\id ACT - Naro NT [nhr] -Botswana 2012 (DBL 2014) 
\h TSÉÉ ZI 
\toc2 TSÉÉ ZI 
\toc1 Tséé zi 
\toc3 Tsee 
\mt1 TSÉÉ ZI  
\mt2 x'áè úú-kg'ao xu di zi  
\imt1 Téé-cookg'ai sa  
\ip “Tséé zi x'áè úú-kg'ao xu di zi” dis tcgãya sa ko Lukam dis tcgãya sa còoka qõòkagu. Luka ba ko ncẽes tcgãyas koe góá, ntama ne kò ma Jesom di ne xùri-kg'ao ne tc'ãà di ne ma Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka tc'ãà-cookg'aiès ka, a qãè tchõàn Gam ka tsa̱i-tsa̱i: “Jerusalema koe hẽé naka Jutea koe hẽé naka Samaria koe hẽé naka nqõóm chõò-q'oo koe hẽéthẽé e” (1:8). Kaisases ko ncẽes tcgãya sa bìrí ta a, Nqarim kò ntama ma kg'aia Juta ne xg'aeku koe ma tséé sa, igabagam kò gaa koe guus ka Gam di x'aian wèém nqõóm koe ma tsa̱i-tsa̱is ka hẽéthẽé e.  
\ip “Tséé zi” dis tcgãya sa nqoana xòèan cgoa q'aa-q'aasea hãa, a ko x'áí, Jesom di qãè tchõàn kòo ma xgaa-xgaaè sa hẽé, naka si kò ma kereke sa tshàoèa sa hẽéthẽé e:  
\io1 1. Dtcòm̀-kg'ao ne kò Jerusalema koe tshoa-tshoa  
\io1 2. Iseraele di c'ẽe xòèan khama noose ne kò qõò  
\io1 3. Càùsea ne kò qõò, a wèém nqõóm koe síí, Roma khama noose  
\ip “Tséé zi” dis tcgãyas koe ta ko kaisase Tcom-tcomsam Tc'ẽem di zi tséé zi ka nxárá. Qarian cgoam kò xõa ncẽe kò dtcòm̀-kg'ao ne Jerusalema koe hàna ne koe Pentekoste dim cáḿ ka hàà a. A ba a kò kereke sa tc'ãa-cookg'ai a qari-qari.  
\ip X'áè úú-kg'ao xu di xgaa-xgaan hẽé naka Nqarim dim kg'uim di qarian hẽéthẽéa ko “Tséé zi” dis tcgãyas koe qãèse x'áíse.  
\ib  
\ip Qaa-qaasa kg'uia ne:  
\ili1 - Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba  
\ili1 - nxàea tseegukagu-kg'ao  
\ili1 - kereke sa  
\ili1 - kgoarasea ne  
\ili1 - tãá zi qhàò zi di ne khóè ne  
\ib  
\ip Tcgãyas q'oo koe hàna zi:  
\io1 - Jesom di nqarikg'ai koe qaòa ne \ior (1) \ior*  
\io1 - Petere ba hẽé naka c'ẽe xu x'áè úú-kg'ao xu hẽéthẽé di tsééa ne Jerusalema koe \ior (2–7) \ior*  
\io1 - Filipia xu Peterea xu di tsééa ne Jutea hẽé naka Samaria hẽéthẽé koe \ior (8–12) \ior*  
\io1 - Paulom di tsééa ne wèém nqõóm koe: \ior (13–28) \ior*  
\io2 - Paulom di xgaa-xgaan dis qõòs tc'ãà di sa \ior (13:1–14:28) \ior*  
\io2 - Jerusalema dis xg'ae sa \ior (15:1-35) \ior*  
\io2 - Paulom di xgaa-xgaan dis qõòs cám̀ di sa \ior (15:36–18:22) \ior*  
\io2 - Paulom di xgaa-xgaan dis qõòs nqoana di sa \ior (18:23–21:16) \ior*  
\io2 - Paulo ba ko qáé-nquuan koe tcãàè, a Roma koe síí \ior (21:17–28:31) \ior*  
\c 1  
\ms1 Jesom di nqarikg'ai koe qaòa ne (1)  
\s1 Jeso ba ko Tcom-tcomsam Tc'ẽem gha hàà sa nqòòkagu  
\p
\v 1 Teofilaè, tc'ãà dis tcgãyas tiris q'oo koer kò wèé zi gúù zi ncẽem kò ko Jeso ba tshoa-tshoa a kúrú a xgaa-xgaa zi ka góáa hãa.  
\v 2 Me nxãakg'aiga nqarikg'ai koem ko séè a úúèm cáḿ ba síí tcãà, ẽem kòo Tcom-tcomsam Tc'ẽem di qarian ka ẽem nxárá tcg'òóa hãa xu x'áè úú-kg'ao\f + \fr 1:2 \fk x'áè úú-kg'ao - \ft Gerika sa ko “apostolo” témé.\f* xu x'áèan máà ka.  
\v 3 A ba a kò ẽem ko xgàrasea xg'ara ka, gaxu koe káí zi dàò zi cgoa x'áíse, kg'õèam hãa sa. 40 cáḿa nem kò x'áíse xu, a ko Nqarim di x'aian di zi gúù zi ka kg'ui cgoa xu.  
\v 4 A kò ẽem hãa a ko tc'õó cgoa xu ka ncẽe x'áèan máà xu a máá: “Táá méé xao Jerusalema koe tcg'oa guu, igaba méé xao \add kg'aia\add* Abom nqòòkagua hãa sa qãà, ncẽe xao Tíí koe kóḿa hãa sa.  
\v 5 Johane ba kòo tshàan cgoa tcguù-tcguu, igaba tu gha gatu cg'orò cáḿan qãá q'oo koe hàà Tcom-tcomsam Tc'ẽem cgoa tcguù-tcguuè,” tam méé.   
\s1 Jeso ba ko nqarikg'ai koe séè a úúè  
\r (Mk 16:19-20; Lk 24:50-53)  
\p
\v 6 Khama ẽe xu ko xg'ae cgoa Me ka xu kò tẽè Me a máá: “X'aigaè, ncẽem x'aèm ka Tsia gáé ga táá Iseraele ne gane di x'aian ka̱bia máá?” témé.  
\v 7 Me \add Jeso ba\add* bìrí xu a máá: “Ncẽem Abo ba Gam di qarian ka tòóa x'aèan hẽé naka cáḿan hẽéthẽé xao gha q'ãa sa gaxao di tama.  
\v 8 Igaba ẽem ko Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hàà cgae xao o ka xao gha qarian hòò, a xao a gha Tiri xao nxàea tseegukagu-kg'ao xao ii: Jerusalema koe hẽé, naka wèém xg'aekum Jutea dim koe hẽé, naka Samaria dim xg'aekum koe hẽé, naka nqõóm chõò-q'oo koe ga hẽéthẽé e,” tam méé.  
\v 9 Ncẽetam ko mééa xg'ara kam kò téé a xu a ko bóò Me koe ga séè a \add nqarikg'ai koe\add* qaòkaguè, si túú-c'õò sa tcgáí-q'ooa xu koe ga qàbia tcãà Me.   
\p
\v 10 Eẽ xu nqarikg'ai koe tcgáía xu qãea tòóa, ẽem ko ma qõò khama ma, ka tsara ko kúúga q'úúse ha̱na tsara khóè tsara hàà qàea xu koe téé,  
\v 11 a tsara a máá: “Galilea di xao khóè xaoè, dùús domka xao ncẽe koe téé-tẽe a téé a ko nqarikg'ai koe bóò? Jesom ncẽe gaxao koe séè a nqarikg'ai koe úúèa hãa ba gha gaam dàòm ncẽe xao bóò Mem ko qõòm cgoa ga ka̱bise a hàà,” ta tsara méé.   
\s1 Matiase ba ko Jutasem dis téé-q'oo sa séè  
\r (Mt 27:3-10)  
\p
\v 12 Ka xu ko nxãaska \add x'áè úú-kg'ao xu\add* Olife ta ko ma tciièm xàbìm koe guu a Jerusalema koe ka̱bise. Xàbìm ncẽe ba kò Jerusalema ka cúù me e, Sabata dim cáḿ ka tsi ko kgoara mááè a síí cgae me khama noo qáò-q'ooa ne.  
\v 13 Eẽ xu ko \add Jerusalema koe\add* tcãà ka xu kò tc'amaka hãam nquum koe síí, ncẽe xu kò gaa koe \add cg'orò cáḿan\add* hãa ba: Petere ba hẽé, naka Johane ba hẽé, naka Jakobo ba hẽé, naka Anterea ba hẽé, naka Filipi ba hẽé, naka Tomase ba hẽé, naka Baretolomaio ba hẽé, naka Mataio ba hẽé, naka Jakobom Alefaiom ka cóáse ba hẽé, naka Simonem ncẽe kòo tòókuan x'ãà máá ba hẽé, naka Jutasem Jakobom ka cóáse ba hẽéthẽé xu u kò ii.  
\v 14 Wèéa xu ncẽe xua kò khóè zi hẽé, naka Marias Jesom ka xõò sa hẽé, naka Gam ka qõese ga xu hẽéthẽé cgoa xg'ae a tcãà tcáó a cúím tc'ẽem cgoa còrè.   
\p
\v 15 Si kò khóè ne dis xg'ae sa 120 khama noo. Me kò ẽe xu cáḿ xu ka Petere ba tẽe a qõese ga xu xg'aeku koe téé a ba a máá:  
\v 16 “Tíí qõe ga xaoè, ncẽes gúùs \add Nqarim dis\add* Tcgãyas koe góásea hãa sa méés tseegukaguè, ncẽem kòo Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba Dafitem kg'áḿ koe guu a Jutasem ka kg'ui sa, gaam ncẽe Jeso ba kò hàà qgóó xu khóè xu dim tc'ãà-cookg'ai kò ii ba.  
\v 17 Jutase ba kò sixae ka c'ẽe me e, a kò sixae cgoam gha cúís tséé sa kúrú ka nxárá tcg'òóèa hãa.  
\v 18 Eẽm ko Jutase cg'ãè cauan kúrú kam kò ẽem kò suruta cgoaè marian cgoa xhárà ba x'ámá. Ncẽem kò gaam koe cg'áé a x'óó, a q'arase nqáè, i wèé q'oo gúùa ba tcg'oa ba.  
\v 19 Ne kò wèé ne khóè ne ẽe kò Jerusalema koe x'ãèa hãa ne gaas gúù sa q'ãa, me gaa domkaga gaam xhárà ba gane dis kg'uis ka kò Akele-dama ta ma tciiè. Ncẽe sa ko máá, ‘Xháràm c'áòan di ba,’ témé.  
\v 20 Pesalema zi dis Tcgãyas koe i góásea hãa khama a ko máá:  
\q1 ‘Gam di x'áéan méé i nqoo-nqoosam qgáì ba ii,  
\q1 naka i táá cúí khóè ga gaa koe x'ãè guu,’  
\m téméè, a i a ko gaicara máá:  
\q1 ‘C'ẽem khóè ba méém gam di téé-q'ooan máàè,’  
\m téméè.  
\v 21 Gaa domkagam kò c'ẽem khóè ba qaase, ncẽe kò sixae cgoa wèé x'aè ka hãa, ẽem kò ko X'aigam Jeso ba qõòa te cgoa xae e ka ba,  
\v 22 Johanem di tcguù-tcguukuan dim x'aèm koe guu a tshoa-tshoa, a síí Jesom kò sixae koe guu a \add séè a nqarikg'ai koe úúèm\add* x'aèm koe tcãàn koe. Ncẽe xu khóè xu ka c'ẽe ba méém sixae cgoa hàà nxàea tseegukagu-kg'ao ba ii, Jesom \add x'ooan koe\add* tẽea hãa di ba,” tam \add Petere\add* méé.   
\p
\v 23 Xu kò cám̀ khóè tsara nxárá tcg'òó, Josefam ncẽe kòo Barenabase ta ma tciiè ba, ncẽe kò Juseto dis cg'õès ka q'ãaèa hãa ba hẽé, naka Matiase ba hẽéthẽé tsara.  
\v 24 Ne kò nxãaska còrè a máá: “X'aigaè, ncẽe wèé khóèan di tcáóan q'ana hãa Tseè, x'áí ta a xg'aekua tsara koe Tsi ndaka ba nxárá tcg'òóa máásea hãa sa,  
\v 25 nakam ncẽe tsééan koe tcãà, x'áè úú-kg'ao di i, ncẽem kò Jutase aagua a, a ba a ẽem ko qaam qgáìm koe\f + \fr 1:25 \fq ẽem ko qaam qgáìm koe - \ft Gerika sa ko máá: “qgáía ba koe” témé.\f* qõò,” témé.  
\v 26 A ne a kò cgúúan xg'áḿ, i cgúúan Matiase ba nxáá, me 11 xu x'áè úú-kg'ao xu koe tcãàè.   
\c 2  
\ms1 Petere ba hẽé naka c'ẽe xu x'áè úú-kg'ao xu hẽéthẽé xu di tsééa ne Jerusalema koe (2–7)  
\s1 Tcom-tcomsam Tc'ẽem di hàà-q'ooa ne  
\p
\v 1 Eẽm ko Pentekoste dim cáḿ ba hàà, ka ne kò wèéa ne ga cúím qgáìm koe xg'aea hãa.  
\v 2 Me kò kúúga tcẽé-tcẽe ba nqarikg'ai koe guu a tc'irìa ne hãa koe hàà, kaiam tc'ãám di ts'oo-q'ooan khama xam̀ ba, a hàà ẽe ne ko hãam nquum koe cg'oè.  
\v 3 I kò c'eean di ta̱man khama ii gúùan hòòse, a tsa̱i-tsa̱ia q'aase, a gane koe ntcõó.  
\v 4 Ne wèéa ne ga Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka cg'oè cgaeè, a ne a tshoa-tshoa a tãáka zi ta̱m zi kg'ui, ẽem kò Tc'ẽe ba ma máà nea khama.   
\p
\v 5 Nxãaska ne kò Nqari-tcáóa ne Juta ne Jerusalema koe x'ãèa hãa, wèé zi qhàò zi nqarikg'ai ka nqãaka hãa zi di ne.  
\v 6 Eẽ ne ko ncẽes tcẽé-tcẽe sa kóḿ, ka ne kò káí ne khóè ne hààra xg'ae, wèém khóè ba ne kò kóḿ me ko gam di ta̱man kg'ui.  
\v 7 Ne kò are, a xháé, a ne a máá: “Kháé ncẽe ko kg'ui ne khóè ne wèé ne gáé Galilea di ne tama nea?  
\v 8 Ka ta koáé dùús domka kháé kóḿ ne ne ko sita dis kg'ui sa kg'ui, ncẽe ta ábà cgoaèa hãa sa?  
\v 9 Paretia ta hẽé, naka Mede ta hẽé, naka Elame ta hẽé, naka Mesopotamia koe x'ãèa hãa ta hẽé, naka Jutea di ta hẽé, naka Kapatokia di ta hẽé, naka Ponto di ta hẽé, naka Asia di ta hẽé,  
\v 10 naka Ferugia di ta hẽé, naka Pamfilia di ta hẽé, naka Egepeto di ta hẽé, naka Libia di c'ẽe xòè di ta hẽé, Kurene \add ta ko ma tciièm x'áém\add* qàe koe hàna a, Roma koe guua ta cg'áè-kg'ao ta hẽé,  
\v 11 Juta ta hẽé, naka Juta khama kúrúsea ta hẽé, naka Kereta ta hẽé, naka Arabia ta hẽéthẽé e - wèéa ta ga ko kóḿ ne ne ko are-aresa tsééan Nqarim di sita di ta̱man cgoa kg'ui,” ta ne méé.  
\v 12 Ne kò wèéa ne ga kaisase are a q'ãa tama khama ne kò tẽèku a máá: “Dùú sa ko nxàes gúù sa gáé ncẽe sa?” témé.  
\v 13 Igaba ne kò c'ẽe ne nco̱i ne a máá: “Káí gõéa ne ne kg'áà hãa,” témé.   
\s1 Petere ba ko khóè ne cgoa kg'ui  
\p
\v 14 Igabam kò Petere 11 xu cgoa téé-tẽe, a ba a khóè ne cgoa kaisase tc'amaka kg'ui a máá: “Gaxao khóè xao Jutea di xao hẽé, naka gatu wèé tu ncẽe Jerusalema koe x'ãèa tu hẽéthẽé méé tu komsana te, nakar bìrí tu u, ncẽes gúùs ko dùú sa nxàe sa.  
\v 15 Ncẽe ne khóè nea nqàre tama, ẽe tu ma tc'ẽea khama, qanega i 9 di x'aè e ntcùúkg'ai cgoa di i khama.  
\v 16 Igabas ko ncẽes gúù sa porofitim Joelem ka nxàeèas ga si i, ncẽem kò \add Nqari ba\add* máá:   
\q1
\v 17 ‘Còo di xu cáḿ xu kar gha Tíí Nqari Ra  
\q1 wèém khóèm koe Tirim Tc'ẽe ba ntcã̱a.  
\q1 Xu gha gatu di xu cóá xu hẽé naka cóá zi hẽéthẽé porofita,  
\q1 xu gha gatu di xu qárí-kg'ao xu x'áí zi bóò,  
\q1 xu gha gatu di xu xõòkhoe xu gataga sõokuri zi sõokuri.   
\q1
\v 18 Tiri qãàn koe ga igaba,  
\q1 kg'áòan hẽé naka dxàean hẽéthẽé  
\q1 koer gha ẽe xu cáḿ xu ka  
\q1 Tirim Tc'ẽe ba ntcã̱a,  
\q1 ne gha porofita.   
\q1
\v 19 Are-aresa zi gúù zir gha tc'amaka x'áí,  
\q1 nqarikg'ai koe,  
\q1 a Ra a gha \add are-aresa zi\add* x'áí zi nqãaka x'áí,  
\q1 nqõómkg'ai koe,  
\q1 c'áòan hẽé naka c'eean hẽé naka ts'énèan hẽéthẽé di zi.   
\q1
\v 20 Cáḿ sa gha ntcùú sa kúrú,  
\q1 me gha nxoe ba c'áòan khama ii,  
\q1 Nqarim dim cáḿ hàà tamas cookg'ai koe,  
\q1 ncẽe kaia hãa a ko x'áàm cáḿ ba.   
\q1
\v 21 Me gha wèém  
\q1 ẽe ko X'aigam \add Nqarim\add* dim cg'õè ba tcii ba kgoaraè,’  
\q1 tam Joele mééa.   
\p
\v 22 “Gaxao khóè xao Iseraele di xaoè, ncẽe kg'uian xao komsana: Jesom Nasareta di ba kò Khóèm Nqarim ka xao nxárá tcg'òóa mááèa hãa Me e; qarian di zi tséé zi hẽé, naka are-aresa zi x'áí zi hẽéthẽém kò Nqari ba Jesom koe guu a gaxao xg'aeku koe kúrú, ncẽe xao ma q'ana khamaga ma.  
\v 23 Nqari ba kò nxãakamaga kàa sa úúa hãa, a ba a bóòa tcg'òóa hãase kò Jeso ba tshàu q'ooa xao koe tcãà, xao kò cg'õo Me, cg'ãè cau xu khóè xu máà xu xgàus koe tceea ba ka.  
\v 24 Igabam kò Nqari ba x'ooan koe ghùi Me, a ba a x'ooan di thõòan koe kgoara Me, x'ooa nea qgóó Me i gha di qarian úú tama khama.   
\p
\v 25 “Me kò Dafite ba Gam ka kg'ui a máá:  
\q1 ‘X'aigam \add Nqari\add* bar kò wèé x'aè ka cookg'aia te koe bóò.  
\q1 Tirim x'õàm kg'áòm xòè zam hàna  
\q1 khamar cuiskaga ntcãà-ntcãaèa hãa tite.   
\q1
\v 26 Gaa domka i tcáóa te qãè-tcaoa;  
\q1 i ta̱ma te thẽé qãè-tcaoa,  
\q1 me gha tirim tc'áróm ga ba thẽé gataga nqòòan koe kg'õè.   
\q1
\v 27 Cuiskaga Tsi tc'ẽea te  
\q1 x'óóa ne khóè ne dim qgáìm koe aagua hãa tite,  
\q1 kana Tsi gataga cuiskaga Tsarim Tcom-tcomsa ba  
\q1 guu nakam ts'óóa hãa tite khama.   
\q1
\v 28 Kg'õèan koe ko úú te dàòan Tsi x'áí tea hãa;  
\q1 a Tsi a gha hàna Tsi ko hãa ne  
\q1 qãè-tcaoan ka cg'oè-cg'oe te,’ tam Dafite ba mééa.   
\p
\v 29 “Tíí kíí ga xaoè, kgoarasea hãaser gha gaxae ka tsgõosem Dafitem ka bìrí xao o, x'óóam hãa a kg'ónòèa hãa sa, si gam dis tc'ám̀ sa ncẽe cáḿ ka igaba qanega gatá xg'aeku koe hãa.  
\v 30 Porofiti me e kò ii, a q'ana hãa Nqarim ma nqòòkagu mea hãa sa, a máá, gam di x'aian dis ntcõó-q'oos koem gha gam dim qhàò ba ntcòó, téméa sa.  
\v 31 Còokam kò bóòa hãa, a kò gaa domka Krestem di x'ooan koe tẽean ka kg'ui, a máá, \add Kreste ba\add* kò x'óóa ne khóè ne dim qgáìm koe táá aaguè, i kò gataga cgàaa ba táá ts'óó, témé.  
\v 32 Ncẽem Jeso bam kò Nqari ba x'ooan koe ghùia hãa, ta sita wèéa ta ga gaan di ta nxàea tseegukagu-kg'ao ta a.  
\v 33 Eẽm ko \add Jeso ba\add* tc'amaka dis ntcõó-q'oos Nqarim dim x'õàm kg'áò xòè dim dis koe ghùi a úúè, kam kò nqòòkaguèam Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba Xõòm koe hòò, a ba a kò wèés gúùs ncẽe tu ko bóò a ko kóḿ sa ntcã̱a xòó.  
\v 34 Dafite ba kò nqarikg'ai koe qaò tama khama, igabam kò máá:  
\q1 ‘X'aiga ba kò Tirim X'aiga ba bìrí a máá:  
\q1 ‘Kg'áò x'õàa Te xòè koe ntcõó,   
\q1
\v 35 nakar gha nxãakg'aiga síí Tsari cg'õo-kg'aoan kúrú  
\q1 naka i nqàrèa Tsi ka nqãaka hãa,’ ’  
\m témé.   
\p
\v 36 “Gaa domka méé ne wèé ne Iseraele ne ncẽe sa qãèse q'ãa: ncẽe tu kò xgàum Jeso bam Nqari ba X'aiga ba hẽé naka Kreste ba hẽéthẽé kúrúa,” tam Petere méé.   
\p
\v 37 Eẽ ne ko khóè ne ncẽe sa kóḿ ka i kò tcáóa ne qhòmse, ne Petere ba hẽé naka c'ẽe xu x'áè úú-kg'ao xu hẽéthẽé bìrí a máá: “Sita ka qõese ga xaoè, nta ta gha hẽé?” témé.  
\v 38 Me Petere xo̱a a máá: “Tcóóse gatu di chìbian koe naka tua wèéa tu ga Jeso Krestem dim cg'õèm koe tcguù-tcguuè, nxãasega i gha gatu di chìbian qgóóa mááè ke. A tu a gha Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba abas khama hòò.  
\v 39 Nqòòkaguku sa gatu hẽé, naka gatu di cóán hẽé, naka wèéan ẽe nqúù ka hàna hẽéthẽé di si i khama, wèé ne ẽem gha X'aigam gatá dim Nqari ba tcii ne,” tam méé.   
\p
\v 40 A ba a káí kg'uian cgoa nxàea tseegukagu, a ntcàm ne a máá: “Kgoarase ncẽes qhàòs cg'ãè caus koe,” témé.  
\v 41 Ne kò gane ẽe kò gam di kg'uian dtcòm̀ ne tcguù-tcguuè, ne kò 3,000 ne ẽem cáḿ ka càùse.   
\s1 Dtcòm̀-kg'ao ne ko ma kg'õèa xg'ae sa  
\p
\v 42 Wèé x'aè ka ne kò x'áè úú-kg'ao xu di xgaa-xgaan koe máàse, a kò xg'ae a cúís gúù sa kúrú, a ne e péréan tc'õó, a còrè.  
\v 43 Ne kò wèé ne khóè ne q'áòs ka tcãàè, zi kò káí zi gúù zi are-aresa zi hẽé naka x'áí zi hẽéthẽé x'áè úú-kg'ao xu ka kúrúè.  
\v 44 Ne kò wèé ne dtcòm̀-kg'ao ne xg'aea hãa, a cúís gúù sa xg'aea máána hãa.  
\v 45 A ne a wèé zi gúù zi ẽe ne q'õòa hãa zi x'ámágu, a ne a q'aa-q'aaku, ẽem ma wèém khóè ba ma tcàoa hãa khama ma.  
\v 46 A ne a kò wèé cáḿ ka tempelem koe xg'ae, a kò x'áé xu ma xùrikua khama péréan tc'õó; qãè-tcaoa hãa a auku di tcáóan úúa hãase ne kò tc'õó.  
\v 47 Nqari ba ne kòo dqo̱m̀, a ne a kò wèé khóèan ka ncàm̀mèa hãa. Me kò Nqari ba wèé cáḿ ka gane di nxáráse-q'ooan càù ẽe kò kgoaraèa hãa ne cgoa.   
\c 3  
\s1 Nqo̱ara hãam dtcàrà-kg'ao ba ko qãèkaguè  
\p
\v 1 \add C'ẽem cáḿ ka\add* tsara kò Petere ba hẽé naka Johane ba hẽéthẽé tsara còrè di x'aè ka tempelem koe qõò, nqoana di x'aè ka. \fig Nxõ̱á sa|src="HK00343.tif" size="col" ref="3:1" \fig*  
\v 2 Me kò ábà nqa̱is koe ga guu a nqo̱ara hãam khóè ba ‘T'õè’ ta ko ma tciièm tempelem-kg'áḿ koe hàna. Wèé cáḿ kam kò gaa koe séè a úúè a síí tòóè a ko ẽe ko tcãà ne khóè ne máàku zi dtcàrà ba.  
\v 3 Eẽm ko Peterea tsara Johanea tsara bóò tsara ko tempelem-kg'áḿ koe tcãà kam kò máàku sa dtcàrà tsara a.  
\v 4 Tsara téé a tcgáí-q'ooa ba koe bóò me, ka tsara ko Petere tsara bìrí me a máá: “Bóò tsam m,” témé.  
\v 5 Me khóè ba qãèse bóò tsara a, au me tsara gha di tcoman úúa hãase.  
\v 6 Igabam kò Petere ba máá: “Selefera ga hẽé naka gauta ga hẽéthẽér úú tama, igabar gha ẽer úúa hãa sa máà tsi: Jeso Krestem Nasareta dim cg'õè ka tẽe naka tsia qõòa te!” témé.  
\v 7 A ba a kg'áòm x'õàm gam dim cgoa qgóóa ghùi me, i khóèm di nqàrèan hẽé naka nqõáa ba hẽéthẽé kúúga q'am̀.  
\v 8 Me nxàìa tẽe a nqàrèa ba ka téé a tshoa-tshoa a qõòa te, a ba a gatsara cgoa tempelem q'oo koe tcãà; qõòam ko téé a nxàì a Nqari ba dqo̱m̀.  
\v 9 Eẽ ne ko wèé ne khóè ne bóò me, me ko qõò a ko Nqari ba dqo̱m̀,  
\v 10 ka ne ko bóòa q'ãa me, me gaam khóèm ncẽe kòo káíse tempelem ‘T'õè kg'áḿ’ ta ko ma tciièm koe ko ntcõó a ko dtcàràm ga me e sa, ka ne ko kaisas ares ka tcãàè, dùús kúrúse cgae mea hãa sa.   
\s1 Petere ba ko tempelem koe kg'ui  
\p
\v 11 Gaam khóèm qanega Peterea tsara Johanea tsara cgoa tc'àmà-tc'amasea hãa ka ne kò khóè ne qàròa síí cgae xu, xào-xaos Solomonem di sa ta ko ma tciiès qgáìs koe, kaisas ares ka tcãàèase.  
\v 12 Eẽm ko Petere ncẽe sa bóò, kam ko bìrí ne a máá: “Khóè xao Iseraele di xaoè, dùús domka sa ko ncẽe sa arekagu xao o? Dùús domka xao ko ma bóò tsam maà? Sitsam di qarian hẽé kana sitsam di Nqari-tcáóan hẽéthẽé domka tsam kúrú mem ko qõò, ta xao tc'ẽea?  
\v 13 Nqarim Abrahamam di ba, a Isakam di ba, a Jakobem di ba, Nqarim gaxae ka xõò ga xu di ba, nxãa ba Gam dim Qãàm Jeso ba x'áàkagua. Tcg'òó Me xao kò, síím gha cg'õoè ka, a xao a kò Pilatom cookg'ai koe c'úùse Me, ncẽe kò qõòm gha ka kgoara Mea hãa ba.  
\v 14 A xao a kò Tcom-tcomsa a Tchàno ii ba c'úùse, a dtcàrà mááse cg'õo-kg'aom gha kgoaraè sa.  
\v 15 X'aigam kg'õèan di ba xao kò cg'õo, igabam kò Nqari ba x'ooan koe ghùi Me. Ncẽes gúùs di xae nxàea tseegukagu-kg'ao xae e.  
\v 16 Dtcòm̀s ka i kò Jesom di cg'õèan ncẽem khóèm, ncẽe tu ko bóò a q'ana ba, qarian máàna hãa. I Jesom koe guua dtcòm̀an ncẽem khóè ba gatu wèé tu cookg'ai koe kg'õèkagua.   
\p
\v 17 “Ncẽeska, tíí kíí gatuè, q'ana ra hãa, c'úùa tu kò hãa domka tu ncẽes gúù sa kúrúa hãa sa, gatu di xu tc'ãà-cookg'ai xu kò hẽéa khama.  
\v 18 Nqari ba wèé xu porofiti xu kg'áḿ koe guu a kg'aiga nxàea hãa a ko máá, Gam dim Kreste ba gha xgàraè, témé. A ba a kò ncẽe kg'uian ncẽem dàòm ka tseegukagua.  
\v 19 Gaa domka méé tu gatu di chìbian koe tcóóse, naka \add Nqarim koe\add* ka̱bise, naka i gha nxãasega chìbia tu tchùua tcg'òóè,  
\v 20 nxãasega i gha ka̱ba-ka̱ban tc'ẽe di x'aèan X'aigam koe guu a hàà ka, a ba a gha Jeso ba tsééa óá, Kreste ii ba, ncẽem nxãakamaga nxárá tcg'òóa máá tua hãa ba.  
\v 21 Nqarikg'ai koe méém hãa, me gha nxãakg'aiga síí x'aè ba hàà, Nqarim gha wèé zi gúù zi kúrúa ka̱bi di ba, ẽem ko ncìísega Gam di xu porofiti xu tcom-tcomsa xu kg'áḿ koe guu a kg'uia hãa sa ba.  
\v 22 Moshe ba kò kg'ui a máá: ‘X'aigam gatu dim Nqari ba gha gatu di ne khóè ne xg'aeku koe guu a tíí khama iim porofiti ba tsééa óá máá tu u. Ke méé tu wèés gúùs ẽem gha ko bìrí tu u sa komsana.  
\v 23 Dìím wèém ẽe porofiti ba komsana tama ba gha gam di ne khóè ne xg'aeku koe q'ãea tcg'òóè,’ témé.  
\v 24 Xu kò ncìísega wèé xu porofiti xu ncẽe xu cáḿ xu ka kg'uia hãa: Samuele ba hẽé naka ẽe kháóka hààraa xu hẽéthẽé e.  
\v 25 Gatua porofiti xu hẽé naka Nqarim kò gatu ka xõò ga xu cgoa kúrúa hãas qáé-xg'ae sa hẽéthẽé di tu cóá tu u. Ncẽem kò Abrahamam cgoa kúrúa hãa sa, a bìrí me a máá: ‘Wèé zi qhàò zi nqõómkg'ai di zia gha tsaris qhàòs domka ts'ee-ts'eekg'aiè,’ témé.  
\v 26 Eẽm ko Nqari ba Gam dim Qãàm \add Jeso\add* ba ghùi, kam kò kg'aia gatu koe tséé úú Me, síím gha ts'ee-ts'eekg'ai tu u ka, wèéa tu gam gha gatu di zi dàò zi cg'ãè zi koe tcg'òó ka,” tam Petere méé.   
\c 4  
\s1 Peterea tsara Johanea tsara kaia xu dis xg'aes cookg'ai koe  
\p
\v 1 Eẽ tsara Peterea tsara Johanea tsara hãa a ko khóè ne cgoa kg'ui, ka xu kò peresiti xu hẽé naka tempelem di xu kòre-kg'ao xu ka kaia hãa ba hẽé, naka Saduke xu hẽéthẽé xu hàà cgae tsara a,  
\v 2 xg'aìa xu kò hãa, ẽe tsara x'áè úú-kg'ao tsara kòo khóè ne xgaa-xgaa, a kòo Jesom x'ooan koe tẽeas ka khóè ne xgaa-xgaa khama.  
\v 3 Dqòa a kò ii khama xu kò qgóó a qáé-nquus koe tcãà tsara a, me nxãakg'aiga síí xùrikom cáḿ ba hàà.  
\v 4 Igaba ẽe kò \add Nqarim dim\add* kg'ui ba kóḿ ne koe ne kò káí ne dtcòm̀, i kò khóè xu di nxáráse-q'ooan 5,000 khama noo.   
\p
\v 5 Xùrikom cáḿ ka xu ko tc'ãà-cookg'ai xu hẽé naka \add khóè ne di xu\add* kaia xu hẽé naka x'áè xgaa-xgaa-kg'ao xu hẽéthẽé Jerusalema koe xg'ae.  
\v 6 Me kò Anase kaiam peresiti ba hàna, Kaifase ba hẽé, naka Johane ba hẽé, naka Alekesantere ba hẽé, naka wèé xu khóè xu kaiam peresitim x'áé di xu hẽéthẽé e.  
\v 7 Xu \add Peterea tsara Johanea\add* tsara xg'aekua xu koe tòó, a tshoa-tshoa a tẽè tsara a, a máá: “Dùútsa qarim ka kana cg'õèm cgoa tsaoa kò ncẽeta hẽéa?” témé.   
\p
\v 8 Me kò nxãaska Petere ba Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka cg'oè cgaea hãase bìrí xu a máá: “Gaxao khóè ne di xao tc'ãà-cookg'ai xao hẽé naka kaia xao hẽéthẽé xaoè!  
\v 9 Ncẽem cáḿ ka tsam kò ko nqo̱ara hãam khóè ba kúrúse cgaeas gúùs ncẽes qãès ka ko tẽèè, ntamam ma qãèkaguèa hãa sa ne  
\v 10 méés nxãaska ncẽes gúù sa gaxao hẽé naka wèé ne khóè ne Iseraele di ne hẽéthẽé koe q'ãase, Jeso Krestem Nasareta dim di cg'õèan cgoa a, ncẽe xao kò xgàua hãa ba, ncẽem kò Nqari ba x'ooan koe ghùia hãa ba, Gam domkam ncẽem khóè ba cookg'aia xao koe qãè a téé-tẽe.  
\v 11 Ncẽea gaxao ‘tshào-kg'ao xao ka xguìèa hãam nxõ̱ám ga Me e, ncẽe cgáés nxõ̱á sa kúrúa hãa ba.  
\v 12 I kgoarakuan c'ẽe khóè koe ga káà a, me gataga c'ẽem khóèm\f + \fr 4:12 \fk khóèm \ft Gerika sa ko máá, “cg'õè,” témé.\f* ga ba nqarikg'ai ka nqãaka káà me e, ncẽe \add Nqarim ka\add* khóèan xg'aeku koe máàèa hãa ba. Gam dis cg'õès koe méé ta guu naka kgoaraè,’” tam méé.   
\p
\v 13 Eẽ xu ko Peterea tsara Johanea tsara di kgoarasean bóò, a xgaa-xgaase tama tsara hãa sa bóò, a kg'amaga khóè tsara a sa, ka xu ko are, a xu a bóòa q'ãa, Jesom cgoa tsara kò hãa sa.  
\v 14 Eẽ xu ko \add tc'ãa-cookg'ai xu\add* gataga khóèm ẽe qãèkaguèa hãa ba bóò me gatsara cgoa tẽe, ka xu kò kg'ui xu gha gúù ga úú tama.  
\v 15 A xu a x'áè a máá, \add Peterea\add* xu méé xu xg'aes koe tcg'oa. Ka xu kò tshoa-tshoa a xu a kg'uia xg'ae,  
\v 16 a máá: “Nta xae gha ma ncẽe tsara khóè tsara kúrú? Wèém khóèm Jerusalema koe x'ãèa hãa ba q'ana hãa, \add are-aresas\add* x'áí sa tsara kúrúa hãa sa, xae gaxae igaba cuiskaga ntcoea hãa tite sa ka.  
\v 17 Igaba ncẽes gúùs gha khóè ne koe táá còoka tsa̱i-tsa̱isea qõò domka méé xae ncẽe tsara khóè tsara dqàè naka tsara táá cúí khóè cgoa ncẽes cg'õès ka kg'ui guu,” ta xu méé.   
\p
\v 18 Ka xu kò nxãaska gaia q'oo koe tciia tcãà tsara a, a x'áè tsara a, táá méé tsara gaia Jesom di cg'õèan ka kg'ui sa, kana gaan ka xgaa-xgaa sa.  
\v 19 Igabaga tsara kò Peterea tsara Johanea tsara xo̱a xu a máá: “Gaxao ka bóòa mááse, Nqarim tcgáí q'oo koe i tchàno o sa, gaxao méé xao kaisase komsanaè sa, Nqarim ka oose?  
\v 20 Sitsama ko tààè, ncẽe tsam bóòa a kóḿa hãa zi gúù zi tsam ga nqoo cgoan ka ke,” ta tsara méé.  
\v 21 Eẽ xu ko dqàè tsara xg'ara ka xu kò guu tsara a tsara qõò, xu gha ma xgàra tsara a sa kò káà si i khama, wèé ne khóè nea kò ẽe kò kúrúsea hãas gúùs ka Nqari ba dqo̱m̀ khama.  
\v 22 Are-aresam dàòm ka qãèkaguèam khóèm di kuria ne kò 40 sa nqáéa hãa khama.   
\s1 Dtcòm̀-kg'ao ne dim còrè ba  
\p
\v 23 Eẽ tsara ko guuè ka tsara kò gatsara ka c'ẽe ne koe ka̱bise a síí xààa máá ne, kaia xu peresiti xu hẽé naka \add khóè ne di xu\add* kaia xu hẽéthẽéa ko gatsara ka nta mééa sa.  
\v 24 Eẽ ne ko ncẽe gúùan kóḿ kaga ne kò wèéa ne ga cúí koe tchàa-tchaa dòm̀, a Nqari ba còrè a máá: “X'aiga Tsi Nqari Tseè, nqarikg'ai hẽé, naka nqõókg'ai hẽé, naka tshàa ba hẽé, naka wèé zi gúù zi gaa koe hàna zi hẽéthẽé kúrúa hãa Tseè.  
\v 25 Ncẽe ko gatá ka xõòm Dafitem Tsarim qãàm kg'áḿ koe guu a, Tcom-tcomsam Tc'ẽem koe guu a kg'ui a máá:  
\q1 ‘Tãá zi qhàò zia dùús domka xgóà hãa,  
\q1 ne ko khóè ne káà hùi zi kàa zi kúrú?   
\q1
\v 26 Nqõómkg'ai di xu x'aiga xu  
\q1 téé-q'ooa xu séèa hãa, \add x'ãà xu gha ka,\add*  
\q1 xu tc'ãà-cookg'ai xu xg'aea hãa,  
\q1 X'aigam \add Nqari\add* ba hẽé  
\q1 naka Gam ka ntcã̱a tcúúèa ba hẽéthẽé cgoa  
\q1 xu gha x'ãàku ka,’  
\q1 tam Dafite méé.   
\m
\v 27 Tseeguan kaga xu kò ncẽem x'áé-dxoom koe Herote ba hẽé naka Pontiose Pilato ba hẽé, tãá zi qhàò zi di ne hẽé naka Iseraele di ne hẽéthẽé nea xg'aea hãa a ko Tsarim tcom-tcomsam Tséé-kg'aom Jesom cgoa \add x'ãàku\add*, ncẽe Tsi ntcã̱á tcúúa hãa ba.  
\v 28 A ne a ẽe Tsi kò Tsari qarian koe hẽé naka Tsari tc'ẽean koe hẽéthẽé bóòa tcg'òóa hãa sa kúrú, ncẽe gha hàà kúrúse sa.  
\v 29 Ke ncẽeska X'aiga Tsi Nqari Tseè, gane di q'aekagukuan koe tòón tcgáí, naka Tsia Tsari ta qãà ta di tcáóan ghùi-ghui, naka ta Tsarim kg'ui ba kgoarasea hãase xóé naka kg'ui,  
\v 30 naka Tsi Tsari x'õàn tchoanà xòó naka i qãèkagu, naka zi gataga x'áí zi hẽé naka are-aresa zi gúù zi hẽéthẽé kúrúè, Tsarim tcom-tcomsam Tséé-kg'aom Jesom cg'õè koe,” ta ne ma còrè.   
\p
\v 31 Eẽ ne ko còrèa xg'ara kagam ko ẽe ne kò hãam qgáì ba cgùru, ne wèéa ne ga Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka cg'oè cgaeè, a Nqarim dim kg'ui ba kgoarasea hãase xóé a kg'ui.   
\s1 Dtcòm̀-kg'ao ne ko gane di gúùan q'aa-q'aaku  
\p
\v 32 Wèé ne dtcòm̀-kg'ao nea kò tcáóa ne hẽé naka tc'ẽea ne hẽéthẽé koe cúí ne e. Cúím ga ba kò gam q'õòa hãa gúùan cúía kàoa mááse tama, igaba ne kòo ẽe ne q'õòa hãa gúùan wèéa ne ga q'aa-q'aaku.  
\v 33 Xu kò x'áè úú-kg'ao xu X'aigam Jeso ba x'ooan koe tẽea hãa di tchõàn kaisa qarika nxàea tseegukagu; i kò kaisa cgóm̀kuan gane wèéa ne koe ga hãa,  
\v 34 c'ẽe gúù ko tcào khóèa kò gane xg'aeku koe káà a khama. Wèém khóèm ẽe xháràn úúa kana nquuan úúa hãa ba kò x'ámágu u, a ẽe ne ko x'ámágu u ka ne hòòa hãa marian ko úú,  
\v 35 a ne a kò x'áè úú-kg'ao xu di nqàrè-kg'aman koe hàà tòó o khama, me kò wèém khóè ba ẽem ma tcàoa hãa khamaga ma samaè e.  
\v 36-37 Me kò Josefa ba gataga q'õòam kò hãam xhárà ba x'ámágua, a kò marian cgoa hàà, a hàà x'áè úú-kg'ao xu nqàrè-kg'am koe tòó o. Lefi dis qhàòs di me e kò ii, a Kupero koe guua hãa, a ba a kò x'áè úú-kg'ao xu ka Barenabase ta ma tciiè, ncẽe ko máá: ‘Ghùi-ghui-tcáókuan dim cóá ba,’ téméè ba.   
\c 5  
\s1 Ananiasea khara Safira khara  
\p
\v 1 Igabam kò c'ẽem khóè ba hàna a kòo Ananiase ta ma tciiè. A ba a kò dxàeses Safiras cgoa hàna, a c'ẽe gúùan gakhara di x'ámágua hãa.  
\v 2 A ba a kò c'ẽe marian séè a tòóa mááse, gam dis khóès q'ana hãase, a c'ẽe xòèan síí x'áè úú-kg'ao xu nqàrè-kg'am koe tòó.   
\p
\v 3 Me Petere ba máá: “Ananiaseè, dùús domka \add tsi\add* ko satana ba \add guu me\add* tcáóa tsi cg'oè-cg'oe, tsi kò Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba tshúù-ntcõaa máá, a tsi a kò c'ẽe marian xháràm di séè a tòóa mááse?  
\v 4 X'ámágu me tama tsi hãa cookg'ai koe ba kò tsari tama? Eẽm ko x'ámáguè ka ia kò gataga marian tsari tama? Dùús domka tsi ko nxãaska kháé ncẽes gúù sa tcáóa tsi koe tcãà? Tíía tsi qàe-qae tea hãa tama, igaba tsi Nqari ba qàe-qaea hãa!” témé.  
\v 5 Eẽm ko Ananiase ncẽe zi kg'ui zi kóḿ kam kò cg'áé a x'óó. Ne kò wèé ne gaas gúù sa kóḿa hãa ne kaias q'áòs ka tcãàè.  
\v 6 Xu qárí-kg'ao xu hàà tc'áróa ba séè a tcáḿ a tcg'òó, a síí kg'ónò o.   
\p
\v 7 Si kò nqoana khama noo aoaran qãá q'oo koe gam ka dxàe sa tcãà, dùú sa kúrúsea hãa sa c'úùa hãase.  
\v 8 Me Petere ba tẽè si a máá: “Bìrí te, gaam marim xhárà ba khao x'ámágu cgoam ga me e sa?” témé, si máá: “Eè, gaam marim ga me e,” témé.   
\p
\v 9 Me Petere ba tẽè si a máá: “Nta khao gha ma dtcòm̀ku a X'aigam \add Nqarim\add* dim Tc'ẽe ba kúrúa bóò? Q'ãa méé si: khóè xu sarim khóè ba kò síí kg'ónò xu di dàòa nea nquum-kg'áḿ koe hàna, xu gha sáá séè a tcg'òó si \add thẽé\add*,” témé.  
\v 10 Kas ko gaa x'aè kaga qháésega nqàrè-kg'ama ba koe cg'áé a x'óó, xu qárí-kg'ao xu tcãà, a sao-xg'ae sis x'óóa hãa, xu séè a tcg'òó a síí dxàesem qàe koe kg'ónò si.  
\v 11 Si kò wèés xg'aes dtcòm̀-kg'ao ne dis koe hẽé naka ẽe kò ncẽe gúùan kóḿ ne koe hẽéthẽé kaisas q'áò sa xóé.   
\s1 X'áí zi hẽé naka are-aresa zi gúù zi hẽéthẽé e  
\p
\v 12 Xu x'áè úú-kg'ao xu káí zi x'áí zi hẽé naka are-aresa zi gúù zi hẽéthẽé khóè ne xg'aeku koe kúrú. Ne kò wèé ne \add dtcòm̀-kg'ao ne\add* wèé x'aè ka Solomonem dis xào-xaos koe xg'aea hãa.  
\v 13 Ne kò c'ẽe ne khóè ne ẽes xg'aes koe tcãàn bèe, igaba ne kò khóè ne tcom nea hãase qgóó ne.  
\v 14 Eẽta i ii igaba ne kò káí ne dtcòm̀-kg'ao ne Nqarim koe càùse, káí xu khóè xu hẽé naka káí zi khóè zi hẽéthẽé e.  
\v 15 Ka ne kò tcìì-khoe ne tchàa koe tcg'òó, a síí gane di tcoàn cgoa dàòan qàe koe xòóè, nxãasega ne gha ẽem kòo Petere gaa koe nqáé ne sóm̀a ba ga sóm̀-som ne ka.  
\v 16 Jerusalema ba nxa̱ma-nxa̱maa hãa zi nqõó zi koe ne kò khóè ne guu a xg'aeku, a ẽe tcììa hãa ne óága, naka dxãwa tc'ẽean ka ko xgáèè ne hẽéthẽé e, ne wèéa ne ga hàà kg'õèkaguè.   
\s1 X'áè úú-kg'ao xu ko xgáèè  
\p
\v 17 Igabam kò kaiam peresiti ba hẽé naka wèé xu gam cgoa kò hãa xu hẽé naka Saduke xu dis xg'aes di xu hẽéthẽé tauan ka tcãàè,  
\v 18 a xu a kò x'áè úú-kg'ao xu qgóó a qáé a síí x'áé-dxoom dis qáé-nquus koe tcãà xu.  
\v 19 Me ntcùú ka X'aigam \add Nqarim\add* dim moengele ba qáé-nquum-kg'áḿ xgobekg'am, a tcg'òó xu, a bìrí xu a máá:  
\v 20 “Qõò xao naka síí tempelem koe téé, naka khóè ne cgoa kg'ui wèé kg'uian ncẽe \add ka̱ba\add* kg'õèan di i,” témé.  
\v 21 Eẽ xu ko kóḿ ka xu kò qõò a q'uu i ko ka síí tempelem koe tcãà, a xgaa-xgaa.  
\p Me kò kaiam peresiti ba hẽé naka ẽem kò hãa cgoa xu hẽéthẽé ko hàà, ka xu kò tc'ãà-cookg'ai xu hẽé naka Iseraele di xu kaia xu dis xg'ae sa hẽéthẽé tciia xg'ae, a xu a qáé-nquus koe c'ẽe xu tsééa úú, síí xu gha x'áè úú-kg'ao xu tciia óá ka.  
\v 22 Eẽ ko tsééèa xu ncõo-kg'ao xu ko qáé-nquum koe síí ka xu kò síí táá sao-xg'ae xu, ka xu ko ka̱bise a síí xàà a, a máá:  
\v 23 “Ncãa xae qáé-nquu ba bóò me qarika tcẽekg'ammèa, xu kòre-kg'ao xu wèé xu heke-kg'áḿ zi koe téé-tẽe, igaba ẽe xae ko heke-kg'áḿ zi xgobekg'am ka i kò cúí khóè ga q'oo koe káà a,” ta xu méé.  
\v 24 Eẽ xu ko tc'ãà-cookg'aim tempelem di xu kòre-kg'ao xu di ba hẽé naka kaia xu peresiti xu hẽéthẽé xu ncẽe gúùan kóḿ, ka xu kò are, dùútsa gúùs ko kúrúse sa.  
\v 25 Me kò c'ẽem khóè ba hàà bìrí xu a máá: “Bóò, gaxao thuu qáé-nquum koe tcana hãa xu khóè xua tempelem koe téé-tẽe a ko khóè ne xgaa-xgaa,” témé.  
\v 26 Me nxãaska tc'ãà-cookg'ai ba gam di xu kòre-kg'ao xu cgoa qõò, a síí séè a óága xu, chùi xu tamase, nxõ̱án cgoa xu gha khóè ne ka xaoè sa xu kòo bèe khama.   
\p
\v 27 Xu ko óága xu a kaia xu dis xg'aes cookg'ai koe úú xu. Me kò kaiam peresiti ba tẽè xu,  
\v 28 a máá: “Qarika xae kò x'áè xaoa a máá, táá xao ẽes cg'õès ka xgaa-xgaa guu témé, igaba bóò, Jerusalema ba xao gaxao di xgaa-xgaan ka cg'oè-cg'oea hãa, ncẽem khóèm di chìbian xao gaxae koe óá kg'oana,” témé.   
\p
\v 29 Igabam kò Petere hẽé naka c'ẽe xu x'áè úú-kg'ao xu hẽéthẽé xo̱a a máá: “Nqari ba méé ta khóèan ka kaisase qám̀sea máá.  
\v 30 Gaxae ka xõòa xu dim Nqari ba Jeso ba x'ooan koe ghùia hãa, ncẽe xao kò xgàus\f + \fr 5:30 \fk xgàu - \ft Gerika sa ko máá: ‘hìi’ témé.\f* koe tceea ba ka cg'õo ba.  
\v 31 Nqari ba Gam dim x'õàm kaiam xòè koe ghùi Mea, Tc'ãa-cookg'ai a Kgoara-kg'ao bam gha ii ka, a ba a gha Iseraele ne kúrú ne chìbian koe tcóóse, a chìbia ne qgóóa mááè ka.  
\v 32 Sixaea ẽe zi gúù zi di xae nxàea tseegukagu-kg'ao xae e, sixae hẽé nakam Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hẽéthẽé e, ncẽem kò Nqari ba ẽe qám̀sea hãa ne máàa ba,” ta xu méé.   
\p
\v 33 Eẽ xu ko ncẽe sa kóḿ ka xu kò kaisase xgóà a cg'õo xu kg'oana.  
\v 34 Igabam kò c'ẽem Farasaim Gamaliele ta ko ma tciiè ba xg'aes koe tẽea téé, ncẽe kò wèé khóèan ka tcommèam x'áè xgaa-xgaa-kg'ao ii ba. X'áèa nem kò tcg'òó, \add x'áè úú-kg'ao\add* xu méé xu xòm̀ x'aè tchàa koe tcg'òóè di i,  
\v 35 a \add ẽe q'oo koe hàna\add* xu bìrí a máá: “Gaxao Iseraele di xao khóè xaoè, ẽe xao ko hàà ncẽe xu khóè xu koe kúrús gúùs ka méé xao q'ãa tc'ẽea hãase kúrú.  
\v 36 Ncẽe xu cáḿ xu cookg'ai koem kò Tutase ba tẽe, a ba a máá khóè cgáé me e témé, xu kò 400 khama noo xu khóè xu xùri me. Igabam kò cg'õoè, i kò wèéan ẽe ko xùri me tsa̱i-tsa̱ise, a kaà.  
\v 37 Eẽm khóèm qãá q'oo koem kò Jutasem Galilea di ba tẽe, khóè ne ko nxáráè x'aèan ka, a kò káí ne khóè ne ka xùriè. Me gaam igaba kaà, i kò wèéan ẽe kòo xùri me ga tsa̱i-tsa̱ia q'aase.  
\v 38 Khamar ko ncẽeska bìrí xao o a ko máá: ncẽe xu khóè xu koe méé xao tcg'òóse, guu xu méé xao. Ncẽè gaxu dis tséés kana gaxu dis kàas kò khóè ne di sa ii, nes gha kaàkaguè ke.  
\v 39 Igaba ncẽè Nqarim dis kò ii ne xao cuiskaga ko̱be sia hãa tite. Nqarim cgoa ga xao gha ko x'ãàku,” témé.  
\v 40 Xu kò gam cgoa dtcòm̀ku, a x'áè úú-kg'ao xu tcii, a hàà xg'áḿ qãá xu, a dqàè xu, táá méé xu Jesom di cg'õèan ka gaicara kg'ui guu sa, a guu xu xu qõò.   
\p
\v 41 Xu kò qãè-tcaoa hãase xg'aes koe guu a tcg'oa, Jesom di cg'õèan domka xgàraèa ne kò kg'ano xua hãa khama.  
\v 42 A xu a kò wèé cáḿan ẽe ka tempelem q'oo koe hẽé naka khóè ne x'áé koe hẽéthẽé xgaa-xgaan cgoa chõò tama, a ko xgaa-xgaa Jeso ba \add nqòòkaguèa hãam\add* Kreste Me e sa.   
\c 6  
\s1 7 xu kaia xu kerekes di xu ko nxárá tcg'òóè  
\p
\v 1 Eẽ xu cáḿ xu ka ne ko xgaa-xgaase-kg'ao ne càùse a káí, ka ne ko Gerika di ne Juta ne mẽéku Hebera di ne Juta ne cgoa, wèé cáḿan tc'õoan ko gàbaè x'aè ka zi kò Gerika di zi dxàe-ntcõa zi qãèse máàè tama khama.  
\v 2 Xu 12 xu \add x'áè úú-kg'ao xu\add* wèé ne xgaa-xgaase-kg'ao ne tciia xg'ae a máá: “Qãèa i máá xae e tite, Nqarim dim kg'uim di tsééan guu a síí tc'õoan gàbakagu ne.  
\v 3 Gaxae ka qõese ga tuè, gatu xg'aeku koe 7 xu khóè xu nxárá tcg'òó, q'ana tu hãa xu \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽem ka cg'oèa a tc'ẽega xu, naka xae ncẽe tsééan máà xu.  
\v 4 Igaba xae gha sixae còrèan hẽé naka \add Nqarim dim\add* kg'ui ba hẽéthẽé dis tséé sa tcãà tcáóa máá,” ta xu méé.   
\p
\v 5 Me kg'uim ncẽe ba wèés xg'ae sa qãè-tcaokagu. Ne Stefane ba nxárá tcg'òó, khóèm ncẽe kò dtcòm̀an ka hẽé naka Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka hẽéthẽé cg'oèa ba; naka Filipi ba hẽé, naka Perokoro ba hẽé, naka Nikanore ba hẽé, naka Timone ba hẽé, naka Paremenase ba hẽé, naka Nikolao ba hẽéthẽé xu, ncẽe kò Antioke koe kò guua hãa a Juta dis dtcòm̀s koe máàsea hãa ba.  
\v 6 Ne kò ncẽe xu khóè xu x'áè úú-kg'ao xu cookg'ai koe tòó, ncẽe kò còrè a tshàua xu tòó cgae xu xu.   
\p
\v 7 Me kò Nqarim dim kg'ui ba tsa̱i-tsa̱ise. Ne xgaa-xgaase-kg'ao ne Jerusalema di ne qháése càùse a kaisase káí, si gataga thẽé peresiti xu dis xg'aes kaia sa dtcòm̀an koe máàse.   
\s1 Stefane ba ko qáéè  
\p
\v 8 Stefane ba ko Nqarim di cgóm̀kuan hẽé naka qarian hẽéthẽé ka cg'oè cgaeèam khóè me e, a kò are-aresa zi gúù zi hẽé naka kaia zi x'áí zi hẽéthẽé khóè ne xg'aeku koe kúrú.  
\v 9 Igaba xu kò c'ẽe xu khóè xu ncẽe kò còrè-nquum \add qãàn di tsééan koe guu a\add* kgoaraèa xu khóè xu di ba ta ko ma tciièm di xu, ncẽe kò Juta xu Kurene hẽé naka Alekesanteria hẽéthẽé di ii xu hẽé, naka c'ẽe xu Kilikia hẽé naka Asia hẽéthẽé di xu Stefanem cgoa ntcoeku.  
\v 10 Igaba xu kò gam di tc'ẽean hẽé naka \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽem ẽem kò ko Gam di hùian ka kg'uim cgoa hẽéthẽé tc'ãòku tama.   
\p
\v 11 Nxãaska xu ko c'ẽe xu khóè xu qg'áì, xu Stefanem ka máá: “Ncẽem khóè ba xae kóḿa hãa me ko Moshem di x'áèan hẽé naka Nqarim ka hẽéthẽé cg'ãèse kg'ui,” témé.  
\v 12 Xu kò nxãaska khóè ne hẽé naka kaia xu hẽé naka x'áè xgaa-xgaa-kg'ao xu hẽéthẽé ko̱bi-ko̱bi. Ne qgóó me a ne a kaia xu dis xg'aes cookg'ai koe úú me. \fig Khóè ba tẽea-téé a ko tcgãyas koe nxárá.|src="HK00292.tif" size="col" ref="6:12" \fig*  
\v 13 A xu a tshúù-ntcõan di tééa-máá-kg'aoan qg'áì i máá: “Ncẽem khóè ba ncẽem tcom-tcomsam tempelem\f + \fr 6:13 \fk tempele - \ft Gerika sa ko máá: “qgáì” témé.\f* ka hẽé naka x'áèan ka hẽéthẽé tshúùse kg'uian cgoa chõò tama.  
\v 14 Kóḿ mea xae hãa me ko máá: ‘Ncẽem Jesom Nasareta di ba gha ncẽes qgáì sa ko̱be, a ba a gha Moshem máà xaea hãa cauan qg'urì,’ témé khama,” ta xu méé.  
\v 15 Xu kò kaia xu wèé xu ẽe kò xg'aes q'oo koe ntcõe xu tcgáía xu Stefanem koe qãea tòó, a kg'áía ba bóò i moengelem dian khama ii.   
\c 7  
\s1 Stefane ba ko xo̱ara mááse  
\p
\v 1 Me nxãaska kaiam peresiti ba tẽè me a máá: “Kháé zi ncẽe zi \add chìbi-chibiku zi\add* tseegu zia?” témé.  
\v 2 Me \add Stefane\add* xo̱a a máá: “Tíí kíí ga xao, àbo ga xaoè, komsana te! X'áàn dim Nqari ba kò gatá ka xõòm Abrahamam koe hòòse, qanegam kò Mesopotamia koe hãa ka, qanegam Harane koe x'ãè tamas cookg'ai koe,  
\v 3 a bìrí me a máá: ‘Tcg'oa tsarim nqõóm koe hẽé naka tsari ne qhàò ne koe hẽéthẽé, naka tsia x'áí tsir gham nqõóm koe qõò,’ témé.  
\v 4 Me nxãaska Kaletea ne dim nqõóm koe tcg'oa a ba a Harane \add dim x'áé-dxoom\add* koe síí x'ãè. Me Nqari ba xõòm dis x'oos qãá q'oo koe gaa koe tcg'òó me, a ncẽe tu ncẽeska x'ãèa hãam nqõóm koe tsééa óá me.  
\v 5 Me kò nqõóm di c'ẽe xòèan ga táá máà me, a cúím nqàrèm ga bam gha tòó qgáì ga táá máà me, igabam kò nqòòkagu me, gabá hẽé naka qãáa ba dis qhàòs ga sa hẽéthẽém gha ẽem nqõó ba máà ne q'õò sa, \add Abrahama\add* ba kò cóá úú tama igaba.  
\v 6 Me kò Nqari ba gam ka ncẽeta méé a máá: ‘Tsaris qhàò sa gha gane di tamam nqõóm koe c'úùsea hãa, a gha qãà kúrúè, a gha 400 khama noo kurian táá qãèse qgóóè.  
\v 7 Igabar gha ẽe ne ko tsééa máás qhàò sa xgàra, ne gha ẽe zi gúù zi qãá q'oo koe tcg'oa, a hàà ncẽes qgáìs koe dqo̱m̀ Te,’ tam Nqari ba méé.  
\v 8 A ba a kò q'ãe nqãa-qgai khòokus dis qáé-xg'ae sa máà me. Me kò \add Abrahama ba\add* Isaka ba ábà, a ba a kò 8 dim cáḿ ka q'ãe nqãa-qgai khòo me; me kò Isaka ba Jakobe ba ábà, me kò Jakobe ba 12 xu cóá xu ábà, ncẽe tc'ãà di xu tsgõo xu gatá di xu.   
\p
\v 9 “Xu kò gatá ka tsgõose ga xu, gaxu ka qõesem Josefam cgoa tauan úú, a xu a kò Egepeto koe qãàse x'ámágu me. Igabam kò Nqari ba hãa cgoa mea,  
\v 10 a kò gam di zi xháé zi wèé zi koe kgoara me, a Egepeto dim x'aigam Farom cookg'ai koe cgóm̀kuan hẽé naka q'ãan di tc'ẽean hẽéthẽé máà me, me kò \add Faro ba\add* Egepeto koe hẽé naka wèém x'áém gam dim koe hẽéthẽé tc'ãà-cookg'ai ba kúrú me.  
\v 11 Si kò nxãaska wèém \add nqõóm\add* Egepeto dim koe hẽé naka Kanana dim koe hẽéthẽé xàbà sa tcãà, a kaisa thõòan óága, xu kò gatá ka xõò ga xu táá tc'õoan hòò.  
\v 12 Eẽm ko Jakobe ba kóḿ i ko máá, Egepeto koe i maberean hãa, téméè kam kò gatá ka xõò ga xu tc'ãà dis dàras gaxu dis koe tsééa úú.  
\v 13 Me kò Josefa ba cám̀ dis dàras gaxu dis ka káíkhoe ga xu q'ãàkaguse, si kò Josefam dis qhàò sa Farom koe q'ãase.  
\v 14 Ncẽes gúùs qãá q'oo koem kò Josefa ba khóèan tsééa hãa, i síí gam ka xõòm Jakobe ba hẽé naka gam di qhàòan wèé ga hẽéthẽé tcii. Wèéa ne ga kò 75 ne e.  
\v 15 Me kò nxãaska Jakobe ba Egepeto koe síí, ncẽe xu kò gabá hẽé naka gatá ka xõò ga xu hẽéthẽé síí x'óó koe.  
\v 16 Gaxu di tc'áróa ne kò ka̱bi a Shekeme koe úúè, a síí ncẽem xg'ao Abrahama ba Hamorem di xu cóá xu koe marian tc'ãòa cgoa x'ámás tc'ám̀s koe xòóè.   
\p
\v 17 “Eẽm ko Nqarim xg'ao Abrahama ba nqòòkagua hãam x'aè ba cúù, ka ne kò khóè ne Egepeto koe káí a càùsea.  
\v 18 Me kò c'ẽem x'aiga ba nxãakg'aiga síí Egepeto koe tc'ãà-cookg'ai, ncẽe kò Josefa ba c'úùa hãa ba.  
\v 19 A ba a kòo gatá di ne khóè ne cgoa cg'ãèm dàòm ka tséé, a ko gatá ka xõò ga xu chùi, xu cóá-coan tchàa koe tcg'òó, nxãasega i gha cg'õoè ka.   
\p
\v 20 “Me kò ẽem x'aèm ka Moshe ba ábàè, a ba a kò Nqarim cookg'ai koe kaisase t'õè me e. A kò xõòm dim nquum koe nqoana nxoean kòreè.  
\v 21 Eẽm síí tchàa za tòóèa kas kò Farom ka cóáse sa séè a gas dim cóám khama ma kaikagua mááse me.  
\v 22 Me kò Moshe ba Egepeto ne di q'ãan di tc'ẽean wèé ga xgaa-xgaaè, a ba a kò kg'uian hẽé naka tsééan hẽéthẽé koe qari me e.   
\p
\v 23 “Eẽm Moshe 40 kuri ii kam kò bìríse, gam ka c'ẽe ne Iseraele nem gha dàra sa.  
\v 24 Me kò gam ka c'ẽe ba bóò me ko \add Egepetom ka\add* ghã̱aè a ko xg'áḿmè, kam ko ẽe ko ghã̱aè ba hùi, a ncèèa máá me, a Egepeto ba xg'áḿ.  
\v 25 Me Moshe tc'ẽea máá, gam di ne khóè ne gha bóòa q'ãa Nqari ba kò tséékagu me a ko kgoara ne sa, ta tc'ẽea, igaba ne kò táá bóòa q'ãa.  
\v 26 Me q'uu dim cáḿ ka Moshe x'ãàku ko tsara Iseraele tsara koe hàà. Kúrúm ko a xg'aekua tsara koe tòókuan óá kg'oana, khamam ko máá: ‘Khóè tsaoè, qõekua tsaoa! Dùús domka tsao ko thõò-thõoku?’ témé.  
\v 27 Igabam kò khóèm ẽe kò c'ẽe ba ghã̱a ba Moshe ba dxùukg'ai za xàbùa tcg'òó a máá: ‘Dìína sitsam koe tc'ãà-cookg'ai a xgàra-kg'ao ba kúrú tsia?  
\v 28 A cg'õo te kg'oana tsia, ncẽe tsi ncãa ma ncãaka cáḿ ka Egepeto ba ma cg'õo khama ma?’ témé.  
\v 29 Eẽm ko Moshe ba ncẽe sa kóḿ kam kò Midiane dim nqõóm koe qgóéa síí, ncẽem kò gaa koe síí x'ãè koe, gaam nqõóm dim khóèm tamam iise, a ba a kò gaa koe cám̀ cóá tsara ábà.   
\p
\v 30 “Eẽ i ko 40 kurian nqáéa xg'ara kam kò Sinai dim xàbìm koe moengele ba qãáka hãas hìis ka̱rukos koe hòòse cgae me.  
\v 31 Eẽm ko Moshe ba ẽes gúù sa bóò kam kò ares ka tcãàè, a cúù-cuuse, qãèsem gha síí bóò ka, kam kò X'aigam \add Nqarim\add* dim dòm̀ ba kóḿse a ko máá:  
\v 32 ‘Tíí Ra Nqarir saò ga xu di Ra a, Nqarir Abrahama ba hẽé naka Isaka ba hẽé naka Jakobe ba hẽéthẽé di Ra,’ témé. Me Moshe q'áòan ka cg'oè cgaeè a gaa zam gha bóò sa bèe.  
\v 33 Me X'aigam \add Nqari\add* ba bìrí me a máá: ‘Nqàrèa tsi koe nxàboan tcg'òó, ẽe tsi téé-tẽem qgáì ba tcom-tcomsam nqáḿ me e ke.  
\v 34 Tseeguan kagar Tiri ne khóè ne Egepeto koe hàna ne di xháé-q'ooan bóòa, gane di sónò ntcòóse-q'ooa ner kóḿa hãa, a Ra a hààra hãa, hààr gha kgoara ne ka, ke ncẽeska hàà nakar Egepeto koe tsééa úú tsi,’ témé.   
\p
\v 35 “Ncẽe ba gaam Moshem ga me e, ncẽe ne kò xguìa hãa a máá: ‘Dìína tc'ãà-cookg'ai a xgàra-kg'ao ba kúrú tsia?’ témé ba. Nqari ba kò ncẽe ba tsééa hãa, tc'ãà-cookg'ai a kgoara-kg'ao bam gha kúrú ka, moengelem ncẽe kò \add ka̱rukos\add* hìis koe x'áíse mea hãam di hùian ka.  
\v 36 Me kò Egepeto koe guu a séèa tcg'òó ne. Gaa koem kò are-aresa zi gúù zi hẽé naka x'áí zi hẽéthẽé kúrú, naka Nco̱àm Tshàam koe hẽé, naka tchàa-xgóós koe hẽéthẽé e, 40 kuria ne.   
\p
\v 37 “Ncẽea gaam Moshem ga me e, ncẽe kò Iseraele di ne khóè ne bìrí a máá: ‘Nqari ba gha gatu di ne khóè ne xg'aeku koe guu a tíí khama iim Porofiti ba tsééa óá máá tu u,’ témé ba.  
\v 38 Gaam ga me e ncẽe kò tchàa-xgóós koe Iseraele di ne khóè ne dis xg'aes q'oo koe gaam moengelem cgoa hãa ba, ncẽe kò Sinai dim xàbìm koe gam cgoa hẽé naka gatá ka xõò ga xu hẽéthẽé cgoa kg'ui ba. Me kò kg'õèa hãa kg'uian \add Nqarim di\add* hòò, nxãasegam gha hàà gatá koe óága a ka ba.   
\p
\v 39 “Igaba ne kò gatá ka xõò ga ne komsanaa ba xguì. A ne a dxùukg'ai za xàbùa tcg'òó me, a ne a kò tcáóa ne q'oo koe Egepeto koe úú-kg'ai,  
\v 40 a ne a Arone ba bìrí a máá: ‘Nqárìan kúrúa máá ta a, cookg'aia ta koe gha qõò o. Moshem ncẽe kò Egepeto dim nqõóm koe séèa tcg'òó ta am koes dùú sa kúrúsea sa ta c'úùa hãa ke,’ témé.  
\v 41 Gaa x'aèan ẽe kaga ne kò ghòè-coam dis iis koe nqárì ba kúrúa mááse, a ne a dàòa-mááku zi óágaa máá me, a gane di tshàuan kúrúas gúùs dis kõ̱è sa kúrú.  
\v 42 Igabam kò Nqari ba q'aumana ne, a ba a guu ne ne nqarikg'ai di zi tco̱nò zi qám̀sea máá, ncẽe i ma porofiti xu dis Tcgãyas koe ma góáèa hãa a ko máá:  
\q1 ‘Iseraele di tu khóè tuè,  
\q1 40 kurian ncẽe tu kò tchàa-xgóós koe hãa  
\q1 ka tua gáé kò dàòa-mááku zi hẽé  
\q1 naka qhàea-mááku zi hẽéthẽé Tíí kúrúa máá Tea?   
\q1
\v 43 Igaba tu kò wèé zi qgáì zi ẽe tu ko qõò zi koe  
\q1 Molokem dim còrè-nquu ba hẽé,  
\q1 naka gatu dim nqárìm Rafanem  
\q1 dim tco̱nò ba hẽéthẽé tsara dqo̱m̀,  
\q1 xommèa nqárìan tu gatu kúrúa máásea,  
\q1 dqo̱m̀ m tu gha ka.  
\q1 Gaa domkar gha tòèkagu tu u,  
\q1 a Babilonem ka ncìí za úú tu u,’  
\m témé khamaga ma.   
\p
\v 44 “Gatá ka xõò ga xu kò tchàa-xgóós koe xgàuèkom còrè-nquu ba úúa, ncẽe Nqarim kò khóè ne cgoa kg'ui koe. Nqarim kò Moshe ba ma x'áía, a x'áè mea hãa khama kò ma kúrúèa ba.  
\v 45 Xu gatá ka xõò ga xu gaam còrè-nquu ba máàèa, a xu a séè a \add ncẽem nqõóm koe\add* óá me, Joshuam kò tc'ãà-cookg'ai xua ka. Xu kò nqõó ba séè, Me Nqari ba gaam nqõóm koe kò x'ãèa zi qhàò zi gaxu cookg'ai koe xhàiagu. Gaam xgàuèkom còrè-nquu ba kò hàna, i síí nxãakg'aiga Dafitem di x'aèan ga tcãà,  
\v 46 ncẽe kò Nqarim tcgáí-q'oo koe cgóm̀kuan hòò ba. A ba a kò \add Nqari ba\add* dtcàrà, còrè-nquu bam gha Jakobem dim Nqari ba tshàoa máá sa,  
\v 47 me kò Solomone ba nquu ba tshàoa máá Me.   
\p
\v 48 “Igabam kò kaisase tc'amaka hànam \add Nqari\add* ba khóè tshàu ka kúrúèa hãa nquuan koe x'ãè tama, porofitim ko ma kg'ui khama,  
\v 49 a ko máá:  
\q1 ‘Nqarikg'ai ne Tiri x'aian dis ntcõó-q'oo si i,  
\q1 me nqõó ba nqàrèa Ter ko tòó qgáì i.  
\q1 Nta iim nquu ba tu gha tshàoa máá Te?  
\q1 Kana sãa-q'ooa Te di qgáìa nea ndakaa?   
\q1
\v 50 Wèé zi gúù zi ncẽe zia gáé Tiri tshàuan ka kúrúè tama?’  
\q1 tam X'aigam \add Nqari\add* ba méé.   
\p
\v 51 “Gaxao khóè xao qari-tcúú xaoè, ncẽe tcáóa xao hẽé, naka tceea xao hẽéthẽé koe q'ãe nqãa-qgai khòoè ta ga hãa xaoè! Gaxao ka xõò ga xu khamaga xao ii: wèé x'aè ka xao ko Tcom-tcomsam Tc'ẽem cgoa x'ãàku!  
\v 52 Gaxao ka xõò ga xu kò wèé xu porofiti xu xgàraa hãa, a xu a kò ncẽe xu \add porofiti xu\add*, ncẽe kò x'aè cookg'ai koe tchànom Khóèm di hàà-q'ooan nxàea hãa xu cg'õo, \add Jesom\add* ncẽe xao gaxao ncẽeska x'ámágua, a Gam di xao cg'õo-kg'ao xao ii ba.  
\v 53 Gaxao ncẽe kò moengele xu ka xao kò máàèa hãa x'áèan kò cám̀ tshàua máá, igaba kò táá komsana a xao,” tam Stefane méé.   
\s1 Stefane ba ko nxõ̱án cgoa xaoa cg'õoè  
\p
\v 54 Ncẽe zi gúù zi xu ko kóḿ ka xu kaisase tcg'aìn tcáó a xu a dqùrì cgae me.  
\v 55 Igabam kò Stefane ba Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka cg'oè cgaeèa hãase nqarikg'ai koe ghùi-kg'ai, a ba a Nqarim dim x'áà ba bóò, naka Jeso ba hẽéthẽé e, Me Nqarim dim kg'áòm x'õàm xòè za téé-tẽe.  
\v 56 Kam ko máá: “Bóò, nqarikg'ai nea xgobekg'amsea ra ko bóò, Me Khóèm dim Cóá ba Nqarim dim kg'áòm x'õàm xòè za téé-tẽe,” témé.   
\p
\v 57 Xu kò khóè xu ncẽes gúùs ka tceea xu tcẽekg'am, a xu a kaisase q'au a qàròa síí cgae me,  
\v 58 a xu a x'áé-dxoom qãá koe tceea tcg'òó a úú me, a gaa koe síí nxõ̱án ka xgàrùbe me. Nxàea tseegukagu-kg'ao xu kò gaxu di qgáían Saulo ta ko ma tciièm qárí-kg'aom nqàrè-kg'am koe tòó.   
\p
\v 59 Eẽ xu hãa a ko Stefane ba nxõ̱á zi cgoa xgàrùbe kam kò \add Nqari ba\add* tcii a máá: “X'aiga Tsi Jeso Tseè, tirim tc'ẽe ba séè,” témé.  
\v 60 Kam ko qhòm tsi qurù a ba a kaiam dòm̀ cgoa q'au a máá: “X'aigaè, ncẽe ne ko tíí koe kúrús gúùs koe táá chìbi bóò ne guu,” témé. Eẽm ko gatà mééa xg'ara kam kò x'óó\f + \fr 7:60 \fk x'óó - \ft Gerika sa ko máá: “x'óm̀,” témé.\f*.   
\c 8  
\nb
\v 1 Me kò Saulo ba \add Stefanem\add* di cg'õokuan dtcòm̀a máána hãa.  
\ms1 Filipia xu Peterea xu di tsééa ne, Jutea hẽé naka Samaria hẽéthẽé koe (8–12)  
\s1 Saulo ba ko kereke sa xgàra  
\p Eẽm cáḿ kas kò Jerusalema dis kerekes koe kaias xgàraku sa tshoa-tshoase, ka ne kò wèéa ne ga Jutea hẽé naka Samaria hẽéthẽé di tsara nqõó tsara koe tsa̱i-tsa̱ise, xu x'áè úú-kg'ao xu cúí xu qaù.  
\v 2 Ne kò Nqari-tcáóa ne khóè ne Stefane ba kg'ónò, a kò kaisase kg'ae cgae me.   
\p
\v 3 Igabam ko Saulo tshoa-tshoa a nquu xu koe tcana te a kereke sa dxàùa q'aa, a khóè xu hẽé naka khóè zi hẽéthẽé tcéèa tcg'òó a síí qáé-nquuan koe tcãà.   
\s1 Qãè tchõà ne ko Samaria koe xgaa-xgaaè  
\p
\v 4 Ne kò gane ẽe kò tsa̱i-tsa̱isea hãa ne, wèé qgáìan ẽe ne ko síí koe qãè tchõàn xgaa-xgaa.  
\v 5 Me kò Filipi Samaria dim x'áé-dxoom koe síí, a gaa koe síí \add nqòòkaguèa hãam\add* Krestem ka xgaa-xgaa ne.  
\v 6 Eẽ zi ko xg'ae zi khóè ne di zi Filipi ba kóḿ a ko kúrúm ko zi x'áí zi \add are-aresa zi\add* bóò, ka zi ko wèéa zi ga cúù-cuuse a qãèse kóḿ me.  
\v 7 Dxãwa tc'ẽea ne kò káí ne khóè ne koe kaiam q'aum cgoa q'aua tcg'oa khama, ne kò gataga káí ne khóè ne x'óó xòèa kò hãa ne hẽé naka nqo̱ara kò hãa ne hẽéthẽé qãèkaguè.  
\v 8 Si kò ẽem x'áé-dxoom koe kaias qãè-tcao sa xóé.   
\s1 Simonem tsóò-kg'ao ba  
\p
\v 9 Igabam kò c'ẽem khóèm Simone ta ko ma tciiè ba gaam x'áé-dxoom koe hàna, tsóò-kg'ao kò ii ba, a kò Samaria di ne khóè ne arekagu. A ba a kòo gabá cgáém khóè me e sa koase.  
\v 10 Ne kò wèé ne khóè ne, ẽe nqãaka hãas téé-q'oos di ne hẽé naka tc'amaka hãas téé-q'oos di ne hẽéthẽé qãèse komsana me, a ne a ko q'aua kg'ui a ko máá: “Ncẽem khóè ba Nqarim di qarian úúa, ncẽe kaia qari ka q'ãasea a,” témé.  
\v 11 Gam koe ne ko qãèse komsana, tc'ãòa kuri nem ko séè a ko gam di tsoò-kg'áḿan kàan di cgoa arekagu ne khama.  
\v 12 Igaba ẽe ne ko Filipi ba dtcòm̀, ẽem kòo Nqarim di x'aian hẽé, naka Jeso Krestem di cg'õèan hẽéthẽé di qãè tchõàn xgaa-xgaa ka, ka ne kò wèéa ne ga tcguù-tcguuè, kg'áò-khoean ga hẽé naka dxàe-khoean ga hẽéthẽé e.  
\v 13 Simonem igabam ko thẽé dtcòm̀, a ba a kò ẽem ko tcguù-tcguuèa xg'ara ka Filipi ba wèé qgáìan ẽem ko qõò koe xùri. A ba a kò ẽem ko \add are-aresa zi\add* x'áí zi hẽé naka kaia qarian kúrúse ko hẽéthẽé bóò ka kaisase are.   
\p
\v 14 Eẽ xu ko x'áè úú-kg'ao xu Jerusalema koe hàna xu kóḿ, Samaria di ne khóè nea Nqarim dim kg'ui ba dtcòm̀a hãa sa, ka xu kò Petere ba hẽé naka Johane ba hẽéthẽé tsara tsééa úú cgae ne.  
\v 15 Ncẽe kò ẽe tsara ko síí ka còrèa máá ne tsara, nxãasega ne gha Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hòò ka.  
\v 16 \add Tcom-tcomsam Tc'ẽe\add* ba kò qanega cúía ne koe ga hàà tcãà ta ga hãa khama, ne ko kg'amaga X'aigam Jesom dim cg'õè koe tcguù-tcguuèa.  
\v 17 Ka tsara kò nxãaska tshàua tsara tòó cgae ne, ne Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hòò.   
\p
\v 18 Eẽm ko Simone, Tcom-tcomsam Tc'ẽem ko x'áè úú-kg'ao tsara di tshàuan tòó cgaekus ka máàkuè sa bóò, kam kò marian tcg'òó a máà tsara a, \add ẽe qaria nem gha x'ámá ka,\add*  
\v 19 a máá: “Eẽ qarian tsao thẽé máà te naka i gha nxãasega wèé khóèan ẽe ra ko tshàua te tòó cgae e Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hòò,” témé.  
\v 20 Me Petere xo̱a me a máá: “Maria tsi méé i tsáá cgoa kaà, Nqarim dis máàkus ka tsi tc'ẽea máá, marian cgoa tsi gha x'ámá si, ta tc'ẽea ke!  
\v 21 C'ẽe xòè-coa ga tsi ncẽes tséés koe úú tama, i tcáóa tsi Nqarim cookg'ai koe tchàno tama khama.  
\v 22 Gaa domka méé tsi tsari chìbian koe tcóóse naka tsia tsari tsééan cg'ãè tcg'oaragu, naka X'aigam koe còrè, nakam gha ẽeta ii tc'ẽean tcáóa tsi q'oo koe tsi úúa domka qgóóa máá tsi.  
\v 23 Cg'ãèan ka tsi cg'oè cgaeèa, a chìbian ka qgóóèa sar ko bóò khama,” tam méé.  
\v 24 Me Simone xo̱a a máá: “Nxãaska tsao gatsao X'aigam \add Nqari\add* ba còrèa máá te, naka i gha nxãasega táá ncẽe tsao ko méé cgae te gúùan kúrúse cgae te,” témé.   
\p
\v 25 Eẽ tsara ko X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba nxàea tseegukagu, a ko xgaa-xgaaa xg'ara, ka tsara ko Peterea tsara Johanea tsara Jerusalema koe ka̱bise, a \add dàòm q'oo koe tsara hãase\add* qãè tchõàn káí xu x'áé-coa xu Samaria di xu koe xgaa-xgaa.   
\s1 Filipi ba hẽé naka Etiopia dim khóè ba hẽéthẽé e  
\p
\v 26 Me nxãaska moengelem X'aigam di ba Filipi ba bìrí a máá: “Tẽe naka koaba nqáè ka qõò, dàòm ncẽe Jerusalema koe guu a ko Gaasa koe qõòm cgoa, ncẽe tchàa-xgóós di ba,” témé. \fig Filipi ba ko kaiam mari qgóó-kg'aom dis karà sa sao-xg'ae.|src="LB00331.tif" size="col" ref="8:26-40" \fig*  
\v 27 Me xgoaba a qõò, a gaa x'aè kaga dàòm q'oo koe Etiopia dim khóèm cgoa xg'ae, ábà tama kò hãa ba, kaiam mari qgóó-kg'aom Kandakes di ba, x'aigas Etiopia ne di sa. Ncẽem khóè ba kò Jerusalema koe hààraa, a ko hàà Nqari ba còrè.  
\v 28 Me kò ẽem xóé a ko gam dis karas q'oo koe hãase dìbia qõò ka porofitim Isaiam dis Tcgãya sa ko nxárá qõò.  
\v 29 Me \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽe ba Filipi ba bìrí a máá: “Qõò ẽe síí hãas karas koe naka síí qàea sa koe xóén qõò,” témé.   
\p
\v 30 Me nxãaska Filipi qàròa síí karas koe, a ba a kóḿ me ko khóè ba porofitim Isaiam koe ko nxárá. Me \add Filipi\add* tẽè me a máá: “Kóḿa tsi ko q'ãa dùú sa tsi ko nxárá sa?” témé.  
\v 31 Me xo̱a me a máá: “Nta ra gha ma q'ãa, c'ẽe khóè kò qãèse bìrí tchàno-tchano te e tama ne?” témé. A ba a Filipi ba dtcàrà, q'ábàm gha a hàà qàea ba koe ntcõó sa.  
\v 32 Eẽm khóè ba kòo ncẽem tceem \add Nqarim dis\add* Tcgãyas dim koe nxárá, \add ncẽe kò ncẽeta ma góáèa a ko máá\add*:  
\q1 “Ghùu-coam khamam kò ma  
\q1 cg'õoku dis qgáìs koe chùia úúè,  
\q1 a ba a kò nqoo-nqoosase ko dqòmmèm ghùu-coam khama ma  
\q1 táá xgobekg'am kg'áḿ.   
\q1
\v 33 Sau-cgaekaguèm gha kam kò táá qãèse qgóóè.  
\q1 Dìí na gha gam dis qhàòs hààkos cgoa kg'ui?  
\q1 Ncẽe nqõómkg'ai koem kg'õèa ba séè cgaeèa ka,”  
\m ta i ma góáèa koe.   
\p
\v 34 Me ábà tama kò hãam khóè ba Filipi ba tẽè a máá: “Bìrí te, cgóm̀na, dìín ka ba gáé ko porofiti ba kg'ui, gabá ko nxàese kana ba ko c'ẽe khóè ka kg'ui?” témé.  
\v 35 Me Filipi tshoa-tshoa a kg'ui, a ba a gaam tceem ẽem cgoa ga tshoa-tshoa a xgaa-xgaa me qãè tchõàn Jesom di ka.   
\p
\v 36 Eẽ tsara xóé a ko dàòm q'oo koe qõò, ka tsara ko tshàan \add kò hãam qgáìm\add* koe hàà, kam ko ábà tamam khóè ba máá: “Bóò, tshàan ga ncẽe e. Ka dùúa ko tàà ra tcguù-tcguuè tite?” témé.  
\v 37 [Me bìrí me a máá: “Ncẽè wèé tcáóa tsi cgoa tsi kòo dtcòm̀ ne i kgoarasea,” témé. Me xo̱a me a máá: “Dtcòm̀ ra ko Jeso Kreste ba Nqarim dim Cóá Me e sa,” témé.]  
\v 38 Me x'áèan tcg'òó me kara qáé-kg'ao ba téé. Tsara wèéa tsara ga tshàan q'oo koe tcãà, Filipi ba hẽé naka ábà tamam khóè ba hẽéthẽé e, me Filipi tcguù-tcguu me.  
\v 39 Eẽ tsara ko tshàan q'oo koe tcg'oas kagam ko kúúga X'aigam \add Nqarim\add* dim \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽe ba Filipi ba séèa tcg'òó, me ábà tamam khóè ba táá gaicara hòò me, igabagam ko kg'ama qõò qãè-tcaoase.  
\v 40 Igabam kò Filipi Asetote koe síí hòòse a ko gaa koe caate, a ba a ko wèé xu x'áé xu koe qãè tchõàn xgaa-xgaa, a ba a nxãakg'aiga Kaesarea koe síí tcãà.   
\c 9  
\s1 Saulo ba ko Jesom cgoa xg'ae  
\r (Tsee 22:6-16; 26:12-18)  
\p
\v 1 Eẽ x'aè kam kò Saulo qanega tcg'aì-tcaoa, a X'aigam \add Nqarim\add* di ne xgaa-xgaase-kg'ao ne cg'õo kg'oana, khamam kò kaiam peresitim koe síí,  
\v 2 a síí dtcàrà me, Damaseko koe hàna xu còrè-nquu xum gha tcgãya zi góá máá sa, ncẽe gha qarian máà me zi, me ẽem kòo \add Nqarim dim\add* dàòm di ne khóè ne síí hòò ne qáé ne a Jerusalema koe úú ne sa - kg'áò khóèa ga ii kana dxàea ga ii igaba.   
\p
\v 3 Eẽm gam dis qõòs-q'oo koe hànasem ko Damaseko koe cúù, kam ko kúúga x'áà ba dxùukg'aia ba koe nqarikg'ai koe guu a x'áà.  
\v 4 Me cg'áé góḿankg'ai koe, kam ko dòm̀ ba kóḿ me ko máá: ‘Sauloè, Sauloè, dùús domka tsi ko xgàra Tea máá?’ témé.  
\v 5 Me Saulo máá: “Dìí Tsia, X'aigaè?” témé. Me xo̱a me a máá: “Tíí Ra a Jeso Ra, ncẽe tsi ko xgàra Ra.  
\v 6 Ke ncẽeska tẽe naka tsia x'áé-dxoom q'oo koe tcãà, gaa koe tsi gha síí bìríè dùú sa tsi gha kúrú sa ke,” tam ma xo̱a me.   
\p
\v 7 Xu kò khóè xu ẽe kò Saulom cgoa hãa xu kg'ama téé káà kg'uise, dòm̀ ba xu kò kóḿ, igabaga xu kò táá cúí khóè ga hòò khama.  
\v 8 Me Saulo ba góḿankg'ai koe tẽe, igaba ẽem ko xgobekg'am tcgáí kam kò cúí gúù ga bóò tama. Ka xu ko qgóó me tshàua ba ka, a Damaseko koe úú me.  
\v 9 Me kò nqoana cáḿan séè, a táá bóò, a ba a táá c'ẽe gúù ga tc'õó kana kg'áà.   
\p
\v 10 Me kò Damaseko koe xgaa-xgaase-kg'aom Ananiase ta ko ma tciiè ba hàna. Me kò X'aigam \add Nqari\add* ba gam koe x'áíse, a tcii me a máá: “Ananiaseè!” témé. Me xo̱a Me a máá: “Eè, X'aigaè, ncãa ga ra a,” témé.  
\v 11 Me X'aiga ba bìrí me a máá: “Jutasem x'áé koe ncẽem tchànom cgoa qõò, naka khóèm Tareso koe guua hãam Saulo ta ko ma tciiè ba tẽè me, hãa a ba a ko còrè ke.  
\v 12 X'áís koem khóèm Ananiase ta ko ma tciiè ba x'áíèa hãa, me tcãà a ko tshàua ba tòó cgae me, tcgáía ba gha bóò ka ke,” tam méé.  
\v 13 Me kò Ananiase xo̱a Me a máá: “X'aigaè, káí ne khóè ne koer kóḿa hãa ẽem khóèm ka, ntamam kò ma Tsari ne khóè ne tcom-tcomsa ne Jerusalema koe hàna ne koe cg'ãèan kúrú sa.  
\v 14 Me ncẽeska ncẽe koe kaia xu peresiti xu di qarian úúa, hààm gha qgóó ẽe ko Tsari cg'õèan tcii ne ka,” témé.  
\v 15 Igabagam kò X'aigam \add Nqari\add* ba Ananiase ba bìrí a máá: “Ncẽem khóè bar nxárá tcg'òóa máásea hãa a ko hàà tséékagu me, me tãá zi qhàò zi di ne hẽé, naka x'aiga xu hẽé, naka Iseraele di ne khóè ne cookg'ai koe hẽéthẽé cg'õèa Te úúa te.  
\v 16 Ra gha x'áí me, Tiri cg'õèan domkam gha nta noose xgàrase sa. Ke qõò!” tam méé.   
\p
\v 17 Nxãaskam ko Ananiase qõò a síí nquum q'oo koe tcãà. A ba a Saulom koe tshàua ba tòó a máá: “Sauloè, tíí qõeè, X'aigam Jesom ncẽe kò dàòm q'oo koe tsi hãase ko tsáá koe x'áíse ba tsééa óá tea, nxãasega tsi gha gaicara bóò, a tsi a gha gataga Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka cg'oè-cg'oeè ka,” témé.  
\v 18 I kò kúúga tsoro khama ii gúùan tcgáía ba koe q'õàse, me Saulo gaicara bóò, a ba a tẽe a tcguù-tcguuè.  
\v 19 Eẽm ko tc'õóa xg'ara, kam ko gaicara qarian hòò.  
\s1 Saulo ba ko Damaseko koe hẽé naka Jerusalema koe hẽéthẽé xgaa-xgaa  
\p Saulo ba kò cg'orò cáḿan séè a ba a xgaa-xgaase-kg'ao xu Damaseko koe hàna xu cgoa hàna.  
\v 20 A ba a kò kúúga còrè-nquu xu koe xgaa-xgaa, Jesom Nqarim dim Cóám ii sa.  
\v 21 Ne kò wèé ne ẽe ko kóḿ me ne are, a ne a tẽè a máá: “Gaam khóèm tama ba gáé ncẽe ba, ncẽe kò Jerusalema koe tshúù sa óágara hãa ba, gane ẽe kòo ncẽem cg'õè ba tcii ne koe? Ncẽe kò ncẽe koe hààra ba, hààm gha khóè ne qáé, a kaia xu peresiti xu cookg'ai koe úú ne ka ba?” ta ne ma tẽèku.  
\v 22 Igabagam kò Saulo càùse qarian koe, a Damaseko koe x'ãèa ne Juta ne arekagu, qãèsem kò x'áí ne, Jeso ba \add nqòòkaguèam\add* Krestem ga Me e sa khama.   
\p
\v 23 Káí cáḿan qãá q'oo koe ne kò Juta ne qg'áìku a cg'õo me kg'oana.  
\v 24 Igabagam kò Saulo ẽe ne kò kúrú kg'oana hãa sa q'ãakaguè. Ne kò x'áé-dxoom di heke-kg'áḿan ntcùú ba hẽé naka koaba ba hẽéthẽé q'õé, cg'õo me ne gha ka.  
\v 25 Igabaga ne kò gam di ne xgaa-xgaase-kg'ao ne ntcùú ka \add ts'ãàkagu me\add* gàbas koe \add tcãà me a x'áé-dxoom dim xhàrom\add* tc'amkg'ai koe guu a \add xhoròkagua ba ka\add*.   
\p
\v 26 Eẽm ko Jerusalema koe síí kam ko xgaa-xgaase-kg'ao xu cgoa xg'ae kg'oana, igabaga xu kò wèé xu ga bèe me, a xu a kò xgaa-xgaase-kg'ao me e sa tcom tama.  
\v 27 Igabagam kò Barenabase séè a x'áè úú-kg'ao xu koe úú me, a \add Saulom\add* ntama ma X'aiga ba dàòm q'oo koe bóòa hãas ka bìrí xu, naka \add X'aigam\add* kò ma kg'ui cgoa me sa hẽéthẽé e. Gatagam kò Damaseko koem kò \add Saulo\add* ma kgoarasease Jesom cg'õè ka ma xgaa-xgaa sa bìrí xu.  
\v 28 Nxãaskam ko Saulo hãa cgoa xu, a ba a qõòa te Jerusalema koe, a kgoarasea xóé a X'aigam cg'õè ka kg'ui.  
\v 29 Juta ne Gerika \add sa ko kg'ui\add* ne cgoam kò kg'ui a ntcoeku, igabaga ne kò cg'õo me kg'oana.  
\v 30 Eẽ ne ko gam di ne khóè ne ncẽes gúù sa bóòa q'ãa ka ne ko séè a Kaesarea koe úú me, a Tareso koe tsééa úú me.   
\p
\v 31 Si ko wèés kerekes Jutea di sa hẽé, naka Galilea di sa hẽé, naka Samaria di sa hẽéthẽé tòókuan úúa hãa, a sa a kò qari-qariè, a kò Nqari ba q'áòa hãa, a kò Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka ntcàm qaoè, a sa a ko càùse.   
\s1 Enease ba hẽé naka Dorekase sa hẽéthẽé e  
\p
\v 32 Eẽm kòo Petere wèé xu xòè xu nqõóm di xu koe qõòa te kam kò Lita dim nqõóm koe ko hàna ne dtcòm̀-kg'ao ne dàra.  
\v 33 Gaa koem kò khóèm Enease ta ko ma tciiè ba xg'ae cgoa, nqo̱ara kò hãa ba, 8 kurian kò kgàrom koe xõe ba.  
\v 34 Me Petere ba bìrí me a máá: “Eneaseè, Jeso Kreste ba ko qãèkagu tsi, ke tẽe naka tsarim kgàro ba kg'ónò,” témé. Me kúúga tẽe.  
\v 35 Ne kò wèé ne khóè ne ẽe kò Lita hẽé naka Sarone hẽéthẽé koe x'ãèa hãa ne bóò me, a ne a kò X'aigam \add Nqarim\add* koe ka̱bise.   
\p
\v 36 Si kò Jopa koe c'ẽes xgaa-xgaase-kg'ao sa hàna, Tabita ta kò ma tciiè sa. \add Gerika di\add* cg'õèa sa kò Dorekase ii sa, ncẽe kg'uia tsi kòo ka̱bi i ne tsi ga ‘Tca̱í’ ta ma tcii sa. Ncẽe kò wèé x'aè ka qãè tsééan kúrú a ko dxàua ne khóè ne hùi sa.  
\v 37 Gaam x'aèm ẽem kas kò tsàa a sa a x'óó, i kò tc'áróa sa xg'aàè a tc'amaka kò hànam nquum-q'oo koe tòóè.  
\v 38 Lita dim nqõó ba kò Jopa dim ka cúù me e, khama ne kò ẽe ne ko xgaa-xgaase-kg'ao ne Peterem Lita koe hàna sa kóḿ, ka ne ko cám̀ khóè tsara gam koe tsééa úú, tsara síí dtcàrà me a máá: “Cgóm̀na táá ão guu naka sita koe hàà,” témé.   
\p
\v 39 Me kò Petere xgoaba a qõò cgoa tsara a, a ba a ẽem ko gaa koe síí ka tc'amaka hànam nquum-q'oo koe úúè. Wèé zi dxàe-ntcõa zia kò \add Peterem\add* qàe koe hàà téé a kg'ae, a zi a hã̱aèko xu qgáí xu hẽé naka c'ẽe qgáían hẽéthẽé x'áí me, Dorekases kò gazi cgoa qanega hãa x'aè kas kò qgãea hãa a.  
\v 40 Me Petere wèéa ne ga tchàa koe xhàiagu, a ba a qúrùa ba ka ntcõó a còrè. Eẽm ko x'óóas khóès dim tc'áróm koe ka̱bise kam ko máá: “Tabitaè, tẽe!” témé, si tcgáía sa xgobekg'am, a Petere ba bóò a sa a tẽe a ntcõó.  
\v 41 Me kò tshàua sa ka séè si a ba a nqàrèa sa ka téékagu si. A ba a dtcòm̀-kg'ao ne hẽé naka dxàe-ntcõa zi hẽéthẽé tciia xg'ae, a kg'õèas hãase x'áí ne si.  
\v 42 Si kò ncẽes gúù sa wèém Jopam koe q'ãase, ne káí ne X'aigam \add Nqarim\add* koe dtcòm̀.  
\v 43 Me kò Petere ba Jopa koe, khòo tséé-kg'aom Simone ta ko ma tciièm cgoa tc'ãòa cáḿan séè.   
\c 10  
\s1 Petere ba hẽé naka Koniliase ba hẽéthẽé e  
\p
\v 1 Kaesarea koem kò khóè ba hàna Koniliase ta kò ma tciiè ba, tc'ãà-cookg'ai me e kò ii, ncõo-kg'ao xu ncẽe kòo Italea ta ko ma tciiè xu di ba.  
\v 2 Gabá hẽé naka wèé ne khóè ne x'áéa ba di ne hẽéthẽéa kò Nqari-tcáóa ne khóè ne e, a kò Nqari ba q'áò. Khóè nem kò káí aban máà, a ba a kòo wèé x'aè ka Nqari ba còrè.  
\v 3 Me kò c'ẽem koabam ka, nqoana di zi x'aè zi ka, x'áí sa bóò ncẽe gaas koem kò qãèse moengelem Nqarim di ba bóò sa, me ko tcãà, a ko bìrí me a máá: “Koniliaseè,” témé.  
\v 4 Me gam koe qãea tòón tcgáí a bóò me, a q'áòs ka tcãàè a máá: “Dùú saà, X'aiga Tseè?” témé. Me xo̱a a máá: “Tsari còrèan hẽé naka tsari aban hẽéthẽéa tc'ẽe-tc'ẽeses iise Nqarim koe tc'amaka qaòa hãa,  
\v 5 ke ncẽeska khóè xu Jopa koe tsééa úú, naka xu síí Simonem ncẽe ko Petere ta ma tciiè ba óá;  
\v 6 c'ẽem Simonem x'áé koem dàra hãa, khòo tséé-kg'ao ba, ncẽe gam dim nquum tshàa-dxoom qàe koe hàna ba ke,” témé.   
\p
\v 7 Eẽm ko moengelem ẽe kò kg'ui cgoa me ba qõò kam kò gam di xu qãà xu ẽe kò tsééa máá me xu koe guu a cám̀ qãà tsara tcii, naka Nqari-tcáóam ncõo-kg'ao ba hẽéthẽé e,  
\v 8 a ba a wèés gúùs ẽe kúrúsea hãa sa bìrí xu, a Jopa koe tsééa úú xu.   
\p
\v 9 Xùrikom cáḿ di koaba ka, ẽe xu gaxu dis qõòs koe hãa, a x'áé-dxoom koe cúù xu u, kam ko Petere nquum tco̱be koe q'ábà a síí gaa koe còrè.\fig Nqãaka cúíga q'ooan úúa hãam nquum tca̱base dqàrièa hãa ba|src="LB00234.tif" size="col" ref="10:9" \fig*  
\v 10 Si kò xàbà sa tcãà me, me c'ẽe gúù tc'õóm gha tc'ẽe. Eẽ i hãa a ko tsãaguè kam ko sõokuris khama xam̀s gúùs ka tcãàè,  
\v 11 kam ko nqarikg'aian bóò i ko xgobekg'amse, me c'ẽem gúùm qáòm qgáím khama ii ba, gaa koe guu a ko nqãaka xõa, a ko 4 c'ama ba cgoa góḿankg'ai koe xòóè.  
\v 12 Gam koe i kò wèé kg'oo-coa-qhàòan hẽé, naka ncãà-kg'aman cgoa ko caate kg'oo-coan hẽé, naka tsa̱rán hẽéthẽé hàna.  
\v 13 Me nxãaska dòm̀ ba kóḿ me ko máá: “Tẽe Petereè; cg'õo naka kg'oo,” témé.  
\v 14 Igabam kò Petere ba máá: “Eẽ-ẽe X'aigaè, qanegar cg'uriga gúùan tc'õó ta ga hãa kana tc'õokuan kg'ano tama gúùan gar tc'õó ta ga hãa thẽé,” témé.  
\v 15 Me kò dòm̀ ba cám̀ dis ka gaicara bìrí me a máá: “Eẽ Nqarim q'ano iise kúrúas ka táá máá, q'ano tama saa, témé guu,” témé.  
\v 16 Ncẽe sa kò nqoana q'oro kúrúse, me gúù ba nqarikg'ai koe qháésega séèa ka̱biè.   
\p
\v 17 Eẽm Petere qanega hãa a ko are, ẽem ncãa ko bóòs x'áí sa ko dùú sa nxàe sa, ka xu ko kúúga Koniliasem ka tsééèa xu khóè xu hàà heke-kg'áḿs koe téé, Simonem dim nquum ka xu kò tẽèa hãa khama.  
\v 18 Q'au xu kò a tẽè, Simonem ncẽe Petere ta ko ma tciiè ba ẽe koe x'ãèa hãa sa.   
\p
\v 19 Eẽm Petere hãa a ko ẽes x'áís ka tc'ẽe, kam ko \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽe ba bìrí me a máá: “Bóò, nqoana xu khóè xu hãa a ko qaa tsi.  
\v 20 Ke tẽe naka xõa, naka tsia qõò cgoa xu, c'ẽe gúù tc'ẽe-tc'ẽese tamase, Tíí ra tséé xua hãa ke,” témé.  
\v 21 Me Petere xõa a khóè xu koe síí a ba a máá: “Bóò, tíí ga ra a, qaa xao ko ra, dùú sa xao ko qaara máá te?” témé.  
\v 22 Xu xo̱a me a máá: “Koniliasem ka xae tsééa óáèa, ncõo-kg'ao xu dim tc'ãà-cookg'ai ba, tchànom khóèm, Nqari ba ko q'áò ba, ncẽe gam ka i ko qãèse kg'uiè ba, wèés qhàòs Juta ne dis ka. Tcom-tcomsam moengelem kam kò q'ãakaguè, tsáá koem gha khóèan tsééa úú, tsi síí tciiè, a gam dim nquum koe hàà, me hàà kóḿ nta tsi ko méé sa ka,” témé.  
\v 23 Me Petere tciia tcãà xu, a x'óm̀-q'ooan máà xu.  
\p Q'uu dim cáḿ kam kò tẽe a gaxu cgoa qõò, xu kò c'ẽe xu dtcòm̀-kg'ao xu Jopa di xu qõò cgoa me thẽé.  
\v 24 Xùrikom cáḿ ka xu ko Kaesarea koe tcãà, Koniliase ba kò qãà nea, a gam di qhàòan tciia xg'aea, naka ncàm̀am hãa a tòóku cgoa khóèan hẽéthẽé e.  
\v 25 Eẽm ko Petere tcãà kam kò Koniliasem cgoa xg'ae, me nqàrè-kg'ama ba koe cg'áé, a dqo̱m̀ me.  
\v 26 Me Petere ghùi me a máá: “Táá ẽeta hẽé guu, khóè ra a, a tsáá khamaga ii ke,” témé.   
\p
\v 27 Eẽm ko kg'ui cgoa me, kam kò tcãà a káí ne khóè ne bóò ne hààra xg'aea.  
\v 28 Me bìrí ne a máá: “Gatu igaba tu gatu ka qãèse q'ana hãa, x'áèa nea kgoara máá tama, Juta ba gha c'ẽe zi qhàò zi di ne cgoa xg'ae kana dàra ne sa. Igabam Nqari ba x'áí tea, táá méér cúí khóè ga q'ano tama ia kana kg'amaga di i ta ma tcii guu sa,  
\v 29 khama ẽer ko khóèan tsééa mááèa kar kò xguì tamase kg'ama hàà. Khamar ko ncẽeska tẽè, dùú sar tciia mááèa sa,” témé.  
\v 30 Me Koniliase ba xo̱a a máá: “4 cáḿan ncẽe nqáéa koe, ncẽe x'aèan nqoana di kaga, ra kò hãa a ko tirim nquum koe còrè, kam kò kúúga tca̱à qgáíkom khóè ba cookg'aia te koe hàà téé,  
\v 31 a máá: ‘Koniliaseè, tsari còrèa ne komsanaèa, i tsari aban Nqarim cookg'ai koe tc'ẽe-tc'ẽeseèa.  
\v 32 Ke nxãaska Jopa koe \add c'ẽe khóèan\add* tsééa úú naka i Simone ba síí dtcàrà, ncẽe ko Petere ta ma tciiè ba. Simonem khòo tséé-kg'aom x'áé koem hàna, ncẽe tshàa-dxoom qàe koe x'ãèa ba,’ tam méé.  
\v 33 Ra kò nxãaskaga kúúga khóèan tsáá koe tsééa úú, tsi qãèse hẽé a hààraa. Ta ncẽeska wèéa ta ga ncẽe koe hàna Nqarim cookg'ai koe, a ko hàà komsana wèéan ẽe X'aigam \add Nqarim\add* x'áè tsia, tsi ko hàà kg'ui i,” tam méé.   
\p
\v 34 Me kò nxãaska Petere tshoa-tshoa a kg'ui cgoa ne a máá: “Tseeguan kagar ko \add ncẽeska\add* bóòa q'ãa, Nqari ba khóèan tãákase qgóó tama sa,  
\v 35 igaba wèés qhàòs koe, wèém ẽe ko q'áò Me, a ko ẽe tchàno ii sa kúrú bam ko Gam koe qãèse hààkagu.  
\v 36 Q'ana tu hãa, Iseraele di ne khóè ne koem kò kg'uian tsééa úúa hãa sa, Jeso Krestem koe guua tòókuan di qãè tchõà nem kòo xgaa-xgaa, ncẽe X'aigam \add Nqari\add* ba wèéa ne di Me e di i.  
\v 37 Eẽ tchõà nea kò Galilea koe tshoa-tshoase a síí Jutea koe tsa̱i-tsa̱ise sa tu q'ana, tcguù-tcguukus ncẽe Johanem kò nxàes koe guu a,  
\v 38 ntam ko ma Nqari ba ma Jesom Nasareta di ba ma Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hẽé naka qarian hẽéthẽé cgoa ntcã̱á tcúú sa, ntam ko ma qõòa te a qãèan kúrú sa, naka ẽe wèéa ne ẽe kò dxãwam ka qgóóèa hãa ne khóè ne wèé nem ko ma kg'õèkaguan ka, Nqari ba ko Gam cgoa hãa khama.  
\v 39 Ta wèéa ta ga ẽem kúrúa hãas koe nxàea tseegukagu-kg'ao ta a, Juta ne dim nqõóm koe hẽé naka Jerusalema koe hẽéthẽé e. Cg'õo Me ne kò, xgàus\f + \fr 10:39 \fk xgàu - \ft Gerika sa ko máá: ‘hìi’ témé.\f* koe tceea ba ka,  
\v 40 igabam kò Nqari ba nqoana dim cáḿ ka ghùi Me, a kúrú Mem x'áíse,  
\v 41 wèé khóèan koe tamase, igaba sixae koe ncẽe Nqarim ka ko nxárá tcg'òóèa xae, nxàea tseegukagu-kg'ao xae gha ii ka, ncẽe ko tc'õó, a kg'áà cgoa Me xae, x'ooan koem tẽeas qãá q'oo koe.  
\v 42 Me kò x'áè xae e, khóè ne xae gha xgaa-xgaa ka, a Gam ga Me e sa x'áí, Nqarim ka nxárá tcg'òóèa ba, a ba a gha ẽe kg'õèa ne hẽé naka x'óóa ne hẽéthẽé dim Xgàra-kg'ao ba ii ba ka.  
\v 43 Wèé xu porofiti xu kò Gam ka nxàea tseegukagu, wèém ẽe ko Gam di cg'õèan koe dtcòm̀ ba gha qgóóa-máákuan chìbian di hòò sa,” tam Petere ba méé.   
\p
\v 44 Eẽm Petere qanega hãa a ko kg'ui kam kò Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba wèéa ne ẽe kò kg'ui ba komsana ne koe tcãà.  
\v 45 Ne kò Juta di ne dtcòm̀-kg'ao ne, ncẽe ko Peterem cgoa hààraa ne kaisas ares ka tcãàè, Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba kò abas iise tãá zi qhàò zi di ne koe igabaga thẽé tcãà khama.  
\v 46 Ne kò kóḿ ne ne ko tãáka xu ta̱m xu cgoa kg'ui, a ko Nqari ba kaikagu khama. Nxãaskam ko Petere máá:  
\v 47 “A c'ẽe ba hàna tshàan gha xguì ba, ncẽe ne khóè ne gha táá tcguù-tcguuè ka, ncẽe Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hòòa ne, sita khama?” témé.  
\v 48 Me x'áè, khóè ne gha Jeso Krestem dim cg'õèm cgoa tcguù-tcguuè sa. Ne kò dtcàrà me, cáḿ-coa nem gha x'ãè cgoa ne sa.   
\c 11  
\s1 Petere ba ko xo̱ara mááse Jerusalema koe hànas kerekes koe  
\p
\v 1 Xu kò x'áè úú-kg'ao xu hẽé naka c'ẽe xu dtcòm̀-kg'ao xu Jutea di xu hẽéthẽé kóḿ, tãá zi qhàò zia gataga thẽé Nqarim di kg'uian dtcòm̀a hãa sa.  
\v 2 Xu kò nxãaska ẽem ko Petere Jerusalema koe síí ka q'ãe nqãa-qgai khòoèa xu dtcòm̀-kg'ao xu chìbi-chibi me,  
\v 3 a xu a máá: “Q'ãe nqãa-qgai khòoè tama xu khóè xu di nquuan koe tsi tcana, a tsi a gaxu cgoa síí tc'õóa,” témé.   
\p
\v 4 Me Petere ba tshoa-tshoa a wèé gúùan ma qõòa sa chóà máá xu, a máá:  
\v 5 “Jopa dim x'áé-dxoom koer kò hàna a ko còrè, kar ko sõokuris q'oo koe bóòkaguè, kaiam qgáím khama iim gúù ba, me nqarikg'ai koe guu a ko xõa ẽer hàna koe, 4 c'ama ba cgoa ko xòóè ba.  
\v 6 Ra kò qãèse ntcáà me, kar kò kg'oo-coan bóò, x'áéan dian hẽé naka qãáka dian hẽé, naka ncãà-kg'aman cgoa ko caate kg'oo-coan hẽé, naka tsa̱rán hẽéthẽé e.  
\v 7 Ra kò dòm̀ ba kóḿ Me ko bìrí te a ko máá: ‘Petereè, tẽe naka cg'õo naka kg'oo,’ témé.  
\v 8 Ra kò xo̱a a máá: ‘Eẽ ẽe X'aigaè, q'ano tama zi hẽé kana tc'õókuan kg'ano tama zi hẽéthẽéa qanega tíí kg'áḿ-q'oo koe tcãà ta ga hãa,’ témé.  
\v 9 Me kò dòm̀ ba gaia cám̀ di sa nqarikg'ai koe guu a kg'ui a máá: ‘Eẽ Nqarim q'anos iise kúrúas ka táá máá q'ano tama sa témé guu,’ témé.  
\v 10 Ncẽe sa kò nqoana q'oro kúrúse, si wèés gúù sa gaia séèa ghùiè a nqarikg'ai koe ka̱biè.  
\v 11 Eẽ x'aè kaga xu kò nqoana xu khóè xu hànar kò hãam nquum koe hàà téé, Kaesarea koe guu a tíí koe tsééèa xu.  
\v 12 Me kò \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽe ba bìrí te a máá, táá méér tãákase khóèan qgóó guu naka qõò cgoa xu, témé. Xu kò ncẽe xu dtcòm̀-kg'ao xu 6 xu gataga tíí cgoa qõò, xae síí khóèm dim nquum koe tcãà.  
\v 13 Me kò \add Koniliase ba\add* bìrí xae e, moengele bam ma gam dim nquum-q'oo koe bóòa sa, naka gaam moengelem kò ma x'áè me a máá: ‘Khóèan Jopa koe tsééa úú naka i Simone ba tcii, Petere ta ko ma tciiè ba.  
\v 14 Kg'uia nem gha óágara máá tsi, ncẽe gha tsáá hẽé naka wèés x'áés tsari sa hẽéthẽé kgoara a ke,’ tam méé.  
\v 15 Eẽr ko tshoa-tshoa a ko kg'ui cgoa ne kagam ko Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba tcãà cgae ne, ncẽem kò ma kg'aia gatá koe ma tcana khamaga ma.  
\v 16 Ra nxãaskaga X'aigam \add Jeso\add* ba nta mééa sa tc'ẽe-tc'ẽese, ncẽem kò máá: ‘Johane ba tshàan cgoa tcguù-tcguua, igaba tu gha gatu Tcom-tcomsam Tc'ẽem cgoa tcguù-tcguuèa,’ témé sa.  
\v 17 Ncẽè Nqarim kò gatáa cúís aba sa máà ta a, ncẽem kò máà ta as khama ii sa, gatá ncẽe X'aigam Jeso Krestem koe ko dtcòm̀ ta, ne ra tíí nxãaska dìí raà, Nqarim cgoa ga ntcoeku ra?” tam méé.   
\p
\v 18 Xu ẽe xu ko ncẽe gúùan kóḿ ka táá cúí gúù ga kg'ui, a Nqari ba dqo̱m̀ a máá: “Cèè, Nqari ba gáé gatà thẽé tãá zi qhàò zi gha gane di chìbian koe tcóóse a zi a kg'õèan hòò sa kgoara máána hãa!” témé.   
\s1 Kerekes Antioke koe hàna sa  
\p
\v 19 Stefanem kò cg'õoès qãá q'oo koe ne kò dtcòm̀-kg'ao ne tsa̱i-tsa̱ise, xgàraè ne kòo khama, ka ne kò nqúù ka qõò, Finikia koe hẽé, Kupero koe hẽé naka Antioke koe hẽéthẽé e, a ko Juta ne cúí ne Nqarim di kg'uian bìrí.  
\v 20 Igaba i ko c'ẽea xu hàna, khóè xu Kupero di xu hẽé naka Kurene di xu hẽéthẽé e, ẽe xu ko Antioke koe hàà ka xu ko gataga thẽé Gerika ne cgoa kg'ui, a ko X'aigam Jesom di qãè tchõàn xgaa-xgaa ne.  
\v 21 Me kò X'aigam \add Nqarim\add* dim tshàu ba gaxu cgoa hãa, ne kò káí ne khóè ne dtcòm̀, a X'aigam \add Nqarim\add* koe ka̱bise.   
\p
\v 22 I kò tchõàn ncẽe Jerusalema koe hànas kerekes koe síí kóḿse, xu Barenabase ba Antioke koe tsééa úú.  
\v 23 Eẽm ko hàà a ko hàà cgóm̀kuan Nqarim di bóò, kam ko qãè-tcao, a ba a wèéa ne ga korè, X'aigam Nqarim koe ne gha tseeguse hãa sa, tòón-tcaoase.  
\v 24 \add Barenabase\add* ba kò qãèm khóè me e khama, Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka kò cg'oè cgaeèa ba, kaisa dtcòm̀an kò úúa ba, ne kò káí ne khóè ne X'aigam \add Nqarim\add* koe óágaè.   
\p
\v 25 Me \add Barenabase ba\add* Tareso koe qõò, a síí Saulo ba qaa.  
\v 26 A ba a ẽem ko hòò me kaga Antioke koe úú me. Tsara kò Barenabasea tsara Sauloa tsara nxãaska wèém kuri ba hẽé a kerekes di ne khóè ne cgoa xg'ae, a káí ne xgaa-xgaa. Ne kò Nqarim di ne xgaa-xgaase-kg'ao ne Antioke koe tc'ãà a dtcòm̀-kg'ao ne ta ma tciiè. \fig Antioke dim x'áé-dxoo ba Siria koe|src="HK00365.tif" size="col" ref="11:26" \fig*   
\p
\v 27 Eẽ x'aè ka xu kò c'ẽe xu porofiti xu Jerusalema koe guu, a xu a ko Antioke koe síí.  
\v 28 Me gaxu ka c'ẽem porofitim Agabose ta ko ma tciiè ba tẽe, a ba a Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka cg'oè cgaeèase bìrí ne, kaisas xàbà sa gha wèém nqõó ba xõa cgae sa. Si kò ncẽe sa kúrúse Kelaodiam ko \add Roma koe\add* tc'ãà-cookg'aia x'aè ka.  
\v 29 Ne xgaa-xgaase-kg'ao ne wèé ne dtcòm̀ku, gane di kg'õè-q'ooan khama ne gha ma gane ka qõesea ne hùi sa, ncẽe Jutea koe hàna ne.  
\v 30 Ncẽe sa ne kò kúrú, a Barenabasea tsara Sauloa tsara cgoa aban gane di kaia xu koe tsééa úú.   
\c 12  
\s1 Herote ba ko kereke sa xgàra  
\p
\v 1 Gaa x'aè kam kò x'aigam Herote ba tshoa-tshoa a kerekes di xu c'ẽe xu xgàra.  
\v 2 A ba a x'áèan tcg'òó, me kò Jakobom, Johanem ka káímkhoe ba, ntcàum cgoa cg'õoè.  
\v 3 Eẽm ko bóò, si ncẽe sa Juta ne tcgáí q'oo koe qãè si i, kam kò còoka qõò, a x'áèan tcg'òó, me Petere ba thẽé qáéè. Cáḿ xu ẽe xua kò péré gãé-gãe úú tamas pérés ko tc'õóè xu cáḿ xu u.  
\v 4 Eẽm ko qgóó mea xg'ara kam ko qáé-nquum koe tcãà me, me 4 zi xg'ae zi ncõo-kg'ao xu di zi ka kòreè. Me kò \add Herote\add* bìríse, Paseka dis kõ̱ès qãá q'oo koem gha khóè ne cookg'ai koe óá me sa.   
\p
\v 5 Me kò Petere ba gataga ma qáé-nquum koe kòreè. Igabas kò kereke sa Nqarim cookg'ai koe qarika còrèan kúrúa máá me.   
\s1 Petere ba ko qáé-nquum koe guu a kgoaraè  
\p
\v 6 Eẽm gha Herote khóè ne koe tcg'òó a úú mem cáḿ dim ntcùúm cookg'ai koem kò Petere cám̀ tsara ncõo-kg'ao tsara xg'aeku koe x'óm̀a, a ba a cám̀ tsara táù tsara cgoa qáéèa, kòre-kg'ao xu ko nquum-kg'áḿ koe hãa, a xu a kò qáé-nquu ba kòre.  
\v 7 Igabam kò kúúga moengelem X'aigam \add Nqarim\add* di ba gam koe hàà téé, me qáé-nquum q'oo koe x'áà ba x'áà. Me Petere ba nxa̱raa ba koe ntcãa-ntcãa, a ghùi me, a máá: “Tẽe qháése,” témé. I táùan q'óḿa ba koe guu a kgoarase.  
\v 8 Me moengele ba bìrí me a máá: “Kg'ónòse naka tsia nxàboa tsi nxàbo,” témé. Me gatà hẽé. Me bìrí me a máá: “Hã̱a tsarim qgáí ba naka tsia xùri te,” témé.  
\v 9 Me Petere xùri me, a tcg'oa cgoa me. Ncẽe moengelem ka ko kúrúè sa tseegu si i sam kò c'úùa hãa, sõokuris q'oo koem kòo x'áí sa bóò, tam ko tc'ẽea khama.  
\v 10 Eẽ tsara ko tc'ãà di kòre-kg'aoan nqáé, a ko cám̀ dian nqáé ka tsara ko síí qano dis heke-kg'áḿs koe tcãà, heke-kg'áḿs x'áé-dxoom koe i ko tcg'oa a sííè sa. Igabas ko kg'ama cuiaga xgobekg'amsea máá tsara a. Tsara tchàa koe tcg'oa, a tsara a c'ẽem dàòm cgoa tcg'oa, me moengele ba kúúga guu me.   
\p
\v 11 Eẽm ko Petere síí cuiaga bóòa q'ãa kam ko máá: “Ncẽeskar tseegukaga q'ana hãa, Nqarim Gam dim moengele ba tsééa óágara hãa sa, hààm gha Herotem tshàu-q'oo koe kgoara te ka, naka wèés gúùs Juta ne kò nqòò cgae teas koe hẽéthẽé e,” témé.   
\p
\v 12 Eẽm ko ẽes gúù sa tc'ẽea xg'ara kam ko Marias dim nquum koe síí, Johanem ka xõò sa, Mareko ta ko ma tciiè ba. Káí ne khóè nea kò gaa koe xg'aea, a ko còrè.  
\v 13 Nquu-kg'áḿ bam kò xg'áḿ-xg'am kas ko c'ẽes qãàs, Roda ta ko ma tciiè sa síí komsana.  
\v 14 Eẽs ko Peterem dim dòm̀ ba kóḿa q'ãa kagas ko táá síí xgobekg'ama máá me, a qãè-tcaoan domka qàròa tcãà q'oo koe, a sa a síí Peterem nquu-kg'áḿ koe tẽe sa nxàe.  
\v 15 Ne bìrí si a máá: “Teme si ko,” témé, si gataga cúíga ma bìrí ne, gaan ga a sa. Ne máá: “Gam dim moengele me e,” témé.   
\p
\v 16 Me Petere hãa a nquu-kg'áḿ ba xg'áḿ-xg'am. Xgobekg'am ne kò, a bóò me a kaisase are.  
\v 17 Me kò tshàua ba cgoa x'áí ne, nqoo ne gha ka, me chóà máá ne X'aigam \add Nqarim\add* ma qáé-nquum q'oo koe tcg'òó mea sa. Me bìrí ne a máá: “Ncẽes gúù sa méé tu Jakobo ba bìrí, tíí qõe ga ne hẽéthẽé e,” témé. Kam ko tcg'oa, a tãá qgáì koe síí.   
\p
\v 18 Eẽ i ko q'uu kas ko kaias xháé sa ncõo-kg'ao xu koe tcãà, Peterem kas dùú sa kúrúsea di sa.  
\v 19 Me Herote qaa a táá hòò me, kam ko kòre-kg'ao xu xgóàse tẽè, a cg'õoè xu gha di x'áèan tcg'òó. A ba a Jutea koe tcg'oa a Kaesarea koe síí, a síí gaa koe ão.   
\s1 Herotem dis x'oo sa  
\p
\v 20 Herote ba kò Turea tsara Sitonea tsara di ne khóè ne cgoa mẽéku. Gane di tsara nqõó tsara kò Herotem kò tc'ãà-cookg'aiam qgáìm koe guu a gane di tc'õoan hòò. Kas ko xg'aes gane di sa Belasetom koe síí, tcom-tcomsam qãàm x'aigam Herotem di ba, a síí tòókuan dtcàrà.   
\p
\v 21 Eẽ kò nxárá tòóèam cáḿ kam ko Herote x'aian di qgáían hã̱a, a síí x'aian dis ntcõó-q'oos koe ntcõó, a khóè ne cgoa kg'ui.  
\v 22 Ne kò khóè ne \add qãè-tcaoan ka\add* q'au a máá: “Ncẽea Nqarim dim dòm̀ me e, khóèm dim tama me e!” témé.  
\v 23 \add Herote ba kò\add* Nqari ba táá dqo̱m̀a máá, khamam kò Nqarim dim moengele ba qháése xg'áḿ me, me nxa̱ian ka kg'ooè, a x'óó.   
\p
\v 24 Me kò Nqarim dim kg'ui ba càùse a káí.   
\p
\v 25 Barenabasea tsara Sauloa tsara kò tsééa tsara kúrúa xg'ara ka tsara ko Jerusalema koe ka̱bise, Johane ba tsara ko séè, Mareko ta ko ma tciiè ba.   
\c 13  
\ms1 Paulom di tsééa ne wèém nqõóm koe (13-28)  
\ms1 Paulom di xgaa-xgaan dis qõòs tc'ãà di sa (13:1–14:28)  
\s1 Barenabasea tsara Sauloa tsara ko tsééa tcg'òóè  
\p
\v 1 Antioke koe hànas kerekes q'oo koe xu ko porofiti xu hẽé, naka xgaa-xgaa-kg'ao xu hẽéthẽé xu hàna: Barenabase ba hẽé, naka Simonem ncẽe ko Nigere ta kò ma tciiè ba hẽé (\add ncẽe kg'uia i ko ka̱biè ne i ko máá, ntcùúm khóè ba téméè ba\add*), naka Lukiom Kurene di ba hẽé, naka Manaenem ncẽe kò tc'ãà-cookg'aim Herotem cgoa xg'ae a kaikaguèa ba hẽé, naka Saulo ba hẽéthẽé xu u kò ii.  
\v 2 Hãa a xu a kò X'aiga ba dqo̱m̀ a ko tc'õoan carase, kam ko Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba bìrí xu a máá: “Nxárá tcg'òóa máá Te Barenabasea tsara Sauloa tsara, naka tsara tsééan tciia Ra máá tsara síí kúrú,” témé.  
\v 3 Eẽ xu ko tc'õoan carase a ko còrèa xg'aras kaga xu ko tshàua xu gatsara koe tòó a tsééa tcg'òó tsara a.   
\s1 Barenabasea tsara Sauloa tsara Kupero koe  
\p
\v 4 Gatsara ẽe kò Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka tsééa tcg'òóèa tsara ko Selukia koe qõò, a tsara a gaa koe síí skepe sa q'ábà a tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèam nqõó-coam Kupero dim koe qõò.  
\v 5 Tsara Salamise koe síí a gaa koe Nqarim dim kg'ui ba Juta ne di còrè-nquuan koe xgaa-xgaa. Me Johane ba gatsara cgoa hãa gatsara dim hùi-kg'aom iise.   
\p
\v 6 Tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèam nqõóm wèém ẽe ba tsara kò caate, a tsara a nxãakg'aiga Pafose \add dim x'áém\add* koe síí tcãà, a gaa koe Juta dim tsóò-kg'aom cgoa xg'ae, ncẽe kò gataga thẽé tshúù-ntcõa dim porofiti ii ba, Bare-Jeso ta kò ma tciiè ba.  
\v 7 Me kò tc'ãà-cookg'aim Seregio Paulom cgoa ko hãa, tc'ẽega kò iim khóè me e. Me Barenabasea tsara Sauloa tsara tcii, Nqarim dim kg'ui bam kò kóḿ kg'oana khama.  
\v 8 Igabam ko tsóò-kg'aom Bare-Jeso, Elemase ta ko ma \add Gerikas ka ma\add* tciiè ba ntcoe tsara a, a ba a gataga \add tc'ãà-cookg'ai\add* bam gha dtcòm̀an koe tcg'òó sa tc'ẽe.  
\v 9 Me nxãaska Saulom, ncẽe kò gataga Paulo ta ma tciiè ba, Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka ko cg'oè cgaeèa ba qãea tòón tcgáí \add Elemasem koe\add* a máá:  
\v 10 “Tsáá dxãwam di tsi cóá tseè, wèé zi gúù zi tchàno zi di tsi cg'õo-kg'ao tseè! Wèé kàan x'ooan hẽé naka xhùukuan hẽéthẽé di ka cg'oè cgaea tseè, cuiskaga tsi gáé X'aigam \add Nqarim\add* di dàòan ncẽe tchàno guua hãa tite kàma-kama a tamase?   
\p
\v 11 “Ncẽeska bóò, X'aigam \add Nqarim\add* dim tshàu ba tsáá cgoa tééa q'aara. Káà tcgáí tsi gha, a gha gataga qáòm x'aè ba séè a táá cáḿs di x'áàn hòò a bóò,” tam méé. Me kúúga qháésega nqa̱ra-nqa̱u sa hẽé naka ntcùú sa hẽéthẽé ka cg'áé-kg'aiè, me qõòa nxa̱ma-nxa̱ma a qgóó-hìi me gha khóèan qaa.  
\v 12 Eẽm tc'ãà-cookg'aim ko dùús kúrúsea sa bóò kagam kò dtcòm̀, xgaa-xgaan ẽe X'aigam \add Nqarim\add* dia ko kaisas are sa tcãà mea khama.   
\s1 Pauloa tsara Barenabase tsara Antioke Pisidia di koe  
\p
\v 13 Pafose koem kò Paulo ba gam ka c'ẽea tsara cgoa skepe sa q'ábà, a Perega koe síí, Pamfilia di i. Me kò Johane síí gaa koe q'aa cgoa tsara a, a Jerusalema koe ka̱bise.  
\v 14 Perega koe guus ka tsara kò Antioke Pisidia koe hàna koe síí. Ka tsara ko Sabata dim cáḿ ka còrè-nquum q'oo koe tcãà, a tsara a ntcõó.  
\v 15 X'áèan hẽé naka porofiti xu hẽéthẽé di zi tcgãya zi ko nxáráèa xg'ara, ka xu kò còrè-nquum di xu tc'ãà-cookg'ai xu khóèan tsééa úú, i síí dtcàrà tsara a, a máá: “Gaxae ka káíkhoea tsaoè, ghùi-tcáókuan dim kg'ui ba tsao kò úúa, ncẽe khóè ne tsao gaam cgoa x'áè kg'oana ba, ne tsao khóè ne bìrí me,” témé.   
\p
\v 16 Me Paulo ba tẽem ko ka, x'õàa ba cgoa nqookagu ne a máá: “Iseraele di tu khóè tuè, naka gatu c'ẽe zi qhàò zi di tu hẽéthẽé e, gatu ncẽe Nqari ba ko q'áò tu, komsana te méé tu!  
\v 17 Nqarim, Iseraele di ne khóè ne di ba kò gaxae ka xõò ga xu nxárá tcg'òóa máásea, a ko khóè ne di kg'õèan qãèse qõòkagu, Egepeto koe ne ko x'ãèa ka, a ba a ko kaisa qarian cgoa gaam nqõóm koe séèa tcg'òó ne,  
\v 18 a ba a kò 40 khama noo kurian tchàa-xgóós koe gane di kg'óòan qáò-tcaoa máá.  
\v 19 A ba a kò Kanana koe ẽem ko 7 zi qhàò zi cg'õoa xgãá kam ko khóè ne nqõóan gane di máà, q'õò o ne gha ka.   
\p
\v 20 “Wèé zi gúù zi ncẽe zia ko 450 khama noo kurian séè. Me kò ncẽe zi gúù zi qãá q'oo koe Nqari ba x'aigan máà ne, i kò nxãakg'aiga porofitim Samuelem di x'aèan síí tcãà.  
\v 21 Ne kò khóè ne nxãaska x'aiga ba dtcàrà, Me Nqari ba Saulo ba máà ne, Kishem ncẽe Benjamenem dis qhàòs di ko iim ka cóáse ba, me 40 kurian tc'ãà-cookg'ai ne.  
\v 22 Saulo bam ko x'aigan koe tcg'òós qãá q'oo koem kò \add Nqari ba\add* Dafite ba x'aiga ba tòó. A gam ka nxàea tseegukagu a máá: ‘Dafitem Jesem ka cóáse bar hòòa, tcáó-c'õáa te dim khóè me e, tíí ko tc'ẽes gúùs wèé sam gha kúrú,’ témé.  
\v 23 Ncẽem khóèm dis qhàòs koem kò Nqari ba guu a Kgoara-kg'aom Jeso ba Iseraele ne koe tsééa óá, ncẽem kò ma nqòòkagua khama.  
\v 24 Jesom hàà tamas cookg'ai koem kò Johane ba chìbian koe tcóósean di tcguù-tcguukuan ka wèé ne khóè ne Iseraele di ne xgaa-xgaa.  
\v 25 Eẽm ko Johane tsééa ba cgoa xg'ara qõò kam kò tẽè a máá: ‘Tíí ra dìí ra, ta tu tc'ẽea? \add Eẽ tu nqòòkaguèar\add* tama ra a, igaba bóò, C'ẽe ba ko qãáa te koe hàà, ncẽe nxàbo tca̱ia ba kgoara gar kg'ano tama ba,’ tam méé.   
\p
\v 26 “Tíí kíí ga xaoè, a Abrahamam ka cóáse ga xaoè, naka gatu ncẽe ko Nqari ba q'áò tu, qhàò zi di tuè, kg'uian ncẽe kgoarasean dia gatá koe tsééa óágaèa.  
\v 27 Jerusalema koe x'ãèa hãa ne khóè ne hẽé naka gane di xu tc'ãà-cookg'ai xu hẽéthẽéa kò Jeso ba bóòa q'ãa tama kana kóḿa q'ãa tama. Igaba ne kò chìbi-chibi a xgàra Me, a ne a ko ncẽem dàòm ka porofiti xu di kg'uian tseegukagu, ncẽe wèé cáḿan Sabata di ka ko nxáráè e.  
\v 28 Táá xu kò q'ãa, dùútsa dàòm ka xu gha chìbi-chibi a cg'õo Me sa, igaba xu kò Pilato ba dtcàrà, cg'õo Mem gha sa.  
\v 29 Eẽ xu ko Gam ka ko góásea gúùan wèé tseegukagua xg'ara ka xu ko xgàus\f + \fr 13:29 \fk xgàu - \ft Gerika sa ko máá: ‘hìi’ témé.\f* tc'amkg'ai koe xòo Me, a tc'ám̀s koe tcãà Me.  
\v 30 Igabam kò Nqari ba x'ooan koe ghùi Me.  
\v 31 Me kò gataga káí cáḿan ga bóòè ẽe kò ko Gam cgoa Galilea koe guu a ko Jerusalema koe qõò ne ka. Ncẽes noose ga ne gatá di ne khóè ne koe Gam di ne nxàea tseegukagu-kg'ao ne e.  
\v 32 Tsam ncẽe koe hààraa, hàà tsam gha qãè tchõàn xgaa-xgaa tu u ka. Nqòòkagukus Nqarim gatá ka xõò ga xu máàna hãa  
\v 33 sam ncẽeska tseegukagua gatá ka, gaxu di ta cóá ta, Jeso ba x'ooan koe ghùian ka. Ncẽe i gataga ma cám̀ dim pesalemam koe ma góásea khama a ko máá:  
\q1 ‘Tsáá Tsia Tiri Tsi Cóá Tsi i;  
\q1 Ra ncẽem cáḿ koe guu a Tsarir Xõò Ra a,’  
\m téméè khama.  
\v 34 Nqari ba x'ooan koe ghùi Mea, táám gha gaia ts'óó ka, di tseeguan di kg'uian ga ncẽe e \add Baebeles koe ncẽe ko máá\add*:  
\q1 ‘Tcom-tcomsa a tseegu di ts'ee-ts'eekg'aikua  
\q1 ner gha máà tu u,  
\q1 ncẽe Dafite bar kò gaan ka nqòòkagua a,’  
\m témé e.   
\m
\v 35 I gataga c'ẽe koe ncẽeta ma góásea a ko máá:  
\q1 ‘Cuiskaga tsi tcom-tcomsam \add Qãàm\add* tsari ba guu,  
\q1 nakam ts'óóa hãa tite,’ témé.   
\m
\v 36 Dafite ba kò gam di x'aèan ka Nqarim ko tc'ẽea sa kúrú, a ba a kò x'óó, a ba a gam ka xõò ga xu cgoa kg'ónòè, i tc'áróa ba ts'óó.  
\v 37 Igaba Gaam ẽe Nqarim ka kò x'ooan koe ghùièam di tc'áróa ne kò táá ts'óó.  
\v 38 Gaa domka méé xao q'ãa, tíí kíí ga xaoè, qgóóa-máákuan chìbian dia ncẽem Khóèm Jesom koe hàna sa. Ncẽe tchõà nea gaan xgaa-xgaa xao o tsam ko ga a. Moshem di x'áèan \add qgóóa qari\add* ka tu kò táá tchàno tu iise bóòè,  
\v 39 igabam ko wèém ẽe ko \add Jesom koe\add* dtcòm̀ ba Gaam domka tchànom iise bóòè.  
\v 40 Ke méé tu q'õése, nakas táá porofiti xu nxàeas gúù sa kúrúse cgae tu u guu, ncẽe ko máá:   
\q1
\v 41 ‘Bóò, gatu ntcoe-kg'ao tu,  
\q1 are méé tu naka tua x'óóa xgãáse,  
\q1 hààr gha gatu di xu cáḿ xu ka c'ẽes gúù sa kúrú,  
\q1 c'ẽe ne khóè ne kòo gaas ka bìrí tu u  
\q1 ne tu dtcòm̀ tite sa,’”  
\m tam Paulo ba méé.   
\p
\v 42 Tsara kò \add Pauloa tsara Barenabasea tsara\add* còrè-nquum koe guu a ko qõò, ka ne kò khóè ne dtcàrà tsara a, ka̱bise tsara gha a hààkom Sabatam ka gaicara xgaa-xgaa ne sa.  
\v 43 Eẽs ko xg'ae sa qõòa q'aa ka ne kò káí ne Juta ne hẽé, naka Nqari-tcáóa ne khóè ne ncẽe Juta di cauan koe dtcòm̀a ne hẽéthẽé, Pauloa tsara Barenabasea tsara xùri, ncẽe ko síí kg'ui cgoa ne, a korè ne, Nqarim di cgóm̀kuan koe méé ne kg'ama gataga cúí ma hãa sa tsara.   
\p
\v 44 Xùrikom cáḿ Sabata dim ka ne ko wèé ne khóè ne x'áé-dxoom ẽem di ne hàà ne gha X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba kóḿ ka qõòa xg'ae \add ne kò cg'orò ne táá síí\add*.  
\v 45 Eẽ ne ko Juta ne xg'ae zi khóè ne di zi bóò, ka ne ko chìi di tc'ẽean ka cg'oè cgaeè, a ne a Paulo ba nco̱i, a ẽem ko kg'ui zi gúù zi ka ntcoeku cgoa me.  
\v 46 Tsara nxãaska Pauloa tsara Barenabasea tsara kgoarasease xo̱a xu a máá: “Kg'aia méé tsam ga kò Nqarim dim kg'ui ba gatua bìrí tu us gúù si i. Igabaga tu xguì Mea, a gataga x'áía hãa, chõò tama kg'õèan tu kg'ano tama sa, khama tsam gha ncẽeska tãá zi qhàò zi di ne koe síí.  
\v 47 Ncẽea X'aigam \add Nqarim\add* ma x'áè tsama hãa ga a khama a máá:  
\q1 ‘Tãá zi qhàò zi dim x'áà bar kúrú tu ua hãa,  
\q1 nxãasega tu gha Tiri kgoarasean nqõóm chõò-q'oo koe úú ka,’  
\m témé,” ta tsara méé.   
\p
\v 48 Tãá zi qhàò zi di ne ko ncẽe gúùan kóḿ ka ne ko qãè-tcao, a ne a X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba dqo̱m̀. Ne kò wèé ne ẽe kò nxárá tcg'òóèa ne chõò tama kg'õèan ne gha hòò ka dtcòm̀.   
\p
\v 49 Me kò X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba wèém nqõóm ẽem koe tsa̱i-tsa̱ise.  
\v 50 Igaba ne kò Juta ne tcom-tcomsa zi khóè zi dtcòm̀a hãa zi hẽé, naka x'áé-dxoom di xu tc'ãà-cookg'ai xu hẽéthẽé ntcàma ghùi, a khóè ne kúrú, ne Pauloa tsara Barenabasea tsara cgáé-q'oo koe téé, a ne a gane dim nqõóm koe xhàiagu tsara a.  
\v 51 Tsara nxãaska gaa koe ga nqàrè tc'amkg'aia tsara di tsharàn qãè-qãe, a tsara a Ikonio dim nqõóm koe qõò.  
\v 52 Gatà i ko ii igaba ne kò xgaa-xgaase-kg'ao ne qãè-tcaoan ka cg'oè cgaeè, Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka hẽéthẽé e.   
\c 14  
\s1 Pauloa tsara Barenabasea tsara Ikonio koe  
\p
\v 1 Kg'aiga tsara ko hẽé khama tsara ko \add Pauloa tsara Barenabasea tsara\add* Ikonio koe síí còrè-nquum Juta ne dim koe tcãà. Gaa koe tsara kò qarika kg'ui, ne gaa koe káí ne khóè ne Juta di ne hẽé naka Gerika di ne hẽéthẽé dtcòm̀.  
\v 2 Igaba ne kò Juta ne ẽe kò dtcòm̀an xguì ne tãá zi qhàò zi di ne kúrú ne cg'ãè tc'ẽean ka tcãàè, a ne a kò táá dtcòm̀-kg'ao ne cgoa kóḿku.  
\v 3 Tsara kò \add Pauloa tsara Barenabasea tsara\add* gaa koe tc'ãòa x'aèan séè a hãa, a tsara a X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba kgoarasea xóé a kg'ui, Me Nqari ba x'áí Gam di cgóm̀kuan dim kg'ui ba tseegu me ii sa, qarian máà tsara ka, x'áí zi hẽé naka are-aresa zi gúù zi hẽéthẽé tsara gha kúrú di i.  
\v 4 Ne kò khóè ne x'áé-dxoom di ne q'aa-q'aaè. C'ẽe nea kò Juta ne cgoa kóḿkua, ne c'ẽe ne x'áè úú-kg'ao tsara cgoa kóḿkua.  
\v 5 Qhàò zi di ne hẽé, naka Juta ne hẽé, naka gane di xu tc'ãà-cookg'ai xu hẽéthẽé ne kò qg'áìkua máá tsara a, xgáè tsara ne gha, a nxõ̱án cgoa xao tsara a ka.  
\v 6 Igaba tsara kò gaas kàa sa bóòa q'ãa, a Lukonia di tsara x'áé-dxoo tsara koe bèe a qgóéa síí, Lusetera hẽé naka Derebe hẽéthẽé di tsara \add x'áé-dxoo tsara\add* koe, naka gatsara x'áé tsara nxa̱ma-nxa̱maa hãa xu x'áé xu koe hẽéthẽé e.  
\v 7 A tsara a kò gaa koe qãè tchõàn xgaa-xgaa.   
\s1 Pauloa tsara Barenabasea tsara Lusetera koe hẽé naka Derebe koe hẽéthẽé e  
\p
\v 8 Lusetera koem kò nqàrèa ba koe kò nqo̱ara hãam khóè ba hàna, kg'aiga kò gataga ma ábàèa ba, a xg'aom ko ntcõó a ábàè ne qõò tama ba.  
\v 9 Paulo bam kò komsana ẽem ko ma xgaa-xgaa khama. Me kò Paulo ba qãea tòón tcgáí gam koe, a bóò me me dtcòm̀an úúa hãa kg'õèkagu me gha a.  
\v 10 Kam ko q'aua kg'ui cgoa me a máá: “Tẽe naka nqàrè ka téé tchànose!” témé. Me kò gaa x'aè kaga khóè ba tc'ãò ta ma tẽe a tshoa-tshoa a qõò.   
\p
\v 11 Eẽ ne ko khóè ne Paulom ncãa kúrús gúù sa bóò ka ne ko Lukonia dis kg'uis cgoa q'au a máá: “Nqárìa ne ncãa xõa-kg'ai ta a, khóèan dis iis koe,” témé.  
\v 12 A ne a kò Barenabase ba Zese ta ma tcii \add nqárìm tc'amaka ka ba\add*, a Paulo ba Heremese ta ma tcii, kg'ui-kg'ao me e kò ii khama.  
\v 13 Me kò peresitim Zesem di ba, ncẽe gam dim tempelem kò x'áé-dxoom cookg'ai koe hãa ba, ghòèan hẽé naka x'aa zi hẽéthẽé óá, heke-kg'áḿs x'áé-dxoom dis koe, gabá hẽé naka khóè ne hẽéthẽéa ko dàòa-mááku zi x'áè úú-kg'ao tsara kúrúa máá kg'oana khama.   
\p
\v 14 Igaba ẽe tsara x'áè úú-kg'ao tsara Barenabasea tsara Pauloa tsara kò ncẽes gúùs ka kóḿ ka tsara ko qgáía tsara tòà q'aa, a khóè ne koe qgóéa síí, a tsara a q'au a máá:  
\v 15 “Khóè tuè, dùúska tu ko hẽéa? Gatsam igaba tsam khóè tsam m gatu khamaga ma ka, qãè tchõàn tsam ko óágara máá tu u, cg'ãa-cg'ana zi gúù zi ncẽe zi méé tu guu, naka kg'õèa hãam Nqarim koe ka̱bise, ncẽe nqarikg'ai hẽé naka nqõókg'ai hẽé naka tshàa ba hẽé naka wèé zi gaan koe hàna zi hẽéthẽé kúrúa ba.  
\v 16 Ncẽe nqáéa x'aè kam kò wèé zi qhàò zi guu, zi dàòa zi ẽe zi ko ma tc'ẽe khama ma qõò.  
\v 17 Gatà i ii igabam kò nxàea tseegukagu, hàna baa sa, qãè zi gúù zi kúrúan ka, a ba a nqarikg'ai koe guu a túúan máà tu u, naka tc'õoan ko tcuùè x'aèan hẽéthẽé e, a ba a kò tcáóa tu tc'õoan cgoa xg'ãàkagu, a qãè-tcaokagu tu u,” tam méé.  
\v 18 Ncẽeta xám̀ kg'uian tsara ko kg'ui igaba i kò qaria máá tsara a, xgáè-kg'am ne tsara ga sa, dàòa-máákuan kúrúa máá tsara an koe.   
\p
\v 19 Nxãaska ne ko c'ẽe ne Juta ne Antioke koe hẽé naka Ikonio koe hẽéthẽé guua ne xg'ae sa kg'uia tàà \add a máá, Pauloa tsara tshúù tsara a, témé\add*. Ne kò Paulo ba nxõ̱án cgoa xg'áḿ, a ne a x'áé-dxoom ka tchàa za tcéèa tcg'òó me, x'óóa baa, ta ne kò tc'ẽea khama.  
\v 20 Igaba ẽe xu ko xgaa-xgaase-kg'ao xu ko qàea ba koe nxa̱ma-nxa̱ma me kagam ko tẽe, a ba a x'áé-dxoom koe ka̱bise. Xùrikom cáḿ kam ko gabá hẽé naka Barenabase ba hẽéthẽé tsara Derebe koe qõò.   
\s1 Pauloa tsara Barenabasea tsara ko Antioke koe ka̱bise  
\p
\v 21 A tsara a gaam x'áé-dxoom koe qãè tchõàn xgaa-xgaa, a káí xgaa-xgaase-kg'aoan hòò. Nxãaska tsara ko Lusetera koe hẽé naka Ikonio koe hẽé naka Antioke koe hẽéthẽé ka̱bise.  
\v 22 A tsara a síí xgaa-xgaase-kg'aoan qari-qari, a ntcàm ne, dtcòm̀an koe ne gha qgóóa qari ka. Tsara bìrí ne a máá: “Káí xgàrakuan koe méé ta hãa naka nxãatama Nqarim di x'aian koe tcãà,” témé.  
\v 23 Ne kò kaia xu wèés kerekes koe nxárá tcg'òóa mááse. A ne a còrè a tc'õoan carase a ne a Nqarim cookg'ai koe tòó xu, ncẽe Gam koe xu dtcòm̀a hãa ba.   
\p
\v 24 Eẽ tsara ko Pisidia tchoaba ka tsara ko Pamfilia koe hàà,  
\v 25 a ko Perega koe \add Nqarim dim\add* kg'ui ba xgaa-xgaa, ka tsara ko Atalia koe xõa.  
\v 26 A tsara a kò gaa koe guu a skepes cgoa Antioke koe síí, ncẽe khóè ne kò gaa koe \add còrèa máá tsara a koe\add* a ne a kò Nqarim di cgóm̀kuan di qarian dòm̀ q'oo koe tsééa úú tsara a, tséés ẽe tsara kò \add ncẽeska\add* xg'ara-xg'ara hãas koe.   
\p
\v 27 Gaa koe tsara ko tcãà ka tsara ko kereke sa xg'ae-xg'ae, a tsara a wèé gúù ẽem Nqari ba kúrú cgoa tsaraà nxàe, naka Nqarim ma tãá zi qhàò zi di ne heke-kg'áḿs dtcòm̀an di sa kgoara máána hãa sa.  
\v 28 Gaa koe tsara kò xgaa-xgaase-kg'ao ne cgoa qáòm x'aè ba séè a hãa.   
\c 15  
\ms1 Jerusalema dis xg'ae sa (15:1-35)  
\p
\v 1 Xu kò c'ẽe xu khóè xu Jutea koe guu a \add Antioke koe\add* dtcòm̀-kg'ao ne síí xgaa-xgaa, a kò máá: “Moshem di x'áè-kg'áḿan ka xao ko q'ãe nqãa-qgai khòoè tama ne xao cuiskaga kgoaraè tite,” témé.  
\v 2 Ncẽe sa kò Paulo ba hẽé naka Barenabase ba hẽéthẽé tsara kúrú tsara ntcoeku cgoa xu, a qarika tẽèku cgoa xu. Tsara kò Paulo ba hẽé naka Barenabase ba hẽéthẽé tsara, c'ẽe xu dtcòm̀-kg'ao xu cgoa nxárá tcg'òóè, Jerusalema koe xu gha qõò ka, a x'áè úú-kg'ao xu hẽé naka kaia xu koe hẽéthẽé síí ncẽes tẽès ka kg'ui ka.   
\p
\v 3 Si kò kereke sa tsééa tcg'òó xu, xu ko Finikia koe hẽé naka Samaria koe hẽéthẽé tcãà, a xu a nxàe, nta ne ma tãá zi qhàò zi di ne Nqarim koe ka̱bisea hãa sa. Ncẽe tchõà nea kò wèé ne dtcòm̀-kg'ao ne kúrú ne kaisase qãè-tcao.  
\v 4 Eẽ xu ko Jerusalema koe tcãà ka xu kò kereke sa hẽé naka x'áè úú-kg'ao xu hẽé naka kaia xu ka hẽéthẽé qãèse hààkaguè. A tsara a kò ẽem Nqari ba gatsara koe kúrúa hãa zi gúù zi wèé zi nxàe.  
\v 5 Igaba ne kò c'ẽe ne dtcòm̀-kg'ao ne ncẽe kò Farasai xu dis xg'aes koe hãa ne tẽea-téé a máá: “\add Nqõóm di zi qhàò zi di\add* ne méé ne q'ãe nqãa-qgai khòoè, naka nea bìríè Moshem di x'áè-kg'áḿan méé ne qgóóa qari sa,” témé.   
\p
\v 6 Xu kò x'áè úú-kg'ao xu hẽé naka kaia xu hẽéthẽé xu ncẽes tchõà sa xg'aea máá a nxàe.  
\v 7 Me kò Petere kaias nxàes qãá q'oo koe tẽea-téé a bìrí xu a máá: “Tíí ka c'ẽe xaoè, q'ana xao hãa me kò kg'aiaka x'aè ka Nqari ba gatu xg'aeku koe nxárá tcg'òó sa kúrúa hãa, tíí kg'áḿ koe ne gha tãá zi qhàò zi di ne guu a qãè tchõàn kóḿ sa, a ne a dtcòm̀ ka.  
\v 8 Nqarim ncẽe khóèm dis tcáó sa q'ana ba ko x'áí ne, qãèsem ko hààkagu ne sa, Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba máà ne ka, ncẽem kò sixae ka hẽé khama.  
\v 9 Sita hẽé naka gane hẽéthẽé xg'aeku koem kò cúí q'aa-q'oo ga táá kúrú, gane di tcáóa nem kò dtcòm̀an cgoa q'ano-q'ano khama.  
\v 10 Dùús domka xao ko Nqari ba kúrúa bóòa máá? Dùús domka xao ko xgaa-xgaase-kg'ao ne qg'áó koe jokoan xòó, ncẽe gaxae kana gaxae ka xõò ga xu xu kò gaan dcẽé ka tààè e?  
\v 11 Igaba xae ko tseeguan kaga dtcòm̀, cgóm̀kuan X'aigam Jesom di ka ta gha gane khamaga ma kgoaraè sa,” tam méé.   
\p
\v 12 Xu wèé xu khóè xu nqoo, a Barenabasea tsara Pauloa tsara komsana, tsara ko ma x'áí zi hẽé naka are-aresa zi gúù zi hẽéthẽé ma nxàe sa, ẽem kò Nqari ba tãá zi qhàò zi di ne koe gatsara ka kúrúa zi.  
\v 13 Eẽ tsara ko kg'uia xg'ara kam ko Jakobo xo̱a a máá: “Tíí ka c'ẽe xaoè, komsana te xao:  
\v 14 Simone ba ko nxàe, me ma Nqari ba ma tãá zi qhàò zi di ne ma kg'aia dàra hãa sa, gaa zi koem gha cg'õèa ba domka khóè ne nxárá tcg'òóa mááse ka.  
\v 15 Kg'uian porofiti xu di igabaga i ko ncẽes gúùs cgoa dtcòm̀ku, ncẽe i ma ncẽeta ma góáèa koe, \add ncẽem ko Nqari ba máá\add*:   
\q1
\v 16 ‘Ncẽe zi gúù zi qãá q'oo koer gha ka̱bise,  
\q1 a Ra a gha Dafitem dim nquu ba ka̱base tshào, ncẽe cg'áéa ba.  
\q1 Eẽ cg'áéa hãa xòèa ba Ra gha gaia tshàoa ghùi,  
\q1 a gha kúrú me me tchànose téé,   
\q1
\v 17 nxãasega ne gha ẽe qaùa ne khóè ne X'aigam \add Nqari\add* ba qaa ka,  
\q1 naka wèé ne tãá zi qhàò zi di ne hẽéthẽé e,  
\q1 ncẽe cg'õèa Te ka ko tciiè ne.   
\q1
\v 18 Nqarim ko ma kg'ui i,  
\q1 ncẽe ko ncìísega ncẽe zi gúù zi nxàea tcg'òó zi q'ãaèa ba,’ tam méé.   
\m
\v 19 Gaa domkaga ra bóòa tcg'òóa, a ko còo dis ka ko máá: Ncẽè tãá zi qhàò zi di ne kò Nqarim koe ka̱bise ne méé ta táá xgáè ne guu.  
\v 20 Igaba méé xae góá máá ne, naka ne táá kúrú mááseèa nqárìan máàèa hãa zi gúù zi tc'õó guu, naka nea gataga táá cg'áràn kúrú guu, naka nea táá chúú-chuuèa kg'oo-coan di kg'òóan kg'oo guu, naka nea táá c'áòan tc'õó guu.  
\v 21 Ncìísega i ko Moshem di x'áèan x'áé-dxoo xu koe xgaa-xgaaè, ncẽe i ko ma còrè-nquuan koe wèé Sabatan ka nxáráè khama,” tam méé.   
\s1 Tcgãyas dtcòm̀-kg'ao ne ko góá mááè sa  
\p
\v 22 Ka xu ko nxãaska x'áè úú-kg'ao xu hẽé, naka kaia xu hẽé, naka wèés kereke sa hẽéthẽé bóò i qãè e, cám̀ khóè tsara ne gha xg'aes koe guu a nxárá tcg'òó, a Paulo ba hẽé naka Barenabase ba hẽéthẽé tsara cgoa Antioke koe tsééa úú sa. Jutasem ncẽe kò Baresabase ta ma tciiè ba hẽé naka Silase ba hẽéthẽé tsara kò nxárá tcg'òóè, ncẽe kò dtcòm̀-kg'ao ne ka kaisase tcommèa hãa tsara.  
\v 23 Ka xu ko tcgãyas ncẽeta ma góásea hãa sa gatsara cgoa tsééa úú, ncẽe ko máá:  
\pi1 “Gaxae x'áè úú-kg'ao xae hẽé naka kaia xae hẽéthẽéa ko, gataga gatu ka káíkhoe ga xae ko tsgám̀kagu tu u, gatu dtcòm̀-kg'ao tu tãá zi qhàò zi di tu, Antioke koe hẽé, Siria koe hẽé, naka Kilikia koe hẽéthẽé hàna tu, a xae a ko máá:   
\pi1
\v 24 Gaxae ka c'ẽea xua gaxae dis xg'aes koe tcg'oara hãa sa xae kóḿa hãa, a xu a kg'uian cgoa tcg'ome tcúú tua, a tshúù-tshuu tc'ẽe tua sa, gaxae x'áèan máà xu tama koe.  
\v 25 Gaa domka xae xg'ae a dtcòm̀kua, a cám̀ tsara khóè tsara nxárá tcg'òóa, a gatu koe tsééa úúa hãa, gaxae di tsara ncàm̀-khoe tsara Barenabasea tsara Pauloa tsara cgoa tsara gha qõò ka,  
\v 26 khóè tsara ncẽe kò gatá dim X'aigam Jeso Krestem domka gatsara di kg'õèan cg'oè-cg'oegam qgáìm koe tcana hãa tsara.  
\v 27 Gaa domka xae ko Jutase ba hẽé naka Silase ba hẽéthẽé tsara gatu koe tsééa úú, síí tsara gha ncẽe koe xae góáa hãas gúù sa kg'áḿa tsara ka chóà máá tu u ka.  
\v 28 Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hẽé naka gaxae hẽéthẽéa kò bóò i qãèa máá xaea hãa, táá méé xae cúí gúù qóḿ ga xgàmkagu tu u guu sa, ncẽe zi gúù zi gatu koe ko qaase zi ka oose, ncẽe ko xùri zi:  
\v 29 táá méé tu kúrú mááseèa nqárìan ko máàè tc'õoan tc'õó guu, naka tua c'áòan tc'õó guu, naka tua táá chúú-chuu a cg'õoè kg'oo-coan kg'oo guu. Naka tua gataga táá cg'áràn kúrú guu. Ncẽe x'áè-kg'áḿan tu kò ko xùri ne tu gha ko qãèse hẽé. Qãèse tu hãa.”   
\p
\v 30 Eẽ xu ko tsééa tcg'òóè ka xu kò Antioke koe síí tcãà, a xu a kò gaa koe khóè ne xg'ae-xg'ae, a tcgãya sa máà ne.  
\v 31 Eẽ ne ko nxárá si ka ne kò ghùi-ghui-tcáókuan di kg'uian qãè-tcaoa máá.  
\v 32 Ka tsara kò Jutasea tsara Silasea tsara, porofiti tsara a kò ii khama qáò x'aèan séè a dtcòm̀-kg'ao ne cgoa kg'ui, a ghùi-ghui tcáó ne, a qari-qari ne.  
\v 33 Eẽ tsara kò gaa koe x'aèan séèa hãa, ka tsara kò dtcòm̀-kg'ao ne ka tòókuan cgoa tsééa ka̱biè, a tsara a kò gane ẽe kò tsééa úú tsara hãa ne koe ka̱bise.  
\v 34 [Igaba i ko Silase ba qãèa máá gaa koem gha qaù sa.]   
\p
\v 35 Igaba tsara ko Pauloa tsara Barenabasea tsara Antioke koe qaù, ncẽe gatsara hẽé naka káí ne khóè ne c'ẽe ne hẽéthẽé kò X'aigam \add Nqarim\add* di qãè tchõàn xgaa-xgaa koe.   
\ms1 Paulom di xgaa-xgaan dis qõòs cám̀ di sa (15:36–18:22)  
\s1 Paulo ba hẽé naka Barenabase ba hẽéthẽé tsara ko qõòa q'aa  
\p
\v 36 Cg'orò cáḿan qãá q'oo koem kò Paulo Barenabase ba bìrí a máá: “Hààn tsam ka̱bise naka tsama síí wèé xu x'áé-dxoo xu koe gatsam ka c'ẽe ne kabi, ncẽe tsam kò X'aigam dim kg'ui ba xgaa-xgaa hãa xu, naka bóò nta ne ma hãa sa,” témé.  
\v 37 Me kò Barenabase tc'ẽe, Johanem ncẽe Mareko ta kò ma tciièm cgoa tsara ga qõò sa.  
\v 38 Igabam kò Paulo tc'ẽe a bóò, i qãèa máá tsara tama gatsara cgoam gha qõò sa, Pamfilia koem kò q'aa cgoa tsara a, a kò táá còoka tsééa qõò cgoa tsara a khama.  
\v 39 Kas kò kaisas ntcoekus tshúù sa tẽe, tsara kò gaa koe ga q'aa. Me Barenabase ba Mareko ba séè, a ba a Kupero koe skepes cgoa qõò.  
\v 40 Me Paulo Silase ba nxárá tcg'òóa mááse, a ba a xgoaba, ne kò dtcòm̀-kg'ao ne còrèa máá tsara a, Nqarim di cgóm̀kuan gha hãa cgoa tsara a ka,  
\v 41 tsara kò Siria hẽé naka Kilikia koe hẽéthẽé tcana nqáé a kò gaa koe kereke zi qari-qari.   
\c 16  
\s1 Timoteo ba ko Pauloa tsara Silasea tsara cgoa qõò  
\p
\v 1 Me kò Paulo gataga Derebe koe qõò, a síí Lusetera koe tcãà. Gaa koem kò c'ẽem xgaa-xgaase-kg'aom Timoteo ta kòo ma tciiè ba x'ãèa, ncẽe xõòs kò Juta dis qhàòs di ii, a dtcòm̀-kg'ao sa ii, me xõò ba Gerika dis qhàòs di ii ba.  
\v 2 Dtcòm̀-kg'ao ne Lusetera hẽé naka Ikonio hẽéthẽé di nea kò ko qãè zi gúù zi gam ka kg'ui.  
\v 3 Me kò Paulo ba tc'ẽe, Timoteom gha xùri me sa, khamam kò séè me a q'ãe nqãa-qgai khòo me, Juta ne ẽe zi nqõó zi koe hàna ne domka, xõò ba Gerika me e sa ne kò wèéa ne ga q'ana hãa khama.  
\v 4 Eẽ xu ko ma x'áé-dxoo xu koe ma qõòa te khama xu kò ma x'áè úú-kg'ao xu hẽé naka kaia xu Jerusalema koe hàna xu hẽéthẽé xu kúrúa hãa x'áèan bìrí ne, a xu a qarika méé ne qgóó o sa bìrí ne.  
\v 5 Zi kò kereke zi dtcòm̀an koe qari-qariè, a wèé cáḿ ka càùse.   
\s1 Paulom dis bóòkaguè sa Teroa koe  
\p
\v 6 Xu Ferugia hẽé naka Galatia hẽéthẽé di xu xg'aeku xu koe qõò, Asia dim xg'aekum koe xu ga kg'ui ba xgaa-xgaa sam kò Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba cara xua hãa khama.  
\v 7 Eẽ xu ko Misia dim xg'aekum koe cúù, ka xu kò Bitunia dim xg'aekum koe xu gha tcãà sa x'ãà máá, igabam kò Jesom dim Tc'ẽe ba táá kgoara máá xu.  
\v 8 Khama xu kò Misia dim xg'aekum koe tcana nqáé, a Teroa dim x'áé-dxoom koe síí.  
\v 9 Eẽm ntcùúm kam kò Paulo Maketonia dim khóèm dis x'áí sa bóòkaguè, me téé-tẽe a ko dtcàrà me a ko máá: “Tchoaba naka Maketonia koe hàà hùi ta a,” témé.  
\v 10 Eẽm ko Paulo ẽes x'áí sa bóòa xg'ara ka xae kò qháése Maketonia koe xae gha síí sa kg'ónòsea máá, gaa koe xae gha qãè tchõàn síí xgaa-xgaa ne sam kò Nqari ba tciia máá xaea hãa sa xae kò bóòa tcg'òóa khama.   
\s1 Filipi koes ko Lidia Jesom koe dtcòm̀  
\p
\v 11 Teroa koe xae ko skepes cgoa guu ka xae kò tchànose Samoterake koe qõò, a xùrikom cáḿ ka Neapolise koe síí.  
\v 12 Gaa koe xae kò guu a Filipi koe síí tcãà, kaiam x'áé-dxoom Maketonia dim xg'aekum di ba, Roma dim nqõóm di qarian dòm̀ q'oo koe hãa ba. Eẽm x'áé-dxoom koe xae kò cg'orò cáḿ-coan séè.   
\p
\v 13 Sabata dim cáḿ ka xae kò \add x'áé-dxoom dis\add* heke-kg'áḿs koe tcg'oa, a tshàam koe síí, còrè di qgáìa ne ko gaa koe hàna, ta xae kò tc'ẽea khama. Khóè zi ẽe kò gaa koe xg'aea hãa zi cgoa xae kò ntcõó a kg'ui.  
\v 14 Gazi ka c'ẽe sa kò Lidia si i, Tiatira dim x'áé-dxoom di sa, Nqari ba kòo còrè sa, ncẽe kò ko nco̱à a tca̱àko qgáían t'õè x'ámágu sa. Paulom ko kg'ui zi gúù zis kò qarika komsana, Nqari ba kò xgobekg'am tcáó sia hãa khama.  
\v 15 Eẽ ne ko gasá hẽé naka gas dim x'áé-q'oom di ne hẽéthẽé tcguù-tcguuè, kas ko x'áéa sa koe tciia úú xae e, a máá: “Ncẽè X'aigam \add Nqarim\add* koe dtcòm̀ar khóèr ii sa xao kò bóòa hãa ne méé xao nxãaska x'áéa te koe hàà, naka tíí cgoa hãa,” témé. A kò qarika dtcàrà xae e, xae síí cgae si.   
\s1 Pauloa tsara Silasea tsara qáé-nquum koe  
\p
\v 16 C'ẽem cáḿ ka, ẽe xae xóé a ko còrè dim qgáìm koe qõò ka xae kò qãàs cgoa xg'ae, ncẽe kò tc'ẽean úúa sa, hààko zi gúù zi gha nxàe di i sa, ncẽe kò ko hààko kúrúse zi gúù zi nxàean ka gas ka q'õòse ga ne káí marian kúrúa máá sa.  
\v 17 Ncẽes cóá sa kò Pauloa xae q'aua xùri, a ko máá: “Ncẽe xu khóè xua kaisase tc'amaka hãam Nqarim di xu qãà xu u, ncẽe ko kgoarase tu gha di dàòan ka bìrí tu u xu,” témé.  
\v 18 Káí cáḿa nes kò séè a ncẽes gúù sa kúrú, me Paulo xg'aì a ba a ka̱bise a dxãwa tc'ẽe ba bìrí a máá: “Jeso Krestem cg'õè kar ko bìrí tsi, a ko máá, gas koe méé tsi tcg'oa,” témé. Me dxãwa tc'ẽe ba gaa x'aè kaga tcg'oa cgae si.   
\p
\v 19 Eẽ xu ko q'õòsea xu bóòa q'ãa, gaicara xu marian hòò tite sa, ka xu ko Pauloa tsara Silasea tsara qgóó a x'ámágu dis qgáìs koe úú, tc'ãà-cookg'ai xu koe.  
\v 20 Eẽ xu ko Roma di xu kaia xu cookg'ai koe síí cgoa tsara a ka xu kò máá: “Ncẽe tsara khóè tsara Juta tsara a, a ko x'áé-dxoom koe ncõoan kúrú,  
\v 21 a tsara a ko gataga tãá cauan khóè ne xgaa-xgaa, Roma di ta khóè ta di x'áèan koe tc'ẽese tama a, ta dtcòm̀ m tama,” témé.   
\p
\v 22 Si kò xg'aes khóè ne di sa thẽé qaru cgae tsara a, xu kò Roma di xu kaia xu qgáían méé tsara tcg'òó cgaeè naka qoaè sa x'áè.  
\v 23 Eẽ tsara ko thõòkase xg'áḿmèa xg'ara ka tsara kò qáé-nquum koe tcãàè, me kò kòre-kg'ao ba qãèse méém kòre tsara a sa x'áèè.  
\v 24 Eẽm kò máàèa hãa x'áèa nem kò tséékagu, a ba a kò q'oo koe hànam qáé-nquu-coam q'oo koe tcãà tsara a, a hìi-tcúrían koe nqàrèa tsara qáéa ntcòo. \fig Paulo ba hẽé naka Silase ba hẽéthẽé tsara qáé-nquus q'oo koe|src="LB00337.tif" size="col" ref="16:24" \fig*   
\p
\v 25 Ntcùú nqáè ka tsara ko Pauloa tsara Silasea tsara còrè, a Nqari ba ciian nxáèa máá, xu kò c'ẽe xu khóè xu qáéèa kò hãa xu kóḿ tsara a.  
\v 26 Si kò kúúga kaias cgùrus nqõóm di sa kúrúse, si kò qáé-nquum ko tc'amkg'aia sa koe tshàoèa hãas tshoa-tshoase-q'oo sa ko̱ri, i kúúga wèé qáé-nquuan di kg'áḿan xgobekg'amse, i wèém khóèm di táùan kgoarase.  
\v 27 Eẽm ko qáé-nquum dim kòre-kg'ao ba tẽe kam kò bóò i qáé-nquum di kg'áḿan xgobekg'amsea hãa, kam ko ntcàu ba tsgúùa tcg'òó a cg'õose ka hẽé, khóè xua qgóéa hãa, tam kò tc'ẽea hãa khama.  
\v 28 Igabam kò Paulo ba kaisase q'au a máá: “Táá tshúù gúù kúrú cgaese guu, wèéa xae ga ncẽe koe hàna ke,” témé.   
\p
\v 29 Me qáé-nquum dim khóè ba x'áà-x'aa-kg'ai cgoa dis gúù sa dtcàrà a qháése tcãà, si kò cgùru sa tcãà me, me kò Pauloa tsara Silasea tsara nqàrè-kg'am koe cg'áé.  
\v 30 A ba a tchàa koe tcg'òó tsara a, a tẽè tsara a, a máá: “Khóè tsaoè, dùú sa ra gha kúrú a nxãasega \add Nqarim di\add* kgoarakuan hòò?” témé.  
\v 31 Tsara xo̱a me a máá: “X'aigam Jesom koe dtcòm̀, tsáá hẽé naka x'áéa tsi di ne hẽéthẽé tu, nxãaska tu gha kgoaraè ke,” témé.  
\v 32 Ka tsara kò X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba gabá hẽé, naka wèé ne ẽe kò gam x'áé koe hàna ne hẽéthẽé bìrí.   
\p
\v 33 Eẽm ntcùúm kagam kò qáé-nquum dim kòre-kg'ao ba séè tsara a, a síí gatsara di chìbian xg'aà-kg'am, ne kò gaa x'aè kaga gabá hẽé naka gam dis x'áé-q'oos di ne hẽéthẽé tcguù-tcguuè.  
\v 34 A ba a gam dim nquum koe úú tsara a, a tc'õoan máà tsara a. Gabá hẽé naka gam dis x'áé-q'oos di ne hẽéthẽéa kò qãè-tcaoan ka cg'oè cgaeè, ncẽeska ne Nqarim koe dtcòm̀a hãa khama.   
\p
\v 35 Xùrikom \add cáḿ ka\add* ntcùúkg'ai cgoa di x'aè ka xu kò Roma di xu kaia xu x'áèan pirisean cgoa tsééa úú ncẽe kò máá: “Eẽ tsara khóè tsara kgoara naka tsara qõò,” témé e.  
\v 36 Me qáé-nquum dim kòre-kg'ao ba gaa kg'uian Paulo ba bìrí a máá: “Kaia xu ncãa kgoaraè méé tsao di x'áèan tcg'òó, ke tsao ncẽeska tòókuan cgoa tcg'oa naka qõò,” témé.   
\p
\v 37 Igabam kò Paulo bìrí xu a máá: “Khóè ne cookg'ai koe ne kò xg'áḿ tsam m, qãèse tẽèa cgáé-cgae naka chìbi-chibi tsam m tamasega, Roma di tsam khóè tsam m igaba, a kò qáé-nquum koe tcãà tsam m, ka xua ko ncẽeska ts'ãà ka tcg'òó tsam m sa tc'ẽe? Cuiskaga a! Gaxu méé xu hàà naka hàà gaxu ka tcg'òó tsam m,” témé.   
\p
\v 38 Pirise xua kò Roma di xu kaia xu ncẽe kg'uian bìrí. Eẽ xu ko Roma di tsara khóè tsara ii sa kóḿ ka xu kò q'áò,  
\v 39 a xu a hàà qgóóa-máákuan dtcàrà, a tcg'òó tsara a, a dtcàrà tsara a, x'áé-dxoom koe tsara gha tcg'oa sa.  
\v 40 Tsara ẽe tsara ko qáé-nquum koe guu ka Lidia sa dàra, ka tsara kò gaa koe dtcòm̀-kg'ao ne cgoa xg'ae, a tsara a ghùi-ghui tcáó ne ko kg'uian máà ne, a xgoaba.   
\c 17  
\s1 Tesalonika koe  
\p
\v 1 Eẽ tsara ko \add Pauloa tsara Silasea tsara\add* Amfipolise hẽé naka Apolonia hẽéthẽé tchoaba ka tsara kò síí Juta ne dim còrè-nquum Tesalonika koe hàna hãam koe tcãà. \fig Skepe zi dis téé-q'oos Tesalonika di sa, skepe zi úúa hãa sa|src="HK00371.tif" size="span" ref="17:1-10" \fig*  
\v 2 Me Paulo caua ba \add a kò ii khama\add* síí còrè-nquum q'oo koe tcãà, a nqoana xu cáḿ xu Sabata di xu séè a qarika khóè ne cgoa kg'ui, \add Nqarim di zi\add* Tcgãya zi koe guu a.  
\v 3 A ba a ka̱bi, a bìría kg'ónò ne, qaase i ko Krestem \add ncẽe nqòòkaguèa\add* ba méém xgàrase naka ba x'ooan koe tẽe sa. Bìrí nem kò a máá: “Jesom ncẽer ko bìrí tu u ba, Gaam Krestem ga Me e,” témé.  
\v 4 Ne kò c'ẽe ne \add Juta ne\add* ncẽe kò ncẽe gúùan kóḿ ne kaisase nxùrù-tcáóa máá Pauloa tsara Silasea tsara xùria ne. Kaias xg'aes Nqari ba ko còrè ne Gerika ne di sa hẽé, naka káí zi khóè zi tc'amaka hàna téé-q'ooan di zi hẽéthẽé e kò ii.   
\p
\v 5 Igaba ne kò c'ẽe ne Juta ne tau di ne e khama ne kò c'ẽe ne khóè ne dàòan qàe koe x'ãèa hãa ne cg'ãè cau ne xg'ae-xg'ae a tshúùan ghùi. Jasonem dim x'áé ba ne kò qaru cgae, síí ne gha Pauloa tsara Silasea tsara qaara tcg'òó a khóè ne cookg'ai koe úú tsara a ka.  
\v 6 Igaba ẽe ne kò táá hòò tsara a ka ne kò Jasone ba hẽé naka c'ẽe ne dtcòm̀-kg'ao ne hẽéthẽé tcéèa tcg'òó, a x'áé-dxoom di xu tc'ãà-cookg'ai xu koe úú ne, a q'au a máá: “Khóè tsara ncẽe kò ko nqõó ba tshúù-tshuu tsara ncẽeska ncẽe koe hàna,  
\v 7 me Jasone ba x'áéa ba koe tciia tcãà tsaraa hãa. Xu ko wèéa xu ga \add Roma ne dim x'aigam\add* Kaesaram di x'áè-kg'áḿan xguì, a kò máá: ‘C'ẽem X'aigam Jeso ta ko ma tciiè ba hãa,’” témé.  
\v 8 Eẽ ne ko khóè ne hẽé naka tc'ãà-cookg'ai xu hẽéthẽé ncẽes gúù sa kóḿ ka ne kò kaisase xg'aì.  
\v 9 Xu \add kaia xu\add* Jasone ba hẽé naka c'ẽe ne hẽéthẽé surutakagu, a guu ne ne qõò.   
\s1 Pauloa tsara Silasea tsara Berea koe  
\p
\v 10 Eẽm ntcùúm kaga ne kò kúúga dtcòm̀-kg'ao ne, Pauloa tsara Silasea tsara Berea koe tsééa úú. Eẽ tsara ko síí ka tsara kò Juta ne dim còrè-nquum koe tcãà.  
\v 11 Berea di ne khóè ne ko qãè ne khóè ne e Tesalonika di ne khóè ne ka t'õè-tcáó ne, khama ne kò kg'ui ba wèé tcáóa ne ka séèa mááse, a ne a kò \add Nqarim di zi\add* Tcgãya zi wèé cáḿ ka nxárá, Paulom kg'uia hãas tseegu ii sa ne kò bóò kg'oana hãa khama.  
\v 12 Ne kò káí ne dtcòm̀, káí zi khóè zi tcom-tcomsa zi Gerika di zi hẽé naka káí xu khóè xu Gerika di xu hẽéthẽéa kò dtcòm̀.   
\p
\v 13 Igabaga ẽe ne ko Juta ne Tesalonika koe hàna ne Paulom ko Nqarim dim kg'ui ba Berea koe xgaa-xgaa sa kóḿ, ka ne kò gaa koe síí, a síí ncõoan ghùi.  
\v 14 Ne nxãaska dtcòm̀-kg'ao ne Paulo ba tshàa-dxoom qàe koe qháése tsééa úú, igaba tsara kò Silasea tsara Timoteo tsara Berea koe qaù.  
\v 15 Eẽ kò Paulo ba úúa tòó xu khóè xua kò Atene noose qõò cgoa me, a síí Berea koe ka̱bise, Silasea tsara Timoteoa tsara méé tsara qháése síí cgae me di x'áè-kg'áḿan cgoa.   
\s1 Paulo ba Atene koe  
\p
\v 16 Eẽm kò Paulo qanega Atene koe Silasea tsara Timoteoa tsara qãà hãa, kam kò ẽem ko x'áé-dxoom koe i kúrúa mááseèa hãa nqárìan cg'oèa hãa sa bóò ka kaisase tshúù-tcao.  
\v 17 A ba a kò ko wèé cáḿ ka còrè-nquum koe Juta ne hẽé, qhàò zi di ne ncẽe Nqari ba kò ko còrè ne hẽé, naka khóè ne ncẽe kò ko wèé cáḿ ka gúù zi ko x'ámáguèm qgáìm koe nqáé ne hẽéthẽé cgoa qarika kg'ui.  
\v 18 Xu kò gataga thẽé c'ẽe xu Epikuria hẽé naka Setoike hẽéthẽé \add di sara dtcòm̀ sara\add* di xu q'ãa-kg'ao xu ntcoeku cgoa me. C'ẽe xua kò ko máá: “Dùús tc'amkg'ai koe ba gáé ko ncẽem khóè ba kg'ui?” témé. Xu c'ẽe xu xo̱a a máá: “Kúrúa mááseèa nqárìan kam ko kg'ui khama i xám̀,” témé. Paulo ba kò ko Jesom ka hẽé naka x'ooan koe tẽes ka hẽéthẽé xgaa-xgaa domka xu kò ko ncẽeta méé khama.  
\v 19 Ne nxãaska tc'ãà-cookg'ai xu dis xg'aes Areopago ta ko ma tciiès cookg'ai koe séè a úú me, a máá: “Q'ãa kg'oana ta hãa, dùútsa xgaa-xgaas ka̱bas ka tsi ko kg'ui sa.  
\v 20 C'ẽe zi gúù zi ẽe ta ko kóḿ tsi tsi ko nxàe zia gatá koe are-aresa zi i, ta dùú zi ko nxàe sa q'ãa kg'oana,” ta ne méé.  
\v 21 Wèé ne x'ãè-kg'ao ne Atene di ne hẽé naka tãá xu nqõó xu koe guua ne khóè ne, ncẽe kò gaa koe x'ãèa hãa ne hẽéthẽéa kò ko tc'ẽe, gane di x'aèan ne gha ka̱base ne ko nxàe a ko kóḿ zi gúù zi koe nqáékagu sa.   
\p
\v 22 Me kò nxãaska Paulo ba Areopagom dis xg'aes nqáè koe tẽe a téé a máá: “Gaxao khóè xao Atene di xao koer ko wèé zi dàò-kg'áḿ zi koe bóò, dtcòm̀an xao úúa hãa sa.  
\v 23 Eẽr kòo caate gatu dim x'áé-dxoom koe kar kò ẽe tu ko còrè zi qgáì zi bóò kar kò altaram ncẽeta ma góásea hãa ba bóò: ‘NQARIM C'ÚÙSEA HÃAM DI BA,’ ta ko mééè ba. Tu kò dìím ii sa tu c'úùa hãa igaba còrè Me, ra ko ncẽeska Gam kar ga bìrí tu u sa tc'ẽe.   
\p
\v 24 “Nqarim ga Me e, ncẽe nqõómkg'ai hẽé naka wèé zi gúù zi gaam koe hãa zi hẽéthẽé kúrúa hãa ba. X'aigam nqarikg'ai hẽé naka nqõómkg'ai hẽéthẽé di ba, khóèan tshàu ka kúrúèam tempelem koe x'ãè tama ba,  
\v 25 kana c'ẽe gúù ko qaa khóè khama ma khóèan tshàu ka kúrúa mááè tama ba, Gabá ko wèé khóèan ga kg'õèan hẽé naka sónòan hẽé naka wèés gúù sa hẽéthẽé máà khama.  
\v 26 Cúím khóèm koem guu a \add nqõóm di zi\add* qhàò zi wèé zi kúrúa hãa, wèém nqõóm koe zi gha x'ãè ka, Me x'aèan hẽé naka hàà zi ko x'ãè qgáìan hẽéthẽé q'aa-q'aa máá zia hãa.  
\v 27 Nqari ba ne gha nqòòan úúa hãase qaa ka, a gha c'ẽedaoka ẽe ne ko qaa Me ka hòò Me. Gatàm ma gatá wèé ta ka nqúù tama igaba.  
\v 28 Ncẽe ta ko c'ẽea ta méé khama a ko máá:  
\q1 ‘Gam koe ta kg'õèa, a ko qõòa te, a hàna hãa.’  
\m Ncẽe ne ko gatu di ne dqo̱m̀-kg'ao ne méé a ko máá,  
\q1 ‘Gatá igaba ta thẽé Gam di ta cóá ta a,’  
\m témé khama.   
\p
\v 29 “Ncẽe ta Nqarim di ta cóá ta ii, ka méé ta táá tc'ẽea máá, Nqari ba khóèan tshàu ka kúrúèa hãa, kana t'õè nxõ̱án tca̱àko hẽé naka seleferan hẽéthẽé cgoa kúrúèa hãa, ta tc'ẽea guu.  
\v 30 Nqari ba xg'ao ko khóè ne di tc'irì-tc'irisean bóòa guu, igabagam ko ncẽeska wèé zi qgáì zi koe khóèan bìrí, kúrúa mááseèa hãa nqárìan méé ne tcg'oaragu, naka gane di chìbian koe tcóóse sa.  
\v 31 Cáḿ bam tòóa hãa, Gam kam gha nqõó ba bóò q'oo a Gam nxárá tcg'òóa hãam Khóèm cgoa xgàra me ba khama. Ncẽe sa tseegu si i sam wèé ne khóè ne x'áía hãa, x'ooan koe ghùia ba ka.   
\p
\v 32 Eẽ ne ko Paulo ba kóḿ me ko x'ooan koe ghùiès ka kg'ui, ka ne kò c'ẽe-kg'áía ne tsa̱ruan kúrú u, igaba ne kò c'ẽe ne máá: “Gaicara tsi gha ncẽes gúùs ka kg'ui sa ta ko tc'ẽe,” témé.  
\v 33 Me nxãaska Paulo gane xg'aeku koe tcg'oa.  
\v 34 Igaba xu kò c'ẽe xu khóè xu hàà cgae me, a xu a dtcòm̀. Gaxu cgoam kò Dionisio, Areopagom x'áé di ba, xg'aes dim tc'ãà-cookg'ai ba hẽé naka c'ẽes khóès Damarise ta ko ma tciiè sa hẽé, naka c'ẽe ne hẽéthẽé hàna.   
\c 18  
\s1 Paulo ba Korinta koe  
\p
\v 1 Ncẽe zi gúù zi qãá q'oo koem kò Paulo ba Atene koe guu a ba a Korinta koe qõò,  
\v 2 a ba a kò gaa koe Akilam cgoa xg'ae, ncẽe kò Juta dis qhàòs di ii ba, Ponto koe kò ábàèa ba, me kò gam dis khóès Perisilas cgoa Italea koe guu a ka̱basega hààraa, Kelaodiase ba kò wèé ne Juta ne ẽe Roma koe hãa ne méé ne tcg'oa di x'áèan tcg'òóa hãa khama. Me kò Paulo gaa koe síí xg'ae cgoa khara a,  
\v 3 a ba a kò síí hãa cgoa khara a, a tséé cgoa khara a, gakhara khamam kò ko ma xgàuèko nquu-coan kúrú khama.  
\v 4 Wèé cáḿan Sabata di kam kò ko còrè-nquuan koe khóè ne cgoa qarika kg'ui, a ba a kò ko Juta ne hẽé naka Gerika ne hẽéthẽé tchàno dàòan x'áí.   
\p
\v 5 Eẽ tsara ko Silasea tsara Timoteoa tsara Maketonia koe síí tcãà kam kò Paulo qãè tchõàn xgaa-xgaa koe tcãàn tcáó, a kò Juta ne Jesom ka nxàea tseegukagua máá, \add nqòòkaguèam\add* Krestem ga Me e sa.   
\p
\v 6 Igaba ẽe ne kò Juta ne Paulo ba ntcoe, a ne a ko cg'ãèse gam ka kg'ui, kam kò qgáía ba di tsharàn qãè-qãe, a ba a bìrí ne a máá: “Gatu tcúú koe i cúíaga c'áòan cg'oèa hãa, tíí ra tchàno ra a. Ncẽe koe guus kar ko tãá zi qhàò zi di ne koe qõò,” témé.  
\v 7 Me Paulo ba còrè-nquum koe guu, a ba a c'ẽem khóèm Titio Juseto ta ko ma tciièm dim nquum ncẽe kò qàea ba koe hãam koe síí tcãà, ncẽe kò ko Nqari ba còrè ba.  
\v 8 Ne kò còrè-nquum dim tc'ãà-cookg'aim Kerisepo ba gam x'áé-q'oo di ne hẽéthẽé cgoa X'aigam koe dtcòm̀. Ne kò káí ne c'ẽe ne Korinta koe kò x'ãèa hãa ne ncẽe qãè tchõàn kóḿ, a ne a kò dtcòm̀, a tcguù-tcguuè.   
\p
\v 9 C'ẽem ntcùúm kam kò Paulo X'aigam ka bóòkaguè, Me X'aiga ba kg'ui cgoa me, a ba a máá: “Táá bèe guu, igaba méé tsi kg'ama kg'ui naka táá nqoo guu,  
\v 10 Tíí ra tsáá cgoa hãa, i cúí khóè ga gaan di tshàuan tòó cgae tsia hãa tite, ncẽem x'áé-dxoom koer káí ne khóè ne úúa hãa ke,” tam méé.  
\v 11 Me kò nxãaska Paulo gaa koe kuri ba hẽé naka 6 nxoean hẽéthẽé hãa, a khóè ne Nqarim dim kg'ui ba xgaa-xgaa.   
\p
\v 12 Igabaga ẽem ko Galio Akaia dim tc'ãà-cookg'ai ba tòóè ka ne kò Juta ne Paulo ba xg'aea máá a qaru cgae, a ne a qhàìs koe úú me, síím gha chìbi-chibiè ka,  
\v 13 a ne a kò máá: “Ncẽem khóè ba ko khóè ne qg'áì, a ko máá, Nqari ba méé ne còrè, témé, sita di x'áèan koe qaase tamas gúù sa,” ta ne méé.   
\p
\v 14 Igaba ẽem Paulo ba kg'ui kg'oana hãa kam ko Galio ba Juta ne bìrí a máá: “Ncẽè gatu Juta tu kò cg'ãè gúùan kúrú dis chìbi sa kana xgóàs chìbi sa kúrúa hãa, ner ga kò komsana tua hãa.  
\v 15 Igaba tséékaguèa xu kg'ui xu hẽé, naka cg'õèan hẽé naka gatu di x'áè-kg'áḿan hẽéthẽé di zi tẽè zi i, ke tu gatu bóòa mááse tu ga ma kg'ónò zi sa. Cuiskagar tíí gaa zi di dàòan bóòa tcg'òóa máá tu u tite ke,” tam méé.  
\v 16 A ba a nxãaska qhàìs koe xhàiagu ne.  
\v 17 Ne kò wèéa ne còrè-nquum dim tc'ãà-cookg'aim Sosetenese ba qaru cgae. A ne a qhàìs cookg'ai koe xg'áḿ me. Igabam kò Galio ba táá cg'árés kaga nqábé ne.   
\s1 Paulo ba ko Antioke koe ka̱bise  
\p
\v 18 Paulo ba ko Korinta koe tc'ãòa x'aè-coan dtcòm̀-kg'ao ne cgoa x'ãè, a ba a nxãaska Perisila khara Akila khara cgoa xgoaba a skepes cgoa Siria koe qõò. Eẽm ko Kenkerea koe síís cookg'ai koem kò tcúúa ba dqòm, gaìseam kò hãas gaìses domka.  
\v 19 Ne Efeso koe síí tcãà, ncẽe gaa koem kò Paulo síí Peresila khara Akila khara qaù koe. A ba a gabá síí còrè-nquum koe tcãà, a ba a síí Juta ne cgoa qarika kg'ui.  
\v 20 Eẽ ne ko khóè ne dtcàrà me, cg'árésem gha hãa cgoa ne sa, kam kò xguì.  
\v 21 Igabaga ẽem ko xgoaba kam kò x'áè ne a máá: “Ncẽè Nqarim kò ncàm̀a hãa ner gha ka̱bise cgae tu u,” témé. A ba a nxãaska Efeso \add dim x'áé-dxoom\add* koe skepes cgoa qõò.   
\p
\v 22 Eẽm ko Kaesarea \add dim x'áé-dxoom\add* koe síí skepes cgoa tcãà, kam ko gaa koe guus ka kerekes \add Jerusalema koe hànas koe\add* síí tcãà, a khóè ne tsgám̀kagu a ba a nxãaska Antioke \add dim x'áé-dxoom\add* koe ka̱bise.   
\ms1 Paulom di xgaa-xgaan dis qõòs nqoana di sa (18:23–21:16)  
\s1 Apolose ba Efeso hẽé naka Korinta hẽéthẽé koe  
\p
\v 23 Gaa koem kò x'aè-coa séè a hãa, a ba a nxãaska wèém xg'aekum Galatia dim koe hẽé naka Ferugia dim di xu x'áé xu koe hẽéthẽé tcana te, a ko wèé ne xgaa-xgaase-kg'ao ne qari-qari.   
\p
\v 24 Me c'ẽem Jutam Apolose ta ko ma tciiè ba, Efeso \add dim x'áé-dxoom\add* koe hàà, ncẽe kò Alekesanteria \add dim x'áé-dxoom\add* koe ábàèa ba. Qãèse ko kg'uim khóè me e kò ii, Nqarim di zi Tcgãya zi kò qãèse q'ana ba.  
\v 25 Gatagam kò Nqarim dim dàò ba qãèse xgaa-xgaaèa, a ko kgoara-tcaoase kg'ui, a ko Jesom ka tseeguse xgaa-xgaa, Johanem di tcguù-tcguukuan ka cúím kò q'ana igaba.  
\v 26 Tshoa-tshoam kò a còrè-nquum q'oo koe kgoarasease kg'ui. Eẽ khara ko Perisila khara Akila khara kg'uia ba kóḿ kaga khara ko x'áéa khara koe séè a úú me, a síí Nqarim dim dàòm ka qãèse cg'oèase bìrí me.   
\p
\v 27 Me nxãaska Apolose Akaia \add dim xg'aekum\add* koem gha qõò sa bìríse, ne kò dtcòm̀-kg'ao ne Efeso koe hàna ne hùi me, a tcgãya sa dtcòm̀-kg'ao ne Akaia koe hàna ne góá máá, a kò dtcàrà ne, qãèse ne gha hààkagu me sa. Eẽm ko síí gaa koe tcãà kam kò gane ẽe kò Nqarim di cgóm̀kuan domka dtcòm̀-kg'ao ii ne kaisase hùi.  
\v 28 Wèém khóèm cookg'ai koem kòo Juta ne cgoa ntcoeku khama, a \add Nqarim di zi\add* Tcgãya zi cgoa x'áí, Jeso ba \add nqòòkaguèam\add* Krestem ga Me e sa.   
\c 19  
\s1 Paulo ba Efeso koe  
\p
\v 1 Eẽm kò qanega Apolose Korinta koe hãa, kam kò Paulo nqõóm nqáè koe tchoaba a nqáé, a ba a Efeso koe síí tcãà. Gaa koem kò c'ẽe xu xgaa-xgaase-kg'ao xu cgoa xg'ae.  
\v 2 Kam ko tẽè xu a máá: “Xg'ao xao ko dtcòm̀ ka xaoa xg'ao Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba hòò?” témé. Xu xo̱a me a máá: “Qanega xae Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka kóḿ ta ga hãa,” témé.  
\v 3 Me tẽè xu a máá: “Kháé nxãaska xaoa dùútsa tcguù-tcguukus ka tcguù-tcguuèa?” témé. Xu xo̱a me a máá: “Johanem dis tcguù-tcguuku si i,” témé.  
\v 4 Me Paulo máá: “Johanem dis tcguù-tcguuku sa chìbian koe tcóóse a Nqarim koe ka̱bisean di si i. Khóè nem kò bìrí, Gaam ẽe ko gam qãá q'oo koe hààm koe ne gha dtcòm̀ sa, ncẽe Jeso ba,” tam méé.   
\p
\v 5 Ncẽe sa xu kò kóḿ ka xu kò X'aigam Jesom di cg'õèan koe tcguù-tcguuè.  
\v 6 Eẽm ko Paulo gaxu koe tshàua ba tòó kam kò Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba tcãà cgae xu, xu tãáka ta̱man ka kg'ui, a xu a porofita.  
\v 7 Wèéa xu kò 12 xu khóè xu u.   
\p
\v 8 Me kò Paulo ba còrè-nquum q'oo koe tcãà, a gaa koe nqoana nxoean Nqarim di x'aian ka kgoarasease kg'ui, a ko tẽèku a ko xo̱aku cgoa ne.  
\v 9 Igaba ne ko c'ẽea ne kóḿan xguì, a ne a táá dtcòm̀, a ne a ko khóè ne cookg'ai koe \add Nqarim dim\add* dàòm ka cg'ãèse kg'ui. Me kò Paulo ba nxãaska guu ne, a ba a xgaa-xgaase-kg'ao xu séè, a wèém cáḿ ba Turano dim xgaa-xgaa-nquum koe qarika kg'ui.  
\v 10 Ncẽe sa kò cám̀ kurian séè, nxãasega ne gha wèé ne Asia dim nqõóm koe kò x'ãèa hãa ne Juta ne hẽé naka Gerika ne hẽéthẽé X'aigam \add Nqarim\add* dim kg'ui ba kóḿ ka.   
\s1 Sekefam di xu cóá xu  
\p
\v 11 Me kò Nqari ba Paulom di tshàuan cgoa are-aresa zi x'áí zi kúrú,  
\v 12 i kò ẽem kò khùbuan tchùu cgoa qgáían hẽé naka tc'amakam ko hã̱a qgáían hẽéthẽé tsàako ne khóè ne koe séè a úúè, i tcììan guu ne, i dxãwa tc'ẽean tcg'oaragu ne.   
\p
\v 13 Xu kò nxãaska c'ẽe xu Juta xu, ncẽe kòo nqõó ba nxa̱ma-nxa̱ma a ko caate xu, gane ẽe kò dxãwa tc'ẽean ka cg'oè cgaeèa ne koe tshoa-tshoa a dxãwa tc'ẽean tcg'òó, X'aigam Jeso Krestem dim cg'õè ba tciian ka, a xu a kò máá: “Jesom cg'õè kar ko x'áè tsi, ncẽe Paulom kò Gam ka xgaa-xgaa ba, a ko máá, tcg'oa,” témé.  
\v 14 Juta ne dim kaiam peresitim Sekefam di xu cóá xu 7 xua kò ncẽes gúù sa kúrú.  
\v 15 Igabam kò dxãwa tc'ẽe ba xo̱a xu a máá: “Jeso bar q'ana, a ra a Paulom ka q'ana, ka xaoa gaxao dìí ga xaoa?” témé.  
\v 16 Me kò dxãwa tc'ẽean úúam khóè ba nxàì cgae xu, a ba a wèéa xu ga tàà. Xg'áḿ xum kò a thõò-thõo xu, xu kò nquum koe guu a hã̱a tamase qgóéa tcg'oa.   
\p
\v 17 Ne kò wèé ne Juta ne hẽé naka Efeso koe x'ãèa ne Gerika ne hẽéthẽé ne ncẽe gúùan q'ãa. Wèéa ne ga kò q'áòs ka tcãàè, i kò X'aigam Jesom di cg'õèan kaikaguè.  
\v 18 Ne kò káí ne dtcòm̀, a ne a hàà gane di zi tséé zi ẽe ne kò kúrú zi cg'ãè zi nxàe.  
\v 19 Káí ne ẽe kòo tsoòan ka xgaa-xgaase nea kò gane di zi tcgãya zi óága, a ne a síí wèé khóèan cookg'ai koe dàò zi. Gaa zi tcgãya zi di mari ne kòo nxárá xg'ae ne i 50,000 xu qano mari xu selefera di xu khama noo.  
\v 20 Me kò ncẽem dàòm ka X'aigam dim kg'ui ba kaisase càùse a kaisa qarian úú.   
\s1 Ncõo sa Efeso koe  
\p
\v 21 Ncẽe zi gúù zi ko kúrúsea xg'ara kam kò Paulo bìríse, Maketonia hẽé naka Akaia hẽéthẽé koem gha nqáé a Jerusalema koe qõò sa, a máá: “Gaa koer ko síí hẽéa xg'ara ne méér Roma koe síí dàra,” témé.  
\v 22 Me kò cám̀ tsara hùi-kg'ao tsara gam di tsara, Timoteo ba hẽé naka Eraseto ba hẽéthẽé tsara Maketonia koe tsééa úú. A ba a gabá x'aè-coa ba Asia dim nqõóm koe qaù.   
\p
\v 23 Gaam x'aèm ẽem kas kò kaias ncõo sa \add Nqarim dim\add* dàòm ka tcãà.  
\v 24 Me kò c'ẽem khóèm Demeterio ta kò ma tciiè ba hàna, seleferan di gúùan kòo kúrú ba, tempelem \add c'ẽes nqárìs\add* Aretamese dis di sere-serean ko seleferan cgoa kúrú ba, i kòo gam di tsééan káí marian óága \add gam cgoa kò kúrú xu\add* tséé-kg'ao xu koe.  
\v 25 Kam ko gaa xu \add tséé-kg'ao xu\add* hẽé naka c'ẽe xu gatà iise ko tséé xu hẽéthẽé tciia xg'ae, a ba a máá: “Khóè xaoè, q'ana xaoa, ncẽes tséés koe xae qguù sa úúa hãa sa.  
\v 26 Ncẽeska xao bóò a kóḿa hãa, ncẽem khóèm Paulo ba káí khóèan qg'áìa hãa sa, Efeso dim x'áé-dxoom koe cúí tamase, igaba wèém nqõóm Asia dim koe ga hẽéthẽé e, a ba a ko tshàu cgoa kúrúèa nqárìa ne nqárì tama a, témé, a tc'ãòa hãa khóèan séèa ka̱bia hãa.  
\v 27 Cg'ãès gúù sa gha hàà kúrúse, sixae dis tséés qãè sa cg'ãa-cg'ana di iise cúí bóòè tite, igabam gha thẽé tempelem kaias nqárìs Aretameses di ba kg'amaga káà hùise hãa, i gha gataga thẽé gas di dqo̱m̀mèan, nqõó xu Asia di xu koe hẽé naka wèém nqõóm koe hẽéthẽé kaàkaguè!” tam méé.   
\p
\v 28 Eẽ ne ko ncẽes gúù sa kóḿ ka ne kò kaisase xgóà, a ne a tshoa-tshoa a q'au a máá: “Kaia saa Aretameses Efeso di sa!” témé.  
\v 29 Me kò kúúga wèém x'áé-dxoo ba kaias tcẽé-tcẽes ka tcãàè. Ne khóè ne kõ̱èan dim qgáìm koe xg'ae a qàròa tcãà, a ne a kò Paulom cgoa ko qõòa te tsara khóè tsara, Maketonia di tsara, Gaio ba hẽé naka Arisetareko ba hẽéthẽé tsara, kõ̱èan dim qgáìm koe tcéèa tcãà.  
\v 30 Paulo ba kò xg'aes koe tcãà kg'oana, igabaga xu kò xgaa-xgaase-kg'ao xu xgáè-kg'am me.  
\v 31 C'ẽe xu tc'ãà-cookg'ai xu Asia dim nqõóm di xu, ncẽe kò gam di ncàm̀-khoe ii xua kò thẽé kg'uian tsééa úú, kõ̱èan dim qgáìm koe méém táá síí di i.   
\p
\v 32 Si kò xg'ae sa dùús ko kúrú sa q'ãa tama. C'ẽe nea kò cúís gúùs ka q'au, ne ko c'ẽe ne c'ẽes ka q'au. Ne kò káí-kg'aise khóè ne dùús domka ne ko ẽe koe xg'aea hãa sa q'ãa tama.  
\v 33 Juta ne kò Alekesantere ba xg'aes q'oo koe xàbùa tcãà, ne c'ẽe ne xg'aes di ne dùú sam gha kúrú sa bìrí me. Me kò xo̱ara mááse kg'oana kam kò tshàua ba cgoa dtcàrà, nqoo ne gha sa.  
\v 34 Igabaga ne kò Juta me e sa bóòa q'ãa, ka ne ko cám̀ aoaran wèéa ne ga cúí koe ntcoon-kg'áḿ a q'au, a máá: “Aretameses Efeso di sa kaia hãa!” témé.   
\p
\v 35 Igabam kò x'áé-dxoom dim góá-kg'ao ba xg'ae sa nqookagu, a ba a máá: “Efeso di tu khóè tuè, wèém khóè ba q'ana hãa\f + \fr 19:35 \fk Wèém khóè ba q'ana hãa - \ft Gerika sa ko máá: “Dìí ba gáé c'úùa hãa?” témé.\f*, Efeso dim x'áé-dxoo ba kaia hãas Aretameses dim tempelem dim kòre-kg'ao me e sa, naka nqarikg'ai koe guu a cg'áéa hãas sere-sere sa hẽéthẽé e!  
\v 36 Ncẽe zi gúù zia ntcoeè tama, gaa domka méé tu nqooa hãas gúù si i, naka táá c'ẽe gúù ga qháése kúrú guu.  
\v 37 Ncẽe xu khóè xu ncẽe tu ncẽe koe óágara xua ts'ãà tama, a xu a gataga gatá dis nqárì sa cóè tama.  
\v 38 Khama ncẽè Demeterio ba hẽé naka gam di xu tséé-kg'ao xu hẽéthẽé ko c'ẽem khóèm cgoa ncõoan úúa hãa ne, xu x'aiga-coa xu hàna, i qhàìan xgobekg'amsea. Guu xu naka xu gaa koe síí chìbi-chibiku.  
\v 39 Igabaga ncẽè xao kò c'ẽe gúù úúa hãa, ncẽe xao còoka úú kg'oana hãa a, ne xao gha kaia xu dis xg'aes cookg'ai koe nxàe e.  
\v 40 Ncẽe i ma ncẽe cáḿ ka ii khama, ta gha ncẽe kúrúseas gúùs ka kaias cg'ãès q'oo koe hãa. Xo̱ara mááse ga káà a, gaan cgoa ta ga ncẽes tcẽé-tcẽe sa ncèèa mááse e khama,” tam méé.  
\v 41 Ncẽetam ko mééa xg'ara kam kò xg'ae sa qõòa q'aakagu.   
\c 20  
\s1 Maketonia koe hẽé naka Akaia koe hẽéthẽé e  
\p
\v 1 Eẽs ko tcẽé-tcẽe sa chõò kam ko Paulo xgaa-xgaase-kg'aoan tciia xg'ae, a ba a ghùi-ghui tcáó ne, a x'áè ne, a ba a tcg'oa a Maketonia koe qõò.  
\v 2 Eẽ xu qgáì xum ko tchoaba, a kò khóè ne káí kg'uian cgoa ghùi-ghui tcáó, a ba a síí Akaia koe tcãà,  
\v 3 a gaa koe síí nqoana nxoean x'ãè. Siria koem kò qõò kg'oana kam kò bóòa q'ãa, Juta xu qg'áìkua máá mea hãa sa, khamam kò Maketonia koem gha ka̱bise dis tc'ẽe sa kúrú.  
\v 4 Gam cgoa kò hãa xu khóè xua kò Sopaterem Pirom ka cóásem ncẽe Berea koe guua ba hẽé, naka Tesalonika koe kò guua tsara Arisetarekoa tsara Sekumadua tsara hẽé, naka Gaiom Derebe koe ko guua ba hẽé, naka Timoteo ba hẽé, naka Asia dim nqõóm koe ko guua tsara Tigikoa tsara Terofimoa tsara hẽéthẽé e.  
\v 5 Ncẽe xu khóè xu kò sixae cookg'ai koe qõò, a síí Teroa koe qãà xae e.  
\v 6 Igaba xae kò sixae skepes cgoa Filipi koe guu a qõò, péré gãé-gãe úú tamas pérés ko tc'õóès kõ̱ès qãá q'oo koe. A xae a 5 cáḿan qãá q'oo koe Teroa koe síí cgae xu, a xae a kò síí gaa koe 7 cáḿan hãa.   
\s1 Paulom dis dàra sa Teroa koe  
\p
\v 7 Tc'ãà dim cáḿ bekem dim ka xae kò hààra xg'ae a xae a péréan tc'õó. Paulo ba kò khóè ne cgoa qarika kg'ui, i nxãakg'aiga síí ntcùú nqáèan tcãà, xùrikom cáḿ kam gha qõò sam kò dtcãasea hãa khama.  
\v 8 Eẽ ta kò xg'aea hãam nquum tc'amaka hãam koe i kò káí lampian hàna hãa. \fig Tc'amaka hẽé naka nqãaka hẽéthẽé q'ooan úúa hãam nquu ba|src="LB00235.tif" size="col" ref="20:8" \fig*  
\v 9 Me kò qárí-kg'ao-coam Etiko ta ko ma tciiè ba fensteres koe ntcõe, ncẽe kò Paulom kò ko qáòse kg'ui ka ko kaisase x'óm̀a cg'áé ba. Tc'oms ko tàà me kam kò nqoana dim nquum koe guu a góḿankg'ai koe cg'áé, a síím ko ghùiè ka x'óóa.  
\v 10 Me kò Paulo ba xõa, a ba a qárí-kg'ao-coam tc'amkg'ai koe ncemea xòose, a ba a x'õàa ba ka xgábé me, a máá: “Táá q'ae guu, kg'õèam hãa ke,” témé.  
\v 11 A ba a gaicara tc'amaka hãam nquum koe qaò, a síí péréan tc'õó. Kg'ui cgoa nem ko i nxãakg'aiga síí cáḿan tcg'oa, me xgoaba.  
\v 12 Ne kò khóè ne qárí-kg'ao-coa ba kg'õèam hãase \add x'áéan koe\add* séè a úú, a ne a kò kaisase qgài-qgai tcáóè.   
\s1 Teroa koe guu a Milete koe qõòa ne  
\p
\v 13 Xae xgoaba a skepes q'oo koe tcãà a xae a Asose koe qõò, ncẽe gaa koe xae kò Paulo ba síí skepes cgoa séè kg'oana koe. Ncẽetam kò ma kg'ónòsea, nqàrè cgoam kò ko gaa za síí khama.  
\v 14 Eẽm ko Asose koe síí xg'ae cgoa xae e ka xae ko séè me, a xae a skepes cgoa Mitilene koe síí.  
\v 15 Q'uu dim cáḿ ka xae kò skepes cgoa qõò, a Kiose koe síí tcãà. Eẽm cáḿ qãá q'oo koe xae kò tchoaba a síí Samose koe tcãà, a q'uu dim cáḿ ka Mileto koe síí.  
\v 16 Me Paulo Efeso koem gha nqáé a qõò sa bìríse, nxãasegam gha táá Asia dim nqõóm koe síí qáò x'aèan hãa ka. Pentekoste dim cáḿ cookg'ai kam gha síí Jerusalema koe tcãà sam kò qháéa máána hãa khama.   
\s1 Paulo ba ko Efeso di xu kaia xu cgoa còo di sa kg'ui  
\p
\v 17 Mileto koem ko guu kam kò Paulo ba Efeso koe khóèan tsééa úú, síí i gha kerekes di xu kaia xu tciia máá me ka.  
\v 18 Eẽ xu ko gam koe hàà kam ko bìrí xu a máá: “Q'ana xaoa, ntar kò ko ma kg'õè sa, wèé x'aèan ncẽer kò gaxao cgoa hàna ka, tc'ãà dim cáḿ Asia dim nqõóm koer ko hààm koe guu a.  
\v 19 Juta ne kò kúrúa bóò te, a ne a kàa zi ka qarika xgáè te, igabar X'aigam \add Nqari\add* ba cg'áré-cg'aresean cgoa hẽé naka tcgáí tshàran cgoa hẽéthẽé kúrúa máána hãa.  
\v 20 \add Q'ana xao hãa,\add* c'ẽe gúù gatuar ga hùi cgoa tuar kò táá gatu koe chóm̀ sa, igabar kò wèé ne khóè ne cookg'ai koe hẽé naka x'áéa tu koe ga hẽéthẽé gaan ka xgaa-xgaa tu u.  
\v 21 Juta ne hẽé naka Gerika ne hẽéthẽér qarika bìría hãa, gane di chìbian koe ne gha tcóóse a Nqarim koe ka̱bise a gatá dim X'aigam Jesom koe dtcòm̀ sa.   
\p
\v 22 “Igaba bóò, ncẽeskar ko Jerusalema koe qõò Tcom-tcomsam Tc'ẽem ka chùiè a, gaa koe gha síí kúrúse cgae te sar c'úùa hãase.  
\v 23 Wèém x'áé-dxoom ẽer kò tcãàm koem kò Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba qarika bìrí te, qáé-nquuan koe hẽé naka qóḿ cgoa qgóókuan hẽéthẽéa tééa máá tea hãa sa.  
\v 24 Gatà i ii igabar kò táá tiris kg'õè sa cgáés iise séèa mááse. Nooase cgáéa máá teas gúù sa X'aigam Jesom máà tea hãa tsééan xg'ara-xg'ara si i khama. \add Wèé qaria te cgoar ko gaan koe tséé, qàrò-kg'aom\add* kõ̱ès koe ko qàròm khama ma. Ncẽes tséé sa ko khóè ne qarika qãè tchõàn Nqarim di cgóm̀kuan di ka bìrían di si i.   
\p
\v 25 “Q'ana ra hãa, xao gaicara kg'áía te hòò naka bóòa hãa tite sa, gaxao ncẽe wèéa xao xg'aeku koer kòo qõòa te a ko x'aian \add nqarikg'ai di ka\add* xgaa-xgaa xao.  
\v 26 Gaa domkar ko ncẽem cáḿ ka bìría cgáé-cgae xao o, ncẽè c'ẽe-kg'áía tu kò ko aaguse ne i tíí chìbi tama a gha ii sa.  
\v 27 Wèés Nqarim ko tc'ẽe sar bìrí tua, c'ẽe gúù gar chóm̀-kg'ai tu u tama.  
\v 28 Q'õésea méé xao hãa, naka xaoa wèés xg'aes ghùuan di sa thẽé q'õé. Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba kòre-kg'ao iise gaxaoa tòó xaoa hãa, kerekes Nqarim di sa xao gha kòre ka, ncẽe Gam di c'áòan kam x'ámáa sa.  
\v 29 Q'ana ra hãa, qõòar hãa koe i gha bèe-beesa ncuutshaan xg'aekua tu koe hàà tcãà sa, ncẽe cuiskaga ghùuan bóòa guua hãa tite e.  
\v 30 Gatu xg'aeku koe ga igaba xu gha kàma zi gúù zi ko kg'ui xu khóè xu guu a tcg'oa, a xu a gha xgaa-xgaase-kg'ao ne \add tseeguan dim dàòm koe\add* tcg'òó, xùri xu ne gha ka.  
\v 31 Ke méé tu kókòa hãa! Naka tua tc'ẽe-tc'ẽese, nqoana kurian ncẽe nqáéa hãa kar ko koaba ba hẽé naka ntcùú ba hẽéthẽé wèéa tu ga tcgáí-tshàran cgoa tchàno-tchano sa.   
\p
\v 32 “Ncẽeskar ko Nqarim tshàu q'oo koe tcãà tu u. Gam dim kg'uim cgóm̀kuan di ba méé tu tc'ẽe-tc'ẽese. Ncẽe ba qarian úúa, tshàoam gha ghùi tu u di i, a gha gataga ts'ee-ts'eekg'aikuan máà tu u, wèé ne ẽe Nqari ba máàsea hãa nem ko ma máà khama.  
\v 33 C'ẽem khóèm di selefera, kana gauta, kana qgáían gar ncóó ta ga hãa.  
\v 34 Gaxao igaba xao q'ana hãa, tiri tshàuan ncẽea ko ẽer tcàoa hãa gúùan máà te sa, naka tíí ka c'ẽea xu tcàoa hãa gúùan hẽéthẽé e.  
\v 35 Wèé zi gúù zi ẽer kúrúa hãa zi koer x'áí xaoa, ncẽeta ma tsééan ka méé ta ẽe kg'amka ne hùi sa, naka ta gataga X'aigam Jesom di kg'uian tc'ẽe-tc'ẽese, ncẽem kòo máá: ‘C'ẽem khóè ba c'ẽes gúù sa tcg'òó a máà nea kaisase ts'ee-ts'eekg'aièa, tchoanà tshàu a séèan ka,’ témé sa,” tam Paulo méé.   
\p
\v 36 Ncẽetam ko mééa xg'ara kam kò wèéa xu cgoa ga qhòm tsi qurù a còrè.  
\v 37 Xu wèéa xu ga kaisase kg'ae, a xu a Paulo ba xgábé, a x'obè me.  
\v 38 Me kò ma x'áè xua sa kò kaisase tshúù-tcaokagu xu, ncẽe cuiskaga xu gaicara kg'áía ba hòò naka bóòa hãa tite sa.   
\c 21  
\s1 Paulo ba ko Jerusalema koe qõò  
\p
\v 1 Eẽ xae ko gaxu cgoa q'aa, ka xae kò skepes cgoa qõò, a xae a tchàno a Kose koe síí, a xùrikom cáḿ ka Rotese koe síí tcãà, a gaa koe guus ka Patara koe qõò.  
\v 2 Xae Finikia koe ko qõòs skepe sa sao-xg'ae, a gaas koe tcãà, a qõò.  
\v 3 Eẽ xae ko \add tshàan ka nxa̱ma-nxa̱maèa hãam nqõó-coam\add* Kupero \add di ba\add* hòò, ka xae kò dxàe xòè za ntcòo me, a Siria koe qõò, a Ture koe síí tcãà, gaa koes kòo skepe sa ẽes nqàòa hãa zi gúù zi xòo khama.  
\v 4 Gaa koe xae kò xgaa-xgaase-kg'ao xu hòò, a xae a kò 7 cáḿan gaxu cgoa hãa. \add Tcom-tcomsam\add* Tc'ẽem di qarian ka xu kò Paulo ba bìrí, táá méém Jerusalema koe nqáé sa.  
\v 5 Igaba ẽe i ko gaxae di cáḿan xg'ara ka xae kò xgoaba, a dàòa xae koe qõò. Ne kò wèéa ne ga, khóè zi hẽé naka cóán ga hẽéthẽé, úúa tòó xae e. Ta nxãakg'aiga x'áé-dxoom ka tchàa koe síí, a ẽe ta ko tshàam-kg'áḿ koe síí ka ta kò qúrùa ta cgoa qo̱m̀, a còrè.  
\v 6 Xae kò nxãaska x'áè ne a skepes koe tcãà, ne gane x'áéan koe ka̱bise a dìbi.   
\p
\v 7 Eẽ xae ko Ture koe guuam dàòm cgoa xg'ara, ka xae kò Petolemaia koe tcãà, a xae a kò sixae ka c'ẽea ne tsgám̀kagu, a gane cgoa cúím cáḿ ba hãa.  
\v 8 A xae a q'uu dim cáḿ ka xgoaba, a Kaesarea koe hàà, a xae a Filipim dim nquum koe síí tcãà, qãè tchõàn dim kg'ui-kg'ao ba, 7 xu \add hùi-kg'ao xu Jerusalema koe kò nxárá tcg'òóèa xu\add* ka c'ẽe ba, a gam cgoa hãa.  
\v 9 Qanega séèè ta ga hãa zi cóá zi 4 zim kò úúa hãa, ncẽe kòo porofita zi.   
\p
\v 10 Eẽ xae gaa koe cáḿ-coa xu hãa, kam kò Agabose ta ko ma tciièm porofiti ba Jutea koe guu a hàà.  
\v 11 Sixae koem ko hàà kam kò Paulom dim bàne ba séè a nqàrèa ba hẽé naka q'óḿa ba hẽéthẽé qáé, a máá: “Ncẽea Tcom-tcomsam Tc'ẽem ko méé ga a: Ncẽem bànem dim khóèm gha ma Jerusalema di ne Juta ne ka ma qáéè ga a, a ne a tãá zi qhàò zi di ne tshàu q'oo koe tcãà me,” témé.   
\p
\v 12 Eẽ xae ko sixae hẽé naka ẽe koe kò hàna ne khóè ne hẽéthẽé ncẽes gúù sa kóḿ, ka ta kò Paulo ba dtcàrà, táám gha Jerusalema koe qõò sa.  
\v 13 Igabam kò Paulo xo̱a ta a, a máá: “Dùú sa tu ko kúrú ncẽe tu ko kg'ae a ko thõò-thõo tcáó te ka? Qáé-nquum koe tcãàèan cúí ra kg'ónòsea máá tama, igaba ra X'aigam Jesom di cg'õèan domka Jerusalema koe x'óóan ga thẽé kg'ónòsea máána,” témé.  
\v 14 Eẽ ta ko bóò, kg'uia ta tàà mea hãa tite sa, ka ta kò guu me, a máá: “X'aigam \add Nqarim\add* ko tc'ẽe sa méés kúrúse,” témé.  
\v 15 Eẽ xu cáḿ xu qãá q'oo koe xae kò Jerusalema koe abagu, a qõò.  
\v 16 Xu kò c'ẽe xu xgaa-xgaase-kg'ao xu Kaesarea di xu qõò cgoa xae e, a kò Menaso ta ko ma tciièm khóèm Kupero dim x'áé koe úú xae e, kg'aiakam xgaa-xgaase-kg'ao ba, ncẽe xae gha síí x'ãè cgoa ba.   
\ms1 Paulo ba ko qáé-nquuan koe tcãàè, a Roma koe síí (21:17–28:31)  
\s1 Paulo ba ko Jakobo ba dàra  
\p
\v 17 Eẽ xae ko Jerusalema koe hàà ka ne kò dtcòm̀-kg'ao ne qãèse-hààkagu xae e.  
\v 18 Xùrikom cáḿ kam kò Paulo ba sixae cgoa Jakobom koe qõò, xu kò wèé xu kaia xu hànaa.  
\v 19 Eẽm ko tsgám̀kagu xua xg'ara kam kò wèés gúùs ẽem Nqari ba gam di tsééan koe guu a qhàò zi di ne koe kúrúa hãa sa cúí cúí qãèse bìrí xu.   
\p
\v 20 Eẽs gúù sa xu ko kóḿa xg'ara ka xu kò Nqari ba dqo̱m̀. A xu a nxãaska bìrí me a máá: “Bóò tsi ko, sixae ka qõese tseè, nta noo tcám̀-tcám̀a nea Juta ne xg'aeku koe dtcòm̀a hãa sa, a ne a wèéa ne ga Moshem di x'áèan qgóóa qaria hãa.  
\v 21 Tsáá ka ne bìríèa hãa, wèé ne Juta ne ẽe tãá zi qhàò zi di ne xg'aeku koe hãa ne tsi ko xgaa-xgaa, Moshem di x'áèan ne gha ntcoe sa, a ko bìrí ne, táá ne gha gane di cóán q'ãe nqãa-qgai khòo, kana Jutan di cauan xùri sa.  
\v 22 Kháé sa gha nxãaska dùú sa kúrúè? Tseegukaga ne gha kóḿ, hààraa tsi hãa sa.  
\v 23 Ke ncẽe xae ko bìrí tsis gúù sa kúrú. Gaìsea hãa xu khóè xu 4 xua ncẽe koe hàna.  
\v 24 Ke gaxu cgoa tempelem koe qõò, naka q'ano-q'anosean dis xg'aàku sa gaxu cgoa tcana máá. Suruta máá xu naka xu gha nxãasega tcúúa xu dqòm. Nxãaska ne gha wèé ne \add khóè ne\add* q'ãa, wèé gúùan ẽe tsáá ka ko nxàeè nea tseegu tama sa, igaba tsi ko Nqarim di x'áèan qgóóa qari sa.  
\v 25 Igaba tãá zi qhàò zi di ne ncẽe dtcòm̀a hãa ne: xae tcgãya sa góá máána hãa, sixae ma bóòa hãa sa, a máá, táá méé ne kúrú mááseèa nqárìan ko máàè tc'õoan tc'õó guu, naka nea c'áòan tc'õó guu, naka nea táá chúú-chuu a cg'õoè kg'oo-coan kg'oo guu, naka nea cg'áràn kúrú guu, ta ko méé sa,” ta xu méé.   
\p
\v 26 Me kò Paulo ba gaa xu khóè xu séè, a ba a xùrikom cáḿ ka gaxu cgoa xg'ae a q'ano-q'anosean dis xg'aàku sa tcana máá. A ba a tempelem koe tcãà, a nxàe, n-cáḿa i gha gaa q'ano-q'anosean di cáḿan chõò sa, a gataga nxàe, gaxu di dàòa-máákuan gha n-cáḿa kúrúè sa.   
\s1 Paulo ba ko qáéè  
\p
\v 27 Eẽ i 7 cáḿan nqáéa hãa ka xu kò c'ẽe xu Juta xu Asia koe guua xu tempelem koe bóò me; a xu a kò wèé xu khóè xu qg'áì, xu tshàua xu cgoa qgóó me,  
\v 28 a q'au a máá: “Iseraele di xao khóè xaoè, hùi xae e! Ncãa ga me e khóèm wèé khóèan ko wèé qgáìan koe xgaa-xgaa ba, gatá di ne khóè ne hẽé, x'áè-kg'áḿan ga hẽé, naka ncẽem qgáìm kaga hẽéthẽé ko tshúù gúùan kg'ui ba, a Gerikan gataga tempelem koe óágara hãa, a gatà hẽés ka ncẽem qgáìm tcom-tcomsa ba cg'ãè-cg'ãea hãa!” témé.  
\v 29 Ncẽeta xu kò méé, Terofimom Efeso di ba xu kò Paulom cgoa x'áé-dxoom koe bóòa hãa khama, a xu a kò tc'ẽea máá, Paulo ba tempelem koe tcãà mea, ta tc'ẽea hãa.   
\p
\v 30 Me kò wèém x'áé-dxoo ba xháés ka tcãàè, ne khóè ne wèé ne qgóéa xg'ae a tempelem q'oo koe Paulo ba qgóó a tceea tcg'òó, i kò tempelem di nquu-kg'áḿan kúúga tcẽekg'ammè.  
\v 31 Paulo ba ne kò cg'õo kg'oana kam ko Roma di xu ncõo-kg'ao xu dim kaia ba bìríè, Jerusalemam wèé ba tshúù qgáì koe hãa sa.  
\v 32 Kam ko cúí q'oro ncõo-kg'ao xu hẽé naka ncõo-kg'ao di xu tc'ãà-cookg'ai xu hẽéthẽé séè, a khóè ne koe qgóéa tcãà. Eẽ ne ko khóè ne ncõo-kg'ao xu cgoa bóò me ka ne kò Paulom xg'áḿ guu.   
\p
\v 33 Me kò nxãaska ncõo-kg'ao xu dim kaia ba gaa koe síí a Paulo ba qgóó a qáé me, a x'áè, cám̀ táùan cgoa méém qáéè sa. A ba a tẽè, dìím ii sa, a gataga dùú sa kúrúa hãa sa.  
\v 34 Ne kò xg'aes koe c'ẽe ne cúís gúù sa q'au, ne c'ẽe ne tãá sa q'au. Are sa kò hàna khamam kò ncõo-kg'ao xu dim kaia ba táá q'ãa, dùús ko kúrúse sa, a kò gam di xu ncõo-kg'ao xu x'áè, Paulo ba xu gha séè a ncõo-kg'ao xu dim x'áém koe úú sa.  
\v 35 Eẽ xu ko q'ábà qaò dim qgáìm koe síí kam kò \add Paulo ba\add* ncõo-kg'ao xu ka qgóóa ghùiè, khóè ne di xgóàn ka.  
\v 36 Wèéa ne kò xùri me, a kò q'au a ko máá: “Cg'õo me,” témé khama.   
\s1 Paulo ba ko tééa mááse  
\p
\v 37 Eẽ xu ncõo-kg'ao xu gaxu dim x'áém koe tcãà me kg'oana, kam ko Paulo ncõo-kg'ao xu dim kaia ba tẽè a máá: “C'ẽes gúù sa ra gáé ga kg'ui cgoa tsi?” témé. Me máá: “Gerika sa tsi koáé cèè kg'ui?  
\v 38 Kháé tsi nxãaska Egepeto tsi tama tsia, ncẽe kò nqáéa x'aèan ka tshúù sa ghùia tsi, a 4,000 xu cg'õo-kg'ao xu qãáka úúa tsi?” tam ma tẽè me.  
\v 39 Me Paulo xo̱a a máá: “Tíí ra Juta ra a, Tareso Kilikia di koe ábàèa ra, cgáém x'áé-dxoom dir x'ãè-kg'ao ra. Cgóm̀na guu te nakar khóè ne cgoa kg'ui,” témé.   
\p
\v 40 Me kgoara máá me, me Paulo q'ábà ko qaòè qgáì koe tẽèse tshàua ba cgoa khóè xu x'áí, nqoo xu gha ka. Eẽ xu ko qháì ta ma nqoo kam ko Paulo Hebera sa kg'ui cgoa xu, a máá:   
\c 22  
\p
\v 1 “Tíí kíí ga xao, àbo ga xaoè, ncẽeska xao tiris tééa mááse sa komsana, ncẽer ko ncẽeska gaxao cookg'ai koe nxàe sa,” témé.  
\v 2 Eẽ xu ko kóḿ me ko Hebera dis kg'ui sa kg'ui cgoa xu ka xu kò kaisase nqoo.  
\p Me nxãaska Paulo ba máá:  
\v 3 “Tíí ra Juta ra a, Tareso Kilikia di koe ábàèa ra, a ra a ncẽem x'áé-dxoom koe kaikaguèa, a ra a kò x'áèan àbo ga xu di ka Gamalielem di nqàrè-kg'aman koe qarika xgaa-xgaaè, a kò Nqari ba qarika tsééa máá, gaxao wèé xao ncẽe cáḿ ka ii khama.  
\v 4 Xùri-kg'ao ne ncẽem dàòm \add Jesom\add* di ner kò x'ooan koe xgàra, kg'áò-khoean hẽé naka dxàe-khoean hẽéthẽér kòo qáé, a ra a kòo qáé-nquuan koe tcãà a,  
\v 5 ncẽem ga ma kaiam peresiti ba hẽé naka kaia xu dis xg'ae sa hẽéthẽé ma nxàea tseegukagua máá tea hãa khama ma. Tcgãya zi Damaseko di xu Juta xu góá mááèa hãa zir kò séè, a ra a Damaseko koe úú, a ra a gaa koe síí khóè ne qáé, a séè a Jerusalema koe óá ne, nxãasega ne gha xgàraè ka.   
\s1 Paulo ba ko nxàe, ntam ma Jesom cgoa xg'aea sa  
\r (Tsee 9:1-19; 26:12-18)  
\p
\v 6 “Eẽr ko koaba di x'aè ka Damaseko qàe koe hàà, kam ko kúúga kaisase tca̱àkom x'áà ba nqarikg'ai koe guu a x'áà-x'aa te,  
\v 7 kar ko góḿankg'ai koe cg'áé, a ra a kg'ui ba kóḿ me ko bìrí te a máá: ‘Sauloè! Sauloè! Dùús domka tsi ko xgàra Te?’ témé.  
\v 8 Ra tẽè Me a máá: ‘Dìí Tsia X'aigaè?’ témé. Me xo̱a te a máá: ‘Tíí Ra Jeso Ra a, Nasareta di Ra, ncẽe tsi ko tsáá xgàra Ra,’ témé.  
\v 9 Xu kò tíí cgoa kò hãa xu khóè xu x'áà ba bóò, igaba xu ko táá Gaam ẽe kò tíí cgoa kg'uim di kg'ui-q'ooan kóḿ.  
\v 10 Ra tẽè Me a máá: ‘X'aigaè, dùú ra gha kúrú?’ témé. Me X'aigam \add Nqari\add* ba bìrí te a máá: ‘Tẽe, naka tsia Damaseko koe qõò, gaa koe tsi gha síí bìríè wèé zi gúù zi \add Tíí\add* x'áè tsia hãa zi, kúrú tsi gha zi,’ témé.  
\v 11 Xu tíí cgoa kò hãa xu khóè xu qgóó hìi a Damaseko koe úú te, x'áàm di tca̱à-q'ooa nea ko cg'õo tcgáí tea hãa khama.   
\p
\v 12 “Me kò Ananiase ta ko ma tciièm khóè ba hàà bóò te. Nqari-tcáóam khóèm x'áèan ko komsana me e kò ii, a ba a kò wèé ne Juta ne gaa koe x'ãèa ne ka kaisase tcommèa.  
\v 13 Me dxùukg'aia te koe téé a ba a máá: ‘Tíí qõe tsi Saulo tseè, bóò gaicara!’ témé. Ra kò gaam x'aèm ẽem kaga bóò me.  
\v 14 Kam ko nxãaska máá: ‘Nqarim gatá ka xõò ga xu di ba nxárá tcg'òó tsia hãa, x'áèa ba tsi gha q'ãa ka, a tsi a tchànom Khóèm \add Jeso\add* ba bóò ka, a Gam kg'áḿ koe guuam kg'ui ba kóḿ ka.  
\v 15 Eẽ tsi bóò a kóḿa hãa zi koe tsi gha Gam dim nxàea tseegukagu-kg'ao ba ii ka, wèé khóèan koe.  
\v 16 Ka ncẽeska tsi ko dùú sa qãà? Tẽe naka tsia tcguù-tcguuè naka i chìbia tsi xg'aàra tcg'òóè, tcii cg'õè Me kose,’ témé.   
\s1 Paulo ba ko tciiè a síí qhàò zi di ne xgaa-xgaa  
\p
\v 17 “Eẽr ko Jerusalema koe ka̱bise, a ra a ko tempelem koe còrè, kar ko c'ẽes sõokuris ka tcãàè.  
\v 18 A ra a \add X'aigam Nqari ba\add* bóò Me ko tíí cgoa kg'ui a ko máá: ‘Qháé, naka ncẽeskaga Jerusalema koe tcg'oa, cuiskaga ne Tíí ka nxàea tseegukaguan tsari dtcòm̀a hãa tite ke,’ témé.  
\v 19 Ra kò xo̱a a máá: ‘X'aigaè, ncẽe xu khóè xua q'ana, wèém còrè-nquum koer kò ko tcãà a ko ẽe ko Tsáá koe dtcòm̀a ne qáé, a ra a ko xg'áḿ ne sa.  
\v 20 Eẽ i ko Tsarim nxàea tseegukagu-kg'aom Stefanem di c'áòan ntcã̱aguè, kar ko tíí ga ra gaa koe tééa-tẽe a ra a ko gaxu cgoa dtcòm̀ku, a kò ẽe ko cg'õo me xu di qgáían kòre,’ témé.  
\v 21 Me nxãaska X'aiga ba bìrí te a máá: ‘Qõò, nqúù kar gha tsééa úú tsi, tãá zi qhàò zi di ne koe ke,’ témé,” tam Paulo méé.   
\s1 Paulo ba ko xg'áḿmè, Roma dim khóè me e igaba  
\p
\v 22 Xu kò khóè xu Paulo ba komsana, me nxãakg'aiga qõò a síí ncẽeta méé. Xu kaisase q'au a máá: “Ncẽeta iim khóè ba méém nqõómkg'ai koe tcg'òóè, qãè tama ia, kg'õèm gha sa ke,” témé.  
\v 23 Eẽ xu ko q'au, a ko qgáía xu xaoa q'aa, a ko góḿan dõea kã̱é tc'amaka,  
\v 24 kam ko tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'aim ncõo-kg'ao xu di ba x'áè, me Paulo síí ncõo-kg'ao xu dim x'áém koe tcãàè, a ba a xg'áḿmèkose tẽèè. \add Tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba\add* kò q'ãa kg'oana, dùús domka xu ko khóè xu ẽeta ma q'au cgae me sa khama.  
\v 25 Eẽ xu ko qáéa xòó me, síí xu gha xg'áḿ me ka, kam kò Paulo ncõo-kg'ao xu dim tc'ãà-cookg'aim ẽe kò qàea ba koe tẽem ncẽe nqãaka hànas téé-q'oos dim ka máá: “A x'áèa ne kgoara hãa, Roma dim khóèm gha xg'áḿmè sa, ncẽe kg'ui zi cgoa kò táá tẽèè a nxãata ma chìbi-chibiè ba?” témé.   
\p
\v 26 Nqãaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'aim ko ncẽes gúù sa kóḿ kam ko tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'aim koe síí xàà si, a máá: “Nta tsi gha hẽé? Ncẽem khóè ba Roma dim khóè me e ka,” témé.   
\p
\v 27 Me tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba Paulom koe síí, a tẽè me a máá: “Bìrí te, Roma di tsi khóè tsi ii sa?” témé. Me máá: “Eè, gaar ga ra a,” tam ma xo̱a.  
\v 28 Me nxãaska tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba máá: “Tíí ra kaisa surutan surutaa, nxãasegar gha Roma dim x'ãè-kg'ao ba kúrú ka,” témé. Me Paulo ba xo̱a a máá: “Igabar tíí nqõóm dir x'ãè-kg'aor iise ábàèa,” témé.   
\p
\v 29 Xu ẽe kò tẽè me kg'oana hãa xu qháése guu me. Me tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba q'ae, ẽem ko bóòa q'ãa, Paulo ba Roma dim khóèm me e, igabam táùan cgoa qáé mea sa ka.   
\s1 Paulo ba Juta di xu tc'ãà-cookg'ai xu dis xg'aes koe  
\p
\v 30 Ncõo-kg'ao xu dim kaia ba kò qãèse q'ãa kg'oana, dùús kam ko Paulo ba Juta ne ka chìbi-chibiè sa, khamam kò q'uu dim cáḿ ka kgoara me, a ba a x'áèan tcg'òó, kaia xu peresiti xu hẽé naka kaia xu dis xg'ae sa hẽéthẽé xu méé xu xg'ae sa. Me kò nxãaska Paulo ba cookg'aia xu koe óága.   
\c 23  
\nb
\v 1 Me Paulo ba kaia xu dis xg'ae sam qãèse téé a ko tcgáí-q'ooa sa koe bóò koe máá: “Tíí kíí ga xaoè, Nqarim cookg'ai koer q'anos tcáós cgoa tchànos kg'õè sa kg'õèa hãa ncẽes koosega,” témé.  
\v 2 Kam ko nxãaska kaiam peresitim Ananiase ba ẽe kò Paulom qàe koe téé-tẽe xu bìrí a máá, xg'áḿ kg'áḿ me méé xu, témé.  
\v 3 Me nxãaska Paulo bìrí me a máá: “Nqari ba gha xg'áḿ tsi, tsáá ẽe q'úúse xg'aàèam nquum cgáé-q'oo khama ii tseè! Eẽ koe tsi ntcõe a ko chìbia te bóò x'áèan ma ii khama, igaba tsi ko tsáá ga tsi x'áèan ntcoe, thõò-thõoè méé ra, ta mééan ka,” témé.   
\p
\v 4 Eẽ kò Paulom qàe koe téé-tẽe xu kò bìrí me a máá: “Kaiam peresitim Nqarim di ba tsi koáé cgúí?” témé.  
\v 5 Me Paulo ba xo̱a xu a máá: “Tíí kíí ga xaoè, kaiam peresiti me e sar kò bóòa q'ãa tama; góásea i hãa a ko máá: ‘Táá tc'ãà-cookg'aim tsari ne khóè ne dim ka cg'ãè gúù kg'ui guu!’ téméè khama,” tam méé.   
\p
\v 6 Me kò nxãaska Paulo ba, c'ẽea xu Saduke e, xu c'ẽea xu Farasai e sam kò q'ana hãa khama xg'aes cookg'ai koe q'aua tcg'òó a máá: “Tíí kíí ga xaoè, tíí ra Farasai ra a, Farasai khara ka cóáse ra a. Tẽèkus q'oo koer hãa, x'óóa ne gha x'ooan koe tẽe di nqòòa ner úúa hãa khama,” témé.   
\p
\v 7 Eẽm ko ncẽeta mééa xg'ara kas ko Saduke xu hẽé naka Farasai xu hẽéthẽé xg'aeku koe mẽéku sa tẽe, si xg'ae sa q'aa-q'aase.  
\v 8 Saduke xu kòo máá, x'ooan koe tẽe sa káà si i, i moengelean ga káà a, me tc'ẽe ba thẽé káà me e, témé khama. Igaba xu kòo Farasai xu ncẽe gúùan wèé ga hàna sa dtcòm̀.  
\v 9 Si kò kaisas tcẽé-tcẽe sa tẽe, xu c'ẽe xu x'áè xgaa-xgaa-kg'ao xu ncẽe kòo Farasai di ii xu tẽe a kaisase ntcoeku a máá: “Ncẽem khóèm ka xae cúí gúù tshúù ga hòò tama. Kháé dùú sa gha ii, ncẽè c'ẽedaokam kò tc'ẽe ba kana moengele ba kg'ui cgoa mea ne?” ta xu méé.  
\v 10 Si xg'ae sa kaisase mẽéku, me tc'amaka hànas téé-q'oos dim ncõo-kg'ao ba q'áò, Paulo ba xu gha séè a tòà q'aas gúùs ka, khamam ncõo-kg'ao xu bìrí, xõa xu gha a síí qarika séèa tcg'òó me, a ncõo-kg'ao xu dim x'áém koe úú me ka.   
\p
\v 11 Xùrikom ntcùúm kam ko X'aigam \add Nqari\add* ba Paulom qàe koe hàà téé a máá: “Tòón tcáó! Ncẽe tsi kò Tíí ka ma Jerusalema koe nxàea tseegukagua khama méé tsi gataga ma thẽé Roma koe nxàea tseegukagu,” témé.   
\s1 Paulom gha cg'õoè dis kàa sa  
\p
\v 12 Q'uu i ko ka xu ko Juta xu tcúú qáé, a xu a kaias gaìses cgoa gaìse, cuiskaga xu tc'õó kana kg'áà tite di sa, Paulo ba xu cg'õo tamas cookg'ai koe.  
\v 13 Ncẽes gaìse sa kò kúrúa hãa xu khóè xua kò 40 sa nqáéa hãa.  
\v 14 Kaia xu peresiti xu hẽé naka \add khóè ne di xu\add* kaia xu hẽéthẽé koe xu kò síí a máá: “Gaìsea xae hãa kaias gaìses cgoa, cúí gúù ga xae xám̀ tite sa, Paulo ba xae cg'õo tamas cookg'ai koe.  
\v 15 Ke méé xao ncẽeska gaxao hẽé naka kaia xu dis xg'aes di xu hẽéthẽé ncõo-kg'ao xu dim kaia ba bìrí nakam máà xao o me, gam ka xao qãèse q'ãa kg'oana khama ma kúrúse ná. Sixaea ncẽe koem hàà tamas cookg'ai koe cg'õoa ba kg'ónòsea máána hãa ke,” témé.   
\p
\v 16 Igaba ẽem ko Paulom ka qõeses dim cóá ba gaas kàa sa kóḿ, kagam ko síí Paulo ba bìrí si, ncõo-kg'ao xu dim x'áém q'oo koe.  
\v 17 Me nxãaska Paulo ba c'ẽem tc'ãà-cookg'aim nqãaka hànas téé-q'oos di ba tcii, a bìrí me a máá: “Ncẽem qárí-kg'ao ba séè naka tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'aim koe úú, c'ẽes gúù sam úúa hãa bìrí mem gha sa ke,” témé.  
\v 18 Me nxãaska séè me, a ba a tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'aim koe úú me. A ba a máá: “Paulom qáéèa ba tséé tea, ncẽem qárí-kg'ao bar gha tsáá koe óá ka, c'ẽe gúùm úúa, bìrí tsi kg'oanam hãa a khama,” témé.   
\p
\v 19 Me tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba qárí-kg'ao ba séè, a dxùukg'aia ba za tcéèa nqáékagu me, a tẽè me a máá: “Dùú sa tsi úúa hãa, bìrí te kg'oana tsi hãa sa?” témé.  
\v 20 Me máá: “Juta xu kg'uia xg'aea hãa, dtcàrà tsi xu gha, tsi q'uu ka Paulo ba kaia xu dis xg'aes cookg'ai koe óága ka, gam ka xu qãèse tẽèa kg'ónò kg'oana khama xu kò hẽé.  
\v 21 Igaba táá nqábé xu guu, 40 sa nqáéas xg'aes khóè xu di sa qa̱e mea hãa ke. Gaìsea xu hãa, tc'õó a xu a kg'áà tite sa, cg'õo me tama xu hãas cookg'ai koe ke. Kg'ónòsea xu hãa ncẽeska, a qãà hãa nxàe tsi ghas cúí sa, gaxu dis dtcàràs koe.   
\p
\v 22 Me tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba qárí-kg'ao ba bìrí me qõò, a q'ãa-q'ãa me, a ba a máá: “Táá cúí khóè ga ncẽe gúùan ncẽe tsi tíí koe xààa hãa bìrí guu,” témé.   
\s1 Paulo ba ko Kaesarea koe úúè  
\p
\v 23 Me nxãaska c'ẽe tsara nqãaka hàna téé-q'ooan di tsara tc'ãà-cookg'ai tsara tcii, a bìrí tsara a, a máá: “Kg'ónòse tsao naka 200 xu ncõo-kg'ao xu séè, 70 xu bìi qábì-kg'ao xu hẽé naka 200 xu kg'áó xaose xu hẽéthẽé e, naka xao Kaesarea koe ncẽem ntcùúm ka 9 di x'aè ka qõò,  
\v 24 Paulo ba bìian qgóóa máá, nakam nxãasega tc'ãà-cookg'aim Felikisem koe qãèse úúè,” témé.  
\v 25 A ba a kò tcgãya sa ncẽeta ma góá:   
\p
\v 26 “Tíí ra Kelodiase Lisiase ra a,  
\p “Tc'ãà-cookg'aim Felikisem tcom-tcomsa bar ko \add góá máá\add*:  
\p “Tsgám̀kua ne!   
\pi1
\v 27 “Khóèm ncẽer kò \add tcgãyas cgoa tséé úú\add* ba Juta xu ka qgóóèa, xu kò cg'õo me kg'oana, igabar kò tiri xu ncõo-kg'ao xu cgoa hàà, a hàà hùi me, Roma dim khóè me e sar kò kóḿa hãa khama.  
\v 28 Q'ãa kg'oana ra kò hãa, dùús domka xu ko chìbi-chibi me sa, khamar ko nxãaska gaxu dis xg'aes kaias koe óá me.  
\v 29 Ra kò bóò, chìbi-chibi mes gaxu di sa kò gaxu di x'áèan di ii sa, igaba i ko cg'õoèm gha kana qáéèm gha di chìbia ba kg'anoa hãa di chìbian káà a.  
\v 30 Eẽr ko ẽem khóèm koe gha hàà kúrúses kàa sa q'ãakaguè, kar ko cúí q'oro tsáá koe tsééa úú me. A ra a gataga ẽe ko chìbi bóò me xu thẽé x'áèan máà, chìbian ẽe xu úú cgoa mea xu gha tsáá koe úú ka,” témé.   
\p
\v 31 Xu kò nxãaska ncõo-kg'ao xu gaxu di zi x'áè-kg'áḿ zi komsana, a xu a Paulo ba séè a ntcùú ka Antipatirise koe úú.  
\v 32 Xu q'uu dim cáḿ ka nqàrè cgoa hàna xu khóè xu, ẽe kò bìian qábìa hãa xu guu xu Paulo ba úú, xu gaxu ncõo-kg'ao xu dim x'áém koe ka̱bise.  
\v 33 Eẽ xu ko bìian qábìa hãa xu khóè xu Kaesarea koe síí, ka xu kò tc'ãà-cookg'ai-kg'aom koe tcgãya sa tcg'òó a úú, a Paulo ba gam tshàu q'oo koe tcãà.  
\v 34 Me tc'ãà-cookg'ai-kg'ao ba tcgãya sa nxárá, a ba a ndakam nqõóm koem guua hãa sa tẽè. Kilikia koem guua hãa sa kò bóòa q'ãase  
\v 35 kam ko máá: “Ncẽè chìbi ko bóò tsi xu khóè xu kò ncẽe koe hàà ner gha hàà tsaris tchõà sa kóḿ,” témé. A ba a nxãaska x'áè, Paulom gha Herotem dim nquum x'aian dim koe qãèse qgóó, a q'õéè sa.   
\c 24  
\s1 Paulo ba ko Juta xu ka chìbi-chibiè  
\p
\v 1 5 cáḿan ko nqáé kam kò kaiam peresitim Ananiase ba \add Kaesarea koe\add* síí, c'ẽe xu kaia xu hẽé naka x'áè q'ãa-kg'aom Teretalase ba hẽéthẽé cgoa, a ko síí gaxu ko ma Paulo ba chìbi bóò sa tc'ãà-cookg'aim koe nxàe.  
\v 2 Eẽm ko Paulo ba tciia tcãàè, kam kò Teretalase ba tshoa-tshoa a chìbi-chibi me, a máá:  
\p “Qãè-tcaoa ta máána hãa, qáòm x'aèm ncẽe ta tsáá dòm̀ q'oo koe tòókuan cgoa x'ãèa hãa ba. Tsari tc'ãà-cookg'aia ne káí còoka-kg'õèa-qõòan óágara hãa, sita di ne khóè ne kúrúa ka̱bi di i.  
\v 3 Felikise tsi kaisase tcom-tcomsa tseè, wèé dàòan koe ga hẽé naka wèé za ga hẽéthẽé ta ko ncẽes gúù sa dtcòm̀, wèé qãè-tcaoan cgoa.  
\v 4 Igaba nxãaska, nqúù ka tchõà sa úú tamaser ko còrè tsi, tsari qãèan koe tsi gha guu a xòm̀se komsana xae e sa.   
\p
\v 5 “Ncẽem khóè ba ta ko bóò me ghã̱àku-kg'ao me e, a ba a ko wèém nqõóm koe wèé ne Juta ne qg'áì. A ba a gataga Nasareta dis xg'aes dim tcúú me e.  
\v 6 A ba a kò gataga tempele bam gha cg'uri-cg'uri di dàòan qaa, ta kò nxãaska qgóó a qáé me.  
\v 7 \f + \fr 24:7 \ft C'ẽe zi tcgãya zi Gerika di zi ncẽe xùri ko kg'uian úúa: “a ta a kò tc'ẽe, sita di x'áèan cgoa ta ga xgàra me sa. \fv \ft 7 \+fv* Igabam kò ncõo-kg'ao xu dim kaiam Lisiase ba hàà a hàà kgãà ka tshàu-q'ooa ta koe séèa tcg'òó me. \+fv 8\+fv* A ba a ẽe ko chìbi-chibi me ne x'áè, tsáá cookg'ai koe méé ne hàà sa.”\f*  
\v 8 Tẽèa xam̀a ba ka tsi gha tsáá ga tsi tseeguan hòò, chìbi zi ncẽe zi wèé zi ncẽe xae kò tcee me zi koe,” tam méé.   
\p
\v 9 Xu kò Juta xu gataga chìbi bóòa ba koe tcãà, a wèé gúùan ẽea tseegu u sa nxàe.   
\s1 Paulo ba ko Felikisem cookg'ai koe tééa mááse  
\p
\v 10 Eẽm ko tc'ãà-cookg'ai ba kg'uim gha di x'aèan máà me, kam kò Paulo ba kg'ui a máá: “Q'ana ra hãa, tsi ncẽes qhàò sa tc'ãòa kurian tc'ãà-cookg'aia hãa, ra ko qãè-tcaoase cookg'aia tsi koe xo̱ara mááse.  
\v 11 Thamkase tsi gha nxàea cgáékagu u, 12 ga nqáé tama cáḿan kar kò Jerusalema koe síí ko còrè sa.  
\v 12 Tiri xu chìbi-chibi-kg'ao xu kò hòò te nakar cúí khóè cgoa ga tempelem koe ntcoeku tama, kana c'ẽe khóè gar kò còrè-nquuan koe qg'áì tama, kana x'áé-dxoom q'oo koe ga igaba.  
\v 13 Gataga xu cuiskaga qãèse x'áí tsi tite, chìbi-chibia xu kò ko máá tes gúù sa.  
\v 14 Gatà i ii igaba, xu ko ncẽes gúùs cúís ka tseegu, ncẽe xu ko máá, Nqarim ncẽe sita ka xõò ga xu di bar ko dqo̱m̀ gaam dàòm ncẽe xu ko tshúù-ntcõa iise séèm ka. Igabagar ko wèés gúùs Moshem di x'áèan koe góáèas koe hẽé naka ncẽe porofiti xu koe góáèas koe hẽéthẽé dtcòm̀.  
\v 15 A ra a gataga ncẽe xu khóè xu khamaga ma gaas nqòòs cúís ga sa Nqarim koe úúa hãa, ncẽe x'ooan koe tẽe sa gha ẽe tchàno ne koe ga hẽé naka ẽe chìbiga ne koe ga hẽéthẽé hãa di sa.  
\v 16 Ra ko gaa domkaga wèé qaria te cgoa kúrú, Nqari ba hẽé naka khóè ne cookg'ai koe hẽéthẽér gha wèé x'aè ka tchàno tcáóan úúa hãa sa.   
\p
\v 17 “Jerusalema koer kò káí kurian nqáéase hàà, tiri ne khóè ne dxàua ner gha máàku zi óágara máá ka, a ra a hàà dàòa-mááku zi kúrú ka.  
\v 18 Eẽ ne ko tempelem koe bóò ter ko ncẽeta hẽé kar ko x'áèan koe ko qaase sa kúrúa hãa. Kaias xg'ae sa kò tíí cgoa hãa tama, i kò tcẽé-tcẽean káà a.  
\v 19 Igaba i kò c'ẽe Jutan hàna, Asia dim xg'aekum koe guua a, ncẽe tsáá cookg'ai koe ga kò hààraa a, a hàà chìbia te nxàe, úú ana ra kò hãa ne.  
\v 20 Kana ncẽe koe hàna xu igaba méé xu ẽer kò xg'aes cookg'ai koe téé-tẽe ka xu kò dùútsa chìbi sa bóò tea hãa sa nxàe.  
\v 21 Cúís gúùs \add chìbi-chibi te xu ga ko sa\add*, ncẽer kò q'au si i, ẽer ko cookg'aia xu koe tẽe ka, a máá: ‘X'ooan koe tẽean dis gúù si i, ncẽer tíí gaxao cookg'ai koe chìbian q'oo koe hãa sa,’ témé sa,” tam méé.   
\p
\v 22 Me kò nxãaska Felikisem, ncẽe ko dtcòm̀-kg'aoan di kg'õèan di dàòan ka qãèse q'ana ba gane di còoka-qõòan téékagu, a ba a máá: “Eẽm ko Lisiasem ncõo-kg'ao xu dim tc'amaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba hàà ner gha gaxao dis tchõà sa hàà bóò,” témé.  
\v 23 A ba a kò ẽe nqãaka hànas téé-q'oos dim tc'ãà-cookg'ai ba bìrí, Paulo bam gha kòre sa, igaba méém kgoarasean máà me, naka gam ka c'ẽea xu táá cara guu, gam ko tc'ẽe gúùan máà mea ne.   
\s1 Paulo ba Felikise khara Derusila khara cookg'ai koe  
\p
\v 24 C'ẽe cáḿan nqáéasem kò Felikise ba gam dis khóès Derusilas cgoa hàà, ncẽe Juta kò ii sa. A ba a Paulo ba tcii, a hàà kóḿ me, me ko Jeso Krestem di dtcòm̀an ka kg'ui.  
\v 25 Igabaga ẽem ko Paulo ba tchàno sa hẽé naka qgóóse sa hẽé naka hààkos xgàraku sa hẽéthẽé ko bìrí me, kam ko Felikise q'áòs ka tcãàè a ba a máá: “Tc'ãòa i hãa, ke qõò ncẽeska! Eẽr ko x'aèan hòò ner gha síí tcii tsi ke,” témé.  
\v 26 Eẽm x'aèm kam kò gataga tcoma hãa, Paulom gha ts'ãà ka mari cgoa x'ámá me sa, khamam kòo káíse tcii me kg'ui cgoa mem gha ka.   
\p
\v 27 Cám̀ kurian nqáéa kam kò Porekio Feseto ba ntcõó-q'ooan Felikisem di séè, igabam kò Felikise Juta ne hùi kg'oana khamam kò Paulo ba qáé-nquuan koe guu.   
\c 25  
\s1 Paulo ba Fesetom cookg'ai koe  
\p
\v 1 Eẽm ko Feseto gam dim xg'aekum koe hàà kam kò nqoana cáḿan qãá q'oo koe Jerusalema koe qõò, Kaesarea koe guu a.  
\v 2 Xu kò kaia xu peresiti xu hẽé naka Juta di xu tc'ãà-cookg'ai xu hẽéthẽé gam cookg'ai koe síí x'áíse, a xu a Paulom di chìbian nxàe, a Feseto ba dtcàrà,  
\v 3 Paulo bam gha Jerusalema koe úú sa, kàa sa xu kò kg'ónòa, dàòm q'oo koe xu gha cg'õo me di sa khama.  
\v 4 Me kò Feseto ba xo̱a a máá: “Paulo ba Kaesarea koe qgóóèa, ra ko tíí ga ra thẽé gaa za qõò.  
\v 5 Ke guu naka xu gaxao di xu kaia xu c'ẽe xu tíí cgoa qõò, naka gaa za síí khóè ba chìbi-chibi, ncẽè c'ẽe gúù tshúùm kò kúrúa ne,” témé.   
\p
\v 6 Eẽm ko 8 kana 10 cáḿan nqáé tama cáḿan Jerusalema koe hãa kam kò Kaesarea koe qõò, a q'uu dim cáḿ ka qhàìs koe síí ntcõó-q'ooa ba koe ntcõó, a ba a x'áèan tcg'òó, Paulom gha cookg'aia ba koe tciia óáè sa.  
\v 7 Eẽm ko Paulo hàà ka xu ko Jerusalema koe guua xu Juta xu hàà tééa nxa̱ma-nxa̱ma me, a káí zi chìbi zi qóḿ zi tcee cgae me, ncẽe tseegukagu tama xu hãa zi.   
\p
\v 8 Me nxãaska Paulo xo̱ara mááse a máá: “Cúí chìbi ga ra kúrúa hãa tama, Juta ne di x'áèan ntcoean koe, kana tempelem koe ga igaba, kana \add Roma ne dim x'aigam\add* Kaesaram koe ga igaba,” témé.   
\p
\v 9 Me Fesetom, ncẽe Juta ne ko hùi kg'oana ba Paulo ba bìrí a máá: “Jerusalema koe qõò sa tsia ko tc'ẽe, a tsi a síí cookg'aia te koe téé, a chìbian ncẽe xo̱ara mááse?” témé.   
\p
\v 10 Me Paulo xo̱a a máá: “Ncẽeskar Kaesaram dis qhàìs koe téé-tẽe, ncẽe gaa koe méér ga ko hàà xo̱ara máásekaguè koe. Cúí gúù tshúù gar Juta ne koe kúrúa hãa tama, ncẽe tsáá ga tsi ma thẽé t'õèse q'ana khama.  
\v 11 A ncẽè chìbigar kò ii, x'óó ra gha sa ko qaas chìbi sa, ner x'óó sa xguìa hãa tite, igaba ncẽè chìbi ne ko bóò te qgáì kò káà ii ne i cúí khóè ga qari úú tama, gane tshàu q'oo koe i gha tcãà te di i. Kaesara bar ko dtcàrà mááse!” témé.   
\p
\v 12 Eẽm ko Feseto gam dis xg'aes cgoa chóà xg'ara kam ko nxàe a máá: “Kaesara ba tsi dtcàrà máásea, khama tsi gha Kaesaram koe qõò,” témé.   
\s1 Paulo ba Ageripa khara Berenise khara cookg'ai koe  
\p
\v 13 Cg'orò cáḿ-coan qãá q'oo koe khara kò x'aigam Ageripa ba hẽé naka Berenise sa hẽéthẽé khara Kaesarea koe hàà, a síí Feseto ba tsgám̀kagu.  
\v 14 Káí cáḿan khara ko gaa koe hãa kam kò Feseto ba Paulom dis tchõàs ka x'aiga ba chóà cgoa, a ba a máá: “Ncẽe koem c'ẽem khóè ba hàna Felikisem ka qáé-nquum koe qaùèa ba.  
\v 15 Eẽr ko Jerusalema koe síí ka xu ko kaia xu peresiti xu hẽé naka kaia xu Juta ne di xu hẽéthẽé chìbi-chibi me, a xu a dtcàrà te, chìbiga me e, tar gha méé sa.  
\v 16 Ra ko bìrí xu, Roma ne dis kg'óòs tama si i sa, khóèm gha khóè ne máàè, qanegam chìbi ko bóò mem khóèm cgoa q'oaku naka máàèa baa chìbian koe x'aèan hòò naka xo̱ara mááse tamas cookg'ai koe sa.  
\v 17 Eẽ xu ko ncẽe koe xg'ae, kar kò tchõà sa táá ão-ão, igabar kò q'uuan ka qhàìs koe síí ntcõó-q'ooa te koe ntcõó, a ra a khóèm gha óágaè di x'áèan tcg'òó.  
\v 18 Eẽ xu ko chìbi ko bóò me xu tẽe a ko kg'ui ka xu ko táá cúí gúù kaga chìbi-chibi me tíí ko nqòòa hãa a.  
\v 19 Gaan téé-q'oo koe xu ko kg'ama kg'uian úúa ntcoeku cgoa me xu kòo o, gaxu dis dtcòm̀s ka naka Khóèm x'óóam ka hẽéthẽé e, Jeso ta ko ma tciiè ba, ncẽe Paulom kò máá kg'õèam hãa, témé ba.  
\v 20 Aagusear kò hãa, ntar ga ma chìbian ẽe ma xùri dàò sa, khamar kò tẽè me, Jerusalema koe qõòa nem ko tc'ẽe sa, a gaa koe síí chìbian xo̱ara mááse sa.  
\v 21 Eẽm ko Paulo dtcàrà mááse, Kaesaram dis bóòs koem gha úúè sa, kar ko x'áè, qgóóèm gha sa, ra nxãakg'aiga Kaesaram koe síí tsééa úú me,” tam méé.   
\p
\v 22 Me nxãaska Ageripa Feseto ba bìrí a máá: “Tíí kar ncẽem khóè ba kóḿ kg'oana,” témé. Me xo̱a a máá: “Q'uu ka tsi gha kóḿ me,” témé.   
\s1 Paulo ba Ageripam cookg'ai koe  
\p
\v 23 Xùrikom cáḿ ka khara kò Ageripa ba hẽé naka Berenise sa hẽéthẽé khara hàà, x'ai-x'áísean cgoa, a khara a hàà komsanan dim nquum koe tcãà, tc'amaka hãas téé-q'oos di xu ncõo-kg'ao xu cgoa, naka q'ãaèa xu khóè xu x'áé-dxoom di xu hẽéthẽé cgoa. Fesetom di x'áè-kg'áḿan kam kò Paulo óágaè.  
\v 24 Feseto ba ko máá: “X'aigam Ageripa ba hẽé, naka wèé ne khóè ne ncẽe koe gatsam cgoa hãa ne hẽéthẽé tuè, ncẽem khóè ba tu ko bóò! Wèé ne khóè ne Juta di nea còrè tea gam ka, Jerusalema koe hẽé naka ncẽe \add Kaesarea\add* koe hẽéthẽé e, a ko q'au cgae te, táá méém ga qanega kg'õèas gúùs ka.  
\v 25 Ra bóò me cúí gúù ga kúrúa hãa tama, x'oo sam ga kg'anoa a, igabam ko nxãaska x'aiga-dxoom Roma dim koes gha tchõà sa úúè sa dtcàrà mááse, ra nxãaska bóò Roma koer gha úú me sa.  
\v 26 Igabar cúí gúù ga úú tama, gam kar gha x'aiga-dxoom tiri ba góá máá a. Khamar gaa domkaga óága mea wèéa tu cookg'ai koe, gataga kaisase tsáá x'aiga tsi Ageripa tsi cookg'ai koe, nxãasegar gha ncẽe xùri dàòan di xo̱an koe c'ẽes gúù sa hòò, a nxãan ka góá ka.  
\v 27 Bóòr ko i káà hùi i khama, qáéèam khóè ba tsééa úúa ne, chìbi-chibièam ko mááès gúù sa qãèse nxàe tamase,” tam méé.   
\c 26  
\p
\v 1 Me kò nxãaska Ageripa Paulo ba bìrí a máá: “Kgoara tsi mááèa kg'uia tsi gha mááse sa,” témé. Kam kò nxãaska Paulo x'õàa ba ghùi, a ba a xo̱ara mááse, a máá:   
\p
\v 2 “X'aiga tsi Ageripa tseè, bóòr ko ts'eekg'ai ra a sa, ncẽer ncẽe cáḿ ka tsáá cookg'ai koe tẽe ka, a ko wèé chìbian tiri ncẽe Juta ne koe guua hãa koe xo̱ara mááse.  
\v 3 Qãèse tsi q'ana hãa, Juta ne di kg'óòan hẽé naka ntcoeku-kg'áḿa ne hẽéthẽé e khama. Gaa domkar ko dtcàrà tsi, qãèse tsi gha komsana te sa.   
\p
\v 4 “Cg'áré ra a koe ga ne guu a wèé ne Juta ne kg'õè-q'ooa te q'ana hãa. \add Q'ana ne hãa, ntar kò ko ma\add* tiri ne khóè ne xg'aeku koe hẽé naka Jerusalema koe hẽéthẽé tshoa-tshoases koe ga guu a ko ma kg'õè sa.  
\v 5 Qáò x'aèa ne ne q'ãa tea, a ne a ga nxàea tcg'òó, tc'ẽe ne kòo ne, qari dàòan sita dis dtcòm̀s di koer kò kg'õè sa, Farasai ra iise.  
\v 6 Ra ncẽeska ncẽe koe tẽe, tẽèkus koe, nqòòs ncẽer úúa hãas di sa, nqòòkagukus ncẽe Nqarim kò sita ka xõòa xu nqòòkagua hãas koe.  
\v 7 Sita di zi qhàò zi 12 zi Iseraele di zi ko koaba ba hẽé naka ntcùú ba hẽéthẽé Nqari ba qarika tsééa máá, ncẽes nqòòkaguku sa ne gha hòò di tcoma ne ne úúa hãa khama. Oo, x'aigaè, ncẽes nqòòs domkar ko Juta ne ka chìbi-chibiè.  
\v 8 Dùús domka tu dtcòm̀ úú tama, Nqari ba ga khóèan x'ooan koe ghùi di i?   
\p
\v 9 “Igabar kò tíía, tíí ka bóòa hãa, káí zi gúù zi méér ga kúrú naka Jesom Nasareta dim di cg'õèan ntcoe sa.  
\v 10 Ncẽea Jerusalema koer kò kúrús ga si i: Kaia xu peresiti xu koer hòòa qarian cgoar kò káí dtcòm̀-kg'aoan\f + \fr 26:10 \fk dtcòm̀-kg'ao ne - \ft Gerika sa ko máá: “tcom-tcomsa ne,” témé.\f* qáé-nquuan koe tcãà, gatagar kò tíí igaba ẽer ko kóḿ cg'õoè ne ko sa ka, ẽes gúù sa dtcòm̀a máána hãa.  
\v 11 Káíser kò ko còrè-nquu xu koe tcana te a xgàra ne, a ra a kò kúrú ne, gane dis dtcòm̀ sa ne gha cóè ka. Kaisase gane koe xgóàn kar kò gataga tãá nqõóan di x'áé-dxooan koe ga síí xgàra ne.   
\s1 Paulo ba ko nxàe, ntam ma Jesom cgoa xg'aea sa  
\r (Tsee 9:1-19; 22:6-16)  
\p
\v 12 “Ncẽes tc'ẽe sa úúaser kò Damaseko koe qõò, kaia xu peresiti xu koe guua qarian hẽé naka x'áèan hẽéthẽé úúa hãase.  
\v 13 X'aigaè, koaba di x'aè e kò ii, ẽer kò dàò q'oo koe hàna kar kò nqarikg'ai koe guuam x'áà ba bóò, kaisase ko cáḿs ka x'áà ba, me ko tíí koe x'áà, naka ẽe kò tíí cgoa hãa xu koe hẽéthẽé e.  
\v 14 A ẽe xae wèéa xae ga góḿankg'ai koe cg'áéa hãa kar kò dòm̀ ba kóḿ, me ko Hebera dis kg'uis ka kg'ui cgoa te a ko máá: ‘Sauloè, Sauloè, dùú sa tsi ko xgàra Tea máá? Tc'íía tsi kòo ka̱bi ne tsi ko thõò-thõose, \add ghòèm khama\add* dqàbi hìi ba ko tc'íí ba,’ témé.\fig Khóè ba ghòè xu tc'ãà-cookg'aia hãa a ko xhárà.|src="LB00020.tif" size="col" ref="26:14" \fig*  
\v 15 Ra tẽè a máá: ‘Dìí Tsia, X'aigaè?’ témé. Me X'aigam \add Nqari\add* ba xo̱a a máá: ‘Jeso Ra a, ncẽe tsi ko xgàra Ra.  
\v 16 Igabaga tẽe naka nqàrèa tsi cgoa téé, ncẽes gúùs domkar tsáá koe x'áísea hãa ke: Tiri tsi qãà tsi gha ii kar nxárá tcg'òó tsia, a Tíí koe tsi bóòa hãa zi gúù zi hẽé naka x'áí tsir gha zi gúù zi hẽéthẽé di tsi nxàea tseegukagu-kg'ao tsi ii ka hẽéthẽé e.  
\v 17 Tsari ne khóè ne koe hẽé naka tãá zi qhàò zi di ne koe hẽéthẽér gha kgoara tsi, ncẽer gha gane koe tsééa úú tsi ne,  
\v 18 tcgáía ne tsi gha xgobekg'am ka, a ntcùúan koe ka̱bi a tcg'òó ne a x'áàn q'oo koe tcãà ne ka, a satanam di qarian koe tcg'òó ne a Nqarim koe úú ne ka, nxãasega ne gha chìbian di qgóóa-máákuan hòò, a ne a gha Tíí koe dtcòm̀an ka Nqarim di ne khóè ne ii ka,’ témé.   
\s1 Paulo ba ko gam di xgaa-xgaan ka nxàe  
\p
\v 19 “Khamar x'aiga tsi Ageripa tseè, nqarikg'ai dis x'áí sa ntcoe tama.  
\v 20 Igabar kò kg'aia Damaseko di ne koe síí nxàe si, a nxãaska Jerusalema koe hẽé naka Jutea dim nqõóm koe hẽé, naka gataga tãá zi qhàò zi di ne koe ga hẽéthẽé síí nxàe si a ko máá, gane di chìbian koe méé ne tcóóse naka Nqarim koe ka̱bise, naka tcóósea ne hãa sa ko x'áí zi tséé zi kúrú.  
\v 21 Ncẽes gúùs domka ne kò Juta ne tempelem koe qgóó te, a ne a cg'õo te kg'oana.  
\v 22 \add Igaba\add* ra wèé x'aèan ncẽe kaga Nqarim koe hùian hòòa, a ncẽe koe tẽe, a ko \add wèé ne khóè ne\add* ẽe nqãaka hàna ne hẽé naka tc'amaka hàna ne hẽéthẽé koe nxàea tseegukagu. C'ẽe gúù \add tíí tc'ẽe koe tcg'oara hãar\add* nxàe tama, igabar ko porofiti xu hẽé naka Moshe ba hẽéthẽé xu nxàea hãa, a máá, kúrúses gha témés gúù sa nxàe.  
\v 23 Ncẽe xu kòo máá, Kreste ba gha xgàrase, a ba a gha tc'ãà a x'ooan koe tẽe, a gha ncẽem dàòm ka Iseraele di ne khóè ne koe hẽé naka tãá zi qhàò zi di ne koe ga hẽéthẽé x'áàn ka kg'ui, témé sa,” tam Paulo ba méé.   
\p
\v 24 Paulom qanega hãa a ko gam di xo̱ara máásean ka nxàe kam kò Feseto ba tcãà kg'áḿ-q'oo me, a q'au a máá: “Temea tsia, Pauloè! Kaisase xgaa-xgaasean tsaria temekagu tsia!” témé.   
\p
\v 25 Igabam kò Paulo ba máá: “Teme tama raa, tcom-tcomsa tsi Feseto tseè, igaba ra ko tchàno tseeguan kg'ui.  
\v 26 Ncẽe zi gúù zi kam x'aiga ba q'anaa hãa khamar ko gam cgoa kgoarasease kg'ui, a gataga tcoma hãa, c'ẽe gúùan ga kò táá nqáé me sa, ncẽe zi gúù zia kò xàìase kúrúè tama khama.  
\v 27 X'aiga tsi Ageripa tseè, porofiti xu tsia ko dtcòm̀? Q'ana ra hãa dtcòm̀ xu tsi ko sa,” tam méé.   
\p
\v 28 Me kò Ageripa Paulo ba bìrí a máá: “Xòm̀ \add x'aè\add* ka tsi gha kúrú ter dtcòm̀-kg'ao ba kúrú, sa tsi koáé tc'ẽe!” témé.   
\p
\v 29 Me Paulo xo̱a a máá: “Xòm̀ \add x'aè\add* kana qáò \add x'aè\add* i ko séè \add igabar tchõà úú tama\add*, a ko Nqari ba còrè, tsáá cúí tsi tama tsi méé tsi ii sa, igaba gataga wèéa ne ncẽe ko ncẽe cáḿ ka komsana te ne méé ne tíí khama \add dtcòm̀-kg'ao ba kúrú\add* sa, \add igaba ra tc'ẽe tama tíí khama tu gha ii sa\add*, ncẽe zi táù zi úúan ka,” tam Paulo ba méé.   
\p
\v 30 Me nxãaska x'aiga ba tẽe, naka tc'ãà-cookg'ai ba hẽé, naka Berenise sa hẽé, naka wèé ne ẽe ko gane cgoa ntcõe ne hẽéthẽé e.  
\v 31 Eẽ ne ko qõò ka ne ko bìríku a máá: “Ncẽem khóè ba cúí chìbi ga kúrú tama, cg'õoèm gha sa ko qaa a, kana qáé-nquuan koem gha tcãàè di i!” témé.   
\p
\v 32 Me kò Ageripa Feseto ba bìrí a máá: “Ncẽem khóè ba ga kò kgoaraèa, ncẽè Kaesaram koe tchõà sa úúa nem kò dtcàrà máásea tama ne,” témé.   
\c 27  
\s1 Paulo ba ko tshàa ba tchoaba a Roma koe qõò  
\p
\v 1 Eẽ i ko dtcòm̀kuèa Italea koe xae gha qõò sa, ka xu kò Paulo ba hẽé naka c'ẽe xu ẽe kò qáéèa hãa xu hẽéthẽé, xu ncõo-kg'ao xu dim kaiam Juliom tshàu q'oo koe tcãàè, ncẽe kò Kaesara ta ko mééès xg'aes di ba.  
\v 2 Xae Aderamitime koe guua hãas skepe sa q'ábà, ncẽe kò Asia di xu nqõó-coa xu tshàam qàe koe hàna xu koe qõò sa tééa máána hãa sa. Xae kò tshàan q'oo koe tcãà. Arisetarekom cgoa xae kò hàna, Maketonia dim nqõóm di ba, ncẽe kò Tesalonika koe guua ba.  
\v 3 Q'uu dim cáḿ ka xae kò Sitone koe tcãà, me kò Julio ba Paulo ba qãèse qgóóa hãa khamam kò kgoara me, tcáràse ga xu koem gha síí ka, xu síí ẽem ko tc'ẽe gúùan koe hùi me ka. \fig Skepe zi dis téé-q'oos Sitone di sa|src="LB00372.tif" size="col" ref="27:3" \fig*  
\v 4 Eẽ koe guus ka xae kò Kupero qàe koe síí nqáé, tc'ãá sa kò q'óá-kg'am xaea khama.  
\v 5 Eẽ xae ko Kilikia hẽé naka Pamfilia hẽéthẽé q'óá-kg'amam tshàa ba tchoaba, ka xae kò Mira koe síí, ncẽe kò Likia koe hàna a.  
\v 6 Gaa koem kò ncõo-kg'ao xu dim kaia ba Alekesanteria dis skepes, Italea koe ko qõò sa hòò, a gaas koe nqàò xae e.   
\p
\v 7 Káí cáḿan xae kò kgàesase qõò, a qóḿ cgoa qgóókua hãase Kenito koe síí tcãà. Tc'ãá ba kò guu xae e naka xae còoka qõò tama, khama xae ko nxãaska \add tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèam nqõó-coam\add* Kereta dim qàe koe síí nqáé, Salemone q'óá-kg'ama hãase.  
\v 8 Qóḿ ba qgóóa hãase xae kò qõò a c'ẽem qgáìm koe síí tcãà, ‘Qãèm qgáìm skepe zi ko téé ba,’ ta ko ma tciiè ba, ncẽe Lasea dim x'áé-dxoom qàe koe hàna ba.   
\p
\v 9 Káí x'aèa ne kò nqáéa, skepes cgoa tshàa ba tchoaba nea kò cg'oe-cg'oega a, tc'õoan carasean di x'aèan qãá q'oo o kò ii khama, me kò Paulo ba nxãaska q'ãa-q'ãa xu  
\v 10 a máá: “Khóè xaoè! Bóòr ko kam gha gaxae dim dàò ba cg'oe-cg'oega ii, skepes koe hẽé naka gúù zi koe hẽéthẽé cúí tamase, igaba gaxae di kg'õèan koe ga hẽéthẽé e,” témé.  
\v 11 Igabam kò ncõo-kg'ao xu dim kaia ba, Paulo bam ga komsana kámá ka, chùi-kg'ao ba hẽé naka skepes ka q'õòse ba hẽéthẽé tsara di bìríkuan komsana.  
\v 12 Skepean ko téés qgáì sa ko sao di x'aè ka qãè tama, khama xu kò káí xu dtcòm̀ku, kg'ama xu gha qõò sa, c'ẽedaoka xu gha Fenekise koe síí dis nqòò sa úúa hãase, a sao di x'aè ka gaa koe hãa. Ncẽe sa kò skepean ko téés qgáì si i, Kereta di sa, dtcẽèan xòè hẽé naka tcg'aoan xòè hẽéthẽé dim xg'aekum koe.   
\s1 Kaiam tc'ãá ba  
\p
\v 13 Eẽm ko dtcẽè xòè dim tc'ãám nqaea hãa ba tshoa-tshoa a ko tc'ãá, ka xu ko tc'ẽea máá, ncãa xu ncẽeska tc'ẽe xu ko sa nxãwa hòò, ta tc'ẽea, a xu a nxãaska skepe sa ko qgóóa tòó gúùan tcg'òó, a xgoaba a Kereta qàe dim tshàam dxùukg'ai séè a qõò.  
\v 14 Xòm̀ x'aè qãá q'oo koem kò dxãwa tc'ãám Erakilo ta ko ma tciiè ba Kereta koe guu, a kaisase tc'ãá hàà.  
\v 15 Si kò skepe sa tc'ãám ka qgóóè, a kò gãá ba ka tààè. Xae kò nxãaska guu me a \add kg'ama q'ooa ba koe ntcõó, i kò tshàan gaan ko tc'ẽe koe\add* xàbùa úú xae e. \fig Skepe ba túú dis tc'ãás koe|src="LB00213.tif" size="col" ref="27:15" \fig*  
\v 16 Eẽ xae ko tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèa hãam nqõó-coam cg'árém Kauda ta ko ma tciièm qàe koe hàà nqáé, ka xae ko skepe-coas ncẽe skepe-dxoos kháó koe hàna sa qóḿ cgoa qgóókua hãase kgoana a kòre, táás gha ko̱bese ka.  
\v 17 Eẽ xu ko khóè xu tc'amaka ghùi a ko tcãà sia xg'ara ka xu ko skepes dòm̀ q'oo koe dqùian qáéa ntcòo, qgóó xu gha tòó si ka. Siretise di góḿ dtcõòan koe xu gha síí ncemea tcãàsean bèe ka xu ko skepe sa ko qgóóa tòó qanoan tshàam q'oo di qáú, a xu a skepe sa guu si tshàan ka ghànèa úúè.  
\v 18 Dxãwa tc'ãá ba kò tshúù qgáì koe tòó xaea, xu nxãakg'aiga q'uu dim cáḿ ka skepes q'oo koe xu nqàòa hãa zi gúù zi xaoa tcg'òó.  
\v 19 Nqoana dim cáḿ ka xu kò skepes ko tséé cgoaè zi gúù zi tshàua xu tc'áró ka xaoa tcg'òó.  
\v 20 Cáḿ sa hẽé naka tco̱nò zi hẽéthẽéa kò káí cáḿan hòòse tama, i kò tc'ãán qanega tc'ãá, i hùian xae gha hòò di nqòò ga káà a.   
\p
\v 21 Eẽ xu ko qáòm x'aè ba úú a tc'õó tama kam ko Paulo xg'aekua xu koe tẽe, a máá: “Khóè xaoè, komsana tea xao ga kò hãa, a ga kò táá Kereta koe guu a xgoaba hãa, ncẽeska xao ga kò ncẽe cg'ãèan koe hẽé naka aaguse-cgaesean koe hẽéthẽé tcg'òósea hãa.  
\v 22 Igabar ko ncẽeska bìrí xao o a ko máá, tòón tcáó méé xao, témé! Cúía xao ga kg'õèa xao ka aaguse cgaeèa hãa tite ke. Igabas gha skepes cúí sa tshúù-tshuuè.  
\v 23 Ncẽe ncãa nqáém ntcùúm kam ncãa, ncẽer Gam di ii a ko gataga tsééa máám Nqarim dim moengele ba hàà qàea te koe téé,  
\v 24 a ba a máá: ‘Táá q'áò guu, Pauloè. \add Roma ne dim x'aigam\add* Kaesaram cookg'ai koe tsi gha tééa mááse. Bóò, Nqari ba wèé xu ẽe tsi ko tshàa ba tchoaba cgoa xu, Gam di cgóm̀kuan ka kg'õèa xu kgoara hãa,’ témé.  
\v 25 Ke xao khóè xaoè, ghùi tcáó, Nqarim koer tcoman úúa hãa ke, ẽer ma bìríèa khamaga i gha ii sa.  
\v 26 Gatà i ii igaba méé xae tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèam nqõó-coam c'ẽem koe xaoa tcãàè,” tam méé.   
\s1 Skepes x'oo-q'oo  
\p
\v 27 14 dim ntcùúm ka xae ko qanega Ateria dim tshàam q'oo koe ko ghànèa úúè. Xu skepes di xu nqàri-kg'ao xu nqõó ba xu sao-xg'aea sa ntcùú nqáè ka bóòa q'ãa.  
\v 28 Xu kò qàm-q'ooan ko tc'ãò-tc'ãom gúù ba tshàan q'oo koe tcãà a bóò i 40 xu mitara xu di qàman úúa. Xòm̀ x'aè qãá q'oo koe xu ko gaia tc'ãò-tc'ão, i 30 xu mitara xu di qàm-q'ooan qgóó.  
\v 29 Nxõ̱á xàbìan koe xae gha xg'áḿa ntcòosean bèe ka xu ko 4 qanoan skepe sa ko qgóóa tòó kháóa sa koe guu a xòo, a xu a q'uu i gha sa còrè.  
\v 30 Skepes di xu nqàri-kg'ao xu kò skepes koe ts'ana tcg'oa kg'oana khama xu kò skepe-coa sa tshàan q'oo koe xòo, skepe sa ko qgóóa tòó qanoan xu kò síí skepe sa ko qõòkagus qanos koe guu a xòó témé a.  
\v 31 Nxãaskam kò Paulo ba ncõo-kg'ao xu dim kaia ba hẽé naka ncõo-kg'ao xu hẽéthẽé bìrí a máá: “Khóè xu ncẽe xu kò skepes q'oo koe hãa tama ne xao cuiskaga kg'õèa hãa tite,” témé.  
\v 32 Xu kò nxãaska ncõo-kg'ao xu skepe-coa sa qgóóa hãa dqùian q'ãea qhòm, a guu sis cg'áéa tcãà.   
\p
\v 33 Eẽ i ko qhòase kam kò Paulo ba wèéa xu q'ãa-q'ãa, tc'õó méé xu sa, a máá: “Ncẽea 14 dim cáḿ me e, xae ko kg'ama bóòa mááse ba, a xàbàs cgoa hãa, a cúí gúù ga tc'õó ta ga hãa.  
\v 34 Gaa domkar ko ncẽeska dtcàrà xao o, tc'õó xao gha sa, kg'õèan di qaria ne i gha máà xao o, gaxao ka c'ẽem cúím ga ba gaam dim tcúú-c'õòm cúím kaga aaguse cgaeèa hãa tite khama,” témé.  
\v 35 Gatàm ko mééa xg'ara kam ko péréan séè, a ba a wèé xu cookg'ai koe Nqari ba qãè-tcaoa máá, a khõá q'aa a, a ba a tshoa-tshoa a tc'õó.  
\v 36 Xu kò wèéa xu ga ghùi-ghuin tcáóè, a xu a gaxu igaba tshoa-tshoa a tc'õoan tc'õó.  
\v 37 Wèéa xae xg'ae-q'ooa kò 276 xae khóè xae e, ẽe kò skepes koe q'ábà hãa xae.  
\v 38 Eẽ xu ko tc'õóa tc'ãò ka xu kò skepe sa xu gha subu-subu ka maberean tshàam q'oo koe ncemea tcãà.   
\p
\v 39 Q'uu i ko ka xu ko nqõó ba táá bóòa q'ãa, igaba xu ko tshàam-kg'áḿ hòò góḿan úúa a, ncẽè qãèse xu kò ko bóò ne xu gha gaa koe skepe sa tòó ka.  
\v 40 Khama xu kò skepe sa ko tshàan q'oo koe qgóóa tòó qanoan qgóóa ghùi, a xu a gaa x'aè kaga skepe sa ko qõòkagu xu hìi xu koe qáésea hãa xu dqùi xu kgoara, a nxãaska còoka hànam sa̱ri ba tc'ãám úú-kg'aia xòè koe tchoanà a góḿan hàna qgáìan koe síí.  
\v 41 Igabas kò skepe sa góḿ-dtcõòan koe xg'áḿa tcãàse. I kò skepes di còo-kg'aian nqãè, a táá ko̱ri, i kháóa sa tshàan di qhonèan ka xg'áḿmè a khoana tòm̀-tomse.   
\p
\v 42 Xu kò ncõo-kg'ao xu ẽe qáéèa hãa xu khóè xu cg'õo kg'oana, tshàa ba xu gha ba̱ra a síí tcg'oa a ts'ãà khama.  
\v 43 Igabam kò ncõo-kg'ao xu dim kaia ba, ncẽe kò Paulo ba kg'õèkagu kg'oana hãa ba, gaxu ko tc'ẽes gúùs koe cara xu. A ba a bìrí xu, ẽe ba̱ra q'ana xu méé xu kg'aika tshàan q'oo koe nxàìa tcãà naka xua ba̱ra, na góḿankg'ai koe síí sa.  
\v 44 Naka xu ẽe qaùa hãa xu wèé xu nqaoan hẽé naka skepes di qàmàn hẽéthẽé cgoa síí, témé. Xu kò gataga ma wèéa xu góḿankg'ai koe bèea síí.   
\c 28  
\s1 Paulo ba Maleta koe  
\p
\v 1 Eẽ xae ko tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèam nqõóm koe qãèse síí, ka xae ko Maleta me e sa kóḿ.  
\v 2 Ne kò gaam nqõóm di ne qãèse qgóó xae e. Tuu i kò ko a gataga qgàisa a khama ne ko c'ee sa dxùúa máá xae e, a wèéa xae ga cg'áè xgàu.  
\v 3 Paulo ba kò c'ee-tca̱ruan sáà a c'eean koe tcãà, kas kò dcàù sa c'eean di kùruan ka tcg'òóè a sa a tshàua ba koe q'ám̀se.  
\v 4 Eẽ ne ko x'ãè-kg'ao ne cg'ao sa bóò, si Paulom tshàu koe ntcã̱à-ntca̱nasea tẽe ka ne ko bìríku a máá: “Tseegukagam ncẽem khóè ba khóè cg'õo-kg'ao me e, tshàam koem qãèse tcg'oara hãa, igaba i Xgàrakuan guu mem kg'õèa hãa tite,” témé.  
\v 5 Igabam kò Paulo ba cg'ao sa c'eean q'oo koe xaoa tcãà, a ba a táá c'ẽe gúù ga tsàa.  
\v 6 Khóè ne kò tc'ẽea máá, gãem gha kanam gha qháése ga cg'áé a x'óó, ta tc'ẽea. Igaba ẽe ne qáòm x'aè ba séè a qãà mea, a ne a bóò i cúí gúù tshúù ga kúrúse cgae me tama ka ne kò tc'ẽea ka̱bi a ne a máá, nqárì me e, témé.   
\p
\v 7 C'ẽem x'áé ba kò gaa koe cúùse hàna, Pubilio ta ko ma tciièm khóèm di ba, gaam tshàam ka nxa̱ma-nxa̱maèam nqõóm dim x'aiga ba. Ncẽe kò x'áéa ba koe qãèse hààkagu xae e ba, a kò nqoana cáḿan qãèse qgóó xae e.  
\v 8 Pubiliom ka xõò ba kòo tsàa a kgàrom koe xõe. Cg'õà ba hẽé naka c'áòan úúam q'oo ba hẽéthẽém kò ko tsàa. Me kò Paulo ba síí cgae me, a ba a còrè, a ba a gam koe tshàua ba tòó, a kúrú mem qãè.  
\v 9 Ncẽe gúùan kúrúsea qãá q'oo koe ne kò ẽem nqõóm di ne khóè ne tcììa kò hãa ne wèéa ne hàà, a ne a kò gataga thẽé hàà kg'õèkaguè.  
\v 10 Káí zi aba zi ne kò máà xae e, a ne a kò ẽe xae ko xgoaba ka wèé gúùan ẽe ko qaase máà xae e.   
\s1 Paulo ba ko Roma koe hàà  
\p
\v 11 Nqoana nxoean qãá q'oo koe xae ko Alekesanteria dis skepes cgoa xgoaba, ncẽe ko gaam nqõóm koe saoan nqáékagua hãa sa, a ko tcúúa sa koe ‘Hò-hore tsara nqárì tsara’ ta ma góásea sa.  
\v 12 Sirakuse koe xae ko hàà tcãà a xae a gaa koe nqoana cáḿan hãa.  
\v 13 Gaa koe guus ka xae kò gaia xgoaba a xae a Regume koe síí tcãà. Me kò q'uu dim cáḿ ka tc'ãá ba tshoa-tshoa a dtcẽè xòè koe guu a tc'ãá. Xae kò cám̀ dim cáḿ ka Puteoli dim x'áé-dxoom koe hàà.  
\v 14 Gaa koe xae kò dtcòm̀-kg'ao xu c'ẽe xu cgoa xg'ae, xu ko dtcàrà xae e, 7 cáḿan xae gha gaxu cgoa hẽé sa. Xae kò nxãaska Roma koe síí tcãà.  
\v 15 Xu kò dtcòm̀-kg'ao xu ẽe xu ko sixae ka kóḿ kaga hàà, c'ẽe xua kò Apiom di x'ámágu qgáì hẽé naka ‘Nqoana nquuan cg'áèan di’ \add ta ko ma tciièm qgáì ba\add* hẽéthẽé khama noose nqúù ka guu a hàà, xg'ae cgoa xae e xu gha ka. Paulom ko bóò xu kam kò Nqari ba qãè-tcaoa máá, a ba a ghùi-ghui tcáóè.   
\s1 Paulo ba ko Roma koe xgaa-xgaa  
\p
\v 16 Eẽ xae ko Roma koe hàà kam ko Paulo ba cúísem gha hẽé sa kgoara mááè, ncõo-kg'aom q'õé me gham cgoa.   
\p
\v 17 Paulo ba ko nqoana cáḿan qãá q'oo koe Juta di xu tc'ãà-cookg'ai xu x'áé-dxoom di xu xg'aes koe tciia óá, a ba a kò ẽe xu hààra xg'aea ka bìrí xu a máá: “Tíí kíí ga xaoè, qanegar cúí gúù ga kúrú tama gaxae di ne khóè ne ka, gaxae ka tsgõosea ne di kg'óòan igaba gar tsa̱á hãa tama, igabar kò Jerusalema koe guu a tcg'òóèa, a kò Roma xu tshàu q'oo koe tcãàè.  
\v 18 Tẽè tea xu ko xg'ara ka xu ko \add Roma xu\add* kgoara te kg'oana, cúí chìbi gar kò úú tama x'oos di xgàrakuan kg'anoa a khama.  
\v 19 Eẽ xu ko Juta xu xguì kar kò Kaesaram koe tchõà sa úúan ka cúí qaùa mááèa. Khóè ne tiri ner gha ma chìbi-chibi sa ko káà si i igaba.  
\v 20 Gaa gúùan domkagar kò dtcàrà máásea, bóò xao or gha sa, a ra a gataga chóà cgoa xao o. Iseraele ta di nqòòan domkar táùan ncẽe cgoa qáéèa,” tam méé.   
\p
\v 21 Xu xo̱a me a máá: “Tsáá ka ko kg'ui tcgãyan xae qane cgoa ga hòò tama Jutea koe guua a. Xu sixae ka c'ẽea xu, gaa koe ko guu a ncẽe koe hàà xua tsáá ka cg'ãè gúù ga xàà tama, kana kg'ui ta ga hãa.  
\v 22 Igaba xae ko tsáá koe kóḿ sa tc'ẽe, nta tsi ko tsáá ma bóò sa, wèé qgáì koe ne khóè ne ncẽes xg'ae sa ma x'óéa sa xae q'ana khama,” ta xu méé.   
\p
\v 23 Xu kò c'ẽem cáḿ ba tòó Paulom cgoa xu gha xg'ae ba, ka xu ko káí a ẽem ko Paulo hẽé koe hàà. Me kò ntcùúkg'ai cgoa koe guu a kg'ui cgoa xu i síí dqòa. A ba a Nqarim di x'aian ka nxàea tseegukagu, a ko Jesom ka kg'uia tàà xu kg'oana, Moshem di x'áèan koe hẽé, naka porofiti xu di Tcgãyan koe hẽéthẽé guu a.  
\v 24 Xu kò c'ẽea xu kg'uia ba dtcòm̀, xu c'ẽe xu táá dtcòm̀ m.  
\v 25 Xu ko ntcoeku cgoaku, a gataga qõòa q'aa. Paulom ko ncẽem kg'uim còo di ba kg'uia xg'ara, a ko máá: “Tcom-tcomsam Tc'ẽe ba gaxao ka tsgõose ga xu koe tseeguan kg'uia, ẽem kò ko porofitim Isaiam koe guu a ko kg'ui ka a ko máá:   
\q1
\v 26 ‘Khóè ne ncẽe ne koe qõò naka síí máá:  
\q1 ‘Kóḿ tu gha igaba tu kóḿa q'ãa tite,  
\q1 a tu a gha bóò,  
\q1 igaba tu cuiskaga bóòa q'ana hãa tite.   
\q1
\v 27 Ncẽe ne khóè ne di tcáóa nea x'óóa khama,  
\q1 ne ko tshúù-xamse tceea ne cgoa kóḿ,  
\q1 a ne a tcgáía ne tcẽekg'ama,  
\q1 táá ne gha tcgáía ne cgoa bóò ka,  
\q1 a gataga táá tceea ne cgoa kóḿ ka,  
\q1 a ne a gha táá tcáóa ne cgoa kóḿa q'ãa ka,  
\q1 a ne a gha táá Tíí koe ka̱bise ka,  
\q1 Ra gha táá qãè-qãe ne ka,’  
\m ta i ma góáèa.’   
\p
\v 28 “Khama ra ko tc'ẽe, q'ãa tu gha, Nqarim di kgoarakua nea tãá zi qhàò zi di ne koe tsééa úúèa sa, ne gha komsana a,” tam méé.  
\v 29 [Ncẽetam ko mééa xg'ara ka xu ko Juta xu xgoaba a qõò, káí kg'uian úú cgoakuase xg'aekua xu koe.]   
\p
\v 30 Me kò Paulo ba cám̀ kurian x'ãè, ẽem kò cgóbèa hãam nquum koe, a ba a gataga wèé ne ẽe ko dàra me ne qãèse hààkagu.  
\v 31 A ba a kò Nqarim di x'aian ka xgaa-xgaa, a ko X'aigam Jeso Krestem ka xgaa-xgaa, kaisase kgoarasease, i kò cúí khóè ga xgáè-kg'am me tama.