\id REV - Nchane \ide UTF-8 \h Mwɛɛ mù Jiso gɛ̀ dunyɛ \toc1 Ŋwa wu mwɛɛ mù Jiso gɛ̀ dunyɛ \toc2 Mwɛɛ mù Jiso gɛ̀ dunyɛ \toc3 Mwd \mt1 Ŋwa wu mwɛɛ \mt2 mù Jiso gɛ̀ dunyɛ Joŋ le \imt Fiɛɛ fì le a Ŋwa wunɛ le \ip Ŋwa wunɛ le kune mwɛɛ mù Jiso Kletu gɛ̀ dunyɛ Joŋ wù Mwa ye wu ntuŋ le. Joŋ gɛ̀ saŋ ŋwa wunɛ kife kì ba gɛ̀ bvusɛ wu ba gɛɛŋ ba gɛɛ a kiŋgɛŋ kì Batmo le. Wu gɛ̀ saŋ fɛ bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bi gɛ̀ bee bvusooshwi le. Wu gɛ̀ doo wu saŋe, wu kɛ bɛ mwɛɛ mù Jiso kibɛɛ gɛ̀ dunyɛ wu le lɛ wu sâŋ wu chiiŋsɛ fɛ bintaashɛ bì bvusooshwi biyu le. Fiɛɛ fì bii fo, le ŋgoo yi mwɛɛ mù wesee mù wu gɛ̀ yɛne a fiɛɛ le njɛ kifilɛ kune no Nyo lé wu gê wu bvûsɛ bamii ba le be, wu lêesɛ ba befe yi ŋgɛ le. \iot Bikwɛɛ bi mwɛɛ mù le a Ŋwa wunɛ le \io 1:1-8 Fɛŋkɛɛ \io 1:9–3:22 Kifilɛ kì fwe mo baŋwa ba gɛɛne fɛ Bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bì bvusooshwi le \io 4:1–8:1 Ŋwa wù ba gɛ̀ laanyɛ manjuu mà bvusooshwi le bɛ kila \io 8:2–11:19 Chisoŋ chì bvusooshwi \io 12:1–13:18 Kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo bɛ nyáŋ yì kuufe ye yifiɛɛ \io 14:1–15:8 Bifilɛ bimi yeye yeye \io 16:1-21 Bintee bvusooshwi bì shɛ́ŋ yi Nyo yì bɛɛne \io 17:1–20:10 Ba lɛɛshɛ Babiloŋ bɛ nyaŋ yì kuufe ye mo bamii ba ntuŋ wu Nyo ba chimbiaŋ mo debele \io 20:11-15 Nsa wù fɛkimɛsɛ \io 21:1–22:5 Woŋ wù fɛwe wù fwɛŋ bɛ nshɛŋ yifiɛŋ mo Yɛlusalɛm wù fwɛŋ \io 22:6-21 Kimɛsɛ \c 1 \s1 Fɛŋkɛɛ \p \v 1 Ŋwa wunɛ le kune mwɛɛ mù Nyo gɛ̀ nya Jiso Kletu le lɛ wu dûnyɛ bamii be le, lɛ le mu mù kɛme ki mu gê mu kôoshi kife kì shige le. Jiso Kletu mo wu tuŋ nchɛndaa we fɛ muh we wu lɛme wù Joŋ le ki wu gê lɛ bo kɛ̂ɛ mwɛɛ muyu. \v 2 Wu mo wu saŋ fiɛɛ fichii fì wu gɛ̀ yɛŋ le, nyu jɛ yi Nyo yinɛ bɛ mwɛɛ mù Jiso Kletu gɛ̀ jɛmɛ wu le. \v 3 Njoŋ wù baaŋ lé wu nyûme fɛ muh wù tɛŋe ntuŋ wu Nyo wunɛ le. Njoŋ wù baaŋ lé wu gê wu nyû tɛ fɛ bamii ba yuge fiɛɛ fì ba saŋ a ŋwa wunɛ le bo gɛɛde, nje kife ki mwɛɛ muyu le wa mbebe le. \s1 Joŋ nya n'yɛsɛ bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bì bvusooshwi le \p \v 4 Le mɛ wù Joŋ, nsaŋe ŋwa wunɛ fɛ bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bì bvusooshwi bì le bimbe bi woŋ wù Ɛsia le. Fitele fì joŋe bɛ nyiɛgee wù jade fɛ Nyo le nyûme fɛ bɛŋ le. Le wu wù le, wu gɛ̀ bee wa, wu nyume wu gê wu tô. Fitele fì joŋe bɛ nyiɛgee wunɛ le tɛ wù jade fɛ biyo bì bvusooshwi bì le fwe a kala we le, \v 5 mo fɛ Jiso Kletu le, wù le gɛh wu wù to wu duunyi fiɛɛ fì nchiɛɛŋ kune Nyo, bamii le. Gɛ̀ bee muh wù fwe ki wu kâasɛ wu bu yi kwe le. Nyu wu wù sage banfoŋ bachii ba yi nshɛŋ le. N'yuusɛ nyûme fɛ wu le. Le wu wù koŋe besabɛŋ, wu gɛ̀ bvusɛ besabɛŋ chiaaŋ yi bimbefɛ biɛsa besabɛŋ le bɛ kilɛmɛ ke. \v 6 Wu le wu ge besabɛŋ nyume bamii ba bvunfoŋ, wu le wu ge besabɛŋ nyume bachiji kintanyɛ ba Nyo wù le Nyo mo Chiji. Bvukugɛ bɛ bɛɛŋsɛ wuchii nyûme fɛ wu le segechii wu kage gɛ. Fi nyûme noo. \p \v 7 Bɛŋ jîŋɛ bɛŋ yɛ̂ŋ, Jiso too lo, wu nyu wu ge wu tô yi kimbɛ le. Bamii bachii lé bo gê bo yɛ̂ŋ wu le mo bamii ba gɛ̀ bonɛ wu bɛ gooŋ. Bituŋ bi yi nshɛŋ le bichii lé bi gê bi wânɛ kwe nje wu. Nɛ no fi lé fi gê fi nyûme. Fi nyûme noo. \p \v 8 Tada Nyo duu lɛ le wu wù Afa, nyume Omɛga. Le wu wù le, wù gɛ̀ bee wa, wu nyume wu gê wu tô. Le wu wù le Bvuŋga Bvuchii. \s1 Joŋ yɛŋ Jiso le \p \v 9 Le mɛ wù Joŋ, Mwa bwee wene yi Jiso le, besabɛŋ bachii yɛne ŋgɛ nje wu, nyu a bvunfoŋ bwe ntɛnɛɛ, bee kaane shɛ́ŋ yi mwɛɛ le munchii. Ŋgɛ̀ bee a kiŋgɛŋ ki Batmo le ba gɛ̀ bvuse lo mɛ, nje jɛ yi Nyo yì ŋgɛ̀ feeji, ŋka nsɛŋe kune Jiso. \v 10 Lɛ to nyume juu chi Tada, mɛ nyume chiaaŋ yi Kiyo ki Nyo le, nja n'yu jɛ jɛmɛ a mɛ jiŋ fɛwɛɛwe njɛ soŋ. \v 11 Yi gɛ̀ jɛme yi duu lɛ, \wj “Sâŋ mwɛɛ mù wo yɛde munɛ a ŋwa le, wo chîiŋsɛ a bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bì bvusooshwi a bilaantɛŋ bì le: Ɛfɛsu, Simina, Bɛgamu, Tayatila, Saldi bɛ Filadɛfia mo Lawdɛsia le.”\wj* \p \v 12 Mɛ mo ŋkaase ye ki n'yɛ̂ŋ muh wù jɛme mɛne. Ndoo ŋkaasɛ, n'yɛŋ mwɛɛ mù ba toome bin'yesɛ yi yu le bvusooshwi ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. \v 13 Muh mu nyume antɛnɛɛ a mwɛɛ mù ba toome bin'yesɛ yu mayu le njɛ muh wù jee che le Mwamuh, wu noŋ kikuŋ kì ndefe, wu kaaŋ fiɛɛ njɛ ŋ'wa yi gvuu le ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. \v 14 Yvu ye yi kikwɛɛ gɛ̀ baaŋ njɛ ndaŋ wù baaŋ nɛ bvuuu njɛ abe, ajii awe bɛde njɛ lɛmɛ chi ŋgu lɛ. \v 15 Bikaa bie gɛ̀ bee nɛ shiŋeshiŋe njɛ kichwa kì ba toŋ a kilamɛ le, jɛ ye kfuunɛ njɛ joo yì gwee. \v 16 Wu gɛ̀ kɛme jóŋ bvusooshwi a kibo ke kinchiɛɛŋ le, nyo yì koode bimbe bichii yi bude a wu mu, bvushi bwe baaŋ njɛ juu sege chi baaŋ wesee. \p \v 17 No n'yɛŋ wu le, mɛ mo ŋgwe a wu jii ntu njɛ gvunɛ chi muh. Wu gɛɛ kibo ke kinchiɛɛŋ ye yaŋ le wu jɛmɛ lɛ, \wj “Keefɛ wo fâane gɛ. Le mɛ wù Fwe, nyume mɛ Kijimɛ.\wj* \v 18 \wj Le mɛ wù nle yu. Ŋgɛ̀ bee ŋkwe, geenɛ, ŋkaasɛ ntu yu, nlé ŋgê nyûme yu segechii. Le mɛ wù kɛme kiŋgwenyɛ ki kwe bɛ ki woŋ wu baŋkfu.\wj* \v 19 \wj Noo, sâŋ mwɛɛ munɛ mù wo yɛde, mwɛɛ mù le mɛɛse bɛ mù lé mu gê mu kôoshɛ ajiŋ ayu.\wj* \v 20 \wj Kinyilɛ ki fiɛɛ fì jóŋ yì bvusooshwi chiɛɛ yì wo be yɛŋ a kibo kaŋ kinchiɛɛŋ le bɛ mwɛɛ mù bvusooshwi mwɛɛ mù ba kɛnyi bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde mù ba toome biŋ'yesɛ yu duunyi nyu finɛ: Jóŋ yì bvusooshwi chiɛɛ le banchɛndaa ba Nyo ba le ba bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bì bvusooshwi biyu, mwɛɛ mù bvusooshwi mwɛɛ mù ba toome bin'yesɛ yi mu le, le bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bì bvusooshwi biyu.”\wj* \c 2 \s1 Ntuŋ wù Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Ɛfɛsu le \p \v 1 Muh wù ŋgɛ̀ n'yɛŋ wɛɛ jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Ɛfɛsu le lɛ, ‘Wunɛ le njɛmɛ wù wuwɛɛ wù jiji jóŋ yì bvusooshwi le a kibo ke kinchiɛɛŋ le, wu jiɛnyi antɛnɛɛ a mwɛɛ mù bvusooshwi mù ba kɛnyi bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde mù ba toome bin'yesɛ yu we:\wj* \v 2 \wj Ŋkee gee chena bɛ no bɛŋ lɛne bɛŋ bunyi, ŋkee tɛ shɛ́ŋ yì bɛŋ kaane bɛ no taŋlo bɛŋ gɛ bɛɛŋ fiɛɛ fì bamii ba befe too bɛ fi le gɛ. Bɛŋ le bɛŋ moŋ wa bamii baa ba tɛŋe bikwɛɛ biboo lɛ bo le booŋ ba ntuŋ ba Jiso bo ya nyume gɛ, bɛŋ yɛŋ lɛ bo le bamii ba chimbiaŋ.\wj* \v 3 \wj Ŋkee no bɛŋ kaane shɛ́ŋ chuule yi fiɛɛ le fichii nje mɛ bɛŋ fwɛɛne gɛ.\wj* \v 4 \wj Geenɛ, fiɛɛ fimi le yu fì ŋkɛme kune bɛŋ fì baaŋ joŋ gɛ mɛne gɛ. Gɛ bɛŋ baaŋ bɛŋ kɛme kiŋkoŋɛ kì bɛŋ gɛ̀ shee bɛŋ kɛme fweele gɛ.\wj* \v 5 \wj Bɛŋ kwâjɛ no bɛŋ gɛ̀ shee bɛŋ nyume fɛ bɛŋ ja bɛŋ gwe. Bɛŋ kûsɛ muntele mwɛna bɛŋ kâasɛ bɛŋ gêe no bɛŋ gɛ̀ gee fweele. Nɛ bɛŋ baaŋ kusɛ gɛ, ŋge ntô nchîaasɛ fiɛɛ fiena fì ba toome kin'yesɛ yu fɛ fi lɛmɛ fo.\wj* \v 6 \wj Geenɛ, fiɛɛ fì kooji fì bɛŋ gee le lɛ bɛŋ banɛ gee chi ŋgoo yi bamii ba Nikola, nyu fiɛɛ fì mbanɛ tɛ.\wj* \p \v 7 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le. Muh wù lé wu gê wu sô, nlé ŋgê nyâ je wu jî muntaŋ mu kite kì nyaa kinche, kì le fɛ kijusɛ ki njoŋ wu Nyo le.’”\wj* \s1 Ntuŋ wu Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ // ki bamii ba mbɛmɛ ki Simina \p \v 8 Muh wuyu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Simina le lɛ, ‘Wunɛ le njɛme wù wuwɛɛ wù le wu Fwe, wu nyu kijimɛ. Le wu wù gɛ̀ kwe wu kaasɛ wu nyu yu:\wj* \v 9 \wj Ŋkee baŋgɛ ba bɛŋ yɛne mo kifufe kena, geenɛ bɛŋ le bamii ba bvukugɛ. Ŋkee jɛ́ yì befe yì bamii jɛme kune bɛŋ. Bo tɛŋe bikwɛɛ biboo lɛ bo le Bajuu, bo nyu gɛ. Bo nyu yi ŋgoo yi Sataŋ le.\wj* \v 10 \wj Keefɛ bɛŋ fâane baŋgɛ ba bɛŋ lé bɛŋ gê bɛŋ yɛ̂ŋ le gɛ. Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, debele le wa ki wu lêesɛ bɛŋ bamu yeh yi ncha le ki wu môŋ bɛŋ. Bɛŋ lé bɛŋ gê bɛŋ yɛ̂ŋ ŋgɛ yi aju le yuufe. Mo nyume ki bɛŋ kwê, bɛŋ lɛ̂me gɛh bɛŋ tɛ̂ɛme, noo nlé ŋgê nnyâ kifo ki bvunfoŋ kì le kinche kì kage gɛ bɛŋ le.\wj* \v 11 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le. Muh wù lé wu gê wu sô, gɛ kwe yì kiŋgane kinfɛɛ kûŋ wu le gɛ.’”\wj* \s1 Ntuŋ wu Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ // ki bamii ba mbɛmɛ ki Bɛgamu le \p \v 12 Wu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Bɛgamu le lɛ, ‘Wunɛ le njɛmɛ wù wuwɛɛ wù kɛme nyo yì koode bimbe bichii:\wj* \v 13 \wj Ŋkee fɛ bɛŋ chee fo. Bɛŋ chee fɛ kala wu Sataŋ le fo kibɛɛ. Geenɛ bɛŋ lɛme gɛh yi jee chaŋ le bɛŋ tɛɛme. Bɛŋ gɛ̀ baaŋ faŋ gɛ ki bɛŋ lêesɛ fitele yi ye yaŋ le yi aju Antiba wù muh waŋ wù nchiɛɛŋ le gɛ. Wu gɛ̀ jɛmɛ kune mɛ, ba yuuyɛ wu a bɛŋ ntɛnɛɛ fɛɛ fɛ Sataŋ chee fo.\wj* \v 14 \wj Geenɛ, ŋkɛmɛ mwɛɛ mumu shige kune bɛŋ mù baaŋ mɛne joŋ gɛ. Bamii bamu le yu ŋgoo yɛne le bò bii n'yɛyɛ wù Balaaŋ gɛ̀ teefɛ Balak yu lɛ wu gê fiɛɛ fì booŋ ba Ishwala baŋsɛ yu bo gwe. Wu gɛ̀ ge bo jii mwɛɛ munjile mù ba ge kintanyɛ yu fɛ banyo le wu ka wu ge bo chee kinche ki nyiɛŋ yi kinjaŋ.\wj* \v 15 \wj Le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no bɛŋ kɛme tɛ bamii bamu ŋgoo yɛne le bò bii n'yɛyɛ wu bamii ba Nikola le.\wj* \v 16 \wj Noo, bɛŋ kûsɛ muntele mwɛna. Nɛ bɛŋ baaŋ kusɛ gɛ, tu nlé ntô kife kì shige le n'jû bamii bayu bɛ nyo yì bude a mɛ mu.\wj* \v 17 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le. Muh wù lé wu gê wu sô, nlé ŋgê n'jô fɛ mana wù ba gɛ̀ nyilɛ le nnyâ wu yu, ŋka nnyâ wu tɛdɛ chì baaŋ chì ba saŋ jee chì fɛŋ yu muh nyume gɛ yu wù kee jee chiyu fede muh wù fi tɛdɛ chiyu gɛ.’”\wj* \s1 Ntuŋ wu Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ // ki bamii ba mbɛmɛ ki Tayatila le \p \v 18 Muh wuyu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Tayatila le lɛ, ‘Wunɛ le njɛmɛ wu Mwa Nyo. Le wu wù ajii awe bɛɛde njɛ lɛmɛ chi ŋgu, bikaa bie le shiŋeshiŋe njɛ kichwa kì ba toŋ fɛ kilamɛ le:\wj* \v 19 \wj Ŋkee gee chena, ŋkee no bɛŋ kɛme kiŋkoŋɛ, ŋkee tɛ fitele fì bɛŋ leese yi ye yaŋ le mo lɛme chì bɛŋ lɛne bɛ no bɛŋ kaane shɛ́ŋ. Ŋkee tɛ lɛ gee chena chì mɛɛse joŋe chi fede chì bɛŋ gɛ̀ kɛme fweele.\wj* \v 20 \wj Geenɛ, fiɛɛ fimi le yu fì ŋkɛme kune bɛŋ fì baaŋ joŋ gɛ mɛne gɛ. Bɛŋ le bɛŋ chinɛ kwɛse wù Jɛsɛbɛl wɛɛ le wu tu wu gee fiɛɛ fì wu gee. Wu tɛŋe kikwɛɛ ke lɛ wu le muh wu ntuŋ wu Nyo, wu lɛɛde bamii baŋ bɛ n'yɛyɛ we, wu gee bo gee kinche ki nyiɛŋ yi kinjaŋ, bo ka bo jii mwɛɛ munjile mù ba le ba ge kintanyɛ yu fɛ banyo le.\wj* \v 21 \wj Nle nnya wu kife ki wu kûsɛ fitele fie, geenɛ wu faŋ ki wu kûsɛ kinche ke ki kinjikuu.\wj* \v 22 \wj Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, nlé ŋgê ntûŋ kinchɛŋ yi ye ye le ki ŋgîisɛ wu fɛnta mo bamii ba bɛ bo gee nyiɛŋ yi kinjaŋ bo ŋgɛɛse lo, fuge gɛ lɛ bo kusɛ bo gɛ ka bo bii gee chi kwɛse wuyu le gɛ.\wj* \v 23 \wj Nlé ŋgê yûuyɛ booŋ be ba ŋgoo. Noo, bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ bichii mo bi kɛ̂ɛ lɛ le mɛ wù kee mwɛɛ mù le shɛ́ŋ yi bamii le bɛ mù le a muntele le. Nlé ŋgê nlâŋe muh wuchii mbii no lɛme che le.\wj* \p \v 24 \wj Geenɛ, bɛŋ bamu baa ba le Tayatila ba lɛme gɛ fɛ wunɛ n'yɛyɛ le gɛ, gɛ bo yɛyi tɛ fiɛɛ fì bamii bamu tɛŋe lɛ mwɛɛ mu Sataŋ mù nyilɛ le gɛ, njɛme lɛ gɛ taŋlo ŋka ŋgɛɛ bvujijɛ bvumu ye yene le gɛ.\wj* \v 25 \wj Fi le gɛh lɛ, bɛŋ jîjɛ fiɛɛ fì bɛŋ kɛme le fi tɛmɛ, gɛ̂ɛŋ bû no nlé ŋgê ntô.\wj* \v 26 \wj Muh wù lé wu gê wu sô, wù gee lɛme chì ŋkoŋe wu gɛɛŋ wu mɛsɛ, nlé ŋgê nnyâ wu bɛ bvuŋga wu nyû awe a bituŋ.\wj* \v 27 \wj Gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no Chii le wu nya bvuŋga mɛne, nlé ŋgê nnyâ bvuŋga wu sâge bɛ kitoomɛ ki kichvu, wu bwɛ̂ɛyi bi yu njɛ sháaŋ yì ba maa, yì ba bwɛɛyɛ bimbɛge le bimbɛge le.\wj* \v 28 \wj Nlé ŋgê nnyâ tɛ wu bɛ joŋ yi a yule.\wj* \v 29 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le.’”\wj* \c 3 \s1 Ntuŋ wu Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ // ki bamii ba mbɛmɛ ki Saldi le \p \v 1 Muh wù ŋgɛ̀ n'yɛŋ wɛɛ ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Saldi le lɛ, ‘Wunɛ le njɛmɛ wù wuwɛɛ wù kɛme biyo bi Nyo bì bvusooshwi mo jóŋ yì bvusooshwi: Ŋkee gee chena. Bɛŋ duunyi fɛ bamii le lɛ bɛŋ baaŋ ba wuŋ geenɛ bɛŋ nyume bɛŋ kweeyɛ wa.\wj* \v 2 \wj Bɛŋ kâŋsɛ, bɛŋ tâa bvuŋga yi fiɛɛ fì shɛshi wa tɛ jwe wu kwe le. Bɛŋ kêe lɛ mbaaŋ n'yɛŋ gɛ gee chena joŋe chi gɛɛne chi mɛɛse a Nyo waŋ jii gɛ.\wj* \v 3 \wj Bɛŋ kwâjɛ fiɛɛ fì bɛŋ gɛ̀ fi, le fi fì bɛŋ gɛ̀ yu. Bɛŋ jîji fiɛɛ fiyu le, bɛŋ kûsɛ muntele mwɛna. Nɛ bɛŋ baaŋ kaŋsɛ gɛ, tu nlé ŋgê njâ ntô fɛ bɛŋ le njɛ choŋ, bɛŋ kee gɛ kife kiyu gɛ.\wj* \v 4 \wj Geenɛ, bɛŋ kɛme bamii bamu shige Saldi bo baaŋ yiisɛ gɛ njú yiboo gɛ. Bobaa lé bo gê bo jîɛnyi besa bo, bo noŋ njú yì baaŋ, nje le bamii ba kooji.\wj* \v 5 \wj Muh wù lé wu gê wu sô lé wu jîi tɛ njú yì baaŋ. Gɛ wuwɛɛ muh mɛ nyume ŋgê nchîijɛ jee che a ŋwa wù bamii ba kɛme kinche kì kage gɛ le. Nlé ŋgê njɛ̂mɛ bɛ jwe waŋ kune wu fwe a Chii bɛ banchɛndaa be lɛ ŋkee wu.\wj* \v 6 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le.’”\wj* \s1 Ntuŋ wu Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ // ki bamii ba mbɛmɛ ki Filadɛfia le \p \v 7 Muh wuyu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Filadɛfia le lɛ, ‘Wunɛ le njɛmɛ wù wuwɛɛ wù yuude wù ka nyu muh wù nchiɛɛŋ. Le wu wù kɛme kiŋgwenyɛ ki bvunfoŋ bvu Dabi lɛ. Wu gwenyi, muh gɛ nyu yu wù faa gɛ, wu faa, muh gɛ nyu yu wù gwenyɛ gɛ:\wj* \v 8 \wj Ŋkee gee chena. Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, nle ŋgwenyɛ kimbuŋ fɛ bɛŋ le nchinɛ kiyɛse, gɛ muh nyu yu wù taŋlo wu faa ki gɛ. Ŋkee lo lɛ gɛ bɛŋ kɛme bvuŋga chuule gɛ, geenɛ bɛŋ gɛɛde gɛ njɛmɛ waŋ. Bɛŋ baaŋ mɛ faŋ gɛ.\wj* \v 9 \wj Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, bamii baa ba le ŋgoo yi Sataŋ le bò duu lɛ bo le Bajuu bo mbiane lo, bo nyu gɛ Bajuu gɛ, nlé ŋgê bo tô bo gwê bikaa biɛna le bɛŋ mo bɛŋ kɛ̂ɛ lɛ ŋkoŋe bɛŋ.\wj* \v 10 \wj No bɛŋ le bɛŋ gɛɛ njɛme waŋ kune ki bɛŋ kâane shɛ́ŋ, nlé ŋgê nchîɛɛŋ bɛŋ yi kife kì mmoŋ lé wu gê wu tôo yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le ki wu môŋ bamii bachii ba le yi nshɛŋ le.\wj* \v 11 \wj Ntoo wa kife kì shige le. Bɛŋ jîjɛ fiɛɛ fì bɛŋ kɛme le fi tɛ̂mɛ, wu lɛ keefɛ muh mu ge wu fî kifo kena ki bvunfoŋ gɛ.\wj* \v 12 \wj Muh wù lé wu gê wu sô, nlé ŋgê wu nyû kintooŋ ki yeh yi kintanyɛ yi Nyo waŋ le. Gɛ taŋlo wu yu wu bû yu gɛ. Nlé ŋgê nsâŋ jee chi Nyo waŋ yi ye ye le bɛ jee chi kilaantɛŋ ki Nyo waŋ kì le Yɛlusalɛm wù fwɛŋ wù bude fɛ Nyo waŋ le fɛwe. Nlé ŋgê nsâŋ tɛ jee chaŋ chì fɛŋ yi ye ye le.\wj* \v 13 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le.’”\wj* \s1 Ntuŋ wu Jiso wù gɛɛne fɛ kintaashɛ // ki bamii ba mbɛmɛ ki Lawdɛsia le \p \v 14 Wu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Sâŋ ŋwa fɛ nchɛndaa wu Nyo wu kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ki Lawdɛsia le lɛ, ‘Wunɛ le njɛme wù wuwɛɛ wù jee che le lɛ, Fi Nyûme Noo. Le wuwɛɛ wù to wu lɛme yi jɛ ye le, le wu wù sɛŋe nchiɛɛŋ kune Nyo. Le wu wù ŋkɛ yi fiɛɛ fichii fì Nyo gɛ̀ fɛ le:\wj* \v 15 \wj Ŋkee gee chena. Bɛŋ le gɛh lo nɛ! Gɛ bɛŋ jiɛɛ gɛ, gɛ bɛŋ yufe gɛ. Ŋgoone lɛ bɛŋ bee bɛŋ jiɛɛ lo kɛnɛ bɛŋ yufe lo.\wj* \v 16 \wj Noo, no bɛŋ le gɛh lo fiena antɛnɛɛ bɛŋ jiɛɛ gɛ kɛnɛ bɛŋ yufe gɛ, nlé ŋgê nchûuyɛ bɛŋ a mɛ mu.\wj* \v 17 \wj Bɛŋ duu lɛ bɛŋ le bamii ba kwa bɛŋ ku wa, bɛŋ ka goone gɛ fiɛɛ gɛ. Bɛŋ jɛme noo bɛŋ yɛne gɛ lɛ fiena le fi fo lo gɛ? Bɛŋ le bamii ba ba koode yii fɛ bɛŋ le, bɛŋ nyu bamii ba kifufe, bɛŋ ka nyume binfeeŋ mo bamii ba jiɛnyi bichinɛ biyɛse.\wj* \v 18 \wj Ŋgoone ki nteefɛ bɛŋ lɛ bɛŋ gû kichwa ki bige kì yɛɛde kì ba suŋ fɛ kilamɛ le ki tu ki yuude, bɛŋ mo bɛŋ nyu bamii ba kwa. Bɛŋ gû njú yì baaŋ yì bɛŋ baŋe bichinɛ biɛna yu, keefɛ bamii yɛde bi le bɛŋ kɛme bvuya gɛ. Bɛŋ gû tɛ nche yi ajii a mɛne yì bɛŋ yêefe ajii awene yu, bɛŋ mo bɛŋ yɛ̂de mwɛɛ le.\wj* \v 19 \wj Bamii ba ŋkoŋe nto nsage bo yi gee chiboo le, nnya ŋgɛ bo le ki ntêefe bo. Noo, bɛŋ dûnyɛ ntaŋ, bɛŋ kûsɛ muntele mwɛna.\wj* \v 20 \wj Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, nlɛme a yeh fwɛɛŋ ŋkune. Nɛ muh yu lo jɛ yaŋ wu gwênyɛ kimbuŋ, nlé ntô a wu le besa wu lé be gê be jîi mwɛɛ yi fiɛɛ le fimimia.\wj* \v 21 \wj Muh wù lé wu gê wu sô, le mɛ nyu ŋgê nnyâ wu kijusɛ wu shii besa wu yi kala waŋ le, gɛh no ŋgɛ̀ nso nshii besa Chii yi kala we le.\wj* \v 22 \wj Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû fiɛɛ fì Kiyo ki Nyo jɛme bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le.’”\wj* \c 4 \s1 Joŋ yɛŋ ba nyaa mbɛɛŋsɛ Nyo le fɛwe \p \v 1 Ajiŋ a mwɛɛ mwɛɛ, ŋka mbijɛ, nɛ n'yɛŋ kimbuŋ fɛwe kiyɛse. Jɛ yɛɛ yì mbe n'ya yu wa yi jɛme mɛne njɛ soŋ, yi ka yi jɛmɛ mɛne lɛ, \wj “Kɛ̂ŋsɛ tô fɛnɛ ndûnyɛ wo mwɛɛ mù kɛme ki mu kôoshɛ ajiŋ a kife kinɛ le.”\wj* \v 2 Kimimia, nja ntu chiaaŋ yi Kiyo ki Nyo le, mɛ mo n'yɛŋ kala le wu nyu fɛwe, muh shii yu. \v 3 Muh wù gɛ̀ shilɛ wuyu gɛ̀ lale njɛ kfuu chi ata amu a tɛɛme kwa ba tɛŋe lɛ jasba mo a ba tɛŋe lɛ Kanelia, kila daa ki kɛnɛ kala wuyu, ki lale tɛ njɛ tɛdɛ chì ba tɛŋe lɛ ɛmelal. \v 4 Bakala bamu mbaanfiɛɛ ncho banɛh gɛ̀ bee bo kɛnɛ kala wuyu, bachɛ bamu shiiyɛ yu mbaanfiɛɛ ncho banɛh bo jiiyɛ njú yì baaŋ, bo booŋ bifo bi bvunfoŋ ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. \v 5 Jaŋ yì lale gɛ̀ bude yi kala wɛɛ le, yi ŋgbwame, yi kfuunɛ, bin'yesɛ bɛɛde a kala wuyu fwe bvusooshwi bì nyume biyo bi Nyo bì bvusooshwi. \v 6 Fiɛɛ fimi gɛ̀ bee tɛ a kala wɛɛ fwe fi fiɛɛnɛ joo yì baaŋ yimi yì yuude nɛ walala njɛ mijoo. \p Mwɛɛ mu wuŋe mumu munɛh gɛ̀ bee mu lɛɛŋ mu kɛnɛ kala wuyu bimbe bichii ajii yisɛ lo yi mu le fwe bɛ ajiŋ. \v 7 Fiɛɛ fi wuŋe fì fwe gɛ̀ fiɛɛnɛ bvule, fì bii fo fiɛɛnɛ naa wù jwɛŋsɛ, fi ka bii fo kɛme bvushi njɛ bvu muh lɛ, fì ajiŋ fiɛɛnɛ nfa fɛ wu fuune. \v 8 Mwɛɛ mu wuŋe munɛh muyu gɛ̀ kɛme bibɛɛ bvusoo, bvusoo, mu yisɛ lo bɛ ajii we bɛ kuu. Mwɛɛ muyu to mu yɛɛne antaŋ bɛ fɛnshɛ mu luu gɛ. Mu gɛ̀ yɛɛne lɛ, \q1 “Nyo yuude lo! Nyo yuude lo! Nyo yuude lo! \q1 Le wu wù Tada Nyo wù Kɛme Bvuŋga Bvuchii. \q1 Le wu wù gɛ̀ bee wa, wu nyume wu ge wu tô.” \p \v 9 Mwɛɛ mu wuŋe muyu gɛ̀ doo mu tume maŋkuŋ ma Nyo, mu nyaa ŋgvunɛ bɛ kiyone muh wuyu wù le wu shii yi kala le, wù le yu segechii wu kage gɛ, \v 10 bachɛ ba mbaanfiɛɛ ncho banɛh baa mo bo gwe bo gɛɛŋ fwe a wu wù le wu shii yi kala le, bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ wuwɛɛ wù le yu segechii wu kage gɛ. Bo doo bo gee noo bo mo bo tu bo baayi bifo biboo bi bvunfoŋ lɛ, bo giŋse a kala fwe bo yɛɛne lɛ, \q1 \v 11 “Wo wù le Tada, wo le Nyo wese, \q1 wo le wo kojɛ wù ba tume maŋkuŋ muŋ, \q1 ba nyaa ŋgvunɛ wo le, \q1 ba bɛɛŋse bvuŋga bwuŋ, \q1 nje le wo wù gɛ̀ fɛ mwɛɛ munchii, \q1 gɛ̀ koŋ wo ki wo fɛ̂ mu, fɛ mu nyume yu.” \c 5 \s1 Mwa Shoŋ wù le wu kojɛ ki wu bwɛ̂ɛyɛ bila bì bvusooshwi \p \v 1 Ŋka nja n'yɛŋ ŋwa wumu le a kibo kinchiɛɛŋ ki muh wù gɛ̀ shilɛ yi kala wɛɛ le, ba saŋ antɛŋ bɛ akfuuŋ ba kɛbɛ lo, ba laaŋ manjuu le bvusooshwi bɛ kila. \v 2 Nja n'yɛŋ tɛ nchɛndaa wu Nyo wumu wù tɛɛme le wu wane fɛwɛɛwe wu biide lɛ, “Le yɛɛŋ wuyu wù le wu kojɛ ki wu bwɛ̂ɛyɛ bila binɛ, wu faanyɛ ŋwa wunɛ?” \v 3 Gɛ muh gɛ̀ bee yu fɛwe kɛnɛ yi nshɛŋ le kɛnɛ a nshɛŋ kuu, wù taŋlo wu faanyɛ ŋwa wuyu kɛnɛ wu jiŋɛ antɛŋ a ŋwa wuyu gɛ. \v 4 Mbee kwe baaŋ lɛ gɛ muh gɛ̀ bee yu wù le wu kojɛ wù taŋlo wu gwenyɛ ŋwa wuyu kɛnɛ wu bijɛ antɛŋ a yu gɛ. \v 5 Muh mu ŋgoo yi bachɛ baa le jɛmɛ mɛne lɛ, “Keefɛ wo bêede gɛ. Yêgɛ yû, muh wù ba tɛŋe lɛ Bvule wù a kfuu chi Juda le ba ka tɛŋe tɛ lɛ Bia yì bu a kfuu chi Nfoŋ Dabi le wu so wa, le wu wù taŋlo wu bwɛɛyɛ bila bì bvusooshwi biyu wu faanyɛ ŋwa wuyu.”\f + \fr 5:5 \fr*\ft Muh wunɛ wù ba tɛŋe lɛ Bvule wu a kfuu chi Juda le mo Bia yi bu a kfuu chi Nfoŋ Dabi le, le Mbvusɛ wù Nyo gɛ̀ ka.\ft*\f* \p \v 6 Nja n'yɛŋ Mwa Shoŋ le wu lɛme antɛnɛɛ a kala bɛ mwɛɛ mu wuŋe mu munɛh mwɛɛ mo bachɛ baa, wu nyume njɛ ba le ba sɛɛ. Wu kɛme bitoŋ bvusooshwi bɛ ajii bvusooshwi. Ajii ayu nyu biyo bi Nyo bi bvusooshwi bì wu le wu tuŋ bi bu bi gɛɛŋ yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le kichii. \v 7 Mwa Shoŋ wuyu mo wu gɛɛŋ wu fi ŋwa wɛɛ a kibo kinchiɛɛŋ ki muh wɛɛ wù gɛ̀ shilɛ yi kala le. \v 8 No wu fi ŋwa wuyu noo, mwɛɛ mu wuŋe mu munɛh mwɛɛ bɛ bachɛ ba mbaanfiɛɛ ncho banɛh mo bo gwe bo gɛɛŋ fɛkuu a Mwa Shoŋ wuyu fwe. Muh wu mumwaa wu mumwaa bo le gɛ̀ kɛme kome bɛ kintee kì ba fɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde, jiiŋ nyu chi yisɛ yo. Jiiŋ chinɛ le buunɛ chi bamii ba le ba Nyo. \v 9 Mwɛɛ mwɛɛ bɛ bachɛ baa mo bo yɛɛŋ ŋkee wumu wù fwɛŋ wu jɛme lɛ, \q1 “Le wo wù le wo kojɛ ki wo fî ŋwa wuyu wo bwɛ̂ɛyɛ bila biyu, \q1 nje ba gɛ̀ sɛɛ wo, kilɛmɛ kuŋ suuŋ bamii, \q1 chiaaŋ yi kimbefɛ le wo nya bo Nyo le. \q1 Bamii banɛ bu chikfuu le chichii, bɛ jɛ́ yichii, \q1 chikfuu chi bamii lɛ chichii mo bituŋ bichii. \q1 \v 10 Wo le wo nya bo bvunfoŋ, \q1 wo ge bo tu bo nyu bachiji kintanyɛ ba Nyo wese besabɛŋ. \q1 Bo nyu bo ge bo sage yi nshɛŋ le.” \p \v 11 Ndoo ŋka n'jiŋɛ, nja n'yu jɛ yi banchɛndaa ba Nyo ba nyu lo banchvuge le banchvuge le bɛ bamala le bamala le. Bo gɛ̀ bee bo lɛme bo kɛnɛ kala bɛ mwɛɛ mu wuŋe mwɛɛ mo bachɛ baa. \v 12 Bo gɛ̀ yɛɛne fɛwɛɛwe bo duu lɛ, \q1 “Mwa Shoŋ wù ba gɛ̀ sɛlɛ, \q1 le wu wù le wu kojɛ ki wu kɛ̂me bvuŋga, \q1 bɛ kwa mo bvufee bvù baaŋ, \q1 mo jee chi kuge mo ŋgvunɛ mo bvukugɛ mo mbɛɛŋsɛ.” \m \v 13 Nja n'yu mwɛɛ munchii mù Nyo gɛ̀ fɛ mu le fɛwe mo yi nshɛŋ le mo mu a nshɛŋ kuu mo a joo yì baaŋ le, mo mwɛɛ munchii mù le manjuu manɛ le, mu yɛɛne lɛ, \q1 “Mbɛɛŋsɛ bɛ ŋgvunɛ mo bvukugɛ mo bvuŋga, \q1 kɛ̂mɛ wɛɛ wù le wu shii yi kala le, \q1 mo Mwa Shoŋ wunɛ le segechii wu kage gɛ!” \m \v 14 No mu yɛɛne noo, mwɛɛ mu wuŋe mù munɛh mwɛɛ bɛɛŋ lɛ, “Fi nyûme noo!” Bachɛ baa gwe bo gɛɛŋ fɛkuu bo nya mbɛɛŋsɛ wù baaŋ. \c 6 \s1 Mwa Shoŋ bwɛɛyɛ bila bì bvusooshwi \p \v 1 Ntu jiiŋe no Mwa Shoŋ wɛɛ gɛ̀ bwɛɛyi kila kì fwe antɛnɛɛ a bila bì bvusooshwi biɛɛ, nja n'yu fiɛɛ fimi ŋgoo yi mwɛɛ mu wuŋe mwɛɛ jɛme bɛ jɛ njɛ waŋ jaŋ, fi jɛmɛ lɛ, “Tô!” \v 2 Lɛ mbijɛ, nja n'yɛŋ nyambala yimi yì baaŋ le muh bɛɛŋ yu, wu kɛme kinɛ. Ba mo ba booŋ kifo ki bvunfoŋ a wu fwa, wu bu, wu gɛɛŋ njɛ muh wù to wu juu wu soo, ki wu gɛ̂ɛŋ wu jû, wu sô. \p \v 3 Mwa Shoŋ gɛ̀ bwɛɛdɛ kila kì kiŋgane kinfɛɛ, n'yu fiɛɛ fì kiŋgane kinfɛɛ ŋgoo yi mwɛɛ mu wuŋe mwɛɛ jɛmɛ lɛ, “Tô!” \v 4 Nyambala yimi bu yi yɛɛde nɛ ghɛɛmm, ba mo ba nya nyo yi jɛŋ yimi yì baaŋ muh wù gɛ̀ bɛnɛ yu le, ba nya wu bɛ bvuŋga ki wu chîaasɛ nyiɛgee yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le kichii wu lɛ bamii yûuyi bamu. \p \v 5 Mwa Shoŋ gɛ̀ bwɛɛdɛ kila kì kiŋgane kintɛde, n'yu fiɛɛ fì kiŋgane kintɛde ŋgoo yi mwɛɛ mu wuŋe mwɛɛ jɛmɛ lɛ, “Tô!” Ndoo mbijɛ, nja n'yɛŋ nyambala yimi yì yiide le, muh bɛɛŋ yi le wu kɛme nfe wù ba fege mwɛɛ yu le a wu bo. \v 6 Nja n'yu njɛ jɛ yimi jɛme antɛnɛɛ a mwɛɛ mu wuŋe munɛh mwɛɛ yi duu lɛ, “Muh lé wu gê wu jô nlaŋɛ wu yi juu le chi chile fɛ wu gû fiŋkonyi fi agiŋ yu, kɛnɛ wu jô nlaŋɛ wu yi juu le chi chile fɛ wu gû muŋkonyi mu agiŋ abala yu muntɛde. Geenɛ keefɛ wo kûŋ mɛɛ bɛ mbvuuŋ le gɛ!” \p \v 7 Mwa Shoŋ gɛ̀ bwɛɛdɛ kila kì kiŋgane kinɛh, n'yu jɛ yi fiɛɛ fì kiŋgane kinɛh ŋgoo yi mwɛɛ mu wuŋe mwɛɛ jɛmɛ lɛ, “Tô” \v 8 Ndoo mbijɛ, nja n'yɛŋ nyambala yimi yi le jibejibe, jee chi muh wù gɛ̀ bɛnɛ yu we gɛ̀ bee lɛ Kwe, woŋ wu Baŋkfu bii wu le. Ba nya bo bvuŋga lɛ bo jô bamii ba yi kimbe ki nshɛŋ le kimimia antɛnɛɛ a binɛh, bo lɛ̂ɛshɛ bamii bayu bɛ nyó yi jɛŋ mo jɛŋ mo binchɛŋ bɛ nyáŋ yi nchvuuŋ yi yi nshɛŋ le. \p \v 9 Mwa Shoŋ gɛ̀ bwɛɛdɛ kila kì kiŋgane kitɛŋ, n'yɛŋ biyo bi bamii le akuu a kitana ki kintanyɛ le. Biyo binɛ nyu bi bamii ba bo gɛ̀ yuuyɛ bo nje jɛ yi Nyo bɛ fiɛɛ fì bo gɛ̀ jɛme bo lɛme yi fi le. \v 10 Bi wanɛ fɛwɛɛwe lɛ, “O Tada Nyo wù le Awe a Mwɛɛ Munchii, wo wù yuude, wo le kinchiɛɛŋ. Wo lé wo chîɛɛŋ gɛ̂ɛŋ bû nɛɛ fɛ wo sùunɛ nsa wese wo chvûu kichvusɛ yi bamii ba gɛ̀ yuuyɛ bee, ba le yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le?” \v 11 Bo mo bo nya njú yì baaŋ muh wu mumwaa mumwaa bo le, bo jɛmɛ lɛ bo ka bo lɛ̂ɛŋ shige, gɛ̂ɛŋ bû no bo le bo mɛ̂sɛ bo yûuyɛ booŋ ba bwe bo, bò le tɛ bamii ba lɛme ba Nyo ba gɛ̀ bee ki ba gê ba yûuyɛ bo no ba gɛ̀ yuuyɛ bo. \p \v 12 Mwa Shoŋ gɛ̀ bwɛɛdɛ kila kì kiŋgane kinsoo, mbijɛ nja n'yɛŋ nshɛŋ shiŋshɛ bɛ bvuŋga, juu kaasɛ chi tu chi yiide nɛ tititi njɛ nju yi kimbaŋkwe, kwii wù wu chile kaasɛ wu tu wu yɛɛde nɛ ghɛɛŋŋ njɛ kilɛmɛ. \v 13 Jóŋ jade fɛwe yi gweeyi fɛkuu njɛ muntaŋ mù baaŋ jɛbejɛbe mù nfuŋ fede wu kaale. \v 14 Kibvulɛ ja ki kɛbɛ njɛ kimba ki ŋwa ki mo ki lɛ̂sɛ lo. Bambegɛ bachii bɛ biŋgɛŋ bichii ja fɛ bi gɛ̀ bee fo. \v 15 Banfoŋ ba yi nshɛŋ le mo bamii ba baaŋ baaŋ bachii mo bikwɛɛ bi bamii ba nchi ba baaŋ baaŋ mo bamii ba kwa mo bamii ba kɛme bvuŋga mo bamii bachii kɛnɛ nfa kɛnɛ ba le gɛ nfa gɛ, bo mo bo nyiile a ŋkfuuŋ mo a bvuta le bɛ a bambegɛ kuu. \v 16 Bo nyiile noo, bo jaŋɛ bambegɛ bɛ bimbaaŋ le, bo duu lɛ, “Bɛŋ gwêeyɛ yi ye yese le, bɛŋ bâŋe bee lɛ keefɛ muh wɛɛ wù shile yi kala le wu yɛ̂ne bee le bɛ fɛ Mwa Shoŋ dûnyɛ shɛ́ŋ ye yì bɛɛne ye yese le gɛ. \v 17 Juu chì bo lé bo dûnyɛ shɛ́ŋ yiboo yì bɛɛne le chi to wa chi kojɛ, gɛ muh nyu yu wù taŋlo wu lɛɛŋ a bo fwe gɛ.” \c 7 \s1 Bo fɛ banjiŋɛ yi bamii ba Ishwala le banchvuge gwii // kicho mbaanyɛ ncho banɛh (144,000) \p \v 1 Ajiŋ ayu, n'yɛŋ banchɛndaa ba Nyo le banɛh bo lɛme abu a woŋ a ana le, bo baŋe fii yì bude abu ayu le lɛ keefɛ yi fêde yi nshɛŋ le kɛnɛ yi joo yì baaŋ le, mo yi bite le gɛ. \v 2 Ŋka n'yɛŋ Nchɛndaa wu Nyo wumu le, wu bude a juu saane yo, wu kɛme fiɛɛ fi Nyo wù kɛmɛ kinche wu chede bamii be yu abo. Wu mo wu tɛɛŋ banchɛndaa ba Nyo ba banɛh baa bɛ jɛ yì tɛɛme. Banchɛndaa banɛ le ba bo gɛ̀ nya bvuŋga bo le, lɛ bo chɛŋɛ bɛ nshɛŋ mo joo yì baaŋ. \v 3 Wu tɛɛŋ wu jɛmɛ lɛ, “Keefɛ bɛŋ chɛ̂ŋe bɛ nshɛŋ kɛnɛ joo yì baaŋ kɛnɛ bite njɛ bee fɛ̂ banjiŋɛ yi manshi ma bamii ba lɛme ba Nyo wese le sɛŋ gɛ.” \v 4 N'yu lɛ bamii ba bo gɛ̀ che le banchvuge gwii kicho mbaanyɛ ncho banɛh (144,000), bo bu a chikfuu chi Ishwala le chichii. \v 5 Bo gɛ̀ che bamii a kfuu chi Juda le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Leubɛŋ le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Gad le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, \v 6 a kfuu chi Ashɛl le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Naftali le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Manase le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, \v 7 a kfuu chi Simuŋ le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Lɛwe le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Isaka le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, \v 8 a kfuu chi Sɛbuluŋ le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Yosɛf le, banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le, a kfuu chi Bɛnjamɛ le, bo che banchvuge ncho bafɛɛ yuufe le. \s1 Kinchvu ki bamii ki nyume nɛ mamama \p \v 9 Ajiŋ ayu, mbijɛ nja n'yɛŋ kinchvu ki bamii le nɛ mamama taŋlo muh gɛ taŋ gɛ. Bo bu bituŋ le bichii, bɛ chikfuu le chichii mo bamii bachii bɛ jɛ́ yichii, bo lɛme fwe a kala bɛ Mwa Shoŋ, bo jiiyɛ njú yì baaŋ bo kɛme bidaadɛ chiaaŋ yiboo le. \v 10 Bo gɛ̀ wuule fɛwɛɛwe bo duu lɛ, “Mbvusɛ jade nyu fɛ Nyo wese wu le wu shii yi kala le bɛ fɛ Mwa Shoŋ le.” \v 11 Banchɛndaa ba Nyo bachii lɛɛŋ bo tuŋ kiŋgaŋ bo kɛnɛ kala bɛ bachɛ baa bɛ mwɛɛ munɛh mu wuŋe mwɛɛ, bo gwe bo tuŋ manshi fɛkuu a kala fwe, bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ Nyo le. \v 12 Bo gɛ̀ gee noo, bo duu lɛ, “Fi nyûme noo! N'yuusɛ bɛ bvukugɛ mo bvufee bvù baaŋ le kɛme Nyo wese. Besabɛŋ nyâa kiyone wu le. Le wu wù kɛmɛ ŋgvunɛ bɛ mbɛɛŋsɛ wù tɛɛme segechii wu kage gɛ! Fi nyûme noo.” \p \v 13 Chɛ wumu a bachɛ baa le, biih mɛne lɛ, “Banɛ le baaŋ bo jiiyi njú yì baaŋ? Bo bu faaŋ?” \v 14 Nchvuu wu le lɛ, “Chiji kikwɛɛ, kee gɛh wo.” Wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Banɛ le bamii ba le ba bonɛ yi kife ki ŋgɛ wù baaŋ le. Bo le bo chugɛ njú yiboo a kilɛmɛ ki Mwa Shoŋ le, yi tu yi baaŋ, \v 15 bo mo bo nyume a kala wu Nyo fwe, bo lɛne wu le antaŋ bɛ fɛnshɛ yeh yi kintanyɛ le. Wu wuyu wù le wu shii yi kala le, wu lé wu nyû njɛ chuŋ a bo we. \v 16 Gɛ jɛŋ baaŋ yi yuu bo gɛ, gɛ kindoŋ baaŋ ki yune bo gɛ, gɛ muu baaŋ wu suŋe bo gɛ, gɛ bo baaŋ bo yuge ŋkfuŋ wù baaŋ gɛ. \v 17 Fi lé fi gê fi nyûme noo nje Mwa Shoŋ wù le antɛnɛɛ a kala lé wu gê wu chîɛɛne bo njɛ nchiɛnɛ shóŋ, wu jode bo wu gɛɛne bɛ bo fɛ joo yì nyaa kinche le. Nyo tɛ lé wu gê wu shô ajoo achii ajii aboo le.” \c 8 \s1 Mwa Shoŋ bwɛɛdɛ kila kì ajiŋ \p \v 1 Mwa Shoŋ gɛ̀ bwɛɛdɛ kila kì kiŋgane kinsooshwi a ŋwa wɛɛ le, manjuu chii fɛwe nɛ shiiŋŋ gɛɛŋ bu kiŋgade ki kife antɛnɛɛ. \v 2 Mɛ mo n'yɛŋ banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi le bo to bo lɛme a Nyo fwe. Ba nya chisoŋ bvusooshwi bo le. \v 3 Nchɛndaa wu Nyo wumu ja wu to wu lɛɛŋ fɛ kitana ki kintanyɛ le, wu kɛme finlaŋ fì ba tone jiiŋ yo, ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. Ba nya jiiŋ wu le chi duude ki wu tâashɛ fɛ kitana ki kintanyɛ bɛ buunɛ chi bamii ba le ba Nyo le. Kitana kiyu ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde, ki nyume a kala fwe. \v 4 Wu toŋ, chijige chi jiiŋ chiyu bɛ buunɛ chi bamii ba le ba Nyo, bu a wu bo chi bɛɛŋ chi gɛɛŋ a Nyo fwe. \v 5 Nchɛndaa wu Nyo wuyu mo wu ja wu jo finlaŋ fì ba tone jiiŋ yo fiɛɛ, wu jo ŋgu fɛ kitana ki kintanyɛ le, wu gɛɛ yo wu yisɛ, wu mo wu noŋ yi nshɛŋ le. No wu noŋ noo, jaŋ tu yi lale, yi ŋgbwame, yi kfuunɛ, nshɛŋ shiŋshi. \s1 Banchɛndaa ba Nyo kɛ bo toŋe chisoŋ chi chinɛh \p \v 6 Banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi ba gɛ̀ kɛme chisoŋ chi bvusooshwi chiɛɛ mo bo seesɛ ye ki bo tôŋ chisoŋ chiyu. \p \v 7 Nchɛndaa wu Nyo wù fwe toŋ che soŋ, abe bɛ ŋgu ba fiiŋsɛ bɛ kilɛmɛ kesɛ yi nshɛŋ le. Kimbe ki nshɛŋ kimimia antɛnɛɛ a bimbe bitɛde fie, kimbe kimimia antɛnɛɛ a bimbe bitɛde bi bite fie, agaaŋ a le ŋgee achii fie tɛ. \p \v 8 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinfɛɛ toŋ che soŋ, bo noŋ fiɛɛ fimi ŋgu bɛde yu, fi nyume njɛ mbegɛ wù baaŋ. Fi gwe a joo yì baaŋ le. Kimbe kimimia antɛnɛɛ a bimbe bitɛde bi joo yì baaŋ ja bi tu kilɛmɛ. \v 9 Kimbe kimimia antɛnɛɛ a bitɛde bi mwɛɛ mu wuŋe mù le a joo yì baaŋ le kweeyɛ. Kimbe kimimia antɛnɛɛ a bimbe bitɛde bi mutima mu a joo saayɛ. \p \v 10 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kintɛde toŋ che soŋ, joŋ yimi yì baaŋ ja fɛwe yi bɛde njɛ kin'yesɛ, yi gwe yi baŋɛ kimbe kimimia antɛnɛɛ a bitɛde bi jóo yì bohge bɛ manjuu mà jóo to yi bude mo le. \v 11 Jee chi joŋ yiyu nyu lɛ Nlujɛ. No yi gwe noo, kimbe kimimia antɛnɛɛ a bimbe bitɛde bi jóo tu bi luji. Bamii ba duude kweeyɛ nje jóo yiyu yì bo gɛ̀ muu, nje joŋ yiyu gɛ̀ ge wa jóo yiyu tu yi luji lo. \p \v 12 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinɛh toŋ che soŋ, fiɛɛ fimi bwɛɛdɛ juu kimbe kimimia antɛnɛɛ a bimbe bitɛde bɛ kimbe kimimia ki kwii antɛnɛɛ a bitɛde. Fi bwɛɛdɛ tɛ jóŋ kimbe kimimia antɛnɛɛ a bì bitɛde. Bimbe biboo kimimia kimimia tu ki jiime. N'yulɛ faŋ ki wu ka wu nyûme yu a kimbe kimimia antɛnɛɛ a bimbe bì bitɛde kì fɛnshɛ le mo kì antaŋ le. \p \v 13 Ndoo n'jiŋɛ, nja n'yu nfa ja wu jaŋɛ fɛwɛɛwe no wu gɛ̀ fuune antɛnɛɛ a kibvulɛ wu duu lɛ, “Ŋgɛ lɛɛ, ŋgɛ lɛɛ, ŋgɛ lé wu gê wu nyûme fɛ bamii ba le yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le sege ba toŋ chisoŋ chì shɛshi chì banchɛndaa ba batɛde le wa ki bo tôŋ.” \c 9 \s1 Ba toŋ soŋ chì kiŋgane kintɛh \p \v 1 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kintɛh toŋ che soŋ, n'yɛŋ joŋ yimi le yì gɛ̀ ja fɛwe yi gwe fɛkuu. Ba nya kiŋgwenyɛ joŋ yiyu le kì gweenyi kintuge kì shiide nɛ ŋooŋŋ. \v 2 Joŋ yiyu mo yi gwenyɛ jwe wu kintuge kiyu, munjige bu yo nɛ gɛmm, njɛ mu bu fɛ mwɛɛ mù ba banyɛ ba kfuŋ le. Munjige mù gɛ̀ bude a kintuge kiyu le, mu ge juu bɛ kibvulɛ ja mu tu mu yiide lo. \v 3 Chúma bu a munjige muyu le yi shii yi nshɛŋ le. Bo nya chúma yiyu bɛ bvuŋga lɛ yi tâayi njɛ baŋgaŋ ba yi nshɛŋ le, \v 4 bo leh lɛ keefɛ yi chɛ̂ŋɛ bɛ mwɛɛ mù kuu yi nshɛŋ le gɛ, kɛnɛ nyume agaaŋ, kɛnɛ bite, kɛnɛ mo la la, bo duu lɛ yi nyâ ŋgɛ gɛh nyu kfuu chi bamii baa bò kɛme gɛ njiŋɛ wu Nyo fɛ bo jii gɛ. \v 5 Ba gɛ̀ chinɛ lɛ chúma yiyu nya ŋgɛ bamii le yi kii le yitɛŋ. Geenɛ lɛ keefɛ yi yûuyɛ lo bo gɛ. Ŋgɛ wù yi gɛ̀ bee ki yi nyâa gɛh bee njɛ wu ŋgaŋ sege wu le wu ta muh. \v 6 Yi kii yi yitɛŋ chinɛ le bamii lé bo gôone lo kwe bo yɛde gɛ. Bo lé bo bêede ki bo kwê, kwe lege lo bo. \p \v 7 Chúma chinɛ gɛ̀ bee njɛ nyámbala yì le yi seesɛ wa ki yi bû gwɛŋ wu jɛŋ le. Mwɛɛ mumu gɛ̀ bee a bo fwa njɛ bifo bi bvunfoŋ bì ba kɛnyi bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde, manshi maboo nyume njɛ ma bamii. \v 8 Yvu yi bikwɛɛ biboo gɛ̀ bee njɛ yi bikɛse, bige biboo nyume njɛ bige bi bvule. \v 9 Yi gɛ̀ kɛme bibagɛ bi nyume njɛ kichwa ki bamii ba jɛŋ kì ba baŋe gvúu yu. Yi doo yi fuune bibɛɛ biboo tu bi yode njɛ bakoto ba duude bo chiide nyámbala sege yi lege gwɛŋ wu jɛŋ le. \v 10 Yi kɛme chiŋgvunyi bɛ gɛŋ njɛ baŋgaŋ. Bvuŋga bvuboo bvu bo gɛ̀ nyaa ŋgɛ yu bamii le yi kii le yitɛŋ nyu yi chiŋgvunyi chinɛ le. \v 11 Bo gɛ̀ kɛme nfoŋ wuboo nyume nchɛndaa wù jiiŋe fɛ kintuge kì shiide nɛ ŋooŋŋ kɛɛ le, jee che nyume a jɛ́ yi Ibulu le lɛ Abadoŋ, chi nyume a jɛ́ yi Glek le lɛ, Abolioŋ (Jee chinɛ nyume lɛ muh wù chɛŋe lo). \p \v 12 Wunɛ ŋgɛ wù fe baaŋ gɛh lo wù fwe. Geenɛ bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, bamu baŋgɛ baaŋ bo bii ajiŋ bafɛɛ. \s1 Bo toŋ soŋ chì kiŋgane kinsoo \p \v 13 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinsoo toŋ che soŋ, n'yu jɛ bu fɛ binchoo bì binɛh bì le bi kitana ki kintanyɛ ki ba kɛ̂nyi bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde, ki nyu a Nyo fwe, \v 14 yi jɛmɛ nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinsoo wu gɛ̀ kɛme soŋ wɛɛ le lɛ, “Fâanyɛ banchɛndaa ba banɛh ba bo le bo kaaŋ mbebe yi joo yì kuge yì Yuflɛti le.” \v 15 Noo, Nchɛndaa wu Nyo wuyu mo wu faanyɛ banchɛndaa ba banɛh bayu. Banchɛndaa bayu nyu ba gɛ̀ seesɛ ba gɛɛ bo chiɛɛne kife bɛ juu mo kwii bɛ kiluŋ kì ba lé ba gê ba fâanyɛ bo, ba yûuyɛ kimbe kimimia antɛnɛɛ a bitɛde bi bamii. \v 16 Ŋgɛ̀ yu no ŋgoo yi bamii ba jɛŋ ba yi nyámbala le gɛ̀ bee. Bo gɛ̀ bee bamala gii yifɛɛ (200,000,000). \v 17 Nyámbala yì ŋgɛ̀ yɛŋ a fiɛɛ fì le njɛ kifilɛ fiɛɛ, mo bamii ba gɛ̀ bɛɛne yi le gɛ̀ bee a yinɛ je le: Bamii bayu gɛ̀ bee bo jii bichwa bo baŋe gvúu yu, nchoŋ yiyu yɛɛle njɛ ŋgu, yi ka nyume njɛ kibvulɛ, fi ka nyume tɛ njɛ fi yɛɛde. Bikwɛɛ bi nyámbala biyu gɛ̀ fiɛɛnɛ bi babvule, ŋgu bɛ munjige mo fiɛɛ fimi njɛ muŋkaŋ mù bɛɛde, mu bude a yi mu. \v 18 Mwɛɛ mu baŋgɛ munɛ mù gɛ̀ bee, ŋgu bɛ munjige mo fiɛɛ njɛ muŋkaŋ mù bɛɛdɛ, mù gɛ̀ bude a nyámbala yiyu mu gɛ̀ bee mu yuuyɛ bamii kimbe kimimia antɛnɛɛ a bitɛde. \v 19 Bvuŋga bvu nyámbala yiyu gɛ̀ bee a yi mu bɛ chiŋgvunyi chiboo le. Chiŋgvunyi chiboo nyume njɛ yó yi kɛme bikwɛɛ, nyume fiɛɛ fì yi lɛŋse bamii yu. \p \v 20 Mo no fi gɛ̀ kooshɛ noo, kimbɛge ki bamii mo mwɛɛ mù baŋgɛ munɛ gɛ̀ baaŋ yuuyɛ gɛ bo gɛ, bo gɛ̀ baaŋ mo kusɛ gɛ muntele muboo yi mwɛɛ mù bo gɛ̀ gee bɛ chiaaŋ yiboo le gɛ. Bo gɛ̀ baaŋ kusɛ gɛ ki bo bûune banchɛndaa ba debele bɛ mumooso kɛnɛ nyume mù ba kɛnyi bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde, kɛnɛ kì baaŋ, kɛnɛ bɛ kichu kì nɛɛ, kɛnɛ ata, kɛnɛ kite. Mumooso munɛ nyume njɛ taŋlo mu yɛŋ fiɛɛ le sɛŋ, kɛnɛ mu yu sɛŋ, kɛnɛ mu jiɛnyɛ sɛŋ. \v 21 Bo gɛ̀ baaŋ mo kusɛ gɛ tɛ muntele ki bo yûuyi bamii kɛnɛ ki bo gêe nfiŋ, kɛnɛ ki bo chêe kinche ki nyiɛŋ yi kinjaŋ, kɛnɛ ki bo chôŋe gɛ. \c 10 \s1 Nchɛndaa wu Nyo wù gɛ̀ kɛme fiŋwa ba gwenyɛ \p \v 1 Ŋka n'yɛŋ nchɛndaa wu Nyo wumu wù tɛɛme le wu shiide wu too fɛwe, kimbɛ baŋɛ wu njɛ nju, kila daa a kikwɛɛ ke we. Bvushi bwe gɛ̀ bee njɛ juu, bikaa bie nyume njɛ lɛmɛ chi ŋgu fɛ chi bɛɛne. \v 2 Wu gɛ̀ kɛme fiŋwa fimi a wu bo ba gwenyɛ. Wu shii wu tome kikaa ke kinchiɛɛŋ yi joo yì baaŋ le, wu tome kiŋkoŋo yi nshɛŋ le. \v 3 No wu tome noo, wu jaŋɛ fɛwɛɛwe njɛ bvule fɛ wu wanɛ. No wu jaŋɛ noo, jaŋ yì to yi ŋgbwame kiŋgane kinsooshwi mo yi jɛmɛ. \v 4 No jaŋ yì to yi ŋgbwame kiŋgane kinsooshwi yiyu jɛme noo, mɛ mo tu ŋgoone kinsaŋ fiɛɛ fì yi gɛ̀ jɛme, geenɛ jɛ yimi jɛmɛ mɛne fɛwe lɛ, “Gɛ̂lɛ fiɛɛ fì jaŋ yì ŋgbwame kiŋgane kinsooshwi yinɛ jɛme a shɛŋ. Keefɛ wo sâŋ a ŋwa le gɛ.” \v 5 Nchɛndaa wù ŋgɛ̀ n'yɛŋ wu lɛme yi joo yì baaŋ le mo yi nshɛŋ le wɛɛ wu chiaasɛ kibo ke kinchiɛɛŋ we, \v 6 wu kaŋ jee chi muh wɛɛ wù le yu segechii wu kage gɛ, nyu wu wù gɛ̀ fɛ kibvulɛ bɛ mwɛɛ munchii mu yiyu le, mo nshɛŋ bɛ mwɛɛ munchii mu le yu le, mo joo yì baaŋ bɛ mwɛɛ munchii mù nyume yo. Wu kaŋ wu jɛme lɛ, “Gɛ Nyo baaŋ wu chîide lo ye ki wu gê fiɛɛ fì wu goone ki wu gê gɛ. \v 7 Le ge nyûme aju a nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinsooshwi lé wu gê wu tôŋ che soŋ, Nyo gê fiɛɛ fì wu nyile fi to fi kojɛ no wu gɛ̀ jɛmɛ wa bamii be ba lɛme le bò le bamii be ba ntuŋ le.” \p \v 8 Jɛ yì ŋgɛ̀ yu wa fɛwe yɛɛ ka yi jɛmɛ mɛne lɛ, “Gɛ̂nɛ wo fî fiŋwa fì ba gwenyɛ fiɛɛ a kibo ki nchɛndaa wu Nyo wɛɛ wù lɛme yi joo yì baaŋ le bɛ yi nshɛŋ le.” \v 9 Mɛ mo ŋgɛɛŋ fɛ nchɛndaa wu Nyo wuyu le njɛmɛ lɛ wu nya fiŋwa fiyu mɛne. Wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Kô wo jî. Wu ge doo wu boh a wo shɛŋ wu luji lo. Geenɛ, wu lé wu gê wu njɛ̂ŋe a wo mu njɛ bvutu.” \v 10 Mɛ mo nfi fiŋwa fiyu a kibo ki nchɛndaa wu Nyo wuyu le, nji. No ŋgɛ̀ jii, wu njɛŋe a mɛ mu njɛ bvutu. Geenɛ sege wu gɛ̀ boh wa a shɛŋ wu tu wu luji lo. \v 11 No nji wa, bo mo bo jɛmɛ mɛne lɛ, “Wo kɛme ki wo ka wo fêjɛ ntuŋ wu Nyo bamii le. Ntuŋ wunɛ le kune chikfuu chi bamii bɛ bituŋ mo bamii ba jɛme chikfuu chi jɛ́ mo banfoŋ.” \c 11 \s1 Bamii ba ntuŋ wu Nyo ba bafɛɛ \p \v 1 Bo mo bo ja bo nya nfee mɛne wù nyume njɛ kimbaŋ, bo jɛmɛ mɛne lɛ, “Gɛ̂nɛ fêe yeh yi kintanyɛ ki Nyo bɛ kitana ki kintanyɛ, wo tâŋ tɛ bamii ba buune Nyo yu, \v 2 geenɛ fɛ wo fê lakfulɛ chi akfuuŋ gɛ. Chînɛ yu nje ba le ba nya wa bamii ba kee gɛ Nyo gɛ. Bo lé bo gê bo bɛ̂ɛŋ yi kilaantɛŋ kì yuude le, bo nyûsɛ kilaantɛŋ kiyu yi kii le mbaanyɛ ncho yifɛɛ. \v 3 Nlé ŋgê nnyâ bvuŋga bamii baŋ ba bafɛɛ le ba jɛ̂me kune mɛ, bo têede ntuŋ waŋ bamii le yi aju le nchvuge bɛ gii yifɛɛ kicho mbaŋbvusoo (1,260). Bo lé bo gê bo têede bo jii bimbaŋkwe.” \p \v 4 Bamii ba bafɛɛ banɛ le bite bi Olif bì bifɛɛ mo mwɛɛ mù munfɛɛ mù ba toome bin'yesɛ yu, mù to mu lɛme fwe a Tada wù kɛme nshɛŋ le. \v 5 Nɛ muh ja wu goone ki wu gê fiɛɛ fì befe bɛ bo, ŋgu bû de yiboo le wu yɛ̂ɛsɛ lo muh wuboo wu kimbanɛ wuyu. Nɛ muh goone ki wu gê fiɛɛ fì befe bɛ bo tu wu kɛme ki wu kwê noo. \v 6 Bo kɛme bvuŋga bvù bo taŋlo bo baŋ kibvulɛ lɛ fɛ jaŋ chiɛɛŋ lo yi nshɛŋ le aju a bo teede ntuŋ wu Nyo le gɛ. Bo kɛme tɛ bvuŋga bvù bo taŋlo bo fîisɛ joo yi tû kilɛmɛ mo bvuŋga ki bo nôŋ kfuu chi binchɛŋ yi nshɛŋ le mo sege la wù bo goone. \p \v 7 Bo doo bo mɛsɛ bo jɛmɛ fiɛɛ fì bo kɛme ki bo jɛ̂mɛ, nyaŋ yì kuufe ye bû a kintuge kɛɛ kì shiide nɛ ŋooŋŋ le, yi bû yi tûŋ jɛŋ bɛ bo, yi sô bo, yi yûuyɛ bo, \v 8 agvuŋ aboo mɛ gɛh wo gime a je yi a kilaantɛŋ kì baaŋ kɛɛ le. Kilaantɛŋ kinɛ le kì ba tɛŋe a jɛ́ yi baŋgaŋ le lɛ Sodom kɛnɛ lɛ Ijib, nyume yo a ba gɛ̀ ta Tada wuboo yi kintaaŋ le. \v 9 Yi aju le atade bɛ kiŋgade nyu chikfuu chi bamii, kɛnɛ nyume ntɛ wù la le, kɛnɛ bo jɛme kfuu chi jɛ́ yì la, kɛnɛ bo le bituŋ bì la le, bo nyume gɛh bo jiiŋe agvuŋ aboo no wo gime, bo faŋ lɛ keefɛ ba jîiyɛ bo gɛ. \v 10 Bamii ba chee yi nshɛŋ yinɛ le, bo lé bo lâŋeye laa nɛ kwe bamii banɛ nɛ lɛ, bo lé bo yâge lo, muh chiiŋse nnya fɛ muh le, muh chiiŋse nnya fɛ muh le. Bo lé bo gêe noo nje bamii ba ntuŋ wu Nyo ba bafɛɛ banɛ le bo to bɛ ŋgɛ wù baaŋ yi bamii ba chee yi shɛŋ yinɛ le. \p \v 11 Sege fi kooshɛ, aju atade kanɛ bɛ kiŋgadɛ fe, kiyo kì nyaa kinche ja fɛ Nyo le, ki lêe yi bo le, bo kâasɛ bo jâ we. Bamii yɛ̂ŋ noo, bo kɛ̂me nfaaŋ baaŋ. \v 12 Bamii ba bafɛɛ bayu mo bo yu jɛ jɛmɛ we bɛ bvuŋga yi duu bo le lɛ, “Bɛŋ bɛ̂ɛŋ bɛŋ tô fɛnɛ.” Bo mo bo bɛɛne bo gɛɛne we yi kimbɛ le, bamii baboo ba kimbanɛ jiiŋe. \v 13 Gɛh kife kiyu le, nshɛŋ ja yi shiŋshɛ bɛ bvuŋga baaŋ, kimbe kimimia antɛnɛɛ a bi yuufe ki kilaantɛŋ kiyu muushɛ. Bamii banchvuge bvusooshwi (7,000) kweeyɛ no nshɛŋ yiyu gɛ̀ shiŋshɛ. Kimbɛge ki bamii kì gɛ̀ shɛshɛ, kɛmɛ nfaaŋ baaŋ, bo tu bo tume maŋkuŋ ma Nyo wù le fɛwe. \p \v 14 Wunɛ ŋgɛ wù fe le wù kiŋgane kinfɛɛ. Geenɛ bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, ŋgɛ wù kiŋgane kintɛde lé wu tô yi kife le shige. \s1 Bo toŋ soŋ chì kiŋgane kinsooshwi \p \v 15 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinsooshwi toŋ che soŋ, n'yu no jɛ́ jɛme bɛ bvuŋga we yi duu lɛ, “Bvunfoŋ bvu yi woŋ kfunɛ le, le bvu tu wa bvu Tada wese besabɛŋ bɛ Nfih we wù wu gɛ̀ ka le, wu lé wu gê wu sâge segechii wu kage gɛ.” \v 16 Bachɛ ba mbaanfiɛɛ ncho banɛh baa bò gɛ̀ shiiyɛ yi bakala baboo ba a Nyo fwe le mo bo gweeyi bo tume manshi maboo fɛkuu, bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ Nyo le. \v 17 Bo gɛ̀ gee noo, bo duu lɛ, \q1 “Bee nyaa kiyone wo le, \q1 Tada Nyo wù Kɛme Bvuŋga Bvuchii, \q1 wo le mɛɛse, wo gɛ̀ bee wa. \q1 Bee nyaa kiyone nje wo le wo jo wa \q1 bvuŋga bwuŋ bvù baaŋ wo kɛ wo sage. \q1 \v 18 Bamii ba le gɛ Bajuu gɛ \f + \fr 11:18 \fr*\ft Bamii banɛ fɛnɛ le ba tɛŋe bo chaaŋ lɛ, “bituŋ”.\ft*\f* gɛ̀ toonyi shɛ́ŋ, \q1 njɛ kife kì wo lé wo dûnyɛ shɛ́ŋ yo yì bɛɛne le ki kojɛ ka. \q1 Le kife kì wo lé wo sâ bamii bò le bo kweeyɛ wa. \q1 Ka nyume tɛ kì wo lé wo mâajɛ bamii buŋ ba lɛme \q1 ba le bamii buŋ ba ntuŋ, \q1 wo ka wo mâajɛ bamii ba le ba Nyo, \q1 wo mâajɛ tɛ bamii bachii ba ŋgvuune jee chuŋ, \q1 kɛnɛ ba shige shige kɛnɛ ba baaŋ baaŋ. \q1 Le nyume tɛ kife kì wo lé wo lɛ̂ɛshɛ bamii \q1 ba chɛŋe bɛ kikwɛɛ ki nshɛŋ.” \p \v 19 Bo ja bo gwenyɛ kimbuŋ ki yeh yi kintanyɛ ki Nyo yì fɛwe. Ŋku wu maŋkaŋ ma Nyo mà gɛ̀ bee yeh yi kintanyɛ yiyu le, yɛnɛ. Jaŋ ja yi tu yi lale, yi ŋgbwame, yi kfuunɛ, nshɛŋ shiŋshi, abe a baaŋ baaŋ shiide. \c 12 \s1 Kwɛse wumu bɛ kiŋga ki nyaŋ yimi yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo \p \v 1 Nja n'yɛŋ kfuu chi fiɛɛ fimi fi jwe wù yunɛ le fɛwe. Gɛ̀ bee kwɛse wumu wu noŋ juu ye ye le njɛ nju, kwii nyu a bikaa bie kuu, wu booŋ kifo ki bvunfoŋ, jóŋ nyu yu yuufe ncho yifiɛɛ. \v 2 Wu gɛ̀ bee bɛ fwe, wu lune wa ki wu bôo, wu yuge nsaasɛ wu lumɛ, wu beede. \p \v 3 Ŋka n'yɛŋ kfuu chi fiɛɛ fimi fi jwe wù yunɛ le fɛwe. Gɛ̀ bee kiŋga ki nyaŋ yimi yì yɛɛde lo, yi fiɛɛnɛ nyaŋ joo. Yi kɛme bikwɛɛ bvusooshwi bɛ binchoo yuufe, bifo bi bvunfoŋ bì shige shige bvusooshwi nyu yi bikwɛɛ biyu le. \v 4 Yi jisɛ ŋgvuuŋ we, wu kalɛ kimbe kimimia antɛnɛɛ a bitɛde bi jóŋ yi we wu noŋ yi nshɛŋ le. Kiŋga ki nyaŋ yiyu ja yi lɛɛŋ fwe a kwɛse wù gɛ̀ lune wɛɛ le, wu lɛ kwɛse wuyu doo wu boo, wu ŋgêjɛ lo mwa wuyu, wù wu boyi. \v 5 Wu boo mwa wù jwɛŋsɛ, nyu wu wù gê wu sâge bituŋ bichii bɛ kitoomɛ ki kichwa. Geenɛ, no wu gɛ̀ boyɛ bo mo bo chufɛ mwa wuyu bo bɛɛŋ bɛ wu fɛ Nyo le, wu tu wu nyume mbebe kala we le. \v 6 Kwɛse wuyu mo wu fɛɛ lo wu gɛɛŋ wu tu wu nyu nchvuuŋ kijusɛ kì Nyo gɛ̀ kɛnyɛ wa fɛ wu le. Nyu fo fɛ ba lé ba jîiŋe fɛ wu le yi aju le nchvuge bɛ gii yifɛɛ kicho mbaŋbvusoo (1,260). \p \v 7 Jɛŋ ja yi kɛ woŋ wu Nyo le, nchɛndaa wu Nyo wù Maikɛl bɛ ŋgoo ye yi banchɛndaa bo juu bɛ kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ. Nyaŋ yiyu bɛ be banchɛndaa juu. \v 8 Geenɛ bo so kiŋga ki nyaŋ yiyu bɛ ŋgoo ye, bo gɛ ka bo kɛme kijusɛ woŋ wu Nyo le gɛ. \v 9 Bo bvusɛ kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ bo misɛ ki gwe fɛkuu yi nshɛŋ le. Kiŋga kinɛ nyu yo yì kege yɛɛ yì le debele ka nyu Sataŋ. Nyume wu wù lɛɛde bɛ bamii yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le kichii. Bo gɛ̀ misɛ wu bɛ banchɛndaa be bo gwe yi nshɛŋ le. \p \v 10 Nja n'yu jɛ jɛmɛ fɛwɛɛwe woŋ wu Nyo le yi duu lɛ, \q1 “Le mɛɛse wù Nyo lé wu bvûsɛ bamii be, \q1 wu dûnyɛ bvuŋga bwe bvu lɛme, \q1 wu sâge bvunfoŋ bwe, Mbvusɛ we wu wù gɛ̀ ka dûnyɛ tɛ bvuŋga bwe bvu nsa. \q1 Fi le noo mɛɛse nje ba le ba misɛ wa muh wɛɛ fɛkuu, \q1 wù gɛ̀ lɛme a Nyo wese fwe fɛnshɛ bɛ antaŋ, \q1 wu kooyi mwɛɛ yi booŋ ba bwee wese le. \q1 \v 11 Geenɛ, bo nyu bo so wa wu, \q1 nje kilɛmɛ ki Mwa Shoŋ \q1 bɛ jɛ yi Nyo yì bo lɛme ajiŋ a nsa wuyu le. \q1 Gɛ bo gɛ̀ baaŋ bo koŋe kinche kiboo, \q1 je yì taŋlo bo faane lo ki bo kwe gɛ. \q1 \v 12 Noo, woŋ wu Nyo lâŋeye, \q1 bamii bachii ba le fo, lâŋeye tɛ. \q1 Geenɛ, ŋgɛ wù baaŋ le fɛ bɛŋ le nshɛŋ bɛ joo yì baaŋ, \q1 nje debele le wu shii wa wu to fɛ bɛŋ le. \q1 Wu nyu wu yisɛ bɛ shɛ́ŋ yì bɛɛne wu baaŋ, \q1 nje wu kee lo lɛ kife ke shɛɛ wa shige.” \p \v 13 Kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ doo yi yɛŋ lɛ ba le ba misɛ wa yi, yi gwe yi nshɛŋ le, yi daa legɛ a kwɛse wɛɛ wù gɛ̀ boyɛ mwa wù jwɛŋsɛ le. \v 14 Geenɛ, bo nya bibɛɛ bi nfa bifɛɛ kwɛse wuyu le lɛ wu fûnɛ yu wu lêgɛ yo yɛɛ wu gɛ̂ɛŋ wu nyûme nchvuuŋ yi biluŋ le bitɛde bɛ kiŋgade ba jiiŋe fɛ wu le. \v 15 Yo yiyu mo yi bvusɛ joo a mu njɛ joo yì bohge ajiŋ a kwɛse wuyu wu lɛ yi tûu wu yi gɛ̂ɛŋ bɛ wu. \v 16 Geenɛ, nshɛŋ fi kwɛse wuyu, yi gwenyɛ jwe we yi yaaŋ lo joo yi kiŋga ki nyaŋ kiyu gɛ̀ bvusɛ a yi mu. \v 17 Nyaŋ yiyu mo yi toonyɛ shɛ́ŋ bɛ kwɛse wuyu, yi mo yi ja yi la bvuju a kimbɛge ki booŋ ba kwɛse wuyu le, nyume bo bò gɛɛde banchi ba Nyo bo ka lɛme ajiŋ a nsa wu Jiso. \v 18 Yi \f + \fr 12:18 \fr*\ft Baŋwa ba kege bamu kɛme fɛnɛ lɛ, “Mɛ mo ŋgɛɛŋ”.\ft*\f* mo yi gɛɛŋ yi tu yi lɛme ŋgɛɛme yi joo yì baaŋ le. \c 13 \s1 Nyaŋ yì kuufe ye yì gɛ̀ bu a joo yì baaŋ le \p \v 1 Ŋka nja n'yɛŋ nyaŋ yì kuufe ye bude a joo yì baaŋ le, yi kɛme bikwɛɛ bvusooshwi bɛ binchoo yuufe mo bifo bi bvunfoŋ bì shige shige yuufe yi binchoo biyu le, ajee a chɛŋe bɛ jee chi Nyo nyume yi bikwɛɛ biyu le. \v 2 Nyaŋ yiyu yì ŋgɛ̀ yɛŋ gɛ̀ fiɛɛnɛ biaa, bikaa biyu nyume njɛ bi ŋgvufe, jwe we nyume njɛ wu bvule. Kiŋga ki nyaŋ yiyu yi fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ mo yi nya nyaŋ yiyu bɛ bvuŋga bwe mo kala we, lɛ yi sâge bɛ bvuŋga bvù baaŋ. \v 3 Kikwɛɛ ki nyaŋ yiyu kimi gɛ̀ bee njɛ ki gɛ̀ kɛmɛ wa kfuu chi nfu wumu nyume njɛ taŋlo wu yuuyɛ lo yi, geenɛ wu gɛ̀ tɛmɛ wa. Jwe yuŋ lo bamii bachii yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le, bo mo bo bii ajiŋ a nyaŋ yiyu. \v 4 Bamii tu bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ le, nje yi gɛ̀ nya nyaŋ yì kuufe ye yiyu bɛ bvuŋga bwe. Bo mo bo nyaa tɛ mbɛɛŋsɛ wù baaŋ nyaŋ yì kuufe ye yiyu le bo duu lɛ, “Le yɛɛŋ wù le njɛ nyaŋ yì kuufe ye, taŋlo yɛɛŋ ju bɛ yi?” \p \v 5 Bo gɛ̀ chinɛ nyaŋ yiyu le, yi kɛme jwe wu taŋlo yi jɛme jɛ́ yì kinchiaasɛ ye, yi ka chɛŋe bɛ jee chi Nyo, bo ka bo chinɛ tɛ lɛ yi sâge yi kii le mbaanyɛ ncho yifɛɛ. \v 6 Yi mo yi kɛ yi jɛme jɛ́ yì befe kune Nyo, yi chɛŋe bɛ jee che bɛ kijusɛ ki Nyo le fo, mo bamii ba le yi woŋ wù fɛwe le. \v 7 Bo gɛ̀ chinɛ tɛ lɛ yi tûŋ jɛŋ bɛ bamii ba le ba Nyo, yi sô bo. Bo gɛ̀ chinɛ tɛ lɛ yi kɛ̂me bvuŋga awe a bantɛ bachii bɛ bamii bachii mo bamii ba jɛ́ yichii, mo bituŋ bichii. \v 8 Bamii bachii ba yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le, lé bo nyâa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ yi le. Bamii banɛ le muh wuchii wù ba gɛ̀ baaŋ a saŋ gɛ wa jee che a ŋwa le gɛ, fɛ woŋ kɛ. Ŋwa wunɛ le wù ajee a bamii ba kɛme kinche le yo, nyume ŋwa wu Mwa Shoŋ wù ba gɛ̀ sɛlɛ. \p \v 9 Muh wù kɛme bintuŋ, wu yû. \v 10 Nɛ muh le fie nyu lɛ ba lé ba kôo wu, tu ba lé ba kôo. Muh nɛ le fie nyume lɛ wu lé wu kwê yi finyoo le, tu ba lé ba yûuyɛ wu bɛ finyoo. Finɛ gɛɛne fɛ bamii ba le ba Nyo le, lɛ bo kaaŋ shɛ́ŋ, bo leesɛ fitele yi wu le. \s1 Nyaŋ yì kuufe ye yì gɛ̀ bu yi nshɛŋ le \p \v 11 Ŋka nja n'yɛŋ nyaŋ yimi yì kuufe ye le, yi bude yi nshɛŋ le, yi kɛme binchoo bifɛɛ njɛ bi mwa shoŋ, yi jɛme njɛ kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ le. \v 12 Yi gɛ̀ duunyi bvuŋga bvuchii bvu nyaŋ yì kuufe ye yì fwe yɛɛ le, a nyaŋ yiyu fwe. Yi ge kikwɛɛ ki nshɛŋ kichii bɛ bamii bachii ba yi nshɛŋ le tu bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ nyaŋ yi fwe yɛɛ yì gɛ̀ bee bɛ nfu wumu taŋlo wu yuuyɛ lo yi, wu gɛ̀ tɛmɛ wa. \v 13 Yi gɛ̀ gee mwɛɛ mù duunyi bvuŋga bwe, yi gee mo ŋgu jade fɛwe wu shiide fɛkuu bamii yɛde. \v 14 No bo gɛ̀ chinɛ lɛ yi gee mwɛɛ mù duunyi bvuŋga bwe a nyaŋ yì kuufe ye yimi yɛɛ fwe, yi mo yi lɛ̂ɛde bɛ bamii ba le yi nshɛŋ le. Yi mo yi jɛmɛ bo kɛnyɛ fimooso fì fiɛɛnɛ nyaŋ yì ba gɛ̀ lɛŋsɛ bɛ nyo yi jɛŋ yi nyume gɛh yu yɛɛ. \v 15 Ba gɛ̀ chinɛ lɛ yi nyâ kiyo fimooso fi nyaŋ yì kuufe ye yiyu le, wu lɛ fimooso fiyu jɛme, fi gee ba yûuyi bamii bachii ba faŋe ki bo nyâa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ fimooso fiyu le. \v 16 Fi gɛ̀ jɛmɛ lɛ bo gɛ̂ɛ njiŋɛ yi bamii le bachii yi kibo kinchiɛɛŋ le kɛnɛ fɛjii, yi jɛmɛ lɛ ba gɛ̂ɛ yi muh le kɛnɛ nyume muh wù shige kɛnɛ wù baaŋ, kɛnɛ muh kwa, kɛnɛ wù fuude, kɛnɛ nyume nfwa, mo nyume gɛ nfwa gɛ, \v 17 wu lɛ taŋlo muh gu kɛnɛ wu gese fiɛɛ njɛ wu kɛme njiŋɛ wuyu sɛŋ gɛ. Njiŋɛ wunɛ le jee chi nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ, kɛnɛ ajii a ŋwa a le jee chi nyaŋ yiyu le. \v 18 Finɛ le fiɛɛ fì goone bvufee bvù baaŋ. Muh wù kɛme bvufee tɛ̂ɛŋ ajii a ŋwa kanɛ a le jee chi nyaŋ yinɛ wu kɛ̂ɛ. Ajii a ŋwa kanɛ wo lɛme fɛ jee chi muh wu wuŋ le, ba taŋ lɛ, (666). \c 14 \s1 Mwa Shoŋ bɛ bamii ba 144,000 \p \v 1 Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, ndoo ŋka mbijɛ, nja n'yɛŋ Mwa Shoŋ le wu lɛme yi mbegɛ wu Sayoŋ le, bɛ bamii banchvuge gwii kicho mbaanyɛ ncho banɛh (144,000) bo nyume bɛ wu. Bamii banɛ le ba gɛ̀ kɛme njiŋɛ wu jee che bɛ chi Chiji fɛ bo jii. \v 2 N'yu jɛ too fɛwe yi yode njɛ joo yì gwee a kiŋkoŋ le, yi kfuunɛ tɛ njɛ jaŋ yì mgbwame. Jɛ yì ŋgɛ̀ n'yu yiyu gɛ̀ jɛme tɛ njɛ chikome chì bamii kude. \v 3 Bo gɛ̀ yɛɛne ŋkee wumu wù fwɛŋ fwe a kala bɛ mwɛɛ mu wuŋe mù munɛh mwɛɛ mo bachɛ baa. Gɛ gɛ̀ taŋlo muh kɛɛ ŋkee wuyu fede bamii ba banchvuge gwii kicho mbaanyɛ ncho banɛh baa gɛ. Le bo ba ba gɛ̀ sunɛ wa chiaaŋ yi kimbefɛ le yi nshɛŋ le. \v 4 Banɛ le bamii ba gɛ̀ baaŋ a chɛŋe gɛ ye yiboo bɛ bikɛse gɛ, nje gɛ bo gɛ̀ kee wa bikɛse gɛ. Le bo baa bo to bo bii Mwa Shoŋ le, mo faaŋ fɛ wu gɛ̀ gɛɛne fo. Bamii banɛ le ba bo gɛ̀ sunɛ antɛnɛɛ a kiŋgogɛ ki bamii kichii bo nyume njɛ muntaŋ mù fweele fɛ Nyo le bɛ Mwa Shoŋ. \v 5 Chimbiaŋ gɛ̀ baaŋ a yu gɛ chi bu jwe wuboo le gɛ. Bo nyume fiboo ŋgilɛ sɛŋ. \s1 Njɛmɛ wù banchɛndaa ba Nyo ba batɛde \p \v 6 Ŋka nja n'yɛŋ nchɛndaa wu Nyo wumu le wu fuune antɛnɛɛ a kibvulɛ. Wu gɛ̀ kɛme saaka wù joŋe wù kage gɛ ki wu fêjɛ bamii ba le yi nshɛŋ le bachii. Wu gɛ̀ bee ki wu fêjɛ bituŋ le bichii, bɛ bantɛ bachii, mo bamii ba jɛme mo jɛ́ yì la mo bamii ba la bachii. \v 7 Nchɛndaa wuyu jaŋ fɛwɛɛwe lɛ, “Bɛŋ fâane Nyo bɛŋ tûme maŋkuŋ mɛ, nje kife ki nsa we le ki to ka ki kojɛ. Bɛŋ nyâa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ wu le, le wu wù gɛ̀ fɛ kibvulɛ bɛ nshɛŋ mo joo yì baaŋ bɛ manjuu mà joo bude mo le.” \p \v 8 Nchɛndaa wu Nyo wumu wù kinfɛɛ, tu wu bii wu le, wu duu lɛ, “Babiloŋ wù baaŋ le wu gwe wa, wu le wu gwe wa. Le wu wù ge bituŋ bichii bi mu kinche ke ki kinjaŋ njɛ mbvuuŋ.” \p \v 9 Nchɛndaa wu Nyo wumu wù kintɛde mo wu bi tɛ bo le, wu tu wu jaŋɛ fɛwɛɛwe lɛ, “Nɛ muh moŋ lo wu nya mbɛɛŋsɛ wù baaŋ nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ le bɛ fimooso fi nyaŋ yiyu le, wu kɛme tɛ njiŋɛ fɛ jii kɛnɛ yi kibo le, \v 10 tu wu lé wu gê wu mù shɛ́ŋ yi Nyo yì bɛɛne njɛ no muh to wu muu mbvuuŋ. Shɛ́ŋ yiyu le wu chinɛ a fiŋkoo fie fi shɛ́ŋ yì toonyɛ le wu baaŋ fiiŋsɛ gɛ. Wɛɛ muh lé ba nyume ba gê ba nôŋ wu a fiɛɛ le, fi fiee njɛ muŋkaŋ, wu yɛ̂nɛ ŋgɛ yo. Finɛ fiɛɛ lé fi gê fi nyume fwe a banchɛndaa ba Nyo ba yuude bɛ Mwa Shoŋ. \v 11 Munjige lé mu gê mu bɛ̂ɛne gɛh lo segechii mu ya kage gɛ, fɛ ba noŋ bo ŋgɛ le. Gɛ bamii banɛ bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ nyaŋ yì kuufe ye bɛ fimooso fi nyaŋ yiyu mo bamii ba kɛme njiŋɛ wu jee che le bo ge bo kɛ̂mɛ nfufe shɛ́ŋ yi ŋgɛ wuboo le mo fɛnshɛ kɛnɛ antaŋ gɛ.” \v 12 Finɛ fiɛɛ gɛɛne fɛ bamii ba le ba Nyo le, bò gɛɛde banchi ba Nyo, bo leesɛ fitele yi Jiso le, lɛ bo kɛme ki bo kâaŋ shɛ́ŋ. \p \v 13 Nja n'yu jɛ jɛme woŋ wu Nyo le, yi duu mɛne lɛ, “Sâŋ finɛ: Kɛge yi mɛɛse le gɛɛne lo njoŋ wù baaŋ le fɛ bamii ba kwe bo nyu bo taashɛ wa bɛ Tada le.” Kiyo ki Nyo tooŋ lɛ, “Kinlaŋye kì baaŋ le fɛ bo le nchiɛɛŋ, nje bo lé bo fûfe yi maloŋ maboo le, gee chiboo chi joŋe bii bo le.” \s1 Ŋgwejɛ wù le nsa wu Nyo \p \v 14 Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, nja mbijɛ n'yɛŋ kimbɛ ki baaŋ lo le, muh shii yi kimbɛ kiyu le wu fiɛɛnɛ muh wù jee che le Mwamuh. Wu gɛ̀ booŋ kifo ki bvunfoŋ ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde, wu kɛme finyoo abo fi nyume njɛ fi yuuŋ, fi koode. \v 15 Nchɛndaa wu Nyo wumu ja wu bu yeh yi kintanyɛ le, wu waŋ muh wɛɛ wù gɛ̀ shilɛ yi kimbɛ le, fɛwɛɛwe wu jɛmɛ lɛ, “Nɛ̂jɛ finyoo fiuŋ wo gwêjɛ, ŋgwejɛ yu. Kife ki ŋgwejɛ le ki kojɛ ka, kikwɛɛ ki nshɛŋ le ki ta ka chuule kì ba gwêjɛ.” \v 16 Noo, muh wɛɛ wù gɛ̀ shilɛ yi kimbɛ le mo wu jisɛ finyoo fie yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le, wu fɛ gwejɛ yu yi nshɛŋ le. \p \v 17 Nchɛndaa wu Nyo wumu ka wu bu yeh yi kintanyɛ yi fɛwe le, wu kɛme tɛ finyoo njɛ fi yuuŋ abo fi koode. \v 18 Nchɛndaa wu Nyo wumu mo wu bu fɛ kitana ki kintanyɛ le nyume wù kɛme bvuŋga a ŋgu we. Wu waŋ fɛwɛɛwe wumu wɛɛ wù gɛ̀ kɛme finyoo fì koode fiɛɛ le lɛ, “Nɛ̂jɛ finyoo fiuŋ wo sûume bibiŋɛ bi muntaŋ mu mbvuuŋ yu yi nshɛŋ le, nje muntaŋ muyu le mu yɛɛde wa.” \f + \fr 14:18 \fr*\ft Muntaŋ munɛ le a jɛ́ yi bala le lɛ “Glɛb”.\ft*\f* \v 19 Nchɛndaa wu Nyo wumu mo wu jisɛ finyoo fie yi nshɛŋ le, wu suume muntaŋ mu mbvuuŋ ma yi nshɛŋ le, bo baanyi, bo chvuge bvujuu bvù baaŋ bvù ba soone mbvuuŋ fo le, finɛ duunyi fiɛɛ fì shɛ́ŋ yi Nyo yì bɛɛne yì wu lé wu gê fɛ bamii le. \v 20 Bo tu bo soone muntaŋ mu mbvuuŋ mayu bɛ bikaa akfuuŋ a kilaantɛŋ le, bude kilɛmɛ, ki yisɛ ki bɛɛŋ ki bu njɛ fɛ jwe wu nyambala le, ki lɛɛŋ ki gɛɛne, ki gɛɛŋ ki bu njɛ bama gii yifɛɛ. \c 15 \s1 Baŋgɛ ba bvusooshwi ba le ba kimɛsɛ \p \v 1 Ŋka nja n'yɛŋ kfuu chi fiɛɛ fi jwe wù yunɛ fimi le fɛwe, nyu lo kiŋgha ki fiɛɛ kì baaŋ. Gɛ̀ bee banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi bò kɛme baŋgɛ bvusooshwi ba le ba kimɛsɛ ki bo nyâ bamii le, nje bo banɛ le ba Nyo lé wu gê wu mɛ̂sɛ wu dûnyɛ shɛ́ŋ ye yì bɛɛne bo le. \p \v 2 Ŋka nja n'yɛŋ fiɛɛ fimi le fi fiɛɛnɛ joo yì baaŋ yimi yì le ba fiiŋsɛ bɛ ŋgu, yi yuude njɛ mijoo. Bamii bamu lɛme mbebe joo yì baaŋ yiyu le bo nyume bo so wa nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ bɛ fimooso mo ajii a ŋwa a le jee chi nyaŋ yiyu. Bo gɛ̀ lɛme fo bo kɛme chikome chi Nyo chiaaŋ le, \v 3 bo yɛɛne ŋkee wu Musɛ wù muh lɛme wu Nyo bɛ ŋkee wu Mwa Shoŋ. Bo gɛ̀ yɛɛne lɛ, \q1 “O Tada Nyo wù Kɛme Bvuŋga Bvuchii, \q1 mwɛɛ mù wo gee le mù baaŋ bɛ mu kiŋgha. \q1 Wo le Nfoŋ wu bituŋ bichii,\f + \fr 15:3 \fr*\ft Baŋwa ba kege bamu kɛme lɛ, “Nfoŋ wù segechii”, bamu lɛ, “Nfoŋ wu bamii ba le ba Nyo.”\ft*\f* \q1 je yì wo gee mwɛɛ yo le yì chaaŋ bɛ yì nchiɛɛŋ. \q1 \v 4 O Tada, muh wù taŋlo wu gɛ ka wu fâane wo gɛ, ki wu tûme maŋkuŋ mwuŋ le yɛɛŋ? \q1 Le gɛh wo maa wù yuude. \q1 Bituŋ bichii lé bi gê bi tôo bi nyâa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ wo le, \q1 nje bo le bo yɛŋ mwɛɛ mù wo gee le mu nyume chaaŋ.” \p \v 5 Ajiŋ ayu nja mbijɛ, n'yɛŋ ba gwenyɛ yeh yi kintanyɛ yì fɛwe nyume chuŋ yì duunyi lɛ Nyo le bɛ bamii. \v 6 Banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi ba gɛ̀ kɛme baŋgɛ ba bvusooshwi baa mo bo bu yeh yi kintanyɛ yiyu le. Gɛ̀ bee bo jii njú yì baaŋ yi lale, bo kaaŋ chiŋ'wa yi gvûu le ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. \v 7 Fiɛɛ fimimia ŋgoo yi mwɛɛ mu wuŋe mù munɛh mwɛɛ mu mo mu nya bintee bvusooshwi banchɛndaa ba bvusooshwi baa le ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. Bintee biyu gɛ̀ bee bi yisɛ bɛ shɛ́ŋ yì bɛɛne Nyo wù le segechii wu kage gɛ. \v 8 Yeh yi kintanyɛ ja yi yisɛ lo bɛ munjige mù jade fɛ n'yulɛ wu Nyo le bɛ fɛ bvuŋga bwe le. Fi mo fi nyume lɛ gɛ taŋlo muh gɛ ka wu lêe yeh yi kintanyɛ yi Nyo le gɛ, gɛɛne bude no baŋgɛ ba bvusooshwi ba banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi baa gɛ̀ kɛme ki bo nyâ bamii le bo ka. \c 16 \s1 Bintee bì bvusooshwi bi shɛ́ŋ yì bɛɛne Nyo \p \v 1 Nja n'yu jɛ yimi jɛme fɛwɛɛwe yeh yi kintanyɛ yiyu le banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi baa le lɛ, “Bɛŋ gɛ̂ɛŋ bɛŋ chvû shɛ́ŋ yì bɛɛne Nyo yì le bintee bi bvusooshwi biɛɛ yi nshɛŋ le.” \v 2 Nchɛndaa wu Nyo wù fwe mo wu gɛɛŋ wu chvu ke kintee ki shɛ́ŋ yì bɛɛne Nyo yi nshɛŋ le. Biŋkogo bì kuufe ye bi yuune, bi koo bamii ba gɛ̀ kɛmɛ njiŋɛ wu nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ fimooso fi nyaŋ yiyu le. \v 3 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinfɛɛ chvu ke kintee a joo yì baaŋ le, joo yiyu kaasɛ yi tu yi nyume njɛ kilɛmɛ ki kiŋkwe ki muh. Fiɛɛ fichii fì gɛ̀ chee a joo yiyu le kwe. \v 4 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kintɛde chvu ke kintee a jóo yi bohge le mo manjuu ma jóo bude mo le, yi ja yi tu bilɛmɛ. \v 5 N'yu Nchɛndaa wu Nyo wù jiiŋe fɛ joo le jɛmɛ lɛ, \q1 “Nyo, wo le Nyo wù chaaŋ yi je yì wo suunɛ bansa banɛ yu. \q1 Wo wù le mɛɛse, wo gɛ̀ bee wa. \q1 O Nyo, wo wù yuude. \q1 \v 6 Bamii banɛ le ba kilɛmɛ kì bamii ba le buŋ, \q1 mo bamii buŋ ba ntuŋ le fɛ bo bo. \q1 Wo mo wo nya kilɛmɛ bo le, bo mu \q1 Finɛ fiɛɛ le nlaŋɛ wuboo kibɛɛ.” \m \v 7 Nja n'yu jɛ bu fɛ kitana ki kintanyɛ le yi tooŋ lɛ, \q1 “Ɛɛ Tata Nyo wù Kɛmɛ Bvuŋga Bvuchii, \q1 wo suunɛ bansa buŋ wo bii je yì nchiɛɛŋ le bɛ yì chaaŋ le!” \p \v 8 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinɛh chvu ke kintee nyu yi juu le, juu kɛmɛ bvuŋga chi toonyi bamii njɛ ŋgu. \v 9 Ntoonyɛ wù baaŋ wù gɛ̀ bude yi juu le tu wu toonyi bamii. Geenɛ, bo faŋ ki bo kûsɛ muntele muboo, ki bo bɛ̂ɛŋse bvukuuŋ bvu Nyo. Bo tu bo chɛŋe lo bɛ jee chi Nyo wù kɛme bvuŋga bvu baŋgɛ banɛ. \p \v 10 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kitɛŋ chvu ke kintee nyume yi kala wu nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ le, woŋ wù nyaŋ yiyu gɛ̀ sage ja wu tu kijibɛ. Bamii tu bo nyume yi maluŋ le bo lume alɛmɛ aboo. \v 11 Bo ja bo tu bo naanyi lo Nyo wù le fɛwe, nje nlujɛ bɛ biŋkogo biboo. Geenɛ, bo faŋ ki bo kûsɛ gee chiboo. \p \v 12 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinsoo chvu ke kintee nyu joo yì baaŋ yi Yuflɛti le, joo yiyu mo yi yunɛ, ki yi kɛ̂nyɛ je yì banfoŋ ba jade a kimbe ki juu saane yo ki bo fê yo. \v 13 Nja n'yɛŋ biyo bì yiide bimi le bitɛde bi fiɛɛnɛ bichiaaŋu. Bi bude jwe wu kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ le, bɛ jwe wu nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ le, mo jwe wu muh wu mbiane lɛ wu le muh wu ntuŋ wu Nyo. \v 14 Biyo binɛ le banchɛndaa ba debele. Nyume bi bì gee mwɛɛ mù duunyi bvuŋga bvuboo. Bi jiɛnyi bi gɛɛne fɛ banfoŋ ba bituŋ bichii ba yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le, bi baanyi bo lɛ bo sêesɛ jɛŋ yì lé yi gê yi nyûme yi juu chì baaŋ chi Nyo wù kɛmɛ bvuŋga bvuchii le. \p \v 15 Jiso gɛ̀ jɛmɛ lɛ, \wj “Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, nlé ŋgê njâ ntô njɛ choŋ. Kinlaŋye kì baaŋ le fɛ muh wù lefe gɛ le, wù kɛme njú ye ye le wu lɛ keefɛ wu gê wu jâ wu bû kichinɛ kiyɛse bamii yɛ̂nɛ kichinɛ ke le gɛ.”\wj* \p \v 16 Biyo biyu mo bi baanyɛ banfoŋ bayu fɛ kijusɛ kì ba tɛŋe a jɛ́ yi Ibulu le lɛ Amagedoŋ. \p \v 17 Nchɛndaa wu Nyo wù kiŋgane kinsooshwi chvu ke kintee kɛɛ we yi fii le. Jɛ yimi bu yeh yi kintanyɛ le fɛ kala le yi jɛmɛ fɛwɛɛwe lɛ, “Fi ge wa ye!” \v 18 Jaŋ ja yi tu yi lale, yi ŋgbwame, yi kfuune, nshɛŋ shiŋshi bɛ bvuŋga baaŋ. Gɛ kfuu chi wɛɛ shiŋshɛ wù nshɛŋ gɛ̀ shiŋshɛ bɛ bvuŋga baaŋ nɛ gɛ nyu wa yu gɛ, kɛge no muh gɛ̀ kɛ wu nyume yi nshɛŋ yinɛ le. Nshiŋshɛ wuyu gɛ̀ kuufɛ ye baaŋ. \v 19 Kilaantɛŋ kì baaŋ badɛ ki bu bimbe bitɛde. Bilaantɛŋ bi bituŋ tu bi keeshi. Nyo gɛ̀ bee wu kwajɛ kilaantɛŋ kì baaŋ kinɛ kì Babiloŋ, wu nya fiŋkoo fi shɛ́ŋ ye yì bɛɛne wu le, wu selɛ. \v 20 Bituŋ bi a joo antɛnɛɛ bichii fɛɛ lo, bambegɛ tɛ lɛsɛ lo. \v 21 Abe a baaŋ baaŋ tu wo gweeyi fɛwe chimimia chi jiji njɛ bakilu mbaanyɛ. Abe ayu gweeyi yi bamii le. Bo tu bo naanyi lo Nyo, nje wu le wu chiiŋsɛ ŋgɛ wu abe fɛ bo le. Wunɛ ŋgɛ gɛ̀ kuufe ye baaŋ. \c 17 \s1 Kiŋkfuŋ ki kwɛse wu kinjikuu bɛ nyaŋ yì kuufe ye \p \v 1 Nchɛndaa wu Nyo wumu antɛnɛɛ a banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi ba gɛ̀ kɛme bintee bi bvusooshwi biɛɛ ja wu to wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Tô ndûnyɛ wo kfuu chi ŋgɛ wù ba le ba nyâ kiŋkfuŋ ki kwɛse wu kinjikuu wɛɛ wù le wu shii yi jóo yì duude le. \v 2 Kwɛse wunɛ le wù bɛ banfoŋ ba yi nshɛŋ le fɛnɛ gee kinjaŋ, kinche ke ki kinjaŋ kinɛ le ki koo wa bamii ba yi nshɛŋ le fɛnɛ njɛ mbvuuŋ.” \p \v 3 Nchɛndaa wu Nyo wuyu ja wu jo mɛ, mɛ nyume chiaaŋ yi Kiyo ki Nyo le, wu gɛɛŋ bɛ mɛ nchvuuŋ. N'yɛŋ kwɛse wumu le wu shii yi nyaŋ yì kuufe ye le yi yɛɛde nɛ ŋganyiŋganyi yi yisɛ lo bɛ ajee ye ye le yichii a chɛŋe bɛ jee chi Nyo lɛ. Nyaŋ yiyu gɛ̀ kɛme bikwɛɛ bvusooshwi bɛ binchoo yuufe. \v 4 Kwɛse wuyu gɛ̀ susɛ ye bɛ njú yi bamii ba baaŋ baaŋ yi yɛɛde lo, wu lale ye le bɛ mwɛɛ mù ba kɛnyi bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde mo kfuu chi ata a tɛɛme kwa mo mwɛɛ mumu yeye yeye mù tɛɛme kwa. Wu gɛ̀ kɛme fiŋkoo a wu bo ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde fi yisɛ bɛ mwɛɛ mù kuufe ye mo nyiɛŋ yi kinjaŋ. \v 5 Ba gɛ̀ saŋ jee chimi fɛ wu jii, jee chinɛ nyume a ŋgaŋ le lɛ, “Babiloŋ wù baaŋ wù le bwee bikɛse ba binjikuu mo wu mwɛɛ mù kuufe ye yi nshɛŋ le.” \v 6 N'yɛŋ kwɛse wuyu le wu mu wa kilɛmɛ ki bamii ba le ba Nyo ba bo yuuyi nje Jiso, ki koo wu njɛ mbvuuŋ. \p No n'yɛŋ kwɛse wuyu le noo, jwe yuŋ mɛ baaŋ. \v 7 Nchɛndaa wu Nyo wɛɛ biih mɛne lɛ, “Jwe yune wo nje la? Nle nsɛɛŋ wo fiɛɛ fì nyilɛ le kune kwɛse wunɛ bɛ nyaŋ yì kuufe ye yinɛ yì kɛme bikwɛɛ bvusooshwi bɛ binchoo yuufe yì tuude wu. \v 8 Nyaŋ yì kuufe ye yinɛ yì wo yɛŋ gɛ̀ bee yu, geenɛ mɛɛse wunɛ gɛ yi baaŋ yu gɛ. Yi lé yi gê yi jâ akuu a kintuge kɛɛ kì shiide nɛ ŋooŋŋ le, yi bɛ̂ɛŋ we yi mo yi gɛ̂ɛŋ fɛ ba lé ba lɛ̂ɛshɛ lo yi fo. Jwe lé wu gê wu yûne bamii ba le yi nshɛŋ le bɛ ba gɛ̀ baaŋ a saŋ gɛ ajee aboo a ŋwa wù bamii ba kɛme kinche le gɛ, kɛge no woŋ gɛ̀ kɛ. Wu lé wu gê wu yûne no bo lé bo gê bo yɛ̂de nyaŋ yinɛ le, nje nyaŋ yinɛ gɛ̀ bee yu, geenɛ gɛ yi baaŋ yu gɛ, yi baaŋ yi ka yi to. \v 9 Finɛ le fiɛɛ fì goone kikwɛɛ kì kɛme bvufee. Bikwɛɛ bi nyaŋ yɛɛ bi bvusooshwi le bambegɛ bvusooshwi ba kwɛse wɛɛ shile yu. Bikwɛɛ biyu tɛ le banfoŋ ba bvusooshwi. \v 10 Banfoŋ ba batɛŋ le bo gwe wa, wu mumwaa baaŋ wu sage, wumu baaŋ a to gɛ. Wɛɛ ge doo wu to, wu kɛme gɛh ki wu nyû yu yi kife le nɛ shige. \v 11 Fi kune nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ yì gɛ̀ bee yu yi ka baaŋ gɛ yu gɛ, yi le tɛ nfoŋ, nfoŋ wunɛ nyu wù kiŋgane nyaaŋ, geenɛ wu le ŋgoo yi banfoŋ ba bvusooshwi baa le. Wuwɛɛ tɛ doo wu gê wu to wu mo wu gɛ̂ɛŋ fɛ ba lé ba lɛ̂ɛshɛ lo wu fo. \p \v 12 Binchoo bi yuufe bì wo yɛŋ binɛ le banfoŋ ba yuufe ba ba baaŋ a nya gɛ bvuŋga bo le ki bo sâge gɛ. Ba doo ba ghaa bo, bo mo bo kɛme bvuŋga ki bo sâge bɛ nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ. Geenɛ bo lé bo gê bo sâ yi ntaŋ wu kife le wu mumwaa maa. \v 13 Bo banɛ bachii bo kɛme gɛh ŋkwajɛ wu mumwaa. Bo lé bo gê bo nyâ bvuŋga bvuboo bvu nsa bvuchii nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ le. \v 14 Bo lé bo bânyɛ bo tûŋ jɛŋ bɛ Mwa Shoŋ, geenɛ Mwa Shoŋ sô bo, nje wu le Tada wu batada bachii nyu Nfoŋ banfoŋ bachii. Wu lé wu tûŋ wu sô bɛ bamii be ba wu le wu tɛɛŋ wu cha bo lɛme bɛ wu segechii.” \p \v 15 Nchɛndaa wu Nyo wɛɛ jɛmɛ mɛne lɛ, “Jóo yì wo be yɛŋ yì kwɛse wù jii kuu wɛɛ shii yu, le kfuu chi bamii bɛ binchvu bi bamii mo bituŋ mo bamii ba jɛme mo jɛ́ yì la. \v 16 Binchoo bì yuufe bì wo be yɛŋ biɛɛ, bɛ nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ lé bo gê bo bânɛ kwɛse wù jii kuu wɛɛ. Ba lé ba gê ba lôh mwɛɛ mwe munchii wu mɛ gɛh kinyi kiyɛse, ba shôo nyaŋ ye yi ye, ba mɛ̂sɛ ba tôŋ wu bɛ ŋgu. \v 17 Finɛ fiɛɛ gɛle Nyo a muntele muboo le lɛ bo gê fiɛɛ fì wu goone, wu mo wu ge lɛ bo kɛmɛ ŋkwajɛ wu mumwaa ki bo nyâ bvuŋga bvuboo bvu nsa nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ le gɛ̂ɛŋ bû no jɛ yi Nyo le yi tô yi kôjɛ. \v 18 Kwɛse wù wo be yɛŋ wɛɛ wu le kilaantɛŋ kì baaŋ kì kɛme bvuŋga a banfoŋ ba yi nshɛŋ le bachii we.” \c 18 \s1 No kilaantɛŋ ki Babiloŋ gɛ̀ gwe \p \v 1 Ajiŋ ayu n'yɛŋ nchɛndaa wu Nyo wumu le wu shiide wu too we wu kɛme bvuŋga bvù baaŋ, n'yulɛ we baaŋ yi kikwɛɛ ki nshɛŋ le kichii. \v 2 Wu waŋ fɛwɛɛwe bɛ jɛ yì tɛɛme lɛ, “Babiloŋ wù baaŋ, le wu gwe wa! Wu le wu gwe wa! Wu le wu tu wa kijusɛ kì banchɛndaa ba debele chee fo. Wu le bvuta bvu biyo bì yiide bichii. Wu le wa bvuta bvu munyii mù nyiɛnɛ bɛ mù ba banɛ munchii. \v 3 Wu le wu gwe wa nje bituŋ bichii le bi mu wa kinche ke ki nyiɛŋ yi kinjaŋ ki koo bo njɛ mbvuuŋ, banfoŋ ba yi nshɛŋ le bo ge wa kinche ki nyiɛŋ yi kinjaŋ bɛ wu. Bamii ba waaŋ bachii ba yi nshɛŋ le bo ku wa ye le nje kwa we wù le wu baanyɛ wa wu kfu lo.” \p \v 4 Ŋka n'yu jɛ yimi jaŋe woŋ wù fɛwe le yi jɛme lɛ, \q1 “Bamii baŋ, bɛŋ bû lo yo, \q1 wu lɛ keefɛ bɛŋ lêe bimbefɛ bie le gɛ, \q1 bɛ lɛ keefɛ bɛŋ lêe tɛ ŋgɛ wù lé wu gê wu tô fɛ wu le gɛ. \q1 \v 5 Bimbefɛ bie le bi yisɛ wa bi bɛɛŋ bi bu fɛwe, \q1 Nyo le wu kwajɛ mwɛɛ mwe mù mbefe. \q1 \v 6 Ba gê bɛ wu no wu ge bɛ bamii bamu. \q1 Ba lâŋɛ wu yi gee che le kiŋgane kinfɛɛ. \q1 Ba gɛ̂ɛ mbvuuŋ mà le ŋgɛ muŋkoo munfɛɛ, \q1 a fiŋkoo fì wu to wu gɛɛde ma bamii bamu yo, \q1 ba nyâ wu mû. \q1 \v 7 Ba fê ŋgɛ bɛ nsaasɛ ba nyâ wu le \q1 gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no wu gɛ̀ chiaase ye a bvukugɛ ntɛnɛɛ wu jii kikwɛɛ ke. \q1 Wu shiide wu kfuunɛ gvuu wu jɛme lɛ, \q1 ‘Nle Yaa yi kala le, \q1 gɛ mɛ nyume kwɛŋkfu gɛ, \q1 gɛ mɛ nyume n'yu ŋge mbeede nsoge kikwɛɛ gɛ.’ \q1 \v 8 No wu jɛme noo, le gɛh no ŋgɛ le wu tô, \q1 yi ye ye le yi juu le chimimia. \q1 Kinchɛŋ lé ki gwê yi ye ye le, wu bêede wu soge kikwɛɛ. \q1 Jɛŋ lé yi kôo tɛ wu, \q1 ba tôŋ wu bɛ ŋgu, \q1 nje Nyo Tada wù lé wu gê wu sâ wu kɛme bvuŋga. \s1 Bamii ba yi nshɛŋ le, lé bo gê bo bêede Babiloŋ \p \v 9 Banfoŋ ba yi nshɛŋ le bò gɛ̀ gee nyiɛŋ yi kinjaŋ bɛ wu, bo jii ye bɛ wu, bo lé bo bêede bo fûge sege bo yɛŋ no munjige bɛɛne ye ye le no wu fiee. \v 10 Bo lé bo gê bo lɛ̂me lo je yì ndefe le bo faane no bo yɛde ba njiiŋse bɛ wu. Bo lé bo gê bo chânɛ ye bo jɛmɛ lɛ, ‘Ɛy bɛ! Ɛy bɛ! Babiloŋ, wo wù kilaantɛŋ kì baaŋ! Wo wù kilaantɛŋ kì kuge! Ŋgɛ le wu mo wu to gɛh lo ye yo le gɛh yi ntaŋ wu kife le nɛ kimimia?’ \p \v 11 Bamii ba waaŋ ba yi nshɛŋ le, lé bo gê bo bêede wu bo sôge bikwɛɛ nje gɛ muh baaŋ yu wù le wu gûde mwɛɛ muboo gɛ. \v 12 Gɛ muh baaŋ yu wù lé wu gûde mwɛɛ muboo njɛ mù ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde kɛnɛ kì baaŋ, kɛnɛ mù ba kɛnyɛ bɛ kfuu chi ata a tɛɛme kwa, kɛnɛ bige bì baaŋ bì tɛɛme kwa. Gɛ muh baaŋ yu wù lé wu gûde njú yiboo yì shiŋeshiŋe kɛnɛ yì yɛɛde ŋganyiŋganyi, kɛnɛ yì bonɛ, kɛnɛ yì yɛɛde ghaaŋŋ gɛ. Gɛ muh baaŋ yu wù lé wu gûde bite biboo bì saanɛ bi joŋe, kɛnɛ mwɛɛ muboo munchii mù bo kɛnyɛ bɛ bige bi kiyoo mo mwɛɛ munchii mù ba kɛnyɛ bɛ bite bì tɛɛme mo kichwa mo kichvu mo ata a lale gɛ. \v 13 Gɛ muh baaŋ yu wù lé wu gûde bite biboo bì ba kɛnyi mɛɛ mayefɛ mà gwee wuŋ mo mwɛɛ mù gwee wuŋ mù ba dɛɛde mwɛɛ yu gɛ, mo jiiŋ mo kfuu chi mɛɛ mà gwee wuŋ, mo kfuu chi jiiŋ chimi, \f + \fr 18:13\fr*\ft Kfuu chi jiiŋ chinɛ le a jɛ́ yi bala le lɛ “frankincense”, kfuu chi mɛɛ mà gwee wuŋ le tɛ lɛ “myrrh”.\ft*\f*mo mbvuuŋ mo mɛɛ mà munɛ chi agiŋ bɛ agiŋ. Gɛ muh baaŋ yu wù lé wu gûde banaa baboo mo shóŋ mo nyámbala mo bakoto baboo ba nyaŋ chiide gɛ. Gɛ muh baaŋ tɛ yu wù lé wu gûde bamii bawuŋ ba bo gese lɛ le nfa gɛ. \v 14 Bo lé bo jɛ̂mɛ wu le lɛ, ‘Mwɛɛ munchii mù fitele fiuŋ gɛ̀ bee yi mu le, le mu gɛɛŋ wa, kwa wo bɛ bvukugɛ bwuŋ bvuchii ka wa, gɛ wo baaŋ wo ka wo yu wo yɛŋ mu le gɛ.’ \v 15 Bamii ba waaŋ ba gɛ̀ gese mwɛɛ bo kade bige chiaaŋ ye le, bo lé bo gê bo lɛ̂me lo je yì ndefe le bo nyume bɛ nfaaŋ no bo yɛde wu yɛnɛ ŋgɛ. Bo lé bo gê bo wânɛ lo kwe, bo soge bikwɛɛ bo chanɛ ye bo jɛme lɛ, \v 16 ‘Yɛ bɛ! Yɛ bɛ! Yii yì baaŋ le fɛ kilaantɛŋ kì baaŋ kinɛ le, ki chi bee ki susɛ ye bɛ njú yì shiŋeshiŋe mo yì yɛɛde ŋganyiŋganyi mo yì yɛɛde ghaaŋŋ, yi lale ye ye le bɛ mwɛɛ mù ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde mo kfuu chi ata a tɛɛme kwa mo bige bì baaŋ bì tɛɛme kwa. \v 17 Ba le ba yɛɛsɛ lo bvukugɛ bwe yi ntaŋ wu kife le nɛ wu mumwaa?’ \p Bachiji bikwɛɛ bi mutima bachii bɛ bamii ba jiɛnyi a mutima le mo ba lɛne yo mo bamii bachii ba jiɛnyi a joo bo kamɛ waaŋ, lé bo gê bo lɛ̂me lo tɛ je yì ndefe le. \v 18 Bo lé bo gê bo yɛ̂de no munjige fîee mu bɛɛne bo mo bo beede bo duu lɛ, ‘Kilaantɛŋ kì chi bee njɛ kilaantɛŋ kì baaŋ kinɛ le kì la?’ \v 19 Ba lé ba gê ba kfûune kimbvunɛ a bo fwa no bo jaŋe kwe bo soge bikwɛɛ, bo beede bo duu lɛ, ‘Yɛ bɛ! Yɛ bɛ! Yii yì baaŋ le fɛ kilaantɛŋ kì baaŋ kinɛ kì bamii bachii ba kɛme mutima le bo ku yi bvukugɛ bwe le! Ba le ba yɛɛsɛ lo ki yi ntâŋ wu kife le nɛ wu mumwaa?’ \v 20 Bɛŋ ba le woŋ wù Nyo le, bɛŋ lâŋeye fiena yi fiɛɛ fì kooshi fɛ wu le. Bɛŋ bachii ba le bamii ba Nyo bɛ booŋ ba ntuŋ ba Jiso mo bamii ba ntuŋ wu Nyo bachii, bɛŋ lâŋeye nje Nyo le wu suunɛ wa nsa yi fiɛɛ fì wu ge bɛ bɛŋ le!” \p \v 21 Nchɛndaa wu Nyo wù tɛɛme wumu mo wu ja wu tuu kibwee ki tɛdɛ ki nyume njɛ jɛnɛ chì baaŋ, wu shiishɛ chi shii a joo yì baaŋ le nɛ wuuu. No wu shiishi, wu mo wu jɛmɛ lɛ, “Le gɛh noo no ba lé ba gê ba shîishɛ wo wù kilaantɛŋ kì baaŋ kì Babiloŋ wo shii bɛ bvuŋga nɛ, ba gɛ ka ba yɛŋ lo wo le gɛ. \v 22 Gɛ ba baaŋ ba ka ba yû lo kome kɛnɛ yolɛ kɛnɛ ndoŋ kɛnɛ soŋ a wo le yo gɛ. Gɛ ba baaŋ ba ka ba yɛŋ lo muh lɛne fiɛɛ kɛnɛ nyume fi la wo le gɛ. Gɛ ba baaŋ ba yu jɛnɛ jɛmɛ a wo le yo gɛ. \v 23 Gɛ kin'yesɛ baaŋ ki ka ki yɛɛde fɛ wo le gɛ. Gɛ ba baaŋ ba ka ba yu lo jɛ yi chiji bvuguu kɛnɛ yi luu jɛme a wo le yo gɛ. Fi lé fi gê fi nyûme noo nje bamii ba waaŋ buŋ gɛ̀ bee bamii ba baaŋ baaŋ ba yi nshɛŋ le, wo gɛ̀ lɛɛde bituŋ bichii bɛ nfiŋ yo. \v 24 Le kilaantɛŋ kinɛ kì kilɛmɛ ki bamii ba ntuŋ wu Nyo bɛ ki bamii ba le ba Nyo, le chiaaŋ yi ki le. Le ki kì bamii bachii ba bo gɛ̀ yuuyi yi nshɛŋ le, le chiaaŋ yi ki le.” \c 19 \s1 Bo nya mbɛɛŋsɛ Nyo le \p \v 1 Ajiŋ ayu, nja n'yu fiɛɛ yode lo woŋ wù fɛwe le njɛ le kinchvu ki bamii kì baaŋ, fi wanɛ lɛ, \q1 “Mbɛɛŋsɛ nyûme fɛ Nyo wese le. \q1 Le wu wù bvuuse bamii, le wu wù kɛme bvukugɛ bɛ bvuŋga. \q1 \v 2 Wu suunɛ bansa be wu bii nchiɛɛŋ le bɛ je yì chaaŋ le. \q1 Wu le wu noŋ wa ŋgɛ yi kiŋkfuŋ ki kwɛse wu kinjaŋ wɛɛ le, \q1 wù chi chɛŋe kikwɛɛ ki nshɛŋ bɛ kinche ke ki kinjaŋ. \q1 Wu le wu chvuu wa kichvusɛ yi kwɛse wuyu le, \q1 ki bamii be ba lɛme ba wu gɛ̀ yuuyi le.” \m \v 3 Bo ka bo kaasɛ bo tu bo wanɛ lɛ, \q1 “Mbɛɛŋsɛ nyûme fɛ Nyo le. \q1 Munjige mù bɛɛne a kilaantɛŋ kinɛ le, lé mu gê mu bɛ̂ɛne segechii mu kâge gɛ.” \m \v 4 Bachɛ ba mbaanfiɛɛ ncho banɛh baa mo mwɛɛ mu wuŋe mù munɛh mwɛɛ mo mu gwe mu gɛɛŋ fɛkuu mu nya mbɛɛŋsɛ wù baaŋ Nyo le, wù le wu shii yi kala le. Bo tu bo duu lɛ, “Fi nyûme noo. Mbɛɛŋsɛ nyûme fɛ Nyo le.” \p \v 5 Jɛ yimi mo yi bu fɛ kala le yi duu lɛ, \q1 “Bɛŋ bachii ba le bamii ba lɛme ba Nyo, \q1 bɛŋ bɛ̂ɛŋse Nyo wese besabɛŋ, \q1 bɛŋ bachii ba faane wu kɛnɛ nyu ba shige shige, \q1 kɛnɛ ba baaŋ baaŋ, bɛŋ nyâa mbɛɛŋsɛ wu le.” \s1 Ŋka wu bvuguu bvu Mwa Shoŋ \p \v 6 Ŋka nja n'yu fiɛɛ fimi fi nyume njɛ jɛ yi kinchvu ki bamii fi yode njɛ joo yì gwee a kiŋkoŋ le, yi wanɛ njɛ jaŋ yì ŋgbwamɛ bɛ bvuŋga lɛ, \q1 “Mbɛɛŋsɛ nyûme fɛ Nyo le, \q1 nje Tada wese besabɛŋ wù Nyo, \q1 wù Kɛmɛ Bvuŋga Bvuchii wu sage wa. \q1 \v 7 Besabɛŋ lâŋeye, bee sâge, bee nyâa mbɛɛŋsɛ wu le, \q1 nje kife ki bvuguu bvu Mwa Shoŋ le ki to wa, \q1 Kwɛse wù fwɛŋ le wu seesɛ wa kikwɛɛ ke. \q1 \v 8 Ba le ba nya wa nju yì shiŋeshiŋe \q1 yì yuude yi lale wu noŋ ye le.” \m (Nju yinɛ le gee chì chaaŋ chi bamii ba le ba Nyo.) \p \v 9 Nchɛndaa wu Nyo wuyu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Sâŋ finɛ fì le lɛ, ‘Kinlaŋye kì baaŋ le ki bamii ba ba le ba be bo lɛ bo to fɛ ŋka wu bvuguu bvu Mwa Shoŋ le.’” Wu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Banjɛmɛ banɛ le ba nchiɛɛŋ, nyu banjɛmɛ ba Nyo.” \v 10 Mɛ mo nja ŋgwe bikaa bie le ki nnya ŋgvunɛ wù baaŋ nchɛndaa wu Nyo wunɛ le. Wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Keefɛ wo gê noo gɛ. Nle gɛh tɛ muh wu lɛme njɛ wo mo booŋ ba bwoo ba lɛme yi fiɛɛ fì ba jɛme kune Jiso le. Wo nyâa ŋgvunɛ wù baaŋ nyume Nyo le. Fiɛɛ fì ba jɛme kune Jiso finɛ \f + \fr 19:10 \fr*\ft Kɛnɛ lɛ, “fiɛɛ fì Jiso jɛme finɛ…”.\ft*\f* le gɛh fi kibɛɛ fì bamii ba ntuŋ wu Nyo gɛ̀ jɛme.” \s1 Mwa Nyo tuŋ jɛŋ wu so bamii be ba kimbanɛ \p \v 11 Nja n'yɛŋ fɛwe gwenyɛ, nyambala yimi yì baaŋ lɛme fo. Muh nyume yu ba tɛŋe lɛ Muh wù Lɛme yi Jɛ ye le bɛ Muh wù Nchiɛɛŋ, wu to wu suunɛ bansa be kɛnɛ wu tune jɛŋ yì chaaŋ. \v 12 Ajii awe gɛ̀ bee njɛ lɛmɛ chi ŋgu, bifo bi bvunfoŋ nyu a wu fwa wesee. Wu gɛ̀ kɛme jee ba saŋ yi ye ye le gɛ muh mu gɛ nyume yu wù kɛɛ chi, fuge wu sɛŋ gɛ. \v 13 Wu gɛ̀ bee wu susɛ ye ye bɛ kikuŋ kì ndefe ba leesɛ a bilɛmɛ le. Jee chì ba gɛ̀ tɛŋe wu yu le lɛ Jɛ yi Nyo. \v 14 Bamii ba jɛŋ ba le woŋ wù fɛwe le bo bii a wu jiŋ bo bɛɛŋ nyámbala yì baaŋ bo jii njú yi shiŋeshiŋe, yi yuude yi baaŋ nɛ bvuuu. \v 15 Nyo yi jɛŋ yì koode gɛ̀ bude a wu mu nyume yi yì wu lé wu gê wu sô bituŋ yu wu mo wu sâge bi bɛ bvuŋga bvù baaŋ. Wu lé wu gê wu bvûsɛ shɛ́ŋ yi Nyo wù Kɛme Bvuŋga Bvuchii wu dunyɛ bamii le. Shɛ́ŋ yi Nyo yinɛ yì bɛɛne baaŋ le njɛ kiso kì ba soone muntaŋ fo mbvuuŋ bude. \v 16 Yi kikuŋ ke le bɛ yi yɛŋ le ba gɛ̀ saŋ jee che lɛ, “Nfoŋ banfoŋ, mo Tada wu batada.” \p \v 17 Ŋka nja n'yɛŋ nchɛndaa wu Nyo wumu le wu lɛme antɛnɛɛ a juu. Wu gɛ̀ lɛme noo wu jaŋe munyii munchii mù fuune we wu duu lɛ, “Bɛŋ tô bɛŋ tâashɛ fɛ ŋka wù baaŋ wu Nyo ge le. \v 18 Bɛŋ lé bɛŋ jî agvuŋ a banfoŋ bɛ a bachiji bikwɛɛ bi bamii ba jɛŋ, mo a bamii ba kɛme bvuŋga, bɛ agvuŋ a nyambala, bɛ a bamii ba bɛɛne yu, mo a bamii bachii ba le nfa, bɛ a ba le gɛ nfa gɛ, mo a bamii ba shige shige, bɛ a ba baaŋ baaŋ.” \v 19 Mɛ mo n'yɛŋ nyaŋ yì kuufe ye bɛ banfoŋ ba yi nshɛŋ le mo bamii baboo ba jɛŋ bo taashɛ ki bo tûŋ jɛŋ bɛ muh wù gɛ̀ shilɛ yi nyambala le mo bɛ bamii be ba jɛŋ. \v 20 Lɛ jɛŋ kɛ, wu koo nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ bɛ muh wù gɛ̀ mbiane lɛ wu le muh wu ntuŋ wu Nyo. Muh wunɛ le wu to wu shee fwe a nyaŋ yiyu, wu gee mwɛɛ mu jwe wù yunɛ. Mwɛɛ munɛ le mù wu gɛ̀ lɛɛde bɛ bamii ba kɛme njiŋɛ wu nyaŋ yì kuufe ye yiyu ye yiboo le, bo nyaa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ fimooso fi nyaŋ yì kuufe ye yiyu le. Wu gɛ̀ noŋ bo bafɛɛ banɛ bo nyume ba wuŋe a mamasi wù fiee nyu ŋgu bɛ muŋkaŋ yo. \v 21 Wu wù gɛ̀ shilɛ yi nyambala yɛɛ le mo wu gwoojɛ kimbɛge ki bamii bɛ nyo yi jɛŋ yì gɛ̀ bude a wu mu, munyii munchii ji ye yi bamii bayu mu tu mu ŋɛɛnɛ lo. \c 20 \s1 Nsa wù biluŋ nchvuge \p \v 1 Mɛ mo nja n'yɛŋ nchɛndaa wu Nyo wumu shiide wu too fɛwe wu kɛme kiŋgwenyɛ ki kintuge kì shiide nɛ ŋooŋŋ, mo kibwee ki ncha a wu bo. \v 2 Wu koo kiŋga ki nyaŋ yì fiɛɛnɛ nyaŋ joo yɛɛ nyume yo yì kege yɛɛ yì le debele yi ka nyume Sataŋ, wu kaaŋ bɛ ncha wɛɛ lɛ yi nyume yu gɛɛŋ bu biluŋ nchvuge. \v 3 No wu kanɛ noo, wu mo wu noŋ a kintuge kì shiide nɛ ŋooŋŋ kɛɛ le, wu faa, wu mo wu laaŋ jwe wuyu lɛ wu nyume yo, wu lɛ keefɛ yi ka yi jîɛnyi yi lɛɛde bɛ bamii bituŋ le gɛ, gɛɛŋ bu no biluŋ bì nchvuge biɛɛ le bi fe. Ajiŋ ayu ba lé ba kâasɛ ba fâanyɛ yi ba chinɛ yi le yi jîɛnyɛ gɛh yi kife le nɛ shige. \p \v 4 Ŋka nja n'yɛŋ bakala le, bamii ba gɛ̀ shilɛ yi bo le nyume ba bo gɛ̀ nya bansa ba bo sage chiaaŋ yiboo le. N'yɛŋ tɛ biyo bi bamii ba bo gɛ̀ yuuyɛ ba bvuushɛ bikwɛɛ nje bo gɛ̀ feeji kune Jiso mo jɛ Nyo. Bamii banɛ le ba gɛ̀ baaŋ a nya gɛ mbɛɛŋsɛ wù baaŋ nyaŋ yì kuufe ye yɛɛ le bɛ fimooso fie le gɛ, bo gɛ̀ baaŋ gɛɛ gɛ tɛ njiŋɛ wu nyaŋ yì kuufe ye yiyu fɛ bo jii gɛ kɛnɛ chiaaŋ yiboo le gɛ. Bo banɛ gɛ̀ kaasɛ bo tu yu bo tu bo sage bɛ ba Kletu yi biluŋ le nchvuge. \v 5 Bamii ba gɛ̀ kaasɛ bo tu yu banɛ, finɛ nyume mbu wu yi kwe wù fwe. Kimbɛge ki bamii ba gɛ̀ kweeyɛ wa gɛ̀ baaŋ kaasɛ gɛ bo tu yu gɛ, gɛɛŋ bu no biluŋ bì nchvuge gɛ̀ fe. \v 6 Bamii ba kɛme njoŋ wù baaŋ bo ka yuude, lé bo kɛ̂mɛ kijusɛ yi mbu wu yi kwe wù fwe wunɛ le. Gɛ kwe yì kiŋgane kinfɛɛ ka kɛme bvuŋga a bo we gɛ. Bo lé bo gê bo nyûme bachiji kintanyɛ ba Nyo bɛ ba Mbvusɛ wù Nyo gɛ̀ ka, bɛ bo lé bo gê bo sâge gɛɛne bude yi biluŋ le nchvuge. \s1 Ba lé ba gê ba lɛ̂ɛshɛ Sataŋ \p \v 7 Biluŋ bì nchvuge binɛ ge doo bi fe, ba faanyɛ Sataŋ yeh yi ncha le, \v 8 wu mo wu bu wu to wu jiɛnyi wu lɛɛde bɛ bituŋ bichii bì le yi abu a woŋ a ana le. Bituŋ binɛ le Gog bɛ Magog. Wu lé wu gê wu bânyɛ bo, bo sêesɛ ki bo tûŋ jɛŋ. Bo lé bo gê bo lôone lo njɛ monshɛɛŋ mu a joo yì baaŋ le. \v 9 Bo lé bo bû bo jîɛnyɛ bo gɛɛŋ yi nshɛŋ le bo gɛɛŋ kijusɛ ki bamii ba le ba Nyo bɛ kilaantɛŋ kì le fitele fie le. Geenɛ, ŋgu lé wu gê wu shîi fɛwe wu lɛ̂ɛshɛ lo bo. \v 10 Bo mo bo kôo debele wu gɛ̀ jiɛnyi wu lɛɛde bɛ bo, bo nôŋ a mamasi wù fiee nyu ŋgu bɛ muŋkaŋ le, fɛ nyaŋ yì kuufe ye bɛ muh wù gɛ̀ mbiane lɛ wu le muh wu ntuŋ wu Nyo le fo. Bo lé bo gê bo yɛ̂nɛ ŋgɛ fo, antaŋ bɛ fɛnshɛ segechii wu kage gɛ. \s1 Nsa wù fɛkimɛsɛ \p \v 11 Mɛ mo nja n'yɛŋ kibwee ki kala wumu le wu baaŋ lo, n'yɛŋ tɛ muh wù gɛ̀ shilɛ yu le. Kibvulɛ bɛ nshɛŋ ja bo fɛɛ lo a wu jii bo lɛsɛ, bo gɛ ka bo yɛŋ bo le kijusɛ kimu le gɛ. \v 12 N'yɛŋ tɛ bamii bachii ba gɛ̀ kweeyɛ wa le, ba baaŋ baaŋ mo ba shige shige, bo lɛme a kala fwe. Bo gwenyɛ baŋwa, bo gwenyɛ wumu nyume wù ajee a bamii ba kɛme kinche. Bo mo bo kɛ bo suune bansa ba bamii ba gɛ̀ bee bo kweeyɛ wa, bo bii no gee chi muh gɛ̀ bee no ba saŋ a baŋwa baa le. \v 13 Joo yì baaŋ bvusɛ bamii ba gɛ̀ kweeyɛ wa a joo bo to. Kwe bɛ woŋ wu baŋkfu bvusɛ baboo bamii ba gɛ̀ kweeyɛ wa bo to tɛ. Bo mo bo suune nsa wu muh bo bii yi fiɛɛ fì wu gɛ̀ gee le. \v 14 Bo mo bo noŋ kwe bɛ woŋ wu baŋkfu a mamasi wù fiee ŋgu yo. Mamasi wù fiee ŋgu yo wunɛ le kwe yì kiŋgane kinfɛɛ. \v 15 Nɛ ba gɛ̀ baaŋ a saŋ gɛ jee chi muh a ŋwa wù bamii ba kɛme kinche le gɛ, ba noŋ wu a mamasi wuyu le wù fiee ŋgu yo. \c 21 \s1 Kibvulɛ kifɛŋ bɛ nshɛŋ yifiɛŋ \p \v 1 Nja n'yɛŋ wa nyu kibvulɛ kifɛŋ bɛ nshɛŋ yifiɛŋ le, nje kibvulɛ kì kege bɛ nshɛŋ yì kege gɛ̀ fe wa, joo yì baaŋ tɛ baaŋ gɛ yu gɛ. \v 2 N'yɛŋ kilaantɛŋ kì yuude kì le Yɛlusalɛm kifɛŋ ki bu fɛwe fɛ Nyo le ki shiide ki too njɛ ŋgooŋ kwɛse wù gɛɛne luu. \v 3 N'yu jɛ jɛmɛ fɛ kala le fɛwɛɛwe lɛ, “Bɛŋ jîŋɛ bɛŋ yɛ̂ŋ, fɛ Nyo lé wu gê wu chêe le wa bɛ bamii. Wu lé wu chêe bɛ bo. Bo nyume bamii be, wu wù Nyo kibɛɛ lé wu nyûme bɛ bo, wu nyûme Nyo wuboo. \v 4 Wu lé wu gê wu shô ajoo achii a bo jii. Gɛ kwe baaŋ yi nyume gɛ, gɛ fiɛɛ fimi baaŋ yu lɛ bamii soge bikwɛɛ kɛnɛ bo beede kɛnɛ bo kɛme nsaasɛ wumu gɛ, nje mwɛɛ mù gɛ̀ shee mu nyume, le mu fe wa.” \p \v 5 Wɛɛ wù gɛ̀ shilɛ yi kala le, jɛmɛ lɛ, “Bɛŋ jîŋɛ bɛŋ yɛ̂ŋ, nlé ŋgê mwɛɛ munchii mɛɛse mu tû munfɛŋ.” Wu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Sâŋ fiɛɛ finɛ a ŋwa le, nje bajɛme banɛ le ba nchiɛɛŋ ba bamii gɛ̂ɛ bvufee yu.” \v 6 Wu ka wu kaasɛ wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Fi ge wa ye. Le mɛ Afa, nyume Omɛga. Le mɛ Ŋkɛɛ, nyume mɛ Kimɛsɛ. Muh wù kindoŋ yune wu, nlé nnyâ wu bɛ joo yì bude fɛ joo yi kikamɛ le, yì nyaa kinche wu mu wu baaŋ fiɛɛ laŋɛ gɛ. \v 7 Muh wù lé wu gê wu sô le muh wù lé wu gê wu kɛ̂me mwɛɛ munɛ munchii njɛ bvushɛ. Nlé ŋgê nyûme Nyo we, wu nyume mwa yaŋ. \v 8 Geenɛ bamii ba faane a muntele le mo ba baaŋ bɛɛŋ gɛ, mo ba ghɛge mwɛɛ, mo ba yuuyi bamii, mo ba gee nyiɛŋ yi kinjaŋ, mo ba ŋgaŋ, mo ba buune banyo bamu, mo bamii ba chimbiaŋ bachii, fiboo lé fi gê fi nyûme a mamasi wù fiee ŋgu yo bɛ muŋkaŋ. Finɛ le kwe yì kiŋgane kinfɛɛ.” \s1 Yɛlusalɛm wù fwɛŋ \p \v 9 Nchɛndaa wu Nyo wumu a ŋgoo yi banchɛndaa ba Nyo ba bvusooshwi ba gɛ̀ kɛme bintee bì bvusooshwi bì gɛ̀ yisɛ bɛ baŋgɛ bvusooshwi ba ajiŋ baa, wu ja wu to wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Tô ŋgɛ̂ɛŋ ndûnyɛ wo Ŋgooŋ Kwɛse wu Luu wù le kwɛ Mwa Shoŋ wo le.” \v 10 Wu mo wu jo mɛ, mɛ nyume chiaaŋ yi Kiyo ki Nyo le, besa wu gɛɛŋ fɛ mbegɛ wumu wù baaŋ le wù ndefe fɛwe. Wu dunyɛ mɛ kilaantɛŋ kì yuude kì le Yɛlusalɛm, ki bu fɛwe fɛ Nyo le, ki tu ki shiide ki too. \v 11 Ki gɛ̀ shiide noo, n'yuu wu Nyo wu baaŋ yu wu lale njɛ tɛdɛ chimi chì lale chì ba tɛŋe lɛ Jasba, wu yuude nɛ walala njɛ mijoo. \v 12 Kilaantɛŋ kiyu gɛ̀ kɛme kitaŋ kì kuge ki ndefe a we yaga, de nyume yi kitaŋ kiyu le yuufe ncho yifɛɛ, banchɛndaa ba Nyo yuufe ncho bafɛɛ nyume fɛ de yiyu le. Bo gɛ̀ saŋ ajee a chikfuu chi Ishwala chì yuufe ncho chifɛɛ yi de yi kitaŋ kiyu le. \v 13 De chinɛ gɛ̀ bee a kimbe kì juu saane yo le yishɛde, nyume awe awe yishɛde, nyume akuu akuu yishɛde, nyume a juu seele yo yishɛde. \v 14 Ata a kichi ki kitaŋ kiyu gɛ̀ bee yuufe ncho afaa ba saŋ ajee a booŋ ba ntuŋ ba Mwa Shoŋ ba yuufe ncho bafɛɛ yi ata ayu le. \p \v 15 Nchɛndaa wu Nyo wù gɛ̀ jɛmɛ mɛne, gɛ̀ kɛme nfee abo nyume kimbaŋ ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde. Nfee wuyu gɛ̀ bee ki wu fê kilaantɛŋ kiyu bɛ de yi kitaŋ mo bimbe bi kitaŋ yu. \v 16 Kilaantɛŋ kiyu gɛ̀ bee bimbe binɛh bi nyume yɛɛŋyɛɛŋ bichii, mbvu bɛ ndefɛ we mo ndefɛ kuu nyume gɛh yɛɛŋyɛɛŋ. Wu mo wu fe kilaantɛŋ kiyu bɛ kimbaŋ ke kɛɛ ki bu bama nchvuge bɛ gii yitɛŋ (1,500). No wu fe mbvu bɛ ndefɛ we mo ndefɛ kuu ki bu gɛh yɛɛŋyɛɛŋ. \v 17 Wu fe tɛ bimbe bi bu ŋkeŋɛ mbaanshɛ ncho bvusoo (36) yi nfifɛ le\f + \fr 21:17 \fr*\ft kɛnɛ ndefɛ le\ft*\f*. Nchɛndaa wu Nyo wuyu gɛ̀ fe nyu bɛ nfe wu muh wu wuŋ to wu fege yu. \v 18 Bo gɛ̀ jooŋ bimbe biyu bɛ ata a tɛɛme kwa ba tɛŋe lɛ Jasba, kilaantɛŋ kiyu kibɛɛ ba jonɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde lɛkilɛki ki yuude nɛ walala njɛ mijoo. \v 19 Bo gɛ̀ choŋ kichi ki kilaantɛŋ kiyu bɛ kfuu chi ata a tɛɛme kwa yeye yeye wo kɛme nchóŋ yeye yeye. Chì fwe ba tɛŋe lɛ Jasba, chì bii fo lɛ Safiya, chì kintɛde lɛ Agɛt, chì kinɛh lɛ Ɛmelal, \v 20 chì kintɛŋ lɛ Onik, chì kinsoo lɛ Kanelia, chì kinsooshwi lɛ Klisolit, chì nyaaŋ lɛ Bɛli, chì bvuugɛ lɛ Toba, chì yuufe lɛ Klisoblɛ, chì yuufe ncho chimimia nyume lɛ Jasin, chì yuufe ncho chifɛɛ nyume lɛ Ameti. \v 21 De yi kitaŋ yì yuufe ncho yifɛɛ chinɛ ba gɛ̀ fɛ bɛ chikfuu chi bige bì baaŋ bì tɛɛme kwa yeye yeye yuufe ncho bafɛɛ, bo jo kige kì baaŋ kimimia bo fɛ jwe wu kitaŋ yu kimimia. Je yi a kilaantɛŋ kiyu gɛ̀ bee ba fɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde lɛkilɛki, je yiyu yuude yi bvushi le nɛ njɛ mijoo. \p \v 22 Ŋgɛ̀ baaŋ n'yɛŋ gɛ yeh kintanyɛ a kilaantɛŋ kinɛ le gɛ, nje Tada Nyo wù Kɛme Bvuŋga Bvuchii bɛ Mwa Shoŋ gɛ̀ bee wa yeh yi kintanyɛ yi yo. \v 23 Gɛ kilaantɛŋ kiyu gɛ ka kɛme fiɛɛ fì ki goone fɛ juu le kɛnɛ kwii wù baaŋ yo le gɛ, nje n'yulɛ wu Nyo gɛ̀ bee wa n'yuu wu yo, Mwa Shoŋ nyu wa kin'yesɛ ki yo. \v 24 Bituŋ bichii bi lé bi gê bi jîɛnyi wa nyume yi n'yuu wu a kilaantɛŋ kiyu le, banfoŋ ba yi nshɛŋ le, lé bo gê bo tôo bɛ bvukugɛ bvuboo a kilaantɛŋ kinɛ le. \v 25 Gɛ bo nyu bo yu bo baŋ de yi kitaŋ ki a kilaantɛŋ kinɛ le juu chimimia gɛ, nje gɛ akfuuŋ baaŋ ayu a jiime yo gɛ. \v 26 Bo lé bo gê bo too bɛ bvukugɛ mo kwa wu bituŋ bichii a kilaantɛŋ kinɛ le. \v 27 Geenɛ gɛ fiɛɛ fì le njɛ fi yuude lo sɛŋ nyu fi gê fi lêe a kilaantɛŋ kinɛ le gɛ. Gɛ muh wù gee mwɛɛ mù kuufe ye kɛnɛ wù mbiane chimbiaŋ nyu wu lêe yo gɛ. Lé gê lêe gɛh bamii ba ba le ba saŋ ajee aboo a ŋwa wu Mwa Shoŋ wù ba saŋ ajee a bamii ba kɛme kinche le. \c 22 \s1 Joo yì nyaa kinche \p \v 1 Nchɛndaa Nyo wuyu mo wu dunyɛ mɛ joo yì nyaa kinche yi bude a kala wu Nyo kuu bɛ Mwa Shoŋ, yi bohge yi yuude nɛ walala njɛ mijoo. \v 2 Yi gɛ̀ bohge noo yi fede antɛnɛɛ a je yi a kilaantɛŋ kiyu le. Kite kì nyaa kinche gɛ̀ kuu bimbe bi joo yiyu le bichii. Kite kinɛ to ki yune muntaŋ kiŋgane yuufe ncho kinfɛɛ yi kiluŋ le, ki yune kiŋgane kimimia kimimia yi kwii le.\f + \fr 22:2 \fr*\ft Kɛnɛ lɛ “Ki yune chikfuu chi muntaŋ yuufe ncho munfɛɛ yi kiluŋ le.”\ft*\f* Biŋkamɛ bi kite kinɛ gɛ̀ bee nche yì ba fɛde bamii bachii yu. \v 3 Gɛ fiɛɛ fì Nyo le wu njiŋ nyu fi nyûme a kilaantɛŋ kinɛ le gɛ. Lé gê nyûme kala wu Nyo bɛ Mwa Shoŋ yo. Bamii be ba lɛme lé bo nyâa mbɛɛŋsɛ wù baaŋ wu le. \v 4 Bo lé bo yɛ̂de bvushi bwe le, jee che nyume ba saŋ fɛ bo jii. \v 5 Gɛ akfuuŋ baaŋ ajiiŋ yo gɛ, gɛ bo baaŋ bo ka bo goone n'yuu wù nyâa kin'yesɛ kɛnɛ juu gɛ, nje Tada Nyo lé wu nyume n'yuu wuboo. Bo lé bo sâge njɛ banfoŋ segechii bvu kage gɛ. \s1 Jiso too kife kì shige le \p \v 6 Nchɛndaa wu Nyo wuyu jɛmɛ mɛne lɛ, “Banjɛme banɛ le ba nchiɛɛŋ ba bamii gɛɛ bvufee yi bo le. Tada wù le Nyo wu biyo bi bamii be ba ntuŋ wu le wu tuŋ nchɛndaa we lɛ wu tô wu dûnyɛ bamii be ba lɛme, fiɛɛ fì kɛme ki fi gê fi kôoshɛ kife kì shige le.” \v 7 Jiso duu lɛ, \wj “Bɛŋ yû, ntoo kife kì shige le. Kinlaŋye kì baaŋ le fɛ muh wù le wu gɛɛ ntuŋ wu Nyo wunɛ wù le banjɛme ba le a ŋwa wunɛ le.”\wj* \p \v 8 Mɛ wù Joŋ le muh wù ŋgɛ̀ n'yu wa wu ka wu yɛŋ mwɛɛ munɛ le munchii. Ndoo n'yu ŋka n'yɛŋ mu le noo, ŋgwe bikaa bi nchɛndaa wu Nyo le wù gɛ̀ duunyi mwɛɛ munɛ mɛne, lɛ nnyâ ŋgvunɛ wù baaŋ wu le. \v 9 Geenɛ, wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Keefɛ wo môŋ gɛ. Nle gɛh tɛ muh wu lɛme njɛ wo mo booŋ ba bwoo ba le bamii ba ntuŋ wu Nyo mo bamii ba gɛɛde banjɛmɛ ba le a ŋwa wunɛ le. Wo nyâa ŋgvunɛ wù baaŋ nyu Nyo le.” \p \v 10 Nchɛndaa wu Nyo wuyu ka wu jɛmɛ mɛne lɛ, “Keefɛ wo nyîlɛ ntuŋ wu Nyo wunɛ wù le banjɛmɛ ba le a ŋwa wunɛ le gɛ, nje kife kì mu lé mu gê mu kôoshɛ le wa mbebe le. \v 11 Muh wù gee mwɛɛ mù mbefe, wu gêe gɛh mwɛɛ mù mbefe, muh wù gee nyiɛŋ, wu gêe gɛh nyiɛŋ. Muh wù gee fiɛɛ fì kooji, wu gêe gɛh fiɛɛ fì kooji, muh wù yuude, wu mɛ̂ gɛh wu yûude.” \p \v 12 Jiso duu lɛ, \wj “Bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû, ntoo yi kife kì shige le. Ntoo bɛ nlaŋɛ, ki nlaŋɛ muh wuchii yu mbii no gee che le.\wj* \v 13 \wj Le mɛ wù Afa, nyume mɛ wù Omɛga. Le mɛ wù Fwe, nyu mɛ kijimɛ. Le mɛ Ŋkɛɛ, nyume mɛ Kimɛsɛ.”\wj* \p \v 14 \wj Kinlaŋye kì baaŋ le fɛ bamii ba le bo chugɛ njú yiboo, wu lɛ taŋlo bo gê bo lêe fɛ jwe wu kitaŋ le bo gɛ̂ɛŋ a kilaantɛŋ kiyu le, wu lɛ bo lé bo gê bo kɛ̂me kijusɛ ki bo jî fɛ kite kɛɛ kì nyaa kinche le.\wj* \v 15 \wj Bamii ba lé bo gê bo mɛ̂ akfuuŋ a kitaŋ le bò gee njɛ bvú bɛ ba baŋgaŋ mo ba gee nyiɛŋ yi kinjaŋ mo ba yuuyi bamii mo ba buune banyo bamu, mo bamii ba koŋe chimbiaŋ, bo mbiane chimbiaŋ.\wj* \p \v 16 \wj “Mɛ wù Jiso nle ntuŋ nchɛndaa waŋ fɛ bɛŋ le ki wu jɛ̂me mwɛɛ munɛ mù gɛɛne fɛ bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ le. Nle Mwa bɛ Bia wu sanɛ a kfuu chi Nfoŋ Dabi le, nyume mɛ Joŋ yi An'yule.”\wj* \p \v 17 Kiyo ki Nyo bɛ Ŋgooŋ Kwɛse wù Luu duu lɛ, “Tô!” Mo yɛɛŋ wù yuge jɛmɛ tɛ lɛ “Tô!” Muh wù kindoŋ yune wu wu tô, muh wû goone wu tô, wu kɛme joo yì nyaa kinche wu baaŋ fiɛɛ laŋɛ gɛ. \s1 Ntefɛ yì fɛkimɛsɛ \p \v 18 Nchiise muh wuchii wù yuge ntuŋ wu Nyo wù le banjɛmɛ ba bude a ŋwa wunɛ le lɛ, muh moŋ lo wu taa fiɛɛ fo, Nyo lé wu gê wu tâa baŋgɛ ba njɛme a ŋwa wunɛ le, ye ye le. \v 19 Muh moŋ wu bvusɛ fiɛɛ a banjɛmɛ ba bude a ŋwa wunɛ le ba le ntuŋ wu Nyo, tu gɛ Nyo nyu wu gê wu chînɛ wu kɛ̂me ke kimbe ki kite kì nyaa kinche bɛ ke kimbe ki a kilaantɛŋ kì yuude kì ba le ba saŋ a ŋwa wunɛ le gɛ. \p \v 20 Muh wù jɛme kune mwɛɛ munɛ duu lɛ, \wj “Yi nchiɛɛŋ le, ntoo kife kì shige le.”\wj* Fi nyûme noo. Tada Jiso tô! \v 21 Tada Jiso nyâ bɛŋ bachii ba le bamii ba Nyo bɛ nfih. Fi nyûme noo.