\id HEB \h Ibrani \toc1 Sasuri hia dhèu Ibrani dhu heka parcaya Yesus Kristus aa tèke eele agama bèi-baki ra \toc2 Ibrani \toc3 Ibr \mt2 Sasuri hia dhèu \mt1 Ibrani \mt2 dhu heka parcaya Yesus Kristus \mt2 aa tèke eele agama bèi-baki ra \c 1 \s1 Ama Lamatua pua Ana Na dhu kapai risi nèti dhèu rèti lii padhai Na uru sèra \p \v 1 Uru èèna, Ama Lamatua pake dhèu rèti lii padhai Na, ho padhai lii dènge bèi-baki èdhi dhèu Ibrani.\f + \fr 1:1 \ft a: Kata \ft \+it Ibrani\+it* èèna, ngara leo nèti suku Yahudi. Dhèu Yahudi dhu parcaya le Yesus Kristus, dhèu peka na, “dhèu Kristen Ibrani”, lula rèngu leko-leo nèti aꞌari ra dhèu Yahudi dhu kèpe paꞌère atora agama Yahudi dhu dhui.\f* Nèngu pake rupa-rupa jꞌara, sèna ka peka pahari-pahari dènge rèngu.\f + \fr 1:1 \ft b: Ama Lamatua peka lii moa Na dènge rupa-rupa jꞌara. Conto sèmi: Na peka dènge Abraham pake lii pajaji, mi Musa pake atora agama, mi Daud pake lii sodꞌa koa-kio, mi Yermia pake lii pakasame.\f* \v 2 Te ngaa limuri ne, Na pua le Ana Na mai, sèna ka padhai lii dènge èdhi. \q1 Karèi nèti uru-uru jꞌara ka, Ama Lamatua hagꞌe nare le Ana Na, \q2 ho nèdꞌu paredha sama-sama dènge Nèngu. \q1 Te lodꞌo Na pajꞌajꞌi liru dènge rai-haha dènge isi ra aaꞌi-aaꞌi, \q2 Ana Na dhu sabꞌa sama-sama dènge Ne kahèi. \q1 \v 3 Ana Lamatua ne, padꞌelo dadedha Ama Na, \q2 nuka sèmi saraa madha lodꞌo dhu lèke tèru. \q3 Te Nèngu ne, ca ropa dènge Ama Na. \q1 Aa nèti Lii Holo-Nori Na dhu èra titu kèna, \q2 Na pakako aaꞌi-aaꞌi ètu dedha-liru dènge rai-haha. \q1 Nèngu bhoke jꞌara kahèi, \q2 ho saku eele sasala-sasigo dhèu, \q3 sèna ka ra jꞌajꞌi mola-mèci. \q1 Hèia Na lèpa hari asa sorga, \q2 ho madhèdi ètu baboa gꞌana Ama Lamatua, \q3 ètu era dhu kabꞌua aae. \s1 Ana Ama Lamatua kapai risi nèti ana pajuu ètu sorga \p \v 4 Ana-ana pajuu Ama Lamatua ètu sorga mema kapai. Te ngaa Ana Na kapai risi eele nèti rèngu aaꞌi-aaꞌi ra. Kapai dènge dadedha Ama Lamatua risi eele nèti aaꞌi-aaꞌi ra. Aa kapai dènge dadedha èèna, Na pangèdꞌu le mi Ana Na. Nèti èèna ka, Ana Na kapai risi eele nèti ana-ana pajuu Na ètu sorga. \p \v 5 Ama Lamatua peka nèdhi mi Ana Na, aku Nèngu na, \q1 “Doe neꞌe, Jaꞌa dedꞌe Èu ho mèdꞌu paredha.”\x + \xo 1:5 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 2:7\x* \p Ama Lamatua, peka kahèi, na, \q1 “Jaꞌa ne, Ama Na. \q2 Aa Nèngu ne, Ana Jaꞌa.”\x + \xo 1:5 \xt 2 Samuel 7:14, 1 Sejara nèti Israꞌel dènge Yahuda 17:13\x* \p Ama Lamatua peka dènge Ana Na sèmi èèna, te ngaa Ama Lamatua peka nèdhi boe sèmi èèna, mi ana-ana pajuu Na ètu sorga. \p \v 6 Lodꞌo Ama Lamatua pua mai Ana Na dhu kapai risi eele èèna, Na paredha ana-ana pajuu Na ètu sorga, aku Nèngu na, \q1 “Miu ana pajuu aaꞌi-aaꞌi! \q2 Lami ho pakabꞌua, \q3 aa pahaha iisi mi Ana Jaꞌa!”\x + \xo 1:6 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 32:43, Lukas 2:13-14\x* \p \v 7 Ama Lamatua padhai lii kahèi mi ana pajuu Na ètu sorga, peka na, \q1 “Jaꞌa tao ana-ana pajuu Jaꞌa ètu sorga, \q2 jꞌajꞌi malai sama sèmi lai ngèlu. \q1 Jaꞌa tao ènu-ènu Jaꞌa, \q2 jꞌajꞌi nuka sèmi ai.”\x + \xo 1:7 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 104:4\x* \p Ama Lamatua peka dènge ra sèmi èèna, lula rèngu dhoka ana pua-paleha Na di. \p \v 8 Te ngaa mi Ana dꞌèlu Na, Nèngu peka dhu leo, na, \q1 “Èu ne, Ama Lamatua. \q2 Èu, èèna na madhèdi ètu kadera paredha toke dꞌai mia-mia. \q2 Èu èèna na mèdꞌu koasa, ho paredha dènge dꞌara mola. \q2 \v 9 Dꞌara Èu karejꞌe, ladhe mèdhi dhèu dhu mamuri mola. \q2 Te ngaa dꞌara Mu susa, ladhe mèdhi dhèu dhu mamuri koe-kapengo. \q1 Nèti èèna ka, dꞌara Èu karejꞌe, \q2 ka Jaꞌa pasuti èi lèngi mi kètu Èu, \q3 ho dedꞌe Èu jꞌajꞌi Dhèu Aae, dhu risi nèti dhèu aae leo sèra.”\x + \xo 1:9 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 45:7-8\x* \p \v 10 Ama Lamatua peka mi Ana Na kahèi, na, \q1 “Ana, ee! \q2 Èu ne, Kètu dhu mèdꞌu paredha karèi nèti uru ka. \q3 Èu neꞌe ka dhu pua liru jꞌajꞌi, hèia na jꞌajꞌi dènge. \q3 Èu neꞌe ka dhu paredha rai-haha, hèia na jꞌajꞌi dènge. \q1 \v 11-12 Bèli-camèdꞌa liru dènge rai-haha laho aaꞌi si. \q2 Bèli-camèdꞌa liru dènge rai-haha ele aaꞌi si. \q3 Te ngaa Èu mesa mu, mamuri toke dꞌai mia-mia. \q1 Èèna na Èu core eele liru dènge rai-haha, \q2 nuka sèmi dhèu core eele kahaꞌi soho dhasi. \q1 Bèli-camèdꞌa Èu gati eele liru aa rai-haha, \q2 nuka sèmi dhèu silu mèdha-papake hiu. \q1 Te ngaa Èu mesa Mu sèmi boe èèna. \q2 Lula Èu mamuri toke dꞌai mia-mia.”\x + \xo 1:11-12 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 102:26-28\x* \p \v 13 Ama Lamatua peka kahèi dènge Ana Na, aku Nèngu na, \q1 “Ana, ee! \q1 Mai madhèdi asa era dhu kabꞌua titu kèna, \q2 ètu baboa gꞌana Jaꞌa ne. \q1 Pe Jaꞌa tao musu Èu sèra, \q2 toke ra pahaha iisi mi Èu.”\x + \xo 1:13 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:1\x* \p Ama Lamatua peka-padhai mi Ana Na sèmi èèna, te ngaa Na padhai lii nèdhi boe sèmi èèna mi ana-ana pajuu Na ètu sorga. \v 14 Ana pajuu Na sèra mema panting. Te Nèngu paleha si lasi lalau-laloꞌo dhèu unu Na aaꞌi-aaꞌi dhu èèna na Nèngu patabuli eele si nèti koasa sasala-sasigo ra. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Ana Ama Lamatua risi nèti rèngu era. \c 2 \s1 Baku tule eele lii holo-nori Ama Lamatua dhu nèti mamuri \p \v 1 Nèti èèna ka, èdhi hudꞌi kèpe ku paꞌèra-èra ngaa dhu èdhi tadèngi le nèti jꞌara-jꞌara Ana Ama Lamatua, sèna ka èdhi baku bhèlu eele. \v 2 Lodꞌo uru-uru sèra, Lamatua pake ana pajuu Na nèti sorga, ho lole lii moa Na mi bèi-baki èdhi. Teꞌa boe na, lii moa sèra aaꞌi-aaꞌi ra lèke. Ladhe ra sisu paredha Na, rèngu tatu abhu huku dhu palèke dènge tatao ra. \v 3 Mema uru èèna, sèmi èèna ka. Te ngaa limuri ne, Ana Ama Lamatua bhoke le jꞌara hiu, sèna ka hia mamuri mi dhèu rai-haha. Na peka le jꞌara mamuri dhu beꞌa aae ne mi dhèu unu Na dhu pakako sasabꞌa Na ètu rai-haha ne. Hèia ra peka dènge èdhi, sèna ka èdhi parcaya. Te ngaa ladhe èdhi pusi-pahae boe, dui tare pala ti! \v 4 Te Ama Lamatua pangèdꞌu si koasa kahèi, sèna ka ra tao rupa-rupa tadha malaa. Na papuru Roh Na mi rèngu kahèi, ho ra adꞌu-ue jꞌara-jꞌara leo dhu madhutu dadꞌèi Na. Nèti èèna ka èdhi teꞌa, na, aaꞌi-aaꞌi se jꞌara mamuri dhu lèke tareꞌa-reꞌa. \s1 Nga tao ka Ana Ama Lamatua pahaha iisi Na ho jꞌajꞌi dhèu rai-haha? \p \v 5 Jaꞌa lole lula-nèti rai-haha rupa hiu dhu bèli-camèdꞌa jꞌajꞌi. Te ngaa Ama Lamatua peka nèdhi boe dènge ana-ana pajuu Na ètu sorga, na, pe rèngu ka dhu ator rai-haha hiu èèna. Te dhu lalau ka, dhèu rai-haha. \v 6 Ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua, na, Daud dhu karèi nèdhi le kabꞌua nèti dhèu rai-haha, aku nèngu na, \q1 “Ama Lamatua! \q1 Nga tao ka Ama tao madha-dhilu mi dhèu rai-haha? \q1 Nga tao ka Ama sue si? \q2 Te rèngu dhoka dhèu rai-haha biasa di! \q1 \v 7 Te ngaa Lamatua pangèdꞌu si koasa, \q2 ka rèngu oe sèmi ana pajuu ètu sorga. \q1 Lamatua pakabꞌua si hèi, \q2 aa dedꞌe si, \q3 \v 8 ho ra paredha aaꞌi dhu Lamatua pajꞌajꞌi.”\x + \xo 2:8 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 8:5-7\x* \p De madhutu sasuri Daud, Ama Lamatua dedꞌe dhèu rai-haha jꞌajꞌi kètu, sèna ka ra uri aaꞌi-aaꞌi dhu Na pajꞌajꞌi. Te ngaa èdhi tèdhi mèka na, dhèu rai-haha èci sa dhu paredha aaꞌi-aaꞌi sèmi èèna. \p \v 9 Te ngaa abhu ca Dhèu dhu bisa paredha aaꞌi-aaꞌi se. Nèngu èèna, nuka Yesus. Na mai pea taha ètu rai-haha ne, sèna ka jꞌajꞌi dhèu rai-haha dhu pasae jꞌajꞌèra, ka Na madhe hia mi èdhi. Nèti mamadhe Na, Ama Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na mi dhèu rai-haha. Èle èèna ka, Ama Lamatua koa-kadꞌiri Ne, aa dedꞌe Ne padedha-dedha, sèna ka Na paredha aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Lamatua pajꞌajꞌi nare sèra. \v 10 De lèke, ladhe Ama Lamatua hia Yesus pasae jꞌajꞌèra, ho Yesus bisa bhoke jꞌara mamuri pala mi dhèu rai-haha. Te Ama Lamatua neo sèna ka dhèu ae bisa mamuri bera-bera dènge Nèngu ètu sorga. Ama Lamatua ka dhu pajꞌajꞌi aaꞌi mèu-mèu. Aa aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri, mamuri lula Nèngu ka. \p \v 11 Ama Lamatua tatu sèmi nare si dènge beꞌa dhèu dhu Yesus tao mola-mèci, ho jꞌajꞌi ana-ana Na. Ama Lamatua èèna, Ama nèti Yesus. Dènge sèmi èèna, Yesus dènge rèngu, ca Ama. Nèti èèna ka, Yesus makae boe paroa mi dhèu seꞌe, na, \q1 “Miu se, aꞌari Jaꞌa.” \p \v 12 Te Yesus peka le dènge Ama Na, \q1 “Jaꞌa neo peka dènge aꞌari Jaꞌa, \q2 lula-nèti babeꞌa Ama! \q1 Jaꞌa neo sodꞌa ètu talora aae rèngu, \q2 lula-nèti dadedha Ama!”\x + \xo 2:12 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:23\x* \p \v 13 Yesus tuhu hari lii padhai Na, aku Nèngu na, \q1 “Jaꞌa sarai-maena mi Ama Lamatua toke dꞌai mia-mia.” \p Hèia Yesus peka hari, na, \q1 “Ladhe ku! Jaꞌa ka neꞌe, \q2 sama-sama dènge ana-ana Ama Lamatua, \q3 dhu Na pangèdꞌu le mi Jaꞌa, ho uri si.”\x + \xo 2:13 \xt Yesaya 8:17, 18\x* \p \v 14 Lula ana-ana Lamatua se, dhèu rai-haha biasa, nèti èèna ka Yesus hudꞌi jꞌajꞌi ku dhèu rai-haha sama sèmi rèngu kahèi. Te Nèngu hudꞌi jꞌajꞌi uuru ku dhèu rai-haha, heka Na bisa madhe. Ho nèti mamadhe Na, heka Nèngu bisa parame nare koasa nèti dhèu aae nidhu. Te dhèu aae bhabhelu-katubꞌa neꞌe ka dhu nèdꞌu koasa, ho uri jꞌara-jꞌara dhu paꞌèki dènge mamadhe. \v 15 Aa nèngu kahèi tao dhèu rai-haha madhaꞌu dènge mamadhe, toke ra madhutu dadꞌèi na, nuka sèmi ènu sa. Te ngaa limuri ne, Yesus bisa patalale le dhèu rai-haha nèti dꞌara madhaꞌu. \v 16 Te dhu lèke, nuka Yesus mai boe ho soru-bara ana-ana pajuu ètu sorga. Te ngaa Na mai sèna ka soru nare èdhi, nuka ana-èpu Abraham. \v 17 Nèti èèna ka, Yesus jꞌajꞌi sama sèmi èdhi, dhu jꞌajꞌi le aꞌari Na. Dènge jꞌara neꞌe Nèngu jꞌajꞌi mi kètu agama èdhi dhu kapai risi eele, ho soru-bara èdhi sèna ka madhutu dadꞌèi Ama Lamatua. Yesus padꞌelo dꞌara hua iia Na kahèi mi èdhi. Aa ladhe Na peka ngaa, Na tao madhutu sèmi èèna kahèi. Uru èèna, bèi-baki èdhi manèngi kètu kapai risi agama Yahudi, sèna ka tao korban, ho Lamatua saku eele sasala-sasigo rèngu. Limuri ne, Yesus mesa Na ka dhu jꞌajꞌi korban, sèna ka Lamatua saku eele sasala èdhi. \v 18 Lodꞌo Yesus mamuri ètu rai-haha ne, Na abhu jꞌajꞌèra ae-ae. Abhu kahèi dhu dadugu Ne, sèna ka adꞌu-ue sasala. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Nèngu manahu boe. Nèti èèna ka, ladhe abhu dhu dadugu-rariu èdhi, sèna ka tao sasala, Yesus ka dhu bisa soru-bara èdhi ho baku manahu. \c 3 \s1 Ana Ama Lamatua kapai risi nèti Musa \p \v 1 De sèmi neꞌe, aꞌari! Ama Lamatua hagꞌe nare le miu, aa cap miu dhèu dꞌara mola, sèna ka èèna na miu mamuri bera-bera dènge Ne ètu sorga. Nèti èèna ka, miu hudꞌi pangee ku pabeꞌa-beꞌa lula-nèti Yesus ne. Te èdhi dhu mangaku le, na, Nèngu ne Dhèu Pajuu-paleha Ama Lamatua, aa Nèngu kahèi Kètu Kapai Risi Agama èdhi. \v 2 Lodꞌo Ama Lamatua pua Yesus mai, Yesus tao madhutu aaꞌi dadꞌèi Lamatua. Dènge jꞌara ne, Nèngu nuka sèmi Musa. Te Musa tao madhutu dadꞌèi Lamatua kahèi, lodꞌo na ladhe-leru bèi-baki èdhi uru sèra.\x + \xo 3:2 \xt Sensus 12:7\x* \v 3 Masi ka sèmi èèna, te ngaa Yesus kapai risi nèti Musa. Te Yesus sama sèmi lamatua èmu. Aa mema lèke, lula lamatua èmu kapai risi nèti ana pua-paleha ètu dꞌara èmu. \v 4 Dhèu èci-èci ka paꞌuri dꞌara èmu na. Te ngaa Ama Lamatua ka dhu uri aaꞌi mèu-mèu. \v 5 De Musa tao madhutu dadꞌèi Ama Lamatua, lodꞌo na jꞌajꞌi ana pua-paleha nèti isi èmu Lamatua. Te lodꞌo èèna, na peka mema le ngaa dhu bèli-camèdꞌa Ama Lamatua neo tao. \v 6 Masi ka Yesus madhutu kahèi dadꞌèi Ama Lamatua, te ngaa Nèngu ana pua-paleha dhu sama boe sèmi Musa. Lula Nèngu ne, Kristus, Ana Ama Lamatua dhu Ama Lamatua hagꞌe nare le karèi nèti uru ka, sèna ka pua mai asa rai-haha ne. Aa Kristus neꞌa mèu uri isi èmu Ama Na. De ladhe èdhi kèpe paꞌèra-èra lalèka èdhi, aa maꞌète boe sanao-maena èdhi mi Kristus, èdhi bisa jꞌajꞌi isi èmu Na kahèi. \s1 Baku tèke eele parcaya miu sama sèmi bèi-baki miu, lula rèngu bisa boe ae rare dꞌara ra ètu rai dhu Ama Lamatua pajaji tèke le \p \v 7 Nèti èèna ka, miu hudꞌi pasa dhilu paie-iie, ho nanene pabeꞌa ngaa dhu Roh Ama Lamatua dhu Mola-Mèci peka, na, \q1 “Doe neꞌe, ropa miu tadèngi lii Ama Lamatua, \q2 \v 8 mage miu kètu hadhu, \q3 sama sèmi dhèu sèra, \q3 dhu lasi-mai èpa nguru tèu ètu padꞌa sodꞌa. \q1 Te rèngu roꞌo heka puai-pahae Musa, \q2 toke Ama Lamatua mesa Na \q3 oe taha nare heka dꞌara Na. \q1 \v 9-10 Pangee ku laa! \q1 Èpa nguru tèu kateme Jaꞌa tao rupa-rupa tadha malaa \q2 ètu katanga madha ra! \q1 Te ngaa ra loe boe sèku Jaꞌa. \q1 Nèti èèna ka, Jaꞌa nasa dènge ra, peka na, \q2 ‘Miu se, seli-kolane! \q2 Te miu soro kabodho tèke eele jꞌara Jaꞌa, \q3 ho madhutu jꞌara miu dhu koe-kapengo!’ \q2 \v 11 Ropa kèdhi bhabhelu miu, Jaꞌa ruꞌa. \q2 Nèti èèna ka, Jaꞌa dhoo miu, peka na, \q3 ‘Miu bisa boe mai ho ae mere dꞌara mi, sama-sama dènge Jaꞌa.’ ”\x + \xo 3:11 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 95:7-11\x* \p \v 12 De aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Mage nèti miu abhu ca dhèu dhu tao bhelu, toke nèngu parcaya heka, hèia na soro kabodho mi Ama Lamatua dhu mamuri toke dꞌai mia-mia. \v 13 Beꞌa risi bèli-bèli miu paꞌèra dꞌara, èci dènge èci. Baku pamata ia ka! Lula miu dhu malai lèke tipu ka tao sasala, toke miu kètu hadhu aa pusi-pahae boe Ama Lamatua. \v 14 Èdhi bisa paꞌangalai dènge Yesus Kristus, sadꞌi baku pamaꞌète sanao mi Nèngu, nuka sèmi ropa èdhi heka parcaya Nèngu. \p \v 15 Te Roh Ama Lamatua dhu Mola-Mèci, peka le kahèi, na, \q1 “Doe neꞌe, ladhe miu tadèngi lii Ama Lamatua, \q2 miu baku kètu hadhu sama sèmi dhèu seꞌe se, \q3 dhu lasi-mai toke èpa nguru tèu ètu padꞌa sodꞌa, \q2 te rèngu labꞌa Musa.”\x + \xo 3:15 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 95:7-8\x* \p \v 16 De jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: cee ka dhu uru èèna nanene Musa, hèia ra pusi-pahae heka ne? Dhèu sèra nuka bèi-baki èdhi dhu Musa lere si nèti rai Masir. \v 17 Aa dhèu cee ka dhu tao dꞌara Ama Lamatua pana magoro dꞌai èpa nguru tèu èèna? Dhèu sèra nuka bèi-baki èdhi. Te mamuri ra koe-kapengo ètu dꞌara padꞌa sodꞌa, toke ra madhe, ka padhane si ètu nèi. \v 18 Aa cee ka dhu lèke kutuk nèti Ama Lamatua, toke bisa boe maso asa rai èèna, sèna ka ae rare dꞌara ra sama-sama dènge Lamatua? Dhèu sèra nuka bèi-baki èdhi. Te rèngu se roꞌo boe nanene Ama Lamatua.”\x + \xo 3:18 \xt Sensus 14:1-35\x* \v 19 De meꞌa le, si? Bèi-baki èdhi bisa boe maso asa dꞌara rai èèna, ho ae rare dꞌara ra sama-sama dènge Ama Lamatua, lula ra parcaya boe Ne. \c 4 \s1 Ladhe èdhi parcaya Yesus Kristus, èdhi bisa mamuri padame dènge Ama Lamatua, nuka sèmi èdhi ae tare dꞌara dènge Ne \p \v 1 Te ngaa èdhi hudꞌi pangee madhera ku, lula Lamatua dhu pajaji era, na, dhèu unu Na bisa ae rare dꞌara ra sama-sama dènge Nèngu. De mage dhoka abhu nèti miu dhu tule eele lii pajaji Lamatua ne. \v 2 Te èdhi dhu tadèngi le Lii Lolo Beꞌa, sama sèmi bèi-baki èdhi uru sèra tadèngi. Te ngaa, lula rèngu lèka boe lii èèna, rèngu abhu boe oto ngaa-ngaa. \v 3 Te ngaa ladhe èdhi parcaya, èdhi bisa ae tare dꞌara bera-bera dènge Ama Lamatua. Te uru èèna, Nèngu dhu pajaji le dènge bèi-baki èdhi, te ngaa lula Na nasa, hèia Na peka dènge ra, na, \q1 “Jaꞌa taha heka ladhe kèdhi tatao bhabhelu miu ne. \q1 Nèti èèna ka, Jaꞌa dhoo miu, peka na, \q2 ‘Miu bisa boe maso, \q2 ho ae mere dꞌara sama-sama dènge Jaꞌa.’ ” \p Aa te ngaa èdhi teꞌa le, na, lodꞌo Ama Lamatua pajꞌajꞌi liru dènge rai-haha, Nèngu ator nare le, sèna ka dhèu-dhèu unu Na bisa ae rare dꞌara, ho mamuri bera-bera dènge Ne.\x + \xo 4:3 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 95:11\x* \v 4 Ètu lii lolo nèti Ama Lamatua pajꞌajꞌi liru dènge rai-haha, dhu suri, Ama Lamatua ae nare dꞌara, peka na, \q1 “Lamatua sabꞌa nare aaꞌi le, \q2 hèia asa bèli èèna, lèke dènge lodꞌo ka pidhu, \q3 Na ae nare dꞌara.”\x + \xo 4:4 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 2:2\x* \p \v 5 Aa dhu suri ètu era leo hari, Ama Lamatua peka dènge bèi-baki èdhi, na, \q1 “Miu bisa heka maso, \q2 ho ae mere dꞌara mi sama-sama dènge Jaꞌa.”\x + \xo 4:5 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 95:11\x* \p \v 6 De dadꞌèi Ama Lamatua ka, dhèu unu Na ae rare dꞌara ra sèna ka mamuri sama-sama dènge Ne. Te ngaa bèi-baki èdhi dhu tadèngi uuru lii lolo beꞌa ne, rèngu bisa boe maso, lula rèngu tao boe madhutu dadꞌèi Lamatua. \v 7 Te ngaa nèbhu-nèbhu, Lamatua hagꞌe nare lodꞌo èci, sèna ka dhèu unu Na bisa ae rare dꞌara ra sama-sama dènge Nèngu. Te Na pake Daud ho padhai lii, peka na, \q1 “Doe neꞌe, ladhe miu tadèngi lii Ama Lamatua, \q2 mage miu tao dꞌara mi adhu sèmi hadhu, \q3 te ngaa nanene paie-iie.”\x + \xo 4:7 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 95:7-8\x* \p \v 8 Lodꞌo Daud peka na, “doe neꞌe”, nèngu pajꞌujꞌu boe asa lodꞌo dhu Yosua lere ana-èpu nèti bèi-baki se asa rai Kanaꞌan. Te lodꞌo Daud padhai lii ne, rèngu aaꞌi-aaꞌi dhu madhe nèbhu le.\x + \xo 4:8 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 31:7, Yosua 22:4\x* \v 9 Nèti èèna ka èdhi teꞌa, na, Lamatua ator le lodꞌo dhu leo èci, sèna ka dhèu-dhèu unu Na bisa ae rare dꞌara ra, ho mamuri paꞌèci dènge Ne. \v 10 Aa dhèu dhu maso le sèna ka ae nare dꞌara na sama-sama dènge Ama Lamatua, nèngu dhu ae nare le nèti sasabꞌa-laꞌa na, sama sèmi Lamatua kahèi ae nèti sasabꞌa-laꞌa Na, lèke dènge lodꞌo ka pidhu.\x + \xo 4:10 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 2:2\x* \v 11 De bori paꞌèra ho miu bisa maso ae mere dꞌara, sèna ka mamuri sama-sama dènge Ama Lamatua. Mage dhoka abhu dhu jꞌajꞌi boe maso, lula nèngu nanene boe Lii Holo-Nori Lamatua, cakaraa bèi-baki èdhi sèra. \p \v 12 Te Lii Holo-Nori Ama Lamatua ka dhu pajꞌujꞌu jꞌara mamuri dhu lèke. Lii seꞌe dhu dènge koasa ho maso asa dꞌara èdhi, sèna ka pasoro ngangee dènge dadꞌèi èdhi aaꞌi-aaꞌi. Te Lii Holo-Nori se, dhu madèka titu kèna, risi nèti hela madèka dhu bisa sabhi eele isi, aa jꞌue eele kalua dènge sègꞌi rui, sèna ka pasabhoka aaꞌi. \v 13 Ètu dedha-liru dènge rai-haha, abhu boe èci sa dhu pahuni nèti Ama Lamatua, te Nèngu bisa nèdhi aaꞌi mèu-mèu. Aa bèli-camèdꞌa èdhi hudꞌi lati asa katanga madha Na, sèna ka ti dhaa aaꞌi, ngaa dhu èdhi adꞌu-ue. \s1 Yesus jꞌajꞌi le kètu kapai risi agama dhu risi nèti ama agama dhu uru sèra \p \v 14 Èdhi hudꞌi kèpe ku paꞌèra-èra lalèka èdhi, lula Ana Ama Lamatua, Yesus, dhu jꞌajꞌi le kètu kapai risi agama èdhi. Te Nèngu ètu le madha Ama Lamatua ètu sorga, sèna ka sarii èdhi. \v 15 Na bisa sarii èdhi dènge beꞌa, lula neꞌa, èdhi dhèu rai-haha biasa. Ladhe abhu dhu dadugu-rariu èdhi ho tao sala, na, èdhi manahu malai. Yesus abhu dadugu-rariu kahèi sama sèmi èdhi, te ngaa Na manahu nèdhi boe. \v 16 Nèti èèna ka, mai ti pabani dꞌara ho ara lati asa madha Ama Lamatua dhu ètu kadera paredha Na. Te Nèngu ne, dꞌara hua iia. De ladhe èdhi sabajꞌa mi Nèngu, tatu Na neo padꞌelo rasa kasia Na, ho soru-bara èdhi lèke dènge lodꞌo na. \c 5 \p \v 1 Dhèu dhu dedꞌe rare jꞌajꞌi kètu kapai risi agama, sasabꞌa na, hudꞌi soru-bara dhèu, sèna ka rèngu pabeꞌa dènge Ama Lamatua. Nèngu hudꞌi sèmi nare ku mèdha persembahan dènge badha korban, ho saraka asa Lamatua. Nèngu kahèi hia badha korban, sèna ka Lamatua saku eele sasala-sasigo dhèu. \v 2 Ladhe abhu dhèu dhu reꞌa boe jꞌara mamuri dhu lèke, do dhèu dhu rai eele nèti jꞌara èèna, kètu agama ne pasusa boe rèngu. Nèti dꞌara hua iia na, nèngu lii mako dènge ra, lula nèngu kahèi dhèu rai-haha dhu mudꞌa manahu, sama sèmi rèngu. \v 3 Lula nèngu kahèi dhèu rai-haha sama sèmi rèngu, nèti èèna ka kètu agama ne hudꞌi hia badha korban, ho Lamatua saku pamèu sasala nèngu mesa na.\x + \xo 5:3 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 9:7\x* \v 4 Dhèu bisa boe dedꞌe iisi na, sèna ka jꞌajꞌi kètu kapai risi agama. Te dhoka Ama Lamatua di dhu dènge hak, sèna ka hagꞌe nare dhèu sèmi èèna, nuka sèmi uru-uru sèra Na dedꞌe Harun, aꞌa Musa.\x + \xo 5:4 \xt Kalua nèti Masir 28:1\x* \p \v 5 Sèmi èèna kahèi dènge Kristus. Na dedꞌe boe iisi Na, ho jꞌajꞌi kètu kapai risi agama. Te uru èèna, Ama Lamatua mesa Na ka dhu dedꞌe Ne, peka na, \q1 “Èu ne, Ana Jaꞌa, \q2 Doe neꞌe, Jaꞌa dedꞌe Èu ho mèdꞌu paredha.”\x + \xo 5:5 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 2:7\x* \p \v 6 Ètu era leo nèti Sasuri Lamatua dhu Mola-Mèci, dhu suri kahèi, peka na, \q1 “Èu jꞌajꞌi kètu agama dhu ca ropa dènge ca dhèu dhu mamuri uru èèna, nuka Melkisedek, \q2 te ngaa Èu jꞌajꞌi kètu agama toke dꞌai mia-mia.”\x + \xo 5:6 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:4\x* \p \v 7 Ètu lodꞌo oe èle mamuri Yesus ètu rai-haha ne, Na loe boe sabajꞌa dènge tangi dꞌara pèdꞌa, manèngi Ama Lamatua sèna ka hia Ne aꞌèra. Te neꞌa, na, koasa Lamatua bisa hia Ne mamuri. Hèia Ama Lamatua sèmi nare lii manèngi Yesus, lula Na madhutu mola-mola dadꞌèi Lamatua.\x + \xo 5:7 \xt Mateos 26:36-46, Markus 14:32-42, Lukas 22:39-46\x* \v 8 Te Yesus ne, Ana Ama Lamatua. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Nèngu hudꞌi pasae ku jꞌajꞌèra, ho neꞌa madhutu dadꞌèi Ama Lamatua. \v 9 Èle èèna ka, Na tao madhutu mola-mola dadꞌèi Lamatua aaꞌi-aaꞌi. Nèti èèna ka, Nèngu jꞌajꞌi le Kapua Mamuri bagi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Ne, ho mamuri taruu dènge Ama Lamatua. \v 10 Te Lamatua dedꞌe nare le Yesus jꞌajꞌi kètu kapai risi agama, ca ropa dènge Melkisedek, dhu jꞌajꞌi kètu kapai risi agama uru sèra. \s1 Baku tèke eele parcaya miu mi Kristus \p \v 11 Jꞌara ae era dhu jaꞌa neo lole dènge miu lula-nèti Kristus dènge Melkisedek, te ngaa ako carui paledꞌa jꞌara seꞌe, lula miu nuka sèmi ana iiki dhu meꞌa mèu mèka dènge beꞌa. \v 12 Aa te ngaa, miu dhu parcaya nèbhu le. Madhutu iia-iia na, miu jꞌajꞌi le mese ho ajꞌa-nori dhèu leo. Te ngaa teꞌa boe na, miu cakaraa ana rara iisi hiu, dhu neꞌa mèka naꞌa, te neꞌa dhoka ninu susu di. Miu parluu dhèu era ho ajꞌa miu lula-nèti jꞌara-jꞌara dhu carui mèka nèti Sasuri Lamatua dhu Mola-Mèci. \v 13 Jaꞌa pakasame miu dènge ana rara iisi hiu, lula miu meꞌa mèka jꞌara-jꞌara dhu carui boe nèti Kristus, sèna ka miu bisa mamuri mola.\x + \xo 5:13 \xt 1 Korintus 3:2\x* \v 14 Te ngaa lodꞌo ana iiki ne kapai, nèngu ninu heka susu, te ngaa naꞌa ngangaꞌa dhu sakaa. Èèna èci èèna ka, dènge dhèu ajꞌa ne toke neꞌa mèu aꞌajꞌa Lamatua, sèna ka neꞌa mia ka dhu beꞌa, aa mia ka dhu karehe. \c 6 \p \v 1 De miu hudꞌi ajꞌa paie-iie ku aꞌajꞌa dhu carui risi, lula miu dhu ajꞌa nèbhu ae le aꞌajꞌa dhu carui mèka lula-nèti Kristus. Nèti èèna ka limuri ne, baku dhoka ajꞌa pahari-pahari aꞌajꞌa dhu carui mèka sèra, nuka sèmi: dhèu hudꞌi tèke eele ku sasala rèngu aaꞌi-aaꞌi; aꞌajꞌa lula-nèti dhèu hudꞌi parcaya ku Ama Lamatua; \v 2 aꞌajꞌa lula-nèti sarani; aꞌajꞌa lula-nèti bane ai mi dhèu sèna ka dhèu èèna sèmi nare Roh Lamatua dhu Mola-Mèci; aꞌajꞌa lula-nèti Ama Lamatua pamamuri hari dhèu nèti mamadhe ra; aa aꞌajꞌa dhu èèna na dhèu lasi asa katanga madha Lamatua, ho sèmi rare lii pamaꞌète, dhu peka na, cee ka dhu bisa mamuri taa-taa dènge Ne, aa cee ka dhu bisa boe. \v 3 Te ngaa ladhe Lamatua hia ijin, na, èdhi jꞌajꞌi heka ana iiki dhu teꞌa dhoka tinu susu di. Te jaꞌa neo ajꞌa jꞌara-jꞌara dhu carui risi hari. \p \v 4-6 Aa te ngaa, abhu le dhèu dhu reꞌa mèu lii aꞌajꞌa Kristus, aa dhu rasa le dꞌara hua iia Lamatua kahèi, toke Na hia si Roh Na dhu Mola-Mèci. Rèngu reꞌa le Lii Holo-Nori Lamatua, aa rasa le koasa Na dhu Na neo pake lodꞌo èle rai-haha ne. Masi ka sèmi èèna, te ngaa dhèu se tèke eele le parcaya ra, aa ra soro kabodho mi Kristus. Nèti èèna ka, bisa heka abhu jꞌara ho rèngu bisa lèpa hari manèngi abho, sèna ka mamuri pabeꞌa hari dènge Ama Lamatua. Te ladhe dhèu roꞌo boe ele-hoꞌa, èèna sama sèmi rèngu ka dhu paku pamadhe hari Ana Ama Lamatua ètu ajꞌu palolo-palèbha, hèia ra nyanyèi Ne ètu madha dhèu ae-ae. \p \v 7 Dhèu sèmi sèra, èci èèna ka dènge rai dhu hèu mèngi boe, nèti èèna ka abhu boe hua-hela dhu beꞌa. Te ngaa ladhe abhu ka èjꞌi, rai dhu hèu mèngi bisa hia hua-hela dhu dènge guna mi lamatua oka. Hèia Ama Lamatua papuru mamèngi-nale, sèna ka hua-hela nèti rai ne asa tabha ae. \v 8 Te ngaa dhèu dhu soro kabodho mi Kristus, nuka sèmi rai dhu pènu dènge dhudhu dènge sete di. Aa dhudhu-sete se guna boe mi ngaa-ngaa èci sa. Nèbhu boe, Ama Lamatua mai ho huku rai èèna. Hèia Na labhu pakèpu aaꞌi dhudhu dènge sete se, dhu gaguna ra aadꞌo.\x + \xo 6:8 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 3:17-18\x* \p \v 9 Aꞌari pasue! Masi ka jaꞌa ako padhai lii bia ciki, te ngaa jaꞌa keꞌa kahèi, na, miu rai eele boe Kristus. Te miu parcaya Ne kahèi, aa mamuri miu kahèi abhu hua-hela dhu beꞌa. \v 10 De sanèdꞌe, te dꞌara Ama Lamatua mola, aa Na bhèlu boe èi kabhèsu miu. Te miu sabꞌa bia le, sèna ka soru-bara dhèu unu Na sèra, aa mi sue si. Mema karèi nèti uru ka, miu pakako le sasabꞌa Na. Aa miu pakako taruu sasabꞌa Na era. \v 11 Te limuri ne, jaꞌa dꞌèi ladhe miu sabꞌa èra risi hari, sèna ka tao madhutu taruu toke paꞌèle. Dènge sèmi èèna, miu bèli-camèdꞌa sèmi mere babeꞌa aaꞌi-aaꞌi dhu miu sanao nèti Ama Lamatua. \v 12 Sadꞌi miu baku bai-eedꞌa! Miu hudꞌi laladhe nèti dhèu dhu parcaya nèbhu le mi Ama Lamatua. Te rèngu tino sanao-maena mi Nèngu, toke ra sèmi rare aaꞌi dhu Lamatua pajaji le. \p \v 13-16 Conto nuka sèmi Abraham. Uru èèna, Ama Lamatua paꞌèki lii pajaji dènge ne pake lii subha. Ladhe dhèu rai-haha dedꞌe subha, nèngu tema pake kolongara Ama Lamatua, sèna ka Lamatua jꞌajꞌi sakasii na, lula Lamatua risi nèti nèngu. Aa ladhe paraga dènge lii langu, dhèu aaꞌi-aaꞌi reꞌa, na, lii dhu dhèu ne peka èèna lèke tareꞌa, lula na subha pake kolongara Ama Lamatua. Èèna mema jꞌara dhèu rai-haha kèna. Te ngaa lodꞌo Ama Lamatua dedꞌe subha dènge Abraham, Lamatua pake kolongara Nèngu unu Na, lula abhu boe dhu risi nèti Nèngu. Na jaji, peka na, \q1 “Èèna na, Jaꞌa hia mèngi-nale ae-ae, \q2 mi èu dènge ana-èpu mu, \q1 Bèli-camèdꞌa rèngu bèba-kacanga, \q2 toke dhèu bisa boe ige rare si.”\x + \xo 6:13-16 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 22:16-17\x* \p Ama Lamatua padadha nare sèmi èèna, hèia Abraham parcaya, aa sanao-maena taruu mi Lamatua, masi ka dꞌai nèbhu ae ku, heka sèmi nare ngaa dhu Lamatua pajaji sèra. \v 17 Dènge jꞌara ne, èdhi teꞌa, ladhe Lamatua paꞌèki lii pajaji dènge dhèu unu Na, Nèngu paꞌèki lii pajaji ne pake subha, ho jꞌajꞌi mi tateꞌa, ngaa dhu Na moa èèna, mema lèke aa ubꞌa boe. \v 18 Te abhu dua jꞌara dhu bisa boe ubꞌa. Ka èci, nuka lii pajaji Ama Lamatua. Aa èci hari, nuka lii subha Lamatua, dhu Na pake jꞌajꞌi mi tateꞌa nèti lii pajaji Na. De ladhe Ama Lamatua dhu moa le jꞌara èci, tatu Na tao madhutu, lula Nèngu bisa boe omo koso. Nèti èèna ka, èdhi baku pangee rupa-rupa dènge lii pajaji Na. Èdhi dhu rai lati le, sèna ka tenge mamuri nèti Nèngu, de limuri ne, èdhi dhoka mate di, ho sanao dhoka mi Nèngu di. \v 19 Dènge jꞌara neꞌe, dꞌara èdhi taleo nuka sèmi koha dhu rai eele nèti dꞌara rii, ho laꞌe panahu ètu hèbꞌa-namo. Te era maena èdhi dhoka Kristus di, dhu jꞌajꞌi le kètu kapai risi agama èdhi. Uru èèna, lèke dènge lodꞌo kalela dhèu Yahudi, kètu kapai risi agama rèngu maso asa Kama Luri Mola-Mèci re bèla gorden, sèna ka paraga dènge Ama Lamatua ètu èèna.\x + \xo 6:19 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 16:2\x* \v 20 Te ngaa limuri ne, Yesus dhu laꞌe uuru le, ho bhoke jꞌara hia èdhi. Te Nèngu kètu kapai risi agama kahèi, dhu ca ropa dènge Melkisedek, dhu uru èèna. Te ngaa Yesus kapai risi nèti kètu agama uru èèna, lula Na ae nèdhi boe pakako sasabꞌa-laꞌa Na.\x + \xo 6:20 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:4\x* \c 7 \s1 Melkisedek, kètu kapai risi agama, dedha risi nèti kètu agama Lewi dènge ana-èpu na \p \v 1-3 Uru èèna, Melkisedek jꞌajꞌi dhèu aae kota Salem. Nèngu kahèi kètu agama nèti dhèu-dhèu dhu pahaha iisi mi Ama Lamatua dhu Dedha Risi Eele èèna. Ngara Melkisedek ne, sasoa na, “Dhèu Aae Dꞌara Mola”. Aa dhèu aae Salem, sasoa na, “Dhèu Aae Dame”. Èci sa reꞌa boe jꞌajꞌajꞌi Melkisedek ne nèti mia. Èci sa reꞌa boe kahèi ina dènge ama na, aa bèi-baki na. Abhu boe ca dhèu sa dhu reꞌa lodꞌo rara iisi na, aa lodꞌo mamadhe na. Dhèu reꞌa dhoka, nèngu dhèu aae kota Salem, aa kètu agama nèti Ama Lamatua. Te ngaa nèngu ne, nuka sèmi Ana Ama Lamatua, lula nèngu ama agama dhu pakako taruu sasabꞌa na kahèi. \p Ca tèka, pèri-pèri dhèu aae dènge sordadꞌu ra mai parame rèti mèdha-panyau angalai Abraham. Ka Abraham dènge angalai na lasi pamusu dènge dhèu aae se, toke Abraham segi si. Hèia mèdha-panyau nèti angalai na sèra, Abraham nèti aaꞌi hari. Ropa Abraham lèpa asa rai na, hèia Melkisedek kalua nèti kota Salem, ho laꞌe soru ne. Ka na hia Abraham berkat, peka na, “Hudꞌi laa Ama Lamatua dhu Dedha Risi Eele èèna, hia èu mèngi-nale.” Èle ka Abraham hia Melkisedek ca pala nèti canguru pala, nèti mèdha aaꞌi-aaꞌi dhu na parame nare hari sèra. Abraham pabagi hia ne, lula Melkisedek ne kètu agama nèti Ama Lamatua dhu Dedha Risi Eele.\x + \xo 7:1-3 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 14:17-20\x* \p \v 4 De pangee paie-iie Melkisedek ne! Abraham bagi hia ne ca pala nèti canguru pala, nèti mèdha aaꞌi-aaꞌi dhu beꞌa risi dhu na parame nare hari. De dhu lèke, nuka Melkisedek ne dhèu kapai. \v 5 Aa te ngaa lodꞌo sèra, Ama Lamatua dedꞌe mèka dhèu jꞌajꞌi ama agama. Toke dꞌai ku lodꞌo Lewi, ana-èpu èci nèti Abraham, heka Ama Lamatua dedꞌe ne dènge ana-èpu na, sèna ka jꞌajꞌi ama agama hia mi ana-èpu Abraham aaꞌi-aaꞌi ra. Èle èèna ka, Ama Lamatua papuru atora Na dhu peka na, dhèu nèti suku Lewi dènge hak ho abhu ca pala nèti canguru pala nèti rui-jꞌajꞌèra aꞌari ra suku leo sèra ètu Israꞌel.\x + \xo 7:5 \xt Sensus 18:21\x* \v 6 Te ngaa Melkisedek ne, ana-èpu boe nèti Lewi. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Abraham bagi hia ne ca pala nèti canguru pala, lula na pangee, na, Melkisedek ne dhèu kapai. Lodꞌo èèna Abraham dhu sèmi nare le lii pajaji nèti Ama Lamatua ho hia ne berkat. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Melkisedek peka kahèi, na, “Hudꞌi laa Ama Lamatua dhu Dedha Risi Eele èèna, hia èu mèngi-nale.” \v 7 Neꞌe ne ka jꞌajꞌi mi tadha, na, Melkisedek ne, dhèu kapai. Lula dhèu dhu hia berkat tatu kapai risi nèti dhèu dhu sèmi nare berkat. \p \v 8 Ama agama aaꞌi-aaꞌi ra dènge hak abhu ca pala nèti canguru pala. Te ngaa, lula rèngu dhèu rai-haha biasa, nèbhu-nèbhu ra madhe kahèi. Kètu agama Melkisedek abhu kahèi ca pala nèti canguru pala. Te ngaa na mamuri taruu, lula Sasuri Mola-Mèci Lamatua peka boe na, nèngu madhe. \v 9-10 Lula Abraham bagi hia Melkisedek ca pala nèti canguru pala nèti mèdha na sèra, dhèu bisa pangee, na, Abraham tago nare kahèi ana-èpu na dhu rara iisi mèka. Dènge jꞌara sèmi èèna, èdhi bisa pangee, na, nèngu bꞌae mema le unu ana-èpu na Lewi, ca pala nèti canguru pala.\f + \fr 7:9-10 \ft Dhèu Yahudi pangee, na, hini ana-èpu abhu le ètu dꞌara ngiꞌu bèi-baki ra.\f* \s1 Èdhi parluu kètu agama rupa hiu, lula kètu agama rupa dhui bisa boe saku eele sasala dhèu \p \v 11 Lodꞌo ana-èpu Lewi sèra jꞌajꞌi ama agama, Lamatua pili nare Harun, aꞌa Musa, ho jꞌajꞌi kètu kapai risi agama dhu partama. Sasabꞌa nèti ama agama sèra, nuka soru-bara dhèu, sèna ka mamuri mola, pabeꞌa dènge Ama Lamatua. Masi ka rèngu mamuri madhutu atora agama aaꞌi-aaꞌi sèra, te ngaa kètu agama ca ropa dènge Harun, lake nare boe tao dhèu se mola-mèci. Nèti èèna ka, rèngu parluu kètu agama leo, dhu ca ropa dènge Melkisedek. \v 12 Te ngaa ladhe kètu agama rupa hiu gati eele kètu agama rupa dhui, tatu atora dhui hudꞌi gati eele kahèi. \p \v 13 De teꞌa mèu le, kètu agama rupa hiu èèna, nuka Yesus. Te rara iisi Ne, nèti boe suku Lewi, te ngaa nèti suku leo. Madhutu atora Musa, kètu agama ca ropa dènge Harun, dhoka mai nèti suku Lewi di, bisa boe nèti suku leo. \v 14 Te ngaa dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌa, na, Kètu èdhi, Yesus Kristus, jꞌajꞌi nèti suku Yahuda. Madhutu atora Musa, abhu mèka dhu jꞌajꞌi kètu agama nèti suku neꞌe. \p \v 15 Te ngaa Ama Lamatua pake heka atora dhui, lula abhu le Yesus dhu jꞌajꞌi kètu agama rupa hiu, nuka sèmi Melkisedek. \v 16 Te madhutu atora Musa, kètu agama rupa dhui hudꞌi mai ku nèti suku Lewi. Te ngaa Yesus mai boe nèti suku èèna. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Ama Lamatua dedꞌe Ne, sèna ka jꞌajꞌi kètu agama rupa hiu, lula Nèngu dènge koasa ho mamuri toke dꞌai mia-mia, aa abhu boe dhu bisa palaho Ne. \v 17 Te Sasuri Lamatua suri, peka na, \q1 “Èu jꞌajꞌi kètu agama ca ropa dènge Melkisedek, dhu uru èèna, \q2 te ngaa Èu jꞌajꞌi kètu agama toke dꞌai mia-mia.”\x + \xo 7:17 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:4\x* \p \v 18 Sasoa na, atora dhui dènge boe koasa, sèna ka soru-bara dhèu rai-haha. Nèti èèna ka, Ama Lamatua pake heka atora dhui, dhu uru èèna Na pangèdꞌu mi Musa. \v 19 Te masi ka dhèu mamuri madhutu atora dhui sèra, te ngaa sasala ra era. Nèti èèna ka, limuri ne, Ama Lamatua bhoke le jꞌara dhu beꞌa risi, ho èdhi bisa mamuri padame dènge Ne. \s1 Yesus ne Kètu Agama dhu kapai risi nèti kètu agama rupa dhui sèra aaꞌi-aaꞌi \p \v 20-21 Uru èèna, lodꞌo Ama Lamatua dedꞌe ana-èpu Lewi ho jꞌajꞌi ama agama, Lamatua pajaji boe, aa subha boe ngaa-ngaa dènge rèngu. Te ngaa lodꞌo Ama Lamatua dedꞌe Yesus jꞌajꞌi kètu agama, Na pajaji, peka na, \q1 “Jaꞌa ne, Lamatua! \q1 Jaꞌa subha, Jaꞌa ubꞌa boe ngaa-ngaa dhu Jaꞌa pajaji le. \q1 Jaꞌa dedꞌe Èu jꞌajꞌi kètu agama, \q2 sèna ka Èu pakako taruu sasabꞌa-laꞌa Mu.”\x + \xo 7:20-21 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:4\x* \p \v 22 Dènge lii pajaji sèmi èèna, Ama Lamatua pake Yesus jꞌajꞌi mi tateꞌa hia èdhi, dhu peka na, Nèngu neo paꞌèki lii pajaji dhu beꞌa risi dènge èdhi. \p \v 23 Uru èèna, kètu agama rupa dhui gati taruu, lula ra madhe. Nèti èèna ka, hudꞌi abhu ku kètu agama ae-ae. \v 24 Te ngaa Yesus, kètu agama rupa hiu dhu mamuri taa-taa, aa Na loe boe pakako sasabꞌa-laꞌa Na. Nèti èèna ka, parluu boe dhèu gati Ne. \v 25 Nèti èèna ka, Yesus bisa hia mamuri mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu neo mai re Nèngu asa madha Ama Lamatua. Nèngu bisa tao sèmi èèna, toke dꞌai mia-mia laꞌe. Aa Nèngu jꞌajꞌi dhèu dꞌara, dhu loe boe manèngi Ama Lamatua ho soru-bara rèngu. \p \v 26 Yesus kètu kapai risi agama dhu lalau-laloꞌo èdhi. Te Nèngu ne, Dhèu mola-mèci dhu dènge boe sasala ngaa-ngaa. Nèngu ne, sama boe dènge dhèu rai-haha biasa, dhu reꞌa dhoka adꞌu-ue sasala di. Te Ama Lamatua dhu nedhe Ne padedha-dedha, risi nèti aaꞌi-aaꞌi dhu ètu sorga dènge rai-haha. \v 27 Nèti èèna ka, Yesus beꞌa risi nèti kètu agama rupa dhui aaꞌi-aaꞌi ra. Uru sèra, rèngu bèli-bèli hudꞌi roro badha tao korban, sèna ka Ama Lamatua saku eele sasala-sasigo rèngu unu ra. Èle ku, heka ra tao korban hia dhèu biasa kèna. Te ngaa Yesus parluu boe tao korban pahari-pahari sèmi èèna, lula Na saraka ngiꞌu Na ca tèka èèna ka di, sèna ka jꞌajꞌi korban. Neꞌe ne dꞌai aaꞌi kèna, ho Lamatua saku eele sasala-sasigo dhèu aaꞌi-aaꞌi ra.\x + \xo 7:27 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 9:7\x* \p \v 28 Madhutu atora Musa, rèngu dedꞌe dhèu rai-haha biasa ho jꞌajꞌi kètu kapai risi agama. Te ngaa sasala ra era. Nèti èèna ka, Ama Lamatua tao lii pajaji hiu, peka na, Nèngu dedꞌe Ana Na jꞌajꞌi kètu kapai risi agama. Te Ana Na, madhutu taruu dadꞌèi Na. \c 8 \s1 Ama Lamatua pake Kristus sèna ka paꞌèki lii pajaji hiu dhu beꞌa risi nèti lii pajaji dhui \p \v 1 De lii padhai jaꞌa dhu kabꞌua, sèmi neꞌe ka: limuri ne, èdhi dènge le kètu kapai risi agama dhu beꞌa risi nèti uru sèra. Nèngu neꞌe, nuka Yesus. Nèngu dhu madhèdi nèdꞌu paredha ètu sorga, ètu baboa gꞌana Ama Lamatua dhu Dedha Risi Eele.\x + \xo 8:1 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:1\x* \v 2 Aa Na pakako sasabꞌa Na ètu era sabajꞌa dhu asli ètu sorga. Era neꞌe ne, paꞌue-ai Ama Lamatua mesa Na, nèti boe dhèu rai-haha. \p \v 3 Kètu kapai risi agama tema nèti mèdha persembahan dènge korban hia Ama Lamatua. Nèti èèna ka, Yesus hudꞌi nèti korban kahèi. \v 4 Te ngaa Yesus pakako boe sasabꞌa Na ètu rai-haha. Lula ètu rai-haha ne, abhu le ama agama dhu hia mèdha persembahan dènge korban asa Ama Lamatua madhutu atora Musa. \v 5 Ra pakako sasabꞌa ra ètu dꞌara Paleo Manèngi-Mangajꞌi, dhu ca ropa dènge era sabajꞌa dhu asli ètu sorga. Te lodꞌo Musa neo tao Paleo ne, Ama Lamatua pasanèdꞌe ne, peka na, “Sanèdꞌe paie-iie! Èu hudꞌi tao ku palèke mola-mola dènge rupa dhu Jaꞌa padꞌelo dènge èu ètu kolo ledhe nèi!”\x + \xo 8:5 \xt Kalua nèti Masir 25:40\x* \v 6 Te ngaa sasabꞌa Yesus ne, kapai risi nèti ama agama rupa dhui aaꞌi-aaꞌi ra. Te limuri ne, Ama Lamatua paꞌèki le lii pajaji dhu beꞌa risi, lula Na pake Yesus jꞌajꞌi kalete kahèi, sèna ka dhèu rai-haha bisa padame dènge Ama Lamatua. \p \v 7 Uru èèna, Na paꞌèki lii pajaji dènge Musa, ropa Na papuru atora sèra. Masi ka sèmi èèna, te ngaa dhèu rai-haha bisa boe mamuri mola-mèci madhutu atora ne. Nèti èèna ka, rèngu bisa boe pabeꞌa dènge Ama Lamatua. Nèti èèna ka, limuri ne, parluu abhu lii pajaji dhu beꞌa risi hari. \v 8 Te lodꞌo uru sèra, Ama Lamatua dhu kai le dhèu unu Na, lula rèngu sisu pahari-pahari atora Na. Ropa Na taha nare heka dꞌara, hèia Na nasa, ka peka, aku Nèngu na, \q1 “Nanene paie-iie, te Jaꞌa ne Lamatua! \q1 Tatu Jaꞌa neo paꞌèki hari lii pajaji hiu \q2 dènge dhèu Israꞌel sèra, \q2 aa dènge suku Yahuda. \q1 \v 9 Lii pajaji dhu Jaꞌa neo paꞌèki dènge rèngu èèna, \q2 sama boe dènge lii pajaji uru èèna \q3 dhu hia mi bèi-baki ra. \q1 Te uru èèna, Jaꞌa kadhèi kacui-aai ra, \q2 ho lere si kalua nèti rai Masir. \q1 Te ngaa rèngu tao boe \q2 madhutu ngaa dhu ra pajaji dènge Jaꞌa. \q3 Nèti èèna ka, Jaꞌa pusi-pahae heka si. \q1 \v 10 Lii pajaji dhu èèna na Jaꞌa paꞌèki dènge suku Israꞌel, \q2 isi na sèmi neꞌe ka: \q1 Pe Jaꞌa tao atora Jaꞌa ètu dꞌara ngangee ra. \q2 Pe Jaꞌa suri paredha Jaꞌa, ètu dꞌara rèngu. \q1 Hèia Jaꞌa jꞌajꞌi Lamatua ra, \q2 aa rèngu jꞌajꞌi dhèu unu Jaꞌa. \q1 \v 11 Bèli-camèdꞌa rèngu parluu heka ajꞌa-nori angalai ra, \q2 dènge aꞌari ra, peka na, \q3 ‘Miu hudꞌi tadhe ku Lamatua!’ \q2 te rèngu aaꞌi-aaꞌi ra tadhe mèu Jaꞌa, \q3 mulai nèti ana iiki-iiki toke dꞌai kapai aae. \q1 \v 12 Lula Jaꞌa neo padꞌelo rasa kasia Jaꞌa mi rèngu, \q2 nèti èèna ka Jaꞌa pabhèlu eele sasala-sasigo ra aaꞌi-aaꞌi.”\x + \xo 8:12 \xt Yermia 31:31-34\x* \p \v 13 Lodꞌo Lamatua padhai lii nare, Na neo paꞌèki lii pajaji hiu dènge ra, sasoa na, lii pajaji dhui pake heka. Nèbhu heka, na ele. \c 9 \s1 Yesus jꞌajꞌi korban dhu beꞌa risi nèti korban dhu dhui sèra \p \v 1 Jaꞌa neo pasanèdꞌe miu sèmi neꞌe: lodꞌo Ama Lamatua paꞌèki hiu-hiu lii pajaji dènge bèi-baki èdhi, Nèngu papuru atora kahèi, sèna ka ra tao era manèngi-mangajꞌi, ho ra bisa pahaha iisi mi Nèngu madhutu dadꞌèi atora sèra. \v 2 Ètu era manèngi-mangajꞌi ne, abhu madha èmu dènge paleo aae cue. Ètu dꞌara kama re madha nèti paleo ne, abhu era tatèka labhu dènge mei èci dhu ama agama tèke roti dhu rèngu neo hia Ama Lamatua. Kama re madha ne, ra peka na, \it Kama Mola-Mèci Ama Lamatua\it*.\x + \xo 9:2 \xt Kalua nèti Masir 26:1-30, 25:23-40\x* \p \v 3 Abhu kahèi bèla bhabhiri kapai ca bèla dhu paꞌabhe kama leo èci, dhu ra peka na, \it Kama Luri Mola-Mèci Ama Lamatua\it*.\x + \xo 9:3 \xt Kalua nèti Masir 26:31-33\x* \v 4 Re madha bèla bhabhiri ne, abhu mei hualaa cue, era tunu raa ajꞌu hèu mèngi hia Ama Lamatua. Aa ètu dꞌara Kama Luri Mola-Mèci èèna, abhu boaraka hualaa èci, dhu ra peka na, \it Boaraka Pajaji\it*. Ètu dꞌara boaraka ne, rèngu tao mèdha uuru sèra, sèna ka pasanèdꞌe dhèu lula-nèti jꞌara lii pajaji Ama Lamatua dhu Na paꞌèki dènge rèngu. Ètu era neꞌe, abhu kahèi toples hualaa cue dhu isi roti \it manna\it*. Roti neꞌe ka dhu uru èèna Ama Lamatua papuru mai nèti dedha-liru hia mi bèi-baki èdhi, lodꞌo rèngu manganga ètu dꞌara padꞌa sodꞌa. Ètu dꞌara boaraka ne, abhu kahèi tatea unu Harun, dhu uru èèna subꞌu dadana hiu. Abhu kahèi hadhu kabela, dhu uru èèna Ama Lamatua pake ho dule atora Na dhu pangèdꞌu mi Musa.\x + \xo 9:4 \xt Kalua nèti Masir 30:1-6, 25:10-16, 16:33, Sensus 17:8-10, Kalua nèti Masir 25:16, Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 10:3-5\x* \v 5 Ètu katanga boaraka ne, abhu dhu dule rupa dua ana dhèu dhu saraga titu kèna. Ana dhèu se, rupa ra nuka sèmi ana pajuu nèti sorga dhu dènge èla, dhu titu baa èla, ho bhiri boaraka ne, lula era ne jꞌajꞌi mi tadha, ho padꞌelo rasa kasia Ama Lamatua mi dhèu rai-haha. Te ngaa limuri ne, jaꞌa pamadhera heka lii lole nèti mèdha-panyau se.\f + \fr 9:5 \ft Sasuri lii Yunani peka na, ana pajuu nèti sorga dhu dènge èla, ètu neꞌe, ngara na ‘\ft \+it kerubim\+it*’. Ana pajuu nèti sorga biasa, ra pangare na, ‘\+it anggelos\+it*’. Rèngu se, dènge boe èla. Ladhe ètu \+it Lii Lolo dhu Uru Tèka\+it* 3:24, dènge \+it Kalua nèti Masir\+it* 25:18-22.\f* \p \v 6 Rèngu pangèci mèdha-panyau ètu dꞌara Paleo Manèngi-Mangajꞌi Ama Lamatua mema sèmi èèna ka. Bèli-bèli, ama agama sèra maso-kalua kama re madha ne, sèna ka ra pakako sasabꞌa ra ètu èèna.\x + \xo 9:6 \xt Sensus 18:2-6\x* \v 7 Te ngaa dhodhoka kètu kapai risi agama Yahudi di, dhu bisa maso laꞌe asa dꞌara Kama Luri Mola-Mèci èèna. Aa nèngu maso leli boe, te ngaa maso sa dꞌara dhoka ca tèu ca tèka. Aa ladhe na maso, nèngu hudꞌi nèti dènge raa badha korban, ho pici asa katanga Boaraka Pajaji ne. Sasoa nèti raa ne, sèna ka Ama Lamatua saku eele sasala-sasigo nèti kètu agama dènge dhèu-dhèu unu na aaꞌi-aaꞌi, masi ka sasala dhu rèngu adꞌu-ue dènge boe dꞌara maseꞌa.\x + \xo 9:7 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 16:2-34\x* \p \v 8 Ama Lamatua pake le Roh Mola-Mèci Na, sèna ka hia èdhi teꞌa, na, ladhe bèla bhabhiri abhu era ètu jꞌara maso asa dꞌara Kama Luri Mola-Mèci èèna, sasoa na, dhèu rai-haha bisa mèka maso asa madha Ama Lamatua, ladhe pake atora dhui era. \v 9 Seꞌe se jꞌajꞌi mi conto dhu Roh Lamatua pake, sèna ka ajꞌa-nori èdhi dhu mamuri limuri ne. Uru èèna, bèi-baki èdhi rèti mèdha persembahan dènge badha korban rèngu asa ama agama, sèna ka Ama Lamatua saku eele sasala ra. Masi ka rèti korban ae-ae sèmi èèna, te ngaa korban sèra bisa boe pamèu dꞌara ra, aa bisa boe paꞌele rasa sala ètu dꞌara rèngu. \v 10 De, ngaa dhu rèngu tao sèra, dhoka madhutu atora agama di. Abhu atora dhu paredha, peka na, rèngu bisa boe raꞌa neꞌe, aa bisa boe rinu èèna. Abhu atora dhu leo peka na, rèngu hudꞌi pamèu ku ngiꞌu ra dènge mèdha dhu ra pake madhutu dadꞌèi atora. Aa te ngaa, madhutu iia-iia na, atora aaꞌi-aaꞌi sèra, ator dhoka ngiꞌu re liꞌu di, te ngaa ator boe dꞌara dhèu. Masi ka sèmi èèna, te ngaa atora sèra hudꞌi pakako taruu, toke Ama Lamatua gati dènge atora dhu hiu. \p \v 11 Te ngaa limuri ne abhu le Dhèu dhu uru èèna Ama Lamatua padhadha tèke, nuka Kristus. Na mai le sèna ka jꞌajꞌi kètu agama kapai risi èdhi, aa Na tao le jꞌara dhu beꞌa hia èdhi.\f + \fr 9:11 \ft Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi, suri na, “Na tao \ft \+it le\+it* jꞌara dhu beꞌa hia èdhi.” Te ngaa abhu sasuri cahagꞌe hari dhu suri na, “Na \+it neo\+it* tao jꞌara dhu beꞌa hia èdhi.”\f* Na pakako sasabꞌa-laꞌa Na, sama sèmi kètu agama rupa dhui, te ngaa Na sabꞌa ètu era sabajꞌa dhu beꞌa risi eele. Era manèngi-mangajꞌi Na, ètu boe rai-haha ne, te jꞌajꞌi boe nèti paꞌue-ai dhèu rai-haha. \v 12 Kristus maso asa dꞌara Kama Luri Mola-Mèci èèna kahèi, ho paraga dènge Ama Lamatua, sama sèmi dhu kètu kapai risi agama dhu rupa dhui se tao ca tèu ca tèka. Aa lodꞌo Na maso laꞌe, Na nèti raa hia Ama Lamatua kahèi. Te ngaa raa ne leko-leo. Te Kristus nèti boe raa badha korban. Dhu nèti, nuka raa Nèngu unu Na, lula Nèngu madhe le jꞌajꞌi korban hia èdhi. Te ngaa Kristus maso, nèti raa Na dhoka ca tèka di, sèna ka patabuli eele èdhi nèti koasa sasala-sasigo èdhi toke dꞌai mia-mia laꞌe. \p \v 13 De raa Kristus èèna, mema kabꞌua risi nèti raa badha. Te madhutu atora Musa, dhèu dhu tao sala sèra, kajꞌalu, ka nia boe maso ho manèngi-mangajꞌi mi Ama Lamatua. Rèngu hudꞌi lasi ku asa kètu agama ho tao korban, sèna ka raa korban se pamèu hari rèngu. Nèti korban sèra, ae ka dhu pake raa kahibꞌi dènge raa sapi. Abhu kahèi atora èci, dhu peka na, ladhe dhèu goi lèke dhèu madhe, nèngu kajꞌalu ètu madha Lamatua. Ladhe na neo hari jꞌajꞌi mola-mèci, kètu agama hudꞌi nare ku ahu sisa nèti sapi èni dhu ra tunu. Èle, na nèti ahu èèna, ho laꞌe cebꞌe asa dhèu dhu kajꞌalu èèna, ho sèna ka na mola-mèci hari.\x + \xo 9:13 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 16:15-16, Sensus 19:9,17-19\x* \p \v 14 De ladhe raa badha bisa tao dhèu jꞌajꞌi mola-mèci, risi-risi hari dènge raa Kristus! Te raa Kristus èèna ka dhu patalale èdhi nèti koasa sasala-sasigo, aa pamèu dꞌara èdhi kahèi. Te sasala èdhi ka dhu cèri eele èdhi nèti Ama Lamatua. Lodꞌo Yesus Kristus madhe sèmi èèna, Roh Ama Lamatua dhu mamuri taa-taa, soru-bara Ne, sèna ka Na soro iisi Na asa Lamatua, nuka sèmi badha korban dhu dènge boe tadha karehe ciki sa hèi ètu ngiꞌu na. De limuri ne èdhi bisa le pahaha iisi dènge dꞌara kateme mi Ama Lamatua dhu mamuri dènge boe too-lane. \p \v 15 Lula raa Kristus dhu kabꞌua risi eele èèna, ka Ama Lamatua pake Ne, ho ator lii pajaji hiu hia mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Lamatua paroa nare si, jꞌajꞌi dhèu unu Na. Te lodꞌo Kristus madhe ho hia mamuri mi dhèu, Nèngu sui nare kahèi bèi-baki èdhi nèti sasala dhu ra adꞌu-ue uru-uru sèra, lodꞌo Ama Lamatua paꞌèki lii pajaji dhui dènge ra. Nèti èèna ka, rèngu bisa mamuri taa-taa dènge Ama Lamatua kahèi. \p \v 16 Jaꞌa pakasame dènge dhèu abhu pusaka, nuka sèmi ca dhèu ama dhu tao sasuri pajaji, ho hia ana na pusaka. Te ngaa ladhe ama na madhe, heka ana èèna abhu pusaka sèra. \v 17 Te ladhe ama na dhae madhe mèka, ana na bisa mèka abhu pusaka dhu ama na padhadha ètu dꞌara sasuri pajaji èèna. \v 18 Èci èèna ka dènge lii pajaji Ama Lamatua dhu partama, dhu Na paꞌèki dènge bèi-baki èdhi sèra. Ladhe abhu dhu madhe uuru, heka rèngu abhu ngaa dhu Lamatua jaji. Nèti èèna ka, korban rèngu pake raa badha ho jꞌajꞌi mi tadha, peka na, abhu dhu madhe le. \v 19 Uru èèna, Musa oru nare bèi-baki èdhi, ka na peka aaꞌi paredha dhu abhu ètu dꞌara atora dhu Lamatua papuru mai. Èle èèna ka, Musa roro sapi dènge kahibꞌi sèna ka nare raa, ka na pabꞌali dènge èi. Musa nare dhari mea kahèi, ka na paꞌèki dènge pèri-pèri ana aajꞌu dhu rèu lutu. Hèia na cèbꞌu asa dꞌara raa èèna, ka pici mi Sasuri Lamatua, aa mi dhèu unu na aaꞌi-aaꞌi si.\f + \fr 9:19 \ft Alkitab lii Yunani, peka na, rèu ne, ngara na ὕσσωπος (\ft \+it hussopos\+it*). Baca ètu dꞌara \+it Kamus Pengantar Alkitab\+it* sasuri nèti ꞌhisopꞌ.\f* \v 20 Lodꞌo Musa pici raa ne, na padhai lii kahèi, peka na, “Raa neꞌe ne jꞌajꞌi mi tadha, dhu peka na, Ama Lamatua dhu paꞌèki lii pajaji dènge miu. Ladhe miu madhutu aaꞌi paredha Na, bèli-camèdꞌa Nèngu hia aaꞌi dhu Na pajaji le sèra.”\x + \xo 9:20 \xt Kalua nèti Masir 24:6-8\x* \v 21 Musa pici raa asa Paleo Manèngi-Mangajꞌi kahèi, dènge asa mèdha aaꞌi-aaꞌi ètu sèra, dhu ra pake ho pahaha iisi mi Ama Lamatua.\x + \xo 9:21 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 8:15\x* \v 22 Te madhutu atora Lamatua, aaꞌi-aaꞌi dhu kajꞌalu hudꞌi pamèu ku pake raa. Nèti èèna ka, ladhe dhèu rai-haha neo jꞌajꞌi mola-mèci nèti sasala ra, hudꞌi dènge ku raa korban.\x + \xo 9:22 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 17:11\x* \p \v 23 Ngaa dhu jaꞌa lole nèti jꞌara bèi-baki èdhi dènge Paleo Manèngi-Mangajꞌi, seꞌe se dhoka conto di, sèna ka èdhi bisa teꞌa mèu, era manèngi-mangajꞌi Ama Lamatua dhu asli ètu sorga. Te ladhe kètu agama rupa dhui neo lasi asa dꞌara Paleo èèna ho manèngi-mangajꞌi mi Ama Lamatua, rèngu hudꞌi pamèu aaꞌi-aaꞌi ku pake raa badha korban. Era manèngi-mangajꞌi Ama Lamatua ètu sorga kahèi hudꞌi mèu taruu-taruu. Te ngaa hudꞌi pake ku raa korban dhu kabꞌua risi eele nèti raa badha. \v 24 Kama Luri Mola-Mèci dhu Kristus maso èèna, ètu boe dꞌara Paleo Manèngi-Mangajꞌi dhu dhèu rai-haha tao. Te Paleo dhu ètu rai-haha èèna, dhoka conto di nèti dhu asli. Te ngaa Kristus laꞌe unu Na asa sorga ho sarii èdhi ètu madha Ama Lamatua. \v 25 Uru èèna, kètu kapai risi agama hudꞌi maso ku laꞌe asa dꞌara Kama Luri Mola-Mèci èèna ca tèu ca tèka, aa nèti dènge raa badha hia Ama Lamatua. Te ngaa Kristus aadꞌo sèmi èèna. Te Nèngu parluu maso dhoka ca tèka di, nèti dènge raa Nèngu unu Na. \v 26 Te ladhe tèu mai-tèu mai, hudꞌi Na maso sama sèmi kètu agama dhu uru sèra, sasoa na, Nèngu hudꞌi madhe ku pahari-pahari karèi nèti jꞌajꞌajꞌi rai-haha toke deo neꞌe, sèna ka saku eele aaꞌi sasala nèti dhèu èci-èci. Te ngaa Na tao boe sèmi èèna. Te ropa dꞌai lodꞌo na, Nèngu madhe jꞌajꞌi korban dhoka ca tèka èèna di, ho core eele aaꞌi sasala dhu dhèu adꞌu-ue. \v 27 Dhu lèke ka, dhèu rai-haha madhe dhoka ca tèka di. Èle èèna, nèngu hudꞌi laꞌe asa madha Ama Lamatua ho Ama Lamatua parisa ne. \v 28 Sèmi èèna kahèi Kristus. Nèngu madhe, aa saraka ngiꞌu Na ho jꞌajꞌi korban ca tèka èèna ka. Aa bèli-camèdꞌa Na lèpa hari mai. Te ngaa Na mai uri heka sasala dhèu, lula Na tao paꞌèle aaꞌi le sasabꞌa èèna. Te ngaa dhu Na uri, nuka pala mamuri hia mi dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu sanao-maena mi Nèngu.\x + \xo 9:28 \xt Yesaya 53:12\x* \c 10 \s1 Kristus madhe dhoka ca tèka di, sèna ka dhèu bisa mamuri pabeꞌa taruu dènge Ama Lamatua \p \v 1 Ladhe tareꞌa-reꞌa dhèu neo reꞌa mèu dadꞌèi Ama Lamatua, atora dhu Na pangèdꞌu asa bèi-baki èdhi sèra, dhae ledꞌa iia mèka. Te aaꞌi-aaꞌi se nuka sèmi sanabhu nèti jꞌara-jꞌara hua iia dhu Lamatua neo hia èdhi. De masi ka dhèu madhutu aaꞌi atora, aa rèti dènge badha korban taruu-taruu, te ngaa bisa boe saku pamèu sasala rèngu. \v 2 Te ladhe atora ne bisa tao eele sasala dhèu, na, rèngu rèti heka badha korban, lula rèngu rasa heka sala. Te ngaa sèmi boe èèna. \v 3 Te tèu mai-tèu mai rèngu manèngi pahari-pahari ho Ama Lamatua saku eele sasala ra, \v 4 lula, tatu boe raa badha dènge koasa, sèna ka saku eele sasala dhèu toke dꞌai mia-mia. \p \v 5-6 Nèti èèna ka, Kristus peka sèmi neꞌe, lodꞌo Na mai asa rai-haha ne, aku Nèngu na, \q1 “Ama Lamatua! \q1 Ama dꞌèi boe badha korban dènge mèdha persembahan dhu rèngu rèti. \q2 Rèngu roro pamadhe badha ae-ae, \q3 sèna ka jꞌajꞌi korban. \q2 Ka rèngu tunu badha sèra, \q3 ho manèngi abho. \q1 Masi ka sèmi èèna, te ngaa dꞌara Ama karejꞌe boe. \q2 Nèti èèna ka, Ama pua Jaꞌa mai asa rai-haha ne, \q3 sèna ka jꞌajꞌi dhèu rai-haha sama sèmi rèngu.” \p \v 7 Hèia Kristus tuhu hari lii, aku Nèngu na, \q1 “Ama! Jaꞌa ka neꞌe le! \q2 Jaꞌa mai sèna ka tao madhutu dadꞌèi Ama, \q3 nuka sèmi dhèu rèti lii padhai Ama dhu suri mema lula-nèti Jaꞌa.”\x + \xo 10:7 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 40:7-9\x* \p \v 8 De dhu Kristus peka partama, nuka: \q1 “Ama Lamatua karejꞌe boe dènge badha korban, aa mèdha persembahan dhu rèngu rèti. \q2 Rèngu roro pamadhe badha ae-ae, \q3 sèna ka jꞌajꞌi korban. \q2 Hèia ra tunu badha sèra, \q3 ho manèngi abho. \q1 Te ngaa masi ka sèmi èèna, dꞌara Lamatua karejꞌe boe.” \p De masi ka rèngu tao madhutu le pamèci dènge atora Musa, te ngaa dꞌara Ama Lamatua karejꞌe boe ciki sa. \v 9 Lodꞌo Kristus padhai lii, peka na, \q1 “Jaꞌa mai, sèna ka tao madhutu dadꞌèi Lamatua.” \p Sasoa na, Kristus mai sèna ka tao eele jꞌara dhui, ho gati dènge jꞌara hiu. \v 10 Te dadꞌèi Lamatua ka, Yesus Kristus jꞌajꞌi korban ho madhe dhoka ca tèka di hia èdhi dhèu rai-haha. Dènge jꞌara neꞌe, Na pamèu èdhi toke dꞌai mia-mia. \p \v 11 Bèli-bèli kètu agama rupa dhui pakako taruu sasabꞌa ra, aa roro pamadhe badha korban. Aa te ngaa korban se, dènge boe koasa sèna ka saku eele sasala dhèu.\x + \xo 10:11 \xt Kalua nèti Masir 29:38\x* \v 12 Te ngaa Kètu Kapai Risi Agama èdhi, nuka Kristus, saraka ngiꞌu Na ho madhe sèna ka jꞌajꞌi korban hia èdhi. Nèngu jꞌajꞌi korban dhoka ca tèka èèna di. Dènge tao sèmi èèna, Na bhoke jꞌara sèna ka saku eele sasala èdhi dhèu rai-haha aaꞌi-aaꞌi ti. Èle èèna, heka Nèngu laꞌe madhèdi ètu baboa gꞌana Ama Lamatua, ètu era dhu kabꞌua risi eele. \v 13 Ètu era nèi, Na mate toke Ama Lamatua tao musu Na sèra mai pahaha iisi mi Nèngu.\x + \xo 10:13 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:1\x* \v 14 Korban Nèngu dhu ca tèka èèna, pamaꞌète eele koasa sasala-sasigo nèti dhèu dhu Kristus pamèu si. \p \v 15 Roh Ama Lamatua dhu Mola-Mèci peka jꞌara dhu sèmi èèna kahèi hia mi èdhi. Te Na padhai lii nèdhi, peka na, \q1 \v 16 “Lamatua miu peka sèmi neꞌe: \q2 Jaꞌa paꞌèki lii pajaji hiu dènge dhèu unu Jaꞌa, \q2 Jaꞌa tao atora Jaꞌa ètu dꞌara ngangee ra, \q2 dènge suri paredha Jaꞌa ètu dꞌara ra.”\x + \xo 10:16 \xt Yermia 31:33\x* \p \v 17 Hèia Na peka hari, na, \q1 “Èèna na Jaꞌa sanèdꞌe heka sasala ra. \q2 Aa Jaꞌa pabhèlu eele tatao rèngu dhu karehe, \q3 lodꞌo rèngu sisu atora Jaꞌa.”\x + \xo 10:17 \xt Yermia 31:34\x* \p \v 18 Sasoa na, ladhe Ama Lamatua saku eele le sasala dhèu, èèna na rèngu parluu heka rèti badha korban, sèna ka pamaho dꞌara Lamatua. \s1 Èdhi madhaꞌu iia ka lati asa katanga madha Ama Lamatua \p \v 19 De sèmi neꞌe aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Yesus pasuti le raa Na, sèna ka cuhi dꞌara Ama Lamatua. Nèti èèna ka, limuri ne èdhi madhaꞌu ia ka lati asa katanga madha Na ètu Era Na dhu Mola-Mèci ètu sorga. \v 20 Pangee ku Kama Luri Mola-Mèci dhu dhui èèna. Ètu era èèna, abhu bèla bhiri ca bèla dhu bhèla aae, dhu paꞌabhe sèna ka dhèu baku lasi asa katanga madha Ama Lamatua. Te ngaa dènge mamadhe Yesus èèna, Na bhoke jꞌara hiu, ho dhèu bisa padhai lii patoo madha dènge Ama Lamatua. \v 21 Risi-risi hari, Yesus jꞌajꞌi kètu agama dhu kapai risi, dhu uri dènge lalau-laloꞌo isi èmu Ama Lamatua. \v 22 De limuri ne èdhi dènge hak. Nèti èèna ka, mai ti maso ho padhai lii patoo madha dènge Ama Lamatua. Te ngaa èdhi hudꞌi parcaya Ne tareꞌa-reꞌa dènge dꞌara mola. Te mamadhe Yesus ka dhu pamèu le dꞌara èdhi, toke èdhi pangee heka jꞌara-jꞌara bhelu-katubꞌa. Aa èdhi hudꞌi mamuri mola, nuka sèmi ama agama rupa dhui sèra, hudꞌi diu ku èi, heka maso lasi pakako sasabꞌa Lamatua.\x + \xo 10:22 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 8:30, 16:4, Yeskial 36:25\x* \v 23 Mai ho èdhi kèpe paꞌèra-èra kahèi, aaꞌi-aaꞌi dhu èdhi mangaku le lula-nèti Ama Lamatua. Aa èdhi hudꞌi sanao-maena mi Nèngu kahèi, aa pangee ia ka dhu leo, te tatu Na tao madhutu lii pajaji Na. \v 24 De mai èdhi patangi-tenge jꞌara ho pamako aꞌari èdhi dhèu parcaya sèra, sèna ka èdhi aaꞌi-aaꞌi ti padꞌelo sasue ae-ae, aa dènge tao rupa-rupa jꞌara dhu beꞌa. \v 25 Te jaꞌa tadèngi le, abhu dhèu cahagꞌe dhu roꞌo heka pakaboko dènge aꞌari ra dhèu parcaya. Te ngaa mage miu sèmi èèna! Te miu hudꞌi paꞌasu-pareo ku, ho paꞌèra dꞌara èci dènge èci. Risi-risi, lula lodꞌo mamai hari Lamatua dètu le. Pasanèdꞌe si sèmi èèna! \p \v 26 Aꞌari pasue! Èdhi teꞌa le toke lutu-sela, jꞌara-jꞌara Yesus Kristus dhu mola. Te ngaa ladhe èdhi soro kabodho mi Yesus, aa adꞌu-ue taruu sasala, sasoa na, abhu heka korban leo dhu bisa saku eele sasala èdhi. \v 27 Èdhi dhoka mate dènge dꞌara madhaꞌu, lula Ama Lamatua mai huku èdhi. Te ai naraka heo robhe-robhe le, ho pakèpu dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu labꞌa Lamatua.\x + \xo 10:27 \xt Yesaya 26:11\x* \v 28 Uru èèna, ladhe abhu ca dhèu dhu tule eele atora Musa, aa abhu dua do tèlu dhèu dhu jꞌajꞌi sakasii, na, dhèu èèna hudꞌi abhu huku madhe, hia boe ne abho.\x + \xo 10:28 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 17:6, 19:15\x* \v 29 Te ngaa limuri ne, ladhe abhu dhèu dhu pahahe Ana Ama Lamatua, èèna sama sèmi nèngu pakabꞌua boe raa Yesus dhu Na pasuti sèna ka pamèu dhèu èèna. Aa noꞌo boe paneꞌa dènge lii pajaji dhu Ama Lamatua paꞌèki dènge nèngu pake raa èèna ka. Aa nèngu tao Roh Ama Lamatua nasa kahèi. Te Roh èèna ka dhu padꞌelo le dꞌara hua iia Na mi nèngu. Pangee ku laa! Te dhèu sèmi neꞌe ne, tatu pasae nare hahuku dhu bia risi nèti dhèu dhu tule eele atora Musa.\x + \xo 10:29 \xt Kalua nèti Masir 24:8\x* \v 30 Ama Lamatua peka nèdhi le, na. \q1 “Jaꞌa dènge hak ho bꞌala bhelu-katubꞌa dhèu. \q2 Aa tatu Jaꞌa hudꞌi tao ku madhutu sèmi èèna.” \p Aa dhu suri kahèi, na, \q1 “Lamatua ne, Ama. \q2 Bèli-camèdꞌa Na huku dhèu unu Na.”\x + \xo 10:30 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 32:35,36\x* \p \v 31 Sanèdꞌe te Ama Lamatua mamuri taa-taa! Dhèu tatu madhaꞌu titu kèna, ladhe Lamatua kèpe nare si! \p \v 32 Miu hudꞌi sanèdꞌe ku lodꞌo miu mulai meꞌa jꞌara-jꞌara Kristus, ka ngangee miu mulai mèu. Te lodꞌo èèna, masi ka miu dhoka muri ètu dꞌara sasusa dènge jꞌajꞌèra ae-ae, te ngaa miu taha dènge parcaya taruu Kristus. \v 33 Abhu dhu pamakae dènge pahahe miu ètu madha dhèu ae. Abhu kahèi dhu ra tao sèmi èèna mi angalai miu, dhèu parcaya sèra. \v 34 Miu rasa kasia aa padꞌelo dꞌara beꞌa mi dhèu dhu ra pamaso si asa dꞌara bèdho. Ladhe dhèu manaꞌu rèti mèdha-panyau miu, miu mau-mau sène, lula miu meꞌa, na, bèli-camèdꞌa miu abhu dhu beꞌa risi, dhu dhèu bisa heka manaꞌu rare. \v 35 Nèti èèna ka, miu hudꞌi kèpe paꞌèra-èra lalèka miu. Te èèna na Lamatua bꞌala hia miu, ae-ae. \v 36 De taha taruu! Te ladhe miu tao madhutu aaꞌi dadꞌèi Lamatua, èèna na miu abhu aaꞌi dhu Na jaji le hia miu. \v 37 Dhèu rèti lii padhai Lamatua suri le lula-nèti Dhèu dhu neo mai, peka na, \q1 “Baku paroe dꞌara, te nèbhu boe, Dhèu dhu neo mai èèna, cèu, \q2 aa Na pamate heka. \q1 \v 38 Dhèu dhu dꞌara mola, \q2 èèna na nèngu abhu mamuri, \q3 lula na parcaya Jaꞌa. \q1 Te ngaa ladhe abhu dhèu dhu pakajꞌèu nèti Jaꞌa, \q2 dꞌara Jaꞌa karejꞌe boe.”\x + \xo 10:38 \xt Habakuk 2:3-4\x* \p \v 39 Te ngaa èdhi, dhèu dhu pakajꞌèu boe nèti Ama Lamatua. Te dhèu dhu pakajꞌèu nèti Lamatua, bèli-camèdꞌa cèri eele nèti Nèngu. Te ngaa èdhi dhèu dhu parcaya Ama Lamatua. Ka Nèngu patabuli èdhi nèti koasa sasala-sasigo èdhi, ho mamuri taruu dènge Ne. \c 11 \s1 Èdhi hudꞌi parcaya taruu Ama Lamatua, sama sèmi dhèu uru-uru sèra \p \v 1 Ladhe èdhi parcaya Ama Lamatua, sasoa na, èdhi lèka tareꞌa-reꞌa Nèngu taruu. Te ladhe Na moa le hia èdhi jꞌara èci, èdhi teꞌa, na, tatu Na tao madhutu lii pajaji Nèngu èèna. Masi ka èdhi abhu mèka ngaa-ngaa, èdhi parcaya Ne taruu. \v 2 Abhu bèi-baki èdhi dhu parcaya sèmi èèna kahèi. Nèti èèna ka, Ama Lamatua sèmi nare si dènge beꞌa. \p \v 3 Rai-haha dènge liru dhu èdhi ladhe tèdhi ne, èdhi teꞌa, na, Ama Lamatua ka pajꞌajꞌi aaꞌi mèu-mèu. Te ngaa Na tao boe nèti mèdha dhu jꞌajꞌi le, dhu dhèu bisa rèdhi. Aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi se, jꞌajꞌi nèti lii padhai Na di.\x + \xo 11:3 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 1:1, Lii Sodꞌa Koa-Kio 33:6, 9, Yohanis 1:3\x* \s2 Habel \p \v 4 Habel parcaya Ama Lamatua. Nèti èèna ka, nèngu nèti mèdha persembahan dhu beꞌa risi nèti aꞌa na Kaen. Ama Lamatua sèmi nare Habel dènge mèdha persembahan na, lula dꞌara na mola. De masi ka na madhe nèbhu le, te ngaa èdhi bisa tare conto nèti nèngu, lula lalèka na.\x + \xo 11:4 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 4:3-10\x* \s2 Henok \p \v 5 Henok parcaya Ama Lamatua kahèi. Nèti èèna ka, Ama Lamatua nedhe nèti ne asa sorga, sèna ka baku madhe. Dhèu patangi-tenge ne, te ngaa rage boe, lula Lamatua dhu pacaꞌe le. Lamatua sèmi nare ne dènge beꞌa, te Lamatua dhu peka, na, “Henok ne, dhèu dhu pakarejꞌe dꞌara Jaꞌa.”\x + \xo 11:5 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 5:21-24\x* \p \v 6 De sèmi neꞌe aꞌari! Dhu lèke ka, Ama Lamatua sèmi nare boe dhèu dhu parcaya boe Nèngu. Te dhèu dhu neo laꞌe asa madha Ama Lamatua hudꞌi parcaya, peka na, Lamatua dhu mema-mema. Aa nèngu hudꞌi parcaya kahèi, peka na, Lamatua soru nare dhèu dhu patangi-tenge Ne. \s2 Noh \p \v 7 Noh parcaya Ama Lamatua kahèi. Nèti èèna ka, Noh parcaya Lamatua ropa Lamatua peka mema dènge ne, “Noh! Sanèdꞌe, ee! Èèna na Jaꞌa palaho eele rai-haha ne, pake èi aae lala dhu dhèu rai-haha ne rèdhi mèka ca tèka sa.” Masi ka Noh paraga nèdhi mèka sèmi èèna, te ngaa nèngu nanene ka tao madhutu lii Lamatua, hèia na tao kapa, sèna ka nèngu dènge isi èmu na abhu sodꞌa. Lula lalèka na, ka Lamatua cap ne dhèu dꞌara mola. Te ngaa dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu lèka boe sèra, Lamatua hia si hahuku dhu bia.\x + \xo 11:7 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 6:13-22\x* \s2 Abraham tèke eele rai èta-èsu na \p \v 8 Abraham parcaya Ama Lamatua kahèi. Nèti èèna ka, Ama Lamatua paroa ne, peka na, “Abraham! Kalua nèti rai èta-èsu èu ne, ho lamu asa era dhu pe Jaꞌa padꞌelo dènge mu. Te rai èèna, bèli-camèdꞌa jꞌajꞌi mi pusaka ana-èpu èu.” Tadèngi nare sèmi èèna, Abraham tao madhutu, masi ka nèngu neꞌa boe laꞌe asa era mia.\x + \xo 11:8 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 12:1-5\x* \v 9 Ropa Abraham dꞌai era èèna, na patitu paleo, ho pea nuka sèmi dhèu tao mai ètu rai èèna dhu Lamatua pajaji le dènge ne. Ka ana na Isak dènge èpu na Yakob pea ètu èèna, te Lamatua dhu padhadha le hia rai ne jꞌajꞌi pusaka rèngu.\x + \xo 11:9 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 35:27\x* \v 10 Na sanao, sèna ka nèngu pea ètu kota cue dhu saraga titu kèna. Te Ama Lamatua mesa Na ka dhu gambar ho pakèdꞌi kota ne. \s2 Sara \p \v 11 Dhèu èmu Abraham, ngara na Sara, parcaya Ama Lamatua kahèi. Masi ka nara iisi nèdhi mèka, aa dhu heka bhora le, te ngaa Lamatua tao ne jꞌajꞌi bèi-baki nèti dhèu ca nau-ca nadha. Te nèngu parcaya, na, tatu Ama Lamatua tao madhutu ngaa dhu Na jaji le.\x + \xo 11:11 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 18:11-14, 21:2\x* \v 12 Nèti èèna ka, masi ka nèngu heka bhora le, nèngu bisa nara iisi era, ka abhu ana-èpu ae-ae, toke ige rare boe. Te dhèu se ae, nuka sèmi hua-hètu ètu dedha-liru, aa sèmi salae nebhe dhasi.\x + \xo 11:12 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 15:5, 22:17, 32:12\x* \s2 Bèi-baki dhu parcaya aa sanao abhu rai èta-èsu cue \p \v 13 Bèi-baki èdhi Abraham, Isak dènge Yakob parcaya taruu Ama Lamatua, toke madhe. Te ngaa rèngu dhae abhu mèka rai dhu Lamatua pajaji èèna. Masi ka sèmi èèna, te ngaa rèngu maꞌète boe sanao dènge dꞌara karejꞌe, te rèngu rèdhi le nèti kajꞌèu. Te rèngu dhu mangaku, na, rèngu se dhèu leo rai kara dhu pea manubha ètu rai-haha ne.\x + \xo 11:13 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 23:4, 1 Sejara nèti Israꞌel dènge Yahuda 29:15, Lii Sodꞌa Koa-Kio 39:13\x* \v 14 Aa te ngaa, ladhe dhèu peka sèmi èèna, èdhi teꞌa, na, rèngu dꞌèi titu kèna abhu rai cue dhu jꞌajꞌi unu rèngu. \v 15 Ladhe rai dhu bèi-baki èdhi dꞌèi, nuka rai èta-èsu Abraham, na, tatu rèngu bisa lèpa hari asa era nèi, lodꞌo mia èèna ka. \v 16 Te ngaa rai èta-èsu dhu rèngu dꞌèi titu kèna, nuka rai èta-èsu dhu saraga bia ètu sorga. Nèti èèna ka, Ama Lamatua sèmi nare si dènge beꞌa, sèna ka jꞌajꞌi dhèu unu Na. Te Na pamèci nare le kota cue hia si ètu sorga. \s2 Abraham saraka ana na Isak \p \v 17-18 Parcaya Abraham hali boe nèti Ama Lamatua, ropa Lamatua uji parcaya na. Nèti èèna ka, na tao madhutu paredha Lamatua, ho saraka ana na Isak jꞌajꞌi korban.\x + \xo 11:17-18 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 22:1-14\x* Aa te ngaa uru èèna, Lamatua dhu moa le, lula-nèti ana ne, peka na, “Nèti ana mu Isak ne, bèli-camèdꞌa èu abhu ana-èpu udhu sobhu-sobhu, toke ra jꞌajꞌi suku dhu kapai titu kèna.”\x + \xo 11:17-18 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 21:12\x* \v 19 Te ngaa Abraham pangee le, na, Ama Lamatua dhu dènge koasa, ho pamamuri hari dhèu madhe. Mema, èèna ka dhu lèke, te lodꞌo èèna, sama sèmi nèngu abhu hari ana na jꞌajꞌi le mi korban. \s2 Isak \p \v 20 Isak parcaya Ama Lamatua kahèi. Nèti èèna ka, na manèngi ho Lamatua hia mèngi-nale mi ana na, Yakob dènge Esau.\x + \xo 11:20 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 27:27-29,39-40\x* \s2 Yakob \p \v 21 Yakob parcaya Ama Lamatua kahèi. Nèti èèna ka, lodꞌo nèngu oe madhe, pakaseti kèdꞌi titu dènge kabodho kabhuku dènge kèpe tatea na, pahaha iisi mi Ama Lamatua. Hèia manèngi ho Lamatua hia mèngi-nale mi èpu na, ana nèti Yusuf.\x + \xo 11:21 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 47:31—48:20\x* \s2 Yusuf \p \v 22 Yusuf parcaya Ama Lamatua kahèi. Lodꞌo na oe madhe, nèngu parcaya, na, Ama Lamatua pe lere nèti dhèu Na, dhèu Israꞌel sèra, kalua nèti rai Masir. Nèti èèna ka, na moa tèke mi rèngu, ho rèti rui na ropa rèngu tèke eele rai Masir.\x + \xo 11:22 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 50:24-25, Kalua nèti Masir 13:19\x* \s2 Ina-ama Musa \p \v 23 Ina-ama Musa parcaya Ama Lamatua kahèi. Lodꞌo ina na nara iisi ne, ra pahuni ne toke dꞌai tèlu hèru kateme, lula ra ladhe na mone iia. Aa ra madhaꞌu boe dhèu aae Masir, masi ka paredha le dhèu, peka na, “Pamadhe aaꞌi ana-ana mone Ibrani dhu rara iisi hiu!”\x + \xo 11:23 \xt Kalua nèti Masir 2:2, 1:22\x* \s2 Musa \p \v 24 Ropa Musa kapai mai, na parcaya Ama Lamatua kahèi. Te uru èèna, ana bhèni dhèu aae Masir, dhu dedꞌe nare le nèngu sèna ka jꞌajꞌi mi ana na. Masi ka sèmi èèna, te ngaa Musa dꞌèi boe ladhe dhèu pangee, na, nèngu ne aꞌari nèti dhèu aae Masir.\x + \xo 11:24 \xt Kalua nèti Masir 2:10-12\x* \v 25 Te na pangee, na, beꞌa risi nèngu mamuri jꞌèra sama-sama dènge dhèu unu Lamatua sèra. Sadꞌi nèngu baku mamuri karejꞌe dènge jꞌara bhelu-katubꞌa, dhu dhoka ètu dꞌara ciki ooꞌe di. \v 26 Nèngu soro tèke dhèu pahahe ne, lula nèngu sanao-maena taruu mi Kristus, nuka Dhèu dhu Ama Lamatua pajaji le neo hia Na mai. Nèngu taha sèmi èèna, lula neꞌa, na, bèli-camèdꞌa Lamatua bagi hia ne hadia dhu beꞌa risi nèti mèdha aaꞌi-aaꞌi ètu rai Masir. \p \v 27 Musa parcaya Ama Lamatua kahèi, lodꞌo na manèngi isin nèti dhèu aae Masir, ho lere nèti bèi-baki èdhi kalua nèti rai Masir. Masi ka dhèu aae nasa titu kèna, te ngaa Musa madhaꞌu boe dènge ne. Musa lèka taruu Ama Lamatua, masi ka tèdhi boe senu-salao Na, te ngaa nuka sèmi Musa dhu nèdhi.\x + \xo 11:27 \xt Kalua nèti Masir 2:15\x* \p \v 28 Musa parcaya Lamatua kahèi, ropa rèngu paꞌèra neo kalua nèti rai Masir. Te nèngu madhutu mèno paredha Lamatua, aa pua bèi-baki èdhi tao Paska hiu-hiu, dènge roro kahibꞌi-kalèbho, sèna ka tao badha korban. Hèia rare raa kahibꞌi-kalèbho sèra, sèna ka tao tadha mi babèdho èmu ra. Mèda èèna, ana pajuu Lamatua nèti sorga puru mai pamadhe ana uuru aaꞌi-aaꞌi ètu rai Masir. Te ngaa na pamadhe boe ana uuru ètu èmu dhèu Israꞌel, lula ladhe nèdhi raa dhu ra pici ètu babèdho èmu.\x + \xo 11:28 \xt Kalua nèti Masir 12:21-30\x* \s2 Bèi-baki èdhi \p \v 29 Lodꞌo bèi-baki èdhi kalua nèti rai Masir, rèngu parcaya Ama Lamatua kahèi. Lula lalèka ra, ka Lamatua cèri eele èi dhasi mi dua ètu Dhasi Mea, sèna ka rèngu kako asa cabèka dènge beꞌa, ètu dedha rai mango. Te ngaa sordadꞌu Masir dhu bata si sèra, madhe aaꞌi ètu dꞌara dhasi, ropa neo pège asa cabèka.\x + \xo 11:29 \xt Kalua nèti Masir 14:21-31\x* \s2 Rahab \p \v 30 Lodꞌo bèi-baki èdhi maso asa rai Kanaꞌan, rèngu parcaya Ama Lamatua kahèi. Te rèngu madhutu paredha Na, dènge kako rai-reo re liꞌu tembok ètu kota Jeriko, toke pidhu lodꞌo kateme. Ka tembok ne guri laho mae-mae.\x + \xo 11:30 \xt Yosua 6:12-21\x* \p \v 31 Lodꞌo èèna, Rahab ètu kota èèna kahèi. Uru èèna, nèngu jꞌajꞌi bhèni kajeo. Lula na parcaya Ama Lamatua, nèti èèna ka na sèmi nare mata-mata dhèu Israꞌel, aa paluꞌu si ètu dꞌara èmu na. Hèia Lamatua pamadhe aaꞌi dhèu Jeriko, lula roꞌo boe nanene Nèngu. Te ngaa Lamatua hia mamuri mi Rahab, lula na lèka Ne.\x + \xo 11:31 \xt Yosua 6:22-25, 2:1-21\x* \s2 Dhèu leo, ae ka dhu parcaya Ama Lamatua kahèi \p \v 32 Jaꞌa bisa padhai lii madhera hari era, jꞌara-jꞌara dhèu leo dhu parcaya Ama Lamatua. Te ngaa jaꞌa abhu boe lodꞌo taleo, ho lole toke lutu, lula-nèti Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel, dènge dhèu rèti lii padhai Ama Lamatua dhu leo sèra.\x + \xo 11:32 \xt Tuka Pamaꞌète Lii 6:11—8:32, 4:6—5:31, 13:2—16:31, 11:1—12:7, 1 Samuel 16:1—1 Dhèu Aae sèra 2:11, 1 Samuel 1:1—25:1\x* \v 33 Rèngu se aaꞌi-aaꞌi ra parcaya Ama Lamatua. Nèti èèna ka, abhu dhu segi dhèu aae-dhèu aae. Abhu dhu pakako paredha dènge dꞌara mola, ho sarii dhèu dhu sala boe, aa huku dhèu dhu sala. Abhu dhu sèmi rare ngaa dhu Lamatua jaji le. Aa abhu kahèi segi badha singa.\x + \xo 11:33 \xt Daniel 6:1-27\x* \v 34 Abhu dhu pamadhe ai dhu heo robhe-robhe. Abhu dhu Ama Lamatua ère nare si nèti dhèu dhu neo pamadhe si pake samala. Abhu dhu roe, te ngaa Ama Lamatua paꞌèra si. Abhu dhu Lamatua tao si ho èra aae ètu dꞌara pamusu, toke musu rai.\x + \xo 11:34 \xt Daniel 3:1-30\x* \v 35 Abhu kahèi ina-ina dhu paraga hari dènge dhèu rèngu dhu Ama Lamatua pamamuri hari si nèti mamadhe ra. \p Te ngaa abhu dhèu dhu lèke jꞌajꞌèra, lula parcaya Ama Lamatua. Rèngu dꞌèi risi madhe, sèna ka baku tèke eele parcaya rèngu mi Ama Lamatua. Te rèngu paꞌèci taruu dènge Ne. De rèngu dhu sanao-maena, na, bèli-camèdꞌa Lamatua neo dedꞌe ra, sèna ka abhu mamuri dhu beꞌa risi hari ètu sorga.\x + \xo 11:35 \xt 1 Dhèu Aae sèra 17:17-24, 2 Dhèu Aae sèra 4:25-37\x* \v 36 Abhu dhu pa-aape si, aa abhu dhu lèke gama. Abhu dhu leo dhu lèke ngapi haga ra dènge ngangapi ètu dꞌara bui.\x + \xo 11:36 \xt 1 Dhèu Aae sèra 22:26-27, 2 Sejara nèti Israꞌel dènge Yahuda 18:25-26, Yermia 20:2, 37:15, 38:6\x* \v 37 Abhu dhu madhe, lula lèke pèci dènge hadhu. Abhu dhu roro pamadhe si, pake raroro. Abhu dhu dhèu pare pamadhe si pake samala. Abhu dhu mamuri dènge boe unu, toke ra pake kaꞌuri badha, lula abhu dhèu dhu pajꞌèra dènge pasusa si, toke babèga eele si,\x + \xo 11:37 \xt 2 Sejara nèti Israꞌel dènge Yahuda 24:21\x* \v 38 ka rai lasi asa padꞌa sodꞌa, ledhe-ledhe, dꞌara loe, dènge asa dꞌara roꞌa rai. Ra tao dhèu seꞌe dhu laku-laku boe, aa babège-lalèta si asa era dhu karehe. Aa te ngaa lalèka ra èra titu kèna, toke dhèu ètu rai-haha ne nia boe paꞌèci dènge dhèu sèmi seꞌe se. \p \v 39 Lamatua koa dhèu sèmi seꞌe se, lula ra parcaya Ne. Te ngaa toke ra madhe, rèngu abhu mèka ngaa dhu Lamatua padhadha tèka. \v 40 Lamatua neo tao madhutu lii padhadha Na dènge jꞌara dhu beꞌa risi. Lula Na dꞌèi, sèna ka èdhi aaꞌi-aaꞌi ti bisa mamuri toke dꞌai mia-mia dènge Ne: nuka èdhi tadhe mèu le Kristus, dènge rèngu dhu madhe uuru sèra. \c 12 \p \v 1 De tasamia dènge èdhi dhu mamuri lodꞌo limuri ne? Èdhi cakaraa dhèu dhu madhutu paꞌuji rai. Bèi-baki èdhi dhu parcaya Ama Lamatua, rèngu aaꞌi-aaꞌi ra nuka sèmi dhèu dhu titu lingu rare èdhi, ho paꞌèra dꞌara èdhi. Te ngaa èdhi dhu paꞌèki dènge sasala era, sèra sa ka dhu pabia haga èdhi ka rai tara boe. Nèti èèna ka, èdhi hudꞌi core eele ku sasala sèra aaꞌi-aaꞌi, sèna ka èdhi bisa rai èra. Te Ama Lamatua mesa Na ka dhu pili èdhi, ho madhutu paꞌuji rai ne, de èdhi hudꞌi taha ku, sèna ka rai taruu toke dꞌai lane. \v 2 Aa èdhi hudꞌi rai, mage piku gꞌana-kariu, te ngaa ladhe dhoka asa Yesus di. Te Nèngu ka dhu bhoke jꞌara, ho èdhi bisa parcaya Ama Lamatua. Aa èèna na Nèngu soru-bara èdhi, sèna ka èdhi parcaya taruu toke èle. Sanèdꞌe, do aadꞌo? Lodꞌo Yesus dui jꞌajꞌèra ètu ajꞌu palolo-palèbha, dhèu pahahe Ne, te ngaa Na taha taruu, lii boe-ugu boe. Te neꞌa, na, jꞌajꞌèra Na èle kèna, ka dꞌara Na jꞌajꞌi karae. Èèna ka dhu lèke. Te Na madhe, hèia Ama Lamatua pamamuri hari Ne, èle ka Na nedhe pamadhèdi Kristus ètu baboa gꞌana Na, ho paredha sama-sama dènge Ne. \v 3 Masi ka dhèu pajꞌèra bia Ne, te ngaa Na taha taruu. De miu baku bhèlu dènge jꞌajꞌèra Yesus, sèna ka miu bisa taha mere, aa baku roe. \s1 Ama Lamatua neo kai èdhi, sèna ka nori ti sama sèmi ama ajꞌa ana na \p \v 4 Miu labꞌa le jꞌara bhabhelu-katubꞌa, te ngaa lalabꞌa miu èra mèka, toke raa miu suti. Tareꞌa si! \v 5 Ele boe miu bhèlu Lii Holo-Nori Ama Lamatua dhu Na peka le dènge miu, nuka sèmi ca dhèu ama padhai lii dènge ana na, peka na, \q1 “Ana, ee! \q1 Ladhe Ama èdhi dhu huku ho ajꞌa èu, sèna ka èu mamuri madhutu jꞌara dhu lèke, na, \q2 èu baku pamudꞌe! \q1 Aa ladhe Na kai ho ajꞌa èu, na, \q2 èu baku paroe dꞌara. \q1 \v 6 Te Ama èdhi kai ho ajꞌa dhèu dhu Na sue. \q2 Mema dhèu-dhèu dhu Na sèmi nare jꞌajꞌi ana Na, \q3 Nèngu kai ho ajꞌa si.”\x + \xo 12:6 \xt Ayub 5:17, Lii Hini 3:11-12\x* \p \v 7 De ladhe Ama Lamatua kai ho ajꞌa miu sèna ka mamuri madhutu jꞌara dhu lèke, na, taha taruu aa sèmi mere. Na tao sèmi èèna, lula miu jꞌajꞌi le ana Na. Te ama aaꞌi-aaꞌi hudꞌi kai ho ajꞌa ana na, toke ana na bisa mamuri madhutu jꞌara dhu lèke. \v 8 Te ladhe Ama Lamatua kai boe ho ajꞌa miu sama sèmi ana Na dhu leo sèra, sasoa na, miu se ana Nèngu boe. \p \v 9 Èdhi tema pakabꞌua ama matana èdhi ètu rai-haha ne, lula na kai ho ajꞌa-nori ti, lodꞌo èdhi dhu ana iiki era. Dhu lèke na kèna. Te ngaa dhu beꞌa risi hari, èdhi hudꞌi nanene ku Ama Lamatua dènge beꞌa, lula Nèngu ne, Ama èdhi ètu sorga, aa Na kai ho ajꞌa-nori èdhi, sèna ka èdhi mamuri madhutu jꞌara Na dhu lèke. \v 10 Ama matana èdhi kai ho ajꞌa èdhi, dhoka dꞌara ciki ooꞌe di, madhutu ngaa dhu na ngee na beꞌa. Te ngaa Ama Lamatua dhu neꞌa risi, ngaa dhu èdhi parluu teꞌa. Nèti èèna ka, Na kai ho ajꞌa èdhi, sèna ka mamuri mola-mèci sama sèmi Nèngu. \v 11 Mema èdhi dꞌèi boe ladhe abhu lii kai. Te ngaa nèbhu-nèbhu, dꞌara èdhi jꞌajꞌi mau, lula teꞌa tare le mamuri madhutu dadꞌèi Ama Lamatua. \p \v 12-13 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Paꞌèra kacui-aai miu dhu roe, aa pasamaa haga miu dhu bia. Baku rai piku gꞌana-kariu, te ngaa rai mola taruu, sèna ka paꞌèra dꞌara rèngu dhu roe-bhilu ho bisa rai taruu. Miu hudꞌi paꞌèra dꞌara miu, sèna ka taha taruu ètu dꞌara parcaya mi Kristus.\x + \xo 12:12-13 \xt Yesaya 35:3, Lii Hini 4:26\x* \s1 Baku tule eele dꞌara hua iia Ama Lamatua \p \v 14 Aꞌari dhu parcaya Kristus! Miu hudꞌi paꞌèra ngiꞌu mi, sèna ka mamuri padame èci dènge èci. Aa baku loe tenge jꞌara ho mamuri mola-mèci. Te dhèu dhu mola-mèci boe, bisa boe rèdhi Ama Lamatua. \p \v 15 Paꞌèra dꞌara èci dènge èci, sèna ka mage dhoka abhu nèti miu dhu rai, toke rasa heka dꞌara hua iia Ama Lamatua. Aa jꞌaga paie ho baku soro tèke ladhe abhu dhu papèdꞌa dꞌara ètu talora aae miu. Te èèna nuka sèmi raco dhu paꞌele iie dhèu ae.\x + \xo 12:15 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 29:18\x* \v 16 Mage-mage aa jꞌaga ho baku abhu dhèu nèti miu dhu tao jꞌara makae dènge dhèu dhu jꞌajꞌi boe dhèu èmu-kamali nèngu. Aa mage-mage aa jꞌaga ho baku abhu dhèu nèti miu dhu pusi-pahae boe Ama Lamatua, nuka sèmi Esau. Esau ne, ana uuru Isak. Ca lodꞌo, Esau lèpa dènge kabake manganga. Na manèngi ngangaꞌa ca pega nèti ari na Yakob, ho bꞌae pake hak ana uuru.\x + \xo 12:16 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 25:29-34\x* \v 17 Te ngaa èdhi teꞌa, nèbhu boe ka, Esau manyasa. Te ropa Isak neo manèngi Lamatua hia mèngi-nale mi ana uuru na Esau, te ngaa bisa heka, lula Esau dhu hia iia dꞌara le hak ana uuru na. Nèti èèna ka, masi ka na tangi roma iisi, tasamia èèna ka, nèngu bisa heka abhu ngaa dhu uru èèna nèngu core eele.\x + \xo 12:17 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 27:30-40\x* \p \v 18 Sèmi neꞌe aꞌari! Èdhi bisa lati le asa madha Ama Lamatua, madhutu jꞌara hiu dhu Na bhoke nare le hia èdhi. Te ngaa uru-uru sèra, bèi-baki èdhi bisa mèka sèmi èèna. Te lodꞌo Ama Lamatua paꞌèki lii pajaji dènge rèngu, rèngu padètu dènge ledhe Sinai. Ètu dedha ledhe ne, abhu ai dhu heo. Abhu ngèlu aae kahèi. Aa maroga saguru nare ledhe ne, ka dhèu se madhaꞌu titu kèna. \v 19 Rèngu tadèngi lii tiu tèbhe kahèi, hèia lii dhu mèdhu aae nèti Lamatua kalua nèti ledhe ne. Ropa tadèngi lii Lamatua, hèia asa ra madhaꞌu, toke ra manèngi Musa, peka na, “Ira ii! Jiꞌi bisa heka taha dènge lii nèi!”\x + \xo 12:19 \xt Kalua nèti Masir 19:16-22, 20:18-21, Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 4:11-12, 5:22-27\x* \v 20 Rèngu mema bisa boe taha, lula ngaa dhu Lamatua paredha èèna, bia titu kèna. Te Na peka, na, “Ca dhèu sa bisa boe jꞌèli ledhe ne! Masi ka dhèu, do badha! Te dhèu cee dhu jꞌèli ledhe ne, hudꞌi lèke pèci toke madhe.”\x + \xo 12:20 \xt Kalua nèti Masir 19:12-13\x* \v 21 Ngaa dhu rèngu ladhe rèdhi ètu ledhe ne, mema pamadhaꞌu tareꞌa, toke Musa karèbha kahèi.\x + \xo 12:21 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 9:19\x* \p \v 22 Te ngaa limuri ne, jꞌara asa Lamatua bhoke tèke le, aa èdhi bisa patoo madha padhai lii dènge Ne. Limuri ne, èdhi lati asa ledhe cue, ngara na Sion. Ètu era neꞌe, abhu kota Yerusalem. Kota Yerusalem ne, ètu boe rai-haha ne, te ngaa kota Yerusalem hiu ètu sorga, era pea Ama Lamatua. Ètu nèi, abhu ana pajuu Ama Lamatua ae-ae, toke riho-riho, dhu loe boe tao pesta. \v 23 Ètu kota nèi kahèi, jꞌajꞌi le era pakaboko dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Kristus. Te Ama Lamatua dhu tao nare le daftar, ho suri ngara ra èci-èci ètu sorga. Ètu era nèi kahèi, Ama Lamatua neo parisa aa tai-dadoo mamuri dhèu aaꞌi-aaꞌi ra. Aa ètu nèi kahèi, pakaboko dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu uru èèna Ama Lamatua sèmi nare si dènge beꞌa, lula ra parcaya Ne. Ètu nèi, rèngu jꞌajꞌi kateme ètu madha Lamatua. \v 24 Aa Yesus kahèi ètu era nèi, dhu jꞌajꞌi mi kalete hia Ama Lamatua dènge dhèu rai-haha. Yesus madhe, pasuti raa Na, sèna ka Ama Lamatua bisa paꞌèki lii pajaji hiu dènge èdhi. Nèti èèna ka, raa Yesus ne, cuhi dꞌara Ama Lamatua. Te ngaa raa Yesus leko-leo nèti raa Habel ètu dꞌara Sasuri Lii Lolo dhu Uru Tèka. Te lodꞌo Kain pamadhe Habel, raa Habel dhu suti èèna, papana dꞌara Ama Lamatua, toke Na huku Kain.\x + \xo 12:24 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 4:10\x* \p \v 25 Pasa dhilu pabeꞌa-beꞌa, ho nanene ngaa dhu Ama Lamatua neo peka dènge miu. Baku tao sèmi bèi-baki èdhi dhu roꞌo boe nanene lii padhai Musa, lodꞌo na jꞌajꞌi dhèu nèti lii padhai Ama Lamatua ètu rai-haha ne. Nèti èèna ka Lamatua huku si. Ngaa hari dènge èdhi se! Ladhe èdhi toꞌo boe nanene lii Na nèti sorga, tatu Nèngu huku èdhi bia risi eele!\x + \xo 12:25 \xt Kalua nèti Masir 20:22\x* \v 26 Lodꞌo bèi-baki èdhi titu ètu ledhe Sinai, lii Lamatua dhu mèdhu èèna, tao rai opo. Limuri ne Na moa, na, \q1 “Bèli-camèdꞌa Jaꞌa tao ne opo ca tèka hari. \q2 Mesa boe rai di opo, \q3 te ngaa liru opo kahèi.”\x + \xo 12:26 \xt Hagai 2:6\x* \p \v 27 Lodꞌo Lamatua peka, na, Nèngu neo tao opo aaꞌi-aaꞌi “ca tèka hari”, sasoa na, Lamatua neo pagagedꞌo aaꞌi-aaꞌi dhu Na pajꞌajꞌi ètu dedha-liru dènge ètu rai-haha ne, toke abhu dhu bisa boe taha. Ele aaꞌi si. Te dhu taha di, nuka dhu pea taruu. \p \v 28 Ama Lamatua nèdꞌu paredha ètu sorga. Èèna bisa boe laho. Ngaa-ngaa tao boe! Lula Na neo sèmi nare, na, miu maso jꞌajꞌi mi dhèu unu Na ètu nèi. De mai ho èdhi manèngi makasi mi Nèngu, pahaha iisi mi Nèngu, aa dedꞌe padedha-dedha Ne, lula dadedha Na. \v 29 Te ngaa èdhi baku pamudꞌe kahèi, lula nanasa Ama Lamatua nuka sèmi ai dhu naꞌe pakèpu aaꞌi mèu-mèu.\x + \xo 12:29 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 4:24\x* \c 13 \s1 Èdhi hudꞌi mamuri pabeꞌa èci dènge èci \p \v 1 De aꞌari aaꞌi-aaꞌi! Abhu pèri-pèri jꞌara dhu jaꞌa neo pasanèdꞌe miu. \p Baku bhèlu pasue taruu aꞌari dhèu parcaya. \p \v 2 Baku bhèlu bhoke dꞌara sèna ka sèmi mere dhèu dhu miu tadhe boe asa dꞌara èmu mi. Te abhu pèri-pèri aꞌari dhu sèmi rare dhèu, te ngaa reꞌa boe, na, dhèu sèra, ana pajuu Ama Lamatua nèti sorga.\x + \xo 13:2 \xt Lii Lolo dhu Uru Tèka 18:1-8, 19:1-3\x* \p \v 3 Baku bhèlu tao ai-hèbꞌa mi dhèu ètu dꞌara bui, te ra kèpa si lula ra parcaya Kristus. Nèti èèna ka, miu hudꞌi soru-bara si, nuka sèmi miu ka dhu ra kèpe rare. \p Aa mage bhèlu soru-bara dhèu dhu lèke jꞌajꞌèra nèti dhèu. Lalau si pabeꞌa-beꞌa, nuka sèmi miu mesa mi ka dhu abhu jꞌajꞌèra èèna. \p \v 4 Paleo èmu èèna, mola-mèci. Te ngaa mage paleo èmu dhu mola-mèci ne, jꞌajꞌi mi kajꞌalu. Te tatu Ama Lamatua huku dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu tao jꞌara makae dènge dhèu èmu nèngu boe. \p \v 5 Baku mangaꞌa doi-dhari. Te ngaa miu hudꞌi mamuri nèti ngaa dhu miu abhu, te èèna dꞌai le. Ama Lamatua dhu peka le, na, \q1 “Jaꞌa bhèlu boe miu. \q2 Jaꞌa soro tèke boe miu.”\x + \xo 13:5 \xt Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 31:6, 8, Yosua 1:5\x* \p \v 6 De paꞌèra dꞌara miu, nuka sèmi dhu ra suri, na, \q1 “Lula Lamatua jaꞌa neo soru-bara jaꞌa, \q2 nèti èèna ka, jaꞌa madhaꞌu boe. \q1 Te abhu boe ca dhèu sa hèi, \q2 dhu bisa cèri eele jaꞌa nèti Ama Lamatua.”\x + \xo 13:6 \xt Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:6\x* \s1 Madhutu ia ka atora agama dhu dhui, te ngaa parcaya taruu Yesus \p \v 7 Baku bhèlu dhèu-dhèu dhu uru sèra ajꞌa-nori miu Lii Holo-Nori Ama Lamatua. Pajiko paie-iie jꞌara mamuri ra, aa madhutu lalèka ra. Te, dhu rèngu parcaya, nuka: \q1 \v 8 Yesus Kristus ubꞌa nèdhi boe. \q1 Nèti uru, doe neꞌe, toke dꞌai mia-mia laꞌe, \q3 Nèngu hali boe. \p \v 9 Nèti èèna ka, miu baku madhutu rii nèti aꞌajꞌa dhu sala. Ama Lamatua tao paꞌèra le dꞌara miu, lula Na padꞌelo le dꞌara hua iia Na dènge miu. Lula boe nèti miu madhutu atora ngangaꞌa-nganginu dhu guna boe. \p \v 10 Uru-uru sèra, ètu madha Paleo Manèngi-Mangajꞌi Ama Lamatua, abhu mei èci dhu era tèka badha korban. Ama agama ka dhu lalau ètu sèra, dhu dènge hak raꞌa sisi dhu sisa nèti dedha mei ne. Te ngaa limuri ne, èdhi dhu dènge le mei leo.\f + \fr 13:10 \ft Abhu dhèu cahagꞌe dhu peka na, mei ne, mei perjamuan, aa te ngaa aadꞌo sèmi èèna. Mei neꞌe pajꞌujꞌu mi mamadhe Yesus ètu ajꞌu palolo-palèbha. Èdhi bꞌala korban Nèngu èèna, dènge tèti persembahan lii koa-kio taruu mi Ama Lamatua. Ladhe ayat 15 re haha ne.\f* Aa ama agama rupa dhui dènge boe hak raꞌa ètu mei èèna. \v 11 Uru èèna, tèu mai-tèu mai kètu kapai risi agama nèti raa badha korban, sèna ka tèke asa dꞌara Kama Luri Mola-Mèci Ama Lamatua. Dènge jꞌara neꞌe, Lamatua pabhèlu eele sasala ra. Èle na, pasae rèti badha ne lasi tunu asa liꞌu rae.\x + \xo 13:11 \xt Atora nèti Ama-ama Agama 16:27\x* \v 12 Sèmi èèna kahèi dènge Yesus. Nèngu jꞌajꞌi korban kahèi, sèna ka Ama Lamatua bisa saku eele sasala dhèu rai-haha. Aa lodꞌo jꞌajꞌèra Na èèna, ra nuni rèti Ne kahèi, ho pamadhe Ne asa liꞌu kota Yerusalem. \v 13 Nèti èèna ka, mai ka èdhi lati asa Yesus, ho parcaya Ne taruu. Masi ka dhèu pahahe èdhi, èdhi hudꞌi paꞌèra sèmi tare ne, nuka sèmi Yesus. \v 14 Te èdhi dhoka manubha taha ètu rai-haha ne. Te ngaa èdhi sanao-maena, sèna ka pea ètu kota hiu cue ètu sorga toke dꞌai mia-mia laꞌe. \v 15 Lula Yesus jꞌajꞌi le korban pala èdhi, nèti èèna ka èdhi parluu heka tèti badha korban asa Ama Lamatua. Te ngaa abhu mèdha korban dhu leo era, dhu èdhi hudꞌi tèti ku hia Ne, nuka, koa-kio dhu dedꞌe padedha-dedha kolongara Na. \v 16 Aa mage bhèlu tao jꞌara beꞌa hia dhèu leo. Ladhe ra parluu ngaa, lami soru-bara si. Te sèra sa, jꞌajꞌi nuka sèmi mèdha persembahan dhu pakarejꞌe dꞌara Ama Lamatua. \p \v 17 Miu hudꞌi nanene ku dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu uri miu. Te dhèu seꞌe ka dhu jꞌaga miu mèda-mèu ètu dꞌara mamuri miu dènge Ama Lamatua. Bèli-camèdꞌa rèngu hudꞌi lapor ku sasabꞌa rèngu asa Ama Lamatua. De nanene paie si, sèna ka ra bisa sabꞌa aa lapor dènge dꞌara karejꞌe. Mage dhoka ra peka dènge dꞌara dhu laho mae-mae, lula miu tèke eele jꞌara mamuri Yesus Kristus. Te ladhe sèmi èèna, na, miu oto boe. \s1 Dhu suri sasuri ne, manèngi makasi dènge sabajꞌa hia dhèu Ibrani \p \v 18 Sabajꞌa taruu hia jiꞌi. Te dꞌara jiꞌi mema mola, aa jiꞌi neo tao jꞌara beꞌa taruu. \v 19 Aa beꞌa risi hari, sabajꞌa sèna ka jaꞌa bisa lèpa malai asa miu. \p \v 20-21 Ama Lamatua ka dhu pamau dꞌara èdhi. Jaꞌa manèngi sèna ka Na soru-bara miu, ho miu bisa madhutu aaꞌi dadꞌèi Na. Jaꞌa manèngi kahèi, ho Na soru-bara èdhi aaꞌi-aaꞌi ti, sèna ka teꞌa pakarejꞌe dꞌara Na. Te Ama Lamatua pake le raa Yesus Kristus dhu suti èèna, sèna ka paꞌèki lii pajaji hiu dènge èdhi. Lii pajaji ne jꞌajꞌi taruu toke dꞌai mia-mia. Ka Ama Lamatua pamamuri hari Kètu èdhi, Yesus Kristus. De Yesus ka dhu ladhe-leru èdhi limuri ne, nuka sèmi dhèu madhenga badha dhu beꞌa risi. Nèti èèna ka, èdhi dedꞌe kolongara Na padedha-dedha, aa koa-kio Ne taa-taa! Èèna ka dhu lèke. \s1 Saloom \p \v 22 Aꞌari pasue! Jaꞌa manèngi sèna ka miu sèmi mere lii holo jaꞌa ne dènge dꞌara kateme. Te sasuri ne babꞌa iiki di. \v 23 Abhu lii lolo dhu jaꞌa neo miu aaꞌi-aaꞌi mi meꞌa, nuka: aꞌari èdhi Timotius dhu kalua le nèti dꞌara bui. Ladhe na mai malai paraga dènge jaꞌa, èèna na jiꞌi dua mi palere-lere dhiu asa miu. \p \v 24 Jaꞌa paꞌadhu lii mahoꞌo hia kètu miu sèra, aa lii mahoꞌo hia miu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Yesus Kristus. Aꞌari nèti propensi Italia hia miu lii mahoꞌo kahèi. \p \v 25 Jaꞌa manèngi sèna ka Ama Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na dènge miu aaꞌi-aaꞌi mi. \q2 Dꞌai sange neꞌe ka!