\id ACT - Waunan (Woun Meu) NT (alternate orthography) -Colombia 2011 (DBL -2013) \h ECHOS \toc1 Ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉnag Ẽwandam Akharau nem waupimarr ag nem ĩgkhaa \toc2 Echos \toc3 Ech \mt1 ECHOS \mt2 Ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉnag Ẽwandam Akharau nem waupimarr ag nem ĩgkhaa \ip \bd Chi phãtarr.\bd* Mʉg libro gaai nacharam versículo oonaa Lucas 1:1-4 gaaijã ookhiin, ich ag wounagpaita phãnaa deepʉ̈i sim, merag chukhu sim. Ajapcharan Lucas gaai Lucaau jöoi Teofiloog nacha ichdëu jaaum ig sĩerrpai jaaupʉ̈ijim, ich Jesuucha nem wau nʉrrarrma. Maimua mʉg Echos gaaita deeu ũwaai jaaubaadëmua jũrr chi Jesús thõopʉ̈iwi ich Aai aar matarr khur ya amach ap paaukhawi i dʉ̈i wënʉrrarr khʉʉnau nem waumatarr jaau sim. Ich Jesús ʉ̈gthar maagpamua jaauwai, irua ich jũrr Ẽwandam Akhaar pʉ̈ibarm jua theegauta amag nem khĩir pogkhe waupiju arr aawai, chadcha ag juapaau nem waumatarrta jöoi Teofiloog jaaupʉ̈i sim, Lucaau. \ip \bd Khan jawaag ajĩ.\bd* \ip \bd 1.\bd* Jãga Jesús iek durrpierr aaidʉmajĩ: Mag chi ʉ̈kha nʉm khʉʉn gaai Ẽwandam Akhaar phẽs aicheewai, ag dʉ̈ita amach jierrnemkha aaidʉjierram. Ich Ẽwandam Iewaa agtha amach dʉ̈icha khitaawai jaautarrjö, Jerusalenmua jaauphöbaaderr, Judea durrjã jaaunaa, khĩrab Samaria eem magwe jajawag wëtumua amach durr eemua öbërdʉtkhawi, amach meeun khabam eem magwe Antioquiapienagpa Siria durr ee jaaumajierram. Mag nʉm ee Pabloou warag jaaubaadëm gaaimua griegonaan eemua Romapien eepa aaidʉ jöisijim. Magʉm ĩs chará durrpierrta aaidʉ wëjöm, maach eepa. \ip \bd 2.\bd* Jãga aajeejĩ Ẽwandam Akharau ich juapá chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnag deemamua: Amach eepai khaigba aadëp aawai nem wauju khaugbam aigjã Ẽwandam Akharauta khĩirjug deejeejim. Ich Ẽwandam Akharau mag amag jaau wai nʉrrarr aawaita khapan khaba narr ee ewag paawai ʉ̈u ʉ̈kha durrum khʉʉn khapaana aphöbaadëjim. Magbaadëm gaaimua warr sĩi õor amach meeun appai khĩet nʉnʉidʉmjö atarrjã Cristo gaaimua ãbam khodkha nʉisijim. \ip \bd 3.\bd* Chijã khʉʉnauta maach peerdʉajem iek durrpierr aaidʉpʉ̈ijierrá: Mʉg libro gaai peer jãrrchapaím Pedro appai jaau sim (caps. 1-12); maimua cap. 13 aigmua atagta khĩeb ö nʉm aar Pablo phidag jaau sim. \c 1 \s1 Ẽwandam Akhaar pʉ̈iju Jesuu jaautarr \p \v 1 Jöoi Teófilo, ¿jãgpai chirʉ́? Pʉch khapeer ajapham Lucaauta pʉrʉg mʉg ẽsap phã deepʉ̈i chirʉm. \p Nacharam ẽsap phã deepʉ̈itarr gaai mua pʉrʉg jaau chirajim, Jesuu warrcha ich phidkhabaadeewaiwe nem waunaa jaaujerr aigmua khĩeb i ʉ̈gthar matarrpa. \v 2 Mua pʉrʉg jaau chirajim ĩchab, mag ich Jesuu ʉ̈gthar maju nawe, Ẽwandam Akharau ichig jaaupibaawai, jũrr irua ich dʉ̈i ogdʉba wënʉrramkhĩir ichdëucha jʉr autarr khʉʉnag, jãga amau nem wau wënʉrraju a jaau pʉatarr. \v 3 Na mʉchdëu pʉrʉg jaau chirarrjö, makhʉʉn mag ichdëucha jʉr autarr khʉʉnagta õrau i juau thõowi deeu iiu phiidʉtarr khurjã dau daau öbërchëwi ich oopiejeejim aajem, chadcha ich iiu chirʉm khap amkhĩir. Cuarenta días nʉm ee ich mag ich oopiejeejim aajem. Mag ich oopi simua, jãga Ẽwandamau õor ich dënkha auwia ichta am Pörkhaajẽ a jaaujeejim aajem amag. \p \v 4 Mag ichdëu doce jʉr autarr khʉʉnag ich oopipikham jaarta ĩchab amag Jerusalén phöbör eemuajã chawag wëtpiba jaaumamua amag, —Mua pãrag jaaujeejimgui ajim anʉm, mʉ Ayau pãar athee ich Akhaar pʉ̈iju. Magtarr aawai mʉg phöbör eemua chawag wëtba, mʉigpai nʉbat ajim anʉm, ichdëu chadcha pãrag ich Akhaar dee nʉm ora. \v 5 Juanaun chadcha dödamaupaita õor pör choojeejim, mamʉ mʉgtarr khur pömcha khaba nʉm ee, jũrr Ẽwandamau ich Akhaarta pãrag deejugui ajim anʉm. Mag ich Akhaar deebarmuata, chadcha pãar pör choo chaar pör choo nʉisijugui ajim aajem Jesuu amag. \p Teófilo, maach Pör Jesuu mag iekhatarr aawai, chadcha ichdëu iekhatarrjö, jãga mag Ẽwandam Akhaar bëejĩ a khap amkhĩirta ĩs mua deeu pʉrʉg mʉg ẽsap phã deepʉ̈i chirʉm. Maimua mag bëewi, jãga mag ich Jesuu ichdëucha jʉr autarr khʉʉn ee sĩeichëwi, amag nem waupimarrjã agjö mua pʉrʉg jaaupäaigpam. \s1 Jesús ʉ̈gthar matarr \p \v 6 Maan mʉgta ajim aajem: \p Mag amau chi Jesús thõowi deeu iiu phiidʉtarr khur ya ãbmiecha ichdëu jʉr autarr khʉʉn dʉ̈i sĩejim aajem. Mag amach aig sĩerr aawai amach garmuata irig, —Señor, marau khap am ig nʉmgui ajierram anʉm, marag jaaubá. ¿Ĩsta pua chadcha chikhamnaan jua eemua maar peerdʉ auwi pʉchta thumaam khʉʉn Pörkhaagpá, maach gobierno chaarcha wai nʉisieg? \p \v 7 Magbaawai Jesuu amag magjim aajem: \p —Ẽwandam ichta thumaam khʉʉn khãai nem jua theeg simua ichdëupaita magʉm nem thum khap aju arr aawai pãrau chan bʉ̈ʉrjã magʉm khap aju aai khaba nʉmgui ajim anʉm, jãagwaita magju, wa khan edta magju khai. \v 8 Mag khãai Ẽwandam Akhaar pãach gaai phẽs sĩeichëjuun chad pãrau khaphʉ aju aai nʉmgui ajim anʉm. Mag pãach gaai phẽs sĩeichëm ed pãar jua theeg aphöbaadëmua mua nem waaujerr pãach daúacha oonaa mʉ iek pãach jʉ̈gʉucha ũurjerrjã pãrau õrag jaau nʉrrjëe aju. Nacha mʉg Jerusalén phöbör ee, maigmua Judea durr, Samaria durr, ich mag khĩeb durrpierr jaau wëtumua warp durr chaauram magwe pãrau jaau wënʉrrajugui ajim anʉm amag. \p \v 9 Ya ich Jesús mag iekha öbarm ee, sĩi warag ʉ̈gthaa papagmam dʉ̈i jʉʉnthumie baug bëewi sĩi ag ee i meer athamjö abaawai ʉ̈u amau i oo wai durrarrjã warag oohba pamamua chukkhu aadëjim aajem. \fig |src="CN01883B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="ACT 1.9" \fig* \v 10 Mag warag i ʉ̈gthaa papagmam eerpa dʉnʉnʉidʉ nʉm ee, emkhooin numí khajũa bäpphä jũa sĩsidʉmta dëgölp am aig dʉnʉʉutkhachëjim aajem. \v 11 Mag dʉnʉʉutkhachëwia amag, —Keena, ¿khanta ʉ̈gthaag jãg eerpa dʉnʉnʉidʉ nʉma? aichëjierram anʉm. Jesús ya ʉ̈gthar petabahab. Mamʉ ar jãg pãrau i mam oo naabá; ich jãg pãachdëu oo nʉmjö ũmaai deeu i bëebajupa ajierram anʉm amag, mag chi khajũa bäpphä jũa sĩsid arr khʉʉnau. \s1 Judas jũrr Matías anʉm jʉr autarr \p \v 12 Mag amach dʉ̈i ãba sĩewia petam oobaawai, durrdam Olivo Durrsĩ anʉm gaai naawi ich aigpaimua Jerusalenag wëtjim aajem. Mag durrsĩ Jerusalenmua warpcha khaba, peer kilómetro ãbpaím sim aajem. \v 13 Mag wëtwia phöbör ee paaukhabaimaawai ʉ̈gthaa amach jẽerjem aar ãba biirdʉ nʉisijim aajem. Maig naajim aajem: Pedro, Santiago, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Santiago jöoi Alfeo iewaa, Simón ibʉʉr wauwia Celote a thʉ̈ʉrjem, maimua Judas, woun ãb deeum agjö Santiago anʉm dʉ̈i ãbam khʉʉn. \v 14 Makhʉʉn amach thum ich mag biirdʉajeejim aajem Jesús eeugpeen dʉ̈i, ich Jesús ãd María maimua dewam ʉʉinpa, ãba mag biirdʉnaa Ẽwandamag jëwaag. \v 15 Ich mag Ẽwandamag jëwaag am ãba biirdʉdʉkham ed gaai, biek ãb Pedroou tagam khʉʉn agjö Jesús iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn khapan ciento veinte nʉm jãrr dʉnʉʉunaa, \v 16 —Keena ajim anʉm, Jesús gaaimua khodamnaan. Mua pãrag jaaukhimgui ajim anʉm. Jãg maach Pör Jesús imeraa përpʉ̈itarran ichiita ich jãgju aai sĩejim, warrgarwe rey David khararrau Ẽwandam Akharau ichig jaaubaawai ich mag phã pʉarrjö. Chadcha magtarr aawaita õrau maach Pör Jesús pʉr awaan bëewaijã maach khapeer Judas khararrta chi pörkha nʉrrajimgui ajim anʉm. \v 17 Iin maach eem maach dʉ̈i ãba phidkhaajeejimgui ajim anʉm. \v 18 Magtarrta ich dau lököo mag Jesús përtarr paar ichig phagtarr phatkhonau jẽb për auwia, mam mawia, ichdëupai ich ö jorrkaawi, pöröu burrwi, bi jurrphë sĩi jʉ̈ãutarrjö apʉ̈ijimgui ajim aajem. \v 19 Mag ichdëupai wir aig ich thõowia magbarm Jerusalenpienau thum ũrphöbaadeewai mag durr ichdëu për autarr aig “Acéldama” a thʉ̈rjierramgui ajim aajem. Mag am meúa Acéldama aawai maach meúan jũrr “õor thõotarr param jẽb” a simʉu. \v 20 Judaau magju khaphʉta warrgarwe rey David khararrau Salmos anʉm phã sĩewai i igwia magjim: \q1 “I di atarr di õor parii iseg pʉaju, ag ee joobaju khʉʉn chukhu.” \rq (Sal. 69:25)\rq* \m Maimua ich ag ẽsap gaai ich Daviiupai ĩchab, \q1 “Deeumua jũrr i phidkhaajerr phidag phidkhaju aai simgui” a phã pʉajim. \rq (Sal. 109:8)\rq* \p \v 21 ’Magua mua mag chirʉmgui ajim anʉm ich Pedrooupai. David khararrau jaautarrjö chadcha amkhĩir, mʉig maach ee õor nʉm eem ãb maach daumaai jʉr aujugui ajim anʉm, ich daúa Jesús iiu phiidʉtarr ootarr aawai maach ipierr jaaumkhĩir. \v 22 Mag maadëu jʉr aujuun, ĩchab maachjö Jesús dʉ̈i ogdʉba wënʉrranaa ĩchab warrcha Juan õor pör choomieu Jesús pör chootarr aigmua ewag pawiajã khĩeb ich Jesús ʉ̈gthar ma nʉm ed gaai ich mag maach dʉ̈i ogdʉba wënʉrraajerr khʉʉn eemta jʉr auju aai nʉmgui ajim aajem. \p \v 23 Pedroou mag iekhabaawai, aig narr khʉʉnau õor numí thʉ̈r aujierram aajem: Ãb José anʉm, ich ag wounpai Barsabás a thʉ̈rnaa ĩchab ibʉʉr wauwia Justo a thʉ̈ʉrjem; maagwai ãbakhai Matías ajim aajem. \v 24 Mag numí jʉr auwia Ẽwandamag jëeumamua magjierram aajem: \p “Ẽwandam, pʉchdëuta chadcha õor thumaam khʉʉn thãar khaphʉ chitaawai, marau pʉrʉg jëeu nʉm, marag jaaubá” ajierram anʉm, “mʉg numí nʉm aig chijãata pʉchdëu ig chirʉm agá. \v 25 Ya Judajã ichdëu khaigba arr gaaimua wir aig ich thõobaawai i jũrr pʉch i jaau nʉm phidag maar dʉ̈i ãba phidkhamkhĩir marau deeum ig nʉmgui” ajim anʉm, “maach daumaai.” \p \v 26 Mag Ẽwandamag jëeu durrawia mokpör gaai am thʉ̈r numwe phãkhanaa jẽkhʉt barbapäaiwai, chi Matías thʉ̈r phã simta ʉ̈gthaag jẽer khërbaimajim aajem. Magtarr aigmua atag Matías warm khʉʉn once narr dʉ̈i ãba phidkha sĩsijim aajem, Ẽwandam i jaau nʉm phidag gaai. \c 2 \s1 Ẽwandam Akhaar bëetarr \p \v 1 Maimua nemkhö dichtarr khur cincuenta días nʉm ee, judionaan phiesta Pentecostés anʉm burrjim aajem. Ich mag edcha thum chi ʉ̈kha durrum khʉʉn ãbam aig podpa thʉnaajim aajem. \v 2 Mag am ãba podpa nʉmta, dëgölp edjã eemua jẽbʉ phũ theeg urum iekjö jug urum ũr athajierram anʉm. Mag jug bëewi am nʉm di gaaita sĩi wʉbaichëmjö ajim anaabá. \v 3 Magbarm abarmʉn meukhĩirjö sĩsidʉmta sĩi õtdaujö uujẽer uujẽer aadëmua, ich Jesús iek ʉ̈kha narr khʉʉn pör ʉ̈r dʉrjopkhamamua, dʉrjopkha, deeu chukkhu aadëjim anʉm. \v 4 Mag õtdau khĩirjö simta õor pör ʉ̈r dʉrjopkhabarmjö arrau Ẽwandamau ich Akhaarta thumaam khʉʉn gaai phẽs deebarmua agdaujö deeum meu amachdëu bʉ̈ʉrjã iekhaba aajerrta waa iekha nʉrrjëe aphöbaadëjim anʉm, ich chi Ẽwandam Akharau iekhapimampierr. \fig |src="CN01890B.TIF" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="ACT 2.3-4" \fig* \p \v 5 Ich mag phiesta jaar Jerusalén phöbör ee naajim aajem: judionaan Ẽwandam iek ʉ̈khanaa irua jaau sim ipierraa aajem khʉʉn, durrpierrmua bëetarr khʉʉn. \v 6 Mag edjã eemua phũ iekjö jug pierrum ũrbaawai, thum ãba ag di aig biirdʉnaa mag phũ iekjö thʉnʉm dʉ̈i sereu wëjöm ũrbaawai, “¿Jãga aadëmta mʉg thʉnʉisima?” ajierram anʉm, amachdëu ũurwai am meeun khabam khʉʉnauta durr warpham khʉʉn meupa ajapha chi meu khʉʉn dënjö iekha nʉm ũrwia. \v 7 Mag ũrwia sĩi warag dauderraa nʉmua amach wir aigpai jëjëeu aajeejim aajem, amach khapeenag. Mag jëeu nʉmua, —Keena, ar jãg durr chaauram meupa iekha nʉrrjëem khʉʉn, ¿jãkhʉʉn amach thum Galileapien khabá? \v 8 ¿Jãga jãg amau iekhamam marau maach meúachata ũr nʉmma? aajeejim anʉm. \v 9 Mʉig maach nem meu khapan iekha wëjömgui aajeejim anʉm, durr chaauram khʉʉn pöm thʉnaawai. Mʉig nʉm: Partiapien, Mediapien, Elampien maimua maach chi Mesopotamia durr joobaajem khʉʉn; Judea durram khʉʉn, Capadociapien, Pontopien maimua Asiapien. \v 10 Mag tag ĩchab thʉnʉm: Frigiapien, Pamfiliapien, Egipto durram khʉʉn maimua Africa durr phöbör Cirene anʉm ag atag naajem khʉʉnpa thʉnʉm. Romapienjã mʉig joobaajemgui ajim anʉm, judionaan chaar maimua deeum durrmua bëewi judionaan igar nʉm khʉʉnjã agjö, \v 11 Creta durram khʉʉn dʉ̈i Arabiapienpa thʉnʉm. Mag meu khĩirpierr thʉnʉm ee thumaam khʉʉnau agdaujö dich meúata Ẽwandamau nem wautarr amau ĩgkhamam ajapha ũr thʉnʉmgui ajim anʉm. \p \v 12 Mag amachdëu warm khʉʉn deeum meupa ijẽjẽbkham ũrwia dauderraa nʉm gaaimua, amach wir aigpai jũrr jëeu ohookhamua, “Ma mʉg thʉnʉmʉn, ¿jãga awiata jãg thʉnʉnʉm?” khajierram aajem. \v 13 Mamʉ ãaur khʉʉn ĩchab aig narr khʉʉnau warag am wauwia, “Vino pöm agtha khũwaa sim döpʉ̈iwia khëch thʉnaawaita jãg thʉnaabahab” aajeejim aajem. \s1 Pedroou õrag iekhatarr \p \v 14 Magbaawai Pedro tagam ich khapeen agjö ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉn dʉ̈i ãba bʉ̈jãau dʉnʉisiwia thet amag magjim anʉm: \p —Keena, Judeapien, maimua ĩchab Jerusalén naajem khʉʉn: Khap abat mua pãrag jawaagpam; mʉ iek ũrbat ajim anʉm. \v 15 Õor pãrau oowai jãg thʉnʉm chan pãrau jaau nʉmjö mag nag pöm döwia khëch thʉnaawai khabamgui ajim anʉm. Pãrau oo naabá ajim anʉm, ĩsta edpherr garm las nuevepai sim; agtha doojem orajã khaba sim, ¿jãga mag õor khëch thʉnaajugui? ajim anʉm. \v 16 Am jãg nʉmʉn, sĩi warrgar Ẽwandam i jaaumie Joel khararrau phã pʉatarrjö thʉnʉm khabahab ajim anʉm. Mʉg thʉnaaju igwiata ich Ẽwandamaucha jöoi Joel khararrag jaaumamua, \q1 \v 17 “Ya mʉg atag mʉchdëu mʉg jẽb öpʉ̈iju gayaa paawai mua mʉch Akhaar thumaam khʉʉnag deemajugui” ajim aajem. \q1 “Mag mua amag mʉch Akhaar deebaawai chaain chi emkhooinau chi ʉʉinaupa warrgar mʉ iek jaaujerr khʉʉn dënjö mʉ iek jaaujugui” ajim aajem. \q1 “Maimua chaainaam khʉʉn dʉ̈i jöoiraam khʉʉnpa mua mʉch aar khãaipi aumajugui” ajim aajem. \q1 \v 18 “Ĩchab mua thum mʉch ipierraa nʉm khʉʉnag mʉch Akhaar deemaju, emkhooinag wa ʉʉinag awia khãijã. \q1 Magbaawai amau mʉchdëu amachig jaaubarmta jũrr õrag jaaumajugui” ajim anʉm ich Ẽwandamau. \q1 \v 19 Mag jaaumamua ĩchab, “Edjã eejã mua mʉch bëeju ijaaur nem khĩirpierr ompaapimajugui” ajim aajem. \q1 “Maagwai mʉg jẽb gaai bag ooju, õtdau phur jĩerrarraukham dʉ̈i; \q1 sĩi naar phʉichchi khõrr jĩubaadëphʉmjã oojugui” ajim anʉm. \q1 \v 20 “Mag mʉch jua theeg thum bëeju ed gayaa paawai, ãsdawam edau khĩbaadeewai jũrr edaram edau arg sĩi bagjö phurii aadëjugui” ajim aajem ich Ẽwandamaucha. \q1 \v 21 “Mamʉ ĩchab ʉ̈u ar thum mʉrʉg amach dau aug khaugpi jëeu nʉm khʉʉnan ʉ̈u peerdʉtkhajugui” ajim aajem ich Jöoirau. \rq (Jl. 2:28-32)\rq* \p \v 22 Pedroou mag Ẽwandam iek phã pʉarr jaau dichwia, ĩchab ijẽjẽbkhamua, ’Keena israelnaan, cha mua iekhaagpam ajapha ũrbat ajim anʉm. Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, Jesús Nazaretpierrta ich Ẽwandamaucha pʉ̈itarr aawai pãach ee ag na nem mag ooba aajerr irua wau nʉrraajerr gaaimuata Ẽwandamau pãrag ich jua theeg oopijim. \v 23 Mamʉ mag khitarrta juau ich Ẽwandamau mag ʉdʉraa i thõopibajieb ajim anʉm, mag i thõopibarm gaaimua warag pãachta wajapcha öbërju khaphʉ sĩerr aawai. Magju arr aawaita, pãachig pʉr deebaawai, pãrau i pʉr arrwi pãach ipaarmua pakuls gaai õor sĩi khaibag sĩsidʉm khʉʉnag i meerphë thõopijierramgui ajim anʉm, ich Ẽwandamau ag nawe mag khĩirju wai sĩerrjö. \v 24 Mag juau i thõopʉ̈ijierrab mamʉ, Ẽwandamau deeu i phiriu aujimgui ajim anʉm. I mag sĩi jẽb ee ich mag sĩerraju atheem khaba arr aawai mee nʉmuapai chan pöd i thʉ aubajim a jaaumajim aajem Pedroou. \v 25 Magju arr aawai rey David khararraujã warrgarwe Jesús igwia ich Jesuuta chadcha ich Aai dʉ̈i iekha sim ũrtarrjö phãmamua magjim: \q1 “Ẽwandam” ajim anʉm chi Chaai garmua ich Ayag, “mua khaphʉ chirʉm, pʉ mʉ dʉ̈i ogdʉba sĩejem. \q1 Pʉchta mʉ na nʉnʉʉu khaawai pua bʉ̈ʉrjã mʉ chig apibamgui” ajim anʉm. \q1 \v 26 “Mag gaaimua thãar onee chiraawai mʉch meukhĩraucha pʉrʉg ʉ̈u ajim a chiraajemgui” ajim anʉm chi Chaairau. \q1 \v 27 “Mua khaphʉ chirʉm, khaigbam khʉʉn akhaar weetjem aar mʉ akhaar pua pʉ̈im iek pʉ̈ibamgui” ajim anʉm, “pʉch chogkha chirʉmta pua mʉ kha khõsi wai chiraawai. \q1 Mʉch khërbarm jẽb degpai ʉdʉraa ãrpiba, deeu mʉch phiriu aujujã mua khaphʉ chirʉmgui” ajim anʉm. \q1 \v 28 “Pʉchdëuta pʉch aarcha öbeerjem khʉdau mʉrʉg khaugpijim, \q1 maagwai pʉch dʉ̈icha chiraimaawai mʉ onee chirsijugui” ajim anʉm. \rq (Sal. 16:8-11)\rq* \p \v 29 Mag David khararrau phã pʉarr igwia ich Pedroou, ’Keena, pãadë khĩirjubat ajim anʉm. David khararrau ichpai wir aig igwia pöd mag iekhaju khaba sĩejim. Maadëu meraajã khaba nʉm, maach dau nawe jöoi David khararr meewi bëp sĩujierram; mag i bëptarr jẽbdi agtha sĩejemgui ajim anʉm. \v 30 Mamʉ í ĩchab Ẽwandam i jaaumie arr aawai irua khaphʉ sĩejim Ẽwandamau ichig “Mʉ cha iekha chirʉm iekhau pʉ chaain ewagam khʉʉn eemta pʉch simjö reikhapiju” a iekhatarr. \v 31 Ẽwandamau mag iekhatarr aawaita Daviiu khaphʉ ya oo wai simjö Cristo iiu phiidʉjujã jaaujim: jãga Ẽwandamau ich Chaai akhaar khaigbam khʉʉn akhaar weetjem aar mawia ich mam sĩepiba, ni i morjã ich aukhërbarm jẽb degpai ãrpiba, sĩi phiriu auju. \v 32 Warrgarwe mag jaaujerr aawai ich Ẽwandamau chadcha i phiriu aujimgui ajim anʉm. Marau mag jaau nʉmʉn, chadcha maach daúacha ootarr aawaita mag jaau nʉmgui ajim anʉm Pedroou. \p \v 33 Mag jaaumamua ichdëupai, ’Jãan Ẽwandamau ich jua theegauta chadcha i phiriu autarr aawai ĩs ʉ̈gthar ich Ẽwandam dʉ̈i ãba thumaam khʉʉn Pörkha simgui ajim anʉm, ich Jesús igwia. Magta ĩchab ich chi Ayaucha ich Akhaar deeju a jaaujerrjã irig deejimgui ajim aajem. Mag ichig deebaawai jũrr ich Jesuu ĩsta õrag deebarmgui ajim anʉm. Magua cha pãrau pãach daúacha oonaa pãach jʉ̈gʉucha pãach meu ũr nʉmjã mag sĩi khëch naawai khaba, thum ich Jesús gaaimuata jãg thʉnʉmgui ajim anʉm, chadcha ichta ʉ̈gtharjã maach thumaam khʉʉn Pörkha sĩewai. \v 34 Maigta pãrau oo naabá ajim anʉm. David Jesujö ʉ̈gtharjã thumaam khʉʉn Pörkhaimaba arr aawai ¿jãga irua ich igwia magkhajĩ? Mag khãai maach Pör Jesuuta ʉ̈gthar pabaimaawaijã thumaam khʉʉn Pörkhaimaju ichdëu khaphʉ sĩerr aawai, ich Jesús igwiata Daviiu ich paarmua, \q1 “Ẽwandamau maach Pörögta, ich dʉ̈i ãba thumaam khʉʉn Pörkhapieg ich juachaar gar juppiju” a iekhabajieb ajim anʉm, \v 35 “i oomapham khʉʉn thum ich jua ee pʉrkha dee nʉm ora.” \rq (Sal. 110:1)\rq* \p \v 36 Maimua deeu ich Pedrooupai, ’Keena ĩsmua atag israelnaan thumaam khʉʉnau warre khaphʉ abat ajim anʉm, cha mua pãrag jawaagpam. Ar pãach ipaarmua pa gaai meerphë thõopʉ̈ipi jaautarr Jesuuta warag Ẽwandamau thumaam khʉʉn Pörkhapibarm; ich khabajieb ajim anʉm warrgarwe Ẽwandamau jʉr auwia maach peerdʉ aumkhĩir pʉ̈iju jaaujerr. \p \v 37 Pedroou mag iekhabapʉ̈im amachdëu ũrbaawai warre gaai machaaga aphöbaadëmua ich Pedroogcha jëeunaa i khapeenagjã agjö, —Keena, ¿magan marau jãgata aju aai nʉwi ajierram anʉm, Ẽwandamau maach peerdʉ aumkhĩir? Marag jaaubat ajierram aajem. \p \v 38 Magbaawai Pedroou amag magjim aajem: \p —Thum agdaujö pãach mor ewag khĩirjuwia Ẽwandamag pãach khaibag chugpaapi jëeubat ajim anʉm. Magnaa chadcha Jesucristo iek ʉ̈khanaa pãach pör choopibat ajim anʉm. Pãrau magmʉn, Ẽwandamau pãar khaibag chugpaapʉ̈iwia jũrr ich Akhaarta pãrag deejugui ajim aajem, ichdëu deeju a jaautarrjö. \v 39 Irua mag ich Akhaar deeju jaautarran, pãrag deenaa, pãar chaainagjã deewi, thum durr warpham khʉʉnagpa deeju jaautarrau. Wajapcharan thum ichdëu khõsi thʉ̈r aumam khʉʉnagta ich Akhaar deemajugui ajim aajem. \p \v 40 Mag, Jesuu nem waaujerr thumaa jaaumam dʉ̈i warag am wawimamua Pedroou amag, “Õor mʉg chi ajaugjã chukhu thʉnʉm khʉʉn dʉ̈i okhoomapha nʉm khai, ãba Ẽwandamta jʉrbat” aajeejim anʉm. \p \v 41 Mag chadcha Pedroou jaau sim ũrwia Ẽwandam iek ʉ̈khamarr khʉʉnau amach pör choopimajierram aajem. Ich mag edpai ʉ̈khawia amach pör choopimarr khʉʉn appai tres miljö naajim aajem. \v 42 Mag, chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn thum ãbam aig podpanaa ich Jesuu pʉ̈itarr khʉʉnau jaau nʉmpierr ich mag am ipierraa wënʉrraajeejim aajem. Amach khapeen dʉ̈i ö khaigbajã khaba, ante Ẽwandamag jëeu nʉmua warag thachjã ãba jig khoojeejim aajem. \s1 Jãga aajeejĩ warrcha Cristo iek ʉ̈kha phöbaaderr khʉʉn \p \v 43 Mag nʉm ee ich Jesuu jʉr autarr khʉʉnau ag na nem mag ooba aajempa wau nʉm oowia õor thumaam khʉʉnta dauderraa thʉnaajim aajem. \v 44 Chi Ẽwandam iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnan ʉ̈iba ãba biirdʉnaa amach khapeen dʉ̈ijã ajapha naajeejim aajem. Maguata jũrr agdaujö chikhamnagjã nemdam ĩgkhaba, thumaa jig aumaajeejim aajem. \v 45 Amach nem wai nʉnʉid arrjã thum përkhʉʉinaa chi phatkhon jũrr nemdam ig nʉmjã chukhu khithëem khʉʉnag jigpʉ̈imaajeejim anaabá, thumaa agdaujö. \v 46 Mag nʉmua edau ãspapakhampierr Aai i jëeujem deg ãba podpanaa Ẽwandamag jëeujeejim aajem. Maimua amach di aar pawiajã ich mag Ẽwandamag jëeu nʉmua thachjã agdaujöo thöikhanaa thumaa ö ãba onee khö dichdimapphʉ aajeejim anʉm. \v 47 Amach mag nʉm gaaimua ag phöbör eem sĩi bithurgam khʉʉnaujã am kha khõsi aajeejim aajem. Mag nʉm dʉ̈i maach Pör Jesuu warag õrag ich iek ʉ̈khapi aumam khʉʉn ag nawe ʉ̈kha durrarr khʉʉn ee dubmaawai warag khapaana paaukhamajim aajem, edau ãspapakhampierr. \c 3 \s1 Woun ãb bʉ̈ ãkhãraa khitʉm monaautarr \p \v 1 Biek ãb Pedro Juan dʉ̈i Aai i jëeujem deg wëtjierram aajem, ya kheeuragam las tres nʉm ee. Mag ora paawai õrau Ẽwandamag jëeujerr aawai ĩchab amach paat jëwaan wëtjim aajem. \v 2 Mag Aai i jëeujem deg dub nʉm puertdi aigcha ed ëepierr woun ãb aphʉʉ khitʉm jup kheeujeejim aajem. Mag woun bi eewe bʉ̈ ãkhãraa khitʉmta thaabatarr aawai pödjã ich appai dʉrdʉr aba, sĩi õrauta jiir aubëewia mag puertdi “Chi Ooimʉg” anʉm aig juppi sĩiujeejim aajem, õor ag ee dub nʉm khʉʉnag phatkhondam jëeumkhĩir. \p \v 3 Biek ãb i mag oo chirʉmta, Pedro Juan dʉ̈i ierrag dich wëtum oobaawai amag, —Aay keena ajim anʉm, mʉ ap chitʉm, mʉrʉg phatkhondam deebat ajim anʉm. \p \v 4 Magbaawai amach numiim khʉʉnau irig eerpanaa Pedroou irig, —Marag oobá ajim anʉm. \p \v 5 Mag Pedroou ichig “Oobá” abaawai ichig nemdamta deegpampii awia amag eerpa oo sĩsijim aajem. \v 6 Mag amachig eerpabaa Pedroou magjim anʉm irig: \p —Mʉ chan bʉ̈ʉrjã phatkhon chukhu chirʉm, mamʉ mʉchdëu pödju ayaam chan mua pʉrʉg ĩgkhabam. Ãba Jesucristo Nazaretpierrau pʉch monaaujuuta khĩirjunaa phiidʉbaad ajim anʉm. \p \v 7 Mag iekhanaa i juachaar gar pʉrnaa ʉ̈gthaag ëudʉ athaawai chadcha nem bʉ̈pá ubag aadëjim anaabá. \v 8 Mag ich jua gaai pʉrnaa dʉnʉʉupi athaawai, dʉ̈i ʉ̈gthaag phuddʉ oo dʉnʉisiwia ich mag nem ajaug dʉrdʉr sĩsijim aajem. Mag warag am dʉ̈i ãba Aai i jëeujem deg dubwia sĩi chaaijö onegau bʉ̈ jiir nʉnʉʉugmamua Ẽwandamag, —Ʉ̈uchata pua mʉg mʉ monaaubapʉ̈im Ẽwandam; chadcha pʉchta thumaam khʉʉn khãaijã chi thierriugui a ijẽb nʉnʉʉu khabaadëjim aajem. \p \v 9 Magtarr aigmua atag ich mag onee Ẽwandamag ʉ̈u ajijimkham thumaam khʉʉnau oojierram aajem. \v 10 I mag nʉrrʉm oowia dauderraa naajieb mamʉ, thumaam khʉʉnau, “Jã chadcha ar Aai i jëeujem deg dub nʉm puertdi Chi Ooimʉg a thʉ̈ʉrjem aig oo simua õor dich nʉm khʉʉnag phatkhondam jëeujerr woun khabahab” aajeejim aajem jũrram khʉʉnau. \s1 “Pórtico de Salomón” anʉm ee Pedroou iekhatarr \p \v 11 Mag ich monaaubapäaiwai chi bʉ̈ ãkhãraa khitarrau Pedro Juan dʉ̈i chaaug wëtpimaaugau, warag am gaai pʉrbaadëjim aajem. Ya mag i monaaubaadëm õrau khakhapdö aadeewai daaugajãr edau öbeerjem bi gar dijãjö wëu wëjöm “Pórtico de Salomón” anʉmʉg thum khaphig phöbaadëjim aajem, mam gar chi bʉ̈ ãkhãraa khitarrau Pedro Juan dʉ̈i wënʉrrʉm kha ogdʉba sĩerr aawai. \v 12 Pedroou mag amachig khaphig wëdurum oobaawai mag khapan thʉnʉmʉg magjim aajem: \p —Keena, ¿khan jãgwia jãg maar oowia pãar dauderraa nʉ? ajim anʉm. Pãrau jãg maragta eerpapaad aadëphʉm, ¿pãrau khĩirjuawai marau maach juapaauta jãg monaaubarmjöo nʉ, wa Ẽwandam na maach pekau chukhu nʉm gaaimua jãgbarm khãijã anʉ́ pãrau pãach ödegpai? ajim anʉm amag. Mag khabamgui ajim anʉm ichdëupai. \v 13 Jãan ar Ẽwandamau ich Iewaa pʉ̈itarrta ar khabam awi pãachdëu thõotarr ag jua theegauta jãg i monaaubapʉ̈imgui ajim anʉm. Ich jãg Jesuuta i chogkha bëetarr aawai, maach Ẽwandam anaa ĩchab maach jöoin Abrán Isá maimua Jacob am Ẽwandamaupai thumaam khʉʉn Pörkhapinaa nem jua theeg apijim. Ich ag Jesupai khabajieb ajim anʉm, ar Pilatoou pʉapäaig abaawai pãachdëu warag thõopʉ̈ipi jaautarr. \v 14 I bʉ̈ʉrjã pekau chukhunaa thumaam khʉʉn dʉ̈i agpierraa khitarrta pãrau warag thõopi jaaunaa jũrr ag khãai chadcha õor thõomie chaarta pãach ipaarmua warag cárcel degmuajã weeupʉ̈ipijierramgui ajim anʉm. \v 15 Mag, pãrau chadcha warag maach thumaam khʉʉn iiupiejemta thõopʉ̈ijierramgui ajim anʉm. Mag i thõopʉ̈ijierrab mamʉ, deeu Ẽwandamau i phiriu aujimgui ajim anʉm, jẽbdeg sĩerr ãba. Marau mag jaau nʉmʉn, mag pãachdëu i thõotarr khurjã maach daúacha monakha meeba arrjö nʉrrʉm oojerr aawaiugui ajim aajem Pedroou amach khĩircha. \v 16 Maimua mag chi woun bʉ̈ ãkhãraa khitarr igwi, Pãadë wajapha khĩirjubat ajim anʉm. Mʉig ni ãbmuajã meraajã khaba sim, warr jãga sĩejĩ mʉg woun. Mag sĩejieb mamʉ, chadcha Jesuu ich monaauju khaphʉ sĩerr aawaita jãg monaau sĩsimgui ajim anʉm. Pãrau ĩs mʉg woun monakha oo nʉmʉn, jãan maraujã maach khĩirjug ee ãba Jesús jua theegaupaita i monaauju khaphʉ narr gaaimuaugui ajim anʉm. Mag gaaimuata jãg warre ich bi eewe monakha thaabatarrjö pãrau ĩs i monakha oo nʉmgui ajim aajem. \p \v 17 Magnaa ich Pedrooupai, ’Mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm, pãrau pãach pörnaan dʉ̈imua Jesús pʉrnaa thõopäaiwai chadcha ich Ẽwandamaucha pʉ̈itarr khabampii awiata jãg i thõojierram. \v 18 Pãrau i dʉ̈i jãgtarran, ich Ẽwandamau warrgarwe ich i jaaumienag jaaupibaawai jũrr amau õrag, “Ẽwandam Iewaa Cristo bëewia õrau i dau aphʉʉ thõoju” a jaautarrjö, ich Ẽwandamauta ʉdʉraa pãrag i thõopi sim khabajieb ajim anʉm. \v 19-20 Pãachdëu i dʉ̈i magtarr jũrr pãach khaibag thumaa ãsie ewag khĩirjunaa Ẽwandamag chugpaapi jëeubat ajim aajem, mag khaibag chugpamkhĩir. Pãach thum israelnaanau magta jëeukhiin, mag Jesús warrgarwe Ẽwandamau jʉr auwi pʉ̈iju aajerr deeu pʉ̈ibarm gaaimua Ẽwandamauta pãar kha oneg chukhu narrjã kha onee apijugui ajim aajem. \v 21 Mag irua pʉ̈ijup mamʉ, mʉʉgwaiweran Jesús ich jãg ʉ̈gthar sĩeju aai simgui ajim anʉm, warrgarwe Ẽwandamau ich i jaaumienag jaaujerrjö mʉg durr thum deeu ũmaai durr wʉ̈jʉ̈ug paapäain bëe nʉm ora. \v 22 Ich ag Jesús igwia Moiseeujã warrgarwe maach jöoinag, \q1 “Maach Pör Ẽwandamau maach khodnaan eempai õor ãb ich i jaaumkhĩir pʉ̈ijugui” ajim anʉm, “ich jãg mʉrʉgjã pãach ee ich iek jaaupitarrjö jaaumkhĩir. \q1 Mag ichdëu pʉ̈ibarmua pãachig nem jaauwai i ipierraa abat” ajim aajem. \q1 \v 23 “Mag ichdëucha jʉr auwia pʉ̈ibarmua nem jaau simta ʉ̈khaba abarm khʉʉn chan, oob amau amach ʉ̈gthar öbërju amiet” a jaaujim aajem Moiseeu maach jöoinag. \rq (Dt. 18:15-19)\rq* \p \v 24 Mag iekhakhagmamua ich Pedrooupai, ’Ich jãg Moiseeu ichjö Ẽwandamau ãb ich i jaaujem pʉ̈iju jaaujerrjö, tagam khʉʉn agjö i i jaaujerr khʉʉn thum Samuel khararr aigmua ewagam khʉʉnaujã ich mag jaaujeejimgui ajim anʉm. \v 25 Magnaa, Pãach khabahab ajim anʉm, warrgar mag Ẽwandam i jaaujerr khʉʉn ag chaain ewagam khʉʉn. Pãar dënnaan dʉ̈i Ẽwandamau iek deewai ya pãarta irua khĩirju wai sĩebajieb ajim anʉm. Magtarr aawai ichdëu jöoi Abranag, “Mʉg atag paawai pʉ chaain ewagam khʉʉnau chaai ãb oobarmuata thumaam khʉʉn dʉ̈i nem ajapha waujugui” a iekhatarr aawai \v 26 Ẽwandamau chadcha ich Iewaa jʉr auwi pãar eeta nacha pʉ̈ijimgui ajim anʉm, pãach pekau pöm sĩsidʉm isegwia pãach thãar ee i athaawai pãach ʉ̈u amkhĩir. \c 4 \s1 Pedro Juan dʉ̈i chi thethemnaan na \p \v 1 Pedroou Juan dʉ̈imua agtha õor pöm mag wëjömʉg ijẽjẽbkham ee, am aig phadnaan bëejierram aajem, Aai i jëeujem di thʉajem khʉʉn pör dʉ̈i saduceonaanpa. Mag saduceonaanau jaauwai, maach meewai maach akhaar iiuba aajem aajem. \v 2 Mag bëewi makhʉʉnau am dʉ̈i meeukhabaichëjierram aajem, Pedroou Juan dʉ̈imua jãg Jesús iiu phiidʉtarrjöta maachin thum iiu phiidʉtkhaju a jaau nʉm ũrchëwia. \v 3 Mag warag am pʉrkha auwia cárcel deg phë arrjierram aajem. Mamʉ ya kheeuraa pam eeta mag pʉrkha deethurtarr aawai ich mam ãspagkhajierram aajem. \v 4 Mamʉ mag amach pʉrkha arrju nawe jaau durrarrdam õor pöm mag thʉnarr khʉʉnau ũrtarr aawai ĩchab chi ʉ̈kha narr khʉʉn khapanag emkhooin appai cinco miljö naajim aajem, ʉʉin dʉ̈i chaainjã beerba. \p \v 5 Maimua ag noram ãspaau chadcha Jerusalén phöbör ee ãba podpajierram aajem: Judionaan pörkha nʉm khʉʉn, Ẽwandamag jëeujem degam khʉʉn jöoin, maimua Ẽwandam i jawaag chi machnaanpa, thum ãba. \v 6 Mag tag naajim aajem: phadnaan thumaam khʉʉn pör Anás anʉm, Caifás, Juan, Alejandro, maimua ĩchab mag phadnaan pörkha nʉm khʉʉn khodnaanjã agjö. \v 7 Maimua Pedro Juan dʉ̈i cárcel deg narr phë awaan mamkhĩir awi õor pʉ̈ijierram aajem. Mag pʉ̈iwi phë au pierrwai amach jãrrcha dʉnʉʉutkhapinaa, —¿Khaíu jãg pãar jua theeg apijĩ a jëeujierram aajem amag, jãg woun bʉ̈ ãkhãraa sĩerr monaaupäaig? \p \v 8 Magbaawai Pedroou Ẽwandam Akhaar ich gaai phẽs wai sĩerr aawai amag magjim anʉm: \p —Keena, pãar ar mʉg phöbör ee chi pörkha nʉm khʉʉn maimua ĩchab mʉg Israel durr Ẽwandamag jëeujem degam jöoin, mʉ iek ũrbat, mua pãrag magkhimgui ajim anʉm. \v 9 Ar woun ãb mʉig bʉ̈ ãkhãraa khitarr monaautarrta pãrau marag jëeu naabma, jãgata marau i monaaupʉ̈ijĩ a khap aag. \v 10 Mʉg Israel durr ee thumaam khʉʉnau khakhapdö amkhĩir, mua pãrag jaaupʉ̈ikhimgui ajim anʉm. Jãan mʉgta ajimgui ajim anʉm. Chadcha Jesús Nazaretpierr jua theegauta mʉg woun cha pãrau monakha oo nʉmʉn monaau sĩsim. Ich ag Jesús khabajieb ajim anʉm, ar pãrau pakuls gaai meerphë thõotarr. Mamʉ Ẽwandamau deeu i phiriu aujimgui ajim anʉm. \v 11 Magtarr Jesús igwi khabahab, ar Ẽwandam iek phã sim gaai “Di ëu narr khʉʉnau isegtarr dibigta jũrr chi di ãd jãrramkha sĩsim” a jaau sim. \v 12 Magtarr aawai deeum woun mʉg jẽb gaai maach peerdʉju ayaam chan tag chukhumgui ajim anʉm. Mag Ẽwandamau maach peerdʉ aumkhĩir deeum khʉʉnagjã jaauba arr aawai ãba ich Jesuupai khabam chan pöd õor amach pekau eemua peerdʉbamgui ajim aajem Pedroou. \p \v 13 Amachdëu mag Pedro Juan dʉ̈i bʉ̈ʉrjã nem ökag chukhu mag iekha nʉm ũrwia jʉ̈gderraa naajim aajem, mag estudio pömjã khaba sĩsidʉmta mag iekha nʉm ũrwia. Mamʉ amach wir aigpai, “Jãkhʉʉn jãg nʉmʉn, jãan Jesús dʉ̈i wënʉrraajerr aawaita jãg iekha nʉmgui” aajeejim anʉm. \v 14 Mag nʉm dʉ̈i amachdëu oowai chi woun monaau sĩsierrjã ĩchab am bigaau oo dʉnarr aawai pöd jãan sëukhaawaita mag nʉm ajujã khaba aajeejim anaabá. \v 15 Mag oobaawai amach Asamblea eemua chi Pedro Juan dʉ̈i jöpcha dawag jʉrkhʉʉipʉ̈iwia amach appai iyʉ̈ʉ nʉmua, \v 16 —Keena, ¿mʉkhʉʉn wounaan dʉ̈i maadëu jãga ajuuta jãg nʉma? aajeejim anʉm. Mʉg õor monaau nʉm ooba aajem chadcha. Amau jãgtarr Jerusalén phöbör ee thumaam khʉʉnau khakhapdö thʉnʉm, pöd maadëu “Jãan sëukhaawaita jãg thʉnʉm” aju khaba nʉmgui ajim anʉm. \v 17 Mamʉ cha amachdëu jãg Jesús igwia jaau nʉm tag jaaupimaaugau, maadëu am ajap dakhãunaa tag magʉm iek jaaupiba jaaujugui ajierram aajem, mag jaau wënʉrrʉmua warag õor ee mag iek aaidʉpimaaugau. \p \v 18 Maimua mag khĩirju auwia, deeu amach aig thʉ̈rkha aunaa, chadcha amag tag bʉ̈ʉrjã Jesús igwia nem jaaupiba jaaujierram aajem. \v 19 Mamʉ amachig magbaawai Pedroou Juan dʉ̈imua jũrr amag, —Pãrau khĩirjuawai, ¿jãga ajapcha sĩ ajierram anʉm, Ẽwandam dau na? ¿Ẽwandamau nem jaau sim ipierraa aju khãyau pãrau nem jaau nʉmta marau ʉ̈rcha ipierraa aju aai nʉwi? ajierram anʉm. \v 20 Marau maach daúa oonaa maach jʉ̈gʉucha ũrtarr chan pöd sĩi ich jãg jaauba sĩuju aai khaba nʉmgui ajierram aajem Pedroou Juan dʉ̈imua. \p \v 21 Magbaawai chi thethem khʉʉnau sĩi am ajap dakhãunaa chig aba pʉapʉ̈ijierram aajem, õor pöm thʉnʉmuajã warag am kõit iekhamjö Ẽwandamta thö iekha nʉrrjëe thʉnarr aawai. Mag bʉ̈ ãkhãraa khitarr monaautarr paar, thumaam khʉʉnau Ẽwandamag, “Ẽwandam, pʉjöm chan mʉg jẽb gaai chukhumgui” anaajim aajem irig. \v 22 Mag chi bʉ̈ ãkhãraa khitarr Ẽwandam jua theegau monaauwai cuarenta años atcha sĩejim aajem. \s1 Chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnau Ẽwandamag juapá jëeutarr \p \v 23 Mag amach chig aba öbeerbapäaiwai amach khapeen nʉm aar wëtwia jaauwimajierram aajem, thum phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉnau judionaan Asamblea ee agjö chi pörkha nʉm khʉʉn dʉ̈imua amach dakhãu iekhatarr. \v 24 Chi di garm khʉʉnau mag ũrphöbaadeewai ihãba Ẽwandamag jëeu nʉmua magjierram aajem: \p —Ẽwandam, pʉʉta maar Pöröugui ajierram anʉm. Pʉchdëuta mʉg jẽb wauwi, mʉg phũasjã waunaa ag ee nem sĩsidʉmjã ompaajim, edjãpa. \v 25 Warrgar maach dau nawe pʉch Akharau pʉch chog David khararrag iekhapibaawai, irua pʉ dʉ̈i khĩircha iekha simjö pʉrʉg, \q1 “¿Khan jãgwi jãg durrpierr õor meeukhaphöo thʉnʉ́, maimua par jãg maadëu nem igmaphamta wauju khĩirju sĩsidʉ́?” ajim anʉm. \q1 \v 26 “Mʉg durr gaai chi pörkha nʉm khʉʉn thum ãba iek deewi jũrr pʉ dʉ̈i wërbʉagjöta khĩir khaugphöbaadëphʉmgui” ajim anʉm, “sĩi warag maar Pör chi Mesías pʉchdëucha jʉr autarr ichaau am khõchgau.” \rq (Sal. 2:1-2)\rq* \p \v 27 ’Ẽwandam, magtarr aawai chadcha David khararrau jaautarrjö ich mʉg phöbör eeta ãba biirdʉjim: Erodes, Poncio Pilato, ich mʉg Israelpien dʉ̈i deeum durram khʉʉnpa; mag ãba biirdʉnaa maach Pör Jesús bʉ̈ʉrjã pekau chukhu khitʉm pʉchdëu jʉr autarr khaibag wawaag. \v 28 Magta chadcha warrgarwe pʉchdëu jaauwai mag i dau aphʉʉ aju a jaautarrjö, thum ag ee öbërjimgui ajierram anʉm Ẽwandamag jëeumamua. \v 29 Mag irig jëeumamua, Pua khaphʉ chirʉmgui ajierram anʉm, maar mʉg pʉch i jaaumkhĩir pʉchdëucha chogtarr khʉʉn dakhãu wai nʉm. Maar pʉ chognaanau. Pua warag maar khuphĩi apibá, ögkhaba pʉch iek jaau wënʉrraag a jëeumajierram aajem. \v 30 Mor masim khʉʉnjã monaaunaa pʉch Chaai pekau chukhu khitʉm Jesús ag jua theegau nem maadëu ooba aajempa marag waupibá, magʉm gaaimua õrag pʉch jua theeg oomkhĩir a jëeumajierram aajem. \p \v 31 Maimua ya amau mag Ẽwandamag jëeu öbaadëm ee, ich Ẽwandamaupai am narr di sĩi sõsõi athajim anʉm. Mag di sõsõi atham dʉ̈i Ẽwandam Akhaar am gaai phẽs aicheewai magtarr aigmua atagta warag bʉ̈ʉrjã ögkhaba, ich mag Ẽwandam iek jaau nʉisijim aajem. \s1 Nem thʉnʉm chan ãbpaim dën khabajim \p \v 32 Mag khapan Ẽwandam iek ʉ̈kha thʉnarr khʉʉnan khĩirjug ãbanaa ĩchab ö ãbata naajeejim aajem. Ãbmuajã ich nem wai sim, “Mʉch atheepaiujã” aba, ante magju khãyau, “Nem thum thʉnʉmʉn maach thumaam khʉʉn dënëugui” aajeejim anaabá. \v 33 Mag nʉm ee, am iek warag amach chi Jesuucha ich iek jaaumkhĩir doce jʉr autarr khʉʉnaujã maach Pör Jesús iiu phiidʉtarr iekta warag iek khẽgkha jaauphöbaadëjim aajem. Maimua ich mag jaau wënʉrrʉm jaarjã Ẽwandamau thumaam khʉʉnag am dʉ̈i ajapha apiejeejim anaabá. \v 34 Am iek mag thum jẽb wai narr khʉʉnaujã amach jẽb përpʉ̈inaa, di numí wa numí atcha khãijã paraa arr khʉʉnaujã warag amach di përpʉ̈inaa, chi phatkhon Jesuu jʉr autarr khʉʉn aig jigamkhĩir aibeejerr aawai, am ee atcha dau aphʉʉ ichdëu nem ig simjã chukhum woun chan chukhu ajim aajem. \v 35 Mag aipierrwai chadcha amau agdaujöo chi chukhu durrum khʉʉnag jigpäaijeejim aajem. \p \v 36 Cha jaau nʉmjö, woun ãb sĩejim aajem, Levinaan eem José a thʉ̈r sĩerr, Chipre phʉram gaai thaabatarr. Mag woun ibʉʉr wauwia Bernabé a thʉ̈r wai naajim aajem ich Jesuucha doce jʉr autarr khʉʉnau. Bernabé aawai maach meúan “Ökhĩirjug meeupiejem” a simʉu. \v 37 Mag wounaujã ich jẽb wai sĩerr përpʉ̈iwia, chi phatkhon aibëewi, Ẽwandam i jaaumkhĩir doce jʉr autarr khʉʉnag deechëjim aajem, agjö jigpʉ̈imkhĩir. \c 5 \s1 Ananiaau Safira dʉ̈imua sëukhatarr \p \v 1 Mamʉ ĩchab woun ãb sĩejim aajem, Ananías a thʉ̈r sĩerr. Mag wounaujã ich ʉʉi Safira anʉm dʉ̈imua amach jẽb wai narr përpʉ̈iwia, \v 2 amach khaugbaju awi, chi phatkhon eem ãaur amach athee auwia, agjö ãaurpai chi emkhooirau deen majim aajem, ich Jesuu jʉr autarr khʉʉn aar. Mamʉ mag ich jayau phatkhon thum deen maba arrjã chi ʉʉirau khaphʉ sĩejim anaabá. \v 3 Mag amach aar deebaimaawai Pedroou chi Ananiaag magjim anʉm: \p —Ananías, ¿Jãgwi jẽb përtarr param phatkhon pua thum deechëba, ag eem pãach athee autarrta, “Thum deechëjim” a chirʉ́? ajim anʉm. Pʉch jãg sëukha simua Ẽwandam Akhaarpata pua khũgur auju ẽkha sĩebahab ajim anʉm. \v 4 ¿Pua oowai chi jẽb pʉch dën khabajĩ? Mag chi jẽb pʉch dën arr aawai, ¿chi phatkhonjã pʉch dën khabajieb? Mag simta, ¿khan jãgwi jãg sëukhaju khĩirjubaadëjĩma? ajim anʉm. Jãg sim aiguin Ẽwandampata pua khũgur auju ẽkha sĩebahab ajim aajem Ananiaag. \p \v 5 Pedroou mag iekhabaawai warre chi meemta Ananías jẽkhʉt di bäjä aimajim aajem. Mag sëukhatarr gaaimua Ananías meetarr ũrwia thum chi ũrmam khʉʉn thãar paraa nʉisijim aajem. \v 6 Mag oobaawai ẽwannaan aig narr khʉʉnau put ee pʉrëunaa warre aukhëraan arrjierram aajem. \p \v 7 Maimua magtarr khur ora thãrjupjö nʉm ee, chi ʉʉirau ich jaai magbarmjã khaugba, Pedro sim di aar majim aajem. \v 8 Mag mawia barbaimaawai Pedroou chi jayau ichig phatkhon deeimatarr oopinaa chi Safiraag, —Safira, ¿chadchata pãar jẽb ich mʉgʉm gaaipaita përjierrá? a jëeujim anʉm. \p Magbaawai Safiraau, —Chadcha jãgpaim gaaita përbajieb ajim anʉm. \p \v 9 Magbaa Pedroou deeu irig, —Safira, ¿khantheeta pua jãg pʉch jaai iek ʉ̈khawia dʉ̈i i ipierr pãach numiim khʉʉnau maach Pör Ẽwandam Akhaar khũgurju ẽkha phöbaadëjĩma? ajim anʉm. Magnaa ichdëupai, Pʉdë ũrbá ajim anʉm. Pʉ jaai aukhëraan wëttarr khʉʉn deeu barchëwi puertdi aig bʉ̈ eseserkham. Cha mʉ iekha chirʉm iekhau nau pʉjã ich jãkhʉʉnaupai pʉ aukhëraan arrjugui ajim anʉm. \p \v 10 Maimua irua magbarm bʉ̈rre chadcha Safirata di bäjä a i bʉ̈khʉrr jẽer sĩeimajim anʉm, warre chi meemta. Magbarm ee chi ẽwannaan ujã aar narr khʉʉn dubchëwia chadcha ya maach chi meemta werba thʉnʉm oobaicheewai, ĩchab arrwia ich jaai aukhërtarr bigaau dʉ̈i ãba aukhërjierram aajem. \v 11 Magtarr ũrwia thum Ẽwandam iek ʉ̈kha narr khʉʉn jãphierrwia bigaaum khʉʉnpa thãar paraa nʉisijim aajem. \s1 Nem maadëu ooba aajem pöm waaujerr \p \v 12 Ich Jesuucha ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn gaaimua Ẽwandamau ag na õrau nem ooba aajem pöm waumaajeejim aajem, õor dakhĩir. Maagwai chará waragta chi ʉ̈kha narr khʉʉnan Aai i jëeujem di bigaau dijãjö wëu wëjöm “Pórtico de Salomón” a thʉ̈r sim ee biirdʉdʉ aajeejim aajem. \v 13 Mamʉ chi ʉ̈kha nʉm khʉʉn amach ap mag poposkhamjã, jũrr chi ʉ̈khaba narr khʉʉnaun warag am kha jõiju ögkha naajeejim anaabá, eeu dëgölp amachdëujã Ananiaau Safira dʉ̈imua arrjö abaawai ich agjö khëchju khĩirjuwia. Mag am kha jõiju ökhö naajieb mamʉ, khajapha am ig iyʉ̈ʉ aajeejim aajem. \v 14 Mag ãaur khʉʉnau ögkha nʉm ãba, warm khʉʉnau jũrr pogkha maach Pör iek ʉ̈khakhag wëtumua warag khapaana aphöbaadëjim aajem, ʉʉinpa. \v 15 Amach daúa mag oo nʉm dʉ̈i ich Jesuucha ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉnau õor dakhĩir ag na maadëu nem ooba aajempa mag dau daau wau nʉm oowai, waragta aaunaan khapan pa bʉʉrkham gaai dawag phë aumaajeejim aajem, Pedro dichmamua i akharaupai khãijã chi aaunaan ʉ̈r khĩsu dichdimaawai magbarmuapai monaaumamkhĩir. \v 16 Mamagkham ũrwia ĩchab Jerusalén dakha phöbördam nʉnʉidʉm eem khʉʉnaupa warag Jerusalén phöbör ee am nʉm aig amach aaunaan aubëemaajeejim aajem. Mag amach aig aaunaan bën khaigbamua sĩi thõthõrrsö sĩsidʉmpa aubëemarr khʉʉnan thum monaaupʉ̈i maajeejim aajem chi Ẽwandam i jaaumkhĩir ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉnau. \s1 Õrau Pedro ẽudee ẽkhanaa ĩchab Juan ẽudeejã ẽkhaajerr \p \v 17 Ẽwandam i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉnau mag amach dakhĩir õor monaaupʉ̈pʉ̈ikham oowia, phadnaan thumaam khʉʉn pöröu saduceonaan dʉ̈imua amachdëu pöd agjö aba aawai, iekkhõr wauwia, \v 18 ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉn pʉrkhanaa, cárcel deg phãarkha sĩujierram aajem. \v 19 Mamʉ ya edaar pabaadeewai Ẽwandam chog ʉ̈gtharmua bëewia, chi cárcel degam puertdi weeukhanaa, Pedro Juan dʉ̈i dawag öbërpinaa amag, \v 20 —Jãigmua Aai i jëeujem deg wëtwi thumaam khʉʉnag Ẽwandamau maach ʉ̈gtharcha öbeerpiejem iekta jaaubaimat ajim anʉm. \p \v 21 Amachig Ẽwandam chogau mag jaautarr aawai chadcha ag noram oo ãspapinaa, Aai i jëeujem deg wëtwia, Ẽwandam iek jaauphöbaadëjim aajem. Am mag Aai i jëeujem deg nʉm ee, jũrr thoomgar phadnaan pöröu ich aig narr khʉʉn dʉ̈i ãba biirdʉnaa cárcel di aar guardianaan pʉ̈ijierram aajem, amachdëu Pedro Juan dʉ̈i phãarkhapitarr amach aig phë aubëemkhĩir. Mag am biirdʉ thʉnʉm ee naajim aajem Israel durram khʉʉn am Asamblea eem chi pörnaan, amach thum. \v 22 Mamʉ mag wëtwi chi guardianaanau ooimaawai, Pedro Juan dʉ̈i cárcel deg chukkhu thʉnaajim anaabá. Magbaawai deeu amach pʉ̈itarr khʉʉn aig bëewia, \v 23 —Chadcha cárcel di wajapha phãar dʉnʉm marau ooimajim, maimua chi soldaaunjã daaugajãr puertdi aig oo dʉnʉnʉid thʉnaajim. Mamʉ weeunaa oowai, ag ee õor ãbjã marau oobajimgui a jaauchëjierram aajem. \p \v 24 Mag jaaubaichëm chi phadnaan pöröu ũrwia, Aai i jëeujem degam guardianaan pöröujã phadnaan pörkha nʉm khʉʉn dʉ̈imua ũrphöbaadeewai, amach wir aigpai, —Keena, mag ooimaba abarm anʉm chad khai, ¿jãga aagauma? ajierram anʉm. \p \v 25 Mamʉ amach wir aigpai mamagkham ee, woun ãb bëewia, —Keena, pãrau wounaan cárcel deg phãarpitarr khʉʉnjã bëewi chaggajãr Aai i jëeujem deg õrag jaau nʉmwai aichëjim anʉm. \p \v 26 Magbaawai mag Aai i jëeujem degam guardianaan pöröu agjö guardianaan ich khãai jua eegpaim khʉʉn dʉ̈i mawia, õor pöm am iek ũr narr khʉʉnag amach mokou barm ugua, bʉ̈ʉrjã am chig aba phë aubëejim aajem. \v 27 Mag phë aubëewi chi thethem khʉʉn ãba biirdʉ thʉnʉm aig wai dubbaicheewai chi phadnaan pöröu amag jëeumamua, \v 28 —¿Pãrag khabajĩ ajim anʉm, marau jãg Jesús igwia tag bʉ̈ʉrjã nem jaaupiba jaautarr? Magtarrta ya Jerusalén phöbör ee pãachdëu ʉ̈kha nʉm iekta thum aaidʉ wai nʉmgui ajim anʉm, jãg marau jaautarrjã ũrba jaau wënʉrrʉm gaaimua. Pãachdëu mag jaau wënʉrranaata jãgan jãg woun thõotarrjã pãrau maar gaaita thʉpʉ̈im ig naabma ajim anʉm, Jesús igwia. \p \v 29 Magbaawai Pedroou agjö ich khapeen Ẽwandam i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn kõitpa iekhamamua magjim aajem: \p —Sĩi õor ipierraa aju khãyau, Ẽwandamau nem jaau simta marau agpierr wauju aai nʉmgui ajim anʉm. \v 30 Warrgarwe maach jöoinau ʉ̈khaajerr ag Ẽwandamauta Jesús phiriu aujim. Ich ag Jesús khabajieb ajim anʉm, ar pãachdëu pakuls gaai meerphë thõopʉ̈itarr. \v 31 Pãrau i mag thõopʉ̈ijieb mamʉ, Ẽwandamau jũrr ichta thumaam khʉʉn khãyaujã ʉ̈rʉʉcha apiwia, ĩchab chi Pörkhanaa õor peerdʉajem khapijimgui ajim anʉm, magbaawai i gaaimua Israel durram khʉʉnau amach khaibag ãsie ewag khĩirjuwia Ẽwandamag chugpaapi jëeubaawai irig warre mag khaibag chugpaapʉ̈imkhĩir. \v 32 Mag pãrau i meerphë thõotarr maach daúa ootarr aawaita marau chadcha thum khaphʉ jaau nʉmgui ajim anʉm. Mag nʉm dʉ̈i Ẽwandamau ich Akhaarta ar ich ipierraam khʉʉnag deejeewai, marau jaau nʉmʉn, ich ag Ẽwandam Akharau maachig jajaaukhamta jaau nʉmgui ajim anʉm. \p \v 33 Mamʉ chi phadnaan pöröu aig narr khʉʉn dʉ̈imua mag ũrbaawai meeukha phöbaadëwi warag am khëchpʉ̈imjã khõsi aphöbaadëjim aajem. \v 34 Mag chi thierrnaan apha biirdʉ thʉnʉm ee woun ãb Gamaliel a thʉ̈r sim sĩejim aajem, Ẽwandamau Moiseeg ich iek phãpitarr iek ajapcha ʉʉrkhaajem khʉʉn eem. Mag woun ĩchab Ẽwandam iek jawaag chi mach ajim aajem. Maagwai phöbörpien thumaam khʉʉnaujã ĩchab i ökhö aajeejim aajem. Mag wounau chi Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn khũchpai dawag phë arrpi jaaujim anʉm, magʉmich amach ap iyʉ̈ʉ aag. \v 35 Maimua mag daau paaukhabaadee ich khapeen ichjö chi thethem khʉʉnag, —Keena ajim anʉm, pãrau jãkhʉʉn wounaan dʉ̈i nem khaigba aju ẽkha nʉm khai, ajapha khĩirjunaata nem waubat ajim anʉm. \v 36 Pãrau khaphʉ nʉm, ar na woun Teudas anarr agjö jãg nʉrrarr. Ich iiupain, woun thethem a jaau nʉrrajimgui ajim anʉm, ich igwia. Magbaawai õor pöm cuatrocientojö i dʉ̈i khapeerkhajierram. Mamʉ wërbʉ nʉm ee warm khʉʉnau juau thõobapäaiwai mag i dʉ̈i wënʉrrarr khʉʉn thum sĩi aaidʉwia tagjã abajierramgui ajim anʉm. \v 37 Magtarr khur õor khapanag khap aag õor thʉ̈r phãkha nʉm jaarjã, Judas chi Galileapierr agjö aadëwi phöbörpien pöm ichig paa aujimgui ajim anʉm. Mamʉ mag nʉrrawia agjö thõobpäaiwai thum i dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉn sĩi aaidʉjierramgui ajim anʉm chi Gamalielau. \v 38 Magnaa amag, Mʉchdëu mag ootarr aawai, idëu jãg Jesús iek jaau wënʉrrʉm khʉʉn khajapha sĩubat a chirʉmgui ajim anʉm. Cha amau nem waunaa jaau wënʉrrʉmjã sĩi amach khĩirjug eemuapai khai, magan ich jãgpai wënʉrrawia deeu ũrnaa aadëjugui ajim anʉm. \v 39 Mamʉ ich Ẽwandamauta amag chadcha ich iek mag jaaupi sim khai, pãrau am khëchpʉ̈iwiajã, oob magʉm iek tag bʉ̈ʉrjã ũrba ich mag sĩsiju amiet ajim anʉm. Ajapha khĩirjunaata nem waubat, eeu pãach Ẽwandam dʉ̈i iekkhõr jʉr nʉm khãijã pãrau khaugba naadukham ajim anaabá jũrr amag chi Gamalielau. \p \v 40 Magbaawai chadcha Gamalielau jaau sĩerrjö ajierram aajem. Maimua chadcha Pedro Juan dʉ̈i daaugajãr narr deeu ierrag thʉ̈rkha auwia, wʉkhanaa, tag amag bʉ̈ʉrjã Jesús igwia nem jaaupiba jaaujierram aajem. Mag wʉkhanaan chadau am wëtamkhĩir pʉapʉ̈ijierram aajem. \v 41 Mag Jesús iek jaau wënʉrrʉm gaaimuata mag amach wʉ thʉnʉʉubarmjã, ökhĩirjugjã chukhu, warag aigmua onee ërëubaadëjim aajem, mag Jesús gaaimua amach aphʉʉ amkhĩirta Ẽwandamau amach jʉr athamjã khaphʉ narr aawai. \v 42 Maimua mag ërëuwia ed ëepierr õrag jaau wënʉrrʉmua, “Jesuuta chadcha ich Ẽwandamaucha jʉr auwia maach peerdʉ aumkhĩir pʉ̈itarraugui” aajeejim aajem. Ich mag iek Aai i jëeujem degjã jaaunaa sĩi dipierrjã ich mag jaau wënʉrraajeejim aajem. \c 6 \s1 Amach juag oomkhĩir emkhooin apha siete jʉr autarr \p \v 1 Mag jaar ĩchab chi ʉ̈kha durrum khʉʉnjã warag khapan paaukhamatarr aawai griegonaanau ebreonaan ëugar iekkhõr wauphöbaadëjim aajem, ed ëepierr khoopaa ʉʉinag nem jig nʉm aig griegonaanau oowai am meeun ʉʉinag ebreonaa ʉʉinag dee nʉmjö deeba narr gaaimua. \v 2 Magbaawai mag doce ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉnau Ẽwandam iek ʉ̈kha durrum khʉʉn thum thʉ̈rkhanaa amag magjierram aajem: \p —Keena ajierram anʉm, õrag thach jigam khõchgaupai chan pöd marau mʉg maachdëu Ẽwandam iek jaau wënʉrrʉm tag jaauba sĩi werba sĩuju khaba nʉmgui ajierram anʉm. \v 3 Maimua amachdëupai, Khodamnaan, ar mʉig pãach ee õor agpierraanaa chikhamnau am ëugar bʉ̈ʉrjã khaigba jaau nʉm ũrba aajem khʉʉn emkhooin apha siete jʉr athat ajierram anʉm, ar pãachdëu oowai amach gaai Ẽwandam Akhaar phẽs paraanaa ĩchab khĩirjugdamjã khaphʉm khʉʉn. Magbaawai makhʉʉnag jũrr marau mʉg phidag jaau pʉajugui ajierram aajem, \v 4 mag amag jaau pʉabajeewai marau jũrr ich jãg Ẽwandamag jëeu durrumua ãba i iek jaau nʉm gaaipai nʉisieg. \p \v 5 Amau mag iekhabarm ĩchab warm khʉʉn khapan aig thʉnarr khʉʉnaujã thumaam khʉʉnau jʉ̈gaagaa ũrjierram aajem. Magbaawai woun ãb Esteban a thʉ̈r sĩerr jʉr aujierram aajem. Mag wounau Ẽwandam Akhaar ich gaai phẽsnaa nem waauwaijã ãba Ẽwandam gaaipai khĩirjunaata waaujeejim aajem. Mag tag i dʉ̈i ãba jʉr autarr khʉʉn thʉ̈r mʉkhʉʉn ajim aajem: Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas maimua Nicolás. Chamʉg Nicolás anʉm deeum durram phöbör Antioquía anʉm ee thaabatarrta Jesús iek ʉ̈khaju nawe judionaan igar theerbawi sĩejim aajem. \v 6 Makhʉʉn siete jʉr auwia, Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn aar phë arrwi, “Cha nʉm pãrau õor jʉr aupitarr” ajierram aajem amag. Magbaawai chi Jesuu jʉr autarr khʉʉnau am ʉ̈r jua ausĩunaa, am dʉ̈i ãba Ẽwandamag jëeuwia, warre amach phidkhaju phidag jaaujierram aajem. \p \v 7 Magtarr aigmua warag Ẽwandam iek aaidʉmam dʉ̈i ĩchab chi ʉ̈kha durrum khʉʉnjã Jerusalén phöbör ee waragta khapaana paaukhamajim aajem. Mag amau jaau durrum ũrwia judionaan eem phadnaanjã khapan ĩchab Ẽwandam iek gar theerbagkha majierram aajem. \s1 Esteban pʉr autarr \p \v 8 Mag woun Esteban anʉmua nem waauwai ich Ẽwandamauta nem thum ʉ̈uu öbeerpipi aajeejim aajem. Mag simua Ẽwandam jua theeg ich gaai wai sĩerr aawai ich Ẽwandamaujã irig õor ee ag na bʉ̈ʉrjã nem ooba aajempa waupimaajeejim aajem ĩchab. \v 9 Irua mag nem wau nʉrrʉm oowia, judionaan Ẽwandam iek jaaujem di “Chi peerdʉm khʉʉn dën” a thʉ̈ʉrjerr eem khʉʉn bëewi, chi Esteban dʉ̈i bëbë khabaichëjierram aajem. Magphöbaadëm ee warag am aig bëe thʉnʉisijim aajem: Cirenepien, Alejandríapien, maimua ĩchab Ciliciapien dʉ̈i Asia durram khʉʉnpa. Mag bëewia dʉ̈i warm khʉʉn igar am ipierr iekha phöbaadëjim aajem. \v 10 Mamʉ Esteban iekhamam ich Ẽwandam Akharauta iekhapi sĩerr aawai mag khapan thʉnaajieb mamʉ, pöd i dʉ̈i barba aajeejim aajem, khĩirjug khaphʉ iekhaag. \v 11 Mag amachdëu i dʉ̈i pödba abaawai õrag phagjierram aajem, makhʉʉnau sëukha i ëugar jaaumamua chadamjö, “Jãg wounaun chadcha maach jöoi Moisés igwia iek khaigba iekhanaa Ẽwandam igwiajã agjö khaigba iekha sim marau ũrjimgui” a jaaumkhĩir. \v 12 Magtarr aawai chadcha makhʉʉnaujã am ipierr mag sëukha nem ĩgkhabarm gaaimua waa õor phogueupʉ̈i. Magbaawai judionaan Asamblea eem jöoinau Moisés iek phã pʉatarr jawaag chi machnaan dʉ̈imua Esteban pʉrphöbaadëwi amach pörnaan aar athaadëjierram aajem. \v 13 Magnaa ĩchab mam pawiajã waa sëukha i khĩir amach daúa mag nʉrrʉm ootarrjö jaaumkhĩir õor jʉr auwi wawikha sĩujierram aajem. Mag ya am dën wawikha wai narr aawai waa makhʉʉnau chadcha chi thethem khʉʉn aar wëtwi amachig jaautarrjö, —Chamʉg wounau mʉg Aai i jëeujem di igwia khaigbata iekhanaa Moiseeu Ẽwandam iek phã pʉatarr igwiajã pʉaba ich mag iekha nʉrraajemgui aimajierram aajem. \v 14 I iek mag Jesús Nazaretpierrauta mʉg Aai i jëeujem di magreupʉ̈iwia maach jöoin i warrgarwe Moiseeu phã pʉatarrjã mag warre deeumʉg paapʉ̈iju aajem ajierram anʉm. \p \v 15 Am iek mag am ijẽjẽbkham ee chi thethemnaanau thum aig narr khʉʉn dʉ̈imua Esteban khĩir oowai sĩi Ẽwandam chog ʉ̈gtharmua bëetarr khĩir ajaugjöta ajappha khitajim anaabá. \c 7 \s1 Estebanau ich khaigpër iekha khitʉm ee thõopʉ̈itarr \p \v 1 Mag chi sëukha narr khʉʉnau mag jaaubaawai chi phadnaan pöröu chi Estebanag, —¿Pʉ igwia cha amau jaau nʉm iek thum chadcharam iekhá? a jëeujim aajem. \p \v 2 Magbaawai Estebanau thum aig narr khʉʉnag ũrmkhĩir iekhamamua, —Khodamnaan, pãar chadcha mua mʉch dënnaanjö khõsi chitʉm, mʉ iek ũrbat ajim anʉm. Maimua iekhabaadëwi, Maach jöoin Abrán khararr Mesopotamia sĩewi deeum durr Arán anʉmʉg joobaan maju nawe maach Ẽwandam cha ʉ̈gthaa phuu nʉmua dau daau irig ich oopijim aajem. \v 3 Mag ich oopiwia irig, “Pʉch durr iseg pʉawi pʉch khodnaanagjã ooba petá” ajim aajem, “deeum durr mʉchdëu pʉchig jaaubarm aar. Mam mua pʉ joobamkhĩir deeum durr jʉr deejugui” ajim aajem, Ẽwandamau Abranag. \v 4 Magbaawai chadcha jöoi Abrán Caldea durrmua mawia jũrr deeum durr Arán anʉm ee sĩeimajim aajem. Maig simta i aai meebaadeewai mau cha maach nʉm durr Ẽwandamau irig bëepijimgui ajim anʉm. \v 5 Magtarr aigmua anaabá, ĩs ewag pawiajã agtha ich mʉg durr gaai wënʉrrʉm. Ẽwandamau ich jöoi Abranagcha chan, “Bʉchkhunpaijã mʉg jẽb mʉgpierr pʉ dënëu” abajim; “mamʉ ichiita deeb khaba deejugui” ajim aajem. Mag irig deebarm durr i meebaawai jũrr i chaainauta jʉ̈aju ajim anʉm. Mamʉ maagwai jöoi agtha chaai ãbjã chukhu ajim anaabá, mag jẽb jʉ̈ag. \v 6 Magtarr khur deeu Ẽwandamau ich garmua Abranag iek dee simua, “Abrán” ajim anʉm. “Pʉ chaain ewagam khʉʉnau chaain oomam khʉʉn mʉg atag paawai chikhamnau amach durr phë arrwi sĩi cuatrocientos años chikhamnaan chogkha wënʉrrajugui” ajim anʉm Estebanau, Ẽwandamau Abranag iekhatarr igwia. “Mag nʉisimʉn, warm khʉʉnau am dʉ̈i amachdëu ampierr dau aphʉʉ am wai wënʉrrajugui” ajim anʉm, Ẽwandamau. \v 7 “Mamʉ amau mag pʉ chaain sĩi amach chogkha wai nʉm jũrr, mʉchdëucha mua am dʉ̈i ag iek ëudʉ aujugui” ajim aajem ich Ẽwandamaucha, “mʉchdëu khap am dʉ̈i aag. Magbarm aigmua warm khʉʉn jua eemua am peerdʉ athaawain chadau deeu mammua bëewi mʉg durr gaai amau mʉrʉg jëeu wënʉrrajugui” a jaaumajim aajem Estebanau, Ẽwandamau Abranag iekhatarr jaauwi. \p \v 8 Magta warrgarwe Ẽwandamau Abrán dʉ̈i iek deetarr jaaumajim aajem Estebanau. Mag jaaumamua ichdëupai magjim aajem: \p ’Mag ich iek deetarr thumaam khʉʉnag khap amkhĩirta ĩchab emkhöi chaain atham aigmua seman ãb aadeewaijã mehëudam phʉʉrbichpi jaaujiebma. Mag phʉʉrbich nʉmta Ẽwandam dʉ̈i iek deetarr ag dauchach ajimgui ajim aajem. Mag iekhatarr aawai Abranau ich iewaa Isá autarr aigmua ocho días aadeewai chadcha ich Ẽwandamau jaautarrjö i mehëudam phʉʉrbichpʉ̈ijim anaabá. Maagwai jöoipawi Isaaujã ich chaai Jacob paarpaawai, ich agjö awi Jacooujã ich chaain doce ootarr khʉʉn dën thum ich mag phʉʉrbichpʉ̈imajim aajem. Mag Jacoou chaain doce ootarr khʉʉn gaaimuata Ẽwandamau mʉg maach israelnaan thʉnʉm thum ompaa aujim, a jaaumajim aajem Estebanau, Ẽwandamau Abrán dʉ̈i iek deetarr igwia. \p \v 9 Mag jajawagmamua, ’Mag Jacob chaainaupaita amach eeumdam José a thʉ̈r sĩerr amach ayau amach khãai ʉ̈rcha jãsene wai sim oobaa iekkhõr wauwi Egipto durram wounag përpʉ̈ijierramgui ajim aajem, amach aai meer. \v 10 Mag i përpʉ̈ijierrab mamʉ, Ẽwandamau ʉ̈u i eeg oojim anaabá, mag phithurg au simjã thum ãwatamkhĩir. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab ich Ẽwandamau warag irig khĩirjug deewi, rey Faraonaujã irua nem wau sim ich dawagaa oobaadee, warag Egipto durram gobernador khapiwia irigta ich nem thum jaaujim aajem ich dënjö amkhĩir, a jaaumajim aajem Estebanau. \p \v 11 Mag jaaumamua ĩchab, ’Mag ich Joseeta gobernador khabaadëm ee, Egipto durr jãdau theega thʉnaawai Canaan durrjã ich agjö thʉnaajimgui ajim anʉm. Mag jaar wajappha õor dau aug ajim aajem, jãdaúa. Magbaadee maach jöoin Canaanpienau pöd khöjudam aujujã khaugba aadëjim anaabá, chukhu aadee. \v 12 Mag nʉm ee jöoi Jacoou ũurwai, Egipto durr trigo për nʉm a ũrbaa, aar ich chaain pʉ̈ijim aajem, khöjudam për aumkhĩir. Ma, warrpem am khöju authurtarr ajim aajem. \v 13 Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, mag khur deeu ërëubaadeeuta Joseeu ich khaugpijim aajem, ich naam khʉʉnag. Magbarm aigmuata ĩchab chi faraonaujã khaphʉ aadëjim aajem José ebreonaankha sim. \v 14 Mag, Joseeu ich naam khʉʉnag ich khaugpiwi ich aaijã thum ich chaainpa wai bëepijim aajem, ich aig. Mag ich aar jaaubaimaawai jöoi ich chaain thum bëeju aadëwi warag amach thum chi khapanag setenta y cinco bëejierram a jaaumajim aajem Estebanau. \v 15 Mag, jöoi Jacob Egipto durr ich chaai sim aar joobaan kheerbaadëwi khitʉʉ awia, ich aarpai appawia, ewag pawi chi chaainjã ããbdö ömamua doce narr khĩeb amach thumwe öjierram aajem. \v 16 Mag, jöoin mee nʉmpierr deeum durr Siquem anʉmta aukhëraan arrjeejim aajem. Mag am aukhërmarr jẽbdi, am tathöoi khararr Abranau Siquem durr aawai woun ãb Amor aajerr chaain jua gaai për autarraugui a jaaumajim aajem Estebanau, warrgarm khʉʉn jöoin jaaumamua. \p \v 17 Mag jaaumamua ich Estebanaupai magjim aajem: ’Mag Ẽwandam jöoi Abrán dʉ̈i iyʉ̈ʉ naawai ichigcha durr jʉ̈apiba i chaainagta deeju a jaautarrjö, chadcha ag khur nassi pawiata ya amag ich Ẽwandamau mag durr jʉ̈apiju gayaa aadëm ee, ich jöoi Jacob khararr chaain ewagam khʉʉnta khapaana thʉnʉisijim aajem, Egipto durr. \v 18 Mag ya am khapan aphöbaadëm ee, Egipto durr deeum woun bʉ̈ʉrjã José khaugba aajerrta jũrr reikha sĩsijim aajem. \v 19 Mag reíu maach jöoin ëugar khaigba khĩirjuwia am dʉ̈i ichdëu ampierr aajeejim anʉm. Mag sim gaaimua maach jöoin ʉʉinau emkhöi chaaindam oomam thum ajués chi ãdnaan jua eem khecheu arrwi pabʉ̈ ee deen mapi jaaujeejim anaabá. \p \v 20 ’Mag emkhöi chaaindam juau khëch nʉm jaarta Moisejã thaabajim aajem. Mag chaai thaaba sĩsim Ẽwandamau oowai i dawagaa khitajim anaabá. Mag chaai ed thãrjuppai chi dënnaanau amach dʉ̈i wai naawi \v 21 ya amachdëu pöd meer wai naaju khaugba aadee, dikhu chaaur warphaa sirphʉg ee deethurjierram aajem. Mag deebathurm ee, rey kha jerag domeraan nʉrrʉmua oobaimaawai, dau aug khaugwia, degag arrwi, ich chaaijö bãaupʉ̈ijim aajem. \v 22 Mag, Moisés Egiptopien jua ee bãau sĩewai amachjö nem thum khaphʉ mag gaaimua nem iek theegnaa thʉ̈rphöo sĩerrajimgui a jaaumajim aajem ĩchab Estebanau. \p \v 23 ’Maimua ya ich cuarenta años aadeewai, “Mʉch jöoin durr israelnaan ookhemgui” awi, chadcha am oon bëejim anaabá, chi Moisés. \v 24 Mag bëewi oo uraa aawai, Egiptopierrta israeldam dʉ̈i ãaudʉdʉt khajim anʉm. Moiseeu oowai mag jãau nʉmua Egiptopierr garmua israeldam gaai mas waumam oobaa, ich meeun peerdʉ awaag awi chi Egiptopierrta thõopʉ̈ijim aajem. \v 25 Magtarran, irua khĩirjuawai mag ichdëu õor thõobarm oowia chi israelnaanau iita amach peerdʉ aumkhĩir Ẽwandamau pʉ̈ibarm khaphʉ ajupii awi ajim anaabá; mamʉ warm khʉʉnau pöd mag khĩirju aubajierram aajem. \v 26 Maimua agtarr noram deeu dau numí jũrr amach israelnaan appai jãau nʉm ooimajim aajem. Magbaa tag jãaum ugua, khecheu auwi ithũu amag, “Keena, dich meeun appai ¿khantheeta pãar jãagjerrá? Jãg chan ʉ̈u khaba simgui” ajim anʉm. \v 27 Magbaawai mag ich khapeer pödmarr garmua chi Moisés sĩepʉ̈inaa, “¿Khaíu pʉrʉg jaauwai mag pʉʉta maar pör aawai puata maar khaigpërju aai chirʉm a jaaujĩ?” ajim aajem. \v 28 “¿Wa norr pʉchdëu Egiptopierr thõotarr aawai mʉjã pua agjöta thõopʉ̈im ig chirʉ́wa?” ajim anaabá. \v 29 Warmua ichig magbaawai Moiseeu öbʉgba, deeum durr Madian anʉmʉg dʉr mawia, mam sĩeimajim aajem. Maig chikham durr ʉʉi auwia ag dʉ̈i chaain numí oojimgui a jaaumajim aajem Estebanau. \p \v 30 Mag jaaumamua, ’Agtarr khur nʉʉ awia cuarenta años nʉm ee, khãai ãb ich Moisés durrsĩ Sinaí anʉm dakha õor chukag ee sĩejim aajem. Mag i maig simta, Ẽwandam chog ʉ̈gtharmua bëewi irig ich oopijim aajem, pabʉ̈dam neneree khitʉm uurdʉ thʉnʉm eemua. \v 31 Mag ich dauderraa abaawaita agʉgaacha manaa oog abarm ee, mag eemua maach Pör Ẽwandamau ich khaugpieg irig, \v 32 “Moisés, mʉʉta pʉ jöoin warrgarm khʉʉn Ẽwandamaugui” ajim anʉm: “Abrán khararr Ẽwandam, Isá khararr Ẽwandam, maimua Jacob khachitarr Ẽwandam.” Ẽwandamau ichig magbarm ũrbaa Moisés jãphierr ajaugau kha duui thʉnʉmua pöd mag õtdau uu thʉnʉmʉgjã tag oobajim anaabá. \v 33 Magbaawai maach Pör Ẽwandamau deeu iekhamamua irig, “Mʉʉn Ẽwandamau. Pʉch zapat ẽer athá, pʉ mʉ khĩirpheeta oo dʉnaabahab” ajim anʉm. \v 34 “Mua mʉch chaain chikhamnaan jua machgau Egipto durr aphʉʉ durrum khaphʉnaa am chaigpa nʉm iek dakkha thʉnʉmjã mʉchdëu ũr chiraawai pʉrʉg jawaanta bëejimgui” ajim anʉm, “pʉ gaaimua mʉchdëu am peerdʉ awaag.” Maagwai, “Petá Egiptoog” ajim anʉm Ẽwandamau Moiseeg. \p \v 35 Magnaa ich Estebanaupai ich iek ũr narr khʉʉnag, ’Maadëu khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, ich ag Moisés khabajieb, ar Ẽwandamau maach jöoin israelnaan pörkhapiwi Egiptopien jua eemua deeum durr am phë arramkhĩir pʉ̈itarr. Magju naweran amau chadcha i isegwia irig, “¿Khaíu pʉrʉg jaauwai mag pʉʉta maar pör aawai maar khaigpërju aai chirʉ́?” ajierram anaabá. Mamʉ magarr ãba, ichiita Ẽwandamau irigta am pörkhapijim aajem. Mag am pörkhaju jawaan bëemkhĩir ajim aajem, Ẽwandamau ich chog pʉ̈ibaawai mag pabʉ̈ uurdʉ thʉnʉm eemua irig iekhachëtarr. \v 36 Mag, chadcha Moiseeuta Egipto durrjã õor dakhĩir ag na amau ooba aajempa wau nʉrrʉmua am phë arrwi, phũas Phur anʉm eejã phë wai dichwi, õor chukag durrjã cuarenta años ag na amau ooba aajem nempa ich mag ichdëuta wau nʉrrajim aajem. \v 37 Ich ag Moiseeu ajim anaabá, ĩchab Jesús igwia israelnaanag, “Ẽwandamau mʉ pʉ̈iwi cha mʉ pãar ee chitʉmjö, ĩchab mʉg atagjã deeum ich i jaaumie ãb pʉ̈iju” a jaautarr. \v 38 Ĩchab õor chukag durr israelnaan thum durrsĩ Sinaí anʉm bʉ̈khʉrr ãba biirdʉ thʉnaawaijã ich ag Moiseeta am dʉ̈i sĩejim aajem, mag durrsĩ gaai Ẽwandam chogau ichig jaautarr jũrr maach jöoinag jawaag. Mag, irigta nacha Ẽwandamau ich iek bʉ̈ʉrjã chugpaa khaugba sĩerrʉm phã deejim aajem, mag phã deebaawai ĩs ewag pawijã i gaaimua ag iek ich mag wai nʉisimkhĩir. \p \v 39 ’Mamʉ maach jöoinau irua nem jaau sim ʉ̈khamaaugau, warag i ichaaur ajierram aajem, deeu amach durr Egiptoog wëtam khõchgau. Mag nʉm iekhauta agtha Moisés mag durrsĩ Sinaí anʉm gaai simichjã \v 40 Aarón aar wëtwia, “Moiseeu sĩi Egipto durrmua maar phë au bëewi jamaga petam khai marau bʉ̈ʉrjã khaugbamgui” aimajierram anaabá. “Maagwai marau pʉrʉg maach athee nem inag dën ẽwandamkha wau deepi nʉmgui” ajim anʉm, “deeu ewag Egiptoog weetwaijã maguata maach jaau warramkhĩir.” \v 41 Maimua chadcha amach juau phĩr dën phakdamkha waunaa, nemchaain khëchwia, agʉgta Ẽwandamagamjö jëeuphöbaadëjim aajem. Magbaawaita onee nʉisijim anaabá, mag amach juau phakkha wautarrag jëeu nʉmua. \v 42 Magbaawai Ẽwandamau warran am dʉ̈i sĩerrjã tag amag ooba, warag amachdëu ampierr apibaawai, edaúgjã jëeunaa phĩdagagpa jëeuphöbaadëjim aajem. Amachdëu ag nawe mag nem parhoobamʉg jëeujerr aawaita ich Ẽwandamaucha amag, \q1 “Israelnaan, ¿pãar cuarenta años sĩi õor chukag durr pãach ap aajeewai pãrau nemchaain khëchwia mʉrʉgta jëeujeejĩ?” a iekhajim anʉm. \q1 \v 43 Mamʉ chadcha ichigpai jëeuba aajerr aawai, “Magjuga” ajim anʉm ich Ẽwandamaupai. \q1 “Mag khãyau pãrau sĩi Molocta pãach ẽwandam awi ich dipa pãach dʉ̈i wai wënʉrraba aajeejieb, ãbakhai agjö pãach ẽwandam Renfán anarr ag phĩdagpa dʉ̈i ãba, akhʉʉnagta jëwaag. \q1 Jãgtarr jũrr pãar pãach kha ukhurm khʉʉnau durr chaaur warp Babilonia atag pʉrkha maawai, mua pãar ʉdʉraa phë arrpijugui” ajim anʉm ich Ẽwandamau. \rq (Am. 5:25-27)\rq* \p \v 44 Maimua ich Estebanaupai mag iekhakhagmamua, ’Pãadë ũrbat ajim anʉm amag. Maach jöoinau Aai i jëeujem degta Ẽwandamau Moiseeg ich iek phã deetarr ãkhaajerr aawai õor chukag durr amach wënʉrraajeewaijã amach wënʉrrʉmpierr amach dʉ̈i wai wënʉrraajeejimgui ajim anʉm. Mag di ich Ẽwandamau Moiseeg jãga ëuju aai sĩ a jaautarrjö ëu sĩejim aajem, magreunaa deeu ëu ahau aju ayaa. \v 45 Maach jöoinau mag di amach dënnaanau juagam nemdam pʉatarrjö oo wai wënʉrraajerr aawai, Josué dʉ̈i bëetarr khʉʉnaujã amachdëu chikham durr jʉ̈athʉg aucheewai amach dʉ̈i waibëejierram aajem. Mag maach jöoinau durr jʉ̈athʉg athaicheewai chi durr khʉʉn chaarta Ẽwandamau chawag jʉr wërppʉ̈ijim anaabá. Magtarr aigmua ewag pawiajã ich mag durr gaai jooba wënʉrrʉmua khʉd Davijã reikha sĩsijim anʉm. \v 46 Mag rey David Ẽwandamau ʉ̈u eeg oojeejim aajem. Maagwai ich Daviiucha warrgar jöoi Jacob khararr ag Ẽwandamag jëeumamua, “Mua pʉ athee di ëu deekhimgui” ajim anʉm, “ag ee pʉch jooba chitamkhĩir.” \v 47 Mamʉ Ẽwandamau irig ëupiba jaautarr aawai i iewaa Salomonauta irua ëuju arr di ëujim aajem. \v 48 I athee awi mag di ëu deejieb mamʉ, Jöoi cha ʉ̈gthaa phuu nʉm chan juau di ëutarr ee joobaba khitʉm. Ich mag sĩerrʉm khap, ich Ẽwandamaucha ich i jaaujerr khʉʉnag phãpitarr gaai mag sim: \q1 \v 49 “Edaujãata mʉ juupjem pörkhauu; maagwai mʉg jẽb sĩi mʉ bʉ̈ dʉnʉʉujemʉu. \q1 Mag simta, ¿khan di khĩirta pãrau mʉ athee ëu deeju ẽkha nʉ? ajim anʉm. \q1 ¿Wa pãrau khĩirjuawai mag mʉrʉg di ëu deebarm ee sĩi mʉ jua ʉ̈i oo chiraju aai chirʉ́wa? \q1 \v 50 Nem thum mʉg thʉnʉm mua mʉch juau wautarr khabahab” ajim anʉm maach Pöröu. \rq (Is. 66:1-2)\rq* \p \v 51 Maimua warag iekhamamua ich dʉ̈i ijẽjẽbkharr khʉʉnag magjim aajem ich Estebanau: ’Pãrau mag khaphʉ nʉmta, bʉ̈ʉrjã iekhaawaijã ũrba, jʉ̈g khĩchagnaa thãar theegjã sĩerrjëe khabahab ajim anʉm, Ẽwandam khaugbam khʉʉnjö. Magnaata warag Ẽwandam Akhaar ichaaur ʉ̈kha sĩerrjëemgui ajim anʉm, warrgar pãach jöoinau aajerrjö. \v 52 Magnaa amag, ¿Warrgar Ẽwandam i jaaujerr khʉʉn eem ãb khãijã pãar jöoinau daupii wai naajĩ? a jëeujim anʉm Estebanau. ¡Daupii aju abá! ajim anʉm ichdëupai deeu. Amachdëuta khëchpʉ̈ibajieb ajim anʉm, ar warrgarwe sĩi Cristo igwia woun ãb thumaam khʉʉn khãaijã chi ajapcharam bëeju a jaau durrarr khʉʉnjã. Maimua amau mag jaau durrarr ya chadcha pierrwaijã jũrr pãachdëuta i pʉr deewi warre thõopi jaaubajierrab. \v 53 Pãrau chan Ẽwandamau ich chognaan gaau ich iek jaaupʉ̈itarr phã wai nʉmjã ag gaai jaau simjö i ipierraajã khaba sĩerrjëemgui ajim anʉm amach khĩircha. \p Magta iekhajim aajem Estebanau, ichdëupai ich kõit iekha khitʉmua. \s1 Esteban thõotarr \p \v 54 Chi phadnaan pöröu aig narr khʉʉn dʉ̈imua ũurwai Estebanau mag iekhabapʉ̈im ũrbaawai warre i dʉ̈i meeukha phöbaadëjim anaabá. \v 55 Mamʉ Estebanau ich gaai Ẽwandam Akhaar phẽs wai sĩerr aawai ĩchab magʉmjã igbajim aajem. Mag nʉm ee irua ʉ̈gthaag oowai, Ẽwandamta edjã weeudʉ wëjöm ee ich wajaugau bʉ̈ʉmjö sim oo athajim anaabá. Maagwai i bigaau Jesuuta ĩchab ich Ẽwandamjö nem jua theeg oo dʉnʉmjã oojim aajem. \v 56 Ichdëu mag oobaawai warm khʉʉnag, —¡Pãadëu mʉ daupierr oobat! ajim anʉm, ar edjã weeudʉ wëjöm ee Emkhooi Iewaa Ẽwandam juachaar gar oo dʉnʉm. \p \v 57 Mamʉ Estebanau magbarm ũrbaawai chará, i iekhamam ũrmaaugau, warag juau kach phãarphöbaadëjim anaabá. Magnaa thum ãba sereu phöbaadëwi warag irigta audimajierram anʉm. \v 58 Maimua i pʉrphöbaadëwi, phöbör igaau arrnaa, jũrram khʉʉnau mokou barphöbaadëjim aajem, i thõopäaig. Maagwai warrcha chi thethem khʉʉnag i khĩir sëukha iekha narr khʉʉnau amach khajũa ʉ̈rʉm ẽerkhanaa, woun ãb Saulo anʉmʉg phëdeejierram aajem, amach mamagkhamich pʉrmkhĩir. \v 59 Jũrram khʉʉnau mag ich mokou bar wai nʉm ee, chi Estebanau warag Ẽwandamag jëeu khitʉmua, —Jesús, chadcha pʉʉta mʉ Pöröu. Nau mʉ thõbaadeewai mʉ akhaardam pʉch aar athá ajim anaabá. \p \v 60 Mag Ẽwandamag jëeu dichwia, jĩepöröu jẽkhʉt phõbkhanaa thet, —Señor ajim anʉm, amau mʉ dʉ̈i mʉg khaigba nʉm paarjã oob pua amag mʉgtarr iek ëudʉ chitamgui ajim anʉm. \p Mag iekha khitʉm ee, warag chaaupabaadëjim aajem. \c 8 \p \v 1 Maagwai ich Saulooujã ĩchab ich paarmua Esteban thõopim khõsi ʉdʉraa thõopʉ̈ipijim aajem. \s1 Sauloou chi ʉ̈kha durrum khʉʉn ẽudee ẽkhaajerr \p Mag Esteban thõotarr aigmua atagta õrau Jerusalén phöbör ee chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn wajappha dau aug waujierram aajem, am ẽudee ẽkhanaa pʉrkha aumamua. Mag amach khapeen pʉrkha aumam oobaadeewai thum aaidʉ phöbaadëjim aajem, Judea durr maimua Samaria eem magwe. Ãba ich Jesuucha doce jʉr autarr khʉʉnpaita chaaug wëtba, ich ag phöbör eepai öbʉg nʉisijim aajem. \v 2 Mag Esteban thõo pʉawi jũrr warm khʉʉn ẽudee mamagkhamich, jöoin Ẽwandam dau na wajapha wënʉrraajerr khʉʉnau Esteban ʉ̈r bĩe nʉʉ awi aukhërthurjierram aajem. \v 3 Am iek, magʉmich Sauloon sĩi nem khoojem ẽudeemjöta ẽkha nʉrraajeejim anaabá, maach Pör Jesús iek ʉ̈kha durrum khʉʉn ẽudee ẽkhaawai. Mag nʉrrʉmua dipierr dubnaa, emkhooin dʉ̈i ʉʉinpa ichdëu oomam khʉʉnan pʉrnaa, ajués ëudʉdʉg arrwi, cárcel deg dubpʉ̈imaajeejim aajem. \s1 Samaria durr maach peerdʉajem iek jaautarr \p \v 4 Mamʉ ĩchab amach ëugar mamagkham ee, Jerusalén phöbörmua deeum durrag dʉr wëttarr khʉʉnau warag amach wënʉrrʉmpierr õrag maach peerdʉajem iek jaau wënʉrrajim aajem. \v 5 Jũrr mag jaau wënʉrrʉmua woun ãb Felipe anʉm Samariaag mawi mag durr phöbör dʉ̈rrchacharam ee maach peerdʉajem iek jaaumamua, “Jesuuta Ẽwandamau Cristo pʉ̈iju aajerr pãrau nʉ nʉmʉugui” aajeejim anʉm amag. \v 6 Felipeeu mag jajawagmam õrau ãbam aig biirdʉnaa i iek ũrm khõsi ũurjeejim aajem. Mag i iek ũr nʉm dʉ̈i ĩchab Ẽwandam jua theegau nem khĩir pogkhe wau nʉrrʉmjã amach daúa oo naajim aajem. \v 7 Õor pöm mor ee bën khaigbam wai sĩsid arr khʉʉnjã monaaumaawai chi mepeenjã idaau ääig jʉrpʉ̈imaajeejim aajem. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab bʉ̈ wëdʉ wëdʉ khithëem khʉʉnjã monaaunaa kha chʉkhʉ pöd amach appai phiidʉba sĩsid arr khʉʉnpa monaaumaajeejim anʉm. \v 8 Irua nem wau sim amach daúa oonaa amach jʉ̈gʉucha i iekjã ũr nʉm gaaimua, mag phöbör ee õor thum onee naajeejim aajem. \p \v 9 Mamʉ mag phöbör ee ĩchab woun ãb Simón a thʉ̈r sim sĩejim aajem. Warr mag woun bënkhʉʉn ajim aajem. Mag wounau Samariapienag jaauwai iita tagam khʉʉn khãyaujã ʉ̈rʉʉcha chirʉm a jaau nʉrrʉmua õor thum khũgur wai sĩejim anaabá. \v 10 Mag, thumaam khʉʉnau i iekhaawaijã ũrm khõsi ũurjeejim aajem, chaainaupa. Maimua i igwia jũrram khʉʉnau, “Mʉg wounaun chadcha Ẽwandam jua theegta ich gaai wai sim” aajeejim anʉm. \v 11 Mamʉ amau mag irig ee aajerran, maan ag nawe mag ichdëu am dakhĩir ich bën khaugau nem parhooba wau simua sĩi õor thum ichig paa wai sĩerr aawai ajima. \v 12 Mamʉ mag nʉm ee, jũrr Felipeeu maach peerdʉajem iek jaaunaa, “Ẽwandamagta ʉdʉraa dich Pörkhapiju aai nʉm” a jaau sim dʉ̈i ĩchab, “Jesucristota ich Ẽwandamaucha jʉr auwia maach peerdʉ aumkhĩir pʉ̈ijim” a jaaumam ũrphöbaadeewai, ʉ̈khawi, emkhooin dʉ̈imua ʉʉinaupa amach pör choopimaajeejim anaabá. \v 13 Magbaawai ĩchab ich Simonaujã dʉ̈i ʉ̈khawi, ich pör choopiwia, warag Felipe kha ogdʉba sĩsijim aajem. Mag i kha ogdʉba nʉrrʉmua Felipeeu õrau ag na mag nem ooba aajerr nempa waumam oowia jũrr ich Simonta dauderraa sĩejeejim aajem. \p \v 14 Maimua mag nʉm ee, Ẽwandam i jaaumkhĩir ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉnau Jerusalenmua ũurwai Samariapienaujã Ẽwandam iek ʉ̈khabarm a ũr athaawai Pedro Juan dʉ̈i am aar pʉ̈ijierram aajem. \v 15 Maimua bardʉtkhaimawi mag Samariapien eeu ʉ̈kha durrum khʉʉn kõit Ẽwandamag jëeujierram aajem, amagjã agjö Ẽwandamau ich Akhaar deebaawai ĩchab wai nʉisimkhĩir. \v 16 Maagwai chan agtha iwiir ãbmuajã Ẽwandam Akhaar chukhu naajim aajem, sĩi maach Pör Jesucristo thʉ̈r gaaipai pör choo narr aawai. \v 17 Mag chadcha Pedroou Juan dʉ̈imua chi eeu ʉ̈kha durrum khʉʉn ʉ̈r jua ausĩunaa Ẽwandamag jëeubaawain chadau Ẽwandamau makhʉʉnagjã ich Akhaar phẽs deejim aajem. \v 18 Mag Ẽwandam i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉnau warm khʉʉn ʉ̈r jua ausĩubarmuapai makhʉʉnaujã Ẽwandam Akhaar au nʉm oowia amag phatkhon oopinaa magjim anʉm chi Simonau: \p \v 19 —Magan jãg jua theeg mʉrʉgjã ĩchab dee chirbat, mʉjã pãachjö amkhĩir. Magnaa, Mua pãrag phagjugui ajim anʉm, maagwai muajã pãar dënjö õor ʉ̈r jua ausĩubaawai ĩchab makhʉʉnagjã Ẽwandamau ich Akhaar deemkhĩir. \p \v 20 Magbaawai Pedroou irig, —Simón, ¿pua khĩirjuawai Ẽwandamau ich Akhaar deewai phatkhonauta për aaujeeba? ajim anʉm. Pua ajap dau ẽebaju atheen pʉʉn Ẽwandamau pʉch phatkhonpa isegbarjugui ajim anʉm. \v 21 Ẽwandam dau na pʉ ö ajap khaba sĩewai pua chan pöd maar dënjö jãg nʉrraju khaba simgui ajim anʉm. \v 22 Jãg pʉch khĩirjug khaibag isegpʉ̈iwia Ẽwandamag chugpaapi jëeubá; tale irua pʉ khĩirjug jãg sim ajapha paapʉ̈iwi tag pʉ dʉ̈i magʉm iek igbajugui ajim anʉm. \v 23 Simón, pʉʉn chikhamnau wau nʉm oowi am dënjö am khõchgau, sĩi kha onegjã chukhuta sĩerrʉmgui ajim anʉm, pʉch khaibagjã pʉaba. Mag khaibag isegba aawai ich aguapaita pʉ pör öbeerpiba pʉr wai simjö sĩebahab ajim anʉm irig. \p \v 24 Magbaawai Simonau, —Keena, mʉ kõit jëeubathʉ̈ ajim anʉm, maach Pör Ẽwandamag, eeu magba akhiin Ẽwandamau mʉ dʉ̈i cha pãrau jaau nʉmjö adukhamgui ajim anʉm. \p \v 25 Mag, Pedro Juan dʉ̈i ewaa ʉ̈kha durrum khʉʉn oon wëtwi, amach daúa Cristo meewi iiu phiidʉtarr ootarrpa jaauwia, deeu Jerusalenag wëtjierram aajem. Mag wëtumua ĩchab Samaria durr phöbördam nʉnʉidʉm ee õrag jãgata Ẽwandamau maach peerdʉ aaujẽ a jaau wënʉrraajeejim aajem. \s1 Felipe woun ãb Etiopiapierr dʉ̈i \p \v 26 Magtarr khur Ẽwandam chog ãb ʉ̈gtharmua bëewi Felipe iek irig i thʉ̈rcha thʉ̈rnaa, —Ar Jerusalenmua khʉdau õor chukhu ich mag ma sĩejem ee jerag pet ajim anʉm, khʉd jöoi Gazaag ma sim ee. \p \v 27 Magbaawai chadcha Felipe ag ipierr ichig khʉd jaautarr ee petajim aajem. Mag maa awia woun ãb Etiopía durrmua Jerusalén phöbör ee Ẽwandamag jëeuthurwia deeu ich diig mam dʉ̈i thẽujim aajem. Mag woun, ʉʉita Etiopía durr reikha sim ag garm ajim anaabá, chi thethem. Ichdëuta mag ʉʉi reikha sim dën phatkhon thum chi ãkhaajem ajim aajem. \v 28 Mag ich diig mamua japdijöo khitʉmta bʉ̈ pʉʉrbaajem paar sim cabayou ëudʉ arrum ee jup jörranaa, warrgur Ẽwandam i jaaumie Isaías khararrag ich Ẽwandamau ich iek phãpitarr ẽsapta thʉ̈r jörrajim aajem. \fig |src="CN01932B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="ACT 8.28" \fig* \v 29 Mag i ẽsap thʉ̈r jörröm ee, Ẽwandam Akharau Felipeeg, —Felipe, bʉ̈ chʉphʉ manaa i ẽkha athá ajim anʉm. \p \v 30 Magbaa chadcha Felipeeu bʉ̈ chʉp mawia, ẽkha aunaa ũrimaawai, Isaías khararrag Ẽwandamau ich iek phãpitarr ẽsapta thʉ̈r jörröm ũrimajim aajem. Mag ũrimawia ich garmua chi Etiopiapierrag, —¿Pua pʉchdëu thʉ̈rmam khaphʉ chirʉ́? a jëeujim anʉm. \p \v 31 Magbaa chi japdeg jörrömua, —Õrau maachig jaauju chukhum, ¿jãg maadëu khap abarju? ajim anʉm. \p Magwia warag Felipeeg ich japdeg waaidʉpiwia ich dʉ̈i ãba juppijim aajem. \v 32 Mag chadcha jupimawi irua Ẽwandam iek thʉ̈r jörrarr gaai oowai mag sĩejim aajem: \q1 “Ovejadam chi thõojem di aar arrjemjö thõopäain arrjierram. \q1 Mamʉ jãg ovejadam khĩeb ich khaar thar arrumjã khĩuu khëraajemjö, ich jãg bʉ̈ʉrjã i ãaba khitajim iek chigaa iekhaag. \q1 \v 33 I dʉ̈i amachdëu ampierr ajierram, mamʉ ãbmuajã, ‘Jãan woun ajaphamʉu; idëu i khajapha sĩujujã’ abajim. \q1 Mag chaai chukhu khitʉm thõopʉ̈itarr aawai, ¿jãga ewag pawijã mag ‘Jãkhʉʉn i chaainau’ abarju?” a phã sĩejim aajem. \rq (Is. 53:7-8)\rq* \m Maata mag wounau thʉ̈r jörrajim aajem. \p \v 34 Mag ich bigaau jupbaimaawai chi Etiopiapierrau irig jëeumamua, —Kakë, mʉ ap chitʉm mʉrʉg jaaubá ajim anʉm. Ẽwandam i jaaumieu mʉg phãawai, ¿khai igwiata mag phãjĩ? ¿Ichpai igwia, wa deeum khʉʉnta jaau sim ajĩwa? a jëeujim anʉm. \p \v 35 Magbaawai Felipeeu irig ichdëu thʉ̈r sĩerr gaaimua jajawagmamua khĩeb Jesuu maach peerdʉ aum khõchgau ʉdʉraa ich thõopitarrpa jaaudubjim aajem irig. \v 36 Mag iyʉ̈ʉ wëtumua dödam phʉʉr khërʉm aig paaukhabaimaa ich chi thethemua Felipeeg, —Kakë, mʉg dödam paraa khërʉm aig nʉwe, ¿pua oowai mʉ pör chooju jãg chirʉ́? ajim anʉm. \p [ \v 37 Magbaa Felipeeu irig, —Pua chadcha pʉch thãraucha ʉ̈kha chirʉm khai, pör chooju aaima ajim anʉm. \p Magbaa chi thethem garmua, —Muan chadcha thãraucha ʉ̈kha chirʉmgui ajim anʉm. Mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm, Jesuun chadcha Ẽwandam Iewaau.] \p \v 38 Magwi warag chi carro dʉnʉʉu aunaa, amach numwe ʉʉrbagkhawia, jër dö phʉʉr khërʉm ee wëtwi, Felipeeu i pör choopʉ̈ijim aajem. \v 39 Mag pör choo aaipawi deeu dö eemua öbërdʉtkhabaadëm ee, dau përbarmjö arrau dëgölp Felipe chukkhu aadëjim aajem, ich Ẽwandam Akharau athaadee. Mag i marr khaugbajieb mamʉ, chi Etiopiapierr warag onee ich maa arrag petajim aajem. \v 40 Mag dëgölp chuk aadëwi aigmua warp phöbör Azoto anʉmta Ẽwandam Akharau Felipe athaadëjim aajem. Ich maigmua warag phöbörpierr jaaubaadëjim anʉm, jãgata Ẽwandamau ich Chaai pʉ̈ijĩ thum ich iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn peerdʉ aum khõchgau. Mag Azotomua jaaubaaderr ich mag jajawagmamua deeum phöbör Cesarea anʉm jaau barjim aajem. \c 9 \s1 Saulo Jesús dʉ̈i khʉd ee thẽutarr \p \v 1 Mag nʉm ee warag Sauloou maach Pör Jesús iek ʉ̈kha durrum khʉʉn dakhãu nʉm pʉaba, warag phadnaan pör aar mawia \v 2 ichig ẽsap phã deepijim aajem, Damasco phöbör ee judionaan Ẽwandam iek jaaujem degam chi pörnaanag oopibaimaa, makhʉʉnau amach paarmua dʉ̈i pʉrpi jaaubaawai, phithurg chukhu Jesús igar nʉm khʉʉn emkhooin dʉ̈i ʉʉinpa Jerusalenag preso pʉrkha aibëeg. \v 3 Maimua chadcha ichig mag ẽsap phã deebaa ag dʉ̈i igbaadëjim aajem, Damasco phöbörög khʉdau ma sim ee. Mamʉ mag mawia ya chi phöbör dakpamam eeta, dëgölp edjã eemua pagthʉmdaujö phʉr jẽer athajim anʉm. \v 4 Mag phʉr jẽer athamua warre Saulo phãr werbpʉ̈imjöta jẽkhʉt buju aimajim aajem. Mag jẽkhʉt panaa ũurwai õor chukag eemuata irig, —Saulo, ¿khantheeta pua jãgcha jãg mʉ iek ʉ̈kha durrum khʉʉn khaibag wawaag am ẽudee ẽkha nʉrrʉ́ma? a sĩejim anʉm. \p \v 5 Magbaa Sauloou, —Señor, ¿ma pʉ khaiuma? ajim anʉm jũrr irig. \p Magbaa maach Pör Jesuu, —Mʉʉn Jesuugui ajim anʉm. Pua jãg mʉ iek ʉ̈kha durrum khʉʉn ẽudee ẽkha sim aig, mʉ ẽudeeta pua ẽkha nʉrrabahab ajim anʉm. [Pʉ jãg nʉrrʉm aiguin, phak emkhöíu phidkhamaaugau ewag thʉʉgwai ich bʉ̈khʉrr pa ëudʉ jörraajem gaai miu ʉa sĩejemʉg thʉʉgjemjö, parta pʉchdëupai pʉch gaai mas wauju jʉr nʉrrʉmgui ajim anʉm maach Pör Jesuu irig. \p \v 6 Mag ũrbaawai Saulo jãphierr ajaugau kha duui thʉnʉmua jũrr irig, —Señor, ¿khani pua mʉrʉg waupim khõsi chirʉ́wi? ajim anʉm.] \p Magbaa maach Pöröu irig, —Phiidʉbá, maimua warag phöbörög petá ajim aajem. Nau jamta pʉchdëu nem wauju thum pʉrʉg khap jaaujugui ajim aajem. \p \v 7 Mag õor chukhu sim eemuata magbarm ũrbaawai i dʉ̈i õor wënʉrrarr khʉʉnjã ĩchab jãphierr nʉm iekhau pödjã iekhaba, sĩi warag khĩuu naajim anaabá. \v 8 Mag õor chukag eemua ichig magbaawai Sauloou phiidʉ dʉnʉisijim anʉm. Mag dʉnʉʉunaa par irua wajapha dau ẽenaa ookhakhakhamjã pöd dau warphapaijã ooba aajeejim anaabá, dau khĩ thʉnarr aawai. Mag pöd ooba aawai chi dʉ̈i wënʉrrarr khʉʉnau sĩita i jua gaai pʉrnaa Damasco phöbör ee warrjierram aajem. \v 9 Mam phöbör ee pawijã Saulo khãai thãrjup sĩi dau khaugba sĩejim aajem. Mag nʉm dʉ̈i thachjã khöba ni döjã döba sĩejim anaabá. \p \v 10 Mag Damasco phöbör ee woun ãb sĩejim aajem, Ẽwandam iek ʉ̈khaajerr Ananías a thʉ̈r sim. Mag woun maach Pör Jesuu ich dʉ̈i khãai khõrkhapi auwia i thʉ̈rchëjim aajem. Mag ich thʉ̈rbaichee Ananiaau, —Señor, mʉ cha chirʉmgui ajim anʉm. \p \v 11 Magbaa maach Pör Jesuu irig, —Phiidʉbá ajim anʉm, maimua kaaijã Chi Khajapham a thʉ̈ʉrjem ee woun Judas anʉm deg Saulo Tarsopierr jëeubaimá; maig mag wounau mʉrʉg oraa simgui ajim anʉm. \v 12 Mag mʉrʉg jëeu simua ĩchab khãai khõrg ee ichdëu oobarmgui ajim anʉm, woun ãb Ananías a thʉ̈r sim i aar dubwi i ʉ̈r jua ausĩubaa ich dau eerdʉbarm. \p \v 13 Magbaa Ananiaau magjim aajem: \p —Señor, jãg woun khai ya mua ũur daar chitʉmgui ajim anʉm. Jã khai Jerusalén phöbör ee ar pʉ igar ʉ̈kha durrum khʉʉn dʉ̈i nem khaibag sĩerrʉmgui ajim aajem. \v 14 Maagjem mʉigjã phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉnau warag amach ipaarmua irig jaau nʉmgui ajim anʉm, pʉrʉgpai jëeu durraajem khʉʉn pʉrkha arramkhĩir. \p \v 15 Magbaa maach Pör Jesuu irig, —Petá ajim anʉm, muata pʉ pʉ̈i chirʉm i aar. Jã mʉchdëu jʉr au chirʉm khabahab ajim anʉm. Jãguata mʉg atag israelnaanagjã mʉ iek jaaunaa durr warpham magwe mʉ iek reinaanagpa jaau nʉrrajugui ajim aajem. \v 16 Mua mʉchdëucha irig jaaukhimgui ajim anʉm, jãga mʉ gaaimua i dau aphʉʉ phithurg aju. \p \v 17 Maach Pör Jesuu ichig magbaawai Ananías chadcha petajim aajem. Mag mawia, Saulo sim deg dubimawia, i ʉ̈r jua ausĩunaa irig, —Khodam Saulo, maach Pör Jesús ar pʉ dʉ̈i khʉd ee thẽutarrau mʉ pʉ aig pʉ̈ijimgui ajim anʉm, deeu ũmaai dau eerdʉbaadëm dʉ̈i ĩchab Ẽwandam Akhaarpa pʉch gaai phẽs wai chirsimkhĩir. \p \v 18 Mag, chadcha Ananiaau mag iekhabarm bʉ̈rre Saulo dau gaau paphugmiejö chëu chëu chëu aadëwi warre dau eerdʉ sĩsijim aajem. Magtarr aigmua ĩchab warre ich pör choopijim aajem. \v 19 Mag pör choo sĩsiewain chadau, thachdam khöbaadee, kha theeg chukhu thʉnarrjã deeu khĩir ubag aadëjim aajem. Maimua warag ich ag phöbör ee chi Jesús iek ʉ̈kha durrarr khʉʉn dʉ̈i khãaidam khapanaa sĩsijim aajem, dapai maba. \s1 Damasco phöbör ee Sauloou Ẽwandam iek jaautarr \p \v 20 Maimua Sauloou warag ich ipaarmua judionaan Ẽwandam iek jaaujem di sĩsidʉm ee jaau nʉrrʉmua Jesús igwia, “Chadchata jãan Ẽwandam Iewaa ichdëucha pʉ̈itarraugui” a jaaujeejim aajem dʉ̈i ich ipaarmua. \v 21 Mag irua jaaumam ũrwi thumaam khʉʉn jʉ̈gderraa naajeejim aajem. Mag nʉm iekhau amach wir aigpai jũrr amach khapeenag, “Keena, ¿ich mʉg woun khabajĩ Jerusalén phöbör ee ar Jesuug jëeu durrum khʉʉn dajẽk wai nʉnʉʉu aajerr? Mawaam khʉʉnjã agjö pʉrkhanaa phadnaan chi pörnaan aar preso phë arraan a bëetarrta, ¿jãga ĩs jãg ich paarmua warag am ipierr ich ag iekpai dʉ̈i jaau nʉrrʉ́ma?” aajeejim aajem jũrr amach eepai. \p \v 22 Mamʉ ichig maagwai chará, warag Sauloou iek khẽgkha jaaumamua, “Chadcha jãg Jesuuta ich Ẽwandamaucha warrgarwe jʉr auwia maach peerdʉ aumkhĩir mʉg durr gaai pʉ̈iju aajerr khabahab” aajeejim anaabá. Mag nem ichö khaisög jaaupʉ̈pʉ̈igmamua judionaan Damasco phöbör ee narr khʉʉnjã pöd iekhaju khaugba, warag ich garmua khĩupaa sĩumaajeejim aajem. \s1 Saulo judionaan jua eemua dʉrtarr \p \v 23 Maimua magtarr khur ewag pawia khãai khapan aadëm ee, judionaan ãba biirdʉwia ihãba nʉisijim aajem, Saulo thõopäaig. \v 24 Mag chadcha i thõopʉ̈iju awi puertdi phöbör ee duubjem sĩsidʉmpierr soldaaunagjã i nʉpiejeejim anʉm, edaram magwe. Mamʉ mag amau i ëugar i thõoju dakhãu wai nʉm ya ich Saulooujã ũrbaadëjim aajem. \v 25 Mag khaphʉ wai naawai edau khëubaadeewai tagam khʉʉn agjö Ẽwandam iek ʉ̈kha durrarr khʉʉnau thʉbʉt ee juppinaa jʉ̈gad gaai eeg jiir burrpʉ̈ijierram aajem, mag phöbör thum igaaum magwe maach jua pʉrju khaba thuur phʉʉrdʉ sim ee warre phöbör igaau. Mag, mag edaar Saulo dʉrmidjim aajem. \s1 Saulo deeu Jerusalén phöbör ee bëetarr \p \v 26 Mag mawia deeu Jerusalén phöbör ee barbaimaawai aig chi ʉ̈kha durrum khʉʉn dʉ̈i khapeerkham iigjeejim aajem, ich Sauloou. Mamʉ thumaam khʉʉnau i ögkhaajeejim anaabá, agtha ʉ̈khaba simta sĩi amach khũguraagta mag nʉrrʉmpii awi. \v 27 Magbaawai Bernabé anʉmua chi Saulo thʉ̈r auwi, ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉn aar wai dubwia, amag jaaubaadëjim aajem, jãga Saulo khʉd ee mamua Jesús dʉ̈i thẽujĩ, maimua jãga ĩchab Damasco phöbör eejã irua õrag Jesús igwia warag ögkhaba Ẽwandam iek jaaubaadëjĩ. \v 28 Bernabeeu mag jaaubaan chadau tag i ögkhaba nʉisijim aajem. Magbaa warag Jerusalén phöbör ee thʉbawia am wënʉrrʉmpierr am dʉ̈i nʉrraajeejim aajem. \v 29 Mag nʉrrʉmua warag bʉ̈ʉrjã ögkhaba maach Pör Jesús igwia i iek jaaujeejim aajem, judionaanta griegonaan meúa iekha nʉm khʉʉnag. Mamʉ makhʉʉnaujã i thõopʉ̈iju ẽkha phöbaadëjim aajem. \v 30 Mag amau i thõoju dakhãu wai nʉm chi Ẽwandam iek ʉ̈kha durrum khʉʉnau ũrphöbaadeewai deeum phöbör Cesarea anʉm aar i arrwi maigmua jũrr ich durr phöbör Tarso anʉmʉg pʉ̈ijierram aajem. \v 31 Mag Sauloou amach ipierr Ẽwandam iek ʉ̈kha sĩsim khaug athaawain chadau, Judea durr, Galilea durr maimua Samaria durram magwe chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn thum ʉ̈u khõinaa nʉisijim aajem. Mag khõinaa aphöbaadëm ee, sĩi warag maach Pör Jesús ipierraa irua nem jaau simpai wauphöbaadee ĩchab ich Ẽwandam Akharaujã chi ʉ̈kha nʉm khʉʉn warag khapaana apijim aajem. \s1 Pedroou woun Eneas anʉm monaautarr \p \v 32 Pedroou maach Ẽwandam iek ʉ̈kha durrum khʉʉn amach nʉnʉidʉmpierr oo nʉrrʉmua ĩchab phöbördam Lida anʉm ee Ẽwandam iek ʉ̈kha narr khʉʉnjã oon majim aajem. \v 33 Mag phöbördam Lida anʉm ee woun ãb ooimajim aajem, Eneas anʉm. Mag woun kha chʉkhʉ khitarr aawai sĩi put eepai ocho años sĩejim aajem, pöd ich appai phiidʉba. \v 34 Magʉg Pedroou, —Eneas, phiidʉbá ajim anʉm; Jesucristoou pʉ monaaubarm. Pʉch putdam juur khërbá ajim anʉm. \p Magbaa chadcha ag bʉ̈rre Eneas phiidʉbaadëjim aajem. \v 35 Mag Eneas monaautarr thumaam khʉʉnau Lida phöbör ee khakhapdö aadëm dʉ̈i ĩchab khör pöm wëjöm Sarón anʉm ee õor joobaajerr khʉʉnaupa khakhapdö aadëjim aajem. Magtarr oowia, amach khaibag isegwi, jũrr maach Pör Jesús iekta ʉ̈khajierram aajem. \s1 Dorcas meewia phiidʉtarr \p \v 36 Ich mag jaar ĩchab phöbör Jope anʉm ee ʉʉi ãb Jesús iek ogdʉba ʉ̈kha khitʉm sĩejim aajem. Mag ʉʉi thʉ̈r ebreonaan meúa Tabita aajeejim aajem, maagwai griegonaan meúata Dorcas aajeejim aajem. Mag ʉʉi thumaam khʉʉn dʉ̈i nem ö wajaugnaa aphʉʉm khʉʉndamau nem iigwaijã magʉmjã aba amag deejeejim aajem. \v 37 Mag Pedro Lida phöbör ee sim ee, Dorcas mor machpawia ich ag khamor machgau warag meejim aajem. Mag meebaadee ajapha domeerpinaa, ʉ̈gthaa dijã jarnaa, aar arrjierram aajem. \v 38 Maagwai Jopepienau Pedro Lida phöbör ee sim anʉmjã ũr naajim aajem. Mag Jopemua Lida barju warp khaba sĩerr aawai am iek ich ag bʉ̈rre amau emkhooin numí jʉr auwia Pedro awaan mamkhĩir pʉ̈ijierram aajem. \v 39 Magbaa makhʉʉnau wëtwia, Pedro aar barwia, irig “Jopepienau jöpkhaa pʉ thʉ̈r nʉm” a jaaubaimaawai ich ag bʉ̈rre am dʉ̈i bëejim aajem. Mag i barbaichee aiguim khʉʉnau ʉ̈gthaa chi aphʉʉmdam wai narr aar i athaadeewai, khoopaa ũanaan thum aig narr khʉʉnau bĩe nʉmua dich monakha aawai khajũadam khamatarr thumaa irig oopimajierram aajem. \v 40 Magbaawai ich Pedroou õor thum dawag jʉrkhʉʉipʉ̈iwi, kanieu phõbkhanaa, Ẽwandamag oraajim aajem. Mag oraa aaipawi chi binaanag oonaa, —Tabita, phiidʉbá ajim anʉm. \p Magbaawai chadcha chi binaanau dau ẽe oowia Pedro khĩir eerpa athaawai phiidʉ oo sĩsijim anaabá. \v 41 Maig Pedroou i jua gaai pʉrkhanaa warag ʉ̈gthaag dʉnʉʉupi athajim anʉm. Magnaa Ẽwandam iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn thum khoopaa ʉʉin chi bĩe narr khʉʉnpa thʉ̈rkhanaa amag Tabita monakkha deeu oopijim anʉm, meeba arrjö. \v 42 Jope phöbör ee thumaam khʉʉnau mag õor phiidʉtarr ũrwia, õor pöm maach Pör Jesús iek ʉ̈khajierram aajem. \v 43 Magwiajã ich Pedro chan da mabajim aajem, Jope phöbör eemua. Woun ãb Simón anʉm di aig khãai khapan sĩi awiata petajim aajem. Mag woun Simón anʉm nemhëu dën nem wau nʉm gaaita phidkhaajem ajim aajem. \c 10 \s1 Pedro Cornelio dʉ̈i \p \v 1 Phöbör Cesarea anʉm ee woun ãb sĩejim aajem, Cornelio a thʉ̈r sim. Mag Corneliota soldaaun Italiapien eem chi capitán ajim aajem. \v 2 Mag capitán judío khabajieb mamʉ, ich chaain dʉ̈imua ich ʉʉipa amach thumaam khʉʉnau Ẽwandamag jëeunaa i dau najã agpierraa wënʉrraajeejim aajem. Mag judío khaba simta, judionaan juag oom khõchgau phatkhon pöm deejeejim aajem, aphʉʉm khʉʉnag. \p \v 3 Biek ãb edau phʉʉibaajër kheeuragam las tresjö nʉm ee í Ẽwandamag jëeu chirʉmta, khãi athamjö abarm ee oowai, Ẽwandam chog ʉ̈gtharmua bëewi, dau daau i chirʉm aar dubwi irig, —Cornelio aichëjim anʉm. \p \v 4 Mag ich thʉ̈rbaichee Cornelioou inanaa i khĩir eerpanaa jãphierr thʉnʉmuata chi Ẽwandam chogag, —Señor, ¿khan agá? ajim anʉm. \p Magbaa chi Ẽwandam chogau jũrr irig, —Pua Ẽwandamag jëeu chirʉʉ aajeewai ʉ̈u irua pʉ iek ũrbarmgui ajim anʉm. Ĩchab irua oowai pua aphʉʉm khʉʉnag nemdam deejemjã ʉ̈u simgui ajim anʉm. \v 5 Õor jʉr auwi Jopeeg pʉ̈ibapʉ̈i ajim anʉm, woun Simón a thʉ̈ʉrjem awaan mamkhĩir. Ich arpai am dën ibʉʉr wauwia Pedro a thʉ̈ʉrjemgui ajim aajem. \v 6 Mag woun deeum agjö Simón a thʉ̈ʉrjem aig simgui ajim anʉm, Simón chi nemhëu dʉ̈i phidkhamie deg. I di phũas igawaa simgui ajim aajem. Mag Simón Pedroouta pʉrʉg jaauju, khanta pua wauju aai sĩ ajim anʉm chi Ẽwandam chogau capitán Cornelioog. \p \v 7 Chi Ẽwandam chog mag ich aig iekha dʉnaawi petaawai Cornelioou chadcha ich deg phidkhaajerr khʉʉn numí thʉ̈rkha auwia, ĩchab soldaaun ãb ichjö Ẽwandam iek ʉ̈khanaa ich juag oojerr thʉ̈r aujim aajem, arag thãrjup. \v 8 Mag thʉ̈rkha auwia Ẽwandam chogau ichig jaautarrjö jũrr amag ajapha jaau deewi pʉ̈ijim aajem, Jopeeg, Simón Pedro awaan wëtamkhĩir. \p \v 9 Maimua ag noram mag Cornelioou pʉ̈itarr khʉʉn ya chi phöbör dakha paaukhamam ee, edau sĩejönaa, Pedro ich dihëu ʉ̈r sĩejim aajem Ẽwandamag jëeuwai. \v 10 Mag nʉm ee jãsooga aadee thach khöm khõchkhabaadëjim aajem. Mamʉ phiejãb wau nʉmich, sĩi khãibaadeeu waa khãai khõrkha thʉnʉmua oowai, \v 11 sĩi edaujãata weeudʉ thʉnʉm oo athajim anʉm. Pedroou oowai mag edjã weeudʉ wëjöm eemua dĩesjö nem pheeugnaa khẽu jʉ̈kha sĩsidʉmta eeg jẽbjã gaai burr uraa ajim anʉm. \v 12 Mag dĩes nem pheeug sim ee nemchaain khĩir pogkhe thʉnaajim anaabá: mʉg jẽb gaaim nemchaain bʉ̈ jayapam, nemchaain sĩi jãau jẽedʉ nʉrrjëe aajem khʉʉn, nem ichpan, nem thumaa thʉnaajim aajem. \v 13 I akharau mag eerpa oo chirʉm eeta, wounjã chukhu sim eemua irig, —Pedro, jãg eem nemchaai thõonaa khöbá ajim anʉm. \p \v 14 Magbaawai Pedroou irig, —Señor, mua chan mʉg chitʉm aig mʉch erraawe bʉ̈ʉrjã nem parhooba khöba chitʉmgui ajim anʉm. Magʉm jãg maach inaam chará mua khöbamgui ajim anʉm, pʉ dau na ãrmaaugau warrgarwe maach jöoinau khöpiba jaaujerr aawai. \p \v 15 Irua magbarm ee, deeu ũmaai õor chukhu sim eemuata irig, —Ẽwandamau nem ajapha wauwi khöpi jaau sim chan oob pua maach inaa sim amgui ajim anʉm. \p \v 16 Chi dĩes gaai mag nemchaain pos jojopkham oopinaa, khömkhĩir biek thãrjup phʉʉrba jajaaujii awi, deeu ʉ̈gthaag ëudʉ athamjö abaawai chukkhu aadëjim aajem. \v 17 Mag oobaawai Pedroou ich ödegpai, “¿Khan jaauwaita jãg sĩi put gaaipai nemchaain khapan jãjãg khajĩma?” a khĩirju oo chirʉm eeta, Cornelioou pʉ̈itarr khʉʉnau Simón di jëjëwag wëdurumua i sim di aig daaugajãr puertdi aig bardʉtkhabaichëjim aajem. \v 18 Mag bardʉtkhachëwi aiguim khʉʉnag jëeujierram aajem, mag woun Simón anʉm ibʉʉr wauwia Pedro a thʉ̈ʉrjem maig sim khap aag. \v 19 Mamʉ mag nʉm ee ĩchab Pedroou mag ichdëu nem ootarr agtha khĩirju oo chirʉm ee, Ẽwandam Akharau irig, —Õor thãrjup pʉ jʉr wënʉrrʉm khʉʉn ya bardʉtkhabaichëmgui ajim anʉm. \v 20 Ʉʉrbawia am dʉ̈i petá ajim anʉm. Oob khĩirjum, jãkhʉʉn wounaanan mʉchdëuta pʉ jʉraan pʉ̈i chirʉmʉugui ajim aajem Ẽwandam Akharau irig. \p \v 21 Ichig magbaa chadcha Pedroou ʉʉrbawi mag Cornelio ich jʉrmkhĩir pʉ̈itarr khʉʉnag, —Pãran mʉʉta jʉr wënʉrrʉm, mʉʉn mʉigta chirʉmgui ajim anʉm. ¿Khandam athee bëejierrá? a jëeujim aajem amag. \p \v 22 Magbaa amachdëu, —Maar bëejimgui ajim anʉm, capitán Cornelioou chogbapäaiwai. I iek mag Ẽwandam chog bëewi irig pʉ jʉraan õor pʉ̈ipi jaaujim aajemgui ajim anʉm, mag pʉ i di aar petaawai pua nem jaaumam ichdëu ũraag. Jãg capitanan chadcha õor ajaphamʉu. Ẽwandam dau najã agpierraa aajeewai Judionaanaujã thumaam khʉʉnau i kha khõsi aajemgui ajim aajem Pedroog. \p \v 23 Magbaa Pedroou amag ierrag dubpi jaaubaa, dubwi warag ich mag aig khãi ëejierram aajem. Maimua ag noram chadcha am dʉ̈i majim aajem. Mag i mam dʉ̈i ĩchab ich ag phöbör eem ãaur agjö Ẽwandam igar narr khʉʉnjã i dʉ̈i wëtjierram aajem, i daumaai. \p \v 24 Mag wëtumua, ag noram deeu Cesarea barjierram aajem. Mam barimawia ooimaawai, chadcha Cornelioou ich khodnaan dʉ̈i ich khapkhʉʉn ich dʉ̈i ajapcharam khʉʉnpa ãbam aig biirdʉnaa am nʉ sĩejim anaabá. \v 25 Mag Pedro barbaimaawai Cornelioou i khĩirphee dawag öbërwi i bʉ̈khʉrr jĩepöröu phõbkhabaimajim aajem, Ẽwandamagamjö jëwaag. \v 26 Cornelioou mag ich khĩirphee phõbkhabaimaa Pedroou irig, —Phiidʉbaadkë ajim anʉm. ¿Khantheeta pʉ mʉ dʉ̈i jãgbaadëm? Maach wounaan agdaujöpai thʉnʉmʉg khabahab anaa, deeu i dʉnʉʉupi athajim anaabá. \p \v 27 Maimua warag iyʉ̈ʉ naawi dubjierram aajem. Mag dubwi ierr ooimaawai õor khapan pos thʉnaajim aajem. \v 28 Mag oobaimaawai Pedroou amag, —Keena, pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, maar judionaanag chan pöd pãar judionaan khabam khʉʉn deg dubpiba jaaunaa pöd pãar dʉ̈i khapeerkhajujã khaba nʉm aajem, Ẽwandam na maach ãarjeewai. Mamʉ ĩs Ẽwandamau mʉrʉg jaauwai ya maadëu tag mag khĩirjuju khaba nʉmgui ajim anʉm, dich meeun khabam khʉʉn dʉ̈i awiajã. \v 29 Maguata, mʉch aar jaaubaimaawai mua bʉ̈ʉrjã magʉm aba, chadcha bëewi mʉig pãar dʉ̈i chirʉm keena. ¿Khan athee pãrau mʉ thʉ̈rpʉ̈ijierrá? ajim aajem Pedroou. \p \v 30 Magbaawaita Cornelioou irig nem ĩgkhabaadëmua magjim aajem: \p —Ya khãai jayap simgui ajim anʉm, ĩsim khurau, mʉch di aig chirʉmta ãspatarr aigmua thachjã khöba chirarr. Mag chirʉmua edau phʉʉibaajër kheeuragam las tresjö nʉm ee, ich mʉg ora, Ẽwandamag jëeu chirajimgui ajim anʉm. Mag nʉm eeta dëgölp woun ãb khajũa bäpphä ich bäpgau phuumjö sim bëewi mʉ khĩirphee dʉnʉʉubaichëjimgui ajim anʉm. \v 31 Mag dʉnʉʉuchëwia mʉ thʉ̈rcha thʉ̈rnaa mʉrʉg, “Pua Ẽwandamag jëeu chirʉʉ aajeewai irua pʉ iek ũrbarmgui” aichëjim mʉrʉg. Ĩchab mua aphʉʉm khʉʉnag nemdam deejemjã ʉ̈u simgui ajim chi Ẽwandam chogau. \v 32 Maimua mʉrʉg õor jʉr auwi Jopeeg pʉ̈ipi jaaujim, woun ãb Simón anʉm ibʉʉr wauwia am dën Pedro a thʉ̈ʉrjem awaan mamkhĩir. Mag wounau jaauwai pʉ deeum agjö Simón anʉm nemhëu dʉ̈i phidkhaajem aig sim a jaaujim, phũas igaau di dʉnʉm ee. Pʉ igwia, mag wounauta mua nem wauju mʉrʉg khap jaaujugui ajim, chi Ẽwandam chogau. \v 33 Mag mʉchig jaaubaicheewaita mua õor pʉ̈ijimgui ajim anʉm, pʉ awaan mamkhĩir. Mag, ĩs ʉ̈u pʉ barbaichëmgui ajim aajem Cornelioou Pedroog. Ẽwandam dakhĩir maar mʉig ãba biirdʉwia pʉʉta nʉ nʉmgui ajim anʉm, pʉrʉg Ẽwandamau ich iek marag jaaupi sim ũraag. Ĩsin chadau marag jaaubá ajim aajem Cornelioou. \s1 Pedroou Cornelio deg maach peerdʉajem iek jaautarr \p \v 34 Mag ichig iekhapibaawai Pedroou magjim aajem: \p —Ĩsin ya mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm, chadcha Ẽwandamau mag iwiir ãbam khʉʉnpaita ʉ̈rcha igba aajem. \v 35 I dau naan deeum durram khʉʉnau awiajã i ipierraanaa ĩchab agcha wënʉrrakhiin, makhʉʉnjã irua igab khaba igjugui ajim anʉm Pedroou chi aig biirdʉ thʉnarr khʉʉnag. Mag jaaumamua ich Pedrooupai, \v 36 Ẽwandamau Jesucristo israelnaan ee pʉ̈ijimgui ajim anʉm, ich iek jaaumkhĩir. Mag, maadëu khaphʉ nʉmgui ajim aajem, warr Ẽwandam dʉ̈ijã iekkhõr paar narrta Jesucristo ʉ̈u maach kõit thõtarr gaaimua khõinaa wënʉrrʉm. Ich ag Jesuugui ajim anʉm, ante maach thumaam khʉʉn Pör. \v 37 Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim aajem, Juanau Ẽwandam i jaaunaa õor pör choo nʉrrarr khurjã jãga nacha Jesuu Galilea ee ich iek jaaubaaderr khĩeb Judea ee thum aaidʉjĩ. \v 38 Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm ĩchab, jãga Ẽwandamau Jesús Nazaretpierr gaai ich Akhaar phẽs deewi ich juapajã deejĩ, maimua jãga mag juapaau õor mepeer jua ee sĩsid arrjã peerdʉ aunaa ich nʉrrʉmpierr nem ajapha wau nʉrrajĩ, Ẽwandam i nʉrrʉm dʉ̈i sĩerr aawai. \v 39 Judea durr maimua Jerusalén phöbör eejã mag nem thum waumatarr marau maach daúa oojimgui ajim anʉm, maar dakhĩirta mag wau nʉrraajerr aawai. Mag khitarr Jesús ajimgui ajim anʉm, ar pakuls gaai meerphë thõopʉ̈itarr. \v 40 Amau mag i thõojieb mamʉ, khãai thãrjupam ee Ẽwandamau deeu i phiriu auwia ich oopijim. \v 41 Mag ich oopitarr thumaam khʉʉnagjã khaba, ãba maragpaita ich oopijimgui ajim aajem, ag nawejã ich Ẽwandamau maragta ichdëu nem wau nʉrrʉm oopiju awi maachta i dʉ̈i wënʉrramkhĩir jʉr autarr aawai. Maguata mag i meewi deeu iiu phiidʉtarr khurjã maachta i dʉ̈i thach khöjimgui a jaaumajim aajem. \v 42 Maimua ichdëucha maar pʉ̈ijimgui ajim anʉm, judionaan thumaam khʉʉnag jaaumamua ich igwia, “Iita Ẽwandamau jʉr aujim, warrgar meetarr khʉʉnpa maach ãba phiidʉtkhabarm ed chijã khʉʉnta ʉ̈gthar wëtju wa chijã khʉʉnta isegju a khap jaaumkhĩir.” \v 43 Mag, warrgar Ẽwandam i jaaujerr khʉʉnaujã ĩchab Jesús igwia, “Thum i iek ʉ̈khawia ãba irigpaita amach peerdʉ aumkhĩir jëeu nʉm khʉʉn khaibagan Jesús gaaimua Ẽwandamau chadcha chugpaapʉ̈iju” a jaaumajim aajem Pedroou, warr Ẽwandam i jaaumienau jaaujerr igwia. \s1 Judionaan khabam khʉʉnag Ẽwandamau ich Akhaar deetarr \p \v 44 Pedro iekha öba agtha mag ijẽjẽbkham ee, thum aig i iek ũr narr khʉʉn gaai Ẽwandam Akhaar phẽs aichëjim aajem. \v 45 Magbaawai judionaan Jesús iek ʉ̈kha narr Pedro dʉ̈i bëetarr khʉʉnau amach daúa oowai, Ẽwandamau ĩchab ich Akhaar judionaan khabam khʉʉn gaaipa phẽs deebarm oobaa, dauderraa nʉisijim aajem, \v 46 amau ũurwai sĩi amach meu khabampata sereu thʉnʉm ee Ẽwandam thö iekha nʉrrjëem ũrbaawai. \v 47 Mag thumaam khʉʉnau amachdëu iekhaba aajerr meupa iekhaphöo thʉnʉm oobaa Pedroou, —Ĩs mʉkhʉʉn wounaanau Ẽwandam Akhaar maachdëu autarrjö athapí, amjã warre ĩchab pör choopʉ̈iju aai nʉmgui ajim aajem. \p \v 48 Maimua chadcha makhʉʉn thum Jesucristo thʉ̈r gaai warre pör choopi jaaujim aajem. Mag ya pör choo nʉisiewai amach aig khãaidam khapanaa sĩemkhĩir Pedro thʉajierram aajem. \c 11 \s1 Pedroou Jerusalenpienag ichdëu nem ootarr ĩgkhaimatarr \p \v 1 Mag judionaan khabam khʉʉnaujã Ẽwandam iek ʉ̈khabarm anʉm jöpcha Judea durr tagam khʉʉn ich Jesuucha jʉr autarr khʉʉnau ũrphöbaadëjim aajem. \v 2 Mag bĩi thʉnʉm ee, Pedro Jerusalén barbaimaawai ĩchab ag phöbör ee judionaan Jesús iek ʉ̈kha narr khʉʉnau sĩi amachig baarpi auwi irig magjierram aajem: \p \v 3 —¿Woun khan jãgwiata jãg maachjö judionaanjã khab sĩsidʉmta oon mawia warag am dʉ̈i thachpa khöbaadëjĩma? ajierram anʉm. Pua jãkhʉʉn dʉ̈i jãgju khaba sĩejim perá ajierram anʉm, maach jöoinau jãgpiba jaaujeewai. \p \v 4 Magbaawai Pedroou amag thumaa jaaubaadëjim aajem, warrjã jãga Ẽwandamau irig mag nem oopiwia judionaan khabam khʉʉn eejã ich i jaaumkhĩir i pʉ̈iju ajĩ. \v 5 Mag jaaumamua ich Pedrooucha, —Warrcharan mʉʉn Jope phöbör eeta chirajimgui ajim aajem, Ẽwandamag jëeuwai. Mag Ẽwandamag jëeu chirʉm eeta, dëgölp mʉ khãi athamjö abarm ee, sĩi dĩesjö nem pöm khẽupierr khẽu khõorjʉ̈jʉ̈ʉd simta edjã eemua mʉ chirʉm aig burr urajimgui ajim anʉm. \v 6 Magbaawai ag ee sim khap aag awi mua öbër oowai, ag ee nemchaain khĩirpierr thʉnaajimgui ajim anʉm: mʉg jẽb gayam bʉ̈ jayapam khʉʉn, pabʉ̈ eem chi dachʉphʉm, nemchaain jãau jẽedʉ nʉrrjëe aajem khʉʉn, maimua nem ichpan khĩir pogkhe. \v 7 Mag mua öbër oobaawai mag õor chukhu sĩerr eemuata mʉrʉg mʉ thʉ̈rcha thʉ̈rnaa ag eem nem inag thõonaa khöpi jaaujimgui ajim. \v 8 Magbaawai mua, “Señor, mua chan mʉg chitʉm aig mʉch erraawe nem parhoobam chan bʉ̈ʉrjã mʉch i ee auba chitʉm. Magʉm jãg maach inaam chará mua khöbamgui” a chirajim, “warrgarwejã maach jöoinau khöpiba jaaujerr aawai.” \v 9 Mua mag iekhabaawai deeu mag õor iekjö sĩerrau jũrr mʉrʉg, “Mua nem wajapha wautarr chan oob pua maach inaa sim a chiramgui” ajim ich Ẽwandamau mʉrʉg. \v 10 Mag nemchaain pos jojopkham biek thãrjup mʉrʉg oopiwia deeu ʉ̈gthaag edjã ee ëudʉ athamjö abaawai chukkhu aadëjim. \p Magta Pedroou ichdëu ootarr jaaujim aajem, ich khapeenag. \p \v 11 Mag ichdëu nem ootarr jajawagmamua, ’Mag chi dĩes ʉ̈gthaa pabaadëm eeta, Cesarea phöbörmua woun ãb Cornelio anʉmua mʉ awaan mamkhĩir õor thãrjup pʉ̈itarr khʉʉn mʉ chirʉm di jʉr wëtumua mʉ aar barimajierramgui ajim anʉm. \v 12 Mag am bardʉtkhabaimam ee, ĩchab Ẽwandam Akharau mʉrʉg bʉ̈ʉrjã magʉm aba am dʉ̈i mapi jaaubaawai chadcha mʉ am dʉ̈i majimgui a jaaumajim aajem ich Pedroou. Mag jajawagmamua, Mag mʉ mam dʉ̈i ĩchab ermanonaan seis aig narr khʉʉnjã mʉ dʉ̈i wëtjimgui ajim anʉm. Mag wëtwia mag woun Cornelio anʉm deg naaimajimgui ajim anʉm. \v 13 Mag maar bardʉtkhabaimaawai mag wounau jũrr mʉrʉg nem ĩgkhabaadëjimgui ajim anʉm, jãga Ẽwandam chog i aig bëewia, õor jʉr aupiwi, Jopeeg pʉ̈ipi jaaujĩ; ajapcharan mʉ jʉraanma. \v 14 Magá Ẽwandam chogau ich Cornelioogcha jaaujim aajem, mua maach peerdʉajem iek wajapha jaaubaawai peerdʉwi ĩchab thum i di aiguim khʉʉnjã peerdʉ nʉisiju. \p \v 15 ’Keena, magta chadcha mʉ i aar barwia mua Ẽwandam iek amag jawaagpajimgui ajim anʉm Pedro ich meeunag. Magnaa, Mag mawia amag jaaubaadëm eeta Ẽwandam Akhaar am gaai phẽs aichëjimgui ajim anʉm, na ar maach tagam judionaan chi ʉ̈kha nʉm khʉʉn dʉ̈imua nacha autarr edamjö. \v 16 Magbaawaita mua khĩir eyaa aadëjimgui ajim anʉm Pedroou, maach Pör Jesuu mʉchig, “Juan chi pör choomieun chadcha dödamaupai pãar pör choojieb mamʉ, mʉgtarr khur ich Ẽwandam Akhaarchata pãrau pãach gaai phẽs wai nʉisiju” a iekhatarr. \v 17 Magua keena, mua oowai mag ich Jesuucha magtarr aawaita mag edjã Cornelio dʉ̈i ãba narr khʉʉnagjã Ẽwandamau ich Akhaar deebajieb ajim anʉm amag, ar maachdëu Jesucristo iek ʉ̈khaawai maachig deetarrrjö. Keena, magtarr aawaita pöd mua Ẽwandam ichaaur aju aai khaba chirajimgui ajim anaabá Pedroou ich khapeenag jaaumamua. \p \v 18 Pedroou mag jaaumam ũrwia, Jerusalenpien chi ʉ̈kha narr khʉʉn sĩi warag khĩuu nʉisiwi, Ẽwandamag jëeuphöo thʉnʉmua, “Ʉ̈uchata jãgbarm Ẽwandam” ajierram aajem. “Magan judionaan khabam khʉʉnaujã amach khaibag thumaa ãsie ewag khĩirjuwia pʉrʉgta chugpaapi jëeu nʉm khʉʉnan ʉ̈u ĩchab ʉ̈gthar öbër wënʉrrajugui” ajierram aajem, mag warag Ẽwandamag jëeumamua. \s1 Antioquía phöbör ee chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn \p \v 19 Mag Esteban thõowia chi Ẽwandam iek ʉ̈kha durrum khʉʉn ẽudee ẽkha nʉm jaar, ãaur khʉʉn Feniciaag dʉr wëtjim aajem; maagwai ãaur khʉʉn, Chipreeg; maimua tagam khʉʉn, Antioquiaag. Mag wëtwi amach wënʉrrʉmpierr jaau wënʉrrajim aajem, jãga Ẽwandamau maach peerdʉ aaujẽ. Mamʉ mag jaau wënʉrrʉm chan parhoobam khʉʉnagjã jaauba, ãba judionaanagpaita jaaujeejim anaabá. \v 20 Mamʉ mag dʉr wëttarr khʉʉn ee naajim aajem, Chiprepien Sirenepien dʉ̈i. Makhʉʉnaun chad Antioquía phöbör ee amach bardʉtkhaimaawai, parhooba griegonaanagpa maach Pör Jesús igwi thumaa jaauphöbaadëjim aajem, amjã peerdʉju aai nʉm a khap amkhĩir. \v 21 Maach Pör Jesuuta mag ich i jaaumkhĩir ich juapá amag dee sĩerr aawai chi ũr nʉm khʉʉn khapan warr amachdëu chadpii aajerr khĩirjug isegwi jũrr maach Pör Jesús iek jaau nʉmta ʉ̈khajierram aajem. \p \v 22 Antioquía phöbör ee mamagkham Jerusalenmua chi ʉ̈kha durrum khʉʉnau ũr athaawai am aar Bernabé pʉ̈ijierram aajem, khap oon mamkhĩir. \v 23 Mag mawia chadcha Ẽwandamau mamaam khʉʉnjã ʉ̈u peerdʉ atham oobaimaawai Bernabé onee aadëjim aajem. Maimua warag thumaam khʉʉnag, “Ich jãg thãraucha warag maach Pör Jesús iek ʉ̈kha wënʉrrʉmua i gaaita ubʉ nʉisit” ajim aajem, am wawimamua. \v 24 Ich Bernabejã woun ajapham ajim aajem. Magua irua ich gaai Ẽwandam Akhaarjã phẽsnaa ĩchab ãba Ẽwandam gaaipaita thãraucha ʉ̈khaajeejim aajem. Mag Ẽwandam Akhaar ich gaai phẽs wai simua jaaumam ũrwi warag khapankham khʉʉnau ʉ̈khawi maach Pör Jesús dënkhamaajeejim anʉm. \p \v 25 Maig sĩi awi ich Bernabé jũrr Tarsoog majim aajem, Saulo jʉraan. Mag mawia aig oobaimaa, ich dʉ̈i ëeurrwi Antioquiaag arrjim aajem. \v 26 Mag Antioquía phöbör barwi año ãb ëntër aig nʉmua warag õor khapankham khʉʉnag Ẽwandam iek jaaujeejim aajem. Maig mag Antioquía phöbör eeta chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn warrpem cristianonaan a thʉ̈rjierram aajem bigaaum khʉʉnau, amach Cristo iek ʉ̈kha durrum gaaimua. \p \v 27 Ich mag jaar Jerusalenmua Antioquiaag Ẽwandam i jaaumien bëejierram aajem. \v 28 Mag bëewia ãb Agabo anʉmua Ẽwandam Akharau ichig jaaupibaawai õrag jaaujim anʉm, durrpierr jãdau theeg burrju. Magtarr khur Claudio reikha sim jaar, chadcha ich Agaboou jaautarrjöo ajim anaabá. \v 29 Mag jãdau theega aadëmua khöju chukkhu aadeewai Antioquiapien Jesús igar durrarr khʉʉnau agdaujö amachdëu deeju ayaampierr ofrendadam jʉrphë auju aphöbaadëjim aajem, Judea durr agjö chi ʉ̈kha durrum khʉʉnag deepäaig. \v 30 Mag chadcha ya chi phatkhon wai nʉisiewai Bernabé Saulo dʉ̈i jʉr auwi makhʉʉn dʉ̈i deepʉ̈ijierram aajem, jũrr Jerusalenam iglesia eem chi pörnaanag deeimamkhĩir. \c 12 \s1 Santiago thõopʉ̈iwi Pedro cárcel deg pʉ̈itarr \p \v 1 Mag Bernabé Saulo dʉ̈i Jerusalenpien athee phatkhon deen ma nʉm jaar, rey Erodeeu ãaur khʉʉn Jerusalén ee Jesús iek ʉ̈kha durrarr khʉʉn pʉrkha aujim aajem, am dʉ̈i ichdëu ampierr aag. \v 2 Mag pʉrkha auwia ãb Juan dʉ̈i khod ãbam Santiago a thʉ̈ʉrjerr ich soldaaunag thuthuíu ö thʉappʉ̈ipijim anaabá. \v 3 Mag ö thʉap thõobarm judionaan chi pörnaanau warag khõchkhabarm oobaawai Pedrojã dʉ̈i warre pʉr aupijim aajem, chi Erodeeu. Mamagkharran pan levadura chukhu wauwi khoojem ag seman ee ajim aajem. \v 4 Mag preso pʉr auwi, cárcel deg phãar sĩunaa, soldaaun dieciseis jʉr aujim aajem, nacha jayapam khʉʉnau thʉa wai nʉʉ awi jũrr agjö jayapam khʉʉnau ich mag theg ahau amkhĩir. Maan i dënën, mag phãar sĩuwi nemkhoo pömaam dichdimaawaita dawag auju ajima, thumaam khʉʉn dakhĩir ich soldaaunag thõopi jawaag. \v 5 Mamʉ mag Pedro cárcel deg soldaaunau oopaar wai nʉmichin, ĩchab tagam khʉʉn chi ʉ̈kha nʉm khʉʉnau pʉa chukhuu Ẽwandamag jëeu durrajim anaabá, i kõit. \s1 Pedro cárcel degmua öbërtarr \p \v 6 Maimua chadcha mag phiesta dichwia, nanumjö Erodeeu amag Pedro jẽu deeju anʉm ee, ĩsimjö, khëubaadeewai soldaaun numiim khʉʉnau amachpierr Pedro jua gaai cadenau jʉ̈khanaa, amach jua gaaijã jʉ̈khanaa, amach jãrr wai khãiphöbaadëjim aajem. Maagwai tagam khʉʉnau puertdi aig thʉa nʉisijim aajem. \v 7 Mag Pedro khãi jẽer sim ee, Ẽwandam chog ʉ̈gtharmua i aig pierrwai cárcel di thum sĩi arar jöisijim anaabá. Mag bëewi, i ãi ee noinoinaa, phiriupʉ̈iwi irig, —Pedro, jöpai phiidʉbá ajim anʉm. \p Irua magbarm bʉ̈rre chadcha caden Pedro jua gaai mag jʉ̈kha sĩerrta sĩi ẽedʉ khʉiphöbaadëjim anaabá. \v 8 Mag daukhanpabaadee, —Jua chʉphʉ pʉch ãi khõorjʉ̈wi jöpai pʉch zapat jũabapʉ̈i ajim anʉm deeu chi Ẽwandam chogau. \p Mag chadcha Pedro zapat jũa aaipabaadee, —Jãimua pʉch manto jũawi mʉ ẽudee pidú ajim aajem chi Ẽwandam chogau. \p \v 9 Magbaa chadcha i iek chi Ẽwandam chog ẽudee í öbërbaadëjim aajem. Mamʉ Ẽwandam chogau ich dʉ̈i mamagkhamjã wajappai Pedroou khaugba, iruan sĩi ich khãai khõrkha chirʉmuata mamagkhampii ajim anaabá. \v 10 Mamʉ irua oowai, mag wëtumua amach garcha soldaaun narr aig dichwia, ag atagaa narr aigjã dichwi, ya kaaijã eecha öbërimaajem puertdi aar paaukhabaadëjim aajem. Mam paaukhabaimaawai mag puertdi sĩi ich khĩrau weeudʉbaadëm ee öbër dichjierram aajem. Maimua ãba wëtumua deeum kaaijã neer sim aar paaukhabaimaawai deeu Pedro ich appai aadëjim aajem, chi Ẽwandam chog petaawai. \v 11 Magbarm aigta Pedroou ajapcha khaug athaawai ich ödegpai, “Ãa, jãgan chadchata Ẽwandamau ich chog pʉ̈ibarbma” ajim anʉm, “Erodeeu judionaan dʉ̈imua mʉ dʉ̈i amachdëu ampierr aju arrta i jua eemua peerdʉ awaag.” \v 12 Mag ichdëupai ajap ich khaug athaawaita warag woun Juan anʉm ãd María a thʉ̈r sĩerr diig petajim aajem, õor khapan ãba biirdʉwi Ẽwandamag jëeu narr aar. Mag woun Juan anʉm ibʉʉr wauwi ĩchab Marcos a thʉ̈r sĩejim aajem. \v 13 Mag petwi, barwia, ũjãrram puertdi sirimajim aajem, ich weeu aumkhĩir. Magbaawai khap aag awi daupeer ãb Rode anʉmua puertdi aigcha ũraan bëejim aajem. \v 14 Mag bëewi Pedro iekcha ũr athaawai warag onegau puertdijã weeuba, sĩi ierrag khaphigbaadëwi, —Ich Pedro khabahab ajim anʉm ierr narr khʉʉnag. \p \v 15 Magbaawai oraa narr khʉʉnau sĩi warag i lökag phëwi ʉ̈khamapha naajim anaabá. Mamʉ mag ich iek ʉ̈khaba abaawai warag, “Chadcha Pedro iekta mua ũr ʉabajieb” anʉʉ paawaita, deeu ũmaai, —Keena, magan chadcha khai, jã sĩi i akhaar khabahaba ajierram anʉm. \p \v 16 Mamʉ magʉmich warag Pedroou puertdi bubuju khabaadëjim anaabá, ich weeu aumkhĩir. Maimua weeunaa ichchata oo athaawai, khĩir ëu awi jũrr wir aig amach khapeenag, —¿Jãgata jãg ʉ̈u chig aba pierrúma? ajierram aajem. \p \v 17 Magbaawai ichdëu warag am khĩu amkhĩir juaupai jajaaujii awi amag ĩgkhabaadëjim aajem, jãga cárcel deg i chirarrta maach Pöröu i dawag öbeer aujĩ. Mag thum jaau dichwia, —Chamʉg mua pãachig nem ĩgkhabarm thum ich agjöo Santiagoog jaauwi tagam khʉʉn maach khodnaanagjã jaaubat ajim aajem. \p Mag jaauwia, aigmua öbërwi, ichta warag chawag petajim aajem. \p \v 18 Am iekhan, maimua ag noram ãspaauta sĩi Pedro chuk ëebaadeewai soldaaun amach eepai iek phithurg maadëujã khaugba jöisijim anʉm, Pedro gaaimua. \v 19 Magbaawai Erodeeu jʉrpiwi par jʉr nʉmjã baauba abaawai, soldaaun chi thʉa narr khʉʉnta ãba thʉ̈rkha auwi par jëeu ohookhamjã ich mag khaugba buudimaawai, amachta phë arrwi khëchpi jaaujim anaabá. Magtarr khur chi rey Erodes Jerusalén durrmua mawia jũrr phöbör Cesarea anʉm ee sĩeimajim aajem. \s1 Erodes meetarr \p \v 20 Mag, Erodes Cesarea phöbör sĩeimawi, Tiropien dʉ̈i meeukhanaa, Sidonpien dʉ̈ijã meeukha sĩsijim aajem. Mamʉ magbaa warm khʉʉnau amach ap nacha ajapha iekhawia jũrr i dʉ̈i iekhaan bëejierram aajem. Mag bëewi, chi rey dën thethem woun ãb Blasto anʉm dʉ̈i iekhawi, amachig paa auwi, rey dʉ̈i iek deeju ajierram aajem, khõinaa wënʉrraag. Amau rey amach dʉ̈i meeukhapimapha naajim anaabá, amachdëu chi rey durramta khöju për khoojerr aawai. \v 21 Maimua chadcha mag deeu ãba iekhaju arr ed rey Erodeeu ich khajũa ajapcharam jũanaa, ich khu juupjem gaai waaidʉwi jupwi, õrag iekhabaadëjim aajem. \v 22 Mag iekhabaadee phöbörpienau i thö nʉmua, “Mʉg wounan Ẽwandamjöta iekha sim; jã chan sĩi khajapham woun khabamgui” a sereu phöbaadëjim anʉm. \v 23 Õrau serereukhamua ichig mamagkhamjã bʉ̈ʉrjã amag iekhaba, warag ʉdʉraa ichigta Ẽwandamagamjö iekhapijim anaabá. Mamʉ magtarr kõit Ẽwandam chogau i bi ee ödömie dau daau ompapiwi ich aguapai warag jʉ̈ thʉrrdʉ meejim aajem, chi Erodes. \p \v 24 Mag, par Erodeeu ich monakha aawai chi ʉ̈kha durrum khʉʉn öpʉ̈iju ẽkhaajeejieb mamʉ, maach Pör iek jaau nʉmʉn waragta durrpierr aaidʉnaa ĩchab chi ʉ̈kha nʉm khʉʉnjã khapaana paaukhamajim aajem. \v 25 Bernabé Saulo dʉ̈i mag ofrenda deethurwi, Jerusalenmua deeu Antioquiaag wëtumua amach dʉ̈i woundam Juan anʉm arrjierram aajem. Ich mag Juanpai ibʉʉr wauwia Marcos a thʉ̈ʉrjeejim aajem. \c 13 \s1 Bernabé Saulo dʉ̈i warrpem Ẽwandam i jaaumkhĩir pʉ̈itarr \p \v 1 Antioquía phöbör eem iglesia ee Ẽwandam i jaaumien dʉ̈i maestronaan naajeejim aajem. Makhʉʉn thʉ̈r ãb Bernabé ajim aajem; ãb Simón, am dën ĩchab “Chi Phʉich” a thʉ̈ʉrjerr; ãb Lucio, Cirenepierr; ãbakhai Manaén, Galilea durram gobernador Erodes aajerr dʉ̈i ãba bãautarr; maimua Saulo. \v 2 Ich makhʉʉn biek ãb thachjã khöba maach Pör Jesuug jëeu nʉm ee, Ẽwandam Akharau amag, “Bernabé Saulo dʉ̈i idëu sĩi sĩubat, mua am athee ya phidag jʉr wai chirʉmgui” ajim anʉm chi Ẽwandam Akharau. \p \v 3 Magbaawai chadcha mag Ẽwandamag jëwaag sĩi thachjã khöba sʉrkha nʉmua makhʉʉn numiim ʉ̈rta jua ausĩunaa oraawi pʉ̈ijierram aajem. \s1 Chipre phʉram gaai maach peerdʉajem iek jaautarr \p \v 4 Mag, ich Ẽwandam Akharau amachig wëtpi jaaubaawai Bernabé Saulo dʉ̈i Seleuciaag wëtwi maigmua jũrr döjãrr phʉram Chipre anʉmʉg dʉrbajierram aajem. \v 5 Maimua Puerto Salamina barwi judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg maach peerdʉajem iek jaauphöbaadëjim anʉm. Juan Marcos amach dʉ̈i arrtarr aawai magua dʉ̈i am ipierr jaaujeejim aajem. \p \v 6 Mag phöbör Salamina anʉm eem khʉʉnag Ẽwandam iek jaauwia warag ich ag morr gaaipai phʉʉrdʉ wëtumua deeum phöbördam Pafos anʉm barjierram aajem. Maig woun ãb bënkhʉʉn sĩejim aajem, Barjesús a thʉ̈r sim. Mag woun sĩi nem sëunem ich bën khaugau parhooba nem wau nʉrrʉmta, iruan Ẽwandamau nem waupi simta wau chirʉm aajeejim aajem, ich iekhaupaita. \v 7 Mag bënkhʉʉn Barjesús anʉm, gobernador pör öphërg sĩerrʉm Sergio Paulo anʉm dʉ̈i sĩejeejim aajem. Mag gobernadorrau Ẽwandam iek ũrm khõsi sĩerr aawai Bernabé Saulo dʉ̈i ich aar thʉ̈rkhʉʉipʉ̈ijim aajem, am iek ũraag. \v 8 Mamʉ Bernabé Saulo dʉ̈i bëewi Ẽwandam iek jaaubaicheewai mag chi bënkhʉʉn griegonaan meúa Elimas a thʉ̈r simuata jũrr idëu chi gobernadorrag amau jaau nʉmjã ʉdʉʉr ʉ̈khapiba wai sĩsijim anaabá. \v 9 Magbaawai Sauloou ichpai ĩchab Pablo aajemua, ich gaai Ẽwandam Akhaar phẽs wai sĩerr aawai, irig eerpanaa thet khĩesir, \v 10 —Pʉrʉgan dösãtauta khĩirjug dee simgui ajim anʉm. Maguata jãg sëunem sĩi õor khũgurjupai khap sĩerrʉm, bʉ̈ʉrjã nem ajapham khõchkhaba. Jãg maach Pör Ẽwandam ichaaur aju khãai, jãg idëu chi ʉ̈kham khõsim khʉʉnag i iek ʉ̈khapibáma ajim anʉm. \v 11 Pʉch jãg chitʉm paar nau maach Pör Jesuu warre pʉ dau khaugba apʉ̈ijugui ajim aajem. Magbarmʉn pʉʉn bʉ̈ʉrjã edau khĩir araragjã khaugba chitʉʉ awiata deeu dau eerdʉjugui ajim anʉm irig. \p Mag, chadcha Pabloou magbarm bʉ̈rre chi Barjesús dau khĩbaadëmua pöd majujã khaugba aadeewai, ãbmua khãijã ich jua gaai ëudʉ arrmkhĩir awi õor jʉʉrwai, sĩi parhooba jʉrkha jʉrkha aadëjim aajem. \v 12 Mag maach dauderraa abarm chi gobernadorrau ich daúacha oobarm dʉ̈i maach Pör Jesús iek Pabloou Bernabé dʉ̈imua jaau wënʉrrarr ich jʉ̈gaagaa ũrbaawai chadcha ʉ̈khajim aajem. \s1 Pablo Bernabé dʉ̈i Pisidia durr \p \v 13 Pablo ich khapeen dʉ̈i mag phöbördam Pafos anʉm ee naawi dʉrbagkhabaadeeu deeum durr Panfilia anʉm eem phöbördam Perge anʉm phẽeubaimajierram aajem. Mamʉ mam paaukhabaimaa Juan Marcoou am kha ogdʉwi deeu Jerusalenag petajim aajem. \v 14 Maig Perge naawi Antioquiaag wëtjim aajem. Mag Antioquía phöbör deeum durr Pisidia anʉm dakha sĩejim aajem. Am iek mag phöbör ee jua ʉ̈ʉijem ed pabaadeewai judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg dubwi ohoodö aimajierram aajem. \v 15 Mag jupwi, Moiseeu iek phã pʉatarr thʉ̈rnaa Ẽwandam i jaaumienau phã pʉarr gaaijã ĩchab thʉ̈r dichdimaawai, mag judionaan eem chi pörnaanau amag, —Keena khodamnaan, pãrau õor wawieg khĩirjugdam wai nʉm khai, warre marag ũrpibat ajierram aajem. \p \v 16 Magbaawai Pabloou bʉ̈jãau dʉnʉʉunaa, õor khĩuu amkhĩir juau jaau jaaunaa, amag iekhamamua magjim aajem: \p —Keena israelnaan ajim anʉm, maimua pãar ar Ẽwandam iek ũrwi jʉ̈g ʉ̈rʉʉ aajem khʉʉn, mʉ iek ũrbat ajim anʉm. \v 17 Warrgarwejã Ẽwandamau maach jöointa jʉr autarr aawai am chikham ee Egipto durr naajeewaiwe amachta Ẽwandamau nem khapan apiwi ich jua theegau deeu chawag phë arrjimgui a jaaumajim aajem. \v 18 Mag phë arrwi, õor chukag durr ich dakhĩir khaigba aadëphʉm gaaimua khĩir machag ãwat nʉrrʉmjã, Ẽwandamau magʉm igba, cuarenta añosjö am dʉ̈i ogdʉba sĩejimgui ajim aajem Pabloou amag jaaumamua. \v 19 Mag wënʉrrʉmua Ẽwandam jua theeg paarmua amachdëu Canaan durr siete naciones öpʉ̈itarr thum Ẽwandamau warag amag deejimgui ajim anʉm. \v 20 Mag maach jöointa Egipto durr nʉwe, Ẽwandamau jʉr autarr aigmua Canaan durr amachdëu jʉ̈athʉg auwi ma nʉm jaar, ya cuatrocientos años dichwi sĩejimgui ajim aajem Pabloou mag ijẽjẽbkhamua. \p Mag Pabloou jaau wai khitʉmua, ’Magtarr khur Ẽwandamau amag leinaan jueces anʉm khʉʉn deebaawai makhʉʉnauta phöbör thum khap nʉisijimgui ajim anʉm. Mag jueces anʉm khʉʉnta años khapan chi pörnaankha wënʉrrʉʉ awi, jũrr jöoi Samuelta chi pörkha sĩsierr aigmua ewag paawai, \v 21 õrau amach garmua Ẽwandamag amach pörkhamkhĩir rey jëeubaawai, woun ãb warr jöoingar Benjamín aajerr ag chaain ewagam khʉʉn dën woun Cis anʉm iewaa Saúl anʉmʉgta cuarenta años Ẽwandamau am reikhapijimgui ajim aajem. \v 22 Mamʉ mag nacharam rey ich Ẽwandamau isegpʉ̈iwi jũrr deeum woun ãb David anʉmta reikhapijimgui a jaaumajim aajem Pabloou. Mag jaaumamua ichdëupai, Mag David igwiata ich Ẽwandamaucha, “David Isaí iewaan chad mua khõsi chirʉm; jãguan chad mʉchdëu nem mag abarm ipierraa ajugui” ajim aajem Pabloou amag, ich Ẽwandamau iekhatarr igwia. \v 23 Magnaa, Ich Ẽwandamaucha maach jöoinag jaaujerrjö, mag David chaain ewagam khʉʉn eemta Ẽwandamau Jesús thaabapijimgui ajim anʉm, maach israelnaan peerdʉajem khamkhĩir. \p \v 24 ’Mamʉ mag ich Jesuucha Ẽwandam iek jaau nʉrraju nawejã Juan chi õor pör choomieu israelnaan thumaam khʉʉnag jaaujeejimgui ajim anʉm, amach khaibag isegwi amach pör choopimamkhĩir. \v 25 Juanau mag jaau nʉrrʉmua ya ich thõju gayaa pamam ee õrag, “¿Pãrau khĩirjuawai mʉʉta ich Ẽwandamaucha jʉr auwia pʉ̈iju aajerr khai?” ajim anʉm. Maimua ich Juanaupai, “Mʉ chan ar khabamgui” ajim aajem. “Mamʉ mʉ ẽudee ãb urumta ichiugui” ajim anʉm ich Juanau, Jesús igwia. “Maan chad mʉ khãyaujã ʉ̈rʉʉcha simgui” ajim anʉm. “Mamʉ mʉ chan mʉg chirʉm aig sĩi i chogkhaagpaijã bʉ̈ʉrjã serbiibata chirʉmgui” ajim aajem Juanau. \p \v 26 Maimua mag chi Juan õor pör choomieu iekhatarr jaau dichwia deeu ich Pablooupai, ’Khodamnaan, jöoingar Abrán khachitarr ag chaain ewagam khʉʉn, maimua pãar ar Ẽwandam iek ũrwia jʉ̈g ʉ̈rʉʉ aajem khʉʉn: mʉg maach peerdʉajem iek cha mua jaau chitʉmʉn pãach atheyaugui ajim aajem Pabloou amag. \v 27 Jerusalén phöbör eem khʉʉnau amach pörnaan dʉ̈imua bʉ̈ʉrjã pöd Jesús khaug aubajierramgui ajim anʉm. Mag khãai ante i igwia Ẽwandam i jaaumienau phã pʉatarr iek sabarhedpierr thʉ̈r nʉmjã bʉ̈ʉrjã i khaug auba, warag amachdëuta warrgarwe Ẽwandam i jaaumienau jaauwai i dau aphʉʉ wau thõomamua thõopʉ̈iju a jaaujerrjöo ajierramgui ajim aajem, i dʉ̈i. \v 28 Mag i thõog athee bʉ̈ʉrjã khaibag chukhu khitarr ãba, warag Pilatoog pʉr deewi i thõopʉ̈ipi jaaujierramgui ajim aajem. \v 29 Mag jaaumamua ich Pablooupai, Maimua Ẽwandam iek phã sim gaai i igwia jaau sĩerrjö, thum mag i dʉ̈i amachdëu ampierr awia, pakuls gaaimua eeg paa auwi, durrbʉ̈ khõpag ee jẽbdi chi khörm sĩerr ee aukhërjierramgui ajim anʉm. \v 30 Mag amau i thõojieb mamʉ, Ẽwandamau deeu i phiriu aubajieb ajim anʉm. \v 31 Mag iiu phiidʉwia biek khapan ich oopijim anaabahab ajim anʉm, mag ich thõju gayaa paawai Galileamua Jerusalenag ich dʉ̈i ãba wëttarr khʉʉnag. Magtarr aawai mag amach daúa i ootarr khʉʉnauta jũrr ĩs õrag jaau wënʉrrʉmgui a jaaumajim aajem Pabloou, mag Antioquía phöbör ee chi pörnaanpa thʉnarr khʉʉnag. \p \v 32 Maimua warag mag jaaumamua, ’Ẽwandamau warrgarwe maach jöoinag jaauwai mag ich chaai pʉ̈iju aajerr iekta maraujã pãrag jaau wënʉrrʉmgui ajim anʉm. \v 33 Mag warrgarwe maach jöoinag mag ich chaai deeju a jaautarr aawai chadcha ĩs ewag pawi maach chi ewagam khʉʉnagta Jesús iiu phiidʉbarm oopijimgui ajim aajem, magbarmua jãgan chadcha ich Iewaata maach ee nʉrrajim a khap amkhĩir. \p Magju arr aawaita i igwia Ẽwandam ẽsap Salmos numiim anʉm gaai Daviiu phã pʉawai, “Pʉʉn mʉ Chaairau; ĩsin chad õrau pʉʉn mʉ Iewaa a khaphʉ nʉisimgui” a phãtarrjã jaaumamua, \v 34 mag i phiidʉwia tag meeba ich mag iiu sĩerraju igwiajã ich Ẽwandamaucha ĩchab, “Mʉchdëu Daviig jaautarr chan par iekhaupai khaba chadcha aju” a iekhatarrpa jaaumajim aajem Pabloou. \p \v 35 Mag jaaumamua ich ag Jesupai jaauwi, ’Ich ag Salmo gaaipai ĩchab mag sim: “Ẽwandam, pʉch chaai bʉ̈ʉrjã pekau chukhu khitʉm pʉchdëucha jʉr autarr chan pua ʉdʉraa i ëu jẽb ee miiupibamgui” ajim aajem. \v 36 Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, chadcha Daviin sĩi Ẽwandamau nem jaaumamta wau khitʉʉ awi meetarr. Mag meebaadeewai parhoobam khʉʉn aukheerjemjö ich jöoin dʉ̈i ãba aukhërwi ich ag eepai jẽbeg pajimgui ajim anʉm. \v 37 Mamʉ mag Jesús mor chan bʉ̈ʉrjã ich aukhërtarr jẽb degpai miiubajimgui ajim anʉm, ich Ẽwandamaucha phiriu autarr aawai. \p \v 38 Maimua amag, ’Khodamnaan, magua pãrau thumaam khʉʉnau khaphʉ aju aai nʉmgui ajim anʉm ich Pabloou, maraun sĩi Jesuuta maach khaibag thum chugpaapʉ̈iju aai sim a jaau wënʉrrʉm. \v 39 Maagwai Moiseeu iek phã pʉatarr gaai jaau simpierr ʉ̈kha nʉmuapai pöd peerdʉba arr khʉʉnaujã Jesús iek ʉ̈khamʉn, jũrr ichdëun chad thum peerdʉ auwia ajaug paapʉ̈imaju, magbarmua tag bʉ̈ʉrjã ich dʉ̈i iekkhõr chukhu nʉisimkhĩir a iekhamajim aajem Pabloou. \v 40 Maimua, Khĩir khaphʉ abat ajim aajem, Ẽwandam i jaaumienau ẽsap gaai jaau pʉatarr pãach gaai pam ugua. \p Mag jaauwi, ich Ẽwandam iek phã simcha jaaubaadëjim aajem, chi Pabloou. Mag irua jaautarr mʉg ajim aajem: \q1 \v 41 “Pãar ar Ẽwandam iek aawaijã warag i wau iekhaajem khʉʉn ũrbat: \q1 Mʉʉn Ẽwandamau. \q1 Pãach dakhĩir pãrau ag na ooba aajem mua wauju. \q1 Mamʉ nem thum magju nawe ãbmua pãrag jaaukhiinjã pãrau ʉ̈khabaju. \q1 Mamʉ ya pãach daúa oophöbaadeewaita pãar jãphierr naawijã, ¿pãrau jãgbarju? \q1 Pãachdëu ʉ̈khaba arr gaaimua, maigta pãar öju edau” ajim aajem Pabloou, Ẽwandamau ich iek phãpitarr igwia. \rq (Ab. 1:5)\rq* \p \v 42 Mag judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg jaau naawi daau paaukha phöbaadeeu, judionaan khabam khʉʉn am aig bëewi, deeu ẽudeem semanau jua ʉ̈i nʉm ed paawai ãba biirdʉawaijã ich ag iekpai amachig jaaupijierram aajem, Pabloog. \v 43 Mag ãba biirdʉ naawi aaidʉtkhabaadëm ee, judionaan khapan Pablo Bernabé dʉ̈i wëtum ẽudee wëtjierram aajem, judionaan khabamta eeu ʉ̈khawia judionaan igar theerbagkhatarr khʉʉnpa. Magbaawai mag amach ẽudee wëtum khʉʉnag wawimamua, “Ich jãg thãraucha ʉ̈kha wënʉrrʉmua Ẽwandam pãach daupii aajem gaaita ubʉ nʉisit” aajeejim aajem amag chi Pabloou Bernabé dʉ̈imua. \p \v 44 Maimua chadcha deeu ũwaai jua ʉ̈ʉijem ed pabaadeewai peer phöbör thumta ãbam aig podpa nʉisijim anaabá, Ẽwandam iek jaaumam ũraag. \v 45 Mamʉ judionaanau mag atcha õor pöm thʉnʉm oobaawai iekkhõr wauphöbaadëwi, warag Pabloou jaau sim ichaaur õor wawinaa, irig sĩi parhooba iekha phöbaadëjim aajem. \v 46 Magbaawai ĩchab Pabloou Bernabé dʉ̈imua warag thãar phĩiuwia iek khẽgkha amag, —Ũrbat keena ajierram anʉm. Chadcha pãragta nacha marau mʉg Ẽwandam iek jaauju aai naajim, mamʉ pãar jãg ʉ̈gthar öbërmaphamjö Ẽwandamagjã ʉdʉʉr pãach peerdʉ aupiba i isegamjö naawai marau judionaan khabam khʉʉnagpa jaau wënʉrrʉmgui ajim aajem, \v 47 maach Pör Ẽwandamau thumaam khʉʉnag ich khap amkhĩirta ich iek jaaupi sĩewai. Maagwai chadcha ich Ẽwandam iek gaai ich Jesús igwi, \q1 “Iita judionaan khabam khʉʉn atheejã khĩchag ee õtdau phuu dʉnʉmjö sim, durrpierr ich iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn thum ichdëuta peerdʉ awaag” a phã simgui ajierram aajem. \rq (Is. 42:6; 49:6)\rq* \p \v 48 Pabloou Bernabé dʉ̈imua mag jaaubarm ũrwia judionaan khabam khʉʉnau amach jʉ̈gʉucha mag amjã peerdʉju aai nʉm a ũrbaawai onegau, “Keena, mʉg Ẽwandam iekhan chadcha chi ajaphamʉugui” ajierram aajem, chadcha thãraucha amachdëu ʉ̈kha nʉm iekhau. Mag thumaa ʉ̈khatarr khʉʉnan, nawe Ẽwandamau ichdëu oowai ich iek ʉ̈khaju khaphʉ wai sĩerr khʉʉn ajim. \p \v 49 Mag jaau nʉmua mag amach nʉm durr eepain maach Pör Jesús iek aaidʉbaadëjim anaabá. \v 50 Mag warag Ẽwandam i aaidʉmam oobaawai khĩir mor chigpai jũrr judionaanau amach ee riknaan ʉʉin Ẽwandamag jëeu durraajerr khʉʉn dʉ̈i iekhawia phöbör ee chi pörkha nʉm khʉʉn dʉ̈ijã iekhajierram aajem. Magnaan chad Pabloou Bernabé dʉ̈imua ʉ̈u Aai i jaau durrarrta, am dʉ̈i amachdëu ampierr awi warre amach durrmua jʉrkhʉʉipʉ̈ijierram aajem, aiguim judionaanau. \v 51 Mag amach jʉrbaadee warre ĩchab amach dakhĩirwe amach bʉ̈ gayam jẽb ʉʉrphë ʉʉrphë apʉ̈ijierram anaabá. Mag nʉmua amach ödegpain, “Pãar maar dʉ̈i jãg nʉm gaaimua Ẽwandam dʉ̈i khĩir khapnaat” anʉm ajima. Magwia ërëubaadeeu deeum durr phöbör Iconio anʉm naaimajim aajem. \v 52 Mamʉ chi Ẽwandam iek ʉ̈khatarr khʉʉnan am ërëutarr khurjã ich mag oneenaa Ẽwandam Akhaarjã amach gaai phẽs wai nʉisijim aajem. \c 14 \s1 Pablo Bernabé dʉ̈i Iconio ee \p \v 1 Mag phöbör Iconio anʉm ee naaimawia Pablo Bernabé dʉ̈i amach numwe ãba dubjierram aajem, judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg. Mag dubwi maach Pör iek iek khẽgkha jaauphöbaadeewai judionaan pöm griegonaan dʉ̈imua Ẽwandam iek ʉ̈khajierram aajem. \v 2 Mamʉ ãaur judionaan chi ʉ̈khaba narr khʉʉnau jũrr judionaan khabam khʉʉn wawí phöbaadëjim anʉm, tag am iek ʉ̈khaba warag amach ipierrta am ëugar khaigba iekhamkhĩir. \v 3 Mag gaaimua mag amachdëu jaau nʉmjã ʉ̈khamapha aawai warag ajapcha amag jawaag awi aigmua da wëtbajierram aajem. Chi Pabloou Bernabé dʉ̈imua maach Pör amach dʉ̈i sim khaphʉ narr aawai warag thãar phĩiuwi ögkhaba õrag jaaumajierram aajem, jãga Ẽwandamau amjã khõsi sĩerrʉ́. Maagwai amau jaau wënʉrrʉm õrau sëukhaawai am ugua, am iek ich Jöoiraujã ich jua theeg amag deejim aajem, ag na õrau ooba aajem nempa maach dauderraa am dakhĩir waumamkhĩir. \v 4 Maagwai chi phöbörpien ãaur khʉʉn judionaan igar thʉnaawai tagam khʉʉn jũrr Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn igar naajeejim aajem. \v 5 Mamʉ judionaanau amach pörnaan dʉ̈imua ãaur khʉʉn judionaan khabam khʉʉnpa bëewi, mokou bar wai nʉmua amach thõopäain wëdurum a ũrbaawai \v 6 deeum durr Licaonia anʉmʉg dʉr wëtjierram aajem, chi Pablo Bernabé dʉ̈i. Mag wëtwi phöbör Listra anʉm ee naawi ërëubaadeeu jũrr agjö phöbör Derbe anʉm ee naaimajim aajem. \v 7 Mag wënʉrrʉmua ag bigaau phöbördam nʉnʉidʉm ee amach barmampierr jãga Ẽwandamau maach peerdʉajẽ a jaaumajierram aajem. \s1 Pablo mokou bar wai nʉmua peer thõotarr \p \v 8 Mag Listra phöbör ee woun ãb bʉ̈ ãkhãraa khitʉm sĩejim aajem. Mag woun ich bi eewe bʉ̈ ãkhãraa thaabawi sĩi jup khëraajeejim aajem, pöd dʉrdʉr aju khaba aawai. \v 9 Ich mag wounau Pablo ijẽjẽbkhamʉg bʉ̈ʉrjã dau thõba ũr oo sĩejim aajem. Pabloou mag khitʉmʉg oowai, ich ödegpain “Magʉm Ẽwandamaun chadcha mʉ monaaupʉ̈iju aai sim” a simjöo oobaawai, irig eerpanaa khĩesir, \v 10 —Phiidʉwia bʉ̈ ubʉ dʉnʉisí ajim anʉm. \p Magbaawai chadcha phuddʉ dʉnʉisiwia warag dʉr nʉnʉʉu khabaadëjim aajem. \v 11 Õor aig narr khʉʉnau Pabloou magbarm oobaawai sereubaadëwi Licaoniapien meúata, —Keena, jãkhʉʉnan ẽwandamnaanta õor khĩir thegwia maach ee naaichëmgui ajierram anʉm jũrr amach khapeenag. \p \v 12 Mag amach ẽwandam anʉmua, Bernabé Zeus gaai thʉ̈rnaa Pablo jũrr Ermes gaai thʉ̈r wai naajim aajem, ichta ʉ̈rcha ijẽjẽb khaajerr aawai. \v 13 Mag phöbör ee dub nʉm aigcha am ẽwandam mag Zeus anʉmʉg jëeujem di dʉnaajim aajem. Magphöbaadee ag eem phadëu phak emkhooinpa pamaar dën pörsirkha sĩsidʉm puertdi aig phëbëewi phaamamua amagta Ẽwandamagamjö jëwam ig sĩejim aajem, õor khapan thʉnʉwe am dʉ̈i ãba. \v 14 Pabloou Bernabé dʉ̈imua ũurwai phadëu mag amach ëugar mamagkham ũrbaawai gaai machgau amach khajũa mor gayam thʉrrëunaa õor ee ääag khaphig wëtumua, \v 15 —Keena, ¿khantheeta pãrau maar dʉ̈i jãg nʉma? ajierram anʉm. Maach wounaan ãba thʉnaabahab; maar chan Ẽwandam khabam. Maraun sĩita jãg ẽwandam anʉmjã maadëu nem igab simʉg jëeuju khãyau, maach Ẽwandam chaar ʉ̈gthar simʉg jëeumkhĩirta pãrag marau jaau wënʉrrabahab ajierram anʉm, ichdëuta mʉg edaujã wauwia, mʉg jẽbjã wauwia, phũas dʉ̈i ag ee nem thʉnʉmpa thum ãba wautarr aawai. \v 16 Warrgarin chadcha thumaam khʉʉnau amachdëu nem khõsimʉg jëeu nʉmjã Ẽwandamau magʉm aba aajeejimgui ajim anʉm, amau wajappai ich khaugba narr aawai. \v 17 Mamʉ magʉm ãba, õrau ichigcha jëeumkhĩirjö, ich jua oopiejeejimgui ajim anʉm, am eeg oo simua. Mag, ichdëuta maach onee wënʉrramkhĩir, maach athee nosegjã chëpinaa maach nemjĩirjã ajapha öbeerpi nʉm dʉ̈i ĩchab maachig thach khöjujã ed ëepierr deejemgui a jaaumajierram aajem amach numiim khʉʉnau, jũrr jaaupʉ̈pʉ̈igmamua. \p \v 18 Pabloou Bernabé dʉ̈imua par mag jaau durrajieb mamʉ, ichiita thethe deejierram aajem, mag phak khëchnaa phaa nʉmua amachig Ẽwandamagamjö jëeum ig narr jëeupiba aag. \p \v 19 Mamʉ amau mag nʉm ãba, judionaan bëejierram aajem, Antioquiamua Iconiomuajã agjö. Mag bëewi õor wawí phöbaadee, amachig paa auwi, Pablo mokou barphöbaadëjim anaabá. Mag jũrram khʉʉnau bar wai nʉʉ awia chi meemjö aadee, meebaadëmpii awia phöbör igaau ëudʉ deethurjierram aajem. \v 20 Mam mag ëudʉ deebathuurwai, tagam khʉʉn agjö Jesús iek ʉ̈kha narr khʉʉnau bëewi ich ʉ̈r pos aicheewai, phiidʉbaadëwi deeu phöbör ee sĩeichëjim anʉm, ich Pablo. Maimua ag noram Derbeeg petajim aajem, Bernabé dʉ̈i. \p \v 21 Mag phöbör Derbe anʉm ee maach peerdʉajem iek jaau wënʉrrʉmua õor pöm Ẽwandam igar ʉ̈khapiwia deeu amach bʉ̈ eepai ewag Listraag bëejierram aajem: mag Listramua, Iconioog; mag Iconiomua, jũrr Antioquiaag. \v 22 Makhʉʉn phöbördam ee chi ʉ̈kha durrum khʉʉn khĩir onee apieg, am oo phʉʉrdʉ wënʉrrʉmua amachdëu maach Pör iek ʉ̈khatarr iekta warag ogdʉba ʉ̈khapi jaaujeejim aajem amag. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab, “Ẽwandam sim aar mawia, i dʉ̈i ich mag wënʉrraagan, ichiita ich jãg i gaaimua maach dau aphʉʉ wënʉrrajugui” aajeejim aajem. \v 23 Mag wënʉrrʉmua ĩchab iglesiapierr jöoin jʉr aumaajeejim aajem, makhʉʉnta chi pörkhamkhĩir. Magnaa thach khöba sʉrkha nʉmua oraawia maach Pör Jesuugta amach nʉnʉidʉmpierr thʉapaar amkhĩir irigta jaaujeejim aajem, amachdëujã i iekta ʉ̈kha narr aawai. \s1 Pablo Bernabé dʉ̈i deeu Siria durram phöbör Antioquía anʉmʉg bëetarr \p \v 24 Maimua Pisidia durr dichwia jũrr deeum durr Panfilia anʉm barjierram aajem, Pablo Bernabé dʉ̈i. \v 25-26 Maig phöbör Perge anʉm ee Ẽwandam iek jaau naawia, jũrr Ataliaag wëtwi, amachig phidag jaautarr thum wau aaipabaadee, ich aarpaimua jap ee paaukhawia, deeu Antioquiaag bëejierram aajem, warrjã mag phöbör eemuata chi ʉ̈kha durrum khʉʉn pörnaanau am pʉ̈itarr aawai. Mag Antioquía phöbör eemua ajim aajem, warrjã am pʉ̈yaagpaawai Ẽwandam iek ögkhaba jaau wënʉrramkhĩir am ʉ̈r jua ausĩunaa am kõit irig jëeu nʉʉ awi pʉ̈itarr. \v 27 Mag bëewi, chadcha deeu Antioquía barchëwia, chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn thum ãbam aig biirdʉnaa, amag jaauphöbaadëjim aajem, jãga Ẽwandamau am dʉ̈i ajĩ, maimua jãga maach Pör Jesuu judionaan khabam khʉʉnagjã ĩchab ich iek ʉ̈kham khõsi ʉ̈khapijĩ, amachpa peerdʉmamkhĩir. \v 28 Maimua Pablo Bernabé dʉ̈i warag aigmua da wëtba, chi ʉ̈kha durrum khʉʉn dʉ̈i nʉʉ ajierram aajem. \c 15 \s1 Jerusalén phöbör ee ãba biirdʉnaa iekhatarr \p \v 1 Ich mag jaar ãaur khʉʉn Judeamua Antioquiaag bëewi chi ʉ̈kha durrum khʉʉnag, —Pãrauta warrgar Moiseeu iek phã pʉatarr gaai jaau simjö pãach mehëu phʉʉrbichba nʉm chan pãar pöd peerdʉbamgui aichëjierram anʉm. \p \v 2 Magbaawai Pabloou Bernabé dʉ̈imua amau nem agcha khabata jaau nʉm ũrbaawai jũrr am dʉ̈i chikham ipeer ahau khaphöbaadëjim aajem. Mamʉ mamagkhamjã warm khʉʉnau warag amau jaau nʉm ichaaur iekha narr aawai iglesia ee chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnau ich Pablota Bernabé dʉ̈i jʉr aujierram aajem, Jerusalenag pʉ̈yaag. Mag, chadcha am daumaai õor jʉr auwi pʉ̈ijierram aajem, mam pabaimaawai jũrr ich Jesuu jʉr autarr khʉʉn dʉ̈icha iglesia eem jöoinpa ãba ich ag iek wajapha iekhaag. \p \v 3 Mag chadcha Antioquía phöbör ee chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnau amach pʉ̈ibapäaiwai ërëubaadëwi, Fenicia durr dichwia, Samaria durrjã dichjierram aajem. Mag wënʉrrʉmua amach wëtumpierr õrag jaaujeejim aajem, jãga judionaan khabam khʉʉnaujã amach jöoin warrgarm khʉʉn i isegwia khĩirjug iiurta aujierrá, Ẽwandam iek chaarcha ʉ̈khaag. Mag amau nem ĩgkhamam ũrwia thum chi ʉ̈kha durrum khʉʉn onee durrajim aajem ĩchab. \p \v 4 Mag jajawag wëtumua, Pablo Bernabé dʉ̈i tagam khʉʉnpa Jerusalén barimaawai aram iglesia eem jöoinau chi pörnaan dʉ̈imua Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉnaupa amag, —Keena, ʉ̈uchata pãar bëejierramgui ajim anʉm. \p Mag barwi di garm khʉʉnag jaauphöbaadëjim aajem, jãgata Ẽwandamau am dʉ̈i aajeejĩ amau i iek jaau wënʉrraawai. \v 5 Mamʉ Pabloou Bernabé dʉ̈imua mag jaau nʉm ũrwia ãaur khʉʉn Moiseeg Ẽwandamau ich iek phãpitarr ajapcha ʉʉrkhaajerr khʉʉnjã ya Jesús igar ʉ̈khawi aig narr aawai makhʉʉnau bʉ̈jãau dʉnʉʉunaa, —Keena ajierram anʉm. Judionaan khabam khʉʉnjã Ẽwandam iek ʉ̈khatarr khʉʉnagan ichiita thumwe mehëu phʉʉrbichkhapi jaaunaa ĩchab Moiseeu phã pʉarr gaai jaau sĩsidʉmjã thum waupi jaauju aai nʉmgui ajierram aajem. \p \v 6 Magbaa Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉn dʉ̈i jöoin chi pörnaanpa ãba biirdʉjierram aajem, deeu ũmaai ag iek ajapcha iekhaag. \v 7 Maimua mag ijẽjẽb nʉʉ awia Pedroou bʉ̈jãau dʉnʉʉunaa amag, —Khodamnaan, pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, nawe ich Ẽwandamauta chadcha mʉ jʉr aujim, judionaan khabam khʉʉnagpa jãga Ẽwandamau maach peerdʉ aaujẽ a jaaubaawai ĩchab amaujã ʉ̈khamkhĩir. \v 8 Ich Ẽwandam thumaam khʉʉn khĩirjug khaphʉ sĩerrʉmuata ĩchab amagjã ich Akhaar deejimgui ajim anʉm, ich jãg maachig deetarrjö. Jãg sim aig irua amag, “Mua pãarjã ig chirʉm mʉch chaainkha awaag” a sim khabahab ajim anʉm. \v 9 Ẽwandamau oowai maach chan am dʉ̈i bʉ̈ʉrjã khĩethuupaijã khaba nʉmgui ajim anʉm Pedroou. Maagwai maachdëu ʉ̈khatarr gaaimua maach khaibag chugpaatarrjö, am dënjã ich agjö irua chugpaa simgui ajim anʉm, amaujã chadchata ʉ̈kha naawai. \v 10 Mag simta, ¿khan jãgwi pãrau Ẽwandamau ichdëu khap nem wau sim khõchkhamaphamjö nʉ? ¿Khanthee pãrau athuucha amag maachdëujã pödba ni maach jöoinaujã pödba arr nemta waupi jaaum ig nʉ? ajim anʉm Pedroou jũrr amach khĩircha. \v 11 Mag khĩirjuju khãyau maadëu khaphʉ aju aai nʉmgui ajim anʉm: maach Pör Jesuu ich jãg ich garmua maach khõchkhawi ʉ̈u peerdʉ autarrjö, ich agjöta amjã ichdëuta peerdʉ au sim khabahab ajim anʉm Pedroou, mag Moiseeu phã pʉarr iek thum chan judionaan khabam khʉʉnau ʉʉrkhaju aai khaba nʉm a khap amkhĩir. \p \v 12 Magbaawai jũrr Bernabeeu Pablo dʉ̈imua jaauphöbaadëjim aajem, jãga Ẽwandamau amagjã judionaan khabam khʉʉn eejã ag na õrau nem mag ooba aajempa waupimajĩ. Mag jaaumam ũrwia sĩi thumaam khʉʉnau khĩuu ũr nʉisijim aajem. \p \v 13 Mag am dën ĩgkha öpinaa Santiagoou jũrr, —Khodamnaan, mʉ iek ũrbat ajim anʉm. \v 14 Ya pãrau Simón Pedro iek ũrbarm, jãga Ẽwandamau ĩsta warrpem judionaan khabam khʉʉnjã khĩir jãsenkhawi ĩchab ich chaainkha athá. \v 15 Jãgbarm aigta chadcha mua oowai warrgar Ẽwandam i jaaumienau phã pʉatarr eyaa öbëbërgmamgui ajim anʉm ich Santiagoou. \p Mag jaaumamua Ẽwandamau ich i jaaumienag phãpitarr iek jaaubaadëjim aajem. Mag Ẽwandamau õrag jaautarr iek Santiagoou igmatarr mʉg ajim aajem: \q1 \v 16 “Mʉʉgwaiwe chan pãrau mʉrʉg jëeubata wënʉrrʉm. \q1 Mag gaaimua pãran sĩi di burrtarr ʉ̈r dikhierr appai jʉjʉrʉʉ thʉbatarrjöta nʉm. \q1 Mamʉ mʉg atag deeu mʉch pierrwain chadau, ich ag dibʉ̈ʉupai deeu ëu au nʉmjö, ũmaai pãar chaain ewagam khʉʉn khĩirjugjã deeu mʉchig phũrreu athaawai mʉrʉgta jëeu nʉisiju, warr jöoi David khararr jaar aajerrjö. \q1 \v 17 Magbaawain chadau durrpierram khʉʉnau judionaan khabam khʉʉnaupa mʉ jʉrwi, amaujã ĩchab mʉʉta amach Pörkha auju. \q1 \v 18 Muata mag iekha chirʉm, mʉch chi warrgarwe magʉm nem thum õrag khaphʉ apiejemua” ajim aajem, Santiagoou ich Ẽwandamau iekhatarr igwia. \rq (Am. 9:11-12)\rq* \p \v 19 Mag jaauwi, ich Santiagooupai, —Magua mua oowai, ar judionaan khabam khʉʉnta amach jöoin i pʉawia jũrr Ẽwandam iek ʉ̈khamam khʉʉnag chan pöd maadëu amag maach jöoinau nem jaaujerr thum athuucha jaauju khaba nʉmgui ajim aajem ich jöoi Santiagoou. \v 20 Magju khãai sĩi amag ajapha ẽsap phãnaa ag gaai jaaupʉ̈ijugui ajim anʉm, Ẽwandam na tag ʉdʉraa amach ãrpim ugua. Mag ẽsap gaai tag nem parhoobamta ẽwandamkha waunaa agʉg jëwaag nemchaain khëchnaa ag khĩirphee wai narr nemek modjã khöpiba jaaupʉ̈ijugui ajim aajem. Nem thõowia ag bag dën reyen wau sĩsidʉmjã khöpiba, ni nem sĩi bëgöne bag ãrba thõo sim modjã khöpiba jaaupʉ̈ijugui ajim anʉm. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab dich õor khabam dʉ̈ijã bʉ̈ʉrjã khapes apiba jaaupʉ̈ijugui ajim aajem Santiagoou. \v 21 Maimua ichdëupai, ¿Jãgwi mua mag chirʉ́? ajim anʉm. Mua mag chirʉmʉn, maachjö judionaan khabamta maach meeun dʉ̈i ãba jooba wënʉrraajeewaita mag chirʉmgui ajim anʉm. Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, mag Moiseeu Ẽwandam iek phã pʉatarr iek phöbörpierr judionaan Ẽwandam iek jaaujem di nʉnʉidʉm ee sabarhedpierr õrag ũrmkhĩir thʉ̈ʉrjem. Magua ichiita mʉkhʉʉnta ʉ̈rpai amau ʉʉrkhaju aai nʉmgui ajim aajem Santiagoou. \s1 Judionaan khabam khʉʉnag ẽsap gaai jaaupʉ̈itarr \p \v 22 Magbaawai Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉnau jöoin chi pörnaan dʉ̈imua thum chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnpa ãba biirdʉ iekhawi chadcha Santiagoou jaautarrjö ẽsap warre phã aujierram aajem. Mag phã auwia ĩchab mag chi pörkha nʉm khʉʉn eem warre õor numí jʉr aujierram aajem, Pablo Bernabé dʉ̈i wëtuwe am dʉ̈i ãba Antioquiaag pʉ̈yaag. Makhʉʉn Silas ajim aajem, woun ãb Judas anʉm dʉ̈i. Ich mag Judapai ibʉʉr wauwia Barsabás aajeejim aajem. \v 23 Mag chi ẽsap makhʉʉn dʉ̈i pʉ̈iju gaai mʉg phã sĩejim aajem: \pi1 “Khodamnaan, maar Jesuu ich i jaaumkhĩir jʉr autarr khʉʉnauta jöoin chi pörnaan dʉ̈imua tagam khʉʉn chi ʉ̈kha durrum khʉʉn dʉ̈imua ãba marau pãrag salud deepʉ̈i nʉm. Pãar judionaan khabahab mamʉ, Ẽwandam gaaimua maach khodnaan aawai, thum Antioquiapienag, Siriapienag maimua Ciliciapienagjã salud deepʉ̈i nʉm. \pi1 \v 24 Khodamnaan, marau maumua ũurwai, mag mau maar eem wëttarr khʉʉnauta sĩi amach khĩrau wëtwia, mag mehëu phʉʉrbichpi jaaunaa, ĩchab Moiseeu iek phã pʉatarr gaai jaau simpa thum waupi jajaaukham gaaimua idëu pãar khõinaa naapiba nʉm anʉm marau ũr nʉm. \v 25 Mag ũrbaawaita marau thumaa ãba biirdʉwi, ajap iekhawi, õor numí jʉr aujim, Bernabé Pablo dʉ̈i pãar aar wëtuwe am dʉ̈i ãba pʉ̈yaag. Pãrau khaphʉ nʉm, maach khod jöoin Bernabé Pablo dʉ̈i maadëu daupii aajem, \v 26 maach Pör Jesucristo iek jaau nʉm gaaimua amach thõjujã khĩirjuba warag ögkhaba õor ee jaau wënʉrraajeewai. \v 27 Achá marau pãar aar Judas dʉ̈i Silas pʉ̈i nʉm. Ẽsap gaai cha maachdëu phã deepʉ̈i nʉmjö amaujã ich agjö pãrag jaauwimaju. \v 28 Ich Ẽwandam Akharaucha marag jaauwai pöd pãrag judionaanagamjö nem phithurm nem waupi jaauju khaba nʉm. Mag nʉm dʉ̈i maachdëu khĩirjuawaijã ʉ̈ucha sim, chadcha ichdëu jaau simpierrpai nem jawaag. Mag pãrag jaaupʉ̈im ig nʉmʉn mʉgau: \v 29 Par Ẽwandam chaar khabamʉg jëwaag wai narr nemek mod oob khömiet. Nem thõowia ag bag dën reyen wau sĩsidʉmjã khöba, ni nem sĩi bëgöne bag ãrba thõo sim modjã oob khömiet. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab dich õor khabam dʉ̈i chan oob bʉ̈ʉrjã khapes amiet. Cha marau jaaupʉ̈i nʉmta chadcha pãrau mag sʉrkha nʉmʉn, magan pãar ʉ̈u wënʉrrʉm. Ma ajim marau pãrag jaaum ig narr. Ayoo Keena” a phã sĩejim aajem, chi ẽsap gaai. \p \v 30 Mag chadcha mag ẽsap dʉ̈i amach pʉ̈ibapäaiwai ërëuwi, Antioquía barwia, aig chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn thum ãba biirdʉnaa, mag ẽsap deejierram aajem. \v 31 Magbaawai ãbmua ẽreu auwia thʉ̈rbaadeewai onee aphöbaadëjim aajem, mag ẽsap gaai amach khĩir jãsenkha wawí nʉm ũrwia. \v 32 Mag nʉm dʉ̈i ĩchab Judas Silas dʉ̈i amach numwe Ẽwandam i jaaumien arr aawai warag amach ipaarmua am khĩir jãsenkha iekhamamua wawí wai nʉʉ ajim aajem ĩchab. \v 33 Maimua warag am dʉ̈i khãai khapanaa naawia deeu wëtju aphöbaadeewai aiguim khʉʉn chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnau am kõit Ẽwandamag jëeu nʉʉ ajierram aajem, ʉ̈u chig aba deeu amach chogpʉ̈itarr khʉʉn aar barmkhĩir. Mag oraawia am pʉ̈ijierram aajem. [ \v 34 Mamʉ chi Silas chan maba, aigpai sĩsijim aajem.] \v 35 Maagwai Pablo Bernabé dʉ̈i chi Antioquía phöbör eepai nʉisiwi khapanaam khʉʉn dʉ̈imua warag maach Pör Jesucristo iek jaau nʉisijim aajem. \s1 Pablo Bernabé kha ogdʉpʉ̈iwi jũrr Silas dʉ̈i biekkhatarr \p \v 36 Mag Antioquía thʉbagkhawi agtha nʉʉcha khaba nʉm ee, Pabloou Bernabeeg, —Kakë, magan maachdëu maach Pör Jesús iek jaau wënʉrraajerrpierr ũmaai deeu oo phʉʉrdʉmierraugui ajim anʉm, phöbörpierr, am maach ẽudee pawiajã jãgata nʉ a khap aag. \p \v 37 Magbaawai Bernabeeu ʉ̈khawi chadcha wëtju aphöbaadëjim aajem. Bernabeeu amach daumaai Juan am dën ibʉʉr wauwi Marcos a thʉ̈ʉrjerr arram ig sĩejim aajem. \v 38 Mamʉ Pabloou oowai irig mag ʉ̈u khaba sĩejim aajem, napem biekhaujã am dʉ̈i ãba mawi, Panfiliapai udthurwi, tagjã am juag ooba deeu Jerusalenag marr aawai. \v 39 Mag, Juan Marcos gaaimua jũrr chikham ipeer ahaujii awi warag mag nʉm khãyau magan dich khĩkhĩetdö aaidʉjugui aphöbaadëjim aajem. Mag chadcha Bernabeeu ich daumaai Marcos jʉr auwi döjãrr phʉram Chipre anʉmʉg ag dʉ̈i igbaadëjim aajem. \v 40 Magbaawai jũrr Pabloou Silas thʉ̈rpʉ̈iwi ich khapeerkha athajim aajem, ag dʉ̈i biekkhaag. Magbaawai chi ʉ̈kha durrum khʉʉnau Ẽwandamag am thʉapaar wai nʉrramkhĩir, am kõit jëeu nʉʉ awi pʉ̈ijierram aajem. \v 41 Mag wëtumua Siria durr dichwia deeum durr Cilicia anʉmjã dichjierram aajem, iglesiapierr mag jaau wënʉrrʉmua warag chi ʉ̈kha durrum khʉʉndam khĩir onee apiewai. \c 16 \s1 Pablo Silas dʉ̈i wëtum dʉ̈i Timoteo khapeerkha matarr \p \v 1 Mag wënʉrrʉmua Pablo Silas dʉ̈i phöbördam Derbe anʉm barimawia maigmua jũrr deeum phöbör Listra anʉmʉg wëtjierram aajem. Mag phöbör Listra anʉm ee ẽwan Timoteo a thʉ̈r sim sĩejim aajem, ĩchab Jesús iek ʉ̈khaajem. I ãd judeapie ʉʉi ajim aajem, ĩchab Ẽwandam iek ʉ̈khaajem; mamʉ i aai griego ajim aajem. \v 2 Listrapien chi ʉ̈kha durrum khʉʉnau Iconiopien dʉ̈imua chi Timoteo ëugar ajapha ig iyʉ̈ʉ aajeejim aajem, thumaam khʉʉnau. \v 3 Mag gaaimua Pabloou ich dʉ̈i arrm khõchkhabaadëwi ich dʉ̈i ëeurrjim aajem. Mag ich dʉ̈i maju abaawai i mehëu phʉʉrbichpʉ̈ipijim aajem, thumaam khʉʉnau i aai griegokha sim khaphʉ narr aawai mag phʉʉrbichba akhiin mag gaaimua ag perás judionaan narr khʉʉnau amach ëugar khaigba iekham ugua. \v 4 Mag ërëubaadëwia amach wënʉrrʉmpierr phöbördam nʉnʉidʉm ee mag Jerusalén phöbör ee amach chi pörnaan dʉ̈i ãba biirdʉwia ẽsap phãnaa Antioquiaag deepʉ̈itarr iek dee pʉamaajeejim aajem, amaujã ĩchab khaphʉ ag iek gaai jaau sim ʉʉrkhamkhĩir. \v 5 Amau mag jaau wënʉrrʉm gaaimua iglesiapierr õrau Ẽwandam iekta warag khõsi ʉ̈kha nʉisijim aajem. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab warag chi Ẽwandam iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnjã ed ëepierr khapanaacha paaukhamajim aajem ĩchab. \s1 Khãaipi auwi Pabloog woun Macedoniapierr oopitarr \p \v 6 Mamʉ Ẽwandam Akharau amag Asiapienag chan ich iek jaaupiba arr aawai sĩi warppai phʉʉrdʉ wëtumua Frigiapien ee dichwi, Galacia eejã dichwi, Misia durr barimajierram aajem. \v 7 Mam panaa deeum durr Bitinia anʉmʉg wëtam igjim anʉm, mamʉ ich Ẽwandam Akharau ĩchab mamagjã wëtpiba jaaujim anaabá. \v 8 Mag amachig wëtpiba jaaubaawai sĩi mag phöbör Misia anʉm dakha dichwia warag deeum phöbör Troas anʉmʉgta bëejierram. Maigta warrpem mʉ Pablo dʉ̈i ãba oojim. \v 9 Mag Troas phöbör ee maar ãba nʉmta, edaar Ẽwandamau Pablo khãaipi auwia irig woun ãb Macedonia durrmua bëem oopijim aajem. Mag bëewia mag wounau dawamjö i ʉ̈r dʉnʉʉuchëwi irig, “Kakë, mau Macedonia durr bëewia maar khaigpërbahur” ajim anʉm. \v 10 Mag ichig dawamjö iekhachëtarr jũrr maachig ich Pablooucha jaaubaawai chadcha ich ag bʉ̈rre marau maach nemdam khĩir khaugphöbaadëjim Macedoniaag ãba wëtaag. Ya maig marau khaphʉ aphöbaadëjim, chadcha ich Ẽwandamauta maach pʉ̈i sim, ich iek õrag jaaumkhĩir. \s1 Pablo Silas dʉ̈i phöbör Filipos anʉm ee \p \v 11 Troas phöbörmua maar jap ee paaukhawi khajapha ërëubaadeeu warre döjãrr phʉram Samotracia anʉm maar barjim; maigmua audʉtkhaau ag noram jũrr Neápolis barjim. \v 12 Mag Neápolimua jũrr bʉ̈ʉu paaukhawi Macedonia durram phöbör chi ʉ̈rʉʉcharam Filipos anʉm maar barjim. Ma, Romapien phöbör ajim. Maig paawai maar khãaidam khapanaa naaimajim. \v 13 Agtha maig nʉm ee biek ãb jua ʉ̈i nʉm edcha maar wëtjim phöbör igaau, jër dö igaau, Ẽwandamag jëwaag õor biirdʉajem aar. Maig ʉʉin ãba biirdʉ thʉnarr aawai ohoodö nʉmua marau amag jaauphöbaadëjim Ẽwandam iek. \v 14 Makhʉʉn ʉʉin ee ʉʉi ãb Lidia a thʉ̈r sim sĩejim, phöbör Tiatira anʉm eem. Ichdëu put khichphë khĩir thethemnaanaupai jũajem ooimʉ khanaa peerjeejim aajem. Mag ʉʉirau ĩchab ag nawe Ẽwandamag jëeujeejim aajem. Mag Lidia anʉmua Pablo iekhamam ũr sĩerr aawai maach Pör Jesuu warag i thãar sõsõii apijim, Pabloou ich iek jaaumam ajapha thãraucha ʉ̈khamkhĩir. \v 15 Magbaawai chadcha ʉ̈khawia, thum ich di aiguim khʉʉnaupa amach pör choopiwi, mag ʉʉirau ich garmua marag, —Pãachdëu oowai chadcha mua maach Pör Jesús iek ʉ̈kha ʉmjöo oo nʉm khai, magan mʉ di aar wëtwia mʉ aig khãibajët ajim. \p Mag ʉdʉʉr maach pʉ̈iba khãibajëjë nʉʉ paawai chadcha maar thʉbagkhajim. \p \v 16 Mag khurjã ich agjö deeu maar jër dö igaau Ẽwandamag jëeujem aar maach paat jëwaan wëtumta, ʉʉi ãb daupeer maar khĩirphee öbërchëjim. Mag ʉʉi dösãt dʉ̈ita khapeerkha sĩerr aawai dau bʉ̈ʉm khʉʉn dënjö nem magjujã khaphʉ ag nawe ichdëuta jajaau aajeejim. Mag nem jaau simua sĩi chikham chogkha phidkha sĩerr aawai ich papnaan athee phatkhon pöm gaanjeejim aajem. \v 17 Mag öbërchëwia, maar Pablo dʉ̈i wëtum ẽudee dʉ̈i ẽkha nʉrranaa, nem theeg ääakhamua bigaaum khʉʉnag, —Mʉ iek ũrbathʉ̈, mʉkhʉʉn wounaanan cha Ʉ̈gthaa Phuu Nʉm ag chogkha nʉm khʉʉnauwai aajeejim. Nau amau pãrag jaauju, jãga Ẽwandamau õor amach pekau eemua peerdʉ aaujẽ a jajaau aajeejim. \p \v 18 Mag maar ẽudee ääa phʉrërëukhamjã pʉaba, khãai khapan aadeewai, Pabloou khõchkhaba ewag phʉʉrba chi daupeer khĩirphee dʉnʉʉunaa, chi meperag thet khĩesir iekhajim. Mag iekhamamua, —Jesucristo jua theeg thöwia mua pʉrʉg iekha chirʉm. Jöpkhaa jãg ʉʉi kha ogdʉ pʉawia pʉchta sĩiubaad ajim ich Pabloou. \p Magbaa chadcha ag bʉ̈rre sĩiubaadëjim, chi dösãt. \p \v 19 Mamʉ chi papnaanau oowai tag am chogau am athee pöd phatkhon ganba aadeewai meeukhawia, Pablo Silas dʉ̈i pʉrkhanaa, chi thethemnaan ãba biirdʉajerr di aar arrjierram. \v 20 Mag arrwia chi thethemnaanag, —Mʉkhʉʉn judionaanaun sĩi õor meeukhapijuuta jʉr wënʉrrʉmgui aimajierram anʉm, amachdëu nem jaau nʉm gaaimua. \v 21 Maach Romapien aawai pöd maadëu amau nem jaau nʉm ʉ̈khaju khaba, ni amau nem waupi jaau nʉmjã wauju khaba nʉmgui ajierram anʉm. \p \v 22 Mag chi Pablo Silas dʉ̈i pʉrkha aipierrum oophöbaadeewai õor pöm am aig pos aphöbaadëjim aajem. Magbaawai chi thethem khʉʉnau ajués soldaaunag am khajũa ẽerkhapi jaaunaa ich jãg khajũa kharraa wʉpi jaaujim anʉm. \v 23 Mag wʉ wai nʉʉ awia, cárcel deg dubkhapʉ̈inaa, chi cárcel di thʉajemʉg ajapha thʉapaar jaau pʉajierram aajem, öbërpim ugua. \v 24 Chi thethemnaanau ichig mag jaau pʉabaajeewai chará, am iekhan ierrgajãrcha thuur sim aar am arrnaa bʉ̈dagpierraa pa wʉ̈ʉ wau sĩsidʉm ee am bʉ̈ khõokha sĩujim aajem, ich Pabloou Silas dʉ̈imua jaauwai. \fig |src="cn02132b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="ACT 16.24" \fig* \p \v 25 Mamʉ edacha pamjã amau agtha Ẽwandamag oraanaa meukhaarpa au naajim aajem. Mag amau Ẽwandamag jëeunaa meukhaarpa au nʉm ag ee presonaan narr khʉʉnaujã ũr naajim aajem. \v 26 Am mag onee meukhaardampa ääakhamta, am iekhan dëgölp duk abarmʉn, ʉʉur theeg duuibaadëmua waa puertdi weeudʉtkhabaadëm dʉ̈i presonaan jʉ̈kha thʉnarr cadenpata sĩi ẽedʉ khʉibaadëjim anaabá. \v 27 Magbaadëm ee ĩchab chi cárcel di thʉa khãi sĩewia phiirkhãubaadëwi oowai, puertdi thum weeudʉtkha thʉnaajim aajem. Mag oobaawai presonaan thum dʉrmid phöbaadëmpii awi, ich espaar jẽunaa, ichdëupai wir aig ya ich thõopäaig ẽkha sĩejim anaabá. \v 28 Mag wir aig ich thõogpam oobaawai Pabloou ijẽb aadëwi irig, —Kakë, oob wir aig pʉch chig a chiram ajim anʉm. Maar ãbjã öbërba, maach thumaa agtha mʉig naabahaba ajim anʉm. \p \v 29 Magbaawai chi guardiaau jöpkharraa soldaaunag õtdau paa aibëepiwi, ag dʉ̈i dubnaa, jãphierr ajaugau kha duui thʉnʉmua Pablo Silas dʉ̈i nʉm bʉ̈khʉrr phõbkha thʉnaaimajim aajem. \v 30 Maimua warag am dawag phë arrwi amag, —Keena, ¿mua jãga aju aai chirʉ́, Ẽwandamag mʉch peerdʉ aumkhĩir? a jëeujim anʉm. \p \v 31 Magbaawai Pabloou Silas dʉ̈imua irig, —Ãba maach Pör Jesucristo iek appaita ʉ̈khabá. Pua chadcha mag ʉ̈khamʉn, pʉchjã peerdʉwia pʉ degam khʉʉnjã peerdʉjugui ajim aajem amau irig. \p \v 32 Magwia warag irig maach Pör Jesucristoou õor peerdʉ aaujem iek ajapha jaaumam dʉ̈i ĩchab i dʉ̈i ãbam deg naajem khʉʉnagpa jaaujierram aajem. \v 33 Magbaawai ich ag bʉ̈rre agtha ãspaju wají nʉwe mag wʉ wai nʉmua ëu pöm pedphëmatarrjã ichdëucha ʉwia bënhëeu phuurbaadëjim anʉm. Mag chãddau ʉtarr khur ich pör choopibaawai ĩchab tagam khʉʉn i dʉ̈i ãbam deg naajem khʉʉnaujã amach pör choopijierram aajem. \v 34 Maimua am iek ich di aar am phë arrwi amag thach khömkhĩir audeebaawai amau khöjierram aajem. Mag, ichdëu Ẽwandam iek ʉ̈khatarr gaaimua, ich degam khʉʉnpa thumaa onee aphöbaadëjim aajem. \p \v 35 Maimua am iek ya ãspabaadeewai chi thethemnaan am phãarpi jaautarr khʉʉnau guardianaan jʉr auwia pʉ̈ijierram aajem, chi cárcel di thʉa sim aar wëtwia Pablo Silas dʉ̈i weeupi jaaumkhĩir. \v 36 Magbaawai makhʉʉnau wëtwi chadcha mag jaaubaimaawai chi cárcel di thʉau jũrr amag, —Chi thethemnaan pãar phãarpitarr khʉʉnau mʉrʉg jaaupäaiwai pãar weeupʉ̈ipi nʉm. Maagwai ya pãar öbërju aai nʉmgui aimajim aajem. \p \v 37 Mamʉ chi cárcel di thʉau amachig mag jaaubaawai, chi guardianaanjã agtha aig narr aawai, ich Pablo iek jũrr irua amag, —Maarjã Romapienta thumaam khʉʉn dakhĩir amau maar sĩi wʉ thʉnʉʉupiwi, ajapha khap aag jëeu oojã jëeu ooba, sĩi ag bʉ̈rre cárcel deg maar phãarpi jaaujierramgui a chirajim aajem chi guardianaanag. Magtarrta, ¿khan jãgwia amau jam warppaimua sĩi pãar dʉ̈ita iek jaaupʉ̈i nʉ, jũrr meraata maar öbeerpʉ̈imkhĩir? ¡Jãg chan ʉ̈u khaba simgui! a chirajim aajem irua. Mag khãai maraun amachchata bëewia, ich jãg õor dakhĩir maar phãarpitarrjö, amachigchata maach öbeerpʉ̈ipim khõsi nʉmgui ajim aajem ich Pabloou. \p \v 38 Magbaa wëtwia chi guardianaanau ich mag chi thethem khʉʉnag jaauwimajierram aajem. Mag amachdëu Romapien a ũrbaawai ãsie jãphierr phöbaadëjim anaabá. \v 39 Mag jãphierr nʉm ãba, warag bëewia amag i chaigpiyaa aichëjierram aajem jũrr. Magnaa dawag am öbeerpinaa am iekhan ithũu amag, —Pãachta mʉg phöbör eemua warag chawag ërëubaadët ajim aajem chi pörnaanau. \p \v 40 Amachig magbaawai chadcha öbërwia deeu Lidia di aar wëtjim. Maimua maach thum tagam khʉʉndam Ẽwandam iek ʉ̈kha durrum khʉʉnpa dʉ̈i ãba biirdʉnaa, maar khĩir onee wawí wai nʉʉ awia, warag maar aigmua ërëubaadëjim. \c 17 \s1 Tesalónica phöbör ee õor phogdʉ nʉrrjëe thʉnarr \p \v 1 Mag Pablo Silas dʉ̈i Filipos phöbör eemua ërëubaadeeu phöbör Anfípolis anʉm dichwia, Poloniajã dichwi, deeum phöbör Tesalónica anʉm barimajierram aajem. Mag phöbör ee judionaan Ẽwandam iek jaaujem di sĩejim aajem ĩchab. \v 2 Pabloou mag mawia, tagam eejã ich mag dub nʉrraajerrjö, jua ʉ̈ʉijem ed paawai mag eejã dubwia seman thãrjup ich mag aiguim khʉʉnag Ẽwandam iek jaaujeejim aajem. Mag jaaumamua Ẽwandam iek phã sim gaaim iek igwia amag, \v 3 —Jesús ich Ẽwandamaucha pʉ̈itarr awiajã ichiita ich jãg dau aphʉʉ awi meeju aai sĩejimgui ajim anʉm. Magtarr Jesuuta mua pãrag jaau chirabahab ajim anʉm; ichta chadcha Cristoou, warrgarwe õrau nʉajerr. \p \v 4 Pabloou mag jaaumam ũrwia ãaur khʉʉnaun chadcha ʉ̈khawia warag am dʉ̈i khapeerkha nʉisijim aajem. Mag chi ʉ̈khamarr khʉʉnan ʉ̈rcha griegonaan chi emkhooin ag nawe Ẽwandam na agpierraanaa irig jëeu durraajerr khʉʉn ajim aajem. Mag chi ʉ̈kha nʉm khʉʉn ee ĩchab chi thethemnaan ʉʉinpa khapan thʉnaajim aajem. \p \v 5 Mamʉ mamagkham oowia judionaan chi ʉ̈khaba narr khʉʉnau warag iekkhõr wau nʉmua õor sĩi phidag chukhu kaaijã ee wënʉrrʉm khʉʉn chi khaibagnaan wawikha aujierram anaabá, makhʉʉn dʉ̈imua warag õor meeukhapieg. Magnaa chadcha woun ãb Jasón anʉm di aar wëtwia, Pablo Silas dʉ̈i aig nʉmpii awia, jʉrphöbaadëjim anʉm, õor khapanaam khʉʉnag pʉr deeg. \v 6 Mamʉ amachdëu mag Jasón di aig ooimaba abaawai ich chi di khʉʉta tagam khʉʉn chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn dʉ̈i ajués ethetherrg aubëejierram aajem, chi thethemnaan aig. Magnaa serereukhamua chi thethemnaanag, —Pabloouta Silas dʉ̈imua durrpierr parhooba nem jaau wënʉrrʉm gaaimua, õor meeukhapiju ẽkha wënʉrrʉmgui ajim anʉm. Maagjemta ya mau maach ee paaukhabaicheewai, \v 7 Jasonau ich di aig jẽermkhĩir thʉ̈rphë auwia, warag amach thumaam khʉʉnau maach Emperadorrau jaau sim chaaur jaaunaa, i khõchkhaba, deeum rey Jesús anʉmta wai nʉm aajem a jaaujierram aajem sëukha amach khĩirjug eepaimua. \p \v 8 Sëukha mag jaau nʉm chi thethem khʉʉnau phöbörpien dʉ̈imua mag ũrphöbaadeewai sĩi phöbör thumta phogdʉ thʉnʉisijim anaabá. \v 9 Mamʉ magbaawai chi thethemnaanau chi Jasonag ich khapeen dʉ̈i, —Pãrau marag phatkhonau phagmʉn, marau pãar öbeerpʉ̈ijugui ajim anʉm. Maimua Pablo Silas dʉ̈i mʉg phöbör eemua ërëubaadeewai deeu pãar phatkhon deejugui ajim anʉm. \p Magbaawai chadcha Jasonau ich khapeen dʉ̈imua phagpʉ̈ijierram aajem. Mag phagbapäaiwai chadcha ʉdʉraa am wëtpijim aajem. \s1 Pablo Silas dʉ̈i phöbördam Berea anʉm ee \p \v 10 Mag am jʉrbaadeewai ich ag edwe edau khëubaadeewai tagam khʉʉn agjö Ẽwandam iek ʉ̈kha narr khʉʉnau Pablo Silas dʉ̈i deeum phöbördam Berea anʉmʉg pʉ̈ijierram aajem. Mag amach pʉ̈ibaawai wëtwi, barwia, amach wënʉrrʉmpierr aajerrjö judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg dubjierram aajem. \v 11 Am iek mag phöbör eem khʉʉn Tesalónicapien khãyaujã nem ajaugnaa ibëbsugjã sĩsid ajim aajem. Maiguim khʉʉnaun Ẽwandam iek amau jaau nʉmjã ʉ̈kham khõsi ʉ̈khawia ed ëepierr Ẽwandam iek chi phãm sĩsidʉm gaaijã jʉʉrjeejim aajem, Pabloou Silas dʉ̈imua jaau nʉm chadcha khai a khap aag. \v 12 Amach mag nʉm gaaimua õor khapaana Ẽwandam iek ʉ̈khajierram anaabá. Griegonaan chi thethemnaan ʉʉinaujã khapan ʉ̈kha wëjoowai ĩchab emkhooin chi ʉ̈kha nʉm khʉʉnjã ikhötöo khabata thʉnaajim aajem. \v 13 Mamʉ mag Berea phöbör eejã Pabloou ĩchab Ẽwandam iek jaau sim chi Tesalónicapienau ũr athaawai, aig bëewia amach aar atarrjö õor wawibaicheewai, warag õor meeukhapijierram anaabá. \v 14 Mamʉ magbaawai ag bʉ̈rre aiguim ermanonaanau chi Pablo phũasieg pʉ̈ijierram aajem, õor dʉ̈i. Maagwai Silas Timoteo dʉ̈i ich ag phöbör eepai nʉisijim aajem. \v 15 Maimua chi Pablo phũasieg arrtarr khʉʉnau warag phöbör Atenas anʉmʉg arrwi mam i deethurjierram aajem. Maimua deeu ich deethurtarr khʉʉn wëdurum gaau ich Pabloou iek jaaupʉ̈ijim aajem, Silas Timoteo dʉ̈i jöpkhaa ich aar wëtamkhĩir. \s1 Pablo Atenas phöbör ee \p \v 16 Mag Pablo Atenas barwia Silas Timoteo dʉ̈i nʉbaadëjim aajem, ya ichdëu ag nawe am aar iek jaaupʉ̈iwi sĩerr aawai. Mamʉ chi Pablo onee khaba sĩejim anaabá, mag phöbör eem khʉʉnau amach juau nem wautarr khapaana thʉnʉmʉgta Ẽwandamagamjö jëeu nʉm oowia. \v 17 Mag gaaimua judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg mawia, chi judionaan dʉ̈i griegonaanpa ag nawe Ẽwandamag jëeu durraajerr khʉʉnag jaaunaa, ĩchab plaza ee mawia ed ëepierr ag ee narr khʉʉnagjã jaaujeejim aajem. \v 18 Magbaawai ãaur khʉʉn maestronaan Epicuro khĩirjug jaaujerr khʉʉnau deeum maestronaan estoico anʉm khʉʉn dʉ̈imua i dʉ̈i iyʉ̈ʉ aphöbaadëwi amach wir aigpai, —Mʉg woun nem ieknem chirʉmua maachig ¿khan iekta jaau simʉ mag sĩma? anaajim aajem. \p Maagwai ãaur khʉʉnau, —Mʉ da een deeum durram ẽwandamnaanta jaau nʉrrʉmjöo simgui aajeejim anʉm. \p Amau mag narran, amachdëu ũurwai, Pabloou am jʉ̈g daar maach peerdʉajem iek jaaumamua ʉ̈rcha “Jesús” anʉm igwi mʉg atag maach iiu phiidʉtkhajujã jaaumam ũrwiata mag naajim anaabá. \v 19 Mag nʉmua buchagdam Areópago anʉm gaai amach ãba biirdʉnaa iekhaajerr aar i arrwia irig, —Cha pua iek iiur jaau nʉrrʉm marau ũrm khõsi nʉm, ¿khan iek agá? ajierram anʉm. \v 20 Maragan cha pua jaau sim thum iek iiuriu. Maguata marau ajapcha khap am ig nʉm, ¿magʉm khanim iekhauma? a jëeujierram aajem chi Pabloog. \p \v 21 Amau mag narran, amach thum Atenas phöbör ee joobaajerr khʉʉn ar bʉ̈ʉrjã amachdëu ag na magʉm iek ũrba aajem eeu ũrphöbaadeewai ãba mag iekpaita ihig aajerr aawaita irig mag jëeu naajim anaabá, khap aag. \p \v 22 Magbaawai Pabloou mag ãba biirdʉ thʉnʉm ee am khĩirphee dʉnʉisiwia, —Keena, Atenapien ajim anʉm. Mua oowai pãrau chadcha athaba pãach ẽwandamnaanag ajapha jëeu wënʉrrʉm oo chirʉmgui ajim anʉm. \v 23 Mua mag chirʉmʉn, pãar Aai i jëeujem dipierr phʉʉrdʉ chitʉmua oowai, pãar ẽwandamnaan thum thʉ̈r paar sĩsidʉm ee ãb sĩi thʉ̈rjã chukhu khãidu par sim aigta sĩi “Ẽwandam õrau khaugba sĩerrʉm athee” a phã sim ootarr aawaiugui ajim anʉm. Jãg pãrau pãachdëu khaugbamʉg jëeu naabá, ich mapaita muajã pãrag jaau chitabahab ajim anʉm, \v 24 ar mʉg durr thum ompaawia ag gaai nem thʉnʉm thum ompaatarr ag Ẽwandam. Ichpaita edjã ee nem thʉnʉm pörkhanaa, ĩchab mʉg jẽb gaaim nemjã thum khap sĩerrabahab ajim anʉm. Mag Ẽwandam chan õrau ich athee a di ëutarr eejã joobaba, \v 25 ni õor juajã igba sĩerrʉmgui ajim anʉm, ichig sĩi nem wau dedee amkhĩir. Mag õor jua igju khãai, ichdëuta maach ʉ̈u iiupi wai sĩenaa, cha maadëu phũdam ʉ̈ihʉ̈i nʉmjã deenaa, tagam nemjã thum deejemgui a iekhamajim aajem Pabloou. \p \v 26 Mag jaaumamua ichdëupai Ẽwandam igwia, ’Ichdëuta warrchajã woun ãb ompaa auwia mag gaaimua mʉg jẽb gaai durrpierr õor pöm ĩiupʉ̈ijimgui ajim anʉm. Mag õor pöm ompaaju nawe, ichdëun am thaabajujã khaphʉnaa am jooba wënʉrrajujã khaphʉ sĩejimgui ajim anʉm. \v 27 Mag ichdëu õor ompaatarran, chi peerdʉm khõsi nʉm khʉʉnau dau khĩsumjö jʉrkha jʉrkha wënʉrrʉmua khãijã amach peerdʉ aupim khõsi ich jʉrmkhĩraugui ajim anʉm. Ĩchab maadëu khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, ar mag i jʉr nʉm khʉʉnag chan Ẽwandam maach aigmua warp khaba sim. \v 28 Mʉg nʉm aig maachin i jua eeta wënʉrrʉmjö nʉmgui ajim anʉm. I khurauta maachin ʉ̈u iiu durrumgui anaa ĩchab, I khurau khaba akhiin, maach chan chukhu aajeekhamgui ajim anʉm. Ich jãg pãach eepaim khʉʉn iekhõoin, “Maachin Ẽwandam dʉ̈i thʉ̈r ãba nʉmgui” ajim aajem. \v 29 Am iekhõoin mag chadcha maach Ẽwandam dʉ̈i khodkha nʉm khai, pöd maadëu, “Ẽwandaman sĩi õrau amach khĩirjug eemua phĩr dën phatkhon dën wa mokdau dën khãijã ompaa autarrau” a khĩirjuju khaba nʉmgui ajim anʉm. \v 30 Warrgarin õrau mag amachdëu nem wau nʉmjã khaugbam gaaimuata mag nem parhooba waunaa agʉmʉg jëeuwaijã Ẽwandamau sĩi ãwaatjeejieb mamʉ, ĩs chan ya tag mag khabamgui ajim anʉm. \v 31 ¿Khan jãgwi mag ãba ichpaita igpi sĩ? Ichdëu maach chachju aawaima ajim anʉm. Mamʉ mag maach chachbarm ed õrau amachdëu nem waumaajerrpierr amach khĩircha khap jajaau amkhĩir, woun ãb Jesús anʉm ya jʉr wai simgui ajim anʉm, thumaam khʉʉnag, chijã khʉʉnta ich aar auju wa chijã khʉʉnta sĩi isegwi barkhʉʉiju khãijã ichdëuta khap jajaau amkhĩir. Mag ich Jesuu thumaam khʉʉn dʉ̈i mamag aju maachig khap amkhĩirta, meetarrjã, meeba arrjö deeu ũmaai ich Jöoirau i phiriu aujimgui a jaaumajim aajem ich Pabloou. \p \v 32 Mamʉ mag i meewia deeu iiu phiidʉjim a ũrbaawai, aig narr khʉʉnau jũrr ich Pablota wau iekha phöbaadëjim anaabá. Maagwai ãaur khʉʉnau irig, —Ökharta marau deeu pʉ iek ũrjugui ajierram anʉm. \p \v 33 Magbaawai ich Pablo khapanag ee öbër dichwia petajim aajem. \v 34 Mamʉ mag i öbërbaadeewai ãaur khʉʉnau i dʉ̈i wëtwi, amachig ajapcha jaaupiwia ʉ̈khajierram aajem. Mag chi ʉ̈khatarr khʉʉn ee woun ãb sĩejim aajem, Dionisio a thʉ̈r sim. Mag woun mag Areopagonaan anʉm khʉʉn eem ajim aajem. Ʉʉijã ĩchab sĩejim aajem, Dámaris a thʉ̈r sim, maimua mag tag khapan thʉnaajim aajem, chi ʉ̈khatarr khʉʉn. \c 18 \s1 Pablo Corinto phöbör ee \p \v 1 Mag khur Pablo ich sĩerr phöbör Atenas anʉm eemua mawi jũrr deeum phöbör Corinto anʉmʉg petajim aajem. \v 2 Mag Corinto phöbör ee Pabloou woun ãb Pontopierr Aquilo anʉm ich ʉʉi dʉ̈i sim ooimajim aajem, ĩchab judionaan. Maagwai mag Aquilo ich ʉʉi Priscila dʉ̈i Italia durrmua barchëtarr agtha pömcha khaba naajim aajem, Romaam emperador Claudioou judionaan thum jʉrkhʉʉibaadeewai bëetarr. Khãai ãb Pabloou am oon majim aajem. \v 3 Mag oon mawia makhʉʉnaujã irua phidkhaajem phidag khĩirta phidkhaajem a ũrbaawai, warag am di aig sĩsiwia ãba phidkha phöbaadëjim aajem. Mag phidag, put nem parrg nem phepherg khanaa dikha ëu ahaug maajem ag kha nʉm phidag ajim aajem. \v 4 Mag put kha simua semanpierr jua ʉ̈ʉijem ed paawai judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg mawia õrag Ẽwandam iek jaau simua ʉ̈u judionaan khabam khʉʉnagpa ʉ̈khapi aumaajeejim aajem. \p \v 5 Mag nʉm ee Silas Timoteo dʉ̈i Macedonia durrmua bardʉtkhabaicheewai Pabloou warag sĩi maach peerdʉajem iek jaau gaaipai sĩsijim aajem. Mag jaaumamua ʉ̈rcha judionaanagta, “Ich Jesuuta chadcha warrgarwe ich Ẽwandamaucha jʉr auwia pʉ̈iju a jaaujerr pãrau nʉ nʉm khabajieb” aajeejim aajem amag. \v 6 Mamʉ amachig magbaawai warag i dʉ̈i sereu phöbaadëwi Jesús igwi warag iek khaigba iekha phöbaadëjim aajem. Magbaawai amach i arr aawai, Pabloou am dakhĩir amach khaigba abarm khap amkhĩir ich mor gayam khajũa thudphënaa amag, —Mʉgnaa pãach meem ed Ẽwandamau pãach auba awiajã, pãachdëupaita wir aig pãach khaibag waubarmgui ajim anʉm. Ya mua pãrag jaaubarm pãachdëuta ũrmapha nʉm; jãimua naspawia mʉ gaaimuata okhoo nʉm amiet ajim anʉm. Jãgbarpí ĩsmua atag jũrr judionaan khabam khʉʉnagta maach peerdʉajem iek jawaan majugui ajim aajem ich Pabloou. \p \v 7 Magpet awi, chadcha mag judionaan Ẽwandam iek jaaujem degmua öbërwi, jũrr woun ãb Justo a thʉ̈r sim aar petajim aajem. Mag wounaujã ag nawe chadcha Ẽwandamag jëeujeejim aajem. Chi Justo di mag Ẽwandam iek jaaujem di bigaau sĩejim aajem. \v 8 Mag Pabloou ogdʉba jaau wai jẽedʉ khitaawai ʉ̈u mag Ẽwandam iek jaaujem degam pör Crispo anʉmua thum ich degam khʉʉn dʉ̈imua ʉ̈khajierram aajem. Mamʉ makhʉʉn appaijã khaba, mag tag ich mag Corinto phöbör ee khapanaam khʉʉnau maach peerdʉajem iek ũrbaawai ʉ̈khawi amach pör choopijierram anaabá. \p \v 9 Magbaawai biek ãb edaar maach Pör Jesuu Pablo khãai khõrkhapi auwia dawamjö irig, “Oob mʉ iek õrag jaauju ögkha chiramgui” ajim anʉm. “¡Warag ikhʉaba amag jaaunaa! \v 10 Pʉ nʉnʉʉukhampierr mʉʉn pʉ dʉ̈i chirʉm; maagwai ni ãbmuajã pʉ chig abamgui” ajim anʉm. “Mag pʉrʉg bʉ̈ʉrjã ögkhapiba jaau chirʉmʉn, mʉg phöbör ee mʉchdëu peerdʉ auju khʉʉn khapan thʉnʉm khaphʉ chiraawaita mag chirʉmgui” ajim aajem ich Ẽwandamaucha Pabloog. \p \v 11 Mag khãai khõrkha thʉnʉm ee Ẽwandamau ichig magbaawai warag thʉbawia año ãb awia jãrr sĩsijim aajem, aiguim khʉʉnag Ẽwandam iek jaauwai. \p \v 12 Mamʉ mag Pablo Corinto phöbör ee sim jaar, Acaya durr woun ãb Galión anʉmta chi gobernador ajim aajem. Ich maagwai judionaan ãba ibëpwia khapanaam khʉʉnau Pablo athaadëjierram anʉm, chi thethemnaan aar. \v 13 Mag arrwi chi gobernador Galionag, —Mʉg wounaun thumaam khʉʉnag ãba ichdëu jaau nʉrrʉmjöta Ẽwandamagjã jëeupi jaau sim aimajierram anʉm. Ʉ̈uma Ẽwandamag jëeumʉn, mamʉ jãg irua jaau nʉrrʉmjöon jũrr maach ley gaai jaau simjö khaba, khĩetta jaau nʉrrʉmgui aimajierram aajem irig. \p \v 14 Warm khʉʉnau magbaawai Pabloou iekhaagpam ee, jũrr ich chi gobernadorrauta amag, —Judionaan, mʉ iek ũrbat ajim anʉm. Mʉg wounau chadcha nem khaigbamta wauwia õor khãijã thõotarr akhiin, mua pãar iek ũrkham. \v 15 Mamʉ magba, sĩi wir aig pãach jöoin i jaau nʉm gaaimuapai aawai mʉ chan magʉm athee iekhaag khaba chirʉmgui ajim anʉm. Pãach iekkhõr pãach appai iekhawia khõinaa nʉisit ajim aajem chi gobernadorrau. \p \v 16 Warag mag iekhawia mag chi Pablo khaibag wawaag i ëugar sëukha nem jaau narr khʉʉn ich aigmua dawag jʉrkhʉʉipʉ̈ijim anaabá chi Galionau. \v 17 Mamʉ mag dawag jʉrkhʉʉitarrjã wëtba abaawai jũrr am pör Sóstenes anʉmta warag chi gobernador dakhĩir pʉrphöbaadëwi mas deejierram aajem, aig narr khʉʉnau. Mamʉ magʉmjã chi gobernador Galionau warag oobamjö apʉ̈ijim aajem. \s1 Pablo deeu Antioquía mawia ũmaai biek thãrjupam biekkhatarr \p \v 18 Pablo ich maig mag Corinto phöbör eemua da maba sĩi ajim aajem. Mag maba sĩi awiata maju aadëwi, aiguim khʉʉn chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnag thum ayoo apʉ̈iwia, Priscila dʉ̈i Aquilopa ãba jũrr deeum durr Siria anʉmʉg maagpajim anʉm. Mamʉ ich ag phöbör eepai Puerto Cencrea anʉm aig ich Pabloou Ẽwandam na iekhatarr thum ya sʉrkha öbër ëebaadeewai, amachdëu aajerrjö chadcha pör khõiwiata jap ee pawi döjãrrpbaadëjim aajem. \v 19 Mag wëtumua Efeso phöbör ee barimawia, Pabloou Aquilo ich ʉʉi Priscila dʉ̈i amach ap phëpʉawi, judionaan Ẽwandam iek jaaujem di aar petajim aajem, ag ee õor biirdʉ thʉnarr khʉʉn dʉ̈i iekhaag. \v 20 Magbaawai makhʉʉnau Pablo amach aig thʉbawi sĩi api naajim anaabá. \v 21 Mamʉ Pabloou, [—Ichiita mʉ Jerusalenag maju aai chirʉmgui ajim anʉm, phiesta ee chiraju aawai;] mamʉ Ẽwandamau mʉ monakha wai simʉn, deeu mua pãar oon bëejugui awi, ayoo ayoonaa, jap ee pawi, deeu döjãrrpbaadëjim aajem, Efesomua. \p \v 22 Mag jörröo awi phöbör Cesarea anʉm barwi durrpbaadëjim aajem, Jerusalenam iglesia ee chi ʉ̈kha durrum khʉʉnag saludaan. Mammua bëeuta jũrr Antioquiaag dichjim aajem. \v 23 Mag mawia, barwia, Antioquía phöbör ee sĩi awia deeu öbëraau, jũrr Galacia durr nʉrrʉʉ awia, Frigia durrjã phʉʉrdʉpʉ̈ijim aajem. Mamʉ mag phʉʉrdʉ khitʉmua, ʉ̈u chi ʉ̈kha durrarr khʉʉndam khĩir onee pʉamajim anaabá. \s1 Pablo Efeso phöbör ee Ẽwandam i jaaujerr \p \v 24 Mag Efeso phöbör ee Pablo sĩewi petarr khur, woun ãb Apolos anʉm i ẽudee barimajim aajem. Mag woun Egipto durr phöbör Alejandría anʉm eem ajim aajem. Ich mag Apoloou Ẽwandam iek phã sim gaaim ajapha khaphʉnaa nem jaau khaug sĩejim aajem. \v 25 Mag maach Pör Ẽwandam iek ichdëu ajap khaphʉ sĩerr aawai õrag jaauwaijã nem jaau khaug ajaphata warre Jesús igwiajã am jʉ̈gaagaa jaaumaajeejim aajem. Mag khitʉmuan mamʉ sĩi Juanau õrag pör choomkhĩir jaaujerrpai khaphʉ khitajim anaabá. \v 26 Apoloou judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg dubwia chigagjã chukhu ögkhaba jaaubaadëjim aajem. Mamʉ Aquilo Priscila dʉ̈i aig narr aawai i iekha öpinaa, ich ap thʉ̈r auwia, ajapcha irig thum jaaujierram aajem, jãgata Jesús gaaimua Ẽwandamau maach peerdʉ aaujẽ. \v 27 Maig sĩi awi ich Apolos Acaya durr mam khõsi aadeewai aig chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnau, “Magan pʉ mamkhĩir marau pʉ juag oojugui” awi, chadcha Acaya durram iglesia eem khʉʉnag ẽsap phã deepʉ̈ijierram aajem, amach aar Apolos barbaimaawai ajapha wai nʉisimkhĩir. \p Mag chadcha mawi barbaimaawai i gaaimua ʉ̈u dʉ̈rrcha chi Acayapienaujã warag Ẽwandam iek gaai ubʉ nʉisijim aajem. \v 28 Judionaanau khaugba jaau nʉm ichaaur ichdëun chad jũrr thumaam khʉʉn dakhĩir ajapcha jaaumaajeejim anaabá. Maagwai ni ãbmuajã pöd mag khabam aju khaba aajeejim aajem, Ẽwandam iek phã sĩsidʉm gaai oonaa “Jesuuta chadcha Ẽwandamau pʉ̈iju jaaujerr õrau nʉ nʉmʉu” a jaauwaijã. \c 19 \s1 Pablo Efeso phöbör ee deeu bëetarr \p \v 1 Mag Apolos agtha Acaya durr Corinto phöbör ee sim jaar, ich Pablojã durr Ẽwandam i jaau phʉʉrdʉ nʉrrawi bëewi deeu Efeso phöbör ee sĩeichëjim aajem. Maig ĩchab naajim aajem, ãaur khʉʉn maach Pör Jesús iek ʉ̈kha nʉm khʉʉn. Mag am oobaawai iyʉ̈ʉmamua Pabloou amag, \v 2 —¿Pãrau Jesús iek ʉ̈khaawai ĩchab ich Ẽwandam Akhaarjã aujierrá? a jëeujim anʉm. \p Magbaawai jũrr irig, —Ʉ̈ʉ̈, marau chan mag Ẽwandam Akhaar sim anʉmjã ũrba nʉmgui ajierram aajem. \p \v 3 Magbaa deeu ich Pablo garmua amag jëeumamua, —Magan ¿jãga awiata pãrau pãach pör choopijimma? ajim anʉm. \p Magbaa jũrr amachdëu, —Juanau jaau nʉrrarr ʉ̈khawiata maraun maach pör choopijimgui ajierram anʉm irig. \p \v 4 Magbaawaita Pabloou amag magjim anʉm: \p —Juanaun chadcha õrau amach khaibag isegwi Ẽwandamag chugpaapi jëeubaawaita am pör choopʉ̈imaajeejimgui ajim anʉm. Mag pör choo nʉisib mamʉ, amau ĩchab i ẽudee ãb i khãaijã ʉ̈rpai sim urum iekta ʉ̈khaju aai nʉmgui aajeejim anaabá, ajapcharan Jesucristo igwiama. \p \v 5 Pabloou amachig mag ajapha jaaubaawai, ya ag nawe maach Pör Jesús iek ʉ̈kha narr aawai, sĩi i thʉ̈r gaaipai amach pör choopijierram aajem. \v 6 Maimua am pör ʉ̈r Pabloou jua ausĩubaawai, chadcha Ẽwandam Akhaar am gaai phẽs aicheewai, sĩi amach meu khaba, deeum meuta iekha phöbaadëjim anaabá. Mag thʉnʉʉ awi Ẽwandam iek ich mag parhooba jaau nʉisijim aajem. \v 7 Am iek mag Jesús thʉ̈r gaai pör choopitarr khʉʉn thum emkhooin apha docejö naajim aajem, chi khapanag. \p \v 8 Mag Efeso phöbör ee simua ed thãrjup ich mag judionaan Ẽwandam iek jaaujem deg maajeejim aajem, maach peerdʉajem iek jawaag. Mag bʉ̈ʉrjã ögkhaba jaau simua Jesuuta ich Ẽwandamau pʉ̈itarr aawai i iekta ʉ̈khapi auju ẽkhaajeejim anaabá, ʉ̈u amach peerdʉmkhĩir. \v 9 Mamʉ ãaur khʉʉn amach jʉ̈g khĩchag gaaimua ʉ̈khamaaugau, Cristo iek igwia ag ëugar warag woun ëugarmjö khaigba iekhaajeejim anʉm. Mag nʉʉ paawai Pabloou ichta warag am aigmua mawia, chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn ich dʉ̈i phë arrwi, jũrr woun ãb Tirano aajerr ag degta ed ëepierr amag jaau sĩeimajim aajem. \v 10 Ich mag jaau simua año numí sĩsijim aajem, Efeso phöbör ee. Maguata thum judionaan maimua judionaan khabam khʉʉnpa Asia durr joobaajerr khʉʉnau maach Pör Jesuu õor peerdʉ aaujem iek Pabloou jaau sim ũrjierram aajem. \v 11 Maagwai Ẽwandamau ich iiuta magpi sĩewai Pabloog ich jua theeg deewi Pabloou õor ee nem khĩir pogkhe õrau ag na mag nem ooba aajempa wau nʉrrajim aajem ĩchab. \v 12 Mag õor monawaag nem jua theeg sĩewai sĩi i khĩir jãarjem wa irua khajũa jũajem khãijã chi aaunaan aar arrwia, ag ʉ̈r ausĩubarmuapai kha machag chugpaanaa ĩchab mor ee bën khaigbam wai sĩsidʉmjã chadcha öbeerpʉ̈i maajeejim aajem. \p \v 13 Mamʉ ĩchab naajim anaabá, ãaur khʉʉn judionaan, sĩi parhooba wënʉrrʉmua õor mor ee bën khaigbam sĩsidʉm jʉr weerpjerr khʉʉn. Makhʉʉnau ĩchab Pablo dënjö maach Pör Jesús thʉ̈r thʉ̈rnaa õor mor eem bën khaigbam jʉrwërpju awi chi bënëg, “Pabloou jaau nʉrraajem ag Jesús iekhau jãg woun mor eemua öbërbaadët” aajeejim anʉm. \p \v 14 Chi mag wënʉrrarr khʉʉn ãbam khodpai siete naajim aajem. Makhʉʉn judío ãb phadnaan pör Esceva anʉm ag chaain ajim aajem. \v 15 Mamʉ amach mag wënʉrraajerr aawai, biek ãb amach ipierraa ajupii awi mag iekhabaawai, chi mepeer woun mor ee sĩerrau jũrr amag, —Mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm, khai agá Jesús, maimua khai agá Pablo. Jãkhʉʉnan chadcha nem jua theeg nʉm. Mamʉ pãrau chan oob mʉrʉg magmiet ajim anʉm. \p \v 16 Magwi chi woun mag ich mor ee bën khaigbam wai sĩerrau warag amag audimawi warag am dʉ̈i jãaubaadëjim anaabá. Mag jãaubaadëwi, mag mepeer dʉ̈i simua aawai, nem juapa theeg mag siete narrjã ich jua jʉmpiba amach gaai mas deebaadee, ögkhawi, warag amachta ag di aigmua khaphig phöbaadëjim aajem, sĩi kha pepethor ich mag khajũajã chukhu. \v 17 Mag ed magtarr õor thum judionaan khabam khʉʉnaupa Efeso phöbör ee khakhapdö thʉnʉisiewai thãar paraa nʉm iekhau warag maach Pör Jesús igwia i jua theegta thö iekhaajeejim aajem, õrau. \p \v 18 Magbaawai ĩchab khapan ag nawe Ẽwandam iek ʉ̈khawia narr khʉʉnjã bëemawi ag na amachdëu nem khaigba waaujerrjã thumaam khʉʉn dakhĩir meerba jaaumaajeejim anaabá. \v 19 Mag nʉm dʉ̈i ĩchab amachdëu Ẽwandam iek ʉ̈khaju nawe parhoobam iek ẽsap gayam khaugwia agʉmua bënkhʉʉnkha sĩsid arr khʉʉnaujã magʉm ẽsap thum phë aibëewi, thumaam khʉʉn dakhĩir örpʉ̈imajierram aajem. Mag ẽsap pöm ördubtarr gaai phatkhon werbatarr khap aag awi, khĩirjunaa phã oowai, phatkhon pöm cincuenta miljö öbërjim aajem. \v 20 Magʉm gaaimua Ẽwandamau ich jua theeg oopibaawai, õor pöm maach Pör Jesucristo iekta ʉ̈khamaawai, warag aaidʉa khaphí aaidʉmajim aajem ĩchab. \p \v 21 Magtarr khur sĩi awia Pablo Macedonia durram khʉʉn oon mawi ich mampaimua jũrr Acayapien oonjã dʉrbaju khĩirjubaadëjim aajem. Mag ich phʉʉrdʉ nʉrraju khĩirju auwia ich ödegpai, “Nacha jãg durr numí phʉʉrdʉpʉ̈iwiata Jerusalenjã barthurwia jũrr Romapienjã oon majugui” ajim anʉm. \v 22 Mag chadcha ich Macedoniaag maju nawe ich na õor numí pʉ̈ijim aajem, ich juag oojem khʉʉn. Makhʉʉn, dau ãb Timoteo, maagwai ãbkhai Erasto ajim aajem. Makhʉʉn amach appai pʉ̈iwi ichin khãai khapanaa Asia durr sĩsijim aajem. \s1 Efeso phöbör ee sĩi õor phogdʉ nʉrrjëe thʉnarr \p \v 23 Mag Pablo maju aadëwi ich na õor pʉ̈i nʉm jaar, Efeso phöbör ee sĩi õor pöm phogdʉwi meeukha nʉrrjëe aphöbaadëjim anaabá, Pabloou Ẽwandam iek jaau nʉrrʉm aaidʉa khaphí aaidʉmam gaaimua. \v 24 Mag kaaijã ee õor pos nʉrrjëe thʉnarr mʉgta ajim aajem: \p Woun ãb sĩejim aajem, Demetrio anʉm. Mag wounau amach ẽwandam ʉʉi Diana anʉmʉg jëeujem di oowi agjöo daii phatkhon dën waaujeejim anaabá. Maata i phidag ajim aajem Ich khapeen dʉ̈imua mag waukhanaa për simua phatkhon athaba amachpierr aaujeejim aajem. \fig |src="HK00286B.TIF" size="col" copy="Orace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="ACT 19.24" \fig* \p \v 25 Biek ãb chi Demetrioou ich dʉ̈i phidkhaajem khʉʉn maimua deeum khʉʉn agjö ich agjöm phidag gaai naajem khʉʉnpa ãbam aig thʉ̈rkhanaa amag, —Keena, pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, maachin ãba mʉg phatkhon dën didamkha wau nʉmuata phatkhon khĩirjö oojem. \v 26 Mamʉ mag nʉm ee pãrau pãach daúa oonaa pãach kachiujã ũurjeewai pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, Pabloou iekha nʉrrʉm. I iek mag “Õrau juau nem wautarr chan ẽwandam khabam” anʉm. Mag jaau nʉrraawai õor pöm chadcha i igar ʉ̈kha thʉnʉmgui ajim anʉm. Mag ʉ̈kha nʉm chan mag ich mʉig Efeso eepaijã khaba, sĩi mʉg Asia durr ee peer thumaam khʉʉnauta ʉ̈kha wëjöm. Pãrau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm, mag sĩi õrau irua jaau nʉrrʉm ʉ̈kha nʉm gaaimuapaijã khabam. \v 27 Mua oowain maadëu nem wau nʉm õrau tag auba aadeewaita sĩi maach khaibag waubarmjöta ajugui ajim anʉm. Maig ¿jamaam phatkhon maadëu ooju? Mag nʉm dʉ̈i ĩchab maach ẽwandam ʉʉi Dianaag jëeujem dijã õrau warramjö khõchkhaba aadëmua mʉg atag paawai warag thʉ̈rphöo khaba sĩsijugui ajim anʉm, mʉg Asia durr maimua durrpierram khʉʉnau irig jëeujerrjã tag jëeuba aphöbaadeewai. \p \v 28 Demetrio mag iekhabarm chi khapeenau ũrbaawai chadcha i igar nʉm iekhau warag meeukha sereu phöbaadëwi, “Maach Efesopien ẽwandam ʉʉi Dianaan ichta ãba ich mag ẽwandamkha sĩerraju; ijöm chan tag chukhumgui” ajierram aajem. \v 29 Mag serereukham gaaimua sĩi warag kaaijã ee õor phogdʉ nʉrrjëe maadëujã khaugba jöisijim anaabá. Mamagkham ee õor pochag bëewi, Pablo khapeen numí Macedoniapien Gayo dʉ̈i Aristarco anʉm pʉrphöbaadëwi, amach thumaam khʉʉn ãba biirdʉajem di aar ethetherrg arrwi wai dubphöbaadëjim aajem. \v 30 Magbaawai Pabloou mag õor pos thʉnʉm aig bëewi dubwi õrag iekham ig sĩejim aajem, mamʉ ãaur khʉʉn ĩchab Ẽwandam iek ʉ̈kha nʉm khʉʉnau ʉdʉʉr irig bëepibajierram aajem. \v 31 Mag nʉm ee ĩchab ãaur khʉʉn Asia durr chi thethemnaan ich Pablo khapkhʉʉnaujã am mamagkham aar irig mapiba jaaupʉ̈ijierram anaabá. \v 32 Mag i am aig bëeg ẽkhakhakham ee, ierr am biirdʉ thʉnʉm aar õor serereukham iek chan sĩi maadëu khaugbata wëjoojim aajem. Mag sĩi õor phogdʉ thʉnaawai, ãaur khʉʉnau serereukhamua khĩet jajaau khaawai, tagam khʉʉnau agjö khĩet serereu aajeejim anaabá. Mamʉ õor pöm mag thʉnʉmua ãaur khʉʉnau chan amachdëu mamagkhamjã khaugba, khan atheeta bëewi naajĩ bʉ̈ʉrjã khaugba nʉmta, dʉ̈i mamag aajeejim anʉm. \v 33 Mamʉ woun ãb Alejandro anʉm aig sĩerr aawai ãaur khʉʉn judionaanau maata jũrr ajués õor khapanag na ëudʉ deethurjierram aajem, jũrr õrag wajapha jaaumkhĩir. Magbaawai Alejandroou judionaan kõit iekhaag ʉ̈gthaag jua ʉanaa juaupai jajaau khabaadëjim aajem, õor khĩupamkhĩir. \v 34 Mamʉ õor pöm mag thʉnarrau ich Alejandrojã ĩchab judiokha simta mag iekhaagpam khaug athaawai deeu eeupemjö sereubaadëwi, “Maar Efesopien ẽwandam ʉʉi Dianaan ichta ãba ich mag ẽwandamkha sĩerraju; ijöm chan tag chukhumgui” aajeejim anʉm. Ich mag serereukhamua ora numijö naajim aajem. \p \v 35 Mag nʉʉ paawai chi phöbör eem secretarioou ʉ̈u ẽkha sĩi awia, khĩupaa athawi amag, —Keena, Efesopien ajim anʉm, mʉg durr gaai thumaam khʉʉnau khakhapdö thʉnʉm, ãba mʉg phöböröuta mʉg maach ẽwandam ʉʉi Diana di thʉanaa i khĩirkha wau sim ʉ̈gtharmua burrchëtarrjã thʉa wai naajem. \v 36 Mag maadëu i dipa thʉa wai naajem chadcha aawai ni ãbmuajã maach ijũrr “Jãan sëukhaawaiu” aju khabamgui ajim anʉm. Mag maadëu thumaam khʉʉnau khaphʉ nʉmta, ¿khanthee pãar jãg nʉma? Pãachta warag khĩu nʉisit ajim anʉm. Nacha ajapha khĩirjunaa khaba chan oob jʉ̈chag jãgmiet ajim aajem. \v 37 Chamʉ khʉʉn wounaan pãrau mʉig waiberr khʉʉnau chan bʉ̈ʉrjã maach ẽwandam ʉʉi Diana igwia khaigba iekhaba, ni ag degam nemjã jĩgkhaba nʉm. \v 38 Demetrioou ich khapeen dʉ̈imua iwiir ãbam ëugar khãijã thethemnaanag jaaum ig nʉm khai, warre am aarcha mawia amagta jaauju aai nʉmgui ajim anʉm, magʉm atheeta am naawai. Maiguin chadau agdaujö khĩircha jũrr chikham jaauju aai nʉmgui ajim aajem. \v 39 Wa magba deeum iek khãijã pãrau am dʉ̈i iekhaag wai nʉm khai, leíu jaau simjö chi thethemnaan dʉ̈i ãba biirdʉnaata iekhaju aai nʉmgui ajim anʉm, chi secretarioou. \v 40 Magba sĩi cha nʉmjö chan ʉ̈u khaba simgui ajim aajem. Mʉgbarm gaaimua Romapienau khãijã jũrr maachig, “¿Khan gaaimua pãrau jãg õor meeukhapijĩ?” a jëeukhiin, ¿maadëu amag khan abarju? ajim anʉm. Pöd maadëu amag “Chadcha magbarm gaaimua ajim” aju khaba nʉmgui ajim aajem, sĩi maach garmuata nacha juau ogthom am khujʉrbarmjö arr aawai. \p \v 41 Chi secretarioou õor pöm thʉnʉmʉg mag iekhapʉ̈iwia, thumaam khʉʉnag öbeerpi jaaujim aajem. \c 20 \s1 Pabloou Macedoniapien oothurwia Greciapienjã oothurtarr \p \v 1 Maimua mag õor phogdʉwi sĩi kaaijã ee parhooba pos nʉrrjëe thʉnaawia dichdimaawai Pabloou chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn thʉ̈rkha auwi am wawí wai sĩi ajim aajem. Mag am wawí wai sĩewi, ayoyoojii awi, deeum durr Macedonia anʉmʉg mawia, \v 2 chi ʉ̈kha durrum khʉʉn nʉnʉidʉmpierr Ẽwandam iek jaau phʉʉrdʉ nʉrrʉmua warag õor khĩir onee apiejeejim aajem. Mag nʉrrʉmua warag Greciaagjã mawia, \v 3 barwia, Greciapien ee ed thãrjup sĩejim aajem. Mag sĩi awia Grecia durrmua jũrr Siriaag maju awi barco nʉ sim ee ũrbaadëjim aajem, judionaanau ich dakhãu wai nʉm. Mag sĩi ich baraata oo nʉm a ũrbaadeewai Siriaag maju arrjã maba, warag ich marr khʉd eepai ewag bëewi, deeu Macedoniaag dichjim aajem. \v 4 Ya mag ich bʉ̈pai ewag mam dʉ̈i i daumaai õor wëtjim aajem. Makhʉʉn ãb jöoi Pirro iewaa Sópater anʉm ajim aajem, Bereapierr. Maimua dau numí Tesalónicapien ajim aajem, Aristarco Segundo dʉ̈i. Maagwai dau ãb Derbepierr Gayo anʉm ajim aajem. Mag tag wëtjim aajem Listrapierr Timoteo, maimua Asia durram khʉʉn agjö numí, Trófimo Tíquico dʉ̈i. \v 5 Mamʉ makhʉʉn amach thum Pablo dʉ̈i ãba mʉ chirarr phöbör Filipos anʉm ee bardʉtkhachëwi, jũrr maigmua amach ap ërëubaadëwia, Troas phöbör maar nʉ naaimajim. \v 6 Magbaawai maachin ökhar pan levadura chukhu wauwia khoojem ag phiesta dichtarr khurta Filipos phöbör eemua wëtjim ĩchab, döjãrr garmua barco ee. Mag wëtwi, khodjörröo awia, cinco días naata mag maach na wëttarr khʉʉn nʉm aar barimajim, Troas. Mag Troas phöbör eejã maar siete días naaimajim. \s1 Ãbmiecha Pabloou Troaspien oothurtarr \p \v 7 Domighed pan thorreuwi ãba khöju arr aawai maar ãba podpa nʉm aig Pabloou chi ʉ̈kha durrum khʉʉn dʉ̈i iyʉ̈ʉ simua amag Ẽwandam i jaau sĩejim. Mamʉ ich Pablo ag noram ãspaau maju arr aawai mag ijẽjẽbkhamua ya edacha pamaa ajim. \v 8 Maar thum ãba ʉ̈gthaagajãrcha õor podpaajem aar naajim. Maig lámpara khapan sĩi phuphup jiir ʉid thʉnaajim. \v 9 Mag edacha pamjã Pablo ijẽjẽbkham ee, ẽwan ãb Eutico anʉm ventan i gaai ʉ̈gthaa oo sĩejim. Mamʉ mag da öbërba aawai ich oo sĩerr aigpai khãibaadëwi, ʉ̈idʉau sĩi mam ʉ̈gthaa piso thãrjupam aarmua burrwi, warre chi meemta jiir aujierram. \v 10 Magbaawai Pablo ʉʉrbawia, mag chi meem ʉ̈r eeg thʉkhöonaa, warag ö pʉr wai phiidʉnaa, chi aig narr khʉʉnag, —Oob jãphierrmiet, mʉg chaai meeba sĩebahab ajim. \p \v 11 Maimua deeu ʉ̈gthaa amach narr aar mawia, Jesuu ich khapeenag thach khöpi jaau pʉatarrjö, Pabloou pan thorreuwia, amach thumaa khö dichwia, ũmaai Ẽwandam iek amag jaaubaadëjim. Mag jaau simua ich mag aardʉdʉkhamua ãspabaadeewai bʉ̈ʉrjã khãiba ich mag petajim. \v 12 Mag i petaawai chi chaai burrwi meetarr ich Pabloou iiupi autarrjã meeba arrjö ich diig arrjierram. Pabloou amachig jaautarr ũrwi chaai chi meem iiupi autarrpa amach daúa oobaawai i ẽudee pawiajã ich mag onee nʉisijim. \s1 Troasmua Miletoog biekkhatarr \p \v 13 Mamʉ mag i maju nawe maachta nacha jap ee paaukhajim, döjãrr garmua i na maag, mag wëtwia phöbör Aso anʉmta deeu maach ãba ooju a iekhatarr aawai. Maagwai ich, jũrr bʉ̈ʉu maju aadëwi maar ẽudee bëejim, bʉ̈ʉu. \v 14 Mag Aso bardʉtkhaimawia deeu i dʉ̈i oowian chad maar ãba ãbam jap ee deeum phöbör Mitilene anʉmʉg wëtwi ich mag ãba barjim. \v 15 Mag barwi ag noram döjãrr phʉramdam Quío anʉm khĩirphee dichjim. Maimua ag noram deeum phʉramdam Samos anʉm gaai naaimajim. Mag Samos anʉm gaai khũchpai naawi dʉrbagkhaau deeu jẽb wapem gaaicha phöbör Trogilio anʉm khãi ëewia thʉgdʉtkhaaun chadau Mileto barjim. \v 16 Mag mʉg biekhau ich Pablo Efeso phöbörjã maba arran, Asia durr makhiin da barbaju awiata mabajim, Jerusalén phöbör ee jöpkhaa barwia am phiesta Pentecostés kha nʉm ee dʉ̈i sĩem khõchgau. \s1 Pabloou Efeso iglesia eem chi pörnaanag iekhatarr \p \v 17 Mag phöbör Mileto anʉm ee barchëwia sĩi Efeso iglesia eem jöoin chi pörnaanag iek jaaupʉ̈ijim, ich oon bëemkhĩir. \v 18 Mag iek jaaupʉ̈iwia chadcha bardʉtkhabaicheewai amag magjim: \p —Pãrau wajapha khaphʉ nʉmgui ajim, jãgata mʉ chitaajẽ pãar ee warrcha Asia ee mʉch pachëtarr aigmua ĩs ewag pawiajã. \v 19 Ich mag bʉ̈ʉrjã mʉch thöba, maach Pör Jesús athee sĩi dau aphʉʉ i chogkha chitʉmgui ajim. Mag phidkha chitʉmʉn, judionaanag maadëu Jesús iek jaau khitaawai ʉ̈khamaaugau dich dʉ̈ita khaigba aadëp aawaijã, dich garmuan maadëu am dau aug khaugwi warag dauhi paraa khitaajemgui ajim. \v 20 Mamʉ magʉm ãba, pãach ʉ̈u wënʉrramkhĩir mua pãrag maach Ẽwandam iek jaaub khaba jaau chitajimgui ajim. Mua pãrag õor khapanag dakhĩirjã jaaunaa pãar di aarcha mawia pãach appai nʉm aigjã jaaujeejim. \v 21 Judionaanag jaaunaa maimua judionaan khabam khʉʉnagpa jaaujeejim, jãga amach khaibag thum ãsie ewag khĩirjuwia isegju aai nʉ, Ẽwandamau khõsi simjöta wënʉrraag; magnaa jãga maach Pör Jesucristo iekta ãba ogdʉba ʉ̈kha wënʉrraju, magʉm thum mua jaaujeejimgui ajim. \v 22 Maimua ĩsjã ich Ẽwandam Akharaauta mʉ pʉ̈i sim aawai mʉ Jerusalenag ma chitʉmgui ajim, magʉm aar mʉch dau aphʉʉ ajujã khĩirjuba. \v 23 Ẽwandam Akharau mʉchig jaaujeewai mua khaphʉ chirʉmgui ajim, amau mʉ dʉ̈i amachdëu ampierr awi mʉ phãarju cárcel diin jam sĩsidʉm. \v 24 Mamʉ mag mʉch dau aphʉʉ aju khaphʉ chirʉmjã magju khĩirjuwia gaai masi oo chirʉʉ aa khaugba chitʉm. Mʉ khĩirjugan ãba Ẽwandamau maach khõsi peerdʉ aaujem iek maach Pör Jesuu mʉchig jaaupitarrta jaauju khĩirju chitʉmgui ajim. \p \v 25 Mag jajawagmamua, ’Pãach thumaam khʉʉnag khap amkhĩir ĩs mua warre pãrag jaaukhimgui ajim: Mua chadcha pãar ee ich mʉg Ẽwandam iek jaau phʉʉrdʉ chitʉmua pãrag jaaujeejim, Ẽwandamta pãach thãar ee athaawai ichta pãach Pörkha sĩsimkhĩir. Mua mag pãrag jaau chitaajerr, ĩspai pãrau mʉ khĩir oowia ya tag pãrau mʉ oobamgui ajim. \v 26 Mʉchdëu mag pãrag jaaujerr khaphʉ chiraawai ich agjö ĩsjã mua mag chirʉm. Mʉgnaa pãach meem ed Ẽwandamau pãach auba awiajã oob mʉ gaai thʉmiet ajim, pãachig bʉ̈ʉrjã jaaubajim awi. \v 27 Ẽwandamau ichdëu õor peerdʉ aaujem iek mʉchig jaaupitarr thum bʉ̈ʉrjã meerba mua pãrag jaautarr aawai ya mʉ chan mʉg chirʉm aig bʉ̈ʉrjã iekkhõr chukhu chirʉmgui ajim, Ẽwandam dau na. \v 28 Magua mua pãrag mag chirʉmgui ajim: Pãar ar chi ʉ̈kha durrum khʉʉn pörkha nʉm khʉʉn, pãach mor ʉʉrkhanaa ĩchab pãach khapeen chi ʉ̈kha durrum khʉʉnjã wajapha thʉa wai nʉisit. Magaag magamkhĩirta Ẽwandam Akharau pãar jʉr aujimgui ajim, maach Pör Jesuu ich bagau phag autarr khʉʉn ajapha thʉa wai wënʉrramkhĩir. \v 29 ¿Khan jãgwia mua pãrag mag chirʉ́? Mua mag chirʉmʉn mʉgaugui ajim: Mʉ ẽudee amachdëupai amach igwia chi machnaan aajem khʉʉn pãar ee bëeju. Makhʉʉnaun tigrieu ich aig nemchaain thʉ̈r aaujemjö sĩi chad khabam iekta chadam iekjö pãrag jaaubaicheewai pãar imeraa khũgur auwi warag pãar ee nem ãrchëjugui ajim. \v 30 Mag nʉm ee ĩchab pãach eepaim khʉʉnaujã sĩi sëukha nem jaau nʉrrjëe aphöbaadëju, chadcha Ẽwandam iek chaarcha ʉ̈kha durrum khʉʉn jũrr amach gar paa awaag. \v 31 Chadcha pãach magju mʉchdëu khaphʉ chiraawaita mua pãrag mag jaau chirʉmgui ajim, ag nawe khap amkhĩir. Khĩir khaphʉ nʉisit magʉm khʉʉn pãach ee bëewaim athee. Año thãrjup sĩi edaram magwe gaai machgau dauhi paraa oo chirʉmua pãach wawiejerrta pãrau khĩir eyaa abat a wawimajim Pabloou. \p \v 32 Magnaa ĩchab, ’Keena, ya mʉ tag pãar ee bëebaju aawai ĩswe warre mua ich Ẽwandam jua eeta pãar thʉsĩe pʉagpamgui ajim, ichdëu maach khõsi peerdʉ aaujem iekta ogdʉba ʉ̈kha wënʉrrʉmua ichta ãba chi jua thierr aawai ichdëuta warag pãar khĩirjug bãaupimamkhĩir. Ichdëuta mʉg atag paawai thum ich chaainkha wënʉrrarr khʉʉnag ãba ichdëu nem deeju a jaautarrjã deeb khaba deejugui ajim. \v 33 Khaphʉ abat pãrau ĩchab: Mʉ chan mʉg chitʉm aig chikham phatkhondam wa khajũadam khãijã wajappha oowai, “¡Ih! jãgʉm thumta mʉ dënëg pabaadëkhiina” aba chitʉmgui ajim. \v 34 Magju khãai mʉch juapadamauta phidkhawia, mʉchdëu nemdam ig chirʉm thum phë auwi, ĩchab mʉch khapeen mʉch dʉ̈i wënʉrraajerr khʉʉnau nem ig nʉmjã mua mʉchdëu amag au deejeejimgui ajim. \v 35 Mʉchjö mag phidkhamkhĩirta mʉch chitʉmpierr mua ich mag pãrag jaau chitaajem, mag phidkha nʉmua ĩchab dau aphʉʉ amachdëu nemdam ig nʉmjã pöd auba durrum khʉʉn juag oo wënʉrramkhĩir. Pãadë maach Pör Jesuu iekhatarr khĩir eyaa abat ajim: Iin chadcha i iekhõoin “Dich garmua chikhamnag nemdam deewaita maach oneecha aajemgui ajim, chi au sim khãaijã.” \p \v 36 Mag am wawí wai sĩewi iekha aaipabaadeewai jĩepör phõbkhanaa amach thumaam khʉʉn dʉ̈i ãba Ẽwandamag jëeujim. \v 37 Maimua mag Ẽwandamag jëeu aaipawi ya Pablo maagpabaadeewai, thumaam khʉʉn i athee dauhi paraa thʉnʉmua jũrram khʉʉnau i ö phʉʉr jõinaa i khĩir ʉ̈ʉ ahau khajierram. \v 38 Mag ich Pablooucha amag mag edpai amau i khĩir oowia tag oobaju a jaautarr aawai mag gaaimua ökhĩirjuu aphöbaadëjim. Mag ökhĩirjuu nʉm ãba, i dʉ̈i wëtwia khĩeb jër barco ee i oo deepʉ̈ithurjierram. \c 21 \s1 Miletomua Pablo Jerusalenag matarr \p \v 1 Mag Miletomua Efesopie jöoin chi pörnaan phëpʉawia döjãrr paaukhabaadeeu sĩi marau khajappha döjãrr morrdam Cos anʉmʉg ërëubaadëjim. Maigmua ag noram sĩi ich maigpaimua thʉadʉ deeum phʉram Rodas a thʉ̈r sim gaai barwia, mammua jũrr döieg phʉʉrpheeu, Pátara anʉm barjim. \v 2 Mag phöbör Pátara anʉm jerag barco ãb wëjöm marau ooimajim, Fenicia durr mam anʉm. Magbaawai marau ag ee waaidʉwia döjãrr paaukhabaadëjim. \v 3 Mag wëtumua khodjörröo awia döjãrr morr dʉ̈rrcha sim Chipre anʉm döjãrrmua oo dichjim. Ma, maar juawë gar thʉbajim. Mag wëtumua warag Siriaag wëtjim. Mamʉ mag maar wëtum barco eem nem ãaur Tiro phöbör ee pʉaju atarr aawai mam dubimajim. \v 4 Mag phöbör ee chi ʉ̈kha durrum khʉʉn aar wëtwi am dʉ̈i maar siete días naaimajim. Ich maig mag chi ʉ̈kha durrum khʉʉnag Ẽwandam Akharau jaaubaawai jũrr amachdëu Pabloog Jerusalenag mapiba jaaujim. \v 5 Mamʉ par mag mapiba jaau nʉm ãba, seman ãb dichdimam ee maar wëtaagpajim. Mag maar wëtum aadeewai Ẽwandam gaaimua maach khodkha nʉm khʉʉn thum amach ʉʉin dʉ̈i amach chaainpa phöbör igaau jër maar oopäain bëejim. Maig jër mosjã ee pachëwi, maach thum jĩepör phõbkhanaa, Ẽwandamag jëeujim. \v 6 Mag Ẽwandamag jëeuwia, thumaam khʉʉn dʉ̈i agdaujö ayoo ayoo naawi, marau maach wëtju barco ee waaidʉtkhabaadeewai amachjã ĩchab amach diig durr paaukhabaadëjim. \p \v 7 Maimua ya ãbmiecha tag phũas jẽmerbaju athee, mag maach narr phöbör Tiro anʉm aigmua jap ee paaukhawia, Tolemaidaag wëtwi, barwi, aig chi ʉ̈kha durrum khʉʉn dʉ̈i saludaawia, warag am aig khãaim ãb ëntër khëujim. \v 8 Noram aigmua ërëubaadeeu phöbör Cesarea anʉm barwia woun jöoi ãb maach peerdʉajem iek jaaumie Felipe anʉm di aar wëtjim. Warr ich mag Felipe, iglesia eem chi pörnaan juag oojem khʉʉn siete narr eem ajim. \v 9 Ich mag jöoirau chaain ʉʉin appai chi daupeen jayap wai sĩejim, Ẽwandam i jaaumien. \v 10 Mag Felipe di aig maar khãaidam khapancha khaba nʉm ee, Judea durrmua woun ãb agjö Ẽwandam i jaaumie Agabo anʉm bëejim. \v 11 Mag bëewia, maar dakhĩir Pablo ãi jʉ̈ajem auwia agua jũrr ich bʉ̈ dʉ̈i ich juapa jʉ̈pʉ̈inaa, —Ẽwandam Akharau mʉrʉg jaauwai mʉgta jʉ̈ auju aajemgui ajim chamʉg ãi jʉ̈ajem pap, Jerusalén phöbör ee judionaanau. Mag jʉ̈naa jũrr judionaan khaba, durr chaauram khʉʉnagta sĩi pʉr deeju aajemgui ajim Agaboou. \p \v 12 Maach jʉ̈gʉucha mag ũrbaawai Cesareapien dʉ̈imua marau Pabloog Jerusalenag mapiba jaau naajim. \v 13 Mamʉ mag mapimapha nʉm ee, jũrr ich Pabloou marag magjim: \p —¿Khantheeta jãg pãar dauhi paar thʉnarráma? Oob khĩirjumiet ajim. Pãar ich jãgta nʉmʉn magan mʉchpata ökhĩirjuu apiju ẽkha nʉmgui ajim. Jerusalén pabaimaawai amau mag mʉ ibʉʉrwiajã, maach Pör Jesús gaaimua khai, idëu mag sim. I gaaimuan mʉʉn magʉmjã aba thõju chirʉmgui ajim Pabloou. \p \v 14 Par mag jajaaukhamjã maach iek ʉ̈khaba abaawai warag ich magpai sĩuwia Ẽwandamagta marau, —Ẽwandam, pʉʉta maach Pör aawai pʉchdëu khap irig nem jaaubá anaajim. \p \v 15 Magtarr khur khãaidam khapan khaba nʉm ee, marau maach nemdam khĩir khaugwia Jerusalenag durr paauhkhabaad. \v 16 Maar dʉ̈i wëtjim ãaur khʉʉn Cesareapien chi ʉ̈kha durrarr khʉʉn. Makhʉʉnau woun ãb Chiprepierr Mnasón anʉm ag di aarta maar phëbaadëjim, Jerusalén phöbör ee barwia ichdëu marag ich aig jẽermkhĩir di deeju a sĩerr aawai. Mag woun ag nawe maach Ẽwandam iek ʉ̈khawi sĩejim. \s1 Pablo Jerusalén barwia Santiago oon matarr \p \v 17 Mag durr paaukhabaadëwi ya Jerusalén paaukhabaimaawai, aig chi ʉ̈kha durrarr khʉʉnau sĩi maar amach aig baarpi auwia thum onee nʉisijim. \v 18 Mag maach bartarr noram Pabloou maar ich dʉ̈i phë arrjim Santiago oon. Mag Santiago di aig ĩchab iglesia eem chi pörnaanjã narr aawai \v 19 Pabloou amag saludaawia ökhar iyʉ̈ʉmamua amag jaaubaadëjim, jãga judionaan khabam khʉʉn eejã Ẽwandamau irig ich iek jaaupinaa ĩchab nem khĩir pogkhe waupimaajeejĩ. \v 20 Pabloou amachig mag ĩgkhamam ũrbaawai onee nʉm iekhau warag Ẽwandamagta, “Aay, ʉ̈ucha magbarm Ẽwandam” ajierram. Maimua jũrr amach garmua Pabloog, “Pʉdë maar iek ũrbarí, marau pʉrʉg jaaukhim” awi, —Pua pʉchdëujã khaphʉ chirʉmgui ajierram, judionaan ee õor pöoma thʉnʉm chi ʉ̈kha nʉm khʉʉn, mamʉ thum mag thʉnʉm khʉʉn iek ichiita amau ich mag Moiseeu phã pʉatarr iek pʉaba ʉʉrkha wënʉrraju aai nʉm aajem. \v 21 Maimua amag jaauwai, mag judionaan thum amach durr chaaur jooba nʉm khʉʉnag pua Moiseeu iek phã pʉarr gaai nem jaau sĩsidʉmjã ʉʉrkhapiba jaaujem aajemgui ajierram. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab amag chaain mehëudamjã thʉabichpiba jaaunaa warag maach jöoin ijã isegpi jaaujem aajem. \v 22 Magnaa irig, ¿Jãgajuma maadëu ar chi mag khĩirju nʉm khʉʉnag, magʉm iek chad apim ugua? Amachdëu pʉ barbaichëm a ũrbaawai, ichiita jerrba ãba biirdʉnaa amau pʉrʉg mag iek ëudʉb khaba ëudʉjugui ajierram. \v 23 Chadcha pʉchta mag iekha chitʉm am ugua, jãg pua mʉgta abá, marau pʉrʉg khĩirjugdam deegpam: Mʉig õor jayap nʉmgui ajierram, Ẽwandam na ãba irigpai jëwaag i athee sʉrkhaju a iekha nʉm khʉʉn. \v 24 Jãg pʉ am dʉ̈i Aai i jëeujem deg mawia am dʉ̈i ãba pʉch khooipibá, Ẽwandam na wajapha chirsieg. Magnaa ĩchab pʉch pör khõipibarm paarjã phagpʉ̈inaa warm khʉʉn dën paarjã phagbapʉ̈i ajierram, am dënjã agjö khõipʉ̈imkhĩir. Õrau amach daúa pua magbarm oobaawai, jãgan sëukhaawaita õrau pʉ ëugar mag jaau naajim aju. Magbaawai ĩchab puajã amach dënjö Moiseeu jaau pʉatarr ʉʉrkha sim ajugui ajierram chi Pabloog wawimamua. \v 25 Magnaa, Ar judionaan khabam khʉʉn ĩchab maach Ẽwandam iek ʉ̈khatarr khʉʉnagjã ya marau ẽsap aaidʉpʉ̈ijimgui ajierram. Amag marau jaaupʉ̈itarr gaai, õrau amach juau nem parhoobamta Ẽwandamkha waunaa agʉg jëwaag nemchaain thõotarr modjã khöpiba, nem thõowia ag bag dën reyen wau sĩsidʉmjã khöpiba, ni nem sĩi bëgöne bag ãrba thõo sim modjã khöpiba jaaupʉ̈ijim. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab dich õor khabam dʉ̈i chan oob bʉ̈ʉrjã khapes apiba jaaupʉ̈ijimgui ajierram, Pabloog ĩgkhamamua. \s1 Pablo Aai i jëeujem deg sim pʉr autarr \p \v 26 Warm khʉʉnau ichig mag jaaubaa chadcha Pabloou makhʉʉn jayapam khʉʉn dʉ̈i mawia, ag noram Ẽwandam na wajapha nʉisieg amach thum ãba amach khooipinaa, Aai i jëeujem deg dubjim, phadnaanag khan edta mag sʉrkha nʉm öbër ëebaadeewai ag paar nemchaaindam amach pipied khëchju aai nʉ a jawaag. \p \v 27 Mamʉ siete días mag sʉrkha naaju atarr aawai, ya sʉrkha öju dakpamam ee, judionaan Asia durrmua bëetarr khʉʉnau Pablo Aai i jëeujem deg sim oophöbaadëjim. Mag amachdëu oo athaawai pʉrphöbaadëwi warag ääakhamua sĩita õor phogueupʉ̈ijierram. \v 28 Mag õor phogueupʉ̈iwia warag, —¡Keena israelnaan, maar juag oobahuthʉ̈! aajeejim. Chamʉg wounauta durrpierr õor thumaam khʉʉnag maach jöoin i isegpi jaaunaa, Moiseeu phã pʉatarr iekjã asekaspiba jaau nʉrranaa, ĩchab mʉg Aai i jëeujem di igwiajã khaigba iekha nʉrraba aajeeb ajierram. Mag nʉrrʉmua ĩs ag ee judionaan khabam khʉʉn dubju khaba aajemta warag ierr phë wai sĩewai mʉg diin ya khaigba sĩsimgui ajierram. Deeu wajaug paapʉ̈ibam aig chan pöd ag ee Ẽwandamag jëeuju khaba simgui ajierram, ääakhamua. \p \v 29 Mag judionaan khabam khʉʉnpata Aai i jëeujem deg ierr thʉnʉnʉmkharran, amachdëu ich Pablo magju na woun Efesopierr Trófimo aajerr dʉ̈i ãba nʉrrʉm ootarr aawaita mag edjã Pabloou mam ierr Aai i jëeujem deg ich dʉ̈i wai simpii narr gaaimuata mamag khajierram. \p \v 30 Mag ääakham ũrbaawai sĩi õor pöm khaphig bëe thʉnʉisijim. Maimua khapanaam khʉʉnau Pablo pʉrphöbaadëwi, jũrram khʉʉnau dawag ethetherrg wai öbërwi, ag bʉ̈rre Aai i jëeujem dën chi puertdi phãarkha sĩujim. \v 31 Mag dawag arrwi, khapanaam khʉʉnau aawai, ya Pablo thõopäaig ẽkha nʉm ee, Roma durram soldaaun pöm thʉnarr eem chi comandanteeu ũr athajim, mag phöbör eem õor thumta kaaijã ee thʉnʉm anʉm. \v 32 Magbaawai ag bʉ̈rre capitannaan soldaaun dʉ̈i thʉ̈rkha auwi mag am poposkham aar khaphig phöbaadëjim. Mag wëtwi warm khʉʉnau mag comandante ich soldaaun dʉ̈i pochag urum oo athaawai jũrram khʉʉnau Pablo photpʉ̈pʉ̈ikharrjã tag dichbajierram. \v 33 Mag barimawia, chi comandanteeu Pablo pʉr aupiwia, warre caden numiimua jʉ̈ sĩupijim. Maimua aig narr khʉʉnag, —¿Jã jamaam woun agá, maimua khani ichdëu jãg sĩejĩ? a jëeujim ajapha khap aag. \p \v 34 Mamʉ mag sĩi irua khajapha jëeutarrta, deeu eeupemjö sereubaadëwi sĩi ääakhamua jũrr chikhaman ichaaur jaaupʉ̈pʉ̈i khaawai chi comandanteeu pöd ʉ̈khajujã khaugba aadëjim. Mag, sĩi warag ich soldaaunag chi Pablo cuartel ee arrpijim. \v 35 Mag soldaaunau Pablo arrumua ya chi cuartel aiguim döig bʉ̈khʉrr pabaimaawai warag sĩi chaaijö jua ee jiir arrjierram, õrau amachig bãyeu aujujö aadëp aawai. \v 36 Mag thʉnʉmʉn am ẽudee serereug wëtumua warreta Pablo thõopi jajaau aajeejim. \s1 Pabloou ich kõitpai iekhatarr \p \v 37 Mag arrumua ya ich cuartel ee wai dubaagpam oobaawai ich Pabloou mag soldaaun pör chi comandanteeg griegonaan meúa jëeujim, jöpcha i dʉ̈i iyʉ̈ʉ aag. Chi comandanteeu ũurwai Pabloou ichig griegonaan meúata iekhabarm ũrbaawai irig, —Ãa, puan magan maar meujã iekhaajeebma ajim. \v 38 ¿Pʉ Egiptopierr khabá, pua khabajĩ ar na biek ãb gobierno dʉ̈i wërbʉag chumanaan pöm cuatro mil pʉch daumaai jʉr auwi õor barba aajem chʉʉi phë arrtarr? ajim irig. \p \v 39 Magbaa Pabloou, —Mʉ chan Egiptopierr khabam. Mʉʉn judioougui ajim, Cilicia durr phöbör Tarso aajem ee thaabatarr. Mʉ mag sĩi phöbör parhoobam eemjã khabam. Mamʉ pua khõs akhiin, idëu mʉrʉg iekhapikham, mua õrag iekham khõsi chirʉmgui ajim. \p \v 40 Mag chadcha chi comandanteeu Pabloog, “Pʉ iekhaju aai chirʉm” abaawai, Pabloou ajapha döig dag gaai dʉnʉʉunaa õor khĩupamkhĩir juau jaaubaawai, khĩu paaukhabaadee, jũrr ebreonaan meúa amag magjim: \c 22 \p \v 1 —Keena khodamnaan, jöoinpa thum, mʉ iek ũrbat, mua mʉchdëupai mʉch khaigpër iekhaagpamgui ajim. \p \v 2 Pabloou amachig ebreonaan meúata mag iekhabaadëm ũrbaawai chará warag sĩi khĩuu ũrphöbaadëjim. Mag õor khĩu thʉnʉm ee, iekhamamua Pabloou mamagag majim: \p \v 3 —Mʉʉn judío charau. Mʉ Cilicia durr thaabajimgui ajim, phöbör Tarso anʉm ee. Mamʉ mʉch erraawe mʉig Jerusalén bëewia ich mʉigpai jöoipa chirʉmgui ajim. Mʉ maestro Gamalielau mʉrʉg wajapha maach jöoin iita thumaa jaau bãaujimgui ajim. Magtarr aawai mʉch thãardamaucha Ẽwandam dau na nem ajapha waum khõsi waujuuta ẽkha chitaajemgui ajim, ich jãg pãrau aajemjö ĩchab. \v 4 Warran chadcha mua mʉg Jesús iek ʉ̈kha wënʉrrʉm khʉʉn pʉr auwi dau aphʉʉ wawaag am ẽudee ẽkhaajeejim. Mag pʉr auwi, ʉʉin awiajã, bʉ̈ʉrjã dau aug khaugba cárcel deg dubpʉ̈imaajeejimgui ajim, mʉchdëucha. \v 5 Mua maagjerr phadnaan pöröu khaphʉnaa ĩchab chi pörnaan i khãai jua eegpaim khʉʉnaujã khaphʉ nʉmgui ajim, amach paarmua mʉrʉg ẽsap wau deejerr aawai. Biek ãb amachdëucha mʉrʉg ẽsap wau deejierramgui ajim, Damasco phöbör ee maach khodnaan judionaan aar mag ẽsap dʉ̈i mawi, Jesús iek ʉ̈kha durrum khʉʉn pʉrkha authurwi, mʉig Jerusalén aipierrwai am gaai amachdëu ampierr aag. \s1 Pabloou ichdëu Ẽwandam iek ʉ̈khatarr jaautarr \p \v 6 Pabloou mag ichdëupai ich jajawagmamua, ’Mamʉ mag mʉchig ẽsap wau deebaawai ag dʉ̈i mamta, ya Damasco dakha edausĩejö nʉm ee dëgölp pagthʉm daujö edjã eemua phʉr jẽer athamua \v 7 warre mʉ jẽkhʉt barwerbpʉ̈ijimgui ajim. Mag jẽkhʉt chirʉmua ũurwai õor chukhu sim eemuata mʉ thʉ̈rcha thʉ̈rthʉ̈rnaa, “¿Khantheeta pua jãgcha jãg mʉ iek ʉ̈kha durrum khʉʉn khaibag wawaag am ẽudee ẽkha nʉrrʉ́ma?” a sĩejim mʉrʉg. \v 8 Mʉchig magbaawai jũrr mua irig, “Señor, ¿ma pʉ khaiuma?” a chirajim. Magbaawai mag õor chukhu sĩerr eemua mʉrʉg, “Mʉʉn Jesús, Nazaretpierrau a sĩejim. Pua jãg mʉ khapeen ẽudee ẽkha nʉrrʉm aig, mʉ ẽudeeta ẽkha nʉrrabahab” ajim. \v 9 Magbaawai mʉ dʉ̈i wënʉrrarr khʉʉn mag pagthʉm daujö pʉr jẽer atham oowia jãphierr nʉisijim. Mamʉ mag õor iekjö mʉrʉg iekhatarr chan pöd amachdëu khaugbajierram, khan ata iekha sĩejim khai. \v 10 Magbaawai mua maach Pör Jesuug, “Señor, ¿mua jãga aju aai chirʉ́?” a jëeujim, mʉchig mʉchdëu nem wauju jaaumkhĩir. Magbaa irua mʉrʉg, “Phiidʉwia warag pʉch maa arrag pet” ajim, “Damascoog. Jamta pʉchdëu nem wauju thum pʉrʉg khap jaaujugui” ajim mʉrʉg. \v 11 Mag arar wʉʉ jẽer atharrau warre mʉ dau khaugba pʉabjerr aawai mʉ khapeenau sĩi mʉ jua gaai pʉrnaata Damascoog mʉ bãyeu arrjierramgui ajim Pabloou, ichpai jaaumamua. \p \v 12 Magnaa, ’Mag phöbör ee sĩejimgui ajim, woun jöoi ãb Ananías anʉm. Mag jöoi Ẽwandam dau na agpierraanaa ĩchab Ẽwandamau Moiseeg ich iek phãpitarr gaai nem jaau sĩsidʉmjã ajapha ʉʉrkhaajerr aawai, judionaan thum mag Damasco phöbör ee naajerr khʉʉnau i ëugar ajapha ig iyʉ̈ʉ aajeejimgui ajim. \v 13 Mag jöoirau mʉ jẽer chirʉm di aig mʉ oon bëewi mʉ thʉ̈r thʉ̈rnaa mʉrʉg, “Ẽwandam gaaimua khodam, deeu dau wajapha eerdʉ chirsí” ajim. Mag chadcha irua magbarm bʉ̈rre mʉ dau eerdʉbaadeewai mua i khĩir eerpa chirsijimgui ajim. \v 14 Mag iekhamamua mag jöoirau mʉrʉg, “Maach jöoin ag Ẽwandamauta pʉ jʉr athamgui ajim, ichdëu nem waupim khõsimta pʉrʉg khaphʉ apinaa, ĩchab ãb bʉ̈ʉrjã khaibag chukhu khitʉm pʉch daúacha oonaa pʉch jʉ̈gʉucha ich iekjã ũrmkhĩir. \v 15 Ya pua mag pʉch daúacha i oobaawai puata jũrr mʉg atagjã thumaam khʉʉnag i iek pʉchdëu ũrtarr jaaunaa ĩchab pʉch daúa ootarrjã jaau chitajugui” ajim. \v 16 Magnaa mʉrʉg, “¿Jãimua pʉ khani nʉ chirʉ́ma? ajim. Phiidʉwi, pʉch pör choopibá. Magnaa Ẽwandamau pʉch khaibag chugpaamkhĩir Jesucristoog jëeubá” ajim ich jöoi Ananiaau mʉrʉg. \s1 Pabloou jãga maach Pör Jesuu judionaan khabam ee ich pʉ̈ijĩ a jaautarr \p \v 17 ’Mag chadcha Ananiaau mʉchig jaautarrjö awi, mʉ deeu Jerusalenag mawia, Aai i jëeujem deg Ẽwandamag jëeu chirʉmta sĩi dëgölp mʉ dau eerthʉg athamjö abarm ee, Jesuuta mua oo athajimgui ajim Pabloou, ichpai jaaumamua. \v 18 Mag ich oopiwia mʉrʉg, “Mʉig Jerusalén chan par pua mʉ iek õrag jaauwiajã amau ʉ̈khabam. Mag khãai pʉchta jöpkharraapai mʉg phöbör eemua warag chawag petá” ajim. \v 19 Magbaawai mua irig, “Señor, thumaam khʉʉnau khakhapdö thʉnʉmgui” a chirajim, “mua Ẽwandam iek jaaujem dipierr mawia, pʉ iek ʉ̈kha durrum khʉʉn pʉrkhawia, cárcel deg phãarnaa am wʉmaajerr. Maagjerr ãbmuajã meraa khaba simgui” a chirajim. “Mʉchdëucha amach mag waaujerrta mua amag pʉ iek jaauwai, ¿amau ʉ̈khabaju? \v 20 Esteban khararr pʉ iek jaau khitʉm gaaimua thõo naawaijã dʉ̈i aig chirarr aawai mʉch ipaarmua thõopi jaaunaa mag chi thõo narr khʉʉn khajũajã mʉchdëuta thʉa chirajim. Mʉ mag chitarrauta ĩs jũrr mʉch garmua amag pʉ iek jaauwai, ¿amau ʉ̈khabaju khai?” a chirajim irig mʉch garmua. \v 21 Magbaawai maach Pör Jesuu deeu pʉaba mʉrʉg, “Petá; ichiita deeum durr durr warp mua pʉ pʉ̈i chirʉmgui” ajim, “judionaan khabam khʉʉn ee.” \p Magta Pabloou ichdëu Jesús khaugtarrjã jaaujim judionaanag. \s1 Cuartel ee peer Pablo wʉtarr \p \v 22 Warran mag iekhamam ʉ̈u khĩu i iek ũr naajim. Mamʉ ãbmiecha irua mag iekhabapʉ̈im ũrwia deeu sereu phöbaadeeuta, “Jãg wounan warreta thõopʉ̈iju aai sĩsim” khaphöbaadëjim. \v 23 Mag serereukhamjã pʉam igba, warag khĩir machgau amach khajũa mor gaai jũa nʉmta thʉrrëujujö, amachdëu wir aigpai ëudʉdʉtkham dʉ̈i jẽbpa thöinaa ʉ̈gthaag phöpʉ̈pʉ̈i khaawai, \v 24 chi comandanteeu warag Pablo cuartel ee ierrag arrpiwi wʉpi jaaujim. Pablo iek mag ich wʉbaadee, khan gaaimuata mag õor sereu thʉnʉmua i thõopi jaau nʉ a meerba jaaumkhĩir ajim aajem. \v 25 Mamʉ mag ierr arrwi, i jua jʉ̈khanaa, ya ich wʉag abaawai, aig capitán sĩerrag ich Pabloou, —¿Pãrau sĩi ich jãg Romapien pãachdëu wʉm aig wʉju aai nʉwi ajim anʉm, khan gaaimuata mʉ mʉg wai nʉ a khap aagjã bʉ̈ʉrjã jëeu oojã jëeu ooba? \p \v 26 Pabloou ichig magbaawai chi capitanau ag bʉ̈rre mawia jũrr chi comandanteeg jaaujim anʉm: \p —Comandante, Pabloou ichdëu jaauwai i mag Romapierr anʉmta, ¿pua i wʉpi jaau chirʉ́? \p \v 27 Magbaawai chi comandante Pablo aig bëewi irig jëeumamua, —¿Chadcha pʉ Romapierrá? Pʉ Romapierr khai, mʉrʉg meerba jaaubá ajim anʉm. \p Magbaa jũrr ich Pabloou, —Mʉʉn chadcha Romapierrau perá ajim anʉm. \p \v 28 Magbaa chi comandanteeu, —Mʉʉn Romapierr khaag phatkhon pöm phagwiata Romapierr khajimgui ajim anʉm irig. \p Mamʉ jũrr Pabloou, —Mua chan phagjã phagba, sĩi mʉch dënnaan Romapien arr aawaita mʉchjã Romapierrkha chirʉmgui ajim anaabá. \p \v 29 Chi soldaaun mag i wʉju arr khʉʉnau mag ũrbaawai warre aigmua chawag ërëubaadëjim ajim. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab chi comandantejã ichpata jãphierrbaadëjim anaabá, Pablo Romapierrkha simta ichdëu mag i jua jʉ̈khapinaa wʉpi jaautarr gaaimua jũrr ichta khaigba aju khĩirjuwi. \s1 Pabloou judionaan chi pörnaan na ich kõit iekhatarr \p \v 30 Judionaanau Pablo dʉ̈i mamagkham oowi chi comandanteeu khaphʉ am ig sĩejim aajem, khan gaaimuata amau i dʉ̈i mag naajĩ. Mag, warag chi caden Pablo jua gayam ẽerpʉ̈iwia chi phadnaan pörnaan thum Asamblea eem khʉʉnpa ich aig thʉ̈rkhʉʉipʉ̈ijim aajem. Maimua ag noram ya chadcha thum ãba biirdʉ thʉnʉisiewai chi Pablo dawag aibëewi am na dʉnʉʉupi sĩujim aajem. \c 23 \p \v 1 Mag am khĩirphee ich dʉnʉʉupi sĩubaawai mag judionaan chi thethemnaanag dau thõba eerpanaa, —Keena, khodamnaan, Ẽwandamau khaphʉ simgui ajim anʉm, mʉ i dau na khajapha chitaajem. Mʉch mag chitʉm khap, mʉchdëujã khaphʉ chirʉmgui ajim, i dau na khaigba khaba chirʉm. \p \v 2 Phadnaan thum thʉnʉm khʉʉn pör Ananías a thʉ̈r sĩerrjã dʉ̈i aig sĩerr aawai Pabloou mag iekhabarm ũrwia i bigaau narr khʉʉnag i ijurcha deepi jaaujim anaabá. \v 3 Magbaawai Pabloou mag phadnaan pörög, —Pʉʉn maiguin sĩi khĩirjugjã chukhuta iekhabapʉ̈im. Ẽwandamaujã ĩchab pʉ gaai jua khʉajukë ajim anʉm, pʉch mag iekha chirʉm paar. Pʉ ĩchab chi thethem aawai ajapha nem khap jëeu oonaa agpierraa nem wawaagta mʉig oo chirabá. Mag simta, ¿jãgwi pʉch paarmua leíu jaau sim chaaur warag mʉ i phãrpi jaau chirʉ́? ajim anʉm. \p \v 4 Magbaawai aig narr khʉʉnau Pabloog, —¿Phadnaan amach thumaam khʉʉn athee ich Ẽwandamaucha chi pörkhapitarrta pua bʉ̈ʉrjã ögkhaba, ich khĩircha mag iekha chirʉ́? ajierram anʉm. \p \v 5 Magbaa Pabloou, —Ãa, muan mamʉ i phadnaan pör khabampii chirajiebma ajim anʉm. Mua khaphʉ arr amua chan mag iekhabakhamgui ajim anʉm. Mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm, Ẽwandam iek phã sim gaai “Pãach eem chi thethem igwia oob khaigba iekham” a phã sim. \p \v 6 Mag nʉm ee Pabloou khaug athajim aajem, chi thethemnaan ee saduceonaan dʉ̈i fariseonaanpa thʉnʉm. Ichdëu mag khaug athaawai thumaam khʉʉnag ũrmkhĩir thet, —Keena, mʉjã fariseota mʉg chitʉm, maagwai mʉ aaijã ĩchab fariseo ajimgui ajim anʉm. Pãrau mʉig iekkhõr paraamjö mʉ wai nʉmʉn, sĩi maach meewia deeu maach iiu phiidʉju ʉ̈kha chitʉm gaaimuapaita mʉig mʉ wai nʉmgui ajim anʉm amag. \p \v 7 Pabloou mag iekhabapäaiwai fariseonaanau jũrr chi saduceonaan dʉ̈i chikham ipeer ahau nʉʉ awi ihãba narrta warag khĩkhĩratdö aaidʉ phöbaadëjim aajem. \v 8 Saduceonaanau jaauwai, maach akhaar chukhu sĩerrjëe aawai, maach meewai mʉg atag pawijã tag maach iiu phiidʉbaju aajem. Mag nʉm dʉ̈i amag chan ʉ̈gthar Ẽwandam chognaanjã chukhu, ni mepeenjã chukhum anaabá. Mamʉ jũrr fariseonaanau magba, amau ʉ̈khabam anʉm thum ʉ̈khaajem aajem. Magʉm gaaimuata warrjã mag chikham ipeer ahau khaphöbaadëjim anaabá. \v 9 Mag sereu thʉnʉʉ awi, ãaur khʉʉn Moiseeu phã pʉarr iek jawaag chi machnaan fariseonaan igar narr khʉʉnau phiidʉtkhawi, —Marau mʉg woun bʉ̈ʉrjã khaigba sim ooba nʉmgui ajierram anʉm. Mamʉ mag sĩi i dau eerthʉg athamjöta ajim anaawai, dösãtauta irig iekhajĩ wa Ẽwandam chogauta iekhajĩ maadëu khaugbamgui ajierram aajem. \p \v 10 Jũrr mag serereukhamua warag athuucha pamaawai, õrau sĩi jũrram khʉʉnau ëudʉdʉtkhamua, Pablo piu thʉrrëu aju khĩirjuwi, chi comandanteeu soldaaunag i sim aar ʉʉrbapiwi, am jua eem khecheunaa deeu ũmaai cuartel ee warrpijim aajem. \v 11 Mag mam i arrtarr ed edaar maach Pör Jesuucha Pablo aig bëewia irig, —Pablo, oob jãphierr chiram ajim anʉm. Jãphierrju khãai warag thãar phĩi abá. Pʉchdëu Jerusalén phöbör ee õrag mʉ iek jaautarrjö, ich jãg Roma pawiajã pua mʉ iek jaau chitajugui ajim aajem ichigcha. \s1 Judionaan Pablo pʉr awaag ibëptarr \p \v 12 Mag maach Pör Jesuu Pabloog iekhatarr noram judionaan khapan ãba iek deewia ihãba nʉisijim aajem, Pablo thõopäaig. Mag nʉm anʉmua, Pablo thõopʉ̈ibam aig chan ni ãbjã thach khöba ni döjã döbaju a iekhawia, “Maach mʉg iekhabarm pödba meerkhapʉ̈imʉn, magan jũrr Ẽwandamau maachta khaibag wauju aai nʉmgui” a iekhajierram anaabá. \v 13 Chi mag iekha narr khʉʉn chi khapanag cuarenta atcha naajim aajem. \v 14 Mag chadcha amach appain ya chi iekham arr aawai phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉn judionaan chi thierrnaanpa ãba narr aar wëtwi maguimajierram aajem: \p —Pablo thõobam aigjã bʉ̈ʉrjã maar thach khöba ni döjã döbaju a iekhawi nʉm. Marau maach iekhatarr pödba meerkhapʉ̈imʉn, magan warag maachta Ẽwandamag khaibag waupi jaaujugui ajierram aajem chi pörnaanag. \v 15 Cha marau jaau nʉmjö amkhĩir, nau pãrau tagam khʉʉn thum chi thethemnaan dʉ̈imua chi comandanteeg nanwe mʉig pãach aig i ig nʉm abat ajierram anʉm, i dʉ̈i ökhar iyʉ̈ʉmamua ajap khap jëeumaag. Magbaawai marau sĩi i khĩirphee nʉan majugui ajierram anʉm, mʉig wai barchëju nawe thõopäaig. \p \v 16 Mamʉ amau warm khʉʉnag mag jajaaukham ich Pablo ʉ̈phʉi khʉ ãbam ag iewaau ũr sĩerr aawai ichdëu mag ũrbarm bʉ̈rre Pablo wai narr aar cuartel ee mawia i ëugar mamagkham ichigcha jaauwimajim anaabá. \v 17 Magbaawai Pabloou capitán ãb ich aig thʉ̈rnaa magʉg, —Chamʉg woundam comandante aar athaad ajim anʉm. Nau irua ichdëu khap comandanteeg nem ĩgkhaimaju. \p \v 18 Magbaawai chadcha capitanau chi chaai comandante aar warrwi irig, —Preso ãb Pablo aajemua mʉ thʉ̈r auwia mʉg chaai pʉ aig aibëepijimgui ajim anʉm. I iek mag mʉg chaairau pʉrʉg nem jawaag wai chirʉm aajem a jaaujim chi comandanteeg. \p \v 19 Magbaa chi comandanteeu chi chaai jua gaai pʉrnaa chaaur ich ap arrwi, —¿Khanta pua mʉrʉg jawaag wai chirʉ́? a jëeujim anʉm. \p \v 20 Magbaawai chi chaairau irig, —Judionaan ya ãba iek deewi nʉmgui ajim anʉm, nan pʉ aig iekhaan bëeg. Nan amau pʉrʉg Pablo arrpijugui ajim anʉm, amach pörnaan judionaan chi thethecharam khʉʉn dʉ̈i ãba biirdʉ nʉm aar, sëukha ökhar ithũu jëeumamua ajapcha i khap aag awi. \v 21 Mamʉ oob am iek ʉ̈khamgui ajim anʉm. Chi mag iekha nʉm khʉʉn khapanag cuarenta atcha nʉmgui ajim aajem. Ich makhʉʉnta Pablo thõopʉ̈ibam aigjã thach khöba ni döjã döbaju a iekha nʉmgui ajim anʉm. Maimua sĩi amach iekhatarr pödba meerkhabapäaiwai warag amachdëuta Ẽwandamag amach khaibag waupi jaauju aajem. Maagwai amachdëu ãba pʉ iekpaita ũr nʉmgui ajim anʉm. Pua amag mag arrpimʉn, magan khʉd jãrr sirphʉg ee nʉnaa mʉ naamjöoi thõopʉ̈iju aajem a jaaujim aajem chi chaairau. \p \v 22 Magbaawai chi comandanteeu chi chaairag, —Mʉg cha pʉchdëu mʉrʉg jaaubarm oob bʉ̈ʉrjã deeum khʉʉnag jawamgui ajim anʉm. \p Mag jaaupiba wawinaa chi chaai pʉ̈ijim aajem. \s1 Gobernador Félix aar Pablo deepʉ̈itarr \p \v 23 Magbaawai chi comandanteeu capitannaan numí thʉ̈rkha auwi amag nem thum khĩir khaugamkhĩir magjim aajem: \p —Soldaaun sĩi bʉ̈ʉupai wëtju khʉʉn doscientos jʉr athat; cabaai gaai wëtju khʉʉn setenta, maimua soldaaun thutkhër panjã ĩchab doscientos jʉr athat ajim anʉm. Makhʉʉn dʉ̈i nau khëutarr khur nʉʉ awi edaram las nuevenaa pãar Cesareaag wëtjugui ajim anʉm, Pablo deen. \v 24 Maimua ich Pablo atheejã agjö cabaai jʉr deebat, ag gaai mamkhĩir. Bʉ̈ʉrjã i chig aba arrwi ich jãg monakha gobernador Feliig thʉsĩe pʉabajët a jaaujim aajem makhʉʉn capitannaanag. \p \v 25 Mag jaauwi am wëtum dʉ̈i chi comandanteeu ẽsapjã phãnaa deepʉ̈ijim anaabá, Cesarea durram gobernador Félix athee. Mag ẽsap gaai mag sĩejim aajem: \pi1 \v 26 “Excelentísimo Gobernador Félix, ¿Jãgpai chirʉ́? Mʉ, comandante Claudio Lisiaauta pʉrʉg mʉg ẽsap phã deepʉ̈i chirʉm. Mʉ saluddam deepʉ̈i chirʉm athá. \v 27 Mʉg woun judionaanau pʉr auwi, mʉ khurau khabamuan, warre thõopʉ̈im ig naajim. Mamʉ Romapierrta mag wai nʉm a mʉchdëu ũr athaawai ag bʉ̈rre mʉch soldaaun dʉ̈i mawi mua i khaigpër aujim. \v 28 Agtha khaugba chirarr aawai, khan gaaimuata amau i dʉ̈i jãg thʉnʉ́ a khap aag awi, mua i arrjim judionaan amach Asamblea ee ãba biirdʉ thʉnʉm aar. \v 29 Mamʉ mam panaa wajapcha ũurwai sĩi Moiseeu Ẽwandam iek phã pʉatarr gaaimuata amach eepai mag i iekkhõr pöm chirʉrʉm khajierram. Mamʉ mua oowai magpaim gaaimua pöd i thõoju khaba, ni sĩi cárcel deg phãraagpaijã i iekkhõr chukhu sĩejim. \v 30 Mamʉ mag nʉm ee ũurwai, judionaanau i thõopʉ̈yaag iek deewi ihãba nʉm a mʉchdëu ũr athaawai, chadcha eeu dëgölp magam ugua awi, warag mua pʉ aar i deepʉ̈i chirʉm. Maagwai mag i iekkhõr pöm chirʉm a jaau nʉm khʉʉnagjã warag pʉ aar wëtwi pʉch dʉ̈ichata iekhapi chirʉm. \pi1 Magdampai ajim pʉrʉg jaaum ig chirarr. Ayoo kakë. \cls Firma, Claudio Lisias” \p \v 31 Maimua chadcha edau khëutarr khur nʉʉ awi ya amach wëtju arr ora aadeewai, amachig jaautarrjö soldaaunau Pablo dawag auwi phöbör Antipatris anʉmʉg athaadëjierram. \v 32 Mag wëtwi, barwia, ag noram ãspabaadeewai maigpaimua chi soldaaun bʉ̈ʉu wëttarr khʉʉn deeu ewag amach cuartelag bëejierram. Magbaawai warm khʉʉn cabaai gaai wëtmaa arr khʉʉnau warag Pablo Cesareaag athaadëjierram aajem. \v 33 Mag wëtumua Cesarea barwi, comandanteeu ẽsap deepʉ̈itarr gobernadorrag deewi, chi Pablojã warre ich jua ee joothʉ pʉajierram aajem. \v 34 Mag ichig ẽsap deebaimaawai ag gaai eerpa wai dʉnʉʉ awi Pabloog jëeujim aajem i thaabatarr durr khap aag athee. Maimua Pabloou ichig, —Mʉʉn Cilicia durramʉu abaawai, jũrr chi gobernadorrau irig, \v 35 —Nau ökhar pʉ khaibag wawaag pʉ khĩir iekha nʉm khʉʉn ãba naaicheewaita mua pʉ iek ũrjugui ajim anʉm irig. Magwi warag rey Erodes khararr sĩejerr degpai soldaaunag oo paraa wai naapijim aajem, bʉ̈ʉrjã öbeerpiba. \c 24 \s1 Pabloou ich kõitpai gobernador Feliig iekhatarr \p \v 1 Mag soldaaunau Pablo Cesarea phöbör ee gobernador aar deethurtarr khur cinco días nʉm ee, phadnaan pör Ananías, agjö judionaan chi pörnaan dʉ̈i amach abogado Tértulo anʉmpa barjim aajem am nʉm aar. Makhʉʉnau amach thum gobernador aar wëtwi nem chad khabamta sëukha chadam iekjö Pablo gaai thʉjierram anaabá, i khaibag waumkhĩir. \v 2 Mag nʉm ee ĩchab ich Pablojã amach aig waipierrwai chi abogado Tértuloou Pablo khĩir gobernador Feliig, —Señor gobernador, ʉ̈u pʉ gaaimuata maar khõinaa wënʉrrʉmgui ajim anʉm. Pʉch jãg phidkhaagjã khĩirjugdam khaphʉ khitʉm gaaimua, mʉg durr eejã chadcha ʉ̈u warag pua nem khĩir pogkhe waumam õrau khakhapdö thʉnʉmgui ajim anʉm. \v 3 Maagwai maach thumaam khʉʉnau pʉrʉg ʉ̈u ajim anʉm, chadcha maach thumaam khʉʉn atheeta pua jãg sĩewai. Jãg oowai chadcha maar onee nʉmgui ajim anʉm, pʉ gobernador wajapham aawai. \v 4 Mamʉ pʉ jua phidag pöm wai sim maachdëu khaphʉ naawai sĩi khũchpai pʉrʉg maach iek ũrpim khõsi nʉmgui ajim anʉm. \v 5 Mag marau pʉrʉg jaaum ig nʉmʉn mʉgaugui ajim anʉm: Marau wajapcha oowai mʉg wounan sĩi õor wawí nʉrrʉmua õor meeukhapimieu. Maguata sĩi ich nʉrrʉmpierr judionaan wawie gaaita nʉrraajemgui ajim aajem, õor meeukhapiwi iek phithurg amkhĩir. Mag nʉm dʉ̈i ĩchab mag am iek iiur “Nazaretpierr i” anʉm ee ichta chi pörkha simgui ajim anʉm. \v 6 Mag ichta chi pörkha chirʉm awi, Aai i jëeujem di igwiajã khaigba iekhanaa ag ee judionaan khabam khʉʉn dubpiba aajemta ierr ich dʉ̈i phë wai sĩejimgui ajim anʉm. [Mag nʉrrʉm atheeta chadcha marau i pʉr auwi maach ley gaai jaau simjö ich agpierr am ig naajim i dʉ̈i. \v 7 Mamʉ ya marau magaagpamta, comandante Lisias bëewi, ajués maar jua eem khecheu arrwi, jũrr maachigta mau pʉ aar bëepijimgui ajim anʉm.] \v 8 Mamʉ maar sëu am ugua, pʉchdëucha irig wajapha jëeu ooju aai chirʉm, khan gaaimuata marau mʉig ich khĩircha pʉrʉg mag jaau nʉ a khap aag athee. \p \v 9 Chi Tertuloou mamag khaawai tagam judionaan aig narr khʉʉnaujã ĩchab ich magta warag i ipierr, “Jãan chadaugui” aajeejim anʉm. \p \v 10 Magbaawai chi gobernadorrau Pabloog iekhamkhĩir jaaubaawai Pabloou iekhamamua thumaam khʉʉn jʉ̈gdaar magjim aajem: \p —Ʉ̈u pua mʉrʉg iekhapibarm. Mua pʉchigchata jaaum khõchag chirajimgui ajim anʉm, pʉchta chadcha nem ĩs khabam mʉg durr ee año khapan chi thethemkha chiraawai. Maagwai pʉrʉg khap amkhĩir, mʉchdëupai mʉch kõit iekhakhimgui ajim anʉm. \v 11 Mamʉ wajapcha khap aag, pʉchdëuchajã pua bigaaum khʉʉnag jëeu ookhiin, eeu ĩsta doce diaspai simgui ajim anʉm, Jerusalén mʉ barchëtarr. Tagam nem atheejã khaba, mʉʉn ãba Ẽwandamag jëwaanta bëejimgui ajim anʉm. \v 12 Magtarr aawai ni ãbmuajã khĩir mor chigpai mʉ chikham dʉ̈i ipeer ahaukhamjã ooba, ni Aai i jëeujem deg, Ẽwandam iek ũraag biirdʉajem deg, wa kaaijã ee khãijã mua õor meeukhapiwi jũrr chikham jĩerrarraukham õrau bʉ̈ʉrjã ooba aajemgui ajim anaabá. \v 13 Mʉ bʉ̈ʉrjã magba chitʉm aawai mʉkhʉʉn wounaanau pöd pʉrʉg, “Chadcha marau maach daúa i mag sim oobajieb” a iekhaju khaba nʉmgui ajim anʉm, sĩi amach khĩirjug eemuapai mag naawai. \v 14 Magarrau mʉchdëujã mua mʉch meerba jaau chirʉmʉn mʉgau: Muan warrgarwe maach jöoinau jëeujerr ag Ẽwandamagta agtha jëeu chitʉm dʉ̈i Jesús iek ʉ̈kha wënʉrrʉm khʉʉn igar ʉ̈kha chitʉmgui ajim anʉm. Maata amachdëu jaauwai mag mua sĩi Ẽwandam i khabamta ʉ̈kha chitʉm aajem. Mamʉ muajã am dënjö ʉ̈kha chitʉmgui ajim anʉm. Ẽwandamau Moiseeg ich iek phãpitarr iek maimua ĩchab Ẽwandam i jaaumienau phã pʉatarr iek sĩsidʉmpa thum mua ʉ̈kha chitʉmgui ajim anʉm. \v 15 Õor ötarr khʉʉn chi theerjã chukhu ajapha arr khʉʉn dʉ̈i ãkhãraa arr khʉʉnpa thum ãba deeu Ẽwandamau iiu phiidʉtkhapi auju anʉm amau ʉ̈kha naawai muajã agjö ʉ̈kha chirʉmgui ajim anʉm ĩchab, am dënjö. \v 16 Maguata mʉʉn mʉch chitʉmpierr Ẽwandam dau najã wajapha chitanaa õor eejã wajaphata chitaju ẽkhaajemgui ajim anʉm, naspawia mʉchdëu nem khaigba wautarr gaaimuajã ökhĩirjuu oo chiraba aag. \p \v 17 ’Mʉch durr khabam ee añodam khapanaa phʉʉrdʉ chitʉʉ awi, aphʉʉm khʉʉn athee phatkhondam aibëetarr deewi, mʉch ofrendajã Ẽwandamag deeg ĩschata deeu mʉch durr barchëwi chirʉmgui ajim aajem. \v 18-19 Magaag atheeta bëetarr aawai Aai i jëeujem deg mawia, Moiseeu iek phã pʉarr gaai jaau simjö thum mua wau dichwia, Ẽwandam na wajapha chirsimta judionaan Asia durrmua bëetarr khʉʉnau mʉ oochëjierram. Maagwai chan mamʉ õor khapan khaba, ni sĩi õor meeukha nʉrrjëejã khaba thʉnaajimgui a jaaumajim aajem. Leinaanag mʉ khaibag waupi jaauju awiajã, mag Aai i jëeujem deg mʉ ooimatarr khʉʉnauta mʉig bëewi mʉ jaauju aai nʉmgui ajim anʉm, khani mua am dakhĩir khaigba wau chirajĩ. \v 20 Wa magbam khai, chi mʉig nʉm khʉʉnaujã jaauju aai nʉm: Ar judionaanau amach Asamblea ee amach na mʉ wai nʉm ed, ¿khaíu khap ajĩ, khan nem khaigba mua wautarr gaaimua amau mʉ jãig wai naajĩ? \v 21 Sĩita chadcha mua ikhʉaba amag mag chirajim: “Pãar iek mag mʉ iekkhõr pöm chiraawaita mʉ mʉig wai nʉm anʉmʉn, sĩi õor ötarr khʉʉnta deeu iiu phiidʉ nʉrrjëe aju jaau chitʉm gaaimuapaita pãrau mʉ mʉig wai nʉmgui” a chirajim amag. Mag tag mua bʉ̈ʉrjã iek chigaa iekhabajimgui a jaaumajim aajem Pabloou ich kõit. \p \v 22 Mamʉ chadcha Jesús iek ʉ̈kha durrum khʉʉnau mag õor meeukhapiba aajem ich Feliiujã wajapha khaphʉ sĩerr aawai Pablo iekhamam ũrwia warag, —Comandante Lisias pierrwaita pãrau i dʉ̈i mag thʉnʉm wajapha khap aag irig wajapcha jëeu oomajugui ajim aajem. \p \v 23 Maimua warag chi capitanag Pablo chig apiba jaauwia sĩi oopaar apijim aajem. Mamʉ mag nʉm dʉ̈i ĩchab sĩi preso khaba simjö i khapkhʉʉnagjã ʉdʉraa i oon bëepinaa irua nemdam igbarmjã parhooba au deepi jaaujim aajem. \p \v 24 Amau i dʉ̈i mag thʉnarr khur agtha khãaidam khapancha khaba nʉm ee, chi gobernador Félix ich ʉʉi Drusila dʉ̈i bëewi Pablo awaan mapijim aajem, õrau Jesucristo iek ʉ̈khaajem jaaumam jũrr amachdëu ũraag. Mag ich Félix ũan Drusila anʉm Judeapie ʉʉi ajim. \v 25 Mamʉ Pabloou, jãga Ẽwandam dau na maadëu nem agchata wau wënʉrraju aai nʉ a jaauwi, dich morjã wir aig ajaphata sʉrkha wënʉrraju aai nʉm a jaaumam dʉ̈i ĩchab, Ẽwandamau maach chacham edjã dichdëu nem waumatarrpierr thum ich agjöo maach dʉ̈i aju anʉmpa jaaumam ũrwia, Feliiu ich khap Pabloog magjim aajem: \p —Pablo, idëu magpai sĩuwia pʉchta deeu pʉch sĩejem cárcel deg petá. Mʉch jua parii abarm ed deeu mua pʉ thʉ̈rpʉ̈ijugui ajim anʉm, cha pua jaau sim ũraag. \p \v 26 Mag simʉn mamʉ chi gobernadorrau ich ödegpain, ich weeupʉ̈i nʉm paar Pabloou ichig phatkhonaujã phagpim khõsi sĩerr aawaita mag sĩi i dʉ̈i iyʉ̈ʉ aagpaijã ʉ̈iba ich aar i thʉ̈rpʉ̈pʉ̈i aajeejim aajem. \v 27 Ich mag simua ya año numí sĩejim ich mag cárcel degpai. Mag nʉm ee Félix öbërwia jũrr deeum Porcio Festo anʉmta Judea durr gobernadorkha sĩsijim. Mamʉ ich Félix judionaan dʉ̈i iekkhõr aumaaugau, mag ich öbëraagpamjã Pablo öbeerpiba, ich mag cárcel deg pʉajim. \c 25 \s1 Pablo gobernador Festo na \p \v 1 Mag chadcha Porcio Festo Judea durr barchëwi jũrr gobernadorkha sĩsijim. Mag ich barchëtarr khur khãai thãrjupnaa Cesareamua Jerusalenag majim. \v 2 Mag i mawia barbaimaawai sĩi ʉʉr phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉn judionaan chi thethecharam khʉʉn dʉ̈i i aig bëewi irig Pablo ëugar chad khabam iekta ĩgkhachëjierram aajem. \v 3 Mag, amach iek ʉ̈khamkhĩir Festoog jajaau aajeejim aajem, Cesareamua Jerusalenag Pablo deepʉ̈imkhĩir. Maan am dënën amach appain ya, chi iekham arr aawai, mag i deebapäaiwai khʉd jãrr nʉnaa i thõopäaig ajim. \v 4 Mamʉ par amau mamagkham ãba, Festoou warag, —Pablo Cesarea phöbör ee preso sĩebahab ajim anʉm. Maagwai mʉchchata mʉg khur jöpcha agʉg maju a chirʉm, \v 5 maagwai pãar eem khʉʉn chi thethemnaan mʉ dʉ̈i Cesareaag wëtju aai nʉmgui ajim anʉm, mam pabaimaawai, chadcha ichdëu nem khaigba arr gaaimua iekkhõr paraa sim khai, warag thet pʉr awaag. \p \v 6 Mag jöpcha ich Festo maju arr aawai ocho días khaba arr khai diez diasjöpai Jerusalén phöbör ee sĩewi deeu Cesareaag bëejim. Mag bëewia ich bartarr noram ich sie gaai jupwi ich aig Pablo aibëemkhĩir thʉ̈rpʉ̈ijim aajem, ichdëucha Pablo iek khap ũraag. \v 7 Mag thʉ̈rpʉ̈itarr aa, ya amach aig dubbaicheewai, chi judionaan mag Jerusalenmua bëetarr khʉʉnau dakhacha bëenaa ich khĩircha nem khaigbacharamta i gaai thʉphöbaadëjim aajem. Mamʉ magʉmjã sĩi amach ipaita mag thʉnarr aawai pöd i pʉr auba aajeejim aajem. \v 8 Mag am iekhapinaa jũrr Pabloou ich kõit ichdëupai, —Mʉ chan mʉg chitʉm aig bʉ̈ʉrjã nem khaigba wauba chirʉmgui ajim anʉm. Mua mag amau jaau nʉmjö judionaan ley ichaaurjã khaigba khaba, Aai i jëeujem di igwiajã khaigba iekhaba, ni Romaam emperador igwiajã bʉ̈ʉrjã i ëugar khaigba iekhaba chirʉmgui ajim anʉm. \p \v 9 Mamʉ judionaan ich dʉ̈i onee apim khõsim iekhau Festoou ich Pabloogta, —¿Jerusalén mawia jamta pua pʉch khĩircha warre pʉch dʉ̈i jãga aju khap pʉchig jaaupim khõsi chirʉ́? a jëeujim anʉm. \p \v 10 Magbaawai jũrr Pabloou irig —Mʉ mʉig emperadorrau warre presonaanag amach khĩircha am khaibag wauju wa sĩi öbeerpʉ̈iju a jaaujem aigta chirabahab ajim anʉm. Maagwai mʉigweta warre mʉch khĩircha jaaupʉ̈iju aai simta, ¿khanthee pua mʉ jam arrm ig chirʉ́? ajim anʉm. Pua pʉchdëujã khaphʉ chirʉm, mʉ judionaan iwiir ãbam dʉ̈ijã khaigba khaba chirʉm. \v 11 Pua oowai mʉchdëu nem khaigba arr gaaimua chadcha amau mʉ thõoju aai nʉm khai, mua magʉmjã abam. Mamʉ bʉ̈ʉrjã mʉ khaigba khaba chirʉmta, sĩi mʉ ëugar mag sëukha thʉnʉm gaaimuapai chan mʉ dʉ̈i amachdëu ampierr amkhĩir ni ãbmuajã pöd mʉ amag pʉr deeju khaba simgui ajim anʉm. Magju khãai warre emperador aarchata mʉ deebapʉ̈i. Jam irua mʉ dʉ̈i ichdëu khap ajugui ajim anʉm ich Pabloou irig. \p \v 12 Magbaa Festoou ich wawiejem khʉʉn dʉ̈i iekhawi Pabloog, —Emperadorragchata pua pʉch dʉ̈i ichdëu khap apim khõsi chiraawai magan ichiita emperador aar pʉ majugui ajim anʉm irig. \s1 Pablo rey Agripa na \p \v 13 Mag Festo khĩirphee Pablo ijẽjẽbkharr khur pömcha khaba nʉm ee, rey Agripa ich ʉ̈phʉi Berenice dʉ̈i Cesarea phöbör ee bëejierram, gobernador Festo oon. \v 14 Mag bëewia da wëtba nʉʉ arr aawai iyʉ̈ʉmamua Festoou rey Agripaag Pablo jaaumamua magjim aajem: \p —Woun ãb Pablo anʉm Feliiu preso pʉatarrjã mʉig simgui ajim anʉm. \v 15 Mʉch mʉig pachëwi mʉ Jerusalén udthuurwai judionaan eem phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉnau agjö am eem chi thethemnaan dʉ̈imua warre mʉrʉg i thõopʉ̈ipi naajimgui ajim anʉm. \v 16 Mamʉ mua amag jaaujimgui ajim anʉm, maach Romapienau pöd khan gaaimuata mag woun preso wai nʉ a khaugba nʉwe chan jʉ̈chag ag bʉ̈rre presonaan dʉ̈i dichdëu ampierr aba aajem. Magju khãai chi presoogjã mag ich leíg jaau wai nʉm khʉʉn dʉ̈i khĩircha oonaa, ajapha i iek ũrnaata, i thõopi jaauju awiajã, thõopiju aai simgui a chirajim anʉm Festoou Agripaag. \v 17 Mag gaaimua amachta mua mau mʉch aar thʉ̈rpʉ̈iwi bardʉtkhabaicheewai, ag noramwe mʉch sie gaai jupwi chi Pablo awaan mamkhĩir mua õor pʉ̈ijimgui ajim anʉm Festoou. \v 18 Maimua aipierrwai muan i dʉ̈i mag thʉnarr khʉʉnaujã irua chadcha nem khaigba waaujerrta jaaujupii chirajimgui ajim anʉm chi Festoou Agripaag ĩgkhamamua. \v 19 Mamʉ magjã magba, ãba amau i gaai thʉmjö thʉ narran, amach jöoin i jaau nʉm maimua ãb mag woun Jesús a thʉ̈r sĩerr meetarr anʉmʉ́, Pablo iek mag agtha iiu sim a jaau nʉmpaita i gaai thʉ naajimgui a ĩgkhamajim anaabá. \v 20 Mag ĩgkhamamua, Mamʉ sĩi magʉm gaaimuapai arr aawai, chadcha mʉchdëu jaauju khaugba aadee, warag ich Pabloogta, “Pʉ mam khõs akhiin, warag Jerusalenag makhamgui” a chirajim, “jam panaata pʉchigcha warre pʉ dʉ̈i jãga aju khai a khap jaaumkhĩir.” \v 21 Mamʉ magbaawai ichdëu, “Magju khãai warre emperador César aarta mʉ deebapʉ̈it, jamta irua mʉ dʉ̈i ichdëu khap aju” abaawai, ich magpai sĩuwi, deeu mua ich sĩejem cárcel deg arrpiwi, sĩi oopaar apijimgui ajim anʉm, emperador aar pʉ̈i nʉm ora. \p Magta Pablo cárcel deg simjã Festoou Agripaag jaaumajim aajem. \p \v 22 Magbaawaita jũrr rey Agripaau chi gobernador Festoog, —Muajã mag woun iek ũrm khõsi chirʉmgui ajim anʉm. \p Magbaa Festoou, —Magan nan mua pʉrʉg i iek ũrpikhimgui ajim anʉm irig. \p \v 23 Magtarr aawai chadcha ag noram Agripa Berenice dʉ̈i amach khajũa ooimʉcharam jũa bëewi ãba amach biirdʉajem ee dubjierram aajem. Am dʉ̈i ĩchab bëejierram aajem soldaaun chi pörnaan maimua ich ag phöbör eepaim khʉʉn chi thethemnaanjã agjö. Ya mag thum bardʉtkhabaicheewai Festoou Pablo awaan mapijim aajem. \v 24 Magbaa i jʉraan wëtwi aipierrwai magjim aajem ich Festoou: \p —Rey Agripa, maimua pãar mʉig maar dʉ̈i nʉm khʉʉn: Cha simgui ajim anʉm, pãar õor ig narr. Jerusalén phöbör ee maimua ich mʉigjã judionaan thumaam khʉʉnau mʉg woun iekkhõr pöm sim a jaauchënaa warre mʉrʉg thõopʉ̈ipi jaau nʉmgui ajim anʉm. \v 25 Mamʉ mua oowai irua bʉ̈ʉrjã nem khaigba wauba sim, magʉm gaaimua i thõopäaig. Mamʉ ichdëucha jũrr emperador César aarta ich deepʉ̈ipi sĩewai, ¿muajã jãgbarju? Ichiita mua i deepʉ̈ijugui ajim anʉm, jam paawai i dʉ̈i ichdëu khap amkhĩir. \v 26 Mag i deepʉ̈iju a chirʉmjã agtha khaugba chirʉmgui ajim anʉm, khan ata maach pör emperadorrag mua jaaupʉ̈iju khai, mʉg i preso wai nʉm khap amkhĩir. Mamʉ rey Agripa, pʉʉta rey aawai, pʉrʉgta ʉ̈rcha khap amkhĩir thʉ̈rpʉ̈iwi cha simgui ajim anʉm chi Festoou. Pʉchdëucha ich dʉ̈i iyʉ̈ʉ awia wajapha khaphʉ aadeewai mʉrʉg jaaubá ajim anʉm, muajã jãga emperadorrag ẽsap gaai phã deepʉ̈iju aai chirʉ́ a khap aag. \v 27 ¿Khan jãgwi mua mag chirʉ́? Mua mag chirʉmʉn mʉgaugui ajim anʉm: Mua oowai, mag preso deepʉ̈yaagpam anʉmta, emperadorrag khap amkhĩir ĩs mag gaaimuata i pʉr auwi chadcha i khaibag wau nʉm a jaaupʉ̈iba chan bʉ̈ʉrjã ʉ̈u khaba sĩewaita mag chirʉmgui ajim anʉm chi Festoou rey Agripaag. \c 26 \s1 Pabloou ich kõit rey Agripaag iekhatarr \p \v 1 Magbaawai rey Agripaau Pabloog iekhapijim anaabá, jũrr ich iekcha ũraag. Mag ichig iekhapibaawai, amach meeun ee thethemnaanag saludaajerrjö, chi rey oo simʉg ʉ̈gthaag jua ʉanaa Pabloou magjim aajem: \p \v 2 —Rey Agripa, chadcha maach meeunaupai nem parhooba amachdëu thʉm aig mʉ gaai thʉ iekha thʉnʉm. Mamʉ ʉ̈u pua mʉchigcha iekhapi chiraawai mʉ onee chirʉmgui ajim anʉm, mʉchdëucha wir aig mʉch jawaag. \v 3 Mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm, pua chadcha maach meeun i wajapha khaphʉnaa ĩchab maach leijã wajapha khaphʉ sim. Maagwai pua sĩi mʉ iekdam wajapha ũrbarjugui ajim anʉm. \p \v 4 ’Judionaanaun thumaam khʉʉnau khakhapdö thʉnʉm, mʉch ẽwan gurwe jãga mʉ am ee chitaajeejĩ, mʉch durr chiraajeewai maimua Jerusalén chiraajeewaijã agjö. \v 5 Amau khaphʉ nʉmgui ajim anʉm ĩchab, warrgarwe mʉ ich mag fariseokha chitʉm. Pua khaphʉ sim, fariseonaanta chadcha bʉ̈ʉrjã maach jöoin i pʉaba wajapcha ʉʉrkhaajem khʉʉnau. Amau chadcha nem agchata jaau nʉm akhiin, magʉmta bʉ̈ʉrjã meerba thum jaaukhamgui ajim anʉm. \v 6 Mamʉ magba amau sĩi mʉ mʉig wai nʉmʉn, warrgarwe Ẽwandamau maach jöoinag jaautarrjö chadcha maach meewi deeu iiu phiidʉju ʉ̈kha chitʉm gaaimuapaita amau mʉ mʉig wai naabahab ajim aajem. \v 7 Warrgarwe mag jaaujerr aawaita, maach jöoin ãbam khodpai doce narr ag chaain thumaam khʉʉnau ĩs ewag pawiajã agtha ʉ̈kha durrum iekhau edaram magwe Ẽwandamag jëeu durraba aajeeb ajim anʉm, ichdëu jaautarrjö iiu phiidʉtkhaag. Magnaa, Rey Agripa ajim anʉm, maach meeun thumaam khʉʉnau khabam, mamʉ iwiir ãbam khʉʉnau par chad khabamta iek pöm mʉg mʉ gaai thʉ nʉmʉn, sĩi chadcha mʉchdëu mag Ẽwandamau maach iiupi aaujem anʉm ʉ̈khanaa jaau chitʉm gaaimuapaiu ajim anʉm. \v 8 Magnaa, Keena, magan pãrau khĩirjuawai Ẽwandamau chan maach chi meemjã pöd phiriu auju khaba sĩeb ajim anʉm, pãar mʉ dʉ̈i mʉg thʉnarram. \p \v 9 Magnaa ichdëupai, ’Warran muajã chadcha jãg Jesús Nazaretpierr igar ʉ̈kha wënʉrrʉm khʉʉn thum warre khaibag ee pʉ̈iju aai nʉmpii chitajimgui ajim anʉm. \v 10 Mʉchdëucha mag khĩirju chitarr gaaimua, Jerusalén phöbör een chadcha mua am gaai mas waaujeejim. Phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉnaujã amach paarmua mʉ igar narr aawai, mʉchig jaaubaa, chi ʉ̈kha durrum khʉʉn khapan mua cárcel deg dubpʉ̈imaajeejimgui ajim anʉm. Mag phãarkhanaa khëchpi jaauwaijã mua dʉ̈i am igar chiraajeejimgui a jaaumajim aajem ichdëucha. \v 11 Magnaa, Magbaju khar mua sĩi pa gaai bʉʉrnaajã wʉ thʉnʉʉujeejimgui ajim anʉm, tag Jesús igar ʉ̈khapimaaugau. Mag chirʉmʉn Ẽwandam iek jaaujem di nʉnʉidʉmpierr ich mag chitaajeejimgui ajim anʉm. Khar warag khĩir machkhabaadeewai deeum phöbör eem magwe mua am ẽudee ẽkhaajeejimgui a jaaumajim aajem ich Pablooucha. \s1 Pabloou deeu jãga irua Ẽwandam iek chaar ʉ̈khajĩ a jaautarr \r (Ech 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 Mag jajawagmamua khʉdau ee Jesús dʉ̈i ich iekhatarr jũrr reígcha ũrmkhĩir awi, deeu ũwaai jaaubaadëwi magjim aajem: ’Mag chitʉmua biek ãb iek thethecha chitamkhĩir awi phadnaan chi pörkha nʉm khʉʉnau mʉchig ẽsap wau deebaawai ag dʉ̈i Damasco phöbörög majimgui ajim anʉm Pabloou ich jaaumamua. \v 13 Magnaa, Rey, mamʉ pua ʉ̈khabamgui ajim anʉm, mag mʉ mamta, edausĩe thʉnʉm ee, cha edau wʉʉ thʉnʉm khãyaujã dau araraacha sĩi edjã eemua dëgölp pagthʉm daujö phʉr jẽer athamua warre maach chi wënʉrrarr khʉʉn thumwe maar khĩir arar wʉʉ jẽer athajimgui ajim anʉm. \v 14 Mag pagthʉm daujö dëgölp phʉr jẽer athamua warre maach thumwe maar jẽkhʉt thuphãau sĩujimgui ajim anʉm. Mag jẽkhʉt chirʉmua ũurwai, ebreonaan meúata mʉ thʉ̈rcha thʉ̈rnaa mʉrʉg, “¿Khantheeta pua jãgcha jãg mʉ iek ʉ̈kha durrum khʉʉn khaibag wawaag am ẽudee ẽkha nʉrrʉ́ma?” a sĩejim mʉrʉg. “Jãg nʉrrʉm aiguin parta pʉchdëupai pua pʉch gaai mas aju jʉr nʉrrabahab ajim, phak emkhöíu phidkhamaaugau ewag thʉʉgwai ich bʉ̈khʉrr pa ëudʉ jörraajem gaai miu ʉa sĩejemʉg thʉʉgjemjö.” \v 15 Magbaawai mua irig, “¿Ma pʉ khaiuma?” a chirajim. Magbaa ichdëu mʉrʉg ich thʉ̈r thʉ̈rnaa, “Mʉʉn Jesuu. Mʉʉta pua khaibag wauju ẽkha chitabahab ajim. \v 16 Jöpkhaa phiidʉ dʉnʉisí, maimua mʉ iek ũrbá” ajim mʉrʉg. “Mua pʉrʉg mʉg mʉch oopibarmʉn mʉch chogkhamkhĩrau ajim, mag mʉ chog khabaadeewai pʉchdëu mʉg oobarm õrag jaaunaa ĩchab mʉg atag mʉchdëu pʉchig nem oopimampa thumaam khʉʉnag jaau chitamkhĩir. \v 17 Judionaanau wa judionaan khabam khʉʉnau khãijã pʉ chig am ugua, mʉchdëuta pʉ thʉa wai chitajugui ajim, chadcha judionaan khabam khʉʉn eejã mʉchdëuta pʉ pʉ̈i chiraawai. \v 18 Mua am ee pʉ pʉ̈i chirʉmgui ajim, am sĩi dau khĩsumjöta naawai; pua mʉ iek jaaubaadeewai, dau egdʉtkha phöbaadëmjö wajapha oophöbaadeewai, tag amach pekau eepai khĩchag eemjö ich mag wënʉrram ugua. Mua pʉ pʉ̈i chirʉmʉn, jãg sĩi dösãt ipierraa wënʉrraju khãai, Ẽwandamau khõsi simjöta wënʉrramkhĩrau. Mag mʉ iek ʉ̈kha phöbaadeewai, Ẽwandamau amach khaibag chugpaabapäaiwain chadau, amjã judionaan chi ʉ̈kha wënʉrrʉm khʉʉn dʉ̈i ãba Ẽwandam chaainkha nʉisijugui” ajim. Maga maach Pör Jesuu mʉrʉg iekhajimgui ajim anʉm Pabloou Agripaag, mag Damasco phöbörög mamua khʉd ee Jesuu ichig iekhatarr jaaumamua. \p \v 19 Mag iekhakhagmamua ich Pablooupai, ’Rey Agripa, mʉchdëucha mag oonaa mʉchigcha maach Pör Jesuu ʉ̈gtharmua mag iekhatarr aawaita chadcha mua bʉ̈ʉrjã i ichaaur aba, sĩi warag i ipierraa ajimgui ajim anʉm. \v 20 Nacha Damascopienagta mua jaaujim maach peerdʉajem iek. Magtarr khur Jerusalenpienag jaauwi, Judea durram khʉʉnagjã jaauwi, ĩchab judionaan khabam khʉʉnagpa thum jaau phʉʉrdʉ chitʉmgui ajim anʉm. Mag jaau chitʉmʉn, amag amach khaibag ãsie ewag khĩirjuwia isegnaa, Ẽwandamagta mag khaibag chugpaapi jëeumkhĩir jaaunaa, ĩchab thumaam khʉʉn daar nem wajaphata waupi jaau chitaajemgui ajim anʉm, bigaaum khʉʉnau mag oowai amach ëugar, “Jãkhʉʉnan chadcha khĩirjug iiur wai nʉisim” amkhĩir. \v 21 Mag chitʉm gaaimuapaita chadcha Aai i jëeujem deg judionaanau mʉ pʉr auwia warre mʉ thõopʉ̈im ig naajim. \v 22 Mamʉ ʉ̈u Ẽwandamau mʉ eeg oowia agtha monakha i iek jaau pʉʉrba chitʉmgui ajim aajem, thumaam khʉʉnag. Chi thethem khʉʉnagjã jaaunaa ĩchab sĩi parhoobam khʉʉnagjã jaaujem. Mua mag jaaujemʉn, warrgarwe Ẽwandam i jaaumienau Moisés dʉ̈imua jaauwai ĩs ewag paawai maach ee mag nem oomaju aajerrta muajã amag jaaujemgui ajim anʉm. Mag tag mua nem khĩethuu amag jaauba chitʉmgui ajim anʉm. \v 23 Cha mua jaau chirʉmjö warrgarm khʉʉnaujã jaauwai, mag Cristota bëewia, meewia, deeu ichta nacha iiu phiidʉjugui aajeejim anʉm; magbarmua judionaanagjã khap apinaa judionaan khabam khʉʉnagpa ichta ed khĩe ee õtdau paa dʉnʉmjö sĩerraawai, i igmʉn irua khap apijugui aajeejim anʉm, jãga Ẽwandam aar barju. \s1 Pabloou rey Agripaagjã Cristo iek ʉ̈khapiju ẽkhatarr \p \v 24 Pabloou peerdʉm khõchgau Cristo igwia mag iekha khitaawai Festoou irig, —Pablo, pʉʉn wajapta lökie chirʉmgui ajim anʉm. Atcha estudieuta sĩi warag pʉ pör okhoo sĩebahab ajim anʉm irig. \p \v 25 Magbaawai jũrr ich Pablo garmua Festoog, —Mʉ chan lököo khaba chirʉm, muan agchata nem jaau chitʉmgui ajim anʉm. Maagwai mʉch iekhamamjã mua khaphʉ chitʉmgui ajim aajem irig. \v 26 Magʉm iek rey Agripaaujã wajapha khaphʉ simgui ajim anʉm. Mag irua khaphʉ sim mʉchdëu khaphʉ chiraawai ĩs mag irig mʉch iek ũrpim ökhöta mʉ iekha chirʉmjã aba chirʉmgui ajim anʉm. Õor ãbpaimuajã khaba, ni õor chukag eejã khabata Jesús thõowia deeu iiu phiidʉba arr aawai, chadcha irua meraajã khaba sim mua khaphʉ chirʉmgui ajim anʉm. \v 27 Magnaa irigchata, Rey Agripa, ¿Warrgar Ẽwandam i jaaumienau jaaujerr iek pua chadcha ʉ̈kha chirabá? ajim anʉm. Mua khaphʉ chirʉm pua chadcha ʉ̈khaajem ajim Pabloou ichdëupai. \p \v 28 Magbaawai chi reíu Pabloog, —Peerchata puan pʉch dënjö mʉrʉg ʉ̈khapi athamgui ajim anʉm, pʉchjö Cristo dën khamkhĩir. \p \v 29 Magbaawai jũrr Pabloou chi reíg, —Mag sĩi peerta ʉ̈khabarmjã aba, thum mʉig thʉnʉm khʉʉnau mʉ dënjöta ʉ̈khakhiin ʉ̈ucha akhamgui ajim anʉm, pari cha mʉ chirʉmjö preso nʉmua khaba mamʉ. \p \v 30 Pabloou magbarm ee chi rey phiidʉbaadeewai, chi gobernador, Berenice, maimua tag am dʉ̈i ãba narr khʉʉnpa phiidʉtkha phöbaadëjim aajem. \v 31 Maimua amach ap wëtwi Pablo ig iyʉ̈ʉ nʉmua jũrr amach wir aigpai, —Keena, mua oowai jãg woun bʉ̈ʉrjã iekkhõr chukhu sim anaajim aajem, magʉm gaaimua i thõopäaig; ni sĩi cárcel degjã wai naaju khaba simta amau jãg i phãar wai nʉmgui a iyʉ̈ʉ naajim aajem amach ap. \v 32 Mag iyʉ̈ʉ naawi Agripaau Festoog magjim aajem: \p —Jãg presoou ichdëucha emperador aarta ich deepʉ̈ipi jaauba arr akhiin, weeupʉ̈iju aai sĩejimgui ajim anʉm. Mamʉ emperadorrauta i dʉ̈i ichdëu khap aju aai sim atarr aawai pöd weeupʉ̈ibamgui ajim anʉm. \c 27 \s1 Pablo Roma phöbörög warrtarr \p \v 1 Mag emperador aarchata Pabloou ich deepʉ̈ipi jaautarr aawai chadcha Italia durr Roma phöbörög deepʉ̈iju aphöbaadëjim aajem, mamta chi emperador sĩejerr aawai. Mag Pablo deepʉ̈yaagpaawai soldaaun Augusto dën anʉm eem capitán ãb Julio anʉmʉg jaaujim aajem, magua Pablo tagam presonaanpa ãba phë arramkhĩir. Mag i deepʉ̈i nʉm dʉ̈i mʉjã i daumaai majim. \v 2 Mag chadcha puerto Adramitio anʉm aram barco Asiaag mam anʉm aig bar wëjorr aawai mag ee marau waaidʉtkha phöbaadëjim. Mag maar wëtum dʉ̈i Macedonia durr phöbör Tesalónica anʉm eem woun Aristarco anʉmjã maar dʉ̈i majim. \v 3 Maigmua mag maar ërëubaadeeu ag noram phöbör Sidón anʉm barjim. Mam pabaimaa capitán Julioou bʉ̈ʉrjã Pablo chig aba, warag ich paarmua ʉdʉraa ich khapkhʉʉn aar mapinaa amau nem dee nʉmjã isegba aupiejeejim. \v 4 Mag Sidón naawia ërëubaadeeu, phũ maar khĩir garmuata wë sĩerr aawai, ökhar chi Chipre morr ëugar phũ chukag ee phʉʉrdʉ wëtjim. \v 5 Mag wëtumua waa Cilicia khĩirphee döjãrr thʉadʉdʉg, deeum durr Panfilia anʉm khĩirpheejã thʉadʉ dichwi, deeum phöbördam Mira anʉm jerag phẽeubaimajim. Mag phöbör, Licia durramʉu. \p \v 6 Mag phöbör jerag mag soldaaun pör chi capitanau phöbör Alejandría anʉm aram barco Italiaag mam anʉm oobaawai marag ag ee waaidʉtkhapijim, jũrr mag ee wëtaag. \v 7 Mag, chadcha döjãrr paaukhabaadëwi ich mag biekkha khëubaadëphʉmjã pömjã jẽedʉba, ökhar ẽkha khodjörrömuata khãai khapan pabaadëm ee phöbördam Nido anʉm khĩirphee barjim. Maimua deeu audʉtkhaau, agtha maar khĩir garmuata phũ wë thʉnarr aawai, sĩi warag döjãag khajapha dʉrbawi, Puerto Salmón anʉm khĩirphee dichwi, morr Creta anʉm ëugar phũ theeg magcha wëba sim ee phʉʉrdʉ wëtjim. \v 8 Mag phũ khurau pöd döjãrr maju khaba aawai dö igaau ökhar ẽkha wëtumua phöbör Lasea anʉm dakha deeum phöbördam Buenos Puertos anʉm barjim. \p \v 9 Sĩi mag phũ khaigbam gaaimua jẽedʉba aawai, ökhar khodjörrömua ya deeu noseg jaarjã dakpapakharr aawai, tag biekkhajujã khaba aadëjim. Pabloou ichdëu mag khaphʉ aadeewai mag barco ee chi thethemnaan wëtmaa arr khʉʉnag magjim: \p \v 10 —Keena, mua oowai ya mʉg noseg jaar dakpapakham ee warag maach wëtmʉn, döjãrr aadeewai maach khaigbaju. Magbaadeewai maach barco okhoowi ag ee nem warrumjã thum okhoobaadëm dʉ̈i ĩchab maach chi wounaanpa khãijã thum ödubjugui ajim amag. \p \v 11 Mamʉ Pabloou amachig mamagkhamjã, chi soldaaun pör capitán Julioou i iek asekasba, warag chi barco eem capitanau chi pap dʉ̈imua jajaaukhamta dʉ̈i ʉ̈khakha aajeejim. \v 12 Mamʉ mag maar narr aig noseg jaar paawai pöd barco barjopju khaba sĩerraawai khapanaam khʉʉnau warag aigmua ich ag Creta phʉram gaaipai deeum phöbör Fenice anʉmʉg wëtju aphöbaadëjim, jũrr maig nʉmua idëu noseg jaar dichpiwi döchʉumie nʉag. Mag Fenice phöbör bechag ee ierr sĩewai ed burrjem garmua phũ bëewaijã magcha nem theeg wëba aajem. \s1 Döjãrr wëtum ee phũas meeukhatarr \p \v 13 Mag, chadcha chi ancla jiir auwi ërëubaadëjim. Mamʉ mag wëtum ee, edau burrjem garmua phũdam thetheepai wëbaadeewai, amachdëu ig narrjö ich mag wë thʉnʉisijupii awi, warag mag morr Creta anʉm igaau döi dakha ërëubaadëjim. \v 14 Mamʉ mag wëtumua agtha khodjörröocha khaba nʉm ee, dëgölp phũ ãsiebaadëwi jũrr döi garmuata phũ theega döjãag phua thʉnʉisijim. \v 15 Mamʉ mag döi garmuata phũ theeg phua thʉnaawai parii döieg pʉ̈yaag chach ohookhamjã pödba, warag döjãagta maar barco arrmajim. Mag par döieg wëtju ẽkha nʉm pödba abaawai warag sĩi phʉʉrdʉ ũrr jöisiwi ʉdʉraa phũug maach sir arrpijim. \v 16 Mag sĩi phʉʉrdʉ khodjörrömua Creta döjãag deeum phʉramdam Cauda anʉm ëugar paaukhabaadeewai ʉ̈u chi phũjã magcha nem theeg wëba aadëjim. Mag agtha khĩir garmua wë sim aawai ökhar ẽkha wëtumua maach barco khu gaai botedam jʉ̈ wai jörrarrjã ẽkha nʉʉ awi ʉ̈u barco ee ëudʉ aujim. \v 17 Mag chi botedam barco ee ëudʉ auwi, chi barco bi agdaujö ubʉ khakhẽgamkhĩir, ag eegar kabchʉ dubpʉ̈inaa thet ãbamʉg khẽu khõorjʉ̈ sĩujierram, thorrphëwi sĩi eeuram ugua. Maimua chi barcopienau mospör sʉkag ʉ̈r amach jʉʉuwimaju khĩirjuwi, warag vel thum eeg burrkhapʉ̈inaa, ich mag sĩi phʉʉrdʉ khodjöisijim, phũupai maach sir arrmkhĩir. \v 18 Maimua ag noram pamjã bʉ̈ʉrjã phũas thumbaa khaugba, amachdëu oowai warag phũasdau dap aadeewai barco ũpdʉmkhĩir ag eem nem dö ee barkhʉʉi phöbaadëjim. \v 19 Maimua khãai thãrjup pamjã ich mag thumbaba aawai maachdëucha marau dʉ̈i am juapierr chi barco dëncha nem thʉnarrjã ãaurag barwërppʉ̈ijim. \v 20 Döjãrr mamagkhamua khãai khapan pamjã bʉ̈ʉrjã marau edau khĩir oojöjöojã khaba, ni edaar paawai phĩdag khĩirdamjã ooba aawai, ya marau maach peerdʉjujã khĩirjuba naajim. \p \v 21 Mamʉ mag khodjörrömua khãai khapan aaijã thach khöba narr aawai Pabloou am jãrr dʉnʉʉunaa, —Keena, mua jaau chirarr ipierr Cretamua öbërba arr amuan, wajapcha akhamgui ajim. Jãgtarr akhiin maach mʉg dau aug wauwi maach nemdamjã okhoobakham. \v 22 Maach mʉg aphʉʉ khodjörrab mamʉ, oob khĩirjumiet ajim. Maach barcoon chadcha joothũpwia okhooju, mamʉ maach chi wounaan chan ni ãbjã chig abamgui ajim. \v 23 ¿Khan jãgwi mua khaphʉ mag chirʉ́? Mua mag chirʉmʉn mʉgaugui ajim: Mʉ mʉg chitʉm aig ãba Ẽwandamau nem khõsimta wau chitʉm, ichta mʉ Pör aawai. Mag gaaimua edaar ich chog mʉ aig pʉ̈iwia, bëewia, mʉ thʉ̈rcha thʉ̈rthʉ̈rnaa, \v 24 mʉrʉg khĩirjupibajimgui ajim, ichiita emperador dʉ̈i khĩircha iekhab khaba iekhaju chiraawai. Mag gaaimua Ẽwandamau mʉ peerdʉ atham dʉ̈i ĩchab pãar thum mʉ dʉ̈i ãba khodjörröm khʉʉnjã peerdʉ auju a jaaujimgui ajim, chi Ẽwandam chogau mʉchigcha. \v 25 Magtarr aawai onee abat keena; mua khaphʉ chirʉmgui ajim, chadcha Ẽwandamau ich chogag jaaupibaawai mʉchig jaautarrjö ich mag aju. \v 26 Oob khĩirjumiet; maachin ichiita jerrba parhoobam morr gaai phũu sir werbajugui ajim Pabloou thumaam khʉʉnag. \p \v 27 Mag döijã ooba khodjörrömua seman numiim ee, phũu barpʉ̈iwi, jũrr deeum phũas Adriático anʉm ee nʉmta, edacha aadëm ee, chi marinernaanau ya döi dakpamam khaugaa aphöbaadëjim. \v 28 Mag döi dakha nʉmjöo abaawai, dö naug khap aag awi chach oowai, veinte brazas sĩejim. Maimua khũchpai khodjörröo awi deeu chach oowai quince brazaspai aadëjim, chi naug. \v 29 Magbaawai eeu dëgölp mokpör jojoodög ʉ̈r khãijã maach jʉʉu jopimaju khĩirjuwi ancla jayap khu gar jʉ̈khanaa dubbapäaiwai ʉ̈u makhʉʉnau chi barco wai jöisijim. Mag döjãrrpai khodwëjömua jöpkharraajãta ãspapim khõsi aajeejim. \v 30 Mag nʉm ee chi marinernaanau ãspaju nawe botedam ee dʉrju khĩirju phöbaadëwi, chi botedam dö ee jiir burrpʉ̈iwi, amach khaugpimaaugau, sëukha deeum anclata jũrr khẽugar dö ee barpʉ̈yaag ẽkha nʉmjöo naajim. \v 31 Mamʉ Pabloou mag am dʉraag ẽkha nʉm ichdëu khaug athaawai chi soldaaunag jaauwi, chi capitanagjã, —Jãkhʉʉn marinernaanta inanaa barco ee naaba chadcha dʉrmidmʉn, pãar chan pöd peerdʉbamgui ajim. \p \v 32 Magbaawai soldaaunau chi kabchʉ thʉrrbapäaiwai sĩi khĩchag ee parhooba phũu sir arrwi chi botedam ich mag okhoobaadëjim. \p \v 33 Maimua ãspa urum dën ya edau aardʉdʉ khabaadeewai Pabloou ich khapeenag thach khömkhĩir am wawimamua magjim: \p —Keena, pãrau oo nʉm ya ĩsim khurau catorce días pamgui ajim, pãar aaijã khãiba, ni pãach thach khoojemjöjã khöba, sĩi bʉ̈rʉʉm iiupai nʉm. \v 34 Maagwai mua pãrag thach khöbat a chirʉmgui ajim keena. Magba aawaita jãg warag pãach kha thũu pamabahab. Oob döjãrr pãach dau aphʉʉ aju chan khĩirjumiet. Maachin thumaa chig aba peerdʉjugui ajim. \p \v 35 Pabloou mag iekhapet awi, pan jua ee auwi, thumaam khʉʉn dakhĩir Ẽwandamag jëeuwi, khõor khöbaadëjim. \v 36 Mag Pabloou amach dakhĩir khöbaadëm oowi dʉ̈i khõchkha khöphöbaadëjim, tagam khʉʉnaujã. \v 37 Aragan mag barco ee khodjörrarr khʉʉn thum maar doscientos setenta y seis naajim, chi khapanag. \v 38 Maimua mag amachdëu khömpierr khöwi ag ee trigo wai jörrarrjã dö ee barkhʉʉipʉ̈ijierram, chi barco ũpdʉmkhĩir. \s1 Mos ʉ̈r jʉʉuwi khöotarr \p \v 39 Mag döjãrrpai jʉ̈ ëewi ãspabaadeewai döi oo aujierrab mamʉ, marinernaanau pöd mag durr khaug aubajierram. Mamʉ bechag ee ierr mos bäau sim oo athaawai agʉg wëtju aphöbaadëjim, jũrr mam barco wai jopimaag. \v 40 Mag chadcha wëtju aphöbaadëwi, amach anclaagjã ooba, sĩi warag chi kabchʉpa dö ee ich mag thʉrrp pʉajierram. Magnaa chi barco pheerjem timonjã khũgdʉtkhanaa, khẽugarcharam veldam deeu waaur auwia, mag moshi bäau khërʉmʉg ãdeg phöbaadëjim. \v 41 Mamʉ mag ãdeg wëtwi waa döjãrr mospör sʉkag ʉ̈r khẽúa mosjã ee thoodʉ jʉʉu jopbaimajim, pöd phʉʉrphëjujã khaba. Mag döjãagta khu ʉa wëjöm aawai oo nʉm dau eyaa phũasau bobojokhamua chi barco khu thorrchëchëu khabaadëjim. \p \v 42 Ya mag oobaadeewai, presonaan dö ee dʉrbagkha wëtwi phẽeubagkhabaimaawai warag dʉrju khĩirjuwi, chi soldaaunau warre khëchpʉ̈iju ẽkha phöbaadëjim, ãbjã peerdʉpiba. \v 43 Mamʉ amau magbaawai chi capitán Julioou Pablo peerdʉ aum khõsi sĩerr aawai amag ʉdʉʉr presonaan khëchpiba, sĩi warag chi iparaam khʉʉnag dö ee dʉrbagkhapi jaaujim, amachta nacha dö igaau phẽeubagkhawi durrag waaidʉtkhamkhĩir. \v 44 Maagwai chi imeraam khʉʉnag jũrr tabal gaai wa chi barco perás phũasau ogreu wërpmam gaai khãijã pʉrnaa ökhar wëtpi jaaujim, mag wëtumua ĩchab dö igaau phẽeubagkhamkhĩir. Mag, chadcha ʉ̈u maach thumaa maar monakha dö igaau phẽeubagkhawi peerdʉtkhajim. \c 28 \s1 Pablo Malta morr gaai phẽeubatarr \p \v 1 Mag dö ee ö jʉjʉr nʉʉ awi durr paaukhaau, õrau marag jaauwai mag morr Malta a thʉ̈ʉrjem anaajim. \v 2 Mag maar durr paaukhabaadeewai mag morr gayam khʉʉn ö ajaug sĩi maar amachig baarpi auwi bʉ̈ʉrjã maar chig abajierram. Ante noseg chë sĩerrau maar jĩchkha narr aawai amachdëu õtdau örwi amach aig maar thʉ̈r aujierram, ẽt khãaimkhĩir. \v 3 Magbaawai Pabloou warag am juapierr õtdau uu apʉ̈yaag awi, papiu pochag bëewi, õt ee wërppʉ̈ichëjim. Mamʉ mag irua õt ee chi papiu wërpbapäaiwai nemkhõrta õt eemua phiphichag öbërwi sĩi i jua gaai jiir jopbaichëjim. \v 4 Chi durr khʉʉnau amach daúa mag nemkhõrta i jua gaai jiir jopbaichëm oobaawai amach appai, —Keena, pãadë oobat. Jãgan jãg wounan õor thõomieuwai. Maguata phũas eemua peerdʉtarrjã, agtha pʉaba, Ẽwandamau i dʉ̈i jãjãgkham. Ich iiuta juau i dʉ̈i jãg sĩebahaba anaajim. \p \v 5 Mamʉ mag ich jua gaai jiir jopbaicheewai sĩi warag õt ee jĩphëpʉ̈iwi, bʉ̈ʉrjã chig aba, khaaba arrjö ich mag sĩsijim. \v 6 Mag i jua gaai jiir jopchëtarr aawai amaun jua pöm örrbaadëjupii naajim, wa magbam khai sĩi chi meem khãijã dëgölp bäjä aimajupii naajim. Mamʉ amachdëu oowai magtarr aigmua ya dʉ̈rrʉ̈ʉ aadëmjã bʉ̈ʉrjã chig aba abaawai jũrr amachdëupai ũmaai, —Keena, jã chan õor parhoobam khabam. Jãan jãgan Ẽwandamta jãg nʉrrʉmwai aphöbaadëjim i igwia. \p \v 7 Mag Pablo jua gaai nemkhõr jiir jopchëtarr aigmua dakha mag morr gaai chi thethecharam jöoi Publio anʉm dën jẽb pöm thʉnaajim. Mag jöoirau maar ich di aar phë arrwi khãai thãrjup sĩi par maar jãog wai sĩejim. \v 8 Maagwai ich Publio aai mor mas sĩejim. Jöointa khʉʉu thʉnʉm dʉ̈i ĩchab bagpata jʉ̈ chë khërajim, jʉ̈khaa nʉmua. Magbaawai Pablo i aar mawia i kõit Ẽwandamag jëeumamua i ʉ̈r ich jua ausĩubaawai warre monaau sĩsijim. \v 9 Pabloou mag jöoi monaaubapʉ̈im tagam khʉʉnau ũrphöbaadeewai, tag deeum khamor machag paraa arr khʉʉnjã ich aig bëemarr khʉʉnan thum Pabloou monaaupʉ̈i maajeejim. \v 10 Mag mor mas sĩsid arr Pabloou monaautarr khʉʉnauta marau nemdam ig nʉmjã thumaa marag au dedee aajeejim. Maimua ya maar wëtaagpaawaijã barco ee marau nemdam igju thumaa khĩirjunaa phëdeejierram. \s1 Pablo Roma bartarr \p \v 11 Maar maig nʉm ee ich mag Malta phʉram gaai ĩchab barco ãb sĩejim, edau khõrg thʉnʉm khurau pöd maju khaba aadeewai aig döchʉumie nʉ narr khʉʉn dën. Mag barco khẽu gaai amach ẽwandamnaan Cástor anʉm dʉ̈i ãb agjö Pólux anʉm khĩirkha wau sĩejim, pa dën. Ich ma, Alejandría phöböröm ajim, chi barco. Ya maar mag phʉram gaai ed thãrjup nʉm ee, mag barco mam aadeewai mag ee maar wëtjim. \v 12 Mag ërëubaadëwi, phöbör Siracusa anʉm barwi, khãai thãrjup naaimajim mag phöbör ee. \v 13 Maigmua dö igaau phʉʉrdʉ wëtumua jũrr phöbör Regio anʉm naaimajim. Ag noram döjãrr paaukhabaadeeu, ʉ̈u marmua badag phũ wë thʉnʉisierr aawai, khãai numiim ee deeum phöbör Puteoli anʉm barimajim. \v 14 Mag phöbör ee ĩchab maach Pör Jesús iek ʉ̈kha nʉm gaaimua maach khodkha durrum khʉʉnpa thʉnarr aawai amach aig maar thʉajim, amach dʉ̈i seman ãb naamkhĩir. Magbaawai chadcha am aig maar seman ãb naawi ocho diam gaaita Romaag wëtjim, jũrr bʉ̈ʉu, maach barco pʉawi. \v 15 Mamʉ Jesús gaaimua maach khodnaan Roma phöbör eem khʉʉnau ya maar amach aar wëtum ũr wai narr aawai ãaur khʉʉnau maar khĩirphee phöbördam Apio anʉm eem merrkau ee maar nʉ naajim. Maagwai tagam khʉʉnau jũrr dakhapai Las Tres Tabernas anʉm aig naajim, agjö maar nʉawai. Mag maach khĩirphee oon wëttarr khʉʉn dʉ̈i thẽubaimaawai Pabloou Ẽwandamag ʉ̈u ajim awi onee aadëjim. \v 16 Mag wëtumua ya Roma paaukhabaimaawai chi capitán am phë arrtarrau jũrr aiguim cuartel ee chi pörkha simʉg warre presonaan thum phëdeeimajim. Mamʉ Pabloog cárcel deg sĩepiba, sĩi ich di khĩetta soldaaun ãbpaimʉg oo paraa apijim. \s1 Thethemnaanag Pabloou Ẽwandam iek jaautarr \p \v 17 Pabloou ich Roma bartarr khãai thãrjupnaa, judionaan chi thethem khʉʉn thum thʉ̈rkhʉʉipʉ̈ijim. Mag thʉ̈rkhʉʉipʉ̈iwi ãba naaicheewai amag magjim: \p —Keena, pãarjã judionaan aawai mua pãrag jaaukhimgui ajim: Mʉ chan mʉg chitʉm aig bʉ̈ʉrjã maach meeun iwiir ãbam dʉ̈ijã khaigba khaba, ni maach jöoin i igwiajã khaigba iekhaba chitʉm. Mʉ mag chitʉmta sĩi mʉ ëugar sëukha nem ĩgkhawi Jerusalén phöbör ee soldaaun Romapienag mʉ pʉr deejierramgui ajim. \v 18 Mag ya mʉ amach jua ee pabaadeewai makhʉʉnau wajapha mʉrʉg jëeumajierram, mag jëeumamua murua nem khaigba wautarr khãijã khaug athaawai mʉ thõopäaig. Mamʉ par mag wajapha jëeu buburrkhamjã, mʉ mag chadcha nem khaigbam wauba chirarr aawai, amach ap amuan mʉ pʉapʉ̈im ig naajimgui ajim. \v 19 Mamʉ mag nʉm ee maach meeunaupaita idëu mʉ pʉapʉ̈ipiba, warag mʉ thõopi jaaubaawai, mua maigpai mʉch thõopiba, warag emperadorragta mʉch thõopiju awiajã mʉ dʉ̈i ichdëu khap aju aai simgui ajim Pabloou ich jaaumamua. Mag jaaumamua, amau amach garmua mʉ dʉ̈i magjieb mamʉ, mʉch garmua chan mua bʉ̈ʉrjã maach khapeen judionaan ëugar nem khaigba jaaujujã chukhu chirʉmgui ajim. \v 20 Mua chadcha pãar thʉ̈rkhʉʉitarran, pãar dʉ̈i khĩircha oonaa iyʉ̈ʉmamua magʉm thum jawaagta pãar thʉ̈rkhʉʉipʉ̈ijimgui ajim. Magnaa, Ĩchab khaphʉ abat ajim keena: Pãrau mʉg mʉ caden jua paraa oo thẽu chirʉm oo nʉmʉn, jãan chadcha warrgarwe maach jöoinau nʉajerr woun chadcha bëewi ag iek ʉ̈kha chitʉm gaaimuata amau mʉ mʉg wai nʉmgui ajim Pablooupai ichdëu Cristo iek ʉ̈kha sĩerr jaaumamua. \p \v 21 Magbaawai mag judionaan chi thethemnaan aig narr khʉʉnau irig magjierram: \p —Ni ãbmuajã ẽsapdam phãnaa magʉm aarmua maachig jaaupʉ̈iba aawai marau chan bʉ̈ʉrjã pʉ mag nʉrrʉm khaugba nʉmgui ajierram. Ni maach meeun aarmua bëe nʉm khʉʉnaujã pʉ ëugar maach jʉ̈gaag khaba jaauchë nʉmjã marau bʉ̈ʉrjã ũrba nʉmgui ajierram. \v 22 Maraun pʉchdëuchata maachig ũrpim khõsi nʉm, khan iekta pua jaau chitʉ́, maachdëucha khap ũraag. Maumua marau ũurjemʉn, mag jãg Nazaretpierr igar ʉ̈kha nʉm khʉʉnan mag durrpierram khʉʉnau am ëugar khaigba iekhaajem anʉmta marau ũurjemgui ajierram irig. \p \v 23 Maimua amach garmua Pabloog deeu ũmaai i aig bëeju a jaautarr aawai, mag amach bëeju arr ed ãspa ëebaadee, õor khapan i jẽer sim di aig pos aichëjim. Mag ich aig õor pöm pierrwai edaupherr garwe jaaubaaderr khĩeb kheeurpamaa ajim, jãga Ẽwandamagta maadëu ʉdʉraa dich Pörkhapiju aai nʉ a jaau simua. Mag jaau simua Ẽwandamau ich iek Moiseeg phãpitarr gaaim iek jaaunaa ĩchab warrgar Ẽwandam i jaaumienau phã pʉarr gaaim iekpa jaaumamua Jesús igar ʉ̈khapi auju ẽkhaajeejim. \v 24 Ãaur khʉʉnaun mag irua jaaumam ʉ̈khajierram, mamʉ tagam khʉʉnau chan ʉ̈khabajierram. \v 25 Mag ö ãba khaba, ãaur khʉʉnau ʉ̈khanaa tagam khʉʉnau ʉ̈khaba aadëphʉm gaaimua, warag khĩeb ërëumaawai Pabloou amag magjim: \p —Jãg mʉgju khapta chadcha Ẽwandam Akharau warrgarwe jöoi Isaías khararrag jaaupibaawai pãar igwia maach jöoinag, \v 26 “Jãkhʉʉnag mʉ iek jaaubamí” ajim ich Ẽwandamau. Maimua ichdëupai jaaumamua, “Muata amag mag jaaupʉ̈i chirʉm abá” ajim: \q1 “Par pãrau mʉ iek ũr nʉmjã khaugbaju; \q1 mʉ jua theeg oo nʉmjã oobamjöta aju. \q1 \v 27 Pãran thãar theegta sĩsidʉm, sĩi kach ee thërp phʉʉikhanaa daujã phãarjʉ̈ sĩsidʉmjö naawai. \q1 Par pãrag nem jajaaukhamjã ũrmapha, ni ʉ̈khajã ʉ̈khamapha nʉm. \q1 Par pãrag mʉch jua theeg oopi chirʉmjã bʉ̈ʉrjã khaug aubamjöta nʉm. \q1 Magua mʉrʉg pãach khaibag chugpaamkhĩirjã mʉ igba nʉm” a jaaupijim ich Ẽwandamau. \rq (Is. 6:9-10)\rq* \p \v 28 ’Magtarr aawai mʉg pãachdëu ʉ̈khaba abarm gaaimua, warre khaphʉ abat ajim Pabloou: Ĩsmua atag Ẽwandamau judionaan khabam khʉʉnagta mʉg maach peerdʉajem iek jaaupi sim, amjã peerdʉju aai amkhĩir. Mag amachig jaaubaawai amaun chadcha ʉ̈khajugui ajim. \p [ \v 29 Mamʉ Pabloou mag iekhabarm judionaanau amach jʉ̈gʉucha ũrbaawai, amach wir aigpai sereu phöbaadëwi warag ërëubaadëjim.] \p \v 30 Magtarr aigmua año numí ëntër Pablo ich mag phöbör ee sĩejim, ich di alquilaa autarr ee. Mag ya ich dikha wai sĩewai ich aig õor bëewaijã thumaa warag ierrag dubpiwi \v 31 amag jaaujeejim, jãga amaujã Ẽwandamagta ʉdʉraa amach Pörkhapiju aai nʉ. Mag jaaumam dʉ̈i ĩchab maach Pör Jesucristo iekjã thumaam khʉʉnag wajapha jaaujeejim. Mag irua nem jaau sim tag jaaupimaaugau awijã ni ãbmuajã irig magʉm aba aawai ichdëu jaaum aig jaaujeejim. \p Magta maach peerdʉajem iek warag aaidʉmajim, durrpierr.