\id 2TI - Nooni \h 2 Timatio \toc1 2 Timatio \toc2 2Tim \toc3 2Tim \mt2 Ŋwa' wvu bokaŋ bofɛɛ wvù Baul to saŋɛɛ ɛ̂ \mt1 Timatio \imt1 Fiɛɛ fì nu ɛ̂ Ŋwa' Timatio wvu bokaŋ bofɛɛ wvun e \ip Ŋwa' wvun nu wvu bokaŋ bofɛɛ wvù Baul to saŋɛɛ fô Timatio le. Ɛ̂ ŋwa' wvun e nu ɛ ɛ̀ baay nu bontefe bò Baul nyaa ɛ̂ Timatio diɛwɛ wee wvù bô wvú lemte ɛ wvú fici wvú le. Wvú jemyi baay ɛkumɛ shém yì kuulɛɛn. Wvú nu ɛ tefe Timatio lɛ wvú egɛnè kɛ fwe bô lemme diew dì wvú lemte fô Jisos Klistu le bô fitele fimwaaŋ, bô lɛ wvú ejicì kɛ n'yɛɛyi wvu lɛŋ wvù wvu saaka wvù jee bô wvu ɛ̂ moŋkan mo moyvuum e. Wvú teete tɛn lɛ wvú egeè lemme diew diɛwɛ wee n'yɛɛyi le bô wee wvù ghane lo fewci diɛw Nyo' le ntay naa ɛ́ wvú cim yɛne boŋgɛw nɛɛ, kɛnɛɛ bonyii cim kicine wvú nɛɛ. \ip Baul nu ɛ loocɛ ɛ jeme lo ɛ̂ Timatio lɛ wvú eyɛnè fo wvú ke enɛ elese kebo fô “bombew bo keyuŋ e bo ɛcici le kɛ” (2:23). Yî mwɛɛm mvun e mvunciim nu ɛ wvú ɛ tamcɛ Timatio lɛ wvú ejo kenfewsɛn yî nce wen e. \is1 Bikuu bi mwɛɛm e ɛ̂ Ŋwa' wvun e \io1 1:1-2 Keŋkɛwcɛ \io1 1:3–2:13 Ɛ Baul nya keyoone ɛ̂ Nyo' ɛkumɛ Timatio bvuu yvuwsɛ fitele fiew \io1 2:14–4:5 Ɛ Baul tefe Timatio \io1 4:6-18 Ɛ Baul jeme ɛkumɛ ɛkolɛ kew \io1 4:19-22 Kemɛse \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt 1Tim 2:7\x*Ɛ̀ nu me wvù Baul, ɛ me nu waa ntum Klistu Jisos yî ŋkoŋ wvù wvu Nyo' le bii ŋkawma wvu ɛkumɛ nshii wvù mɛy lo wvù nu yî Klistu Jisos e. \p \v 2 \x - \xo 1:2 \xt 1Tim 1:2; 1Kol 4:17\x*Me nsaaŋke ŋwa' wvun fô wo le Timatio waa wɛm. Wo nu fitele fiem. \p Nyo' Ice bô Klistu Jisos wvù Tata wesebeene ebuw wo, ecam shen fô wo le, enya wo bô nyɛkeey. \s1 Ɛ Baul nya keyoone ɛ̂ Nyo' ɛkumɛ Timatio bvuu yvuwsɛ fitele fiew \p \v 3 \x - \xo 1:3 \xt Fili 3:5; 1Tim 1:5\x*Me ŋké ŋkumyi wo sekecii ɛ̂ bunle yɛm e no nyaa kɛ ɛ ɛ̀ nu keyoone ɛ̂ Nyo' wvù me nlemte wvú le ɛ fiɛɛ yaa saake me fô fitele le kɛ no bo'icɛm to lemte. \v 4 Me ŋké ŋkumyi tɛn misɛm yì wo to shiwse seke bee wo to gawsene, ɛ jeŋ no yuu me ɛntaŋ bô ɛmvunsheeŋ lɛ me mbee en'yɛn wo le, wvu lɛ fitele fiem eyiŋsɛn bô njoŋ. \v 5 \x - \xo 1:5 \xt Lem 16:1\x*Me ŋké no ŋkumyi tɛn mbee wo wvu kecɛɛy wvù wo kɛŋke. Mbee wvun to yaw bwee bwoo wvù Loys bô bwoo wvù Yunis no kɛŋke, ɛ me ŋkee sɛ kemaŋɛn lɛ ɛ̀ nu wvú wvù wo kɛŋke keseen. \v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1Tim 4:14, 5:22\x*Ɛ̀ nɛɛ fiɛɛ fì me ŋgomte keentamcɛ wo lɛ wo ekase ekamse yî nnya Nyo' yì nu yî yo le, efieè yî dvú le diɛwɛ ŋguy e. Nnya yin nu yì wo to kɛŋkɛɛ seke me nto ŋgɛlɛɛ can yɛm yî yo le. \v 7 \x - \xo 1:7 \xt Lum 8:15\x*Ɛ̀ keè lɛ Nyo' to baa nya keyoy ɛ̂ beene ɛ ɛ̀ nu kè egee ɛ beene kɛŋke nfan kɛ. Wvú to nya ɛ ɛ̀ nu keyoy ke mvuŋgay e bô ke keŋkoŋɛn e noo kè nulo ege ɛ́ beene ekeè keekemsene bô bikuu bisɛɛbeene. \p \v 8 \x - \xo 1:8 \xt 2:9; Lum 1:16\x*Nonɛn, fo wo ewuumenè keejemyi ɛ̂ bonyii bomew ɛkumɛ Tata wesebeene kɛnɛɛ ɛkumɛ me wvù lemte ncaw nje ye kɛ. Geenɛn ɛ̀ joò tɛn wo ŋgɛw yî saaka wvù jee wvun e bô mvuŋgay mvù Nyo' nya ɛ̂ wo le. \v 9 \x - \xo 1:9 \xt Ɛfɛ 2:8-9; Tay 3:5\x*Nyo' nu wvù to boysɛɛ beene, tee beene lɛ beene enu bonyii bò ɛ̀ nu bew. Kɛ wvú to ge fifin ɛ ɛ̀ nu nje lemme dimew dì beene to geɛ kɛ. Ɛ̀ to nu nje kenseyse kew fô beene le, bô mbuwma we wvù wvú to buwɛɛ beene dvú fele yî Klistu Jisos e ɛ ɛ̀ bɛɛ naa lo ɛ woŋ sɛ ke kɛw. \v 10 \x - \xo 1:10 \xt Jon 1:14; Tay 3:6; \xt 1Kol 15:20, 55, 57; Ibu 2:14-15\x*Keseen nu ɛ bó ɛ duŋcɛ wase mbuwma wvudvu ɛ̂ beene no Mboyse wesebeene wvù Klistu Jisos nu ɛ to wase. Wvú nu ɛ ŋgoy mvuŋgay mvu kpwe le, ɛ duŋcɛ nshii wvù mɛy lo ɛndan, bô lɛ kɛ wee bɛɛ ke ebvuu ekpwe kɛ. Ɛ wvú ge mvú ɛ buy ɛndan ɛ ɛ̀ nu bô saaka wvù jee. \v 11 \x - \xo 1:11 \xt 1Tim 2:7\x*Ɛ̀ nu saaka wvù jee wvudvu wvun wvù Nyo' nu ɛ baa me lɛ me enù wee nfewcɛ bô waa ntum Klistu noo wee n'yɛɛyi wvudvu. \v 12 Ɛ̀ nu nje fifin wvù me n'yɛne ŋgɛw wvù me n'yɛne wvun nɛn. Geenɛn kɛ me ŋ'wuumene kɛ, njefo me ŋkee wee wvù me nu ɛ nlese fitele yî ye le. Ɛ me ŋkee lo sɛ kemaŋɛn lɛ wvú nulo etaale kɛ fô fiɛɛ fì me nu ɛ nya can ye le fin e,\f + \fr 1:12 \ft Kɛnɛɛ lɛ, “… wvú nulo etaale kɛ fô fiɛɛ fì wvú nu ɛ nya can yɛm e fin e”,\f* egɛn buy diuu di fokemɛse le. \v 13 \x - \xo 1:13 \xt 1:5; 1Tim 1:10\x*Ɛ̀ biì kɛ tweŋ n'yɛɛyi wvù ɛ̀ nu wvu lɛŋ wvù me nto n'yɛɛyɛɛ wo dvú. No wo bii dvú nonɛn eleesè kɛ fitele ɛ ɛ̀ nu yî Klistu le, kɛŋke keŋkoŋɛn fô bonyii le kè ɛ̀ nu ke Klistu Jisos e. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt 1Tim 6:20\x*Ɛ̀ jicì n'yɛɛyi wvu kecɛɛy e wvù bó to nyaɛ can yo le. Ɛ̀ jicì bô mvuŋgay mvu Keyoy ke Yuule le kè nu yî yese beene le. \p \v 15 \x - \xo 1:15 \xt 4:16\x*Wo kee lo lɛ bonyii bocii bo ɛ̂ keba kè Ɛsia le to nu ɛ laŋ wase me. Ɛ̂ ŋgoo yibole nu Figelus bô 'Ɛmogenes. \v 16 \x - \xo 1:16 \xt 4:19\x*Me nlɛke lɛ Tata ecam shen fô yew Onesifolus e. Wvú to ké no gee naa bokaŋ e bokaŋ e ɛ shém yɛm lɛɛtene. Wvú to baa wuumene me nje ncaw wvù me nu wvú le kɛ. \v 17 Ɛ̀ nu seke wvú to fɛsɛɛ Lum jan, wvú to nu ɛ loocɛ gom lo me ke ghan yɛn me le. \v 18 Me mbunlee lɛ Tata ege ɛ́ ke edioo enu diuu di fokemɛse, ɛ́ Tata ecam shen fô wvú le. Wo looci kee naa lemme dicii dì wvú to lemɛɛ fô me le ɛ̂ kelaante kè Ɛfɛsus e. \c 2 \s1 No ɛ̀ nulo ɛ́ Timatio ediuu yî fiɛɛ fi Nyo' le \p \v 1 Timatio waa wɛm, ɛ̀ dioo tu fô wo, ɛ̀ leemè kɛ tɛmyi bô mvuŋgay mvù Klistu Jisos nu ɛ buw wo dvú. \v 2 \x - \xo 2:2 \xt 1Tim 1:10; 4:14\x*Ɛ̀ joò tɛn fiɛɛ fì wo ké no yuuke ɛ me njemyi fwe dvu bonyii nteen leesè can bonyii bo lɛŋ e bò nulo ke eyɛɛyi tɛn bonyii bomew dvú. \v 3 Ɛ̀ joò tɛn wo ŋgɛw diɛwɛ wee jem wvu lɛŋ wvù wvu Klistu Jisos e. \v 4 Kɛ wee jem ke dioo nu yî lemme diew e bvuu no leese ɛkolɛ fô mwɛɛm mvu bonyii bo ncɛw e kɛ, njefo fiɛɛ fì wvú taale yî dvú le nu keegee fiɛɛ fì cee ɛkolɛ we shieele. \v 5 \x - \xo 2:5 \xt 4:7-8\x*Ɛ ɛ̀ nu kɛ lɛŋlɛŋ no kɛ wee wvù lewte kenlewtɛ nulo ke elewtɛ eso fiɛɛ, sɛ wvú lewte bii bonci bo kenlewtɛ le kɛ. \v 6 Wee wɛɛ wvù lemte tɛn ntay nu wvù kɛŋke keeyaw emom fiɛɛ ŋgoo mwɛɛm mvù wvú to jewyɛɛ le. \v 7 Ɛ̀ kpwawcì ɛkumɛ mwɛɛm mvù me njemyi mvun ɛ́ Tata ege ɛ́ wo ekiɛɛ mvú mvunciim. \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xt Lum 1:3-4; 1Kol 15:4\x*Ɛ̀ kumyì Jisos Klistu. Wvú to nu ɛ buy yî kpwe le. Wvú to nu wee wvu ɛ̂ kfuu di Nfon Dawe le. Ɛ̀ nu wvú wvù me nfewci ɛkumɛ wvú ɛ̂ saaka wɛm wvù jee le. \v 9 \x - \xo 2:9 \xt 1:8; Ɛfɛ 3:1; Fili 1:12-14\x*Ɛ̀ nu nje saaka wvù jee wvun wvù me n'yɛne ŋgɛw, nu yî boncaw e diɛwɛ cooŋ e. Geenɛn, naa no me ncim nu yî boncaw e nonɛn nu ɛ kɛ diɛw Nyo' nu yî boncaw e kɛ. \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Lum 5:2; 2Kol 1:24\x*No fí nu nonɛn, me ɛ mum ɛ no ŋkuule shém yî fiɛɛ ficii le nje bonyii bò Nyo' nu ɛ caw, wvu lɛ bó tɛn ke ekɛŋkɛ mboyma yî Klistu Jisos e bô bvukukɛ bvù mɛy lo. \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Lum 6:8\x*Njeme wvun nu naa kecɛɛy, wvù nu lɛ: \q1 Ɛ́ beene nu ɛ taashɛ ɛ kpwe beene ɛ bó, \q1 ɛ́ beene ke ecee tɛn beene ɛ bó. \q1 \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Mat 10:32-33; Lum 5:17\x*Ɛ́ beene kuule shém, \q1 ɛ́ beene ke esaake bvunfon beene ɛ bó. \q1 Ɛ́ beene ma lo wvú, \q1 ɛ́ wvú ke ema tɛn beene. \q1 \v 13 \x - \xo 2:13 \xt Lum 3:3-4\x*Ɛ́ beene nu sɛ beene leeme yî diɛw yesebeene le, \q1 ɛ́ wvú emɛy kɛ leeme yî diɛw ye le, \q1 njefo kɛ ɛ̀ nulo ɛ́ wvú etun ɛkolɛ kew kɛ. \s1 Wee lemme wvù Nyo' nu ɛ bee \p \v 14 \x - \xo 2:14 \xt 1Tim 1:3-7; 6:4; Tay 3:9\x*Tamcɛ bó bô mwɛɛm mvun, ebvuu ejeme ɛ̂ bó fwe dvu Nyo' lɛ bó elu bô mvuŋkicɛn mvu ɛkumɛ díɛw. Kɛ mvú yaa fii wee kɛ. Mvú beete kɛ lo bô bonyii bò yeke mvú. \v 15 \x - \xo 2:15 \xt 1Tim 1:10\x*Ɛ̀ momtè ntay keeduŋci ɛkolɛ kuw ɛ̂ Nyo' ɛjise diɛwɛ wee wvù Nyo' yɛne lɛ ɛ̀ nu wvu lɛŋ e. Ɛ̀ nù wee lemme wvù yaa kɛŋke kɛ fiɛɛ fì wvú ewuumene yî dvú le, noo wvù jici kecɛɛy ke diɛw Nyo' le ɛ̂ je yi lɛŋ e. \v 16 \x - \xo 2:16 \xt 1Tim 1:4\x*Ɛ̀ wɛmtè lo bonjeme bò yaa kɛŋke kɛ fiɛɛ keege bô Nyo', njefo bonjeme bodvu nu ege ɛ́ bonyii ecee kɛ ɛ ɛ̀ nu nce wvù yaa nu kɛ wvù Nyo' gomte gɛne dvú fwe. \v 17 \x - \xo 2:17 \xt 1Tim 1:20\x*Bon'yɛɛyi bobole bodvu nɛn'yi no nu kɛ diɛwɛ keŋkokɛn kè diee ye wee ghɛɛŋke gɛne dvú le. Ŋgoo bonyii bò yɛɛyi n'yɛɛyi wvudvu wvun nu 'Imenayus bô Filitus. \v 18 Bó nu ɛ cinɛ wase je kecɛɛy e no bó leeme lɛ mbuy wvu yî kpwe le nu ɛ jo wase bvudvuu. Ɛ dioo ge nonɛn, ɛ befe bô mbee bonyii bomew. \v 19 \x - \xo 2:19 \xt Ktŋ 16:5; Jon 10:14\x*Geenɛn, kenffuy kè ɛ̀ lese Nyo' nu kè tɛmyi, ɛ kí leeme kɛ fó. Kenffuy kin nu ɛ Nyo' ɛ saŋ nciise we yî dvú le ɛ wvú nu lɛ, “Tata kee bonyii bò ɛ̀ nu bew,” noo lɛ, “Wee tfuu wvù bɛne diee di Tata le, kɛŋke keecinɛ gee dì befe le.” \p \v 20 \x - \xo 2:20 \xt Lum 9:21\x*Yew wee wvu baay ké dioo nu ɛ shúw bô ŋkáa noo mvuŋkom mvù nu dvú saa nu kɛ mwɛɛm mvù bó kene bô ketwaa ke bigew e kè yɛɛle kɛnɛɛ kè baa kɛ. Mvumew ké no nu tɛn mvù bó kene bô bite noo mvù bó kene bô mbom. Mwɛɛm mvun ké no nu ɛ mvumew nu mvù kɛŋke lemme dì kuuke, ɛ mvumew nu mvù kɛŋke kɛ lo lemme di ncɛw. \v 21 \x - \xo 2:21 \xt 3:17\x*Nonɛn, ɛ́ wee bvuushi can ye fô mwɛɛm mvù kɛŋke kɛ lo lemme di ncɛw e, tu wvú nu enu wase diɛwɛ fiɛɛ fi yew fì ɛ̀ nulo ɛ́ bó ejoo gee lemme dì kuuke dvú. Wvú nu enu wase wee wvù Nyo' nu ɛ ge lɛ ɛ̀ nu wee wen. Ɛ wvú nu wase wee wvù cɛyte lo cee ɛkolɛ we lɛ wvú ejoo wen gee lemme diew dì jee dvú sekecii. \v 22 \x - \xo 2:22 \xt 1Tim 6:11\x*Nonɛn, ɛ̀ lewtè lo fiuw nce nnyɛn wvù keghan ké no kɛŋke le. Ɛ̀ taalè fiuw ɛ ɛ̀ nu keecee nce wvu teytey bô keekɛŋke mbee noo keŋkoŋɛn bô nce wvu nyɛkeey no bonyii bò teŋe tɛn diee di Tata le bô mvuntelem mvubole mvù yuule gee. \v 23 \x - \xo 2:23 \xt 2:16\x*Fo wo ekɛŋkè naa lo fiɛɛ keege bô bombew bo keyuŋ e bo ɛcici kɛ, njefo bó ké no too kɛ ɛ ɛ̀ nu bô diwaa. \v 24 \x - \xo 2:24 \xt 1Tim 3:3; Tay 2:7-8\x*Ɛ wee lemme wvù wvu Tata yaa kɛŋke keewaale bô bonyii kɛ. Wvú kɛŋke keekɛŋke ɛ ɛ̀ nu fitele fì jee fô wee le tfuu, nù wee wvù kee keeyɛɛyi bonyii, kee tɛn keekuu shém bô bonyii. \v 25 \x - \xo 2:25 \xt 1Tim 2:4\x*Wvú ké no nɛci fiɛɛ bô nyɛkeey ɛ̂ bonyii bò kicine wvú. Wvú ké no nɛci nonɛn bô ŋkpwawcɛ wvu lɛ ɛ̀ nɛlo ɛ́ Nyo' efi bó ɛ́ bó ekumɛn mvuntelem mvubole ekase ekee fiɛɛ fi kecɛɛy, \v 26 emum etee bvufee bvubole jim, elewtɛ ebuy ɛ̂ ketam ke dɛwle le kè wvú nu ɛ koo bó jó lɛ bó egeè ɛ ɛ̀ nu fiɛɛ fì wvú kooŋke le. \c 3 \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt 1Tim 4:1; 2Bi 3:3; 1Jon 2:18; Jut 18\x*Ɛ̀ keè lɛ, ɛ̀ nu ke edioo enu ɛdiuw yo fokemɛse le, ɛ́ mwɛɛm mvù tɛmyi ekooyi baay. \v 2 \x - \xo 3:2 \xt Gal 5:19-21\x*Bonyii nu ke enɛ ekooŋke kɛ wase ɛ ɛ̀ nu bikuu bibole, kooŋke bigew, bensee ye, duŋci ye, jemyi díɛw yì befe ɛkumɛ bonyii bomew. Kɛ bó yaa nu ke ebvuu eyuuke bobwee bobole bô bo'icee bobole kɛ, yaa nyaa kɛ lo keyoone yî fiɛɛ le, yaa kɛŋke lo gee dì yuule kɛ. \v 3 Kɛ bó nu ke ekɛŋke shen fô bonyii le kɛ, yaa lɛɛshi tɛn bojay bo bonyii le kɛ. Bó nu ke ebeete bô ɛdiee ɛ bonyii, yaa nu kɛ lo ɛ́ bó ejicɛ ye yibole kɛ. Bó nu ke ekɛŋke gee dì bɛmte, yaa kooŋke fiɛɛ fì jee kɛ. \v 4 Bó nu ke ekuule mvunaŋ yî bonyii le, cee nce wvu ncɛwncɛw, nu ɛ bó ɛ yiŋsɛn bô kencake ye. Bó nu ke ekooŋke kɛ ɛ ɛ̀ nu keediee bikuu bibole ɛfey keekooŋke ɛ ɛ̀ nu Nyo'. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Mat 7:15, 21; Lum 2:19-20; Tay 1:16\x*Bó nu ke eduŋci lɛ bó leeme yî fiɛɛ fi Nyo' le, geenɛn bvuu tune mvuŋgay mvu fiɛɛ fi Nyo' le fidvu. Ɛ̀ wɛmtè lo kfuu boba bonyii. \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Tay 1:11\x*Bonyii ban bomew nu bò ghane leyte yéw bonyii le soo bokɛnɛ bò wɛɛyi bò bibefɛ nu ɛ yikɛ wase bó, bó ɛ no jeeŋke bii kɛ wase ɛ ɛ̀ nu shiee mwɛɛm mvumew e. \v 7 Boban bokɛnɛ nu bò ké no shee kɛ yeke n'yɛɛyi sekecii, geenɛn yaa nulo ke eyuu ekiɛɛ fiɛɛ fì ɛ̀ nu fi kecɛɛy kɛ. \v 8 \x - \xo 3:8 \xt Ksm 7:11, 22; 8:3, 14; 1Tim 6:4-5\x*No Janis bô Jambles to kicine Muses, nu kɛ lɛŋlɛŋ no bonyii ban kicine kecɛɛy ke Nyo' le. Ɛ̀ nu bonyii ɛ bvufee bvubole ɛ lɛmlɛm wase, ɛ fitele fì bó duu lɛ bó nu ɛ lese yî Klistu le nu mbiay. \v 9 Geenɛn kɛ bó nu ke ege nonɛn egɛn ebuy ncejole kɛ, njefo keyuŋ kebole nu ke ebuy kɛ tɛn ɛndan fô bonyii bocii le no ke Janis bô Jambles e to buyɛɛ. \s1 Ɛ Baul tefe Timatio lɛ wvú eleeme kɛ yî fiɛɛ fì bó yɛɛyɛɛ wvú dvú le \p \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Lum 16:24; 1Tim 1:5\x*Geenɛn Timatio, wo kee wase ɛkumɛ n'yɛɛyi wɛm bô nce wɛm noo fiɛɛ fì me nleke bvufee yî dvú le. Wo kee tɛn ɛkumɛ fitele fì me nlese yî Nyo' le bô shém yì me ŋké no ŋkuule, noo keŋkoŋɛn kè me ŋkɛŋke fô bonyii le, bô no me ŋké no momte yî fiɛɛ ficii le ŋgɛne fwe. \v 11 \x - \xo 3:11 \xt Lem 13:50; 14:5; 14:19; \xt Mben 34:19; 2Kol 11:23-29\x*Wo kee tɛn bikaa bì bonyii to bone ɛ̂ me ɛjim noo boŋgɛw bem. Wo kee mwɛɛm mvù to kooyɛɛ bô me Antiok bô Ikonium noo Lista. Wo kee kfuu bikaa bì bonyii to bone ɛ̂ me ɛjim. Geenɛn yî boŋgɛw ban e bocii nu ɛ Tata to boyse kɛ me. \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Mat 16:24; Jon 15:20; Lem 14:22; 1Tɛs 3:3\x*Fí nu lo kecɛɛy lɛ wee tfuu wvù gomte keecee nce wvù Nyo' gomte diɛwɛ wee wvù nu ɛ taashɛ wase bô Klistu Jisos nu ɛ bó nu ke ebone kɛ bikaa ɛ̂ wvú ɛjim. \v 13 Ɛ bonyii bò buwyi mwɛɛm bô bonyii bo kenlɛɛma le, nu ɛ gee dibole nu ke efoo kɛ gɛne lo no bó lɛɛle bonyii bomew lɛɛle tɛn bikuu bibole. \v 14 \x - \xo 3:14 \xt 2:2; 1Tim 1:10\x*Geenɛn, fô wo le, ɛ̀ leemè kɛ ɛ ɛ̀ nu yî fiɛɛ fì bó nu ɛ yɛɛyi wo dvú wo ɛ bee fí le bô fitele fiuw ficii. Ɛ̀ leemè yî dvú le njefo wo kee bonyii bò yɛɛyɛɛ wo dvú. \v 15 \x - \xo 3:15 \xt Jon 5:39; Lum 15:4; 1Tim 4:13; 2Bi 1:21\x*Wo to kɛw no kee mwɛɛm mvù bó saŋ ɛ̂ Ŋwa' Nyo' le bɛɛ naa wan caan e. Mwɛɛm mvun nu mvù nulo etefe wo ɛ́ wo ke ekɛŋkɛ mboyma fele yî fitele fì wo lese yî Klistu Jisos e. \v 16 Fiɛɛ ficii fì bó saŋ ɛ̂ Ŋwa' Nyo' le nu ɛ bvufee bvudvu nɛ fô Nyo' le. Ɛ fí fici keeyɛɛyi bonyii dvú, duŋci bojay, nɛci bonyii, yɛɛyi bonyii bô nce wvu teytey, \v 17 \x - \xo 3:17 \xt 2:21\x*wvu lɛ wee wvù ɛ̀ nu wee Nyo' enù ɛ wvú ɛ kpwɛntɛn, kɛŋke fiɛɛ ficii keegee lemme dì jee dicii dvú. \c 4 \s1 Ɛ Baul tefe Timatio lɛ wvú egeè lemme diew ntay \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt Lem 10:42; 2Kol 5:10; 1Bi 4:5\x*Me njemyi fin ɛ̂ wo fwe dvu Nyo' bô Klistu Jisos wvù nu ke esaw bonyii bò bɛɛ dvú bô bò kpwekɛn wase. Ɛ me njemyi nje mbuynɛn we wvù wvú nu ke ebuynɛn noo nje bvunfon bwew ŋgayte lɛ, \v 2 \x - \xo 4:2 \xt Lem 20:20, 31; Tay 1:13\x*ɛ̀ fewcì diɛw Nyo'. Ɛ̀ fewcì kɛ gɛne dvú, kɛnɛɛ ɛ̀ nu kefew ke lɛŋ kɛnɛɛ ɛ̀ baa nu ke lɛŋ. Ɛ̀ duŋcì bojay bo bonyii le, saakè bó, yvuwsè mvuntelem mvubole bô nyɛkeey noo n'yɛɛyi wo. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt 1Tim 1:10; 4:1\x*Ɛ̀ keè lɛ kefew too lo kè bonyii yaa bɛɛ ke eleeme yî n'yɛɛyi wvu lɛŋ e kɛ. Bitem bibole nu ke efuu keeyuuke wase ɛ ɛ̀ nu fiɛɛ fimew jɛɛy. Ɛ́ bó emum egom ɛ ɛ̀ nu bonyii bo n'yɛɛyi le bò nu eyɛɛyi wase ɛ ɛ̀ nu fiɛɛ fì bó kooŋke keeyuuke. \v 4 \x - \xo 4:4 \xt 1Tim 1:4\x*Bó nu ke ecinɛ keeyuuke fiɛɛ fi kecɛɛy e, ebvuyte wase gɛne ɛ ɛ̀ nu ɛ̂ mvumaŋgaan e. \v 5 Geenɛn, fô wo le, ɛ̀ lewsè ɛkolɛ kuw teytey sekecii, kuulè shém yî boŋgɛw e, egeè lemme di wee wvù ghane lo fewci diɛw Nyo' le. Ɛ̀ geè lemme diuw dicii ntay. \p \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Fili 2:17; 2Bi 1:14\x*Fô me le nu ɛ me nu wase keseen diɛwɛ mbvuum e, ɛ kefew kocine wase kè bó nu ejo me ege dvú diɛwɛ no bó ke fuu mbvuum yî ketaŋ ke ncese le. Kefew kè me nu eŋkfulɛ nu ɛ kocɛn wase. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt 1Kol 9:24-25; Fili 3:12-14; 1Tim 1:18\x*Me nu ɛ ndiu wase bvudiuw bvù jee yî fiɛɛ fi Nyo' le, ɛ nlewtɛ kenlewtɛ ɛ mɛse, ɛ njicɛ mbee wɛm e ɛ mɛy yî dvú le. \v 8 Ɛ kɛw yî keseen e nu ɛ bó ɛ gɛɛ wase kefo kem ke bvunfon e kè ɛ̀ nu ke nce wvu teytey e. Kefo kin nu kè Tata wvù nu wee wvù saake bonsaw teytey nu ke ebon ɛ̂ me ɛfa yî diuu di fokemɛse le. Kɛ wvú nu ke ebon kɛ ɛ ɛ̀ nu kem maaŋ kɛ. Wvú nu ke ebon tɛn ke bonyii bocii bò kooŋke lɛ wvú ekase eto le. \s1 Ɛ Baul see no mwɛɛm nu ɛ̂ keba kew e \p \v 9 Timatio, momɛ naa ntay keeyaŋsɛn eto cekey ɛ̂ me le. \v 10 \x - \xo 4:10 \xt Fili 2:21; \xt Kolo 4:14; Flm 24; 1Jon 2:15; 2Kol 2:13\x*Ɛ̀ keè lɛ Dɛmas nu ɛ koŋ wase woŋ wvu keseen wvun, ɛ laŋ me ɛ gɛn Tɛsalonika. Klesɛns nu ɛ gɛn Galɛshia, Taytus ɛ gɛn Dalmatia. \v 11 \x - \xo 4:11 \xt Kolo 4:14; \xt Kolo 4:10\x*Ɛ̀ mɛy kɛ Luk wvú ɛmbeŋ wvù nu bee wvú. Seke wo too, jo Mak ɛ ben ɛ wvú no too. Wvú nulo efici me baay yî lemme le. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt Kolo 4:7-8\x*Tikikus nu ɛ me ɛ ntum wvú Ɛfɛsus. \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Lem 20:6\x*Seke wo too, jo kekum kem ke baay kè me nto ŋgɛkɛɛ yew dvu Kabus ɛ̂ kelaante kè Towas e. Ɛ̀ toò tɛn bô boŋwa' bem, ɛfey mvunciim bò bó fɛ bô jéw nyam. \v 14 \x - \xo 4:14 \xt Mat 16:27; \xt 1Tim 1:20\x*Alɛksanda wvù tfuyte ɛlamɛ nu ɛ ge ŋgɛw bô me ɛ ɛ̀ yaa nu wvu wɛɛ kɛ. Tata nu ke elaw wvú yî gee diew e. \v 15 Ɛ̀ yɛnè tɛn ben ɛ wvú. Wvú kicine saaka wvù beene fewci naa lo baay. \v 16 \x - \xo 4:16 \xt 1:15\x*Yî nsaw wɛm e nu ɛ diuu di fwe dì me nto nleemɛɛ ɛ̂ kebɛŋ ke nsaw e nu ɛ wee to baa leem lo ɛ̂ me ɛjim kɛ. Bonyii bocii to nu ɛ lewtɛ me. Fo Nyo' esaw bó yî fifiɛ le kɛ. \v 17 \x - \xo 4:17 \xt Dan 6:20; Mben 22:21; Lem 1:8; 23:11\x*Geenɛn, Tata to nu ɛ leem ɛ̂ me ɛjim, nya me bô mvuŋgay keenfewcɛ saaka wvù jee ntay wvu lɛ bonyii bò yaa nu kɛ Bojuu eyuw saaka wvudvu. Nonɛn wvú to nu ɛ bvuse me diuw bvule le. \v 18 \x - \xo 4:18 \xt 2Kol 1:10; Fili 1:19-20\x*Tata nu ke ebvuuse kɛ me can fiɛɛ fì befe le ficii, ke eghan elese me bvunfon bwew bvu fowe le yî nyɛkeey e. Beene etumtè moŋkum mew sekecii sɛ ŋka. Fí enù nonɛn. \s1 Boŋgayma \p \v 19 \x - \xo 4:19 \xt Lem 18:2; \xt 2Tim 1:16-17\x*Gayɛ Blisilia bô Akpwila le enya ɛ̂ me. Gayɛ tɛn yew Onesifolus e. \v 20 \x - \xo 4:20 \xt Lem 19:22; Lum 16:23; \xt Lem 21:29\x*Ɛlastus to nu ɛ shɛɛ Kolɛn, ɛ Toofimus nu ɛ me nto ncinɛ wvú le Miletus ɛ wvú cɛmte. \v 21 Momɛ naa ntay keeto ɛ́ kefew ke nffum wvù tɛmyi le sɛ kɛw. Yubulus ciinse ŋgayma ɛ̂ wo. Budens bô Linus noo Klawdia bô boom bo bwee wesebeene le bocii yî Klistu le ciinse tɛn ŋgayma. \v 22 \x - \xo 4:22 \xt Gal 6:18\x*Me nlɛke lɛ Tata etaalè fô keyoy kuw e. Wvú ebuw ben bocii.