\id 1CO NKO Paul's 1st Letter to the Corinthians in the Nkonya Language of Ghana \h 1 Korintofɔ \toc1 Ɔwʋlʋ́ Gyankpapʋá Paulo Lɔ́wanlɩ́n Sɩ́sɩ́ Korintofɔ \toc2 1 Korintofɔ \toc3 1 Ko. \mt2 Ɔwʋlʋ́ Gyankpapʋá Paulo Lɔ́wanlɩ́n Sɩ́sɩ́ \mt1 Korintofɔ \c 1 \rem Proofread 06-07-09 \p \v 1 Mɩ́ Kristo Yesu \w sumbí ɔyɔpʋ́\w* Paulo ánɩ́ Bulu lɛ́tɩ mʋ apɛ́tɔ́ pʋ́ anɩ píó Sostene dɛ́ ɔwʋlʋ́ ánfɩ wanlɩ́n. \p \v 2 Anɩdɛ́ mʋ́ wanlɩ́n sɩ́sɩ́ Bulu ɔpasua ánɩ́ ɩbʋ Korinto wúlutɔ, Bulu lalɛ́ amʋ́, bwɛ́ amʋ́ mʋ ahá. Amʋ́a Kristo Yesu babwɛ́ kʋlɛ, fɛ́ anɩ Wíe Yesu Kristo asúmpʋ́á bʋbʋ ɔyɩ́tɔ́ fɛ́ɛ́, Yesu Kristo gyí anɩ fɛ́ɛ́ Owíe. \p \v 3 Anɩ Sɩ́ Bulu mʋa anɩ Wíe Yesu Kristo bʋgyíi mlɩ bʋalɛ, abʋha mlɩ iwilwii. \s1 Anɩa Kristo Ɩkʋlɛbwɛtɔ Oyúla \p \v 4 Ntɛdá Bulu pán brégyíbrɛ́, alɩá mlɩa Kristo Yesu kʋlɛbwɛ sʋ alawá awɩtɔlɛ há mlɩ. \v 5 Tsúfɛ́ mʋ́ sʋ mlɩlanyá ɩwɩ tógyítɔ́tɔ́. Mʋ́á ɩdʋn gyí mlɩ tɔɩ́ pʋ́ mlɩ asʋ́nbɩ fɛ́ɛ́tɔ́. \v 6 Ɩ́nɩ lasúná ánɩ́ asʋ́n ámʋ́ʋ́ anɩlɛ́bláa mlɩ tsú Kristo ɩwɩ ámʋ bʋ mʋ́tɔ́. \v 7 Ɩ́nɩ sʋ ɔŋɛ́tɔ́ atokiehɛ́ kugyíkʋ mɛdɛ́ mlɩ hián séi ánfɩ mlɩhɩ́ɛ́ mlɩdɛ́ ɛkɛá anɩ Wíe Yesu Kristo obótsu ɔsʋ́sʋ́ ba bɛlɛ ɩwɩ ɔwan ɔkpa kɩ́ɩ anfɩ. \v 8 Mʋ onutó ɔbɔ́wa mlɩ ɔwʋnlɩ́n yɔ́fʋn ɛkɛ ámʋ́ʋ́ ɔbɛ́sankí bá begyi anɩ asʋ́n ámʋ, mɛ́nɩ asʋansʋ méetsiá mlɩ ɩwɩ. \v 9 Ɔnɔkwalɩpʋ Bulu gyí. Mʋlɛ́tɩ mlɩ ɔbɛ́ɛ, mlɩa mʋ Bi, ogyi anɩ Wíe Yesu Kristonyɔ mlɩbɔ́bwɛ kʋlɛ. \s1 Ɔpasua Ámʋtɔ Ɩkʋlɛmábwɛ́ \p \v 10 Apíó, nɔpʋ́ anɩ Wíe Yesu Kristo kókóli mlɩ ánɩ́ mlɩ fɛ́ɛ́ mlɩbwɛ́ɛ kʋlɛ, mɛ́nɩ mlɩmɛ́ɛdasaɩ́n. Mlɩha mlɩ agywɩɩn ɩbwɛ kʋlɛ mlɩ asʋn blɩ́hɛ́ kugyíkʋtɔ. \v 11 Mɩ́ apíó, tɔ́á sʋá ndɛ asʋ́n ánfɩ blɩ́ gyí, akʋá botsú Kloe abusuantɔ babláa mɩ bɛɛ, asʋ́n bʋbʋ mlɩ nsɩnɛ́. \v 12 Bɛblɩ́ bɛɛ, mlɩtɔ akʋ mlɩaa, “Paulo anɩbuo.” Abambá bɛɛ, “Apolo anɩbuo.” Akʋ ɛ́ bɛɛ, “Petro, bʋtɛtráa tɩ mʋ Kefa anɩbuo.” Akʋ ɛ́ bɛɛ, “Kristo anɩbuo.” \v 13 Nfɩ́tɛ mlɩ, beye Kristotɔ? Paulo bɛda mántá \w oyikpalíhɛ\w* amʋsʋ há mlɩ, ntɛ́ɛ mʋ dátɔ́ bɔbɔ mlɩ \w asú\w*? \p \v 14 Nɛdá Bulu ɩpán ánɩ́ Gaio mʋa Krispu ɔma a, mmɛtrá bɔ mlɩtɔ ɔkʋkʋ asú. \v 15 Mʋ́ sʋ ɔhaa mɛ́ɛtalɩ́ blɩ́ ɔbɛ́ɛ, mɩ́ ɩdátɔ́ nɔbɔ mʋ asú. \v 16 Ké! Nakáɩ́n, nɔbɔ Stefana mʋa mʋ wóyítɔ́ ahá ɛ́ asú. Amʋ́ ɔma a, mmɛ́ɛkaɩ́n ánɩ́ nɛtrá bɔ ɔhaa asú. \v 17 Kristo mɔ́wa mɩ́ ahá asúbɔ. Mboún ɔbɛ́ɛ, mbɛda \w asʋn wankláán\w* ámʋ ɔkan. Megyí ɔnɔwankɩ pʋ́ anyánkpʋ́sa agywɩɩn nɔ́pʋblɩ́ mʋ́, tsúfɛ́ nɩ́ nɔpʋ́ mʋ́ blɩ́ mʋ́ á, túmi kʋkʋʋkʋ ɩmɛ́ɛtrá tsiá Kristo oyikpalíhɛ amʋtɔ. \s1 Bulu Túmi Pʋ́ Mʋ Nyánsa \p \v 18 Anɩ Wíe Yesu oyikpalíhɛsʋ lowu ɩwɩ asʋ́n ámʋ igyi mimlála há ahá ánɩ́ bʋdɛhɩ. Támɛ igyi Bulu túmi há anɩ ahá ánɩ́ Bulu dɛ́ nkpa ánɩ́ ɩtamatá ha. \v 19 Tsúfɛ́ bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋ́n ámʋtɔ bɛɛ, \q1 “Néyintá anyansapʋ nyánsa. \q2 Mmɔ́ɔhɔ amʋ́ agywɩɩn wankláán kʋkʋ.” \m \v 20 Nɩ́ igyi alɩ á, mʋ́mʋ́ ntɔ onyansapʋ gyí? Ntɔ Mose mbla osunápʋ́ gyí? Ɔyɩ́ ánfɩtɔ nwɛ́ɛn agyípʋ́ mɛ? Ɔyɩ́tɔ́ ansɩtɩ́ɩn mɛ́, imegyí mimlála Bulu ansɩ́tɔ́? \p \v 21 Bulu lɔ́pʋ mʋ onutó nyánsa bwɛ́ mʋ́. Nyankpʋsa mɛ́ɛtalɩ́ pʋ́ mʋ nyánsa bɩ́ mʋ ɛkɛkɛɛkɛ. Mʋ́ sʋ alapʋ́ anɩ mimlá ɔkan amʋ́ʋ́ anɩdɛ́da ámʋ hɔ ahá ánɩ́ bahɔ mʋ gyi nkpa. \v 22 Tsúfɛ́ osúna ánɩ́ itsú Bulu wá \w Yudafɔ\w* bʋtekleá bɔ́pʋbɩ́ ánɩ́ asʋ́n ámʋ bʋ mʋ́tɔ́. Griikifɔ ɛ́ á, nyánsa bʋtekleá bɔ́pʋbɩ́ ánɩ́ ɩbʋ mʋ́tɔ́. \v 23 Mʋ́ sʋ nɩ́ adá ɔkan anɩaa, bɛda Kristo mántá oyikpalíhɛsʋ á, ɩtɔkʋ́sʋ́ lɩ́ɩ́ Yudafɔsʋ, igyi mimlála ɔmá bámbásʋ́fɔ ɛ́ ansɩ́tɔ́. \v 24 Támɛ ahá ánɩ́ Bulu lalɛ́, bʋgyi Yudafɔ pʋ́ Griikifɔ mʋ́ á, Kristo gyí Bulu túmi kpɔnkpɔntɩ pʋ́ mʋ nyánsa há amʋ́. \v 25 Tsúfɛ́ Bulu mimlála igyi ansɩtɩ́nla dʋn nyankpʋsa nyánsa. Mʋ pɔ́n ɛ́ kʋ́ráá dʋn nyankpʋsa ɔwʋnlɩ́n. \p \v 26 Apíó, mlɩkaɩn alɩá mlɩgyí brɛ́á Bulu lɛ́tɩ mlɩ. Ahá bʋtamabú mlɩ ɔdʋdʋɔ ánɩ́ mlɩlɛ́tɩn ansɩ́. Mlɩ ɔdʋdʋɔ mlɩmégyí ɩwɩ anyapʋ́, ɔdʋdʋɔ ɛ́ bʋmotsú abusuan kpikplitɔ. \v 27 Bulu lɛ́lɛ ahá ánɩ́ bʋma nyánsa ɔyɩ́ ánfɩtɔ, mɛ́nɩ ɔbɔ́pʋ amʋ́ sʋ́pa atɩansɩpʋ. Ɔlɛlɛ ɔyɩ́ ánfɩtɔ apɔ́npʋ ɛ́, mɛ́nɩ ɔbɔ́pʋ amʋ́ wá awʋnlɩ́npʋ́ pɛ́lɩtɔ. \v 28 Ɔlɛlɛ ahá ánɩ́ obú ma amʋ́sʋ́, pʋ́ amʋ́á bʋma labi kʋkʋ ɔyɩ́ ánfɩtɔ, mɛ́nɩ ɔbɔ́pʋ amʋ́ wá amʋ́á obú bʋ amʋ́sʋ́ pɛ́lɩtɔ. \v 29 Ɔlɔbwɛ mʋ́ fɛ́ɛ́ alɩ, mɛ́nɩ ɔhaa móotsu ɩwɩ mʋ ansɩ́tɔ́. \v 30 Bulu sʋ mlɩa Kristo Yesunyɔ mlɩlabwɛ́ kʋlɛ, alapʋ́ Kristo bwɛ́ anɩ nyánsa. Mʋlátsú anɩ ánɩ́ anɩ asʋ́n da ɔkpa mʋ ansɩ́tɔ́, alabwɛ́ anɩ mʋ ahá. Alahɔ anɩ lɛ́ lakpan nkpábitɔ, há anɩlagyi ɩwɩ. \v 31 Mʋ́ sʋ fɛ́ alɩá Bulu asʋ́n ámʋ lɛ́blɩ́ á, “Ɔhagyíɔha ánɩ́ ɔbɛ́ɛ, mótsu ɩwɩ á, ɔpʋ́ʋ tɔ́á anɩ Wíe labwɛ́ tsu ɩwɩ.” \c 2 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Kristo Da Mántá Oyikpalíhɛsʋ \p \v 1 Mɩ́ apíó, brɛ́á nɛba bɛda Bulu asʋn ŋaínhɛ́ amʋ ɔkan súná mlɩ á, mmɔpʋ ɔnɔwankɩ ntɛ́ɛ nyánsa kʋkʋ bɛbláa mlɩ Bulu asʋ́n ámʋ. \v 2 Tsúfɛ́ brɛ́á mbʋ mlɩ wá á, nɔbwɛ agywɩɩn ánɩ́ nɔ́tɔɩ́ tsú Yesu Kristo pʋ́ mʋ \w oyikpalíhɛsʋ\w* lowu nkʋlɛ ɩwɩ. \v 3 Brɛ́á nɛba a, mɩ́ awútɔ́ yɔ́yɔ́ɔ́yɔ́. Ifú dɛ mɩ́, ndɛkpɩnkɩ́. \v 4 Megyí mɩ́ nyánsa pʋ́ mɩ́ ɔnɔwankɩ nɔpʋdá asʋ́n ámʋ ɔkan súná mlɩ. Mboún Ɔŋɛ́ Wankɩ́hɛ́ amʋ túmi lɛ́ha asʋ́n ámʋ ɩlɔwankɩ́ mlɩ. \v 5 Ɩlɛba alɩ, mɛ́nɩ mlénya mlɩ hógyi tsú Bulu túmitɔ, megyí nyankpʋsa nyánsatɔ. \s1 Bulu Nyánsa \p \v 6 Támɛ nɩ́ nowíé ahá ánɩ́ badan hógyi amʋtɔ wá á, ntɔpʋ́ Bulu nyánsa bláa amʋ́ asʋ́n amʋ́. Megyí ndɛ ɔyɩ kɛhɛtɔ nyánsa, ntɛ́ɛ ɔyɩ́ ánfɩtɔ ɩsʋ agyípʋ́ ánɩ́ bɛ́ba bɔhʋlɩ́ɩ amʋ́ túmi klɛ́. \v 7 Nyánsa ánfɩ anɩdɛ́ mʋ́ ɩwɩ asʋ́n blɩ́ ánfɩ igyi nyánsa ánɩ́ Bulu lɔ́pʋŋáín asa ɔyɩ́ lɛbɛlɩn, ánɩ́ ɔbɔ́pʋwá anɩ numnyam. \v 8 Ɔyɩ́ ánfɩtɔ otúmípʋ ɔkʋkʋ mɛ́bɩ nyánsa ánfɩ. Nɩ́ bɛbɩ mʋ́ á, tɛkɩ bʋmɛda anɩ Wíe Onumnyampʋ amʋ mántá oyikpalíhɛsʋ. \v 9 Támɛ fɛ́ alɩá bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋ́n ámʋtɔ á, \q1 “Tɔ́á ansíbi mɔkʋ́wun kɩ, asʋ mɔ́kʋ́nú kɩ, \q2 ɩmɔkʋ́ba nyankpʋsa agywɩɩntɔ ɛ́ kɩ a, \q2 mʋ́ Bulu lalá yáɩ́ há mʋ adwɛpʋ́ nɩ́.” \m \v 10 Támɛ anɩlabɩ́ ɩ́nɩ, tsúfɛ́ alalɛ́ mʋ́ súná anɩ tsʋn mʋ \w Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́\w* amʋsʋ. Ɔŋɛ́ ámʋ tokwí tógyítɔ́tɔ́ kɩ, ɔtɛlɛ́ Bulu asʋn ŋaínhɛ́á ɩbʋ ɔtɔ́tɔ́ɔ́tɔ́ kʋ́ráá súná anɩ. \v 11 Ɔhaa tamawun mʋ ba nwuntɔ, nkɛ́tɩ mʋ onutó ɔŋɛ́. Alɩ kɛ́n Bulu Ɔŋɛ́ ámʋ nkʋlɛ tówun Bulu nwuntɔ nɩ́. \v 12 Anɩ mʋ́ á, Bulu lɔ́pʋ mʋ Ɔŋɛ́ wá anɩtɔ, megyí ɔyɩ́ ánfɩtɔ ɔŋɛ́ bʋ anɩtɔ. Mboún Ɔŋɛ́á itsú Bulu wá, mɛ́nɩ abɛ́talɩ́ nú ɩtɔ́ ámʋ́ʋ́ Bulu lapʋ́kíé anɩ faan amʋ asɩ. \p \v 13 Mʋ́ sʋ megyí anɩ onutó nyánsa asʋ́n anɩdɛ́ mlɩ bláa. Mboún asʋ́n ánɩ́ itsú Ɔŋɛ́ Wankɩ́hɛ́ ámʋ wá. Mʋ́ anɩdɛ́pʋlɛ́ Ɔŋɛ́tɔ́ ɔnɔkwalɩ asʋ́n asɩ nɩ́. \v 14 Ɔhá ánɩ́ ɔma Ɔŋɛ́ Wankɩ́hɛ́ mɛ́ɛtalɩ́ hɔ tɔ́á itsú Bulu Ɔŋɛ́ ámʋ wá, tsúfɛ́ igyi mimlála mʋ wá. Ɔhá ánɩ́ Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ bʋ mʋtɔ tónú asʋ́n ánɩ́ Ɔŋɛ́ ámʋ dɛ́blɩ́ asɩ. \v 15 Mʋtɛtálɩ́ tɛ́tɛ tógyítɔ́tɔ́ nú mʋ́ asɩ. Támɛ mʋ mʋ́ á, ɔhaa mɛ́ɛtalɩ́ tɛ́tɛ mʋ asʋ́ntɔ́, nú mʋ asɩ ɛkɛkɛɛkɛ. \v 16 Nkálɩ ɩbɔ́bwɛ asa bɛ́talɩ́ nú mʋ́ asɩ? Igyi fɛ́ alɩá Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ lɛ́blɩ́ ɔbɛ́ɛ, \q1 “Ma ɔbɛ́talɩ́ bɩ́ anɩ Wíe agywɩɩn? \q2 Ma ɔbɛ́talɩ́ súná mʋ asʋ́n?” \m Támɛ Kristo agywɩɩn bʋ anɩtɔ. Mʋ́ sʋ anɩ mʋ́ abɛ́talɩ́ bɩ́ mʋ agywɩɩn. \c 3 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Bulu Asúmpʋ́ \p \v 1 Apíó, brɛ́á nɛba mlɩ wá á, mmɛtalɩ́ tɔ́ɩ́ mlɩ ansɩ́tɔ́ fɛ́ ahá ánɩ́ Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ bʋ amʋ́tɔ́. Nɛbláa mlɩ asʋ́n fɛ́ ahá ánɩ́ amʋ́ agywɩɩn ɩdɩn ɔyɩ́ ánfɩtɔ atɔ́sʋ́, bʋmɔkʋ́dan Kristotɔ. \v 2 Nyɔ́pʋ-ntsu nɛha mlɩ. Mmɛha mlɩ atogyihɛ onutó. Alɩ brɛ́ ámʋtɔ á, mlɩmɔ́kʋ́fʋn atogyihɛ onutó gyí. \v 3 Tsúfɛ́ ɔyɩ́ ánfɩtɔ tsiátɔ́ ɩtráa bʋ mlɩtɔ. Mlɩdɛ́ aba lu, mlɩdɛ́trɛ́. Nɩ́ mlɩdɛ́ ɩ́nɩ bwɛ mɛ́, imosuná ánɩ́ mlɩ agywɩɩn trá dɩn ɔyɩ́ ánfɩtɔ atɔ́sʋ́, mlɩgyí fɛ́ ɔmátɔ́fɔ? \v 4 Mlɩtɔ akʋ mlɩaa, “Paulo mbuo.” Mlɩtɔ akʋ ɛ́ mlɩaa, “Apolo mbuo.” Mbɛ́ɛ, ɩ́nɩ medésuná ánɩ́ mlɩgyí fɛ́ ɔmátɔ́fɔ? \p \v 5 Mbɛ́ɛ, ma gyí Apolo, ntɛ́ɛ ma gyí Paulo, sʋ́ mlɩdɛ́trɛ́ anɩ sʋ? Bulu asúmpʋ́ kɛkɛ anɩgyí, mlɩlatsʋn anɩ ɩbɩtɔ mlí mʋ ahógyipʋ. Anɩtɔ okugyíɔkʋ légyi gyʋma ánɩ́ Bulu lɛ́ha mʋ. \v 6 Mɩ́lódu, Apolo lɔ́wʋlɩ́ mʋ́ ntsu, támɛ Bulu lɛ́ha mʋ́ ɩlɛdan. \v 7 Megyí odupʋ́ mʋ́a ntsu ɔwʋlɩ́pʋ́ lɔ́bwɛ tɔtɔ. Bulu nkʋlɛ tɔ́bwɛ, tsúfɛ́ mʋtɛ́há mʋ́ ɩtɛdan. \v 8 Odupʋ́ mʋ́a ntsu ɔwʋlɩ́pʋ́ fɛ́ɛ́ bʋgyi kɛ́kɛ́ɛ Bulu ansɩ́tɔ́, ɔbɛ́ka okugyíɔkʋ ɩkɔ mʋ bwɛhɛ́ ɔnɔ́. \v 9 Agyʋ́má ayɔpʋ́ mɩ́a Apolo anɩgyí há Bulu. Mlɩgyí Bulu ndɔ, mlɩgyí mʋ obu ɛ́ nɩ́. \p \v 10 Bulu lɔ́wa awɩtɔlɛ há mɩ́, bwɛ́ mɩ́ obu oyípʋ ɔtɩansɩpʋ. Mʋ́ sʋ́ nɔpʋ abwi wá obu ámʋ ntswɩasɩ, aha bambá bɛtalɩ́ bʋdɛpwɛ dɩ́nká mʋ́sʋ́ nɩ́. Támɛ ɔhagyíɔha ɔkɩ́ɩ wankláán obu ámʋ pwɛtɔ́. \v 11 Tsúfɛ́ ɔhaa mɛ́ɛtalɩ́ wá ntswɩasɩ bámbá dʋn mʋ́ ámʋ́ʋ́ ɩda yaɩ́, igyi Yesu Kristo amʋ. \v 12 Nɩ́ ɔkʋ ɔpʋ́ sika pɛpɛ o, sika futútú o, abwi ánɩ́ ɩbʋ bíá o, nyí o, afɩtáa ntɛ́ɛ ipí yi dɩ́nká ntswɩasɩ ámʋsʋ á, \v 13 ɔbɩ́ɩ ánɩ́ kugyíkʋ ɩbɛ́lɩn ɔwan ɛkɛ ámʋ́ʋ́ Bulu obégyi anɩ asʋ́n ámʋ. Ogyá ɔbɔ́pʋsɔ mʋ́ kɩ bɛɛ, ɔlɔbwɛ mʋ́ wankláán. \v 14 Nɩ́ ogyá ámʋ mɔhɔ obu ámʋ yíntá á, Bulu ɔbɛ́da mʋ ɩpán. \v 15 Támɛ nɩ́ obu ámʋ lɔ́hɔ a, ɔbɛ́hɩɛ hʋ́lɩ atɔ́. Bulu ɔbɔ́hɔ mʋ nkpa, támɛ obófuflu fɛ́ ɔhá ánɩ́ alasrɩ́ dalɩ ogya plɛnplɛntɔ. \p \v 16 Mlɩméyín ánɩ́ \w Bulu ɔtswɛ́kpa\w* mlɩgyí, Bulu Ɔŋɛ́ ámʋ tsie mlɩtɔ? \v 17 Ɔhagyíɔha ánɩ́ oleyintá mʋ ɔtswɛ́kpa a, Bulu ɛ́ obéyintá mʋ, tsúfɛ́ Bulu ɔtswɛ́kpa lɔwankɩ́. Mʋ ɔtswɛ́kpa amʋ gyí mlɩ á. \p \v 18 Ɔhaa mámlɛ́ mʋ ɩwɩ! Nɩ́ mlɩtɔ ɔkʋ dɛ́ mʋ ɩwɩ tɩ ɔtɩansɩpʋ ndɛ ɔyɩ́ ánfɩtɔ á, ilehián ánɩ́ ɔbɔ́bwɛ mʋ ɩwɩ ɔha mimláhɛ, mɛ́nɩ ɔbɔ́bwɛ ɔtɩansɩpʋ onutó. \v 19 Tsúfɛ́ ɔyɩ́ ánfɩtɔ ansɩtɩ́ɩn igyi mimlála Bulu ansɩ́tɔ́. Fɛ́ alɩá bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋtɔ bɛɛ, “Ɔtɩansɩpʋ agywɩɩn laláhɛ Bulu tɔpʋ́kɩ́tá mʋ.” \v 20 Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ lɛtrá blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Bulu yin ánɩ́ ɔtɩansɩpʋ agywɩɩn itépí ma labi.” \v 21 Ɩ́nɩ sʋ ɔhaa mápʋ ansɩ́ dɩ́nká ɔhaasʋ tsú ɩwɩ. Mlɩbʋ́ tógyítɔ́. \v 22 Paulo o, Apolo o, Petro o, ɔyɩ́ ánfɩ o, nkpa ntɛ́ɛ lowu o, ndɛ o, ɔkɛ o, mlɩbʋ́ mʋ́ fɛ́ɛ́. \v 23 Kristo bʋ́ mlɩ, Kristo ɛ́ gyí Bulu klɛ́. \c 4 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Kristo Sumbí Ayɔpʋ́ \p \v 1 Ɩ́nɩ sʋ ɔhagyíɔha otsú mʋ́ ánɩ́ Kristo asúmbi kɛkɛ mɩ́a Apolo anɩgyí, Bulu lapʋ́ mʋ asʋn ŋaínhɛ́ amʋ agyʋ́má wá anɩ ɩbɩtɔ. \v 2 Tɔ́á ɩhɩ́ɛ́ dehián gyí, ɔhá ánɩ́ bapʋ́ agyʋ́má wá mʋ ɩbɩtɔ obégyi ɔnɔkwalɩ. \v 3 Mɩ́ mʋ́ á, nɩ́ mlɩtɔ akʋ ntɛ́ɛ aha bambá bʋdɛ mɩ́ pɔ́n ha kʋ́ráá á, imegyí tɔtɔ mɩ́ ansɩ́tɔ́. Mɩ́ onutó ó mmɔkʋ́há ɩwɩ pɔ́n ntɛ́ɛ asʋ. \v 4 Nyin mɩ́ klʋntɔ, támɛ imosuná ánɩ́ mɩ́ asʋ́n da ɔkpa. Anɩ Wíe Yesu gyí mɩ́ asʋ́n ogyípʋ́. \v 5 Ɩ́nɩ sʋ mlɩmákɔsɩ́ lɛ́ mlɩ aba ɩlá kpɛ́fʋn anɩ Wíe ɔbákɛ amʋ. Mʋ ɔbɔ́wankɩ́ wʋ́lɩ́ oklúntɔ atɔ́sʋ́, lɛ́ anɩ agywɩɩn ɔwan, asa Bulu ɔbɛ́kanfʋ́ ɔhagyíɔha alɩá ilehián nɩ. \p \v 6 Mɩ́ apíó, mlɩ sʋ́ ndɛpʋ mɩ́a Apolo tsiátɔ́ súná mlɩ atɔ́, mɛ́nɩ mlónu mʋ́ ámʋ́ʋ́ ahá bʋtɛblɩ́ bɛɛ, “Mlɩmányankɩ́ tɔ́á bɔwanlɩ́n tswɩsʋ” ámʋ asɩ, fówun mlɩmóowun ɔhaa tsú ɩwɩ. \v 7 Ma lɛ́bláa fʋ ɔbɛ́ɛ fʋdʋn ɔkʋ? Ntɔ fʋbʋá imegyí Bulu lɛ́ha fʋ́? Nɩ́ Bulu lɛ́ha fʋ́ tógyítɔ́ á, ntogyi sʋ́ fʋ́dɛ ɩwɩ tsu fɛ́ megyí ha bɛha fʋ́? \p \v 8 Mlɩdɛ́kɩ́ɩ ánɩ́ mlɩlamwɛ́! Mlɩlanyá ɩwɩ! Mlɩlawúna mlɩdɛ́ iwíe gyí. Mɩ́ sʋ mʋ́ á, tɛkɩ mlɩdɛ́ iwíe amʋ gyí lɛ́lɛ́, mɛ́nɩ anɩa mlɩnyɔ abégyi iwíe amʋ. \v 9 Ɩdɛ mɩ́ bwɛ fɛ́ Bulu lahá anɩ \w sumbí ayɔpʋ́\w* ánfɩ anɩlabwɛ́ ɔma agyápʋ fɛ́ ndoun bakpá bɔyɔ́mɔ. Tsúfɛ́ anɩlamlí atɔ kɩhɛ há ɔyɩ́tɔ́ fɛ́ɛ́, Bulu-abɔpʋ mʋ́a anyánkpʋ́sa fɛ́ɛ́. \v 10 Kristo sʋ́ anɩlabwɛ́ aha mimláhɛ, mlɩ mʋ́ mlɩlatɩn ansɩ́. Anɩgyí apɔ́npʋ, mlɩ mʋ́ mlɩbʋ ɔwʋnlɩ́n. Ahá bʋdɛ mlɩ bu, anɩ mʋ́ ɔhaa tamabú anɩ. Megyí alɩ mlɩdɛ́ anɩ kɩ́ɩ nɩ? Ntɛ́ɛ megyí alɩ? \v 11 Bɔ́fʋn séi á, akʋ́n mʋ́a ɔmɛwʋ́lɩ dɛ anɩ, atatidatɔ anɩda. Bʋdɛ anɩ atswɛ fʋlɩ́, anɩmá ɔdɩkpa. \v 12 Anɩtɛyɩ́rɩ ɩwɩ pʋ́ anɩ ɩbɩ yɔ́ agyʋ́má pʋ́nyá anɩ atɔ hiánhɛ. Nɩ́ bɔlwɩɩ́ anɩ á, anɩtoyúlá amʋ́. Nɩ́ bʋdɩn anɩsʋ ɛ́ á, anɩtotomi. \v 13 Nɩ́ bɛblɩ́ anɩ ɩwɩ asʋn laláhɛ a, anɩtɔpʋ́ ɔdwɛ lɛ́ mʋ́ ɔnɔ́. Bɔfʋn séi á, anɩlabwɛ́ wúna, bʋdɛ ipí pʋtsítsá anɩsʋ ɔyɩ́ ánfɩtɔ. \p \v 14 Mmɛdɛ́ ɩ́nɩ wanlɩ́n pʋ́sʋ́pa mlɩ, mboún ndɛpʋtɔ́ɩ́ kplá mlɩ fɛ́ mɩ́ abí adwɛpʋ́. \v 15 Tsúfɛ́ nɩ́ ahá mpɩ́m-dú (10,000) lósuná mlɩ Kristo ɩwɩ asʋ́n kʋ́ráá á, ɔbakʋ́lɛ pɛ́ abí mlɩgyí ɔŋɛ́tɔ́. Nɔbwɛ mlɩ sɩ́ Kristo Yesutɔ brɛ́á nɛda asʋn wankláán ámʋ ɔkan súná mlɩ. \v 16 Mʋ́ sʋ ndɛ mlɩ kokóli, mlɩkasɩ mɩ́ tsiátɔ́. \v 17 Ɩ́nɩ sʋ ndɛ Timoteo wa sɩ́sɩ́ mlɩ. Mɩ́ bí nɩ́, ntɔdwɛ́ mʋ. Ɔbʋ ɔnɔkwalɩ Kristotɔ. Mʋ ɔbɛ́ba bɛkaɩ́n mlɩ tsiátɔ́ oduá nɔpʋ mbuo Kristo, ndɛpʋsúná ɔpasua kugyíkʋá ɩbʋ ɔtɩ́nɛgyíɔtɩ́nɛ́ nɩ. \p \v 18 Mlɩtɔ akʋ bʋdɛ ɩwɩ tsu. Bʋkɩ bɛɛ, fíalɩ mmɛ́ɛtrá ba mlɩ wá ɛkɛkɛɛkɛ. \v 19 Támɛ nɩ́ anɩ Wíe Yesu lótsulá á, ɩmɔ́ɔwa ɔpá kʋkʋ nɛ́ba mlɩ wá bɛkɩ bɛɛ, asʋ́n kɛkɛ ɩwɩ atsupʋ́ ánfɩ bʋdɛblɩ́ lóó, ntɛ́ɛ lɛ́lɛ́ bʋbʋ Bulu túmi. \v 20 Tsúfɛ́ megyí asʋn blɩ́hɛ́ kɛkɛ \w Bulu iwíegyí\w* ámʋ igyi, mboún Bulu túmi. \v 21 Nɩ́ nɛbá mlɩ wá á, ntɔ mpʋ́ba? Mpʋ́ mplɩ ba lóó, ntɛ́ɛ ɔdwɛ mʋ́a ɩklʋn lwiíhɛ́? \c 5 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Mbʋatɔ Ɩwɩ Asʋ́n \p \v 1 Bahɩ́ɛ́ bɛbláa mɩ bɛɛ, mlɩtɔ akʋ bʋdɛ atsɩ mʋ́a ayin asʋ́n wa. Ɔmátɔ́fɔ kʋ́ráá bʋmɛdɛ́ mʋ́ odu bwɛ. Mlɩtɔ ɔkʋ mʋ́ kʋ́ráá laswɩ́ɩ́ mʋ sɩ mʋ ka, \v 2 ɩbʋ mlɩ ansigyí! Ɩma mlɩ awɩrɛhɔ. Pɛ́lɩ mɛdɛ́ mlɩ, mɛ́nɩ mlégya ɔhá ánfɩ odu lɛ́ mlɩ ɔpasuatɔ. \v 3 Ɩ́nɩá mlɩmɛ́dɛ́ mɩ́ wúun ó á, mbʋ mlɩtɔ ɔŋɛ́tɔ́. Nahá ɔhá ánfɩ ɔbʋ tsiátɔ́ anfɩ odu ɩpɔ́n dodoodo, fɛ́ mbʋ ɩnʋ. \v 4 Mlɩtɩ ɔpasua ámʋ fia anɩ Wíe Yesu Kristo dátɔ́. Nétsiá mlɩtɔ ɔŋɛ́tɔ́, anɩ Wíe Yesu Kristo túmi ɛ́ ibétsiá mlɩtɔ. \v 5 Ɩnʋ á, mlɩpʋ mʋ wa Ɔbʋnsám ɩbɩtɔ, oyinta mʋ ɔyʋlʋ́ʋ, mɛ́nɩ Bulu ɔbɔ́hɔ mʋ ɔkláa nkpa anɩ Wíe Yesu ɔbákɛ amʋ. \p \v 6 Kpaalɩ mlɩdɛ́ ɩwɩ tsu. Mlɩméyín ánɩ́ bodobodotu-afá kpalobí tɛ́há bodobodo amʋ fɛ́ɛ́ itotú? \v 7 Ɩ́nɩ sʋ mlɩlɛ lalahɛ ɔbwɛpʋ́ anfɩ mlɩtɔ, mɛ́nɩ mlɩ ɩwɩ bɛ́tɩn fɛ́ bodobodoá bʋmɔwa afá mʋ́tɔ́, tsúfɛ́ alɩ́ mlɩhɩ́ɛ́ mlɩgyí nɩ́. Megyí bodobodoá bʋmɔwa afá mʋ́tɔ́, imotu bʋtɔpʋ́gyí \w Katsʋn Nkɛ\w*? Bamɔ́ anɩ Israelfɔsʋ Katsʋn Nkɛtɔ \w Okúfabi\w*, ogyi Kristo amʋ, lɛ́ anɩ nwunsʋ mbusuo há anɩ dodoodo. \v 8 Mʋ́ sʋ mlɩha apʋ bodobodoá imotu, igyi ɩwɩtɩ́ɩn mʋ́a ɔnɔkwalɩwa gyi Katsʋn Nkɛ ámʋ. Mlɩmáha apʋ bodobodoá ɩlatú, igyi tsiátɔ́ laláhɛ mʋ́a lakpan gyi mʋ́. \p \v 9 Nɔwanlɩ́n wá ɔwʋlʋ́ kʋá nɔpʋsɩ́sɩ́ mlɩtɔ mbɛ́ɛ, mlɩmápʋ mbʋa atɔpʋ́ gyi mba. \v 10 Megyí ɔyɩ́tɔ́ mbʋa atɔpʋ́, ɔnsɩpɛ awapʋ́, awikplu ntɛ́ɛ ɩkpɩ atswɛ́pʋ ɩwɩ asʋ́n nɛblɩ́. Mʋ́mʋ́ tɛkɩ mlɛ́dalɩ ɔyɩ́ ánfɩtɔ asa mlɩmɔ́ɔwa amʋ́ mba nɩ́. \v 11 Tɔ́á nɔwanlɩ́n sɩ́sɩ́ mlɩ gyí, mlɩmápʋ ɔhá ánɩ́ ɔbɛ́ɛ Okristoyin mʋgyi, támɛ ɔtɔtɔ́ mbʋa ntɛ́ɛ ɔbʋ ɔnsɩ́pɛ, ɔtɔtswɛ ɩkpɩ, otesíá mʋ aba, ɔtɔbʋ́ ntá ntɛ́ɛ otowí atɔ́ gyi mba. Mlɩa ɔhá ámʋ nyɔ mlɩmáwa ɩbɩ gyi atɔ́ kʋ́ráá. \p \v 12 Ntɔ sʋ́ négyi ahá ánɩ́ bʋma ɔpasua ámʋtɔ asʋ́n? Megyí ahá ánɩ́ bʋbʋ mʋ́tɔ́, bʋdɛ lakpan ánfɩ odu bwɛ mboún asʋ́n lehián ánɩ́ mlégyi? \v 13 Bulu obégyi ahá ámʋ́ʋ́ bʋma ɔpasua ámʋtɔ ámʋ mʋ́ asʋ́n. Támɛ bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋtɔ bɛɛ, “Mlɩ mʋ́ mlɩgya lalahɛ ɔbwɛpʋ́ lɛ mlɩtɔ.” \c 6 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Bulu Ahá Wʋlɛwʋlɛ Nsɩnɛ́ Asʋ́ngyí \p \v 1 Nɩ́ mlɩtɔ ɔkʋ mʋa mʋ ba Okristoyin benyá á, ntogyi sʋ́ mlɩtɔwá klʋn pʋ́ya ɔmátɔ́fɔ asʋ́n ogyíkpá, mlɩtamapʋ́ ya Bulu ahá abʋblɩ mʋ́? \v 2 Mlɩméyín ánɩ́ Bulu ahá obégyi ɔyɩ́tɔ́ ahá fɛ́ɛ́ asʋ́n? Nɩ́ mlɩ obégyi ɔyɩ́tɔ́ ahá asʋ́n á, mʋ́ ntogyi sʋ́ mlɩmɛ́ɛtalɩ́ gyi mlɩ wʋlɛwʋlɛ nsɩnɛ́ asʋ́n? \v 3 Ntɛ́ɛ mlɩméyín ánɩ́ anɩ obégyi Bulu-abɔpʋ ɛ́ asʋ́n? Ntogyi sʋ́ anɩmɛ́ɛtalɩ́ gyi ekekegyíɛkɛ asʋ́n mʋ́? \v 4 Nɩ́ asʋ́n ɩdá mlɩ nsɩnɛ́ á, ntogyi sʋ́ mlɩtɔpʋ́ya ɔmátɔ́fɔ asʋ́n agyípʋ́ amʋ́ʋ́ mlɩ ɔpasuafɔ bʋtamabú ámʋ? \v 5 Ndɛ asʋ́n ánfɩ wanlɩ́n sɩ́sɩ́ pʋ́sʋ́pa mlɩ. Mʋ́ sʋ ɔtɩansɩpʋ ɔkʋlɛ kʋ́ráá má mlɩ ɔpasuatɔ ánɩ́ ɔbɛ́talɩ́ gyi mʋ aba nsɩnɛ́ asʋ́n? \v 6 Ntogyi sʋ́ ohógyipʋ ɔbɛ́samáa mʋ ba, mʋ́a ɩdʋn kʋ́ráá pʋ́ mʋ yɛ́lɩɩ́ ɔmátɔ́fɔ ansɩ́tɔ́? \p \v 7 Alɩ ámʋ́ʋ́ asʋ́n ɩbʋ mlɩ Akristofɔ wʋlɛwʋlɛ nsɩnɛ́ ámʋ kʋ́ráá ilosuná ánɩ́ mlɩlagyi pɔ́n dodo. Ntogyi sʋ́ mlɩ bá ɔpʋ́ ɩlá gyí mlɩ, ntɛ́ɛ osísi mlɩ, mlɩméesikíé? \v 8 Mlɩ mboún latsʋn gyankpá mlɩdɛ́ mlɩ aba sisíi, mlɩdɛ́ lalahɛ pʋgyi mlɩ aba? \v 9 Ntɛ́ɛ mlɩméyín ánɩ́ aha laláhɛ bʋmóowie \w Bulu iwíegyí\w* ámʋtɔ? Mlɩmámlɛ́ mlɩ ɩwɩ. Ahá ánɩ́ bʋtɔwá atsɩ mʋ́a ayin asʋ́n, ɩkpɩ atswɛ́pʋ, mbʋa atɔpʋ́, ayin ánɩ́ bʋtekle amʋ́ aba ayin, \v 10 awikplu, ɔnsɩ́pɛ awapʋ́, ntá abʋpʋ́, ahá asiapʋ́ pʋ́ ahá asisípʋ bʋméenya ogyíkpá Bulu iwíegyí ámʋtɔ. \v 11 Tɛkɩ brɛ́ ámʋ a, alɩ́ mlɩtɔ akʋ mlɩgyí nɩ́. Támɛ Bulu labie mlɩ ntsu, alabwɛ́ mlɩ mʋ ahá. Alatsʋn mʋ Ɔŋɛ́ ámʋ pʋ́ anɩ Wíe Yesu Kristosʋ tsú mlɩ ánɩ́ mlɩ asʋ́n da ɔkpa mʋ ansɩ́tɔ́. \s1 Mlɩ Ɔyʋlʋ́ʋ Pʋwá Bulu Numnyam \p \v 12 Mlɩtɔ ɔkʋ ɔbɛ́talɩ́ blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Mbʋ ɔkpa bwɛ́ tótógyítɔ́.” Ee! Támɛ ndɛ mlɩ bláa mbɛ́ɛ, “Megyí mʋ́ fɛ́ɛ́ ɔbɔ́wa labi.” Ɔkʋ ɛ́ ɔbɛ́blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Mbʋ ɔkpa bwɛ́ tótógyítɔ́, támɛ mmɛ́ɛha tɔtɔ méegyi mɩsʋ.” \v 13 Ɩbʋ mʋ́tɔ́á ɔkʋ ɔbɛ́talɩ́ blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Atogyihɛ bʋ ɩnʋ há ipu, ipu ɛ́ bʋ ɩnʋ há atogyihɛ.” Ee! Támɛ mʋ́ fɛ́ɛ́ ɩbɛ́hɩ ɛkɛkʋ́. Bulu mɔ́bwɛ nyankpʋsa há atsɩ mʋ́a ayin asʋ́n wa. Mboún anɩ Wíe bʋ́ anɩ ɔyʋlʋ́ʋ, anɩ ɔyʋlʋ́ʋ ɛ́ bʋ́ anɩ Wíe. \v 14 Bulu lɔ́kʋsʋ́a anɩ Wíe Yesu tsú afúlitɔ. Ɔbɔ́pʋ mʋ túmi ámʋ kʋ́sʋ́a anɩ ɛ́. \p \v 15 Ntɛ́ɛ mlɩméyín mlɩaa, mlɩ ɔyʋlʋ́ʋ igyi Kristo nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ atɔ́? Mʋ́ nkálɩ sʋ́ mpʋ́ʋ Kristo ɔyʋlʋ́ʋ yɛda obu-ɔnɔ́ otsiápʋ́ ɔyʋlʋ́ʋ? Ɩtsʋ́ʋn mɩsʋ! \v 16 Ntɛ́ɛ mlɩméyín mlɩaa, nɩ́ ɔkʋ ɔpʋ́ ɩbɩ da obu-ɔnɔ́ otsiápʋ́ a, mʋa mʋnyɔ ɔyʋlʋ́ʋ labwɛ́ kʋlɛ? Tsúfɛ́ Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ lɛ́blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Oyin ámʋ mʋa ɔtsɩ ámʋ babwɛ́ ɔyʋlʋ́ʋ kʋlɛ.” \v 17 Támɛ nɩ́ ɔkʋ mʋa Kristo bɔbwɛ́ kʋlɛ a, mʋa mʋnyɔ babwɛ́ ɩkʋlɛ ɔŋɛ́tɔ́ ɛ́. \p \v 18 Mlɩmápleí atsɩ ntɛ́ɛ ayintɔ. Lakpan kugyíkʋá ɔha tɔbwɛ́ tamakʋ́sʋ́ lɩ́ɩ́ mʋ ɔyʋlʋ́sʋ. Támɛ nɩ́ ɔkʋ ɔwá atsɩ mʋ́a ayin asʋ́n mʋ́ á, alabwɛ́ lakpan ánɩ́ ɩlɔkʋsʋ́ lɩ́ɩ́ mʋ onutó ɔyʋlʋ́sʋ. \v 19 Ntɛ́ɛ mlɩméyín mlɩaa, mlɩ ɔyʋlʋ́ʋ gyí Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ amʋ ɔtswɛ́kpa obu? Bulu lɔ́pʋ mʋ há mlɩ, otsie mlɩtɔ. Mʋ́ sʋ megyí mlɩbʋ́ mlɩ ɩwɩ. \v 20 Ibíá kpékplékpé Bulu lɔ́hɔ mlɩ. Mʋ́ sʋ mlɩpʋ mlɩ ɔyʋlʋ́ʋ wa Bulu numnyam. \c 7 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Akúlu Mʋa Aká, Akpankʋ Pʋ́ Asʋrapʋ Atosunáhɛ́ \p \v 1 Nayɔ́ asʋn fɩtɛ́hɛ́ amʋ́ʋ́ mlɩlɔ́wanlɩ́n sɩ́sɩ́ mɩ́ ámʋtɔ kɩ a, \p Ee! Ɩbʋ alɛ́á oyin mɔ́ɔpʋ ɩbɩ da ɔtsɩ. \v 2 Támɛ mbʋatɔ ladʋbɩ sʋ oyingyíoyin onyá mʋ onutó ɔká, ɔtsɩgyíɔtsɩ ɛ́ onya mʋ onutó okúlu. \v 3 Ilehián ánɩ́ okúlu obégyi ɔkátsiá mbla fɛ́ɛ́sʋ́ ha mʋ ka, ɔká ɛ́ ɔbɔ́bwɛ mʋ́ alɩ ha mʋ kulu. \v 4 Megyí ɔtsɩ bʋ́ mʋ ɩwɩ, mʋ kulu bʋ́ mʋ. Alɩ́ megyí oyin ɛ́ bʋ́ mʋ ɩwɩ, mʋ ka bʋ́ mʋ nɩ. \v 5 Mʋ́ sʋ mlɩmákiná aba ɔdɩkpa ha, nkɛ́tɩ mlɩ abanyɔ́ ámʋ mlɩlatsúlá ánɩ́ mlétsiá nkɛ kpalobí, mɛ́nɩ mlétsiá bɔ́ mpáɩ, asa mlɛ́layɔ́ aba wá. Mlɩlawun aba mʋ́ ɔma, mɛ́nɩ Ɔbʋnsám mɛ́ɛtalɩ́ sɔ mlɩ kɩ, nɩ́ mlɩmɛ́talɩ́ kɩ́tá ɩwɩ. \p \v 6 Ɔkpa ɩda ánɩ́ mlɔ́bwɛ mʋ́ alɩ, támɛ megyí ɔhɩ́ɛ́ igyi. \v 7 Mɩ́ nkʋlɛ sʋ mʋ́ á, tɛkɩ mlétsiá kpankʋ fɛ́ mɩ́, támɛ ɔhagyíɔha bʋ mʋ́á Bulu lɔ́pʋkíé mʋ. Ɔmɔbwɛ anɩ fɛ́ɛ́ kɛ́kɛ́ɛ. Ɔhagyíɔha mʋa mʋ klɛ. \p \v 8 Séi ndɛ akpankʋ mʋ́a asʋrapʋ bláa mbɛ́ɛ, nɩ́ bótsulá tsíá mɩ́ atsiábi a, tɛkɩ ɩbʋ alɛ́. \v 9 Támɛ nɩ́ mlɩmɛ́ɛtalɩ́ kɩ́tá ɩwɩ ntɛ́ɛ gyi mlɩ ɩwɩsʋ mʋ́ á, mlɩtsia akúlu mʋ́a aká, dʋn ánɩ́ mlɛ́natɩ́ dá tsʋn. \p \v 10 Támɛ akúlu mʋ́a aká awíe mʋ́ á, mbla kʋ bʋ ɩnʋá megyí mɩ́, mboún anɩ Wíe Yesu lɔ́wa há amʋ́. Ɔbɛ́ɛ, ɔká mákiná mʋ kulu. \v 11 Támɛ nɩ́ ɔmáɩ́n mʋ kulusʋ a, ɔkɩ́ta ɩwɩ ntɛ́ɛ oyínki yɔ mʋ kulu wá. Okúlu ɛ́ mákiná mʋ ka. \p \v 12 Mlɩ aha tráhɛ mʋ́ á, mɩ́ onutó dɛ́ mlɩ ɩ́nɩ bláa. Megyí anɩ Wíe Yesu dɛ́ mʋ́ blɩ́. Nɩ́ ohógyipʋ yínhɛ́ tsía ɔtsɩá omegyí ohógyipʋ, támɛ ɔtsɩ ámʋ latsúlá ánɩ́ mʋa mʋnyɔ bétsiá á, ɔmákiná mʋ. \v 13 Nɩ́ ohógyipʋ tsɩ́hɛ́ ɛ́ tsía oyin ánɩ́ omegyí ohógyipʋ, támɛ alatsúlá ánɩ́ mʋa mʋnyɔ bétsiá á, mʋ ɛ́ ɔmákiná mʋ. \v 14 Tsúfɛ́ ohógyipʋ tsɩ́hɛ́ ámʋ sʋ Bulu ɔbɔ́hɔ mʋ kulu. Alɩ kɛ́n ohógyipʋ yínhɛ́ ámʋ sʋ Bulu ɔbɔ́hɔ mʋ ka ɛ́ nɩ́. Nɩ́ megyí alɩ á, Bulu móotsu amʋ́ abí ánɩ́ amʋ́ asʋ́n da ɔkpa mʋ ansɩ́tɔ́, támɛ ɩ́nɩ sʋ Bulu latsú amʋ́ ánɩ́ amʋ́ asʋ́n da ɔkpa mʋ ansɩ́tɔ́. \v 15 Támɛ nɩ́ okúlu ntɛ́ɛ ɔká ánɩ́ omegyí ohógyipʋ dékléá obékiná mʋ tsiába ohógyipʋ a, ohógyipʋ amʋ osíi mʋ ɔnatɩ. Mbla kʋkʋ mɛklɩ́ mʋ, tsúfɛ́ Bulu lɛ́tɩ anɩ ɔbɛ́ɛ, abétsiá iwilwiitɔ. \v 16 Ohógyipʋ tsɩ́hɛ́, fʋyin nɩ́ fʋ́ ɔbɔ́hɔ fʋ́ kúlu nkpa? Ntɛ́ɛ ohógyipʋ yínhɛ́, fʋyin nɩ́ fʋ́ ɔbɔ́hɔ fʋ́ ká nkpa? \s1 Tsia Alɩá Fʋ́gyi \p \v 17 Mʋ́ sʋ ɔhagyíɔha ɔpʋ́ʋ tɔ́á anɩ Wíe Yesu lɛ́ha mʋ asa Bulu lɛ́tɩ mʋ tsia. Mʋ́gyí tɔ́á ntɛbláa ɔpasua kugyíkʋ nɩ́. \v 18 Nɩ́ ɔkʋ lɛ́tɩn \w keté\w* asa Bulu lɛ́tɩ mʋ a, ɔmálayínkí yɛ́bwɛ mʋ́ ɩwɩ tɔtɔɔtɔ. Nɩ́ ɔkʋ ɛ́ mɛ́tɩn keté asa Bulu lɛ́tɩ mʋ ɛ́ á, ɔmáyɛ́tɩn. \v 19 Ketétɩ́ɩn ntɛ́ɛ ketémátɩn megyí tɔtɔ. Bulu mbla ámʋsʋ gyí mboún gyí asʋ́n. \v 20 Ɔhagyíɔha otsía alɩá ogyi asa Bulu lɛ́tɩ mʋ. \v 21 Ɔkpábi fʋgyi asa Bulu lɛ́tɩ fʋ́? Ɩmáhan fʋ. Támɛ nɩ́ ɔkpa ɩbá ánɩ́ fégyi ɩwɩ á, kʋsʋ mʋ́sʋ́. \v 22 Tsúfɛ́ nɩ́ ɔkpábi fʋgyi asa anɩ Wíe lɛ́tɩ fʋ́ á, alahá fagyi ɩwɩ. Alɩ kɛ́n ɔhá ánɩ́ otsie mʋ ɩwɩsʋ asa anɩ Wíe lɛ́tɩ mʋ ɛ́ gyí ɔkpábi séi há Kristo nɩ. \v 23 Bulu lɔ́hɔ mlɩ ibíá kpékplékpéé. Ɩ́nɩ sʋ mlɩmábwɛ mlɩ ɩwɩ nkpábi há anyánkpʋ́sa. \v 24 Mɩ́ apíó, alɩágyíalɩ́á ɔhagyíɔha gyí asa Bulu lɛ́tɩ mʋ a, ɔpʋ́ʋ mʋ́ alɩ tsia. \s1 Mbitebí Mʋ́a Asʋrapʋ \p \v 25 Mlɩ mbitebíá mlɩmɔ́kʋ́tsía akúlu kɩ mʋ́ á, mma mbla kʋkʋá itsú anɩ Wíe wá há mlɩ. Támɛ anɩ Wíe mʋa mʋ nwewúun, alahá mɩ́ nyánsa ánɩ́ mlɛ́talɩ́ hɔ mɩ gyi. \v 26 Asʋ́n ánɩ́ ndɛ há mlɩ gyí, ɔyɩ́tɔ́ lawá ɔnlɩn séi. Mʋ́ sʋ nahogyiá ɩbʋ alɛ́á ɔhagyíɔha obétsiá alɩá otsie yaɩ́. \v 27 Nɩ́ fʋ́bʋ ɔká á, mákiná mʋ. Nɩ́ kpankʋ fʋ́gyi ɛ́ á, mátepí tsía. \v 28 Támɛ nɩ́ fetsiá ɔká á, fʋmɔkʋ́bwɛ́ lakpan. Nɩ́ obitebíá ɔmɔkʋ́tsía okúlu kɩ ɛ́ otsía a, ɔmɔkʋ́bwɛ́ lakpan. Asʋn wunhɛá ɩbɛ́ba tɛkɩ ndetsu kʋ́sʋ́ akúlu mʋ́a akásʋ́. Mʋ́ sʋ ndɛ ɩ́nɩ blɩ́. \p \v 29 Mɩ́ apíó, mʋ́á ndɛblɩ́ gyí, brɛ́ itinbí ɩlasí. Ɩ́nɩ sʋ tsú séi á, ɔhá ánɩ́ ɔbʋ ɔká ɔbwɛ́ɛ fɛ́ ɔhá ánɩ́ ɔma. \v 30 Ɔsɩn ígyi o, ɔdwɛ ígyi o, ɩwɩnya ígyi o, ɔbwɛ́ɛ ɩwɩ fɛ́ asʋansʋ mɛdɩ́n mʋsʋ. \v 31 Ahá ánɩ́ bʋdɛ ɔyɩ́ ánfɩtɔ atɔ́ pʋbwɛ́ tɔkʋ bʋmápʋ amʋ́ ansɩ́ fɛ́ɛ́ dɩ́nká mʋ́sʋ́. Tsúfɛ́ ɔyɩ́ ánfɩ pʋ́ mʋ́tɔ́ atɔ́ fɛ́ɛ́ bɛ́ba bɔtsʋn. \p \v 32 Mmedékléá asʋ́n ɩháan mlɩ. Ɔhá ánɩ́ ɔma ɔká tɔpʋ́ mʋ ansɩ́ dɩ́nká anɩ Wíe agyʋ́másʋ́, mɛ́nɩ obégyi mʋ ansɩ́. \v 33 Támɛ ɔká mʋ wie mʋ́ tɔpʋ́ ansɩ́ dɩ́nká ɔyɩ́tɔ́ atɔ́sʋ́, mɛ́nɩ obégyi mʋ ka ansɩ́. \v 34 Mʋ́ sʋ mʋ agywɩɩn tɔbwɛ́ anyɔ. Alɩ kɛ́n ɔtsɩ kpankʋ ɛ́ tesí mʋ ɩwɩ há anɩ Wíe, ɔyʋlʋ́ʋ mʋ́a ɔŋɛ́tɔ́ fɛ́ɛ́, mɛ́nɩ obégyi Bulu ansɩ́ nɩ́. Támɛ okúlu mʋ wie mʋ́ tɔpʋ́ mʋ ansɩ́ dɩ́nká ɔyɩ́tɔ́ atɔ́sʋ́, mɛ́nɩ obégyi mʋ kulu ansɩ́. \p \v 35 Mlɩ yilé sʋ ndɛ asʋ́n ánfɩ blɩ́. Mmɛdɛ́ mlɩ itin ka. Mboún ndekléá mlɩbwɛ́ɛ tɔ́á ɩda ɔkpa, amlɩsi mlɩ ɩwɩ fɛ́ɛ́ há anɩ Wíe Yesu. \p \v 36 Nɩ́ oyin ɔfɩ́tɛ́ ɔtsɩsʋ, owun ánɩ́ ɔmɛ́ɛtalɩ́ kɩ́tá ɩwɩ, ɔtsɩ ámʋ ɛ́ déklé ɔdan tsʋn a, ɔyɛ́kpaɩ́n mʋ. Megyí lakpan igyi. \v 37 Támɛ nɩ́ ɔlábwɛ́ agywɩɩn ánɩ́ oméetsiá mʋ, ɔbɛ́talɩ́ kɩ́tá ɩwɩ tsíá kpankʋ á, ɔbʋ ɔkpa bwɛ́ tɔ́á odeklé. Nɩ́ ɔbɛ́talɩ́ kɩ́tá ɩwɩ á, mʋ́mʋ́ ɔkɩ́ta ɩwɩ. Ɩbʋ alɛ́ dʋn. \v 38 Ɩbʋ alɛ́á obétsiá ɔká, támɛ nɩ́ ometepí tsía a, ɩbʋ alɛ́ dʋn. \p \v 39 Mbla lɛ́klɩ́ ɔtsɩ ánɩ́ oméekiná mʋ kulu yɔ́fʋn mʋ owukɛ́. Támɛ nɩ́ oyin ámʋ owú á, ɔbʋ ɔkpa tsía oyin ánɩ́ odeklé. Támɛ ilehián ánɩ́ ɔhá ámʋ ɔbɔ́bwɛ Okristoyin. \v 40 Mɩ́ nkʋlɛ sʋ mʋ́ á, nɩ́ otsie kpankʋ á, ansɩ́ bégyi mʋ dʋn. Nyin ánɩ́ Bulu Ɔŋɛ́ ámʋ́ʋ́ ɩbʋ mɩtɔ ámʋ sʋ́ natálɩ́ ndɛ mlɩ asʋ́n ánfɩ bláa. \c 8 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Ɔkpɩtɔ Atogyihɛ \p \v 1 Mlɩha ablɩ ɔkpɩtɔ-atɔ́ gyí ɩwɩ asʋ́n ámʋ́ʋ́ mlɩlɔ́wanlɩ́n sɩ́sɩ́ mɩ́ ámʋ. \p Mlɩdɛ́blɩ́ mlɩaa, “Anɩ fɛ́ɛ́ anɩyin asʋ́n.” Ɩbʋ mʋ́tɔ́, támɛ mlɩbɩ ánɩ́ asʋ́nbɩ tɛhá ɔha totsú ɩwɩ, ɔdwɛ ɛ́ ɩtɛhá ɔha tɛdan. \v 2 Nɩ́ ɔkʋ ɔbɛ́ɛ, mʋyin asʋ́n dʋbɩ a, ɔmɔkʋ́nyá bɩ́ tɔ́á idehián. \v 3 Ɔhá ánɩ́ ɔtɔdwɛ́ Bulu á, Bulu ɛ́ yin mʋ. \p \v 4 Mʋ́ sʋ nkálɩ anɩdɛ́blɩ́ tsú ɔkpɩtɔ atɔ́ gyí ɩwɩ? Anɩ fɛ́ɛ́ anɩyin ánɩ́ ɔkpɩ mégyí tɔtɔɔtɔ. Anɩyin ánɩ́ Bulu ɔkʋlɛ pɛ́ ɛ́ bʋ ɩnʋ, ɔkʋkʋ trá ɔma ɔtɩnɛtɩnɛ. \v 5 Ɩ́nɩá ɩkpɩ mʋ́a túmi tsɔtsɔɔtsɔ bʋbʋ ɔsʋ́ mʋ́a asɩ ó á, \v 6 anɩ mʋ́ anɩyin ánɩ́ Bulu ɔkʋlɛ pɛ́ bʋ ɩnʋ. Mʋgyí anɩ Sɩ́, ɔsʋ́ mʋ́a asɩ Ɔbwɛpʋ́. Mʋ anɩtsie nkpa há. Anɩ Wíe ɔkʋlɛ pɛ́ ɛ́ bʋ ɩnʋ. Mʋgyí Yesu Kristo. Mʋsʋ Bulu lɔ́tsʋn bwɛ tógyítɔ́. Mʋ kɛ́n sʋ anɩtsie nkpa nɩ́. \p \v 7 Támɛ megyí Akristofɔ fɛ́ɛ́ yín alɩ asʋ́n ánfɩ. Ɩkpɩsúm lamántá amʋ́ dodo. Ɩ́nɩ sʋ nɩ́ begyi ɔkpɩtɔ-atɔ́ á, bʋdɛ mʋ́ tsu ánɩ́ basúm ɔkpɩ ámʋ nɩ. Mʋ́ sʋ ifin lada amʋ́, tsúfɛ́ bʋmɔkʋ́dan hógyitɔ. \v 8 Megyí tɔ́á anɩtegyi sʋ́ anɩa Bulunyɔ nsɩnɛ́ bɔ́wa alɛ́. Ntɔ anɩlégyí o, ntɔ anɩmégyí o, tɔtɔ meyintá anɩ ɩwɩ. \p \v 9 Támɛ mlɩkɩ wankláán ánɩ́ ɔkpa ánfɩ mlɩbʋ gyi ɔkpɩtɔ-atɔ́ ánfɩ ɩmɛ́ɛha ɔhá ánɩ́ ɔmɔkʋ́dan hógyitɔ ɔmɛ́ɛdɩda. \v 10 Nɩ́ ɔhá ánɩ́ ɔmɔkʋ́dan hógyitɔ owun fʋ́ ánfɩ fɛɛ fʋyin asʋ́n, fʋdɛ atɔ́ gyí ɔkpɩtɔ á, ɩbʋ alɛ́? Mʋ́mʋ́ yɛ́ɛ fʋdɛ mʋ atɛtɔ-ɔnlɩn wa fɛɛ, ogyíi ɔkpɩtɔ atɔ́ ánfɩ mʋ onutó oyin ánɩ́ ɩma alɛ anfɩ nɩ́ o. \v 11 Mʋ́mʋ́ fapʋ́ fʋ́ asʋ́nbɩ mlɛ́ fʋ́ píó wá. Fahá fʋ́ píó ánfɩ ɔmɔkʋ́dan hógyitɔ, Kristo lówu há mʋ anfɩ lafwɩ́. \v 12 Nɩ́ fɔpʋ́ ɩlá gyi fʋ́ píó Okristoyin ánɩ́ ɔmɔkʋ́dan hógyitɔ, fɛhá mʋ ɔbwɛ́ tɔ́á oyin ánɩ́ ɩma alɛ á, Kristo fapʋ́ ɩlá gyi a. \v 13 Mʋ́ sʋ nɩ́ tɔ́á négyi ɩbɛ́ha mɩ́ píó Okristoyin ɔbɔ́bwɛ lakpan á, mméetepí trá gyi iye ɛkɛkɛɛkɛ, mɛ́nɩ ɩmɛ́ɛha mʋ ɔdɩda. \c 9 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Sumbí Ɔyɔpʋ́ Túmi Pʋ́ Mʋ Gyumagyihɛ \p \v 1 Mlɩkɩ mlɩaa mmetsie mɩ́ ɩwɩsʋ? Ntɛ́ɛ megyí \w sumbí ɔyɔpʋ́\w* ngyi? Mmɔkʋ́wun anɩ Wíe Yesu kɩ? Megyí mɩ́ gyumagyihɛ sʋ́ mlɩlamlí anɩ Wíe klɛ́ ndɛ? \v 2 Nɩ́ mmegyí sumbí ɔyɔpʋ́ há akʋ á, mlɩ mʋ́ mlɩyin ánɩ́ sumbí ɔyɔpʋ́ ngyi. Tsúfɛ́ ɩ́nɩá mlɩgyí Akristofɔ á, ilegyi adánsɩɛ ánɩ́ anɩ Wíe sumbí ɔyɔpʋ́ ngyi. \p \v 3 Ɩ́nɩ gyí tɔ́á ntɔpʋ́lɛ́ mɩ́ ɩwɩ ɔnɔ́ súná ahá ánɩ́ bʋtɛlɛ́ mɩ́ ɩlá nɩ́. \v 4 Mɩ́a Barnaba mʋ́ anɩmágyi atɔ́, nu ntsu? \v 5 Anɩmá ɔkpa tsía ohógyipʋ, kpá mʋ buo ɩwɩ, fɛ́ sumbí ayɔpʋ́ atráhɛ amʋ pʋ́ anɩ Wíe apíó mʋ́a Petro aná? \v 6 Ntɛ́ɛ mɩ́a Barnabanyɔ mʋ́ ayɔ́ɔ agyʋ́má kɩ anɩ ɩwɩsʋ? \v 7 Ɩsá ɔkɔpʋ́ onutó tɛ́ká ɩwɩ ɩkɔ? Ɛkɛkɛɛkɛ! Ɔdɔtɔpʋ ɔmɔmʋ tamagyi mʋ ndɔtɔ-atɔ́? Mbwɩ ɔyaɩ́pʋ́ ɔmɔmʋ tamagyi mʋ ɔbwɩ yáɩ́hɛ́? \p \v 8 Anyánkpʋ́sa agywɩɩn ndɛpʋblɩ́ ɩ́nɩ? Yɛ́ɛ Mose Mbla óó ɩlɛblɩ́ alɩ á? \v 9 Tsúfɛ́ bɔwanlɩ́n wá Mose Mbla ámʋtɔ bɛɛ, “Bʋtamawá ɔnantswieá ɔdɛ ayó da ɔnɔ́ ɩkan.”\f + \fr 9:9 \ft Deut. 25:4. Kɩ atɔ táanhɛá bʋ ɩfʋn XXX, (1 Ti. 5:18). Mʋ́ asɩ gyí, “Bʋtamalɛ́ ɔkwɛ́n pʋ́ ɩbɩ tsítsi ɔsʋlʋ́tɔ.”\f* Fahogyi fɛɛ nnantswie ɩwɩ dɛ́ Bulu hián sʋ́ ɔlɛblɩ́ asʋ́n ánfɩ? \v 10 Megyí anɩ sʋ́ ɔdɛ asʋ́n ánfɩ blɩ́? Anɩ sʋ́ ɔdɛ mʋ́ blɩ́ a. Bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋ́n ámʋtɔ bɛɛ, “Ɩflɛ́ ɔwɔ́pʋ mʋa atɔ́ ɔkpɔtɩ́pʋ́ fɛ́ɛ́ bʋgyo tɔ́á bénya tsú agyʋ́má ámʋ́ʋ́ bayɔ́ ámʋtɔ.” \v 11 Nɩ́ anɩlabláa mlɩ asʋn wankláán ámʋ, igyi ɔŋɛ́tɔ́ abíá anɩladú wá mlɩtɔ á, anɩ mʋ́ anɩmá ɔkpa nyá anɩ ɔyɩ́tɔ́ atohiánhɛ tsú mlɩ wá? \v 12 Nɩ́ akʋ bʋbʋ ɔkpa nyá atɔ́ tsú mlɩ wá á, anɩmá ɔkpa dʋn amʋ́? \p Támɛ anɩmótsu kʋkʋ lɛ́ ɩ́nɩtɔ. Anɩlapʋ́ klʋntɔ pisii hɔ tógyítɔ́, mɛ́nɩ anɩmɔ́ɔpʋ tɔtɔɔtɔ tin Kristo asʋn wankláán ámʋ ɔkpa. \v 13 Mlɩméyín mlɩaa, Bulu ɔtswɛ́kpa ɩnʋ agyʋ́má ayɔpʋ́ ɛ́ bʋbʋ ogyíkpá ɩnʋ? Ntɛ́ɛ mlɩméyín ánɩ́ \w afɔdɩɛ-asubwi\w* amʋ asɩ asúmpʋ́ bʋtegyi mʋ́ asɩ atɔ́? \v 14 Alɩ kɛ́n anɩ Wíe lɛ́hɩɛ ánɩ́ mʋ asʋn wankláán ámʋ ɔkan adapʋ́ ɛ́ bʋgyíi atɔ́ tsu ahá ánɩ́ bʋdɛ labi nya tsú asʋ́n ámʋtɔ wá nɩ́. \p \v 15 Támɛ mɩ́ mʋ́ mmɔkʋ́pʋ́ alɩ ɔkpa ánfɩ mbʋ anfɩ nyá tɔtɔ tsú mlɩ wá. Megyí bɛɛ ndekléá néfi mʋ́ asɩ, sʋ́ ndɛ asʋ́n ánfɩ wanlɩ́n sɩ́sɩ́ mlɩ. Ɩbʋ mɩ́ alɛ́á nówu, dʋn ánɩ́ nɔ́hʋlɩ́ɩ ɩtɔ́ ánfɩ nɔ́pʋtsú ɩwɩ ánfɩ. \v 16 Támɛ nɩ́ ndɛ asʋn wankláán ámʋ ɔkan da a, imegyí tɔ́á nɔ́pʋtsú ɩwɩ. Tsúfɛ́ ɔhɩ́ɛ́ igyi há mɩ́. Bulu ɔbɛ́bɩtɩ́ mɩ́ ɩsʋ nɩ́ mmɛda mʋ́ ɔkan. \v 17 Nɩ́ mɩ́ onutó lɛ́blɩ́ mbɛ́ɛ nɔ́bwɛ mʋ́ á, tɛkɩ Bulu ɔbɛ́da mɩ́ ɩpán. Támɛ megyí mɩ́ onutó apɛ́tɔ́ ndɛ mʋ́ bwɛ. Ɔkpábi ngyi, Bulu lóbu mɩ́ ɔnɔkwalɩpʋ pʋ́ agyʋ́má ánfɩ wá mɩ́ ɩbɩtɔ. \v 18 Ɩkɔká mɔmʋ nénya tsú mʋ́tɔ́ ngya? Mʋ́gyí nɛ́da asʋn wankláán ámʋ ɔkan, bʋmɛ́ɛka mɩ́ tɔtɔ. Tɛkɩ mbʋ ɔkpa pʋ́kle tɔkʋ há mɩ́ ɩwɩ, támɛ mmɔ́ɔbwɛ mʋ́ alɩ. \p \v 19 Ntsie mɩ́ ɩwɩsʋ. Mma ɔhaa asɩ, támɛ nabwɛ́ ɩwɩ ɔkpábi há ɔhagyíɔha, mɛ́nɩ nɛ́kpa ahá tsɔtsɔɔtsɔ ba Kristo. \v 20 Ntɔbwɛ́ ɩwɩ fɛ́ Yudayin nɩ́ mbʋ Yudafɔtɔ, mɛ́nɩ nɛ́talɩ́ nyá Yudafɔ ámʋ. Mma Mose mbla asɩ, támɛ ntɔbwɛ́ ɩwɩ fɛ́ ahá ánɩ́ bʋbʋ mʋ́ asɩ, mɛ́nɩ nɛ́talɩ́ nyá amʋ́tɔ́ akʋ. \v 21 Alɩ kɛ́n nɩ́ mɩ́a ɔmátɔ́fɔá bʋma Mose mbla asɩ anɩná á, ntɔbwɛ́ ɩwɩ fɛ́ amʋ́, mɛ́nɩ nɛ́talɩ́ kpá amʋ́ ba Kristo nɩ. Ɩ́nɩ medésuná ánɩ́ mma Bulu mbla ámʋ asɩ, tsúfɛ́ ntobú Kristo mbla ámʋ. \v 22 Ntɔbwɛ́ ɩwɩ fɛ́ ahá ánɩ́ amʋ́ hógyi ɔnɔ́ ma ɔnlɩn, mɛ́nɩ nɛ́talɩ́ há amʋ́ bɛ́dan Kristotɔ. Ntɛdamlí ɩwɩ ɔkpa ɔtsan-ɔtsansʋ há ahá fɛ́ɛ́, mɛ́nɩ nɛ́talɩ́ kpá amʋ́tɔ́ akʋ ba Kristo. \p \v 23 Asʋn wankláán ámʋ sʋ́ ntɔbwɛ́ ɩ́nɩ fɛ́ɛ́, mɛ́nɩ mɩ́ ɛ́ nénya ogyíkpá mʋ́tɔ́. \v 24 Mlɩkaɩn ánɩ́ nɩ́ ahá bʋsrɩ́ a, okugyíɔkʋ tɛyɩ́rɩ ɩwɩ, támɛ ɔbakʋ́lɛ tégyi ɩsʋ, bʋtekíé mʋ atɔ́? Mlɩ ɛ́ mlɩyɩrɩ ɩwɩ srɩ, mɛ́nɩ mlégyi ɩsʋ, békie mlɩ atɔ́. \v 25 Ɔsrɩ́ɩ otsiípʋ́ okugyíɔkʋ tɛkɩ́tá ɩwɩ, mɛ́nɩ ɔbɛ́srɩ́ pʋ́hɔ ɩdá ánɩ́ ɩtamatsíá yɔ́. Támɛ anɩ mʋ́ anɩdɛ́ ɩ́nɩ bwɛ, mɛ́nɩ abɔ́hɔ ɩdá ánɩ́ ɩmɔ́ɔfwɩ ɛkɛkɛɛkɛ. \v 26 Ɩ́nɩ sʋ megyí kpaalɩ nsrɩ́. Mɩ́ ansɩ́ dɩn tɔkʋsʋ. Ntamatswɩ atswɛ wá afútɔ́. \v 27 Ntesen ansɩ́tɔ́, bwɛ́ mɩ́ ɩwɩ ɔkpábi, mɛ́nɩ nɩ́ nɛdá asʋ́n ámʋ ɔkan súná ahá ta á, Bulu mɛ́ɛbláa mɩ ɔbɛ́ɛ, nabwɛ́ tsítsá. \c 10 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Ɩkpɩsúm Ɩwɩ Ɔláda \p \v 1 Mɩ́ apíó, ndekléá mlɩbɩ́ɩ tɔ́á Bulu lɔ́bwɛ há anɩ anáin amʋ fɛ́ɛ́ bɩ́mbɩ́ ámʋ. Ɔlɛha agyinde lobun amʋ́ fɛ́ɛ́sʋ́, ɔlɛha ɔpʋ pɛpɛ bʋnkpatɔ lɛ́sɛ, ɔlɛkpa amʋ́ fɛ́ɛ́ tsʋn ɔpʋ amʋtɔ. \v 2 Bulu lɔ́pʋ agyinde mʋ́a ɔpʋ amʋ bɔ́ amʋ́ fɛ́ɛ́ \w asú\w*, pʋ́súná ánɩ́ bʋgyi Mose abúopʋ. \v 3 Amʋ́ fɛ́ɛ́ begyi ɔŋɛ́tɔ́ atogyihɛ oloku ɔkʋlɛ amʋ. \v 4 Bonu ɔŋɛ́tɔ́ ntsu oloku ɔkʋlɛ amʋ tsú bʋtá ámʋ́ʋ́ ɩlɛkpa amʋ́ ámʋtɔ. Kristo gyí bʋtá ámʋ nɩ. \v 5 Támɛ ɩ́nɩ fɛ́ɛ́ ɔma a, Bulu ansɩ́ megyi amʋ́ ɔdʋdʋɔ ɩwɩ, ɔlɛhɩ amʋ́ dimbí ámʋsʋ ɩnʋ. \p \v 6 Ntobí ánfɩ ɩlɛba amʋ́sʋ́ ánfɩ fɛ́ɛ́ igyi atosuánhɛ há anɩ, mɛ́nɩ amʋ́ lalahɛ amʋ odu bwɛ mɛ́ɛdɩnká anɩ ɔwɔ́lɩ, \v 7 ánɩmóosúm ɩkpɩ ɛ́ fɛ́ amʋ́. Tsúfɛ́ Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ ɩlɛblɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Ahá ámʋ betsiá asɩ gyí atɔ́, nu ntá, kʋ́sʋ́ kɔ́m.” \v 8 Mlɩmáwa atsɩ mʋ́a ayin asʋ́n fɛ́ alɩá amʋ́tɔ́ akʋ bɔbwɛ, ɩlɛha amʋ́tɔ́ mpɩ́m adʋanyɔ-sa (23,000) benya lowu ɛkɛwʋ́lɛ. \v 9 Mlɩmáha asɔ Kristo kɩ fɛ́ alɩ ámʋ́ʋ́ amʋ́tɔ́ akʋ bɔbwɛ, awɔ bodundun amʋ́ mɔ́ ámʋ. \v 10 Mlɩmálɛ Bulu ɩlá fɛ́ alɩá amʋ́tɔ́ akʋ bɔbwɛ, Bulu lɔ́pʋ ɔbɔpʋ sɩ́sɩ́, ɔlɔbɔmɔ amʋ́. \p \v 11 Ntobí ánfɩ ɩ́lɛba amʋ́sʋ́ fɛ́ɛ́ igyi atosuánhɛ há anɩ. Bɔwanlɩ́n mʋ́ tswɩ, pʋ́dá anɩ ahá ánfɩ ɔyɩ́ ɔnɔ́mɔbɩ́ latʋ́ anɩ ánfɩ ɔlá. \p \v 12 Mʋ́ sʋ nɩ́ fʋkɩ fɛɛ fʋlɩɩ́ kínkíínkín Kristo hógyitɔ á, kɩ wankláán, mɛ́nɩ fʋmɛ́ɛdɩda. \v 13 Bɩ ánɩ́ fʋ́ ɩsɔ́kɩ amʋ mɔtsʋn ɔtsan há aha tráhɛ klɛ́. Ɔnɔkwalɩpʋ Bulu gyí. Ɔmɛ́ɛha ɩsɔ́kɩá ɩdʋn fʋ ɩba fʋsʋ. Támɛ nɩ́ fowíé ɩsɔ́kɩtɔ á, Bulu obósuná fʋ́ ɔkpa ánɩ́ fɔ́tsʋn mʋ́sʋ́ tálɩ́ lɩ́ɩ́ mʋ́ ɔnɔ́, mɛ́nɩ fɛ́dalɩ mʋ́tɔ́. \p \v 14 Mʋ́ sʋ apíó adwɛpʋ́, mlɩmáwa ɩwɩ ɩkpɩsúmtɔ́ ɛkɛkɛɛkɛ. \v 15 Atɩansɩpʋ mlɩgyí. Mʋ́ sʋ mlɩ onutó mlɩyɔ asʋ́n ánfɩtɔ amlɩkɩ. \v 16 Nɩ́ adá Bulu ɩpán, anu anɩ Wíe Yesu ɔpʋ́nʋ́asɩ ɛwɛ ámʋtɔ ntá á, imosuná ánɩ́ anɩa Kristo obugya labwɛ́ kʋlɛ? Nɩ́ abíá bodobodo amʋ ɛ́ ye aba á, mʋ́ ɛ́ imosuná ánɩ́ anɩa mʋ ɔyʋlʋ́ʋ labwɛ́ kʋlɛ? \v 17 Ɩ́nɩá anɩ tsɔ́ ó á, bodobodo ipin kʋlɛ anɩtegyi. Mʋ́ sʋ anɩ fɛ́ɛ́ anɩlabwɛ́ ɔyʋlʋ́ʋ kʋlɛ fɛ́ bodobodo ipín ámʋ. \p \v 18 Mlɩpʋkɩ Israelfɔ, megyí ahá ámʋ́ʋ́ bʋtegyi afɔdɩɛ-atɔ́ ámʋ tɔ́bwɛ́ kʋlɛ afɔdɩɛ ámʋ bɔtɔ́? \v 19 Mʋ́ sʋ nkálɩ mɩ́ asʋ́n ánfɩ desuná? Blɩ́ ndɛblɩ́ mbɛ́ɛ, ɩkpɩ ntɛ́ɛ atogyihɛ amʋ́ʋ́ bapʋ́há amʋ́ igyí amʋ ɩbʋ labi? \v 20 Ɛkɛkɛɛkɛ! Tɔ́á ndɛblɩ́ gyí, nɩ́ akpɩpʋ́ bɛhá ɩkpɩ igyí a, \w ɔŋɛ laláhɛ\w* bɔpʋhá, megyí Bulu. Mʋ́ sʋ mmedékléá mlɩa ɔŋɛ laláhɛ mlɔ́bwɛ kʋlɛ. \v 21 Mlɩmɛ́ɛtalɩ́ pʋ́ anɩ Wíe ɛwɛ tin ɔnɔ́, láyɔ́pʋ ɔŋɛ laláhɛ ɛwɛ ɛ́ tin ɔnɔ́. Mlɩa Kristo mlɩmɛ́ɛtalɩ́ wá ɩbɩ gyi atɔ́, mlɩa ɔŋɛ laláhɛ ɛ́ amlɩwa ɩbɩ gyi atɔ́. \v 22 Nɩ́ abwɛ́ mʋ́ alɩ á, anɩmɔ́ɔwa Bulu ɔblɔ́ fɛ́ Israelfɔ? Ntɛ́ɛ anɩkɩ́á anɩbʋ ɔwʋnlɩ́n dʋn Bulu? \p \v 23 Ahá bʋtɛblɩ́ bɛɛ, “Anɩbʋ ɔkpa bwɛ́ tógyítɔ́.” Ɩbʋ mʋ́tɔ́ alɩ, támɛ megyí mʋ́ fɛ́ɛ́ bʋ labi. Fʋdɛblɩ́ fɛɛ, “Anɩbʋ ɔkpa bwɛ́ tógyítɔ́.” Támɛ megyí mʋ́ fɛ́ɛ́ tɔ́bʋ́a anɩ. \v 24 Mlɩmákɩ mlɩ nkʋlɛ klɛ́, mboún mlɩkɩ mlɩ aba ɛ́ klɛ́. \p \v 25 Tɔ́á mlɩbwɛ́ɛ gyí, mlɩwɩ ibíásʋ́ iye kugyíkʋ. Mlɩmáfɩtɛ́ mʋ́ ɩwɩ asʋansʋ, mlɩ klʋn ɛ́ ɩmáha mlɩ pɔ́n. \v 26 Tsúfɛ́ bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋ́n ámʋtɔ bɛɛ, “Bulu bʋ́ ɔyɩ́ mʋ́a mʋ́tɔ́ atɔ́ fɛ́ɛ́.” \p \v 27 Nɩ́ ɔmátɔ́yín ɔtɩ́ fʋ́ atɔ́ ogyíkpá, iletsiá fʋ́ á, fayɔ́. Támɛ nɩ́ fɔyɔ́ á, máfɩtɛ́ mʋ́ ɩwɩ asʋansʋ, fʋ́ klʋn ɛ́ ɩmáha fʋ́ ɩpɔ́n. \v 28 Támɛ nɩ́ ɔkʋ ɔbláa fʋ ɔbɛ́ɛ, “Ɔkpɩtɔ-atɔ́ igyi” á, alɩá ɩmɛ́ɛhan ɔhá ámʋ sʋ mágyi atɔ́ ámʋ. \v 29 Megyí alɩá ɩbɛ́han fʋ sʋ, mboún ɔhá ámʋ sʋ. Mʋ́ʋ́ ntogyi sʋ́ tɔ́á ɔkʋ désusúu ibétin mɩ́ ɩwɩgyí ɔkpa? \p \v 30 Nɩ́ ntɛdá Bulu ɩpán atogyihɛsʋ asa ntegyi mʋ́ á, ntogyi sʋ́ ɔkʋ ɔbɛ́lɛ mɩ́ ɩlá atɔ́ ámʋ sʋ? \p \v 31 Mʋ́ sʋ nɩ́ fʋdegyí o, fʋdenúu o, bwɛ mʋ́ fɛ́ɛ́ pʋwa Bulu numnyam. \v 32 Mlɩmáha mlɩ tsiátɔ́ itin Yudafɔ pʋ́ Griikifɔ ntɛ́ɛ Bulu ɔpasua ámʋ Kristo wá ba ɔkpa. \v 33 Ntamakle mɩ́ nkʋlɛ yilé. Tógyítɔ́á ntɔbwɛ́ á, ntɔbɔ́ mbɔ́dɩ́ ánɩ́ nɛ́ha ahá ansɩ́ bégyi amʋ́, mɛ́nɩ Kristo ɔbɔ́hɔ amʋ́ nkpa. \c 11 \rem Proofread 06-07-09 \p \v 1 Mlɩkasɩ mɩ́ tsiátɔ́, fɛ́ alɩá mɩ́ ɛ́ nɛkasɩ́ Kristo klɛ́. \s1 Alɩá Atsɩ Bɔ́pʋtsíá Ɔpasuatɔ \p \v 2 Mɩ́ apíó, ntɛkánfʋ́ mlɩ, tsúfɛ́ mlɩ ansɩ́ dɩn mɩ́sʋ́. Mlɩdɛ́bwɛ dɩ́nká Kristo atosunáhɛ́ amʋ́ʋ́ nɔpʋhá mlɩ ámʋ sʋ. \v 3 Támɛ ndekléá mlɩnúu mʋ́ asɩ ánɩ́ oyingyíoyin bʋ Kristo asɩ, ɔtsɩgyíɔtsɩ bʋ oyin asɩ, fɛ́ alɩá Kristo ɛ́ bʋ Bulu asɩ. \v 4 Ɩ́nɩ sʋ oyingyíoyin ánɩ́ obun atɔ́ nwun asa ɔdɛ mpáɩ bɔ ntɛ́ɛ ɔdɛ asʋ́n ánɩ́ Bulu lapʋ́wá mʋ́ ɔnɔ́ blɩ́ mɛ́dɛ́ Kristo bu. \v 5 Támɛ ɔtsɩgyíɔtsɩá ɔmɛklɩ́ nwun asa ɔdɛ mpáɩ bɔ ntɛ́ɛ ɔdɛ asʋ́n ánɩ́ Bulu lapʋ́wá mʋ ɔnɔ́ blɩ́ ɛ́ mɛ́dɛ́ mʋ kulu bu. Igyi fɛ́ alakpá nwun. \v 6 Nɩ́ ɔmɔ́ɔpʋ atɔ́ klɩ́ nwun á, mʋ́mʋ́ ɔkpáa mʋ́. Támɛ nɩ́ ɔtsɩ ɔkpá nwun, ɩbʋ mʋ pɛ́lɩ a, ɔpʋ́ʋ atɔ́ klɩ́ mʋ́sʋ́. \v 7 Bulu lɔ́bwɛ oyin fɛ́ mʋ ɩwɩ, pʋ́wá mʋ ɩwɩ numnyam. Mʋ́ sʋ mehián ánɩ́ ɔbɔ́pʋ atɔ́ bun nwun asa obósum Bulu. Támɛ ɔtsɩ mʋ́ á, Bulu lɔ́bwɛ mʋ pʋ́wá oyin numnyam. \v 8 Tsúfɛ́ oyin mɛ́dalɩ tsu ɔtsɩtɔ, ɔtsɩ mboún lɛ́dalɩ tsú oyintɔ. \v 9 Megyí ɔtsɩ sʋ́ Bulu lɔ́pwɛ oyin, mboún oyin sʋ́ ɔlɔpwɛ ɔtsɩ. \v 10 Ɩ́nɩ sʋ ilehián ánɩ́ ɔtsɩ ɔbɛ́klɩ́ nwun, pʋ́súná ánɩ́ ɔbʋ túmi asɩ, tsúfɛ́ Bulu-abɔpʋ bʋdɛ mʋ kɩ́ɩ. \v 11 Ɩ́nɩá anɩa Kristonyɔ anɩlabwɛ́ kʋlɛ sʋ á, ɔtsɩ léhián oyin, oyin ɛ́ léhián ɔtsɩ. \v 12 Tsúfɛ́ alɩ ámʋ́ʋ́ ɔtsɩ gyankpapʋ lɛ́dalɩ tsu oyintɔ ámʋ a, alɩ kɛ́n ɔtsɩ ɛ́ lɔ́kwɩɩ́ oyin nɩ́. Támɛ Bulu lɔ́bwɛ tógyítɔ́. \p \v 13 Mlɩ onutó mlɩyɔ asʋ́n ánfɩtɔ amlɩkɩ. Ɩbʋ alɛ́á ɔtsɩ mɛ́ɛklɩ́ nwun asa ɔbɔ́bɔ mpáɩ há Bulu? \v 14 Fɛ́ alɩá Bulu lɛ́lɛ ɔyɩ́tɔ́ á, ɩma alɛ́á oyin obési mʋ imi ɩbɔ́wa ɩswɩ́ fɛ́ ɔtsɩ klɛ́. \v 15 Imi tɩ́ntɩ́n igyi numnyam há ɔtsɩ, tsúfɛ́ Bulu lɔ́pʋ mʋ́ há mʋ fɛ́ nwun-abúntɔ. \v 16 Támɛ nɩ́ ɔkʋ dɛ́ mʋ́ ɩwɩ nwɛ́ɛn gyí a, asʋ́n ánɩ́ mbʋ blɩ́ gyí, mmotsulá dɩ́nká kʋkʋsʋ dʋn ɩ́nɩ. Alɩ kɛ́n Bulu ɔpasua atráhɛ fɛ́ɛ́ bʋmotsulá dɩ́nká mʋ́sʋ́ nɩ́. \s1 Ɔpʋ́nʋ́asɩyɔ \r (Mateo 26:26-29; Marko 14:22-25; Luka 22:14-20) \p \v 17 Mmɛ́ɛkanfʋ́ mlɩ asʋ́n ánfɩ nɛbá bɛbláa mlɩ ánfɩ mʋ́tɔ́. Tsúfɛ́ yilé kʋkʋ tamadálɩ tsu mlɩ ifíatɔ. Lalahɛ kóún ɩtɛtɩ́ há mlɩ. \v 18 Gyankpapʋ a, babláa mɩ bɛɛ mlɩtamabwɛ́ kʋlɛ nɩ́ ɔpasua ámʋ befia. Nahogyi ánɩ́ asʋ́n ánfɩ kʋ bʋ mʋ́tɔ́. \v 19 Lɛ́lɛ́ mʋ́ á, ilehián ánɩ́ nwɛ́ɛngyí bétsiá mlɩtɔ, mɛ́nɩ mlówun ɔnɔkwalɩá ɩbʋ mʋ́tɔ́. \v 20 Támɛ bɛblɩ́ bɛɛ, nɩ́ mlefia a, megyí ɔpʋ́nʋ́asɩyɔ sʋ mlɩtefia. \v 21 Tsúfɛ́ mlɩtamagyo aba. Akʋ bʋtegyi amʋ́ atɔ́, bʋtamahá aba. Mʋ́ sʋ akʋ bʋtonu bʋ, akʋ ɛ́ bʋtsie akʋ́n. \v 22 Mlɩ onutó mlɩmá wóyíá mlɩtegyi atɔ́, nu ntá mʋ́tɔ́? Ntɛ́ɛ mlɩdékléá mlɔ́sʋpáa Bulu ɔpasua ámʋ, amlɩwa ahiánfɔ ámʋ pɛ́lɩtɔ? Amansʋ mblɩ́ tsu ɩ́nɩ ɩwɩ? Nkánfʋ mlɩ? Ɩ́nɩtɔ mʋ́ á, ɛkɛkɛɛkɛ, mmɛ́ɛkanfʋ́ mlɩ! \p \v 23 Tsúfɛ́ tɔ́á nosuán tsu anɩ Wíe wá kɛ́n ndɛ mlɩ bláa a. Anɩ Wíe Yesu lɛ́lɛ bodobodo ipín onyé ámʋ́ʋ́ bɛlɛ mʋ há ámʋ, \v 24 ɔlɛda Bulu ɩpán, bíábía mʋ́tɔ́, blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Mɩ́ ɔyʋlʋ́á ndɛpʋhá mlɩ nɩ́. Mlɩtsia bwɛ ɩ́nɩ pʋkaɩn mɩ́sʋ́.” \v 25 Alɩ kɛ́n atogyihɛ amʋ ɔma a, olotsu ntá-ɛwɛ ámʋ, blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Ntá-ɛwɛ ánfɩ gyí mɩ́ obugya ánɩ́ Bulu dɛ́pʋsí ntam pɔpwɛ amʋ́ʋ́ ɩbʋ mlɩa mʋnyɔ nsɩnɛ́ ámʋsʋ nɩ́. Brégyíbrɛ́á mlónu mʋ́ á, mlɩnu mʋ́ pʋkaɩn mɩ́sʋ́.” \p \v 26 Tsúfɛ́ brégyíbrɛ́á mlɩdɛ́ bodobodo anfɩ gyí, nu ntá tsú ɛwɛ ánfɩtɔ á, mlɩdɛ́ anɩ Wíe lowu ámʋ ɔkan da kpɛ́fʋn brɛ́á obéyinkí bá. \v 27 Mʋ́ sʋ ɔhá ánɩ́ obégyi alɩ bodobodo anfɩ, nu ntá tsú anɩ Wíe ɛwɛ ánfɩtɔ mábú ɔkpasʋ á, alagyi anɩ Wíe ɔyʋlʋ́ʋ pʋ́ mʋ obugya amʋ ɩwɩ pɔ́n. \v 28 Ɩ́nɩ sʋ ilehián ánɩ́ mlɔ́yɔ mlɩ nwuntɔ wankláán, asa mlégyi bodobodo anfɩ, nu ntá-ɛwɛ ánfɩtɔ. \v 29 Tsúfɛ́ nɩ́ mlɩmóbu anɩ Wíe Kristo ɔyʋlʋ́ʋ, mlɩlégyí bodobodo amʋ, nu ntá ámʋ ɛ́ dɩ́nká ifinsʋ á, Bulu ɔbɛ́ha mlɩ ɩpɔ́n mʋ́ sʋ. \v 30 Mʋ́ sʋ́ mlɩtɔ ahá tsɔtsɔɔtsɔ bapɔn, akʋ bʋdɛlɔ, akʋ mʋ́ kʋ́ráá bawú nɩ́. \v 31 Nɩ́ anɩtɔyɔ́ anɩ nwuntɔ wankláán asa a, tɛkɩ Bulu mɛ́ɛha anɩ pɔ́n. \v 32 Támɛ nɩ́ anɩ Wíe ɔlɛ́ anɩ ɩlá, bɩ́tɩ́ anɩ ɩsʋ á, ɔmɛ́ɛha anɩa ɔyɩ́tɔ́ ahá fɛ́ɛ́ ɩpɔ́n kʋlɛ. \p \v 33 Ɩ́nɩ sʋ mɩ́ apíó, nɩ́ mleyéfia ɔpʋ́nʋ́ ámʋ asɩ á, mlɩtsia gyo aba. \v 34 Nɩ́ akʋ́n dɛ ɔkʋ á, ogyíi atɔ́ tsu wóyítɔ́ asa ɔba, mɛ́nɩ mlɩ ifía amʋ ɩmɛ́ɛtɩ ɩsʋbɩtɩ́ há mlɩ. Mɩ́ onutó nɛ́ba bɛbláa mlɩ tɔ́á mlɩbwɛ́ɛ tsu asʋn tráhɛ amʋ ɩwɩ. \c 12 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ Atokiehɛ́ \p \v 1 Séi á, apíó, ndekléá nɛ́lɛ \w Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́\w* atokiehɛ́ asʋ́n amʋ́ asɩ wankláán súná mlɩ. \p \v 2 Mlɩyin ánɩ́ brɛ́á mlɩgyí ɔmátɔ́fɔ á, bosuná mlɩ asunakpan, ɩlɛha mlɩlɔ́yɔ mlɩdɛ́ ɩkpɩá bʋtamatɔ́ɩ́ sum. \v 3 Mʋ́ sʋ ndekléá mlɩbɩ́ɩ mʋ́á itsú Bulu wá. Ɔhagyíɔha ánɩ́ ɔdɛpʋ Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ tɔ́ɩ́ mɛ́ɛtalɩ́ lwɩ́ɩ́ anɩ Wíe Yesu. Ɔhá ánɩ́ Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ dɛ́ mʋ kpa nkʋlɛ ɔbɛ́talɩ́ blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Yesu gyí mɩ́ Wíe.” \p \v 4 Bulu atokiehɛ́ ɔtsan-ɔtsan bʋ ɩnʋ, támɛ Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ amʋ kɛ́n teye mʋ́ fɛ́ɛ́. \v 5 Bulusúm agyʋ́má igyi ɔtsan-ɔtsan, támɛ anɩ Wíe amʋ kɛ́n anɩ fɛ́ɛ́ anɩdésum. \v 6 Ɔkpa ɔtsan-ɔtsansʋ Bulu tɔyɔ́ agyʋ́má tsʋn anɩsʋ, támɛ Bulu ámʋ kɛ́n dɛ́ mʋ́ fɛ́ɛ́ bwɛ tsʋn anɩ fɛ́ɛ́sʋ́. \v 7 Bulu tɛlɛ́ mʋ Ɔŋɛ́ ámʋ ɔwan tsʋn ɔkpa ɔkʋsʋ anɩtɔ okugyíɔkʋtɔ, mɛ́nɩ abɔ́pʋkpá aba. \v 8 Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ tɛhá ɔkʋ tɔpʋ́ nyánsa tɔ́ɩ́ kplá ahá, ɔtɛhá ɔkʋ ɛ́ tɛbɩ́ asʋ́n. \v 9 Ɔtɛhá ɔkʋ tɛhɩ́ɛ́ hɔ Bulu gyi, ɔtɛhá ɔkʋ ɛ́ tɛtsá ahá ɩlɔ. \v 10 Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ amʋ kɛ́n tɛhá ɔkʋ túmi ɔtɔpʋ́bwɛ́ ofúla, ɔtɛhá ɔkʋ ɛ́ tɛblɩ́ asʋ́n ánɩ́ Bulu lɔ́pʋwá mʋ ɔnɔ́. Ɔtɛhá ɔkʋ tɛtálɩ́ bɩ́ ɔŋɛ́á itsú Bulu wá pʋ́ mʋ́á itsú \w ɔŋɛ laláhɛ\w* wá. Ɔtɛhá ɔkʋ tɛblɩ́ ɔblɩ́ɩ bámbá, ɔkʋ ɛ́ tonú mʋ́ asɩ. \v 11 Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ amʋ nkʋlɛ tɔ́bwɛ́ ɩ́nɩ fɛ́ɛ́, oteye atokiehɛ́ ánfɩ há ɔhagyíɔha alɩá odeklé. \s1 Ɔpasua Ámʋ Igyi Nyankpʋsa-oyí Ɔkʋlɛ \p \v 12 Nyankpʋsa-oyí ɩwɩ atɔ́ ɩtsɔ, támɛ mʋ́ fɛ́ɛ́ lɔ́bwɛ nyankpʋsa amʋ. Alɩ kɛ́n igyi Kristo ɛ́ nɩ́. Mʋ ɔpasua ámʋ gyí mʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ nɩ. \v 13 Anɩtɔ akʋ anɩgyí Yudafɔ, akʋ Griikifɔ, akʋ nkpábi ntɛ́ɛ adɩ́hɩɛ, támɛ bɔpʋ Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ amʋ bɔ́ anɩ fɛ́ɛ́ asú wá Kristo ɔyʋlʋ́ʋ kʋlɛ amʋtɔ, Bulu lɔ́pʋ Ɔŋɛ́ ámʋ kɛ́n núná anɩ fɛ́ɛ́. \p \v 14 Támɛ mégyí toku kʋlɛ lɔ́bwɛ nyankpʋsa-oyí ámʋ, mboún ɩwɩ atɔ́ ɔtsan-ɔtsan. \v 15 Nɩ́ yabi ɔblɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Mma nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ, tsúfɛ́ megyí ɩbɩ ngyi” á, ilosuná ánɩ́ megyí nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ atɔ́ ogyi? \v 16 Nɩ́ ɩsʋ ɛ́ ɔblɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Mma nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ, tsúfɛ́ megyí nsíbi ngyi” á, ilosuná ánɩ́ megyí nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ atɔ́ ogyi? \v 17 Nɩ́ nsíbi nkʋlɛ gyí nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛ́ɛ́ á, nkálɩ ɔbɔ́bwɛ obónu asʋ́n? Ntɛ́ɛ nɩ́ ɩsʋ nkʋlɛ gyí nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛ́ɛ́ á, nkálɩ ɔbɔ́hɔ atɔ́ afú? \v 18 Támɛ Bulu lɔ́pʋ ɩwɩ atɔ́ tsɔtsɔɔtsɔ bwɛ́ nyankpʋsa-oyí ámʋ, ɔlɔpʋ kugyíkʋ yi ɔtɩ́nɛ́á odeklé. \v 19 Nɩ́ ɩwɩ ntobí ámʋ igyi toku kʋlɛ a, nkálɩ nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩbɔ́bwɛ? \v 20 Ɩwɩ ntobí ámʋ ɩtsɔ mʋ́, támɛ mʋ́ fɛ́ɛ́ lɔ́bwɛ nyankpʋsa-oyí amʋ nɩ. \p \v 21 Mʋ́ sʋ nsíbi mɛ́ɛtalɩ́ bláa ɩbɩ ɔbɛ́ɛ, “Fʋma labi há mɩ́!” ɛkɛkɛɛkɛ. Nwun ɛ́ mɛ́ɛtalɩ́ bláa yabi ɔbɛ́ɛ, “Fʋma labi há mɩ́!” \v 22 Nɩ́ akɩ a, ɩwɩ atɔ́ ámʋ́ʋ́ anɩdɛ́kɩ́ɩ anɩaa ɩlɔpɔn amʋ ɩwɩ téhían nɩ. \v 23 Mʋ́ ámʋ́ʋ́ anɩdɛ́kɩ́ɩá obú ɩma mʋ́sʋ́ ámʋ anɩtobú dʋn nɩ. Ɔtɩ́nɛ́ ámʋ́ʋ́ anɩtamakleá ahá bʋwúun amʋ ɛ́ anɩtɔpʋ́ atɔ́ tin nɩ. \v 24 Támɛ anɩtamapʋ́ atɔ́ tin anɩ ɩwɩ ntobí ámʋ́ʋ́ ɩbʋ akɩ́lɛ amʋ. Bulu lɔ́bwɛ anɩ ɩwɩ atɔ́ ámʋ alɩ, mɛ́nɩ abóbu mʋ́ ámʋ́ʋ́ ɩma numnyam amʋ, kɩ mʋ́sʋ́ wankláán. \v 25 Fówun ɩkʋlɛbwɛ bétsiá amʋ́tɔ́, mɛ́nɩ gyɔpɩ okpítá bɩna a, bɩna ɛ́ lakpítá gyɔpɩ. \v 26 Nɩ́ nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ tɔkʋ dɛ́ ɔsɩn wúun a, nyankpʋsa-oyí ámʋ fɛ́ɛ́ towun mʋ́. Nɩ́ bɛkánfʋ́ mʋ́tɔ́ kʋ ɛ́ á, ansɩ́ tegyi nyankpʋsa amʋ. \p \v 27 Yoo, ayɔ́ nkpá. Kristo ɔyʋlʋ́ʋ kʋlɛ amʋ mlɩ fɛ́ɛ́ mlɩgyí. Mlɩgyí mʋ ɔpasua ámʋ nɩ. Mlɩtɔ okugyíɔkʋ gyí mʋ nyankpʋsa-oyí ámʋ ɩwɩ tɔkʋ. \v 28 Bulu lɛ́hɩhɩ́ɛ ɩ́nɩ fɛ́ɛ́ wá mʋ ɔpasua ámʋtɔ. Gyankpapʋ, \w sumbí ayɔpʋ́\w*. Nyɔɔsɩ, Bulu ɔnɔ́sʋ́ atɔɩ́pʋ́, saasɩ, atɔ́ asunápʋ́. Mʋ́ ɔma a, ofúla abwɛpʋ́. Amʋ́á bʋbʋ ɩlɔtsá túmi, bʋalɛ agyípʋ́, ahandɛ pʋ́ ɔblɩ́ɩ bambá ablɩ́pʋ́. \v 29 Amʋ́ fɛ́ɛ́ gyí sumbí ayɔpʋ́? Ɛkɛkɛɛkɛ! Amʋ́ fɛ́ɛ́ gyí Bulu ɔnɔ́sʋ́ atɔɩ́pʋ́, ntɛ́ɛ atɔ́ asunápʋ́, ntɛ́ɛ ofúla abwɛpʋ́? Ɩmɛ́ɛba mʋ́tɔ́ alɩ! \v 30 Amʋ́ fɛ́ɛ́ bʋ ɩlɔtsá atokiehɛ́? Amʋ́ fɛ́ɛ́ tɛ́blɩ́ ɔblɩ́ɩ bambá, ntɛ́ɛ amʋ́ fɛ́ɛ́ tɛtálɩ́ nú ɔblɩ́ɩ bambá ámʋ asɩ? \v 31 Mlɩbɔ mbɔ́dɩ́ amlɩdunka atokiehɛ́ ámʋtɔ mʋ́á idehián dʋn. \p Nɛ́lasúná mlɩ ɔkpa ánɩ́ ɩdʋn ɩ́nɩ tsɩ́a mʋ́tɔ́. \c 13 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Ɔdwɛ \p \v 1 Nɩ́ ntɛtálɩ́ blɩ́ anyánkpʋ́sa pʋ́ Bulu-abɔpʋ ɔblɩ́ɩ fɛ́ɛ́, támɛ ntamadwɛ́ mɩ́ aba á, ngyi fɛ́ ɔkan ntɛ́ɛ gbɛ́mgblɛ́ɩ́n ánɩ́ bʋdɛ mʋ́ da, ɩdɛlɩ́n kʋ́klʋ́kʋ́ʋ́. \v 2 Nɩ́ mbʋ Bulu ɔnɔ́ asʋ́nblɩ́, Bulu asʋn ŋaínhɛ́ bɩ pʋ́ hógyi kpɔnkpɔntɩá ntɛtálɩ́ pʋ́púlí abʋ, támɛ mma mɩ́ bá ɩwɩ ɔdwɛ á, mʋ́mʋ́ mma labi kʋkʋ. \v 3 Nɩ́ nɔpʋ́ mɩ́ atɔ́ fɛ́ɛ́ kíé ahiánfɔ, nɔpʋ́ mɩ́ ɩwɩ há mbɛ́ɛ bʋwáa mɩ́ ogyá, támɛ mma mɩ́ bá ɩwɩ ɔdwɛ á, mma labi há ɔhaa. \p \v 4 Ahá ɔdwɛpʋ́ tenyá ɩklʋn, ɔbʋ awɩtɔlɛ. Ɔma olu, ɔtamaká ɔnɔ́tɔ́, ɔtamatsú ɩwɩ. \v 5 Otobú atɔ́, ɔma ɔnsɩ́pɛ. Ɔtamakɔ́sɩ́ nyá ɔblɔ́, ɔtamahɔ asʋ́n wá ɩwɩtɔ. \v 6 Ɔtamatsúlá asʋkpan, ɔnɔkwalɩ otobuo. \v 7 Otenyá klʋn há tógyítɔ́, ɔtɔhɔ asʋ́nsʋ́ gyi. Mʋ ansɩ́ tɛdɩ́nká asʋ́nsʋ́, ototomi ɛ́. \p \v 8 Ɔdwɛ mʋ́ ɩtamatá, támɛ Bulu ɔnɔ́ asʋ́nblɩ́ bɔ́mɔ ɔnɔ́. Ɔblɩ́ɩ bámbá blɩ́ bɛ́ka itin, asʋ́nbɩ ɛ́ ɩbɛ́ba bɔtsʋn. \v 9 Tsúfɛ́ anɩmɔ́kʋ́nyá bɩ́ tógyítɔ́ tá, anɩmɔ́kʋ́nyá blɩ́ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n ɛ́ yi. \v 10 Támɛ ɔŋɛ́tɔ́ atokiehɛ́ ánfɩ fɛ́ɛ́ ɩmɔfʋn. Nɩ́ mʋ́á ɩlɔfʋn yi ɩbá á, ɩ́nɩ fɛ́ɛ́ bɔ́fwɩ. \p \v 11 Igyi fɛ́ ɩ́nɩ. Brɛ́á ngyi kebi á, nɔtɔɩ́ fɛ́ kebi. Mɩ́ atɔ bwɛhɛ́ pʋ́ mɩ́ asʋn susúhɛ fɛ́ɛ́ lɔbwɛ fɛ́ kebi. Támɛ séi ánfɩ nadan a, nasí nyebitɔ bwɛhɛ́ ámʋ fɛ́ɛ́ bwɛ. \v 12 Séi á, anɩdɛ́ atɔ́ kɩ́ɩ fulaa fɛ́ ogyásitɔ anɩdɛ́ mʋ́ kɩ́ɩ. Brɛ́ ɩkʋ bɛ́ba a, abówun mʋ́ wankláán. Séi á, anɩ atɔ́bɩ mɔfʋn. Ɔma a, abɛ́ba bɛbɩ mʋ́ fɛ́ alɩá Bulu yin anɩ. \p \v 13 Ɔnɔkwalɩ a, atoku asa ánfɩ obétsiá nɩ́. Hógyi, ɔkpakɩ́ɩ pʋ́ ɔdwɛ, támɛ ɔdwɛ dʋn mʋ́ fɛ́ɛ́. \c 14 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́ Atokiehɛ́ Bámbá \p \v 1 Mlɩdunka ɔdwɛ ɔkpa, amlɩdunka ɔŋɛ́tɔ́ atokiehɛ́ ɛ́. Mʋ́á ɩdʋn a, Bulu ɔnɔ́ asʋ́nblɩ́. \v 2 Tsúfɛ́ nɩ́ ɔkʋ dɛ́ ɔblɩ́ɩ bambá blɩ́ á, megyí anyánkpʋ́sa ɔdɛbláa, Bulu ɔdɛbláa. Ɔhaa tamanú mʋ́ asɩ, tsúfɛ́ mʋ ɔŋɛ́ dɛ́ asʋn ŋaínhɛ́ blɩ́. \v 3 Támɛ ɔhá ánɩ́ ɔdɛ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n blɩ́ mʋ́ á, ahá ɔdɛbláa, ɔdɛpʋbʋ́a amʋ́ abʋdan hógyitɔ. Ɔdɛpʋwá amʋ́ ɔwʋnlɩ́n, ɔdɛpʋlwíí amʋ́ ɩklʋn ɛ́. \v 4 Ɔhá ánɩ́ ɔdɛ ɔblɩ́ɩ bambá blɩ́ nkʋlɛ tényá ɔwʋnlɩ́n Bulusúmtɔ́. Támɛ ɔhá ánɩ́ ɔdɛ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n blɩ́ mʋ́ tɔwá ɔpasua ámʋ ɔwʋnlɩ́n. \p \v 5 Tɛkɩ ndekléá mlɩ fɛ́ɛ́ mlɛ́blɩ́ ɔblɩ́ɩ bambá, támɛ nɩ́ mlɩdɛ́ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n blɩ́ á, ɩbʋ mɩ alɛ́ dʋn. Tsúfɛ́ Bulu ɔnɔ́sʋ́ ɔtɔɩ́pʋ́ dʋn ɔblɩ́ɩ bambá ɔblɩ́pʋ́. Nkɛ́tɩ nɩ́ ɔblɩ́ɩ bambá ɔblɩ́pʋ́ ámʋ tɛtálɩ́ lɛ́ mʋ́ asɩ, mɛ́nɩ ɔpasua ámʋ bénya tɔkʋ tsú mʋ́tɔ́. \v 6 Mɩ́ apíó, nɩ́ naba mlɩ wá séi bɛblɩ́ ɔblɩ́ɩ bambá kʋ, mmɛlɛ mʋ́ asɩ á, labi mɔmʋ ɩbɔ́wa há mlɩ? Támɛ nɩ́ nɛblɩ́ asʋ́n, nɛhá mlɛ́bɩ asʋ́n, ntɛ́ɛ nɛblɩ́ asʋn lɛsúnáhɛ́ kʋ, ntɛ́ɛ nɛblɩ́ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n kʋ, ntɛ́ɛ súná mlɩ atɔ́ á, ɩbɔ́wa labi há mlɩ dʋn. \p \v 7 Mlɩpʋkɩ ɩtɔ́á fɛdá mʋ́ itotsúlá, fɛ́ ɩkwɛ, ɔtɛ́ntɛ ntɛ́ɛ ɔkpɛ aná. Nɩ́ fʋmɛda mʋ́ itsula wankláán á, bʋtamanú mʋ́ asɩ. \v 8 Nɩ́ klunsi ɔdapʋ́ mɛ́bɩ dá mʋ́ á, ɔhaa tamanú mʋ́ asɩ, dɩ́dá atɔ́ yɔ́ ɩsá. \v 9 Alɩ kɛ́n nɩ́ mlɩdɛ́ ɔblɩ́ɩ ánɩ́ ɔhaa mɛ́dɛ́ mʋ́tɔ́ nu blɩ́ á, mlɩdɛ́tɔɩ́ wá afútɔ́ nɩ́. \v 10 Ɔblɩ́ɩ tsɔtsɔɔtsɔ bʋ ɔyɩ́tɔ́. Kugyíkʋ ɩlɔfʋn, ɩbʋ mʋ́ ablɩ́pʋ́ anulɛ́. \v 11 Támɛ nɩ́ ɔkʋ dɛ́ ɔblɩ́ɩ kʋ blɩ́, mɩ́ ɛ́ mmɛdɛ́ mʋ́tɔ́ nu á, ntamanú mʋ asɩ, mʋ ɛ́ ɔtamanú mɩ́ asɩ. \v 12 Mʋ́ sʋ ɩ́nɩá mlɩhɩ́ɛ́ mlɩdɛ́ \w Ɔŋɛ Wankɩ́hɛ́\w* atokiehɛ́ ámʋ dunká á, mlɩkʋlɩ mʋ́á ɩbɔ́wa ɔpasua ámʋ ɔwʋnlɩ́n. \p \v 13 Ɩ́nɩ sʋ ɔhá ánɩ́ ɔtɛblɩ́ ɔblɩ́ɩ bámbá ɔkʋ́lɩ Bulu mʋ́ asɩnu, mɛ́nɩ ɔbɛ́talɩ́ lɛ mʋ́ asɩ súná mʋ́ anupʋ́. \v 14 Tsúfɛ́ nɩ́ ndɛpʋ ɔblɩ́ɩ bámbá bɔ́ mpáɩ á, mɩ́ ɔŋɛ́ dɛ́ mʋ́ bɔ, támɛ mmɛdɛ́ asʋ́n ánɩ́ ndɛblɩ́ asɩ nu. \v 15 Nkálɩ mɛɛ nɔ́bwɛ? Nɔ́bɔ mpáɩ ɔŋɛ́tɔ́ brɛ́ kʋtɔ, pʋ́ mɩ́ agywɩɩn ɛ́ bɔ́ mʋ́ brɛ́ bámbátɔ́. Alɩ kɛ́n nɔ́wa ɩlʋ ɔŋɛ́tɔ́, pʋ́ mɩ́ agywɩɩn wá mʋ́ brɛ́ kʋtɔ ɛ́ nɩ́. \v 16 Tsúfɛ́ nɩ́ fʋ́dɛ Bulu kanfʋ́ ɔŋɛ́tɔ́ pɛ́ á, nkálɩ ɩbɔ́bwɛ ɔhá ánɩ́ ɔmɛdɛ́ mʋ́ asɩ nu ɔbɛ́tsa fʋ́? Nkálɩ bɛ́tsa fʋ́ Bulu ɩpán da nɩ́ bʋmɛdɛ́ asʋ́n ánɩ́ fʋdɛblɩ́ asɩ nu? \v 17 Fíalɩ fʋdɛ Bulu ɩpán da wankláán, támɛ ɩtamawá fʋ́ bá ɔwʋnlɩ́n. \p \v 18 Nɛdá Bulu ɩpán ánɩ́ ntɛblɩ́ ɔblɩ́ɩ bambá dʋn mlɩtɔ okugyíɔkʋ. \v 19 Támɛ nɩ́ afia a, ntekleá nɛ́blɩ́ asʋ́n anu pɛ́ ánɩ́ ɔhagyíɔha obónu mʋ́ asɩ, ɩbɔ́bʋá amʋ́ ɛ́ dʋ́n ánɩ́ nɛ́blɩ́ asʋ́n mpɩ́m-dú (10,000) ɔblɩ́ɩ bámbátɔ́ ánɩ́ ɔhaa mónu mʋ́ asɩ. \p \v 20 Mɩ́ apíó, mlɩmábwɛ agywɩɩn fɛ́ nyebí. Mlɩbwɛ ɩwɩ fɛ́ kebi-bɔbwɛ lakpanbwɛtɔ, támɛ mlɩgywɩɩn fɛ́ ahandɛ. \v 21 Bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋ́n ámʋtɔ bɛɛ, \q1 “Nɔ́tɔɩ́ tsʋn afɔɔ́sʋ́, bɛ́bláa mɩ́ ahá ɔblɩ́ɩ bambá. \q2 Mʋ́ ó á, mɩ́ ahá bʋmóonu mɩ́ ɔmɛ.” Anɩ Wíe lɛ́blɩ́. \m \v 22 Ɩ́nɩ sʋ ɔblɩ́ɩ bambá blɩ́ igyi osúna há ɔmátɔ́fɔ, megyí ahógyipʋ. Bulu ɔnɔ́ asʋ́n blɩ́ ɛ́ igyi osúna há ahógyipʋ, megyi ɔmátɔ́fɔ. \p \v 23 Nɩ́ ɔpasua ámʋ ifia, ɔhagyíɔha dɛ́ ɔblɩ́ɩ bambá blɩ́, ɔha bambá pʋ́ ɔmátɔ́yín bɛbá mlɩtɔ á, bʋmɛ́ɛblɩ́ bɛɛ, mlɩ nwun layíntá? \v 24 Támɛ nɩ́ mlɩ fɛ́ɛ́ mlɩdɛ́ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n blɩ́, ɔmátɔ́fɔ ntɛ́ɛ ahá ánɩ́ bʋtamanú mʋ́tɔ́ bɛbá mlɩtɔ á, amʋ́ onutó bɔ́yɔ asʋ́n ámʋtɔ, nú ɩwɩasɩ ánɩ́ babwɛ́ lakpan. \v 25 Ɩbɛ́ha amʋ́ klʋntɔ asʋ́n bɛ́lɩn ɔwan, bɛ́da akpawunu, kánfʋ́ Bulu bɛɛ, “Lɛ́lɛ́, Bulu bʋ mlɩtɔ.” \s1 Ɔpasua Ámʋtɔ Nhɩhɩɛ́ \p \v 26 Mɩ́ apíó, nɩ́ mlɛbá befia Bulu osúmkpá, mlɩtɔ ɔkʋ tɔwá ɩlʋ, ɔkʋ tosúná atɔ́, ɔkʋ towun atɔ́, ɔkʋ tɛblɩ́ ɔblɩ́ɩ bámbá, ɔkʋ ɛ́ tonú mʋ́ asɩ á, bʋbwɛ́ɛ mʋ́ pʋwa ɔpasua ámʋ ɔwʋnlɩ́n. \v 27 Nɩ́ akʋ bɛ́blɩ́ ɔblɩ́ɩ bámbá á, bʋbwɛ́ɛ ahá abanyɔ́. Nɩ́ bʋtsɔ kʋ́ráá á, abasá. Bʋblɩ́ mʋ́ ɩkʋlɛ-kʋlɛ, mɛ́nɩ ɔkʋ ɔbɛ́lɛ mʋ́ asɩ. \v 28 Nɩ́ ɔhaa má ofíakpa ɩnʋá ɔbɛ́lɛ mʋ́ asɩ mʋ́ á, bʋkpá ɔnɔ́ bun, amʋ́a amʋ́ Bulu abʋtɔɩ nklobítɔ. \v 29 Bulu ɔnɔ́sʋ́ atɔɩ́pʋ́ abanyɔ́ ntɛ́ɛ abasá bʋtɔ́ɩ, atráhɛ abʋyɔ amʋ́ asʋn blɩ́hɛ́ amʋtɔ. \v 30 Támɛ nɩ́ Bulu ɔlɛ́ atɔ́ súná ɔkʋá otsie ofíakpa ɩnʋ á, Bulu ɔnɔ́sʋ́ ɔtɔɩ́pʋ́ ámʋ osíi tɔɩ́, ɔhá ámʋ ɔblɩ tɔ́á alawun. \v 31 Mlɩ fɛ́ɛ́ mlɛ́talɩ́ blɩ́ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n ámʋ ɩkʋlɛ-kʋlɛ, mɛ́nɩ mlɩ fɛ́ɛ́ mlósuán tɔkʋ tsú mʋ́tɔ́ pʋ́wá ɩwɩ ɔwʋnlɩ́n. \v 32 Bulu ɔnɔ́sʋ́ atɔɩ́pʋ́ amʋ bʋnyáa túmi ɔŋɛ́ ámʋ́ʋ́ ɩdɛ amʋ́ kpa amʋ́sʋ́, mɛ́nɩ bɔ́tɔɩ́ há amʋ́ aba ɔkpa. \v 33 Tsúfɛ́ Bulu asʋ́n lolwií, omegyí basabasa. \p \v 34 Nɩ́ ɔpasua ámʋ ifia a, atsɩ bʋbwɛ́ɛ díín. Bʋma ɔkpa tɔ́ɩ́. Bʋbá ɩwɩasɩ fɛ́ alɩá Mose Mbla lɛ́blɩ́. \v 35 Nɩ́ bʋdekléá bónu asʋankʋtɔ á, bʋfɩ́tɛ amʋ́ akúlu wóyítɔ́, tsúfɛ́ ɩbʋ pɛ́lɩá ɔtsɩ ɔbɔ́tɔɩ́ ofíakpa. \p \v 36 Mlɩlahogyi mlɩaa, mlɩ wá Bulu asʋ́n ámʋ ilotsuá asɩ? Ntɛ́ɛ mlɩ nkʋlɛ látsɔ mʋ́ nu? \v 37 Nɩ́ ɔkʋ dɛ́kɩ́ɩ ánɩ́ Bulu ɔnɔ́sʋ́ ɔtɔɩ́pʋ́ mʋgyi, ntɛ́ɛ ɔbʋ Ɔŋɛ́tɔ́ atokiehɛ́ kʋ á, ɩwánkɩ mʋ ánɩ́ anɩ Wíe onutó mbla ígyi ndɛwanlɩ́n sɩ́sɩ́ mlɩ. \v 38 Nɩ́ ɔmɔhɔ asʋ́n ánfɩ á, mlɩ ɛ́ mlɩmáhɔ mʋ asʋ́n. \p \v 39 Mɩ́ apíó, ɩ́nɩ sʋ mlɩprɩ ánɩ́ mlɛ́blɩ́ Bulu ɔnɔ́ asʋ́n, támɛ mlɩmábláa ɔhaa mlɩaa, ɔmáblɩ́ ɔblɩ́ɩ bambá. \v 40 Mlɩbwɛ tógyítɔ́ dɩnka mʋ́ ɔkpasʋ wankláán, ɩfʋn. \c 15 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Kristo Kʋsʋ́ tsú Afúlitɔ \p \v 1 Mɩ́ apíó, séi á, nkáɩn mlɩ \w asʋn wankláán\w* ámʋ́ʋ́ nɛda mʋ́ ɔkan súná mlɩ, mlɩlɔ́hɔ mʋ́sʋ́ gyí, mlɩ hógyi ɩlɩɩ́ mʋ́sʋ́ ámʋ. \v 2 Asʋ́n ánfɩ ɔbɛ́ha mlɩ nkpa ánɩ́ ɩtamatá, nɩ́ lɛ́lɛ́ mlɩlɔ́hɔ mʋ́sʋ́ gyí nɩ. Támɛ nɩ́ mlekíná mʋ́sʋ́ hogyi mʋ́ á, mlɩ hógyi labwɛ́ kpaalɩ! \p \v 3 Tsúfɛ́ asʋ́n ánɩ́ ɩhɩ́ɛ́ dehián bɔpʋhá mɩ́ nɔpʋba mlɩ ígyi. Mʋ́gyí, Kristo lóbowu anɩ lakpan sʋ, fɛ́ alɩá Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ lɛ́blɩ́. \v 4 Bopulá mʋ, Bulu lɔ́kʋsʋ́a mʋ tsú afúlitɔ ɛkɛ sáásɩ́ fɛ́ alɩá Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ ɩlɛblɩ́. \v 5 Ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná Petro. Mʋ́ ɔma a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná sumbí ayɔpʋ́ dúanyɔ ámʋ fɛ́ɛ́. \v 6 Ɩ́nɩ ɔma a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná mʋ abúopʋ tsɔtsɔɔtsɔá bʋdʋn ahá lafanu (500) ɔtsáwʋlɛ. Amʋ́tɔ́ akʋ bawú, támɛ ɔdʋdʋɔ bʋtráa bʋtsie nkpa. \v 7 Ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná Yakobo ɛ́. Ɔma a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná sumbí ayɔpʋ́ ámʋ fɛ́ɛ́. \p \v 8 Ɩtráhɛ-tráhɛ a, ɔlɛlɛ ɩwɩ ɔwan súná mɩ́ onutó ánfɩ nesin ɔma ba anfɩ. \v 9 Tsúfɛ́ mɩ́gyí sumbí ayɔpʋ́ ámʋtɔ ɔkʋsʋ nɩ. Tɛkɩ mmɔfʋn ánɩ́ bɛ́tɩ mɩ́ sumbí ɔyɔpʋ́ kʋ́ráá, tsúfɛ́ nɛdɩnká Bulu ɔpasua ámʋsʋ. \v 10 Támɛ Bulu awɩtɔlɛ sʋ́ ndɛ namlí alɩ. Mʋ awɩtɔlɛ amʋ ɩmɔbwɛ kpaalɩ. Tsúfɛ́ nayɔ́ agyʋ́má dʋn amʋ́tɔ́ okugyíɔkʋ. Támɛ megyí mɩ́ ɔwʋnlɩ́n nɔpʋyɔ́ mʋ́. Mʋ awɩtɔlɛ amʋ dɛ́ mɩ́ kpa. \v 11 Ɩ́nɩ sʋ nɩ́ mɩ́lɛ́trá da asʋ́n ámʋ ɔkan o, amʋ́ o, mʋ́á idehián gyí mlɩlɔ́hɔ anɩ asʋ́n ámʋsʋ gyi. \s1 Anɩ Kʋsʋ́ Tsú Afúlitɔ \p \v 12 Nɩ́ anɩtɛdá Bulu asʋ́n ámʋ ɔkan anɩaa, Bulu lɔ́kʋsʋ́a Kristo tsú afúlitɔ á, ntogyi sʋ́ mlɩtɔ akʋ mʋ́ bɛɛ, awupʋ́ bʋmɔ́ɔkʋsʋ́ tsú afúlitɔ? \v 13 Nɩ́ awupʋ́ bʋmɔ́ɔkʋsʋ́ mʋ́ á, idesuná ánɩ́ Bulu mɔ́kʋsʋ́a Kristo ɛ́. \v 14 Nɩ́ Kristo mɔ́kʋsʋ́ tsú afúlitɔ á, tɛkɩ anɩ asʋn wankláán amʋ ɔkanda igyi kpaalɩ. Mlɩ mʋ́sʋ́ hogyi ɛ́ igyi kpaalɩ. \v 15 Nɩ́ Bulu tamakʋ́sʋ́a awupʋ́ mʋ́ á, mʋ́mʋ́ afunu anɩdɛ́wa tɩn Bulu ɔnɔ́, blɩ́ anɩaa alakʋ́sʋ́a Kristo tsú afúlitɔ. Nɩ́ ɔtamakʋ́sʋ́a awupʋ́ á, mʋ́mʋ́ asʋ́n ánfɩ ɩma mʋ́tɔ́. \v 16 Nɩ́ ɔmɔ́ɔkʋsʋ́a amʋ́ mʋ́ á, mʋ́mʋ́ ɔmɔkʋsʋ́a Kristo ɛ́ nɩ́. \v 17 Nɩ́ ɔmɔkʋsʋ́a Kristo a, mʋ́mʋ́ kpaalɩ mlɩlahɔ mʋ gyi. Idesuná ánɩ́ mlɩlasin lakpantɔ. \v 18 Mʋ́mʋ́ ɩtráa desuná ánɩ́ Kristo ahógyipʋá bawú ɛ́ bafwɩ́. \v 19 Nɩ́ ɔyɩ́ ánfɩtɔ nkpa nkʋlɛsʋ́ anɩ ansɩ́dɩn Kristosʋ mʋ́ á, mʋ́mʋ́ anɩ ɩlá bʋ nwɛ dʋn ɔhagyíɔha. \p \v 20 Támɛ ɔnɔkwalɩá ɩda gyí, Bulu lakʋ́sʋ́a Kristo tsú afúlitɔ. Kristo labwɛ́ ahá ánɩ́ Bulu ɔbɔ́kʋsʋ́atɔ ogyankpapʋ. \v 21 Alɩ ámʋ́ʋ́ lowu lɛ́ba tsʋn nyankpʋsasʋ ámʋ a, alɩ kɛ́n kʋsʋ́ tsú afúlitɔ ɛ́ ɩlɛba tsʋn nyankpʋsasʋ nɩ́. \v 22 Tsúfɛ́ alɩ ámʋ́ʋ́ ahá bʋtowú amʋ́a \w Adam\w* ɩkʋlɛbwɛ sʋ ámʋ a, alɩ kɛ́n amʋ́a Kristo ɩkʋlɛbwɛ sʋ amʋ́ fɛ́ɛ́ bénya nkpa nɩ́. \v 23 Támɛ anɩtɔ okugyíɔkʋ bʋ mʋ brɛ́. Kristo Bulu légyankpá kʋ́sʋ́a tsu afúlitɔ. Nɩ́ Kristo oyínkí bá a, mʋ ɛ́ ɔbɔ́kʋsʋ́a mʋ ahá fɛ́ɛ́. \v 24 Mʋ́ ɔma a, Kristo obégyi ɔŋɛ́tɔ́ túmi laláhɛ, iwíegyí pʋ́ túmiá ɩdɛ ɔyɩ́sʋ́ gyí fɛ́ɛ́sʋ́ asa ɔyɩ́ ɔbɔ́mɔ ɔnɔ́. Mʋ́ ɔma a, obéyinkía iwíegyí ámʋ wá anɩ Sɩ́ Bulu ɩbɩtɔ. \v 25 Tsúfɛ́ ilehián ánɩ́ Kristo obégyi iwíe kpɛ́fʋn brɛ́á alagyi mʋ alupʋ́ fɛ́ɛ́sʋ́, pʋ́ mʋ ayabi tsá amʋ́sʋ́. \v 26 Olupʋ́ tráhɛ ánɩ́ ɔbɛ́hɩ gyí lowu. \v 27 Tsúfɛ́ Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ ɩlɛblɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Bulu lɔ́pʋ tógyítɔ́ wá mʋ asɩ.” Ɩ́nɩ imosuná ánɩ́ Bulu bʋ Kristo asɩ. \v 28 Nɩ́ Kristo ogyi tógyítɔ́sʋ́ tá á, ɔbɔ́pʋ ɩwɩ wá Bulu asɩ. Mʋlɛ́ha mʋ túmi dɩ́nká tógyítɔ́sʋ́, fówun Bulu ɛ́ obégyi tógyítɔ́á ɩbʋ ɔtɩ́nɛgyíɔtɩ́nɛ́sʋ́. \p \v 29 Nɩ́ Bulu mɔ́ɔkʋsʋ́a awupʋ́ á, ntogyi sʋ́ ahá bʋdɛ asú bɔ há ahá ánɩ́ bawú? Ntogyi sʋ́ bɛ́ha bɔ́bɔ amʋ́ asú há amʋ́? \v 30 Ntɛ́ɛ ntogyi sʋ́ anɩ mʋ́ abɔ́pʋ anɩ nkpa pléí brégyíbrɛ́? \v 31 Mɩ́ apíó, nɛkásɛ, ntefia alowusʋ ekekegyíɛkɛ! Igyi tɔ́á ntɔpʋ́tsú ɩwɩ ánɩ́ mlɩa anɩ Wíe Kristo Yesu mlɩlabwɛ́ ɩkʋlɛ. \v 32 Mʋ́ sʋ kpaalɩ nɔkɔ Efesofɔá bʋgyi fɛ́ mbwɩkɩ́tá-atɔ? Nɩ́ Bulu mɔ́ɔkʋsʋ́a awupʋ́ mʋ́ a, “Mʋ́mʋ́ mlɩha agyi, awɩ, anu, tsúfɛ́ ɔkɛ sɛsɛbrɛ anɩlawú.” Fɛ́ alɩá bɔwanlɩ́n wá Bulu asʋ́n ámʋtɔ. \p \v 33 Mlɩmáha ahá ánɩ́ bʋtɛblɩ́ asʋ́n ánfɩ odu abʋmlɛ mlɩ! Tsúfɛ́ ahandɛ bɛɛ, “Mba laláhɛ gyí teyíntá ɔha.” \v 34 Mlɩlabwɛ agywɩɩn wankláán, amlɩsi lakpan bwɛ. Tsúfɛ́ mlɩtɔ akʋ bʋtépí bʋmeyín Bulu. Ndɛ asʋ́n ánfɩ wanlɩ́n sɩ́sɩ́ mlɩ pʋ́sʋ́pa mlɩ. \s1 Ɔyʋlʋ́ʋá Abɔ́pʋkʋ́sʋ́ Tsú Afúlitɔ \p \v 35 Ɔkʋ ɔbɛ́fɩtɛ́ ɔbɛ́ɛ, “Nkálɩ Bulu ɔbɔ́kʋsʋ́a awupʋ́? Ɔyʋlʋ́ʋ mɔmʋ bɔ́pʋkʋ́sʋ́?” \v 36 Ɔha mimláhɛ! Bɩ ánɩ́ nɩ́ fodú atɔ́-abí á, ɩtɔplɔ́ asa ɩtɔkwɛ. \v 37 Megyí itóbí ámʋ́ʋ́ fɔpʋwá ɔsʋlʋ́tɔ ámʋ gyí ɔbán amʋ́ʋ́ ɩtɛdan amʋ. \v 38 Bulu tɛhá mʋ́ ɔyʋlʋ́ʋ pɔpwɛ ánɩ́ mʋ onutó odeklé. Ɔtɛhá atɔ́-abí kugyíkʋ mʋ́ ɔyʋlʋ́ʋ ɔtsan. \p \v 39 Alɩ ámʋ́ʋ́ atɔ́-abí ɔtsan-ɔtsan bʋ́ʋ ɩnʋ ámʋ a, alɩ́ tógyítɔ́ ɔyʋlʋ́ʋ igyi ɔtsan nɩ́. Anyánkpʋ́sa, mbwɩ, mbubwi pʋ́ ntsutso aye fɛ́ɛ́tɔ́ okugyíɔkʋ ɔyʋlʋ́ʋ ɔtsan. \p \v 40 Ɔsʋ́sʋ́-atɔ́ bʋ ɩnʋ, ɔsʋlʋ́sʋ-atɔ́ ɛ́ bʋ ɩnʋ. Mʋ́ fɛ́ɛ́ ɩbʋ ɔyʋlʋ́ʋ ɔtsan-ɔtsan. Ɔsʋ́sʋ́ klɛ́ numnyam ɔtsan, ɔsʋlʋ́sʋ klɛ́ ɛ́ numnyam ɔtsan. \v 41 Owí numnyam igyi ɔtsan há ɔtsra. Ɔtsra klɛ́ ɛ́ igyi ɔtsan há ntsrakpabi. Ɔtsrakpabi kugyíkʋ ná ɔtsan, mʋ́ numnyam ɛ́ ɩna ɔtsan há mʋ́ bá. \p \v 42 Alɩ ɩbɔ́bwɛ brɛ́á Bulu ɔbɔ́kʋsʋ́a awupʋ́ nɩ́. Anɩ ɔsʋlʋ́sʋ-ɔyʋlʋ́ʋ anfɩ́ itowú, plɔ́ ánfɩ ɩbɔ́tsʋn ɔtsan há mʋ́á Bulu ɔbɔ́kʋsʋ́a tsu afúlitɔ, tsúfɛ́ mʋ́ mʋ́ imóowu ɛkɛkɛɛkɛ. \v 43 Anɩ ɔyʋlʋ́ʋ anfɩ tɔpɔn brɛ́á bopúlá mʋ́, támɛ nɩ́ Bulu ɔkʋ́sʋ́a mʋ́ á, itenyá ɔwʋnlɩ́n, wá numnyam. \v 44 Ɔsʋlʋ́sʋ-ɔyʋlʋ́ʋ igyi séi, támɛ nɩ́ Bulu ɔkʋ́sʋ́a mʋ́ á, ɩbɔ́bwɛ ɔŋɛ́tɔ́ ɔyʋlʋ́ʋ. Tsúfɛ́ alɩ ámʋ́ʋ́ ɔsʋlʋ́sʋ-ɔyʋlʋ́ʋ bʋ ɩnʋ ámʋ á, alɩ́ ɔŋɛ́tɔ́ klɛ́ ɛ́ bʋ ɩnʋ nɩ́. \v 45 Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ amʋ lɛ́bláa anɩ ɔbɛ́ɛ, “\w Adam\w* gyankpapʋ amʋ lɔ́bwɛ ɔkɩankpapʋ.” Támɛ Adam tráhɛ, ogyi Kristo amʋ mʋ́ gyí Ɔŋɛ́á ɔtɛhá nkpa. \v 46 Ɔsʋlʋ́sʋ-ɔyʋlʋ́ʋ anɩtegyankpá nyá asa anɩtebenya ɔŋɛ́tɔ́ klɛ́. \v 47 Ɔsʋlʋ́tɔ-ɩsɩ Bulu lɔ́pʋpwɛ́ nyankpʋsa gyankpapʋ, ogyi Adam amʋ. Kristo, amʋ́ʋ́ obuo amʋ mʋ́ otsú ɔsʋ́sʋ́. \v 48 Nyankpʋsa okugyíɔkʋ bʋ ɔsʋlʋ́sʋ-ɔyʋlʋ́ʋ fɛ́ Adam, támɛ anɩ ɔsʋ́sʋ́-ɔyʋlʋ́ʋ mʋ́ bɔ́bwɛ fɛ́ Kristo klɛ́. \v 49 Alɩ ámʋ́ʋ́ anɩgyí fɛ́ ɔsʋlʋ́sʋ Adam amʋ a, alɩ kɛ́n abɔ́bwɛ fɛ́ Kristo amʋ́ʋ́ otsú ɔsʋ́sʋ́ ámʋ ɛ́ ɛkɛkʋ́ nɩ́. \p \v 50 Apíó, tɔ́á ndɛblɩ́ gyí, anɩ ɔyʋlʋ́ʋ anfɩ́ igyi ɔyʋlʋ́ʋ mʋ́a obugya anfɩ iméenya ogyíkpá \w Bulu iwíegyí\w* ámʋtɔ. Tɔ́á iteyíntá ɩmɛ́ɛtalɩ́ nyá ogyíkpá tɔ́á ɩtamayíntátɔ́. \p \v 51 Támɛ mlɩyaa asʋ amlɩnu asʋn ŋaínhɛ́ kʋá Bulu lalɛ́ súná mɩ́. Ɔbɛ́ɛ, megyí anɩ fɛ́ɛ́ obówu, támɛ anɩ fɛ́ɛ́ ɔyʋlʋ́ʋ bɛ́tsɛ. \v 52 Nɩ́ ɔkpɛ tráhɛ ɩfʋ́lɩ́ pɛ́ á, anɩ fɛ́ɛ́ abɛ́tsɛ ɔtsáwʋlɛ pɛ́. Bulu ɔbɔ́kʋsʋ́a awupʋ́ ámʋ. Amʋ́ ɔyʋlʋ́ʋ ɩmɛ́ɛtrá yintá, ɔbɛ́tsɛ anɩ nkpa atsiápʋ́ ɛ́ fɛ́ɛ́. \v 53 Tsúfɛ́ ilehián ánɩ́ Bulu ɔbɛ́tsɛ anɩ ɔyʋlʋ́ʋ anfɩ́ itowú plɔ́ ánfɩ, há anɩ ɔyʋlʋ́á ɩtamawú, ɩtamaplɔ́. \v 54 Nɩ́ ɩbá mʋ́tɔ́ ánɩ́ Bulu latsɛ tɔ́á itowú, bwɛ́ mʋ́ tɔ́á ɩtamawú, tɔ́á ɩtɔplɔ́ ɛ́ lábwɛ́ tɔ́á ɩtamaplɔ́ á, ɩnʋ́ Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ anfɩ ɩbɛ́ba mʋ́tɔ́ nɩ́. Ɔbɛ́ɛ, “Batú lowu asɩ plɩ́plɩ́plɩ́plɩ́. Ɩsʋgyí onutó laba.” \q1 \v 55 Bulu asʋn wanlɩ́nhɛ́ kʋ ɛ́ lɛ́blɩ́ ɔbɛ́ɛ, “Óo lowu, nkʋ́nʋ fʋ́ ɔkpɛ bʋ? \q2 Nkʋ́nʋ́ fʋ́ ɩsʋgyí bʋ?” \m \v 56 Lakpan igyi ɔkpɛ ánɩ́ ɩtɔmɔ́, Mose mbla ámʋ ɛ́ ɩtɛhá lakpan túmi. \v 57 Nkálɩ kʋ́ráá abɔ́kʋkʋ da Bulu ɩpán? Mʋláhá anɩlatsʋn anɩ Wíe Yesu Kristosʋ gyi asʋ. \p \v 58 Mʋ́ sʋ apíó adwɛpʋ́, mlɩlɩɩ kínkíínkín, mlɩmákpɩnkɩ́. Mlɩsi mlɩ ɩwɩ fɛ́ɛ́ ha Bulu agyʋ́má brégyíbrɛ́, tsúfɛ́ mlɩyin ánɩ́ mlɩ gyumagyihɛ mɔ́ɔbwɛ kpaalɩ. \c 16 \rem Proofread 06-07-09 \s1 Ɩtswɩtswɩ Ha Yerusalem Ahiánfɔ \p \v 1 Ɩtswɩtswɩ ha Bulu ahá ánɩ́ bʋbʋ Yerusalem asʋ́n ámʋ ɛ́ á, mlɩbwɛ mʋ́ fɛ́ alɩ ámʋ́ʋ́ nɛbláa ɔpasua ámʋ́ʋ́ ɩbʋbʋ Galatia ɔmátɔ́ mbɛ́ɛ bʋbwɛ́ɛ mʋ́ ámʋ. \v 2 Ɔhagyíɔha ɔkɩ́ɩ mʋ kɔ́ba alɩá otenyá ɔnɔ́, ɔlɛ kʋ yaɩ Kwasiedagyíkwasieda. Mlɩmágyo mlɩaa mbá asa amlɩtswɩtswɩ mʋ́. \v 3 Nɩ́ nɛbá á, nɔ́wanlɩ́n nwʋlʋ́ há ahá ánɩ́ mlɩ onutó mlɛ́lɛ mlɩaa, bʋpʋ́ʋ atɔ́ ámʋ ya Yerusalemfɔ ámʋ, pʋ́lɛ́ amʋ́ súná amʋ́. \v 4 Nɩ́ ɩbʋ alɛ́á nɔ́yɔ á, mʋ́mʋ́ bóbuo mɩ yɔ́. \s1 Paulo Ɔkpatu Nhɩhɩɛ́ \p \v 5 Nɩ́ nɔkʋ́sʋ́ tsú Makedonia a, nɛ́ba mlɩ wá, tsúfɛ́ ndekléá nɔ́tsʋn ɩnʋ asa nɛ́ba. \v 6 Fíalɩ nétsiá mlɩ wá kpalobí. Fíalɩ kʋ́ráá nétsiá ɩnʋ nyankpʋ mʋ́a atsalɩ brɛ́ ámʋ fɛ́ɛ́, fówun mlɩlasí mɩ́ ɔkpa nayɔ́ ɔtɩ́nɛgyíɔtɩ́nɛ́á nɔ́yɔ. \v 7 Séi mʋ́ á, mmedékléá nɛ́ba bɛka tsʋn mlɩ wá kɛkɛ. Nɩ́ Bulu lótsulá á, nétsiá mlɩ wá kpalobí. \p \v 8 Támɛ nétsiá Efeso nfɩ kpɛ́fʋn Pentekoste ɛkɛ ámʋ. \v 9 Tsúfɛ́ ɔkpa kpɔnkpɔntɩ lafínkí há mɩ́ ánɩ́ nɔ́yɔ agyʋ́má ánɩ́ ɩbɔ́wa labi. Ɩbʋ mʋ́tɔ́á mɩ́ alupʋ́ tsɔtsɔɔtsɔ bʋbʋ nfɩ mʋ́. \p \v 10 Nɩ́ Timoteo owíé mlɩ wá á, mlɩmáha ifú ɩkɩta mʋ, tsúfɛ́ anɩ Wíe agyʋ́má ámʋ kɛ́n ɔdɛyɔ fɛ́ mɩ́. \v 11 Mlɩmáha ɔhaa ɔkɩ mʋ ansɩ́tɔ́ kótíkótí. Mlɩsi mʋ ɔkpa wankláán oyinki bɔtʋ mɩ́, tsúfɛ́ ntsie ngyo mʋa anɩ apíó atráhɛ amʋ. \p \v 12 Anɩ píó Apolo asʋ́n ámʋ a, nalɩ́ɩ́ mʋsʋ mbɛ́ɛ, obúo apíó ámʋ ba mlɩ wá, támɛ omedékléá ɔbɛ́ba séi. Nɩ́ onyá ɔkpa á, ɔbɛ́ba. \s1 Asʋ́n Tráhɛ \p \v 13 Mlɩda ɩwɩsʋ, amlɩlɩɩ kínkíínkín mlɩ hógyitɔ. Mlɩwa klʋn, amlɩwa ɩwɩ ɔwʋnlɩ́n. \v 14 Mlɩpʋ ɔdwɛ bwɛ mlɩ tógyítɔ́. \p \v 15 Mɩ́ apíó, mlɩyin ánɩ́ Stefana mʋa mʋ wóyítɔ́ ahá gyí agyankpapʋá bɛdamlí klʋntɔ Akaia nsáɩntɔ. Basí ɩwɩ há, bʋdɛ Bulu ahá ámʋ súm. \v 16 Nokókóli mlɩ, mlɩba ɩwɩasɩ ha amʋ́a ahá ánɩ́ bɛ́ba bɛtsɩá amʋ́tɔ́, bɔ́pʋ nsi yɔ́ agyʋ́má ámʋ. \p \v 17 Ansɩ́ lagyi mɩ ánɩ́ Stefana mʋa Fortunato pʋ́ Akaiko baba mɩ́ wá. Tsúfɛ́ bʋdɛ mlɩ ɔbwɛkpá bwɛ. \v 18 Bawá mɩ́ atɛtɔ-ɔnlɩn wankláán, fɛ́ alɩ ámʋ́ʋ́ bɔwa mlɩ ámʋ. Mlɩbu ahá ánfɩ odu. \p \v 19 Ɔpasua ámʋ́ʋ́ ɩbʋ Asia amʋ fɛ́ɛ́ bʋdɛ mlɩ tsiá ha. Akwila mʋa Priska pʋ́ ɔpasua ámʋ́ʋ́ ɩbʋ amʋ́ wóyítɔ́ amʋ ɛ́ bɛhá mlɩ tsiá wankláán anɩ Wíe ɩdátɔ́. \v 20 Apíó aba ámʋ fɛ́ɛ́ bɛhá mlɩ itsiá gyágyáágyá. \p Mlɩlata aba puta Kristotɔ. \p \v 21 Mɩ́ Paulo onutó lapʋ́ mɩ́ ɩbɩ wanlɩ́n ɩ́nɩ, ndɛpʋhá mlɩ tsiá. \p \v 22 Nɩ́ ɔkʋ tamadwɛ́ anɩ Wíe Yesu a, ɩlwɩɩ́ dɩn mʋsʋ! \p Marana-ta! (Mʋ́ asɩ gyí, “Anɩ Wíe, ba!”) \p \v 23 Anɩ Wíe Yesu Kristo ogyíi mlɩ bʋalɛ. \p \v 24 Anɩa anɩ Wíe Kristo Yesu ɩkʋlɛbwɛ sʋ ntɛhɩ́ɛ́ dwɛ́ mlɩ fɛ́ɛ́. \w Amen!\w*