\id LUK Chumburung 
\h Lukas 
\toc1 Lukas Ke̱tɔ ne̱ Lukas a kyo̱rɛɛ bo̱ le̱e̱ ase̱ŋ timaa‑o si‑o 
\toc2 Lukas 
\toc3 Lukas 
\mt1 Lukas 
\mt2 Ke̱tɔ ne̱ Lukas a kyo̱rɛɛ bo̱ le̱e̱ ase̱ŋ timaa‑o si‑o 
\c 1  
\p  
\v 1-4 Bre̱sɛ Tiyufilus, mo̱ e̱ ka fo̱ kanɔ. Ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ e̱ kyo̱rɛɛ wo̱re̱ mɔ mo̱ e̱ sa fo̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa a fo̱ nya ŋu fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ baa kaapo̱ fo̱ bo̱ le̱e̱ atɔ biribiri ne̱ aa waa ane̱ ase̱‑ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a kyo̱rɛɛ amo̱ pɛɛɛ ase̱ŋ bo̱ be̱ya fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ baa nu amo̱ pɛɛɛ le̱e̱ bamo̱ ne̱ baa gye̱ ŋkpɛɛ nu ne̱ baa ŋu amo̱‑ɔ ne̱ baa tɔwe̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ ase̱‑ɔ. M fe̱raa mo̱ a de̱e̱re̱, ne̱ mo̱ a kare̱ ase̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ‑rɔ dame̱naŋsɛ le̱e̱ amo̱ ke̱gye̱ŋkpɛɛ‑rɔ, ne̱ mo̱ a waa mfɛɛre̱ fe̱yɛ a bware fe̱yɛ ŋ gbaa n kyo̱rɛɛ amo̱ pɛɛɛ mɔ ke̱gyase̱ ke̱gyase̱ bo̱ sa fo̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a suŋ tɔwe̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ ko̱ko̱we̱ ase̱ŋ‑ɔ 
\p  
\v 5 To, saŋ ne̱ Hɛrɔd gye̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱ owure‑o, Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ ko̱ mɔ bo̱‑rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Sakariya. Ɔɔ le̱e̱ Isireelii awuye bo̱ko̱ ne̱ bo̱ gye̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ pɛɛɛ a kasuro‑o‑ro. Kasuro mɔ ne̱ baa ke‑ro mbuno si mbuno si‑o. Sakariya mɔ gye̱ mbuno‑o‑ro kako̱ ne̱ ba te̱e̱ kamo̱ ɛ Abiya‑o kigyi. Mò̱ ka ne̱ ba te̱e̱ ɛ Ilisabɛt ne̱ mò̱ gbaa a le̱e̱ kasuro‑o‑ro dɛɛ.  
\v 6 Abɛɛ anyɔ mɔ kakye̱na‑rɔ a waa Wuribware̱ daŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ baa gya mò̱ mbraa‑ɔ pɛɛɛ se̱ kyɛɛkyɛɛ.  
\v 7 Amaa bo̱ mo̱ŋ de gyi, a le̱e̱ fe̱yɛ Ilisabɛt maa ko̱we̱. Amɔ bamo̱ anyɔ‑ɔ pɛɛɛ a kyɔ be̱re̱ lo̱we̱. 
\p  
\v 8-9 Saŋ a fo̱ fe̱yɛ Abiya kabuno‑o suŋ Wuribware̱ mò̱ suŋkpa. Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ bamo̱ ade̱daase̱ŋ bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ se̱ e̱ kaapo̱‑ɔ, ne̱ baa twe̱e̱ abu bo̱ lee Sakariya fe̱yɛ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ o lwee Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ ya kywɛɛ nyoŋku sa Wuribware̱.  
\v 10 Saŋ a fo̱, ne̱ oo lwee mfe̱ŋ ɔ ye̱re̱ ɔ kywɛɛ nyoŋku ɔ sa Wuribware̱‑ɔ, na lamaŋ‑ɔ mɔ ye̱re̱ kawu ba ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱. 
\p  
\v 11 Nyoŋku mɔ bo̱ kakyaŋse̱gyii ne̱ ka ye̱re̱ lɔŋŋɔkpa se̱‑ɔ‑rɔ\f * \fr 1:11 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 30.1-10.\f* ɔ kywɛɛ. Ne̱ Sakariya ye̱re̱ lɔŋŋɔkpa‑ɔ akatɔ‑rɔ. Puri amo̱‑rɔ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ mò̱ se̱, na ɔ ye̱re̱ mò̱ kigyisesare̱e̱ se̱.  
\v 12 Amɔ Sakariya a ŋu Wuribware̱ kabɔɔ amo̱ ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ mò̱ duŋ a te̱ŋ mò̱, ne̱ kufu a nya mò̱.  
\v 13 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ yɛ, 
\b  
\q1 “Sakariya, fo̱ ma sa a kufu nya fo̱. 
\q2 Wuribware̱ a nu fo̱ a ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ sa fo̱ kayaagyi. 
\q1 Amo̱se̱‑ɔ fo̱ aa fo̱ ka Ilisabɛt e̱ ko̱we̱ ɔnyare̱. 
\q2 Na fo̱ sa mò̱ ke̱nyare̱ fe̱yɛ Yohanee. 
\q1  
\v 14 Mò̱ ya ko̱we̱ mò̱, a sa a fo̱ akatɔ gyi bwe̱e̱tɔ 
\q2 na a sa a ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ gbaa akatɔ gyi, 
\q1  
\v 15 a le̱e̱ fe̱yɛ o kii se̱sɛ dabe̱ a ɔ bo̱ sa Wuribware̱. 
\q2 O kisi nta ke̱maa\f * \fr 1:15 \ft Anyare̱ ke̱kare̱ 6.1-4.\f*. 
\q1 Na Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o sa mò̱ mò̱ ke̱yaale̱ŋ 
\q2 pwɛɛ gbaa na mo̱ne̱ dɛɛ ko̱we̱ mò̱. 
\q1  
\v 16 Na ɔ kpɔwe̱ ane̱ Isireelii awuye 
\q2 ne̱ baa te̱ŋŋe̱ bamo̱ aa ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ 
\q2 mbo̱ŋtɔ‑rɔ‑ɔ bwe̱e̱tɔ baa Wuribware̱ ase̱. 
\q1  
\v 17 Na ɔ nya ke̱yaale̱ŋ le̱e̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o ase̱, 
\q2 fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ Iliya a nya‑ɔ dɛɛ. 
\q1 Na ɔ gye̱ ane̱ nyaŋpe̱ ŋkpɛɛ, 
\q2 na ɔ nya waa Wuribware̱ a ase̱sɛ‑ɔ siraa gywii mò̱. 
\q1 Na ɔ sa a ŋyaagyi na bamo̱ ase̱ a be̱e̱ kpa abɛɛ, 
\q2 na bo̱ waa kanɔ ko̱ŋko̱. 
\q1 Na ɔ sa a katɔmaabu awuye kyurowi bamo̱ mfɛɛre̱ 
\q2 bo̱ gya ase̱sɛ timaa e̱kpa se̱.” 
\b  
\p  
\v 18 Ne̱ Sakariya a bise Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ aa mo̱ ka pɛɛɛ mɔ a be̱re̱. Ne̱ e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ e̱ waa a m bo̱ ŋu fe̱yɛ amo̱‑ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱?” 
\p  
\v 19 Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ Gabriyɛl ne̱ ŋ ye̱re̱ Wuribware̱ fɔŋfɔŋ ase̱‑ɔ, ne̱ oo suŋ mo̱ fe̱yɛ m bo̱ tɔwe̱ ase̱ŋ kɔne̱kɔne̱sɛ mɔ gywii fo̱.  
\v 20 Amaa fo̱ a mo̱ŋ kɔɔre̱ mo̱ kase̱ŋtiŋ ase̱ŋ mɔ ne̱ amo̱ ke̱be̱e̱ maa paŋ‑ɔ se̱‑ɔ, fo̱ i kii kpawu na kamu ya bo̱ fo̱ ŋke nsi ne̱ mo̱ne̱ e̱ ko̱we̱ kayaagyi‑o, ne̱ fo̱ i ŋu fe̱yɛ ase̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii fo̱‑ɔ e̱ ba kase̱ŋtiŋ‑o.” 
\p  
\v 21 Saŋ mɔ pɛɛɛ na ase̱sɛ‑ɔ ye̱re̱ bo̱ gywii Sakariya, na ba fa ke̱tɔ se̱ ne̱ ɔɔ ko̱ŋ kyee Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ bwe̱e̱tɔ ane̱ŋ‑ɔ.  
\v 22 Saŋ ne̱ ɔɔ bo̱ le̱e̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ ye̱re̱ ba asare̱e̱ bo̱ sa se̱ŋsa. Ne̱ baa pini fe̱yɛ Wuribware̱ a lee mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ mò̱ mò̱ suŋkpa‑ɔ mfe̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ mo̱ŋ lɛɛ taare̱ yaye̱ kanɔ sa se̱ŋsa gywii bamo̱. 
\p  
\v 23 Ŋke ne̱ Sakariya e̱ waa mò̱ kusuŋ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ a kyo̱ŋ‑ɔ, ne̱ ŋkee ɔɔ yɔ mò̱ aye̱.  
\v 24 Bo̱ fo̱ saŋ ko̱‑ɔ ne̱ mò̱ ka a nya kame, ne̱ ŋkee ɔɔ kwe̱e̱rɔ ke̱kyaŋ‑nɔ aferi anuu, na ɔ maa le̱e̱ kawu.  
\v 25 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ, “Ŋkee fe̱raa Wuribware̱ a kya mo̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ be̱e̱ lee mo̱ le̱e̱ ipeere‑ro ase̱sɛ ase̱!” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a suŋ tɔwe̱ Yeesuu ko̱ko̱we̱ ase̱ŋ‑ɔ 
\p  
\v 26 Amɔ Ilisabɛt a kame‑o aferi asiye‑o‑ro‑o, ne̱ Wuribware̱ a be̱e̱ suŋ mò̱ kabɔɔ Gabriyɛl fe̱yɛ ɔ yɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ a maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Nasarɛt‑ɔ‑rɔ,  
\v 27 na ɔ yɔ kabregyii ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Mariya‑o ase̱. Kabregyii mɔ ne̱ baa ke̱re̱ mò̱ sa ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yo̱sɛf ne̱ ɔɔ le̱e̱ Yudaa awuye ɔde̱daapo̱ Deefid a kabuno‑o.  
\v 28 Amo̱ fe̱raa kabɔɔ‑ɔ a yɔ kabregyii amo̱ ase̱ mfe̱ŋ ne̱ ɔ bo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ ka mò̱ kanɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Wuribware̱ a gya fo̱ kamɛɛ, ne̱ oo yure fo̱.” 
\p  
\v 29 Ne̱ Mariya duŋ a te̱ŋ mò̱ bo̱ le̱e̱ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a kabɔɔ‑ɔ a tɔwe̱‑ɔ se̱, ne̱ ɔɔ fa mfɛɛre̱ kpo̱ne̱ fe̱yɛ o nu ke̱mo̱ ne̱ kabɔɔ amo̱ a tɔwe̱‑ɔ kaase̱ aaa.  
\v 30 Ne̱ kabɔɔ amo̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Mariya, fo̱ ma sa a kufu nya fo̱. 
\q2 Wuribware̱ a waa fo̱ atɔ. 
\q1  
\v 31 Fo̱ e̱ nya kame na fo̱ ko̱we̱ ɔnyare̱, 
\q2 na fo̱ sa mò̱ ke̱nyare̱ fe̱yɛ Yeesuu. 
\q1  
\v 32 Na o kii se̱sɛ dabe̱, na bo̱ te̱e̱ mò̱ ɛ 
\q2 Nyiŋkpe̱ŋ-kyo̱ŋ-atɔ‑pɛɛɛ-Bware̱ mò̱ gyi‑o. 
\q1 Na Nyaŋpe̱ Wuribware̱ sa a ɔ kye̱na 
\q2 mò̱ nana Deefid a kuwure‑o si. 
\q1  
\v 33 Na o kii mo̱ne̱ ɔde̱daapo̱ Yakubu a ananagyi‑o 
\q2 owure nsu pɛɛɛ. 
\q2 Mò̱ kuwure‑o maa gye̱ kɛɛ daa!” 
\b  
\p  
\v 34 Ne̱ Mariya yɛ, “Mo̱ŋ nyi anyare̱, ne̱ e̱me̱ne̱ ne̱ a waa na a ba ane̱ŋ?” 
\p  
\v 35 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ mɔ yɛ, 
\b  
\q1 “Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o e̱ ywe̱e̱ fo̱ se̱, 
\q2 na Nyiŋkpe̱ŋ-kyo̱ŋ-atɔ‑pɛɛɛ-Bware̱ 
\q2 a ke̱yaale̱ŋ‑ɔ sii fo̱ se̱. 
\q1 Amo̱se̱‑ɔ fo̱ kayaagyi‑o, ba te̱e̱ mò̱ ɛ 
\q2 ke̱yaafɔre̱ timaa, Wuribware̱ mò̱ gyi‑o. 
\b  
\p  
\v 36 Nu, fo̱ ko̱we̱bɛɛ Ilisabɛt ne̱ ɔɔ be̱re̱, ne̱ bo̱ yɛ ɔ maa ko̱we̱‑ɔ, de ɔnyare̱ kame. Kamo̱ aferi asiye ne̱e̱.  
\v 37 Na sɛye̱ mo̱ŋ bo̱‑rɔ ne̱ Wuribware̱ maa taare̱ a ɔ waa!” 
\p  
\v 38 Ne̱ Mariya yɛ, “Wuribware̱ kabre e̱ gye̱ mo̱, amo̱se̱‑ɔ a waa sa mo̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ fo̱ a tɔwe̱‑ɔ mɔ dɛɛ.” Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ amo̱ a le̱e̱ mò̱ ase̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Mariya a ya ka Ilisabɛt kanɔ‑ɔ 
\p  
\v 39 Ke̱tɔ mo̱ŋ kyee ne̱ Mariya a waa siraa, ne̱ ɔɔ da e̱ye̱e̱ se̱ yɔ Yude̱ya maŋ ko̱ ne̱ ɔ bo̱ abe̱e̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, mfe̱ŋ ne̱ Sakariya na mò̱ ka Ilisabɛt te‑o.  
\v 40 Ne̱ ɔɔ yɔ Sakariya lɔŋ‑nɔ ya ka Ilisabɛt kanɔ.  
\v 41 Ilisabɛt ke̱de̱ŋ nu Mariya kanɔka‑ɔ, ne̱ kayaagyi ne̱ o de mò̱ kame‑o a dabo̱rɔ mò̱ e̱ye̱e̱ mò̱ nyi kame‑ro. Ne̱ Wuribware̱ a sa ne̱ mò̱ kufwiiŋe timaa‑o a le̱e̱ so̱so̱ bo̱ kye̱na Ilisabɛt se̱ puri amo̱‑rɔ.  
\v 42 Ne̱ Ilisabɛt a tɔwe̱ keŋkeŋ gywii Mariya fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Akye̱e̱‑rɔ pɛɛɛ fo̱ ne̱ Wuribware̱ a yure bwe̱e̱tɔ, 
\q2 Wuribware̱ a yure kayaagyi 
\q2 ne̱ fo̱ e̱ ba a fo̱ bo̱ ko̱we̱‑ɔ. 
\q1  
\v 43 Mo̱ a nya kuŋu timaa fe̱yɛ 
\q2 mo̱ nyaŋpe̱ Kristoo mò̱ nyi a ba 
\q2 na ɔ bo̱ ka mo̱ kanɔ. 
\q1  
\v 44 Mo̱ a de̱ŋ nu fo̱ kanɔka‑ɔ, 
\q2 ne̱ kayaagyi ne̱ ɔ bo̱ mo̱ kame‑ro‑o a dabo̱rɔ e̱ye̱e̱ 
\q2 bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ aa waa mò̱ kɔne̱. 
\q1  
\v 45 Fo̱ a kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a suŋ 
\q2 bo̱ tɔwe̱ gywii fo̱‑ɔ e̱ ba‑rɔ kase̱ŋtiŋ‑o si‑o, 
\q2 o yure fo̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Mariya a kyo̱rɔ Wuribware̱‑ɔ 
\p  
\v 46-48 Ne̱ Mariya yɛ, 
\b  
\q1 “Mo̱ e̱ kyo̱rɔ Wuribware̱ mo̱ kakpo̱nɔ‑rɔ. 
\q2 Mo̱ akatɔ a gyi mo̱ ɔmo̱rɔwe̱po̱ Wuribware̱ se̱. 
\q1 A le̱e̱ fe̱yɛ, hare̱e̱ mo̱ a gye̱ mò̱ kabre wo̱rɔba‑ɔ 
\q2 gbaa ooo, oo nyiŋŋi mo̱ se̱. 
\q1 Le̱e̱ ndɔɔ bo̱ yɔ, ase̱sɛ ne̱ bo̱ te mbe̱yɔmɔ‑ɔ 
\q2 na bamo̱ ne̱ ba ba a bo̱ bo̱ ko̱we̱‑ɔ, 
\q2 e̱ te̱e̱ mo̱ ɛ N‑de‑ŋyure. 
\q1  
\v 49 Bo̱ le̱e̱ atɔ dabe̱ ne̱ Ɔyaale̱ŋpo̱-Bware̱ a waa sa mo̱‑ɔ se̱, 
\q2 mo̱ e̱ kyo̱rɔ mò̱ ke̱nyare̱ kpe̱yaa. 
\q1  
\v 50 Le̱e̱ de̱daa‑ɔ bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ 
\q2 ɔ kpa ke̱nana ke̱maa‑rɔ ase̱sɛ ne̱ ba bu mò̱‑ɔ ase̱ŋ. 
\q1  
\v 51 Ne̱ o teyi mò̱ ke̱sare̱e̱ dabe̱‑ɔ bo̱ waa atɔ dabe̱, 
\q2 ne̱ ɔɔ brawe̱ bamo̱ ne̱ ba kaapo̱ bamo̱ e̱ye̱e̱‑ɔ‑rɔ. 
\q1  
\v 52 Ɔɔ baa awure kaase̱, 
\q2 ne̱ ɔɔ yase̱ ase̱sɛ laŋgyaŋ so̱so̱. 
\q1  
\v 53 Ɔɔ sa atiripo̱ atɔ timaa, 
\q2 ne̱ ɔɔ gya atɔ awuye bo̱ kyo̱ŋwe̱ asare̱e̱ kpaŋkpaŋ. 
\q1  
\v 54-55 Oo nyiŋŋi ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii 
\q2 ane̱ nana Abraham mò̱ aa mò̱ ananagyi‑o si, 
\q2 fe̱yɛ o yure bamo̱ nsu pɛɛɛ‑ɔ. 
\q1 Ne̱ ŋkee ɔɔ ba na ɔ bo̱ kya ane̱ Isireelii awuye, 
\q2 Wuribware̱ mò̱ gyi‑ana‑ɔ‑rɔ.” 
\b  
\p  
\v 56 Ne̱ Mariya a kye̱na mfe̱ŋ ka Ilisabɛt kanɔ waa aferi asa pwɛɛ ne̱ ɔɔ dɛɛ kiŋŋi yɔ pe̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa ko̱we̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ 
\p  
\v 57 Ilisabɛt ko̱ko̱we̱ saŋ a fo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ ko̱we̱ ɔnyare̱.  
\v 58 Mò̱ akye̱nabɛɛpo̱ na mò̱ ako̱we̱bɛɛ a nu fe̱yɛ Wuribware̱ a waa atɔ timaa sa mò̱‑ɔ, ne̱ aa waa bamo̱ aa mò̱ kakatɔgyi. 
\p  
\v 59 Bamo̱ a ko̱we̱ kayaagyi‑o, ke̱mo̱ kake buruwase̱po̱‑ɔ, ne̱ baa te̱ŋ mò̱ ko̱twe̱e̱tu, ne̱ bo̱ yɛ bo̱ ba mò̱ se̱ Sakariya ke̱nyare̱ bo̱ sa mò̱.  
\v 60 Ne̱ mò̱ nyi yɛ, “Daabii. Weetee mò̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Yohanee.” 
\p  
\v 61 Ne̱ baa be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ne̱e̱ bo̱ maa te̱e̱ mo̱ne̱ ako̱we̱bɛɛ‑ɔ ɔko̱ mɔ ane̱ŋ ɛ?” 
\p  
\v 62 Mò̱ se̱ a mo̱ŋ tɛɛ taare̱ sa se̱ŋsa‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ baa ba asare̱e̱ bo̱ bise mò̱ ke̱nyare̱ ne̱ ɔ kpa fe̱yɛ bo̱ bo̱ sa mò̱ gyi amo̱‑ɔ.  
\v 63 Ne̱ ɔɔ ba asare̱e̱ bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ bo̱ sa mò̱ kataabo̱o̱ ne̱ ba kyo̱rɛɛ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ kyo̱rɛɛ fe̱yɛ, “Mò̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Yohanee.” Ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱ pɛɛɛ.  
\v 64 Mò̱ a de̱ŋ kyo̱rɛɛ amo̱ puri amo̱‑rɔ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ mò̱ kanɔ a buŋŋi, ne̱ ɔɔ be̱e̱ le̱e̱ ɔ sa se̱ŋsa, ne̱ ɔɔ me̱raa se̱ ɔ kyo̱rɔ Wuribware̱.  
\v 65 Ne̱ aa waa mò̱ akye̱nabɛɛpo̱‑ɔ pɛɛɛ kufu, ne̱ ase̱ŋ amo̱ a lweero fo̱ Yude̱ya abe̱e̱‑ɔ‑rɔ a e̱maŋ‑ɔ ɔke̱maa se̱.  
\v 66 Ɔke̱maa ne̱ oo nu ase̱ŋ amo̱‑ɔ a fa amo̱ mfɛɛre̱, ne̱ bo̱ yɛ, “Ntɔ se̱sɛ ne̱ kayaagyi mɔ e̱ ba a ɔ bo̱ kii‑o ne̱e̱?” A le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa a ŋu fe̱yɛ Wuribware̱ ke̱yaale̱ŋ bo̱ mò̱‑rɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Sakariya a kyo̱rɔ Wuribware̱‑ɔ 
\p  
\v 67 Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a bo̱ ywe̱e̱ Sakariya si, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ e̱ tɔwe̱ o gywii mò̱‑ɔ. Ne̱ ɔ yɛ, 
\b  
\q1  
\v 68 “Mo̱nꞌ sa a ane̱ Isireelii awuye 
\q2 kyo̱rɔ ane̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱, 
\q1 a le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ bo̱ lee mò̱ ase̱sɛ le̱e̱ ase̱ŋ‑nɔ, 
\q2 ne̱ baa nya bamo̱ e̱ye̱e̱. 
\q1  
\v 69 Ɔɔ sa ane̱ ɔmo̱rɔwe̱po̱ dabe̱ 
\q2 bo̱ le̱e̱ mò̱ ke̱yaafɔre̱, ane̱ ɔde̱daapo̱ Deefid, a ke̱nana‑ɔ‑rɔ, 
\q1  
\v 70-71 fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ bo̱rɔ mò̱ akyaamɛɛ timaa si 
\q2 tɔwe̱ kyee bo̱ be̱ya ane̱‑ɔ, 
\q1 fe̱yɛ o lee ane̱ a ɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ ado̱ŋ 
\q2 na bamo̱ ne̱ ba kisi ane̱‑ɔ ke̱sare̱e̱‑rɔ. 
\q1  
\v 72-75 Wuribware̱ yɛ ɔ waa ane̱ ade̱daapo̱ ke̱dame̱naŋsɛ, 
\q2 na ɔ ma taŋ e̱taŋ dabe̱ ne̱ ɔɔ waa bo̱ be̱ya 
\q1 mò̱ aa ane̱ nana Abraham mbo̱ŋtɔ‑rɔ‑ɔ se̱, 
\q2 fe̱yɛ ɔ kɔɔre̱ ane̱ a ɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ ado̱ŋ ase̱, 
\q1 na ɔ sa a ane̱ suŋ mò̱ bo̱ fo̱ ane̱ ŋkpake kɛɛ, 
\q2 na kufu mo̱ŋ de ane̱, 
\q1 na ane̱ nya ŋkpo̱nɔfwiiri mò̱ ase̱ 
\q2 na ane̱ de̱e̱ kii itimaa awaapo̱.” 
\b  
\p  
\v 76 Ne̱ Sakariya a sa se̱ŋsa gywii mò̱ gyi‑o fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Mo̱ gyi, fo̱ fe̱raa ba te̱e̱ fo̱ fe̱yɛ 
\q2 Nyiŋkpe̱ŋ-kyo̱ŋ-atɔ‑pɛɛɛ-Bware̱ a kyaamɛɛ‑ɔ, 
\q1 a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ ŋkpɛɛ, 
\q2 na fo̱ ya lɔŋŋɔ mò̱ kpa bo̱ be̱ya mò̱. 
\q1  
\v 77 Na fo̱ ya tɔwe̱ gywii ane̱ ne̱ ane̱ gye̱ mò̱ ase̱sɛ‑ɔ fe̱yɛ, 
\q2 ɔ kpa fe̱yɛ ane̱ nu ane̱ e̱ye̱e̱, 
\q2 na ɔ nya taa ane̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke ane̱ na ɔ mo̱rɔwe̱ ane̱. 
\q1  
\v 78-79 Mò̱ a ŋu ane̱ e̱wɛɛ‑ɔ se̱‑ɔ, 
\q2 ane̱ŋ a ɔmo̱rɔwe̱po̱ ne̱ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ane̱‑ɔ, 
\q2 ba te̱e̱ mò̱ ɛ Gye̱gyaye̱-kyɔwe̱-a‑ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ, 
\q1 a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ ke̱laŋŋe̱rɔ e̱ we̱e̱ ane̱ 
\q2 ne̱ ane̱ te kibugyii‑ro, ne̱ ane̱ se̱re̱ lowi‑o si, 
\q1 na ɔ laŋŋe̱ ane̱ e̱kpa‑rɔ 
\q2 na ane̱ nya kye̱na ŋkpa na alaŋfiya‑ro.” 
\b  
\p  
\v 80 Kayaagyi‑o a daŋ‑ɔ, ɔɔ nya kanyiase̱ŋ na daa timaa. Ne̱ ŋkee ɔɔ yɔ ya kye̱na kimukee‑ro ane̱ŋ‑aaa, bo̱ fo̱ saŋ ne̱ o lee mò̱ e̱ye̱e̱ ifuri bo̱ kaapo̱ Isireelii awuye‑o. 
\c 2  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa ko̱we̱ Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 1.18–25) 
\p  
\v 1 Ŋke amo̱‑rɔ‑ɔ ne̱ Roma awuye owure dabe̱ Kaye̱saa Agustus a sa mbraa fe̱yɛ bo̱ kyo̱rɛɛ na bo̱ kare̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mò̱ e̱se̱‑ɔ se̱‑ɔ pɛɛɛ. Amo̱ e̱ gye̱ ke̱gye̱ŋkpɛɛ fe̱yɛ bamo̱ a sa ane̱ŋ a mbraa‑ɔ.  
\v 2 Swe̱e̱re̱ amo̱ se̱ to̱ŋ ko̱ e̱ gye̱ Siriya. Saŋ amo̱‑ɔ gominaa ne̱ ɔ ye̱re̱ owure dabe̱‑ɔ ayaa‑rɔ mfe̱ŋ‑ɔ e̱ gye̱ Kwiriniyus. Ne̱ gominaa amo̱ de Yudaa awuye e̱swe̱e̱re̱ ne̱ ba te̱e̱ e̱mo̱ Galile̱ya na Samariya na Yude̱ya‑ɔ se̱ ke̱yaale̱ŋ.  
\v 3 Ne̱ baa sa mbraa fe̱yɛ ɔke̱maa yɔ mò̱ aye̱, na ɔ kyo̱rɛɛ mò̱ ke̱nyare̱ mfe̱ŋ. 
\p  
\v 4-5 Amo̱se̱‑ɔ Yo̱sɛf na mò̱ ke̱re̱kye̱e̱ Mariya gbaa a ko̱so̱ le̱e̱ Nasarɛt maŋ ne̱ bo̱ te mò̱‑rɔ ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ. Ne̱ baa yɔ Bɛte̱lahɛm maŋ ne̱ ɔ bo̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ ne̱ ɔ gye̱ bamo̱ nana Owure Deefid aye̱‑ɔ. Ne̱ baa yɔ ya kyo̱rɛɛ bamo̱ anyare̱. Saŋ amo̱ na Mariya de kame. 
\p  
\v 6 Bamo̱ a bo̱ Bɛte̱lahɛm mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ Mariya ko̱ko̱we̱ a fo̱.  
\v 7 Ne̱ baa buwi kpa afɔ a so̱we̱kpa a lɔŋ‑ɔ na bo̱ so̱we̱ mfe̱ŋ. Amaa bo̱ mo̱ŋ nya so̱we̱kpa lɔŋ amo̱‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a ba maŋ amo̱‑rɔ kyɔ bo̱ so̱we̱ mfe̱ŋ. Ane̱ŋ se̱‑ɔ baa so̱we̱ ke̱kyaŋ ne̱ mbo̱ da‑rɔ‑ɔ‑rɔ ne̱e̱. Ne̱ Mariya a ko̱we̱ mò̱ bregyi nyaŋsɛ‑ɔ. Ne̱ ɔɔ ba waagya bo̱ miri mò̱, ne̱ ɔɔ taa mò̱ bo̱ be̱ya ke̱dakaa ko̱ ne̱ bo̱ de mbo̱ ateese ba waa‑rɔ‑ɔ‑rɔ.\fig Yo̱sɛf na Mariya na mò̱ gyi Yeesuu|src="CN01617b.tif" size="span" ref="Lukas 2.7" \fig* 
\s1 E̱sanne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ na Wuribware̱ mbɔɔ‑ɔ ase̱ŋ 
\p  
\v 8 Ke̱mo̱ kanye amo̱ e̱sanne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱ ko̱ mɔ bo̱ swe̱e̱re̱ amo̱ se̱, ne̱ bo̱ da e̱fa‑rɔ ba de̱e̱re̱ bamo̱ mbo̱ se̱.  
\v 9 Mfe̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a lee mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ bamo̱. Ne̱ Wuribware̱ se̱ a ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ a we̱e̱ bamo̱ se̱, ne̱ kufu a nya bamo̱ bwe̱e̱tɔ.  
\v 10 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ yɛ, 
\b  
\q1 “Mo̱ne̱ ma sa a kufu nya mo̱ne̱, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ ase̱ŋ kɔne̱kɔne̱sɛ ko̱ 
\q1 ne̱ a baa ɔke̱maa mɔ kakatɔgyi‑o 
\q2 ne̱ mo̱ a baa mo̱ne̱. 
\q1  
\v 11 Amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ ndɔɔ a kake mɔ 
\q2 baa ko̱we̱ ɔko̱ ne̱ ɔ mo̱rɔwe̱ mo̱ne̱‑ɔ. 
\q1 Mò̱ e̱ gye̱ Kristoo, mo̱ne̱ nyaŋpe̱ 
\q2 ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ 
\q2 o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mo̱ne̱‑ɔ. 
\q1 Baa ko̱we̱ mò̱ mo̱ne̱ ɔde̱daapo̱ Deefid a maŋ‑ɔ‑rɔ. 
\q1  
\v 12 Na ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ, 
\q2 mo̱ne̱ ya yɔ, mo̱ne̱ i ŋu fe̱yɛ 
\q1 baa ba waagya bo̱ miri mò̱ bo̱ be̱ya 
\q2 ke̱dakaa ne̱ bo̱ de mbo̱ ateese ba waa‑rɔ‑ɔ‑rɔ.” 
\b  
\p  
\v 13 Puri amo̱‑rɔ, ne̱ Wuribware̱ mbɔɔ bwe̱e̱tɔ a le̱e̱ so̱so̱ bo̱ tii ɔgye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ se̱ e̱sanne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱ amo̱ ase̱ mfe̱ŋ, na ba waa iliŋ ba kyo̱rɔ Wuribware̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1  
\v 14 “Wuribware̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ 
\q2 a nya ke̱dabe̱ na wuraa ooo, 
\q1 ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ swe̱e̱re̱ se̱ 
\q2 ne̱ ɔ kpa bamo̱ ase̱ŋ‑ɔ 
\q2 a nya kaye̱e̱yuri ooo.” 
\b  
\p  
\v 15 Amɔ Wuribware̱ mbɔɔ amo̱ a kiŋŋi bo̱ yii so̱so̱‑ɔ, ne̱ ŋkee e̱sanne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱ amo̱ yɛ, “Mo̱nꞌ sa a ane̱ yɔ maŋ amo̱‑rɔ ya ke̱e̱ ke̱tɔ ne̱ kaa waa mfe̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ tɔwe̱ gywii ane̱‑ɔ.” 
\p  
\v 16 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ baa waa me̱naŋ yɔ Bɛte̱lahɛm ya ŋu Mariya na Yo̱sɛf na kayaagyi‑o, na ɔ da ke̱dakaa ne̱ bo̱ de mbo̱ ateese ba waa‑rɔ‑ɔ‑rɔ.  
\v 17 Ne̱ baa tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a tɔwe̱ kayaagyi amo̱ ase̱ŋ‑ɔ gywii bamo̱.  
\v 18 Ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ ɔke̱maa ne̱ oo nu ane̱ŋ ne̱ e̱sanne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱ amo̱ a tɔwe̱‑ɔ.  
\v 19 Mariya mɔ a taa ase̱ŋ mɔ pɛɛɛ bo̱ be̱ya mò̱ kuŋu‑ro, ne̱ ɔɔ fa amo̱ mfɛɛre̱ bwe̱e̱tɔ.  
\v 20 Ne̱ e̱sanne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ a kiŋŋi ba yɔ, na ba waa iliŋ ba kyo̱rɔ Wuribware̱ bo̱ le̱e̱ ke̱tɔ ne̱ baa nu ne̱ baa ŋu‑o si. Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a de̱ŋ tɔwe̱ gywii bamo̱‑ɔ dɛɛ ya waa. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa sa kayaagyi‑o ke̱nyare̱‑ɔ 
\p  
\v 21 Kayaagyi‑o a gyi ŋke mburuwa‑o, ne̱ saŋ a fo̱ fe̱yɛ bo̱ te̱ŋ mò̱ ko̱twe̱e̱tu‑o. Ne̱ baa te̱ŋ mò̱ ko̱twe̱e̱tu. Ne̱ baa sa mò̱ ke̱nyare̱ ɛ Yeesuu, ne̱ ke̱ gye̱ ke̱nyare̱ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ‑ɔ a sa mò̱ pwɛɛ ne̱ Mariya a dɛɛ nya mò̱ kame‑o. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa yaa Yeesuu Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ 
\p  
\v 22-24 Amɔ Yudaa awuye de bamo̱ mbraa ko̱ ne̱ Wuribware̱ a sa bamo̱ ɔde̱daapo̱ Mosis fe̱yɛ ɔkye̱e̱ ya ko̱we̱ kayaagyi po̱pwɛɛ o de iyisi bo̱ fo̱ ŋke aduna. Ŋke amo̱ ya kyo̱ŋ, na bo̱ taa ɔkye̱e̱‑ɔ na mò̱ kayaagyi‑o yaa Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ, na bo̱ kperi kayaagyi‑o si mɔɔ kabo̱ bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱, a le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a tɔwe̱ mò̱ mbraa wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Ɔke̱maa bregyi nyaŋsɛ ne̱ ɔ ko̱we̱ mò̱‑ɔ gye̱ Wuribware̱ lee.”\f * \fr 2:22-24 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 13.2, 12. \f* 
\b  
\m Na bo̱ be̱e̱ kpɛɛ ɔkye̱e̱‑ɔ se̱. Ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ e̱ gye̱ otiripo̱ fe̱raa, ke̱tɔ ne̱ ɔ mɔɔ bo̱ sa Wuribware̱‑ɔ e̱ gye̱ awurele̱pɔ anyɔ.\f * \fr 2:22-24 \ft Ko̱lɔŋŋɔ mbraa 12.6-8. \f* Ne̱ Yo̱sɛf a taa Mariya na mò̱ kayaagyi yaa Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ Yɛro̱salɛm mfe̱ŋ na bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ bamo̱ mbraa‑ɔ a tɔwe̱‑ɔ. 
\p  
\v 25 Saŋ amo̱ mɔ ɔnyare̱ ko̱ bo̱ Yɛro̱salɛm mfe̱ŋ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Simeyɔŋ. Ɔnyare̱ amo̱ gye̱ se̱sɛ timaa, ne̱ o suŋ Wuribware̱ nɛɛnɛɛ. Ne̱ ŋkee o te o gywii saŋ ne̱ Wuribware̱ i suŋ ɔmo̱rɔwe̱po̱ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Isireelii awuye‑o. Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o te mò̱ se̱.  
\v 26 Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a kyɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ o ŋu Kristoo ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ bo̱ be̱ya fe̱yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ pwɛɛ na ɔ dɛɛ wu.  
\v 27 Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a sa ne̱ ɔɔ yɔ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno kake nsi ne̱ Yo̱sɛf na Mariya a baa Yeesuu mfe̱ŋ na bo̱ bo̱ waa ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a mbraa‑ɔ e̱ kaapo̱‑ɔ.  
\v 28 Ne̱ Simeyɔŋ a kɔɔre̱ keegyi‑o o de mò̱ asare̱e̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ fe̱yɛ, 
\b  
\q1  
\v 29 “O, Nyaŋpe̱ Wuribware̱, mo̱ mfɛɛre̱ a di mo̱, 
\q2 ŋkee fe̱raa sa a ŋ wu, 
\q1  
\v 30-31 a le̱e̱ fe̱yɛ ŋkee fe̱raa 
\q2 mo̱ a ŋu ɔko̱ ne̱ fo̱ a tɔwe̱ bo̱ be̱ya 
\q1 fe̱yɛ mo̱ i ŋu pwɛɛ na n dɛɛ wu‑o. 
\q2 Mò̱ e̱ gye̱ ɔmo̱rɔwe̱po̱ ne̱ fo̱ a lee bo̱ kaapo̱ ase̱sɛ pɛɛɛ‑ɔ. 
\q1  
\v 32 O kii fe̱yɛ fetiri a ɔ bo̱ sa nde̱ se̱ awuye, 
\q2 na bo̱ nya gyii fo̱ e̱kpa‑ɔ. 
\q1 Na fo̱ ase̱sɛ Isireelii awuye kaapo̱ bamo̱ e̱ye̱e̱ 
\q2 mò̱ ke̱dabe̱ na mò̱ wuraa‑o si.” 
\b  
\p  
\v 33 Ne̱ ane̱ŋ ne̱ Simeyɔŋ a tɔwe̱ bo̱ le̱e̱ kayaagyi‑o si‑o a kpe̱ŋ kayaagyi‑o mò̱ se̱ na mò̱ nyi e̱ye̱e̱. 
\p  
\v 34-35 Ne̱ Simeyɔŋ a yure bamo̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Mariya fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Wuribware̱ a lee kayaagyi mɔ ne̱e̱ fe̱yɛ o kii 
\q2 ɔko̱ ne̱ ane̱ Isireelii awuye bwe̱e̱tɔ i kine, 
\q2 na bo̱ kpuri, 
\q1 ne̱ bamo̱ bwe̱e̱tɔ mɔ e̱ kɔɔre̱ mò̱ a bo̱ gyi, 
\q2 na bo̱ nya ke̱mo̱rɔwe̱‑ɔ. 
\q1 Ɔ kaapo̱ Wuribware̱ a e̱kpa‑ɔ, 
\q2 amaa ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ e̱ tɔwe̱ ase̱ŋ a bo̱ bo̱ kye mò̱. 
\q1 Na bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ se̱‑ɔ 
\q2 bo̱ lee bamo̱ mfɛɛre̱ bɔye̱ ifuri. 
\q1 Na fo̱, mò̱ nyi‑o mɔ, a waa fo̱ gya bwe̱e̱tɔ, 
\q2 na fo̱ bo̱re̱‑rɔ duŋwi fo̱.” 
\b  
\p  
\v 36-37 Saŋ amo̱ dɛɛ ke̱kye̱e̱bre̱sɛ ko̱ mɔ bo̱‑rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Anaa. Ɔ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ko̱ ne̱e̱. Ɔɔ le̱e̱ Isireelii awuye kasuro ne̱ ba te̱e̱ kamo̱ ɛ Ase̱re̱‑ɔ‑rɔ. Mò̱ se̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Fanuwɛl. Ɔɔ waare̱e̱ na ɔ gye̱ kabregyii, ne̱ mò̱ aa mò̱ kuri a kye̱na nsu nsunoo, ne̱ mò̱ kuri a wu. Ne̱ oo kii kpenlekye̱e̱ ane̱ŋ‑aaa bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ, ne̱ oo gyi nsu aduburuwa na nna. Ne̱ ŋkee ɔ bo̱ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno saŋ ke̱maa, o suŋ Wuribware̱ mpase̱ na kanye, na ɔ kra ako̱ŋ, na ɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱.  
\v 38 Kayaagyi‑o na mò̱ se̱ na mò̱ nyi a bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ Anaa a ya ŋu bamo̱. Mò̱ ke̱ya ŋu bamo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ na ko̱waa fe̱yɛ mò̱ a sa bamo̱ kayaagyi amo̱. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ kayaagyi amo̱ ase̱ŋ gywii Yɛro̱salɛm awuye ne̱ bo̱ gywii fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ ba a ɔ bo̱ mo̱rɔwe̱ bamo̱ maŋ‑ɔ le̱e̱ bamo̱ ado̱ŋ ke̱sare̱e̱‑rɔ‑ɔ. 
\s1 Yo̱sɛf na mò̱ ka kikiŋŋi yɔ Nasarɛt 
\p  
\v 39 Saŋ ne̱ Yo̱sɛf na mò̱ ka Mariya a waa ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a mbraa‑ɔ e̱ kaapo̱‑ɔ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ baa kiŋŋi yɔ bamo̱ kye̱nakpa Nasarɛt maŋ ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ‑rɔ.  
\v 40 Mfe̱ŋ ne̱ bamo̱ gyi amo̱ a ya daŋ nya e̱le̱ŋ. Ne̱ Wuribware̱ a sa mò̱ kanyiase̱ŋ bwe̱e̱tɔ, ne̱ ɔɔ sa mò̱ ŋyure. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu ŋyaagyi‑ro, ɔɔ yɔ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ 
\p  
\v 41 To, kasu ke̱maa mɔ Yeesuu mò̱ ako̱we̱po̱ naa Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ba gyi Yudaa awuye a kasu kanɔ a ateese ko̱ ne̱ ba te̱e̱ amo̱ ɛ Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱‑ɔ.  
\v 42 Amɔ Yudaa awuye ase̱ kanyaŋsɛɛ ya gyi nsu kudu ŋnyɔ, o de kpa fe̱yɛ ɔ waa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ɔko̱ ne̱ ɔɔ daŋ lo̱we̱‑ɔ e̱ waa‑ɔ. Amo̱se̱ se̱‑ɔ Yeesuu a gyi nsu kudu ŋnyɔ‑ɔ, ne̱ mò̱ aa mò̱ ako̱we̱po̱ a ya gyi ateese amo̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ nsu ke̱maa mò̱ ako̱we̱po̱‑ɔ e̱ waa‑ɔ.  
\v 43 Bamo̱ a lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ŋkee ba kiŋŋi ba yɔ pe̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu wo̱re̱ a sii Yɛro̱salɛm, na mò̱ ako̱we̱po̱ mo̱ŋ nyi.  
\v 44 Ba fa fe̱yɛ ɔ bo̱ ase̱sɛ ne̱ bamo̱ aa bamo̱ a yɔ‑ɔ‑rɔ ne̱e̱. Amo̱se̱‑ɔ baa nare̱ ane̱ŋ‑aaa kake ko̱ŋko̱ ya fo̱ kpa‑rɔ pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ le̱e̱ ba buwi ba kpa mò̱ bamo̱ ako̱we̱bɛɛ ne̱ bamo̱ aa bamo̱ a yɔ‑ɔ na bamo̱ nyare̱‑ana ase̱.  
\v 45 Amaa baa de̱e̱re̱ kpo̱ne̱, bo̱ mo̱ŋ ŋu mò̱. Ane̱ŋ se̱‑ɔ, ne̱ baa kiŋŋi be̱e̱ yɔ Yɛro̱salɛm ba buwi ba kpa mò̱.  
\v 46 Bamo̱ a le̱e̱ ba yɔ pe̱‑ɔ ŋke nsa‑rɔ pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ ŋu mò̱, na mò̱ aa abware̱se̱ŋ akaapo̱po̱‑ɔ bo̱ko̱ te Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno, na o nu ke̱tɔ ne̱ ba kaapo̱‑ɔ, na o bise bamo̱ amo̱ ase̱ŋ.  
\v 47 Ne̱ bamo̱ ne̱ baa ŋu ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a nu ase̱ŋ‑ɔ kaase̱ na mò̱ gbaa e̱ be̱ŋŋaa bamo̱‑ɔ, e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱.  
\v 48 Mò̱ se̱ na mò̱ nyi a ya ŋu mò̱‑ɔ, ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱, ne̱ mò̱ nyi yɛ, “Mo̱ gyi, nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ fo̱ a waa ane̱ mfaanɛɛ‑ɔ ne̱e̱? Fo̱ a sa ne̱ mo̱ aa fo̱ se̱ akatɔ a pee ane̱ i buwi ane̱ e̱ kpa fo̱.” 
\p  
\v 49 Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa mò̱ nyi na mò̱ se̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ naa mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱ to̱ŋ ko̱‑ɔ ne̱e̱? Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ n kye̱na n se̱ a lɔŋ‑ɔ‑rɔ ne̱e̱ e̱e̱e̱?”  
\v 50 Amaa bo̱ mo̱ŋ nu mò̱ ase̱ŋ‑ɔ kaase̱. 
\p  
\v 51 Ne̱ bamo̱ aa Yeesuu a kiŋŋi yɔ Nasarɛt maŋ‑nɔ, ne̱ oo bu bamo̱ nɛɛnɛɛ. Ne̱ mò̱ nyi a taa ase̱ŋ mɔ pɛɛɛ bo̱ be̱ya mò̱ kuŋu‑ro.  
\v 52 Ne̱ Yeesuu a daŋ, ne̱ mò̱ kanyiase̱ŋ a waa ko̱kyɔ. Ne̱ Wuribware̱ na ase̱sɛ pɛɛɛ a kpa mò̱ ase̱ŋ. 
\c 3  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ a lɔŋŋɔ kpa sa Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 3.1–12; Maak 1.1–8; Yohanee 1.19–28) 
\p  
\v 1-2 Saŋ ne̱ Wuribware̱ a sa ne̱ Sakariya mò̱ gyi Yohanee a tɔwe̱ abware̱se̱ŋ na ɔ bo̱ kimukee‑ro‑o, na saŋ amo̱ nsu kudu nnuu ne̱e̱ fe̱yɛ Roma awuye owure dabe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Tibeeriyus‑o a gyi kuwure‑o. Saŋ amo̱ dɛɛ na Romanyi ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Pontiyus Pilat ye̱re̱ owure dabe̱ amo̱ ayaa‑rɔ o gyi Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱ kigominaa. Ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Hɛrɔd‑ɔ gye̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ owure. Mò̱ tire Filipo e̱ gye̱ Iture̱ya na Trakoniitis e̱swe̱e̱re̱ se̱ owure. Na ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Lisaniyas‑o gye̱ Abileenee swe̱e̱re̱ se̱ owure. Ne̱ Hanaa na Kayafas mɔ i gyi Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ ke̱bre̱sɛ saŋ amo̱.  
\v 3 To, ne̱ Yohanee a yɔ Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ a keri‑o pɛɛɛ ɔ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ ne̱ Wuribware̱ yɛ ɔ tɔwe̱‑ɔ gywii ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱rɔ mfe̱ŋ ɔ kyo̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱, na mo̱nꞌ kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na mo̱nꞌ bɔ asuu, na Wuribware̱ nya taa mo̱ne̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke mo̱ne̱.” 
\p  
\v 4 Yohanee mɔ ase̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ Isaya a kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Ɔko̱ e̱ fɛɛ‑rɔ kimukee‑ro fe̱yɛ, 
\q1 ‘Mo̱nꞌ lɔŋŋɔ kpa nɛɛnɛɛ bo̱ be̱ya Wuribware̱, 
\q2 na mo̱nꞌ waa kpa kye̱rarasɛ sa mò̱ a ɔ bo̱ bo̱rɔ se̱. 
\q1  
\v 5 Ke̱maŋtaŋ ke̱maa mɔ e̱ bo̱rɔ a ki tii, 
\q2 na ke̱be̱e̱ na ke̱be̱e̱gyi ke̱maa mɔ buburi ba kaase̱. 
\q1 E̱kpa kɔre̱sɛ e̱ waa kyɛye̱, 
\q2 na swe̱e̱re̱ ne̱ o du sake̱sake̱‑ɔ pɛɛɛ mɔ gyiiri si. 
\q1  
\v 6 Na kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ ŋu ɔmo̱rɔwe̱po̱ 
\q2 ne̱ Wuribware̱ i suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ.’ ”\f * \fr 3:6 \ft Isaya 40.3-5 (LXX). \f* 
\b  
\p  
\v 7 Ne̱ ase̱sɛ biribiri a ba Yohanee ase̱ na ɔ bɔ bamo̱ asuu. Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ awɔ mɔ, e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ a ba mfe̱e̱? Ɔko̱ a kaapo̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ mo̱ne̱ gbaa mo̱nꞌ lee mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ bo̱ le̱e̱ e̱bɔye̱ a kakɔka ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa a ɔ ba bo̱ sa abɔye̱waapo̱‑ɔ‑rɔ aaa? Ma kɔɔre̱ a n gyi.  
\v 8 Mo̱ne̱ ma fa fe̱yɛ mo̱ne̱ a gye̱ ane̱ nana Abraham mò̱ ananagyi‑o si, mo̱ne̱ mo̱ŋ tii kakɔka ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa a ɔ ba bo̱ sa abɔye̱waapo̱‑ɔ se̱. A le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ taare̱ a ɔ ba mfe̱e̱ a afo̱re̱ mɔ bo̱ buruwi ase̱sɛ na bo̱ kii Abraham mò̱ ananagyi. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ, mo̱ne̱ akatɔ ya pee amo̱‑ɔ se̱, ke̱tɔ ne̱ ki tiri‑o e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ waa atɔ ke̱maa ne̱ weetee a kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ ne̱ mo̱ne̱ a kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ‑ɔ.  
\v 9 Mo̱ne̱ pɛɛɛ ne̱ mo̱ne̱ i nu mo̱ ase̱‑ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ ayii‑o. Mo̱nꞌ sa se̱, a le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a waa kakwii‑atɔ siraa, na ɔ ba bo̱ ŋe kiyii ke̱maa ne̱ ke̱ maa swɛɛ agyi timaa‑o ileŋ kaase̱ a ɔ bo̱ da na ɔ twe̱e̱ waa de̱e̱kpa‑rɔ.” 
\p  
\v 10 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a bise Yohanee fe̱yɛ, “Ne̱ nte̱tɔ ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa a ane̱ waa?” 
\p  
\v 11 Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ o de awaagya anyɔ‑ɔ taa ɔko̱ŋko̱ sa mò̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ de‑o, na ɔke̱maa ne̱ o de ateese‑o sa mò̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ de‑o.” 
\p  
\v 12 Ne̱ leŋpoo akɔɔre̱po̱ ko̱ a ba a bo̱ bo̱ bɔ asuu, ne̱ baa bise Yohanee fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, nte̱tɔ ne̱ ane̱ waa?” 
\p  
\v 13 Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ ma kɔɔre̱ leŋpoo kyo̱ŋ ane̱ŋ ne̱ bo̱ yɛ mo̱nꞌ kɔɔre̱‑ɔ se̱.” 
\p  
\v 14 Ne̱ asoogyaa ko̱ mɔ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ne̱ ane̱ mɔ ane̱ ɛɛɛ? Nte̱tɔ ne̱ ane̱ waa?” 
\p Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ ma le̱ŋ ɔko̱ kɔɔre̱ atanne̱, na mo̱ne̱ ma po̱rɔ ɔko̱ na ɔ mo̱ŋ waa bɔye̱ kɔɔre̱ mò̱ atanne̱. Mo̱ne̱ atanne̱ ne̱ mo̱ne̱ i suŋ ne̱ ba ka mo̱ne̱‑ɔ a baare. Mo̱ne̱ ma tɛɛ fe̱yɛ a mo̱ŋ kyɔ.” 
\p  
\v 15 Mfe̱ŋ ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a ŋu fe̱yɛ ke̱tɔ timaa ko̱ e̱ ba a ke̱ bo̱ ba, ne̱ baa le̱e̱ ba fa fe̱yɛ nsaŋse̱ Yohanee e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ.  
\v 16 Ne̱ Yohanee a tɔwe̱ gywii bamo̱ pɛɛɛ fe̱yɛ, “Nkyu ne̱ n de mo̱ e̱ bɔ mo̱ne̱ asuu, amaa ɔko̱ saŋ ɔ ba na ɔ kyɔ mo̱, na mo̱ŋ fo̱ fe̱yɛ n lee mò̱ ase̱be̱ta gbaa na m fwe̱e̱ mò̱ ayaapapaa se̱. Mò̱ fe̱raa ɔ sa a Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o ywe̱e̱ mo̱ne̱ se̱ ne̱e̱ na mo̱nꞌ nya ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ de̱e̱kpa‑ɔ. Na ɔ ba kufwiiŋe timaa‑o bo̱ gyee mo̱ne̱.  
\v 17 O de mò̱ kawo̱raa ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ kyaare̱ ayu na o swii waa mò̱ ke̱po̱re̱kye̱e̱‑rɔ‑ɔ. Na ŋkee ɔ kpane̱ afeŋfeŋtee‑o pɛɛɛ na ɔ kywɛɛ amo̱ de̱e̱kpa ne̱ ɔ maa duŋ‑o‑ro. Ane̱ŋ ne̱ o gyi ase̱sɛ pɛɛɛ ase̱ŋ‑ɔ ne̱e̱.” 
\p  
\v 18 Mfaanɛɛ ne̱ Yohanee a bo̱rɔ e̱kpa bwe̱e̱tɔ se̱ bo̱ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa‑o gywii ase̱sɛ, ne̱ ɔɔ be̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ ɔke̱maa nu mò̱ e̱ye̱e̱ na o kyurowi le̱e̱ e̱kpa bɔye̱ ne̱ ɔ gya se̱‑ɔ. 
\p  
\v 19-20 Ne̱ Yohanee e̱ tɔwe̱ o gywii Owure Hɛrɔd\f * \fr 3:19-20 \ft Mò̱ e̱ gye̱ Hɛrɔd Antipas.\f* fe̱yɛ ɔɔ waa bɔye̱ fe̱yɛ mò̱ a kɔɔre̱ mò̱ tire mò̱ ka ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Hɛrɔde̱ya‑ɔ waare̱e̱. Ne̱ ɔɔ po̱rɔ mò̱ e̱bɔye̱ bwe̱e̱tɔ ko̱ ne̱ ɔɔ be̱e̱ waa bo̱ tii si‑o si. Ne̱ owure a be̱e̱ waa bɔye̱ bo̱ tii si fe̱yɛ mò̱ a kra Yohanee tii. 
\s1 Yeesuu asuu ke̱bɔ 
\r (Matiyo 3.13–17; Maak 1.9–11) 
\p  
\v 21 Saŋ ne̱ Yohanee a bɔ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ asuu‑o, ne̱ ɔɔ bɔ Yeesuu asuu. Mò̱ a bɔ mò̱ asuu lo̱we̱, ne̱ Yeesuu e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱‑ɔ, ne̱ awo̱re̱‑rɔ a buŋŋi‑ro.  
\v 22 Ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a ba bo̱ ywe̱e̱ Yeesuu si fe̱yɛ kuwurele̱pɔ‑ɔ. Ne̱ bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ so̱so̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ mo̱ gyi timaa, ne̱ mo̱ e̱ kpa fo̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ, ne̱ mo̱ akatɔ a gyi fo̱ se̱.” 
\s1 Yeesuu ke̱nana‑rɔ 
\r (Matiyo 1.1–17) 
\p  
\v 23 Saŋ ne̱ Yeesuu a le̱e̱ mò̱ kusuŋ kaase̱‑ɔ na oo gyi nsu waa adusa. Ɔko̱ ne̱ ase̱sɛ e̱ fa fe̱yɛ ɔ gye̱ Yeesuu mò̱ se̱ ne̱e̱‑ɔ e̱ gye̱ Yo̱sɛf. 
\b  
\q1 Ne̱ Yo̱sɛf mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Heelii. 
\q1  
\v 24 Ne̱ Heelii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Matat, 
\q1 ne̱ Matat mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Lewii, 
\q1 ne̱ Lewii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Marikii, 
\q1 ne̱ Marikii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yanayi, 
\q1 ne̱ Yanayi mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yo̱sɛf, 
\q1 ne̱ Yo̱sɛf mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Matatiyas. 
\q1  
\v 25 Ne̱ Matatiyas mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Amos, 
\q1 ne̱ Amos mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Nahum, 
\q1 ne̱ Nahum mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Isilii, 
\q1 ne̱ Isilii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Nagayi. 
\q1  
\v 26 Ne̱ Nagayi mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Maat, 
\q1 ne̱ Maat mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Matatiyas, 
\q1 ne̱ Matatiyas mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Simiye, 
\q1 ne̱ Simiye mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yo̱sɛk, 
\q1 ne̱ Yo̱sɛk mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yodaa, 
\q1 ne̱ Yodaa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yohanaŋ. 
\q1  
\v 27 Ne̱ Yohanaŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Risa, 
\q1 ne̱ Risa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Sirubabɛl, 
\q1 ne̱ Sirubabɛl mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Salatiyɛl, 
\q1 ne̱ Salatiyɛl mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Nirii. 
\q1  
\v 28 Ne̱ Nirii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Marikii, 
\q1 ne̱ Marikii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Adii, 
\q1 ne̱ Adii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Kosam, 
\q1 ne̱ Kosam mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Ilimadam, 
\q1 ne̱ Ilimadam mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Iri. 
\q1  
\v 29 Ne̱ Iri mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yosuwa, 
\q1 ne̱ Yosuwa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Ileyesa, 
\q1 ne̱ Ileyesa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yorim, 
\q1 ne̱ Yorim mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Matat, 
\q1 ne̱ Matat mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Lewii. 
\q1  
\v 30 Ne̱ Lewii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Simeyɔŋ, 
\q1 ne̱ Simeyɔŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yudaa, 
\q1 ne̱ Yudaa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yo̱sɛf, 
\q1 ne̱ Yo̱sɛf mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yonam, 
\q1 ne̱ Yonam mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Iliyakim. 
\q1  
\v 31 Ne̱ Iliyakim mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Miliya, 
\q1 ne̱ Miliya mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Mɛna, 
\q1 ne̱ Mɛna mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Matata, 
\q1 ne̱ Matata mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Nataŋ, 
\q1 ne̱ Nataŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Deefid. 
\q1  
\v 32 Ne̱ Deefid mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yɛse̱e̱, 
\q1 ne̱ Yɛse̱e̱ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Obid, 
\q1 ne̱ Obid mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Bowas, 
\q1 ne̱ Bowas mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Salamɔŋ, 
\q1 ne̱ Salamɔŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Naasɔŋ, 
\q1 ne̱ Naasɔŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Aminadabi. 
\q1  
\v 33 Ne̱ Aminadabi mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Adimiŋ, 
\q1 ne̱ Adimiŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Aram, 
\q1 ne̱ Aram mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Hisirɔŋ, 
\q1 ne̱ Hisirɔŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Pɛrɛs, 
\q1 ne̱ Pɛrɛs mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yudaa, 
\q1 ne̱ Yudaa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yakubu. 
\q1  
\v 34 Ne̱ Yakubu mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Isak, 
\q1 ne̱ Isak mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Abraham, 
\q1 ne̱ Abraham mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Teeraa, 
\q1 ne̱ Teeraa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Nahɔɔ. 
\q1  
\v 35 Ne̱ Nahɔɔ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Serug, 
\q1 ne̱ Serug mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Rewu, 
\q1 ne̱ Rewu mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Pɛlɛg, 
\q1 ne̱ Pɛlɛg mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Heebrii, 
\q1 ne̱ Heebrii mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Salaa, 
\q1 ne̱ Salaa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Keenaŋ. 
\q1  
\v 36 Ne̱ Keenaŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Aafake̱sad, 
\q1 ne̱ Aafake̱sad mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Sɛm, 
\q1 ne̱ Sɛm mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Nowaa, 
\q1 ne̱ Nowaa mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Lamɛk, 
\q1 ne̱ Lamɛk mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Mɛtusala. 
\q1  
\v 37 Ne̱ Mɛtusala mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Inɔk, 
\q1 ne̱ Inɔk mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Yarid, 
\q1 ne̱ Yarid mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Mahalalɛl, 
\q1 ne̱ Mahalalɛl mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Keenaŋ, 
\q1 ne̱ Keenaŋ mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Inɔs. 
\q1  
\v 38 Ne̱ Inɔs mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Sɛt, 
\q1 ne̱ Sɛt mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Adam, 
\q1 ne̱ ŋkee Adam mɔ mò̱ se̱ e̱ gye̱ Wuribware̱. 
\c 4  
\s1 Yeesuu ko̱kyɔrɔke̱e̱ 
\r (Matiyo 4.1–11; Maak 1.12–13) 
\p  
\v 1 Le̱e̱ saŋ ne̱ baa bɔ Yeesuu asuu‑o, Wuribware̱ a sa mò̱ kufwiiŋe timaa‑o bwe̱e̱tɔ. Mò̱ a kiŋŋi le̱e̱ Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ‑nɔ‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a sa ne̱ ɔɔ yɔ ɔ naa o muruwi‑ro kimukee‑ro ŋke aduna.  
\v 2 Mfe̱ŋ ne̱ Ɔbɔnsam a kyɔ mò̱‑rɔ ke̱e̱ fe̱yɛ ɔ nya mò̱ bo̱ waa e̱bɔye̱‑rɔ aaa. Ŋke de̱maŋte̱ mɔ pɛɛɛ Yeesuu mo̱ŋ gyi sɛye̱, amo̱se̱‑ɔ saŋ ne̱ ŋke amo̱ a kyo̱ŋ‑ɔ ako̱ŋ de mò̱. 
\p  
\v 3 Ne̱ Ɔbɔnsam a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Fo̱ i nyi fe̱yɛ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o e̱ gye̱ fo̱ kase̱ŋtiŋ, amo̱ fe̱raa sa a kibu mɔ buruwi bodobodoo sa fo̱ a fo̱ gyi.” 
\p  
\v 4 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Ateese wo̱re̱ maa sa se̱sɛ ŋkpa.’\f * \fr 4:4 \ft Mbraa ke̱be̱e̱sa 8.3. \f* ” 
\b  
\p  
\v 5 Ne̱ Ɔbɔnsam a yaa mò̱ so̱so̱ to̱ŋ ko̱, puri amo̱‑rɔ ne̱ ɔɔ ba kaye̱‑rɔ e̱maŋ pɛɛɛ bo̱ kaapo̱ Yeesuu.  
\v 6 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ taa kaye̱ mɔ‑rɔ e̱maŋ pɛɛɛ ke̱yaale̱ŋ na e̱mo̱ ke̱dabe̱ a n sa fo̱. Amo̱‑ɔ pɛɛɛ bo̱ mo̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ ne̱e̱, amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ taare̱ a n taa e̱mo̱ sa ɔke̱maa ne̱ mo̱ e̱ kpa‑ɔ.  
\v 7 Amo̱se̱‑ɔ fo̱ ya kpuni aŋurii suŋ mo̱, e̱mo̱ pɛɛɛ mɔ i kii fo̱ lee.” 
\p  
\v 8 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa Ɔbɔnsam fe̱yɛ, “Baa be̱e̱ kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Mo̱nꞌ suŋ mo̱ne̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ wo̱re̱ kpeŋ.’\f * \fr 4:8 \ft Mbraa ke̱be̱e̱sa 6.13. \f* ” 
\b  
\p  
\v 9 Ne̱ Ɔbɔnsam a be̱e̱ yaa mò̱ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ, ne̱ ɔɔ taa mò̱ yaa bo̱ ye̱ra Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ katwe̱e̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Fo̱ i nyi fe̱yɛ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o e̱ gye̱ fo̱ kase̱ŋtiŋ, amo̱ fe̱raa fuwi ywe̱e̱‑rɔ a ŋ ke̱e̱.  
\v 10-11 A le̱e̱ fe̱yɛ baa be̱e̱ kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Wuribware̱ e̱ sa a mò̱ mbɔɔ‑ɔ bo̱ kuŋ fo̱ nɛɛnɛɛ, 
\q2 na bo̱ so̱rɔ fo̱ bamo̱ asare̱e̱ se̱, 
\q2 na fo̱ ma nya da ke̱yaa kibu si.’\f * \fr 4:10-11 \ft Kiliŋ 91.11-12. \f* ” 
\b  
\p  
\v 12 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ne̱e̱ a bo̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Mo̱ne̱ ma kyɔ mo̱ne̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱‑rɔ ke̱e̱,’ ɛ?”\f * \fr 4:12 \ft Mbraa ke̱be̱e̱sa 6.16. \f* 
\b  
\p  
\v 13 Saŋ ne̱ Ɔbɔnsam‑ɔ a kyɔ mò̱‑rɔ ke̱e̱ e̱kpa amo̱ se̱ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔwe̱ mò̱ o gywii saŋ ko̱ be̱e̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a le̱e̱ mò̱ kusuŋ kaase̱ Galile̱ya‑ɔ 
\r (Matiyo 4.12–17; Maak 1.14–15) 
\p  
\v 14 Ne̱ Yeesuu a kiŋŋi yɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱, na Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o ke̱yaale̱ŋ bo̱ mò̱ ase̱. Ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱ ifuri amo̱ se̱‑ɔ a nu mò̱ se̱.  
\v 15 Ne̱ ɔɔ kaapo̱ ase̱sɛ abware̱se̱ŋ mfe̱ŋ a ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑ɔ‑rɔ, ne̱ ɔke̱maa a kyo̱rɔ mò̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Nasarɛt awuye a kine Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 13.53–58; Maak 6.1–6) 
\p  
\v 16 Ne̱ Yeesuu a yɔ Nasarɛt maŋ‑nɔ mfe̱ŋ ne̱ baa be̱ra mò̱‑ɔ. Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔ kyɔ ɔ waa‑ɔ, kukyure kake a fo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ a ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ. Ne̱ baa ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ kare̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ gywii bamo̱. Ne̱ ɔɔ ko̱so̱ a ɔ kare̱.  
\v 17 Ne̱ abre̱sɛ‑ɔ ɔko̱ a taa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ ke̱be̱gya ko̱ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ Isaya a kyo̱rɛɛ‑ɔ sa Yeesuu. Ne̱ ɔɔ saŋŋe̱ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ. Ne̱ oo ŋu to̱ŋ ko̱ ne̱ kyaamɛɛ‑ɔ a kyo̱rɛɛ fe̱yɛ,\fig Ɔko̱ e̱ kare̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱ ne̱ ba bɔɔ fe̱yɛ ke̱kraŋ‑ɔ.|src="IP03.tif" size="span" ref="Lukas 4.17–20" \fig* 
\b  
\q1  
\v 18 “Wuribware̱ a kufwiiŋe‑o te mo̱ se̱, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ oo lee mo̱ suŋ ne̱e̱ fe̱yɛ 
\q2 ŋ ya tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ timaa gywii atiripo̱. 
\q1 Oo suŋ mo̱ fe̱yɛ m bo̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱ baa tii bamo̱‑ɔ 
\q2 fe̱yɛ ba nya bamo̱ e̱ye̱e̱, 
\q1 na n tɔwe̱ gywii ate̱napo̱ 
\q2 fe̱yɛ bamo̱ akatɔ i buŋŋi. 
\q1 Oo suŋ mo̱ fe̱yɛ m bo̱ kya 
\q2 bamo̱ ne̱ baa waa bamo̱ bo̱rɔkraa‑ɔ‑rɔ. 
\q1  
\v 19 Na n tɔwe̱ gywii ɔke̱maa fe̱yɛ saŋ a fo̱ 
\q2 fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ ba a ɔ bo̱ mo̱rɔwe̱ mò̱ ase̱sɛ.”\f * \fr 4:19 \ft Isaya 61.1-2 (LXX). \f* 
\b  
\p  
\v 20 Yeesuu a kare̱ gywii bamo̱ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ bɔɔ wo̱re̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ laŋŋaa sa ɔbre̱sɛ ne̱ ɔɔ taa sa mò̱‑ɔ. Ne̱ ŋkee ɔɔ kye̱na ko̱re̱ bamo̱ se̱, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ kaapo̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ. Ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ e̱ de̱e̱re̱ mò̱ diŋŋ.  
\v 21 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N gye̱ fe̱yɛ Isaya a tɔwe̱ mò̱ fɔŋfɔŋ kuŋu si ase̱ŋ ne̱e̱. Ɔ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱ e̱ ba a ɔ bo̱ ba na ɔ waa atɔ mɔ pɛɛɛ ne̱ mo̱ne̱ a nu mo̱ a kare̱‑ɔ. Ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ndɔɔ a kake mɔ ɔko̱ e̱ waa ane̱ŋ a atɔ mɔ mo̱ne̱ akatɔ‑rɔ.” 
\p  
\v 22 Ne̱ bamo̱ pɛɛɛ akatɔ a gyi mò̱ se̱, ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ o nyi se̱ŋsa e̱sa‑ɔ se̱. Ne̱ baa kuri gywii abɛɛ, “N gye̱ ane̱ aye̱po̱ Yo̱sɛf mò̱ gyi‑o ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 
\p  
\v 23 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kɔɔre̱ a n gyi fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ da ke̱kpare̱ mɔ a mo̱nꞌ bo̱ kye mo̱ fe̱yɛ, ‘Ɔkyapo̱, kya fo̱ e̱ye̱e̱,’ na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ ŋ waa atɔ ne̱ mo̱ne̱ a nu fe̱yɛ mo̱ a waa Kapaaniyum maŋ‑nɔ‑ɔ mo̱ fɔŋfɔŋ aye̱ mfe̱e̱. 
\p  
\v 24 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ba bu Wuribware̱ kyaamɛɛ to̱ŋ ke̱maa, amɔ mò̱ fɔŋfɔŋ aye̱ wo̱re̱.  
\v 25 Bɛɛɛ mo̱ e̱ ba aye̱ba aaa? Mo̱nꞌ nyiŋŋi Wuribware̱ kyaamɛɛ Iliya ke̱be̱e̱‑ɔ se̱, saŋ‑ɔ bware̱ a ye̱re̱ e̱wo̱re̱ nsu nsa na ke̱be̱gya, ne̱ ako̱ŋ a ba bwe̱e̱tɔ swe̱e̱re̱‑ɔ pɛɛɛ se̱‑ɔ.\f * \fr 4:25 \ft 1 Awure 17.1, 18.1.\f* 
\v 26 Saŋ amo̱‑ɔ akpenlekye̱e̱ kyɔ bwe̱e̱tɔ Isireelii swe̱e̱re̱ se̱. Amaa Wuribware̱ mo̱ŋ suŋ Iliya fe̱yɛ ɔ kya bamo̱‑rɔ. Kpenlekye̱e̱ ko̱ŋko̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ gye̱ Isireeliinyi ne̱ o te Sarafat maŋ‑nɔ‑ɔ ase̱ wo̱re̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱.  
\v 27 Ne̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ Ilisa be̱e̱ ɔ bo̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ e̱ lɔ ke̱bwatɔ ane̱ Isireelii swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ, Ilisa mo̱ŋ sa a ɔko̱ kpaare̱, amɔ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Naamaŋ ne̱ ɔɔ le̱e̱ Siriya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ wo̱re̱ kpeŋ.\f * \fr 4:27 \ft 2 Awure 5 1-14.\f*” 
\p  
\v 28 Amo̱ fe̱raa bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ a nu ane̱ŋ ne̱ ɔ tɔwe̱‑ɔ, ne̱ bamo̱ iduŋ a fwii.  
\v 29 Ne̱ baa ko̱so̱ gyiiri mò̱ le̱e̱ bamo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ. Maŋ‑ɔ mɔ dɔŋ ke̱be̱e̱ ko̱ se̱. Amɔ bo̱ yɛ ba twe̱e̱ mò̱ a bo̱ bo̱ waa ke̱be̱e̱‑ɔ kaase̱ a ke̱maŋtaŋ‑ɔ‑rɔ ne̱e̱.  
\v 30 Amaa Yeesuu a bo̱rɔ bamo̱ pɛɛɛ mbo̱ŋtɔ‑rɔ kyo̱ŋ ne̱e̱, me̱raa mò̱ kpa se̱ o yii yɔwe̱ bamo̱ mfe̱ŋ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi te mò̱ se̱‑ɔ 
\r (Maak 1.21–28) 
\p  
\v 31 Ne̱ Yeesuu a yɔ Kapaaniyum maŋ‑nɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱. Kukyure kake‑o, ne̱ ɔɔ ya kaapo̱ abware̱se̱ŋ mfe̱ŋ a ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ.  
\v 32 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa nu ane̱ŋ ne̱ ɔɔ kaapo̱‑ɔ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ mò̱ a gye̱ Wuribware̱ mbraa ɔsapo̱‑ɔ. 
\p  
\v 33 Amɔ saŋ amo̱ ɔnyare̱ ko̱ bo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ, ne̱ ibrisi te mò̱ se̱. Ne̱ ɔnyare̱‑ɔ a faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ,  
\v 34 “Aa! Yeesuu Nasarɛte̱nyi, nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ kpa ane̱ ase̱ mfe̱e̱? Fo̱ a ba a fo̱ bo̱ mɔɔ ane̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Ŋ nyi se̱sɛ ne̱ fo̱ gye̱‑ɔ. Fo̱ e̱ gye̱ ke̱yaafɔre̱ timaa ne̱ Wuribware̱ a lee suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ.” 
\p  
\v 35 Ne̱ Yeesuu a faa ibrisi‑o si fe̱yɛ, “Laatɔ na fo̱ ko̱so̱ ɔnyare̱ amo̱ se̱.” 
\p Ne̱ ibrisi amo̱ a twe̱e̱ ɔnyare̱‑ɔ bo̱ da bamo̱ akatɔ‑rɔ mfe̱ŋ, ne̱ e̱ ya ko̱so̱ mò̱ se̱, na e̱ mo̱ŋ waa mò̱ sɛye̱. 
\p  
\v 36 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱, ne̱ bo̱ yɛ, “Nte̱tɔ ase̱ŋ ne̱e̱, ne̱ ɔ sa se̱ŋsa ane̱ŋ‑ɔ ne̱e̱? Ɔnyare̱ amo̱ de ibrisi pɛɛɛ mɔ se̱ ke̱yaale̱ŋ, hare̱e̱ mò̱ ya tɔwe̱ ase̱ŋ, na e̱ ko̱so̱ se̱sɛ se̱.”  
\v 37 Ne̱ Yeesuu ke̱nyare̱ a yɔ mfe̱ŋ a ifuri‑o pɛɛɛ se̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya alɔpo̱ bwe̱e̱tɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 8.14–17; Maak 1.29–34) 
\p  
\v 38 Ne̱ Yeesuu a le̱e̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ yɔ Simɔŋ lɔŋ‑nɔ. Simɔŋ mɔ gye̱ bamo̱ ne̱ bo̱ gya Yeesuu si‑o ɔko̱ ne̱e̱. Saŋ amo̱ na Simɔŋ mò̱ saa kye̱e̱sɛ e̱ lɔ fekyu, ne̱ mò̱ kayo̱wɔre̱ a be̱re̱ gya bwe̱e̱tɔ. Ne̱ baa ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ kya mò̱‑rɔ.  
\v 39 Ne̱ Yeesuu a ya ye̱re̱ mfe̱ŋ ne̱ ɔkye̱e̱ amo̱ da ɔ lɔ‑ɔ. Ne̱ ɔɔ sa kanɔ fe̱yɛ fekyu‑o yɔwe̱ ɔkye̱e̱‑ɔ. Ne̱ ɔɔ kpaare̱, ne̱ ɔɔ ko̱so̱ puri amo̱‑rɔ waa ateese sa bamo̱. 
\p  
\v 40 Saŋ ne̱ kyɔwe̱ e̱ twɛɛ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ a baa bamo̱ anyipo̱ ne̱ ba lɔ alɔgyi alɔgyi‑o Yeesuu ase̱, ne̱ ɔɔ ba mò̱ asare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ se̱ ako̱ ako̱, ne̱ bamo̱ ɔke̱maa a kpaare̱.  
\v 41 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ se̱, na ibrisi‑o e̱ fɛɛ‑rɔ e̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Wuribware̱ mò̱ gyi‑o e̱ gye̱ fo̱.” Amaa ɔ mo̱ŋ sa a e̱ be̱e̱ sa se̱ŋsa ko̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ i nyi dame̱naŋsɛ fe̱yɛ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ ne̱e̱. 
\s1 Ke̱tɔ se̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ abware̱se̱ŋ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑nɔ‑ɔ 
\r (Maak 1.35–39) 
\p  
\v 42 Ke̱mo̱ kaye̱ ŋke gye̱gyaye̱ kese‑ro, ne̱ Yeesuu a le̱e̱ maŋ‑ɔ‑rɔ yɔ kɛɛ se̱ mfe̱ŋ ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ bo̱, ne̱ a du diŋŋ‑o. Amo̱ fe̱raa ne̱ ase̱sɛ a le̱e̱ ba buwi ba kpa mò̱. Bamo̱ a ya ŋu mò̱‑ɔ, ŋkee bo̱ ma lɛɛ kpa fe̱yɛ ɔ le̱e̱ bamo̱ ase̱ mfe̱ŋ.  
\v 43 Amaa ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, “A tiri fe̱yɛ n tɔwe̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro a ase̱ŋ timaa‑o gywii e̱maŋ ko̱ gbaa se̱ awuye, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a suŋ mo̱ a m bo̱ waa‑ɔ ne̱e̱.”  
\v 44 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ me̱raa se̱ ɔ naa ɔ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ Yudaa awuye e̱maŋ se̱ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑nɔ. 
\c 5  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a lee mò̱ agyase̱po̱ gye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ 
\r (Matiyo 4.18–22; Maak 1.16–20) 
\p  
\v 1 Ŋke ŋko̱ Yeesuu a ye̱re̱ ke̱pare̱ dabe̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ke̱mo̱ ɛ Ginɛsarɛt (bɛɛɛ Galile̱ya)‑ɔ kɛɛ, ne̱ ŋkee ase̱sɛ i neŋŋi ba yɔ akatɔ‑rɔ na bo̱ nya ya nu mò̱ abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱.  
\v 2 Ne̱ Yeesuu a ŋu baa gyiiri e̱ko̱re̱e̱ e̱nyɔ bo̱ daŋ ke̱pare̱‑ɔ kɛɛ. Ne̱ ŋkiŋgyi akrapo̱‑ɔ a yɔ a bo̱ ya fwe̱e̱ bamo̱ asawu si.\fig ŋkiŋgyi akrapo̱ ko̱|src="HK00208b.tif" size="span" ref="Lukas 5.2" \fig* 
\v 3 Ne̱ oo lwee e̱ko̱re̱e̱‑ɔ ɔko̱‑rɔ. Simɔŋ ne̱ Yeesuu a kya mò̱ saa kye̱e̱sɛ fekyu‑o lee ne̱e̱. Ne̱ ɔɔ ko̱re̱ Simɔŋ fe̱yɛ o neŋ ko̱re̱e̱‑ɔ bo̱ dɔŋŋɔ nkyu si kafwe̱e̱, ne̱ Yeesuu a kye̱na ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ kaapo̱ ase̱sɛ abware̱se̱ŋ. 
\p  
\v 4 Yeesuu a tɔwe̱ abware̱se̱ŋ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Simɔŋ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ neŋ bo̱ dɔŋŋɔ nkyu si yaa ke̱bo̱keŋ‑no, na mo̱nꞌ twe̱e̱ asawu‑o waa‑rɔ kra ŋkiŋgyi.” 
\p  
\v 5 Ne̱ Simɔŋ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, ane̱ a waa kusuŋ kanye‑o pɛɛɛ, ane̱ mɔ ane̱ mo̱ŋ kra sɛye̱. Amaa fo̱ e̱ yɛ ane̱ŋ fe̱raa, mo̱ e̱ twe̱e̱ asawu a ŋ waa‑rɔ.” 
\p  
\v 6 Ne̱ baa twe̱e̱ asawu‑o waa‑rɔ. Ne̱ baa kra ŋkiŋgyi bwe̱e̱tɔ, hare̱e̱ asawu‑o e̱ kpa a a kyaye̱‑rɔ.  
\v 7 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ baa ya bamo̱ ke̱sare̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana ne̱ bamo̱ gbaa bo̱ bo̱ bamo̱ ko̱re̱e̱‑rɔ‑ɔ bo̱ kya bamo̱‑rɔ. Ne̱ baa bo̱ kya bamo̱‑rɔ, ne̱ baa lee ŋkiŋgyi‑o bo̱ bo̱rɔ e̱ko̱re̱e̱ e̱nyɔ‑ɔ, hare̱e̱ e̱ko̱re̱e̱‑ɔ a tɔwe̱ se̱ e̱ kpa a e̱ gya nkyu. 
\p  
\v 8-10 Ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ Simɔŋ na bamo̱ ne̱ mò̱ aa bamo̱ bo̱ mò̱ ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ baa kra ŋkiŋgyi bwe̱e̱tɔ‑ɔ se̱. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ Sibidii mò̱ gyi‑ana, Yakubu na Yohanee ne̱ bo̱ gye̱ Simɔŋ mò̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana amo̱‑ɔ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱. Simɔŋ (ne̱ Yeesuu e̱ ba a ɔ bo̱ te̱e̱ mò̱ ɛ Peetroo‑o) a ŋu mfaanɛɛ‑ɔ, ne̱ oo kpuni aŋurii Yeesuu akatɔ‑rɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, nare̱ le̱e̱ mo̱ ase̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ n gye̱ e̱bɔye̱ ɔwaapo̱ ne̱e̱.” 
\p Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii Simɔŋ fe̱yɛ, “Fo̱ ma sa a fo̱ duŋ te̱ŋ fo̱. Le̱e̱ ndɔɔ bo̱ yɔ fo̱ maa lɛɛ kra ŋkiŋgyi. Amaa ase̱sɛ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱ buwi kpa na fo̱ baa bamo̱ mo̱ ase̱.”  
\v 11 Mfe̱ŋ ne̱ baa gyiiri bamo̱ e̱ko̱re̱e̱‑ɔ bo̱ be̱ya ke̱pare̱‑ɔ kideŋbe si, ne̱ baa yɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa, ne̱ baa gya Yeesuu si. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya bwatɔpo̱ ko̱‑ɔ 
\r (Matiyo 8.1–4; Maak 1.40–45) 
\p  
\v 12 Saŋ ko̱ Yeesuu a yɔ ɔ bo̱ maŋ ko̱‑rɔ, na bwatɔpo̱ nyare̱ ko̱ mɔ bo̱ mfe̱ŋ. Mò̱ ke̱de̱ŋ ŋu Yeesuu‑o, ne̱ ɔɔ yɔ mò̱ ase̱, ne̱ oo kpuni aŋurii ko̱re̱ Yeesuu tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ e̱ kpa, fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ kya mo̱ ko̱lɔ mɔ na ŋ nya lwee ase̱sɛ‑rɔ.” 
\p  
\v 13 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kpa.” Ne̱ Yeesuu a ba ke̱sare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ ɔlɔpo̱‑ɔ se̱, ne̱ ɔ yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fe̱raa fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ lwee ase̱sɛ‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ a kpaare̱.” Mfe̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a ke̱bwatɔ‑ɔ a lo̱we̱. 
\p  
\v 14 Ne̱ Yeesuu a yii mò̱ se̱ fe̱yɛ, “De̱ŋ bo̱rɔ kpa kyɛye̱ se̱ yɔ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱‑ɔ ɔko̱ ase̱ na ɔ de̱e̱re̱ fo̱, na fo̱ bɔ alɔŋŋɔtɔ ne̱ Mosis a tɔwe̱ ɛ mò̱ ne̱ ɔɔ lɔ ko̱lɔ mɔ, ne̱ ɔɔ kpaare̱‑ɔ bɔ, na ɔke̱maa ŋu fe̱yɛ ane̱ŋ a ko̱lɔ‑ɔ mo̱ŋ lɛɛ ki te mò̱ se̱‑ɔ. Fo̱ a maa se̱ fo̱ e̱ yɔ, fo̱ ma kaŋ ye̱re̱ kpa‑rɔ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a waa sa fo̱‑ɔ gywii ɔko̱.” 
\p  
\v 15 Amo̱ gbaa ne̱ Yeesuu ke̱nyare̱ a yɔ e̱maŋ se̱‑ɔ ne̱e̱. Ne̱ ase̱sɛ biribiri a ba a bo̱ bo̱ nu ase̱ŋ ne̱ ɔ tɔwe̱‑ɔ, na ɔ kya bamo̱ alɔ.  
\v 16 Amaa mò̱ ya nya kpa ane̱ŋ ne̱ ɔ taare̱‑ɔ, ɔ yɔ ɔ naa mò̱ wo̱re̱ mfe̱ŋ ne̱ a du diŋŋ‑o na ɔ nya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ke̱gyabɔɔ ko̱‑ɔ 
\r (Matiyo 9.1–8; Maak 2.1–12) 
\p  
\v 17 Kake ŋko̱, ne̱ Yeesuu e̱ kaapo̱ abware̱se̱ŋ lɔŋ ko̱‑rɔ, ne̱ Farisii awuye ko̱ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ ko̱ a ba bo̱ te Yeesuu ase̱ mfe̱ŋ. Bamo̱ bo̱ko̱ a le̱e̱ maŋ ke̱maa ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ. Ne̱ bo̱ko̱ mɔ a le̱e̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱ na Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ. Saŋ amo̱‑ɔ na ɔ be̱e̱ o de Wuribware̱ a ke̱yaale̱ŋ‑ɔ ɔ kya alɔpo̱. 
\p  
\v 18 Ne̱ anyare̱ ko̱ a so̱rɔ ke̱gyabɔɔ ko̱ kraŋ se̱ baa, ne̱ baa le̱ŋ bamo̱ e̱ye̱e̱ na bo̱ taa mò̱ lwee lɔŋ‑ɔ‑rɔ yaa bo̱ be̱ya Yeesuu akatɔ‑rɔ.  
\v 19 Amaa bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ kyɔ bwe̱e̱tɔ‑ɔ se̱‑ɔ, bo̱ mo̱ŋ taare̱ nya kpa na bo̱ taa mò̱ lweero. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ baa so̱rɔ mò̱ bo̱ de̱e̱ yɔ ke̱kyaŋ ne̱ Yeesuu bo̱ ke̱mo̱‑rɔ‑ɔ so̱so̱. Bamo̱ a tɛɛ ke̱mo̱ so̱so̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ baa tuwi bɔ so̱so̱. Mfe̱ŋ ne̱ baa taa mò̱ bo̱ dɔŋŋɔ kraŋ se̱, ba ife bo̱ da‑rɔ, ne̱ baa kra ife‑o‑ro yɔwe̱ mò̱‑rɔ kafwe̱e̱ kafwe̱e̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ke̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ yaa bo̱ be̱ya Yeesuu akatɔ‑rɔ. 
\p  
\v 20 Ane̱ŋ ne̱ baa pee akatɔ baa ke̱gyabɔɔ amo̱‑ɔ se̱‑ɔ, Yeesuu a ŋu fe̱yɛ baa kɔɔre̱ mò̱ gyi bwe̱e̱tɔ. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ke̱gyabɔɔ‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyare̱, mo̱ a taa fo̱ e̱bɔye̱‑ɔ bo̱ ke fo̱.” 
\p  
\v 21 Amo̱ fe̱raa, ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ na Farisii awuye‑o a le̱e̱ ba ŋwiini ba gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Nsɛ e̱ gye̱ ɔnyare̱ mɔ ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ e̱ sa se̱ŋsa ane̱ŋ fe̱yɛ mò̱ a gye̱ Wuribware̱‑ɔ? Ɔnyare̱ mɔ a tɔwe̱ abuse̱ŋse̱ŋ. Ne̱e̱ Wuribware̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ taare̱ a ɔ taa e̱bɔye̱ bo̱ ke ase̱sɛ ɛ?” 
\p  
\v 22 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a kyɔ ŋu bamo̱ mfɛɛre̱, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ i de mo̱ne̱?  
\v 23 Ke̱mo̱‑ɔ ke̱mo̱ e̱ bo̱ tɔwe̱ lɔ, ‘Mo̱ a taa fo̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke fo̱’ bɛɛɛ ‘Ko̱so̱ nare̱’?  
\v 24 To, mo̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, de ke̱yaale̱ŋ swe̱e̱re̱ mɔ se̱ na n taare̱ taa ɔke̱maa e̱bɔye̱ bo̱ ke mò̱.” Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ke̱gyabɔɔ‑ɔ fe̱yɛ, “Ke̱e̱ ɛ, ko̱so̱ taa fo̱ kraŋ a fo̱ nare̱ yɔ pe̱.” 
\p  
\v 25 Puri amo̱‑rɔ ne̱ ke̱gyabɔɔ amo̱ a ko̱so̱ lamaŋ amo̱ akatɔ‑rɔ mfe̱ŋ bɔɔ mò̱ kraŋ, ne̱ ɔɔ nare̱ mò̱ ayaa anyɔ se̱ o yii pe̱, na ɔ kyo̱rɔ Wuribware̱.  
\v 26 Ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ mɔ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱. Ne̱ kufu a nya bamo̱, ne̱ baa kyo̱rɔ Wuribware̱ na ba tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ase̱ŋ dabe̱ ko̱ ne̱ ane̱ a ŋu ndɔɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a te̱e̱ Lewii, ne̱ ɔɔ ba bo̱ gya mò̱ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 9.9–13; Maak 2.13–17) 
\p  
\v 27 Amo̱ kamɛɛ‑rɔ, ne̱ Yeesuu a le̱e̱ ya ŋu leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Lewii‑o (ne̱ bo̱ be̱e̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Matiyo‑o) na o te mò̱ leŋpoo kɔɔre̱kpa. Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ko̱so̱ gya mo̱ se̱.”  
\v 28 Mfe̱ŋ ne̱ Lewii a ko̱so̱ yɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa, ne̱ ɔɔ gya Yeesuu si. 
\p  
\v 29 Ne̱ Lewii a ya waa ateese mò̱ aye̱ sa Yeesuu a o gyi. Ne̱ ɔɔ be̱e̱ nyiŋŋi leŋpoo akɔɔre̱po̱ bwe̱e̱tɔ na ase̱sɛ ko̱ fe̱yɛ bo̱ ba na bo̱ gyi ateese amo̱.  
\v 30 Amo̱ fe̱raa ne̱ Farisii awuye‑o na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ ko̱ ne̱ bo̱ tii bamo̱ se̱ bo̱ gya bamo̱ ananatɔ se̱‑ɔ a le̱e̱ ba tɛɛ ba gywii Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ aa leŋpoo akɔɔre̱po̱ na e̱bɔye̱ awaapo̱ i gyi abɛɛ ase̱?” 
\p  
\v 31 Ne̱ Yeesuu a nya me̱naŋ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Ɔko̱ ne̱ ɔ lɔ‑ɔ ne̱ ba sa kadwii. N gye̱ ɔko̱ ne̱ o de alaŋfiya‑o.  
\v 32 Amo̱se̱‑ɔ n gye̱ bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ gye̱ e̱bɔye̱ awaapo̱‑ɔ se̱ ne̱ mo̱ a ba, amaa bamo̱ ne̱ bo̱ gye̱ e̱bɔye̱ awaapo̱‑ɔ se̱ ne̱ mo̱ a ba, na m bo̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ bo̱ nu bamo̱ e̱ye̱e̱ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑rɔ.” 
\s1 Ako̱ŋ ke̱kra ase̱ŋ 
\r (Matiyo 9.14–17; Maak 2.18–22) 
\p  
\v 33 Ne̱ ase̱sɛ ko̱ a bo̱ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Yohanee a agyase̱po̱‑ɔ na Farisii awuye a bo̱mo̱‑ɔ e̱ kra ako̱ŋ iluwi bwe̱e̱tɔ na ba ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱, amaa fo̱ fe̱raa fo̱ bo̱mo̱‑ɔ i gyi ba nuu saŋ ke̱maa.” 
\p  
\v 34 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ fa fe̱yɛ saŋ ne̱ ɔko̱ e̱ kpa a ɔ waare̱e̱‑ɔ, ɔko̱fɔ mò̱ kuri mò̱ nyare̱‑ana e̱ kye̱na ako̱ŋ na ɔ bo̱‑rɔ aaa? Mo̱ŋ kɔɔre̱ gyi.  
\v 35 N du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱fɔ mò̱ kuri‑o, ne̱ mo̱ agyase̱po̱‑ɔ mɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱fɔ mò̱ kuri mò̱ nyare̱‑ana‑ɔ. Ŋke ŋko̱ e̱ ba ne̱ ba kra ɔko̱fɔ mò̱ kuri a bo̱ le̱e̱ bamo̱ ase̱, na ŋkee bo̱ kra ako̱ŋ.” 
\p  
\v 36 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ ke̱kpare̱ mɔ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ɔko̱ maa kyaŋ waagya po̱pwɛɛ na ɔ bo̱ taa waagya de̱daa‑rɔ. Ɔko̱ ne̱ mò̱ ya waa ane̱ŋ, ɔ nye̱ra waagya po̱pwɛɛ‑ɔ, na mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ ba waagya‑ɔ bo̱ taa‑rɔ‑ɔ na waagya de̱daa‑ɔ maa waa ko̱ŋko̱.  
\v 37 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ bo̱ de nta ba waa praŋto̱wa ne̱ ba ba kabo̱ wo̱re̱ bo̱ waa‑ɔ‑rɔ. Bo̱ de nta po̱pwɛɛ ba waa praŋto̱wa po̱pwɛɛ‑rɔ. Nta po̱pwɛɛ ya lwee praŋto̱wa de̱daa‑rɔ, nta‑ɔ i fwii na praŋto̱wa‑ɔ bwee nye̱ra na nta‑ɔ twiiri we̱e̱.  
\v 38 Amo̱se̱‑ɔ, bo̱ de nta po̱pwɛɛ ba waa praŋto̱wa po̱pwɛɛ‑rɔ.  
\v 39 Ne̱ ɔko̱ mɔ ya nuu nta de̱daa, ɔ maa lɛɛ kpa mpo̱pwɛɛ kunuu. Ɔ yɛ nde̱daa‑ɔ bɔ mpo̱pwɛɛ‑ɔ. Amo̱se̱ se̱‑ɔ mo̱ agyase̱po̱‑ɔ maa kra ako̱ŋ.” 
\c 6  
\s1 Kukyure ŋke ase̱ŋ 
\r (Matiyo 12.1–8; Maak 2.23–28) 
\p  
\v 1 Kukyure kake ko̱, Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ a naa ba kyo̱ŋ abwaye adɔɔ ko̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a le̱e̱ ba gyɛɛ abwaye ne̱ ba kyo̱ŋ amo̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ baa fee ba wo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ako̱ŋ de bamo̱.  
\v 2 Ne̱ Farisii awuye ko̱ a ŋu ane̱ŋ ne̱ ba waa‑ɔ, ne̱ baa bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ gyɛɛ abwaye‑o? Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ e̱ waa‑ɔ gye̱ kusuŋ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Ne̱ a kye Wuribware̱ mbraa fe̱yɛ ɔko̱ a waa kusuŋ ko̱ kukyure kake.” 
\p  
\v 3 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ kare̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ ŋu ke̱tɔ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Deefid a waa saŋ ne̱ ako̱ŋ de mò̱ aa mò̱ anare̱bɛɛpo̱‑ɔ ɔɔɔ?  
\v 4 Ke̱tɔ bo̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ Deefid a lwee Wuribware̱ suŋkpa, ne̱ baa sa mò̱ bodobodoo akuri ne̱ baa bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ saŋ e̱ko̱ sa mò̱ anare̱bɛɛpo̱‑ɔ. Na a mo̱ŋ gye̱ mbraa kikye aaa? Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ mbraa‑ɔ yɛ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ne̱ bo̱ de kpa fe̱yɛ bo̱ gyi ane̱ŋ a bodobodoo‑o.”  
\v 5 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “Amo̱se̱‑ɔ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, de kukyure kake‑o gbaa e̱le̱ŋ.” 
\s1 Ke̱sare̱e̱ wusɛ wuye ko̱ ase̱ŋ 
\r (Matiyo 12.9–14; Maak 3.1–6) 
\p  
\v 6 Kukyure kake ko̱ be̱e̱ ne̱ Yeesuu a be̱e̱ yɔ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑nɔ ya kaapo̱ abware̱se̱ŋ. Saŋ amo̱‑ɔ ɔnyare̱ ko̱ mɔ bo̱ mfe̱ŋ na mò̱ kigyisesare̱e̱ a wu.  
\v 7 Amɔ Farisii awuye na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ ko̱ mɔ bo̱ mfe̱ŋ, ne̱ ba kpa a bo̱ nya po̱rɔ Yeesuu fe̱yɛ ɔ waa bɔye̱. Amo̱se̱‑ɔ bamo̱ akatɔ a pee ba de̱e̱re̱ a bo̱ ke̱e̱ fe̱yɛ Yeesuu e̱ kya ke̱sare̱e̱ wusɛ wuye amo̱ kukyure kake amo̱ aaa, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ maa waa kusuŋ ke̱maa kake amo̱. 
\p  
\v 8 Amaa Yeesuu a kyɔ ŋu bamo̱ mfɛɛre̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ke̱sare̱e̱ wusɛ wuye amo̱ ɛ, “Ko̱so̱ ba akatɔ‑rɔ mfe̱e̱.” Ne̱ ɔnyare̱‑ɔ a ko̱so̱ ye̱re̱ ba akatɔ‑rɔ mfe̱ŋ. 
\p  
\v 9 Ne̱ Yeesuu a bise bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ Wuribware̱ mbraa‑ɔ a sa kpa fe̱yɛ ane̱ waa kukyure kake? Mbraa‑ɔ yɛ ane̱ waa kitimaa ne̱e̱ e̱e̱e̱, bɛɛɛ ke̱bɔye̱ aaa? Ŋ yɛ, ane̱ mo̱rɔwe̱ se̱sɛ ne̱e̱, bɛɛɛ ane̱ mɔɔ se̱sɛ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mo̱.” 
\p  
\v 10 Ne̱ ɔɔ de̱e̱re̱ bamo̱ pɛɛɛ kpo̱ne̱. Ne̱ ŋkee ɔɔ tɔwe̱ gywii ɔnyare̱‑ɔ fe̱yɛ, “Teyi fo̱ ke̱sare̱e̱‑ɔ‑rɔ.” Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a teyi‑ro, ne̱ mò̱ ke̱sare̱e̱ amo̱ a kpaare̱.  
\v 11 Bo̱ le̱e̱ mfaanɛɛ se̱‑ɔ ne̱ Farisii awuye‑o na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ iduŋ a fwii bwe̱e̱tɔ Yeesuu si, ne̱ baa le̱e̱ ba fa ke̱tɔ ne̱ ba waa mò̱‑ɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a lee mò̱ ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 10.1–4; Maak 3.13–19) 
\p  
\v 12 Ke̱tɔ mo̱ŋ kyee ne̱ Yeesuu a yɔ ke̱be̱e̱ ko̱ se̱ ya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱. Ne̱ oo sii mfe̱ŋ kanye amo̱ pɛɛɛ ɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱.  
\v 13 Kaye̱ a ke‑o, ne̱ ɔɔ te̱e̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ baa mò̱ ase̱, ne̱ oo lee bamo̱‑rɔ kudu anyɔ fe̱yɛ bo̱ waa mò̱ ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱.  
\v 14 Bamo̱ e̱ gye̱ Simɔŋ (Ɔɔ be̱e̱ sa mò̱ ke̱ŋasɛnyare̱ ne̱e̱ fe̱yɛ Peetroo) na mò̱ tire Andruu, na Yakubu na Yohanee na Filipo na Bar‑Tolomiyu,  
\v 15 na ŋkee Matiyo na Tomas na Alafiyus mò̱ gyi Yakubu, na Simɔŋ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Sɛlɔt (kaase̱ e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔmaŋkpapo̱‑ɔ),  
\v 16 na Yakubu mò̱ gyi Yudas, na Yudas ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Kariyotinyi, ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ gyi Yeesuu kidiburo‑o. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kaapo̱ atɔ, ne̱ ɔɔ kya alɔpo̱‑ɔ 
\r (Matiyo 4.23–25) 
\p  
\v 17 Ne̱ Yeesuu na mò̱ ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱‑ɔ a kpo̱ro̱we̱ ke̱be̱e̱‑ɔ si. Bamo̱ a kpo̱ro̱we̱‑ɔ, ne̱ mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ bwe̱e̱tɔ a bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ ne̱ swe̱e̱re̱‑ɔ du kyɛɛkyɛɛ‑ɔ. Ase̱sɛ biribiri mɔ a gyaŋŋe̱ mfe̱ŋ. Bamo̱ bo̱ko̱ a le̱e̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱, na Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ, ne̱ bo̱ko̱ mɔ a le̱e̱ e̱maŋ ko̱ se̱ ne̱ ba te̱e̱ e̱mo̱ ɛ Tiro na Sidɔŋ, ne̱ e̱ bo̱ ɔpo̱o̱ kɛɛ‑ɔ. 
\p  
\v 18 Baa ba ne̱e̱ fe̱yɛ bo̱ bo̱ nu abware̱se̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱‑ɔ na ɔ be̱e̱ kya bamo̱ alɔ. Bamo̱ ne̱ ibrisi te bamo̱ se̱ e̱e̱ tɔɔraa bamo̱‑ɔ pɛɛɛ mɔ a ba mfe̱ŋ. Ne̱ ɔɔ gya e̱mo̱ bo̱ ko̱so̱ bamo̱ se̱.  
\v 19 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ a le̱ŋ e̱ye̱e̱ ba kpa fe̱yɛ bo̱ dabo̱rɔ mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱yaale̱ŋ ne̱ o de‑o ɔ taare̱ a ɔ bo̱ kya bamo̱ pɛɛɛ. 
\s1 Ke̱be̱e̱ se̱ abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱ 
\r (Matiyo 5.1–12) 
\p  
\v 20 Ne̱ Yeesuu a le̱e̱ ɔ sa se̱ŋsa o gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “Mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ i wu kitiri‑o, mo̱ne̱ de ŋyure, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ne̱ tii Wuribware̱ a kuwure‑o si. 
\q1  
\v 21 Mo̱ne̱ ne̱ ako̱ŋ e̱ mɔɔ mo̱ne̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ, mo̱ne̱ de ŋyure, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ saŋ mo̱ne̱ e̱ ke̱e̱paa. 
\q1 Mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱bo̱re̱‑rɔ i duŋwi mo̱ne̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ, mo̱ne̱ de ŋyure, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ saŋ mo̱ne̱ e̱ mɔse̱. 
\q1  
\v 22-23 Ase̱sɛ ya kisi mo̱ne̱, 
\q2 ne̱ baa gya mo̱ne̱ le̱e̱ bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑nɔ, 
\q1 ne̱ baa saare̱ mo̱ne̱, ne̱ baa nye̱ra mo̱ne̱ ke̱nyare̱ 
\q2 bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ gya mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, si‑o si, 
\q2 mo̱ne̱ de ŋyure, 
\q1 Ase̱ŋ ya to̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ, 
\q2 mo̱nꞌ sa a a waa mo̱ne̱ kɔne̱ na mo̱nꞌ ba kɔne̱ bo̱ kyaa, 
\q1 a le̱e̱ fe̱yɛ kakɔka dabe̱ timaa ko̱ da 
\q2 ka gywii mo̱ne̱ Wuribware̱ se̱. 
\q1 Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ba waa mo̱ne̱‑ɔ dɛɛ 
\q2 ne̱ bamo̱ ade̱daapo̱‑ɔ a bo̱ waa Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ. 
\q1  
\v 24 Amaa ase̱ŋ dabe̱ e̱ to̱ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ gye̱ atɔ awuye mbe̱yɔmɔ‑ɔ, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a kyɔ gyi mo̱ne̱ kɔne̱ swe̱e̱re̱ se̱ mfe̱e̱. 
\q1  
\v 25 Ase̱ŋ dabe̱ e̱ to̱ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ a gyi ke̱e̱paa mbe̱yɔmɔ‑ɔ, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ ako̱ŋ saŋ a ba a bo̱ nya mo̱ne̱. 
\q1 Ase̱ŋ dabe̱ e̱ to̱ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ mɔse̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ, 
\q2 a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱re̱‑rɔ saŋ ɔ ba a ɔ bo̱ duŋwi mo̱ne̱ na mo̱nꞌ su. 
\q1  
\v 26 Ase̱ŋ dabe̱ e̱ to̱ mo̱ne̱ ne̱ ase̱sɛ e̱ sa mo̱ne̱ ke̱nyare̱ timaa mbe̱yɔmɔ‑ɔ. 
\q1 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ bamo̱ ade̱daapo̱ a sa bamo̱ ne̱ baa bo̱ pe̱nna 
\q2 fe̱yɛ bo̱ gye̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ‑ɔ ke̱nyare̱ timaa.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ ane̱ kpa ane̱ ado̱ŋ ase̱ŋ‑ɔ 
\r (Matiyo 5.38–48; 7.12) 
\p  
\v 27 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ i nu mo̱ ase̱ŋ‑ɔ, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ, mo̱nꞌ kpa mo̱ne̱ ado̱ŋ ase̱ŋ, na mo̱nꞌ waa bamo̱ ne̱ ba kisi mo̱ne̱‑ɔ ke̱dame̱naŋsɛ.  
\v 28 Na mo̱nꞌ yure bamo̱ ne̱ bamo̱ fe̱raa ba da mo̱ne̱ yii‑o, na mo̱nꞌ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ sa bamo̱ ne̱ ba waa mo̱ne̱ bo̱rɔkraa‑ɔ.  
\v 29 Fe̱yɛ ɔko̱ ya da fo̱ ko̱ ke̱se̱bɔ‑rɔ ke̱baa, na fo̱ be̱e̱ buruwaa ke̱nyɔse̱po̱‑ɔ sa mò̱ a ɔ da. Ɔko̱ ya taa fo̱ waagya, na fo̱ taa fo̱ kaare̱ bo̱ tii mò̱ si na ɔ taa nare̱.  
\v 30 Ɔke̱maa ne̱ ɔ ko̱re̱ fo̱ ko̱tɔko̱‑ɔ, fo̱ i de, sa mò̱ ke̱tɔ‑ɔ, ne̱ ɔko̱ ya taa fo̱ ke̱tɔ, fo̱ ma tɔɔraa mò̱ fe̱yɛ o kiŋŋaa ke̱mo̱ baa fo̱.  
\v 31 Amo̱ katiŋ e̱ gye̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱ne̱ abɛɛko̱ waa mo̱ne̱‑ɔ, mo̱ne̱ mɔ mo̱nꞌ waa ane̱ŋ dɛɛ sa bamo̱. 
\p  
\v 32 Mo̱ne̱ e̱ kpa bamo̱ ne̱ ba kpa mo̱ne̱‑ɔ wo̱re̱ ase̱ŋ, e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ waa a mo̱nꞌ nya ŋyure le̱e̱ Wuribware̱ ase̱? A le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ gbaa, bamo̱ ne̱ bo̱ gye̱ e̱bɔye̱ awaapo̱‑ɔ, e̱ kpa bamo̱ ne̱ ba kpa bamo̱‑ɔ ase̱ŋ.  
\v 33 Mo̱ne̱ e̱ waa bamo̱ ne̱ ba waa mo̱ne̱ ke̱dame̱naŋsɛ‑ɔ ke̱dame̱naŋsɛ, ntɔ se̱ ne̱ mo̱nꞌ nya ŋyure? A le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ e̱bɔye̱ awaapo̱ gbaa e̱ waa.  
\v 34 Ne̱ mo̱ne̱ ya ba mo̱ne̱ atɔ bo̱ para bamo̱ ne̱ mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ ba ka mo̱ne̱ ko̱kɔ‑ɔ wo̱re̱, e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ waa a mo̱nꞌ nya ŋyure le̱e̱ Wuribware̱ ase̱? A le̱e̱ fe̱yɛ e̱bɔye̱ awaapo̱ gbaa de ba para abɛɛ ane̱ŋ dɛɛ.  
\v 35 Amaa amo̱ katiŋ‑o e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ kpa mo̱ne̱ ado̱ŋ ase̱ŋ, na mo̱nꞌ waa bamo̱ ke̱dame̱naŋsɛ. Mo̱nꞌ ba mo̱ne̱ atɔ bo̱ para, na mo̱ne̱ ma fa fe̱yɛ bo̱ ka mo̱ne̱ amo̱ ko̱kɔ. Mo̱ne̱ ya waa ane̱ŋ sa bamo̱, mo̱ne̱ e̱ nya amo̱ kakɔka dabe̱ saŋ ko̱, na bo̱ ŋu fe̱yɛ mo̱ne̱ gye̱ Nyiŋkpe̱ŋ-kyo̱ŋ-atɔ‑pɛɛɛ-Bware̱ mò̱ gyi‑ana. Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ bware bo̱ sa bamo̱ ne̱ bo̱ gye̱ abo̱ro̱kɔɔne̱po̱ gbaa na bamo̱ ne̱ bo̱ maa sa mò̱ aŋsɛ ke̱tɔ ke̱maa‑rɔ‑ɔ. 
\p  
\v 36 Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ ŋu ase̱sɛ e̱wɛɛ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ se̱ Wuribware̱ i ŋu ase̱sɛ e̱wɛɛ‑ɔ.” 
\s1 Mo̱ne̱ ma po̱rɔ mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana 
\r (Matiyo 7.1–5) 
\p  
\v 37 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ya po̱rɔ mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana, Wuribware̱ mɔ e̱ po̱rɔ mo̱ne̱. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma po̱rɔ mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana. Mo̱ne̱ ya bu mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana ke̱pɔ, Wuribware̱ mɔ i bu mo̱ne̱ ke̱pɔ. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma bu mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana ke̱pɔ. Amaa mo̱ne̱ ya taa mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana e̱bɔye̱ bo̱ ke bamo̱, Wuribware̱ mɔ e̱ taa mo̱ne̱ lee a ɔ bo̱ ke mo̱ne̱.  
\v 38 Mo̱ne̱ ya sa mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana atɔ, Wuribware̱ mɔ e̱ sa mo̱ne̱ mo̱ne̱ lee. Kase̱ŋtiŋ Wuribware̱ e̱ ba atɔ a ɔ bo̱ bo̱rɔ mò̱ kyuŋputiŋ‑o, na o yee si, na ɔ be̱e̱ nya bo̱ bo̱rɔ se̱, na a bo̱rɔwe̱, na ɔ taa sa mo̱ne̱. Ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ sa mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana‑ɔ dɛɛ ne̱ Wuribware̱ mɔ i kiŋŋaa a ɔ bo̱ sa mo̱ne̱.” 
\p  
\v 39 Ne̱ Yeesuu a da ke̱kpare̱ mɔ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ te̱napo̱, fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ kaapo̱ fo̱ ko̱so̱bɛɛ te̱napo̱ kpa aaa? Mo̱ŋ kɔɔre̱ gyi. Fo̱ ya waa ane̱ŋ, mo̱ne̱ anyɔ‑ɔ e̱ le̱e̱ a mo̱nꞌ le̱e̱ da ke̱maŋtaŋ‑nɔ. 
\p  
\v 40 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ sukuu kigyi mo̱ŋ de kpa fe̱yɛ ɔ kaapo̱ atɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ mo̱ŋ ta fe̱yɛ mò̱ ɔkaapo̱po̱, amɔ ɔɔ lo̱we̱ mò̱ sukuu. 
\p  
\v 41 Bɛɛɛ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ de̱e̱re̱ kakpafɛɛ ne̱ ka dɔŋ fo̱ bɛɛko̱ ke̱katɔ se̱‑ɔ, ne̱ fo̱ mo̱ŋ ke̱e̱ ke̱be̱ŋtiŋ ne̱ ke̱ dɔŋ fo̱ lee si‑o?  
\v 42 Bɛɛɛ e̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ waa na fo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ ko̱so̱bɛɛ, sa a n lee kakpafɛɛ ne̱ ka dɔŋ fo̱ ke̱katɔ se̱‑ɔ,’ na fo̱ fe̱raa fo̱ mo̱ŋ ke̱e̱ ke̱be̱ŋtiŋ ne̱ ke̱ dɔŋ fo̱ lee si‑o? Nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ wuye, lee ke̱be̱ŋtiŋ ne̱ ke̱ dɔŋ fo̱ fɔŋfɔŋ ke̱katɔ se̱‑ɔ pwɛɛ na fo̱ dɛɛ taare̱ ŋu dame̱naŋsɛ lee kakpafɛɛ ne̱ ka dɔŋ fo̱ bɛɛko̱ lee si‑o. Amo̱se̱ se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma po̱rɔ mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana. Amaa mo̱nꞌ lee e̱bɔye̱ le̱e̱ mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ ŋkpo̱nɔ‑rɔ pwɛɛ na mo̱nꞌ dɛɛ taare̱ kya mo̱ne̱ bɛɛko̱‑ana‑rɔ na bo̱ lee bamo̱ lee.” 
\s1 Kiyii na ke̱mo̱ agyi 
\r (Matiyo 7.16–20; 12.33–35) 
\p  
\v 43 Ne̱ Yeesuu be̱e̱ ɔ yɛ, “Kiyii timaa maa swɛɛ agyi bɔye̱, ne̱ kiyii ne̱ ke̱ mo̱ŋ de alaŋfiya‑o mɔ maa swɛɛ agyi timaa.  
\v 44 Kiyii agyi ne̱ bo̱ de ba pini kiyii suyo ne̱ ke̱ gye̱‑ɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ le̱ŋkre̱ŋ maa swɛɛ kimaŋgoo agyi, ne̱ kuruŋbree mɔ maa swɛɛ kukuti agyi.  
\v 45 Se̱sɛ timaa kakpo̱nɔ‑rɔ ne̱ atɔ timaa e̱ le̱e̱, ne̱ atɔ bɔye̱ e̱ le̱e̱ se̱sɛ bɔye̱ kakpo̱nɔ‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ ke̱ bo̱ se̱sɛ kakpo̱nɔ‑rɔ‑ɔ e̱ gye̱ ne̱ a le̱e̱ mò̱ kanɔ‑rɔ.” 
\s1 Lɔŋ apwɛɛpo̱ anyɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 7.24–27) 
\p  
\v 46 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ bise fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ te̱e̱ mo̱ ɛ ‘Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ nyaŋpe̱,’ na mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ maa waa ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱‑ɔ ne̱e̱?  
\v 47 Mo̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ ɔko̱ ne̱ ɔ ba mo̱ ase̱ a o nu mo̱ ase̱ŋ, ne̱ o bu amo̱‑ɔ du‑o.  
\v 48 Se̱sɛ‑ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ pwɛɛ lɔŋ, ne̱ ɔɔ da talii, ne̱ oo kwii talii‑o‑ro waa keŋ ya to̱ afo̱re̱ pwɛɛ ne̱ ɔɔ dɛɛ pwɛɛ mò̱ lɔŋ bo̱ ye̱ra se̱. Mò̱ a pwɛɛ mò̱ lɔŋ‑ɔ bo̱ ye̱ra lo̱we̱‑ɔ, ne̱ bo̱ŋ ko̱ a twe̱e̱ kufwiiri, ne̱ mò̱ nkyu a gyaa bo̱ to̱waa lɔŋ‑ɔ, na ɔ mo̱ŋ le̱ŋkpaŋ gbaa, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ baa pwɛɛ mò̱ dame̱naŋsɛ‑ɔ se̱.  
\v 49 Amaa ɔko̱ ne̱ o nu mo̱ ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱‑ɔ, ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ maa gya amo̱ se̱‑ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ɔɔ pwɛɛ mò̱ lɔŋ ne̱ ɔ mo̱ŋ kwii talii‑o na ɔ waa keŋ‑o. Ne̱ nkyu a twe̱e̱ kufwiiri gyaa bo̱ to̱waa lɔŋ amo̱. Ne̱ lɔŋ amo̱ a bwee le̱e̱ da wuuruum. Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ.” 
\c 7  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya Roma soogyaa ko̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ 
\r (Matiyo 8.5–13) 
\p  
\v 1 Saŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ o de o gywii ase̱sɛ‑ɔ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ Kapaaniyum maŋ‑nɔ.  
\v 2 Amɔ saŋ amo̱‑ɔ asoogyaa abre̱sɛ‑ɔ ɔko̱ bo̱ mfe̱ŋ. Ɔ mo̱ŋ gye̱ Isireeliinyi fe̱yɛ Yeesuu‑o. Ɔ gye̱ Romanyi ne̱e̱. Ne̱ o de mò̱ ke̱yaafɔre̱ timaa ko̱ ne̱ ɔ lɔ ɔ da ɔ kpa a o wu.  
\v 3 Soogyaa amo̱ a nu Yeesuu si maŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ oo suŋ Yudaa awuye abre̱sɛ ko̱ fe̱yɛ bo̱ ya ko̱re̱ Yeesuu na ɔ bo̱ kya mò̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ sa mò̱.  
\v 4 Ne̱ baa ba Yeesuu ase̱ bo̱ ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ ba. Ne̱ bo̱ yɛ, “Hare̱e̱ ɔnyare̱ amo̱ a mo̱ŋ gye̱ Isireeliinyi‑o gbaa ooo, a bware fe̱yɛ fo̱ bo̱ kya mò̱‑rɔ.  
\v 5 Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kpa ane̱ ase̱sɛ ase̱ŋ, ne̱ mò̱ fɔŋfɔŋ a be̱e̱ pwɛɛ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ sa ane̱.” 
\p  
\v 6 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ bamo̱ aa Yeesuu a taa bo̱ yɔ. Bamo̱ a kpa a bo̱ fo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ soogyaa‑o a suŋ mò̱ nyare̱‑ana fe̱yɛ bo̱ ya gyaŋŋaa Yeesuu. Ne̱ baa ya tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ ma kpo̱ne̱ fo̱ e̱ye̱e̱ ba mo̱ ase̱. A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ŋ gye̱ se̱sɛ timaa ne̱ m bware fe̱yɛ fo̱ ba mo̱ lɔŋ‑nɔ‑ɔ.  
\v 7 Ne̱ mo̱‑ɔ m be̱e̱ mo̱ŋ fo̱ fe̱yɛ m ba fo̱ ase̱ mo̱ fɔŋfɔŋ. Amo̱se̱‑ɔ fo̱ ya de̱ŋ sa kanɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ gbaa, mo̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ e̱ kpaare̱.  
\v 8 Ŋ gbaa mo̱ ne̱ n gye̱ se̱sɛ laŋgyaŋ, ne̱ n de abre̱sɛ ne̱ bo̱ kyɔ mo̱‑ɔ, de asoogyaa awuye mo̱ kaase̱, ne̱ mo̱ ya tɔwe̱ gywii bamo̱ ɔko̱ fe̱yɛ, ‘Nare̱,’ ɔ yɔ ne̱e̱, ne̱ mo̱ ya tɔwe̱ gywii ɔko̱ mɔ fe̱yɛ, ‘Ba,’ puri amo̱‑rɔ amɔ ɔ ba. Ne̱ mo̱ ya tɔwe̱ gywii mo̱ ke̱yaafɔre̱ fe̱yɛ, ‘Waa ke̱mo̱‑ɔ,’ amɔ ɔ waa.” 
\p  
\v 9 Yeesuu a nu ane̱ŋ ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a suŋ bo̱ tɔwe̱‑ɔ, ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ mò̱, ne̱ oo buruwaa tɔwe̱ gywii lamaŋ ne̱ ɔ gya mò̱ se̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ŋ tɛɛ ŋu se̱sɛ ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ o gyi mfaanɛɛ‑ɔ, ane̱ Isireelii awuye‑ro gbaa mo̱ŋ tɛɛ ŋu ɔko̱ ane̱ŋ. Ne̱ ɔnyare̱ mɔ mo̱ŋ gye̱ Isireeliinyi.” 
\p  
\v 10 Ne̱ mbɔɔ amo̱ a kiŋŋi yɔ soogyaa amo̱ aye̱ ya to̱ fe̱yɛ mò̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ a kpaare̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi kpenlekye̱e̱ ko̱ kagyinyaŋsɛɛ le̱e̱ lowi‑ro‑o 
\p  
\v 11 Ŋke mfe̱ne̱ ko̱ kamɛɛ‑ɔ, ne̱ Yeesuu a yɔ maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Nayiŋ‑o‑ro. Amɔ saŋ amo̱‑ɔ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ na ase̱sɛ biribiri gya mò̱ se̱.  
\v 12 Saŋ ne̱ ba kpa a bo̱ lwee maŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ na ase̱sɛ ko̱ so̱ kifuniŋ, na ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ gya se̱ ba le̱e̱ maŋ‑ɔ‑rɔ ba yɔ purekpa. Asaa kpenlekye̱e̱ ko̱ mɔ kagyinyaŋsɛɛ wo̱re̱ kpeŋ ne̱ o de‑o ya wu, ne̱ bo̱ de mò̱ a bo̱ ya pure, ne̱ maŋ‑ɔ‑rɔ ase̱sɛ gya se̱ ane̱ŋ.  
\v 13 Amɔ Yeesuu ke̱de̱ŋ ŋu ɔkye̱e̱ amo̱‑ɔ, ne̱ mò̱ ase̱ŋ a waa mò̱ e̱wɛɛ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ɔkye̱e̱‑ɔ fe̱yɛ, “Fo̱ ma lɛɛ su.” 
\p  
\v 14 Ne̱ Yeesuu a nare̱ ya dabo̱rɔ kifuniŋ‑o, ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ so̱‑ɔ a sii ye̱re̱. Ne̱ Yeesuu yɛ, “Ke̱yaafɔre̱, ko̱so̱.”  
\v 15 Ne̱ ke̱yaafɔre̱ ne̱ oo wu‑o a ko̱so̱ kye̱na, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ sa se̱ŋsa. Ne̱ Yeesuu a taa mò̱ sa mò̱ nyi. 
\p  
\v 16 Ne̱ kufu a nya bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ, ne̱ baa kyo̱rɔ Wuribware̱. Ne̱ bo̱ yɛ, “Wuribware̱ kyaamɛɛ dabe̱ ko̱ a ba ane̱ ase̱. Wuribware̱ a ba a ɔ bo̱ mo̱rɔwe̱ mò̱ ase̱sɛ.”  
\v 17 Ne̱ Yeesuu ase̱ŋ a yɔ e̱maŋ ne̱ e̱ maa mfe̱ŋ‑ɔ‑rɔ na ifuri amo̱ pɛɛɛ se̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ a suŋ mbɔɔ Yeesuu ase̱‑ɔ 
\r (Matiyo 11.2–19) 
\p  
\v 18-19 Ne̱ Yohanee Osuubɔpo̱ a agyase̱po̱‑ɔ a tɔwe̱ atɔ ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ pɛɛɛ ase̱ŋ gywii Yohanee. Ne̱ ɔɔ te̱e̱ bamo̱ abɛɛ anyɔ suŋ bamo̱ Yeesuu ase̱ na bo̱ ya bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Yohanee yɛ ɔ ba a ɔ bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱‑ɔ ɔɔɔ, bɛɛɛ se̱sɛ baŋbaŋ ko̱ be̱e̱ ɔ bo̱‑rɔ ne̱ ane̱ ke̱e̱ mò̱ kpa aaa?” 
\p  
\v 20 Amo̱ fe̱raa bamo̱ a yɔ Yeesuu ase̱‑ɔ, ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ ya suŋ ane̱ na ane̱ bo̱ bise fo̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ ɔ yɛ ɔ ba a ɔ bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱‑ɔ ɔɔɔ, bɛɛɛ se̱sɛ baŋbaŋ ko̱ be̱e̱ ɔ bo̱‑rɔ ne̱ ane̱ ke̱e̱ mò̱ kpa aaa?” 
\p  
\v 21 Saŋ amo̱ mɔ‑ɔ, Yeesuu a kyɔ kya alɔpo̱ bwe̱e̱tɔ na bamo̱ ne̱ ibrisi te bamo̱ se̱‑ɔ. Ate̱napo̱ pɛɛɛ, oo buŋŋi bamo̱ akatɔ.  
\v 22 To, ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa Yohanee Osuubɔpo̱ a mbɔɔ‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ kiŋŋi nare̱ ya tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ a nu mo̱ e̱ tɔwe̱, na ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ a ŋu mo̱ e̱ waa‑ɔ gywii Yohanee. Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ko̱ a kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ bo̱ le̱e̱ mò̱ ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ ba‑ɔ kuŋu si ase̱ŋ‑ɔ, amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ, mbe̱yɔmɔ ate̱napo̱ ke̱e̱, ne̱ agyabɔɔ naa, ne̱ abwatɔpo̱ ke̱bwatɔ a lo̱we̱, ne̱ akpawu i nu ase̱ŋ, ne̱ bamo̱ ne̱ baa wu‑o a kyiŋŋi, ne̱ atiripo̱ i nu ase̱ŋ timaa‑o.  
\v 23 Ɔko̱ ne̱ ɔ maa yɔwe̱ ko̱kɔɔre̱ mo̱ gyi‑o e̱ nya ŋyure.” 
\p  
\v 24 Saŋ ne̱ Yohanee Osuubɔpo̱ a mbɔɔ‑ɔ a kiŋŋi bo̱ yii‑o, ne̱ Yeesuu a le̱e̱ ɔ tɔwe̱ Yohanee ase̱ŋ o gywii ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ ne̱ bo̱ gya mò̱ se̱‑ɔ. Ɔ yɛ, “Saŋ ne̱ mo̱ne̱ a yɔ Yohanee ase̱ kimukee‑ro‑o, nte̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ a yɔ a mo̱nꞌ ya de̱e̱re̱? Ɔko̱ ne̱ o kyurowi mò̱ mfɛɛre̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ e̱fa i kpeere ŋ yɔ mfe̱e̱ na mfe̱e̱ saŋ ne̱ afwii e̱ da mmo̱‑ɔ ne̱ mo̱ne̱ a ya de̱e̱re̱ aaa?  
\v 25 Nte̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ a le̱e̱ a mo̱nꞌ ya de̱e̱re̱? Se̱sɛ ne̱ o buŋ waagya timaa‑o ne̱ mo̱ne̱ a yɔ a mo̱nꞌ ya de̱e̱re̱ aaa? Ase̱sɛ ne̱ bo̱ buŋ ane̱ŋ a atɔ ne̱ bamo̱ kakye̱na‑rɔ bo̱ kɔne̱‑ɔ gye̱ atɔ awuye ne̱ bo̱ te e̱lɔŋ dame̱naŋsɛ dabe̱ dabe̱‑rɔ‑ɔ.  
\v 26 Mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mo̱, nsɛ ne̱ mo̱ne̱ a yɔ a mo̱nꞌ ya de̱e̱re̱? Wuribware̱ kyaamɛɛ aaa? Kase̱ŋtiŋ ne̱e̱, amaa n gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ‑ɔ wo̱re̱ ne̱ mo̱ne̱ a ya ŋu. Mo̱ne̱ a ŋu ɔko̱ na ɔ kyɔ bo̱ tii si.  
\v 27 A le̱e̱ fe̱yɛ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ ase̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ tɔwe̱ o gywii Kristoo fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Mo̱ i suŋ mo̱ kabɔɔ a m bo̱ gye̱ fo̱ ŋkpɛɛ, 
\q2 na ɔ ya lɔŋŋɔ kpa bo̱ ye̱ra fo̱.’\f * \fr 7:27 \ft Malakii 3.1. \f* ” 
\b  
\p  
\v 28 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ tii si fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ se̱sɛ ko̱ mo̱ŋ kye̱na swe̱e̱re̱ mɔ se̱ ne̱ ɔ kyɔ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ, amaa mò̱ ne̱ ɔ gye̱ kagyingyii Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o‑ro kyɔ Yohanee.” 
\p  
\v 29 Ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ, fɔŋfɔŋ leŋpoo akɔɔre̱po̱‑ɔ, a nu ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ ase̱ŋ‑ɔ, ne̱ bamo̱ akatɔ a gyi, ne̱ bo̱ yɛ Wuribware̱ bware. Ase̱sɛ mɔ ne̱ baa tɔwe̱ ane̱ŋ‑ɔ gye̱ bamo̱ ne̱ Yohanee a bɔ asuu‑o ne̱e̱.  
\v 30 Amaa Farisii awuye‑o na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ e̱ gye̱ bamo̱ ne̱ bamo̱ fe̱raa baa kine kpa ne̱ Wuribware̱ e̱ bo̱rɔ se̱ a ɔ bo̱ mo̱rɔwe̱ ase̱sɛ‑ɔ, ne̱ baa kine fe̱yɛ Yohanee bɔ bamo̱ asuu‑o. 
\p  
\v 31 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ ɛ, “Mbe̱yɔmɔ, nte̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ nya a m bo̱ biri ndɔɔ a ase̱sɛ‑ɔ ne̱e̱? E̱me̱ne̱ ne̱ bo̱ du?  
\v 32 Bo̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ ŋyaagyi a te ba soori ko̱lɔŋde̱ se̱, ne̱ bamo̱ katuŋ ko̱ e̱ fɛɛ‑rɔ ba kyo̱ŋwe̱ katuŋ ko̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Ane̱ a da ko̱ko̱fɔ‑rɔ akɔye̱ sa mo̱ne̱, 
\q2 amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ kyaa ooo. 
\q1 Ne̱ ane̱ a be̱e̱ waa kale, 
\q2 amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ su ooo.’ 
\b  
\p  
\v 33 To, Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ a ba‑ɔ, ɔɔ kra ako̱ŋ, ne̱ oo kisi nta kunuu, ne̱ mo̱ne̱ yɛ, ‘Ɔbɔnsam te mò̱ se̱.’  
\v 34 Amaa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, a ba, ne̱ mo̱ a gyi nuu fe̱raa, ne̱ mo̱ne̱ be̱e̱ mo̱ne̱ yɛ, ‘Mo̱nꞌ ke̱e̱ ɔnyare̱ amo̱, ɔ gye̱ oteesekpapo̱, na ɔtanuupo̱, na leŋpoo akɔɔre̱po̱ bamo̱ nyare̱, na e̱bɔye̱ awaapo̱ bamo̱ nyare̱ ne̱e̱.’  
\v 35 Amaa fo̱ ya ŋu ɔko̱ ne̱ mò̱ e̱ gya Wuribware̱ a kanyiase̱ŋ a e̱kpa‑ɔ se̱‑ɔ, fo̱ i ŋu fe̱yɛ mò̱ kanyiase̱ŋ‑ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a yɔ Simɔŋ Farisiinyi‑o aye̱‑ɔ 
\p  
\v 36 Ne̱ Farisii awuye‑o ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Simɔŋ‑ɔ a nyiŋŋi Yeesuu fe̱yɛ ɔ ba mò̱ aye̱ bo̱ gyi ateese. Ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ ya kye̱na a o gyi.  
\v 37 Amɔ saŋ amo̱ ɔkye̱e̱ ko̱ mɔ bo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ, ne̱ ɔ gye̱ e̱bɔye̱ ɔwaapo̱. Ne̱ oo nu fe̱yɛ Yeesuu a ba Farisiinyi amo̱ aye̱ o gyi. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ kpa mò̱ laŋpe̱ŋtaa bo̱ bo̱rɔ kalɔgyii ko̱ ne̱ baa baa kibu ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ke̱mo̱ ɛ alabase̱taa‑ɔ bo̱ waa‑ɔ baa mfe̱ŋ.  
\v 38 Amo̱ a gye̱ Yudaa awuye mbraa‑ɔ se̱, ne̱ bo̱ da ba gyi. Ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ a bo̱ ye̱re̱ Yeesuu ayaa ase̱. Ne̱ o su o de mò̱ akyukyu ɔ pɔ mò̱ ayaapapaa. Ne̱ ŋkee ɔɔ ba mò̱ ipwii bo̱ kpɛɛ akyukyu‑o Yeesuu ayaapapaa‑ɔ se̱, ne̱ ŋkee ɔɔ kyo̱kywe̱e̱ amo̱ se̱, ne̱ oo twiiri laŋpe̱ŋtaa‑ɔ bo̱ we̱e̱ se̱. 
\p  
\v 39 Ne̱ Farisiinyi ne̱ Yeesuu te mò̱ lɔŋ‑nɔ‑ɔ a ŋu ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔɔ fa mò̱ mfɛɛre̱‑rɔ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ mɔ dɛɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱, weetee o ŋu ke̱tɔ ne̱ ɔkye̱e̱ mɔ ne̱ ɔ dabo̱rɔ mò̱‑ɔ gye̱‑ɔ. Na o ŋu ane̱ŋ ne̱ ɔkye̱e̱ mɔ te ɔ waa e̱bɔye̱‑ɔ.” 
\p  
\v 40 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Simɔŋ, n de ko̱tɔko̱ a n tɔwe̱ gywii fo̱.” 
\p Ne̱ Simɔŋ yɛ, “Yooo, ɔkaapo̱po̱, tɔwe̱ gywii mo̱.” 
\p  
\v 41 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Anyare̱ anyɔ ko̱ e̱ bo̱‑rɔ. Ne̱ bo̱ de atɔ wuye ko̱, ne̱ o de mò̱ atanne̱ ɔ para ase̱sɛ‑ɔ ko̱kɔ. Bamo̱ ɔko̱ de mò̱ ko̱kɔ siidii ŋkpe̱ŋ nnuu, ne̱ ɔko̱‑ɔ mɔ de siidii alafa anuu.  
\v 42 Bamo̱ anyɔ‑ɔ mɔ pɛɛɛ mo̱ŋ taare̱ ko̱kɔ‑ɔ ka, amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ taa bo̱ ke bamo̱. To, bamo̱ abɛɛ anyɔ mɔ‑rɔ, nsɛ e̱ gye̱ ne̱ mò̱ akatɔ i gyi atɔ wuye amo̱ se̱ bwe̱e̱tɔ‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 43 Ne̱ Simɔŋ Farisiinyi‑o a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kɔɔre̱ a n gyi fe̱yɛ mò̱ ne̱ mò̱ ko̱kɔ kyɔ bwe̱e̱tɔ, ne̱ ɔɔ taa bo̱ ke mò̱‑ɔ.” 
\p Ne̱ Yeesuu yɛ, “A gye̱ kase̱ŋtiŋ.” 
\p  
\v 44 Amo̱ fe̱raa ne̱ oo buruwaa de̱e̱re̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a keri‑o, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Simɔŋ fe̱yɛ, “Fo̱ a ŋu ɔkye̱e̱ mɔ aaa? Mo̱ a ba fo̱ aye̱‑ɔ, fo̱ mo̱ŋ kra mo̱ nɛɛnɛɛ, fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ sa mo̱ nkyu na m bo̱ fwe̱e̱ ayaapapaa se̱, amaa ɔkye̱e̱‑ɔ fe̱raa a ba mo̱ akyukyu bo̱ fwe̱e̱ mo̱ ayaapapaa se̱, ne̱ ɔɔ ba mò̱ ipwii bo̱ kpɛɛ amo̱ se̱.  
\v 45 Fo̱ mo̱ŋ kyo̱kywe̱e̱ mo̱ ke̱daabɔŋ bo̱ sa mo̱ aŋsɛ na ke̱ba, amaa ɔkye̱e̱‑ɔ fe̱raa mo̱ŋ yɔwe̱ mo̱ ayaapapaa se̱ ko̱kyo̱kywe̱e̱ le̱e̱ hare̱e̱ saŋ ne̱ mo̱ a ba mfe̱e̱‑ɔ.  
\v 46 Fo̱ mo̱ŋ kyiine mo̱ kuŋu‑ro mfɔ, amaa mò̱ fe̱raa a twiiri laŋpe̱ŋtaa we̱e̱ mo̱ ayaapapaa se̱.  
\v 47 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱ fe̱yɛ, hare̱e̱ ɔkye̱e̱ mɔ e̱bɔye̱ a kyɔ gbaa ooo, Wuribware̱ a taa e̱mo̱ pɛɛɛ bo̱ ke mò̱. Ke̱kpa de̱maŋte̱ ne̱ ɔ kpa mo̱‑ɔ e̱ gye̱ ne̱ ke̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a taa mò̱ e̱bɔye̱‑ɔ bo̱ ke mò̱. Amaa ɔko̱ ne̱ ɔɔ waa e̱bɔye̱ kafwe̱e̱ ne̱ Wuribware̱ a taa bo̱ ke mò̱‑ɔ e̱ kpa Wuribware̱ kafwe̱e̱ ne̱e̱.” 
\p  
\v 48 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ɔkye̱e̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a taa fo̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke fo̱.”  
\v 49 Ne̱ bamo̱ ne̱ bamo̱ aa Yeesuu i gyi‑o wo̱re̱ wo̱re̱ e̱ tɔwe̱ ba gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ mɔ e̱ fa fe̱yɛ ɔ gye̱ nsɛ, ne̱ hare̱e̱ o de ase̱sɛ e̱bɔye̱ o ke bamo̱?” 
\p  
\v 50 Amaa Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ gywii ɔkye̱e̱‑ɔ ne̱e̱ fe̱yɛ, “Fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi‑o si‑o, Wuribware̱ a mo̱rɔwe̱ fo̱. To, nare̱ dame̱naŋsɛ.” 
\c 8  
\s1 Akye̱e̱ ne̱ bamo̱ aa Yeesuu a yɔ‑ɔ 
\p  
\v 1-2 Bo̱ fo̱ saŋ ko̱‑ɔ ne̱ Yeesuu a nare̱ e̱maŋ dabe̱ na ngyingyii si ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ kuwure‑o si o gywii ase̱sɛ. Mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ na akye̱e̱pe̱ ko̱ ne̱ ɔɔ gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ bamo̱ se̱, ne̱ ɔɔ kya bamo̱ alɔgyi‑o ya nare̱ kaa e̱maŋ‑ɔ se̱. Akye̱e̱ amo̱ e̱ gye̱ Mariya ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Magadalanyi, ne̱ Yeesuu a gya ibrisi isunoo bo̱ ko̱so̱ mò̱ se̱‑ɔ,  
\v 3 na Yohana ne̱ ba te̱e̱ mò̱ kuri ɛ Kusa ne̱ ɔ dɛɛ ɔ gye̱ Owure Hɛrɔd a ayaafɔre̱‑ɔ pɛɛɛ ɔbre̱sɛ‑ɔ, na Susana, na akye̱e̱ bwe̱e̱tɔ bo̱ tii si. Baa ba bamo̱ mpo̱tɛɛ ne̱ bo̱ de‑o ŋko̱ bo̱ kya Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ. 
\s1 Ɔdɔɔpo̱ kitee 
\r (Matiyo 13.1–9; Maak 4.1–9) 
\p  
\v 4 Ne̱ ase̱sɛ a le̱e̱ e̱maŋ se̱ e̱maŋ se̱ ba Yeesuu ase̱. Saŋ ne̱ ase̱sɛ biribiri a bo̱ gyaŋŋe̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱ fe̱yɛ,  
\v 5 “N gye̱ ɔdɔɔpo̱ ko̱ e̱ bo̱‑rɔ aaa? Ne̱ ɔɔ yɔ a ɔ ya ŋo̱nyaŋ mò̱ yaabraa. Mò̱ a yɔ ɔ ŋo̱nyaŋ‑ɔ, ne̱ ayaabraagyi amo̱ ako̱ a le̱e̱ da kpa kɛɛ, ne̱ ase̱sɛ a kyikye si, ne̱ mbo̱gyii a bo̱ tesi gyi.  
\v 6 Ne̱ yaabraa amo̱ ako̱ a le̱e̱ da kagyaase̱. A bo̱ kwɛɛ‑ɔ, ne̱ aa wu, a le̱e̱ fe̱yɛ swe̱e̱re̱ amo̱ mfe̱ŋ mo̱ŋ de yuri.  
\v 7 Ne̱ ako̱ mɔ a le̱e̱ da e̱fa‑rɔ, ne̱ amo̱ aa e̱fa‑ɔ a ko̱so̱, ne̱ e̱fa‑ɔ a daŋ mwiire amo̱ se̱, amo̱se̱‑ɔ ɔ mo̱ŋ taare̱ waa.  
\v 8 Ne̱ ŋkee ayaabraagyi amo̱ ako̱ a le̱e̱ da swe̱e̱re̱ timaa si, ne̱ yaabraa‑ɔ a ko̱so̱ daŋ bo̱ ko̱we̱ waa aŋu adabe̱ adabe̱. Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ. 
\p Amo̱se̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o de e̱se̱bɔ‑ɔ, o nu.” 
\s1 Ke̱tɔ se̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee amo̱‑ɔ 
\r (Matiyo 13.10–17; Maak 4.10–12) 
\p  
\v 9 Ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a bise mò̱ kitee‑o kaase̱.  
\v 10 Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ wo̱re̱ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro du‑o mo̱ i gywii, amaa bamo̱ ne̱ ba saŋ‑ɔ fe̱raa itee‑ro na akpare̱‑rɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ ke̱mo̱ ase̱ŋ a m bo̱ gywii bamo̱, 
\b  
\q1 ‘na bo̱ de̱e̱re̱ ase̱ŋ‑ɔ‑rɔ, 
\q2 na bo̱ fa amo̱ mfɛɛre̱ kpo̱ne̱, 
\q1 na bo̱ nu ke̱mo̱ ase̱ŋ kpo̱ra‑rɔ, 
\q2 na bo̱ ma nu kaase̱.’ ”\f * \fr 8:10 \ft Isaya 6.9 (LXX). \f* 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kaapo̱ ɔdɔɔpo̱ kitee kaase̱‑ɔ 
\r (Matiyo 13.18–23; Maak 4.13–20) 
\p  
\v 11 Ne̱ Yeesuu yɛ, “To, ŋkee mo̱nꞌ nu kitee‑o kaase̱. Ayaabraagyi‑o ko̱ŋo̱nyaŋ ye̱re̱ bo̱ sa abware̱se̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii ase̱sɛ‑ɔ.  
\v 12 Ayaabraagyi ne̱ aa le̱e̱ da kpa kɛɛ‑ɔ ye̱re̱ bo̱ sa ase̱sɛ ne̱ ba nu abware̱se̱ŋ, ne̱ amo̱ ya waa kafwe̱e̱‑ɔ, amɔ Ɔbɔnsam e̱ ba a ɔ bo̱ lee amo̱ le̱e̱ bamo̱ mfɛɛre̱‑rɔ, na bo̱ ma nya kɔɔre̱ gyi na Wuribware̱ mo̱rɔwe̱ bamo̱‑ɔ.  
\v 13 Ayaabraagyi ne̱ aa le̱e̱ da kagyaase̱‑ɔ mɔ ye̱re̱ bo̱ sa ase̱sɛ ne̱ ba nu abware̱se̱ŋ‑ɔ, ne̱ a waa bamo̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ kɔne̱‑ɔ. Amaa bamo̱ akatɔ mo̱ŋ pee si‑o si‑o, Ɔbɔnsam ya kyɔ bamo̱‑rɔ ke̱e̱ kafwe̱e̱, amɔ baa kyɔ yɔwe̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ se̱ ke̱gya.  
\v 14 Amo̱ ne̱ aa le̱e̱ da e̱fa‑rɔ‑ɔ mɔ ye̱re̱ bo̱ sa bamo̱ ne̱ ba nu abware̱se̱ŋ‑ɔ, ne̱ kaye̱ mɔ‑rɔ atɔ tɔɔraasɛ na katanne̱kpa na atɔ biribiri ke̱kpa ya lwee bamo̱ mfɛɛre̱‑rɔ, amɔ aa waa ko̱kyɔ kyo̱ŋ abware̱se̱ŋ ne̱ a bo̱ bamo̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ‑ɔ. Amɔ bamo̱ ko̱kɔɔre̱gyi‑o maa waa bamo̱ sɛye̱.  
\v 15 Ŋkee ayaabraagyi ne̱ aa le̱e̱ da swe̱e̱re̱ timaa si, ne̱ aa ko̱so̱ daŋ bo̱ ko̱we̱ waa aŋu adabe̱ adabe̱‑ɔ mɔ ye̱re̱ bo̱ sa ase̱sɛ timaa ne̱ ba nu ase̱ŋ timaa‑o, ne̱ ba kɔɔre̱ ba gyi, ne̱ ba le̱ŋ e̱ye̱e̱ bo̱ gya amo̱ se̱ nɛɛnɛɛ, ne̱ ba waa itimaa saŋ ke̱maa‑ɔ.” 
\s1 Mo̱nꞌ nu ase̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱‑ɔ dame̱naŋsɛ 
\r (Maak 4.21–25) 
\p  
\v 16 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔko̱ maa kyaŋŋe̱ mò̱ fetiri si na ɔ ko̱ŋ be̱ra kike bo̱ buŋ si, bɛɛɛ ɔ taa bo̱ kwe̱e̱rɔ mpaa kaase̱. Kabuno ne̱ ɔ taa a ɔ bo̱ ye̱ra, na ɔ laŋŋe̱‑rɔ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ i lwee lɔŋ‑nɔ ne̱ ba nya bo̱ ŋu‑ro‑o.  
\v 17 Amo̱se̱‑ɔ sɛye̱ maa kwe̱e̱rɔ. Ke̱tɔ ke̱maa na ase̱ŋ ke̱maa e̱ le̱e̱ ifuri na ɔke̱maa ŋu.  
\v 18 Mo̱nꞌ nu ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱‑ɔ dame̱naŋsɛ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ o nu mo̱ ase̱ŋ timaa‑o, ne̱ ɔ kɔɔre̱ amo̱ o gyi‑o, Wuribware̱ e̱ sa mò̱ kanyiase̱ŋ bwe̱e̱tɔ na ɔ bo̱ tii kamo̱ ne̱ o de‑o si. Amaa mò̱ ne̱ o kine mo̱ ase̱ŋ amo̱‑ɔ fe̱raa, Wuribware̱ e̱ sa a ɔ paŋ mò̱ kanyiase̱ŋ kafwe̱e̱ ne̱ ɔ fa fe̱yɛ ɔ kyɔ o de‑o.” 
\s1 Yeesuu mò̱ nyi na mò̱ tire‑ana ase̱ŋ 
\r (Matiyo 12.46–50; Maak 3.31–35) 
\p  
\v 19 Ne̱ Yeesuu mò̱ nyi na mò̱ tire‑ana a ba mò̱ ase̱ a bo̱ bo̱ ŋu mò̱. Amaa bo̱ le̱e̱ ase̱sɛ ko̱kyɔ‑ɔ se̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ nya kpa yɔ mò̱ ase̱.  
\v 20 To, ne̱ ɔko̱ a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Ke̱e̱, fo̱ nyi na fo̱ tire‑ana ye̱re̱ kawu ba te̱e̱ fo̱‑ɔ.” 
\p  
\v 21 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ fe̱yɛ, “Bamo̱ ne̱ ba nu abware̱se̱ŋ‑ɔ, ne̱ bo̱ gya amo̱ se̱‑ɔ, ne̱ mo̱ e̱ te̱e̱ bamo̱ ɛ n na na mo̱ tire‑ana.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ afwii na alaŋkpare̱ a bu Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 8.23–27; Maak 4.35–41) 
\p  
\v 22 Kake ŋko̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ sa a ane̱ te̱ŋ ke̱pare̱ dabe̱‑ɔ‑rɔ yɔ nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱‑ɔ se̱.” Ne̱ baa lwee ko̱re̱e̱‑rɔ me̱raa se̱ ba yɔ.  
\v 23 Bamo̱ a pare̱ ba yɔ‑ɔ, ne̱ Yeesuu a di idi ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ. Ne̱ afwii dabe̱ ko̱ a ko̱so̱ a kya nkyu‑o si mfe̱ŋ, ne̱ alaŋkpare̱ a le̱e̱ a da nkyu bo̱ waa bamo̱ ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ, ne̱ ɔ kpa a ɔ bo̱rɔ. 
\p  
\v 24 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a ya kyiŋŋi mò̱, ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ e̱ kpa a ane̱ wu.” 
\p Ne̱ Yeesuu a ko̱so̱ sa kanɔ fe̱yɛ afwii‑o na alaŋkpare̱‑ɔ yɔwe̱, ne̱ aa yɔwe̱, ne̱ ke̱tɔ a waa surumm.  
\v 25 Ŋkee ne̱ oo bise mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ mo̱ne̱ i gyi‑o ne̱e̱?” 
\p Ne̱ kufu a nya bamo̱, ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱, ne̱ ba ŋwiini ba gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱sɛ e̱ gye̱ ɔnyare̱ mɔ? Mò̱ ya sa kanɔ, afwii na alaŋkpare̱ gya kamo̱ se̱ ne̱e̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi te mò̱ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 8.28–34; Maak 5.1–20) 
\p  
\v 26 Ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a kya se̱ te̱ŋ‑nɔ yɔ Gadara ifuri ne̱ e̱ bo̱ Galile̱ya a ke̱pare̱ dabe̱ a nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱‑ɔ se̱‑ɔ se̱.  
\v 27-29 Yeesuu ke̱le̱e̱ ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi bwe̱e̱tɔ te mò̱ se̱‑ɔ a bo̱ gyaŋŋaa mò̱. Ibrisi amo̱ a kye̱na mò̱ se̱, na ɔ naa na ɔ mo̱ŋ de̱re̱ atɔ kyee, ne̱ oo tu le̱e̱ maŋ‑nɔ ba ɔ bo̱ mfe̱ŋ ne̱ ba pure ase̱sɛ‑ɔ. Saŋ ke̱maa ne̱ ibrisi mɔ e̱ ywe̱e̱ mò̱ se̱, ne̱ ba ba agbarabi a bo̱ bo̱ ŋure mò̱ asare̱e̱‑rɔ na ayaa‑rɔ bo̱ kye̱na‑ɔ, na bo̱ ke̱e̱ mò̱ se̱‑ɔ, amɔ ɔ te̱ŋŋe̱ agbarabi‑o, na ibrisi amo̱ yaa mò̱ kimukee‑ro. To, ne̱ Yeesuu a sa kanɔ fe̱yɛ ibrisi‑o ko̱so̱ mò̱ se̱. Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a faa‑rɔ, ne̱ oo kpuni aŋurii Yeesuu ayaa‑rɔ, ne̱ ɔɔ faa keŋkeŋ fe̱yɛ, “Yeesuu, Nyiŋkpe̱ŋ-kyo̱ŋ-atɔ‑pɛɛɛ-Bware̱ mò̱ gyi‑o, nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱? Mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱, fo̱ ma tɔɔraa mo̱.” 
\p  
\v 30 To, ne̱ Yeesuu a bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ e̱me̱ne̱?” 
\p Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ Ane̱-kyɔ-mfe̱e̱”, a kaapo̱ fe̱yɛ ibrisi bwe̱e̱tɔ te mò̱ se̱. 
\p  
\v 31 Ne̱ ibrisi amo̱ a ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ ma taa e̱mo̱ bo̱ waa ke̱maŋtaŋ ko̱ ne̱ ke̱ bo̱ keŋ, ne̱ ke̱ mo̱ŋ de kɛɛ, ne̱ Wuribware̱ e̱ ba a ɔ bo̱ twe̱e̱ ibrisi pɛɛɛ mɔ waa‑rɔ‑ɔ‑rɔ. 
\p  
\v 32 Saŋ amo̱ mɔ aprako bwe̱e̱tɔ ko̱ ye̱re̱ kabe̱e̱gyi ko̱ se̱ mfe̱ŋ ba gyi. Ne̱ ibrisi‑o a ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ sa a bo̱ le̱e̱ ɔnyare̱ amo̱ se̱ ya kye̱na aprako amo̱ se̱. Ne̱ ɔɔ sa e̱mo̱ kpa.  
\v 33 Ne̱ e̱ ya ko̱so̱ ɔnyare̱ amo̱ se̱ ya kye̱na aprako‑o si, ne̱ aprako de̱maŋte̱ amo̱ a ŋwɛɛnaŋ kpo̱ro̱we̱ kabe̱e̱gyi‑o si ya le̱e̱ da nkyu‑ro wu wu. 
\p  
\v 34 Bamo̱ ne̱ ba de̱e̱re̱ aprako amo̱ se̱‑ɔ a ŋu ke̱tɔ ne̱ kaa waa‑ɔ, ne̱ baa ŋwɛɛnaŋ yɔ maŋ‑nɔ na mmaŋgyii‑ro na adɔɔ‑rɔ ya da ase̱ŋ ne̱ aa ba‑ɔ kiboŋboŋ.  
\v 35 Ne̱ ase̱sɛ a le̱e̱ a bo̱ bo̱ ke̱e̱ ke̱tɔ ne̱ kaa ba‑ɔ. Ne̱ baa ba Yeesuu ase̱ bo̱ to̱ fe̱yɛ ɔnyare̱ ne̱ ibrisi dɛɛ i te mò̱ se̱‑ɔ te Yeesuu ayaa‑rɔ o buŋ atɔ, ne̱ ŋkee fe̱raa mò̱ mfɛɛre̱ du mò̱ kyɛɛkyɛɛ. Ne̱ kufu a nya bamo̱ pɛɛɛ.  
\v 36 Ne̱ bamo̱ ne̱ baa ŋu ane̱ŋ ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a kpaare̱‑ɔ a tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ gywii bamo̱ ne̱ baa sii kamɛɛ ba‑ɔ.  
\v 37 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ swe̱e̱re̱ amo̱ se̱‑ɔ pɛɛɛ a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ ɔ le̱e̱ bamo̱ ifuri si, a le̱e̱ fe̱yɛ kufu de bamo̱. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ Yeesuu a be̱e̱ lwee ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ ɔ kpa a o kiŋŋi yɔ. 
\p  
\v 38 Ne̱ ɔnyare̱ ne̱ Yeesuu a gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ mò̱ se̱‑ɔ a ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ sa a mò̱ aa mò̱ a yɔ. Amaa Yeesuu a kiŋŋaa mò̱ ne̱e̱, tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ,  
\v 39 “Kiŋŋi nare̱ pe̱ ya tɔwe̱ atɔ dabe̱ dabe̱ ne̱ Wuribware̱ a waa sa fo̱‑ɔ gywii fo̱ aye̱ awuye.” Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a kiŋŋi yɔ maŋ‑ɔ‑rɔ ya tɔwe̱ atɔ dabe̱ dabe̱ ne̱ Yeesuu a waa sa mò̱‑ɔ ase̱ŋ gywii mfe̱ŋ a ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi kakye̱e̱sɛɛ ko̱ le̱e̱ lowi‑ro, ne̱ ɔɔ be̱e̱ kya ɔkye̱e̱ ko̱‑ɔ 
\r (Matiyo 9.18–26; Maak 5.21–43) 
\p  
\v 40 Saŋ ne̱ Yeesuu a kiŋŋi ba bo̱ŋbe̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ mò̱ se̱ yɔ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ ye̱re̱ bo̱ gywii mò̱‑ɔ a sa mò̱ aŋsɛ na ke̱ba. 
\p  
\v 41 Ne̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ abre̱sɛ‑ɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yayerus‑o a ba Yeesuu ase̱ mfe̱ŋ bo̱ kpuni aŋurii Yeesuu ayaa‑rɔ ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ sa a bo̱ yɔ mò̱ aye̱,  
\v 42 a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ kagyikye̱e̱sɛɛ ko̱ ne̱ oo gyi nsu kudu ŋnyɔ‑ɔ e̱ lɔ ɔ kpa a o wu. Kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ wo̱re̱ kpeŋ e̱ gye̱ mò̱ gyi. Yeesuu a yɔ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ a kpɔwe̱ miri bo̱ gya mò̱ se̱. 
\p  
\v 43 Amɔ ɔkye̱e̱ ko̱ mɔ bo̱ bamo̱‑rɔ, ne̱ ɔ lɔ ke̱kye̱e̱tɔ bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ kiferi ke̱maa‑rɔ ɔ taare̱ bwiino waa iluwi kanɔ ŋko̱. Waa nsu kudu ŋnyɔ ne̱e̱ fe̱yɛ mò̱ a lɔ ane̱ŋ a ko̱lɔ‑ɔ. Ɔko̱ mɔ mo̱ŋ taare̱ kya mò̱ ke̱mo̱.  
\v 44 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ oo lwee ase̱sɛ amo̱‑rɔ yɔ Yeesuu kamɛɛ ya dabo̱rɔ mò̱ waagya kanɔ, ne̱ ɔɔ kpaare̱ puri amo̱‑rɔ mfe̱ŋ. 
\p  
\v 45 Ne̱ Yeesuu a bise fe̱yɛ, “Nsɛ ya dabo̱rɔ mo̱‑ɔ ne̱e̱?” 
\p Ɔke̱maa a tɔwe̱ fe̱yɛ n gye̱ mò̱ ne̱e̱‑ɔ, ne̱ Peetroo yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, e̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ i bise ane̱ŋ, na ase̱sɛ de̱maŋte̱ mɔ a muruwaa fo̱?” 
\p  
\v 46 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Amaa mo̱ a pini fe̱yɛ ɔko̱ a dabo̱rɔ mo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a ŋu fe̱yɛ e̱le̱ŋ a le̱e̱ mo̱‑rɔ kya ɔko̱.” 
\p  
\v 47 Ɔkye̱e̱ amo̱ a ŋu fe̱yɛ ɔ maa taare̱ a ɔ taa ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa‑ɔ a ɔ bo̱ kwe̱e̱rɔ‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ ba Yeesuu ase̱ na ɔ yo̱ŋ, ne̱ ɔɔ bo̱ kpuni aŋurii mò̱ ayaa‑rɔ. Ase̱sɛ amo̱‑rɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yeesuu ke̱tɔ se̱ ne̱ ɔɔ dabo̱rɔ mò̱‑ɔ na ane̱ŋ ne̱ ɔɔ kpaare̱ puri amo̱‑rɔ mfe̱ŋ‑ɔ.  
\v 48 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi‑o si‑o, fo̱ a kpaare̱. To, nare̱ dame̱naŋsɛ.” 
\p  
\v 49 Saŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱ amo̱‑ɔ, ne̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ Yayerus a lɔŋ‑ɔ‑rɔ bo̱ tɔwe̱ gywii Yayerus fe̱yɛ, “Fo̱ kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ a wu, amo̱se̱‑ɔ fo̱ ma lɛɛ sa a ɔkaapo̱po̱‑ɔ kpo̱ne̱ mò̱ e̱ye̱e̱.” 
\p  
\v 50 Amaa Yeesuu a nu ane̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yayerus fe̱yɛ, “Fo̱ ma sa a fo̱ duŋ te̱ŋ fo̱, fo̱ fe̱raa, fo̱ ya kɔɔre̱ mo̱ gyi, ɔ kpaare̱.” 
\p  
\v 51 Saŋ ne̱ baa fo̱ Yayerus a lɔŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, Yeesuu mo̱ŋ sa a ɔko̱ lwee mfe̱ŋ ne̱ kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ a wu ɔ da‑ɔ bo̱ tii mò̱ se̱, amɔ Peetroo na Yohanee na Yakubu na kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ mò̱ se̱ na mò̱ nyi.  
\v 52 Bamo̱ ne̱ baa saŋ bo̱ bo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ de̱ŋ ba su kale ba sa kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ ne̱e̱. Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ne̱ ma su, a le̱e̱ fe̱yɛ kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ mo̱ŋ wu, oo di idi ne̱e̱.” 
\p  
\v 53 Mò̱ a tɔwe̱ ane̱ŋ‑ɔ, baa mɔse̱ mò̱ ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ nyi kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ a wu. 
\p  
\v 54 To, ne̱ Yeesuu a kra kakye̱e̱sɛɛ ne̱ oo wu ɔ da‑ɔ ke̱sare̱e̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ te̱e̱ mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ gyi, kyiŋŋi ko̱so̱.”  
\v 55 Puri amo̱‑rɔ mfe̱ŋ ne̱ oo kyiŋŋi ko̱so̱ ŋkpa na alaŋfiya‑ro. Ne̱ Yeesuu a sa kanɔ fe̱yɛ bo̱ sa kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ ko̱tɔko̱ a o gyi.  
\v 56 Ne̱ kakye̱e̱sɛɛ‑ɔ mò̱ se̱ na mò̱ nyi e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱. Amaa Yeesuu yɛ bo̱ ma kaŋ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa‑ɔ gywii ɔko̱. 
\c 9  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a suŋ mò̱ agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ e̱maŋ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 10.5–15; 11.1; Maak 6.7–13) 
\p  
\v 1 Ne̱ Yeesuu a te̱e̱ mò̱ agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ bo̱ gyaŋŋe̱, ne̱ ɔɔ sa bamo̱ e̱le̱ŋ a bo̱ taare̱ bo̱ gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱, na bo̱ kya alɔpo̱.  
\v 2 Ne̱ ŋkee oo suŋ bamo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ e̱maŋ se̱ fe̱yɛ bo̱ ya tɔwe̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro ase̱ŋ, na bo̱ kya alɔpo̱.  
\v 3 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a yɔ‑ɔ, ɔko̱ ma kaŋ taa ko̱tɔko̱. Mo̱ne̱ ma taa kayii nare̱se̱sɛ bɛɛɛ ko̱re̱e̱ bɛɛɛ ateese bɛɛɛ atanne̱ bɛɛɛ e̱kaare̱ ko̱ bo̱ tii e̱ko̱ ne̱ mo̱ne̱ ɔke̱maa mɔ buŋ‑o si.  
\v 4 Mo̱ne̱ a yɔ‑ɔ, mo̱nꞌ kye̱na lɔŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ so̱we̱ mò̱‑rɔ ne̱ ba kra mo̱ne̱ nɛɛnɛɛ‑ɔ‑rɔ‑ɔ bo̱ fo̱ ŋke nsi ne̱ mo̱ne̱ e̱ le̱e̱ maŋ amo̱‑rɔ‑ɔ.  
\v 5 Amaa mo̱ne̱ ya yɔ to̱ŋ ko̱, ne̱ bamo̱ e̱ ma kpa mo̱ne̱ mfe̱ŋ, mo̱ne̱ e̱ le̱e̱ mfe̱ŋ, bamo̱ maŋ‑nɔ e̱se̱ ne̱ e̱ ya sii mo̱ne̱ ase̱be̱ta kaase̱‑ɔ gbaa, mo̱nꞌ kpo̱ŋkpaŋ e̱mo̱ bo̱ sii bamo̱ aye̱, bo̱ yii bamo̱ se̱ fe̱yɛ bamo̱ e̱bɔye̱ a sii bamo̱ se̱.”  
\v 6 Ne̱ agyase̱po̱‑ɔ a nare̱ e̱maŋ se̱ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa‑o, na ba kya alɔpo̱ to̱ŋ ke̱maa ne̱ baa nare̱‑ɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Owure Hɛrɔd a turi‑o 
\r (Matiyo 14.1–12; Maak 6.14–29) 
\p  
\v 7 Saŋ ne̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ Owure Hɛrɔd a nu atɔ mɔ pɛɛɛ ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ ase̱ŋ‑ɔ, ne̱ oo turi, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ko̱ yɛ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ ya be̱e̱ kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro ba.  
\v 8 Bo̱ko̱ mɔ yɛ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱, fe̱yɛ Iliya bɛɛɛ ɔko̱‑ɔ, a be̱e̱ kyiŋŋi ba ŋkpa‑rɔ.  
\v 9 Ne̱ Hɛrɔd yɛ, “Mo̱‑ɔ mo̱ a tuwi Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ kuŋu, ne̱ ŋkee nsɛ gbaa ase̱ŋ ne̱ mo̱ i nu bwe̱e̱tɔ mɔ‑ɔ ne̱e̱?” Ne̱ mò̱ ke̱katɔ a pee o buwi ɔ kpa Yeesuu. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a sa ase̱sɛ ŋkpe̱ŋ nnuu ateese‑o 
\r (Matiyo 14.13–21; Maak 6.30–44; Yohanee 6.1–14) 
\p  
\v 10 To, ne̱ Yeesuu a agyase̱po̱ ne̱ oo suŋ bamo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ e̱maŋ se̱ fe̱yɛ bo̱ ya tɔwe̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro ase̱ŋ‑ɔ a kiŋŋi ba bo̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ baa waa‑ɔ gywii Yeesuu. Ne̱ ɔɔ sa ne̱ mò̱ aa bamo̱ wo̱re̱ a yɔ maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Bɛtɛsaye̱da‑ɔ se̱.  
\v 11 Ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a nu mò̱ se̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ baa gya mò̱ se̱. Ne̱ Yeesuu a sa bamo̱ aŋsɛ na ke̱ba, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro ase̱ŋ gywii bamo̱, ne̱ ɔɔ be̱e̱ kya alɔpo̱ ne̱ baa ba mò̱ ase̱‑ɔ. 
\p  
\v 12 Amɔ kyɔwe̱ a kpa a ɔ twɛɛ‑ɔ, ne̱ mò̱ agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ a bo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mfe̱e̱ a gye̱ e̱fa‑rɔ‑ɔ se̱‑ɔ, sa a ase̱sɛ‑ɔ yɔ mmaŋgyii na e̱maŋ ne̱ e̱ maa mfe̱e̱‑ɔ‑rɔ, na bo̱ ya kpa ateese gyi, na bo̱ buwi kpa bamo̱ e̱so̱we̱kpa.” 
\p  
\v 13 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ sa bamo̱ ko̱tɔko̱ a bo̱ gyi.” 
\p Ne̱ baa be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Bodobodoo akuri anuu na ŋkiŋgyi ŋnyɔ wo̱re̱ kpeŋ ne̱ ane̱ de mfe̱e̱, bɛɛɛ fo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ane̱ ya sɔɔ ateese sa ase̱sɛ de̱maŋte̱ mɔ ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 
\p  
\v 14 Bamo̱‑rɔ anyare̱‑ɔ wo̱re̱ e̱ waa ŋkpe̱ŋ nnuu. Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ke ase̱sɛ‑ɔ‑rɔ bo̱ kye̱na ntuŋ si ntuŋ si, katuŋ ke̱maa ase̱sɛ e̱ waa fe̱yɛ ase̱sɛ adunuu.”  
\v 15-16 Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a ke bamo̱‑rɔ bo̱ kye̱na lo̱we̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu a taa bodobodoo akuri anuu‑o na ŋkiŋgyi ŋnyɔ‑ɔ waa mò̱ asare̱e̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ de̱e̱re̱ so̱so̱. Ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ we̱e̱ se̱, ne̱ ŋkee ɔɔ te̱ŋŋe̱‑rɔ bo̱ sa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ, ne̱ baa ke‑ro sa ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ.  
\v 17 Ne̱ bamo̱ pɛɛɛ mɔ a gyi bodobodoo‑o kpo̱ne̱, ne̱ baa wo̱ ŋkiŋgyi‑o kpo̱ne̱. Ne̱ ŋkee mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a swii bodobodoo na ŋkiŋgyi mpupuriase̱e̱ ne̱ ŋ ya saŋ‑ɔ bo̱ bo̱rɔ ake kudu anyɔ. 
\s1 Mò̱ ne̱ Peetroo yɛ Yeesuu gye̱‑ɔ 
\r (Matiyo 16.13–20; Maak 8.27–30) 
\p  
\v 18 Kake ŋko̱ saŋ ne̱ Yeesuu a yɔ to̱ŋ ko̱ mò̱ wo̱re̱ ɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱‑ɔ, ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a ba mò̱ ase̱ mfe̱ŋ. Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ e̱ te̱e̱ mo̱‑ɔ gywii mo̱.” 
\p  
\v 19 Ne̱ baa be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱ ne̱ oo kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro, fe̱yɛ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ, bɛɛɛ Iliya, bɛɛɛ bamo̱‑rɔ ɔko̱.” 
\p  
\v 20 Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Ne̱ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ yɛ nsɛ ne̱ n gye̱‑ɔ ne̱e̱?” Ne̱ Peetroo a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a suŋ ane̱ ase̱‑ɔ.”  
\v 21 Ne̱ Yeesuu a yii bamo̱ se̱ fe̱yɛ bo̱ ma kaŋ tɔwe̱ amo̱‑ɔ gywii ɔko̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ kuŋu na mò̱ lowi ase̱ŋ‑ɔ 
\r (Matiyo 16.21–28; Maak 8.31 – 9.1) 
\p  
\v 22 Ne̱ ɔɔ kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “A tiri fe̱yɛ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, ŋu ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ, na maŋ abre̱sɛ na Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ pɛɛɛ mɔ kine mo̱. Ba mɔɔ mo̱, amaa ke̱mo̱ ŋke nsa, Wuribware̱ i kyiŋŋi mo̱ a ɔ le̱e̱ lowi‑ro.” 
\p  
\v 23 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ tɔwe̱ gywii lamaŋ‑ɔ fe̱yɛ, “Ɔko̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ gya mo̱ se̱‑ɔ yɔwe̱ ko̱waa ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ pre̱ mò̱‑ɔ, na ɔ so̱rɔ mò̱ fɔŋfɔŋ kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ kake ke̱maa gya mo̱ se̱.  
\v 24 A le̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ nya mò̱ e̱ye̱e̱ le̱e̱ lowi ase̱‑ɔ, lowi e̱ nya mò̱ nsu pɛɛɛ. Ɔko̱ mɔ ne̱ o kperi mo̱ se̱ na o wu‑o e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ.  
\v 25 To̱nɔ mo̱ ne̱ se̱sɛ e̱ nya fe̱yɛ mò̱ a nya kaye̱ mɔ‑rɔ atɔ pɛɛɛ, na bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ se̱ na ɔ paŋ kye̱nakpa Wuribware̱ ase̱? A mo̱ŋ de to̱nɔ.  
\v 26 Ɔko̱ ne̱ ɔ maa kpa fe̱yɛ ase̱sɛ pini fe̱yɛ ɔ gye̱ mo̱ ɔgyase̱po̱‑ɔ, na ɔ maa kpa a ɔ gya mo̱ ke̱kaapo̱ se̱‑ɔ, amo̱ fe̱raa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, gbaa mo̱ i kine mò̱ kipini saŋ ne̱ Wuribware̱ a ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ e̱ le̱e̱ so̱so̱ a ko̱ we̱e̱ swe̱e̱re̱ se̱, na ase̱sɛ pɛɛɛ ŋu n se̱ Wuribware̱ na mò̱ mbɔɔ a ke̱dabe̱ na wuraa‑o na mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, lee‑o saŋ ne̱ mo̱ aa Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ e̱ ba‑ɔ.  
\v 27 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ bo̱ko̱ bo̱ mfe̱e̱ ne̱ bo̱ maa wu, amɔ ba ŋu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o du‑o pwɛɛ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ bo̱ko̱ a ŋu Yeesuu ke̱dabe̱ na wuraa‑o 
\r (Matiyo 17.1–9; Maak 9.2–9) 
\p  
\v 28 Waa ŋke mburuwa a kyo̱ŋ fe̱yɛ Yeesuu a tɔwe̱ ase̱ŋ mɔ‑ɔ, ne̱ oo lee Peetroo na Yohanee na Yakubu, ne̱ mò̱ aa bamo̱ a yɔ ke̱be̱e̱ ko̱ se̱ na bo̱ ya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱.  
\v 29 Saŋ ne̱ Yeesuu e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ mò̱ akatɔ‑rɔ a kyurowi, ne̱ mò̱ atɔ buŋsɛ a buruwi pare̱pare̱pare̱ a to̱re̱ se̱.  
\v 30 Puri amo̱‑rɔ ne̱ baa ŋu fe̱yɛ anyare̱ anyɔ ko̱ ye̱re̱ na bamo̱ aa Yeesuu e̱ sa se̱ŋsa. Abɛɛ anyɔ amo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ mbraa ɔsapo̱ Mosis na Wuribware̱ kyaamɛɛ Iliya.  
\v 31 Wuribware̱ so̱so̱ a ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ e̱ laŋŋe̱ bamo̱ se̱, na bamo̱ aa Yeesuu e̱ tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ a ya saŋ kafwe̱e̱ fe̱yɛ o wu Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kra fe̱yɛ o wu‑o. 
\p  
\v 32 Pwɛɛ ne̱ amo̱ pɛɛɛ a ba‑ɔ, Peetroo na mò̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana anyɔ‑ɔ a di idi. Amaa bamo̱ a kyiŋŋi‑o, ne̱ baa ŋu Yeesuu a ke̱dabe̱ na wuraa‑o na anyare̱ anyɔ amo̱ ne̱ bamo̱ aa mò̱ ye̱re̱‑ɔ.  
\v 33 Saŋ ne̱ anyare̱ amo̱ e̱ yɔ ba yɔwe̱ Yeesuu‑o, ne̱ Peetroo yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, a bware fɛɛ fe̱yɛ ane̱ a bo̱ mfe̱e̱. Ane̱ e̱ waa abwii asa, fo̱ ko̱ko̱ŋko̱, Mosis ko̱ko̱ŋko̱ na Iliya mɔ ko̱ko̱ŋko̱.” Ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ mo̱ŋ de kaase̱. 
\p  
\v 34 Na Peetroo saŋ ɔ sa se̱ŋsa‑ɔ, ne̱ ko̱wo̱re̱ ko̱ kuyayu a le̱e̱ so̱so̱ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ se̱. Ne̱ kufu a nya Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ saŋ ne̱ ko̱wo̱re̱ amo̱ i buŋ bamo̱ se̱‑ɔ.  
\v 35 Ne̱ bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ ko̱wo̱re̱‑ɔ‑rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ke̱e̱ mo̱ gyi ne̱ mo̱ a lee‑o. Mo̱nꞌ nu mò̱ ase̱ŋ.”  
\v 36 Saŋ ne̱ bo̱re̱ amo̱ a laatɔ‑ɔ, ne̱ aa saŋ Yeesuu wo̱re̱. Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a laa amo̱‑ɔ pɛɛɛ tɔ. Ke̱tɔ ne̱ baa ŋu saŋ amo̱‑ɔ, bo̱ mo̱ŋ tɔwe̱ gywii ɔko̱, amɔ ke̱tɔ a bo̱ kyee‑o. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya kanyaŋsɛɛ ko̱ ne̱ ibrisi te mò̱ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 17.14–18; Maak 9.14–27) 
\p  
\v 37 Ke̱mo̱ kaye̱ ŋke‑o ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ asa‑ɔ a le̱e̱ ke̱be̱e̱‑ɔ se̱, ne̱ ase̱sɛ de̱maŋte̱ ko̱ a ba bo̱ gyaŋŋaa Yeesuu.  
\v 38 Ne̱ ɔnyare̱ ko̱ a tɔwe̱ keŋkeŋ le̱e̱ ase̱sɛ‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱, de̱e̱re̱ mo̱ gyi nyaŋsɛ kpeŋ ne̱ n de‑o sa mo̱.  
\v 39 Ibrisi ko̱ te mò̱ se̱, ne̱ e̱mo̱ ya ba mò̱ se̱, amɔ ɔ fɛɛ‑rɔ, na e̱ twe̱e̱ mò̱ bo̱ da swe̱e̱re̱ fe̱yɛ mò̱ a lɔ kigbuŋgbuŋ‑o, na ɔ twe̱e̱ mò̱ asare̱e̱ na ayaa, na mò̱ kanɔ‑rɔ e̱ le̱e̱ afwii. Saŋ ke̱maa mò̱ e̱ye̱e̱ se̱ e̱ swaa swaa pwɛɛ na e̱ dɛɛ yuri mò̱.  
\v 40 Mo̱ a ko̱re̱ fo̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ bo̱ gya ibrisi amo̱ bo̱ ko̱so̱ mò̱ se̱ pɛɛɛ, bamo̱ mɔ bo̱ mo̱ŋ taare̱.” 
\p  
\v 41 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Ke̱se̱bɔrɔle̱ŋ awuye, mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ mo̱ne̱ i gyi. Nsu mfe̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱ aa mo̱ne̱ a kye̱na? Bɛɛɛ nsu mfe̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ ŋ nyite mo̱ne̱ pwɛɛ na mo̱nꞌ dɛɛ kɔɔre̱ mo̱ gyi?” Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ɔnyare̱‑ɔ fe̱yɛ, “Taa fo̱ gyi nyaŋsɛ‑ɔ baa mfe̱e̱.” 
\p  
\v 42 Kanyaŋsɛɛ amo̱ a yɔ Yeesuu ase̱‑ɔ, ne̱ ibrisi amo̱ ne̱ i te mò̱ se̱‑ɔ a twe̱e̱ mò̱ bo̱ da swe̱e̱re̱ fe̱yɛ mò̱ a lɔ kigbuŋgbuŋ‑o, ne̱ ɔɔ twe̱e̱ mò̱ asare̱e̱ na ayaa. Ne̱ Yeesuu a sa kanɔ fe̱yɛ ibrisi‑o ko̱so̱ kanyaŋsɛɛ‑ɔ se̱. Ne̱ Yeesuu a kya mò̱, ne̱ ɔɔ kpaare̱, ne̱ Yeesuu a kiŋŋaa mò̱ sa mò̱ se̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ mò̱ lowi ase̱ŋ‑ɔ 
\r (Matiyo 17.22–23; Maak 9.30–32) 
\p  
\v 43 Ne̱ ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ a kpe̱ŋ ase̱sɛ‑ɔ e̱ye̱e̱. Ne̱ baa ŋu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a ke̱yaale̱ŋ‑ɔ kyɔ‑ɔ. Bamo̱ a saŋ ba fa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ɔɔ waa‑ɔ mfɛɛre̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ,  
\v 44 “Mo̱ne̱ ma kaŋ taŋ ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ kpa a n tɔwe̱ gywii mo̱ne̱‑ɔ se̱. Ba taa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, a bo̱ waa swe̱e̱re̱ mɔ se̱ ayaale̱ŋpo̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ.”  
\v 45 Amaa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ mo̱ŋ nu ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ kaase̱. Ne̱ kufu mɔ de bamo̱ na bo̱ bise mò̱ ase̱ŋ‑ɔ kaase̱. 
\s1 Agyase̱po̱‑ɔ‑rɔ nsɛ e̱ gye̱ bre̱sɛ? 
\r (Matiyo 18.1–5; Maak 9.33–37) 
\p  
\v 46 Ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ wo̱re̱ wo̱re̱ i gyiiri bamo̱ ke̱bre̱sɛ se̱ ikii.  
\v 47 Yeesuu mɔ nyi bamo̱ mfɛɛre̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ kra kayaagyi ko̱ baa bo̱ ye̱ra mò̱ ase̱.  
\v 48 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ mo̱ ke̱nyare̱‑rɔ ɔ kra ane̱ŋ a kayaagyi mɔ nɛɛnɛɛ‑ɔ e̱ kra mo̱ nɛɛnɛɛ ne̱e̱, ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ ne̱ ɔ kra mo̱ nɛɛnɛɛ‑ɔ a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ kra mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ nɛɛnɛɛ dɛɛ ne̱e̱. Amo̱se̱‑ɔ, ɔko̱ ne̱ ɔ gye̱ kagyingyii mo̱ne̱ pɛɛɛ‑rɔ e̱ gye̱ ɔbre̱sɛ.” 
\s1 Ɔko̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ gye̱ mo̱ne̱ ɔdo̱ŋ‑ɔ bo̱ mo̱ne̱ ke̱be̱gya ne̱e̱ 
\r (Maak 9.38–40) 
\p  
\v 49 Ne̱ Yohanee, ne̱ ɔ gye̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ ɔko̱‑ɔ, yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ a ŋu ɔko̱ de fo̱ ke̱nyare̱ ɔ gya ibrisi ɔ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱. Ne̱ ane̱ a gya mò̱ fe̱yɛ ɔ yɔwe̱ ane̱ŋ ko̱waa bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ɔ mo̱ŋ tii ane̱ se̱.” 
\p  
\v 50 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ aa mò̱ bɛɛko̱‑ana agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ma lɛɛ gya mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ mo̱ŋ gye̱ mo̱ne̱ ɔdo̱ŋ‑ɔ bo̱ mo̱ne̱ ke̱be̱gya ne̱e̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Samariya awuye a kine Yeesuu ko̱so̱we̱ bamo̱ aye̱‑ɔ 
\p  
\v 51 Ne̱ Yeesuu nyi dame̱naŋsɛ fe̱yɛ amo̱ ya waa kafwe̱e̱‑ɔ, saŋ e̱ fo̱ fe̱yɛ ɔ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ, na o wu, na o kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro, na ɔ yɔ Wuribware̱ se̱. Amo̱se̱ ne̱ ɔɔ waa mò̱ mfɛɛre̱ ne̱ ɔɔ de̱e̱ kpa se̱ ɔ yɔ mfe̱ŋ.  
\v 52 Ne̱ oo suŋ mbɔɔ bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ, ne̱ baa yɔ Samariya kamaŋgyii ko̱‑rɔ na bo̱ ya kpa to̱ŋ ko̱ lɔŋŋɔ bo̱ ye̱ra mò̱.  
\v 53 Amaa kamaŋgyii amo̱‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ maa kra mò̱ nɛɛnɛɛ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ baa de̱ŋ ŋu fe̱yɛ ɔ kpa a ɔ bo̱rɔ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ne̱e̱.  
\v 54 Amɔ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ Yakubu na Yohanee a ŋu ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ amo̱ a waa‑ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ ya sa ne̱ de̱e̱kpa a le̱e̱ so̱so̱ bo̱ kywɛɛ bamo̱ kpuri, a pre̱ fo̱ aaa?”  
\v 55 Ne̱ Yeesuu a buruwaa tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ ane̱ŋ a mfɛɛre̱‑ɔ mo̱ŋ bo̱ daŋ.  
\v 56 Ne̱ mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ amo̱ a kyo̱ŋ be̱e̱ yɔ kamaŋgyii ko̱ se̱. 
\s1 Bamo̱ ne̱ ba kpa fe̱yɛ bo̱ gya Yeesuu si‑o 
\r (Matiyo 8.19–22) 
\p  
\v 57 Saŋ ne̱ bo̱ naa ba yɔ‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “To̱ŋ ke̱maa ne̱ fo̱ e̱ yɔ‑ɔ, mo̱ e̱ gya fo̱ se̱.” 
\p  
\v 58 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ɔnyare̱‑ɔ fe̱yɛ, “Sabraŋ‑nɔ igyono de idikpa, ne̱ mbo̱gyii de asaa bo̱ da‑rɔ, amaa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, fe̱raa mo̱ŋ de mfe̱ŋ ne̱ mo̱ i di a n kyure‑o.” 
\p  
\v 59 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ gywii ɔnyare̱ ko̱ fe̱yɛ, “Gya mo̱ se̱.” 
\p Ne̱ ɔnyare̱‑ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, sa a ŋ kiŋŋi yɔ pe̱ na ŋ ya pure n se̱ pwɛɛ na n dɛɛ be̱e̱ bo̱ gya fo̱ se̱.” 
\p  
\v 60 Ne̱ Yeesuu a ba ke̱kpare̱ bo̱ be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ te kakye̱na po̱pwɛɛ‑ɔ, bamo̱ e̱ de̱ŋ bo̱ pure bamo̱ ako̱we̱bɛɛ ne̱ ba ba a bo̱ bo̱ wu‑o. Na fo̱ fe̱raa fo̱ nare̱ ya tɔwe̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro ase̱ŋ gywii ase̱sɛ pɛɛɛ.” 
\p  
\v 61 Ne̱ ɔnyare̱ ko̱ mɔ a be̱e̱ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ e̱ gya fo̱ se̱, amaa sa a ŋ ya kra mo̱ ko̱we̱bɛɛ‑ana pwɛɛ.” 
\p  
\v 62 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ ɔ naa na ɔ de̱e̱re̱ kamɛɛ‑rɔ‑ɔ maa taare̱ a ɔ waa Wuribware̱ a kuwure‑o kusuŋ.” 
\c 10  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a suŋ ase̱sɛ adusunoo na anyɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ e̱maŋ se̱‑ɔ 
\p  
\v 1 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑rɔ‑ɔ ne̱ Yeesuu a be̱e̱ lee ase̱sɛ adusunoo na anyɔ, na o suŋ bamo̱ anyɔ anyɔ fe̱yɛ bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ yɔ e̱maŋ se̱ na to̱ŋ ke̱maa ne̱ mò̱ fɔŋfɔŋ e̱ kpa a ɔ bo̱ yɔ‑ɔ.  
\v 2 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Yaabraa ke̱te̱ŋŋe̱ kyɔ bwe̱e̱tɔ, ate̱ŋŋe̱po̱ mɔ mo̱ŋ kyɔ. Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ ko̱re̱ ko̱dɔɔ wuye‑o na o buwi ate̱ŋŋe̱po̱ bwe̱e̱tɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mo̱ne̱ na bo̱ kya mo̱ne̱‑rɔ.  
\v 3 To, mo̱nꞌ nare̱ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a kaapo̱ mo̱ne̱‑ɔ. Amaa mo̱nꞌ nyiŋŋi si fe̱yɛ mo̱ i suŋ mo̱ne̱ mo̱ e̱ kyo̱ŋwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ nsanne̱gyii ne̱ ba ya lwee akwaare̱‑rɔ‑ɔ.  
\v 4 Mo̱ne̱ ma kaŋ taa atanne̱ kabɔɔte̱e̱, na ko̱re̱e̱, na ase̱be̱ta bo̱ gya mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ se̱. Na mo̱ne̱ ma be̱e̱ ye̱re̱ kpa‑rɔ ka ɔko̱ kanɔ. 
\p  
\v 5 Pwɛɛ ne̱ mo̱ne̱ i lwee lɔŋ ke̱maa‑rɔ‑ɔ, mo̱nꞌ gye̱ ŋkpɛɛ ka kanɔ. Na mo̱nꞌ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Wuribware̱ yure lɔŋ mɔ‑rɔ ase̱sɛ.’  
\v 6 Ne̱ se̱sɛ timaa e̱ bo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ, ne̱ mò̱ ya kɔɔre̱ mo̱ne̱ kanɔka fe̱raa, na mo̱nꞌ so̱we̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ. Na Wuribware̱ yure lɔŋ wuye amo̱. Ne̱ mfe̱ŋ ne̱ bamo̱ e̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ mo̱ne̱ kanɔka fe̱raa, na mo̱nꞌ kyo̱ŋ lɔŋ amo̱ se̱. Wuribware̱ maa yure lɔŋ wuye amo̱.  
\v 7 Mo̱nꞌ so̱we̱ lɔŋ ne̱ ba kɔɔre̱ mo̱ne̱ kanɔka nɛɛnɛɛ‑rɔ‑ɔ, na mo̱nꞌ gyi ateese ke̱maa ne̱ ba nya a bo̱ sa mo̱ne̱‑ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ o suŋ kusuŋ‑o de kakɔka. Na mo̱nꞌ so̱we̱ lɔŋ ko̱ŋko̱‑rɔ, mo̱ne̱ ma nare̱ so̱we̱ e̱lɔŋ‑nɔ kaa. 
\p  
\v 8 Ne̱ maŋ ne̱ mo̱ne̱ ya yɔ mò̱ se̱, ne̱ baa sure si kra mo̱ne̱ nɛɛnɛɛ‑ɔ, na mo̱nꞌ gyi ateese ke̱maa ne̱ ba nya a bo̱ sa mo̱ne̱ mfe̱ŋ‑ɔ.  
\v 9 Na mo̱nꞌ kya alɔpo̱ mfe̱ŋ, na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii ase̱sɛ‑ɔ fe̱yɛ, ‘Wuribware̱ a kuwure‑o e̱ kpa a ko̱ tɔ‑rɔ.’  
\v 10 Amaa mo̱ne̱ ya yɔ maŋ ko̱ se̱ ne̱ bamo̱ e̱ mo̱ŋ kra mo̱ne̱ nɛɛnɛɛ fe̱raa, mo̱nꞌ le̱e̱ mfe̱ŋ yɔ kabo̱re̱ se̱, na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ,  
\v 11 ‘Mo̱ne̱ maŋ‑nɔ a e̱se̱ ne̱ e̱ ya sii ane̱ ayaapapaa kaase̱‑ɔ gbaa, ane̱ e̱ kpɛɛ e̱mo̱ a ane̱ bo̱ sii mo̱ne̱ aye̱ bo̱ yii mo̱ne̱ se̱, amaa mo̱nꞌ nyiŋŋi si fe̱yɛ Wuribware̱ a kuwure‑o a tɔ‑rɔ ne̱ ke̱ e̱ kpa a ko̱ kyo̱ŋ gbaa.’  
\v 12 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ saŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ ba a ɔ bo̱ gyi ase̱sɛ ase̱ŋ‑ɔ, o gyiiri maŋ amo̱ ase̱sɛ ke̱se̱bɔ a ɔ kyo̱ŋ ane̱ŋ ne̱ o gyiiri Sɔdɔm awuye ke̱se̱bɔ‑ɔ, ase̱sɛ ne̱ bo̱ le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱ se̱, Wuribware̱ a kpuri bamo̱ maŋ de̱daa‑ɔ.” 
\s1 Ke̱se̱bɔgyiiri ne̱ e̱maŋ awuye ne̱ baa kine Yeesuu‑o ye̱re̱ bo̱ sa‑ɔ 
\r (Matiyo 11.20–24) 
\p  
\v 13 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ Isireelii awuye ne̱ mo̱ne̱ te Korasiŋ na Bɛtɛsaye̱da e̱maŋ‑nɔ‑ɔ, mo̱ne̱ a kine kikiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ. Ane̱ŋ se̱‑ɔ, ŋke nsi ne̱ Wuribware̱ i gyi ase̱sɛ pɛɛɛ ase̱ŋ‑ɔ, mo̱ne̱ i ŋu ase̱ŋ ne̱e̱ fɛɛ. A le̱e̱ fe̱yɛ atɔ dabe̱ ne̱ mo̱ a waa mo̱ne̱ aye̱‑ɔ ne̱ mo̱ a dɛɛ waa amo̱ Tiro na Sidɔŋ e̱maŋ ne̱ e̱ mo̱ŋ bo̱ Isireelii swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ‑rɔ ne̱e̱, weetee mfe̱ŋ a awuye‑o a kyɔ waa ke̱mo̱ ne̱ ke̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ baa nu bamo̱ e̱ye̱e̱ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ kyee.  
\v 14 Kake ne̱ Wuribware̱ i gyi ase̱sɛ pɛɛɛ ase̱ŋ‑ɔ, o gyiiri mo̱ne̱ ke̱se̱bɔ a ɔ kyo̱ŋ Tiro na Sidɔŋ e̱maŋ awuye.  
\v 15 Mo̱ne̱ Isireelii awuye ne̱ mo̱ne̱ te Kapaaniyum maŋ‑nɔ‑ɔ mɔ, mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱nꞌ yase̱ mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ yaa Wuribware̱ se̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Wuribware̱ e̱ twe̱e̱ mo̱ne̱ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mfe̱ŋ ne̱ o gyiiri e̱bɔye̱ awaapo̱ ke̱se̱bɔ‑ɔ.” 
\p  
\v 16 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ yɔ, mo̱nꞌ nyiŋŋi si fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ oo nu mo̱ne̱ ase̱ŋ ne̱ ɔ kɔɔre̱ a o gyi‑o a kɔɔre̱ mo̱ gyi ne̱e̱, ne̱ ɔke̱maa ne̱ oo kine mo̱ne̱‑ɔ a kine mo̱ ne̱e̱, ne̱ ɔke̱maa ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ a kine mo̱‑ɔ a kine mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱‑ɔ ne̱e̱.” 
\p Mò̱ a sa se̱ŋsa gywii bamo̱ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ sa bamo̱ kpa a bo̱ nare̱. 
\s1 Ase̱sɛ adusunoo na anyɔ‑ɔ kikiŋŋi ba 
\p  
\v 17 Ne̱ ase̱sɛ adusunoo na anyɔ‑ɔ a kiŋŋi ba Yeesuu ase̱, na bamo̱ akatɔ a gyi. Ne̱ baa bo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ a ya ba fo̱ ke̱nyare̱ bo̱ tɔwe̱ ase̱ŋ‑ɔ, ibrisi gbaa a bu ane̱.” 
\p  
\v 18 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a ŋu aaa? Mo̱ne̱ a yɔ na mo̱ne̱ e̱ gya ibrisi mo̱ne̱ e̱ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱‑ɔ, mo̱ a ŋu Ɔbɔnsam ne̱ ɔ gye̱ e̱mo̱ ɔgye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ a le̱e̱ da kirim, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ e̱lɛɛlɛɛ e̱ le̱e̱ so̱so̱ e̱e̱ ba swe̱e̱re̱‑ɔ.  
\v 19 To, mo̱nꞌ nu mfe̱e̱. Mo̱ a sa mo̱ne̱ Ɔbɔnsam se̱ ke̱yaale̱ŋ na mo̱nꞌ kɔ mò̱ gyi si, na mo̱nꞌ ya kyikye awɔ na agyapureepu si saŋ ke̱maa, na sɛye̱ ma waa mo̱ne̱.  
\v 20 Mo̱ne̱ ma sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi fe̱yɛ ibrisi a bu mo̱ne̱, amaa mo̱nꞌ sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ Wuribware̱ a kyo̱rɛɛ mo̱ne̱ anyare̱ bo̱ be̱ya so̱so̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ i yure awo̱rɔba na bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ nyi ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 11.25–27; 13.16–17) 
\p  
\v 21 Saŋ amo̱‑ɔ, amɔ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a sa ne̱ Yeesuu akatɔ a gyi, ne̱ ɔ yɛ, “N se̱, so̱so̱ na swe̱e̱re̱ owure, mo̱ e̱ sa fo̱ aŋsɛ fe̱yɛ fo̱ a taa ke̱tɔ ne̱ fo̱ a bo̱ kwe̱e̱rɔ anyiase̱ŋpo̱ se̱‑ɔ bo̱ kaapo̱ bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ nyi ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ. N se̱, mo̱ a ŋu kase̱ŋtiŋ si, ane̱ŋ ne̱ fo̱ a kpa fe̱yɛ fo̱ waa‑ɔ ne̱e̱.” 
\p  
\v 22 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “N se̱ a taa ke̱tɔ ke̱maa bo̱ waa mo̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ. Ɔke̱maa mɔ mo̱ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ n du‑o, amɔ n se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ wo̱re̱, ne̱ ɔke̱maa mɔ mo̱ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ n se̱ du‑o, amɔ mo̱ aa bamo̱ ne̱ bo̱ du fe̱yɛ mo̱ne̱‑ɔ, ne̱ mo̱ a lee fe̱yɛ bo̱ gyii mò̱‑ɔ wo̱re̱ kpeŋ.” 
\p  
\v 23 Ne̱ Yeesuu a lee mò̱ agyase̱po̱‑ɔ keri si, na ɔko̱ ma nya nu. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ de ŋyure fe̱yɛ mo̱ne̱ a bo̱ mfe̱e̱ mo̱ne̱ i ŋu atɔ mɔ ne̱ mo̱ne̱ i ŋu‑o.  
\v 24 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ Wuribware̱ akyaamɛɛ na awure ko̱ gbaa a kpa fe̱yɛ bo̱ ŋu ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ i ŋu‑o, bamo̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ nya ke̱mo̱ ŋu. Ne̱ baa kpa fe̱yɛ bo̱ nu ase̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ i nu‑o, bamo̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ nya amo̱ mɔ nu.” 
\s1 Ke̱dame̱naŋsɛ ne̱ Samariyanyi ko̱ a waa‑ɔ kitee 
\p  
\v 25 Saŋ ko̱ ne̱ Wuribware̱ mbraa ɔkaapo̱po̱ ko̱ a ba Yeesuu ase̱ na ɔ bo̱ kyɔ mò̱‑rɔ ke̱e̱ fe̱yɛ mò̱ abware̱se̱ŋ ke̱kaapo̱ bo̱ daŋ aaa. Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a bise fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ e̱ waa na ŋ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 26 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ baa tɔwe̱? Mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mo̱ ane̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ amo̱ mfe̱ŋ‑ɔ.”  
\v 27 Ne̱ Wuribware̱ mbraa ɔkaapo̱po̱‑ɔ yɛ, “Baa kyo̱rɛɛ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Lee fo̱ kame‑ro ba fo̱ kakpo̱nɔ na fo̱ ke̱yaale̱ŋ 
\q2 na fo̱ mfɛɛre̱ pɛɛɛ bo̱ kpa fo̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ ase̱ŋ.’\f * \fr 10:27 \ft Mbraa ke̱be̱e̱sa 6.5. \f* 
\q1 ‘na fo̱ ke̱maa kpa fo̱ bɛɛko̱ ase̱ŋ, 
\q2 fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ kpa fo̱ e̱ye̱e̱‑ɔ.’\f * \fr 10:27 \ft Ko̱lɔŋŋɔ mbraa 19.18. \f* ” 
\b  
\p  
\v 28 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Kase̱ŋtiŋ ne̱ fo̱ a tɔwe̱‑ɔ. Fo̱ ya waa ane̱ŋ, fo̱ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ.” 
\p  
\v 29 Wuribware̱ mbraa ɔkaapo̱po̱ amo̱ a kpa a ɔ kaapo̱ fe̱yɛ mò̱ se̱ŋbise‑o a baare‑o si‑o, ne̱ ɔɔ be̱e̱ bise Yeesuu fe̱yɛ, “Ne̱ nsɛ e̱ gye̱ mo̱ bɛɛko̱‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 30 Ne̱ Yeesuu mɔ a ba kitee mɔ bo̱ be̱ŋŋaa mò̱. Ɔ yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ ko̱ ya dɛɛ kye̱na aaa? Ne̱ kake ko̱ ɔɔ ko̱so̱ le̱e̱ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ɔ yɔ Yɛrikoo maŋ‑nɔ. Ne̱ ayu ko̱ a kra mò̱ kpa‑rɔ mfe̱ŋ, ne̱ baa gye̱ra mò̱ bo̱ da, ne̱ baa ywii mò̱ atɔ pɛɛɛ, na mò̱ atɔ buŋsɛ gbaa, ne̱ baa da mò̱ waa yɔre̱yɔre̱, ne̱ baa yɔwe̱ mò̱ bo̱ be̱ya mfe̱ŋ. 
\p  
\v 31 Kafwe̱e̱‑ɔ ne̱ Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ ko̱ a ba ɔ kyo̱ŋ kpa amo̱ se̱ mfe̱ŋ dɛɛ. Mò̱ a ŋu ɔnyare̱ amo̱ da kpa‑rɔ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔɔ kwaye̱ mò̱ kyo̱ŋ.  
\v 32 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ Lewii awuye ne̱ ba kya Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ bamo̱ kusuŋ‑no‑o ɔko̱ a bo̱ to̱ ɔnyare̱ amo̱ mfe̱ŋ, ne̱ ɔɔ ya de̱e̱re̱ mò̱ kwaye̱ kyo̱ŋ. 
\p  
\v 33 Amaa Samariyanyi ko̱ fe̱raa naa kpa amo̱ se̱, ne̱ ɔɔ bo̱ to̱ ɔnyare̱‑ɔ na ɔ da. Mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ Samariya awuye mɔ na ane̱ Isireelii awuye i kisi abɛɛ. Amaa Samariyanyi mɔ fe̱raa, mò̱ a ŋu ɔnyare̱ amo̱ da kpa‑rɔ ɔ kpa a o wu‑o, ne̱ mò̱ ase̱ŋ a waa mò̱ e̱wɛɛ.  
\v 34 Ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔ da‑ɔ, ne̱ ɔɔ ba nta na mfɔ bo̱ waa kadwii bo̱ me̱ra mò̱ e̱lɔ‑ɔ se̱, ne̱ oo ŋure e̱mo̱ se̱, ne̱ ɔɔ yase̱ ɔnyare̱‑ɔ bo̱ kye̱na mò̱ fɔŋfɔŋ a kuruma ne̱ ɔ de̱e̱‑ɔ se̱, ne̱ ɔɔ taa mò̱ yaa afɔ a so̱we̱kpa‑ɔ ya ke̱e̱ mò̱. 
\p  
\v 35 Ke̱mo̱ kaye̱ ŋke‑o ne̱ oo lee siidii adunyɔ bo̱ sa afɔ lɔŋ ɔde̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ bo̱ de̱e̱re̱ ɔlɔpo̱ amo̱ se̱ sa mò̱. Ne̱ ɔ yɛ, ‘Mo̱ ke̱bo̱ kiŋŋi ba‑rɔ‑ɔ, ne̱ fo̱ ya be̱e̱ nye̱ra atanne̱ kanɔ ŋke̱maa mò̱ kuŋu si bo̱ tii si, mo̱ e̱ ka fo̱.’ ” 
\p  
\v 36 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “To, abɛɛ asa mɔ‑rɔ, bamo̱ nsɛ ya kaapo̱ fe̱yɛ ɔnyare̱ ne̱ ayu‑o a da mò̱‑ɔ gye̱ mò̱ bɛɛko̱‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 37 Ne̱ Wuribware̱ mbraa ɔkaapo̱po̱‑ɔ yɛ, “Mò̱ ne̱ ɔɔ waa ɔnyare̱ amo̱ ke̱dame̱naŋsɛ‑ɔ.” 
\p Ne̱ Yeesuu yɛ, “Amo̱ fe̱raa, nare̱ na fo̱ ya waa ane̱ŋ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a ya ka Maataa na Mariya kanɔ‑ɔ 
\p  
\v 38 Saŋ ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a kya bamo̱ kpa‑ɔ se̱ ba yɔ‑ɔ, ne̱ baa ya fo̱ maŋ ko̱ ne̱ ɔkye̱e̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Maataa‑ɔ te mò̱‑rɔ‑ɔ se̱. Ne̱ Yeesuu a so̱we̱ ɔkye̱e̱ amo̱ aye̱, ne̱ ɔɔ kra mò̱ nɛɛnɛɛ. 
\p  
\v 39 Maataa‑ɔ mɔ de mò̱ tire ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Mariya, ne̱ o te Yeesuu ayaa‑rɔ mfe̱ŋ o nu ase̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱‑ɔ.  
\v 40 Ane̱ŋ ne̱ mò̱ afɔ kyɔ‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ateese ke̱de̱ŋa a tɔɔraa Maataa. Ne̱ ɔɔ yɔ Yeesuu ase̱ ya tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, amɔ fo̱ ase̱ a bware fe̱yɛ mo̱ tire a yɔwe̱ kusuŋ mɔ pɛɛɛ bo̱ dɔŋŋɔ mo̱ se̱ aaa? Tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ ko̱so̱ bo̱ kya mo̱‑rɔ.” 
\p  
\v 41 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Oo! Oo! Maataa, fo̱ e̱ tɔɔraa fo̱ e̱ye̱e̱ atɔ bwe̱e̱tɔ se̱.  
\v 42 Ke̱tɔ ko̱ŋko̱ e̱ bo̱‑rɔ ne̱ ki tiri, ne̱ fo̱ taa fo̱ mfɛɛre̱ bo̱ dɔŋŋɔ se̱. Ke̱mo̱ ne̱ Mariya e̱ waa mbe̱yɔmɔ. Ke̱tɔ ne̱ oo lee a ɔ waa‑ɔ ne̱e̱. Ane̱ŋ se̱‑ɔ ma tɔwe̱ a n gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ yɔwe̱.” 
\c 11  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kaapo̱ ane̱ ane̱ŋ ne̱ ane̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱‑ɔ 
\r (Matiyo 6.9–13; 7.7–11) 
\p  
\v 1 Kake ŋko̱ ne̱ Yeesuu a yɔ to̱ŋ ko̱ ɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱. Mò̱ a ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱‑ɔ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ ɔko̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, kaapo̱ ane̱ ane̱ŋ ne̱ ane̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Yohanee a kaapo̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ.” 
\p  
\v 2 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱, mo̱nꞌ tɔwe̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Ane̱ se̱ Wuribware̱, sa a bo̱ kyo̱rɔ fo̱ ke̱nyare̱ timaa. 
\q2 Na fo̱ baa fo̱ kuwure‑o bo̱ gyi mfe̱e̱. 
\q1  
\v 3 Sa ane̱ ateese ne̱ a tiri ane̱ 
\q2 ndɔɔ na kake ke̱maa‑ɔ. 
\q1  
\v 4 Na fo̱ taa ane̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke ane̱, 
\q2 bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ de ɔke̱maa ne̱ ɔ waa 
\q2 ane̱ e̱bɔye̱‑ɔ lee ane̱ i ke mò̱. 
\q1 Na fo̱ ma sa kpa a Ɔbɔnsam kyɔ ane̱‑rɔ ke̱e̱ 
\q2 fe̱yɛ ane̱ e̱ waa e̱bɔye̱ aaa.’ ” 
\b  
\p  
\v 5-6 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ taa fe̱yɛ fo̱ ko̱ a yɔ fo̱ nyare̱ ko̱ aye̱ kaye̱ nse̱na ya tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyare̱, mo̱ nyare̱ ko̱ i tu kpa, ne̱ ɔɔ bo̱ so̱we̱ mo̱ aye̱ kanye mɔ, mo̱‑ɔ mo̱ŋ de ateese ko̱ na m bo̱ sa mò̱ a o gyi. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ para mo̱ bodobodoo akuri asa kpeŋ.’  
\v 7 To, mo̱nꞌ be̱e̱ taa ke̱mo̱ fe̱yɛ fo̱ nyare̱ ne̱ fo̱ a ko̱re̱ mò̱‑ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Fo̱ ma tɔɔraa mo̱. Mo̱ a kyɔ twe̱e̱ mo̱ ke̱kyaŋ‑nɔ, ne̱ mo̱ aa mo̱ gyi‑ana pɛɛɛ a di. Amo̱se̱‑ɔ ma taare̱ a ŋ ko̱so̱ sa fo̱ ko̱tɔko̱.’  
\v 8 Mò̱ a gye̱ fo̱ nyare̱‑ɔ gbaa ooo, oo kine ke̱kya fo̱‑rɔ. Amo̱se̱ se̱‑ɔ fo̱ e̱ le̱e̱ mfe̱ŋ a fo̱ yɔwe̱ ko̱tɔɔraa mò̱ aaa? Daabii. Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱ fe̱yɛ, ipeere e̱ mo̱ŋ de fo̱ fe̱yɛ fo̱ me̱raa se̱ ko̱re̱ mò̱, lalalo̱we̱‑ɔ ɔ ko̱so̱ na ɔ sa fo̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ fo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ kpa‑ɔ. 
\p  
\v 9 Ane̱ŋ se̱‑ɔ mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, mo̱ne̱ ya ko̱re̱ Wuribware̱ atɔ, mo̱ne̱ e̱ nya ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa‑ɔ. Mo̱ne̱ ya buwi, mo̱ne̱ i ŋu ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa‑ɔ. Mo̱ne̱ ya ye̱re̱ kawu te̱e̱ mò̱, ɔ taye̱ po̱ne̱‑ɔ na mo̱nꞌ lweero.  
\v 10 A le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ ko̱re̱‑ɔ e̱ nya, ne̱ ɔke̱maa ne̱ o buwi‑o mɔ i ŋu, na po̱ne̱ taye̱ sa ɔke̱maa ne̱ ɔ ye̱re̱ kawu ɔ te̱e̱‑ɔ. 
\p  
\v 11 M be̱e̱ taa fe̱yɛ mo̱ne̱ nsɛ mò̱ gyi e̱ gye̱ ne̱ ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ ɔ kpa kakiŋgyi a ɔ wo̱, ne̱ ɔ taa ko̱wɔ a ɔ bo̱ sa mò̱?  
\v 12 Bɛɛɛ nsɛ mò̱ gyi e̱ gye̱ ne̱ ɔ tɔwe̱ a o gywii mò̱ se̱ fe̱yɛ ɔ kpa ko̱kɔɔte̱e̱ a ɔ wo̱, ne̱ ɔ sa mò̱ gyapureepu?  
\v 13 Mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ gye̱ ase̱sɛ bɔye̱-ɔ gbaa nyi e̱sa mo̱ne̱ gyi-ana atɔ timaa, saŋbo̱to̱ Wuribware̱, mo̱ne̱ se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱-ɔ, e̱ gye̱ ne̱, mo̱ne̱ ya ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ sa mo̱ne̱ mò̱ kufwiiŋe timaa-o, ne̱ ɔ maa taare̱ a ɔ sa mo̱ne̱ aaa?” 
\s1 Yeesuu na Biil-sibul 
\r (Matiyo 12.22–30; Maak 3.20–27) 
\p  
\v 14 Saŋ ko̱ Yeesuu a gya ibrisi ko̱ ne̱ e̱ maa taare̱ a e̱ sa se̱ŋsa, ne̱ i te ɔnyare̱ ko̱ se̱‑ɔ le̱e̱ mò̱ se̱. Ibrisi amo̱ a le̱e̱ mò̱ se̱‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱‑ɔ a le̱e̱ ɔ sa se̱ŋsa. Ne̱ ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱.  
\v 15 Amaa ase̱sɛ‑ɔ bo̱ko̱ yɛ, “Yeesuu mɔ gye̱ se̱sɛ bɔye̱ ne̱e̱. Ɔbɔnsam ne̱ bo̱ be̱e̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Biil-sibul‑o e̱ gye̱ ne̱ o de ibrisi si ke̱yaale̱ŋ, ne̱ ɔ sa Yeesuu e̱le̱ŋ fe̱yɛ ɔ gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱.”  
\v 16 Bo̱ko̱ mɔ a kpa a bo̱ kyɔ Yeesuu‑ro ke̱e̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ko̱ bo̱ kaapo̱ bamo̱ fe̱yɛ Wuribware̱ ya sa mò̱ ke̱yaale̱ŋ. 
\p  
\v 17 Amaa Yeesuu a ŋu ke̱tɔ ne̱ ba fa‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “E̱kɔ ya lwee maŋ‑nɔ, ne̱ maŋ‑ɔ ya ke‑ro, amɔ maŋ amo̱ i bwee ne̱e̱, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ kabuno ya ke‑ro, ne̱ ka bwee.  
\v 18 Amo̱se̱‑ɔ amo̱ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ Ɔbɔnsam na mò̱ kamɛɛ‑rɔ awuye a ke‑ro, ke̱ maa kyee na mò̱ kuwure‑o kpuri. Mo̱ne̱ yɛ n de Biil-sibul ne̱ ɔ gye̱ Ɔbɔnsam‑ɔ e̱le̱ŋ mo̱ e̱ gya ibrisi.  
\v 19 Amaa ŋ nyi fe̱yɛ mo̱ne̱ agyase̱po̱‑ɔ bo̱ko̱ e̱ gya ibrisi ba ko̱so̱ ase̱sɛ se̱. Nte̱tɔ e̱le̱ŋ ne̱ bo̱ de? Ɔbɔnsam a e̱le̱ŋ‑ɔ bɛɛɛ Wuribware̱ lee‑o? A gye̱ Wuribware̱ a e̱le̱ŋ‑ɔ ne̱ bo̱ de, bɛɛɛ? To, mo̱ne̱ agyase̱po̱ amo̱ fɔŋfɔŋ gbaa a kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a fo̱ kpa.  
\v 20 Amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ Wuribware̱ ke̱yaale̱ŋ ne̱ n de mo̱ e̱ gya ibrisi‑o si‑o, a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a kuwure‑o a kyɔ ba mo̱ne̱ ase̱. 
\p  
\v 21 M be̱e̱ taa fe̱yɛ Ɔbɔnsam du fe̱yɛ ɔyaale̱ŋpo̱ ne̱ o de mò̱ ado̱ŋtɔ ne̱ o de ɔ de̱e̱re̱ mò̱ fɔŋfɔŋ lɔŋ se̱‑ɔ. O nyi fe̱yɛ mò̱ kapo̱tɛɛ a nya ye̱re̱ kpa timaa.  
\v 22 Amaa m fe̱raa n du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱ ne̱ ɔ kyɔ ɔyaale̱ŋpo̱ amo̱ e̱le̱ŋ, ne̱ ɔɔ da mò̱ kɔɔre̱ mò̱ ado̱ŋtɔ ne̱ mò̱ e̱le̱ŋ dɔŋ se̱‑ɔ nare̱, na mò̱ aa mò̱ nyare̱‑ana a ke atɔ ne̱ oo swii nare̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ. 
\p  
\v 23 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ i yii mo̱ne̱ se̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ mo̱ŋ ye̱re̱ mo̱ kamɛɛ‑ɔ gye̱ mo̱ do̱ŋ ne̱e̱. Ne̱ ɔke̱maa mɔ ne̱ ɔ maa kya mo̱‑rɔ na ŋ kpɔwe̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ bo̱ tii mo̱ e̱ye̱e̱ se̱‑ɔ mɔ e̱ brawe̱ bamo̱‑rɔ ne̱e̱.” 
\s1 Ibrisi‑o ya kiŋŋi ba, ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ ba‑ɔ 
\r (Matiyo 12.43–45) 
\p  
\v 24 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Ibrisi ya ko̱so̱ se̱sɛ se̱, amɔ e̱ naa e̱ kaa e̱fa‑rɔ e̱e̱ kpa to̱ŋ ko̱ a e̱ kye̱na kyure. E̱mo̱ e̱ mo̱ŋ nya to̱ŋ ko̱, amɔ e̱e̱ fa e̱mo̱ mfɛɛre̱ fe̱yɛ ii kiŋŋi a e̱ yɔ lɔŋ ne̱ baa gya e̱mo̱ le̱e̱ mò̱‑rɔ‑ɔ‑rɔ.  
\v 25 Na i kiŋŋi ya to̱ fe̱yɛ lɔŋ amo̱‑rɔ bo̱ daŋ ɔ mo̱ŋ de iyisi.  
\v 26 Na e̱ le̱e̱ ya kpa ibrisi isunoo ne̱ e̱ bo̱ le̱ŋ e̱ kyɔ e̱mo̱ fɔŋfɔŋ‑ɔ, na e̱ bo̱ kye̱na mfe̱ŋ. Ibrisi lɔŋ e̱ gye̱ se̱sɛ. To, amɔ e̱mo̱ a waa isunoo i te se̱sɛ amo̱ se̱ se̱‑ɔ, amɔ se̱sɛ a ko̱lɔ‑ɔ a waa ko̱kyɔ kyo̱ŋ saŋ ne̱ ibrisi ko̱ŋko̱ e̱ gye̱ ne̱ ki te mò̱ se̱‑ɔ.” 
\s1 Ŋyure kase̱ŋtiŋ 
\p  
\v 27 Saŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ amo̱‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ ye̱re̱ ba nu Yeesuu ase̱‑ɔ amo̱‑rɔ ɔkye̱e̱ ko̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔkye̱e̱ ne̱ ɔɔ nya kame ko̱we̱ fo̱, ne̱ ɔɔ nyapo̱ fo̱‑ɔ de ŋyure.” 
\p  
\v 28 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Kase̱ŋtiŋ ne̱e̱. Amaa bamo̱ ne̱ ba nu abware̱se̱ŋ ne̱ ba bu amo̱, ne̱ bo̱ gya se̱‑ɔ de Wuribware̱ ŋyure bo̱ kyo̱ŋ ɔkye̱e̱‑ɔ.” 
\s1 Atɔ dabe̱ ko̱waa ase̱ŋ 
\r (Matiyo 12.38–42) 
\p  
\v 29 Saŋ amo̱, ase̱sɛ a tii si ne̱ bo̱ ye̱re̱ muruwaa Yeesuu‑o, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ gye̱ ase̱sɛ bɔye̱. Bo̱ yɛ ŋ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ko̱ bo̱ kaapo̱ bamo̱. Amaa ma waa, amɔ Yonaa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ wo̱re̱.  
\v 30 Ane̱ŋ ne̱ ke̱tɔ ne̱ kaa waa Yonaa‑o a lee Wuribware̱ ke̱yaale̱ŋ bo̱ kaapo̱ Niniwee awuye ne̱ baa kye̱na Yonaa mbe̱e̱ se̱‑ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ waa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, i lee Wuribware̱ ke̱yaale̱ŋ a m bo̱ kaapo̱ ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ.  
\v 31 Ŋke nsi ne̱ Wuribware̱ i gyi ase̱sɛ pɛɛɛ ase̱ŋ‑ɔ, owurekye̱e̱ ko̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ kyɔwe̱ le̱e̱kpa kigyise si a swe̱e̱re̱ ko̱ se̱‑ɔ e̱ ko̱so̱ a ɔ ye̱re̱, na ɔ po̱rɔ mo̱ne̱ ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ, na o bu mo̱ne̱ ke̱pɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ oo tu kpa le̱e̱ hare̱e̱ mò̱ aye̱ ba ane̱ ɔde̱daapo̱ Owure Solomɔŋ ase̱ mfe̱e̱ bo̱ nu owure amo̱ a kanyiase̱ŋ ase̱ŋ‑ɔ. Amaa mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ɔko̱ a ba, ne̱ ɔ ye̱re̱ mo̱ne̱ akatɔ‑rɔ, ne̱ ɔ kyɔ Solomɔŋ. Ne̱ mo̱ne̱ a kine kunu mò̱ kanyiase̱ŋse̱ŋ.  
\v 32 Kake nsi ne̱ Wuribware̱ i gyi ɔke̱maa ase̱ŋ‑ɔ, Niniwee awuye e̱ ko̱so̱ a bo̱ ye̱re̱ po̱rɔ mo̱ne̱ ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ‑ɔ, na bo̱ bu mo̱ne̱ ke̱pɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ a nu Yonaa a abware̱se̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ, baa nu bamo̱ e̱ye̱e̱, ne̱ baa kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑rɔ. Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔko̱ a ba, ne̱ ɔ ye̱re̱ mo̱ne̱ akatɔ‑rɔ, ne̱ ɔ kyɔ Yonaa. Ne̱ mo̱ne̱ a kine kunu mò̱ abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱‑ɔ.” 
\s1 Kayo̱wɔre̱ ke̱laŋŋe̱rɔ 
\r (Matiyo 5.15; 6.22–23) 
\p  
\v 33 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔko̱ maa kyaŋŋe̱ mò̱ fetiri si na ɔ taa bo̱ kwe̱e̱rɔ, bɛɛɛ ɔ be̱ra kike bo̱ buŋ si. Kabuno ne̱ ɔ taa a ɔ bo̱ ye̱ra, na ɔ laŋŋe̱‑rɔ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ i lwee lɔŋ‑nɔ ne̱ ba nya bo̱ ŋu‑ro‑o. 
\p  
\v 34 Fo̱ fetiri e̱ bo̱ daŋ, ɔ laŋŋe̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ pɛɛɛ. Ne̱ mò̱ ya nye̱ra fe̱raa, kibugyii e̱ da fo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ fo̱ akatɔ e̱ bo̱ daŋ, fo̱ ke̱e̱ nɛɛnɛɛ. Amaa amo̱ e̱ mo̱ŋ ke̱e̱ fe̱raa, a du ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ a te kibugyii‑ro‑o. Ke̱laŋŋe̱rɔ maa taare̱ a ki yii fo̱ akatɔ‑rɔ.  
\v 35 Amo̱se̱ se̱‑ɔ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ yɛ mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ a fwiiri‑o, mo̱nꞌ sa se̱. Nsaŋse̱ mo̱ne̱ e̱ pe̱nna mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ ne̱e̱, mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ mo̱ŋ bo̱ daŋ.  
\v 36 Amaa mo̱ne̱ i de ŋkpo̱nɔfwiiri lo̱we̱ fe̱raa, a du ne̱e̱ fe̱yɛ fetiri a laŋŋe̱ mo̱ne̱ ŋyo̱wɔre̱ pɛɛɛ se̱‑ɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a po̱rɔ Farisii awuye na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ 
\r (Matiyo 23.1–36; Maak 12.38–40) 
\p  
\v 37 Saŋ ne̱ Yeesuu a sa se̱ŋsa lo̱we̱‑ɔ, ne̱ Farisiinyi ko̱ a te̱e̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ ba mò̱ aye̱ na ɔ bo̱ gyi ateese. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ o te o gyi.  
\v 38 Ne̱ Farisiinyi‑o e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ mò̱ fe̱yɛ Yeesuu a mo̱ŋ fwe̱e̱ asare̱e̱ bamo̱ mbraa‑ɔ kpa se̱ pwɛɛ ne̱ ɔ dɛɛ o gyi‑o. 
\p  
\v 39 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ Farisii awuye fe̱raa, mo̱ne̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ ne̱ ba fwe̱e̱ bamo̱ ato̱re̱nkyu na e̱gyare̱ mmɛɛ, amaa mo̱ne̱ maa fwe̱e̱ amo̱ mme‑ro. Mo̱ne̱ e̱ lɔŋŋɔ mo̱ne̱ ŋyo̱wɔre̱, amaa apoo na bo̱ro̱kɔɔne̱ ya bo̱rɔ mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ.  
\v 40 Mfɛɛre̱ ke̱‑mo̱ŋ‑de awuye. N gye̱ Wuribware̱ ne̱ ɔɔ waa se̱sɛ kayo̱wɔre̱ se̱‑ɔ dɛɛ ya waa mò̱ kayo̱wɔre̱‑rɔ aaa?  
\v 41 Mo̱nꞌ ke atiripo̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ de‑o na a mo̱ŋ bo̱ mo̱ne̱ gya. Mo̱ne̱ ya waa ane̱ŋ fe̱raa, mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ mo̱ŋ lɛɛ n de iyisi. 
\p  
\v 42 Mo̱ne̱ Farisii awuye, mo̱ne̱ i ŋu ase̱ŋ ŋke ŋko̱ fɛɛ. Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ gya Wuribware̱ mbraa ne̱ ŋ yɛ mo̱nꞌ taa mo̱ne̱ adɔɔteese ke̱maa hare̱e̱ alɛɛfo̱ gbaa ntuŋkare̱ kudu ke̱maa‑rɔ katuŋ ko̱ŋko̱ na mo̱nꞌ bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱ saŋ ke̱maa, amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ de kase̱ŋtiŋ, ne̱ mo̱ne̱ be̱e̱ mo̱ne̱ maa kpa Wuribware̱ ase̱ŋ pɛɛɛ‑ɔ. Ane̱ŋ a atɔ mɔ e̱ gye̱ ne̱ a bware fe̱yɛ mo̱nꞌ waa, na mo̱ne̱ ma yɔwe̱ adɔɔteese a ntuŋkare̱ kudu‑ro kako̱ŋko̱‑ɔ ke̱taa sa Wuribware̱. 
\p  
\v 43 Mo̱ne̱ Farisii awuye, mo̱ne̱ i ŋu ase̱ŋ ŋke ŋko̱ fɛɛ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ngya dabe̱ dabe̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa ke̱kye̱na mo̱ne̱ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑nɔ, ne̱ mo̱ne̱ be̱e̱ mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ ase̱sɛ gyɔŋŋɔ ka mo̱ne̱ nnɔ lamaŋ‑nɔ. 
\p  
\v 44 Mo̱ne̱ i ŋu ase̱ŋ ŋke ŋko̱ fɛɛ. Mo̱ne̱ du ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱gye̱raŋta ne̱ ase̱sɛ mo̱ŋ lɛɛ bo̱ nyi ke̱mo̱ ase̱ŋ‑ɔ. Ɔko̱ ya kyikye ke̱gye̱raŋta se̱, ne̱ mò̱ gbaa mo̱ŋ nyi fe̱yɛ ke̱gye̱raŋta ne̱e̱, ɔ waa mò̱ e̱ye̱e̱ iyisi.” 
\p  
\v 45 Ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ ɔko̱ yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, fo̱ e̱ tɔwe̱ amo̱ ane̱ŋ fe̱raa, fo̱ e̱ saare̱ ane̱ fo̱ i tii si ne̱e̱.” 
\p  
\v 46 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ gbaa i ŋu ase̱ŋ ŋke ŋko̱ fɛɛ. A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ de mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ ananatɔ mo̱ne̱ i tii Wuribware̱ a mbraa‑ɔ se̱, na mo̱nꞌ nya sa a mmo̱ ke̱gyase̱ waa le̱ŋ sa ase̱sɛ. Amaa mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ fe̱raa maa kya bamo̱‑rɔ na bo̱ gya mmo̱ se̱. A du ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a taa e̱tɔso̱rɔ dwiidwiisɛ bo̱ so̱rɔ bamo̱, ne̱ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ maa so̱rɔ a mo̱nꞌ kya bamo̱‑rɔ‑ɔ. 
\p  
\v 47 Mo̱ne̱ i ŋu ase̱ŋ ŋke ŋko̱ fɛɛ. Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ akyaamɛɛ ne̱ mo̱ne̱ ade̱daapo̱ a mɔɔ‑ɔ agye̱raŋta ne̱ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ de siimeetii mo̱ne̱ e̱ laa amo̱ nɛɛnɛɛ‑ɔ.  
\v 48 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ a sure ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ ade̱daapo̱ a waa‑ɔ se̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ ya mɔɔ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ, ne̱ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ a waa bamo̱ agye̱raŋta.  
\v 49 Fe̱yɛ Wuribware̱ mò̱ kanyiase̱ŋ se̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ i suŋ mo̱ akyaamɛɛ na mo̱ ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱ a m bo̱ kyo̱ŋwe̱ bamo̱ ase̱, amaa ba mɔɔ bamo̱ bo̱ko̱, na bo̱ waa bo̱ko̱ mɔ awo̱re̱fɔɔ.’  
\v 50-51 Ke̱tɔ ne̱ ke̱ bo̱‑rɔ‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ ba bamo̱ ne̱ baa mɔɔ mò̱ akyaamɛɛ‑ɔ pɛɛɛ a ke̱se̱bɔgyiiri ne̱ ɔ kaa a ɔ bo̱ gyiiri bamo̱‑ɔ bo̱ gyiiri mo̱ne̱ ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ ke̱se̱bɔ. Kase̱ŋtiŋ si, le̱e̱ saŋ ne̱ baa mɔɔ Abɛl ne̱ ɔ gye̱ se̱sɛ ne̱ baa gye̱ ŋkpɛɛ e̱mɔɔ‑ɔ, bo̱ fo̱ saŋ ne̱ baa mɔɔ Sakariya Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kanɔ na lɔŋŋɔkpa‑ɔ mbo̱ŋtɔ‑rɔ‑ɔ, Wuribware̱ akyaamɛɛ mɔ pɛɛɛ ke̱mɔɔ‑ɔ ke̱se̱bɔgyiiri dɔŋ mo̱ne̱ se̱ ne̱e̱. 
\p  
\v 52 Mo̱ne̱, Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ mɔ, mo̱ne̱ i ŋu ase̱ŋ ŋke ŋko̱ fɛɛ. A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a twe̱e̱ ke̱kyaŋ ne̱ kanyiase̱ŋ bo̱ ke̱mo̱‑rɔ‑ɔ‑rɔ, ne̱ mo̱ne̱ a kɔɔre̱ safo̱wa‑ɔ bo̱ be̱ya. Mo̱ne̱ maa lweero, mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ a waa ane̱ŋ se̱‑ɔ, mo̱ne̱ a tii bamo̱ bwe̱e̱tɔ ne̱ ba kpa a bo̱ taare̱ lweero mfe̱ŋ‑ɔ kpa.” 
\p  
\v 53-54 Saŋ ne̱ Yeesuu a le̱e̱ mfe̱ŋ ne̱ ɔ ye̱re̱ ɔ sa se̱ŋsa mɔ‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ na Farisii awuye‑o e̱ po̱rɔ mò̱, ne̱ ba bise mò̱ atɔ bwe̱e̱tɔ ase̱ŋ ba kpa ane̱ŋ ne̱ ɔ waa a ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ bɔye̱ ko̱ na ɔ nya lwee bamo̱ ase̱ŋ‑nɔ‑ɔ. 
\c 12  
\s1 Yeesuu yɛ ɔko̱ ma waa nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ wuye 
\r (Matiyo 10.26–27) 
\p  
\v 1 Saŋ ne̱ ase̱sɛ ŋkpe̱ŋ ŋkpe̱ŋ a bo̱ gyaara abɛɛ se̱ Yeesuu ase̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ gye̱ ŋkpɛɛ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ sa Farisii awuye si, a le̱e̱ fe̱yɛ yiisi ne̱ bo̱ de ba waa bodobodoo‑ro‑o mo̱ŋ bo̱ kɔne̱. Amo̱‑ɔ e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bo̱ de mfɛɛre̱ bɔye̱ ba kwe̱e̱rɔ. Mo̱ne̱ ma kaŋ kii nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ awuye‑o fe̱yɛ bamo̱‑ɔ.  
\v 2 A le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ a buŋ si‑o i buŋŋi si, na ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ a taa bo̱ kwe̱e̱rɔ‑ɔ le̱e̱ ifuri.  
\v 3 Amo̱se̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ a tɔwe̱ bo̱ kwe̱e̱rɔ kanye kibugyii‑ro‑o e̱ le̱e̱ ifuri mpase̱. Na ke̱se̱ŋ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ a ŋwiini mo̱ne̱ akyaŋ‑nɔ‑ɔ le̱e̱ kawu yɔ lamaŋ‑nɔ.” 
\s1 Ɔko̱ ne̱ a tiri fe̱yɛ ane̱ se̱re̱‑ɔ 
\r (Matiyo 10.28–31) 
\p  
\v 4 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ nyare̱‑ana, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ ma kaŋ se̱re̱ bamo̱ ne̱ ba kpa a bo̱ mɔɔ mo̱ne̱‑ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ ya mɔɔ mo̱ne̱, bo̱ maa lɛɛ taare̱ a bo̱ waa mo̱ne̱ sɛye̱. To, mo̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ɔko̱ ne̱ mo̱nꞌ se̱re̱‑ɔ.  
\v 5 Mo̱nꞌ se̱re̱ Wuribware̱. Ne̱ mò̱ ya mɔɔ mo̱ne̱, ne̱ ke̱mo̱ kamɛɛ‑rɔ o de e̱le̱ŋ fe̱yɛ ɔ be̱e̱ kywɛɛ mo̱ne̱ de̱e̱kpa ne̱ oo kure bo̱ be̱ya e̱bɔye̱ awaapo̱‑ɔ‑rɔ. Kase̱ŋtiŋ, Wuribware̱ wo̱re̱ ne̱ a tiri fe̱yɛ mo̱nꞌ se̱re̱.  
\v 6 N gye̱ e̱paso̱wa aduna ne̱ bo̱ de ba sɔɔ nte̱ye̱te̱ye̱ nnuu aaa? Wuribware̱ mɔ maa taŋ mmo̱ kako̱ŋko̱ gbaa se̱.  
\v 7 Mo̱nꞌ nu fe̱yɛ Wuribware̱ a kare̱ ipwii ne̱ i te mo̱ne̱ aŋu si‑o, ne̱ oo ŋu e̱mo̱ kanɔ. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma sa a kufu nya mo̱ne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ nte̱ye̱te̱ye̱ ŋkpe̱ŋ ŋkpe̱ŋ mo̱ŋ fo̱ mo̱ne̱ ɔko̱.” 
\s1 Yeesuu kipini na Yeesuu kikine 
\r (Matiyo 10.32–33; 12.32; 10.18–20) 
\p  
\v 8 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, ɔke̱maa ne̱ ɔ nya kakpo̱nɔ na ɔ tɔwe̱ lamaŋ‑nɔ fe̱yɛ o tii mo̱ se̱‑ɔ, mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, gbaa e̱ waa mò̱ ane̱ŋ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ akatɔ‑rɔ. 
\p  
\v 9 Ne̱ ɔko̱ ne̱ mò̱ ya kine mo̱ lamaŋ‑nɔ‑ɔ, mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, gbaa i kine mò̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ akatɔ‑rɔ.  
\v 10 Ɔke̱maa ne̱ ɔ tɔwe̱ ke̱se̱ŋ bɔye̱ ko̱ bo̱ kye mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, Wuribware̱ e̱ taare̱ taa bo̱ ke mò̱. Amaa ɔke̱maa mɔ ne̱ ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ bɔye̱ bo̱ kye Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o fe̱raa, Wuribware̱ maa taa bɔye̱ amo̱ a ɔ bo̱ ke se̱sɛ‑ɔ daa. 
\p  
\v 11 Ne̱ bamo̱ ya yaa mo̱ne̱ se̱ŋgyikpa, hare̱e̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ abre̱sɛ ase̱ bɛɛɛ awure ase̱ bɛɛɛ maŋ agye̱ŋkpɛɛpo̱ ase̱ ooo, mo̱ne̱ ma kaŋ sa a ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ ya kya kanɔ‑ɔ na ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ ya tɔwe̱ ase̱ŋ mfe̱ŋ‑ɔ tɔɔraa mo̱ne̱.  
\v 12 A le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o e̱ kaapo̱ ke̱tɔ bɛɛɛ ase̱ŋ ne̱ mo̱nꞌ tɔwe̱ mfe̱ŋ‑ɔ.” 
\s1 Atɔ wuye ko̱ kitee 
\p  
\v 13 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ ba nu Yeesuu ase̱‑ɔ amo̱‑rɔ ɔnyare̱ ko̱ a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, tɔwe̱ gywii mo̱ daa fe̱yɛ ɔ sa a mo̱ aa mò̱ ke kapo̱tɛɛ ne̱ ane̱ se̱ a wu yɔwe̱ sa ane̱‑ɔ‑rɔ.” 
\p  
\v 14 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Mo̱ nyare̱, nsɛ ya sa mo̱ kpa fe̱yɛ n gyi amo̱‑ɔ ase̱ŋ bɛɛɛ ŋ ke mo̱ne̱ kapo̱tɛɛ‑rɔ sa mo̱ne̱?”  
\v 15 Ŋkee ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ sa se̱ na mo̱ne̱ ma sa a atɔ ke̱kpa kɔɔre̱ mo̱ne̱ aŋu, a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ i de atɔ kanɔ ŋke̱maa, n gye̱ atɔ‑ɔ e̱ gye̱ ne̱ a sa fo̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ.” 
\p  
\v 16 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ fe̱yɛ, “Atɔ wuye ko̱ ya dɛɛ kye̱na, ne̱ o de swe̱e̱re̱ timaa ko̱, ne̱ ɔ dɔɔ mò̱ o lee adɔɔteese timaa.  
\v 17 Kake ŋko̱ ne̱ ɔɔ fa mò̱ mfɛɛre̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ akyeŋkyeŋku mo̱ŋ kyɔ a m ba mo̱ adɔɔteese bo̱ waa‑rɔ. E̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ e̱ waa?’ 
\p  
\v 18 Mò̱ fɔŋfɔŋ dɛɛ ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ yɛ, ‘Ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ waa‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ i kyuwi mo̱ akyeŋkyeŋku de̱daa‑ɔ na ŋ yii adabe̱ na n taa mo̱ adɔɔteese pɛɛɛ waa‑rɔ, na m pwɛɛ akyaŋ dabe̱ na n taa mo̱ ate̱tɔmo̱ŋta waa‑rɔ.  
\v 19 Na ŋkee n tɔwe̱ gywii mo̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ, Kuŋu-daŋ wuye, n de atɔ timaa pɛɛɛ ne̱ mo̱ e̱ kpa‑ɔ na a fo̱ mo̱ nsu bwe̱e̱tɔ. Amo̱se̱‑ɔ sɛye̱ mo̱ŋ tiri mo̱, mo̱ i gyi mo̱ e̱ye̱e̱ ne̱e̱. Na n gyi ateese na n nuu na n gyi mo̱ akatɔ.’ 
\p  
\v 20 Atɔ wuye amo̱ a fa mfaanɛɛ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Mfɛɛre̱ ke̱‑mo̱ŋ‑de wuye. Kanye mɔ dɛɛ mo̱ e̱ kɔɔre̱ fo̱ ŋkpa fo̱ ase̱. Na ŋkee atɔ de̱maŋte̱ timaa mɔ ne̱ fo̱ a kpa bo̱ dɔŋŋɔ abɛɛ se̱ sa fo̱ e̱ye̱e̱‑ɔ, fo̱ maa lɛɛ gyi. A kii ɔko̱ lee.’ ” 
\p  
\v 21 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “To, ɔke̱maa ne̱ ɔɔ kpa atɔ timaa bo̱ dɔŋŋɔ abɛɛ se̱‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ ase̱ fe̱raa ɔ gye̱ otiripo̱ ne̱e̱‑ɔ, o du ne̱e̱ fe̱yɛ atɔ wuye amo̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ de mfɛɛre̱‑ɔ.” 
\s1 Kɔɔre̱ Wuribware̱ gyi 
\r (Matiyo 6.25–34) 
\p  
\v 22 To, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Ane̱ŋ se̱‑ɔ, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ, mo̱ne̱ ma sa a ateese ne̱ mo̱ne̱ i gyi‑o bɛɛɛ atɔ ne̱ mo̱ne̱ i buŋ‑o ase̱ŋ tɔɔraa mo̱ne̱.  
\v 23 Ŋkpa ase̱ŋ tiri a kyɔ ateese, ne̱ kayo̱wɔre̱ mɔ tiri ka kyɔ atɔ buŋsɛ.  
\v 24 Mo̱nꞌ ke̱e̱ mbo̱gyii, bo̱ maa taare̱ a bo̱ dɔɔ nya ateese, hare̱e̱ ba swii amo̱ a bo̱ bo̱ waa akyeŋkyeŋku‑ro bo̱ ye̱ra, Wuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ be̱ra bamo̱ saŋ ke̱maa. Mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ kyɔ mbo̱gyii.  
\v 25 Kanɔ ŋke̱maa ne̱ mo̱ne̱ e̱ fa mo̱ne̱ ŋkpa ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ, mo̱ne̱ ɔko̱ maa taare̱ a ɔ sa kake ko̱ŋko̱ kpeŋ gbaa bo̱ tii mò̱ ŋke ne̱ Wuribware̱ a sa mò̱ fe̱yɛ ɔ bo̱ gyi kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ se̱.  
\v 26 Ne̱ mo̱ne̱ e̱ ma taare̱ a mo̱nꞌ waa atɔ kafwe̱e̱ fe̱yɛ amo̱‑ɔ, ne̱ ŋkee e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ tɔɔraa mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ atɔ ne̱ a be̱e̱ saŋ‑ɔ se̱? 
\p  
\v 27 To, mo̱nꞌ be̱e̱ ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ afe̱raagyi a daŋ‑ɔ, a maa suŋ, ne̱ a maa lo̱ atɔ buŋsɛ a sa amo̱ e̱ye̱e̱. Amaa mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ Owure Solomɔŋ a dɛɛ kye̱na‑ɔ, mò̱ aa mò̱ atɔ gbaa, ɔ mo̱ŋ nya waagya timaa na ɔ bo̱ daŋ fe̱yɛ afe̱raagyi amo̱.  
\v 28 Wuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ lo̱ waagya o buŋ e̱fa ne̱ e̱ ye̱re̱ ndɔɔ, ne̱ nyaŋe̱ bo̱ fo̱‑ɔ e̱ ya wu‑o, ne̱ bo̱ de e̱mo̱ ba kure de̱e̱kpa na ba tɔ bodobodoo‑o. Amɔ mo̱ne̱ fe̱raa mo̱ne̱ ne̱ Wuribware̱ maa pee ke̱katɔ a ɔ sa mo̱ne̱ atɔ buŋsɛ aaa? Mo̱ne̱ ko̱kɔɔre̱gyi‑o mo̱ŋ kyɔ.  
\v 29 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma sa a ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ i gyi‑o, na ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ i nuu‑o, ase̱ŋ tɔɔraa mo̱ne̱.  
\v 30 A le̱e̱ fe̱yɛ kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ e̱ gye̱ ne̱ ba tɔɔraa bamo̱ e̱ye̱e̱ mfaanɛɛ a atɔ‑ɔ se̱. Mo̱ne̱ se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ nyi fe̱yɛ atɔ pɛɛɛ tiri mo̱ne̱.  
\v 31 Mo̱nꞌ sa a mo̱ne̱ mfɛɛre̱ yɔ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro atɔ se̱. Mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa atɔ amo̱, Wuribware̱ e̱ taa amo̱ a ɔ bo̱ sa mo̱ne̱, na ɔ be̱e̱ sa mo̱ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ki tiri mo̱ne̱‑ɔ bo̱ tii si.” 
\s1 Atɔ timaa ne̱ a bo̱ so̱so̱‑ɔ 
\r (Matiyo 6.19–21) 
\p  
\v 32 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Ŋ nyi fe̱yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ kyɔ fe̱raa, amaa mo̱ne̱ ma sa a kufu nya mo̱ne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ se̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ kɔne̱ se̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ sa mo̱ne̱ ke̱yaale̱ŋ mò̱ kuwure‑o‑ro.  
\v 33 Mo̱nꞌ fe mo̱ne̱ kaye̱‑rɔ mfe̱e̱ a mpo̱tɛɛ ne̱ mo̱ne̱ de‑o, na mo̱nꞌ taa atanne̱‑ɔ sa atiripo̱, na mo̱nꞌ buwi kpa Wuribware̱ se̱ atanne̱ mbɔɔte̱e̱ ne̱ m maa nye̱ra‑ɔ na mo̱nꞌ buwi kpa mpo̱tɛɛ ne̱ m bo̱ so̱so̱‑ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ mfe̱ŋ fe̱raa sɛye̱ maa lee mmo̱ se̱, ne̱ oyu maa taare̱ a o ywii, ne̱ nsekreeke na igyeeri mɔ maa taare̱ a ŋ nye̱ra mpo̱tɛɛ amo̱ Wuribware̱ se̱ mfe̱ŋ.  
\v 34 Amo̱se̱‑ɔ to̱ŋ ke̱maa ne̱ fo̱ kapo̱tɛɛ da‑ɔ, fo̱ mfɛɛre̱ e̱ ya dɔŋŋɔ kamo̱ se̱ mfe̱ŋ.” 
\s1 Ayaafɔre̱ timaa ase̱ŋ 
\p  
\v 35 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ waa siraa gywii mo̱ ko̱yɔ na kaye̱ ke̱gye̱kɛɛ na mo̱ kikiŋŋi ba‑ɔ. Mo̱nꞌ buŋ mo̱ne̱ kusuŋ‑no atɔ na mo̱nꞌ kyaŋŋe̱ mo̱ne̱ ifetiri si,  
\v 36 fe̱yɛ ayaafɔre̱ ne̱ bo̱ gywii bamo̱ nyaŋpe̱ na o kiŋŋi le̱e̱ ko̱ko̱fɔ taakpa‑rɔ ba, na mò̱ ya ye̱re̱ kawu ɔ te̱e̱ a bo̱ nya taye̱ mò̱ a o lwee lɔŋ‑nɔ‑ɔ.  
\v 37 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ e̱ ke̱e̱, ne̱ bamo̱ nyaŋpe̱ ya ba, bamo̱ akatɔ i gyi bwe̱e̱tɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ o buŋŋi mò̱ atɔ buŋsɛ, na o buŋ amo̱ ne̱ bo̱ buŋ ba waa ateese‑o, na ɔ sa a bo̱ kye̱na kyure, na mò̱ fɔŋfɔŋ de̱ŋa, na mò̱ aa bamo̱ kye̱na gyi.  
\v 38 Hare̱e̱ bamo̱ nyaŋpe̱‑ɔ ya ba kaye̱ nse̱na bɛɛɛ kamɛɛ‑rɔ bo̱ to̱ fe̱yɛ baa waa siraa bo̱ gywii mò̱ gbaa, bamo̱ akatɔ i gyi.  
\v 39 Mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ lɔŋ wuye dɛɛ o nyi saŋ ne̱ oyu de ɔ ba‑ɔ ne̱e̱, weetee ɔ maa yɔwe̱ mò̱ lɔŋ a ɔ sa oyu‑o na ɔ bo̱ lweero ya ywii mò̱.  
\v 40 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ gbaa mo̱nꞌ waa siraa, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, bo̱ kiŋŋi ba‑ɔ, mo̱ i fu‑ro a m ba ne̱e̱.” 
\s1 Ke̱yaafɔre̱ timaa‑o na ke̱yaafɔre̱ bɔye̱‑ɔ 
\r (Matiyo 24.45–51) 
\p  
\v 41 Mfe̱ŋ ne̱ Peetroo yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ wo̱re̱ ne̱ fo̱ a da ke̱kpare̱ mɔ bo̱ sa bɛɛɛ ɔke̱maa mɔ?”  
\v 42 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ a fu‑ro a m be̱e̱ ba‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ke̱yaafɔre̱ ne̱ mo̱ ase̱ o nyi ase̱ŋ ne̱ o bware. Mo̱nꞌ sa a ane̱ taa fe̱yɛ nyaŋpe̱ ko̱ e̱ kpa a ɔ yɔ kpa, ne̱ ɔ taa ke̱yaafɔre̱ ko̱ a ɔ bo̱ de̱e̱re̱ mò̱ lɔŋ na ayaafɔre̱ na mbre ne̱ baa saŋ‑ɔ se̱, na bo̱ nya nya ateese gyi saŋ ne̱ a bware fe̱yɛ bo̱ gyi‑o.  
\v 43 Mò̱ nyaŋpe̱ ya kiŋŋi ba pe̱ bo̱ to̱ fe̱yɛ ke̱yaafɔre̱ amo̱ a waa ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ waa‑ɔ, ane̱ŋ a ke̱yaafɔre̱‑ɔ akatɔ i gyi.  
\v 44 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ, a waa kanɔ ŋke̱maa, mò̱ nyaŋpe̱ e̱ taa mò̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ na ɔ bo̱ sa mò̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ a ɔ de̱e̱ de̱e̱re̱ se̱ sa mò̱. 
\p  
\v 45-46 Amaa ke̱yaafɔre̱‑ɔ ya tɔwe̱ fe̱yɛ mò̱ nyaŋpe̱ a kyee na kikiŋŋi ba‑ɔ se̱, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ daye̱ mò̱ bɛɛko̱‑ana ayaafɔre̱ na mbre ne̱ bo̱ bo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, na o gyi ateese ne̱ ɔ kpa‑ɔ, ne̱ o nuu nta ɔ bwe̱e̱ fe̱raa, mò̱ nyaŋpe̱‑ɔ i kiŋŋi a ɔ ba kake ne̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ maa de̱e̱re̱ mò̱ kpa‑ɔ na saŋ ne̱ ɔ mo̱ŋ nyi‑o. Na mò̱ nyaŋpe̱‑ɔ bo̱ da mò̱ bwe̱e̱tɔ gyiiri mò̱ ke̱se̱bɔ, na o ŋu ase̱ŋ ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ maa kɔɔre̱ Wuribware̱ ba gyi‑o i ŋu‑o. 
\p  
\v 47 Ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ kaapo̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ saŋ ne̱ mo̱ i kiŋŋi a m ba‑ɔ, mo̱ i gyi ase̱sɛ pɛɛɛ ase̱ŋ. Ke̱yaafɔre̱ ne̱ o nyi ke̱tɔ ne̱ mò̱ nyaŋpe̱ e̱ kpa‑ɔ, ne̱ ɔ mo̱ŋ waa siraa fe̱yɛ ɔ waa ke̱mo̱‑ɔ, ba ba ko̱kyo̱kywe̱e̱ a bo̱ bo̱ gyiiri mò̱ ke̱se̱bɔ.  
\v 48 Amaa ke̱yaafɔre̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ mò̱ nyaŋpe̱ e̱ kpa‑ɔ, ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ a waa adase̱ŋ‑ɔ, ba ba ko̱kyo̱kywe̱e̱ ke̱da kafwe̱e̱ a bo̱ bo̱ gyiiri mò̱ ke̱se̱bɔ. Amo̱se̱ se̱‑ɔ ɔko̱ ne̱ mo̱ a sa mò̱ atɔ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ ɔ de̱e̱re̱ se̱‑ɔ, amo̱ ya fo̱, mò̱ ne̱ mo̱ i bise ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ. Ne̱ ɔko̱ ne̱ mo̱ e̱ sa mò̱ atɔ bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ ɔ de̱e̱re̱ se̱‑ɔ, amo̱ ya fo̱, mò̱ ne̱ mo̱ i bise ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ nye̱ra ase̱sɛ mbo̱ŋtɔ‑rɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 10.34–36) 
\p  
\v 49 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ lɔŋ e̱se̱bɔ. Mo̱ a ba a m bo̱ kywɛɛ de̱e̱kpa kaye̱ mɔ‑rɔ ne̱e̱. Weetee mbe̱yɔmɔ ane̱ŋ ne̱ mo̱ a kpa fe̱yɛ ɔ maa se̱ ɔ kywɛɛ‑ɔ.  
\v 50 Awo̱re̱fɔɔ bwe̱e̱tɔ dɔŋ mo̱ se̱ ne̱e̱, amo̱ e̱ mo̱ŋ kyo̱ŋ, mo̱ kakpo̱nɔ maa di mo̱.  
\v 51 Mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ mo̱ a ba a m bo̱ baa kaye̱e̱yuri kaye̱‑rɔ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Daabii, mo̱ a ba a m bo̱ nye̱ra ase̱sɛ mbo̱ŋtɔ‑rɔ ne̱e̱, n gye̱ kaye̱e̱yuri.  
\v 52 Le̱e̱ mbe̱yɔmɔ bo̱ yɔ mbuno ke̱maa i ke‑ro, na abɛɛ asa na abɛɛ anyɔ kɔ abɛɛ.  
\v 53 Na ase̱ na bamo̱ gyi‑ana kɔ na bamo̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ te̱ŋ‑nɔ, na agyi na bamo̱ anyi kɔ na bamo̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ te̱ŋ‑nɔ, na ase̱sɛ anyi na bamo̱ gyi‑ana aka kɔ na bamo̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ te̱ŋ‑nɔ.” 
\s1 Ndɔɔ a kake mɔ kaase̱ kunu 
\r (Matiyo 16.2–3) 
\p  
\v 54 Ne̱ Yeesuu a buruwaa tɔwe̱ gywii lamaŋ ne̱ ba nu mò̱ ase̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ya ŋu awo̱re̱ a le̱e̱ kyɔwe̱ twɛɛkpa, amɔ mo̱ne̱ yɛ bware̱ e̱ kpa a ɔ ba, na kase̱ŋtiŋ ɔ ba.  
\v 55 Ne̱ mo̱ne̱ ya be̱e̱ ŋu afwii e̱ da kyɔwe̱ le̱e̱kpa kigyise si, amɔ mo̱ne̱ yɛ kipuripuri e̱ kpa a ke̱ ba, na kase̱ŋtiŋ ke̱ ba.  
\v 56 Nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ awuye. Mo̱ne̱ e̱ taare̱ a mo̱nꞌ de̱e̱re̱ swe̱e̱re̱ na awo̱re̱‑rɔ na mo̱nꞌ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ waa‑ɔ. Ne̱ nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ ya nu mo̱ atɔ ke̱kaapo̱, ne̱ mo̱ne̱ ya ŋu atɔ dabe̱ ne̱ mo̱ e̱ waa‑ɔ, ne̱ mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱nꞌ kaapo̱ ke̱se̱bɔgyiiri ne̱ ke̱ e̱ kpa a ke̱ ba kaye̱ mɔ‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ ase̱‑ɔ fe̱raa?” 
\s1 Fo̱ aa fo̱ ko̱so̱bɛɛ lɔŋŋɔ mo̱ne̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ 
\r (Matiyo 5.25–26) 
\p  
\v 57 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu be̱e̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ ke̱se̱bɔgyiiri saŋ e̱ kpa a ɔ fo̱. Ne̱ nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱nꞌ ŋu ke̱tɔ ne̱ mo̱nꞌ waa na ki lee mo̱ne̱‑ɔ, na mo̱nꞌ wuree waa?  
\v 58 Ane̱ taa fe̱yɛ fo̱ i de ɔko̱ ko̱kɔ bɛɛɛ fo̱ aa fo̱ bɛɛko̱ i de ase̱ŋ ne̱ ɔ yaa fo̱ se̱ŋgyikpa, fo̱ ko̱ ne̱ fo̱ a baa ase̱ŋ‑ɔ wuree de̱e̱re̱ se̱ na fo̱ aa ase̱ŋ wuye‑o lɔŋŋɔ amo̱ pwɛɛ na mo̱nꞌ dɛɛ fo̱ se̱ŋgyikpa‑ɔ mfe̱ŋ. N gye̱ ane̱ŋ, o gyiiri fo̱ a ɔ yaa ɔse̱ŋgyipo̱‑ɔ ase̱ na mò̱ mɔ taa fo̱ sa apurisii awuye na bo̱ tii fo̱.  
\v 59 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ fo̱ i di tiikpa mfe̱ŋ ane̱ŋ‑aaa bo̱ fo̱ saŋ ne̱ fo̱ e̱ ka fo̱ ko̱kɔ a fo̱ lo̱we̱‑ɔ, na paso̱wa gbaa mo̱ŋ saŋ‑ɔ.” 
\c 13  
\s1 Mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ yɔwe̱ e̱bɔye̱ ko̱waa, mo̱ne̱ i wu 
\p  
\v 1 Saŋ amo̱‑ɔ Yeesuu a maa se̱ ɔ kaapo̱ bamo̱ abɔye̱waapo̱ ke̱se̱bɔgyiiri ase̱ŋ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ ko̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ ane̱ŋ ne̱ saŋ ko̱ Romanyi gominaa Pilat a ba bo̱ to̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ awuye ko̱ e̱ mɔɔ mbo̱ ba lɔŋŋɔ Wuribware̱, ne̱ ɔɔ mɔɔ bamo̱, ne̱ ɔɔ sa ne̱ bamo̱ mbo̱gya a we̱e̱ mbo̱ ne̱ baa bo̱ lɔŋŋɔ‑ɔ se̱‑ɔ.  
\v 2 Ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ lowi suyo ne̱ baa wu‑o e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bo̱ gye̱ abɔye̱waapo̱ bo̱ kyɔ bamo̱ bɛɛko̱‑ana Galile̱ya awuye aaa?  
\v 3 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Daabii. A mo̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Ke̱tɔ ne̱ ko̱ kyɔ‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ i yii mo̱ne̱ se̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱, na mo̱nꞌ kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ, Wuribware̱ i gyiiri mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ ke̱se̱bɔ, na mo̱nꞌ wu.  
\v 4 To, ne̱ mo̱ne̱ a be̱e̱ nu ane̱ŋ ne̱ ke̱kyaŋ so̱swe̱e̱ le̱ŋle̱ŋsɛ ko̱ ne̱ baa te̱e̱ ɛ Silowam ne̱ baa pwɛɛ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ a le̱e̱ da ase̱sɛ kudu aburuwa ko̱ se̱ mɔɔ‑ɔ ase̱ŋ bɛɛɛ? Mo̱ne̱ e̱ fa fe̱yɛ bamo̱ gbaa, a kaapo̱ fe̱yɛ bo̱ gye̱ abɔye̱waapo̱ bo̱ kyɔ ase̱sɛ ne̱ baa saŋ bo̱ bo̱ maŋ amo̱‑rɔ‑ɔ ɔɔɔ?  
\v 5 A mo̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Na m be̱e̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ na mo̱nꞌ kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ, mo̱ne̱ i wu fe̱yɛ bamo̱‑ɔ dɛɛ.” 
\s1 Figi kiyii ne̱ ke̱ maa swɛɛ‑ɔ kitee 
\p  
\v 6 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱. Ɔ yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ ko̱ e̱ bo̱‑rɔ aaa? Ne̱ oo dwii figi kiyii ko̱ mò̱ ko̱dɔɔ‑rɔ. Ne̱ kake ŋko̱ ɔɔ yɔ a ɔ ya kpa agyi kiyii‑o si, mò̱‑ɔ mò̱ mo̱ŋ nya. 
\p  
\v 7 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ ko̱dɔɔ a ɔde̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, ‘Ke̱e̱ ɛ. Nsu nsa ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a nare̱ kpa figi mɔ agyi kpo̱ne̱, ma nya, amo̱se̱‑ɔ ŋe ke̱mo̱ bo̱ twe̱e̱. Ntɔ se̱ ne̱ ke̱ ye̱re̱ ke̱ e̱ nye̱ra swe̱e̱re̱‑ɔ ateese‑o ne̱e̱?’ 
\p  
\v 8 Ne̱ mò̱ ko̱dɔɔ a ɔde̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱, yɔwe̱ ke̱mo̱. Sa ke̱mo̱ kasu ko̱ŋko̱ kpeŋ. Mo̱ i kwii a m bo̱ muruwaa ke̱mo̱ na n swii e̱naate̱ igyini bo̱ waa‑rɔ.  
\v 9 Ne̱ mo̱ ya waa ane̱ŋ, ne̱ su-a-ba ke̱mo̱ ya swɛɛ fe̱raa, a bware. Ne̱ ke̱mo̱ e̱ mo̱ŋ swɛɛ, amo̱ fe̱raa na fo̱ ŋe bo̱ twe̱e̱.’ Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔkye̱e̱ ke̱gyabɔɔ ko̱ kukyure kake‑o 
\p  
\v 10 Kukyure kake ko̱ ne̱ Yeesuu e̱ kaapo̱ abware̱se̱ŋ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ ko̱‑rɔ.  
\v 11 Ɔkye̱e̱ ko̱ mɔ bo̱ mfe̱ŋ, ne̱ Ɔbɔnsam a waa mò̱ ko̱lɔ nsu kudu mburuwa. Ko̱lɔ amo̱ se̱, ɔ mo̱ŋ lɛɛ ɔ naa kyɛɛkyɛɛ, oo buŋ‑no ne̱e̱ ɔ naa.  
\v 12 Saŋ ne̱ Yeesuu a ŋu mò̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ te̱e̱ mò̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, ŋkee fe̱raa fo̱ a nya fo̱ e̱ye̱e̱ le̱e̱ fo̱ ko̱lɔ‑ɔ se̱.”  
\v 13 Ne̱ ŋkee Yeesuu a ba asare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ ɔkye̱e̱‑ɔ se̱. Puri amo̱‑rɔ ne̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a teyi‑ro ɔ naa. Ne̱ ɔɔ kyo̱rɔ Wuribware̱. 
\p  
\v 14 Mfe̱ŋ, ne̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ bre̱sɛ duŋ a fwii fe̱yɛ Yeesuu a kya ɔko̱ ko̱lɔ kukyure kake. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ ɔbre̱sɛ amo̱ a tɔwe̱ gywii ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, “Ane̱ de ŋke nsiye ne̱ ane̱ e̱ waa asuŋ, amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma lɛɛ ba kukyure kake bo̱ kya mo̱ne̱ alɔ. Mo̱nꞌ de̱e̱ ba ŋke nsiye amo̱‑rɔ bo̱ kya.” 
\p  
\v 15 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ awuye mɔ. Mo̱ne̱ ke̱maa e̱ saŋŋe̱ mò̱ e̱naate̱ bɛɛɛ ikuruma ɔ yaa nkyu nuukpa kake ke̱maa, hare̱e̱ kukyure kake gbaa. Amo̱‑ɔ fe̱raa mo̱ŋ gye̱ kusuŋ ko̱waa ne̱e̱ e̱e̱e̱?  
\v 16 Mbe̱yɔmɔ, ke̱e̱ se̱sɛ dimaadi mɔ, mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ se̱sɛ ne̱e̱. Ɔ gye̱ ane̱ nana Abraham a ananagyi‑o ɔko̱, bɛɛɛ? Ne̱ Ɔbɔnsam a sa mò̱ ko̱lɔ nsu kudu mburuwa‑o. A du ne̱e̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam a ŋure mò̱ bo̱ kye̱na, ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ a saŋŋe̱ mò̱‑ɔ. Amɔ mfaanɛɛ a se̱sɛ‑ɔ a mo̱ŋ bware fe̱yɛ n kya mò̱ kukyure kake, na ɔ nya mò̱ e̱ye̱e̱ aaa?” 
\p  
\v 17 Ne̱ ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa‑ɔ a sa ne̱ ipeere a nya mò̱ ado̱ŋ. Ne̱ bamo̱ ne̱ baa saŋ‑ɔ akatɔ a gyi bo̱ le̱e̱ akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ se̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a ba kupurutugyi bo̱ da ke̱kpare̱‑ɔ 
\r (Matiyo 13.31–32; Maak 4.30–32) 
\p  
\v 18 Ne̱ Yeesuu a bise fe̱yɛ, “Nte̱tɔ gbaa ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o du‑o ne̱e̱? Ke̱kpare̱ mo̱ ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ke̱mo̱ kaase̱‑ɔ ne̱e̱?  
\v 19 To, mfaanɛɛ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro du. Ku du ne̱e̱ fe̱yɛ kupurutugyi‑o. Kigyi mɔ du kagyingyii, amaa se̱sɛ ya dwii ke̱mo̱, amɔ ke̱ e̱ kwɛɛ a ke̱ daŋ kii kikiree, ne̱ ke̱ bo̱ e̱swe̱e̱ ko̱ kyo̱ŋ ayii pɛɛɛ. Ne̱ mbo̱gyii a bo̱ kye̱na ke̱mo̱ se̱ waa bamo̱ asaa.” 
\s1 Yiisi a ke̱kpare̱‑ɔ 
\r (Matiyo 13.33) 
\p  
\v 20 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ bise fe̱yɛ, “Ke̱kpare̱ mo̱ ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o du‑o ne̱e̱?  
\v 21 To, ku du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔkye̱e̱ a kpa a ɔ waa bodobodoo, ne̱ ɔɔ ba yiisi na nkyu bo̱ waa e̱sam kyaŋse̱ bo̱rɔ‑rɔ, ne̱ oo nwiini, ne̱ e̱sam‑ɔ a tiŋ waa bwe̱e̱tɔ‑ɔ.” 
\s1 Kabunogyii bɔŋbɔŋsɛ‑ɔ 
\r (Matiyo 7.13–14, 21–23) 
\p  
\v 22 Ne̱ ŋkee Yeesuu naa e̱maŋ se̱ na mmaŋgyii‑ro ɔ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ o gywii ase̱sɛ na ɔ yɔ Yɛro̱salɛm a keri‑o.  
\v 23 Ne̱ ɔko̱ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, a gye̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ bamo̱ ne̱ Wuribware̱ e̱ mo̱rɔwe̱ na bo̱ tii mò̱ kuwure‑o si‑o mo̱ŋ kyɔ aaa?” 
\p Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ,  
\v 24 “Wuribware̱ a kuwure‑o du ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱kyaŋ ne̱ ke̱mo̱ kabunogyii du bɔŋbɔŋ‑ɔ. Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ le̱ŋ e̱ye̱e̱, na mo̱nꞌ taare̱ nya lwee ke̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ akatɔ i pee ke̱mo̱ kulweero si, amaa n gye̱ bamo̱ pɛɛɛ e̱ gye̱ ne̱ ba nya kpa a bo̱ lweero.  
\v 25 Saŋ ko̱ e̱ ba ne̱ lɔŋ wuye‑o e̱ twe̱e̱ po̱ne̱‑ɔ‑rɔ, na mo̱ne̱ te mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ lweero. Na mo̱nꞌ sii kawu mo̱ne̱ ye̱re̱ mo̱ne̱ e̱ daye̱ po̱ne̱‑ɔ se̱, na mo̱ne̱ e̱ te̱e̱ fe̱yɛ, ‘Ane̱ nyaŋpe̱, taye̱ ane̱,’ na ɔ be̱ŋŋaa mo̱ne̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ŋ nyi mo̱ne̱, ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a le̱e̱‑ɔ.’  
\v 26 Na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Ane̱ aa fo̱ ya dɛɛ gyi na ane̱ i nuu, ne̱ fo̱ a nare̱ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ ane̱ aye̱.’  
\v 27 Na mò̱‑ɔ mò̱ be̱e̱ be̱ŋŋaa mo̱ne̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ŋ nyi mo̱ne̱, ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a le̱e̱‑ɔ. Ase̱ŋ bɔye̱ awuye mɔ, mo̱nꞌ le̱e̱ mo̱ ase̱.’ 
\p  
\v 28 Wuribware̱ ya kine mo̱ne̱, ne̱ ɔɔ gya mo̱ne̱ le̱e̱ mò̱ kuwure‑o‑ro, ne̱ mo̱ne̱ ya ŋu mo̱ne̱ nana‑ana Abraham na Isak na Yakubu na Wuribware̱ akyaamɛɛ‑ɔ pɛɛɛ Wuribware̱ ase̱ fe̱raa, n gye̱ e̱wo̱gya ne̱ mo̱ne̱ i su na mo̱nꞌ duŋ nnɔ.  
\v 29 Ase̱sɛ e̱ le̱e̱ kaye̱ mɔ‑rɔ to̱ŋ ke̱maa, na bamo̱ ɔke̱maa kye̱na Wuribware̱ a lɔŋ‑ɔ‑rɔ, na bamo̱ aa mò̱ gyi ateese, na bamo̱ akatɔ gyi bwe̱e̱tɔ.  
\v 30 Na bamo̱ ne̱ bo̱ gye̱ nsii-amɛɛ mbe̱yɔmɔ‑ɔ kii agye̱ŋkpɛɛpo̱ mfe̱ŋ, na bo̱ko̱ ne̱ bo̱ gye̱ agye̱ŋkpɛɛpo̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ mɔ kii nsii-amɛɛ mfe̱ŋ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ kpa Yɛro̱salɛm awuye ase̱ŋ‑ɔ 
\r (Matiyo 23.37–39) 
\p  
\v 31 Saŋ amo̱ dɛɛ ne̱ Farisii awuye ko̱ a bo̱ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “A tiri fe̱yɛ fo̱ a le̱e̱ mfe̱e̱ yɔ to̱ŋ ko̱, a le̱e̱ fe̱yɛ Owure Hɛrɔd e̱ kpa fo̱ a ɔ mɔɔ.” 
\p  
\v 32 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nare̱ ya tɔwe̱ gywii naŋsɛ amo̱ fe̱yɛ, ‘Ndɔɔ mo̱ e̱ gya ibrisi mo̱ e̱ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱ ne̱e̱, na mo̱ e̱ kya alɔpo̱, na bo̱ fo̱ nyaŋe̱ na kraye̱‑ana‑ɔ mo̱ e̱ lo̱we̱ mo̱ kusuŋ.  
\v 33 A saŋ a tiri fe̱yɛ ŋ yɔ mo̱ kpa‑ɔ ndɔɔ na nyaŋe̱ na kraye̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ e̱ kpa a bo̱ mɔɔ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ, Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ne̱ ba mɔɔ bamo̱. Ne̱ mo̱ saŋ‑ɔ mo̱ŋ tɛɛ fo̱ fe̱yɛ ŋ yɔ mfe̱ŋ.’ ” 
\p  
\v 34 Ne̱ Yeesuu be̱e̱ ɔ yɛ, “Yɛro̱salɛm awuye, Yɛro̱salɛm awuye. Saŋ ke̱maa ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱ mo̱ne̱ ase̱‑ɔ, mo̱ne̱ a daye̱ mò̱ abu mɔɔ. Saŋ ke̱maa mo̱ a kpa fe̱yɛ ŋ kpɔwe̱ mo̱ne̱ bo̱ gyaŋŋe̱, na ŋ kuŋ mo̱ne̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ kyaase̱ i buŋ mò̱ agyi si‑o, ne̱ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ a kine.\fig Yɛro̱salɛm maŋ|src="HK00238b.tif" size="span" ref="Lukas 13.34" \fig* 
\v 35 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, Wuribware̱ e̱ yɔwe̱ mo̱ne̱ ase̱ŋ a ɔ sa mo̱ne̱, na mo̱ne̱ maŋ mɔ kii ke̱taakpaŋ. Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ne̱ maa lɛɛ ŋu mo̱, amɔ saŋ a fo̱ fe̱yɛ m ba, ne̱ mo̱ne̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Wuribware̱ yure mò̱ ne̱ ɔ ba mò̱ ke̱nyare̱‑rɔ‑ɔ.’\f * \fr 13:35 \ft Kiliŋ 118.26. \f* ” 
\c 14  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔnyare̱ ko̱ ne̱ mò̱ ayaa na asare̱e̱ a puŋŋe‑o ko̱lɔ‑ɔ 
\p  
\v 1 Kukyure kake ko̱ ne̱ Yeesuu a yɔ a ɔ ya gyi ateese Farisiinyi bre̱sɛ ko̱ aye̱, ne̱ ase̱sɛ e̱ de̱e̱re̱ mò̱ a bo̱ ke̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ɔ waa‑ɔ.  
\v 2 Ne̱ Yeesuu a ŋu ɔnyare̱ ko̱ ne̱ mò̱ ayaa na asare̱e̱ a puŋŋe‑o ye̱re̱ mò̱ akatɔ‑rɔ.  
\v 3 To, ne̱ Yeesuu a bise Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ na Farisii awuye‑o fe̱yɛ, “Mbraa ne̱ Wuribware̱ a sa ane̱‑ɔ e̱ sa kpa fe̱yɛ ane̱ kya alɔpo̱ kukyure kake aaa?”  
\v 4 Amaa bo̱ mo̱ŋ be̱ŋŋaa mò̱. Ne̱ ɔɔ dabo̱rɔ ɔnyare̱ amo̱ kya mò̱ ko̱lɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ nare̱ pe̱. 
\p  
\v 5 Ne̱ ŋkee Yeesuu a bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ɔko̱ i de gyi bɛɛɛ naate̱ gbaa, ne̱ mò̱ ya le̱e̱ da kitiribu‑ro kukyure kake, amɔ mo̱ne̱ maa waa me̱naŋ a mo̱nꞌ ya gyiiri mò̱ le̱e̱ mfe̱ŋ aaa? Bɛɛɛ mo̱ne̱ i gywii a mo̱nꞌ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ kukyure kake amo̱ a kyo̱ŋ‑ɔ ɔɔɔ?”  
\v 6 Amaa bo̱ be̱e̱ bo̱ mo̱ŋ taare̱ lee mò̱ ase̱ŋ‑ɔ kanɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ ane̱ baa ane̱ e̱ye̱e̱ kaase̱‑ɔ na kafɔkra ase̱ŋ 
\p  
\v 7 Saŋ ne̱ Yeesuu a ŋu ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa te̱e̱ bamo̱ a bo̱ bo̱ gyi‑o i lee e̱kye̱nakpa timaa‑o, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ,  
\v 8-9 “Ɔko̱ ya te̱e̱ fo̱ ko̱ko̱fɔ‑rɔ gyikpa, ne̱ fo̱ ya yɔ, fo̱ ma kye̱na kye̱nakpa timaa‑o. N gye̱ ane̱ŋ, mò̱ ya te̱e̱ ɔko̱ mɔ na ɔ kyɔ fo̱, mò̱ ne̱ ɔɔ te̱e̱ mo̱ne̱ anyɔ‑ɔ e̱ ba fo̱ ase̱, na ɔ bo̱ tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ, ‘Ko̱so̱ na fo̱ sa a mmo̱‑ɔ kye̱na mfe̱ŋ.’ Na ipeere nya fo̱, na fo̱ ya kye̱na kye̱nakpa ne̱ ɔ mo̱ŋ bɔ‑ɔ.  
\v 10 Amo̱se̱‑ɔ, ɔko̱ ya te̱e̱ fo̱ gyikpa, ne̱ fo̱ ya yɔ, kye̱na kye̱nakpa ne̱ ɔ mo̱ŋ gye̱ otimaa‑o, na mò̱ ne̱ ɔɔ te̱e̱ fo̱ gyikpa amo̱‑ɔ ba bo̱ tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyare̱, ko̱so̱ bo̱ kye̱na kye̱nakpa timaa mɔ.’ Mfe̱ŋ‑ɔ fo̱ i ŋu fe̱yɛ fo̱ e̱ nya ke̱nyare̱ na ke̱dabe̱ fo̱ ko̱so̱bɛɛ‑ana ase̱ mfe̱ŋ. 
\p  
\v 11 A le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ o bu mò̱ e̱ye̱e̱ ke̱dabe̱‑ɔ, Wuribware̱ e̱ baa mò̱ kaase̱, ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ baa mò̱ e̱ye̱e̱ kaase̱‑ɔ mɔ, Wuribware̱ e̱ sa mò̱ ke̱dabe̱.” 
\p  
\v 12 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii lɔŋ wuye‑o fe̱yɛ, “Amo̱se̱‑ɔ fo̱ ya te̱e̱ ase̱sɛ ateesegyikpa, fo̱ ma te̱e̱ fo̱ nyare̱‑ana bɛɛɛ fo̱ adaa na fo̱ atire bɛɛɛ fo̱ ko̱we̱bɛɛ‑ana bɛɛɛ atɔ awuye ne̱ bo̱ gye̱ fo̱ akye̱nabɛɛpo̱‑ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ŋke ŋko̱ ba waa ane̱ŋ dɛɛ a bo̱ bo̱ teere, saŋ‑ɔ a waa ne̱e̱ fe̱yɛ baa waa bo̱ ka ke̱tɔ ne̱ fo̱ a waa sa bamo̱‑ɔ ko̱kɔ ne̱e̱.  
\v 13 Fo̱ e̱ te̱e̱ ase̱sɛ ateesegyikpa, te̱e̱ atiripo̱, na agyabɔɔ, na bamo̱ ne̱ bamo̱ asare̱e̱ bɛɛɛ ayaa a wu‑o, na ate̱napo̱.  
\v 14 Bamo̱‑ana‑ɔ ne̱ mo̱ne̱ ya te̱e̱, ne̱ mo̱ne̱ e̱ nya ŋyure, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ maa taare̱ a bo̱ waa mo̱ne̱ ane̱ŋ bo̱ teere. Wuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ kake nsi ne̱ ase̱sɛ timaa i kyiŋŋi a bo̱ le̱e̱ lowi‑ro‑o, ɔ ka mo̱ne̱ amo̱ ko̱kɔ.” 
\s1 Gyikpa dabe̱ ko̱ kitee 
\r (Matiyo 22.1–10) 
\p  
\v 15 Amo̱ fe̱raa ɔnyare̱ ko̱ ne̱ mò̱ gbaa te gyikpa amo̱ mfe̱ŋ‑ɔ a nu ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Bamo̱ ne̱ ba kye̱na Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro a gyikpa‑ɔ de ŋyure.” 
\p  
\v 16 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ ko̱ e̱ dɛɛ ɔ bo̱‑rɔ aaa? Ne̱ kake ŋko̱ ɔɔ te̱e̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ bo̱ ba gyikpa mò̱ aye̱.  
\v 17 Saŋ a fo̱ fe̱yɛ bo̱ bo̱ gyi‑o, ne̱ oo suŋ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱ fe̱yɛ ɔ ya tɔwe̱ gywii ɔke̱maa ne̱ ɔɔ te̱e̱ mò̱‑ɔ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱ yɛ mo̱nꞌ ba, na ɔɔ waa siraa.’ 
\p  
\v 18 Amaa bamo̱ ɔke̱maa yɛ ɔ maa taare̱ a ɔ yɔ. Mò̱ ne̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ a gye̱ ŋkpɛɛ yɔ mò̱ ase̱‑ɔ yɛ, ‘Mo̱ a de̱ŋ sɔɔ swe̱e̱re̱ ko̱, ne̱ a tiri fe̱yɛ ŋ ya de̱e̱re̱, amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱, ma taare̱ a m ba.’ 
\p  
\v 19 Ne̱ ɔko̱ mɔ yɛ, ‘Mo̱ a de̱ŋ sɔɔ mo̱ e̱naate̱ kudu ko̱, amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ ya ke̱e̱ bamo̱. Ma taare̱ a m ba.’ 
\p  
\v 20 Ne̱ ɔko̱ mɔ be̱e̱ ɔ yɛ, ‘Kake mfe̱e̱ ne̱ mo̱ a taa ɔko̱fɔ, amo̱se̱‑ɔ ma taare̱ a m ba.’ 
\p  
\v 21 To, ne̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ a kiŋŋi ya tɔwe̱ amo̱ pɛɛɛ gywii mò̱ nyaŋpe̱. Ne̱ mò̱ nyaŋpe̱‑ɔ duŋ a fwii, ne̱ ɔɔ be̱e̱ tɔwe̱ gywii ke̱yaafɔre̱‑ɔ fe̱yɛ, ‘Waa me̱naŋ nare̱ yɔ maŋ‑nɔ mbo̱re̱ se̱ na alɔŋde̱ se̱ ya te̱e̱ atiripo̱ na agyabɔɔ na ate̱napo̱ baa.’ 
\p  
\v 22 Ke̱tɔ bo̱ waa kafwe̱e̱‑ɔ, mò̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ a kiŋŋi bo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ a waa ane̱ŋ ne̱ fo̱ a tɔwe̱‑ɔ, amaa kye̱nakpa saŋ ɔ bo̱‑rɔ.’ 
\p  
\v 23 Ne̱ mò̱ nyaŋpe̱‑ɔ be̱e̱ ɔ yɛ, ‘Nare̱ mbo̱re̱ se̱, na maŋ‑nɔ e̱kpa se̱, na e̱fa‑rɔ be̱e̱ ya ko̱re̱ ase̱sɛ ne̱ fo̱ i ŋu‑o baa, na mo̱ lɔŋ‑ɔ nya bo̱rɔ.  
\v 24 Amaa agye̱ŋkpɛɛsɛ ne̱ mo̱ a te̱e̱, ne̱ baa kine‑o, ɔko̱ maa lɛɛ nya mo̱ ateese a o gyi daa.’ ” 
\s1 Yeesuu maa kpa bamo̱ ne̱ ba gya mò̱ se̱ katiŋ, na bo̱ kiŋŋi kamɛɛ‑ɔ 
\r (Matiyo 10.37–38) 
\p  
\v 25 Saŋ ko̱, ne̱ ase̱sɛ de̱maŋte̱ ko̱ gya Yeesuu si ba yɔ to̱ŋ ke̱maa ne̱ ɔ kpa a ɔ yɔ‑ɔ. Ne̱ oo buruwaa tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ,  
\v 26 “Ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa fe̱yɛ ɔ ba mo̱ ase̱‑ɔ e̱ mo̱ŋ kpa mo̱ ase̱ŋ kyo̱ŋ mò̱ se̱ na mò̱ nyi, na mò̱ ka na agyi, na mò̱ daa‑ana na mò̱ tire‑ana na mò̱ pe̱kye̱e̱‑ana na mò̱ e̱ye̱e̱, amo̱ fe̱raa ɔ maa taare̱ a ɔ bo̱ kii mo̱ agyase̱po̱‑ɔ ɔko̱.  
\v 27 Ɔke̱maa ne̱ ɔ maa taare̱ a o kperi mo̱ se̱ so̱rɔ mò̱ fɔŋfɔŋ kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ gyi awo̱re̱fɔɔ gya mo̱ se̱‑ɔ maa taare̱ a o kii mo̱ ɔgyase̱po̱.” 
\p  
\v 28 Ne̱ Yeesuu be̱e̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱nꞌ gya mo̱ se̱ aaa? Ŋ yɛ, Ɔko̱ e̱ kpa a ɔ le̱e̱ waa ko̱tɔko̱, se̱sɛ‑ɔ kye̱na na ɔ fa mfɛɛre̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ ɔ kpa a ɔ waa‑ɔ, ɔ taare̱ a ɔ waa ke̱mo̱ lo̱we̱ bɛɛɛ ɔ maa taare̱. Mo̱nꞌ sa a ane̱ taa fe̱yɛ mo̱ne̱ ɔko̱ e̱ kpa a ɔ pwɛɛ lɔŋ, ne̱ ɔ kye̱na ne̱e̱, na ɔ fa mfɛɛre̱ ŋu atanne̱ ne̱ lɔŋ‑ɔ i gyi‑o, na ɔ ke̱e̱ fe̱yɛ mò̱ atanne̱ e̱ taare̱ a a pwɛɛ lɔŋ‑ɔ lo̱we̱ aaa.  
\v 29 Mò̱ e̱ mo̱ŋ fa lɔŋ‑ɔ mfɛɛre̱ pwɛɛ, ne̱ ɔ mo̱ŋ taare̱ pwɛɛ lo̱we̱, ase̱sɛ ne̱ ba ŋu‑o e̱ mɔse̱ mò̱.  
\v 30 Na bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Ke̱e̱, ɔnyare̱ mɔ a le̱e̱ ɔ pwɛɛ lɔŋ, ne̱ ɔ mo̱ŋ taare̱ lo̱we̱.’ ” 
\p  
\v 31 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Bɛɛɛ n taa fe̱yɛ owure ko̱ e̱ kpa a ɔ ya kɔ mò̱ bɛɛko̱ ko̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ bo̱ kɔ mò̱‑ɔ. Ne̱ mò̱ i de ase̱sɛ ke̱kpe̱ŋdu, ne̱ mò̱ bɛɛko̱‑ɔ mɔ de ase̱sɛ akpe̱ŋdu anyɔ. Amɔ owure ne̱ mò̱ ase̱sɛ mo̱ŋ kyɔ‑ɔ maa kye̱na, na ɔ fa mfɛɛre̱ ke̱e̱ fe̱yɛ ɔ kɔ, na o gyi si bɛɛɛ ɔ maa gyi si aaa?  
\v 32 Mò̱ ya ŋu fe̱yɛ ɔ maa taare̱ a ɔ kɔ gyi si, o suŋ mbɔɔ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ owure ko̱‑ɔ ne̱e̱, na ɔ saŋ ɔ bo̱ ke̱fɔ ɔ ba, na bo̱ ya ko̱re̱ mò̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ kpa a bo̱ kii anyare̱.”  
\v 33 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “Ase̱ŋ mɔ katiŋ e̱ gye̱ fe̱yɛ ɔko̱ ne̱ ɔ maa yɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ o de‑o na ɔ gya mo̱ se̱‑ɔ maa taare̱ a o kii mo̱ ɔgyase̱po̱. 
\p  
\v 34 Amaa ɔko̱ ne̱ mò̱ ya gya mo̱ se̱, ne̱ a bo̱ waa kafwe̱e̱‑ɔ ne̱ mo̱ ke̱gya se̱ e̱ ma lɛɛ waa mò̱ kɔne̱‑ɔ, se̱sɛ‑ɔ sa se̱ pwɛɛ na ɔ dɛɛ bo̱ gya mo̱ se̱. Ane̱ŋ a se̱sɛ‑ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ mfɔre̱‑ɔ. Mfɔre̱ bo̱ kɔne̱. Amaa mmo̱ kɔne̱‑ɔ ya le̱e̱ fe̱raa, ɔko̱ maa taare̱ a ɔ bo̱rɔ kpa ke̱maa se̱ bo̱ sa a m be̱e̱ kii mfɔre̱ daa.  
\v 35 M mo̱ŋ lɛɛ m bware bo̱ sa swe̱e̱re̱ gbaa. Ba taa a bo̱ bo̱ twe̱e̱ ne̱e̱. 
\p Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ de e̱se̱bɔ‑ɔ mo̱nꞌ nu ase̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱‑ɔ.” 
\c 15  
\s1 Sanne̱ ne̱ ɔɔ fo̱‑ɔ kitee 
\r (Matiyo 18.12–14) 
\p  
\v 1 Kake ŋko̱ ne̱ leŋpoo akɔɔre̱po̱ bwe̱e̱tɔ na bamo̱ ne̱ bo̱ tii si ne̱ Yudaa awuye e̱ te̱e̱ bamo̱ ɛ e̱bɔye̱ awaapo̱‑ɔ a ba a bo̱ bo̱ nu Yeesuu ase̱ŋ.  
\v 2 Ne̱ Farisii awuye na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ ko̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ a ko̱so̱ ba tɛɛ fe̱yɛ, “Ke̱e̱, ɔnyare̱ mɔ e̱ sa ne̱ abɔye̱waapo̱ e̱ ba mò̱ ase̱, hare̱e̱ mò̱ aa bamo̱ i gyi ateese.” 
\p  
\v 3 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱.  
\v 4 “Mo̱nꞌ taa fe̱yɛ mo̱ne̱ ɔko̱ de e̱sanne̱ ke̱lafa, ne̱ ɔ de̱e̱re̱ bamo̱ se̱ e̱fa‑rɔ, ne̱ bamo̱ ɔko̱ ya fo̱, e̱me̱ne̱ ne̱ se̱sɛ‑ɔ e̱ waa? To, ɔ yɔwe̱ adukpanɔɔ na akpanɔɔ ne̱ baa saŋ‑ɔ a ɔ bo̱ sii bamo̱ gyirokpa ne̱e̱, na ɔ ya buwi kpa ɔko̱ŋko̱‑ɔ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ o ŋu mò̱‑ɔ.  
\v 5 Mò̱ ya ŋu mò̱, amɔ mò̱ akatɔ a gyi, na ɔ taa mò̱ bo̱ da abaakpa‑rɔ,  
\v 6 na ɔ so̱rɔ yaa pe̱. Na ɔ te̱e̱ mò̱ nyare̱‑ana na mò̱ akye̱nabɛɛpo̱ bo̱ gyaŋŋe̱, na ɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ a ŋu mo̱ sanne̱ ne̱ ɔɔ fo̱‑ɔ, ne̱ mo̱ akatɔ a gyi, amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ sa a ane̱ gyi akatɔ.’ 
\p  
\v 7 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ Wuribware̱ na mò̱ mbɔɔ akatɔ i gyi ɔbɔye̱waapo̱ ko̱ŋko̱ ne̱ o nu mò̱ e̱ye̱e̱, na o kiŋŋi le̱e̱ mò̱ e̱bɔye̱‑rɔ‑ɔ se̱, a bo̱ kyo̱ŋ ase̱sɛ adukpanɔɔ na kamɛɛ ne̱ bo̱ yɛ bo̱ kyɔ ba bu Wuribware̱, ne̱ a mo̱ŋ tiri fe̱yɛ bo̱ be̱e̱ nu bamo̱ e̱ye̱e̱‑ɔ.” 
\s1 Asare̱e̱‑rɔ kapini ne̱ kaa fo̱‑ɔ kitee 
\p  
\v 8 Ne̱ Yeesuu yɛ, “To, mo̱nꞌ be̱e̱ taa fe̱yɛ ɔkye̱e̱ ko̱ de asare̱e̱‑rɔ mpini kudu, ne̱ mmo̱‑rɔ kako̱ŋko̱ ya fo̱, e̱me̱ne̱ ne̱ ɔ waa? To, ɔ kyaŋŋe̱ fetiri ne̱e̱, na ɔ kpa pesi na ɔ kpane̱ mò̱ lɔŋ‑nɔ pɛɛɛ ɔ de̱e̱re̱ dame̱naŋsɛ ɔ kpa kamo̱ ane̱ŋ‑aaa, amɔ ɔ bo̱ ŋu.  
\v 9 Saŋ ne̱ oo ŋu‑o, na ɔ te̱e̱ mò̱ nyare̱‑ana na mò̱ akye̱nabɛɛpo̱ pɛɛɛ bo̱ gyaŋŋe̱, na ɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ a ŋu mo̱ kapini ne̱ kaa fo̱‑ɔ, ne̱ mo̱ akatɔ a gyi, amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ sa a ane̱ gyi akatɔ.’ 
\p  
\v 10 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔbɔye̱waapo̱ ko̱ŋko̱ kpeŋ gbaa ya nu mò̱ e̱ye̱e̱, ne̱ ɔɔ le̱e̱ mò̱ e̱bɔye̱‑rɔ, ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ akatɔ i gyi mò̱ se̱‑ɔ ne̱e̱.” 
\s1 Kanyaŋsɛɛ bɔye̱ ne̱ oo nu mò̱ e̱ye̱e̱‑ɔ kitee 
\p  
\v 11 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ e̱bɔye̱ awaapo̱ e̱ye̱e̱ kunu ase̱ŋ. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ ko̱ ya dɛɛ kye̱na aaa? Ne̱ ɔɔ ko̱we̱ ŋnyaŋsɛɛ ŋnyɔ. Ne̱ baa bo̱ waa ayaafɔre̱.  
\v 12 Kake ŋko̱ ne̱ mò̱ gyi kagyingyii‑o a tɔwe̱ gywii mò̱ se̱ fe̱yɛ, ‘N se̱, ke fo̱ kapo̱tɛɛ‑rɔ, na fo̱ taa mo̱ lee sa mo̱ mbe̱yɔmɔ.’ Ne̱ mò̱ se̱ a ke‑ro sa bamo̱ abɛɛ anyɔ‑ɔ. 
\p  
\v 13 Ke̱tɔ mo̱ŋ kyee, ne̱ kagyingyii‑o a fe mò̱ kapo̱tɛɛ ne̱ ɔɔ nya‑ɔ pɛɛɛ, ne̱ ɔɔ taa atanne̱‑ɔ. Amo̱ fe̱raa, ɔ mo̱ŋ lɛɛ kye̱na pe̱, ne̱ oo tu kpa yɔ to̱ŋ ko̱ ke̱fɔ ke̱fɔ. Ne̱ ɔɔ ya gyi atanne̱‑ɔ kanɔ‑rɔ lo̱we̱. 
\p  
\v 14 Saŋ ne̱ oo gyi amo̱ pɛɛɛ lo̱we̱, ne̱ ɔ mo̱ŋ lɛɛ o de sɛye̱‑ɔ, ne̱ ako̱ŋ dabe̱ ko̱ a ba swe̱e̱re̱ amo̱ se̱.  
\v 15 Sɛye̱ ke̱‑mo̱ŋ‑lɛɛ kide se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ a maŋ‑ɔ kigyi ko̱ ase̱ ya kpa kusuŋ. Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a taa mò̱ fe̱yɛ ɔ de̱e̱re̱ mò̱ aprako si.  
\v 16 Mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ yo̱rɔwe̱ fe̱yɛ ɔ de̱e̱ nya ateese ne̱ aprako‑o i gyi‑o gyi. Amaa aprako ateese amo̱ gbaa, ɔ mo̱ŋ nya ako̱ gyi. 
\p  
\v 17 Amo̱ fe̱raa bo̱ fo̱ saŋ ko̱‑ɔ, ne̱ mfɛɛre̱ timaa a ba mò̱ kuŋu‑ro, ne̱ ɔ yɛ, ‘N se̱ a ayaafɔre̱ ne̱ ba suŋ mò̱‑ɔ pɛɛɛ e̱ nya ateese ba gyi ba kpo̱ne̱, na m bo̱ mfe̱e̱ mo̱ i wu ako̱ŋ.  
\v 18 Mo̱ i kiŋŋi a ŋ yɔ n se̱ ase̱, na ŋ ya tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, N se̱, mo̱ a waa bɔye̱ bo̱ kye fo̱ aa Wuribware̱.  
\v 19 Fo̱ ma lɛɛ te̱e̱ mo̱ ɛ fo̱ gyi, taa mo̱ bo̱ waa fo̱ ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱.’  
\v 20 Ne̱ ɔɔ ko̱so̱ me̱raa se̱ kiŋŋi ɔ yɔ mò̱ se̱ ase̱. 
\p Saŋ ne̱ ɔɔ fo̱ pe̱, ne̱ ɔ tɔ lɔŋ‑nɔ‑ɔ, ne̱ mò̱ se̱ a ŋu mò̱ le̱e̱ ke̱fɔ. Ne̱ mò̱ gyi‑o ase̱ŋ a waa mò̱ e̱wɛɛ, ne̱ ɔɔ ŋwɛɛnaŋ ya biri mò̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ kyo̱kywe̱e̱ mò̱ ke̱daabɔŋ se̱ sa mò̱ aŋsɛ na ke̱ba pwɛɛ ne̱ mò̱ gyi‑o a dɛɛ ka mò̱ kanɔ. 
\p  
\v 21 Ne̱ mò̱ gyi‑o yɛ, ‘N se̱, mo̱ a waa bɔye̱ bo̱ kye fo̱ aa Wuribware̱. Fo̱ ma lɛɛ te̱e̱ mo̱ ɛ fo̱ gyi.’ 
\p  
\v 22 Ne̱ mò̱ se̱ a sa ne̱ ɔɔ yɔwe̱ se̱ŋsa, ne̱ ɔɔ te̱e̱ mò̱ ayaafɔre̱. Ne̱ ɔ yɛ, ‘Mo̱nꞌ waa me̱naŋ taa awaagya timaa ne̱ n de‑o baa bo̱ buŋ mò̱, na mo̱nꞌ ba kapini bo̱ waa mò̱ ke̱sare̱e̱gyi‑ro, na mo̱nꞌ waa mò̱‑rɔ ase̱be̱ta.  
\v 23 Na ŋkee mo̱nꞌ kra kakpe̱ŋnyare̱e̱ ne̱ ka de mfɔ‑ɔ bo̱ mɔɔ, na ane̱ gyi ateese bo̱ gyi akatɔ.  
\v 24 A le̱e̱ fe̱yɛ a du ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱ gyi mɔ a wu, ne̱ ɔɔ be̱e̱ kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro‑o. Ɔɔ dɛɛ fo̱, amaa mbe̱yɔmɔ, mo̱ a ŋu mò̱.’ Ne̱ baa le̱e̱ ba gyi akatɔ. 
\p  
\v 25 Amo̱‑ɔ ne̱ a yɔ se̱‑ɔ pɛɛɛ na mò̱ daa ne̱ mò̱ fe̱raa a sii mò̱ se̱ ase̱ pe̱‑ɔ bo̱ ndɔɔ‑rɔ. Ɔɔ le̱e̱ ndɔɔ‑rɔ mfe̱ŋ ɔ ba ɔ tɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ oo nu iliŋ na isoori si bamo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ.  
\v 26 Ne̱ ɔɔ te̱e̱ ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱, ne̱ oo bise mò̱ fe̱yɛ, ‘Nte̱tɔ ase̱ŋ ya ba lɔŋ‑nɔ?’  
\v 27 Ne̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ yɛ, ‘Fo̱ tire ya kiŋŋi ba pe̱ ŋkpa na alaŋfiya‑ro, ne̱ fo̱ se̱ a mɔɔ kakpe̱ŋnyare̱e̱ ne̱ ka de mfɔ‑ɔ sa mò̱.’ 
\p  
\v 28 Ne̱ mò̱ daa‑ɔ duŋ a fwii, ne̱ oo sii ke̱laŋbɛɛ. Ɔ yɛ ɔ maa lwee lɔŋ‑nɔ. Bamo̱ a tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ gywii mò̱ se̱‑ɔ, ne̱ mò̱ se̱ a le̱e̱ kawu ya ko̱re̱ mò̱ na o lwee lɔŋ‑nɔ.  
\v 29 Amaa ɔɔ be̱ŋŋaa mò̱ se̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, ‘Ke̱e̱ nsu de̱maŋte̱ mɔ ne̱ mo̱ a suŋ sa fo̱ fe̱yɛ mo̱ a gye̱ ke̱nya‑ɔ, ne̱ mo̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ fo̱ a tɔwe̱‑ɔ. Nte̱tɔ gbaa ne̱ fo̱ a sa mo̱? Fo̱ mo̱ŋ mɔɔ kate̱e̱re̱gyii gbaa sa mo̱, na mo̱ aa mo̱ nyare̱‑ana a wo̱ bo̱ gyi akatɔ.  
\v 30 Amaa fo̱ gyi mɔ ne̱ ɔɔ ya nye̱ra fo̱ kapo̱tɛɛ akye̱e̱ se̱, ne̱ oo kiŋŋi ba pe̱‑ɔ fe̱raa, fo̱ a mɔɔ kakpe̱ŋnyare̱e̱ ne̱ ka de mfɔ‑ɔ sa mò̱.’ 
\p  
\v 31 Ne̱ mò̱ se̱ a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ gyi, fo̱ fe̱raa, fo̱ bo̱ mfe̱e̱ saŋ ke̱maa, ne̱ mo̱ ke̱tɔ ke̱maa gye̱ fo̱ lee.  
\v 32 Amaa a bware fe̱yɛ ane̱ gyi akatɔ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ a du ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ tire mɔ a wu ne̱e̱, ne̱ mbe̱yɔmɔ ɔɔ be̱e̱ kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro. Ɔɔ fo̱ ne̱e̱, amaa mbe̱yɔmɔ mo̱ a ŋu mò̱.’ ” 
\p Ne̱ Yeesuu yɛ, “Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ.” 
\c 16  
\s1 Apoo ke̱yaafɔre̱ kitee 
\p  
\v 1 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “N gye̱ atɔ wuye ko̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ bo̱‑rɔ aaa? Ne̱ o de mò̱ ke̱yaafɔre̱ ko̱ ne̱ ɔ de̱e̱re̱ mò̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ se̱‑ɔ. Ne̱ kake ŋko̱ baa tɔwe̱ gywii atɔ wuye‑o fe̱yɛ mò̱ ke̱yaafɔre̱ amo̱ e̱ nye̱ra mò̱ atanne̱.  
\v 2 Amo̱ fe̱raa, ne̱ ɔɔ te̱e̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ i nu ba tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ nye̱ra mo̱ atanne̱. Ane̱ŋ se̱‑ɔ taa mo̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ bo̱ waa mo̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ma lɛɛ sa a fo̱ de̱e̱re̱ mo̱ kapo̱tɛɛ‑ɔ se̱.’ 
\p  
\v 3 Ne̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ a fa mò̱ mfɛɛre̱‑rɔ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱ e̱ kpa a o lee mo̱ kusuŋ‑no. Ne̱ e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ e̱ waa? Mo̱ŋ bo̱ le̱ŋ a n taare̱ dɔɔ, ne̱ ipeere de mo̱ ke̱nare̱ ko̱re̱ atɔ.  
\v 4 To, ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ waa, na, mo̱ ya paŋ kusuŋ, na ŋ nya anyare̱ ne̱ mo̱ ya yɔ bamo̱ e̱lɔŋ‑nɔ na bo̱ kra mo̱ nɛɛnɛɛ‑ɔ.’ 
\p  
\v 5 Ne̱ ɔɔ te̱e̱ bamo̱ ne̱ bo̱ de mò̱ nyaŋpe̱ ko̱kɔ‑ɔ pɛɛɛ bo̱ gyaŋŋe̱. Ne̱ oo bise ɔgye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ fe̱yɛ, ‘Afe̱ne̱ ne̱ fo̱ de mo̱ nyaŋpe̱ ko̱kɔ?’ 
\p  
\v 6 Ne̱ ɔ yɛ, ‘Mfɔ aŋko̱re̱ ke̱lafa bo̱rɔ bo̱‑rɔ.’ 
\p Ne̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ yɛ, ‘Ke̱e̱, ko̱kɔ a wo̱re̱ ne̱ fo̱ a kyo̱rɛɛ sa mo̱ nyaŋpe̱‑ɔ. Taa na fo̱ kye̱na na fo̱ kyurowi ke̱lafa‑ɔ kyo̱rɛɛ fe̱yɛ amo̱ kanɔ bo̱ adunuu.’ 
\p  
\v 7 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ bise ɔko̱ ɛ, ‘Ne̱ fo̱, afe̱ne̱ ne̱ fo̱ de mo̱ nyaŋpe̱ ko̱kɔ?’ 
\p Ne̱ ɔ yɛ, ‘Yaabraa e̱bɔɔte̱ kakpe̱ŋ.’ 
\p Ne̱ ke̱yaafɔre̱‑ɔ yɛ, ‘Ke̱e̱ ko̱kɔ a wo̱re̱ ne̱ fo̱ a kyo̱rɛɛ sa mo̱ nyaŋpe̱‑ɔ mɔ. Taa na fo̱ kyurowi kakpe̱ŋ‑ɔ kyo̱rɛɛ fe̱yɛ amo̱ kanɔ gye̱ alafa aburuwa.’ 
\p  
\v 8 Ane̱ŋ se̱‑ɔ saŋ ne̱ apoo wuye mɔ mò̱ nyaŋpe̱ a nu ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa‑ɔ, ne̱ ɔɔ kyo̱rɔ mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o nyi ase̱ŋ. Ne̱ ɔ yɛ, ‘Kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ de kanyiase̱ŋ bo̱ de bamo̱ bɛɛko̱‑ana bo̱ kyɔ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ ase̱sɛ de bamo̱ bɛɛko̱‑ana Wuribware̱ ase̱sɛ‑ɔ.’ ” 
\p  
\v 9 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ fe̱yɛ, “Amo̱se̱‑ɔ, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ, mo̱nꞌ ba mo̱ne̱ kaye̱‑rɔ a kapo̱tɛɛ‑ɔ bo̱ buwi kpa anyare̱ swe̱e̱re̱ mɔ mfe̱e̱, na mo̱ne̱ ya wu, ne̱ mo̱ne̱ kapo̱tɛɛ a kyo̱ŋ, Wuribware̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ne̱ kakatɔgyi‑ro, na ɔ sa mo̱ne̱ akyaŋ so̱so̱ mfe̱ŋ, na mo̱nꞌ kye̱na nsu pɛɛɛ. 
\p  
\v 10 Ɔke̱maa ne̱ o gyi kase̱ŋtiŋ nse̱ŋ ngyingyii‑ro‑o i gyi kase̱ŋtiŋ ase̱ŋ dabe̱‑rɔ, ne̱ ɔko̱ ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ e̱ ba aye̱ba nse̱ŋ ngyingyii‑ro‑o mɔ e̱ ba aye̱ba ase̱ŋ dabe̱‑rɔ.  
\v 11 Mo̱ne̱ a mo̱ŋ taare̱ ba kase̱ŋtiŋ bo̱ kra kaye̱‑rɔ atɔ timaa‑o, e̱me̱ne̱ ne̱ Wuribware̱ e̱ waa na ɔ taa so̱so̱ a atɔ timaa kase̱ŋtiŋ‑o bo̱ sa mo̱ne̱ a mo̱nꞌ kra?  
\v 12 Ne̱ mo̱ne̱ a mo̱ŋ taare̱ ba kase̱ŋtiŋ bo̱ kra ɔko̱ atɔ, nte̱tɔ se̱ ne̱ Wuribware̱ e̱ sa mo̱ne̱ atɔ ne̱ ɔɔ taa bo̱ be̱ya so̱so̱ keri si sa mo̱ne̱‑ɔ? 
\p  
\v 13 Ke̱nya maa taare̱ a o suŋ anyaŋpe̱ anyɔ. Amo̱ ya ba ane̱ŋ, o kisi ɔko̱, na ɔ kpa ɔko̱ ase̱ŋ, na o suŋ ɔko̱ kyo̱ŋ ɔko̱. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱nꞌ kpa Wuribware̱ na mo̱nꞌ be̱e̱ kpa atanne̱.” 
\s1 Ase̱ŋ ko̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱‑ɔ 
\r (Matiyo 11.12–13; 5.31–32; Maak 10.11–12) 
\p  
\v 14 Amɔ Farisii awuye‑o a nu ase̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱‑ɔ, ne̱ baa mɔse̱ mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ba kpa atanne̱ bwe̱e̱tɔ.  
\v 15 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ waa atɔ ne̱ a kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ waa nɛɛnɛɛ‑ɔ ase̱sɛ ase̱, amaa Wuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ o nyi ke̱tɔ ne̱ ke̱ bo̱ mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ‑ɔ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ se̱sɛ i bu fe̱yɛ ke̱ gye̱ kitimaa‑o, Wuribware̱ fe̱raa mo̱ŋ de ke̱mo̱ ɔ te̱e̱ sɛye̱. 
\p  
\v 16 Mbraa ne̱ Wuribware̱ a bo̱rɔ Mosis si bo̱ sa mò̱ ase̱sɛ‑ɔ na ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ‑ɔ a kyo̱rɛɛ‑ɔ a fo̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ mbe̱e̱ se̱ ne̱e̱. Le̱e̱ mfe̱ŋ ne̱ ase̱sɛ a le̱e̱ ba nu Wuribware̱ a kuwure a ase̱ŋ timaa‑o. Ne̱ ɔke̱maa e̱ le̱ŋ e̱ye̱e̱ ɔ kpa a o tii kuwure‑o si.  
\v 17 Hare̱e̱ amo̱‑ɔ pɛɛɛ gbaa ooo, so̱so̱ na swe̱e̱re̱ kikpuri mo̱ŋ bo̱ le̱ŋ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a mbraa ne̱ ɔɔ bo̱rɔ Mosis si sa ane̱‑ɔ kase̱ŋkpare̱gyii ko̱ŋko̱ ke̱le̱e̱ mmo̱‑rɔ ase̱ŋ bo̱ le̱ŋ‑ɔ. 
\p  
\v 18 N taa fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ oo kine mò̱ ka ya waare̱e̱ ɔkye̱e̱ baŋbaŋ‑ɔ a waa kakye̱e̱kpa, ne̱ ɔko̱ ne̱ ɔɔ waare̱e̱ ɔkye̱e̱ ne̱ mò̱ kuri a kine mò̱‑ɔ mɔ a waa kakye̱e̱kpa‑ɔ dɛɛ.” 
\s1 Atɔ wuye ko̱ na otiripo̱ ko̱ kitee 
\p  
\v 19 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ fe̱yɛ, “N gye̱ atɔ wuye ko̱ ya dɛɛ kye̱na aaa? Ne̱ ɔɔ dɛɛ buŋ awaagya dame̱naŋsɛ timaa, ne̱ oo gyi kɔne̱ saŋ ke̱maa.  
\v 20-21 Ne̱ otiripo̱ ko̱ mɔ bo̱‑rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Lasarus, ne̱ e̱lɔ te mò̱ kayo̱wɔre̱ se̱ to̱ŋ ke̱maa, hare̱e̱ igyono gbaa naa ba nyanne̱ e̱mo̱ se̱. Saŋ ke̱maa ba baa mò̱ atɔ wuye amo̱ lɔŋ kanɔ o de te̱maa fe̱yɛ ɔ nya ateese ne̱ atɔ wuye amo̱ i gyi, ne̱ a le̱e̱ a da swe̱e̱re̱‑ɔ a o gyi. 
\p  
\v 22 Ne̱ otiripo̱ amo̱ a bo̱ wu, ne̱ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ a bo̱ so̱rɔ mò̱ yaa so̱so̱ yaa bo̱ kye̱na Abraham keri‑ro kakatɔgyi‑ro. Ne̱ atɔ wuye‑o mɔ a bo̱ wu, ne̱ baa pure mò̱, ne̱ baa waa mò̱ kale.  
\v 23 Ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ ne̱ abɔye̱waapo̱ ya wu, ne̱ baa yɔ ya gyi awo̱re̱fɔɔ‑ɔ. Ne̱ o gyi awo̱re̱fɔɔ mfe̱ŋ, ne̱ ɔɔ de̱e̱re̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ŋu Abraham te ke̱fɔ, na Lasarus te mò̱ keri‑ro.  
\v 24 Ne̱ ɔɔ te̱e̱ keŋkeŋ fe̱yɛ, ‘N nana Abraham, ŋu mo̱ e̱wɛɛ, na fo̱ sa a Lasarus ba ke̱sare̱e̱gyi bo̱ waa nkyu ko̱‑rɔ, na ɔ ba bo̱ dwe̱e̱ mo̱ gyeepu si, na e̱ye̱e̱ yuri mo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ye̱e̱ bo̱ mo̱ gya de̱e̱kpa mɔ‑rɔ.’ 
\p  
\v 25 Ne̱ Abraham a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘N nana, nyiŋŋi si fe̱yɛ fo̱ a kyɔ gyi fo̱ kɔne̱ saŋ ne̱ fo̱ te kaye̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ Lasarus mɔ a gyi preepree. Amaa mbe̱yɔmɔ o gyi kɔne̱ mfe̱e̱ ne̱e̱, na fo̱ gyi awo̱re̱fɔɔ.  
\v 26 Amo̱ kamɛɛ ke̱maŋtaŋ loorisɛ ko̱ da ane̱ aa fo̱ mbo̱ŋtɔ‑rɔ, ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱e̱ a keri‑o mɔ maa taare̱ a bo̱ kyo̱ŋ yɔ nno̱ŋ a keri‑o, ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mo̱ne̱ keri‑o mɔ maa taare̱ a bo̱ kyo̱ŋ ba mfe̱e̱ a keri‑o.’ 
\p  
\v 27 Ne̱ atɔ wuye‑o yɛ, ‘Amo̱ fe̱raa, n nana Abraham, mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱, suŋ Lasarus bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ se̱ n se̱ a lɔŋ‑ɔ‑rɔ.  
\v 28 N de atire na adaa anuu mfe̱ŋ. Sa a ɔ yɔ na ɔ ya yii bamo̱ se̱, na bamo̱ mɔ bo̱ ma be̱e̱ ba kaye̱e̱gya awo̱re̱fɔɔ mɔ‑rɔ.’ 
\p  
\v 29 Ne̱ Abraham yɛ, ‘Bo̱ kyɔ bo̱ de abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ. Amo̱se̱‑ɔ, sa a bo̱ bu ke̱tɔ ne̱ Mosis na Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ a kyo̱rɛɛ bo̱ waa mò̱‑rɔ‑ɔ.’ 
\p  
\v 30 Ne̱ atɔ wuye‑o yɛ, ‘N nana Abraham, a mo̱ŋ kyɔ. Amaa ɔko̱ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro yɔ bamo̱ ase̱ ne̱e̱, weetee ba nu bamo̱ e̱ye̱e̱, na bo̱ kiŋŋi le̱e̱ bamo̱ e̱bɔye̱‑rɔ.’ 
\p  
\v 31 Ne̱ Abraham be̱e̱ ɔ yɛ, ‘Bamo̱ e̱ mo̱ŋ gya Mosis a kanɔ‑ɔ se̱ na Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ase̱ŋ tɔwe̱sɛ se̱, ɔko̱ ya kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro yɔ gbaa, bo̱ maa kyurowi bamo̱ mfɛɛre̱.’ ” 
\p Ne̱ Yeesuu yɛ, “To, ane̱ŋ ne̱ a du‑o ne̱e̱.” 
\c 17  
\s1 Mo̱ne̱ ma kaapo̱ bo̱ko̱ e̱kpa bɔye̱ 
\r (Matiyo 18.6–7, 21–22; Maak 9.42) 
\p  
\v 1 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “A waa dɛɛ atɔ ne̱ a sa a se̱sɛ waa bɔye̱‑ɔ e̱ ba, amaa ɔko̱ ne̱ ɔ sa ne̱ a ba‑ɔ i ŋu ase̱ŋ fɛɛ.  
\v 2 Se̱sɛ amo̱ fe̱raa, bamo̱ ya ba kibu dabe̱ bo̱ da mò̱ ke̱bɔ‑rɔ, ne̱ baa twe̱e̱ mò̱ waa ɔpo̱o̱‑rɔ, a bɔ fe̱yɛ mò̱ a sa ne̱ ŋyaagyi mɔ ɔko̱ a waa bɔye̱.  
\v 3 Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ sa ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ e̱ waa‑ɔ se̱. 
\p Fo̱ ko̱so̱bɛɛ ya waa fo̱ bɔye̱, tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔɔ waa bɔye̱, ne̱ mò̱ ya nu mò̱ e̱ye̱e̱, na fo̱ taa bo̱ ke mò̱.  
\v 4 Ne̱ ɔko̱ ya waa fo̱ e̱bɔye̱, hare̱e̱ iluwi isunoo kake ko̱ŋko̱‑rɔ gbaa, ne̱ ke̱mo̱ ke̱ke̱maa mɔ ɔɔ ba fo̱ ase̱ bo̱ tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ ɔɔ waa bɔye̱, a tiri fe̱yɛ fo̱ taa bo̱ ke mò̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ ko̱kɔɔre̱gyi du‑o 
\p  
\v 5 Ne̱ bamo̱ ne̱ Yeesuu a te̱e̱ bamo̱ mò̱ ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱‑ɔ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ sa a ane̱ ko̱kɔɔre̱gyi waa ko̱kyɔ.” 
\p  
\v 6 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ dɛɛ mo̱ne̱ de ko̱kɔɔre̱gyi kafwe̱e̱ gbaa fe̱yɛ kiyii kigyi kagyingyii ne̱e̱, weetee mo̱ne̱ ya tɔwe̱ gywii nno̱ŋ a kiyii amo̱ fe̱yɛ, ‘Ko̱so̱ kyuwi fo̱ e̱ye̱e̱ ya bo̱ ye̱ra ɔpo̱o̱‑rɔ,’ ke̱ e̱ waa ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ a tɔwe̱‑ɔ.” 
\s1 Ke̱yaafɔre̱ kusuŋ 
\p  
\v 7 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱nꞌ sa a ane̱ taa fe̱yɛ fo̱ gye̱ nyaŋpe̱, ne̱ fo̱ de ke̱yaafɔre̱, ne̱ ɔ dɔɔ fo̱, bɛɛɛ ɔ de̱e̱re̱ fo̱ e̱sanne̱ se̱. Mò̱ ya le̱e̱ ndɔɔ‑rɔ ke̱de̱e̱pwɛta ba, fo̱ e̱ tɔwe̱ a fo̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Aŋsɛ na ndɔɔ‑rɔ, bo̱ gyi ateese’ aaa?  
\v 8 Daabii, fo̱ e̱ tɔwe̱ a fo̱ gywii mò̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, ‘Kyo̱ŋ ya de̱ŋa mo̱ ateese, na fo̱ taa baa mo̱ pwɛɛ, ne̱ mo̱ ya gyi lo̱we̱, na ŋkee fo̱ dɛɛ nya kpa ya waa fo̱ fɔŋfɔŋ ateese.’  
\v 9 Ke̱yaafɔre̱ ya waa ke̱tɔ ne̱ mò̱ nyaŋpe̱ e̱ tɔwe̱‑ɔ, ɔ mo̱ŋ de aŋsɛ na kusuŋ, bɛɛɛ mo̱ e̱ pe̱nna aaa?  
\v 10 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ mo̱ŋ de. Ane̱ŋ se̱‑ɔ mo̱ne̱ ya waa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ yɛ mo̱nꞌ waa‑ɔ, mo̱nꞌ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘A mo̱ŋ tiri fe̱yɛ ane̱ nyaŋpe̱ sa ane̱ aŋsɛ na kusuŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ane̱‑ɔ dooo ne̱ ane̱ a waa.’ ” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya abwatɔpo̱ kudu ko̱‑ɔ 
\p  
\v 11 To, saŋ ne̱ Yeesuu maa se̱ ɔ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ, ne̱ ɔɔ bo̱rɔ mfe̱ŋ ne̱ Samariya na Galile̱ya e̱swe̱e̱re̱ e̱ gyaŋŋe̱‑ɔ.  
\v 12 Saŋ ne̱ ɔ kpa a o lwee kamaŋgyii ko̱‑rɔ‑ɔ, ne̱ abwatɔpo̱ kudu ko̱ a tɔ mò̱‑rɔ, ne̱ baa ye̱re̱ ke̱fɔ.  
\v 13 Ne̱ baa tɔwe̱ keŋkeŋ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱ Yeesuu, ŋu ane̱ e̱wɛɛ.” 
\p  
\v 14 Yeesuu a ŋu bamo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nare̱ a Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ de̱e̱re̱ mo̱ne̱ ko̱lɔ ke̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a kpaare̱ bɛɛɛ.” 
\p Bamo̱ a nare̱ ba yɔ‑ɔ, ne̱ bamo̱ ɔke̱maa ko̱lɔ‑ɔ a lo̱we̱ kpa‑rɔ mfe̱ŋ. 
\p  
\v 15 Amɔ bamo̱ ɔko̱ a ŋu fe̱yɛ ɔɔ kpaare̱‑ɔ, ne̱ oo kiŋŋi ɔ ba, na ɔ kyo̱rɔ Wuribware̱ keŋkeŋ.  
\v 16 Ne̱ ɔɔ bo̱ kpuni aŋurii Yeesuu ayaa‑rɔ sa mò̱ aŋsɛ na ko̱waa. Samariyanyi e̱ gye̱ ɔnyare̱ amo̱. 
\p  
\v 17 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Ase̱sɛ kudu ko̱lɔ ne̱ mo̱ a kya, ne̱ ŋke̱e̱ akpanɔɔ ne̱ baa saŋ‑ɔ?  
\v 18 Nte̱tɔ ne̱e̱, ne̱ mò̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ gye̱ Isireeliinyi‑o fe̱raa wo̱re̱ ya kiŋŋi bo̱ sa Wuribware̱ aŋsɛ?”  
\v 19 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ko̱so̱, nare̱ dame̱naŋsɛ. Ane̱ŋ ne̱ fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi‑o si ne̱ fo̱ a kpaare̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ ba na ɔ bo̱ gyi mò̱ kuwure‑o 
\r (Matiyo 24.23–28, 37–41) 
\p  
\v 20 Ne̱ Farisii awuye ko̱ a bise Yeesuu saŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ ba na ɔ bo̱ gyi mò̱ kuwure‑o. Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Wuribware̱ maa ba na ɔ bo̱ gyi mò̱ kuwure‑o ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ i ŋu mò̱‑ɔ ne̱e̱.  
\v 21 A mo̱ŋ gye̱ atɔ ne̱ ɔko̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Ke̱e̱ mò̱ e̱ bo̱ mfe̱e̱‑ɔ ne̱e̱,’ bɛɛɛ ‘Ke̱e̱ mò̱ e̱ bo̱ nno̱ŋ‑ɔ ne̱e̱.’ Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mbe̱yɔmɔ gbaa Wuribware̱ maa se̱ o gyi mò̱ kuwure‑o mo̱ne̱ ase̱.” 
\p  
\v 22 Ne̱ oo buruwaa tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Saŋ ko̱ e̱ ba ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱nꞌ ŋu kake ko̱ŋko̱ gbaa ne̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, i gyi kuwure‑o. Amaa mo̱ne̱ maa ŋu kake amo̱.  
\v 23 Bo̱ko̱ e̱ tɔwe̱ a bo̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱nꞌ de̱e̱re̱ nno̱ŋ’ bɛɛɛ ‘Mo̱nꞌ de̱e̱re̱ mfe̱e̱,’ mo̱ne̱ ma se̱re̱ gya bamo̱ se̱ mo̱ne̱ e̱ de̱e̱re̱ mo̱ne̱ e̱ kpa.  
\v 24 Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ e̱lɛɛlɛɛ i gyi awo̱re̱‑rɔ le̱e̱ so̱so̱ kuŋu ya bo̱ fo̱ kuŋu mɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, i fu‑ro na m ba me̱naŋ. Na ɔke̱maa ŋu mo̱.  
\v 25 Amaa pwɛɛ na saŋ‑ɔ dɛɛ fo̱‑ɔ, mo̱ i ŋu ase̱ŋ, na ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ kine mo̱. 
\p  
\v 26 Ane̱ŋ ne̱ aa dɛɛ waa ane̱ ɔde̱daapo̱ Nowaa mbe̱e̱ se̱‑ɔ, ne̱ saŋ ne̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, e̱ ba‑ɔ e̱ waa.  
\v 27 Saŋ amo̱‑ɔ ɔke̱maa maa se̱ o gyi ateese na o nuu nta, na anyare̱ na akye̱e̱ e̱ waare̱e̱ abɛɛ ane̱ŋ‑aaa, na ba fa fe̱yɛ sɛye̱ maa waa bamo̱, ya bo̱ fo̱ kake ne̱ Nowaa\f * \fr 17:27 \ft Ke̱le̱e̱kaase̱ 6.\f* a lwee mò̱ ko̱re̱e̱ dabe̱ dabe̱ ne̱ ɔɔ waa‑ɔ, ne̱ kufwiiri‑o a bo̱ mɔɔ bamo̱ pɛɛɛ‑ɔ. 
\p  
\v 28 Saŋ amo̱ e̱ ba a ɔ bo̱ waa ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ kaa waa Lɔt\f * \fr 17:28 \ft Ke̱le̱e̱kaase̱ 18.\f* mbe̱e̱ se̱‑ɔ. Saŋ amo̱‑ɔ ɔke̱maa ne̱ o te Sɔdɔm maŋ‑nɔ‑ɔ be̱e̱ ɔ maa se̱ o gyi ateese na o nuu nta, na o gyi yawo̱, na ɔ dɔɔ, na ɔ pwɛɛ e̱lɔŋ, na ba fa fe̱yɛ sɛye̱ maa waa bamo̱.  
\v 29 Ke̱mo̱ kake ne̱ Lɔt a de̱ŋ le̱e̱ bamo̱ maŋ amo̱‑rɔ‑ɔ ne̱ de̱e̱kpa na kafirewuta a le̱e̱ so̱so̱ fe̱yɛ bware̱‑ɔ bo̱ mɔɔ maŋ amo̱ a ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ. 
\p  
\v 30 Kake ne̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, e̱ ba‑ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ke̱tɔ e̱ waa‑ɔ ne̱e̱.  
\v 31 Kake amo̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱ kawu‑o ma kpo̱ne̱ mò̱ e̱ye̱e̱ kiŋŋi ba lɔŋ‑nɔ fe̱yɛ ɔ ba a ɔ bo̱ swii mò̱ atɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔko̱ ne̱ ɔ bo̱ ndɔɔ‑rɔ‑ɔ ma kpo̱ne̱ mò̱ e̱ye̱e̱ kiŋŋi yɔ pe̱.  
\v 32 Mo̱nꞌ nyiŋŋi Lɔt mò̱ ka na lowi suyo ne̱ oo wu‑o si.  
\v 33 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa a ɔ me̱raa se̱ kye̱na mò̱ kakye̱na ne̱ o te mbe̱yɔmɔ‑ɔ maa nya ŋkpa. Amaa ɔke̱maa ne̱ o kperi mo̱ se̱ na o wu‑o e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ.  
\v 34 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ kake amo̱ ne̱ mo̱ i kiŋŋi a m ba‑ɔ kanye ase̱sɛ anyɔ da ke̱kyaŋ ko̱ŋko̱‑rɔ ba di idi, na m bo̱ lee ɔko̱ŋko̱ yaa mo̱ ase̱ yɔwe̱ ɔko̱ŋko̱ mɔ bo̱ sii.  
\v 35 Na akye̱e̱ anyɔ ko̱ mɔ bo̱ to̱ŋ ko̱ŋko̱ ba kwɛɛ abwaye, na m bo̱ lee ɔko̱ŋko̱ yɔwe̱ mò̱ bɛɛko̱‑ɔ bo̱ sii. [  
\v 36 Na anyare̱ anyɔ bo̱ ndɔɔ‑rɔ ba dɔɔ, na m bo̱ lee ɔko̱ŋko̱ yɔwe̱ mò̱ bɛɛko̱‑ɔ bo̱ sii.]” 
\p  
\v 37 Ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, mfe̱ne̱ ne̱ amo̱‑ɔ pɛɛɛ e̱ waa?” Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Ɔko̱ ya buwi kpa bamo̱ ne̱ baa mɔɔ bamo̱‑ɔ afuniŋ, o ŋu apate̱yɛ pwɛɛ.” 
\c 18  
\s1 Kpenlekye̱e̱ ko̱ na ɔse̱ŋgyipo̱ ko̱ kitee 
\p  
\v 1 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ bo̱ kaapo̱ bamo̱ fe̱yɛ bo̱ de̱e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ saŋ ke̱maa, na bo̱ ma yɔwe̱.  
\v 2 Ne̱ ɔ yɛ, “N gye̱ ɔse̱ŋgyipo̱ ko̱ ya dɛɛ kye̱na maŋ ko̱ se̱ aaa? Ne̱ ɔ mo̱ŋ se̱re̱ Wuribware̱, ne̱ mò̱‑ɔ mò̱ maa bu se̱sɛ ke̱maa.  
\v 3 Amɔ kpenlekye̱e̱ ko̱ mɔ bo̱ maŋ amo̱‑rɔ dɛɛ, ne̱ ɔ naa ɔse̱ŋgyipo̱ amo̱ ase̱ saŋ ke̱maa ɔ ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ bɛɛko̱ ko̱ a waa mo̱ bɔye̱. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ te̱e̱ mo̱ aa mò̱ na ane̱ tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ.’ 
\p  
\v 4-5 Ɔkye̱e̱ amo̱ a ye̱re̱ ɔse̱ŋgyipo̱ amo̱ se̱ ko̱ko̱re̱ ane̱ŋ‑aaa kyee, na ɔ maa be̱ŋŋaa mò̱, pwɛɛ ne̱ saŋ ko̱ ɔse̱ŋgyipo̱‑ɔ yɛ, ‘Hare̱e̱ mo̱ a mo̱ŋ se̱re̱ Wuribware̱, ne̱ mo̱‑ɔ mɔ maa bu se̱sɛ ke̱maa‑ɔ gbaa, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ɔkye̱e̱ mɔ naa ɔ tɔɔraa mo̱‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱ e̱ te̱e̱ bamo̱, na ane̱ tɔwe̱ bamo̱ ase̱ŋ. Mo̱ e̱ mo̱ŋ waa ane̱ŋ sa mò̱, ɔ de̱e̱ nare̱ mo̱ se̱ ane̱ŋ‑aaa, na mò̱ ase̱ŋ bo̱ kpe mo̱.’ ” 
\p  
\v 6 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nu ase̱ŋ ne̱ apoo ɔse̱ŋgyipo̱ amo̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ e̱ye̱e̱‑ɔ.  
\v 7 Mbe̱yɔmɔ ne̱ apoo ɔse̱ŋgyipo̱‑ɔ ya kya kpenlekye̱e̱ amo̱‑rɔ fe̱raa, amo̱ fe̱raa a waa dɛɛ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ kya ase̱sɛ ne̱ oo lee sa mò̱ e̱ye̱e̱, ne̱ ba su ba te̱e̱ mò̱ kanye na mpase̱‑ɔ‑rɔ. Ɔ mo̱ŋ gye̱ ɔko̱ ne̱ ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Yɔ a fo̱ ba nyaŋe̱’‑ɔ.  
\v 8 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ɔ ba me̱naŋ, na ɔ bo̱ kya mò̱ ase̱sɛ‑rɔ, na bo̱ nya bamo̱ e̱ye̱e̱ le̱e̱ bamo̱ ado̱ŋ ke̱sare̱e̱‑rɔ. Amaa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, ya ba swe̱e̱re̱ mɔ se̱ nyɔse̱po̱, mo̱ i ŋu fe̱yɛ ase̱sɛ saŋ ba gyi Wuribware̱ ba gyi aaa?” 
\s1 Farisiinyi na leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱ kitee 
\p  
\v 9 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱ ne̱ ba fa fe̱yɛ bamo̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ase̱sɛ timaa, ne̱ bo̱ mo̱ŋ lɛɛ bo̱ de ɔko̱ ba te̱e̱ sɛye̱‑ɔ.  
\v 10 Ne̱ ɔ yɛ, “N gye̱ ase̱sɛ anyɔ ko̱ e̱ bo̱‑rɔ aaa? Bamo̱ ɔko̱ gye̱ Farisiinyi. Ne̱ ɔko̱ mɔ gye̱ leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱. Ne̱ baa yɔ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno, na bo̱ ya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱.  
\v 11 Ne̱ Farisiinyi‑o a ye̱re̱ mò̱ ko̱kwe̱e̱, ne̱ ɔɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ fe̱yɛ, ‘Wuribware̱, mo̱ e̱ sa fo̱ aŋsɛ na kusuŋ fe̱yɛ mo̱ a mo̱ŋ gye̱ ogyimɔre̱po̱ na apoonyi na ɔkye̱e̱kpapo̱ fe̱yɛ ɔke̱maa‑ɔ. Mo̱ e̱ sa fo̱ aŋsɛ fe̱yɛ mo̱ a mo̱ŋ du fe̱yɛ leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱ mɔ ne̱ ɔ ye̱re̱ nno̱ŋ‑ɔ.  
\v 12 Ŋke nsunoo ke̱maa‑rɔ mo̱ e̱ kra ako̱ŋ ŋke ŋnyɔ, mo̱ i lee ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ a nya‑ɔ‑rɔ ntuŋkare̱ kudu‑ro katuŋkare̱ ko̱ŋko̱ bo̱ lɔŋŋɔ fo̱, Wuribware̱.’ 
\p  
\v 13 Amaa leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱‑ɔ fe̱raa, ɔɔ ye̱re̱ kamɛɛ ne̱e̱. Ɔ mo̱ŋ taare̱ yase̱ mò̱ kuŋu so̱so̱ gbaa, ne̱ ɔɔ ba asare̱e̱ bo̱ yee kakpo̱nɔ‑rɔ, ne̱ ɔ yɛ, ‘Wuribware̱, ɔbɔye̱waapo̱ e̱ gye̱ mo̱, amo̱se̱‑ɔ ŋu mo̱ e̱wɛɛ.’ ” 
\p  
\v 14 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “Leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱‑ɔ ke̱bware̱ko̱re̱ ya gyi Wuribware̱ akatɔ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ o bu mò̱ e̱ye̱e̱ ke̱dabe̱‑ɔ, Wuribware̱ e̱ baa mò̱ kaase̱, ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ baa mò̱ e̱ye̱e̱ kaase̱‑ɔ mɔ, Wuribware̱ e̱ sa mò̱ ke̱dabe̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a yure ŋyaagyi‑o 
\r (Matiyo 19.13–15; Maak 10.13–16) 
\p  
\v 15 Ne̱ ase̱sɛ ko̱ a baa bamo̱ ŋyaagyi Yeesuu ase̱ fe̱yɛ ɔ ba mò̱ asare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ se̱ yure bamo̱. Amɔ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a ŋu ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ baa kpa fe̱yɛ bo̱ gya bamo̱.  
\v 16 Amaa Yeesuu a te̱e̱ ŋyaagyi‑o baa mò̱ ase̱, ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ ma gya ŋyaagyi‑o, mo̱nꞌ sa a bo̱ ba mo̱ ase̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ a ŋyaagyi mɔ na bamo̱ ne̱ bo̱ du fe̱yɛ bamo̱‑ɔ e̱ gye̱ ne̱ bo̱ tii Wuribware̱ a kuwure‑o si.  
\v 17 Na mo̱nꞌ nyiŋŋi si fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ maa sure si fe̱yɛ Wuribware̱ gyi kuwure fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ŋyaagyi mɔ a sure si‑o maa tii Wuribware̱ a kuwure‑o si.” 
\s1 A waa le̱ŋ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ atɔ wuye a sure si fe̱yɛ Wuribware̱ gye̱ mò̱ owure 
\r (Matiyo 19.16–30; Maak 10.17–31) 
\p  
\v 18 Ne̱ Yudaa awuye ɔgye̱ŋkpɛɛpo̱ ko̱ a bise Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱ timaa, e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ e̱ waa, na ŋ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 19 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ fo̱ e̱ te̱e̱ mo̱ ɛ otimaa? Ɔko̱ mo̱ŋ gye̱ otimaa be̱e̱ bo̱ tii Wuribware̱ se̱.  
\v 20 To, fo̱ nyi Wuribware̱ a mbraa‑ɔ pɛɛɛ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ɔko̱ ma waa kakye̱e̱kpa, ɔko̱ ma mɔɔ mò̱ bɛɛko̱, 
\q1 ɔko̱ ma ywii, ɔko̱ ma te̱ŋ mò̱ bɛɛko̱ kanɔ, 
\q1 na ɔke̱maa bu mò̱ se̱ na mò̱ nyi.”\f * \fr 18:20 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 20.12-16; Mbraa ke̱be̱e̱sa 5.16-20. \f* 
\b  
\p  
\v 21 Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Le̱e̱ mo̱ ŋyaagyi‑ro ne̱ mo̱ a le̱e̱ gya Wuribware̱ a mbraa mɔ pɛɛɛ se̱ bo̱ fo̱ ndɔɔ.” 
\p  
\v 22 Yeesuu a nu ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔ yɛ, “Ke̱tɔ ko̱ŋko̱ ya saŋ fo̱ a fo̱ waa, na fo̱ ya wu na fo̱ kii atɔ wuye Wuribware̱ se̱. Amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ ya fe fo̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ, na fo̱ taa atanne̱‑ɔ sa atiripo̱, na fo̱ bo̱ gya mo̱ se̱.” 
\p  
\v 23 Amaa ɔnyare̱ amo̱ a nu mfaanɛɛ‑ɔ, a mo̱ŋ waa mò̱ kɔne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o de kapo̱tɛɛ bwe̱e̱tɔ.  
\v 24 Yeesuu a ŋu fe̱yɛ a mo̱ŋ waa ɔnyare̱ amo̱ kɔne̱, ne̱ ɔ yɛ, “A waa le̱ŋ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ atɔ wuye a sure si fe̱yɛ Wuribware̱ gye̱ mò̱ owure.  
\v 25 Nyɔma e̱ taare̱ a o lwee basa bɔ‑rɔ dare̱e̱ aaa? Ma kɔɔre̱ a n gyi. Amaa atɔ wuye kusure si fe̱yɛ Wuribware̱ gye̱ mò̱ owure bo̱ le̱ŋ ko̱ kyɔ nyɔma kulwee basa bɔ‑rɔ dare̱e̱.” 
\p  
\v 26 Ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ a bise fe̱yɛ, “Ne̱ ŋkee nsɛ gbaa e̱ gye̱ ne̱ o de kpa fe̱yɛ ɔ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 27 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Se̱sɛ fe̱raa maa taare̱ a ɔ nya ane̱ŋ a ŋkpa‑ɔ, amɔ Wuribware̱ a sa mò̱ kpa.” 
\p  
\v 28 Ne̱ Peetroo yɛ, “Ke̱e̱ ɛ, ane̱ a yɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa ane̱ gya fo̱ se̱.” 
\p  
\v 29-30 Ne̱ Yeesuu mɔ yɛ, “Ɔɔŋ, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ oo kperi Wuribware̱ a kuwure‑o si, ne̱ ɔɔ yɔwe̱ mò̱ pe̱, bɛɛɛ mò̱ ka, bɛɛɛ mò̱ daa‑ana, bɛɛɛ mò̱ tire‑ana, bɛɛɛ mò̱ ako̱we̱po̱, bɛɛɛ mò̱ gyi‑ana‑ɔ e̱ nya ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ɔɔ yɔwe̱‑ɔ bwe̱e̱tɔ a ɔ bo̱ tii si kaye̱ mɔ‑rɔ, na amo̱ kamɛɛ‑rɔ‑ɔ ɔ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ kaye̱ ne̱ ka ba a ka bo̱ ba‑ɔ‑rɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ mò̱ lowi ase̱ŋ sase̱po̱‑ɔ 
\r (Matiyo 20.17–19; Maak 10.32–34) 
\p  
\v 31 Ne̱ Yeesuu a lee mò̱ agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ keri si, ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱nꞌ nu mo̱ ase̱. Ane̱ e̱ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ne̱e̱, mfe̱ŋ ne̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, ase̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ a kyo̱rɛɛ‑ɔ pɛɛɛ e̱ ba‑rɔ kase̱ŋtiŋ‑o.  
\v 32 Ba taa mo̱ a bo̱ bo̱ sa Roma awuye ne̱ baa kɔɔre̱ ane̱ maŋ‑ɔ, na bo̱ mɔse̱ mo̱, na bo̱ saare̱ mo̱, na bo̱ twe̱e̱ akyɔne̱ we̱e̱ mo̱ se̱,  
\v 33 na bo̱ da mo̱ paara, na bo̱ mɔɔ mo̱. Amaa ke̱mo̱ ŋke nsa, mo̱ i kyiŋŋi a n le̱e̱ lowi‑ro.” 
\p  
\v 34 Amaa mò̱ agyase̱po̱ mo̱ŋ pini ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ. Amo̱se̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ nu amo̱‑ɔ pɛɛɛ kaase̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a buŋŋi te̱napo̱ ɔko̱re̱po̱ ko̱ akatɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 20.29–34; Maak 10.46–52) 
\p  
\v 35 Saŋ ne̱ Yeesuu e̱ kpa a ɔ fo̱ Yɛrikoo maŋ, na te̱napo̱ nyare̱ ko̱ te kpa kɛɛ ɔ ko̱re̱ atɔ.  
\v 36 Mò̱ a nu ase̱sɛ biribiri ko̱ e̱ kyo̱ŋ‑ɔ, ne̱ oo bise fe̱yɛ, “Ntɔse̱ŋ ne̱e̱?”  
\v 37 Ne̱ bo̱ yɛ, “Yeesuu Nasarɛte̱nyi‑o e̱ gye̱ ne̱ ɔ kyo̱ŋ.” 
\p  
\v 38 Ne̱ ɔɔ faa‑rɔ fe̱yɛ, “Yeesuu, Deefid mò̱ nana, ŋu mo̱ e̱wɛɛ.”  
\v 39 Ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ‑ɔ e̱ fɛɛ mò̱ se̱ fe̱yɛ ɔ laatɔ. Ŋkee gbaa ne̱ ɔ maa se̱ ɔ faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, “Deefid mò̱ nana, ŋu mo̱ e̱wɛɛ.” 
\p  
\v 40 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu a sii ye̱re̱, ne̱ ɔ yɛ bo̱ baa ɔnyare̱‑ɔ mò̱ ase̱. Mò̱ a ba‑ɔ, ne̱ Yeesuu a bise mò̱ fe̱yɛ,  
\v 41 “Nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ŋ waa sa fo̱?” 
\p Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ buŋŋi mo̱ akatɔ, na n de̱e̱ nya ŋu atɔ.” 
\p  
\v 42 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ akatɔ a buŋŋi. Fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi‑o si‑o, fo̱ a kpaare̱.”  
\v 43 Puri amo̱‑rɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔnyare̱ amo̱ akatɔ a buŋŋi nɛɛnɛɛ, ne̱ ɔɔ gya Yeesuu si, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ. Ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ bo̱ gya Yeesuu si‑o a ŋu amo̱‑ɔ, ne̱ baa kyo̱rɔ Wuribware̱. 
\c 19  
\s1 Yeesuu na Sakiiyus ase̱ŋ 
\p  
\v 1 Ne̱ Yeesuu a lwee Yɛrikoo maŋ‑nɔ ɔ nare̱‑rɔ ɔ kyo̱ŋ.  
\v 2 Amɔ leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱ bre̱sɛ ko̱ ne̱ o de atanne̱, ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Sakiiyus‑o bo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ.  
\v 3 Ɔnyare̱ mɔ e̱ kpa fe̱yɛ o ŋu Yeesuu, mò̱‑ɔ mò̱ a gye̱ se̱sɛ katiŋtiŋ‑o si‑o, ɔ maa nya a o ŋu mò̱ bo̱ le̱e̱ ase̱sɛ de̱maŋte̱ ne̱ baa muruwaa Yeesuu na ɔ naa‑ɔ se̱.  
\v 4 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ ŋwɛɛnaŋ yɔ ase̱sɛ akatɔ‑rɔ, ne̱ ɔɔ ya de̱e̱ kuroŋku kiyii ne̱ ke̱ ye̱re̱ kpa kɛɛ mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ ba a ɔ bo̱ kyo̱ŋ‑ɔ, na ɔ nya ŋu Yeesuu. 
\p  
\v 5 Saŋ ne̱ Yeesuu a bo̱ fo̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔɔ de̱e̱re̱ so̱so̱, ne̱ oo ŋu Sakiiyus, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Sakiiyus, waa me̱naŋ kpo̱ro̱we̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ aye̱ ne̱ mo̱ e̱ so̱we̱ ndɔɔ.”  
\v 6 Ne̱ Sakiiyus akatɔ a gyi, ne̱ ɔɔ waa me̱naŋ kpo̱ro̱we̱ bo̱ yaa Yeesuu mò̱ lɔŋ‑nɔ ya kra mò̱ dame̱naŋsɛ. 
\p  
\v 7 Ne̱ ɔke̱maa ne̱ oo ŋu‑o a le̱e̱ ɔ tɛɛ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ mɔ a ya so̱we̱ nyiŋkpasɛ bɔye̱ mɔ aye̱.” 
\p  
\v 8 Ne̱ Sakiiyus a ko̱so̱ ye̱re̱ bamo̱ pɛɛɛ akatɔ‑rɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, nu mfe̱e̱. Mo̱ e̱ taa mo̱ kapo̱tɛɛ‑ɔ ke̱be̱gya na m bo̱ ke atiripo̱. Ne̱ mo̱ ya gyi ɔko̱ kɔɔre̱ atanne̱ kyo̱ŋ amo̱ ne̱ a bware‑o, mo̱ i kiŋŋaa ke̱tɔ ne̱ mo̱ a gyi mò̱ ke̱mo̱‑rɔ‑ɔ iluwi e̱na na m bo̱ sa se̱sɛ amo̱, ne̱ a kyo̱ŋ amo̱ ne̱ ane̱ mbraa yɛ oyu e̱ ka a ɔ bo̱ teere‑o.” 
\p  
\v 9 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Lɔŋ wuye mɔ a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ oo nu mò̱ e̱ye̱e̱. Ane̱ŋ se̱‑ɔ, Wuribware̱ a mo̱rɔwe̱ mò̱ ndɔɔ. Nte̱tɔ se̱ gbaa ne̱ leŋpoo ɔkɔɔre̱po̱ mɔ ma nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ? Mò̱ gbaa gye̱ ane̱ nana Abraham a ananagyi‑o ɔko̱ fe̱yɛ mo̱ne̱‑ɔ, bɛɛɛ?  
\v 10 A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, a ba a m bo̱ de̱e̱re̱ kpa abɔye̱waapo̱ ne̱e̱ na m mo̱rɔwe̱ bamo̱.” 
\s1 Ayaafɔre̱ timaa anyɔ na ke̱yaafɔre̱ wo̱rɔgyapo̱ ko̱ kitee 
\r (Matiyo 25.14–30) 
\p  
\v 11 Na ase̱sɛ amo̱ saŋ ba nu Yeesuu ase̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱. Amɔ saŋ amo̱‑ɔ na ɔ kpa a ɔ fo̱ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ, ne̱ ba fa fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ kpa a ɔ bo̱ gyi mò̱ kuwure‑o swe̱e̱re̱ se̱ mfe̱e̱ ne̱e̱.  
\v 12 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ Yeesuu yɛ, “N gye̱ se̱sɛ dabe̱ ko̱ ya dɛɛ kye̱na aaa? Ne̱ kake ŋko̱ ɔɔ ko̱so̱ ɔ yɔ maŋ ko̱ se̱ ke̱fɔ ke̱fɔ, na bo̱ ya ba mò̱ bo̱ gyi kuwure, na ke̱mo̱ kamɛɛ na o kiŋŋi ba pe̱.  
\v 13 Pwɛɛ ne̱ ɔɔ dɛɛ yɔ‑ɔ, ɔɔ te̱e̱ mò̱ ayaafɔre̱ kudu, ne̱ ɔɔ sa bamo̱ ɔke̱maa siidii kakpe̱ŋ, ne̱ ɔ yɛ, ‘Mo̱nꞌ taa atanne̱‑ɔ bo̱ kyurowi‑ro bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ e̱ ba‑ɔ.’ 
\p  
\v 14 Amɔ ɔnyare̱ amo̱ aye̱ awuye‑o mɔ i kisi mò̱‑ɔ se̱‑ɔ, saŋ ne̱ ɔɔ yɔ‑ɔ, ne̱ baa suŋ mbɔɔ bo̱ gya mò̱ se̱, na bo̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱ ba ba mò̱ a bo̱ bo̱ gyi kuwure‑o fe̱yɛ, ‘Ane̱ maa kpa a ɔnyare̱ mɔ waa ane̱ owure.’ 
\p  
\v 15 Ɔnyare̱‑ɔ mɔ, baa ba mò̱ bo̱ gyi kuwure‑o, ne̱ oo kiŋŋi ba pe̱. Puri amo̱‑rɔ, ne̱ ɔɔ sa kanɔ fe̱yɛ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ ba mò̱ akatɔ‑rɔ na o ŋu atanne̱ ne̱ baa nya‑ɔ kanɔ. 
\p  
\v 16 Ne̱ ɔgye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ a bo̱ ye̱re̱, ne̱ ɔ yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ a ba siidii kakpe̱ŋ ne̱ fo̱ a sa mo̱‑ɔ bo̱ nya siidii ŋkpe̱ŋ kudu bo̱ tii si.’ 
\p  
\v 17 Ne̱ mò̱ nyaŋpe̱‑ɔ yɛ, ‘Fo̱ a waa atɔ, ke̱yaafɔre̱ timaa e̱ gye̱ fo̱. Mbe̱yɔmɔ mo̱ a kɔɔre̱ fo̱ gyi nse̱ŋ ngyingyii‑ro ŋu fo̱ kase̱ŋtiŋ. Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ taa mo̱ e̱maŋ‑ɔ kudu na n sa fo̱ a fo̱ de̱e̱re̱ se̱.’ 
\p  
\v 18 Ne̱ ke̱yaafɔre̱ nyɔse̱po̱‑ɔ mɔ a ba bo̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ a ba siidii kakpe̱ŋ ne̱ fo̱ a sa mo̱‑ɔ bo̱ nya siidii ŋkpe̱ŋ nnuu bo̱ tii si.’ 
\p  
\v 19 Ne̱ ɔnyare̱ mɔ a tɔwe̱ gywii mò̱‑ɔ mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ e̱ taa mo̱ e̱maŋ‑ɔ inuu a n sa fo̱ a fo̱ de̱e̱re̱ se̱.’ 
\p  
\v 20-21 Ne̱ ɔsase̱po̱‑ɔ a bo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ nyaŋpe̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ a se̱re̱ fo̱, ne̱ ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ ase̱ŋ bo̱ le̱ŋ, ne̱ fo̱ e̱ taa ke̱tɔ ne̱ ke̱ mo̱ŋ gye̱ fo̱ lee‑o, ne̱ fo̱ e̱ kɔɔre̱ adɔɔteese ne̱ fo̱ mo̱ŋ dwii‑o fo̱ i kii fo̱ lee‑o si‑o, ne̱ kufu a nya mo̱, ne̱ mo̱ a taa bo̱ kwe̱e̱rɔ kaprakɛɛ‑rɔ. Ke̱e̱ fo̱ siidii kakpe̱ŋ‑ɔ. Fo̱ lee ne̱e̱, amo̱se̱‑ɔ kɔɔre̱ fo̱ atɔ.’ 
\p  
\v 22 Ne̱ mò̱ nyaŋpe̱‑ɔ yɛ, ‘Ke̱yaafɔre̱ bɔye̱ na wo̱rɔgyapo̱ mɔ! Mo̱ e̱ ba ke̱tɔ ne̱ fo̱ fɔŋfɔŋ a tɔwe̱‑ɔ na m bo̱ bu fo̱ ke̱pɔ. Fo̱ nyi fe̱yɛ mo̱ ase̱ŋ bo̱ le̱ŋ, ne̱ mo̱ e̱ taa ke̱tɔ ne̱ ke̱ mo̱ŋ gye̱ mo̱ lee‑o, ne̱ mo̱ e̱ kɔɔre̱ adɔɔteese ne̱ mo̱ŋ dwii‑o mo̱ i kii mo̱ lee.  
\v 23 Ne̱ e̱me̱ne̱ ya waa se̱ ne̱ fo̱ mo̱ŋ taa mo̱ atanne̱‑ɔ yaa bo̱ be̱ya baŋke̱‑rɔ, na mo̱ a kiŋŋi ba‑ɔ, na ŋ nya atanne̱ be̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ se̱?’ 
\p  
\v 24 Ne̱ ŋkee ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱ bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, ‘Mo̱nꞌ kɔɔre̱ siidii kakpe̱ŋ ne̱ e̱ bo̱ mò̱ ase̱‑ɔ sa mò̱ ne̱ ɔɔ nya siidii ŋkpe̱ŋ kudu‑o.’ 
\p [  
\v 25 Amaa baa be̱ŋŋaa ne̱e̱ fe̱yɛ, ‘Ane̱ nyaŋpe̱, ɔ kyɔ o de siidii ŋkpe̱ŋ kudu!’] 
\p  
\v 26 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, ‘Ɔko̱ ne̱ o de ke̱tɔ‑ɔ, ba taa bwe̱e̱tɔ na bo̱ bo̱ tii mò̱ se̱, amaa ɔko̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ de‑o fe̱raa, ba kɔɔre̱ kafwe̱e̱ ne̱ o de‑o na bo̱ bo̱ le̱e̱ mò̱ ase̱.  
\v 27 Amaa mo̱ ado̱ŋ‑ɔ fe̱raa ne̱ bo̱ mo̱ŋ kpa fe̱yɛ n gyi kuwure‑o, mo̱nꞌ baa bamo̱ mfe̱e̱, na mo̱nꞌ bo̱ mɔɔ bamo̱ mo̱ akatɔ‑rɔ.’ ” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a de̱e̱ kye̱na kuruma si lwee Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 21.1–11; Maak 11.1–11; Yohanee 12.12–19) 
\p  
\v 28 Saŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ amo̱‑ɔ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ kya se̱ ɔ yɔ. Ne̱ ɔɔ gye̱ ase̱sɛ ŋkpɛɛ ɔ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ.  
\v 29-30 Bamo̱ a kyo̱ŋ kamaŋgyii ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Bɛtaniya‑o, ne̱ ba kpa a bo̱ fo̱ kamaŋgyii ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Bɛtɛfage̱‑ɔ ne̱ ka bo̱ Mfɔ-Ayii ke̱be̱e̱‑ɔ kaase̱‑ɔ, ne̱ oo suŋ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ anyɔ bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nare̱ kamaŋgyii ne̱ ka bo̱ akatɔ se̱‑ɔ‑rɔ. Mo̱ne̱ a de̱ŋ mo̱ne̱ i lweero‑o, mo̱ne̱ i ŋu bamo̱ a ŋure kuruma ko̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ tɛɛ daŋ lo̱we̱, ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ tɛɛ de̱e̱‑ɔ ye̱re̱, na mo̱nꞌ saŋŋe̱ baa mfe̱e̱.  
\v 31 Ɔko̱ ya bise mo̱ne̱ ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ saŋŋe̱ kuruma‑o, na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Ane̱ nyaŋpe̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kpa.’ ” 
\p  
\v 32 Bamo̱ a yɔ‑ɔ, ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a de̱ŋ kaapo̱ bamo̱‑ɔ, ne̱ baa ya ŋu.  
\v 33 Saŋ ne̱ bo̱ maa se̱ ba saŋŋe̱ kuruma‑o, ne̱ mò̱ wuye‑ana a bise fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ saŋŋe̱ kuruma‑o?” 
\p  
\v 34 Ne̱ baa be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kpa.” 
\p  
\v 35 Ne̱ baa taa mò̱ yaa Yeesuu. Ne̱ baa buŋŋi bamo̱ awaagya bo̱ buŋ kuruma‑o si, ne̱ baa kra Yeesuu‑ro, ne̱ ɔɔ de̱e̱ kye̱na se̱. 
\p  
\v 36 Yeesuu a de̱e̱ kuruma‑o ɔ yɔ‑ɔ, na ase̱sɛ e̱ brawe̱ bamo̱ awaagya‑rɔ ba be̱ya kabo̱re̱‑ɔ se̱ na ɔ nare̱ se̱ kyo̱ŋ. 
\p  
\v 37 Saŋ ne̱ Yeesuu a fo̱ mfe̱ŋ ne̱ kpa‑ɔ bɔ Mfɔ-Ayii ke̱be̱e̱‑ɔ kaase̱, ne̱ ɔ kpo̱ro̱we̱‑rɔ ɔ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ de̱maŋte̱ ne̱ bo̱ gya mò̱ se̱‑ɔ a le̱e̱ ba sa Wuribware̱ aŋsɛ, na ba kyo̱rɔ mò̱ keŋkeŋ bo̱ le̱e̱ akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ ɔɔ sa ne̱ baa ŋu‑o pɛɛɛ se̱.  
\v 38 Ba fɛɛ‑rɔ keŋkeŋ ba tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 “ ‘Wuribware̱ yure owure ne̱ ɔ ba mò̱ ke̱nyare̱‑rɔ‑ɔ.’\f * \fr 19:38 \ft Kiliŋ 118.26. \f* 
\q2 Ke̱tɔ ke̱maa a yuri Wuribware̱ se̱. 
\q2 Mò̱ ne̱ ɔ bo̱ so̱so̱‑ɔ nya ke̱dabe̱ na wuraa ooo!” 
\b  
\p  
\v 39 Ne̱ Farisii awuye ne̱ bo̱ tii ase̱sɛ de̱maŋte̱ ne̱ bo̱ gya Yeesuu si‑o bo̱ko̱ a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, ke̱tɔ ne̱ fo̱ agyase̱po̱‑ɔ e̱ tɔwe̱‑ɔ mo̱ŋ bo̱ daŋ. Tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ bo̱ laatɔ.” 
\p  
\v 40 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ bamo̱ ya laatɔ, afo̱re̱ na agyare̱kɔ fɔŋfɔŋ e̱ fɛɛ‑rɔ ane̱ŋ dɛɛ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a su sa Yɛro̱salɛm awuye‑o 
\p  
\v 41 Saŋ ne̱ Yeesuu a tɔ‑rɔ Yɛro̱salɛm, ne̱ oo ŋu ane̱ŋ ne̱ maŋ‑ɔ du‑o, ne̱ oo su sa maŋ‑ɔ ase̱sɛ.  
\v 42 Na ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Yɛro̱salɛm awuye, mo̱ne̱ dɛɛ mo̱ne̱ nyi kpa ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱nꞌ bo̱rɔ se̱ na mo̱nꞌ nya kaye̱e̱yuri kase̱ŋtiŋ ne̱e̱ ooo, weetee ase̱ŋ maa to̱ mo̱ne̱. Amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi kpa amo̱ mbe̱yɔmɔ.  
\v 43 Saŋ ko̱ e̱ ba ne̱ mo̱ne̱ ado̱ŋ e̱ ba, na bo̱ bo̱ tii mo̱ne̱ e̱kpa, na bo̱ kyaa muruwaa mo̱ne̱ bo̱ sii nse̱na.  
\v 44 Na bo̱ bo̱ kpuri mo̱ne̱ pɛɛɛ mɔ. Bo̱ maa yɔwe̱ mo̱ne̱ agyi gbaa. Na bo̱ bwee mo̱ne̱ akyaŋ pɛɛɛ. Ke̱fo̱re̱ serisɛ ko̱ŋko̱ gbaa maa saŋ na ke̱ ye̱re̱ ke̱mo̱ mbe̱yɔmɔ a ye̱re̱kpa‑ɔ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ pini fe̱yɛ ndɔɔ Wuribware̱ a ba, na ɔ bo̱ mo̱rɔwe̱ mo̱ne̱.” 
\s1 Ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa na ɔ bo̱ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ 
\r (Matiyo 21.12–17; Maak 11.15–19) 
\p  
\v 45 Kaye̱ ŋke‑o, ne̱ Yeesuu a be̱e̱ yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ya lwee Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno. Ne̱ oo ŋu ayawo̱gyipo̱ te mfe̱ŋ ba fe atɔ. Mò̱ a ŋu bamo̱ ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ gya bamo̱ ɔ le̱e̱ mfe̱ŋ.  
\v 46 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Baa kyo̱rɛɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ Wuribware̱ yɛ, 
\b  
\q1 ‘Mo̱ lɔŋ‑ɔ i kii ke̱kyaŋ ne̱ kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ 
\q2 e̱ ba a bo̱ bo̱ nya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱‑ɔ.’\f * \fr 19:46 \ft Isaya 56.7. \f* 
\q1 Amaa mo̱ne̱ a taa mfe̱ŋ bo̱ kii ‘ayu lɔŋ ne̱e̱’\f * \fr 19:46 \ft Yɛrɛme̱ya 7.11.\f* bɛɛɛ?” 
\b  
\p  
\v 47 To, kake ke̱maa na Yeesuu naa Wuribware̱ suŋkpa a kabuno‑o ɔ kaapo̱ abware̱se̱ŋ. Ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ na maŋ agye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ e̱ kpa a bo̱ mɔɔ mò̱.  
\v 48 Amaa bo̱ mo̱ŋ nya kpa, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ mɔ bo̱ mfe̱ŋ ba nu ase̱ŋ ne̱ ɔ tɔwe̱‑ɔ ne̱e̱, na bo̱ maa kpa fe̱yɛ ase̱ŋ‑ɔ ko̱ko̱ŋko̱ gbaa e̱ kyo̱ŋ bamo̱ se̱ na bo̱ mo̱ŋ nu. 
\c 20  
\s1 Yudaa awuye agye̱ŋkpɛɛpo̱ a se̱ŋbise ko̱ ne̱ Yeesuu a kine kilee kanɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 21.23–27; Maak 11.27–33) 
\p  
\v 1 Kake ŋko̱ saŋ ne̱ Yeesuu bo̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno‑o ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa‑o o gywii ase̱sɛ‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ na ŋkee maŋ agye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ a ba Yeesuu ase̱.\fig |src="N18 GH-LP03 Temple.pdf" size="span" ref="Lukas 20:1" \fig* 
\v 2 Ne̱ baa bo̱ bise mò̱ fe̱yɛ, “Nsɛ ya sa fo̱ kpa fe̱yɛ fo̱ gya ase̱sɛ bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno‑o mfe̱ŋ? Ne̱ nsɛ ya sa fo̱ kpa fe̱yɛ fo̱ kaapo̱ atɔ mfe̱e̱?” 
\p  
\v 3-4 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu mɔ yɛ, “To, mo̱ i bise mo̱ne̱ ase̱ŋ ko̱ŋko̱ kpeŋ, ne̱ mo̱ne̱ ya taare̱ be̱ŋŋaa mo̱ nɛɛnɛɛ fe̱raa, mo̱‑ɔ mo̱ i lee mo̱ne̱ kanɔ. Mo̱nꞌ kaapo̱ mo̱ mò̱ ne̱ ɔɔ sa Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ kpa fe̱yɛ ɔ bɔ ase̱sɛ asuu‑o. Wuribware̱ ya sa mò̱ kpa bɛɛɛ dimaadi?” 
\p  
\v 5 Ne̱ bamo̱ wo̱re̱ wo̱re̱ a le̱e̱ ba gyiiri ikii. Bo̱ yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ane̱ tɔwe̱‑ɔ ne̱e̱? Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ ya tɔwe̱ ɛ Wuribware̱ ya sa Yohanee kpa a ɔ bɔ asuu, o bise ane̱ fe̱yɛ, ‘Nte̱tɔ se̱ ne̱e̱ ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ Yohanee gyi?’  
\v 6 Ne̱ ane̱ mɔ ane̱ ya tɔwe̱ fe̱yɛ dimaadi ya sa mò̱ kpa, ase̱sɛ mɔ e̱ twe̱e̱ ane̱ abu, a le̱e̱ fe̱yɛ baa kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱ ne̱e̱.” 
\p  
\v 7 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ baa be̱ŋŋaa Yeesuu fe̱yɛ, “Ane̱ mo̱ŋ nyi ɔko̱ ne̱ ɔɔ sa Yohanee kpa fe̱yɛ ɔ bɔ asuu‑o.” 
\p  
\v 8 Ne̱ Yeesuu mɔ yɛ, “Ane̱ŋ fe̱raa ŋ gbaa ma tɔwe̱ ɔko̱ ne̱ ɔɔ sa mo̱ kpa fe̱yɛ ŋ waa ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ waa‑ɔ a n gywii mo̱ne̱.” 
\s1 Apafo̱wɔ bɔye̱ ko̱ kitee 
\r (Matiyo 21.33–46; Maak 12.1–12) 
\p  
\v 9 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii ase̱sɛ‑ɔ. Ɔ yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ ko̱ ya dɛɛ kye̱na aaa? Ne̱ ɔɔ dɔɔ mò̱ bobe ayii ko̱, ne̱ a swɛɛ agyi ko̱ ne̱ bo̱ de ba waa nta‑ɔ. Ne̱ ɔɔ taa sa apafo̱wɔ ko̱ fe̱yɛ bo̱ de̱e̱re̱ se̱ sa mò̱, ne̱ ɔɔ le̱e̱ pe̱ yɔ to̱ŋ ko̱ ya kyee‑ro.  
\v 10 Saŋ ne̱ bobe agyi amo̱ a be̱re̱, ne̱ amo̱ kiteebe̱e̱ a fo̱‑ɔ, ne̱ ko̱dɔɔ‑ɔ wuye‑o a suŋ mò̱ ke̱yaafɔre̱ ko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ apafo̱wɔ amo̱ ase̱, na ɔ yɔ na bo̱ ke ke̱tɔ ne̱ baa nya le̱e̱ ko̱dɔɔ‑ɔ‑rɔ, na bo̱ taa mò̱ lee‑o sa ke̱yaafɔre̱‑ɔ, na ɔ taa baa mò̱. Ke̱yaafɔre̱ amo̱ a yɔ‑ɔ, ne̱ apafo̱wɔ amo̱ a kra mò̱ da, ne̱ baa yɔwe̱ mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mò̱ nyaŋpe̱ ase̱ asare̱e̱ kpaŋkpaŋ.  
\v 11 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ko̱dɔɔ‑ɔ wuye‑o a be̱e̱ suŋ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ ɔko̱ bamo̱ ase̱. Ne̱ baa be̱e̱ da mò̱ gbaa mò̱, ne̱ baa saare̱ mò̱ waa mò̱ ipeere, ne̱ oo kiŋŋi yɔ mò̱ nyaŋpe̱ ase̱ asare̱e̱ kpaŋkpaŋ dɛɛ.  
\v 12 Ne̱ ko̱dɔɔ‑ɔ wuye‑o a be̱e̱ suŋ ke̱yaafɔre̱ sase̱po̱, ne̱ apafo̱wɔ amo̱ a be̱e̱ da mò̱ maye̱ maye̱ se̱, ne̱ baa neŋ mò̱ le̱e̱ ko̱dɔɔ‑ɔ‑rɔ. 
\p  
\v 13 Ko̱dɔɔ‑ɔ wuye‑o a kiŋŋi ba‑ɔ, ne̱ ɔ yɛ, ‘Ne̱ ŋkee e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ e̱ waa? To, mo̱ i suŋ mo̱ fɔŋfɔŋ mo̱ gyi ko̱ŋko̱ ne̱ mo̱ e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ‑ɔ ne̱e̱. Ŋ nyi fe̱yɛ a waa kanɔ ŋke̱maa mò̱ fe̱raa ba bu mò̱.’ 
\p  
\v 14 Saŋ ne̱ apafo̱wɔ amo̱ a ŋu kayaagyi‑o e̱ ba‑ɔ, ne̱ ŋkee ba tɔwe̱ ba gywii abɛɛ fe̱yɛ, ‘Ke̱e̱ ko̱dɔɔ‑ɔ wuye‑o mò̱ gyi‑o ne̱ mò̱ se̱ ya wu o gyi mò̱ kapo̱tɛɛ‑ɔ e̱ ba‑ɔ. Mo̱nꞌ sa a ane̱ mɔɔ mò̱, na mò̱ se̱ a ko̱dɔɔ mɔ kii ane̱ lee.’  
\v 15 Ne̱ baa gyiiri mò̱ le̱e̱ ko̱dɔɔ‑ɔ‑rɔ, ne̱ baa mɔɔ mò̱.” 
\p Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “To, mo̱ne̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ne̱ i gyi fe̱yɛ e̱me̱ne̱ ne̱ bobe ko̱dɔɔ‑ɔ wuye‑o e̱ waa apafo̱wɔ amo̱‑ɔ ne̱e̱?  
\v 16 Mo̱ e̱ fa fe̱yɛ mò̱ fɔŋfɔŋ e̱ yɔ ne̱e̱ na ɔ ya mɔɔ ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ, na ɔ be̱e̱ taa ko̱dɔɔ‑ɔ sa ase̱sɛ baŋbaŋ, na bo̱ de̱e̱re̱ se̱ sa mò̱.” 
\p Amɔ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ a nu ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱‑ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Daabii. A mo̱ŋ bo̱ daŋ.” 
\p  
\v 17 Amo̱ fe̱raa ne̱ Yeesuu a de̱e̱re̱ bamo̱, ne̱ oo bise fe̱yɛ, “Ne̱ baa kyo̱rɛɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Ke̱fo̱re̱ serisɛ ko̱ ne̱ apwɛɛpo̱ de bo̱ pwɛɛ 
\q2 ne̱ baa kine ke̱mo̱ bo̱ twe̱e̱‑ɔ, 
\q2 ya ko̱ŋ bo̱ kii ke̱mo̱ ne̱ kaa le̱ŋ lɔŋ‑ɔ pɛɛɛ bo̱ ye̱ra‑ɔ.’\f * \fr 20:17 \ft Kiliŋ 118.22. \f* 
\b  
\m Mo̱ne̱ i nyi fe̱yɛ amo̱‑ɔ kaase̱ e̱ gye̱ e̱me̱ne̱? 
\p  
\v 18 Amaa mo̱ i yii mo̱ne̱ se̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ mò̱ ya le̱e̱ da ke̱fo̱re̱ amo̱ se̱, ke̱ e̱ te̱ŋŋe̱ se̱sɛ‑ɔ‑rɔ kyikpuri kyikpuri. Ne̱ ke̱mo̱ ya le̱e̱ da ɔko̱ se̱, na ko̱ kwɛɛ mò̱ waa fe̱yɛ e̱se̱‑ɔ.” 
\s1 Leŋpoo ke̱ka se̱ŋbise 
\r (Matiyo 22.15–22; Maak 12.13–17) 
\p  
\v 19 Ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ na Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ e̱ kpa a bo̱ kra Yeesuu mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ kitee‑o, a le̱e̱ fe̱yɛ baa ŋu fe̱yɛ ɔɔ ba kitee‑o bo̱ kaapo̱ fe̱yɛ bo̱ du fe̱yɛ apafo̱wɔ bɔye̱ amo̱‑ɔ. Amaa bamo̱ a se̱re̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ se̱‑ɔ, bo̱ mo̱ŋ taare̱. 
\p  
\v 20 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ba buwi ba kpa Yeesuu e̱kpa. Ne̱ baa suŋ ase̱sɛ ko̱, na bo̱ waa fe̱yɛ bo̱ gye̱ ase̱sɛ timaa‑o, na bo̱ yɔ Yeesuu ase̱, na bo̱ ya bise mò̱ ase̱ŋ lɔɔre̱ mò̱ kanɔ‑rɔ, na ɔ tɔwe̱ ke̱bɔye̱ ko̱, na bo̱ nya kra mò̱ yaa bo̱ sa gominaa‑o.  
\v 21 Ne̱ akyɔŋŋɔpo̱ amo̱ a yɔ Yeesuu ase̱. Ne̱ baa bo̱ tɔwe̱ kɔne̱ kɔne̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, ane̱ nyi fe̱yɛ ase̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ na fo̱ e̱ kaapo̱‑ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Fo̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ se̱sɛ mɔ gye̱ se̱sɛ dabe̱ bɛɛɛ ɔ gye̱ se̱sɛ kagyingyii, fo̱ fe̱raa fo̱ e̱ kaapo̱ atɔ kase̱ŋtiŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa fe̱yɛ se̱sɛ dimaadi ke̱maa waa‑ɔ ne̱e̱.  
\v 22 Amo̱se̱‑ɔ ane̱ i bise fo̱ fe̱yɛ, Roma awuye a kɔ ke̱naa gyi ane̱ se̱ kɔɔre̱ ane̱ maŋ‑ɔ se̱‑ɔ, ane̱ ya ka leŋpoo sa bamo̱ owure dabe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Kaye̱saa‑ɔ, ne̱ a kye ane̱ Wuribware̱ mbraa‑ɔ, bɛɛɛ a maa kye? Tɔwe̱ na ane̱ nu.” 
\p  
\v 23 Amaa Yeesuu a kyɔ pini fe̱yɛ ba kyɔ mò̱‑rɔ ba ke̱e̱ ne̱e̱‑ɔ se̱‑ɔ,  
\v 24 ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱nꞌ taa atanne̱ fufuri kigyi ne̱ kaa fo̱ siidii kudu‑o, ne̱ mo̱ne̱ de mo̱ne̱ e̱ ka leŋpoo‑o baa a ŋ ke̱e̱.” Bamo̱ a taa baa‑ɔ, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nsɛ fotoo na ke̱nyare̱ e̱ dɔŋ atanne̱‑ɔ se̱‑ɔ ne̱e̱?” Ne̱ bo̱ yɛ, “Owure Kaye̱saa lee ne̱e̱.” 
\p  
\v 25 Ne̱ Yeesuu yɛ, “To, amo̱ fe̱raa mo̱nꞌ ka ke̱tɔ ne̱ ke̱ gye̱ Kaye̱saa lee‑o sa Kaye̱saa, na mo̱nꞌ ka ke̱mo̱ ne̱ ke̱ gye̱ Wuribware̱ lee‑o sa Wuribware̱.” 
\p  
\v 26 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a lee bamo̱ ase̱ŋ‑ɔ kanɔ bo̱rɔ‑ɔ a sa ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱. Bo̱ mo̱ŋ taare̱ waa mò̱ ko̱tɔko̱ na ɔ nya tɔwe̱ ke̱bɔye̱ ko̱ lamaŋ‑ɔ‑rɔ, na bo̱ nya ye̱re̱ ke̱mo̱ se̱ bo̱ po̱rɔ mò̱. Ne̱ baa laatɔ. 
\s1 Kikyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro se̱ŋbise 
\r (Matiyo 22.23–33; Maak 12.18–27) 
\p  
\v 27 Amo̱ kamɛɛ‑rɔ ne̱ Sadukii awuye ko̱ a ba Yeesuu ase̱ ane̱ŋ dɛɛ na bo̱ bo̱ bise mò̱ ase̱ŋ. Sadukii awuye mɔ mɔ gye̱ Yudaa awuye ko̱ ne̱ ba kɔɔre̱ ba gyi fe̱yɛ se̱sɛ ya wu, mò̱ kayo̱wɔre̱ na mò̱ kra pɛɛɛ a wu, ne̱ ane̱ŋ se̱‑ɔ, ɔ maa taare̱ a o kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro pɛɛɛ‑ɔ ne̱e̱. To, ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ,  
\v 28 “Ɔkaapo̱po̱, ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis ya kyo̱rɛɛ mbraa mɔ sa ane̱ fe̱yɛ, ɔko̱ ya wu yɔwe̱ mò̱ ka na bo̱ mo̱ŋ ko̱we̱ agyi, se̱sɛ‑ɔ mò̱ tire taa kpenlekye̱e̱‑ɔ waare̱e̱, na bo̱ nya ko̱we̱ kayaagyi, na bo̱ taa kamo̱ fe̱yɛ mò̱ daa ne̱ oo wu‑o mò̱ gyi ne̱e̱.  
\v 29 To, ɔnyare̱ ko̱ agyi nyaŋsɛ asunoo e̱ dɛɛ bo̱ bo̱‑rɔ. Ne̱ bamo̱‑rɔ ɔbre̱sɛ‑ɔ a waare̱e̱, ne̱ ɔɔ bo̱ wu yɔwe̱ ɔkye̱e̱‑ɔ, na mò̱ aa mò̱ mo̱ŋ ko̱we̱.  
\v 30 Ne̱ ɔnyɔse̱po̱‑ɔ a bo̱ taa mò̱ be̱e̱ waare̱e̱, na mò̱ aa mò̱ be̱e̱ bo̱ mo̱ŋ ko̱we̱, ne̱ ɔnyare̱‑ɔ a bo̱ wu.  
\v 31 Ɔsase̱po̱‑ɔ gbaa ane̱ŋ dɛɛ. Bamo̱ asunoo‑o pɛɛɛ a waare̱e̱ bamo̱ daa a kpenlekye̱e̱ amo̱ gyaŋŋe̱ se̱, ne̱ baa wu yɔwe̱ mò̱, na mò̱ aa bamo̱ ɔko̱ mo̱ŋ ko̱we̱ gyi ko̱ŋko̱ gbaa.  
\v 32 A bo̱‑rɔ, ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ mɔ a bo̱ wu gya bamo̱ se̱.  
\v 33 Ne̱ mbe̱yɔmɔ bo̱ yɛ ɔke̱maa i kyiŋŋi a ɔ le̱e̱ lowi‑ro‑o. Kake nsi amo̱, bamo̱‑rɔ nsɛ e̱ gye̱ ne̱ o kii ɔkye̱e̱‑ɔ mò̱ kuri? Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ asunoo‑o pɛɛɛ mɔ a waare̱e̱ mò̱ bo̱ gyaŋŋe̱ se̱.” 
\p  
\v 34 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Ndɔɔ a kaye̱‑ɔ anyare̱ na akye̱e̱ e̱ gye̱ ne̱ ba waare̱e̱.  
\v 35 Saŋ ko̱ e̱ ba ne̱ bamo̱ ne̱ baa wu‑o i kyiŋŋi a bo̱ le̱e̱ lowi‑ro. Na bamo̱ ne̱ Wuribware̱ ase̱ bo̱ gye̱ ase̱sɛ timaa‑o bo̱ kye̱na mò̱ ase̱, na bo̱ ma lɛɛ wu. Bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ bo̱ maa lɛɛ wu‑o si‑o, bo̱ maa waare̱e̱.  
\v 36 Bo̱ le̱e̱ mfaanɛɛ se̱‑ɔ, bamo̱ kakye̱na‑rɔ e̱ waa ne̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a mbɔɔ‑ɔ lee‑o. Na ane̱ŋ ne̱ baa kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro‑o si‑o, a kaapo̱ fe̱yɛ bo̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi‑ana.  
\v 37 Mo̱ne̱ fe̱raa mo̱ne̱ yɛ alowipo̱‑ɔ maa lɛɛ kyiŋŋi a bo̱ le̱e̱ lowi‑ro. Amaa mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis gbaa a kaapo̱ fe̱yɛ alowipo̱‑ɔ saŋ ba kyiŋŋi a bo̱ le̱e̱ lowi‑ro ba. Mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ kyo̱rɛɛ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ kyo̱ŋ de̱e̱re̱ kiyii ne̱ ke̱ e̱ kywɛɛ‑ɔ ase̱ŋ‑ɔ, ɔ yɛ Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ ne̱ fo̱ nana‑ana Abraham na Isak na Yakubu i suŋ‑o.’\f * \fr 20:37 \ft Ke̱le̱e̱ Igyipiti 3.6. \f* 
\v 38 Amo̱ a gye̱ fe̱yɛ ane̱ ade̱daapo̱ amo̱ ne̱ baa wu‑o a saŋ ba suŋ Wuribware̱‑ɔ se̱‑ɔ, a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ a wu gbaa ooo, bamo̱ e̱kra saŋ i te. Wuribware̱ ase̱ fe̱raa, bamo̱ ne̱ baa wu‑o na bamo̱ ne̱ bo̱ ke̱e̱‑ɔ pɛɛɛ te.” 
\p  
\v 39 Yeesuu a tɔwe̱ ane̱ŋ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ bo̱ko̱ yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, fo̱ a lee kanɔ nɛɛnɛɛ.”  
\v 40 Le̱e̱ saŋ amo̱ bo̱ yɔ, bamo̱ ɔko̱ mo̱ŋ lɛɛ taare̱ bise mò̱ ase̱ŋ daa. 
\s1 Ɔko̱ ne̱ Wuribware̱ i suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ ase̱ŋ 
\r (Matiyo 22.41–46; Maak 12.35–37) 
\p  
\v 41 Ne̱ Yeesuu a bise bamo̱ se̱ŋbise ko̱ bo̱ be̱ŋŋaa mò̱ ne̱ baa bise mò̱‑ɔ. Ɔ yɛ, “E̱me̱ne̱ se̱ ne̱ bo̱ yɛ mò̱ ne̱ Wuribware̱ i suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Kristoo‑o e̱ le̱e̱ Owure Deefid a ke̱nana‑ɔ‑rɔ‑ɔ ne̱e̱?  
\v 42-43 A le̱e̱ fe̱yɛ Deefid fɔŋfɔŋ a tɔwe̱ mò̱ iliŋ a wo̱re̱‑ɔ‑rɔ ne̱e̱ fe̱yɛ, 
\b  
\q1 ‘Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ nyaŋpe̱ ne̱e̱ ɛ, 
\q2 Kye̱na mo̱ kigyise si mfe̱e̱, 
\q2 na n sa a fo̱ ado̱ŋ pɛɛɛ mɔ ba fo̱ kaase̱.’\f * \fr 20:42-43 \ft Kiliŋ 110.1. \f* 
\b  
\m  
\v 44 To, Deefid a kyo̱rɛɛ ase̱ŋ amo̱ ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii ɔko̱ ne̱ o te mò̱ ase̱‑ɔ, Kristoo ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii. Amo̱ a gye̱ ane̱ŋ se̱‑ɔ, ne̱ Deefid fɔŋfɔŋ a kyo̱rɛɛ te̱e̱ Kristoo fe̱yɛ mò̱ nyaŋpe̱, bamo̱ ya ko̱we̱ Kristoo ne̱ ɔɔ waa se̱sɛ dimaadi, e̱me̱ne̱ ne̱ ɔ waa a ɔ le̱e̱ Deefid a ke̱nana‑ɔ‑rɔ, na Deefid a kyɔ te̱e̱ Kristoo fe̱yɛ mò̱ nyaŋpe̱?” 
\s1 Yeesuu yɛ ɔke̱maa sa Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ se̱ 
\r (Matiyo 23.1–36; Maak 12.38–40) 
\p  
\v 45 Na ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ saŋ ba nu ke̱tɔ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ,  
\v 46 “Mo̱nꞌ sa Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ se̱. Bamo̱ e̱ gye̱ ne̱ bo̱ naa bo̱ buŋ e̱kaare̱ so̱swe̱e̱ lamaŋ‑nɔ, ne̱ ba kpa fe̱yɛ ase̱sɛ de̱e̱ nya gyɔŋŋɔ ka bamo̱ nnɔ, ne̱ bo̱ te ngya dabe̱ se̱ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑nɔ na ateese gyikpa.  
\v 47 Bamo̱ e̱ gye̱ ne̱ ba puni akpenlekye̱e̱ ba kɔɔre̱ bamo̱ e̱lɔŋ, na ba ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ ane̱ŋ‑aaa na ase̱sɛ nya ŋu saŋ amo̱ fe̱yɛ bo̱ tɛɛ bo̱ gya Wuribware̱ se̱ nɛɛnɛɛ. Mfaanɛɛ a ase̱sɛ se̱‑ɔ ne̱ Wuribware̱ i gyiiri ke̱se̱bɔ bwe̱e̱tɔ.” 
\c 21  
\s1 Kpenlekye̱e̱ ko̱ a afɔre̱yɛ bɔsɛ‑ɔ 
\r (Maak 12.41–44) 
\p  
\v 1 Ne̱ Yeesuu a de̱e̱re̱ ŋu fe̱yɛ atɔ awuye de atanne̱ dabe̱ ba waa Wuribware̱ suŋkpa a atanne̱ a ke̱dakaa‑ɔ‑rɔ.  
\v 2 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ ŋu kpenlekye̱e̱ otiripo̱ ko̱ mɔ a taa e̱paso̱wa adunyɔ kpeŋ waa‑rɔ.  
\v 3 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ pɛɛɛ fe̱yɛ kpenlekye̱e̱ otiripo̱ mɔ a afɔre̱yɛ‑ɔ kyɔ ɔke̱maa lee‑o.  
\v 4 Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ atɔ awuye‑o a lee bamo̱ atanne̱ ne̱ bo̱ de‑o si kafwe̱e̱ ne̱e̱ baa bo̱ bɔ afɔre̱yɛ‑ɔ, amaa kpenlekye̱e̱ otiripo̱ mɔ fe̱raa, ke̱tɔ ne̱ o de‑o pɛɛɛ ne̱ ɔɔ taa baa bo̱ bɔ afɔre̱yɛ‑ɔ. Mò̱ kapo̱tɛɛ pɛɛɛ ne̱ o de‑o ne̱ ɔɔ taa baa‑ɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ Wuribware̱ suŋkpa kibwee ase̱ŋ‑ɔ 
\r (Matiyo 24.1–2; Maak 13.1–2) 
\p  
\v 5 Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a maa se̱ bo̱ bo̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno‑o, ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ bo̱ko̱ a tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ suŋkpa‑ɔ bo̱ daŋ‑ɔ ase̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ ko̱ a taa afo̱re̱ dame̱naŋsɛ bo̱ sa Wuribware̱, na apwɛɛpo̱‑ɔ bo̱ pwɛɛ mò̱ suŋkpa‑ɔ na ɔ nya waa daŋ.  
\v 6 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Amo̱‑ɔ pɛɛɛ mɔ ne̱ mo̱ne̱ a ŋu‑o, saŋ ko̱ e̱ ba a ɔ bo̱ ba, na afo̱re̱ amo̱ ne̱ baa bo̱ pwɛɛ akyaŋ amo̱‑ɔ ko̱ŋko̱ gbaa maa sii mfe̱ŋ ne̱ ke̱ ye̱re̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ. Ba gye̱ra amo̱ pɛɛɛ a bo̱ bo̱ da.” 
\s1 Ase̱ŋ ne̱ a ba pwɛɛ na kaye̱ dɛɛ gye̱ kɛɛ‑ɔ 
\r (Matiyo 24.3–14; Maak 13.3–13, 21–23) 
\p  
\v 7 Ke̱tɔ a waa kafwe̱e̱‑ɔ, ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, saŋ mo̱ ne̱ ase̱ŋ mɔ pɛɛɛ ne̱ fo̱ a tɔwe̱ bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa amo̱ se̱‑ɔ e̱ ba? Ne̱ nte̱tɔ atɔ e̱ gye̱ ne̱ a waa pwɛɛ na ane̱ dɛɛ ŋu fe̱yɛ saŋ amo̱ a fo̱?” 
\p  
\v 8 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱nꞌ sa se̱ na ɔko̱ ma pe̱nna mo̱ne̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ e̱ ba na bo̱ bo̱ pe̱nna mo̱ne̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ,’ na bo̱ de mo̱ ke̱nyare̱ ba tɔwe̱ ase̱ŋ na bo̱ pe̱nna ase̱sɛ, na bo̱ be̱e̱ pe̱nna fe̱yɛ, ‘Kaye̱ e̱ kpa a ka gye̱ kɛɛ.’ Amaa mo̱ne̱ ma gya bamo̱ se̱.  
\v 9 Saŋ amo̱ mo̱ne̱ ya nu e̱kɔ na anaa se̱, mo̱ne̱ ma sa a kufu nya mo̱ne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ a waa kanɔ ŋke̱maa a ba ane̱ŋ pwɛɛ, amaa n gye̱ amo̱ e̱ gye̱ ne̱ a kaapo̱ fe̱yɛ kaye̱ e̱ kpa a ka gye̱ kɛɛ. 
\p  
\v 10 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ e̱maŋ e̱ kɔ abɛɛ na swe̱e̱re̱ ko̱ se̱ ase̱sɛ kɔ swe̱e̱re̱ ko̱ se̱ mɔ ase̱sɛ.  
\v 11 Swe̱e̱re̱ e̱ le̱e̱ a ɔ le̱ŋkpaŋ, na ako̱ŋ ba, na alɔgyi e̱wo̱re̱se̱ e̱wo̱re̱se̱ ba e̱swe̱e̱re̱ bwe̱e̱tɔ se̱, na mo̱nꞌ ŋu afuse̱ŋ na afutɔ a le̱e̱ awo̱re̱‑rɔ a ba. 
\p  
\v 12 Amaa pwɛɛ na atɔ mɔ pɛɛɛ dɛɛ waa‑ɔ, ba kperi ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ gye̱ mo̱ agyase̱po̱‑ɔ se̱, na bo̱ daye̱ mo̱ne̱, na bo̱ waa mo̱ne̱ awo̱re̱fɔɔ. Na bo̱ kra mo̱ne̱ yaa ane̱ Yudaa awuye ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ abre̱sɛ ase̱, na bo̱ tii mo̱ne̱. Na bo̱ po̱rɔ mo̱ne̱ awure na agominaa akatɔ‑rɔ.  
\v 13 Amaa amo̱ e̱ gye̱ ne̱ a sa mo̱ne̱ kpa na mo̱nꞌ nya tɔwe̱ ase̱ŋ timaa‑o gywii bamo̱.  
\v 14 Mo̱ne̱ ma sa a ke̱tɔ tɔɔraa mo̱ne̱. Mo̱ne̱ ma sa a ase̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ ya tɔwe̱ mfe̱ŋ‑ɔ mfɛɛre̱ tɔɔraa mo̱ne̱.  
\v 15 Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ase̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ ya tɔwe̱ mfe̱ŋ‑ɔ, na n sa mo̱ne̱ kanyiase̱ŋ na ŋ kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ ya tɔwe̱ ase̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ do̱ŋ ke̱maa maa taare̱ a o gyiiri mo̱ne̱ ikii‑o. 
\p  
\v 16 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ ako̱we̱po̱ na adaa na atire na ako̱we̱bɛɛ na anyare̱ e̱ taa mo̱ne̱ a bo̱ sa a bo̱ mɔɔ mo̱ne̱ bo̱ko̱.  
\v 17 Ase̱sɛ i kperi mo̱ se̱, na bo̱ kisi mo̱ne̱.  
\v 18-19 Amaa mo̱ne̱ ya ye̱re̱ keŋkeŋ fe̱raa, mo̱ne̱ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ‑ɔ, na mo̱ne̱ kuŋu si kipwiigyi ko̱ŋko̱ gbaa ma fo̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Yɛro̱salɛm maŋ i kpuri‑o 
\r (Matiyo 24.15–22; Maak 13.14–20) 
\p  
\v 20 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Saŋ ne̱ mo̱ne̱ ya ŋu asoogyaa awuye a muruwaa Yɛro̱salɛm maŋ, amo̱ fe̱raa mo̱nꞌ pini fe̱yɛ a saŋ kafwe̱e̱ na maŋ‑ɔ kpuri.  
\v 21 Saŋ amo̱ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ, a tiri fe̱yɛ bo̱ se̱re̱ yɔ abe̱e̱‑rɔ, na bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ se̱re̱ le̱e̱, na bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ bo̱ maŋ‑ɔ‑rɔ mɔ ma lɛɛ kiŋŋi yɔ mfe̱ŋ.  
\v 22 A le̱e̱ fe̱yɛ saŋ amo̱ e̱ gye̱ ke̱se̱bɔgyiiri ŋke ne̱ baa kyo̱rɛɛ mmo̱ ase̱ŋ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ.  
\v 23 Saŋ amo̱ adaŋpo̱kye̱e̱ na atrapo̱ i ŋu ase̱ŋ ne̱e̱ fɛɛ. Swe̱e̱re̱ amo̱ se̱ ase̱sɛ ase̱ŋ e̱ waa e̱wɛɛ bwe̱e̱tɔ, na Wuribware̱ be̱e̱ gyiiri ase̱sɛ‑ɔ ke̱se̱bɔ.  
\v 24 Na bo̱ mɔɔ ase̱sɛ‑ɔ bo̱ko̱ apaŋ‑nɔ, na bo̱ kra bamo̱ bo̱ko̱ mɔ yaa tii nde̱ se̱ awuye e̱maŋ ke̱maa se̱, na bamo̱ ne̱ bo̱ maa kɔɔre̱ Wuribware̱ ba gyi‑o kpuri Yɛro̱salɛm maŋ amo̱ pɛɛɛ bo̱ fo̱ bamo̱ saŋ ne̱ ba gyi‑o kɛɛ.” 
\s1 Yeesuu, dimaadi mò̱ gyi‑o, a ke̱ba nyɔse̱po̱‑ɔ 
\r (Matiyo 24.29–35; Maak 13.24–31) 
\p  
\v 25 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ fe̱yɛ, “Saŋ amo̱‑ɔ ane̱ŋ ne̱ kyɔwe̱ na akye̱e̱‑e̱‑kpa‑agyi i kyurowi‑o i puruwe mo̱ne̱. Na swe̱e̱re̱ se̱ mɔ e̱maŋ ke̱maa se̱ ase̱sɛ ase̱ŋ waa e̱wɛɛ, na ɔpo̱o̱ kusu na mò̱ alaŋkpare̱ dabe̱ dabe̱‑ɔ sa a kufu nya ɔke̱maa.  
\v 26 Ŋkee fe̱raa ase̱sɛ ya ŋu fe̱yɛ awo̱re̱‑rɔ ke̱tɔ ke̱maa a kyurowi ke̱mo̱ kye̱nakpa na nare̱kpa‑ɔ, ba ye̱re̱ a bo̱ gywii kaye̱ a ka gye̱ kɛɛ, na amo̱ kufu sa a bo̱ kiriŋ.  
\v 27 To, na mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, le̱e̱ so̱so̱ n te awo̱re̱‑rɔ mo̱ e̱ ba ke̱yaale̱ŋ‑nɔ na ke̱laŋŋe̱rɔ dabe̱‑rɔ.  
\v 28 Amo̱‑ɔ pɛɛɛ ya le̱e̱ a waa‑ɔ, na mo̱nꞌ ko̱so̱ ye̱re̱ na mo̱nꞌ yase̱ mo̱ne̱ aŋu de̱e̱re̱ so̱so̱, a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ amo̱ mo̱ne̱ ɔmo̱rɔwe̱po̱‑ɔ a tɔ‑rɔ.” 
\p  
\v 29 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱nꞌ sa a figi kiyii‑o kaapo̱ mo̱ne̱ kanyiase̱ŋ.  
\v 30 Mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ ke̱mo̱ ya ba ke̱ e̱ kpa a ke̱ pɔwe̱, amɔ ke̱kyaare̱ e̱ kpa a ke̱ fo̱.  
\v 31 To, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ ya ŋu fe̱yɛ atɔ mɔ e̱ waa, na mo̱nꞌ pini fe̱yɛ Wuribware̱ a kuwure‑o saŋ e̱ kpa a ke̱ fo̱. 
\p  
\v 32 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ndɔɔ a kaye̱ mɔ‑rɔ a ase̱sɛ‑ɔ bo̱ko̱ i ŋu saŋ ne̱ atɔ mɔ e̱ ba‑ɔ.  
\v 33 So̱so̱ na swe̱e̱re̱ pɛɛɛ ase̱ŋ e̱ kyo̱ŋ, amaa mo̱ ase̱ŋ fe̱raa maa kyo̱ŋ daa.” 
\s1 Ɔko̱ mo̱ŋ nyi kake ne̱ Yeesuu i kiŋŋi a ɔ ba‑ɔ 
\p  
\v 34-35 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ bo̱ gye̱ kɛɛ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ sa mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ se̱, na mo̱ne̱ ma sa a ateese na katanuu na kaye̱ mɔ‑rɔ ase̱ŋ kɔɔre̱ mo̱ne̱ mfɛɛre̱, na mo̱nꞌ nya ŋu ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ ba‑ɔ. N gye̱ ane̱ŋ, kake ne̱ mo̱ i kiŋŋi a m ba swe̱e̱re̱ mɔ se̱‑ɔ i puruwe mo̱ne̱, na ka kra mo̱ne̱ katɛɛ‑rɔ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ katɛɛ e̱ kra kabo̱‑ɔ. Kake amo̱ i puruwe ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ saŋ amo̱ bo̱ saŋ bo̱ te swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ.  
\v 36 Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ waa siraa, na mo̱nꞌ de̱e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ saŋ ke̱maa fe̱yɛ mo̱nꞌ lwee ase̱ŋ mɔ‑rɔ le̱e̱, na sɛye̱ ma waa mo̱ne̱, na mo̱nꞌ be̱e̱ nya taare̱ ye̱re̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, akatɔ‑rɔ kake amo̱ na kufu mo̱ŋ de mo̱ne̱.” 
\p  
\v 37 Ŋke amo̱ saŋ ke̱maa Yeesuu naa Wuribware̱ suŋkpa a kabuno‑o ɔ kaapo̱ abware̱se̱ŋ, na amo̱ ya fo̱ ke̱de̱e̱pwɛta‑ɔ na ɔ ya di Mfɔ-Ayii ke̱be̱e̱‑ɔ se̱.  
\v 38 Na gye̱gyaye̱ tututu ke̱maa ase̱sɛ‑ɔ e̱ gyaŋŋaa mò̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno‑o ba nu ase̱ŋ ne̱ ɔ kaapo̱‑ɔ. 
\c 22  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa da Yeesuu kuŋu si kikpuni‑o 
\r (Matiyo 26.1–5; Maak 14.1–2; Yohanee 11.45–53) 
\p  
\v 1 Ne̱ saŋ e̱ kpa a ɔ fo̱ fe̱yɛ bo̱ gyi Bodobodoo-ne̱-yiisi-mo̱ŋ‑te‑ro‑o na Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o agyibe̱e̱.  
\v 2 Saŋ amo̱‑ɔ amɔ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ i buwi ba kpa e̱kpa ne̱ ba ye̱re̱ se̱ na bo̱ bo̱ kra Yeesuu mɔɔ‑ɔ. Ba kpa ane̱ŋ ne̱ ba waa na bo̱ mɔɔ mò̱, na ɔko̱ mo̱ŋ ŋu‑o ne̱e̱. A le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ se̱re̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ ne̱ bo̱ naa Yeesuu ase̱ ba nu mò̱ ase̱ŋ‑ɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yudas a sure si fe̱yɛ o gyi Yeesuu kidiburo‑o 
\r (Matiyo 26.14–16; Maak 14.10–11) 
\p  
\v 3 Amɔ Yeesuu agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ ɔko̱ bo̱‑rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yudas Kariyotinyi. Saŋ amo̱‑ɔ ne̱ Ɔbɔnsam a lwee Yudas mfɛɛre̱‑rɔ.  
\v 4 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ ya tɔwe̱ gywii Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na Wuribware̱ suŋkpa a ade̱e̱re̱se̱po̱ abre̱sɛ‑ɔ ane̱ŋ ne̱ ɔ taare̱ a o gyi Yeesuu kidiburo gywii bamo̱‑ɔ.  
\v 5 Amo̱ a waa bamo̱ kɔne̱‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ bo̱ yɛ ba ba atanne̱ a bo̱ ka mò̱ ko̱kɔ.  
\v 6 Ne̱ Yudas a sure si, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ kpa e̱kpa ne̱ ɔ ye̱re̱ se̱ na ɔ bo̱ nya Yeesuu sa bamo̱, na ɔko̱ mo̱ŋ pini‑ro‑o. 
\s1 Siraa ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a waa na bo̱ gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o 
\r (Matiyo 26.17–19; Maak 14.12–16) 
\p  
\v 7-8 Kake nsi ne̱ ba gyi Bodobodoo-ne̱-yiisi-mo̱ŋ‑te‑ro‑o, na bo̱ mɔɔ nsanne̱gyii a bo̱ bo̱ gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o, ne̱ Yeesuu a suŋ Peetroo na Yohanee bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nare̱ ya lɔŋŋɔ ke̱tɔ ke̱maa, na ane̱ bo̱ gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o.” 
\p  
\v 9 Ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ, “Mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ane̱ ya lɔŋŋɔ sa fo̱‑ɔ ne̱e̱?” 
\p  
\v 10 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ya yɔ mo̱ne̱ i lwee maŋ‑ɔ‑rɔ, mo̱ne̱ e̱ gyaŋŋaa ɔnyare̱ ko̱ na ɔ so̱ kalɔ na nkyu, na mo̱nꞌ gya mò̱ se̱ yɔ lɔŋ ne̱ o lwee mò̱‑rɔ‑ɔ‑rɔ.  
\v 11 Na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii lɔŋ wuye‑o fe̱yɛ, ‘Ɔkaapo̱po̱‑ɔ yɛ, Ŋke̱e̱ ke̱kyaŋ ne̱ mo̱ aa mo̱ agyase̱po̱‑ɔ i gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o ke̱mo̱‑rɔ‑ɔ?’  
\v 12 Mfe̱ŋ‑ɔ na ɔ kaapo̱ mo̱ne̱ abaŋso̱ro̱o̱ ke̱kyaŋ dabe̱ ko̱ ne̱ ke̱ bo̱ so̱so̱‑ɔ‑rɔ, na baa kyɔ lɔŋŋɔ ke̱mo̱‑rɔ waa ngya na iteeburi bo̱ ye̱ra‑rɔ. Na mo̱nꞌ waa ke̱tɔ ke̱maa siraa bo̱ ye̱ra ane̱.” 
\p  
\v 13 Bamo̱ a yɔ maŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱‑ɔ dɛɛ ne̱ baa ŋu, ne̱ baa waa Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese‑o siraa mfe̱ŋ. 
\s1 Ane̱ nyaŋpe̱ a ateese‑o 
\r (Matiyo 26.20–30; Maak 14.17–26; Yohanee 13.21–30; 1 Korintoo awuye 11.23–25) 
\p  
\v 14 Ateese‑o kigyibe̱e̱ a fo̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱‑ɔ a kye̱na kye̱na na bo̱ gyi ateese.  
\v 15 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “A waa mo̱ kɔne̱ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ mo̱ aa mo̱ne̱ a gyi Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese mɔ pwɛɛ na n dɛɛ gyi awo̱re̱fɔɔ na ŋ wu.  
\v 16 A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, ma lɛɛ gyi ateese mɔ daa, amɔ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ ba na ɔ bo̱ gyi mò̱ kuwure, ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ateese mɔ ye̱re̱ bo̱ sa‑ɔ a waa‑ɔ.” 
\p  
\v 17 Ne̱ Yeesuu a taa nta ko̱to̱re̱nkyu bo̱rɔ, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ we̱e̱ se̱, ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ pɛɛɛ mo̱nꞌ kɔɔre̱ nuu.  
\v 18 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ le̱e̱ mbe̱yɔmɔ bo̱ yɔ, ma lɛɛ nuu nta mɔ, amɔ saŋ ne̱ Wuribware̱ i gyi kuwure‑o a fo̱.” 
\p  
\v 19 Ne̱ ɔɔ taa bodobodoo, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ we̱e̱ se̱, ne̱ ɔɔ te̱ŋŋe̱‑rɔ sa bamo̱, ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ sa mo̱ne̱‑ɔ ne̱e̱. Mo̱nꞌ gyi bo̱ nyiŋŋi mo̱.” 
\p  
\v 20 Ane̱ŋ dɛɛ, ne̱ bamo̱ a gyi lo̱we̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ taa nta na ko̱to̱re̱nkyu bo̱rɔ sa bamo̱, ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ mbo̱gya ne̱ n tii Wuribware̱ na ase̱sɛ mbo̱ŋtɔ‑rɔ a e̱taŋ po̱pwɛɛ a kanɔ‑ɔ ne̱e̱. N twiiri a ŋ we̱e̱ sa mo̱ne̱. 
\p  
\v 21 Amaa mo̱nꞌ nu fe̱yɛ ɔko̱ ne̱ o gyi mo̱ kidiburo‑o te mo̱ ase̱ gyikpa mfe̱e̱.  
\v 22 Mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, i wu fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ bo̱ ye̱ra‑ɔ, amaa ɔko̱ ne̱ o gyi mo̱ kidiburo‑o i ŋu ase̱ŋ ne̱e̱ fɛɛ.”  
\v 23 Ne̱ baa le̱e̱ ba bise abɛɛ ba kpa bamo̱‑rɔ ɔko̱ ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ gyi mò̱ kidiburo amo̱‑ɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ i gyiiri ke̱bre̱sɛ se̱ ikii‑o 
\p  
\v 24 Ne̱ ikii a lwee Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ‑rɔ ba kpa mò̱ ne̱ ɔ gye̱ bamo̱‑rɔ ɔbre̱sɛ‑ɔ.  
\v 25 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Nde̱ se̱ awuye awure de bamo̱ e̱le̱ŋ, ne̱ ba kpa fe̱yɛ ɔke̱maa te̱e̱ bamo̱ ke̱nyare̱ dabe̱ fe̱yɛ ‘ase̱sɛ bamo̱ nyare̱.’  
\v 26 Amaa mo̱ne̱ lee kwe̱e̱. Ɔko̱ ne̱ ɔ gye̱ mo̱ne̱‑rɔ ɔbre̱sɛ‑ɔ kii mo̱ne̱ kayaagyi, na mo̱ne̱‑rɔ ɔgye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ mɔ kii mo̱ne̱ ke̱nya.  
\v 27 Ɔko̱ ne̱ o te na ɔko̱ waa ateese baa mò̱‑ɔ e̱ gye̱ bre̱sɛ, bɛɛɛ ɔko̱ ne̱ ɔ waa ateese‑o e̱ gye̱ bre̱sɛ? Ɔke̱maa nyi fe̱yɛ ɔko̱ ne̱ o te na bo̱ waa ateese baa na o gyi‑o e̱ gye̱ bre̱sɛ. Amaa m fe̱raa m bo̱ mo̱ne̱‑rɔ ne̱e̱ mo̱ i suŋ mo̱ e̱ sa mo̱ne̱.  
\v 28 Mo̱ aa mo̱ne̱ ya gyi awo̱re̱fɔɔ ne̱ mo̱ a gyi‑o pɛɛɛ.  
\v 29 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ n se̱ a sa mo̱ kuwure‑o, ŋ gbaa mo̱ e̱ sa mo̱ne̱ ko̱ko̱ ane̱ŋ dɛɛ.  
\v 30 Mo̱ aa mo̱ne̱ e̱ kye̱na mo̱ kuwure‑o si, na ane̱ gyi a ane̱ nuu, na mo̱nꞌ gyi ane̱ Isireelii awuye a nsuro kudu ŋnyɔ‑ɔ kuwure.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ Peetroo e̱ tɔwe̱ ɛ ɔ mo̱ŋ nyi mò̱‑ɔ 
\r (Matiyo 26.31–35; Maak 14.27–31; Yohanee 13.36–38) 
\p  
\v 31 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a te̱e̱ fe̱yɛ, “Simɔŋ, Simɔŋ, Ɔbɔnsam a ko̱re̱ mo̱ kpa na ɔ kyɔ mo̱ne̱‑rɔ ke̱e̱ mo̱ne̱‑rɔ bamo̱ ne̱ ɔ taare̱ a ɔ nya na bo̱ kii mò̱ lee‑o, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ bamo̱ ya kyaare̱ yaabraa, ne̱ baa lee agyi‑o, ba taa afeŋfeŋtee‑o bo̱ twe̱e̱‑ɔ.  
\v 32 Simɔŋ, mo̱ e̱ tɔwe̱ a n gywii fo̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ se̱re̱ a fo̱ yɔwe̱ mo̱. Amaa mo̱ a ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ sa fo̱ fe̱yɛ saŋ amo̱, fo̱ ma yɔwe̱ mo̱ ko̱kɔɔre̱gyi. Na saŋ ne̱ fo̱ a kiŋŋi fo̱ e̱ ba‑ɔ, fo̱ waa fo̱ bɛɛko̱‑ana agyase̱po̱‑ɔ mfe̱e̱ wɔre̱.” 
\p  
\v 33 Ne̱ Peetroo a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ e̱ gya fo̱ se̱, ne̱ amo̱ e̱ gye̱ kitii na bo̱ tii mo̱ aa fo̱, ne̱ amo̱ e̱ gye̱ lowi na mo̱ aa fo̱ a wu.”  
\v 34 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu yɛ, “Peetroo, mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii fo̱ fe̱yɛ, ndɔɔ kanye mɔ fo̱ e̱ swe̱e̱ iluwi e̱sa fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ nyi mo̱ pwɛɛ na kyaŋare̱ dɛɛ fo̱re̱.” 
\s1 Atanne̱ mbɔɔte̱e̱ na e̱ko̱re̱e̱ na apaŋ ase̱ŋ 
\p  
\v 35 Ne̱ Yeesuu a bise mò̱ agyase̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, “Saŋ ne̱ mo̱ a dɛɛ suŋ mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ ya tɔwe̱ ase̱ŋ timaa‑o, ne̱ ŋ yɛ mo̱ne̱ e̱ yɔ mo̱ne̱ ma taa atanne̱ mbɔɔte̱e̱ na e̱ko̱re̱e̱ na ase̱be̱ta‑ɔ, mo̱ne̱ a yɔ‑ɔ, mo̱ne̱ a nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a mo̱ŋ yaa ate̱tɔmo̱ŋta amo̱ aaa?” Ne̱ bo̱ yɛ, “Daabii.” 
\p  
\v 36 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Amaa mbe̱yɔmɔ fe̱raa ɔke̱maa ne̱ o de atanne̱ kabɔɔte̱e̱‑ɔ na ko̱re̱e̱‑ɔ, a tiri fe̱yɛ ɔ taa kra. Ne̱ ɔke̱maa ne̱ mò̱ e̱ mo̱ŋ de ke̱paŋ, a tiri fe̱yɛ o fe mò̱ kaare̱ bo̱ sɔɔ ko̱ko̱.  
\v 37 Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ nu le̱e̱ mo̱ ase̱ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ baa kyo̱rɛɛ mo̱ ase̱ŋ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ, ‘Baa waa mò̱ ke̱tɔ ne̱ ba waa abɔye̱waapo̱‑ɔ’,\f * \fr 22:37 \ft Isaya 53.12. \f* a tiri fe̱yɛ a ba kase̱ŋtiŋ. A le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ mo̱ kuŋu si ase̱ŋ‑ɔ, saŋ e̱ kpa a ɔ fo̱ fe̱yɛ a waa kase̱ŋtiŋ.” 
\p  
\v 38 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ke̱e̱, apaŋ anyɔ bo̱ mfe̱e̱.” 
\p Ne̱ Yeesuu yɛ, “Daabii, aa baare.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a ya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ Mfɔ-Ayii ke̱be̱e̱‑ɔ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 26.36–46; Maak 14.32–42) 
\p  
\v 39 Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔ kyɔ ɔ waa saŋ ke̱maa‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ Mfɔ-Ayii ke̱be̱e̱‑ɔ se̱, ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a gya mò̱ se̱ yɔ mfe̱ŋ.  
\v 40 Bamo̱ a fo̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ko̱re̱ Wuribware̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam ma kaŋ kyɔ mo̱ne̱‑rɔ ke̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ i kiŋŋi kamɛɛ aaa.”  
\v 41 Ne̱ ɔɔ kyo̱ŋ yɔ akatɔ se̱ kafwe̱e̱ ya kpuni aŋurii ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱.  
\v 42 Ɔ yɛ, “N se̱, mbe̱yɔmɔ fe̱raa mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, fo̱ e̱ kpa, fo̱ sa a mo̱ awo̱re̱fɔɔ ne̱ mo̱ i gyi mɔ‑ɔ gye̱ kɛɛ, na m ma wu. Amaa kanɔ ŋke̱maa ne̱ fo̱ e̱ kpa‑ɔ bware sa mo̱.” [  
\v 43 Ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ ko̱ a le̱e̱ mò̱ se̱ bo̱ sa ne̱ mò̱ e̱ye̱e̱ a se̱ŋ mò̱.  
\v 44 Ne̱ aa tɔɔraa mò̱ gbaa, ne̱ ŋkee oo pee akatɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱, na ɔ swaare̱ mbo̱gya, ne̱ n le̱e̱ mò̱ kayo̱wɔre̱ se̱ n dwe̱e̱ swe̱e̱re̱.] 
\p  
\v 45 Ne̱ ɔɔ ko̱so̱ le̱e̱ ke̱bware̱ko̱re̱kpa‑ɔ mfe̱ŋ ya to̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ da bo̱ di idi, a le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ gbaa aa tɔɔraa bamo̱, ne̱ tɔɔraa amo̱ a sa ne̱ baa kpo̱ne̱.  
\v 46 Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ da mo̱ne̱ di idi‑o ne̱e̱? Mo̱nꞌ ko̱so̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam ma kaŋ kyɔ mo̱ne̱‑rɔ ke̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ i kiŋŋi kamɛɛ aaa.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa kra Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 26.47–56; Maak 14.43–53; Yohanee 18.1–11) 
\p  
\v 47 Na Yeesuu saŋ ɔ sa se̱ŋsa, ne̱ Yudas ne̱ ɔ gye̱ Yeesuu agyase̱po̱ kudu anyɔ‑ɔ ɔko̱‑ɔ a gye̱ ase̱sɛ kukwii ko̱ ŋkpɛɛ ba. Ne̱ ɔɔ bo̱ kyo̱kywe̱e̱ Yeesuu ke̱daabɔŋ se̱ bo̱ ka mò̱ kanɔ, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Yudaa awuye e̱ ka abɛɛ kanɔ saŋ ke̱maa‑ɔ.  
\v 48 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Yudas, amɔ fo̱ de ke̱daabɔŋ se̱ ko̱kyo̱kywe̱e̱ ne̱e̱ fo̱ de mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, fo̱ e̱ sa mo̱ ado̱ŋ aaa?” 
\p  
\v 49 Amo̱ fe̱raa Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ a ŋu ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ ba‑ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ane̱ ba ane̱ apaŋ‑ɔ bo̱ kɔ bamo̱ aaa?”  
\v 50 Ne̱ bamo̱ ɔko̱ a baa ke̱paŋ bo̱ ŋe Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ‑ɔ anya‑ɔ ɔko̱ kigyisese̱bɔ te̱ŋ. 
\p  
\v 51 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Yɔwe̱, amo̱‑ɔ a baare.” Ne̱ Yeesuu a dabo̱rɔ ɔnyare̱ amo̱ a ke̱se̱bɔ‑ɔ, ne̱ ɔɔ kya ke̱mo̱. 
\p  
\v 52 Ne̱ Yeesuu a bise Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ na Wuribware̱ suŋkpa a ade̱e̱re̱se̱po̱ abre̱sɛ na maŋ abre̱sɛ ne̱ baa ba a bo̱ bo̱ kra mò̱‑ɔ pɛɛɛ fe̱yɛ, “Amɔ mo̱ne̱ a baa apaŋ na akyokuŋ ne̱e̱ na mo̱nꞌ bo̱ kra mo̱ fe̱yɛ oyu‑o ooo?  
\v 53 Ŋke mfe̱ne̱ mɔ‑rɔ mo̱ aa mo̱ne̱ ne̱e̱ na mo̱ e̱ kaapo̱ abware̱se̱ŋ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno, na mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ mo̱ŋ kra mo̱. Amaa mbe̱yɔmɔ ne̱ Wuribware̱ a sa Ɔbɔnsam kpa fe̱yɛ ɔ sa a mo̱nꞌ waa ane̱ŋ‑ɔ ne̱e̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Peetroo yɛ ɔ mo̱ŋ nyi Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 26.57–58, 69–75; Maak 14.53–54, 66–72; Yohanee 18.15–18, 25–27) 
\p  
\v 54 Mfe̱ŋ ne̱ baa kra Yeesuu taa mò̱ yaa Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ a lɔŋ‑ɔ‑rɔ. Bamo̱ a yɔ‑ɔ, ne̱ Peetroo a sii kamɛɛ ɔ gya bamo̱ se̱.  
\v 55 Baa kure de̱e̱kpa ko̱ mɔ lɔŋ‑ɔ kabuno nse̱na, ne̱ Peetroo a sii gyɔŋŋɔ bamo̱ ne̱ bo̱ te ba wo̱re̱ de̱e̱kpa amo̱‑ɔ ase̱‑ɔ mfe̱ŋ.  
\v 56 Amɔ kabre ko̱ a ŋu Peetroo na o te de̱e̱kpa amo̱ ase̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ de̱e̱re̱ mò̱ akatɔ‑rɔ, ne̱ ɔ yɛ, “Ɔnyare̱ mɔ gbaa na Yeesuu e̱ gye̱ ne̱ bo̱ naa.” 
\p  
\v 57 Ne̱ Peetroo a swe̱e̱ fe̱yɛ, “Ɔkye̱e̱, mo̱ŋ nyi mò̱ gbaa.” 
\p  
\v 58 Bo̱ waa kafwe̱e̱‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ a be̱e̱ ŋu Peetroo, ne̱ ɔ yɛ, “Ne̱e̱ fo̱ gbaa fo̱ gye̱ Yeesuu a ase̱sɛ‑ɔ ɔko̱ ɛ?” Ne̱ Peetroo be̱e̱ ɔ yɛ, “Ɔnyare̱, mo̱ŋ tii bamo̱ se̱ ooo.” 
\p  
\v 59 Be̱e̱ bo̱ fo̱ dɔŋhwe̱re̱e̱ ko̱ŋko̱‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ mɔ a be̱e̱ ba bo̱ pee akatɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Amo̱‑ɔ fe̱raa mo̱ŋ de ikii, ɔnyare̱ mɔ na Yeesuu e̱ gye̱ ne̱ bo̱ naa, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ se̱ŋsa gbaa a le̱e̱ Galile̱yanyi lee‑o ne̱e̱.” 
\p  
\v 60 Ne̱ Peetroo a be̱e̱ be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Ɔnyare̱, mo̱ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ ke̱mo̱ ase̱ŋ‑ɔ.” Puri amo̱‑rɔ mfe̱ŋ na ɔ saŋ ɔ sa se̱ŋsa, ne̱ kyaŋare̱ a fo̱re̱.  
\v 61 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a buruwaa de̱e̱re̱ Peetroo akatɔ‑rɔ, ne̱ Peetroo a nyiŋŋi si fe̱yɛ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ndɔɔ kanye mɔ, fo̱ e̱ swe̱e̱ iluwi e̱sa fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ nyi mo̱, pwɛɛ na kyaŋare̱ dɛɛ fo̱re̱.”  
\v 62 Amo̱ fe̱raa ne̱ Peetroo a le̱e̱ yɔ kawu ya su bwe̱e̱tɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa saare̱ Yeesuu, ne̱ baa daye̱ mò̱‑ɔ 
\r (Matiyo 26.67–68; Maak 14.65) 
\p  
\v 63 Ne̱ bamo̱ ne̱ ba de̱e̱re̱ Yeesuu si‑o a saare̱ mò̱, ne̱ baa daye̱ mò̱.  
\v 64 Ne̱ baa ba kaprakɛɛ bo̱ ŋure mò̱ akatɔ se̱. Amɔ ɔko̱ ya da mò̱ na bo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ i nyi fe̱yɛ fo̱ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱, tɔwe̱ mò̱ ne̱ ɔɔ da fo̱‑ɔ gywii ane̱.”  
\v 65 Ne̱ baa tɔwe̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ bo̱ saare̱ mò̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa yaa Yeesuu Yudaa awuye a iwurekpa‑ɔ 
\r (Matiyo 26.57, 59–66; Maak 14.53, 55–64) 
\p  
\v 66 Kaye̱ ŋke‑o, ne̱ maŋ abre̱sɛ‑ɔ na Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ a bo̱ gyaŋŋe̱, ne̱ baa baa Yeesuu bamo̱ akatɔ‑rɔ.  
\v 67 Ne̱ bo̱ yɛ, “Tɔwe̱ a ane̱ nu, fo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ ɔɔɔ?” 
\p Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ ya tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ gbaa, mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ a mo̱nꞌ gyi.  
\v 68 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ ya bise mo̱ne̱ ase̱ŋ, ne̱ mo̱ne̱ maa lee kanɔ.  
\v 69 Amaa mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ le̱e̱ mbe̱yɔmɔ bo̱ yɔ, mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, e̱ kye̱na Wuribware̱ owure dabe̱‑ɔ kigyise si, na mo̱ aa mò̱ a gyi mò̱ kuwure‑o.”\f * \fr 22:69 \ft Daniyɛl 7.13-14. \f* 
\p  
\v 70 Ne̱ bamo̱ pɛɛɛ yɛ, “Amo̱ fe̱raa, amɔ fo̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 
\p Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a tɔwe̱‑ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ.” 
\p  
\v 71 Ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ maa lɛɛ kpa ɔko̱ a ɔ bo̱ tɔwe̱ ko̱tɔko̱ pwɛɛ na ane̱ dɛɛ ŋu fe̱yɛ oo gyi ke̱pɔ. Ane̱ fɔŋfɔŋ gbaa a nu mò̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ mò̱ aa Wuribware̱ ta.” 
\c 23  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa yaa Yeesuu Romanyi gominaa akatɔ‑rɔ‑ɔ 
\r (Matiyo 27.1–2, 11–14; Maak 15.1–5; Yohanee 18.28–38) 
\p  
\v 1 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ mɔ a ko̱so̱, ne̱ baa taa Yeesuu yaa Romanyi gominaa ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Pilat‑o akatɔ‑rɔ, na ɔ sa bamo̱ kpa fe̱yɛ bo̱ mɔɔ mò̱.\fig Yeesuu ye̱re̱ Gominaa Pilat akatɔ‑rɔ|src="CN01825b.tif" size="span" ref="Lukas 23.1–25" \fig* 
\v 2 Ne̱ baa le̱e̱ ba po̱rɔ mò̱ mfe̱ŋ fe̱yɛ, “Ane̱ a kra ɔnyare̱ mɔ na ɔ naa ɔ pe̱nna ase̱sɛ fe̱yɛ bo̱ ma ka leŋpoo sa Kaye̱saa, mo̱ne̱ Roma awuye owure dabe̱‑ɔ. Na mò̱ gbaa gye̱ owure ne̱e̱. Ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ yɛ mò̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ bo̱ be̱ya fe̱yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ.” 
\p  
\v 3 Ne̱ Pilat a bise Yeesuu fe̱yɛ, “Baa po̱rɔ fo̱ fe̱yɛ fo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ Yudaa awuye owure‑o. E̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ i lee kanɔ?” 
\p Ne̱ Yeesuu mɔ yɛ, “Se̱ŋbise mɔ a le̱e̱ fo̱ ase̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 
\p  
\v 4 Ne̱ gominaa‑o a tɔwe̱ gywii Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na ase̱sɛ biribiri ne̱ baa ba iwurekpa bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, “M fe̱raa mo̱ŋ ŋu ɔnyare̱ mɔ ke̱bɔye̱ ne̱ ki i bu mò̱ ke̱pɔ‑ɔ.” 
\p  
\v 5 Amaa ŋkee gbaa ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a pee akatɔ ba po̱rɔ mò̱. Bo̱ yɛ “Mò̱ ase̱ŋ ne̱ ɔ kaapo̱‑ɔ e̱ kpa a a baa ase̱ŋ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱. Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ kaapo̱ amo̱, ne̱ mbe̱yɔmɔ ɔɔ taa baa bo̱ fo̱ mfe̱e̱‑ɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa yaa Yeesuu Hɛrɔd akatɔ‑rɔ‑ɔ 
\p  
\v 6 Saŋ ne̱ gominaa‑o a nu amo̱‑ɔ, ne̱ oo bise fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ amo̱ gye̱ Galile̱yanyi ne̱e̱ e̱e̱e̱?” Ne̱ baa be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Ɔ gye̱.” Amɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ owure gye̱ Hɛrɔd\f * \fr 23:6 \ft Mò̱ e̱ gye̱ Hɛrɔd Antipas ne̱e̱.\f* ne̱ ɔ bo̱ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ saŋ amo̱‑ɔ.  
\v 7 Gominaa‑o a nu amo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ sa ne̱ baa yaa Yeesuu Hɛrɔd ase̱. 
\p  
\v 8 Owure Hɛrɔd a ŋu Yeesuu‑o, ne̱ aa waa mò̱ kɔne̱ bwe̱e̱tɔ, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ oo nu mò̱ ase̱ŋ, ne̱ ɔ kyɔ ɔ kpa mò̱ kuŋu ke̱de̱daa. Ɔ kpa a o ŋu akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ ɔ waa‑ɔ ne̱e̱.  
\v 9 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, ne̱ Hɛrɔd a bise Yeesuu ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ. Amaa Yeesuu mo̱ŋ be̱ŋŋaa mò̱.  
\v 10 Ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱‑ɔ na Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱‑ɔ a le̱e̱ yɔ akatɔ‑rɔ ya po̱rɔ Yeesuu bwe̱e̱tɔ. 
\p  
\v 11 Ŋkee Owure Hɛrɔd na mò̱ asoogyaa awuye a saare̱ Yeesuu, ne̱ baa waa mò̱ kanɔ ŋke̱maa mɔ ne̱ ba kpa‑ɔ, ne̱ baa ba waagya dame̱naŋsɛ ko̱ bo̱ buŋ mò̱, ne̱ baa kiŋŋaa mò̱ yaa Gominaa Pilat ase̱.  
\v 12 Gominaa Pilat a sa ne̱ baa yaa Yeesuu Owure Hɛrɔd ase̱‑ɔ, le̱e̱ ŋke nsi amo̱ ne̱ owure‑o a taa gominaa‑o ke̱nyare̱. Pwɛɛ ne̱ saŋ mɔ a dɛɛ fo̱‑ɔ, bo̱ gye̱ ado̱ŋ ne̱e̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Romanyi gominaa‑o a sure si fe̱yɛ bo̱ mɔɔ Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 27.15–26; Maak 15.6–15; Yohanee 18.39 – 19.16) 
\p  
\v 13 Ne̱ Gominaa Pilat a te̱e̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ‑ɔ na maŋ agye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ na ase̱sɛ‑ɔ pɛɛɛ bo̱ gyaŋŋe̱.  
\v 14 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a baa ɔnyare̱ mɔ mo̱ ase̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ naa ɔ pe̱nna ase̱sɛ ne̱e̱. Mbe̱yɔmɔ, mo̱ a bise mò̱ de̱e̱re̱ ase̱ŋ‑ɔ‑rɔ mo̱ne̱ akatɔ‑rɔ mfe̱e̱, ne̱ mo̱ a ŋu fe̱yɛ ɔ mo̱ŋ gyi ase̱ŋ pɛɛɛ ne̱ mo̱ne̱ e̱ po̱rɔ mò̱ amo̱ se̱‑ɔ ke̱pɔ.  
\v 15 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ Owure Hɛrɔd gbaa mo̱ŋ ŋu ke̱pɔ ne̱ oo gyi‑o, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ oo kiŋŋaa mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ane̱. Ɔnyare̱ mɔ mo̱ŋ waa sɛye̱ ne̱ ane̱ i kperi amo̱ se̱ a ane̱ mɔɔ mò̱‑ɔ.  
\v 16 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ sa ne̱e̱ a bo̱ da mò̱ paara, na bo̱ yɔwe̱ mò̱ a ɔ nare̱ ya kyure.” [  
\v 17 Ɔɔ tɔwe̱ ane̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ ke̱maa mɔ Wuribware̱-a‑kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese kigyibe̱e̱‑ɔ, Romanyi gominaa i lee bamo̱ ne̱ oo tii bamo̱ tiikpa‑ɔ ɔko̱ a ɔ sa bamo̱.] 
\p  
\v 18 Ne̱ ase̱sɛ pɛɛɛ a faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, “Mɔɔ mò̱! Na fo̱ lee Bar‑Abas le̱e̱ tiikpa‑ɔ sa ane̱.”  
\v 19 Bar‑Abas e̱ gye̱ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ɔɔ sa ne̱ ase̱sɛ a ko̱so̱ kɔ bo̱ kye Roma abane̱ maŋ mɔ‑rɔ, ne̱ ɔɔ mɔɔ ase̱sɛ, ne̱ baa kra mò̱ tii‑o ne̱e̱. 
\p  
\v 20 Amɔ gominaa‑o saŋ ɔ kpa fe̱yɛ ɔ yɔwe̱ Yeesuu bo̱ kyo̱ŋwe̱. Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ be̱e̱ bise ase̱sɛ‑ɔ.  
\v 21 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a be̱e̱ faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, “Da mò̱ bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ se̱! Da mò̱ bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ se̱!” 
\p  
\v 22 Ne̱ gominaa‑o a be̱e̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ sase̱po̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ bɔye̱ gbaa ne̱ ɔɔ waa? M fe̱raa mo̱ŋ ke̱e̱ ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa ne̱ o kperi ke̱mo̱ se̱ a o wu‑o. Mo̱ e̱ sa a bo̱ da mò̱ paara ne̱e̱ a bo̱ yɔwe̱ mò̱ a ɔ nare̱ ya kyure.” 
\p  
\v 23-24 Ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a fɛɛ‑rɔ ane̱ŋ‑aaa, ne̱ ŋkee gominaa‑o a bo̱ kpo̱ne̱ sure si fe̱yɛ ɔ waa ke̱tɔ ne̱ bo̱ yɛ ɔ waa‑ɔ. Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ oo bu Yeesuu ke̱pɔ.  
\v 25 Ne̱ gominaa‑o a lee Bar‑Abas ne̱ ɔɔ baa ase̱ŋ maŋ‑nɔ, ne̱ ɔɔ mɔɔ ase̱sɛ‑ɔ le̱e̱ tiikpa bo̱ kyo̱ŋwe̱, ne̱ ɔɔ taa Yeesuu sa mò̱ asoogyaa awuye fe̱yɛ bo̱ ya waa mò̱ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ‑ɔ e̱ kpa‑ɔ. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa da Yeesuu bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 27.32–44; Maak 15.21–32; Yohanee 19.17–27) 
\p  
\v 26 Saŋ ne̱ asoogyaa awuye‑o de Yeesuu ba yɔ‑ɔ, ne̱ baa gyaŋŋaa ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ Kireenee maŋ‑nɔ‑ɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Simɔŋ na ɔ kyo̱ŋ o lwee maŋ‑ɔ‑rɔ. Ne̱ baa ye̱re̱ mò̱ taa kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ‑ɔ bo̱ so̱rɔ mò̱, na ɔ gya Yeesuu si.  
\v 27 Na ase̱sɛ de̱maŋte̱‑ɔ gya mò̱ se̱. Akye̱e̱ ko̱ gbaa bo̱ bamo̱‑rɔ bo̱ gya se̱, na ba su ba sa Yeesuu.  
\v 28 Ne̱ Yeesuu a buruwaa tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Yɛro̱salɛm akye̱e̱, mo̱ne̱ ma kperi mo̱ se̱ su. Mo̱nꞌ su sa mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ na mo̱ne̱ gyi‑ana.  
\v 29 Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ saŋ ko̱ e̱ ba na ase̱sɛ tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Akye̱e̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ ko̱we̱‑ɔ na bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ de ŋyaagyi po̱pwɛɛ ne̱ ba nyapo̱ bamo̱‑ɔ aŋu bo̱ daŋ.’  
\v 30 Saŋ amo̱ ne̱ ase̱sɛ e̱ tɔwe̱ a bo̱ gywii abe̱e̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱nꞌ le̱e̱ da ane̱ se̱’ na bo̱ ko̱re̱ abe̱e̱gyi fe̱yɛ, ‘Mo̱nꞌ taa ane̱ bo̱ kwe̱e̱rɔ.’\f * \fr 23:30 \ft Hoseya 10.8. \f* 
\v 31 Kayii bo̱bwɛɛ ne̱ baa kywɛɛ‑ɔ, saŋbo̱to̱ kamo̱ ne̱ kaa wo̱re̱‑ɔ. Bamo̱ a waa mo̱ amo̱‑ɔ mbe̱yɔmɔ‑ɔ, ne̱ e̱me̱ne̱ ne̱ ba ba a bo̱ bo̱ waa mo̱ne̱ kamɛɛ‑rɔ?” 
\p  
\v 32 Amɔ anyare̱ anyɔ ko̱ ne̱ bo̱ gye̱ abɔye̱waapo̱‑ɔ mɔ tii si, ne̱ ba yaa bamo̱ aa Yeesuu a bo̱ mɔɔ.  
\v 33 Saŋ ne̱ baa fo̱ mfe̱ŋ ne̱ ba te̱e̱ ɛ “Ko̱lɔŋko̱rɔŋgyi swe̱e̱re̱”‑ɔ, ne̱ baa da Yeesuu bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ‑ɔ se̱ mfe̱ŋ. Ne̱ baa da abɔye̱waapo̱ anyɔ‑ɔ mɔ ɔko̱ bo̱ me̱ra ko̱ko̱ se̱ mò̱ kigyise si, ne̱ baa da ɔko̱‑ɔ mɔ ko̱ko̱ se̱ Yeesuu ke̱be̱na se̱.  
\v 34 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ ɛ, “N se̱, taa asoogyaa awuye mɔ e̱bɔye̱ bo̱ ke bamo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ ba waa‑ɔ.” Ne̱ asoogyaa awuye‑o a waa mpini mpini bo̱ ke Yeesuu atɔ buŋsɛ‑rɔ taa. 
\p  
\v 35 Ne̱ ŋkee ase̱sɛ‑ɔ ye̱re̱ ba de̱e̱re̱, na Yudaa awuye agye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ e̱ mɔse̱ mò̱ ba tɔwe̱ ba kyo̱ŋwe̱ Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔɔ mo̱rɔwe̱ bo̱ko̱, amaa mo̱nꞌ sa a ane̱ ke̱e̱ fe̱yɛ mò̱ a tɔwe̱ ɛ mò̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ, ɔ taare̱ a ɔ mo̱rɔwe̱ mò̱ e̱ye̱e̱ aaa.” 
\p  
\v 36 Ne̱ asoogyaa awuye‑o gbaa a saare̱ mò̱, ne̱ baa yɔ Yeesuu ase̱ ya sa mò̱ nta.  
\v 37 Ne̱ bo̱ yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ Yudaa awuye owure kase̱ŋtiŋ, amo̱ fe̱raa mo̱rɔwe̱ fo̱ e̱ye̱e̱.” 
\p  
\v 38 Ne̱ baa taa kawo̱re̱taa ko̱ ne̱ gominaa‑o a kyo̱rɛɛ se̱ fe̱yɛ, “Ke̱e̱ Yudaa awuye owure‑o” bo̱ me̱ra Yeesuu aŋu si. 
\p  
\v 39 Ne̱ abɔye̱waapo̱ ne̱ baa da bamo̱ aa Yeesuu bo̱ me̱ra ayii kpare̱-abɛɛ‑rɔ se̱ kake ko̱ŋko̱‑ɔ ɔko̱ a tu asaagyi we̱e̱ Yeesuu si fe̱yɛ, “N gye̱ fo̱ e̱ gye̱ Kristoo‑o ooo? Mo̱rɔwe̱ fo̱ e̱ye̱e̱, na fo̱ mo̱rɔwe̱ ane̱.” 
\p  
\v 40 Ne̱ abɔye̱waapo̱ amo̱ ɔnyɔse̱po̱‑ɔ a faa mò̱ ko̱so̱bɛɛ‑ɔ se̱ fe̱yɛ, “Fo̱ mo̱ŋ se̱re̱ Wuribware̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Ke̱pɔ ko̱ŋko̱ ne̱ baa bu ane̱ aa mò̱.  
\v 41 Ane̱ fe̱raa gbaa, baa bu ane̱ ke̱pɔ kpa se̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ bɔye̱ ne̱ ane̱ a waa‑ɔ ko̱kɔ ne̱ baa ka ane̱‑ɔ, amaa mò̱ fe̱raa, ɔ mo̱ŋ waa bɔye̱ ko̱.” 
\p  
\v 42 Ne̱ mò̱ fe̱raa a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Yeesuu, saŋ ne̱ fo̱ e̱ ba a fo̱ bo̱ gyi kuwure‑o, fo̱ ma kaŋ taŋ mo̱ se̱.” 
\p  
\v 43 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi fo̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ndɔɔ mo̱ aa fo̱ e̱ yɔ Wuribware̱ se̱.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a wu kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ‑ɔ se̱‑ɔ 
\r (Matiyo 27.45–56; Maak 15.33–41; Yohanee 19.28–30) 
\p  
\v 44-45 Aa bo̱ fo̱ mpase̱‑ɔ, ne̱ kyɔwe̱ a yɔwe̱ ke̱da, ne̱ kibugyii a da swe̱e̱re̱ amo̱ se̱ pɛɛɛ. Ne̱ kaa gyi e̱dɔŋhwe̱re̱e̱ e̱sa. Ne̱ ŋkee waagya ne̱ baa bo̱ kuŋ Wuribware̱ suŋkpa a do̱dɔ‑rɔ a ke̱kyaŋ‑nɔ‑ɔ a kyaŋ‑nɔ ntuŋ ŋnyɔ.  
\v 46 Ne̱ Yeesuu a faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, “N se̱ eee, mo̱ a taa mo̱ kra bo̱ waa fo̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ.” Mò̱ a tɔwe̱ amo̱‑ɔ lo̱we̱‑ɔ, ne̱ oo kii E̱bware̱ lee. 
\p  
\v 47 Amɔ asoogyaa ɔbre̱sɛ‑ɔ a ŋu atɔ ne̱ aa waa mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔɔ kyo̱rɔ Wuribware̱, ne̱ ɔ yɛ, “Kase̱ŋtiŋ, weetee ɔ gye̱ se̱sɛ timaa.”  
\v 48 Amo̱ fe̱raa ase̱sɛ ne̱ baa gyaŋŋe̱ mfe̱ŋ ba de̱e̱re̱ atɔ‑ɔ a ŋu ke̱tɔ ne̱ kaa waa‑ɔ, ne̱ baa kiŋŋi yɔ pe̱, na bamo̱ asare̱e̱ gya bamo̱ aŋu ba su.  
\v 49 Ne̱ bamo̱ ne̱ bo̱ nyi Yeesuu nɛɛnɛɛ‑ɔ na akye̱e̱ ne̱ baa gya mò̱ se̱ le̱e̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ ye̱re̱ ke̱fɔ ba de̱e̱re̱ ba kyo̱ŋwe̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ baa pure Yeesuu‑o 
\r (Matiyo 27.57–61; Maak 15.42–47; Yohanee 19.38–42) 
\p  
\v 50-51 Amɔ ɔnyare̱ ko̱ mɔ bo̱‑rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yo̱sɛf ne̱ ɔɔ le̱e̱ Arimate̱ya maŋ ne̱ ɔ bo̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ. Ɔ gye̱ se̱sɛ timaa, ne̱ ase̱sɛ mɔ be̱e̱ ba bu mò̱ bwe̱e̱tɔ. Mò̱ fe̱raa gywii saŋ ne̱ Wuribware̱ i gyi kuwure swe̱e̱re̱ mɔ se̱‑ɔ ne̱e̱. O tii iwurekpa ase̱ŋgyipo̱‑ɔ se̱, amaa n gye̱ mò̱ aa bamo̱ kanɔ fe̱yɛ bo̱ bu Yeesuu ke̱pɔ.  
\v 52 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ɔnyare̱ mɔ a yɔ Gominaa Pilat ase̱ ya ko̱re̱ kpa fe̱yɛ mò̱ fe̱raa e̱ ya taa Yeesuu kifuniŋ a ɔ yaa pure.  
\v 53 Amɔ ke̱gye̱raŋta ko̱ mɔ ne̱ baa ŋeri ke̱fo̱re̱ lee bɔ fe̱yɛ ke̱kyaŋ‑ɔ maa mfe̱ŋ. Amaa bo̱ mo̱ŋ tɛɛ pure ɔko̱ ke̱mo̱‑rɔ. Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ Yo̱sɛf a ya maye̱ kifuniŋ‑o, ne̱ ɔɔ ba kyefuri bo̱ miri mò̱, ne̱ ɔɔ waa me̱naŋ taa mò̱ waa ke̱gye̱raŋta‑ɔ‑rɔ.  
\v 54 A le̱e̱ fe̱yɛ kake amo̱ gye̱ Ifiyara ne̱e̱. Amo̱se̱‑ɔ kyɔwe̱ ya lo̱we̱, amɔ kukyure kake a lweero, ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ de kpa fe̱yɛ o suŋ kusuŋ. 
\p  
\v 55 Ne̱ akye̱e̱ ne̱ baa gya Yeesuu si le̱e̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ a gya Yo̱sɛf se̱ ya ŋu ke̱gye̱raŋta‑ɔ na ane̱ŋ ne̱ ɔɔ ba Yeesuu kifuniŋ‑o bo̱ be̱ya‑rɔ‑ɔ.  
\v 56 Ne̱ baa kiŋŋi yɔ pe̱ ya kpa kadwii na kakyanne̱ na bo̱ ba bo̱ kyiine Yeesuu kifuniŋ‑o. Ne̱ baa kyure kukyure kake‑o fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a mbraa‑ɔ e̱ kaapo̱‑ɔ. 
\c 24  
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro‑o 
\r (Matiyo 28.1–10; Maak 16.1–8; Yohanee 20.1–18) 
\p  
\v 1 Me̱me̱ne̱da, kake ne̱ Yudaa awuye‑o i kyure, ne̱ bo̱ maa waa kusuŋ ke̱maa‑ɔ a kyo̱ŋ‑ɔ, Kosiyara gye̱gyaye̱ tututu, ne̱ akye̱e̱‑ɔ a yɔ Yeesuu ke̱gye̱raŋta‑ɔ ase̱, na bo̱ de kadwii na kakyanne̱‑ɔ bamo̱ ase̱.  
\v 2 Amaa bamo̱ a fo̱ ke̱gye̱raŋta‑ɔ ase̱‑ɔ, baa ŋu fe̱yɛ ke̱fo̱re̱ dabe̱ ne̱ baa kuroŋ bo̱ kpuse ke̱mo̱ kanɔ‑ɔ se̱ fe̱yɛ po̱ne̱‑ɔ a kuroŋ le̱e̱‑rɔ.  
\v 3 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ baa lweero. Amaa bo̱ mo̱ŋ ŋu ane̱ nyaŋpe̱ Yeesuu kifuniŋ‑o da‑rɔ.  
\v 4 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱. Puri amo̱‑rɔ mfe̱ŋ ne̱ baa ŋu anyare̱ anyɔ ko̱, na bo̱ buŋ e̱kaare̱ ne̱ e̱ to̱re̱ se̱ pare̱pare̱pare̱‑ɔ bo̱ ye̱re̱ bamo̱ ase̱.  
\v 5 Kufu a nya akye̱e̱ amo̱‑ɔ se̱, ne̱ baa buŋŋe anyare̱ anyɔ amo̱ akatɔ‑rɔ. 
\p Ne̱ anyare̱ anyɔ‑ɔ a bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ i buwi alowipo̱‑rɔ mo̱ne̱ e̱ kpa ɔko̱ ne̱ o te‑o?  
\v 6 Yeesuu mo̱ŋ bo̱ mfe̱e̱, ɔɔ kyɔ kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro, ɔɔ dare̱e̱. Mo̱nꞌ nyiŋŋi si fe̱yɛ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ saŋ ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya‑ɔ fe̱yɛ,  
\v 7 ‘A tiri fe̱yɛ bo̱ taa mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, bo̱ waa abɔye̱waapo̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ, na bo̱ da mo̱ bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ se̱, na ke̱mo̱ kake sase̱po̱‑ɔ na n kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro.’ ” 
\p  
\v 8 Ne̱ akye̱e̱‑ɔ a nyiŋŋi ase̱ŋ‑ɔ se̱.  
\v 9 Ne̱ baa kiŋŋi le̱e̱ ke̱gye̱raŋta‑ɔ‑rɔ, ne̱ baa ya tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ baa ŋu‑o pɛɛɛ gywii mò̱ agyase̱po̱ kudu kako̱‑ɔ, na bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ bamo̱ ase̱‑ɔ.  
\v 10 Amɔ akye̱e̱ amo̱ anyare̱ e̱ gye̱ Mariya Magadalanyi na Yohana na Yakubu mò̱ nyi Mariya. Akye̱e̱ mɔ na bo̱ko̱ ne̱ bo̱ tii bamo̱ se̱‑ɔ ya yɔ ya tɔwe̱ ase̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ gywii Yeesuu ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱‑ɔ.  
\v 11 Amaa baa fa ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ akye̱e̱ amo̱ a tɔwe̱ gywii bamo̱‑ɔ mo̱ŋ de kaase̱. Amo̱se̱‑ɔ bo̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ gyi. 
\p  
\v 12 Ne̱ Peetroo fe̱raa a ko̱so̱ ŋwɛɛnaŋ yɔ Yeesuu a ke̱gye̱raŋta‑ɔ ase̱. Mò̱ a fo̱‑ɔ, ne̱ oo buŋŋe de̱e̱re̱‑rɔ ŋu kyefuri ne̱ baa bo̱ miri Yeesuu kifuniŋ‑o. Ɔ mo̱ŋ lɛɛ ŋu sɛye̱ bo̱ tii si. Ne̱ ke̱tɔ ne̱ kaa waa‑ɔ a kpe̱ŋ mò̱ e̱ye̱e̱, ne̱ oo kiŋŋi yɔ pe̱. 
\s1 Imayus ko̱yɔ‑ɔ 
\r (Maak 16.12–13) 
\p  
\v 13 Kake amo̱ dɛɛ, ne̱ Yeesuu agyase̱po̱ anyɔ ko̱ a ko̱so̱ le̱e̱ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ bo̱ naa ba yɔ kamaŋgyii ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Imayus‑o. Mfe̱ŋ na Yɛro̱salɛm e̱ waa fe̱yɛ e̱maye̱re̱ isunoo.  
\v 14 Bo̱ naa ba yɔ na ba tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ kaa waa Yeesuu Yɛro̱salɛm‑ɔ ase̱ŋ.  
\v 15 Bamo̱ a naa na ba tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ‑ɔ, ne̱ Yeesuu fɔŋfɔŋ a le̱e̱ to̱ŋ ko̱ nare̱ ya tɔ bamo̱‑rɔ, ne̱ ŋkee mò̱ aa bamo̱ naa.  
\v 16 Baa ŋu mò̱, amaa bo̱ mo̱ŋ pini mò̱. 
\p  
\v 17 Ne̱ Yeesuu a bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ase̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ naa mo̱ne̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ne̱ i gywii abɛɛ‑ɔ ne̱e̱?” 
\p Ne̱ baa sii ye̱re̱, ne̱ oo ŋu fe̱yɛ bamo̱ akatɔ a pee.  
\v 18 Ne̱ bamo̱ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Kilopas‑ɔ a bise Yeesuu fe̱yɛ, “Amɔ fo̱ fe̱raa fo̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ɔfɔ Yɛro̱salɛm mfe̱e̱, ne̱ fo̱ mo̱ŋ nyi ŋke mfe̱ne̱ mɔ‑rɔ a ke̱tɔ ne̱ kaa ba‑ɔ?” 
\p  
\v 19 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Nte̱tɔ ase̱ŋ ya ba?” 
\p Ne̱ baa be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ke̱tɔ ne̱ kaa waa Yeesuu Nasarɛte̱nyi‑o. Weetee ɔ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱ ne̱e̱, ne̱ ase̱sɛ‑ɔ a ŋu fe̱yɛ Wuribware̱ a sa mò̱ ke̱yaale̱ŋ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ ɔ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ, na ɔ kaapo̱ abware̱se̱ŋ.  
\v 20 Ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱‑ɔ na maŋ agye̱ŋkpɛɛpo̱‑ɔ a gyi mò̱ ase̱ŋ, ne̱ baa bu mò̱ ke̱pɔ, ne̱ bo̱ yɛ a bware fe̱yɛ o wu. Ne̱ baa taa mò̱ sa Roma awuye, ne̱ baa da mò̱ bo̱ me̱ra kiyii kpare̱-abɛɛ‑rɔ se̱.  
\v 21 Na weetee ane̱ mɔ ane̱ de mò̱ te̱maa fe̱yɛ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba na ɔ bo̱ mo̱rɔwe̱ Isireelii awuye. Amɔ ŋke nsa e̱ gye̱ ndɔɔ fe̱yɛ bamo̱ a waa mò̱ ane̱ŋ ne̱ ane̱ a tɔwe̱‑ɔ.  
\v 22 Amaa ane̱ akye̱e̱ ne̱ bo̱ tii ane̱ se̱‑ɔ a sa ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ ane̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ baa ya de̱e̱re̱ ke̱gye̱raŋta‑ɔ‑rɔ gye̱gyaye̱ kese‑ro.  
\v 23 Ne̱ bo̱ mo̱ŋ ŋu kifuniŋ‑o, ne̱ baa kiŋŋi bo̱ tɔwe̱ gywii ane̱ fe̱yɛ Wuribware̱ mbɔɔ ko̱ a lee bamo̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ bamo̱. Mfe̱ŋ ne̱ baa tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ Yeesuu a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro.  
\v 24 Ne̱ ane̱‑rɔ bo̱ko̱ a ya de̱e̱re̱ ke̱gye̱raŋta‑ɔ‑rɔ, bo̱ mo̱ŋ ŋu Yeesuu‑o fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ akye̱e̱ amo̱ a tɔwe̱‑ɔ.” 
\p  
\v 25 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ mo̱ŋ de mfɛɛre̱. Mo̱ne̱ saŋ mo̱ne̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ a kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ gyi mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ.  
\v 26 Mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ nu kaase̱ fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ‑o i ŋu awo̱re̱fɔɔ na o wu, pwɛɛ na ɔ dɛɛ nya wuraa na ke̱dabe̱ Wuribware̱ se̱.” 
\p  
\v 27 Bamo̱ aa Yeesuu a kya kpa se̱ bo̱ naa‑ɔ, ne̱ Yeesuu a le̱e̱ o lee ke̱tɔ ne̱ Mosis na Wuribware̱ akyaamɛɛ‑ɔ a kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ bo̱ kaapo̱ mò̱ kuŋu si ase̱ŋ‑nɔ pɛɛɛ gywii bamo̱. 
\p  
\v 28 Bamo̱ a kpa a bo̱ tɔ kamaŋgyii ne̱ ba yɔ kamo̱ se̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ Yeesuu a waa fe̱yɛ mò̱ fe̱raa e̱ kyo̱ŋ se̱ mfe̱ŋ‑ɔ.  
\v 29 Amaa bo̱ mo̱ŋ sure si fe̱yɛ ɔ kyo̱ŋ yɔ‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ bo̱ yɛ ɔ bo̱ so̱we̱ bamo̱ ase̱ mfe̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ kyɔwe̱ a lo̱we̱. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ Yeesuu a ya so̱we̱ bamo̱ ase̱. 
\p  
\v 30 Ne̱ mò̱ aa bamo̱ a kye̱na na bo̱ gyi ateese, ne̱ ɔɔ taa bodobodoo‑o, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ we̱e̱ se̱, ne̱ ɔɔ te̱ŋŋe̱‑rɔ sa bamo̱ a bo̱ gyi.  
\v 31 Ŋkee ne̱ bamo̱ akatɔ a buŋŋi nɛɛnɛɛ‑ɔ ne̱e̱, ne̱ baa pini mò̱ mfe̱ŋ, amaa bo̱ mo̱ŋ lɛɛ ŋu mò̱, ɔɔ ŋaa. 
\p  
\v 32 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Saŋ ne̱ ɔɔ kaapo̱ ane̱ abware̱se̱ŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, aa waa ane̱ kɔne̱, ne̱ ane̱ ŋkpo̱nɔ‑rɔ a yuri ane̱, bɛɛɛ?” 
\p  
\v 33 Mfe̱ŋ ne̱ baa ko̱so̱ puri amo̱‑rɔ kiŋŋi yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ya to̱ fe̱yɛ Yeesuu agyase̱po̱ kudu kako̱‑ɔ na bamo̱ ne̱ bo̱ tii si‑o a gyaŋŋe̱. Ne̱ abɛɛ anyɔ‑ɔ a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ baa ŋu Yeesuu na ɔ ke̱e̱.  
\v 34 Ne̱ baa be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Kase̱ŋtiŋ, ane̱ nyaŋpe̱ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro. Oo lee mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ Simɔŋ.”  
\v 35 Ne̱ anyare̱ anyɔ‑ɔ a tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ kaa ba kpa‑ɔ‑rɔ‑ɔ na ane̱ŋ ne̱ baa pini Yeesuu saŋ ne̱ ɔɔ te̱ŋŋe̱ bodobodoo‑o‑ro sa bamo̱‑ɔ gywii bamo̱. 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a lee mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ 
\r (Maak 16.14–18; Yohanee 20.19–23) 
\p  
\v 36 Na anyare̱ anyɔ‑ɔ saŋ ba tɔwe̱ ase̱ŋ‑ɔ ba gywii Yeesuu agyase̱po̱‑ɔ, ne̱ Yeesuu fɔŋfɔŋ a le̱e̱ bamo̱ se̱ ɔ ye̱re̱ bamo̱‑rɔ mfe̱ŋ, ne̱ ɔɔ ka bamo̱ kanɔ fe̱yɛ, “E̱ye̱e̱ yure mo̱ne̱.”  
\v 37 Ne̱ kufu a nya bamo̱, ba fa fe̱yɛ ba ŋu kye̱ŋaŋpo̱ ko̱ ne̱e̱.  
\v 38 Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Ntɔ i de mo̱ne̱ kufu? Nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ne̱ i gyi?  
\v 39 Mo̱nꞌ de̱e̱re̱ mo̱ asare̱e̱ na mo̱ ayaapapaa, na mo̱nꞌ ŋu fe̱yɛ mo̱ ne̱e̱. Na mo̱nꞌ kra mo̱‑rɔ a mo̱nꞌ ke̱e̱. Kye̱ŋaŋpo̱ de ayeegyi na abowii fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a ŋu n de‑o ooo?” 
\p  
\v 40 Mò̱ a tɔwe̱ ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ ɔɔ taa mò̱ asare̱e̱ na ayaapapaa bo̱ kaapo̱ bamo̱.  
\v 41 Bo̱ saŋ bo̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ Yeesuu a ase̱ŋ‑ɔ gyi kyɛɛkyɛɛ. Amaa bamo̱ akatɔ a gyi, ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱. To, ne̱ Yeesuu a bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ de ateese ko̱ mfe̱e̱ aaa?” 
\p  
\v 42 Ne̱ baa taa kakiŋgyi de̱ŋasɛ katiŋ ko̱ sa mò̱.  
\v 43 Ne̱ ɔɔ taa wo̱ bamo̱ akatɔ‑rɔ mfe̱ŋ. 
\p  
\v 44 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Saŋ ne̱ n te na mo̱ aa mo̱ne̱ e̱ sa se̱ŋsa‑ɔ, mo̱ a tɔwe̱ ase̱ŋ ko̱ gywii mo̱ne̱, ne̱ m be̱e̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ amo̱‑rɔ. Amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ Mosis a kyo̱rɛɛ waa mò̱ mbraa wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ a kyo̱rɛɛ‑ɔ, ne̱ Deefid a kyo̱rɛɛ waa mò̱ iliŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ bo̱ le̱e̱ mo̱ kuŋu si‑o e̱ ba kase̱ŋtiŋ.” 
\p  
\v 45 Ne̱ ɔɔ kya se̱ kaapo̱ ke̱tɔ ne̱ ke̱ bo̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ, ne̱ a gye̱ mò̱ kuŋu si ase̱ŋ‑ɔ kaase̱.  
\v 46 Ne̱ ŋkee ɔɔ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, “Baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ ne̱e̱ fe̱yɛ Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ‑rɔ‑ɔ i gyi awo̱re̱fɔɔ, na o wu, na ke̱mo̱ ŋke nsa o kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro.  
\v 47 Na mo̱nꞌ yɔ mfe̱e̱ a Yɛro̱salɛm awuye‑o na kaye̱‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ ase̱ ya ba mo̱ ke̱nyare̱ bo̱ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa‑o gywii bamo̱. Na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ ɔke̱maa nu mò̱ e̱ye̱e̱, na o kiŋŋi le̱e̱ mò̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na Wuribware̱ nya taa mò̱ e̱bɔye̱‑ɔ bo̱ ke mò̱.  
\v 48 Mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ e̱ gye̱ amo̱ aye̱re̱rɔpo̱.  
\v 49 Na mo̱ fɔŋfɔŋ sa a Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o ywe̱e̱ mo̱ne̱ se̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ n se̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ bo̱ be̱ya fe̱yɛ ɔ waa‑ɔ. Amaa mo̱nꞌ gywii maŋ‑nɔ mfe̱e̱ bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ nya mfaanɛɛ a ke̱yaale̱ŋ ne̱ ke̱ e̱ le̱e̱ so̱so̱‑ɔ.” 
\s1 Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu yii so̱so̱‑ɔ 
\r (Maak 16.19–20; Ayaa‑rɔ aye̱re̱po̱ asuŋ 1.9–11) 
\p  
\v 50 Ne̱ ŋkee Yeesuu a sa ne̱ mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a yɔ hare̱e̱ Bɛtaniya kamaŋgyii, ne̱ ɔɔ yase̱ mò̱ asare̱e̱ so̱so̱, ne̱ oo yure bamo̱ mfe̱ŋ.  
\v 51 Mò̱ a maa se̱ o yure bamo̱‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ a bo̱ yaa mò̱ so̱so̱. 
\p  
\v 52 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a sii mfe̱ŋ suŋ mò̱, ne̱ baa kiŋŋi yɔ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ, na bamo̱ akatɔ a gyi bwe̱e̱tɔ.  
\v 53 Ne̱ baa yɔ bo̱ bo̱ Wuribware̱ suŋkpa‑ɔ kabuno ba kyo̱rɔ Wuribware̱ kake ke̱maa.