\id PHP - Gela New Testament 2 \h Philippi \toc1 Vanira na Vure Taluutuni ni Philippi Na Tabu Paul te Gerea \toc2 Philippi \toc3 Philippi \mt2 Vanira na Vure Taluutuni ni \mt1 Philippi \mt2 Na Tabu Paul te Gerea \is1 ?Na hava te tughunia igaa? \im Philippi na komu sule ilokana na bubulo i Macedonia, ma rana vure ni Rome tara vunaghi pungisia. Philippi na komu tana koukomu ni vure Greek ge a Paul te diki saravia me tughunitatea na Rongorongo Uto. Righia na buka Gehegehedira Na Lei Manevetena 16:11-40. Tana bona Paul te gerea na gegere eni, te kaukabu tana vale pipiti i Rome. \ip Paul te gerea na gegere eni na pukuna te liona rana taluutuni i Philippi ge kara ghanaghana me togotogo vania na heveilee tara nia vetena gatu ge hangaa. Ma Paul te liona ge patupatura ma kara tughuru ngasi tana didira na taluutuni keba na lei vata ni vahaghitaili te kalea Paul, te kalera. \ip Paul te bosara ghua ge kara righitaonia vanira na lei manetarai te pegopego. Balu na tinoni ni Jew tara bosa vanira rana taluutuni i Philippi, ke vagha kara liodira ge kara kabu maemane tana matana God ke, mara taonia mughua nina vetena Moses ma kara pahevaughilalara. Hauva Paul te bosa vanira te mua utuni ge kara taonighi mughua nina vetena na vure Jew. Me bosara tara tughuru ngasi vania nina dolo God vanira, mana pukuna tara taluutunia Jesus ke, tara kabu sakai sonikolua. \ip Sakai na ghanaghana te mava ilokana na gegere eni, na halautu ge ka kabu togotogo talau. Paul te bosa vanira, na pukuna te kabu uto sakai sonikolua Christ, te togotogo nia na hava te kalea ta nina vola. \iot Na lei Ghanaghana Mava ilokana na Gegere eni \io1 Bosa holopangoti mana kokoeliulivuti Paul (1:1-11) \io1 Paul te tutugu nia nina kaukabu tana vale pipiti (1:12-30) \io1 Nia rivurivu na lutu koukolu taonia Christ (2:1-18) \io1 Na rongorongo nia Timothy ma Epaphroditus (2:19-30) \io1 Te taluutunia Jesus vamua, ke gonia na tinoni ke maemane tana matana God (3:1-4:9) \io1 Nina holouto a Paul tana lei heveilee (4:10-20) \io1 Nina bosa sosoko a Paul (4:21-23) \c 1 \s1 Nina bosa holopangoti mana kokoeliulivuti Paul \p \v 1 Iroghai Paul ma Timothy nina seka Jesus Christ. Toro gerea na gegere eni vanighau ighau na lei nina tinoni a God tau ghahaghau i Philippi, ma gaira rahei tara hulighau, ma nimiu na tinoni hahanga.\x - \xo 1:1 \xt Gehegehedira 16:12\x* \v 2 Toro kokoeliulivuti vania God tamada maia Jesus Christ dida na Lord, koro vaheghau na sonihalavu mana mabo. \p \v 3 Tana lei bona ni bongi tu ghanaghanaghau, inau tu holoutoa nigua na God, \v 4 mi tana bona inau tu kokoeliulivuti vanighau ta God, tu rivurivu \v 5 na pukuna ighau tau lutu koukolu itagua tana ladavaghiniana na Rongorongo Uto, tana vuivunina nimiu na taluutuni me sara sono itaeni. \v 6 Mi nau tu ghilala tua, na lutu uto God te vuivunighi ilokamiu ge ke sokoi tana bongi ke oli mai ga a Jesus Christ. \p \v 7 E uto mete maemane vaniu ge u togotogo mu holoutoa God vanighau udolu, na pukuna inau tu dolovighau nia na tobagu. Mi ghita koukolu ta tuvalia nina sonihalavu God, tana bona tu ghahau tana vale pipiti maia tana bona tu tughuru kakai vania na utuni mu ladavaghinia na rongorongo uto. \v 8 Ma God te ghilala utunia so ivei tu nea na ghanaghanamiu mana doloviamiu, te vagha Jesus Christ te dolovighau. \p \v 9 Mi nau tu kokoeliulivutighau ge a nimiu na veidolovi ke tona haliu me ke au va, me ke totoloa nimiu na manaha mana ghilala na hava te uto \v 10 keri ge kau tangomana ge au vilia na hava te puku ni maemane. Vaho ge kau kabu marabu tana tobamiu polo ke oli mai a Christ. \v 11 Jesus Christ ke vonughighi na volamiu nighi na lei nilabu te uto. Keri ge na lei tinoni kara vaevanei nimiu na gehegehe uto mete maemane, mara holohabaa mara ghanaghana mavaa mara nia kikinima God. \s1 Paul te togotogo tara ladavaghinia Christ \p \v 12 Ighau rana taluutuni, inau tu liomiu ge kau ghilala utoi na lei totobo te kaleu te hahanga ni ladavaghiniana na Rongorongo Uto. \v 13 Ma gaira udolu iani kolura ghua rana malaghai righitaoni tana vale ni vunaghi haba, tara ghilalaa tara pitiu na pukuna tu lutu vania Christ.\x - \xo 1:13 \xt Gehegehedira 28:30\x* \v 14 Mana pukuna nigua na kabu tana vale pipiti, e subo itadira na vure taluutuni a Lord te vahera na liosakai ge ra tangomana na tughunitateana na bosana God, sakai vamua tara mataghu.\fig |alt="Paul in prison with person with scrolls outside" src="cn02088B.tif" size="col" loc="end 14" copy="CN02088B" ref="Philippi 1:14" \fig* \p \v 15 Mana balu sughua tara ladavaghinia Christ, nia na lio ni ghaghana mana hughuhughu pungisiu, mana balu tara ladavaghinia Christ nia na lio te marabu mete utuni. \v 16 Ma gaira tara ladavaghi na pukuna tara doloviu mara ghilalaa Lord te niu vetena mai iani ge ku righitaoni utoa na Rongorongo Uto. \v 17 Hauvaa rahei tara ghaghana mara ladavaghinia tua Christ, tara mua nea nia na lio uto mana lutu kaekage. Agaira ini tara nia ladavaghi vanira heghedira nia na nilabu te vaghiliu, tara ghanaghana ge kara vahaghitailiu tana bona tu kabu tana vale pipiti. \v 18 Ke ghaghua iga pe ke taho ta didira na ghanaghana ni ladavaghi, ke uto pe ke mua uto ke, mana puku ni ghanaghana te ghaha iga, tara ladavaghinia na Rongorongo Uto nina Jesus Christ te tona haliu so, mana pukuna eni tu nia togotogo mu nia rivurivu haia. \v 19 Mana pukuna inau tu ghilala tau kokoeliulivutiu ma nina tarunga a Jesus Christ ke hangau, ge ke neu mu ku rughuhoru. \s1 Na volana Paul vania Christ \p \v 20 Mi nau tu kabu so ta nigua na ghanaghana te mava mana ghanaghanadila ge ku mua gonia tua siki totobo ku nia maa tana matana God. Mu ku nia liosakai vaso na tughunitateana a Christ te vagha tu nea tua tana bona te padi. Tu nia kikinima Christ nia na hava tu gonia ke vagha ku vola puku mate. \v 21 Mi nau ke, na volagu te vania Christ, me vagha ku mate ke, te uto au va na pukuna ku kabu kolua Christ. \v 22 Ma ge ku vola ke, ma keri vaho ke vangagha me ke laga va na lutu vaniana Christ. Mu mua ghilala kalea ivei sughua na uto iga. \v 23 Mi nau tu ghanaghana ruarua nigua itadira, ra rua na ghanaghana raini, tana balu bona inau tu liona ge ku va kabu kolu itatana Christ, ma sogea agaia eni na ghanaghana ke uto vaniu. \v 24 Me uto vanighau sughua na pukuna inau tu vola so mu ku hangaghau. \v 25 Mi nau tu ghana ruarua iga na liogu. Keri ke, mu ku nia tona haliu na lutu koluamiu ge kau totolo ta nimiu ghilala ni lutu ma kau nia togotogo nimiu na taluutuni. \v 26 Mi tana bona ku ghoi oli mai itamiu, kau holohabaa Jesus Christ na pukuna na hava Christ te nei sokoi vaniu tua. \s1 Paul te bosa patupatura rana taluutuni i Philippi \p \v 27 Mana hava tua te kaleu ke, mi ghau kau kabu taonighi vaso te manana na Rongorongo Utona Christ. Mi kakeri te ghaghua iga ke, mu ku ghoi mai righighau puku rongovighau vamua ke, mu ku ghilala tua tau nia tughuru ngasi sakai na ghanaghana i levu mi levu, mau lutu laga koukolu ge au righitaoni utoa na hava na Rongorongo Uto te nia tarai. \v 28 Kau bei taladira gea ghamiu levunimate ma kara lavi mataghuniamiu. Ma kau tatea vanira na vaughilala, ge God ke haurakera ikise, hauvaa ke vavolaghau. \v 29 Ighau kau ghilala ge God te vilighau ge au taluutunia Christ, ma God ghua te lubatighau ge kau vahaghitaili koukolu itatana gaia. \v 30 Tana bona inau tu kabu koukolughau, ge au ghilala utou tua ge inau tu nia kabu vahaghitaili na pukuna inau tu taonia Christ, mau ghilalau sono tu ghahau tana ghobuna na vahola itaeni. Mi ghau tau nia kabu vahaghitaili ghua na pukuna ighau tau taonia Christ.\x - \xo 1:30 \xt Gehegehedira 16:19-40\x* \c 2 \s1 Nia rivurivu na lutu koukolu ta Christ \p \v 1 Na pukuna tau sakai sonikolu ta Christ, gaia ke patupatughau, ma nina dolo te togholuvughau. Na Tarunga Tabu te kabu veidolovi kolughau, ma Christ te liouto vanighau me veiarovi vanighau so. \v 2 Keri ke, mau neu ge u nia togotogo tana tobagu a nimiu na lutu sakai sonikolu vania sopa sakai itamiu. Kau sopa veidolovi ma kau nia lutu koukolu sakai vamua na toba ma sakai vamua na ghanaghana. \v 3 Kau bei vangapaitu. Ma kau bei nera gea arahei ge kara talumavaghau. Kau talumurighau, ma kau ghanaghana mavara rana keha vulegho ighoe heghemu. \v 4 Kau bei ghanaghanaghau heghemiu gea mana hava ke liomiu ge kau gonighi, mo ko ghanaghana utora rana keha ghua, maia na hava tara lutua ge kau hangara. \s1 Kau volaa te vagha Christ \p \v 5 Na nilabumiu mana ghanaghanamiu ke vagha gaia Jesus Christ: \q1 \v 6 Sakai ghua manaa gaia te God, \q2 Me mua nia kukuruti me mua tabe ngasilia nina na maana ge ke va nia kaekage a God. \q1 \v 7 Hauvaa Jesus te taluhorua nina na rongoragha mana maana \q2 agaia te talumuria heghena \q2 me mai vagha na seka \q2 me sivuragha vagha na tinoni. \q1 \v 8 Mi ta nina sivuragha tinoni, agaia te talupilea heghena \q2 haba va te mate vagha na tinoni hahi tana ghaivavala. \q1 \v 9 Mana pukuna eni, God te tughuruvaghinia me taludatoa va tana malei haba i kokou, \q2 Me vahea na aha te vulei na lei aha soko. \q1 \v 10 God te nea keri, ge rana lei tinoni soko kara tualaghi tuturu ge ra talumavaa na ahana Jesus, \q2 arahei tara kabu i kokou mi pari, mi Betidalo. \q1 \v 11 Mana lei vure soko kara tughunitatea gaia Jesus Christ a Lord. \q2 Aeni te lada itatana ge ra holohabaa God Tamada.\x - \xo 2:11 \xt Isaiah 45:23 (LXX)\x* \s1 Na kabu maemane \p \v 12 Ghau rana taluutuni, na pukuna raini, ighau tau taoni maemane haliua so a nigua na lei bosa ni tarai tana bona tu kabukolughau. Mi taeni inau tu ghaha kehau, mi ghau kau righitaoni ngangataghau ge kau gonighi anina na lutu God tana volamiu. Kau taonia mughua God nia na mataghu mana kikinima, ma kau gonighi na hava te manana arahei God te vavolara. \v 13 Ighau tau tangomana ge au gonighi na lei totobo raeni, na pukuna God te lutu i lokamiu, me va heghau na ghanaghana ni taoniana gaia, mana maana ni goniani na hava te liona gaia. \p \v 14 Kau bei nighi koepasa ma kau hughuhughu na lei totobo tau gonighi, \v 15 keri ge siki tinoni ke bei hurughau nia gea siki bosa. Kau kabu marabu ma kau kabu kaekage vaghara na lei dalena God, tana maramana te pungi mete vonughia na kabu vaghiliu me dikalara na vure. Kau lubatia na volamiu ge ke marara vanira, ge ke vaghara na lei veitughu tana bongi,\x - \xo 2:15 \xt Eruani Vetena 32:5\x* \v 16 tana bona kau tughunilada na Rongorongo Uto vania na vola kasila. Keri ge ke pulohi mai Christ, inau ku nia talunagho tu lutu laga ma nigua na lutu te mua totobo lee. \p \v 17 Ma sughua va, nimiu na lutu maemane vania Christ ma nimiu na taluutuni te vagha na sukaghi ge kau gonia vania God. Keba God te liona ge ku mate vanighau, na volagu ke vagha na sukaghi ge kara talu kolua nimiu na sukaghi. Ke vagha keri ke, inau ku togotogo, mu ku rivurivu koukolu itamiu ighau udolu. \v 18 Te vagha keri, ighau kau togotogo ma kau rivurivu koukoluu. \s1 Paul te ghanaghana dilaa Timothy \p \v 19 Ge ke ba liuliona Lord Jesus ke, mi geva pile bona so inau tu ghanaghanadila ge ku nia vetena vanighau gatu a Timothy. Mi tana bona ke pulohi mai ke, agaia ke neu ge ku togotogo nia na hava ke bosai vaniu nia na hava ivei tau ghaghua itaeni. \v 20 U mua ghilala itaeni siki sakai ke vaghaa Timothy, te ghanaghana mavaghau maia tau kabu uto pe taho. \v 21 Agaira udolu tara ghanaghanara heghedira mara mua ghanaghana mavaa na hava te uto vania Jesus Christ. \v 22 Hauvaa, mau ghilala tua a Timothy te uto mete liopapara, na pukuna te hangau inau na tughunitateana na Rongorongo Uto, te vagha na dale te lutu kolua tamana. \v 23 Tana bona ku ghilala pukua na hava ke kaleu iani, inau tu ghanaghana na nia vetena minamina vanighau gatu. \v 24 Inau tu puku ni ghanaghana kodo ta Lord ge ku mai heghegu na righitaoniamiu. \s1 Paul te ghanaghana mavaa Epaphroditus \p \v 25 Tana bona ni aho eni, inau tu ghanaghana na nia vetena oli vanighau gatu Epaphroditus. Agaia na puku ni tamahoghoni te puku ni lutu maemane mete vagha na malaghai te lagalaga me hahanga tana lei totobo soko. Agaia nimua na tinoni hola bosa ke hangau ta nigua na vahola. \v 26 Mi taeni nau tu ghoi nia vetena oli vanigho gatu, ma gaia te liona ngangata na righiamiu na pukuna agaia te dikalio na pukuna tau rongovia gaia te vahaghi. \v 27 Me utuni sughua agaia te vahaghi, me dutu ni mate. Hauva ma God te arovia gaia me vagha ghua inau, ge ku mua rughu potaa na puku ni vahaghitaili keri. \v 28 Me vagha keri ke, ge liogu ngangata tua na nia vetena oli vanighau gatu, mu ghilala kau nia togotogo na righiana me ke mamala a nigua na righitaoni itatana. \v 29 Kau holopangotia nia na dolo, nia na rivurivu. Ma kau ghanaghana mavaa na tinoni te vagha gaia, \v 30 na pukuna te dutu ni mate tana bona te lutu vania Christ. Agaia te mua ghanaghana mava nia na volana, me tabotabo na lutuani na lei totobo tau mua tangomana na lutuani, na lei totobo kau mua lutui, na pukuna tau kabu sagau. \c 3 \s1 Na volana Paul te padi \p \v 1 Ghau rana taluutuni, sakai manaa na hava te kalea, kau nia rivurivu na pukuna ighau tau sakai sonikolu itatana Lord. Sakai vamua ku gere olighi vanighau nia na lei totobo raini, mu ghilala ge kara hangaghau ge kau tughuru ngasi ta nimiu taluutuni. \v 2 Kau righi taonighau itadira na lei tinoni tara bosa ge ahei te liona ge God ke vavolaa ke, kara pahevaughilalaa mughua. Na lei tinoni raini tara gehegehe dika, mara vaghara na bolo asi. \v 3 Ighita ta hola na puku ni pahevaughilala mi ghita na puku nina vure God, te mua gaira, na pukuna ta holohaba God nia nina Tarunga Tabu te hangaghita. Ma ka nia rivurivu na pukuna na hava Jesus Christ te nei vanighita. Ma ghanaghana kodoa ma mua talua siki dida ghanaghana mava itatana na lutu ni tinoni ge God ke vavolaghita. \p \v 4 Ke vaghai na lei totobo ta gonighi tana hulida tara hangaghita ke, mi nau ku tangomana ge u ghanaghana kodoi na lei totobo tu nei heghegu te vaghai raini. Mana lei totobo tu nei heghegu te vaghai raini tara au va itadira na lei totobo uto a siki sakai te lutua. \v 5 Mi nau tu pahevaughilala te vitu na bongigu. Inau na vinavahuhu ni Israel, tana kemana Benjamin, na puku ni ghabu ni Jew. Inau na Pharisee, keri ge u taonighi na kaekage ta nimami na lei vetena ni Jew.\x - \xo 3:5 \xt Gehegehedira 23:6; 26:5; Rome 11:1\x*\fig Paul na Pharisee|alt="Paul the Pharisee" src="CN01992B.TIF" size="col" loc="end 5" copy="CN01992B" ref="3:5" \fig* \v 6 Na pukuna te liogu ge ku talumavaa God, keri ge inau tu nira ghighirou rahei tara taonia Christ. Inau tu puku ni maemane na taoniani na lei vetena, me taho siki sakai ke tangomana ge ke huru nia siki hahi.\x - \xo 3:6 \xt Gehegehedira 8:3; 22:4; 26:9-11\x* \p \v 7 Idania, inau tu ghanaghana ke, mana lei totobo raini kara tangomana ge kara hangau. Hauvaa, itaeni vaho ge u ghilalai na lei totobo raini tara mua hangau, na pukuna tu ghilala utunia na hava te nea vaniu Christ. \v 8 Mete mua gaighi vamua na lei totobo kiri, inau tu nighi ghaghua na lei totobo padi te soko haliu tua te vaghai na lololo. Mi nau tu sani soko haliui ge u ghilala utuni a Jesus Christ nigua na Lord. Mu holopangotia a Christ, \v 9 mu lio sakai sonikolu itatana. Ku mua ghanaghana kodo nigua na maemane ma nigua na ghilala taonia nina vetena Moses, ge ke neu ge ku maemane tana matana God. Taho, inau tu maemane tana matana God na pukuna tu taluutunia vamua Jesus Christ, mu ghanaghana mavaa te vavolau. \v 10 Vaho ge inau tu liona ge ku ghilalaa Christ mana ghilala utoana vaa na maana ta nina na tughuru oli. Mi nau tu tuvalia nina na vahaghitaili ta nina na mate te vagha gaia. \v 11 Ge ku ghanaghana dilaa te vagha keri, inau heghegu ku tughuru oli tana mate vaa tana vola kasila. \s1 Sama tautau ge ko holaa na taba \p \v 12 Inau tu mua ghanaghana ge inau tu ghilala utoa tua Christ, pu tu maemane soko tua. Taho. Hauvaa ku lutu laga ge u ghilala utoa Jesus Christ, mu kabu maemane, na pukuna Jesus Christ te viliu ge u gonighi na lei totobo raini. \v 13 Ghau rana taluutuni, inau tu mua bosaa ge u gonighi tua na lei totobo raini te vagha inau tu mua lagavulea mua. Hauvaa, sakai na totobo ku gonia, te vagha na tinoni te sama tana samatautau ke, ku nia ponolio na hava te padi tua, mu ku tabotabo ge ku saravia na hava i naghogu. \v 14 Mi nau ku sama ge ku hola saravia nigua na sosoko, mu ku holaa na taba. Inau tu holaa na taba keri, tana bona God ke holou va tana vola kasila i kokou, na pukuna tu taluutunia Jesus Christ. \v 15 Mi ghita udolu, rana taluutuni te patua tua na lioda te uto tua ge ka loghoa sakai na ghanaghana. Ma ge na balu itamiu ke loghoa na ghanaghana keha ke, ma God ke madala vanighau na ghanaghana te maemane. \v 16 Hauvaa na totobo te haba vaa te vagha eni, ighita ka tona haliu taonia na lei totobo God te talutatei tua vanighita. \p \v 17 Ghau rana taluutuni, kau tona haliu vamua na taoniagu, ma kau taonira ghua rahei tara kabu vaovarongo vamua itadira arahei tara taonia na nilabu keri ta talugonighi vanighau tua.\x - \xo 3:17 \xt 1 Corinthians 4:16; 11:1\x* \v 18 Inau tu ladavaghinighi vanighau tua na lei totobo te padi tua, mi taeni, inau tu ghoi taoni olighi nia na dikalio mana tangi - mara subo gaira tara ghahara mara levunimate pungisia na tarai ta nina ghaivavala Christ. \v 19 Ma gaira kara sosoko tana mate kasila. Na pukuna tara taonighi na hava na hulidira vamua tara liodira, mara nighi sutu na lei totobo te vatei mamaagha, ma kara ghanaghanai vamua na lei totobo ni maramana eni. \v 20 Mi ghita ka mua gonighi te vagha keri, na pukuna na puku ni komuda i kokou, mi ghita ka pitudilaa na vavola a Jesus Christ ke mai i kokou. \v 21 Gaia ke tughui na lei hulida ge ka vagha na hulina te rongoragha. Te gehetia na maana keri, ge nei nia na lavi koluani na lei totobo soko, sarana nina na maana. \c 4 \s1 Paul te bosa laga vanira rana taluutuni \p \v 1 Ighau rana taluutuni, kau taonighi na lei totobo tu gerei tua tana gegere eni, keri ge kau tughuru ngasi itatana Lord. Inau tu dolovighau ngangata, mu ghoi liona ghua ge ku righighau. Na pukuna ighau, ge u togotogo mu lavia na oliolinina nigua na lutu. \p \v 2 A Euodia ma Syntyche, inau tu kurutighau ge koro bei hughuhughu ighobumiu na pukuna iroghau ke anina tinoni Lord. \v 3 Mu ku nongigho ighoe na kulagu, to lutu koluu vania Lord, ge ko hangara rua na vaivine raeni, na pukuna rogaira ghua toro lutu laga koluu ge ro hahanga tana ladavaghiniana na Rongorongo Uto. Maia ghua a Clement ma rahei tara hangau ghua tua ke. Na ahadira tua tana nina buka ni vola God. \s1 Na mabo itatana Lord \p \v 4 Kau togotogo kolu itatana Lord, mu ku ghoi bosa ghua, kau togotogo nimiu. \v 5 Ma kau talutatei haia na lei nilabu te uto itadira na lei tinoni soko, na pukuna te mua hau tua na oli maiana Lord. \v 6 Kau bei nighi ghaghua gea na lei totobo, ma kau kokoeliulivuti vamua, ma kau nongia God nia na hava tau liona itatana. Ma kau holoutoa God nia na hava te gonia. \v 7 Ma nina mabo God te uto mete au vulea va dida na ghanaghana. Ke righitaonighi na tobamiu mana ghanaghanamiu ge kau sakai sonikolu itatana Jesus Christ. \p \v 8 Ghau rana taluutuni, eliogu ge ku bosa vanighau sakai na ghanaghana. Kau ghanaghana haia na lei totobo raeni: na lei totobo tara utuni, me manana na holouto; na lei totobo rana vure tara talumavai, na lei totobo maemane, mete marabu, mete utoutoa. \v 9 Kau talui tana kutumiu na hava tau naunaui mau ghilai tua itagua tana lei bosagu mana gehegehe tu nei tua. Ma God, gaia te hevei vanighita na mabo, ke kabu itamiu. \s1 Nina holouto a Paul tana lei heveioli \p \v 10 Nigua na rivurivu te sule itamiu, mu holoutoa nia Lord, na pukuna tau liona ge kau hangau ghua. U ghilala tau mua niu ponolio, ma vamua tana pile bona eni ke, tau mua logoa na malamiu ge kau ghoi hangau. \v 11 Inau tu bosa vanighau, na mua pukuna tu liona siki totobo itamiu, na pukuna tu ghilala ke, ku lutu togotogo so na hava te sule pe ke pile itagua. \v 12 Inau tu ghilala ku nia kabu uto so, ge teke taho pe ke au vaniu na lei totobo soko, na pukuna tu ghilala na halautu ge ku nia togotogo na hava te kaleu, ge ku mahu puku vitolo, me ke au pe ke pile kikia vaniu. \v 13 Na pukuna Christ te vaheu na laga eni ge ku gehetighi nia na lei totobo soko. \v 14 Me uto ngangata ge au hangau tana bona te sodou na vahola itaeni. \p \v 15 Ighau na lei vure taluutuni i Philippi, au ghilala tua ighau vamua tau hangau nia na rongo tana bona tu holaa gatu na Rongorongo Uto vanighau ritini na bona tu sania mai nimiu na bubulo i Macedonia. Taho ghua siki holohoru keha kara nea vaniu te vaghaa eni. \v 16 Me te vagha keri, tana bona tu ghahau i Thessalonica, tau nighi vetena mai nimiu na heveioli sakai pe rua na bona, ge ke hangau.\x - \xo 4:16 \xt 2 Corinthians 11:9; Gehegehedira 17:1\x* \v 17 Mu mua bosaa te vagha eni ke, na pukuna tu liona ge kau ghoi hangau. Taho, mana pukuna vamua tu liona ge God ke vautoghau tana lei totobo te uto tau nei tua vaniu. \v 18 Mi itaeni ke, tu logho sokoi tua na hava tu lioni vulea nigua na liuliogha! Ma nigua na holouto vanighau tana lei heveioli tau nighi vetena mai tana limana Epaphroditus. Na lei hevei raini ke, te vagha na kereana na ghaiuruuru te uruuru manilu mete holopangoti togotogoa God.\x - \xo 4:18 \xt Buka Rughuhoru 29:18\x* \v 19 Ma God, tu holohabaa, ke sonisavungighi nimiu na liuliogha ta nina na maana ni lologho, na pukuna na lei totobo te nei tua vanighita Jesus Christ. \v 20 Mana pukuna keri, ge ka holohabaa God Tamada itaeni ke va me vaa. Amen. \s1 Nina bosa sosoko a Paul \p \v 21 Nigua na holouto vanira na lei tinoni taluutuni ni Philippi. Mana lei tinoni taluutuni tara ghaha koluu iani tara nighi hevei gatu ghua adidira na holouto vanighau. \v 22 Mana balu taluutuni ghua so mua iani tara nighi hevei gatu ghua so adidira na holouto, haba vaa vanira arahei tara ghahara mara lutu ilokana na valena na Vunaghi haba i Rome. \v 23 Ma nina sonihalavu dida na Lord Jesus Christ ke kabu tana tarungamiu.