\id ROM \h Roma \toc1 Sasuri Paulus hia dhèu parcaya ètu kota Roma \toc2 Roma \toc3 Rm \mt2 Sasuri Paulus \mt2 hia dhèu parcaya ètu kota \mt1 Roma \c 1 \s1 Lii mahoꞌo \p \v 1 Sasuri ne nèti jaꞌa, Paulus. Ama Lamatua pili nare le jaꞌa ho jꞌajꞌi dhèu pajuu-paleha Yesus Kristus. Ka Na dedꞌe jaꞌa jꞌajꞌi ana pua-paleha Kristus, ho laku lole Lii Lolo Beꞌa Na dènge dhèu ètu mia-mia. \p \v 2-3 Uru èèna, Ama Lamatua dhu ator tèke le, ho dhèu rèti lii padhai Na suri jꞌara-jꞌara nèti Lii Lolo Beꞌa èèna ètu Sasuri Mola-Mèci Na. Te, ètu dꞌara Sasuri ne, Lamatua pajaji neo hia mai Ana Na Yesus, ho jꞌajꞌi dhèu rai-haha. De limuri ne, lii moa Na èèna jꞌajꞌi le, lula Yesus dhu mai le nèti ana-èpu dhèu aae Daud. \v 4 Te ngaa re èci hari, Ama Lamatua padꞌelo tadha, peka na, Yesus Kristus èèna, Ana Nèngu kahèi. Te Roh Yesus èèna, mola-mèci tareꞌa-reꞌa, sama sèmi Ama Lamatua. Aa Lamatua pake koasa Na, sèna ka pamamuri hari Yesus nèti mamadhe Na. Nèti èèna ka, èdhi teꞌa, na, Ana Ama Lamatua èèna, nuka Kètu èdhi, Yesus Kristus. \p \v 5 Yesus padꞌelo dꞌara hua iia Na mi jaꞌa, te Na pili nare le jaꞌa jꞌajꞌi dhèu pajuu-paleha Na, ho lole lii ajꞌa-nori Na buli mia-mia. Dadꞌèi Na, dhèu dhu Yahudi boe parcaya Ne kahèi, aa mamuri madhutu dadꞌèi Ama Lamatua. Jaꞌa neo kahèi, sèna ka dhèu nèti suku aaꞌi-aaꞌi lèka Kristus, aa mamuri madhutu dadꞌèi Na. \p \v 6 Sèmi èèna kahèi dènge miu ètu kota Roma. Miu jꞌajꞌi nèti suku ae-ae nèti mia-mia, Yesus Kristus dhu hagꞌe nare le miu, peka na, “Mai ka! Mai jꞌajꞌi dhèu unu Jaꞌa!” \v 7 Nèti èèna ka, jaꞌa paꞌadhu sasuri ne hia miu ètu Roma, dènge pasanèdꞌe, peka na, Ama Lamatua sue miu. Nèngu manèngi kahèi ho miu jꞌajꞌi dhèu unu Na dhu mamuri mola-mèci. \p Jaꞌa sabajꞌa sèna ka Ama èdhi, Ama Lamatua, dènge Kètu èdhi, Yesus Kristus, padꞌelo dꞌara hua iia Ra, aa hia miu mamuri dènge mera-milu. \s1 Paulus sabajꞌa hia angalai na sèra \p \v 8 Jaꞌa bhoke sasuri jaꞌa ne, dènge manèngi makasi ae-ae mi Ama Lamatua, lula Yesus Kristus sabꞌa ètu dꞌara miu. Jaꞌa manèngi makasi kahèi, lula dhèu dhu pea ètu rae-rae dꞌara paredha Roma, ra palolo lula-nèti parcaya miu mi Yesus. \p \v 9 Jaꞌa loe boe sabajꞌa hia miu. Tareꞌa! Lamatua mesa Na neꞌa, na, ngaa dhu jaꞌa padhai ne, lèke. Nèngu neꞌa kahèi, na, jaꞌa ne sabꞌa dènge dꞌara kateme ho lole dènge dhèu Lii Lolo Beꞌa nèti Ana Na. \v 10 Lodꞌo-lodꞌo jaꞌa manèngi-mangajꞌi, jaꞌa peka sèmi neꞌe ka: “Lamatua, jaꞌa mesa ku keꞌa boe jꞌara na tasamia. Te ngaa, ladhe madhutu dadꞌèi Lamatua, na, bhoke la jꞌara, sèna ka jaꞌa bisa laku pangadꞌo dènge angalai jaꞌa sèra ètu Roma.” \p \v 11 Jaꞌa sabajꞌa sèmi èèna, te jaꞌa neo titu kèna kèdhi miu, sèna ka jaꞌa bisa bagi hia miu koasa nèti Roh Lamatua, ho hudꞌi laa miu jꞌajꞌi dhèu unu Lamatua dhu taha paꞌèra-èra. \v 12 Madhutu aꞌabhu jaꞌa sèmi neꞌe ka: ladhe jaꞌa jꞌajꞌi dhiu pea dènge miu, jaꞌa neo paꞌèra dꞌara miu, ho sèna ka parcaya miu asa èra. Aa jaꞌa neo kahèi ho miu paꞌèra dꞌara jaꞌa. \p \v 13 Aꞌari pasue aaꞌi-aaꞌi! Jaꞌa dꞌèi ladhe miu meꞌa, na, jaꞌa neo ae le ho dhiu pangadꞌo dènge miu ètu Roma. Te ngaa toke sange neꞌe, dhodhoka tao nelu di. De ladhe jaꞌa jꞌajꞌi dhiu, jaꞌa sanao sèna ka abhu dhèu ae era dhu lèka èra Kristus, sama sèmi dhu jaꞌa abhu ètu era-era leo. Ladhe sèmi èèna, na, rui-jꞌajꞌèra jaꞌa abhu hua-hela dhu beꞌa.\x + \xo 1:13 \xt Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 19:21\x* \p \v 14-15 Masi ka, tasamia èèna ka, jaꞌa hudꞌi lole ku Lii Lolo Beꞌa Lamatua mi dhèu aaꞌi-aaꞌi. Mi dhèu dhu pake lii Yunani do, dhèu dintiu dhu pake lii leo, dhèu kapai do, dhèu haha do, dhèu sakola do, dhèu sakola boe. Nèti èèna ka, jaꞌa paꞌèra neo dhiu sa Roma, sèna ka paraga dènge miu. \s1 Lii Lolo Beꞌa Lamatua dènge koasa ho hia mamuri mi dhèu aaꞌi-aaꞌi \p \v 16 Jaꞌa makae boe ciki sa, dènge Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus. Te ladhe abhu dhèu dhu parcaya Ama Lamatua, Lii Lolo Beꞌa ne dènge koasa nèti Lamatua, ho patabuli dhèu neꞌe nèti koasa sasala-sasigo na. Dhèu Yahudi ka dhu reꞌa uuru jꞌara neꞌe ne, heka dhèu suku leo sèra kèna.\x + \xo 1:16 \xt Markus 8:38\x* \v 17 Lii Lolo Beꞌa ne padꞌelo kahèi jꞌara Lamatua ho pamola dhèu nèti sasala ra. Aaꞌi-aaꞌi sèra sa bisa jꞌajꞌi, sadꞌi dhèu parcaya Ne. Te dhu suri le ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Lamatua, peka na, \q1 “Dhèu hudꞌi parcaya uuru ku Ama Lamatua, \q2 heka bisa pabeꞌa dènge Nèngu kèna. \q1 Te ladhe ra mamuri dènge parcaya Ne, \q2 heka abhu mamuri dhu lèke kèna.”\x + \xo 1:17 \xt Habakuk 2:4\x* \s1 Lamatua nasa dènge dhèu dhu roꞌo boe tadhe Ne \p \v 18 Te ngaa Ama Lamatua peka le, na, abhu dhèu dhu pusi-pahae boe Nèngu. Aa abhu dhu adꞌu-ue rupa-rupa jꞌara bhelu-katubꞌa. Te ngaa Lamatua sèmi nare boe tatao rèngu sèra. Lula ètu dꞌara iiki rèngu, dhu reꞌa le, mia ka dhu lèke. Masi ka sèmi èèna, te ngaa rèngu loe boe tao jꞌara-jꞌara dhu lèke boe sèra. Ra kakèjꞌi dhèu, toke dhèu reꞌa heka mia ka dhu lèke. Nèti èèna ka, Ama Lamatua papuru hahuku nèti dedha-liru, sèna ka pajꞌèra si. \v 19-20 Dhèu seꞌe se, abhu boe alasan ho siri iisi ra, lula jꞌara-jꞌara dhu pahuni boe dhu dhèu bisa reꞌa mèu nèti Lamatua. Te Ama Lamatua mesa Na ka dhu padꞌelo! Aꞌabhu Jaꞌa sèmi neꞌe ka: mulai nèti Na pajꞌajꞌi dedha-liru dènge rai-haha, toke dꞌai sange neꞌe ne, ladhe dhèu neo reꞌa mèu nèti ngiꞌu Lamatua, aa dènge koasa Na dhu dènge boe too-lane èèna, bisa kahèi! Masi ka ladhe tèdhi boe Ama Lamatua, te ngaa dhèu bisa tadhe Ne nèti ngaa-ngaa dhu Na adꞌu-ue. Nèti èèna ka, jaꞌa peka, na, dhèu bhelu sèra abhu boe alasan ho siri iisi ra, peka na, “Jaꞌa keꞌa boe ngaa-ngaa nèti Ama Lamatua.” \p \v 21 De masi ka rèngu reꞌa jꞌara-jꞌara Lamatua, te ngaa roꞌo boe mangaku, na, “Lamatua èèna, Ama Lamatua èdhi!” Rèngu se roꞌo boe, manèngi makasi mi Lamatua kahèi. Ka ngangee ra jꞌajꞌi kahèlu, toke ra reꞌa heka ngaa dhu lèke. Rèngu jꞌajꞌi bingu aa padhai lii rupa-rupa dhu kolo-kapua aadꞌo lula-nèti Ama Lamatua. Aa dꞌara ra maroga aatu-aatu.\x + \xo 1:21 \xt Epesus 4:17-18\x* \p \v 22 Rèngu èci-èci padedha iisi ra, peka na, “Jaꞌa keꞌa mèu madha jꞌara ae-ae!” Masi ka ngangee ra sèmi èèna, te ngaa madhutu mola-mola na, rèngu goa titu kèna. \v 23 Ka dhèu se pahaha boe iisi ra mi Ama Lamatua dhu kapai risi eele èèna, te rèngu peka na, “Jiꞌi pusi boe Lamatua sèmi èèna!” Te ngaa ra sogo-tagu mi rupa-rupa patung, raropa sèmi dhèu rai-haha, sèmi manu-bhui sa, do sèmi badha leo sèra, toke dꞌai patung dhu rupa sèmi mege sa. Dènge ra sogo-tagu sèmi èèna, rèngu tule eele Ama Lamatua dhu mamuri taa-taa, ho ra gati eele dènge mèdha-panyau dhu bisa madhe!\x + \xo 1:23 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 4:16-18\x* \p \v 24 Nèti èèna ka, Lamatua soro tèke si, sèna ka ra adꞌu-ue madhutu dadꞌèi rèngu. Na soro tèke si, ho ra tao jꞌara bhelu-katubꞌa rupa-rupa, dhu amo le ètu dꞌara rèngu. Toke rèngu se reꞌa heka makae sa hèi. Hèia dènge ngiꞌu aae ra, rèngu adꞌu-ue madha jꞌara kajꞌalu rupa-rupa, aa ra tao sèmi èèna kahèi dènge dhèu leo. \v 25 Ètu dꞌara iiki ra dhu reꞌa le jꞌara-jꞌara dhu lèke nèti Ama Lamatua, te ngaa roꞌo boe madhutu. Ngangee rèngu dhu moca le, hèia ra pangee, na, “Beꞌa risi èdhi tao rupa-rupa. Masi ka pakarehe aaꞌi-aaꞌi, ngaa-ngaa tao boe!” Ra koa-kadꞌiri mèdha dhu Lamatua pajꞌajꞌi, te ngaa rèngu pahaha boe iisi mi Lamatua dhu pajꞌajꞌi mèdha se. Ra tao iisi sèmi dhèu dhu mola-mèci, te ngaa dhu mola-mèu lao di! \p Dhu lèke ka, ladhe èdhi dhèu rai-haha ne koa-kio taruu Ama Lamatua! Èèna ka dhu mèci! \p \v 26 Nèti bhabhelu-katubꞌa rèngu sèra ka, Lamatua soro tèke si, ho rèngu tao karehe sèmi èèna madhutu dadꞌèi ra. Hèia ra tao rupa-rupa jꞌara makae, dhu dènge heka dꞌara makae. Bhèni ra, roꞌo heka paꞌèci dènge mone dhèu èmu ra, te ngaa dꞌèi tao dhu lèke boe. Te bhèni jꞌunu tao jꞌara makae dènge bhèni. \v 27 Dhèu mone sèmi èèna kahèi! Ra dꞌèi heka jꞌunu paꞌèci dènge dhèu èmu ra, te ngaa dꞌèi jꞌunu dènge dhèu mone leo! Rèngu se, dhu dènge heka dꞌara makae! Nèti èèna ka, pe rèngu dui rare jꞌajꞌèra pamèci dènge tatao rèngu sèra! Te rèngu se dhu sigo eele kajꞌèu le, nèti jꞌara dhu lèke. \p \v 28 Ra pangee, na, “Beꞌa risi baku patai-patapa dènge Lamatua.” Nèti èèna ka, Lamatua soro tèke si, sèna ka ra tao madhutu dadꞌèi ra! De rèngu ngee dhoka dhu karehe di! Ka ra tao jꞌara-jꞌara dhu lèke boe! \p \v 29 Mamuri ra pènu dènge rupa-rupa bhabhelu-katubꞌa. Ka reꞌa heka tao dhu beꞌa, te ngaa dhoka dhu bhelu di. Rèngu mangaꞌa. Èci tèke dꞌara dènge èci. Èci dꞌèi boe karisi èci. Èci pamadhe èci. Ra dꞌèi patao-palaha. Ra kapodꞌe-kabèli. Ra leko-monya. Ra dꞌèi padhai-kakoli dhèu. \v 30 Rèngu dꞌèi paꞌele iie kolongara dhèu. Ra palabꞌa dènge Ama Lamatua. Ra kurang ajar, dꞌèi pahahe dhèu, dꞌèi padedha iisi, dꞌèi tenge jꞌara-jꞌara karehe, aa dꞌèi palabꞌa dènge ina-ama ra. \v 31 Roꞌo boe reꞌa dènge jꞌara dhu mola. Roꞌo boe reꞌa dènge lii pamoa unu ra, ka dhèu lèka heka rèngu. Reꞌa boe sue dhèu. Dènge boe dꞌara kasia ciki sa mi dedha dhèu. \p \v 32 Rèngu reꞌa le atora Ama Lamatua dhu peka na, “Dhèu dhu tao rupa-rupa bhabhelu, hudꞌi abhu huku madhe.” Masi ka reꞌa le atora ne, te ngaa loe boe tao rupa-rupa bhabhelu. Mesa boe seꞌe se di, te ngaa ra dadugu-rariu dhèu leo, sèna ka tao bhelu kahèi. Neꞌe ne seli-kolane! \c 2 \s1 Lamatua nasa kahèi dènge dhèu Yahudi dhu Na hagꞌe nare le \p \v 1 Èu dhu tadèngi le rupa-rupa jꞌara bhabhelu-katubꞌa deo na, si? Hèia èu pangee, na, “Bhabhelu dhèu seꞌe seli-kolane!” Ladhe èu pangee le sèmi èèna, na, mu mage-mage, ee! Te èu mesa mu bhelu sèmi èèna kahèi. Nèti èèna ka, èu dènge boe alasan ho siri iisi èu, masi ka èu ne cee èèna ka. Ladhe èu peka, na, lèke tareꞌa dhèu dhu bhelu sèra abhu huku, te ngaa baku bhèlu, na, èu mesa mu ka pèci sasala mi ngiꞌu èu unu mu. Te èu tao sala sèmi èèna kahèi!\x + \xo 2:1 \xt Mateos 7:1, Lukas 6:37\x* \v 2 Te ngaa èdhi teꞌa, peka na, ladhe Ama Lamatua hia huku mi dhèu bhelu sèra, tatu Nèngu pamaꞌète lii langu ra dènge mola. \v 3 Do, tasamia? Ele boe èu pangee, na, “Lèke tareꞌa ladhe dhèu dhu tao bhelu-katubꞌa sèra abhu hahuku nèti Lamatua.” Aa te ngaa èu kahèi dhu adꞌu-ue bhabhelu sama sèmi rèngu. Te èu pangee, na, “Jaꞌa abhu boe hahuku nèti Lamatua.” Ngangee èèna mai nèti mia? \p \v 4 Ama Lamatua dhu padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èu. Aa Na mau-mau era, nèti tatao èu sèra. Te ngaa tasamia ka èu pahahe Ne? Ele boe èu meꞌa boe, na, Lamatua dhu padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èu ne, sèna ka èu tèke eele sasala èu, aa lèpa hari asa Nèngu. \p \v 5 Te ngaa èu ne kètu hadhu, aa moꞌo boe nanene! Aa moꞌo boe core eele sasala èu, ciki sa hèi! De èu mesa mu ka dhu adꞌu ho abhu huku dhu bia risi hari. Te ropa dꞌai lodꞌo èle rai-haha ne, Lamatua tai-dadoo mamuri dhèu aaꞌi-aaꞌi. Aa èèna na dhèu aaꞌi-aaꞌi reꞌa, na, Lamatua pamaꞌète lii langu dènge mola. Pe Na huku èu bia, lula Na sèmi nare boe tatao èu sèra. \v 6 Mamuri èu tasamia èèna ka, pe Lamatua ka dhu bꞌala madhutu tatao èu.\x + \xo 2:6 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 62:12, Lii Hini 24:12\x* \p \v 7 Te dhèu dhu tao jꞌara beꞌa taruu-taruu, Lamatua hia ne mamuri dhu mola dꞌai mia-mia. Rèngu abhu pakabꞌua nèti dhèu kahèi, kolongara hua iia, dènge mamuri taruu dènge Ne toke dꞌai mia-mia laꞌe. \v 8 Te ngaa Ama Lamatua sèmi nare boe dhèu dhu tao bhelu-katubꞌa. Nèngu nasa titu kèna dènge si, te reꞌa dhoka palabꞌa di. Dhèu se tao boe madhutu jꞌara dhu lèke, te reꞌa dhoka tao madhutu jꞌara dhu bhelu di. \p \v 9 Dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu tao bhelu, bèli-camèdꞌa abhu jꞌajꞌèra. Masi ka dhèu Yahudi, do dhèu Yahudi boe èèna ka, aaꞌi-aaꞌi ra pasae rare.\f + \fr 2:9 \ft Sasuri lii Yunani suri, peka na, “hia uru mi dhèu Yahudi, aa mi dhèu Yahudi boe kahèi.” Ètu dꞌara ayat ceo, sasoa na, “Dhèu aaꞌi-aaꞌi abhu sasusa, risi-risi hari dhèu Yahudi, te ngaa dhèu Yahudi boe abhu kahèi.” Ètu dꞌara ayat canguru, sasoa na, “Èèna na, Lamatua dedꞌe padedha-dedha dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu tao jꞌara beꞌa, risi-risi hari dhèu Yahudi, te ngaa Na dedꞌe dhèu Yahudi boe kahèi.”\f* \v 10 Te ngaa dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu tao jꞌara dhu beꞌa, bèli-camèdꞌa Lamatua dedꞌe padedha-dedha, aa pakabꞌua si, sèna ka ra abhu mamuri mera-milu. Masi ka dhèu Yahudi, do dhèu Yahudi boe èèna ka, rèngu aaꞌi-aaꞌi ra abhu. \v 11 Te Lamatua dhu hagꞌe boe rèhu dhèu!\x + \xo 2:11 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 10:17\x* \p \v 12 Atora Lamatua lèke mi dhèu aaꞌi-aaꞌi. Ladhe abhu dhèu dhu reꞌa boe Atora ne, dhu tao sala, èèna na cèri eele nèngu nèti Lamatua. Aa ladhe dhèu dhu reꞌa le Atora ne, te ngaa na tao sala, pe Lamatua pake hari Atora ne, ho pamaꞌète hahuku na. Rèngu cèri eele nèti Lamatua kahèi, lula ra sisu le Atora Na. \v 13 Neo pabeꞌa dènge Ama Lamatua, ladhe nanene dhoka Atora di, èèna dꞌai mèka. Te hudꞌi tao madhutu ku Atora Na, heka Na sèmi nare si kèna. De baku dhoka nanene di! \p \v 14 Masi ka dhèu Yahudi boe sèra, reꞌa boe isi nèti Atora Lamatua, te ngaa abhu kahèi nèti rèngu dhu tao madhutu Atora ne. Lula dꞌara iiki rèngu unu ra ka dhu peka, mia ka dhu lèke, aa mia ka dhu sale. \v 15 Dènge jꞌara ne rèngu padꞌelo, na, Atora Lamatua dhu suri ètu dꞌara ra, nuka sèmi loa hèngu dhu Lamatua manènu ètu dꞌara ra. Dꞌara rèngu mesa ra, ka dhu tai-dadoo ngaa dhu rèngu adꞌu-ue. Hèia ngangee rèngu unu ra ka dhu galaa, na, rèngu dhu tao sale, aa peka na abhu dhu tao lèke. \v 16 De lodꞌo Ama Lamatua dedꞌe Yesus Kristus jꞌajꞌi Dhèu Pamaꞌète Lii Langu, Na parisa toke lutu jꞌara-jꞌara dhu pahuni ètu dꞌara dhèu. Jaꞌa ajꞌa sèmi neꞌe, sama sèmi dhu suri le ètu dꞌara Lii Lolo Beꞌa Lamatua. \s2 Masi ka dhèu Yahudi tao madhutu Atora Lamatua, te ngaa jꞌara èèna patabuli boe rèngu nèti koasa sasala-sasigo ra \p \v 17 De miu dhèu Yahudi, tasamia? Miu dꞌèi padedha iisi, peka na, dhoka miu di dhu kèpe Atora Lamatua, dhu Na papuru mai re Musa, sina ma? Miu kahèi dꞌèi koa iisi, lula paꞌèci miu dènge Ama Lamatua. \v 18 Tareꞌa! Miu dhu meꞌa le, dadꞌèi Lamatua. Miu dhu meꞌa kahèi, mia ka dhu beꞌa risi. Miu meꞌa mèu le jꞌara se aaꞌi-aaꞌi, lula mese agama ka dhu ajꞌa-nori miu nèti Atora Lamatua. \v 19 Miu padedha iisi, peka na, miu bisa pajꞌujꞌu jꞌara hia dhèu dhu reꞌa boe lasi sa mia. Miu tao iisi nuka sèmi saraa dhu pasaraa dhèu dhu mamuri ètu dꞌara maroga. \v 20 Lula miu kèpe paꞌèra Atora Lamatua, ka miu pangee, na, miu meꞌa aaꞌi mèu-mèu, aa miu kèpe paꞌèra-èra aaꞌi dhu lèke, sina ma? Nèti èèna ka, miu pangee, na, miu bisa nori dhèu goa dènge ana iiki dhu reꞌa boe ngaa-ngaa. \p \v 21 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: miu dꞌèi ajꞌa dhèu leo, te ngaa tasamia ka miu moꞌo boe nori ngiꞌu mi?! Miu dꞌèi caꞌe mimbar, ho peka na, “Dhèu baku manaꞌu.” Te ngaa, nga tao ka miu unu mi manaꞌu?! \v 22 Miu ajꞌa, na, “Baku tao jꞌara makae dènge dhèu dhu jꞌajꞌi boe dhèu èmu-kamali mu.” Te ngaa, nga tao ka miu mesa mi tao jꞌara makae sèmi èèna?! Miu mesa mi dꞌèi boe mèdha sogo-tagu, te ngaa nga tao ka miu manaꞌu pahuni mèdha nèti dꞌara èmu nidhu? \v 23 Miu dꞌèi lole pakapai Atora Lamatua, te ngaa nga tao ka miu mesa mi sisu Atora ne, aa pamakae Lamatua?! \v 24 Te karèi nèti uru ka, dhu suri tèke le ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, na, “Lula bhabhelu miu dhèu Yahudi, nèti èèna ka dhèu leo kara pahahe kolongara Lamatua.”\x + \xo 2:24 \xt Yesaya 52:5\x* \s2 Masi ka dhèu Yahudi suna, te ngaa jꞌara èèna patabuli boe rèngu nèti koasa sasala-sasigo ra \p \v 25 Miu dhèu Yahudi hudꞌi suna ku madhutu Atora Lamatua, sina ma? Èèna jꞌajꞌi mi tadha, peka na, miu dhèu Yahudi dhu unu hak, ho sèmi mere lii padhadha Lamatua. Te ngaa ladhe miu sisu Atora Lamatua, na, Lamatua sèmi nare boe miu. Miu jꞌajꞌi èci èèna ka dènge dhèu Yahudi boe, aa sama sèmi dhèu dhu suna rèdhi mèka. \v 26 Pangee paie-iie! Te ladhe dhèu dhu suna boe, tao madhutu Atora Lamatua, èèna na Lamatua sèmi nare ne, nuka sèmi dhèu Yahudi dhu suna, si? \v 27 Te ngaa baku pamudꞌe! Te ladhe dhèu Yahudi boe, dhu suna boe, tao madhutu Atora Lamatua, èèna na ra padꞌelo ngaa? Ra padꞌelo sasala miu, peka na, dhèu Yahudi dhu suna, sisu Atora Lamatua, masi ka miu dhu unu le Atora ne karèi nèti uru ka. \p \v 28 Baku pangee, na, dhèu dhu jꞌajꞌi ana-èpu Abraham, aa dhu suna ètu kaꞌuri, èèna ka dhu tao ne jꞌajꞌi dhèu unu Lamatua dhu lèke. Aadꞌo! \v 29 Dhu jꞌajꞌi dhèu unu Lamatua dhu lèke, nuka dhèu dhu pabeꞌa dènge Lamatua. Te suna dhu lèke, èèna ka hia dhèu jꞌajꞌi ana Ama Lamatua, dhu tao boe tadha ètu kaꞌuri, te ngaa tadha ètu dꞌara dhèu, dhu Roh Lamatua tao. Dhèu rai-haha koa boe dhèu sèmi sèra, te ngaa Lamatua ka dhu dedꞌe padedha si.\x + \xo 2:29 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 30:6\x* \c 3 \s2 Masi ka dhèu Yahudi dènge hak ho abhu pusaka nèti lii padhadha Lamatua, te ngaa jꞌara èèna patabuli boe rèngu nèti koasa sasala-sasigo ra \p \v 1 Ladhe sèmi èèna, dhèu Yahudi dhu suna sèra, aꞌoto na ngaa? Ele boe miu pangee, na, dhèu Yahudi abhu ae dènge dhu beꞌa risi nèti dhèu Yahudi boe, do? \v 2 Tareꞌa! De dhèu Yahudi abhu oto ètu jꞌara ae-ae. Ka èci, lula Lamatua pangèdꞌu sasabꞌa sa dhèu Yahudi, ho suri aa jꞌaga paie-iie Lii Holo-Nori Na. \v 3 De tasamia? Miu dhu pangee, na, Ama Lamatua bisa boe tao madhutu ngaa dhu Na padhai le, lula abhu dhèu Yahudi cahagꞌe dhu parcaya boe Nèngu, do? \v 4 Bisa boe! Masi ka dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu rai-haha ne kapodꞌe-kabèli, te ngaa Ama Lamatua padhai lii dhu mola taruu! Sanèdꞌe, te dhu suri tèke ètu Sasuri Mola-Mèci lula-nèti ngiꞌu Lamatua, peka na, \q1 “Abhu dhèu dhu pèci sasala, peka na, \q2 Nèngu pamaꞌète lii langu dhu bia cabèka. \q1 Te ngaa pe rèngu reꞌa, na, \q2 ngaa dhu Na peka-padhai èèna lèke tareꞌa. \q1 Nèngu tatu segi, \q2 lula Na bisa boe padhai lii sale.”\x + \xo 3:4 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 51:4\x* \p \v 5 Te ngaa ladhe èdhi tao sala, èèna ka dhu peka paledꞌa mi dhèu aaꞌi-aaꞌi, ngaa dhu Lamatua tao èèna mema lèke tareꞌa. Ladhe sèmi èèna, èdhi peka ngaa hari? Neo peka, na, Lamatua adil boe ladhe Na huku èdhi, do? (Te abhu dhèu cahagꞌe dhu padhai lii sèmi èèna.) \v 6 Bisa boe! Lamatua sala boe ladhe Na huku èdhi. Lula Na dènge hak ho huku dhèu dhu tao sala ètu rai-haha ne. \p \v 7 De ladhe jaꞌa padhai lii monya, èèna peka na, hahuku Lamatua lèke tareꞌa. Ladhe jaꞌa padꞌelo dadedha Na sèmi èèna, nga tao ka Nèngu parisa mamuri jaꞌa, ka pamaꞌète lii langu jaꞌa, na, ngaa dhu jaꞌa adꞌu-ue ne, sala? \v 8 Baku sèmi èèna! Ladhe madhutu ka ngangee sèmi èèna, miu madhutu dhèu dhu peka, na, “Hudꞌi laa èdhi tao bhelu-katubꞌa ae risi hari, sèna ka jꞌara beꞌa asa tabha ae kahèi!” Dhèu dhu peka sèmi èèna, pantas abhu huku. Te ngaa abhu dhèu dhu paꞌele iie kolongara jaꞌa, peka na, jaꞌa ka ajꞌa dhèu sèmi èèna. \s1 Abhu boe ca dhèu sa dhu dꞌara mola, te dhèu aaꞌi-aaꞌi tao sala \p \v 9 De tasamia? Miu pangee, na, èdhi dhèu Yahudi beꞌa risi nèti dhèu Yahudi boe, do? Aadꞌo! Te jaꞌa peka le dènge miu, na, dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu manahu le asa dꞌara sasala, masi ka dhèu Yahudi, do dhèu Yahudi boe. \v 10 Te dhu suri mema ètu dꞌara Sasuri Ama Lamatua dhu Mola-Mèci, na, \q1 “Abhu boe ca dhèu sa dhu mamuri mola taruu. \q2 Èci sa aadꞌo! \q1 \v 11 Abhu boe ca dhèu sa dhu reꞌa mèu jꞌara-jꞌara Ama Lamatua. \q2 Abhu boe èci sa dhu neo patadha dènge Lamatua. \q1 \v 12 Rèngu pakajꞌèu le nèti jꞌara mamuri dhu mola. \q2 Ka rèngu se guna heka mi ngaa èci sa. \q1 Abhu boe ca dhèu sa dhu padꞌelo dꞌara beꞌa. \q2 Èci sa aadꞌo hèi!\x + \xo 3:12 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 14:1-3, 53:1-3\x* \q1 \v 13 Lii padhai ra dhu hèu bhobꞌo, \q2 nuka sèmi roꞌa dhèu madhe dhu ra kèi hari. \q1 Nèti dꞌara hèbꞌa ra kalua dhoka lii kapodꞌe-kabèli di. \q1 Lii dhu kalua nèti dꞌara hèbꞌa ra, \q2 nuka sèmi raco mege.\x + \xo 3:13 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 5:10, 140:4\x* \q1 \v 14 Hèbꞌa ra reꞌa dhoka padhèdꞌa di, \q2 aa lii padhai ra karehe, dhu papèdꞌa dꞌara dhèu, \q3 te èèna ka dhu mai nèti dꞌara rèngu dhu karehe.\x + \xo 3:14 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 10:7\x* \q1 \v 15 Reꞌa boe madhaꞌu ladhe pamadhe dhèu. \q1 \v 16 Sadꞌi rèngu ètu mia èèna ka, na, \q2 lii langu, muri ètu èèna, \q2 aa pasusa rupa-rupa mi dedha dhèu. \q1 \v 17 Mamuri ra dhu reꞌa boe padame, \q2 aa reꞌa boe mamuri dènge dꞌara dhu mau.\x + \xo 3:17 \xt Yesaya 59:7-8\x* \q1 \v 18 Rèngu se bisa boe taha rare dꞌara ra, \q2 lula dènge boe dꞌara madhaꞌu ciki sa mi Ama Lamatua.”\x + \xo 3:18 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 36:2\x* \p \v 19 De èdhi teꞌa, na, Lamatua hia Atora Na mi dhèu dhu pahaha iisi mi Atora sèra. Dènge sèmi èèna, dhèu abhu boe alasan ho siri iisi, peka na, rèngu se, dhèu dꞌara mola. Ladhe dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu rai-haha ne hudꞌi paraga ku dènge Ama Lamatua, te Nèngu ka dhu jꞌue lii langu dhu peka na, sala do aadꞌo. \v 20 Nèti èèna ka, abhu boe ca dhèu sa dhu bisa peka, na, “Ama Lamatua cap jaꞌa, dhèu dꞌara mola, lula jaꞌa tao madhutu aaꞌi Atora Lamatua.” Bisa boe! Te Atora Lamatua ka dhu padꞌelo, na, èdhi aaꞌi-aaꞌi ti tao sala.\x + \xo 3:20 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 143:2, Galati 2:16\x* \s1 Hudꞌi parcaya uuru ku Lamatua Yesus, heka Ama Lamatua cap èdhi, dhèu dꞌara mola \p \v 21 Baku malaa dènge naneo Lamatua dhu pajꞌujꞌu jꞌara, ho èdhi bisa pabeꞌa hari dènge Nèngu. Dhu lèke, ladhe èdhi bisa pabeꞌa dènge Lamatua, te ngaa lula boe nèti èdhi tao madhutu Atora Na. Te Atora Na dhu suri le sèmi èèna, aa dhèu rèti lii padhai Na uru-uru sèra, peka sèmi èèna kahèi ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Na. \v 22 Ama Lamatua peka, na, èdhi dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Ne, ropa èdhi parcaya Yesus Kristus. Nèngu dhu hagꞌe boe rèhu dhèu, te Na tao sèmi èèna mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Yesus.\x + \xo 3:22 \xt Galati 2:16\x* \p \v 23 Te dhèu aaꞌi-aaꞌi tao sala. Nèti èèna ka, dhèu dhu tenge-tenge jꞌara ho neo pabeꞌa ngiꞌu rèngu dènge Ama Lamatua, bisa boe pamèci dènge dadedha Lamatua. \v 24 Masi ka sèmi èèna, te ngaa Ama Lamatua mesa Na ka dhu padꞌelo dꞌara hua iia Na, aa pamaꞌète, peka na, èdhi dènge heka sasala. Na sèmi nare èdhi, lula Yesus Kristus sui nare le èdhi nèti sasala-sasigo èdhi. \p \v 25-26 Ama Lamatua pajꞌujꞌu le Yesus, sèna ka jꞌajꞌi korban papo makae ho saku eele sasala-sigo èdhi. Te ngaa èdhi hudꞌi parcaya Ne, na, Nèngu ka dhu tago nare hahuku èdhi. Ka Na pasuti raa Na, aa madhe gati èdhi. Dènge jꞌara neꞌe, Ama Lamatua peka na, ngaa dhu Na pamaꞌète ne, lèke tareꞌa. Uru èèna, dꞌara Lamatua taleo titu kèna, hèia Na pamaꞌète ho pabhèlu eele sasala-sasigo dhu dhèu adꞌu-ue le. Te ngaa ladhe Na huku boe dhèu dhu tao sala, Nèngu adil boe. De Na bhoke jꞌara, sèna ka Yesus Kristus dui nare hahuku nèti dhèu sala. Limuri ne, Lamatua padꞌelo mi dhèu aaꞌi-aaꞌi, peka na, Nèngu tao dhu beꞌa taruu. Ka dhèu sala aaꞌi-aaꞌi ra dhu parcaya Yesus, Na cap si dhèu mola. \p \v 27 De tasamia? Ele boe miu pangee, na, miu bisa padhai lii lela dedha, lula Ama Lamatua sèmi nare miu, do? Bisa boe! Miu neo padꞌelo Atora èci dhu tao pabeꞌa miu dènge Lamatua, do? Miu pangee, na, Lamatua sèmi nare miu lula miu tao dhu beꞌa, do? Bisa boe! Èdhi teꞌa dhoka pajꞌujꞌu mi Atora dhu peka na, Ama Lamatua sèmi nare èdhi, lula èdhi parcaya Yesus. Nèngu na, kèna! \p \v 28 Nèti èèna ka, èdhi teꞌa sèmi neꞌe: dhèu bisa pabeꞌa dènge Lamatua, nèti ra parcaya Yesus, nèti boe rèngu tao madhutu Atora di. \p \v 29 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: Ama Lamatua sèmi nare dhoka dhèu Yahudi di, do Nèngu sèmi nare dhèu leo kahèi? Lèke! Na sèmi nare aaꞌi! \p \v 30 Te Ama Lamatua ne, dhoka èci di. Aa dhoka jꞌara èci di, dhu Na sèmi nare sèna ka èdhi dhèu rai-haha ne bisa pabeꞌa dènge Ne. Nuka èdhi hudꞌi parcaya Kristus. Jꞌara ne pala mi dhèu Yahudi dènge dhèu Yahudi boe kahèi.\x + \xo 3:30 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 6:4, Galati 3:20\x* \p \v 31 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: ladhe èdhi parcaya Lamatua, èèna na tao Atora Na jꞌajꞌi heka ngaa-ngaa, do? Aadꞌo! Dhu lèke ka, parcaya èdhi èèna ka dhu tao pamèci Atora Na. \c 4 \s2 Conto sèmi baki Abraham: nèngu pabeꞌa dènge Lamatua lula parcaya Ne \p \v 1 Èdhi tare conto nèti Abraham, baki jiꞌi dhèu Yahudi. Èdhi bisa teꞌa ngaa nèti nèngu lula-nèti dhèu bisa pabeꞌa dènge Lamatua, lula parcaya Kristus? \p \v 2 Èdhi bisa teꞌa sèmi neꞌe: ladhe Abraham bisa pabeꞌa dènge Lamatua, lula na tao jꞌara beꞌa, nèngu kahèi abhu hak ho koa iisi ètu madha dhèu rai-haha. Te ngaa ètu madha Lamatua, nèngu bisa boe bhoka hèbꞌa. \v 3 Te dhu suri ètu Sasuri Lamatua dhu Mola-Mèci, peka na, \q1 “Lula Abraham parcaya Ama Lamatua, \q2 nèti èèna ka, Lamatua peka na, Abraham ne dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Nèngu.”\x + \xo 4:3 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 15:6, Galati 3:6\x* \p \v 4 Dhèu sabꞌa, tatu abhu gaji. Èèna na doi iia dꞌara boe, te ngaa doi dhu lamatua na bꞌae ne gati rui-jꞌajꞌèra. Te sèra sa hak nèti dhèu sabꞌa. \v 5 Lamatua ka dhu unu hak, ho peka na, dhèu cee dhu parcaya Yesus Kristus bisa pabeꞌa hari dènge Ne, masi ka uru èèna, dhèu ne tao sala aa pahae boe Lamatua. Abhu boe jꞌara èci sa, dhu dhèu bisa adꞌu-ue, ho pabeꞌa ngiꞌu nèngu dènge Lamatua. Te dhèu hudꞌi parcaya uuru ku Yesus Kristus, heka Lamatua peka na, nèngu dhèu dꞌara mola, aa Lamatua sèmi nare ne. \p \v 6 Dhèu aae Daud peka kahèi, na, dꞌara dhèu karèjꞌe-karae, ropa Ama Lamatua peka na, dhèu se dhu dꞌara mola, masi ka rèngu tao boe ngaa-ngaa. Te Daud suri, na, \q1 \v 7 “Masi ka dhèu se sisu Atora Lamatua, \q2 te ngaa Na saku eele sasala-sasigo si. \q3 Nèti èèna ka, rèngu oto titu kèna! \q1 Dhèu dhu tao bhabhelu, \q2 Lamatua pabhèlu eele sasala si. \q1 \v 8 Te ladhe Lamatua paꞌiga heka sasala dhèu, \q2 na, dhèu sèra oto tareꞌa!”\x + \xo 4:8 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 32:1-2\x* \p \v 9 De ele boe miu pangee, na, dhodhoka dhèu Yahudi dhu suna di, dhu bisa oto, ho ra pabeꞌa dènge Lamatua, si? Aa dhèu suku leo dhu suna boe, bisa boe, si? Aadꞌo! Ngangee sèmi sèra sala! Nèti èèna ka, jiꞌi dhu peka mema-mema le, lula Abraham parcaya Lamatua, ka Lamatua cap ne, dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Nèngu. \v 10 Lodꞌo mia Lamatua cap Abraham sèmi èèna? Lodꞌo dhu na suna le, do dhae? Dhu mola-mola, nuka lèke lodꞌo dhu na suna mèka. \p \v 11 Tareꞌa! Lodꞌo Abraham suna mèka, Ama Lamatua cap nare le nèngu dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Lamatua. Nèbhu ku, heka na suna kèna, ho jꞌajꞌi tadha, na, nèngu jꞌajꞌi le dhèu dhu lèka Lamatua. Dènge sèmi èèna ka, Abraham jꞌajꞌi dhèu oti jꞌara hia dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Lamatua. Te Lamatua sèmi nare dhèu dhu parcaya, ho ra pabeꞌa dènge Lamatua, masi ka ra suna, do aadꞌo.\x + \xo 4:11 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 17:10\x* \v 12 Abraham bhoke jꞌara kahèi hia èdhi dhèu Yahudi dhu suna le. Lula boe nèti èdhi suna, te ngaa lula èdhi parcaya Kristus sama sèmi Abraham parcaya Lamatua lodꞌo dhu na suna mèka. \s1 Ladhe èdhi lèka Ama Lamatua, èdhi sèmi tare ngaa dhu Na pajaji \p \v 13 Ama Lamatua dhu paꞌèki pajaji dènge Abraham, dènge ana-èpu na, peka na, nèbhu-nèbhu rai-haha kateme jꞌajꞌi mi pusaka rèngu. Lamatua pajaji sèmi èèna, lula Abraham parcaya Ne, aa Lamatua cap ne dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Ne. Te ngaa Lamatua pajaji boe sèmi èèna, ladhe dhoka Abraham tao madhutu Atora Lamatua.\x + \xo 4:13 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 17:4-6, 22:17-18, Galati 3:29\x* \p \v 14 Te ladhe dhèu dhu madhutu dhoka Atora Lamatua di, bisa sèmi rare pusaka dhu Lamatua moa, sasoa na, parcaya mi Lamatua parcuma di. Aa lii pajaji Lamatua èèna guna boe ngaa-ngaa.\x + \xo 4:14 \xt Galati 3:18\x* \v 15 Ètu era mia abhu Atora Lamatua, ètu èèna kahèi dhèu sisu Atora èèna. Aa ladhe dhèu sisu Atora Lamatua, na, Lamatua nasa, hèia Na huku si. Aa ladhe Atora Lamatua aadꞌo, tatu dhèu sisu boe. \p \v 16 Nèti èèna ka, èdhi hudꞌi parcaya ku Lamatua. Èèna ka dhu risi eele nèti aaꞌi-aaꞌi. Te Lamatua dꞌèi padꞌelo dènge mola-mola dꞌara hua iia Na mi dhèu dhu parcaya Ne. Aa ladhe èdhi lèka Ne, sama sèmi Abraham, tatu èdhi abhu ngaa dhu Na moa, masi ka èdhi dhèu Yahudi dhu tao madhutu Atora Na, do aadꞌo. De èdhi aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Ne, sama sèmi ana-èpu Abraham.\x + \xo 4:16 \xt Galati 3:7\x* \v 17 Lamatua dhu peka tèke le ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Na, aku Nèngu na, “Jaꞌa adꞌu-ue sèna ka èu jꞌajꞌi bèi-baki nèti suku ae-ae.” Abraham parcaya Ama Lamatua. Nèbhu-nèbhu ka Ama Lamatua tao pajꞌajꞌi lii moa Na. Nèngu kahèi dhu pamamuri hari dhèu madhe. Lamatua dhoka padhai lii di, ka ngaa-ngaa dhu aadꞌo, jꞌajꞌi dènge.\x + \xo 4:17 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 17:5\x* \p \v 18 Masi ka Abraham dènge mèka ana, te ngaa na lèka Ama Lamatua, aa tatae Lamatua tao madhutu lii pajaji Na. Nèti parcaya èèna ka, Lamatua tao ne jꞌajꞌi mi “bèi-baki nèti suku ae-ae.” Èèna nuka sèmi dhu suri ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, na, “Ana-èpu ae-ae bèli-camèdꞌa mai nèti èu.”\x + \xo 4:18 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 15:5\x* \v 19 Abraham lèka èra Lamatua, masi ka neꞌa nèngu dhu heka bhora le, umur dhu cangasu tèu kèna. Era ana nèti Sara dhu bèdho mèno le, aa na heka dꞌai seli le.\x + \xo 4:19 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 17:17\x* \v 20 Te ngaa lalèka Abraham kura boe, ho pangee na, Lamatua bisa boe tao madhutu lii padadha Na. Parcaya na asa tabha èra mi Lamatua, aa na dedꞌe padedha kolongara Lamatua. \v 21 Abraham lèka tareꞌa-reꞌa, ngaa dhu Lamatua padhadha le, Nèngu bisa tao. \v 22 Nèti èèna ka, Ama Lamatua cap Abraham, peka na, dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Nèngu. \p \v 23 Sasuri Mola-Mèci Lamatua peka na, Lamatua ige boe sèmi èèna hia Abraham mesa na, \v 24 te ngaa mi èdhi kahèi! Te ladhe èdhi parcaya Lamatua, Na cap èdhi kahèi dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Ne. Lamatua ka dhu pamamuri hari Kètu èdhi, Yesus nèti mamadhe Na. \v 25 Yesus madhe, lula èdhi adꞌu-ue sasala-sasigo. Hèia Na mamuri hari, ho bhoke jꞌara, sèna ka èdhi bisa pabeꞌa hari dènge Ama Lamatua.\x + \xo 4:25 \xt Yesaya 53:4-5\x* \c 5 \s1 Dhèu bisa pabeꞌa hari dènge Ama Lamatua sadꞌi dhoka ra parcaya Yesus Kristus \p \v 1 De, lula èdhi parcaya Ama Lamatua, nèti èèna ka Na cap èdhi dhèu dꞌara mola. Hèia dꞌara èdhi jꞌajꞌi mola-mèci hia Lamatua, lula Kètu èdhi, Yesus Kristus, dhu Lamatua pua mai, bhoke jꞌara ho èdhi bisa padame dènge Ama Lamatua. \v 2 Kristus padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èdhi, lula èdhi parcaya le Nèngu. Nèti èèna ka, dꞌara èdhi jꞌajꞌi èra. Aa dꞌara èdhi karae kahèi, lula teꞌa, na, bèli-camèdꞌa Lamatua neo dedꞌe èdhi, sèna ka teꞌa mèu dadedha Na. \p \v 3 Masi ka èdhi abhu rupa-rupa sasusa, te ngaa dꞌara èdhi karejꞌe-karae taruu. Te èdhi teꞌa, na, jꞌèra uuru ku heka bisa taha dènge èra risi hari. \v 4 Ladhe èdhi èra ka ètu dꞌara jꞌajꞌèra, èèna ka dhu tao èdhi manahu boe, aa mamuri èdhi pakarejꞌe dꞌara Lamatua. Ladhe èdhi mamuri sèmi èèna, èèna ka dhu paꞌèra parcaya èdhi, peka na, pe Lamatua neo padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èdhi. \v 5 Ladhe lalèka èdhi asa èra sèmi èèna, èdhi makae boe. Te Lamatua dhu bagi le hia èdhi, Roh Na dhu Mola-Mèci, sèna ka èdhi teꞌa mèu, na, Nèngu dhu sue èdhi titu kèna. \p \v 6 Nèngu padꞌelo sasue Na sèmi neꞌe ka: ropa èdhi mampu boe pabeꞌa dènge Lamatua, teꞌa boe, na, Lamatua dhu pua Kristus madhe pala èdhi. Te ngaa èdhi dhu mamuri pusi-pahae boe Lamatua. Lamatua pili lodꞌo dhu lèke sèna ka tao aaꞌi-aaꞌi sèra. \v 7 Pangee paie-iie ku! Te cadhui ku abhu dhèu dhu sadia madhe hia angalai na dhu dꞌara mola. Ele boe abhu dhèu cahagꞌe dhu sadia madhe, ho soru dhèu dꞌara beꞌa. \v 8 Te ngaa Ama Lamatua padꞌelo le sasue Na ae-ae mi dedha èdhi. Lula, lodꞌo èdhi mamuri ètu dꞌara sasala era, Kristus madhe le gati èdhi. \p \v 9 Ama Lamatua cap èdhi, dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Ne, lula Kristus pasuti raa Na, sèna ka madhe gati èdhi. Aa te ngaa, ladhe dhèu ue sasala, Lamatua nasa. Te ngaa nèti mamadhe Kristus, èdhi dhu tao sala abhu heka huku. \p \v 10 Uru èèna, èdhi pamusu dènge Lamatua. Te ngaa Ana Ama Lamatua mesa Na madhe, ho cuhi dꞌara Lamatua, sèna ka èdhi bisa padame dènge Lamatua. De limuri ne, èdhi pamusu heka, te ngaa pabeꞌa hari le. Risi-risi hari, Kristus dhu mamuri hari le, pe dꞌai lodꞌo èle rai-haha ne, Na hia èdhi mamuri, sèna ka èdhi baku lèke hahuku. \v 11 Mesa boe èèna di! Dꞌara èdhi bisa karae, peka na, “Lamatua ne, dedha risi eele!” lula èdhi paꞌèki dènge Ne. Èdhi bisa jꞌajꞌi dhèu unu Na, lula Kètu èdhi, Yesus Kristus, madhe le pala èdhi, sèna ka èdhi padame dènge Ama Lamatua. \s1 Ladhe èdhi pasoro Adam dènge Kristus, abhu dhu sama, aa abhu dhu sama boe \p \v 12 De karèi nèti uuru èèna ka, Adam ka dhu tao uru sasala-sasigo. Nèti èèna ka, Ama Lamatua hia boe ne mamuri taruu. Hèia karèi nèti lodꞌo èèna ka, dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu rai-haha ne madhutu adꞌu-ue sasala kahèi, èci èèna ka dènge nèngu. Aa, lula rèngu tao sala sama sèmi Adam, ka rèngu aaꞌi-aaꞌi ra hudꞌi madhe ku nuka sèmi nèngu kahèi.\x + \xo 5:12 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 3:6\x* \v 13 Uru-uru sèra, lodꞌo Ama Lamatua papuru mèka Atora Na, dhèu tao le sasala dhu pale-lème le rai-haha ne. Te ngaa, lula dènge mèka Atora, ka abhu boe dhu ige sasala-sasigo dhèu sèra. \v 14 Mulai nèti Adam toke dꞌai Musa sèmi rare Atora Lamatua èèna, dhèu aaꞌi-aaꞌi tatu madhe. Masi ka rèngu sisu boe paredha Lamatua dhu pangèdꞌu mi Adam, te ngaa ra tao rupa-rupa sasala. Nèti èèna ka, rèngu hudꞌi madhe ku, nuka sèmi Adam. \p Ladhe èdhi pasoro Adam dènge Lamatua Yesus, abhu dhu sama, aa abhu dhu sama boe. Te Adam èci èèna ka dènge rupa dhu pajꞌujꞌu asa raropa Yesus, dhu bèli-camèdꞌa èèna cèu mai. \v 15 Te ngaa sasala Adam, sama boe dènge babeꞌa dhu Yesus hia èdhi. Te dhèu èci, nuka Adam, sisu paredha Lamatua. Nèti èèna ka, dhèu aaꞌi-aaꞌi ra hudꞌi madhe ku. Te ngaa Dhèu èci hari, nuka Yesus Kristus, tao rupa-rupa babeꞌa hia mi èdhi, aa pamata boe dhèu bꞌala babeꞌa Na. Nèti tatao ca Dhèu neꞌe ka, padꞌai mi dhèu aaꞌi-aaꞌi ra, te Ama Lamatua dꞌèi tao beꞌa hia èdhi. \v 16 Dhu Ama Lamatua pangèdꞌu mi èdhi, sama boe dènge sasala dhu Adam tao èèna. Ropa Adam tao sasala, Ama Lamatua pamaꞌète lii langu, peka na “Èu sala. De èu hudꞌi abhu huku!” Te ngaa masi ka dhèu ue sasala ae titu kèna, Ama Lamatua, dhu parisa mamuri dhèu aaꞌi-aaꞌi, neo padꞌelo dꞌara hua iia Na era, aa pamaꞌète, na, “Èu sala boe. De èu bebas le, aa mu abhu heka huku. Mai, sèna ka pabeꞌa hari dènge Jaꞌa!” \v 17 De ca dhèu nuka Adam dhu tao sala, aa sisu paredha Lamatua. Nèti èèna ka, limuri ne dhèu aaꞌi-aaꞌi hudꞌi madhe ku. Te ngaa Dhèu èci hari, nuka Yesus Kristus dhu tao beꞌa. Lula tatao Na dhu beꞌa èèna ka, èdhi bisa pabeꞌa hari dènge Lamatua. Èèna nuka sèmi mèdha èci dhu Na hia iia dꞌara mi èdhi. Na neo hia èdhi mamuri dhu lèke, sama sèmi èdhi jꞌajꞌi angalai Dhèu Aae. \p \v 18 De nèti ca dhèu dhu adꞌu-ue sasala, na bhoke jꞌara ho Ama Lamatua babège eele dhèu aaꞌi-aaꞌi nèti madha Na. Aa nèti ca Dhèu leo hari dhu tao jꞌara dhu lèke, Na bhoke jꞌara ho dhèu aaꞌi-aaꞌi bisa pabeꞌa hari dènge Lamatua, sèna ka mamuri mola dènge Ne. \v 19 Madhutu aꞌabhu jaꞌa sèmi neꞌe: Adam ne, ca dhèu dhu dꞌèi boe nanene Lamatua, ka sisu paredha Lamatua. Aa dhèu ae kahèi madhutu tao sasala, sama sèmi Adam. Aa Yesus ne, ca Dhèu dhu nanene Lamatua, ka tao madhutu dadꞌèi Lamatua. Nèngu ka dhu bhoke jꞌara, sèna ka dhèu ae bisa pabeꞌa hari dènge Lamatua. \p \v 20 Ama Lamatua papuru Atora Na re Musa, ho dhèu aaꞌi-aaꞌi reꞌa mèu, mia dhu sala. Te ngaa ètu mia-mia sasala dhèu asa tabha ae. Ètu èèna kahèi, Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na ae risi hari. \v 21 Uru èèna, bhabhelu ètu dꞌara dhèu abhu koasa dhu uri rèngu, toke ra tao sasala dhu nèti mamadhe. Te ngaa limuri ne, jꞌara beꞌa dhu Kètu èdhi, Yesus Kristus tao èèna, Ama Lamatua pake ho padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èdhi. Aa jꞌara beꞌa ne dènge koasa sèna ka ator èdhi kahèi, hèia èdhi bisa pabeꞌa dènge Ama Lamatua, aa mamuri mola taruu dènge Ne. \c 6 \s1 Èdhi hudꞌi tèke eele sasala-sasigo, ho mamuri madhutu dadꞌèi Lamatua \p \v 1 De èdhi peka ngaa hari? Ele boe miu pangee, na, “Ama Lamatua pabhèlu eele le sasala èdhi, lula dꞌara hua iia Na. Nèti èèna ka, hudꞌi laa èdhi tino tao sala, sèna ka Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na risi hari mi èdhi.” \v 2 Aadꞌo sèmi èèna! Lèke boe ladhe èdhi tao sala taruu. Te èdhi dhu pamaꞌète tare le, peka na, èdhi tèke eele aaꞌi le sasala-sasigo èdhi. Lula èdhi paꞌèki heka dènge bhabhelu-katubꞌa, èèna nuka sèmi èdhi dhu madhe le! Te dhèu dhu madhe le bisa heka tao sala, si? Ladhe èdhi madhe le, tasamia hari èdhi bisa mamuri adꞌu-ue sasala? Bisa boe, sina ma? \p \v 3 Ele boe miu meꞌa boe, na, ropa sarani èdhi, èèna jꞌajꞌi tadha, na, èdhi tèke eele le mamuri dhui, ho abhu mamuri hiu, nuka dhu paꞌèki dènge Yesus Kristus. Èèna sama sèmi èdhi madhe le palere-lere dènge Ne. \v 4 Lodꞌo Kristus madhe, ra padhane Ne. Aa lodꞌo ra sarani èdhi, èèna nuka sèmi èdhi madhe kahèi, tèke eele mamuri dhui, hèia ra padhane èdhi. De Ama Lamatua pake koasa Na dhu kapai aae èèna, ho pamamuri hari Kristus nèti mamadhe Na. Ama Lamatua dꞌèi ladhe èdhi sèmi tare koasa Na kahèi, ho mamuri hari jꞌajꞌi dhèu dhu hiu.\x + \xo 6:4 \xt Kolose 2:12\x* \p \v 5 Te èèna sama sèmi èdhi madhe palere dènge Yesus. De èdhi dhu paꞌèki dènge Ne, tatu bèli-camèdꞌa èdhi mamuri hari nèti mamadhe, sama sèmi Nèngu mamuri hari. \p \v 6 Uru èèna, èdhi jꞌajꞌi dhèu dhu tao rupa-rupa sasala. Te ngaa mamuri èdhi dhu dhui èèna, madhe le, èci èèna ka dènge paku pamadhe èdhi ètu ajꞌu palolo-palèbha palere-lere dènge Kristus. Limuri ne, bhabhelu ètu dꞌara èdhi dènge heka koasa ho uri èdhi. Limuri ne, èdhi aadꞌo heka ètu dꞌara aꞌèki sèna ka tao hari sasala. Te èdhi sèmi heka ènu dhu dènge boe hak ho pili neo tao ngaa. \v 7 Ladhe dhèu dhu madhe le, nèngu bebas le, si? Abhu heka ngaa èci sa laka-seti ne, ho adꞌu-ue hari sasala. \p \v 8 De, lula èèna nuka sèmi èdhi madhe le palere-lere dènge Kristus, na, èdhi parcaya, peka na, bèli-camèdꞌa èdhi mamuri taruu dènge Ne kahèi. \v 9 Èdhi teꞌa, na, lula Yesus Kristus mamuri hari le nèti mamadhe Na, de Nèngu bisa heka madhe hari. Te abhu boe èci sa dhu dènge koasa ho pamadhe hari Ne. \v 10 Na madhe ca tèka èèna ka, ho segi koasa nèti sasala. Te ngaa limuri ne Na mamuri ho pakabꞌua Ama Lamatua. \p \v 11 Miu hudꞌi tao ku iisi sèmi èèna. Nuka sèmi miu dhu madhe le, nèti èèna ka sasala dènge heka koasa mi dedha miu. De limuri ne, miu hudꞌi mamuri ku ho pakabꞌua Ama Lamatua, lula miu dhu paꞌèki le dènge Yesus Kristus. \p \v 12 Bhabhelu ètu dꞌara èu dhu dènge koasa. Baku soro tèke bhabhelu èèna ator èu, ka èu dhoka madhutu dadꞌèi ngiꞌu aae sèna ka èu tao bhabhelu-katubꞌa. Te èèna na ngiꞌu aae èu madhe. \v 13 Aa baku soro isi èu sèna ka tao jꞌara dhu lèke boe, te èèna sala kahèi. Te ngaa pangèdꞌu mamuri èu mi Ama Lamatua di, sèna ka Nèngu ka dhu uri mamuri èu. Sama sèmi èu dhu madhe le, ka mamuri hari. De pake la mamuri èu kateme aaꞌi, sèna ka tao jꞌara dhu lèke sèra, hia mi Lamatua. \v 14 Baku soro tèke sèna ka sasala ator miu, sama sèmi sasala ka dhu jꞌajꞌi lamatua miu. De limuri ne miu hudꞌi mamuri madhutu ia ka atora Musa, sèna ka pabeꞌa hari dènge Ama Lamatua. Te miu dhu mamuri mola le, lula Lamatua dhu padꞌelo le dꞌara hua iia Na mi miu. De limuri ne dꞌara hua iia Lamatua ka dhu uri mamuri miu. \s1 Èdhi nuka sèmi ènu dhu sabꞌa madhutu dadꞌèi Lamatua \p \v 15 De tasamia? Ele boe miu ngee, na, “Èdhi madhutu ia ka atora Musa, ho pabeꞌa hari dènge Ama Lamatua. De hudꞌi laa èdhi tao sala taruu di. Te Lamatua neo padꞌelo dꞌara hua iia Na era mi èdhi!” Miu pangee sèmi èèna ka, si? Jaꞌa pasanèdꞌe, èèna na sale! \p \v 16 Jaꞌa kore upama nèti ènu dènge lamatua na. Ladhe miu soro ngiꞌu mi ho sabꞌa hia dhèu èci, na, miu hudꞌi nanene, aa sabꞌa madhutu dadꞌèi na. Te nèngu èèna kètu miu, aa miu jꞌajꞌi ènu na. Sèmi èèna kahèi, miu bisa pili neo madhutu mia. Te miu bisa pili, sèna ka adꞌu-ue sasala, hèia miu jꞌajꞌi mi ènu nèti sasala ne. Te ngaa ladhe miu pili sèmi èèna, miu tao iisi mi pacèri nèti Ama Lamatua. Do, miu bisa pili tao dhu lèke, dènge jꞌajꞌi ènu dhu tao madhutu ngaa dhu Lamatua pua mi. Ladhe pili sèmi èèna, miu bisa pabeꞌa dènge Ne! \p \v 17 Uru èèna, miu soro tèke sèna ka sasala uri miu, te ngaa limuri ne miu nanene dꞌara iiki miu, sèna ka tao madhutu ngaa dhu dhèu sarani ajꞌa-nori miu. Nèti èèna ka jaꞌa manèngi makasi mi Lamatua. \v 18 Te Lamatua dhu patalale le miu nèti koasa sasala, toke sasala sèra uri heka miu. De limuri ne, jꞌara dhu lèke ka dhu uri miu. \p \v 19 Jaꞌa peka neꞌe, pake conto dhu jꞌajꞌi bèli-bèli, nèti lamatua dènge ènu, sèna ka miu meꞌa malai ngaa dhu jaꞌa peka-padhai. Uru èèna, miu hia ngiꞌu miu jꞌajꞌi ènu sèna ka tao sala, dhu pakajꞌalu miu madhutu atora Musa. Te ngaa limuri ne, miu hudꞌi hia ngiꞌu miu jꞌajꞌi ènu dhu meꞌa dhoka tao dhu beꞌa di, dhu hia miu jꞌajꞌi dhèu mola-mèci ètu madha Ama Lamatua. \p \v 20 Uru èèna, ropa miu dhoka nanene aa tao madhutu dadꞌèi sasala, miu moꞌo boe nanene aa tao dhu lèke. \v 21 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: Miu abhu ngaa dhu beꞌa nèti tatao miu sèra? Aadꞌo, sina ma? Aa te ngaa, ngaa dhu miu abhu sèra tao miu miꞌe makae di. Lula miu tao sala sèmi èèna, ka dhu miu abhu, nuka Lamatua soro kabodho mi miu. \p \v 22 Te ngaa limuri ne, Ama Lamatua patalale eele le miu nèti lamatua uru èèna, de miu parluu ia ka tao sasala. De neꞌe ne miu hudꞌi jꞌajꞌi ku dhèu sabꞌa nèti Ama Lamatua. Lèpa lodꞌo limuri, pe miu jꞌajꞌi mola-mèci hia Ne, aa abhu mamuri mola-mèci dhu dꞌai mia-mia. \v 23 Te ropa èdhi tao sasala, Lamatua tule eele èdhi toke dꞌai mia-mia. Èèna ka dhu èdhi abhu. Èdhi madhe kèna! Te ngaa Ama Lamatua bhoke le jꞌara èci hia èdhi. Te Na neo hia iia èdhi mamuri mola dhu maꞌète boe. Èdhi abhu mamuri èèna, ladhe èdhi jꞌajꞌi dhèu unu Kètu èdhi, Yesus Kristus. \c 7 \s1 Ladhe dhèu madhe le, atora huku dènge heka hak \p \v 1 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Jaꞌa neo padhai lii dènge miu dhu meꞌa mèu atora huku sèra. Sèmi neꞌe ka: ladhe miu mamuri era, atora huku dènge hak ho ator miu. Te ngaa ladhe miu madhe le, atora huku dènge heka hak mi miu. \p \v 2 Jaꞌa kore pakasame nèti atora dhèu èmu-kamali. Ladhe dhèu bhèni èci leo le èmu dènge mone èci, na, madhutu atora huku, dua ra jꞌajꞌi dhèu èmu-kamali toke madhe. Te ngaa ladhe dhèu mone madhe uuru, bhèni balu ne paꞌèki heka dènge atora deo na. Nèngu bisa hari leo-èmu. \v 3 Te ngaa ladhe bhèni ne leo hari èmu lodꞌo dhèu èmu na mamuri era, nèngu bersina. Te ngaa ladhe dhèu èmu na madhe le, atora nèti laleo èmu lèke heka nèngu. Bhèni ne jꞌajꞌi dhèu kalora iisi. De ladhe na madhèdi hari dènge dhèu leo, madhutu atora, nèngu bersina boe. \p \v 4 Sèmi èèna kahèi dènge miu dhèu parcaya! Sèmi neꞌe: Kristus madhe le. Èèna nuka sèmi miu madhutu madhe dènge Ne kahèi, hèia tèke eele mamuri miu dhu dhui. Ka atora huku lèke heka mi miu. Limuri ne atora huku lèke heka miu, te ngaa mamuri miu paꞌèki dènge Kristus, dhu mamuri hari nèti mamadhe Na. Èèna cakaraa dènge bhèni balu dhu leo hari èmu. Ngaa-ngaa tao boe. De limuri ne aaꞌi-aaꞌi dhu miu adꞌu-ue sèra, hia mi Lamatua. \p \v 5 Te uru èèna, èdhi tao dhoka madhutu dadꞌèi ngiꞌu aae èdhi di. Lula èdhi teꞌa atora, èèna ka dhu hia èdhi sisu atora sèra, ho tao jꞌara-jꞌara dhu lèke boe. De sasala èdhi sèra ka dhu tao Ama Lamatua soro kabodho mi èdhi. \v 6 Uru èèna, èdhi hudꞌi tao madhutu ku atora. Te ngaa limuri ne, atora ne lèke heka èdhi, dhu tèke eele le mamuri dhu dhui. Madhutu dadꞌèi jꞌara dhui, na, Atora Musa dhu suri ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci èèna, dhu èki tèke èdhi. Te ngaa madhutu dadꞌèi jꞌara hiu, na, èdhi paꞌèki heka dènge atora èèna. Te Roh Lamatua ka dhu uri èdhi! Nèti èèna ka, limuri ne èdhi sabꞌa dhoka hia Lamatua. \s1 Atora Musa pajꞌujꞌu bhabhelu ètu dꞌara èdhi \p \v 7 De èdhi neo peka ngaa? Neo peka, na, “Atora dhu Lamatua hia re Musa ne, sala!” Aadꞌo! Te ladhe jaꞌa keꞌa mèu boe atora ne, tatu jaꞌa bisa boe keꞌa jꞌara-jꞌara dhu lèke boe ètu dꞌara jaꞌa. Nuka sèmi, abhu atora dhu peka na, “Mage dꞌara neo mere mèdha-panyau dhèu.” Te ngaa dènge jꞌara tasamia ka, jaꞌa bisa keꞌa, na, dꞌara neo sèmi èèna, sala, ladhe keꞌa boe atora èèna? Bisa boe!\x + \xo 7:7 \xt Kalua nèti Masir 20:17, Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 5:21\x* \v 8 Te ngaa lula abhu atora dhu peka sèmi èèna, èèna nuka sèmi jꞌara-jꞌara bhelu ètu dꞌara jaꞌa, sèna ka jaꞌa neo kore rupa-rupa mèdha-panyau dhèu. Ladhe dènge boe atora dhu kai, sasala na abhu boe koasa ho ator dhèu. \p \v 9 Ètu mamuri jaꞌa uru èèna, jaꞌa keꞌa mèu mèka dadꞌèi nèti Atora Lamatua. Nèbhu-nèbhu ku, heka keꞌa kèna. Nèti èèna ka, jaꞌa mulai maseꞌa, na, jaꞌa sisu le Atora sèra ka adꞌu-ue sasala. De hua nèti sasala èèna ka, jaꞌa hudꞌi madhe ku. \v 10 Hèia dꞌara jaꞌa roe bhilu, te keꞌa na, jaꞌa mesa ku bisa boe pabeꞌa jaꞌa dènge Lamatua, ladhe tao madhutu dhoka Atora Na. De pantas ladhe jaꞌa abhu nanasa nèti Lamatua, nuka huku madhe èèna, lula jaꞌa sisu le Atora Na. Aa te ngaa Lamatua hia atora ne, sèna ka dhèu bisa mamuri dhu lèke. Te ngaa bagi jaꞌa, Atora ne ka dhu paꞌele iie jaꞌa, ka Lamatua soro kabodho mi jaꞌa. \v 11 Atora ne mema padꞌelo jꞌara mamuri dhu mola. Te ngaa abhu bhabhelu dhu subꞌu ètu dꞌara jaꞌa. Nèti èèna ka, jaꞌa tipu hari ngiꞌu jaꞌa mesa ku, ho pangee na, jaꞌa bisa pabeꞌa jaꞌa dènge Ama Lamatua, sadꞌi jaꞌa tao madhutu Atora Na. Hèia èèna nuka sèmi Atora mesa èèna ka dhu tao toke Lamatua madꞌenge dènge jaꞌa.\x + \xo 7:11 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 3:13\x* \p \v 12 De ladhe deo na dhèu peka na, “Atora dhu Lamatua hia re Musa èèna, sala,” na, jaꞌa dhaa na, “Aadꞌo! Atora Lamatua ne, mola-mèci!” Aa paredha aaꞌi-aaꞌi ètu dꞌara Atora ne mola-mèci, lèke, aa beꞌa kahèi. \p \v 13 Ele boe miu pangee, na, Atora ne ka dhu tao Lamatua soro kabodho mi jaꞌa, do? Aadꞌo! Te masi ka jaꞌa keꞌa Atora sèra, te ngaa jaꞌa nanene taruu bhabhelu ètu dꞌara jaꞌa, nèti èèna ka jaꞌa tao sala. De nèti sasala jaꞌa èèna ka Lamatua soro kabodho mi jaꞌa. Atora ne mema beꞌa, te èèna ka dhu padꞌelo jꞌara-jꞌara bhelu-katubꞌa dhu tao èdhi pacèri nèti Ama Lamatua. De ropa Lamatua padꞌelo jꞌara mamuri dhu lèke, Atora èèna ka dhu peka paledꞌa, na, bhabhelu ètu dꞌara èdhi èèna, beꞌa boe. \s1 Babeꞌa dènge bhabhelu patula-pajuku ètu dꞌara èdhi \p \v 14 Èdhi teꞌa, na, Atora dhu Lamatua pangèdꞌu re Musa, puru mai nèti Roh Lamatua. Te ngaa jaꞌa ne dhoka dhèu rai-haha biasa di, dhu dènge dꞌara dhu èra boe. Hèia jaꞌa nanene jꞌara-jꞌara bhelu ètu dꞌara jaꞌa, toke jaꞌa manahu asa dꞌara sasala. Èèna nuka sèmi sasala dhu jꞌajꞌi lamatua jaꞌa, aa jaꞌa jꞌajꞌi mi ènu nèti sasala. \v 15 Pamalaa jaꞌa. Jaꞌa keꞌa boe ngaa ka dhu jaꞌa tao. Te jaꞌa tao boe madhutu ngaa dhu jaꞌa neo tao. Te ngaa jaꞌa tao madhutu ngaa dhu jaꞌa dꞌèi boe tao.\x + \xo 7:15 \xt Galati 5:17\x* \v 16 Ladhe jaꞌa tao ngaa dhu jaꞌa neo boe tao, jaꞌa mangaku, na, Atora Lamatua ne lèke. \v 17 De jaꞌa boe ka dhu uri ngiꞌu jaꞌa. Te bhabhelu dhu muri ètu dꞌara jaꞌa ka dhu uli jaꞌa! \p \v 18 Jaꞌa keꞌa le, na, abhu boe jꞌara dhu beꞌa muri ètu dꞌara jaꞌa. Te jaꞌa ne dhèu rai-haha dhu dꞌara karehe. Dꞌèi do dꞌèi boe, jaꞌa bisa boe pakaseti iisi sèna ka tao dhu lèke. Jaꞌa dꞌèi tao dhu beꞌa, te ngaa jꞌajꞌi boe! \v 19 Te jaꞌa dꞌèi tao dhu beꞌa, te ngaa jꞌajꞌi boe tao. Aa koꞌo boe tao dhu bhelu, te ngaa cèku tao! \v 20 De ladhe jaꞌa adꞌu-ue ngaa dhu koꞌo boe tao, èèna mai boe nèti jaꞌa mesa ku, te ngaa lula sasala dhu muri ètu dꞌara jaꞌa. \p \v 21 Neꞌe ne jꞌajꞌi mi tateꞌa èci, sèmi neꞌe ka: masi ka jaꞌa neo tao dhu beꞌa, te ngaa abhu bhabhelu dhu palabꞌa ètu dꞌara jaꞌa. \v 22 Aa te ngaa madhutu iia-iia ètu dꞌara jaꞌa karejꞌe titu kèna, ladhe jaꞌa pangee Atora Lamatua. \v 23 Te ngaa nuka sèmi abhu koasa ètu dꞌara jaꞌa dhu paꞌele iie jaꞌa. Te jaꞌa neo tao dhu beꞌa, te ngaa jꞌajꞌi boe. Èèna nuka sèmi koasa bhabhelu ètu dꞌara jaꞌa dhu kèpe nare jaꞌa, ho laka-seti madhutu ne. \v 24 Ira ii, kasian, ee! Jaꞌa ne dhèu jꞌèra! Dhèu cee ka dhu bisa patabuli jaꞌa nèti koasa bhabhelu dhu muri ètu dꞌara jaꞌa ne, dhu tao Lamatua madꞌenge dènge jaꞌa? \p \v 25 Te ngaa malo-malo ka! Ama Lamatua unu Na ka dhu bhoke jꞌara ho patabuli eele jaꞌa! Jaꞌa manèngi makasi ae-ae mi Lamatua, lula Kètu èdhi Yesus Kristus bisa hia mamuri mi jaꞌa! De ladhe jaꞌa mamuri maena dhoka mi ngiꞌu jaꞌa di, na, jaꞌa jꞌèra. Masi ka jaꞌa neo tao madhutu Atora Lamatua, te ngaa abhu koasa bhabhelu ètu dꞌara jaꞌa, dadugu jaꞌa, sèna ka tao taruu dhoka bhabhelu-katubꞌa di. \c 8 \s1 Èdhi bisa mamuri mola, ladhe paꞌèki dènge Roh Lamatua \p \v 1 De Ama Lamatua huku boe dhèu dhu paꞌèki dènge Yesus Kristus! \v 2 Te abhu dua lii tateꞌa dhu lèke: ka èci peka na, ladhe èdhi paꞌèki dènge Yesus Kristus, Roh Lamatua hia koasa mi èdhi ho bisa mamuri mola. Ka dua peka na, abhu bhabhelu ètu dꞌara èdhi dhu kakèjꞌi èdhi ho tao sala. Aa ladhe èdhi tao sala, Ama Lamatua madꞌenge dènge èdhi. Aa ladhe èdhi abhu Roh Lamatua, Na patalale èdhi nèti koasa sasala. \p \v 3 Masi ka èdhi tao madhutu atora Musa, èèna bisa boe patabuli èdhi nèti koasa sasala, lula èdhi se dhoka dhèu rai-haha biasa di dhu tao bhabhelu katubꞌa taruu. Te ngaa Lamatua ka dhu bhoke jꞌara. Te Nèngu pua Ana Mone mesa Na mai, sèna ka jꞌajꞌi dhèu rai-haha biasa, sama sèmi èdhi kahèi. Masi ka èdhi dhèu rai-haha biasa tao rupa-rupa sasala, te ngaa Yesus mesa-mesa Na dhu tao nèdhi boe sasala ngaa-ngaa. Ngaa hari, Nèngu jꞌajꞌi korban, ho saku eele sasala-sasigo dhèu. \v 4 Ama Lamatua hia Kristus mai, sèna ka Na madhe, ho hudꞌi laa èdhi bisa tao jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu lèke, madhutu Atora Lamatua. Ka limuri ne, èdhi tao jꞌara-jꞌara dhu mola madhutu dadꞌèi Roh Lamatua, aa tao heka madhutu dadꞌèi dꞌara unu ti. \p \v 5 Dhèu dhu mamuri madhutu dadꞌèi dꞌara unu ra, tao sèmi èèna lula ra pangee dhoka jꞌara bhabhelu di. Te ngaa dhèu dhu mamuri madhutu dadꞌèi Roh Lamatua, rèngu dhoka pangee jꞌara-jꞌara dhu pakarejꞌe dꞌara Roh Lamatua di. \v 6 Dhèu dhu soro tèke bhabhelu ator ngangee na, sama sèmi dhèu dhu nanene boe Roh Lamatua, nuka sèmi dꞌara nèngu aadꞌo heka dènge Lamatua. Te ngaa dhèu dhu soro tèke Roh Lamatua ator ngangee na, mamuri na mola, aa dꞌara na mera-milu. \p \v 7 Dadꞌèi èdhi dhèu rai-haha ne, palabꞌa bia dènge dadꞌèi Lamatua. Hèia èdhi toꞌo boe pahaha iisi ho nanene Lamatua, lula èdhi mesa ti bisa boe. \v 8 Te dhèu dhu soro tèke dadꞌèi ra ator rèngu, dꞌèi do dꞌèi boe, èèna bisa boe pakarejꞌe dꞌara Lamatua. \p \v 9 Te ngaa miu se, dhèu dhu mamuri bhelu heka, madhutu dadꞌèi dꞌara mi. Te ladhe abhu Roh Lamatua dhu mamuri ètu dꞌara miu, miu tao jꞌara-jꞌara dhu pakarejꞌe dꞌara Nèngu. (Te ngaa ladhe abhu dhèu dhu Roh Kristus pea boe ètu dꞌara na, nèngu jꞌajꞌi boe dhèu unu Lamatua.) \v 10 Ngiꞌu aae miu bèli-camèdꞌa madhe, lula sasala dhu miu tao uru sèra. Te ngaa, lula limuri ne Kristus mamuri ètu dꞌara miu, roh miu mamuri taruu, lula Ama Lamatua cap le miu dhèu dꞌara mola, hèia miu pabeꞌa hari le dènge Ne. \v 11 Te Ama Lamatua ka dhu pamamuri hari Yesus Kristus nèti mamadhe Na. De masi ka èdhi madhe, te ngaa ladhe Roh Lamatua dhu mamuri ètu dꞌara èdhi, pe Nèngu pamamuri hari èdhi kahèi. Sasoa na, Na pamamuri èdhi sama sèmi Na pamamuri hari Kristus.\x + \xo 8:11 \xt 1 Korintus 3:16\x* \s1 Roh Lamatua peka na, èdhi jꞌajꞌi ana-ana Ama Lamatua \p \v 12 De sèmi neꞌe aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Èdhi dhu dènge kèlu-gꞌètu. Mage nèti kèlu-gꞌètu ne, ho mamuri èdhi madhutu dadꞌèi dhèu rai-haha di, te ngaa èdhi hudꞌi mamuri madhutu dadꞌèi Ama Lamatua. \v 13 Te ladhe èdhi mamuri madhutu dhoka bhabhelu ètu dꞌara èdhi di, tatu Lamatua soro kabodho mi èdhi, aa èdhi pasae tare huku madhe! Te ngaa ladhe èdhi soro tèke Roh Lamatua palaho koasa sasala ètu dꞌara èdhi, èèna na èdhi heka bisa mamuri dhu mola kèna. \p \v 14 Dhèu dhu nanene Roh Lamatua, sèna ka Na ator si, na, dhèu seꞌe ka dhu jꞌajꞌi ana-ana Ama Lamatua. \v 15 Ladhe èdhi soro tèke Roh Lamatua ator èdhi, Na tao boe èdhi sèmi ènu dhu mamuri dhoka dènge dꞌara madhaꞌu di. Uru èèna, èdhi mamuri sèmi èèna ka. Te ngaa, lula èdhi sèmi tare le Roh Lamatua ho uri èdhi, èdhi teꞌa le, na, èdhi jꞌajꞌi le ana-ana Ama Lamatua. Nèti èèna ka, Nèngu dꞌèi tadèngi, ladhe èdhi paroa Ne, “Ama Pasue!”\x + \xo 8:15 \xt Markus 14:36, Galati 4:6\x* \p \v 16 Dꞌara èdhi unu ti ka dhu peka na, èdhi jꞌajꞌi ana-ana Lamatua. Aa Roh Lamatua kahèi peka sèmi èèna. \v 17 Ladhe èdhi jꞌajꞌi ana-ana Lamatua, èèna sasoa na, bèli-camèdꞌa èdhi sèmi tare pusaka Na, lula Nèngu jꞌajꞌi Ama èdhi. Aa ladhe Ama hia pusaka mi Ana Na Kristus, èdhi kahèi sèmi palere-lere dènge Ne. Te ngaa abhu ca jꞌara era: èdhi hudꞌi abhu ku jꞌajꞌèra, sama sèmi Kristus kahèi dhu abhu le jꞌajꞌèra, sèna ka bèli-camèdꞌa Lamatua dedꞌe èdhi padedha-dedha, nuka sèmi Nèngu dedꞌe padedha-dedha le Kristus.\x + \xo 8:17 \xt Galati 4:5-7\x* \s1 Bèli-camèdꞌa Lamatua dedꞌe èdhi padedha-dedha \p \v 18 Te ngaa madhutu aꞌabhu jaꞌa, jꞌajꞌèra dhu èdhi pasae neꞌe ne, kabꞌua na aadꞌo, ladhe pasoro dènge dadedha dhu Lamatua neo padꞌelo mi èdhi. \v 19 Madhutu iia-iia na, aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Lamatua pajꞌajꞌi ètu dedha-liru dènge rai-haha, dhu mate tatae neo rèdhi Na padꞌelo ana-ana Na sèra, nuka cee! Te Na neo padꞌelo dènge ra, dènge dꞌara karejꞌe-karae. \v 20 Te Ama Lamatua pajꞌajꞌi dedha-liru dènge rai-haha, aa dènge isi ra aaꞌi-aaꞌi, sèna ka tao madhutu dadꞌèi Na. Te ngaa ra madhutu boe, lula boe dadꞌèi rèngu, te ngaa nèti dadꞌèi Lamatua, te Na huku si sèna ka paꞌele iie si. Masi ka sèmi èèna, te ngaa abhu era maena era.\x + \xo 8:20 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 3:17-19\x* \v 21 Te limuri ne aaꞌi-aaꞌi dhu Lamatua pajꞌajꞌi sèra ele iie, aa abhu boe jꞌara kalua. Te ngaa èèna na, Lamatua neo patabuli si, sèna ka ra ele iie heka, te ngaa rèngu bisa jꞌajꞌi kapai titu kèna madhutu dadꞌèi Na. Lamatua kahèi neo dedꞌe padedha-dedha ana-ana Na, ho patabuli rèngu nèti dhu ele iie sèra. \p \v 22 Te èdhi teꞌa le, na, abhu jꞌajꞌèra ae ètu rai-haha ne. Karèi nèti uru ka dꞌai doe neꞌe, aaꞌi-aaꞌi dhu Lamatua pajꞌajꞌi sèra, taraa pèdꞌa, dhu ra tatae ho Lamatua tao aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi hiu. Èèna nuka sèmi bhèni dhu taraa kabake pèdꞌa neo nara iisi. \v 23 Mesa boe rai-haha di dhu tatae, te ngaa èdhi kahèi mate sèmi èèna. Masi ka Lamatua hia uru le Roh Na mi èdhi, èdhi taraa dꞌara pèdꞌa kahèi. Te èdhi dhu tatae mate Ama Lamatua dedꞌe nare èdhi jꞌajꞌi ana-ana dhu mola, dènge patabuli ngiꞌu èdhi aaꞌi-aaꞌi nèti dhu ele iie.\x + \xo 8:23 \xt 2 Korintus 5:2-4\x* \p \v 24 Lodꞌo Lamatua hia èdhi mamuri, Na peka kahèi, bèli-camèdꞌa Na tao sèmi ngaa. Te ngaa limuri ne, èdhi dhu tatae era lula dhae jꞌajꞌi mèka. Ladhe èdhi tèdhi ka jꞌara èci dhu jꞌajꞌi le, èdhi pamata heka neo tèdhi jꞌara èèna. Te dhèu parluu heka mate, sèna ka rèdhi jꞌara dhu jꞌajꞌi le, sina ma? \v 25 Te ngaa ladhe èdhi dhu tatae ho neo tèdhi ca jꞌara dhu dhae jꞌajꞌi mèka, èdhi paꞌèra dꞌara taruu. \p \v 26 Sèmi èèna kahèi, lodꞌo èdhi mate tae-tae èèna, Roh Lamatua ka dhu soru-bara èdhi, lula èdhi se dhu roe-bhilu, aa teꞌa boe sabajꞌa dhu lèke. Te ngaa Roh Lamatua unu Na ka dhu sabajꞌa gati èdhi, masi ka teꞌa dhoka taraa di, aa teꞌa boe sabajꞌa peka lii ngaa. \v 27 Ama Lamatua mesa Na ka dhu neꞌa aaꞌi mèu-mèu, dhu èdhi neo peka nèti dꞌara èdhi. Nèngu neꞌa ngangee Roh Na kahèi. Nèti èèna ka, Nèngu neꞌa aaꞌi jꞌara-jꞌara dhu Roh Na neo peka ho soru-bara èdhi. Te ngangee Roh Lamatua, èci èèna ka dènge ngangee Ama Lamatua mesa Na. Aa Roh Na dhu sabajꞌa mi Ama Lamatua, manèngi sèna ka Lamatua soru-bara dhèu parcaya sèra. Te Roh ne sabajꞌa madhutu dadꞌèi Lamatua. \p \v 28 De limuri ne èdhi teꞌa le sèmi neꞌe: Ama Lamatua tao aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi mi beꞌa hia dhèu dhu sue Nèngu. Te karèi nèti uru ka, Lamatua dhu ator nare le jꞌara tasamia dhu Na neo tao hia mi rèngu. Aa Na paroa le rèngu, peka na, “Mai ka! Mai jꞌajꞌi dhèu unu Jaꞌa!” \v 29 Lula uru-uru sèra, Na tadhe le rèngu aa hagꞌe nare si, sèna ka jꞌajꞌi ca ropa dènge Ana Na, nuka Kristus. Te Kristus ka dhu Ana uuru, aa dhu leo sèra jꞌajꞌi mi ari Na. \v 30 Dhèu dhu Lamatua tadhe karèi nèti uru sèra, Na paroa nare le, sèna ka jꞌajꞌi dhèu unu Na. Aa rèngu kahèi, dhu uru èèna dhèu sala, Na tao si jꞌajꞌi dhèu mola, sèna ka pabeꞌa hari dènge Ne. Aa Na dedꞌe si padedha-dedha. \s1 Ama Lamatua sue èdhi titu kèna \p \v 31 De èdhi peka ngaa hari nèti jꞌara se aaꞌi-aaꞌi ra? Ama Lamatua dhu bhiri nare èdhi. Aa ladhe sèmi èèna, dhèu cee dhu bisa labꞌa hari èdhi? Abhu boe, sina ma? \v 32 Ama Lamatua taha boe Ana Na. Te ngaa soro Ana Na ho madhe jꞌajꞌi korban, sèna ka soru-bara èdhi aaꞌi-aaꞌi ti. Lula Ama Lamatua taha boe Ana Na, èdhi bisa teꞌa, na, bèli-camèdꞌa Na hia iia èdhi jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu beꞌa. Lèke, si? \p \v 33 Ele boe miu pangee, na, abhu dhèu dhu bisa pèci sasala asa dhèu dhu Lamatua hagꞌe nare sèra? Te ngaa aadꞌo, si? Te Lamatua mesa Na ka dhu cap èdhi jꞌajꞌi dhèu mola dhu dènge heka sasala, ho èdhi pabeꞌa hari dènge Ne. \p \v 34 Ele boe miu pangee, na, abhu dhèu era dhu peka na, hudꞌi Lamatua huku ku dhèu dhu Na hagꞌe nare sèra. Te ngaa bisa boe! Te Yesus Kristus dhu madhe le. Risi-risi hari, Lamatua ka dhu pamamuri hari Ne nèti mamadhe Na. Hèia Lamatua dedꞌe Ne, sèna ka pamadhèdi Ne ètu era dhu kabꞌua risi re baboa gꞌana Na. Aa ètu èèna, Nèngu loe boe sabajꞌa hia èdhi. \p \v 35 Ele boe miu pangee, na, abhu dhèu do, jꞌara dhu leo, dhu bisa tao Kristus sue heka èdhi, do? Bisa boe! Masi ka èdhi paraga dènge lii langu do, sasusa do, manganga-madꞌèu do, unu boe mèdha-papake do, mamadhe-mamopo do, dhèu neo pamadhe do, te ngaa Kristus sue èdhi taruu. Abhu boe èci sa dhu bisa pacèri èdhi nèti sasue Kristus. \v 36 Ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Lamatua suri tèke, peka na, \q1 “Dhèu loe boe tenge jꞌara neo pamadhe èdhi, \q2 lula èdhi jꞌajꞌi dhèu unu Lamatua. \q1 Rèngu tao èdhi, \q2 nuka sèmi kalèbho dhu ra neo roro.”\x + \xo 8:36 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 44:23\x* \p \v 37 De masi ka èdhi paraga dènge sasusa sèmi ngaa èèna ka, te ngaa èdhi segi le, lula Kristus sue èdhi titu kèna! \p \v 38 Jaꞌa keꞌa mèu le, na, abhu boe jꞌara èci sa dhu bisa hagꞌe eele sasue Lamatua nèti dedha èdhi. Masi ka èdhi mamuri do, èdhi madhe do, abhu ana pajuu nèti sorga do, dhu rèdꞌu paredha do, abhu koasa do, lii langu dhu jꞌajꞌi limuri do, dhu jꞌajꞌi bèli-camèdꞌa do, \v 39 koasa ètu dedha-liru do, koasa ètu rai-haha do, mèdha leo dhu Lamatua tao nare le — abhu boe èci sa dhu bisa pacèri èdhi nèti Ama Lamatua, dhu kai Ne, sèna ka sue ia ka èdhi! Lula èdhi dhu paꞌèki le dènge Kètu èdhi, Yesus Kristus, dhu Lamatua pua mai. \c 9 \s1 Ama Lamatua hagꞌe nare dhèu Israꞌel sèra \p \v 1 Èdhi dhu paꞌèki dènge Kristus, padhai lii dhu lèke. De jaꞌa monya boe miu. Dꞌara iiki jaꞌa kahèi, peka na, Roh Lamatua dhu ator dꞌara jaꞌa. \v 2-3 Jaꞌa peka sèmi neꞌe ka: dꞌara jaꞌa susa. Jaꞌa rasa bia, lula jaꞌa ngee kèdhi dhèu-dhèu jaꞌa mesa ku. Te jaꞌa neo sèna ka dhèu jaꞌa, dhèu Yahudi\f + \fr 9:2-3 \ft Dhèu \ft \+it Yahudi\+it*, èci èèna ka dènge bangsa Israꞌel, nuka dhèu Yahudi dhu pea ètu rai Israꞌel; aa dhu ètu era-era leo kahèi. Te ngaa suku \+it Yahuda\+it* sama boe dènge suku Yahudi. Te suku Yahuda, nuka èci nèti canguru dua suku Israꞌel.\f* sèra, paꞌèki dènge Kristus kahèi, te ngaa ae dhu parcaya boe Nèngu. Ladhe sèmi jaꞌa dhu bisa bhoke jꞌara hia rèngu, jaꞌa sadia manèngi ho Lamatua huku jaꞌa, sèna ka gati si. Aa jaꞌa sadia manèngi kahèi, sèna ka Lamatua hagꞌe eele jaꞌa nèti Kristus, ho rèngu bisa paꞌèki dènge Ne. \v 4 Aa te ngaa, rèngu se dhèu Israꞌel, nuka bangsa èci dhu kalua hua iia titu kèna. Lamatua dhu dedꞌe le rèngu se, jꞌajꞌi ana-ana Na karèi nèti katanga rai ka. Na padꞌelo dadedha Na mi rèngu. Na paꞌèki dènge ra rupa-rupa lii pajaji. Na pangèdꞌu si Atora Na. Rèngu ka dhu reꞌa mèu pahaha iisi mi Lamatua, aa sabꞌa hia Ne. Lamatua dhu pamoa le, neo padꞌelo dꞌara hua iia Na mi rèngu.\x + \xo 9:4 \xt Kalua nèti Masir 4:21, 14:22\x* \v 5 Dhèu Yahudi jꞌajꞌajꞌi ra nèti bèi-baki jiꞌi, nuka: Abraham, Isak dènge Yakob (dhèu rare ngara ‘Israꞌel’ nèti Yakob). Aa Kristus, dhu Lamatua pajaji mema karèi nèti uru-uru ka ho pua mai èèna, jꞌajꞌajꞌi Na nèti bèi-baki jiꞌi dhèu Yahudi kahèi. Kristus neꞌe ka, Ama Lamatua kahèi dhu nèdꞌu paredha mi aaꞌi-aaꞌi se. De lèke, ladhe dhèu dedꞌe koa-kio hia Ne toke dꞌai mia-mia. Lèke tareꞌa!\x + \xo 9:5 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 32:22-32\x* \p \v 6 Masi ka abhu dhèu Israꞌel ae ka dhu sèmi mèka Kristus, te ngaa dhèu bisa boe peka, na, lii pajaji Lamatua èèna jꞌajꞌi boe. Baku ngee, na, dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi nèti bèi-baki Israꞌel sèra, jꞌajꞌi bangsa Israꞌel dhu Ama Lamatua hagꞌe nare ho jꞌajꞌi dhèu unu Na. \v 7 Nuka sèmi, dhèu ae-ae jꞌajꞌajꞌi ra nèti bèi-baki jiꞌi, Abraham. Te ngaa rèngu aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi boe ana-èpu dꞌèlu Abraham dhu Ama Lamatua hagꞌe nare. Te Lamatua dhu peka le dènge Abraham, aku Nèngu na, “Ana-èpu èu dhu Jaꞌa tadhe, dhoka rèngu dhu jꞌajꞌi nèti ana mu Isak di.”\x + \xo 9:7 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 21:12\x* \p \v 8 Sasoa na, karèi nèti uru dꞌai sange neꞌe, ana-èpu aaꞌi-aaꞌi boe nèti baki jiꞌi Abraham, dhu jꞌajꞌi ana-ana Ama Lamatua. Dhodhoka ana-èpu dhu jꞌajꞌi nèti lii pajaji Lamatua dènge Abraham di, dhu Lamatua tadhe. Rèngu ka di dhu jꞌajꞌi ana-ana Lamatua dhu lèke. \v 9 Te Lamatua paꞌèki lii pajaji dènge Abraham, peka na, “Pe dꞌai tèu mai nèi, Jaꞌa lèpa hari mai. Lodꞌo èèna dhèu èmu èu Sara nara iisi le ana mone ca dhèu.”\x + \xo 9:9 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 18:10\x* \p \v 10 Mesa boe èèna di. Te Isak dènge dhèu èmu na Ribka, nara iisi ana kajari dua. \v 11-12 Lodꞌo Ribka nara iisi mèka ana na si, rèngu se dhae tao mèka jꞌara dhu mola, do dhu bhelu. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Lamatua peka uuru le dènge Ribka lula-nèti ana kajari dhu kalua uuru, peka na, “Bèli-camèdꞌa aꞌa ne sabꞌa hia ari na.” Lamatua peka sèmi èèna ho padꞌelo, na, ladhe Nèngu hagꞌe nare le dhèu èci, Nèngu dhu neꞌa le, neo pake dhèu ne sèna ka tao tasa mera mia. Hèia Lamatua pili ari na, jꞌajꞌi dhèu unu Na. Lamatua parluu heka pamata, ho laladhe ari ne neo tao ngaa, lula Lamatua dhu neꞌa mema le.\x + \xo 9:11-12 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 25:23\x* \v 13 Te Lamatua dhu peka le ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Na, aku Nèngu na, \q1 “Jaꞌa pili kore le Yakob, \q2 te ngaa Jaꞌa tule eele Esau.”\x + \xo 9:13 \xt Meliaki 1:2-3\x* \p \v 14 De èdhi peka tasamia? Ele boe cahagꞌe peka na, “Lamatua pamaꞌète lii langu, bia cabèka, do?” Bisa boe! \v 15 Te uru èèna, Ama Lamatua dhu peka le dènge Musa, na, \q1 “Ladhe abhu dhèu dhu paraga dènge sasusa, \q2 Jaꞌa ka dhu pili neo padꞌelo rasa kasia mi cee, aa Jaꞌa ka dhu pili neo bhoke dꞌara Jaꞌa mi dhèu dhu Jaꞌa pajꞌujꞌu unu Ku.”\x + \xo 9:15 \xt Kalua nèti Masir 33:19\x* \p \v 16 De dhèu neꞌe rasa boe dꞌara taleo Lamatua, lula dadꞌèi nèngu unu na, do, lula tatao unu na. Te ngaa lula Lamatua mesa Na ka dhu neo padꞌelo dꞌara taleo Na mi dhèu neꞌe. \v 17 Te ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, Lamatua padhai lii dènge dhèu aae Masir, peka na, “Jaꞌa dedꞌe kore èu jꞌajꞌi dhèu aae, lula Jaꞌa neo pake èu ho padꞌelo koasa Jaꞌa mi dhèu ae-ae. Dènge sèmi èèna, dhèu dhu pale-lème rai-haha ne, bisa koa-kio kolongara Jaꞌa.”\x + \xo 9:17 \xt Kalua nèti Masir 9:16\x* \p \v 18 De ladhe Lamatua neo padꞌelo rasa kasia Na mi dhèu èci, na, Nèngu tao. Aa ladhe Na neo tao dꞌara ca dhèu adhu sèmi hadhu, na, Nèngu tao sèmi èèna kahèi.\x + \xo 9:18 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 7:7-9\x* \s1 Lamatua bisa padꞌelo rasa kasia Na, te ngaa Na sèmi nare boe bhabhelu \p \v 19 Ladhe sèmi abhu dhèu dhu sisu jaꞌa, peka na, “Kèri sèmi èèna, ladhe Lamatua neo adꞌu jꞌara èci, cee ka dhu bisa labꞌa Ne? Aadꞌo, sina ma? De nga tao ka Nèngu neo pèci sasala mi dedha èdhi? Èèna adil boe!” \p \v 20 Ladhe abhu dhu pangee sèmi èèna, jaꞌa dhaa sèmi neꞌe ka: “Èu pangee na, èu ne cee?! Èu neo padhai lii labꞌa Lamatua, do?” Baku sèmi èèna! Te ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, abhu dhu suri, peka na, “Ladhe dhèu tao mèdha èci, abhu ètu mia mèdha ne karèi hari dhèu dhu tao ne peka na, ‘Nga tao ka èu tao jaꞌa sèmi neꞌe!?’ ”\x + \xo 9:20 \xt Yesaya 29:16, 45:9\x* \v 21 Nuka sèmi dhèu tao èru rai. Nèti rai mea ca kahore, nèngu dènge hak tao gꞌala dhu kaleꞌe cue, sèna ka dhèu koa ne. Dhèu ne dènge hak kahèi, pake rai mea ca kahore ne tao era kaboko maruru èci, madhutu dadꞌèi na. \p \v 22 Sèmi èèna kahèi dènge Ama Lamatua. Nèngu dènge hak ho tao madhutu dadꞌèi Na. Nèngu neo padꞌelo mi dhèu aaꞌi-aaꞌi, na, Nèngu nasa, aa tule eele bhabhelu-katubꞌa dhu dhèu tao. Nèngu neo ho dhèu reꞌa kahèi, na, Nèngu unu koasa ae-ae. Sèna ka dhèu bisa reꞌa, Nèngu taha dꞌara dènge dhèu dhu tao rupa-rupa bhabhelu-katubꞌa. Te ngaa mi dhèu bhelu-katubꞌa, dhoka mate lodꞌo di, ho ra ele iie aaꞌi. \v 23 Lamatua adꞌu-ue jꞌara ne, ho pajꞌujꞌu mi dhèu ae, na, Nèngu neo padꞌelo rasa kasia Na mi dhèu cahagꞌe. Rèngu seꞌe ka dhu Na hagꞌe nare mema le, sèna ka dedꞌe si padedha-dedha. Aa Na neo sèna ka dhèu reꞌa, na, Nèngu mesa Na ka dhu dedha risi aaꞌi. \v 24 Te èdhi se dhu Na pili nare le, ho jꞌajꞌi dhèu unu Na. Èdhi se, cahagꞌe nèti dhèu Yahudi, aa cahagꞌe hari nèti dhèu leo rai kara. \v 25 Uru èèna, Lamatua pake dhèu nèti lii padhai Na, ngara na Hosea, ho suri dhèu leo rai kara sèra, peka na, \q1 “Abhu dhèu dhu uru èèna, unu boe Jaꞌa, \q2 te ngaa Jaꞌa neo paroa kore si, na, \q3 ‘Miu se, dhèu Jaꞌa.’ \q1 Aa abhu suku dhu uru èèna, Jaꞌa sue boe, \q2 te ngaa Jaꞌa neo paroa kore si, na, \q3 ‘Miu se, suku dhu Jaꞌa sue.’ ”\x + \xo 9:25 \xt Hosea 2:23\x* \p \v 26 Hosea suri kahèi, na, \q1 “Ètu èèna, \q2 ètu era dhu Lamatua peka dènge si, na, \q3 ‘Miu se, jꞌajꞌi boe dhèu Jaꞌa!’ \q1 Pe Lamatua dhu Mamuri èèna, neo peka dènge si, aku Nèngu na, \q2 ‘Limuri ne, miu jꞌajꞌi le ana-ana Jaꞌa!’ ”\x + \xo 9:26 \xt Hosea 1:10\x* \p Na peka sèmi èèna, lula Na kasia mi dhèu Yahudi boe sèra. \p \v 27 Dhèu nèti lii padhai Lamatua èci hari, nuka Yesaya, peka nèdhi le lula-nèti suku Israꞌel, na, \q1 “Masi ka dhèu Israꞌel ca nau-ca nadha, \q2 nuka sèmi salae dhasi, \q1 te ngaa bèli-camèdꞌa Ama Lamatua patabuli rèngu nèti koasa sasala-sasigo ra, \q2 dhoka dhèu ciki di. \q1 \v 28 Te èèna dꞌai lodꞌo na, \q2 ho Ama Lamatua pamaꞌète lii langu nèti dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu rai-haha ne, \q3 sama sèmi dhu Na peka mema le. \q2 Te ngaa Na pamata heka, \q3 te Na pamèci nare lai-lai!”\x + \xo 9:28 \xt Yesaya 10:22-23\x* \p \v 29 Lodꞌo uru èèna, Yesaya peka le lula-nèti dhèu Yahudi sèra, aku nèngu na, \q1 “Èdhi oto, \q2 lula Ama Lamatua dhu Koasa Risi Aaꞌi èèna, \q2 soro tèke sèna ka ana-èpu èdhi cahagꞌe abhu sodꞌa. \q1 Te ladhe aadꞌo sèmi èèna, \q2 na, èdhi se aadꞌo heka le, \q3 nuka sèmi dhèu kota Sodom dènge kota Gomora sèra.”\x + \xo 9:29 \xt Yesaya 1:9\x* \s1 Lii Lolo Beꞌa hia suku Israꞌel dhu roꞌo boe nanene Lamatua \p \v 30 De èdhi neo peka ngaa? Èdhi neo peka, na, “Dhèu dhu Yahudi boe sèra mai nèti mia-mia. Uru èèna rèngu tenge boe jꞌara ho pabeꞌa rèngu dènge Lamatua. Te ngaa limuri ne, ra pabeꞌa le dènge Ne, lula parcaya Yesus Kristus. \v 31 Te ngaa dhèu Israꞌel sèra, neo ae le tenge jꞌara sèna ka tao madhutu atora Musa, ho pabeꞌa rèngu dènge Lamatua, te ngaa jꞌajꞌi boe.” \p \v 32-33 Nga tao ka rèngu bisa boe pabeꞌa dènge Lamatua? Lula rèngu dhodhoka neo tao madhutu atora di, sèna ka Na sèmi nare si nuka sèmi dhèu dhu dꞌara mola, te ngaa rèngu parcaya boe Yesus Kristus. Hèia rèngu oe sèmi kadhunu sa, lèke “hadhu kadhunu” cue. Neꞌe ne ka naneo nèti Sasuri Mola-Mèci Lamatua, dhu peka na, \q1 “Ladhe ku sa neꞌe! \q2 Te Jaꞌa pamadhèdi le ca Dhèu \q3 ètu ledhe Sion, nuka kota Yerusalem. \q1 Dhèu ne nuka sèmi hadhu cue, \q2 dhu dhèu kadhunu lèke Ne. \q1 Te ngaa cee dhu parcaya Ne, \q2 nèngu parluu boe makae.” \p Hadhu ne, nuka Yesus. Te ngaa dhèu Israꞌel tule eele Ne. Èèna na sama sèmi rèngu kadhunu, ka bèbha lula hadhu deo na.\x + \xo 9:32-33 \xt Yesaya 28:16\x* \c 10 \p \v 1 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Jaꞌa neo dhèu Israꞌel abhu ngaa? Jaꞌa sabajꞌa ho hudꞌi laa Lamatua patalale rèngu nèti koasa sasala-sasigo ra. Ladhe jꞌajꞌi ka sèmi èèna, dꞌara jaꞌa heka karejꞌe kèna! \p \v 2 Jaꞌa bisa peka jꞌara-jꞌara nèti tatao dhèu seꞌe: rèngu se majꞌèni neo madhutu Ama Lamatua. Masi ka ra majꞌèni sèmi èèna, te ngaa reꞌa mèu boe jꞌara dhu lèke. \v 3 Lula rèngu reꞌa boe jꞌara mamuri dhu mola, dhu bisa pabeꞌa dhèu dènge Lamatua, nèti èèna ka dhèu se bhoke jꞌara unu ra, ho neo sèku pabeꞌa dènge Lamatua. Dènge sèmi èèna, rèngu roꞌo boe nanene Ne. \p \v 4 Ladhe dhèu madhutu dhoka atora di, sèna ka Lamatua sèmi nare si, na, èèna dꞌai mèka. Nèti èèna ka, Kristus pamèci nare aaꞌi mèu-mèu le, sèna ka èdhi bisa pabeꞌa dènge Lamatua. Ka limuri ne dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Kristus bisa pabeꞌa dènge Ama Lamatua. \s1 Lamatua neo patabuli dhèu aaꞌi-aaꞌi nèti koasa sasala-sasigo ra \p \v 5 Uru èèna, Musa padꞌelo le jꞌara ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, sèna ka dhèu bisa pabeꞌa dènge Ama Lamatua, sadꞌi ra tao madhutu aaꞌi mèu-mèu Atora Lamatua. Nèngu suri, peka na, “Dhèu cee dhu tao madhutu aaꞌi Atora ne, bèli-camèdꞌa rèngu abhu mamuri mola.”\x + \xo 10:5 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 18:5\x* \p \v 6 Te ngaa Sasuri Mola-Mèci Lamatua padꞌelo jꞌara leo, peka na, dhèu bisa pabeꞌa dènge Ama Lamatua sadꞌi rèngu parcaya Yesus Kristus. Dhu suri tèke, na, “Mage karèi, peka na, ‘Cee ka dhu bisa caꞌe asa sorga?’ ” (Èèna, nuka sèmi dhèu neo caꞌe laꞌe peka dènge Kristus, na, èdhi dhèu rai-haha dꞌèi ladhe Nèngu puru mai sèna ka hia mamuri mi èdhi.) \v 7 Sasuri Mola-Mèci suri kahèi, peka na, “Mage karèi, na ‘Cee ka dhu neo puru laꞌe asa dꞌara naraka, ètu era dhèu madhe sèra?’ ” (Èèna, nuka sèmi dhèu dhu puru laꞌe ho pacaꞌe Kristus nèti era mamadhe Na, sèna ka hia mamuri mi èdhi.) \p \v 8 Baku sèmi èèna! Te ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci suri, na, “Lii moa nèti Lamatua ètu katanga madha èu! Te lii moa èèna abhu le ètu hèbꞌa dènge dꞌara èu.” Lii moa ne dhu èdhi peka-padhai dènge dhèu, peka na, “Ladhe èu neo abhu mamuri, na, hudꞌi parcaya ku Kristus!”\x + \xo 10:8 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 30:12-14\x* \v 9 Ladhe èu mangaku dènge hèbꞌa mu, peka na, “Kristus èèna, Kètu jaꞌa,” aa parcaya ètu dꞌara èu, na, Ama Lamatua pamamuri hari le Yesus Kristus nèti mamadhe Na, ka Ama Lamatua patabuli èu nèti koasa sasala-sasigo èu. \v 10 Te ladhe èu parcaya Kristus dènge dꞌara kateme, Ama Lamatua cap èu, peka na, èu dhèu dꞌara mola dhu pabeꞌa dènge Ne. Aa ladhe èu mangaku dènge hèbꞌa mu, peka na, Yesus jꞌajꞌi Kètu èu, Ama Lamatua patabuli èu nèti koasa sasala-sasigo èu kahèi. \v 11 Ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Lamatua, dhu suri, peka na, “Cee dhu parcaya Ama Lamatua, bèli-camèdꞌa, naꞌe boe makae, lula Lamatua neo tao jꞌajꞌi aaꞌi mèu-mèu, ngaa dhu Na peka nare le.”\x + \xo 10:11 \xt Yesaya 28:16\x* \v 12 Dhèu Yahudi dènge dhèu Yahudi boe, èci èèna ka. Beda boe. Abhu dhoka Kètu èci di, aa Nèngu ka Kètu nèti suku aaꞌi-aaꞌi. Nèngu neo padꞌelo dꞌara hua iia Na ae-ae mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu manèngi bara nèti Nèngu. \v 13 Te ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci dhu suri, na, “Dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu manèngi Lamatua soru-bara si, pe Nèngu patabuli si nèti koasa sasala-sasigo ra.”\x + \xo 10:13 \xt Yoel 2:32\x* \p \v 14 Te ngaa tasamia dhèu bisa manèngi bara nèti ca dhèu, ladhe rèngu dhae parcaya mèka ne? Aa tasamia rèngu bisa parcaya ne, ladhe rèngu dhae tadèngi mèka jꞌara mamuri dhèu ne? Tasamia rèngu bisa tadèngi lula-nèti nèngu ne, ladhe abhu boe dhèu dhu lole dènge ra? \v 15 Aa tasamia rèngu bisa lole dènge dhèu, ladhe abhu boe dhu pua-paleha si? Ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, peka na, “Ladhe dhèu rèti mai Lii Lolo Beꞌa, mamai dhèu seꞌe se beꞌa titu kèna!”\x + \xo 10:15 \xt Yesaya 52:7\x* \p \v 16 Te ngaa miu kahèi meꞌa, na, abhu dhèu Israꞌel cahagꞌe roꞌo boe nanene Lii Lolo Beꞌa Lamatua. Te Yesaya, ca dhèu dhu nèti lii padhai Lamatua, suri peka na, \q1 “Lamatua! \q2 Dhèu seꞌe roꞌo boe lèka lii moa \q3 dhu rèngu tadèngi le nèti jiꞌi!”\x + \xo 10:16 \xt Yesaya 53:1\x* \p \v 17 De ladhe neo parcaya Ama Lamatua, na, hudꞌi nanene uuru ku Lii Holo-Nori Na. Aa neo meꞌa lii moa Na, hudꞌi tadèngi uuru ku lula-nèti Kristus. \p \v 18 Jaꞌa karèi sèku, sèmi neꞌe: ele boe miu pangee, na, dhèu Israꞌel sèra tadèngi rèdhi mèka lula-nèti Kristus, do? Tatu ra tadèngi le! Nuka sèmi dhèu dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Lamatua, peka na, \q1 “Dhèu rèti lii padhai Lamatua, dhu palolo lula-nèti Lamatua ne \q2 pale-palème le rai-haha; \q1 Lii rèngu \q2 dꞌai aaꞌi le palème rai-haha toke dꞌai suu-suu rai.”\x + \xo 10:18 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 19:5\x* \p \v 19 Jaꞌa neo karèi hari ca jꞌara, “Dhèu Israꞌel sèra dhane rare mèka jꞌara Ama Lamatua, do?” Musa ka, dhèu uru jꞌara dhu suri peka na, Lamatua peka mi dhèu Israꞌel sèmi neꞌe: \q1 “Jaꞌa neo tao jꞌara èci \q2 hia dhèu nèti suku leo sèra. \q3 Jꞌara ne tao miu tèka dꞌara. \q1 Aa Jaꞌa neo tao jꞌara èci, \q2 hia dhèu dhu mi pangee na kahadhu ènyu. \q1 Jꞌara ne tao miu kadhi ngutu.”\x + \xo 10:19 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 32:21\x* \p \v 20 Limuri hari, Yesaya suri dhu paledꞌa risi lula-nèti dhèu Yahudi boe, dhu peka na, \q1 “Abhu dhèu dhu uru èèna tenge boe Jaꞌa, \q2 te ngaa rèngu paraga le dènge Jaꞌa. \q1 Abhu dhèu dhu uru èèna manèngi boe ho rèdhi Jaꞌa, \q2 te ngaa Jaꞌa padꞌelo iisi le mi rèngu.”\x + \xo 10:20 \xt Yesaya 65:1\x* \p \v 21 Te ngaa, lula-nèti dhèu Israꞌel sèra, Lamatua peka le sèmi neꞌe: \q1 “Mèda-mèu, ai Jaꞌa dhu pakabhèle tèke, \q2 sèna ka tatae mamai dhèu Israꞌel asa Jaꞌa. \q1 Te ngaa roꞌo boe nanene Jaꞌa, \q2 aa ra dꞌèi palabꞌa dènge Jaꞌa.”\x + \xo 10:21 \xt Yesaya 65:2\x* \c 11 \s1 Ama Lamatua rasa kasia mi dhèu Israꞌel sèra \p \v 1 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: ele boe miu pangee, na, “Lula dhèu Israꞌel roꞌo boe nanene Ama Lamatua, nèti èèna ka Na tule eele le si.” Sèmi èèna ka, do? Aadꞌo! Te jꞌajꞌajꞌi jaꞌa nèti rèngu kahèi! Jaꞌa ne, nèti suku Benyamin. Ama Benyamin, nuka Yakob. Baki na, Isak, Ama Isak, ka Abraham, dhu jꞌajꞌi bèi-baki nèti dhèu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi.\x + \xo 11:1 \xt Pilipi 3:5\x* \v 2 Ama Lamatua tule eele nèdhi boe dhèu unu Na sèra. Rèngu seꞌe ka dhu Na tadhe karèi nèti uru-uru ka. Miu sanèdꞌe era, ngaa dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci lula-nèti Elia, si? Elia kaꞌuu-kamuki mi Lamatua lula-nèti dhèu Israꞌel sèra, hèia na manèngi, sèna ka Lamatua huku si, \v 3 peka na, \q1 “Ama! Dhèu se pamadhe dhèu rèti lii padhai, \q2 dhu Ama pua mai. \q1 Ra paꞌele iie le mei korban kahèi, \q2 ètu era dhu dhèu tema pahaha iisi mi Ama. \q1 Nèti dhèu rèti lii padhai Lamatua aaꞌi-aaꞌi, \q2 ate dhoka jaꞌa mesa-mesa ku di dhu mamuri. \q3 Te ngaa rèngu tenge jꞌara, \q3 ho neo pamadhe jaꞌa kahèi!”\x + \xo 11:3 \xt 1 Dhèu Aae sèra 19:10, 14\x* \p \v 4 Te ngaa Lamatua dhaa, peka na: “Lii èu èèna, sala! Te dhèu dhu pahaha iisi mi Jaꞌa, abhu pidhu riho dhèu era. Rèngu se taha dènge èra, aa sogo-tagu boe Baꞌal!”\x + \xo 11:4 \xt 1 Dhèu Aae sèra 19:18\x* \p \v 5-6 Sèmi èèna kahèi limuri ne. Te dhèu Yahudi aaꞌi-aaꞌi boe dhu soro kabodho mi Ama Lamatua. Abhu ciki nèti jiꞌi era dhu Lamatua pili nare, sèna ka hia mamuri, lula Na neo padꞌelo dꞌara hua iia Na mi jiꞌi, lula boe nèti tatao jiꞌi dhu beꞌa! Te ladhe Nèngu \it hudꞌi\it* pili nare ku jiꞌi lula tatao jiꞌi dhu beꞌa, sasoa na, Nèngu bisa boe pamaꞌète sèna ka neo padꞌelo, do padꞌelo boe, dꞌara hua iia Na mi jiꞌi. Ladhe sèmi èèna, peka iia ka, na, ‘Nèngu padꞌelo dꞌara hua iia Na’.\x + \xo 11:5-6 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 7:7-8\x* \v 7 De lalaꞌe na sèmi neꞌe ka: dhèu Yahudi ae ka dhu tenge-tenge jꞌara ho Ama Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na mi rèngu, sèna ka rèngu bisa pabeꞌa kahèi dènge Lamatua. Te ngaa abhu boe, lula dꞌara rèngu adhu sèmi hadhu, dènge roꞌo boe nanene Lamatua. Te ngaa cahagꞌe nèti dhèu se abhu. Dhèu seꞌe ka dhu Lamatua hagꞌe nare si. \v 8 Ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Lamatua, dhu suri lula-nèti dhèu kètu hadhu sèra, peka na, \q1 “Lamatua hia si, \q2 musi madha dhu bisa boe ladhe rèdhi, \q2 roꞌa dhilu dhu bisa boe tadèngi, \q2 aa kahadhu dhu bisa boe pangee. \q1 De rèngu reꞌa mèu iia boe, \q2 toke dꞌai sange neꞌe.”\x + \xo 11:8 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 29:4, Yesaya 29:10\x* \p \v 9 Dhèu aae Daud suri le kahèi lula-nèti dhèu Yahudi se, ètu Sasuri Mola-Mèci, na, \q1 “Hudꞌi laa ho ra tao pesta ètu mei unu ra. \q2 Te tatao rèngu neꞌe ka dhu jꞌajꞌi sasii ho sii hari rèngu, \q3 ka ra ngee na aaꞌi-aaꞌi se beꞌa le. \q2 Aa nèti mèdha-panyau unu ra, ka dhu pasaleku rèngu. \q1 \v 10 Hudꞌi laa sèna ka musi madha ra maroga, \q2 ho rèdhi boe ngaa-ngaa! \q1 Hudꞌi laa rèngu dui bia taruu, \q2 sèna ka kabodho ra asa kabhuku!”\x + \xo 11:10 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 69:23-24\x* \s1 Lamatua neo hia mamuri mi dhèu Yahudi boe kahèi \p \v 11 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: Nga tao ka dhèu Yahudi sèra kadhunu? Ra bèbha le, do? Aadꞌo! Te ngaa, lula rèngu roꞌo boe nanene Ama Lamatua, aa roꞌo boe parcaya Kristus, neꞌe ne ka dhu bhoke jꞌara hia dhèu Yahudi boe, sèna ka ra bisa abhu mamuri, lula Lamatua patabuli si nèti sasala ra. Nèti tatao Lamatua sèmi èèna, Nèngu neo ho dhèu Yahudi sèra tèka dꞌara, hèia ra lèpa hari ho madhutu Ne. \v 12 De dhu mola na kèna, peka na, dhèu Yahudi se sisu ngaa dhu lèke. Nèti èèna ka, dhèu leo nèti palème rai-haha ne bisa rasa kakee-mamènyi dꞌara hua iia Lamatua. De dhèu Yahudi rugi kapai. Te ngaa èèna tao dhèu Yahudi boe sèra oto titu kèna. De nèbhu-nèbhu, ladhe dhèu Yahudi aaꞌi-aaꞌi ra pabeꞌa hari dènge Lamatua, èèna beꞌa risi hari! \p \v 13 Jaꞌa neo peka jꞌara èci dènge miu dhèu Yahudi boe, sèmi neꞌe: Lamatua pua jaꞌa sèna ka, laku peka-padhai dènge miu, lula-nèti Lii Lolo Beꞌa Na. Nèti èèna ka, jaꞌa paꞌèra ngiꞌu, sèna ka pakako sasabꞌa dhu beꞌa aae ne. \v 14 Te ladhe jaꞌa pakako sasabꞌa ne dènge beꞌa, jaꞌa sanao sèna ka dhèu Yahudi unu ku tèka dꞌara. Dènge jꞌara sèmi neꞌe, jaꞌa bisa bara rèngu cahagꞌe sèna ka abhu mamuri. \v 15 Ropa Lamatua tule eele dhèu unu Na, lodꞌo èèna kahèi Lamatua bhoke jꞌara, sèna ka dhèu leo abhu jꞌara ho maso jꞌajꞌi dhèu unu Lamatua. Te ngaa èle èèna, ladhe sèmi rèngu padame hari dènge Lamatua, èèna beꞌa risi. Te èèna sama sèmi rèngu mamuri hari nèti mamadhe ra! \p \v 16 Nuka sèmi dhèu neo tao roti. Ladhe nare tarigu ciki saraka mi Lamatua, èèna na roti se jꞌajꞌi mola-mèci unu Lamatua. Aa ladhe dhèu hia amo ajꞌu èci, ho jꞌajꞌi bua sulung mi Lamatua, èèna na ajꞌu ca kapua ne jꞌajꞌi mola-mèci unu Lamatua kahèi. \p \v 17 Jaꞌa neo pakasame dhèu Yahudi dènge ajꞌu saitun ca kapua dhu ra piara ètu dꞌara oka. Ama Lamatua dhu tutu eele le dadana cahagꞌe nèti ajꞌu ne. Te ngaa miu dhu Yahudi boe, nuka sèmi saitun jꞌami. Hèia, nèti dadana miu cahagꞌe, Lamatua pare nare ka laꞌe patapa mi ajꞌu dhu ètu dꞌara oka deo na. Dènge jꞌara ne, dadana nèti ajꞌu dhu ètu liꞌu oka, sakidꞌo nare mamuri nèti ajꞌu ètu dꞌara oka deo na. Neꞌe ne, èci èèna ka dènge miu dhu Yahudi boe, dhu sèmi mere dꞌara hua iia Lamatua kahèi, dhu Na neo hia mi dhèu unu Na, dhèu Yahudi sèra. \v 18 Te ngaa baku pamudꞌe! De mage mi padedha iisi, ho pangee na, miu dhu nèti liꞌu, beꞌa risi nèti dadana dhu Lamatua tutu eele sèra! Ladhe èu neo padedha iisi, mage èu bhèlu, te, èu ne dhoka ca dadana di! Èu boe ka dhu paꞌèra kapua ajꞌu ne. Te amo ka dhu paꞌèra ajꞌu ne! \p \v 19 Ele boe èu neo peka, na, “Lamatua pare eele dadana èci nèti ajꞌu dhu muri ètu dꞌara oka Na, sèna ka Na pakajꞌèpe jaꞌa mi era deo na, ho gati dadana deo na.” \v 20 Mema lèke. Te ngaa baku bhèlu, na, Lamatua tutu eele dadana sèra, lula rèngu parcaya boe Ne. Aa èu gati si, lula èu parcaya Nèngu. De baku padedha iisi! Beꞌa risi loe aa baku lela dedha! \v 21 Te dhèu Yahudi sèra nuka sèmi dadana dhu muri mema, dhu cèu uru tèka. Te ngaa Lamatua tèke eele boe si toke panèbhu ètu èèna. De ladhe èu parcaya boe taruu mi Lamatua, mage èu maena ho Na soro tèke èu taruu ètu èèna! \p \v 22 De miu hudꞌi pangee pabeꞌa-beꞌa ku. Ama Lamatua mema dꞌara hua iia. Te ngaa neꞌa hia huku dhu bia kahèi. Pe Nèngu huku dhèu dhu manahu le, dhu pabeꞌa heka dènge Ne. Te ngaa mi miu dhèu Yahudi boe, Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na, sadꞌi miu paꞌèki taruu dènge Ne, aa miu sèmi mere babeꞌa Na. Te ngaa ladhe miu sèmi mere boe jꞌara sèmi èèna, Lamatua pare eele kahèi miu nèti ajꞌu Na. \v 23 Sama sèmi èèna kahèi dènge dhèu Yahudi sèra. Ladhe ra ele-hoꞌa ka, ho mulai parcaya Kristus, pe Lamatua tape hari rèngu mi ajꞌu uru èèna. Te Nèngu dènge koasa ho bisa tao jꞌara sèmi èèna! \v 24 Te miu dhu dhèu Yahudi boe, nuka sèmi dadana nèti ajꞌu saitun hui, dhu muri tabꞌa ètu liꞌu oka. Te ngaa Lamatua hagꞌe nare miu, ka pakajꞌèpe laa mi ajꞌu saitun dhu hua iia, dhu Na sèle ètu dꞌara oka Na, sèna ka hudꞌi laa ajꞌu hui èèna leko-leo, aa ajꞌu ètu dꞌara oka leko-leo. Te ladhe dhèu Yahudi boe, bisa jꞌajꞌi sèmi sèra, ngaa hari dhèu Yahudi. Rèngu bisa risi eele hari, ladhe Lamatua pakajꞌèpe hari si mi laa ajꞌu rèngu unu ra. \s1 Bèli-camèdꞌa dhèu Yahudi pabeꞌa hari dènge Lamatua \p \v 25 Aꞌari ètu Roma! Miu hudꞌi meꞌa ku ngaa dhu uru èèna jꞌajꞌi mi rahasia. Te ladhe miu meꞌa, miu mage pakapai iisi, dhu peka na, miu dꞌèlu-mèu risi. Te jꞌara na sèmi neꞌe: limuri ne dꞌara dhèu Yahudi, adhu sèmi hadhu, aa roꞌo boe parcaya Kristus. Te ngaa rèngu bisa boe sèmi èèna taruu. Te ladhe dhèu Yahudi boe aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Lamatua pili nare si, parcaya le Kristus, bèli-camèdꞌa dhèu Yahudi sèra parcaya Ne kahèi. \v 26 De ladhe dꞌai ka lodꞌo na, pe Lamatua patalale dhèu Yahudi aaꞌi-aaꞌi nèti koasa sasala-sasigo ra. Jꞌara neꞌe jꞌajꞌi, nuka sèmi dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, dhu peka na, \q1 “Bèli-camèdꞌa Dhèu èci mai, \q2 dhu patabuli èdhi nèti mamadhe-mamopo. \q1 Nèngu mai nèti ledhe Sion, nuka kota Yerusalem. \q2 Èèna na, Nèngu ka dhu tao ho ana-èpu Yakob ele-hoꞌa. \q3 Te rèngu mamuri pusi-pahae boe Jaꞌa, \q3 aa ra soro kabodho mi jꞌara mamuri Jaꞌa dhu mola.\x + \xo 11:26 \xt Yesaya 59:20-21\x* \q1 \v 27 Jaꞌa neo saku eele sasala-sasigo ra. \q2 Te Jaꞌa paꞌèki le lii padhadha dènge rèngu sèmi èèna ka.”\x + \xo 11:27 \xt Yermia 31:33-34\x* \p \v 28 Lodꞌo-lodꞌo dhèu Yahudi tadèngi Lii Lolo Beꞌa Lamatua, ra tao iisi ra nuka sèmi musu dhu palabꞌa dènge Ne. Dènge sèmi neꞌe ka, rèngu hia jꞌara mi miu dhu Yahudi boe! Masi ka sèmi èèna, te ngaa Lamatua sue si era, lula Na sue bèi-baki ra, aa Na hagꞌe nare si jꞌajꞌi dhèu unu Na. \v 29 Te ladhe Ama Lamatua hia le mèdha èci, Na nare heka. Aa ladhe Na paroa nare le dhèu, peka na, “Mai madhutu Jaꞌa! Mai asa dꞌara ho jꞌajꞌi dhèu Jaꞌa!” Na babège eele heka si. \p \v 30 Uru èèna, miu dhèu Yahudi boe, moꞌo boe nanene Lamatua. Te ngaa limuri ne, miu sèmi mere rasa kasia nèti Lamatua, lula dhèu Yahudi roꞌo boe nanene Ne. \v 31 De rèngu seꞌe ka dhu limuri ne roꞌo boe tao madhutu dadꞌèi Lamatua. Nèti èèna ka, Lamatua neo padꞌelo rasa kasia Na mi miu era. Aa bèli-camèdꞌa Nèngu neo padꞌelo rasa kasia Na mi dedha rèngu kahèi. \v 32 Limuri ne, Lamatua tao ai-hèbꞌa mi dedha dhèu Yahudi, èci èèna ka dènge dhèu Yahudi boe. Te aaꞌi-aaꞌi ra tao boe madhutu dadꞌèi Na, nuka sèmi rèngu ètu dꞌara babèdho, aa reꞌa boe jꞌara kalua. Lamatua soro tèke si sèmi èèna, sèna ka Na bisa padꞌelo rasa kasia Na mi dhèu aaꞌi-aaꞌi ra. \s1 Lamatua ne beꞌa seli eele! \q1 \v 33 Ama Lamatua dꞌèlu-mèu titu kèna! \q2 Aa Na pake mamèu Na, sèna ka tao jꞌara hua iia. \q1 Abhu boe ca dhèu sa dhu tadhe mèu Ne. \q2 Abhu boe dhèu èci sa dhu neꞌa mèu jꞌara-jꞌara dhu Lamatua pamaꞌète lii langu. \q2 Abhu boe ca dhèu sa kahèi dhu neꞌa mèu, \q3 nga tao ka Lamatua adꞌu-ue jꞌara èci.\x + \xo 11:33 \xt Yesaya 55:8\x* \q1 \v 34 Abhu boe dhèu èci sa dhu neꞌa mèu ngangee Ama èdhi. \q2 Abhu boe ca dhèu sa dhu bisa holo Ne.\x + \xo 11:34 \xt Yesaya 40:13\x* \q1 \v 35 Abhu boe dhèu dhu bisa hia iia Lamatua mèdha èci. \q2 Abhu boe dhèu èci sa dhu bisa laka-seti Lamatua sèna ka Na bꞌala hari!\x + \xo 11:35 \xt Ayub 41:11\x* \q1 \v 36 Te aaꞌi-aaꞌi kapua ra nèti Ama Lamatua! \q2 Aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi, lula Nèngu ka! \q1 Aaꞌi-aaꞌi dhu èdhi tao, \q2 èdhi sabꞌa hia Ne. \q1 Èdhi koa-kio Ne, \q2 taa-taa toke dꞌai mia-mia! \q3 Lèke tareꞌa-reꞌa!\x + \xo 11:36 \xt 1 Korintus 8:6\x* \c 12 \s1 Ladhe èdhi paꞌèki dènge Kristus, mamuri hiu èdhi jꞌajꞌi sèmi ngaa sa? \p \v 1 Aꞌari dhu pasue! Ama Lamatua padꞌelo le dꞌara hua iia Na mi èdhi. Nèti èèna ka, jaꞌa manèngi sèna ka saraka mamuri miu kateme mi Lamatua, sama sèmi korban dhu mamuri. Jꞌara sèmi neꞌe ka dhu pakarejꞌe dꞌara Lamatua. Paꞌèra ngiꞌu miu ho madhutu dadꞌèi Na, aa mamuri mola, te jꞌara sèmi èèna ka dhu padꞌelo sasue miu aa pakabꞌua Ne. Mema lèke, ladhe miu pahaha iisi mi Nèngu sèmi èèna. \v 2 Baku soro tèke ho dhèu rai-haha ne pua miu tao sèmi neꞌe, do sèmi èèna, do mamuri sèmi ngaa sa, madhutu dadꞌèi dꞌara ra. Baku sadꞌi madhutu iia dꞌara di, jꞌara ngangee ra, jꞌara mamuri ra, do adꞌa tatao ra. Te ngaa dhu beꞌa risi eele, ladhe miu soro tèke Lamatua ubꞌa ngangee miu jꞌajꞌi hiu, sèna ka miu laladhe aaꞌi-aaꞌi se, madhutu jꞌara hiu. Dènge jꞌara neꞌe, miu bisa meꞌa dadꞌèi Lamatua mi dedha miu. Te dadꞌèi Lamatua èèna, beꞌa, pamèci, dènge pakarejꞌe dꞌara Na. \p \v 3 Lula Lamatua pajuu le jaꞌa, aa padꞌelo dꞌara hua iia Na mi jaꞌa, nèti èèna ka, jaꞌa peka dènge miu sèmi neꞌe ka: lee ngiꞌu miu dènge jꞌara dhu lèke! Baku padedha ngiꞌu risi nèti dhu lèke. Baku pake jꞌara dhu dènge boe kolo-kapua. Dhèu èci-èci hudꞌi tenge jꞌara ho neꞌa mèu aꞌèra dènge karunya dhu Lamatua hia le mi nèngu, lula na parcaya Kristus. \p \v 4 Tare pakasame dènge ngiꞌu dhèu. Ètu ngiꞌu ne, abhu bagian-bagian, dhu dènge sasabꞌa-laꞌa baka-leo. \v 5 Sèmi èèna kahèi, èdhi dhu paꞌèki dènge Kristus. Èdhi se dhèu ae-ae, te ngaa paꞌèki jꞌajꞌi mi ngiꞌu èci. Aa dhèu èci-èci ka dènge sasabꞌa-laꞌa na, nuka sèmi bagian nèti ngiꞌu ne. Èci parluu èci. Tare conto nèti kacui-aai dhu poro pamaꞌète nèti ngiꞌu ne, gaguna na aadꞌo heka, si?\x + \xo 12:5 \xt 1 Korintus 12:12\x* \p \v 6 Aꞌabhu jaꞌa sèmi neꞌe: Lamatua pangèdꞌu èdhi aaꞌi-aaꞌi ti koasa, sèna ka pakako rupa-rupa sasabꞌa-laꞌa Na, lula Na dꞌèi padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èdhi. Nuka sèmi, ladhe Lamatua hia èu koasa sèna ka èu peka lii moa Na, èu hudꞌi peka aaꞌi lii moa deo na. Te ngaa baku peka risi nèti lii moa èèna.\x + \xo 12:6 \xt Mateos 24:11,24, 1 Korintus 14:29, 1 Yohanis 4:1-6\x* \v 7 Ladhe Lamatua hia èu aꞌèra dènge karunya, ho lalau-laloꞌo dhèu leo, èu hudꞌi lalau-laloꞌo pake koasa deo na. Ladhe Na pala hia èu aꞌèra dènge karunya ho ajꞌa-nori dhèu lula-nèti Nèngu, na, èu hudꞌi ajꞌa-nori ku pake koasa deo na. \v 8 Ladhe Na pala hia èu aꞌèra dènge karunya, ho paꞌèra dꞌara dhèu, èu hudꞌi paꞌèra si pake koasa deo na. Ladhe Na hia èu koasa ho soru-bara dhèu leo dènge mèdha-panyau dhu èu unu, hia la mèdha-panyau sèra mi dhèu sèna ka èu soru-bara si. Ladhe Na hia èu aꞌèra dènge karunya ho padꞌelo jꞌara mi dhèu leo, sèna ka ra pakako sasabꞌa Lamatua dènge beꞌa, na, èu hudꞌi majꞌèni ho pimpin si pake koasa deo na. Ladhe Na pala hia èu rasa kasia ho soru-bara dhèu dhu ètu dꞌara sasusa, èu hudꞌi bara si dènge dꞌara karejꞌe-karae.\x + \xo 12:8 \xt 1 Korintus 12:4-11\x* \s1 Dhèu unu Kristus hudꞌi mamuri tasamia ku? \p \v 9 Ladhe miu padꞌelo sasue mi dhèu, na, tao dènge dꞌara mola; baku peka leo tao leo. Core eele bhelu-katubꞌa, aa kèpe paꞌèra-èra jꞌara dhu beꞌa. \v 10 Miu dhèu sarani hudꞌi mamuri pasue ku èci dènge èci. Paꞌèra iisi ho padꞌelo pakabꞌua miu èci dènge èci. \v 11 Ladhe miu sabꞌa, sabꞌa dènge dꞌara kateme, baku dènge paloa-padꞌui. Hudꞌi laa sèna ka dꞌara miu karae, lodꞌo miu ètu dꞌara sasabꞌa-laꞌa. Aa miu hudꞌi sabꞌa hia Kètu èdhi, Yesus Kristus. \v 12 Dꞌara miu hudꞌi karejꞌe mèda-mèu, te miu meꞌa le, bèli-camèdꞌa Lamatua neo tao tasamia hia miu. Paꞌèra dꞌara ladhe abhu sasusa. Baku roca sabajꞌa mèda-mèu. \v 13 Pake mèdha-panyau miu, ho bara dhèu sarani dhu parluu miu bara si. Ladhe abhu dhèu dhu mai nèti rae leo, hia raꞌa-rinu, aa sèmi mere si sèna ka manubha ètu dꞌara èmu mi. Dènge jꞌara neꞌe, miu padꞌelo le sasue miu mi dedha rèngu. \p \v 14 Ladhe abhu dhèu tino pajꞌèra miu, manèngi sèna ka Ama Lamatua hia si mèngi-nale. Tareꞌa! Baku dhoo si!\x + \xo 12:14 \xt Mateos 5:44, Lukas 6:28\x* \v 15 Ladhe abhu dhu dꞌara karejꞌe, na, karejꞌe sama-sama dènge ra. Aa ladhe abhu dhu tangi roma iisi, lula dꞌara pèdꞌa, na, tangi sama-sama dènge ra. \v 16 Mamuri pasue dènge dꞌara èci. Baku padedha iisi. Beꞌa risi miu paꞌangalai dènge dhèu haha. Baku padedha iisi ho pangee, na, dhoka èu di dhu meꞌa.\x + \xo 12:16 \xt Lii Hini 3:7\x* \p \v 17 Ladhe abhu dhèu dhu tao bhelu mi dedha èu, na, èu baku bꞌala dènge bhabhelu kahèi. Te ngaa èu hudꞌi tenge jꞌara dhu beꞌa, dhu dhèu aaꞌi-aaꞌi bisa sèmi rare dènge dꞌara karejꞌe. \v 18 Ladhe bisa, na, tenge jꞌara ho mamuri padame dènge dhèu aaꞌi-aaꞌi ra. \p \v 19 Aꞌari dhu pasue! Ladhe dhèu tao sala mi miu, na, baku bꞌala ne. Soro tèke, sèna ka Lamatua ka dhu ator. Te Lamatua nasa ladhe dhèu tao bhelu-katubꞌa sama sèmi dhu suri ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, peka na, \q1 “Ama Lamatua mesa Na ka dhu peka, na, \q1 Jaꞌa ka dhu dènge hak ho bꞌala sasala dhèu. \q2 Te Jaꞌa ka dhu huku bhabhelu dhèu.”\x + \xo 12:19 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 32:35\x* \p \v 20 Dhu beꞌa risi ka, tao madhutu ngaa dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci, peka na, \q1 “Ladhe musu èu manganga, na, \q2 hia ne naꞌa. \q1 Ladhe musu èu koko-kamango, na, \q2 hia ne ninu. \q1 Te ladhe tao ka sèmi èèna, nèngu makae unu na, \q2 aa na pakabꞌua hari èu.”\f + \fr 12:20 \ft Alkitab lii Yunani suri, peka na, “nuka sèmi tao kadhu ai karoo mi kètu na.” Madhutu dhèu dꞌèlu-mèu Alkitab, sasoa na, “nèngu makae aa pakabꞌua hari èu.”\f* \x + \xo 12:20 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 140:10, Lii Hini 25:21-22\x* \p \v 21 Baku soro tèke bhabhelu ator èu. Beꞌa risi ladhe jꞌara-jꞌara dhu beꞌa ka dhu uli èu. Dènge jꞌara neꞌe, èu bisa segi madha jꞌara dhu bhelu sèra. \c 13 \s1 Nanene dhèu dhu rèdꞌu paredha \p \v 1 Dhèu aaꞌi-aaꞌi hudꞌi nanene ku atora nèti dhèu paredha. Te rèngu dènge hak aa koasa ho paredha dhèu. Te ngaa koasa èèna, mai nèti Ama Lamatua. Lula Lamatua ka dhu dedꞌe si, nèti èèna ka rèngu abhu koasa ho rèdꞌu paredha. \v 2 De ladhe dhèu labꞌa dhèu dhu rèdꞌu paredha, èci èèna ka rèngu labꞌa dhu Lamatua dedꞌe nare le. Ladhe ra adꞌu-ue jꞌara sèmi èèna, bèli-camèdꞌa abhu huku nèti Lamatua. \p \v 3 Ladhe miu tao jꞌara dhu lèke, baku madhaꞌu dènge dhèu dhu rèdꞌu paredha. Te ngaa ladhe miu adꞌu jꞌara bhelu, beꞌa risi miu madhaꞌu dènge ra! De jꞌaga ngiꞌu ho tao dhu lèke, sèna ka miu baku madhaꞌu dènge ra. Aa ladhe miu tao ka jꞌara sèmi èèna, pe ra koa-kadꞌiri miu. \v 4 Te dhèu dhu rèdꞌu paredha, rèngu sèra ka dhu Lamatua hagꞌe nare si, ho ladhe-leru miu. Te ngaa ladhe miu loe boe nèti tao sala, beꞌa risi miu madhaꞌu! Te rèngu dènge hak dhu iia dꞌara boe ho huku miu. Rèngu, nuka sèmi ana pua-paleha Lamatua, sèna ka huku dhèu dhu adꞌu-ue bhabhelu-katubꞌa. Te Lamatua sèmi nare boe bhabhelu dhu dhèu tao; Na nasa dènge ra. \p \v 5 Nèti èèna ka, miu hudꞌi nanene ku, mi dhèu dhu rèdꞌu paredha. Te miu dhu meꞌa mèu le, èèna ka dhu lèke mola-mola. Aa miu meꞌa kahèi, na, Lamatua nasa, ladhe èdhi tao boe dhu lèke. \p \v 6 Sèmi èèna kahèi, miu hudꞌi bꞌae bea dhu madhutu atora, lula dhèu dhu rèdꞌu paredha sèra, pakako sasabꞌa Lamatua. \v 7 De miu hudꞌi bꞌae aaꞌi-aaꞌi dhu lèke madhutu atora. Bꞌae hia dhèu roro bea sèra, bea aaꞌi-aaꞌi dhu miu hudꞌi bꞌae ku. Pakabꞌua mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu mema nia sèmi lii pakabꞌua. Aa ladhe abhu dhèu dhu tao jꞌara beꞌa taruu, dedꞌe padedha kolongara si, sèna ka dhèu reꞌa, na, rèngu tao jꞌara dhu beꞌa.\x + \xo 13:7 \xt Mateos 22:21, Markus 12:17, Lukas 20:25\x* \s1 Mamuri pasue èci dènge èci \p \v 8 Bꞌae pamaꞌète kèlu èu aaꞌi-aaꞌi, sèna ka baku mamuri ètu dꞌara kèlu-gꞌètu. Te èdhi pakèlu dhoka ètu ca madha jꞌara di, nuka pasue. Ladhe miu sue dhèu, miu tao le madhutu Atora-atora nèti Lamatua. \v 9 Te Atora sèra peka na, “Baku tao jꞌara makae dènge dhèu dhu jꞌajꞌi boe dhèu èmu-kamali mu; baku pamadhe dhèu; baku manaꞌu; baku dꞌèi leli neo unu mèdha-panyau dhèu,” aa dhu leo hari. Ladhe neo madhutu aaꞌi Atora seꞌe, hudꞌi tao madhutu ku Atora èci neꞌe, dhu peka na, “Èu hudꞌi sue ku dhèu leo, nuka sèmi èu sue ngiꞌu èu unu mu.”\x + \xo 13:9 \xt Kalua nèti Masir 20:13-15, 17, Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 5:17-19, 21, Atora nèti Ama-ama Agama 19:18, Mateos 22:39, Markus 12:29-31\x* \v 10 Te ladhe èdhi padꞌelo sasue mi dhèu leo, èdhi tao boe bhelu mi nèngu, si? De ladhe èdhi loe boe padꞌelo sasue èdhi, èdhi bisa tao madhutu aaꞌi Atora Lamatua. \s1 Kristus nèbhu heka lèpa hari mai \p \v 11 Ama Lamatua neo patabuli èdhi nèti bhabhelu-katubꞌa dhèu rai-haha. Aa limuri ne, lodꞌo sèna ka dhèu abhu mamuri nèti Lamatua dètu ae le, ladhe èdhi pasoro dènge lodꞌo dhu èdhi heka parcaya Yesus Kristus. Nèti èèna ka, èdhi hudꞌi mamuri pasue, lula èdhi teꞌa le madha jꞌara neꞌe. Nuka sèmi uru èèna, èdhi dhu bhèjꞌi era. Te ngaa limuri ne dꞌai le lodꞌo na, ho èdhi kèdꞌi ka nèti bhabhèjꞌi èdhi! \v 12 Nèbhu boe, te mèda oe èle kèna, aa lodꞌo rea kèna. De beꞌa risi èdhi ae eele ka nèti bhabhelu-katubꞌa èdhi. Jꞌara ne, nuka sèmi dhèu dhu mamuri ètu dꞌara maroga, aa adꞌu-ue madha jꞌara bhabhelu, te rèngu pangee, na, abhu boe dhu ladhe rèdhi tatao rèngu sèra. Te ngaa limuri ne, èdhi hudꞌi jꞌajꞌi ku sama sèmi sordadꞌu dhu bori mema mèdha-papake pamusu, ho paꞌèra ngiꞌu sèna ka tao jꞌara dhu beꞌa, nuka sèmi dhèu dhu mamuri ètu dꞌara saraa. \v 13 Èdhi hudꞌi mamuri mola ku, sèna ka dhèu aaꞌi-aaꞌi bisa rèdhi, na, èdhi dhu tao jꞌara beꞌa. Beꞌa boe ladhe èdhi mamuri dhoka ètu dꞌara tao pesta, dènge tinu mahu di. Beꞌa boe ladhe èdhi tao jꞌara makae. Beꞌa boe ladhe bau lii langu gꞌana-kariu. Aa beꞌa boe ladhe èdhi tèka dꞌara, lula èdhi dꞌèi boe dhèu risi èdhi. \v 14 Te ngaa dhu beꞌa risi ka, miu ubꞌa dꞌara miu, ho jꞌajꞌi sama sèmi Kètu èdhi, Yesus Kristus, dhu Lamatua pua mai. Aa ladhe èu neo adꞌu-ue jꞌara dhu lèke boe, na, taha dꞌara mu! Mage soro tèke ho madhutu dadꞌèi mu dhu lèke boe jꞌara. \c 14 \s1 Baku kahèti leli aꞌari miu dhèu Kristen \p \v 1 Abhu dhu parcaya Lamatua, te ngaa parcaya na èra mèka, aa jꞌara ae ka dhu neꞌa mèka. Pakabhèle ai èu ho sèmi more ne dènge dꞌara kateme. Baku sisu ngaa dhu na peka-padhai. Hudꞌi laa nèngu paꞌangalai dènge miu. \v 2 Abhu dhu parcaya Lamatua, dhu pangee na, dhèu sarani bisa raꞌa ngaa sa, nuka sèmi sisi, do ngaa èèna ka. Te ngaa abhu dhèu sarani leo, dhu parcaya ra èra mèka, dhu raꞌa dhoka sayur di. Te ra luri sisi. \v 3 Te ngaa nanene, ee! Dhèu sarani dhu bisa raꞌa ngaa èèna ka, baku pahahe dhèu dhu neo boe raꞌa sisi. Sèmi èèna kahèi dènge dhèu sarani dhu neo boe raꞌa sisi, baku peka dènge dhèu dhu bisa raꞌa sisi, na, “Weh! Muꞌa sisi, sala!” Lula Ama Lamatua sèmi nare le dua ra ho jꞌajꞌi dhèu unu Na! \p \v 4 Ladhe èu meꞌa dhoka karitik aꞌari mu dhèu parcaya sèra, te èu ngee na, èu ne cee? Èu dènge hak ngaa, ho pèci sasala mi dhèu leo? Dhèu ne ènu èu boe, si! Aa èu ne, lamatua boe nèngu, si. Te dhodhoka Lamatua nèngu di dhu unu hak, sèna ka peka paledꞌa, tatao na èèna lèke, do sala. Te ngaa baku bhèlu, bèli-camèdꞌa Lamatua na sèmi nare dhèu neꞌe dènge beꞌa, lula Lamatua na bisa paꞌèra ne, sèna ka na bisa titu èra. \p \v 5 Abhu dhèu cahagꞌe dhu pamaꞌète rare, peka na, lodꞌo èci beꞌa risi nèti lodꞌo leo. Abhu kahèi cahagꞌe dhu peka na, lodꞌo aaꞌi-aaꞌi ra èci èèna ka, lodꞌo èci sa risi boe nèti lodꞌo leo. Dhèu èci-èci ka pamaꞌète unu na jꞌara neꞌe. \v 6 Ladhe dhèu pangee, na, abhu lodꞌo dhu beꞌa risi nèti lodꞌo leo, nèngu tao sèmi èèna, sèna ka pakabꞌua Kètu èdhi, Yesus Kristus. Dhèu dhu naꞌa sisi dènge ngangaꞌa dhu leo, bisa naꞌa ho pakabꞌua Kètu èdhi, Yesus Kristus, lula na manèngi makasi mi Lamatua. Sèmi èèna kahèi dènge dhèu dhu naꞌa boe sisi. Nèngu neo pakabꞌua kahèi Kètu èdhi, Yesus Kristus, aa nèngu manèngi makasi mi Lamatua kahèi.\x + \xo 14:6 \xt Kolose 2:16\x* \p \v 7 Lodꞌo èdhi mamuri, èdhi mamuri boe dhoka hia ngiꞌu èdhi mesa ti. Aa ladhe èdhi madhe, madhe boe dhoka pala ngiꞌu mesa ti. \v 8 Te ladhe èdhi mamuri era, èdhi paꞌèki dènge Lamatua èdhi. Sèmi èèna kahèi, ladhe èdhi madhe, èdhi paꞌèki era dènge Kètu èdhi, Yesus Kristus. De masi ka èdhi mamuri, do madhe, èdhi jꞌajꞌi dhèu unu Na era. \v 9 Nèti èèna ka, Kristus madhe, hèia mamuri hari. Na tao sèmi èèna, sèna ka Na bisa jꞌajꞌi Kètu bagi mi dhèu dhu madhe le, dènge dhèu dhu mamuri era kahèi. \p \v 10 De, nga tao ka èu dedꞌe iisi mu, tao sèmi dhèu pamaꞌète lii langu, ho karitik leli lii padhai aꞌari mu dhèu sarani? Nga tao ka èu pahahe ne? Te bèli-camèdꞌa èdhi aaꞌi-aaꞌi ti hudꞌi lati asa madha Ama Lamatua, ho Na parisa mamuri èdhi èci-èci.\x + \xo 14:10 \xt 2 Korintus 5:10\x* \v 11 Abhu dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Ama Lamatua, dhu peka na, \q1 “Ama èdhi mesa Na dhu peka, na, \q1 ‘Dhèu aaꞌi-aaꞌi pe patitu kètu urutuu, ho pahaha iisi mi Jaꞌa, \q2 dènge pakabꞌua Jaꞌa. \q1 Bèli-camèdꞌa, nèti dꞌara hèbꞌa dhèu èci-èci, ra mangaku, na, \q2 Jaꞌa jꞌajꞌi Kètu rèngu, \q3 lula Jaꞌa ne, Ama Lamatua.’ ”\x + \xo 14:11 \xt Yesaya 45:23\x* \p \v 12 De èdhi aaꞌi-aaꞌi ti, bèli-camèdꞌa hudꞌi dhaa ètu madha Lamatua, ho peka na, èdhi tao tasamia, aa nga tao ka èdhi tao sèmi èèna. \s2 Baku adꞌu-ue jꞌara ho pamanahu aꞌari dhèu sarani \p \v 13 Uru èèna, miu ètu Roma pèci sasala taruu mi aꞌari miu dhèu sarani sèra. Tao ia ka sèmi èèna! Beꞌa risi èdhi pamaꞌète sèmi neꞌe: èdhi baku tao sèna ka aꞌari èdhi kadhunu. Èdhi baku tenge jꞌara ho sii pamanahu si, sèna ka ra tao sasala. \p \v 14 Lula jaꞌa dhu paꞌèki dènge Kètu èdhi, Yesus Kristus, jaꞌa keꞌa mèu, sèmi neꞌe: abhu boe ngaa èci sa dhu bisa pakajꞌalu dhèu, toke na bisa boe sabajꞌa mi Lamatua. Te ngaa ladhe abhu dhèu èci dhu pangee, na, mèdha èci tao ne kajꞌalu, toke nèngu ngee na, bisa heka dènge hak sèna ka sabajꞌa, na, hudꞌi laa mèdha ne jꞌajꞌi mèdha luri hia nèngu. \v 15 Conto sèmi èu muꞌa sisi, aa papèdꞌa dꞌara aꞌari mu, na, èu padꞌelo boe sasue èu mi nèngu, si? Ladhe sèmi èèna, baku muꞌa! Baku paꞌele iie aꞌari mu, lula èu neo muꞌa ngangaꞌa èci! Te Kristus madhe pala mi dhèu neꞌe kahèi. \v 16 Beꞌa boe ladhe èu adꞌu-ue jꞌara èci dhu madhutu aꞌabhu èu, beꞌa, te ngaa dhèu leo padhai kakoli kolongara èu, lula ra pangee na, tatao èu deo na, karehe. \p \v 17 Ngee paie-iie! Te Ama Lamatua ka, Dhèu Aae èdhi. Te ngaa èdhi jꞌajꞌi boe dhèu unu nèti Dhèu Aae, lula èdhi taꞌa-tinu madhutu dhoka atora di. Aadꞌo! Ladhe èdhi neo jꞌajꞌi dhèu unu nèti Dhèu Aae, èdhi hudꞌi tao dhu lèke, dꞌara mola-mèci, mamuri mola dènge mera-milu, aa dꞌara dhu karejꞌe-karae. Aaꞌi-aaꞌi se bisa jꞌajꞌi, ladhe èdhi paꞌèki taruu dènge Roh Lamatua dhu Mola-Mèci. \v 18 Dhèu dhu lalau-laloꞌo hia Kristus sèmi èèna, pakarejꞌe dꞌara Ama Lamatua. Aa dhèu leo lee kahèi mamuri dhèu neꞌe, hèia padedha kolongara dhèu neꞌe, peka na, “Nèngu ne, beꞌa!” \p \v 19 De èdhi hudꞌi paꞌèra ètu dꞌara mamuri padame, aa majꞌèni paꞌèra èci dènge èci. \v 20 Baku paꞌele iie sasabꞌa Lamatua ètu dꞌara mamuri dhèu leo, lula dhoka nèti jꞌara taꞌa-tinu di. Lamatua dhu peka le, èdhi bisa taꞌa ngaa èèna ka, te aaꞌi-aaꞌi dhu mola-mèci. Te ngaa ladhe èu patao-palaha dènge aꞌari mu lula jꞌara ngangaꞌa-nganginu di, èu sala le. Baku sèmi èèna! \p \v 21 Hua iia taha iisi mu. Muꞌa ia ka sisi, do minu ia ka èi anggor, do baku muꞌa-minu ngaa dhu leo, dhu tao aꞌari mu kadhunu. \v 22 Madhutu aꞌabhu jaꞌa sèmi neꞌe ka: ladhe èu more lii èci dènge Lamatua, hèia èu pamaꞌète, na, èu neo parcaya Ne lula-nèti ngangaꞌa-nganginu, na, èu oto aa dènge heka lii langu. Pangee ia ka ngaa-ngaa dhu peka na, èu tao sala, do aadꞌo. Te èu dhu pamaꞌète more le sèmi èèna. \v 23 Te ngaa ladhe dꞌara èu kajari, ka muꞌa mèdha èci dhu èu ngee na pakajꞌalu èu, Lamatua pasala èu, lula èu madhutu boe ngaa dhu èu parcaya lodꞌo dhu èu muꞌa. Te ladhe èu neo adꞌu-ue ngaa sa èci, te ngaa èu parcaya, peka na, èèna lèke boe ètu madha Lamatua, na, èèna èu sala le. \c 15 \s1 Tenge jꞌara ho paꞌèra lalèka dhèu leo \p \v 1 Èdhi dhu parcaya èra, hudꞌi dènge dꞌara mahoꞌo ho bara dhèu dhu parcaya èra mèka, sèna ka rèngu taha ètu dꞌara sasusa. Beꞌa boe, ladhe èdhi dhoka pakarejꞌe ngiꞌu èdhi mesa ti. \v 2 Madhutu aꞌabhu jaꞌa hudꞌi sèmi neꞌe ku: èdhi èci-èci ka tenge jꞌara, sèna ka tao dhu beꞌa hia aꞌari èdhi dhèu sarani, ho parcaya ra asa tabha èra. Dènge jꞌara neꞌe, rèngu bisa karejꞌe dènge èdhi. \v 3 Te Yesus Kristus mesa Na, pakako boe sasabꞌa Na ho pakarejꞌe dꞌara Nèngu unu Na, te ngaa Na neo pakarejꞌe dꞌara Ama Lamatua kahèi. Èèna nuka sèmi dhu suri tèke ètu dꞌara Sasuri Lamatua lula-nèti ngaa dhu bèli-camèdꞌa jꞌajꞌi mi dedha Yesus, dhu peka na, \q1 “Lii pa-aape rèngu hia mi Èu, \q2 noto mi dedha Jaꞌa kahèi.”\x + \xo 15:3 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 69:8\x* \p \v 4 Aaꞌi-aaꞌi dhu uru èèna dhèu suri ètu dꞌara Sasuri Lamatua, sèna ka nori èdhi. Nèngu padꞌelo jꞌara sèna ka asa paꞌèra èdhi, taha paꞌèra-èra, aa Lii Holo-Nori Na paꞌèra dꞌara èdhi kahèi. Dènge jꞌara sèmi èèna ka, èdhi bisa taha ètu dꞌara tatae neo tèdhi Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na mi èdhi. \p \v 5 Lamatua ka dhu hia dhèu aꞌèra, sèna ka ra bisa taha ètu dꞌara jꞌajꞌèra. Aa Nèngu ka dhu paꞌèra dꞌara èdhi kahèi. Jaꞌa sabajꞌa, manèngi Lamatua padꞌelo jꞌara, ho miu mamuri dꞌara èci madhutu dadꞌèi Yesus Kristus. \v 6 Te ladhe miu mamuri dꞌara èci, miu bisa sama-sama koa-kio Ama Lamatua. Nèngu èèna, Ama nèti Kètu èdhi, Yesus Kristus. \s1 Lii Lolo Beꞌa Lamatua hia mi dhèu Yahudi dènge dhèu Yahudi boe \p \v 7 De miu isi-aanga mi hudꞌi sèmi mere èci dènge èci, sama sèmi Kristus sèmi nare le miu. Te ladhe miu mamuri sèmi èèna, pe dhèu ae jꞌoka padedha-dedha kolongara Lamatua. \v 8 Jaꞌa peka sèmi neꞌe: Kristus tao iisi Na nuka sèmi Ana pua-paleha, sèna ka hia dhèu Yahudi reꞌa mèu, peka na, Ama Lamatua padhai lii lèke mola-mola. Aa Kristus tao iisi Na nuka sèmi Ana pua-paleha kahèi, ho pamèci aaꞌi mèu ngaa-ngaa dhu Lamatua padhadha neo tao, hia mi bèi-baki èdhi sèra. \v 9 Dènge jꞌara neꞌe, dhèu Yahudi boe aaꞌi-aaꞌi koa-kio Ama Lamatua. Te rèngu reꞌa, na, Nèngu dhu rasa kasia mi èdhi aaꞌi-aaꞌi ti. Sèra nuka sèmi dhu Daud suri uru èèna ètu Sasuri Mola-Mèci, peka na, \q1 “Nèti èèna ka, jaꞌa neo dedꞌe padedha-dedha kolongara Èu, \q2 mi suku dhu leo sèra. \q1 Jaꞌa neo sodꞌa lii koa-kio kolongara Èu \q2 ètu katanga madha udhu rasa dhu leo sèra.”\x + \xo 15:9 \xt 2 Samuel 22:50, Lii Sodꞌa Koa-Kio 18:50\x* \p \v 10 Ètu era leo, dꞌara Sasuri Mola-Mèci suri kahèi, na, \q1 “We! Miu dhèu leo rai kara dhu nèti rai leo. \q2 Tao dꞌara miu karejꞌe kea rae-rae, \q3 palere-lere dènge dhèu unu Lamatua sèra.”\x + \xo 15:10 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 32:43\x* \p \v 11 Ètu era leo, dꞌara Sasuri Mola-Mèci, Daud suri, peka na, \q1 “Miu dhu nèti suku leo sèra. \q2 Lami peka palème mi dhèu aaꞌi-aaꞌi lula-nèti dadedha Lamatua, \q3 sèna ka rèngu koa-kio Kètu èdhi, Yesus Kristus kahèi.”\x + \xo 15:11 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 117:1\x* \p \v 12 Ètu era leo hari, dꞌara Sasuri Mola-Mèci, Yesaya suri, peka na, \q1 “Nèti dhèu aae Daud, ana Isai, \q2 bèli-camèdꞌa cèu mai ana-èpu na ca dhèu. \q1 Nèngu ka dhu nèdꞌu paredha mi suku leo sèra. \q1 Rèngu dhu reꞌa le, naneo mamai Nèngu èèna. \q2 Hèia rèngu mate tatae Ne, \q3 te rèngu reꞌa mèu, na, Nèngu ne, cee.”\x + \xo 15:12 \xt Yesaya 11:10\x* \p \v 13 Ama Lamatua ka dhu jꞌajꞌi mi kapua nèti aaꞌi-aaꞌi dhu èdhi sanao-maena. Ladhe miu parcaya Ne, Nèngu ka dhu pakarejꞌe dꞌara miu aa pamau dꞌara miu. Hudꞌi laa sèna ka koasa nèti Roh Lamatua dhu Mola-Mèci, tao miu asa meꞌa mèu lula-nèti ngaa dhu Nèngu neo tao. \s1 Lamatua pua Paulus laꞌe peka-padhai Lii Lolo Beꞌa Na \p \v 14 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Jaꞌa keꞌa tareꞌa, na, dꞌara miu pènu dènge madha jꞌara-madha jꞌara dhu beꞌa, jꞌara ae-ae dhu miu meꞌa mèu le, aa meꞌa holo èci dènge èci. \v 15 Jaꞌa suri paledꞌa-ledꞌa ètu dꞌara sasuri neꞌe, ho pasanèdꞌe miu catèka hari nèti rupa-rupa madha jꞌara. Jaꞌa suri sèmi neꞌe, lula Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na mi jaꞌa, \v 16 ropa Na dedꞌe jaꞌa jꞌajꞌi mi dhèu pajuu-paleha Yesus Kristus, ho laku peka-padhai Lii Lolo Beꞌa Nèngu asa dhèu Yahudi boe sèra. Jaꞌa pakako sasabꞌa jaꞌa èèna, nuka sèmi ama agama èci dhu neo paꞌèra dhèu ae-ae dhu jꞌajꞌi mi persembahan èci dhu pamahoꞌo dꞌara Lamatua. Te Roh Lamatua dhu Mola-Mèci ka dhu tao si jꞌajꞌi mola-mèci, sèna ka Ama Lamatua sèmi nare si. \p \v 17 Lula jaꞌa dhu paꞌèki le dènge Yesus Kristus, nèti èèna ka jaꞌa bisa boti kètu ètu madha Ama Lamatua. \v 18 Jaꞌa bani boe padhai lii jꞌara leo. Jaꞌa dhoka lole tatao dhu Kristus adꞌu-ue, aa dènge jꞌara sèmi ngaa Na pake jaꞌa. Limuri ne, abhu dhèu Yahudi boe dhu madhutu Kristus, lula Lamatua pake jaꞌa ho padꞌelo jꞌara pake lii padhai dènge tatao jaꞌa. \v 19 Kristus pangèdꞌu le mi jaꞌa koasa nèti Roh Lamatua, sèna ka bisa tao rupa-rupa tadha malaa. Na pangèdꞌu koasa èèna mi jaꞌa, sèna ka neo padꞌelo, peka na, Kristus ne cee. Dènge jꞌara neꞌe, jaꞌa peka-padhai le aaꞌi-aaꞌi lula-nèti Lii Lolo Beꞌa Kristus dènge dhèu ètu mia-mia. Nèti èèna ka, jaꞌa lole nèti kota Yerusalem, pale-lème toke dꞌai rai Ilirikum dètu dènge Italia. \v 20 Karèi nèti uru ka, jaꞌa dhu pangee, na, “Jaꞌa dꞌèi titu kèna lole lula-nèti Kristus mi dhèu-dhèu dhu tadèngi rèdhi mèka Lii Lolo Beꞌa Na!” Te jaꞌa dꞌèi boe ajꞌa-nori ètu era dhu dhèu leo ajꞌa le. \v 21 Ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Lamatua, dhu suri, peka na, \q1 “Suku dhu tadèngi rèdhi mèka lula Lamatua, \q2 rèngu sèra ka dhu bèli-camèdꞌa ladhe rèdhi Ne. \q1 Dhèu dhu tadèngi rèdhi mèka ngaa-ngaa, \q2 rèngu sèra ka dhu pe reꞌa mèu lula Nèngu.”\x + \xo 15:21 \xt Yesaya 52:15\x* \s1 Paulus nelu neo laꞌe asa kota Roma \p \v 22 Lula sasabꞌa jaꞌa ae sèmi èèna, ka lake kore mèka dhiu paꞌasu-pareo dènge miu.\x + \xo 15:22 \xt Roma 1:13\x* \v 23 Te ngaa limuri ne, sasabꞌa jaꞌa ètu neꞌe èla aaꞌi le. Aa jaꞌa nelu nèbhu ae le pèri-pèri tèu kèna, dhiu paraga dènge miu. \v 24 De ladhe jaꞌa laku asa Spanyol, jaꞌa neo dhuli miu. Aa ladhe jaꞌa dhuli taha ètu era miu, miu bisa ogo jaꞌa kahèi laku asa Spanyol. \p \v 25 Te ngaa limuri ne jaꞌa neo laku uru asa Yerusalem, ho lalau-laloꞌo dhèu parcaya Lamatua ètu nèi. \v 26 Te aꞌari èdhi ètu propensi Makedonia dènge propensi Akaya, hia le doi kolete, sèna ka soru-bara dhèu dhu dènge boe ngaa-ngaa dhu parcaya Lamatua ètu Yerusalem.\x + \xo 15:26 \xt 1 Korintus 16:1-4\x* \v 27 Rèngu neo tao sèmi neꞌe, lula ra pangee, na, rèngu oe sèmi pakèlu sa, mi aꞌari èdhi ètu Yerusalem. Te dhèu-dhèu nèti suku leo ètu mia-mia, rèngu abhu le jꞌara hua iia kahèi dhu uru èèna Roh Lamatua hia le mi dhèu Yahudi sèra. De lèke mola-mola ladhe dhèu sarani dhu dhèu Yahudi boe, pake mèdha-panyau ra ho soru-bara aꞌari ra dhèu Yahudi sèra.\x + \xo 15:27 \xt 1 Korintus 9:11\x* \p \v 28 De ladhe jaꞌa pabagi kore ka doi seꞌe mi aꞌari èdhi ètu Yerusalem, jaꞌa neo dhuli pangadꞌo dènge miu, ropa laku asa Spanyol. \v 29 Ladhe jaꞌa dhiu, kèti dènge mèngi-nale ae-ae nèti Kristus. \p \v 30 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Lula Yesus Kristus jꞌajꞌi Kètu miu, aa lula Roh Lamatua ka tao miu pasue èci dènge èci, nèti èèna ka jaꞌa manèngi ho miu sabajꞌa patareꞌa-reꞌa, sèna ka Lamatua soru-bara jaꞌa. \v 31 Manèngi sèna ka Lamatua bhiri-sarobho jaꞌa ètu propensi Yudea, ho dhèu dhu roꞌo boe parcaya Lamatua baku tao bhelu mi dedha jaꞌa. Aa manèngi ho ladhe jaꞌa lalau-laloꞌo dhèu sarani ètu Yerusalem, rèngu sèmi rare jaꞌa dènge beꞌa. \v 32 Èle èèna, ladhe madhutu dadꞌèi Lamatua, jaꞌa bisa dhiu asa miu dènge dꞌara karejꞌe, lula jaꞌa neo ae kore ciki dènge miu. \v 33 Jaꞌa sabajꞌa sèna ka Lamatua bera-bera dènge miu. Te Nèngu ka dhu bisa tao ho dhèu mamuri dame dènge mera-milu. Lèke tareꞌa! \c 16 \s1 Paulus paꞌadhu lii mahoꞌo asa aꞌari ètu Roma \p \v 1 Dènge sasuri neꞌe, jaꞌa neo patadha miu dènge ana hèni èdhi Febe, aa manèngi ho miu sèmi mere ne. Nèngu ka dhu ra dedꞌe ho ladhe-leru jumaꞌat ètu kota Kengkrea. \v 2 Jaꞌa manèngi ho miu sèmi mere ne dènge beꞌa. Tao dhu pantas mi nèngu, nuka sèmi hia dhèu sarani sèra, lula nèngu ne paꞌèki dènge Kètu èdhi, Yesus Kristus. Ladhe na parluu ngaa, soru-bara ne. Te nèngu biasa soru-bara le jaꞌa dènge dhèu ae-ae, karèi nèti uru ka. \q2 \v 3 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi ana hèni èdhi, Priskila\f + \fr 16:3 \ft Alkitab lii Yunani ètu neꞌe, suri, peka na, “Priska”. Priska dènge Priskila èèna, ngara nèti ca dhèu èèna ka.\f* dènge dhèu èmu na, Akila. Jiꞌi ka dhu sama-sama pakako sasabꞌa ae-ae nèti Yesus Kristus.\x + \xo 16:3 \xt Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 18:2\x* \v 4 Dua ra oe madhe sadꞌi neo pamamuri jaꞌa. Te ngaa mesa boe jaꞌa di dhu manèngi makasi mi dua ra. Te dhèu Yahudi boe dhu jꞌajꞌi le dhèu sarani, nèti jumaꞌat aaꞌi-aaꞌi buli mia-mia, manèngi makasi kahèi, lula tatao ra dhu beꞌa. \q2 \v 5 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu pakaboko ho manèngi-mangajꞌi ètu dꞌara èmu Priskila dènge Akila. \q2 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi angalai jaꞌa, Epenetus. Nèngu ka, dhèu uru tèka parcaya Kristus ètu propensi Asia. \q2 \v 6 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi ana hèni èdhi, Maria. Nèngu dhu sabꞌa neꞌa boe jꞌèra ètu talora aae miu. \q2 \v 7 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Andronikus dènge ana hèni èdhi, Yunia.\f + \fr 16:7 \ft Alkitab lii Yunani dhu beꞌa risi, aa dhu uru tèka, suri peka na, \ft \+it Yunia\+it* (ngara dhèu bhèni). Abhu cahagꞌe kahèi dhu suri, peka na, \+it Yulia\+it* (ngara dhèu bhèni). Karèi nèti abad ka-13, abhu cahagꞌe hari dhu suri, peka na, \+it Yunias\+it* (ngara dhèu mone). Dhèu heka-dhèu heka Kristen, karèi nèti uru-uru, pangee na, aꞌa Andronikus dènge susi Yunia ne, dhèu èmu-kamali dhu sabꞌa hia Ama Lamatua, nuka sèmi aꞌa Akila dènge susi Priskila.\f* Dua ra dhèu Yahudi, sama sèmi jaꞌa kahèi. Dua ra parcaya uuru Kristus nèti jaꞌa. Uru èèna, rèngu sama-sama dènge jaꞌa ètu dꞌara bèdho. Dua ra jꞌajꞌi dhèu pajuu-paleha Lamatua, aa dhèu ae tadhe si. \q2 \v 8 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Ampliatus. Jaꞌa sue ne, lula nèngu dhu paꞌèki dènge Kètu èdhi, Yesus Kristus. \q2 \v 9 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Urbanus. Nèngu kahèi pakako sasabꞌa Kristus sama-sama dènge èdhi. \q2 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Stakis, dhu jaꞌa sue. \q2 \v 10 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Apeles. Masi ka nèngu lèke dadugu-rariu, te ngaa na segi ka nare liꞌu, lula lèka èra Kristus. \q2 Hia lii mahoꞌo mi aꞌari aaꞌi-aaꞌi nèti Aristobulus. \q2 \v 11 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi aꞌa Herodion. Nèngu dhèu Yahudi kahèi, sama sèmi jaꞌa. \q2 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi isi èmu Narkisus dhu parcaya Kristus. \q2 \v 12 Hia lii mahoꞌo mi ana hèni èdhi, Trifena dènge Trifosa. Rèngu pakako kahèi sasabꞌa nèti Kètu èdhi, Yesus Kristus. \q2 Hia lii mahoꞌo mi angalai jaꞌa, ana hèni èdhi, Persis. Te nèngu kahèi sabꞌa bia hia Kètu èdhi, Yesus Kristus. \q2 \v 13 Hia lii mahoꞌo mi Rufus. Kètu èdhi, Yesus Kristus ka dhu hagꞌe nare ne. \q2 Hia lii mahoꞌo mi ina na kahèi. Te nèngu ne, nuka sèmi ina dꞌèlu jaꞌa.\x + \xo 16:13 \xt Markus 15:21\x* \q2 \v 14 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas dènge aꞌari aaꞌi-aaꞌi dhu pea dènge rèngu. \q2 \v 15 Hia lii mahoꞌo jaꞌa mi Filologus, ana hèni èdhi, Yulia, Olimpas, Nereus dènge ana hèni na, dènge dhèu-dhèu sarani aaꞌi dhu sama-sama dènge rèngu. \p \v 16 Ladhe miu pakaboko, na, mi paꞌuu èci dènge èci, dhu pantas mi dhèu parcaya. Jumaꞌat Kristus aaꞌi-aaꞌi ètu seꞌe, hia lii mahoꞌo mi miu kahèi.\x + \xo 16:16 \xt 1 Korintus 16:20, 1 Tesalonika 5:26\x* \s1 Lii pasanèdꞌe nèti Paulus \p \v 17 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Jaꞌa manèngi sèna ka miu mage-mage! Jꞌaga paie-iie, te abhu dhèu dhu tao miu mae-manyèla, aa dhu neo sii pabèbhe miu. Ngaa dhu rèngu peka dènge miu sèra, palabꞌa dènge ngaa dhu jiꞌi ajꞌa-nori le miu. De baku paꞌangalai dènge dhèu sèmi sèra! \v 18 Dhèu sèra sabꞌa boe hia Kètu èdhi, Yesus Kristus. Rèngu sèra dhoka sabꞌa ho paꞌoto ngiꞌu rèngu unu ra. Dhèu sèra dhoka hèbꞌa mènyi mi dhèu dhu dhae reꞌa mèka mia ka dhu beꞌa, aa mia ka dhu karehe. Rèngu hèbꞌa mènyi ho kapodꞌe-kabèli dhèu. \p \v 19 Dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu tadèngi le, na, miu loe boe madhutu dadꞌèi Lamatua. Nèti èèna ka dꞌara jaꞌa karejꞌe titu kèna lula miu. Dadꞌèi jaꞌa ka, ladhe miu dꞌèlu-mèu ètu jꞌara-jꞌara beꞌa, aa baku pakihu kee dènge jꞌara-jꞌara karehe. \v 20 Ama Lamatua ka dhu bisa hia èdhi mamuri dame dènge mera-milu. Nèngu ka dhu èèna na palaho koasa nèti dhèu aae nidhu, aa padꞌelo, peka na, miu ka dhu segi. Seꞌe se nèbhu heka jꞌajꞌi. Jaꞌa sabajꞌa, manèngi sèna ka Kètu èdhi, Yesus Kristus, padꞌelo dꞌara hua iia Na mi dedha miu. \q2 \v 21 Ari èdhi, Timotius, dhu sabꞌa sama-sama dènge jaꞌa, hia lii mahoꞌo mi miu kahèi. \q2 Lukius, Yason, dènge Sosipater, hia lii mahoꞌo kahèi. Rèngu se dhèu Yahudi, èci èèna ka dènge jaꞌa.\x + \xo 16:21 \xt Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 16:1\x* \q2 \v 22 (Jaꞌa ne, Tertius, ka dhu suri sasuri neꞌe madhutu ngaa dhu Paulus pua jaꞌa suri. Lii mahoꞌo nèti jaꞌa, te jaꞌa ne dhèu unu Kètu èdhi, Yesus Kristus kahèi.) \q2 \v 23 Jaꞌa, Paulus, manubha ètu èmu Gayus. Dhèu sarani aaꞌi-aaꞌi tema pakaboko ètu èmu na ho manèngi-mangajꞌi. Nèngu hia lii mahoꞌo kahèi. \q2 Erastus, dhu jꞌajꞌi bendahara kota, dènge aꞌari èdhi Kuartus, hia miu lii mahoꞌo kahèi.\x + \xo 16:23 \xt Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 19:29, 1 Korintus 1:14, 2 Timotius 4:20\x* \p \v 24 [Jaꞌa manèngi, sèna ka Kètu èdhi, Yesus Kristus, padꞌelo dꞌara hua iia Na mi miu aaꞌi-aaꞌi mi! Lèke tareꞌa!]\f + \fr 16:24 \ft Alkitab lii Yunani dhu uru tèka aa dhu beꞌa risi, dènge boe ayat 24 ne.\f* \s1 Ama Lamatua ne, kapai titu kèna! \p \v 25 Koa-kio mi Ama Lamatua! Te Nèngu ka dhu unu koasa, sèna ka tao miu jꞌajꞌi èra. Lii Lolo Beꞌa Na peka sèmi èèna ka, aa jaꞌa ajꞌa-nori dhèu sèmi èèna kahèi, ropa jaꞌa peka dènge rèngu lula-nèti Yesus Kristus. Lamatua ka dhu bhoke paledꞌa hia mi èdhi jꞌara aaꞌi-aaꞌi lula-nèti Kristus, dhu uru-uru sèra dhèu dhae reꞌa mèka, lula dhu pahuni era. \v 26 Te ngaa jꞌara-jꞌara dhu uru sèra dhèu rèti lii padhai Lamatua suri ètu Sasuri Mola-Mèci, limuri ne mèu aadha-aadha le. Ama Lamatua dhu madhe nèdhi boe, Nèngu ka ator sèna ka dhèu nèti suku aaꞌi-aaꞌi, reꞌa mèu madha jꞌara dhu pahuni uru sèra. Dènge jꞌara neꞌe, dhèu sèra bisa parcaya Ne, aa tao madhutu dadꞌèi Na. \v 27 Dhodhoka Nèngu mesa-mesa Na di, Ama Lamatua. Dhodhoka Nèngu mesa-mesa Na, dhu neꞌa aaꞌi mèu-mèu jꞌara. Jaꞌa dꞌèi jꞌoka padedha-dedha Ne, lula tatao Yesus Kristus! Lèke tareꞌa! \p Sasuri jaꞌa dꞌai sange neꞌe ka, \q2 Saloom, \q2 Paulus