\id 1TI - Nchane \ide UTF-8 \h 1 Timoti \toc1 Ŋwa wù fwe wu Bol gɛ̀ saŋ fɛ Timoti le \toc2 1 Timoti \toc3 1Ti \mt2 Ŋwa wù fwe wù Bol gɛ̀ saŋ fɛ \mt1 Timoti \mt2 le \imt Fiɛɛ fì le a Ŋwa wu Timoti wù fwe wunɛ le \ip Ŋwa wunɛ le wù fwe wù Bol gɛ̀ saŋ fɛ chumu wumu wù jee che gɛ̀ bee Timoti le. Timoti gɛ̀ bee muh wu Kletu, wù gɛ̀ bee muh wu woŋ wu Ɛsia wù shige. \ip Mwɛɛ mù Bol saŋ kune mu a ŋwa we wù fwe wunɛ le, le muntɛde. Fì fwe, wu jɛme yo wu teefe lɛ bo yɛ̂ne kune n'yɛyɛ wù kooji gɛ antɛnɛɛ a bamii ba mbɛmɛ. Wunɛ n'yɛyɛ gɛ̀ bee lɛ, woŋ wù besabɛŋ yɛde kfunɛ le woŋ wu kimbefɛ, muh taŋlo wu gê wu kɛ̂mɛ Mbvusɛ, gɛh sege muh kee mwɛɛ mumu mù le nyilɛ le bɛ sege muh chee kinche kimi gɛh njɛ ki wu fâŋe ki wu jîi kfuu chi mwɛɛ mumu bɛ ki wu nyû njɛ wu kɛme kwɛse kɛnɛ jwɛŋsɛ sɛŋ. \ip Ŋwa wuyu jɛme tɛ kune no taŋlo Timoti gêe lɛme che a kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ntɛnɛɛ, bɛ no bamii bûune Nyo. Wu ka sɛŋe kfuu chi kiŋge kì bikwɛɛ bi bintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ mo bamii ba feeji bo gee chilɛme a bintaashɛ ntɛnɛɛ kɛme ki bo kɛ̂me. Kimɛsɛ, le wu teefe Timoti no wu taŋlo wu lɛ̂ne njɛ mwa lɛme wu Jiso Kletu wù joŋe. \iot Bikwɛɛ bi mwɛɛ mù le a Ŋwa wunɛ le \io 1:1-2 Fɛŋkɛɛ \io 1:3–3:16 Ntefɛ kune no bo gêe mwɛɛ a kintaashɛ le bɛ kune bachiji bikwɛɛ bi kintaashɛ \io 4:1–6:21 Ntefɛ kune no Timoti gêe lɛme che \c 1 \p \v 1 Le mɛ wù Bol, nle mwa ntuŋ wu Kletu Jiso no Nyo wù le Mbvusɛ wese besabɛŋ bɛ Kletu Jiso wù besabɛŋ gɛɛde bvufee yi ye ye le, gɛ jɛmɛ lɛ mɛ nyûme. \p \v 2 Nsaŋe ŋwa wunɛ fɛ wo le Timoti wù le mwa yaŋ wù nchiɛɛŋ yi mbɛmɛ le. \p Nyo wù Chii bɛ Kletu Jiso wù Tada wese besabɛŋ, bo dûnyɛ fitele fì joŋe wo le, bo kôo yii fɛ wo le, bo nyâ wo bɛ nyiɛgee. \s1 Lɛ Timoti chîde ban'yɛyɛ ba chimbiaŋ \p \v 3 No ŋgɛ̀ ŋku chiaaŋ wo le sege ŋgɛ̀ ŋgɛɛne Masɛdonia, lɛ wo shɛ̂ɛ wo nyû Ɛfɛsu, ŋka ŋkude chiaaŋ lɛ wo nyûme gɛh yo wu lɛ wo chîde bamii baa ba yɛyi kfuu chi n'yɛyɛ wumu wù yeye. \v 4 Wo chîde tɛ lɛ keefɛ bo jôde kife kiboo bo jeese yi mumaŋa le mo yi ajee a bachiji chikfuu chi bamii a bo to bo taŋe ba gɛɛne gɛh lo yu fwe wo kage gɛ. Munɛ le mwɛɛ mù too gɛh nyu bɛ bambejɛ, nyu gɛ bɛ ntaŋ wù wu Nyo wù bii mbɛmɛ le gɛ. \v 5 Fishaŋ, fi fiɛɛ fì nduu finɛ le ki ŋgê lɛ bamii kɛ̂me kiŋkoŋɛ kì jade fɛ muntele mù yuude le, bɛ kì jade fɛ fitele fì muh wù gee fiɛɛ fì ya sage gɛ wu gɛ, mo kì jade fɛ fitele fì nchiɛɛŋ fì muh leese yi Nyo le. \v 6 Bamii bamu le bo chinɛ wa yinɛ je le bo jiine wa bo gɛɛne nyu yi banjɛmɛ ba achiji le. \v 7 Bo goone ki bo nyûme bamii ba yɛyi bamii bɛ banchi ba Nyo, geenɛ bo kee gɛ fiɛɛ fì bo jɛme kune fi kɛnɛ kinyi ki fiɛɛ fì bo bɛɛnyi yi fi le gɛ. \p \v 8 Besabɛŋ kee lɛ nchi wu Nyo le fiɛɛ fì joŋe, nɛ muh jode nchi wuyu a je yì kooji le, no wu kɛme ki wu jôde. \v 9 Besabɛŋ kee tɛ lɛ gɛ ba gɛ̀ gɛle nchi fɛ bamii ba le chaaŋ le gɛ. Ba gɛ̀ gɛle nyume fɛ bamii ba ŋgode banchi le, bɛ ba tɛɛme bikwɛɛ le, mo ba faŋe Nyo, mo ba gee bimbefɛ, mo ba yuude gɛ, mo bamii ba chiaase fiɛɛ kune Nyo, mo ba yuuyi bachiji baboo, kɛnɛ babwee baboo, mo ba yuuyi bamii bamu. \v 10 Le tɛ fɛ bikɛse bɛ bilɛŋsɛ, ba jaŋe kinjaŋ, mo fɛ bilɛŋsɛ ba gime fɛ bamu le. Le tɛ fɛ bamii ba choŋe bamii bo gɛɛne bɛ bo le, kɛnɛ ba mbiane chimbiaŋ le, kɛnɛ ba kane lɛ bo sɛŋe nchiɛɛŋ bo kane bo mbiane lo. Nyume tɛ fɛ ba gee mo nyume la fì bii gɛ n'yɛyɛ wù kooji le gɛ. \v 11 N'yɛyɛ wunɛ bii saaka wù joŋe wù kuge wù le wu Nyo wù ba bɛɛŋse le. Saaka wuyu le wu ba gɛ̀ nya chiaaŋ yaŋ le. \s1 Bol nya kiyone fɛ Tada le yi yii yì wu gɛ̀ kolɛ fɛ wu le \p \v 12 Nnyaa kiyone fɛ Kletu Jiso wu Tada wese besabɛŋ wù le wu nya mɛ bvuŋga ki nlɛne lɛme che. Wu gɛ̀ bee wu jiŋɛ mɛ wu yɛŋ lɛ nle ŋkojɛ, wu mo wu baa mɛ lɛ nlɛ̂ne. \v 13 Mo no ŋgɛ̀ nshee nyume fweele njɛme jɛ́ yì befe kune wu, mboone bikaa a bamii be jiŋ, mɛ naanyi bo, geenɛ wu gɛ̀ koo yii fɛ mɛne, nje ŋgɛ̀ ŋgee yi kijibɛ le ŋkɛme gɛ wa mbɛmɛ gɛ. \v 14 Tada wese besabɛŋ gɛ̀ dunyɛ kiŋkoŋɛ ke yi ye yaŋ le nyume gɛ kì wɛɛ gɛ, wu ge ŋkɛme mbɛmɛ bɛ kiŋkoŋɛ no muh wù le yi Kletu Jiso le to wu kɛme. \v 15 Njɛmɛ wù lɛ Kletu Jiso gɛ̀ to yi nshɛŋ le ki wu bvûsɛ bamii ba befe, le lo nchiɛɛŋ. Le njɛme wù kooji wù muh wuchii bɛ̂ɛŋ wu mâŋɛ gɛ. Mɛ kibɛɛ nle lo nfoŋ kimbefɛ. \v 16 Geenɛ, Tada gɛ̀ koo yii fɛ mɛne, mɛ wù le nfoŋ kimbefɛ wu lɛ Jiso Kletu dûnyɛ yi ye yaŋ le, yii yì wu koode bɛ bamii yì kage gɛ. Nle noo njɛ njiŋɛ fɛ bamii ba lé ba bɛ̂ɛŋ wu le, bo gê bo kɛ̂mɛ kinche kì kage gɛ. \v 17 Nyo le Nfoŋ wù nchensɛŋ wù kage gɛ, gɛ taŋlo wu kwe gɛ, gɛ taŋlo ba yɛŋ wu le gɛ. Mɛ gɛh wu maa wù le Nyo. Besabɛŋ nyâa ŋgvunɛ wu le, besabɛŋ bɛ̂ɛŋse jee che, segechii chi kage gɛ. Fi nyûme noo. \s1 Lɛme chì Timoti le wu lɛ̂ne \p \v 18 Timoti mwa yaŋ, mɛ nyaa njɛme wunɛ chiaaŋ yo le, mbii nyu mwɛɛ mù bamii gɛ̀ jɛmɛ wa kune wo njɛ bamii ba teede bantuŋ ba Nyo, wu lɛ mu gê mu fî wo, wo tûŋ jɛŋ yì joŋe. \v 19 Wo lɛ̂me gɛh yi mbɛmɛ wo le, wo yêge fiɛɛ fì chuule fì fitele fiuŋ jɛme wo le. Bamii bamu le bo chinɛ wa ki bo yêge fiɛɛ fì fitele fiboo jɛme bo le, bo mo bo gwe yi mbɛmɛ wuboo le njɛ fitima fi a joo fɛ fi bweeyɛ. \v 20 A ŋgoo yiboo le, le Amenayu bɛ Alɛksanda. Nle nya wa bo banɛ chiaaŋ yi Sataŋ le, wu lɛ bo kɛ̂mɛ bvufee, bo lû bɛ jee chi Nyo chì bo chɛŋe bɛ chi. \c 2 \s1 Nteefɛ kune buunɛ \p \v 1 Fiɛɛ fì fwe fì nlɛge mo fi nyume lɛ, bamii ba Nyo bûune fɛ bamii le bachii. Bo bûune bo bêede fɛ Nyo le, bo ka lɛ̂ge Nyo fɛ bamii bamu le, bo nyâa tɛ kiyone wu le. \v 2 Bo bûune fɛ banfoŋ le, bɛ fɛ bamii le bachii ba le yi binta bì baaŋ baaŋ le. Bo bûune noo wu lɛ taŋlo besabɛŋ chêe kinche kì jiɛɛ bɛ kì nyiɛgee bɛ kì bamii ba Nyo, mo kì kɛmɛ ŋgvunɛ yi jé le yichii. \v 3 Ki bee buune noo le fiɛɛ fì joŋe, fi kooji a Nyo jii wù le Mbvusɛ wese besabɛŋ, \v 4 wù goone lɛ muh wuchii ge wu bônɛ bɛ lɛ muh wuchii kêe nchiɛɛŋ. \v 5 Nyo le wu mumwaa, muh wù le antɛnɛɛ a Nyo bɛ bamii le gɛh tɛ wu mumwaa. Muh wunɛ le Kletu Jiso. \v 6 Le wu wù gɛ̀ nya kikwɛɛ ke ki wu sûuŋ bamii bachii yi ŋgɛ le. Fi finɛ le fiɛɛ fì Nyo gɛ̀ dunyɛ sege kife ki chuule gɛ̀ kojɛ. \v 7 Nɛ fiɛɛ fì Nyo gɛ̀ balɛ mɛ lɛ mɛ nyûme muh wu nfejɛ mo mwa ntuŋ wu Jiso bɛ lɛ mɛ nyûme muh wu yɛyi bamii ba le gɛ Bajuu gɛ. Gɛ̀ bee ki n'yɛyɛ bo bo leesɛ muntele yi Kletu le, n'yɛyɛ tɛ bo bɛ nchiɛɛŋ. Gɛ fiɛɛ fì njɛme finɛ nyume mbiane lo gɛ. Njɛme nyu nchiɛɛŋ. \p \v 8 Mɛ mo ŋgoone lɛ bilɛŋsɛ bûune manjuu le manchii, bo chîaase nyume chiaaŋ yì yuude we bo tôonyi gɛ shɛ́ŋ gɛ, kɛnɛ bo wâade gɛ. \v 9 Ŋgoone tɛ lɛ bikɛse jîide njú a je yì kôoji le yì dûunyi ŋgvunɛ, mo yì bamii yɛde lɛ le yì kooji le. Keefɛ bo lûu bikwɛɛ kɛnɛ bo leese mwɛɛ mù ba kɛnyɛ bɛ kichwa ki bige kì yɛɛde kɛnɛ ajii a yéh yi ŋgoloŋgolo, kɛnɛ njú yì tɛɛme kwa gɛ. \v 10 Bo sûuse ye yiboo nyume bɛ gee chì joŋe njɛ bikɛse ba yɛne lɛ bo ŋgvuune Nyo. \v 11 Kwɛse kɛme ki wu nyâ kikwɛɛ ke kichii ki wu yêge lo n'yɛyɛ, wu nyûme jwe wuchile. \v 12 Mbaaŋ nya gɛ je lɛ kwɛse yɛ̂yi bilɛŋsɛ kɛnɛ wu kɛ̂me bvuŋga a bilɛŋsɛ we gɛ. Wu kɛme ki wu nyûme jwe wuchile. \v 13 Fi le noo nje le Adam wù Nyo gɛ̀ ya fɛ, fɛ wu fɛ Iff. \v 14 Gɛ nyume Adam wù Sataŋ gɛ̀ lɛlɛ bɛ wu gɛ. Le kwɛse wù ba gɛ̀ lɛlɛ bɛ wu, wu ŋgodɛ nchi wu Nyo. \v 15 Mo no fi le noo, Nyo lé wu gê wu fîh kwɛse fede yi boyɛ le. Fi finɛ le fi nyûme fɛ wu mɛ gɛh wu lɛ̂me yi fitele fì wu leese yi Nyo le, wu kɛ̂me kiŋkoŋɛ, wu chêe kinche kì yuude bɛ kì kɛme ŋgvunɛ. \c 3 \s1 No kinche ki bachiji bikwɛɛ bi kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ // kɛme ki ki nyûme \p \v 1 Njɛmɛ wumu le yu wù le nchiɛɛŋ. Njɛmɛ wunɛ le lɛ: Muh nɛ goone kinta bɛ fitele fie fichii ki wu nyûme chiji kikwɛɛ ki kintaashɛ, tu wu goone nyume lɛme chì kɛme ŋgvunɛ. \v 2 Chiji kikwɛɛ ki kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ kɛme ki wu nyûme muh wù ba kɛme gɛ fiɛɛ fì ba bɛ̂ɛme wu yi fi le gɛ. Wu kɛme ki wu nyûme juma kwɛse wu mumwaa, wu gêe gɛ mwɛɛ mu kinfu gɛ, wu kwâji mwɛɛ chuule wu kɛ̂me ŋgvunɛ, wu fîi bantolo, wu kêe ki wu yɛ̂yi bamii. \v 3 Wu kɛme ki wu nyûme muh wù muu mbvuuŋ mo koode gɛ wu gɛ. Wu kɛme ki wu nyûme nyiɛgee bɛ bamii ŋâse gɛ, wu wâade gɛ waa gɛ, wu kɛ̂me gɛ kiŋkoŋɛ ki bige gɛ. \v 4 Wu kɛme ki wu nyûme muh wù kee ki wu jîiŋe fɛ kfuu che le chuule, wu gee booŋ be yuge wu le yi fiɛɛ le fichii, bo ŋgvuune wu. \v 5 Nɛ muh kee gɛ ki wu jiiŋe fɛ kfuu che le chuule gɛ, wu jiɛnyɛ nɛɛ ki wu jîŋɛ fɛ kintaashɛ ki bamii ba Nyo le? \v 6 Gɛ wu kɛme ki wu nyûme muh wù chi baaŋ gɛh no wu kuse wu tu muh wu mbɛmɛ gɛ. Nɛ wu le wuwɛɛ muh, wu ja segemu wu mo wu chîaase ye, wu jâ wu lêe ŋgɛ le njɛ wu Sataŋ. \v 7 Wu kɛme tɛ ki wu nyûme muh wù bamii ba akfuuŋ yɛde tɛ lɛ wu le muh wù kooji. Fuge noo sɛŋ, wu jâ wu chôosɛ kikwɛɛ ke wu gwê a kintase ki debele le. \s1 No kinche ki bamii ba fii ki bo gee chilɛme chi kintaashɛ // kɛme ki ki nyûme \p \v 8 Bamii ba fii ki bo gee chilɛme a kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ntɛnɛɛ kɛme tɛ ki bo nyûme bò kɛme kiŋge kì kooji. Gɛ bo kɛme ki bo jɛ̂me jɛ́ yifiɛɛ gɛ, keefɛ bo nyâ bikwɛɛ biboo mbvuuŋ ma wesee le gɛ, keefɛ bo nyûme bamii ba kuŋe gɛh nyu mbe wù achiji gɛ. \v 9 Bo kɛme ki bo jîji kinyilɛ ki fiɛɛ fì Nyo le wu dunyɛ wa besabɛŋ le kune mbɛmɛ, fiɛɛ sage gɛ bo fɛ fitele le gɛ. \v 10 Nɛ ba le ba gɛɛ bo yi lɛme le, ba kɛme ki ba yâ ba môŋ bo. Nɛ bo le bo dunyɛ lɛ gɛ bo kɛme jialɛ gɛ, ba mo ba gɛ̂ɛ bo, bo lɛ̂ne njɛ bamii ba fii ki bo gee chilɛme a kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ntɛnɛɛ. \v 11 Bikɛɛ baboo kɛme tɛ ki bo nyûme ba kɛme kiŋge kì kooji, nyume gɛ ki bo fiɛge kinfiɛ gɛ. Gɛ bo kɛme ki bo gêe mwɛɛ mu kinfu gɛ. Bo kɛme tɛ ki bo lɛ̂me yi nchiɛɛŋ le yi fiɛɛ le fichii. \v 12 Muh wu fii ki wu lɛ̂ne lɛme a kintaashɛ ntɛnɛɛ wu kɛme ki wu nyûme juma kwɛse wu mumwaa. Wu kɛme tɛ ki wu kêe ki wu bîji fɛ booŋ be le bɛ fɛ kfuu che le chuule. \v 13 Bamii ba fii ki bo lɛ̂ne a kintaashɛ ntɛnɛɛ bo nɛ lɛne chuule bo kɛ̂mɛ jee chì joŋe fɛ bikwɛɛ biboo le, bo nyûme tɛ bo maŋe gɛ kune fitele fì bo leese yi Kletu Jiso le gɛ. \s1 Fiɛɛ fì kuge baaŋ fì le fi mbɛmɛ wese besabɛŋ \p \v 14 N'yɛnɛ lɛ shɛgɛ wa shige ntô n'yɛ̂ŋ wo le. Geenɛ nsaŋe mwɛɛ munɛ fɛ wo le wu lɛ, \v 15 nja lo nshe wesee, wo kêe no bamii kɛme ki bo gêe mwɛɛ antɛnɛɛ a yeh yi Nyo yì le kintaashɛ ki bamii ba Nyo wù kɛme kinche. Kintaashɛ kinɛ le kfu bɛ kichi kì jiji nchiɛɛŋ le. \v 16 Fiɛɛ le yu fi kuge baaŋ. Fiɛɛ finɛ le fi gɛ̀ shee fi nyume nyilɛ le kune mbɛmɛ wese besabɛŋ wù besabɛŋ jɛme, Nyo ge wa besabɛŋ kɛɛ. Fiɛɛ finɛ le lɛ: \q1 Wu gɛ̀ be wu dunyɛ kikwɛɛ ke yi nyaŋ yi ye yi muh wu wuŋ le. \q1 Kiyo ki Yuude gɛ̀ dunyɛ muh wù le wu. \q1 Banchɛndaa ba Nyo gɛ̀ yɛŋ wu le. \q1 Bo gɛ̀ fejɛ kune wu bituŋ le. \q1 Bamii gɛ̀ leesɛ fitele yi ye ye le woŋ wuchii. \q1 Bo gɛ̀ jo wu, wu bɛɛŋ we wu lee kijusɛ ki bvukugɛ le. \c 4 \s1 Kune bamii ba n'yɛyɛ wu chimbiaŋ \p \v 1 Kiyo ki Yuude jɛme waaŋ lɛ, lé gê nyûme kife kimi le, bamii bamu chînɛ mbɛmɛ le bo yûge wa mwɛɛ nyume a biyo bì lɛɛde bɛ bamii le mo ban'yɛyɛ ba banchɛndaa ba debele lɛ. \v 2 Ban'yɛyɛ banɛ lé bo gê bo tôo chiaaŋ yi bamii ba jiɛnyi bo buuse bamii ba mbiane chimbiaŋ, muntele muboo chii wa gɛh njɛ ba toŋ nyume bɛ kichvu. \v 3 Bo lé bo gê bo fâŋe lɛ keefɛ bamii tâashi bvuguu gɛ, bɛ lɛ keefɛ muh jîi kfuu chi mwɛɛ mumu gɛ. Mwɛɛ munɛ le Nyo gɛ̀ fɛ lɛ bamii jîi, bamii ba kɛme mbɛmɛ bo ka kee nchiɛɛŋ doo bo jii bo nyâa kiyone Nyo le. \v 4 Fiɛɛ fichii fi Nyo gɛ̀ fɛ joŋe lo, gɛ fimi nyume yu fi muh fâŋe gɛ, nɛ wu fii bɛ kiyone fɛ Nyo le, \v 5 nje njɛmɛ wù Nyo bɛ buunɛ ge wa fi tu fi yuude. \s1 Mwa lɛme wu Kletu Jiso wù joŋe \p \v 6 Nɛ wo duunyi mwɛɛ munɛ booŋ ba bwee wese besabɛŋ le, wo ge wo nyûme muh wu lɛme wu Kletu Jiso wù joŋe wu lɛyi kikwɛɛ ke bɛ jɛ yi Nyo yì le kune mbɛmɛ bɛ n'yɛyɛ wù joŋe wù wo bii wu le. \v 7 Keefɛ wo kɛ̂me fiɛɛ fì wo gê bɛ mumaŋa mu achiji mu le njɛ mu kɛme fiɛɛ ki mu gê bɛ Nyo sɛŋ. Yɛyɛ kikwɛɛ kuŋ ki wo chêe kinche nyume kì Nyo goone. \v 8 Ki muh ŋgûune ŋgune wu yaase ye, fi kɛme gɛh mbe fɛ wu le. Geenɛ ki muh chêe nyume kinche ki Nyo goone, fi kɛme mbe fɛ wu le a jé le yichii, nje finɛ fiɛɛ kɛme maajɛ yi kinche kì mɛɛse le, fi ka kɛme yi kinche kì too le. \v 9 Wunɛ njɛmɛ le wu nchiɛɛŋ, nyume njɛmɛ wu le wu kojɛ wu muh le wu bɛ̂ɛŋ wu le, wu ka maŋe gɛ. \v 10 Nɛ fiɛɛ fì bee luume bɛ lɛme chinɛ wesee nje bee le be leesɛ bvufee bwesa bvuchii yi Nyo wù kɛme kinche le. Nyo le Mbvusɛ wù bamii bachii, fede mwɛɛ munchii fɛ bamii ba le ba bɛɛŋ wu le. \p \v 11 Wo yɛ̂yi bamii bɛ mwɛɛ munɛ, wo duu lɛ bo gêe mu. \v 12 Keefɛ wo chînɛ lɛ muh jôde wo fɛkuu njɛ wo baaŋ chumu gɛ. Wo nyume njiŋɛ fɛ bamii ba mbɛmɛ le, a je yì wo jɛme yi le bɛ kinche kuŋ, mo kiŋkoŋɛ kì wo kɛme, mo fitele fì wo lese yi Nyo le, mo je yì wo gɛɛde ye yo lɛ yi yûude le. \v 13 Nyâ kikwɛɛ kuŋ ki wo tɛ̂ŋe Ŋwa wu Nyo fɛ bamii ba mbɛmɛ le fɛ waaŋ, wo ka fêeji jɛ yi Nyo, wo yɛyi tɛ bo gɛɛŋ bu sege nlé ŋgê ntô. \v 14 Keefɛ wo nôŋ nya yo gɛ. Nnya yinɛ le yì ba gɛ̀ nya wo le sege ŋgoo yi bachiji bikwɛɛ bi kintaashɛ bi bamii ba mbɛmɛ gɛ̀ gɛlɛ chiaaŋ yiboo yi ye yo le, ntuŋ wu bamii ba ntuŋ wu Nyo to fɛ wo le. \v 15 Nyâ kikwɛɛ kuŋ yi mwɛɛ munɛ le, wo gêe mwɛɛ munɛ munchii bamii bachii yɛde ŋgɛnɛ fwe wo le. \v 16 Wo yɛ̂ne bɛ kikwɛɛ kuŋ mo bɛ n'yɛyɛ wo. Wo jîji yu chuule wu lɛ no wo gee noo, wo gê wo bvûsɛ kikwɛɛ kuŋ, wo bvûsɛ tɛ mo bamii ba yuge fiɛɛ fì wo jɛme le. \c 5 \s1 Nteefɛ no Timoti gêe bɛ bamii ba mbɛmɛ \p \v 1 Keefɛ wo doo wo naji muh ŋgamu wo wâmɛ lo wu gɛ. Geenɛ, têfɛ lo wu njɛ chijo. Wo jôde chú yi bamii njɛ booŋ ba bwoo. \v 2 Wo jôde tɛ bikɛse ba ŋgaamii njɛ babwoo, wo jôde ŋgooŋ yi bikɛse njɛ jɛ́me yo, wo jîiŋe bo a je yì yuude le yi fiɛɛ le fichii. \s1 No taŋlo kintaashɛ jîiŋe fɛ baŋkwɛŋkfu le \p \v 3 Wo jîiŋe fɛ bakwɛŋkfu le bo kɛme gɛ lo muh wu jiiŋe fɛ bo le gɛ. \v 4 Geenɛ, kwɛŋkfu nɛ kɛme booŋ, kɛnɛ booŋ ba booŋ, ba yɛyɛ bo ki bo gee lɛme chiboo chi mbɛmɛ, ki bo jîiŋe tɛ fɛ babwee baboo le no ba gɛ̀ jiiŋe fɛ bo le. Fi finɛ fiɛɛ le fi kooji a Nyo jii. \v 5 Kwɛŋkfu wù le kwɛŋkfu wù muh baaŋ gɛ yu wù jiiŋe fɛ wu le gɛ, le wu jiiŋe gɛh wa fwe yi Nyo le, wu buune segechii wu beede fɛ Nyo le antaŋ bɛ fɛnshɛ. \v 6 Geenɛ, kwɛŋkfu wù jiɛnyi fie wu jii nyume kikwɛɛ ke, le wu kwe wa mo no wu baaŋ wu jiɛnyi awe. \v 7 Wo jɛ̂me mwɛɛ munɛ bo le, wu lɛ fɛ bamii ge bo ja bo bɛ̂ɛme bo gɛ. \v 8 Nɛ muh le njɛ wu jiiŋe fɛ kfuu che le, fede mwɛɛ munchii a wu yeh sɛŋ tu wu le wu faŋ wa kinche ki bamii ba mbɛmɛ. Wuwɛɛ muh le gee che fo cha chi fe chi muh wu le gɛ muh wu mbɛmɛ gɛ. \p \v 9 Kwɛŋkfu wù taŋlo ba leesɛ jee che a ŋgoo yi bakwɛŋkfu le, wù ba fîih wu kɛme ki wu nyume wu bu wa biluŋ mbaŋbvusoo, wù gɛ̀ bee kwɛ jwɛŋsɛ wu mumwaa. \v 10 Le wù ba kee chuule lɛ wu kɛme kiŋge kì joŋe. Fì nyume lɛ: Wu lɛyi booŋ be a je yì kooji le, wu fii bantolo a wu yeh, wu chugɛ wa tɛ bikaa bi bamii ba le ba Nyo, wu fi wa bamii ba ŋgɛ, wu nya kikwɛɛ ke ki wu gêe lɛme chì joŋe jé le yichii. \p \v 11 Geenɛ, keefɛ wo bɛ̂ɛŋ ki wo lêese bakwɛŋkfu ba baaŋ góoŋ yi bikɛse ŋgoo yi baa ba bo fîih le gɛ, nje ye yiboo ja yi kɛ yi ŋwɛɛŋe bo, bo mo bo dâayɛ ŋka wù bo gɛ̀ gɛlɛ bɛ Kletu, bo mo bo gôone ki bo kâasɛ bo gɛ̂ɛŋ bo tâashɛ bvuguu bɛ bilɛŋsɛ bamu. \v 12 Nɛ bo ge noo, tu bo jo wa ŋgɛ yi bikwɛɛ biboo le nje bo le bo ŋgodɛ wa ŋka wuboo wù fwe. \v 13 Fi ŋka ntaa fo le lɛ, nɛ wo leese bo ŋgoo le, bo ja bo nyume wa bamii ba shiide gɛh lo bo laamɛ, bo wɛde yeh yi bamii le bo daŋse lo. Gɛ kagɛ lɛ bo lé bo shîide bo laame lo gɛ, bo lé bo fîɛge tɛ kinfiɛ, bo lêese de fɛ mwɛɛ mu bamii le, bo jɛ̂me mwɛɛ mù bo bee gɛ ki bo jɛ̂me gɛ. \v 14 Noo mɛ mo nteefe bakwɛŋkfu ba baaŋ góoŋ yi bikɛse lɛ bo kâasɛ bo gɛ̂ɛŋ bo tâashɛ bvuguu bɛ bilɛŋsɛ bamu, bo bôo booŋ, bo jîiŋe fɛ yéh yiboo le, keefɛ muh wu kimbanɛ gê wu jâ wu lɛ̂ɛŋ ajiŋ wu chɛ̂ŋe bɛ jee chesa gɛ. \v 15 Njɛme nɛ nje bamii bamu le bo jiaa wa je bo tu nyume kimbe ki Sataŋ le. \v 16 Nɛ kwɛse wù le muh wu mbɛmɛ wù kɛme bakwɛŋkfu a kfuu chiboo le wu fîih bo, wu lɛ keefɛ kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ tûude bvujijɛ gɛ. Kintaashɛ fîih nyume bakwɛŋkfu ba nyume lo lɛbolɛbo. \s1 Fiɛɛ fì bamii ba mbɛmɛ kɛme ki bo gêe fɛ bachiji kintaashɛ le \p \v 17 Bachiji bikwɛɛ ki kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ ba lɛne chuule ba kɛme ki ba nyâa ŋgvunɛ bɛ maajɛ bo le chuule fede mwɛɛ munchii, bachiji bikwɛɛ ba feeji tɛ jɛ yi Nyo bo ka yɛyi bamii. \v 18 Ba kɛme ki ba nyâa noo nje Ŋwa wu Nyo duu lɛ, \q1 “Keefɛ wo shûudɛ jwe wu nyaŋ sege yi jiɛɛ agiŋ gɛ.” \m Fi ka nyume tɛ lɛ, “Muh wu lɛme kɛme ki wù kɛme nlaŋɛ we.” \v 19 Keefɛ muh yu wu somɛ Chiji kikwɛɛ ki kintaashɛ kimi wo le, wo mo wo bɛ̂ɛŋ wu le njɛ bamii lɛɛŋ bafɛɛ kɛnɛ batɛde bo bɛɛ jiŋ yi nsa wuyu sɛŋ gɛ. \v 20 Nɛ le bo baa bo mɛ gɛh bo gee kimbefɛ bo gɛɛne fwe, wo wamɛ bo a bamii bachii jii wu lɛ bamu baa fâaŋ. \p \v 21 Njɛme finɛ wo le a Nyo fwe bɛ Kletu Jiso mo banchɛndaa ba Nyo le wu baa lɛ, wo gêe fiɛɛ fì nduu finɛ wo bɛ̂ɛyi gɛ jiŋ yi muh mu gɛ, wo gêe fiɛɛ wo duunyi gɛ yeye yeye gɛ. \v 22 Keefɛ wo lûume ki wo gɛ̂ɛde chiaaŋ yi muh le lɛ wu nyûme chiji kikwɛɛ ki kintaashɛ ki bamii ba mbɛmɛ le gɛ. Keefɛ wo lêese fiuŋ chiaaŋ fɛ kimbefɛ ki muh mu le gɛ. Wo gɛ̂ɛde kikwɛɛ kuŋ ki yuude. \p \v 23 Keefɛ wo mûu gɛh nyu joo maa gɛ. Wo mûu tɛ mbvuuŋ shige nje tee chuŋ bɛ no wo chɛne lɛfolɛfo. \v 24 Bimbefɛ bi bamii bamu to bi yɛne chige bi duunyi lɛ bo le bo gwe wa nsa, bi bamu jode kife fɛ bi yɛ̂nɛ. \v 25 Le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no gee chi joŋe chi bamii bamu to chi yɛne. Mo chi baaŋ yaŋsɛ gɛ chi yɛnɛ gɛ, tu gɛ chi nyume chi mɛ gɛh nyilɛ le gɛ. \c 6 \s1 Gee chì nfwa wù le muh wu mbɛmɛ kɛme ki wu kɛ̂me \p \v 1 Bamii bachii ba le akuu a kimbuŋ ki bvunfa kɛme ki bo nyâa ŋgvunɛ jé le yichii bamii ba kɛme bo le. Bo gêe noo, wu lɛ keefɛ bamii jɛ̂me jɛ́ yi befe kune jee chi Nyo mo n'yɛyɛ wese besabɛŋ gɛ. \v 2 Keefɛ nfa yi bamii ba kɛme bo, ba le bamii ba mbɛmɛ mo bo jôde bo fɛkuu nje bo bachii le booŋ ba bwe mwa yi Kletu le gɛ. Bo kɛme ki bo lɛ̂ne lo fɛ bo le bo fede lo, nje bamii ba kɛme maajɛ wu lɛme chiboo le bamii ba mbɛmɛ, nje bo koŋe bo chuule. \s1 Bamii ban'yɛyɛ ba chimbiaŋ bɛ bvukugɛ bvù kooji \p Wo yɛ̂yi bamii bɛ mwɛɛ munɛ, wo têede bo le lɛ bo gêe mu. \v 3 Nɛ muh yɛyi n'yɛyɛ wumu yeye wù bɛme gɛ n'yɛyɛ wù kooji wù wu Tada wese besabɛŋ wù Jiso Kletu mo n'yɛyɛ wù kooji bɛ kinche kì Nyo goone, \v 4 tu mwɛdɛ chiaase nyume ye yì achiji wu kee gɛ fiɛɛ gɛ. Wuwɛɛ muh chɛne bɛ kinchɛŋ ki bambejɛ bɛ kintɛɛnyɛ ki jɛ́ yì too bɛ kindoŋ kì bɛnɛ mo waa mo banchuŋ mo ki ba biine muh bɛ baŋkwajɛ ba befe, \v 5 mo jwe wu waa antɛnɛɛ a bamii ba le bvufee bvuboo lɛŋ wa bo lɛsɛ nchiɛɛŋ. Bo gee noo bo kwaji lɛ fiɛɛ fì Nyo, le je yimi yì bo ku yu. \p \v 6 Geenɛ nɛ muh chee kinche ki Nyo goone wu ka yuge njoŋ bɛ fiɛɛ fì wù kɛme, tu le bvukugɛ bvù baaŋ, \v 7 nje besabɛŋ gɛh to woŋ kfunɛ le chiaaŋ chiaaŋ, besabɛŋ nyume be ge be tu jiŋ chiaaŋ chiaaŋ. \v 8 Noo besabɛŋ kɛme mwɛɛ munjile bɛ njú, tu munɛ le mu kojɛ fɛ besabɛŋ le. \v 9 Geenɛ bamii ba goone ki bo nyume bamii ba bvukugɛ to bo lese mmoŋ le, bo jo a kintase le, bo mo bo lee kiŋkoŋɛ ki mwɛɛ le wesee mu kiyuŋ mù too bɛ baŋgɛ. Mwɛɛ munɛ le mù fuune bamii ŋgɛ le, nyu mù lɛɛshi lo bamii. \v 10 Chikfuu chi mwɛɛ mù mbefe munchii jade nyume fɛ kiŋkoŋɛ ki bige le. Le nje kiŋkoŋɛ kì baaŋ kinɛ kì bamii kɛme fɛ bige le kì bamii bamu ba le bo jiaa wa je yi mbɛmɛ wuboo, bo boonyɛ muntele muboo bɛ mwɛɛ mu nsaase wesee. \p \v 11 Fɛ wo le Timoti, wo le fiuŋ muh wu Nyo. Wo lêge lo fiuŋ mwɛɛ munɛ muchii. Wo jîiŋe nyume ki wo kɛ̂me kinche ki chaaŋ mo kinche ki Nyo goone. Wo jîji mbɛmɛ wo le, wo kɛ̂me kiŋkoŋɛ, wo kâane shɛ́ŋ, wo kɛ̂me tɛ kinche kì nyiɛgee. \v 12 Wo jûu bvuju bvu mbɛmɛ bvu joŋe. Wo jîji kinche kì kage gɛ kì ba gɛ̀ tɛŋe wo lɛ wo lee ki le, wo gɛ̀ lɛɛŋ a bamii ba duude fwe bo bɛɛ jiŋ yi nsa wo, wo gɛ̀ jɛme chuule kune mbɛmɛ wo. \p \v 13 Mɛ mo ntu njɛme wo le a Nyo jii wù nyaa kinche ki mwɛɛ munchii, mo a Kletu Jiso jii wu gɛ̀ lɛmɛ fwe a Bontu Balɛt wu jɛmɛ fiɛɛ fì kooji bɛ jwe we kune kikwɛɛ ke, \v 14 njɛme lɛ wo gêe mwɛɛ mù nduu munɛ wo gɛ kɛmɛ ŋgilɛ gɛ, fiɛɛ nyume yu fi muh bɛɛme wo yi fi le gɛ, gɛɛŋ bu kife ki Tada wese besabɛŋ wu Jiso Kletu lé wu gê wu bûnɛ. \v 15 Wu lé wu gê wu bûnɛ nyume yi kife kì kooji le, kì le ki dunyɛ Nyo wù bo yuuse, mɛ gɛh wu wù sage mwɛɛ munchii, nyume Nfoŋ banfoŋ mo Tada wu batada bachii. \v 16 Mɛ gɛh wu maa wù taŋlo wu gɛ kwe gɛ, wu chee yi n'yuu wù taŋlo muh gɛ kɛŋsɛ mbebe le gɛ. Muh gɛ̀ baaŋ a yu gɛ wu yɛŋ wu le gɛ, gɛ taŋlo muh yɛ̂ŋ wu le gɛ. Ŋgvunɛ le fɛ wu le bɛ bvuŋga bvù kage gɛ. Fi nyûme noo. \p \v 17 Doo tu a kimbe ki bamii ba kwa ba yi woŋ kfunɛ le, wo jɛ̂mɛ bo le lɛ keefɛ bo chîaase ye gɛ. Keefɛ bo lêesɛ bvufee bvuboo yi bvukugɛ bvù taŋlo bvu ja bvu ka le gɛ. Bo lêesɛ bvufee nyume gɛh yi Nyo wù mone wu chvuge lo mwɛɛ munchii besabɛŋ le lɛ besabɛŋ yûge njoŋ bɛ mu. \v 18 Bo gêe nyume mwɛɛ mù njoŋe, bvukugɛ bvuboo nyûme mwɛɛ mù njoŋe mù bo gee. Bo gwênyɛ chiaaŋ yiboo bo nyâa nnya bo jiiŋe gɛ. \v 19 Yinɛ le je yì taŋlo bo gɛ̂ɛde chvu fɛ bikwɛɛ biboo le yi fɛwɛge njɛ kinche kì too le. Noo bo mo bo kɛmɛ kinche nyume ki le kishaŋ. \p \v 20 Timoti, wo jîiŋe fɛ fiɛɛ fì ba gɛle chiaaŋ yo le. Wo wɛ̂ɛne lo bɛ banjɛmɛ ba kɛme gɛ fiɛɛ fì bo ge bɛ Nyo gɛ mo banjɛmɛ ba kintɛɛnyɛ kì bamii kwaji lɛ le ba bvufee. \v 21 Bamii bamu le bo ja wa ki bo kuŋe mwɛɛ munɛ, bo mo bo jiaa je a kimbe ki mbɛmɛ wuboo le. Tada dûnyɛ fitele fì joŋe fɛ bɛŋ le.