaai pʉrëupʉ̈itarr dʉ̈i ãba khaba, khĩetta wajapha juurnaa pʉʉr khërajim. \v 8 Mag Pedro dubbaadëm oobaawaita mʉjã dʉ̈i dubjim. Mʉchta i na barimatarrta jũrr i ẽudeeta dubwi mag i aukhërtarr ee khãidu parii simjã mʉch daúacha oobaawaita, “Chadcha Jesuun sĩita phiidʉwia petamgui” a chirajim, mʉch ödegpai. \v 9 Pari maagwaiwe chan Ẽwandam iek phã sim gaai deeu i phiidʉju a jaau sĩsidʉmjã marau agtha bʉ̈ʉrjã khaugba, mag i phiidʉjujã khĩirjuba naajim. Maimua ya maach daúacha mag ich aukhërtarr ee chukhu oobaawaita mag i phiidʉbarmjã khaphʉ aphöbaadëjim. \v 10 Ya maach daúacha mag i aukhërtarr ee ooba abaawai deeu maar maach diig wëtjim. \s1 Jesuu María Magdalenaag ich oopitarr \r (Mr 16:9-11) \p \v 11 Pari mag maar ërëubaadëmjã, ich María chan maba, daaugajãr jẽbdi i aig icharaucha bĩe sĩsijim. I iek mag i bĩep jẽbʉ ʉmuata irua eeg bʉchnaa ierrag öbër oo nʉʉ abaawai \v 12 Ẽwandam chognaan khajũa bäpphä sĩsidʉmta ohoohdö naajim aajem, jũrr chi Jesús aukhërtarr khãidu ee: dau ãb i bʉ̈ sĩerr gar, maimua dau ãb i pör sĩerr gar. \v 13 Mag amachig öbër oo nʉʉ abaawaita mam ierrmua irig, —¿Pʉ khantheeta bĩe ʉma? ajierram aajem. \p Magbaawai irua, —Maar Pör Jesús mʉg ee wai narr chukkhu thʉnaawaita bĩe ʉm. Khaugbam jamagta athaaderram khai a ʉajim aajem jũrr amag. \p \v 14 I iek irua mag iekhapʉ̈inaa ewag oobaawai Jesuuta i ëugar oo dʉnaajim aajem. Pari mag i oo atham bʉ̈rre chan pöd i khaug auba, sĩi deeum khʉʉnpiita ʉajim aajem. \v 15 Mag ichig oo nʉʉ abaawaita ich Jesús garmua irig, —¿Khanthee bĩe ʉma? ¿Pʉ khaita jʉr ʉrrʉ́? ajim anʉm. \p Ichig magbaawai sĩi chi nemjĩirdö thʉajempii awia chi Mariaau irigta, —Pʉchdëuta arrtarr khai, mʉrʉg jaaubá, mua i awaan maag. ¿Jampaita pua i deethurjĩ? ajim anʉm. \p \v 16 Magbaawai Jesuu ich thʉ̈r gaaichata irig, —María ajim anʉm. \p Mag ich thʉ̈rcha ich thʉ̈rbaawaita wajapcha deeu ewag phʉʉrbanaa irig ich meúata, “Raboni, pʉchpama” awia, khaug athaawai onegau i gaai pʉrjopbaimajim aajem. Mag Raboni aawai maar judionaan meúa Maestro aawaiu. \p \v 17 Mag ich gaai pʉrjopbaimaawaita Jesuu irig, —Oob mʉ gaai pʉrm; agtha mʉ mʉch Aai aar maba chirabahab ajim anʉm. \p Magnaa jũrr maar ich dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉn igwiata, —Mawia, jũrr mʉ khodnaanag jaaubaimá ajim anʉm, “mʉ mʉch Aai dʉ̈i ãba chiraimaag i aar mam; ich mag Ẽwandampai ĩchab pãar Aai anaa pãar Ẽwandamaugui” a jaaubaimá amag ajim aajem. \p \v 18 Ichig magtarr aawai chadcha maar aig bëewi, ich daúacha Jesús ootarrjã jaauchëjim. Mag jaaumamua, —Mʉchigcha iekhatarrjã ich agjöota pãrag jaau ʉmgui ajim ich María Magdalenaaucha marag. \s1 Jesuu ich bʉ̈ dʉ̈ii aajerr khʉʉnagcha ich oopitarr \r (Mt 28:16-20; Mr 16:14-18; Lc 24:36-49) \p \v 19 Ich ag edpai ya edau khëubaadëm ee, maar ich Jesús dʉ̈icha wënʉrraajerr khʉʉn ãbam aig ãba biirdʉ naajim. Pari mag biirdʉ nʉmjã judionaan chi thethemnaan ökgau puertdi phãarkha wai naajim. Mag nʉm eeta, dubbaichëmjã ooba arrta, dëgölp ich Jesuuta maar jãrr dʉnʉʉubaichëwia, —¿Jãgpai nʉ keena? Oob jãphierrmiet; mʉ khabahab aichëjim. \p \v 20 Magnaa chadcha marag ich jua oopinaa ich ãi ee thutkhërëu sutarrjã oopibaawai maar onee aphöbaadëjim, deeu maach daúacha maach Pör oobaawai. \v 21 Magnaa deeu ichdëupai marag, —Keena, oob jãphierrmiet. Ich jãg mʉ Ayau mʉch pʉ̈itarrjö, muajã õor ee pãar pʉ̈i chirʉmgui ajim, ich ag iekpai mʉchdëu jaaujerrjö amag jaaumkhĩir. \p \v 22 Magnaa “Ẽwandam Akhaar athat” anaa maar ohoodö nʉmʉg phuasirjim. Mag phuasirbarmua Ẽwandam Akhaar marag deebarm ajim. \v 23 Magnaa marag magjim: \p —Ar amach khaibag isegwi mʉ iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnag, “Chadcha pãar pekau Ẽwandamau chugpaabapʉ̈im” abat. Pari Ẽwandam iek ʉ̈khaba nʉm khʉʉnagan jũrr, “Agtha pãar pekau chan chugpaaba simgui” abat ajim, õor dʉ̈i magamkhĩirta pãrag Ẽwandam Akhaar dee chiraawai. \s1 Jesuu Tomaag ich oopitarr \p \v 24 Mag Jesuu marag ich oopiewai maar khapeer Tomás am dën irig Meís aajerr maar aig khaba sĩejim. \v 25 Mag aig khaba sĩerr aawai ag khur marau irig maachdëucha maach Pör ootarr jaau naajim. Pari magbaawai ich Tomaau ʉ̈khamaaugau warag, —Mua mʉch daúacha oobam aigjã ʉ̈khabamgui ajim. Mua ʉ̈khajuun, i jua ee clabou meerphëtarrjã mʉch daúacha oonaa, ag ee mʉch juaucha jʉrkha jʉrkhanaa, i ãi thutkhërëu sutarr eejã mʉch juaucha jʉrkha oobaawain chadau ʉ̈khajugui ajim. \p \v 26 Maimua magtarr khur seman ãb dichwia ẽudeem domighed deeu maar ich ag degcha ãba podpa naajim. Mag ed paawai ich Tomás maar dʉ̈i aig sĩejim. Mag edjã napemjö puertdi phãarkha wai naajim. Pari mag sĩerrta, deeu ũwaai chukhu sĩerr eemuata dëgölp Jesús maar jãrr dʉnʉʉuchëwia, —¿Jãgpai nʉ keena? aichëjim. \p \v 27 Mag iekhachëwia, Tomaag eerpanaa, i thʉ̈rcha thʉ̈rnaa, —Pʉdë mʉ jua ee clab meerphëtarr oobá; ag eecha juau jʉrkha oobahur ajim. Magnaa mʉ ãi thutkhërëu sutarr eejã agjö jʉrkha oobá ajim. Magnaa, Jãgbaawai khaita ʉ̈khaju. Oob tag ʉ̈khabam a chitamgui ajim irig. \p \v 28 Magbaawaita Tomaau ichigcha, —Señor, pʉʉta mʉ Pör anaa mʉ Ẽwandamaugui ajim. \p \v 29 Magbaa Jesuu irig, —Pʉch daúacha mʉ phiidʉbarm oobaawai ĩsta pua ʉ̈kha chirabma ajim. Ar amach daúacha mʉ ooba nʉmta pari sĩi jaaubarm ũrwiapai ʉ̈kha nʉm khʉʉnta Ẽwandamau ʉ̈ucha wai sĩejugui ajim. \s1 Khan jãgamkhĩirta mʉg ẽsap phãjĩ \p \v 30 Mag tag Jesuu nem khĩir pogkhe õrau ooba, ni waujã wauba aajem pöoma waaujeejim maar dakhĩir, chadcha Ẽwandamauta ich pʉ̈itarr õrag khap amkhĩir. Pari magtarrta mua mʉg ẽsap gaai thumjã phãba, ãaurpaita phãjim. \v 31 Pari mʉg thum mag mʉg ẽsap gaai jaau chirʉmʉn, jãan chadcha Jesuun Ẽwandamau ich Iewaa ichdëucha jʉr auwia warrgarwe pʉ̈iju a jaaujerrjö pʉ̈itarrta pãrag khap amkhĩrau; mag khaphʉnaa i iek ʉ̈kha phöbaadeewai mʉg atag pawiajã i dʉ̈i ãba ich mag khapeerkha nʉm gaaimua iiu wënʉrramkhĩir. \c 21 \s1 Jesuu ich khapeen sieteem khʉʉnag ich oopitarr \p \v 1 Magtarr khur deeu ũwaai mag thʉrrdö pöm sim Tiberias anʉm igaau marag ich oopijim. Mag ich oopitarr mʉg ajim: \v 2 Maar maig naajim: Simón Pedro, Tomás am dën i Meís a thʉ̈ʉrjerr, Natanael chi Galilea durr phöbördam Caná anʉm eem, Santiago, mʉ, maimua mag tag maar khapeen agjö ich Jesús khapeen numí naajim. \v 3 Mag nʉmta Simón Pedroou maar na, —Mʉ dö ʉakhemgui ajim. \p Magbaawai marau, —Magan maarjã pʉ dʉ̈i wëtjugui ajim. \p Mag, chadcha marau ërëubaadëwi bote ee döjãrr paaukhabaadëjim. Pari mag ed chan par ich mag ʉa ëetarrjã ni ãbjã thõobajim. \v 4 Mag ʉa ëedʉtkhamaa awia ya ãspa õor mor dawaa aadëm ee döieg oowai, Jesuuta dö igaau oo dʉnaajim; pari mag oobaawai maraun ich khabampii naajim. \v 5 Mag nʉm ee, maar döi dakha narr aawai, ich garmuata marag, —Keena, ¿ãwarr thõojierrá? ajim. \p Magbaawai marau, —Bʉ̈ʉrjã thõoba nʉm perá anaajim jũrr irig. \p \v 6 Magbaawaita deeu ich garmua marag, —Magan pãach red pãach juachaar gar dubpʉ̈inaa ʉrëujurauma; jãiguin chadau nau pãrau pʉr aujugui ajim. \p Magbaawai chadcha i ipierr marau maachig jaautarrjö dubpʉ̈inaa ʉrëubaawain chadau par marau ëudʉdʉkhamjã pöd jiir auba aajeejim, ãwarr pömta thʉnarr aawai. \v 7 Mag nʉm ee ya mʉchdëun khaug wai chirarr aawai Pedroog, —Jã maach Pör Jesús khabahab a chirajim. \p Ichig magbaawai sĩi khajũa khomariipai jũa sĩerr aawai ag bʉ̈rre ich khajũa wajapha jũapet awi warag dö ee dʉrbbaadëjim, jöpkharraa ichta chi Jesús sim aar baraag awia. \v 8 Chi redjã jua miebaadee pöd jiir auba, warag sĩita jap eemuapai ëudʉ arrumua ag dʉ̈i dö igaau phẽeubaimajim, warpcha khaba dö igaaumua maar narr aar cien metrojöpai sĩerr aawai. \v 9 Mag dö igaau panaa oocheewai ichdëu maar na õt örwia ãwarrta ag ee thʉ wai sĩejim; panjã ĩchab wai sim marau ooimajim. \fig |src="CN01877B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="JHN 21.9" \fig* \v 10 Mag maar ich aig paaukhabaimaawai ich garmua marag, —Jũrr pãach dën eem agjö ãaur phë aipidut ajim. \p \v 11 Magbaawai Simonau petwi, deeu jap ee waaidʉbaadëwia, chi red ich jãg chi ãwarrpa mosjã ee ëudʉ aujim. Ãwarr daphʉmpa ag ee thʉnʉmta ciento cincuenta y tres naajim, chi khapanag. Mag ãwarr pöm thʉnarrjã ʉ̈u chi red thʉrrëubajim. \v 12 Maimua ya chi ãwarr phaakha athaawai ich dʉ̈i thach khömkhĩir maar ich aig thʉ̈rkha aujim. Pari ya marau i khaug wai narr aawai ãbmuajã irig “¿Pʉ khaiujã?” aba aajeejim. \v 13 Mag maar thʉ̈rkha auwi, pan aunaa, ichdëucha marag jigpʉ̈iwi, chi ãwarrjã ich agjö jigpʉ̈ijim. \v 14 Mag mosjã ee maar ich khapeenag ich oopitarr, ich iiu phiidʉtarr khur biek jayapam ajim mag ich oopi sim. \s1 Jesuu Simón Pedroog jaautarr \p \v 15 Mag thach khö nʉʉ awia ya khö aaipagkhabaadee Simón Pedroogta ich Jesuu, —Simón, Juan iewaa, ¿puata chadcha pʉch khapeen khãaijã ʉ̈rcha mʉ daupii chirʉ́wi? ajim. \p Magbaawai Pedroou irig, —Ëera Señor, pua khaphʉ simgui ajim, mua pʉch daupii chitʉm. \p Magbaawai deeu chi Jesuupai irig, —Magan mʉ iek ʉ̈kha durrum khʉʉnta oveja chaain thʉajemjö wajapha thʉa wai chitá ajim, mag amachdëu mʉ iek ʉ̈kha nʉm gaaita ich mag ubʉ wënʉrramkhĩir. \p \v 16 Maimua deeu ũwaai irig i thʉ̈rcha thʉ̈rthʉ̈rnaa, —Simón, Juan iewaa, ¿chadchata pua mʉ daupii chirʉ́wi? ajim. \p Magbaawai Pedroou irig, —Ëera Señor, pua khaphʉ simgui ajim, mua chadcha pʉ daupii chitʉm. \p Magbaa deeu irig, —Magan mʉ iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnta oveja thʉajemjö wajapha thʉa wai chitá ajim. \p \v 17 Magnaa deeu ũwaai biek thãrjupamua irig ich ag iekpai phʉʉrba, —Simón, Juan iewaa, ¿chadchata pua mʉ khõsi chirʉ́? ajim. \p Mag ich ag iekpai biek thãrjup ichig phʉʉrba jëjëeu khabaadeewai Pedro warag ichta ökhĩirjuu aadëmua irig magjim: \p —Señor, puata nem thum khaphʉ aajeewai pua khap chirabahab ajim, mua chadcha pʉch khõsi chitʉm. \p Magbaawai Jesuu, —Magan mʉ ovejanaandamta chig apiba thʉa wai chitá ajim. \p \v 18 Magnaa ichdëupai iekhamamua irig magjim: \p —Pʉdë mʉ iek ũrbarí: Warrgur pua pʉch juadamau pʉch khajũa jũawi pʉch mam khõsimʉg maajeejim. Pari mʉ cha iekha chirʉm iekhau mʉg atag pʉ jöoiraa aadeewai pöd pʉch juau khajũadamjã jũaba, chikhamnauta pʉ khajũa jũapijugui ajim. Magnaa pʉ juajã amau bʉʉrkha sĩunaa pʉ mamapha khitʉm aar ajués amau pʉ arrjugui ajim. \p \v 19 Jesuu Pedroog mag iekhatarran, jãga õrau ich gaaimua mag i thõoju jaauwiata mag iekha sim ajim, mag ich gaaimua meebaawai Ẽwandamta õrag thö iekhamkhĩir. Magnaa irig warag, —Mʉ iekta ogdʉba ich jãg ʉ̈kha chitá ajim. \s1 Jesuu ich dʉ̈i naajerr eem ãb ʉ̈rcha daupii aajerr \p \v 20 Maimua ërëubaadëwi Pedroou deeu ewag oo nʉʉ aawai ich Jesuu ʉ̈rcha daupii aajerrta am ẽudee urajim. Ich ag wounau ajim i thõoju noram ãbmiecha thach khö naawaijã, ichta igarcha oo sĩerr aawai, irig “¿Khaíuta mag pʉ oomapha aajem khʉʉnag pʉ pʉr deeju agá?” a jëeutarr. Wajapcharan magan mʉchma, mʉchta am ẽudee maa ajim. \v 21 Mag ewag oo nʉʉ awia ich Pedroou mʉ oo athaawai mʉ igwia Jesuug, —Señor, ¿magan Juanjãma? ¿Jã jãga meejuma? ajim. \p \v 22 Magbaawaita Jesuu irig, —Mua i meepiba deeu mʉch bëe nʉm ora ich jãg nʉrrapiju akhiinjã, ¿pua i jãgbarju? ajim. Mag chirabnaa pʉchta khĩirjunaa ich jãg mʉ iek gaaita ubʉ chitá ajim ich Pedroog. \p \v 23 Pari Jesuu mag iekhatarr igwia ermanonaanau amach eepain mʉ igwia, “Magan mag woun chan meeba ich mag nʉrrajugui” a iekhaajeejim. Pari mʉchdëucha ũurwai chan Jesuu mag mʉ meepiba ich mag chitaju aba, sĩi ar mʉchdëu jaau chirʉmjöpaita, “Mua i meepiba deeu mʉch bëe nʉm ora ich jãg nʉrrapiju akhiinjã, ¿pua i jãgbarju?” ajim. Magpaita iekhajim. \p \v 24 Jesuu mʉ igwia mag iekhatarr ich ag wounaupaita mag thumaa cha jaau chirʉm mʉg ẽsap gaai, mʉchjã i dʉ̈i ogdʉba chitʉmua mʉch daúa oojerr aawai. Maagwai tagam khʉʉnaujã khaphʉ nʉm, mua mʉg phã chirʉm nem chadcha arrta jaau chirʉm. \p \v 25 Mua mʉg ẽsap gaai phã chirʉm atcha Jesuu nem inag pöoma waaujeejim. Irua mag nem waaujerr thum ããbdö jaaukhiin, libro khapaanata öbërkham, makhʉʉn thumaa õrag khakhapdö amkhĩir ĩgkhapʉ̈yaag. \p Maga ajim keena. Makhʉʉndamta pãrag khap amkhĩir jaaum ig chirajim. \cls Juan, ich Jesús dʉ̈icha chitaajerr