\id 2TH - Iyo NT [nca] -Papua New Guinea 2009 (web 2014) \h 2 Tesalonaika \toc1 Polko Sokome Irisayó Mu Nakayáŋoní Tesalonaika Yendé Unipareko Ŋuno Uró \toc2 2 Tesalonaika \toc3 2Tes \mt1 Polko Sokome Irisayó Mu Nakayáŋoní \mt1 Tesalonaika Yendé Unipareko Ŋuno Uró \imt1 Mande Kembé \ip Komo suki uni kato sokome ŋa \bd Grik\bd* mandewore nakayáŋaró, ko eneŋo owí nekaró, “Pol,” yaró. Uni ŋuko \bd asáŋowí uni\bd* Pol naŋge. (\it 2 Tesalonaika 1:1\it* weyo qembe.) Itaka iŋo-iŋo uni kumimbo ŋande ye iŋoyoteŋgo, ko enendo kumima naru 50AD quno ŋuno Akaia mirako Korin yendémo ŋuno nakayáŋoro riní Tesalonaika yendémo ŋuno uró. (Asa “50AD” murí muko ŋandiro, ko Yesu nimí pisiyaró, yate kumima naru 50 ŋunde rotaró. Nore kumima naru 2,000 ŋunde rotoro yate itaka yoteto.) \ip Polko naru kapusa ŋunoko Siria mira koro yendé ka, owé Antiok Siria, ŋu rotoro mira enesó-enesówore khete uyaro \bd miti mande\bd* yesowoyaró. Asa ko naru irisayómo ŋuno, 48AD quno ŋuno peka, enendo Esia mirawore kho tero uyareyate Mediterenian windi karóŋoro Masedonia mirawore uyaro Tesalonaika yendémo ŋuno kho tero \bd miti mande\bd* yesowo yimitoyaró. (\it Asá yerewí Uni 17:1\it* weyo qembe.) Ŋunde tero Masedonia unipare qambu qundo iŋondutu taŋgurí, quko Juda uni kumimbo saŋgirí tero kiro mande parámi yaŋgurí. Yiqo, Pol suwono mondó ta yendé rotoro toŋeró. (\it Asá yerewí Uni 17:10\it* weyo qembe.) Toŋero Beria yendémo ŋuno uyarero kho tero eneŋo kho kopo Timoti ŋuno rotoro, yate mira tapésina, Akaia mirako Atens yendémo ŋuno uyareró. Imemoŋgo Polko Atens rotoro toŋero khe tukuni naŋge howero Korin yendémo ŋuno yora. Ŋuno yoní Timotiko eneno mahero Tesalonaika uniparetoro piŋa mande ka mironí \it 1 Tesalonaika\it* sokome ŋu nakayáŋoro riní ŋuno uró. Tukú mande meyowo ka ŋande iŋaró, peka, ko iŋondutu unipare kumi Yesu pitu ko maheweya ŋuro iŋo-iŋo piyimi taŋgurí. Ŋunde ŋuroko sokome ŋa, sokome irisayó ŋundiro, nakayáŋoro riní Tesalonaika ŋuno uró. \ip Tesalonaika yendé ŋuko yendé parámi ka, Masedonia mira koro yendé korete qu. Ŋuko windi tapémo yora, ko khe parámi ka \bd Rom\bd* noŋgo mahero yendé ŋu kewerowore uro Esia mira uyaró. Komo suki Grik unindo yendé ŋu towaŋgurí, quko imemoŋgo \bd Rom\bd* unindo mahero raŋgurí. Pol koro naruko ŋuno Juda unipare qambu qundo ŋuno yoraŋgurí. \c 1 \m \v 1 Nore Pol, Sailas, Timoti, norendo sokome ŋa nakayáŋatowó. Ŋunde tato ye Anutu koro huru-huru\f + \fr 1:1 \ft “\fk Anutu koro huru-huru\ft ” ŋuko unipareto Yesu iŋondutuworo huruwoyoteŋgo qu.\f* Tesalonaika yendémo yoteŋgo, ye Anutu Awananimboya Uni Parámi Yesu Kristo\f + \fr 1:1 \ft “Yesu \fk Kristo\ft ” - komo suki \fk ye-ye unindo \ft Anutuko uni ka rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqeweya qu karo yaŋgurí. Juda unipareto uni maheweya ŋu, “Kristo,” ma, “\fk Mesaiya\ft ,” ye nekaŋgurí. Asa Yesu mahiní eneŋo unipareyó, “Kristo Yesu,” ma, “Yesu Kristo,” naŋge ye nekaŋgurí.\f* koya womoyoteŋgo, yeno uyarete. \b \p \v 2 Anutu Awananimboya Uni Parámi Yesu Kristo ŋuya samaka-samaka tuwó re yunoní ye newonde imemo yuri qembe. \s1 Polko iŋondutuye ŋuro Anutu yuŋgunaŋaró \p \v 3 Uni topo, norendo naru rokóŋoro murí meté howero yeŋo Anutu yuŋgunaŋoyoteto. Dokoro, iŋondutuye muko parámi horé tete, ko ye soso newonde meté epe ino-ino parámi teyoteŋgo. \v 4 Norendo Anutu koro huru-huruko ŋuno yeŋo owéye hokoyoteto. Dokoro ye quhurí parámi koroworo kondé kaŋero kondé Anutu iŋondutuwoyoteŋgo. \p \v 5 Ŋunde tiqo, nore ŋande qene iŋoyoteto, ko Anutuko kho hamó tero eneŋo unipareyó wiri yereyote naruyómo\f + \fr 1:5 \ft “\fk Anutuko unipareyó wiri yereyote naruyómo\ft ” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo.\f* owero quro ye rokó yereró. Ŋu murí ŋuro quhurí ŋu korowoyoteŋgo. \v 6 Anutuko murí roneneŋowí mu howeyote. Ŋunde ŋuroko enendo uni o piyimi ye yunoyoteŋgo qu topé piyimi yunoro \v 7 ye quhurí ŋunde qu korowoyoteŋgo quya noreya yoriní imaqewato. Ŋuko naru kano tunoqeweya, asa Uni Parámi Yesu koya eneŋo sambo simó\f + \fr 1:7 \ft “\fk sambo simó\ft ” ŋuko komo suki-suki Anutuko unipare kama yoriní tunoqi sambo simó yondowaró. Ko itaka eneŋo sunará teyoteŋgo.\f* kondé ŋuya sambo koŋgo tunomo tunoqero \v 8 te suru qembe tunoqewaŋgo. Ko uni soso Anutu kama iŋoyoteŋgo quya uni soso Uni Paráminani Yesu ŋuro miti mande\f + \fr 1:8 \ft “\fk miti mande\ft ” ŋuko Anutuko \fk Kristo \ft asáŋoní khumoro quhurínanimboro kimo tiní Anutu koya newonde kanata tewero ŋuro mande meté mu naŋge.\f* ŋu kama howeyoteŋgo quya rambaruru yereweya. \v 9 Uni ŋundo ronda-ronda piyimi horé rero piyo tero naru suki-suki Uni Parámimboya eneŋo wimbímboro sine parámiyómboya sewemo yowaŋgo. \v 10 Asa ene maheweya quno ŋuno eneŋo unipare meté horé\f + \fr 1:10 \ft “\fk unipare meté horé\ft ” ŋuko oteteye soso muko meté naŋge kini. Kini, owé ŋu “unipare meté horé” ŋuro murí muko ŋandiro, “Anutu koro unipare” naŋge.\f* soso owí hokowaŋgo, ko uni soso mandenani iŋondutuwoyoteŋgo qundo qenero iŋondata parámi tewaŋgo. Ye ŋuya ŋunde tewaŋgo, dokoro, ye mandene iŋoro iŋondutuwoyaŋgurí. \p \v 11 Ŋunde ŋuro iŋoro naru rokóŋoro yeŋo Anutuko hariri te inoyoteto. Hariri ŋuko ŋandiro, meté Anutunanimbo oteteye qenero ŋande iŋoweya, no meté neko yerenowó, yero iŋoweya. Ko enendo yeŋo o meté mu tewero quro iŋo-iŋoye ŋu soso riní kondéreweya, ko enendo ye iŋondutuye howero otete meté mu teyoteŋgo ŋu soso riní kondéreweya. \v 12 Ŋunde tero Anutunanimboya Uni Parámi Yesu Kristo\f + \fr 1:12 \ft “Yesu \fk Kristo\ft ” - komo suki \fk ye-ye unindo \ft Anutuko uni ka rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqeweya qu karo yaŋgurí. Juda unipareto uni maheweya ŋu, “Kristo,” ma, “\fk Mesaiya\ft ,” ye nekaŋgurí. Asa Yesu mahiní eneŋo unipareyó, “Kristo Yesu,” ma, “Yesu Kristo,” naŋge ye nekaŋgurí.\f* koya samaka-samaka tuwó\f + \fr 1:12 \ft “\fk samaka-samaka tuwó\ft ” ŋuko Anutu eneŋombo nore samaka yereyote. Kimoyó moré kini.\f* yunori unindo oteteye qenero Uni Paráminani Yesu koro owí hokowaŋgo. Ko yeŋo owéye ŋuya hokowaŋgo, dokoro ye Yesu koya womaŋgurí. \c 2 \s1 Mande wenda-wenda uni ka hamó tunoqeweya \p \v 1 Uni topo, imemoŋgo Uni Paráminani Yesu Kristo\f + \fr 2:1 \ft “Yesu \fk Kristo\ft ” - komo suki \fk ye-ye unindo \ft Anutuko uni ka rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqeweya qu karo yaŋgurí. Juda unipareto uni maheweya ŋu, “Kristo,” ma, “\fk Mesaiya\ft ,” ye nekaŋgurí. Asa Yesu mahiní eneŋo unipareyó, “Kristo Yesu,” ma, “Yesu Kristo,” naŋge ye nekaŋgurí.\f* ŋuko pitu ko mahiní nore eneya huruwowato. Asa ŋuro kusumbo ri. \v 2 Naru kano uni kato quko oka qeneweyape ma mande ka iŋoweyape ma sokome ka qenero norendo nakayáŋatowó ye iŋoweya, peka. Ko piŋa mande ŋunde qu ŋande yeweya, Uni Parámimboro naruyó ŋu komo tunoqaró. Piŋa mande ŋuro waka ta ma iŋondataqewero, ko newonde surumí ma tewero. \v 3 Uni kato ŋundiro kaná yereweya koro. Dokoro ŋu naru ŋuko kina kama tunoqeweya. Kini, koretero uni qambu qundo mande wenda-wenda tero Anutu huwóŋowaŋgo. Huwóŋoyuri uni kanata kato hutuŋo mande hamó wendaqeyote ŋuko tunomo tunoqeweya, ŋu uni ŋuko hamó piyo teweya. \v 4 Enendo eneŋo owí hokoro oka unipareto qenero, anutu, ye nekoyoteŋgope ma potoruku te inoyoteŋgo, ŋu soso yoriní umbuwaŋgo. Ŋunde tero enendo Anutu koro Ya Surumímo\f + \fr 2:4 \ft “\fk Ya Surumí\ft ” ŋuko Anutu koro ya qu, ŋunoko Juda unipareto Anutu koya huruwowero quro hu-hariri teyaŋgurí.\f* oro kunditero, “Neneŋombo Anutu,” ŋunde yeweya. \p \v 5 Komo no yeya yotoro ŋuro yimiranowó. Yembeka iŋo kape taŋgurí? \v 6 Ko itaka ye ŋande iŋoteŋgo, oka kato uni piyimi ŋu kusiyoyote, quko imemoŋgo, eneŋo naruyómo ŋuno, orosoyiní tunomo tunoqeweya. \v 7 Dokoro itakako hutuŋo mande wendaqewero murí ŋuko mondó ta khoyó teyote. Quko naru kano uni piyimi ŋu kusiyote ŋundo roto toŋeweya. \v 8 Ŋu naruko ŋuno hutuŋo mande wenda-wenda uni ŋundo tunomo tunoqeweya. Tunoqiní Uni Parámi Yesu ŋundo mahero sine parámi tero yuqa raŋoro uni ŋu utoro rambaruruwoweya. \v 9 Uni piyimi ŋu tunomo tunoqeweya quno ŋuno Monimbu koro wimbímo kho tero o wimbí moré kota-kota qambu teweya. \v 10 Ko o kate-kate piyimi mu ŋunde tero unipare piyo tewaŋgo ŋu kaná yereyote. Unipare ŋuko piyo tewaŋgo, dokoro mande hamó ŋuro kama iŋoyoteŋgo. Ŋunde tero Anutuko rambaruru koŋgo kama yoreweya. \v 11 Ŋu murí ŋuro Anutuko iŋondutuye roworemoní mande kota-kota ŋu iŋondutuwowaŋgo. \v 12 Ŋunde ti Anutuko uni soso mande hamó kama iŋondutuworo murí piyimi ŋuro niŋgu-niŋgu teyoteŋgo ŋu topé piyimi yunoweya. \s1 Anutuko Tesalonaika unipare rokó yereró \p \v 13 Quko uni topo, Uni Parámimbo yeŋo surumí iŋo yunoyote, ko norendo naru rokóŋo yeŋo Anutu yuŋgunaŋoyoteto. Dokoro komo suki Anutuko ye rokó yiriní Yuqa Surumímbo\f + \fr 2:13 \ft “\fk Yuqa Surumí\ft ” ŋuko Anutu koro Yuqa naŋge.\f* yoriní Anutu koro unipare tunoqero mande hamó ŋu iŋoro iŋondutuwoyaŋgurí. Ŋu muríwore rambaruru koŋgo yoreweya. \v 14 Ŋunde ŋuro norendo miti mande\f + \fr 2:14 \ft “\fk miti mande\ft ” ŋuko Anutuko \fk Kristo \ft asáŋoní khumoro quhurínanimboro kimo tiní Anutu koya newonde kanata tewero ŋuro mande meté mu naŋge.\f* yesowatowó ŋuwore ye neko yereró. Neko yiriní ye ŋuya Uni Paráminani Yesu Kristo\f + \fr 2:14 \ft “Yesu \fk Kristo\ft ” - komo suki \fk ye-ye unindo \ft Anutuko uni ka rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqeweya qu karo yaŋgurí. Juda unipareto uni maheweya ŋu, “Kristo,” ma, “\fk Mesaiya\ft ,” ye nekaŋgurí. Asa Yesu mahiní eneŋo unipareyó, “Kristo Yesu,” ma, “Yesu Kristo,” naŋge ye nekaŋgurí.\f* koro owé parámi ŋu rewaŋgo. \v 15 Asa ko uni topo, kondé kaŋi. Mande soso maŋgonanimbo rondaqe yunatowómbe ma sokomeko nakayáŋatowó ŋu howeyuri qembe. \p \v 16 Noreŋo Uni Paráminani Yesu Kristo koya Anutu Awananimboya noreŋo hamó iŋoyotiri. Ko samaka-samaka tuwó\f + \fr 2:16 \ft “\fk samaka-samaka tuwó\ft ” ŋuko Anutu eneŋombo nore samaka yereyote. Kimoyó moré kini.\f* nunoro suki-suki newondenani rukisoyoní o meté siyowato ŋuro sopoyoteto. \v 17 Ŋunde ŋuro meté enendo yeŋo newondeye rukisoyoro wimbu yunoní otete meté qambu tero mande meté qambu yewaŋgo. \c 3 \s1 Polko Tesalonaika unipareto ene samakaŋoro hariri tewaŋgo ŋuro kira yereró \p \v 1 Uni topo, mandene weŋa ŋuko ŋandiro. Komo yendo Uni Parámi ŋuro piŋa mande ŋu iŋoro seré te inaŋgurí. Asa ko noreŋo hariri tikata piŋa mande ŋu mira kasina-kasina waka ta uyariní unipare ŋunoko ŋuya seré te inowaŋgo. \v 2 Ko hariri tikata Anutu eneŋombo nore uni piyimi kandeye moŋgo yoreweya. Dokoro uni soso iŋondutu kama teyoteŋgo. \v 3 Quko Uni Parámimbo o soso yaró ŋu howeweya. Ŋunde ŋuro wimbu ye yunoro Monimbu koro kawaware yereweya. \v 4 Nore soso Uni Parámimboya womoyoteto. Ŋunde ŋuro ŋande iŋoyoteto, ko yendo mande kondé yimiratowó ŋu itaka teyoteŋgo, ko imemoŋgo ŋuya tewaŋgo. \v 5 Uni Parámimbo newondeye towo roneneŋoní Anutu koro murí howero unipare newonde meté yunoyuri, ko Kristo\f + \fr 3:5 \ft “\fk Kristo\ft ” ŋuko Yesu naŋge, asa Anutuko rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqaró ŋu.\f* koro murí howero kondé kaŋero quhurí korowoyuri. \s1 Uni sosopo khoye meté tewaŋgo \p \v 6 Uni topo, Uni Paráminani Yesu Kristo\f + \fr 3:6 \ft “Yesu \fk Kristo\ft ” - komo suki \fk ye-ye unindo \ft Anutuko uni ka rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqeweya qu karo yaŋgurí. Juda unipareto uni maheweya ŋu, “Kristo,” ma, “\fk Mesaiya\ft ,” ye nekaŋgurí. Asa Yesu mahiní eneŋo unipareyó, “Kristo Yesu,” ma, “Yesu Kristo,” naŋge ye nekaŋgurí.\f* owímo mande kondé ŋande yimiroteto, ko yendo topo kumimbo mande rondaqe yunatowó ŋu rotoro wimbo-wimbo kunditeyoteŋgo qu ye sorero sewemo yuri. \v 7 Ye murínani qene howi qembe. Asa yeya yoratowó quno wimbo-wimbo kama kunditatowó, \v 8 o newero qu kinaŋge kandeye moŋgo kama siyatowó. Kini. Noreko kosano suwono mone koro kho qu tero koweyumu tato. Quhurí yunowero koro. \v 9 Hamó nore owé parámi moré, ko mepémo te-qonanimboro ye noŋgo kinaŋge siyowato. Quko ŋunde kama tatowó. Kini, noreko ye otete meté qene howewero quro otete ŋu witú yeretowó. \v 10 Dokoro nore yeya yoratowó quno ŋunoko, mande kondé ŋande yimiratowó, uni kato kho tewero piyimiŋoyote tiníqo, o qímboro ma ini newero. \v 11 Ŋunde yatowó, dokoro ŋande iŋoteto, uni keweroyemo kato wimbo-wimbo kunditeyoteŋgo. Eneŋo khoye kama tero uni meyowomboro khe u-uye roworemoyoteŋgo. \v 12 Asa norendo Uni Parámi Yesu Kristo koro owímo mande kondé yero uni ŋu yunoteto, ene mondó ta kunditeya, eneŋombo khoye teya o qoyemboro te neyuri. \p \v 13 Uni topo, ye otete meté teyowero ŋuro ma piyimiŋowero. \v 14 Uni kato sokome nakayáŋatowó ŋa kama howeyoweya tiníqo, ye uni ŋu rokóŋo rotoro sewemo yuri qembe. Ŋunde ti oteteyó ŋuro kowi piyo teweya. \v 15 Quko saŋgirí ma yunowero. Kini, ŋuko toponani, ye iŋoya roŋgaruwoyi qembe. \s1 Polko yuŋguna yereró \p \v 16 Naru rokóŋo Uni Parámi eneŋombo newondeye riníka ime yoní. Uni Parámimbo yeya soso yoní. \p \v 17 No Pol neneŋombo yuŋguna yerewero mande ŋa nakayáŋoteno. Ŋu rokó ŋuwore sokome soso nakayáŋoyoteno ŋu rokóŋoteno. Ŋundiro naŋge kandenembo nakayáŋoteno. \p \v 18 Uni Paráminani Yesu Kristo\f + \fr 3:18 \ft “Yesu \fk Kristo\ft ” - komo suki \fk ye-ye unindo \ft Anutuko uni ka rokóŋoní mahero wiri yerete uni parámi horé tunoqeweya qu karo yaŋgurí. Juda unipareto uni maheweya ŋu, “Kristo,” ma, “\fk Mesaiya\ft ,” ye nekaŋgurí. Asa Yesu mahiní eneŋo unipareyó, “Kristo Yesu,” ma, “Yesu Kristo,” naŋge ye nekaŋgurí.\f* koro samaka-samaka tuwó\f + \fr 3:18 \ft “\fk samaka-samaka tuwó\ft ” ŋuko Anutu eneŋombo nore samaka yereyote. Kimoyó moré kini.\f* ye soso koya yoní.