\id COL - Gela New Testament 1 \h Colosse \toc1 Vanira Na Vure Taluutuni ni Colosse Na Tabu Paul te Gerea \toc2 Colosse \toc3 Colosse \mt2 Vanira Na Vure Taluutuni ni \mt1 Colosse \mt2 Na Tabu Paul te Gerea \is1 ?Na hava te tughunia igaa? \im Paul na manevetena kolua na hoghona Timothy toro gerea na leta eni vanira rana taluutuni i Colosse, na komu sule tana bubulo i Asia. Paul te mua vuivunia na holohoru keri, mi tana bona te rongovira rana taluutuni tara kabu ngasi ta Christ ke, me togotogo sule (1:3-7; 2:6-7). Epaphras na mane te ghaha iga, te bosa lada vanira rana taluutuni na Rongorongo Uto nina Jesus Christ (1:7; 4:12-13). Mi tana bona Paul te gerea na leta eni, Epaphras te ghaha tana vale pipiti kolua Paul (1:14; 4:3, 10, 18; Philemon 1:23). \ip Subo rana taluutuni tara mua Jew (1:27), mana balu tara taonia na tarai te mua utuni. Rana manetarai sorisori tara bosa, ‘Ko ba liona taonia God ke, ko holohabara na lei tarunga vetena mana lei maana ni tarunga sarana (2:18, 23), ge ko mua ghanighi na lei vata ni vanga (2:16, 20-21), mo ko holai balu na Bongi Tabu (2:16). \ip Na pukuna eni Paul te patupatura rana taluutuni ge ra ghilalaa Christ te ghaha i kokou kolua God me vunaghi pungisira na lei maana ni tarunga sarana (3:1). Keri ke, kara holohabaa mughua Christ vamua. \is1 Na lei Ghanaghana Mava Ilokana na Gegere Eni \io1 Nina bosa ni holopangoti Paul (1:1-2) \io1 Nina na holouto mana kokoeliulivuti a Paul (1:3-14) \io1 Na nilabuana mana lutuana a Christ (1:15-2:19) \io1 Na vola vaolu itatana Christ (2:20-4:6) \io1 Nina bosa sosoko Paul (4:7-18) \c 1 \s1 Nina bosa ni holopangoti Paul \p \v 1 Inau a Paul, God te viliu ge ku nina manevetena a Christ \f + \fr 1:1 \fk Christ \ft Tana leu ni Jew - na Messiah - na mane God te vilia ge ke vavolara nina vure.\f* Jesus, maia hoghoda Timothy. \p \v 2 Toro gegerei vanighau, nina na vure tabu a God i lokana na komu sule i Colosse - dida na tamahoghoni\f + \fr 1:2 \fk Tamahoghoni \ft na mane mana vaivine udolu ilokana na bosa eni.\f* ta nia liosakai tatana Christ. \p Toro kokoeliulivuti haia vania God tamada ge ke vaheghau na sonihalavu mana mabo. \s1 Nina na holouto mana kokoeliulivuti a Paul \p \v 3 Mi tana bona toro kokoeliulivutighau, iroghai toro holoutoa God a tamana dida na Lord Jesus Christ, \v 4 na pukuna iroghai toro rongovia tau taluutuni itatana Jesus Christ mau dolovira nina vure God udolu. \v 5 Ighau tau nei raeni na pukuna ighau kau pitudilai na lei vatei holouto God te gonidila vanighau i kokou, mau righighi va inagho na lei togotogo ni kokou te vagha tau diki ghaghua iga bona tau vuivuni ni rongoviana na utuni tana Rongorongo Uto. \v 6 Ma gaia so tua na rongorongo ia eni te mai vanighau ighau ke, te rughuhoru vanira na lei vure tana maramana talighu. Me te tughui na lei vola ivei mi vei, te vagha ke nia tughu na volamiu tana bongi ia vaho tua keri tau vuivuni ni rongoviani mana ghilala vakale utoana na utuniani nina na puku ni veidolovi God vanira rana tangohahi. \v 7 Epaphras, nimami na puku ni tinoni toro lutu kolua, toro puku ni dolovi utoana, agaia te lavi rughuhorua vanighau gatu na rongorongo uto. Agaia nina puku ni tinoni taluutuni a Christ ma gaia te hangaghau te tughughai iroghai.\x - \xo 1:7 \xt Colosse 4:12; Philemon 1:23\x* \v 8 Agaia te bosaa vanighai nia na dolo te va heghau na Tarunga Tabu. \p \v 9 Mi roghai toro tona haliu sono na kokoeliulivutiamiu, vuivuni tana bona toro vuivuni ni rongoviamiu. Iroghai toro nongia a God ge ke va heghau mai na lei ghilala udolu nia na hava te liona na goniana tana volamiu, moro nongia God ge ke heghau na lei manaha udolu tana Tarunga Tabu. \v 10 Keri ge tana vola tau ghahaghau iga ilokana, ke talumavaa me ke liuliona haia Lord, ma kau tona haliu haia na goniani na lei gehegehe te uto. Keri ge ighau kau naunaua ge kau ghilala utoa God. \v 11 Mi roghai toro kokoeliulivuti ghua ge ke va lagalaga ghau nia nina na maana te rongoraghagha, ge kau loghoa na kabu rurughu mana vadangitai tau liona, ge ke vonughighau nia na togotogo. \v 12 Kau holoutoa haia God tamada na pukuna te lubatighau, ge kau tunuvagha tana lei totobo lologho didira nina vure tabu God tara kabu tana marara. \v 13 Ma gaia te vavolaghita ta nina na righitaoni na tinoni te righitaonia na kinakabu ni pungi, me lavihagheghita vaa ta nina na kinakabu na puku ni dalena te dolovia. \v 14 God te huiolighai nia na mateana dalena me talukehai na lei paluda.\x - \xo 1:14 \xt Ephesus 1:7\x* \s1 Christ te haba vule\f + \fr 1:15 \ft Balu na vure tara ghanaghana na lei tete raini ke, na hymn tana vuivunina na holohoru.\f* \q1 \v 15 Christ, ta vaevanea, na puku ni marena God \q2 ta mua vaevanea nia na matada. \q1 Agaia Christ na kamanagho te vola tua \q2 i naghona keri ge gonighi na lei totobo udolu God. \q1 Ma Christ te haba pungisighi tua \q2 na lei totobo udolu. \q1 \v 16 Christ te gonighi na lei totobo \q2 i kokou mi ani pari. \q1 Agaia te gonighi na lei totobo ta vaevanei \q2 maia na lei totobo ta mua vaevanei \q2 - rana tarunga tara loghoa na maana, lei tarunga tara huhuli, \q2 lei kinakabu, maia rana lei vunaghi. \q1 Keri ke, God te gonighi na lei totobo soko kolua Christ \q2 ma vania Christ. \q1 \v 17 Agaia Christ te vola tua \q2 i naghona ge ara puputu na lei totobo soko \q1 ma gaia a Christ te tabe kolui \q2 na lei totobo gogoni udolu. \q1 \v 18 Christ te vunaghi pungisia na holohoru \q2 te vagha na ulu te vunaghi pungisia na huli. \q1 Agaia Christ na vuivuni \q2 tadira kara tughuruoli tadira tara mate. \q1 Keri ke, ma Christ te haba pungisighi na lei totobo soko.\x - \xo 1:18 \xt Ephesus 1:22-23\x* \q1 \v 19 Ma God ta nina liuliogha te liona na ghahaana itatana Christ, \q2 vaho ge ro sakai sonikolu tana nilabudira. \q1 \v 20 Itatana na Dale, God te sonikolu olighi na lei totobo soko \q2 itatana heghena, \q1 Me nea na mabo nia lei totobo soko \q2 i kokou mi ani pari \q1 nia na ghanaghana ni ghabuna na Dalena \q2 tana kouna na ghaivavala.\x - \xo 1:20 \xt Ephesus 2:16\x* \p \v 21 Te padi tua ighau tau kabu vaghara na lei vure tara kabu sagauvi ngangataa God. Ighau tau levunimate vania, na pukuna tau kabu vilivoka itatana, nia nimiu na lei ghanaghana mana gehegehe dika. \v 22 Hauva ka, mi taeni a God te laviolighau vaghara rana kulana. Agaia Christ te nea eni nia na mateana kouna na ghaivavala nia na hulina heghena. Na pukuna eni ke, agaia Christ te lavihagheghau mai tana puku ni matana God, mi ghau tau tabu maia te taho siki pagu itamiu kara hurughau nia te vagha tau tughuru inaghona gaia God, me te mua ghaha siki hahi tamiu. \v 23 Ma kau tona haliu na taluutuniana na Rongorongo Uto ma kau tughuru ngasi lokana. Bei lavikeha gea nimiu na pitudila tana lei ghanaghana te utuni, tau lavia tana bona tau rongovia na Rongorongo Uto. Na Rongorongo Uto eni tara ladavaghinia tua talighutia na maramana, mi nau a Paul te viliu tua a God ge ku ladavaghinia. \s1 Nina lutu Paul vania na holohoru \p \v 24 Inau tu nia togotogo tana bona tu nia vahaghitaili na huligu vanighau mi nau tu sokolaghinia na hava te ghanaghana olia ta nina na vahaghitaili a Christ vania na holohoru, te vagha na hulina. \v 25 Ma God te vaheu mai na righitaoni ni lutu vaniana ta nina holohoru, nia na ladavaghiniana nina na Rongorongo Uto udolu vanira tara mua Jew. \v 26 Na rongorongo eni God te mua tughuni kaekalea na balu na togha ni niulu te padi mana lei vavata tara ghahara mai te padi tua. Hauva itaeni God te tughunitatea vanira nina na vure tabu heghena. \v 27 Me te liuliona God ge ke bosaa vanira nina vure ge na lei lologho mana rongoraghana Christ tara vanighau ighau rana mua Jew ghua. Ma nina ghanaghana God te kabu polo aeni, Christ te kabu ilokamiu ma eni God te bahughau ge kau nia tunuva kolu ilokana ta nina na rongoragha. \v 28 Keri ke, mi tana bona toro tona tua ivei ke, iroghai toro ladivaghinia Christ vanira na lei vure soko. Iroghai toro bosa dilai vanira moro taraira nia na lei manaha God te va heghai mai. Me te vagha eni, toro taraira na pukuna toro liona na vure kara maemane ta Christ. \v 29 Inau tu lutu laga ngangata iga eni, mu talua nigua na ghanaghana ta nina na maana Christ ke lutu ilokagu. \c 2 \p \v 1 Inau tu liomiu ge kau ghilalaa nigua na lutu laga vanighau maia ghua na vure taluutuni ni komu sule Laodicea, mana balu tinoni ghua tara mua tangomana na righi matagu. \v 2 Tu ghanaghana ge ku bosa patupatughau haia ge kau nia liokolu haia nimiu na dolo. Na pukuna eni ighau kau loghoa na manaha soo nia nina ghanaghana polo a God, aeni a Christ heghena. \p \v 3 Agaia Christ te tatelaghinia nina na manaha mana ghilala God te vagha na nilau tara poloi. \v 4 Inau tu gerei vanighau raeni, ge ke bei pegoghau gea siki sakai, mana taluutuniani didira na lei bosa ni tarai te mua utuni. \v 5 Sakai manaa tu kabu sagau itamiu tana huli, na ghanaghanagu mana liogu so itamiu. Inau tu togotogo sule ngangata na pukuna inau tu rongovia te uto so na kabuamiu, ma nimiu na taluutuni te laga haia so itatana Christ. \s1 Na tatavahale tana lei vetena mana vola vaolu itatana Christ \p \v 6 Te vagha ighau tau lavipangotia tua Jesus Christ te vagha na vunaghimiu, e maemane ge kau tona haliu na taoniana. \v 7 Kau taluutunia haia na Rongorongo Uto nina Christ, te vagha na ghai te sosohoru na lalana, me ke tughuru ngasi a nimiu na taluutuni itatana Christ, tana utuni te vagha tara taraighau nia tua. Talani na volamiu ge kau nia totolo na taluutuni tana bosautoana haia tana lei totobo agaia te gehetighi. \p \v 8 Righitaoni utoghau, kau bei talana gea siki sakai ge ke hulighau va tana lei ghanaghana te mua maemane itatana God. Kau bei taluutunia gea adidira na lei tarai te mai tana ghanaghana ni tinoni te mua utuni, mana lei ghanaghana te dika raeni te va pukulaghi mai tana maramana mana lei maana te dika tana maramana eni. Te mua va pukulaghi mai tatana Christ. \v 9 Ighau tau ghilala tua tana bona Christ te mai tinoni, te lavia na huli ni tinoni vaghaghita, me lavia ghua na volana udolu a God. \v 10 Mana pukuna ighau tau baebase tua itatana Christ, na volamiu te vonughighi na lei totobo te uto. Ma gaia Lord te haba vulera tua na lei vunaghi mana lei tarunga vetena mana tidalo dika mana lamea mana keramo mana vata ni tarunga maana i kokou mi tana maramana udolu. \p \v 11 Mi tana bona tau baebase kolu itatana Christ, ighau tau lavia na pahevaughilala. Ighau tau mua pahevaughilala tana hulimiu. Taho! Christ te pahevaughilalana na tarungamiu nia te lavi kehai tua na lei nilabu tara dika itamiu. \v 12 Mi tana bona tau lavia tua na vulitabu te vagha ighau tau tautavughi kolu tua itatana Christ. Mi ghau tau tughuru oli tana vola te vaolu ghua te vagha Christ, na pukuna ighau tau taluutunia nina na puku ni maana a God te tughuruvaghini olia Christ tana mate. \v 13 Te padi tua, ighau tau mua Jew tau mate na pukuna na palumiu, pukuna God te mua talukehai mua na lei nilabumiu te dika. Hauva ma God te vaheghau na vola itatana Christ. Agaia te talukehai na lei paluda. \v 14 God te lavi kehai na lei talukau nina vetena Moses i vuvungada. Gaia a God te lavighi me luvuhighi tua nia na patokiana ta nina ghaivavala Christ. \v 15 Te vaghaa eni, God te lavikeha sokoi na lei maana didira rana haba mana lei mane gehegehe tara levu ni pala vania Satan. Agaia te lavi maamaadira itadira na vure subo ta nina lagavule tana kouna na ghaivavalana Christ. \p \v 16 Na pukuna keri ke, ge kau bei lubatia siki sakai me ke deteghau tana hava tau ghania mau inuvia, mana mua ghanaghana oliani na lei bongi tabu, mana lei bongi ni vula vaolu, mana Sabbath.\f + \fr 2:16 \fk Sabbath \ft bongi ni aheahe ni Jew. Righia Rome 14:1-6\f* \v 17 Na lei vetena vaghani raeni ke, na nununi vamua na lei puku ni totobo te utuni God te nighi baubahu, gaia Christ heghena vamua. \v 18 Kau bei talana siki sakai ge ke pegoghau, nia didira na bosa, ‘Kau kabu rurughu ma kau holohabara na lei angel te vaghaghai ighai,’ sakai manaa kara bosa vanighau agaira tara righighi tana mabubu. Na lei tinoni vaghadira rakeri ke, ara ghanaghanara heghedira tara taotaoni mara kabu rurughu, hauvaa, ma didira na ghanaghana dika te nera ge ara talunagho. \v 19 Ara mua varava ngasi itatana Christ. Te vagha na ulu te vunaghina na huli, Christ te righitaonira nina vure. Ma Christ te nia hevei nina na laga vanira nina na vure, me tabe sakaisonikolura ge kara vola te vagha God te liona.\x - \xo 2:19 \xt Ephesus 4:16\x* \v 20 Ighau tau mate kolu tua itatana Christ, ma gaia te va tatavahaleghau tua tana lei maana te dika ni maramana eni. Mi vei tea ge au tona haliu so na taoniani na lei vetena ni maramana, \v 21 “Kau bei tabei, e meto!” “Kau bei ghanighi raini ma kau bei tibelighi rakeri!” \v 22 Na lei vetena vaghani rakeri ke, tara nia tarai vanighi tana vanga ke taghai, na tinoni vamua te nighi tarai me taho siki uto kau sodoi iga. \v 23 Rana vure tara ghanaghana, “Na lei vetena raeni na halautuna na manaha, ma kau ba kabu taonighi ke, ge kau dolovia God ge kau kabu rurughu ge kau nighi bati tana vola ni huli.” Hauva me mua tangomana na hangaadira mana pilu pungisiadira ta didira na lei ghanaghana dika. \c 3 \s1 Na kabu ilokana na vola vaolu \p \v 1 Na pukuna ighau tau volaoli tua itatana Christ tana vola te vaolu, ma kau kabulaghi utoi vaso na ghanaghanamiu tana lei nilabu ni kokou ivei a Christ te sopou tana pala madolona God ta nina maana.\x - \xo 3:1 \xt Buka Linge 110:1\x* \v 2 Na lei ghanaghana ni kokou vaso ke vonughia na lokamiu. Kau bei ghanaghanaa gea na lei totobo iani pari, \v 3 na pukuna ighau tau mate tua tana bona a Christ te mate. Mana puku ni volamiu te kabu polo kolua Christ itatana God. \v 4 Christ, na puku ni volamiu, ke livu mai tana maramana udolu ke, ighau ghua kau sopa loghoa na tunuva tana ladana gaia. \p \v 5 Na pukuna keri ke, ge kau va matei itamiu na lei ghanaghana mana gehegehe dika ni maramana te kabu polo tana lokamiu - ge kau bei nighi pipo gea na ngelengele, na gharu ni tangotangodika, na liuliogha ni ghanaghana dika, mana vevehe te vagha na holohabaana na titinoni. \v 6 Na lei totobo vaghani raeni ke, God ke va hera na totoro arahei kara taonighi. \v 7 Mi ghau tau taonighi tua idania na lei ghanaghana raeni, mi taeni tau tinoni taluutuni tua ke, kau bei ghoi taonighi gea. \v 8 Ma kau sonikehai itamiu na lei gehegehe dika soko raeni: Na rutu, na toutou manga, na liodika, na bosadika, mana vavaranga te va rughu horu mai tana mangamiu. \v 9 Kau bei sopa pegoghau gea na pukuna ighau tau sonikeha sokoi tua itamiu na lei ghanaghana mana lei gehegehe ni tinoni tau gonighi tua idania.\x - \xo 3:9 \xt Ephesus 4:22\x* \v 10 Ighau tau lavia tua itaeni na vola te vaolu. Ma God te gonighau vaghaa na tinoni vaolu tua me goni subo ghau te vaghaa na marena heghena, ge kau ghilalaa utunia gaia.\x - \xo 3:10 \xt Vuivuni 1:26; Ephesus 4:24\x* \v 11 Mi tana vola vaolu eni ke, sakai vamua na balu tara ghilalaa na leu mana nilabu ni Greek, pana tinoni ni Jew, sakai vamua tara pahevaughilala pa tara mua pahevaughilala, sakai vamua ahei ke butu hau mai, pe ke tinoni tughururavi, ko seka po ko tinoni tatavahale. Christ ke kaukabu kolughau me haba vule. \p \v 12 Keri ge God te dolovighau me vilighau tua ge kau nina taba ni vure tabu, ma kau kuvihighau nia na veiarovi, na liouto mana dolo, na kabu kikinima, na lio mabo, mana kabu rurughu. \v 13 Kau bei veihughuhughui sakai manaa na balu itamiu kara hughuhughughau. Kau bei rutu vania gea ahei, kau sopa vei talukeha palu ma Christ te talukehai vanighau ghua na lei palumiu.\x - \xo 3:13 \xt Ephesus 4:2, 32\x* \v 14 Mana puku ni tivi kau pulughau nia ke, na dolo vamua. Te pitikolughita tana kabu sakaisonikolu te uto. \v 15 Lubatia na mabo ke va butu mai ta Christ ke hulighi na tobamiu. Te vagha ighau tau sakai na huli vamua, mi ghau tara hologhau ge kau kabu tana mabo ma kau holoutoa haia God. \v 16 Kau pangotighi na bosana Christ ke ghaha kasilaa tana tobamiu, me ke nighau ge kau manaha. Ge kau nia lutu na manaha mughua na vatei taratarai mana bosa patupatu. Kau lingei na lei linge ni holouto, mana lei linge tabu vania God, ma nia na holouto tana tobamiu.\fig |alt="People singing" src="LB00189B.TIF" size="col" loc="end 16" copy="LB00189B" ref="Colosse 3:16" \fig* \v 17 Na hava tua kau bosai pa kau gehetighi, kau nei tana ahana Lord Jesus Christ, ma kau holoutoa nia God Tamada.\x - \xo 3:17 \xt Ephesus 5:19-20\x* \s1 Na kabu sakai sonikolu tana vola vaolu \p \v 18 Ighau na lei vaivine, tau tinoni taluutuni tua ke, me uto vaa ge kau kabu taonira na lei taumiu na pukuna te maemane vanighau ge kau nei raeni.\x - \xo 3:18 \xt Ephesus 5:22; 1 Peter 3:1\x* \v 19 Mi ghau na lei mane, kau dolovi utora na taumiu ma kau bei bosa papara mana rutu vanira.\x - \xo 3:19 \xt Ephesus 5:25; 1 Peter 3:7\x* \v 20 Mi ghau na lei gari, kau rongovi taonighi na bosadira na tinamiu mana tamamiu. Agaia eni na hava te liona a Lord.\x - \xo 3:20 \xt Ephesus 6:1\x* \v 21 Ighau na lei mane tau dalea, kau bei lavibuleadira gea na lei dalemiu, geva kara dikalio ma kara mua gonighi na lei totobo uto.\x - \xo 3:21 \xt Ephesus 6:4\x* \v 22 Mi ghau rana seka,\f + \fr 3:22 \fk Na seka \ft Na tinoni tara sagua tana bona ni veitotoghoni. Te mua loghoa siki maana mi padalaghi tana binaboli te haghaa igaa. Na tinoni ke taotaoni vetena vamua. \f* kau taonira na lei vunaghimiu iani tana maramana, tana hava kau lutui vanira. Kau rongovi taonira haia, kau bei taotaoni vamua tana bona tara vatoghaghau nia na matadira ge kara holoutoghau. Hauva ka, ge kau lutu togotogo mughua haia vamua na pukuna tau nia kikinima God. \v 23 Ge ke vagha kau lutui na lei lutu ke, ma kau lutu laga te vagha nina lutu Lord, me ke bei vaghai nina lutu na tinoni. \v 24 Ighau tau ghilalai tua Lord ke va heghau na vauto te vaghaa te bahura nia tua nina vure. Mana maghutu tau lutu vania ke, a Christ.\x - \xo 3:24 \xt Ephesus 6:5-8\x* \v 25 Geva kau holai na oliolini nimiu na hahi ge te ke vaghaa kau gehegehe dika. Ma kau tabalili tana gehegehe dika na pukuna God te mua paleva vamua ahei.\x - \xo 3:25 \xt Eruani Vetena 10:17; Ephesus 6:9\x* \fig Na seka te lavikehana na hahara ni marevona na vunaghina|alt="Slave untying master's sandal" src="LB00294B.TIF" size="col" loc="end 25" copy="LB00294B" ref="3:25" \fig* \c 4 \p \v 1 Ighau na lei maghutu, kau pabera nimiu na seka tana halautu te kaekage mete maemane taonia na liona God. Na pukuna kau ghilalaa ghua ighau tau loghoa na maghutumiu i kokou.\x - \xo 4:1 \xt Ephesus 6:9\x* \s1 Bosa ni patupatu tana kokoeliulivuti \p \v 2 Kau lavilaga tana kokoeliulivuti, kau bei liobea gea, ma kau holoutoa God nia na tobamiu. \v 3 Kau bei nighai ponolio ta nimiu na kokoeliulivuti, ma God ke va heghai na maana ni ladavaghiniana nina Rongorongo Uto. Idania na Rongorongo Uto nina Christ te kabu polo, mi taeni God te talutatea tua. Itaeni tu kabu tana vale pipiti, na pukuna tu ladavaghinia vanira na vure na bosana Christ. \v 4 Kau kokoeliulivutiu, ge ku tangomana na ladavaghini utoana nina na Rongorongo Uto God. \v 5 Kau manahana nimiu na kabu itadira rahei tara mua taluutunia Lord Jesus. Kau lavia na lagamiu, ma kau hangara rahei tara mua tinoni taluutuni.\x - \xo 4:5 \xt Ephesus 5:16\x* \v 6 Kau kokoe vanira na vure nia na lei bosa te uto, ge kau ghilalaa na bosa tughu vaniana siki sakai ke huatighau nia na hava tau taluutunia. \s1 Nina bosa sosoko Paul \p \v 7 Tychicus ke bosai vanighau na lei totobo te kaleu. Gaia na hoghoda tu dolovia, te gehegehe uto me lutu koukolu itagua itatana Lord.\x - \xo 4:7 \xt Gehegehedira 20:4; 2 Timothy 4:12\x* \v 8 Inau ku nia vetena vanighau gatu nia na puku ni ghanaghana ge kau ghilalaa na hava te kale itamami, ge ke bosa patupatughau ta nimiu na taluutuni.\x - \xo 4:8 \xt Ephesus 6:21-22\x* \v 9 Mi nau ku vetenaa kolua nia gatu a Onesimus. Gaia ghua na hoghoda tu dolovia, te gehegehe uto itatana Lord. Ighau tau ghilalaa utoa tua Onesimus na tinoni ni komumiu, ma gaia ghua a sakai ta nimiu na ovu ni vure. Roghaira koro bosa kalei na hava te kale iani.\x - \xo 4:9 \xt Philemon 1:10-12\x* \v 10 Ma Aristarchus, te kabu kolu itagua iani tana vale pipiti, me vetenau ge ku nia vetena vanighau gatu anina na bosa ni holouto, maia ghua a Mark na hoghona Barnabas. Inau tu gerea vanighau gatu tua tana bona te padi na gatuana Mark itamiu. Kau lavipangotia tana bona ke sara gatu itamua.\x - \xo 4:10 \xt Gehegehedira 19:29; 27:2; Philemon 1:24; Gehegehedira 12:12, 25; 13:13; 15:37-39\x* \v 11 Jesus tara holoa nia a Justus, gaia ghua te holoutoghau. Ra tolu na mane raini ke, gaira vamua itadira na vure ni Jew tara taluutuni iani, mara lutu koukolura gaira tara lutu hahanga itagua tana ladavaghiniana na kinakabuna God. Gaira tara patupatu ngangataa nigua na lutu iani. \v 12 Epaphras, na puku ni tinoni ni komumiu, te vaheghau gatu ghua nina na bosa ni holouto. Ma gaia ghua sakai nina tinoni ni lutu Jesus Christ, ma gaia te kokoeliulivuti laga vanighau haia tana taluutuni, me nongia God ge kau tughuru ngasi tana vola ni tinoni taluutuni, me ke nea na ghanaghanamiu ge kau ghilala utoi na lei totobo God te lioni.\x - \xo 4:12 \xt Colosse 1:7; Philemon 1:23\x* \v 13 Inau tu bosa utuni vanighau, gaia te lutu laga ngangata vanighau ge ke hangaghau, ma vanira ghua na lei tinoni taluutuni tana komu i Laodicea mi Hierapolis. \v 14 Ma Luke na manekisu, gaia tu dolovi ngangataa te holoutoghau maia Demas.\x - \xo 4:14 \xt 2 Timothy 4:10-11; Philemon 1:24\x* \v 15 Kau vahera nigua na bosa ni holouto vanira rana taluutuni tara ghahara tana komu i Laodicea. Ma vania ghua a Nympha ma rahei tara vaukolu tana valena. \v 16 I murina kara idumia vanighau nigua na gegere eni ke, kau nia vetena tona ghua tana holohoru i Laodicea ge kara idumia. Mi ghau ghua kau tangomana na idumiana na gegere tu gegerea tua vanira. \v 17 Kau bosa vania a Archippus, “Ko ghanaghana madadala utoa ge ko sokoa na lutuani na lei lutu na Lord te vahegho.” \x - \xo 4:17 \xt Philemon 1:2\x* \p \v 18 Aeni nigua na bosa ni holouto vanighau tu gerea nia na puku ni limagu heghegu. Kau ghanaghanaa inau tu ghahau tana vale pipiti. Nimiu na kokoeliulivuti ke saraviu haia. \p Anina na sonihalavu God ke kabu haia itamiu.