\id COL - Nabak NT [naf] -Papua New Guinea 1988 (DBL 2017) \h Kolosi \toc1 Pâlaŋ Kolosi mkaen am nâmkiŋpepemak mamaip ekŋengat zapat meluwaŋ kapi kumindaye \toc2 Kolosi \toc3 Kol \mt1 Kolosi \mt2 Pâlaŋ Kolosi mkaen am nâmkiŋpepemak mamaip ekŋengat zapat meluwaŋ kapi kumindaye \ip Zapat meluwaŋ kapi Pâlaŋ kuye. Egaŋ Loma msalen mka katikŋan kekpeme tati kuye. Kolosi mka temaŋ ke Loma gapmangalen plowins kwitnaŋ Esia msat temaŋ keyet keŋan tazin. Alak pigogak msat ke kwitnaŋ Teki makuip. Pâlaŋ maŋgeyen kan keyet Kolosi mka temaŋ ke dapmelaŋge msokbeye. Loma gapmanaŋ totatmimiŋin ke mtatiŋgut butnaŋset mamekotemien. \ip Kolosi dapmelaŋge ke Pâlaŋ ku mwage. Ekŋen am Zuda maŋgeen ku sokbembeŋaŋ ekŋenaŋ dapmelaŋge ke msokbewien. Lukmak Pilemon ma Epapalas ekŋengat kwilin zapat meluwaŋ kapiyet keŋan tazin (4:12-13). Kolosi ke kegogak ekŋengalen mka (2:17) kegogapm nukŋaŋ sokbeme Epapalas zet zapat ke timti Pâlyet zesâgât Loma msalen mege. \ip Nukŋan kapigok sokbeye: Amnaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋmak amgalen mama mimi ke pepebemti tim mamayet windeŋaŋ ikŋak ŋen penaŋ mbien. Nâmkiŋpepe kwitnaŋ belakŋaŋgat palen bemti nâmkiŋpepe penaŋ tazinnok belak nâwien keyet zemâtâtât notnaŋ zeye. Ensel ekŋengat sesewatindanda mbiengat nâme kegogak bekanaŋ beye. Angalen nânâ yaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ temaŋ ma Kawawaŋgalen zet ke mme pepesut peye. Nukŋaŋ sepem kegok sokbeme Epapalasiyaŋ buŋam zapat timti Pâlmagen mege. Kolosi dapmelaŋge ekŋen Pilemon egalen mkaen maondaktemien. \iot Zet ŋotekŋaŋ temaŋ kapigogaŋ Kolosi zapat meluwaŋ keŋan talip: \io1 \ior 1:1-14\ior* Zet yaŋbemti zenzeyelen zet. \io1 \ior 1:15-23\ior* Kilais egaŋ Amobotnaŋ penaŋ bein. \io1 \ior 1:24–2:7\ior* Pâlaŋ dapmelaŋge ekŋengat mulup msâgât sek sindem timti mge. \io1 \ior 2:8-23\ior*. Amgalen mama mimi etaŋ ke kume topme Kilaismagen mama ke timti mamayelen. \io1 \ior 3:1–4:6\ior* Kwatetepmaŋ mamayelen zemâtâtât zet notnaŋ. \io1 \ior 4:7-18\ior* Zet zeme delaŋ zenzeyelen zet. \c 1 \p \v 1-2 Neŋ Kawawaŋaŋ ikŋaŋ Zisas Kilais egalen mulup an neŋ mamti egalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ zempalakŋaŋ bembeyelen nâmti nakumtetiye. Ma ningat notn Timoti nilisakwep zapat meluwaŋ kapi kumti Kawawaŋaŋ amŋane ikŋaŋgat zapat ombemindendeŋaŋ ma am Kilais manâmkiŋpemti wisat mimipiŋ Kolosi mkaen talip ingat bemalu kozin. Nit Kawawaŋ Bipm dundu samalu egaŋ keŋ taolet ma keŋ sewakŋaŋ mimindawe. \s1 Dundundunnan ingat wisikŋ Kawawaŋgat manzenup \p \v 3-4 In Zisas Kilais nâmkiŋpemti Kawawaŋgalen am mamaip ekŋen gogot mamimindamti maip keyelen zet zapatnaŋ nit nâwelin keyet dundunduyen kan kataŋ Amobotnaŋ Zisas Kilais egat Bipmaŋ Kawawaŋgat wisikŋ zemti mandundulup. \v 5 Yaŋbembeŋan baen Kawawaŋgalen zet penaŋ ke inmagen kopme in Zisasiyaŋ kululuŋengatnaŋ toti ingat yomgapm gakiye ke nâmkiŋpemti ek kululuŋen eekgalen webemti mamaip. Naman kogogak webebeŋin ekmagen tazin keyaŋ mme noline gogot mimimdamti Kilais nâmkiŋpematalip. \v 6 Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ ke in nâmti egalen keŋ taolet mimindame penaŋ sukwep nâmkiŋpewien. Sepem kogogak msat kataŋ am sambemagen Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ keyaŋ meti penaŋaŋ Zisasmagen nâmkiŋpepe msokbeme kwati tasambeleŋ mezin. \v 7 Epapalas ek Kilaisiyelen mulup an dolakŋaŋ nigat notn penaŋ. Nin nsakwep mulup an dolakŋaŋ. Egaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ keyet yaŋaŋ ningat mundum mnan tati inmagen zemâtâtindaye. \v 8 Egaŋ Emetak Teŋaŋ inmagen gogot mama ke indame keyet penaŋaŋ mamkawaŋ beip keyelen zet zapatnaŋ kot dinitdoye. \s1 Kawawaŋaŋ Kolosi am nâmkiŋpepeŋin gwatnaŋ mimindendeyet Pâlaŋ mandundumtan \p \v 9 Kan ingalen zet zapalin yaŋbemti nâwelinen nit yaŋaŋ keboŋ keboŋ keyet oloŋen mti Kawawaŋgat omteŋ mandundusalup. Ma nit egaŋ nânâ indandayelen mawekumti kwitnaŋ kwitnaŋ Kawawaŋaŋ ikŋaŋ nâmtikŋaŋ mamin ke mbep ma Emetak Teŋaŋ nânâ dolakŋaŋ indame mama mimi teŋ Kawawaŋgalen ke mâbep. \v 10 In kegok mti Amobotnaŋ nâmtikŋaŋ mbe keyet katnan mambep ma kwitnaŋ kwitnaŋ sambe mbep keyet egaŋ oloŋen mbe. Ma ingalen mamaŋin keyaŋ mulup kwitnaŋ kwitnaŋ mbep keyet penaŋaŋ sokbemindawe. Kegok mti Kawawaŋ nâmkiŋpemti mama keyaŋ inmagen omba sememeyet mandundulup. \v 11 Kawawaŋ ek winde toŋaŋ keyepm egaŋ winde indandayelen mandundulup. Ma egalen windeŋaŋ dolakŋaŋ timtati in katikŋaŋ bemti nukŋaŋ sambe sewak sewak ŋep gapuwep. \v 12 Kawawaŋgalen zemâtâtât katnanen mama busatnaŋaŋmak mama ke ŋep motitiyet zetik mti ombemindeye. In kan kataŋ Bipmnaŋgat keyet oloŋen palen wisikŋ manzemmambep. \s1 Zisasiyelen mama mimiŋaŋ ma mulupmaŋ \p \v 13 Kawawaŋ egaŋ tambusosok toŋaŋ egalen windeengatnan ndatimti Nemuŋaŋ gogot penaŋ mamm egalen zemâtâtâtgat katnanen mama keyet keŋan met ndeye. \v 14 Egat tambusosok keŋangatnaŋ ndatiye keyet yaŋaŋ kapigok, egaŋ ningalen yomgat dopmaŋ gakiki keyetnaŋ ndakwitimti lala ndeye. Mti yomm sambe katikpepeyelen kegok mge. \p \v 15 Kawawaŋ amnaŋ ku ekbienaŋgut Kawawaŋgat yaŋaŋ penaŋ nâsâgât Nemuŋaŋ Zisasiyet mama mimiŋaŋ keeset ekti Kawawaŋgat yaŋaŋ nânâyelen. Zisasiyaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ sokbembepiŋ tapme Kawawaŋmak mamti maŋge ma egaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ sambe Kawawaŋaŋ mge keyet Amobotnaŋin bein. \v 16 Eneyet Egaŋ mamti kululuŋengalen ma msalengalen ma kwitnaŋ kwitnaŋ keŋan wemezin ikŋaŋ msokbeye. Kwitnaŋ kwitnaŋ eekgalen msalen talip ma ku eekgalen kululuŋen talip ma ensel windeŋinmak temakwep ma amobotnaŋ windeŋinmak ma an damuŋ windeŋinmak ke ilinsakwep egat zapat zeme sokbemti egat zetnaŋ kandeŋan matalip. \v 17 Ek kwitnaŋ kwitnaŋ sokbembepiŋ tapme tipman baen mamkwage. Ma kwitnaŋ kwitnaŋ sambe ke egalen winde keyet palen dolakŋaŋ mawemkwazin. \v 18 Ma egat setnaŋ betnaŋ ma pemaŋ ke am nin egat manâmkiŋpenup keyet yaŋaŋ dapmelaŋgeŋane nin. Âpme egaŋ ningat ŋokasetn bein. Enenogat Egaŋ am gakikiengatnan wawat ke ŋeŋaŋ bem ndemti wage. Mti kwitnaŋ kwitnaŋ sambe keyet ŋotekŋaŋ beye. \v 19 Kogogapm Kawawaŋaŋ ikŋaŋgat keŋaŋgalak Nemuŋaŋaŋ ikŋaŋgalen sek sepem ilindiŋ bemisik peye. \v 20 Keyepmti Kawawaŋaŋ am sambe msalen ma kwitnaŋ kwitnaŋ kululuŋen ma msalen talip ekŋengat nâmti set weyaŋge ke Nemuŋaŋ peme toti tewen gakime sipmaŋ mulati mamasi msokbeye. \p \v 21 In eweŋan Kawawaŋgat kasaŋaŋ mamti bekanaŋ sepem igak igak mti ŋoktikŋinan Kawawaŋ ku main nâmti bamkumpemti teleŋaŋ mambien. \v 22 Âpme Kilaisiyaŋ nin masokbeip sepem kegok sokbemti ningalen kasa kasa mamann Kawawaŋmagen tage ke kume totogat tewen kume gakim wati alak nin Kawawaŋmak timet tusumndeme ekmak keŋ kwep bemndeme myuŋguŋgupiŋ teŋ Kawawaŋgat zikatnan ndatime kotapmanup. \v 23 Kegok ke ŋep keyaŋgut in nâmkiŋpepeen kaliŋaŋ bemti tepum miŋaŋ gwetnaŋ mimiŋaŋ nemboŋ bemti kululuŋen mebegalen webembeŋin Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋaŋ manzemsokbemindain ke ku ketalasiwep. Mme Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ ke neŋ keyelen mulup an kwaban ke am sambemagen timti msat sambe zempalakŋaŋ bemmâban. \p \v 24 Neŋ Kilaisiyelen buŋam zapatnaŋ dapmelaŋge inmagen mkawaŋ bema keyepmti neŋ sek sindem matiyap keyet nâma oloŋen penaŋ beinen keyet penaŋaŋ inlak am nâmkiŋpepemak kwabien. Kilais egaŋ sek sindem temaŋ tiye sepem kegogak neŋ dapmelaŋge in sambe Kilaisiyet setnaŋ betnaŋnok ingat mti sek sindem tusumti matiap. \v 25 Kawawaŋaŋ neŋ dapmelaŋgeŋane inmagen zetnaŋ sambe bekapi zempalakŋaŋ bema in indamukulem mimiyelen mulup annaŋ naombem neŋge. Kogogapm neŋ zetnaŋ ke ŋen kupema towewepiŋ; ilindiŋ mandiindoyap. \v 26 Zet ke kan teepmaŋ penaŋ enzililiŋan tapme am mamkwabien yaŋ alak pi Zisasiyet nembaŋaneyaŋ ilin zemkawaŋ bemindame am nâmkiŋpepeŋinmagaŋ nâmâtâpme delaŋ zein. \v 27 Keyepmti am Zuda maŋgeen ku sokbembeŋaŋ ekŋenmagen Kawawaŋgalen zet enzililiŋaŋ omba penaŋ keyet penaŋaŋ mobotnaŋ penaŋ am nâmkiŋpepeŋinmak ingat tuŋguwinan masokbemezin. Kilais keŋinan mamain ek ke zet enzililiŋaŋ takwage keyet penaŋaŋ. Âpme in ekmak mamaip keyepmti kululuŋen egaŋ tazinen ke ekmak moti mamambep. \v 28 Âpme in am sambe Kilaisiyet yaŋaŋ zemkawaŋ bemindamti nânâ dolak dolakŋaŋ sambe ke diindomti aŋkeŋoo zet mandiindonup. Ke Kilaismagen tusumti egat zapat nâmkiŋpepeen katikŋaŋ bemti an penaŋ bemti matalip kegok Kawawaŋgat zikatnan timetindendeyet mandiindonup. \v 29 Egalen windeyaŋ neŋ namukulem mnemti m eleŋ beleŋ bemneme mulupmaŋ ke sek sindem palen amŋane ekŋenmagen mamiyap. \c 2 \s1 Nâmkiŋpepe kaliŋaŋ bemtati zet dâsuki notnaŋ sambe bamkumpewep \p \v 1 Neŋ pigok diindoma nâit, in ma Laodosia am ma am sambe notnaŋ in nâgât zimosetn ku nâip yaŋgut neŋ in nâmkiŋpepemak bembeyet sek sindem palen mulup mamiap. \v 2 Neŋ mulup sek sindem palen mamiap ke ingat keŋin mkipmaŋ bembeyet nâmti mamiyap. Âpme in nolinaŋgat keŋin bembe keyelen mamayaŋ ke mme nolinemak keŋ kwep bemti mambep. Mti neŋ in Kawawaŋgalen zet enzililiŋan tazin keyet yaŋaŋ weyaŋ nâmâtâtâgat manâyap. Neŋ in ŋoktik dolak dolakŋaŋ keboŋ titiyet manâyap. Kilais egaŋ ikŋaŋ zet enzililiŋan keyet penaŋaŋ penaŋ bein. \v 3 Zet penaŋgat ŋotekŋaŋ temaŋ ma kwitnaŋ kwitnaŋgat yaŋaŋ nâmâtâtâgalen enzilipepeŋaŋ ke Kilais ek etaŋ keyelen nânâ ma penaŋaŋ penaŋ. \v 4 Am ŋenaŋ zet kelakŋaŋ mimindamti keŋin mme yuŋguwemagengapmti zet zesowap kapi eweŋanegak saleŋin tiyap. \v 5 Neŋ sekŋnaŋ etaŋ beŋan pien mamayap, yaŋgut keŋnaŋ inmak mamti in Kilais nâmkiŋpemti ekmagen tusumti mamaip ke otnâmti ingat nâma mobotnaŋ beme oloŋen penaŋ mamimindayap. \s1 Zisas nâmkiŋpe mama keyaŋ mama penaŋ bein \p \v 6 In Kilais Zisas Amobotnaŋ ekmak kakanemuŋ mamayet nâmti ekmak tusuwien keyepmti ekmak etaŋ watekumti mamambep. \v 7 Nâmkiŋpepeŋin keyaŋ kindiŋinok beme Zisasiyet mamaŋaŋ time topme keyet palen imtati semem mobep. Kegok mimiyet zemzikat indandaŋaŋgat mbep. \v 8 An ŋenaŋ amgalen ŋoktikeset tetimaemae zet belakŋaŋ ŋen zemti keŋin mme yuŋguwepgat indiksem indeemti mambep. Zet yukwat yukwat keboŋ ke ekŋenaŋ yeŋpawine ekŋengalen nânâ dâsuki notnaŋ ilinaŋgat keŋinan manzeip ma msat palengalen nânâ dâsuki notnaŋ ke timamti manzeip, wa nânâ ke Kilaismagengatnaŋ yek. \v 9 Nâip, Kawawaŋgalen mama mimi ma totatatnaŋ ilindiŋ keyet yaŋaŋ Nemuŋaŋ Kilaismagen sosok sokbemkawaŋ beye. \v 10 Keyepmti in ekmak tusumti maip keyaŋ zeinen in egat kandeŋan mamti kwileki ŋeniyet ku olapbep. Mme Kilaisiyaŋ we ŋeŋaŋ sambe ma ekŋengalen mobotnaŋ sambe ekŋengat ŋeŋaŋin temaŋ main. \v 11-12 In eweŋan sekŋin butnaŋ antimti mamamti keyet nâme piliŋ delaŋ zenzeŋepiŋ zemti mamtemien ke am ilin belinan kegok mti mambien. Yaŋ piliŋ alakŋaŋ Kilaismagengatnaŋ titiyelen ke keŋaŋ ekmagen tusumti kegok ke mimiyelen. Kawawaŋ winde toŋaŋ egaŋ Zisas gakikiŋaŋgatnaŋ mme wage manâmkiŋpenup nin kegogak mamaen mawatnup keyelen piliŋ tu zulutbenn, keyaŋ piliŋ penaŋ bein. Tu zulutbenn keyaŋ keŋ itnaŋaŋ peman tu nimti gakikiŋaŋnok weŋgeyaŋ mawen mme keŋ alakŋaŋaŋ Zisasmak mamayeen wabennaŋ mamanup. \v 13 In eweŋan mama alakŋaŋ ku timti yommak mamti gakikiyelen zapat mambien. Kegok mamme Kawawaŋaŋ yomm peme mepme ndatim kwati Kilaismak mamaen tusumndeye. \v 14 Am sambeyelen yomgat dopmaŋ titiyet zetnaŋ kumpepeŋaŋ ke mendelet peme mebegalen dopmaŋ Kawawaŋaŋ Zisas tep palen mot kumasasokpeye kan keyet yomgat dopmaŋ titiyelen Kawawaŋaŋ dopmaŋ ku titiyelen zemdelaŋ pemâge. \v 15 Kegok mti Kawawaŋaŋ Nemuŋaŋ ketalasime yomgat dopmaŋ tewen gakiye keyaŋ we mobotnaŋ ma windemak ekŋen windeŋin mtotindeme delaŋ zeme, egaŋ am sambe ekŋengat zikalinan we mobotnaŋ ekŋen ke ma winde sambe ekŋen tetepulet mindeme ekmâtâbien. \p \v 16 Keyepmti an ŋenaŋ ingat tu meu zigok niniyet zetnaŋ ma Sonda temaŋgat nimwiaŋ wiaŋ mamipgalen yaŋkwesisi ma eyoŋga alakŋaŋ kwapme zigok mimiyelen ma Sabat tagoŋgo kangalen zemâtâtât ekseseyelen notnaŋ ku mâlip zemti indome keyet sukŋaŋ bembepiŋ. \v 17 Kwitnaŋ kwitnaŋ sambe keboŋ keboŋ keyet nâman belak elewilinaŋ etaŋ keboŋ bein. Penaŋaŋ bam sokbembeŋaŋ ke ilak Kilais yaŋin. \v 18 Ma an ŋenaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ penaŋaŋ pi ilak kie kie baen ege zemti ensel ekŋengat kandaŋinan meti masesewatindain beme in an keboŋgalen zet kandaŋan ku mebep. Am ekŋen keboŋ keyaŋ sekŋ mmobot igagen mam mti mobotnaŋ sepem ikŋak ikŋak keboŋ mammip. \v 19 An ekŋen keboŋ keyaŋ Zisasmak pepebemti kaliŋaŋ penaŋ kuma talip. Zisasiyaŋ dapmelaŋge sambe ningat ŋokasetn beme nin egat setnaŋ betnaŋ ma pemaŋ mee keboŋ benup. Âpme tetekŋ temaŋ ŋokasetnnan gwaen omti tot epeemti setn betnnan ma pemnan mee mekoti temakwep tusumndeme sekŋ kwep bemti mme segaŋ sememti Kawawaŋaŋ nâme tazin keyet kataŋ temaŋ kwatabe. \v 20 In Kilaisiyelen gakikiŋanen tusumti msatgalen winde sambe keŋ mamyuŋguin bamkumpewienaŋ naman zigogat in msat kapiyet zapat mamaiwaŋ mamti mamipnok zii zetnaŋ maŋgawepuip? \v 21 In kwilekiyet zii zet keboŋ keyet kandaŋan mepme egaŋ “Pi atatapiŋ” “Pi ninipiŋ” “Pi taŋguŋgupiŋ.” Yukwat yukwat kegok mamimindain. \v 22 Zet atindândâyelen keboŋ tetak ku tapmebe. Belaknik kapi tapmeti yek besâpm. Zemâtâtât zet ke amgalen zeletaŋ kegogapm am ŋep ku indamukulem mbep. \v 23 An ekŋen keboŋ keyaŋ amgalen nânâ etaŋ mâti sekŋ sek sindem temaŋ ndamti nin sesewat mulup mene mene mimiyet manndapitilip. Keyepmti nin mulup ke ekman dolakŋaŋ penaŋnok mambein. Yaŋgut ekŋengalen sesewat ma zemâtâtât zet keyaŋ keŋ itnaŋaŋgalen winde ke ku mamtopein. \c 3 \s1 In kwitnaŋ kwitnaŋ dolakŋaŋ gwaen tazin keyet webemti nâpeŋ mamambep \p \v 1 In Kilais gakikiengatnan wawatnaŋmak tusuwiengapmti gwaen Kilaisiyaŋ Kawawaŋmak windeen matazin ke kwitnaŋ kwitnaŋin bembeŋaŋ ke met titiyet keŋin temaŋ keeset bemti webempeŋ mamambep. \v 2 In keŋin temaŋ msalen kwitnaŋ kwitnaŋ tazin kapiyet bembepiŋ; kwitnaŋ kwitnaŋ dolakŋaŋ kululuŋen gwaen tazin nânâŋin keyet peme mepme nâpeŋ mamambep. \v 3 In Kilaismak gakiwienok bein. Mme Kawawaŋaŋ mama alakŋaŋ indamti ikŋaŋmak ma Nemuŋaŋ Zisasmak mamain enzilim ndeme mamanuwen keyet yaŋaŋ alak kapigogak ewe ku eksokbembeyelen. \v 4 Mameti Kilais mamayet yaŋaŋ ŋotekŋaŋ temaŋ ingat toŋinnaŋ sokbemkawaŋ beme in egalen bembeŋaŋ kegogapm busatnaŋ seŋge soŋga inmak temaŋ kwep keyet keŋan sosok mot sokbemkawaŋ bemti tabep. \p \v 5 Keyepmti in mama mimi ekŋen kaboŋ kapi keŋ itnaŋaŋgalen ekŋen kemagen ilak gakiwienok nâmbep: imbimak set kileŋ mama ma mama mimi okbi okbiŋaŋmak sambe bee ma sebet dindiŋ palen kwitnaŋ kwitnaŋ notnaŋ myuŋguŋgu ma kwitnaŋ kwitnaŋ bekanaŋ mimiyet zet kelakŋaŋ mimi ma an ŋeniyelen kwitnaŋ kwitnaŋ kakim titi ma kawawaŋ dâsuki sesewatindanda. \v 6 Am sambe mama mimi mgasik keboŋ keboŋ mamip ekŋen ke maneti bam Kawawaŋaŋ mama mimiŋin mgasik keyet dopmaŋ mutumindawe. \v 7 Âpme in eweŋan mama mimi mgasik keboŋ ke mmamti keyet nâme dolakŋaŋ beye. Ya pi in Kilaismak tusuwien keyaŋ in mama mimi alakŋanen tusuwienok bein. Mti in mama mimi bekanaŋ keboŋ ke bamkumpeme delaŋ zemâgeyepmti mama kapi ewe ku mimiyelen: \v 8 Ŋeŋziziŋ palen mama ma wâm kalem ma keŋ kwali kwali mama ma nolinaŋgat zekuku mimi ma zet sambuŋ zenze ma zet dâsuki zenze. Mama mimi mgasik sambe keboŋ ke bamkumpeme delaŋ zemâpbe. \v 9 Mti mama mimi mgasikgalen tikŋaŋ keŋ itnaŋaŋaŋ indamandame set bekanaŋ mebien e ilak bamkumpemti peme tage ke ewe teŋgugupiŋ. \v 10 Mti in Kilaismak tusumti mama mimi dolakŋaŋ Zisasiyaŋ amŋane maindain ke Kawawaŋ ikŋaŋ mama alakŋaŋ ke aikindaye kogogapm kan kataŋ in ŋoktik alakŋaŋ indamti indamukulem mme in Kawawaŋ ikŋaŋgat sepem bemti mama mimi teŋ mamimobogalen. \v 11 Keyepmti maŋge ikŋak ikŋak kalaŋkumti mama keyaŋ inmagen ku tabe. Glik am ekŋenaŋ maŋgeŋin ŋen ma Zuda am ekŋenaŋ maŋgeŋin ŋen ma am sekŋin butnaŋ antitiŋaŋ ekŋenaŋ maŋgeŋin ŋen ma am sekŋin butnaŋ antitipiŋ ekŋenaŋ maŋgeŋin ŋen ma am nembuyengatnaŋ ekŋenaŋ maŋge ŋen ma am kalaŋaŋgatnaŋ ekŋenaŋ maŋgeŋin ŋen ma amobotnaŋ ekŋen maŋgeŋin ŋen ma mulup an ekŋenaŋ maŋgeŋin ŋen ke ku mimiŋ mamip. Nin sambe bepi Kilaisiyaŋ temakwep pende zamndemti ningat Amobotnaŋ mamti mamdelaŋ zemndein. \s1 Nin dopmaŋ mukulem mukulem mti mamambanup \p \v 12 Âpme am Kawawaŋgalen zapat mamaip, in gogot mimindamti ikŋaŋgat zapat ombemindeye. Kegogapmti in mama mimi ekŋen kapi mkipmaŋ beme ingat tip keŋin bewe: in am sambe ekŋengat kembeŋ mimindamti indamukulem mimindewep. Ma keŋ mtot mamti sewakŋan palen mama ma ammak ŋeŋ beluŋ beluŋ mimipiŋ ma bakbak palen mama ekŋen keyaŋ ingalen mama bemâbe. \v 13 In yomgat dopmaŋ mututu mulup ke kumbep. Tuŋguwinan yuŋguŋgu sokbeme in yom ke katikpewep. Amobotnaŋaŋ ingalen yom sambe bee katikpeme delaŋ zeye, sepem kegogak in ilinak yomgat dopmaŋ katikpe katikpe mti mambep. \v 14 Kegok mti in gogot palen mama keyaŋ mama mimi dolakŋaŋ sambe mamip keyet tepumaŋ bemti tabe. \v 15 In Kilaisiyaŋ keŋŋ sewakŋaŋ penaŋ mamimindain keyepm in egalen keŋ sewakŋaŋ keyaŋ indikdamuŋ mme am nâmkiŋpepeŋinmak keŋ kwep bemti keŋ sewakŋaŋ palen mambep. In kogok mimiyet Kilaisiyaŋ indakumtetitiŋaŋ keyet in Kawawaŋgat sikŋ zemti sesewatpewep. \v 16 Mti Kilaisiyelen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ ke keŋinan mkipmaŋ beip keyet penaŋaŋ ilinak Kawawaŋgalen zet zemzikat inda mme tuŋguwinan palakŋaŋ bemti wembe. Weme nolineyet aŋkeŋoo zet notnaŋ diindomti ilinsakwep oloŋen palen mambep. Âpme kan kataŋ silik dundunduŋinanen sesewat silik ma Kawawaŋgalen Zet Itnaŋanen zet tazin ke silik kuip ma silik notnaŋ Zisasiyet milim kukuŋaŋ ekŋen ke kumti Kawawaŋ sesewatpewep. \v 17 Âpme in zet kwileki ŋen zesât ma mulup kwileki ŋen msât nâmbep beme in Zisas Kilaisiyelen an penaŋ tati mulup ke mti Kawawaŋ Bipmaŋgat Kilaisiyet pembenaŋgapmti wisikŋ zemti sesewatpewep. \s1 Nemba ma mambiwine ekŋenaŋ sepem zigok mame ŋep bewe \p \v 18 Imbi, in mama mimi dolakŋaŋ Amobotnaŋaŋ nâmtikŋaŋ mamin ke etaŋ mti awin eksem indewep. \v 19 An, in imbiŋine ekŋengat gogot mimindamti ku indom kumti sewakŋaŋ palen indatim mamambep. \v 20 An imbi nemba, in mamin biwinaŋgalen zet zeme keyet kataŋ zelin gawepuwep. Kegok mme Amobotnaŋaŋ ingat nâme dolakŋaŋ penaŋ bewe. \v 21 Nemba isisikŋaŋ ekŋenaŋ ŋenzinziŋ palen mamambepmagengat nemba biwineyaŋ zet memendepmak yaŋepiŋ ku mimindawep. \v 22 Sisiliŋ an, in msalengalen amobotnaŋine mamaip ekŋengalen zet gawepuwep. Mneti in ekŋenaŋ indikme pembenaŋ bembeyet etaŋ mulup mbepmagengat eksemti keŋ oloŋen palen Amobotnaŋ kululuŋen main egat nâme mobotnaŋ beme amobotnaŋine msalen maip ekŋengat zelin kandaŋan meti mulup dolakŋaŋ mti mamambep. \v 23 In mulup mbep kataŋ wa am ekŋenaŋ indikme pembenaŋ bembeyet nâmti ku mbep. Amobotnaŋ kululuŋen main egaŋ indikme pembenaŋ bembeyet nâmti muluwin indandaŋaŋ nâmsemteŋ windembeŋ mbep. \v 24 Mulup keyet tosaŋaŋ kwitnaŋ kwitnaŋ dolakŋaŋ Amobotnaŋmak kululuŋen gwaen bempepeŋaŋ ke mopme indawe. In Amobotnaŋ Kilais egalen mulup mamnup kegok nâmti mulupmaŋ windeŋaŋbeŋ mamambep. \v 25 An ŋenaŋ mulupmaŋ myuŋguwe beme an keyaŋ maneti mulupmaŋ keyet tosaŋaŋ sepem kegogak tiwe. Amobotnaŋmagen ken ke ken ke ku matasaingapmti zetnaŋgat penaŋ sokbewe. \c 4 \p \v 1 Amobotnaŋ msalengatnaŋ, ingat Amobotnaŋin kululuŋen gwaen tazingapmti egat otnâme mopme sisiliŋ nembaŋine dolakŋaŋ mimindamti kwitnaŋ kwitnaŋ ekŋengat ondekmambewien esemteŋ indawep. \s1 Dundundumak mama keyelen set \p \v 2 Dundundu katikpepepiŋ keŋin kaik tapme kwitnaŋ kwitnaŋ nâmbiliweti ke mkatik bemti tambu misa dundunduŋinanen Kawawaŋgat dundumti wisikŋ manzemambep. \v 3 Mti ningat kegogak dundume Kawawaŋaŋ ndamukulem mti set aikndeme in Kilais egaŋ Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ enzililiŋan nin yomengatnaŋ ndatitiyelen koge tazin ke sosok msat kataŋ zemkawaŋ bewanup keyet set aikndawe. Neŋ zet keyet mulupmaŋ mmepma keyepmti nati mka katikŋan neme talap. \v 4 In nâgât mulup kegok mimiyet nâmti dundume Amobotnaŋaŋ namukulem mimneme neŋ Kilaisiyelen buŋam zapat nin yomengatnaŋ ndatitiyelen peme koge tazin zet kapi weyaŋti zemkawaŋ bema am sambeyaŋ nâme delaŋ zewe. \v 5 In am nâmkiŋpepeŋinpiŋ ekŋengat tuŋguwinan mamti Zisasiyet kwizet buŋamaŋ zempalakŋaŋ bewep. Mti mulup belak mimiyet kaŋin belak kileŋ walebepgat nâmâtâti mbep. \v 6 In zelin sewakŋaŋ palen zeme amnaŋ nâme tikŋaŋmak bewe. Kegogapmti am notnaŋgalen yaŋkwesisiŋinaŋgat dopmaŋ zigok ma zigok gilik zemti indawep. \s1 Pâlaŋ Tikikasmak Onesimas zemideme Kolosi mkaen mebun \p \v 7-8 Neŋ mulup zigok zigok mammelap eyet zapatnaŋ Tikikasiyaŋ ikŋaŋ ke diindome nâmbep. An ke nâgât notn penaŋ ma Amobotnaŋgalen sisiliŋ an zet gawepupuŋaŋ temaŋ penaŋ tazin. Keyepmti egaŋ mulup kapiyet namukulem dolakŋaŋ penaŋ mamin. Keyepmti neŋ ek pema inmagen koti zapat sambe ke mimindamti keŋin mme eleŋ beleŋ bembeyet nâmti ek inmagen pema kozin. \v 9 Âpme Onesimas ekgut nâmkiŋpepeen notn dolakŋaŋ ma an zet gawepupuŋaŋ temaŋ penaŋ ilinaŋgat dapmelaŋge keyelen an ekmak Tikikas ilisakwep itdema koti kwitnaŋ kwitnaŋ ninmagen pien zigok tasokbemezin keyet zapatnaŋ diindome nâmâbep. \v 10-11 Notn Alistakas ek neŋmak nsakwep mka katikŋan kapi ndakot ndeme matalup. Nitmak Banabasiyet donaŋ Makmak Zisas kwitnaŋ ŋen Zastas manzeip egelaŋ in indamukumindeip. Âpme nin Mak peman inmagen kokogat buŋam zapatnaŋ eweŋan zeman nâmbien keyepmti egaŋ maneti kot inmagen pataŋ zeme ekti in oloŋen mti betnaŋ butempemti mukulem mpewep. Zuda am maŋge sambe ekŋen kapiyet tuŋguwinangatnaŋ an ekŋen bukapi etaŋaŋ sokbemti Kawawaŋgalen zemâtâtâtgalen katnanen mama keyelen mulupgat namukulem mti mulup mti nâgât keŋ mkipmaŋ mambeip. \v 12 Âpme inmagengatnaŋ an ŋen Epapalas ek Kilais Zisasiyelen mulup an egaŋ kegogak indamukumindein. Mti in nâmkiŋpepe katikŋaŋ bemtati Kawawaŋgalen zet tazin keyet kataŋ mamti kwitnaŋ kwitnaŋ dolakŋaŋ etaŋ mimiyet nâmti kan kataŋ keŋ sindem palen dunduduŋanen in indabandim mamimindein. \v 13 Neŋ egat yaŋaŋ ŋep nâmâtâlap egaŋ ingat ma Laodosia animbi ma Ielapolis mkaen animbi maondegip in indamukulem mimiyet sek sindem mulup omba penaŋ matin. \v 14 Luk ek ningat notn dolakŋaŋ ma ek an dokta ekmak Dimas egelaŋ kegogak in indamukumindeip. \v 15 Âpme neŋ Laodosia mkaengatnaŋ animbi ma dapmelaŋge imbi nâmkiŋpepemak Nipa egalen mkaen maondegip ekŋen indamukumindemti zet zeap kapi mediindome nâmbep. \v 16 In papia kapi mti animbi makumindame nâme delaŋ zemâpme bam naman beme Laodosia mkaen am nâmkiŋpepemak mamaip ekŋenmagen mepme maiŋti nâmbep. Âpme ekŋengat kuwan ke neman beme inmagen kopme in maiŋti nâmbep. \v 17 Âpme in Akipasiyet pigok zeme nâmbe, Kawawaŋgalen Zet Zapat Dolakŋaŋ Penaŋ timamti zenzeyet mulup sasaŋaŋ zeme ke weyaŋti kakanemuŋ mmeti mdelaŋ zewe. \v 18 Neŋ nen penaŋ betnaŋ muluwaŋ kapi kuyap. Neŋ mka katikŋan matalap keyepmti in nâgât kandadapiŋ nâpeŋ mamambep. Kawawaŋgalen keŋ taolelaŋ inmak tatagat nâmti dunduyap.