\id LUK \ide UTF-8 \h LUCAS \toc1 Icamanal Toteco Cati Quiijcuilo Lucas \toc2 LUCAS \toc3 Lc. \mt1 Icamanal Toteco Cati Quiijcuilo Lucas \c 1 \s1 Lucas quitajcuilhui Teófilo cati Jesús quichijqui \p \v 1 Noicni Teófilo, miyaqui tacame quichijtoque campeca quiijcuilose nochi nopa tamanti cati panotiyajque toixpa ipan inemilis Jesucristo. \v 2 Quiijcuilojtoque cati nopa tacame cati tepohuilijque icamanal techilhuijque para quiitztiyajque ten quema pejque nejnemij ihuaya Jesús. \v 3 Huan huajca na nojquiya nimoilhui cuali para nimitztajcuilhuis nochi cati panoc ten quema tacatqui Jesús huan quenicatza panotiyajqui hasta itamiya, pampa ica yolic nijtemojtoc cati melahuac ica nochi ni tamanti. Huajca noicni Teófilo cati nochi mitztepanitaj miyac, ama nimitztajcuilhuis nochi \v 4 para tijmachilis nelía temachti nopa tamanti cati masehualme ya mitzmachtijtoque. \s1 Tacatis Juan cati tecuaaltis \p \v 5 Ipan nopa tonali quema tanahuatiyaya Herodes el Grande ipan estado Judea, itztoya se totajtzi itoca Zacarías cati tequitic ipan nopa Abías pamit ten totajtzitzi. Zacarías quipixqui isihua cati itoca Elisabet huan nochi ome eliyayaj iteipan ixhuihua nopa totajtzi Aarón cati huejcajquiya itztoya. \v 6 Zacarías huan Elisabet itztoyaj xitahuaque iixpa Toteco. Quintoquilijque itanahuatilhua Toteco huan nochi cati yaya quinnahuati ma quichihuaca. Yeca amo aqui huelqui quintaijilhui ica yon se tamanti fiero. \v 7 Pero amo quipiyayayaj yon se conet pampa Elisabet amo hueliyaya quinpiya coneme, huan inijuanti ya huehuejtixtoyaj. \p \v 8 Huan se tonali Zacarías quichihuayaya itequi nepa tiopan calijtic iixpa Toteco, pampa quitocaro se ipan nopa Abías pamit ten totajtzitzi ma tequitica. \v 9 Huan quej momatque quichihuaj totajtzitzi, mahuiltijque ica piltetzitzi para quiitase ajquiya ten inijuanti Toteco quitapejpenisquía para quitatis nopa copali iixpa Toteco ipan nopa hueyi israelita tiopamit. Huan quinexti para elqui Zacarías cati monequi quitatis. \v 10 Huan ipan nopa hora quema Zacarías quitatiyaya nopa copali tiopan calijtic, moquetzayayaj calteno miyaqui masehualme cati motatajtiyayaj ica Toteco. \v 11 Huan nimantzi monexti se iilhuicac ejca Toteco iixpa Zacarías. Moquetzaco ica inejmat nopa taixpamit campa quitatiyaya copali. \v 12 Huan Zacarías tahuel momajmati quema quiitac. \v 13 Pero nopa ilhuicac ejquet quiilhui: \p ―Zacarías, amo ximomajmati. Toteco quicactoc cati tijtajtaniyaya, huan mosihua Elisabet quipiyas se piloquichpiltzi huan tijtocaxtis Juan. \v 14 Tahuel anpaquise quema tacatis huan paquise amohuaya miyaqui masehualme, \v 15 pampa yaya quipiyas se hueyi tequit iixpa Toteco. Amo quiis xocomeca at, yon amo quiis se taili nelcococ. Yaya elis temitoc ica Itonal Toteco hasta quema noja itztos ipan inana. \v 16 Huan yaya quichihuas para miyaqui israelitame ma moyolpataca huan ma quitoquilica Toteco Dios. \v 17 Juan quipiyas italnamiquilis huan ichicahualis quej nopa tajtolpanextijquet Elías huejcajquiya quipixtoya. Huan yaya quiyacanas Tohueyiteco para quincualtalilis iniyolo masehualme para ma quiselica. Quichihuas para tetajme ma moyoltalica huan ma itztoca ica cuali ica ininconehua. Huan quichihuas para masehualme cati amo teno quitepanitaj, ma tatepanitaca. \p \v 18 Huan Zacarías quitatzintoquili nopa ilhuicac ejquet: \p ―¿Quenicatza huelis nijmatis para temachti cati techilhuía? Nosihua huan na ya tihuehuejtixtoque. \p \v 19 Huan nopa ilhuicac ejquet quinanquili: \p ―Na niGabriel. Nochipa nimoquetza iixpa Toteco. Yaya nechtitanqui ma nimitzcamanalhuiqui huan ma nimitzyolmelahua ten icamanal Toteco. \v 20 Pero pampa amo tijneltocac nocamanal, tielis tinonotzi huan amo huelis ticamanaltis hasta tacatis mocone. Huan nochi ni tamanti panos quema ajsis nopa tonali cati Toteco quitalijtoc. \p \v 21 Huan nopa miyaqui masehualme noja quichiyayayaj calteno quema nopa ilhuicac ejquet quicamanalhuiyaya Zacarías. Moilhuiyayaj para ten Zacarías huejcahuayaya tiopan calijtic. \v 22 Huan quema Zacarías quisqui, amo hueliyaya camanalti. Huajca quimatque para quiitztoya se tanextili ten Toteco tiopan calijtic. Huan Zacarías san tamanexti, pampa eltoya nonotzi. \p \v 23 Teipa tanqui nopa tonali cati quitocaro Zacarías para tequitis quej totajtzi, huan yaya mocuetqui ichaj. \v 24 Huan isihua Elisabet conecuic, huan teipa senitztoya calijtic huan amo cana yajqui para macuili metzti. Huan isihua moilhuiyaya: \v 25 “Toteco nechtiochijtoc miyac, pampa ama niconehue huan ayecmo nipinahuas iniixpa sequinoc pampa amo nijpixtoya se nocone.” \s1 Iilhuicac ejca Toteco quiyolmelajqui María para tacatis Jesucristo \p \v 26 Elisabet ya quipixtoya icone ipan itacayo se chicuase metzti quema Toteco quititanqui iilhuicac ejca cati itoca Gabriel ma yahui hasta altepet Nazaret ipan estado Galilea \v 27 para quimacas se ichpocat itoca María se camanali. Huan María itztoya se cuali ichpocat cati amo quema quiixmajtoya se tacat huan ya quiijtantoya se telpocat cati itoca José cati eliyaya iteipan ixhui Tanahuatijquet David ten huejcajquiya. \v 28 Huan Gabriel calajqui campa María itztoya huan quiilhui: \p ―Xipaqui ta cati Toteco mitzcualita. Toteco itztoc mohuaya huan achi más mitztiochijtoc que sequinoc sihuame. \p \v 29 Pero quema María quiitac nopa ilhuicac ejquet, san quitachili huan quitetzaitac huan moilhui taya quiijtosnequi para quej nopa quitajpalo. \v 30 Huan nopa ilhuicac ejquet quiilhui: \p ―Amo ximomajmati María. Toteco mitztapejpenijtoc para mitztiochihuas tahuel miyac. \v 31 Nimantzi ticonehue tielis huan teipa tijtacatiltis se oquichpil huan tijtocaxtalis Jesús. \v 32 Yaya elis hueyi iixpa Toteco. Huan masehualme quiixmatise para Icone Toteco Dios Cati Más Quipiya Tanahuatili. Huan Toteco quichihuas ma mosehuis huan tanahuatis campa tanahuatiyaya ihuejcapan tata David. \v 33 Huan quipiyas tequiticayot ica israelitame para nochipa huan amo quema tamis itanahuatilis. \p \v 34 Huajca María quitatzintoquili nopa ilhuicac ejquet: \p ―¿Quenicatza niconehue nielis, huan amo quema niitztoya ihuaya se tacat? \p \v 35 Huan nopa ilhuicac ejquet quinanquili: \p ―Itonal Toteco hualas ipan ta, huan ichicahualis Toteco Dios Cati Más Quipiya Tanahuatili mitzixtzacuas huan ticonehue tielis. Huan yeca mocone elis nelía tatzejtzeloltic, huan masehualme quiixmatise para Icone Toteco. \v 36 Huan momachicni Elisabet nojquiya quipiyas icone masque ya nanatzi. Huan masque masehualme quiijtohuaj amo hueli conepiya, ama ya quipixtoc icone ipan itacayo chicuase metzti. \v 37 Amo onca yon se tamanti cati Toteco amo hueli quichihuas. Yaya nochi hueli. \p \v 38 Huajca María quiijto: \p ―Na niiaxca Toteco. Nica niitztoc para nijchihuas nochi cati nechnahuatis ma nijchihua. Ma nochi mochihua quej techilhuijtoc. \p Huajca ica ya ni, quistejqui nopa ilhuicac ejquet. \s1 María quipaxaloto Elisabet \p \v 39 Teipa María mocualtali huan moisihuilti yajqui se altepet ipan estado Judea campa onca miyac tepeme, \v 40 campa ichaj Zacarías. Huan calaquito huan quitajpalo Elisabet. \v 41 Huan quema Elisabet quicajqui para María quinojnotzqui, icone Elisabet mojmolini iijtico. Huan Itonal Toteco quitemiti Elisabet, \v 42 huan chicahuac Elisabet quiilhui María: \p ―Ipan nochi sihuame achi más Toteco mitztiochijtoc ta, huan nojquiya quitiochijtoc mocone. \v 43 Nelía se hueyi tatepanitacayot para na, pampa ta tiinana nohueyiTeco techpaxaloco. \v 44 Quema technojnotzqui, nimantzi nocone mojmolini ica paquilisti noijtico. \v 45 Toteco mitztiochijtoc pampa tijneltocac para temachti quichihuas cati quiijtojtoc. \p \v 46 Huan María quiijto: \q1 “Tahuel nijhueyichihua Tohueyiteco ipan noyolo. \q1 \v 47 Quena, nipaqui miyac ipan Toteco Dios, yaya cati notemaquixtijca. \q1 \v 48 Pampa masque san niitequipanojca, \q1 huan san niteicneltzi, yaya nechelnamijqui, \q1 huan ama masehualme cati tacajtiyase para nochipa quiijtose para Toteco nechtiochijtoc. \q1 \v 49 Quena, Toteco Cati Quipiya Nochi Chicahualisti nechchihuilijtoc huejhueyi tamanti. \q1 Tahuel tatzejtzeloltic ya. \q1 \v 50 Toteco quintasojta nochi masehualme cati quitepanitaj ama, \q1 huan nochi cati teipa tacajtiyase huan quitepanitase. \q1 \v 51 Quena, quichijtoc huejhueyi tamanti ica ihueyi chicahualis. \q1 Quintzontamiltijtoc cati mohueyimatiyayaj ipan iniyolo. \q1 \v 52 Toteco quinquixtilijtoc inintequiticayo tacame cati tanahuatiyayaj, \q1 huan quinhueyitalijtoc masehualme cati moechcapanohuaj iixpa. \q1 \v 53 Miyac tatiochihualisti Toteco quinmacatoc masehualme cati mayanayayaj, \q1 pampa quinixhuiti. \q1 Huan masehualme cati quipixque miyac tomi quinmajcajqui san inimax. \q1 \v 54 Miyac techpalehuijtoc tiisraelitame pampa tiitequipanojcahua. \q1 Techtasojtatoc huan amo techelcajtoc. \q1 \v 55 Quitencahuili Abraham, tohuejcapan tata, \q1 para quitasojtasquía ya inihuaya iteipan ixhuihua para nochipa, \q1 huan yeca techtasojtatoc tojuanti.” \m Quej nopa quiijto María. \p \v 56 Huan María mocajqui ihuaya Elisabet nechca eyi metzti, huan teipa mocuetqui ichaj. \s1 Tacatqui Juan cati tecuaaltis \p \v 57 Teipa ajsic tonali para Elisabet conepiyas, huan quitacatilti se oquichpil. \v 58 Huan nochi icalnechcahua huan ihuicalhua quicajque quenicatza Toteco tahuel quitasojtatoya Elisabet huan quimacatoya icone, huan huajca nochi paquiyayaj ihuaya. \v 59 Huan quema nopa piloquichpiltzi quipixqui chicueyi tonati, nochi hualajque para quipiltequilise nopa machiyot cati itoca circuncisión ipan ipiltacayo quej momajtoyaj quichihuaj. Huan nochi quinequiyayaj quitocaxtise Zacarías quej itata. \v 60 Pero inana quiijto: \p ―Amo tijtocaxtise Zacarías, tijtocaxtise Juan. \p \v 61 Huan quiilhuijque: \p ―¿Para ten? Yon se amotata amo quipixqui itoca Juan. \p \v 62 Huan quimanextilijque itata para quimatise taya itoca quinequiyaya quitalilis. \v 63 Huan Zacarías quintajtani ma quihualiquilica cati ipan tajcuilos. Huan Zacarías quiijcuilo: “Itoca elis Juan.” Huan nochi inihuampoyohua san quitachilijque huan quitetzaitaque. \v 64 Huan nimantzi pejqui quiolinía inenepil Zacarías, huan pejqui camanalti huan quipaquilismaca Toteco. \v 65 Huan inincalnechcahua quiitaque ten panoc, huan nochi tahuel momajmatijque. Huan teipa nochi masehualme cati itztoyaj campa hueli campa tepeyo nepa ipan estado Judea mocamanalhuiyayaj se ica seyoc cati panoc. \v 66 Huan nochi cati quicajque cati panoc moilhuiyayaj: “¿Taya elis ni piloquichpiltzi quema moscaltis?” \p Quej nopa quiijtohuayayaj pampa quiitayayaj para Toteco nelía quitalijtoya imax ipan nopa oquichpil para quitiochihuas. \s1 Icamanal Zacarías \p \v 67 Huan nimantzi Itonal Toteco quitemiti Zacarías, itata nopa pilconetzi, huan yaya pejqui quiijtohua ni camanali cati Toteco quimacac. Quiijto: \q1 \v 68 “Ma tijhueyichihuaca Toteco Dios ten tiisraelitame, \q1 pampa hualajtoc techmaquixtis tiimasehualhua. \q1 \v 69 Techtitanilía se Temaquixtijquet cati quipiya hueyi chicahualisti. \q1 Yaya elis se iteipan ixhui Tanahuatijquet David cati huejcajquiya eliyaya itequipanojca. \q1 \v 70 Quej Toteco techtencahuili huejcajquiya ica itajtolpanextijcahua cati tatzejtzeloltique, \q1 \v 71 ama yaya techmaquixtis ten tocualancaitacahua huan ten inijuanti cati amo quinequij techitase. \q1 \v 72 Quintasojtac tohuejcapan tatahua, \q1 huan quielnamijqui nopa camanali tatzejtzeloltic cati quitencahuili Abraham. \q1 \v 73 Quena, Toteco Dios motestigojquetzqui huan quitencahuili Abraham, tohuejcapan tata, \q1 \v 74 para techmanahuisquía ten tocualancaitacahua para huelis tijtequipanose ya huan amo timajmahuise. \q1 \v 75 Huelis tiitztose titatzejtzeloltique iixpa huan tijchihuase cati cuali hasta timiquise.” \p \v 76 Huan teipa Zacarías quiilhui ipiloquichpil: \q1 “Tinopilcone, Toteco Cati Más Quipiya Tanahuatili mitztequitalijtoc tiitajtolpanextijca, \q1 huan ta titayacanas huan tijcualtalijtiyas iojhui Tohueyiteco cati hualas teipa. \q1 \v 77 Tiquinyolmelahuas iisraelita masehualhua para yaya cati hualas quinmaquixtis, \q1 pampa quintapojpolhuis inintajtacolhua. \q1 \v 78 Quena, Toteco techtasojta miyac, \q1 huan yeca techtitanilijtoc yaya cati elis quej tonati, \q1 yaya cati hualas ten ilhuicac para techtaahuilis. \q1 \v 79 Quintaahuilis ipan iniyolo nochi masehualme cati nemij ipan tzintayohuilot huan campa onca miquilisti. \q1 Huan quinnextilis quenicatza quipiyase tasehuilisti ihuaya Toteco.” \m Quej nopa Zacarías quiijto. \p \v 80 Huan nopa piloquichpiltzi Juan moscaltijtiyajqui huan motacachijqui huan Toteco quimacac chicahualisti ipan itonal. Huan teipa yaya itztoya ipan nopa tali huactoc campa amo teno elqui hasta ajsic tonali para monextis huan para israelitame ma quiixmatica. \c 2 \s1 Tacatqui Jesucristo \r (Mt. 1:18-25) \p \v 1 Ipan nopa tonali itztoya se hueyi tanahuatijquet cati itoca Augusto César huan yaya tanahuati para nochi masehualme ipan taltipacti ma moijcuiloca para taxtahuase impuesto. \v 2 Ipan nopa xihuit Cirenio itztoya gobernador ipan tali Siria, huan ya ni eltoya iniachtohui censo ipan nopa tonali. \v 3 Huan monequiyaya nochi masehualme ma yaca campa inialtepe para moijcuilose. \v 4 Huajca José quisqui altepet Nazaret ipan estado Galilea huan yajqui altepet Belén ipan estado Judea pampa nepa tacatqui Tanahuatijquet David ten huejcajquiya, huan José eltoya se iteipan ixhui. \v 5 Huan María, cati ya quiijtantoya, yajqui ihuaya para moijcuilose, huan ya conehue eliyaya. \v 6 Huan quema noja itztoyaj nepa Belén, ajsic tonali para conepiyas María. \v 7 Huan quitacatilti iachtohui cone, se piloquichpiltzi huan quipijqui ica peseli huan quitejqui ipan se cuacajo campa tacuaj tapiyalme pampa amo quipantijque campa cochise ipan se cali para paxalohuani. \s1 Iilhuicac ejcahua Toteco quinyolmelahuacoj tamocuitahuiani \p \v 8 Huan ipan nopa tayohua itztoyaj sequij tamocuitahuiani cati quinmocuitahuiyayaj ininborregojhua campa potrero nechca Belén. \v 9 Huan nimantzi se ilhuicac ejquet monexti iniixpa huan itatanex Toteco yahualtic quintaahuili huan inijuanti tahuel momajmatijque. \v 10 Pero nopa ilhuicac ejquet quinilhui: “Amo ximomajmatica. Nihualajtoc para nimechyolmelahuas se cuali camanali cati quinmacas hueyi paquilisti nochi masehualme ipan taltipacti. \v 11 Amantzi nepa ipan Belén, ialtepe David, ya tacatqui amotemaquixtijca. Yaya nopa Cristo cati Toteco Dios quiijto techtitanilisquía. Yaya Tohueyiteco. \v 12 Huan ica ni tanextili anquiixmatise. Anquipantise nopa piloquichpiltzi pictoc ica peseli huan quitectoque ipan se cuacajo campa tacuaj tapiyalme.” \p \v 13 Huan nimantzi monextijque tahuel miyaqui ilhuicac ehuani ihuaya ya cati achtohui hualajqui, huan nochi inijuanti quipaquilismacayayaj Toteco huan quiijtohuayayaj: \q1 \v 14 “Ma tijhueyichihuaca Toteco cati itztoc ilhuicac. \q1 Huan ipan taltipacti ma onca tasehuilisti ipan iniyolo nochi masehualme cati quichihuaj cati Toteco quipactía.” \p \v 15 Huan nopa ilhuicac ehuani tacuepilijque ilhuicac, huan nopa tamocuitahuiani moilhuijque: \p ―Ma tiyacajya Belén nimantzi. Ma tiquitatij cati panoc cati Toteco techyolmelahuaco. \p \v 16 Huan nopa tamocuitahuiani moisihuiltijtiyajque huan quipantijque María ihuaya José ica nopa pilconetzi cati quitectoyaj ipan cuacajo. \v 17 Huan quema quiitaque, quisque huan quinpohuilijque nochi masehualme cati nopa ilhuicac ejquet quinilhuijtoya ten nopa pilconetzi. \v 18 Huan nochi masehualme cati quicajque ten quiijtojque san quintachilijque huan quitetzaitaque. \v 19 Pero María quiajojqui nochi inincamanal ipan iyolo huan moyolilhui ten nochi cati quiijtojque. \v 20 Huan teipa nopa tamocuitahuiani tacuepilijque quihueyichijtiyajque, huan quipaquilismacatiyajque Toteco por nochi cati quicactoyaj huan quiitztoyaj, pampa nelía quipantijque nochi quej nopa ilhuicac ejquet quinilhuijtoya. \s1 Quinextijque Jesús ipan hueyi israelita tiopamit \p \v 21 Quema Jesús quipixtoya chicueyi tonati, quipiltequilijque nopa machiyot cati itoca circuncisión ipan ipiltacayo. Huan quitocaxtijque Jesús quej quitocaxti nopa ilhuicac ejquet quema quipaxaloto María huan noja ayemo conehue eliyaya. \p \v 22 Huan quema tanqui nopa tonali cati monejqui para María ma mocahua ichaj para motapajpacchihuas quej quiijtojque itanahuatil Moisés, José huan María quihuicaque Jesús hasta altepet Jerusalén para quinextitij iixpa Toteco. \v 23 Pampa ijcuilijtoc ipan itanahuatilhua Tohueyiteco campa quiijtohua: “Nochi oquichpilme cati achtohui ehuani elise taiyocatalilme para iaxcahua Toteco.” \v 24 Huajca José huan María yajque para quicahuatij nopa tacajcahualisti cati quiijtojque itanahuatilhua Toteco para quicohuasquíaj ininpilcone sempa ica inintacajcahualis. Monequi quincahuasquíaj ome piltototzitzi o ome palomas. \p \v 25 Huan itztoya nepa Jerusalén se cuali tacat itoca Simeón cati quinneltocac nochi itanahuatilhua Toteco, huan quichiyayaya ma ajsi inintemaquixtijca israelitame. Huan Itonal Toteco mocahuayaya ipan Simeón. \v 26 Huan Itonal Toteco quinextilijtoya para amo miquisquía hasta quiitasquía nopa Cristo cati Toteco quititanisquía. \v 27 Huajca Itonal Toteco quititanqui Simeón ma yahui ipan nopa hueyi israelita tiopamit ipan nopa tonali quema itatahua pilconetzi Jesús quihuicaque ipan nopa hueyi israelita tiopamit para ma quinextica iixpa Toteco huan quichihuase nochi cati quiijtojque itanahuatil Moisés. \v 28 Huan Simeón quiitac nopa pilconetzi, huan quinahuajqui huan quihueyimatqui Toteco huan quiilhui: \q1 \v 29 “NoTeco, ama nihueli nimiquis ica tasehuilisti ipan noyolo, \q1 pampa ya niquitztoc ya ni cati techtencahuili para niquitasquía. \q1 \v 30 Niquitztoc ica noixteyol yaya cati techtitanilijtoc para techmaquixtis ten totajtacolhua. \q1 \v 31 Yaya ni cati tijtalijtoc iniixpa nochi masehualme ipan ni taltipacti. \q1 \v 32 Yaya elis quej se taahuili cati quintaahuilis nochi masehualme huan quinnextilis Toteco, \q1 masque amo israelitame huan itztoque ipan cati hueli tali. \q1 Yaya elis tohueyitilis timoisraelita masehualhua.” \p \v 33 Huan José huan María quitachiliyayaj cati quiijtohuayaya Simeón ten nopa pilconetzi Jesús. \v 34 Huan Simeón quintiochijqui huan quiilhui María: \p ―Xiquita, Toteco quitalijtoc ni oquichpil para elis quej se tanextili ten Toteco cati miyaqui masehualme quihuejcamajcahuase huan yeca inijuanti huetzise. Pero sequinoc miyac masehualme tahuel paquise ica ya huan Toteco quinhueyitalis. \v 35 Huan quej nopa tanemijya nesis cati moilhuíaj masehualme ipan iniyolo. Huan pampa yaya mocone, tijpantis se hueyi tequipacholi huan tijmachilis quej mitzyolquechilisquíaj se macheta. \p \v 36 Nojquiya tiopan calijtic itztoya se sihua tajtolpanextijquet cati itoca Ana. Ana eliyaya iichpoca Fanuel, cati itztoya se iteipan ixhui Aser ten huejcajquiya. Huan quema noja eliyaya se ichpocat, Ana monamicti, huan itztoya ihuaya ihuehue san chicome xihuit huan ihuehue mijqui. \v 37 Huan ama Ana ya quipixqui ochenta y cuatro xihuit para mijqui ihuehue. Huan amo cana yajqui, senitztoya hueyi tiopan calijtic. Quitequipanohuayaya Toteco tonaya huan tayohua, mosahuayaya huan motatajtiyaya. \v 38 Huan ipan nopa talojtzi quema Simeón quitachiliyaya Jesús, ajsico Ana, huan pejqui quitascamati Toteco por nopa piloquichpiltzi. Huan pejqui camanalti ten ya ica nochi nopa masehualme ipan Jerusalén cati quichiyayayaj ma ajsi nopa israelita Temaquixtijquet huan quinilhuiyaya para ya tacatqui nopa pilconetzi. \s1 José huan María tacuepilijque ipan altepet Nazaret \p \v 39 Huan quema José huan María ya quichijtoyaj nochi nopa tamanti cati itanahuatilhua Toteco quinilhuijque ma quichihuaca, tacuepilijque inialtepe Nazaret ipan estado Galilea. \v 40 Huan nopa piloquichpiltzi Jesús moscaltijtiyajqui huan quipixtiyajqui chicahualisti. Huan quipixtiyajqui miyac italnamiquilis huan Toteco Dios quipixqui hueyi iyolo ica ya huan quitiochijqui miyac. \s1 Nopa oquichpil Jesús ipan hueyi tiopamit \p \v 41 Huan itatahua Jesús momatque yahuij altepet Jerusalén sesen xihuit ipan nopa ilhuit cati itoca Pascua\f + \fr 2:41 \fr*\ft 2:41 Nopa ilhuit quema israelitame quielnamijque quenicatza Toteco quinchololti inihuejcapan tatahua ipan tali Egipto.\ft*\f*. \v 42 Huan quema Jesús quipixtoya majtacti huan ome xihuit, yajqui ipan ilhuit inihuaya itatahua quej momatque quichihuaj. \v 43 Huan quema tantoya nochi tonali ten nopa ilhuit, Jesús mocajqui ipan altepet Jerusalén huan itatahua quisque huan tacuepiliyayaj ininchaj huan amo quimatque para mocajtoya. \v 44 Inijuanti moilhuiyayaj hualayaya ica nopa miyaqui masehualme cati nejnemiyayaj san sejco. Huan quema ya nejnentoyaj se tonal, pejque quitemohuaj campa inihuicalhua huan inihuampoyohua, \v 45 pero amo quipantijque. Yeca tacuepilijque ipan Jerusalén para quitemotij. \p \v 46 Huan ica eyi tonati itatahua quipantijque Jesús hueyi tiopan calijtic, mosehuiyaya tatajcotipa ten nopa huejhueyi tamachtiani cati más momachtijtoyaj itanahuatil Moisés. Huan Jesús quintacaquiliyaya huan quintatzintoquiliyaya. \v 47 Huan nochi tacame cati quicaquiyayaj cati Jesús quiijtohuayaya san quitachiliyayaj huan quitetzaitaque por italnamiquilis huan por icamanal pampa nelía cuali quinnanquiliyaya. \v 48 Huan quema itatahua quipantijque, quitetzaitaque. Huan inana quitatzintoquili: \p ―Nocone, ¿para ten timocajqui? Na ihuaya motata nelía timocuesojtoque huan timitztemojtinentoque. \p \v 49 Huajca Jesús tananquili: \p ―¿Para ten antechtemojque? ¿Amo anquimatij para monequi nimotequihuis ica itequi noTata? \p \v 50 Pero itatahua amo quimachilijque cati yaya quinilhui. \p \v 51 Huan Jesús mocuetqui inihuaya hasta altepet Nazaret, huan quinneltoquilijtiyajqui nochi cati quinahuatiyayaj. Huan inana Jesús quitali ipan iyolo nochi tamanti cati panoc. \v 52 Huan Jesús talnamictiyajqui huan motacachijtiyajqui, huan Toteco Dios quipacti nochi cati quichijqui huan nojquiya quinpactiyaya masehualme. \c 3 \s1 Juan cati tecuaaltiyaya tayolmelajqui para hualas Cristo \r (Mt. 3:1-12; Mr. 1:1-8; Jn. 1:19-28) \p \v 1 Toteco quinotzqui Juan quema Tiberio César yahuiyaya para caxtoli xihuit tanahuatis ipan Roma huan ipan nochi talme cati Roma iaxcahua. Huan Poncio Pilato eltoya gobernador ipan estado Judea, huan Herodes Ántipas ipan estado Galilea. Huan iicni Herodes cati itoca Herodes Felipe II eltoya gobernador ipan estados Iturea huan Traconite. Huan Lisanias eltoya gobernador campa itoca Abilinia. \v 2 Huan Anás huan teipa Caifás eltoyaj huejhueyi totajtzitzi. Huan ipan ni tonali Toteco quinotzqui Juan, itelpoca Zacarías, huan quimacac icamanal para tayolmelahuas quema yaya itztoya ipan nopa huactoc tali campa amo teno eli. \v 3 Huajca Juan pejqui nejnemi campa hueli ipan nopa tali nechca hueyat Jordán, huan tepohuilijtinemiyaya icamanal Toteco. Quinilhuiyaya masehualme ma moyolpataca, huan ma quicahuaca inintajtacolhua huan ma mocuaaltica para Toteco quintapojpolhuis. \v 4 Cati Juan quichihuayaya quitamiltiyaya cati nopa tajtolpanextijquet Isaías huejcajquiya quiijcuilo para Juan quichihuasquía. Isaías quiijto: \q1 “Masehualme quicaquise se cati camanaltis chicahuac ipan nopa huactoc tali campa amo teno eli. \q1 Quiijtos: \q1 ‘Xijcualtalica amoyolo pampa hualas Tohueyiteco. \q1 Xijsencahuaca huan xijxitahuaca iojhui para ipan nemis. \q1 \v 5 Xijtemitica nochi campa taostotic. \q1 Xijsepanoca campa tafiero, \q1 huan xijxitahuaca nochi ojhuijhuijcoli, \q1 huan xicalaxoca nochi talcojcomoli. \q1 \v 6 Pampa hualas yaya cati Toteco Dios techtitanilijtoc para techmaquixtis ten totajtacolhua, \q1 huan nochi masehualme quiitase.’ ” \m Quej nopa quiijcuilo Isaías huejcajquiya. \p \v 7 Huan miyaqui masehualme ajsiyayaj campa Juan para ma quincuaalti, huan yaya quinilhuiyaya: \p ―Ancohuame. ¿Ajquiya amechilhuijtoc para Toteco amo amechtatzacuiltis teipa sinta anmocuaaltise? \v 8 Amo quej nopa. Monequi xijchihuaca cati cuali para nochi quimatise sinta nelía ya anmoyolpatatoque huan anquicajtejtoque amotajtacolhua. Amo ximoilhuica para amo teno amechajsis pampa aniteipan ixhuihua tohuejcapan tata Abraham, pampa Toteco hueli quincuepas ni teme iteipan ixhuihua Abraham sinta quinequi quichihuas. \v 9 Quej tacame quitzontequij cuame cati amo temacaj inintajca huan quitatíaj, Toteco nojquiya ya itztoc para amechtzontamiltis huan amechcuamajcahuas ipan tit. \p \v 10 Huan nopa masehualme quitatzintoquilijque: \p ―Huajca, ¿taya monequi tijchihuase? \p \v 11 Huajca Juan quinilhui: \p ―Xijchihuaca cati cuali. Cati quipiya ome iyoyo ma quimaca se cati amo teno quipiya. Huan cati quipiya tacualisti nojquiya ma temajmaca. \p \v 12 Huan nojquiya hualajque para mocuaaltise sequinoc tacame cati tainamaj impuesto, huan nochi masehualme quimatque para tahuel tacajcayahuaj, huan nopa tainamani quitatzintoquilijque: \p ―Tamachtijquet, ¿taya monequi tijchihuase tojuanti? \p \v 13 Huajca Juan quinilhui: \p ―San xiquininamaca masehualme cati quiijtohua nopa tanahuatili. \p \v 14 Huan hualajtoyaj sequij soldados cati quitatzintoquilijque: \p ―Huan tojuanti, ¿taya monequi tijchihuase? \p Huajca Juan quinilhui: \p ―Amo xiquinchihualtica masehualme ma amechtamajmacaca. Amo aqui xijtelhuica ica cati amo nelía melahuac huan xipaquica san ica cati anquitanij. \p \v 15 Huan amo molinijque nopa masehualme cati itztoyaj nopona. Nochi san quichiyayayaj huan moyolilhuiyayaj sinta huelis Juan eliyaya nopa Cristo cati Toteco quitencajqui techtitanilisquía. \p \v 16 Huajca Juan quinilhui nochi nopa masehualme: \p ―Na nimechcuaaltía san ica at, pero yaya cati hualas teipa quipiyas más chicahualisti que na. Ya nimechilhuijtoc ten ya. Amo nicaxilía para nijtequipanos, yon amo para nijquixtilis itecac. Yaya amechmacas sequij amojuanti Itonal Toteco huan sequinoc amechtatzacuiltis ica tit. \v 17 Yaya quiniyocatalis masehualme cati iaxcahua ica inijuanti cati amo. Quena, Toteco quichihuas quej se tacat cati quitequihuía itaajacapehuilol para quiyejyectis trigo. Quinhuicas masehualme cati iaxcahua quej se tacat quitalis itrigo ipan icuacalhua. Huan nopa sequinoc masehualme quintatis ipan tit cati amo quema sehuis quej se tacat quitatis itasolo trigo. \p \v 18 Quej nopa, Juan quinyolmelajqui nochi nopa masehualme miyac tamanti quema quincamanalhuiyaya ten icamanal Toteco. \v 19 Huan teipa Juan quitelhui Gobernador Herodes Ántipas pampa mocuili ihuejpol cati itoca Herodías para elis isihua. Herodías eliyaya isihua iicni cati itoca eliyaya Herodes Felipe II. Nojquiya Juan quitelhui Herodes Ántipas ica sequinoc tamanti cati fiero quichihuayaya. \v 20 Huajca nopa Gobernador Herodes Ántipas noja más fiero quichijqui huan quitzajqui Juan. \s1 Juan quicuaalti Jesús \r (Mt. 3:13-17; Mr. 1:9-11) \p \v 21 Pero quema ayemo quitzactoyaj Juan, quincuaaltiyaya miyaqui masehualme, huan Jesús nojquiya hualajqui campa itztoya huan mocuaalti. Huan ipan nopa talojtzi quema mocuaaltiyaya, Jesús motatajtiyaya huan tapojqui ilhuicac, \v 22 huan hualtemoc Itonal Toteco ipan ya. Huan Itonal Toteco nesiyaya quej se paloma. Huan Toteco Dios camanaltic ten ilhuicac huan quiilhui Jesús: \p ―Ta tiNocone cati nimitzicnelía huan nipaqui miyac ica cati tijchihua. \s1 Ihuejcapan tatahua Jesús \r (Mt. 1:1-17) \p \v 23 Huan Jesús quipixtoya se treinta xihuit quema quipehualti itequi huan pejqui nentinemi para tepohuilis icamanal Toteco. Huan masehualme moilhuiyayaj para eliyaya icone José. \q1 Huan José eliyaya icone Elí, \q1 \v 24 cati eliyaya icone Matat, \q1 cati eliyaya icone Leví, \q1 cati eliyaya icone Melqui, \q1 cati eliyaya icone Jana, \q1 cati eliyaya icone José, \q1 \v 25 cati eliyaya icone Matatías, \q1 cati eliyaya icone Amós, \q1 cati eliyaya icone Nahúm, \q1 cati eliyaya icone Esli, \q1 cati eliyaya icone Nagai, \q1 \v 26 cati eliyaya icone Maat, \q1 cati eliyaya icone Matatías, \q1 cati eliyaya icone Semei, \q1 cati eliyaya icone José, \q1 cati eliyaya icone Judá, \q1 \v 27 cati eliyaya icone Joana, \q1 cati eliyaya icone Resa, \q1 cati eliyaya icone Zorobabel, \q1 cati eliyaya icone Salatiel, \q1 cati eliyaya icone Neri, \q1 \v 28 cati eliyaya icone Melqui, \q1 cati eliyaya icone Adi, \q1 cati eliyaya icone Cosam, \q1 cati eliyaya icone Elmodam, \q1 cati eliyaya icone Er, \q1 \v 29 cati eliyaya icone Josué, \q1 cati eliyaya icone Eliezer, \q1 cati eliyaya icone Jorim, \q1 cati eliyaya icone Matat, \q1 \v 30 cati eliyaya icone Leví, \q1 cati eliyaya icone Simeón, \q1 cati eliyaya icone Judá, \q1 cati eliyaya icone José, \q1 cati eliyaya icone Jonán, \q1 cati eliyaya icone Eliaquim, \q1 \v 31 cati eliyaya icone Melea, \q1 cati eliyaya icone Mainán, \q1 cati eliyaya icone Matata, \q1 cati eliyaya icone Natán, \q1 \v 32 cati eliyaya icone David, \q1 cati eliyaya icone Isaí, \q1 cati eliyaya icone Obed, \q1 cati eliyaya icone Booz, \q1 cati eliyaya icone Salmón, \q1 cati eliyaya icone Naasón, \q1 \v 33 cati eliyaya icone Aminadab, \q1 cati eliyaya icone Aram, \q1 cati eliyaya icone Esrom, \q1 cati eliyaya icone Fares, \q1 cati eliyaya icone Judá, \q1 \v 34 cati eliyaya icone Jacob, \q1 cati eliyaya icone Isaac, \q1 cati eliyaya icone Abraham, \q1 cati eliyaya icone Taré, \q1 cati eliyaya icone Nacor, \q1 \v 35 cati eliyaya icone Serug, \q1 cati eliyaya icone Ragau, \q1 cati eliyaya icone Peleg, \q1 cati eliyaya icone Heber, \q1 cati eliyaya icone Sala, \q1 \v 36 cati eliyaya icone Cainán, \q1 cati eliyaya icone Arfaxad, \q1 cati eliyaya icone Sem, \q1 cati eliyaya icone Noé, \q1 cati eliyaya icone Lamec, \q1 \v 37 cati eliyaya icone Matusalén, \q1 cati eliyaya icone Enoc, \q1 cati eliyaya icone Jared, \q1 cati eliyaya icone Mahalaleel, \q1 cati eliyaya icone Cainán, \q1 \v 38 cati eliyaya icone Enós, \q1 cati eliyaya icone Set, \q1 cati eliyaya icone Adán, \q1 cati eliyaya icone Toteco Dios. \c 4 \s1 Amocualtacat quinejqui quiyoltilanas Jesús \r (Mt. 4:1-11; Mr. 1:12-13) \p \v 1 Huan Jesús quisqui hueyat Jordán temitoc ica Itonal Toteco. Huan Itonal Toteco quihuicac hasta nopa huactoc tali campa amo teno eli. \v 2 Huan mocajqui nepa para cuarenta tonali huan Amocualtacat quiyoltilanayaya para ma tajtacolchihua. Huan ipan nochi nopa tonali amo teno quicuajqui, huan quema tanqui nopa tonali, nelía mayanayaya. \v 3 Huan hualajqui Amocualtacat quiilhuico: \p ―Sinta nelía tiIcone Toteco, xijnahuati ni tet ma mocuepa pantzi. \p \v 4 Huan Jesús quinanquili: \p ―Ijcuilijtoc ipan Icamanal Toteco campa quiijtohua: ‘Amo san ica pantzi itztose masehualme. Nojquiya monequi quitoquilijtinemise nochi Icamanal Toteco.’ \p \v 5 Huan Amocualtacat quihuicac Jesús ipan se tepet huejcapantic, huan ipan nopa talojtzi quinextili iniricojyo nochi tanahuatiani ipan taltipacti, huan nochi talme cati iniaxcahua. \v 6 Huan Amocualtacat quiilhui: \p ―Nimitzmacas tequiticayot tijnahuatis nochi ni talme ipan nochi taltipacti huan nimitzmacas nochi iniricojyo, pampa nochi nechmacatoque na huan huelis nijmacas cati nijnequis. \v 7 Huan nochi nimitzmacas ta sinta san timotancuaquetzas huan techhueyimatis. \p \v 8 Huan Jesús quinanquili: \p ―Techtalcahui, Amocualtacat, pampa ijcuilijtoc ipan Icamanal Toteco campa quiijtohua: ‘Xijhueyimati san Toteco Dios huan san ya xijtequipano.’ \p \v 9 Huan Amocualtacat quihuicac Jesús altepet Jerusalén, huan quiquetzqui hasta iixco nopa hueyi israelita tiopamit huan quiilhui: \p ―Sinta nelía tiIcone Toteco Dios, xihuitoni nica para tatzinta, \v 10 pampa ijcuilijtoc ipan Icamanal campa quiijtohua: \q1 ‘Toteco quinnahuatis iilhuicac ejcahua ma mitzmocuitahuica. \q1 \v 11 Inijuanti mitzmanamiquise para amo timoicxicocos ica yon se tet.’ \p \v 12 Huan Jesús quinanquili: \p ―Nojquiya Icamanal Toteco quiijtohua: ‘Amo xijyejyeco Toteco Dios san para tiquitas taya quichihuas.’ \p \v 13 Huan quema Amocualtacat ya quichijtoya campeca para quiyoltilanas Jesús ma tajtacolchihua, quicajtejqui hasta seyoc huelta. \s1 Jesús pejqui tamachtía ipan estado Galilea \r (Mt. 4:12-17; Mr. 1:14-15) \p \v 14 Teipa Jesús tacuepili ipan estado Galilea temitoc ica ichicahualis Itonal Toteco, huan campa hueli ipan nochi nopa tali nochi masehualme quicaquiyayaj ten ya. \v 15 Huan pejqui quinmachtijtinemi masehualme ipan israelita tiopame campa hueli huan nochi quihueyimatiyayaj. \s1 Jesús itztoya ipan pilaltepetzi Nazaret \r (Mt. 13:53-58; Mr. 6:1-6) \p \v 16 Huan Jesús ajsito pilaltepetzi Nazaret campa moscalti huan ipan sábado, nopa tonali para ma mosiyajquetzaca israelitame, yaya calajqui ipan israelita tiopamit quej momajtoya quichihua. Huan moquetzqui ipan tasentilisti para quipohuas Icamanal Toteco. \v 17 Huan quimacaque nopa amatapohuali cati huejcajquiya quiijcuilo nopa tajtolpanextijquet Isaías. Huan Jesús quitapo huan quipanti campa ijcuilijtoc ni camanali, huan pejqui quipohua: \q1 \v 18 “Itonal Toteco itztoc ipan na, \q1 pampa Toteco nechtequimacatoc para ma niquinilhui masehualme cati teicneltzitzi icamanal Toteco. \q1 Nechtitantoc ma niquinchicahua masehualme cati mocuesohuaj, \q1 huan para ma niquinyolmelahua masehualme cati Amocualtacat quinilpitoc para nihueli niquintojtomas. \q1 Nechtequimacac para niquinchicahuas popoyotzitzi para huelise tachiyase. \q1 Huan niquintojtomas nochi cati taijyohuíaj inimaco cati quintaijyohuiltíaj. \q1 \v 19 Nechtitantoc ma niquinyolmelahuas nochi para ya ajsic nopa tonal, \q1 quema Toteco quinchihuilis masehualme se cuali tacayot.” \p \v 20 Huan Jesús quitzajqui nopa momimilojtoc amatapohuali huan quimacac nopa tiopan tapalehuijquet, huan mosehui para tamachtis. Huan nochi nopa masehualme cati itztoyaj ipan nopa tasentilisti quitachiliyayaj. \v 21 Huan Jesús pejqui quincamanalhuía huan quinilhui: \p ―Ni camanali cati nijpojqui moijcuilo huejcajquiya huan camanalti ten na cati nimoquetza amoixpa. Huajca ama motamichihua cati quiijtohua. \p \v 22 Huan nochi nopa masehualme camanaltiyayaj cuali ten Jesús huan quitetzaitayayaj huan quitachiliyayaj ica icamanal cati nelía yejyectzi, pero motatzintoquiliyayaj: \p ―¿Amo ya ni icone José? \p \v 23 Huan Jesús quinilhui: \p ―Nijmati se tonali antechilhuise ni camanali: ‘Tepajtijquet ximopajti, huan timitzneltocase.’ Anquiijtose para anquicactoque nopa tiochicahualnescayot cati nijchijtoc ipan altepet Capernaum, huajca san se ma nijchihua nica ipan ni amoaltepe. \v 24 Pero masehualme cati san sejco ehuani cati hueli tajtolpanextijquet amo quiselíaj. \v 25 Huan quema itztoya Elías, nopa tajtolpanextijquet ten huejcajquiya, itztoyaj miyac israelita sihuame cati mictoyaj inihuehuejhua ipan tali Israel campa yaya ejqui. Huan nochi nopa sihuame icnotzitzi quinpolohuayaya inintacualis pampa amo huetzqui at para eyi xihuit huan tajco ipan tali Israel huan oncac se hueyi mayanti. \v 26 Pero Toteco amo quititanqui Elías ma yahui ica se israelita toahui cati icnotzi cati san sejco ehuani. Quititanqui ma quipalehuiti nopa toahui cati icnotzi ipan pilaltepetzi Sarepta ipan seyoc tali cati itoca Sidón. \v 27 Huan itztoyaj miyaqui masehualme ipan tali Israel cati tacayo palaniyayaj ica lepra quema itztoya tajtolpanextijquet Eliseo, pero Eliseo yon se inijuanti amo quichicajqui. San quichicajqui Naamán cati hualajqui ipan seyoc tali cati itoca Siria. \p \v 28 Huajca nelía cualanque nochi nopa israelitame cati quitacaquiliyayaj Jesús ipan nopa israelita tiopamit. \v 29 Huan motananque huan quiquixtijque Jesús ten inialtepe. Teipa quihuicaque hasta iixco nopa tepet cati ipan quichijchijtoyaj nopa altepet. Quinequiyayaj quicuamimilose, \v 30 pero Jesús san panotiquisqui tatajco ten inijuanti huan yajqui. \s1 Se tacat ica iajacayo Amocualtacat \r (Mr. 1:21-28) \p \v 31 Huan Jesús ajsito altepet Capernaum ipan estado Galilea huan pejqui tamachtía ipan israelita tiopamit sese sábado, nopa tonal para israelitame ma mosiyajquetzaca. \v 32 Huan nochi cati quitacaquiliyayaj san quitachiliyayaj huan quitetzaitayayaj ica itamachtil, pampa icamanal quipixqui tequiticayot. \p \v 33 Huan itztoya se tacat ipan nopa israelita tiopamit cati quipixqui ipan itacayo se iajacayo Amocualtacat. Huan yaya tzajtzic chicahuac huan quiilhui Jesús: \p \v 34 ―Jesús, tiNazaret ejquet, techcahua. Amo huelis timomatise mohuaya. ¿Tihualajtoc para techtzontamiltis? Tojuanti timitzixmatij ajquiya ta. Ta titatzejtzeloltic. Ta tiIcone Dios. \p \v 35 Huan Jesús quitacahualti iajacayo Amocualtacat huan quiilhui: \p ―Amo ximolini. Xiquisa ipan ni tacat. \p Huan nopa ajacat quimajcajqui nopa tacat talchi iniixpa nochi nopa masehualme, huan teipa quisqui ipan itacayo huan amo teno más quichihuili. \v 36 Huan nochi nopa masehualme quitachiliyayaj huan quitetzaitayayaj huan pejque motatzintoquilíaj se ica seyoc: \p ―¿Taya tamanti ya ni? Tanemijya nesi para icamanal Jesús quipiya tanahuatili huan chicahualisti pampa quema quinnahuatía iajacahua Amocualtacat, nopa ajacame quineltoquilíaj huan quisaj. \p \v 37 Huan campa hueli ipan nopa tali nechca altepet Capernaum nochi masehualme quimatque cati Jesús quichihuayaya. \s1 Jesús quichicajqui imona Simón Pedro \r (Mt. 8:14-15; Mr. 1:29-31) \p \v 38 Huan Jesús moquetzqui huan quisqui ipan tiopamit huan yajqui ichaj Simón Pedro. Huan quipanti imona Pedro mococohua pampa chicahuac totoniyayaya, huan nochi cati itztoyaj nepa quitajtanijque Jesús ma quichicahua. \v 39 Huajca Jesús mohuijtzonqui campa huetztoya huan quinahuati nopa tatotonilot ma quisa. Huan nopa tatotonilot quicajtejqui, huan nimantzi moquetzqui nopa sihuat huan pejqui quintamaca. \s1 Jesús quinchicajqui miyac cocoyani \r (Mt. 8:16-17; Mr. 1:32-34) \p \v 40 Huan ica tiotac nochi masehualme cati quinpixtoyaj cocoyani ipan ininchajchaj quinhualicaque campa Jesús. Huan itztoyaj cocoyani cati quipixque miyac tamanti cocolisti. Huan Jesús quitali imax ipan sesen nopa cocoyani huan quinchicajqui. \v 41 Huan miyac masehualme nepa quinpixtoyaj iajacahua Amocualtacat huan nopa ajacame quisayayaj huan chicahuac quiijtohuayayaj ten Jesús: \p ―Ta tiIcone Dios. \p Pero Jesús quinnahuati nopa ajacame ma ayecmo camanaltica pampa inijuanti quiixmatiyayaj yaya itztoya nopa Cristo cati Toteco quiijto quititanisquía. \s1 Jesús tepohuili ipan estado Galilea \r (Mr. 1:35-39) \p \v 42 Huan quema tanestihualayaya, Jesús quisqui nepa, huan yajqui ipan nopa huactoc tali campa amo teno eli. Huan miyaqui masehualme quitemohuayayaj huan quema quipantijque, quiilhuijque ma mocahua ipan inintal. \v 43 Pero Jesús quinilhui: \p ―Monequi nojquiya niyas ipan sequinoc altepeme para niquinilhuis masehualme icamanal Toteco huan niquinnotzas ma calaquica campa yaya tanahuatía, pampa ya nopa nechtitantoc ma nijchihua. \p \v 44 Huan Jesús tepohuilijtinenqui icamanal Toteco ipan israelita tiopame ipan campa hueli altepet ipan estado Galilea. \c 5 \s1 Jesús quichijqui ma quinitzquica miyac michime \r (Mt. 4:18-22; Mr. 1:16-20) \p \v 1 Huan nopa miyaqui masehualme nelía quicuatetzopayayaj Jesús pampa quinequiyayaj quicaquise icamanal Toteco. Huan Jesús moquetzayaya iteno hueyi mantoc at cati itoca Genesaret\f + \fr 5:1 \fr*\ft 5:1 San se ica nopa Hueyi At Galilea. Nelía amo elqui se hueyi at, pero elqui se hueyi mantoc at cati quipixqui 22 kilómetros ihuehueyaca huan 13 kilómetros ipatajca.\ft*\f*, \v 2 huan quinitac ome cuaacalme atenti cati nopa michtajtamani quincajtejtoyaj pampa quipajpacayayaj inimata. \v 3 Huajca Jesús tejcoc ipan icuaacal Simón Pedro huan quiilhui ma quinejnemilti nopa cuaacali quentzi ipan at. Huan Jesús mosehui ipan nopa cuaacali huan pejqui quinmachtía nopa miyac masehualme cati itztoyaj talpani huan nochi huelque quitachilíaj. \v 4 Huan teipa quema tanqui quincamanalhuía nopa masehualme, Jesús quiilhui Simón: \p ―Xijnejnemilti ni cuaacali hasta campa achi huejcata huan nepa xijmajcahuaca amomata para anquinitzquise michime. \p \v 5 Huan Simón quinanquili huan quiilhui: \p ―Tamachtijquet, titajtamajque seyohual huan yon se michi amo tiquitzquijque. Pero sinta quej nopa techilhuía ma nijchihua, huajca sempa nijmajcahuas tomata. \p \v 6 Huan quimajcajque inimata, huan quinitzquijque tahuel miyaqui michime hasta quinequiyaya tzayanis inimata. \v 7 Huan quinmanotzque inihuampoyohua cati itztoyaj ipan nopa seyoc cuaacali para ma quinpalehuiquij. Huan hualajque huan quitemitijque nochi ome cuaacalme ica michime hasta san quentzi misahuisquíaj. \v 8 Huan quema Simón Pedro quiitac cati panotoya, motancuaquetzqui iixpa Jesús huan quiilhui: \p ―Toteco, techcajtehua pampa na se nitajtacolchijca tacat. \p \v 9 Simón quiilhui Jesús ya ni pampa yaya huan nochi ihuampoyohua san motachiliyayaj pampa quiitaque nopa miyaqui michime cati quinitzquijque. \v 10 Huan nojquiya san quitachilijque Jacobo huan Juan cati eliyaya itelpocahua Zebedeo huan eliyayaj ihuampoyohua Simón. Huan Jesús quiilhui Simón: \p ―Amo ximomajmati. Ama timichtajtamajquet, pero na nimitznextilis quenicatza tiquinnotzas masehualme para ma techtoquilica na. \p \v 11 Huan quinejnemiltijque inincuaacal hasta atenti, huan quicajtejque nochi cati quipixtoyaj huan quitoquilijque Jesús. \s1 Jesús quichicajqui se cati tacayo palaniyaya \r (Mt. 8:1-4; Mr. 1:40-45) \p \v 12 Huan Jesús itztoya ipan se altepet, huan hualajqui se tacat cati itacayo palaniyaya ica nopa cocolisti lepra. Huan quema quiitac Jesús, motancuaquetzqui iixpa huan chicahuac quiilhui: \p ―Toteco, sinta tijnequi, huelis techchicahuas. \p \v 13 Huajca Jesús quitalili imax huan quiilhui: \p ―Quena, nijnequi. Ximochicahua amantzi. \p Huan nimantzi icocolis quicajqui. \v 14 Huan Jesús quinahuati ma amo tepohuili ten panoc, quiilhui: \p ―San xiya ximonextiti ica nopa totajtzi huan xijmaca Toteco nopa tacajcahualisti cati Moisés tanahuati ma quimacaca para ma motapajpacchihuaca cati ayecmo tacayo palantoque. Quej nopa quimatise ya timochicajtoc. \p \v 15 Pero campa hueli miyaqui más masehualme quicaquiyayaj ten ichicahualis Jesús huan huajca miyaqui mosentilijque campa itztoya para quicaquise icamanal huan para ma quinchicahua ten inincocolis. \v 16 Pero miyac huelta Jesús moiyocaquixti iselti huan yajqui campa tatzitzicaya para huelis motatajtis ica Toteco. \s1 Jesús quichicajqui se tacat cati huapahuixtoc \r (Mt. 9:1-8; Mr. 2:1-12) \p \v 17 Se tonali Jesús quinmachtiyaya masehualme ipan se cali, huan itztoyaj nopona sequij fariseos huan huejhueyi tamachtiani ten itanahuatilhua Moisés cati hualajque ipan nochi ranchos ipan estados Galilea huan Judea, huan ten hueyi altepet Jerusalén. Huan Jesús quipixqui ichicahualis Toteco para quinchicahuas cocoyani. \v 18 Huan ajsicoj sequij tacame cati quihualicayayaj se cocoxquet cati metzhuapactic. Huan quinequiyayaj calaquise calijtic campa itztoya Jesús para quitalise nopa cocoxquet iixpa, \v 19 pero amo oncac campa calaquise pampa itztoyaj tahuel miyaqui masehualme. Huajca nopa tacame tejcoque calpani huan quiijcuenijque se ome tzontzajcayot. Teipa quitemohuijque nopa cocoxquet huilantoc ipan itapech tatajco nochi nopa masehualme huan quitalijque iixpa Jesús. \v 20 Huan Jesús quiitac para nopa tacame quineltocayayaj, quiilhui nopa cocoxquet: \p ―Nohuampo, nimitztapojpolhuía motajtacolhua. \p \v 21 Huan nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés huan nopa fariseos pejque moyolilhuíaj: “¿Ajquiya nelía ni Jesús? Yaya yon quentzi amo quitepanita Toteco Dios pampa mochihua quej ya elisquía Toteco. Amo aqui hueli tetapojpolhuía tajtacoli, san Toteco.” \p \v 22 Pero Jesús quimatiyaya cati inijuanti moyolilhuiyayaj huan quinilhui: \p ―¿Para ten anmoilhuíaj amo nijtepanita Toteco Dios? \v 23 Sinta niquilhuis ni cocoxquet: ‘Ximijquehua huan xinejnemi’ huan mochihuas nocamanal, nojquiya motapojpolhui quema niquilhui: ‘Nimitztapojpolhuía motajtacolhua.’ \v 24 Nijnequi xijmatica na cati niMocuetqui Masehuali nijpiya tequiticayot ipan taltipacti para nitetapojpolhuis, huajca nimechnextilis para mochihuas cati niquijtohua. \p Huan nimantzi Jesús quiilhui nopa cocoxquet: \p ―Nimitzilhuía, ximijquehua huan xijtanana motapech huan xiya mochaj. \p \v 25 Huan nimantzi nopa cocoxquet moquetzqui huan quitanantejqui itapech huan yajqui ichaj, quihueyichijtiyajqui Toteco Dios. \v 26 Huan nochi nopa masehualme san quitetzaitaque huan momajmatijque. Huan teipa pejque quihueyichihuaj Toteco huan quiijtohuaj: \p ―Nelía se hueyi tiochicahualnescayot tiquitztoque ama. \s1 Jesús quinotzqui Mateo \r (Mt. 9:9-13; Mr. 2:13-17) \p \v 27 Teipa quema Jesús quisayaya ten nopa altepet, quiitac se tacat cati tainanqui impuesto. Yaya itoca Mateo huan nojquiya itoca Leví, huan mosehuijtoya campa nopa mesa para quiselis impuesto. Huan Jesús quiilhui: \p ―Techtoquili. \p \v 28 Huan Mateo quicajtejqui nochi cati quipixtoya, huan moquetztiquisqui huan yajqui ihuaya Jesús. \p \v 29 Huan Mateo quichijqui se hueyi ilhuit nepa ichaj. Huan tacuayayaj ihuaya Jesús campa mesa miyac tacame cati tainanque impuesto huan momajtoyaj tacajcayahuaj, huan nojquiya itztoyaj sequinoc masehualme. \v 30 Huan hualajque fariseos huan tamachtiani ten itanahuatilhua Moisés huan quiitaque. Huajca pejque quitatelhuíaj Jesús iniixpa imomachtijcahua huan quinilhuijque: \p ―¿Para ten antacuaj huan anatij inihuaya ni tacame cati tainamaj impuesto huan tacajcayahuaj huan inihuaya ni sequinoc cati miyac tajtacoli quichihuaj? \p \v 31 Huan Jesús quinnanquili nopa fariseos huan quinilhui: \p ―Se tetica tacat amo quimonequilía se tepajtijquet, pero se cocoxquet, quena. \v 32 Na amo nihualajtoc para niquinnotzas masehualme cati moilhuíaj para cuajcualme iixpa Toteco. Nihualajtoc para niquinnotzas ma moyolpataca cati quimatij quipiyaj inintajtacolhua. \s1 Jesús quinilhui para ten amo mosahuaj imomachtijcahua \r (Mt. 9:14-17; Mr. 2:18-22) \p \v 33 Huan hualajque sequij tacame cati quiilhuijque Jesús: \p ―Imomachtijcahua Juan cati tecuaaltía talojtzitzi mosahuaj para motatajtise ica Toteco Dios. Huan san se quichihuaj cati quitoquilíaj inintamachtil nopa fariseos, pero momomachtijcahua amo. Nochipa tacuaj huan atij. \p \v 34 Huan Jesús quinilhui: \p ―Amo quinamiqui ma mosahuaca ihuampoyohua se mosihuajtijquet ipan nopa talojtzi quema tacuaj ihuaya ipan inenamictil. San se eltoc quema na niitztoc inihuaya nomomachtijcahua, inijuanti amo hueli mosahuaj pampa itztoque nohuaya. \v 35 Pero ajsis tonali quema hualase nocualancaitacahua huan nechhuicase huan huajca quena, nomomachtijcahua mosahuase. \p \v 36 Huan nojquiya quinpohuili se tatenpohualisti\f + \fr 5:36 \fr*\ft 5:36 Quinilhui ni tatenpohualisti para quinnextilis amo cuali quimanelose itamachtil ica cati huejcajquiya quineltocayayaj masehualme, pampa itamachtil eltoc se tamanti cati yancuic.\ft*\f*, quinilhui: \p ―Amo aqui quitequi se quentzi yoyomit yancuic para quitatamanis se yoyomit cati sosoltic, pampa tzocoyolihuis nopa cati yancuic, huan ayecmo quinamiquis cati sosoltic. \v 37 Huan amo aqui quiteca xocomeca at cati yancuic ipan cuetaxti cati sosoltic. Pampa nopa yancuic xocomeca at xocoyas, huan mohueyilis, huan tzayanis nopa cuetaxti sosoltic. Quej nopa toyahuis nopa xocomeca at huan nojquiya quinenpolos nopa cuetaxti. \v 38 Monequi tijtecas xocomeca at cati yancuic ipan cuetaxti cati yancuic. \v 39 Huan amo aqui cati quiitoc xocomeca at cati achtohui tasencahuali quinequis cati yancuic, pampa nochi quiijtohuaj: ‘Achi cuali nopa cati achtohui tasencahuali.’ \c 6 \s1 Nopa tonali para israelitame ma mosiyajquetzaca \r (Mt. 12:1-8; Mr. 2:23-28) \p \v 1 Ipan se sábado, nopa tonali para mosiyajquetzase israelitame, Jesús huan imomachtijcahua panoyayaj ipan se mili campa quitoctoyaj trigo. Huan imomachtijcahua pejque quiquechcocototzaj huan quimaoyaj quentzi trigo tancochti huan quicuayayaj. \v 2 Huajca nopa fariseos moilhuijque para taixpanoyayaj huan quitatzintoquilijque Jesús: \p ―¿Para ten tequitij momomachtijcahua ipan ni tonali para ma timosiyajquetzaca? Inijuanti tajtacolchihuaj. \p \v 3 Huan Jesús quinilhui: \p ―¿Amo anquipojtoque cati monejqui quichijqui David quema yaya huan ihuampoyohua mayanayayaj? \v 4 Calajqui ichaj Toteco huan quicuic nopa pantzi cati totajtzitzi quitentoyaj iixpa Toteco. Huan David quicuajqui huan no quinmajmacac nopa tacame cati itztoyaj ihuaya huan nojquiya quicuajque. Huan itanahuatil Moisés quiijtohua, san totajtzitzi hueli quicuase nopa pantzi. \p \v 5 Huan nojquiya Jesús quinilhui: \p ―Na cati niMocuetqui Masehuali nijpiya tequiticayot para niquinilhuis masehualme taya huelis quichihuase ipan sábado, ni tonal para ma timosiyajquetzaca tiisraelitame. \s1 Jesús quichicajqui se cati huactoya imax \r (Mt. 12:9-14; Mr. 3:1-6) \p \v 6 Ipan seyoc sábado, nopa tonali para ma mosiyajquetzaca israelitame, Jesús calajqui ipan se israelita tiopamit huan pejqui tamachtía. Huan itztoya tiopan calijtic se tacat cati huactoc imanejmat. \v 7 Huan nopa fariseos huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés talojtzitzi quitachiliyayaj sinta quichicahuasquía nopa tacat ipan nopa tonali para mosiyajquetzase israelitame para quipiyasquíaj ica taya quitelhuisquíaj. \v 8 Pero Jesús quimatqui cati moilhuiyayaj huan quiilhui nopa tacat cati huactoc imax: \p ―Ximoquetza huan xihuala nica tatajco tojuanti. \p Huan yaya moquetzqui huan yajqui. \v 9 Huan Jesús quinilhui nopa fariseos: \p ―Nimechchihuilis se tatzintoquili: ¿Taya quiijtohuaj nopa tanahuatilme para onca caquihuili para tijchihuase ipan sábado? ¿Huelis tijchihuase cati cuali o cati amo cuali? ¿Ma tiquinmaquixtica masehualme o ma tiquinmictica? \p \v 10 Huan Jesús quintachili nopa tacame cati quiyahualojtoyaj, pero amo aqui molini. Huajca Jesús quiilhui nopa tacat: \p ―Xijxitahua momax. \p Huan yaya quixitajqui huan nimantzi mochicajqui. \v 11 Huan tahuel cualanque nopa fariseos huan nimantzi pejque mocamanalhuíaj taya huelis quichihuilise Jesús. \s1 Jesús quintapejpeni imomachtijcahua \r (Mt. 10:1-4; Mr. 3:13-19) \p \v 12 Huan ipan nopa tonali Jesús yajqui iselti ipan se tepet huan mocajqui nepa seyohual para motatajtis ica Toteco Dios. \v 13 Huan quema tanesqui, quinnotzqui imomachtijcahua ma hualaca campa ya huan quintapejpeni majtacti huan ome inijuanti huan quintocaxti itayolmelajcahua. \v 14 Quitapejpeni Simón cati nojquiya quitocaxti Pedro, huan Andrés cati eliyaya iicni. Nojquiya quintapejpeni Jacobo, Juan, Felipe, Bartolomé, \v 15 Mateo huan Tomás. Quitapejpeni Jacobo icone Alfeo huan nopa Simón cati moiyocatali ica partido cananista. \v 16 Huan quitapejpeni Judas, iicni Jacobo huan Judas Iscariote cati teipa quitemactili. \s1 Jesús quinmachti miyaqui masehualme \r (Mt. 4:23-25) \p \v 17 Huan teipa Jesús temoc ipan tepet inihuaya imomachtijcahua, huan moquetzque campa se tamayamit huan mosentilijque miyaqui masehualme cati quitoquiliyayaj. Hualajtoyaj ten campa hueli pilaltepetzitzi ipan estado Judea huan ipan altepet Jerusalén huan ten talme Tiro huan Sidón nechca hueyi at. Nochi nopa masehualme hualajtoyaj para quicaquise icamanal Jesús huan para ma quinchicahua ten inincocolis. \v 18 Huan nojquiya quinchicajqui cati quinpixtoyaj ajacame cati quintaijyohuiltiyayaj. \v 19 Huan nochi nopa masehualme quinequiyayaj monechcahuise campa Jesús para quiitzquise, pampa ichicahualis quinajsiyaya cati quiitzquiyayaj huan quinchicahuayaya. \s1 Xipaquica \r (Mt. 5:1-12) \p \v 20 Huan Jesús quintachili imomachtijcahua huan quinilhui: \q1 “Xipaquica amojuanti cati anteicneltzitzi, \q1 pampa ancalaquise campa Toteco tanahuatía. \q1 \v 21 Xipaquica amojuanti cati anmayanaj ama, \q1 pampa anixhuise. \q1 Xipaquica amojuanti cati anchocaj ama, \q1 pampa anhuetzcase. \q1 \v 22 Xipaquica quema masehualme amechcualancaitaj huan amechquixtíaj. \q1 Xipaquica quema amechtelchihuaj huan amechtocaxtíaj amo ancuajcualme, \q1 pampa antechtoquilíaj na cati niMocuetqui Masehuali. \q1 \v 23 Xipaquica, quena, xijpiyaca hueyi paquilisti quema quej nopa amopantis, \q1 pampa Toteco miyac amechtaxtahuis nepa ilhuicac. \q1 San se quichihuayayaj inihuejcapan tatahua huejcajquiya ica itajtolpanextijcahua Toteco. \q1 \v 24 Pero tahuel anteicneltique amojuanti cati miyac antominpiyaj, \q1 pampa ya anquipiyaj nochi cati cuali cati elis amoaxca. \q1 \v 25 Tahuel anteicneltique cati anixhuij ama, \q1 pampa teipa anmayanase. \q1 Tahuel anteicneltique cati anhuetzcaj ama, \q1 pampa teipa anchocase huan antahuejchihuase. \q1 \v 26 Tahuel anteicneltique quema nochi masehualme camanaltij cuali ten amojuanti. \q1 Inintatahua nojquiya camanaltique cuali ten nopa istacatica tajtolpanextiani ten huejcajquiya. \s1 Xiquinicnelica amocualancaitacahua \r (Mt. 5:38-48; 7:12) \p \v 27 “Pero nimechilhuía amojuanti cati antechtacaquilíaj: Xiquinicnelica amocualancaitacahua. Xiquinchihuilica cati cuali inijuanti cati amechcualancaitaj. \v 28 Xijtajtanilica Toteco ma quintiochihua cati amechtelchihuaj. Ximotatajtica ica Toteco por inijuanti cati amechtaijilhuíaj ica cati fiero. \v 29 Sinta se mitzmaquilis mocampa, xijnextili ne seyoc mocampa para nojquiya ma mitzmaquili nopona. Sinta se mitzquixtilis motaque, xijcahua ma quihuica mocamisa nojquiya. \v 30 Sinta se mitztajtanía se tenijqui, xijmaca. Sinta se mitzquixtilía se tenijqui, amo xiquilhui ma mitzcuepili. \v 31 Xiquinchihuilica sequinoc quej anquinequij sequinoc ma amechchihuilica. \p \v 32 “Sinta san anquinicnelíaj masehualme cati amechicnelíaj, Toteco amo quiita para anquichihuaj cati cuali. Hasta amo cuajcualme quinicnelíaj inijuanti cati nojquiya quinicnelíaj. \v 33 Sinta san anquinchihuilíaj ten cuali masehualme cati amechchihuilíaj ten cuali, amo teno ipati iixpa Toteco. Amo cuajcualme nojquiya san se quichihuaj. \v 34 Huan sinta san anquintanejtíaj tomi masehualme cati anquimatij temachti amechtaxtahuise, amo teno ipati iixpa Toteco, amo cuajcualme nojquiya quintanejtíaj tomi cati quincuepilise teipa. \v 35 Na nimechilhuía, xiquinicnelica amocualancaitacahua. Xiquinchihuilica nochi cati cuali. Xiquintanejtica masque amo anmoilhuíaj sinta amechcuepilise. Huan Toteco hueyi amechtaxtahuis. Huan quej nopa anquichijtose quej quichihua Toteco Cati Más Quipiya Tanahuatili, pampa yaya quinchihuilía cati cuali nochi masehualme, masque amo cuajcualme o amo motascamatij. \v 36 Huajca xitetasojtaca quej amoTata, Toteco Dios, tetasojta. \s1 Amo xiquintequitachilica sequinoc \r (Mt. 7:1-5) \p \v 37 “Amo xiquintequitachilica sequinoc, huan sequinoc amo amechtequitachilise. Amo xitetatelhuica, huan sequinoc amo amechtatelhuise. Xitetapojpolhuica, huan sequinoc amechtapojpolhuise. \v 38 Xitemacaca huan anquiselise. Quena, Toteco amechmacas miyac sinta antemacaj miyac. Yaya quichihuas quej se cuali tanamacaquet cati quitema se tatamachihuali sinti, huan cuali quiojolinis, huan más quitema hasta motzontis. Pampa san se tayejyecoli cati ipan titatamachihuas ta, yaya quitequihuis para tatamachihuas cati elis para ta.” \p \v 39 Huan Jesús quinilhui se tatenpohualisti: “Se popoyotzi amo hueli quiyacana seyoc cati popoyotzi, pampa nochi ome huetzise ostoco. \v 40 Se momachtijquet amo quimati más que itamachtijca, pero nochi momachtiani cati tamimomachtíaj elise quej inintamachtijca. \p \v 41 “¿Para ten anquiitaj nochi piltajtacoltzitzi cati quichihuaj amohuampoyohua huan amo anquimatij para achi más miyac tajtacoli anquichihuaj? Eltoc quej tiquita se piltejtzi ipan iixteyol moicni, pero amo tijmati para ta tijpiya hasta se apechti moixteyolijtic. \v 42 ¿Quenicatza huelis tiquilhuis seyoc: ‘Noicni, nimitzquixtilis nopa piltejtzi ipan moixteyol’, quema ta tijpiya se apechti moixteyolijtic? Tijpiya ome moxayac. Timoilhuía amo cuali cati yaya quipiya, pero cuali cati ta tijpiya. Achtohui ximoquixtili nopa apechti huan quej nopa titachiyas cuali para tijquixtilis nopa piltejtzi cati quipiya iixteyolijtic mohuampo. \s1 Nochi quiixmatij se cuahuit ica itajca \r (Mt. 7:17-20; 12:34-35) \p \v 43 “Se cuali cuahuit temaca itajca cati cuali, huan cati amo cuali, amo. Yon se cuahuit cati amo cuali amo temaca itajca cati cuali. \v 44 Huajca nochi masehualme quiixmatij se cuahuit ica taya itajca temaca. Se huitzmecat amo temaca cuaselcayot. Huan se sahuamecat amo temaca xocomecat. \v 45 San se nojquiya ica se cuali masehuali, quisa cati cuali ipan iyolo. Huan sinta amo cuali se masehuali, quisa cati amo cuali ipan iyolo. Pampa se masehuali camanalti cati eltoc ipan iyolo huan cati más moilhuía. \s1 Ome Calme \r (Mt. 7:24-27) \p \v 46 “¿Para ten anquiijtohuaj niamoTeco huan amo anquichihuaj cati nimechilhuía? \v 47 Nochi cati hualahuij campa na huan quicaquij nocamanal huan quichihuaj cati niquijtohua, itztoque quej ni talnamijca tacat cati nimechpohuilis. \v 48 Se tacat quinequiyaya quichihuas ichaj huan taxajqui huejcata huan quitzinpehualti ica tet huan quiquetzqui. Huan teipa huetzqui at miyac huan tatemic hasta quiajsic ichaj, pero amo teno ipantic nopa cali pampa nopa tacat quiquetztoya ipan tet. \v 49 Pero masehualme cati quicaquij nocamanal huan amo quichihuaj cati quiijtohua, quichihuaj quej ni huihui tacat. Yaya quichijqui ichaj ipan tali huan amo teno ica quitzinpehualti. Teipa tatemic huan nopa at quiajsic ichaj, huan nimantzi huetzqui huan tamisosolijqui.” \c 7 \s1 Jesús quichicajqui itequipanojca se soldado \r (Mt. 8:5-13) \p \v 1 Huan Jesús tanqui quinmachtía nochi nopa masehualme, huan yajqui altepet Capernaum. \v 2 Huan nepa itztoya se capitán ten soldados cati quipixtoya se itequipanojca cati quiicneli, huan itequipanojca ya tahuel mococohuayaya. \v 3 Huan nopa capitán quicajqui ya ajsico Jesús, huajca quintitanqui nopa huehue israelita tacame ma quitajtanitij ma huala quichicahuaqui itequipanojca. \v 4 Huan nopa tacame yajque campa Jesús huan ica nochi iniyolo quitajtanijque ma quichicahuati huan quiilhuijque: \p ―Cuali para tijchihuilis se cuali tacayot ni capitán, \v 5 pampa nelía techicnelía tiisraelitame huan taxtajqui nochi cati monejqui para techsencahuili se toisraelita tiopa. \p \v 6 Huajca Jesús quisqui inihuaya para yas ichaj nopa capitán, pero quema monechcahuiyaya, nopa capitán quintitanqui ihuampoyohua ma quicamanalhuica Jesús huan ma quiilhuica: \p ―NoTeco, amo ximocuatotoni más. Nopa capitán quiijtohua para yaya amo hueyi quej ta, huan amo quinamiqui para ticalaquis ichaj. \v 7 Nojquiya yaya quimati amo quinamiqui mitznechcahuis, yon mitzcamanalhuis. Pero yaya quiijtohua, san xiquijto se camanali huan xijnahuati para mochicahuas itequipanojca huan nimantzi mochicahuas. \v 8 Quiijtohua yaya quimati cati ta tiquijtos, ya nopa mochihuas, pampa yaya nojquiya quipiya iteco cati quinahuatía. Huan nojquiya quinpiya soldados cati yaya quinnahuatía. Huan sinta yaya quiilhuis se soldado ma yas nepa, yaya nimantzi yas. Huan sinta quiilhuis seyoc ma huala nica, yaya nimantzi hualas. Huan sinta quiilhuis itequipanojca ma quichihua se tequit, yaya quichihuas. Huan nopa capitán quimati ta nojquiya tijpiya san se tequiticayot para nimantzi mochihuas mocamanal. \p \v 9 Huan quema Jesús quicajqui icamanal nopa capitán cati ihuampoyohua quiilhuicoj, quitetzaitac. Huan Jesús moicancuetqui huan quinilhui nopa miyaqui masehualme cati quitoquiliyayaj: \p ―Nelía nimechilhuía, yon se israelita masehuali amo nechneltoca nelcuali quej ni capitán cati seyoc tali ejquet. \p \v 10 Huan ihuampoyohua nopa capitán tacuepilijque ichaj, huan ya mochicajtoya itequipanojca. \s1 Jesús quiyolcuic icone se toahui cati icnotzi \p \v 11 Huan teipa Jesús nejnemiyaya ipan ojti para se altepet cati itoca Naín huan imomachtijcahua huan miyaqui masehualme yahuiyayaj ihuaya. \v 12 Huan quema Jesús monechcahui campa icalte nopa altepet, quinnamijqui miyaqui masehualme cati quiquechpanojtihualayayaj se mijcatzi. Huan nopa mijcatzi eliyaya iyojtzi icone se toahui cati icnotzi. \v 13 Huan Jesús quiitac nopa toahui cati icnotzi, huan quitasojtac, huan quiilhui: \p ―Amo xichoca. \p \v 14 Huan Jesús yajqui campa nopa mijcatzi huan quiitzqui nopa caja, huan cati quihuicayayaj moquetzque. Huan Jesús quiilhui nopa mijcatzi: \p ―Telpocat, nimitzilhuía, ximijquehua. \p \v 15 Huan nopa telpocat cati mictoya mosehui huan pejqui camanalti. Huan Jesús quimactili inana. \v 16 Huan nochi nopa masehualme cati quiitaque quitetzaitzque huan san quitachilijque huan pejque quihueyichihuaj Toteco Dios, huan quiijtojque: \p ―Ni Jesús cati itztoc tohuaya, se hueyi tajtolpanextijquet. \p Huan nojquiya quiijtojque: \p ―Toteco Dios hualajtoc para techpalehuis tiisraelitame pampa tiimasehualhua. \p \v 17 Huan nochi masehualme cati itztoyaj ipan estado Judea huan ipan sequinoc talme nechca quicajque para Jesús quiyolcuitoya nopa mijcatzi. \s1 Hualajque imomachtijcahua Juan cati tecuaaltiyaya \r (Mt. 11:2-19) \p \v 18 Huan imomachtijcahua Juan cati tecuaaltiyaya quiilhuijque nochi cati Jesús quichihuayaya. Huajca Juan quinnotzqui ome imomachtijcahua, \v 19 huan quintitanqui ma yaca quitatzintoquilitij Jesús sinta nelía yaya nopa Cristo cati Toteco Dios quiijto hualasquía, o monequi noja quichiyase ma huala. \v 20 Huan ajsicoj campa Jesús, huan quiilhuijque: \p ―Juan cati tecuaaltía techtitantoc ma timitztatzintoquiliquij sinta ta tiCristo cati Toteco quiijto hualasquía o monequi noja tijchiyase para hualas. \p \v 21 Huan ipan nopa hora quema imomachtijcahua Juan itztoyaj ihuaya Jesús, yaya quinchicajqui miyac cati mococohuaj ica miyac tamanti cocolisti. Quinchihualti ma quisaca iajacahua Amocualtacat cati calactoyaj ipan masehualme huan quintachiyalti miyac popoyotzitzi. \v 22 Huajca Jesús quinilhui imomachtijcahua Juan: \p ―Xijyolmelahuatij Juan cati anquiitztoque huan anquicactoque. Xiquilhuitij masehualme cati itztoyaj popoyotzitzi, ama tachiyaj, huan cati itztoyaj metzcuachotique, ama nejnemij cuali. Cati quipiyayayaj nopa tacayo palanca cocolisti, ya mochicajtoque, huan inijuanti cati nacastapaltzitzi, ama ya tacaquij. Masehualme cati mictoyaj ya moyolcuitoque, huan cati teicneltzitzi quicaquij icamanal Toteco, pampa niquincamanalhuía. \v 23 Xiquilhuitij para paquij nopa masehualme cati nechselíaj huan nechneltocaj. \p \v 24 Huajca quistejque nopa tacame cati quintitantoya Juan cati tecuaaltía, huan teipa Jesús pejqui quincamanalhuía nopa miyaqui masehualme ten Juan, huan quintatzintoquili: “¿Taya anmoilhuiyayaj anquiitasquíaj quema anyajque anquiitatoj Juan ipan nopa huactoc tali campa amo teno eli? ¿Anmoilhuiyayaj Juan elisquía se tacat cati amo temachti quej se ohua cuahuit cati huihuipica quema quentzi taajaca? \v 25 ¡Ximoilhuica! ¿Taya anmochiyayayaj anquiitase? ¿Anquichiyayayaj para Juan elisquía se tacat ica iyoyo nelcuali? Amo. Ya anquimatij tacame cati motalilíaj iniyoyo nelcuali, tominpixtoque huan itztoque ipan ininchaj tanahuatiani. \v 26 Huajca, ¿taya anyajque anquiitatoj? ¿Anyajque pampa anquiitasnequiyayaj se itajtolpanextijca Toteco? Huan nimechilhuía yaya más hueyi que nochi sequinoc tajtolpanextiani \v 27 pampa ipan Icamanal Toteco ijcuilijtoc cati Toteco Dios nechilhui ten Juan huan quej ni quiijto: \q1 ‘Xiquita, na nijtitanis notayolmelajca ma mitzyacanas. \q1 Yaya quicualtalis iniyolo masehualme para ma mitzselica.’ \m \v 28 Huan nimechilhuía amo aqui seyoc cati tacajtoc ipan ni taltipacti itztoc más hueyi iixpa Toteco que Juan cati tecuaaltía, pero cati hueli masehuali cati itztoc ipan itanahuatilis Toteco elis más hueyi que Juan.” \p \v 29 Huan nochi nopa miyaqui masehualme huan nopa tacame cati tainamayayaj impuesto cati quicactoyaj icamanal Juan, quinejque ma quincuaalti, pampa quiitztoyaj para xitahuac cati Juan quiijto ten Toteco. \v 30 Pero nopa fariseos huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés amo quicualcajque cati Toteco quinejqui ma quichihuaca. San mohueyimatiyayaj, huan yeca Juan amo quincuaalti. \p \v 31 Huan sempa Jesús quinilhui: “¿Quenicatza huelis nimechilhuis quej mochihuaj masehualme cati ama itztoque? \v 32 Cati ama itztoque mochihuaj quej coneme cati mosehuíaj tianquis huan amo paquij pampa amo nochi pano quej quinequij ma pano. Quinnotzaj inihuampoyohua huan quinilhuíaj: ‘Titapitzque para ximijtotica, huan amo anmijtotijque. Tihuicaque se huicat quej mictoya se mijcatzi, pero amo anchocaque.’ \v 33 Huan masque Juan cati tecuaaltiyaya hualajqui huan amo quicuajqui pantzi huan amo quiic xocomeca at, anquiijtojque para quipixtoya se iajacayo Amocualtacat. \v 34 Huan na cati niMocuetqui Masehuali nihualajqui huan nijcua huan niqui cati onca, huan anquiijtohuaj nineltacuajquet huan nineltaiquet. Anquiijtohuaj san ninemi inihuaya tacajcayahuani cati tainamaj impuesto huan masehualme cati miyac tajtacoli quichihuaj. \v 35 Pero amo ipati cati anquiijtohuaj. Nochi masehualme cati talnamictoque quimachilíaj na ihuaya Juan tijchihuaj cati xitahuac.” \s1 Jesús yajqui ichaj se fariseo cati itoca Simón \p \v 36 Monechcahui se fariseo campa Jesús huan quiilhui ma tacuati ichaj. Yeca Jesús yajqui ichaj huan mosehui campa mesa, \v 37 huan ajsico se tacanenca sihuat cati nojquiya ehua nopa altepet. Huan quicajqui para Jesús tacuayaya ipan ichaj nopa fariseo huan quihualicac se taajhuiyacayot ipan se frasco cati quicoyonijtoya ten se tet itoca alabastro. \v 38 Huan moquetzqui chocayaya iicxita Jesús. Huan pejqui quixolonía iicxi ica iixayo cati huetziyaya huan quihuatzayaya ica itzoncal. Quitzoponili iicxi huan quitequili nopa taajhuiyacayot cati quihualicac. \v 39 Huan nopa fariseo cati quinotzqui ma tacuati ichaj quiitac nochi ya ni, huan moilhui ipan italnamiquilis: “Sinta ni Jesús nelía itztosquía se itajtolpanextijca Toteco, quimatisquía para amo cuali ni sihuat cati quiitzquía iicxi. Quimatisquía miyac tajtacolchijtoc.” \v 40 Huan yeca Jesús quinanquili cati Simón moyolilhuiyaya ipan italnamiquilis huan quiilhui: \p ―Simón, nijpiya se tatenpohualisti cati nijnequi nimitzilhuis. \p Huan Simón quiilhui: \p ―Cualtitoc, Tamachtijquet, techilhui. \p \v 41 Huan Jesús quiilhui: \p ―Itztoya se tacat cati momatqui tetanejtía tomi. Huan ome tacame quitahuiquiliyayaj. Se quitahuiquiliyaya tomi para san cincuenta tonali tequit, pero nopa seyoc quitahuiquiliyaya tomi para quinientos tonali. \v 42 Huan nopa ome amo huelque quicuepilíaj nopa tomi. Huajca nopa tacat ica ipaquilis quintapojpolhui cati sesen quitahuiquiliyaya huan quiijto amo teno monequi quitaxtahuise. Huajca Simón, ¿catijqui ten ni ome tacame achi más quiicneli? \p \v 43 Huan Simón quinanquili: \p ―Huelis yaya cati más quitahuiquiliyaya. \p Huan Jesús quiilhui Simón: \p ―Quena, melahuac cati tiquijto. \p \v 44 Huan Jesús quitachili nopa sihuat huan quiilhui Simón: \p ―¿Ta tiquita cati quichihua ni sihuat? Quema nicalajqui ipan mochaj, amo techmacac at para nimoicxipajpacas quej ipa tijchihuaj, pero yaya nechxolonili noicxihua ica iixayo huan quihuatzqui ica itzoncal. \v 45 Ta amo techtzoponi quej timomajtoque titeselíaj, pero hasta quema nica nicalajqui, yaya amo quicajtoc nechtzoponilía noicxihua. \v 46 Ta amo techtequili aceite ipan notzonteco quej timomajtoque, pero yaya quitejqui taajhuiyacayot hasta ipan noicxihua. \v 47 Yeca nimitzilhuía, masque miyac itajtacolhua, nochi nijtapojpolhuijtoc huan huajca miyac nechicnelía. Pero seyoc cati quipanti tapojpolhuili ica san pilquentzi cati tahuicayaya, san pilquentzi quiicnelía yaya cati quitapojpolhuijtoc. \p \v 48 Huan Jesús quiilhui nopa sihuat: \p ―Nimitztapojpolhuijtoc nochi motajtacolhua. \p \v 49 Huan masehualme cati mosehuiyayaj campa mesa ihuaya Jesús pejque moilhuíaj: \p ―¿Ajquiya nelía ni tacat Jesús cati moilhuía quipiya tequiticayot para tetapojpolhuis tetajtacolhua? \p \v 50 Huan Jesús quiilhui nopa sihuat: \p ―Pampa techneltocac, nimitzmaquixtijtoc ten motajtacolhua. Hueli tiyas mochaj ica paquilisti. \c 8 \s1 Sihuame cati quipalehuijque Jesús \p \v 1 Teipa Jesús nejnemiyaya campa hueli ipan altepeme huan ranchos tayolmelajtinemiyaya icamanal Toteco huan tenotzayaya ma calaquica ipan itanahuatilis Toteco Dios. Huan nopa majtacti huan ome imomachtijcahua yahuiyayaj ihuaya. \v 2 Huan nojquiya nemiyayaj inihuaya Jesús sequij sihuame cati achtohui quipixque cocolisti o iajacahua Amocualtacat, huan quinchicajtoya. Se ten nopa sihuame cati nejnenqui ihuaya Jesús itoca María Magdalena. Achtohuiya quinpixtoya chicome iajacahua Amocualtacat huan Jesús quinquixti. \v 3 Huan seyoc sihuat itoca eliyaya Juana, huan yaya elqui isihua Chuza cati quitequipano Tanahuatijquet Herodes. Huan nojquiya nejnenqui inihuaya se sihuat itoca Susana, huan más miyac sihuame cati quimacayayaj inintomi para quipalehuise Jesús ica cati monequiyaya. \s1 Se tacat quiijtzeloto xinachti \r (Mt. 13:1-9; Mr. 4:1-9) \p \v 4 Huan mosentilijque miyaqui masehualme cati ehuani campa hueli altepeme para quiitase Jesús, huan quincamanalhui ica se tatenpohualisti, huan quinilhui: \p \v 5 “Se tacat quiijtzeloto xinachti huan quema quiijtzelohuayaya, sequij xinachti tepejqui ojtipa. Huan masehualme ipan moquejquetzque, huan totome quitamicuajque. \v 6 Sequinoc xinachti tepejqui tetzala campa amo onca miyac tali. Nopa xinachti ixhuac, pero nimantzi huajqui pampa amo quiajsiyaya at. \v 7 Huan sequinoc xinachti tepejqui huitztzala huan nopa huitzti moscalti ihuaya huan quiijyomicti. \v 8 Sequinoc xinachti tepejqui ipan cuali tali huan moscalti huan temacac cien hueltas más ten cati quitoctoya.” \p Huan quema Jesús tanqui quinilhuía ni tatenpohualisti, achi más chicahuac quinilhui: \p ―Nochi anquipiyaj amonacas, huajca xijcaquica cati nimechilhuía. \s1 Para ten Jesús tamachti ica tatenpohualisti \r (Mt. 13:10-17; Mr. 4:10-12) \p \v 9 Huan imomachtijcahua Jesús quitatzintoquilijque taya quiijtosnequi nopa tatenpohualisti. \v 10 Huan Jesús quinnanquili: “Toteco amechcahuilijtoc xijmachilica quenicatza yaya tanahuatía. Achtohuiya amo aqui quimatiyaya ya ni, huan ama noja amo quincahuilía ne sequinoc ma quimachilica. Yeca niquincamanalhuía ica tatenpohualisti para masque inijuanti quiitaj cati nijchihua, mochihuaj quej amo teno quiitaj. Huan masque quicaquij nocamanal, amo hueli quimachilíaj. \s1 Jesús quinilhui taya quiijtosnequi nopa tatenpohualisti \r (Mt. 13:18-23; Mr. 4:13-20) \p \v 11 “Ya ni cati quiijtosnequi nopa tatenpohualisti ten nopa tacat cati quiijtzeloto xinachti. Nopa xinachti quiijtosnequi icamanal Toteco. \v 12 Sequij masehualme itztoque quej nopa xinachti cati tepejqui ojtipa. Inijuanti quicaquij icamanal Toteco huan nimantzi Amocualtacat huala huan quinquixtilía icamanal Toteco cati eltoc ipan iniyolo para ma amo quineltocaca huan ma amo momaquixtica ten inintajtacolhua. \v 13 Sequinoc itztoque quej nopa xinachti cati tepejqui tetzala. Inijuanti quicaquij icamanal Toteco huan quiselíaj ica paquilisti. Pero itztoque quej nopa xinachti cati amo hueli motatzquilía campa tetzala. Nopa masehualme san quineltocaj icamanal para se talojtzi. Huan quema huala taohuijcayot, nimantzi quicajtehuaj. \v 14 Sequinoc masehualme itztoque quej nopa xinachti cati tepejqui campa huitzti. Quicaquij icamanal Toteco, pero mojmosta ipan ininemilis mocuesohuaj miyac huan quinequij moricojchihuase ipan ni taltipacti huan quinequij quipiyase nochi cati quinpactía. Huan nochi ni tamanti quiijyomictía icamanal Toteco para amo hueli moscaltía cuali huan quipiyas itajca. \v 15 Pero sequinoc masehualme itztoque quej nopa xinachti cati tepejqui ipan cuali tali. Nopa masehualme quicaquij icamanal Toteco huan ica paquilisti quiselíaj ica nochi iniyolo. Quiicnelíaj icamanal huan mojmosta quitoquilijtinemij cati quiijtohua. Inijuanti, quena, quipiyaj inintajca. \s1 Nopa tatenpohualisti ten nopa taahuili \r (Mr. 4:21-25) \p \v 16 “Amo aqui quitatía se taahuili huan quitalía cajonijtic o tapechtzinta. ¡Amo! Sinta se masehuali quitatía se taahuili, quitalía ipan se taahuil quetzali para nochi cati calaquise nopona huelis tachiyase. \v 17 Quej nopa ica nocamanal. Nochi cati motatijtoc ama, tanemijya nesis teipa. Huan nochi cati eltoc ixtacatzi ama, nochi quimatise huan cuali quimachilise teipa. \p \v 18 “Huajca ximotachilica cuali quenicatza anquicaquij nocamanal, pampa nochi masehualme cati quimachilíaj, Toteco quinpalehuis para ma quimachilica más. Huan ica cati amo quimachilíaj, hualas se cati quinquixtilis nopa quentzi cati moilhuíaj quimachilíaj.” \s1 Inana huan iicnihua Jesús \r (Mt. 12:46-50; Mr. 3:31-35) \p \v 19 Huan hualajque inana huan iicnihua Jesús huan amo huelque monechcahuíaj campa itztoya pampa nelmiyaqui masehualme quiyahualojtoyaj. \v 20 Huan hualajqui se tacat huan quiilhui Jesús: \p ―Monana huan moicnihua mitzchiyaj calteno huan quinequij mitzcamanalhuise. \p \v 21 Huan Jesús tananquili: \p ―Ni masehualme nica cati quicaquij icamanal Toteco huan quichihuaj cati quiijtohua, inijuanti niquinita quej nonana huan noicnihua. \s1 Jesús quitacahualti ajacat huan hueyi at \r (Mt. 8:23-27; Mr. 4:35-41) \p \v 22 Se tonali Jesús huan imomachtijcahua tejcoque ipan se cuaacali, huan Jesús quinilhui: \p ―Ma tiyaca hasta seyoc nali ni hueyi at. \p Huan quistejque. \v 23 Huan imomachtijcahua quinejnemiltiyayaj nopa cuaacali para seyoc nali, huan Jesús cochqui. Huan nimantzi pejqui taajaca chicahuac ipan hueyi at, huan calaquiyaya at ipan cuaacali hasta san quentzi misahuisquíaj. \v 24 Huan imomachtijcahua hualajque campa Jesús, quiixitijque, huan quiilhuijque: \p ―Tamachtijquet, xiquita, timisahuijtinemij. \p Huajca Jesús mijquejqui huan quiajhuac nopa ajacat huan nopa hueyi at, huan nimantzi moquetzqui huan ayecmo moojolini. \v 25 Huan Jesús quinilhui imomachtijcahua: \p ―¿Para ten nelquentzi antechneltocaj na? \p Huan imomachtijcahua momajmatiyayaj huan san quitetzaitaque huan moilhuijque se ica seyoc: \p ―¿Ajquiya nelía ni tacat Jesús? Yaya hueli quitacahualtía ajacat huan hueyi at, huan inijuanti quineltoquilíaj icamanal. \s1 Se Gadara ejquet ica iajacahua Amocualtacat \r (Mt. 8:28-34; Mr. 5:1-20) \p \v 26 Huan teipa Jesús huan imomachtijcahua ajsique tali Gadara ipan inincuaacal. Gadara mocahua iixmelac estado Galilea. \v 27 Huan quema inincuaacal ajsiyaya atenti, hualajqui quinamiquico se tacat cati ehua nopa altepet cati ya huejcajtoya quinpixtoya iajacahua Amocualtacat ipan itacayo. Huan amo teno moquentiyaya huan amo mocahuayaya ichaj. Senitztoya ipan campo santo ipan ostot ipan se tepet campa quintalíaj mijcatzitzi. \v 28 Huan quema quiitac Jesús, motancuaquetzqui iixpa huan quiijto chicahuac: \p ―¿Taya nijpiya mohuaya? TiJesús. TiIcone Dios Cati Más Quipiya Tanahuatili. Nimitztajtanía, amo techtaijyohuilti. \p \v 29 Quiijto ni pampa Jesús quinnahuatiyaya nopa ajacame ma quisaca ipan nopa tacat. Talojtzitzi nopa ajacame quiitzquiyayaj para ten hueli quichihuilise. Huan masque masehualme quiilpiyayaj imax huan iicxihua ica tepos cadena para quimocuitahuise, san quicocototzayaya nochi tepos cadena huan nopa ajacame quinejnemiltiyayaj hasta campa nopa tahuel huactoc tali campa amo teno eli. \p \v 30 Huan Jesús quitatzintoquili: \p ―¿Taya motoca? \p Huan yaya quinanquili: \p ―Notoca Miyac. \p Quej ni quiijto pampa miyaqui ajacame calactoyaj ipan itacayo. \v 31 Huan nopa ajacame quitajtanijque Jesús ma amo quintitani ipan nopa ostot cati tahuel huejcata. \v 32 Huan nopona nechcatzi itztoyaj miyaqui pitzome cati tacame quinhualicaque para ma tacuajtinemica. Huan yeca nopa ajacame quitajtanijque Jesús ma quincahuili calaquise ipan nopa pitzome huan yaya quincahuili. \v 33 Huan nopa ajacame quisque ipan nopa tacat huan calajque ipan pitzome. Huan nochi nopa miyaqui pitzome motalojtejque campa taixtemolis huan huetzque ipan nopa hueyi at huan misahuijque. \p \v 34 Huan nopa tacame cati quinmocuitahuiyayaj nopa pitzome quiitaque ten panoc, huan yajque huan quinyolmelahuatoj nochi masehualme ipan nopa altepet huan campa hueli ipan nopa tali. \v 35 Huan nochi nopa masehualme hualajque quiitacoj ten panotoya. Huan quema ajsicoj campa Jesús, quiitaque nopa tacat cati achtohui quinpixtoya iajacahua Amocualtacat ama mosehuijtoc iixpa Jesús. Ya moquentijtoya iyoyo huan quipixtoya cuali italnamiquilis. Huan nopa masehualme momajmatijque, \v 36 ica cati quiitaque. Huan inijuanti cati quiitaque quinpohuilijque cati ajsiyayaj quenicatza Jesús quichicajtoya nopa tacat cati quinpixtoya ajacame. \v 37 Huan yeca nochi nopa miyaqui masehualme cati ehuani ipan tali Gadara huan nopona nechcatzitzi quitajtanicoj Jesús ma quisa ten inintal, pampa nelía momajmatijque. Huajca Jesús tejcoc ipan cuaacali para tacuepilis. \v 38 Huan nopa tacat cati achtohui quinpixtoya ajacame, chicahuac quitajtani Jesús ma quicahuili ma yahui ihuaya, pero Jesús amo quicahuili, san quiilhui: \p \v 39 ―Xitacuepili mochaj huan xiquinilhuiti masehualme nochi nopa huejhueyi tamanti cati Toteco mitzchihuilijtoc. \p Huan quistejqui nopa tacat, huan ipan nochi nopa altepet quinpohuiliyaya nochi masehualme cati Jesús quichihuilijtoya. \s1 Isihuapil Jairo huan nopa sihuat cati quiajsic iyoyo Jesús \r (Mt. 9:18-26; Mr. 5:21-43) \p \v 40 Quema Jesús tacuepili seyoc nali nopa hueyi at, miyaqui masehualme quiselijque ica paquilisti pampa quichiyayayaj ma ajsi. \v 41 Huan hualajqui se tacat cati itoca Jairo, se tequitiquet ten israelita tiopamit. Huan yaya motancuaquetzqui iicxita Jesús huan chicahuac quitajtani ma yahui ichaj. \v 42 Quipixtoya setzi isihuapil cati quipiyayaya majtacti huan ome xihuit huan tahuel mococohuayaya. Huan quema Jesús itztoya ipan ojti para ichaj, miyaqui masehualme quicuatetzopayayaj. \p \v 43 Huan itztoya nopona inihuaya se sihuat cati quipixtoya se cocolisti para majtacti huan ome xihuit. Mojmosta esotemoyaya. Huan quitamiltijtoya nochi cati quipixtoya ica tepajtiani huan yon se amo huelqui quipalehui para ma mochicahua. \v 44 Huan nopa sihuat monechcahui iica Jesús huan quiajsic iyoyonteno huan nimantzi mochicajqui. \p \v 45 Huan Jesús quiijto: \p ―¿Ajquiya quitoxonqui noyoyo? \p Huan nochi masehualme quiijtohuayayaj para amo quichijtoyaj. Huan Pedro quiilhui Jesús: \p ―Tamachtijquet, nochi ni miyaqui masehualme cati mitzyahualohuaj mitzcuatetzopaj. \p \v 46 Pero Jesús quiijto: \p ―Se masehuali nechitzqui pampa nijmatqui quisqui chicahualisti ten na huan quichicajqui se masehuali. \p \v 47 Huan quema nopa sihuat quimatqui para Jesús quimatiyaya ten panoc, hualajqui huihuipicayaya huan motancuaquetzqui iixpa Jesús. Huan iniixpa nochi nopa masehualme quipohuili Jesús para ten quiajsitoya iyoyo huan para nimantzi mochicajtoya. \v 48 Huan Jesús quiilhui: \p ―Nane, timochicajqui pampa techneltocac. Xiya ica paquilisti. \p \v 49 Huan quema camanaltiyaya Jesús, ajsico se tetequipanojquet ten ichaj nopa tequitiquet ten tiopamit, huan quiilhui: \p ―Mosihuapil ya mijqui. Ayecmo xijcuatotoni ni tamachtijquet. \p \v 50 Pero Jesús quicajqui cati nopa tetequipanojquet quiijto, huan quiilhui nopa tequitiquet: \p ―Amo ximajmahui, san techneltoca na huan mosihuapil mochicahuas. \p \v 51 Huan quema nochi inijuanti ajsitoj ichaj, Jesús quincahuili Juan, Pedro, Jacobo huan inana huan itata nopa sihuapil ma itztoca calijtic ihuaya, pero sequinoc amo quincahuili ma itztoca. \v 52 Huan nochi chocayayaj huan tahuejchihuayayaj pampa ya mictoya nopa sihuapil, pero Jesús quinilhui: \p ―Ayecmo xichocaca. Amo mictoc, san cochtoc. \p \v 53 Huan nopa masehualme pejque quihuetzquilíaj pampa quimatque para ya mictoya. \v 54 Pero Jesús quimaitzqui nopa sihuapil, huan quiilhui: \p ―Sihuapil, ximijquehua. \p \v 55 Huan itonal tacuepili ipan itacayo, huan nopa sihuapil mijquejtiquisqui. Huan Jesús quinnahuati ma quitamacaca. \v 56 Huan inana huan itata nelía quitachilijque huan quitetzaitaque, pero Jesús quinilhui amo aqui ma quiilhuica ten panoc. \c 9 \s1 Jesús quintitanqui imomachtijcahua \r (Mt. 10:5-15; Mr. 6:7-13) \p \v 1 Jesús quinnotzqui nopa majtacti huan ome imomachtijcahua ma mosentilica, huan quinmacac chicahualisti huan tequiticayot para quinquixtise ajacame ipan masehualme huan para quinchicahuase cocoyani ica ten hueli cocolisti. \v 2 Teipa quintitanqui ma quinchicahuaca cati mococohuaj huan ma tepohuilitij quenicatza tanahuatía Toteco ipan iniyolo masehualme. \v 3 Quinilhui: \p ―Amo teno xijhuicaca ipan ojti. Amo xijhuicaca cuatopili, yon yoyoncoxtali, yon pantzi, yon tomi. Huan amo xijhuicaca yoyomit cati ica anmopatase. \v 4 Huan quema ancalaquise ipan se cali para anmocahuase, ximocahuaca nopona hasta anquisase ten nopa altepet. \v 5 Huan sinta anyase ipan se pilaltepetzi campa masehualme amo amechselise, huajca quema anquisase nopona, ximotecactzejtzeloca para anquiquixtilise nopa taltepocti. Huan ica nopa, anquinnextise anquintahuelcahuaj nopa pilaltepetzi ehuani para ma quiselica se hueyi tatzacuiltilisti. \p \v 6 Huajca imomachtijcahua Jesús quisque huan nejnenque campa hueli ipan nochi pilaltepetzi cati nechca. Huan tepohuilijque icamanal Toteco huan quenicatza Toteco temaquixtía ten inintajtacolhua. Huan campa hueli quinchicahuayayaj masehualme cati mococohuaj. \s1 Mijqui Juan cati tecuaaltiyaya \r (Mt. 14:1-12; Mr. 6:14-29) \p \v 7 Nopa Gobernador Herodes Ántipas quicajqui nochi cati Jesús quichihuayaya, huan amo quimatiyaya taya moilhuis pampa sequij quiijtohuayayaj Jesús elqui Juan cati achtohui tecuaaltiyaya pero ama moyolcuitoc. \v 8 Huan sequinoc quiijtohuayayaj sempa monextijtoya nopa tajtolpanextijquet Elías ten huejcajquiya. Huan sequinoc quiijtohuayayaj moyolcuitoya se ten nopa tajtolpanextiani cati huejcajquiya mictoyaj. \v 9 Pero Herodes quiijto: \p ―Juan ya mictoc pampa nitanahuati ma quiquechtzontequica, pero ¿ajquiya ni tacat cati ama nijcaqui quichijtinemi huejhueyi tiochicahualnescayot? \p Huan Herodes quitemohuayaya quenicatza huelis quiitas Jesús. \s1 Jesús quintamacac macuili mil tacame \r (Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Jn. 6:1-14) \p \v 10 Huan tacuepilijque itayolmelajcahua Jesús, huan quipohuilijque nochi cati quichijtoyaj huan campa yajtoyaj. Huan Jesús quiniyocaquixti itayolmelajcahua ten nopa miyaqui masehualme huan quinhuicac hasta huactoc tali nechca altepet Betsaida. \v 11 Pero nopa miyaqui masehualme quimatque canque yahuiyayaj huan quintoquilijque. Huan Jesús quinseli ica cuali huan quinilhui quenicatza tanahuatía Toteco ipan iniyolo masehualme. Huan Jesús quinchicajqui cati mococohuayayaj. \p \v 12 Huan ica tiotac monechcahuijque itayolmelajcahua Jesús huan quiilhuijque: \p ―Xiquintitani ni masehualme ma yaca ipan pilaltepetzi nechca quitemotij campa cochise huan cati quicuase pampa nica campa tiitztoque amo teno onca. \p \v 13 Pero Jesús quinilhui: \p ―Amojuanti xiquintamacaca. \p Huan imomachtijcahua quiilhuijque: \p ―San tijpiyaj macuili pantzi huan ome michime, o ¿tijnequi ma tijcohuatij cati quicuase nochi ni masehualme? \p \v 14 Itztoyaj nopona nechca macuili mil tacame huan Jesús quinilhui imomachtijcahua: \p ―Xiquinilhuitij ni masehualme ma mosehuica ica tamontomit, ica cincuenta ipan sese monto. \p \v 15 Huan imomachtijcahua quinilhuijque huan nopa masehualme quej nopa mosehuijque. \v 16 Huan Jesús quicuic nopa macuili pantzi huan nopa ome michime, huan tachixqui ilhuicac huan quitascamatqui iTata. Teipa quintajcotapanqui huan pejqui quinmajmaca imomachtijcahua para ma quinmajmacaca nopa miyaqui masehualme. \v 17 Huan nochi nopa miyaqui masehualme tacuajque huan cuali ixhuique. Huan quisentilijque nochi pantatapatzti cati mocajtoya huan ica quitemitijque majtacti huan ome chiquihuit. \s1 Pedro quiijto Jesús yaya Cristo \r (Mt. 16:13-19; Mr. 8:27-29) \p \v 18 Se tonali Jesús huan imomachtijcahua moiyocaquixtijtoyaj huan yaya yajqui motatajtito iselti. Huan teipa tacuepili campa imomachtijcahua huan quintatzintoquili: \p ―¿Ajquiya quiijtohuaj masehualme para na? \p \v 19 Huan imomachtijcahua quiilhuijque: \p ―Sequij quiijtohuaj ta tiJuan cati tecuaaltiyaya, pero sequinoc quiijtohuaj ta tiElías. Huan sequinoc quiijtohuaj ta tise tajtolpanextijquet cati huejcajquiya itztoya huan ama timoyolcuitoc. \p \v 20 Huan Jesús quintatzintoquili: \p ―Huan, ¿amojuanti? ¿Ajquiya anmoilhuíaj para na? \p Huan Pedro quinanquili: \p ―Ta tiCristo cati Toteco Dios techilhui techtitanilisquía. \s1 Jesús quinilhui miquis \r (Mt. 16:20-28; Mr. 8:30–9:1) \p \v 21 Huan Jesús quinnahuati amo aqui ma quipohuilica, \v 22 huan quinilhui: \p ―Monequi para na cati niMocuetqui Masehuali nitaijyohuis miyac. Amo nechselise nopa tayacanca totajtzitzi, huan nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés, huan nopa huehue israelita tacame. Huan masehualme nechmictise, pero ica eyi tonati nimoyolcuis sempa. \p \v 23 Huan nojquiya quinilhui: \p ―Sinta se quinequi nechtoquilis, monequi quielcahuas cati ya quinequi huan nechtoquilis mojmosta mocualtalijtoc para taijyohuis huan miquis pampa nechneltoca. Monequi elis quej se tacat cati quihuica icuamapel para ipan miquis. \v 24 Pampa cati quinequi momanahuis huan amo quinequi taijyohuis pampa nechneltoca, quema miquis quipolos nochi. Pero sinta se taijyohuis o miquis pampa nechneltoca, momaquixtis itonal huan itztos nepa ilhuicac para nochipa. \v 25 Huan amo ipati masque se masehuali quipiyasquía para iaxca nochi cati onca ipan ni taltipacti, pampa amo teno huelis quipalehuis quema miquis huan polihuis nepa micta. \v 26 Sinta se masehuali pinahua ica na huan ica nocamanal huan quiijtos amo nechixmati, huajca na cati niMocuetqui Masehuali nipinahuas ica ya huan niquijtos amo niquixmati quema nitacuepilis ipan taltipacti ica notatanex, huan ica itatanex noTata, Toteco Dios. Huan ipan nopa tonali nohuaya hualase itatzejtzeloltica ilhuicac ejcahua ica inintatanex. \v 27 Pero nimechilhuía, sequij amojuanti nica amo anmiquise hasta anquiitase quenicatza eltoc nepa campa tanahuatía Toteco. \s1 Jesús quipatac itachiyalis iniixpa \r (Mt. 17:1-8; Mr. 9:2-8) \p \v 28 Jesús quiijto ya ni huan hualchicueyi quinhuicac Juan, Jacobo huan Pedro huan tejcoque ipan se tepet para motatajtise. \v 29 Huan quema Jesús motatajtiyaya, ixayac mopatac huan iyoyo mocuetqui chipahuac huan cahuaniyaya. \v 30 Huan nesque ome tacame cati quicamanalhuiyayaj. Elque Moisés huan Elías. \v 31 Huan quinyahualojtoya se tatanexti cati tahuel cahuaniyaya. Huan quicamanalhuiyayaj Jesús ten quenicatza quitamisencahuas para miquis huan quistehuas ten ni taltipacti ipan Jerusalén. \v 32 Achtohui Pedro huan ihuampoyohua tahuel cochisnequiyayaj, pero teipa cuali tachixque huan quiitaque itatanex Jesús huan nopa ome tacame cati moquetzayayaj ihuaya. \v 33 Huan quema nopa ome ya itztoyaj para quisase, Pedro quiilhui Jesús: \p ―Tamachtijquet, cuali tiitztose nica. Ma tijchihuaca eyi pilxajcaltzitzi. Se para ta, seyoc para Moisés, huan seyoc para Elías. \p Pero Pedro nelía amo quimachiliyaya cati quiijtohuayaya. \v 34 Huan quema Pedro quiijtohuayaya nopa camanali, temoc se mixti huan quintzajqui huan nelía momajmatijque, pampa quiitaque temoyaya nopa mixti ipan inijuanti. \v 35 Huan quicajque se cati quincamanalhui ipan nopa mixti huan quiijto: “Ya ni Nocone cati niquicnelía. Xijcaquica cati quiijtohua.” \p \v 36 Huan quema Toteco Dios tanqui camanalti, quiitaque Jesús itztoya iselti. Huan para miyac tonali nopa eyi imomachtijcahua mocamatzajque huan amo teno quiijtojque ten cati quiitztoyaj ipan nopa tepet. \s1 Jesús quiquixti se iajacayo Amocualtacat \r (Mt. 17:14-21; Mr. 9:14-29) \p \v 37 Tonili Jesús huan nopa eyi imomachtijcahua temoque ten nopa tepet, huan quinnamijque tahuel miyaqui masehualme. \v 38 Huan camanaltic chicahuac se tacat cati itztoya campa nopa miyaqui masehualme huan quiijto: \p ―Tamachtijquet, nimitztajtanía xijtachiliqui nooquichpil pampa piliyojtzi. \v 39 Huan se iajacayo Amocualtacat quiitzquía, huan tzajtzi, huan nimantzi quitahuisohua ica se ajaca cocolisti, huan quichihua ma huihuipica chicahuac huan ma camaposoni. Quitaijyohuiltía nocone miyac huan amo quema quicahua. \v 40 Huan niquintajtani momomachtijcahua ma quiquixtilica, huan amo huelque. \p \v 41 Huan Jesús quinanquili huan quiijto: \p ―¡Ay amojuanti cati amo antechneltocaj! Chicotic amotalnamiquilis. ¿Quesqui tonali monequi nimocahuas amohuaya? ¿Quesqui tonali monequi nimechijyohuis? Techhualiquili mooquichpil. \p \v 42 Huan quema monechcahuiyaya ioquichpil, nopa ajacat quitahuiso talchi huan quimacac se ajaca cocolisti, huan pejqui chicahuac huihuipica. Pero Jesús quinahuati nopa ajacat ma quisa huan mochicajqui nopa oquichpil. Huan Jesús sempa quimactili itata. \v 43 Huan nochi quitachiliyayaj huan quitetzaitayayaj ihueyitilis Toteco. \s1 Jesús quinilhui imomachtijcahua yaya miquis \r (Mt. 17:22-23; Mr. 9:30-32) \p Pero quema nochi noja san quitachiliyayaj ica cati Jesús quichijtoya, yaya quinilhui imomachtijcahua: \p \v 44 ―Xijtacaquilica cuali ni camanali cati nimechilhuía ama huan amo xiquelcahuaca. Nechtemactilise na cati niMocuetqui Masehuali inimaco amo cuajcualme. \p \v 45 Pero imomachtijcahua amo quimachilijque cati quiijto pampa amo quincahuili para ma quimachilica cuali, huan majmahuiyayaj para quitatzintoquilise taya quiijtosnequi. \s1 Ajquiya elis más hueyi iixpa Toteco \r (Mt. 18:1-5; Mr. 9:33-37) \p \v 46 Huan imomachtijcahua Jesús pejque monajnanquilíaj catijqui ten inijuanti quipiyas más tequiticayot. \v 47 Huan Jesús quimatiyaya cati moilhuiyayaj ipan inintalnamiquilis, huan yeca quihualicac se conet huan quiquetzqui inechca. \v 48 Huan quinilhui: \p ―Cati quiselía se conet quej ni pampa nechneltoca, yaya nechselía na. Huan cati nechselía na, nojquiya quiselía noTata cati nechtitantoc. Huan yaya ten amojuanti cati más moechcapanos, yaya más quipiyas tequiticayot. \s1 Cati amo techcualancaita itztoc tohuaya \r (Mr. 9:38-40) \p \v 49 Huan teipa Juan quiilhui: \p ―Tamachtijquet, tiquitaque se cati quinquixtiliyaya masehualme iajacahua Amocualtacat ica motoca\f + \fr 9:49 \fr*\ft 9:49 O quiijtohuayayaj para quipixtoyaj motequiticayo.\ft*\f*, huan tiquilhuijque ma ayecmo quichihua pampa amo nemi tohuaya. \p \v 50 Pero Jesús quiilhui: \p ―Amo xijtzacuilica pampa se cati amo techcualancaita itztoc tohuaya. \s1 Jesús quinajhuac Jacobo ihuaya Juan \p \v 51 Huan quema ya monechcahuiyaya nopa tonali para yas ilhuicac, Jesús quielcajqui nochi sequinoc tamanti huan motemacac para yas Jerusalén huan quistejqui. \v 52 Huan quintitanqui se ome tacame ma tayacanaca para quitemotij campa mocahuasquíaj ipan ojti. Huan inijuanti calajque se pilaltepetzi ipan estado Samaria para quisencahuasquíaj. \v 53 Pero masehualme nopona amo quinselijque pampa quimatque Jesús motalijtoya para yas altepet Jerusalén. \v 54 Huan quema quiitaque Juan huan Jacobo para amo quinselijque, quitatzintoquilijque Jesús: \p ―Toteco, ¿tijnequi ma tijnahuatica tit ma huetzi ten ilhuicac quej quichijqui Elías huan ma quintamitati ni masehualme? \p \v 55 Huan Jesús moicancuetqui huan quinajhuac: \p ―Se ajacat amechchihuilía quej nopa xicamanaltica huan amo anquiixmatij. \v 56 Na cati niMocuetqui Masehuali nihualajtoc para niquinmaquixtis masehualme. Amo nihualajtoc para niquintzontamiltis. \p Huan nochi inijuanti yajque seyoc pilaltepetzi. \s1 Masehualme cati quinejque quitoquilise Jesús \r (Mt. 8:19-22) \p \v 57 Huan quema nochi yahuiyayaj ipan ojti, se tacat quiilhui Jesús: \p ―Toteco, nimitztoquilis campa hueli tiyas. \p \v 58 Huan Jesús quiilhui: \p ―Cayochime quipiyaj ininchaj huan totome quipiyaj inintepasol, pero na cati niMocuetqui Masehuali amo cana nijpiya para nimotzontecas. \p \v 59 Huan Jesús quiilhui seyoc: \p ―Techtoquili. \p Pero yaya quiilhui: \p ―NoTeco, achtohui techcahuili ma nijtalpachos notata quema miquis. \p \v 60 Pero Jesús quiilhui: \p ―Xiquincahuili inijuanti cati mictoque iixpa Toteco ma quintalpachoca inimijcahua. Pero ta xiya huan xiquinyolmelahuati masehualme quenicatza Toteco tanahuatía. \p \v 61 Huan seyoc tacat quiilhui Jesús: \p ―Nimitztoquilis, noTeco, pero achtohui techcahuili niyas niquinnahuatiti cati itztoque nocalijtic. \p \v 62 Pero Jesús quiilhui: \p ―Se tacat cati talpoxonía ica tapiyalme huan moicanita quichihua isurco huijcoltic, huan nojquiya se cati pehua quitoquilía iojhui Toteco huan talojtzitzi moilhuía cati quicajtejtoc, amo quinamiqui calaquis campa Toteco tanahuatía. \c 10 \s1 Jesús quintitanqui setenta itatoquilijcahua ma tequitica \p \v 1 Huan teipa Jesús quintequimacac seyoc setenta tacame huan quintitanqui ma yaca ojome para tayacanase ipan nochi altepeme huan pilaltepetzitzi campa Jesús ajsisquía. \v 2 Huan yaya quinilhui: “Itztoque miyaqui cati quichiyaj para quicaquise nocamanal, pero amo miyaqui para yase huan quinilhuitij. Eltoc quej onca se hueyi pixquisti huan san itztoque se o ome masehualme para quisentilise. Xijtajtanica Toteco Dios ma quintitani más tequipanohuani para ma teilhuica icamanal pampa nopa pixquisti iaxca. \v 3 Amojuanti anelise quej borregojme cati mopantíaj ica tepechichime ipan nopa tequit campa nimechtitani. \v 4 Amo xijhuicaca se morral, yon se payo para anmotominpiquise. Amo xijhuicaca seyoc amotecac huan amo ximoquetztiyaca ipan ojti para antetajpalose. \v 5 Huan quema ancalaquise ipan se cali, xijtajtanica Toteco ma quintiochihua cati itztoque nopona. \v 6 Huan sinta quinamiqui para cati nopona itztoque quiselise se tatiochihualisti, Toteco quintiochihuas. Huan sinta amo quinamiqui, Toteco amo quintiochihuas. \v 7 Huan ximocahuaca ipan nopa cali campa amechselíaj, huan xijcuaca huan xiquica cati amechmacase pampa quinamiqui se tequipanojquet quiselis itaxtahuil ten itequi. Ximocahuaca ipan san se cali ipan sese altepet, huan amo san campa hueli xicochtinemica. \v 8 Huan quema anajsitij ipan se altepet campa amechselise, xijcuaca cati amechmacase. \v 9 Huan xiquinchicahuaca cati mococohuaj huan xiquinilhuica: ‘Toteco Dios cati tanahuatía ipan iniyolo masehualme amechnechcahuijtoc ama.’ \v 10 Huan quema ancalaquise ipan se altepet huan masehualme nopona amo amechselise, xiyaca ipan ojti huan xiquijtoca: \v 11 ‘Nochi ni taltepocti ten amoaltepe cati tatzquitoc ipan totecac tijtzejtzelohuaj para quinextis nopa tatzacuiltili cati amechajsis pampa amo antechselijque. Pero xijmatica para melahuac ama Toteco amechnechcahuijtoc para amechnotzas xicalaquica campa yaya tanahuatía.’ \v 12 Huan nimechilhuía, quema Toteco tetajtolsencahuas, nopa masehualme ipan nopa altepet cati amo amechselise, quiselise se tatzacuiltili cati más hueyi huan amo quej cati quiselijque nopa masehualme cati itztoyaj ipan altepet Sodoma huejcajquiya. \s1 Teicneltique cati amo quitepanitaj Toteco \r (Mt. 11:20-24) \p \v 13 “Anteicneltique anCorazín ehuani pampa Toteco amechtatzacuiltis. Anteicneltique anBetsaida ehuani, pampa amo antechneltocaque quema nijchijqui huejhueyi tiochicahualnescayot amoixpa. Sinta nopa masehualme cati huejcajquiya itztoyaj ipan altepeme Tiro huan Sidón quiitztosquíaj cati nijchijqui amoixpa, moyolpatatosquíaj nimantzi, huan nochi masehualme quimajtosquíaj. \v 14 Huajca quema Toteco tetajtolsencahuas, más chicahuac amechtatzacuiltis huan amo quej nopa amo cuajcualme cati itztoyaj ipan Tiro huan Sidón huejcajquiya. \v 15 Nojquiya anCapernaum ehuani anmohueyimatij huan anmoilhuíaj anmotananase hasta ilhuicac, pero amo neli. Antemose hasta micta pampa amo anmoyolpatatoque.” \p \v 16 Huan Jesús sempa quinilhui imomachtijcahua: “Masehualme cati quicaquise amocamanal ica cuali, cuali nechtacaquilise, huan cati amechhuejcamajcahuase, nojquiya nechhuejcamajcahuase huan quihuejcamajcahuase yaya cati nechtitantoc.” \s1 Mocuetque nopa setenta \p \v 17 Huan teipa nopa setenta cati Jesús quintitantoya tacuepilijque ica paquilisti huan quiilhuijque: \p ―Toteco, hasta iajacahua Amocualtacat techneltocaque quema tiquinnahuatijque ipan motoca\f + \fr 10:17 \fr*\ft 10:17 Ica motequiticayo.\ft*\f*. \p \v 18 Huan Jesús quinilhui: \p ―Quena, niquitac Amocualtacat huetzqui ten ilhuicac quej nesi quema huetzi se tixochit quema tapetani. \v 19 Xiquitaca, nimechmacatoc tequiticayot para ipan anmoquejquetzase cohuame huan colome, huan para anquitanise nochi ichicahualis Amocualtacat. Amo teno huelis amechcocos. \v 20 Pero amo tahuel xipaquica pampa ajacame amechchihuilíaj amocamanal. Más quinamiqui xipaquica pampa ya ijcuilijtoc amotoca ipan iama Toteco nepa ilhuicac. \s1 Jesús quipaquilismacac Toteco \r (Mt. 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Huan ipan nopa talojtzi Itonal Toteco quimacac Jesús miyac paquilisti huan Jesús quiilhui iTata: “Nimitzpaquilismaca, noTata, ta tiToteco Dios cati titanahuatía ipan ilhuicac huan taltipacti. Tijtatijtoc motalnamiquilis para amo ma quimachilica masehualme cati mohueyimatij huan cati moilhuíaj talnamiquij. Pero ama tiquinnextilía motalnamiquilis masehualme cati moechcapanohuaj quej coneme moixpa. Quena, Notata, quej nopa tijchijqui pampa quej nopa mopaquilis.” \p \v 22 Huan Jesús quinilhui nopa masehualme: “NoTata nechmacatoc tequiticayot ica nochi tamanti. Amo aqui cuali nechixmati na cati niIcone Toteco, san noTata, quena, cuali nechixmati. Huan amo aqui cuali quiixmati noTata, san na niIcone huan cati nijnequi nijnextilía ajquiya ya.” \p \v 23 Huan teipa moicancuetqui Jesús huan quintachili imomachtijcahua huan iyoca quinilhui: “Xijpiyaca paquilisti ica nochi cati anquiitaj. \v 24 Nimechilhuía, miyaqui tajtolpanextiani huan tanahuatiani cati huejcajquiya itztoyaj quinejque quiitase cati ama anquiitaj, pero amo quiitaque. Inijuanti quinequiyayaj quicaquise cati ama anquicaquij, pero amo huelque.” \s1 Nopa cuali Samaria ejquet \p \v 25 Huan se tamachtijquet ten itanahuatil Moisés moquetzqui para quimasiltis Jesús ica icamanal huan quitatzintoquili: \p ―Tamachtijquet, ¿taya monequi nijchihuas para nijselis nopa nemilisti cati amo quema tamis? \p \v 26 Huan Jesús quiilhui: \p ―¿Taya ijcuilijtoc ipan itanahuatil Moisés? ¿Quenicatza tijmachilía ta? \p \v 27 Huan yaya quinanquili: \p ―Xiquicneli Toteco Dios ica nochi moyolo, huan ica nochi moalma, huan ica nochi mochicahualis, huan ica nochi motalnamiquilis, huan xiquinicneli sequinoc quej timoicnelía. \p \v 28 Huan Jesús quiilhui: \p ―Cuali technanquilijtoc. Huajca xijchijtinemi nochi ya ni huan tiitztos. \p \v 29 Pero nopa tacat quinequiyaya monextis cuali iniixpa nopa masehualme, huajca quitatzintoquili Jesús: \p ―¿Ajquiya ne sequinoc cati monequi niquinicnelis quej nimoicnelía? \p \v 30 Huan Jesús quinanquili: \p ―Se tacat quisqui altepet Jerusalén huan temoyaya ipan nopa taixtemolis cati ajsi altepet Jericó. Huan tachtequini quipantijque, huan quiquixtilijque iyoyo huan nochi cati quipixqui. Huan teipa quihuitejque huan quicajtejque quej mictoc. \v 31 Huan panoc se totajtzi ipan ojti huan quiitac nopa tacat huilantoc, pero quitalcahui huan quichijqui quej amo quiitac. \v 32 Huan nojquiya hualajqui se levita cati tapalehui ipan israelita tiopamit. Huan yaya ajsico campa huilantoya huan quiitac, pero nojquiya san quipanoc huan quichijqui quej amo quiitac. \v 33 Pero hualayaya ipan ojti se Samaria ejquet\f + \fr 10:33 \fr*\ft 10:33 Israelitame tahuel quincualancaitayayaj nochi tali Samaria ehuani huan amo quema quinnojnotzayayaj.\ft*\f*, huan ajsico nopona huan quiitac nopa tacat huetztoc, huan quitasojtac. \v 34 Quinechcahuito huan quipajpaquili campa cocojtoya ica xocomeca at, huan teipa quitequili aceite, huan quihuijconqui ica se yoyomit. Huan quitejcolti ipan iburro huan quihuicac ipan se cali campa cochij paxalohuani huan quimocuitahui. \v 35 Huan tonili quiquixti tomi para ome tonati ten tequit, huan quimacac nopa tacat cati quinmocuitahuía paxalohuani huan quiilhui: ‘Xijmocuitahui ni cocoxquet huan sinta tijyaltis más tomi para tijmocuitahuis, huajca quema nitacuepilis, nimitztaxtahuis.’ \p Huajca Jesús quitatzintoquili nopa tamachtijquet ten itanahuatil Moisés: \p \v 36 ―¿Catijqui ten ni eyi tacame cati hualajque ipan ojti quiicneli nopa tacat cati quitachtequilijque quej yaya moicnelía? \p \v 37 Huan nopa tamachtijquet ten itanahuatil Moisés quiijto: \p ―Yaya cati quitasojtac. \p Huan Jesús quiilhui: \p ―Quena, nelía. Xiya ta huan quej nopa nojquiya xijchihua. \s1 Jesús ipan ichaj Marta huan María \p \v 38 Teipa Jesús yajqui ipan ojti hasta se pilaltepetzi, huan se sihuat itoca Marta quiseli ica cuali ipan ichaj. \v 39 Yaya quipixtoya se iicni cati itoca María cati mosehuico iicxita Jesús huan quitacaquiliyaya icamanal. \v 40 Huan Marta quipixtoya miyac tequit huan san ya nopa quichihuayaya, pampa quisencahuayaya miyac tacualisti para Jesús. Huajca Marta quinechcahuico huan quiilhui: \p ―Toteco, ¿amo tiquita noicni nechcajtejtoc para noselti ma nijsencahua nochi cati tijcuase? Xiquilhui ma nechpalehuiqui. \p \v 41 Pero Tohueyiteco Jesús quinanquili: \p ―Marta, Marta, timocuesohua huan timotequihuía ica miyac tamanti cati tijchihua, \v 42 pero san setzi tamanti monequi. María quitapejpenijtoc para quicaquis nocamanal, huan ya nopa achi cuali, huan amo aqui huelis quiquixtilis. \c 11 \s1 Jesús techilhui quenicatza ma timotatajtica \r (Mt. 6:9-15; 7:7-11) \p \v 1 Se tonali Jesús moiyocaquixti huan motatajtito campa momatqui yahui. Huan teipa quema tanqui, se imomachtijca quinechcahuico huan quiilhui: \p ―Tohueyiteco, techmachti quenicatza ma timotatajtica quej Juan quinmachti imomachtijcahua. \p \v 2 Huan Jesús quinilhui: \p ―Quema anmotatajtíaj ica Toteco Dios, xiquilhuica: \q1 Toteco Totata, ta cati tiitztoc nepa ilhuicac. \q1 Nochi masehualme ma mitzhueyichihuaca\f + \fr 11:2 \fr*\ft 11:2 Ma quihueyichihuaca motoca.\ft*\f*. \q1 Xihuala xitanahuatiqui nica. \q1 Nochi masehualme ma quichihuaca cati ta tijnequi nica ipan ni taltipacti, \q1 quej nochi quichihuaj mopaquilis nepa ilhuicac. \q1 \v 3 Techmaca nopa tacualisti cati monequi mojmosta. \q1 \v 4 Techtapojpolhui totajtacolhua \q1 quej nojquiya tiquintapojpolhuíaj cati techixpanoj. \q1 Amo aqui xijcahuili ma techyoltilana para titajtacolchihuase. \q1 Techmanahui ten yaya cati amo cuali. \p \v 5 Huan Jesús quinilhui nojquiya: \p ―Ximoilhuica sinta tajco yohual se ten amojuanti yas ichaj se amohuampo huan quiilhuis: ‘Nohuampo, techtanejti se ome pantzi, \v 6 pampa se nohuampo ajsico huan huejca huala, huan amo teno nijpiya para nijmacas.’ \v 7 Huan huelis mohuampo mitznanquilis ya caltzactoc huan mitzilhuis: ‘Amo techcuatotoni. Ya nimocaltzactoc, huan noconehua ya itztoque nohuaya ipan tapechti. Huan amo hueli nimijquehuas para nimitzmacas cati tijnequi.’ \v 8 Nimechilhuía, huelis yaya amo mijquehuas para mitzmacas cati tijtajtanía pampa tiihuampo, pero sinta amo tijcahua tijtajtanía cati tijnequi, yaya mijquehuas huan mitzmacas nochi cati tijtajtanía san pampa quinequis ayecmo xijcuatotoni más. \v 9 Huajca nimechilhuía, xijtajtanica Toteco ten amechpolohua, huan yaya amechmacas. Xijtemoca cati amechpolohua huan anquipantise. Xijnotzaca Toteco huan yaya amechcaltapos. \v 10 Pampa nochi cati tajtanij, quiselíaj. Huan nochi cati quitemohuaj cati quinpolohua, quipantíaj. Huan nochi cati quinotzaj Toteco, yaya quincaltapohua huan quinmaca cati quitajtaníaj. \p \v 11 “Huan amojuanti cati anquinpiyaj amoconehua, sinta se mocone mitztajtanis se pantzi para quicuas, amo tijmacas se tet. Huan sinta mocone mitztajtanis se michi para quicuas, amo tijmacas se cohuat. \v 12 Huan sinta mocone mitztajtanis se tecsisti, amo tijmacas se colot ma quicua. \v 13 Pampa masque antajtacolchihuani, anquimatij anquinmacase amoconehua cati cuali. Huajca achi más Totata cati itztoc ilhuicac quimati quinmacas iconehua cati cuali, huan yaya quinmacas Toteco Itonal nochi cati quitajtanise.” \s1 Moilhuijque para Jesús quipixqui se ajacat \r (Mt. 12:22-30; Mr. 3:20-27) \p \v 14 Huan Jesús quiquixti se iajacayo Amocualtacat ipan se tacat cati quichijtoya ma eli nonotzi. Huan quisqui nopa ajacat, huan nopa tacat camanaltic huan nochi nopa masehualme san quitachilijque. \v 15 Pero sequij inijuanti quiijtojque: “Amocualtacat \f + \fr 11:15 \fr*\ft 11:15 Nopa masehualme quitocaxtijque Amocualtacat, Beelzebú.\ft*\f* yaya cati inintayacanca nochi ajacame quimaca chicahualisti ni Jesús ma quinquixti ajacame.” \p \v 16 Huan sequinoc masehualme quinequiyayaj quiyejyecose Jesús huan quitajtaniyayaj ma quichihua se tanextili cati huala ten ilhuicac para ma quinnextili ichicahualis. \v 17 Pero Jesús quimatqui inintalnamiquilis huan quinilhui: “Sinta masehualme ipan se tali ica se tanahuatijquet motajcoxelohuaj, huajca amo hueli huejcahuas inintal. Sinta masehualme ipan se cali motajcoxelohuaj, amo hueli itztose san sejco. \v 18 Huan sinta Amocualtacat motehuis ica ajacame cati iaxcahua, ¿quenicatza huejcahuas itequiticayo? Anquiijtohuaj niquinquixtía ajacame ica chicahualisti cati Amocualtacat nechmaca. \v 19 Pero sinta niquinquixtisquía ajacame ica ichicahualis, huajca ¿ica ajquiya ichicahualis quinquixtíaj ajacame nopa masehualme cati amechtoquilíaj? Inijuanti nojquiya amechilhuise para se huihuiyot cati anmoilhuíaj. \v 20 Pero xijmachilica, sinta yaya Toteco Dios cati nechmaca ichicahualis para niquinquixtis ajacame, huajca Toteco cati tanahuatía ipan iniyolo masehualme ya ajsico amohuaya. \p \v 21 “Sinta se tetica tacat quej Amocualtacat quipiya teposti huan cuali quimocuitahuía ichaj, huajca nochi cati quipiya eltoc temachti imaco, \v 22 hasta quema hualas se quej na cati más tetic que ya huan quitanis. Huajca quena, huelis quicuilis nochi itepos ipan cati motemachía, huan huelis quihuicas nochi cati iaxca para quixelos ica sequinoc. \p \v 23 “Se cati amo quinequi techpalehuis, yaya nocualancaitaca. Huan se cati amo quinsentilía masehualme campa na, quinsemana \s1 Ajacame huelis tacuepilise \r (Mt. 12:43-45) \p \v 24 “Quema quisa se ajacat ipan se masehuali, nemi ipan huactoc tali quitemojtinemi canque mosiyajquetzas, huan sinta amo teno quipantis, moilhuis: ‘Nitacuepilis nochaj ipan nopa masehuali campa niitztoya.’ \v 25 Huan quema tacuepilis, quipantis iyolo nopa masehuali eltoc quej se cali cati tachpanti huan cati quipiya nochi cuali tacualtalili. \v 26 Huajca nopa ajacat yas huan quinhuicas chicome ajacame cati más fierojtique que ya huan nochi nopa ajacame itztotij ipan nopa masehuali. Huan nopa masehuali mocahuas más fiero que achtohuiya.” \s1 Ajquiya quipantía cati cuali \p \v 27 Huan quema Jesús tamachtiyaya ya ni, camanaltic se sihuat cati itztoya ica nopa miyaqui masehualme, huan chicahuac quiijto: \p ―Cuali quipanti nopa sihuat cati mitztacatilti huan mitzchichiti. \p \v 28 Pero Jesús quinanquili: \p ―Más cuali quipantíaj nopa masehualme cati quicaquij icamanal Toteco huan quineltoquilíaj. \s1 Amo cuajcualme quinejque se tanextili \r (Mt. 12:38-42; Mr. 8:12) \p \v 29 Huan nopa masehualme pejque momiyaquilíaj huan Jesús quinilhui: \p ―Anmasehualme cati ama anitztoque amo ancuajcualme. Anquinequij ma nimechchihuili se tanextili para nimechnextilis ajquiya na. Pero amo nijchihuas. San Jonás eltoc quej se tanextili para amojuanti. \v 30 Pampa quej Jonás elqui se tanextili para masehualme ipan altepet Nínive huejcajquiya, na cati niMocuetqui Masehuali nieltoc se tanextili para anmasehualme cati ama anitztoque. \v 31 Ipan nopa tonali quema Toteco tetajtolsencahuas, nopa sihua tanahuatijquet ten Sur \f + \fr 11:31 \fr*\ft 11:31 Sabá.\ft*\f* moyolcuis huan amechtelhuis cati ama anitztoque, pampa yaya hualajqui tahuel huejca quema itztoya ipan taltipacti pampa quinejqui quicaquis italnamijca camanal Tanahuatijquet Salomón. Pero na más nihueyi que Salomón huan amo antechchihuilíaj cuenta. \v 32 Huan quema Toteco tetajtolsencahuas, masehualme cati huejcajquiya itztoyaj ipan altepet Nínive moyolcuise huan amechtatelhuise, pampa inijuanti moyolpataque quema Jonás quincamanalhui ten icamanal Toteco, pero na más nihueyi que Jonás huan amo antechcaquij. \s1 Nopa taahuili ipan totacayo \r (Mt. 5:15; 6:22-23) \p \v 33 “Amo aqui quitatía se taahuili huan quitalía campa amo nesi. Amo aqui quitalis cajo tzinta. Sinta se masehuali quitatía se taahuili, quitalía ipan se taahuil quetzali para nochi cati calaquise ma quiitaca. \v 34 Moixteyol eltoc quej itaahuilo motacayo. Sinta cuali moixteyol, hueli calaqui taahuili ipan moyolo. Pero sinta amo cuali moixteyol, tiitztoc quej se cati tzactoc iyolo. Amo hueli tijmachilía nocamanal huan motalnamiquilis mocahua ipan tzintayohuilot. \v 35 Huajca ximotachili cati tijchihua ica nopa taahuili cati tijpiya pampa tijcactoc cati melahuac. Xijcahua ma mitzyolpata para amo sempa titacuepilis ipan tzintayohuilot. \v 36 Pero sinta nelía senquisa tijselía nocamanal, huajca nochi motacayo huan motalnamiquilis quipiyas taahuili huan amo oncas tzintayohuilot ipan ta. Quena, elis quej se taahuili cati mitztaahuilijtos ipan motalnamiquilis.” \s1 Jesús quintelhui fariseos \r (Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 20:45-47) \p \v 37 Huan quema Jesús tanqui tamachtía, itztoya nepa se fariseo cati quinotzqui ma yahui tacuati ichaj. Huan Jesús yajqui huan mosehui campa mesa. \v 38 Huan nopa fariseo quitachili quema Jesús amo momajtequi miyac huelta quej quiijtojque itanahuatil Moisés ma quichihuaca masehualme. \v 39 Pero Tohueyiteco quiilhui: \p ―Anfariseos anquipajpacaj amotacayo, pero amoyolo amo anquipajpacaj. Ipan amoyolo san anmoyolilhuíaj ten tachtequisti huan cati amo cuali hueli anquichihuase. \v 40 ¡Anhuihuitique! Toteco quichijqui amotacayo, pero nojquiya quichijqui amoyolo. \v 41 Xijchijtinemica cati cuali ica nochi amoyolo huan amoyolo elis senquisa tapajpactic. \p \v 42 “¡Anteicneltique anfariseos! Toteco tahuel amechtatzacuiltis. Anquimacaj Toteco majtacti por ciento ten nochi cati anquipiyaj hasta nopa tacualpajyot cati más pilquentzi ipan amoxochimil, pero amo anquichihuaj cati xitahuac huan amo anquichihuilíaj cuenta quenicatza Toteco quinicnelía masehualme. Ni tamanti achi más ipati iixpa Toteco. Huajca monequi anquichihuase cati más ipati huan nojquiya amo anquicahuase anquimacase Toteco se majtacti por ciento. \p \v 43 “¡Anteicneltique anfariseos! Toteco tahuel amechtatzacuiltis. Amechpactía anmosehuise campa cuali siyaj campa onca más tatepanitacayot ipan tiopamit. Amechpactía para masehualme ma amechtajpaloca ica cuali ipan tianquis. \p \v 44 “¡Anteicneltique anfariseos huan antamachtiani ten itanahuatil Moisés! Toteco tahuel amechtatzacuiltis. Anitztoque quej nopa mijca ostome cati amo nesi sinta mijca ostot huan yeca masehualme nemij ipani huan amo quimatij sinta ipan moquejquetzaj.” \p \v 45 Huan camanaltic se ten nopa tacame cati tamachtíaj taya quinequij quiijtose itanahuatil Moisés huan quiilhui Jesús: \p ―Tamachtijquet, quema tiquintelhuía fariseos, nojquiya techixcohuía tojuanti cati titamachtíaj taya quiijtosnequij itanahuatil Moisés. \p \v 46 Huan Jesús quinanquili: \p ―Nojquiya anteicneltique cati antamachtíaj taya quiijtosnequij itanahuatil Moisés. Toteco tahuel amechtatzacuiltis. Antemacaj miyac tanahuatilme cati anquiijtohuaj monequi nochi quitoquilise hasta amo aqui hueli quitamitoquilis. Eltoc quej anquinmamaltíaj masehualme cati etic, pero amo anquinequij anquinpalehuise ica yon se amomacpil. \p \v 47 “¡Anteicneltique! Toteco tahuel amechtatzacuiltis. Anquinchihuilíaj mijca calme para itajtolpanextijcahua Toteco para sequinoc ma moilhuica anquintepanitaj, pero amojuanti amotatahua cati quinmictijque, \v 48 huan anpaquij ica cati quichijque. Quena, amohuejcapan tatahua quinmictijque huan ama anquinchihuilíaj inimijca calhua. \p \v 49 “Yeca Toteco cati quipiya nochi talnamiquilisti huejcajquiya quiijto ten amojuanti: ‘Niquintitanilis notajtolpanextijcahua, huan notayolmelajcahua huan sequij quinmictise, huan sequinoc quintaijyohuiltise.’ \v 50 Huan yeca Toteco amechita anmasehualme cati ama anitztoque huan quiijtohua para anquihuicaj tajtacoli por nochi inieso nopa tajtolpanextiani cati masehualme quinmictijque hasta quema pejqui taltipacti. \v 51 Quena, san sejco anquihuicaj tajtacoli por nochi cati temictijtoque ten huejcajquiya quema mijqui Abel huan hasta amanoc quema masehualme quimictijque Zacarías tatajco ten nopa taixpamit huan nopa hueyi tiopa. Nochi ni tajtacoli nimechilhuía anquihuicaj cati ama anitztoque. \p \v 52 “¡Anteicneltique cati antamachtíaj taya quiijtosnequij itanahuatil Moisés! Toteco tahuel amechtatzacuiltis. Anquintzacuilíaj cati quinequij quimatise italnamiquilis Toteco. Amo anquimachilíaj italnamiquilis huan amo anquincahuilíaj ma quimachilica sequinoc cati quinequij quimachilise.” \p \v 53 Huan quema Jesús tanqui quiijto ya ni, nopa fariseos huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés tahuel cualanque ihuaya huan pejque quitatzintoquilíaj miyac tamanti cati nelohui. \v 54 Quinequiyayaj ma quiijto se tenijqui cati ica huelis quitatelhuise. \c 12 \s1 Ma amo tijpiyaca ome toxayac \r (Mt. 10:26-27) \p \v 1 Quema Jesús quiijtohuayaya nochi ni camanali, mosentilijtoyaj miyac miles ten masehualme huan tahuel mocuatetzopayayaj. Huan Jesús quincamanalhui imomachtijcahua iniixpa nopa miyaqui masehualme huan quinilhui: “Ximotachilica para amo anquiselise inintasonejcayo fariseos pampa inijuanti san quipiyaj ome inixayac huan huelis amechchihualtise nojquiya anquipiyase ome amoxayac. \v 2 Nochi cati masehualme quichihuaj ixtacatzi ama, teipa monextis. Huan nochi cati ama amo nesi, teipa nochi quimatise. \v 3 Huan nochi cati anquiijtojtoque quema tayohua, nochi quicaquise tonaya. Huan cati ixtacatzi anmoilhuijtoque ipan amocalijtic, teipa masehualme moquetzase inintzonixco calme huan chicahuac tayolmelahuase. \s1 Amo xiquinimacasica masehualme \r (Mt. 10:26-31) \p \v 4 “Nohuampoyohua ya ni nimechilhuía. Amo xiquinimacasica masehualme. Inijuanti san hueli amechmictise, pero amo teno más hueli amechchihuilise. \v 5 Pero nimechilhuis ajquiya monequi xiquimacasica. Xiquimacasica Toteco, pampa yaya huelis amechmictis huan nojquiya quipiya tanahuatili para quititanis amoalma nepa micta. Quena, nimechilhuía, yaya cati monequi anquiimacasise. \p \v 6 “Masque quinamacaj macuilti piltototzitzi para ome centavos, Toteco amo quielcahua yon se ten inijuanti. \v 7 Huan ica amojuanti más miyac Toteco amechmocuitahuía hasta quimati quesqui amotzoncal anquipiyaj. Huajca amo ximomajmatica. Tahuel más amopati iixpa Toteco que miyac totome. \s1 Ajquiya itztoque iaxcahua Jesucristo \r (Mt. 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 “Huan nimechilhuía, nochi masehualme cati nechneltocaj huan tepohuilíaj para nechneltocaj, na cati niMocuetqui Masehuali, niquinilhuis iilhuicac ejcahua Toteco para nopa masehualme noaxcahua. \v 9 Pero sinta se teilhuía para amo nechneltoca, huajca na nojquiya niquinilhuis iilhuicac ehuani Toteco para yaya amo noaxca. \p \v 10 “Sinta se nechtaijilhuía na cati niMocuetqui Masehuali ica cati amo cuali, Toteco huelis quitapojpolhuis. Pero sinta se quitaijilhuis Itonal Toteco, amo quema oncas tapojpolhuili. \p \v 11 “Huan quema masehualme amechhuicase iniixpa tayacanani ipan toisraelita tiopahua huan iniixpa sequinoc tanahuatiani huan tequichihuani, amo ximotequipachoca taya anquiijtose huan quenicatza anmomanahuise, \v 12 pampa Itonal Toteco amechnextilis ipan nopa talojtzi taya monequi anquiijtose.” \s1 Mahuilili para se masehuali moricojchihuas \p \v 13 Huan se ten nopa miyaqui masehualme quiilhui Jesús: \p ―Tamachtijquet, xiquilhui noicni ma nechmaca cati noaxca ten cati totata techcahuilijtejtoc. \p \v 14 Huan Jesús quiilhui: \p ―Tate, amo aqui nechtequimacatoc para nielis se juez campa amojuanti para nijtajcoxelos cati anquipiyaj. \p \v 15 Huan teipa Jesús quinilhui nopa miyaqui masehualme: \p ―Ximomocuitahuica para amo tahuel xijnequica tamanti cati onca, pampa amo aqui quipantis nemilisti cati yancuic pampa quipiya miyac tamanti para iaxca. \p \v 16 Huan Jesús quinilhui se tatenpohualisti: “Ital se tacat cati tominpixqui nelnelía temacac miyac itajca. \v 17 Huan nopa tacat moilhui: ‘¿Taya nijchihuas?, pampa amo nijpiya más cuacalme para ipan nicajocuis ni pixquisti.’ \v 18 Huan teipa quiijto: ‘Nijmati taya nijchihuas. Niquinsosolos nopilcuacalhua huan nijchihuas cati más huejhueyi huan ipan nicajocuis nochi ni pixquisti huan nochi cati nijpiya.’ \v 19 Huan teipa nimoyolilhuis: ‘Nijpiya miyac tomi huan tacualisti cati nechaxilis para miyac xihuit, huajca san nimosiyajquetzas, huan nitacuas huan nitais quej na nijnequis huan nitamahuisos.’ Quej nopa moilhuiyaya nopa tacat cati tominpixqui. \v 20 Pero Toteco Dios quiilhui: ‘Tacat ta tihuihuitic. Ama ni yohuali monequi timiquis, huan ¿ajquiya quiselis nochi cati timoajocuilijtoc?’ \v 21 Huihuitique masehualme cati quiajocuij miyac tamanti para iniaxca ipan ni taltipacti, pero mocahuaj teicneltzitzi iixpa Toteco.” \s1 Toteco quinmocuitahuía iconehua \r (Mt. 6:25-34) \p \v 22 Huan Jesús quinilhui imomachtijcahua: “Yeca nimechilhuía, amo ximotequipachoca ica cati amechmonequilía. Amo ximocuesoca ten taya anquicuase huan anquiise huan ica taya anmoyoyontise. \v 23 Toteco amechmacatoc nemilisti huan ya nopa más ipati huan amechmacas tacualisti nojquiya. Yaya amechmacatoc amotacayo cati más ipati huan amechmacas nojquiya cati ica anmoyoyontise. \v 24 Xiquintachilica totome. Amo momiltíaj, huan amo pixcaj huan amo quipiyaj inincuacalhua para ipan quitemase inintacualis, pero Toteco quintamaca. Huan Toteco nojquiya amechtamacas pampa tahuel más amopati iixpa que totome. \v 25 San tapic para anmotequipachohuaj. Sinta anmotequipachohuaj pampa amo anhuejcapantique, ¿huelis anmoscaltise seyoc ome mistit san pampa miyac anmotequipachohuaj? Amo huelis. \v 26 Huan sinta amo anhuelij anquichihuaj se tamanti pilquentzi, ¿para ten anmotequipachohuaj ica sequinoc tamanti? \p \v 27 “Xijtachilica nopa xochit cati moscaltía campa hueli. Amo tequitij huan amo tajtzomaj, pero nimechilhuía, nopa hueyi Tanahuatijquet Salomón ica nochi iricojyo amo quipixqui iyejyejca quej se xochit. \v 28 Toteco quinmacatoc xochime iniyejyejca masque san yoltoque se talojtzi, huan quema tonilis pilinise huan quintatise. Huan más miyac Toteco amechyoyontis masque pilquentzi anquineltocaj. \v 29 Huajca amo ximocuesoca ten taya anquicuase huan taya anquiise, \v 30 pampa quej nopa motequipachohuaj masehualme cati amo quiixmatij Toteco, pero Toteco amoTata quimati monequi nochi ni tamanti para anmopanoltise. \v 31 Achtohui xijtemoca para ancalaquise ipan itanahuatilis Toteco huan yaya amechmacas nochi ni tamanti cati monequi. \s1 Cati ipati nepa ilhuicac \r (Mt. 6:19-21) \p \v 32 “Amo ximomajmatica masque amo anmiyaqui cati antechneltocaj na, pampa ica paquilisti Toteco amechcalaquis campa yaya tanahuatía. \v 33 Huajca xijnamacaca cati amoaxca huan xiquinmajmacaca teicneltzitzi para anquiajocuise cati ipati nepa ilhuicac. Cati anquiajocuise nepa amo sosolihuis huan amo quicuase mejtolime, yon tachtequini amo huelis quihuicase. \v 34 Huan sinta anquimatij cati yejyectzi amechchiya ipan ilhuicac, huajca ipan amoyolo anquinequise anitztose nepa. \s1 Ximocualtalijtoca \p \v 35 “Xiitztoca ximocualtalijtoca huan xijpixtoca amotaahuilhua tatatoque para quema nihualas masque niajsis tonaya o tayohua. \v 36 Xiitztoca quej tetequipanohuani cati quichiyaj ininteco ma tacuepili ten itacualis ten nenamictili. Inijuanti amo cochij para huelis quicaltapose nimantzi quema yaya ajsis huan quinnojnotzas. Huan quej nopa nijnequi ximocualtalijtoca huan xitachixtoca para quema nihualas. \v 37 Cuali quipantise nopa tetequipanohuani cati tachixtoque quema tacuepilis ininteco. Nelía nimechilhuía, ininteco moyoyontis quej se tetequipanojquet huan quinsehuis campa mesa huan quintamacas. \v 38 Huan masque ininteco tacuepilis tajcoyohual o ya tanestihuala, sinta nopa tetequipanohuani tachixtoque, cuali ininpantis. \v 39 Anquimatij sinta se masehuali quimatisquía ipan taya hora ajsisquía se tachtejquet, quichixtosquía huan amo quicahuilisquía ma calaqui para tachtequis ipan ichaj. \v 40 Huajca amojuanti nojquiya ximocualtalijtoca pampa na cati niMocuetqui Masehuali nihualas ipan se hora quema amo antechchiyaj.” \s1 Nopa tetequipanojquet cati temachti \r (Mt. 24:45-51) \p \v 41 Huan Pedro quitatzintoquili Jesús: \p ―Tohueyiteco, ¿techilhuijtoc ni tatenpohualisti para tojuanti timomomachtijcahua ma timitzchiyaca o para nochi ni masehualme nojquiya ma mitzchiyaca? \p \v 42 Huan Tohueyiteco quiilhui: “Nijcamanalhuía cati hueli tayacanca tequipanojquet cati temachti huan talnamiqui cati se caltanahuatijquet quitali para quinmocuitahuis itequipanojcahua huan quintamacas cati itztoque ipan ichaj. \v 43 Cuali ipantis nopa tequipanojquet sinta quema iteco hualas, quipantis ya quitamichijtoc nochi cati quiilhui. \v 44 Nimechilhuía iteco quitequitalis ma quimocuitahuis hasta nochi cati iaxca. \v 45 Pero sinta se tayacanquet quiijtohua: ‘Noteco huejcahuas.’ Huan sinta pehuas quinhuitequis nopa sequinoc tetequipanohuani, huan pehuas neltacuas huan neltais huan ihuintis, \v 46 huajca iteco nimantzi hualas ipan se tonali quema nopa tayacanca tetequipanojquet amo quichiya, huan ipan se hora quema amo quimati. Huan chicahuac quitatzacuiltis itayacanca tequipanojca huan quitahuelcahuas campa quinamiqui para cati amo taneltocaj. \p \v 47 “Huan se tayacanca tetequipanojquet cati quimatqui cati iteco quinequiyaya huan amo mocualtali huan amo quineltoquili, iteco quihuitequis nelchicahuac. \v 48 Pero seyoc tetequipanojquet cati amo quimatqui cati iteco quinequiyaya, huan quichijqui cati amo cuali, iteco amo más chicahuac quihuitequis. Pampa nochi cati Toteco miyac quintamajmaca, quintajtanía ma quichihuaca miyac cati cuali. Huan sinta Toteco quicahua miyac tequit imaco se itequipanojca, miyac tequit monequi quichihuas. \s1 Jesús quinxejxelohua masehualme \r (Mt. 10:34-36) \p \v 49 “Nihualajtoc ipan ni taltipacti para nijlemenaltis se tit. Huan nijnequisquía ya tantosquía notequi. \v 50 Nijpiya se taijyohuilisti cati monequi niquijyohuis huan nitaijyohuis hasta panos. \v 51 Amo ximoilhuica nihualajtoc para ma onca tasehuilisti ipan ni taltipacti. ¡Amo neli! Por na, moxexelose masehualme. \v 52 Para ama huan teipa campa itztoque macuilti masehualme ipan se cali, moxexelose. Eyi mocualanise ica nopa ome, huan nopa ome ica nopa eyi. \v 53 Moxexelose tetajme ica inintelpocahua huan tename ica iniichpocahua. Yexme moxexelose ica iniyexnahua, huan yexname ica iniyexhua.” \s1 Tanextili ten ni tonali \r (Mt. 16:1-4; Mr. 8:11-13) \p \v 54 Huan Jesús nojquiya quinilhui nopa miyaqui masehualme: “Quema anquiitaj se mixti cati tejcos campa temo tonati, huajca nimantzi anquiijtohuaj: ‘Huetzis at’, huan quej nopa eli. \v 55 Huan quema anquimachilíaj huala se ajacat ten sur, huajca anquiijtohuaj: ‘Nelía tatotoniyas ama.’ Huan quej nopa eli. \v 56 Amojuanti san anquipiyaj ome amoxayac. Anquimatij taya quiijtosnequi cati nesi ipan taltipacti huan ilhuicacti, huajca ¿para ten amo anquimachilíaj taya quinequi quiijtos cati pano ipan ni tonali? \s1 Ximoyoltali ica mocualancaitaca \r (Mt. 5:25-26) \p \v 57 “Huan, ¿para ten amo anquiitaj cati xitahuac amoselti huan xijchihuaca? \v 58 Quema mocualancaitaca mitztelhuisnequi ica se tequitiquet huan noja anitztoque ipan ojti para anajsitij, achi cuali xijcamanalhui para anquisencahuase nopa tamanti san amojuanti. Pampa sinta amo, yaya mitzhuicas iixpa tequitiquet huan nopa tequitiquet mitztemactilis ica policías, huan nopa policías mitztalise ipan tatzacti. \v 59 Huan sinta quej nopa panos, amo tiquisas hasta titaxtahuas sesen centavo.” \c 13 \s1 Monequi masehualme moyolpatase \p \v 1 Sequij tacame cati itztoyaj nopona ipan nopa tonali quiilhuijque Jesús para Pilato quinmictijtoya sequij Galilea ehuani quema nopa Galilea ehuani quinmictiyayaj tapiyalme para tacajcahualisti. Huan yeca inieso momanelo ica inieso nopa tacajcahualisti. \p \v 2 Huan Jesús quinnanquili: “¿Anmoilhuíaj nopa Galilea ehuani quipixtoyaj más tajtacoli que sequinoc Galilea ehuani pampa quej nopa ininpantic? \v 3 Nimechilhuía, amo. Amo más tajtacoli quipixtoyaj, huan amojuanti nojquiya anpolihuise sinta amo anmoyolpataj. \v 4 Huan quema nopa huejcapantic cali ipan Siloé huetzqui ipan majtacti huan chicueyi tacame huan inijuanti mijque, huelis anmoilhuíaj inijuanti quipixtoyaj más tajtacoli que nochi sequinoc ipan altepet Jerusalén. \v 5 Nimechilhuía, amo. Amo más tajtacoli quipixtoyaj que sequinoc, huan nochi amojuanti nojquiya anpolihuise, sinta amo anmoyolpatase.” \s1 Se cuahuit cati amo temacac itajca \p \v 6 Huan Jesús pejqui quinilhuía ni tatenpohualisti nojquiya: “Se tacat quipixtoya se higuera cuahuit cati quitojqui ipan ixocomeca mil huan se tonali quitemoco itajca, pero amo teno quipixqui. \v 7 Huan quiilhui cati quimocuitahuía ixocomecamil: ‘Ya quipiya eyi xihuit nijhualtemohua higos ipan ni cuahuit, huan yon se amo quipiya, huajca xijtzontequi pampa san tapic ijcatoc.’ \v 8 Huan cati quimocuitahuiyaya ixocomecamil quinanquili: ‘Noteco, xijcahua para ni xihuit huan nijtzinxahuas huan nijtalilis yamanic tali, \v 9 huan sinta quipiyas itajca ipan se xihuit, cualtitoc, huan sinta amo, huajca quena, tijtzontequise.’ ” \s1 Jesús quichicajqui se sihuat cati cuitapanponpontic \p \v 10 Huan Jesús tamachtiyaya ipan se israelita tiopamit ipan sábado nopa tonali para mosiyajquetzase israelitame, \v 11 huan hualajqui se sihuat cati quipixtoya se ajacat para majtacti huan chicueyi xihuit cati quicuitapanponponchijtoya huan ayecmo huelqui momelahua. \v 12 Huan quema Jesús quiitac, quinojnotzqui huan quiilhui: \p ―Nane, nimitzquixtilía mococolis. \p \v 13 Huan Jesús quitalili imax huan nimantzi nopa sihuat huelqui momelajqui huan pejqui quihueyichihua Toteco. \v 14 Huan nelía cualanqui nopa tiopan tayacanquet pampa Jesús quichicajtoya ipan sábado, nopa tonali para israelitame ma mosiyajquetzaca. Huajca nopa tayacanquet quinilhui nopa miyaqui masehualme: \p ―Onca chicuase tonali ipan se samano para ma titequitica, huajca xihualaca ipan seyoc tonali sinta anquinequij para Jesús ma amechchicahua. Ayecmo xihualaca ipan sábado. \p \v 15 Huan Tohueyiteco Jesús quinanquili: \p ―Tijpiya ome moxayac. Sesen amojuanti anquitojtomaj amohuacax o amoburro quema ilpitoc ipan sábado, huan anquihuicaj ma atiti. \v 16 Para majtacti huan chicueyi xihuit Amocualtacat quipixtoya ilpitoc ni sihuat cati nojquiya se iteipan ixhui tohuejcapan tata Abraham. ¿Amo tiquita cuali nojquiya nijtojtomas ten icocolis ipan sábado? \p \v 17 Huan quema Jesús quiilhui ya ni, nochi icualancaitacahua mopinajque iniixpa nopa miyaqui masehualme, pero nopa masehualme nelía paquiyayaj ica nopa huejhueyi tamanti cati quichihuayaya. \s1 Nopa xinachti ten mostaza \r (Mt. 13:31-32; Mr. 4:30-32) \p \v 18 Huan Jesús quiijto: “¿Quenicatza huelis nimechilhuis ten quenicatza eltoc ipan itanahuatilis Toteco? \v 19 Eltoc quej se ixinacho mostaza cati se tacat quitoca. Huan nopa xinachti ixhuas huan moscaltis hasta mochihuas se cuahuit campa totome quichihuase inintepasol ipan imacuayo.” \s1 Tatenpohuilisti ten tasonejcayot \r (Mt. 13:33) \p \v 20 Nojquiya Jesús quiijto: “¿Quenicatza huelis nimechilhuis para momiyaquilise masehualme cati quicahuilíaj Toteco ma tanahuati ipan iniyolo? \v 21 Inijuanti momiyaquilise quej mosonehua pantzi quema se sihuat quitalía se quentzi tasonejcayot ipan eyi kilos harina, huan teipa nopa tasonejcayot quisonehuas nochi nopa pantzi.” \s1 Nopa caltemit pitzactzi \r (Mt. 7:13-14, 21-23) \p \v 22 Jesús noja nejnemiyaya ipan ojti hasta altepet Jerusalén huan quinpanotiyajqui altepeme huan pilaltepetzi huan tamachtijtiyahuiyaya. \v 23 Huan se quiilhui: \p ―Tohueyiteco, ¿nelquentzi masehualme quinmaquixtis Toteco Dios ten inintajtacolhua? \p Huan Jesús quinanquili: \p \v 24 ―Xijchihuaca campeca ancalaquise ipan nopa pitzactzi caltemit cati yahui ilhuicac, pampa miyaqui masehualme quinequise calaquise nopona huan amo huelise. \v 25 Pampa ajsis se tonali quema motzacuas caltemit. Huan nielis quej se tetaj cati quitzacua caltemit ipan ichaj ica tayohua huan ayecmo aqui quicahuilis ma calaqui. Huan anmoquetzase calteno, huan antechnotzase na huan antechilhuise: ‘Toteco, techcaltapo’, huan na nimechnanquilis: ‘¡Amo! Amo nimechixmati, yon amo nijmati canque anehuani.’ \v 26 Huan antechilhuise: ‘Titacuajque huan tiatique mohuaya, huan titamachti ipan toaltepe’, \v 27 pero na nimechilhuis: ‘Amo nimechixmati, yon amo nijmati canque anehuani. Techtalcahuica amojuanti cati anquichihuaj cati amo cuali.’ \v 28 Huan anchocase huan antanhuehuechocase ica tatzacuiltili huan calijtic campa Toteco tanahuatía anquiitase Abraham, Isaac, Jacob huan nochi tajtolpanextiani, huan anmocahuase calteno. \v 29 Huan masehualme hualase campa quisa tonati huan campa oncalaqui, huan hualase ten norte huan ten sur huan mosehuise campa mesa campa tanahuatía Toteco. \v 30 Huan sequij cati ama teicneltique, Toteco quinhueyitalis ipan nopa tonal, huan sequij cati tayacanaj ama, Toteco quinechcapantalis. \s1 Jesús quintapojpolhuijtosquía Jerusalén ehuani \r (Mt. 23:37-39) \p \v 31 Huan ipan nopa talojtzi hualajque sequij fariseos huan quiilhuijque Jesús: \p ―Xiquisa nica huan xiya sinta tijnequi tiitztos, pampa Tanahuatijquet Herodes Ántipas quinequi mitzmictis. \p \v 32 Huan Jesús quinilhui: \p ―Xiquilhuitij nopa cayochi Herodes para ama huan mosta nijsenhuiquilis niquinquixtis iajacahua Amocualtacat huan niquinchicahuas masehualme, huan huicta nijtamiltis notequi. \v 33 Huajca ama, mosta huan huicta niitztos ipan ojti para niajsis Jerusalén, pampa san ipan altepet Jerusalén quinmictíaj cati itajtolpanextijcahua Toteco. \p \v 34 “¡Anteicneltique anJerusalén ehuani! Anquinmictíaj itajtolpanextijcahua Toteco, huan anquintepachohuaj inijuanti cati yaya amechtitanilijtoc. Miyac huelta nijnequiyaya nimechsentilis ica amoconehua para nimechnajnahuas quej se tenanpiyo quinsentilía ipilconehua ieltapaltzala, pero amo anquinejque. \v 35 Xiquita, Toteco Dios ayecmo mocahua ipan amotiopa, huan nimechyolmelahua amo antechitase sempa hasta ajsis tonali quema antechilhuise: ‘Ma Toteco Dios mitztiochihua ta cati tihuala ipan itoca\f + \fr 13:35 \fr*\ft 13:35 Ica itequiticayo.\ft*\f*.’” \c 14 \s1 Jesús quichicajqui se tacat cati tejtemiyaya \p \v 1 Huan se sábado quema israelitame mosiyajquetzaj, Jesús yajqui tacuato ichaj se tayacanca fariseo, huan sequinoc fariseos quitachiliyayaj talojtzitzi. \v 2 Huan itztoya nepa iixpa Jesús se tacat cati tejtemiyaya. \v 3 Huan Jesús quintatzintoquili nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés huan nopa fariseos: \p ―¿Itanahuatilhua Moisés techcahuilíaj ma tiquinchicahuaca masehualme ipan nopa tonali para ma timosiyajquetzaca o ma amo tiquinchicahuaca? \p \v 4 Huan inijuanti amo molinijque. Huan Jesús quimaitzqui nopa tacat huan quichicajqui, huan quiilhui ma yahui. \v 5 Huan teipa Jesús quinilhui: \p ―Sinta amoburro o amotoro cati quimati tapoxonía huetzisquía ipan se pozo, ¿amo anquiquixtisquíaj nimantzi masque ipan sábado? \p \v 6 Huan inijuanti amo teno quinanquilijque. \s1 Tanotzalme ipan se nenamictili \p \v 7 Huan Jesús quiitac nopa masehualme quitapejpeniyayaj nopa siyas cati más quipixqui tatepanitacayot campa mesas, huajca pejqui quinpohuilía se tatenpohualisti ten se tacat cati quinnotztoya masehualme ipan se tacualisti. Quinilhui: \p \v 8 ―Quema se amechnotzas ipan se tacualisti ten nenamictili, amo xijtemoca nopa siyaj campa quipiya más tatepanitacayot pampa huelis teipa ajsis seyoc tanotzali cati achi más monequi quitepanitase que ta. \v 9 Huan huelis monequis para yaya cati amechnotztoc hualas campa ta huan mitzilhuis: ‘Xijmaca mosiyaj ni tacat cati ajsico.’ Huan nelía tipinahuas huan monequis tijtemoti ten hueli siyaj para ipan timosehuis. \v 10 Quema se amechnotza xiyaca ipan se tacualisti, achi cuali ximosehuica campa amo más cuali huan teipa huelis hualas yaya cati mitznotzqui huan mitzilhuis: ‘Nohuampo, ximosehuiqui ipan nopa siya cati achi cuali.’ Huan quej nopa mitzhueyitalis iniixpa nochi cati mosehuíaj campa mesa. \v 11 Pampa masehualme cati mohueyimatij ica iniselti ama, teipa Toteco quinpinahualtis. Huan cati moechcapantalíaj ama, Toteco teipa quinhueyitalis. \p \v 12 Huan nojquiya Jesús quiilhui nopa tacat cati quinnotztoya para ma tacuaca ichaj: \p ―Quema titemaca se tacualisti, amo xiquinnotza mohuampoyohua, o moicnihua, o mohuicalhua, o mocalnechcahua cati más quipiyaj tomi, pampa inijuanti teipa mitznotzase ipan se tacualisti para mitzcuepilise. \v 13 Pero quema tijpiya se tacualisti, xiquinnotza cati teicneltzitzi huan cati metzcototique huan cati metzhuilpachtique huan cati popoyotzitzi, \v 14 pampa inijuanti amo hueli mitzcuepilise. Huan Toteco mitztiochihuas huan mitztaxtahuis quema moyolcuise nochi masehualme cati itztoque xitahuaque iixpa. \s1 Nopa hueyi tacualisti \r (Mt. 22:1-10) \p \v 15 Huan se tacat cati mosehuiyaya campa mesa ihuaya Jesús quicajqui cati quiijto huan quiilhui: \p ―Cuali ipantis cati mosehuis huan tacuas nepa campa Toteco Dios tanahuatía. \p \v 16 Huan Jesús quiilhui: \p ―Se tacat temacayaya se hueyi tacualisti huan quinnotzqui miyac ma tacuatij. \v 17 Huan quema ya cualtitoya nochi tacualisti, quititanqui itequipanojca ma yahui ma quinilhuiti nopa tanotzalme: ‘Xihualaca pampa nochi eltojca.’ \v 18 Huan nochi nopa tanotzalme pejque motechtíaj. Nopa cati achtohui quiilhui nopa tetequipanojquet: ‘Nijcojqui se tali, huan monequi niyas niquitati. Techtapojpolhui, pero amo huelis niyas.’ \v 19 Huan seyoc quiilhui: ‘Niquincojtoc macuili pares torojme para tapoxonise, huan monequi niyas niquinyejyecoti sinta tequitij cuali. Techtapojpolhui, pero amo huelis niyas campa nopa tacualisti.’ \v 20 Huan seyoc quiilhui: ‘Nel amanoc nimosihuajti huan yeca amo huelis niyas.’ \p \v 21 “Huan nopa tetequipanojquet tacuepili huan quiyolmelajqui iteco nochi cati quiijtojtoyaj. Huan nopa tetaj cualanqui pampa amo aqui hualajqui. Huajca quiilhui itequipanojca: ‘Nimantzi xiya tianquis huan xiya ipan nochi callejtipa ipan toaltepe, huan xiquinhualica nochi cati teicneltzitzi, huan cati metzcototique, huan cati metzhuilpachtique huan cati popoyotzitzi para ma hualaca ipan totacualis.’ \v 22 Huan nopa tetequipanojquet yajqui huan teipa tacuepili, huan quiilhui: ‘Noteco, ya nijchijqui cati techilhui huan miyac niquinhualicac, pero noja mocahua siyas.’ \v 23 Huan nopa tacat quiilhui itequipanojca: ‘Xiya ipan nopa icxiojti huan ipan mila huan xiquinfuerzajhuiti masehualme ma hualaca para ma temi nochaj. \v 24 Huan nimitzilhuía, yon se inijuanti cati achtohui niquinnotzqui amo quiyecos notacualis.’ ” \s1 Taijyohuise cati quitoquilise Cristo \r (Mt. 10:37-39) \p \v 25 Huan tahuel miyaqui masehualme nejnemiyayaj ihuaya Jesús ipan ojti, huan yaya moicancuetqui huan quinilhui: \v 26 “Sinta se quinequi nechtoquilis, monequi nechicnelis tahuel miyac huan amo quej quiicnelía itata, huan inana, huan isihua, huan iconehua, huan iicnihua. Quena, monequi tahuel nechicnelis más miyac quej ya moicnelía, pampa sinta amo quej nopa nechicnelía, amo huelis elis nomomachtijca. \v 27 Se nomomachtijca monequi elis quej se masehuali cati quihuicatiya icuamapel para ipan miquis. Sinta amo quej nopa nechtoquilía mocualtalijtoc para miquis pampa nechneltoca na, amo huelis elis nomomachtijca. \p \v 28 “Sinta se ten amojuanti quinequi quichihuas se hueyi cali, huajca achtohui monequi mosehuis huan quipohuas quesqui tomi monequis para quimatis sinta quiaxilía para quitamiltis. \v 29 Pampa sinta amo moilhuía quesqui ipati achtohui, huelis san quitzinpehualtis nopa cali huan tamis itomi. Huan nochi quiitase para amo huelqui quitamiltis, huan quihuihuiitase. \v 30 Quiijtose: ‘Ne tacat pejqui quichihua se cali, pero amo huelqui quitamilti.’ \p \v 31 “Huan sinta itztoc se tanahuatijquet cati quinequi motehuis ihuaya seyoc, ¿amo mosehuis huan moilhuis achtohui sinta nopa majtacti mil soldados cati quinpiya huelis quitanise nopa seyoc tanahuatijquet cati quinpixtoc veinte mil soldados? \v 32 Huan sinta quiitas para amo huelis quintanise, quema quihuejcaitas nopa tanahuatijquet huala ica isoldados, nimantzi quintitanis tacame ma quicamanalhuitij, huan san sejco quisencahuase quenicatza huelis moyoltalise. \v 33 Huajca ximoilhuica, monequi xijcahuaca nochi cati anquipiyaj para anmochihuase annomomachtijcahua. \s1 Istat amo ipati sinta amo poyec \r (Mt. 5:13; Mr. 9:50) \p \v 34 “Istat nelía cuali, pero sinta ayecmo poyec, ¿quenicatza huelis tapoyeltisoc sempa? \v 35 Sinta ayecmo poyec amo hueli tijtequihuise para tacualisti. Yon amo hueli tijtequihuise ipan tali, o ipan yamanic tali para tatocti. San monequi tijtepehuase. Nochi amojuanti anquipiyaj amonacas, huajca xijtacaquilica cati nimechilhuía.” \c 15 \s1 Nopa borrego cati mocuapolo \r (Mt. 18:10-14) \p \v 1 Huan monechcahuiyayaj campa Jesús para quitacaquilise nochi nopa tacame cati tainanque impuesto huan cati miyac tajtacoli quichijtoyaj. \v 2 Huajca fariseos huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés pejque quitelhuíaj huan quiijtojque: \p ―Ni tacat Jesús quinselía tacame cati tahuel tajtacolchihuaj, huan hasta yaya tacua inihuaya. \p \v 3 Huajca Jesús quinpohuili ni tatenpohualisti: \v 4 “Sinta se ten amojuanti quinpiyasquía cien borregojme huan se polihuisquía, ¿amo quincahuasquía nopa noventa y nueve campa potrero huan contemosquía nopa cati polijtoc hasta quipantis? \v 5 Huan quema quipantis, quiajcolpantalis ica paquili para quihuicas ichaj. \v 6 Huan quema ajsiti ichaj, quinnotzas ihuampoyohua huan icalnechcahua, huan quinilhuis: ‘Xipaquica nohuaya pampa ya nijpanti nopilborrego cati mocuapolojtoya.’ \v 7 Nimechilhuía, san se eltoc nepa ilhuicac. Nepa onca más paquilisti ica se tajtacolchijquet cati moyolpata huan quicahua itajtacolhua, que ica noventa y nueve cati moilhuíaj ya itztoque xitahuaque iixpa Toteco, huan amo monequi moyolpatase. \s1 Nopa tomi cati poli \p \v 8 “Huan sinta se sihuat quipiyasquía majtacti plata tomi huan quipolosquía se, ¿amo quitatisquía se taahuili huan tachpanasquía cuali calijtic, huan quitemosquía cuali hasta quipantis? \v 9 Huan quema quipantis, huajca quinnotzas ihuampoyohua huan icalnechcahua huan quinilhuis: ‘Xipaquica nohuaya pampa ya nijpanti nopa tomi cati nijpolojtoya.’ \v 10 Huan nimechilhuía, quej nopa paquij ilhuicac ehuani quema se tajtacolchijquet moyolpata huan quicajtehua itajtacolhua.” \s1 Nopa telpocat cati monejnencaquixti \p \v 11 Huan Jesús quinilhui: “Se tacat quinpixtoya ome itelpocahua, \v 12 huan yaya cati teipan ejquet quiilhui itata: ‘Notata, techmaca ama nochi cati elis noaxca quema timiquis.’ Huajca nopa tetaj quitajcoxelo cati quipixtoya, huan quimacac cati iaxcatisquía. \v 13 Huan amo huejcajqui nopa telpocat teipan ejquet quisentili nochi cati iaxca, huan quistejqui para yas huejca ipan seyoc tali. Huan nepa san quinempolo nochi itomi ica tamanti cati fiero. \v 14 Huan quema ya quitamiltijtoya nochi itomi, ajsico se hueyi mayanti ipan nopa tali, huan nopa telpocat amo quipixqui tomi para itacualis. \v 15 Huan quitemoto tequit ica se cati nepa ehua, huan yaya quititanqui ma quintamacati ipitzohua. \v 16 Huan nopa telpocat nelía mayanayaya, hasta quinequiyaya quicuas nopa epetat cati quicuayayaj pitzome, pampa amo aqui quimacayaya cati quicuas. \v 17 Pero quema pejqui moyolilhuía, quielnamijqui quenicatza eltoya nepa ichaj, huan moilhui: ‘Nochi itequipanojcahua notata quipiyaj hasta mocahua cati quicuase, huan na nica nimayancamictinemi. \v 18 Niquisas nica huan niyas campa notata huan niquilhuis: Notata, na nitajtacolchijtoc iixpa Toteco Dios huan moixpa. \v 19 Ayecmo quinamiqui para techitas quej nimocone. San techcahuili ma nimitztequipano. Quej nopa moilhui para quiilhuis itata.’ \v 20 Huan yaya quistejqui huan yajqui ichaj itata. \p “Pero quema ayemo onajsiyaya ichaj, itata quihuejcaitac huan quitasojtac. Huan itata motalojtejqui huan quicuanajnahuajqui huan quitzoponi. \v 21 Huan nopa telpocat quiilhui: ‘Notata, nitajtacolchijtoc iixpa Toteco Dios huan moixpa, huan ayecmo quinamiqui para techitas quej nimocone.’ \v 22 Pero itata quinnotzqui itequipanojcahua, huan quinilhui: ‘Nimantzi, xijhualicaca nopa yoyomit cati achi cuali para moquentis notelpoca, huan xijhualicaca se anillo para imax huan xijhualicaca tecacti para ma motalili. \v 23 Huan xijhualicaca nopa pilhuacaxtzi cati achi más tomahuac, huan xijmictica. Ma tijcuase huan ma tiilhuichihuase, \v 24 pampa ni nocone eltoya quej mictoya, huan ama quej moyolcuitoc. Polijtoya huan ama ya tijpantijque.’ Huajca inijuanti pejque ilhuichihuaj. \p \v 25 “Huan icone cati achtohui ejquet tequitiyaya mila, huan quema monechcahuico ichaj, quicajqui tatzotzonali huan masehualme cati mijtotiyayaj. \v 26 Huan quinotzqui se tequipanojquet huan quitatzintoquili taya oncayaya ipan ichaj. \v 27 Huan itequipanojca quiilhui: ‘Moicni tacuepili huan motata quimicti nopa pilhuacaxtzi cati achi más tomahuac pampa ya tacuepili ica cuali, huan amo teno más fiero ipantic.’ \v 28 Huan nopa achtohui ejquet nelía cualanqui, huan amo quinequiyaya calaquis ichaj. Huan itata hualajqui huan quiilhui ica cuali ma calaqui. \v 29 Pero nopa achtohui ejquet quiilhui itata: ‘Xiquita, nimitztequipanojtoc para miyac xihuit, huan nochipa nijchijtoc cati technahuatijtoc, pero amo quema techmacatoc se chivo para ma niilhuichihua ica nohuampoyohua. \v 30 Pero quema tacuepili ne motelpoca cati quinempolo nochi motomi ica ahuilnenca sihuame, ta tijselía ica cuali, huan tijmictijtoc nopa pilhuacaxtzi cati achi tomahuac para ma quicua.’ \p \v 31 “Huan itata quiilhui: ‘Nocone, nochi tonali tiitztoc nohuaya huan nochi cati nijpiya moaxca. \v 32 Pero monequi tiilhuichihuase huan tijpiyase paquilisti, pampa eltoya quej ya mictoya moicni, huan ama eltoc quej moyolcuitoc sempa, huan polijtoya huan ama ya tijpantijque.’ ” \c 16 \s1 Nopa tayacanquet ipan ichaj iteco \p \v 1 Huan Jesús nojquiya quincamanalhui imomachtijcahua huan quinilhui: “Itztoya se tominpixquet cati quipixtoya se itayacanca tequipanojca ipan ichaj cati quimocuitahui nochi cati iaxca. Huan sequinoc quiyolmelajque para itayacanca tequipanojca san quinempolohuayaya nochi cati quipixqui. \v 2 Huajca nopa rico quinotzqui itayacanca tequipanojca huan quiilhui: ‘¿Taya ya ni cati ica mitztelhuíaj masehualme? Techsencahuili se amat ica nochi cuentas huan ica nochi cati tijchijtoc, pampa ayecmo huelis techtequipanos ipan nochaj.’ \p \v 3 “Huajca nopa tayacanca tequipanojquet moilhui: ‘¿Taya nijchihuas para ica nipanos? Noteco ayecmo nechcahuilis ma nijtequipano. Amo nijpiya tetili para nitequitis chicahuac, huan nipinahua para nimotaejehuis. \v 4 Ya nijmati taya nijchihuas. Nijsencahuas para masehualme ma nechselica quej niinihuampo quema ayecmo huelis nijtequipanos noteco.’ \p \v 5 “Huan nopa tayacanquet quinnotzqui sesen nopa tacame cati quitahuiquiliyayaj iteco, huan pejqui ica yaya cati achtohui, huan quiilhui: ‘¿Quesqui tijtahuiquilía noteco?’ \v 6 Huan quiijto: ‘Nitahuica cien tambores ten aceite.’ Huan nopa tayacanquet quiilhui: ‘Xijhuica nopa mocuenta ama huan nimantzi xijsencahua seyoc mocuenta cati quiijtos san tijtahuiquilía cincuenta tambores.’ \v 7 Huan nopa tayacanquet quiilhui seyoc: ‘¿Quesqui tijtahuiquilía noteco?’ Huan quiijto: ‘Nijtahuiquilía cien tatamachihuali ten trigo.’ Huan nopa tayacanquet quiilhui: ‘Xijhuica nopa mocuenta huan techmaca seyoc amat campa tiquijcuilo san tijtahuiquilía ochenta tatamachihuali.’ \v 8 Teipa iteco quimatqui taya quichijtoya huan quiijto para itayacanca tequipanojca nelía monexti talnamiqui para tacajcayahuas para huelis mohuicas cuali ica sequinoc. Huan ama nojquiya sequinoc masehualme monextíaj más talnamiquij ica cati quinchihuilíaj sequinoc que anmasehualme cati anquipiyaj taahuili. \p \v 9 “Huan nimechilhuía achi cuali xijtequihuica amotomi nica ipan ni taltipacti para xiquinpalehuica cati teicneltzitzi huan para anmohuicase ica cati cuajcualme. Huan teipa quema tamis amotomi, amechselise campa masehualme itztose para nochipa. \p \v 10 “Se masehuali cati elis temachti ica pilquentzi cati seyoc quicahua imaco, nojquiya elis temachti quema quicahuas miyac imaco. Huan sinta se quiichtequis quema quicahuilíaj pilquentzi imaco, nojquiya quiichtequis quema quicahuilise miyac imaco. \v 11 Huan sinta amo antemachme para cuali anquitequihuise nopa tomi cati anquipiyaj ipan ni taltipacti, Toteco amo amechcahuilis amomaco tamanti cati nelía ipati. \v 12 Huan sinta amo antemachme quema anquitequihuíaj tomi cati iaxca seyoc, ¿ajquiya amechmacas cati elis amoaxca amojuanti? \p \v 13 “Amo aqui huelis quintequipanos ome itecohua pampa quicualancaitas se huan quiicnelis ne se. Huan se quitoquilis, pero ne se quitahuelcahuas. San se, amo huelis anquitequipanose Toteco Dios huan tomi.” \p \v 14 Huan quicaquiyayaj icamanal nopa fariseos cati tahuel quinejque moricojchihuase, huan inijuanti pejque quihuihuiitaj. \v 15 Huan Jesús quinilhui: “Iniixpa masehualme anfariseos anmochihuaj quej ancuajcualme, pero Toteco quimati para fiero amoyolo. Tamanti cati masehualme quitepanitaj, Toteco amo quinequi quiitas. \s1 Quisas melahuac cati nopa tanahuatilme quiijtohuaj \p \v 16 “Quipixque tequiticayot itanahuatil Moisés huan inintajcuilol itajtolpanextijcahua Toteco hasta ajsico Juan cati tecuaaltiyaya. Pero Juan pejqui tepohuilía ten itanahuatilis Toteco huan hasta ama noja ya nopa titepohuilíaj. Huan eltoc quej nochi masehualme mocuatetzopaj pampa tahuel quinequij calaquise ipan itanahuatilis. \p \v 17 “Pero ya nopa amo quinequi quiijtos para itanahuatil Moisés ayecmo quipiyaj inintequi. Noja quisas melahuac sesen piltamantzitzi cati quiijtohua itanahuatil, masque panotehuas ilhuicac huan taltipacti. \s1 Se tacat ma amo quicahua isihua \r (Mt. 19:1-12; Mr. 10:1-12) \p \v 18 “Sinta se tacat quicahuas isihua huan mosejcotilis ica seyoc, huajca nopa tacat momecatía. Huan sinta se tacat mosejcotilis ica se sihuat cati quicajtejtoc ihuehue, huajca nopa tacat nojquiya momecatía. \s1 Se tominpixquet huan Lázaro \p \v 19 “Itztoya se tominpixquet cati mojmosta moquentiyaya iyoyo morado cati nelía patiyo, huan mojmosta quipiyayaya se hueyi tacualisti ica nochi cati ajhuiyac quinequiyaya. \v 20 Huan nojquiya itztoya se motaejehuijquet teicneltzi cati itoca Lázaro cati mojmosta mosehuiyaya icalteno nopa tominpixquet. Huan Lázaro quinpixtoya miyac cocome ipan itacayo. \v 21 Huan hualayayaj chichime huan quipipitzohuayayaj icocohua. Huan tahuel mayanayaya huan quinequiyaya quicuas nopa pantatapatzti cati huetziyaya imesamatita nopa tominpixquet. \v 22 Huan quema ajsic tonali, Lázaro cati teicneltzi mijqui huan hualajque ilhuicac ehuani huan quihuicaque campa tayejyectzi campa Abraham itztoc. Huan nojquiya mijqui nopa tominpixquet huan masehualme quitalpachojque. \v 23 Huan teipa ipan tit nepa micta, tahuel taijyohuiyaya nopa tominpixquet, huan ica huejca quitachili Abraham ihuaya Lázaro. \v 24 Huajca camanaltic chicahuac nopa tominpixquet huan quiilhui: ‘Notata Abraham, techtasojta, huan xijtitani Lázaro ma quixoloni imacpilyacapa, huan ma quiseseliqui nonenepil pampa nelnelía nitaijyohuía miyac ipan ni tit.’ \v 25 Pero Abraham quiilhui: ‘Nocone, xiquelnamiqui quema tiitztoya ipan taltipacti huan tijpixtoya miyac tamanti cati cuali, huan Lázaro quipanoc miyac taohuijcayot. Ama yaya quipiya paquilisti, huan ta titaijyohuía. \v 26 Nojquiya onca se hueyi talostot tatajco tojuanti huan sinta se cati nica quinequisquía yas campa tiitztoc, amo huelis. Huan amo aqui cati itztoc nopona huelis hualas nica campa tojuanti tiitztoque.’ \p \v 27 “Huan nopa tominpixquet nepa micta quiilhui: ‘Huajca, tinotata, nimitztajtanía ica nochi noyolo, xijtitani Lázaro nepa ichaj notata. \v 28 Pampa niquinpiya macuilti noicnihua. Ma quinilhuiti quenicatza eltoc nica para ma amo hualaca campa masehualme taijyohuíaj miyac.’ \v 29 Pero Abraham quiilhui: ‘Moicnihua quipiyaj nopa amatapohuali ten Icamanal Toteco cati Moisés huan itajtolpanextijcahua quiijcuilojque. Ma quitacaquilica cati quiijtohua.’ \v 30 Pero nopa tominpixquet quiilhui: ‘¡Amo! Notata Abraham, amo quichihuilíaj cuenta. Pero sinta se cati mictoya moyolcuis huan quincamanalhuis, huajca moyolpatase huan quicahuase inintajtacolhua.’ \v 31 Pero Abraham quiilhui: ‘Sinta inijuanti amo quitacaquilíaj cati Moisés huan itajtolpanextijcahua quiijcuilojque, nojquiya amo quichihuilise cuenta icamanal se cati ya mictoc huan moyolcuis.’ ” \c 17 \s1 Masehualme ma amo tajtacolchihuaca \r (Mt. 18:6-7, 21-22; Mr. 9:42) \p \v 1 Huan Jesús quinilhui imomachtijcahua: “Nochipa oncas tamanti cati teyoltilanas ma tajtacolchihuaca. Pero se hueyi tatzacuiltili quichiyas nopa masehuali cati quiyoltilanas seyoc. \v 2 Más cuali quema ayemo quichihua nopa miyac tajtacoli, ma moquechilpi imet huan ma misahuiti ipan hueyi at para amo quichihualtis ma tajtacolchihua se cati noaxca huan ayemo quipiya tetili. \v 3 Xijtachilica taya anquichihuaj. \p “Sinta moicni mitzixpanos, huajca xiquilhui cati quichijtoc. Huan sinta yaya moyolpatas, huajca xijtapojpolhui. \v 4 Huan sinta yaya mitzixpanos chicompa ipan se tonal huan sese huelta sempa hualas huan quiijtos: ‘Techtapojpolhui cati amo cuali nimitzchihuilijtoc’, huajca sese huelta xijtapojpolhui.” \s1 Monequi más tijneltocase Toteco \p \v 5 Huan itayolmelajcahua Tohueyiteco Jesús quiilhuijque: \p ―Techpalehui ma moscalti totaneltoquilis. \p \v 6 Huan Tohueyiteco quinilhui: \p ―Sinta tijpiya taneltoquilisti cati moscaltía quej se ipilxinacho mostaza, huelis tiquilhuis ni hueyi cuahuit: ‘Ximoquixti huan ximotoca ipan hueyi at’, huan ni cuahuit amechneltoquilis. \s1 Quinamiqui ma tijtequipanoca Toteco \p \v 7 “Sinta itequipanojca se tacat tamehua ipan imil o quinmocuitahuía iborregojhua, huan teipa quitamiltis itequi huan tacuepilis ichaj, iteco amo quiilhuía: ‘Xihuala huan ximosehui para titacuas.’ \v 8 ¡Amo! Quema yaya hualas, iteco quiilhuis: ‘Xijsencahua cati nijcuas huan techtequili huan teipa ta titacuas.’ \v 9 Huan teipa iteco amo monequi quitascamatis pampa quichijqui cati quinahuati, pampa ya nopa itequi para quichihuas mojmosta. \v 10 Huan quej nopa eltoc ica amojuanti, pampa anitequipanojcahua Toteco, huan quema anquichihuaj nochi cati amechnahuatía, xiquilhuica: ‘Toteco, amo quinamiqui techtascamatis pampa tojuanti timoaxcahua huan san tijchijtoque cati quinamiqui tijchihuase.’ ” \s1 Jesús quinchicajqui majtacti tacame \p \v 11 Huan Jesús noja nejnemiyaya ipan ojti para altepet Jerusalén huan panotinenqui inepantipa estado Galilea huan estado Samaria. \v 12 Huan calajqui ipan se pilaltepetzi huan hualajque quinamiquicoj majtacti tacame cati tacayo palaniyayaj. Inijuanti mohuejcaquetzque quej monequiyaya ica inincocolis, \v 13 huan quitzajtzilijque: \p ―Jesús, titamachtijquet, techtasojta huan techchicahua. \p \v 14 Huan quema Jesús quinitac, quinilhui: \p ―Xiyaca ximonextitij iixpa nopa totajtzi para ma quimati anmochicajtoque. \p Huan quema yahuiyayaj ipan ojti, nochi mochicajque ten inincocolis masque eltoya nelfiero. \v 15 Huan se ten nopa tacame quiitac para Jesús ya quichicajtoya, huajca tacuepili, chicahuac quihueyichijtihualayaya Toteco Dios. \v 16 Huan motancuaquetzqui iicxita Jesús huan quitascamatqui. Huan nopa tacat eliyaya se Samaria ejquet. \v 17 Huan Jesús quiijto: \p ―¿Amo niquinchicajqui majtacti masehualme? ¿Canque itztoque nopa seyoc chicnahui? \v 18 ¿Amo aqui más quinequiyaya tacuepilis para quihueyichihuas Toteco, san ni seyoc tali ejquet? \p \v 19 Huan Jesús quiilhui nopa tacat: \p ―Ximoquetza huan xiya mochaj. Timochicajqui pampa techneltocac. \s1 Quema Toteco tanahuatis \r (Mt. 24:23-28, 36-41) \p \v 20 Huan sequij fariseos quitatzintoquilijque Jesús quema hualas Toteco para tanahuatis ipan ni taltipacti. Huan Jesús quinnanquili huan quinilhui: \p ―Quema Toteco tanahuatis, amo oncas tanextili cati huelis anquiitase. \v 21 Huan amo aqui quiijtos: ‘Xiquitaca, nica Toteco tanahuatía’, o ‘Nepa Toteco tanahuatía’; pampa Toteco tanahuatía ipan iniyolo masehualme. \p \v 22 Huan Jesús quinilhui imomachtijcahua: \p ―Ajsis se tonali quema anquinequise antechitase na cati niMocuetqui Masehuali huan anquinequise sempa anitztose nohuaya, pero amo huelis antechitase. \v 23 Huan masehualme amechilhuise: ‘Xijtachilitij nepa itztoc’, o ‘Xijtachiliquij nica itztoc’, pero amo cana xiyaca techtemotij. \v 24 Quej nochi hueli quiitaj quema tapetani ipan ilhuicacti huan taahuía campa hueli, quej nopa nojquiya nochi nechitase na cati niMocuetqui Masehuali ipan nopa tonali quema sempa nihualas ipan taltipacti. \v 25 Pero achtohui monequi para tahuel nitaijyohuis, huan para masehualme cati ama itztoque nechhuejcamajcahuase. \p \v 26 “Quema nitacuepilis ipan taltipacti elis quej eltoya quema Noé itztoya. \v 27 Ipan nopa tonali, masehualme tacuayayaj, taiyayaj, mosihuajtiyayaj huan quisencahuayayaj para iniichpocahua ma monamictica. Quichihuayayaj nochi cati ipa momajtoyaj quichihuaj hasta nopa tonali quema Noé calajqui ipan cuaacali. Huan nopa tonal pejqui tahuel huetzi at huan tatemic campa hueli hasta quintamimicti nochi masehualme. \p \v 28 “Huan san se panoyaya quema Lot itztoya ipan taltipacti. Masehualme tacuayayaj, taiyayaj, tacohuayayaj, tanamacayayaj, tatojtocayayaj huan quichihuayayaj ininchajchaj. \v 29 Pero ipan nopa tonali quema Lot quisqui altepet Sodoma, huetzqui tit ihuaya azufre huan quintamitati nochi nopa masehualme cati itztoyaj nopona. \v 30 Huan san se elis nojquiya ipan nopa tonali quema na cati niMocuetqui Masehuali nimonextis, amo oncas tanextili para amechilhuis sinta se tenijqui panos. \p \v 31 “Ipan nopa tonali sinta se itztos icalcuitapa, ma cholo nimantzi. Ma amo temo huan calaquis calijtic para quihuicas cati iaxca. Huan cati itztose campa inimila ma amo tacuepilise ininchajchaj. \v 32 Xiquelnamiquica cati quipanoc isihua Lot. \v 33 Nojquiya nimechilhuía sinta se momanahuisnequi para amo miquis por na, quipolos ialma. Huan cati amo majmahuis para miquis por na, quimaquixtis ialma. \p \v 34 “Huan nimechilhuía, quema ajsis nopa tayohua, ome itztose ipan se tapechti, huan notequipanojca quihuicas se huan nopa seyoc quicajtehuas nopona. \v 35 Huan ome sihuame tistose san sejco, huan quihuicas se huan nopa seyoc quicajtehuas. \v 36 Huan ome tacame tequititinemise ipan mili, huan nojquiya quihuicas se huan nopa seyoc quicajtehuas.” \p \v 37 Huan inijuanti quitatzintoquilijque: \p ―Tohueyiteco, ¿canque panos ya ni? \p Huan Jesús quinnanquili: \p ―Quej nochi quiitaj quema mosentilíaj tzojpilome campa huetztoc se mijcatzi, nochi quiitase ya ni. \c 18 \s1 Se cahual toahui huan se tequitiquet \p \v 1 Huan Jesús quinilhui imomachtijcahua se tatenpohualisti para quinnextilis cuali ma quisenhuiquilica motatajtíaj ica Toteco hasta yaya quinmacas cati quitajtaníaj. \v 2 Huan quinilhui: “Ipan se altepet itztoya se tequitiquet cati amo quitepanitayaya Toteco huan amo quinchihuiliyaya cuenta masehualme. \v 3 Nojquiya itztoya se toahui cati icnotzi ipan nopa altepet cati talojtzitzi quitajtaniyaya ma quitajtolsencahua ica cati fiero icualancaitacahua quichihuilijtoyaj. \v 4 Huan miyac huelta quitajtani nopa tequitiquet huan amo quinequiyaya quipalehuis, pero teipa nopa tequitiquet moilhui: ‘Masque amo nijtepanita Dios huan amo niquinchihuilía cuenta masehualme, \v 5 pampa ni toahui cati icnotzi tahuel nechcuatotonía, monequi nijchihuas cati xitahuac. Monequi nijtajtolsencahuas quej quinamiqui pampa talojtzitzi huala nechtajtanía, huan ya nechyolaxiti.’ ” \p \v 6 Huan Tohueyiteco quinilhui: “Xijmachilica quenicatza nopa amo cual tequitiquet moilhui quema quiijto quipalehuis nopa toahui cati icnotzi. \v 7 Noja más nimantzi Toteco quintajtolsencahuas cuali imasehualhua cati quintapejpenijtoc sinta inijuanti motatajtíaj ica ya tayohua huan tonaya. Yaya amo quiijtos para mosta quichihuas. \v 8 Nimechilhuía, nimantzi quinpalehuis. Pero quema na cati niMocuetqui Masehuali sempa nihualas, ¿quesqui masehualme noja nechneltocatose huan motatajtijtose ipan ni taltipacti?” \s1 Ome tacame motatajtitoj \p \v 9 Huan Jesús quinilhui ni tatenpohualisti para masehualme cati mohueyimatiyayaj. Moilhuiyayaj ya itztoyaj xitahuaque iixpa Toteco, huan yeca quincualancaitayayaj sequinoc pampa quinitayayaj para amo cuajcualme. Huan Jesús quiijto: \v 10 “Ome tacame yajque ipan hueyi tiopamit para motatajtitij ica Toteco. Se eliyaya se fariseo huan seyoc se tacat cati tainanqui impuesto huan momatqui tacajcayahua. \v 11 Huan nopa fariseo moquetzqui huan motatajti huan quiijto: ‘Toteco Dios, nimitztascamati pampa amo niitztoc quej sequinoc. Inijuanti tachtequij, momecatíaj huan quichihuaj cati amo cuali. Nojquiya nipaqui pampa amo niitztoc quej ni tacat cati nonechca itztoc cati tainama impuesto huan tacajcayahua. \v 12 Na nimosahua ompa ipan se samano huan nimitzmaca majtacti por ciento ten nochi cati nijpiya.’ \v 13 Pero nopa tacat cati tainanqui impuesto moquetzqui ica huejca huan mohuijtzonqui pampa pinahuayaya quitananas itzonteco para quitachilis ilhuicac. Huan yaya moyolixtejtetzonayaya ica tequipacholi huan quiijto: ‘Toteco techtasojta pampa miyac nijhuica tajtacoli moixpa.’ \v 14 Na nimechilhuía, Toteco quitapojpolhui nopa tacat cati tainanqui impuesto huan yaya yajqui ichaj xitahuac iixpa Toteco, pero nopa fariseo, amo. Pampa nochi cati mohueyimatij, Toteco quinechcapantalis huan nochi cati moechcapanohuaj iixpa Toteco, Toteco quinhueyitalis.” \s1 Jesús quintiochijqui coneme \r (Mt. 19:13-15; Mr. 10:13-16) \p \v 15 Huan sihuame quinhualicayayaj campa Jesús ininpilconehua para ma quintalili imax ininpani para quintiochihuas. Huan imomachtijcahua Jesús quinitaque huan quinajhuaque. \v 16 Pero Jesús quinnojnotzqui imomachtijcahua huan quinilhui: \p ―Xiquincahuilica coneme ma hualaca campa na. Amo xiquintzacuilica, pampa Toteco tanahuatis ipan iniyolo masehualme cati nechselíaj quej ni coneme nechselíaj. \v 17 Huan aqui amo nechselía quej ni coneme quichihuaj, amo calaquis campa Toteco tanahuatía. \s1 Se tominpixquet quicamanalhui Jesús \r (Mt. 19:16-30; Mr. 10:17-31) \p \v 18 Huan hualajqui se tominpixquet huan quitatzintoquili Jesús: \p ―Ticuali tamachtijquet, ¿taya cati cuali monequi nijchihuas para Toteco nechmacas nemilisti para nochipa? \p \v 19 Huan Jesús quiilhui: \p ―¿Tijmati taya quiijtosnequi para techtocaxtía nicuali? ¿Tijmachilía para san Dios nelía itztoc cuali? \v 20 Tijmati nopa tanahuatilme: ‘Amo ximomecati, amo xitemicti, amo xitachtequi, huan amo quema xiteistacahui quema timochihua testigo. Xiquintepanita motata huan monana.’ \p \v 21 Huan yaya quiilhui Jesús: \p ―Nochi ya ni nijchijtihualajtoc hasta quema niconetzi nieliyaya. \p \v 22 Huan quema Jesús quicajqui ni, quiilhui: \p ―Sinta nelía ten tiquijtohua, huajca san se tamanti noja mitzpolohua. Xijnamacati nochi cati moaxca huan xiquinmaca nopa tomi cati teicneltzitzi huan quej nopa tijpiyas cati ipati para moaxca nepa ilhuicac. Huan teipa xihuala huan techtoquili. \p \v 23 Pero quema nopa tacat quicajqui cati Jesús quiilhui, pejqui motequipachohua miyac pampa nelía quipixtoya tomi. \v 24 Huan Jesús quitachili huan quiijto: \p ―Nelía ohui para masehualme cati tominpiyaj quicahuilise Toteco ma quinnahuati ipan iniyolo. \v 25 Ohui para se hueyi tapiyali quej se camello panos ipan iixteyol se huitzmalot, pero noja más ohui para se masehuali cati tominpiya calaquis ipan itanahuatilis Toteco. \p \v 26 Huan inijuanti cati quicajque quiilhuijque: \p ―Huajca ¿ajquiya huelis momaquixtis ten itajtacolhua? \p \v 27 Huan Jesús quinilhui: \p ―Nopa tamanti cati masehualme amo hueli quichihuaj, Toteco quena, yajati quichihua. \p \v 28 Huan Pedro quiilhui: \p ―Xiquita, tijcajtejtoque nochi cati tijpixtoyaj para timitztoquilise. \p \v 29 Huan Jesús quinilhui: \p ―Nelía nimechilhuía cati hueli cati quicajtejtoc ichaj, o isihua, o iicnihua, o itatahua, o iconehua para tepohuilis ten itanahuatilis Toteco, \v 30 quiselis más miyac ipan ni tonali huan ipan nopa tonali cati huala, quipiyas nemilisti cati yancuic para nochipa. \s1 Jesús quiijto para masehualme quimictise \r (Mt. 20:17-19; Mr. 10:32-34) \p \v 31 Huan Jesús quinhuicac nopa majtacti huan ome imomachtijcahua iyoca huan quinilhui: “Xiquitaca, amantzi tiyahuij altepet Jerusalén campa panos nochi cati nopa tajtolpanextiani huejcajquiya quiijcuilojque para nopantis na cati niMocuetqui Masehuali. \v 32 Masehualme nechtemactilise inimaco seyoc tali ehuani huan nechhuihuiitase huan nechchihuilise cati fiero. Nechixchajchase, \v 33 huan nechhuijhuitequise, huan nechmictise, pero ica eyi tonati nimoyolcuis.” \p \v 34 Huan imomachtijcahua amo quimachilijque cati quinilhuiyaya pampa Toteco quitatiyaya cati Jesús quiijtohuayaya para ma amo quimachilica. \s1 Jesús quichicajqui se popoyotzi \r (Mt. 20:29-34; Mr. 10:46-52) \p \v 35 Huan quema Jesús monechcahuiyaya altepet Jericó, itztoya nopona se popoyotzi cati mosehuiyaya ojtenti motaejehuiyaya. \v 36 Huan quema nopa popoyotzi quincajqui nochi nopa miyaqui masehualme cati panoyayaj ihuaya Jesús, huajca quintatzintoquili ajquiya huala. \v 37 Huan masehualme quiilhuijque para hualayaya Jesús cati ehua altepet Nazaret. \v 38 Huan huajca nopa popoyotzi chicahuac quiijto: \p ―¡Jesús, tiiteipan ixhui Tanahuatijquet David ten huejcajquiya, techtasojta! \p \v 39 Huan nopa masehualme cati tayacanayayaj quiajhuaque huan quiilhuijque ma ayecmo molini, pero noja más tzajtzic: \p ―¡Jesús tiiteipan ixhui David, techtasojta! \p \v 40 Huan Jesús moquetzqui huan quinahuati se ma quihualiquili nopa popoyotzi. Huan quema ajsico, Jesús quitatzintoquili: \p \v 41 ―¿Taya tijnequi ma nimitzchihuili? \p Huan nopa tacat quiilhui: \p ―NohueyiTeco, nijnequi nitachiyas sempa. \p \v 42 Huan Jesús quiilhui: \p ―¡Xitachiya! Ya timochicajtoc pampa techneltocac. \p \v 43 Huan nimantzi tachixtejqui, huan quitoquili Jesús ipan ojti, quihueyichijtiyajqui Toteco Dios. Huan nochi nopa masehualme cati quiitaque ten panoc nojquiya quipaquilismacayayaj. \c 19 \s1 Jesús huan Zaqueo \p \v 1 Huan Jesús calajqui ipan altepet Jericó, pero san panotiquisato. \v 2 Huan itztoya nopona se tacat cati itoca Zaqueo. Yaya eliyaya se tayacanquet cati tainamayaya impuesto huan quipixqui miyac tomi. \v 3 Huan Zaqueo quichihuayaya campeca para quiitas Jesús, pero amo huelqui pampa itztoyaj miyaqui masehualme cati quiyahualojtoyaj, huan Zaqueo amo huejcapantic. \v 4 Huajca Zaqueo motalo huan tayacanqui huan tejcoto ipan se cuahuit para huelis quiitas Jesús quema panos ojtipa. \v 5 Huan quema Jesús ajsico nopona, ajcotachixqui ipan nopa cuahuit huan quiitac Zaqueo huan quiilhui: \p ―Zaqueo, ximoisihuilti huan xitemo, pampa ama nimocahuas nepa mochaj. \p \v 6 Huajca nimantzi temoc, huan ica paquilisti quiseli Jesús ipan ichaj. \v 7 Huan quema masehualme quiitaque cati panoc, pejque quiejelnamiquij Jesús pampa yajqui quipaxaloto se tacat cati tahuel tajtacolchihua. \v 8 Huan teipa Zaqueo moquetzqui iniixpa nochi huan quiilhui Tohueyiteco: \p ―Tohueyiteco, amantzi nimoyolpatatoc. Nipehuas niquinmacas tajco cati nijpiya ica inijuanti cati teicneltzitzi. Huan ica nochi cati niquincajcayajtoc huan niquinquixtili miyac tomi, niquincuepilis najpa imiyaca cati niquinquixtili. \p \v 9 Huan Jesús quinilhui nopa masehualme nopona: \p ―Ama momaquixti ni tacat ten itajtacolhua pampa nechneltocac quej nojquiya Abraham nechneltocac. \v 10 Na cati niMocuetqui Masehuali nihualajtoc ipan ni taltipacti para niquintemos huan niquinmaquixtis masehualme cati mocuapolojtoyaj ipan inintajtacolhua. \s1 Se teteco huan majtacti tetequipanohuani \r (Mt. 25:14-30) \p \v 11 Huan nopa masehualme nochi quicaquiyayaj. Huan Jesús quinilhui se tatenpohualisti pampa monechcahuiyaya Jerusalén, huan miyaqui masehualme moilhuiyayaj Toteco pehuasquía tanahuatis nimantzi ipan ni taltipacti. \v 12 Huan Jesús quiijto: “Se tacat cati itztoya ipan se familia ten tanahuatiani quisayaya para yas ipan seyoc tali cati huejca para quiselis tequiticayot para tanahuatis, huan teipa tacuepilisquía. \v 13 Huan achtohui quinnotzqui majtacti itequipanojcahua huan quinmacac sese imiyaca tomi quej se tacat quitanisquía ipan eyi metzti ten tequit. Quinilhui ma tacohuaca huan ma tanamacaca para quitanilise más tomi hasta yaya sempa hualas. \v 14 Huan miyaqui masehualme nepa campa quisqui quicualancaitaque nopa tanahuatijquet huan quititanque se amatasencahuali campa ajsisquía huan nopa amat quiijto: ‘Amo quema tijnequij ni tacat ma technahuatiqui nica.’ \p \v 15 “Pero nopa tanahuatijquet quiseli itequiticayo para tanahuatis. Teipa quema tacuepili ipan ital quinnahuati ma mosentilica nopa tetequipanohuani cati quintominmacatoya para quimatis taya quitantoyaj ica itomi. \v 16 Huan nopa tetequipanojquet cati achtohui monexti, quiilhui: ‘Noteco, ica nopa tomi cati techcahuilijtejqui ya nijtantoc majtacti huelta más imiyaca tomi.’ \v 17 Huan iteco quiilhui: ‘Cualtitoc, tinocualtequipanojca. Temachti tiitztoya ica pilquentzi tomi cati nimitzmacac, huan ama nimitztalis xijnahuati majtacti altepeme.’ \v 18 Huan nopa ompa tetequipanojquet monexti huan quiilhui: ‘Noteco, ica nopa tomi cati techcahuilijtejqui, ya nijtantoc macuili hueltas más imiyaca tomi.’ \v 19 Huan san se quiilhui nopa ompa tetequipanojquet, nojquiya quiilhui: ‘Nimitztalis xijnahuati macuili altepeme.’ \p \v 20 “Huan seyoc itequipanojca hualajqui huan quiilhui: ‘Noteco, nica eltoc nopa tomi cati techmacac. Nicajojqui ipan se payo. \v 21 Nimitzimacasiyaya sinta nijpolojtosquía motomi ica tanamaquilisti, pampa nijmati chicahuac titanahuatía. Tijcui tomi cati amo tijtantoc huan tipixca campa amo titoctoc.’ \v 22 Huan iteco quiilhui: ‘Ta tifiero tetequipanojquet, nimitztajtolsencahuas ica cati ta mocamanal. Tijmatqui chicahuac nitanahuatía. Nijcui tomi cati amo nijtantoc huan nipixca campa amo nitoctoc. \v 23 ¿Para ten amo tijtali notomi ipan se banco para ma quitequihuicaj, huan quema nihualasquía, nopa banco nechmacasquía se quentzi itanca?’ \p \v 24 “Huan nojquiya iteco quinilhui nopa masehualme cati ijcatoyaj nechca: ‘Xijquixtilica nopa tomi cati nijmacac, huan xijmacaca yaya cati quitanqui majtacti huelta.’ \v 25 Huan nopa masehualme quiilhuijque: ‘Toteco, yaya ya quipiya majtacti huelta itomi.’ \p \v 26 “Pero ininteco quinilhui: ‘Nimechilhuía, nochi cati quitequihuíaj cuali cati quipiyaj, niquinmacas más, huan cati amo quitequihuíaj cati quipiyaj, masque pilquentzi, niquinquixtilis nopa pilquentzi cati quipixtoyaj. \v 27 Huan nocualancaitacahua cati amo quinequiyayaj ma niquinnahuatiqui, ama xiquinhualicaca huan xiquinmictica nica noixpa.’ ” \s1 Jesús calajqui altepet Jerusalén ipan burro \r (Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Jn. 12:12-19) \p \v 28 Quema Jesús quinilhuijtoya ni tatenpohualisti, sempa pejqui yahui ipan ojti para Jerusalén. \v 29 Huan quema monechcahuiyaya altepeme Betfagé huan Betania huan nopa tepet cati itoca Olivos, quintitanqui ome imomachtijcahua ipan se tequit, \v 30 quinilhui: \p ―Xiyaca nopa pilaltepetzi cati mocahua amoixmelac huan quema ancalaquise nepa anquipantise se pilburrojtzi ilpitoc cati ayemo aqui tejcotoc ipani. Xijtojtomaca huan techhualiquilica. \v 31 Huan sinta amechtatzintoquilise para ten anquitojtomaj, xiquinilhuica: ‘Toteco quinequi quitequihuis.’ \p \v 32 Huan nopa ome imomachtijcahua yajque huan nelía quipantijque nopa pilburrojtzi quej Jesús quinilhuijtoya. \v 33 Huan quema quitojtomayayaj, iteco quintatzintoquili: \p ―¿Para ten anquitojtomaj nopa pilburrojtzi? \p \v 34 Huan quiilhuijque: \p ―Toteco quinequi quitequihuis. \p \v 35 Huan quihuicaque campa Jesús, huan ipani quitalilijque inintaque, huan Jesús ipan tejcoc. \v 36 Huan miyaqui masehualme quisohuayayaj inintaque ipan ojti campa Jesús nejnemiyaya. \v 37 Huan quema monechcahuijque campa itaixtemolis nopa tepet Olivos, nochi nopa miyaqui masehualme cati quitoquiliyayaj pejque quipaquilismacaj Toteco por nochi nopa tiochicahualnescayot cati quiitztoyaj Jesús quichihua. Huan ica paquilisti, \v 38 inijuanti tahuejchihuayayaj huan quiijtohuayayaj: \q1 “¡Toteco Dios ma quitiochihua ni tanahuatijquet cati huala ipan itoca\f + \fr 19:38 \fr*\ft 19:38 Ica itequiticayo.\ft*\f*! \q1 Oncas tasehuilisti ipan ilhuicacti. \q1 ¡Ma tijhueyichihuaca Toteco Dios hasta tacaquistis ipan ilhuicac campa más huejcapa!” \p \v 39 Huan sequij fariseos cati nejnemiyayaj ica nopa miyaqui masehualme quiilhuijque Jesús: \p ―Tamachtijquet, xiquinajhua momomachtijcahua pampa quiijtohuaj tamanti cati amo quinamiqui. \p \v 40 Huan Jesús quinnanquili: \p ―Nimechilhuía sinta nomomachtijcahua amo molinisquíaj para nechhueyitalisquíaj, huajca ni teme camanaltisquíaj huan nechhueyichihuasquíaj. \p \v 41 Huan quema Jesús monechcahui nepa Jerusalén, quitachili nopa altepet huan chocac por nopa masehualme cati nopona itztoyaj, \v 42 huan quiijto: “AnJerusalén ehuani, sinta anquimachilijtosquíaj ten pano ama ni tonali, anhueltosquíaj anquipantisquíaj tasehuilisti. Pero tzactoc amoixteyol huan ya tanqui hora. \v 43 Huajca se tonali amocualancaitacahua hualase huan amechyahualose huan amechojtzacuase para amo aqui huelis cholos. \v 44 Huan quisosolose amoaltepe huan amechmictise nochi amojuanti cati anitztoque nica. Huan amo teno ten amoaltepe mocahuas quej eltoya, pampa amo antechchihuilijque cuenta quema na nimechpaxaloco.” \s1 Jesús quinquixti tanamacani tiopan calijtic \r (Mt. 21:12-17; Mr. 11:15-19; Jn. 2:13-22) \p \v 45 Huan Jesús calajqui ipan nopa hueyi israelita tiopamit huan pejqui quinquixtía nopa tanamacani cati itztoyaj calijtic. \v 46 Huan quinilhui: \p ―Ijcuilijtoc ipan Icamanal Toteco campa quiijtohua: ‘Nochaj eltoc nopa cali campa masehualme motatajtise ica Toteco.’ Pero anquichijtoque campa anquintachtequilíaj masehualme cati hualahuij. \p \v 47 Huan Jesús tamachti mojmosta ipan nopa hueyi tiopamit, pero nopa tayacanca totajtzitzi, huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés, huan inijuanti cati quihuicayayaj tequit quinequiyayaj quimictise. \v 48 Pero amo quimatiyayaj quenicatza quichihuase pampa nochi masehualme nelía quitacaquiliyayaj icamanal. \c 20 \s1 Itequiticayo Jesús \r (Mt. 21:23-27; Mr. 11:27-33) \p \v 1 Se tonali Jesús tamachtiyaya huan tepohuiliyaya icamanal Toteco ipan nopa hueyi israelita tiopamit, huan hualajque nopa tayacanca totajtzitzi, huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés, huan nopa huehue tacame ten israelitame para quitatzintoquilise. \v 2 Huan quiilhuijque: \p ―Techilhui ica taya tequiticayot tijchihua ni tamanti. ¿Ajquiya mitzmacatoc tequiticayot? \p \v 3 Huan Jesús quinnanquili: \p ―Na nojquiya nimechtatzintoquilis se tamanti. Technanquilica ya ni. \v 4 ¿Ajquiya quititanqui Juan para tecuaaltis? ¿Toteco quititanqui o san masehualme quititanque? \p \v 5 Huajca inijuanti iyoca pejque mocamanalhuíaj ten quenicatza quinanquilise. Quiijtojque: “Sinta tiquijtose Toteco quititanqui Juan, huajca technanquilis ¿para ten amo tijneltocaque icamanal? \v 6 Huan sinta tiquijtose san masehualme quititanque, nochi ni masehualme techtehuise pampa inijuanti quineltocaj para Juan eliyaya se itajtolpanextijca Toteco.” \p \v 7 Huan yeca inijuanti quinanquilijque, huan quiilhuijque amo quimatiyayaj ajquiya quititanqui Juan. \v 8 Huan Jesús quinilhui: \p ―Huajca na nojquiya amo nimechilhuis ajquiya nechmacatoc tequiticayot para nijchihuas nochi ni tamanti. \s1 Se tatenpohualisti ten tequipanohuani cati amo cuajcualme \r (Mt. 21:33-44; Mr. 12:1-11) \p \v 9 Huan Jesús pejqui quinilhuía ni tatenpohualisti, quiijto: “Itztoya se tacat cati quitojqui xocomecat ipan imil huan quincahuilijtejqui inimaco sequij tacame para ma quimocuitahuica huan teipa momajmacasquíaj cati temacasquía. Huan teipa yaya huejca yajqui. \v 10 Huan teipa quema ajsic tonali para tatequisti, nopa tacat quititanqui se itequipanojca ma quinitati nopa tacame para ma quimacaca cati ya iaxca ten nopa tatequisti. Pero nopa tacame cati inimaco eltoya nopa mili quimaquilijque itequipanojca huan san ica imax quimajcajque. \v 11 Huajca nopa tacat cati iaxca nopa mili sempa quititanqui seyoc itequipanojca, huan nojquiya quimaquilijque, huan fiero quichihuilijque, huan amo teno quimacaque. \v 12 Huan ica expa nopa tacat sempa quititanqui seyoc itequipanojca, huan nopa tacame quicocojque, huan quiquixtijque. \p \v 13 “Huan nopa tacat cati iaxca nopa xocomeca mili moyolilhui: ‘Ama nijmati taya nijchihuas. Nijtitanis notelpoca cati niquicnelía, huan temachti quitepanitase.’ \v 14 Pero quema nopa tacame cati inimaco eltoya nopa mili quiitaque nopa telpocat, huajca moilhuijque se ica seyoc: ‘Yaya ni cati teipa quiselis ni xocomeca mili. Ma tijmictica huan teipa ni mili elis toaxca.’ \v 15 Huan inijuanti quitehuijque xocomeca milteno huan quimictijque. \p “Huajca ¿taya anmoilhuíaj quichihuas nopa tacat cati iaxca nopa xocomeca mili ica nopa fiero tacame? \v 16 Yaya hualas huan quinmictis huan quicahuas imil inimaco sequinoc.” \p Huan quema nopa fariseos quicajque ni, quimachilijque para inijuanti eliyayaj nopa fiero tacame ipan nopa tatenpohualisti, huajca quiilhuijque Jesús: \p ―¡Amo quema ma quicahuili Toteco panos ya nopa! \p \v 17 Huan Jesús quintachili huan quintatzintoquili: \p ―Huajca ¿taya quiijtosnequi cati ijcuilijtoc ipan Icamanal Toteco campa camanalti ten na quej nise hueyi tet? Quej ni quiijtohua: \q1 ‘Calchihuani amo quinejque quitequihuise se hueyi tet, \q1 huan quitahuisojque. \q1 Pero teipa nopa hueyi tet cati quitahuisojtoyaj, \q1 elqui cati más monequiyaya para yas calesquina huan ipan quiquetzase nopa cali.’ \m \v 18 Na ninopa hueyi tet huan nochi cati amo nechnequij itztoque quej cati motepotanise huan huetzise ipan nopa hueyi tet, huan tahuel mococose. Huan quema na nihuetzis ininpani cati amo nechselíaj, huajca niquinchihuas tatixtic. \s1 Ajquiya taxtahua impuesto \r (Mt. 21:45-46; 22:15-22; Mr. 12:13-17) \p \v 19 Huan ipan nopa tonali nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés huan nopa tayacanca totajtzitzi quimachilijque para inijuanti itztoyaj nopa fiero tacame ipan nopa tatenpohualisti. Huan yeca quinequiyayaj quitzacuase Jesús nimantzi, pero quinimacasiyayaj nopa miyaqui masehualme. \v 20 Huajca san quintitanque tacame ixtacatzi para ma nesica quej cuajcualme huan ma quitachilijtinemica para quicaquisquíaj se camanali cati ica quitelhuisquíaj Jesús iixpa nopa gobernador. \v 21 Huan se ten inijuanti quitatzintoquili Jesús: \p ―Tamachtijquet, tojuanti tijmatij tiquijtohua huan titamachtía cati xitahuac huan amo aqui tijchicoicnelía. San titamachtía cati melahuac quinequi Toteco Dios ma tijchihuaca. \v 22 Huajca ¿tiquita cuali tiquixtahuase cati techtajtanía totanahuatijca César o amo? \p \v 23 Huan Jesús quiitac para quinequiyayaj quimasiltise ica icamanal, huajca quinilhui: \p ―¿Para ten anquinequij antechcajcayahuase? \v 24 Technextilica se tomi cati ica antaxtahuaj nopa impuesto. ¿Ajquiya iixcopinca quipiya ni tomi? Huan ¿ajquiya itoca ijcuilijtoc ipani? \p Huan inijuanti quinanquilijque: \p ―Iixcopinca huan itoca Tanahuatijquet César. \p \v 25 Huan Jesús quinilhui: \p ―Huajca xijmacaca César cati iaxca huan nojquiya xijmacaca Toteco cati Toteco iaxca. \p \v 26 Huan amo huelque quicajcayahua Jesús o quimasiltise ica cati quiijto iniixpa nopa masehualme. San quitachilijque quenicatza quinnanquiliyaya, huan ayecmo molinijque. \s1 Jesús quiijto sempa moyolcuise mijcatzitzi \r (Mt. 22:23-33; Mr. 12:18-27) \p \v 27 Huan hualajque campa Jesús sequij saduceos. Inijuanti amo quineltocaj para sempa moyolcuise mijcatzitzi. \v 28 Huan nopa saduceos quiilhuijque: \p ―Tamachtijquet, Moisés quiijcuilo huejcajquiya sinta se tacat miquis huan amo quicajtehuas yon se conet, huajca iicni cati teipa ehua monequi mosihuajtis ihuaya ihuejpol para quipiyase se conet cati quimacas iteipan ixhuihua yaya cati mijqui. \v 29 Itztoyaj chicome icnime huan nopa cati achtohui ejquet mosihuajti huan teipa mijqui, huan amo quipixqui yon se conet. \v 30 Huan nopa ompa tacat mosihuajti ica nopa cahuali huan nojquiya mijqui, huan amo quinpixqui coneme. \v 31 Huan nopa expa tacat mosihuajti ihuaya huan quej nopa panotiyajque hasta nochi chicome icnime mosihuajtijque ihuaya nopa sihuat, huan amo quipixque ininconehua. \v 32 Huan teipa nojquiya mijqui nopa sihuat. \v 33 Huajca ipan nopa tonali quema moyolcuise nochi cati mictoque, ¿ajquiya ten inijuanti quipiyas nopa sihuat para iaxca?, pampa nochi chicome quichijque inisihua. \p \v 34 Huan Jesús quinilhui: \p ―Ipan ni tonali nica ipan taltipacti tacame mosihuajtíaj, huan quisencahuaj para iniichpocahua ma monamictica. \v 35 Pero quema masehualme moyolcuise huan inijuanti cati quinamiqui calaquise ilhuicac, ayecmo mosihuajtise, yon monamictise para quintacatiltise coneme, \v 36 pampa nepa ayecmo aqui miquis. Nochi itztose para nochipa quej ilhuicac ehuani. Itztose iconehua Toteco cati yaya quinyolcuic para itztose para nochipa. \v 37 Pero quena, mijcatzitzi moyolcuij pampa Moisés technextili ya nopa quema quiitac nopa xihuitzonti cati tatayaya huan quiijcuilo para Toteco quiilhui para yaya ininTeco Abraham, Isaac huan Jacob. \v 38 Huan pampa Toteco quiijto yaya noja eliyaya ininTeco Abraham, Isaac huan Jacob masque inijuanti ya mictoyaj huejcajquiya quema quiijto nopa camanali, huajca tijmatij inijuanti noja yoltoque nepa ilhuicac iixpa Toteco, pampa iixpa Toteco nochi yoltoque. \p \v 39 Huan sequij tamachtiani ten itanahuatil Moisés quiilhuijque: \p ―Tamachtijquet, nelía cuali tijnanquili. \p \v 40 Pero amo aqui motemacac para más quitatzintoquilis. \s1 Cristo iteipan ixhui David \r (Mt. 22:41-46; Mr. 12:35-37) \p \v 41 Huajca Jesús quintatzintoquili: \p ―¿Para ten masehualme quiijtohuaj para nopa Cristo cati Toteco quiijto hualasquía elis se iteipan ixhui Tanahuatijquet David ten huejcajquiya? \v 42 Pampa David iselti quitocaxti Cristo ‘noTeco’ ipan Salmos campa quiijcuilo: \q1 ‘Toteco Dios quicamanalhui noTeco Cristo huan quiilhui: \q1 Ximosehui nica ipan nonejmat, \q1 \v 43 hasta nimitzmactilis mocualancaitacahua para tiquinnahuatis.’ \m \v 44 Huajca Tanahuatijquet David quitocaxti Cristo ‘noTeco’ huan ya nopa technextilía Cristo yaya Dios, huajca ¿quenicatza elisquía nojquiya se masehuali cati iteipan ixhui David? \s1 Jesús quintelhui nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés \r (Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54) \p \v 45 Huan quema nochi nopa masehualme quitacaquiliyayaj, Jesús quinilhui imomachtijcahua: \v 46 “Ximomocuitahuica ica nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés cati quinpactía moquentise iniyoyo huehueyac. Quinpactía quema masehualme quintajpalohuaj ica cuali ipan tianquis. Quinequij mosehuise ipan nopa siyas cati más quipiya tatepanitacayot huan quinequij tacuase achtohui ipan se tacualisti. \v 47 Pero iyoca inijuanti quinquixtilíaj sihuame icnotzitzi ininchajchaj. Huejcahuaj quema motatajtíaj ica Toteco para sequinoc ma quintepanitaca, pero san tacajcayahuaj, huajca achi más Toteco quintatzacuiltis que sequinoc.” \c 21 \s1 Nopa tomi cati se toahui cati icnotzi quimacac Toteco \r (Mr. 12:41-44) \p \v 1 Huan nepa tiopan calijtic Jesús quintachilijtoya quenicatza masehualme cati tominpiyayayaj quitaliyayaj inintomi ipan nopa caxa para quimacase Toteco. \v 2 Huan nojquiya quiitac se toahui cati icnotzi nelteicneltzi temacac ome centavos. \v 3 Huan Jesús quiijto: \p ―Nimechilhuía para melahuac ni toahui cati icnotzi huan teicneltzi quimacatoc Toteco más huan amo quej nochi ne sequinoc. \v 4 Pampa nochi inijuanti quimacaque cati mocahuayaya ten inintomi, pero yaya nelía teicneltzi, huan quimacatoc Toteco nochi cati quipixtoya para ica mopanoltisquía. \s1 Masehualme quisosolose tiopamit \r (Mt. 24:1-2; Mr. 13:1-2) \p \v 5 Huan itztoyaj sequij cati camanaltiyayaj ten iyejyejca nopa hueyi tiopamit huan quenicatza quinyejyecchijtoyaj nopa teme cati masehualme temacatoyaj. Huan Jesús quinilhui: \p \v 6 ―Ajsis se tonali quema masehualme quisosolose nochi ni tamanti yejyectzi cati ama anquitachilíaj, huan yon se tet amo mocahuas campa eltoya. \s1 Tanextili cati mochihuas ipan itamiya tonali \r (Mt. 24:3-28; Mr. 13:3-23) \p \v 7 Huan inijuanti quitatzintoquilijque: \p ―Tamachtijquet, ¿quema panos ni tamanti? ¿Taya tanextili oncas quema monechcahuis? \p \v 8 Huan Jesús quinilhui: “Ximotachilica. Ma amo aqui amechcajcayahuas pampa miyac tacame hualase huan quiijtose para na. Quiijtose: ‘Na niCristo’, huan ‘Ya ajsic hora’, pero amo xiquinnechcahuica. \v 9 Huan anquicaquise para oncas tatehuilisti huan para miyaqui tahuel mosisiníaj, pero amo ximajmahuica pampa achtohui monequi panos nochi ni tamanti, pero noja polihuiyoc para tamis taltipacti.” \p \v 10 Huan Jesús noja quincamanalhui huan quinilhui: “Masehualme ipan se tali motananase huan quintehuise cati itztoque ipan seyoc tali. Tanahuatiani motehuise inihuaya sequinoc tanahuatiani huan inisoldados. \v 11 Huan campa hueli tahuel mohuisos tali, huan oncas huejhueyi mayanti, huan huejhueyi cocolisti. Huan ipan ilhuicac monextis huejhueyi tanextili huan tamanti cati temajmatis. \p \v 12 “Pero achtohui, quema noja polihui nochi ni tamanti, masehualme amechitzquise huan amechtaijyohuiltise. Huan amechtemactilise iniixpa tequichihuani ipan tiopame, huan amechtzacuase. Huan amechhuicase iniixpa tanahuatiani huan gobernadores para amechtelhuise pampa antechneltocaj. \v 13 Huan quej nopa huelis anquinpohuilise ten na. \v 14 Huan amo ximoilhuica quenicatza anquinnanquilise o quenicatza anmomanahuise, \v 15 pampa ipan nopa hora na nimechmacas talnamiquilisti huan nimechmacas nopa camanali cati monequi anquinilhuise, huan yon se amocualancaitaca amo huelis amechnanquilis. \v 16 Huan hasta amotatahua, o amoicnihua, o amohuicalhua, o amohuampoyohua amechtemactilise ica amo cuajcualme. Huan inijuanti amechmictise sequij ten amojuanti. \v 17 Huan nochi masehualme amechcualancaitase pampa antechneltocaj na. \v 18 Pero amo teno huelise amechchihuilise, yon amo anquipolose yon se amotzoncal. \v 19 Huan sinta anquipiyase amoyolo huan nochi anquiijyohuise, anitztose para nochipa. \p \v 20 “Pero quema anquinitase soldados ten miyac talme cati quiyahualojtose ni altepet Jerusalén, huajca xijmatica para ya ajsico tonali para quisosolose. \v 21 Huajca ipan nopa hora, inijuanti cati itztoque ipan estado Judea ma choloca ipan tepeme, huan inijuanti cati itztoque ipan Jerusalén ma quisaca. Huan masehualme cati itztoque ipan mili ma amo tacuepilica para calaquise ipan ni altepet, \v 22 pampa ipan nopa tonali Toteco nelía quinnextilis masehualme icualancayo. Huan nochi panos quej ijcuilijtoc para ma pano. \v 23 Teicneltique sihuame cati tanemiltijtose huan cati quinchichitijtose coneme ipan nopa tonali pampa ohui cholose. Huan oncas hueyi taijyohuilisti ipan ni tali, huan Toteco quintatzacuiltis ni masehualme. \v 24 Huan tacame quinmictise miyaqui ica machetas huan miyaqui quinhuicase hasta ten hueli talme ipan taltipacti para ma tetequipanose san tapic. Huan cati amo israelitame ten cati hueli talme quitanise huan ipan moquejquetzase altepet Jerusalén huan quichihuilise ten quinequise hasta tamis nopa tonali cati Toteco quiixquetztoc para cati amo israelitame ma tatanica. \s1 Quema Jesús tacuepilis \r (Mt. 24:29-35, 42-44; Mr. 13:24-37) \p \v 25 “Huan teipa oncas tanextili ipan tonati huan ipan metzti huan ipan sitalime huan ipan taltipacti. Huan masehualme amo quimatise taya quichihuase pampa nelnelía momajmatise, pampa tahuel motananas hueyi at huan nelía ajcahuacas. \v 26 Huan masehualme tapolose pampa tahuel majmahuise ica nochi cati quiitase huala ipan taltipacti, pampa quiitase para tonati, metzti, sitalime huan nochi cati eltoc nepa ipan ilhuicacti huihuipicase. \v 27 Huan huajca quena, nechitase na cati niMocuetqui Masehuali sempa nihualas ipan se mixti ica nohueyi chicahualis, huan ica notatanex cati tahuel yejyectzi. \v 28 Huajca quema pehuas mochihuas nochi ni tamanti, ximoyolchicahuaca huan xiajcotachiyaca ica paquilisti pampa nechcatzi nopa hora quema nimechmaquixtis.” \p \v 29 Huan nojquiya Jesús quinilhui se tatenpohualisti: “Ximoilhuica cati pano ica se higuera cuahuit huan nochi sequinoc cuame. \v 30 Quema nopa cuame moseliltíaj, huajca anquimatij ya ajsis tatotonilot. \v 31 Huajca nojquiya quema anquiitase panotos nochi ni tamanti, xijmatica ya nechca para Toteco tanahuatis ipan ni taltipacti. \p \v 32 “Huan nimechilhuía melahuac para amo miquise nopa masehualme cati quiitase ni tanextili hasta nihualas. \v 33 Ilhuicacti huan taltipacti panotehuas, pero nocamanal nochipa motamichijtiyas. \p \v 34 “Xitachixtoca para nopa tonal. Ma amo nimechpantiqui ipan tajtacoli. Yon amo nimechpantiqui anihuintitoque, yon ma amo nimechpantiqui anmocuatotonijtoque ica tamanti ten ni nemilisti nica, pampa sinta san ya nopa anmoilhuíaj, amo anmocualtalise, huan nopa tonali nimantzi amechajsis quej se taquetzti. \v 35 Huan nopa tonali quinajsis nochi masehualme cati itztose campa hueli ipan taltipacti. \v 36 Pero ximocualchijchijtoca mojmosta para quema nihualas. Xijtajtanica Toteco Dios para amo monequi anpanose ipan nochi nopa tamanti cati hualas huan para huelis anmoquetzase noixpa na cati niMocuetqui Masehuali.” \p \v 37 Huan mojmosta quema tonaya, Jesús tamachtiyaya ipan hueyi israelita tiopamit huan ica tayohua quisayaya para toniliti ipan nopa tepet cati itoca Olivos. \v 38 Huan tahuel miyaqui masehualme mijquehuayayaj ijnaltzi para yase ipan hueyi israelita tiopamit para quitacaquilise. \c 22 \s1 Quinejque quiitzquise Jesús \r (Mt. 26:1-5, 14-16; Mr. 14:1-2, 10-11; Jn. 11:45-53) \p \v 1 Huan monechcahuiyaya nopa ilhuit cati itoca Pascua quema quicuaj pantzi cati amo quipiya tasonejcayot. \v 2 Huan nopa tayacanca totajtzitzi huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés quitemohuayayaj quenicatza huelis quimictise Jesús, pero quinimacasiyayaj nopa miyaqui masehualme cati quitoquiliyayaj. \p \v 3 Huan Amocualtacat calajqui ipan iyolo Judas Iscariote cati eltoya se ten nopa majtacti huan ome imomachtijcahua Jesús. \v 4 Huan Judas yajqui quincamanalhuito nopa tayacanca totajtzitzi huan ininteco nopa soldados ipan tiopamit, huan quisencajqui inihuaya quenicatza huelis quinmactilis. \v 5 Huan inijuanti paquiyayaj ica itapalehuil huan quiijtojque para quitaxtahuise. \v 6 Huan quipacti Judas huan pejqui quitemohua quenicatza huelis quinmactilis Jesús quema amo itztoyaj miyaqui masehualme. \s1 Itacualis Tohueyiteco \r (Mt. 26:17-29; Mr. 14:12-25; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26) \p \v 7 Huan ajsic nopa tonali para quicuase pantzi cati amo quipiya tasonejcayot, huan para quimictise nopa pilborregojtzi para Pascua. \v 8 Huan Jesús quintitanqui Juan ihuaya Pedro huan quinilhui: \p ―Xiyaca huan xijsencahuaca nopa Pascua tacualisti para nochi tojuanti titacuatij. \p \v 9 Huan inijuanti quiilhuijque: \p ―¿Canque tijnequi ma tijsencahuatij? \p \v 10 Huan Jesús quinilhui: \p ―Quema ancalaquise ipan nopa altepet, anquinamiquise se tacat cati quihuica iajcoltipa se comit at. Xijtoquilijtiyaca hasta nopa cali campa calaquis. \v 11 Huan nopona anquiilhuise cati iaxca nopa cali: ‘Nopa tamachtijquet quiijtohua ma timitztatzintoquiliquij, ¿canque eltoc nopa hueyi cuarto campa quicuas nopa Pascua tacualisti ihuaya imomachtijcahua?’ \v 12 Huan yaya amechnextilis se cali cati quipiya ome piso campa eltoc se hueyi cuarto, huajca nopona xijsencahuaca nopa tacualisti. \p \v 13 Huan inijuanti quisque huan quipantijque nochi quej Jesús quinilhuijtoya huan nopona quisencajque nopa Pascua tacualisti. \p \v 14 Huan quema ajsic hora, Jesús ajsico ica nochi imomachtijcahua huan mosehuijque campa mesa. \v 15 Huan Jesús quiijto: \p ―Nelía miyac nijnequiyaya nijcuas ni Pascua tacualisti amohuaya pampa ya nechca para nitaijyohuis. \v 16 Nimechilhuía, amo nijcuas sempa hasta tiitztose nepa campa Toteco tanahuatía huan ya panotos nochi cati quinextía ni tacualisti. \p \v 17 Huan Jesús quicuic se taza ica xocomeca at huan quitascamatqui Toteco huan quiijto: \p ―Xiquica ipan ni taza huan ximomajmacaca nochi amojuanti. \v 18 Pampa nimechilhuía, amo niquis xocomeca at sempa hasta nopa tonali quema tanahuatis Toteco. \p \v 19 Huan quiitzqui se pantzi huan quitascamatqui Toteco. Huan quitapanqui huan quinmajmacac imomachtijcahua huan quinilhui: \p ―Ni notacayo cati nitemactilis por amojuanti. Xijchihuaca ya ni para anquiixnextise annechelnamiquij. \p \v 20 Huan quema ya tacuajtoyaj, sempa quichijqui san se, quiitzqui nopa taza, huan quinilhui: \p ―Ni noeso. Ica noeso cati nijtoyahuas para amojuanti nijpehualtis itequiticayo nopa yancuic camanal sencahuali ica masehualme huan Toteco. \v 21 Pero xiquitaca, yaya cati nechtemactilis tacua nohuaya ipan ni mesa. \v 22 Quena, na cati niMocuetqui Masehuali nimiquis pampa quej nopa Toteco quitalijtoc, pero teicnelti nopa tacat cati nechtemactilis pampa tahuel taijyohuis. \p \v 23 Huan imomachtijcahua pejque mocamanalhuíaj para quimatise ajquiya huelis quitemactilis. \s1 Ajquiya achi hueyi iixpa Toteco \r (Mt. 20:25-28; Mr. 10:42-45) \p \v 24 Huan imomachtijcahua Jesús nojquiya pejque monajnanquilíaj ajquiya elisquía más hueyi iixpa. \v 25 Huan Jesús quinilhui: “Tanahuatiani nica ipan ni taltipacti tahuel tanahuatíaj chicahuac huan masque ya nopa quichihuaj monequi inimasehualhua ma quintocaxtica ‘cuajcualme’. \v 26 Pero amo quej nopa amojuanti anmochihuase anhuejhueyi iixpa Toteco. Cati ten amojuanti quinequi elis más hueyi, monequi mochihuas quej se cati más telpocat ten nochi. Huan cati quinequi elis amotayacanca, ma eli amotequipanojca. \v 27 ¿Catijqui anquiitaj para más hueyi, yaya cati mosehuía campa mesa o yaya cati quintequipanohua? Anmoilhuíaj yaya cati mosehuía achi hueyi. Pero xiquitaca na amo nimohueyimati. Na niitztoc amohuaya quej niamotequipanojca. \p \v 28 “Amojuanti anitztoque cati anmocajtoque nohuaya quema nijpanotoc taohuijcayot. \v 29 Huan yeca nimechmacas tequiticayot antanahuatise quej noTata nechmacatoc tequiticayot nitanahuatis. \v 30 Huan antacuase nohuaya campa na nitanahuatis, huan nimechsehuis ipan siyas cati yejyectzi para anquintajtolsencahuase nopa majtacti huan ome huejhueyi familias ten israelitame.” \s1 Pedro quiijtos amo quiixmati Jesús \r (Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Jn. 13:36-38) \p \v 31 Huan nojquiya Toteco quiilhui Pedro: \p ―Simón, Simón, ximotachili. Amocualtacat ya tajtanqui caquihuili para mitztzejtzelos quej se quitzejtzelohua trigo, \v 32 pero nimotatajtijtoc ica Toteco para amo tijcahuas techneltocas. Huan teipa quema timoyolpatas ica cati amo cuali tijchijtoc, xiquinyolchicahua ni moicnihua, huan xiquinmaca tetili. \p \v 33 Huan Simón Pedro quiilhui: \p ―Tohueyiteco, nimocahuas mohuaya masque nechtzacuase o nechmictise. \p \v 34 Huan Jesús quiilhui: \p ―Nimitzilhuía Pedro, amo tzajtzis se cuapele ica ijnaloc hasta expa tiquijtos para amo techixmati. \s1 Ama xijhuicaca amobolsa \p \v 35 Huan Jesús quinilhui nochi imomachtijcahua: \p ―Quema nimechtitanqui huan nimechilhui amo xijhuicaca tomi, yon morral, yon tecacti, ¿taya amechpolo? \p Huan quinanquilijque: \p ―Amo teno techpolo. \p \v 36 Huan Jesús quinilhui: \p ―Pero ama, nimechilhuía sinta anquipiyaj tomi, xijhuicaca. Huan nojquiya xijhuicaca se morral, huan sinta se amo quipiya se macheta, ma quinamaca itaque huan ma quicohua. \v 37 Pampa nimechilhuía, ama tamis cati quiijcuilojque huejcajquiya ten na campa quiijtohua: ‘Masehualme quiitase quej amo cuali pampa quiitase inihuaya amo cuajcualme.’ \p \v 38 Huan inijuanti quiijtojque: \p ―Tohueyiteco, xiquita nica tijpiyaj ome machetas. \p Huan Jesús quiijto: \p ―Ya cuali. \s1 Jesús motatajti nepa Getsemaní \r (Mt. 26:36-46; Mr. 14:32-42) \p \v 39 Huan Jesús quisqui huan yajqui campa nopa tepet Olivos quej momajtoya, huan imomachtijcahua quitoquilijque. \v 40 Huan quema ajsitoj nepa, quinilhui: \p ―Ximotatajtica ica Toteco para amo amechyoltilanas tajtacoli. \p \v 41 Huan yaya sempa moiyocaquixti. Huan motancuaquetzqui huan pejqui motatajtía, \v 42 huan quiijto: “Notata, sinta mopaquilis, huajca techquixtili ni hueyi taijyohuilisti cati huala, pero amo xijchihua cati na nijnequi, san xijchihua cati ta mopaquilis.” \p \v 43 Huan hualajqui se ilhuicac ejquet ten ilhuicac huan quimacac tetili. \v 44 Jesús nelía taijyohuiyaya, huan chicahuac motatajtiyaya. Mitoniyaya miyac huan iitonal elqui quej esti cati chipiniyaya. \p \v 45 Huan quema tantoya motatajtía, moquetzqui huan tacuepili campa itztoyaj imomachtijcahua, huan quinpantito cochtoque pampa tahuel siyajtoyaj ica tequipacholi. \v 46 Huan Jesús quinilhui: \p ―¿Para ten ancochtoque? Ximoquetzaca huan ximotatajtica para amo aqui amechyoltilanas antajtacolchihuase. \s1 Quiitzquijque Jesús \r (Mt. 26:47-56; Mr. 14:43-50; Jn. 18:2-11) \p \v 47 Huan quema Jesús noja quincamanalhuiyaya, ajsicoj miyaqui tacame. Huan Judas se imomachtijca quinyacanayaya. Huan yaya monechcahui campa Jesús huan quitzoponi. \v 48 Huan Jesús quiilhui: \p ―Judas, ¿ta techtzoponi para techtemactilis na cati niMocuetqui Masehuali? \p \v 49 Huan inijuanti cati itztoyaj ihuaya Jesús quiitaque ten panoyaya, huan huajca quitatzintoquilijque: \p ―Tohueyiteco, Tohueyiteco, ¿tijnequi ma titatehuica ica tomacheta? \p \v 50 Huan se cati itztoya ihuaya Jesús, quimaquili itequipanojca nopa hueyi totajtzi huan quitzontequili inacas ten inejmat. \v 51 Huan Jesús quiilhui: \p ―¡Xijcahua! Ayecmo xitatehui. \p Huan Jesús quiitzqui inacas huan quichicajqui. \v 52 Huan hualajtoyaj nopa tayacanca totajtzitzi huan ininteco nopa soldados ipan nopa hueyi israelita tiopamit huan nopa huehue tacame ten israelitame. Huan Jesús quinilhui: \p ―¿Para ten anhualajtoque nica para antechitzquise ica machetas huan ica cuahuit quej nielisquía se nitachtejquet? \v 53 Mojmosta niitztoya amohuaya ipan nopa hueyi tiopamit, huan amo quema antechitzquijque. Pero nelía ni hora amoaxca huan iaxca Amocualtacat cati quipiya chicahualisti para tanahuatis ipan tzintayohuilot. \s1 Pedro quiijto amo quiixmati Jesús \r (Mt. 26:57-58, 69-75; Mr. 14:53-54, 66-72; Jn. 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Huan inijuanti quiitzquijque Jesús, huan quihuicaque hasta ichaj nopa hueyi totajtzi huan Pedro quihuejcatoquili. \v 55 Huan masehualme tipitztoyaj tajco calixpamit pampa taseseyayaya huan mosehuijtoyaj san sejco, huan Pedro nojquiya mosehuito inihuaya. \v 56 Huan se sihua tequipanojquet quiitac Pedro mosehuiyaya titeno huan quitachili huan quiijto: \p ―Ni tacat nojquiya itztoya ihuaya Jesús. \p \v 57 Huan Pedro quiijto para amo. Quiijto: \p ―Nane, amo niquixmati. \p \v 58 Huan quentzi teipa seyoc quitachili huan quiijto: \p ―Ta tiitztoya nojquiya tiimomachtijca. \p Huan Pedro quiijto: \p ―¡Amo, Tate! ¡Amo na! \p \v 59 Huan panoc se hora huan seyoc tacat quiijto: \p ―Temachti ni tacat nejnenqui ihuaya pampa yaya se Galilea ejquet nojquiya. \p \v 60 Huan Pedro quiijto: \p ―Tate, amo nijmati taya tiquijtohua. \p Huan nimantzi quema noja camanaltiyaya Pedro, tzajtzic se cuapele. \v 61 Huan Tohueyiteco moicancuetqui huan quitachili. Huan Pedro quielnamijqui cati Tohueyiteco quiilhuijtoya: “Amo tzajtzis se cuapele ica ijnaloc hasta tiquijtos expa para amo techixmati.” \v 62 Huan Pedro quisqui calteno huan tahuel mochoquili. \s1 Tacame quimaquilijque Jesús \r (Mt. 26:67-68; Mr. 14:65) \p \v 63 Huan nopa soldados cati quimocuitahuiyayaj Jesús quihuihuiitayayaj huan quimaquiliyayaj. \v 64 Huan quiixtzajque huan quitatzintoquilijque: \p ―Sinta titajtolpanextijquet, techilhui, ¿ajquiya ten tojuanti timitzmaquilíaj? \v 65 Huan quiilhuiyayaj miyac tamanti cati fiero. \s1 Jesús iniixpa nopa hueyi tasentilisti ten tequichihuani \r (Mt. 26:59-66; Mr. 14:55-64; Jn. 18:19-24) \p \v 66 Huan quema tanesqui, mosentilijque nopa huehue tacame cati quihuicayayaj tequit ica israelitame, huan nopa tayacanca totajtzitzi, huan nopa tamachtiani ten itanahuatil Moisés, huan quihuicaque Jesús iniixpa nopa tasentilisti cati más quipixqui tanahuatili. Huan nopa tacame quiilhuijque: \p \v 67 ―Sinta ta tiCristo cati Toteco techilhui techtitanilisquía, huajca techilhui. \p Huan Jesús quinilhui: \p ―Sinta nimechilhuisquía, amo antechneltocasquíaj. \v 68 Huan sinta nimechtatzintoquilisquía tamanti para ica nimomanahuis, amo antechnanquilisquíaj, yon amo antechmajcahuasquíaj. \v 69 Pero ama, amo huejcahuas para na cati niMocuetqui Masehuali nimosehuiti inejmat Toteco Dios cati quipiya nochi chicahualisti. \p \v 70 Huan inijuanti quitatzintoquilijque: \p ―Huajca ¿ta tiIcone Toteco Dios? \p Huan Jesús quinilhui: \p ―Quena, na niIcone. \p \v 71 Huan inijuanti moilhuijque se ica seyoc: \p ―Huajca amo aqui más monequi quitelhuis, pampa tojuanti ya tijcactoque cati ya quiijtojtoc. San ya nopa monequi. \c 23 \s1 Jesús iixpa Pilato \r (Mt. 27:1-2, 11-14; Mr. 15:1-5; Jn. 18:28-38) \p \v 1 Huajca nochi inijuanti moquetzque huan quihuicaque Jesús iixpa Pilato. \v 2 Huan pejque quitelhuíaj huan quiilhuijque Pilato: \p ―Tijpantijque ni tacat quincajcayahuayaya masehualme ipan total huan quinilhuiyaya ma amo taxtahuaca impuesto cati Tanahuatijquet César techtajtanía. Huan quinilhuiyaya masehualme para yaya nopa Cristo, huan yaya se tanahuatijquet. \p \v 3 Huan Pilato quitatzintoquili Jesús: \p ―¿Ta tiinintanahuatijca israelitame? \p Huan Jesús quinanquili: \p ―Quena, na niinintanahuatijca quej tiquijtohua. \p \v 4 Huan Pilato quinilhui nopa tayacanca totajtzitzi, huan nochi nopa miyaqui masehualme: \p ―Amo nijpantilía cati amo cuali quichijtoc. \p \v 5 Pero inijuanti achi más tahuejchijque huan quiilhuijque: \p ―Yaya quinyolajcomantinemi masehualme campa hueli ica itamachtil. Pejqui ipan estado Galilea huan ajsico hasta nica ipan Judea. \p \v 6 Huan quema Pilato quicajqui ya ni, quintatzintoquili sinta Jesús ehua estado Galilea. \v 7 Huan quicajqui para quena, huan quimatqui para quitocarohuayaya Herodes Ántipas quitajtolsencahuas pampa yaya quipixqui tanahuatili ipan Galilea. Huajca quititanqui Jesús campa ya para ma quitajtolsencahua, pampa Herodes paxalohuayaya ipan altepet Jerusalén ipan nopa tonali. \s1 Jesús iixpa Herodes \p \v 8 Huan quema Herodes quiitac Jesús, yaya nelía paquiyaya pampa miyac tonali quinequiyaya quiitas. Quicactoya miyac tamanti ten ya huan quinequiyaya para Jesús ma quichihua se tiochicahualnescayot iixpa. \v 9 Huajca Tanahuatijquet Herodes quitatzintoquili Jesús miyac, pero Jesús amo quinanquili. \v 10 Huan nopa tayacanca totajtzitzi huan tamachtiani ten itanahuatil Moisés moquetztoyaj nopona, huan chicahuac quitelhuiyayaj. \v 11 Huajca Herodes huan isoldados pejque quihuihuiitaj huan quihuetzquilíaj. Huan quiyoyonti ica se yoyomit cati cuajcualtzi quej moquentíaj tanahuatiani, huan sempa quititanqui ica Pilato. \v 12 Huan ipan nopa tonali Herodes huan Gobernador Pilato sempa moyoltalijque pampa achtohui nelía mocualaniyayaj. \s1 Quiijtojque ma miqui Jesús \r (Mt. 27:15-26; Mr. 15:6-15; Jn. 18:39–19:16) \p \v 13 Huan Pilato quinnotzqui nopa tayacanca totajtzitzi, huan nopa tequichihuani, huan nopa miyaqui masehualme \v 14 huan quinilhui: \p ―Antechhualiquilijque ni tacat huan antechilhuíaj para quinyacana masehualme ma motananaca. Pero nijtatzintoquili amoixpa, huan nijpanti para amo quichijtoc yon se tajtacoli cati ica anquitelhuijtoque. \v 15 Huan nojquiya Herodes amo teno quipantili, huan yeca nechtitanili sempa. Amo teno quichijtoc para ma tijmictica. \v 16 Huajca nijtatzacuiltis huan nijmajcahuas para ma yahui. \p \v 17 Sesen xihuit ipan nopa Pascua Ilhuit monejqui para Pilato quimajcahuas se cati itztoya ipan tatzacti. \v 18 Pero nochi nopa masehualme chicahuac quiijtojque: \p ―¡Xijmicti Jesús! ¡Xijmajcahua Barrabás! \p \v 19 Huan Barrabás quitzactoyaj pampa quintananqui masehualme ma tatehuica ica gobierno, huan nojquiya pampa temicti. \v 20 Huan Pilato sempa quincamanalhui nopa masehualme pampa quinequiyaya quimajcahuas Jesús, \v 21 pero nopa miyaqui masehualme achi más tzajtziyayaj: \p ―¡Xijcuamapelolti! ¡Xijcuamapelolti! \p \v 22 Huan Pilato ica expa quinilhui: \p ―¿Para ten? ¿Taya amo cuali quichijtoc? Amo teno nijpantili cati quichijtoc para ma tijmictica. San nijtatzacuiltis huan teipa nijmajcahuas ma yahui. \p \v 23 Pero nopa miyaqui masehualme huan tayacanca totajtzitzi achi más tahuejchijque huan quitajtaniyayaj ma quicuamapelolti, huan yeca quifuerzajhuijque Pilato. \v 24 Huajca Pilato motemacac para quichihuas cati inijuanti quinequiyayaj. \v 25 Huan quinmalacanili nopa tacat cati tzactoya pampa tatehui ica gobierno huan temicti pampa yaya cati quitajtanijque. Huan quinmactili Jesús inimaco para ma quichihuaca ihuaya cati inijuanti quinequiyayaj. \s1 Quicuamapeloltijque Jesús \r (Mt. 27:32-44; Mr. 15:21-32; Jn. 19:17-27) \p \v 26 Huan nopa soldados quihuicaque Jesús. Teipa quiitzquijque se tacat cati itoca Simón cati ejqui tali Cirene. Yaya ajsitinemiyaya ten ital huan nopa soldados quiquechpanoltijque nopa cuamapeli para ma quihuica iica Jesús. \p \v 27 Huan tahuel miyaqui masehualme quitoquiliyayaj, huan miyac sihuame chocayayaj huan tahuejchihuayayaj pampa quicuamapeloltise Jesús. \v 28 Huan Jesús moicancuetqui huan quinilhui: \p ―Naname cati anehuaj Jerusalén. Amo xichocaca por na, pero ximochoquilica por amojuanti huan por amoconehua. \v 29 Pampa ajsis tonali quema masehualme tahuel taijyohuise huan quiijtose para cuali ininpantis sihuame cati amo huelque conepiyaj huan amo quema quinchichitijque coneme. \v 30 Ipan nopa tonali masehualme quinilhuise nopa tepeme ma huetzi ininpani huan ma quintati. \v 31 Pampa sinta monequi nitaijyohuis quej ni, huan amo nitajtacolchijtoc, ¿quenicatza monequi taijyohuise masehualme cati miyac tajtacoli quihuicaj? \p \v 32 Huan quinhuicayayaj ome tachtequini nojquiya para quincuamapeloltise ihuaya Jesús. \v 33 Huan nochi ajsitoj campa itoca Mijcatzontecomit, huan quicuamapeloltijque Jesús ica nopa tachtequini, se ipan inejmat huan seyoc ipan iarraves. \v 34 Pero Jesús motatajti huan quiilhui iTata: “Notata, xiquintapojpolhui pampa amo quimatij taya quichihuaj.” \p Huan nopa soldados mahuiltijque ica piltetzitzi cati yejyectzi huan momajmacaque iyoyo Jesús. \v 35 Huan nopa miyaqui masehualme moquetztoyaj nopona huan quitachilijtoyaj. Huan nojquiya nopa tequichihuani quihuihuiitayayaj Jesús huan quiijtohuayayaj ten ya: \p ―Quinmaquixti sequinoc, huajca ma momaquixti sinta nelía yaya nopa Cristo cati Toteco quitapejpenijtoc para techtitanilis. \p \v 36 Huan nopa soldados nojquiya quihuihuiitaque huan monechcahuijque campa yaya quej elisquía quitequipanohuaj huan quitenamiquiltijque xocomeca at cati ya xocoxtoya, \v 37 huan quiilhuijque: \p ―Sinta nelía ta tiinintanahuatijca israelitame, huajca ximomaquixti. \p \v 38 Quitalijtoyaj se tajcuiloli ipan icuamapel itzonta Jesús cati quiijto: NI JESÚS ININTANAHUATIJCA ISRAELITAME. \p \v 39 Huan se ten nopa tachtequini cati quicuamapeloltijtoyaj nojquiya ica paquiyaya Jesús huan quiilhui: \p ―Sinta nelía ta tiCristo cati Toteco techtitanilijtoc, huajca ximomaquixti huan techmaquixti nojquiya. \p \v 40 Huan ne se tachtejquet quiajhuac ica cati quiijto, huan quiilhui: \p ―¿Amo tiquimacasi Toteco, masque amantzi timiquis? \v 41 Quinamiqui para ta huan na ma timiquica pampa amo cuali cati tijchijtoque, pero ni Jesús amo teno quichijtoc cati amo cuali. \p \v 42 Huan teipa nopa tachtejquet nojquiya quiilhui Jesús: \p ―Jesús, techelnamiquis quema tihualas para titanahuatis. \p \v 43 Huan Jesús quiilhui: \p ―Nimitzilhuía para temachti, ama ni tonali tiitztoti nohuaya nepa campa tahuel tayejyectzi. \s1 Jesús mijqui \r (Mt. 27:45-56; Mr. 15:33-41; Jn. 19:28-30) \p \v 44 Huan nechca tajco tona, tzintayohuixqui campa hueli ipan taltipacti huan quej nopa mocajqui hasta las tres ica tiotac. \v 45 Ayecmo taahui tonati, huan tzayanqui ica ome nopa hueyi cortina cati quitzacuayaya nopa cuarto Campa Más Tatzejtzeloltic hueyi tiopan calijtic. \v 46 Huan Jesús camanaltic chicahuac, huan quiilhui iTata: \p ―Notata, nimitzmactilía notonal momaco ta. \p Huan quema Jesús quiijto ya ni, mijqui. \p \v 47 Huan nopa capitán ten soldados quiitac cati Jesús quichijqui, huan pejqui quihueyichihua Toteco Dios huan quiijto: \p ―Nelía ni Jesús eltoya se tacat cati amo teno quichijtoc. \p \v 48 Nochi nopa miyaqui masehualme mosentilijtoyaj para quimatise taya ipantis Jesús, huan quema quiitaque nochi ten panoc, tacuepilijque ininchajchaj moyoltejtejtzontiyajque pampa tahuel motequipachohuayayaj. \v 49 Huan nochi ihuampoyohua Jesús huan nopa sihuame cati hualajtoyaj ihuaya ten estado Galilea moquetztoyaj ica huejca, quitachiliyayaj nochi ni tamanti. \s1 Quitalijque Jesús ipan ostot ipan se tepet \r (Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Jn. 19:38-42) \p \v 50 Huan itztoya se tacat cati itoca José cati ehuayaya altepet Arimatea ipan estado Judea. Yaya nojquiya eliyaya se tequitiquet ipan nopa tasentilisti cati más quipixqui tanahuatili cati quitatzintoquili Jesús huan quiijtojque para monequi miquis. José eltoya se cuali tacat huan xitahuac iyolo iixpa Toteco. \v 51 Yaya quichiyayaya para Toteco Dios ma tanahuatis ipan taltipacti huan yeca amo quipacti cati quichijque nopa tasentilisti. \v 52 Huan ni José yajqui quiitato Pilato huan quitajtani ma quimaca itacayo Jesús. \v 53 Huan quitemohuito itacayo huan quimimilo ica se hueyi yoyomit. Huan quitejqui ipan se ostot ipan se tepet cati yancuic quicoyonijtoya ipan tet campa ayemo quitalijtoyaj se mijcatzi. \v 54 Huan eltoya nopa tonali para quicualtalise nochi cati monequi pampa a las seis ica tiotac pehuayaya nopa seyoc tonali quema nochi israelitame monequi mosiyajquetzase. \p \v 55 Huan nopa sihuame cati hualajque ten estado Galilea ihuaya Jesús quitoquilijque José huan quiitaque nopa ostot ipan nopa tepet huan quenicatza quitalijtoya itacayo. \v 56 Huan teipa tacuepilijque ininchaj huan quisencajque taajhuiyacayot cati atic huan cati tatixtic. Huan ipan nopa tonal para mosiyajquetzase israelitame, inijuanti mosiyajquetzque quej quiijto nopa tanahuatili. \c 24 \s1 Moyolcuic Jesús \r (Mt. 28:1-10; Mr. 16:1-8; Jn. 20:1-10) \p \v 1 Ipan domingo, nopa achtohui tonali ipan samano, nelía ijnaltzi nopa sihuame yajque campa ostot ipan nopa tepet huan quihuicaque nopa taajhuiyacayot cati quisencajtoyaj. Huan sequinoc sihuame nojquiya yajque inihuaya. \v 2 Huan quema ajsicoj, quiitaque ya quiijcuenijtoyaj nopa hueyi tet cati quiixtzactoya nopa ostot ipan nopa tepet. \v 3 Huan calajque, pero amo quipantijque itacayo Tohueyiteco Jesús. \v 4 Huan san motachilijque huan san moilhuiyayaj taya panotoya. Huan nimantzi moquetzque ininechca ome tacame cati moquentijtoyaj iniyoyo cati nelía cahuaniyaya. \v 5 Huan tahuel momajmatijque huan mohuijtzonque huan nopa tacame quinilhuijque: \p ―¿Para ten anquitemohuaj se cati itztoc nica campa quincahuaj mijcatzitzi? \v 6 Jesús amo aqui nica. Ya moyolcuic. Xiquelnamiquica quema noja itztoya ipan Galilea amechilhui para moyolcuisquía. \v 7 Amechilhui para monequi quitemactilisquíaj yaya cati Mocuetqui Masehuali inimaco tajtacolchijca masehualme huan quicuamapeloltisquíaj huan ica eyi tonati yaya moyolcuisquía sempa. \p \v 8 Huajca nopa sihuame quielnamijque icamanal, \v 9 huan quisque ipan ostot ipan nopa tepet huan quinyolmelahuatoj nopa majtacti huan se imomachtijcahua huan nochi sequinoc ihuampoyohua Jesús cati quiitztoyaj. \v 10 Huan nopa sihuame cati quinyolmelahuatoj itayolmelajcahua Jesús ten quiitztoyaj inintoca eliyaya María Magdalena, Juana, huan María inana Jacobo huan nojquiya itztoyaj sequinoc sihuame inihuaya. \v 11 Pero imomachtijcahua moilhuijque san ahuilcamanaltiyayaj huan amo quineltocaque cati quinilhuicoj. \p \v 12 Pero Pedro moquetztiquisqui huan motalo hasta nopa ostot ipan nopa tepet. Huan quitachili iijtic huan quiitac san eltoya nopa hueyi yoyomit cati ica quipijque itacayo Jesús. Huan teipa tacuepili ichaj huan tahuel quitetzaitayaya ten panotoya. \s1 Ipan ojti para Emaús \r (Mr. 16:12-13) \p \v 13 Huan nojquiya ipan nopa tonali itztoyaj ome ihuampoyohua Jesús cati nejnemiyayaj ipan ojti hasta se pilaltepetzi cati itoca Emaús cati mocajqui nechca majtacti huan se kilómetros ihuejcaca ten altepet Jerusalén. \v 14 Huan mocamanalhuiyayaj se ica seyoc ica nochi ten panotoya. \v 15 Huan quema mocamanalhuiyayaj, Jesús iselti monechcahuico huan pejqui inihuaya nejnemi. \v 16 Pero Toteco amo quincahuili ma quiixmatica sinta ya. \v 17 Huan Jesús quintatzintoquili: \p ―¿Taya anmocamanalhuijtiyahuij ipan ojti? ¿Para ten tahuel anmotequipachohuaj? \p \v 18 Huan se ten inijuanti cati itoca Cleofas quinanquili Jesús: \p ―¿Huelis san ta ipan nochi altepet Jerusalén amo tijmati nochi tamanti ten panotoc nica ipan ni tonali? \p \v 19 Huan Jesús quinilhui: \p ―¿Taya tamanti? \p Huan quiilhuijque: \p ―Nopa tamanti ten panoc ica Jesús cati ehua Nazaret. Yaya eltoya se tajtolpanextijquet cati quipixqui chicahualisti quichihuas huejhueyi tiochicahualnescayot. Tamachti ica chicahualisti huan quipacti Toteco Dios huan quinpacti masehualme. \v 20 Huan nopa tayacanca totajtzitzi huan tequichihuani quitemactilijque para ma quimictica. Huan quicuamapeloltijque. \v 21 Tojuanti timotemachiyayaj ipan ya para techmaquixtis tiisraelitame. Huan quipiya eyi tonati quicuamapeloltijque. \v 22 Ama nojquiya san timotachiliyayaj pampa sequij sihuame yajque ijnaltzi hasta campa ostot ipan nopa tepet, \v 23 huan amo quipantijque itacayo. Techilhuicoj quinitaque ilhuicac ehuani cati quinilhuijque para Jesús ya itztoc. \v 24 Huan sequinoc cati itztoyaj tohuaya nojquiya yajque campa ostot ipan nopa tepet huan quipantijque nochi quej nopa sihuame quiijtojtoyaj, pero amo quiitaque Jesús. \p \v 25 Huan Jesús quinilhui: \p ―¿Amo anquimachilíaj? Nelía ohui para anquineltocaj nochi cati quiijtojque itajtolpanextijcahua Toteco. \v 26 ¿Amo anquimachilíaj para monejqui Cristo taijyohuis ica nochi ni tamanti huan teipa yas ilhuicac campa quipiyas ihueyitilis? \p \v 27 Huan Jesús pejqui ica cati quiijcuilo Moisés huan panoc inintajcuilol nochi sequinoc itajtolpanextijcahua Toteco, huan quinpohuili nochi cati ijcuilijtoc ten ya campa hueli ipan Icamanal Toteco. \p \v 28 Huan quema monechcahuiyayaj nopa pilaltepetzi campa yahuij, Jesús mochijqui quej achi más huejca yasquía. \v 29 Huan nopa ome tacame chicahuac quiilhuijque: \p ―Ximocahua tohuaya pampa nimantzi calaquis tonati huan tayohuiyas. \p Huan Jesús yajqui para mocahuas inihuaya. \v 30 Huan quema mosehuijtoya inihuaya campa mesa, quiitzqui pantzi huan quitascamatqui Toteco, teipa quitajcoitac huan quinmajmacac. \v 31 Huajca elqui quej tapojqui iniixteyolhua huan quiixmatque, huan nimantzi Jesús ayecmo monexti iniixpa. \v 32 Huan huajca quiijtojque se ica seyoc: \p ―¿Amo tijmachiliyaya quej yejyectzi eliyaya ipan moyolo quema yaya techcamanalhuiyaya ipan ojti huan techilhuiyaya cati quiijtosnequi Icamanal Toteco? \p \v 33 Huan huajca nopa ome tacame moquetzque nimantzi huan tacuepilijque Jerusalén. Huan quinpantijque nopa majtacti huan se imomachtijcahua Jesús ya mosentilijtoyaj ica sequinoc \v 34 cati quiijtohuayayaj para Tohueyiteco nelía moyolcuitoc huan monextijtoya ica Simón Pedro. \v 35 Huajca nopa ome nojquiya pejque quinyolmelahuaj ten ininpantic ipan ojti huan quenicatza quiixmatque Jesús quema quitajcoitac nopa pantzi. \s1 Jesús monexti iniixpa imomachtijcahua \r (Mt. 28:16-20; Mr. 16:14-18; Jn. 20:19-23) \p \v 36 Huan quema noja quinilhuiyayaj ni tamanti, Jesús moquetzqui tatajco ten inijuanti huan quinilhui: \p ―Xijpiyaca tasehuilisti ipan amoyolo. \p \v 37 Huan inijuanti san quitachilijque huan momajmatijque huan moilhuijque quiitayayaj se ajacat. \v 38 Huan Jesús quinilhui: \p ―¿Para ten anmajmahuij huan ohui anquineltocaj para melahuac na? \v 39 Xiquitaca nomax huan noicxihua campa calajqui lavos. Nelía na. Techitzquica huan xijmachilica. Se ajacat amo quipiya inacayo huan iomiyo quej anquiitaj nijpiya. \p \v 40 Huan quema quiijtohuayaya ni camanali, quinnextili imax huan iicxihua. \v 41 Huan amo quineltocayayaj pampa tahuel paquiyayaj huan san quitachiliyayaj huan quitetzaitayayaj. Huan yeca Jesús quinilhui: \p ―¿Amo teno anquipiyaj nica para nijcuas? \p \v 42 Huan inijuanti quimacaque se michi cati tacacatzoli huan se quentzi necti. \v 43 Huan quiitzqui huan quicuajqui iniixpa. \v 44 Huan quinilhui: \p ―Quema noja niitztoya amohuaya, nimechilhui monequiyaya para ma panos nochi cati ijcuilijtoc ten na ipan itanahuatil Moisés, huan ipan Salmos, huan ipan iniamahua nopa tajtolpanextiani. \p \v 45 Huan teipa Jesús quintapohuili inintalnamiquilis para ma quimachilica Icamanal Toteco. \v 46 Huan quinilhui: \p ―Quej ni ijcuilijtoc para nopantisquía na niCristo. Monejqui nitaijyohuis huan nimiquis huan ica eyi tonati monejqui nimoyolcuis sempa, huan quej nopa elqui. \v 47 Huan ama monequi amojuanti xijpehualtica nica Jerusalén huan xitepohuilica ni camanali ica notequiticayo. para masehualme ma moyolpataca huan ma quicahuaca inintajtacolhua huan Toteco quintapojpolhuis. Huan teipa xitepohuilitij ipan nochi talme ipan taltipacti. \v 48 Anquiitztoque ni tamanti huan ama monequi anteyolmelahuase cati anquiitztoque. \v 49 Nechcatitoc para nijtitanis Itonal Toteco ipan amojuanti quej noTata amechtencahuilijtoc amechmacas. Huajca ximocahuaca ipan altepet Jerusalén hasta yaya ajsis huan amechtemitis ica chicahualisti ten ilhuicac. \s1 Jesús tejcoc ilhuicac \r (Mr. 16:19-20) \p \v 50 Huan Jesús quinhuicac imomachtijcahua hasta Betania huan momatananqui huan quintiochijqui. \v 51 Huan quema noja quintiochihuayaya, quistejqui huan tejcoc ilhuicac. \v 52 Huan imomachtijcahua quihueyichijque huan teipa tacuepilijque altepet Jerusalén ica hueyi paquilisti. \v 53 Huan mojmosta itztoyaj ipan nopa hueyi israelita tiopamit quipaquilismacayayaj huan quihueyichihuayayaj Toteco Dios. Quej nopa ma eli.