\id MAT - Nahali \ide UTF-8 \h मत्ती \toc3 मत्ती \toc2 मत्ती \toc1 मत्ती लिखेल यीशु मसीन हाजाली खुबेर \mt2 मत्ती रचीत यीशु मसीह का सुसमाचार \mt1 मत्ती लिखेल यीशु मसीन हाजाली खुबेर \imt ओलखात \ip मत्तीन लिखेल हाजाली खुबेर तो पुस्तेक ज्यो हे जो चार पुस्तेक माय रेन एक हे जो यीशु मसीन जीवणान बारामाय देखाड़ेह। पुस्तेकाम रेन हाजाली खुबेर केवायेल हे, जान मतलब हे यीशुह हेरगाम जाणेन पासाण मत्ती, मरकुस, लुका, एने योहान ज्‍यु आख्‍यु पुस्तेक्‍यु लेखायेल हेत्यु मत्तीन हाजाली खुबेर ज्यो पुस्तेक केदीह लेखायेल ज्यान मालमात जाणकार माणहाह नाह मालुम सोती तीबी आपु इही केय सेकतेह काय यीशुन जेल्मान 60 सालान पासाण ज्यो पुस्तेक लेखानो एय इहकेरीन तो लेखायेल ज्यान मालमात आपुह मालुम नाह सोती तीबी दिहरा माणहान मान्नो हे ज्यो पुस्तेक पलिस्तीन निहते यरूशलेम हेयराम लेखानो एय। \ip ज्यी पुस्तेकीह लेखणार मत्ती हे जो यीशुन चेलो बोणनेन पेल फालो उकालनार ईतो एने तो लेवी नावा माय ओलखाय जातालो मत्ती बारा प्रेरिता माय रेन एक ईतो एने तो यहुदि वाचणारान केरता ज्यी पुस्तेक लिखेल हे तानकेरता आपु देखतेह काय ज्या पुस्तेकाम 60 रेन वोदार वातु जुनाला नेमान हेते जान बाराम जाणाव ईयेल हे तो सोड़ोवणार मसी यीशुस हे ज्यो तो देखाड़ने हुदेह मत्ती बोगवानान राज ने बाराम जुलूम काय लिखेल हे, यहुदिन आसा एती काय मसी राज कारणान राज ने राजा बोणी मत्ती ज्या विचाराह चेतावणी आपीन बोगवानान आत्मिक राज देखाड़ेह। \ip मत्ती लिखेल हाजाली खुबेर ज्यो एक हाजालो पुस्तेक हे ज्यास माय रेन नोवाला नेमान सुरवात ईथे ज्यो पुस्तेक जुनाला नेमान उगे जाहार ताहार आपणो द्यान ली जाथे ज्यो पुस्तेक नोवालो एने जुनालो दुयाह जोड़ दिथे जाणकार ओहलो देखाड़तेह काय ज्या पुस्तेकाम मुसो लिखेल पंचग्रथ जुनाला नेमान पेल्ला पाच पुस्तेक ज्यान रूप देखाड़ेह यीशु जो बोयड़ा पोर हिकवोण आपेल \xt 5:7\xt* जान तुलना जो नेमान पुस्तेक बोगवान मुसाह आपेल ता हेऱ्या केर सेकतेह। \xt व्यवस्था 19:3–23:25\xt* \iot रूपरेखा \io1 1. यीशुन जेल्मो एने तान सेवान सुरवात मत्ती तान हाजाली खोबरीन सुरवात किरेह। \ior 1–4\ior* \io1 2. तान पासाण मत्ती यीशुन सेवान बाराम एने ज्‍यु आख्‍यु वातुन तो हिकाड़ेल तान बाराम देखाड़ेह। \ior 5–25\ior* \io1 3. मत्तीन लिखेल हाजाली खुबेर जो आखरी बाग हे तो यीशुन सेवकायीह उचाला बोयड़ान टेकड़ो मतलब तान मोरने एने जीव उठणेन बाराम लिखेल हे। \ior 26–28\ior* \c 1 \s यीशुन वोस \r (लुका 3:23-38) \p \v 1 यीशु मसीन बाप दादान नावे लेखायेल सुचीन पुस्तेक ज्‍यु हेत्यु, तो दाऊद राजान वोसीन ईतो, दाऊद राजान वोस अब्राहामा पोर रेन सुरू एनो। \p \v 2 अब्राहामाह रेन इसहाक, इसहाकाह रेन याकुब, एने याकुबाह रेन यहुदा एने तान बाहख पायदा एना, \v 3 यहुदा एने तामार ने फिरीस एने जोरह पायदा एना, फिरिसान हिसरोन पायदा ईनो, एने हिसरोन ने एराम पायदा एनो, \v 4 एरामाह रेन अम्मीनादाब पायदा ईनो, अम्मीनादाबाह रेन नहशोन एने नहशोनाह रेन सलमोन पायदा ईनो, \v 5 सलमोनाह एने राहाबान बोआज पायदा ईनो, बोआज एने रूथ ने ओबेद पायदा ईनो, एने ओबेद ने यीशे पायदा ईनो, \p \v 6 एने यीशेन दाऊद राजा पायदा ईनो, एने दाऊदान सुलेमान ती बायकुन जी पेल उरीयान बायकु एती\x + \xo 1:6 \xo*\xt 2 शमुएल 12:24\xt*\x*, \v 7 सुलेमानाह रेन रेहबाम पायदा ईनो, एन रेहबामाह रेन अबिया पायदा ईनो, एने अबियान आसाफ पायदा ईनो,\x + \xo 1:7 \xo*\xt 2 शमुएल 12:24\xt*\x* \v 8 आसाफ यहोशापात पायदा ईनो, यहोशापातान योराम पायदा ईनो, एने योरामान उजिया पायदा ईनो, \v 9 उजियान योताम पायदा ईनो, योतामान आहाज पायदा ईनो, एने आहाजान हिजकिया पायदा ईनो, \v 10 हिजकियान मनशी पायदा ईनो, मनशीन आमोन पायदा ईनो, एने आमोनान योशिया पायदा ईनो, \v 11 एने बाबिलोन देसान राजा इस्राएली माणहाह गुलामी माय ली जाणेन टेम माय, योशियान यकुन्या एने तान बाहख पायदा एना।\x + \xo 1:11 \xo*\xt 2 राजा 24:14-15; 2 इतिहास 36:10; यिर्मया 27:20\xt*\x* \p \v 12 एने ता बाबिलोन माय गुलामी माय एता, तेवी यकुन्यान शालतीएल पायदा ईनो, एने शालतीएलान जरूबाबेल पायदा ईनो, \v 13 एने जरूबाबेल ने अबीहुद पायदा ईनो, अबीहुदान ईलयाकीम पायदा ईनो, एने ईलयाकीमान आजोर पायदा ईनो, \v 14 आजोरान सदोक पायदा ईनो, एने सदोकान अखीम पायदा ईनो, एने अखीम ने इलीहुद पायदा ईनो, \v 15 इलीहुद ने एलियाजर पायदा ईनो, एलियाजरान मत्तान पायदा ईनो, एने मत्तानान याकुब पायदा ईनो, \v 16 याकुबान युसूफ पायदा ईनो, जो मरीयम ने एदमी ईतो, एने मरीयमान यीशु जो मसी केवाथे तो पायदा ईनो, \p \v 17 इहकेरीन अब्राहाम रेन दाऊद वोर चोवदा पिढ्यु एन्यु, एने दाऊदाह रेन बाबिलोन माय बोंदी बाणावीन पोचाड़णे वोर चोवदा पिढ्यु एन्यु, तान बाद बाबिलोन माय गुलामीम ली जाणे वोर यीशु मसीन पायदा एणे वोर चोवदा पिढ्यु एन्यु। \s यीशुन जेल्मो \r (लुका 1:26-38–2:1-7) \p \v 18 \x + \xo 1:18 \xo*\xt लुका 1:27\xt*\x*यीशु मसीन जेल्मो इहकेरीन एनो, जेवी तान आहख मरीयम ने मांगणी युसूफ नावान माणहा हेरी ईयेल एती, तेवी ता दुयाह एकठा एणेन पेल मरयमीह चोखाला जीवा उगे रेन दिह रेना। \v 19 तीन एदमी युसूफ जो देरमी ईतो, एने तीह बदनाम केरने नाह होदतालो, केरीन युसूफ तीह मोनेस सोड़ देणेन विचार किऱ्यो। \v 20 पुण जेवी युसूफ ज्यी वातुन बाराम मोना माय विचार केरने बाजरियेल ईतो, तेवी बोगवानान हेरोगदुत ताह होपना माय देखानो एने केयो, “एय युसूफ दाऊदान सोरा, तु तारी बायकुह तार गेर लावणेन बिहे मा, काहाकाय जो तीन पेटाम हे तो चोखाला जीवान उगे रेन हे, \v 21 \x + \xo 1:21 \xo*\xt लुका 1:31\xt*\x*ती एक सोराह जेल्मो देय, एने तु तान नाव यीशु मिलजे, काहाकाय तो आपणा माणहान तान पापाम रेन वोचाड़ी।” \p \v 22 ज्य सोब ज्यानकेरता एनो काय जो वचन जाणकार बोगवाना उगे रेन कियेल ईतो, तो पुरो एय। \v 23 “दिखो, एक कुवारली सोरीह दिह रेती, एने ती एक सोराह जेणी एने तान नाव इम्मानवेल मेलाय जाय,” तान मतलब हे, “बोगवान आमरी हिऱ्यो हे।”\x + \xo 1:23 \xo*\xt यशाया 7:14\xt*\x* \p \v 24 तेवी युसूफ निंद माय रेन जागीन बोगवानान हेरोगदुतान उकुम मानेन तिहेस केरीन, युसूफ मरीयम हिऱ्यो वाराड़ केरीन तान गेर लेन आवो; \v 25 \x + \xo 1:25 \xo*\xt लुका 2:21\xt*\x*एने जाह वोर ती सोराह जेल्मो नाह देनी ताह वोर युसूफ ती हिऱ्यो नाह गीयो, एने युसूफ ता सोरान नाव यीशु मिल्यो। \c 2 \s दिह उगता उगेवाला पावणा \p \v 1 हेरोदेस राजान काला माय जेवी बेथलेहेम गावाम यहुदिया ईलाका माय यीशुन जेल्मो एनो, ते दिह उगता उगे रेन तारान बाराम मालमात केरनारे जाणकार माणहे यरूशलेम देसा माय आवीन फुसणे बाज गीया। \v 2 “यहुदिन राजा जान जेल्मो एनोह, तो काहरी हे? काहाकाय आमु दिह उगता उगे तान तारो दिखेल हेते, एने तान पाया पोड़ने आयेल हेते।” \p \v 3 ज्य होमलीन हेरोदेस राजा, एने ता हेऱ्या आखा यरूशलेम माय रेणारे माणहे गाबराय गीया। \v 4 तेवी राजा आखा माणहान मुखी चाकऱ्याह, एने देरेमगुरू न्याह सोबाह एकठा केरीन ताह फुशो, “मसीन जेल्मो काहरी एणे जुवे?” \p \v 5 ता राजाह केया, यहुदि देसाम बेथलेहेम गावा माय, काहाकाय जाणकारान उगे रेन ज्य लेखायेल हे: \q1 \v 6 “एय बेथलेहेम, तु जो यहुदान देस,\x + \xo 2:6 \xo*\xt मीका 5:2\xt*\x* \q2 तु किहीक बी केरीन यहुदान आदिकारी माय आखाम रेन आत्यो नाय मिले; \q1 काहाकाय तार माय रेन एक आदिकारी निकली, \q2 तो मारा इस्राएली माणहान राखवाली केरी” \p \v 7 तेवी हेरोदेस राजा मालुमात केरनारा माणहाह मोनेस हादिन फुशो, तारो ठिख काल्ला टेम माय देखायेल ईतो। \v 8 एने राजा ताह ज्य केयीन बेथलेहेम गावा माय मुकल्यो, “जावो ता सोरान बाराम हास केरीन पोतो किरो, एने जेवी तो सापड़ी जाय तेवी माहु बी आवीन खोबेर दिज्यो। काहाकाय मी बी आवीन तान पाया पोडु।” \p \v 9 ता राजान वात होमलीन जात रेना, एने जा ताराह ता पुर्व माय दिखेल एता तोस तारो तान ओंगाण ओंगाण चालनो; एने जाहरी सोरो एतो, ता जागा पोर जाईन उबरेय गीयो। \v 10 ता ताराह देखीन ता जुलूम खुस एय गीया। \v 11 एने ता आखा गेराम जाईन ता सोराह तान आईख ने खोलाम देख्या, एने ता पाया पोड़ीन ताह वोंद्या, एने जान तान जोलो उगाड़ीन ताह होनो, एने लोबान, एने मोग मोग गेंदाण्यो तेल बेट केऱ्या। \fig हालीयान जाड़ एने दुणी देणेन वेदी |alt="Frankincense branch, censer and incense altar" src="bk00116c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="2:11"\fig* \p \v 12 ओवतो ताह होपना माय बोगवाना उगे रेन चेतावणी आपी, काय पोशा फिरीन हेरोदेसा फाय मा जाहो, केरीन ता दिहरी वाटे रेन तान देसाम जात रेना। \s युसूफ सोराह एने सोरान आईख लेन मीस्र देसाम जाणे \p \v 13 ताह जाणेन पासाण बोगवानान एक हेरोगदुत होपना माय आवीन युसूफाह केयो, “उठ ज्या सोराह एने ज्यान आईख लेन मीस्र देसाम नाह जा; एने जाह वोर मी नाय केव ताह वोर ताच रिजे, काहाकाय हेरोदेस ज्या सोराह हुदेह काय ज्याह माराव देव।” \p \v 14 तेवी युसूफ रातीच उठीन सोराह एने तान आईख लेन मीस्र देसा माय जात रिनो। \v 15 एने हेरोदेस राजा मोरता वोर ताच रेना। ज्य ज्यानकेरता एनो काय तो वचन जो बोगवानान जाणकारान उगे रेन कियेल एतो, तो पुरो एय: “मी मारा सोराह मीस्र देसाम रेन हादेल हे।”\x + \xo 2:15 \xo*\xt होशे 11:1\xt*\x* \s सोराह मारने \p \v 16 जेवी हेरोदेस राजाह ज्य मालुम पोड़नो काय इकेल वाला माणहे माहु दुको दियेल हेते, तेवी ताह जुलूम राग आवो, एने माणहाह मोकलीन ग्यानी माणहे कियेल तो तारो देखायेल तोलेक वोर बेथलेहेम गावान, एने आहने पाहनेन गावान आखा सोराह जा दुय वोरह्याह रेन आत्या एता, ता आखाह माराव दिनो। \p \v 17 तेवी जो यिर्मया जाणकारान उगे रेन कियेल एतो तो वचन पुरो एनो। \q1 \v 18 “रामा माय दुखाम बोरायेल एक बोल होमलाय गीयो;\x + \xo 2:18 \xo*\xt यिर्मया 31:15\xt*\x* \q1 राहेल तीन सोरान केरता रेड़ताली; \q2 एने ठावकी रेणे नाह होदताली, \q2 तीन ते आखा सोरा मोर जायेल एता।” \s मीस्र देसा माय रेन वोलना \p \v 19 हेरोदेस राजाह मोरनेन पासाण, बोगवानान एक हेरोगदुत मीस्र देसा माय युसूफाह होपना माय देखानो एने केयो, \v 20 “उठ, सोराह एने ज्यान आईख लेन इस्राएल देसा माय जातरे, काहाकाय जा माणहे सोरान जीव लेणे होदताला, ता मोर जायेल हेते।” \v 21 युसूफ जाग उठनो, एने सोराह एने तान आईख लेन इस्राएल देसा माय आवो। \p \v 22 पुण ज्य होमलीन काय अरखीउलास तान आबाख ने हेरोदेसान जागे यहुदिया पोर राज केरने बाजरिनोह, केरीन ता जाणेन बिनो। उंजु ताहरी ताह बोगवान होपना माय सुचना आप्यो काय ता मा जाहे, ओवतो युसूफ गेलील देसाम जात रिनो। \v 23 एने नासरत नावान गावा माय जाईन रेणे बाज गीयो, काय तो वचन पुरो एय जो जाणकारान द्‍वारे कियेल एतो: “तो नासरी गावान केवाय।”\x + \xo 2:23 \xo*\xt मरकुस 1:24; लुका 2:39; योहान 1:45\xt*\x* \c 3 \s बपतीस्मा केरनार योहानान पारचार \r (मत्ती 1:1-8; लुका 3:1-18; योहान 1:19-28) \p \v 1 ता दिह्या माय बपतीस्मा केरनार योहान आवीन यहुदियान जेंगला माय ज्यो पारचार केरने बाज गीयो: \v 2 \x + \xo 3:2 \xo*\xt मत्ती 4:17; मरकुस 1:15\xt*\x*“तुमरा पापाह सोड़ीन तुमू मोन फिरावो, काहाकाय हेरगान राज आहने आव लागेल हे!” \v 3 जान बाराम यशाया जाणकार कियेल ईतो, ज्यो तोस हे:\x + \xo 3:3 \xo*\xt यशाया 40:3\xt*\x* \q1 “उजाड़ी माय एक आयेड़नारान आवाज होमलानो, \q2 काय बोगवानान वाट तियार किरो, \q2 एने तान सेड़ेक हुतरी किरो!” \p \v 4 ज्यो योहान उटड़ान रोचकान फाड़का पेर रियेल ईतो, एने कोमरा माय चामड़ान पुट्टो बांद रियेल ईतो। एने तान खाणो टिड्या एने जेंगली मोवाल एतो।\x + \xo 3:4 \xo*\xt 2 राजा 1:8\xt*\x* \v 5 तेवी यरूशलेम हियोर एने यहुदियान आखा माणहे, एने यरदन नेदीन आहने पाहने वाला आखा ईलाकान माणहे योहान फाय आवा। \v 6 ता आप आपणा पापाह मानेन योहान फाय रेन यरदन नेदी माय बपतीस्मा लेदा। \p \v 7 \x + \xo 3:7 \xo*\xt मत्ती 12:34; 23:33\xt*\x*जुलबुखे तो मोकतास फरिसी एने सदुकीह बपतीस्मा लेणेन केरता ता फाय आवताला देखीन तो केयो, “एय गेड़हान पिला, तुमूह कुण हिकाड़ देनोह काय बोगवानान उगे रेन आवणारा रागाह रेन सेटा नाहो? \v 8 तानकेरता पापाम रेन मोनाह बोदलो काय हाजो फोल लावो; \v 9 \x + \xo 3:9 \xo*\xt योहान 8:33\xt*\x*एने आप आपणा मोना माय ज्य मा सोचो काय आमरो आबोख ते अब्राहाम हे; काहाकाय मी तुमूह केथु काय बोगवान न्या देगड़ा केरीन अब्राहाम ने केरता सोरो पायदा केर सिकेह। \v 10 \x + \xo 3:10 \xo*\xt मत्ती 7:19\xt*\x*एवी कुराड़ ते जाड़ान थुड़ा पोर मिलेल हे, तानकेरता जो जाड़ फोल नाह लावेत, तो काटाय एने आक्‍ठा माय टाकाय जाय। \v 11 मी ते तुमूह पाण्या केरीन मोन बोदेलनेन बपतीस्मा केरथु, पुण जो मार पासाण आवण्यो हे, तो माहु रेन जादा ताकेतवालो हे, मी ते तान खाहड़ा विसणेन लायकीन नाह सुतो, एने तो तुमूह चोखालो जीव एने आक्‍ठा केरीन बपतीस्मा आपी। \v 12 तान हुपड़ो तान आथाम हे, एने तान खोलाह हास केरीन साप केरी, एने गोवाह एक जागे मोटक्या माय टुलो केरी, पुण बुहटाह ता आक्‍ठा माय हेलगाड़ देय, जो जेलेम ओलाय नाय।” \s यीशुन बपतीस्मा \r (मत्ती 1:9-11; लुका 3:21-22) \p \v 13 तुलबूखे यीशु गेलील ने नासरत गावा माय रेन यरदन नेदीन मीरे योहान फाय आवो काय ता फाय रेन बपतीस्मा लेय। \v 14 पुण योहान इही केयीन रोकणे बाज गीयो, “माहु ते तुवा फाय रेन बपतीस्मा लेणेन गिरेज हे, एने तु माहु फाय आवोह?” \p \v 15 यीशु ताह इही केयीन जापाप आप्यो, “एवी ओहलोच एणे दे, काहाकाय आपुह इहीचकेरीन सोब खेराय काम पुरो केरनेन हाजो हे।” तेवी योहान तिहेच केरीन किऱ्यो। \p \v 16 जेवी यीशु बपतीस्मा लेन पाण्या माय रेन उपेर आवो, एने दिखो, हेरोग उगड़ी गीयो, एने तो बोगवानान जीवाह पेरवान वेहा माय तान उपेर उतेरतालो दिख्यो। \v 17 \x + \xo 3:17 \xo*\xt मत्ती 12:18; 17:5; मरकुस 1:11; लुका 9:35\xt*\x*एने दिखो, हेरगा माय रेन एक आवाज आवो: ज्यो मारो मोंगाल्लो बिटोख हे, ज्या पोर मी जुलूम खुस हे। \c 4 \s यीशुन पारेख \r (मत्ती 1:12-13; लुका 4:1-13) \p \v 1 \x + \xo 4:1 \xo*\xt इब्रानियो 2:18; 4:15; हबकुक 2:18\xt*\x*तेवी चोखालो जीव यीशुह उजाड़ी माय ली गीयो काय सैतानान उगे रेन तान पारेख एय। \v 2 तो चालीह दिह, एने चालीह रात उपास माय रिनो, तेवी ताह बुख लागी। \v 3 तेवी सैतान यीशुन आहने आवो एने केयो, “केदी तु बोगवानान बिटोख एय, ते ज्या देगड़ाह केय दे काय रूटो बोण जाय।” \p \v 4 पुण यीशु ताह जापाप आप्यो, “वचन माय इहकेरीन लेख मीलेल हे, ‘माणुह रोटा केरीन ओलोस नाह, पुण एकेक वचन जो बोगवानान मुयाम रेन निकलेह, जीवतालो रेय।’”\x + \xo 4:4 \xo*\xt व्यवस्था 8:3\xt*\x* \p \v 5 तान पासाण सैतान ताह यरूशलेम हेयरा माय ली गीयो, एने मोंदिरान चुटा पोर उबराख दिनो, \v 6 एने यीशुह केयो, “केदी तु बोगवानान बिटोख एय ते न्या रेन बुंदे कुदजा, काहाकाय वचन माय इहकेरीन लेख मीलेल हे:\x + \xo 4:6 \xo*\xt बजन 91:11-12\xt*\x* \q1 “बोगवान तान हेरोगदुताह तुवाह वोचाड़नेन केरता उकुम आपी, \q2 एने ता तुवाह आथा माय उपरूस विस लेती, \q2 केदी ओहलो नाय एय काय तारा पाया माय दिगोड़ नाय लागे।” \p \v 7 पुण यीशु ताह केयो, वचन माय इहकेरीन बी लेख मीलेल हे: \q1 “तु मालीक तारा बोगवानान पारेख मा किरहे।\x + \xo 4:7 \xo*\xt व्यवस्था 6:16\xt*\x*” \p \v 8 ओवतो सैतान ताह एक उचाच बोयड़ा पोर ली गीयो, एने ताह दुनियान आखो राज एने तान बोड़ाय देखाड्यो। \v 9 एने सैतान ताह केयो, “केदी तु पाया पोड़ीन मारी बोक्ती किरहे ताहार ज्य सोब मी तुवाह आप देह।” \p \v 10 तेवी यीशु ताह जापाप आप्यो, “एय सैतान सिटो एय जा, काहाकाय वचन माय लेख मीलेल हे: ‘तु तारा मालीक बोगवानाह ओलोस बोक्ती केर, एने तान उलोस उपास केर।’”\x + \xo 4:10 \xo*\xt व्यवस्था 6:13\xt*\x* \p \v 11 तेवी सैतान ताह सोड़ीन जात रिनो, एने दिखो, हेरोगदुत आवीन तान सेवा चाकरी केऱ्या। \s यीशुन सेवान सुरवात \r (मत्ती 1:14-15; लुका 4:14-15) \p \v 12 \x + \xo 4:12 \xo*\xt मत्ती 14:3; मरकुस 6:17; लुका 3:19,20\xt*\x* जेवी यीशु ज्य होमल्यो काय बपतीस्मा केरनार योहान देराय जायेल हे, ते तो गेलील माय जात रिनो। \v 13 \x + \xo 4:13 \xo*\xt योहान 2:12\xt*\x*एने यीशु नासरत सोड़ीन कफरनहूम हेयरा माय, जो देरीयान देड़े जबुलून एने नप्तालीन ईलाका माय हे, जाईन रेणे बाज गीयो। \v 14 काहाकाय जो यशाया जाणकारान द्‍वारे कियेल एतो, तो पुरो एय: \q1 \v 15 “जबुलून एने नप्तालीन देस,\x + \xo 4:15 \xo*\xt यशाया 9:1-2\xt*\x* \q1 देरीयान वाटी पोर, यरदन नेदीन दिड़े, \q1 बिगेर यहुदिन देस गेलील माय, \q1 \v 16 जा माणहे आदारा माय बोह रियेल एता, \q2 ता एक मोटलो उजोड़ देख्या; \q1 एने जा मोतीन सावलान देसाम बोह रियेल एता, \q2 ता पोर उजोड़ चोमेकनो।” \p \v 17 \x + \xo 4:17 \xo*\xt मत्ती 3:2\xt*\x*तुलबूखे रेन यीशु खोबरीन पारचार सुरू केर दिनो, “तुमरा पापाम रेन मोन फिरावो, काहाकाय हेरगान राज आहने आव लागेल हे।” \s यीशु चार मासऱ्याह हादणे \r (मत्ती 1:16-20; लुका 5:1-11) \p \v 18 जेवी यीशु गेलील ने देरीयान दिड़े दिड़े जाणे बाजरियेल ईतो, तेवी तो दुय बायाख देरीयाम जाल टाकताला दिख्यो, शमोन मतलब, जो पतरस केवाथे, एने तान बायाख अन्द्रियासाह। काहाकाय ता मासऱ्या एता। \v 19 यीशु ताह केयो, “मार पासाण आवो, मी तुमूह माणहाह बोगवाना फाय किहीक लावणु तो हिकाडुह।” \v 20 ता यीशुन वात होमलीन जालीह जागेस सोड़ीन तान पासाण चाल देना। \p \v 21 ओवतो यीशु थोड़ोक ओंगाण चालीन गीयो, तेवी जब्दीन सोरा याकुब एने तान बायाख योहान ज्या दुय जाणे आबाख हेऱ्या डोंडह्या पोर बोहीन तान जाल हुदारने बाजरियेल एता। तेवी यीशु ताह देखीन हाद्यो। \v 22 ता चालोच डोंडह्यो एने तान आबाख सोड़ीन यीशुन पासाण चाल देना। \s मोटली गेरदीन केरता यीशुन सेवा \r (लुका 6:17-19) \p \v 23 \x + \xo 4:23 \xo*\xt मत्ती 9:35; मरकुस 1:39\xt*\x*यीशु आखा गेलील माय फिरतेन एने तान बोक्ती केरन्या गेरा माय हिकाड़ते, एने हेरगान राज ने हाजाली खोबरीन पारचार किरतेन, एने माणहान आखी बातीन बेमारीह हुदाऱ्यो एने कोमजोरीह सिटो केरते रिनो। \v 24 एने आखा सीरीया देसाम तान खोबेर पोसरी गियी; केरीन माणहे आखा दुखाऱ्याह, जा बाती बातीन बेमारी एने दुखा माय पोड़ रियेल एता, एने जा माय खाराब जीव रिग रियेल एतो, एने फेपरान बेमारी वाला एने लोखवान दुखाऱ्याह, ता फाय लावा एने यीशु ताह हुदार दिनो। \v 25 केरीन गेलील, दोह हियोर दिकापुलिस, यरूशलेम, यहुदिया एने यरदन नेदीन ती उगेवाला आखा माणहे टोलान टोला यीशुन पासाण चाल देना। \c 5 \s यीशुन बोयड़ाम हिकवोण \r (मत्ती 5:1–7:29) \p \v 1 जेवी यीशु ती मोटली गेरदीह देखीन तो एक बोयड़ा पोर चेड़ गीयो, एने ताहरी बोह गीयो तेवी तान चेला ता फाय आवा। \v 2 एने तो तान मुय उगाड़ीन ताह ज्य हिकाड़ने बाज गीयो: \s बोरकेतवालो वचन \r (लुका 6:20-23) \q1 \v 3 “बोरकेतवाला हेते ता जा मोनान गेरबोड़ा हेते; \q2 काहाकाय हेरगान राज ताच ने हे! \q1 \v 4 बोरकेतवाला हेते ता जा दुख मोणावतेह; \q2 काहाकाय ताह सान्ती जुड़ी! \q1 \v 5 बोरकेतवाला हेते ता जा नम्र हेते;\x + \xo 5:5 \xo*\xt बजन 37:11\xt*\x* \q2 काहाकाय ता देरतीन वारीस बोणती! \q1 \v 6 बोरकेतवाला हेते ता जा देरमान बुखल्या एने तीहल्या हेते;\x + \xo 5:6 \xo*\xt यशाया 55:1-2\xt*\x* \q2 काहाकाय ता आफरी जाती! \q1 \v 7 बोरकेतवाला हेते ता जा गीण केरनारे हेते; \q2 काहाकाय ता पोर गीण केराय! \q1 \v 8 बोरकेतवाला हेते ता जान मोन चोखो हे;\x + \xo 5:8 \xo*\xt बजन 24:3-4\xt*\x* \q2 काहाकाय ता बोगवानाह देखती! \q1 \v 9 बोरकेतवाला हेते ता, जा मेल केरावणारे हेते; \q2 काहाकाय ता बोगवानान सोरा केवाती! \q1 \v 10 \x + \xo 5:10 \xo*\xt 1 पतरस 3:14\xt*\x*बोरकेतवाला हेते ता जा पोर देरमान केरता सेताव आवेह; \q2 काहाकाय हेरगान राज ताच ने हे!\x + \xo 5:10 \xo*\xt 1 पतरस 3:14\xt*\x* \p \v 11 \x + \xo 5:11 \xo*\xt 1 पतरस 4:14\xt*\x*“बोरकेतवाला हेते तुमू; जेवी माणहे मार केरता तुमरी चिहटा केरती, एने सेतावती एने मार केरता तुमरा विरोद माय जुठ बोली बोलीन तुमरी विरोद माय आखी बातीन खाराब वातु केती।” \v 12 तुलबूखे आनन्दित एने खुस ईज्यो, काहाकाय तुमरी केरता हेरगा माय मोटलो ईनाम हे; एने तुमूह रेन पेल जा जाणकार एता ताह बी ता इहीचकेरीन वेला केरायेल एता।\x + \xo 5:12 \xo*\xt 2 इतिहास 36:16; प्रेरितान काम 7:52\xt*\x* \s मीठ एने उजालो \r (मरकुस 9:50; लुका 14:34-35) \p \v 13 \x + \xo 5:13 \xo*\xt मरकुस 9:50; लुका 14:34,35\xt*\x*तुमू देरतीन मीठ हेते, केदी मीठान खारलो होवाद जात रेय, ते ता खारला होवादाह पोशो किहीक लाव सेकतेह। तो कायस कामान नाह रेत, पुण बाहेर टाक देणु एने माणहे ताह पाया बुंदे रोहदेल देणु। \v 14 \x + \xo 5:14 \xo*\xt योहान 8:12; 9:5\xt*\x*तुमू दुनियान उजालो हेते। एने जो गाव बोयड़ा पोर बुहेल हे तो लीक नाह सिकेत। \v 15 \x + \xo 5:15 \xo*\xt मरकुस 4:21; लुका 8:16; 11:33\xt*\x*माणहे चिमणी पेटाड़ीन पायला बुंद नाह डापणु, पुण चिमणीह कोठी पोर मेलनु काय गेरावाला आखा माणहाह उजालो आपेह। \v 16 \x + \xo 5:16 \xo*\xt 1 पतरस 2:12\xt*\x*तिहेस केरीन तुमरो उजालो बी माणहान ओंगाण चोमके काय तुमरा हाजाला काम देखीन ता तुमरा आबाख ने जो हेरगाम हे, बोड़ाय केरी। \s कायदान हिक \p \v 17 पुण तुमू ज्य मा सोमजो काय मी कायदाह, एने जाणकारान पुस्तेकाह खेतेम केरनेन आयेल हे। खेतेम केरने नाह पुण पुरो केरनेन आयेल हे। \v 18 \x + \xo 5:18 \xo*\xt लुका 16:17\xt*\x*\f + \fr 5:18 \fr*\ft ज्यान आखो हिकवोण खेरलो हे\ft*\f*काहाकाय मी तुमूह खेरीच केथु, काय जाह वोर जुग एने देरती टेल नाय जाय, ताह वोर कायदाम रेन एक बी वात नाय टेली, पुण त्यु सोब पुरी एय जाती। \v 19 तानकेरता जो कुण ज्या आत्याम रेन आत्यो उकुमा माय रेन काल्लो बी एक तोड़ी, एने तिहेच केरीन माणहाह हिकाड़ी, तो हेरगान राज माय आखाम रेन आत्यो केवाय; पुण जो कुण ता उकुमान पालेन केरी एने ताह हिकाड़ी, तोच हेरगान राज माय मोठो केवाय। \v 20 काहाकाय मी तुमूह केथु, “केदी तुमरो देरमी पोण देरेमगुरू एने फरिसीन देरमाह रेन वोदीन नाय रेय, ते तुमू हेरगान राज माय केदी जाय नाय सिकहो।” \s राग एने खुन \r (लुका 12:57-59) \p \v 21 तुमू ज्य होमेल लियेल हेते काय वेगाला वारान माणहाह कियेल एतो, “खुन मा किरहो एने जो कुण खुन केरी तो कोरटाम डेंडान लायकी हे।” \v 22 पुण मी तुमूह ज्य केथु काय जो कुण आपणा बायाख पोर बिगेर कामे राग केरी,\f + \fr 5:22 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय बिगेर कारणान ने वोजेसे राग किरेह लिखेल हे \ft*\f* तो कोरटाम डेंडान लायकी हे, एने जो कुण आपणा बायाख बिगेर कामान हे केय, तो मोटला पोंचाम डेंडान लायकी हे, एने जो कुण केय, “एरे फोगा” तो नेरगान आक्‍ठान डेंडान लायकी हे। \v 23 तानकेरता केदी तु तारी बेट चेड़ावणेन केरता वेदीन\f + \fr 5:23 \fr*\ft बोली चेड़ावणेन जागु\ft*\f* जागे लावेह, एने ताहरी तुवाह एर आवेह, काय तारा बायाख ने मोना माय तार पोर काह विरोद एय, \v 24 ते तारी बेट ताच वेदी हिऱ्यो मेल दे, एने जाईन पेल तारा बायाख हिऱ्यो मेल मिलाप केर, ओवतो आवीन बेट चेड़ावजे। \v 25 जाह वोर तार दुसमोन तार हिऱ्यो हे, ते उतवाल्योह ताह जोड़ीदार बोणावले, काय ओहलो नाय एय काय लेड़ाणार तुवाह नियाव केरनारान आथाम होपी, एने नियाव केरनार तुवाह सिपायड़ान आथाम होपी, एने तुवाह जेलीम कोंड देती। \v 26 मी तुवाह खेरीच केथु, जाह वोर तु एक एक रूपियो बोर नाय दिहे ताह वोर सुटहे नाय। \s सिनालो \p \v 27 सिनालो मा किरहो केरीन कियेल एतो, तो तुमू होमेल लियेल हेते। \v 28 पुण मी तुमूह केथु, काय केदी कुण एगदी बायकुह गेलेत विचारा केरीन दिखेह, ते तो तान मोना माय पेलुस ती हेऱ्यो सिनालो केर लियेल हे। \v 29 \x + \xo 5:29 \xo*\xt मत्ती 18:9; मरकुस 9:47\xt*\x*केदी तारो डाखऱ्यो डोलो तुवाह पाप केरावी, ते काड़ीन ताह टाक दे; काहाकाय तार केरता ज्योस हाजो हे काय तार सेरीराम रेन एक खेतेम एय जाए, एने तारो आखो सेरीर नेरगान आक्‍ठा माय टाकाय नाय जाए। \v 30 \x + \xo 5:30 \xo*\xt मत्ती 18:8; मरकुस 9:43\xt*\x*केदी तारो डाखऱ्यो आथ तुवाह पाप केरावतेय, ते काटीन ताह जुगार दे; काहाकाय तार केरता ज्योस हाजो हे काय तार सेरीराम रेन एक खेतेम एय जाए, एने तारो आखो सेरीर नेरगाम\f + \fr 5:30 \fr*\ft हेलेगतालो आक्‍ठो तो केदी नाह ओलाणे\ft*\f* टाकाय नाय जाए। \s सोड़नेन लेख्यो \r (मत्ती 19:9; मरकुस 10:11-12; लुका 16:18) \p \v 31 “ज्य बी कियेल एतो, ‘जो कुण तान बायकुह सोड़ने हुदेह, ते लेख्यो आपीन तिह सोड़ देय।’ \x + \xo 5:31 \xo*\xt व्यवस्था 24:1-4; मत्ती 19:7; मरकुस 10:4\xt*\x* \v 32 \x + \xo 5:32 \xo*\xt मत्ती 10:11-19; मरकुस 10:11,12; लुका 16:18; 1 कुरिंथीयो 7:10,11\xt*\x*पुण मी तुमूह ज्य केथु काय जो कुण तान बायकुह सिनाला सावाय दिहरा काल्ला बी कारणा से सोड़ेह, तो तीह सिनालो केरावेह; एने जो कुण ती सोड़ दियेल बायकु हेऱ्यो वाराड़ किरेह, तो सिनालो किरेह।” \s सुगोणान बाराम हिकवोण \p \v 33 तुमू होमेल लियेल हेते काय वेगाला वारान माणहाह कियेल एतो, जुठी सुगोण मा खाहो, पुण बोगवानान केरता तुमरी सुगोण पुरी किरज्‍यो।\x + \xo 5:33 \xo*\xt लेव्यवस्था 19:12; गिनती 30:2; व्यवस्था 23:21\xt*\x* \v 34 पुण मी तुमूह ज्य केथु काय केवी बी सुगोण मा खाहो; नाह ते हेरगान, काहाकाय तो बोगवानान राजगादि हे;\x + \xo 5:34 \xo*\xt यहोशु 5:12; यशाया 66:1; मत्ती 23:22; याकुब 5:12\xt*\x* \v 35 नाह ते देरतीन, काहाकाय ती तान पायान चोवकी हे; नाह यरूशलेम ने काहाकाय तो मोटला राजान हियोर हे।\x + \xo 5:35 \xo*\xt यशाया 66:1; बजन 48:2\xt*\x* \v 36 एने तुमरा मुंडान बी सुगोण मा खाहो, काहाकाय तुमू एक लेट्याह बी उजलो एने कालो नाह केर सेकते। \v 37 पुण तुमरी वातु होव ते होव, एने नाह ते नाह एणे जुवे; काहाकाय ज्याह रेन होवटो एणे तो खाराब सैतानान उगे रेन एणे। \s बुदलो लेणेन बाराम हिकवोण \r (लुका 6:29-30) \p \v 38 तुमू होमलेल हेते काय वेगाला माणहाह कियेल एतो, “डोलान बोदले डोला, एने दातान बोदले दात।”\x + \xo 5:38 \xo*\xt 21:24; लेव्यवस्था 24:20; व्यवस्था 19:21\xt*\x* \v 39 पुण मी तुमूह ज्यो केथु काय खाराब केरनारान सामनो मा किरहो; पुण जो कुण तारा एक गाड़शा पोर थापो देय, ते तान उगे दिहरो गाड़शो बी केर देजे। \v 40 केदी एगदो तुवा बोलजोबरी केरीन डेगलो सांडाड़ ने हुदेह ते ताह चोड्डो बी आप दे। \v 41 एने जो कुण तुवाह रावणी केरीन एक किलो मिटर ली जाय, ते ता हेऱ्यो दुय किलो मिटर जात रिजे। \v 42 जो कुण तुवा फाय रेन काह उदार मांगी; तो तुवा फाय एय ते आप; एने जो कुण तुवा फाय रेन उदार लेणे हुदेह, ताह देखीन मुय मा फिरीव हे। \s दुसमोनाह मोंग किरो \r (लुका 6:27-28,32-36) \p \v 43 तुमू होमेल लियेल हेते काय वेगाला वारान माणहाह कियेल एतो, “आपणा आहेंल्याह मोंग किरज्‍यो; एने दुसमोना हेऱ्या दुसमोनाय।”\x + \xo 5:43 \xo*\xt लेव्यवस्था 19:18\xt*\x* \v 44 पुण मी तुमूह ज्य केथु काय तुमरा दुसमोनाह मोंग किरज्‍यो एने जा तुमूह तेकलीत देतेह तानकेरता विन्ता किरो, \v 45 इहकेरीन तुमू तुमरा हेरगावाला आबाख ने सोरा केवाहो, काहाकाय तोच हाजाला एने बाकताला दुयू पोर तान दिह उगाड़ने, एने देरमी पापी दुयू पोर पाणी पाड़ने। \v 46 केदी तुमूह मोंग केरनारा हेऱ्यास तुमू मोंग किरहो, ते तुमरे केरता काय फोल एय? काय फालो उकालनारे बी इहीचकेरीन नाह केरते? \v 47 केदी तुमरा बायाख ओलास तुमू नमस्‍कार किरहो, ते काल्लो मोटलो काम केरतेह? काय बिगेर यहुदि माणहे बी इहकेरीन नाह केरते? \v 48 जीह केरीन तुमरो हेरगावालो आबोख सिद्द\f + \fr 5:48 \fr*\ft बोगवानान आखी वातुह मानील माणुह\ft*\f* हे तिहेच केरीन तुमू बी सिद्द बोणो।\x + \xo 5:48 \xo*\xt लेव्यवस्था 19:2; व्यवस्था 18:13\xt*\x* \c 6 \s दान किहकेरीन आपणु \p \v 1 \x + \xo 6:1 \xo*\xt मत्ती 23:5\xt*\x*होमालीन रिज्यो! तुमू माणहाह देखाड़नेन केरता तुमरा देरमान काम मा किरहो, नाह ते तुमरा हेरगावाला आबाख फाय रेन तुमूह कायच बी फोल नाय जुड़ी। \p \v 2 तानकेरता जेवी तु दान किरहे, जिहकेरीन कोपटी माणहे मिटींग माय, एने गेल्ली माय पावली वाजाड़तेह तान गेत मा किरहे, काहाकाय माणहे तान बोड़ाय केरी केरीन ताह ओहलो केरनु, पुण मी तुमूह खेरीच केथु काय ताह तान फोल जुड़ गीयो। \v 3 पुण जेवी तु दान किरहे, ते जो तारो जीवड्यो आथ किरेह, तो डाखऱ्यो आथ जाणने नाय जुवे। \v 4 काहाकाय तार दान लिकेल\f + \fr 6:4 \fr*\ft माणहाह रेन उलीव\ft*\f* रेय, तेवी तार आबोख जो आठावे दिखेह, तुवाह बोरकेत आपी। \s विन्तान बाराम हिकवोण \r (लुका 11:2-4) \p \v 5 \x + \xo 6:5 \xo*\xt लुका 18:10-14\xt*\x*जेवी तु विन्ता किरहे, ते कोपट्यान गेत मा किरहे, काहाकाय ता माणहाह देखाड़नेन केरीन बोक्ती केरन्या गेराम, एने सेड़क्यु पोर उबरीन विन्ता केरनेन ताह हाजो लागणे। मी तुमूह खेरीच केथु काय ताह तान बोरकेत जुड़ गीयो। \v 6 पुण जेवी तु विन्ता किरहे, ते तारा गेरा माय जा, एने बायणो बोंद केरीन तार बोगवान आबोख जो आठावे हे विन्ता केर। तेवी तार आबोख जो आठावे हे, दिखेह, एने तुवाह बोरकेत आपी। \p \v 7 विन्ता केरनेन बुखेत बिगेर यहुदि माणहान गेत च्‍याव च्‍याव मा किरहो, काहाकाय ता सोमेजणु काय तान जास्ती बोलना माय तान होमलाय जाय। \v 8 तानकेरता तान गेत मा बुणहो, काहाकाय तुमरो आबोख तुमूह मांगणेन पेल जाणेह काय तुमरी काय काय जोरवुत हे। \v 9 ओवता तुमू इहकेरीन विन्ता किरज्‍यो: \q1 “एय आमरा आबा तु जो हेरगा माय हे, \q2 तारो नाव चोखालो मानाय जाय; \q2 \v 10 तारो राज आवी; \q1 एने तारी मोरजी जिहकेरीन हेरगा माय पुरी ईथे, तिहेस केरीन देरती पोर बी एय। \q1 \v 11 आमरो दाड़ीन दिह ने खाणो आज आमुह आप।\f + \fr 6:11 \fr*\ft आमुह गिरेज हे\ft*\f* \q1 \v 12 एने जिहकेरीन आमु आमरा गुनेगाराह माफ केऱ्याह, \q2 तिहेच केरीन तु बी आमरा गुनाह माफ केर। \q1 \v 13 एने आमुह पारेख माय मा पाड़हे, \q2 पुण खाराबाह रेन वोचाड़, काहाकाय राज एने ताकेत एने बोड़ाय कायेम तारीस हे, आमेन।”\f + \fr 6:13 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय काहाकाय राज, ताकेत एने बोड़ाय कायेम तारीस हे लिखेल हे\ft*\f* \p \v 14 \x + \xo 6:14 \xo*\xt मरकुस 11:25,26\xt*\x*केदी तुमू माणहान गुनाह माफ किरहो, ते तुमरो हेरगावालो आबोख बी तुमरा गुनाह माफ केरी। \v 15 एने केदी तुमू माणहान गुनाह माफ नाय किरहो, ते तुमरो आबोख बी तुमरा गुनाह माफ नाय केरी। \s उपासान बाराम हिकवोण \p \v 16 जेवी तुमू उपास किरहो, ते कोपट्यान गेत मुया पोर कोमजोरी नाय देखाणे जुवे, काहाकाय तान मुय ता ओहलो बाणाव लेणु, काय माणहे ताह उपासी जाणे। मी तुमूह खेरीच केथु काय ताह तान बोरकेत जुड़ गीयो। \v 17 पुण जेवी तु उपास किरहे, ते मुंडा पोर तेल लागाड़ एने मुय दोवजे, \v 18 तान केरता माणहे नाह पुण तार बोगवान आबोख जो आठावे हे, तुवाह उपासी जाणे। एने तार आबोख जो आठावे हे, दिखेह, एने तुवाह बोरकेत आपी। \s खेरलो देन \r (लुका 12:33-34) \p \v 19 \x + \xo 6:19 \xo*\xt याकुब 5:2,3\xt*\x*तुमरी केरता देरती पोर मालदेन एकठा मा किरहो, जाहरी ओदाय एने जेंग बिगाड़ ने, एने चोर गेर तोड़ीन चोरी केर लेणे। \v 20 पुण तुमरी केरता हेरगा माय मालदेन टुलो किरो, ताहरी नाह ते ओदाय एने नाह ते जेंग बिगाड़ ने, एने ताहरी नाह ते चोर गेर तोड़ी एने नाह ते चोरी केरी। \v 21 काहाकाय जाहरी तुमरो मालदेन हे, ताहरीस तुमरो मोन बी लाग रेय। \s सेरीरान उजालो \r (लुका 11:34-36) \p \v 22 सेरीरान दिवो डुलो हे। केदी तार डुलो निर्दोस हे, ते तारो आखो सेरीर बी उजालो रेय। \v 23 एने केदी तार डुलो खाराब हे, ते तारो आखो सेरीर बी आंदारलो रेय; ज्यानकेरता काय तो उजालो जो तार माय हे केदी आंदारलो एय, ते तो आंदारलो कोलोक मोठो एय। \s बोगवान एने देन \r (लुका 16:13; 12:22-31) \p \v 24 काल्लो बी पावोर दुय मालक्यान चाकरी नाह केर सिकेत, काहाकाय तो एका हिऱ्यो ईमानदार, एने दिहराह मोंग केरी, नाहते ओवतो एका हिऱ्यो मिलीन रेय एने दिहराह कायच नाय सोमजी। तुमू बोगवानान एने मालदेनान दुयान चाकरी नाह केर सेकते। \p \v 25 ज्यानकेरता मी तुमूह केथु काय आपणा जीवान कालजी मा किरहो, काय आमु काय खाहु एने काय पिहु; एने नाह आपणा सेरीरान केरता काय काय पेरहु। काय जीव रोटाह रेन; एने सेरीर फाड़काह रेन वोदार नाह सोतो काय? \v 26 चीड़ाह दिखो, ता नाह ते पेरते नाह ते काटतेह, एने नाह ते मोटक्या माय एकठो केरतेह; तीबी तुमरो हेरगावालो आबोख ताह खावड़ावेह, काय तुमू ताह रेन होवटा किमतीन नाह सोता? \v 27 \f + \fr 6:27 \fr*\ft थोड़ोक जीवो\ft*\f*तुमरे माय कुण ओहलो हे, जो चिन्ता केरीन तान जीवाय आथ बोर वोदाड़ सेकी? \p \v 28 एने फाड़कान केरीन काहा चिन्ता केरतेह? जेंगला मायवाला फुलाह दिखो! ता किहेक मोठा एतेह; ता नाह ते मेहनेत केरते, एने नाह ते हुकतेह। \v 29 तीबी मी तुमूह केथु, काय सुलेमान राजा बी तान आखा राज ने काल माय ताम रेन एकान गेत बी नाह फाड़का पेरेल ईतो।\x + \xo 6:29 \xo*\xt 1 राजा 10:4-7; 2 इतिहास 9:3-6\xt*\x* \v 30 तानकेरता एय अविश्वासी! जेवी बोगवान जेंगला मायवाला खेड़ाह, जो आज हे एने काल आक्‍ठा माय हेलगी जाथे, ओहलाह तो फाड़का पेरावेह, ते काय तुमूह न्याह रेन वोदार नाय पेरावी। \p \v 31 तानकेरीन तुमू चिन्ता केरीन ज्य मा किहो काय आमु काय खाहु, एने काय पिहु, एने काय पेरहु। \v 32 काहाकाय ज्यी दुनियान माणहे ज्यी आखी वोस्तुह होदते रेतेह, पुण तुमरो हेरगावालो आबोख जाणेह काय तुमूह ज्‍यु आखी वोस्तुन गिरेज हे। \v 33 पुण पेल तुमू बोगवानान राज एने तान देरमाह हुदो, ते ज्‍यु आखी वोस्तु बी तुमूह जुड़ जाती। \v 34 तानकेरीन हेकालेन चिन्ता मा किरहो, काहाकाय हेकालेन दिह तान चिन्ता तोच केर लेय; आजीन केरीन आजुच ने दुख जुलूम हे। \c 7 \s दिहरा पोर गुनो मा लागाड़हे \r (लुका 6:37-38,41,42) \p \v 1 दिहरा पोर गुनो मा लागाड़हो काय तुमरी पोर बी गुनो नाय लागाड़ाय जाय। \v 2 \x + \xo 7:2 \xo*\xt मरकुस 4:24\xt*\x*काहाकाय जिहकेरीन तुमू गुनो लागाड़तेह, तिहेस केरीन तुमरी पोर बी गुनो लागाड़ाय; एने जा मापा केरीन तुमू मापतेह, तास मापा केरीन तुमरी केरता बी मापाय। \v 3 तु तारा बाहख ने डोलाम कोचरो काहा दिखेह, तुवाह तारा डोलाम होट्य नाह मालुम पोड़ेत काय? \v 4 जेवी ताराच डोलाम होट्य हे, ते तार बायाख किहीक केय सिकेह! काय लाव मी तारा डोलाम रेन कोचरो काड़ देह? \v 5 एय कोपटी, पेल तारा डोला माय रेन होट्य काड़ले, तेवी तु तारा बायाख ने डोला माय रेन कोचरो हास केरीन देखीन काड़ सिकहे। \p \v 6 चोखाली वोस्तु चिताह मा आपहो, एने तुमरो हिरामोती हुवऱ्यान ओंगाण मा टाकहो; एने ओहलो नाय एय काय हुवऱ्या ताह पाया बुंद रोहदेल देती, एने फिरीन तुमूह फाड टाकती। \s मांगहो ते जुड़ी \r (लुका 11:9-13) \p \v 7 एने मी तुमूह केथु, “मांगहो ते तुमूह आपी; हुदहो ते तुमूह जुड़ी; बायणाह ठुको ते तुमरी केरता उगड़ी जाय। \v 8 काहाकाय जो कुण मांगेह, ताह जुड़ने; एने जो हुदेह ताह सापड़ने; एने जो बायणाह ठोकेह तान केरता उगड़ी जाय।” \v 9 तुमरे माय रेन ओहलो काल्लो माणुह हे, केदी तान सोरो रूटो मांगी, ते ताह दिगोड़ आपी? \v 10 एने मासो मांगी ते ताह गेयड़ेह आपी? \v 11 जेवी तुमू खाराब एन बी तुमरा सोराह हाजी वोस्तु आपणेन जाणतेह, ते तुमरो हेरगावालो आबोख ता फाय रेन मांगणाराह हाजी वोस्तु काहा नाय आपी? \p \v 12 \x + \xo 7:12 \xo*\xt लुका 6:31\xt*\x*एने जो वेवारो माणहा फाय रेन तुमू होदतेह, तोहलोच वेवारो माणहा हेऱ्या बी तिहेच केरीन किरो; काहाकाय मुसान कायदो एने जाणकारान हिकवोण ज्‍योच हे। \s हाकड़ी एने चोवड़ी वाट \r (लुका 13:24) \p \v 13 “हाकड़ा बायणाम रेन माय जावो, काहाकाय चोवड़ो हे तो बायणो एने हाजी हे ती वाट जी नासान उगे ली जाणे, एने जुलूम हेते जा ता माय रेन माय जातेह।” \v 14 पुण जो आतल्‍यो हे तो बायणो एने हाकड़ी हे ती वाट जीवणान उगे ली जाथे, एने थोड़ाच हेते ताह जुड़ी। \s जोहलो जाड़ तोहलो फोल \r (लुका 6:43-44) \p \v 15 जुठा जाणकाराह रेन होमालीन रिज्यो, जा मेंड्रान वेहा माय तुमू फाय आवतेह, पुण माय रेन ता चिरफाड़ केरनारे कोलवा हेते। \v 16 तान फोलाह देखीन तुमू ताह ओलखी लिहो। काटाल्या जाड़ा पोर रेन अंगुर, एने खाराब जाड़ा पोर रेन अंजीर तोड़नु काय? \v 17 तानकेरीन एकेक हाजाला जाड़ाह हाजालो फोल आवणे, एने खाराब जाड़ाह खाराब फोल आपणु। \v 18 हाजाला जाड़ाह खाराब फोल केदी नाह आवणे, एने खाराब जाड़ाह हाजालो फोल केदी नाह लागणे। \v 19 \x + \xo 7:19 \xo*\xt मत्ती 3:10; लुका 3:9\xt*\x*एने जो जाड़ हाजो फोल नाह लावेत, ताह काट देणु एने आक्‍ठा माय टाक देणु। \v 20 \x + \xo 7:20 \xo*\xt मत्ती 12:33\xt*\x*तानकेरता तान फोलाह देखीन ताह तुमू ओलखी लिहो। \s मी तुमूह नाह जाणेत \r (लुका 13:25-27) \p \v 21 जा माहु, “एय मालीक, एय मालीक केतेह,” ता माय रेन एक बी हेरगान राज माय जाय नाय सेकी, पुण तास जाय सेकती जा मारा हेरगावाला आबाख ने मोरजी पोर चालती। \v 22 ते दिह जुलूम माणहे केती, एय मालीक, काय आमु तारा नावान पारचार नाह होमलाड्या, एने जाणाव नाह केऱ्या एने तारा नाव केरीन खाराब जीवाह नाह निकालेल, एने तार नाव से जुलूम बोंगलाय ओहला चोमेत्कार नाह किरेल? \v 23 ते दिह मी ताह खेरी खेरी केय देह, “मी तुमूह केदीच ओलखेत नाह, एय खाराब काम केरनारे, मार आहने रेन सेटा एय जावो!” \s दुय गेर बाणावणारे माणहे \r (लुका 6:47-49) \p \v 24 तानकेरता जो कुण मार वचनाह होमलीन तान गेत किरेह तो सोमेजदार माणहान गेत हे; तान गेर जो खेरबा पोर बांदेह। \v 25 ओवतो पाणी पोड़नो, खुदोर आवो, एने वारो बी आवो, एने गेरा हेऱ्यु ठोकानो; तीबी तो पोड़नो नाह, काहाकाय तान पायो खेरबा माय खोदीन बाणायेल ईतो। \p \v 26 तिहेस केरीन जो कुण मार वचनाह होमलीन तान गेत नाह किरेत तो फोगा माणहान गेत हे, तान गेर तो रेटा माय बांदेह, \v 27 ओवतो पाणी पोड़नो, खुदोर आवो, एने वारो बी आवो, एने तान गेरा हेऱ्यो ठोकानो; तिहेस तो गेर पोड़ गीयो। \s यीशुन आदिकार \p \v 28 \x + \xo 7:28 \xo*\xt मरकुस 1:22; लुका 4:32\xt*\x*जेवी यीशु ज्य आखो केणेन निवराव दिनो, तेवी ओहलो एनो काय माणहान गेरदी तान हिकवोणाह होमलीन बोंगलाय गियी। \v 29 काहाकाय तो ताह देरेमगुरून गेत नाह, पुण आदिकार माय ताह हिकाड़तालो। \c 8 \s यीशु कोढ लागेल माणहाह हुदारने \r (मरकुस 1:40-45; 5:12-16) \p \v 1 जेवी यीशु बोयड़ा पोर रेन बुंदे उतरनो, एने माणहान मोटली गेरदी तान पासाण चाल देनी। \v 2 \f + \fr 8:2 \fr*\ft ओहलो मानतेह काय ज्यी बेमारी माणहाह देरमान नेम उगे मोजबुत किरेह \ft*\f*एने ता एक कोढ लागेल माणुह बी ता एतो, तो तान आहने तान ओंगाण पाया पोड़ीन केयो, “एय मालीक, केदी तारी मोरजी एय, ते तु माहु हुदार सिकेह।” \p \v 3 तेवी यीशु आथ ओंगाण केरीन ताह सापलीन केयो, “मारी मोरजी हे, तु हुदेर जाय।” एने चालोच तो हुदेर गीयो। \v 4 तेवी यीशु ताह केयो, “होमेल ज्य कुणीह मा किहे; पुण तु जाईन चाकऱ्याह देखाड़जे एने जो चेड़ावो मुसा ठेरायेल हे, ताह बेट चेड़ाव काय ता पोर माणहान केरता पुरावो एय।” \s एक रोमन आदिकारीन बुरहो \r (लुका 7:1-10) \p \v 5 जेवी यीशु कफरनहूम हेयरा माय आवो, ते एक रोमन आदिकारी ता फाय आवीन मोदेकीन केरता विन्ती किऱ्यो, \v 6 एने केयो, “एय मालीक मारा एक पावराह लोखवो लाग जायेल हे एने ताह जुलूम तेकलीत ईथे।” \p \v 7 तेवी यीशु ताह केयो, “मी आवीन ताह हुदारूह।” \p \v 8 आदिकारी ताह जापाप आप्यो, “एय मालीक मी ज्यान लायेक नाह सुतो काय तु मार गेरा माय आवी, केरीन निस्तो एक उकुम आप दे, ते मारो पावोर हुदेर जाय। \v 9 काहाकाय मी बी एक ओहलो माणुह हे एने सिपाय मार आथा माय हेते। एने जेवी मी एकाह केथु, ‘जा,’ ते तो जाणे; एने दिहराह ‘आव,’ ते तो आवणे; एने मी मार पावराह केणे काय ज्य केर, ते तो ताह केरने।” \p \v 10 ज्य होमलीन यीशु बोंगलाय गीयो, एने तान पासाण आवणारे जा माणहे एता ताह केयो, “मी तुमूह खेरीच केथु, मी ओलो पाको बुरहो इस्राएल माय बी कुणीस माय नाह दिख्यो। \v 11 \x + \xo 8:11 \xo*\xt लुका 13:29\xt*\x*एने मी तुमूह केथु काय जुलूम माणहे पुर्व एने पश्‍चिम रेन आवीन अब्राहाम, इसहाक, एने याकुब हेऱ्या हेरगान राज ने खाणा माय बोहती। \v 12 \x + \xo 8:12 \xo*\xt मत्ती 22:13; 25:30; लुका 13:28\xt*\x*पुण राज ने सोरा बाहेर आंदारा माय टाकाय जाती, ताहरी रेड़णो एने दात केकड़ावणो रेय।” \v 13 तेवी यीशु आदिकारीह केयो, “गेर जा, जोहलो तार बुरहो हे तोहलोस तार केरता एय।” एने तान पावोर तुलेचबूखे हुदेर गीयो। \s यीशु मोकतास दुखाऱ्याह हुदारने \r (मरकुस 1:29-34; लुका 4:38-41) \p \v 14 यीशु जेवी पतरसान गेर पोचनो, ते तो पतरसान हाहवोकीह हेरी माय दुखारी खाटला पोर लोट रियेल दिख्यो। \v 15 एने यीशु तीन आथाह सापल्यो; एने तीन हेरी उतरी गियी, एने ती उठीन तान सेवा चाकरी केरने बाज गियी। \p \v 16 एने हाजीन वेला मोकतास माणहे यीशु फाय जुलूम होवटा माणहाह लावा। जा माय खाराब जीवे एता, तो ता खाराब जीवाह तान बोल केरीन निकाल दिनो, एने आखा दुखाऱ्याह हुदार दिनो। \v 17 काहाकाय जो वचन यशाया जाणकारान द्‍वारे कियेल एतो तो पुरो एय: यीशु सोता आपणी कोमजोरीह लेय लिदो, एने आपणी बेमारीह विस लिदो।\x + \xo 8:17 \xo*\xt यशाया 53:4\xt*\x* \s यीशुन चेला बोणनेन किमोत \r (लुका 9:57-62) \p \v 18 यीशु जेवी तान कावदेन माणहान एक मोटली गेरदी दिख्यो, ते तो तान चेलाह देरीयान ती मीरे जाणेन उकुम आप्यो। \v 19 तेवी एक देरेमगुरू आहने आवीन ताह केयो, “एय मास्तेर, जा बी तु जाहे, मी तार पासाण चाल देह।” \p \v 20 यीशु ताह जापाप आप्यो, “कोल्यान देर, एने वादलान चीड़ान पांजरा रेतेह, पुण माणहान बेटाख फाय मुंड लीकाड़ ने बी जागो नाह सोतो।” \p \v 21 एक उंजु दिहरो चेलो ताह केयो, “एय मालीक, पेल माहु जाणे दे, काय मी मार आबाख बुज देव।” \p \v 22 यीशु ताह केयो, “तु मार पासाण चाल दे, मोरेलाह तान मुरदाह बुजणे दे।” \s यीशु तुफानाह ठावको केरने \r (मरकुस 4:35-41; लुका 8:22-25) \p \v 23 जेवी यीशु डोंडह्या पोर चेड़नो, ते तान चेला बी तान पासाण चेड़ना। \v 24 एने उचकाहुच देरीया माय ओहलो मोठो तुफान आवो काय डोंडह्यो लाटा माय बुजाणे बाज गीयो, पुण यीशु हुवणे बाजरियेल ईतो। \v 25 तेवी चेला आहने आवीन ताह जागाड्या। एने केया, “एय मालीक, आमुह वोचाड़, आपु खेतेम एणे बाजरेनाह!” \p \v 26 तेवी यीशु ताह केयो, “एय अविश्वासी काहा बितेह?” एने तो उठीन वादोण एने पाण्याह दोपकाड्यो, एने आखो ठावको एय गीयो। \p \v 27 एने चेला बोंगलायीन केणे बाज गीया, “ज्यो कोहलो माणुह हे? वादोण एने पाणी बी ज्यान उकुम मान्तेह।” \s यीशु दुय खाराब जीव लागेल माणहाह हुदारने \r (मरकुस 5:1-20; लुका 8:26-39) \p \v 28 जेवी यीशु ती मीरे गदरेनियोन देसा माय पोचनो, ते ताह माहणा माय रेन जाणे बाजरियेल ईतो तेवी दुय माणहे मिलना, जा माय खाराब जीव एता, ता दुयू ओला बियावी ओहला एता, काय कुण बी ती वाटे रेन जाय नाह सेकतालो। \v 29 ता आयड़ीन केणे बाज गीया, “एय बोगवानान बेटाख, आमरो तुवा हेऱ्यो काय काम? काय तु टेमीह रेन पेल आमुह दुख देणेन न्या आयेल हे?” \p \v 30 ताह रेन जारीक सेटोह जुलूम होवटा हुवऱ्यान एक टुलो चेरने बाजरियेल ईतो। \v 31 ता खाराब जीव ताह विन्ती केरीन केया, “केदी तु आमुह बाहेर निकालेह, ते पोला हुवऱ्यान टोला माय मोकेल दे।” \p \v 32 यीशु ताह केयो, “जावो,” तेवी ता ता माणहा माय रेन निकलीन ता हुवऱ्या माय रिग गीया। ओलो आखो हुवऱ्यान टुलो आड़वाया माय रेन उतरीन देरीया माय जाय पोड़नो, एने बुड़ीन मोर गीया। \p \v 33 ज्य देखीन हुवऱ्यान गोवाले नाठा, एने हेयराम जाईन ज्‍यु आख्‍यु वातु एने जा माय खाराब जीव एता, तान बाराम आखो काय केय होमलाया। \v 34 तेवी आखा हेयरान सोब माणहे यीशुह मिलनेन केरता आवा; एने ताह देखीन विन्ती केऱ्या काय तो तान ईलाका माय रेन दिहरी जागे जात रेय। \c 9 \s यीशु लोखवान दुखाऱ्याह हुदारने \r (मरकुस 2:1-12; लुका 5:17-26) \p \v 1 ओवतो यीशु डोंडह्या माय बोहीन ती पार गीयो, एने तान हेयरा माय आवो,\f + \fr 9:1 \fr*\ft कफरनहूम \ft*\f* \v 2 एने दिखो, थोड़ाक माणहे लोखवान बेमारी वालाह खाटला पोर लोटाड़ीन ता फाय लावा। यीशु तान बुरहो देखीन ता लोखवान बेमारी वाला माणहाह केयो, “एय बेटा! दिर खा, तारा पाप माफ एय गीया।” \p \v 3 तेवी देरेमगुरू माय रेन थोड़ाक आपसा माय बोलाचाल केरीन केया, “ज्यो ते बोगवानान चिहटा किरेह।” \p \v 4 यीशु तान मोनान वातु जाणीन केयो, “तुमू तुमरा मोना माय खाराब विचार काहा केरतेह? \v 5 होपो काय हे, ‘ज्य केणे काय तारा पाप माफ एय गीया,’ काय ज्य केणे, ‘उठ एने चाल फिर?’ \v 6 पुण तुमू ज्य जाण लिवो, माहु माणहान बेटाख देरती पोर पापाह माफ केरनेन आदिकार हे।” ओवतो यीशु लोखवान बेमारी वाला माणहाह केयो, “उठ, तारो खाटलो विस एने तार गेर जातरे!” \p \v 7 तो उठीन तान गेर जात रेनो। \v 8 माणहे ज्य देखीन बिय गीया एने बोगवानान बोड़ाय केरने बाज गीया, जो माणहाह ओहलो आदिकार आपेल हे। \s यीशु मत्तीह हादणे \r (मरकुस 2:13-17; लुका 5:27-32) \p \v 9 जेवी यीशु ता रेन जाणे बाजरियेल ईतो तेवी तो फालो उकालने जागे एक माणहाह बोह रियेल दिख्यो, तान नाव मत्ती एतो। यीशु ताह केयो, “मार पासाण आव लाग। तेवी तो उठीन तान पासाण चाल दिनो।” \p \v 10 \x + \xo 9:10 \xo*\xt लुका 15:1,2\xt*\x*जेवी यीशु लेवीन गेरा माय रूटो खाणेन बोह रियेल ईतो,\f + \fr 9:10 \fr*\ft लेवीन गेरा माय\ft*\f* तेवी जुलूम होवटा फालो उकालनारे एने पापी आवीन ता हेऱ्या बोह रियेल एता। \v 11 तेवी ज्य देखीन फरिसी यीशुन चेलाह केया, “तुमरो गुरू फालो उकालनारा एने पापी हिऱ्यो काहा खाथे?” \p \v 12 ज्य होमलीन यीशु ताह जापाप आप्यो, “वोंसी हाजालान केरता नाह पुण दुखाऱ्यान केरता जोरवरी हे। \v 13 तानकेरता तुमू जावो एने ज्यान मतलब काय हे तो जाण लिवो, ‘मी बोली नाह, पुण गीण होदथो।’ काहाकाय मी देरमी माणहाह नाह, पुण पापीह हादणेन आयेल हे।”\x + \xo 9:13 \xo*\xt मत्ती 12:7; होशे 6:6\xt*\x* \s उपासान बाराम सावाल \r (मत्ती 2:18-22; लुका 5:33-39) \p \v 14 तेवी बपतीस्मा केरनार योहानान चेला यीशु फाय आवीन केया, “काय कारेण हे, काय आमु एने फरिसी ते उपास देरतेह, पुण तारा चेला उपास काहा नाह देरते?” \p \v 15 यीशु ताह जापाप आप्यो, “जाह वोर वोवड़ो वाराड्या हिऱ्यो हे काय ता दुख मोणावती? पुण ता दिह आवती जेवी वोवड़ो ता हिऱ्यो रेन आलेग एय जाय, तेवी ता उपास देरती। \p \v 16 “नोवाला फाड़कान ठिगलो जुनाला फाड़का पोर कुण नाह लागाड़ने, काहाकाय तो ठिगलो ता फाड़काह होवटोह फाड़ देय, एने फाड़को जादा कोचलाय जाय। \v 17 एने नोवाला अंगुरान रूहाह जुनाला चामड़ान थेयली माय नाह बोरते, काहाकाय ओहलो केरहु ताहार चामड़ान थेयली फाट जाथे, तानकेरता नोवाला अंगुरान रूहाह, नोवाली चामड़ान थेयली माय बोरनु, तेवी रूह एने थेयली दुयू वोचीन रेती।” \s यीशु मुरेल सोरीह जीवतो केरने एने दुखारी बायकु हुदारने \r (मरकुस 5:21-43; लुका 8:40-56) \p \v 18 यीशु ता हिऱ्यो वातु केरनेच बाजरियेल ईतो, तोलाक माय यहुदि पोंचान एक आदिकारी ता फाय आवो, एने तान पाया पोड़ीन केयो, “मारी सोरी एवीच मोरनीह; पुण तु केदी आवीन ती पोर आथ मिलहे, ते ती जीवताली एय जाय।” \p \v 19 तेवी यीशु उठीन, तान चेला हिऱ्यो तान पासाण चाल दिनो। \p \v 20 एने ता एक बायकु एती जीह बारा वोरह्या रेन लुय वोयणेन बेमारी एती, ती पासाण रेन आवीन यीशुन फाड़कान सेंडो सापेल लेदी। \v 21 काहाकाय ती तीन मोना माय विचार केरताली, “केदी मी तान फाड़काह ओलीच सापली लेह ते हुदेर जाह।” \p \v 22 यीशु फिरीन तीह दिख्यो, एने केयो, “मार बेटी दिर खा! तारो बुरहो तुवाह हुदार दियेल हे।” एने ती चालोच हुदरी गियी। \p \v 23 जेवी यीशु ता आदिकारीन गेर पोचनो। तो पावला वाजाड़नाराह एने गेरदीह आयेड़ तालो दिख्यो, \v 24 एने यीशु केयो, “तुमू आखा बाहेर जात रिवो, सोरी मोरी नाह, पुण हुवणे बाजरेनीह!” ज्य होमलीन माणहे तान मोजाक उड़ाया। \v 25 पुण जेवी आखा माणहाह बाहेर निकाल देना, ते यीशु सोरीह मिलेल ती जागे जाईन तीन आथ दिऱ्यो, एने ती जीव उठनी। \v 26 एने ज्यी वातुन खोबेर आखा देसा माय पोसीर गियी। \s यीशु दुय आंदला माणहाह देखतो केरने \p \v 27 जेवी यीशु तारेन जाणे बाजरियेल ईतो, ते दुय आंदला तान पासाण चाल देना एने इहकेरीन आयेड़ने बाज गीया, “एय दाऊदान बेटाख, आमु पोर गीण केर!” \p \v 28 जेवी यीशु गेरा माय आवो, तेवी यीशु केयो, “तुमूह बुरहो हे काय मी तुमूह हुदार सेकथु?” ता जापाप आप्या, “होव मालीक!” \p \v 29 तेवी यीशु तान डोलाह सापलीन केयो, “तुमरा बोरहान गेत, तुमरी केरता एय!” \v 30 एने तान डोला उगड़ी गीया। ओवतो यीशु ताह सोमजाड़ीन केयो, “उशारिम ज्यी वात कुण बी जाणने नाय जुवे!” \p \v 31 पुण ता ता रेन जाईन आखा देसाम यीशुन बाराम केय होमलाया। \s एक मुकाह बोलतो केरने \p \v 32 जेवी यीशु एने तान चेला बाहेर जाणे बाजरियेल एता, तेवी माणहे एक मुकाह जा माय खाराब जीव एतो, ता फाय लावा। \v 33 एने जेवी तो खाराब जीवाह निकाल दिनो, ते तो मुको, जो पेल कायच बोल नाह सेकतालो, बोलने बाज गीयो। ज्य देखीन आखा माणहे बोंगलायीन केया, “इस्राएल माय ओहली वात केदीच नाह देख्या।” \p \v 34 \x + \xo 9:34 \xo*\xt मत्ती 10:25; 12:24; मरकुस 3:22; लुका 11:15\xt*\x*पुण फरिसी केया, “ज्यो ते बुतड़ान मुखीन मोदेक लेन बुतड़ाह निकालेह।” \s यीशुन गीण \p \v 35 \x + \xo 9:35 \xo*\xt मत्ती 4:23; मरकुस 1:39; लुका 4:44\xt*\x*यीशु यहुदियान बोक्ती केरन्या गेरा माय जाईन हिकाड़तालो, एने बोगवानान राज ने हाजाली खोबरीन पारचार केरतालो, एने माणहान बेमारीह एने सोब बातीन बेमारी एने कोमजोरीह सिटो किरते; ता आखा ईलाका माय गाव गाव एने हियोर हियोर फिरतालो। \v 36 जेवी तो माणहान गेरदीह दिख्यो, ते ताह माणहा पोर जुलूम किव आवी, काहाकाय माणहे ता मेंड्रान गेत दुखी चिन्ता माय बोरायेल एने नाराज एता जान कुण गोवाल नाह रेणे।\x + \xo 9:36 \xo*\xt गिनती 27:17; 1 राजा 22:17; 2 इतिहास 18:16; यहेजकेल 34:5; मरकुस 6:34\xt*\x* \v 37 \x + \xo 9:37 \xo*\xt लुका 10:2\xt*\x*तेवी यीशु तान चेलाह केयो, “पाकेल कामाय जुलूम हे, पुण मोंजर्‍या थोड़ाच हेते। \v 38 तानकेरता कामायीन मालीकाह किवो काय तो तान खेतान कामाय काटणेन केरता मोंजर्‍या मोकली।” \c 10 \s बारा चेलान काम \r (मरकुस 3:13-19; लुका 6:12-16) \p \v 1 उवतो यीशु तान बारा चेलाह आहने हादिन, ताह बुतड़ा निकालने एने आखी बातीन बेमारीह, एने आखी बातीन कोमजोरीह सिटो केरनेन आदिकार आप्यो। \v 2 ता बारा प्रेरितान नावे ज्या हेते: पेल्लो, शमोन जो पतरस केवाणे, एने तान बाहख अन्द्रियास; जब्दीन बिटोख याकुब, एने तान बाहख योहान; \v 3 फिलीपुस, एने बरतुल्मे, थोमा, एने फालो उकालनार मत्ती, हलफाईन बिटोख याकुब, तद्दे; \v 4 शमोन कनानी, एने यहुदा इस्‍कोरिती जो यीशुह देराव बी दियेल। \s बारा चेलान सेवान काम \r (मरकुस 6:7-13; लुका 9:1-6) \p \v 5 तेवी यीशु बाराह चेलाह ज्यो उकुम आपीन मुकल्यो: “बिगेर यहुदि माणहान उगे मा जाहो, एने सामरीयान काल्ला बी हेयराम मा जाहो। \v 6 पुण इस्राएलान गेराणान टाकायेल मेंड्रा फाय जाज्यो। \v 7 एने चालते चालतेन ज्यो पारचार किरो, ‘हेरगान राज आहने आव लागेल हे!’\x + \xo 10:7 \xo*\xt लुका 10:4-12\xt*\x* \v 8 दुखाऱ्याह हुदारो, मोरेलाह जीवाड़ो, कोढीह हाजा किरो, बुतड़ाह निकालो, तुमूह फुकेट माय जुड़ेल हे, फुकेट माय आपु। \v 9 तुमरा थेयला माय नाहते होनो, एने नाह पोयशा, एने नाह ताबो मेलज्यो; \v 10 \x + \xo 10:10 \xo*\xt 1 कुरिंथीयो 9:14; 1 तीमुथीयुस 5:18\xt*\x*वाटीन केरता थेयलो, दुय जोड़ डेगला, खाहड़ा एने डेंगो मा लिहो, काहाकाय मोंजऱ्याह तान खाणो जुड़ने जुवे।” \p \v 11 जा बी हेयराम एने गावाम जाहो, ते पोतो लागाड़ो काय काल्लो माणुह जो मोदेक केरनार हे, एने जाह वोर ता रेन नाह निकेलते ताज ने गेराम रिज्यो। \v 12 जेवी गेराम रिगहो ते ताह बोरकेत आपज्यो। \v 13 केदी ता गेरान माणहे लायकीन एती ते तुमरी सान्ती ता पोर पोची, पुण केदी ता लायकीन नाय एती ते तुमरी सान्ती तुमू फाय फिरीन आवती रेय। \v 14 \x + \xo 10:14 \xo*\xt प्रेरितान काम 13:51\xt*\x*जो कुण तुमूह गेराम नाय हादि एने तुमरी वातु नाय होमली, ते ता गेराम एने ता हेयराम रेन निकेलतेन तुमरा पायाम लेटकेल रेजड़ो जेटेक दिज्यो। \v 15 \x + \xo 10:15 \xo*\xt मत्ती 11:24\xt*\x*\x + \xo 10:15 \xo*\xt लुका 10:4-12\xt*\x*मी तुमूह खेरीच केथु, काय नियाव ने दिह ता हेयरान देशाह रेन सदोम एने अमोरान देसान देशाह होवटी वेठणेन लायेक रेय। \s ओंगाण आवणार पिड़ा \r (मरकुस 13:9-13; लुका 21:12-17) \p \v 16 \x + \xo 10:16 \xo*\xt लुका 10:3\xt*\x* हुमलो, मी तुमूह मेंड्रान गेत कोलवान विची माय मोकेलथु, तानकेरता गेड़हान गेत ईकेलवाला एने पेरवान गेत बोला बोणो। \v 17 \x + \xo 10:17 \xo*\xt मरकुस 13:9-11; लुका 12:11,12; 21:12-15\xt*\x*पुण माणहाह रेन जोगवीन रिवो, काहाकाय ता तुमूह मोटला कोरटाम होपती, एने तान पोंचा माय तुमूह चापका देती। \v 18 तुमूह मार केरता आदिकारीन एने राजान सामने, एने बिगेर यहुदिन ओंगाण पुरावो रेणेन केरता पोचाड़ाय जाहो। \v 19 जेवी ता तुमूह देरावती, ते इहकेरीन कालजी मा किरहो काय आमु किहीक एने काय केहु; काहाकाय जो काय तुमूह केणेन एय तो तुलेचबूखे केवाय जाय। \v 20 काहाकाय बोलनारे तुमू नाह सोता; पुण तुमरा आबाख ने जीव तुमरे माय बोली। \p \v 21 \x + \xo 10:21 \xo*\xt मरकुस 13:12; लुका 21:16\xt*\x*बाहख बायाख, एने आबोख तान बेटाख मारनेन केरता देरीन होपी; एने सोरा तान आईख आबाख ने विरोद माय एन ताह माराव देती। \v 22 \x + \xo 10:22 \xo*\xt मत्ती 24:9; मरकुस 13:13; लुका 21:17; \xt*\xt मत्ती 24:13; मरकुस 13:13\xt*\x*मार नावान केरता आखा माणहे तुमू हेऱ्या दुसमोनाय केरती, पुण जो सेवली बुखेत वोर दिर देरीन रेय तास ने सुटकारो एय। \v 23 जेवी ता तुमूह एक गावाम तोपशा केरावती, ते दिहरे जागे जात रिज्यो। मी तुमूह खेरीच केथु, काय तुमू इस्राएलान आखा गावाम फिर नाय लिहो काय मी माणहान बिटोख आव जाह। \p \v 24 \x + \xo 10:24 \xo*\xt लुका 6:40; \xt*\xt योहान 13:16; 15:20\xt*\x*गुरूह रेन चेला नाह मोठा, एने नाह पावोर तान मालक्याह रेन। \v 25 \x + \xo 10:25 \xo*\xt मत्ती 9:34; 12:24; मरकुस 3:22; लुका 11:15\xt*\x*गुरून गेत चेला, एने मालीकान गेत पावरान रेणु ठिक हे। जेवी ता गेरान मालक्याह बालजबुल केया, ते तान गेरान माणहाह काहा नाय खाराब केती। \s कुणीह बिज्यो \r (लुका 12:2-7) \p \v 26 \x + \xo 10:26 \xo*\xt मरकुस 4:22; लुका 8:17\xt*\x*तानकेरता माणहाह मा बिवो। काहाकाय डापेल कायच नाह सोतो जो उगड़े नाय, एने नाह काय लिकायेल हे जो जाणाय नाय जाय। \v 27 जो मी तुमूह आदारला माय केथु ताह तुमू उजाला माय किवो, एने जो तुमरा कानाम कियेल हे एने जो होमलेल हेते, ताह तुमू गेरान साजा पोर रेन पारचार किरो। \v 28 जा सेरीराह नुकसान केरतेह, पुण जीवाह नुकसान नाह केर सेकते, ताह मा बिवो; पुण ताह बिवो जो जीवाह एने सेरीराह दुयूह बी नेरगान आक्‍ठा माय खेतेम केर सिकेह। \v 29 काय एक रूपियान दुय चीड़ा नाह वेचाते? तीबी तुमरा हेरगावाला आबाख ने मोरजीन बिगेर ताम रेन एक बी बुई पोर पोड़ नाह सिकेत \v 30 तुमरा मुंडान सोब लेट्या बी गेणायेल हेते। \v 31 तानकेरता बिवो मा; काहाकाय तुमू जुलूम चीड़ाह रेन वोड़ीन हेते! \fig सापाट साजो, जुनाला कालान इस्राएल माय गेर|alt="Flat-roofed, olden house in Israel" src="lb00234c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="10:27"\fig* \s यीशुह मान्नु काय नाह मान्नु \r (लुका 12:8-9) \p \v 32 मी तुमूह केथु, “जो कुण माणहान ओंगाण माहु स्वीकार केर लेय, ताह मी बी मार हेरगावाला आबाख ने सामने स्वीकार केर लेह। \v 33 \x + \xo 10:33 \xo*\xt 2 तीमुथीयुस 2:12\xt*\x*पुण जो कुण माणहान सामने मारो नाकार केरी, ताह मी बी मार हेरगावाला आबाख ने ओंगाण नाकार देह। \s यीशु आवो तेवी काय एनो \r (लुका 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 “ज्य मा सोमजो काय मी देरती पोर मेल केरावणे आयेल हे, मी मेल केरावणे नाह, पुण तालवार चालाड़ने आयेल हे। \v 35 काहाकाय मी ज्यानकेरता आयेल हे, बेटाख तान आबाख हेऱ्या रेन, एने बेटीख तीन आईख हेरी रेन, एने वोवड़ीख तीन हाहवोक हेरी रेन सिटो केरने;\x + \xo 10:35 \xo*\xt मीका 7:6\xt*\x* \v 36 एने माणहान गेरल्यास तान दुसमोन रेती। \p \v 37 “जो आईख आबाख माहु रेन जादा मोंग किरेह, तो मार लायकीन नाह सोतो; एने जो बेटीख बेटाख माहु रेन जादा मोंग किरेह, तो बी मार लायकीन नाह सोतो। \v 38 \x + \xo 10:38 \xo*\xt मत्ती 16:24; मरकुस 8:34; लुका 9:23\xt*\x*एने जो कुण तान खुरूसखाम उखलीन मार पासाण नाह चालेत, तो मार लायकीन नाह सोतो। \v 39 \x + \xo 10:39 \xo*\xt मत्ती 16:25; मरकुस 8:35; लुका 9:24; 17:33; योहान 12:25\xt*\x*एने जो कुण तान जीवाह वोचाड़ने हुदेह ताह तो गोमाड़ देय, एने जो कुण मार केरता तान जीवाह गोमाड़ी, तो ताह जुड़ी। \s बोरकेत \r (मरकुस 9:41) \p \v 40 \x + \xo 10:40 \xo*\xt लुका 10:16; योहान 13:20; \xt*\xt मरकुस 9:37; लुका 9:48\xt*\x*“जो कुण तुमूह आहने किरेह, तो माहु आहने किरेह, एने जो कुण माहु आहने किरेह, तो माहु मोकेलनाराह आहने किरेह। \v 41 जो कुण जाणकाराह जाणकार हे केरीन आहने किरेह, ताह जाणकारान फोल जुड़ी, एने जो कुण खेरलाह खेरलो हे केरीन आहने किरेह, ताह खेरायीन फोल जुड़ी। \v 42 जो कुण न्या आत्याम रेन एकाह मार चेलो जाणीन एक कोलह्यो पाणी पिवाड़ी, ते मी तुमूह खेरीच केथु, तो काल्ली बी रिती से तान फोल नाय गोमाड़ी।” \c 11 \s बपतीस्मा केरनार योहानान उगे रेन खोबेर \r (लुका 7:18-35) \p \v 1 जेवी यीशु तान बारा चेलाह उकुम आप दिनो, ते यीशु तान हेयरा माय हिकाड़ने एने पारचार केरनेन केरता ता रेन जात रेनो। \p \v 2 बपतीस्मा केरनार योहान जेली माय रेन मसीन कामान खोबेर होमलेल, केरीन तान चेलाह ज्य फुसणे मुकल्यो। \v 3 “काय आवणार तुस हे, नाहते आमु एगदा दिहरान वाट जुवज्यो?” \p \v 4 यीशु ताह जापाप आप्यो, “जो काय तुमू होमेलतेह एने देखतेह, तो आखो जाईन योहानाह केय दिवो: \v 5 \f + \fr 11:5 \fr*\ft साप किऱ्यो\ft*\f*आंदला देखतेह, एने लेंगड़ा चालते फिरतेह, कोढी हुदेरतेह एने बेयरा होमेलतेह, एने मुरेल जीवताला एते जातेह, एने गेरब्याह हाजाली खोबेर होमालावाय जाथे।\x + \xo 11:5 \xo*\xt यशाया 35:5-6; 61:1\xt*\x* \v 6 बोरकेतवालो हे तो माणुह, जो मार केरता ठोकेर नाय खाय!” \p \v 7 जेवी ता तारेन चाल देना, ते यीशु जाणे बुखेत योहानान बाराम माणहाह केयो, “तुमू उजाड़ी माय काय देखणे जायेल एता? काय वाराम आलताला टोकराह? \v 8 ओवता तुमू काय देखणे जायेल एता? काय हुवाल्ला फाड़का पेरनारा माणहाह? जा हुवाल्ला फाड़का पेरतेह, ता राजवाड़ाम रेतेह! \v 9 ते ओवता तुमू काय देखणे जायेल एता? काय एगदा जाणकाराह देखणे? होव, मी तुमूह केथु जाणकाराह रेन बी मोटलाह। \v 10 ज्यो तोस हे जान बाराम लिखेल हे: ‘देख मी मार खोबर्‍याह तार ओंगाण मोकेलथु,’ जो तार ओंगाण तारी वाट तियार केरी।\x + \xo 11:10 \xo*\xt मलाखी 3:1\xt*\x* \v 11 मी तुमूह खेरीच केथु काय जा बायकुम रेन पायदा ईयेल हेते, ताम रेन बपतीस्मा केरनारा योहानाह रेन कुणूस मोठो नाह ईनो; पुण जो हेरगान राज माय आत्याह रेन आत्यो हे तोस ताह रेन मोठो हे। \v 12 \f + \fr 11:12 \fr*\ft ताकेत माय आवणे बाजरिनोह\ft*\f*योहान बपतीस्मा केरनारान टेम रेन एवी वोर हेरगान राज माय जोरलेन रिगणो एतेन आयेल हे, एने ताकेतवाला ताह सांडाड़ लेतेह।\x + \xo 11:12 \xo*\xt लुका 16:16\xt*\x* \v 13 काहाकाय आखा जाणकार एने मुसान कायदान पुस्तेक ज्या योहाना वोर जाणाव किरते रेना। \v 14 केदी ज्यी वातुह मान्ने होद्तेह, ते ज्योस योहान एलिया हे, जो आवण्यो ईतो।\x + \xo 11:14 \xo*\xt मलाखी 4:5; मत्ती 17:10-13; मरकुस 9:11-13\xt*\x* \v 15 जान कान एती, ता होमली लेय।” \p \v 16 मी ज्यी टेम ने माणहान गेणती कायता हेऱ्यो केरू? “ता माणहे आटा माय बोहणारा सोरान गेत हेते, जा एका दिहराह आयड़ीन केतेह, \v 17 ‘आमु तुमरी केरता पावली वाजाड़ेल, पुण तुमू नाह नाचना! आमु रेड़ना एने रेड़नेन गीत गायेल, पुण तुमू दुखी नाह एना, ताज ने गेत ज्यी पिढीन माणहे हेते!’ \v 18 काहाकाय बपतीस्मा केरनार योहान नाह खाते पिते आवो, एने तुमू केतेह, ‘ता माय बुतड़ो हे।’ \v 19 एने मी माणहान बिटोख खाते पितेन आवो, एने ता केतेह, दिखो, ‘खादाड़ एने दारूड्या माणहान, एने फालो उकालन्या पापी माणहान हाती हे!’ पुण ईकेल तान कामाह रेन खेरलो ठेराय जायेल हे।” \s विण बोरहा पोर हाय \r (लुका 10:13-15) \p \v 20 उवतो यीशु ता हेयरान माणहाह दोसी ठेरायो, काहाकाय ता माय यीशु जुलूम चोमेत्कारान काम किरेल ईतो, तीबी ता हेयरावाला माणहे तान मोन पापाम रेन नाह बोदलेल एता। \v 21 यीशु केयो, “हाय, खुराजीन! हाय, बेतसेदा! जो ताकेतीन काम तार माय ईयेल एता, केदी ता सुर एने सेदा माय केराय जाता, ते तावाला माणहे गोंटा फांगरीन एने रोखड़ा पोर बोहीन केवीह ने पापाम रेन मोन बोदेल लेता। \v 22 तानकेरता मी तुमूह केथु काय नियाव ने दिह तुमरी देशाह रेन सुर एने सेदान माणहान देशा जादा वेठाय ओहली रेय। \v 23 एने एय कफरनहूम, काय तु हेरोग वोर उचो केराय जाहे? तु ते आंदारकेली वोर नेचो जाहे! जा चोमेत्कारान काम तार माय किरेल एता, केदी सदोम माय केराय जाता, ते तो आज वोर बोणीन रेतो!\x + \xo 11:23 \xo*\xt यशाया 14:1-15; उत्पत्ती 19:24-28\xt*\x* \v 24 पुण मी तुवाह केथु काय नियाव ने दिह तारी देशाह रेन सदोम ने देशा जादा वेठाय ओहली रेय!”\x + \xo 11:24 \xo*\xt मत्ती 10:15; लुका 10:12\xt*\x* \s वोजाम दाबायेल माणहाह आराम \r (लुका 10:21-22) \p \v 25 तुलबूखे यीशु केयो, “एय आबा, हेरोग एने देरतीन मालीक! मी तारो दन्यवाद केरथु काय तु ज्यी वातुह इकेल एने सोमेज वालाह रेन लीकाड़ मिल्योह, पुण सोराह देखाड़ेल हे। \v 26 होव, एय आबा, काहाकाय तुवाह ज्योस हाजो लागो। \p \v 27 \x + \xo 11:27 \xo*\xt योहान 3:35; \xt*\xt योहान 1:18; 10:15\xt*\x*“मारो आबोख माहु आखोच होप दियेल हे, एने कुणीच नाह जाणेत काय बिटोख कुण हे, आबोख उलोस जाणेह, एने आबोख कुण हे ज्य बी कुण नाह जाणेत, पुण बिटोख उलोस जाह देखाड़ेल हे, तोच जाणेह।” \p \v 28 “एय आखा काम केरनारे, एने वोजा माय दाबायेल माहणे तुमू आखा मार फाय आवो, मी तुमूह आराम आपुह। \v 29 मारो जुवालो तुमरे उपेर विस लिवो, एने माहु फाय रेन हिको, काहाकाय मी किववालो एने मोना माय गेरीब हे; एने तुमू तुमरा मोना माय आराम किरहो।\x + \xo 11:29 \xo*\xt यिर्मया 6:16\xt*\x* \v 30 काहाकाय मारो जुवालो होपो, एने मारो वोजो ओलवो हे।” \c 12 \s आरामान दिह्यान बाराम सावाल \r (मरकुस 2:23-28; लुका 6:1-5) \p \v 1 ती टेम माय यीशु विहेवणेन दिह खेता माय लागतो जातालो। तेवी तान चेलाह जुलूम बुख लागेल एती, केरीन ता उब्या तोड़ीन खाणे बाज गीया।\x + \xo 12:1 \xo*\xt व्यवस्था 23:25\xt*\x* \v 2 पुण फरिसी चेलाह उब्या खाताला देखीन यीशुह केया, “देख, तारा चेला तो काम केरने बाजरेनाह जो आरामान दिह केरने हाजो नाह सोतो!” \p \v 3 ज्य होमलीन यीशु ताह जापाप आप्यो, “तुमू ज्य नाह वाशा काय जेवी दाऊदाह एने तान हातीह बुख लागेल, तेवी ता काय किरेल?\x + \xo 12:3 \xo*\xt 1 शमुएल 21:1-6\xt*\x* \v 4 ता किहीक बोगवानान गेरा माय जाईन बेट चेड़ायेल रूटो खायेल, जाह खाणे दाऊदाह एने तान हातीन केरता हाजो नाह एतो, पुण निस्तो चाकर्‍यान केरता ओलोस हाजो एतो।\x + \xo 12:4 \xo*\xt लेव्यवस्था 24:9\xt*\x* \v 5 काय तुमू कायदा माय ज्य नाह वाशा काय मोंदिर माय सेवा केरनार चाकर्‍यो विहेवणेन दिह मुसान नेमाह तोड़ने, तीबी तो निर्दोस गेणाणे?\x + \xo 12:5 \xo*\xt नहुम 2:8-10\xt*\x* \v 6 पुण मी तुमूह केथु काय ज्यो तो हे जो मोंदिराह रेन बी मोठो हे। \v 7 \x + \xo 12:7 \xo*\xt मत्ती 9:13\xt*\x*केदी तुमू ज्यान मतलब जाणता, ‘मी गीण पोर खुस एणे, बेट चेड़ायेल बोली पोर नाह,’ ते तुमू विण निर्दोस पोर गुनो नाय लागाड़ता; \v 8 काहाकाय मी माणहान बिटोख विहेवणेन दिह्यान बी मालीक हे।” \s यीशु आथ पांगला माणहाह हुदारने \r (मरकुस 3:1-6; लुका 6:6-11) \p \v 9 ता रेन यीशु एने तान चेला यहुदिन बोक्ती केरन्या गेरा माय आवा। \v 10 ताहरी एक माणुह एतो जान एक आथ पांगलो ईतो, एने ता माणहे यीशु पोर गुनो लागाड़नेन केरता ताह फुशा, “काय विहेवणेन दिह हुदारने हाजो हे?” \p \v 11 \x + \xo 12:11 \xo*\xt लुका 14:5\xt*\x*यीशु ताह जापाप आप्यो, “तुमरे माय रेन ओहलो कुण हे जान एकुस मेंड्रो हे, एने तो विहेवणेन दिह खाडा माय पोड़ जाय? ते ताह तो खाडा माय रेन देरीन बाहेर नाय काड़ी? \v 12 ते माणहान किमोत मेंड्राह रेन! कोलीक वोदार हे, तानकेरता विहेवणेन दिह बोलो केरने हाजो हे।” \v 13 तेवी यीशु ता माणहाह केयो, “तार आथ ओंगाण किर।” \p तो माणुह आथ ओंगाण केऱ्यो, एने तान आथ दिहरा आथान गेत हुदरी गीयो। \v 14 तेवी फरिसी बाहेर जाईन यीशुन विरोद माय होमच्‍यो केऱ्या काय ताह किहीक खेतेम केरहु। \s बोगवानान निवाड़ेल पावोर \p \v 15 जेवी यीशु ज्य जाणीन ता रेन जात रिनो; एने जुलूम माणहे तान पासाण चाल पोड़ना। एने यीशु ता सोबाह हुदार दिनो, \v 16 एने यीशु ता सोबाह सोमजाड्यो काय मार बाराम दिहरा माणहाह मा किहो। \v 17 काहाकाय तो वचन पुरो एय जो यशाया जाणकारान द्‍वारे केवायेल एतो: \q1 \v 18 “ज्यो मारो सेवक हे, जाह मी निवाड़ेल हे,\x + \xo 12:18 \xo*\xt यशाया 42:1-4\xt*\x* \q2 एने ज्यो मारो मोंगाल्लो हे, ज्या पोर मी जुलूम खुस हे। \q1 मी ज्याह मार जीव आपुह, \q2 एने ज्यो दिहरी जातीन माणहाह नियाव ने खुबेर देय। \q1 \v 19 तो राड़ जीगड़ो नाय केरी, एने जोरेस आयड़ीन बासेण नाय देय, \q2 एने आटा माय कुण तान बोल नाय होमली। \q1 \v 20 तो चिह लायेल होटाह नाय तोड़ी, \q2 एने दुवाण्यी चिमणीह नाय ओलाड़ी। \q1 जाह वोर तो नियावाह जिकाड़ी नाय, \q2 \v 21 एने आखा देसान माणहे तान नावा माय आसा केरती।” \s यीशु एने बालजबुल \r (मरकुस 3:20-30; लुका 11:14-23) \p \v 22 तेवी थोड़ाक माणहे एक आंदलो एने मुको एतो ता माणहाह यीशु फाय लावा। ता माणहा माय खाराब जीव एतो, केरीन तो बोल नाह सेकतालो, यीशु ताह हुदार दिनो, एने तो बोलने एने देखणे बाज गीयो। \v 23 ज्य देखीन आखा माणहे बोंगलायीन केणे बाज गीया, “काय ज्यो दाऊदान सोरो हे।” \p \v 24 \x + \xo 12:24 \xo*\xt मत्ती 9:34; 10:25\xt*\x*पुण फरिसी ज्य होमलीन केया, “ज्यो ते बुतड़ान आदिकारी बालजबुल ने मोदेक लेन बुतड़ाह काड़ेह।” \p \v 25 यीशु तान मोनान वात जाणीन ताह केयो, “जा राज ने माणहा माय फुट पोड़ जाथे, ता राज ने माणहे उजेड़ जाती। एने जा बी हेयरान एने गेराणान माणहा माय फुट पोड़ जाथे, ता किहीक एकठा रेय सेकती। \v 26 केदी सैतानुच सैतानाह काड़ीह, ताहार तान राज माय फुट पोड़ जायेल हे। ओवतो तान राज किहीक बोणीन रेय। \v 27 केदी मी बालजबुल ने मोदेक लेन बुतड़ाह काड़थु, ताहार तुमरा वोस कुणीन मोदेक लेन बुतड़ाह काड़तेह? तानकेरता तुमरो नियाव तास केरती। \v 28 एने केदी मी बोगवानान जीवान मोदेक लेन बुतड़ाह काड़थु, ताहार बोगवानान राज तुमरे आहने आव लागेल हे। \p \v 29 “एने काल्लो बी माणुह एगदा तेगड़ा माणहान गेराम रिगीन तान माल नाह लुट सिकेत, पुण पेल ता तेगड़ा माणहाह बांद देय; ओवतो तो तान गेराह लुट लेय। \p \v 30 \x + \xo 12:30 \xo*\xt मरकुस 9:40\xt*\x*“जो मार हेऱ्यो नाह सोतो तो मार विरोद माय हे; एने जो मार हेऱ्यो टुलो नाह किरेत, तो फाकरी दिथे। \v 31 \f + \fr 12:31 \fr*\ft ज्या जो केतेह तो खाराब वात हे\ft*\f*तानकेरता मी तुमूह केथु काय माणहान आखा बातीन पाप एने चिहटा माफ एय जाती; पुण चोखाला जीवान चिहटान एने पाप केदी बी माफ नाय एती। \v 32 \x + \xo 12:32 \xo*\xt लुका 12:10\xt*\x*जो कुण माणहान बेटाख ने विरोद माय काह वातु केय तान गुना माफ एय जाती; पुण जो कुण चोखाला जीवान विरोद माय काह केय, तान गुना नाह ज्यी केली माय माफ एती, नाह ते ती केली माय माफ केराय जाती। \s जोहलो जाड़ तोहलो फोल \r (लुका 6:43-45) \p \v 33 \x + \xo 12:33 \xo*\xt मत्ती 7:20; लुका 6:44\xt*\x*“केदी जाड़ हाजो हे, ते तान फोल बी हाजो रेय; पुण केदी जाड़ खाराब रेय, ते तान फोल बी खाराब रेय, काहाकाय जाड़ तान फोला केरीच ने ओलखाय जाणे। \v 34 \x + \xo 12:34 \xo*\xt मत्ती 3:7; 23:33; लुका 3:7; \xt*\xt मत्ती 15:18; लुका 6:45\xt*\x*एय गेड़हान पिला तुमू खाराब एन बी हाजी वातु किहीक केय सेकतेह? काहाकाय जो मोना माय बोरायेल हे तोच मुया माय आवेह। \v 35 हाजालो माणुह मोनान मोटक्या माय रेन हाजाली वातु काड़ेह; एने खाराब माणुह खाराब मोटक्या माय रेन खाराब वातु काड़ेह। \p \v 36 “एने मी तुमूह केथु जी बी खाराब वातु माणहे केती नियाव ने दिह आखी वातीन लेख्यो आपती। \v 37 काहाकाय तु तारी वातु माय निर्दोस एने तारी वातुन केरता गुनेगार ठेराय जाहे।” \s हेरगान निसाणीन मांग \r (मरकुस 8:11-12; लुका 11:29-32) \p \v 38 \x + \xo 12:38 \xo*\xt मत्ती 16:1; मरकुस 8:11; लुका 11:16\xt*\x*तेवी देरेमगुरू एने फरिसी न्या माय रेन एक जाण केयो, “एय गुरू, आमु तुवा फाय रेन एक निसाणी देखणे होद्तेह।” \p \v 39 \x + \xo 12:39 \xo*\xt मत्ती 16:4; मरकुस 8:12\xt*\x*यीशु तान वात होमलीन ताह जापाप आप्यो, “ज्या कालान खाराब एने खाराब विचारावाला माणहे निसाणी होद्तेह! पुण योना जाणकारान निसाणीह सोड़ीन काल्लीस निसाणी ताह नाय आपाय।” \v 40 जिहकेरीन योना तीन दिह ने तीन रात मोटला मासान पेटा माय रियेल, तिहेस केरीन तीन दिह ने तीन रात मी माणहान बिटोख देरती माय रेह।\x + \xo 12:40 \xo*\xt मत्ती 16:4; मरकुस 8:12\xt*\x* \v 41 निनवेन माणहे नियाव ने दिह ज्या कालान माणहा हेऱ्या उठीन ताह गुनेगार ठेरावती, काहाकाय ता योनान पारचार होमलीन मोन फिरायेल एता; एने न्या तो हे जो योनाह रेन बी मुटलो हे!\x + \xo 12:41 \xo*\xt योना 1:17\xt*\x* \v 42 नियाव ने दिह दक्शिण देसान राणी, ज्या कालान माणहा हेऱ्यी उठीन ताह गुनेगार ठेरावी, काहाकाय ती सुलेमान राजान एकलीन वातु होमेलनेन केरता देरतीन दिहरे कुपरे रेन आयेल एती; एने न्या तो हे जो सुलेमानाह रेन बी मुटलो हे!\x + \xo 12:42 \xo*\xt 1 राजा 10:1-10; 2 इतिहास 9:1-12\xt*\x* \s खाराब जीवान पोशो आवणे \p \v 43 “जेवी खाराब जीव माणहा माय रेन निकेल जाथे, ते हुकेल जागा माय आराम होदते फिरने। पुण ताह नाह सापड़ने, \v 44 तेवी तो केणे, ‘मी जा गेरा माय रेन निकलेल एतो ताच मार गेरा माय जात रेह।’ एने फिरीन ताह रिकामो, बारेल एने हिंगारेल दिखेह। \v 45 तेवी तो जाईन ताह रेन बी जादा खाराब हात जीवाह लेन आवेह, एने ता माय रिगीन ता रेणे बाज जातेह, एने ता माणहान वेला पेल रेन बी जादा खाराब एय जाथे। ज्या कालान खाराब माणहान वेला बी ओहलीस एय।” \s यीशुन आहख एने बाहख \r (मरकुस 3:31-35; लुका 8:19-21) \p \v 46 जेवी यीशु माणहा हिऱ्यो वातु केरतालोस तोलाक माय तान आहख एने बाहख बाहेर उबरियेल एता, ता यीशु हेऱ्या वातु केरने होदताला। \v 47 \f + \fr 12:47 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय ज्यो वचन नाह लिखेल सोतो\ft*\f*तेवी एक जाण यीशुह केयो, “देख, तारी आहख एने तार बाहख बाहेर उब रेनाह, एने तुवा हेऱ्या वातु केरने होद्तेह।” \p \v 48 यीशु ताह जापाप आप्यो, “कुण हे मार आहख? एने कुण हे मार बाहख?” \v 49 यीशु तान चेलान उगे आथ देखाड़ीन केयो, “दिखो! मारी आहख एने मार बाहख ज्या हेते! \v 50 काहाकाय जो कुण मार हेरगावाला आबाख ने मोरजी पोर चाली, तोस मार बाहख, एने मार बोणीख, एने मारी आहख हे।” \c 13 \s बिज पेरनारान किस्सो \r (मरकुस 4:1-9; लुका 8:4-8) \p \v 1 ते दिहच यीशु ता गेराम रेन निकलीन देरीयान दिड़े जाईन बोह गीयो। \v 2 \x + \xo 13:2 \xo*\xt लुका 5:1-3\xt*\x*एने ता हेरी माणहान होवटाली गेरदी टोलवाय गियी, तानकेरता यीशु डोंडह्या पोर चेड़ीन बोह गीयो, एने आखी बिड़ मीरे उबरियेल एती। \v 3 ओवतो तो ताह किस्सा माय जुलूम वातु केयो, “एक पेरनार पेरने निकेलनो। \v 4 पेरने बुखेत थोड़ाक दाणा वाटीन दिड़े पोड़ना, ताह चीड़ा आवीन खाय गीया। \v 5 थोड़ाक दाणा सापराट्या जागा माय पोड़ना, एने ताहरी ताह होवटो माटड्यो नाह जुड़नो, तानकेरीन जेल्दी उग गीया। \v 6 पुण दिह उगनो एने ता पोर दोप लागो एने ता बुजाय गीया, एने मुले नाह गाड़ाना ता माय ता हुक गीया। \v 7 थोड़ाक दाणा काटाल्या जुरखील्या माय पोड़ना, एने जुरखील्या वोदीन ताह दाब देना। \v 8 पुण थोड़ाक दाणा हाजाली बुई माय पोड़ना, एने फोल लावा, काल्लाह होव मोण, काल्लाह साठ मोण, काल्लाह तीस मोण ओहलो फोल आवा,” \fig देरीया माय डोंडह्या माय चेड़ीन गेरदीह हिक आपणे|alt="Jesus teaching the crowd by the sea" src="lb00299c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="13:2"\fig* \p \v 9 यीशु केयो, “हुमलो, जान कान एय, ता होमली लेय।” \s किस्सान कारेण \r (मरकुस 4:10-12; लुका 8:9-10) \p \v 10 ओवता यीशुन चेला आहने आवीन ताह केया, “तु माणहा हिऱ्यो किस्सा माय काहा वातु किरेह?” \p \v 11 यीशु ताह जापाप आप्यो, “तुमूह हेरगान राज ने मालमात ने सोमेज आप दियेल हे, पुण ओयाह नाह। \v 12 \x + \xo 13:12 \xo*\xt मत्ती 25:29; मरकुस 4:25; लुका 8:18; 19:26\xt*\x*काहाकाय जा फाय हे ताह उंजु आपाय जाय, एने ता फाय होवटो एय जाय, पुण जा फाय कायच नाय मीले, ता फाय जो बी एय, तो मांगाय जाय। \v 13 मी ता हिऱ्यो किस्सा माय ज्यानकेरता वातु केरथु काय ता देखते लेन बी नाह देखते, एने होमलीन बी नाह होमेलते, एने नाह सोमेजते। \v 14 न्यान बाराम यशायान जाणाव पुरी ईथे:\x + \xo 13:14 \xo*\xt यशाया 6:9-10\xt*\x* \q1 “तुमू काना केरीन होमेलहो, पुण सोमेजहो नाय; \q2 एने डोला केरीन दिखहो, पुण तुमूह जाणाय नाय, \q1 \v 15 काहाकाय न्या माणहान मोन वातड़ा एय जायेल हेते, \q2 एने न्यान कान बेयरा एय जायेल हेते \q2 एने न्या डोलाह बोंद केर लियेल हेते, \q1 एने ओहलो नाय एय काय न्या डोला केरीन देखती, \q2 एने काना केरीन होमेलती, \q2 एने मोना माय सोमेज जाती, \q1 एने न्या वोलीन बोगवानान उगे आवती, \q2 एने मी न्याह बेमारी माय रेन हुदार देह।” \p \v 16 \x + \xo 13:16 \xo*\xt लुका 10:23,24\xt*\x*“पुण तुमू बोरकेतवाला हेते, काहाकाय तुमरा डोला देखतेह एने कान होमेलतेह। \v 17 काहाकाय मी तुमूह खेरीच केथु काय जुलूम बोगवानान जाणकार एने देरमी माणहे ज्य होदताला काय जी वात तुमू देखतेह, देखी, पुण नाह देख्या, एने जी वात तुमू होमेलतेह, होमलेल, पुण नाह होमल्या। \s बिज पेरनारान किस्सान व्याख्या \r (मरकुस 4:13-20; लुका 8:11-15) \p \v 18 “एवी तुमू पेरनारान किस्सान मतलब हुमलो। \v 19 थोड़ाक माणहे वाटीन दिड़े पुड़ेल ता दाणान गेत हेते, जा बोगवानान राज ने वचन ते होमेलतेह, पुण वचन होमलीन बी नाह सोमेजते, काहाकाय तान मोना माय जो काय पेरायेल एतो। ता फाय रेन सैतान आवीन सांडाड़ ली जाथे। ज्या तास हेते जा वाटीन मीरे पेरायेल एता। \v 20 एने थोड़ाक माणहे सापराट्या जागाम पुड़ेल दाणान गेत हेते, जा बोगवानान वचन होमलीन चालोच खुस एन मान लेतेह। \v 21 पुण वचनान केरता तान जीवा माय दुख, तेकलीत, सेताव आवेह, ओवता चालोच ठोकेर खातेह, काहाकाय बोगवानान वचनाह हास केरीन मोना माय नाह देऱ्या, तानकेरीन ता थोड़ाच दिह्यान केरता रेतेह। \v 22 थोड़ाक माणहे जुरखील्या माय पेरायेल दाणान गेत हेते, ता वचन होमेलतेह ते खोरा; पुण दुनिया दारीन चिन्ता एने मालदेनान दुको वचनाह दाब दिथे, एने तो विणफोल्यो रेय जाथे। \v 23 थोड़ाक माणहे हाजाली बुई माय पेरायेल ने गेत हेते, जा वचनाह होमलीन मानतेह एने फोल लावतेह, काल्ला होव मोण, काल्ला साठ मोण, एने काल्ला तीस मोण।” \s जेंगली बिजान किस्सो \p \v 24 यीशु ताह उंजु एक किस्सो केयो: “हेरगान राज ता माणहान गेत हे, जो तान खेताम हाजालो बियारो पेरेह। \v 25 पुण राती आखा माणहे हुव जातेह, ते तान दुसमोन खेताम आवीन जेंगली दाणा पेर दिथे। \v 26 जेवी हुका निकेलना एने केणहे लागा, तेवी जेंगली दाणान टोटाला बी वोदीन देखाना। \v 27 ता खेतान मालक्याह तान पावोर आवीन केया, ‘मालीक, काय तु तार खेता माय हाजाला दाणा नाह पेरेल ईतो? ते जेंगली दाणान टोटाला कारीन आवा?’ \v 28 मालीक ताह केयो, ‘ज्य एगदा दुसमोनान काम हे,’ ता जापाप आप्या, ‘काय तारी मोरजी हे काय आमु जाईन ता टोटालाह उखाल दिज्यो।’ \v 29 मालीक ताह जापाप आप्यो, ‘मा,’ ओहलो नाय एय काय जेंगली दाणान टोटाला हेऱ्या, तुमू गोवान टोटालाह उखाल दिहो। \v 30 काटणेन टेम वोर दुयूह एकठास वोदणे दिवो। एने गोव काटणारे मोंजऱ्याह किज्यो, काय पेल जेंगली दाणान टोटालाह हेलगाड़नेन केरता उखालीन पुला बांद लिवो, एने गोवान दाणाह मार मोटक्याम टुलो किरो।” \s राईन बिजान किस्सो \r (मरकुस 4:30-32; लुका 13:18-19) \p \v 31 यीशु ताह उंजु एक किस्सो केयो, “हेरगान राज राईन दाणान गेत हे, एक माणुह ता दाणाह ली जाईन तान खेताम पेरेह। \v 32 राईन दाणो आखा बिजाह रेन आत्यो ते रेणे, पुण जेवी वोदणे। तेवी सोब बाजी पालाह रेन ओहलो मोठो जाड़ पोहाणे, काय चीड़ा बी पांजरो बाणावीन रेतेह।” \s खमीर ने किस्सो \p \v 33 यीशु ताह उंजु एक किस्सो केयो, “हेरगान राज खमीरान गेत हे, ताह एक बायकु लेन चालीह पायलान फिटा माय बेचकी देनी, तेवी आखो फिट खमीर बोण गीयो।” \s यीशु किस्सान वापेर केरने \r (मरकुस 4:33-34) \p \v 34 जी आखी वातु यीशु किस्सा माय माणहाह हिकाड़तालो, एने बिगेर किस्सान यीशु ताह कायच नाह केतालो। \v 35 काय जो वचन जाणकारे कियेल एता:\x + \xo 13:35 \xo*\xt बजन 78:2\xt*\x* \q1 “मी किस्सान द्‍वारे मार वात सोमजाडुह; \q2 उंजु केल बाणायेल तुलबूखेन लिकायेल वातु मी उगाडुह।” \s जेंगली बिजान किस्सान व्याख्या \p \v 36 तान पासाण यीशु माणहान गेरदीह सोड़ीन गेराम गीयो, तेवी तान चेला आहने आवीन केया, “जेंगली दाणान किस्सान मतलब आमुह सोमजाड़ दे।” \p \v 37 यीशु ताह जापाप आप्यो, “हाजाला दाणा पेरनार मी माणहान बिटोख हे; \v 38 देरती खेत हे, हाजाला दाणा बोगवानान राज ने सोरा हेते, एने जेंगली दाणा सैतानान सोरा हेते; \v 39 एने जेंगली दाणा पेरनार सैतान हे, काटणे बुखेत ज्यी देरतीन सेवल्यो दिह हे, उंजु काटणारे हेरोगदुत हेते। \v 40 जिहकेरीन जेंगली दाणाह उखालीन हेलगाड़ देणु, तिहेस केरीन ज्यी देरतीन सेवल्यो दिह बी रेय: \v 41 मी माणहान बिटोख मार हेरोगदुताह मोकलुह, ता मार राज माय आखा खाराब काम केरनाराह, एने दिहराह पाप केरनाराह एकठा केरती, \v 42 ओवता ताह बाहेर निकालीन देदेकताली आक्‍ठीन बाठी माय टाक देती, ताहरी रेड़नो एने दात केकड़ावणो रेय। \v 43 तुलबूखे देरमी माणहे बोगवानान राज माय दिह्यान गेत चोमेकती। जान कान एय, ता होमली लेय।” \s लिकायेल खेजानान किस्सो \p \v 44 हेरगान राज खेता माय लिकायेल खेजानान गेत हे। एक माणुह ता खेजानाह देखीन लिकाड़ दिनो। तेवी तो खुस एन तान आखो मालदेन वेच देनो, एने ता खेताह वेचातो लेय लेदो। \s मोंगाला हिरामोतीन किस्सो \p \v 45 हेरगान राज, हिरामोतीह होदणारा एक वेपारीन गेत हे। \v 46 जेवी ताह एक मोंगालो हिरामोती जुड़नो, ते तो गेर जाईन तान आखो मालदेन वेचीन ता खेताह वेचातो लेय लेदो। \s मासा देरनारान जालान किस्सो \p \v 47 ओवतो हेरगान राज मासा देरनारा जालान गेत हे। ताह देरीया माय टाकणु, एने जाल आखी बातीन मासाह ली आवेह। \v 48 एने जेवी जाल बोराय जाणे, ते मासऱ्या जालाह खेचीन बाहेर काड़ लेणु, एने ता बोहीन हाजाला मासाह निवाड़ेन ठामला माय टुलो केऱ्या, पुण खाराब मासाह जुगार देना। \v 49 ज्यी देरतीन सेवल्या दिह्याम ओहलोस एय; एने हेरोगदुत आवीन पापी माणहाम रेन देरमी माणहाह आंगे केरती \v 50 एने हेरोगदुत पापी माणहाह नेरगान आक्‍ठीन बाठी माय टाक देती, ताहरी ता रेड़ती, एने दात केकड़ावती। \s जुनाली एने नोवाली हिक \p \v 51 यीशु तान चेलाह फुशो, “काय तुमू ज्यी आखी वात सोमेजना?” ता केया, “होव।” \p \v 52 तेवी यीशु ताह केयो, “जिहकेरीन एक मालीक तान मोटक्याम रेन नोवाली एने जुनाली वोस्तु बाहेर काड़ दिथे, तिहेस केरीन देरेमगुरू न्या बोगवानान राज ने खेरायीन बाराम जाणतेह।” \s नासरत गावा माय यीशुन अपमान \r (मरकुस 6:1-6; लुका 4:16-30) \p \v 53 जेवी यीशु ज्या आखा किस्सा हिकाड़ीन तारेन जात रिनो, \v 54 एने तान गावाम आवो, एने यहुदिन बोक्ती केरन्या गेराम जाईन ओहलो हिकाड्यो, काय आखा माणहे बोंगलायीन एका दिहराह केया, “ज्याह ज्यी ताकेत एने इकेल कारीन जुड़ेल हे? \v 55 काय ज्यो पोला हुतारान सोरो नाह सोतो? एने ज्यान आईख ने नाव मरीयम, एने याकुब, युसूफ, शमोन एने यहुदा ज्यान बाहख नाह सोता? \v 56 एने ज्यान बोणह्युक आपणी न्या नाह रेत्यु काय? तीबी ज्याह ओली मोठी इकेल एने ताकेत कारीन जुड़ेल हे?” \v 57 \x + \xo 13:57 \xo*\xt योहान 4:44\xt*\x*ओहलो विचार केरीन ता यीशु पोर बुरहो नाह केऱ्या। \p पुण यीशु ताह केयो, “जाणकाराह तान गेराह एने गावाह सोड़ीन आखी जागे मान सम्मान जुड़ने।” \v 58 यीशु ताहरी होवटा चोमेत्कार ने काम नाह किऱ्यो, काहाकाय तान गावान माणहे ता पोर बुरहो नाह केऱ्या। \c 14 \s योहान बपतीस्मा केरनारान खुन \r (मरकुस 6:14-29; 9:7-9) \p \v 1 ता दिह्या माय गेलील देसान राजा हेरोदेस यीशुन बाराम होमल्यो, \v 2 एने तान पावराह केयो, “ज्यो खेरीच बपतीस्मा केरनार योहान हे, तो मुरेल माय रेन जीव उठेल हे, तानकेरता ताकेत ने काम तान द्‍वारे एतेह।” \p \v 3 \x + \xo 14:3 \xo*\xt लुका 3:19,20\xt*\x*काहाकाय हेरोदेस राजा तान बाहख फिलीपुस ने बायकु हेरोदियास ने वोजेसे, योहानाह बांदिन जेली माय कोंडाड़ दियेल ईतो। \v 4 काहाकाय योहान ताह कियेल ईतो, “ज्यीह राखणे तार केरता हाजो नाह सोतो!”\x + \xo 14:4 \xo*\xt लेव्यवस्था 18:16; 20:21\xt*\x* \v 5 तानकेरता हेरोदेस राजा ताह मारनेन होदतालो, पुण यहुदि माणहाह बितालो, काहाकाय ता माणहे योहानाह जाणकार मानताला। \p \v 6 पुण जेवी हेरोदेस राजान जेल्मो दिह आवो, तेवी हेरोदियास ने सोरी माय नाच देखाड़ीन हेरोदेसाह खुस केरी। \v 7 तेवी राजा सुगोण खाईन तीह केयो, “जो काय तु माहु फाय मांगहे मी तो तुवाह आपु!” \p \v 8 तीन आहख तीह कियेल केरीन ती केयी, “योहान बपतीस्मा केरनारान मुंड काटाड़ीन एक पाराती माय मेलीन मार केरता मांगाड़ दे!” \p \v 9 राजा ज्य होमलीन जुलूम नाराज एय गीयो, पुण ता हेऱ्या बोह रियेल पावणान ओंगाण सुगोण खायेल ईतो, तानकेरता तीन वात मान लिदो। \v 10 एने राजा सिपायड़ाह उकुम आप्यो काय योहानान मुंड काटीन तीह लावीन आप दिवो। \v 11 एने योहानान मुंड काटीन पाराती माय मेलीन लावो, एने सोरीह आप दिनो, एने सोरी तीन आईख आप देनी। \v 12 तेवी योहानान चेला आवीन देड़ाह ली जाईन बुज देना, एने ता यीशु फाय जाईन खुबेर आप्या। \s पाच एजार माणहाह खावड़ावणे \r (मरकुस 6:30-44; लुका 9:10-17; योहान 6:1-14) \p \v 13 जेवी यीशु योहानान मोतीन बाराम होमल्यो, ते डोंडह्या माय बोहीन एखालोच हुनाला जागाम जात रिनो, एने माणहे ज्य होमलीन हेयरा हेयरा रेन पायेच ता फाय गीया। \v 14 जेवी यीशु डोंडह्या माय रेन उतरीन दिड़े आवो, ते ता माणहे जुलूम टुलो एय रियेल दिख्यो, एने यीशु ता पोर किव किऱ्यो एने तान बेमारीह हुदार दिनो। \p \v 15 जेवी हांज एनी ते चेला यीशुन आहने आवीन केया, “ज्यो हुनालो जागो हे, एने दिह जुलूम डेल जायेल हे। न्या माणहाह मुकेल दे, काय ता गावा माय जाईन तान केरता खाणो वेचातो लेती।” \p \v 16 पुण यीशु ताह जापाप आप्यो, “न्याह जाणेन जोरवुत नाह सोती, तुमूच न्याह खाणेन आपो।” \p \v 17 चेला ताह केया, “न्या आमु फाय पाच रोटा एने दुय मासाह सोड़ीन दिहरो कायच नाह सोतो।” \p \v 18 यीशु ताह केयो, “ताह मार फाय लावो।” \v 19 तेवी यीशु माणहाह खेड़ा पोर बोहणेन उकुम आप्यो; एने ता पाच रोटाह एने दुय मासाह लिदो एने हेरगान उगे देखीन बोगवानान दन्यवाद किऱ्यो। एने रोटा मुड़ मुड़ीन चेलाह आप्यो, एने चेला माणहाह आप्या। \v 20 जेवी आखा माणहे खाईन आफरी गीया। तेवी चेला वोचेल रोटान टुकड़ा बारा टोपला बोरीन विशा। \v 21 एने रोटा खाणारे बायकु एने सोराह सोड़ीन पाच एजार एदमीच एता। \s यीशु पाण्या पोर चालने \r (मरकुस 6:45-52; योहान 6:15-21) \p \v 22 तेवी यीशु चालोस तान चेलाह डोंडह्या माय चेड़नेन केरता विन्ता किऱ्यो काय ताह रेन पेल ता ती पार जात रेती, जाह वोर काय तो माणहाह मोकली। \v 23 यीशु माणहाह मोकली देन बोयड़ा पोर विन्ता केरनेन केरता आंगेच जात रिनो, एने हांज पोर तो एखालोच ईतो। \v 24 ती टेम डोंडह्यो देरीयान विचीम लाटा माय डोलाणे बाजरियेल एतो, काहाकाय वारो सोमोर रेन एतो। \p \v 25 एने यीशु राती तीन ते सोव वाचतान टेम माय पाण्या पोर चालतेन तान आहने आवो। \v 26 चेला ताह पाण्या पोर चालतालो देखीन गाबराय गीया, एने केणे बाज गीया, “ज्यो बुत हे!” एने ता आयेड़ने बाज गीया। \p \v 27 तेवी यीशु ता हिऱ्यो चालोस वातु किऱ्यो एने केयो, “ईमोत मिलो! मी हे, बिवो मा!” \p \v 28 पतरस ताह जापाप आप्यो, “एय मालीक केदी तुस हे, ते माहु तार फाय पाण्या पोर चालीन आवणेन उकुम आप।” \p \v 29 तो केयो, “आव!” तेवी पतरस डोंडह्या पोर रेन उतरीन यीशु फाय जाणेन केरता पाण्या पोर चालने बाज गीयो। \v 30 पुण वाराह देखीन बिय गीयो, एने जेवी पतरस बुड़ने बाज गीयो ते आयड़ीन केयो, “एय मालीक, माहु वोचाड़।” \p \v 31 यीशु चालोस तान आथ देर लिदो एने ताह केयो, “एय अविश्वासी तु काहा सेंका किऱ्यो?” \p \v 32 जेवी ता दुयू डोंडह्या पोर चेड़ गीया, तेवी वादोण वारो थोब गीयो। \v 33 ज्य देखीन ता जा डोंडह्‍याम एता, ताह वोंदिन केया, “खेरीच तु बोगवानान सोरो हे।” \s यीशु गन्नेसरत गावा माय दुखाऱ्या माणहाह हुदारने \r (मरकुस 6:53-56) \p \v 34 ओवता ता देरीयाह पार केरीन गन्नेसरत गावा माय पोचना, \v 35 तावाला माणहे ताह चालोस ओलखी लेदा। एने आहने पाहने आखा देसा माय खोबेर लेन मोकल्या, एने आखा दुखाऱ्या माणहाह ता फाय लावा। \v 36 एने ताह विन्ता केरने बाज गीया काय दुखाऱ्याह तान फाड़काह सापेलने देय; एने जोला बी माणहे तान फाड़काह सापेलताला, ता आखा हुदेर गीया। \c 15 \s डायडायान हिकवोण \r (मरकुस 7:1-13) \p \v 1 तेवी यरूशलेम हेयराम रेन थोड़ाक फरिसी एने देरेमगुरू यीशुन आहने आवीन केतेह, \v 2 “तारा चेला डायडायान रितीह काहा नाह पालते? एने बिगेर आथ दुयेल रूटो खातेह!” \fig यहुदिन आथ दोवणेन रिती|alt="Ceremonial washing" src="lb00280c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="15:2"\fig* \p \v 3 यीशु ताह जापाप आप्यो, “तुमू बी तुमरी रितीह मान्नेन केरता काहा बोगवानान उकुमाह टालतेह? \v 4 काहाकाय बोगवान कियेल हे, ‘तार आबाख एने तार आईख ने मान मिलज्यो, एने जो कुण आबाख नाहते आईख खाराब केय तो माराय जाय।’\x + \xo 15:4 \xo*\xt निर्गमन 20:12; 21:17; व्यवस्था 5:16; लेव्यवस्था 20:9\xt*\x* \v 5 पुण तुमू केतेह केदी एगदो तान आबाख नाहते आईख केय, ‘जो काय तुवाह माहु फाय रेन जुड़तालो, तो मी बोगवानाह बेट चेड़ाव दियेल हे,’ \v 6 ते तो तान आबाख ने मान नाह मेलेत।\f + \fr 15:6 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय तान आहख आबोख लिखेल हे\ft*\f* तानकेरीन तुमरी रितीन केरता बोगवानान वचनाह टाल देनाह। \v 7 एय कोपट्या! यशाया जाणकार तुमरा बाराम ज्यी जाणाव ठिक किरेल हे! \q1 \v 8 “न्या माणहे, ओठा केरीन ते मारो मान मेलतेह, \q2 पुण न्यान मोन माहु हेऱ्यो रेन सेटो रिथे। \q1 \v 9 एने न्या उदडुस मार नावान बोक्ती केरतेह, \q2 काहाकाय माणहान नेमाह बोगवानान नेम हे केरीन हिकाड़तेह!” \s एठी केरनार वातु \r (मरकुस 7:14-23) \p \v 10 तेवी यीशु माणहाह आहने हादिन केयो, “हुमलो एने सोमजो! \v 11 जो मुया माय जाथे तो माणहाह एठो नाह किरेत, पुण जो मुयाम रेन निकलेह, तोच माणहाह एठो किरेह।” \p \v 12 तेवी चेला आहने आवीन केया, “तुवाह मालुम हे काय तारी ज्यी वात होमलीन फरिसी नाराज एय गीया?” \p \v 13 तो चेलाह केयो, “एकेक जाड़ जाह मार हेरगावालो आबोख नाह लागाड़ेल सोतो, ताह तु मुला बेलुच उखाल देय। \v 14 \x + \xo 15:14 \xo*\xt लुका 6:39\xt*\x*ताह जाणे दिवो, ता आंदलाह वाट देखाड़नारे हेते; एने केदी आंदलो आंदलाह वाट देखाड़ी, ते दुयू बी खाडाम जाय पोड़ती।” \p \v 15 ज्य होमलीन पतरस ताह केयो, “ज्यो किस्सो आमुह सोमजाड़ दे।” \p \v 16 तो चेलाह केयो, “काय तुमू बी नासमज हेते। \v 17 काय तुमू नाह जाणते, जो काय मुयाम रेन पेटाम जाथे, तो आगणेन द्‍वारे बाहेर निकेल जाथे। \v 18 \x + \xo 15:18 \xo*\xt मत्ती 12:34\xt*\x*पुण जो काय माणहान मुयाम रेन निकलेह, तो मोनाम रेन निकलेह एने तोच माणहाह एठो केरने। \v 19 काहाकाय खाराब विचार, खुन, चोरी, सिनालो, दिहरा सिनालाम फासाड़ने, जुठो पुरावो, एने चिहटा मोना माय रेन निकेलने। \v 20 ज्योच हे जो माणहाह एठो केरने, पुण बिगेर आथ दुयेल रूटो खाणु तो माणहाह एठो नाह किरेत।” \s बायकुन बुरहो \r (मरकुस 7:24-30) \p \v 21 यीशु तारीन निकलीन सुर एने सेदान देसा माय जात रिनो। \v 22 ता देसा माय रेणार एक कनानी जातीन बायकु रेड़तेन ता फाय आवीन आयड़ीन केयी, “एय मालीक! दाऊदान सोरा, यीशु। मार पोर किव केर, काहाकाय मार सोरीह बुतड़ो जुलूम विताड़ने बाजरिनोह।” \p \v 23 पुण यीशु तीह कायच जापाप नाह आप्यो। तेवी तान चेला आवीन ताह केया, “तीह मोकेल दे, काहाकाय ती आमरे पासाण आयेड़तेन आवणे बाजरेनीह।” \p \v 24 यीशु जापाप आप्यो, “इस्राएलान गेराणान टाकायेल मेंड्राह सोड़ीन, बोगवान माहु दिहरा कुणीस फाय नाह मोकलेल सोतो।” \p \v 25 पुण ती बायकु आवी एने यीशुह नमस्‍कार केरीन केणे बाज गियी, “एय मालीक, मारी मोदेक केर।” \p \v 26 यीशु तीह जापाप आप्यो, “सोरान रूटो चिताह आपणे हाजो नाह सोतो।” \p \v 27 ती केयी, “ज्य खेरीच हे मालीक, पुण चिता बी ते मालक्यान खाणे बुखेत टेबला पोर रेन उसटालो बुंदे पुड़ेह ते, विसीन खाणु ते खोरा।” \p \v 28 ज्य होमलीन यीशु तीह जापाप आप्यो, “एय बाय, तारो बुरहो मोटलो हे! जिहकेरीन तु हुदेह तिहेस केरीन तार केरता एय।” एने तीन सोरी चालोस हुदरी गियी। \s यीशु मोकतास दुखाऱ्या हुदारने \p \v 29 ओवतो यीशु ता रेन निकलीन गेलीलान देरीयान आहने आवो, एने एक बोयड़ा पोर चेड़ीन बोह गीयो। \v 30 तेवी माणहे यीशु फाय लेंगड़ाह, आंदलाह, पांगलाह मुकाह, एने दुखाऱ्या माणहाह बी लावीन यीशुन पाया हेऱ्या मेल देना, एने यीशु ता आखाह हुदार दिनो। \v 31 मुका बोलतेह, एने पांगला हुदेरतेह, एने लेंगड़ा चालतेह, एने आंदला देखतेह, ज्य आखो देखीन माणहे बोंगलाय गीया, एने इस्राएलान बोगवानान बोड़ाय केऱ्या। \s यीशु चार एजार माणहाह खाणो खावड़ावणे \r (मरकुस 8:1-10) \p \v 32 तेवी यीशु तान चेलाह हादिन केयो, “माहु न्या माणहा पोर किव आवेह, काहाकाय न्या तीन दिह रेन मार हेऱ्या हेते, एने न्या फाय खाणेन केरता कायच नाह सोतो। मी न्याह बुखल्योच मोकेलने नाह होदेत, नाह ते बुखल्या न्या वाटेच लेवायीन रेय जाती।” \p \v 33 चेला ताह फुशा, “आपुह ज्या उजाड़ी माय ओला रोटा कारीन जुड़ती, काय आपु ओला होवटा माणहाह खावाडीन आफराव हु?” \p \v 34 यीशु ताह फुशो, “तुमू फाय कोलाक रोटा हेते।” ता जापाप आप्या, “हात रोटा, एने थोड़ाक आतल्या मासा बी हेते।” \p \v 35 तेवी यीशु माणहाह बुई पोर बोहणे केयो। \v 36 एने तो ता हात रोटा, एने मासाह आथाम लेन हेरगान उगे देखीन बोगवानान दन्यवाद केरीन मुड्यो, एने तान चेलाह आपते गीयो; एने चेला माणहाह वाट देना। \v 37 इहकेरीन आखा माणहे खाईन आफरी गीया, एने चेला उगरेल रोटान टुकड़ा हात टोपला बोरीन विशा। \v 38 खाणारे बायकुह एने सोराह सोड़ीन चार एजार एदमीच एता। \p \v 39 तेवी यीशु माणहाह मोकेल देन डोंडह्या पोर चेड़ीन बोह गीयो, एने मगदन देसान एद्दी माय आवो। \c 16 \s चोमेत्कारान मांग \r (मरकुस 8:11-13; लुका 12:54-56) \p \v 1 \x + \xo 16:1 \xo*\xt मत्ती 12:38; लुका 11:16\xt*\x*तेवी थोड़ाक फरिसी एने सदुकी यीशु फाय आवा, एने ता पारेखणेन केरता केया, “आमुह हेरगान काल्ली बी निसाणी देखाड़।” \v 2 पुण तो ताह जापाप आप्यो, “हांज पोर तुमू केतेह, ‘आज मोसम हाजो रेय, काहाकाय जुग रातलो हे,’ \v 3 \f + \fr 16:3 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय 2-3 वचन यीशुन सोबदा नाह लिखेल सोतो\ft*\f*एने वेगाच तुमू केतेह, ‘आज वादोण आवी, काहाकाय जुग रातलो एने बोरसालो एय रेनोह।’ तुमू जुगाह देखीन हवामानान आकारो केय सेकतेह, पुण ज्या टेम माय काय एणे बाजरेनोह, तान बाराम नाह जाण सेकते? \v 4 \x + \xo 16:4 \xo*\xt मत्ती 12:39; लुका 11:29\xt*\x*ज्या कालान खाराब एने सिनाल्या माणहे निसाणी होद्तेह, पुण योनान निसाणीह सोड़ीन उंजु काल्लीस निसाणी ताह नाय आपाय।” \p तेवी यीशु ताह सोड़ीन जात रिनो। \s फरिसी एने सदुकीन हिकवोण \r (मरकुस 8:14-21) \p \v 5 चेला देरीयान ती पार गीया, पुण रूटो ली जाणे विहरी गीया। \v 6 \x + \xo 16:6 \xo*\xt लुका 12:1\xt*\x*यीशु ताह केयो, “फरिसी एने सदुकीन खमीर हारकी हिकवोण हेऱ्या रेन उशारी माय रिज्यो।” \p \v 7 चेला आपसाम विचार केरीन एका दिहराह केया, “आपु रोटा नाह लावा ता माय ज्यो इहकेरीन किथे।” \p \v 8 यीशु ज्य जाणीन ताह केयो, “एय अविश्वासी! तुमू रूटो नाह लावा केरीन ओहलो विचार आपसा माय काहा केरतेह? \v 9 \x + \xo 16:9 \xo*\xt मत्ती 14:17-21\xt*\x*काय तुमू एवी वोर नाह सोमेजते? काय तुमू ता पाच एजारान पाच रोटा एर नाह सोती? एने ज्य बी तुमूह एर नाह सोतो काय वोचेल रोटान टुकड़ा कोलाक टोपला बोरीन विसेल एता? \v 10 \x + \xo 16:10 \xo*\xt मत्ती 15:34-38\xt*\x*एने नाह ता चार एजारान हात रोटा? एने नाह ज्य काय तुमू कोलाक टोपला बोरीन विसेल एता? \v 11 तुमू काहा नाह सोमेजते? मी तुमूह रोटान बाराम नाह केयो, पुण मी फरिसीन एने सदुकीन हिकवोण रेन होमालीन रेणेन केरता केतालो!” \p \v 12 तेवी चेलान सोमेज माय आवो काय तो रोटान खमीराह नाह, पुण फरिसी एने सदुकीन हिकवोणीह रेन होमालीन रेणे कियेल ईतो। \s पतरस यीशुह मसी केरीन स्वीकार ने \r (मरकुस 8:27-30; लुका 9:18-21) \p \v 13 यीशु केसरीया फिलेपीन देसाम आवो, एने तान चेलाह फुसेह, “माणहान बेटाख ने बाराम माणहे काय केतेह?” \p \v 14 \x + \xo 16:14 \xo*\xt मत्ती 14:1,2; मरकुस 6:14,15; लुका 9:7,8\xt*\x*ता केया, “थोड़ाक ते योहान बपतीस्मा केरनार केतेह, एने थोड़ाक एलिया, एने थोड़ाक यिर्मया नाह ते जाणकार माय रेन एक जाणकार हे केतेह।” \p \v 15 तो ताह फुशो, “पुण तुमू माहु काय केतेह?” \p \v 16 \x + \xo 16:16 \xo*\xt योहान 6:68,69\xt*\x*शमोन पतरस जापाप आप्यो, “तु जीवताला बोगवानान सोरो मसी हे।” \p \v 17 यीशु ताह जापाप आप्यो, “एय शमोन, योनान सोरा तु बोरकेतवालो हे, काहाकाय माह एने लुय नाह, पुण मार आबोख जो हेरगाम हे, ज्यी वात तुवाह देखाड़ेल हे। \v 18 एने मी बी तुवाह केथु, ‘तु पतरस हे, एने मी ज्या देगड़ा पोर मार मोंडली बाणावुह, एने मोतीन ताकेत बी ज्याह खेतेम नाय केर सेकी। \v 19 \x + \xo 16:19 \xo*\xt मत्ती 18:18; योहान 20:23\xt*\x*मी तुवाह हेरगान राज ने कुची आपुह; एने जो काय तु देरती पोर बांदहे तो हेरगाम बांदाय, एने जो काय तु देरती पोर उगाड़ हे तो हेरगाम खोलाय।’” \p \v 20 तेवी यीशु तान चेलाह उकुम आप्यो, तुमू कुणीह मा किहो काय मी मसी हे। \s यीशु तान दुख एने मोतीन बाराम जाणाव केरने \r (मरकुस 8:31–9:1; लुका 9:22-27) \p \v 21 तुलेचबूखे रेन यीशु तान चेलाह केणे बाज गीयो, “माहु यरूशलेम माय जाणु जोरवरी हे, ता यहुदिन डायला, एने मुखी चाकऱ्या, एने देरेमगुरून आथे जुलूम दुख विसु एने ता माहु माराव देती, एने मी तीसरे दिह जीव उठुह।” \p \v 22 तेवी पतरस यीशुह कुवालोच ली जाईन दोपकाड़ीन केयो, “एय मालीक, बोगवान नाय केरी तार हेऱ्यो ओहलो केदी बी नाय एय।” \p \v 23 तो फिरीन पतरसा उगे देखीन केयो, “एय सैतान, मार ओंगाण रेन सिटो एय जा! तु मार केरता ठोकरान कारेण हे, काहाकाय तु बोगवानान वातु पोर नाह, पुण माणहान वातु पोर मोन लागाड़ेह।” \s यीशुन पासाण चालनेन मतलब \p \v 24 \x + \xo 16:24 \xo*\xt मत्ती 10:38; लुका 14:27\xt*\x*तेवी यीशु तान चेलाह केयो, “केदी कुण मार पासाण आवणे हुदेह, ते तो सोताह नाकारी एने तान खुरूसखाम उखलीन मार पासाण आवी। \v 25 \x + \xo 16:25 \xo*\xt मत्ती 10:39; लुका 17:33; योहान 12:25\xt*\x*काहाकाय जो कुण तान जीवाह वोचाड़ने हुदेह तो ताह गोमाड़ देय; एने जो तान जीवाह मार केरता गोमाड़ देय तो ताह वोचाड़ लेय। \v 26 केदी माणुह आखी दुनियाह तान काबाम केर लेय, एने तान जीवाह गोमाड़ देय, ते ताह काय फायदो एय? माणुह तान जीवाह वोचाड़नेन केरता काय आप सेकी। \v 27 \x + \xo 16:27 \xo*\xt मत्ती 25:31; \xt*\xt रोमीयो 2:6\xt*\x*मी माणहान बिटोख तान हेरोगदुता हिऱ्यो तान आबाख ने बोड़ाय माय आवी, ती टेम माय एकेकाह तान कामान गेत ताह फोल आपी। \v 28 मी तुमूह खेरीच केथु काय जा न्या उब रेनाह ता माय रेन थोड़ाक ओहला हेते काय जाह वोर माणहान सोराह तान राज माय आवतालो नाय देख लेती ताह वोर मोतीन होवाद केदी नाय चाखे।” \c 17 \s यीशुन वेह बोदेलने \r (मरकुस 9:2-13; लुका 9:28-36) \p \v 1 सोव दिह्यान पासाण यीशु पतरस, याकुब एने तान बाहख योहानाह आरही लेन उचाला बोयड़ा पोर गीयो, एने ताहरी ताह सोड़ीन दिहरो कुणीस नाह एतो।\x + \xo 17:1 \xo*\xt 2 पतरस 1:17-18\xt*\x* \v 2 ताहरी तान सामने यीशुन वेह बोदेल गीयो, एने तान मुय दिह्यान गेत चोमेकनो एने तान फाड़का उजालान गेत दोवल्यो एय गीया। \v 3 तेवी मुसा एने एलिया यीशु हेऱ्या वातु केरताला ताह देखाना। \v 4 ज्य देखीन पतरस यीशुह केयो, “एय मालीक, आमरो न्या रेणे हाजो हे, केदी तार मोरजी एय ते मी न्या तीन तोम्बु बाणावुह, एक तार केरता, एक मुसान केरता, एने एक एलियान केरता।” \p \v 5 पतरस बोलनेस बाजरियेल ईतोन एक दोवल्यो वादलो ताह डाप लेदो, एने ता वादलाम रेन ज्यो बोल होमलानो: “ज्यो मारो मोंगाल्लो बिटोख हे, ज्या पोर मी जुलूम खुस हे: ज्यान हुमलो।”\x + \xo 17:5 \xo*\xt उत्पत्ती 22:2; व्यवस्था 18:15; बजन 2:7; यशाया 42:1; मत्ती 3:17–12:18; मरकुस 1:11; लुका 3:22\xt*\x* \p \v 6 चेला ज्य होमलीन जुलूम बिय गीया एने मुयान बोरहेस बुंदे जाय पोड़ना। \v 7 यीशु आहने आवीन ताह सापल्यो एने केयो, “उठो, बिहो मा।” \v 8 तेवी ता डोला उचा केरीन देख्या, एने यीशुह सोड़ीन दिहराह कुणीस नाह देख्या। \p \v 9 जेवी ता बोयड़ा पोर रेन उतरताला, तेवी यीशु ताह ज्यो उकुम आप्यो, “जाह वोर मी माणहान बिटोख मुरेल माय रेन नाय जीव उठी, ताह वोर जो काय तुमू दिखेल हेते, तो कुणीच मा किहो।” \p \v 10 ज्य होमलीन चेला यीशुह सावाल केऱ्या, “ओवता देरेमगुरू इही काहा केतेह काय एलियान पेल आवणो जोरवरी हे।”\x + \xo 17:10 \xo*\xt मलाखी 4:5\xt*\x* \p \v 11 यीशु जापाप आप्यो, “एलिया ते खेरीच आवी एने आखो काय तियार केरी। \v 12 \x + \xo 17:12 \xo*\xt मत्ती 11:14\xt*\x*पुण मी तुमूह खेरीच केथु काय एलिया ते आव लागेल हे, एने माणहे ताह नाह ओलख्या पुण जोहलो जुवे तोहलोस ता हेऱ्या केऱ्या। ठिक तिहेस केरीन माणहान बेटाख बी दुख देती।” \p \v 13 तेवी चेला सोमेजना काय तो आपुह योहान बपतीस्मा केरनारान बाराम कियेल हे। \s खाराब जीव लागेल सोराह हुदारने \r (मरकुस 9:14-29; लुका 9:37-43) \p \v 14 जेवी ता गेरदी हेऱ्या पोचना, ते एक माणुह यीशु फाय आवो एने मांड्या पोड़ीन केयो, \v 15 “एय मालीक, मार सोरा पोर किव केर! काहाकाय ताह फेपरो आवीह एने तो जुलूम दुख विठेह, तो केदी आक्‍ठा माय पोड़ जाथे, ते केदी पाण्या माय। \v 16 मी ताह तार चेला फाय लायेल ईतो, पुण ता ताह हुदार नाह सेक्‍या।” \p \v 17 यीशु जापाप आप्यो, “एय अविश्वासी एने कोपट्या माणहा! मी केदीह वोर तुमू हिऱ्यो रेह? एने केदीह वोर तुमरी वेठुह? ता सोराह न्या मार फाय लावो!” \v 18 तेवी यीशु बुतड़ाह दोपकाड्यो, एने तो ताम रेन निकेल गीयो, एने सोरो चालोच हुदेर गीयो। \p \v 19 जेवी यीशु एखालोच ईतो, ते चेला तान आहने आवीन फुशा, “आमु बुतड़ाह बाहेर काहा नाह काड़ सेक्‍या?” \p \v 20 \x + \xo 17:20 \xo*\xt मत्ती 21:21; मरकुस 11:23; 1 कुरिंथीयो 13:2\xt*\x*तो ताह केयो, “तुमरा बोरहान कोमीन कारेण,” काहाकाय मी तुमूह खेरीच केथु, केदी तुमरो बुरहो राईन दाणान बाराबोर बी एय, ते ज्या बोयड़ाह केय सिकहो, “न्या रेन हेरकीन ता जातरे,” ते तो जात रेय; एने काल्लीस वात तुमरी केरता एय नाय ओहली नाय रेय। \v 21 \f + \fr 17:21 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय वचन 21 जुड़ेल हे, देखी मरकुस 9:29\ft*\f*पुण ज्यी जात विन्ता एने उपासान बिगेर नाह निकेलते। \s आपणी मोतीन बाराम यीशुन पोशो जाणाव \r (मरकुस 9:30-32; लुका 9:43-45) \p \v 22 जेवी ता गेलील हेयराम एकठास एता, ते यीशु ताह केयो, “एवी माणहान बिटोख माणहान आथाम देराय जाय, \v 23 एने ता ताह मार टाकती; पुण तो तीसरे दिह जीव उठी।” चेला ज्य होमलीन जुलूम नाराज एना। \s बोक्‍तीन गेरान फालो \p \v 24 जेवी यीशु एने तान चेला कफरनहूम हेयराम आवा, तेवी मोंदिरान फालो लेणारे पतरसान आहने आवीन फुशा, “काय तुमरो गुरू मोंदिरान फालो नाह आपेत?” \p \v 25 पतरस केयो “होव आपणे”\x + \xo 17:25 \xo*\xt निर्गमन 30:13; 38:26\xt*\x* जेवी तो गेराम आवो, ते यीशु ताह फुसणेन पेल ताह केयो, “एय शमोन, तु काय किथे? देरतीन राजा कुणी फाय रेन फालो लेणे? तान सोरा फाय रेन काय पाराया माणहा फाय रेन?” \p \v 26 पतरस ताह केयो, “पाराया माणहा फाय रेन।” यीशु ताह केयो, “ते सोरा वोच गीया। \v 27 तीबी ज्यानकेरता काय आपु ताह ठोकरा नाय खावाड़हु, तु तेलान मीरे जाईन गेली टाक, एने जो मासो पेल निकली, ताह ली; तान मुय उगाड़ हे, ते तुवाह चांदीन एक सिक्को जुड़ी, ताह लावीन मारे एने तार वोतीन ताह आप दिज्ये।” \b \c 18 \s हेरगान राज माय मोटलो कुण? \r (मरकुस 9:33-37; लुका 9:46-48) \p \v 1 \x + \xo 18:1 \xo*\xt लुका 22:24\xt*\x*तुलबूखे चेला यीशु फाय आवीन फुसणे बाज गीया, “हेरगान राज माय आखाम रेन मोठो कुण हे?” \p \v 2 ज्य होमलीन यीशु एक आतल्या सोराह हादिन तान विचीम उबो किऱ्यो, \v 3 \x + \xo 18:3 \xo*\xt मरकुस 10:15; लुका 18:17\xt*\x*एने केयो, “मी तुमूह खेरीच केथु काय, जाह वोर तुमू नाय बुदेलहो एने सोरान गेत नाय बुणहो, तुमू हेरगान राज माय जाय नाय सिकहो। \v 4 जो कुण आपणे आपाह ज्या सोरान गेत आत्यो केरी, तो हेरगान राज माय मोठो रेय। \v 5 एने जो कुण मार नाव से एक ओहला सोराह आहने किरेह, तो माहु आहने किरेह।” \s पाप केरनेन पारेख \r (मरकुस 9:42-48; लुका 17:1-2) \p \v 6 पुण जो कुण न्या आत्याम रेन जा मार पोर बुरहो केरतेह, एकाह ठुकोर खावाड़ी, तान केरता हाजो रेतो, काय मोटली गेरटीन पुड़ तान गेला माय टागीन, ताह उंडाला देरीया माय टाकाय जातो। \v 7 ठोकरान केरता दुनिया पोर हाय ठोकेर लागण्यास हेते; पुण हाय ता माणहा पोरजान उगे रेन ठोकेर लागेह। \p \v 8 \x + \xo 18:8 \xo*\xt मत्ती 5:30\xt*\x*केदी तार आथ निहे ते पाय तुवाह ठुकोर खावड़ावी, ताहार ताह काटीन जुगार दे; लुलो एने लेंगड़ो एन जीवाय माय रिगणे तार केरता ज्याह रेन हाजो हे! काय दुय आथ नाहते दुय पाय लेन नेरगान आक्‍ठा माय टाकाय जाही। \v 9 \x + \xo 18:9 \xo*\xt मत्ती 5:29\xt*\x*एने केदी तार डोलान उगे रेन तुवाह ठुकोर लागी, ते ताह काड़ीन जुगार दे, तार केरता ज्योस हाजो हे, काय तु एकुस डुलो लेन जेलेमक्यो जीवाय माय रिगी काय दुय डोला लेन नेरगान आक्‍ठा माय टाकाय जाही। \s टाकायेल मेंड्रान किस्सो \r (लुका 15:3-7) \p \v 10 \x + \xo 18:10 \xo*\xt लुका 19:10\xt*\x*दिखो, तुमू न्या आत्याम रेन कुणीह बी नेचा मा सुमजो। काहाकाय मी तुमूह केथु, काय हेरगा माय तान हेरोगदुत मार हेरगावाला आबाख ने मुय कायेम देखतेह। \v 11 काहाकाय माणहान बिटोख टाकायेल ताह वोचाड़ने आयेल हे।\f + \fr 18:11 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय वचन 11 जुड़ेल हे, देखी लुका 19:10\ft*\f* \p \v 12 तुमू काय सोमेजतेह? केदी एगदा माणहा फाय एक होव मेंड्रा रेय, एने ता माय रेन एक टाकाय जाय, ते ता नोवह्यान नोव मेंड्राह सोड़ीन पुशो बोयड़ा माय जाईन ता टाकायेल मेंड्राह होदणे जाय काय नाय जाय? \v 13 एने जेवी ताह सापड़ी जाथे, ते मी तुमूह खेरीच केथु काय तो ता नोवह्यान नोव मेंड्रान केरता जा टाकायेल नाह एता उलो खुस नाय एय, जुलोक काय ज्या मेंड्रान केरता केरी। \v 14 \f + \fr 18:14 \fr*\ft तुमरो, थोड़ाक लेख माय आमरो हे\ft*\f*तिहेस केरीन तुमरा आबाख ने जो हेरगा माय हे ज्यी आसा नाह सोती, काय न्या आत्या माय रेन एक बी खेतेम एय। \s बाहख एने बोणीख ने पाप \p \v 15 \x + \xo 18:15 \xo*\xt लुका 17:3\xt*\x*\f + \fr 18:15 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय तुमरे विरोद नाह लिखेल हे\ft*\f*यीशु केयो, “केदी तार बाहख विरोद माय गुनो केरी, ते तु ता फाय जा एने एखालाम ता हिऱ्यो वातु केरीन सोमजाड़ दे। केदी तारी वात मान लेय, ते तु ताह वोचाड़ लिहे। \v 16 एने केदी तो नाय होमली ते एक दुय जाणाह तार हिऱ्यो लिजा काय आखी वातुन दुय नाहते तीन माणहान पुरावान द्‍वारे ठेराय जाय।”\x + \xo 18:16 \xo*\xt निर्गमन 30:13–38:26\xt*\x* \v 17 केदी तो तान वातु बी नाय मानी ते मोंडलीह कि, एने केदी तो मोंडलीम बी नाय मानी ते, ताह तु पापी एने फालो लेणे वालान गेत सोमेज। \s पारवांगी आपणु नाह आपणु \p \v 18 \x + \xo 18:18 \xo*\xt मत्ती 16:19; योहान 20:23\xt*\x*मी तुमूह खेरीच केथु, “जो बी तुमू देरती पोर बांदहो तो हेरगा माय बी बांदाय जाय, एने जो बी तुमू देरती पोर उगाड़हो तो हेरगाम बी उगड़ी। \v 19 उंजु मी तुमूह खेरीच केथु, ‘तुमरे माय रेन दुय माणहे देरती पोर एगदी वातुन केरता एक मोन केरीन मारा हेरगावाला आबाख फाय रेन मांगहो, तिहेस तो तुमूह आप देय। \v 20 काहाकाय जा बी दुय नाहते तीन माणहे मार नाव लेन टुलो एती, ता मी तान विची माय मी रेथु।’” \s माफ नाह केरनार पावरान किस्सो \p \v 21 \x + \xo 18:21 \xo*\xt लुका 17:3,4\xt*\x*तेवी पतरस यीशुन आहने आवीन केयो, “एय मालीक, मार बाहख मार विरोद माय गुनो केरी ते, ताह मी कोलाक वारीन माफ केरू, काय हात वार वोर?” \p \v 22 यीशु ताह केयो, “मी तुवाह इही नाह केत काय हात वार वोर, \f + \fr 18:22 \fr*\ft हात वार ने सेत्तेर वार\ft*\f*पुण हात वारान सेत्तेर वार वोर।”\x + \xo 18:22 \xo*\xt उत्पत्ती 4:24\xt*\x* \v 23 ताच माय हेरगान राज ता राजान गेत हे, जो एक दिह तान पावरान लेखो लेणे हुद्यो। \v 24 जेवी ईसाब लेणे बाज गीयो ते एक जाण तान ओंगाण लावाय गीयो, तो दोह एजार तोड़ान केरजो लियेल ईतो।\f + \fr 18:24 \fr*\ft करोड़ो रूप्या\ft*\f* \v 25 जुलबुखे केरजो सुटणेन केरता ता फाय काय नाह एतो, तान मालीक केयो, “ज्याह एने ज्यान बायकु सोराह, एने जो काय बी ज्या फाय हे तो आखो वेच दिवो, एने तो केरजो सुटाड़ाय जाय।” \v 26 तेवी तो पावोर तान पाया पोड़ीन केयो, “एय मालीक, दिर खा माहु थोड़ाक दिह उंजु आप, मी किहीक बी केरीन तारो आखो केरजो सुट देह। \v 27 तेवी ता पावरान मालीक ता पोर किव केरीन ताह सोड़ दिनो, एने तान आखो केरजो माफ केर दिनो।” \p \v 28 पुण जेवी तो पावोर बाहेर आवो। ते तान हाती एक पावरा माय रेन एक ताह मिलानो, तो तान एक होव दिनार\f + \fr 18:28 \fr*\ft होव दिनार मतलब हे रोमन कालान राज माय होव दिह्यान मोंजरीन बाराबोर\ft*\f* केरजो लियेल ईतो, तेवी तो ताह देरीन गिलो दाबीन केयो, “जो काय सुट सिकेह तो सुट दे। \v 29 तेवी तान हाती पावोर तान पाया पोड़ीन केयो, ‘थोड़ाक दिह दिर खा मी तारो आखो केरजो सुट देह!’ \v 30 पुण तान वात तो नाह होमल्यो एने जाहु वोर केरजो नाह बुरेत ताह वोर जेलीम कोंड दिनो। \v 31 तेवी हाती पावोर ज्य देखीन जुलूम दुखी एना, एने जाईन मालक्याह आखी वात केय देना। \v 32 तेवी तान मालीक ता पावराह हादिन केयो, ‘एय खाराब पावोर, तु माहु फाय विन्ता किरेल एने मी तारो आखो केरजो माफ केर दियेल, \v 33 ता माय जिहकेरीन मी तार पोर किव किरेल तिहेस केरीन काय तुवाह बी तार हातीन पावराह बी माफ केरनु एतो।’ \v 34 एने तान मालीक जुलूम रागाईन ताह डेंड आपणारान आथाम होप दिनो, एने जाह वोर केरजो बोर नाह देत ताह वोर तान आथाम रेय।” \p \v 35 “इहीचकेरीन तुमरे माय रेन एगदो तान बायाख पुरो मोन से माफ नाय केरी, ते मारो आबोख बी जो हेरगाम हे तुमरा पाप माफ नाय केरी।” \c 19 \s तालाक ने बाराम यीशुन हिक \r (मरकुस 10:1-12) \p \v 1 जेवी यीशु ज्यु वातु केय दिनो, एने गेलील माय रेन जात रिनो; एने यरदन नेदीन ती मीरे यहुदियान देसाम आवो। \v 2 तेवी होवटाली गेरदी तान पासाण चाल पोड़नी, एने तो ताह हुदाऱ्यो। \p \v 3 तेवी थोड़ाक फरिसी यीशुह पारेखणेन केरता, ता फाय आवीन केया, “काय काल्ला कारणान केरता आपणी लाडीह सोड़नेन हाजो हे?” \p \v 4 यीशु ताह केयो, “तुमू चोखाली पुस्तेक माय नाह वाच्‍या काय जो ताह बाणायेल, तो पेलुस रेन एदमी एने बायकु बाणायेल हे,\x + \xo 19:4 \xo*\xt उत्पत्ती 1:27–5:2\xt*\x* \v 5 एने बोगवान कियेल, ‘केरीन माणुह तान आईख आबाख रेन आंगे एन, तान लाडी हिऱ्यो रेय, एने ता दुयू एक सेरीर रेती?’\x + \xo 19:5 \xo*\xt उत्पत्ती 2:24\xt*\x* \v 6 ता एवी दुय नाह, पुण एक सेरीर हेते, तानकेरता जाह बोगवान जुड़ेल हे, ताह माणहे आंगे नाय केरी।” \p \v 7 ता यीशुह केया, “उवतो मुसा ज्य काहा ठेरायेल, काय लेख्यो आपीन तिह सोड़ देय?”\x + \xo 19:7 \xo*\xt व्यवस्था 24:1-4; मत्ती 5:31\xt*\x* \p \v 8 तो ताह केयो, “मुसा तुमरा मोनान वातड़ाय ने केरता तुमूह तुमरी लाडीह सोड़ देणेन उकुम आपेल हे, पुण पेल ओहलो नाह एतो।” \v 9 \x + \xo 19:9 \xo*\xt मत्ती 5:32; 1 कुरिंथीयो 7:10,11\xt*\x*एने मी तुमूह केथु, “जो कुण बी सिनालाह सोड़ीन, दिहरी वातीन केरता तान लाडीह सोड़ीन दिहरी हिऱ्यो, वाराड़ किरेह, एने जो सोड़ेल ती हिऱ्यो वाराड़ किरेह तो बी सिनालो किरेह।” \p \v 10 चेला ताह केया, “केदी एदम्याह बायकु हेऱ्यो ओहलो नातो हे, ते हाजो ज्यो हे वाराड़ नाय केरी।” \p \v 11 तो ताह केयो, “आखा वाराड़ केऱ्या बिगेर नाह रेय सेकते, निस्ता ता ओलास जाह ज्यो वरदान जुड़ेल हे। \v 12 काहाकाय थोड़ाक नपुंसक ओहला हेते, जा आईख ने पेटा माय रेन ओहलाच पायदा ईयेल हेते; एने थोड़ाक नपुंसक ओहला हेते; जाह माणहे बाणायेल; एने थोड़ाक नपुंसक ओहला हेते; जा हेरगान राज ने केरता सोताह नपुंसक बाणायेल हेते, जो ज्याह लेय सिकेह, तो लेय लेय।” \s यीशु सोराह बोरकेत आपणे \r (मरकुस 10:13-16; लुका 18:15-17) \p \v 13 तेवी माणहे सोराह यीशुन आहने लावा काय तो ता पोर आथ मेली, एने विन्ता केरी, पुण चेला ताह दोपकाड्या। \v 14 यीशु केयो, “सोराह मार फाय आवणे दिवो, ताह मा रूकहो, काहाकाय हेरगान राज ओहलाच ने हे।” \p \v 15 तेवी यीशु ता पोर आथ मेलीन बोरकेत आप्यो एने तारेन जात रिनो। \s मालदार जुवान एने जेलेमक्यो जीवाय \r (मरकुस 10:17-31; लुका 18:18-30) \p \v 16 एने एक माणुह यीशु फाय आवीन केयो, “एय मालीक, मी काल्लो हाजो काम केरू काय जेलेमक्यो जीवाय सापड़ावु?” \p \v 17 तो ताह केयो, “तु माहु हाजा कामान बाराम काहा फुसेह? हाजो ते एकुच हे, पुण केदी तु जीवाय माय रिगणे हुदेह, ते उकुम मान्या केर।” \p \v 18 तो ताह केयो, “काल्लो उकुम मानु?”\x + \xo 19:18 \xo*\xt निर्गमन 20:13-16; व्यवस्था 5:17-20\xt*\x* यीशु केयो, “ज्यो काय खुन मा किरहे, सिनालो मा किरहे, चोरी मा किरहे, जुठो पुरावो मा दिहे, \v 19 आपणा आबाख एने आपणी आईख ने मान मिलज्यो, एने आपणा आहेंल्या हेऱ्या आपणे बाराबोर मोंग किरज्‍यो।”\x + \xo 19:19 \xo*\xt निर्गमन 20:12; व्यवस्था 5:16; लेव्यवस्था 19:18\xt*\x* \p \v 20 तो जुवान ताह केयो, “ज्य आखो, ते मी मानील हे, एवी मार माय काल्ली वातीन कोमी हे?” \p \v 21 यीशु ताह केयो, “केदी तु खिरो बोणने हुदेह ते जा, तारो मालदेन वेचीन गेरब्याह आपदी, एने तुवाह हेरगाम मालदेन जुड़ी; एने आवीन मार पासाण चाल पोड़।” \p \v 22 पुण तो जुवान ज्यी वात होमलीन नाराज एन जात रिनो, काहाकाय तो जुलूम मालदार एतो। \p \v 23 तेवी यीशु तान चेलाह केयो, “मी तुमूह खेरीच केथु, काय मालदाराह हेरगान राज माय जाणेन जुलूम केठीण हे। \v 24 तुमूह पुशो केथु काय बोगवानान राज माय मालदाराह जाणे रेन उटड़ाह हुईन डोसा माय रेन सेरकी जाणे होपो हे।” \p \v 25 ज्य होमलीन चेला जुलूम बोंगलायीन केया, “ओवतो कुणीन सुटकारो एय सिकेह?” \p \v 26 यीशु तान उगे देखीन केयो, “ज्यो माणहान केरता केठीण हे, पुण बोगवानान केरता कायच केठीण नाह सोतो।” \p \v 27 पतरस ताह केयो, “देख आमु, ते आखो काय सोड़ीन तार पासाण आव लागेल हेते, ते आमुह काय जुड़ी?” \p \v 28 \x + \xo 19:28 \xo*\xt मत्ती 25:31; \xt*\xt लुका 22:30\xt*\x*यीशु ताह केयो, “मी तुमूह खेरीच केथु काय नोवाली केली माय जेवी माणहान बिटोख, तान बोड़ाय ने राजगादि पोर बोही, ते तुमू बी जा मार पासाण आयेल हेते, बारा राजगादि पोर बोहीन इस्राएल ने बारा गेराणान नियाव किरहो। \v 29 एने जो कुण गेराह, बायाख, बोणह्युह, आबाख, आईख, सोरा पोऱ्या, नाहते खेताह मार नावान केरता सोड़ दियेल हे ताह एक होव माप जुड़ी, एने तो जेलेमक्या जीवाय ने आदिकारी रेय। \v 30 \x + \xo 19:30 \xo*\xt मत्ती 20:16; लुका 13:30\xt*\x*पुण जुलूम जाणे जा ओंगाण हेते, पासाण रेती, एने जा पासाण हेते, ओंगाण एती। \c 20 \s अंगुरान वाड़ी माय काम केरनारा मोंजऱ्यान किस्सो \p \v 1 “हेरगान राज” एगदा गेरान मालक्यान गेत हे, जो विगोस उठीन बाहेर गीयो, काय तान अंगुरान वाड़ीम मोंजर्‍या लागाड़ी। \v 2 तो मोंजऱ्याह एक दिनार\f + \fr 20:2 \fr*\ft एक दिनार मतलब, एक दिह्यान मोंजरी\ft*\f* दिह्या पोर ठेरावीन, ताह तान अंगुरान वाड़ी माय मुकल्यो। \v 3 पुशो तो नोव वासता, निकलीन, दिहरा माणहाह बाजाराम उदेड़ उबरियेल देख्यो। \v 4 एने ताह केयो, “तुमू बी अंगुरान वाड़ी माय जावो, एने जो काय ठिक हे तो तुमूह आपुह।” \v 5 तेवी ता बी गीया पोशो तो दिहरे वार बारा वासता एने तीन वाचतान आहने निकलीन तिहेच किऱ्यो। \v 6 एक पाच वासता तो पुशो निकलीन दिहराह उबरियेल दिख्यो, एने ताह केयो, “तुमू काहा न्या दिह बोर उदेड़ उब रेनाह? \v 7 ता ताह केया, ‘ज्यानकेरीन काय कुण आमुह काम पोर नाह लागाड्यो,’ तो ताह केयो, तुमू बी अंगुरान वाड़ी माय जावो।” \p \v 8 हांज पोर अंगुरान वाड़ीन मालीक तान मुकोड़ दोमाह केयो, “मोंजऱ्याह हादिन पासाणल्याह लागाड़ीन पेल्लाह वोर आखाह मोंजरी आप दे।”\x + \xo 20:8 \xo*\xt लेव्यवस्था 19:13; व्यवस्था 24:15\xt*\x* \v 9 तेवी ता मोंजर्‍या आवा जा पाच वासता लागेल एता, एक गेंटो वोर दिह ईतोन लागेल ताह एक दिनार जुड़नो। \v 10 जा पेल आयेल एता ता ज्य सोमज्या काय आमुह होवटा जुड़ती; पुण ताह बी एकुस दिनार जुड़नो। \v 11 जेवी ताह एक दिनार जुड़नो, ते ता मालक्या पोर कुरकुर केरीन केतेह, \v 12 न्या पासाणल्या एकुच गेंटो काम किरेल एता, एने तो न्याह बी आमरी बाराबोर मोंजरी आप दिनो, जा दिह बोरीन बार विशा, एने दोप वेठ्या? \v 13 तो ता माय रेन एकाह जापाप आप्यो, “एय दोस्ता मी तार हिऱ्यो काईच गेलेत नाह किरेत; काय तु मार हिऱ्यो, एक दिनार नाह ठेरायेल ईतो? \v 14 ज्यो तारो हे विसले, एने जातरे; मारी आसा ज्यी हे काय जोलोक तुवाह आपेल हे, तोलोस न्या पासाणल्याह बी आपु। \v 15 काय ज्य हाजो नाह सोतो काय मी मार माला हेऱ्यो जो पोटी तो केरूह? काय मी हाजो रेह केरीन तु खाराब नेजेर केरीन दिखेह?” \v 16 \x + \xo 20:16 \xo*\xt मत्ती 19:30; मरकुस 10:31; लुका 13:30\xt*\x*तिहेच केरीन जा पासाण हेते, ता ओंगाण एती, एने जा ओंगाण हेते, ता पासाण एती। \s आपणी मोतीन बाराम यीशुन तिसरो जाणाव \r (मरकुस 10:32-34; लुका 18:31-34) \p \v 17 यीशु यरूशलेम जाणे बुखेत, बारा चेलाह कुवालोच ली गीयो, एने वाटे ताह केयो, \v 18 “दिखो, आपु यरूशलेम जातेह, एने माणहान बिटोख मुखी चाकऱ्या, एने देरेमगुरून आथे देराय जाय, एने ता ताह मोतीन लायेक ठेरावती। \v 19 एने ता यीशुह बिगेर यहुदिन आथा माय होप देती काय ता तान ईजुत उड़ावती, एने चापका देती, एने खुरूसखाम पोर चेड़ावती, एने तो मोरीन पुशो तिसरे दिह जीव उठी।” \s एक आईख ने विन्ती \r (मरकुस 10:35-45) \p \v 20 तेवी जब्दीन सोरान आहख तीन सोरा हेऱ्यी यीशु फाय आवीन ताह नमस्‍कार केऱ्यी, एने ता फाय काय मांगणे बाज गियी। \p \v 21 यीशु तीह केयो, “तुवाह काय जुवे?” ती ताह केयी, “ज्य काय मारा ज्या दुय सोरा तारा राज माय एक तारे जीवड़े उगे, एने एक तारे डाखरे उगे बोही।” \p \v 22 यीशु जापाप आप्यो, “तुमू नाह जाणते काय काय मांगतेह, जो वाटको मी पिण्यो हे, काय तुमू ताह पिय सेकतेह?” ता यीशुह केया, “पिय सेकतेह।” \p \v 23 यीशु ताह केयो, “तुमू मारो वाटको ते पिहो, पुण मारी जीवड़े उगे, एने डाखरे उगे कुणीह बोहाड़नो हे ज्य मारो काम नाह सोतो, पुण जाह मारा आबाख ने उगे रेन तियार किरेल हे, ताज ने केरता हे।” \p \v 24 जेवी बाकीन दोह चेला ज्यी वात होमल्या, ते ता दुय बायाख पोर खीजवाना। \v 25 यीशु ताह आहने हादिन केयो, “तुमू जाणतेह, काय बिगेर यहुदिन आदिकारी ता पोर राज केरतेह; एने जा मोठा हेते, ता पोर आदिकार मेलतेह।\x + \xo 20:25 \xo*\xt लुका 22:25-26\xt*\x* \v 26 \x + \xo 20:26 \xo*\xt मत्ती 23:11; मरकुस 9:35; लुका 22:26\xt*\x*तोहलो तुमरे माय नाय एय, पुण जो कुण तुमरे माय मोठो बोणने हुदेह, तो तुमरो पावोर बोणी। \v 27 एने जो तुमरे माय ओंगाण मुखी बोणने हुदेह, तो तुमरो पावोर बोणी। \v 28 तिहेस केरीन माणहान बिटोख सेवा केरावणे नाह, पुण सेवा केरने आयेल हे, एने मोकतास ने सुटकारान केरता तान जीव आपणे आयेल हे।” \s दुय आंदलान किस्सो \r (मरकुस 10:46-52; लुका 18:35-43) \p \v 29 जेवी यीशु एने तान चेला यरीहो माय रेन निकेलताला, ते एक मोटली माणहान गेरदी तान पासाण चाल देनी। \v 30 एने दुय आंदला, जा सेड़कीन दिड़े बोह रियेल एता, ज्य होमल्या काय यीशु जाणे बाजरिनोह, आयड़ीन केणे बाज गीया, “एय मालीक, दाऊदान बेटाख आमु पोर किव केर।” \p \v 31 माणहे ताह ठावका रिवो केरीन दोपकाया, पुण ता उंजु मोठेह आयड़ीन केया, “एय मालीक, दाऊदान बेटाख आमु पोर किव केर!” \p \v 32 तेवी यीशु उबरीन ताह हाद्यो एने केयो, “तुमरी काय आसा हे काय मी तुमरी केरता केरू?” \p \v 33 ता ताह केया, “एय मालीक, ज्योस काय आमु देखणे बाज जाज्यु।” \p \v 34 तेवी यीशु किव केरीन तान डोलाह सापल्यो; एने चालोच देखाणे बाज गीयो, एने ता यीशुन पासाण चाल देना। \c 21 \s यरूशलेम माय जिकीन रिगणो \r (मरकुस 11:1-11; लुका 19:28-40; योहान 12:12-19) \p \v 1 जेवी ता यरूशलेम ने आहने पोचना, एने जेतुन बोयड़ा पोर बेथफगेन आहने आवा, तेवी यीशु दुय चेलाह ज्य केयीन मुकल्यो। \v 2 तुमू सोमोरल्या गावा माय जावो, ता पोचताच तुमूह ताहरी एक गेदड़ो बांद मिलेल, एने ती हेऱ्यो पाठड़ो सापड़ी; ताह सोड़ीन मार फाय लीयावज्यो। \v 3 केदी तुमूह ईखेह काह फुसी, ताहार किज्यो, मालीकाह ज्यान गिरेज हे, ते तो जालुस मोकली देय। \v 4 ज्यो ज्यानकेरता एनो काय ज्यो वचन जाणकारान द्‍वारे केवाय जायेल एतो, तो पुरो एय: \q1 \v 5 सियोन ने बेटीह किवो\x + \xo 21:5 \xo*\xt जकर्‍या 9:9 \xt*\x*, \q2 “देख, तार राजा तुवा फाय आवीह; \q1 तो बुलो हे, एने गेदड़ा पोर बोह रिनोह; \q2 मतलब गेदड़ान पाठड़ा पोर।” \p \v 6 तेवी चेला जाईन यीशु जीहे कियेल एतो तिहेच केऱ्या। \v 7 गेदड़ान पाठड़ाह लावा, एने ता पोर तान फाड़का टाक्या; यीशु ता पोर बोह गीयो। \v 8 एने मोकतास माणहे जान तान फाड़का वाटी पोर आथऱ्या, एने थोड़ाक माणहे जाड़ा पोर रेन डालख्या काटीन वाटी पोर आथऱ्या। \v 9 जी गेरदी ओंगाण ओंगाण जाताली एने पासाण पासाण चालताली आयड़ी आयड़ीन केताली, “दाऊदान बेटाख ने होसन्‍ना”\f + \fr 21:9 \fr*\ft यशाया; मतलब तु माहु सुटकारो आप।\ft*\f* मतलब आमुह तु सुटकारो आप बोरकेतवालो हे तो जो मालीक ने नाव से आवीह, हेरगा माय होसन्‍ना! \p \v 10 जेवी यीशु यरूशलेम माय पोचनो, ते आखा हेयराम पुकार एय गीयो; एने माणहे केणे बाज गीया, “ज्यो कुण हे?” \p \v 11 माणहे केणे बाज गीया, “ज्यो गेलीलान नासरत मायवालो जाणकार यीशु हे।” \s मोंदिर माय रेन वेपारीह निकालनो \r (मरकुस 11:15-19; लुका 19:45-48; योहान 2:13-22) \p \v 12 उवतो यीशु मोंदिर माय गीयो, एने ता आखाह, जा लेन देन केरताला, ताह बाहेर काड़ दिनो, एने पेरवाह वेचणारान पाटला उलटाव दिनो। \v 13 एने ताह केयो, “वचन माय लिखेल हे, मारो गेर विन्तान गेर केवाय, पुण तुमू ताह डाकुन पाड़ावो बाणाव मेल्याह!\x + \xo 21:13 \xo*\xt यशाया 56:7; यिर्मया 7:11\xt*\x*” \p \v 14 ओवता आंदला एने लेंगड़ा मोंदिरा माय यीशु फाय आवा, एने ताह तो हुदाऱ्यो। \v 15 पुण जेवी मुखी चाकऱ्या एने देरेमगुरू ज्या कामाह, जा तो किरेल हे, एने सोराह मोंदिर माय दाऊदान बेटाख ने होसन्‍ना आयेड़ताला देख्या, ते रागा माय बोराय गीया, \v 16 यीशु ताह केयो, “होव,” \x + \xo 21:16 \xo*\xt बजन 8:2\xt*\x* \p काय तुमू ज्य केदीच पुस्तेक माय नाह वाच्‍या? सोरा एने दुद पिताला सोरान मुयाम रेन तो बोड़ाय केरायेल हे? \p \v 17 तेवी यीशु ताह सोड़ीन हेयरान बाहेर बेतनिया माय गीयो, एने ता रात हुवनो। \s यीशु अंजीरान जाड़ाह हाराप देणे \r (मरकुस 11:12-14,20-24) \p \v 18 जेवी विगोस यीशु हेयराम आवतालो, तेवी यीशुह बुख लागी। \v 19 एने वाटीन दिड़े एक अंजीरान जाड़ देखीन तो तान आहने गीयो, पुण ताह पांटा सोड़ीन कायच नाह देखीन केयो, “एवी रेन तार पोर केदीच फोल नाय लागी।” एने अंजीरान जाड़ तुलेचबूखे हुक गीयो। \p \v 20 ज्यो देखीन चेला बोंगला गीया एने केया, “ज्यो अंजीरान जाड़ चालोच किहीक हुक गीयो?” \p \v 21 \x + \xo 21:21 \xo*\xt मत्ती 17:20; 1 कुरिंथीयो 13:2\xt*\x*यीशु ताह केयो, “मी तुमूह खेरीच केथु, केदी तुमू बुरहो किरहो, एने सेंका दिरहो नाय, ते नाह ज्य ओलोस किरहो, जो ज्या अंजीरान जाड़ा हेऱ्यो किरेल हे; पुण केदी ज्या बोयड़ाह बी किहो, काय उखेल जा, एने देरीयाम जाय पोड़, ते ज्यो एय जाय। \v 22 एने जो काय तुमू विन्ता माय बुरहो केरीन मांगहो तो सोब तुमूह जुड़ी।” \s यीशुन आदिकार पोर सावाल \r (मरकुस 11:27-33; लुका 20:1-8) \p \v 23 यीशु मोंदिर माय जाईन हिक आपतालो, तेवी मुखी चाकऱ्या एने डायला माणहे तान जागे आवीन फुशा, “तु ज्य काम कुणीन आदिकार माय किरेह? एने तुवाह ज्यो आदिकार कुण आपेल?” \p \v 24 यीशु ताह जापाप आप्यो, “मी बी तुमूह एक वात फुसथो, केदी तो माहु किहो, ताहार मी बी केह काय ज्य काम कुणीन आदिकार माय केरथु। \v 25 योहानान बपतीस्मा का रेन एतो? हेरगा उगे रेन काय माणहा उगे रेन?” \p तेवी ता तान तान विचार केरने बाज गीया काय, केदी आपु केहु “हेरगान उगे रेन।” ताहार ज्‍यु आपुह केय काय, ओवता तुमू तान बुरहो काहा नाह केऱ्या? \v 26 एने केदी केहु माणहान उगे रेन, ताहार आपुह माणहान बिय हे, काहाकाय ता आखा योहानाह जाणकार मानतेह। \v 27 तेवी ता यीशुह केया, “आमुह नाह मालुम।” \p यीशु बी ताह केयो, ते ओवतो काल्ला आदिकार माय मी ज्य केरथु तो मी बी तुमूह केत नाह। \s दुय सोरान किस्सो \p \v 28 तुमूह काय सोमेजतेह, एक माणहान दुय सोरा एता; तु पेल्ला फाय जाईन किथे, “एय बेटा, आज तु अंगुरान वाड़ीम काम केर।” \v 29 तो जापाप आप्यो, “मी नाह जाण्यो” पुण पासाण रेन ताह पासतावो आवो एने तो गीयो। \v 30 पुशो दिहरा बेटाख फाय जाईन तो तिहेस केयो, तो जापाप आप्यो, “होव जाथु,” पुण नाह गीयो। \v 31 ज्या दुया माय रेन कुण आबाख ने मोरजी पुरी किऱ्यो? \p ता केया, “पिल्लो बिटोख।” मी तुमूह खेरीच केथु काय फालो लेणार, एने खाराब बायकु तुमूह रेन पेल बोगवानान राज माय आवतेह। \v 32 काहाकाय योहान खेरायीन वाटे रेन तुमरे फाय आयेल ईतो, एने तुमू ता पोर बुरहो नाह केऱ्या, पुण फालो लेणार एने खाराब बायकु न्या ता पोर बुरहो केऱ्या, एने तुमू ज्य देखीन पासाण रेन बी नाह पासताना काय तान बुरहो केर लेता।\x + \xo 21:32 \xo*\xt लुका 3:12; 7:29-30\xt*\x* \s खाराब किरसाणान किस्सो \r (मरकुस 12:1-12; लुका 20:9-19) \p \v 33 यीशु केयो, “उंजु एक किस्सो हुमलो, एक खेतान मालीक ईतो, तो अंगुरान वाड़ी लागाड्यो, तान कावदेन वाड़ जेठी, एने ता माय रूहान केरता कुंडण्यो बाणायो; एने मालो बांद्यो, एने किरसाणाह तान ठिको आपीन दिहरा देसा माय जात रिनो।\x + \xo 21:33 \xo*\xt यशाया 5:1-2\xt*\x* \v 34 जेवी फोले पाक गीया तेवी तो फोल लेणेन केरता तान पावराह किरसाणा फाय मुकल्यो। \v 35 पुण किरसाण तान पावराह देरीन, थोड़ाक जाणाह देना, एने थोड़ाक जाणाह मार देना; एने थोड़ाक जाणाह देगड़ा केरीन देना। \v 36 तो पुशो जास्ती पावराह मुकल्यो, एने ता ता हेऱ्या बी तिहेस केऱ्या। \v 37 सेवली बुखेत तो तान बेटाख ता फाय ज्य किन मुकल्यो, काय ता मार बेटाख ने मान मेलती। \v 38 पुण किरसाण बेटाख देखीन तान तान केया ज्‍यु ते वोस हे, आवो, ज्याह मार देता एने ज्यान आखो मालदेन लेय लेता। \v 39 एने ता ताह देऱ्या एने अंगुरान वाड़ीम रेन बाहेर काड़ीन मार देना।” \fig अंगुर ने वाड़ी माय मालो |alt="Watchtower in a vineyard" src="hk00105c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="21:33"\fig* \p \v 40 केरीन यीशु ताह फुशो, “जुलबुखे अंगुरान वाड़ीन मालीक आवी, ते ता किरसाणा हिऱ्यो काय केरी।” \p \v 41 तो खाराब माणहाह खेतेम केर देय, “एने अंगुरान वाड़ीन ठिको दिहरा किरसाणाह आप देय, जा टेम पोर कामाय आपती रेती।” \p \v 42 यीशु ताह केयो, तुमू केदी पुस्तेक माय ज्यो नाह वाच्‍या?\x + \xo 21:42 \xo*\xt बजन 118:22-23\xt*\x* \q1 “जा देगड़ाह मिस्तऱ्या खाराब बिगेर कामान सोमजेल एता, \q2 तोस दिगोड़ कोपरान देड़ान दिगोड़ बोण गीयो? \q1 ज्य मालीकान उगे रेन एनो, एने आमरी नेजरी माय जुलूम मोठो हे।” \p \v 43 केरीन मी तुमूह केथु, “बोगवानान राज तुमू फाय रेन विसाय जाय; एने ओहली जातीह जी तान फोल आपी, तीह तो आप देय। \v 44 जो ज्या देगड़ा पोर पोड़ी, तो चुरा चुरा वोल जाय; एने जा पोर पोड़ी, ताह देल देय।”\f + \fr 21:44 \fr*\ft ज्यो वचन जुनाला पुस्तेक माय नाह सापेड़ने\ft*\f* \p \v 45 मुखी चाकऱ्या एने फरिसी तान किस्साह होमलीन सोमजी गीया काय ज्‍यु आमरास बाराम किथे। \v 46 एने ता ताह देरणे होदताला, पुण माणहाह देखीन बिय गीया; काहाकाय माणहे ताह जाणकार सोमेजताला। \c 22 \s वाराड़ान खाणान किस्सो \r (लुका 14:15-24) \p \v 1 ज्या पोर रेन यीशु पुशो ताह किस्सा माय केणे बाज गीयो। \v 2 “हेरगान राज ता राजान गेत हे, जो तान सोरान वाराड़ान खाणो आप्यो। \v 3 एने तो तान एक पावरा फाय खुबेर ली मुकल्यो काय नेवताल्या माणहाह वाराड़ान खाणो खाणे हादाड़े; पुण ता नाह आवणे होद्या। \v 4 पुशो तो पावराह किन मुकल्यो, नेवताल्या माणहाह किवो: ‘मी खाणो तियार केर मेल्योह मार बुयेल एने पालेल जेनवार माराय जायेल हेते, आखो तियार हे वाराड़ा माय आवो।’ \v 5 पुण ता नाह होमल्या एने जात रेना काल्लाह खेता माय गीया एने काल्लाह काम केरने गीया। \v 6 दिहरा माणहे जा वुचेल एता, तान पावराह देरीन तान ईजुत उड़ाया एने मार देना। \v 7 तेवी राजाह राग आवो, एने तो तान सिपायड़ाह मोकलीन ता खुनीह माराव दिनो, एने तान गावाह हेलगाड़ दिनो। \v 8 तेवी तो तान पावराह केयो, वाराड़ान खाणो ते तियार हे, पुण हादिल माणहा हाजा नाह एता। \v 9 केरीन तुमू फाटा पोर जावु एने जोला बी माणहे जुड़ती तोलाह वाराड़ान खाणो खाणे हाद लावज्यो। \v 10 ता पावोर सेड़की पोर जाईन काय हाजाला काय बाकताला जोला बी सापेड़ना तोला आखाह टुलो केऱ्या; एने वाराड़ान गेरा माय पुरा बोराय गीया।” \p \v 11 जेवी राजा पावणाह देखणे माय आवो, तेवी तो ताहरी एक माणहाह दिख्यो, जो वाराड़ान फाड़का नाह पिरेल एतो। \v 12 तो ताह फुशो एय दोस्ती तु वाराड़ान फाड़का काहा नाह पेरीन आवो? तान मुय बोंद एय गीयो। \v 13 \x + \xo 22:13 \xo*\xt मत्ती 8:12; 25:30; लुका 13:28\xt*\x*तेवी राजा चाकऱ्याह केयो, “ज्यान आथ पाय बांदिन बाहेर आंदारा माय जुगार दिवो, ता रेड़णो, एने दात केकड़ावणे रेय।” \p \v 14 काहाकाय हादिल ते जुलूम हेते, पुण निवाड़ेल थोड़ाच हेते। \s केसराह फालो आपणेन बाराम सावाल \r (मरकुस 12:13-17; लुका 20:20-26) \p \v 15 तेवी फरिसी जाईन तान तान विचार केऱ्या, काय ताह किहीक वातु माय देरहु। \v 16 तेवी ता तान चेलाह हेरोदेस हेऱ्या यीशु फाय ज्य केणेन मोकल्या, “एय गुरू, आमु जाणतेह काय तु खिरो हे, एने बोगवानान वाट खेराय माय हिकाड़ने, एने कुणीन पारवाय नाह केरने, काहाकाय तु माणहान मुय देखीन वातु नाह केरने। \v 17 केरीन तु आमुह कि, तुवाह काय लागेह? केसराह फालो आपणे हाजो हे, काय नाह।” \p \v 18 पुण यीशु तान विचार जाणीन केयो, “एय कोपट्या, माहु काहा पारेखतेह? \v 19 फालान एक रूपियो माहु देखाड़ो!” \p तेवी ता यीशु फाय एक रूपियो लेन आवा। \v 20 यीशु ताह फुशो, “ज्यो साप एने नाव कुणान हे?” \p \v 21 ता यीशुह केया, “केसरान,” तेवी यीशु ताह केयो, “जो केसरान हे, तो केसराह आपु; एने जो बोगवानान हे तो बोगवानाह आपु।” \p \v 22 ज्यो होमलीन ता बोंगलाय गीया, एने यीशुन जागे रेन जात रेना। \s पोशो जीव उठणो एने वाराड़ \r (मरकुस 12:18-27; लुका 20:27-40) \p \v 23 \x + \xo 22:23 \xo*\xt प्रेरितान काम 23:8\xt*\x*तीस दिह सदुकी जा मुरेल माय रेन पोशो जीव उठणो सोतोच नाह केणु ता यीशु फाय आवा एने ताह फुशा। \v 24 “एय गुरू, मुसो कियेल ईतो, काय ईखेह एदमी बिगेर सोरा ईयेल मोर जाय, ते तान बाहख तान बायकु हिऱ्यो वाराड़ केर लेय, तान बायाख ने केरता वोस पायदा केरी।\x + \xo 22:24 \xo*\xt व्यवस्था 25:5\xt*\x* \v 25 एवी आमरे न्या हात बाहख एता, पिल्लो वाराड़ उलोस केरीन मोर गीयो, एने तान सोरा बी नाह ईयेल एता, तानकेरता तान बायकुह बायाख वाटु मेल गीयो। \v 26 तिहेस केरीन दिहरो, एने तीसरो बी किऱ्यो एने हात बायाख हेऱ्यो वोर तिहेस एनो। \v 27 आखान पासाण ती बायकु बी मोर गियी \v 28 जीव उठणेन पासाण ती ता हात बायह्या माय रेन कुणीन लाडी बोणी? काहाकाय ती आखान लाडी बुणेल एती।” \p \v 29 यीशु ताह जापाप आप्यो, “तुमू वचन एने बोगवानान ताकेत नाह जाणते; ज्यानकेरीन बुल माय पोड़ रेनाह। \v 30 काहाकाय ता जीव उठेन वाराड़ नाय केरती नाह वाराड़ा माय आवती नाह वाराड़ माय होपाती, पुण हेरगा माय बोगवानान दुतान गेत रेती। \v 31 पुण मुरेल माणहान जीव उठणेन बाराम काय तुमू ज्य वचन नाह वाच्‍या जो बोगवान तुमूह कियेल; \v 32 ‘मी अब्राहाम ने बोगवान, एने इसहाकान बोगवान, एने याकुबान बोगवान हे?’ तो मुरेल तान नाह, पुण जीवतालान बोगवान हे।” \p \v 33 आखा माणहे यीशुन पारचार होमलीन बोंगलाय गीया। \s आखाम रेन मोटलो उकुम \r (मरकुस 12:28-34; लुका 10:25-28) \p \v 34 जेवी फरिसी होमल्या काय यीशु सदुकीन बोलती बोंद केर दियेल हे, ते ता एकठा एना। \v 35 ता माय रेन एक देरेमगुरू पारेखणेन केरता ताह फुशो,\x + \xo 22:35 \xo*\xt लुका 10:25-28\xt*\x* \v 36 “एय गुरू, कायदा माय रेन काल्लो उकुम मुठो हे?” \p \v 37 यीशु ताह केयो, “तु बोगवान आपणा मालीकाह तारो आखो मोन एने तारो आखो जीव एने तारी आखी बुद्दी केरीन मोंग केर।\x + \xo 22:37 \xo*\xt व्यवस्था 6:5\xt*\x* \v 38 मोटली एने मुखी उकुम ज्‍योस हे। \v 39 एने तान गेत ज्यो दिहरो बी हे, तु तार आहेंल्याह पोर तार गेत मोंग केर।\x + \xo 22:39 \xo*\xt लेव्यवस्था 19:18\xt*\x* \v 40 \x + \xo 22:40 \xo*\xt लुका 10:25-28\xt*\x*ज्या दुय उकुम आखा कायदान एने जाणकारान आदार हेते।” \s मसीन बारामाय सावाल \r (मरकुस 12:35-37; लुका 20:41-44) \p \v 41 जेवी फरिसी एकठा एता, ते यीशु ताह फुशो, \v 42 “मसीन बाराम तुमू काय विचार केरतेह? तो कुणान बिटोख हे?” ता यीशुह केया, “दाऊदान।” \v 43 यीशु ताह फुशो, ते दाऊद चोखाला जीवा माय बोरायीन ताह मालीक काहा किथे? \q1 \v 44 मालीक, मार मालीकाह केयो:\x + \xo 22:44 \xo*\xt बजन 110:1\xt*\x* \q2 “मारी जीवड़े उगे बोह, \q2 जाह वोर काय मी तारा दुसमोनाह तारा पायान बुंदे नाय केर देव। \q1 \v 45 हाजो, जेवी दाऊद ताह मालीक किथे, ताहार तो तान बिटोख किहीक ठेरावनो?” \p \v 46 ज्यान जापाप माय काईच बी एक वात नाह केय सीक्‍यो। ते दिह रेन कुण बी पोशो ताह काय फुसणेन ईमोत नाह केऱ्या। \c 23 \s देरेमगुरू एने फरिसीह रेन चेकचेल्या रिवो \r (मरकुस 12:38-39; लुका 11:43,46; 20:45,46) \p \v 1 तेवी यीशु गेरदीह एने तान चेलाह केयो, \v 2 देरेमगुरू एने फरिसी मुसान गादि पोर बोह रेनाह; \v 3 तानकेरता ता तुमूह जो काय केती, तो किरज्‍यो, एने मानज्यो, पुण तान गेत काम मा किरहो; काहाकाय ता केतेह, पुण केरते नाह। \v 4 ता एक उहलो बारो बांदिन माणहान खादा पोर मेल देतेह, पुण जीवे तान आंगली केरीन बी हेरकावणे नाह होदते। \v 5 \f + \fr 23:5 \fr*\ft तान फाड़कान कुर बोगवानान प्रती तान बुरहो देखाड़ेह\ft*\f*ता तान सोब काम माणहाह देखाड़णेन केरता केरतेह: ता तान ता बिजाह चोवड़ो केरनु, एने तान फाड़कान कुर वोदाड़तेह!\x + \xo 23:5 \xo*\xt मत्ती 6:1; गिनती 15:38; व्यवस्था 6:8\xt*\x* \v 6 खाणे बुखेत खास खास जागो एने बोक्ती केरन्या गेरा माय ओंगाण खास खास जागी बोहणो। \v 7 आटा माय नमस्‍कार, एने माणहा माय रब्बी केवाड़णेन ताह हाजो लागणे। \v 8 पुण तुमू रब्बी मा केवाड़हो, काहाकाय तुमरो एकुस मालीक हे, एने तुमू सोब बाय बोणहा हेते। \v 9 एने देरती पोर कुणीह बी आपणो आबोख मा किहो, काहाकाय तुमरो एकुच आबोख हे; जो हेरगा माय हे। \v 10 एने मालीक बी मा, केवाहो, काहाकाय तुमरो एकुच मालीक हे, मतलब मसी। \v 11 \x + \xo 23:11 \xo*\xt मत्ती 20:26,27; मरकुस 9:35; 10:43,44; लुका 22:26\xt*\x*जो तुमरे माय मुठो हे, तो तुमरो पावोर बोणी। \v 12 \x + \xo 23:12 \xo*\xt लुका 14:11; 18:14\xt*\x*जो कुण सोताह मोठो बाणावी, तो आत्यो एय जाय एने जो कुण सोताह बोलो बाणावी, तो मोठो केवाय। \s देरेमगुरू एने फरिसी पोर हाय \r (मरकुस 12:40; लुका 11:39-42,44,52; 20:47) \p \v 13 एय कोपटी देरेमगुरू एने फरिसी तुमरे पोर हाय। तुमू माणहान केरता हेरगान राज ने बायणो बोंद केरतेह, नाहते सोता ता माय रिगतेह, नाहते ता माय रिगणाराह रिगणे देतेह। \v 14 \f + \fr 23:14 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय ज्यो वचन नाह सोतो, मरकुस 12:40।\ft*\f* “एय कोपटी देरेमगुरू एने फरिसी, तुमरे पोर हाय! तुमू रांडायेल बायकुन गेराह खाय जातेह, एने देखाड़णेन केरता मोकतीस वार वोर विन्ता किरते रेतेह, तान केरता तुमूह होवटोह डेंड जुड़ी।” \p \v 15 एय कोपटी देरेमगुरू एने फरिसी तुमू पोर हाय। तुमू एक जाणाह तुमरी उगे लावणेन केरता आखो पाणी एने बुय माय फिरतेह, एने जेवी तो तुमरी उगे आव जाथे, ते ताह तुमूह रेन दुय गुणा नेरगान लायेक बाणाव देतेह। \p \v 16 एय आंदला वाट देखाड़नारे, तुमरे पोर हाय! जा केतेह काय केदी कुण बी मोंदिराम सुगोण खाय ते काय नाह, पुण कुण बी मोंदिरान होनान सुगोण खाय ते, ता हेऱ्यो बांदाय जाय। \v 17 “एय फोगा एने आंदला, कुण मोठो हे; होनो काय ती मोंदिर जा माय होनो चोखो रिथे। \v 18 पोशा केतेह काय केदी कुण बी वेदीन सुगोण खाय ते काय नाह, पुण जो बेट चेड़ायेल ता पोर हे, केदी कुण तान सुगोण खाथे ताहार बांदाय जाथे। \v 19 एय आंदला कुण मोठो हे; बेट काय वेदी जाह रेन बेट चोखो रिथे। \v 20 ज्यानकेरता जो वेदीन सुगोण खाथे तो तान, एने जो काय ता पोर हे, तान बी सुगोण खाथे। \v 21 जो मोंदिरान सुगोण खाथे, तो तान एने ता माय रेणारा बोगवानान बी सुगोण खाथे। \v 22 जो हेरगान सुगोण खाथे, तो बोगवानान राजगादिन एने ता पोर बी सुगोण खाथे।\x + \xo 23:22 \xo*\xt यशाया 66:1; मत्ती 5:34\xt*\x* \p \v 23 “एय कोपट्या देरेमगुरू एने फरिसी तुमरे पोर हाय। तुमू पुदीना, बड़ीशोब एने जिरान दाहवो ईसो आपतेह पुण तुमू कायदान हाजाली वातुह मतलब नियाव एने किव, एने बोरहाह सोड़ दियेल हेते; जोवतालो काय ज्यु वातुह बी मानता एने नाय सोड़ता।\x + \xo 23:23 \xo*\xt लेव्यवस्था 27:30\xt*\x* \v 24 एय आंदला जाणकारे तुमू चाचड्याह मोहदेल देतेह, पुण उटड़ाह गिल जातेह। \p \v 25 “एय कोपट्या देरेमगुरू, एने फरिसी तुमरे पोर हाय। तुमू वाटकी एने तेलीह उपेर उपेर रेन चोलतेह, पुण माय रेन त्यी आदाऱ्य एने सोतान लालुच माय बोरायेल हेत्यु। \v 26 एय आंदला फरिसी पेल वाटकी एने तेलीह माय रेन उजालो, ते त्यु बाहेर रेन बी साप रेती। \p \v 27 \x + \xo 23:27 \xo*\xt प्रेरितान काम 23:3\xt*\x*“एय देरेमगुरू, एने फरिसी कोपट्या तुमरे पोर हाय, तुमू चुनो लागाड़ील माहणान गेत हेते, जो उपेर रेन ते हाजो देखाथे, पुण माय मुरेल माणहान आड़े एने आखी बातीन गाण माय बुरेल हे। \v 28 ज्‍यीस रिती माय तुमू बी उपेर रेन माणहाह खेरला देखातेह, पुण माय रेन कोपेट एने खाराबपोणा माय बोराय रेनाह। \s देरेमगुरू एने फरिसी पोर डेंड ने जाणाव \r (लुका 11:47-51) \p \v 29 “एय देरेमगुरू एने फरिसी कोपट्या तुमरे पोर हाय। तुमू जाणकारान माहाण हिगारणु एने खेरला माणहान माहणे बोणावणु, \v 30 एने केतेह, काय केदी आमु आमरा डायडायान दिह्या माय रेता ताहार जाणकारान खुना माय तान हाती नाय रेता। \v 31 इहकेरीन ते तुमू सोता पुरावो देतेह, काय तुमू जाणकारान खुनीन बेठहेक हेते। \v 32 तुमू तुमरा डायडायान पापान कुंडो आखो बोर दिवो। \v 33 \x + \xo 23:33 \xo*\xt मत्ती 3:7; 12:34; लुका 3:7\xt*\x*एय गेड़हान सोरा, तुमू नेरगान डेंडाह रेन किहीक वोचहो? \v 34 तानकेरता दिखो, मी तुमू फाय जाणकाराह एने ईकेलवालाह एने देरेमगुरूह मोकेलथु; एने तुमू ता माय रेन थोड़ाक जाणाह खुरूसखाम पोर चेड़ावहो, एने थोड़ाक जाणाह मार दिहो, एने थोड़ाक जाणाह तुमरा मोंदिरा माय चापका दिहो, एने एक गावा माय रेन दिहरा गावा माय दोवड़ावते ली फिरहो। \v 35 ज्यानकेरता देरमी हाबीलाह रेन ते बिरीक्यान बिटोख जकरीया वोर, जाह तुमू मोंदिर एने वेदीन विची माय मार दियेल एता, जोला खेरलान लुय देरती पोर वोय जायेल हे, ती सोब तुमरी मुंडी पोर पोड़ी।\x + \xo 23:35 \xo*\xt उत्पत्ती 4:8; 2 इतिहास 24:20-21\xt*\x* \v 36 मी तुमूह खेरीच केथु, ज्‍यु सोब वातु ज्या कालान माणहा पोर आव पोड़ती। \s यरूशलेम ने केरता मोंग \r (लुका 13:34-35) \p \v 37 “एय यरूशलेम, एय यरूशलेम; तु जो जाणकाराह मार टाकेह, एने जाह तुवा फाय मोकलेल, ताह देगड़ाठेल, जोली बी वार मी विचार किरेल काय जीहे कुकड़ी तीन पिलाह फाका बुंदे टुलो किरेह, तिहेस मी बी तारा सोराह टुलो केर लेव, पुण तुमू नाह विचार केऱ्या। \v 38 दिखो, तुमरो गेर तुमरी केरता उजाड़ सुड़ेल हे।\x + \xo 23:38 \xo*\xt यिर्मया 22:5\xt*\x* \v 39 काहाकाय मी तुमूह खेरीच केथु काय एवी रेन जाह वोर तुमू किहो नाय, ‘बोरकेतवालो हे, जो मालीक ने नाव माय आवीह,’ ताह वोर तुमू माहु पोशा केदी नाय दिखहो।”\x + \xo 23:39 \xo*\xt बजन 118:26\xt*\x* \c 24 \s मोंदिर खेतेम एणेन जाणाव \r (मरकुस 13:1-2; लुका 21:5-6) \p \v 1 जेवी यीशु मोंदिर माय रेन निकलीन जातालो, ते तान चेला ताह मोंदिरान आवाली देखाड़नेन केरता जागे आवा। \v 2 तेवी यीशु चेलाह किथे, “तुमू ज्य आखो देखतेह ने मी तुमूह खेरीच केथु, न्या देगड़ा पोर दिगोड़ नाय पोड़ी जाह पाड़ती नाय।” \s तेकलीत एने सेताव \r (मरकुस 13:3-13; लुका 21:7-19) \p \v 3 जेवी यीशु जेतुन बोयड़ा पोर बोह रियेल ईतो, ते चेला ठावकास यीशु फाय आवीन केतेह, “आमुह कि काय ज्यी वातु केवीह एती? तारो आवणेन एने देरतीह खेतेम एणेन काय निसाणी रेय।” \p \v 4 यीशु ताह जापाप आप्यो, “होमालीन रिवो कुण तुमूह फासाड़ने नाय जुवे। \v 5 काहाकाय जुलूम ओहला रेती, जा मारो नाव लेन आवीन केती, ‘मी मसी हे!’ एने मोकतास जाणाह खोवाड़ती। \v 6 तुमू लेड़ाय एने लेड़ाय ने वात होमेलहो ताहार बिय मा जाहो, काहाकाय ज्य ते एण्योच हे, पुण तुलबूखेच खेतेम नाय एय। \v 7 काहाकाय देसा पोर देस एने राज पोर राज उठ बोही, एने जागा जागा काल पोड़ती, एने बुकम्प एती। \v 8 ज्यी आख्‍यु वातु पिढान सुरवात रेती।” \p \v 9 \x + \xo 24:9 \xo*\xt मत्ती 10:22\xt*\x*तेवी ता तेकलीत आपणेन केरता तुमूह देराव देती, एने तुमूह मार टाकती एने मार नावान कारेण आखा देसान माणहे तुमू हेऱ्या दुसमोनाय केरती। \v 10 तेवी मोकतास माणहे ठोकरा खाती, एने एका दिहराह देराव देती, एने एका दिहरा हेऱ्या विरोद केरती। \v 11 मोकतास जुठा जाणकार उठ बोहती, एने मोकतास माणहान मोन बोटकावती। \v 12 एदेरमो वोड़ने से मोकतास माणहान मोंग ठेंडो पोड़ जाय, \v 13 \x + \xo 24:13 \xo*\xt मत्ती 10:22\xt*\x*पुण जा सेवली बुखे वोर दिर खाती रेती, ताच ने सुटकारो एय। \v 14 एने राज ने ज्यी हाजाली खुबेर आखी देरती पोर पारचार एय जाय। काय आखी जाती पोर गोवाय रेय, तेवी सेवल्यो टेम आव जाय। \s मोटली तेकलीत सुरवात \r (मरकुस 13:14-23; लुका 21:20-24) \p \v 15 ज्यानकेरता तुमू ती उजेड़णार खाराब चिज जीन वात दानिएल जाणकारान द्‍वारे ईयेल एती, चोखाली जागे उबरियेल दिख्यो, “जो वाची तो सोमजी।”\x + \xo 24:15 \xo*\xt दानिएल 9:27; 11:31; 12:11\xt*\x* \v 16 तेवी जा यहुदिया माय रेती ता, बोयड़ा माय नाह जाया। \v 17 \x + \xo 24:17 \xo*\xt लुका 17:31\xt*\x*जा दाबा पोर रेती ता तान गेरा माय रेन सामान लेणेन केरता नाय उतरी। \v 18 एने जा खेता माय रेती, ता तान फाड़का लेणेन केरता पासाण नाय वोलती।\x + \xo 24:18 \xo*\xt लुका 17:31\xt*\x* \p \v 19 ता दिह्या माय जी पेटावाली एने आतल्या सोराह बुजो खावाड़तेय, त्युन केरता हाय, हाय! \v 20 एने बोगवाना फाय विन्ता किरते रिवो काय तुमूह ईवाला माय विहेवणेन दिह नाहणे नाय पोड़ी। \v 21 काहाकाय तुलबूखे उहलो मोटलो तेकलीत रेय, जोहलो देरतीन पेल रेन एवी वोर नाह एनो एने नाय केदी एय।\x + \xo 24:21 \xo*\xt दानिएल 12:1; प्रकाशितवाक्य 7:14\xt*\x* \v 22 केदी ता दिह कोम नाय एता, ते काल्लोस जेनवार नाय वोचतो, पुण जा निवाड़ेल हेते, तान कारेण ता दिह कोम एय जाती। \p \v 23 तुलबूखे केदी ईखेह तुमूह केय दिखो, मसी न्या हे, नाहते ता हे, ते बुरहो मा किरहो। \p \v 24 काहाकाय जुठा मसी एने जुठा जाणकार उठ बोहती, एने मोटली निसाणी, एने बोंगलाड़ टाके ओहला कामे देखाड़ती काय केदी एय सेकी ते निवाड़ेलाह बी खोवाड़ देती। \v 25 दिखो, मी तुमूह पेलुच रेन ज्य सोब केय दिनोह। \p \v 26 तानकेरता केदी ता तुमूह केती, तो जेंगला माय हे; बाहेर मा निकेल जाहु; नाहते दिखो, तो गेरा माय हे, ते बुरहो मा किरहो।\x + \xo 24:26 \xo*\xt लुका 17:23-24\xt*\x* \p \v 27 काहाकाय जिहकेरीन विज जीहे दिह उगता उगे रेन निकलीन दिह बुड़ता उगे वोर विजलेह, तिहेस माणहान बेटाख ने बी आवणो रेय।\x + \xo 24:27 \xo*\xt लुका 17:23-24\xt*\x* \v 28 \x + \xo 24:28 \xo*\xt लुका 17:37\xt*\x*जाहरी देड़ रिथे, ताच मोराग्या टुलो एती। \s माणहान बेटाख ने पोशो आवणो \r (मरकुस 13:24-27; लुका 21:25-28) \p \v 29 ता दिह्या माय सेताव ने पासाण तुलेचबूखे दिह आदारो एय जाय, एने चांदान उजेड़ जात रेय, एने तारा जुगाम रेन बुई पोर आव पोड़ती एने जुगान ताकेत आलाड़ाय जाय।\x + \xo 24:29 \xo*\xt यशाया 13:10; 34:4; यहेजकेल 32:7; योएल 2:10,31; 3:15; प्रकाशितवाक्य 6:12-13\xt*\x* \v 30 तेवी माणहान बेटाख ने निसाणी वादला माय देखाय, एने तेवी देरतीन आखा जातीन माणहे साती ठोकती; एने माणहान बेटाख मोटली ताकेत एने बोड़ाय हिऱ्यो जुगान वादला पोर आवतालो देखती।\x + \xo 24:30 \xo*\xt दानिएल 7:13; जकर्‍या 12:10-14; प्रकाशितवाक्य 1:7\xt*\x* \v 31 तो पावलान सोबदा हिऱ्यो तान हेरोगदुताह मुकल्यो, एने ता वादलान ज्यी उगे रेन ती उगे वोर चार उगे रेन तान निवाड़ेल माणहाह एकठा केरती। \s अंजीर ने जाड़ान किस्सो \r (मरकुस 13:28-31; लुका 21:29-33) \p \v 32 अंजीरान जाड़ा पोर रेन ज्यो किस्सो हिको; जेवी तान डाल कोमाय जाथे एने डाले हेहड़ी जातेह, ते तुमू सोमजी जातेह काय हियालो आहने हे। \v 33 \f + \fr 24:33 \fr*\ft टेम आहने आवणे बाजरेनोह, सुरू एणे वालो हे, नाहते आहने हे, आवणेन केरता तियार हे\ft*\f* तिहेच केरीन जेवी तुमूह ज्यु आख्‍यु वातुह दिखहो ताहार सोमजी जाज्यो काय तो आहने हे, एने बायणा पोर हे। \v 34 मी तुमूह खेरीच केथु काय जाह वोर ज्यी आख्‍यु वातु पुऱ्यू नाय एय जाती, ताह वोर ज्यी पिढी खेतेम नाय एय। \v 35 जुग एने देरती टेल जाय, पुण मार वचन केदी नाय टेली। \s जाकता रिवो \r (मरकुस 13:32-37; लुका 17:26-30,34-36) \p \v 36 ते दिह एने तुलबूखेन बाराम कुण नाह जाणेत; नाह हेरगान हेरोगदुत एने नाह बिटोख,\f + \fr 24:36 \fr*\ft थोड़ाक लेख माय बेटाख बी नाह लिखेल सोतो। \ft*\f* पुण आबोख उलोस। \v 37 जिहकेरीन नोहान दिह्या माय ईयेल एतो, तिहेच केरीन माणहान बेटाख ने आवणो बी एय।\x + \xo 24:37 \xo*\xt उत्पत्ती 6:5-8\xt*\x* \v 38 काहाकाय जीहे वादोण पाण्याह रेन पेल्ला दिह्या माय जेदिह वोर नुहो डोंडह्या माय नाह बुठो, ते दिह वोर माणहे खाते पिते रेना एने ता माय वाराड़ ईती रेनो। \v 39 एने जाह वोर वादोण पाणी आवीन ता आखाह वोयाड़ नाह ली गीयो, ताह वोर ताह काईच बी मालुम नाह पोड़नो; तिहेस माणहान बेटाख ने बी आवणो रेय।\x + \xo 24:39 \xo*\xt उत्पत्ती 7:6-24\xt*\x* \v 40 तुलबूखे दुय खेता माय रेती; ता माय रेन एक विसाय जाय एने दिहरो रेय जाय। \v 41 दुय बायकु गेरटी देलने बाज रेती, त्यु माय रेन एक विसाय जाय एने दिहरीह सोड़ देय। \v 42 तानकेरता जाकता रिवो, काहाकाय तुमू जाणते नाह काय तुमरो मालीक काल्ले दिह आवी। \p \v 43 पुण ज्य जाण लिवो काय केदी गेरान मालीक जाणतो काय चोर कुलबुखे आवण्यो हे, ते जागतो रितो, एने तान गेर लुटणे नाय दितो।\x + \xo 24:43 \xo*\xt लुका 12:39-40\xt*\x* \v 44 तानकेरता तुमू बी तियार रिवो, काहाकाय ज्यी टेम माय तुमू विचार नाय केरती, ती टेम माय माणहान बिटोख आव लागी। \s बोरहावालो पावोर एने खाराब पावोर \r (लुका 12:41-48) \p \v 45 बोरहावालो एने ईकेलवालो पावोर कुण हे, जाह मालीक तान पावरा पोर सरदार ठेरायेल काय ताह खाणो आपी? \v 46 बोरकेतवालो हे तो पावोर, जाह तान मालीक आवीन तिहेस केरताला देखी। \v 47 मी तुमूह खेरीच केथु तो ताह सोब मालदेना पोर आदिकारी ठेरावी। \v 48 पुण केदी तो खाराब पावोर मोना माय सोचणे बाज जाय काय मार मालक्याह आवणेन उंजु जुलूम वार हे, \v 49 एने तान हातीन पावराह देणे बाज जाय, एने पिणारा हिऱ्यो खाय पिय। \v 50 ते ता पावरान मालीक ओहले दिह आवी, जेदिह तो तान आवणेन वाट बी निहे जोवतेय, एने जान ताह खुबेर बी निहे एय, \v 51 \f + \fr 24:51 \fr*\ft तान टुकड़ा टुकड़ा किर दिवो, नाहते बाहेर जुगार दिवो।\ft*\f*तेवी तो ताह डेंड सेजा देय, एने तान ईसो कोपट्या हिऱ्यो ठेरावी; ता रेड़णो एने दात केकड़ावणे रेय। \c 25 \s दोह कुवाऱ्युन किस्सो \p \v 1 \x + \xo 25:1 \xo*\xt लुका 12:35\xt*\x*तेवी हेरगान राज त्यु दोह कुवाऱ्युन गेत रेय, ज्यु दिवा लेन वोवड़ाह मिलनेन निकेलन्यु। \v 2 त्युम रेन पाच फोग्यु एने पाच सोमेजदार एत्यु। \v 3 त्यु फोग्यु त्युन दिवा ते लेद्यु, पुण आरही तेल नाह लेद्यु; \v 4 पुण सोमेजदार त्युन दिवा हेऱ्यु सिसी माय तेल बी बोर लेद्यु। \v 5 जेवी वोवड़ाह आवणेन वार लाग गियी, ते त्यु आख्‍यु जोपणे बाज गीयो, एने हुव गीयो। \p \v 6 आदि राती ओहली पुकार पोड़नी, “वोवड़ो आवणे बाजरिनोह, ताह मिलणेन केरता चालो।” \v 7 तेवी त्यु आख्‍यु कुवाऱ्यु उठेन त्युन दिवा हुदारने बाज गीयु। \v 8 एने फोग्यु सोमेजदाऱ्युह केयु, “तुमरा तेला माय रेन थोड़ोक आमुह बी आपो, काहाकाय आमरा दिवा ओलाणे केरतेह।” \v 9 पुण सोमेजदाऱ्यु जापाप आप्यो, “ज्य आमरी एने तुमरी केरता पुरो नाय एय; हाजो ते ज्यो हे काय तुमू वेचणारा फाय जाईन तुमरी केरता वेचातो लेन आवो। \v 10 जेवी त्यु वेचातो तेल लेणेन जाणे बाजरियेल एत्युन वोवड़ो आव गीयो, एने ज्‍यु तियार एत्यु, त्यु ता हेऱ्यु वाराड़ान गेरा माय जात रेन्यु, एने बायणो बोंद एय गीयो।” \p \v 11 \x + \xo 25:11 \xo*\xt लुका 13:25\xt*\x*पासाण रेन त्यु कुवाऱ्यु बी आवीन केत्युह, “एय मालीक, एय मालीक, आमरे केरता बी बायणो उगाड़ दे।” \v 12 पुण वुवड़ो जापाप आप्यो, “मी तुमूह खेरीच केथु, मी तुमूह उलखेत नाह।”\x + \xo 25:12 \xo*\xt लुका 13:25\xt*\x* \p \v 13 तानकेरता जाकता रिवो, काहाकाय तुमू नाहते ता दिह्याह जाणते, नाहते तुलबूखेन टेमाह।\x + \xo 25:13 \xo*\xt मरकुस 13:36\xt*\x* \s तीन पावरान किस्सो \r (लुका 19:11-27) \p \v 14 \x + \xo 25:14 \xo*\xt लुका 19:11-27\xt*\x*काहाकाय ज्य ता माणहान गेत हे, जो दिहरा देसा माय जाणे बुखेत तान पावराह हादिन तान मालदेन ताह होप देणे। \v 15 तो एकाह पाच एजार होनान सिक्का, दिहराह दुय एजार एने तिसराह एक एजार, मतलब एकेकाह तान ताकेतीन ईसाब माय आप्यो, एने तेवी तो दिहरा देसा माय जात रिनो। \v 16 तेवी जाह पाच एजार होनान सिक्का जुड़ेल एता, तो तुलेचबूखे जाईन ता पोयशान लेन देन केऱ्यो, एने उंजु पाच एजार कामाव लेदो। \v 17 तिहेच केरीन जाह दुय एजार होनान सिक्का जुड़ेल एता, तो बी उंजु दुय एजार कामाव लेदो। \v 18 पुण जाह एक एजार होनान सिक्का जुड़ेल एता, तो जाईन खाडो खुद्यो, एने तान मालक्यान मालदेन लिकाड़ दिनो। \fig होनान सिक्को|alt="Talents" src="hk00168c.tif" size="col" copy="होनान सिक्को" ref="25:15"\fig* \p \v 19 मोकतास दिह्यान पासाण ता पावरान मालीक पुशो आवीन ता फाय ईसाब लिथे। \v 20 जाह पाच एजार होनान सिक्का जुड़ेल एता, तो पाच एजार उंजु लावीन केयो, “एय मालीक, तु माहु पाच एजार होनान सिक्का हुपेल ईतो, देख, मी पाच एजार उंजु कामायेल हे।” \v 21 तान मालीक ताह केयो, “जुलूम हाजो हे, हाजो एने ईमानदार पावोर तु थोड़ाच माय ईमानदार रिनो, मी तुवाह जुलूम मालदेनान आदिकारी बाणावुह। तु तारा मालक्यान खुसी माय मिलाय जा।” \v 22 एने जाह दुय एजार होनान सिक्‍का जुड़ेल एता, तो बी आवीन केयो, “एय मालीक, तु माहु दुय एजार होनान सिक्‍का होपेल ईतो, देख, मी बी दुय एजार उंजु कामायेल हे।” \v 23 तान मालीक ताह केयो, जुलूम हाजो हे, हाजो एने बोरहावालो पावोर, तु थोड़ाच माय बोरहावालो रिनो, मी तुवाह जुलूम मालदेनान आदिकारी बाणावुह, तारा मालक्यान खुसी माय मिलाय जा। \v 24 तेवी जाह एक एजार होनान सिक्का जुड़ेल एता, तो आवीन केयो, एय मालीक, मी तुवाह जाणतालो काय तु वातड़ो माणुह हे, तु जा का नाह पेरने तास काटणे, एने जा पोसार ने नाह ता रेन टुलो केरने। \v 25 तानकेरता मी बिय जायेल एने जाईन तारो मालदेन माटड्या माय लिकाड़ दियेल, “देख, जो तारो हे, तो ज्यो हे।” \v 26 तान मालीक ताह जापाप आप्यो, “एय खाराब एने आलह्या पावोर, जेवी तु ज्य जाणतालो काय जा मी नाह पिऱ्यो ता रेन काटणे, एने जा मी पोसरायेल नाह ता रेन टुलो केरने। \v 27 ते तु मार पोयशा होवकारा फाय मेल देणु एतो। तेवी मी आवीन वियाजतोज ता फाय रेन लेय लितो। \v 28 तानकेरता ता एजार होनान सिक्का ता फाय रेन लेय लिवो, एने जा फाय दोह एजार होनान सिक्का हेते, ताह आप दिवो। \v 29 \x + \xo 25:29 \xo*\xt मत्ती 13:12; मरकुस 4:25; लुका 8:18\xt*\x*काहाकाय जा कुणा फाय हे, ताह उंजु जुड़ी, एने ता फाय जुलूम एय जाय; पुण जा फाय नाह सोतो ता फाय रेन तो बी जो ता फाय हे, सांडाड़ाय जाय। \v 30 \x + \xo 25:30 \xo*\xt मत्ती 8:12; 22:13; लुका 13:28\xt*\x*एने ज्या खाराब पावराह बाहेर आंदारा माय जुगार दिवो, ता रेड़णो एने दात केकड़ावणे हे।” \s सेवल्यो नियाव \p \v 31 \x + \xo 25:31 \xo*\xt मत्ती 16:27; \xt*\xt मत्ती 19:28\xt*\x*जेवी माणहान बिटोख तान बोड़ाय माय आवी, एने आखा हेरोगदुत ता हेऱ्या आवती, ते तो तान बोड़ाय ने राजगादि पोर बोही, \v 32 एने आखा देसान माणहे तान सोमोर टुलो एय जाती; एने जीहे गोवाल मेंड्राह बोकड्या माय रेन आंगे केर दिथे, तिहेस तो ताह एका दिहराह रेन आंगे केरी। \v 33 तो मेंड्राह तान जीवड़े उगे एने बोकड्याह डाखरे उगे उबो केरी।\f + \fr 25:33 \fr*\ft मेंड्रा एने बोकड्यान मतलब खेरला माणहे\ft*\f* \v 34 तेवी राजा तान जीवड़े उगे वालाह केय, “एय मार आबाख ने बोरकेतवाला माणहे, आवो, ता राज ने आदिकारी बोण जावो, जो देरतीह रेन पेल तुमरे केरता तियार किरेल हे। \v 35 काहाकाय मी बुखल्यो ईतो, एने तुमू माहु खाणेन आपेल; मी तिहल्यो ईतो, एने तुमू माहु पाणी पिवाड़ेल; मी एंजाण्यो ईतो, एने तुमू माहु तुमरा गेरा माय हादिल; \v 36 मी उगाल्लोस ईतो, एने तुमू माहु फाड़का पेरायेल; मी दुखाऱ्यो ईतो, एने तुमू मारी चाकरी किरेल, मी जेली माय ईतो, एने तुमू माहु मिलने आयेल।” \p \v 37 तेवी खेरला माणहे ताह जापाप देती, “एय मालीक, आमु कुलबुखे तुवाह बुखल्यो दिखेल एने खावाड़ेल? एने तिहल्यो दिखेल एने पाणी पिवाड़ेल? \v 38 आमु तुवाह कुलबुखे पारको दिखेल, एने आमरा गेरा माय हादिल नाहते उगड़ो दिखेल, एने फाड़का पेरायेल? \v 39 आमु केदीह तुवाह दुखाऱ्यो नाहते जेली माय दिखेल, एने तुवाह मिलने आवाला? \v 40 तेवी राजा ताह जापाप देय, मी तुमूह खेरीच केथु, काय तुमू जा मारा न्या आत्याम रेन आत्या बायाख माय रेन एका हेऱ्या किरेल, तो मार हेऱ्याच किरेल।” \p \v 41 तेवी तो डाखरे उगे वालाह केय, “एय हारापेल माणहे, मार ओंगाण रेन पोला जेलेमक्या आक्‍ठा माय जात रिवो, जो सैतान एने तान दुतान केरता तियार किरेल हे। \v 42 काहाकाय मी बुखल्यो ईतो, एने तुमू माहु खाणेन नाह आप्या, मी तिहल्यो ईतो, एने तुमू माहु पाणी नाह पिवाड़ेल; \v 43 मी पारको ईतो, एने तुमू माहु गेरा माय नाह हादिल; मी उगड़ो ईतो, एने तुमू माहु फाड़का नाह पेरायेल; मी दुखाऱ्यो एने जेली माय ईतो, एने तुमू मारी चाकरी नाह केऱ्या।” \p \v 44 तेवी ता जापाप देती, “एय मालीक, आमु केदीह तुवाह बुखल्यो, तिहल्यो, नाहते पारको, नाहते उगड़ो, दुखाऱ्यो, नाहते जेली माय दिखेल, एने तारी सेवा चाकरी नाह केऱ्या?” \v 45 तेवी तो जापाप आपी, “मी तुमूह खेरीच केथु काय तुमू जा न्या आत्याम रेन आत्यान काल्लास ने मोदेक नाह केऱ्या, तो मार हेऱ्या बी नाह केऱ्या। \v 46 एने ज्या जेलेमक्यास डेंड बोगती, पुण खेरला माणहे जेलेमक्यास जीवाय माय पोच जाती।”\x + \xo 25:46 \xo*\xt दानिएल 12:2\xt*\x* \c 26 \s यीशुह देरावणेन विचार \r (मरकुस 14:1-2; लुका 22:1-2; योहान 11:45-53) \p \v 1 जेवी यीशु ज्‍यु सोब वातु केय दिनो, ते तान चेलाह केणे बाज गीयो। \v 2 \x + \xo 26:2 \xo*\xt निर्गमन 12:1-27\xt*\x*“तुमू जाणतेह, काय दुय दिह्यान पासाण फसह ने तिवार हे, एने माणहान बिटोख खुरूसखाम पोर चेड़ाय जाणेन केरता देराय जाय।\f + \fr 26:2 \fr*\ft जेवी मीस्र देसा माय रेन इस्राएली माणहाह काड़ीन लायेल, तु दिह ता माणहे एर केरीन तिवार केरताला\ft*\f* एने ता मुखी चाकऱ्यान गेरा माय टोलवाना।” \p \v 3 तेवी मुखी चाकऱ्या एने माणहान डायडाया केफा नावान मुखी चाकर्‍यान राजवाड़ान खोली माय टोलवाना। \v 4 एने तान तान विचार केरने बाज गीया, काय यीशुह दोका माय देरीन मार देहु। \v 5 पुण ता केया, “तिवारान दिह नाह, नाहते माणहा माय देंगो एय।” \s यीशु पोर मोंगालो तेल चोपेड़नो \r (मरकुस 14:3-9; योहान 12:1-8) \p \v 6 जेवी यीशु बेतनियाह माय शमोन कोढीन गेरा माय ईतो। \p \v 7 \x + \xo 26:7 \xo*\xt लुका 7:37,38\xt*\x*ते एक बायकु दोवल्या देगड़ान सिसी माय मोंगालो जटामासीन गेंदाण्यो तेल लेन यीशुन आहने आवी, एने जेवी यीशु रूटो खाणेन बुहेल ईतो, ते तान मुंडी पोर रोचवी देनी। \v 8 ज्य देखीन तान चेला रागा माय केणे बाज गीया, “ज्या तेलाह काहा विरखावेह। \v 9 ज्याह ते हाजीह किमोत केरीन वेचीन गेरब्या माय वाट देती।” \p \v 10 यीशु ज्य होमलीन ताह केयो, “बायकुह काहा तारास देतेह? ती मार मुंडी पोर तेल रोचवीन मार हेऱ्यो हाजो काम किरेल हे। \v 11 गेरीब ते तुमू हेऱ्यास जेलेम रेती, पुण मी तुमू हिऱ्यो नाय रेव। \v 12 ज्यी मार सेरीर पोर ज्य इत्र रोचवेल हे, तो माहु बुजाणेन केरता किरेल हे। \v 13 मी तुमूह खेरीच केथु, ‘आखी दुनियाम जाहरी बी ज्यी हाजाली खुबेर पारचार केराय जाय, ता ज्यीन ज्या कामान बाराम बी केती एने ज्यीन एर केराय जाय।’” \s यहुदा इस्‍कोरिती बुरहो तोड़ने \r (मरकुस 14:10-11; लुका 22:3-6) \p \v 14 तेवी यहुदा इस्‍कोरिती, जो बारा चेला माय रेन एक ईतो, तो मुखी चाकऱ्या फाय गीयो, \v 15 एने तो केयो, “केदी मी ताह तुमरी आथाम देराव देह, ताहार माहु काय आपहो?” तेवी ता यहुदाह तीस चांदीन रूपिया तोलीन आप देना। \v 16 एने तो तुलबूखे रेन यीशुह देरावणेन हाजालो मुको होदणे बाज गीयो। \s यीशु चेला हिऱ्यो फसहान आखरी खाणो \r (मरकुस 14:12-21; लुका 22:7-13,21-23; योहान 13:21-30) \p \v 17 अखमीरी रोटान तिवारान पेल्ले दिह, चेला यीशु फाय आवीन फुसतेह, “तुवाह का हाजो लागीह काय आमु तार केरता फसहान तिवार खाणेन तिवार केरहु?” \p \v 18 यीशु केयो, “हेयरा माय फोलाणा फाय जाईन ताह किज्यो, गुरू किथे, मार टेम आहने हे; मी मार चेला हिऱ्यो तार गेर फसह तिवार मानावण्यो हे।” \p \v 19 तेवी चेला यीशुन वातु मानेन फसहान तियारी केऱ्या। \p \v 20 जेवी हांज एनी तेवी यीशु बारा चेला हिऱ्यो रूटो खाणेन केरता बुठो। \v 21 जेवी ता खाणे बाजरियेल एता, तेवी यीशु केयो, “मी तुमूह खेरीच केथु काय तुमरा माय रेन एक जाण माहु देराव देय।” \p \v 22 ज्यी वात पोर ता जुलूम नाराज एय गीया, एने एकेक जाण यीशुह फुसतेह, “एय गुरू, काय तो मी हे?” \p \v 23 यीशु जापाप आप्यो, “जो मारी तेली माय आथ टाकेल हे, तोस माहु देराव देय। \v 24 माणहान बिटोख ते जीहे तान बारामाय लेखायेल हे, पुण ता माणहा पोर हाय जान आथा केरीन मी माणहान बिटोख मार दुसमोनाह होपाय जाय। केदी ता माणहान जेल्मोच नाय एतो, ते तानकेरता हाजो रेतो।” \p \v 25 तेवी यीशुह देरावणार यहुदा केयो, “एय रब्बी, काय तो मी हे?” यीशु ताह केयो, “तु केय दिनो।” \s मालीकान खाणो \r (मरकुस 14:22-26; लुका 22:14-20; 1 कुरिंथीयो 11:23-25) \p \v 26 जुलबुखे ता खाताला ते यीशु रूटो लिदो, एने दन्यवाद किऱ्यो एने रूटो मुड्यो, एने चेलाह वाटणेन केयो, “लिवो, खावो; ज्यो मारो सेरीर हे।” \p \v 27 पुशो यीशु वाटको विसीन, दन्यवाद किऱ्यो, एने चेलाह आपीन केयो, “तुमू आखा ज्याम रेन पिवो, \v 28 काहाकाय ज्यी वायदान लुय हे, जी आखान पापान माफीन केरता वोयाड़ाय जाथे। \v 29 मी तुमूह खेरीच केथु, ‘अंगुरान ज्यो रोह तो दिह आवी ताह वोर नाय पिव, जाह वोर तुमू हिऱ्यो मारा आबाख ने राज माय नोवालो नाय पिव।’” \p \v 30 पोशा ता गीत गावीन बोगवानान बोड़ाय केऱ्या, ओवता ता बाहेर जेतुन नावान बोयड़ा पोर गीया। \s पतरसान नाकारान जाणाव \r (मरकुस 14:27-31; लुका 22:31-34; योहान 13:36-38) \p \v 31 तेवी यीशु चेलाह केयो, “तुमू आखा आज रातीच मार बाराम ठोकरा खाहो, काहाकाय लिखेल हे: ‘मी गोवालाह मारूह, एने मेंड्रान टुलो फाटा फुट एय जाती।’ \v 32 \x + \xo 26:32 \xo*\xt मत्ती 28:16\xt*\x*पुण मी जीव उठुह एने उवतो तुमूह रेन पेल गेलील माय जाह।” \p \v 33 पतरस यीशुह केयो, “केदी आखा तार बाराम ठोकरा खाय ते खाय, पुण मी केदी बी ठोकरा नाय खाव।” \p \v 34 यीशु ताह जापाप आप्यो, “मी तुवाह खेरीच केथु, काय आज रातीच कुकड़ो वाहणेन पेल, तु तीन वारीन माहु नाकार दिहे।” \p \v 35 पतरस यीशुह जापाप आप्यो, “केदी माहु तार हिऱ्यो मोरने बी पोड़ी, तीबी मी तुवाह नाकारू नाय” एने तिहेस केरीन आखा चेला बी केया। \s गतसमनी माय विन्ता \r (मरकुस 14:32-42; लुका 22:39-46) \p \v 36 तेवी यीशु तान चेला हिऱ्यो गतसमनी नावान बोगीचा माय आवो, एने तान चेलाह केणे बाज गीयो, “न्याच बोह रिज्यो, ताहुक मी ता जाईन विन्ता केरथु।” \v 37 यीशु पतरसाह एने जब्दीन, दुय बेटाख आरही लेन गीयो, एने दुखी एने नाराज एणे बाज गीयो। \v 38 तेवी यीशु ताह केयो, “मारो जीव जुलूम नाराज हे, न्या वोर काय मारो जीव निकेलने किरेह तुमू न्याच थुबो एने मार हेऱ्या जाकता रिवो।” \p \v 39 ओवतो यीशु उंजु जारीक ओंगाण जाईन, मुयान बोरहेस जाय पुड़नो, एने ज्यी विन्ता किऱ्यो, “एय मारा आबा, केदी एय सेकी ते, ज्‍यु दुखान वाटको मार हिऱ्यो रेन सिटो एय जाय, तीबी जीहे मी होदथु, तिहे नाह, पुण जीहे तु हुदेह तिहेस एय।” \p \v 40 पुशो यीशु चेलान आहने आवीन ताह हुवताला दिख्यो, एने पतरसाह केयो, “काय तुमू मार हेऱ्या एकताल बी जागताला नाह रेय सेकते? \v 41 जाकता रिवो एने विन्ता किरते रिवो, काय तुमू पारेख माय नाय पुड़हो, जीव ते तियार हे, पुण सेरीर कोमजोर हे।” \p \v 42 पुशो यीशु दिहरी वार जाईन ज्यी विन्ता किऱ्यो, “एय मारा आबा, मी ज्यो पिव बी नाय ते टेल नाय सेकी, ताहार तारी मोरजी पुरी एय।” \v 43 तेवी यीशु आवीन ताह पोशा हुवताला दिख्यो, काहाकाय तान डोला निंदी माय गाराय रियेल एता। \p \v 44 ताह सोड़ीन यीशु पुशो जात रिनो, तास सोबदा माय पुशो तिसरी वार विन्ता किऱ्यो। \v 45 तेवी यीशु चेलान आहने आवीन ताह केयो, “एवी हुवतीस रिवो, एने आराम किरो; दिखो, टेम आव लागेल हे, एने माणहान बिटोख पापीन आथा माय देराय जाथे। \v 46 उठो! चालो एने दिखो, माहु देरावणार आहनेच आव पुचील हे।” \s यीशु दोका माय देराय जाणे \r (मरकुस 14:43-50; लुका 22:47-53; योहान 18:3-12) \p \v 47 यीशु ज्य केणे बाजरियेल ईतोन यहुदा जो बारा चेलाम रेन एक ईतो तो आवो, ता हेऱ्या मुखी चाकऱ्या एने माणहे, एने डायलान उगे रेन मोटली गेरदी, तेलवाऱ्यु एने डेंगा लेन आवा। \v 48 यीशुह देरावणार ताह ज्य केय दियेल ईतो, “जा एदम्याह मी गुल्‍या देह तुच हे; ताह देर लिज्यो।” \p \v 49 एने चालोच यहुदा यीशुन आहने आवीन केयो, “एय रब्बी, नमस्‍कार,” एने ताह जुलूम गुल्‍या दिनो। \p \v 50 \f + \fr 26:50 \fr*\ft जेल्दी किर दोस्ती, नाहते न्या किहीक आयेल दोस्ती।\ft*\f*यीशु ताह केयो, “एय दोस्ती जा कामान केरता तु आयेल हे, तो जेल्दी किर।” तेवी ता आहने आवीन यीशु पोर आथ टाक्या एने ताह देर लेदा। \v 51 यीशुन हाती माय रेन एक जाण आथ ओंगाण केरीन तान तालवार खेचीन मुखी चाकर्‍यान पावराह दिन तान कान काट दिनो। \v 52 तेवी यीशु ताह केयो, “तारी तालवार म्यान माय मेल, काहाकाय जा तालवार चालाड़तेह ता सोब तालवारी केरीन माराय जाती। \v 53 काय तु नाह जाणेत, मी मारा आबाख फाय विन्ता केर सेकथु, एने तु हेरोगदुता माय रेन बारा सिपायाह रेन जास्ती मार फाय एवीच मोकली देय?” \v 54 पुण पुस्तेक त्यु वातु पुरी एणे जोरेवरी हे, किहीक पुऱ्यू एती? \p \v 55 \x + \xo 26:55 \xo*\xt लुका 19:47; 21:37\xt*\x*तुलबूखे यीशु गेरदीह केयो, “काय तुमू तेलवार एने डेंगा लेन माहु डाकु सोमजीन देरणेन केरता आवाह, मी दाड़ीन मोंदिर माय बोहीन हिकाड़तालो, एने तुमू माहु नाह देऱ्या। \v 56 पुण ज्य आखो ज्यानकेरता ईयेल हे काय जाणकारान वचन पुरो एय।” \p तेवी सोब चेला यीशुह सोड़ीन नाह गीया। \s मोटला पोंचान ओंगाण यीशु \r (मरकुस 14:53-65; लुका 22:54-55,63-71; योहान 18:13-14,19-24) \p \v 57 तेवी यीशुह देरनारे ताह केफा नावान मुखी चाकऱ्या फाय लेन गीया, जा देरेमगुरू एने डायला टुलो ईयेल एता। \v 58 पतरस सीट सिटोच तान पासाण पासाण मुखी चाकर्‍यान खोली माय वोर गीयो, एने माय जाईन सेवल्यो टेम देखणेन केरता काम केरनारा हिऱ्यो बोह गीयो। \v 59 मुखी चाकऱ्या एने आखो, मोटलो पोंचो यीशुह मार देणेन केरता तान विरोद माय जुठो पुरावो होदताला। \v 60 पुण जुलूम जुठा पुरावो देणारे ओंगाण आवा, तीबी नाह जुड़नो, सेवले बुखेत दुय जाणे आवा। \v 61 \x + \xo 26:61 \xo*\xt योहान 2:19\xt*\x*एने केया, “ज्यो कियेल ईतो मी बोगवानान मोंदिराह तोड़ीन, ताह तीन दिह्या माय बाणाव सेकथु।” \p \v 62 तेवी मुखी चाकर्‍यो उबरेन यीशुह केयो, “तु काईच जापाप नाह आपेत काय? ज्या माणहे तारे विरोद माय काय पुरावो देतेह?” \v 63 पुण यीशु ठावकोच रिनो, तेवी मुखी चाकर्‍यो ताह केयो, “मी तुवाह जीवताला बोगवानान सुगोण आपथु, काय केदी तु बोगवानान बिटोख मसी हे, ते आमुह किय दे।” \p \v 64 यीशु ताह केयो, “तुच केय दिनो; मी तुमूह ज्यो बी केथु काय, एवी रेन तुमू निस्तो माणहान बेटाख आखी ताकेतवालान जीवड़े उगे बुहेल एने जुगान वादला पोर आवतालो दिखहो।” \p \v 65 तेवी ज्य होमलीन मुखी चाकऱ्या तान फाड़का फाड्या एने केया, “ज्यो बोगवानान चिहटा किरेल हे, एवी आमुह पुरावान काय गिरेज नाह, दिखो, तुमू एवीच ज्यी चिहटा होमल्याह।” \v 66 तुमू काय सोचतेह? ता जापाप आप्या, “ज्यो मोरनेन लायेक हे।” \p \v 67 तेवी ता यीशुन मुया पोर थुप्या एने ताह दुमा केरीन देना, दिहरा थापोड़ दिन केया, \v 68 एने केया, “एय मसी, आमुह जाणाव केरीन के तुवाह कुण देनो?” \s पतरस द्‍वारे यीशुह नाकारने \r (मरकुस 14:66-72; लुका 22:56-62; योहान 18:15-18,25-27) \p \v 69 पतरस बाहेर खोली माय बोह रियेल ईतो तेवी एक पावेरनी ता फाय आवी एने केयी, “तु बी यीशु गेलील वाला हिऱ्यो ईतो।” \p \v 70 तो सोबान सामने इही किन नाकार दिनो, “मी नाह जाणेत तु काय केणे बाजरेनीह।” \v 71 जेवी तो बाहेर बायणा पोर जात रिनो, ते दिहरी पावेरनी पतरसाह देखीन, जा ताहरी उबरियेल ताह केयी, “ज्यो बी ते यीशु नासरी हिऱ्यो ईतो।” \p \v 72 तो सुगोण खाईन पुशो नाकार दिनो, “मी ओया माणहाह नाह उलखेत।” \p \v 73 थोड़ीक वार माय माणहे जा ता उबरियेल एता पतरसा फाय आवीन केया, “खेरीच तु बी ताम रेन एक हे, काहाकाय तारो बोल तारी मालमात उगाड़ दिथे।” \p \v 74 तेवी पतरस नाकाऱ्यो एने सुगोण खाणे बाज गीयो, “मी ओया माणहाह नाह जाणेत।” एने तुलेचबूखे कुकड़ो वाह दिनो। \v 75 तेवी पतरसाह यीशुन कियेल वात एर आवी, “कुकड़ा वाहणेन पेल तु तीन वार माहु नाकार दिहे।” तेवी तो बाहेर जाईन उहकी उहकीन रेड़ने बाज गीयो। \c 27 \s पिलातुस ने सामने यीशु \r (मरकुस 15:1; लुका 23:1-2; योहान 18:28-32) \p \v 1 जेवी उजालो एनो ते आखा मुखी चाकऱ्या एने डायडाया यीशुह मार देणेन होमच्‍यो केऱ्या। \v 2 एने ता यीशुह बांदिन ली गीया एने पिलातुस ने आथाम होप देना। \s यहुदान मोत \r (प्रेरितान काम 1:18-19) \p \v 3 \x + \xo 27:3 \xo*\xt प्रेरितान काम 1:18,19\xt*\x*जेवी यीशुह देरावणार यहुदा दिख्यो काय यीशु दोसी ठेराय जायेल हे, ते यहुदा पासतानो एने ता तीस चांदीन सिक्का मुखी चाकऱ्या एने डायडाया फाय पुशो आपणे गीयो। \v 4 एने केयो, “मी निर्दोसाह मारावणेन केरता देरावीन पाप किरेल हे।” ता केया, “आमुह काय? तुवाह मालुम।” \p \v 5 तेवी तो ता पोयशाह मोंदिरा माय टाकीन जात रिनो, एने जाईन जीवेच फासी खाय लिदो। \p \v 6 मुखी चाकऱ्या ता पोयशा विसीन केया, “न्याह पेटी माय मेलनेन हाजो नाह सोतो, काहाकाय ज्यी लुयीन किमोत हे।” \v 7 तेवी ता तान तान होमच्‍यो केरीन ता पोयशान पाराया देसावाला माणहाह बुजणेन केरता कुमारान खेत वेचातो लेय लेदा। \v 8 ज्यानकेरता तो खेत आज वोर लुयान खेत केवाथे। \p \v 9 तेवी जो वचन यिर्मया जाणकारान द्‍वारे केवाय जायेल एतो, तो पुरो एय गीयो; मुखी चाकऱ्या ता तीस सिक्का मतलब ता ठेरायेल किमोताह जाह इस्राएलान सोरा माय रेन मोकतास सहमती माय ठेरायेल एता लेय लेदा। \v 10 एने जीहे मालीक माहु उकुम आपेल एतो, तिहेस ताह कुमारान खेताह किमोत माय आप देना। \s पिलातुस ने सावाल \r (मरकुस 15:2-5; लुका 23:3-5; योहान 18:33-38) \p \v 11 जेवी यीशु आदिकारीन ओंगाण उबरियेल ईतो, ते आदिकारी यीशुह फुशो, “काय तु यहुदिन राजा हे?” यीशु ताह केयो, “तु सोताच केणे बाजरिनोह।” \v 12 जेवी मुखी चाकऱ्या एने डायला ता पोर गुनो लागाड़ने बाजरियेल एता, तो काईच जापाप नाह आप्यो। \p \v 13 केरीन पिलातुस यीशुह केयो, “काय तु नाह होमलेत ज्या तार विरोद माय कोलोक पुरावो देणे बाजरेनाह?” \p \v 14 पुण यीशु ताह एक वातीन बी जापाप नाह आप्यो, केरीन काय आदिकारीह जुदोच लागो। \s यीशुह सोड़नेन पिलातुस पास नाह ईनो \r (मरकुस 15:6-15; लुका 23:13-25; योहान 18:39–19:16) \p \v 15 एने देर वोरीह फसह ने तिवारान टेमा माय यहुदि माणहे एक काल्ला बी आरापीह सोड़नेन मांग केरताला, ताह पिलातुस सोड़ देतालो। \v 16 ती टेम माय ता फाय यीशु बरअब्बा नावान एक नाव लायेल केयदी ईतो। \v 17 जेवी ता एकठा एना, ते पिलातुस ताह केयो, “तुमू कुणाह सोड़ेवण्या काय मी तुमरी केरता सोड़ देव? बरअब्बाह काय यीशुह, जो मसी केवाथे?” \v 18 काहाकाय पिलातुस जाणतालो काय ता यीशुह कुयराये देरायेल हेते। \p \v 19 जेवी तो नियावान गादि पोर बोह रियेल ईतो ते तान बायकु ताह केय मोकल्यी, “तु ता देरमीन बाराम आथ मा टाकहे, काहाकाय मी आज होपना माय तानकेरता जुलूम दुख विठेल हे।” \p \v 20 मुखी चाकऱ्या एने डायला माणहाह बोड़काया काय ता बरअब्बाह मांग लिवो, एने यीशुह खेतेम केराव देय। \v 21 आदिकारी ताह फुशो, “न्या दुय जाणा माय रेन कुण जुवेह काय मी तुमरी केरता सोड़ देव?” ता केया, “बरअब्बाह।” \p \v 22 पिलातुस ताह फुशो, “पुण यीशुह जो मसी केवाथे ताह काय केरू?” सोब ताह केया, “ताह खुरूसखाम पोर चेड़ाव दिवो।” \p \v 23 पुण पिलातुस केयो, “काहा, ज्यो काय गुनो किरेल हे?” पुण उंजु ता आयड़ी आयड़ीन केणे बाज गीया, “ताह खुरूसखाम पोर चेड़ाव दिवो।” \p \v 24 जेवी पिलातुस दिख्यो काय काईच बोणताली नाह हासवाताली, पुण गाड गाडीह कापाली वोदते जाथे, ते तो पाणी लेन गेरदीन ओंगाण जिवास ने आथ दुयो एने केयो, “मी ज्या देरमीन लुयीह रेन निर्दोस हे तुमूच जाणो।” \p \v 25 आखा माणहे जापाप आप्या, “ज्यान लुय आमु पोर एने आमरा सोरा पोर रेय।” \p \v 26 तेवी पिलातुस ज्य होमलीन बरअब्बाह ता माणहान केरता सोड़ दिनो, एने यीशुह चापका देवाड़ीन सिपायाह होप दिनो काय खुरूसखाम पोर चेड़ाव देय। \s सिपायड़ा यीशुन अपमान केऱ्या \r (मरकुस 15:16-20; योहान 19:2-3) \p \v 27 तेवी पिलातुस ने सिपायड़ा यीशुह किल्‍ला माय ली जाईन आखा तान चार चोमखीर एकठा एना। \v 28 एने यीशुन फाड़का काड़ीन ताह जामण्या रेंगान फाड़का पेराया, \v 29 एने काटान मुकूट गुथीन तान मुंडी पोर पेराया, एने तान जेवड्या आथा माय डिंगो देराया, एने तान ओंगाण पाया पोड़ी तान ईजुत उड़ाया, एने केया, “एय यहुदियान राजा, नमस्‍कार,” \v 30 एने ता पोर थुप्या, एने ताच डेंगा केरीन तान मुंडा माय देणे बाज गीया। \v 31 जेवी ता यीशुन ईजुत उड़ाव लेदा, तेवी तान सेरीर माय रेन जामण्या फाड़का काड़ीन, एने उंजु ताच ने फाड़का ताह पेराया, एने खुरूसखाम पोर चेड़ावणेन केरता ली गीया। \s यीशुह खुरूसखाम पोर चेड़ावणु \r (मरकुस 15:21-32; लुका 23:26-43; योहान 19:17-27) \p \v 32 बाहेर जाणे बुखेत ताह शिमोन नावान एक कुरेनी माणुह मिलानो, ता ताह उदडुस देऱ्या काय यीशुन खुरूसखाम उखलीन चाले। \v 33 ता जागा पोर जो गुलगुता, मतलब खोपड़ीन जागु केवाणे ता पोचना। \v 34 ता पित्त बिसकेल अंगुरान रूह यीशुह पिणेन आप्या, पुण ताह साकीन पिणे नाह हुद्यो। \p \v 35 तेवी ता यीशुह खुरूसखाम पोर चेड़ाया, एने चिट्ठी टाकीन यीशुन फाड़का वाट लेदा, \v 36 एने ता बोहीन यीशुन राखवाली केरने बाज गीया। \v 37 एने तान गुनान चिट्ठी लेखीन तान मुंडीन उपेर लागाड्या, “ज्यो यहुदियान राजा यीशु हे।” \v 38 तेवी यीशु हेऱ्या दुय बांड एता, एक जीवड़े उगे एने एक डाखरे उगे खुरूसखाम पोर चेड़ायेल एता। \p \v 39 एने जाणारे आवणारे मुंड आलवी आलवीन तान चिहटा केरताला, \v 40 \x + \xo 27:40 \xo*\xt मत्ती 26:61; योहान 2:19\xt*\x*एने इही केताला, “एय मोंदिराह ओदारनार, एने तीन दिह्या माय बाणावणार, सोताह ते वोचाड़; तु बोगवानान बिटोख हे, ते खुरूसखाम पोर रेन उतेर आव।” \p \v 41 इहीचकेरीन मुखी चाकऱ्या बी देरेमगुरू एने डायडाया हेऱ्या एकठा केर केरीन केताला, \v 42 “ज्यो दिहराह वोचाड़ेल, एने सोताह नाह वोचाड़ सिकेत, ज्यो ते इस्राएलान राजा हे, एवीच खुरूसखाम पोर रेन उतेर आवी ते आमु तार पोर बुरहो केरहु।” \p \v 43 ज्यो बोगवाना पोर बुरहो किरेल हे, केदी तो ज्याह पसंद किरेह, ते एवी ज्याह सोड़वी लेय, काहाकाय ज्यो कियेल ईतो, “मी बोगवानान बिटोख हे।” \p \v 44 तिहेस केरीन बांड बी जा ता हेऱ्या खुरूसखाम पोर चेड़ायेल एता, तान ईजुत उड़ावताला। \s यीशुन जीव निकेलने \r (मरकुस 15:33-41; लुका 23:44-46; योहान 19:28-30) \p \v 45 जेवी दिह्यान बारा वाज गीया, ते आखा देसा माय आदारो सावाय गीयो, एने तीन वाजता वोर आदारोच रेनो। \v 46 दिह्यान तीन वाजता यीशु मोठेच आयड़ीन केयो, “एली, एली, लमा शबक्तनी?” मतलब “एय मारा बोगवान, हे मारा बोगवान, तु माहु काहा सोड़ दिनो?” \p \v 47 जा आहने उबरियेल एता, ता माय रेन थोड़ाक जाणे ज्य होमलीन केया, “ज्‍यो ते एलियाह आयड़ेह।” \v 48 ता माय रेन एक चालोच दोवड़नो एने एक स्पंजाह टोकरा माय लेन अंगुरान कोड़वा रूहा माय बुड़ायो, एने सेंडा पोर मेलीन ताह चुहाड्यो। \p \v 49 दिहरा केया, “थोब जावो, देखता एलिया ज्याह वोचाड़ने आवीह काय नाह।” \p \v 50 तेवी यीशु पुशो जोरेह आयड़ीन जीव सोड़ दिनो। \p \v 51 तेवी मोंदिरान पुड़दो उपेर रेन बुंदे वोर फाटीन दुय टुकड़ा एय गीया, एने देरती आल गियी एने सापोर फुट गीया। \v 52 एने माहणे उगड़ी गीया, एने हुवताला चोखाला माणहान मोकतास देड़े जीव उठना। \v 53 एने यीशुह जीव उठणेन पासाण ता माहणा माय रेन निकलीन चोखाला हेयराम गीया एने मोकतास जाणाह देखाना। \p \v 54 तेवी सुबेदार एने जा ता हेऱ्या यीशुन राखवाली केरताला, बुकम्प एनो, जो काय ईयेल एतो तो देखीन जुलूम बिय गीया, एने केया, “खेरीच ज्यो बोगवानान बिटोख ईतो।” \p \v 55 \x + \xo 27:55 \xo*\xt लुका 8:2,3\xt*\x*ताहरी मोकत्युस बायकु ज्‍यु गेलील माय रेन यीशुन सेवा किरतेन ता हेऱ्यु आयेल एत्यु, सेट्युस रेन देखताल्यु। \v 56 त्युम रेन मरीयम मगदलीनी, एने याकुब एने योसेसान आहख मरीयम, एने जब्दीन बेटाख ने आहख एत्यु। \s यीशुह बुजणो \r (मरकुस 15:42-47; लुका 23:50-56; योहान 19:38-42) \p \v 57 जेवी हांज एनी ते युसूफ नावान अरीमतीयान एक मालदार माणुह, जो सोताह यीशुन चिलो केतालो, तो आवो। \v 58 एने तो पिलातुस फाय जाईन, यीशुन देड़ मांग्‍यो, तेवी पिलातुस आप देणेन उकुम आप्यो। \v 59 युसूफ देड़ाह उताऱ्यो, एने ताह दोवल्यी डाठी माय गुंडाल्यो, \v 60 एने तान नोवाला माहणा माय मिल्यो, जाह तो सापराट्या माय खोदीन बाणायेल ईतो, एने माहणान बायणा पोर मुठोस दिगोड़ टेकाड़ीन जात रिनो। \v 61 मरीयम मगदलीनी एने दिहरी मरीयम ताहरी माहणान सोमोर बोह रियेल एत्यु। \s यीशुन माहणान राखवाली \p \v 62 दिहरे दिह जो तियारीन दिह्यान पासाणल्यो दिह ईतो, मुखी चाकऱ्या एने फरिसी पिलातुस फाय एकठा एयीन केया, \v 63 \x + \xo 27:63 \xo*\xt मत्ती 16:21; 17:23; 20:19; मरकुस 8:31; 9:31; 10:33,34; लुका 9:22; 18:31-33\xt*\x*“एय मालीक, आमुह एर हे काय तो बोटकावणार जीवतालो ईतो, तेवी कियेल, ‘मी तीन दिह्यान पुशो जीव उठुह।’ \v 64 उकुम आप काय तिसरे दिह वोर माहणान राखवाली केरती, ओहलो नाय एय काय तान चेला आवीन ताह चोरीन लेन जात रेती एने माणहाह केणे बाज जाती, तो मुरेल माय रेन जीव उठेल हे, तेवी पासाणल्यो दुको पेल्लाह रेन खाराब रेय।” \p \v 65 पिलातुस ताह केयो, “तुमू फाय राखवाल्या ते हेते ने, जावो तुमूह सोमजी तिहे होमालो।” \p \v 66 तेवी ता राखवाल्याह आरही लेन गीया, एने देगड़ा पोर साप लागाड़ीन माहणान राखवाली केऱ्या। \c 28 \s यीशुन जीव उठणो \r (मरकुस 16:1-10; लुका 24:1-12; योहान 20:1-10) \p \v 1 विहेवणेन दिह्यान पासाण एप्तान पेल्ले दिह, उजालो एतास, मरीयम मगदलीनी एने दिहरी मरीयम माहणाह देखणे आवी। \v 2 एने उचकाहुच मुठलो बुकम्प ईनो, काहाकाय मालीकान एक दुत हेरगा माय रेन उतऱ्यो, एने माहणान आहने आवीन ता देगड़ाह सिटो केर दिनो, एने ता पोर बोह गीयो। \v 3 तान वेह विजलीन गेत, एने तान फाड़का बोरफान गेत, दोवल्या एता। \v 4 ताह बिन राखवाल्या काप उठना, एने बेसुद एय गीया। \p \v 5 हेरोगदुत बायकुह केयो, “बिहो मा, माहु मालुम हे तुमू खुरूसखाम पोर चेड़ायेल ता यीशुह होदत्युह। \v 6 तो न्या नाह सुतो,” पुण तो वचन कियेल तिहे, “जीव उठेल हे,” आवो ज्‍यो जागो दिखो, जा मालीकान देड़ एतो, \v 7 पुण तुमू जावो, तान चेलाह किवो काय तो मुरेल माय रेन जीव उठेल हे, एने तुमूह रेन पेल गेलील माय जाथे, एने ताह ता दिखहो, मी तुमूह केय दिनो। \p \v 8 त्यु बिय माय एने मोटली खुसी माय माहणान जागे रेन तुलेचबूखे वोलीन तान चेलाह खुबेर देणेन केरता दोवड़ीन जात रेन्यु। \p \v 9 तेवी यीशु त्युह मिलानो, एने केयो, “तुमूह हुक जुड़ी,” त्यु आहने आव्यु एने यीशुन पाया पोड्यु। \v 10 तेवी यीशु त्युह केयो, “बिहो मा,” मारा बायह्याख जाईन किवो, “काय गेलील माय जात रेय, ता माहु देखती।” \s राखवाल्यान खुबेर \p \v 11 ता जाणेस बाजरियेल एता, एने राखवाल्या माय रेन थोड़ाक जाणे गावा माय आवीन आखी वात मुखी चाकऱ्याह केय होमलाया। \v 12 तेवी ता डायला हेऱ्या एकठा एन होमच्‍यो केऱ्या, एने सिपायड़ाह मोकतीस चांदी आपीन केया, \v 13 “ज्य किज्यो काय जेवी राती आमु हुव जायेल एता, तेवी तान चेला आवीन ताह चोरीन लेन जात रियेल। \v 14 एने केदी ज्यी वात पिलातुसान काना माय वोर पोचनी, ते आमु ताह सोमजाड़ लेहु, एने तुमूह वोचाड़ लेहु।” \p \v 15 ता पोयशा देरीन जीहे कियेल एता, तिहेच केऱ्या ज्यी वात आज वोर यहुद्यान माणहे केरतेह। \s यीशु देखाणे एने आखरी उकुम \r (मरकुस 16:14-18; लुका 24:36-49; योहान 20:19-23; प्रेरितान काम 1:6-8) \p \v 16 \x + \xo 28:16 \xo*\xt मत्ती 26:32; मरकुस 14:28\xt*\x*आकरा चेला गेलील ने ता बोयड़ा पोर गीया, जा यीशु ताह कियेल ईतो। \v 17 चेला यीशुह देखीन नमस्‍कार केऱ्या, पुण थोड़ाक जाणे बुल माय एता।\x + \xo 28:17 \xo*\xt लुका 24:36-49\xt*\x* \v 18 यीशु तान आहने आवीन केयो, “हेरोग एने देरतीन सोब आदिकार माहु होपायेल हे। \v 19 \x + \xo 28:19 \xo*\xt प्रेरितान काम 1:8\xt*\x*तानकेरता तुमू जावो, आखी जातीन माणहाह चेला बाणावो, एने ताह आबाख, एने बेटाख ने, चोखाला जीवान नावा माय बपतीस्मा आपु, \v 20 एने ताह सोब वातु जो मी तुमूह उकुम आपेल हे माणनेन हिकाड़ो; मी देरतीन आखरी वार वोर जेलेमक्योस तुमू हिऱ्यो हे।”