\id TIT  
\h Titus 
\toc1 Sasuri Paulus hia angalai na Titus hia angalai na Timotius 
\toc2 Titus 
\toc3 Tit 
\mt2 Sasuri Paulus hia angalai na  
\mt1 Titus  
\c 1  
\s1 Lii mahoꞌo  
\p
\v 1-4 Ana Titus dhu beꞌa!  
\p Sasuri neꞌe nèti jaꞌa, Paulus, ana pua-paleha Ama Lamatua, aa dhèu pajuu-paleha Yesus Kristus. Na pua jaꞌa sèna ka paꞌèra parcaya dhèu dhu Na hagꞌe nare sèra. Na pua jaꞌa ho padꞌelo jꞌara mola kahèi, sèna ka ra mamuri madhutu dadꞌèi Lamatua. Dènge sèmi èèna, dhèu unu Ama Lamatua reꞌa, na, bèli-camèdꞌa rèngu mamuri taa-taa dènge Ne. Lodꞌo Ama Lamatua pajꞌajꞌi mèka rai-haha ne, te ngaa Na moa mema, bèli-camèdꞌa dhèu unu Na mamuri taa-taa dènge Ne. Nèngu neꞌa boe leko-monya. Dꞌai lodꞌo na, ka Ama Lamatua peka paledꞌa, na, Nèngu saku eele sasala-sigo dhèu, sèna ka ra mamuri taa-taa dènge Ne. Aa Na paredha jaꞌa ho laku peka Lii Lolo Beꞌa hia dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu mia-mia.  
\p Titus! Èu ne nuka sèmi ana dꞌèlu jaꞌa sa, lula èu dènge jaꞌa ne sama-sama parcaya Kristus. De jaꞌa sabajꞌa mi Ama Lamatua dènge Yesus Kristus dhu hia mamuri mi èdhi, sèna ka Ra padꞌelo dꞌara hua iia Ra mi èu, ho èu mamuri dènge mera-milu.\x + \xo 1:1-4 \xt 2 Korintus 8:23, Galati 2:3, 2 Timotius 4:10\x*   
\s1 Jꞌara-jꞌara ho jꞌajꞌi kètu jumaꞌat  
\p
\v 5 Ca hari ni, jaꞌa pamaꞌète kore le, ho èu pea ètu pulu Kreta, sèna ka uri pèri-pèri jꞌara dhu èdhi parluu era ètu èèna. Aa hudꞌi laa èu dedꞌe dhèu dhu reꞌa lalau-laloꞌo jumaꞌat ètu dꞌara rae-rae. Baku bhèlu atora dhu jaꞌa peka le dènge èu, lula-nèti dhèu dhu jꞌajꞌi kètu jumaꞌat. Peka na:  
\v 6 Ladhe neo dedꞌe dhèu ho jꞌajꞌi kètu jumaꞌat, nèngu hudꞌi mamuri ku dènge boe sasala. Nèngu hudꞌi satia dènge dhèu èmu na ca dhèu di. Ana-ana na parcaya kahèi Yesus Kristus. Mage dhoka dhèu peka, na, rèngu sèra ana-ana dhu tenge patao-palaha di, aa palabꞌa dènge dhèu.  
\v 7 Lula kètu jumaꞌat sèra pakako sasabꞌa Lamatua, de rèngu hudꞌi mamuri dènge mola, aa dènge kolongara hua iia. Baku dedꞌe dhèu dhu dꞌèi padedha iisi; dhu nasa malai, dꞌèi mahu, dhu dꞌèi pagama, aa dhu mangaꞌa doi-dhari.  
\v 8 Dhèu dhu jꞌajꞌi kètu jumaꞌat sèra hudꞌi dꞌèi sèmi rare dhèu asa dꞌara èmu ra. Dhu dꞌèi jꞌara-jꞌara dhu beꞌa, dhu taha rare dꞌara, dhu bia boe cabèka, dhu dꞌara mola-mèci, aa dhu reꞌa taha rare ngiꞌu.  
\v 9 Rèngu hudꞌi kèpe paꞌèra-èra ku Lii Holo-Nori Ama Lamatua, dhu uru èèna èdhi nori si. Dènge sèmi èèna, rèngu padꞌelo jꞌara Lamatua dhu mola hia dhèu leo, aa bisa pamola lii lolo dhu lèke boe jꞌara sèra.\x + \xo 1:9 \xt 1 Timotius 3:2-7\x*   
\s1 Dhèu dhu ajꞌa-nori lèke boe  
\p
\v 10 Te abhu dhèu ae dhu dꞌèi palabꞌa aꞌajꞌa dhu lèke. Abhu dhu peka-padhai dènge boe kolo-kapua. Aa abhu kahèi dhu dꞌèi kapodꞌe-kabèli. Risi-risi dhèu Yahudi dhu peka, na, dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu neo abhu mamuri hudꞌi suna ku.  
\v 11 Ra pake aꞌajꞌa rèngu dhu sala ho nuni rèti aꞌari èdhi pakajꞌèu nèti lii holo-nori Lamatua dhu lèke. Rèngu sèra dꞌèi dhoka tenge doi-dhari dènge jꞌara kapodꞌe-kabèli di! Kai dhèu sèmi sèra sa, sèna ka ra loe nèti ajꞌa jꞌara-jꞌara dhu lèke boe.  
\v 12 Ca tèka, dhèu èci nèti pulu Kreta, dhu tema padhai pake lii hini, lole dhèu nèngu unu na, aku nèngu na,  
\q1 “Dhèu pulu Kreta dꞌèi dhoka padhai lii hèbꞌa hua di,  
\q2 dhu mangaꞌa, nuka sèmi badha hui dhu reꞌa boe atora, aa bai-eedꞌa mèje adhe!”   
\p
\v 13 Mamuri dhèu sèra mema sèmi èèna ka! De èu hudꞌi lamu ère more hari dhèu dhu lèke kapodꞌe-kabèli sèra, ho paꞌèra hari parcaya ra mi Lamatua.  
\v 14 Èle èèna, ra nanene ia ka nanuku nèti dhèu Yahudi sèra, aa rèngu hudꞌi ae eele ku nèti lii paredha dhèu-dhèu dhu tule eele lii holo-nori dhu lèke.   
\p
\v 15 Sanèdꞌe paie-iie! Bagi dhèu dhu dꞌara mola-mèci, aaꞌi-aaꞌi mola-mèci. Te ngaa bagi dhu dꞌara kajꞌalu aa dhu parcaya boe Lamatua, abhu boe ngaa èci sa dhu mola-mèci. Lula dꞌara dènge ngangee rèngu dhu kajꞌalu mema le.  
\v 16 Rèngu mangaku tadhe Ama Lamatua. Te ngaa mamuri ra nuka sèmi dhèu dhu tadhe boe Ne. Rèngu padhai lii leo, tao leo. Rèngu mema tareꞌa-reꞌa dhèu karehe di! Rèngu roꞌo boe madhutu dadꞌèi Lamatua. Baku maena dhèu sèmi sèra reꞌa tao dhu beꞌa!   
\c 2  
\s1 Lii holo-nori dhu lèke, jꞌajꞌi mi kapua mamuri dhu mola  
\p
\v 1 Te ngaa èu ne, Titus, baku jꞌajꞌi sèmi rèngu kahèi! Èu hudꞌi paꞌèra dꞌara dhèu, sèna ka ra mamuri madhutu lii holo-nori Lamatua dhu lèke.  
\v 2 Peka dènge ama-ama dhèu heka sèra ho mamuri madhutu atora, jꞌaga paie kolongara, aa taha rare dꞌara. Rèngu hudꞌi kèpe paꞌèra aa taha taruu madhutu lii holo-nori Ama Lamatua dhu lèke. Aa rèngu hudꞌi sue dhèu leo kahèi.   
\p
\v 3 Sèmi èèna kahèi dènge ina-ina dhu heka sèra. Peka dènge ra jꞌaga paie kakako dènge lii padhai ra, aa mamuri taruu madhutu dadꞌèi Lamatua. Baku padhai-kakoli kolongara dhèu. Baku jꞌajꞌi ènu dhua ara-dhua pèdꞌu. Te ngaa rèngu hudꞌi ajꞌa dhèu, sèna ka ra mamuri dènge mola.  
\v 4 Dènge jꞌara sèmi èèna, rèngu jꞌajꞌi dhèu padꞌelo jꞌara mi ina-ina dhu ngèru era, sèna ka ra sue dhèu èmu-kamali dènge ana-ana ra.  
\v 5 Rèngu hudꞌi ajꞌa kahèi dhèu ho ra mamuri dènge taha rare dꞌara, mola-mèci, reꞌa lalau dꞌara èmu, reꞌa pahae dhèu èmu ra, aa dꞌèi nanene lii dhèu èmu ra. Ladhe mamuri rèngu sèmi èèna, dhèu bisa heka padhai lii pahaha Lii Holo-Nori Ama Lamatua.   
\p
\v 6 Sèmi èèna kahèi, holo mone ngèru sèra, sèna ka ra mamuri dènge taha rare dꞌara.   
\p
\v 7 Titus! Èu ne hudꞌi mamuri dènge beꞌa ku, ho bisa jꞌajꞌi dhèu padꞌelo jꞌara mi dhèu leo. Sadꞌi èu tao ngaa èci sa, sabꞌa dènge beꞌa, sama sèmi dhu èu ajꞌa dhèu sèra. Ladhe èu ajꞌa ngaa sa èci, na, tao madhutu ngaa dhu èu ajꞌa sèra. Mage pamudꞌe dènge sasabꞌa èu.  
\v 8 Ladhe èu nori dhèu, pake lii holo-nori dhu lèke, sèna ka dhèu abhu boe jꞌara ho pamanahu èu. Dènge jꞌara sèmi neꞌe, dhèu-dhèu dhu labꞌa èdhi raꞌe makae, lula rèngu abhu boe jꞌara ho segi èdhi.   
\p
\v 9 Ajꞌa ènu sèra ho ra nanene lamatua rèngu ètu jꞌara ngaa èèna ka, aa pakarejꞌe dꞌara lamatua ra. Baku ra pabꞌala lii padhai dènge lamatua ra.  
\v 10 Rèngu baku manaꞌu mèdha-panyau lamatua ra. Rèngu hudꞌi padꞌelo ku dhu peka, na, lamatua ra bisa parcaya rèngu tareꞌa-reꞌa. Rèngu sèra hudꞌi jꞌajꞌi dhèu dhu beꞌa aa satia. Ladhe dhèu leo neo pakasame mamuri ènu rèngu dènge aaꞌi-aaꞌi dhu èdhi ajꞌa, tatu ra dhaa, peka na, lii aꞌajꞌa èdhi beꞌa titu kèna. Te aꞌajꞌa èdhi seꞌe, madhutu jꞌara-jꞌara Ama Lamatua dhu hia le mamuri mi èdhi.   
\p
\v 11 Te Ama Lamatua padꞌelo le babeꞌa dꞌara Na mi dhèu aaꞌi-aaꞌi ra, aa bhoke jꞌara ho patabuli dhèu nèti koasa sasala-sasigo ra.  
\v 12 Nèti èèna ka, mamuri dhu pamèci boe, aa dadꞌèi dhu karehe, ti core eele si. Èdhi mamuri ètu rai-haha ne, hudꞌi teꞌa taha tare dꞌara, mamuri dènge mola-mèci, aa satia dènge Ama Lamatua.  
\v 13 Limuri ne èdhi sanao-maena mamai hari Yesus Kristus dhu kapai risi eele! Èèna jꞌajꞌi mèngi-nale mi èdhi aaꞌi-aaꞌi ti. Nèngu èèna, Lamatua èdhi dhu kapai risi dhu pala-bagi le mamuri mi èdhi.  
\v 14 Nèngu hia le ngiꞌu aae Na jꞌajꞌi mi korban, sèna ka patabuli eele èdhi nèti koasa sasala-sasigo èdhi aaꞌi-aaꞌi ti, sèna ka tao èdhi jꞌajꞌi dhèu unu Na dhu mamuri mola-mèci, dhu dꞌèi dhoka tao jꞌara hua iia di.\x + \xo 2:14 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 130:8, Kalua nèti Masir 19:5, Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 4:20, 7:6, 14:2, 1 Petrus 2:9\x*   
\p
\v 15 De Titus, ajꞌa aaꞌi-aaꞌi se mi dhèu sarani sèra. Paꞌèra dꞌara si, sèna ka madhutu aꞌajꞌa sèra. Dhèu cee dhu tao sala, na, padꞌelo jꞌara beꞌa hia ne. Dhèu bisa boe pahaha èu, lula èu dènge hak ho tao paie rèngu.   
\c 3  
\s1 Mamuri dhu lèke nèti dhèu Kristen  
\p
\v 1 Pasanèdꞌe dhèu sarani sèra, ho nanene dhèu paredha aa dhèu-dhèu dhu rèdꞌu koasa. Rèngu hudꞌi madhutu ku atora sèra. Aa rèngu hudꞌi paꞌèra tao jꞌara-jꞌara dhu beꞌa.  
\v 2 Baku lasi padhai paꞌele iie kolongara dhèu. Baku dꞌèi pasibha dꞌara lii. Beꞌa risi, mamuri mola, dènge dꞌara hua iia mi dhèu aaꞌi-aaꞌi ra.   
\p
\v 3 Te uru èèna, lodꞌo èdhi tadhe mèka Lamatua Yesus, èdhi teꞌa boe ngaa-ngaa, aa dènge mudꞌa lèke tipu. Èdhi toꞌo boe nanene dhèu leo. Èdhi dhoka mamuri madhutu dꞌara bhelu di, ka èki ngiꞌu èdhi dènge rupa-rupa dadꞌèi dꞌara ti. Èdhi dꞌara karehe dènge dhèu leo. Èdhi mamuri dhoka dènge jeluus. Èdhi dꞌèi tèka dꞌara mi dhèu leo, hèia ra kabꞌèli tèka dꞌara dènge èdhi.   
\p
\v 4 Masi ka mamuri èdhi ne ele iie le, te ngaa Ama Lamatua dhu hia mamuri mi èdhi, padꞌelo le sasue dènge dꞌara hua iia Na mi dedha èdhi.  
\v 5 Na hia èdhi mamuri lula boe nèti tatao èdhi dhu beꞌa, te ngaa lula sasue Na mi èdhi. Nèngu rase pamèu-mèu sasala èdhi sèra pake Roh Na dhu Mola-Mèci, sèna ka pahiu mamuri èdhi, nuka sèmi rara iisi hari èdhi.  
\v 6 Lula Yesus Kristus madhe le ho pakajꞌèu èdhi nèti koasa sasala sèra, nèti èèna ka Ama Lamatua hia dènge boe too-lane Roh Na dhu Mola-Mèci mi èdhi.  
\v 7 Lula dꞌara hua iia Yesus, ka Na pabeꞌa paꞌèci èdhi dènge Ama Lamatua, nuka sèmi ana Na. Hèia èdhi teꞌa, na, bèli-camèdꞌa èdhi mamuri taa-taa dènge Ne. Seꞌe se jꞌajꞌi mi pusaka èdhi!  
\v 8 Dhu jaꞌa peka ne, lèke tareꞌa.  
\p Ngaa dhu jaꞌa ajꞌa ne, dènge kabꞌua hia mi dhèu aaꞌi-aaꞌi. Nèti èèna ka, èu hudꞌi pasanèdꞌe dhèu ho madhutu lii ajꞌa dhu mola. Dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Lamatua, loe boe tenge jꞌara sèna ka tao jꞌara dhu beꞌa.  
\v 9 Baku soro iisi asa dꞌara lii langu dhu leko-monya, nuka sèmi: pasibha dꞌara lii langu dhu dènge boe kolo-kapua, patao iia dꞌara dènge dhèu leo, patula-pajuku nèti jꞌajꞌajꞌi mia dhu dedha risi, aa patao nèti atora adꞌa Yahudi. Tao ngaa? Sèra sa aaꞌi-aaꞌi, èci sa gaguna na aadꞌo. Pèci eele lodꞌo iia dꞌara!  
\v 10 Lamu holo dhèu dhu tema pamae jumaꞌat sèra. Ladhe nèngu tao taruu, kai ne. Aa ladhe na loe boe, soro tèke ne sène.  
\v 11 Dhèu sèmi èèna, ngangee na mola heka. Nèti tatao unu na ka, dhèu aaꞌi-aaꞌi ra reꞌa mèu sasala na.   
\s1 Paulus paꞌèle sasuri na  
\p
\v 12 Jaꞌa neo hia Artemas do Tikikus, dhiu paraga dènge èu asa pulu Kreta. Ladhe na dꞌai, èu tenge jꞌara sèna ka mai lai-lai paraga dènge jaꞌa ètu kota Nikopolis. Te jaꞌa neo pea ètu nèi dꞌara hèru pacuhi ne.\x + \xo 3:12 \xt Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 20:4, Epesus 6:21-22, Kolose 4:7-8, 2 Timotius 4:12\x*  
\v 13 Èu tadhe le dhèu dhu dꞌèlu-mèu hukum, ngara na Senas, aa angalai na Apolos, do? Ra neo lasi asa era kajꞌèu. De mu bara si, sèna ka ra baku kura ngaa-ngaa ètu talora jꞌara.\x + \xo 3:13 \xt Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 18:24, 1 Korintus 16:12\x*  
\v 14 Te dhèu dhu madhutu Lamatua Yesus baku madhèdi iia dꞌara di. Rèngu hudꞌi majꞌèni tao dhu beꞌa, aa bara dhèu dhu tareꞌa-reꞌa parluu. Dènge sèmi èèna, mamuri ra dènge kabꞌua.   
\p
\v 15 Titus. Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi ètu neꞌe paꞌadhu lii mahoꞌo hia èu. Aa hia kahèi mi angalai jiꞌi dhu sama-sama parcaya Lamatua Yesus.  
\p Jaꞌa sabajꞌa manèngi sèna ka Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na mi dedha miu aaꞌi-aaꞌi mi.  
\q2 Dꞌai sange neꞌe ka,  
\q2 Paulus