\id JAS - Naasioi NT [nas] -Papua New Guinea 1994 (web 2014) \h JEEMISI \toc1 Aneꞌ Karavotonaneꞌ Jeemisie Daarivuuꞌnaneꞌ \toc2 Jeemisi \toc3 Jeem \mt2 Aneꞌ Karavotonaneꞌ \mt1 JEEMISIE \mt2 Daarivuuꞌnaneꞌ \imt1 Kara Baavootunanka Aneꞌkooning \ip 1:1 Parapaarananka Kuneꞌampira Kumponing-koo Imaꞌmariri Tampaꞌ Oꞌnoriainaꞌ \ip 1:19 Niiꞌke Kumponing-koo Arooꞌmarimainge Nantoong Tampaꞌ Nkoarampiaing \ip 5:7 Purimariri Kunsimariaing Ovoring Toroaravainaꞌmung Nempampima \c 1 \ms1 Parapaarananka Kuneꞌampira Kumponing-koo Imaꞌmariri Tampaꞌ Oꞌnoriainaꞌ \mr (1:1-18) \p \v 1 Aung aneꞌ karavoto˜ ninge Jeemisie daariamang tee Kumponing eeꞌnoko tee Jiisuuꞌ Karistooꞌdaang beekaang botovotonaaꞌke. Tampaꞌ tampamang diiꞌkoo kivora-ita kenaanka muuꞌ Isireeli-nupoong-koo avitoitoi purarenkaꞌdariri otorimaing-koo. \s1 Parapaarai Baito Purimarimaung Noruꞌampima Keekooꞌmariaukaꞌ \p \v 2 Ee mmaikoriꞌ, niꞌninka nariꞌ Jiisuuꞌkoo baitorarimaing, doturoturariri otorimaatoaing tenang kapooꞌ avutevuꞌ parapaarananka kuneꞌerima. \v 3 Aiꞌ diiꞌke tee noruꞌeri otong tenang diikaang masikaꞌanta teie parapaarai paararuriko tee, daꞌdeng apukaruuꞌkiriaꞌ otorimaatoai. \v 4 Eeꞌnoko teeꞌ pinkaꞌdariri otorikotaaꞌ koontoꞌ imaꞌdariai Kumponing bakaang pia narung tampaꞌ siomperima ookusiiꞌeri, niiꞌnooꞌ siperiaꞌ. \s1 Naning Matau-koo Apukaꞌparara Deekoꞌ Kunsiaravaing \p \v 5 Diiꞌkoo naning narung matau-koo apukaꞌparara tee Kumponing niaꞌuaing, tee ookara nantoong-koo avusiroꞌ, domang mankiꞌoaꞌ, eeꞌnoko teie avuaing tee. \v 6 Teka tee baito ninka eentavaravaing noruꞌ keekooꞌaravaꞌ, aiꞌ tee keekooꞌaramaung tee tee-pinaꞌ booꞌa dovinge avitoitoi bereravumaung. \v 7-8 Teie naninge eeꞌ noruꞌuai: Naning noruꞌ kenaankai tee kapooꞌ nkavuarupeuꞌ Ovoring-eta, bakaang aarumo ookara naroꞌke pinkaꞌaravaung deemparako. \s1 Tautau Aaꞌning-koo Kapooꞌkoo Apukaꞌparimaing Eeꞌnoko Maneearimaing \p \v 9 Teing ataꞌoinku niiꞌmaikororiꞌ teing dotuariai Kumponinge deto kompurimaung-koo. \v 10 Eeꞌnoko teing nantoong mmauꞌpoꞌnupoong tee dotuariai Kumponinge doonko otoromanooꞌ tasiꞌantavuruꞌnung-koo, aiꞌ teing tee-pinaꞌ kaakaaꞌ napoꞌ namuꞌke boomaung. \v 11 Duaaꞌ tee uipaariiꞌ naapu ninka daaꞌaramaung eeꞌnoko baaꞌnanka maraꞌantavukooꞌ, napoꞌ kaakaaꞌnanka duaꞌarikooꞌ eeꞌnoko tampaꞌ oroꞌnooꞌ tenang paaꞌarakooꞌ. Teeꞌ nariꞌ napoꞌ teing nantoong mmauꞌ kavo-poꞌnupoong paaꞌariaing teing biikaning nko-nkonanka nkoaamaing. \s1 Kumponinge Niiꞌ Tampaꞌ Nkomurimaung, Orakaꞌ Nko-koo Baramuriaung \p \v 12 Biraanke-nupoong teing nantoong parapaaranankai apukaruuꞌantavuriaung-koo, aiꞌ teꞌmung ookara parapaarananka puruꞌaara teing tee biikaang mooꞌ nkasiiaavaing, tee domang-anta Kumponinge maraka-antavuruꞌnung teing-koo tee pankaruntoompaamaing-koo. \v 13 Tenang naninge parapaara kuneꞌuma tosiarama aaꞌpuaukaꞌ, “Kumponinge orara nko-koo paaramumaang,” aiꞌ naninge Kumponing orara nko-koo paaravuarupeuꞌ eeꞌnoko teie baka naning teeꞌ paaravuarupeuꞌ. \v 14 Teka tee nantoonge kantenaꞌ parapaara kuneꞌaako teie biikaang karaaꞌ orarai narunge teing tosivurima barampurikooꞌ orara aarumo nko-koo. \v 15 Teka tee karaaꞌ domang-koo nareꞌukotaaꞌ orakaꞌnko basi-antavuuꞌnaang, eeꞌnoko teketa otokotaaꞌ orara aarumo pankaꞌparara booꞌ basiaraaꞌnaang. \v 16 Ee mmaikoriꞌ piaarampimaing, tarerariai diiꞌka tosirarima niiꞌnaꞌ noruꞌeriꞌneeng, aiꞌ Kumponing tee orara nko-koo paaramuriaung. \v 17 Ookara kapooꞌ paning-eta pomaing teing tampeng naing, eeꞌnoko ookara avuavuꞌnanka tampeng masikeng teing Kumponinge niiꞌkoo depeto poꞌantavumaing tee Ookara Araka Okonara deemparioꞌ. Tee aampariꞌaravaꞌ araka narung naumurimaung. Mutaananameng tee-koo otoaꞌ. \v 18 Teie niiꞌ baurukaaꞌ deeng-antamuruꞌ bakaang kara masikung taara-antamurira. Baka piavora teeꞌ nkomuruꞌ niiꞌ tutunaꞌnupoong oꞌnoriiꞌnaang ookara bakaning nkovuruꞌnanka-koo. \ms1 Niiꞌke Kumponing-koo Arooꞌmarimainge Nantoong Tampaꞌ Nkoarampiaing \mr (1:19–5:6) \s1 Kara Taaravampira Meumpampiaing \p \v 19 Ee mmaikoriꞌ piaarampimaing, tee aung noruꞌeriaing: Ookara narunaꞌ narunaꞌ namuꞌke kara taaraverimaatoai, teka makuꞌkoo eeꞌnoko iira-koo iriꞌnaruntariaꞌ otoai, \v 20 aiꞌ naning bakaang iirai aarumo koontoꞌ Kumponing bakaang narung tavoꞌantavuaung. \v 21 Teeꞌkoo teing aing aaꞌning enang siperiai: aarumo kuꞌmiꞌ eeꞌnoko domang orarai maantoꞌui otoꞌ; eeꞌnoko tee kara Kumponing bakaang diiꞌkoo keempuko baroromperira arooꞌeriai, tee tenaarei diiꞌ domang-anta-koo makosinaare. \p \v 22 Tee kara tamung taaraverima tosirariaukaꞌ, teka taaraverima nkoverimatoai. \v 23-24 Aiꞌ diiꞌke ampaꞌdori siomperiaung deekoꞌ diiꞌ teing tee-pinaꞌ naning bakaang oing oorara-koo ooarama tenkenura namuꞌke ampaꞌopeuꞌ bakaang oing oroꞌoroꞌnaꞌ. \v 25 Teka tee Kumponing bakaang kara koontoꞌ unaa-anta-koong, eeꞌnoko baa tee naning tee kara kuung oovumatoaing kapooꞌ nauvumaung nko-koo ampaꞌoaꞌ, teie tee bakaang nko-nko-koo kuunge biraanke nkavuaing. \p \v 26 Naning dootuuꞌnung tamparama bakaang karang makosinaꞌ minkuvuaung tee, bakaang domang tosi-antavarapeuꞌ eeꞌnoko bakaang dootuuꞌ daange. \v 27 Tee dootuuꞌkoong aarumo kiiroraaꞌ masikung eeꞌnoko pituaravaung Niuma Kumponing-koo uroꞌkanooꞌke tee aung: Naning maantuaaraꞌ eeꞌnoko teing naaroonku beeroꞌurima pakuvurimatoai eeꞌnoko naning baka tanatavari otoai kansiꞌ bakaang aarumo orari-antavuꞌneeng-koo. \c 2 \s1 Amutemuriiꞌkoo Tampaꞌ Nariꞌ Nkoarampima Siivenkeꞌmeeriaukaꞌ \p \v 1 Ee mmaikoriꞌ, niikaang Ovoring Jiisuuꞌ tee eeꞌnara urikamuꞌketa Kumponinge Pakoꞌpariꞌniiꞌ domamurira taremuriainooꞌkoong, tee daurarong˜ meenasi okoraꞌ. Teeꞌ masikaꞌantaveri otori nantoong daunaroꞌ oovererima siivenkeꞌereriaꞌ otoriaing. \v 2 Aaꞌnoko deekoꞌ, naning tampaꞌ nepunepuꞌniiꞌ diing tovang kooro-kooning kuruniiꞌ dootuuꞌnava-koo kuung poko, napoꞌ naning ataꞌoiꞌ nariꞌ porepeuꞌ teꞌ, mononopaꞌ dereꞌ kuruniiꞌ. \v 3 Eeꞌnoko tenaanka-koo tee tampaꞌ nepunepuꞌniiꞌkoo doororaripeuꞌ eeꞌnoko mooniꞌ mmauꞌ duaꞌupeuꞌnaꞌ noruꞌerima aaꞌperipeuꞌ, “Pinau, aaꞌ pora tampaꞌ baꞌnaniai,” tee ataꞌoiꞌ aaꞌperima, “A, duukuꞌdaravaꞌ basi baꞌnaniai.” \v 4 Teeꞌ nkoverima nantoong tankaamperima makotuaꞌnaꞌ simpeꞌ nkonuka˜ deeng-antararimaung daang matau orakaꞌ siomperi siivenkeꞌererima. \v 5 Ee mmaikoriꞌ, taarameriai, nantoong kansiꞌnupoonge ataꞌoiꞌnuka tampaarimaing biiꞌka duukuꞌnuka deeaꞌ, aiꞌ Kumponinge teing miruꞌuruꞌnung tee-koo aaꞌnaꞌ baito-niiꞌnuka otorooꞌnaang eeꞌnoko teeꞌkoo bakaang muuꞌ okovuriaing teeꞌ maraka-antavuruꞌnaꞌ teing-koo tee pankaruntoompaamaing-koo. \v 6 Teka diiꞌke tamunsiꞌnupoong tamperererikooꞌ teing ataꞌoiꞌnuka. Teka ioꞌ noruꞌeriai, teing mmauꞌ kavopoꞌnupoong teing ikiꞌantaraarimaing eeꞌnoko diikaang komaaru˜ namuꞌke makuꞌeriaruko tuutunang˜koo donkong-antaraarikooꞌ. \v 7 Eeꞌnoko Jiisuuꞌ bakaang miring pankaing akapeuꞌaakooꞌ, tee miring diiꞌ biraankerariruꞌnung. \p \v 8 Daari Meekung-koo narung boto pankaing otong aaꞌpumaung, \q1 “Dake tee naning daꞌkoo dueꞌnung daka piaararamanaꞌ nariꞌ teeꞌ piaaveaing.” \rq (Boontu 19:18)\rq* \m Tee tenaare makosinaꞌ dupe-antaverira deekoꞌ tampaꞌ. \v 9 Teka siivenkeꞌ nkoveriaing deekoꞌ tee diiꞌ orakaꞌ nkoraririning eeꞌnoko teie botoi tompinturi otong tee totoꞌperining deentariko. \v 10 Aiꞌ baa tee naning ootukunung boto tampaꞌ siompuma niiꞌnavuꞌ totoꞌpura deekoꞌ teie tee ootukunung boto naroꞌka totoꞌpuinung. \v 11 Tee eeꞌpinaꞌ, Kumponing bakaang boto-koo nampeesi orarieaukaꞌnaare nanaare minkuvuaꞌ, napoꞌ naning tavema dupisiꞌeaukaꞌnaare minkuvuuꞌ. Teka dake teing-koo aaꞌnopeuꞌ nampeesi orarieaꞌ naning tavema dupisiꞌepeuꞌ, teeꞌkoo daꞌ tee boto totoꞌ deentaring. \p \v 12 Diiꞌ teing Karistooꞌ bakaang boto-koo kuunge unaarori otorimaing, teeꞌkoo tampaꞌ karerima unaa-antareerimatoaing, aiꞌ diiꞌ teing teie botoi Karistooꞌ bakaange simpeꞌruriaining. \v 13 Kumponinge tee piaavuriaꞌ kiimatavuriaing teing nantoong piaa oroꞌantavaavaukaꞌning. Teka piaa oroꞌantavaako deekoꞌ teie napoꞌ piaavurira baariꞌantavuriaing kiimata-ita. \s1 Baito Nko-nko Ninkaing \p \v 14 Ee mmaikoriꞌ, naninge aaꞌpui dei, “Ning masikaꞌanta otoꞌmemung,” teka nko-nko otoaꞌ, tee-koong sinang aming? Temuriiꞌ masikaꞌantai ee domang-antavupeuꞌ? \v 15-16 Niiꞌnooꞌ naning narung Karistooꞌkoo niiꞌmaikoꞌ aaꞌning-koo apukaꞌparako duaana-koo eeꞌnoko taamang-koo, eeꞌnoko diiꞌkoo narunge tamung aaꞌpupeuꞌ tee, “Pinau, bera duaanararavai eeꞌnoko pooruai,” teka kapooꞌ avuaꞌ tee mono-nameng-koo apukaꞌpari otoining-koo, tee-koo aming basiarapeuꞌ? \v 17 Teeꞌkoo tee masikaꞌanta nko-nko otoꞌevuaung tee booꞌ. \v 18 Naninge aaꞌmuko “Tamung masikaꞌantavanko Kumponinge domang-antamuaing,” ninge aaꞌpampeuꞌ, “Aiaꞌ ioꞌ dakaang masikaꞌanta nko-nkoropa baito masikung deekoꞌ naumeai, eeꞌnoko ninge nkaang masikaꞌanta naurampai nkaang nko-nko-koo siraꞌparioꞌ.” \v 19 Dake tamung masikaꞌantavei aaꞌpemaung, “Kumponing tee narung,” teka temuriiꞌ masikaꞌanta makosi deeaꞌ. Teinge maꞌnarie teeꞌ nariꞌ masikaꞌantavai otorong, eeꞌnoko Kumponing meumeevanuka tasiꞌpariri dankusiꞌkaamaunge keraꞌpariainaꞌ noruꞌai. \p \v 20 Daꞌ tee naning masikaꞌanta-koo daunaaꞌanta otoꞌderung arekeeꞌ, nau-antaramaꞌnaang piaromaang tee temuriiꞌ masikaꞌanta mantaꞌparavaung tamung sinangropa? \v 21 Noruꞌeaꞌ ee tee niuma Eebaraamiꞌ nko-nko-koo Kumponinge naning koontoꞌ tampuuꞌnung tenang tee bauring Aisakeꞌ boontunampuuꞌnaang nkoaruꞌnang? \v 22 Ooveko teie nko-nkoi masikaꞌanta dupe-antavura makosi-antavuuꞌ. \v 23 Teeꞌ meumpuioꞌ tee Daari Meekung-koong kara dupearuꞌ aaꞌpumaung, \q1 “Eebaraamiꞌke Kumponing masikaꞌantavuioꞌ Kumponinge naning koontoꞌ tampuuꞌ.” \rq (Pupuꞌ 15:6)\rq* \m Eeꞌnoko tee Kumponing bakaang navumai tampari otomaung. \v 24 Ooveko, naning tee nko-nko ninka nariꞌ masikaꞌantavuko deekoꞌ Kumponinge naning koontoꞌ tampupeuꞌ, masikaꞌanta narung-koo deeaꞌ. \v 25 Eeꞌnoko napoꞌ teni Reeapi, orani, teeꞌ nariꞌke, nko-nko ninka nariꞌ masikaꞌantavui tenaanka Kumponing bakanaanka botovotonaaꞌka bokuvureta napoꞌ beekaning kare-nupoong-koo koono-antavuresi moꞌminge sivuresioꞌ Kumponinge koontoꞌnani tampuuꞌ. \v 26 Toꞌbiiarioꞌ aaꞌpamaang, teeꞌ nariꞌ tee mono domaangropa tee booꞌ tee-pinaꞌ masikaꞌanta teeꞌke, nko-nkoropa tee booꞌ. \c 3 \s1 Karang Tampaꞌ Taremariaing \p \v 1 Ee mmaikoriꞌ, nantoong mmauꞌ nau-antananka deeng-antarariaukaꞌ, aiꞌ diiꞌke tee noruꞌeri otong niiꞌ nau-antanuka teing deepoꞌ simpeꞌmuriaining. \v 2 Niiꞌke ookarai amutemuriiꞌke bekoiꞌampimaung kara sikuriꞌke minkuampima, eeꞌnoko naninge karoma kapooꞌ orara minkuvuaukaꞌnung deekoꞌ tee tee naning koontoꞌ masikung, bakaang mono ootukunung tampaꞌ tarearamaung. \v 3 Napoꞌ tevoroꞌ oosinavoroꞌ deekoꞌ, niiꞌke aini okiꞌnavuꞌ karang-koo dusiꞌampiko tevoroꞌkoo koinampira tee ootukunavoroꞌ niiꞌ piamorimanaꞌ nanukooꞌ tevuꞌ beetoꞌampima botoampipeuꞌnairue. \v 4 Napoꞌ aarerinanka˜ ooveriai, aaꞌnaꞌ pankenanka, piong purintoꞌke biiꞌurimaing, teing teeꞌke, okiꞌnaventoꞌkoo booꞌe-naventoꞌkoo kaputeninukai koong-antavaarioꞌ nanaamaunge piavoromanooꞌke. \v 5 Napoꞌ meneng teeꞌke, tee okiꞌnaa kapooꞌ, teka kapooꞌ pankeng nkovuma daangamparapeuꞌ. Poraꞌ pankaing tee okiꞌnamoꞌketa ntaꞌke taivumaung. \v 6 Tee meneng teie ntaꞌke. Kapooꞌ orarai maantoꞌ mono-koo meuꞌke otomaung. Teke otoi toko-ita doompeto ookara mono orari-antavukooꞌ paroꞌuma mosianung okoraꞌarioꞌ. \p \v 7 Ookara kapooꞌnanka amutemuriiꞌ kauꞌ karenaumo eeꞌnoko barennanka napoꞌ kakanaamaunanka eeꞌnoko pirung-koonanka teing data-anta-koo makosi; data-antavaarimaung nantoonge. \v 8 Teka naning otoaꞌ meneng data-antavupeuꞌnung, tee dooroompari otoꞌ deeaung, orara, eeꞌnoko booꞌkooninge doparopai maantoꞌke. \v 9 Teie narunge menenge niiꞌke Kumponing tee Niuma tampara tampampimaung eeꞌnoko napoꞌ teie narunge menenge nantoong barakosiꞌarampikooꞌ, teing Kumponing-pinaꞌ oroꞌantavuri nkovuruꞌning. \v 10 Teka tee narung karang-eta tampaꞌ minkuampikooꞌ; napoꞌ barakosiꞌ minkuampikooꞌ. Ee mmaikoriꞌ, teeꞌ makosinaꞌ deeaꞌ. \v 11 Arekeeꞌ tee puꞌanta, dinkung narinkung-eta ntong tariiꞌ eeꞌnoko ntong tokaaꞌ naroꞌke bakoarepeuꞌ? \v 12 Arekeeꞌ, mmaikoriꞌ, tuare-navari-koo ee mou-koong sinang biꞌupeuꞌ? Napoꞌ moꞌming-naving-koo ee bia-namoniꞌ teke biꞌupeuꞌ? Makotuaꞌ. Napoꞌ pirung-eta ntong tariiꞌ nkeꞌkoo makosi deeaꞌ. \s1 Mataumariri Oꞌnoriaing Boonko Noruꞌmariri Nantoong Pakuarampima \p \v 13 Baa naning matau eeꞌnoko norukasiꞌ diiꞌkoo? Makosi, tampaꞌ otoi tee bakaang matau oroꞌantavuaing mataunaꞌ dooroompari tampaꞌ nkovuma. \v 14 Teka diikaang domang-koo mamairo eeꞌnoko pankaing-pinaꞌ noruꞌ otoko deekoꞌ, diiꞌ matau-poꞌnupoong-pinaꞌ daangantarima kara masikung dakaꞌperiaukaꞌ. \v 15 Teeꞌ oroꞌ noruꞌnanka teing paning-eta poaꞌ, teka teing aing kansiꞌkooning noruꞌ; Tanuaang Meekung-etaning deeaꞌ, Sietaniꞌketaning. \v 16 Aiꞌ areꞌ tokoo mamairo, baka-noruꞌ, eeꞌnoko pankaing-pinaꞌ noruꞌ oroꞌparavainooꞌke teke turang otong eeꞌnoko amutemuriiꞌ orakaꞌnko otong. \v 17 Teka tee temuriiꞌ noruꞌ matau paning-etaing tutunaꞌ tee pituari otoꞌ deeaung, teketa mooa-anta, banainge otoꞌ, noruꞌ barorompari otoꞌ, piaae maantoꞌ, eeꞌnoko niiꞌning sinang tampeng, siivenkeꞌari noruꞌ otoaruko, ampirinung dovang nariꞌ. \v 18 Eeꞌnoko teinge mooa nkonukai tee mooa-koong sinang keempaakotaaꞌ tee koompari otoꞌ sinang kavaavaing. \c 4 \s1 Kansiꞌkoong Aarumo Piamoriaukaꞌ Ovoring-koo Turaniiꞌnuka Oꞌnoriꞌneenga \p \v 1 Aminankai tee tataꞌ dovang turanturang, kare tavoꞌantavumaung diiꞌkoo meuꞌke? Tee aaꞌ tee teinge diikaning karaaꞌke narunaꞌ narunaꞌ domang mankiꞌantaruriko kare basiaramaung. \v 2 Diiꞌke karaaꞌerimaing nka-koo makosiriaruma niiꞌning mamairorarima dupisiꞌerererimaung. Napoꞌ diiꞌke niiꞌning otoꞌevoromaing kong-koo keviꞌerima tavuꞌ tutumperimaung pariꞌereriiꞌnaang teing. Teka diiꞌke nkaveriaung aaꞌnoma: niiꞌnang Kumponing-koo eentarariaruma. \v 3 Eeꞌnoko niiꞌnang bane niaꞌeriko Kumponinge aruriaung tamung karakaraaꞌkoo otoꞌderuriiꞌnaang piarorimaung-koo, Kumponing dotu-antanaꞌ noruꞌeriaruma. \v 4 Diiꞌ bakei nampeesi orariaamaing-pinaꞌ makosinuka, aiꞌ diiꞌke Kumponing bakaning miruꞌniiꞌnukai kansiꞌ bakaang aarumo karaaꞌerima Kumponing ninka aaꞌnaꞌ munteꞌnupoong deeng-antararimaung. Eeꞌ, baa tee naning kansiꞌaapening piaavuaing tee baka Kumponing ninka turaniꞌ deemparing. \v 5 Arekeeꞌ noruꞌerimang? Daari Meekunge ee daang minkuvuuꞌ aaꞌpuma, \q1 “Tee Tanuaang Meekung Kumponinge niiꞌkoo otooꞌnaang amuruꞌnunge tee niiꞌ karaaꞌmuri pia-antamurimaung Kumponing-koo narung-koo arooꞌmariri oꞌnoriiꞌnaang.”? \p \v 6 Eeꞌnoko Kumponinge teeꞌ tampaꞌ nkomurima teie napoꞌ piaamuri bakanavung siong-koo pakumurimaung bakaning tampaꞌ nkonanka-koo dau pauꞌui. Teeꞌkoo Daari Meekunge aaꞌpumaung, \q1 “Kumponinge turampurimaung teing baka daanganuka, eeꞌnoko piaavuri pakuvurikooꞌ teing boonko noruꞌariri otoromaing.” \rq (Mirumiruꞌ 3:34)\rq* \p \v 7 Teeꞌkoo Kumponing-koo boonko otori tee Sietaniꞌ turamperimatoai diiꞌankoita mmaruainaꞌ. \v 8 Kumponing-koo dueꞌantarariai eeꞌnoko tee Kumponing dueꞌaravai diiꞌkoo. Diiꞌ orakaꞌ nkorarimaing bereꞌdarira tampaꞌ nariꞌ nkorarimatoaing, eeꞌnoko diiꞌ tunsi paakanuka noruꞌ narung deentariri domang kiiroraaꞌpoꞌnupoong otorimaatoai. \v 9 Orarunsirarima birontarimatoai diikaang orakaꞌ nkonanka tasiꞌperima. Teing-koo benkeng siperi maiaꞌdoriai. Doturotu siperima napoꞌ miꞌmiinkirorimatoai. \v 10 Eeꞌnoko Ovoring-koo teeꞌ amaiaaꞌdoriko teie deto iꞌanturiai. \s1 Orakaꞌ Minkumeeriaukaꞌ \p \v 11 Ee mmaikoriꞌ, diiꞌka orakaꞌ minkureeriaꞌ otoai. Baa tee naning baꞌmaikoꞌ orakaꞌ minkuvuma simpeꞌumaunge tee boto orakaꞌ minkuvuma simpeꞌumaung. Teka dake tee boto simpeꞌeaing deekoꞌ daꞌ boto siong deeaꞌ, daꞌ makotuaꞌnaꞌ boto simpeꞌ deeng-antararamang. \v 12 Niiꞌ narung daurarong˜ boto amurimaung otoꞌmemuring, eeꞌnoko teie deekoꞌ simpeꞌmuriaing. Napoꞌ teie deekoꞌ makosi nantoong domang-anta-koo niiꞌnooꞌ orari-anta-koo. Aiꞌ daꞌ Kumponing-pinaꞌ basi noruꞌdarama ee teeꞌ simpeꞌerimaunge nantoong? \s1 Niiꞌka Daangamariaukaꞌ \p \v 13 Arerai daꞌ aaꞌpemaatomaung, “Eꞌmung niiꞌnooꞌ taneꞌ deekoꞌ temono-ita temono-koo meeꞌnaang eeꞌnoko namareꞌ teke oꞌnoai baavenang-koo mooniꞌ barampama.” \v 14 Dake aaꞌ taneꞌ noruꞌeaꞌ dakaang otootoꞌkoo otoainaꞌ, aiꞌ daꞌ tee tee-pinaꞌ kamoꞌ batei okiꞌnamuꞌkoo oroꞌparama namuꞌke paaꞌaramaung-pinaꞌ. \v 15 Teka dake aaꞌpei dei makosi, “Ovoring bakaang pia-koo deekoꞌ niiꞌ domamariri aunanka nkoarampiaing.” \v 16 Teka diiꞌ eeꞌ nkorarimaung, miring pankaintarima daangantarimaung. Tee teeꞌ oroꞌ baka daangang tee orara. \v 17 Teeꞌkoo tee naning aarumo koontoꞌ noruꞌui, teka nkovuaꞌ otong, tee tee orakaꞌ nkoaramang. \c 5 \s1 Kavo Mmauꞌpoꞌnupoonge Mooꞌ Orara Nkavaavainaꞌ \p \v 1 Enang ooveriko diiꞌ kavo mmauꞌpoꞌnupoong, enang bairarima birontariaing arikananka kuneꞌeriaining-koo. \v 2 Ookara kapooꞌ diikaning teing deraꞌoroaining eeꞌnoko diikaning mononopaꞌnanka pumpuꞌke taiaavaininge. \v 3 Eeꞌnoko diikaang kooro eeꞌnoko silivaꞌnanka takarauꞌoroaing, eeꞌnoko teie takarauꞌnooꞌke tee diikaang mosiiꞌ siraꞌduriko toraꞌkiriaing ntaꞌke kateꞌduring-pinaꞌ. Diiꞌke tamung oosierimaung-koo teinankai tuumpiruriaing asiꞌnaꞌmung Ovoringe simpeꞌ nkovuko. \v 4 Ooveriko, teing diiꞌkoo mintoomparimaing mintoong daakaꞌderaariko tosiererima mooꞌ pinkaꞌevurererikooꞌ, eeꞌnoko tee eeꞌnara mooniꞌ bakuꞌerimaung Ovoring Iirakuta-koo punkang-koo biromparamang, teing kavuꞌnupoong biikaang birovirong ninka. \v 5 Eeꞌnoko diiꞌ teing nantoong koontoꞌnuka tuutunampererima dupisiꞌerererimaing biiꞌka avoꞌavoꞌdaariaruko; \v 6 Anke kansiꞌkoo otoritaaꞌ tee diiꞌ ookara kapooꞌnanka piarorimaing otoꞌderurimaung, eeꞌnoko teing-koo doturarima otorikooꞌ Ovoringe tuutunanturima mosianung-aape botoruriainaꞌmung nemperi, pooroꞌ pinaꞌ tamung doreng-antavarima teꞌmung domang tampeꞌaariainaꞌmung nempaamanaꞌ. \ms1 Purimariri Kunsimariaing Ovoring Toroaravainaꞌmung Nempampima \mr (5:7-20) \s1 Mankiꞌ Puruꞌampiri Purimariai Ovoring Nempampima \p \v 7 Teeꞌkoo, ee mmaikoriꞌ, teinge teeꞌ orakaꞌ nkoraariko miiꞌkiri otoriai poainaꞌmung nemperi. Ooverimang tee naning mintoong bauko sinang petaaꞌoainooꞌ nempui kaꞌduuari otomaung tee taamang tampara kansiꞌketa nkavuainaꞌmung noruꞌui. Tutuntoma-ita bera oꞌdomai basi tampaꞌ tarevumaung. \v 8 Diiꞌ teeꞌke, imaꞌdariri kaꞌduurariri otorimaatoai, aiꞌ Ovoring poainaꞌmung tee doong dueꞌuing. \v 9 Minkuminkureeriaꞌ otoai, ee mmaikoriꞌ, tuumpiruriꞌneenga. Ooveriko, tee Simpeꞌnko˜ tee karanaang-koo donkonui otong. \v 10 Ee mmaikoriꞌ, teing urikupoong nakaro-nupoong˜ ioꞌ oovereriaing, tee Ovoring bakaang miring ninka kareaakoꞌning. Teinge arikung kuneꞌaama kaꞌduuariri otorokoꞌnaꞌ tampaꞌ tasiꞌperira siomperiaing. \v 11 Enang noruꞌereriaing, teing turampaariko domang tampaꞌ nariꞌ otorokoꞌning biraankenuka tamparampimaing. Narung tee Jop, bakaang domang maamuari otokoꞌnaꞌ taaraverimaunge amutemuriiꞌ mankiꞌanta ninka, eeꞌnoko teeꞌ Ovoringe tampaꞌ botu basi-antavuuꞌnaꞌ tasiꞌperi otong. Teie Ovoringe niiꞌ napoꞌ teeꞌ nkomurimaung piaae maantoꞌ deemparitaaꞌ. \s1 Marakamariaukaꞌ \p \v 12 Ee mmaikoriꞌ, ookara-koo daua eeꞌ noruꞌeriai, oꞌnori marakamariaꞌ otoai paning-aape eeꞌnoko kansiꞌaape niiꞌnooꞌ niiꞌning kapooꞌ tampampima, teka masikung deekoꞌ tamung “eeꞌ” tamperiai, eeꞌnoko masikung deeaung deekoꞌ tamung “a” tamperiai, tuumpi kuneꞌeriꞌneenga. \s1 Naning Koompari Otomaung Bakaang Kunsi Tee Purintoꞌ \p \v 13 Diiꞌkoo niiꞌnung mankiꞌ kuneꞌumaung deekoꞌ kunsiaravaing. Napoꞌ niiꞌnung domang kuaaꞌoi otoꞌ otomaung deekoꞌ Ovoring kenavuma daangampuaing. \v 14 Napoꞌ diiꞌkoo niiꞌnung siipavomaung deekoꞌ dootuuꞌkoo urantanuka-koo botoaravaing, eeꞌnoko teinge tee kunsiaavaing duunie sisiꞌaama Ovoring bakaang miring-koo. \v 15 Eeꞌnoko baitoariri kunsiariko Ovoringe domampura deto iꞌampuai tee. Eeꞌnoko orara nko-nko nkovuuꞌnung deekoꞌ tontaꞌantavevuai. \v 16 Teeꞌkoo diikaang orakaꞌ nkonanka sirasiraꞌdarimatoai niiꞌning diiꞌmaikororiꞌkoo. Eeꞌnoko napoꞌ kunsi-koo pakureerimaatoai taarevoroainaꞌ. Aiꞌ tee kunsi naning koontoꞌ bakaang tee aaꞌnaꞌ purintoꞌpoꞌnung kapooꞌ nko-koo. \v 17 Eliasi tee naning teeꞌ oroꞌ niiꞌpinaꞌ bakaang aarumo, niiꞌnaꞌmung tee aaꞌnaꞌ kunsiaruꞌ apoꞌuarooꞌnaang beenaumo mareꞌkoo bera ˜nau-taa kaara, eeꞌnoko teeꞌ nariꞌ apoꞌuaruuꞌ kansiꞌ. \v 18 Teketa napoꞌ damaꞌke kunsiarioꞌ paning-eta apoꞌ pouꞌ, eeꞌnoko kansiꞌke bakaning sinananka tavoꞌantavuruꞌ. \s1 Baa Tee Kumponing Bakanavung Sipupeuꞌnung Tee Napoꞌ Bereꞌantavampiai \p \v 19 Ee mmaikoriꞌ, diiꞌkoo narung tampara aarumo sipui pooarako deekoꞌ, narunge koong-antavuaing tee. \v 20 Noruꞌeriaing, baa tee naninge tee pooaruꞌnung koong-antavuaing teie tee bakaang tanuaang booꞌparapeuꞌnooꞌketa domampuing. Bakaning mmauꞌ orananka tontaꞌaravaing deeng-antavuing. \p Basi teꞌ.