\id ACT - Naasioi NT [nas] -Papua New Guinea 1994 (web 2014) 
\h KARA OKOVURI NKANUKA 
\toc1 Kara Okovuri Nkanuka Biikang Nko-nko Luukeꞌke Daarivuuꞌnaꞌ 
\toc2 Kara Okovuri Nkanuka 
\toc3 Nka 
\mt1 KARA OKOVURI NKANUKA  
\mt2 BIIKAANG NKO-NKO  
\mt2 Luukeꞌke Daarivuuꞌnaꞌ  
\imt1 Kara Baavootunanka Aneꞌkooning  
\ip 1:1 Kara Okovuri Nkanukai Jiisuuꞌ Bakaang Kara Daankiauꞌnaꞌ Jerusalemaꞌke  
\ip 8:4 Kara Okovuri Nkanukai Judiaꞌ Eeꞌnoko Sameriaꞌnavoraꞌkai Dooreaaruꞌnaꞌ  
\ip 13:1 Paulaꞌke Avoraꞌtevoraꞌkoo Jiisuuꞌ Bakaang Kara Siraꞌpuuꞌnaꞌ  
\ip 21:15 Judiaꞌnupoonge Paulaꞌ Daiꞌaara Tuutunampaara Taaravauꞌnaꞌ Makuꞌuriko  
\ip 27:1 Paulaꞌ Roomaꞌaape Beuꞌnaꞌ  
\c 1  
\ms1 Kara Okovuri Nkanukai Jiisuuꞌ Bakaang Kara Daankiauꞌnaꞌ Jerusalemaꞌke  
\mr (1:1–8:3)  
\s1 Jiisuuꞌke Tanuaang Meekung Poaing Nauvuruꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Aung ee, Teopilasiꞌ,  
\p Tutunaꞌnaneꞌkoo daarireroma tee ookara kapooꞌnanka-koo minku-antarantuꞌnung Jiisuuꞌke nkovukoꞌning eeꞌnoko nau-antavurikoꞌning tutuntoma-ita bera deto paning-aape intamparuꞌnooꞌke basi.  
\v 2 Mmeꞌ intamparavaꞌ teie bakaning kara okovuri nka-koo miruꞌuruꞌning boto avuruꞌ Tanuaang Meekung-koo kuunge.  
\v 3 Teing-koo mmauꞌnamuꞌpie oroꞌparuꞌ domamparuꞌnaꞌkoo taaꞌniꞌantavari, mmauꞌ kapooꞌnanka tasiꞌanta ninka, noruꞌ keekooꞌariarooꞌnaang. Eeꞌnoko booꞌparuꞌnooꞌketa karenaumo kivora doong teeꞌ otoi Kumponing bakaang muuꞌ nau-antavuruꞌ.  
\v 4 Eeꞌnoko tenang teing ninka taamanaama otoroi teie orokovuruꞌ Jerusalemaꞌketa tenkenaavarooꞌnaang, teka nempaavaꞌnaang tampuuꞌ tee avuavuꞌ teing-koo Baumai maraka-antavuruꞌnung, eeꞌ oroꞌ, “Aung tee tero naurampiruꞌnung aaꞌpama:  
\v 5 Jooni Minkinarai tee ntong-koo minkirurima meekaꞌantarurikoꞌ, teka mmauꞌ doong tankinuaruko diiꞌ teing Tanuaang Meekung ninka meekaꞌantarariaining.”   
\p
\v 6 Bera teinge tee naroꞌ porora eeꞌ niaꞌauꞌ, “Ovoring, dake ee enang donkompeeꞌnaang tee Isireeli tero donkompuuꞌnaꞌ?”  
\v 7 Eeꞌnoko teie aaꞌpuruꞌ teing, “Tee kapooꞌ diiꞌke noruꞌkoong deeaꞌ; tee bateinananka Mmaꞌke baka bakaang, bakaange iriꞌke pinkaꞌuruꞌnanka.  
\v 8 Teka diiꞌke tee iriꞌ nkaveriaing tenang Tanuaang Meekung diiꞌkoo dau poko, eeꞌnoko diiꞌ teing nkaning ning siraꞌmeriaining anke Jerusalemaꞌke, eeꞌnoko ookutunairu Judiaꞌ nameensiꞌkoo eeꞌnoko Sameriaꞌ eeꞌnoko bera kansiꞌ oparavainooꞌke basi.”   
\s1 Jiisuuꞌ Paning Koinuuꞌnaꞌ  
\r (Mak 16:19-20; Luk 24:50-53)  
\p
\v 9 Eeꞌnoko teeꞌ minkuvura ooai otoko intamparuꞌ tee Jiisuuꞌ, bera kamoꞌnavuꞌke nopaꞌura paaꞌantavuuꞌ teing-koo duta-ita.  
\v 10 Eeꞌnoko tenang paning-aape ankampariri otoroko, tee beko, taꞌninaꞌ kenaanka donkaanira mononopaꞌ kakaarai nopaꞌniiꞌka donkonuretuꞌ teꞌ teing-anko.  
\v 11 Eeꞌnoko aaꞌpuretuꞌ, “Diiꞌ donkaang Kaaleliꞌnupoong, aming-koo teeꞌ donkoniri paning-aape ooveri otomang? Tee tee Jiisuuꞌ deto intamparing paning-aape diiꞌankoita tee, teeꞌ nariꞌ otoi poaing ooverioꞌ paning-aape beinaꞌ.”   
\s1 Mataiasie Judasi Pariꞌantavuuꞌnaꞌ  
\p
\v 12 Teketa Oliveꞌpoꞌnamii-eta toroariruꞌ teing Jerusalemaꞌaape. Dueꞌ teꞌ Jerusalemaꞌ teketa.  
\v 13 Eeꞌnoko osi duparira deto daukava-koo koinauꞌ teꞌ otorokoꞌnooꞌ aaꞌning: Piita, Jooni, Jeemisi, Aanduruꞌ, Pilipiꞌ, Toomasi, Baatolomiuꞌ, Maatiuꞌ, Jeemisi tee Alopeasi bauring, Saimoniꞌ Sielotiꞌ, eeꞌnoko Judasi Jeemisi bauring.  
\v 14 Aing teing nariꞌ otoroi kunsi-koo biiꞌka avarikoꞌning, napoꞌ nariꞌ teing maniiꞌ, Meeriꞌ Jiisuuꞌ bauko ninka nariꞌ, eeꞌnoko teing Jiisuuꞌ baaraꞌmainkaang.   
\p
\v 15 Teketa niiꞌning doong tankinuko teing Jiisuuꞌ bakaning barevare-nupoong oosiarira Piita meuꞌ donkonuuꞌ teing-koo, deerunooꞌ narung daakuꞌketa kenaiꞌka-pinaꞌ otoroi.  
\v 16 Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Mmaikoriꞌ ee, tee Daari Meekunge minkuvuuꞌnung kara tee bakei dupenumpoꞌ tee Tanuaang Meekunge urikamuꞌ siraꞌpuuꞌnung Deevitaꞌ karantavuma˜ mmeꞌ nkoaravaruko, aaꞌnaare Judasi minkuari otong tee eeꞌnara Jiisuuꞌ daiꞌauꞌning barampuri pouꞌnung.  
\v 17 Tee tee niiꞌ ninka deeruniiꞌ, Ovoringe niiꞌ ninka nariꞌ mintoomariiꞌnaang miruꞌmuruꞌnung.”   
\p
\v 18 Tee aaꞌ tee Judasie kansiꞌnameensiꞌ mooꞌuuꞌnung teinge mooniꞌninge bakaang orakaꞌ nko-koo mooꞌauꞌninge, eeꞌnoko teke boreꞌke uroi duaꞌarara tompooꞌkura mintung taapoꞌ bakoaruꞌ.  
\v 19 Ookara Jerusalemaꞌnupoonge tee noruꞌauꞌnung tee, eeꞌnoko tevoraꞌ kansiꞌnavoraꞌ Akeldama tampauꞌ, miruꞌnooꞌ Tookanavoraꞌ.   
\p
\v 20 Eeꞌnoko Piitai napoꞌ karoma aaꞌpuuꞌ, “Tee aung naning tee Daari Meekung-koong Kena-koo eeꞌ minkuari otong,  
\q1 ‘Bakanavaro tee doonavaravaing eeꞌnoko naning teꞌ otoaukaꞌ.’ \rq (Kena 69:25)\rq*  
\m Eeꞌnoko  
\q1 ‘Niiꞌnunge bakanooꞌ tareroma pariꞌantavuaing.’ \rq (Kena 109:8)\rq*   
\m
\v 21 Teeꞌkoo, Daari Meekunge teeꞌ minkuvuioꞌ naning Judasi paari-antanung miring tampampiaing tee Ovoring Jiisuuꞌ booꞌketa daaꞌaruꞌnaꞌkoong kara siraꞌpuaing niiꞌ ninka nariꞌ. Niiꞌ Jiisuuꞌ ninka nariꞌ oꞌnorimaing-pinaꞌ masikaꞌ oroꞌ miruꞌampiaing.  
\v 22 Tee Jiisuuꞌ ookara batei-koo nanuuꞌnaꞌ siompukoꞌnung Joonie minkivura meekaꞌantavuuꞌnooꞌketa bera niiꞌankoita deto koinuuꞌnooꞌke basi.”  
\v 23 Eeꞌnoko teinge kenaanka makosira tampaaretuꞌ aaꞌnoko Josepaꞌ, niiꞌnooꞌ Basabas Jaastas eeꞌnoko Mataias.  
\v 24-25 Eeꞌnoko kunsiarima aaꞌpauꞌ, “Ovoring ee, dake nantoong-koong domang noruꞌei otomaunge naumeriaing arera narung anaanka-koo kenaankara-koo dake miruꞌei otoing amuriiꞌ nko-nko nko-koo Judasi pariꞌantavuaing, oovunaꞌ bereꞌarara bakanamenge oramenge booꞌpari beuꞌnung.”  
\v 26 Eeꞌnoko teeꞌ minkuaara siikiitaakiiꞌ nkoaako Mataias miring tavoꞌkuuꞌ. Eeꞌnoko teketa tee tee teing ninka nanaiꞌketa narung kara okovuri nkanuka ninka nariꞌ deeruauꞌ.   
\c 2  
\s1 Pava-koo Kunsiariko Tanuaang Meekunge Siarara Kuung Deempuruꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teketa tee doong paroronaꞌmung Pentekos tampaakoꞌnaꞌmung tavoꞌkuuꞌ ˜kenaanka-taa uiki Baariꞌkoong˜ Paroro divuꞌkuioꞌ.  
\v 2 Teꞌmung eeꞌnaꞌmung tee ookara naroꞌarira naroꞌ otoroko taꞌninaꞌ aurong paning-eta pouꞌ piong pankaing uutuarama karomanaꞌ. Eeꞌnoko teie teva ookutunava maantoꞌuuꞌ teing eeꞌning baꞌnanai otokoꞌnava.  
\v 3 Eeꞌnoko tee kapooꞌnanka ntaꞌ meneng-pinaꞌ oroꞌnanka urumpariri teing-koo tankaamparira narunaꞌ narunaꞌ panteꞌariruꞌ.  
\v 4 Eeꞌnoko teing tenang Tanuaang Meekunge maantoꞌuruꞌ, eeꞌnoko oovuning karai kara tutumpariruꞌ Tanuaang Meekunge karantavuriko˜.   
\p
\v 5 Tenang tee teke Jerusalemaꞌke niiꞌning nantoong Juꞌnupoong otorokoꞌ Kumponing-koo meeꞌduꞌpiariri otorokoꞌning kansiꞌkoo ookutunairu-eta paninga boonamenge otoromaing-eta.  
\v 6 Eeꞌnoko tee aung aurong paning-etaing taaravaara tee karinga naroꞌ porora teke paapaaꞌarikoꞌ teing Kumponing-koo meeꞌduꞌpiariri porouꞌning ookara karanankai teing biikaninge kareaioꞌ taaravaara.  
\v 7-8 Eeꞌnoko taꞌninai karakararearima asikovurikoꞌ aaꞌpaama, “Aing apeꞌ ookara eeꞌ kareaamatomaing Kaaleliꞌnupoong, eeꞌnoko arekeeꞌkoo niiꞌke narunaꞌ narunaꞌ niikanaꞌ osinaꞌ kareaako taaravarampimang, aing kara aaꞌninge:  
\v 9-10 Paasiaꞌnaꞌ, Miidiaꞌnaꞌ, Iilamaꞌnaꞌ, Mesopotemiaꞌnaꞌ, Judiaꞌnaꞌ, Kapadosiaꞌnaꞌ, Poontusinaꞌ, eeꞌnoko Eesianaꞌ, Pirisiaꞌnaꞌ, Pampiliaꞌnaꞌ, Iisipiꞌnaꞌ, eeꞌnoko Liibiaꞌnaꞌ teꞌ Sairini-aapenooꞌ. Eeꞌnoko Roomaꞌnaꞌ karompimaing damisimainku oꞌnoring ookamuriiꞌka Juꞌnupoong eeꞌnoko niiꞌ damaꞌ Juꞌnuka.  
\v 11 Napoꞌ niiꞌ Kiritiꞌ eeꞌnoko Arebia-nupoong tovange nariꞌ, taaravarampimang niikanaꞌ kareaama siraꞌpaako tee Kumponing bakaang nko-nko purintoꞌ.”  
\v 12 Eeꞌnoko ookara asikovurira paapaaꞌarikoꞌ biiꞌka aaꞌpeema, “Aung miruꞌ aming eeꞌ oroꞌ?”  
\v 13 Teka niiꞌninge akapeuꞌaarima aaꞌpaarikoꞌ, “Aing uaini purintoꞌnaruꞌke maantoꞌantavaririning.”   
\s1 Avoraꞌtevoraꞌnupoong Biikanaꞌ Taaravaara Naroꞌariko Piita Daankivuruꞌnaꞌ  
\p
\v 14 Teka Piita teing ninka nanaiꞌketa narung ninka nariꞌ deto donkonaara deto karoma daankivurima aaꞌpuruꞌ,  
\p “Diiꞌ Judiaꞌnupoong eeꞌnoko diiꞌ ookara Jerusalemaꞌ otorimaing enang tasiꞌperiiꞌnaang ioꞌ barorontarira nkaang kara-koo.  
\v 15 Aiꞌ aing teing naikaara kanuꞌariaꞌ teeꞌ diiꞌke noruꞌerimatomanaꞌ aung-koo mmeꞌ taneꞌ ninka-koo.  
\v 16 Teka aung tee kapooꞌ teie Jooelie teie Kumponing-etaing nakaronarai˜ urikamuꞌ minkuvuuꞌnung aaꞌpuuꞌnooꞌka,   
\q1
\v 17 “Kumponinge aaꞌpumaang: Damaꞌke doong asiꞌning-koo eeꞌ nkoaravaing: Ninge nkaang Tanuaang piampampaing ookutunung nantoong-koo, eeꞌnoko diurukaaꞌ aaꞌning donkaang eeꞌnoko manikuꞌ tarampeeariaing˜ eeꞌnoko diikaning nemaaꞌke paning-etaning aampoonanka˜ ooaavaing eeꞌnoko diikaning pankareuꞌke noonenanka nooneaavai.  
\v 18 Eeꞌ, eeꞌnoko nkaning botovotonaaꞌnuka aaꞌning manikuꞌ eeꞌnoko donkaang teing-koo doong-koo nkaang Tanuaang piampanko tarampeeariaing.  
\v 19 Eeꞌnoko ninge taꞌnimpaariiꞌnanka oroꞌantavampaing aꞌdeiꞌke paning-koo, aaꞌnoaing: duaaꞌ mutaanampuai eeꞌnoko kaara ereng-pinaꞌ oroꞌparavai;  
\v 20 Eeꞌnoko taaꞌniꞌantananka aꞌdoonge kansiꞌkoo aaꞌning oroꞌantavampai: ereng, ntaꞌ eeꞌnoko ii kamoꞌpinaꞌ Ovoring bakanaꞌmung dueꞌ poko doong pankaꞌmung ampaꞌpaaꞌnaꞌmung.  
\v 21 Eeꞌnoko tenang eeꞌ nkoaravaing: Baa tee Ovoring bakaang miring-koo eentavaravaing tee domamparavaing.’ \rq (Jooeli 2:28-32)\rq*   
\p
\v 22 “Diiꞌ nantoong Isireeli-nupoong taaraveriaing aing karananka naurampiiꞌnaang otoining, tee Jiisuuꞌ Nasaretiꞌnung-koo. Diiꞌke tee noruꞌeri otong tee nko-nko purintoꞌnanka eeꞌnoko taꞌnimpaariiꞌnanka eeꞌnoko taaꞌniꞌantananka Kumponinge diiꞌkoo meuꞌke nkovuining Jiisuuꞌ bakaang birenge. Tee teeꞌ nkovuuꞌnanka diiꞌke noruꞌeriiꞌnaang tee Kumponinge botovuuꞌnung.  
\v 23 Tero Kumponinge tauraꞌpui miruꞌuuꞌnaꞌ diiꞌkoo bireng-koo sipuko diiꞌke oravitu ninka aaꞌbarataꞌkoo˜ taakaverioꞌ booꞌparuꞌnung.  
\v 24 Teka Kumponinge deto daaꞌantavuuꞌnung unaa-antavuma booꞌke sisikeera ninka tankeꞌpui otoꞌketa, aiꞌ teie pinkaꞌkoo koontoꞌ makosi deeaꞌ bakei.  
\v 25 Aiꞌ temuꞌka Deevitaꞌke Karistooꞌ miruꞌuma aaꞌpuuꞌnung,  
\q1 ‘Ninge Ovoring ookara batei-koo ning-ankoa dueꞌka ooamaung. Tee ning-koo tampavine-koo otoko ning duaꞌmaravaukaꞌ.  
\v 26 Teeꞌkoo nkaang domang dotumaramaung menenge kenamarama, baruꞌnooꞌ nkaang mono damaꞌke tampaꞌ oꞌnoainaꞌ noruꞌmarama.  
\v 27 Aiꞌ dake tee nkaang tanuaang daroveꞌeaꞌ tutueu otoꞌkoo, niiꞌnooꞌ ning dakaang naning meekung deraꞌkoo tauraꞌmeaukaꞌ.  
\v 28 Dake tee ning tasiꞌantameing tevung domang-anta bakanavung. Noruꞌansi oꞌnong daꞌ ninka nariꞌ oꞌnoresi doturotue maantoꞌantameainaꞌ.’ \rq (Kena 16:8-11)\rq*   
\p
\v 29 “Ee aing mmarang, koontoꞌ tasiꞌparioꞌ naninge daang tampuaukaꞌnaꞌ minkuamaꞌnaang tee-koo Deevitaꞌkoo. Tee eeꞌnung aaꞌnouꞌnung booꞌparioꞌ dakoꞌauꞌ, eeꞌnoko dakoꞌauꞌnooꞌ tee niiꞌ ninka nariꞌ otong eꞌmung doong-koo basinooꞌke.  
\v 30 Teka Deevitaꞌ tee nakaronara˜ deemparitaaꞌ Kumponing bakaang kara noruꞌukoꞌnung. Kumponinge mariarama Deevitaꞌ maraka-antavuuꞌnung bakanaving-koo narung oko-antavuuꞌnaang teꞌ bakanooꞌ baꞌnanui tareroma; tee aaꞌnung tee Kumponinge tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ nantoong domampurira tarevuriaing.  
\v 31 Teeꞌ eeꞌnaꞌ noruꞌuitaaꞌ teeꞌ minkvuuꞌnung tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ daaꞌaravaing-koo, tee eeꞌnung tee daroveꞌuaruuꞌnung tutueu otoꞌkoo eeꞌnoko bakaang mono deraꞌoaruuꞌ.  
\v 32 Tee eeꞌnung, Jiisuuꞌ, Kumponinge booꞌketa daaꞌantavuuꞌnung eeꞌnoko niiꞌ teing tee-koong kara siraꞌnuka.  
\v 33 Enang tee Kumponing-koo tampavine-koo tareroma baꞌnanui otong. Bauma-ita tee Tanuaang Meekung maraka-antavuuꞌnung nkavura teie piampuing niiꞌkoo enang oomererima taaramerererimaatomaing diiꞌke.  
\v 34 Aiꞌ Deevitaꞌ tee paning-koo deto koinuaruuꞌnung, teka teie eeꞌnunge aaꞌpuuꞌnung,   
\q1
\v 35 ‘Teie Ovoringe nkaang Ovoring aaꞌpuuꞌnung, “Ning-koo tampavine-koo baꞌnaniai teing dakaning kare-nupoong dakaning kauꞌ patuꞌnuka deeng-antarerompainooꞌke basi.” ’ \rq (Kena 110:1)\rq*   
\m
\v 36 Diiꞌ ookarai Isireeli-nupoonge tasiꞌperi noruꞌeriaing tee tee Kumponinge naroꞌka aaꞌnoing nariꞌ Ovoring eeꞌnoko tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ deeng-antavuing, tee eeꞌnung Jiisuuꞌ diiꞌke aaꞌbarataꞌkoo taakaveruꞌnung.”   
\s1 Karikaꞌke Piita Taaravaara Bereꞌariruꞌnaꞌ  
\p
\v 37 Enang tee teinge tee taaravaako teie domang tooꞌpuruꞌnung, eeꞌnoko aaꞌpaaruꞌ teing Piita dovang kara okovuri nkanuka, “Ee aing niiꞌmarang, niiꞌ arekeeꞌ nkomariiꞌnaang?”  
\v 38 Eeꞌnoko Piitai aaꞌpuruꞌ teing, “Bereꞌdarira eeꞌnoko ntong-koo minkirarira meekaꞌantarariai diiꞌ ookara tee-koo Jiisuuꞌ tee tero domamuri taremuriainooꞌkoo Pakoꞌpariꞌniiꞌ bakaang miring-koo Kumponinge orakaꞌ nkonanka tontaꞌderuriainaꞌ eeꞌnoko diiꞌke tee avuavuꞌ tee Tanuaang Meekung nkaveriaing.  
\v 39 Aiꞌ aung tee eeꞌnung avuavuꞌ diiꞌkoo maraka-antavuuꞌnung eeꞌnoko diurukaaꞌ eeꞌnoko ookara isipoꞌke otoromaing. Eeꞌnoko teing ookara teie Kumponinge niikaang Ovoringe tee-anko poꞌkoo bokuvuriaining oko-antavuriiꞌnaang tampuuꞌ.”   
\p
\v 40 Teie Piitai tee aaꞌnaꞌ napoꞌ siingoravurima teeꞌ pinauvuritaaꞌ daankivuruꞌ eeꞌ minkuvuma, “Domaang mooꞌdariai diiꞌ teieta kiimata-ita aing emuꞌnavarang koontoꞌ deeainge nkavaavaing-eta.”   
\p
\v 41 Eeꞌnoko teing bakaang kara teꞌmung taaravaara, ntong-koo minkiarira meekaꞌantavarira, teing-koo tapoꞌariruꞌning naroꞌka beenaumo kokoreiꞌ.   
\s1 Karistooꞌkoo Nerakavitu Tampaꞌ Navuei Otorokoꞌnaꞌ  
\p
\v 42 Eeꞌnoko teing biiꞌka avariruꞌ aaꞌnooꞌnaang: kara okovuri nkanuka biikaang nau-anta taaravaama, naroꞌke navuariri, taamang nariꞌ tankaampeema kunsiarimatooꞌnaang.  
\v 43 Eeꞌnoko nantoong ookara ookauꞌning asikovorouꞌ, kapooꞌnanka mmauꞌ taꞌnimpaariiꞌnanka eeꞌnoko taaꞌniꞌantananka teinge kara okovuri nkanukai nkoaako.  
\v 44 Ookara baito-nupoong naroꞌ navuariri kuneꞌeekoꞌ ookara biikaning kapooꞌ nariꞌ kompaama.  
\v 45 Eeꞌnoko teinge biikaning kapooꞌnanka kavonanka baaveaama tankaampauꞌ teing-koo ookara-koo ataꞌai otorokoꞌning-koo.  
\v 46 Eeꞌnoko doong kante dootuuꞌnava pankava-koo nariꞌ berokoꞌ sisiuꞌpeeaꞌ, taamang nariꞌ pisiꞌeema biikanairu-koo domang doturotu ninka avusiroꞌariri.  
\v 47 Kumponing daangampaakoꞌ, eeꞌnoko nantoonge tampaꞌ noruꞌaarikoꞌ. Eeꞌnoko ookara doong-koo Ovoringe dootuuꞌnupoong mmauꞌantavurikoꞌ teing ninka domaang mooꞌarikoꞌning ninka.   
\c 3  
\s1 Piita naankai Jooni Naning Kauꞌ Doota Pakuvuretuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Niiꞌnaꞌmung kamunooꞌ Piita eeꞌnoko Jooni pava dootuuꞌnava pankava-koo beretuꞌ kunsi-koong bateinang-koo, duaaꞌ aveꞌarako.  
\v 2 Eeꞌnoko naning kauꞌ doota pontoꞌaruꞌnooꞌketa teꞌ otokoꞌ. Tee eeꞌnung doong kante nkavai poroma sipaakoꞌnung karanaang pava dootuuꞌnava pankava-koo, miring Tampaꞌ Oroꞌnavarong tampaakoꞌnavarong-koo, baka-eentavaramaatooꞌnaang dootuuꞌnava pankava-koo koinaakoꞌning-koo.  
\v 3 Eeꞌnunge Piita naanka Jooni dootuuꞌnava pankava-koo bereko oovureta eentavuretuꞌ kapooꞌ avureeꞌnaang.  
\v 4 Eeꞌnoko Piita naankai Jooni naapu narung oovuresi Piitai aaꞌpuuꞌ, “Neeꞌ oomereai.”  
\v 5 Eeꞌnoko tee tenaanka-koo baroromparuꞌ eeꞌ noruꞌuma: Kapooꞌ amureeꞌnaang anaankai.  
\v 6 Teka Piitai aaꞌpuuꞌ, “Aung ee, ning mooniꞌ otoꞌmemuaꞌ, teka kapooꞌ ning otoꞌmemuing aromaꞌnaang. Jiisuuꞌ Karistooꞌ bakaang miring-koo tee Nasaretiꞌnung daꞌ daaꞌdarara naniai!”  
\v 7 Eeꞌnoko teie tampanaang-koo bireng-koo kompura deto iꞌampuko namuꞌke bakaang kauꞌ eeꞌnoko koposiina purimparuꞌ.  
\v 8 Bera tee deto dinkitooꞌarara donkonui nanuuꞌ eeꞌnoko tumparuꞌ dootuuꞌnava pankava-koo tenaanka ninka nariꞌ, nanuma eeꞌnoko dinkitooꞌarama Kumponing daangampuma.  
\v 9 Kumponing daangampuma nanuko ookara nantoonge ooaara tee tasiꞌpauꞌ tee eeꞌnara baka-eentavaramaung Tampaꞌ Oroꞌnavarong-koo baꞌnanui dootuuꞌnava pankava-koo.  
\v 10 Eeꞌnoko tee teing aaꞌnaꞌ taꞌnimpariruꞌ asikovoroma tee-koo kapooꞌkoo tee-koo nkoaruꞌnung-koo.   
\s1 Piita Dootuuꞌnava Pankava-koo Daankiaruꞌnaꞌ  
\p
\v 11 Tenang tee kauꞌ doota taarevora Piita naanka-koo Jooni biꞌantavari beioꞌ ookara nantoong teing-anko nariꞌ aivitu-navaro-koo˜ miring Solomoniꞌ bakanavaro-koo kuaꞌparira dooroi tavuruꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko tenang Piitai oovurira teing tee teka daankivuruꞌ aaꞌpuma,  
\p “Diiꞌ nantoong Isireeli-nupoong, aming-koo taꞌninirimang aung-koo, eeꞌnoko neeꞌ aming-koo tuutuuꞌanta narung oomererimaang? Aiꞌ eeꞌ noruꞌerima aung neekaang purintoꞌke eeꞌnoko aarumo meekaꞌpari otoꞌke kauꞌ taare-antavampesing?  
\v 13 Teie Kumponinge niikakatauro Eebaraamiꞌ dovang, Aisakeꞌ, eeꞌnoko Jeekopiꞌ biikaange tee Jiisuuꞌ bakaang muuꞌ tarenung meenasi avuioꞌ aung tamparuꞌantavuing. Tee eeꞌnung Jiisuuꞌ diiꞌke Pailatiꞌanko beꞌantaveruꞌ, eeꞌnoko Pailatiꞌke unaa-anta-koo tampuioꞌ piaroriaruuꞌ.  
\v 14 Tee Jiisuuꞌ naning meekung eeꞌnoko koontoꞌ tee tompimperira naning tavuꞌnko piaroruꞌ Pailatiꞌke sing-antareruriiꞌnaang.  
\v 15 Eeꞌnoko diiꞌke tee Domaang Okonara dupisiꞌeruꞌ, teka tee eeꞌnung Kumponinge domang-antavuuꞌ booꞌketa. Neeꞌnaanka tee-koong kara siraꞌka.  
\v 16 Eeꞌnoko teie bakaang miring purintoꞌke masikaꞌantavampirioꞌ aung naning puring-antavuing ooverima tasiꞌperimatomaung. Eeꞌnoko teie eeꞌnunge masikaꞌantai Jiisuuꞌketainge aung naning ookutuarioꞌ taare-antavuing diiꞌkoo ookara-koo dutakanooꞌka.   
\p
\v 17 “Emuꞌ tee diiꞌ mmarang, ninge noruꞌdampiring diiꞌke tee noruꞌeriaꞌ teeꞌ nkoveruꞌnung teing ninka diikaning ovontunanka ninka.  
\v 18 Teka tee kapooꞌ Kumponinge tero siraꞌpuuꞌnung bakaning nakaro-nupoong biikaang karange, tee eeꞌnung domamuriainooꞌkoo Pakoꞌpariꞌniiꞌke baike kuneꞌuaing teeꞌ nariꞌ dupe-antavuieeng.  
\v 19 Eeꞌnoko enang tee Kumponing-koo bereꞌdariaing diiꞌ teing diikaang orakaꞌ nkonanka piuꞌderuriainaꞌ eeꞌnoko napoꞌ unaa-anta Ovoring-eta komperiai batei makotuko.  
\v 20 Teeꞌ nariꞌ bereꞌdariri otoriko botovuaing tee naning Pakoꞌpariꞌniiꞌ diiꞌ domang-anta-koo miruꞌuuꞌnung, tee eeꞌnung Jiisuuꞌ.  
\v 21 Enang tee paning-koo otomatooꞌnaang bera tee batei Kumponinge ookara kapooꞌ nerakaꞌantavuainooꞌke basi teeꞌ maraka-antavuuꞌnaꞌ bakaning meekupoong nakaronuka biikaang karange uripoꞌketa.  
\v 22 Aaꞌnung Moosesie tee minkuarama niikakatauro aaꞌpuruꞌ,  
\q1 ‘Ovoring Kumponinge tee narung nakaronara donkong-antareruriaing diiꞌkoo damaꞌnavarang-koo meuꞌke, teeꞌ nariꞌ ning donkong-antamuuꞌnaꞌ, eeꞌnoko diiꞌke bakei taaraverimaatoaing teing kapooꞌ naururiaining.  
\v 23 Eeꞌnoko teing nantoong ookara narunaꞌ narunaꞌ tee eeꞌnung nakaronara taaravaavaukaꞌning bakaning nantoong-eta simpeꞌuriaing.’ \rq (Boto 18:15,18,19)\rq*   
\p
\v 24 “Eeꞌnoko Moosesi narung deeaꞌ, napoꞌ ookara nakaro-nupoonge Samuelaꞌketa doompeto Kumponinge karantavurikoꞌninge˜ kara eꞌmunung doong-koong siraꞌpauꞌ.  
\v 25 Ooveriko, Ovoring bakaang maramaraka tee diiꞌ diikaang, aaꞌning teing bakaning nakaro-nupoong biurukaaꞌ, eeꞌnoko teing okoꞌbosiꞌnuka diikakatauro biiꞌdompenku. Eeꞌnoko tee kara maramaraka Kumponinge Eebaraamiꞌkoo naroompuuꞌnaare Jiisuuꞌ miruꞌuitaaꞌ eeꞌ minkuvuuꞌ,  
\q1 ‘Daꞌdompenge ookara kansiꞌnupoong amutemuriiꞌ nantoong biraankevuriaing.’ \rq (Pupuꞌ 22:18; 26:4)\rq*   
\m
\v 26 Kumponinge Jiisuuꞌ, bakaang muuꞌ tarenung, tutung diiꞌkoo botovuuꞌ diiꞌ ookara narunaꞌ narunaꞌ diikaang orakaꞌ nkonanka-ita bereꞌantarurira biraanke-antaruriiꞌnaang.”   
\c 4  
\s1 Piita naanka Jooni Daiꞌaaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Eeꞌnoko tenang Jooni naankai Piita teing nantoong karavaareko teing piristiꞌnanka eeꞌnoko pava dootuuꞌnava pankava orokovui tarenuka˜koong boreꞌ eeꞌnoko teing Noruꞌ Pitunavitu˜ teꞌ tenaanka-anko porouꞌ.  
\v 2 Porora teing aaꞌnaꞌ iiravorouꞌ taaravaara tenaankai Jiisuuꞌ daankivurema nantoong booꞌketa daaꞌariaing minkuvureko.  
\v 3 Eeꞌnoko aaꞌnaꞌ kamunooꞌuioꞌ teinge tenaanka daiꞌaareta kiimatanavaꞌkoo sipaaretuꞌ bera daunaꞌmung-koo basinooꞌ otoreeꞌnaang.  
\v 4 Teka mmauꞌke tenaanka-koo tee kara taaravauꞌninge masikaꞌantavauꞌ. Eeꞌnoko deerunooꞌkoo teing nantoong bereꞌariruꞌning paꞌnokoꞌ kokoreiꞌkoo˜ basi.   
\s1 Tuutunampaaresioꞌ Piitai Makuꞌuruꞌnaꞌ  
\p
\v 5 Teketa daunaꞌmung Juꞌnupoong koompaaraꞌnavitu naroꞌariruꞌ aaꞌning tarenuka, pankenanka eeꞌnoko boto naunuka.  
\v 6 Aanasi, tee ookara-koo dau basi piristiꞌ, eeꞌnoko teing donkaang tee ninka Kaiapasi, Jooni eeꞌnoko Aleksandaꞌ narung puataꞌkooning nariꞌ porouꞌ teꞌ Jerusalemaꞌ.  
\v 7 Eeꞌnoko tenang teinge tenaanka meuꞌ baꞌnang-antavaareta niaꞌaarekoꞌ aaꞌpaarema, “Iriꞌ eeꞌnoko miring baa bakaange tee aung amuriiꞌ nkoveremang deeꞌke?”   
\p
\v 8 Teketaꞌ tee Piita Tanuaang Meekunge maantoꞌui aaꞌpuruꞌ teing, “Diiꞌ tarenuka eeꞌnoko nantoong-kooning pankenanka, taaramerereriai.  
\v 9 Diiꞌke eꞌmung niiꞌnaꞌ noruꞌerima tuutunamererimaatomaung deekoꞌ kapooꞌ tampara nkoampetuꞌnung-koo aung-koo kauꞌ doota-koo, eeꞌnoko teeꞌ taarevouꞌnaꞌ noruꞌkoo piaroriko deekoꞌ makosi.  
\v 10 Naurarampiko tee aung tasiꞌperiaing diiꞌke eeꞌnoko ookarai Isireeli-nupoonge tee Jiisuuꞌ Nasaretiꞌnung tee Domamuri Taremuriainooꞌkoo Tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ bakaang miring ninka teeꞌ nkoampesing. Tee eeꞌnung, diiꞌke aaꞌbarataꞌkoo dupisiꞌeriko Kumponinge booꞌketa daaꞌuuꞌnung, tee bakaang iriꞌke aung naning diiꞌkoo dutakanooꞌke tampaꞌ otoi donkonui otong.  
\v 11 Daari Meekunge tee naning Pakoꞌpariꞌniiꞌ miruꞌui eeꞌ minkuvuuꞌnung,  
\q1 ‘Areꞌ eeꞌnareꞌ kapanareꞌ diiꞌke pava kaninukai pooreꞌerima duaꞌeruꞌnareꞌ enang ookutunava-koo eꞌmanianareꞌ tumanareꞌ deemparioꞌ tasiꞌperiaing!’ \rq (Kena 118:22)\rq*   
\m
\v 12 Eeꞌnoko niiꞌnung domaang mooꞌmuripeuꞌnung otoaꞌ, Jiisuuꞌ narung. Bakei, ookutunairu-koo paning-koo boonameng-koo niiꞌnung otoaꞌ bakaang miring bokuampiko domamuripeuꞌnung.”   
\p
\v 13 Enang tee teinge tenaanka Piita naanka eeꞌnoko Jooni avororeaꞌ deravareko ooaareta taꞌninauꞌnung, tamunsiꞌnaanka, tampaꞌ barearearuuꞌnaanka-pinaꞌ noruꞌaarema. Teketa tasiꞌpaaretuꞌ Jiisuuꞌ ninka nariꞌ otorekoꞌnaanka.  
\v 14 Teka tee naning taarevouꞌnung tenaanka-koo dueꞌ donkonuioꞌ ooaama teinge kapooꞌ minku-koo makosiaavaruuꞌ tenaanka tooꞌdeng-koo.  
\v 15 Bera koompaaraꞌnavitue damaꞌdu botoaareta biiꞌka makenge minkuarima aaꞌpauꞌ,  
\v 16 “Arekeeꞌ nkoarampiiꞌnaang niiꞌke anaanka? Aiꞌ ookara Jerusalemaꞌnupoonge tee noruꞌai otong taꞌnimpaariiꞌ pankaing nkovuresing, eeꞌnoko niiꞌke penkempampiarupeuꞌ.  
\v 17 Teka nantoong-koo avitoitoi beremparavarooꞌnaang deekoꞌ potearampiaing anaanka napoꞌ aung ninka miring ninka naning karavureaukaꞌnaꞌ.”  
\v 18 Teketa tee napoꞌ bokuaareta poteaaretuꞌ koontoꞌ minkuvurearooꞌnaang eeꞌnoko nau-antavaarearooꞌnaang Jiisuuꞌ bakaang miring-koo.   
\p
\v 19 Teka Piita eeꞌnoko Jooni naankai makuꞌaarema teing aaꞌpaaretuꞌ, “Arekeeꞌ tampaꞌ, diiꞌ nantoong taara-koo aiꞌ Kumponing? Kumponing-koo dutakanooꞌka makuꞌnaꞌ enang noruꞌeriai.  
\v 20 Neeꞌke niiꞌnaꞌ bereꞌkoo makosi deeaꞌ, teka teeꞌ nariꞌ taaravampema ooampetuꞌnaꞌ minku-koo makosi.”  
\v 21 Teketa teinge tee sisikeera avaarepeuꞌnaꞌ papaaravauꞌ, ookarai nantoonge Kumponing daangampaako tee-koo nkoaruꞌnung-koo. Eeꞌnoko aaꞌnaꞌ avoroꞌantavaareta sipaaretuꞌ.  
\v 22 Aiꞌ tee aung naning taꞌninaꞌ taarevouꞌnung tee bakaning mareꞌ karenaumo kivora divuꞌ.   
\s1 Dootuuꞌnupoong Eentavariruꞌnaꞌ Iriꞌ Nka-koo Tampaꞌ Daankiariiꞌnaang  
\p
\v 23 Teketa tee Piita eeꞌnoko Jooni sipaaresioꞌ beeꞌmaikororiꞌanko bereta nauaaretuꞌ kapooꞌ teinge piristiꞌnuka-koo ovontunge eeꞌnoko nantoong-kooning pankenankai minkuauꞌning.  
\v 24 Eeꞌnoko tenang teinge taaravaara tee teing deto aaꞌnaꞌ nariꞌ kareauꞌ Kumponing-anko aaꞌpaama,  
\p “Ovoring, daꞌ Kumponing ookara kapooꞌ nkoveuꞌnung aaꞌnimpoꞌ, paning eeꞌnoko kansiꞌ eeꞌnoko pirung.  
\v 25 Dake Tanuaang Meekung ninka temuꞌnung niuma Deevitaꞌ, dakaang muuꞌ uripoꞌ tarevukoꞌnung, karantavema aaꞌpeuꞌ,  
\q1 ‘Aming-koo teing akovituri iira ninka daaꞌarimang? Aming-koo nantoong orakaꞌ makotuaꞌnaꞌ nko-koo maroarimaunge!  
\v 26 Ookara dauraronanka kansiꞌkoo otoromaing tavuꞌkoo maamuariri otorong. Pankenuka naroꞌarira otorong tee Ovoring turang-koo eeꞌnoko tee tero Pakoꞌpariꞌuuꞌnung nantoong domampuri tarevuriainooꞌkoo.’ \rq (Kena 2:1,2)\rq*   
\p
\v 27 “Masikaꞌ minkueing, aaꞌnoing Eerotiꞌ eeꞌnoko Poontiasi Pailatiꞌ, Juꞌnupoong eeꞌnoko akovitu nariꞌ tapoꞌariring aung-koo osi pankaing-koo Jiisuuꞌ turang-koo, tee dakaang muuꞌ tare-koo dake pakoꞌpariꞌeuꞌnung.  
\v 28 Teing naroꞌariring nko-koo ookara kapooꞌnanka dake dakaang iriꞌke eeꞌnoko piai tero miruꞌeuꞌning tavoꞌaraaꞌnaang.  
\v 29 Enang tee mauꞌmauꞌmaariko ooverira Ovoring iriꞌ ameriaing dakaning botovotonaaꞌnuka dakaang kara amorompiaꞌ siraꞌpampiainaꞌ.  
\v 30 Eeꞌnoko dakaang bireng tovoroꞌdaravaing nantoong taare-anta-koo, eeꞌnoko taaꞌniꞌantananka taꞌnimpaariiꞌnanka nko-antamemuriai tee dakaang botovotonaaꞌkoo kuunge miring Jiisuuꞌ tampampiko.”   
\p
\v 31 Enang tee kunsi bakeariko teꞌ eeꞌnooꞌ teing oosiariruꞌnooꞌ danuꞌarako ookara Tanuaang Meekunge maantoꞌuruꞌ, teketa Kumponing bakaang kara siraꞌpaakoꞌ avoreaavaꞌ.   
\s1 Dootuuꞌnupoong Domange Daiꞌei Pakueekoꞌnaꞌ  
\p
\v 32 Enang tee tevitu ookutunavitu masikaꞌanta-poꞌnavitu domang nariꞌ noruꞌarima nariꞌ mantomparikoꞌ. Naninge eeꞌ tampuaꞌ: Kapooꞌ ning otoꞌmemuining ninka nkaning, teka teing ookara kapooꞌ nariꞌ otoꞌevorokoꞌ.  
\v 33 Eeꞌnoko tee ninka iriꞌ pankaing ninka teinge kara okovuri nkanukai Ovoring Jiisuuꞌ booꞌketa domamparuꞌnaꞌkoong kara ooauꞌnaꞌ siraꞌpauꞌ, eeꞌnoko ookara biraanke-poꞌnupoong deempariruꞌ.  
\v 34 Naning kapooꞌkoo ataꞌoiꞌ otoaruuꞌ teing-koo meuꞌke, aiꞌ teinge ookarai aaꞌnong teing kansiꞌpoꞌnupoong eeꞌnoko pavapoꞌnupoonge kanteariri baaveaama mooꞌnooꞌ nkavaama kara okovuri nkanuka-anko tavoꞌaakoꞌ.  
\v 35 Eeꞌnoko teing narunaꞌ narunaꞌ biiꞌka tankaampeekoꞌ ataꞌoinku-koo.  
\v 36 Narung pakupaku nkovukoꞌnung tee Josepaꞌ, niiꞌnaꞌ “Banabasi” kara okovuri nkanukai tampauꞌnaꞌ (miruꞌnooꞌ: domang kuaaꞌanta bauko) Liivaiꞌ bakanarempoꞌkoong, Saiparasi-namuiꞌnung.  
\v 37 Teie eeꞌnunge kansiꞌnameng baavevura mooniꞌ kara okovuri nkanuka-anko tavoꞌuuꞌ tankaampaavaꞌnaang.   
\c 5  
\s1 Ananaiasi-daring Sapaira Daang Daangamparekotaaꞌ Booꞌparetuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teka narung naning miring Ananaiasi teni ninka baꞌaang Sapaira, teringe kansiꞌkoo niiꞌnooꞌ baavevuretuꞌ.  
\v 2 Eeꞌnoko Ananaiasi, baꞌaange noruꞌui otoko, niiꞌning pinkaꞌura eeꞌnoko niiꞌning kara okovuri nkanuka-anko tavoꞌuuꞌ ookutunung mooꞌ tampuma.  
\v 3 Teka Piitai aaꞌpuuꞌ, “Ananaiasi, aming-koo daꞌ Sietaniꞌke domang maantoꞌkoo tauraꞌdaring Tanuaang Meekung tosieeꞌnaang mooniꞌkoo niiꞌning pinkaꞌei kansiꞌ baaveveieeng-koong?  
\v 4 Tenang mmeꞌ baaveveaꞌ tevoraꞌ tee daꞌ narung okorui otokoꞌnung. Eeꞌnoko baaveveieenooꞌketa tee mooniꞌ tee dakaang, daka piaropeuꞌnaꞌ nkovepeuꞌ. Naninge eturuarupeuꞌ aꞌ tavoꞌkoo. Eeꞌnoko arekeeꞌkoo dakaang domange teeꞌ matauei? Aiꞌ dake tee naning tosieaꞌ, teka Kumponing tosieing.”  
\v 5 Tenang Ananaiasie teing kara taaravura tee teꞌ doonko booꞌ duaꞌaruꞌnung. Eeꞌnoko teing nantoong taaravauꞌning aaꞌnaꞌ avoreauꞌ.  
\v 6 Teketa nemaaꞌ daaꞌarira mono nopaꞌaara nkavai berora dakoꞌauꞌ.   
\p
\v 7 Damaꞌke beenaumo aua-pinaꞌ tankinuko baꞌaang teꞌ tavoꞌkuuꞌ noruꞌuaꞌ kapooꞌ nkoaruꞌnung.  
\v 8 Eeꞌnoko Piitai aaꞌpuuꞌ teni, “Naumeai, deeꞌke ee masikaꞌ kansiꞌ aing-koo mooniꞌ anke otoining-koo makosi baaveveresieeng?” Eeꞌnoko tenie aaꞌpuuꞌ, “Eeꞌ, teing-koo makosi.”  
\v 9 Teka Piitai aaꞌpuuꞌ teni, “Deeꞌke arekeeꞌkoo nariꞌ mataueresing Tanuaang Meekung Ovoring bakaang paara-koo? Taaraveai daꞌung dakoꞌkoo beroining-koong kumpikumpiring, enang toroarima karanaang basiarimang. Teinge eeꞌninge napoꞌ daꞌ nkaraavaꞌnaang.”  
\v 10 Teketa namuꞌke teni teꞌ doonko kauꞌkanooꞌ booꞌ duaꞌaruꞌ. Eeꞌnoko teinge nemaaꞌke poroma booꞌparioꞌ ooaara oko-aape nkavai berora dakoꞌauꞌ baꞌung-koo nameng-aape.  
\v 11 Eeꞌnoko avoꞌavoroꞌ pankaing tavoꞌkuuꞌ teing-koo ookara-koo dootuuꞌnupoong-koo eeꞌnoko napoꞌ teing-koo tang taaravauꞌning-koo.   
\s1 Kumponinge Teing Karistooꞌ Bakaning Taaꞌniꞌantavuruꞌnaꞌ  
\p
\v 12 Enang tee teinge kara okovuri nkanukai mmauꞌ taaꞌniꞌantananka eeꞌnoko taꞌnimpaariiꞌnanka nkoaakoꞌ nantoong-koo meuꞌke, eeꞌnoko teing ookutunavitu dootuuꞌnava pankava-koo Solomoniꞌ bakanavaro aivitu˜navaro-koo teke nariꞌ kuneꞌeema otorokoꞌ.  
\v 13 Niiꞌning teing-anko poꞌkoo avoreaakoꞌ, teka bane avoreaama nantoonge deto aaꞌnaꞌ nariꞌ noruꞌaarikoꞌ.  
\v 14 Eeꞌnoko niiꞌninge masikaꞌantavaama dau-eta dau Ovoring-koo tampoꞌarikoꞌ, miatara, aaꞌnoko donkaang eeꞌnoko manikuꞌ.  
\v 15 Teeꞌ nkoarima teinge siipa-poꞌnupoong taung sionairu-koo nkavaari poroma batanang-koo eeꞌnoko taniꞌ dovang-koo bempaarikoꞌ Piitai teke tankinuma tamung uuꞌaaꞌ narunge deekoꞌ, dakaꞌantavuriko taarevorooꞌnaang.  
\v 16 Eeꞌnoko napoꞌ nantoonge osi okiꞌnarekaꞌketa Jerusalemaꞌ koroai otoroining-eta siipa-poꞌnupoong poꞌantavaarikoꞌ eeꞌnoko maꞌnari orenge koriaarikoꞌning, eeꞌnoko ookara nariꞌ taarevorokoꞌ.   
\s1 Koosinunge˜ Simpiriꞌantavuruꞌnaꞌ Teing Kara Okovuri Nkanuka  
\p
\v 17 Teka piristiꞌ deto basi daaꞌaruꞌnung bakanavitu Noruꞌ Pitunavitu ninka mamairoi maantoꞌuri.  
\v 18 Eeꞌnoko teing kara okovuri nkanuka daiꞌaarira kiimatanava-koo tamung sipaarimanooꞌ sipaaruꞌ.  
\v 19 Teka muunganang Ovoring bakaang koosinunge karanaang kiimatanava-koong daateꞌura damaꞌdu sing-antavuruꞌ teing, eeꞌnoko aaꞌpuruꞌ,  
\v 20 “Berira donkoniriaing teꞌ pava dootuuꞌnava pankava-koo eeꞌnoko nauereriaing nantoong ookara minkunaa aung amuriiꞌ nerakung otootoꞌkoong.”  
\v 21 Eeꞌnoko tenang teinge teeꞌ taaravaara taneꞌke tero oraꞌka pava dootuuꞌnava pankava-koo berora nau-antavaarikoꞌ teke.  
\p Enang piristiꞌ deto basi bakanooꞌ kara simpeꞌdoma pouꞌ teing ninka nariꞌ otorokoꞌning ninka, teketa koompaaraꞌnavitu bokuaaruꞌ, teing ookara boreꞌnuka Isireeli-nupoong tarenuka, eeꞌnoko kiimatanava-koo botoaaruꞌ kara okovuri nkanuka poꞌantavaariiꞌnaang.  
\v 22 Teka tenang piatooronanka˜ porora teka kiimatanava-koo ooaariaꞌ, eeꞌnoko toroarira teeꞌ minkuauꞌ ooaariaruuꞌnaꞌ.  
\v 23 Aaꞌpauꞌ, “Niiꞌke kiimatanava tampaꞌ pinkaꞌarioꞌ ooampiring, eeꞌnoko tanatavaamaing karanaange donkonaioꞌ, teka tenang daateꞌampirinang narung naning otoaꞌ kuunge.”  
\v 24 Enang tee teie teing piatooronuka dootuuꞌnava pankava tareaakoꞌning-koong boreꞌke eeꞌnoko piristiꞌkoo pankenge taaravaara teing aing karananka teing papaaravariruꞌ teing-koo. Paapaaꞌarima aaꞌpaakoꞌ, “Aiꞌ pa arekeeꞌ nkoaraaꞌnaang?”  
\v 25 Eeꞌnoko niiꞌnunge pora aaꞌpuruꞌ, “Teing nantoong diiꞌke kiimatanava-koo siperereruꞌning pava dootuuꞌnava pankava-koo donkonai nau-antavaarimaang nantoong.”  
\v 26 Teketa teing piatooronuka biikaang boreꞌ siompai berora bokuaaruꞌ teing, teka tokoonaꞌ nkoaariaꞌ avoreai nantoonge kapange tooꞌpaariꞌneeng-koo.   
\s1 Tuutunanooꞌka Kara okovuri nkanukai Ovontung Makuꞌaaruꞌnaꞌ  
\p
\v 27 Eeꞌnoko teinge poꞌantavaarira koompaaraꞌnavitu-koo uroꞌkanooꞌ donkong-antavaaruꞌ. Bera piristiꞌ deto basie niaꞌurima aaꞌpuuꞌ,  
\v 28 “Niiꞌke bakei koontoꞌ poterarampirieeng diiꞌ tee aung miring-koo nau-antarariarooꞌnaang. Teka diiꞌke maantoꞌantavering aung Jerusalemaꞌnameng teie diikaang naunaue, eeꞌnoko diiꞌke niiꞌ tuumpi-koo keiꞌdorimang aung naning bakaang booꞌkoo.”   
\p
\v 29 Teka Piitai eeꞌnoko teing niiꞌning kara okovuri nkanukai makuꞌaama aaꞌpauꞌ, “Niiꞌ aaꞌ tee Kumponing-koo narung-koo arooꞌmariiꞌnaang, naning-koo deeaꞌ.  
\v 30 Teie Kumponinge niikakatauro biikaange daaꞌantavuuꞌnung tee Jiisuuꞌ diiꞌke dupisiꞌeruꞌnung aaꞌbarataꞌkoo biꞌerira.  
\v 31 Kumponinge pankaing-antavuuꞌnung deto tee-koo tampavine-koo sipura nantoong biikaang Ovoring eeꞌnoko Domang-anta deemparaaꞌnaang teketa diiꞌ Isireeli-nupoong pakururioꞌ bereꞌdariko orakaꞌ nkonanka tontaꞌderuriiꞌnaang.  
\v 32 Eeꞌnoko niiꞌ teing kara siraꞌnuka aing-koo kapooꞌnanka-koo tee ninka Tanuaang Meekung ninka nariꞌ, tee eeꞌnung Kumponinge avuruꞌnung teing siompaamaing.”   
\s1 Kamelielei Ovontung Kaꞌduu-antavuruꞌnaꞌ  
\p
\v 33 Tenang teinge ovorooꞌnukai teeꞌ taaravaara teing iirai puruꞌantavurioꞌ teing dupisiꞌkoo piavorouꞌnung.  
\v 34 Teka teing-koo narung Boto Keperuuꞌnavitu˜koong miring Kameliele otokoꞌ ookarai nantoonge tampaꞌ noruꞌaamaung. Bera tee teing-koo koompaaraꞌnavitu-koo meuꞌke donkonura aaꞌpuuꞌ, “Aing nantoong damaꞌdu sing-antaverereriai ioꞌ.”  
\v 35 Eeꞌnoko teie aaꞌpuruꞌ teing ovookaꞌnuka, “Diiꞌ Isireeli-nupoong, tampaꞌ tarerariai aing-koo kapooꞌ orara nkoveriꞌneeng.  
\v 36 Tero tee naning Tuudas donkonura baka daangamparakoꞌnung pankaing tamparama, eeꞌnoko karingai donkaange deerunooꞌ karenaumo daakuꞌke siompaakoꞌ. Teka tee tavaako tee teing tee siompaakoꞌning avitoitoi purarenkaꞌarira paaꞌariruꞌ.  
\v 37 Tee-koo damaꞌke Judasi Kaaleliꞌnung napoꞌ donkonuuꞌ tenang Siisaꞌke nantoong deeruvurikoꞌnang, eeꞌnoko teie niiꞌning barampuruꞌ. Eeꞌnoko tee napoꞌ teeꞌ booꞌparuꞌ eeꞌnoko teing ookara tee siompaakoꞌning purarenkaꞌariruꞌ.  
\v 38 Teeꞌkoo ninge enang diiꞌ aung kapooꞌ enang tavoꞌkuing-koo naurampimang, dontaꞌdariri otoriaing aing-eta nantoong-eta, siperereriko biiꞌka otoroai. Aing kapooꞌ ainge maroaama nkoaamatomaing naning-etaing deekoꞌ teing duaꞌaravaining.  
\v 39 Teka teing Kumponing-etaing deekoꞌ diiꞌke teing duaꞌanta-koo makosi deeaꞌ. Teeꞌ nkorarima deekoꞌ Kumponing ninka turaniꞌnanka deentariiꞌnaang.”   
\s1 Teing Kara Okovuri Nkanuka Muraꞌaariko Doturotuariruꞌnaꞌ  
\p
\v 40 Bera tee bakaang kara tampaꞌ taaravaara teing kara okovuri nkanuka kuung bokuaarira muraꞌaarima poteaaruꞌ Jiisuuꞌ bakaang miring-koo kapooꞌ minkuaavarooꞌnaang.  
\v 41 Teketa tee koompaaraꞌnavitu-ankoita berouꞌnung dotuariritaaꞌ Kumponinge tauraꞌpuruꞌnung-koo mankiꞌ nkavaavaꞌnaang bakaang miring-koo.  
\v 42 Eeꞌnoko doong kante pava dootuuꞌnava-koo eeꞌnoko nantoong biikaning pavananka-koo nau-anta-koo sipariarukoꞌ daankiaama Jiisuuꞌ tee naning Kumponinge tero Pakoꞌpariꞌuuꞌnung˜ nantoong domampuri tarevuriainooꞌkoo.   
\c 6  
\s1 Taamang Tankaananka ˜Kenaanka-taa Miruꞌaaruꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Tenang eeꞌnang tee batei-koo Juꞌnupoong Jiisuuꞌ siompaakoꞌnavitu karinga deempariruꞌ, teing-koo nariong Kirikiꞌnaꞌ kareaakoꞌning eeꞌnoko nariong Iiburu-naꞌ, eeꞌnoko teing Kirikiꞌnaꞌ kareaakoꞌninge teing Iiburu-naꞌ kareaakoꞌning minkuminkuaarikoꞌ aaꞌpaama, “Niiꞌkooning manikuꞌ naaroonku tampaꞌ pakuaariarukooꞌ doong kante kapooꞌ tankaampaama.”  
\v 2 Eeꞌnoko teinge nanaiꞌketa kenaankai ookara Jiisuuꞌ siompaakoꞌning naroꞌ bokuaarira aaꞌpaaruꞌ, “Niiꞌke Kumponing bakaang kara daankiampimaung tamung siꞌkoo makosi deeaꞌ taamang bantoꞌarampima.  
\v 3 Teeꞌkoo diiꞌke mmaikoriꞌke ˜kenaanka-taa nantoong diiꞌkooning niiꞌning miruꞌereriaing Tanuaang Meekunge eeꞌnoko mataue maantoꞌnuka tasiꞌpereritaaꞌ, teing eeꞌning aung-koo amuriiꞌ nko-nko-koo siparampiaining.  
\v 4 Teka niiꞌ tee kunsi-koo eeꞌnoko Kumponing bakaang kara nau-anta-koo amariaing.”  
\v 5 Eeꞌnoko teie karai minkuauꞌnunge ookara karinga dotu-antavuruꞌ, bera teinge aing aaꞌning tampaaruꞌ: Sitiveni, naning baito eeꞌnoko Tanuaang Meekunge maantoꞌ, teketa Pilipiꞌ, eeꞌnoko Porokorus, eeꞌnoko Naikena, eeꞌnoko Tiimon, eeꞌnoko Paramenas, eeꞌnoko Nikolas, tee naning damaꞌ Juꞌ, Antiokoꞌnung.  
\v 6 Teing aing eeꞌning kara okovuri nkanuka-anko uroꞌkanooꞌ donkong-antavaariko teinge kunsiaaruꞌ tankaꞌ panteꞌaarira teing-koo.   
\p
\v 7 Eeꞌnoko teeꞌ nariꞌ Kumponing bakaang kara kato beremparuꞌ eeꞌnoko Jiisuuꞌ siompaakoꞌnavitu aaꞌnaꞌ mmauꞌariruꞌ teke Jerusalemaꞌke, eeꞌnoko mmauꞌ piristiꞌnanka arooꞌariruꞌ Jiisuuꞌ baito-koo.   
\s1 Sitiveni Daang Tuumpiauꞌnaꞌ Ovontung-ankoa  
\p
\v 8 Eeꞌnoko Sitivenie tee, Kumponing aaꞌnaꞌ masikaꞌantavuitaaꞌ eeꞌnoko iriꞌke maantoꞌui taaꞌniꞌantananka eeꞌnoko taꞌnimpaariiꞌnanka nkovukoꞌ nantoong-koo meuꞌke.  
\v 9 Teka niiꞌninge nantoonge daaꞌarira Sitiveni turampaakoꞌ. Teing Juꞌ niiꞌnooꞌnupoong biikaang pava dootuuꞌnava-koo dootuuꞌarikoꞌning Kiimata-ita Simpiriꞌantaniiꞌnanka Biikanava tampaakoꞌnava-koo. Teing eeꞌning Sairini-nupoong eeꞌnoko Aleksandaria-nupoong eeꞌnoko Silisia-nupoong eeꞌnoko napoꞌ Eesia-nupoong.  
\v 10 Teka Tanuaang Meekunge kakeꞌii-antavui Sitiveni karantavuko˜ makosiaavarukoꞌ.  
\v 11 Teketa tenang teinge niiꞌning nantoong makenge etuaaruꞌnung tosiarima aaꞌpaavaꞌnaang, “Niiꞌke taaravampirioꞌ teie Kumponing orakaꞌ minkuvuing, eeꞌnoko Moosesi.”  
\v 12 Eeꞌnoko terionge tee tosi-koong minkuminkuru aaꞌnaꞌ berempauꞌnung meuꞌke nantoong-koo, eeꞌnoko biikaning pankenanka-koo eeꞌnoko boto naunuka-koo bera aaꞌnaꞌ iiravorouꞌ. Eeꞌnoko teing Sitiveni-anko porora tee baransiiꞌaara koompaaraꞌnavitu naroꞌariruꞌnooꞌ tavoꞌauꞌ.  
\v 13 Bera tee daang-koong karananka masikeng-pinaꞌ donkong-antavaaruꞌ aaꞌpauꞌning, “Aunge naninge uatepa ava pava dootuuꞌnava pankava meekava orakaꞌ minkuvumaung eeꞌnoko tee boto Moosesi-nung.  
\v 14 Aiꞌ niiꞌke tee taaravampirioꞌ minkuvuma aaꞌpumaung: Teie Jiisuuꞌ Nasaretiꞌnunge ava derovura toomonanka Moosesie amuruꞌnanka aampariꞌantavuai.”  
\v 15 Eeꞌnoko ookara koompaaraꞌnavitu teke baꞌnampariruꞌninge ooai otoko bakaang oing koosinung˜pinaꞌ oroꞌparuꞌ.   
\c 7  
\s1 Sitivenie Noruꞌantavuruꞌnaꞌ Kumponing Eebaraamiꞌ Tampaꞌ Biraankevuꞌnaꞌ Dootuuꞌnava Pankava Mmeꞌ Otoaruko  
\p
\v 1 Eeꞌnoko piristiꞌ deto basie aaꞌpuuꞌ, “Teeꞌ ee masikaꞌ minkuaamang?”  
\v 2 Eeꞌnoko Sitivenie aaꞌpuuꞌ,  
\p “Diiꞌ mmataraang eeꞌnoko mmarang, ioꞌ taarameriaing ning. Tee Kumponing meenasi-poꞌnung Eebaraamiꞌkoo niuma-koo oroꞌparuꞌ Mesopotemiaꞌ otoko Aaraniꞌaape mmeꞌ tenkenuaruko.  
\v 3 Kumponinge aaꞌpuuꞌ tee,  
\q1 ‘Tenkeniaing anketa dakanooꞌketa kansiꞌketa, dakanamuiaang-ankoita, eeꞌnoko ninge naurampainameensiꞌkoo beaing kansiꞌkoo.’ \rq (Pupuꞌ 12:1)\rq*   
\p
\v 4 “Teketa Kaldea-nupoong biikanameensiꞌketa tenkenura tee bera Aaraniꞌnamono-koo otokoꞌ. Eeꞌnoko teketa bauma booꞌparioꞌ damaꞌke Kumponinge botovuuꞌ teketa aaꞌ eeꞌnooꞌ ameensiꞌkoo niiꞌ enang oꞌnorinooꞌ pooꞌnaang.  
\v 5 Teka ameensiꞌkoo navaro oko-antavuaꞌ, okiꞌnooꞌ aaꞌnooꞌ mukuꞌnooꞌ otoaꞌ. Teka tamung maraka-antavuuꞌnung damaꞌke teing ninka baꞌdompenku ninka doompeto damaꞌke tavoꞌkaavaining ninka nariꞌ kompaavaꞌnaang bane bauring mmeꞌ otoaruko.  
\v 6 Eeꞌnoko Kumponinge eeꞌpinaꞌ nauvuuꞌ,  
\q1 ‘Daurukaaꞌ teing damaꞌke tavora-nupoong otoroaining oovuning biikanooꞌke, teke teing-koo daiꞌnisinuka deempariri otoromaatoaing orakaꞌ nkoaariko karenaumo daakuꞌ mareꞌkoo.  
\v 7 Teka ninge kiimatavarampaing teing tevitu daꞌdompenku tang mooꞌdopa-koo mintoong-antavaariainavitu. Eeꞌnoko teketa tenkenaaraiꞌnange ning anke ameensiꞌkoo porora dootuuꞌmaamatoaing.’ \rq (Pupuꞌ 15:13,14)\rq*   
\p
\v 8 “Kumponinge teeꞌpuraiꞌnange teie napoꞌ kara naroong-antaevuuꞌ dopaꞌ totoꞌnaveu-koong. Eeꞌnoko teeꞌkoo Eebaraamiꞌ Aisakeꞌ bauma deemparara dopaꞌ napuꞌuuꞌ bakaning doong ˜beenang-taa basiarako. Eeꞌnoko Aisakeꞌ tee Jeekopiꞌ bauma deemparuꞌ eeꞌnoko Jeekopiꞌ tee temaiaꞌ nanaiꞌketa kenaanka muuꞌkoo okoꞌbosiꞌnamaiaꞌ biuma deemparuꞌ.”   
\s1 Sitivenie Noruꞌantavuruꞌnaꞌ Biikakatauroi Josepaꞌ Tompimpauꞌnung-koo  
\p
\v 9 “Eeꞌnoko temaiaꞌ okoꞌbosi-namaiaꞌ Josepaꞌkoo mamairoarira baaveauꞌ tee Iisipiꞌaape, teka Kumponing tee tee ninka nariꞌ otokoꞌ.  
\v 10 Eeꞌnoko tee unaa-antavukoꞌ teing-eta bakaning arikananka-ita. Eeꞌnoko Kumponinge Josepaꞌ aaꞌnaꞌ matau deeng-antavuioꞌ Peeroꞌke, teie Iisipiꞌnunge dauraronge˜, tampaꞌ oovura ovoꞌmaꞌ deeng-antavuuꞌ Iisipiꞌnameensiꞌkoo eeꞌnoko bakanavaꞌkoo ookutunava-koo.   
\p
\v 11 “Enang tee peera pankaing tavoꞌkuuꞌ Iisipiꞌnameng-koo eeꞌnoko Keenani-nameng-koo, eeꞌnoko aaꞌnaꞌ toraꞌpauꞌ. Eeꞌnoko niumaraange taamang besiꞌaama ooaavaꞌ.  
\v 12 Bera Jeekopiꞌke taamang Iisipiꞌka taaravura teie botovuruꞌ teing niumaraang Iisipiꞌ beeroꞌaavaꞌnaang tutunaꞌnamuꞌkoo.   
\p
\v 13 “Eeꞌnoko kemuꞌkanamuꞌ berouꞌnang-koo Josepaꞌ baka siraꞌparuꞌ batatakaampi-koo, eeꞌnoko Josepaꞌ baumaraang tenang Peeroꞌke noruꞌuruꞌ.  
\v 14 Eeꞌnoko Josepaꞌ botoaruꞌ bauma Jeekopiꞌ boku-koo tee-anko eeꞌnoko ookara bakanamuiaang, nantoong-koong deerunooꞌ ˜kenaanka-taa kivora-ita paꞌnokoꞌ [75].  
\v 15 Eeꞌnoko Jeekopiꞌ temaiaꞌ ninka, niikaang muuꞌnanka-koo okoꞌbosiꞌnamaiaꞌ ninka, nariꞌ danto Iisipiꞌaape berora teke otoroitaaꞌ nariꞌ boorouꞌ.  
\v 16 Eeꞌnoko Siekamaꞌaape nkavaarira teꞌ kuvi dakoꞌdoma bempaaruꞌ Eebaraamiꞌke mooꞌuuꞌnooꞌ niiꞌninge mooniꞌke Aamoo baurukaaꞌkoo teka Siekamaꞌka.”   
\s1 Sitivenie Noruꞌantavuruꞌnaꞌ Napoꞌ Moosesi Tompimpaakoꞌnaꞌkoo  
\p
\v 17-18 “Teka tee maraka-anta Kumponinge Eebaraamiꞌ nauvuuꞌnung dupearavaing-koong batei dueꞌuma nanuko nantoong tee deto berempariruꞌ teke Iisipiꞌke bera niiꞌnung daurarong tavoꞌkuuꞌnooꞌke basi Iisipiꞌnameensiꞌkoo, Josepaꞌ noruꞌuaung.  
\v 19 Teie niikanamuiaang aavavurima orakaꞌ nkovurima niikakatauro etuvurikoꞌ tootoia oko duaꞌaariko boorooꞌnaang.  
\v 20 Eeꞌnoko tenang eeꞌnang Moosesi tee tootoꞌ kirokai pontoꞌaruꞌ. Eeꞌnoko beekuri kaara-koo baumaraange pava-koo kuunga tareauꞌ.  
\v 21 Bera tenang bakuꞌkoo makotuaruioꞌ taapoꞌ sipauꞌ, eeꞌnoko Peeroꞌ baurange nkavura bauring deempura tarevuko pankaꞌparuꞌ.  
\v 22 Eeꞌnoko Moosesi tee bare-antavaakoꞌ ookara mataunanka Iisipiꞌnupoong biikaning, eeꞌnoko tee iirakuta deemparuꞌ kara-koo eeꞌnoko nko-nkonanka-koo.   
\p
\v 23 “Tenang tee mareꞌ karenaumo kivora deemparara baꞌmarang beeroꞌkoo piavokoꞌ, Isireeli baurukaaꞌ tampaarikoꞌning.  
\v 24 Eeꞌnoko teie oovuuꞌ narung baꞌmarang-koong narunge Iisipiꞌkoonge orakaꞌ nkovuko, eeꞌnoko tee Iisipiꞌkoong tavura tee siꞌantavuuꞌ.  
\v 25 Eeꞌ noruꞌui, ‘Ainge mmarange tasiꞌpai otong Kumponinge nkaang birenge mooꞌuriainaꞌ.’ Teka teinge tasiꞌpaavaꞌ.  
\v 26 Eeꞌnoko daunaꞌmung napoꞌ Moosesie baꞌmarang-koonaanka taveereko oovuretuꞌ. Eeꞌnoko navu-anta-koo piavouꞌ aaꞌpuma, ‘Anaanka, deeꞌ namainta. Aming-koo deeꞌka orakaꞌ nkoreeremaang?’  
\v 27 Teka teie narunge baꞌmaikoꞌ orakaꞌ nkovukoꞌnunge nimpaꞌuma aaꞌpuuꞌ, ‘Daꞌ baie tarenung eeꞌnoko kara simpeꞌnara˜ neeꞌkoo deeng-antaruing?  
\v 28 Aiꞌ dake ning dupisiꞌmeeꞌnaang piaromaang teeꞌ narung Iisipiꞌkoong keꞌmaakiꞌ dupisiꞌeieenaꞌ nariꞌ?’  
\v 29 Eeꞌnoko tee Moosesi tenaarei naari-antavuioꞌ Iisipiꞌketa tenkenui kooꞌaruꞌ bera Midian-nameensiꞌnung deemparuꞌ, teke eeꞌnooꞌke baurinketa kenaankara nkoaretuꞌ.   
\p
\v 30 “Teketa tee mareꞌ karenaumo kivora tankinuioꞌ narung koosinung˜ tee-anko pouꞌ teka meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo Sainai-namii-ankoa, ntaꞌkoo urung-koo meuꞌke tuuꞌdoiꞌnavari-koo.  
\v 31 Tenang Moosesie oovura tee taꞌninuuꞌ temuriiꞌkoo, eeꞌnoko tenang dueꞌ poko tee oovuuꞌnaang tee aurong Ovoring-etaing karouꞌ aaꞌpuma,   
\q1
\v 32 ‘Ning tee Kumponing dakakatauro biikaang eeꞌnoko tee Eebaraamiꞌ bakaang, eeꞌnoko Aisakeꞌ eeꞌnoko Jeekopiꞌ.’ \rq (Toro 3:6)\rq*  
\m Eeꞌnoko Moosesi dankurankuꞌaruꞌ teke, oo-koo avorouꞌ.  
\v 33 Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌpuuꞌ tee,  
\q1 ‘Tee boonamante˜ basiꞌdaravai kauꞌketa. Teꞌ kansiꞌ daꞌ donkonii otoinooꞌ meepoꞌ.  
\v 34 Ninge tee bakei ooansing Iisipiꞌnupoonge nkaning nantoong orakaꞌ nkoaariko, eeꞌnoko tee biikaang bairooto ninka birong taaravansing, eeꞌnoko ning depeto simaring teing mooꞌkoo. Enang arooꞌmeko daꞌ Iisipiꞌaape botorampaing.’ \rq (Toro 3:5,7,8,10)\rq*   
\p
\v 35 “Tee eeꞌnara Moosesi tero tompimpaama eeꞌ minkuauꞌnung, ‘Daꞌ baie tarenung eeꞌnoko kara simpeꞌnara˜ deeng-antaruing?’ – tee eeꞌnara narung Kumponinge botovuuꞌ tarenung eeꞌnoko domang-anta deeng-antavura teie koosinunge pakuvuioꞌ, tee-ankoi oroꞌparuꞌnunge tuuꞌdoiꞌnavari-koo.  
\v 36 Teie eeꞌnarai teeꞌ teing barampuruꞌ taaꞌniꞌanta taꞌnimpaariiꞌnanka nkovuma Iisipiꞌke eeꞌnoko teke Pirung Urung-koo eeꞌnoko teke meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo mareꞌ karenaumo kivora-koo.   
\p
\v 37 “Tee aung tee teie Moosesie aaꞌpuruꞌnung teing Isireeli-nupoong,  
\q1 ‘Ovoring Kumponinge tee narung nakaronara donkong-antareruriaing diiꞌkoo damaꞌnavarang-koo meuꞌke, teeꞌ nariꞌ ning donkong-antamuuꞌnaꞌ.’ \rq (Boto 18:15)\rq*   
\m
\v 38 Bakei masikaꞌ sirakaꞌpari otong, tee Moosesi tee teke meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo tee kara pareꞌ deempari otokoꞌnung teing nantoong Isireeli-nupoong eeꞌnoko tee koosinung aaꞌning-koo meuꞌke tee eeꞌnara boto nkavuuꞌnung Kumponing bakaang kara domang-anta teka Sainai-namii-koo.   
\p
\v 39-40 “Nka niumaraange tee taara-koo piavoroarukoꞌ dimpaꞌaama. Biikaang domang Iisipiꞌaape bereꞌarikoꞌ Eeroni aaꞌpaama, ‘Narung kumponing taꞌnamemuriaing niiꞌke siompampiaing, aiꞌ tee aung Moosesi niiꞌ Iisipiꞌketa baramuruꞌnung tee noruꞌampiaꞌ areꞌ beuꞌnunge.’  
\v 41 Tenang eeꞌnang teinge boromakaꞌ kampianu paaravaitaaꞌ taꞌnampauꞌnang, eeꞌnoko akoꞌ boontunamparikoꞌ teu-koo, dotuarima biikaang nko-nko birenge nkoauꞌnung-koo.  
\v 42 Teka Kumponinge teing-eta bereꞌarama teka sipuruꞌ akoꞌ dootuuꞌariiꞌnaang aaꞌning-koo: duaaꞌ, kaara eeꞌnoko beentoꞌnanka-koo, teeꞌ eeꞌnaꞌ Kumponinge Daari Meekung-koo minkuvuuꞌnaꞌ nariꞌ bakaning nakaro-nupoong karantavurima eeꞌpinaꞌ,  
\q1 ‘Diiꞌ Isireeli-nupoong, tero tee diikakatauro meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo otorokoꞌning karenaumo kivora mareꞌkoo, eeꞌnoko teinge boromakaꞌ dovang sipisipiꞌnanka tavaarima dootuuꞌkoo boontunampaarikoꞌ. Teeꞌ nkoarima ee masikaꞌ ning-koo dootuuꞌarikoꞌ? Otoaꞌ.  
\v 43 Tee aaꞌ teva okiꞌnava dooponava nkavai nanaakoꞌnava ning Kumponing nkanava deeaꞌ, daang-koonaanka kumponinka beekanava deeng-antavauꞌnung, tenaanka aaꞌnoko Molokoꞌ eeꞌnoko tee beentoꞌ miring Reepani, tenaanka tamunsiꞌnaanka daangampaareeꞌnaang tekaꞌpaaretuꞌnaanka. Eeꞌnoko teeꞌkoo diikakatauro-pinaꞌ nariꞌ nkorariko diiꞌ isipoꞌ Babiloniꞌketa kato bataꞌdampiaing.’” \rq (Eimos 5:25-27)\rq*   
\s1 Sitivenie Noruꞌantavuruꞌnaꞌ Dootuuꞌnava Pankava Biraanke Okoraꞌ Deeaꞌ  
\p
\v 44 “Teinge niikakatauroi teva dooponava Kumponing ninka karanava kunuꞌai nanaakoꞌnung teke meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo. Teva eeꞌnava Kumponinge Moosesi paaranang nau-antavuuꞌnaꞌ kaniniiꞌnava.  
\v 45 Napoꞌ teinge damaꞌnavarange niikakatauroi teie, teva dooponava kunuꞌaitaaꞌ Josiuaꞌ ninka berouꞌnunge temeensiꞌkoo akovitu pariꞌaarira tenang Kumponinge teing kare-nupoong bataꞌuriko uroꞌkanooꞌke nanuma. Bera teva teva dooponava pankaroong otouꞌnava bera Deevitaꞌ bakaang batei-koo basinooꞌ.  
\v 46 Eeꞌnoko teie Kumponinge Jeekopiꞌ bakaange tee Deevitaꞌ aaꞌnaꞌ biraankevukoꞌnung, eeꞌnoko teeꞌkoo Kumponing bakanavaꞌ masikavaꞌ kanievuuꞌnaang tanaꞌuuꞌ Deevitaꞌke.  
\v 47 Teka Solomoniꞌke deekoꞌ damaꞌke kanievuuꞌnung teva.  
\v 48 Nka tee bane teva pankava kanievuioꞌ, Kumponing tee deto basi, nantoonge kaniaamaing-koo pavananka-koo pinkaꞌari otoaung. Teeꞌ Kumponinge Daari Meekung-koo nakaronung karantavuma aaꞌpuuꞌnaꞌ,   
\q1
\v 49 ‘Paning teꞌ nkanooꞌ baꞌnamari ookara tareroma, eeꞌnoko kansiꞌ teꞌ nkanooꞌ kauꞌ patuꞌdoma. Teeꞌkoo dake ning pava aremuriiꞌ kanimemuaing? Niiꞌnooꞌ areꞌka nkanooꞌ uaaroma daaꞌmemuuꞌnaang?  
\v 50 Ninge ee nkoampaꞌ nkaange birenge aing ookara kapooꞌnanka? Ovoringe teeꞌpuuꞌ.’ \rq (Aisaiaꞌ 66:1,2)\rq*   
\p
\v 51 “Diiꞌ bakei nantoong kontenuka, mutaananuka noruꞌkoo eeꞌnoko tasiꞌkoo. Doong kante diiꞌke Tanuaang Meekung beiꞌbeiꞌerimaung diikakatauro nkoarikoꞌnaꞌ nariꞌ nkorarima.  
\v 52 Baa arera Kumponing-etaing nakaro-nupoong-koo diikakatauroi orakaꞌ nkoaavaruuꞌnung? Aaꞌnoma teing tee Naning Koontoꞌ poainooꞌ uroꞌke siraꞌpaakoꞌning tavaarikoꞌ, tee eeꞌnara diiꞌke kare-nupoong-anko sierira nariꞌ dupisiꞌeruꞌ;  
\v 53 Diiꞌke eeꞌninge boto koosinunge poꞌantavuioꞌ nkaverira siomperiarukooꞌ.”   
\s1 Sitiveni Dupisiꞌauꞌnaꞌ  
\p
\v 54 Enang tee Sitivenie teing kara nau-antavurioꞌ taaravaara tee aaꞌnaꞌ iiravoroma siꞌdaꞌ kakirinkuarikoꞌ.  
\v 55 Teka tee Tanuaang Meekunge maantoꞌui Sitiveni deto paning-aape ankamparama oovuuꞌ tee meenasi Kumponing bakaang, eeꞌnoko Jiisuuꞌ Kumponing-koo tampavine-koo donkonuioꞌ oovuuꞌ.  
\v 56 Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ teie, “Ee aing, ninge ooansi oꞌnong paning daateꞌarioꞌ eeꞌnoko Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing donkonuioꞌ aꞌdeiꞌke Kumponing-koo tampavine-koo.”   
\p
\v 57 Teka teing punkang pinkaꞌarima aaꞌnaꞌ bokiaama tee-koo naꞌmoong kokoroariruꞌ.  
\v 58 Teketa osi pankamono-ita damaꞌdu baransiꞌaara teka kapange tooꞌpauꞌ tee. Eeꞌnoko teinge bakaang kara orakaꞌ masikaꞌ taaravauꞌninge biikaang mononopaꞌnanka kiruꞌarira narung nemaka-koo kauꞌkanooꞌ miring Soolo-koo sipauꞌ kapange tampaꞌ tooꞌpaavaꞌnaang tee.   
\p
\v 59 Eeꞌnoko tenang tooꞌpaako tee Sitiveni tee kunsiarama aaꞌpuuꞌ, “Ovoring Jiisuuꞌ, nkaang tanuaang nkaveai.”  
\v 60 Eeꞌnoko kinkinura aaꞌnaꞌ bokuma aaꞌpuuꞌ, “Ovoring, aing aung orara nko-nko-koo tontaꞌantaveriaing.” Eeꞌnoko teeꞌ minkuvura tenang booꞌparuꞌ.   
\c 8  
\s1 Sooloi Karistooꞌnavitu Orakaꞌ Nkovurikoꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Eeꞌnoko Sooloi tee tampaꞌ noruꞌuuꞌ teeꞌ Sitiveni booꞌparuꞌnaꞌ. Eeꞌnoko teꞌmung-eta deto aaꞌnaꞌ orakaꞌ nkoaaruꞌnung teing dootuuꞌnupoong teka Jerusalemaꞌka, eeꞌnoko teing teketa purarenkaꞌeuꞌ avitoitoi aaꞌning-koo Judiaꞌ eeꞌnoko Sameriaꞌnameensiꞌkoo, nka teing kara okovuri nkanuka tenkenaavaꞌ.  
\v 2 Teka niiꞌninge Kumponing-koo meeꞌduꞌpiariri otorokoꞌninge dakoꞌauꞌ tee Sitiveni aaꞌnaꞌ birompaama.  
\v 3 Teka teie Sooloi tee tooreerevurikoꞌ teing dootuuꞌnupoong pava kantevui tumparama bera donkaang eeꞌnoko maniiꞌ barampurima kiimatanava-koo sipurikoꞌ.   
\ms1 Kara Okovuri Nkanukai Judiaꞌ Eeꞌnoko Sameriaꞌnavoraꞌkai Dooreaaruꞌnaꞌ  
\mr (8:4–12:25)  
\s1 Pilipiꞌ Bera Sameriaꞌnupoong-koo Daankiaruꞌnaꞌ  
\p
\v 4 Enang tee teing purarenkaꞌariruꞌning avitoitoi nanaama Kumponing bakaang kara daankiauꞌ.  
\v 5 Pilipiꞌ tee Sameriaꞌ osi pankaing-koo beuꞌ eeꞌnoko teing-koo daankiarama aaꞌpuuꞌ, “Jiisuuꞌ tee naning Kumponinge tero Pakoꞌpariꞌuuꞌnung˜ nantoong domampuri tarevuriainooꞌkoo.”  
\v 6 Eeꞌnoko tenang karingai tee taaravaara eeꞌnoko ooaama taaꞌniꞌantananka teie nkovukoꞌning domang-eta baroromparikoꞌ Pilipiꞌke minkuvukoꞌning-koo.  
\v 7 Aiꞌ nantoong mmauꞌ maꞌnarie orenge koriaarikoꞌning unaavorokoꞌ tenang maꞌnari uiarima taapoꞌ teing-eta bakoariko, eeꞌnoko nantoong karinga dootananka eeꞌnoko kaikuuꞌnanka unaavorokoꞌ.  
\v 8 Bera tee temono-nupoong aaꞌnaꞌ dotuarikoꞌnung.   
\p
\v 9 Teka teke osi pankamono-koo tee naning miring Saimoniꞌ aaꞌnaꞌ biivimparama otokoꞌnung maꞌnari biikaang iriꞌke taꞌnimpaariiꞌ nkovuma.  
\v 10 Pankaroong bakaang bankinie aavavuriko bera teinge Sameriaꞌnupoonge asikovurima siompaakoꞌ;  
\v 11 Eeꞌnoko teinge ookarai temono-koo otorokoꞌninge eeꞌnoko biikaning ovontunankai tee narung barorompaakoꞌ aaꞌpaama, “Aung naning niiꞌnara Kumponing piikonara deto basi.”  
\v 12 Teka tenang Pilipiꞌke doorenang tampara daankivuuꞌ Kumponing bakaang muuꞌkoong eeꞌnoko tee muuꞌ tarevuaing Kumponinge tero Pakoꞌpariꞌuuꞌnung tee miring Jiisuuꞌ. Teinge tee taaravaara ookara, donkaang eeꞌnoko maniiꞌ masikaꞌantavaara ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariruꞌ.  
\v 13 Tee Saimoniꞌ eeꞌnara bereꞌarara nariꞌ masikaꞌantavauꞌ, eeꞌnoko damaꞌke ntong-koo minkiarara meekaꞌantavarara Pilipiꞌ ninka nariꞌ nanurekoꞌ, bera taaꞌniꞌantananka eeꞌnoko nko-nko taꞌnimpaariiꞌnanka oovuma asikovukoꞌ.   
\p
\v 14 Enang tee kara okovuri nkanukai Jerusalemaꞌketa eeꞌ taaravauꞌ, “Sameriaꞌnupoonge Kumponing bakaang kara taaravaing.” Eeꞌnoko teinge Piita naanka Jooni teꞌ botoaaretuꞌ.  
\v 15 Bera teꞌ poreta kunsiaaretuꞌ temono-nupoonge Tanuaang Meekung nkavaavaꞌnaang.  
\v 16 Aiꞌ teing ookara tee Tanuaang Meekunge mmeꞌ korivuriaꞌ, tamung ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariruꞌning Jiisuuꞌ Ovoring bakaang miring-koo.  
\v 17 Bera tenang teing-koo tenaankai beekaang bireng panteꞌaaresioꞌ Tanuaang Meekung nkavauꞌ.   
\p
\v 18 Enang Saimoniꞌke tee tenaankai kara-okovuresi-nkarai bireng panteꞌaareko Tanuaang Meekung nkavaako oovura, temuriiꞌ iriꞌ mooniꞌke mooꞌkoo piavouꞌ.  
\v 19 Eeꞌnoko bera aaꞌpuuꞌ, “Ning amereai tee temuriiꞌ iriꞌ, eeꞌnoko baa naning ninge nkaang tankaꞌ panteꞌampaing Tanuaang Meekung nkavuaing.”  
\v 20 Teka Piitai aaꞌpuuꞌ tee, “Tee ninka dakaang mooniꞌ ninka daꞌ nariꞌ paaꞌdaravaing eeꞌ noruꞌemaatomaung-koo Kumponing bakaang avuavuꞌ mooniꞌke pa mooꞌkoo makosi.  
\v 21 Daꞌ dakaang deeaꞌ aung eeꞌ oroꞌ kapooꞌ nko-koo, aiꞌ daꞌ dakaang domang tee koomparavaꞌ Kumponing-ankoi.  
\v 22 Kiimata-koo aroreitaaꞌ deekoꞌ bereꞌdaravai daꞌ teieta aung-eta dakaang onou orara-ita, eeꞌnoko kunsiraravai Ovoring-koo dakaning oreng tontaꞌderuainaꞌ baka makosivura deekoꞌ.  
\v 23 Aiꞌ daꞌ tee ninge mamairoi maantoꞌ ooramaang eeꞌnoko orakaꞌnkoi daiꞌdui otong.”  
\v 24 Eeꞌnoko Saimoniꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Deeꞌ kunsirareaing Ovoring-koo teing kapooꞌnanka minkuveresining ning-koo basiaravaukaꞌnaꞌ.”   
\p
\v 25 Eeꞌnoko tenaankai Jiisuuꞌ mintoomparako oovurekoꞌnaꞌ siraꞌpuresi nauaaretuꞌ teing Sameriaꞌnavuntuꞌkoo otorouꞌning, eeꞌnoko Ovoring bakaang kara daankivuretuꞌ. Teketa Jerusalemaꞌaape toroaretuꞌ daankivurema tee doorenang tampara osinanka mmauꞌkoo Sameriaꞌnameensiꞌkooning-koo.   
\s1 Pilipiꞌke Naning Itiopiaꞌkoong Kuneꞌuuꞌnaꞌ  
\p
\v 26 Teka narunge koosinunge˜ Ovoring bakaange Pilipiꞌ aaꞌpuuꞌ, “Danto beaing tevung-koo taunavung Jerusalemaꞌketa Kasa-aape beꞌnavung-koo.” Tevung eeꞌnavung teke meeꞌboraꞌke nanuꞌnavung.  
\v 27 Eeꞌnoko tee iꞌamparara nanuma narung Itiopiaꞌkoong oovuuꞌ, naning pankaing, doꞌmaꞌniiꞌ, teni Kandesi, Itiopiaꞌnupoong biikanani ovorinaang bakaang mooniꞌ tarenara;  
\v 28 Eeꞌnara Jerusalemaꞌaape pouꞌ dootuuꞌaraaꞌnaang eeꞌnoko toroarakoꞌ teketaꞌ bakaang kaarisi-koo baꞌnanui deeruvuma nanukoꞌ Daari Meekung teie temuꞌnung nakaronarai Aisaiaꞌke daarivuuꞌnung.  
\v 29 Eeꞌnoko Tanuaang Meekunge Pilipiꞌ aaꞌpuuꞌ, “Deto bera kaarisi-ankoi dueꞌke nariꞌ naniai.”  
\v 30 Teketa Pilipiꞌ kuaꞌparuꞌ tee-anko eeꞌnoko teie tee temuꞌnung nakaronung Aisaiaꞌke daarivuuꞌnung deeruvuko taaravuuꞌ. Eeꞌnoko tee Itiopiaꞌkoong niaꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Dake ee tee kapooꞌ deeruematomaung tasiꞌpemaang?”   
\p
\v 31 Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Arekeeꞌ ninge tasiꞌpampeuꞌ naninge pakumuaruko?” Eeꞌnoko Pilipiꞌ bokuvuuꞌ deto koinura tee-anko baꞌnanuuꞌnaang.  
\v 32 Tee kara Daari Meekung-koo deeruvukoꞌnaare anaare:  
\q1 “Kumponing bakaang bautara dupisiꞌaavaꞌnaang nkoaako karang kamaankuaukaꞌnung teeꞌ nariꞌ sipisipiꞌnu amakoarapeuꞌnaꞌ nantoonge tavuꞌdoma barampai beroko.   
\q1
\v 33 “Teinge pooreꞌaama kara koontoꞌnaꞌ simpeꞌevaavaukaꞌ. Teing nantoong bakanavarang-kooning bakei aaꞌnupoong: tee bakaang domaang teie, kansiꞌketa koontoꞌ tontaꞌaavaing.” \rq (Aisaiaꞌ 53:7,8)\rq*   
\p
\v 34 Eeꞌnoko teie Itiopiaꞌnunge Pilipiꞌ aaꞌpuuꞌ, “Ee aung, teie nakaronarai baa teeꞌ minkuvuuꞌ? Baka minkuaruꞌ aiꞌ niiꞌnung teeꞌ minkuvuuꞌ?”  
\v 35 Tenang eeꞌnang Pilipiꞌ karoma tenaare Daari Meekung-koong deeruvuuꞌnaare-ita tutumpuma tampara doorenang Jiisuuꞌ Karistooꞌkoong nauvuuꞌ.  
\v 36 Eeꞌnoko teketa nanurema taunge ntong-poꞌnooꞌ basiaretuꞌ. Eeꞌnoko teie Itiopiaꞌkoonge aaꞌpuuꞌ, “Ooveko ntong aung. Aminge avoꞌmupeuꞌ ning enang ntong-koo minkimarara meekaꞌanta-koo?”  
\v 37 Pilipiꞌke aaꞌpuuꞌ, “Tee aaꞌ kapooꞌ otoaꞌ, dakaang domang-eta koontoꞌ masikaꞌantaveing deekoꞌ.” Eeꞌnoko teie makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Masikaꞌantavansi oꞌnong tee Jiisuuꞌ tee naning niiꞌ domamuri taremuriainooꞌkoo tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ, Kumponing Bauring.”   
\p
\v 38 Eeꞌnoko tee eeꞌnara botoaruꞌ tee bakaang kaarisi teꞌ datearaaꞌnaang, eeꞌnoko tenaanka ookaanka Pilipiꞌ eeꞌnoko tee Itiopiaꞌkoong doonko ntong-koo siareta Pilipiꞌke teka ntong-koo minkivura meekaꞌantavuuꞌ.  
\v 39 Eeꞌnoko tenang ntong-eta deto taapoꞌ poreko Tanuaang Meekunge Ovoring bakaange Pilipiꞌ namuꞌke deto batusiꞌuuꞌ, eeꞌnoko teie Itiopiaꞌkoonge napoꞌ kemuꞌkanaꞌ oovuaruuꞌ teka. Teketa dotuarama danto nanuuꞌ bakanooꞌaape.  
\v 40 Teketa Pilipiꞌ Asotasi-navuntuꞌkoo oroꞌparuꞌ, eeꞌnoko teke tankinuma ookara osi-koo tee doorenang tampara daankivuma nanuuꞌ bera Sisariaꞌ basiaruꞌ.   
\c 9  
\s1 Soolo Bereꞌaruꞌnaꞌ  
\r (Nka 22:4-16; 26:9-18)  
\p
\v 1 Tenang eeꞌnang tee Soolo domange sipukoꞌnang teing Ovoring bakanariong tavuꞌkoo.  
\v 2 Eeꞌnoko tee eeꞌnara piristiꞌ deto basi-anko pora niaꞌkuuꞌ niiꞌning karavotoning˜ daarievuuꞌnaang, bera teing kompui pava dootuuꞌnanka-koo Damaskasie otoining-koo nanuma aaꞌnooꞌnaang: donkaang eeꞌnoko maniiꞌ Karistooꞌ siompaakoꞌning oovurira deekoꞌ daiꞌurira Jerusalemaꞌ beꞌantavuriiꞌnaang.  
\v 3 Bera tee teketa nanuma Damaskas-navuntuꞌkoo dueꞌarako taꞌning-antanaꞌ paning-eta arakai siisioi korovui tooꞌpuuꞌnung.  
\v 4 Eeꞌnoko teꞌ doonko kansiꞌkoo duaꞌarara aurong taaravuuꞌ aaꞌpuko, “Daꞌ Soolo, Soolo, ning aming-koo dake mankiꞌantamemaung?”  
\v 5 Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Daꞌ baa Ovoring?” Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Ning eeꞌnara Jiisuuꞌ dake mankiꞌantamemaung. Nkaang kara dimpaꞌema daka baikeraramaung irintoꞌ deemparako.”  
\v 6 Eeꞌnoko Sooloi aaꞌnaꞌ taꞌninui dankurankuꞌarama aaꞌpuuꞌ, “Ninge aming nkoamaꞌnaang, Ovoring?” Eeꞌnoko teie Ovoringe aaꞌpuuꞌ, “Enang donkonira teꞌ Damaskas beaing, eeꞌnoko teka nauraavaing kapooꞌ dake nkoveaing.”  
\v 7 Teing nantoong tee ninka nariꞌ nanaakoꞌning teing teke kareaavaꞌ donkonai otorouꞌnung, aurong taaravaama, teka naning ooaavaꞌ.  
\v 8 Teketa kansiꞌketa deto iꞌamparara Soolo duta bantoma makotuaruuꞌ kapooꞌ oo-koo. Eeꞌnoko tee bireng-koo kompai ootavauꞌ Damaskas-aape.  
\v 9 Bera beenang doong kaputuꞌari otoi taamang eeꞌnoko ntong-koo naikuaꞌ.   
\s1 Ananaiasie Soolo Duta Bantang-antavuuꞌnaꞌ  
\p
\v 10 Enang tee teke naning narung Ovoring bakanavitu-koong otokoꞌnung miring Ananaiasi. Ovoringe tee tee-koo oroꞌparara karavuma aaꞌpuuꞌ, “Ananaiasi ee.” Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Ovoring ee, ning aung.”  
\v 11 Eeꞌnoko Ovoringe nauvuma aaꞌpuuꞌ, “Naniaing taunavunge miring Koontoꞌnavunge, bera Judasi bakanava-koo niaꞌkiaing naning oo-koo miring Soolo, Taasus-nung. Tee kunsiaramang teke.  
\v 12 Eeꞌnoko kunsiarama niiꞌnaung˜koo bereꞌarara naning miring Ananaiasi pora bireng panteꞌuko oovuing duta bantang-anta-koo.”  
\v 13 Teka Ananaiasie makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Ovoring, ning tee nantoonge mmauꞌke naumaako taaravamaung tee. Nantoong dakaning aaꞌnaꞌ orakaꞌ nkovurimaung Jerusalemaꞌka.  
\v 14 Eeꞌnoko tee aung tauraꞌ otoꞌevung piristiꞌnanka-koo ovontunge avauꞌnung daiꞌkoo teing nantoong anke dakaang miring-koo baitoarimaing.”  
\v 15 Teka Ovoringe aaꞌpuuꞌ tee, “Beai, aiꞌ tee tee naning ninge tero miruꞌantuꞌnung nkaang miring nkavui nanuma daankivuuꞌnaang ookara nantoong-koo, aaꞌning-koo Juꞌdeeaing, dauraronanka, eeꞌnoko teing Isireeli-nupoong.  
\v 16 Eeꞌnoko damaꞌke tee ninge nau-antavampaing tee aaꞌnaꞌ baike kuneꞌuainaꞌ nkaang miring kompuitaaꞌ.”   
\p
\v 17 Teeꞌ minkuvuioꞌ Ananaiasi siarara pava-koo koinuuꞌ. Bera tee-koo bireng panteꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Mmaikoꞌ, Soolo, teie Ovoring Jiisuuꞌke daꞌkoo oroꞌparieenge taunge daꞌ poieenavung-koo ning botomuing daꞌ napoꞌ ookira Tanuaang Meekunge maantoꞌduuꞌnaang.”  
\v 18 Eeꞌnoko tenang teeꞌpuko taꞌninaꞌ kapooꞌ tenteng-pinaꞌ oroꞌ Soolo bakaang duta-ita duaꞌarako napoꞌ ookuuꞌ. Eeꞌnoko tenang teketa iꞌamparara ntong-koo minkiaioꞌ meekaꞌantavaruꞌ.  
\v 19 Eeꞌnoko taamanura purimparuꞌ.  
\s1 Soolo Daankiaruꞌnaꞌ Damaskasie  
\p Teketa niiꞌning doonge Karistooꞌ bakanavitu ninka otorouꞌ teke Damaskasie.  
\v 20 Eeꞌnoko pava dootuuꞌnanka-koo namuꞌke daankinang tutumparuꞌ Jiisuuꞌ eeꞌ siraꞌpuma, “Tee tee Kumponing Bauring.”  
\v 21 Eeꞌnoko teing ookara tee taaravauꞌning taꞌninaama aaꞌpauꞌ, “Aung ee tee naning Jerusalemaꞌke teing aung Jiisuuꞌ miring tampaama baitoaamaing tooreerevurimaung deeaꞌ? Eeꞌnoko teeꞌ nariꞌ napoꞌ temuriiꞌ aarumo nko-koo aꞌ poi daiꞌurima piristiꞌnanka biikaang ovontung-anko tavoꞌkoo.”  
\v 22 Teka Soolo aaꞌnaꞌ masikaꞌ deto irikumparakoꞌ eeꞌnoko Juꞌkoong ovontung Damaskasie otorokoꞌning apooꞌurikoꞌ sirakaꞌantavuma Jiisuuꞌ tee eeꞌnara Kumponinge nantoong domampuri tarevuriainooꞌkoo tero Pakoꞌpariꞌuuꞌnung˜.   
\p
\v 23 Bera mmauꞌ doong divuꞌuioꞌ Juꞌkoong ovontunge mumunsiauꞌ dupisiꞌaavaꞌnaang tee.  
\v 24 Teka tee biikaang mumunsinang tavaavaꞌnaang nempaakoꞌnung osi karanaang aaꞌning-koo doong eeꞌnoko muung, taaravuuꞌ.  
\v 25 Teka baꞌmaikoriꞌke muunga mmariꞌantavaama burunge doonko osi-koong parang-koo damaꞌdue sing-antavauꞌ kaꞌbaraaꞌkoo otoko.   
\s1 Soolo Jerusalemaꞌ Toroarara Otokoꞌnaꞌ  
\p
\v 26 Eeꞌnoko tenang Jerusalemaꞌ pora teing Karistooꞌ bakanavitu navu-koo paaravarakoꞌ, teka teing avoreaakoꞌ tee-koo Karistooꞌ bakanavitu-koong-pinaꞌ masikaꞌantavaavaruma.  
\v 27 Teka Banabasie bokuvura kara okovuri nkanuka-anko beꞌantavura sirakaꞌantavuuꞌ teing-koo teie Ovoringe taunga karavuko oovuuꞌnaꞌ eeꞌnoko teeꞌ tee Damaskasie avoroaꞌ Jiisuuꞌ bakaang miring ninka daankiaruꞌnaꞌ.  
\v 28 Bera tee teing ninka data-antaveera teke Jerusalemaꞌke aaꞌnaꞌ iriꞌoi Ovoring bakaang miring-koo daankinang nkovukoꞌnung.  
\v 29 Napoꞌ aaꞌnaꞌ nariꞌ karavurima deepaikoꞌeekoꞌ teing Juꞌnupoong Kirikiꞌnaꞌ kareaakoꞌning Jiisuuꞌ masikaꞌantavaavaruma, eeꞌnoko teinge dupisiꞌaavaꞌnaang besiꞌaakoꞌ.  
\v 30 Eeꞌnoko tenang teinge nariꞌ baito-nupoonge tasiꞌpaara Sisariaꞌnavuntuꞌaape beꞌantavauꞌ. Teketa napoꞌ kato bakanooꞌ Taasus-aape botoauꞌ.   
\p
\v 31 Enang tee Soolo bereꞌaruꞌnooꞌketa dootuuꞌnupoong Judiaꞌke eeꞌnoko Kaaleliꞌke eeꞌnoko Sameriaꞌke otorokoꞌning mooa-koo otoroi purimpariruꞌnung, eeꞌnoko Ovoring-koo meeꞌduꞌpiariri otoroko Tanuaang Meekunge domang kuaaꞌantavurioꞌ berempariruꞌ.   
\s1 Piitai Inias Taare-antavuuꞌnaꞌ  
\p
\v 32 Teketa tenang Piitai beeroꞌurima avitoitoi nanukoꞌnang, teeꞌ nanuma Liida-namono-koo pouꞌ Ovoring kakeꞌiiariri siompaamaing-anko.  
\v 33 Teeꞌ nanuma naning doota miring Inias kuneꞌuuꞌ mareꞌ ˜beenaumo-taa-koo pankaroong bempari nariꞌ otokoꞌnung.  
\v 34 Eeꞌnoko Piitai aaꞌpuuꞌ tee, “Inias, teie Jiisuuꞌke, Kumponinge tero Pakoꞌpariꞌniiꞌke daꞌ taare-antaruing. Deto donkonira dakaang taniꞌ kaiꞌeai.” Eeꞌnoko namuꞌke deto iꞌamparuꞌ tee.  
\v 35 Bera Liida-nupoonge eeꞌnoko Saaron-nupoonge ooaara tee Ovoring-aape bereꞌariruꞌ teing.   
\s1 Piitai Tabita Booꞌketa Daaꞌuuꞌnaꞌ  
\p
\v 36 Teketa napoꞌ nani manikuma Jiisuuꞌ siompukoꞌnani miring Tabita, niiꞌnooꞌ Dookasi otokoꞌ. Teni teni tampani, papovuruꞌnanka pakuvurikoꞌnani.  
\v 37 Tenang tee batei-koo teni siipavora booꞌparuꞌ. Eeꞌnoko duuꞌpaara daunavaro-koo bempauꞌ.  
\v 38 Teꞌ Liida Joopaꞌketa dueꞌ deemparako, eeꞌnoko Piita teke otoko taaravaara teinge Liida-nupoonge Jiisuuꞌ siompaakoꞌninge kenaanka naninka botoaaretuꞌ Piita bokuvureeꞌnaang aaꞌpaama, “Aung ee, namuꞌke poai niiꞌanko.”  
\v 39 Teketa tee Piita tenaanka ninka nariꞌ porouꞌnung. Tenang tavoꞌarako tee teinge daunavaro-koo beꞌantavauꞌ teꞌ ookara naaroonku donkonai biromparikoꞌnooꞌ. Eeꞌnoko nau-antavauꞌ teing amutemuriiꞌ baarong Dookasie pateꞌukoꞌnanka tenang teni teing ninka otoi.   
\p
\v 40 Teka Piitai teing ookara damaꞌdu botovurira kinkinura kunsiaruꞌ. Bera mono-aape bereꞌarara aaꞌpuuꞌ, “Tabita, iꞌantaravai.” Eeꞌnoko teni duta bantoma Piita oovura deto baꞌnanuuꞌ.  
\v 41 Bera Piitai bakaang birenge kompura deto iꞌampuuꞌ. Eeꞌnoko ookara baito-nupoong teing ninka naaroonkunanka ninka nariꞌ bokuvurira teni domampoꞌ avuruꞌ.  
\v 42 Eeꞌnoko ookarai Joopaꞌnavuntuꞌnupoonge taaravaara karingai Ovoring masikaꞌantavauꞌ.  
\v 43 Bera Piita tee teke Joopaꞌke mmauꞌ doong otouꞌnung niiꞌnara Saimoniꞌ bakanavaꞌkoo, kauꞌ karenaumo-koong dopaꞌ takeraꞌuma baavevukoꞌnung bakanava-koo.   
\c 10  
\s1 Koniliasie Koosinung˜ Oovuuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teke Sisariaꞌnamono-koo tee narung naning otokoꞌ miring Koniliasi, narung daakuꞌ piatooro˜ tanatavurikoꞌnung, Itali-nameensiꞌnupoong tampaarikoꞌning.  
\v 2 Koniliasi tee naning dootuuꞌkoo tampara, Kumponing-koo amaiaaꞌoi meeꞌduꞌpiari otokoꞌ bakanava-kooning ninka nariꞌ. Eeꞌnoko Juꞌnupoong ataꞌoiꞌnuka mmauꞌ mooniꞌ avurima pakuvurikoꞌ. Tee eeꞌnung kunsi bauko Kumponing-koo.   
\p
\v 3 Niiꞌnaꞌmung kamunooꞌaapevuko Kumponinge niiꞌnaung˜koo bereꞌantavuioꞌ koosinung siraꞌpari poioꞌ oovuuꞌ Kumponing bakaang. Pora aaꞌpuuꞌ tee, “Koniliasi ee.”  
\v 4 Eeꞌnoko teie tee oovui avoroꞌke korivuma aaꞌpuuꞌ, “Arekeeꞌ, Ovoring?” Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Dakaang kunsi eeꞌnoko dakaang avuavuꞌ Kumponing-anko tavoꞌkuioꞌ tasiꞌderuing.  
\v 5 Enang nantoong Joopaꞌaape botoveriai eeꞌnoko narung Saimoniꞌ niiꞌnooꞌ miring Piita bokuaavai teka.  
\v 6 Niiꞌnung Saimoniꞌ ninka nariꞌ otoreng, dopaꞌ kauꞌkarenaumo-koong takeraꞌumaung ninka. Bakaang pava pirung dueꞌke otong.”  
\v 7 Tenang tee koosinung tee kara nauvuuꞌnung tenkenuko teie kenaanka bakanaanka bautarara bokuvuretuꞌ eeꞌnoko narung piatooronuka-koong Kumponing-koo meeꞌduꞌpiari otokoꞌnung teke nempariri otorokoꞌning-koong.  
\v 8 Eeꞌnoko ookara kapooꞌnanka nauvurira Joopaꞌaape botovuruꞌ teing.   
\s1 Piitai Kapooꞌ Niiꞌnaung˜koo Bereꞌarara Oovuuꞌnaꞌ  
\p
\v 9 Teketa daunaꞌmung duaakiꞌnang teing nanaama teꞌ dueꞌ basiariko osi pankamono-koo Piita daunavaro-koo pava-koo koinuuꞌ teke kunsiaraaꞌnaang.  
\v 10-11 Eeꞌnoko teke aaꞌnaꞌ peeravora kapooꞌ nai-koo piavokoꞌ. Teke niiꞌning iapavariko tee niiꞌnaung-koo bereꞌarara paning daateꞌarioꞌ oovuuꞌ, bera kapooꞌ baarong pankaing-pinaꞌ sivereꞌari depeto kansiꞌkoo siaruꞌ karenaumo kunkuꞌdoiꞌkoo biꞌari.  
\v 12 Tenaaꞌkoo kuunge amutemuriiꞌ kauꞌ karenaumonanka, boruꞌnanka eeꞌnoko barennanka auviꞌau-kooning otoroko.  
\v 13 Teketa aurong eeꞌ taaravuuꞌ, “Piita, deto donkonira tavera maaꞌeai.”  
\v 14 Teka Piitai aaꞌpuuꞌ, “A, Ovoring, ninge temuꞌketa koontoꞌ aing kapooꞌ eeꞌ oroꞌ maaꞌampaung, aiꞌ aing teing kuꞌmiꞌpoꞌning orokoari otong niiꞌkoo Juꞌnupoong-koo.”  
\v 15 Eeꞌnoko aurong napoꞌ karouꞌ kemuꞌkanaꞌ aaꞌpuma, “Aming kapooꞌ Kumponinge kiiroraaꞌantavuing dake kapooꞌ kuꞌmiꞌpoꞌnung tampema pooreꞌeaukaꞌ.”  
\v 16 Asiꞌnaꞌmoo beemuꞌpinaꞌ nkoarioꞌ tee baarong napoꞌ daꞌdeng paning-aape deto nkavuuꞌ.   
\s1 Piita Bokuauꞌnaꞌ Koniliasi-anko  
\p
\v 17 Enang tee Piitai niiꞌnaung-koo bereꞌarara kapooꞌ oovuuꞌnung-koong miruꞌnooꞌ besiꞌuma norunoruꞌuko teing nantoong Koniliasie botovurioꞌ porouꞌning teke niaꞌkaakotaaꞌ Saimoniꞌ bakanavaꞌkoo karanaang-koo dueꞌ donkonai otorokoꞌ.  
\v 18 Eeꞌnoko bokiaama aaꞌpauꞌ, “Tee ee Saimoniꞌ, niiꞌnooꞌ miring Piita, anke otomang?”  
\v 19 Piitai tee mmeꞌ tee niiꞌnaung-koo bereꞌararara oovuuꞌnung-koong miruꞌ nooruupivuko Tanuaang Meekunge aaꞌpuuꞌ, “Ee aung, nantoong beenaumoi daꞌ besiꞌdaamang.  
\v 20 Donkonira doonko sirarara teing ninka nariꞌ beriai tokoonaꞌ noruꞌeaꞌ, aiꞌ teing teing ninge botoaransining.”  
\v 21 Eeꞌnoko Piita doonko siaruꞌ teing-anko eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Ning eeꞌnara aung diiꞌke besiꞌmerimatomaung. Aming kapooꞌkoo porininge?”  
\v 22 Eeꞌnoko teinge aaꞌpauꞌ, “Koniliasi, tee daakuꞌ piatooro tanatavurimaung, tee naning koontoꞌ eeꞌnoko Kumponing-koo aaꞌnaꞌ amaiaaꞌoi otomaung eeꞌnoko tee ookarai Juꞌnupoonge tampara tampaamaung, narunge meekunge koosinunge botovuioꞌ daꞌanko botoaring daꞌ bakanava-koo beeꞌnaang eeꞌnoko taaravuuꞌnaang kapooꞌ dake minkuveaining.”  
\v 23 Teeꞌ taaravura tee teie kuung bokuvurira naꞌmung muung teke aasiauꞌ.  
\s1 Piita Koniliasi-anko Beuꞌnaꞌ  
\p Teketa daunaꞌmung tee daaꞌarara teing ninka nariꞌ berouꞌ, eeꞌnoko niiꞌning baito-nupoong Joopaꞌketa nariꞌ siompauꞌ.  
\v 24 Eeꞌnoko keinaꞌmung Sisariaꞌ basiariruꞌ, Koniliasie nempuri otoko ookara baꞌmarang eeꞌnoko baꞌmaikoriꞌ naroꞌ naroꞌurira.  
\v 25 Tenang Piita tumparako Koniliasie kuneꞌura kauꞌkanooꞌke miinge keemparara pankaing-antavuuꞌ tee.  
\v 26 Teka Piitai deto iꞌampuma aaꞌpuuꞌ, “Donkoniai, ning tee naning, daꞌpinaꞌ oroꞌ.”  
\v 27 Eeꞌnoko nariꞌ karorema kuung basiarema nantoong karikaꞌ oovuruꞌ teke naroꞌariri otoroko.   
\p
\v 28 Eeꞌnoko aaꞌpuruꞌ teie teing, “Diiꞌke tee noruꞌeri otong Juꞌnupoong niikaang botoi tauraꞌmuriaꞌ niiꞌ oovunavitu ninka nariꞌ navu-koo niiꞌnooꞌ beeroꞌkoo, teka Kumponinge tero naumuieeng ninge baa naning tamunsiꞌnung niiꞌnooꞌ kuꞌmiꞌpoꞌnung tampamparooꞌnaang.  
\v 29 Teeꞌkoo ning-koo botoraririoꞌ ning tee aung moing kupiꞌmoaꞌ. Enang niaꞌdamaang ninge daꞌ: Aming-koo ning-koo botorarieenge?”   
\p
\v 30 Eeꞌnoko Koniliasie aaꞌpuuꞌ, “Karenang doong tankinuieening-koo duaaꞌ enang-pinaꞌ basiarako batei kamunooꞌnang-koong kunsi siompansi kunsimarako anke nkanava-koo taꞌninaꞌ naning narung ning-koo uroꞌkanooꞌ donkonuuꞌ mononopaꞌ sisisiisi kurumpari.  
\v 31 Teie aaꞌmuuꞌnung, ‘Koniliasi, Kumponinge dakaang kunsi taarareruing eeꞌnoko dakaang avuavuꞌnanka ataꞌoinku-koo nkovemaung noruꞌderuieenge.  
\v 32 Teeꞌkoo aaꞌdamaang: Joopaꞌaape Saimoniꞌanko, niiꞌnooꞌ miring Piita tampaakooꞌ, botoraravai. Niiꞌnung Saimoniꞌ bakanava-koo otomatoing pirung-koo dueꞌ, tee dopaꞌnanka kauꞌkarenaumo-koong takeraꞌumaung.’  
\v 33 Teeꞌkoo daꞌanko iriꞌnarung botomaruꞌ, eeꞌnoko tampaꞌ tampamang daꞌ aaꞌ poing-koo. Teeꞌkoo niiꞌ ookara anke naroꞌmariring Kumponing-koo uroꞌkanooꞌ teing kapooꞌ Ovoringe botoruining naumeriko taaravampiiꞌnaang.”   
\s1 Piita Daankiaruꞌnaꞌ Koniliasi Bakanava-koo  
\p
\v 34-35 Eeꞌnoko Piitai daankinang tutumpuma aaꞌpuuꞌ, “Masikaꞌ enang tampaꞌ tasiꞌpansi otong Kumponinge tee nantoong tankaampuriaung, teka nantoong paninga boonameng-koo-nupoong Kumponing meeꞌduꞌpiai koontoꞌ otoromainge tee Kumponing dotu-antavaamaung.  
\v 36 Aung tee kara Kumponinge Isireeli baꞌdompenku-anko botovuuꞌ, tee doorenang tampara eeꞌ minkuvui otoing: Jiisuuꞌ tee naning Kumponinge tero Pakoꞌpariꞌuuꞌnung niiꞌ ookara domamuri taremuriainooꞌkoo, eeꞌnoko teeꞌkoo Jiisuuꞌ ookara-koo naroꞌka Ovoring deempari otong, eeꞌnoko tee-koo kuunge mooa-koo oꞌnoriaing.  
\v 37 Diiꞌke tee noruꞌeri otong tee minkunaa beremparuꞌnung ootukunairu-koo Judiaꞌke Kaaleliꞌketa tutumparara tenang Jooni Minkinarai daankivukoꞌnooꞌketa damaꞌke.  
\v 38 Tenaare anaare: Kumponinge Jiisuuꞌ Nasaretiꞌnung Tanuaang Meekung ninka iriꞌantavuma pakoꞌpariꞌuuꞌ. Teketa nantoong tampaꞌ nkovurima avitoitoi nanukoꞌ teing Sietaniꞌke korivurikoꞌning unaa-antavurima, aiꞌ tee tee Kumponing ninka nariꞌ otorekoꞌnung.  
\v 39 Nka niiꞌ teing, ookara kapooꞌnanka siraꞌnuka teie nkovukoꞌning teke Juꞌnupoong biikanooꞌke, nka baruꞌnooꞌ Jerusalemaꞌke, eeꞌnoko teinge teka dupisiꞌauꞌnaꞌ koiꞌkoo biꞌaara.  
\v 40 Teka Kumponinge beenang doong tankinuioꞌ tee bouꞌnooꞌketa daaꞌura siraꞌpuuꞌ.  
\v 41 Ookara nantoong-koo tee oroꞌparavaꞌ, teka Kumponinge niiꞌ bakaning siraꞌ nkonuka miruꞌmuritaaꞌ niiꞌankoi oroꞌantavuuꞌ eeꞌnoko nariꞌ taamang tovang ntong naiampikoꞌ booꞌketa daaꞌarara.  
\v 42 Eeꞌnoko teie niiꞌke ooampiruꞌnaꞌ nau-antavarampiiꞌnaang botomuruꞌ ookara nantoong daankiarampima tee Jiisuuꞌ tee Kumponinge pakoꞌpariꞌuuꞌnung booꞌnuka eeꞌnoko domantooꞌnuka simpeꞌkoo.  
\v 43 Ookara urikupoong nakaro-nupoong Kumponing-etainge eeꞌ nariꞌ siraꞌpauꞌnung:  
\q1 ‘Ookara nantoong tee masikaꞌantavaavaining tontaꞌanta kompaavaing tee bakaang miring-koo kuunge.’” \rq (Aisaiaꞌ 33:24; 53:5,6; Jeremaia 31:34; Danielo 9:24)\rq*   
\s1 Nantoonge Juꞌdeeainge Tanuaang Meekung Nkavauꞌnaꞌ Koniliasi Bakanava-koo  
\p
\v 44 Tenang Piita teeꞌ minkuari otoko Tanuaang Meekung tee teing-koo ookara-koo tee kara taaravauꞌning-koo pouꞌ.  
\v 45 Eeꞌnoko teing Juꞌnupoong Karistooꞌ masikaꞌantavaakoꞌning nariꞌ Piita ninka porouꞌning bakei taꞌninauꞌnung, aming-koo, nnaꞌ Tanuaang Meekung teing-koo piamparioꞌ bane Juꞌdeeainge.  
\v 46 Aiꞌ teinge tee oovuning karai kareaama Kumponing daangampaako taaravaaruꞌ. Teketa Piitai sirakaꞌantavuma aaꞌpuuꞌ,  
\v 47 “Baie orokovuripeuꞌ aing ntong-koo minkie meekaꞌanta-koo? Aiꞌ aing teing Tanuaang Meekung nkavaining niiꞌpinaꞌ nariꞌ.”  
\v 48 Eeꞌnoko teie botovuruꞌnung ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariiꞌnaang Jiisuuꞌ Karistooꞌ bakaang miring-koo. Teketa teinge Piita dateauꞌ niiꞌning doong nariꞌ otorooꞌnaang tampaama.   
\c 11  
\s1 Piitai Baꞌmarang Nauvuruꞌnaꞌ Kumponinge Juꞌdeeaing Biraankevuruꞌnaꞌkoo  
\p
\v 1 Enang tee Juꞌdeeainge Kumponing bakaang kara nkavaioꞌ taaravauꞌnung kara okovuri nkanukai eeꞌnoko ookara baitoarikoꞌninge Judiaꞌnupoonge.  
\v 2 Teeꞌkoo Piita Jerusalemaꞌaape toroarioꞌ teinge dopaꞌ totoꞌkoo purimparikoꞌnavitue tuutunampauꞌ, aaꞌpaama,  
\v 3 “Daꞌ aming-koo teing ninka dopaꞌ napuꞌariaing ninka pava-koo bera nariꞌ taamanirieeng?”  
\v 4 Teka Piitai ookara kapooꞌ okoraꞌketa nkoaruꞌnaꞌ nauvurima sirakaꞌantavuuꞌ.  
\v 5 Aaꞌpuuꞌ, “Ning teke Joopaꞌnavuntuꞌkoo kunsimarama oꞌnoi niiꞌnaung-koo bereꞌmarara kapooꞌ pankaing baarong-pinaꞌ sivereꞌari paning-eta depeto siarako karenaumo kunkuꞌdoiꞌkoo biꞌari noone-pinaꞌ ooantuꞌ. Eeꞌnoko tee ning-anko siaruꞌ.  
\v 6 Bera tee-koo ookama kauꞌ karenaumonanka ooarantuꞌ, niiꞌning iirankesiꞌnanka, eeꞌnoko boruꞌnanka eeꞌnoko barennanka auviꞌau-kooning.  
\v 7 Eeꞌnoko ninge aurong taaravantuꞌ aaꞌmuko, ‘Piita, donkonira tavera maaꞌeai.’  
\v 8 Teka ninge aaꞌpantuꞌ, ‘A, Ovoring, temuꞌketa koontoꞌ aing kapooꞌ eeꞌ oroꞌke ning karang komuaruuꞌnung, aiꞌ aing teing kuꞌmiꞌpoꞌning, orokoari otong niiꞌkoo Juꞌnupoong-koo.’  
\v 9 Eeꞌnoko teie auronge napoꞌ kemuꞌkanaꞌ paning-eta karoma makuꞌmuma aaꞌpuuꞌ, ‘Aming kapooꞌ Kumponinge kiiroraaꞌantavuing dake kuꞌmiꞌpoꞌnung tampema pooreꞌeaukaꞌ.’  
\v 10 Bera tee beemuꞌpinaꞌ nkoarioꞌ napoꞌ paning-aape ookutunung deto barampuuꞌ.   
\p
\v 11 Eeꞌnoko napoꞌ tenang tee batei-koo beenaumo nantoong Sisariaꞌketa ning-anko botoaaruꞌning porouꞌ teꞌ teva-koo niiꞌ oꞌnorikoꞌnooꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko Tanuaang Meekunge ning teing ninka nariꞌ meriiꞌnaang botomuuꞌ tokoonaꞌ noruꞌmaravaꞌ. Eeꞌnoko aing niiꞌmaikororiꞌ ˜narung-taa niꞌninka nariꞌ nanampiruꞌ bera teꞌ tee naning ning bokumuuꞌnung bakanava-koo tumariruꞌ.  
\v 13 Eeꞌnoko teie naumuruꞌ teeꞌ koosinung bakanava-koo pora tee-anko donkonuioꞌ oovuuꞌnaꞌ aaꞌpuma, ‘Joopaꞌaape botoraravai Saimoniꞌ, tee Piita tampaamaung boku-koo.  
\v 14 Teie eeꞌnarai sirakaꞌantaruuꞌnaang tee doorenang daꞌ eeꞌnoko dakanava-kooning nariꞌ domantariainaꞌkoong.’   
\p
\v 15 “Teketa ninge kara tutumpanko tee Tanuaang Meekung tee teing-koo siaruꞌ teeꞌ niiꞌkoo tutuntomai nkoaruꞌnaꞌ nariꞌ.  
\v 16 Eeꞌnoko ninge norunoruꞌantuꞌ tee kara Ovoring bakaang eeꞌ minkuvuuꞌnung, ‘Jooni Minkinarai tee masikaꞌ tamung ntong-koo minkirurima meekaꞌantarurikoꞌ, teka diiꞌ teing Tanuaang Meekung ninka meekaꞌantarariaining.’  
\v 17 Kumponinge tee, niiꞌke Ovoring Jiisuuꞌ niikaang domang-anta tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ masikaꞌantavampirioꞌ tee bakaang Tanuaang Meekung niiꞌ amuruꞌnaꞌ aing avurioꞌ tasiꞌpamira ning arekeeꞌkoo ninka mosiiꞌmarapeuꞌ Kumponing bakaang pia totoꞌpansitaaꞌ?”  
\v 18 Tenang teinge tee taaravaara teing dooroomparira Kumponing pankaing-antavauꞌ aaꞌpaama, “Juꞌdeeaing doma tureroꞌpuringe Kumponinge bereꞌarira domampariiꞌnaang.”   
\s1 Teing Jiisuuꞌ Siompaakoꞌning Tutung Miring Kiristianiꞌ Tampaaruꞌnaꞌ  
\p
\v 19 Tenang tee Sitiveni tavaara mankiꞌ avuꞌantavaarioꞌ Karistooꞌ bakanavitu-koo niiꞌning avitoitoi mmariauꞌ akovitu otoromanairue bera aaꞌning-koo basiariruꞌ Ponisia-nameensiꞌ, Saiparasi-namuiꞌ eeꞌnoko Antiokoꞌnavuntuꞌ. Nka Kumponing bakaang kara Juꞌdeeaing-koo siraꞌpaavaꞌ biiꞌka Juꞌnupoong naing naueekoꞌ.  
\v 20 Teka teing-koo niiꞌning Saiparasi eeꞌnoko Sairini-nupoong-koo teketa mmariaama Antiokoꞌ berora teke siraꞌpauꞌ tee kara Ovoring Jiisuuꞌkoong oovuning-koo Kirikiꞌnavitu-koo.  
\v 21 Ovoringe teing aaꞌnaꞌ pakuvurikoꞌ. Eeꞌnoko karingai nantoonge masikaꞌantavaarima Ovoring-aape bereꞌarikoꞌ.   
\p
\v 22 Teketa teinge dootuuꞌnupoonge Jerusalemaꞌ otorokoꞌninge taaravaara Banabasi Antiokoꞌaape botoauꞌ.  
\v 23 Bera Banabasi teꞌ basiarara Kumponing bakaang piaa teing-koo oovura dotuaruꞌ, eeꞌnoko tautauvuruꞌ teing ookara teeꞌ nariꞌ kakeꞌiiariri otoromaatooꞌnaang, Ovoring-koo pinkaꞌariri, avutevuꞌariaꞌ.  
\v 24 Aiꞌ tee tee naning tampara, Tanuaang Meekunge eeꞌnoko baitoi maantoꞌke. Eeꞌnoko teketa pankavitu bereꞌarira tapoꞌariruꞌ Ovoring-koo.   
\p
\v 25 Teeꞌkoo Banabasi napoꞌ Taasus-aape beuꞌ Soolo besiꞌuma.  
\v 26 Eeꞌnoko oovura Antiokoꞌaape toroaretuꞌ. Eeꞌnoko namareꞌkoo ookutunamareꞌkoo teing mmauꞌ dootuuꞌnupoong teke otorokoꞌning nau-antavaarema nariꞌ otorouꞌ. Bera teka eeꞌnooꞌka Antiokoꞌnavuntuꞌkoo tutunaꞌ teing Karistooꞌ siompaakoꞌning Kiristianiꞌ tampaaruꞌ.   
\s1 Antiokoꞌnung Dootuuꞌke Jerusalemaꞌnung Dootuuꞌ Pakuvuuꞌnaꞌ  
\p
\v 27 Enang tee tee batei-koo niiꞌning nakaro-nupoong Kumponing bakaning Jerusalemaꞌketa depeto porouꞌ Antiokoꞌaape.  
\v 28 Eeꞌnoko narung teing-koong miring Akabas deto donkonura peera pankaing ookutunung kansiꞌkoo damaꞌke tavoꞌaravaing siraꞌpuuꞌ Tanuaang Meekunge nauvuioꞌ. Tee aung tee tavoꞌaruꞌnung damaꞌke tenang ovoꞌmaꞌ miring Kalaudias otokoꞌnang.  
\v 29 Eeꞌnoko teinge Karistooꞌ sionukai teeꞌ taaravaara teing biiꞌmaikororiꞌ Judiaꞌnupoong pakuaariiꞌnaang eeꞌ matauauꞌ: ookarai mooniꞌ biiꞌka makosinaꞌ naroꞌ oosiaavai teing paku-koo.  
\v 30 Bera oosiaara Banabasi eeꞌnoko Soolo botoaaresioꞌ Jerusalemaꞌ Karistooꞌkoonavitu-koo urantanuka-anko tavoꞌuretuꞌ.   
\c 12  
\s1 Eerotiꞌke Jeemisi Tavura Napoꞌ Piita Daiꞌuuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Tenang tee batei-koo tee daurarong˜ Eerotiꞌ botoarioꞌ niiꞌning dootuuꞌnupoong-kooning daiꞌaaruꞌ orakaꞌ nkoaariiꞌnaang.  
\v 2 Bera aaꞌnouꞌ Jeemisi tee Jooni bataata, Eerotiꞌ botoarioꞌ bainatue dupisiꞌauꞌ. Eeꞌnoko teing ovontung Juꞌnupoong Jiisuuꞌ turampaakoꞌninge tampaꞌ noruꞌauꞌ;  
\v 3 Teketa Eerotiꞌke teing dotuariko oovura napoꞌ Piita daiꞌkoo botoaruꞌ. Aung tee tenang Baariꞌkoong˜ Paroro, taamang bereteꞌ iisiropa-koong nkoaakoꞌnang.  
\v 4 Eeꞌnoko tenang teie mooꞌura tee kiimatanava-koo sipuuꞌ piatooronuka-koo kareviturie karenaumonaꞌ paarieema tanatavaavaꞌnaang kiimatanava-koo. Teketa Baariꞌkoong Paroro bakearako nantoong-anko beꞌantavuuꞌnaang noruꞌukoꞌ.  
\v 5 Teeꞌkoo Piita tee kiimatanava-koo teka tareaakoꞌ, teka teinge dootuuꞌnupoonge kunsi ivekung nkoevauꞌ Kumponing-koo.   
\s1 Koosinunge˜ Piita Sing-antavuuꞌnaꞌ Kiimatanavaꞌketa  
\p
\v 6 Teketa teꞌmung eeꞌnaꞌmung muunga teie Eerotiꞌke nantoong-anko tavoꞌuuꞌnaang tampukoꞌnaꞌmung Piita tee aatui otoko piatoorora-koo˜ kenaankara-koo meuꞌke kevintai sieenai daiꞌari. Eeꞌnoko niiꞌning tarearikoꞌning kiimatanava-koo karanaange donkonai tanatavariko.  
\v 7 Bera tee taꞌninaꞌ Ovoring bakaang koosinung teke oroꞌparuꞌ eeꞌnoko arakai arakavuuꞌ tevaro. Eeꞌnoko Piita teka matoꞌnang-koo tankoꞌpuma tantevura aaꞌpuuꞌ, “Iriꞌnarung daaꞌdaravai.” Eeꞌnoko teing sieenaning doonko duaꞌaretuꞌ bireng-eta.  
\v 8 Eeꞌnoko koosinunge napoꞌ aaꞌpuuꞌ tee, “Baarong tokorarara boonamante˜ siꞌdaravai.” Eeꞌnoko teeꞌ nkoarioꞌ koosinunge Piita aaꞌpuuꞌ, “Mononopaꞌ kuruntarara siomeai ning.”  
\v 9 Eeꞌnoko danto siaruꞌ siompui tee. Teie tee masikaꞌantavuaꞌ tee kapooꞌ koosinunge nkovuuꞌnung, tang niiꞌnaung-koo bereꞌari noone-koo nanuuꞌnung-pinaꞌ noruꞌuma.  
\v 10 Teketa tee tenaanka tutunaꞌnung eeꞌnoko kenaanka-nung tanata nkora divuꞌaareta aini-koong kuꞌnung otoinooꞌ basiaretuꞌ osi pankamono-aape beꞌdoma. Eeꞌnoko tee tee kuꞌnung baka daateꞌarioꞌ tenaanka siaretuꞌ danto damaꞌdu. Bera navunge danto bereta koosinunge teka namuꞌke sipuuꞌ tee.   
\p
\v 11 Eeꞌnoko Piita-koo tenang onou poko aaꞌpuuꞌ, “Emuꞌ koontoꞌ tasiꞌpansing aung tee Ovoringe bakaang koosinung botovuing ning domamuuꞌnaang Eerotiꞌ bakaang bireng-eta eeꞌnoko bakaning orakaꞌ nkonanka ning-koo basi-antavuko Juꞌnupoonge ooaavaꞌnaang nemparikoꞌning.”  
\v 12 Tenang tee tasiꞌparara Piita Meeriꞌ bakanava-koo beuꞌ, teni tee Jooni Maakaꞌ bauko, teꞌ eeꞌnooꞌ nantoong karinga oosiarira kunsiarikoꞌnooꞌ.  
\v 13 Eeꞌnoko tenang teie karanaang-koong kuꞌnung kopikopiꞌuko nani neraiꞌnaꞌ bautara miring Roodaꞌke taaravura oo-koo pouꞌ.  
\v 14 Bera Piita-koong aurong tasiꞌpura dotuarama karanaang daateꞌuaꞌ kuung-aape kuaꞌpari bera nauvurima aaꞌpuuꞌ, “Piita karanaang-koo damaꞌdue donkonui otong.”  
\v 15 Nka teinge aaꞌpauꞌ teni, “Daꞌ aaꞌ pa kanuꞌdaring.” Teka teni deravarako teinge aaꞌpauꞌ, “Tee aaꞌ bakaang tanuaang pa.”  
\v 16 Teka Piitai teeꞌ nariꞌ kopikopiꞌukoꞌ. Eeꞌnoko tenang teinge daateꞌaama Piita ooaara tee taꞌninauꞌnung.  
\v 17 Bera dooroompariiꞌnaang birenge orokovurira teie sirakaꞌantavuuꞌ Ovoringe kiimatanavaꞌketa poꞌantavuuꞌnaꞌ. Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ Piitai, “Aung Jeemisi bakanamiring naueriai eeꞌnoko teing niiꞌning niiꞌmaikororiꞌ.” Teketa tenang tenkenura oovunamono-koo beuꞌ.   
\p
\v 18 Tenang taneꞌpuioꞌ tee teing piatooronuka okiꞌnooꞌ biruꞌariaꞌ Piita paaꞌaruꞌnung-koo.  
\v 19 Eeꞌnoko tenang Eerotiꞌke besiꞌuma oovuarura teing tare-nupoong tuutunampuriraiꞌnange tavaarima dupisiꞌaariiꞌnaang botoaruꞌ. Teketa Eerotiꞌ Judiaꞌketa Sisariaꞌaape doonko bera teke otouꞌ.   
\s1 Tee Daurarong˜ Eerotiꞌ Orakaꞌ Booꞌparuꞌnaꞌ  
\p
\v 20 Tenang Eerotiꞌ teke Sisariaꞌke otoko Taiaꞌnupoong eeꞌnoko Saidoniꞌnupoong naroꞌ naroꞌarira niiꞌning nantoong Eerotiꞌ pinau-antavaavaꞌnaang botoaaruꞌ, aiꞌ teie Eerotiꞌke tee teing aing kemonora osi pankeng aaꞌnaꞌ munteꞌuri otokoꞌnung. Eeꞌnoko teing mooa-antanuka porora tutung narung tee Eerotiꞌ bakanava tanatavukoꞌnung miring Blastus tampaꞌ karavaama mooa-koo eentavariruꞌ, aiꞌ teing teing biikaang taamang tee daurarong bakanooꞌketa nkavaakoꞌning.   
\p
\v 21 Bera tee teketa teꞌmung doong miruꞌuuꞌnaꞌmung makotuuꞌnang Eerotiꞌ nepuꞌari daurarong bakanooꞌ baꞌnaniꞌdoma baꞌnanura booꞌantanaꞌ daankiaruꞌ teing-koo nantoong-koo.  
\v 22 Eeꞌnoko teinge bokiaama aaꞌpaakoꞌ, “Narung eeꞌnara kumponing bakaang-pinaꞌ auromparamaang, naning-pinaꞌ deeaꞌ.”  
\v 23 Teketa namuꞌke Kumponing bakaang koosinunge˜ teka tavuuꞌ tee, bakaang daangang Kumponing-aape pareꞌuaruioꞌ. Eeꞌnoko domang ninka otoko kikiꞌke puampaako booꞌparuꞌ.   
\p
\v 24 Eeꞌnoko teketa tee Kumponing bakaang kara nepuꞌnaꞌ deto aaꞌnaꞌ dupura beremparuꞌ.  
\v 25 Eeꞌnoko tenang tee batei-koo Banabas naanka Soolo Jerusalemaꞌketa toroaretuꞌ mooniꞌ tavoꞌuretuꞌnooꞌketa, tee Jooni Maakaꞌ bokuvuresi.   
\c 13  
\ms1 Paulaꞌke Avoraꞌtevoraꞌkoo Jiisuuꞌ Bakaang Kara Siraꞌpuuꞌnaꞌ  
\mr (13:1–21:14)  
\s1 Banabasi naanka Soolo Botoaaretuꞌnaꞌ Doorenang Tampara Berempureeꞌnaang  
\p
\v 1 Enang tee teke Antiokoꞌke dootuuꞌnupoong-koo niiꞌning nakaronuka eeꞌnoko nau-antanuka otorokoꞌnung, aaꞌnoko Banabasi, Simioniꞌ niiꞌnooꞌ Mutaanuꞌ tampaakoꞌ, Lusias Sairini-nung, Maneien, tee ovoꞌmaꞌ Eerotiꞌ ninka nariꞌ pankaꞌparetuꞌnung, eeꞌnoko Soolo.  
\v 2 Tenang teinge Ovoring daangampaako eeꞌnoko bakaang piaa besiꞌai unkumoariko Tanuaang Meekunge aaꞌpuruꞌ, “Banabasi naanka eeꞌnoko Soolo taapoꞌ tontaꞌmemuriai tee nko-nko ninge botoampetuꞌnung nko-koo.”  
\v 3 Teketa unkumoarima kunsiarikotaaꞌ teinge tankaꞌ panteꞌaareta botoaaretuꞌ tenaanka.   
\s1 Banabasi naanka Soolo Saiparasi-namuiꞌaape Bereko Daankiaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 4 Teeꞌkoo Tanuaang Meekunge botovuresioꞌ tenaankai Jooni Maakaꞌ bokuvuretuꞌ teie pakuvureeꞌnaang. Teketa Selusia-navuntuꞌkoo pirung-aape danto berora Saiparasi-namuiꞌaape aarerie˜ berouꞌ;  
\v 5 Tenang Salamisi, Saiparasi-koonavuntuꞌkoo basiarira tenaankai Kumponing bakaang kara daankivuretuꞌ pava dootuuꞌnanka Juꞌnupoong biikaning-koo.   
\p
\v 6 Tenang teinge temuiꞌ ookutunamuiꞌ opai daankiaarima nanaara Paaposi-navuntuꞌkoo basiarira teka teinge naning narung nankaiꞌnung kuneꞌauꞌ, Juꞌnupoong-koong daang Kumponing-etaing nakaronara tamparakoꞌnung miring Baajiisuuꞌ.  
\v 7 Temuiꞌkoong ovoꞌmaꞌ ninka nariꞌ otorekoꞌnung miring Sesias Paulus, tee naning onou-poꞌnung. Tee eeꞌnara botoaruꞌnung Banabasi naanka-koo Soolo Kumponing bakaang kara taara-koo piavoma.  
\v 8 Teka teie nankaiꞌnarai, miring Baajiisuuꞌke, niiꞌnooꞌ Elimasi Kirikiꞌnaꞌkoo, teie turampuretuꞌ Banabasi naanka Soolo, teie ovoꞌmaꞌke Jiisuuꞌ masikaꞌantavuꞌneeng-koo.   
\p
\v 9 Teka teie, Sooloi, niiꞌnooꞌ Paulaꞌ tampaakoꞌ, Tanuaang Meekunge maantoꞌui aaꞌnaꞌ naapu narung oovuma aaꞌpuuꞌ,  
\v 10 “Daꞌ aung Sietaniꞌ bauring, daꞌ tee karenung ookara kapooꞌ koontoꞌnanka-koo, tosinankai eeꞌnoko orakaꞌ nkonankai maantoꞌ.  
\v 11 Ee aung, Ovoring bakaang kara mareꞌkoo bakeraravaruko daꞌ tee Ovoringe enang taruko kaputuꞌdarara ookiarooꞌnaang niiꞌning batei-koo; duaaꞌkoo ookiaukaꞌnunge.” Teketa tenang namuꞌke kamoꞌke dakoꞌura mutaanampuuꞌ. Eeꞌnoko nantoong tee bireng-koo kompai siong-antavai nanaavaining besiꞌurima nanuuꞌ.  
\v 12 Tenang teie ovoꞌmaꞌke tee kapooꞌ nkoaruꞌnung oovura taꞌnimparara masikaꞌantavuuꞌ. Asikovuuꞌ Ovoring bakaang nau-anta-koo.   
\s1 Paulaꞌnaanka Banabasi Mintoomparetuꞌnaꞌ Niiꞌnung Antiokoꞌke  
\p
\v 13 Teketa tee Paulaꞌ dovang aarerie tenkenauꞌnung Paaposi-eta teketa Peeka-navuntuꞌkoo basiariruꞌ Pampiliaꞌnameensiꞌkoonooꞌ. Eeꞌnoko Jooni Maakaꞌke teka sipureta Jerusalemaꞌaape toroaruꞌ.  
\v 14 Teka tenaanka daanto tankinureta Antiokoꞌnavuntuꞌkoo basiaretuꞌ, Pisiria-nameensiꞌkoonooꞌ teꞌ. Eeꞌnoko Doong Uaanaꞌmung tenaanka Juꞌ biikaang pava dootuuꞌnava-koo bereta baꞌnamparetuꞌ.  
\v 15 Teketa teinge dootuuꞌnava-koo pankenge Daari Meekung-koo bereꞌaara Moosesi-nung boto-koo eeꞌnoko urikupoong Kumponing-etaing nakaronuka biikaang dariraari-koo deeruaara tenaanka-koo botoarema aaꞌpauꞌ, “Deeꞌ niiꞌmarang-koonaanka, deeꞌke tautau nantoong domang kuaaꞌanta-koong otoꞌderuresing deekoꞌ minkuereai.”   
\p
\v 16 Teketa Paulaꞌ deto donkonura bireng toonuma aaꞌpuuꞌ, “Diiꞌ nantoong Isireeli-nupoong eeꞌnoko diiꞌ Juꞌdeeaing Kumponing nariꞌ arooꞌerimaing taarameriai.  
\v 17 Tee eeꞌnara Kumponing aing nantoong Isireeli-nupoong biikaange niikakatauro bakaning miruꞌurira biurukaaꞌ naroꞌka pankaing-antavuruꞌ tenang teke Iisipiꞌke damisimainku otorokoꞌnang, eeꞌnoko bakaang iriꞌ oroꞌantavui teketaꞌ tontaꞌuruꞌ.  
\v 18 Eeꞌnoko mareꞌ karenaumo kivora-koo tarevuri nanukoꞌ teke meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo.  
\v 19 Eeꞌnoko tenang ˜kenaanka-taa muuꞌ tavurima opurira Keenani-nameensiꞌkoo teie teing barevuri oko-antavuruꞌ tee temeensiꞌ tankaampurira.  
\v 20 Aung tee karenaumo daakuꞌketa naruaape mareꞌkoo kuunge nkoaruꞌnung. Eeꞌnoko teketa simpeꞌ nkonanka˜ donkong-antaevurikoꞌ bera Samuelaꞌkoo basinooꞌ, tee eeꞌnara Kumponing-etaing nakaronara.   
\p
\v 21 “Teketa teing daurarong-koo eentavariko Kumponinge Soolo daurarong deeng-antaevuruꞌ karenaumo kivora mareꞌkoo, tee Kiisi bauring, Bensimani bakanamuiaang-koong.  
\v 22 Eeꞌnoko teketa tee tontaꞌura Deevitaꞌ napoꞌ biikaang daurarong deeng-antavuuꞌ. Tee-koo eeꞌnara-koo Kumponinge kara siraꞌpuma Daari Meekung-koo otoinaꞌ aaꞌpuuꞌ,  
\q1 ‘Aung eeꞌnara Deevitaꞌ, Jeeseꞌ bauring, enang ooansing tee naning nkaang domang ninka nariꞌ onouaramaung. Tee eeꞌnara ookara nkaang pia siompui nkovuaing.’ \rq (1 Samuelaꞌ 13:14; 16:13; Kena 89:20)\rq*   
\p
\v 23 “Aung eeꞌnara Deevitaꞌ baurukaaꞌketa Kumponinge poꞌantavuuꞌ Isireeli-nupoong-koo tee Domang-anta, Jiisuuꞌ, maraka-antavuuꞌnaꞌ.  
\v 24 Jiisuuꞌ mmeꞌ poaruko Joonie bereꞌarira ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariiꞌnaang daankivurikoꞌ ookara nantoong Isireeli-nupoong.  
\v 25 Eeꞌnoko tenang Joonie bakaang nko-nko bakevuma aaꞌpuuꞌ, ‘Diiꞌke ning baa-pinaꞌ noruꞌmerimang? Ning aaꞌ tee Domang-anta nemperimaung deeaꞌ, teka ning-koo damaꞌke pomaang tee, ning aaꞌnaꞌ apooꞌmui doonge-taara˜ deempari. Tee eeꞌnara poko bakei tampaꞌ taaraveriai.’”   
\p
\v 26 Teeꞌ nariꞌ Paulaꞌke daankiarama aaꞌpuruꞌ, “Mmarang ee, Eebaraamiꞌ baurukaaꞌkooning, eeꞌnoko diiꞌ Juꞌdeeaing Kumponing nariꞌ arooꞌerimaing aaꞌdampimang: Niiꞌkoo eeꞌning-koo doorenang tee-koong domamuriaing-koong botoarioꞌ pouꞌnung.  
\v 27 Teing nantoonge Jerusalemaꞌnupoonge eeꞌnoko biikaning pankenankai tasiꞌpaavaruuꞌ tee Jiisuuꞌ, teka tee booꞌkoong kiimata tampauꞌnooꞌkoo teinge tee dupe-antavauꞌnung tee kara urikupoong Kumponing-etaing nakaronukai daariauꞌnung eeꞌnara deeruampimaung ookara nko-nko-ita uaanaꞌmunanka-koo.  
\v 28 Teka tee bane okoraꞌ booꞌanta-koo makosinaꞌ ooaavarura teinge Pailatiꞌ niaꞌauꞌnung tee botoarako dupisiꞌaavaꞌnaang.  
\v 29 Eeꞌnoko tenang dupe-antavaara tee ookara Daari Meekunge tee-koo minkuvui otoining teinge depeto siauꞌnung teieta koiꞌketa eeꞌnoko kuvi dakoꞌdoma dakoꞌauꞌ.  
\v 30 Teka teie Kumponinge booꞌketa daaꞌuuꞌ.  
\v 31 Eeꞌnoko mmauꞌ doong-koo oroꞌparuꞌ teing-koo tee ninka porouꞌning-koo Kaaleliꞌketa teꞌ Jerusalemaꞌ. Teing eeꞌning enang batei-koo bakaning siraꞌ nkonuka deempariri otorong nantoong-koo.   
\p
\v 32 “Eeꞌnoko niiꞌke tee doorenang tampara poꞌantarerorompimaang aung anaare: Tee eeꞌnara Kumponinge maraka-antavuuꞌnung teing-koo urikupoong niumaraang-koo enang tee Kumponinge dupe-antamemuring niiꞌkoo biurukaaꞌkoo Jiisuuꞌ domang-antavura.  
\v 33 Teeꞌ nariꞌ Daari Meekung-koo daariari otoinaꞌ teke kevuranavu-koo Kena-koo Tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ tero miruꞌuma aaꞌpumanavu-koo:  
\q1 ‘Daꞌ tee Nnuring. Eꞌmung tee ninge daaꞌdansing.’ \rq (Kena 2:7)\rq*   
\m
\v 34 Eeꞌnoko booꞌketa domang-antavuuꞌnooꞌkoo teeꞌ eeꞌnaꞌ napoꞌ deraꞌ aapearavaukaꞌnaꞌkoo eeꞌ daariari otong,  
\q1 ‘Teing biraankenanka meekeng Deevitaꞌ maraka-antavantuꞌning masikaꞌ diiꞌ arompiaing.’ \rq (Aisaiaꞌ 55:3)\rq*   
\m
\v 35 Napoꞌ niiꞌnavu-koo minkuvuma aaꞌpuuꞌ:  
\q1 ‘Dake tauraꞌpeaukaꞌnung tee dakaang naning meekung deraꞌkoo.’ \rq (Kena 16:10)\rq*   
\p
\v 36 “Niiꞌke tasiꞌpampiri otong Deevitaꞌ baka teeꞌ minkuaravaꞌ, aiꞌ Deevitaꞌ tee Kumponinge miruꞌuuꞌnaꞌ bakanavarang-koo nkoarara tee booꞌparioꞌ tee baumaraang ninka nariꞌ dakoꞌauꞌ eeꞌnoko teke deraꞌouꞌ.  
\v 37 Teka tee Jiisuuꞌ Kumponinge daaꞌantavuuꞌnung tee deraꞌoaꞌ.   
\p
\v 38 “Teeꞌkoo diiꞌke mmarange noruꞌeriaing tee aung eeꞌnara narung-koo diiꞌke orara aarumo-ita tontaꞌanta nkaveriaꞌnaang daankirampimaang.  
\v 39 Eeꞌnoko teie narunge ookara kante masikaꞌantavaavaining tontaꞌantavuri otorong ookara kapooꞌnanka-ita diiꞌ Moosesi-nung botoi tontaꞌantaruriarupeuꞌning-eta.  
\v 40 Tarerariai kapooꞌ Kumponinge teing urikupoong nakaro-nupoong karantavuriko minkuauꞌning diiꞌkoo poꞌneenga, aaꞌpauꞌning,   
\q1
\v 41 “Ooveriko diiꞌ benkemerimaing, taꞌniniri karakararerarima dooriaining, aiꞌ ninge tee diikaning doong-koo kapooꞌ masikung nkoampaing, tee kapooꞌ diiꞌke tee koontoꞌ masikaꞌantaveriaukaꞌnung bane naninge pukevui naururiko deekoꞌ.’” \rq (Abakaka 1:5)\rq*   
\p
\v 42 Teketa Paulaꞌke daankinang bakevuko ookara dootuuꞌnava-ita siarima niiꞌninge aaꞌnaꞌ niaꞌauꞌ teing aing kapooꞌnanka napoꞌ niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung dankivuriiꞌnaang.  
\v 43 Teketa tee dootuuꞌnava-koo minkunaavariruꞌnooꞌketa siarira mmauꞌ nantoong Juꞌnupoonge eeꞌnoko teing Juꞌdeeaing nariꞌ dootuuꞌarikoꞌninge siompaaretuꞌnung Paulaꞌ naanka Banabasi. Eeꞌnoko tenaankai Kumponing bakaang piaa-koo pinkaꞌariri otorooꞌnaang tautauaarema nauaaretuꞌnung.   
\p
\v 44 Teketa daunung-koo Doong Uaanaꞌmung dapiꞌ ookara temono osi pankamono-kooning naroꞌariruꞌnung taara-koo tee kara Ovoring bakaang.  
\v 45 Teka teinge Juꞌnupoong-koo pankenge nantoong karinga ooaarira mamairoi maantoꞌurira papuraankaꞌauꞌ tee kara Paulaꞌke minkuvuuꞌnung pooreꞌaama.   
\p
\v 46 Eeꞌnoko Paulaꞌ naankai Banabasi aaꞌnaꞌ nariꞌ minkuvurema aaꞌpuretuꞌ, “Kara Kumponing bakaang makosi diiꞌ tutung nau-koo, teka diiꞌke dimpaꞌering-koo eeꞌnoko domaang oparavaukaꞌnung-koo makosinaꞌ deeaꞌnaꞌ simpeꞌdariring-koo, neeꞌ makosi teing-anko Juꞌdeeaing-anko toromarema mereaing.  
\v 47 Aiꞌ Ovoringe tee Daari Meekung-koo kuunge Karistooꞌ minkuvuma aaꞌmemuruꞌnung,  
\q1 ‘Daꞌ tee ninge donkong-antaransing araka deentari otooꞌnaang Juꞌdeeaing-koo dake domang-anta tavoꞌeeꞌnaang tokooning-koo isipoꞌning-koo aung-koo kansiꞌkoo.’” \rq (Aisaiaꞌ 49:6)\rq*   
\p
\v 48 Eeꞌnoko tenang teinge Juꞌdeeainge tee aung kara taaravaara teing dotuarira pankaing-antavauꞌ tee Kumponing bakaang kara, eeꞌnoko teing makosining Kumponinge tero miruꞌuruꞌning domaang oꞌpaaꞌ nka-koo teinge masikaꞌantavauꞌ.  
\v 49 Eeꞌnoko Ovoring bakaang kara teketa beremparuꞌ ookutunairu-koo temeensiꞌkooning-koo.  
\v 50 Teketa teinge Juꞌnupoong-koo pankenge tee osi pankamono-koo ovontung donkaang eeꞌnoko manikuꞌ Kumponing-koo meeꞌduꞌpiariri otorokoꞌning onou orari-antavaaruꞌ maroita Paulaꞌ naanka Banabasi orakaꞌ nkoaareeꞌnaang, eeꞌnoko teeꞌ nkoaarema bataꞌaaretuꞌ biikanairu-eta.  
\v 51 Eeꞌnoko tenaanka daꞌmong tankavaretuꞌ kauꞌketa teing nau-anta-koo biikaang orakaꞌnko teing-koo toroaraaꞌnaang. Teketa Aikoniamiꞌnavuntuꞌaape beretuꞌ.  
\v 52 Eeꞌnoko Jiisuuꞌ sionuka doturotu ninka Tanuaang Meekunge maantoꞌuruꞌ.   
\c 14  
\s1 Paulaꞌnaanka Banabasi Aikoniamiꞌnavuntuꞌ Basiareta Nkoaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teke Aikoniamiꞌnavuntuꞌkoo tenaanka pava dootuuꞌnava-koo napoꞌ tumparetuꞌ Juꞌnupoong biikanava-koo, eeꞌnoko teke teeꞌ nariꞌ aaꞌnaꞌ daankiaresioꞌ nantoong karingai masikaꞌantavauꞌ ookavitura-kooninge aaꞌning Juꞌnupoong teing Juꞌdeeaing nariꞌ dootuuꞌarikoꞌning.  
\v 2 Teka teke niiꞌning Juꞌnupoong-kooning Karistooꞌ masikaꞌantavaavarukoꞌninge siingoravaarima akoing noruꞌ orari-antavaaruꞌ teing baito-nupoong munteꞌkoo.  
\v 3 Teka teeꞌkoo tenaanka pankaroong otoretuꞌ teke dera-antavuresi tee minkunaa Ovoring bakaang piaa-koong, eeꞌnoko Ovoringe tee minkunaa masikee-anta-koo taaꞌniꞌantananka eeꞌnoko taꞌnimpaariiꞌnanka nkovureeꞌnaang avuretuꞌ.  
\v 4 Eeꞌnoko nantoong temono osi pankamono-kooning meuꞌ tankaampariruꞌ, aaꞌnouꞌ niiꞌning Juꞌnupoong ninka deempariruꞌ eeꞌnoko niiꞌning kara-okovuresi-nkara ninka deempariruꞌ.  
\v 5-6 Teketa tenang aaꞌnouꞌ Juꞌnupoong eeꞌnoko teing Juꞌdeeaing nariꞌ, biikaning ovontung ninka, tenaanka orakaꞌ nkoaarema kapange tooꞌpaarema dupisiꞌkoo mauꞌaareko taaravareta kooꞌaretuꞌ niiꞌning osinairu-koo aaꞌning-koo Liisiraꞌ eeꞌnoko Deebi, Laikoniaꞌnameensiꞌkooning osi pankeng-koo.  
\v 7 Eeꞌnoko tenairu-koo daankivuretuꞌ tee doorenang tampara.   
\s1 Liisiraꞌnupoonge Paulaꞌnaanka Banabasi Kumponinka tampaaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 8 Teke Liisiraꞌke naning narung baꞌnanui otokoꞌnung kauꞌ doota, pontoꞌaruꞌnooꞌketa nanuarukoꞌnung.  
\v 9 Teie Paulaꞌ karoko taaravuuꞌ, eeꞌnoko Paulaꞌke naapu narung oovuma tasiꞌpura masikaꞌantavui taarevoaing-pinaꞌ noruꞌarako aaꞌnaꞌ karoma aaꞌpuuꞌ, “Deto koontari donkoniai.”  
\v 10 Eeꞌnoko deto dinkitooꞌarara donkonura nanuuꞌ.   
\p
\v 11 Eeꞌnoko tenang nantoong karingai ooaara tee kapooꞌ Paulaꞌke nkovuuꞌnung teing deto bokiaama biikanaꞌ Laikoniaꞌnaꞌ kareaama aaꞌpauꞌ, “Tenaanka niikanaanka kumponinka tee eꞌmung siaresing naning-pinaꞌ oroꞌparesi.”  
\v 12 Eeꞌnoko teinge Banabasi Sius tampauꞌ, eeꞌnoko Paulaꞌ, kara bauko deemparako Eemis tampauꞌ.  
\v 13 Eeꞌnoko teie Sius-koong piristiꞌke, bakaang boontunava teꞌ osi pankamono-koo beꞌdoma otokoꞌ aaꞌnunge iiooꞌ tuumpura boromakaꞌnanka-koo pampurira karanaang biꞌuruꞌ osi pankamono-koo tuntoma, eeꞌnoko nantoong ninka boontunampariiꞌnaang piavorokoꞌ.   
\p
\v 14 Eeꞌnoko tenang kara-okovuresi-nkarai Banabasi naankai Paulaꞌ oovureta tenaankai beekaning mononopaꞌnanka kurumparetuꞌning dereꞌuretuꞌ orokoarema. Eeꞌnoko teing nantoong karinga-aape kuaꞌparetuꞌ bokurema aaꞌpurema,  
\v 15 “Ee aing, aung aming-koo eeꞌ nkoverimang? Neeꞌ tenaanka naninka diiꞌpinaꞌ nariꞌ oroꞌka, diiꞌkoo doorenang tampara poꞌantavampesinaanka diiꞌ bereꞌdariiꞌnaang teing-eta aing-eta kapooꞌ tamunsiꞌning-eta Kumponing domantooꞌaape, tee eeꞌnara paning eeꞌnoko kansiꞌ nkovuuꞌ eeꞌnoko pirung ookara kapooꞌ kuung otoromaing ninka nariꞌ.  
\v 16 Tero urikavarang-koo teie tee tauraꞌpuruꞌnung ookutuning amutemuriiꞌ nantoong avitoitoi piavoroainaꞌ siompaavaꞌnaang.  
\v 17 Teka tee bane teeꞌ nkorurira teie koontoꞌ siꞌduriaꞌ taaꞌniꞌantavari, aiꞌ teie tee tampaꞌ nkorurimaung apoꞌ dovang arurima paning-eta, bateinananka ookara kapooꞌnanka tampaꞌ sinampumaing arurikooꞌ diikaang domang unaa-antarurima taamang tovange eeꞌnoko doturotu.”  
\v 18 Teeꞌ nauaareta teie aunge karai kakau bereꞌantavaaretuꞌ teing nantoong tenaanka-koo boontu-koo piavorokoꞌning.   
\p
\v 19 Teka teing Juꞌnupoong turampaarekoꞌninge Antiokoꞌketa eeꞌnoko Aikoniamiꞌketa porora nantoong noruꞌ bereꞌantavaarioꞌ teinge Paulaꞌ kapange tooꞌpauꞌ eeꞌnoko osi-koo damaꞌdu barampaara duaꞌauꞌ booꞌparuꞌnung-pinaꞌ noruꞌaama.  
\v 20 Teka tenang Karistooꞌ sionuka tee koroai tee-anko poroioꞌ tee deto donkonura osi pankamono-koo napoꞌ tumparuꞌ, eeꞌnoko daunaꞌmung Banabasi ninka nariꞌ Deebi-aape beretuꞌ.   
\s1 Paulaꞌnaanka Banabasi Toroarema Dootuuꞌnupoong Puring-antavaaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 21 Teketa tenang tenaankai doorenang tampara daankivurema teke Deebi-navuntuꞌkoo nantoong karinga Karistooꞌ sionuka deeng-antavaaretuꞌnung.  
\v 22 Teketa tenaanka Liisiraꞌ eeꞌnoko Aikoniamiꞌ eeꞌnoko Antiokoꞌaape toroareta puring-antavaaretuꞌ teing Karistooꞌ sionuka biikaang masikaꞌanta-koo, tautauaarema teeꞌ nariꞌ masikaꞌantavariri otorooꞌnaang eeꞌnoko aaꞌpaarema, “Bakei teing kapooꞌ mankiꞌ mmauꞌnanka kuneꞌampima Kumponing bakaang muuꞌkoo tung-koo makotumpiiꞌnaang.”  
\v 23 Eeꞌnoko tenaankai dootuuꞌnupoong-kooning urantanuka miruꞌaaretuꞌ osi kante-koo, eeꞌnoko kunsiarima unkumoariri Ovoring-koo sipaarekoꞌ masikaꞌantavaakoꞌnung-koo.   
\p
\v 24 Teketa tenaanka Pisidia-nameensiꞌke tankinureta Pampiliaꞌnameensiꞌkoo basiaretuꞌ.  
\v 25 Eeꞌnoko tenang Peeka-namono-koo kara siraꞌpureta, Atalia-navuntuꞌaape danto beretuꞌ.  
\v 26 Eeꞌnoko teketa beekaang nko-nko opureta Antiokoꞌnamono-aape aarerie toroaretuꞌ, teꞌ eeꞌnooꞌ tutung Karistooꞌ bakanavitue Kumponing-koo sipaaretuꞌnooꞌ pakuvureeꞌnaang tee nko-nko nkovureko.   
\p
\v 27 Eeꞌnoko tenang teꞌ basiareta tenaankai ookara dootuuꞌnupoong naroꞌ oosiaaretuꞌ eeꞌnoko sirakaꞌantavuretuꞌ ookara kapooꞌ Kumponinge nkovuuꞌning tenaanka ninka, eeꞌnoko napoꞌ teeꞌ Kumponinge taung nkovuuꞌnaꞌ teinge Juꞌdeeainge nariꞌ masikaꞌantavaavaꞌnaang.  
\v 28 Eeꞌnoko tenaanka teke pankaroong otoretuꞌ Jiisuuꞌ sionuka ninka.   
\c 15  
\s1 Dootuuꞌnupoong Kakaꞌdekeariruꞌnaꞌ Jerusalemaꞌke Botonanka Minkuaama  
\p
\v 1 Teka niiꞌning nantoong Judiaꞌketa depeto Antiokoꞌnavuntuꞌ porouꞌ baito-nupoong nau-antavaarima aaꞌpaama, “Diiꞌ dopaꞌ napuꞌdariarura deekoꞌ, Moosesie tampuuꞌnaꞌ, diiꞌ teing domang-anta komperiaukaꞌning.”  
\v 2 Eeꞌnoko Paulaꞌ naankai Banabasi taaravureta aaꞌnaꞌ turampaareta tataꞌeekoꞌ. Teketa Paulaꞌ eeꞌnoko Banabasi niiꞌning ninka nariꞌ miruꞌaaretuꞌ Jerusalemaꞌaape deto berooꞌnaang kara okovuri nkanuka-anko eeꞌnoko dootuuꞌkoo urantanuka-anko aung kapooꞌ tataꞌeuꞌnung-koo niaꞌkaavaꞌnaang.  
\v 3 Temono-koong dootuuꞌnupoonge teeꞌ nanuꞌkoo botoaarioꞌ Ponisia eeꞌnoko Sameriaꞌnameensiꞌka-kooninge deto dooreaari tankinauꞌ Juꞌdeeaing bereꞌariruꞌnung-koong doorenang, eeꞌnoko teinge teeꞌ dooreaama aaꞌnaꞌ doturotu-antavaaruꞌ teing biiꞌmaikororiꞌ baito-nupoong.   
\p
\v 4 Tenang teing Jerusalemaꞌ basiariko onkeonkeꞌaaruꞌ temono-koo dootuuꞌnupoonge eeꞌnoko teing-koo urantanukai eeꞌnoko teing kara okovuri nkanukai. Eeꞌnoko teinge nauaaruꞌ ookara Kumponinge nkovuuꞌnanka teing ninka.  
\v 5 Teketa niiꞌning Karistooꞌ masikaꞌantavaakoꞌning Boto Keperuuꞌnavitu-kooning˜ daaꞌarira aaꞌpauꞌ, “Teing Juꞌdeeaing dopaꞌ totoꞌparira deekoꞌ makosiaapeuꞌ domaang otoi otoꞌ nka-koo, eeꞌnoko Moosesi-nung boto siong-koo botoarampiai.”   
\p
\v 6 Teketa tee teing kara okovuri nkanuka eeꞌnoko Karistooꞌkoonavitu-koo urantanuka naroꞌariruꞌ tee aung minkuaavaꞌnaang.  
\v 7 Eeꞌnoko teketa aaꞌnaꞌ tataꞌeekotaaꞌ Piitai donkonura aaꞌpuruꞌ teing, “Ee aing mmaikoriꞌ, diiꞌke noruꞌeri otong tero tee Kumponinge ning diiꞌkoo meuꞌka miruꞌmuuꞌnung daankiamaꞌnaang tee doorenang tampara Juꞌdeeaing-koo taaravaara masikaꞌantavaavaꞌnaang.  
\v 8 Eeꞌnoko teie Kumponinge ookara biikaang domang noruꞌui otoinge Juꞌdeeaing onkeonkeꞌurimanaꞌ siraꞌparuꞌnung Tanuaang Meekung avurima teeꞌ nariꞌ niiꞌ amuruꞌnaꞌ.  
\v 9 Eeꞌnoko noruꞌ tankatankaang niiꞌkoo meuꞌke otoaꞌ aaꞌnoko niiꞌ eeꞌnoko teing, teka niiꞌpinaꞌ kiiroraaꞌuruꞌnung biikaang domang masikaꞌantavaako.  
\v 10 Enang teeꞌ noruꞌerima diiꞌke aming-koo Kumponing paaraverimaang Moosesi-nung boto-koo mankiꞌ poruꞌantavererima teing Karistooꞌ sionuka? Tee eeꞌnara boto niikakatauroi eeꞌnoko niiꞌke naroꞌka nka-koo makosi deeaung.  
\v 11 Teka niiꞌke eeꞌ masikaꞌantavampiri otong niiꞌ niikaang Ovoring Jiisuuꞌ bakaang piaae booꞌketa mooꞌmuriainge teeꞌ teing-pinaꞌ nariꞌ.”   
\p
\v 12 Piitai teeꞌ minkuvuioꞌ ookara naroꞌariruꞌning kapuuariruꞌ, teketa Banabasi naanka Paulaꞌ barorompaaretuꞌ minkuvureko taaꞌniꞌantananka eeꞌnoko taꞌnimpaariiꞌnanka Kumponinge Juꞌdeeaing-koo meuꞌke tenaanka ninka nkovuuꞌning-koo.   
\p
\v 13 Eeꞌnoko tenaanka kara bakeareko Jeemisie karoma aaꞌpuuꞌ, “Ee aing, taarameriaing ning.  
\v 14 Saimoniꞌke tee naururuꞌnung diiꞌ teeꞌ Kumponinge teing Juꞌdeeaing beeroꞌuruꞌnaꞌ teing-koo niiꞌning tontaꞌurira bakaning deempuriiꞌnaang.  
\v 15 Eeꞌnoko teke urikupoong nakaro-nupoong Kumponing-etaing biikaang kara nariꞌ makotuuꞌ, eeꞌ daariari otoinaꞌ:   
\q1
\v 16 ‘Ovoringe aaꞌpumaang, damaꞌke tee toromarara ninge napoꞌ kaniampaing teva bare-nava Deevitaꞌ dootuuꞌarakoꞌnava pesiꞌaruꞌnava.  
\v 17 Pesiꞌaruꞌnooꞌketa napoꞌ kaniamiraiꞌnange deto donkompampaing teinge niiꞌninge nantoonge Ovoring tasiꞌmaara poroainaꞌ Juꞌdeeaing ookarai nkaning tamparansi otoininge.  
\v 18 Ovoringe teeꞌpuuꞌ, teie kansiꞌ pupuꞌaruꞌnooꞌketa ookara kapooꞌnanka nkovuriainaꞌ noruꞌui otomaunge.’” \rq (Eimos 9:11,12)\rq*   
\p
\v 19 “Teeꞌkoo ninge eeꞌ simpeꞌamaang, tee aaꞌ niiꞌke poreꞌantavarampiaukaꞌnung teing Juꞌdeeaing Kumponing-aape bereꞌariaining.  
\v 20 Teka daariampima nauarampiaing aing aaꞌning nkoaavarooꞌnaang, taamang naiaavaukaꞌ kumponing tositosinanka-koo darimpaama kuꞌmiꞌantavaamaung, kaukauro nkoaavaukaꞌ, bioꞌ tutung tavaama ereng dakoaavaung maaꞌaavaukaꞌ, eeꞌnoko ereng naiaavaukaꞌ, Juꞌnupoong diiꞌkoo maarevoroꞌneeng.  
\v 21 Aiꞌ urikavarang-eta nantoong otoromaung Moosesi-nung boto deeruaama aing kapooꞌnanka daankiaamaing osi kante pava dootuuꞌnanka-koo Doong Uaanaꞌmung kante.”   
\s1 Niiꞌ Moosesi-nung Boto-koo Boong Oꞌnoriaung Tampaama Daariauꞌnaꞌ  
\p
\v 22 Eeꞌnoko tenang teinge kara okovuri nkanukai, dootuuꞌkoo urantanukai, eeꞌnoko teing ookara dootuuꞌnupoonge tamparavaara, aing aaꞌning teing-kooning miruꞌaaruꞌ Paulaꞌ naanka ninka Banabasi Antiokoꞌaape nariꞌ nanuꞌkoo: Judasi, niiꞌnooꞌ Basabas tampaakoꞌ, eeꞌnoko Sailas, tenaanka teing-koo dootuuꞌnupoong-koo miring-poꞌnaanka.  
\v 23 Karavoto˜ eeꞌ daariniiꞌ nkavai beꞌkoo botoaaruꞌ:  
\q1 “Diiꞌ teing Juꞌdeeaing Karistooꞌkoo baito-nupoong aaꞌning-kooning-Antiokoꞌ, Siiria eeꞌnoko Silisia-nupoong-diiꞌkoo tampara tampampimaang niiꞌke diiꞌmaikororiꞌke aaꞌninge: kara okovuri nkanukai eeꞌnoko Karistooꞌkoonavitu-koo urantanukai.   
\q1
\v 24 Niiꞌankoita niiꞌning berora kararaarima poreꞌantaraariko taaravampiring onou-koo otoꞌ dataveriaꞌ otomanaꞌ nkoraarima, aaꞌdaarima diiꞌ dopaꞌ totoꞌdarira eeꞌnoko Moosesi-nung boto siomperima Juꞌpinaꞌ otoriaing. Teka niiꞌke nauarampiaruko teeꞌ minkuraarimaung.  
\v 25 Teeꞌkoo niiꞌ naroꞌmarira nariꞌ noruꞌmariruꞌnung niiꞌnaanka miruꞌarampira botoarampiiꞌnaang diiꞌanko anaanka ninka niiꞌke piaavarampimanaanka ninka aaꞌnoko Banabasi eeꞌnoko Paulaꞌ;  
\v 26 Aaꞌnaanka niikaang Ovoring Jiisuuꞌ tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ tasiꞌpuresi avororeaꞌ siompuremanaankai, nantoonge mauꞌaareko.  
\v 27 Niiꞌke anaanka Judasi naanka Sailas botoarampiring beeꞌka napoꞌ karai nauraariiꞌnaang kapooꞌ aunge karavotoi naurarampiring.   
\q1
\v 28 Tenang Tanuaang Meekung ninka nariꞌ oꞌnori eeꞌ tampaꞌnaꞌ noruꞌmariring: Niiꞌke kara mankiꞌ diiꞌkoo dau panteꞌampiaukaꞌnung, teka aing naing aarumo naurarampiiꞌnaang diiꞌke siong-koo makosi:  
\v 29 Taamang kumponing tositosinanka-koo dariniiꞌ eeꞌnoko ereng naieriaukaꞌ, bioꞌ tutung tavaama ereng dakoaavaung maaꞌeriaukaꞌ, kaukauro nkoveriaukaꞌ. Aing-eta tontaꞌdariri otoriaing deekoꞌ teeꞌ tee tampaꞌ.  
\q1 Makosi otoriko.”   
\p
\v 30 Teketa tee botoaarioꞌ teing Antiokoꞌnavuntuꞌaape doonko berouꞌ, eeꞌnoko teꞌ basiarira tee Karistooꞌnavitu naroꞌ oosiaarira teka tee karavoto avaaruꞌ.  
\v 31 Eeꞌnoko tenang teinge deeruaara dotuariruꞌ teing tee-koong karai domang kuaaꞌantavurioꞌ.  
\v 32 Eeꞌnoko Judasi naankai Sailas nakaronaankai mmauꞌ kara nauaarema daankiaretuꞌ puring-antavaarema teing baito-nupoong.  
\v 33 Teketa niiꞌning batei teke otorora teinge baito-nupoong mooa ninka botoaaretuꞌning-anko nanureeꞌnaang tampaarema siꞌnooraꞌaaretuꞌ.  
\v 34 Teka Sailas teke napoꞌ otoꞌkoo piavoko Judasi baka toroaruꞌ.  
\v 35 Eeꞌnoko Paulaꞌ naanka Banabasi nariꞌ teke otorouꞌ Antiokoꞌnavuntuꞌkoo. Tenaanka niiꞌning mmauꞌ ninka nariꞌ Ovoring bakaang kara nau-antavarima daankiaarikoꞌ.   
\s1 Paulaꞌ Napoꞌ Daankiarama Nanuꞌ Tutumparuꞌnaꞌ Sailas Ninka Nariꞌ  
\p
\v 36 Eeꞌnoko niiꞌning doong tankinuko Paulaꞌke Banabasi aaꞌpuuꞌ, “Poai, toromareta neekaning baito-nupoong beeroꞌarampeai ookara osinanka-koo Ovoring bakaang kara daankiampetuꞌning-koo ooarampema otoroinaꞌ.”  
\v 37 Eeꞌnoko Banabasie Jooni Maakaꞌ tenaanka ninka nariꞌ bokuvuresi nanuꞌkoo piavouꞌ.  
\v 38 Teka Paulaꞌke eeꞌ noruꞌuuꞌ, “Aung bokuampearui dei tampaꞌ, aiꞌ temuꞌ Pampiliaꞌka neeꞌ siꞌmureta pakumurearuuꞌ poreꞌmoreko.”  
\v 39 Teketa tataꞌeereta siivenkeꞌeeretuꞌ; Banabasie Maakaꞌ bokuvura Saiparasi-namuiꞌkoo aarerie beretuꞌ,  
\v 40 eeꞌnoko Paulaꞌke Sailas bokuvura tenkenuretuꞌ teinge baito-nupoonge Ovoring-koo sipaaresioꞌ teie pakuvureeꞌnaang.  
\v 41 Eeꞌnoko tenaanka nanuꞌ tutumparema Siiria-nameensiꞌ eeꞌnoko Silisia-nameensiꞌke tankinuretuꞌ dootuuꞌnupoong puring-antavaarema osi kante-koo.   
\c 16  
\s1 Timoti Paulaꞌ Naanka Ninka Sailas Nariꞌ Nanuꞌkoo Tutumparuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Eeꞌnoko tenaanka Deebi-navuntuꞌ beeroꞌuresi bereta Liisiraꞌnavuntuꞌkoo basiaretuꞌ. Teke naning narung Karistooꞌ siompukoꞌnung otokoꞌ miring Timoti, nani Juꞌkoonani bauring Karistooꞌ masikaꞌantavukoꞌnani, teka bauma Kirikiꞌkoong.  
\v 2 Teinge baito-nupoong Liisiraꞌ eeꞌnoko Aikoniamiꞌnupoonge tampara tampaakoꞌ tee.  
\v 3 Teka Paulaꞌ Timoti ninka nariꞌ nanuꞌkoo piavora bokuvuuꞌ, teketaꞌ dopaꞌ napuꞌuuꞌ Juꞌnupoong osi beeroꞌaariaining-kooning piavoroaruꞌneeng-koo, aiꞌ ookarai noruꞌai otoing tee bauma Kirikiꞌnung.   
\p
\v 4 Teketa tee tenang teing osi pankenge nanaama tee kara botonang kara okovuri nkanuka eeꞌnoko Karistooꞌkoonavitu-koo urantanuka Jerusalemaꞌketa botoariruꞌnaꞌ nauaarima nanaakoꞌ teinge siompaavaꞌnaang.  
\v 5 Teeꞌkoo dootuuꞌnupoong osi kante-koo purimpariruꞌ biikaang baito-koo, eeꞌnoko doong kante mmauꞌarikoꞌ.   
\s1 Paulaꞌ Naninge Masedoniaꞌnameensiꞌnunge Bokuvuko Oovuuꞌnaꞌ  
\p
\v 6 Eeꞌnoko Eesia-nameensiꞌkooninge aaꞌninge Pirisiaꞌnavaro eeꞌnoko Kalesia-navaroi tamung danto tankinauꞌ Tanuaang Meekunge orokovurioꞌ kara siraꞌkoo temeensiꞌkoo.  
\v 7 Eeꞌnoko tenang Miisiaꞌnavaro-koo basiarira Bitinia-nameensiꞌaape doonko beꞌkoo maroariko teka Tanuaang Meekunge orokovuruꞌ teꞌ beꞌkoo.  
\v 8 Teeꞌkoo Miisiaꞌketa danto Toroasi-navuntuꞌaape tankinaara eeꞌnoko ning Luukeꞌ teka kuneꞌmauꞌ.  
\v 9 Eeꞌnoko teke muunga Kumponinge Paulaꞌ niiꞌnaung-koo˜ bereꞌantavuioꞌ kapooꞌ noone-pinaꞌ oovuuꞌ naninge Masedoniaꞌnameensiꞌnunge donkonura eentavarama aaꞌpuko, “Aꞌ Masedoniaꞌ pora pakumeriai.”  
\v 10 Eeꞌnoko tenang teeꞌ oovura namuꞌke taung besiꞌampiruꞌ Masedoniaꞌnameensiꞌaape kato beꞌkoong, aaꞌpampima, “Kumponinge bokumuring tee doorenang tampara teing-koo daankiampiiꞌnaang.”   
\s1 Teni Liidia Pilipai-koonani Bereꞌaruꞌnaꞌ  
\p
\v 11 Tee tee teketa Toroasi-eta aareri-koo koinampira koontoꞌ Samoteresia-namuiꞌaape kato meruꞌ, teketa napoꞌ daunaꞌmung Niapolis-navuntuꞌaape kato meruꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko teketa Pilipai-aape meruꞌ. Pilipai tee osi pankaing Roomaꞌnupoong okovoroi otorokoꞌning-koo Masedoniaꞌnameensiꞌkoo. Temono-koo eeꞌnamono-koo niiꞌning doong oꞌnoruꞌ.  
\v 13 Eeꞌnoko Doong Uaanaꞌmung niiꞌ temono-ita simarira damaꞌdu meruꞌ ntong siong, teꞌ eeꞌnooꞌ Juꞌnupoong kunsiaripeuꞌnooꞌpinaꞌ oroꞌnooꞌ noruꞌampiri. Eeꞌnoko teke nariꞌ baꞌnamariri manikuꞌ karavarampikoꞌ teke oosiariruꞌning.   
\p
\v 14 Nani niiꞌ taaramuruꞌnani bakaang miring Liidia, osi Taiataira-nani. Teni baarong karompumaung baavevukoꞌnani; teninooꞌ Kumponing-koo dootuuꞌarakoꞌnani. Ovoringe eeꞌnarai domang daateꞌuioꞌ tampaꞌ baroromparuꞌnani tee-koo kara-koo Paulaꞌke minkuvuuꞌnung-koo.  
\v 15 Eeꞌnoko tenang ntong-koo minkie meekaꞌantavarara teni bakanava-koo nariꞌ otorokoꞌning ninka tenie niiꞌ aaꞌnaꞌ bokumuruꞌ aaꞌpuma, “Diiꞌke ning Ovoring masikaꞌantavansinani noruꞌmerira deekoꞌ nkanooꞌ pava-koo porira otoriaing.” Eeꞌnoko tenie deravari beꞌantamuruꞌ bakanava-koo.   
\s1 Paulaꞌnaanka Sailas Kiimata-koo Sipaaretuꞌnaꞌ Pilipai-nupoonge  
\p
\v 16 Niiꞌnaꞌmung tee napoꞌ kunsiroma-aape meriko naninge manikumai kuneꞌmuruꞌ. Teninooꞌ naning niiꞌning-koo botovotonaaꞌ otokoꞌnani eeꞌnoko maꞌnaang orarai tarampee˜antavuko kapooꞌ nkoaravaining siraꞌpukoꞌ, eeꞌnoko teeꞌ siraꞌpuko teinge tareaakoꞌninge mooꞌ pankaing nkavaakoꞌ.  
\v 17 Tenie Paulaꞌ siompui nanuma bokuma niiꞌ aaꞌmurikoꞌ, “Aing nantoong Kumponing Deto Basi bakaning botovotonaaꞌnuka diiꞌ booꞌketa mooꞌduriainaꞌ nauraarimaing.”  
\v 18 Eeꞌnoko mmauꞌ doonge teeꞌ nkoarakoꞌ teni. Teka tee-koo Paulaꞌ iirauꞌarara bereꞌarara tee maꞌnaang aaꞌpuuꞌ, “Ninge Jiisuuꞌ niiꞌ domang-anta-koo tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ bakaang miring-koo daꞌ botoramaang ani-eta bakoraravai!” Eeꞌnoko tenang tee-koo batei-koo bakoaruꞌ.   
\p
\v 19 Teketa tenang bakaninge tareaakoꞌninge mooniꞌ baranavung taung otoaruioꞌ ooaara teinge Paulaꞌ naanka Sailas mooꞌaareta barampaaretuꞌ kara simpeꞌdoma-aape teing-koo pankenanka-koo dutakanooꞌ.  
\v 20 Eeꞌnoko tenang teꞌ tavoꞌaareta aaꞌpaaruꞌ teing kara simpeꞌnuka˜, “Anaanka tenaanka Juꞌkoonaanka. Poreꞌantamaarima iirang-antamaarikooꞌ niiꞌ amono-nupoong.  
\v 21 Anaankai niiꞌning aarumo siong-koo naumaarimaang tee niiꞌ Roomaꞌnupoong niikaang boto totoꞌpupeuꞌning.”  
\v 22 Nantoong karingai nariꞌ pakueema tuumpiaareko tuutunang˜ taaranukai piatooronuka botoaarioꞌ mononopaꞌ dereꞌaama kiruꞌaaretuꞌ tenaanka-ita, teketa banaꞌke muraꞌaaretuꞌ.  
\v 23 Eeꞌnoko tenang mmauꞌnamuꞌpie muraꞌaarema toraꞌantavaareta teketa pava kiimatanava-koo sipaaretuꞌ. Eeꞌnoko teketa tee kiimatanava tanata nauaama aaꞌpauꞌ, “Anaanka tampaꞌ tarevereaing.”  
\v 24 Teeꞌ minkuaama botoaioꞌ teie kuung-navaro-koo sipuretuꞌ tenaanka eeꞌnoko teka koiꞌke kauꞌ eeꞌnoko bireng naroꞌke pauꞌuresi pinkaꞌuretuꞌ.   
\p
\v 25 Teketa muunga meuꞌnamang Paulaꞌ eeꞌnoko Sailas kunsiarema kenavarekoꞌ Kumponing-koo eeꞌnoko niiꞌninge kiimata-niiꞌnukai taaravaarekoꞌ.  
\v 26 Eeꞌnoko teeꞌ kenavaresi otoko taꞌninaꞌ uꞌmiꞌ pankaing pouꞌ, pora tee pava ookutunava okoraꞌketa nariꞌ dankampuuꞌ. Teeꞌ nkoarako ookara karanaang daateꞌaruꞌ namuꞌke, eeꞌnoko ookara kapooꞌnanka nantoong daiꞌaaruꞌning dapaꞌariruꞌ.  
\v 27 Eeꞌnoko tenang teie kiimatanava tanatai tantearara kiimatanava-koong karanaananka daateꞌarioꞌ oovura bakaang bainatu barampura baka tavaraaꞌnaang nkoarakoꞌ aaꞌpuma, “Ai, teing teing kiimatanuka mmariaining!”  
\v 28 Teka Paulaꞌke aaꞌnaꞌ karoma aaꞌpuuꞌ, “Ei, Baikeraravaukaꞌ! Niiꞌ aing anke oꞌnorimaang ookara.”  
\v 29 Eeꞌnoko tee kiimatanava tanata araka nkavai porooꞌnaang botoarara kuung kuaꞌparuꞌ, eeꞌnoko avoroꞌke dankurankuꞌarama bera miinge keemparuꞌ uroꞌkanooꞌ Paulaꞌ naanka-anko Sailas.  
\v 30 Eeꞌnoko sing-antavureta aaꞌpuuꞌ, “Anaanka ee, ning arekeeꞌ nkomarako Kumponinge booꞌketa mooꞌmuaing?”  
\v 31 Eeꞌnoko tenaankai aaꞌpuretuꞌ, “Daꞌ, eeꞌnoko dakanava-kooning teeꞌ nariꞌ, Ovoring Jiisuuꞌ masikaꞌantaveriko domaang mooꞌduriaing.”  
\v 32 Eeꞌnoko tenaankai Ovoring bakaang kara nauvuretuꞌ ookara bakanava-kooning ninka nariꞌ.  
\v 33 Eeꞌnoko teie tenang eeꞌnang muunga bokuvureta pentananka duuꞌpuretuꞌ, eeꞌnoko tee namuꞌke ookara bakaning nariꞌ ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariruꞌ.  
\v 34 Teketa tee teie bakanava-koo deto bokuvureta taamang avuretuꞌ, eeꞌnoko tee bakanava-kooning ninka nariꞌ dotuariruꞌ Kumponing masikaꞌantavauꞌnooꞌkoo.   
\s1 Paulaꞌ Naanka Sailas Simpiriꞌantavaaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 35 Teketa taneꞌpuioꞌ teinge tuutunang taaranukai˜ piatooronuka botoaarima aaꞌpauꞌ, “Tenaanka siperereriko nanureai.”  
\v 36 Eeꞌnoko teie kiimatanava tanatai tee kara Paulaꞌkoo basi-antavuuꞌ aaꞌpuma, “Tuutunang taaranukai deeꞌ tenkenireeꞌnaang botoaarioꞌ porora naumaing, enang poreta nanireaing mooa ninka.”  
\v 37 Teka Paulaꞌke aaꞌpuruꞌ teing piatooronuka, “Neeꞌ aaꞌ tee teinge sirapoꞌka muraꞌmaaresieeng tutung niaꞌmaareaꞌ, aiꞌ neeꞌ tenaanka Roomaꞌkoonaanka. Teeꞌ nkomaareta kiimatanava-koo duaꞌmaaresieeng. Enang ee napoꞌ makenge bataꞌmaareeꞌnaang? Teeꞌ makotuaꞌ. Teinge biiꞌka porora sing-antamaareaing.”  
\v 38 Tenang piatooronukai tee aung kara teing tuutunang taaranuka nauaarioꞌ teinge tenaanka Roomaꞌkoonaanka noruꞌaareta avoreauꞌ teie dauraronge Siisaꞌke tavuriꞌneeng-koo, Roomaꞌnupoong-koonaanka tamung muraꞌaaretuꞌnung taaravura.  
\v 39 Eeꞌnoko teinge porora tenaanka-anko orakaꞌ nkoariruꞌnooꞌkoo siraꞌpariruꞌ. Teketa tenang sing-antavaaretuꞌ tenaanka eeꞌnoko temono-ita tenkenureeꞌnaang nauaaretuꞌ.  
\v 40 Tee tee enang kiimatanava-ita tenkenuretuꞌ tenaanka, bereta Liidia beeroꞌuretuꞌ. Eeꞌnoko teing baito-nupoong ooaaretuꞌnooꞌketa domang kuaaꞌantavaareta teketa tenkenuretuꞌ.   
\c 17  
\s1 Tesalonaikaꞌnupoonge Paulaꞌnaanka Sailas Tavuꞌkoo Mauꞌaaretuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teketa tee Paulaꞌ naanka Sailas Ampipolis eeꞌnoko Apoloniaꞌnavuntuꞌkai tankinureta Tesalonaikaꞌnamono-koo poretuꞌ teꞌ eeꞌnooꞌ Juꞌnupoong biikanava pava dootuuꞌnava otokoꞌnooꞌ.  
\v 2 Eeꞌnoko Paulaꞌ teva-koo tumparara daankiaruꞌ temuꞌketa nkoarakoꞌnaꞌ aarumo siompui;  
\v 3 Eeꞌnoko beenang doong nko-nko-ita uaaning-koo teke tataꞌeekoꞌ teing ninka tee Daari Meekung-koong kara-koo, Paulaꞌke sirakaꞌantavuma eeꞌnoko tasiꞌantavurima teing-koo tee niiꞌ domamuri taremuriainooꞌkoo tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ tee Daari Meekunge tampuuꞌnaꞌ baike kuneꞌura napoꞌ booꞌketa daaꞌaravaing-koong. Eeꞌnoko aaꞌpukoꞌ, “Aung eeꞌnara Jiisuuꞌ ninge siraꞌpamaung diiꞌkoo tee naning tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ nemperimaung.”  
\v 4 Eeꞌnoko niiꞌninge Juꞌnupoonge taaravaara masikaꞌantavaara tee Paulaꞌ naanka Sailas siompaaretuꞌ, eeꞌnoko napoꞌ mmauꞌ Juꞌdeeaing Kumponing-koo meeꞌduꞌpiari otorokoꞌning eeꞌnoko niiꞌning manikuꞌ mmauꞌ nariꞌ, ovontunavo.   
\p
\v 5 Teka Juꞌnupoong-koo pankeng mamairoarira niiꞌning taarapiikanuka nkavaarira, karikaꞌ tapoꞌaarira tee osi pankaing naampai maantoꞌantavauꞌ, eeꞌnoko Jeesoni bakanava pava putuꞌauꞌ teinge Paulaꞌ naanka nantoong-anko sing-antavareeꞌnaang piavoroma.  
\v 6 Eeꞌnoko tenang tenaanka ooaarearura teinge tee Jeesoni eeꞌnoko niiꞌning baito-nupoong barantaꞌaari berouꞌ temono tarenuka-anko bokiaama aaꞌpaama, “Aing kansiꞌ ookutunairu apee bereꞌantavaamaing aꞌ napoꞌ amono-koo poroi.  
\v 7 Eeꞌnoko anka aunge Jeesonie onkeonkeꞌuri. Eeꞌnoko ainge ookarai niikaang daurarong˜ pankaing, tee Siisaꞌ, bakaang boto totoꞌpai kapooꞌ nkoaamang aaꞌpaama, ‘Niiꞌnung daurarong otong, miring Jiisuuꞌ.’”  
\v 8 Eeꞌnoko temono osi pankamono-kooninge ovookaꞌnuka ninka orakaꞌ noruꞌauꞌ teeꞌ taaravaara.  
\v 9 Eeꞌnoko aaꞌpaaruꞌ, “Mooniꞌ tutung siperiko deekoꞌ kiimata-ita tenkeng-antararampiiꞌnaang eeꞌnoko tee temuriiꞌ kapooꞌ nkoverimaung napoꞌ nkoveriaruko deekoꞌ aung mooniꞌ damaꞌ napoꞌ tororerorompiaing.” Teketa mooniꞌ duaꞌaioꞌ teinge sing-antavaaruꞌ.   
\s1 Beeriaꞌnupoong Tampaꞌ Barorompariruꞌnaꞌ  
\p
\v 10 Eeꞌnoko teinge baito-nupoonge teꞌmung eeꞌnaꞌmung Paulaꞌ naanka Sailas tenkeng-antavaaretuꞌ Beeriaꞌnamono-aape, eeꞌnoko Beeriaꞌ basiareta Juꞌnupoong biikanava pava dootuuꞌnava-koo kuung beretuꞌ.  
\v 11 Teing aing Juꞌnupoong teke otorokoꞌning biikaang noruꞌ aaꞌnaꞌ daateꞌniiꞌnanka teing-koo Tesalonaikaꞌke otorokoꞌning-koo, aiꞌ teinge beekaang kara aaꞌnaꞌ tampaꞌ taaravaakoꞌ eeꞌnoko doong kante Daari Meekung-koo minkuaakoꞌning-koo biiꞌka deeruaakoꞌ masikanaare oo-koo piavoroma.  
\v 12 Teeꞌkoo teing-koo mmauꞌke masikaꞌantavauꞌ, eeꞌnoko teing Juꞌdeeaing-koo ovontung nariꞌ aaꞌning manikuꞌ eeꞌnoko donkaang.  
\v 13 Teketa Juꞌnupoonge Tesalonaikaꞌ otorokoꞌninge taaravauꞌ Paulaꞌke Kumponing bakaang kara daankivuko Beeriaꞌnavuntuꞌkoo, teeꞌ taaravaara teꞌ napoꞌ porouꞌ irikung-antavuriko turang daaꞌantavaavaꞌnaang nantoong karinga-koo meuꞌke.  
\v 14 Eeꞌnoko teing baito-nupoonge deemparikoꞌninge namuꞌke Paulaꞌ tenkeng-antavauꞌ pirung-aape navunge danto, teka Sailas naanka Timoti teke temono-koo otoretuꞌ.  
\v 15 Teinge Paulaꞌ tanatavai nariꞌ nanaakoꞌninge Aateni-namono-koo basi-antavauꞌ, eeꞌnoko Paulaꞌ botoaruꞌ Sailas naanka-anko Timoti, nauaareko namuꞌke poreeꞌnaang tee-anko. Teketa Paulaꞌ teꞌ otoko teing tenkenauꞌ.   
\s1 Paulaꞌ Aatenie Daankiaruꞌnaꞌ  
\p
\v 16 Aung aaꞌ tee Paulaꞌ teke Aatenie tenaanka Sailas naanka Timoti nempuresi otoitaaꞌ kumponing tositosinanka-koong baka-oonanka mmauꞌ teka temono-koo oovurira domang aaꞌnaꞌ karinsiꞌouꞌ.  
\v 17 Teketa pava dootuuꞌnava-koo Juꞌnupoong biikanava-koo tumparara teke karai tataꞌeekoꞌ Juꞌnupoong ninka eeꞌnoko teing Juꞌdeeaing Juꞌnupoong ninka nariꞌ dootuuꞌarikoꞌning, napoꞌ baaveroma bema doong kante teeꞌ nariꞌ tataꞌeekoꞌ teꞌ porokoꞌning ninka.  
\v 18 Niiꞌninge napoꞌ norukasiꞌnankai kuneꞌaama tataꞌeekoꞌ aaꞌninge Epikurian-navitu eeꞌnoko Sitoikiꞌnavitu. Teing-koo niiꞌninge aaꞌpaakoꞌ, “Aunge kara baukoi aming minkuvumaang?” Niiꞌninge napoꞌ aaꞌpaakoꞌ, “Nnaꞌ aung kumponinanka akovoraꞌkooning biikaang kara daankivumaung-pinaꞌ oroꞌparamang.” Aung tee Jiisuuꞌ eeꞌnara daankivuko teeꞌ, napoꞌ booꞌketa daaꞌaruꞌnung-koo.  
\v 19 Eeꞌnoko teinge mooꞌaara tee biikanooꞌ kakaꞌdekeroma beꞌantavauꞌ miring Areopakasi, aaꞌpaama, “Naumeriai tee kapooꞌ nerakamuriiꞌ dake nantoong nau-antaverimaung.  
\v 20 Aiꞌ dake kapooꞌ tee damisimaing niiꞌ taara-antamering, teeꞌkoo niiꞌ miruꞌnooꞌ noruꞌkoo piamorimang tee-koo kapooꞌkoo.”   
\p
\v 21 Enang tee teing ookara Aateni-nupoong eeꞌnoko damisimainku teke otorokoꞌning kapooꞌ niiꞌnung nko-koo piavoroaruuꞌ teka doorenananka taara-koo eeꞌnoko nau-koo piavorouꞌ.  
\v 22 Teeꞌkoo Paulaꞌ Areopakasi-koo meuꞌ donkonura aaꞌpuuꞌ,  
\p “Diiꞌ nantoong Aateni-nupoong, ninge diiꞌ avutevuꞌdariri aaꞌnaꞌ pareka nkonuka oorampimatoing.  
\v 23 Aiꞌ ninge tankinama tee meekanairu ooankotaaꞌ niiꞌnooꞌ boonturoma ooansing taaꞌniꞌanta eeꞌpinaꞌ daariari otoko, ‘Aung Kumponing tee noruꞌampiaung bakaang.’ Teka tee naning diiꞌke parekaverimaung noruꞌeriaꞌ tee aung ninge naurampimang diiꞌ.  
\v 24 Tee Kumponing ookutunung kansiꞌ nkovuuꞌnung eeꞌnoko ookara kapooꞌnanka kansiꞌkoo otoromaing tee eeꞌnara Ovoring paning-koong eeꞌnoko kansiꞌkoonge, teka teke boontunava naninge kanivumanooꞌke otoaung.  
\v 25 Kapooꞌkoo apukaꞌparavaunge. Naninge bakaang birenge pakuvuarupeuꞌ, aiꞌ teie eeꞌnarai baka ookara nantoong domang eeꞌnoko domaang avurimaunge eeꞌnoko ookara kapooꞌnanka.  
\v 26 Eeꞌnoko teie tee niiꞌ ookara nantoonanka narung-eta nkomuruꞌ ookutunairu-koo kansiꞌkoo oꞌnoriiꞌnaang.  
\v 27 Batei miruꞌmemuruꞌ oꞌnoriainaroong, napoꞌ oꞌnoriainairu bonoꞌmemuruꞌ teꞌ oꞌnori Kumponing besiꞌampiainaꞌ aaꞌpampima, ‘Aiꞌ pa taampampima peꞌnumpampiiꞌnaang.’ Teka tee tee isipoꞌke otoaꞌ niiꞌkoo narunaꞌ narunaꞌ, aiꞌ niiꞌ teing tee-koo oꞌnori domamariri nanampimaang naning-naummuri.  
\v 28 Teeꞌ diiꞌka diikaninge kena toronukai kena toroaama minkuaamanaꞌ aaꞌpaamanaꞌ, ‘Niiꞌ teing baurukaaꞌ masikeng.’   
\p
\v 29 “Niiꞌ teing Kumponing baurukaaꞌ deemariri eeꞌ noruꞌampiaukaꞌ: Tee Kumponing tee Kooro dovang-koo silivaꞌ eeꞌnoko kapang tekaꞌniiꞌ nantoonge tamung nuuruupiaama mataunaꞌ tekaꞌpaamaung.  
\v 30 Urikamuꞌ nantoong noruꞌ otoroarukoꞌnang Kumponinge tamung oovurikoꞌ, teka enang tee Kumponinge ookara nantoong ookutunairu-kooning baka narung Kumponing masikung-anko bereꞌariiꞌnaang botoaring tompimpuriꞌneeng-koo damaꞌke.  
\v 31 Aiꞌ teie ookara nantoong kansiꞌnupoong simpeꞌuriainaꞌmung tero pinkaꞌantavuuꞌnung. Narunge naninge teie Pakoꞌpariꞌuuꞌnunge˜ ookara biikaang aarumo tasiꞌpuitaaꞌ koontoꞌnaꞌ simpeꞌuriaing, eeꞌnoko niiꞌ ookara teeꞌ nkoaraaꞌnaang tasiꞌantamuruꞌ tee eeꞌnara Pakoꞌpariꞌniiꞌ booꞌketa daaꞌantavura.”   
\p
\v 32 Teketa tee niiꞌninge tee napoꞌ booꞌketa daaꞌanta taaravaara benkenauꞌ, teka niiꞌninge aaꞌpauꞌ, “Niiꞌ napoꞌ taara-koo piamorimang tee kara naumering.”  
\v 33 Teketa Paulaꞌ tenkenuuꞌ teing-ankoita.  
\v 34 Teka niiꞌning nantoong tee ninka tapoꞌarira masikaꞌantavauꞌ. Teing-koo niiꞌnung Daionisias teke kakaꞌdeke-koo narung pankaing eeꞌnoko nani manikuma miring Damaris eeꞌnoko napoꞌ niiꞌning nariꞌ tenaanka ninka.   
\c 18  
\s1 Koorin-nupoong-koo Mmauꞌ Bereꞌariruꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teketa Aateni-namono sipura Akaiaꞌnameensiꞌkoo pareꞌarama Paulaꞌ Koorin-namono-aape beuꞌ.  
\v 2 Teka narung Juꞌnupoong-koong kuneꞌuuꞌ miring Akuila, baꞌaang ninka Pirisila ninka, teenooꞌ Poontusi-nameensiꞌkoong, damaꞌke Itali-nameensiꞌketa pouꞌnung tenang teie Kalodiasie daurarong˜ pankainge Juꞌnupoong Roomaꞌnamono-ita tenkenaavaꞌnaang tampurioꞌ. Eeꞌnoko Paulaꞌke tering eeꞌnaring oovureeꞌnaang beuꞌ.  
\v 3 Tering tering kaandesi tuaꞌurema baavevurekoꞌ mooꞌaama barenanka kanisiiaakoꞌ. Eeꞌnoko Paulaꞌ tering-pinaꞌ nariꞌ nko-nko nkovukoꞌnung deemparako kaandesi tuaꞌ tering ninka nariꞌ pakuvurema otorouꞌ.  
\v 4 Eeꞌnoko pava dootuuꞌnava Juꞌnupoong biikanava-koo Doong Uaanaꞌmung kante bema teke teing ninka tataꞌeekoꞌ eeꞌnoko teka niiꞌning Juꞌnupoong eeꞌnoko Juꞌdeeaing arooꞌantavuruꞌ.   
\p
\v 5 Tenang Sailas naanka Timoti Masedoniaꞌnameensiꞌketa poresioꞌ Paulaꞌ daankinang narung-koo avaruꞌ siraꞌpuma Juꞌnupoong-koo tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ domampuri tarevuriainooꞌkoo nempaakoꞌnung tee eeꞌnara Jiisuuꞌ.  
\v 6 Eeꞌnoko tenang teinge niiꞌning Juꞌnupoonge turampaama orakaꞌ minkuaako tee bakaang mononopaꞌketa daꞌmong tankavuma aaꞌpuruꞌ teing, “Enang aaꞌ diiꞌka arisirariaing. Kumponinge maromuuꞌnooꞌ nkanooꞌ dupeansing. Enang-eta tee ning Juꞌdeeaing-anko meeꞌnaang.”  
\v 7 Eeꞌnoko dootuuꞌnava-ita tenkenura naning bakanava-koo beuꞌ miring Sisias Taastas, Kumponing-koo dootuuꞌarakoꞌnung. Bakanava pavanava dootuuꞌnava-ita dueꞌke otokoꞌ.  
\v 8 Eeꞌnoko Karisipasie teing Juꞌnupoong biikanava pava dootuuꞌnava-koo pankainge Ovoring masikaꞌantavuuꞌ bakanava-nupoong nariꞌ tee ninka. Eeꞌnoko mmauꞌke Koorin-nupoonge Paulaꞌ taaravaara masikaꞌantavaara ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariruꞌ.   
\p
\v 9 Eeꞌnoko niiꞌnaꞌmung muunga Ovoringe Paulaꞌkoo oroꞌparara aaꞌpuuꞌ,  
\v 10 “Aroreaukaꞌ, siraꞌpeai dooroontaravaꞌ, aiꞌ ning tee daꞌ ninka nariꞌ oꞌnong. Naninge daꞌ taruaukaꞌnung daꞌ baikeruuꞌnaang, aiꞌ ning nantoong mmauꞌ otoꞌmemung anke amono osi pankamono-koo nkaning deempariaining.”  
\v 11 Eeꞌnoko teke tee Paulaꞌ namareꞌketa nautaakaara otouꞌ teing-koo meuꞌke tee Ovoring bakaang kara nau-antavurima.   
\p
\v 12 Teketa tenang teie ovoꞌmaꞌ miring Kaalioꞌ teꞌ Akaiaꞌnameensiꞌ tarevukoꞌnang Juꞌnupoonge nariꞌ tapoꞌeera Paulaꞌ turampaama barampaara tuutunang-koo uroꞌkanooꞌ donkong-antavauꞌ aaꞌpaama,  
\v 13 “Aunge naninge tee nantoong Kumponing-koo daang dootuuꞌariiꞌnaang aavavurimaatoing botoi orokovui otoinaꞌ nko-antavurima.”   
\p
\v 14 Teka tenang Paulaꞌ karooꞌnaang nkoarako Kaalioꞌke aaꞌpuruꞌ teing Juꞌnupoong, “Ee aing Juꞌ, aung kapooꞌ tuumpierimaung orara nko-nko deekoꞌ niiꞌnooꞌ naning aaꞌnaꞌ orari-anta-koong deekoꞌ tee ninge arooꞌdampiaing diiꞌ taara-koo.  
\v 15 Teka aung kapooꞌ tee kara-koo miruꞌnanka-koo eeꞌnoko mirinanka-koo tataꞌ eeꞌnoko diiꞌka diikaang boto-koo, ninge simpeꞌkoo piamoaꞌ. Diiꞌka simpeꞌeriaing.”  
\v 16 Eeꞌnoko teeꞌ minkuvura teie bataꞌuruꞌ teing teketa kara simpeꞌdoma-ita.  
\v 17 Eeꞌnoko teketa teinge Siosienis kompauꞌ, eeꞌnara Juꞌnupoong biikanava pava dootuuꞌnava-koo pankaing, eeꞌnoko muraꞌauꞌ teka kara simpeꞌdoma uroꞌkanooꞌka. Teka Kaalioꞌ aung-koo kapooꞌkoo taraꞌoaruuꞌ.   
\s1 Paulaꞌ Bakanooꞌ Toroarara Teketa Napoꞌ Beemuꞌpinamuꞌ Nanuꞌ Tutumparuꞌnaꞌ  
\p
\v 18 Teketa damaꞌke Paulaꞌ mmauꞌ doong teke otouꞌ, eeꞌnoko teketaꞌ ning eeꞌnoko teing niiꞌning baito-nupoong siꞌnooraꞌmurira Siiria-nameensiꞌaape toroaraaꞌnaang danto tenkenuuꞌ Pirisila daring Akuila nariꞌ. Bera Siensiria-namono-koo basiaruꞌ. Paulaꞌ tee temuꞌ kapooꞌ nko-koo marakavaruꞌnung Kumponing-koo, eeꞌnoko Juꞌ biikanaꞌ siompui tenang-eta deto dapo totoꞌparavaꞌ otokoꞌ. Bera enang dupe-antavura dapo apukaꞌpari napuꞌarara aareri-koo koinaara kato berouꞌ Eesia-nameensiꞌaape.  
\v 19 Eeꞌnoko Epeses-namono-koo basiarara Juꞌnupoong biikanava pava dootuuꞌnava-aape nanura Juꞌnupoong ninka tataꞌeekoꞌ.  
\v 20 Teinge pankaroong otooꞌnaang niaꞌaioꞌ tee kupiꞌouꞌ.  
\v 21 Teka siꞌnooraꞌurima aaꞌpuuꞌ, “Ning tee diiꞌanko toromaravaing napoꞌ, Kumponing-nung pia deekoꞌ.” Teketa Akuila daring Pirisila nariꞌ sipurima aareri-koo koinura tenkenuuꞌ Epeses-namono-ita.   
\p
\v 22 Tenang tee Sisariaꞌnamono-koo siarara deto Jerusalemaꞌ bera teka dootuuꞌnupoong karavuri doonko tankinuuꞌ bakanooꞌ Antiokoꞌ.  
\v 23 Eeꞌnoko teke niiꞌning doong otora tenkenuuꞌ osinanka beeroꞌurima Kalesia eeꞌnoko Pirisiaꞌnameensiꞌkooning ookara Jiisuuꞌ siompaakoꞌning puring-antavurima.   
\s1 Apolos Tampaꞌ Daankiaruꞌnaꞌ Teke Epesesie  
\p
\v 24 Paulaꞌ Kalesia-nameensiꞌke teeꞌ koroarako tee naning Juꞌnung miring Apolos, Aleksandaria-namono-koong tee Epeses beuꞌnung maneenaꞌ minku bauko, eeꞌnoko Daari Meekung-koong kara tampaꞌ tasiꞌpui otokoꞌnunge.  
\v 25 Teenooꞌ tee naning Ovoring bakanavung-koo niiꞌnooꞌ basinooꞌ tampaꞌ barearuꞌnung, eeꞌnoko domang-eta karoma koontoꞌnaꞌ toꞌbiiari Jiisuuꞌ nau-antavurikoꞌ eeꞌnoko meekaꞌanta-koo Joonie Minkinara meekaꞌantavurikoꞌnameng nameng noruꞌui.   
\p
\v 26 Avoroaꞌ kara tutumpuuꞌ teke Juꞌnupoong biikanava pava dootuuꞌnava-koo, teka tenang Pirisila daringe Akuila taaravureta teringe bokuvureta aaꞌnaꞌ deto kankenkankeng-antavuretuꞌ Kumponing bakanavung.  
\v 27 Eeꞌnoko tenang Akaiaꞌnameensiꞌaape pareꞌaraaꞌnaang piavoioꞌ teinge baꞌmaikoriꞌke baito-nupoonge puring-antavauꞌ eeꞌnoko Karistooꞌ sionuka-navitu-anko karavoto˜ daariauꞌ tee tampaꞌ onkeonkeꞌaavaꞌnaang. Tenang tee teꞌ tavoꞌarara teie aaꞌnaꞌ pakuvuruꞌ teing Kumponinge piaavuriko masikaꞌantavauꞌning.  
\v 28 Aiꞌ teie tee karikaꞌkoo meuꞌka tataꞌeema apooꞌuri Juꞌnupoong siraꞌpui nauvurima aaꞌpukoꞌ, “Daari Meekunge tee eeꞌ siraꞌpui otong tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ domanturi tareruriainooꞌkoo nemperimaung tee eeꞌnara Jiisuuꞌ.”   
\c 19  
\s1 Paulaꞌ Epeses Basiarara Tampaꞌ Koong-antavuruꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Tenang Apolos teke Koorin-navuntuꞌ Akaiaꞌnameensiꞌkoonooꞌ otoko Paulaꞌ Kalesia-nameensiꞌ sipura kansiꞌke iuꞌpoꞌnairue nanuuꞌ bera Epeses-namono-koo tavoꞌaruꞌ. Teka niiꞌning Karistooꞌ sionuka kuneꞌuruꞌ.  
\v 2 Eeꞌnoko teie aaꞌpuruꞌ teing, “Diiꞌke ee Tanuaang Meekung nkaveruꞌnung tenang diiꞌke masikaꞌantaverira tee?” Eeꞌnoko teinge aaꞌpauꞌ, “A, niiꞌke bakei taaravampiaꞌ tee Tanuaang Meekung otoing deekoꞌ.”  
\v 3 Eeꞌnoko teie aaꞌpuruꞌ teing, “Diiꞌ aminamuriiꞌke meekaꞌantarariruꞌnung?” Teinge aaꞌpauꞌ, “Jooni Minkinara bakanamuriiꞌke meekaꞌantamariruꞌnung.”   
\p
\v 4 Eeꞌnoko Paulaꞌke aaꞌpuruꞌ teing, “Joonie tee nantoong orakaꞌ nko-ita bereꞌariko ntong-koo minkivurima meekaꞌantavurikoꞌnung nauvurima tee naning damaꞌ poaing masikaꞌantavaavaꞌnaang, eeꞌnoko aaꞌdampimang, tee masikaꞌantavaavaꞌnaang nauvuruꞌnung tee Jiisuuꞌ.”  
\v 5 Teeꞌ taaravaara teing tenang teeꞌ meekaꞌantavariruꞌ Ovoring Jiisuuꞌ bakaang miring-koo.  
\v 6 Eeꞌnoko tenang Paulaꞌke bakaang bireng panteꞌurioꞌ teing tee Tanuaang Meekunge maantoꞌuruꞌ, eeꞌnoko niiꞌnaꞌ karai kareauꞌ, napoꞌ tarampeeariruꞌ.  
\v 7 Teinooꞌ nantoong nanaiꞌketa kenaanka-pinaꞌ ookara.   
\p
\v 8 Teketa beekuri kaara-koo Doong Uaanaꞌmung kante tee pava dootuuꞌnava Juꞌnupoong biikanava-koo kuung tumparama kara siraꞌpukoꞌ avoroaꞌ. Teing ninka tataꞌeema niiꞌning arooꞌantavurikoꞌ Kumponing bakaang muuꞌkoo tasiꞌpai tung-koo.  
\v 9 Teka tenang niiꞌning kontevoroma, masikaꞌanta-koo kupiꞌoroma, nantoong-koo oosiariruꞌning-koo dutakanooꞌke tee taung Karistooꞌnavung orakaꞌ minkuaakoꞌ. Eeꞌnoko Paulaꞌ teing-eta ketaꞌparuꞌ Karistooꞌ sionuka nariꞌ tee ninka. Eeꞌnoko doong kante tataꞌeekoꞌ teke bare-antanava miring Tairanus-nava-koo.  
\v 10 Tee aung tee kemareꞌka-koo teeꞌ nkoaruꞌnung. Teeꞌkoo ookutunairue Eesia-nameensiꞌkooninge Ovoring bakaang kara taaravauꞌ, Juꞌnupoong eeꞌnoko teing Juꞌdeeaing.   
\s1 Maꞌnaange Siiva Baurukaaꞌ Tavuruꞌnaꞌ  
\p
\v 11 Eeꞌnoko Kumponinge Paulaꞌkoo amutemuriiꞌ kapooꞌ taꞌnintaꞌning oroꞌantavuuꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko teeꞌkoo Paulaꞌ bakaning ankisipiꞌnanka eeꞌnoko baaronanka maroita nkavai nanaakoꞌ siipa-poꞌnupoong-anko, eeꞌnoko siipai tenang sipurikoꞌ teing, eeꞌnoko maꞌnari orananka bakoarikoꞌ.   
\p
\v 13 Tenang tee Juꞌkoo niiꞌning nankaiꞌnupoong avitoitoi osinankai nanaakoꞌ maꞌnari orananka bataꞌkoo, eeꞌnoko niiꞌning teing-koo Jiisuuꞌnung miring-koo nantoong-eta maꞌnari bataꞌkoo piavorokoꞌ aaꞌpaavaꞌnaang, “Niiꞌke Jiisuuꞌnung miring-koo, tee eeꞌnara Paulaꞌke daankivumaung, aaꞌdampimang: Daꞌ maꞌnaang tenkeniai.”  
\v 14 Teing nankaiꞌnupoong-koo namaiaꞌke ˜kenaanka-taae teeꞌ eeꞌnaꞌ nko-koo paaravaakoꞌ. Temaiaꞌ narung pankaing piristiꞌ baurukaaꞌ miring Siiva, Juꞌnupoong-koong.  
\v 15 Teka teeꞌ paaravaako teie maꞌnaang orarai temaiaꞌ makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Ninge Jiisuuꞌ noruꞌansi oꞌnong eeꞌnoko Paulaꞌ noruꞌansi oꞌnong, teka diiꞌ baata?”  
\v 16 Eeꞌnoko tee naning eeꞌnara maꞌnaang orara-poꞌnung teing-koo dau toꞌdiꞌarara ookara apooꞌuri murasiavurioꞌ teva-ita simpeng mmariauꞌ erenge sisiꞌarima.   
\s1 Paulaꞌke Epeses-nupoong Siꞌnooraꞌuruꞌnaꞌ  
\p
\v 17 Eeꞌnoko ookarai Epeses-nupoonge noruꞌauꞌ ookaviturai aaꞌnoko Juꞌnupoonge eeꞌnoko Juꞌdeeainge. Teeꞌ taaravaara avoroꞌ kuung kaiꞌaruꞌ teing-koo, eeꞌnoko Jiisuuꞌnung miring daangampauꞌ.  
\v 18 Eeꞌnoko teing-koo mmauꞌ baito-nupoong otorokoꞌ marunu makempai. Eeꞌnoko teinge nankaiꞌ nkonuka-koo nkoaruꞌnaꞌ taaravaara siraꞌpariruꞌ teing kapooꞌ orakaꞌ nkoaakoꞌning.  
\v 19 Eeꞌnoko biikaning buukunanka teing marunu daariari otokoꞌning oosiaara, bane mooꞌ pankainge, ntaꞌke tai-antavauꞌ ookarai ooaioꞌ. Tee-koo mooꞌ deeruaama naroꞌka naruaape kokoreiꞌ (50,000) nantoong naꞌmung doong mooꞌkoo makosi deeruauꞌ.  
\v 20 Aing ookara kapooꞌ doore-antavaioꞌ Ovoring bakaang kara purimpari beremparuꞌ urikung onou puruꞌui.   
\s1 Epeses-nupoonge Paulaꞌkoo Naampa Pankaing Nkoauꞌnaꞌ  
\p
\v 21 Enang tee teketa aung eeꞌ oroꞌ kapooꞌ nkoaruꞌnooꞌketa, Paulaꞌ bakaang tanuaange pia-antavuuꞌ Masedoniaꞌnameensiꞌ eeꞌnoko Akaiaꞌnameensiꞌ danto beeroꞌuritaaꞌ Jerusalemaꞌaape beeꞌnaang. Aaꞌpuuꞌ, “Jerusalemaꞌ meraiꞌnange teketa napoꞌ Roomaꞌ beeroꞌkoo aaꞌnaꞌ piamoi otong.”  
\v 22 Eeꞌnoko kenaankara bakaning-koo pakupakunanka-koo Masedoniaꞌaape botovuretuꞌ, Timoti naanka Erasitas. Tee eeꞌnara Paulaꞌ teke Eesiaꞌke niiꞌning napoꞌ doong otouꞌ.   
\p
\v 23 Tee batei-koo tee turang pankaing tavoꞌaruꞌ Karistooꞌ bakanavung tooꞌdempaama.  
\v 24 Aaꞌnouꞌ: Epeses-nupoonge teni manikuma kumponing dootuuꞌaakoꞌnani miring Atimasi, eeꞌnoko naning narung miring Demitereasie silivaꞌkoong kapooꞌnanka taꞌnampukoꞌ bakaning ninka okiꞌnarekaꞌ baka-oonanka Atemasi dootuuꞌaakoꞌnava-pinaꞌ nariꞌ oroꞌnanka teni nariꞌ kuunge otoko. Eeꞌnoko nantoonge teni-koo dootuuꞌarimatooꞌnaang mooꞌaako mooꞌ mmauꞌ nkavaakoꞌ teinge kakeꞌiiariri taꞌnampaakoꞌninge.  
\v 25 Teeꞌkoo Demitereasie eeꞌnoko niiꞌning nariꞌ nko-nko nkoaakoꞌning naroꞌ bokuvurira aaꞌpuruꞌ, “Ee aing, diiꞌke noruꞌeri otong niiꞌke tee aung-koo amuriiꞌkoo nko-nko-koo mooꞌ mmauꞌ nkavampimaung.  
\v 26 Ooverimang diiꞌke noruꞌeri otong teie aunge Paulaꞌke tee arooꞌantavurima bereꞌantavurimang mmauꞌ nantoong aaꞌpuma, ‘Kumponinanka teing birenge nkoaarimaing teing kumponinanka deeaꞌ.’ Teeꞌ minkuvumaung, Epeses-namono-koo naroꞌke deeaꞌ, teka ookutunairu-koo Eesia-nameensiꞌkooning-koo.  
\v 27 Eeꞌnoko tee orakaꞌ bakei, aiꞌ niikaang nko-nko pooreꞌaako bakearaaꞌnaang eeꞌnoko napoꞌ tee dootuuꞌnava teni ovorinaang kumponing Atemasi bakanava tamunsiꞌnava deemparaaꞌnaang eeꞌnoko teni bakaang meenasi-eta duaꞌaraaꞌnaang pa, teni eeꞌnani ookara Eesia-nupoong eeꞌnoko ookara kansiꞌnupoonge dootuuꞌaamai.”   
\p
\v 28 Eeꞌnoko Demitereasie teeꞌpuioꞌ taaravaara aaꞌnaꞌ masikaꞌ iiravoroma bokiaama aaꞌpauꞌ, “Atemasi teni Epeses-nani ovorinaang.”  
\v 29 Teeꞌkoo ookara nantoong temono osi pankamono-kooning purumpurunaving karakararearima naampa ninka ookara naroꞌdoma-aape kuaꞌpariruꞌ Kaiasi naanka Aristakas barantaakiaaresi tenaanka Masedoniaꞌnameensiꞌkoonaanka Paulaꞌ ninka nariꞌ nanaakoꞌnaanka.  
\v 30 Paulaꞌ tee teing nantoong karinga kara-koo piavouꞌ, teka teinge Karistooꞌ siompaakoꞌninge orokoauꞌ tee karingai tavaaꞌneeng-koo.  
\v 31 Eeꞌnoko napoꞌ niiꞌninge Eesia-nameensiꞌkoo pankenankai baꞌmaikoriꞌke botoarima karai kompai poteauꞌ teꞌ ookara naroꞌdoma beꞌkoo kariarako.   
\p
\v 32 Enang tee teꞌ naroꞌarira paapaaꞌarima bokiaakoꞌ avutevuꞌai minkuaama niiꞌninge niiꞌnaꞌ, niiꞌninge niiꞌnaꞌ. Daping ookarai noruꞌaavaꞌ aming-koo teꞌ naroꞌ oosiariruꞌnunge.  
\v 33 Niiꞌnung naning teke otokoꞌ miring Aleksandaꞌ, eeꞌnoko Juꞌnupoonge tee karinga-koo uroꞌkanooꞌ donkong-antavauꞌ. Karingai ooaara eeꞌ noruꞌauꞌ, “Aunge pa tampaꞌ noruꞌui otong okoraꞌnooꞌ.” Tenang tee bakaang bireng toonuuꞌ dooroong-antavurira sirakaꞌantavuriiꞌnaang teing.  
\v 34 Teka teinge tee Juꞌnupoong-koong tasiꞌpaaraiꞌnange, Atemasi daang tampaakoꞌning-koong, pankaroong kenaanka aua-pinaꞌ bokiaama aaꞌpaakoꞌ, “Atemasi teni Epeses-nani ovorinaang.”   
\p
\v 35 Teeꞌ nariꞌ nkoariri otorokoꞌ bera tee osi tarenung pora dooroong-antavurira aaꞌpuruꞌ teing, “Diiꞌ nantoong Epeses-nupoong taarameriai. Baie naninge noruꞌuaꞌ niiꞌ Epeses-nupoong teni ovorinaang Atemasi bakanava dootuuꞌnava pankava tareampimaing eeꞌnoko tereꞌ kapanareꞌ teni Atemasi bakanareꞌ paning-eta duaꞌaruꞌnareꞌ tareampikooꞌ.  
\v 36 Aing kapooꞌ daang tang-koo makosi deeaꞌ tasiꞌperi kaꞌduurariaing, kapooꞌ nkoveriaukaꞌ damaꞌke orarunsiraripeuꞌnung-pinaꞌ oroꞌ.  
\v 37 Aiꞌ anaanka naninka tenaanka diiꞌke poꞌantaverererinaanka aꞌ kapooꞌ meekung bakiaaꞌureaꞌ eeꞌnoko teni ovorinaang niikanani orakaꞌ minkuvureaꞌ.  
\v 38 Tee Demitereasi eeꞌnoko teing baka-oo tekaꞌnuka tee ninka nariꞌ poroining naning narung tuumpi-koo piavoroaing dei tee tuutunang˜ nkoroma daateꞌari otong eeꞌnoko kara simpeꞌnuka˜ pankeng otorong, teke tuumpieeaing teing ninka.  
\v 39 Kapooꞌ niiꞌning minku-koo piarori otoing deekoꞌ koompaaraꞌnavitu nauereriaing. Teinge makosinaꞌ kakaꞌdekearima tampaavainaꞌ nkoaravaing.  
\v 40 Aiꞌ niiꞌ orakaꞌ nkomarimang purumpurunaving biꞌmariri tavuꞌkoo tuumpimaaripeuꞌnaꞌ. Roomaꞌkoo pankenge teeꞌ tuumpimaariko dei tampaꞌ makuꞌarampiarupeuꞌ.”  
\v 41 Eeꞌnoko tenang teeꞌ minkuvurira teie bake-antavuruꞌ teing teꞌ naroꞌariruꞌning.   
\c 20  
\s1 Paulaꞌ Eesia-nameensiꞌketa Teing-koo Akaiaꞌ Eeꞌnoko Masedoniaꞌ Nanuuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teketa tee naampa bakearako Paulaꞌ Karistooꞌnavitu-koo botoaruꞌ, eeꞌnoko puring-antavurira siꞌnooraꞌurira Epeses-navuntuꞌketa tenkenuuꞌ Masedoniaꞌaape.  
\v 2 Masedoniaꞌnameensiꞌkoo Karistooꞌ sionuka aaꞌnaꞌ puring-antavurira Akaiaꞌnameensiꞌkoo basiaruꞌ.  
\v 3 Eeꞌnoko teke beekuri kaara otouꞌ napoꞌ niiꞌning Karistooꞌ sionuka puring-antavurima. Teketa Siiria-nameensiꞌkoo aarerie kato beeꞌnaang mauꞌarama Juꞌnupoonge mumunsiaako taaravura Masedoniaꞌnameensiꞌke doonko toro-koo piavouꞌ aampariꞌuma.  
\v 4 Niiꞌning nantoong tee ninka nariꞌ berouꞌ aing aaꞌning: Soopata Piirusi bauring, Beeriaꞌnung; Aristakas naanka Sekandas, Tesalonaikaꞌnamono-koonaanka; eeꞌnoko Kaiasi, Deebi-navuntuꞌkoong; eeꞌnoko Timoti; eeꞌnoko Tikikas naanka tee Toropimas, Eesia-nameensiꞌkoonaanka.  
\v 5 Pilipai-navuntuꞌkoo basiarira ning Luukeꞌ kuneꞌmauꞌ. Teketa Paulaꞌ niꞌninka oꞌnoreko teing niiꞌning Toroasi-namono-aape aarerie kato berora teke niiꞌ nemaaruꞌ.  
\v 6 Teketa Baariꞌkoong˜ Paroro bakaang batei tankinuko aarerie meretuꞌ Pilipai-navuntuꞌketa, eeꞌnoko paꞌnokoꞌ doonge nanampikotaaꞌ Toroasia kuneꞌarampetuꞌ teing, teke eeꞌnooꞌke ˜keꞌmunta-taa doong oꞌnoruꞌ.   
\s1 Paulaꞌke Iutakasi Siroong-eta Duaꞌarako Daaꞌuuꞌnaꞌ Toroasi-navuntuꞌka  
\p
\v 7 Teketa Doong Uaanaꞌmung tankinuioꞌ muunga naroꞌmariruꞌ taamang meekung pisiꞌmeerima nai-koo. Mmeꞌ naiampiaꞌ Paulaꞌ tee daunaꞌmung tenkenuuꞌnaang piavoi kara isipoꞌ basi minkuvuuꞌ bera meuꞌnamang basiaruꞌ.  
\v 8 Arakananka mmauꞌ daunavaro-koo niiꞌ naroꞌmariruꞌnooꞌke.  
\v 9 Eeꞌnoko narung nemaka miring Iutakasi burung-koo baꞌnanui otokotaaꞌ doonko teke aasiꞌkoo duaꞌuuꞌ Paulaꞌ pankaroong karoko. Eeꞌnoko aasiꞌke puruꞌantavuioꞌ duaꞌaruꞌ beevarori-navaro-ita eeꞌnoko booꞌ aꞌdoonge daaꞌauꞌ.  
\v 10 Eeꞌnoko Paulaꞌ doonko siarara tee-koo dau kinkinura bokoꞌura aaꞌpuuꞌ, “Noruꞌ mankiꞌdoriaukaꞌ aung-koo, aung enang domamparing.”  
\v 11 Eeꞌnoko tenang Paulaꞌ deto koinura taamang meekung pisiꞌeera naiaara teing ninka minkuariko bera taneꞌpuruꞌ, eeꞌnoko tenang tenkenuuꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko aaꞌnaꞌ domang kuaaꞌoroi teinge tee nemaka bakanooꞌ beꞌantavauꞌ domantooꞌ.   
\s1 Paulaꞌ Melitaꞌaape Beuꞌnaꞌ  
\p
\v 13 Teketa tee Paulaꞌ kauꞌke Aasos-aape nanuꞌkoo piavoko niiꞌ aarerie urompiri meruꞌ.  
\v 14 Eeꞌnoko teie teka kuneꞌmurira nariꞌ aarerie Mitilini-namono-aape meruꞌ.  
\v 15 Daunaꞌmung aareri-koo aaꞌemarira Kaios-namuiꞌke deto tankinampira danto nariꞌ nanampiruꞌ bera teꞌmunga daunaꞌmung napoꞌ Semos-namuiꞌkoo duumemariruꞌ˜. Teketa napoꞌ teꞌmunga daunaꞌmung Torokilian-navuntuꞌkoo aatumpiruꞌnooꞌketa tankinampira Melitaꞌnavuntuꞌkoo basimariruꞌ.  
\v 16 Paulaꞌ tee Epeses-navuntuꞌ divuꞌkoo piavouꞌ teeꞌ Eesia-nameensiꞌkoo baruꞌ pankaroong otoarooꞌnaang, aiꞌ tee tee iriꞌnarumparama Jerusalemaꞌ beꞌkoo makotuko deekoꞌ Pentekos-naꞌmung nariꞌ nkoaavaꞌnaang.  
\v 17 Teeꞌkoo Paulaꞌ Melitaꞌketa Epeses-aape botoaruꞌ dootuuꞌkoo urantanuka porora Paulaꞌ kuneꞌaavaꞌnaang teka Melitaꞌka.   
\p
\v 18 Eeꞌnoko tenang teing poroioꞌ teie aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌke diiꞌka noruꞌmeri oꞌnong ning diiꞌkoo meuꞌke oꞌnokoꞌnaꞌ ookara batei-koo tutunaꞌnaꞌmung-eta aaꞌ Eesia-nameensiꞌ basimaruꞌnaꞌmung-eta.  
\v 19 Ovoring tampaꞌ siompamaung boonko oꞌnoitaaꞌ, kontevoroma paaꞌariaining-koo biromarama, eeꞌnoko arooꞌmaritaaꞌ parapaara kuneꞌankooꞌ.  
\v 20 Juꞌnupoonge orakaꞌ nkomaako teie kontemoaꞌ diiꞌkoo siraꞌpamaung kara sinang tampara nkavumaing nau-antarampima, sirakuraꞌ, niiꞌnooꞌ diikaning pava kanteama.  
\v 21 Ookavitura-koo Juꞌnupoong eeꞌnoko Juꞌdeeaing daankiama teing Kumponing-aape bereꞌarira Ovoring Jiisuuꞌ baitoaavaꞌnaang tee domamuri taremuriainooꞌkoo tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ.  
\v 22 Eeꞌnoko enang ee aing Jerusalemaꞌaape memaang Tanuaang Meekunge aaꞌnaꞌ botomuioꞌ, nka noruꞌampaꞌ aming kapooꞌ ning-koo tavoꞌkuainge teka.  
\v 23 Aꞌnooꞌ tee osi kante beeroꞌanko Tanuaang Meekunge naumumaung nantoonge ning kiimatamaavaꞌnaang eeꞌnoko baike kuneꞌampainaꞌ.  
\v 24 Teka domamari oꞌnoainaꞌ baruꞌ aaꞌnaꞌ noruꞌmaravaꞌ, Ovoring Jiisuuꞌ bakaang nko-nko nkoama deekoꞌ dupe-antavamaꞌnaang botomuuꞌnaꞌ tee tampara doorenang Kumponing bakaang piaa-koong daankiama.   
\p
\v 25 “Eeꞌnoko enang tee diiꞌke ninge tee Kumponing bakaang muuꞌkoong kara koromarama daankirampimainge napoꞌ oing oomeriaukaꞌnung noruꞌansi oꞌnong.  
\v 26 Teeꞌkoo ninge eeꞌ naurampimang diiꞌ, ning tee tuumpi oꞌnoaꞌ diiꞌkoo narung Kumponing bakaang muuꞌkoo tumparavaukaꞌnung deekoꞌ. Diiꞌka arisirariaing.  
\v 27 Aiꞌ ning tee kontemoaung diiꞌkoo siraꞌpama tee ookara Kumponing bakaang pia.  
\v 28 Tanatarariai diiꞌka eeꞌnoko ookara Kumponing bakanamanto Tanuaang Meekunge tare-koo botorurining. Pakuereriai teing dootuuꞌnupoong Karistooꞌ bakaning, baka bakaang erenge mooꞌuruꞌning.  
\v 29 Aiꞌ ninge noruꞌansi oꞌnong ninge siꞌdampiko tee oreng nau-antanuka nkaunanka avorokesiꞌnanka-pinaꞌ diiꞌkoo meuꞌ poroaing opaariiꞌnaang temanto.  
\v 30 Eeꞌnoko napoꞌ tevitu-eta diiꞌke tarevererimanavitu-eta niiꞌning nantoong donkonaavainge kara mareꞌai minkuaavaining teing Jiisuuꞌ bakaning barevarenuka barampaariiꞌnaang.  
\v 31 Teeꞌkoo tanatarariaing diiꞌ, aiꞌ ning tee noruꞌmeri otong beenaumo mareꞌkoo muung eeꞌnoko doong uatepa tautaurampiruꞌnung taꞌdu ninka, diiꞌkoo niiꞌning duaꞌariainaꞌ noruꞌansi biromarama.   
\p
\v 32 “Eeꞌnoko enang tee ninge Kumponing bakaang bireng-koo siꞌdampimaang bakaang kara piaae tareruriiꞌnaang, tee eeꞌnara deto diiꞌ pankaꞌanta-koo makosi, eeꞌnoko tee barenku domang-anta tee diiꞌ oko-antaruriaing ookara Karistooꞌ bakaning deempuruꞌning ninka nariꞌ.  
\v 33 Naning bakaning mooniꞌ dovang baarong keviꞌampaꞌ.  
\v 34 Diiꞌke diiꞌka noruꞌmeri oꞌnong aing nkaning birenge taremaramaung, eeꞌnoko teing niiꞌning oꞌnorimaing nariꞌ pakuaramaunge.  
\v 35 Ookara kapooꞌ ninge nkoankoꞌning teing ninge diiꞌ barerampiruꞌning diiꞌke teeꞌ nariꞌ kakeꞌiirarira teing aruaruꞌnuka pakuereriiꞌnaang tee Ovoring Jiisuuꞌ bakaang kara eeꞌ minkuvuuꞌnaare noruꞌeri, ‘Naning avuꞌnko biraankearavaing puruꞌuitaaꞌ tee naning nkavuaing.’”   
\p
\v 36 Eeꞌnoko tenang teeꞌ minkuvura tee doonko kinkinura teing ninka nariꞌ kunsiariruꞌ.  
\v 37 Eeꞌnoko teinge ookarai biromparima Paulaꞌ bokoꞌaama siꞌnooraꞌauꞌ orarunsiarima baruꞌ eeꞌ minkuvuuꞌnaꞌkoo, “Diiꞌke napoꞌ oing oomeriaukaꞌnung.”  
\v 38 Eeꞌnoko teinge berora aareri-koo koing-antavaara sipauꞌ.   
\c 21  
\s1 Paulaꞌ Aarerinankai Pareꞌarama Jerusalemaꞌaape Beuꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Tenang teing ninka siꞌnooraꞌmeerira pirunge danto tenkenampira Koosi-namuiꞌaape tankinampiruꞌ, eeꞌnoko daunaꞌmung Roodes-namuiꞌaape, teketa napoꞌ kato Pataraꞌnavuntuꞌaape.  
\v 2 Eeꞌnoko teka niiꞌnareng aareri-nareng ooampiruꞌ Ponisia-navaro Siiria-koonooꞌaape pareꞌaraaꞌnaang otoko, eeꞌnoko tereng-koo koinampira nariꞌ meruꞌ.  
\v 3 Tenang Saiparasi-namuiꞌ oroꞌparako mareꞌaanameng-koo otoi Siiria-nameensiꞌaape tankinampiruꞌ, eeꞌnoko Taiaꞌnavuntuꞌkoo daanto duumemariruꞌ kavonanka beꞌantavukoꞌnooꞌ terenge.  
\v 4 Eeꞌnoko teka Jiisuuꞌ bakaning barevarenuka daaꞌarampira teke oꞌnoruꞌ ˜keꞌmunta-taa doong. Eeꞌnoko Tanuaang Meekunge Paulaꞌ kiimatavaavainaꞌ nauvurioꞌ teinge Paulaꞌ poteauꞌ Jerusalemaꞌ beꞌkoo.  
\v 5 Eeꞌnoko tenang niikaning doong teke otoꞌkooning tankinuioꞌ niiꞌ teketaꞌ teing ninka nariꞌ danto tenkenampiruꞌ. Teing ookara biiꞌankaampi ninka eeꞌnoko biurukaaꞌ aareri-koo siꞌmaariiꞌnaang porouꞌ osi pankamono-koo damaꞌdua, eeꞌnoko piisiꞌkoo teke kinkinampira kunsimarira teke narunaꞌ narunaꞌ siꞌnooraꞌmeeruꞌ.  
\v 6 Teketa niiꞌ aareri-koo koinampiko teing osi-aape toroariruꞌ.  
\v 7 Aareri-koo koinampira Taiaꞌketa bera Tolemes basimariruꞌ eeꞌnoko niiꞌke teꞌnupoong baito-nupoong ooarampira tampara tampampima teke naꞌmung doong oꞌnoruꞌ teing ninka.  
\v 8 Teketa daunaꞌmung tenkenampira Sisariaꞌnavuntuꞌkoo duumemariruꞌ, eeꞌnoko teka tee Pilipiꞌ,\f + \fr 21:8 \ft Tee eeꞌnara teing ˜kenaanka-taa pakupakunuka-koong narung temuꞌ Jerusalemaꞌ otoi naaroonku-koo taamang tankaampaakoꞌning-koong. Ooveai \xt Kara Okovuri Nkanuka 6:5\ft .\f* tee doorenang tampara daankivuma nanuꞌbauko, bakanava-koo koinampiruꞌ. Eeꞌnoko tee ninka teke oꞌnoruꞌ.  
\v 9 Eeꞌnoko, tee eeꞌnara Pilipiꞌ baurukaaꞌ manikuꞌ karenaumo nampeesiariaing otoꞌevukoꞌ Kumponing-etaning tarampeearikoꞌning.   
\s1 Akabasie Paulaꞌ Judiaꞌnupoong-koo Koono-antavuuꞌnaꞌ Sisariaꞌka  
\p
\v 10 Tenang niiꞌ teke niiꞌning doong oꞌnoriko narung nakaronara Kumponing-etaing Judiaꞌnameensiꞌketa daampeto pouꞌ miring Akabas.  
\v 11 Eeꞌnoko tenang niiꞌanko poma Paulaꞌ bakaang tokoniiꞌ nkavura kauꞌ dovang bireng daiꞌarama aaꞌpuuꞌ, “Tanuaang Meekunge eeꞌ minkuvumaang: Teeꞌ nariꞌ Juꞌnupoonge teka Jerusalemaꞌka daiꞌaavaing naning narung aung eeꞌnara tokoniiꞌ okovenung, eeꞌnoko teing-koo Juꞌdeeaing-koo bireng-koo sipaavaing.”   
\p
\v 12 Eeꞌnoko tenang niiꞌke Paulaꞌ ninka nariꞌ nanampikoꞌninge teeꞌ taaravampira teing teke otorokoꞌning nariꞌ orokoampiruꞌ tee Paulaꞌ daanto Jerusalemaꞌ bearooꞌnaang.  
\v 13 Teketa Paulaꞌke makuꞌurima aaꞌpuuꞌ, “Aming-koo diiꞌ birontarima ning domang orari-antamerimaang? Aiꞌ ning tee maamumari oꞌnong kiimata narung-koo deeaꞌ, teka booꞌkoo teeꞌ nariꞌ Ovoring Jiisuuꞌ bakaang miring-koo teke Jerusalemaꞌke.”  
\v 14 Eeꞌnoko tenang niiꞌ taaramuriaruioꞌ niiꞌke tamung doonko sipampiruꞌ aaꞌpampira, “Makosi, Ovoring bakaang pia nkoaravaing.”   
\ms1 Judiaꞌnupoonge Paulaꞌ Daiꞌaara Tuutunampaara Taaravauꞌnaꞌ Makuꞌuriko  
\mr (21:15–26:32)  
\s1 Paulaꞌ Jerusalemaꞌ Basiarara Dootuuꞌkoo Urantanuka Kuneꞌuruꞌnaꞌ  
\p
\v 15 Eeꞌnoko teketa niiꞌ maamumarira daanto Jerusalemaꞌaape meruꞌ.  
\v 16 Eeꞌnoko niiꞌning Jiisuuꞌ siompaakoꞌning Sisariaꞌketa niiꞌ ninka nariꞌ meruꞌ Neeson bakanava-koo tavoꞌmaariiꞌnaang tee Saiparasi-namuiꞌkoonung, tutunaꞌning Jiisuuꞌ sionuka ninka nariꞌ otokoꞌnung, tee ninka nariꞌ oꞌnoriiꞌnaang teke Jerusalemaꞌke.   
\p
\v 17 Teinge baito-nupoonge Jerusalemaꞌ otorokoꞌninge oomaarira dotuarima onkeonkeꞌmaaruꞌ.  
\v 18 Teketa daunaꞌmung Paulaꞌ niiꞌ ninka nariꞌ meruꞌ Jeemisi-anko, eeꞌnoko ookara Karistooꞌnavitu-koo urantanuka teꞌ porouꞌ.  
\v 19 Eeꞌnoko teing-koo tampara tampura Paulaꞌke pukevui minku-antavuruꞌ teing kapooꞌnanka Kumponinge nkovuuꞌning taapoꞌnairu-koo Juꞌdeeaing-koo Paulaꞌ nanuma daankiarako.   
\s1 Urantanuka Piavorouꞌnaꞌ Paulaꞌke Dootuuꞌnava Pankava Beeroꞌuuꞌnaang  
\p
\v 20 Eeꞌnoko tenang teinge urantanukai Paulaꞌ bakaang minkunaa taaravaara teinge Kumponing pankaing-antavauꞌ. Eeꞌnoko teinge aaꞌpauꞌ tee, “Oovemaang niiꞌmaikoꞌ arekeeꞌning nantoong kokoreiꞌ otorong Juꞌnupoong-koo meuꞌke teing baito-nupoong, nka Moosesi-nung boto-ita ketaꞌkoo kontenuka.  
\v 21 Teinge eeꞌninge daꞌ daang taararauꞌ dake Juꞌnupoong Juꞌdeeaing ninka nariꞌ otoromaing Moosesi bakaang boto siꞌkoo naueriko biurukaaꞌkoong dopaꞌ napuꞌaariarooꞌnaang nauerima eeꞌnoko toomo siompaavarooꞌnaang tampeko.  
\v 22 Enang arekeeꞌ nko-koo makosi daꞌ tokontaaꞌneenga? Aiꞌ teinge tee daꞌ poinooꞌ taaravaavaꞌnaang.  
\v 23 Tee aaꞌ kapooꞌ niiꞌke naurampimatomaung nkoveaing. Niiꞌkoo teing nantoong karenaumo otoromaang biiꞌka meekaꞌpariri otoꞌkoo marakavariruꞌning. Bake-koo dueꞌurimang Moosesi-nung toomo siompai kiiroraaꞌanta eeꞌnoko boontunang tovang nkoaamanooꞌketa.  
\v 24 Bokuerira teing ninka nariꞌ nkorariai kiiroraaꞌantararima eeꞌnoko tee boontunang-koong kauꞌ karenaumo dake naroꞌka mooꞌevuriai. Teeꞌ pakueriko dapo apukaꞌpariri napuꞌarima taaꞌniꞌantavariai tee biikaang maraka-anta tee dupeaing. Eeꞌnoko teeꞌ nkorarako ookarai daꞌ noruꞌdaavaing kapooꞌ daꞌkoo minkuaamaung tee masikung deeaꞌ, teka dake daka-koo siompei otong tee boto Moosesi-nung.  
\v 25 Teka teing Juꞌdeeaing-koo baito-nupoong teing, niiꞌke karavoto daarievorompiruꞌning kakaꞌdekemarira matauampiruꞌnaꞌ taamang kumponing tositosinanka-koo dariniiꞌ eeꞌnoko ereng naiaavarooꞌnaang, bioꞌ tutung tavaama ereng dakoaavaung-koong maaꞌaavarooꞌnaang, eeꞌnoko kaukauro nkoaavarooꞌnaang.”   
\p
\v 26 Eeꞌnoko teing urantanuka biikaang kara tampaꞌ taaravura Paulaꞌke teing nantoong karenaumo bokuvurira daunaꞌmung kiiroraaꞌantavaruꞌ teing ninka nariꞌ. Eeꞌnoko pava dootuuꞌnava pankava-koo tumparuꞌ piristiꞌnanka nauvuriiꞌnaang ˜kenaanka-taa doong tankinuko kiiroraaꞌariaing, narunaꞌ narunaꞌ kante boontuarira teing.   
\s1 Juꞌnupoonge Paulaꞌ Dootuuꞌnava Pankava-ita Bataꞌauꞌnaꞌ  
\p
\v 27 Teing-koo ˜kenaanka-taa doong-koo asiꞌnaꞌmung oparaaꞌnaang otoko teinge Juꞌnupoonge Eesia-nameensiꞌketa porouꞌninge Paulaꞌ pava dootuuꞌnava pankava-koo ooaara nantoong karinga irikung-antavaarira tee mooꞌauꞌ.  
\v 28 Bokiaama aaꞌpauꞌ, “Diiꞌ aintaang niiꞌmaikororiꞌ Isireeli-nupoonge pakumereriai. Aung tee naning ookara nantoong osi ookutunairu-koo nau-antavurimaung aing aaꞌning turang-antavurima niikaning nantoong eeꞌnoko Moosesi-nung boto eeꞌnoko ava dootuuꞌnava pankava. Baruꞌnooꞌ Juꞌdeeaing ava dootuuꞌnava pankava-koo tung-antavuriee ava meekava orari-antavuma.”  
\v 29 Aunooꞌ tee teinge tee Toropimas Juꞌdeeaing-koong Epeses-nung ooaara tee ninka otoreko teka temono-koo osi pankamono-koo daang eeꞌ noruꞌauꞌ, “Tee aunge Paulaꞌke dootuuꞌnava pankava-koo meekava-koo tung-antavuieeng.”   
\p
\v 30 Tenang ookara nantoong osi pankaing-koo-nupoong donkonaara nariꞌ kuaꞌparira teinge Paulaꞌ mooꞌaara barantaakiauꞌ dootuuꞌnava pankava-ita taapoꞌ, eeꞌnoko karanaang namuꞌke kuꞌnumpauꞌ.   
\s1 Piatooronukai˜ Paulaꞌ Tatusiꞌauꞌnaꞌ Juꞌnupoong-eta  
\p
\v 31 Eeꞌnoko tenang teinge dupisiꞌaavaꞌnaang nkoaako tee piatooronuka-koong boreꞌ nauauꞌ ookara Jerusalemaꞌnupoong avitoitoi taatoiavariko˜.  
\v 32 Eeꞌnoko teie namuꞌke bakaning piatooronuka biikaning daakuꞌnaꞌ tarenuka ninka bokuvurira kuaꞌpariruꞌ doonko teing-aape. Eeꞌnoko tenang teinge tee piatooronuka-koong boreꞌ ooaara teing ninka bakaning piatooronuka ninka nariꞌ Paulaꞌ tavuꞌ bakeauꞌ.  
\v 33 Eeꞌnoko tenang teie tavuꞌnupoong-koong boreꞌke pora Paulaꞌ mooꞌura botoaruꞌ daiꞌaavaꞌnaang sieenai kevintai. Eeꞌnoko teie tanaꞌurima aaꞌpuuꞌ, “Aung baa? Aming nkovuinge?”  
\v 34 Teinge nantoonge karingai tee bokiaama avitoitoi minkuaakoꞌ. Eeꞌnoko tenang naampavaako teie kapooꞌ masikung nkoaruꞌnung tasiꞌpuarura tee botoaruꞌ tee piatooronuka biikanavaꞌkoo beꞌanta-koo.  
\v 35-36 Eeꞌnoko tenang paatang-koo basiarira tee koontoꞌ piaatooronukai intampaara siroonge nkavauꞌ purumpurunavinge aaꞌnaꞌ poreꞌantavaariko, teinge miatarai siompaari nanaama aaꞌpaako, “Taveriai, taveriai!”   
\s1 Paulaꞌke Juꞌnupoong-koo Bakaang Baito Minkuvuuꞌnaꞌ  
\p
\v 37 Tenang tee Paulaꞌ deto pava-koo aaꞌe-antavaavaꞌnaang dueꞌuko teꞌ piatooronuka biikanooꞌ teie Kirikiꞌnaꞌ karoma aaꞌpuuꞌ tee piatooronuka biikaang boreꞌ, “Ninge ee kapooꞌ naurampeuꞌ daꞌ?” Eeꞌnoko teie taꞌninura aaꞌpuuꞌ, “Oi, daꞌ ee Kirikiꞌnung kara noruꞌei otong?  
\v 38 Daꞌ ee tee Iisipiꞌnupoong-koong deeaꞌ tee temuꞌ Roomaꞌketa siivenkeꞌ tutumpuma nantoong karenaumo kokoreiꞌ tooreerenuka meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo beꞌantavuruꞌnung?”  
\v 39 Paulaꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Ning aaꞌ Juꞌnung. Nkaang osi tee pankaing, miring Taasus, Silisia-koonooꞌ. Teka ninge tanaꞌdamaang daꞌ tauraꞌmeko aing nantoong karavaramaꞌnaang.”  
\v 40 Eeꞌnoko tenang teie tauraꞌpuioꞌ Paulaꞌ paatang-koo donkonura birenge kaꞌduu-antavurioꞌ nantoong dooroompariruꞌ. Eeꞌnoko dooroomparirioꞌ Juꞌ biikaang karai, Iiburunaꞌ, karoma aaꞌpuuꞌ,   
\c 22  
\p
\v 1 “Diiꞌ mmataraang eeꞌnoko mmarang Juꞌnupoong, taarameriaing nkaang kara penkemarama minkuamaꞌnaang otoing diiꞌkoo.”  
\v 2 Eeꞌnoko tenang teinge biikanaꞌ karoko taaravaara aaꞌnaꞌ dooroompariruꞌ teing.   
\p
\v 3 Eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ, “Ning tee Juꞌnung, Taasusie pontoꞌmaruꞌnung Silisia-koonooꞌke, teka anke Jerusalemaꞌke Kameliele-ankoi baremaruꞌ, niikakatauro-itaing boto toꞌbiiari otoinaꞌ nariꞌ;\f + \fr 22:3 \ft Kameliele tee Juꞌnupoong-koo narung nau-anta aaꞌnaꞌ pankaing. Biikaang koompaaraꞌnavitu tampaꞌ taaravaakooꞌ. Ooveai \xt Kara Okovuri Nkanuka 5:34\ft .\f*  
\v 4 Diiꞌ eꞌmung otorinaꞌ nariꞌ Kumponing iriꞌmoi siompama aaꞌnokoꞌ avung-koo Jiisuuꞌ sionavung-koo ning oꞌnoinavung-koo otorokoꞌning mankiꞌantavarama niiꞌning dupisiꞌantavarantuꞌ. Nantoong aaꞌning donkaang eeꞌnoko manikuꞌ daiꞌarama kiimata-koo siparankoꞌ.  
\v 5 Teie piristiꞌ pankainge eeꞌnoko ookarai Juꞌnupoong-kooning pankenanka-koo koompaaraꞌnavitue masikee-antamaapeuꞌ. Teing-eta eeꞌning-eta ninge karavoto˜ tauraꞌkooning nkavantuꞌ niiꞌmarang Juꞌnupoong-anko Damaskas otorokoꞌning-anko beꞌkoong. Eeꞌnoko Damaskas-aape nanantuꞌ teing Jiisuuꞌ sionavung-koo otorokoꞌning baramparamira aꞌ Jerusalemaꞌ kiimata-koo siparamaꞌnaang.”   
\s1 Paulaꞌke Baka Bereꞌaruꞌnung-koong Minkunaa Nauvuruꞌnaꞌ  
\r (Nka 9:3-19; 26:12-18)  
\p
\v 6 “Eeꞌnoko nanama Damaskas dueꞌanko tenang duaakiꞌnang araka pankainge paning-eta tooꞌmuuꞌ ning.  
\v 7 Eeꞌnoko ning teꞌ doonko kansiꞌkoo duaꞌmaruꞌ eeꞌnoko aurong taaravantuꞌ aaꞌmuko ning, ‘Soolo ee, Soolo, dake aming-koo ning mankiꞌantamemaung?’  
\v 8 Eeꞌnoko makuꞌama aaꞌpantuꞌ, ‘Daꞌ baa Ovoring?’ Eeꞌnoko teie aaꞌmuuꞌ ning, ‘Ning Jiisuuꞌ, Nasaretiꞌnung, tee eeꞌnara dake mankiꞌantamemaung.’   
\p
\v 9 “Enang teing nantoonge niꞌninka nanampikoꞌninge araka ooauꞌ, eeꞌnoko aurong taaravauꞌ, teka miruꞌnooꞌ nkavaavaruuꞌ tee-koong kara ning karamukoꞌnung-koong.  
\v 10 Eeꞌnoko ninge aaꞌpantuꞌ, ‘Ninge aming nkoamaꞌnaang Ovoring?’ Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌmuuꞌ ning, ‘Deto donkonira Damaskas tuntaravaing eeꞌnoko teka nauraavaꞌnaang daꞌ teing kapooꞌ dake nko-koo miruꞌniiꞌning.’   
\p
\v 11 “Eeꞌnoko tenang ning oo-koo makotumparuko arakai kaputuꞌantamuioꞌ ning birenge komai nanuꞌantamauꞌ teinge nariꞌ nanampikoꞌninge bera Damaskas basi-antamauꞌ.  
\v 12 Temono-koo naning narung miring Ananaiasi otokoꞌ, tee eeꞌnara Kumponing-koo meeꞌduꞌpiari otokoꞌnung Moosesi-nung botoi minkuvui otoinaꞌ eeꞌnoko ookarai Juꞌnupoonge aaꞌnaꞌ tampara tampaakoꞌ tee.  
\v 13 Tee eeꞌnara ning-anko pora dueꞌ donkonura aaꞌmuuꞌ, ‘Mmaikoꞌ, Soolo, duta banteai enang.’ Eeꞌnoko tenang tee-koo batei-koo ning bantomira tee ooantuꞌ.   
\p
\v 14 “Eeꞌnoko teie aaꞌmuuꞌ, ‘Teie Kumponing niikakatauro biikaange daꞌ miruꞌduuꞌnung bakaang pia tasiꞌpeeꞌnaang eeꞌnoko tee naning koontoꞌ Jiisuuꞌ dakaang dutai ooveeꞌnaang eeꞌnoko bakaang kara taaraveeꞌnaang bakaang karang-eta.  
\v 15 Aiꞌ daꞌ tee bakaang kara siraꞌ ookara nantoong-koo teing kapooꞌ taaraveiaining-koo eeꞌnoko ooveiaining-koo.  
\v 16 Aiaꞌ deto nentaravaꞌ donkonira ntong-koo minkie meekaꞌantararavai, eeꞌnoko dakaang orakaꞌ nkonanka kuiaravai bakaang miring tampeko.’ Eeꞌnoko teeꞌpuioꞌ teeꞌ meekaꞌantamarara Jerusalemaꞌaape toromaruꞌ.”   
\s1 Kumponinge Paulaꞌ Botovuuꞌnaꞌ Teing Juꞌdeeaing-anko  
\p
\v 17 “Eeꞌnoko Jerusalemaꞌaape toromarara avakaꞌkoo dootuuꞌnava pankava-koo kunsimarama niiꞌnaung-koo˜ bereꞌmaruꞌ.  
\v 18 Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌmuko ooantuꞌ, ‘Iriꞌnarung daaꞌdarara Jerusalemaꞌketa tenkeniai, aiꞌ aing amono-nupoonge tee taararaavarooꞌnaang dake ning siraꞌmeko anke.’   
\p
\v 19 “Eeꞌnoko ninge aaꞌpantuꞌ, ‘A, tee aaꞌ tampaꞌ noruꞌmai otong, aiꞌ ninge teing pakuarama aaꞌnokoꞌnung ookara pava dootuuꞌnanka-koo daiꞌarama tavarankoꞌ teing-eta siivenkeꞌarima daꞌ Jiisuuꞌ masikaꞌantaraakoꞌning.  
\v 20 Eeꞌnoko teꞌmung tee Sitiveni daꞌ siraꞌdukoꞌnung dupisiꞌauꞌnaꞌmung ning teke dueꞌke donkonansi mononopaꞌnanka tee tavauꞌning biikaning tareansi tampaꞌ tampankoꞌ.’  
\v 21 Teka Ovoringe aaꞌmuuꞌ, ‘Ninge aaꞌ botoramaang, tenkeniai isipoꞌaape Juꞌdeeaing-anko.’”   
\s1 Roomaꞌnupoong Piatooronukai Biikanava-koo Paulaꞌ Tanatavauꞌnaꞌ  
\p
\v 22 Teinge karingai barorompauꞌ tee Paulaꞌke teꞌ basinooꞌ kara minkuvuko, teka karoma Juꞌdeeaing-anko beainaare-koo basivuko deto bokiaama aaꞌpauꞌ, “Kansiꞌkoo domampari otoaukaꞌ!”  
\v 23 Eeꞌnoko teeꞌ peusiꞌkaama misimisiarima daꞌmong eeꞌ deto baiꞌauꞌ Paulaꞌaape.  
\v 24 Eeꞌnoko teeꞌ nkoariko tee piatooronuka biikaang boreꞌ botoaruꞌ piatooronuka biikanavaꞌkoo poꞌantavaaraiꞌnange muraꞌaama okoraꞌ besiꞌaavaꞌnaang tee kapooꞌ tee turampaama bokiaakoꞌnung.  
\v 25 Teka tenang moꞌming-koo biꞌaara muraꞌaavaꞌnaang beetoꞌaako Paulaꞌke nauvuuꞌ tee narung daakuꞌ piatooronuka tanata teke donkonui otokoꞌnung, aaꞌpuuꞌ, “Ning tee Roomaꞌnung, eeꞌnoko niikaang botoi tauraꞌduriaung Roomaꞌnupoong tamung muraꞌkoo kapooꞌ orara mmeꞌ ooveriaꞌ.”   
\p
\v 26 Tenang teie piatooronuka daakuꞌ tanatanarai teeꞌ taaravura tee piatooronuka biikaang boreꞌanko bera aaꞌpuuꞌ tee, “Aung naning dake arekeeꞌ nkoveeꞌnaang, aiꞌ aung tee Roomaꞌnupoong-koong.”  
\v 27 Teeꞌkoo teie piatooronuka biikaang boreꞌke pora aaꞌpuuꞌ tee Paulaꞌ, “Naumeai, daꞌ ee tee Roomaꞌnupoong-koong?” Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Eeꞌ.”  
\v 28 Eeꞌnoko teie piatooronuka biikaang boreꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Ninge mmauꞌ mooniꞌke mooꞌantuꞌ teeꞌ naning Roomaꞌnung deemaraaꞌnaang.” Paulaꞌke aaꞌpuuꞌ, “Nka ninge mooꞌampaꞌ, ning Roomaꞌnung paramauꞌnooꞌketa.”  
\v 29 Teketa tee teing muraꞌaama okoraꞌ besiꞌaavaꞌnaang mauꞌaakoꞌning namuꞌke dunkaꞌpariruꞌ tee-ankoita. Eeꞌnoko tee piatooronuka-koong boreꞌ avorouꞌ tee Paulaꞌ Roomaꞌnung tasiꞌpura eeꞌnoko boto totoꞌpui daiꞌuuꞌnaꞌ tasiꞌparara.   
\s1 Paulaꞌ Juꞌnupoong Biikaang Koompaaraꞌkoo Daankiaruꞌnaꞌ  
\p
\v 30 Teketa daunaꞌmung teie boreꞌke Juꞌnupoonge tuumpiauꞌnooꞌkoo okoraꞌ masipoꞌ noruꞌkoo piavora, Paulaꞌ sing-antavura botoaruꞌ teing piristiꞌkoo ovontung eeꞌnoko ookara koompaaraꞌnavitu kuneꞌeeaꞌnaang. Eeꞌnoko teie Paulaꞌ doonko beꞌantavura teing-koo uroꞌkanooꞌ donkong-antavuuꞌ.   
\c 23  
\p
\v 1 Eeꞌnoko Paulaꞌke dutai naapu narung oovurira teing koompaaraꞌnavitu aaꞌpuruꞌ, “Ee mmarang Juꞌnupoong, Kumponing-koo dutakanooꞌke aaꞌdampimang, ninge bakaang boto maroita totoꞌpansi oꞌnoaung eꞌmung-koo basinooꞌ.”  
\v 2 Eeꞌnoko teie piristiꞌnanka-koo pankainge Ananaiasie karang-koo tankoꞌpaavaꞌnaang botovuruꞌ teing tee-koo dueꞌ donkonai otorokoꞌning.  
\v 3 Eeꞌnoko Paulaꞌke aaꞌpuuꞌ tee, “Nnaꞌ daꞌ Kumponinge tankoꞌduainge, kuung-takaaꞌ. Dake apeꞌ ning boto ninka paarameeꞌnaang teꞌ baꞌnantaring eeꞌnoko tee boto sipei ning tankoꞌkoo botoraramang ee?”  
\v 4 Eeꞌnoko teinge teke dueꞌke donkonai otorokoꞌninge aaꞌpauꞌ, “Dake ee tee orakaꞌ minku-koo makosi Kumponing bakaang piristiꞌ pankaing?”  
\v 5 Eeꞌnoko Paulaꞌke aaꞌpuuꞌ, “Ee mmarang, ninge noruꞌampaꞌ tee Kumponing bakaang piristiꞌ pankaing deekoꞌ. Masikaꞌ Daari Meekunge eeꞌ minkuvui otong,  
\q1 ‘Diiꞌke orakaꞌ minkueriaukaꞌ tee nantoong diikaning tare-nupoong-koong narung.’” \rq (Toro 22:28)\rq*   
\p
\v 6 Teka tenang Paulaꞌke tasiꞌpurira teing-koo niiꞌnavitu Noruꞌ Pitunavitu eeꞌnoko niiꞌnavitu Boto Keperuuꞌnavitu˜ tee koompaaraꞌnavitu-koo bokuma aaꞌpuuꞌ, “Ee mmarang, ning tee Boto Keperuuꞌnavitu-koong eeꞌnoko mmaꞌ Boto Keperuuꞌnavitu-koonge. Ning tee tuutunang-koo˜ oꞌnomang damaꞌke booꞌketa domamariaing masikaꞌantavamaung-koo.”  
\v 7 Eeꞌnoko tenang teie teeꞌ minkuvuko teke siivenkeꞌeuꞌ teing Boto Keperuuꞌnavitu˜ eeꞌnoko Noruꞌ Pitunavitu˜ eeꞌnoko tee oosinauraꞌ teke tankaamparuꞌ.  
\v 8 Noruꞌ Pitunavitue aaꞌning penkempaamanooꞌkoo teeꞌ: booꞌketa daaꞌ, koosinunanka, tanuaang; teka Boto Keperuuꞌnavitue aing ookeng masikeng tampaakooꞌ.   
\p
\v 9 Teketa karakarare pankaing nkoaruꞌ eeꞌnoko niiꞌning Boto Keperuuꞌnavitu-kooning boto naunuka donkonaara deravariruꞌ aaꞌpaama, “Niiꞌke kapooꞌ orara ooampiaꞌ aung-koo. Aiꞌ pa tanuaange niiꞌnooꞌ koosinunge nauvumaung deekoꞌ turampampiꞌneenga.”  
\v 10 Eeꞌnoko tenang tee turanturang tavuꞌ aapearako tee piatooronuka-koong boreꞌ avorouꞌ tee Paulaꞌ bitutuaaꞌneeng-koo teinge, eeꞌnoko piatooronuka-koo botoaruꞌ doonko siarira tee Paulaꞌ pariꞌaarira mmariꞌantavaara biikanava-koo beꞌantavaavaꞌnaang.  
\v 11 Teꞌmung eeꞌnaꞌmung muunga Ovoring tee-anko dueꞌ donkonura aaꞌpuuꞌ, “Noruꞌ purintaravai, aiꞌ dake tee ning siraꞌmemanaꞌ anke Jerusalemaꞌke teeꞌ nariꞌ tampaꞌ siraꞌmeeꞌnaang teke Roomaꞌke.”   
\s1 Niiꞌninge Juꞌnupoonge Kara Pinkaꞌauꞌnaꞌ Paulaꞌ Dupisiꞌaavaꞌnaang  
\p
\v 12 Teketa taneꞌpuko niiꞌning Juꞌnupoong mumunsiarira pinkapinkaꞌeuꞌ sinearima taamanaavarooꞌnaang bera Paulaꞌ dupisiꞌaavainooꞌke basi.  
\v 13 Donkaang karekaiꞌpi divuꞌke tee aung mumunsinang nkoauꞌ.  
\v 14 Eeꞌnoko teketa teing aaꞌning-anko berouꞌ: piristiꞌnanka-koo ovontung eeꞌnoko Juꞌnupoong-kooning pankenanka-anko. Berora aaꞌpauꞌ, “Niiꞌ teing koontoꞌ niiꞌka pinkapinkaꞌmeerira sinemaririning taamanampiarooꞌnaang bera Paulaꞌ dupisiꞌampiainooꞌke basi.  
\v 15 Diiꞌke koompaaraꞌnavitu ninka nau-antaveriaing tee piatooronuka-koong boreꞌ tee Paulaꞌ diiꞌanko depeto sing-antavuainaꞌ tuumpiaamanooꞌkoo tampaꞌ tasiꞌperiiꞌnaang tamperima. Eeꞌnoko niiꞌ teing maamumariri oꞌnoriaing tavuꞌkoo tee taapoꞌka diiꞌanko dueꞌaravaruko.”   
\p
\v 16 Enang tee Paulaꞌ baampuruꞌnunge taaravura tee maamunooraꞌ bera piatooronuka biikanavaꞌke koinura nauvuuꞌ tee Paulaꞌ.  
\v 17 Eeꞌnoko Paulaꞌke narung piatooronuka daakuꞌ tanatanara bokuvura aaꞌpuuꞌ, “Aung nemaka piatooronuka-koong boreꞌanko beꞌantaveai. Kapooꞌ nauvuuꞌnaang aunge tee.”  
\v 18 Eeꞌnoko teie tee beꞌantavura piatooronuka biikaang boreꞌanko aaꞌpuuꞌ, “Teie Paulaꞌke kiimata-koo otoinge bokumura naumuing aung nemaka daꞌanko tavoꞌamaꞌnaang kapooꞌ daꞌ nauruaꞌnaang.”   
\p
\v 19 Eeꞌnoko teie piatooronuka-koong boreꞌke bireng-koo kompura taapoꞌ beꞌantavura tanaꞌuuꞌ tee, aaꞌpuma, “Tee aming kapooꞌ dake naumeeꞌnaang ning?”  
\v 20 Eeꞌnoko teie aaꞌpuuꞌ, “Teinge Juꞌnupoong-koo pankenankai kara naroompaing daꞌ niaꞌdaako Paulaꞌ teing-anko doonko koompaaraꞌnavitu-anko beꞌantaveeꞌnaang taneꞌ aavavaama tee-koo keperuuꞌai tasiꞌpaavaꞌnaang tampaama.  
\v 21 Teka teing arooꞌeriaukaꞌ teeꞌ, aiꞌ donkaang karekaiꞌpi divuꞌ maamuariri otorooꞌnaang bakuꞌariri tee dupisiꞌkoo. Teing biiꞌka sinearirining taamanaavarooꞌnaang bera tee Paulaꞌ dupisiꞌaavainooꞌke basi. Eeꞌnoko enang teing teing maamuariri otorong tee tauraꞌ daꞌketa nempaitaaꞌ.”  
\v 22 Teketa teie piatooronuka-koong boreꞌke tee nemaka tenkeng-antavuuꞌ teketa orokovuma aaꞌpuuꞌ, “Naning naueaukaꞌ teeꞌ ning naumeinaꞌ.”   
\s1 Piatooronukai Paulaꞌ Niiꞌnamono-koo Botoauꞌnaꞌ Piiliksie Simpeꞌuuꞌnaang  
\p
\v 23 Tenang teie kenaanka piatooronuka daakuꞌnaꞌ tanatavaarekoꞌnaanka bokuvureta aaꞌpuretuꞌ, “Maamu-antaverereriaing kenaanka daakuꞌ piatooronuka eeꞌnoko naruaape-ita kenaiꞌka [70] oosie nanuꞌnuka eeꞌnoko kenaanka daakuꞌ daankoꞌpoꞌnupoong, eeꞌnoko tenang aasiꞌkoo duaꞌnang doinang muunga Sisariaꞌnavuntuꞌaape beriai.  
\v 24 Eeꞌnoko Paulaꞌ baꞌnanuaining oosining maamu-antaveriai, eeꞌnoko tampaꞌ basi-antaveriai tee-anko ovoꞌmaꞌanko Piiliks-anko.”   
\p
\v 25 Eeꞌnoko karavoto eeꞌpinaꞌ daarivuuꞌ,  
\v 26 “Ninge Kalaudias Lisiasie daꞌ pankaing ovoꞌmaꞌ Piiliks onkeonkeꞌdamaang.  
\v 27 Aung naning tee Juꞌnupoonge mooꞌaara teinge tavaavaꞌnaang nkoaako ninge nkaning ninka piatooronuka ninka merira tenkeng-antavampira domampampirieeng, eeꞌ noruꞌampira aung tee naning Roomaꞌnung.  
\v 28 Eeꞌnoko tuumpiauꞌnooꞌkoo noruꞌkoo piamora ninge doonko koompaaraꞌnavitu-koo beꞌantavantuꞌ.  
\v 29 Eeꞌnoko biikaang boto-koo tuutunampaako ooantuꞌ, teka tuumpiauꞌning-koo kapooꞌ booꞌanta-aapenung eeꞌnoko kiimata-aapenung ooampaꞌ.  
\v 30 Eeꞌnoko ning tee Juꞌnupoonge tee naning dupsiꞌaavaꞌnaang mumunsiaako narunge makenge naumuing. Teeꞌkoo ninge namuꞌke daꞌanko botoansing. Eeꞌnoko napoꞌ teing tuumpiaamaing daꞌanko botoaransinge daꞌkoo uroꞌkanooꞌke siraꞌpaavaꞌnaang teing kapooꞌ tuumpiaamaing. Enang bakearing.”   
\p
\v 31 Teketa tee teinge piatooronukai tee boto siompai Paulaꞌ bokuaara berouꞌ muunganang Antipatiris-aape.  
\v 32 Eeꞌnoko teing piatooronuka kauꞌke nanaakoꞌning teketaꞌ daunaꞌmung toroariruꞌ biikanava-aape, oosie nanuꞌnuka ninka nariꞌ nanaako tee Paulaꞌ.  
\v 33 Eeꞌnoko tenang teing Sisariaꞌ basiarira tee karavoto˜ avauꞌ tee ovoꞌmaꞌ. Eeꞌnoko Paulaꞌ tee-anko tavoꞌauꞌ.  
\v 34 Tenang teie tee karavoto deeruvura teie tanaꞌuuꞌ tee Paulaꞌ, aaꞌpuuꞌ, “Daꞌ aremeensiꞌkoong?”  
\v 35 Eeꞌnoko tenang Paulaꞌ Silisia-nung noruꞌura teie aaꞌpuuꞌ, “Daꞌ ninge tareamanooꞌkoong deentarako ninge taararerompaing dakaang kara makuꞌnaꞌ tenang teing tuumpiraamaing poroainang.” Eeꞌnoko botoaruꞌ tee Daurarong˜ Eerotiꞌ bakanava-koo otoko Paulaꞌ tanatavaavaꞌnaang.   
\c 24  
\s1 Juꞌkoo Ovontunge Paulaꞌ Koosiauꞌnaꞌ Piiliks-ankoa  
\p
\v 1 Eeꞌnoko paꞌnokoꞌ doong tankinuko tee piristiꞌnanka-koo pankaing Ananaiasi daampeto pouꞌ niiꞌning koompaaraꞌnavitu-koo pankenanka ninka eeꞌnoko naning narung nariꞌ tuutunang˜koo kara-tavoꞌ miring Teetalas. Eeꞌnoko teinge tavoꞌauꞌ tee-anko ovoꞌmaꞌanko tee biikaang kara Paulaꞌ tuumpiauꞌnaare.  
\v 2 Teketa ovoꞌmaꞌke Paulaꞌ bokuvuko Teetalasie kara tuumpi tutumpuma aaꞌpuuꞌ, “Ee daꞌ pankaing, Piiliks, daꞌ otoko niiꞌ tampaꞌ mooa-koo oꞌnorimaung eeꞌnoko niiꞌ Juꞌnupoong pakumerima aarumo tampeng tavoꞌantavemaunge;  
\v 3 Osi ookara-koo avutevuꞌmariri niiꞌke arooꞌampimaung ookara tampaꞌ nariꞌ tampampima.  
\v 4 Teka iirauꞌantarampiꞌneeng-koo tampaꞌ tange bakeama enang aaꞌdamaang ninge, tampaꞌ noruꞌmeri ioꞌ baroromeriaing niiꞌ okiꞌnooꞌ.  
\v 5 Niiꞌke tee aung naning taarapiika ooampimaung, turang-anta-nko ooampimaung ookara Juꞌnupoong-koo ookutunairu-koo otoroining-koo, eeꞌnoko napoꞌ narunge biumareeꞌ tevitu-koo nerakavitu tee Nasaretiꞌnung siompaamanavitu-koo.  
\v 6 Eeꞌnoko napoꞌ niiꞌ Kumponing-ankoi dootuuꞌnava pankava-koo dootuuꞌmariko orari-anta-koo paaramuruꞌ, teka teeꞌ nkoarako niiꞌke daiꞌampiruꞌ;  
\v 7 Niiꞌke niikaang boto siompampiri paaravampiiꞌnaang tampampiko teie Lisiasie, teing kivora daakuꞌ piatooronuka tanatai, aaꞌnaꞌ iriꞌoi niikaang bireng-eta pariꞌmurira aaꞌmuruꞌ, ‘Diiꞌ tuumpi nkonuka ovoꞌmaꞌanko berira tuumpireeriaing.’  
\v 8 Teka daka dake tanaꞌera noruꞌeaing tee ookara kapooꞌnanka niiꞌke tee tuumpiampirining masikeng.”  
\v 9 Eeꞌnoko teinge Juꞌnupoonge ookara kapooꞌnanka Teetalasie tuumpivukoꞌning-koo masikee-antavaakoꞌ.   
\s1 Piiliksie Simpeꞌui otoko Paulaꞌ Siraꞌparama Kara Nauvuuꞌnaꞌ  
\p
\v 10 Eeꞌnoko tenang teie ovoꞌmaꞌke kara-koo botovuuꞌnang tee Paulaꞌke makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Ning dotumari penkemaraaꞌnaang teing-koo kara tuumpimauꞌning-koo daꞌ tasiꞌdansi mmauꞌ mareꞌkoo daꞌ kara-simpeꞌ deentari otomaung-koo.  
\v 11 Dake niaꞌeriko masikee-antamaavaing, baruꞌ doong kivora-ita keꞌmunta divuꞌuaruko ning Jerusalemaꞌaape deto dootuuꞌkoo meuꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko ainge ning oomaavaꞌ tataꞌmeeriko dootuuꞌnava pankava-koo. Napoꞌ oomaavaꞌ tavutavuꞌ tutumpanko dootuuꞌnavananka okiꞌnarekaꞌkoo eeꞌnoko osi pankamono-koo.  
\v 13 Teing napoꞌ masikaꞌpariarupeuꞌ daꞌ nauraama teing kapooꞌ enang ning tuumpimaamaatomaing-koo.   
\p
\v 14 “Teka tee aung ning enang daꞌkoo siraꞌmaraaꞌnaang: Ning tee Kumponing-koo dootuuꞌmaramaung niikakatauro biikaang-koo tevung nerakavung daang-koonavung tampaamanavung siompansi, masikaꞌantavansi teing ookutuning kapooꞌ Moosesi-nung botoi minkuvui otomaing eeꞌnoko Kumponing-etaning nakaro-nupoonge tero daariauꞌning,  
\v 15 eeꞌnoko Kumponinge maraka-anta dupearavainooꞌ nempansitaaꞌ teeꞌ nariꞌ aing nkoarimanaꞌ booꞌketa daaꞌ noruꞌampiri ookeng-koo aaꞌnoko teing koontoꞌnuka eeꞌnoko teing koontoꞌnuka deeaing.  
\v 16 Teeꞌkoo ning paaramaramaung domang kiiroraaꞌmari oꞌnooꞌnaang Kumponing-ankoi eeꞌnoko nantoong-ankoi.   
\p
\v 17 “Enang tee niiꞌning mareꞌ tankinuioꞌ toromaruꞌ nkanavitu-anko avuavuꞌ mooniꞌ ataꞌoinkuꞌkoo tavoꞌama eeꞌnoko boontunamaraaꞌnaang.  
\v 18 Teeꞌ nkomarako teinge ning oomauꞌ kiiroraaꞌmarama pava dootuuꞌnava pankava-koo kuunge, nantoong karinga eeꞌnoko naampa dovang otoaruko, teka Juꞌnupoong naing Eesiaꞌketa porouꞌning teke otoroko.  
\v 19 Teing eeꞌning aꞌ daꞌanko porora ning tuumpi-koo makosinuka kapooꞌ ning tuumpi-koo makosi otoꞌevoroi deekoꞌ.  
\v 20 Niiꞌnooꞌ ainge koompaaraꞌnavitu biiꞌka tuumpimaavai kapooꞌ orara taaravauꞌnung deekoꞌ nkaang kara simpeꞌaama teka Jerusalemaꞌka.  
\v 21 Teka tee kapooꞌ niiꞌnung otoaꞌ, aung narung tuumpimaamaatomaung otong tee tenang uroꞌkanooꞌke teing-koo donkonansi bokuma aaꞌpantuꞌnung, ‘Ninge tee napoꞌ booꞌketa daaꞌ narung masikaꞌantavamaung-koo diiꞌke eꞌmung tuumpimerimaang.’”   
\p
\v 22 Teka teie Piiliksie, bane tevung nerakavung taung sirakaꞌpui tampaꞌ tasiꞌpukoꞌnunge, teka totoꞌpura aaꞌpuuꞌ, “Tenang Lisias tee piatooronuka-koong boreꞌ daampeto poainang ninge simpeꞌampaing aung kara daꞌkoong.”  
\v 23 Teketa tenang tee piatooronuka daakuꞌ tarenara botovuuꞌ teie tee Paulaꞌ tee ninka tareaioꞌ otooꞌnaang teka baruꞌ kiimata-pinaꞌ deeaꞌ. Eeꞌnoko baꞌmaikoriꞌke beeroꞌkoo orokoaavaꞌ piavoaining-koo pakuaama.   
\s1 Piiliksie Paulaꞌ Kiimatanava-koo Kemareꞌka-koo Pinkaꞌuuꞌnaꞌ  
\p
\v 24 Teketa niiꞌning doong tankinuko Piiliks baꞌaang ninka Juꞌkoonani miring Darusila ninka poreta botoaruꞌ Paulaꞌ poꞌantavaavaꞌnaang eeꞌnoko taaravuuꞌ minkuvuko Jiisuuꞌ tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ masikaꞌanta-koonavung.  
\v 25 Eeꞌnoko tenang Paulaꞌke toꞌbiiari aing aaꞌning-koo minkuvuko: koontoꞌ nkonaꞌ, baka tarenaꞌ, eeꞌnoko doong asiꞌnaꞌmung tuutunang nkoaravaing-koo, Piiliksie avorora aaꞌpuuꞌ, “Ioꞌ beaing anketa. Niiꞌnang batei ooamira bokurampaing napoꞌ.”  
\v 26 Napoꞌ eeꞌ noruꞌukoꞌ, “Ning pa mooniꞌ amuuꞌnaang Paulaꞌke damaꞌke napoꞌ bokuanko.” Teeꞌkoo mmauꞌ namuꞌpie bokuvuma minkuarekoꞌ.  
\v 27 Teka kemareꞌka tankinuko Poosias Peestasie Piiliks pariꞌantavuuꞌ, teka Piiliks tenkenuma Juꞌnupoong dotu-anta-koo Paulaꞌ teke kiimatanava-koo pinkaꞌari otoko sipuuꞌ.   
\c 25  
\s1 Paulaꞌ Deravari Eentavaruꞌnaꞌ Siisaꞌke Kara Simpeꞌevuuꞌnaang  
\p
\v 1 Enang tee Peestasi ovoꞌmaꞌ deemparara beenang doong tankinuko Jerusalemaꞌaape daanto beuꞌ Sisariaꞌketa.  
\v 2 Eeꞌnoko teka tavoꞌarako piristiꞌnanka-koo ovontunge eeꞌnoko Juꞌnupoong-koo pankenankai Paulaꞌ tuumpiaakoꞌning nauauꞌ.  
\v 3 Eeꞌnoko aaꞌnaꞌ etuauꞌ tee eentavarima tee botoarako Paulaꞌ Jerusalemaꞌaape tavoꞌaavaꞌnaang, taunga tavaavaꞌnaang maroauꞌnaꞌ noruꞌai.  
\v 4 Peestasie makuꞌurima aaꞌpuuꞌ, “Paulaꞌ tee Sisariaꞌke tareai otomaung eeꞌnoko ning tee dueꞌka meeꞌnaang noruꞌmaramang.  
\v 5 Teeꞌkoo diiꞌkoo niiꞌning pankenanka niꞌninka nariꞌ danto meriaing. Kapooꞌ orakaꞌ nkovuuꞌning otoko tee-koo deekoꞌ teka diiꞌke tuumpieriai.”   
\p
\v 6 Teketa Jerusalemaꞌketa kivora doong divuꞌuaruko Peestasi danto Sisariaꞌaape beuꞌ. Eeꞌnoko daunaꞌmung kara simpeꞌdoma baꞌnanura Paulaꞌ poꞌantavaavaꞌnaang botoaruꞌ.  
\v 7 Eeꞌnoko tenang Paulaꞌ kuung poioꞌ teing Juꞌnupoong Jerusalemaꞌketa danto berouꞌning tee koroai donkonaara kapooꞌ mmauꞌnanka ivekeng-koo tuumpiaara masikaꞌantanooꞌ otoroaruuꞌ.  
\v 8 Teketa Paulaꞌke penkemparama aaꞌpuuꞌ, “Ninge kapooꞌ teing aing eeꞌ oroꞌ totoꞌpui otoing nkoampaꞌ: Juꞌnupoong biikaang boto, dootuuꞌnava pankava eeꞌnoko tee Roomaꞌnung daurarong˜ Siisaꞌ.”  
\v 9 Teka Peestasie Juꞌnupoong dotu-anta-koo aaꞌpuuꞌ tee Paulaꞌ, “Daꞌ ee Jerusalemaꞌaape daanto beꞌkoo arooꞌdari otong teka paararaavainaꞌ teing aing kapooꞌ ning-koo dutakanooꞌka tuumpiraining-koo?”   
\p
\v 10 Teka Paulaꞌke aaꞌpuuꞌ, “Ning aaꞌ Siisaꞌ bakanooꞌ kara simpeꞌdoma donkonansi oꞌnong, aaꞌ eeꞌnooꞌ ning tuutunang-koo makosinooꞌ, aiꞌ ning Juꞌnupoong-koo kapooꞌ orara nkoampaꞌ, teeꞌ dake tampaꞌ noruꞌei otong.  
\v 11 Ning kapooꞌ orarananka-nko deekoꞌ eeꞌnoko kapooꞌ ning booꞌkoo makosi nkoantuꞌnung deekoꞌ ning booꞌketa mmariꞌkoo paaramaravarupeuꞌ, teka teing kapooꞌ ning tuumpimaamaing boturopananka deempari otoko naning otoaꞌ teing-anko sing-antamupeuꞌnung, aiꞌ ning tee Siisaꞌkoo arooꞌmari oꞌnong teie paaramuaing.”   
\p
\v 12 Teketa Peestasie bakaning tuutunang-koo˜ norukasiꞌnanka ninka minkuarira aaꞌpuuꞌ tee Paulaꞌ, “Siisaꞌkoo arooꞌdaring tampeioꞌ aaꞌdamaang: Makosi, tee-anko Siisaꞌanko naniaing.”   
\s1 Peestasie Akiripaꞌ Niaꞌuuꞌnaꞌ Paulaꞌkoo  
\p
\v 13 Enang tee, niiꞌning doong divuꞌuioꞌ tee Akiripaꞌ, daurarong˜, teni ninka baaraꞌmaꞌnaang Beenis ninka, Sisariaꞌ tavoꞌkuretuꞌ Peestasi onkeonkeꞌureeꞌnaang.  
\v 14 Eeꞌnoko teke mmauꞌ doong otorora Peestasie Paulaꞌ bakanaiꞌ tee daurarong nauvuma aaꞌpuuꞌ, “Anke naning narung otomang Piiliksie kiimatanava-koo otoko sipura tenkenuuꞌnung.  
\v 15 Eeꞌnoko tenang ning Jerusalemaꞌ oꞌnoko teing piristiꞌnanka-koo ovontunge eeꞌnoko pankenankai Juꞌkoo-nupoonge tee dooremaama niaꞌmauꞌ tee kara taaraevomira dupisiꞌkoo makosi tampamaꞌnaang.  
\v 16 Teketa ninge aaꞌparantuꞌ teing, ‘Niiꞌ Roomaꞌnupoong teeꞌ nkomariaung naning niiꞌninge dupisiꞌkoo sing-antavampiiꞌnaang tutung tuumpiaamaing ninka oing ooveearuko, napoꞌ doona penkemparavaing-koong oovuaruko.’   
\p
\v 17 “Tenang teing ninge nauaransioꞌ aꞌ oosiariruꞌnang ning nemaravaꞌ daunaꞌmung kara simpeꞌdoma baꞌnanamira botomaruꞌ tee naning poꞌantavaavaꞌnaang.  
\v 18 Teketa tenang teinge tuumpiaakoꞌninge donkonaara teinge kapooꞌkoo oreng-pinaꞌ ninge tero noruꞌantuꞌning-koo tuumpiaavaꞌ.  
\v 19 Teka niiꞌning kapooꞌ oovuning-koo turampaakoꞌ daang masikaꞌantavaamaing-koo, eeꞌnoko naning narung-koo Jiisuuꞌkoo booꞌparuꞌnung-koo teka Paulaꞌke domamparuꞌnung tampukooꞌ.  
\v 20 Ning amuriiꞌ kapooꞌ baakeeneama simpeꞌkoo paaꞌmarara ninge niaꞌantuꞌ aaꞌpama, ‘Daꞌ ee Jerusalemaꞌaape nanipeuꞌ eeꞌnoko teka diiꞌ Juꞌ diikaning koompaaraꞌnavitue simpeꞌdaavai dakanaiꞌkoo?’  
\v 21 Teka tenang Paulaꞌ Siisaꞌke simpeꞌuuꞌnaang tamparako ning botomaruꞌ pinkaꞌai tanatavaavaꞌnaang bera Siisaꞌanko botoampainooꞌke basi.”   
\p
\v 22 Eeꞌnoko Akiripaꞌke Peestasi aaꞌpuuꞌ, “Ninge ninka taara-koo piamomaang tee aung naning.” Eeꞌnoko Peestasie aaꞌpuuꞌ, “Makosi, taneꞌ taaraveaing tee.”   
\p
\v 23 Teketa daunaꞌmung tee Akiripaꞌ eeꞌnoko baaraꞌmaꞌnaang Beenis, dauraronanka biikaninge nepunepuꞌke aaꞌnaꞌ nepuꞌaresi poreta tumparetuꞌ teꞌ tuutunang nkoroma eeꞌnoko teing kivora daakuꞌ piatooronuka tanatanuka nariꞌ porouꞌ eeꞌnoko teing nantoong tevuntuꞌkoo boreꞌnuka. Teketa tee Paulaꞌ Peestasie botovurioꞌ asiꞌnaꞌmoo poꞌantavauꞌ.  
\v 24 Eeꞌnoko teketa Peestasie aaꞌpuuꞌ, “Daꞌ Daurarong Akiripaꞌ eeꞌnoko diiꞌ ookara aꞌ niiꞌ ninka nariꞌ porining, ooveriai aung naning Juꞌnupoonge ning eentamaamaung ookeng-koo aaꞌnoko Jerusalemaꞌka eeꞌnoko anka, otoarooꞌnaang tampaamaung peusiꞌkaama.  
\v 25 Teka ninge kapooꞌ tee booꞌanta-koo makosi ooampaꞌ. Eeꞌnoko eeꞌnara baka Siisaꞌke simpeꞌuuꞌnaang tamparioꞌ ninge Siisaꞌanko botoamaꞌnaang matauantuꞌ.  
\v 26 Teka ninge kapooꞌ taaꞌniꞌantavama daariampaing otoꞌmemuaꞌ tee nkaang ovoring nauama tee-koo. Teeꞌkoo ninge aꞌ diiꞌanko, eeꞌnoko baruꞌnooꞌ daꞌanko daurarong Akiripaꞌanko donkong-antavansing anketa paaravampira kapooꞌ oreng ooampiaining daariamaꞌnaang.  
\v 27 Aiꞌ ninge eeꞌ ooamaang, ninge naning kiimatanung tamung boturopa botoamparupeuꞌ tuumpiaamaing-koong sirakaꞌanta otoaruko.”   
\c 26  
\s1 Akiripaꞌke Simpeꞌuko Paulaꞌ Daankiaruꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Akiripaꞌke aaꞌpuuꞌ nauvuma tee Paulaꞌ, “Ninge enang tauraꞌdang daꞌ daka minkuraraaꞌnaang.” Eeꞌnoko tenang Paulaꞌ tankaꞌ toonuma penkeng-koong kara siraꞌparuꞌ aaꞌpuma,   
\p
\v 2 “Ning eꞌmung biraankemaring nkaang kara siraꞌkoo daꞌankoi penkemarama Daurarong˜ Akiripaꞌankoi teing kapooꞌ ookarai Juꞌnupoonge tuumpimaamaing-koo,  
\v 3 eeꞌ noruꞌamira daꞌ tee ookara aarumonanka eeꞌnoko turananka Juꞌnupoong biikaning noruꞌei otomaung dau basinooꞌ. Teeꞌkoo ninge niaꞌdamaang tampaꞌ dooroontari ning taarameeꞌnaang.   
\p
\v 4 “Nkaang aarumo tee temuꞌketa nemaaꞌnooꞌketa oꞌnoi oꞌnouꞌnaꞌ ookara Juꞌnupoonge noruꞌmai oꞌnong teing-koo nkaning nantoong-koo meuꞌke teke Jerusalemaꞌke.  
\v 5 Teinge tee temuꞌketa noruꞌmai oꞌnong, siraꞌmaapeuꞌ piavorora deekoꞌ, tee ning tee Boto-koo Keperuuꞌnavitu-koong aarumo koontoꞌ siompansi oꞌnokoꞌnung, niikaang dootuuꞌkoo aaꞌnaꞌ monkeenaꞌnavitu.  
\v 6 Enang tee ning aung aꞌ donkonansing tuutunange paara-koo tee biraanke, booꞌketa daaꞌ tavoꞌkuaing nempamaung-koo, Kumponinge niumaraang-koo maraka-antavuuꞌnung.  
\v 7 Tee niiꞌnamuriiꞌ biraanke deeaꞌ niiꞌke ookarai Juꞌnupoonge nempampimaung muung eeꞌnoko doong karimarima Kumponing dootuuꞌampima. Teka tee, ee daurarong, tee eeꞌnara biraanke siraꞌpansioꞌ eeꞌninge tuumpimaamaung Juꞌnupoonge.  
\v 8 Aming-koo diiꞌ Judiaꞌnupoong Kumponinge booꞌnuka daaꞌanta masikaꞌanta-koo makosiriaꞌ?   
\p
\v 9 “Aꞌnooꞌ ninge tee ninka koontoꞌnaꞌ eeꞌpinaꞌ noruꞌankoꞌ: Aung miring Jiisuuꞌ Nasaretiꞌnung onou amutemuriiꞌke turampamaaꞌnoaing.  
\v 10 Eeꞌnoko tee teeꞌ nkoankoꞌ Jerusalemaꞌke, aaꞌnokoꞌ meekupoong Jiisuuꞌ sionuka kiimatanava-koo kuꞌnumparankoꞌ tauraꞌ tee piristiꞌnanka-koo pankenankai amauꞌnung ninka, eeꞌnoko tee narung deeaꞌ, niiꞌninge teing meekupoong dupisiꞌkoo mauꞌaarikoꞌ teing irikumparanko.  
\v 11 Eeꞌnoko napoꞌ ninge mmauꞌnamuꞌpie kiimatavarankoꞌ teka pava dootuuꞌnanka-koo ookara-koo Karistooꞌ penkempaavainaꞌ paara-antavarama. Eeꞌnoko bakei aaꞌnaꞌ iirang-antamarama mankiꞌantavarankoꞌ teing, bane osi pankeng oovuning biikaning-koo.”   
\s1 Paulaꞌke Baka Bereꞌaruꞌnung-koong Minkunaa Nauvuuꞌnaꞌ Akiripaꞌ  
\p
\v 12 “Niiꞌnaꞌmung teeꞌ nariꞌ nkomarama Damaskas-aape nanantuꞌ piristiꞌnanka-koo pankenge tauraꞌ amaara botomaioꞌ.  
\v 13 Eeꞌnoko ee daurarong, duaakiꞌnang taunge nanama araka paning-etaing ooantuꞌ aaꞌnaꞌ sisisiisi duaaꞌ divuꞌui. Ning eeꞌnoko teing nariꞌ nanampikoꞌning koromuri arakavaruꞌ.  
\v 14 Eeꞌnoko tenang niiꞌ ookara kansiꞌkoo doonko duaꞌmarira ninge aurong taaravantuꞌ Iiburunaꞌ karoma aaꞌmuko, ‘Soolo, Soolo, dake aming-koo ning mankiꞌantamemaang? Nkaang kara dimpaꞌema daka baikeraramaung irintoꞌ deemparako.’   
\p
\v 15 “Eeꞌnoko ninge aaꞌpantuꞌ, ‘Daꞌ baa Ovoring?’ Eeꞌnoko Ovoringe aaꞌpuuꞌ, ‘Ning tee Jiisuuꞌ, tee dake mankiꞌantamemaung.  
\v 16 Teka donkoniaing deto, ning tee daꞌkoo oroꞌmarinooꞌ aung kapooꞌ otoko: Daꞌ miruꞌdamaang botorampainaꞌ nkovema siraꞌpeeꞌnaang enang oomeinaꞌ eeꞌnoko damaꞌke kapooꞌ napoꞌ daꞌkoo oroꞌmarara naurampainaꞌ.  
\v 17 Mmariꞌantarampaing nantoonge aaꞌninge turantaako dakanavitu Juꞌnupoonge eeꞌnoko Juꞌdeeainge, tevitu eeꞌnavitu daꞌ botoramaatomanooꞌnavitu.  
\v 18 Duta bante-antaveriko mutaanang-eta araka-koo bereꞌariaꞌnaang eeꞌnoko Sietaniꞌketa Kumponing-koo bereꞌariai biikaning orakaꞌ nkonanka tontaꞌaravainaꞌ, eeꞌnoko barenku-koo-navaro otoꞌevoroai teing ninka ning-koo baitoarira meekupoong deempariruꞌning ninka.’”   
\s1 Paulaꞌke Kara Tampaꞌ Siompui Mintoomparamaung Nauvuuꞌnaꞌ Akiripaꞌ  
\p
\v 19-20 “Tee teeꞌ, ee Daurarong Akiripaꞌ, kontemoaꞌ nko-koo teeꞌ paning-eta oroꞌparara naumuuꞌnaꞌkoo ninge siraꞌpansi nau-antavarantuꞌ Damaskasie, teketaꞌ Jerusalemaꞌke eeꞌnoko teketa ookutunairu-koo Judiaꞌnavaro-koo eeꞌnoko napoꞌ Juꞌdeeaing-koo orara aarumo sipaara Kumponing-aape bereꞌariiꞌnaang, eeꞌnoko tampaꞌ nkoarima bereꞌniiꞌnuka makosinaꞌ taaꞌniꞌantavariri otorooꞌnaang.  
\v 21 Okoraꞌnooꞌ teeꞌkoo Juꞌnupoonge komaara pava dootuuꞌnava pankava-koo dupisiꞌmaavaꞌnaang nkomauꞌ.  
\v 22 Teka Kumponinge pakumuioꞌ eꞌmung-koo basinooꞌ ning daankimaramaung bera eꞌmung aꞌ donkonansi kapooꞌ ooantuꞌnaꞌ siraꞌpamaang ookara nantoong-koo ovontung-eta bera toireꞌkoo basinooꞌ. Teeꞌ Moosesi dovang teing Kumponing-etaning nakaro-nupoong urikupoonge nkoaravaing tampaama naumaaruꞌnaꞌ nariꞌ minkuamaung, niiꞌnaꞌ deeaꞌ.  
\v 23 Aaꞌnoko Kumponinge niiꞌ domang-anta-koo Pakoꞌpariꞌniiꞌke baike toraꞌpuaing-koong eeꞌnoko tee tutunaꞌnung booꞌketa daaꞌaravaing-koong, eeꞌnoko teeꞌ nkoarama baka araka siraꞌparaaꞌnaang ookavitura-koo aaꞌnoko Juꞌnupoong-koo eeꞌnoko Juꞌdeeaing-koo.”   
\s1 Paulaꞌke Akiripaꞌ Bereꞌkoo Pia-antavuuꞌnaꞌ  
\p
\v 24 Eeꞌnoko tenang teie teeꞌ penkemparama minkuvuko Peestasie bokuma aaꞌpuuꞌ, “Paulaꞌ, daꞌ kanuꞌdaring. Dakaang barevare pankainge kanuꞌantaruing.”  
\v 25 Teka Paulaꞌke aaꞌpuuꞌ,  
\p “Ning kanuꞌmaravaꞌ, daꞌ pankaing Peestasi, teka ning koontoꞌ toꞌbiimari masikaꞌ karomang.  
\v 26 Aunge dauraronge noruꞌui otong, masikee-antamupeuꞌ aing-koo kapooꞌkoo, eeꞌnoko tee-ankoi tamung danto minkuampeuꞌ teie noruꞌuioꞌ, aiꞌ ninge masikaꞌ noruꞌansi oꞌnong kapooꞌ aing-koo niiꞌnaare bakaang punkaaꞌkoo nerakanaare deeaꞌ, aiꞌ ookarai noruꞌai otong kapooꞌ nkoaruꞌnaꞌ.  
\v 27 Arekeeꞌ daꞌ daurarong Akiripaꞌ, dake ee Kumponing-etaning nakaro-nupoong urikupoong masikaꞌantaveri otong? Eeꞌ, noruꞌansi oꞌnong, dake masikaꞌantaveri otong.”   
\p
\v 28 Eeꞌnoko Akiripaꞌke aaꞌpuuꞌ makuꞌuma, “Anaarei apukanaarei ee Karistooꞌaape bereꞌantameeꞌnaang?”   
\p
\v 29 Eeꞌnoko Paulaꞌke aaꞌpuuꞌ, “Kumponing-koo kunsimaramang daꞌ narung paku-koo deeaꞌ teka aing ookara teeꞌ nariꞌ eꞌmung taaramaamatomaing diiꞌ ning-pinaꞌ oroꞌdariiꞌnaang aing sieena ioꞌ doonko otoko.”   
\p
\v 30 Teketa tenang daurarong deto donkonuko aaꞌnouꞌ ovoꞌmaꞌ donkonuuꞌ eeꞌnoko teni Beenis donkonuuꞌ eeꞌnoko ookara nantoong teke baꞌnaniauꞌning teing ninka nariꞌ donkonauꞌ.  
\v 31 Eeꞌnoko tenang teketa tenkenaara biiꞌka kareaama aaꞌpaakoꞌ, “Aung naning kapooꞌ tee dupisiꞌkoong eeꞌnoko kiimatanava-koo pinkaꞌkoong makosi nkovuaung.”  
\v 32 Eeꞌnoko Akiripaꞌke Peestasi aaꞌpuuꞌ, “Aung naning unaa-antaveripeuꞌnung Siisaꞌke taaravuuꞌnaang arooꞌaravaruuꞌnung dei.”   
\c 27  
\ms1 Paulaꞌ Roomaꞌaape Beuꞌnaꞌ  
\mr (27:1–28:31)  
\s1 Aareri-koo Sipauꞌnaꞌ Paulaꞌ Roomaꞌaape Beꞌanta-koo  
\p
\v 1 Teketa tee niiꞌ Itali-aape aarerie beꞌkoo tamaaruꞌ Paulaꞌ eeꞌnoko niiꞌning kiimata-nupoong nariꞌ. Eeꞌnoko tee naning miring Julias teing tanata-koo botoauꞌ, tee Siisaꞌ bakaning mauꞌmoniꞌnavitu-koo narung daakuꞌ piatooronuka tarenara.  
\v 2 Eeꞌnoko danto aareri-koo Aꞌdamitiang biikanareng-koo koinampira tenkenampiruꞌ, Eesia-nameensiꞌ kantevui siompuai-nareng-koo. Aristakas niiꞌ ninka nariꞌ meruꞌ, Tesalonaikaꞌnara, Masedoniaꞌnameensiꞌkoong.  
\v 3 Teketa daunaꞌmung Saidoniꞌnavuntuꞌ daanto duumemariruꞌ, eeꞌnoko Juliasie Paulaꞌ tampaꞌ nkovuma baꞌmaikoriꞌ beeroꞌkoo tauraꞌpuuꞌ teinge pakuaavaꞌnaang.  
\v 4 Eeꞌnoko teketa danto tenkenampima Saiparasi-namuiꞌkoo neeꞌmariri meruꞌ booꞌai tamuriko.  
\v 5 Eeꞌnoko tenang pirung pakoꞌampiri merima Silisia eeꞌnoko Pampiliaꞌ aaꞌnamensiꞌkai kato tankinampira Maira-navuntuꞌkoo tavoꞌmariruꞌ Lisia-nameensiꞌkoonooꞌ.   
\p
\v 6 Teka teie piatooronuka daakuꞌ tarenarai narung aareri oovuuꞌ Aleksandariaꞌ biikanareng Itali-aape beko, eeꞌnoko tereng-koo kooꞌmuruꞌ.  
\v 7 Teketa makenge terenge nanampiko mmauꞌ doong divuꞌkuioꞌ karimarikotaaꞌ Naidas-navuntuꞌ dueꞌmariruꞌ. Eeꞌnoko pionge doonko Eesia siong-koo koontoꞌ bonoꞌmurioꞌ eeꞌ deto Kiritiꞌnamuiꞌkoo pakoꞌmarira neeꞌmariri meruꞌ Saamoni-koo siuru˜ koroampiri.  
\v 8 Aaꞌnaꞌ poreꞌmori Kiritiꞌnamuiꞌkoo miirimariri merikotaaꞌ niiꞌnooꞌ miring Tampooꞌ Kunkumenooꞌ tampaamanooꞌ basimariruꞌ, Laseaꞌketa osi pankamono-ita dueꞌ.   
\p
\v 9 Teeꞌ poreꞌmorima mmauꞌ batei tamung tanking-antavampiruꞌ aaꞌnoko Juꞌnupoong unkumoarimanang eeꞌnoko pirunge nanuꞌkoo tampanang. Eeꞌnoko nanuꞌ arikaꞌparioꞌ pirung oraruꞌkumanang meuꞌpampira Paulaꞌke nauvurima aaꞌpuruꞌ,  
\v 10 “Ee aing, ninge eeꞌpinaꞌ ooamaang: Nariꞌ nanampiaing deekoꞌ tee baike kuneꞌampiiꞌnaang, eeꞌnoko kapooꞌ baruꞌ paaꞌaraaꞌnaang otoining aing aaꞌning: kavo narung deeaꞌ teka areng aareri-nareng eeꞌnoko niikaang domaang nariꞌ.”  
\v 11 Teka teie piatooronuka narung daakuꞌ tarenarai tee tereng okovenung eeꞌnoko tee nanuꞌanta-nko beekaang kara aaꞌnaꞌ barorompukoꞌ, Paulaꞌ baruꞌ deeaꞌ.  
\v 12 Eeꞌnoko teketa teꞌ kunkumenooꞌ bakuꞌkoo makotuaruioꞌ piong kamaari ninkaing batei-koo, teing-koo mmauꞌ nantoong teketa tenkeng-koo piavorouꞌ eeꞌ noruꞌaama, Piiniks-navuntuꞌkoo pa tampaꞌ tavoꞌkampipeuꞌ. Teꞌ eeꞌnooꞌ napoꞌ Kiritiꞌkoonooꞌ kunkumenooꞌ bakuꞌkoo tampooꞌ kamaari bakanang.   
\s1 Piong Pankaing Pirung-koo Nkoaruꞌnaꞌ  
\p
\v 13 Eeꞌnoko tenang tee piong eeꞌdepeto tampaꞌ poko aaꞌpauꞌ, “Enang Piiniks tampaꞌ tavoꞌmariiꞌnaang.” Eeꞌnoko teinge aankaꞌ doompeto barampaaraiꞌnange Kiritiꞌ miiringe danto meruꞌ piisiꞌ dueꞌke.  
\v 14 Teketa tee piong bariꞌuuꞌ eeꞌdoompeto piong ivekung pomanaꞌ, poraꞌka daue doompeto pora tamuruꞌ.  
\v 15 Eeꞌnoko tenang tee aareri teeꞌ kompuioꞌ piong-aapei beꞌkoo makotuaruioꞌ tamung danto bereꞌampirioꞌ biiꞌmuruꞌ.  
\v 16 Eeꞌnoko okiꞌnamuiꞌkoo muiꞌnamuiꞌ miring Kaudaꞌnamuiꞌkoo neeꞌmariri meruꞌ, eeꞌnoko teke karimarima tee bakaasi deto kakau barampampiraiꞌnange kuunga aareri-koo pinkaꞌampiri daiꞌampiruꞌ.  
\v 17 Teketa tereng aareri-nareng nanampi-koꞌnareng koomponge pankenge boonavete puring-antavampima daiꞌampiruꞌ. Eeꞌnoko Aperikaꞌkoo dueꞌ daunaaꞌnooꞌ pionge koing-antamuriꞌneeng-koo avoreaama teneꞌ pionteeꞌnaneꞌ miiruni-koonaneꞌ depeto siauꞌ. Teketa moꞌming-koo biꞌaara doonko pirung-koo duaꞌantavaioꞌ teneꞌke tee aareri teka dateꞌdate-antavuuꞌ. Eeꞌnoko teeꞌ nariꞌ oꞌnoriko tamung biiꞌmurikoꞌ.  
\v 18 Eeꞌnoko daunaꞌmung pionge avitoitoi baiꞌmuriko teinge tee pionteeꞌkoong botunarong oko duaꞌkoo depeto sing-antavauꞌ.  
\v 19 Bera piong beenamparuꞌnaꞌmung niiꞌke ookarai birenge kompampiri doonko kosiꞌampiruꞌ ookara kapooꞌnanka terong botunarong-koo biꞌari otokoꞌning ninka nariꞌ.  
\v 20 Eeꞌnoko mmauꞌ doong-koo duaaꞌ dovang beentoꞌ okiꞌnooꞌ oroꞌpariarukoꞌ, eeꞌnoko aung piong aaꞌnaꞌ pankaing masikung oroꞌparako domamariaukaꞌnung-pinaꞌ noruꞌmariruꞌnung.   
\p
\v 21 Eeꞌnoko teing tee taamang nai-koo mmauꞌ doonge datavaavaruioꞌ Paulaꞌke uroꞌkanooꞌ pora teing-koo aaꞌpuuꞌ, “Ee aing, teeꞌ naurampiruꞌnaꞌ taaramerira Kiritiꞌketa moriaruuꞌnung dei tampaꞌ, aung baike kuneꞌampiarupeuꞌ eeꞌnoko aing kapooꞌnanka keraꞌpampiarupeuꞌ.  
\v 22 Enang tee naurampimang ninge, domang kuaaꞌdoriaing aaꞌnoainaꞌ: diiꞌkoo narung minkiaravaukaꞌ, teka aung aareri narung nakaꞌaravai.  
\v 23 Aiꞌ eꞌmung tee muunga ning-anko tee koosinung˜ Kumponing-nung donkonuing tee ning mooꞌmuioꞌ mintoompevomaung bakaang.  
\v 24 Eeꞌnoko teie aaꞌmui, ‘Aroreaukaꞌ, Paulaꞌ. Daꞌ tee bakei Roomaꞌ tampaꞌ basirarara Siisaꞌkoo uroꞌkanooꞌ donkoniaing. Eeꞌnoko ooveko aing teing daꞌ ninka nariꞌ nanirimaatomaing Kumponinge daꞌ ninka nariꞌ domampariiꞌnaang tampuruꞌning.’  
\v 25 Teeꞌkoo domang kuaaꞌdoriaing, ee aing, aiꞌ ninge tee Kumponing masikaꞌantavansi otong teeꞌ nariꞌ naumuinaꞌ masikaꞌ nkoaraaꞌnaang.  
\v 26 Teka niiꞌ teing niiꞌnamuiꞌkoo piisiꞌkoo koing-antamuriaining.”   
\p
\v 27 Teketa piong kivora-ita karenamparuꞌnaꞌmung tavoꞌkuko teeꞌ tamung danto pirung Eeriria-aape-naruꞌkoo biiꞌantamuriko meuꞌnamang aareri-koo-nupoonge eeꞌ noruꞌauꞌ: Niiꞌ pa kansiꞌkoo dueꞌmarimang.  
\v 28 Teketa paaranampaama eeꞌ doonko daangaꞌnooꞌ kenaanka kivora daangaꞌ paaravauꞌ. Teketa napoꞌ dantoꞌdaanto paarananpaama kivora-ita paꞌnokoꞌ daangaꞌ paaravauꞌ.  
\v 29 Eeꞌnoko avoreaara kapang-koo koinampiꞌneeng-koo karenaumo aankaꞌ sing-ntavauꞌ taaꞌo˜namarang-eta doonko. Eeꞌnoko daꞌdeng taneꞌpuuꞌnaang piavoroi nempaakoꞌ.  
\v 30 Eeꞌnoko teketa aareri-koo-nupoong mmariaavaꞌnaang kariarima tee bakaasi doonko sing-antavaakoꞌ pirung-koo, daang aankaꞌ sing-antavaama kooꞌbe˜ita doonko.  
\v 31 Teketa Paulaꞌke tee daakuꞌ tarenara eeꞌnoko teing piatooronuka aaꞌpuruꞌ, “Aing aareri-koo kuung otoroaruko deekoꞌ diiꞌ teing domantariarooꞌnaang.”  
\v 32 Teketa teinge piatooronukai tee bakaasi-koong moꞌming napuꞌaara danto sipauꞌ.   
\p
\v 33 Teketa taneꞌpuma nanuko Paulaꞌke teing taamanaavaꞌnaang aaꞌnaꞌ botovurima aaꞌpuuꞌ, “Eꞌmung teꞌmung kivora-ita ˜karenang doong taa-naꞌmung teing-koo doong diiꞌ taamang nai dataveriaꞌ eeꞌnoko avoroꞌ narung-koo otorikooꞌ.  
\v 34 Teeꞌkoo ninge taamaniriiꞌnaang botorampimang diiꞌ puring-antaruriainaꞌ. Taaraveriai, diiꞌkoo boreꞌketa dapo-koo naviꞌ paaꞌaravarooꞌnaang.”   
\p
\v 35 Eeꞌnoko teeꞌ minkuvura teie bereteꞌ nkavura tampaꞌ tampura Kumponing-koo, teing-koo dutakanooꞌke teke pisiꞌura nai tutumpuuꞌ.  
\v 36 Tenang teing ookara teeꞌ nkovura domang kuaaꞌantavurioꞌ niiꞌning taamang-koo naiauꞌ.  
\v 37 Niiꞌ ookara nantoong aareri-koo oꞌnorikoꞌning naroꞌka kenaanka daakuꞌketa naruaape-ita kenaiꞌka bera ˜narung-taa [276].  
\v 38 Eeꞌnoko aaꞌnouꞌ uiteꞌ nai-koo makosining naiampira poomuruꞌ, eeꞌnoko naiampima sipampiruꞌning ookara bakurapoꞌ duaꞌaaruꞌ pirung-koo aareri kuaaꞌooꞌnaang.   
\s1 Aareri Nakaꞌaruꞌnaꞌ  
\p
\v 39 Enang tee taneꞌpuioꞌ teinge tevoraꞌ kansiꞌ tasiꞌpaavaꞌ, teka teinge niiꞌnooꞌ ooaakoꞌ kunkumenooꞌ piisiꞌpoꞌnooꞌ eeꞌnoko teꞌ eeꞌnooꞌ piisiꞌkoo tee aareri koing-anta-koo maroaakoꞌ makosi deekoꞌ.  
\v 40 Eeꞌnoko teinge teing aankaꞌnanka-koong moꞌming pirung-koo duaꞌaara aankaꞌnanka teka nariꞌ sipaaruꞌ. Teeꞌ nkoaama tenang eeꞌnang teing bentang aareri koong-antaning dapaꞌaareta biꞌaresi otorekoꞌnooꞌketa doonko sing-antavaaretuꞌ beekanooꞌ pirung-koo. Teketa teneꞌ pionteeꞌnaneꞌ uroꞌkanooꞌnaneꞌ deto siampauꞌ, teketa piisiꞌaape daanto beꞌantavauꞌ.  
\v 41 Teketaꞌ daunaaꞌnooꞌ paakuꞌantavaara piisiꞌkoo koing-antavauꞌ. Teketa kooꞌbenooꞌ piisiꞌkoo keemparara kaꞌnunuaruuꞌ eeꞌnoko taaꞌo-namarang booꞌai teka nakaꞌuuꞌ.  
\v 42 Teketa teinge piatooronukai teing kiimata-nupoong tavuꞌkoo maroaarikoꞌ naampearira kooꞌariꞌneeng-koo.  
\v 43 Teka teie piatooronuka daakuꞌ tarenarai tee Paulaꞌ domang-anta-koo piavora orokovuruꞌ teeꞌ maroaakoꞌnaꞌ nko-koo. Eeꞌnoko teie naampe-koo makosinuka botovuruꞌ tutung doonko kooꞌarira naampeariiꞌnaang piisiꞌaape.  
\v 44 Eeꞌnoko asiꞌninge bentananka eeꞌnoko aareri puteꞌaruꞌnairu kompai naampe-koo botovuruꞌ. Aung tee teeꞌ eeꞌnaꞌ domamariruꞌnaꞌ kansiꞌaape morira.   
\c 28  
\s1 Paulaꞌ Maalta-namuiꞌkoo Otouꞌnaꞌ  
\p
\v 1 Teketa teeꞌ domamariruꞌnooꞌketa niiꞌke noruꞌampiruꞌ temuiꞌ muiꞌnamuiꞌ miring Maalta-namuiꞌ.  
\v 2 Eeꞌnoko temuiꞌnupoonge nantoonge aaꞌnaꞌ bakei navumaaruꞌ, onkeonkeꞌmaarima aaꞌnouꞌ ntaꞌ betuꞌmemaaruꞌ tenang eeꞌnang apoꞌuma kamaari nkoarako.  
\v 3 Paulaꞌke tee koiꞌnanka oosivuma ntaꞌkoo betuꞌuko tenang tee boruꞌ doparopa-poꞌnung ntaꞌke uipaariiꞌoko teketa bakoarara Paulaꞌkoo bireng-koo kakiaruꞌ.  
\v 4 Tenang teinge nantoonge temuiꞌnupoonge ooaara teu boruꞌnu bireng-koo biꞌari otoko teinge aaꞌpaakoꞌ biiꞌka kareaama, “Aung naning pa dupisiꞌnko deemparako bane aareri-eta domampari, teka teie kumponinge meroꞌnkoi domang-koo tauraꞌpuaꞌ.”  
\v 5 Teketa Paulaꞌke tee boruꞌ ntaꞌkoo tankaꞌniꞌpura baike kuneꞌuaꞌ.  
\v 6 Teketa teinge tee nempaakoꞌnung doremparara niiꞌnooꞌ booꞌ duaꞌarako ooaavaꞌnaang. Teka pankaroong nemparikotaaꞌ tee-koo kapooꞌ basiaravaruioꞌ teinge norunoruꞌ paariarira aaꞌpauꞌ, “Aung tee kumponinanka-koo narung.”   
\p
\v 7 Narung ovoꞌmaꞌ pankaing temuiꞌkoong miring Publias teke kansiꞌ otoꞌevukoꞌnung simariruꞌnooꞌke dueꞌke. Teie eeꞌnarai bokumurira onkeonkeꞌmurira beenang doong-koo oꞌnori tampaꞌ nkomurikoꞌ niiꞌ damisimainku.  
\v 8 Tenang eeꞌnang Publias bauma siipavoko uipaariiꞌ ninka kuviriꞌoma, eeꞌnoko Paulaꞌke bera beeroꞌuma bireng panteꞌura kunsivuioꞌ taarevouꞌ.  
\v 9 Eeꞌnoko tenang eeꞌnang tee teeꞌ taarevoioꞌ taaravaara temuiꞌkoo-nupoong ookara siipa-poꞌnupoong tee-anko porora taarevorouꞌ.  
\v 10 Teinge tee niiꞌ avuavuꞌnanka mmauꞌ amaaruꞌ.   
\s1 Paulaꞌ Roomaꞌ Basiaruꞌnaꞌ  
\p
\v 11 Teketaꞌ tee beekuri kaara tankinuko teketa tenkenampiruꞌ aarerie teke kamaari bakaang batei-koo temuiꞌkoo otouꞌnareng-koo koinampira. Eeꞌnoko temuiꞌnupoonge ookara kapooꞌnanka nanuꞌkoo apukaꞌmariruꞌning teꞌ aareri-koo kuung siꞌmemaaruꞌ. Tereng aareri-nareng Aleksandariaꞌ biikanareng miring Pauroonka Kumponinka tampaakoꞌnareng, uroꞌkanooꞌke boreꞌ kenaanka tekaꞌniiꞌnareng.  
\v 12 Teketa Siirakius basimarira teke beenang doong oꞌnoruꞌ.  
\v 13 Eeꞌnoko teketa tenkenampira tee dovinge damaꞌdu-aape biiꞌmuriꞌneeng-koo kororairaiꞌ nanampikotaaꞌ doonko Reekium basimariruꞌ. Teke naꞌmung doong oꞌnorioꞌ doving toroarama eeꞌ depeto poioꞌ tenkenampira keꞌmunta-naꞌmung namuꞌke Puteoli basimarira aareri teka sipampiruꞌ.  
\v 14 Eeꞌnoko teka niiꞌke niiꞌning Karistooꞌkoo baito-nupoong kuneꞌarampirioꞌ teing tasiꞌmaarira bokumaaruꞌ teke teing ninka nariꞌ oꞌnoriiꞌnaang ˜keꞌmunta-taa doong-koo. Eeꞌnoko temono-ita daanto kauꞌke nanampiruꞌ bera Roomaꞌaapenairu-koo basimariruꞌ.   
\p
\v 15 Eeꞌnoko teinge Karistooꞌkoo baito-nupoonge niiꞌ moruꞌnooꞌ taaravaara Roomaꞌketa porora narung osi-koo basiariruꞌ niiꞌ kuneꞌmaariiꞌnaang, Aapia Bakanooꞌ Baaveroma tampaakoꞌnooꞌ. Eeꞌnoko teing-koo niiꞌnarionge pava beevaari baave-kooning otokoꞌnooꞌka osia kuneꞌmaaruꞌ. Paulaꞌ teing oovurira Kumponing-koo tampara tampuma domang purimparuꞌ.   
\p
\v 16 Eeꞌnoko tenang Roomaꞌ tavoꞌmarira Paulaꞌ baka oovunava-koo otoꞌ piavoioꞌ tauraꞌpauꞌ teka narunge piatooronuka-koonge tanatavui otooꞌnaang.   
\s1 Paulaꞌ Daankiaruꞌnaꞌ Roomaꞌke  
\p
\v 17 Eeꞌnoko beenang doong tankinuko Paulaꞌke ookara Juꞌnupoong pankenanka teke otorokoꞌning naroꞌ bokuvuruꞌ. Eeꞌnoko tenang oosiaririoꞌ Paulaꞌke aaꞌpuruꞌ teing, “Ee diiꞌ mmarang, Juꞌnupoong, ninge tee bane kapooꞌ nkoampaꞌ niikaning nantoong orari-anta-koo eeꞌnoko niikakatauro biikaning toomonanka, teka ning tamung daiꞌmaara Jerusalemaꞌka Roomaꞌnupoong-anko tavoꞌmauꞌ.  
\v 18 Eeꞌnoko teinge Roomaꞌnupoonge nkaang kara simpeꞌaara tee ning kiimata-ita unaa-antamaavaꞌnaang piavorouꞌ, kapooꞌ tenaiꞌkoo nkanaiꞌkoo ning booꞌanta-koo makosi ooaavarura.  
\v 19 Teketa tenang Juꞌnupoong teeꞌkoo piavoroaruioꞌ ninge niiꞌnaꞌ noruꞌamparura Siisaꞌ narung-koo arooꞌ sipantuꞌ simpeꞌmuuꞌnaang. Nkaning Juꞌkooning pankeng tuumpi-koo moaꞌ.  
\v 20 Teeꞌkoo ning tuumpimauꞌnooꞌkoo ninge diiꞌ oorampira diiꞌ kararampima naurampiiꞌnaang botomaring. Okoraꞌnooꞌ ning sieenai daiꞌmari oꞌnoing tee aung kapooꞌ: Tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ Isireeli-nupoonge Nempaamaung ninge masikaꞌantavamaung-koo.”   
\p
\v 21 Eeꞌnoko teinge aaꞌpauꞌ tee, “Niiꞌke karavoto Judiaꞌketa nkavampiaꞌ daꞌkoo minkunaa, eeꞌnoko niiꞌnung niiꞌmarang-koong otoaꞌ niiꞌkoo aꞌ pora niiꞌ naumurima orakaꞌ minkuruuꞌnung daꞌ.  
\v 22 Teka niiꞌ dake minkueko taara-koo piamorimang dake noruꞌei otoinaꞌ, aiꞌ niiꞌke tee ookanairu-koo tamung orakaꞌ nariꞌ minkuaako taaravampimaung tevung nerakavung dake siompemanavung.”   
\p
\v 23 Tenang teinge doong niiꞌnaꞌmung miruꞌevaara otokoꞌnava-koo karinga porouꞌ. Eeꞌnoko teie enang tevung nerakavung kankenkankeng-antavuruꞌ teing, taneꞌketa bera kamunooꞌke basi. Eeꞌ nauvuruꞌ, nantoong Kumponing-namuuꞌkooning arekeeꞌ oroꞌnuka teie daankivuruꞌ teing-eta kara aaꞌnoko Moosesie boto sipuma daarivuuꞌning eeꞌnoko teinge niiꞌninge nakaro-nupoonge tenang-eta deto daariaakoꞌning, teing tasiꞌantavuriiꞌnaang tee Jiisuuꞌ tee Kumponinge temuꞌketa Pakoꞌpariꞌniiꞌ bakaang muuꞌ tare-koo.  
\v 24 Eeꞌnoko niiꞌninge Jiisuuꞌ tasiꞌpauꞌ bakaang kara taaravaara, teka niiꞌninge masikaꞌantavaavaꞌ.   
\p
\v 25 Teketa siivenkeꞌeema tenkenaavaꞌnaang nkoariko Paulaꞌke asiꞌnaare minkuvuma aaꞌpuuꞌ, “Tanuaang Meekung tee masikaꞌparuꞌnung teing-koo diumaraang-koo Aisaiaꞌ karantavuko˜ daarivuma aaꞌpuuꞌnooꞌka,   
\q1
\v 26 ‘Aing Juꞌnupoong bera aaꞌperiai, Diiꞌke tee bakei bane nkaang kara taaraverikotaaꞌ, teka onoue komperiaukaꞌnung; eeꞌnoko bane taaꞌniꞌanta ooverikotaaꞌ, teka tasiꞌperiaukaꞌnung.  
\v 27 Teeꞌ naueriaing, aiꞌ aing nantoong teing maroita domang poruruorouꞌ˜ eeꞌnoko biikaang punkaaꞌ kapamporouꞌnankai maroita taaravaaꞌneeng-koo, eeꞌnoko biikaang duta mutuuariruꞌnankai aaꞌnoꞌneeng-koo: dutai tasiꞌpaara, punkaaꞌke taaravaara, domange onou kompaara ning-anko bereꞌariko taare-antavaramiꞌneeng-koo.’ \rq (Aisaiaꞌ 6:9,10)\rq*   
\p
\v 28 “Enang tee, teeꞌ daarivuuꞌnooꞌkoo diiꞌke noruꞌeriaing Kumponinge tee domang-anta bakaang Juꞌdeeaing-anko beeꞌnaang tampuuꞌ. Teinge taaravaavaing tee.”  
\v 29 Eeꞌnoko Paulaꞌke teeꞌ minkuvuioꞌ teing Juꞌnupoong biiꞌka deepaikoꞌeema tenkenauꞌ.   
\p
\v 30 Eeꞌnoko tee Paulaꞌ tevaꞌkoo kemareꞌka ookutuning otouꞌ daiꞌaritaaꞌ baka mooꞌuma teva. Nantoong tee-anko porokoꞌning onkeonkeꞌurikoꞌ.  
\v 31 Eeꞌnoko makempuaꞌ teing-koo daankivukoꞌ tee Kumponing bakaang muuꞌ eeꞌnoko kapooꞌke avoꞌuaruko nau-antavurikoꞌ Jiisuuꞌ tee Ovoring tero Pakoꞌpariꞌniiꞌ ookara nantoong domamuriainooꞌkoo.  
\p Basi teꞌ.