\id REV Chumburung \h Aleebo̱kaapo̱tɔ \toc1 Aleebo̱kaapo̱tɔ Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu Kristoo a lee bo̱ kaapo̱ Yohanee dee‑ro‑o \toc2 Aleebo̱kaapo̱tɔ \toc3 Aleebo̱kaapo̱tɔ \mt1 Aleebo̱kaapo̱tɔ \mt2 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu Kristoo a lee bo̱ kaapo̱ Yohanee dee‑ro‑o \c 1 \s1 Ke̱tɔ ne̱ Yeesuu Kristoo a lee bo̱ kaapo̱ Yohanee‑o \p \v 1 Wo̱re̱ mɔ‑rɔ a ase̱ŋ‑ɔ e̱ gye̱ atɔ ne̱ Wuribware̱ a lee bo̱ kaapo̱ Yeesuu Kristoo fe̱yɛ mò̱‑ɔ mɔ lee bo̱ kaapo̱ Wuribware̱ ayaafɔre̱‑ɔ. Ne̱ Kristoo mɔ a suŋ Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mo̱, Yohanee ne̱ n gye̱ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱‑ɔ, ase̱ fe̱yɛ ɔ ya lee amo̱ bo̱ kaapo̱ mo̱, na ŋ nya ŋu atɔ ne̱ a maa lɛɛ kyee, na a ba‑ɔ. \v 2 Ne̱ mo̱, Yohanee mɔ, mo̱ a kyo̱rɛɛ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a ŋu‑o pɛɛɛ bo̱ be̱ya, ne̱ ŋ ye̱re̱ ase̱ŋ mɔ‑rɔ pɛɛɛ fe̱yɛ aa le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱. Ne̱ Yeesuu Kristoo fɔŋfɔŋ ye̱re̱‑rɔ fe̱yɛ a gye̱ kase̱ŋtiŋ. \v 3 Ɔko̱ ne̱ ɔ kare̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ wo̱re̱ mɔ‑rɔ‑ɔ a o gywii ase̱sɛ‑ɔ na bamo̱ ne̱ ba nu wo̱re̱ mɔ ase̱ŋ, ne̱ ba gya amo̱ se̱‑ɔ e̱ nya ŋyure, a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ a tɔ‑rɔ fe̱yɛ ase̱ŋ mɔ pɛɛɛ ba‑rɔ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ‑ɔ. \s1 Kanɔka ne̱ Yohanee de ɔ sa asɔre̱e̱ asunoo ko̱‑ɔ \p \v 4-6 Mo̱, Yohanee, e̱ gye̱ ne̱ mo̱ e̱ kyo̱rɛɛ wo̱re̱ mɔ mo̱ e̱ kyo̱ŋwe̱ asɔre̱e̱ asunoo ko̱ ne̱ a bo̱ Asiya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ awuye. Mo̱ e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ fe̱yɛ Wuribware̱ ne̱ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ de ke̱le̱e̱kaase̱, ne̱ ɔ saŋ o te, ne̱ ɔ mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ, na Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa ne̱ o de akatɔ asunoo, ne̱ ɔ ye̱re̱ Wuribware̱ kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ‑ɔ, na Yeesuu Kristoo ne̱ ɔ gye̱ ɔye̱re̱rɔpo̱ kase̱ŋtiŋ, ne̱ Wuribware̱ a gye̱ ŋkpɛɛ kyiŋŋi mò̱ le̱e̱ lowi‑ro, ne̱ ɔɔ sa ne̱ oo kii kaye̱ mɔ‑rɔ awure pɛɛɛ‑rɔ owure‑o yure mo̱ne̱, na bo̱ sa mo̱ne̱ kaye̱e̱yuri. Mo̱nꞌ sa a ane̱ kyo̱rɔ Yeesuu Kristoo ne̱ mò̱ a kpa ane̱ ase̱ŋ‑ɔ se̱‑ɔ na ane̱ŋ ne̱ oo wu sa ane̱, ne̱ mò̱ mbo̱gya a we̱e̱ swe̱e̱re̱‑ɔ se̱‑ɔ, oo lee ane̱ sa mò̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ ane̱ nya ke̱dabe̱ na wuraa fe̱yɛ awure, na ane̱ suŋ mò̱ se̱ Wuribware̱ fe̱yɛ mò̱ alɔŋŋɔpo̱. Yeesuu ke̱nyare̱ bo̱ dwii. Mò̱ ke̱dabe̱ na mò̱ ke̱yaale̱ŋ mo̱ŋ de kɛɛ. Mo̱nꞌ sa a ane̱ kyo̱rɔ mò̱. Amɛye̱. \v 7 Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, \b \q1 “Mo̱nꞌ ke̱e̱ ɔ naa awo̱re̱‑rɔ ɔ ba! Ɔke̱maa i ŋu mò̱.\f * \fr 1:7 \ft Daniyɛl 7.13. \f* \q2 Bamo̱ ne̱ baa yii mò̱ ke̱kpa‑ɔ gbaa i ŋu mò̱.\f * \fr 1:7 \ft Sakariya 12.10. \f* \q1 Kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ i nu bamo̱ e̱ye̱e̱, \q2 bo̱ le̱e̱ ke̱tɔ ne̱ baa waa mò̱‑ɔ se̱, na bo̱ su. \q2 Ane̱ŋ ne̱ ke̱tɔ e̱ ba‑ɔ ne̱e̱.” \b \p \v 8 Nyaŋpe̱ Wuribware̱ yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa, ne̱ m be̱e̱ mo̱ e̱ sa a ke̱tɔ ke̱maa gye̱ kɛɛ. Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ŋ de ke̱le̱e̱kaase̱, ne̱ n saŋ n te, ne̱ mo̱ŋ de kɛɛ. Mo̱ e̱ gye̱ Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱.”\f * \fr 1:8 \ft Isaya 44.6. \f* \s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu Kristoo a tɔwe̱ gywii Yohanee fe̱yɛ ɔ kyo̱rɛɛ wo̱re̱ mɔ‑ɔ \p \v 9 Mo̱ e̱ gye̱ mo̱ne̱ ko̱so̱bɛɛ Yohanee, ne̱ mo̱ aa mo̱ne̱ i nyite ane̱ i gyi awo̱re̱fɔɔ ko̱ŋko̱, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ane̱ tii Yeesuu Kristoo a kuwure‑o si‑o si. Bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ abware̱se̱ŋ, ne̱ mo̱ŋ kine ko̱tɔwe̱ lamaŋ‑nɔ fe̱yɛ n gya Yeesuu Kristoo si‑o si, ne̱ baa kra mo̱ baa bo̱ kye̱na Patimos kwii si mfe̱e̱. \v 10 Kadaawɔkywe̱e̱‑rɔ kake ne̱ ka gye̱ Kosiyara ne̱ ane̱ be̱e̱ ane̱ e̱ te̱e̱ kamo̱ ɛ ane̱ nyaŋpe̱ a kake‑o, ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a ywe̱e̱ mo̱ se̱, ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a faa‑rɔ keŋkeŋ su fe̱yɛ kabe̱re̱‑ɔ mo̱ kamɛɛ. \v 11 Ne̱ bo̱re̱ amo̱ yɛ, “Kyo̱rɛɛ ke̱tɔ ne̱ fo̱ i ŋu‑o, na fo̱ taa wo̱re̱‑ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ e̱maŋ isunoo‑o‑ro a asɔre̱e̱‑rɔ‑ɔ awuye‑o. E̱maŋ‑ɔ anyare̱ e̱ gye̱ Ifisus na Simirina na Pɛɛgamum na Tiyatira na Saridis na Filadɛlɛfe̱ya na Lodikiya.” \p \v 12 Ne̱ mo̱ a nyɔŋ a ŋ ke̱e̱ mò̱ ne̱ ɔ sa se̱ŋsa o gywii mo̱‑ɔ. Mo̱ a nyɔŋ ke̱e̱‑ɔ, ne̱ mo̱ a ŋu atanne̱ pipee ifetiri isunoo ye̱re̱ atanne̱ pipee e̱ye̱re̱se̱kpa se̱. \v 13 Ifetiri‑o e̱ye̱re̱se̱kpa amo̱ nse̱na ne̱ mo̱ a ŋu ɔko̱ ne̱ o du fe̱yɛ dimaadi mò̱ gyi,\f * \fr 1:13 \ft Daniyɛl 7.13. \f* na o buŋ kaare̱ so̱swe̱e̱ ne̱ ɔ fo̱ mò̱ ayaa kaase̱‑ɔ, na atanne̱ pipee ke̱re̱se̱sɛ te̱ŋ mò̱ ke̱kaŋ‑nɔ‑ɔ. \v 14 Ne̱ mò̱ kuŋu na mò̱ ipwii a fwiiri pare̱pare̱, ne̱ mò̱ akatɔ du fe̱yɛ de̱e̱kpa agyabreŋ‑o. \v 15 Ne̱ mò̱ ayaapapaa e̱ to̱re̱ se̱ fe̱yɛ kayo̱waa dame̱naŋsɛ ne̱ baa kpiine kamo̱‑ɔ, ne̱ mò̱ bo̱re̱ i su fe̱yɛ awuriwuri‑o. \v 16 Ne̱ o de akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi asunoo mò̱ kigyisesare̱e̱‑rɔ. Ne̱ ke̱paŋ gyimbee̱nyɔ yayasɛ ko̱ kuŋu ase̱ te mò̱ kanɔ‑rɔ. Ne̱ mò̱ akatɔ‑rɔ e̱ to̱re̱ se̱ prɛɛprɛɛ fe̱yɛ mpase̱ kyɔwe̱‑ɔ. \v 17 Mo̱ a ŋu mò̱‑ɔ, ne̱ mo̱ a le̱e̱ da mò̱ ayaa‑rɔ fe̱yɛ se̱sɛ ne̱ oo wu‑o. Ne̱ ɔɔ ba mò̱ kigyisesare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ mo̱ se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ma sa a kufu nya fo̱. Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ke̱le̱e̱kaase̱ na m bo̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ya gye̱ kɛɛ, m bo̱‑rɔ‑ɔ. \v 18 Mo̱ wo̱re̱ kpeŋ e̱ gye̱ ne̱ n de ŋkpa. Ikisi mo̱ŋ gye̱ sɛye̱. Mo̱ a dɛɛ wu, amaa mbe̱yɔmɔ n de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. N de lowi na akye̱ŋaŋpo̱‑rɔ ke̱yaale̱ŋ. \p \v 19 Ŋkee fe̱raa, kyo̱rɛɛ atɔ ne̱ fo̱ i ŋu‑o na amo̱ ne̱ a ba mbe̱yɔmɔ‑ɔ na amo̱ ne̱ a ba a a bo̱ ba‑ɔ bo̱ be̱ya. \v 20 Nu mo̱ ase̱, akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi asunoo ne̱ fo̱ ke̱e̱ mo̱ kigyisesare̱e̱‑rɔ‑ɔ ye̱re̱ bo̱ sa asɔre̱e̱ asunoo amo̱ mbɔɔ. Ne̱ atanne̱ pipee ifetiri a e̱ye̱re̱se̱kpa ne̱ fo̱ ke̱e̱‑ɔ ye̱re̱ bo̱ sa asɔre̱e̱ asunoo amo̱.” \c 2 \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Ifisus maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 1 Ne̱ ɔ yɛ n kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Ifisus maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o si‑o fe̱yɛ, \b \pi1 “Ase̱ŋ mɔ a le̱e̱ ɔko̱ ne̱ o de akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi asunoo mò̱ kigyisesare̱e̱‑rɔ, ne̱ ɔ naa ɔ laa atanne̱ pipee ifetiri a e̱ye̱re̱se̱kpa isunoo‑o. \v 2 Ŋ nyi atɔ ne̱ fo̱ a waa‑ɔ, ne̱ ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ fo̱ a suŋ kusuŋ le̱ŋle̱ŋsɛ‑ɔ, ne̱ ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ maa nyite e̱bɔye̱ awaapo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mo̱ne̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ fo̱ a kyɔ ase̱sɛ ne̱ bo̱ yɛ bo̱ gye̱ Yeesuu a ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱‑ɔ‑rɔ ke̱e̱, ne̱ fo̱ a ŋu fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ gye̱, ne̱ fo̱ a ŋu fe̱yɛ bo̱ gye̱ aye̱bapo̱. \v 3 Ŋ nyi dame̱naŋsɛ fe̱yɛ fo̱ a kperi mo̱ se̱ nyite gyi awo̱re̱fɔɔ, ne̱ fo̱ abaa‑rɔ mo̱ŋ yɔre̱. \pi1 \v 4 Amaa n de fo̱ ase̱ŋ ko̱, ne̱ amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ lɛɛ fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ mbe̱yɔmɔ fe̱yɛ nsaŋ‑ɔ. \v 5 Amo̱se̱ se̱‑ɔ nyiŋŋi si ane̱ŋ ne̱ fo̱ a dɛɛ kpa mo̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ, amaa mbe̱yɔmɔ fo̱ ke̱kpa a yuri‑ro‑o si. Nu fo̱ e̱ye̱e̱, na fo̱ kiŋŋi le̱e̱ fo̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na fo̱ waa ke̱tɔ ne̱ fo̱ a dɛɛ waa nsaŋ‑ɔ. Fo̱ e̱ mo̱ŋ nu fo̱ e̱ye̱e̱, na fo̱ le̱e̱ fo̱ e̱bɔye̱‑rɔ, amo̱ fe̱raa mo̱ e̱ ba fo̱ ase̱ a m bo̱ taa fo̱ fetiri‑o na mò̱ ye̱re̱se̱kpa‑ɔ le̱e̱ mò̱ ye̱re̱kpa. \v 6 Amaa ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ kyo̱rɔ fo̱ ke̱mo̱ se̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ i kisi Nikolas awuye atɔ ne̱ ba waa‑ɔ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱‑ɔ mo̱ i kisi atɔ ne̱ ba waa‑ɔ. \v 7 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o. Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ Ɔbɔnsam a o gyi si‑o, mo̱ e̱ sa mò̱ kpa fe̱yɛ o gyi kiyii ne̱ ke̱ e̱ sa ŋkpa, ne̱ ke̱ ye̱re̱ Wuribware̱ a bane̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ agyi.”\f * \fr 2:7 \ft Ke̱le̱e̱kaase̱ 2.9. \f* \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Simirina maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 8 Ne̱ Yeesuu yɛ n kyo̱rɛɛ ase̱ŋ mɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Simirina maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o si‑o fe̱yɛ, \b \pi1 “Nu ase̱ŋ mɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱‑ɔ. Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ke̱le̱e̱kaase̱ na m bo̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ya gye̱ kɛɛ, m bo̱‑rɔ‑ɔ. Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ mo̱ a wu, ne̱ mo̱ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro‑o. \v 9 Ŋ nyi fo̱ atɔɔraase̱ŋ, ne̱ ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ i wu kitiri, amaa kase̱ŋtiŋ si fe̱raa, Wuribware̱ ase̱ fo̱ gye̱ atɔ wuye ne̱e̱! Ŋ nyi ase̱ŋ bɔye̱ ne̱ Yudaa awuye ne̱ bo̱ bo̱ mo̱ne̱ maŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ e̱ tɔwe̱ ba kye fo̱‑ɔ. Amo̱‑ɔ e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ gye̱ Yudaa awuye kase̱ŋtiŋ, amaa bo̱ gya Ɔbɔnsam a e̱kpa‑ɔ se̱ ne̱e̱. \v 10 Fo̱ ma sa a kufu nya fo̱ awo̱re̱fɔɔ ne̱ fo̱ e̱ ba a fo̱ bo̱ gyi‑o si. Nu mo̱ ase̱! Ɔbɔnsam e̱ kyɔ mo̱ne̱‑rɔ a ɔ ke̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ ɔko̱ abaa‑rɔ e̱ yɔre̱ aaa. Ɔ sa a bo̱ tii mo̱ne̱ bo̱ko̱ tiikpa, na mo̱nꞌ ŋu ase̱ŋ ŋke kudu. Amo̱ e̱ gye̱ lowi gbaa, ɔko̱ ne̱ mò̱ ya kra mo̱ kase̱ŋtiŋ‑o‑ro, mo̱ e̱ sa mò̱ kuwurepa, na a kaapo̱ fe̱yɛ o de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. \v 11 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o. Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ a o gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, ke̱se̱bɔgyiiri nyɔse̱po̱‑ɔ maa lɛɛ waa mò̱ sɛye̱.” \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Pɛɛgamum maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 12 Ne̱ Yeesuu yɛ n kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Pɛɛgamum maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye si‑o fe̱yɛ, \b \pi1 “Ase̱ŋ mɔ a le̱e̱ ɔko̱ ne̱ o de ke̱paŋ gyimbee̱nyɔ yayasɛ‑ɔ ase̱ ne̱e̱. \v 13 Ase̱ŋ ne̱ n de mo̱ e̱ baa fo̱‑ɔ ne̱e̱. Ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ fo̱ aa fo̱ ase̱sɛ te‑o. Mfe̱ŋ ne̱ Ɔbɔnsam te mò̱ kuwure‑o si‑o ne̱ fo̱ te. Amo̱‑ɔ pɛɛɛ gbaa ooo, fo̱ de kase̱ŋtiŋ sa mo̱, ne̱ fo̱ mo̱ŋ yɔwe̱ ko̱kɔɔre̱ mo̱ gyi, hare̱e̱ le̱e̱ saŋ ne̱ baa mɔɔ Antipas fo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, fo̱ maŋ ne̱ ɔ gye̱ Ɔbɔnsam aye̱‑ɔ. Antipas mɔ mo̱ŋ yɔre̱ abaa‑rɔ, ɔɔ kɔɔre̱ mo̱ gyi kase̱ŋtiŋ si bo̱ fo̱ mò̱ lowi‑ro. \v 14 Amaa ase̱ŋ kafwe̱e̱ ko̱ bo̱‑rɔ ne̱ mo̱ e̱ po̱rɔ fo̱ amo̱ se̱, amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ bo̱ko̱ bo̱ fo̱‑rɔ ne̱ ba waa fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Biilam\f * \fr 2:14 \ft Anyare̱ ke̱kare̱ 22.\f* ne̱ ɔɔ dɛɛ kye̱na‑ɔ a waa‑ɔ. Ɔɔ kaapo̱ Mowabi Owure Biilak ane̱ŋ ne̱ ɔ gye̱ Isireelii awuye ŋkpɛɛ yaa bo̱ waa e̱bɔye̱‑rɔ‑ɔ. Bɔye̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ baa wo̱ mbo̱ ne̱ baa mɔɔ we̱e̱ ikisi si‑o, ne̱ baa waa kakye̱e̱kpa na kanyare̱kpa. \v 15 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ bo̱ko̱ bo̱ fo̱‑rɔ ne̱ bo̱ gya e̱kpa bɔye̱ ne̱ Nikolas awuye gya se̱‑ɔ se̱. \v 16 Kiŋŋi le̱e̱ fo̱ e̱bɔye̱‑rɔ mbe̱yɔmɔ. Fo̱ e̱ mo̱ŋ kiŋŋi le̱e̱ fo̱ e̱bɔye̱‑rɔ fe̱raa, mo̱ e̱ ba mbe̱yɔmɔ a m bo̱ ba mo̱ ke̱paŋ ne̱ ki te mo̱ kanɔ‑rɔ‑ɔ bo̱ kɔ ane̱ŋ a ase̱sɛ‑ɔ. \pi1 \v 17 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o. Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ a o gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, mo̱ e̱ sa mò̱ bodobodoo ne̱ ɔɔ le̱e̱ so̱so̱, ne̱ ba te̱e̱ ɛ ‘Nte̱tɔ‑ne̱e̱’, ne̱ mo̱ a taa bo̱ kwe̱e̱rɔ‑ɔ, na ɔ wo̱. M be̱e̱ mo̱ e̱ sa mò̱ kibu fufuri ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ mò̱ ke̱nyare̱ po̱pwɛɛ bo̱ dɔŋŋɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ nyi ke̱nyare̱ amo̱, amɔ mò̱ ne̱ ɔ nya ane̱ŋ a kibu amo̱‑ɔ wo̱re̱‑ɔ.” \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Tiyatira maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 18 Ne̱ Yeesuu yɛ n kyo̱rɛɛ ase̱ŋ mɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Tiyatira maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye si‑o fe̱yɛ, \b \pi1 “Nu ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱‑ɔ. Mo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o. Mo̱ akatɔ‑rɔ du fe̱yɛ de̱e̱kpa agyabreŋ‑o, ne̱ mo̱ ayaapapaa e̱ to̱re̱ se̱ fe̱yɛ kayo̱waa ne̱ baa kpiine kamo̱‑ɔ. \v 19 Ŋ nyi itimaa suyo ne̱ fo̱ a waa‑ɔ, na ke̱kpa ne̱ fo̱ e̱ kpa Wuribware̱ na fo̱ abɛɛko̱ Kristoo awuye‑o, na ane̱ŋ ne̱ fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi lo̱we̱‑ɔ, na ane̱ŋ ne̱ fo̱ a kya fo̱ abɛɛko̱ Kristoo awuye‑ro‑o, na ane̱ŋ ne̱ fo̱ a nyite gyi awo̱re̱fɔɔ‑ɔ. Ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ e̱ waa atɔ fo̱ kyɔ ke̱gye̱ŋkpɛɛ‑ɔ. \pi1 \v 20 Amaa n de fo̱ ase̱ŋ ko̱, amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ sa ɔkye̱e̱ ko̱ ne̱ ɔ te̱e̱ mò̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱, ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yɛse̱bɛl‑ɔ\f * \fr 2:20 \ft 2 Awure 9.30-37. \f* kpa fe̱yɛ ɔ kaapo̱ mo̱ ase̱sɛ‑ɔ e̱kpa bɔye̱, na o kyurowi bamo̱ yaa bo̱ waa kakye̱e̱kpa na kanyare̱kpa‑rɔ, na ko̱wo̱ mbo̱ ne̱ baa mɔɔ we̱e̱ ikisi si‑o. \v 21 Mo̱ a sa mò̱ saŋ fe̱yɛ ɔ bo̱ nu mò̱ e̱ye̱e̱ le̱e̱ kanyare̱kpa na e̱bɔye̱ ne̱ i tii si‑o si, amaa ɔ mo̱ŋ be̱ŋŋaa mo̱. \v 22 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ twe̱e̱ mò̱ a m bo̱ da mò̱ mpaa se̱, na o di mmo̱ se̱ gyi awo̱re̱fɔɔ bwe̱e̱tɔ. Na bamo̱ ne̱ bamo̱ aa mò̱ a di kpa abɛɛ‑ɔ e̱ mo̱ŋ nu bamo̱ e̱ye̱e̱, na bo̱ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na bo̱ kine mò̱, mo̱ i gyiiri bamo̱ ke̱se̱bɔ bwe̱e̱tɔ. \v 23 Mo̱ e̱ mɔɔ mò̱ gyi‑ana pɛɛɛ. Mfaanɛɛ ne̱ mo̱ i yii asɔre̱e̱ pɛɛɛ agyi ne̱ mo̱ e̱ kyo̱rɛɛ mo̱ e̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ se̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ ɔ taare̱ a o ŋu ke̱tɔ ke̱maa, ne̱ o nyi ɔke̱maa mfɛɛre̱ na ke̱tɔ ne̱ ɔ kpa‑ɔ, ne̱ mo̱ e̱ ba ɔke̱maa awaasɛ a m bo̱ ka mò̱ ko̱kɔ. \v 24-25 Amaa mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ a saŋ ne̱ mo̱ne̱ bo̱ Tiyatira maŋ‑nɔ‑ɔ fe̱raa, mo̱ne̱ mo̱ŋ gya ɔkye̱e̱ bɔye̱ amo̱ e̱bɔye̱ atɔ ke̱kaapo̱ mɔ se̱, mo̱ne̱ fe̱raa mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ bo̱ko̱ e̱ te̱e̱ ɛ Ɔbɔnsam a akwe̱e̱rɔse̱ŋ dabe̱‑ɔ. Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ma lɛɛ taa ke̱kpo̱ne̱ ko̱ a m bo̱ dɔŋŋɔ mo̱ne̱ se̱, amɔ mo̱nꞌ kra ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ de‑o‑ro keŋkeŋ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ e̱ ba‑ɔ. \pi1 \v 26-27 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ a o gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, ne̱ ɔ kya se̱ a ɔ waa ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ kpa‑ɔ ya bo̱ fo̱ kɛɛ‑ɔ, mo̱ e̱ sa mò̱ ke̱yaale̱ŋ ne̱ mo̱ a nya le̱e̱ n se̱ ase̱‑ɔ dɛɛ ko̱ko̱, \b \qm1 ‘na o gyi e̱maŋ e̱maŋ se̱ ke̱yaale̱ŋ \qm2 na ɔ bo̱ gyiiri e̱mo̱ awuye ke̱se̱bɔ \qm1 bo̱ bwee bamo̱ waa kyikpuri kyikpuri kyikpuri, \qm2 fe̱yɛ ɔko̱ a da kalɔ bwee‑ro‑o.’\f * \fr 2:26-27 \ft Kiliŋ 2.9 (LXX). \f* \b \pi1 \v 28 Na m be̱e̱ sa mò̱ ke̱kye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi ne̱ ba te̱e̱ fe̱yɛ Ɔto̱re̱‑ɔ. \v 29 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o.” \c 3 \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Saridis maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 1 Ne̱ Yeesuu yɛ n kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Saridis maŋ‑nɔ asɔre̱e̱ awuye si‑o fe̱yɛ, \b \pi1 “Nu ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱‑ɔ. Mo̱ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ o de Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o na mò̱ akatɔ asunoo‑o, ne̱ mo̱ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ o de akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi asunoo‑o mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ‑ɔ. Ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ fo̱ a waa‑ɔ. Fo̱ de ke̱nyare̱ fe̱yɛ fo̱ de ŋkpa, amaa mo̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ a wu‑o. \v 2 Amo̱se̱ se̱‑ɔ kyiŋŋi, na fo̱ sa a fo̱ ko̱kɔɔre̱gyi‑o waa le̱ŋ, na ke̱ ma nya lo̱we̱. A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a ŋu fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ fo̱ a waa‑ɔ mo̱ŋ tɛɛ baare Wuribware̱ ase̱. \v 3 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, nyiŋŋi ke̱tɔ ne̱ baa kaapo̱ fo̱ na ke̱tɔ ne̱ fo̱ a nu‑o si gya amo̱ se̱, na fo̱ nu fo̱ e̱ye̱e̱. Fo̱ e̱ mo̱ŋ kyiŋŋi kye̱na fe̱raa, mo̱ i fu‑ro a m ba fe̱yɛ oyu a ba kanye‑o, na fo̱ mo̱ŋ nyi nsaŋ ne̱ mo̱ e̱ ba‑ɔ. \pi1 \v 4 Amaa ase̱sɛ kafwe̱e̱ ko̱ bo̱ fo̱ maŋ‑nɔ, ne̱ bo̱ mo̱ŋ de iyisi, amo̱se̱ se̱‑ɔ mo̱ e̱ sa bamo̱ atɔ buŋsɛ fufuri, na mo̱ aa bamo̱ nare̱, a le̱e̱ fe̱yɛ baa fo̱ ane̱ŋ ko̱waa. \v 5 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ a o gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, mo̱ e̱ sa mò̱ atɔ buŋsɛ fufuri a o buŋ, ne̱ ma kpɛɛ mò̱ ke̱nyare̱ a n le̱e̱ wo̱re̱ ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ bamo̱ ne̱ bo̱ de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ anyare̱ waa‑rɔ‑ɔ‑rɔ.\f * \fr 3:5 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 32.32. \f* Na n taa mò̱ bo̱ kaapo̱ n se̱ Wuribware̱ na mò̱ mbɔɔ‑ɔ fe̱yɛ ɔ gye̱ mo̱ se̱sɛ. \pi1 \v 6 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o.” \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Filadɛlɛfe̱ya asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 7 Ne̱ Yeesuu yɛ n kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Filadɛlɛfe̱ya asɔre̱e̱ awuye si‑o, fe̱yɛ, \b \pi1 “Nu ase̱ŋ ne̱ n de mo̱ e̱ baa fo̱‑ɔ. Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ mò̱ ke̱nyare̱ bo̱ dwii‑o, ɔko̱ ne̱ ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ wuye‑o. Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ o de Yudaa awuye ɔde̱daapo̱ dabe̱ Owure Deefid a safo̱wa‑ɔ.\f * \fr 3:7 \ft Isaya 22.22. \f* Mo̱ ya taye̱ po̱ne̱‑ɔ, ɔko̱ maa taare̱ a o tii, ne̱ mo̱ ya tii, ɔko̱ maa taare̱ a ɔ taye̱. \v 8 Ke̱e̱ ɛ, mo̱ a taye̱ po̱ne̱‑ɔ sa fo̱ a fo̱ lweero bo̱rɔ kyo̱ŋ, na ɔko̱ ma taare̱ a o tii. Hare̱e̱ gbaa fo̱ a de ke̱yaale̱ŋ kafwe̱e̱‑ɔ, ŋ nyi atɔ timaa ne̱ fo̱ e̱ waa‑ɔ. Ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ a gya mo̱ kanɔ se̱, ne̱ fo̱ a kya se̱ fo̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ fo̱ i gyi, ne̱ fo̱ mo̱ŋ kine ase̱sɛ kigyii fe̱yɛ fo̱ gye̱ Kristoonyi. \v 9 Mo̱ a ŋu fe̱yɛ Yudaa awuye ko̱ bo̱ fo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ, ne̱ bo̱ ye̱re̱ bo̱ kye fo̱. Amaa bo̱ mo̱ŋ gye̱ Yudaa awuye kase̱ŋtiŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ gya Ɔbɔnsam a e̱kpa‑ɔ se̱. Nu fe̱yɛ mo̱ e̱ sa a bo̱ bo̱ gyɔŋŋɔ fo̱ ayaa‑rɔ, na bo̱ buŋŋi nnɔ lamaŋ‑nɔ tɔwe̱ fe̱yɛ baa waa fo̱ bɔye̱, na fo̱ ne̱ mo̱ e̱ kpa ase̱ŋ. \v 10 Fo̱ a gya mo̱ kanɔ se̱ fe̱yɛ mo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ nyite gyi awo̱re̱fɔɔ‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱‑ɔ mo̱ i kuŋ fo̱ a n le̱e̱ ko̱kyo̱rɔke̱e̱ ne̱ ke̱ e̱ ba kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ se̱ to̱ŋ ke̱maa‑ɔ. \pi1 \v 11 Mo̱ e̱ ba mbe̱yɔmɔ, amo̱se̱ se̱‑ɔ kra ke̱tɔ ne̱ fo̱ de‑o‑ro keŋkeŋ, na ɔko̱ ma nya kuŋ fo̱ a fo̱ paŋ ke̱nya fo̱ kuwurepa‑ɔ. \v 12 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ a o gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, mo̱ e̱ taa mò̱ a ŋ yaa Wuribware̱ suŋkpa ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ, na ɔ ma lɛɛ le̱e̱ mfe̱ŋ daa. Mfe̱ŋ‑ɔ, o kii ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱be̱ŋtiŋ ne̱ ke̱ ye̱re̱ ntiŋtiŋ ke̱ e̱ le̱ŋ mo̱ suŋkpa a potoo‑o.\f * \fr 3:12 \ft 1 Awure 7.15-22. \f* Mo̱ e̱ kyo̱rɛɛ Wuribware̱ ke̱nyare̱ na Wuribware̱ a maŋ‑ɔ ke̱nyare̱ a m bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ se̱. Maŋ mɔ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Yɛro̱salɛm ne̱ ɔ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ so̱so̱ mfe̱ŋ a ɔ ba kaase̱ mfe̱e̱‑ɔ. Na m be̱e̱ kyo̱rɛɛ mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱nyare̱ po̱pwɛɛ bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ se̱. \v 13 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o.” \s1 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yohanee kyo̱rɛɛ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Lodikiya asɔre̱e̱ awuye‑o \p \v 14 Ne̱ Yeesuu yɛ n kyo̱rɛɛ ase̱ŋ mɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ kabɔɔ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ Lodikiya asɔre̱e̱ awuye si‑o fe̱yɛ, \b \pi1 “Nu ase̱ŋ ne̱ n de mo̱ e̱ baa fo̱‑ɔ. Mo̱ anyare̱ e̱ gye̱ ‘Amɛye̱’ na ‘Kase̱ŋtiŋ wuye’ na ‘Ɔko̱ ne̱ kufu mo̱ŋ de mò̱ fe̱yɛ ɔ tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ‑o’. Mo̱ se̱ ne̱ Wuribware̱ a bo̱rɔ twe̱e̱ ke̱tɔ ke̱maa. \v 15 Ŋ nyi fo̱ awaasɛ. Ne̱ mo̱ a ŋu fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ bo̱ mo̱ ke̱be̱gya‑ɔ bɛɛɛ ɔko̱ a ke̱be̱gya‑ɔ. Mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ ba mo̱ ke̱be̱gya‑ɔ bɛɛɛ fo̱ kine mo̱. \v 16 Fo̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ nkyu ne̱ m mo̱ŋ gye̱ kyubo̱gya, ne̱ m be̱e̱ m mo̱ŋ gye̱ akyuyuri‑o. Ane̱ŋ a nkyu‑o du seŋŋ, ne̱ m maa nya a n nuu. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ i lwii mmo̱ a m bo̱ twe̱e̱. \v 17 Fo̱ yɛ fo̱ gye̱ atɔ wuye, ne̱ fo̱ de ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ e̱ sa fo̱ ŋkpa na alaŋfiya, fo̱‑ɔ fo̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ de sɛye̱, ne̱ kitiri e̱ gye̱ ne̱ ke̱ e̱ mɔɔ fo̱. Ne̱ fo̱ gye̱ te̱napo̱, ne̱ fo̱ naa ke̱te̱bɔŋburoŋ. \v 18 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱ fe̱yɛ fo̱ sɔɔ atanne̱ pipee ne̱ baa ŋe̱rawe̱ de̱e̱kpa‑rɔ lee amo̱ iyisi‑o le̱e̱ mo̱ ase̱. Fo̱ ya waa ane̱ŋ, fo̱ i kii atɔ wuye kase̱ŋtiŋ. Na fo̱ sɔɔ atɔ buŋsɛ fufuri le̱e̱ mo̱ ase̱ buŋ, na fo̱ nya bo̱ buŋ fo̱ ke̱te̱bɔŋburoŋ ke̱nare̱‑ɔ ipeere‑ro, na fo̱ sɔɔ akatɔ kadwii timaa le̱e̱ mo̱ ase̱, na fo̱ nya ŋu nɛɛnɛɛ. \pi1 \v 19 Mò̱ ne̱ mo̱ e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ‑ɔ, mo̱ e̱ be̱ra mò̱ nɛɛnɛɛ, na n gyiiri mò̱ ke̱se̱bɔ. Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱ fe̱yɛ fo̱ sa a fo̱ akatɔ pee fo̱ ke̱bware̱suŋ si. Nu fo̱ e̱ye̱e̱, na fo̱ kiŋŋi le̱e̱ fo̱ e̱bɔye̱‑rɔ. \v 20 Mo̱nꞌ ke̱e̱ ɛ, ŋ ye̱re̱ mo̱ne̱ po̱ne̱ ase̱ mo̱ e̱ waa mo̱ne̱ kafraakyɛɛ. Fo̱ ke̱maa ne̱ fo̱ ya nu mo̱ bo̱re̱, ne̱ fo̱ ya tɔwe̱ fe̱yɛ n lweero, mo̱ i lweero, na mo̱ aa fo̱ gyi ateese. \pi1 \v 21 Ɔko̱ ne̱ ɔ kɔ gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, mo̱ e̱ sa mò̱ kpa na ɔ kye̱na mo̱ ase̱, na mo̱ aa mò̱ gyi mo̱ kuwure‑o, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ a kɔ gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ, ne̱ n te n se̱ Wuribware̱ ase̱, ne̱ mo̱ aa mò̱ i gyi mò̱ kuwure‑o. \v 22 Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o e̱ tɔwe̱ o gywii asɔre̱e̱ asunoo a awuye‑o.” \c 4 \s1 So̱so̱ a ke̱bware̱suŋ‑o \p \v 1 Amo̱‑ɔ pɛɛɛ kamɛɛ‑ɔ, mo̱ a be̱e̱ ŋu dee‑ro, na baa taye̱ po̱ne̱ ko̱ so̱so̱, ne̱ bo̱re̱ ko̱ ne̱ o su fe̱yɛ kabe̱re̱, ne̱ mo̱ a dɛɛ nu fe̱yɛ ɔɔ sa se̱ŋsa gywii mo̱‑ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba so̱so̱ mfe̱e̱, na ŋ kaapo̱ fo̱ ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ ba a ke̱ bo̱ ba‑ɔ.” \v 2 Puri amo̱‑rɔ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o a ywe̱e̱ mo̱ se̱ nya mo̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ. So̱so̱ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a ŋu kuwuregya ko̱ na ɔko̱ te si. \v 3 Mò̱ akatɔ‑rɔ e̱ to̱re̱ se̱ ne̱e̱ fe̱yɛ kibu pipee‑o. Mo̱ a de̱e̱re̱ kuwuregya‑ɔ, ne̱ mo̱ a ŋu nyiŋkpe̱ŋtaliilii ne̱ o du fe̱yɛ kibu bo̱bwɛɛ‑ɔ a kyaŋ muruwaa ke̱mo̱.\f * \fr 4:3 \ft Isikiyɛl 1.26. \f* \v 4 Muruwaa kuwuregya‑ɔ, ne̱ mo̱ a ŋu ŋwuregya adunyɔ na ana, ne̱ abre̱sɛ adunyɔ na ana te mmo̱ se̱, ne̱ bo̱ buŋ atɔ fufuri na atanne̱ pipee awurepa‑ɔ. \v 5 Ne̱ e̱lɛɛlɛɛ me̱lɛɛ me̱lɛɛ na e̱fɛɛfɛɛ gburi gburi gburi a le̱e̱ kuwuregya amo̱ ase̱ ii su. Ne̱ ifetiri isunoo ne̱ baa kyaŋŋe̱ se̱‑ɔ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ e̱ ye̱re̱ bo̱ sa Wuribware̱ a kufwiiŋe a akatɔ asunoo‑o. \v 6 Kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ ke̱tɔ dabe̱ ko̱ da ne̱ ke̱ e̱ to̱re̱ se̱ fe̱yɛ diki‑o, ne̱ ke̱ be̱e̱ ku du fe̱yɛ ɔpo̱o̱ ne̱ ɔ da diŋŋ‑o. \p Muruwaa kuwuregya‑ɔ, mbo̱ nna ko̱ bo̱‑rɔ, ne̱ bo̱ maa kuwuregya‑ɔ, ne̱ akatɔ te te bamo̱ ŋyo̱wɔre̱ se̱ pɛɛɛ. \v 7 Mbo̱‑ɔ‑rɔ ɔgye̱ŋkpɛɛpo̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔfaasɛ‑ɔ, ɔnyɔse̱po̱‑ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ kpe̱ŋnyare̱‑ɔ, ɔsase̱po̱‑ɔ akatɔ‑rɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ nyiŋkpasɛ lee‑o, ne̱ ɔnase̱po̱‑ɔ du fe̱yɛ oluŋ dabe̱ ne̱ ɔ brawe̱ abaŋbaŋ‑nɔ fe̱yɛ mò̱ a fuwi‑o. \v 8 Mbo̱ nna mɔ ɔke̱maa de abaŋbaŋ asiye, ne̱ akatɔ te te amo̱ kame‑ro na amo̱ kamɛɛ.\f * \fr 4:8 \ft Isikiyɛl 1.6-11. \f* Mpase̱ na kanye pɛɛɛ bo̱ maa se̱ ba waa iliŋ fe̱yɛ, \b \q1 “Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱! \q2 Bɔye̱ ko̱ mo̱ŋ te mò̱ se̱ ooo! \q1 Bɔye̱ ko̱ mo̱ŋ te mò̱ se̱ ooo! \q2 Bɔye̱ ko̱ mo̱ŋ te mò̱ se̱ eee!\f * \fr 4:8 \ft Isaya 6.3.\f* \q1 Fo̱ e̱ gye̱ ne̱ fo̱ mo̱ŋ de ke̱le̱e̱kaase̱, \q2 ne̱ fo̱ saŋ fo̱ te, ne̱ fo̱ mo̱ŋ de kɛɛ.” \b \p \v 9-10 Mbo̱ mɔ de bo̱nyaa na aŋsɛ ke̱sa iliŋ ko̱waa bo̱ kyo̱rɔ mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱, ne̱ mò̱ kakye̱na mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. Saŋ ke̱maa ne̱ ba waa ane̱ŋ‑ɔ, abre̱sɛ adunyɔ na ana‑ɔ i kpuni aŋurii a bo̱ suŋ mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱, ne̱ mò̱ kakye̱na mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. Ba buŋŋi bamo̱ awurepa ne̱e̱ bo̱ be̱ya kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ, na bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 \v 11 “Ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱, fo̱ a fo̱ fe̱yɛ \q2 fo̱ nya ke̱dabe̱ na ke̱nyare̱ na ke̱yaale̱ŋ, \q1 a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ ya twe̱e̱ ke̱tɔ ke̱maa, \q2 na fo̱ ke̱pre̱ se̱ ne̱ amo̱ pɛɛɛ a ba, ne̱ a bo̱‑rɔ.” \c 5 \s1 Wo̱re̱ na kasanne̱gyii \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ de wo̱re̱ so̱swe̱e̱ ko̱ ne̱ baa bɔɔ mò̱ fe̱yɛ kraŋ mò̱ kigyisesare̱e̱‑rɔ, ne̱ akyo̱rɛɛgyi dɔŋ mò̱ abe̱gya anyɔ pɛɛɛ se̱‑ɔ. Ne̱ baa ba ife isunoo bo̱ ŋure ŋure si, ne̱ baa taa ke̱maa bo̱ me̱ra me̱ra akpuni ne̱ baa da‑ɔ se̱. \v 2 Ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ kabɔɔ dabe̱ ko̱, ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Nsɛ ya fo̱ fe̱yɛ ɔ te̱ŋŋe̱ akpuni mɔ, na o buŋŋi wo̱re̱ mɔ‑rɔ?” \v 3 Amaa ɔko̱ mo̱ŋ bo̱ so̱so̱ bɛɛɛ swe̱e̱re̱ se̱ bɛɛɛ swe̱e̱re̱ kaase̱, ne̱ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ taare̱ a o buŋŋi wo̱re̱ mɔ‑rɔ de̱e̱re̱‑rɔ‑ɔ. \v 4 Ne̱ mo̱ a su bwe̱e̱tɔ, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ bo̱ mo̱ŋ nya ɔko̱ ne̱ ɔɔ fo̱ fe̱yɛ o buŋŋi wo̱re̱ mɔ‑rɔ de̱e̱re̱‑rɔ‑ɔ. \v 5 Ne̱ abre̱sɛ‑ɔ ɔko̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ma su. Ke̱e̱ ɔko̱ ne̱ ɔɔ fo̱ fe̱yɛ ɔ te̱ŋŋe̱ wo̱re̱‑ɔ se̱ a akpuni asunoo ne̱ baa bo̱ ŋure wo̱re̱‑ɔ se̱‑ɔ, na o buŋŋi‑ro. Mò̱ anyare̱ e̱ gye̱ Yudaa-a-kasuro-a‑ɔfaasɛ‑ɔ\f * \fr 5:5 \ft Ke̱le̱e̱kaase̱ 49.9. \f* na Owure-Deefid-mò̱-ke̱nanagyi‑o.\f * \fr 5:5 \ft Isaya 11.1, 10.\f* Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ kɔ gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ se̱‑ɔ, mò̱ e̱ gye̱ ne̱ o buŋŋi wo̱re̱‑ɔ‑rɔ.” \p \v 6 Mo̱ a be̱e̱ de̱e̱re̱ kuwuregya ne̱ mbo̱ nna‑ɔ na abre̱sɛ‑ɔ a muruwaa‑o, ne̱ mo̱ a ŋu kasanne̱gyii ye̱re̱ ke̱mo̱ nse̱na akatɔ‑rɔ.\f * \fr 5:6 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 12.2, 6. \f* Ne̱ mo̱ a ŋu alɔpane̱ ko̱ ne̱ a kaapo̱ fe̱yɛ baa mɔɔ mò̱, amaa ɔ be̱e̱ ɔ ke̱e̱‑ɔ. O de akyɔre̱ asunoo na akatɔ asunoo ne̱ a ye̱re̱ bo̱ sa Wuribware̱ a kufwiiŋe a akatɔ asunoo ne̱ a ke̱e̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ e̱ waa kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ. \v 7 Ne̱ kasanne̱gyii‑o a ya kɔɔre̱ wo̱re̱‑ɔ le̱e̱ mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ kigyisesare̱e̱‑rɔ. \v 8 Kasanne̱gyii‑o a waa ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ mbo̱ nna‑ɔ na abre̱sɛ adunyɔ na ana‑ɔ a kpuni aŋurii kamo̱ ayaa‑rɔ. Bamo̱ ɔke̱maa de ikwaŋgyi na atanne̱ pipee kakyaŋse̱gyii ne̱ nyoŋku a bo̱rɔ kamo̱ kake̱maa‑ɔ. Nyoŋku mɔ ye̱re̱ bo̱ sa Wuribware̱ ase̱sɛ ke̱bware̱ko̱re̱. \v 9 Ne̱ baa waa kiliŋ po̱pwɛɛ bo̱ sa kasanne̱gyii‑o fe̱yɛ, \b \q1 “Fo̱ a fo̱ fe̱yɛ fo̱ taa wo̱re̱‑ɔ, \q2 na fo̱ te̱ŋŋe̱ te̱ŋŋe̱ akpuni‑o, \q1 a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ kasanne̱gyii ne̱ baa mɔɔ‑ɔ, \q2 ne̱ fo̱ a ba fo̱ mbo̱gya ne̱ ŋ ya we̱e̱ swe̱e̱re̱‑ɔ \q2 bo̱ kɔɔre̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ na bo̱ nya bamo̱ e̱ye̱e̱, \q2 na bo̱ kii Wuribware̱ ase̱sɛ. \q1 Ane̱ŋ a ase̱sɛ‑ɔ a le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ \q2 na maŋ ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, \q2 ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa‑ɔ. \q1 \v 10 Ne̱ fo̱ a sa bamo̱ ke̱dabe̱ fe̱yɛ awure, \q2 ne̱ fo̱ a sa ne̱ baa kii alɔŋŋɔpo̱ \q1 ne̱ ba suŋ Wuribware̱‑ɔ, \q2 na bo̱ gyi kuwure swe̱e̱re̱ se̱ mfe̱ŋ.” \b \p \v 11 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a nu Wuribware̱ mbɔɔ ŋkpe̱ŋ ŋkpe̱ŋ na akpe̱ŋdu akpe̱ŋdu si.\f * \fr 5:11 \ft Daniyɛl 7.10. \f* Na bo̱ ye̱re̱ muruwaa kuwuregya‑ɔ, bamo̱ aa mbo̱ nna‑ɔ na abre̱sɛ‑ɔ. \v 12 Na ba waa iliŋ keŋkeŋ fe̱yɛ, \b \q1 “Kasanne̱gyii ne̱ baa mɔɔ‑ɔ a fo̱ fe̱yɛ \q2 ɔ nya ke̱yaale̱ŋ na kapo̱tɛɛ \q1 na kanyiase̱ŋ na e̱le̱ŋ \q2 na bo̱nyaa na wuraa na nkyo̱rɔ.” \b \p \v 13 Ne̱ mo̱ a nu ke̱tɔ ke̱maa ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱, ne̱ ke̱ bo̱ so̱so̱‑ɔ na swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ na swe̱e̱re̱ kaase̱‑ɔ na ɔpo̱o̱‑rɔ‑ɔ e̱ waa iliŋ fe̱yɛ, \b \q1 “Fo̱ ne̱ fo̱ te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ na fo̱, kasanne̱gyii‑o, \q2 mo̱ne̱ a fo̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ nya nkyo̱rɔ na bo̱nyaa \q2 na wuraa na ke̱yaale̱ŋ de̱ŋ bo̱ yɔ nsu pɛɛɛ.” \b \m \v 14 Ne̱ mbo̱ nna‑ɔ a kɔɔre̱ se̱ fe̱yɛ, “Amɛye̱!” Ne̱ abre̱sɛ‑ɔ a kpuni aŋurii suŋ mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ na kasanne̱gyii‑o mpe̱pe̱yɔ. \c 6 \s1 Ke̱tɔ ne̱ kaa waa saŋ ne̱ kasanne̱gyii‑o a te̱ŋŋe̱ akpuni asunoo‑o‑ro asiye‑o‑ro‑o \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni ne̱ ke̱ gye̱ ŋkpɛɛ akpuni asunoo‑o‑ro‑o, ne̱ mo̱ a nu fe̱yɛ mbo̱ nna‑ɔ ɔko̱ a su fe̱yɛ bware̱ a su‑ro‑o tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba!” \v 2 Ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a ŋu kpaŋa fufuri ko̱ a bo̱ ye̱re̱. Mò̱ ɔde̱e̱po̱‑ɔ de ke̱ta, ne̱ baa sa mò̱ kuwurepa na o buŋ. Ne̱ ɔɔ de̱e̱ kpaŋa‑ɔ fe̱yɛ ɔnaapo̱‑ɔ, na ɔ ya kɔ gyi mò̱ ado̱ŋ se̱.\f * \fr 6:2 \ft Sakariya 1.8; 6.2. \f* \p \v 3 Ne̱ kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni nyɔse̱po̱‑ɔ‑rɔ. Ne̱ mo̱ a nu kabo̱ nyɔse̱po̱‑ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba!” \v 4 Ne̱ kpaŋa ko̱ a be̱e̱ le̱e̱ ba. Ɔ gye̱ opipee ne̱e̱. Ne̱ baa sa mò̱ ɔde̱e̱po̱‑ɔ ke̱yaale̱ŋ a ɔ baa ke̱naa swe̱e̱re̱‑ɔ se̱, na ase̱sɛ nya mɔɔ abɛɛ. Baa sa mò̱ ke̱paŋ dabe̱ a ɔ bo̱ kɔ. \p \v 5 Ne̱ kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni sase̱po̱‑ɔ‑rɔ. Ne̱ mo̱ a nu kabo̱ sase̱po̱‑ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba!” Ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a ŋu kpaŋa gyigyii ko̱. Kpaŋa amo̱ ɔde̱e̱po̱ de nsane̱ya mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ. \v 6 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ mbo̱ nna‑ɔ nse̱na tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ sa a abwaye na yaabraa ke̱nya waa le̱ŋ, na amo̱ yawo̱ waa le̱ŋ. Amaa mo̱ne̱ ma nye̱ra mfɔ ayii na bobe ayii ne̱ bo̱ de amo̱ agyi ba waa nta‑ɔ.” \p \v 7 Ne̱ kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni nase̱po̱‑ɔ‑rɔ. Ne̱ mo̱ a nu kabo̱ nase̱po̱‑ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba!” \v 8 Ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a ŋu kpaŋa ko̱ ne̱ mò̱ kayo̱wɔre̱ du fe̱yɛ kyaase̱ mfɔ‑ɔ. Kpaŋa amo̱ a ɔde̱e̱po̱‑ɔ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ “Lowi.” Ne̱ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ “Akye̱ŋaŋpo̱‑rɔ”‑ɔ gya mò̱ se̱. Ne̱ baa ke swe̱e̱re̱‑ɔ‑rɔ ntuŋ nna, ne̱ baa sa bamo̱ katuŋ ko̱ŋko̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ bo̱ ba ke̱paŋ na ako̱ŋ na alɔgyi na mbo̱ kpe̱ŋsɛ bo̱ mɔɔ mfe̱ŋ a ase̱sɛ‑ɔ. \p \v 9 Ne̱ kasanne̱gyii‑o a be̱e̱ te̱ŋ kikpuni nuuse̱po̱‑ɔ‑rɔ. Ne̱ mo̱ a ŋu fe̱yɛ ase̱sɛ ne̱ baa mɔɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ baa tɔwe̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ se̱, ne̱ bo̱ mo̱ŋ kiŋŋi ke̱bware̱suŋ kamɛɛ‑ɔ e̱kra bo̱ lɔŋŋɔkpa ne̱ ɔ bo̱ Wuribware̱ akatɔ‑rɔ so̱so̱ mfe̱ŋ‑ɔ kaase̱. \v 10 Ne̱ baa fɛɛ‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, “O Nyaŋpe̱ Wuribware̱ na Bɔye̱-ko̱-mo̱ŋ‑te-mò̱‑se̱-na-kase̱ŋtiŋ-Bware̱, nsaŋ mo̱ ne̱ fo̱ i gyi ase̱sɛ ne̱ bo̱ te swe̱e̱re̱ mɔ se̱‑ɔ ase̱ŋ, na fo̱ bu bamo̱ ke̱pɔ, na fo̱ gyiiri bamo̱ ke̱se̱bɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ baa mɔɔ ane̱‑ɔ se̱?” \v 11 Ne̱ baa sa bamo̱ ɔke̱maa kyefuri kaare̱, ne̱ baa tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Saŋ ko̱ e̱ ba a ɔ bo̱ ba mbe̱yɔmɔ, ne̱ ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ ba ba a bo̱ bo̱ mɔɔ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ baa mɔɔ mo̱ne̱‑ɔ, ba mɔɔ bamo̱ a bo̱ lo̱we̱, amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ nya kanyite bo̱ fo̱ saŋ amo̱.” \p \v 12 Ne̱ mo̱ a ŋu kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni siyese̱po̱‑ɔ‑rɔ, ne̱ swe̱e̱re̱ a le̱ŋkpaŋ keŋkeŋ, ne̱ kyɔwe̱ a kii kigyigyii tuŋ tuŋ tuŋ, ne̱ oferi a kyurowi kii opipee kɔɔɔ fe̱yɛ mbo̱gya‑ɔ.\f * \fr 6:12 \ft Yo̱wɛl 2.30-31; Isaya 13.10. \f* \v 13 Ne̱ akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi a maye̱ le̱e̱ so̱so̱ le̱e̱ daye̱ swe̱e̱re̱ se̱ potoo potoo potoo, fe̱yɛ afwii dabe̱ ko̱ a kya, ne̱ ayii agyi buŋbuŋ a le̱e̱ daye̱‑rɔ‑ɔ. \v 14 Ne̱ so̱so̱ a bɔɔ fe̱yɛ bamo̱ a bɔɔ kraŋ‑ɔ, ne̱ ke̱be̱e̱ ke̱maa na kwii ke̱maa a le̱e̱ amo̱ ye̱re̱kpa.\f * \fr 6:14 \ft Isaya 34.4. \f* \p \v 15 Mfe̱ŋ‑ɔ ne̱ kaye̱ mɔ‑rɔ a awure na agye̱ŋkpɛɛpo̱ na anaapo̱ abre̱sɛ na atɔ awuye na ayaale̱ŋpo̱ na anya na agyi na ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ a se̱re̱ ya kwe̱e̱rɔ e̱bɔ‑rɔ na afo̱re̱ ne̱ a da abe̱e̱‑rɔ‑ɔ kaase̱. \v 16 Ne̱ ba fɛɛ‑rɔ ba te̱e̱ ba kyo̱ŋwe̱ abe̱e̱ na afo̱re̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ le̱e̱ da ane̱ se̱, na mo̱nꞌ taa ane̱ bo̱ kwe̱e̱rɔ mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ se̱ na kasanne̱gyii a kaduŋfwii‑o si.\f * \fr 6:16 \ft Hoseya 10.8. \f* \v 17 Bamo̱ kaduŋfwii ne̱ ka ba kufu‑o kake a fo̱‑ɔ, nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔ taare̱ a o kuŋ bamo̱?” \c 7 \s1 Isireelii awuye ŋkpe̱ŋ ke̱lafa na aduna na ana \p \v 1 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑ɔ ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ mbɔɔ nna a ye̱re̱ kaye̱ apo̱re̱ ana‑ɔ se̱, ne̱ baa kra kaye̱ mɔ‑rɔ a afwii‑o pɛɛɛ, na a ma nya kyaare̱ swe̱e̱re̱ se̱ na ɔpo̱o̱ se̱ na kiyii ke̱maa se̱. \v 2 Ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ kyɔwe̱ le̱e̱kpa ɔ ba, na o de Wuribware̱ ne̱ mò̱ wo̱re̱ dooo i de ŋkpa‑ɔ yireeŋsaa ne̱ ɔ ba a bo̱ kyaŋ Wuribware̱ ase̱sɛ nkyane̱e̱‑ɔ. Ne̱ ɔɔ te̱e̱ keŋkeŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mbɔɔ nna ne̱ Wuribware̱ a sa bamo̱ ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ bo̱ nye̱ra swe̱e̱re̱‑ɔ na ɔpo̱o̱‑ɔ. \v 3 Ne̱ kabɔɔ amo̱ yɛ, “Mo̱ne̱ ma nye̱ra swe̱e̱re̱ na ɔpo̱o̱ na ayii bo̱ fo̱ saŋ ne̱ ane̱ a kyaŋ Wuribware̱ ase̱sɛ nsɛkpe̱e̱nɔ se̱ nkyane̱e̱‑ɔ.” \v 4 Ne̱ baa tɔwe̱ ase̱sɛ ne̱ baa kyaŋ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ‑ɔ kanɔ gywii mo̱. Bo̱ yɛ bo̱ bo̱ ŋkpe̱ŋ ke̱lafa na aduna na ana le̱e̱ Isireelii awuye a nsuro‑o pɛɛɛ. \v 5-8 Kasuro ke̱maa de ase̱sɛ ŋkpe̱ŋ kudu ŋnyɔ, ne̱ baa kyaŋ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ se̱ nkyane̱e̱. Nsuro amo̱ bo̱ kudu ŋnyɔ, ne̱ bamo̱ anyare̱ e̱ gye̱ Yudaa na Rubiŋ na Gad na Ase̱re̱ na Nafatalii na Manasee na Simeyɔŋ na Lewii na Isakaa na Saburɔŋ na Yo̱sɛf na Bɛnyamiŋ. \s1 Ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ ne̱ ɔko̱ maa taare̱ a o ŋu bamo̱ kanɔ‑ɔ \p \v 9 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑rɔ, a mo̱ŋ kyee, ne̱ mo̱ a ŋu ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ Wuribware̱ se̱. Ɔko̱ maa taare̱ a o ŋu bamo̱ kanɔ. Ne̱ baa le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ na maŋ ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa, na bo̱ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ na kasanne̱gyii‑o akatɔ‑rɔ bo̱ buŋ buŋ kyefuri e̱kaare̱, ne̱ bo̱ de de kabeŋ afe̱raa bamo̱ asare̱e̱‑rɔ. \v 10 Ne̱ baa fɛɛ‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, \b \q1 “Ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ \q2 na kasanne̱gyii‑o e̱ gye̱ ne̱ baa mo̱rɔwe̱ ane̱.” \b \p \v 11 Na Wuribware̱ mbɔɔ pɛɛɛ ye̱re̱ muruwaa kuwuregya‑ɔ na abre̱sɛ‑ɔ na mbo̱ nna‑ɔ. Ne̱ baa kpuni aŋurii kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ suŋ Wuribware̱. \v 12 Ne̱ baa tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Amɛye̱. Nkyo̱rɔ na wuraa na kanyiase̱ŋ \q2 na aŋsɛ na bo̱nyaa na ke̱yaale̱ŋ gye̱ \q2 ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ lee ne̱e̱ nsu pɛɛɛ. Amɛye̱.” \b \p \v 13 Ne̱ abre̱sɛ‑ɔ ɔko̱ a bise mo̱ fe̱yɛ, “Ase̱sɛ mɔ ne̱ bo̱ buŋ kyefuri e̱kaare̱, ne̱ bo̱ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ‑ɔ, mfe̱ne̱ ne̱ baa le̱e̱?” \p \v 14 Ne̱ ŋ yɛ “Mo̱ŋ nyi. Fo̱ e̱ gye̱ ne̱ fo̱ nyi.” \p Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Bamo̱ e̱ gye̱ ase̱sɛ ne̱ baa kperi Yeesuu si gyi awo̱re̱fɔɔ bwe̱e̱tɔ, ne̱ bamo̱ abaa‑rɔ mo̱ŋ yɔre̱, ne̱ baa ba kasanne̱gyii‑o mbo̱gya bo̱ fwe̱e̱ bamo̱ e̱kaare̱, ne̱ e̱ ya fwiiri pare̱pare̱pare̱. \b \q1 \v 15 Amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ bo̱ ye̱re̱ Wuribware̱ a kuwuregya‑ɔ \q2 akatɔ‑rɔ mò̱ so̱so̱ a suŋkpa‑ɔ mfe̱ŋ, \q2 ba suŋ mò̱ mpase̱ na kanye, na bo̱ ma yɔwe̱ daa. \q1 Mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ e̱ kye̱na bamo̱ ase̱, \q2 na o kuŋ bamo̱, na bo̱ ma gyi awo̱re̱fɔɔ. \q1 \v 16 Ako̱ŋ maa lɛɛ nya bamo̱. Burufo maa lɛɛ nya bamo̱. \q2 Kyɔwe̱ maa lɛɛ da bamo̱, na ɔ kywɛɛ bamo̱ ayaa‑rɔ. \q1 \v 17 A le̱e̱ fe̱yɛ kasanne̱gyii ne̱ ɔ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ nse̱na akatɔ‑rɔ‑ɔ \q2 e̱ gye̱ ne̱ oo kii bamo̱ ɔde̱e̱re̱se̱po̱, \q1 na ɔ kpaa bamo̱ yaa atiribu \q2 ne̱ amo̱‑rɔ a nkyu‑o maa lo̱we̱‑ɔ ase̱, na bo̱ ya nuu.\f * \fr 7:17 \ft Yɛrɛme̱ya 2.13. \f* \q2 Na Wuribware̱ kpɛɛ bamo̱ akyukyu pɛɛɛ.”\f * \fr 7:17 \ft Isaya 25.8. \f* \c 8 \s1 Ke̱tɔ ne̱ kaa waa saŋ ne̱ kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni lalalo̱we̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ \p \v 1 Kasanne̱gyii‑o a te̱ŋ kikpuni sunoose̱po̱‑ɔ‑rɔ, ne̱ so̱so̱ a waa diŋŋ dɔŋhwe̱re̱e̱ ke̱be̱gya. \p \v 2 Ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ mbɔɔ nsunoo ne̱ bo̱ ye̱re̱ mò̱ akatɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ baa sa bamo̱ ɔke̱maa kabe̱re̱. \p \v 3 Kabɔɔ ko̱ ne̱ o de atanne̱ pipee kakyaŋse̱gyii‑o a bo̱ ye̱re̱ atanne̱ pipee lɔŋŋɔkpa ko̱ a ɔ bo̱ kywɛɛ nyoŋku‑o. Lɔŋŋɔkpa mɔ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ. Ne̱ baa sa mò̱ nyoŋku bwe̱e̱tɔ. Ne̱ ɔɔ taa bo̱ waa mò̱ kakyaŋse̱gyii‑o‑ro fe̱yɛ ɔ bo̱ tii ke̱bware̱ko̱re̱ ne̱ Wuribware̱ ase̱sɛ e̱ ko̱re̱ mò̱‑ɔ se̱. Ne̱ ɔɔ taa kakyaŋse̱gyii‑o bo̱ dɔŋŋɔ lɔŋŋɔkpa‑ɔ se̱. \v 4 Ne̱ ŋkee Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a ye̱re̱ Wuribware̱ akatɔ‑rɔ na o de kakyaŋse̱gyii‑o mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ, ne̱ nyoŋku e̱bɔɔre̱e̱ na Wuribware̱ ase̱sɛ a ke̱bware̱ko̱re̱‑ɔ e̱ yɔ Wuribware̱ ase̱. \v 5 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a taa kakyaŋse̱gyii‑o, ne̱ ɔɔ ŋwɛɛ de̱e̱kpa le̱e̱ lɔŋŋɔkpa‑ɔ bo̱ waa‑rɔ, ne̱ ɔɔ twe̱e̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ bware̱ a su‑ro gburi gburi gburi, ne̱ e̱lɛɛlɛɛ a gyi me̱lɛɛ me̱lɛɛ me̱lɛɛ, ne̱ swe̱e̱re̱ a le̱ŋkpaŋ kpuŋ kpuŋ kpuŋ. \s1 Ke̱tɔ ne̱ kaa waa saŋ ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ nsunoo‑o a fo̱re̱ bamo̱ mbe̱re̱‑ɔ \p \v 6 Ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ nsunoo amo̱ ne̱ bamo̱ ɔke̱maa de kabe̱re̱‑ɔ a waa siraa fe̱yɛ bo̱ fo̱re̱. \v 7 Kabɔɔ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kamo̱‑ɔ, ne̱ anyiŋkpe̱ŋkyukuriigyi na de̱e̱kpa na mbo̱gya a le̱e̱ so̱so̱ we̱e̱ swe̱e̱re̱ se̱. Fo̱ ya ke swe̱e̱re̱‑ɔ ntuŋ nsa, mò̱ katuŋ ko̱ŋko̱ ayii na e̱fa a kywɛɛ fuuu. \p \v 8 Ne̱ kabɔɔ nyɔse̱po̱‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ. Ne̱ atɔ ko̱ ne̱ a du fe̱yɛ ke̱be̱e̱ dabe̱ ko̱ ne̱ de̱e̱kpa e̱ kywɛɛ ke̱mo̱‑ɔ a le̱e̱ da ɔpo̱o̱‑rɔ tukum. Ne̱ fo̱ ya ke ɔpo̱o̱‑rɔ ntuŋ nsa, mò̱ katuŋ ko̱ŋko̱ a kii mbo̱gya, \v 9 ne̱ mò̱ katuŋ ko̱ŋko̱ amo̱ a ŋkiŋgyi‑o na mbo̱‑ɔ a wu, ne̱ mò̱ katuŋ ko̱ŋko̱ amo̱ a e̱ko̱re̱e̱‑ɔ a mwiire. \p \v 10 Ne̱ kabɔɔ sase̱po̱‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ. Ne̱ ke̱kye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi dabe̱ ko̱ ne̱ ku du fe̱yɛ pɔɔrɔɔ‑ɔ a kywɛɛ bo̱ le̱e̱ da swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ fo̱ ya ke kaye̱‑rɔ e̱bo̱ŋ na atiribu pɛɛɛ‑rɔ ntuŋ nsa, \v 11 amo̱ katuŋ ko̱ŋko̱ nkyu a waa preepree. Ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa nuu nkyu amo̱‑ɔ bwe̱e̱tɔ a wu. Ke̱kye̱e̱-e̱‑kpa‑agyi amo̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ “Preepree.” \p \v 12 Ne̱ kabɔɔ nase̱po̱‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ. Ne̱ ɔko̱ ne̱ mo̱ŋ ŋu mò̱‑ɔ a da kyɔwe̱ na kiferi na akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi. Ne̱ fo̱ ya ke kyɔwe̱‑rɔ ntuŋ nsa na kiferi‑ro ntuŋ nsa na akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi‑ro ntuŋ nsa, amo̱ ke̱ke̱maa katuŋ ko̱ŋko̱ a da kibugyii turum. Ne̱ fo̱ ya ke mpase̱‑rɔ ntuŋ nsa, mmo̱ katuŋ ko̱ŋko̱ mo̱ŋ de ke̱laŋŋe̱rɔ. Ne̱ fo̱ ya ke kanye‑ro ntuŋ nsa, kamo̱ katuŋ ko̱ŋko̱‑rɔ kiferi na akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi mo̱ŋ le̱e̱. \p \v 13 Ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a ŋu kabo̱gyii ko̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ oluŋ dabe̱ dabe̱‑ɔ, ne̱ o fuwi awo̱re̱‑rɔ, na o su keŋkeŋ fe̱yɛ, “A waa le̱ŋ bwe̱e̱tɔ a a sa kaye̱‑rɔ ase̱sɛ, saŋ ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ nsunoo‑o‑ro nsa ne̱ baa saŋ‑ɔ e̱ fo̱re̱ bamo̱ mbe̱re̱‑ɔ.” \c 9 \p \v 1 Ne̱ Wuribware̱ a kabɔɔ nuuse̱po̱‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ. Ne̱ mo̱ a ŋu ke̱kye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi ko̱, na kaa le̱e̱ so̱so̱ bo̱ le̱e̱ da swe̱e̱re̱. Ne̱ baa sa ke̱mo̱ ke̱maŋtaŋ loorisɛ a safo̱wa‑ɔ. \v 2 Ne̱ ɔɔ taye̱ ke̱maŋtaŋ amo̱ kanɔ a po̱ne̱‑ɔ, ne̱ e̱bɔɔre̱e̱ a le̱e̱ ke̱mo̱‑rɔ fe̱yɛ ke̱de̱e̱kpɛɛtekii a e̱bɔɔre̱e̱‑ɔ. Ne̱ e̱bɔɔre̱e̱‑ɔ a buŋ kyɔwe̱ na awo̱re̱ se̱ sa ne̱ kibugyii a da. \v 3 Ne̱ akyaŋkyaŋka a le̱e̱ e̱bɔɔre̱e̱‑ɔ‑rɔ ba swe̱e̱re̱ se̱, ne̱ baa sa bamo̱ ke̱bwɛɛ fe̱yɛ agyapureepu‑o. \v 4 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ bo̱ ma kaŋ te̱ŋŋe̱ e̱fa na ayii na ke̱fe̱raagyi ke̱maa. Amaa baa sa bamo̱ kpa fe̱yɛ bo̱ duŋwi swe̱e̱re̱ se̱ a ase̱sɛ ne̱ bo̱ mo̱ŋ de Wuribware̱ a nkyane̱e̱‑ɔ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ‑ɔ. \v 5 Bo̱ mo̱ŋ sa bamo̱ kpa fe̱yɛ bo̱ mɔɔ ase̱sɛ, amaa bo̱ de̱e̱ duŋwi bamo̱ ane̱ŋ‑aaa aferi anuu. Akyaŋkyaŋka amo̱ ya duŋ fo̱, a bo̱ gya ne̱e̱ fe̱yɛ gyapureepu‑o. \v 6 Aferi anuu, ne̱ akyaŋkyaŋka amo̱ maa se̱ ba duŋwi bamo̱‑ɔ, ba buwi a bo̱ kpa lowi, bamo̱‑ɔ bo̱ maa nya. Ba kpa fe̱yɛ bo̱ wu, bamo̱‑ɔ bo̱ maa wu, amaa lowi e̱ le̱e̱ bamo̱ ase̱. \p \v 7 Akyaŋkyaŋka‑ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ e̱kpaŋa ne̱ baa waa siraa a bo̱ yaa ke̱naa‑rɔ‑ɔ. Bamo̱ aŋu si de atɔ ko̱ ne̱ a du fe̱yɛ atanne̱ pipee awurepa‑ɔ, ne̱ bamo̱ akatɔ‑rɔ du fe̱yɛ ase̱sɛ lee‑o. \v 8 Bamo̱ ipwii du ne̱e̱ fe̱yɛ akye̱e̱ lee‑o, ne̱ bamo̱ abwanɔ du fe̱yɛ ɔfaasɛ lee‑o. \v 9 Ne̱ bo̱ de ke̱kyaŋse̱ e̱kaare̱ ne̱ bo̱ de ba kuŋ bamo̱ akaŋ‑nɔ ke̱naa‑rɔ‑ɔ. Ne̱ bamo̱ abaŋbaŋ mɔ i su ne̱e̱ fe̱yɛ e̱kpaŋa bwe̱e̱tɔ a gyiiri itireelaa ne̱ bo̱ de bo̱ naa ke̱naa‑rɔ. \v 10 Bo̱ de nte ne̱ bo̱ de ba duŋwi fe̱yɛ agyapureepu‑o. Ne̱ bo̱ de kpa fe̱yɛ bo̱ de̱e̱ duŋwi ase̱sɛ ane̱ŋ‑aaa aferi anuu. \v 11 Bo̱ de owure ne̱ ɔ de̱e̱re̱ bamo̱ se̱‑ɔ. Ɔ dɛɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ ɔko̱ ne̱e̱, ne̱ ɔɔ waa bɔye̱. Ne̱ mbe̱yɔmɔ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ de̱e̱re̱ ke̱maŋtaŋ loorisɛ‑ɔ se̱. Heebrii se̱ŋsa‑rɔ mò̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Abadɔŋ, ne̱ Griiki se̱ŋsa‑rɔ mɔ e̱ gye̱ Apoliyɔŋ, kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Ɔnye̱rapo̱. \p \v 12 To, afutɔ gye̱ŋkpɛɛsɛ a kyo̱ŋ. Anyɔ mɔ bo̱ akatɔ‑rɔ a ba. \p \v 13 Ne̱ kabɔɔ siyese̱po̱‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ. Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a su le̱e̱ atanne̱ pipee lɔŋŋɔkpa ne̱ ɔ ye̱re̱ Wuribware̱ akatɔ‑rɔ‑ɔ a apo̱re̱ ana‑ɔ‑rɔ. \v 14 Ne̱ bo̱re̱ amo̱ a tɔwe̱ gywii kabɔɔ siyese̱po̱ ne̱ o de kabe̱re̱‑ɔ fe̱yɛ, “Saŋŋe̱ Wuribware̱ a mbɔɔ nna ne̱ baa ŋure bamo̱ Yufraatis bo̱ŋ kɛɛ‑ɔ.” \v 15 Ne̱ baa saŋŋe̱ mbɔɔ nna amo̱ ne̱ baa ŋure bamo̱‑ɔ. Baa waa siraa sa bamo̱ dɔŋhwe̱re̱e̱ mɔ dɛɛ na kake mɔ dɛɛ na kiferi mɔ dɛɛ na kasu mɔ dɛɛ‑ɔ na bo̱ mɔɔ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ. Fo̱ ya ke kaye̱‑rɔ ase̱sɛ‑rɔ ntuŋ nsa, mbɔɔ amo̱ e̱ mɔɔ katuŋ ko̱ŋko̱. \v 16 Ne̱ baa tɔwe̱ anaapo̱ ne̱ bo̱ te te e̱kpaŋa se̱‑ɔ kanɔ gywii mo̱, bo̱ bo̱ akpe̱ŋkɛɛ alafa anyɔ. \p \v 17 E̱kpaŋa na bamo̱ ade̱e̱po̱ ne̱ mo̱ a ŋu‑o de ke̱kyaŋse̱ e̱kaare̱ ne̱ bo̱ de ba kuŋ bamo̱ akaŋ‑nɔ ke̱naa‑rɔ, ne̱ e̱ ya pee fe̱yɛ de̱e̱kpa‑ɔ, ne̱ e̱ be̱e̱ i du agyigyii fe̱yɛ e̱bɔɔre̱e̱‑ɔ, ne̱ e̱ be̱e̱ i du kakaduro fe̱yɛ kafirewuta‑o. Ne̱ e̱kpaŋa‑ɔ aŋu du fe̱yɛ afaasɛ aŋu‑o. Ne̱ de̱e̱kpa na e̱bɔɔre̱e̱ na kafirewuta e̱ le̱e̱ bamo̱ nnɔ‑rɔ. \v 18 Ne̱ de̱e̱kpa na e̱bɔɔre̱e̱ na kafirewuta ne̱ aa le̱e̱ bamo̱ nnɔ‑rɔ‑ɔ a mɔɔ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ. Fo̱ ya ke kaye̱‑rɔ ase̱sɛ‑rɔ ntuŋ nsa, bamo̱ katuŋ ko̱ŋko̱ a wu. \v 19 E̱kpaŋa‑ɔ e̱le̱ŋ pɛɛɛ bo̱ bamo̱ nnɔ‑rɔ ne̱e̱ na bamo̱ nte‑ro. Ne̱ awɔ aŋu te bamo̱ nte‑o si, ne̱ a taare̱ a a duŋwi ase̱sɛ. \p \v 20 Ne̱ se̱sɛ dimaadi ne̱ baa saŋ, ne̱ atɔ mɔ mo̱ŋ mɔɔ bamo̱‑ɔ, bo̱ saŋ bo̱ mo̱ŋ nu bamo̱ e̱ye̱e̱ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑rɔ. A kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ yɔwe̱ kusuŋ Ɔbɔnsam na ikisi ne̱ baa ba atanne̱ pipee na afufuri, na kayo̱waa na ke̱fo̱re̱ na kiyii bo̱ waa‑ɔ. Ane̱ŋ a atɔ mɔ mo̱ŋ ke̱e̱, ne̱ a maa nu ase̱ŋ, ne̱ a mo̱ŋ naa. \v 21 Ane̱ŋ a ase̱sɛ‑ɔ mo̱ŋ nu bamo̱ e̱ye̱e̱ a bo̱ yɔwe̱ ase̱sɛ ke̱mɔɔ, na bamo̱ kakpe na asibeŋse̱ŋ, na bamo̱ kakye̱e̱kpa na kanyare̱kpa ko̱waa, na bamo̱ kayu. \c 10 \s1 Wuribware̱ kabɔɔ na wo̱re̱ kagyingyii ne̱ o de‑o ase̱ŋ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ ŋu Wuribware̱ kabɔɔ dabe̱ ko̱ a le̱e̱ so̱so̱ ɔ ba kaase̱, na ko̱wo̱re̱ a muruwaa mò̱, na nyiŋkpe̱ŋtaliilii bo̱ mò̱ kuŋu si, ne̱ mò̱ akatɔ‑rɔ du fe̱yɛ kyɔwe̱‑ɔ, ne̱ mò̱ ayaa du fe̱yɛ de̱e̱kpa agyabreŋ‑o. \v 2 Ne̱ oo buŋŋi wo̱re̱ bɔɔsɛ kagyingyii ko̱ ne̱ o de mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ‑ɔ‑rɔ. Ne̱ ɔɔ ba mò̱ kigyiseyaa bo̱ ye̱ra ɔpo̱o̱ se̱, ne̱ ɔɔ ba mò̱ ke̱be̱nayaa‑ɔ bo̱ ye̱ra swe̱e̱re̱ se̱. \v 3 Ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ ɔfaasɛ a su‑o. Mò̱ a faa‑rɔ kamɛɛ‑rɔ‑ɔ, ne̱ bware̱ a su‑ro gburi gburi iluwi isunoo bo̱ kɔɔre̱ mò̱ se̱. \v 4 Bware̱ a su‑ro lo̱we̱‑ɔ, ne̱ mo̱ e̱ kpa a n kyo̱rɛɛ ke̱tɔ ne̱ bware̱ amo̱ a tɔwe̱‑ɔ. Amaa ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ so̱so̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ke̱tɔ ne̱ bware̱ amo̱ a tɔwe̱ iluwi isunoo‑o, fo̱ ma kaŋ lee ke̱mo̱ tɔwe̱ kawu, fo̱ ma kyo̱rɛɛ bo̱ be̱ya.” \p \v 5 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ne̱ mo̱ a ŋu na ɔ ye̱re̱ ɔpo̱o̱ se̱, ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ ye̱re̱ swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ a yase̱ mò̱ kigyisesare̱e̱ bo̱ kyɔ so̱so̱. \v 6 Ne̱ ɔɔ waa Wuribware̱ e̱taŋ fe̱yɛ, a maa kyee, Wuribware̱ e̱ sa a ke̱tɔ ke̱maa gye̱ kɛɛ. Ne̱ ɔ yɛ, “N de Wuribware̱ ne̱ mò̱ kakye̱na mo̱ŋ de kɛɛ, ne̱ ɔɔ twe̱e̱ so̱so̱ na ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ na swe̱e̱re̱ na ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ bo̱ mò̱ se̱‑ɔ na ɔpo̱o̱ na ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ bo̱ mò̱‑rɔ‑ɔ ke̱nyare̱ mo̱ e̱ waa e̱taŋ fe̱yɛ, a maa kyee, Wuribware̱ e̱ sa a ke̱tɔ ke̱maa gye̱ kɛɛ. \v 7 Amaa Wuribware̱ kabɔɔ sunoose̱po̱‑ɔ ya fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ, Wuribware̱ e̱ waa ke̱tɔ ne̱ ɔɔ kra fe̱yɛ ɔ waa, ne̱ mbe̱yɔmɔ aa kwe̱e̱rɔ‑ɔ, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ kyɔ tɔwe̱ gywii mò̱ ayaafɔr, ne̱ bo̱ gye̱ mò̱ akyaamɛɛ ne̱ baa dɛɛ kye̱na‑ɔ.” \p \v 8 Ne̱ bo̱re̱ ne̱ mo̱ a dɛɛ nu fe̱yɛ oo su le̱e̱ so̱so̱‑ɔ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Ya kɔɔre̱ wo̱re̱ le̱e̱ Wuribware̱ kabɔɔ ne̱ ɔ ye̱re̱ ɔpo̱o̱ se̱, ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ ye̱re̱ swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ ke̱sare̱e̱‑rɔ.” \p \v 9 Ne̱ mo̱ a yɔ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ ase̱ ya tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ taa wo̱re̱ kagyingyii‑o sa mo̱. Ne̱ ɔ yɛ, “Kɔɔre̱ na fo̱ wo̱. Wo̱re̱ mɔ ase̱ŋ bo̱ kɔne̱ fe̱yɛ gyabwe̱e̱kyu‑o, amaa fo̱ ya nu amo̱ kaase̱, a waa fo̱ preepree.”\f * \fr 10:9 \ft Isikiyɛl 3.3. \f* \v 10 Mo̱ a kɔɔre̱ wo̱re̱ amo̱ mo̱ e̱ wo̱‑ɔ, ne̱ aa waa mo̱ kanɔ‑rɔ kɔne̱ kɔne̱ fe̱yɛ gyabwe̱e̱kyu‑o. Amaa mo̱ a de̱ŋ wo̱ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ aa waa mo̱ kame‑ro preepree. \v 11 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Aa be̱e̱ fo̱ fe̱yɛ fo̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a lee bo̱ kaapo̱ fo̱ fe̱yɛ ke̱ e̱ waa ase̱sɛ ne̱ baa le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa‑ɔ na bamo̱ awure.” \c 11 \s1 Akyaamɛɛ anyɔ‑ɔ \p \v 1 Ne̱ baa sa mo̱ kayii ne̱ bo̱ de ba kare̱ atɔ‑ɔ. Ne̱ baa tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Ko̱so̱ na fo̱ kare̱ Wuribware̱ suŋkpa na lɔŋŋɔkpa ayaa, na fo̱ kare̱ bamo̱ ne̱ ba suŋ Wuribware̱ mfe̱ŋ‑ɔ. \v 2 Amaa fo̱ ma kaŋ kare̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ ayaa, yɔwe̱ mfe̱ŋ bo̱ be̱ya, a le̱e̱ fe̱yɛ baa taa mfe̱ŋ bo̱ sa bamo̱ ne̱ bo̱ maa suŋ Wuribware̱‑ɔ. Ba waa ke̱tɔ ke̱maa bɔye̱ bɔye̱ Wuribware̱ a maŋ‑ɔ‑rɔ aferi aduna na anyɔ. \p \v 3 Mo̱ e̱ ba mo̱ akyaamɛɛ anyɔ ko̱ a m bo̱ kyo̱ŋwe̱ mfe̱ŋ, na baa mare̱ aprakɛɛ bo̱ te̱ŋ bamo̱ e̱laare̱‑rɔ. Na bo̱ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ ŋke kakpe̱ŋ na alafa anyɔ na adusiye maŋ amo̱‑rɔ.” \v 4 Mfɔɔ ayii anyɔ na mfetirito̱re̱e̱ ŋnyɔ ne̱ ŋ ye̱re̱ Kaye̱‑rɔ-ase̱sɛ-pɛɛɛ-bamo̱-Nyaŋpe̱ akatɔ‑rɔ‑ɔ ye̱re̱ bo̱ sa akyaamɛɛ anyɔ amo̱.\f * \fr 11:4 \ft Sakariya 4.3, 11-14. \f* \v 5 Ɔdo̱ŋ ke̱maa ne̱ ɔ kpa a ɔ tɔɔraa bamo̱‑ɔ, amɔ de̱e̱kpa e̱ le̱e̱ bamo̱ nnɔ‑rɔ ɔ kywɛɛ mò̱. Mfaanɛɛ a kpa‑ɔ se̱, ne̱ ba bo̱rɔ se̱ a bo̱ bo̱ mɔɔ ɔke̱maa ne̱ ɔ tɔɔraa bamo̱‑ɔ. \v 6 Saŋ ne̱ ba tɔwe̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ, bo̱ de e̱le̱ŋ fe̱yɛ bo̱ tii kpa, na bware̱ ma ba. Ne̱ bo̱ be̱e̱ bo̱ de e̱le̱ŋ, na bo̱ kyurowi e̱bo̱ŋ‑nɔ nkyu pɛɛɛ bo̱ kii mbo̱gya. Ne̱ bo̱ be̱e̱ bo̱ de e̱le̱ŋ fe̱yɛ bo̱ baa ase̱ŋ ke̱maa ne̱ ba kpa‑ɔ swe̱e̱re̱ mɔ se̱. \p \v 7 Bamo̱ ya lo̱we̱ bamo̱ abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱, kabo̱ kpe̱ŋsɛ ko̱ e̱ le̱e̱ ke̱maŋtaŋ loorisɛ‑ɔ‑rɔ a ɔ ba, na ɔ bo̱ kɔ Wuribware̱ akyaamɛɛ anyɔ amo̱, na o gyi bamo̱ se̱, na ɔ mɔɔ bamo̱. \v 8 Na bamo̱ afuniŋ di maŋ dabe̱ amo̱ mfe̱ŋ ne̱ baa da bamo̱ nyaŋpe̱ Yeesuu bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ‑ɔ a alɔŋde̱‑ɔ se̱. Maŋ amo̱ ke̱ŋasɛnyare̱ e̱ gye̱ Sɔdɔm, ne̱ bo̱ be̱e̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Igyipiti‑o. \v 9 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ na maŋ ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa‑ɔ e̱ de̱e̱re̱ bamo̱ afuniŋ‑o ŋke nsa na ke̱be̱gya, na bo̱ kine kipure bamo̱. \v 10 Na bamo̱ akatɔ gyi bamo̱ anyɔ lowi si, na bo̱ ke abɛɛ atɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ akyaamɛɛ anyɔ mɔ ne̱ baa tɔwe̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ a taa awo̱re̱fɔɔ bwe̱e̱tɔ bo̱ dɔŋŋɔ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ se̱. \p \v 11 Ŋke nsa na ke̱be̱gya kamɛɛ‑ɔ, na Wuribware̱ kyiŋŋi bamo̱ le̱e̱ lowi‑ro. Na kufu nya ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ ba ŋu bamo̱‑ɔ. \v 12 Na Wuribware̱ akyaamɛɛ anyɔ amo̱ nu bo̱re̱ ko̱ e̱ faa‑rɔ a ɔ le̱e̱ so̱so̱, na ɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ba so̱so̱ mfe̱e̱.” Bamo̱ ado̱ŋ e̱ ye̱re̱ a bo̱ de̱e̱re̱, na bo̱ ŋu fe̱yɛ ko̱wo̱re̱ i buŋ akyaamɛɛ anyɔ‑ɔ se̱, na ba yɔ so̱so̱. \v 13 Puri amo̱‑rɔ dɛɛ ne̱ swe̱e̱re̱ e̱ le̱ŋkpaŋ kpuŋ kpuŋ kpuŋ. Fo̱ ya ke maŋ‑ɔ‑rɔ ntuŋ kudu, katuŋ ko̱ŋko̱ i kpuri. Na ase̱sɛ ŋkpe̱ŋ nsunoo wu. Na kufu nya ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ ba saŋ‑ɔ. Na bo̱ kyo̱rɔ Wuribware̱ ne̱ ɔ gye̱ so̱so̱ a owure‑o bo̱ le̱e̱ mò̱ ke̱dabe̱ ne̱ o de‑o si. \v 14 To, afutɔ ne̱ a gya se̱ nyɔse̱po̱‑ɔ a kyo̱ŋ. Amaa asase̱po̱‑ɔ e̱ ba mbe̱yɔmɔ. \s1 Kabe̱re̱ sunoose̱po̱‑ɔ \p \v 15 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ sunoose̱po̱‑ɔ a fo̱re̱ mò̱ kabe̱re̱‑ɔ, ne̱ e̱bo̱re̱ a su so̱so̱ keŋkeŋ fe̱yɛ, \b \q1 “Kaye̱‑rɔ ke̱yaale̱ŋ pɛɛɛ gye̱ ane̱ nyaŋpe̱ \q2 Wuribware̱ na Kristoo lee ne̱e̱ mbe̱yɔmɔ. \q2 Na Wuribware̱ gyi kuwure nsu pɛɛɛ.” \b \m \v 16 Ne̱ abre̱sɛ adunyɔ na ana ne̱ bo̱ te te ŋwuregya‑ɔ se̱ Wuribware̱ akatɔ‑rɔ‑ɔ a kpuni aŋurii suŋ Wuribware̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 \v 17 “Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱, \q2 fo̱ ne̱ fo̱ mo̱ŋ de ke̱le̱e̱kaase̱ na ke̱gye̱kɛɛ‑ɔ, \q1 ane̱ e̱ sa fo̱ aŋsɛ fe̱yɛ fo̱ a kɔɔre̱ fo̱ ke̱yaale̱ŋ‑ɔ, \q2 ne̱ fo̱ a le̱e̱ kaase̱ fo̱ i gyi fo̱ kuwure‑o. \q1 \v 18 Bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ, nde̱ se̱ awuye iduŋ a fwii fo̱ se̱. \q2 Amaa mbe̱yɔmɔ, saŋ a fo̱ fe̱yɛ \q2 fo̱ kaapo̱ bamo̱ fo̱ kaduŋfwii. \q1 Saŋ a be̱e̱ fo̱ fe̱yɛ fo̱ gyi bamo̱ ne̱ baa wu‑o ase̱ŋ, \q2 na fo̱ ka fo̱ ayaafɔre̱ ko̱kɔ, fo̱ akyaamɛɛ‑ɔ, \q1 na fo̱ ase̱sɛ ne̱ fo̱ a lee sa fo̱ e̱ye̱e̱‑ɔ, \q2 na abre̱sɛ na ŋyaagyi ne̱ ba suŋ fo̱‑ɔ. \q1 Ne̱ saŋ a be̱e̱ fo̱ fe̱yɛ fo̱ kpuri \q2 bamo̱ ne̱ ba nye̱ra swe̱e̱re̱‑ɔ.” \b \p \v 19 Ne̱ Wuribware̱ suŋkpa ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ a taye̱, ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ a e̱taŋ ke̱dakaa‑ɔ mò̱ suŋkpa‑ɔ mfe̱ŋ. Ne̱ e̱lɛɛlɛɛ a gyi me̱lɛɛ me̱lɛɛ me̱lɛɛ, ne̱ bware̱ a su‑ro gburi gburi gburi, ne̱ swe̱e̱re̱ a le̱ŋkpaŋ kpuŋ kpuŋ kpuŋ, ne̱ anyiŋkpe̱ŋkyukuriigyi a ba swe̱e̱re̱ wɔɔre̱ wɔɔre̱ wɔɔre̱. \c 12 \s1 Ɔkye̱e̱ na daŋkyam ase̱ŋ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu afutɔ dabe̱ ko̱ so̱so̱. Ɔkye̱e̱ ko̱ bo̱‑rɔ ne̱ kyɔwe̱ bo̱ mò̱ kamɛɛ, ne̱ ɔɔ sa ne̱ ɔ to̱re̱ se̱. Na kiferi bo̱ mò̱ ayaa kaase̱, ne̱ o buŋ kuwurepa na akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi kudu anyɔ te te si. \v 2 O de kame, ne̱ ɔ kpa a ɔ ko̱we̱. Ne̱ mò̱ kuduŋwi a sa ne̱ oo su. \p \v 3 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ ŋu afutɔ ko̱ so̱so̱. Mo̱ a ŋu kabo̱ dabe̱ dabe̱ ko̱ ne̱ ku du fe̱yɛ daŋkyam pipee‑o, ne̱ o de aŋu asunoo na akyɔre̱ kudu, ne̱ kuwurepa buŋ buŋ aŋu‑o ke̱ke̱maa se̱. \v 4 Fo̱ ya ke so̱so̱ a akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi‑o‑ro ntuŋ nsa, daŋkyam‑ɔ a ba mò̱ kate bo̱ gyiiri katuŋ ko̱ŋko̱ le̱e̱ so̱so̱ twe̱e̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ ɔɔ ye̱re̱ ɔkye̱e̱ amo̱ akatɔ‑rɔ, na mò̱ ya de̱ŋ ko̱we̱ a ɔ nya wo̱ mò̱ kayaagyi‑o puri‑ro. \v 5 Ne̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a ko̱we̱ gyi nyaŋsɛ, ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ ba mò̱ ke̱yaale̱ŋ bo̱ de̱e̱re̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ se̱, na ɔ ma su ɔko̱ se̱. Amaa ne̱ baa ŋwaa kayaagyi‑o taa yaa Wuribware̱ ase̱ mfe̱ŋ ne̱ o te mò̱ kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ. \v 6 Ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ a se̱re̱ yɔ kimukee‑ro mfe̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kyɔ lɔŋŋɔ bo̱ ye̱ra mò̱‑ɔ. Mfe̱ŋ ne̱ ba de̱e̱re̱ mò̱ se̱ ŋke kakpe̱ŋ na alafa anyɔ na adusiye. \p \v 7 Ne̱ ke̱naa a ba so̱so̱ mfe̱ŋ. Wuribware̱ kabɔɔ bre̱sɛ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Maakɛl‑ɔ na mò̱ kamɛɛ‑rɔ awuye‑o, na daŋkyam‑ɔ na mò̱ kamɛɛ‑rɔ awuye‑o a kɔ ke̱naa. \v 8 Ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ a kɔ gyi daŋkyam‑ɔ na mò̱ kamɛɛ‑rɔ awuye‑o gyi si, ne̱ baa gya bamo̱ le̱e̱ so̱so̱ mfe̱ŋ. \v 9 Daŋkyam‑ɔ aŋasɛnyare̱ e̱ gye̱ “Ko̱wɔ-ne̱‑ɔɔ‑pe̱nna-se̱sɛ-de̱daa‑ɔ,” na “Ɔbɔnsam” na “Se̱tane̱” na “Kaye̱‑rɔ-ase̱sɛ-pɛɛɛ‑ɔpe̱nnapo̱.” Baa twe̱e̱ mò̱ aa mò̱ kamɛɛ‑rɔ awuye‑o bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱. \v 10 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ a su keŋkeŋ le̱e̱ so̱so̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Ŋkee fe̱raa, ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ a bo̱ mo̱rɔwe̱ mò̱ ase̱sɛ, \q2 na o gyi mò̱ kuwure‑o, \q2 ne̱ Kristoo ne̱ oo lee‑o a nya ke̱yaale̱ŋ. \q1 Ke̱e̱, baa twe̱e̱ mò̱ ne̱ ɔ dɛɛ ye̱re̱ Wuribware̱ ase̱ \q2 ɔ po̱rɔ ane̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana fe̱yɛ baa waa bɔye̱‑ɔ \q2 bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱. \q1 \v 11 Ane̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana amo̱ a kɔ gya mò̱. \q2 Ke̱tɔ se̱ ne̱ baa taare̱ gya mò̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ \q1 kasanne̱gyii‑o a wu, ne̱ mò̱ mbo̱gya a we̱e̱ swe̱e̱re̱, \q2 ne̱ baa ye̱re̱ bamo̱ ase̱ŋ timaa‑o ko̱tɔwe̱‑rɔ keŋkeŋ, \q1 ne̱ bo̱ yɛ kasanne̱gyii‑o si ke̱gya, ne̱ bamo̱ ya wu, \q2 a bɔ kikine mò̱ na bo̱ kye̱na. \q1 \v 12 Amo̱se̱‑ɔ, so̱so̱ na mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ te mfe̱ŋ‑ɔ, \q2 mo̱nꞌ sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi. \q1 Amaa mbe̱yɔmɔ a waa le̱ŋ a bo̱ sa ase̱sɛ \q2 na ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ bo̱ swe̱e̱re̱ se̱ na ɔpo̱o̱‑rɔ‑ɔ. \q1 A le̱e̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam a le̱e̱ so̱so̱ ba mo̱ne̱ ase̱ swe̱e̱re̱ se̱. \q2 Kaduŋfwii ne̱ o de mbe̱yɔmɔ‑ɔ kyɔ bwe̱e̱tɔ, \q2 a le̱e̱ fe̱yɛ o nyi dame̱naŋsɛ fe̱yɛ \q2 mò̱ saŋ mo̱ŋ lɛɛ ɔ kyɔ.” \b \p \v 13 Daŋkyam‑ɔ a bo̱ sa se̱ fe̱yɛ baa twe̱e̱ mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ me̱raa se̱ ɔ se̱re̱ ɔ gya ɔkye̱e̱ ne̱ ɔɔ ko̱we̱ gyi nyaŋsɛ‑ɔ. \v 14 Ne̱ baa sa ɔkye̱e̱‑ɔ abaŋbaŋ ko̱ ne̱ a du fe̱yɛ oluŋ lee‑o, na ɔ nya fuwi yɔ mò̱ kwe̱e̱rɔkpa kimukee‑ro mfe̱ŋ ne̱ ba de̱e̱re̱ mò̱ se̱ nsu nsa na ke̱be̱gya, na daŋkyam ne̱ mò̱ ke̱ŋasɛnyare̱ be̱e̱ ke̱ gye̱ “Ko̱wɔ”‑ɔ ma nya kra mò̱. \v 15 Ne̱ daŋkyam‑ɔ a kpuu nkyu le̱e̱ mò̱ kanɔ‑rɔ, ne̱ kufwiiri a twe̱e̱, na ke̱ nya taa ɔkye̱e̱‑ɔ nare̱. \v 16 Amaa ne̱ swe̱e̱re̱ a kya ɔkye̱e̱‑ɔ‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ swe̱e̱re̱ a nuu nkyu ne̱ ŋ ya le̱e̱ daŋkyam‑ɔ kanɔ‑rɔ‑ɔ pɛɛɛ. \v 17 Ne̱ daŋkyam‑ɔ duŋ a fwii ɔkye̱e̱‑ɔ se̱, ne̱ ɔɔ yɔ ya kɔ ɔkye̱e̱‑ɔ mò̱ gyi‑ana pɛɛɛ. Bamo̱ e̱ gye̱ bamo̱ ne̱ bo̱ gya Wuribware̱ a mbraa‑ɔ se̱, ne̱ bo̱ de Yeesuu a ase̱ŋ‑ɔ‑rɔ ba tɔwe̱ amo̱ keŋkeŋ. \v 18 Ne̱ daŋkyam‑ɔ a ye̱re̱ ɔpo̱o̱ kɛɛ. \c 13 \s1 Kabo̱ kpe̱ŋsɛ ne̱ kaa le̱e̱ ɔpo̱o̱‑rɔ‑ɔ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu kabo̱ kpe̱ŋsɛ ko̱ a le̱e̱ ɔpo̱o̱‑rɔ ka ba, na ka de akyɔre̱ kudu na aŋu asunoo, na awurepa buŋ buŋ akyɔre̱‑ɔ ke̱ke̱maa se̱. Ne̱ baa kyo̱rɛɛ ke̱ŋasɛnyare̱ ne̱ ke̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ kabo̱ amo̱ na Wuribware̱ ta‑ɔ bo̱ kye̱na kamo̱ aŋu‑o ke̱ke̱maa se̱. \v 2 Kabo̱ ne̱ mo̱ a ŋu‑o du fe̱yɛ mpase̱ wuye, ne̱ kamo̱ ayaapapaa du fe̱yɛ puroŋ dabe̱ lee‑o. Ne̱ kamo̱ kanɔ du fe̱yɛ ɔfaasɛ lee‑o. Ne̱ ŋkee dankyam‑ɔ a taa mò̱ fɔŋfɔŋ kuwure na mò̱ ke̱yaale̱ŋ bwe̱e̱tɔ ne̱ o de‑o bo̱ sa mpase̱ wuye‑o. \v 3 Kabo̱ amo̱ a aŋu‑o ko̱ko̱ŋko̱ du fe̱yɛ bamo̱ a ŋe ke̱mo̱ ke̱paŋ‑ɔ, amaa ke̱mo̱ lɔ‑ɔ a kyɔ wu. Ne̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱, ne̱ baa gya mpase̱ wuye‑o si. \v 4 Ne̱ ase̱sɛ a suŋ dankyam amo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ taa mò̱ ke̱yaale̱ŋ‑ɔ bo̱ sa mpase̱ wuye‑o. Ne̱ baa suŋ mpase̱ wuye‑o gbaa tɔwe̱ fe̱yɛ, “Nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ta fe̱yɛ mpase̱ wuye mɔ? Nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔ taare̱ a ɔ kɔ gya mò̱? Ɔko̱ mo̱ŋ bo̱‑rɔ!” \v 5 Ne̱ mpase̱ wuye‑o a nya kpa tɔwe̱ adabe̱dabe̱se̱ŋ kaapo̱ mò̱ e̱ye̱e̱, na ɔ saare̱ Wuribware̱ tɔwe̱ fe̱yɛ mò̱ aa mò̱ ta. Ne̱ Wuribware̱ a sa ne̱ mpase̱ wuye‑o ke̱yaale̱ŋ amo̱ mo̱ŋ kyɔ aferi aduna na anyɔ, na ɔ waa mò̱ ke̱pre̱. \v 6 Ne̱ ɔɔ da Wuribware̱ yii, ne̱ ɔɔ be̱e̱ da mò̱ ke̱nyare̱ na mfe̱ŋ ne̱ o te‑o na bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ so̱so̱‑ɔ pɛɛɛ yii. \v 7 Kpa da fe̱yɛ mò̱ aa Wuribware̱ ase̱sɛ kɔ, na o gyi bamo̱ se̱. Ne̱ ɔɔ nya ase̱sɛ ne̱ baa le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ na maŋ ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa‑ɔ se̱ ke̱yaale̱ŋ. \v 8 Na kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ suŋ mpase̱ wuye‑o, amɔ ɔke̱maa ne̱ kasanne̱gyii ne̱ baa mɔɔ‑ɔ a kyo̱rɛɛ mò̱ ke̱nyare̱ waa wo̱re̱ ne̱ ɔ kaapo̱ ɔke̱maa ne̱ o de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ‑rɔ pwɛɛ ne̱ Wuribware̱ a dɛɛ twe̱e̱ kaye̱‑ɔ. \v 9 Mo̱nꞌ lɔŋ e̱se̱bɔ a mo̱nꞌ nu! \b \q1 \v 10 Bamo̱ ne̱ bo̱ bware̱ sa ke̱kra‑ɔ, \q2 ado̱ŋ e̱ kra bamo̱ a bo̱ yaa anya kusuŋ‑no. \q1 Bamo̱ ne̱ bo̱ bware̱ sa ke̱paŋ‑ɔ, \q2 ke̱paŋ‑nɔ ne̱ ba wu.\f * \fr 13:10 \ft Yɛrɛme̱ya 15.2. \f* \b \m Amo̱‑ɔ pɛɛɛ bware fe̱yɛ Wuribware̱ ase̱sɛ nyite awo̱re̱fɔɔ‑rɔ, na bo̱ sa a bamo̱ ko̱kɔɔre̱gyi‑o waa le̱ŋ. \s1 Kabo̱ kpe̱ŋsɛ ne̱ kaa le̱e̱ swe̱e̱re̱‑rɔ‑ɔ \p \v 11 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ ŋu kabo̱ kpe̱ŋsɛ ko̱, na ka dare̱e̱ swe̱e̱re̱‑rɔ. Ka de akyɔre̱ anyɔ fe̱yɛ sanne̱ lee‑o, ne̱ ka sa se̱ŋsa fe̱yɛ dankyam‑ɔ. \v 12 Ne̱ kaa kperi mpase̱ wuye‑o na mò̱ ke̱yaale̱ŋ se̱ ye̱re̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ fe̱yɛ bo̱ suŋ mpase̱ wuye amo̱ ne̱ baa ŋe mò̱ aŋu‑o ko̱ko̱ŋko̱ ne̱ ke̱mo̱ lɔ‑ɔ a wu‑o. \v 13 Kabo̱ amo̱ gbaa a waa afutɔ na akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ. Ne̱ amo̱ ako̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ kaa sa ne̱ de̱e̱kpa a le̱e̱ so̱so̱ ba swe̱e̱re̱ ase̱sɛ akatɔ‑rɔ. \v 14 Ne̱ kaa pe̱nna kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ bo̱ le̱e̱ akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ kaa ye̱re̱ mpase̱ wuye‑o ayaa‑rɔ waa‑ɔ se̱. Ne̱ kabo̱‑ɔ a tɔwe̱ gywii kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ fe̱yɛ bo̱ ba ke̱fo̱re̱ bo̱ seri ko̱tɔko̱ ne̱ kaa le̱e̱ mpase̱ wuye ne̱ baa ŋe mò̱ kuŋu ko̱ŋko̱ ne̱ ke̱mo̱ lɔ‑ɔ a wu‑o. \v 15 Ne̱ kabo̱ amo̱ a nya kpa, ne̱ kaa fwii ŋe waa ke̱fo̱re̱ ne̱ kaa le̱e̱ mpase̱ wuye‑o e̱mo̱rɔbɔ‑rɔ, ne̱ kaa nya ŋkpa. Ne̱ kaa sa kanɔ fe̱yɛ bo̱ mɔɔ ɔke̱maa ne̱ oo kine kamo̱ kusuŋ‑o. \v 16 Ne̱ kabo̱ amo̱ a ye̱re̱ abre̱sɛ na ŋyaagyi, na atɔ awuye na atiripo̱, na agyi na anya, fe̱yɛ bo̱ kyaŋ bamo̱ agyiselɔkwɛɛ‑rɔ bɛɛɛ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ nkyane̱e̱. \v 17 Ɔko̱ mo̱ŋ de kpa fe̱yɛ o fe atɔ bɛɛɛ ɔ sɔɔ atɔ, amɔ baa kyaŋ mò̱ kigyiselɔkwɛɛ‑rɔ bɛɛɛ mò̱ kasɛkpe̱e̱nɔ kakyane̱e̱. Kakyane̱e̱ amo̱ e̱ gye̱ kabo̱ amo̱ ke̱nyare̱ bɛɛɛ akyo̱rɛɛgyi ne̱ a ye̱re̱ bo̱ sa mò̱ ke̱nyare̱‑ɔ. \v 18 Ɔko̱ i de kanyiase̱ŋ, ɔ taare̱ a o nu kabo̱ amo̱ akyo̱rɛɛgyii‑o kaase̱, a le̱e̱ fe̱yɛ a ye̱re̱ bo̱ sa nyiŋkpasɛ ke̱nyare̱ ne̱e̱. Akyo̱rɛɛgyii amo̱ e̱ gye̱ alafa asiye na adusiye na asiye (666). \c 14 \s1 Kasanne̱gyii‑o na mò̱ anare̱bɛɛpo̱ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a ŋu kasanne̱gyii‑o ye̱re̱ Siyɔŋ ke̱be̱e̱‑ɔ se̱. Mò̱ aa anyare̱ ŋkpe̱ŋ ke̱lafa na aduna na ana (144,000) ne̱ baa kyo̱rɛɛ mò̱ aa mò̱ se̱ anyare̱ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ se̱‑ɔ e̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ. \v 2 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a su le̱e̱ so̱so̱ fe̱yɛ awuriwuri‑o, bɛɛɛ fe̱yɛ bware̱ a su‑ro gburi gburi‑o. Bo̱re̱ amo̱ a be̱e̱ su ne̱e̱ fe̱yɛ kwaŋgyi adapo̱ ko̱ a da ikwaŋgyi ba soori‑o. \v 3 Ne̱ anyare̱ ŋkpe̱ŋ ke̱lafa na aduna na ana amo̱ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ na mbo̱ nna‑ɔ na abre̱sɛ‑ɔ akatɔ‑rɔ ba waa kiliŋ po̱pwɛɛ ko̱ ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ bo̱‑rɔ ne̱ ɔ taare̱ a o suye‑o, amɔ anyare̱ ŋkpe̱ŋ ke̱lafa na aduna na ana amo̱ ne̱ kasanne̱gyii‑o a mo̱rɔwe̱ bamo̱ le̱e̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ‑rɔ‑ɔ wo̱re̱. \v 4 Bamo̱ a gye̱ anyare̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ nyi akye̱e̱‑ɔ se̱‑ɔ, bamo̱ mfaanɛɛ‑ɔ e̱ gye̱ ne̱ bo̱ gya kasanne̱gyii‑o se̱ to̱ŋ ke̱maa ne̱ ɔ yɔ‑ɔ. Bamo̱ ne̱ ɔɔ gye̱ ŋkpɛɛ mo̱rɔwe̱, ne̱ ɔɔ taa bamo̱ bo̱ waa Wuribware̱ na mò̱ fɔŋfɔŋ ke̱sare̱e̱‑rɔ‑ɔ ne̱e̱. \v 5 Bo̱ mo̱ŋ tɛɛ ba aye̱ba kake ŋko̱ se̱. Ne̱ bo̱ be̱e̱ bo̱ mo̱ŋ de ke̱bɔye̱ ko̱. \s1 Wuribware̱ mbɔɔ nsa ko̱ \p \v 6 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ ŋu Wuribware̱ kabɔɔ ko̱, na o fuwi afwii‑ro, ne̱ baa suŋ mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa bo̱ le̱e̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ se̱ gywii ase̱sɛ ne̱ baa le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ na maŋ ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa‑ɔ. \v 7 Ne̱ ɔɔ faa‑rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱nꞌ bu Wuribware̱, na mo̱nꞌ kyo̱rɔ mò̱ ke̱dabe̱‑ɔ, \q2 a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ a fo̱ fe̱yɛ o gyi se̱sɛ dimaadi ase̱ŋ. \q1 Mo̱nꞌ suŋ mò̱ ne̱ ɔɔ twe̱e̱ so̱so̱ na kaase̱ \q2 na ɔpo̱o̱ na e̱bo̱ŋ‑nɔ nkyu‑o.” \b \p \v 8 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ nyɔse̱po̱ a gya kabɔɔ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ se̱, na ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Baa kpuri opurimakye̱e̱ dabe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Babilɔŋ‑ɔ. Mò̱ ya sa ne̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ, na bo̱ mo̱ŋ taare̱ kine mò̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔtabwe̱e̱po̱ maa taare̱ a o kine nta‑ɔ.” \p \v 9 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ sase̱po̱ a gya kabɔɔ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ na kanyɔse̱po̱‑ɔ se̱, na ɔ tɔwe̱ keŋkeŋ fe̱yɛ, “A waa le̱ŋ a sa ɔke̱maa ne̱ o suŋ mpase̱ wuye‑o na ke̱fo̱re̱ serisɛ ne̱ kaa le̱e̱ mò̱‑ɔ, na mò̱ ne̱ baa kyaŋ kabo̱‑ɔ kakyane̱e̱‑ɔ bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ kasɛkpe̱e̱nɔ bɛɛɛ mò̱ kigyiselɔkwɛɛ‑rɔ se̱‑ɔ. \v 10 Wuribware̱ duŋ a fwii bamo̱ se̱, ne̱ o gyiiri bamo̱ ke̱se̱bɔ. A du ne̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ a se̱sɛ‑ɔ a nuu nta le̱ŋle̱ŋsɛ‑ɔ. Ane̱ŋ a nta‑ɔ e̱ waa preepree mò̱ kame‑ro. Ba ba kafirewuta a bo̱ de̱e̱ bo̱ kywɛɛ bamo̱, na ka ma duŋ, Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ na kasanne̱gyii‑o akatɔ‑rɔ, na bo̱ gyi awo̱re̱fɔɔ bwe̱e̱tɔ. \v 11 De̱e̱kpa amo̱ ne̱ ɔ kywɛɛ bamo̱‑ɔ e̱bɔɔre̱e̱ e̱ yɔ so̱so̱, na e̱ maa yɔwe̱ kake ŋko̱ se̱ daa. Ɔke̱maa ne̱ o suŋ kabo̱‑ɔ na ke̱tɔ serisɛ ne̱ kaa le̱e̱ mò̱‑ɔ, bɛɛɛ ɔke̱maa ne̱ baa kyaŋ kabo̱‑ɔ kakyane̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ se̱‑ɔ maa nya mò̱ e̱ye̱e̱ a ɔ le̱e̱ de̱e̱kpa‑ɔ‑rɔ kanye na mpase̱ pɛɛɛ.” \p \v 12 Amo̱‑ɔ se̱‑ɔ, Wuribware̱ ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ bo̱ gya mò̱ mbraa se̱‑ɔ, ne̱ ba kya se̱ ba kɔɔre̱ Yeesuu ba gyi‑o, ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ bo̱ nyite gyi awo̱re̱fɔɔ. \p \v 13 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ so̱so̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \m “Kyo̱rɛɛ fe̱yɛ, \q1 ‘Bamo̱ ne̱ ba wu le̱e̱ mbe̱yɔmɔ bo̱ yɔ, na bo̱ mo̱ŋ yɔwe̱ \q2 ane̱ nyaŋpe̱ Yeesuu si ke̱gya‑ɔ e̱ nya ŋyure.’ ” \b \m Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, \b \q1 “Kase̱ŋtiŋ ne̱e̱. Bamo̱ asuŋ keŋkeŋ ne̱ baa waa‑ɔ se̱‑ɔ, \q2 ba nya amo̱ kukyure kɔne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ \q2 Wuribware̱ i nyiŋŋi asuŋ timaa ne̱ baa waa‑ɔ se̱.” \s1 Swe̱e̱re̱ se̱ adɔɔrɔtɔ ke̱kpa \p \v 14 Ne̱ mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a ŋu ko̱wo̱re̱ fufuri. Ɔko̱ te ko̱wo̱re̱‑ɔ se̱, na o du fe̱yɛ ane̱ dimaadi‑o,\f * \fr 14:14 \ft Daniyɛl 7.13. \f* na o buŋ atanne̱ pipee kuwurepa, na o de loogyi yayasɛ ko̱ mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ. \v 15 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa so̱so̱ mfe̱ŋ, ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mò̱ ne̱ o te ko̱wo̱re̱‑ɔ se̱‑ɔ fe̱yɛ, “Taa fo̱ loogyi‑o bo̱ te̱ŋŋe̱ fo̱ adɔɔrɔtɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ adɔɔrɔtɔ‑ɔ ke̱kpabe̱e̱ a fo̱, ne̱ swe̱e̱re̱ se̱ a atɔ‑ɔ pɛɛɛ mɔ a pee, ne̱ aa fo̱ fe̱yɛ fo̱ kpa amo̱.” \v 16 Mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ mò̱ ne̱ o te ko̱wo̱re̱‑ɔ se̱‑ɔ a teyi mò̱ loogyi‑o bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱, ne̱ ɔɔ te̱ŋŋe̱ mò̱ se̱ a atɔ‑ɔ pɛɛɛ. \p \v 17 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ ŋu Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa mfe̱ŋ, na mò̱‑ɔ mɔ de loogyi yayasɛ ane̱ŋ dɛɛ. \v 18 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ ne̱ mò̱‑ɔ mɔ mò̱ e̱ de̱e̱re̱ lɔŋŋɔkpa a de̱e̱kpa‑ɔ se̱‑ɔ a le̱e̱ lɔŋŋɔkpa‑ɔ ase̱ ba, ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Wuribware̱ kabɔɔ ne̱ o de loogyi yayasɛ‑ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba fo̱ loogyi‑o bo̱ tee kaye̱‑rɔ a bobe ayii agyi‑o, a le̱e̱ fe̱yɛ aa pee.”\f * \fr 14:18 \ft Isaya 63.3; Yo̱wɛl 3.13. \f* \v 19 Amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a teyi mò̱ ke̱sare̱e̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱, ne̱ oo tee bobe agyi‑o, ne̱ ɔɔ twe̱e̱ amo̱ waa ke̱maŋtaŋ dabe̱ ne̱ ke̱ bo̱ Yɛro̱salɛm nlaŋbɛɛ‑ɔ‑rɔ, na Wuribware̱ nya sa a bo̱ kyikye amo̱ se̱, na ke̱tɔ kaapo̱ fe̱yɛ mò̱ duŋ a fwii abɔye̱waapo̱ se̱. \v 20 Amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ baa kyikye kyikye bobe agyi amo̱ se̱ ke̱maŋtaŋ dabe̱‑ɔ‑rɔ, ne̱ mbo̱gya a le̱e̱ bwe̱e̱tɔ bo̱ waa fe̱yɛ kufwiiri‑o, ne̱ ke̱mo̱ e̱swe̱e̱ a fo̱ e̱maye̱re̱ alafa anyɔ, ne̱ ke̱mo̱ keŋ i mwiire se̱sɛ so̱swe̱e̱ ke̱maa mɔ. \c 15 \s1 Ane̱ŋ ne̱ ase̱ŋ asunoo ne̱ a gye̱ kɛɛ‑ɔ a le̱e̱ a waa‑ɔ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu afutɔ dabe̱ dabe̱ ko̱ so̱so̱ ne̱ a kyɔ, ne̱ a kpe̱ŋ e̱ye̱e̱‑ɔ. Wuribware̱ mbɔɔ nsunoo ne̱ ɔke̱maa de ase̱ŋ ko̱ŋko̱‑ɔ ye̱re̱. Amo̱ e̱ gye̱ lalalo̱we̱ lee‑o, a le̱e̱ fe̱yɛ amo̱ ya lo̱we̱, Wuribware̱ kaduŋfwii e̱ lo̱we̱. \v 2 Ne̱ mo̱ a ŋu ke̱tɔ ne̱ ku du fe̱yɛ ɔpo̱o̱, ne̱ ɔ da diŋŋ, ne̱ ɔ to̱re̱ se̱ fe̱yɛ diki‑o, na ɔ kywɛɛ fe̱yɛ de̱e̱kpa‑ɔ. Ase̱sɛ ko̱ ye̱re̱ ɔpo̱o̱ amo̱ kɛɛ. Mo̱ a ŋu fe̱yɛ bo̱ gye̱ bamo̱ ne̱ baa kine kusuŋ mpase̱ wuye‑o na mò̱ ke̱tɔ serisɛ ne̱ kaa le̱e̱ mò̱‑ɔ, ne̱ baa kine fe̱yɛ bo̱ kyaŋ mò̱ ke̱nyare̱ kakyane̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ se̱‑ɔ. Ne̱ bo̱ ye̱re̱ bo̱ de ikwaŋgyi ne̱ Wuribware̱ a sa bamo̱‑ɔ. \v 3 Ne̱ ba waa kiliŋ ne̱ ku du fe̱yɛ kiliŋ ne̱ Wuribware̱ ke̱yaafɔre̱ Mosis a waa bo̱ kye Igyipiti awuye‑o.\f * \fr 15:3 \ft Mbraa ke̱be̱e̱sa 32.1-43. \f* Ke̱ gye̱ kiliŋ ne̱ kasanne̱gyii‑o a sa bamo̱‑ɔ, ne̱ ba waa. Ba waa ne̱e̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱, \q2 ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ fo̱ kyɔ, ne̱ fo̱ awaasɛ e̱ kpe̱ŋ e̱ye̱e̱‑ɔ. \q1 E̱maŋ e̱maŋ pɛɛɛ Owure, \q2 ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ fo̱ e̱kpa bware, ne̱ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ‑o. \q1 \v 4 Wuribware̱, nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔ maa se̱re̱ fo̱, \q2 ne̱ o kine ko̱kyo̱rɔ fo̱ bo̱ le̱e̱ ke̱dabe̱ ne̱ fo̱ de‑o si? \q1 Fo̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ɔkpe̱yaa, \q2 a le̱e̱ fe̱yɛ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ e̱ ba \q1 a bo̱ bo̱ kpuni aŋurii fo̱ ayaa‑rɔ, \q2 na bo̱ suŋ fo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ baa ŋu \q2 fe̱yɛ fo̱ awaasɛ gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱.” \b \p \v 5 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑ɔ ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ suŋkpa ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ. Ne̱ ke̱kyaŋ ne̱ e̱taŋ a ke̱dakaa‑ɔ ye̱re̱‑rɔ‑ɔ a taye̱.\f * \fr 15:5 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 25.10-22; 26.1-35. \f* \v 6 Ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ nsunoo ne̱ bo̱ de ase̱ŋ asunoo‑o a le̱e̱ suŋkpa‑ɔ‑rɔ, na bo̱ buŋ kyefuri e̱kaare̱ pare̱pare̱pare̱ ne̱ e̱ to̱re̱ se̱‑ɔ, ne̱ baa ba atanne̱ pipee e̱ke̱re̱se̱sɛ bo̱ te̱ŋ te̱ŋ akaŋ se̱. \v 7 Ne̱ mbo̱ nna‑ɔ‑rɔ ɔko̱ a sa Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ ɔke̱maa atanne̱ pipee kakyaŋse̱gyii. Nkyaŋse̱gyii‑o kake̱maa, nta preepreesɛ ya bo̱rɔ, ne̱ ŋ ye̱re̱ bo̱ sa Wuribware̱ ne̱ ɔ maa wu daa‑ɔ kaduŋfwii. \v 8 Ne̱ Wuribware̱ ke̱dabe̱ na ke̱yaale̱ŋ a sa ne̱ e̱bɔɔre̱e̱ a bo̱rɔ mò̱ suŋkpa‑ɔ, na ɔko̱ mo̱ŋ taare̱ lweero mfe̱ŋ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ mbɔɔ nsunoo‑o a baa ase̱ŋ asunoo‑o lalalo̱we̱ pwɛɛ‑ɔ.\f * \fr 15:8 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 40.34-35; 1 Awure 8.10. \f* \c 16 \s1 Ke̱tɔ ne̱ kaa waa saŋ ne̱ Wuribware̱ mbɔɔ nsunoo‑o a twiiri nta preepreesɛ‑ɔ le̱e̱ nkyaŋse̱gyii‑o‑ro‑o \p \v 1 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ‑rɔ ɔ sa se̱ŋsa o gywii Wuribware̱ mbɔɔ nsunoo‑o fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ya twiiri nta preepreesɛ ne̱ ŋ ye̱re̱ bo̱ sa Wuribware̱ a kaduŋfwii‑o, ne̱ m bo̱ nkyaŋse̱gyii isunoo‑o‑ro‑o we̱e̱ swe̱e̱re̱ se̱.” \p \v 2 Ne̱ kabɔɔ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ a ya twiiri mò̱ lee‑o we̱e̱ swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ e̱lɔ dabe̱ gyagyasɛ a te̱ŋŋe̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ de mpase̱ wuye‑o ke̱nyare̱ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ se̱ bɛɛɛ bamo̱ agyiselɔkwɛɛ‑rɔ‑ɔ, ne̱ ba suŋ ke̱tɔ serisɛ ne̱ kaa le̱e̱ mpase̱ wuye‑o. \p \v 3 Ne̱ kabɔɔ nyɔse̱po̱‑ɔ a twiiri mò̱ lee‑o we̱e̱ ɔpo̱o̱ se̱. Ne̱ nkyu a kii fe̱yɛ mbo̱gya kuri‑o. Ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ bo̱ nkyu‑o‑ro‑o a wu. \p \v 4 Ne̱ kabɔɔ sase̱po̱‑ɔ a twiiri mò̱ lee‑o we̱e̱ e̱bo̱ŋ na atiribu pɛɛɛ‑rɔ, ne̱ amo̱‑rɔ nkyu‑o pɛɛɛ a kii mbo̱gya. \v 5 Ne̱ mo̱ a nu Wuribware̱ kabɔɔ ne̱ ɔ de̱e̱re̱ nkyu pɛɛɛ se̱‑ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Fo̱ a gyi ase̱sɛ ase̱ŋ kpa se̱, \q1 fo̱ ne̱ fo̱ gye̱ Bɔye̱-ko̱-mo̱ŋ‑te-mò̱‑se̱-Bware̱‑ɔ, \q2 ne̱ fo̱ a kye̱na le̱e̱ hare̱e̱ de̱daa‑ɔ. \q1 \v 6 A le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ ya sa ne̱ Wuribware̱ ase̱sɛ \q2 na mò̱ akyaamɛɛ mbo̱gya a twiiri we̱e̱. \q1 Amo̱se̱ se̱‑ɔ fo̱ a sa bamo̱ mbo̱gya fe̱yɛ bo̱ nuu. \q2 Amo̱ ne̱ a bware fe̱yɛ bo̱ sa bamo̱‑ɔ dɛɛ ne̱ baa nya‑ɔ.” \b \p \v 7 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ lɔŋŋɔkpa‑ɔ fe̱yɛ, \b \q1 “Ɛhɛɛɛŋ, Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱! \q2 Fo̱ ase̱ŋ kigyi bu ase̱sɛ ke̱pɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ!” \b \p \v 8 Ne̱ kabɔɔ nase̱po̱‑ɔ a twiiri mò̱ lee‑o we̱e̱ kyɔwe̱ se̱, ne̱ baa sa kyɔwe̱ kpa fe̱yɛ mò̱ agyabreŋ na kipeŋpeŋ kywɛɛ ase̱sɛ. \v 9 Ne̱ kyɔwe̱ kipeŋpeŋ a kywɛɛ bamo̱. Ne̱ baa da Wuribware̱ yii, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ o de ase̱ŋ mɔ se̱ ke̱yaale̱ŋ. Amaa bo̱ mo̱ŋ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na bo̱ kyo̱rɔ Wuribware̱ a ke̱dabe̱‑ɔ. \p \v 10 Ne̱ kabɔɔ nuuse̱po̱‑ɔ a twiiri mò̱ lee‑o we̱e̱ mpase̱ wuye a kawuregya‑ɔ se̱. Ne̱ kibugyii a da mò̱ swe̱e̱re̱‑ɔ se̱, ne̱ ase̱sɛ a duŋwi bamo̱ nnɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ a bo̱ bamo̱ gya‑ɔ se̱. \v 11 Ne̱ baa da Wuribware̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ yii bo̱ le̱e̱ bamo̱ e̱lɔ na ane̱ŋ ne̱ bamo̱ ŋyo̱wɔre̱ bo̱ bamo̱ gya‑ɔ se̱. Amaa bo̱ mo̱ŋ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱kpa bɔye̱ ne̱ bo̱ gya se̱‑ɔ se̱. \p \v 12 Ne̱ kabɔɔ siyese̱po̱‑ɔ a twiiri mò̱ lee‑o we̱e̱ Yufraatis bo̱ŋ‑ɔ se̱. Ne̱ bo̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ a wo̱re̱‑rɔ fo̱ŋfo̱ŋfo̱ŋ, na awure ne̱ ba le̱e̱ kyɔwe̱ le̱e̱kpa a ke̱be̱gya‑ɔ nya nya kpa bo̱rɔ‑rɔ kyo̱ŋ. \v 13 Ne̱ mo̱ a ŋu ibrisi e̱sa ko̱ ne̱ i du fe̱yɛ apre̱m‑ɔ, ne̱ e̱mo̱ ɔke̱maa a le̱e̱ daŋkyam‑ɔ kanɔ‑rɔ na mpase̱ wuye‑o kanɔ‑rɔ, na ɔko̱ ne̱ ɔ ba aye̱ba fe̱yɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱ ne̱e̱‑ɔ kanɔ‑rɔ. \v 14 Ane̱ŋ a ibrisi mɔ mo̱ŋ bo̱ daŋ pɛɛɛ, amaa e̱e̱ taare̱ a e̱ waa atɔ ne̱ a kpe̱ŋ e̱ye̱e̱, ne̱ a sa a kufu nya ase̱sɛ‑ɔ. Ne̱ ibrisi amo̱ e̱ kaa e̱ yɔ kaye̱‑rɔ awure‑o pɛɛɛ ase̱, na e̱ kpɔwe̱ bamo̱ bo̱ gyaŋŋe̱ a bo̱ waa siraa gywii kake dabe̱ ne̱ bamo̱ aa Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱ e̱ kɔ ke̱naa‑ɔ. \p \v 15 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ laatɔ a mo̱nꞌ nu! Mo̱ i fu‑ro a m ba fe̱yɛ oyu‑o! Ɔke̱maa ne̱ ɔ kra idi a ɔ kye̱na ke̱e̱ mò̱ atɔ buŋsɛ se̱, na ɔ ma nya nare̱ ke̱te̱bɔŋburoŋ na ipeere nya mò̱ lamaŋ‑nɔ‑ɔ e̱ nya ŋyure.” \p \v 16 Ne̱ ibrisi amo̱ a kpɔwe̱ awure‑o bo̱ gyaŋŋe̱ to̱ŋ ko̱ ne̱ Heebrii se̱ŋsa‑rɔ ba te̱e̱ ɛ Aamagadɔŋ‑ɔ. \p \v 17 Ne̱ kabɔɔ sunoose̱po̱‑ɔ a twiiri mò̱ lee‑o bo̱ kyo̱ŋwe̱ awo̱re̱‑rɔ. Ne̱ bo̱re̱ a su keŋkeŋ le̱e̱ kuwuregya ne̱ ke̱ ye̱re̱ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ fe̱yɛ, “Ke̱tɔ a lo̱we̱!” \v 18 Ne̱ e̱lɛɛlɛɛ a gyi me̱lɛɛ me̱lɛɛ me̱lɛɛ, ne̱ bware̱ a su‑ro gburi gburi gburi, ne̱ swe̱e̱re̱ a le̱ŋkpaŋ kpuŋ kpuŋ kpuŋ. Le̱e̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱ se̱sɛ‑ɔ, swe̱e̱re̱ ke̱le̱ŋkpaŋ ko̱ mo̱ŋ tɛɛ le̱ŋkpaŋ na ko̱ kyɔ ane̱ŋ a swe̱e̱re̱ ke̱le̱ŋkpaŋ‑ɔ. \v 19 Ne̱ maŋ dabe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Babilɔŋ‑ɔ a ke‑ro ntuŋ nsa, ne̱ kaye̱‑rɔ a e̱maŋ‑ɔ pɛɛɛ a nye̱ra. Wuribware̱ a nyiŋŋi Babilɔŋ na mò̱ e̱kpa bɔye̱ ne̱ ɔɔ gya se̱‑ɔ se̱, ne̱ ɔɔ sa ne̱ oo nuu nta preepreesɛ ne̱ ŋ ye̱re̱ bo̱ sa mò̱, Wuribware̱, kaduŋfwii‑o. \v 20 Ne̱ ikwii pɛɛɛ yii, ne̱ abe̱e̱ pɛɛɛ a ŋaa. \v 21 Ne̱ anyiŋkpe̱ŋkyukuriigyi dabe̱ dabe̱ ko̱ ne̱ amo̱ dwii kyɔ afo̱re̱ dabe̱ dabe̱‑ɔ a le̱e̱ so̱so̱ bo̱ le̱e̱ da ase̱sɛ se̱. Ne̱ baa da Wuribware̱ yii, a le̱e̱ fe̱yɛ anyiŋkpe̱ŋkyukuriigyi a ba bwe̱e̱tɔ, ne̱ aa waa bamo̱ kufu. \c 17 \s1 Opurimakye̱e̱ dabe̱ ko̱‑ɔ \p \v 1 Ne̱ Wuribware̱ mbɔɔ nsunoo ne̱ bo̱ de nkyaŋse̱gyii‑o‑ro ɔko̱ a ba mo̱ ase̱ bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba, na ŋ kaapo̱ fo̱ ane̱ŋ ne̱ ba gyiiri opurimakye̱e̱ dabe̱‑ɔ ke̱se̱bɔ‑ɔ. Opurimakye̱e̱‑ɔ ye̱re̱ bo̱ sa maŋ dabe̱ ko̱ ne̱ baa pwɛɛ bo̱ me̱raa e̱bo̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ. \v 2 Mò̱ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ mò̱ aa kaye̱ mɔ‑rɔ a awure‑o maa se̱ ba waa kakye̱e̱kpa‑ɔ. Kaye̱ mɔ‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ e̱ kpa mò̱ bwe̱e̱tɔ, ne̱ bo̱ maa taare̱ a bo̱ kine mò̱, fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔtabwe̱e̱po̱ maa taare̱ a o kine nta kunuu‑o.” \p \v 3 Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a ywe̱e̱ mo̱ se̱, ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a so̱rɔ mo̱ yaa kimukee‑ro, mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a ŋu ɔkye̱e̱ ko̱ te kabo̱ pipee ko̱ ne̱ baa kyo̱rɛɛ anyare̱ bɔye̱ ne̱ a saare̱ Wuribware̱‑ɔ bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ se̱‑ɔ se̱. Kabo̱ amo̱ de aŋu asunoo na akyɔre̱ kudu. \v 4 Ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ buŋ atɔ pipee na atanne̱ pipee mpini na agyito to̱re̱se̱sɛ. Ne̱ akukye‑ro ntaŋgyii dame̱naŋsɛ to̱re̱se̱sɛ maa mò̱ atɔ buŋsɛ pɛɛɛ se̱. Ne̱ o de atanne̱ pipee ko̱to̱re̱nkyu mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ. Atɔ bɔye̱ ke̱maa te‑ro, ne̱ a ye̱re̱ bo̱ sa kanyare̱kpa ne̱ ɔɔ waa‑ɔ. \v 5 Ne̱ baa kyo̱rɛɛ ke̱nyare̱ ko̱ ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ nyi ke̱mo̱ kaase̱‑ɔ bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ kasɛkpe̱e̱nɔ se̱, fe̱yɛ, “Babilɔŋ maŋ dabe̱‑ɔ, apurimakye̱e̱ na kaye̱ mɔ‑rɔ a atɔ ne̱ a de iyisi‑o pɛɛɛ bamo̱ nyi.” \v 6 Ne̱ mo̱ a ŋu fe̱yɛ ɔkye̱e̱ amo̱ a nuu nta bwe̱e̱. Nta ne̱ oo nuu‑o gye̱ Wuribware̱ ase̱sɛ ne̱ baa mɔɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ bo̱ mo̱ŋ kine ke̱gya Yeesuu si‑o si a mbo̱gya‑ɔ. Mo̱ a ŋu mò̱‑ɔ, ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ mo̱ bwe̱e̱tɔ. \p \v 7 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a bise mo̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ se̱ ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ fo̱?” Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ e̱ tɔwe̱ ɔkye̱e̱‑ɔ na kabo̱ ne̱ ɔ so̱ ɔkye̱e̱‑ɔ, kabo̱ ne̱ o de aŋu asunoo na akyɔre̱ kudu‑o, akwe̱e̱rɔse̱ŋ a n gywii fo̱. \v 8 Kabo̱ amo̱ ne̱ fo̱ ke̱e̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ, nsaŋ‑ɔ baa ŋu kamo̱, ne̱ mbe̱yɔmɔ fe̱raa kaa wu, amaa ka le̱e̱ ke̱maŋtaŋ loorisɛ‑ɔ‑rɔ, na a maa kyee ba mɔɔ kamo̱. Ase̱sɛ ne̱ bo̱ te kaye̱ mɔ‑rɔ, ne̱ Wuribware̱ mo̱ŋ kyo̱rɛɛ bamo̱ anyare̱ bo̱ waa ase̱sɛ ne̱ bo̱ de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ hare̱e̱ pwɛɛ ne̱ ɔɔ dɛɛ twe̱e̱ kaye̱‑ɔ, bamo̱ ya ŋu kabo̱ na ka le̱e̱ ke̱maŋtaŋ‑ɔ‑rɔ, e̱ye̱e̱ e̱ kpe̱ŋ bamo̱ pɛɛɛ. A le̱e̱ fe̱yɛ kabo̱‑ɔ dɛɛ ka bo̱‑rɔ, ne̱ mbe̱yɔmɔ fe̱raa kaa wu, amaa ka be̱e̱ ka ba ŋkpa‑rɔ. \p \v 9 Fo̱ i nyi ase̱ŋ, fo̱ i nu atɔ mɔ kaase̱. Aŋu asunoo‑o ye̱re̱ bo̱ sa abe̱e̱ asunoo ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ te si‑o ne̱e̱. Ne̱ aŋu asunoo‑o be̱e̱ a ye̱re̱ bo̱ sa awure asunoo‑o. \v 10 Awure asunoo‑o‑ro anuu a kpuri, ne̱ ɔko̱ŋko̱ saŋ o gyi kuwure, ne̱ ɔko̱ ne̱ ɔɔ saŋ‑ɔ mo̱ŋ tɛɛ ba. Mò̱ ya ba, o gyi kuwure kafo̱ŋfwe̱e̱ ne̱e̱. \v 11 Ne̱ kabo̱ ne̱ ka dɛɛ ka bo̱‑rɔ, ne̱ mbe̱yɔmɔ fe̱raa kaa wu‑o, ye̱re̱ bo̱ sa owure buruwase̱po̱‑ɔ. Ne̱ ɔ gya asunoose̱po̱‑ɔ se̱, ne̱ ke̱tɔ ya waa kafwe̱e̱, o wu kpuri. \p \v 12 Akyɔre̱ kudu ne̱ fo̱ a ŋu‑o ye̱re̱ bo̱ sa awure kudu ne̱ bo̱ mo̱ŋ tɛɛ le̱e̱ gyi kuwure‑o, amaa bo̱ saŋ ba sa bamo̱ ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ bo̱ gyi kuwure kabo̱ amo̱ ase̱ dɔŋhwe̱re̱e̱ ko̱ŋko̱. \v 13 Awure kudu mɔ pɛɛɛ de mfɛɛre̱ ko̱ŋko̱ ne̱e̱. Bamo̱ ke̱yaale̱ŋ ne̱ baa nya‑ɔ pɛɛɛ, ba taa a bo̱ bo̱ sa kabo̱‑ɔ ne̱e̱. \v 14 Ne̱ bamo̱ aa kasanne̱gyii‑o e̱ kɔ ke̱naa. Amaa kasanne̱gyii‑o na ase̱sɛ ne̱ ɔɔ te̱e̱, ne̱ oo lee bamo̱, ne̱ bo̱ gya mò̱ se̱ kase̱ŋtiŋ‑o e̱ kɔ a bo̱ gyi bamo̱ se̱. A le̱e̱ fe̱yɛ kasanne̱gyii‑o e̱ gye̱ anyaŋpe̱‑rɔ nyaŋpe̱ na awure‑ro owure.” \p \v 15 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a be̱e̱ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “E̱bo̱ŋ ne̱ fo̱ a ŋu, ne̱ opurimakye̱e̱‑ɔ te e̱mo̱ kɛɛ‑ɔ ye̱re̱ bo̱ sa ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ ne̱ baa le̱e̱ kasuro ke̱maa‑rɔ na kade̱ ke̱maa se̱, ne̱ ba sa e̱se̱ŋsa ke̱maa‑ɔ. \v 16 Akyɔre̱ kudu ne̱ fo̱ a ŋu‑o na kabo̱‑ɔ i kisi opurimakye̱e̱‑ɔ. Ba buŋŋi mò̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ o de‑o, na bo̱ yɔwe̱ mò̱ ke̱te̱bɔŋburoŋ bo̱ nare̱, na bo̱ wo̱ mò̱, na ŋkee bo̱ kywɛɛ mò̱ to̱ŋ ke̱maa ne̱ aa saŋ‑ɔ de̱e̱kpa‑rɔ. \v 17 A le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a sa ne̱ baa tii abɛɛ se̱, na bo̱ waa ke̱mo̱ ne̱ ɔ kpa‑ɔ, na bo̱ taa bamo̱ ke̱yaale̱ŋ‑ɔ sa kabo̱‑ɔ, na ɔ bo̱ gyi kuwure bo̱ fo̱ saŋ ne̱ ase̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱‑ɔ a waa kase̱ŋtiŋ‑o. \v 18 Opurimakye̱e̱ ne̱ fo̱ a ŋu‑o ye̱re̱ bo̱ sa maŋ dabe̱ ne̱ mò̱ owure i gyi kaye̱ mɔ‑rɔ awure awure pɛɛɛ mɔ se̱ kuwure‑o ne̱e̱.”\f * \fr 17:18 \ft Daniyɛl 7.19-25. \f* \c 18 \s1 Ane̱ŋ ne̱ Babilɔŋ maŋ a kpuri‑o \p \v 1 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑ɔ, ne̱ mo̱ a be̱e̱ ŋu Wuribware̱ kabɔɔ ko̱, na ɔɔ le̱e̱ so̱so̱ ɔ ba. O de ke̱yaale̱ŋ bwe̱e̱tɔ ke̱tɔ ke̱maa se̱. Ne̱ ane̱ŋ ne̱ ɔ to̱re̱ se̱ bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ‑ɔ se̱‑ɔ, ɔɔ sa ne̱ swe̱e̱re̱ se̱ pɛɛɛ a laŋŋe̱‑rɔ. \v 2 Ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, \b \q1 “Oo kpuri. Babilɔŋ maŋ dabe̱ a kpuri ooo. \q2 Mbe̱yɔmɔ fe̱raa, oo kii ke̱taakpaŋ \q1 ne̱ ibrisi na ntimani naa‑rɔ‑ɔ, \q2 mfe̱ŋ ne̱ mbo̱gyii ne̱ ba kisi bamo̱ ko̱wo̱‑ɔ bo̱.\f * \fr 18:2 \ft Isaya 13.21-22; Yɛrɛme̱ya 50.39. \f* \q1 \v 3 A le̱e̱ fe̱yɛ kaye̱‑rɔ nde̱ se̱ awuye pɛɛɛ \q2 a nuu opurimakye̱e̱ a nta‑ɔ. \q1 Mò̱ nta amo̱ a sa ne̱ kaye̱‑rɔ awure pɛɛɛ \q2 a kpa mò̱ bwe̱e̱tɔ. \q1 Ne̱ bamo̱ aa mò̱ a di, \q2 ne̱ baa waa kakye̱e̱kpa. \q1 Ne̱ mò̱ tɔkpa ne̱ ɔ mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ \q2 a sa ne̱ kaye̱‑rɔ ayawo̱gyipo̱ a nya bamo̱ e̱ye̱e̱.” \b \m \v 4 Ne̱ mo̱ a be̱e̱ nu bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ so̱so̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱ ase̱sɛ eee, mo̱nꞌ le̱e̱ ba ooo, mo̱nꞌ le̱e̱ mò̱ ase̱ ba, \q2 na mo̱ne̱ ma nya waa mò̱ e̱bɔye̱‑ɔ e̱ko̱.\f * \fr 18:4 \ft Isaya 52.11. \f* \q1 Mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ le̱e̱ mò̱ ase̱, ke̱se̱bɔgyiiri \q2 ne̱ Wuribware̱ e̱ sa mò̱‑ɔ e̱ kyaŋŋaa mo̱ne̱ eee. \q1 \v 5 A le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ e̱bɔye̱ da e̱ dɔŋ abɛɛ se̱, \q2 fe̱yɛ le̱e̱ mfe̱e̱ ya bo̱ fo̱ so̱so̱‑ɔ. \q1 Ne̱ Wuribware̱ be̱e̱ o nyiŋŋi mò̱ e̱kpa bɔye̱ \q2 ne̱ ɔɔ gya se̱‑ɔ se̱. \q1 \v 6 Mo̱nꞌ waa mò̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ waa mo̱ne̱‑ɔ dɛɛ. \q2 Mo̱nꞌ waa iluwi e̱nyɔ bo̱ teere ane̱ŋ ne̱ ɔɔ waa mo̱ne̱‑ɔ. \q1 Mo̱nꞌ taa nta ne̱ n du preepree \q2 iluwi e̱nyɔ n kyo̱ŋ mmo̱ \q1 ne̱ ɔɔ sa mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ a nuu‑o. \q2 Mo̱nꞌ sa mò̱ na o nuu. \q1 \v 7 Mo̱nꞌ sa a o ŋu ase̱ŋ ne̱ a kyɔ ke̱dabe̱ \q2 fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ dɛɛ bu mò̱ e̱ye̱e̱ ke̱dabe̱‑ɔ. \q1 Na mo̱nꞌ waa mò̱ bo̱ro̱kɔɔne̱ ne̱ ɔ ta fe̱yɛ \q2 kɔne̱ ne̱ ɔɔ dɛɛ gyi‑o. \q1 A le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ e̱ye̱e̱ saŋ amo̱ fe̱yɛ, \q2 ‘Mo̱nꞌ ke̱e̱ mo̱ mfe̱e̱, mo̱, wurekye̱e̱. \q1 Ma kii kpenlekye̱e̱, na n su kale daa. \q2 Mo̱ bo̱re̱‑rɔ maa duŋwi mo̱ kake ko̱ se̱ daa.’ \q1 \v 8 Amo̱se̱‑ɔ kake ko̱ŋko̱ ne̱ ase̱ŋ e̱ to̱ mò̱. \q2 Ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ i wu, na bamo̱ ne̱ ba saŋ‑ɔ su kale, \q2 na ako̱ŋ mɔɔ bamo̱, na de̱e̱kpa kywɛɛ mò̱ e̱lɔŋ, \q1 a le̱e̱ fe̱yɛ Nyaŋpe̱ Wuribware̱ \q2 ɔse̱ŋgyipo̱‑ɔ de e̱le̱ŋ bwe̱e̱tɔ.” \b \p \v 9 Awure ne̱ bamo̱ aa mò̱ a di, ne̱ baa waa kakye̱e̱kpa, ne̱ baa gyi mò̱ kɔne̱‑ɔ ya ŋu de̱e̱kpa ne̱ ɔ kywɛɛ mò̱ maŋ‑ɔ e̱bɔɔre̱e̱, ba su a bo̱ sa mò̱. \v 10 Ba ye̱re̱ ke̱fɔ ke̱fɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ maa kpa a bo̱ gyi awo̱re̱fɔɔ‑ɔ ako̱. Na bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Daane̱ke̱na! Daane̱ke̱na! \q2 Babilɔŋ maŋ dabe̱ mumwii mɔ, \q2 dɔŋhwe̱re̱e̱ ko̱ŋko̱‑rɔ kpeŋ ne̱ fo̱ a kpuri!” \b \p \v 11 Na swe̱e̱re̱ se̱ a ayawo̱gyipo̱‑ɔ mɔ su mò̱ kale, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱ mo̱ŋ lɛɛ ɔ bo̱ maŋ amo̱‑rɔ, na ɔ sɔɔ bamo̱ atɔ. \v 12 Ɔko̱ mo̱ŋ lɛɛ ɔ bo̱‑rɔ ne̱ ɔ sɔɔ bamo̱ atanne̱ pipee na afufuri na abu yawo̱ le̱ŋsɛ na akukye‑ro ataŋgyi dame̱naŋsɛ na kyefuri ŋkpaŋ na awaagya ne̱ a du fe̱yɛ lɔŋkɔnkyuronkyu‑o, na amo̱ ne̱ aa pee kpɛye̱ kpɛye̱ kpɛye̱‑ɔ, na atɔ dame̱naŋsɛ yawo̱ le̱ŋsɛ ne̱ baa ba ayii ko̱ na kayo̱waa na agye̱re̱tɔ na ko̱nne̱ e̱be̱re̱ na afo̱re̱ fufuri gyorigyorisɛ bo̱ waa‑ɔ. \v 13 Na e̱fo̱nɔ na nyoŋku na kakyanne̱ na ndwii na ko̱raa e̱wo̱re̱se̱ e̱wo̱re̱se̱ na nta na mfɔ na mpu na yaabraa na e̱naate̱ na e̱sanne̱ na e̱kpaŋa na itireelaa na anya pɛɛɛ i sii, na a ma nya asɔɔpo̱. \p \v 14 Ayawo̱gyipo̱ e̱ tɔwe̱ a bo̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Atɔ timaa ne̱ fo̱ e̱ kpa‑ɔ pɛɛɛ a fo̱ fo̱ se̱. \q2 Fo̱ kapo̱tɛɛ na atɔ dame̱naŋsɛ pɛɛɛ a fo̱ fo̱ se̱. \q2 Fo̱ maa lɛɛ ŋu amo̱, daa.” \b \p \v 15 Ayawo̱gyipo̱ ne̱ baa gyi yawo̱ maŋ amo̱‑rɔ nya atanne̱ bwe̱e̱tɔ‑ɔ e̱ ye̱re̱ ke̱fɔ ke̱fɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ kufu de bamo̱ fe̱yɛ ba gyi mò̱ awo̱re̱fɔɔ‑ɔ ako̱. Na bo̱ su kale. \v 16 Na bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Daane̱ke̱na! Daane̱ke̱na! \q2 Ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ase̱ŋ a to̱ maŋ dabe̱ amo̱‑ɔ! \q1 Fo̱ ne̱ fo̱ ase̱sɛ a dɛɛ buŋ kyefuri \q2 na awaagya ne̱ a du fe̱yɛ lɔŋkɔnkyuronkyu‑o, \q2 na amo̱ ne̱ aa pee kpɛye̱ kpɛye̱ kpɛye̱‑ɔ, \q1 ne̱ baa ba atanne̱ pipee na abu dame̱naŋsɛ yawo̱ le̱ŋsɛ \q2 na akukye‑ro ataŋgyi dame̱naŋsɛ bo̱ buŋ bamo̱ e̱ye̱e̱ se̱‑ɔ. \q1 \v 17 Ne̱ dɔŋhwe̱re̱e̱ ko̱ŋko̱‑rɔ kpeŋ \q2 fo̱ kapo̱tɛɛ dabe̱ mɔ a fo̱ fo̱ se̱ pɛɛɛ!” \b \p Na ntɛɛrɛɛ pɛɛɛ ne̱ bamo̱ kusuŋ e̱ gye̱ fe̱yɛ bo̱ so̱rɔ ayawo̱gyipo̱ e̱tɔso̱rɔ e̱ko̱re̱e̱‑rɔ le̱e̱ maŋ ko̱ se̱ yaa ɔko̱ se̱‑ɔ ye̱re̱ ke̱fɔ ke̱fɔ. \v 18 Bamo̱ ya ŋu e̱bɔɔre̱e̱ a le̱e̱ de̱e̱kpa ne̱ ɔ kywɛɛ maŋ‑ɔ‑rɔ, na bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Maŋ ko̱ mo̱ŋ bo̱‑rɔ, na o du fe̱yɛ ane̱ŋ a maŋ dabe̱ mɔ.” \v 19 Na bo̱ ba asare̱e̱ bo̱ gya aŋu, na bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Daane̱ke̱na! Daane̱ke̱na! \q2 Ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ase̱ŋ dabe̱ a to̱ maŋ dabe̱ mɔ‑ɔ. \q1 Mò̱ kapo̱tɛɛ ne̱ ka kyɔ ke̱baŋse̱‑ɔ se̱, \q2 bamo̱ ne̱ bo̱ naa bo̱ de e̱ko̱re̱e̱ \q2 ba ba ba fe atɔ‑ɔ a kii atɔ awuye! \q1 Ne̱ dɔŋhwe̱re̱e̱ ko̱ŋko̱‑rɔ kpeŋ \q2 mò̱ kapo̱tɛɛ‑ɔ pɛɛɛ a fo̱ mò̱ se̱!” \b \p \v 20 Ne̱ mo̱ a nu bo̱re̱ ko̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱nꞌ sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi \q2 bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ baa kpuri mò̱‑ɔ se̱. \q1 Mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ bo̱ so̱so̱‑ɔ, Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ \q2 na mò̱ ase̱sɛ‑ɔ na Yeesuu a ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱‑ɔ \q1 na Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ, \q2 ŋ yɛ ɛɛɛ, mo̱nꞌ sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi, \q1 a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ maŋ amo̱ ase̱sɛ a waa mo̱ne̱‑ɔ se̱, \q2 ne̱ Wuribware̱ a gyiiri bamo̱ ke̱se̱bɔ.” \b \p \v 21 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ dabe̱ ko̱ a yase̱ kibu ko̱ ne̱ ke̱mo̱ ke̱dabe̱ ta fe̱yɛ ke̱bwe̱e̱ dabe̱ dabe̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ twe̱e̱ waa ɔpo̱o̱‑rɔ tukum tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱nꞌ ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ba twe̱e̱ Babilɔŋ, \q2 maŋ dabe̱ amo̱, a bo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ, \q2 na bo̱ ma lɛɛ ŋu mò̱ pɛɛɛ‑ɔ. \q1 \v 22 Bamo̱ ne̱ ba da ikwaŋgyi‑o \q2 na bamo̱ ne̱ ba fo̱re̱ mbe̱re̱‑ɔ mɔ \q1 mo̱ŋ lɛɛ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ, \q2 hare̱e̱ ba waa iliŋ. \q1 Alo̱po̱ na aseripo̱ na apwɛɛpo̱ na abwaye̱po̱ \q2 na atɔ alɔŋŋɔpo̱ mo̱ŋ lɛɛ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ, \q2 hare̱e̱ ba waa kusuŋ. \q1 Bo̱ maa lɛɛ kwɛɛ abwaye mfe̱ŋ. \q1 \v 23 Bo̱ maa lɛɛ kyaŋŋe̱ fetiri mfe̱ŋ. \q2 Bo̱ maa lɛɛ taa ko̱ko̱fɔ ko̱ mfe̱ŋ. \q1 Fo̱ ayawo̱gyipo̱‑ɔ mo̱ŋ lɛɛ bo̱ gye̱ \q2 ase̱sɛ dabe̱ kaye̱ mɔ‑rɔ. \q1 Fo̱ maa lɛɛ nya a fo̱ ba asibeŋ na aye̱ba na kanɔrɔkɔne̱ \q2 bo̱ pe̱nna kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ. \q1 \v 24 Ke̱tɔ se̱ ne̱ Wuribware̱ a gyiiri fo̱ ke̱se̱bɔ‑ɔ \q2 e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ ne̱ fo̱ a baa mò̱ akyaamɛɛ \q2 na mò̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ pɛɛɛ lowi.” \c 19 \p \v 1 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑ɔ, ne̱ mo̱ a nu e̱lawo̱ dabe̱ ko̱ fe̱yɛ lamaŋ ko̱ a fɛɛ‑rɔ le̱e̱ so̱so̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱nꞌ sa a ane̱ kyo̱rɔ Wuribware̱. \q2 Mò̱ e̱ gye̱ ane̱ ɔmo̱rɔwe̱po̱. \q1 Wuraa na ke̱yaale̱ŋ gye̱ mò̱ lee, \q2 \v 2 a le̱e̱ fe̱yɛ o gyi ase̱sɛ ase̱ŋ kpa se̱. \q1 Opurimakye̱e̱ dabe̱ amo̱ a ba mò̱ kanyare̱kpa \q2 bo̱ waa kaye̱‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ iyisi‑o si‑o, \q2 ne̱ Wuribware̱ a gyi mò̱ ase̱ŋ bu ke̱pɔ. \q1 Mò̱ a mɔɔ Wuribware̱ ayaafɔre̱ na mbre‑o si‑o, \q2 Wuribware̱ a ba do̱ŋdaa bo̱ gyiiri mò̱ ke̱se̱bɔ bo̱ teere.” \b \m \v 3 Ne̱ baa be̱e̱ fɛɛ‑rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱nꞌ kyo̱rɔ Wuribware̱. \q1 E̱bɔɔre̱e̱ ne̱ e̱e̱ le̱e̱ de̱e̱kpa \q2 ne̱ ɔ kywɛɛ maŋ dabe̱ amo̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ \q2 e̱ yɔ so̱so̱, na e̱ maa yɔwe̱ pɛɛɛ.” \b \m \v 4 Ne̱ abre̱sɛ adunyɔ na ana‑ɔ na mbo̱ nna‑ɔ a kpuni aŋurii suŋ Wuribware̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ. Ne̱ bo̱ yɛ, \b \q1 “A bware. Mo̱nꞌ sa a ane̱ kyo̱rɔ Wuribware̱.” \s1 Kasanne̱gyii a ko̱ko̱fɔ‑ɔ‑rɔ \p \v 5 Ne̱ bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ ɔko̱ ne̱ ɔ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ ase̱‑ɔ ase̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Ŋ yɛ, Wuribware̱ ayaafɔre̱ na mbre eee, \q2 mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ i bu mò̱‑ɔ, \q2 abre̱sɛ na ŋyaagyi pɛɛɛ, \q2 mo̱nꞌ ba bo̱ kyo̱rɔ ane̱ nyaŋpe̱.” \b \p \v 6 Ne̱ mo̱ a nu e̱lawo̱ ko̱ fe̱yɛ lamaŋ lee‑o, ne̱ e̱ ko̱ŋ i du fe̱yɛ awuriwuri a kyaare̱ wuuu‑o, na fe̱yɛ bware̱ a su‑ro gburi gburi gburi‑o. Ne̱ mo̱ a nu bamo̱ a fɛɛ‑rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mo̱nꞌ sa a ane̱ kyo̱rɔ Wuribware̱, \q2 Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱, \q2 a le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ nyaŋpe̱ e̱ gye̱ owure. \q1 \v 7 Mo̱nꞌ sa a a waa ane̱ kɔne̱, na ane̱ akatɔ gyi. \q2 Mo̱nꞌ sa a ane̱ kyo̱rɔ mò̱ ke̱dabe̱‑ɔ. \q1 A le̱e̱ fe̱yɛ kasanne̱gyii a ko̱ko̱fɔ‑ɔ saŋ a fo̱, \q2 ne̱ mò̱ ɔko̱fɔ‑ɔ a kyɔ waa siraa. \q1 \v 8 Ne̱ baa sa ɔko̱fɔ‑ɔ kyefuri kaare̱ dame̱naŋsɛ \q2 ne̱ o fwiiri pare̱pare̱‑ɔ fe̱yɛ o buŋ.”\f * \fr 19:8 \ft Isaya 54.5-7; Hoseya 2.19. \f* \b \p (Kyefuri kaare̱ amo̱ ye̱re̱ bo̱ sa itimaa na ke̱dame̱naŋsɛ ne̱ Wuribware̱ ase̱sɛ a waa‑ɔ.) \v 9 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Kyo̱rɛɛ amo̱‑ɔ. Bamo̱ ne̱ ba te̱e̱ bamo̱ kasanne̱gyii a ko̱ko̱fɔ‑ɔ‑rɔ‑ɔ e̱ nya ŋyure.” Ne̱ kabɔɔ‑ɔ a tɔwe̱ bo̱ tii si fe̱yɛ, “Wuribware̱ a ase̱ŋkpare̱gyi kase̱ŋtiŋ‑o ne̱e̱.” \p \v 10 Ne̱ mo̱ a kpuni aŋurii a n suŋ mò̱. Amaa ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Oo daabii, fo̱ ma waa ane̱ŋ! Ŋ gbaa n gye̱ Wuribware̱ a ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱‑ɔ na fo̱ bɛɛko̱‑ana ne̱ ba tɔwe̱ Yeesuu ase̱ŋ timaa, ne̱ bo̱ maa kiŋŋi kamɛɛ‑ɔ dɛɛ ne̱e̱. Wuribware̱ ne̱ fo̱ suŋ. A le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o ya lee Wuribware̱ ase̱ŋ bo̱ kaapo̱ mò̱ akyaamɛɛ‑ɔ, ne̱ ɔ bo̱rɔ Yeesuu si o lee ase̱ŋ amo̱ a ɔ bo̱ kaapo̱ mo̱ aa fo̱ bɛɛko̱‑ana‑ɔ.” \s1 Kpaŋa fufuri a ɔde̱e̱po̱‑ɔ ase̱ŋ \p \v 11 Ne̱ mo̱ a ŋu so̱so̱ a buŋŋi‑ro, ne̱ kpaŋa fufuri ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɔde̱e̱po̱ fe̱yɛ ‘Kase̱ŋtiŋ-wuye’ na ‘Ɔko̱ ne̱ kufu mo̱ŋ de mò̱ fe̱yɛ ɔ tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ‑o’ bo̱ mfe̱ŋ. Mò̱ i gyi ase̱sɛ ase̱ŋ, o gyi amo̱ nɛɛnɛɛ, ne̱ ɔ maa gyi ase̱ŋ ke̱kpa se̱. Ne̱ ɔ naa ke̱naa‑rɔ o gyiiri abɔye̱waapo̱ ke̱se̱bɔ. \v 12 Mò̱ akatɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ agyabreŋ‑o. Ne̱ o buŋ awurepa bwe̱e̱tɔ. Baa kyo̱rɛɛ ke̱ŋasɛnyare̱ ko̱ ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ nyi ke̱mo̱ kaase̱‑ɔ bo̱ dɔŋŋɔ mò̱ se̱, amɔ mò̱ fɔŋfɔŋ e̱ gye̱ ne̱ o nyi ke̱mo̱ kaase̱. \v 13 Ne̱ mbo̱gya a miiri mò̱ waagya ne̱ o buŋ‑o si pɛɛɛ. Ba te̱e̱ mò̱ fe̱yɛ Abware̱se̱ŋ. \v 14 Ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ anaapo̱‑ɔ pɛɛɛ buŋ buŋ kyefuri e̱kaare̱ timaa pare̱pare̱pare̱, ne̱ baa de̱e̱ e̱kpaŋa fufuri bo̱ gya mò̱ se̱. \v 15 Ne̱ ke̱paŋ yayasɛ ko̱ kuŋu ase̱ te mò̱ kanɔ‑rɔ. Ke̱paŋ amo̱ ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ kɔ gyi nde̱ se̱ awuye pɛɛɛ se̱. Na ɔ ba mò̱ kuwureyii bo̱ bwee bamo̱ e̱maŋ waa kyikpuri kyikpuri kyikpuri.\f * \fr 19:15 \ft Kiliŋ 2.9. \f* Na o kyikye Wuribware̱ ado̱ŋ se̱ mɔɔ, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ i kyikye bobe agyi si na amo̱ nkyu nya le̱e̱‑ɔ. Ane̱ŋ ne̱ ɔ waa na ɔ bo̱ kaapo̱ fe̱yɛ Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱ duŋ a fwii bamo̱ se̱ bwe̱e̱tɔ. \v 16 Ne̱ baa kyo̱rɛɛ ke̱ŋasɛnyare̱ ko̱ mò̱ waagya‑ɔ se̱ na mò̱ gyaŋ se̱ fe̱yɛ, “Awure‑ro‑owure-na-anyaŋpe̱‑rɔ-nyaŋpe̱.” \p \v 17 Ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ ye̱re̱ kyɔwe̱ se̱, ne̱ ɔɔ faa‑rɔ keŋkeŋ tɔwe̱ gywii mbo̱gyii pɛɛɛ ne̱ ba fuwi so̱so̱‑ɔ fe̱yɛ, \b \q1 “Mbo̱gyii, mo̱nꞌ bo̱ gyaŋŋe̱ eee. \q2 Mo̱nꞌ gyi ateese ne̱ Wuribware̱ a waa sa mo̱ne̱‑ɔ ooo. \q1 \v 18 Mo̱nꞌ bo̱ gyi awure na anaapo̱ abre̱sɛ na ayaale̱ŋpo̱ \q2 na e̱kpaŋa na bamo̱ ade̱e̱po̱ na ase̱sɛ pɛɛɛ, \q2 agyi na anya na abre̱sɛ na ŋyaagyi, afuniŋ.” \b \p \v 19 Ne̱ mo̱ a ŋu mpase̱ wuye‑o na kaye̱‑rɔ a awure‑o na bamo̱ anaapo̱‑ɔ a gyaŋŋe̱ a bo̱ kɔ mò̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Abware̱se̱ŋ‑ɔ na Wuribware̱ a mbɔɔ anaapo̱‑ɔ. \v 20 Ne̱ Abware̱se̱ŋ‑ɔ na Wuribware̱ a mbɔɔ anaapo̱‑ɔ a kɔ kra mpase̱ wuye‑o, mò̱ aa mò̱ anaapo̱‑ɔ. Ne̱ baa be̱e̱ kɔ kra mò̱ ne̱ ɔ yɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱‑ɔ, amaa ɔ gye̱ ɔye̱bapo̱ ne̱e̱. Ɔye̱bapo̱ mɔ ya ye̱re̱ mpase̱ wuye‑o ayaa‑rɔ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ bo̱ pe̱nna bamo̱ ne̱ baa kyaŋ kabo̱ amo̱ a kakyane̱e̱‑ɔ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ se̱‑ɔ, ne̱ baa suŋ ke̱tɔ serisɛ ne̱ kaa le̱e̱ mò̱‑ɔ. Ne̱ baa kra mpase̱ wuye‑o na ɔye̱bapo̱ kyaamɛɛ‑ɔ, ne̱ baa twe̱e̱ waa ke̱de̱e̱kpɛɛtekii ne̱ ke̱ e̱ kywɛɛ na kafirewuta tii si‑o‑ro. \v 21 Ke̱paŋ ne̱ ke̱mo̱ kuŋu ase̱ te mò̱ ne̱ ɔ de̱e̱ kpaŋa‑ɔ se̱‑ɔ kanɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ ɔɔ bo̱ mɔɔ mpase̱ wuye a asoogyaa awuye‑o. Ne̱ mbo̱gyii‑o pɛɛɛ a bo̱ gyi bamo̱ afuniŋ‑o kpo̱ne̱. \c 20 \s1 Ane̱ŋ ne̱ Kristoo na bo̱ko̱ i gyi kuwure nsu kakpe̱ŋ‑ɔ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ so̱so̱ ɔ ba, ne̱ o de ke̱maŋtaŋ loorisɛ a safo̱wa‑ɔ na agbarabi dabe̱ dabe̱. \v 2 Ne̱ ɔɔ kra dankyam ne̱ o du fe̱yɛ ko̱wɔ, ne̱ ɔɔ pe̱nna se̱sɛ le̱e̱ hare̱e̱ de̱daa‑ɔ, ne̱ mò̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Ɔbɔnsam bɛɛɛ Se̱tane̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ ba agbarabi‑o bo̱ ŋure mò̱, \v 3 ne̱ ɔɔ twe̱e̱ mò̱ bo̱ waa ke̱maŋtaŋ loorisɛ‑ɔ‑rɔ, ne̱ oo tii ke̱mo̱, ne̱ ɔɔ twe̱e̱‑rɔ. Mfe̱ŋ ne̱ Ɔbɔnsam i di nsu kakpe̱ŋ. Ɔ maa lɛɛ pe̱nna kaye̱‑rɔ ase̱sɛ, amɔ nsu kakpe̱ŋ‑ɔ a gye̱ kɛɛ. Nsu kakpe̱ŋ‑ɔ ya kyo̱ŋ, a tiri fe̱yɛ bo̱ yɔwe̱ mò̱ a ɔ nare̱ saŋ kafwe̱e̱ ko̱. \p \v 4 Ne̱ mo̱ a ŋu ŋwuregya na bamo̱ ne̱ bo̱ te mmo̱ se̱‑ɔ. Ne̱ baa sa bamo̱ e̱le̱ŋ fe̱yɛ bo̱ gyi ase̱sɛ ase̱ŋ, na bo̱ bu ke̱pɔ bɛɛɛ ke̱be̱ŋ. Ne̱ mo̱ a ŋu bamo̱ ne̱ baa kperi Yeesuu na abware̱se̱ŋ‑ɔ ko̱tɔwe̱ se̱ tuwi bamo̱ aŋu‑o. Bamo̱ e̱ gye̱ ne̱ baa kine kusuŋ mpase̱ wuye‑o na ke̱tɔ serisɛ ne̱ kaa le̱e̱ mò̱‑ɔ, ne̱ baa be̱e̱ kine ke̱kyaŋŋe̱ mò̱ kakyane̱e̱ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ bɛɛɛ agyiselɔkwɛɛ‑rɔ se̱. Ne̱ baa kyiŋŋi, ne̱ baa nya ŋkpa, ne̱ bamo̱ aa Yeesuu a gyi kuwure nsu kakpe̱ŋ. \v 5 Bamo̱ ne̱ baa saŋ, ne̱ baa wu‑o mo̱ŋ kyiŋŋi bo̱ fo̱ nsu kakpe̱ŋ‑ɔ kamɛɛ. Amo̱‑ɔ e̱ gye̱ kuwukyiŋŋi ne̱ ke̱ gye̱ ŋkpɛɛ‑ɔ. \v 6 Bamo̱ ne̱ bo̱ tii kuwukyiŋŋi ne̱ ke̱ gye̱ ŋkpɛɛ‑ɔ se̱‑ɔ e̱ gye̱ ase̱sɛ ne̱ Wuribware̱ a lee‑o ne̱e̱, na bo̱ nya ŋyure. Ke̱se̱bɔgyiiri nyɔse̱po̱ mo̱ŋ de bamo̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ. Bamo̱ e̱ gye̱ ne̱ ba kii Wuribware̱ na Kristoo alɔŋŋɔpo̱, na bamo̱ aa Kristoo gyi kuwure nsu kakpe̱ŋ‑ɔ. \s1 Ane̱ŋ ne̱ baa kɔ gyi Ɔbɔnsam se̱‑ɔ \p \v 7 Nsu kakpe̱ŋ‑ɔ ya kyo̱ŋ‑ɔ, ba saŋŋe̱ Ɔbɔnsam, na ɔ le̱e̱ ke̱maŋtaŋ loorisɛ‑ɔ‑rɔ. \v 8 Na ɔ yɔ kaye̱‑rɔ to̱ŋ ke̱maa ya pe̱nna ase̱sɛ pɛɛɛ. Ase̱sɛ amo̱ anyare̱ e̱ gye̱ Gogo na Magogo. Na ɔ ba bamo̱ bo̱ gyaŋŋe̱, na bo̱ ke̱re̱ ke̱naa. Bo̱ de̱ŋ bo̱ kyɔ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ ɔpo̱o̱‑rɔ a ke̱se̱pu‑o. \v 9 Ne̱ baa saŋŋe̱‑rɔ bo̱rɔ swe̱e̱re̱ se̱, ne̱ baa muruwaa Wuribware̱ ase̱sɛ kadaŋ, maŋ ne̱ ɔ kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ. Amaa de̱e̱kpa a le̱e̱ so̱so̱ bo̱ kywɛɛ bamo̱ pɛɛɛ mɔɔ. \v 10 Ne̱ Ɔbɔnsam ne̱ ɔɔ pe̱nna bamo̱‑ɔ mɔ, baa twe̱e̱ mò̱ bo̱ waa ke̱de̱e̱kpɛɛtekii na kafirewuta‑o‑ro mfe̱ŋ ne̱ baa dɛɛ twe̱e̱ mpase̱ wuye‑o na ɔye̱bapo̱ kyaamɛɛ‑ɔ waa‑rɔ‑ɔ. Na ŋkee bo̱ di de̱e̱kpa‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ gyi awo̱re̱fɔɔ mpase̱ na kanye nsu pɛɛɛ. \s1 Kase̱ŋgyi ne̱ ka gye̱ lalalo̱we̱‑ɔ \p \v 11 Ne̱ mo̱ a ŋu kuwuregya dabe̱ fufuri pare̱pare̱pare̱ ko̱ na mò̱ ne̱ o te ke̱mo̱ se̱‑ɔ. Mò̱ a te mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ swe̱e̱re̱ na so̱so̱ a ŋaa. Ɔko̱ mo̱ŋ lɛɛ ŋu amo̱, daa. \v 12 Ne̱ mo̱ a ŋu bamo̱ ne̱ baa wu‑o abre̱sɛ na ŋyaagyi, na bo̱ ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ akatɔ‑rɔ. Ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ bo̱ko̱ a buŋŋi e̱wo̱re̱‑rɔ. Ne̱ baa be̱e̱ buŋŋi wo̱re̱ ko̱‑rɔ, mfe̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ bamo̱ ne̱ bo̱ de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ anyare̱‑ɔ. Baa gyi bamo̱ ne̱ baa wu‑o ase̱ŋ ane̱ŋ ne̱ ɔke̱maa mɔ a kye̱na kaye̱ mɔ‑rɔ bo̱rɔ‑ɔ, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa e̱wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ.\f * \fr 20:12 \ft Daniyɛl 12.1. \f* \v 13 Ne̱ alowipo̱ pɛɛɛ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro, hare̱e̱ bamo̱ ne̱ baa wu swe̱e̱re̱ se̱ ooo, nkyu‑ro ooo. Baa le̱e̱ akye̱ŋaŋpo̱‑rɔ ba bo̱ ye̱re̱ se̱ŋgyikpa‑ɔ. Ne̱ baa ba ke̱tɔ ne̱ ɔke̱maa a waa saŋ ne̱ ɔɔ kye̱na swe̱e̱re̱ mɔ se̱‑ɔ bo̱ gyi mò̱ ase̱ŋ. \v 14 Ne̱ baa twe̱e̱ lowi na akye̱ŋaŋpo̱‑rɔ bo̱ waa ke̱de̱e̱kpɛɛtekii‑o‑ro. De̱e̱kpa mɔ‑rɔ e̱ gye̱ ke̱se̱bɔgyiiri nyɔse̱po̱‑ɔ. \v 15 Ne̱ baa twe̱e̱ ɔke̱maa mɔ ne̱ mò̱ ke̱nyare̱ mo̱ŋ bo̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ bo̱ waa ke̱de̱e̱kpɛɛtekii‑o‑ro. \c 21 \s1 So̱so̱ po̱pwɛɛ na swe̱e̱re̱ po̱pwɛɛ \p \v 1 Ne̱ mo̱ a ŋu so̱so̱ po̱pwɛɛ na swe̱e̱re̱ po̱pwɛɛ. So̱so̱ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ na swe̱e̱re̱ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ a kyɔ ŋaa, ne̱ ɔpo̱o̱ mo̱ŋ lɛɛ ɔ bo̱‑rɔ.\f * \fr 21:1 \ft Isaya 65.17. \f* \v 2 Ne̱ mo̱ a ŋu Wuribware̱ a maŋ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Yɛro̱salɛm Po̱pwɛɛ‑ɔ, na ɔɔ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ so̱so̱, na ɔ ba kaase̱. Ne̱ ɔ bo̱ daŋ fe̱yɛ ɔko̱fɔ a gyi kibre saŋ ne̱ ɔ kpa a ɔ yɔ mò̱ kuri aye̱‑ɔ. \v 3 Ne̱ mo̱ a nu ɔko̱ a ye̱re̱ kuwuregya‑ɔ ase̱ faa‑rɔ keŋkeŋ tɔwe̱ fe̱yɛ, \b \q1 “Mbe̱yɔmɔ, ase̱sɛ aye̱ na Wuribware̱ aye̱ a kii ko̱ko̱ŋko̱.\f * \fr 21:3 \ft Sakariya 2.11. \f* \q2 Mò̱ aa bamo̱ e̱ kye̱na abɛɛ ase̱, na bo̱ kii mò̱ ase̱sɛ. \q1 Bamo̱ aa Wuribware̱ fɔŋfɔŋ e̱ kye̱na, \q2 na o kii bamo̱ nyaŋpe̱.\f * \fr 21:3 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 6.7; Ko̱lɔŋŋɔ mbraa 26.12; Yɛrɛme̱ya 32.38; Sakariya 8.8. \f* \q1 \v 4 Ɔ kpɛɛ bamo̱ akyukyu pɛɛɛ. \q2 Na lowi na kabo̱re̱rɔduŋwi na kaye̱e̱gya gye̱ kɛɛ, \q2 a le̱e̱ fe̱yɛ atɔ de̱daa‑ɔ pɛɛɛ a kyo̱ŋ a yii.”\f * \fr 21:4 \ft Isaya 24.8; 65.19. \f* \b \p \v 5 Ne̱ mò̱ ne̱ o te kuwuregya‑ɔ se̱‑ɔ yɛ, \b \q1 “Mbe̱yɔmɔ mo̱ e̱ waa ke̱tɔ ke̱maa mɔ ke̱po̱pwɛɛ.” \b \m Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Kyo̱rɛɛ ase̱ŋ mɔ ne̱ fo̱ a nu‑o bo̱ be̱ya, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ ase̱ŋ pɛɛɛ gye̱ kase̱ŋtiŋ, ne̱ ɔke̱maa e̱ taare̱ a ɔ taa mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ amo̱ se̱.” \v 6 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Aa waa! Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa, ne̱ m be̱e̱ mo̱ e̱ sa a ke̱tɔ ke̱maa gye̱ kɛɛ. Ke̱tɔ ke̱maa ke̱le̱e̱kaase̱‑ɔ na m bo̱‑rɔ, ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ya gye̱ kɛɛ, m bo̱‑rɔ.\f * \fr 21:6 \ft Isaya 44.6. \f* Ɔke̱maa ne̱ burufo de mò̱‑ɔ, mo̱ e̱ sa mò̱ nkyu, na ɔ ma ka sɛye̱. Nkyu amo̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ kitiribu ne̱ ke̱ e̱ sa nkyu ne̱ m maa lo̱we̱‑ɔ. Ane̱ŋ a nkyu mɔ e̱ gye̱ ne̱ n sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. \v 7 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔ Ɔbɔnsam a o gyi si‑o e̱ gye̱ ne̱ ɔ nya ane̱ŋ a ŋyure‑o. Na ɔ te̱e̱ mo̱, Wuribware̱, ɛ mò̱ nyaŋpe̱, na mò̱‑ɔ n te̱e̱ mò̱ ɛ mo̱ gyi. \v 8 Amaa bamo̱ ne̱ bo̱ maa nya ane̱ŋ a ŋyure‑o e̱ gye̱ bamo̱ ne̱ kufu de bamo̱ fe̱yɛ bo̱ kii Kristoo awuye‑o, na adiburopo̱, na bamo̱ ne̱ bamo̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ de iyisi‑o, na bamo̱ ne̱ baa mɔɔ ase̱sɛ‑ɔ, na bamo̱ ne̱ baa waa kakye̱e̱kpa na kanyare̱kpa‑ɔ, na bamo̱ ne̱ bo̱ de asibeŋ‑o, na akpe, na bamo̱ ne̱ ba suŋ ikisi‑o, na aye̱bapo̱ pɛɛɛ. Ba twe̱e̱ mfaanɛɛ a ase̱sɛ‑ɔ a bo̱ bo̱ waa ke̱de̱e̱kpɛɛtekii na kafirewuta‑o‑ro. Amo̱‑ɔ e̱ gye̱ ke̱se̱bɔgyiiri nyɔse̱po̱‑ɔ.” \p \v 9 Ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ nsunoo ne̱ bo̱ de nkyaŋse̱gyii na ase̱ŋ asunoo lalalo̱we̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ ɔko̱ a ba mo̱ ase̱ bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ba a ŋ kaapo̱ fo̱ kasanne̱gyii a ɔko̱fɔ‑ɔ.” \v 10 Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o a ywe̱e̱ mo̱ se̱, ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ amo̱ a so̱rɔ mo̱ yaa ke̱be̱e̱ so̱swe̱e̱ ko̱ katwe̱e̱‑rɔ. Ne̱ ɔɔ ba Yɛro̱salɛm, Wuribware̱ a maŋ ne̱ ɔɔ le̱e̱ so̱so̱ Wuribware̱ ase̱ ɔ ba‑ɔ, bo̱ kaapo̱ mo̱. \v 11 Ne̱ Wuribware̱ ke̱laŋŋe̱rɔ e̱ sa ne̱ maŋ‑ɔ e̱ to̱re̱ se̱. Maŋ amo̱ e̱ to̱re̱ se̱ ne̱e̱ fe̱yɛ kibu yawo̱ le̱ŋsɛ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ gyaasipaa ne̱ ku di kipipee‑o, ne̱ ke̱ e̱ to̱re̱ se̱ fe̱yɛ diki‑o. \v 12 Maŋ‑ɔ de kideŋbee dabe̱ bo̱ muruwaa mò̱. Ne̱ baa lee abunogyi kudu anyɔ. Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ye̱re̱ abunogyi‑o ke̱ke̱maa ase̱ ɔ de̱e̱re̱ se̱. Ne̱ baa kyo̱rɛɛ Isireelii awuye a nsuro kudu ŋnyɔ‑ɔ anyare̱ bo̱ dɔŋŋɔ abunogyi‑o si. A kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ kasuro ke̱maa de kibunogyi ko̱ŋko̱. \v 13 Ke̱be̱gya ke̱maa de abunogyi asa. Asa bo̱ kyɔwe̱ le̱e̱kpa a keri‑o, ne̱ asa bo̱ so̱so̱‑rɔ a keri‑o, ne̱ asa bo̱ kaase̱‑rɔ a keri‑o, ne̱ asa bo̱ kyɔwe̱ twɛɛkpa a keri‑o. \v 14 Maŋ amo̱ a kideŋbee‑o afo̱re̱ kudu anyɔ ne̱ baa ba bo̱ pwɛɛ. Ne̱ baa kyo̱rɛɛ kasanne̱gyii a ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ anyare̱ bo̱ dɔŋŋɔ dɔŋŋɔ se̱. \p \v 15 Wuribware̱ kabɔɔ ne̱ ɔɔ sa se̱ŋsa mo̱ ase̱‑ɔ de atanne̱ pipee kayii kare̱‑atɔ ko̱, na ɔ ba bo̱ kare̱ maŋ amo̱ na kideŋbee‑o na abunogyi‑o. \v 16 Maŋ‑ɔ a bɔŋ, ne̱ mò̱ e̱swe̱e̱ na ŋkpaŋŋe̱ ta ne̱e̱. Ne̱ kabɔɔ‑ɔ a taa mò̱ kayii‑o bo̱ kare̱ ane̱ŋ ne̱ maŋ‑ɔ ta‑ɔ. Mò̱ a bo̱ kare̱‑ɔ, oo ŋu fe̱yɛ maŋ‑ɔ e̱swe̱e̱ gye̱ se̱sɛ e̱swe̱e̱ kakpe̱ŋkɛɛ na ŋkpe̱ŋ alafa anyɔ (1,200,000).\f * \fr 21:16 \ft ayaa ŋkpe̱ŋkɛɛ nsunoo na ŋkpe̱ŋ alafa anyɔ (7,200,000). \f* Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ maŋ‑ɔ ŋkpaŋŋe̱ na mò̱ kife‑ro ta. \v 17 Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a be̱e̱ ba mò̱ kayii‑o bo̱ kare̱ kideŋbee‑o, ke̱mo̱ se̱e̱ ta baarɔkuŋkuŋ ya bo̱ fo̱ asare̱e̱gyi nnɔ ane̱ŋ iluwi ke̱lafa na aduna na e̱na (144).\f * \fr 21:17 \ft ayaa alafa anyɔ na kudu asiye (216). \f* Swe̱e̱re̱ se̱ a se̱sɛ a ke̱kare̱ ne̱ kabɔɔ‑ɔ a bo̱ kare̱. N gye̱ so̱so̱ lee. \p \v 18 Ke̱fo̱re̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ gyaasipaa ne̱ ku du kipipee‑o, ne̱ baa bo̱ pwɛɛ kideŋbee‑o, ne̱ baa ba atanne̱ pipee ne̱ a to̱re̱ se̱‑ɔ bo̱ pwɛɛ maŋ‑ɔ fɔŋfɔŋ. \v 19 Maŋ amo̱ a adeŋbee a e̱pɔre̱‑ɔ ne̱ baa ba afo̱re̱ yawo̱ le̱ŋsɛ e̱wo̱re̱se̱ e̱wo̱re̱se̱ bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ gyaasipaa ne̱ ku du kipipee‑o bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ nyɔse̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ safiro ne̱ ku du buruu‑o bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ sase̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ kalekidonii ne̱ ku du ke̱bo̱bwɛɛ‑ɔ bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ nase̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ amaredo ne̱ ku du ke̱bo̱bwɛɛ‑ɔ bo̱ pwɛɛ. \v 20 Pɔre̱ nuuse̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ saadonis ne̱ ku du kipipee kafwe̱e̱ na kufufuri‑o bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ siyese̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ kaanɛle̱yɔŋ ne̱ ku du kipipee gyigyii‑o bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ sunoose̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ krisoliito ne̱ ku du fe̱yɛ kyaase̱ mfɔ‑ɔ bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ buruwase̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ beril ne̱ ku du ke̱bo̱bwɛɛ‑ɔ bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ kpanɔɔse̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ topas ne̱ ku du fe̱yɛ kakaduro‑o bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ kuduse̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ krisopraso ne̱ ku du ke̱bo̱bwɛɛ fe̱yɛ e̱fa‑ɔ bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ kudu kako̱se̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ gyakiŋto ne̱ ku du buruu‑o bo̱ pwɛɛ. Pɔre̱ kudu nyɔse̱po̱‑ɔ ne̱ baa ba ke̱fo̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ ametisto ne̱ ku du fe̱yɛ lɔŋkɔnkyuronkyu‑o bo̱ pwɛɛ. \p \v 21 Ne̱ abunogyi kudu anyɔ‑ɔ ke̱ke̱maa, baa ba akukye‑ro ke̱taŋgyi dabe̱ dame̱naŋsɛ ko̱ bo̱ pwɛɛ. Ne̱ baa ba atanne̱ pipee ne̱ a to̱re̱ se̱‑ɔ bo̱ waa kabo̱re̱ dabe̱ ne̱ ka da ka bo̱rɔ maŋ‑ɔ nse̱na‑ɔ. \p \v 22 Wuribware̱ suŋkpa mo̱ŋ bo̱ maŋ amo̱‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ Bo̱-e̱le̱ŋ‑ɔ‑kyo̱ŋ‑ɔke̱maa-Bware̱ na kasanne̱gyii‑o fɔŋfɔŋ bo̱ mfe̱ŋ. \v 23 Ne̱ a mo̱ŋ lɛɛ a tiri fe̱yɛ kyɔwe̱ le̱e̱ mpase̱, bɛɛɛ kiferi laŋŋe̱ maŋ‑ɔ‑rɔ kanye, a le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ fɔŋfɔŋ e̱ laŋŋe̱‑rɔ mfe̱ŋ, ne̱ kasanne̱gyii‑o mɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ fetiri‑o.\f * \fr 21:23 \ft Isaya 60.19. \f* \v 24 Mò̱ ke̱laŋŋe̱rɔ ne̱ kaye̱‑rɔ ase̱sɛ e̱ ba a bo̱ bo̱ nare̱‑rɔ. Na kaye̱‑rɔ awure taa bamo̱ mpo̱tɛɛ baa maŋ amo̱‑rɔ.\f * \fr 21:24 \ft Isaya 60.3. \f* \v 25 Maŋ amo̱ a e̱po̱ne̱‑ɔ de̱ŋ e̱ ye̱re̱ ne̱e̱. Bo̱ maa tii e̱mo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mfe̱ŋ mo̱ŋ de kanye. \v 26 Kaye̱‑rɔ ase̱sɛ e̱ baa bamo̱ mpo̱tɛɛ na atanne̱ maŋ amo̱‑rɔ. \v 27 Amaa ɔke̱maa ne̱ o de iyisi‑o maa lwee mò̱‑rɔ. Ɔke̱maa ne̱ ɔ waa apeerese̱ŋ‑ɔ, na ɔko̱ ne̱ ɔ ba aye̱ba‑ɔ, be̱e̱ ɔ maa lwee mfe̱ŋ. Amɔ bamo̱ ne̱ kasanne̱gyii‑o a kyo̱rɛɛ bamo̱ anyare̱ waa mò̱ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ bo̱ de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ dooo e̱ gye̱ ne̱ ba lwee maŋ‑ɔ‑rɔ. \c 22 \s1 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a maŋ‑ɔ‑rɔ du‑o \p \v 1 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a kaapo̱ mo̱ bo̱ŋ ko̱ ne̱ mò̱ nkyu e̱ sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. Ne̱ n du kre̱ŋkre̱ŋ, ne̱ ŋ ya le̱e̱ Wuribware̱ na kasanne̱gyii a kuwuregya‑ɔ‑rɔ m ba. \v 2 Ne̱ nkyu amo̱ a paye̱ maŋ amo̱ nse̱na a kabo̱re̱ dabe̱‑ɔ‑rɔ n kyo̱ŋ m ba. Ayii ne̱ a swɛɛ agyi, ne̱ a sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ ye̱re̱ bo̱ŋ‑ɔ ke̱bare̱ ke̱maa se̱, ne̱ a swɛɛ iluwi kudu e̱nyɔ kasu ke̱maa. Bo̱ de amo̱ afe̱raa ba kya alɔgyi ke̱maa ne̱ a tɔɔraa nde̱ se̱ a ase̱sɛ‑ɔ.\f * \fr 22:2 \ft Ke̱le̱e̱kaase̱ 2.9; 3.22; Isikiyɛl 47.12. \f* \v 3 Wuribware̱ maa lɛɛ sa a ase̱sɛ kisi kiyii amo̱ agyi kigyi.\f * \fr 22:3 \ft Ke̱le̱e̱kaase̱ 3.14-19. \f* Wuribware̱ na kasanne̱gyii‑o kuwure bo̱ maŋ amo̱‑rɔ ne̱e̱. Na mò̱ ayaafɔre̱ suŋ mò̱ mfe̱ŋ. \v 4 Ba ŋu Wuribware̱ akatɔ‑rɔ, ne̱ bo̱ de mò̱ ke̱nyare̱ bamo̱ nsɛkpe̱e̱nɔ. \v 5 Kanye mo̱ŋ lɛɛ ka bo̱‑rɔ. Ifetiri ase̱ŋ mo̱ŋ lɛɛ a tiri bamo̱, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ kyɔwe̱ ke̱laŋŋe̱rɔ mo̱ŋ tiri bamo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ e̱ gye̱ bamo̱ ke̱laŋŋe̱rɔ. Na Wuribware̱ sa bamo̱ kuwure ne̱ ke̱ mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ. \s1 Yeesuu ke̱ba‑rɔ ase̱ŋ \p \v 6 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Ase̱ŋ mɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ, ne̱ ba taare̱ a bo̱ kɔɔre̱ amo̱ gyi. Ne̱ ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ ne̱ oo lee mò̱ ase̱ŋ bo̱ kaapo̱ mò̱ akyaamɛɛ ne̱ baa dɛɛ kye̱na‑ɔ a suŋ mò̱ kabɔɔ fe̱yɛ ɔ ya kaapo̱ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ ba a ke̱ bo̱ waa mbe̱yɔmɔ dɛɛ‑ɔ.” \p \v 7 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱nꞌ nu mo̱ ase̱! Mo̱ e̱ ba mbe̱yɔmɔ dɛɛ. Bamo̱ ne̱ ba gya mo̱ abware̱se̱ŋ ne̱ a bo̱ wo̱re̱ mɔ‑rɔ‑ɔ se̱‑ɔ e̱ nya ŋyure!” \p \v 8 Mo̱, Yohanee, e̱ gye̱ ne̱ mo̱ a nu, ne̱ mo̱ a ŋu amo̱‑ɔ pɛɛɛ. Ne̱ mo̱ a kpuni aŋurii kabɔɔ‑ɔ ayaa‑rɔ, na n suŋ mò̱. \v 9 Amaa ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Oo daabii, fo̱ ma suŋ mo̱, suŋ Wuribware̱, a le̱e̱ fe̱yɛ m fe̱raa, n gye̱ Wuribware̱ a ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ aa fo̱ bɛɛko̱‑ana akyaamɛɛ na bamo̱ pɛɛɛ ne̱ bo̱ gya ase̱ŋ ne̱ a bo̱ wo̱re̱ mɔ‑rɔ‑ɔ se̱‑ɔ.” \p \v 10 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ma kaŋ taa abware̱se̱ŋ mɔ ne̱ mo̱ a lee bo̱ kaapo̱ fo̱, ne̱ a bo̱ wo̱re̱ mɔ‑rɔ‑ɔ bo̱ kwe̱e̱rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ ne̱ a ba‑ɔ a tɔ‑rɔ. \v 11 Saŋ amo̱ ya fo̱, ɔke̱maa ne̱ ɔ gye̱ ɔbɔye̱waapo̱‑ɔ kya se̱ waa e̱bɔye̱, ne̱ mò̱ ne̱ o de iyisi‑o me̱raa se̱ waa iyisi. Ne̱ mò̱ ne̱ ɔ waa ke̱dame̱naŋsɛ‑ɔ kya se̱ waa ke̱dame̱naŋsɛ. Ne̱ mò̱ ne̱ ɔ gye̱ se̱sɛ timaa‑o kya se̱ waa itimaa.” \p \v 12 Yeesuu yɛ, “Mo̱nꞌ nu mo̱ ase̱! Mo̱ e̱ ba mbe̱yɔmɔ dɛɛ! Mo̱ e̱ ka ɔke̱maa ane̱ŋ ne̱ ɔɔ waa mò̱ asuŋ‑o ko̱kɔ. \v 13 Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa, ne̱ m be̱e̱ mo̱ e̱ sa a ke̱tɔ ke̱maa gye̱ kɛɛ. Ke̱tɔ ke̱maa ke̱le̱e̱kaase̱‑ɔ na m bo̱‑rɔ, ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ya gye̱ kɛɛ, m bo̱‑rɔ. \p \v 14 Bamo̱ ne̱ baa fwe̱e̱ bamo̱ atɔ buŋsɛ waa siraa‑o e̱ nya ŋyure, a le̱e̱ fe̱yɛ ba nya kpa a bo̱ lwee maŋ‑ɔ‑rɔ, na bo̱ gyi kiyii ne̱ ke̱ e̱ sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ agyi‑o. \v 15 Amaa bamo̱ ne̱ bo̱ maa nya kpa, na bo̱ lwee maŋ amo̱‑rɔ‑ɔ e̱ gye̱ bamo̱ ne̱ bo̱ de iyisi‑o, na asibeŋ awuye, na akpe, na bamo̱ ne̱ ba waa kakye̱e̱kpa na kanyare̱kpa, na bamo̱ ne̱ baa mɔɔ se̱sɛ‑ɔ, na bamo̱ ne̱ ba suŋ ikisi‑o, na aye̱bapo̱ pɛɛɛ. \p \v 16 Mo̱, Yeesuu, ya suŋ mo̱ kabɔɔ ko̱ fe̱yɛ ɔ nare̱ tɔwe̱ amo̱‑ɔ gywii asɔre̱e̱ asɔre̱e̱ awuye. Mo̱ anyare̱ e̱ gye̱ ‘Owure-Deefid-mò̱-ke̱nanagyi,’\f * \fr 22:16 \ft Isaya 11.1, 10; Aleebo̱kaapo̱tɔ 5.5\f* na ‘Ɔto̱re̱.’ ”\f * \fr 22:16 \ft Aleebo̱kaapo̱tɔ 2.28.\f* \p \v 17 Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o na kasanne̱gyii a ɔko̱fɔ ne̱ ɔ ye̱re̱ bo̱ sa asɔre̱e̱ awuye pɛɛɛ‑ɔ e̱ ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ ba. Mo̱nꞌ sa a ɔke̱maa ne̱ o nu ase̱ŋ mɔ‑ɔ ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ ba. A le̱e̱ fe̱yɛ Yeesuu fe̱raa yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ burufo de mò̱‑ɔ ba mo̱ ase̱. Mo̱ i ke ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa‑ɔ nkyu ne̱ n sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ.” \s1 Ase̱ŋ‑ɔ lalalo̱we̱ \p \v 18 Mo̱, Yohanee, i yii ɔke̱maa ne̱ o nu abware̱se̱ŋ ne̱ a bo̱ wo̱re̱ mɔ‑rɔ‑ɔ se̱ fe̱yɛ, ɔke̱maa ne̱ ɔ taa ko̱tɔko̱ a ɔ bo̱ tii ase̱ŋ mɔ se̱‑ɔ, Wuribware̱ mɔ e̱ sa a o tii bamo̱ ne̱ ba gyi awo̱re̱fɔɔ, ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ amo̱ ase̱ŋ wo̱re̱ mɔ‑rɔ‑ɔ se̱. \v 19 Ɔke̱maa ne̱ o lee ko̱tɔko̱ a ɔ le̱e̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱ mɔ‑rɔ a ase̱ŋ‑ɔ se̱‑ɔ, Wuribware̱ maa sa a o tii bamo̱ ne̱ ba nya kpa na bo̱ kye̱na mò̱ maŋ ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ se̱. Na ɔ ma nya gyi kiyii ne̱ ke̱ e̱ sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ agyi‑o. \p \v 20 Ɔko̱ ne̱ ɔ ye̱re̱ ase̱ŋ mɔ pɛɛɛ ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ bo̱ be̱ya‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ a gye̱ kase̱ŋtiŋ‑o e̱ gye̱ Yeesuu. Ɔ yɛ, “A gye̱ kase̱ŋtiŋ. Mo̱ e̱ ba mbe̱yɔmɔ dɛɛ.” \p Ane̱ nyaŋpe̱ Yeesuu, sa a a waa ane̱ŋ. Na fo̱ ba mbe̱yɔmɔ. \p \v 21 Mo̱ e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ fe̱yɛ ane̱ nyaŋpe̱ Yeesuu Kristoo yure mò̱ ase̱sɛ. Amɛye̱.