\id EPH - Nooni \h Ɛfɛsus \toc1 Ɛfɛsus \toc2 Ɛfɛ \toc3 Ɛfɛ \mt2 Ŋwa' wvù Baul to saŋɛɛ ɛ̂ kentaashɛ ke \mt1 Ɛfɛsus \imt1 Fiɛɛ fì nu ɛ̂ Ŋwa' wvu Ɛfɛsus wvun e \ip Ŋwa' wvun to saŋ Baul, waa ntum Jisos fô bonyii bo mbee le bo ɛ̂ kelaante kè Ɛfɛsus e. Ɛkolɛ ke fiɛɛ le fì nu ɛ̂ ŋwa' wvun e nu nseyse wvù Nyo' to seysɛɛ lɛ wen nu ke ebaancɛ mwɛɛm mvunciim mvu fowe bô mvu fokuse egɛɛ ɛ̂ Jisos ɛkuse. Baul nu ɛ nɛle no fí to ghanɛɛ ɛ bonyii sɛ no nu yî kentaashɛ le bô bo Nyo'. Wvú nu ɛ duŋcɛ no Nyo' Tata to cawɛɛ bonyii bew, lɛɛshɛ bibefɛ bibole fele yî Jisos Klistu wvù Waa we le, bô no wvú to geɛ nciise we yî bó le wvù ɛ̀ nu Keyoy ke Yuule. Wvú nu ɛ duŋcɛ jé le jé le no kentaashɛ ke bonyii bo Nyo' le nu wee mwaaŋ yî Klistu le. \is1 Bikuu bi mwɛɛm e ɛ̂ ŋwa' wvun e \io1 1:1-2 Keŋkɛwcɛ \io1 1:3–3:21 Ntaŋ wvù Nyo' to kɛŋke fô Klistu le noo fô kentaashɛ ke bonyii bo mbee le \io1 4:1–6:20 Nshii bonyii bo Klistu le wvu fwɛ \io1 6:21-24 Kemɛse \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Gal 1:1; \xt Lem 18:19-21; 19:1\x*Ɛ̀ nu me wvù Baul, waa ntum Klistu Jisos yî ŋkoŋ wvù wvu Nyo' le. \p Me nsaaŋke ŋwa' wvun fô bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le bo Ɛfɛsus bò leeme yî fiɛɛ le fimwaaŋ yî Klistu Jisos e. \p \v 2 Nyo' Icee wesebeene bô Tata Jisos Klistu ebuw ben, ebvuu enya ben bô nyɛkeey. \s1 Mbuwma wvù fici biyoy bi bonyii bò nu ɛ taashɛ yî Klistu le \p \v 3 \x - \xo 1:3 \xt 2:6; 2Kol 1:3\x*Mbense enù fô Nyo' wvù ɛ̀ nu Nyo' wvu Tata wesebeene wvù Jisos Klistu, bvuu nu Ice le. Wvú nu ɛ buw beene bô mbuwma tfuu wvu woŋ wvu we le wvù fici biyoy bisɛɛbeene njefo beene nu ɛ taashɛ yî Klistu le. \v 4 \x - \xo 1:4 \xt 5:27; Jon 15:16; 17:24; 2Tɛs 2:13\x*Ɛ́ Nyo' sɛ keenu keebom woŋ nu ɛ wvú to caw wase beene lɛ beene etaashɛ beene bo Klistu, eyuule, nu sɛ nlom ɛ̂ wvú ɛjise. Yî keŋkoŋɛn kew e, \v 5 \x - \xo 1:5 \xt Jon 1:12\x*nu ɛ wvú to seyse wase keeke ejo beene lɛ ɛ̀ nu boom bew fele yî Jisos Klistu le. Wvú to ge nonɛn, bii fiɛɛ fì wvú to gomte lɛ fí enù le. \v 6 \x - \xo 1:6 \xt Mat 3:17; Lum 5:2; Kolo 1:13\x*Ɛ ɛ̀ to nu wvu lɛ mbense egɛnè ɛ̂ wvú yî mbuwma we wvu baay wvù wvú nu ɛ nya ɛ̂ beene ɛcici fele yî Waa we wvù nu fitele fiew e. \v 7 \x - \xo 1:7 \xt Kolo 1:13-14; \xt Ɛfɛ 2:13; Lum 3:25-26; Kolo 1:20; 1Jon 5:7; \xt Ɛfɛ 2:7\x*Wvú to sum beene can ŋgɛw e ɛ ɛ̀ nu bô ɛlɛmɛ ke Waa we wvun e. Fì nu lɛ, wvú nu ɛ lɛɛshɛ bibefɛ bisɛɛbeene, bii mbuwma we wvù kuuke naa baay e, \v 8 wvù wvú tfuwɛɛ lo yî yese beene le. Wvú to ge nonɛn bô bvufee bvucii noo ŋkpwawcɛ we tfuu. \v 9 \x - \xo 1:9 \xt 1:22; Kolo 1:16, 20\x*Nyo' nu ɛ ge wase beene ɛ kiɛɛ fiɛɛ fì wvú gomte fì to shee nu ɛ̂ kenyilɛ le. Wvú ge bii fiɛɛ fì jee wvú le no wvú to seysɛɛ keeke ege fele yî Klistu le. \v 10 Wvú to seyse lɛ kefew nu ke edioo ɛ to wase ɛ kocɛn ɛ́ wen ebaancɛ mwɛɛm mvunciim kɛnɛɛ ɛ̀ nu mvu fowe, kɛnɛɛ mvu fokuse, egɛɛ ɛ̂ Jisos ɛkuse. \v 11 \x - \xo 1:11 \xt 1:4; Lum 8:28-29\x*Ɛ̀ nu tɛn nje Klistu wvù Nyo' to cawɛɛ bese keenu bonyii bew. Wvú to caw no wvú to seysɛɛ wase ɛ ɛ̀ bɛɛ lo bii ŋkpwawcɛ wvuwe le kɛ lɛŋlɛŋ no wvú ké no gee mwɛɛm mwew mvunciim bii ntaŋ wvuwe bô ŋkoŋ wvuwe le. \v 12 Fí to nu nonɛn, wvu lɛ bese bò to nu bonyii bo fwe keegɛɛ bvufee yî Klistu le ke eceè nce wvù egeè ɛ bvukukɛ bvu Nyo' le yen'yi, ɛ mbense gɛne ɛ̂ wvú. \v 13 \x - \xo 1:13 \xt 4:30; 2Kol 1:22; Kolo 1:5\x*Ben tɛn to nu ɛ taashɛ yî Klistu le seke ben to yuwɛɛ diɛw yi kecɛɛy yì ɛ̀ nu saaka wvù jee wvù to toɛ bô mboyma fô ben e. No ben yuwɛɛ nonɛn, mum lese fitele yî Klistu le, ɛ Nyo' ge nciise we yî yene le wvù ɛ̀ nu Keyoy ke Yuule kè wvú to kawɛɛ bonyii dvú. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt 4:30; 2Kol 1:22\x*Keyoy ke Yuule kin nu ketfuŋ ke bvushɛw bvù beene nu ke ekɛŋkɛ le. Ɛ beene nu ke ekɛŋke seke Nyo' ɛ mɛse ɛ sum bonyii bò ɛ̀ kɛŋke wvú yî ŋgɛw kebefɛ le. Nonɛn, ɛ́ bvukukɛ bwew eyen'yi ɛ mbense gɛne ɛ̂ wvú. \s1 Ɛ Baul nya keyoone ɛ̂ Nyo' fô bonyii bo Ɛfɛsus e \p \v 15 Me nu ɛ n'yuw wase ɛkumɛ fitele fì ben nu ɛ lese yî Tata Jisos e, noo keŋkoŋɛn kè ben kɛŋke fô bonyii bocii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le. Ɛ̀ nɛɛ fiɛɛ fì ge, \v 16 \x - \xo 1:16 \xt Kolo 1:3\x*ɛ́ me ŋké ndioo mbunlee no ŋkumyi ben ɛ̂ bunle yɛm e. Me ŋke mbaa enlu wase keenyaa keyoone ɛ̂ Nyo' ɛkumɛ ben kɛ. \v 17 \x - \xo 1:17 \xt 5:17; Bŋgn 2:6; Kolo 1:9-10\x*Me mbunlee lɛ Nyo' wvù nu wvu Tata wesebeene wvù Jisos Klistu, Nyo' wvù nu Icee bvukukɛ, enya ben bô keyoy ke bvufee le, eyene ɛjisɛ ɛyene ɛ́ ben ekiɛɛ wvú ntay. \v 18 \x - \xo 1:18 \xt 4:4; Kolo 1:12\x*Me mbvuu mbunlee lɛ wvú eyuuse bvufee bvunɛn ɛ́ ben ekiɛɛ fiɛɛ fì ben taale fwe yî dvú le, fì ɛ̀ nu fì bó to teŋɛɛ ben nje fí, ebvuu ekiɛɛ bvukukɛ bvu baay bvu bvushɛw bvu bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le. \v 19 \x - \xo 1:19 \xt 2Kol 13:4; Kolo 2:12\x*Ɛ me mbvuu mbunlee lɛ Nyo' eyene bvufee bvunɛn ɛ́ ben ekiɛɛ mvuŋgay mwew mvù fele mvuŋgay mvunciim. Ɛ̀ nu mvuŋgay mvun mvù wvú lemte dvú fô beene bò nu ɛ lese fitele yî ye le, ɛ ɛ̀ nu mvuŋgay mvu baay. \v 20 \x - \xo 1:20 \xt Lem 2:33; Kolo 3:1\x*Ɛ ɛ̀ nu mvuŋgay mvudvu mvun mvù wvú to lemɛɛ dvú bvuse Klistu yî kpwe le, bense wvú shike ɛ̂ ɛbo kew ke ɛcɛɛy e woŋ wvu we le. \v 21 \x - \xo 1:21 \xt 6:12; Lum 8:38; Gal 4:8-9; Kolo 1:13, 16, 20; 2:9-10, 15, 20\x*Klistu kuuke fele naa lo mwɛɛm mvù saake fowe mvunciim noo bvunfon noo mvuŋgay noo bvukukɛ bvucii. Wvú bvuu kɛŋke diee dì kuuke fele naa lo ɛdiee ɛcii yò bó teŋe bonyii dvú. Kɛ wvú nu nonɛn ɛ ɛ̀ nu kɛ yî kefew kin e maaŋ kɛ. Wvú nu ke enu kɛ nonɛn kefew kè too le. \v 22 \x - \xo 1:22 \xt 1:10; 4:15; 5:23; Mben 8:6; Kolo 1:18; 2:19\x*Nyo' nu ɛ gɛɛ mwɛɛm mvunciim ɛ̂ wvú ɛkuse, ɛ bvuu ɛ gɛɛ wvú lɛ wvú enù ɛkolɛ ke fiɛɛ ficii fi kentaashɛ ke bonyii bo mbee le. \v 23 \x - \xo 1:23 \xt 2:16; 4:1-16, 25; 5:30; 1Kol 12:4-11, 27; Kolo 2:19; \xt 2:14, 18; 4:1-6; Kolo 3:15; \xt 3:19; 4:10\x*Kentaashɛ ke bonyii bo mbee le kin nu ye Klistu. Klistu ɛ mum ɛ yiŋsɛn yî kentaashɛ kin e kí ɛ kocɛn, ɛ ɛ̀ nu wvú wvù gee ɛ mwɛɛm mvunciim yiŋsene kocine ɛ̂ jé le yicii. \c 2 \s1 Nyo' to nu ɛ taashɛ beene bo Klistu bvuse yî kpwe le \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xt 2:5\x*Ɛ̀ to nu fwele, ɛ ben nu bonyii bò nu ɛ kpwe wase ɛ̂ keyoy e nje bojay bonɛn bô bibefɛ, \v 2 \x - \xo 2:2 \xt 6:12; Jon 12:31; 14:30; Lem 26:18; 1Jon 2:16\x*bì ben to cee gee le. Ben to cee bii ɛ ɛ̀ nu je yì bonyii bo yî woŋ wvun e cee, bvuu bii nfon mvuŋgay mvu yî fwefwe le. Ɛ̀ nu wvú keyoy kekiɛ kè lemte keseen yî bonyii bò tɛmyi bikuu bô bo Nyo' le. \v 3 \x - \xo 2:3 \xt 5:6, 8; Lum 1:28; Kolo 3:6\x*Ɛ̀ nu kɛ tɛn no beene bocii to shee cee. Beene to cee gee mwɛɛm mvù nyam ye yì ŋɛyte shieele, bii mwɛɛm mvù nyam ye bô boŋkpwawcɛ bosɛɛbeene gomte lɛ beene egeè. Beene diɛwɛ bonyii bo boyuum to nu wase lo bonyii bò shém effuuke Nyo' bô bó, kɛ lɛŋlɛŋ diɛwɛ no wee wvu wum tfuu nu. \v 4 \x - \xo 2:4 \xt Lum 8:39; 9:16; Jɛm 5:11\x*Geenɛn Nyo' wvù nu ɛ yiŋsɛn bô shen fô beene le to nu ɛ koŋ beene baay, \v 5 \x - \xo 2:5 \xt 2:8; Lum 3:24; 6:13; Kolo 2:12-13\x*taashɛ beene bo Klistu bvuse yî kpwe le no beene to nu ɛ kpwekɛn wase nje bojay bosɛɛbeene. Nyo' to boyse ben ɛ ɛ̀ nu nje fitele fiew fì jee. \v 6 \x - \xo 2:6 \xt 1:3; Kolo 2:12; 3:1\x*No wvú to taashɛɛ beene ɛ bo Klistu Jisos bvuse yî kpwe le nonɛn, mum bense beene shike beene ɛ bó woŋ wvu we le. \v 7 \x - \xo 2:7 \xt 1:7; Lum 5:20\x*Wvú to ge nonɛn wvu lɛ ɛ́ ke edioo enu yî kefew kè too le, ɛ́ wvú eduŋcɛ mbuwma we wvu baay wvù ɛ̀ nulo wee saa efewsɛn kɛ. Mbuwma wvun nu ɛ wvú ɛ duŋcɛ wase ɛ̂ beene nje fitele fiew fì jee fele yî Klistu Jisos e. \v 8 \x - \xo 2:8 \xt Mat 20:15; Jon 4:10; Lem 15:11; Gal 2:16\x*Ben ekeè lɛ Nyo' to boyse ben ɛ ɛ̀ nu nje fitele fiew fì jee fele yî fitele fì ben to lesɛɛ yî Klistu le. Kɛ fifin nu ɛ ɛ̀ to ge ben kɛ. Ɛ̀ nu nnya Nyo'. \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Lum 3:28; 1Kol 1:31; 2Tim 1:9; Tay 3:5\x*Kɛ ɛ̀ to nu nje lemme dimew dì wee to lemɛɛ sɛ kɛŋkɛ wvu lɛ wee mvu ke enɛ esaale ye kɛ. \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Tay 2:14\x*Fiɛɛ fì nu, nu lɛ beene nu no bó nu nɛn, ɛ ɛ̀ lem Nyo' bô ɛbo kew. Wvú nu ɛ taashɛ beene bo Klistu Jisos ɛ ge beene ɛ no nu bonyii bo bofɛ, wvu lɛ beene elemtè dilemme dì jee dì wvú to seysɛɛ wase ɛ ɛ̀ bɛɛ lo lɛ ɛ̀ nu dì beene nu ke ecee lemte le. \s1 Dikfuu di difɛɛ nu wase wee mwaaŋ yî Klistu le \p \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Lum 11:17\x*\x - \xo 2:11 \xt 5:8; \xt Gal 5:6; Fili 3:3\x*Ben bonyii bò yaa nu kɛ kfuu di Bojuu le, ben ekumyì fiɛɛ fì ben to shee nu fwele. Bojuu bò teŋe bikuu bibole lɛ bowen nu bonyii bò bó nu ɛ tfuse yew, to teŋe ben lɛ ben nu bonyii bò nu ntffuse. Ɛ ntfuse wvu yew wvun nu fiɛɛ ɛ bó gee kɛ ɛ ɛ̀ nu yî ye wee le bô can. \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Lum 9:4; 1Kol 15:19; Kolo 1:21-22; 1Tɛs 4:13; \xt 2:19\x*Ben ekumyì lɛ ɛ̀ to nu sekekiɛ, ɛ ben yaa kɛŋke fiɛɛ keege bô Klistu kɛ. Kɛ ben to nu ɛnte jo ɛŋgokɛ ke bonyii bo Nyo' le bò ɛ̀ nu bo Islael kɛ. Kɛ ben to kɛŋke fiɛɛ keege bô moŋkan mo ŋkawma le mò Nyo' to gbwole bô bó kɛ. Ben to nu kɛ lo finɛn yî nshɛ le fɛn yaa kɛŋke fiɛɛ fimew fì ben taale fwe yî dvú le kɛ, yaa kee tɛn Nyo' kɛ. \v 13 \x - \xo 2:13 \xt 2:17; 3:6; \xt 1:7; Gal 1:4\x*Geenɛn, yî keseen e no ben nu ɛ taashɛ wase ben ɛ bo Klistu Jisos, ben bò to shee nu ncejole fô Nyo' le, nu ɛ wvú ɛ jo wase ben ɛ to dvú nceencee fô wvú le fele yî ɛlɛmɛ ke Klistu le. \v 14 \x - \xo 2:14 \xt 2:16; 4:3; Kolo 1:20; \xt 1:23; Lum 10:12; 1Kol 12:13; Gal 3:28\x*Ɛ̀ nu wvú wvù Klistu kebɛɛ wvù nu ɛ to bô nyɛkeey fô beene le. Wvú nu ɛ ge wase Bojuu bô bonyii bò yaa nu kɛ Bojuu ɛ tu wee mwaaŋ. Wvú nu ɛ bvusse kembew ke keŋgawsɛn e kè ɛ̀ nu kembanɛn kè se shee nu ɛ̂ beene ɛntelɛŋ. \v 15 \x - \xo 2:15 \xt 2Kol 5:17; Kolo 2:14\x*Wvú nu ɛ nya ye ye ɛ kpwe keefiwsɛ nci bô mwɛɛm mvù nci duu lɛ bó egeè keenu bonyii bo Nyo' le. Wvú ge nonɛn wvu lɛ wen etaashɛ wee tfuu yî ye le ɛ́ bó etu wase wee mwaaŋ wvu fwɛ yî bvudvuu bvu bonyii bo bofɛɛ le. No wvú ge nonɛn, ɛ mum ɛ to bô nyɛkeey. \v 16 \x - \xo 2:16 \xt 1:23; Lum 5:10; Kolo 1:20-22\x*Kpwe ye yî kentam e nu ɛ taashɛ dikfuu di difɛɛ ɛ to dvú fô Nyo' le yî ye le yimiaaŋ, ɛ mum ɛ yu kembanɛn kebole yî kentam e kí ɛ ka. \v 17 \x - \xo 2:17 \xt Yɛsa 57:18-19; Lem 2:39\x*Wvú to nu ɛ to fewcɛ saaka wvù too bô nyɛkeey ɛ̂ ben bò to nu ncejole, fewcɛ tɛn saaka wvudvu wvun ɛ̂ bonyii bò to nu nceencee. \v 18 \x - \xo 2:18 \xt 3:12; Lum 5:2\x*Ɛ̀ ge wvú beene bocii ɛ sɛ kɛŋkɛ je keeto fô Nyo' Ice le fele yî Keyoy e kemwaaŋ. \v 19 \x - \xo 2:19 \xt 2:12; 3:6; Ibu 12:22-23\x*Nonɛn, kɛ ben bɛɛ botolo kɛnɛɛ bonyii bò bɛke lo kɛ. Ben nu wase boom bo woŋ e ben ɛ bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le, nu tɛn bonyii bo yew e bo Nyo' le. \v 20 \x - \xo 2:20 \xt Mat 16:18; 1Kol 3:10-11; Mwm 21:14\x*Ɛ yew yin nu ɛ bó bom yî kenffuy kè ɛ̀ nu boom bo ntum e bo Jisos e bô bonyii bò teete bontum bo Nyo' le, ɛ Klistu Jisos kebɛɛ nu tɛ di buu di yew yidvu le. \v 21 \x - \xo 2:21 \xt 1Kol 3:16\x*Ɛ̀ nu yî ye le wvù yew yidvu nu ɛ taashɛ ɛ no kuu keeke eto enu yew yì yuule fô Tata le. \v 22 \x - \xo 2:22 \xt 1Bi 2:5\x*Ben tɛn nu ɛ taashɛ ɛ yoo yî Klistu le, ɛ no nu bvudvuu bvù Nyo' cee fó ɛ̂ Keyoy kew e. \c 3 \s1 Baul nu wee nfewcɛ fô bonyii bò yaa nu kɛ Bojuu le \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt Kolo 1:25\x*\x - \xo 3:1 \xt 4:1; Fili 1:7; Kolo 4:18; Flm 1, 9\x*No Nyo' nu ɛ ge wase mwɛɛm mvun fô ben e nonɛn, me ɛ mum ɛ no mbunlee fô ben e. Me wvù Baul nu yî ncaw e nje saaka wvu ɛkumɛ Klistu Jisos. Ɛ me nlemte ncaw wvun nje yene ben bonyii bò yaa nu kɛ Bojuu. \v 2 Me ŋkpwaake lɛ ben nu ɛ yuw wase no Nyo' to nu ɛ caw me nya lemme lɛ me ensee ɛ̂ ben ɛkumɛ mbuwma we fô ben e. \v 3 \x - \xo 3:3 \xt 3:6\x*Fiɛɛ fidvu fin nu fì to shee nu ɛ̂ kenyilɛ le ɛ Nyo' ɛ yene wase ɛjisɛ ɛyɛm me ɛ n'yɛn. Me nu ɛ nsaŋ wase caan ɛkumɛ fí fô ben e. \v 4 \x - \xo 3:4 \xt Lum 16:24; 2Kol 11:6\x*Ɛ́ ben taŋ lo, ɛ́ ben eyɛn fiɛɛ fì me ŋkee ɛkumɛ kenyilɛ kin kè to nu ɛkumɛ Klistu le. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Kolo 1:26\x*Ɛ̀ to nu fwele ɛ bó faŋɛ yaa ege ɛ́ ɛŋgokɛ ke bonyii le ke sekekiɛ ekiɛɛ kenyilɛ kedvu kɛ. Keseen nu ɛ Keyoy ke Yuule ɛ duŋcɛ wase ɛ̂ boom bo ntum e bo Jisos e bò wvú to balɛɛ lɛ ɛ̀ nu bew noo ɛ̂ bonyii bò teete bontum bo Nyo' le, bó ɛ kiɛɛ. \v 6 \x - \xo 3:6 \xt 1:9-10; 2:13-14, 18-19; 3:9-11; Lum 16:25; Kolo 1:26-27\x*Fiɛɛ fidvu fin nu lɛ bonyii bò yaa nu kɛ Bojuu nulo ebee saaka wvù jee le, ɛ́ Nyo' enya tɛn bó bô bvushɛw bvù wvú nu ɛ gɛɛ ɛ̂ bonyii bew. Bó nu wase ye yimiaaŋ bô bó, ɛ ŋkawma wvù Nyo' to geɛ fô Bojuu le nu wase tɛn fô bó le no bó nu ɛ taashɛ bô bo Klistu Jisos. \p \v 7 Nyo' to nu ɛ baa me lɛ me enfewcì saaka we wvù jee wvun. Wvú to bale nje fitele fiew fì jee fì wvú kɛŋke fô me le. Wvú to nu ɛ jo mvuŋgay mwew lem dvú yî yɛm e mum nya lemme din lɛ me enlemtè. \v 8 \x - \xo 3:8 \xt 1Kol 15:8-10; Gal 1:13-16; Fili 3:6-8; 1Tim 1:12-16\x*Me mbaa ncim mbuy naa lo wee wvu caan ŋgoo bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le kɛ. Geenɛn Nyo' to nu ɛ nya kɛ mbuwma wvun ɛ̂ me lɛ me eŋgɛn enfewcɛ saaka wvu ɛkumɛ bvukukɛ bvu Klistu le bvù yaa kɛŋke kɛ kenfewsɛn ɛ̂ bonyii bò yaa nu kɛ Bojuu le. \v 9 \x - \xo 3:9 \xt 1:4\x*Wvú to nya tɛn mbuwma wvun lɛ me eŋge ɛ́ bonyii bocii ekiɛɛ ntaŋ kenyilɛ ke fiɛɛ le kè Nyo' wvù bomɛɛ mwɛɛm mvunciim to shee nyile yî ye le bilum e bilum e. \v 10 \x - \xo 3:10 \xt 1:21, 23\x*Ntaŋ wvun to nu lɛ ɛ̀ nu ke enu kefew ke keseen e, ɛ́ Nyo' ege fele yî kentaashɛ ke bonyii bo mbee le, ɛ́ bonceendaa bo Nyo' le bô biyoy bì kɛŋke mvuŋgay saake mondvuum mo fowe le, eyɛn bvufee bvu Nyo' le bvù nu lo jé le jé le. \v 11 Wvú to ge fiɛɛ fin bii no wvú to seysɛɛ wase foŋkɛw. Ɛ wvú ɛ ge wase fiɛɛ fidvu fele yî Klistu Jisos wvù Tata wesebeene le. \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Lum 5:2; Ibu 4:16; 10:19\x*Ɛ̀ nu nje ye wvù beene nu ɛ kɛŋkɛ je keetoo mbew Nyo' le yaa kɛŋke kɛ nfan kɛnɛɛ kemaŋɛn nje fitele fì beene lese yî ye le. \v 13 \x - \xo 3:13 \xt Kolo 1:24\x*No fí nu nonɛn, me ɛ mum ɛ no ŋkule lo can lɛ fo shem kpwe ben nje ŋgɛw wvù me n'yɛne fô ben e kɛ. Ben nu ke ekɛŋkɛ bvujoŋkɛ bvudvu. \s1 Ɛ Baul bunle fô bonyii bo Ɛfɛsus e \p \v 14 \x - \xo 3:14 \xt 6:18-19\x*Ɛ̀ nu nje mwɛɛm mvun wvù me ntumte ɛnvuw ɛ̂ Icee wesebeene fwe, \v 15 wvù ɛdiee ɛ dikfuu dicii di fowe noo di fokuse nɛn'yi fô wvú le. \v 16 \x - \xo 3:16 \xt Kolo 1:11\x*Me ntumte ɛnvuw nlɛke lɛ, bii bvukukɛ bwew bvù ɛ̀ nu bvu baay e, lɛ wvú enya ben bô mvuŋgay fele yî Keyoy kew e, ɛ́ mvú ege ɛ́ mvuntelem mvunɛn etɛmyi. \v 17 \x - \xo 3:17 \xt Jon 14:23; Ɛfɛ 5:2; Kolo 1:23; 2:7\x*Nonɛn, ɛ́ Klistu emum ecee ɛ̂ mvuntelem mvunɛn e no ben leese fitele yî ye le. Me mbunlee tɛn lɛ keŋkoŋɛn kenɛn etɛmyì diɛwɛ kete kè cime gɛŋ e noo diɛwɛ yew yì bó bom yî kenffuy kè tɛmyi le, \v 18 \x - \xo 3:18 \xt Kolo 2:2\x*wvu lɛ ben ɛ bonyii bocii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le ekɛŋke bvufee bvù ɛ̀ nulo ɛ́ ben ekiɛɛ keŋkoŋɛn ke Klistu le kè nu fô beene le. Keŋkoŋɛn kew fô beene le nu ɛ kí kɛŋke mbvuw baay, kɛŋke bvundee bô bvudefɛ baay, ɛ kí ɛ ley tɛn fokuse baay. \v 19 \x - \xo 3:19 \xt 1:23; 5:2, 25; 2Kol 5:14; Kolo 2:9-10\x*Me mbunlee lɛ ɛ̀ nulo ɛ́ ben ekiɛɛ keŋkoŋɛn kew kedvu kè ghaake bonyii keekiɛɛ le, wvu lɛ ben nulo enu ɛ ben ɛ yiŋsɛn bô fiɛɛ fì Nyo' nu fí ficii. \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Kolo 1:29\x*Beene emum ebenseè Nyo'. Ɛ̀ nu wvú wvù nulo ege fiɛɛ ficii bô mvuŋgay mvù lemte yî yese beene le. Ɛ wvú nulo ege naa efey lo no beene biite kɛnɛɛ no beene nulo ekpwawcɛ. \v 21 Mbense enù fô wvú le nje kentaashɛ ke bonyii bo mbee le noo nje Klistu Jisos yî kefew e kecii noo sekecii sɛ ŋka. Fí enù nonɛn. \c 4 \s1 Bonyii bo Klistu le enù yî kentaashɛ le \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt 3:1\x*Nonɛn, me wvù Baul wvù nu wee ncaw nje saaka wvu ɛkumɛ Tata Jisos, me nlɛke lo ben lɛ ben eceè nce wvù nu ɛ kocɛn wvù Nyo' teŋɛɛ ben lɛ ben eceè yî dvú le. \v 2 \x - \xo 4:2 \xt 5:2; Kolo 3:12-13\x*\x - \xo 4:2 \xt Lum 8:13; Gal 6:8; Kolo 3:9\x*Ben eshiwsè bikuu binɛn, nù wɛɛ, kuulè shém. Ben enù yî keŋkoŋɛn e, yaa kɛŋke fitele fì sɛsene kɛ. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt 2:14-16; Kolo 3:14-15\x*Ben emomtè naa ntay keenu kɛ yî kentaashɛ kè Keyoy ke Yuule nu ɛ to dvú fô ben e no ben cee yî nyɛkeey wvù taashi bonyii le. \v 4 \x - \xo 4:4 \xt 1:23; 2:18\x*Ye Klistu nu yimiaaŋ, ɛ Keyoy ke Yuule nu kemwaaŋ. Ɛ̀ nu kɛ lɛŋlɛŋ no fiɛɛ fì Nyo' to teŋɛɛ beene lɛ beene etaalè fwe yî dvú le nu tɛn fimwaaŋ. \v 5 \x - \xo 4:5 \xt Jon 10:16; 1Kol 8:6; \xt Mat 28:19; Lum 6:3-4\x*Tata nu kɛ mwaaŋ, ɛ mbee nu kɛ mwaaŋ, ɛ nlese wvù bó leese bonyii ɛ̂ joo nu kɛ mwaaŋ. \v 6 \x - \xo 4:6 \xt 1Kol 12:6\x*Nyo' nu kɛ mwaaŋ wvù nu Icee wesebeene bocii. Wvú nu ɛ̂ we jo mwɛɛm mvunciim, lemte yî beene le bocii, nu tɛn ɛnte jo beene bocii. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Lum 12:3, 6; 1Kol 12:11\x*Fí nu tɛn lɛ Klistu nu ɛ buw kɛ wee mwaaŋ mwaaŋ beene le ɛ nya wvú bô ye nnya bii nfew we le ɛ̂ mwɛtɛn. \v 8 \x - \xo 4:8 \xt Mben 68:18\x*Ɛ̀ nɛɛ fiɛɛ fì bó nu ɛ saŋ ɛ̂ Ŋwa' Nyo' le lɛ, \q1 “Seke wvú to benɛɛ gɛn we, \q1 wvú to nu ɛ ge ɛ bonyii bò wvú to kooyɛɛ no bii wvú le. \q1 Wvú to nu ɛ nya nnya ɛ̂ bonyii.” \m \v 9 \x - \xo 4:9 \xt Jon 3:13\x*Keegay lɛ, “Wvú to nu ɛ ben gɛn we” nu lɛ la? Fí duŋci lɛ wvú to nu ɛ yaw shii gɛn ɛkuse jo nshɛ. \f + \fr 4:9 \ft Kɛnɛɛ lɛ, wvú to nu ɛ yaw shii to fokuse fɛn.\f* \v 10 \x - \xo 4:10 \xt 1:23\x*Nonɛn, wvú wvudvu wvù to shiilɛɛ to fokuse nu kɛ tɛn wvú wvù to benɛɛ fey naa lo ɛbulɛ kecii gɛn ɛ̂ we, wvu lɛ wen eyiŋsɛn mwɛɛm mvunciim ɛ́ mvú eyiŋsɛn ekocɛn. \v 11 \x - \xo 4:11 \xt 1Kol 12:28\x*Ɛ̀ nu kɛ wvú wvù to nyaɛ nnyá ɛ̂ bonyii. Wvú to nu ɛ nya ɛ̂ bomew lɛ bó enù boom bew bo ntum e, nya ɛ̂ bomew bò eseŋè mwɛɛm mvù bó yuuke ɛ Nyo' jemyi, bomew bò eghanè fewci saaka wvù jee wvù wvu Nyo', bomew bò etaalè fô kentaashɛ ke bonyii bo mbee le bvuu yɛɛyi bonyii. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt 1Kol 14:26\x*Wvú to nya nnyá yidvu yin keeseyse bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le dvú ɛ́ bó ekpwɛntɛn bò elemte lemme diew, yoote ye Klistu yì ɛ̀ nu kentaashɛ ke bonyii bo mbee le, \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Kolo 1:28\x*ke egɛn ebuy kefew kè beene bocii ke enu wase wee mwaaŋ yî mbee wesebeene le bô yî fiɛɛ fì beene kee ɛkumɛ Waa Nyo' le. Ɛ́ beene cee nonɛn, ɛ́ fí ege ɛ́ beene enu ɛ bó ɛ taw ɛ kocɛn ɛ mɛse ɛ no nu wase no Klistu nu kebɛɛ. \v 14 \x - \xo 4:14 \xt 1Kol 14:20; Ibu 5:13-14; Jɛm 1:6\x*Nonɛn, beene saa ebvuu enu kɛ diɛwɛ boom bo caan e, bò kfuu n'yɛɛyi wvù la dioo fele no njiŋsene bô bó ɛ bó gɛne fwe tuu jim kɛ diɛwɛ fiɛɛ fò fwefwe kale le kɛ. Beene saa ebvuu enu tɛn diɛwɛ bonyii bò bonyii bò ghane wɛɛntene lo elɛɛle bó bô mbiay yì bó seyse le kɛ. \v 15 \x - \xo 4:15 \xt 5:2\x*\x - \xo 4:15 \xt 1:22\x*Beene kɛŋke keeseŋe fisɛɛbeene ɛ ɛ̀ nu kecɛɛy yî keŋkoŋɛn e, emum ekuu ɛ̂ jé le yicii keeto enu diɛwɛ Klistu le wvù nu ɛkolɛ kesɛɛbeene. \v 16 \x - \xo 4:16 \xt 1:23; 2:21-22; 4:13, 25; Kolo 2:19\x*Ɛ̀ nu wvú wvù gee ɛ biba bi ye ye le bicii bì nu ɛ shfuwyɛ ɛ taashɛ yî ye le sɛ kuu, yoote ye ye yî keŋkoŋɛn e no keba lemte diew lemme ɛ keba lemte diew ntay. \s1 Nce wvu yvum bô wvu fwɛ \p \v 17 \x - \xo 4:17 \xt 5:8; Lum 1:21; 1Bi 1:14\x*Yî keseen e, ɛ̂ diee di Tata le nu ɛ me ŋgomte keeŋgay embvuu enciise lo ɛ̂ ben lɛ fo ben ebvuu eceè kɛ diɛwɛ bonyii bò maa Nyo' le kɛ. Boŋkpwawcɛ bobole ké no nu kɛ bo ɛcici. \v 18 Bvufee bvubole nu bvu binjiwe le. Bó nu ncejole fô nce wvù Nyo' duŋci le, njefo bó nu ɛ ma lo Nyo', ɛ ɛ̀ nu nje bó tɛmyi bikuu. \v 19 \x - \xo 4:19 \xt Kolo 3:5\x*Bó nu ɛ yum bikuu baay. Bó nu ɛ lese bikuu bibole ɛnte jo nnyɛn kenjaŋ, ɛ ye yibo yvuwse kɛ keegee dikfuu di nnyɛn e dicii. \v 20 Kɛ fifin nu fiɛɛ fì bó to yɛɛyɛɛ ben dvú ɛkumɛ Klistu kɛ. \v 21 Me ŋkee naa ntay lɛ ben nu ɛ yuw wase ɛkumɛ wvú, ɛ bó ɛ yɛɛyi wase ben bò nu ɛ taashɛ bô wvú bô kecɛɛy ke ɛkumɛ Jisos. \v 22 Ben emum ebaa ye yi yvum yì ben to cee nce wvu yvum dvú yì nu ɛ befe wase nje mwɛɛm mvu nnyɛn e mvù ben to shee gee. \v 23 \x - \xo 4:23 \xt Lum 12:2\x*Ben ecinɛ ɛ́ Nyo' eseyse boŋkpwawcɛ bonɛn ɛ́ bó enu boŋkpwawcɛ bo bofɛ, \v 24 \x - \xo 4:24 \xt Keŋ 1:26-27; 2Kol 5:17; Kolo 3:10\x*emum etfume ɛ ɛ̀ nu ye yi fiɛ yî yene le yì Nyo' nu ɛ ge yí ɛ no fieesene wvú. Yiyin nu ye nce wvù looci nu kecɛɛy wvu teytey bô wvù yuule. \p \v 25 \x - \xo 4:25 \xt 4:16; Saka 8:16-17; Kolo 3:8-9\x*Fí ɛ mum ɛ no nu lɛ, ben ecinɛ mbiay e, ɛ́ wee ejemyì ɛ ɛ̀ nu kecɛɛy ɛ̂ waa bwee njefo beene bocii nu biba bi ye yimiaaŋ e. \v 26 \x - \xo 4:26 \xt Jɛm 1:19-20\x*Ɛ́ wee ton'yi shém, ɛ́ wvú no yɛne fo wvú enɛ ege kebefɛ. Fo wvú ecinɛ ɛ́ diuu esele ɛ wvú bɛɛ ton'yi shém kɛ. \v 27 Fo wvú enya je ɛ́ dɛwle eley jó kɛ. \v 28 \x - \xo 4:28 \xt 1Tɛs 4:11\x*Ɛ́ wee se cooŋke bvucoŋ, ɛ́ wvú cinɛ dvú no lemte ɛ ɛ̀ nu lemme dì jee bô can ye, wvu lɛ wvú nulo ekɛŋkɛ fiɛɛ fì wvú efi tɛn bonyii bò fuute dvú. \v 29 \x - \xo 4:29 \xt 5:4; Kolo 3:8; 4:6; Jɛm 3:10\x*Ben eyɛnè fo njeme wvù samte ebuyte dew yene le. Wee ejemyì fiɛɛ ɛ ɛ̀ nu fì jee fì nulo eyoo lo bonyii naa fɛɛ fò bó nu, wvu lɛ njeme we etoo ɛ ɛ̀ nu bô nfi fô bonyii bò yuuke le. \v 30 \x - \xo 4:30 \xt 1:13-14; Yɛsa 63:10; Lum 8:23; Gal 5:25\x*Fo ben egeè fiɛɛ fì Keyoy ke Yuule ke Nyo' le eyuuke ŋkuuŋ kɛ. Keyoy ke Yuule kin nu nciise Nyo' yî yene le keeduŋcɛ lɛ diuu nu ke edioo ɛ to ɛ kocɛn ɛ́ wen emɛse esum ben can ŋgɛw e. \v 31 Ben elaŋ naa lo mvuntelem mvù cɛwkene bô shém yì ffuuke noo shém yì ton'yɛɛn noo waa noo keebeete bô ɛdiee ɛ bonyii noo mvuntelem mvù befe. \v 32 \x - \xo 4:32 \xt Mat 6:14; 18:22-35; Kolo 3:12-13\x*Ben ekɛŋkè ɛ ɛ̀ nu keŋge kè jee bô mvuntelem mvù jee fô wee noo wee le. Wee ɛ́ ge kebefɛ bô wee, ɛ́ wvú lɛɛshɛ enya ɛ̂ wvú kɛ lɛŋlɛŋ no Nyo' to feyɛɛ yî Klistu le lɛɛshɛ binɛn bibefɛ. \c 5 \s1 Bonyii bo Klistu le eceè diɛwɛ bonyii bo n'yuu le \p \v 1 \x - \xo 5:1 \xt Mat 5:48; 1Jon 3:1\x*No ben nu boom bo Nyo' le bò wvú kooŋke naa ntay, ben emum ebeŋenè wvú. \v 2 \x - \xo 5:2 \xt 3:17-18; 4:2, 15-16; 1Kol 8:1; 2Kol 5:14; Gal 6:10; Fili 2:2; Kolo 2:2; 3:14-15; \xt Gal 1:4; Ibu 10:5-10\x*Ben eceè yî keŋkoŋɛn e lɛŋlɛŋ no Klistu to koŋɛɛ beene nya ɛkolɛ kew fô beene le. Nnya ye yin to nu ncese ɛ wvú samte shfuuŋkene fô Nyo' le. \p \v 3 \x - \xo 5:3 \xt Gal 5:19-21\x*\x - \xo 5:3 \xt Kolo 3:5\x*Mwɛɛm kɛ diɛwɛ kenjaŋ bô nce nnyɛn tfuu noo ken'yɛɛ ɛjisɛ yaa nu mvù bó eyuuke ɛkumɛ mvú ɛ̂ ben ɛntelɛŋ kɛ, njefo kɛ mvumvun nu mwɛɛm mvù enù ɛ̂ bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le ɛnte kɛ. \v 4 \x - \xo 5:4 \xt 4:29; Kolo 3:8\x*Kɛ fí baa ekocɛn naa lo lɛ njeme wvù nyɛne bô njeme keyuŋ, noo yɛle di ɛcici ebuytè dew yene le kɛ. Ben enyaà kɛ ɛ ɛ̀ nu keyoone ɛ̂ Nyo'. \p \v 5 \x - \xo 5:5 \xt Lum 5:17\x*Ben ekeè lo kecɛɛy lɛ kɛ wee wvù jaaŋke kenjaŋ, kɛnɛɛ wee wvù gee nnyɛn, kɛnɛɛ wee wvù yɛɛle ɛjisɛ, kɛŋke keleŋ ɛnte jo bvunfon bvu Klistu le noo bvu Nyo' le kɛ. Wee ken'yɛɛ ɛjisɛ ké no joo mwɛɛm diɛwɛ nyo' we le. \v 6 \x - \xo 5:6 \xt Lum 1:18; Ɛfɛ 2:3; Kolo 2:4, 8; 3:6\x*Fo ben ebee ɛ́ wee elɛɛ ben bô njeme wvu ɛcici ɛkumɛ mwɛɛm mvun kɛ. Ben ekeè lɛ ɛ̀ nu mwɛɛm mvudvu mvun mvù ké ge ɛ shém Nyo' no ffuuke bô bonyii bò yaa yuuke wvú le kɛ. \v 7 Nonɛn fo ben etaashì ŋgoo ben ɛ boba bonyii kɛ. \v 8 \x - \xo 5:8 \xt 2:3, 11-12; 4:17-18, 22; Kolo 3:7; Tay 3:3; \xt Jon 8:12; Kolo 1:13; 1Bi 2:9\x*Ɛ̀ to shee nu fwele ɛ ben nu bonyii bo ɛjiwe le. Geenɛn keseen no ben nu ɛ taashɛ ben ɛ bo Tata, nu ɛ ben nu wase bonyii bo n'yuu le. Ben emum eceè diɛwɛ bonyii bo n'yuu le. \v 9 \x - \xo 5:9 \xt Gal 5:22-23\x*Fiɛɛ fì n'yuu ké no too dvú nu nce wvù jee bô wvu teytey noo wvù duŋci kecɛɛy. \v 10 \x - \xo 5:10 \xt Lum 12:2; 1Tɛs 5:22\x*Ben emom keekiɛɛ fiɛɛ fì jee Tata le. \v 11 Fo ben eleesè ɛbo fô mwɛɛm mvu ɛjiwɛ le kɛ. Ben ebvuusè lo mvú ɛmwa. \v 12 Ɛ̀ nu naa lo fiɛɛ fi keŋ'wuumɛn e keejemyi ɛkumɛ mwɛɛm mvun mvù bonyii gee ɛ̂ kenyilɛ le. \v 13 \x - \xo 5:13 \xt Jon 3:20-21\x*Geenɛn ɛ fiɛɛ ficii fì n'yuu baa yî dvú le ké no yen'yi ɛ bó yɛne fí le, \v 14 \x - \xo 5:14 \xt Yɛsa 26:19; 60:1; Lum 13:11; Jɛm 5:8\x*njefo fiɛɛ ficii fì yen'yi ké no nu n'yuu. Ɛ̀ nɛɛ fiɛɛ fì geɛ ɛ bó sɛ no gayte fiɛɛ fimew lɛ, \q1 “Wo wvù leete, kamse! \q1 Buyɛ yî kpwe le, ɛ́ n'yuu Klistu ebaa yî yo le.” \p \v 15 Nonɛn ben emum elɛnè tomyi ɛkalɛ yî kemew e. Fo ben eceè diɛwɛ biyuŋ e kɛ. Ben eceè ɛ ɛ̀ nu diɛwɛ bonyii bò kɛŋke bvufee le. \v 16 \x - \xo 5:16 \xt Kolo 4:5\x*Seke ben kɛŋke je keege fiɛɛ, ɛ ben yɛn lɛ fo kefew kedvu efey ɛcici kɛ, njefo ɛdiuw yo keseen nu ɛ kebefɛ nu ɛkfuŋ baay. \v 17 \x - \xo 5:17 \xt 1:17; Lum 12:2\x*Nonɛn fo ben enù biyuŋ kɛ. Ben emomtè keekiɛɛ fiɛɛ fì Tata kooŋke lɛ ben egeè. \v 18 \x - \xo 5:18 \xt Bŋgn 23:31-35; Lum 13:13\x*Fo ben ewuù mbvuum ɛ mó koole ben kɛ. Fifin nu fiɛɛ fì beete lo bô bonyii. Ben enù ɛ ben ɛ yiŋsɛn ɛ ɛ̀ nu bô Keyoy ke Yuule. \v 19 \x - \xo 5:19 \xt Mben 33:2-3; Kolo 3:16-17; Ibu 13:15\x*Ben eyemtè boŋkiee fô bikuu binɛn e bò buyte ɛ̂ Ŋwa' Mbense le, noo boŋkiee bomew bo Mbense le, noo bò Keyoy ke Yuule nyaa ɛ̂ ben e. Ben eyemtè nonɛn bensee Tata ɛ̂ mvuntelem mvunɛn e. \v 20 Ben enyaà keyoone ɛ̂ Nyo' Ice kefew e kecii bô yî fiɛɛ le ficii fele yî diee di Tata wesebeene wvù Jisos Klistu le. \s1 Ntefe ɛ̂ bokɛnɛ bô bolemsɛ \p \v 21 \x - \xo 5:21 \xt Kolo 3:18–4:1; 1Bi 2:18–3:7; 1Tim 2:1-13; Tay 2:1-10; 1Jon 2:12-17\x*\x - \xo 5:21 \xt 1Bi 5:5\x*Ben enya bikuu binɛn ɛ̂ wee noo wee bii n'wvum wvù ben kɛŋke fô Klistu le. \v 22 \x - \xo 5:22 \xt Kolo 3:18; Tay 2:5; 1Bi 3:1\x*\x - \xo 5:22 \xt 1Kol 14:34-35\x*Ben bokɛ' bo bonyii le, ben enya bikuu binɛn ɛ̂ bole' bonɛn no ben nu ɛ nya ɛ̂ Tata, \v 23 \x - \xo 5:23 \xt 1:22; 1Kol 11:3\x*njefo diemsɛn nu ɛkolɛ ke kpwoon e, kɛ no Klistu nu ɛkolɛ ke kentaashɛ ke bonyii bo mbee le. Kentaashɛ kedvu nu ye ye, ɛ wvú kebɛɛ nu wvù boysee kí. \v 24 Nonɛn bokɛ' bo bonyii le kɛŋke keenya bikuu bibole ɛ̂ bole' bobole yî fiɛɛ ficii le kɛ lɛŋlɛŋ no kentaashɛ ke bonyii bo mbee le nu ɛ nya kew ɛkolɛ ɛ̂ Klistu. \v 25 \x - \xo 5:25 \xt 1:23; Kolo 3:19; 1Bi 3:7\x*\x - \xo 5:25 \xt 3:19\x*Ben bolemsɛ, ben ekooŋkè bokɛ' bonɛn kɛ lɛŋlɛŋ no Klistu to koŋɛɛ kentaashɛ ke bonyii bo mbee le nya ɛkolɛ kew, kpwe nje kí. \v 26 \x - \xo 5:26 \xt Lum 6:3-4; Tay 3:5; Ibu 10:22\x*Wvú to nya ɛkolɛ kew keege ɛ́ kentaashɛ kedvu eyuule no wvú to cukɛɛ kí bô joo noo diɛw ye. \v 27 \x - \xo 5:27 \xt 1:4; 2Kol 11:2; Fili 1:10; Kolo 1:22\x*Wvú to seyse kentaashɛ ke bonyii bo mbee le kedvu nonɛn wvu lɛ wvú ejo kí yî ye le diɛwɛ kpwoon wvù fomte nu sɛ nlom, nu lemeleme yaa kɛŋke fiɛɛ fimew fì befe kɛ, ɛ wvú yuule nu naa sɛ fijay yî ye le. \v 28 Ɛ̀ nu kɛ lɛŋlɛŋ no bolemsɛ tɛn kɛŋke keekooŋkè bokɛ' bobole kɛ no bó kooŋke yibo ye. Ɛ́ wee kooŋke kpwɛse, tu wvú kooŋke ɛ ɛ̀ nu ɛkolɛ kew. \v 29 Kɛ wee nu dvú wvù ké no bane ye ye kɛ. Wvú ké no nyaŋyi lo yí, bosene taale fô yí le ntay. Ɛ̀ nu kɛ lɛŋlɛŋ no Klistu gee fô beene bò ɛ̀ nu kentaashɛ ke bonyii bo mbee le, \v 30 \x - \xo 5:30 \xt 1:23; 1Kol 12:27\x*njefo beene nu biba bi ye ye le. \v 31 \x - \xo 5:31 \xt Keŋ 2:24\x*Ɛ̀ nu fiɛɛ fì bó to saŋɛɛ ɛ̂ Ŋwa' Nyo' le lɛ, \q1 “Ɛ̀ nu nje fifin wvù diemsɛn nu ke ecinɛ ice bô bwee le, \q1 emum etaashɛ bô kpwɛse, \q1 ɛ́ bó bofɛɛ emum etu wase wee mwaaŋ.” \p \v 32 \x - \xo 5:32 \xt Mwm 19:7\x*Fiɛɛ nyiime ɛnte jo njeme wvun ɛ fí kuuke baay, ɛ me n'yɛne fiem lɛ fí jemyi ɛkumɛ Klistu bô kentaashɛ ke bonyii bo mbee le. \v 33 Naa no me ncim njemyi nɛn, wee mwaaŋ mwaaŋ ben e kɛŋke keekooŋkè kpwɛse no wvú kooŋke ɛkolɛ kew, ɛ́ kpwoon tɛn eyɛn lɛ wen enyaà n'wvum ɛ̂ dweese. \c 6 \s1 Ntefe ɛ̂ boom bô bocee boom \p \v 1 \x - \xo 6:1 \xt Kolo 3:20\x*Boom, ben eyuukè bo'icee bonɛn bô bobwee bonɛn e, njefo fifin nu fiɛɛ fi lɛŋ fì boom bò nu ɛ taashɛ wase bô bo Tata kɛŋke keegee. \v 2 \x - \xo 6:2 \xt Dito 5:16\x*Nci Nyo' wvù gayte lɛ, \q1 “Ɛ̀ wvumtè ico bô bwoo”, \p nu nci wvu fwe wvù kɛŋke ŋkawma fó. \v 3 Ɛ ŋkawma wvudvu wvun nu lɛ, \q1 “Wee wvù gɛɛle nci wvun nu ke eyuw njoŋ, \q1 ebvuu ece egɛn ncejole yî nshɛ le fɛn.” \p \v 4 \x - \xo 6:4 \xt Kolo 3:21\x*Bocee boom, fo ben egeè mwɛɛm mvù mvuntelem esaase boom bonɛn kɛ. Ben ekuusè lo bó ɛ bó kuu bô n'yɛɛyi noo ntefe wvù wvu Tata. \s1 Ntefe ɛ̂ bonfaw bô bonyii bò kɛŋke bó \p \v 5 \x - \xo 6:5 \xt Kolo 3:22-25; 1Tim 6:1-2; Tay 2:9-10; 1Bi 2:18-21\x*Ben bò nu bonfaw, ben eyuukè bonyii bò kɛŋke ben yî nshɛ le fɛn e, ben efanè bó bvuu wvumtè bó. Ben eyuukè bó le bô mvuntelem mvunɛn mvunciim no ben yuuke Klistu le. \v 6 \x - \xo 6:6 \xt 1Kol 7:22\x*Fo ben egeè nonɛn kɛ seke jise dibole nu yî yene le wvu lɛ ye ejeè bó kɛ. Ben egeè ɛ ɛ̀ nu diɛwɛ bonfaw bo Klistu le bò gee ɛ ɛ̀ nu fiɛɛ fì Nyo' gomte bô mvuntelem mvubole mvunciim. \v 7 Ben dioo lemte bó le, no lemtè bô njoŋ kɛ diɛwɛ ben lemte ɛ ɛ̀ nu Tata le, ɛ ɛ̀ yaa nu kɛ wee wvu wum e kɛ. \v 8 \x - \xo 6:8 \xt 2Kol 5:10; Kolo 3:24-25\x*Ben elemtè, kumyi lɛ fiɛɛ fì jee ficii fì wee gee nu ɛ wvú nu ke ekɛŋkɛ tɛn fiɛɛ fì jee ɛ̂ Tata, kɛnɛɛ wvú nu nfwa kɛnɛɛ wvú yaa nu kɛ. \p \v 9 \x - \xo 6:9 \xt Kolo 3:25; 4:1; Jɛm 2:1\x*Ben bonyii bò kɛŋke bonfaw, ben ekɛŋkè tɛn bó ɛ̂ je yì jee le, yɛne fo ben ebɛmseè bó. Ben ekumyì lɛ ben ɛ bó bocii kɛŋke Cee Ɛkolɛ mwaaŋ fowe, ɛ fô wvú le nu ɛ jɛɛy jɛɛy yaa nu kɛ. \s1 Mwɛɛm mvu jem e mvù Nyo' nya ɛ̂ beene \p \v 10 \x - \xo 6:10 \xt Jon 15:5; 1Kol 16:13\x*Keemɛɛse, me ɛ no ŋgayte ɛ̂ ben lɛ ben eleemè tɛmyi yî Tata le, eyeemè ɛ ɛ̀ nu yî mvuŋgay mwew mvu baay e. \v 11 \x - \xo 6:11 \xt 2Kol 10:4; 1Tɛs 5:8; Yɛsa 59:17\x*\x - \xo 6:11 \xt Jɛm 4:7\x*Ben etfume mwɛɛm mvu jem e mvunciim ye le mvù Nyo' nya ɛ̂ ben, wvu lɛ ben nulo eleem etum jem ben ɛ bo dɛwle ɛ̂ jé yicii yì wvú wɛɛntene jó le. \v 12 \x - \xo 6:12 \xt 1:21; 2:2; 1Bi 5:8-9\x*Ben ekeè lɛ kɛ beene diuu ɛ ɛ̀ nu beene ɛ bo bonyii bo boyuum kɛ. Beene diuu ɛ ɛ̀ nu beene ɛ bo mwɛɛm mvunciim mvù kɛŋke mvuŋgay bô bvukukɛ, saake woŋ ɛjiwɛ wvun e, mvù ɛ̀ nu biyoy bì befe bicii bì nu mondvuum mo fowe le. \v 13 \x - \xo 6:13 \xt Lum 13:12\x*Nonɛn ben emum etfume mwɛɛm mvu jem e mvunciim mvù Nyo' nya ɛ̂ ben, wvu lɛ ɛ́ ke edioo enu ɛdiuw yò befe le, ɛ́ ben eleem etɛme no ben nu ɛ ge wase fiɛɛ ficii keeke eleeme tɛmyi. \v 14 \x - \xo 6:14 \xt Yɛsa 11:5\x*Nonɛn, ben emum eleemè tɛmyi. Ben ejo kecɛɛy ɛ́ kí enu diɛwɛ kecaw e ɛ ben ɛ suu cin, ejo nce wvu teytey ɛ́ wvú enu diɛwɛ ketwaa le ɛ ben ɛ jise ɛ baŋ gvúw yene dvú. \v 15 \x - \xo 6:15 \xt Yɛsa 52:7; Lum 10:15\x*Ben enù ɛ ben ɛ seyse keefewci saaka wvù jee wvù too bô nyɛkeey fô bonyii le, ɛ́ fifin enu diɛwɛ bolaba bo jem e ɛ ben ɛ lese yî bikaa le. \v 16 Keebise fó, ben eleesè kɛ ɛ ɛ̀ nu fitele yî Klistu le, ɛ́ fifin enu diɛwɛ ŋkɛɛ jem e ɛ ben kɛŋke ɛbo. Ɛ̀ nu fí fì ben nu ekoole bomvuun bò wee kebefɛ tfumyi ɛ ŋguy bɛɛnci yî dvú le. \v 17 \x - \xo 6:17 \xt Yɛsa 40:2; Ibu 4:12\x*Ben ejo tɛn mboyma wvù Nyo' nu ɛ boyse ben ɛ́ wvú enu diɛwɛ kefo ke jem e ɛ ben ɛ bon, emum ejo tɛn nyo jem yì Keyoy ke Yuule nyaa yì ɛ̀ nu diɛw Nyo'. \p \v 18 \x - \xo 6:18 \xt 3:14; Luk 18:1; Lem 4:29; Lum 15:30; Kolo 4:2-4\x*Yî fiɛɛ le ficii, ɛ́ ben ebunleè sekecii bii no Keyoy ke Yuule duŋci. Ben dioo bunlee no biite fiɛɛ ficii fì ben shieele ɛ̂ Nyo'. Yî fifiɛ le ɛ́ ben etaalè ntay, ebvuu ekuulè shém sekecii keebunlee lɛke Nyo' fô bonyii bò ɛ̀ nu bo Nyo' le bocii. \v 19 Ben ebunleè tɛn fô me le lɛ seke me ɛ ŋake diuw wɛm keenjeme, ɛ Nyo' nya kɛ me bô fiɛɛ fì me njeme, ɛ me no njemyi sɛ nfan ɛkumɛ kenyilɛ ke saaka wvù jee wvù wvu Nyo' le. \v 20 \x - \xo 6:20 \xt 3:2; 2Kol 5:20; Kolo 4:4\x*Ɛ̀ nu saaka wvudvu wvun wvù me nu yî ncaw e nje wvú diɛwɛ wee wvù nu jise di Klistu le. Ben ebunleè wvu lɛ me ndioo enu keenjeme, ɛ me njeme no me ŋkɛŋke keenjeme, sɛ nfan. \s1 Ŋgayma \p \v 21 \x - \xo 6:21 \xt Lem 20:4; Kolo 4:7-8; 2Tim 4:12; Tay 3:12\x*Tikikus wvù waa bwee wesebeene shém wvù lemte tɛn Tata le bô fitele fiew ficii nu esee fiɛɛ ficii ɛ̂ ben ɛkumɛ me, wvu lɛ ben tɛn ekiɛɛ no me nu, noo fiɛɛ fì me eŋgee. \v 22 Fifin nu naa fiɛɛ fì me ntumte wvú fô ben e nje fí, wvu lɛ wvú eto ege ɛ́ ben ekiɛɛ no bese nu, ebvuu eyvuwsɛ mvuntelem mvunɛn. \p \v 23 Nyo' Icee wesebeene bô Tata Jisos Klistu enya ben nyɛkeey bô keŋkoŋɛn noo mbee. \v 24 \x - \xo 6:24 \xt Gal 6:18; 1Bi 1:8\x*Nyo' ebuw ben bocii bò kɛŋke keŋkoŋɛn kè yaa kaa kɛ fô Tata wesebeene wvù Jisos Klistu le.